Tondano: Bible for 1 Chronicles, 1 Corinthians, 1 John, 1 Kings, 1 Peter, 1 Samuel, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Chronicles, 2 Corinthians, 2 John, 2 Kings, 2 Peter, 2 Samuel, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Amos, Colossians, Daniel, Deuteronomy, Ecclesiastes, Ephesians, Esther, Exodus, Ezekiel, Ezra, Galatians, Genesis, Habakkuk, Haggai, Hebrews, Hosea, Isaiah, James, Jeremiah, Job, Joel, John, Jonah, Joshua, Jude, Judges, Lamentations, Leviticus, Luke, Malachi, Mark, Matthew, Micah, Nahum, Nehemiah, Numbers, Obadiah, Philemon, Philippians, Proverbs, Psalms, Revelation, Romans, Ruth, Song of Solomon, Titus, Zechariah, Zephaniah

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Genesis

Chapter 1

Empung simiwola e langit wo em bumi ma’an em pumpunena

1Witu eng ketareanna Empung si simiwola e langit wo em bumi. 2Em bumi e reiy’pe’la sighio wo e reiy’la sisapa; kasa reiydem en simongkouwi e lawanan wangko’, wo e Roh ni Empung e mapera-perar witu natas en dano.3O mee mouw nuwu’ Si Empung: “Mamuali mouw en terang.” O laa en terang i ti’i e minamuali. 4Empung si limoo’ kaa en terang i ti’i e le’os, laa o peta’atasen-Nami en terang i ti’i waki reiydem. 5Wo si Empung si ngimaranla en terang i ti’i oat, wo reiydem i ti’i wengi. O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’itu mouw e nendo kasa ketare-tare.6O mee mouw nuwu’ si Empung; “Mamuali mouw eng ka’aya’an witu nuner e reiy’ sa mina’asa rano kaa laa meteta’atasi e rano waki rano.” 7Takar si Empung si simiwola eng ka’aya’an wo Nisia si tima’atasi e rano wia em bawa’ eng ka’aya’an i ti’i waki rano witu natasna. Wo mamuali mouw tuana. 8Laa o ngaranala ni Empung eng ka’aya’an i ti’i langit. O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’i tu mouw e nendo karua.9O mee mouw nuwu’ si Empung: “Satorona e reiy’ sa mina’asa rano wia em bawa’ e langit maerur witu e nesa paeruran, i ka’ayo paloo’on em pera.” Wo mamuali mouw tuana. 10Laa o ngaranala ni Empung em pera i ti’i ketana’an, wo nieruran e rano i ti’i nginaranan-Nala tasik. Empung si limoo’ kaa em baya nyi’a i ti’i e le’os.11O mee mouw nuwu’ si Empung: “Satorona en tana’ mapatoumi en suru-suru sobor, tanemen-tanemen mewatuna, e reiy’ sa mina’asa minegheghioan e nakana em bu’ana mawua’la wu’ana mewatuna, rio wawean tanemen-tanemen wia em bumi.” Wo mamuali mouw tuana. 12En tana’ i ti’i minapatoumi suru-suru sobor, e reiy’ sa mina’asa minegheghioan en tanemen wawean watuna wo e reiy’ sa mina’asa minegheghioan e nakana-nakana mawua’la wu’ana mewatuna. Empung si limoo’ kaa em baya nyi’a i ti’i e le’os. 13O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’i tu mouw e nendo katelu.14O mee mouw nuwu’ si Empung: “Mamuali mouw se pakakas-pakakas i paterang waki ka’aya’an kaa laa meteta’atasi e noat waki wengi. Ma’anouw se pakakas-pakakas i paterang i ti’i se mamuali kowa’ maturu’la e nedo-nedo tataap wo e nendo-nendo wo en te’un-te’un, 15Wo tanume se paterang wia eng ka’aya’an ma’anouw se pakakas-pakakas i ti’i tumerangi em bumi.” Wo mamuali mouw tuana.16Takar si Empung si simiwola se rua pakakas i paterang kasela i ti’i, si lebe sela si laa kumuwasala e noat wo si lebe rintek si laa kumuwasala em bengi, wo sumiwola kangkasi se sumesena’-sumesena’. 17Empung si minee em baya nyi’a i ti’i waki ka’aya’an kaa laa tumerangi em bumi, 18wo kaa laa mekekontoiyla e noat wo em bengi, wo kaa laa meteta’atasi en terang waki reiydem. Empung si limoo’ kaa em baya nyi’a i ti’i e le’os. 19O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’i tu mouw e nendo kaepat.20O mee mouw nuwu’ Si Empung: “Satorona witu eng gorem en dano maroina-roina’ se matou-tou, wo satorona se wara se mangateteleuw wia natas em bumi malease eng ka’aya’an.” 21Takar si Empung si simiwola se tekapen-tekapen en tasik se kasela wo em baya minegheghioan ne matou-tou se maoghe-oghe, se maroina-roina’ witu eng gorem en dano, wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan se wara kale’ekewan. Empung si limoo’ kaa em baya nyi’a i ti’i e le’os.22Laa o berkatela ni Empung em baya nyi’a i ti’i, e nuwu’-Na: “Sumena mouw wo mawesouw eng kelaker ma’an wutanola en dano witu eng gorem en tasik, wo satorona se wara-wara wia em bumi se maawes eng kelaker.” 23O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’i tu mouw e nendo kalima.24O mee mouw nuwu’ si Empung: “Sa torona em bumi e rumo’umi e reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne matou-tou, se tekapen papiaran wo se tekapen maoyouw wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen siru.” Wo mamuali mouw tuana. 25Empung si simiwola se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen siru wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen papiaran wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen maoyouw wia en saruan em bumi. Empung si limoo’ kaa em baya nyi’a i ti’i e le’os.26O mee mouw nuwu’ si Empung: “Le’osouw Kita sumiwola sitou i ki’it e lumian wo eng gio Ta, rio sea makakuwasa wia se sera’-sera’ witu en tasik wo se wara-wara waki reghe-reghesan wo wia se tekapen papiaran wo wia se minapekasa em bumi wo wia se reiy’ sa mina’asa tekapen maoyouw se maanap wia em bumi.” 27Takar si Empung si simiwola sitou i ti’i neiy i ki’it e lumian-Na, neiy i ki’it e lumian ni Empung siniwo-Nala sia; tuama wo si wewene siniwo-Nala sea.28Empung si minerkatla nisea, o laa si Empung si mineela nuwu’ wia nisea: “Murang wo muyunouw wo maawesla eng kelaker; wutanola em bumi wo i tu’utukola i tu, kumontoiyola witu se sera’-sera’ waki tasik wo se wara-wara waki reghe-reghesan wo witu se reiy’ sa mina’asa tekapen maanap wia em bumi.” 29O mee mouw nuwu’ Si Empung: “Loo’onouw neiy i wee-Kula nikoo e reiy’ sa mina’asa tanemen-tanemen wawean watuna wia minapekasa em bumi wo e reiy’ sa mina’asa akana-akana em bu’ana wawean watuna; ni’i tu mouw e laa mamuali kekaanennu.30Ta’an wia se reiy’ sa mina’asa tekapen wia em bumi wo se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan wo se reiy’ sa mina’asa se maanap wia em bumi, se mekenyawa, ni’i wee-Kula en tanemen-tanemen lisouw mamuali kekaanen nea.” Wo mamualila tuana. 31Takar si Empung si limoo’ e reiy’ sa mina’asa en siniwo-Nala i ti’i, e nuli-ulit kasa le’os. O mamuali mouw e mawengido wo mamuali mouw e memo’odo, ni’i tu mouw e nendo kaenem.

Chapter 2

1Tuana mouw neiy i sampetla e langit wo em bumi wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunena. 2Katoroan si Empung witu e nendo kapitu nu simampetla em pepa’ayangen en siniwo-Na i ti’i, mena’ mola Sia witu e nendo kapitu witu e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen en siniwo-Na mola i ti’i. 3O laa si Empung si minerkatla e nendo kapitu i ti’i wo kumudusla nyi’a, karengan witu mouw e nendo ni’i tu Sia mena’mi waki e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen em pinasiwoani en siniwo-Na mola i ti’i.4Tuana mouw na’asaren e langit wo em bumi witu nedo kinesesiwo. Eng katoroan si Empung TUHAN nu simiwola em bumi wo e langit, – 5e reiy’pe’la kongkom sapa tu’u wia em bumi, e reiy’pe’ limentut en tanemen-tanemen sapa tu’u waki patar, karengan si Empung TUHAN si reiy’pe’ timumpami e naro meiy wia em bumi, wo e reiy’pe’la sitou kaa laa metetaliakala en tana’ i ti’i; 6ta’an wawean semu wia em bumi limongkot minea waki atas wo kumekosi minapekasa en saruan em bumi i ti’i7eng katoroanouw e ni’itu si Empung TUHAN si simiwomi sitou i ti’i waki riawu tana’ wo sumengola asengan em patou-touan mea witu eng gorem en sesepunanna; tuana mouw sitou i ti’i minamuali makhluk e matou-tou.

Sitou wo en taman Eden

8Tumodongla nyi’a Empung TUHAN si simiwo en taman waki Eden, waki esa nga weka sedangan; witu mouw neiy i tampa-Nala sitou si siniwo-Na i ti’i.9O laa si Empung TUHAN si minapatoumi e minegheghioan akana waki bumi, mengaruiy wo e le’os laa pekekaanen em bu’ana; wo nakana em patou-touan em bitu kanuneran en taman i ti’i, ma’an e nakana em petete’uan tanume e le’os wo e lewo’. 10Wawean e nesa teberan maso’oso’mi waki Eden kaa laa makekekosla en taman i ti’i, wo waki witula en teberan i ti’i e minaweteng minamuali epat panga.11Eng kasa ketare-tare, ngaranna em Pison, nyi’a i yi’i e maso’oso’ maledonge minapekasa en tana’ Hawila, en tampa wawean mas. 12Wo e mas waki wanua i ti’i e le’os; maname wawean en damar bedolah wo e watu krisopras.13Ngaran en teberan karua nyi’a mouw eng Gihon, nyi’a i yi’i e maso’oso’ maledonge minapekasa en tana’ Kush. 14Ngaran en teberan katelu nyi’a mouw en Tigris, nyi’a i yi’i e maso’oso’ waki esa nga weka sedangan Asyur. Wo en teberan kaepat nyi’a mouw e Efrat.15Empung TUHAN si minedo sitou i ti’i wo tumampala nisia witu en taman Eden kaa laa metetaliakala wo ma’alar en taman i ti’i. 16O laa si Empung TUHAN si minee em perenta i yi’i wia sitou: “Em baya nakana wia eng gorem en taman i yi’i en toro i te kaanennu em bu’ana ampit e waya’an i te, 17ta’an nakana petete’uan en tanume e le’os wo e lewo’ i ti’i, te’a mouw pekekaanennu em bu’ana, karengan witu nendo nikoo nu kumaan nyi’a, en tantu mouw koo mate.”18Empung TUHAN si minee nuwu’: “Reiy le’os, sitou i ti’i sa sia maesa-esa i te. Niaku ku laa sumiwola maale-ale’ i wee nisia, si esa nga teper ampit nisia.” 19O laa si Empung TUHAN si simiwomi waki tana’ se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun wo se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan. Alin-Na mouw em baya nea wia sitou i ti’i kaa laa meleloo’, kumura sia mengengaranla nisea; wo tanu ngaran neiy i weela nitou i ti’i wia se susur makhluk e matou-tou, tuana mouw ee sangali e ngaran ne makhluk i ti’i. 20Sitou i ti’i si mineela ngaran wia se reiy’ sa mina’asa papiaran, wia se wara-wara waki reghe-reghesan wo wia se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun, ta’an i wee nisia nuesa si reiy’ minatola maale-ale’ esa nga teper ampit nisia.21O laa si Empung TUHAN si simiwola sitou i ti’i re’rep en tekel; eng katoroan nisia nu timekel, Empung TUHAN si minedomi e meta’asa’an sela’asak waki nisia, laa o menet en tampa i ti’i ampit e le’ona. 22Wo waki sela’asak niedomi ni Empung TUHAN waki sitou i ti’i, siwon-Nala siesa wewene, laa o alin-Na wia sitou i ti’i. 23laa o lumila’ mouw sitou i ti’i: “I yi’i mouw sia, ruiy waki ruiyku wo e le’ona waki le’onaku. Sia si laa ngaranan wewene, karengan nisia si niedomi waki si tuama.”24Karengan e ni’i tu si tuama si laa tumele’ula si ama’na wo si ina’na wo maesala ampit si ka’awuna, i ka’ayo sea nu rua se mamuali esa le’ona. 25Nisea nu rua se poteiy, sitou wo si ka’awuna i ti’i, ta’an nisea se reiy’ mapedam meirang.

Chapter 3

Sitou neiy i kawolone witu en dosa

1Sapa tare si leloiy’ nyi’a mouw si kasa lali’iket waki se minapekasa ne tekapen wia eng ketana’an se siniwola ni Empung TUHAN. Si leloiy’ i ti’i si limila’ wia si wewene i ti’i: “Tantu mouw si Empung si minee nuwu’: Em baya nakana wia eng gorem en taman i yi’i te’a pekekaanen niouw em bu’ana, e reiy’ ku’a?” 2O laa en singkom ni wewene i ti’i wia si leloiy’ i ti’i: “Em bu’ana nakana-nakana wia eng gorem en taman i yi’i en toro i te kaanen neiy, 3ta’an en tanume em bu’ana nakana em bia eng keuneran en taman, Empung si minee nuwu’: Te’a kouw kumaan ka’apa tu’u rumingkap em bu’ana i ti’i, sangari koo mate.”4Ta’an si leloiy’ i ti’i si limila’ wia si wewene i ti’i: “Ma’an mekasa kouw reiy’ mate, 5ta’an si Empung si minete’ula, kaa witu e nedo nikouw nu kumaan nyi’a em berennu e laa i kawuka’, wo nikouw kouw laa mamuali tanu si Empung, mete’u en tanume e le’os wo e lewo’.” 6Wewene i ti’i si limoo’, kaa em bu’ana nakana i ti’i e le’os pekekaanen wo en sedaap paloo’ola, awes kangkasi nakana i ti’i mengaruiy e nate karengan mawee pangartian. Laa o sia medomi waki wu’ana wo kaanenna wo neiy i weenala kangkasi si ka’awuna si mewali-wali ampit nisia, wo si ka’awuna tu’u si kimaan nyi’a.7Takar i kawuka’ mouw em beren nea nu rua wo nisea se mete’u, kaa nisea se poteiy; laa o sea menewi-newik e laleiyna nakana ara wo sumiwo cidako. 8Eng katoroan nisea nu liminga nerasan eng ke’angan ni Empung TUHAN, si mengela-ngelang witu eng gorem en taman i ti’i witu e nendo reiy’ rawoiy, kumirongouw sitou wo si ka’awuna i ti’i witu si Empung TUHAN witu nelet e nakana-nakana witu eng gorem en taman.9Ta’an si Empung TUHAN si kimeret sitou i ti’i wo mee nuwu’ wia nisia: “Wisa ku’a re’en nikoo?” 10Sia mingkot: “Katoroan niaku nu liminga, kaa Nikoo koo wia eng gorem en taman i yi’i, niaku ku mineide’, karengan niaku ku poteiy; karengan e ni’itu niaku ku kimirong.” 11Nuwu’-Na: “Seiy ku’a re’en si minakite’ula wia nikoo, kaa nikoo koo poteiy? Sapa ku’a re’en koo kimaani waki wu’ana nakana, neiy-Ku i palouw nikoo kumaan e ni’itu?”12Sitou i ti’i si miningkot: “Wewene si neiy i tampa-Mula witu en siri’ku, nisia mouw si minee wu’ana nakana i ti’i wia niaku, takar ku kumaan.” 13Kamurian o mee mouw nuwu’ si Empung TUHAN wia si wewene i ti’i: “Sapa ku’a re’en en siniwomu mola i yi’i?” E wingkot ni wewene i ti’i: “Leloiy’ i ti’i si minonge’la niaku, takar ku kumaan.”14Laa o mee mouw nuwu’ si Empung TUHAN wia si leloiy’ i ti’i: “Karengan nikoo koo simiwo en tuana, i kakutokouw nikoo witu nelet ne reiy’ sa mina’asa papiaran wo witu nelet ne reiy’ sa mina’asa tekapen en talun; ampit e tiannu mouw koo laa manap wo riawu en tana’ mouw e laa kaanennu esa nga umur em patou-touannu. 15Niaku Ku laa sumiwola palewo’an witu nelet nikoo wo ni wewene i yi’i, nelet ne see’mu wo ne see’na; see’na se laa rume’esekla eng kokongmu, wo nikoo koo laa rume’esekla en tu’umirna.”16Nuwu’-Na wia si wewene i ti’i: ”Em pedis rawoiymu e nedo nu megandong e laa-Ku siwon kasa laker; ampit eng kasa rara koo laa tumimea’la sioki’mu; ta’anouw nikoo koo laa sumerit wia si ka’awumu wo nisia si laa makakuwasa witu nikoo.”17O laa e nuwu’-Na wia sitou i ti’i: “Karengan nikoo koo liminga e leila’an ni ka’awumu wo kumaani waki wu’ana nakana, neiy-Ku i perentala wia nikoo: te’a mekekaani waki nyi’a, takar i kakutokouw en tana’ karengan nikoo; ampit em pedis e rawoiy koo laa sumeromi em bene’mu waki tana’ esa nga umur em patou-touannu: 18eng kongkom tetunean wo en dukut tetunean e laa i wua’nala i wee nikoo, wo en tanemen-tanemen waki patar e laa mamuali kekaanennu; 19ampit e lumogo koo laa sumero eng kekaanennu, i ka’ayo koo mareng kasi mamuali tana’, karengan waki witu mouw koo niedomi; karengan koo riawu wo nikoo koo laa mareng mamuali riawu.”20Sitou i ti’i si minee ngaran Hawa wia si ka’awuna, karengan nisia mouw si minamuali ina’ em baya ne matou-tou. 21Wo si Empung TUHAN si simiwo labung kuli’ ni tekapen i wee sitou wo i wee si ka’awuna i ti’i, laa o makela nyi’a wia nisea.22O mee mouw nuwu’ si Empung TUHAN: “Eng kaulitna sitou i ti’i si minamuali mouw tanu si meta’esa’an waki Nikita, mete’u en tanume e le’os wo e lewo’; takar en teakan te’a i ka’ayo sia rumepala lawasna wo medo kangkasi em bu’ana nakana em patou-touan i ti’i wo kumaan nyi’a, i ka’ayo sia tumou i wee eng keure-urena.” 23O laa si Empung TUHAN si minure’mi nisia waki taman Eden rio sia tumaliakala en tana’ waki wisa sia niedomi. 24Nisia si simere’ sitou i ti’i wo waki esa nga weka sedangan en taman Eden i tampa-Nala em pirala kerub ampit en santi melaya-layas wo masea-sear, kaa laa ma’alarla e lalan mea waki akana em patou-touan.

Chapter 4

Kain wo si habel

1Kamurian sitou i ti’i si minaesala nouwak ampit si Hawa, ka’awuna, wo gumandongouw si wewene i ti’i, laa o tumimea’la si Kain; takar em pokeiy ni wewene i ti’i: Niaku ku minaka’ato mola sioki’ tuama karengan e nale’an ni TUHAN.” 2Tumodongla nyi’a sia i patounala si Habel, tuari ni Kain; wo si Habel si minamuali rumerawir ne membe’ domba, Kain si minamuali tumetani’.3Ni’itu nu pira mola nga edo eng keurena, takar si Kain si mineela esa nga weteng sesempe witu em bua’na en tana’ i ti’i wia si TUHAN tanume en tetule sesempe; 4Habel kangkasi si simempela en tetule sesempe waki se oki’ polon ne membe’ dombana, nyi’a i yi’i em barewes-barewesna; takar si TUHAN si limo’orla si Habel wo en tetule sesempena i ti’i, 5ta’an si Kain wo en tetule sesempena e reiy’ lino’or-Na. O laa nate ni Kain mina kasa pasu’, wo eng giona en tedur.6E nuwu’ ni TUHAN wia si Kain: “Ka’a natemu em pasu’ wo eng giomu en tedur? 7Sapa ku’a re’en eng giomu e reiy’ mouw laa sumena’, sa koo sumiwo le’os? Ta’an sa koo reiy’ sumiwo le’os, dosa si timegha’ mouw witu en saruan em pepalen; sia si kasa mawilot nikoo, ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ kumuwasala witu nyi’a.”8Pokeiy ni Kain wia si Habel, tuarina: “Meiy mouw kita mea waki patar.” Eng katoroan nisea nu waki patar, i kasenge’mi winewe mouw ni Kain si Habel, tuarina i ti’i, laa o munu’ nisia. 9E nuwu’ ni TUHAN wia si Kain: “Wisa si Habel, tuarimu i ti’i? “E wingkotna: “Reiy’ kete’uangku! Sapa ku’a re’en niaku ku ma’ala-alar si tuariku?”10E nuwu’-Na: “Sapa mouw en siniwomula i yi’i? E raa’ ni tuarimu i ti’i waki tana’ e marekeiymi wia-Niaku. 11Takar en teakan, i kakutokouw nikoo, i katereki wa’akat waki tana’ e ngimangala en sumana kaa laa mesesungkuli e raa’ ni tuarimu i ti’i waki lawasmu. 12Sakawisa koo metetaliakala en tana’ i ti’i, takar en tana’ i ti’i e reiy’ laa meela wua’na kawutana kasi wia nikoo; nikoo koo mamuali esa tou matingka-tingkas wo malepu-lepu wia em bumi.”13Em pokeiy ni Kain wia si TUHAN: “Nukumangku i ti’i e lebe sela ta’an en toro tanggongengku. 14Nikoo koo masere’me niaku en teakan wia tana’ i yi’i wo niaku ku laa i kakirongi waki sinaru-Mu, esa tou matingka-tingkas wo malepu-lepu wia em bumi; takar seiy i te si laa maatoan ampit niaku, tantu mouw si laa munu’ niaku.” 15E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Ma’an mekasa e reiy’! Seiy i te sia si munu’ si Kain e laa i suli’la wia nisia e makapitu lumepet.” Kamurian si TUHAN si minee kowa’ wia si Kain, rio sia te’a wunu’un ni seiy i te tu’u si maatoan ampit nisia.16O laa si Kain rumo’umi waki sinaru ni TUHAN wo sia tumataap waki tana’ Nod, waki esa nga weka sedangan Eden.

See’ ni Kain, Set wo ni Enos

17Kain si minaesala nouwak ampit si ka’awuna wo gumandongouw si wewene i ti’i, laa o tumimea’la si Henokh; kamurian si Kain si rimedeiyla e nesa kota wo ngarananna eng kota i ti’i Henokh, neiy i ki’it e ngaran ni urangna.18I wee si Henokh i patou mouw si Irad, wo si Irad i ti’i si mapaurangla si Mehuyael wo si Mehuyael si mapaurangla si Metusael, wo si Metusael si mapaurangla si Lamekh. 19Lamekh si minedo ka’awu se rua tou; siesa si mekengaran Ada, siesa si Zila.20Ada i ti’i si timimea’la si Yabal; nisia mouw si minamuali ama’ ne tou maena’ witu eng gorem en dasing wo maalar se papiaran. 21Ngaran ni tuarina nyi’a mouw si Yubal; nisia mouw si minamuali ama’ em baya ne tou memema’ayang no’olingen. 22Zila kangkasi si timimea’la siesa oki’, nisia si Tubal-Kain, ama’ em baya ne meneniwo tambaga wo ne meneniwo wesi. Tuari wewene ni Tubal-Kain nyi’a mouw si Naama.23Lumila’ mouw si Lamekh wia se rua ka’awu na i ti’i: “Ada wo si Zila, linganola en totorku: heiy ka’awu-ka’awu ni Lamekh, i ta’anouw en talingamu wia e lelila’angku i yi’i: Niaku ku minunu’ mola siesa tou tuama karengan nisia si minali’ mola niaku, minunu’ siesa tou sobor karengan nisia si minewe niaku i ka’ayo kimesa; 24karengan sa si Kain e lewo’ sa reiy’ i suli’la maka pitu lumepet, takar si Lamekh e maka pitu nga pulu’ o pitu lumepet.”25Adam si minaesala nouwak kangkasi ampit si ka’awuna, o laa si wewene i ti’i si timimea’la siesa oki’ tuama wo ngumaranla nisia Set, karengan em pokeiyna: “Empung si kimarunia momi wia niaku sioki’ e walina tanume sawel ni Habel; karengan si Kain si minunu’ mola nisia.” 26O matou momi siesa oki’ tuama i wee si Set kangkasi wo sioki’ i ti’i si nginaranannala Enos. E nedo ni’itu mouw se tou muleiy makeret e ngaran ni TUHAN.

Chapter 5

See’ ni Adam

1Nyi’i mou eng kelat ne see’ ni Adam. Witu e nedo sitou i ti’i nu siniwola ni Empung, siwon-Na mouw sia neiy i ki’it eng gio ni Empung; 2tuama wo wewene siniwo-Nala sea. Nisia si minerkatla nisea wo mineela ngaran “Tou” wia ni sea, witu e nedo nisea nu siniwola.3Nu reiy’ mouw si Adam nu timou esa nga atus telu nga pulu’ nge te’un, sia si minapaurangla siesa tuama i ki’it eng gio wo e lumianna, laa o meela ngaran Set wia nisia. 4E numur ni Adam, nu reiy’ mouw e minapaurangla si Set, e nuwalu nga atus nge te’un, wo sia mapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 5Ni’itu mouw si Adam si mina’ayola e numur siouw nga atus telu nga pulu’ nge te’un, laa o sia mate.6Nu reiy’ mouw si Set nu timou esa nga atus lima nge te’un, sia mapaurangla si Enos. 7Wo si Set si timoupe’ uwalu nga atus o pitu nge te’un, nu reiy’ mouw nisia nu minapaurangla si Enos, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 8Ni’itu mouw si Set si mina’ayo e numur siouw nga atus mapulu’ o rua nge te’un, laa o sia mate.9Nu reiy’ mouw si Enos nu timou siouw nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Kenan. 10Wo si Enos si timoupe’ uwalu nga atus mapulu’ o lima nge te’un, nu reiy’ mouw nisia nu minapaurangla si Kenan, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 11Ni’itu mouw si Enos si mina’ayo e numur siouw nga atus lima nge te’un, laa o sia mate.12Nu reiy’ mouw si Kenan nu timou pitu nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Mahalaleel. 13Wo si Kenan si timoupe’ uwalu nga atus epat nga pulu’ nge te’un, nisia nu minapaurangla si Mahalaleel, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 14Ni’itu mouw si Kenan si mina’ayo e numur siouw nga atus mapulu’ nge te’un, laa o sia mate.15Nu reiy’ mouw si Mahalaleel nu timou enem nga pulu’ o lima nge te’un, sia mapaurangla si Yared. 16Wo si Mahalaleel si tomoupe’ uwalu nga atus telu nga pulu’ nge te’un, nisia nu minapaurangla si Yared, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 17Ni’itu mouw si Mahalaleel si mina’ayo e numur uwalu nga atus siouw nga pulu o lima nge te’un, laa o sia mate.18Nu reiy’ mouw si Yared nu timou esa nga atus enem nga pulu’ o rua nge te’un, sia mapaurangla si Henokh. 19Wo si Yared si timoupe’ uwalu nga atus nge te’un, nisia nu minapaurangla si Henokh, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 20Ni’itu mouw si Yared si mina’ayola e numur siouw nga atus enem nga pulu’ o rua nge te’un, laa o sia mate.21Nu reiy’ mouw si Henokh nu timou enem nga pulu’ o lima nge te’un, sia mapaurangla si Metusalah. 22Wo si Henokh si timou makasewok ampit si Empung eng keurena telu nga atus nge te’une’ kasi, nisia nu minapaurangla si Metusalah, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 23Ni’itu mouw si Henokh si mina’ayo e numur telu nga atus enem nga pulu’ o lima nge te’un. 24Wo si Henokh si timou makasewok ampit si Empung, laa o sia reiy’ mouw wia, karengan nisia si niadetouw ni Empung.25Nu reiy’ mouw si Metusalah nu timou esa nga atus uwalu nga pulu’ o pitu nge te’un, sia mapaurangla si Lamekh. 26Wo si Metusalah si timoupe’ pitu nga atus uwalu nga pulu’ o rua nge te’un, nisia nu minapaurangla si Lamekh, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 27Ni’itu mouw si Metusalah si mina’ayo e numur siouw nga atus enem nga pulu’ o siouw nge te’un, laa o sia mate.28Nu reiy’ mouw si Lamekh nu timou esa nga atus uwalu nga pulu’ o rua nge te’un, sia mapaurangla siesa oki’ tuama, 29wo mee ngaran Nuh wia sia, pokeiyna: “Sioki’ i yi’i si laa mee pangiboran wia nikita witu em pepa’ayangen ta wuta em pedis o rawoiy wia en tana’ neiy nouw i kakutok ni TUHAN.”30Wo si Lamekh si timoupe’ lima nga atus siouw nga pulu’ o lima nge te’un, nisia nu minapaurangla si Nuh, wo nisia si minapaurangla se oki-oki’ tuama wo wewene. 31Ni’itu mouw si Lamekh si mina’ayo e numur pitu nga atus pitu nga pulu’ o pitu nge te’un, laa o sia mate.32Nu reiy’ mouw si Nuh nu maka umur lima nga atus nge te’un, sia mapaurangla si Sem, Ham wo si Yafet.

Chapter 6

Kalewo’an ne tou

1Eng katoroan se tou i ti’i nu muleiy maawes eng kelakerna wia en saruan em bumi, wo i wee nisea timoumi se oki-oki’ wewene, 2takar se oki-oki’ ni Empung se limoo’, karengan se oki-oki’ ni tou i ti’i se wulouw-wulouw, laa o sea medola ka’awu witu nelet ne wewene-wewene i ti’i, seiy i te si’i kepa’ar nea. 3O mee mouw nuwu’ si TUHAN : “Roh-Ku e reiy’ laa eng kaure-urena mena’ witu eng gorem ni tou, karengan sitou i ti’i nyi’a mouw si le’ona, ta’an e numurna e laa esa nga atus rua nga pulu’ nge te’un i te.” Witu e nedo ni’itu se tou-tou raksasa se wia em bumi, wo kangkasi witu e nedo nu reiy’ mouw nyi’a, eng katoroan se oki-oki’ ni Empung nu rimetenla se oki-oki’ wewene ni tou, wo se wewene-wewene i ti’i se timimea’la oki’ i wee nisea; se yi’i mouw se tou-tou waraneiy witu en zaman purbakala, se tou-tou makangaranan.5Katoroan linoo’ ni TUHAN, kaa eng kalewo’an ne tou eng kewangko’ wia em bumi wo kaa e reiy’ sa mina’asa eng kepa’aran natena e reiy’ mena’ mawu’ala kalewo’an i te karengan, 6takar meneselouw si TUHAN, kaa Nisia si simiwo mola sitou wia em bumi, wo eng kapualitan i ti’i e mina’aripla nate-Na.7O mee mouw nuwu’ si TUHAN : “Niaku Ku laa rume’imi sitou siniwo-Kula i ti’i waki saruan em bumi, le’os sia tou ka’apa tu’u tekapen wo se tekapen-tekapen maoyouw wo se warea-wara waki reghe-reghesan, karengan Niaku ku menesel, kaa Niaku ku simiwo mola nisea.” 8Ta’an si Nuh si minaka’ato e nupus karunia witu em beren ni TUHAN.Na’asaren ni Nuh 9Nyi’i mouw e na’asaren ni Nuh: Nuh nisia mouw siesa tou ulit wo reiy’ si sering witu nelet ne tou-tou eng kezamanna; wo si Nuh i ti’i si timou makasewok ampit si Empung. 10Nuh si minapaurangla se telu oki’ tuama: Sem, Ham wo si Yafet.11Sapa tare em bumi i ti’i en teri mouw witu en sinaru ni Empung wo minawuta mouw ampit eng kaketean. 12Empung si limoo’ em bumi i ti’i wo e nuli-ulitouw teri ulit, karengan em baya ne tou se makelangla em patou-touan en teri wia em bumi.13O mee mouw nuwu’ si Empung wia si Nuh: “Niaku ku timenggolola kaa laa mekekawusla em patou-touan ne reiy’ sa mina’asa makhluk, karengan em bumi e mina wuta mouw ampit eng kaketean nea, Ni’itu mouw Niaku ku laa merere’ila nisea mewali-wali ampit em bumi. 14Sumiwo mouw i wee nikoo e nesa bahtera kayu gofir; em bahtera i ti’i e lewo’ sa reiy’ siwonnu matempa-tempa wo e lewo’ sa reiy’ pi’otennumi ampit em pepi’ot waki luar wo waki ghorem. 15Teinti’i mouw koo lewo’ sa reiy’ sumiwo em bahtera i ti’i; telu nga atus hasta eng kelabotna, lima nga pulu’ hasta eng kapenarna wo en telu nga pulu’ hasta eng kerakekna.16Sumiwo mouw atep witu em bahtera i ti’i wo i sampetola em bahtera i ti’i i ka’ayo esa nga hastami waki atas, wo i paasouw em pepalenna witu em po’otna; siwonouw em bahtera i ti’i mekeransun wawa’, nuner wo natas. 17Karengan eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy e rano ampuan lumi’ikeri em bumi kaa laa merere’ila ne reiy’ sa mina’asa se matou-tou wo se mekenyawa wia en solong e langit; se reiy’ sa mina’asa wia em bumi se laa mate mapuneng.18Ta’an ampit nikoo Niaku ku laa sumiwola en teta’aran-Ku, wo nikoo koo laa ghumorem mea witu eng gorem em bahtera i ti’i: nikoo mewali-wali ampit se urangmu wo si ka’awumu wo se ka’awu ne urangmu. 19Wo waki e reiy’ sa mina’asa ne matou-tou, wia ne reiy’ sa mina’asa makhluk, waki em baya nea se lewo’ sa reiy’ alinnu se esa nge paar mea witu eng gorem em bahtera i ti’i, rio ka’alaran em patou-touan nea mewali-wali ampit nikoo; raghar wo mereiy laka’ wo upa’ se lewo’ sa reiy’ alinnu.20Waki se reiy’ sa mina’asa minegheghioanne wara wo waki se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen, waki se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen maoyouw wia en saruan em bumi, waki em baya nea i ti’i se lewo’ sa reiy’ meiy wia nikoo esa nge paar rio maalar em patou-touan nea. 21Wo nikoo, paalinouw i wee nikoo e reiy’ sa mina’asa en toro kaanen; erurenola ni’itu wia nikoo kaa laa mamuali kekaanen i wee nikoo wo i wee nisea.” 22O laa si Nuh si timuanala em baya nyi’a i ti’i; minakatena’ tanu neiy i perentala ni Empung wia nisia, tuana mouw en tinuananala.

Chapter 7

Rano ampuan

1Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Nuh: “Ghumoremouw mea witu eng gorem em bahtera i ti’i, nikoo wo se esa nga pumpun em balemu, karengan nikoo mouw si linoo’o-Ku ulit witu en sinaru-Ku witu nelet ne tou en zaman i yi’i. 2Waki se reiy’ sa mina’asa tekapen se toro kaanen se lewo’ sa reiy’ edonnu pitu nge paar, raghar wo si mereiyna, ta’an wia se tekapen se reiy toro kaanen esa nge paar, raghar wo si mereiyna; 3wo kangkasi se wara-wara waki reghe-reghesan se pitu nge paar, laka’ wo si upa’ o rio maalar em patou-touan ne see’ nea wia minapekasa em bumi.4Karengan em pitupe’ nga endo kasi Niaku Ku laa tumumpame e naro wia natas em bumi epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng kaurena, wo Niaku ku laa rume’imi waki saruan em bumi e reiy’ sa mina’asa em bia, en siniwo-Kula i ti’i.” 5O laa si Nuh si timuanala e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia nisia.6Nuh si makaumur enem nga atus nge te’un, eng katoroan e rano ampuan nu mineiy lumi’ikeri em bumi. 7Ghumoremouw si Nuh mea witu eng gorem em bahtera i ti’i mewali-wali ampit se urangna wo si ka’awuna wo se ka’awu ne urangna karengan e rano ampuan i ti’i.8Waki se tekapen toro kaanen wo se tekapen reiy’ toro kaanen, waki se wara-wara wo waki se reiy’ sa mina’asa ne maanap wia en saruan em bumi, 9meiy mouw se esa nge paar meiy matola si Nuh witu eng gorem em bahtera i ti’i, raghar wo mereiy laka’ wo upa’, tanu neiy i perentala ni Empung wia si Nuh. 10Nu reiy’ mouw em pitu nga endo wo meiy mouw e rano ampuan limi’ikeri em bumi.11Witu e nedo numur ni Nuh enem nga atus nge te’un, witu en sumedot karua, witu nendo kamapulu’ o pitu sumedot ni’itu, witu e nedo ni’itu mouw minakewe’ e reiy’ sa mina’asa eng kembu’an e lawanan wangko’ eng kasa hebat wo i kawuka’ mouw e nansouw-ansouw waki langit. 12Wo tumumpa mouw e naro repet limi’ikeri em bumi epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng kaurena.13Witu nendo i ti’i kangkasi o ghumorem mouw si Nuh ma’an si Zem, Ham wo si Yafet, urang ni Nuh, wo si ka’awu ni Nuh, wo se telu ka’awu ne urang-urangna mewali-wali ampit nisia, mea witu eng gorem em bahtera, 14nisea i ti’i wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen siru wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne papiaran wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne tekapen maoyouw se maanap wia em bumi wo se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne wara, nyi’a i yi’i se reiy’ sa mina’asa ne werasinen makateteleuw;15waki se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou wo mekenyawa meiy mouw se esa nge paar meiy matola si Nuh witu eng gorem em bahtera i ti’i. 16Wo se ghimorem i ti’i nyi’a mouw se raghar wo mereiy laka’ wo upa’ waki se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou, tanu neiy i perentala ni Empung wia si Nuh; o laa si TUHAN si minalen em pepalen em bahtera i ti’i witu muri ni Nuh.17Epat nga pulu’ nga endo eng kaurena e rano ampuan i ti’i limi’ikeri em bumi; e rano i ti’i e minurep wo mangkat em bahtera i ti’i, i ka’ayo limentuti kerakek waki bumi. 18Eng katoroan e rano i ti’i maawes-maawes wo minurep ampit eng kahebatna wia natas em bumi, malengki-lengki’ mouw em bahtera i ti’i witu natas saruan en dano.19Wo en dano i ti’i eng kahebatna maawesi mali’ikeri em bumi, wo en sinongkouwannala e reiy’ sa mina’asa kuntung rakek wia minapekasa en solong langit, 20neiy i ka’ayo mapulu’ o lima hasta witu natasna e maawes-maawes en dano i ti’i, i ka’ayo eng kuntung-kuntung en tinutuwna.21Laa o mate mapunengouw se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou, se maoghe wia em bumi, se wara-wara, se papiaran wo se tekapen siru wo se reiy’ sa mina’asa ne tekapen maanap, se maroina-roina’ wia em bumi, ampit em baya ne tou. 22O mate mouw se reiy’ sa mina’asa ne wawean asengan em patou-touan witu en sesepunanna, se reiy’ sa mina’asa se wia eng ketana’an.23Tuana mouw rine’ila ni Empung e reiy’ sa mina’asa em bia, e reiy’ sa mina’asa em bia en saruan em bumi, le’os se tou ka’apa tu’u se tekapen wo se tekapen maanap wo se wara-wara waki reghe-reghesan, i ka’ayo em baya nyi’a i ti’i e rine’imi waki atas em bumi; si Nuh i te si neiy i katele’u matou-tou wo se reiy’ sa mina’asa mewali-wali ampit nisia witu eng gorem em bahtera i ti’i. 24Wo kumuwasa mouw en dano i ti’i wia natas em bumi esa nga atus lima nga pulu’ nga endo eng kaurena.

Chapter 8

Rano ampuan en timaghas

1Takar si Empung si ghimenang si Nuh wo se reiy’ sa mina’asa ne tekapen siru wo se reiy’ sa mina’asa ne papiaran, se mewali-wali ampit nisia witu em bahtera i ti’i, wo si Empung si simiwola e reghes mawi’iwis matoromi em bumi i ka’ayo en dano i ti’i en timaghas. 2O penetouw eng kebu’an-kebu’an en dano e lawanan wangko’ ma’an e nansouw-ansouw waki langit wo mena’ momi e naro repet waki langit, 3wo meketaghasomi en dano i ti’i waki saruan em bumi. Tuana mouw eng kapetaghas en dano i ti’i nu reiy’ mouw e nesa nga atus lima nga pulu’ nga endo.4Witu en sumedot e kapitu, witu e nendo eng kamapulu’ o pitu en sumedot ni’itu, i kera’aserouw em bahtera i ti’i witu eng kakuntungan Ararat. 5I ka’ayo en sumedot e kamapulu’ meke taghasola en dano i ti’i; witu en sumedot e kamapulu’, witu en tanggal esa sumedot e ni’itu, kaloo’anouw en toka-toka eng kuntung.6Nu limangkoiy mouw epat nga pulu’ nga endo, takar si Nuh si minuka’ e nansouw siniwonala witu em bahtera i ti’i. 7Wo sia mayame siesa nga ipus wara keleak; wo si wara i ti’i si mateleuw mea o meiy, i ka’ayo en dano i ti’i minaperami waki atas em bumi.8Kamurian i wayanala siesa nga ipus wara pombo kaa laa meleloo’, sapa ku’a re’en en dano i ti’i eng kimo’okosomi waki saruan em bumi. 9Ta’an si wara pombo i ti’i si reiy’ minaka’ato tampa kontoiyan e ne’ana wo marengouw sia minurikit mea matola si Nuh mea witu eng gorem em bahtera i ti’i, karengan wia minapekasa em bumi waweane’ rano; o laa si Nuh si timempayala e lawasna, sinikopna si wara i ti’i wo alinna ghumorem mea witu eng gorem em bahtera i ti’i.10Nisia si ma’ena’ pitu nga endo kasi, kamurian i wayanami kasi si wara pombo i ti’i waki bahtera; 11melelaa e nedo mawengido marengouw si wara pombo i ti’i meiy matola si Nuh, wo witu en tetongko’na nialina e nesa laleiyna en zaitun en segaya’. Witu mouw o kaketeu’ala ni Nuh, kaa en dano i ti’i eng kimo’okosomi waki atas em bumi. 12Tumodongla nyi’a em pina’ena’na kangkasi em pitu nga endope’ kasi, kamurian i wayaname si wara pombo i ti’i, ta’an si wara i ti’i si reiy’ mouw minarengi kasi wia nisia.13Witu en te’un kaenem nga atus o esa, witu en sumedot kasa ketare-tare, witu en tanggal esa sumedot e ni’itu, e minapera momi en dano waki atas em bumi; kamurian si Nuh si minuka’la em pepenet em bahtera i ti’i wo meloo-loo’; pakaloo’o-loo’onouw en saruan em bumi e muleiy mouw mapera. 14Witu en sumedot e karua, witu nendo e karua ngapulu’ o pitu en sumedot e ni’itu, bumi em pera mouw.15Wo mee mouw nuwu’ si Empung wia si Nuh: 16“Rumo’u momi waki bahtera i ti’i, nikoo mewali-wali ampit si ka’awumu ma’an se urang-urangmu wo se ka’awu ne urang-urangmu; 17se reiy’ sa mina’asa tekapen se mewali-wali ampit nikoo, reiy’ sa mina’asa se matou-tou: se wara-wara, tekapen wo se reiy’ sa mina’asa tekapen maoyouw se maanap wia em bumi, i reo mouw rumo’umi mewali-wali ampit nikoo, rio em baya nisea i ti’i se rumoina’ wia em bumi, ma’an sumena wo maawes eng kelaker wia em bumi.”18Laa o rumo’u momi si Nuh mewali-wali ampit se urang-urangna wo si ka’awuna wo se ka’awu ne urang-urangna. 19Se reiy’ sa mina’asa ne tekapen siru, se reiy’ sa mina’asa ne tekapen maoyouw wo se reiy’ sa mina’asa wara, em baya ne maoghe wia em bumi, siesa o siesa i ki’it eng giona, se rimo’umi kangkasi waki bahtera i ti’i.20O laa si Nuh si rimedeiyla mezbah i wee si TUHAN; wia se reiy’ sa mina’asa ne tekapen se toro kaanen wo waki se reiy’ sa mina’asa ne wara se toro kaanen edonna mola pirala nga ipus, laa o sia meela sesempe tinunu witu natas e mezbah i ti’i. 21Eng katoroan si TUHAN nu minou en sesempe sedaap i ti’i, o mee mouw nuwu’ si TUHAN witu eng gorem e nate-Na: “Niaku ku reiy’ mouw kumutok em bumi i yi’i kasi karengan sitou, ma’anouw tu’u neiy i lentuti natena nyi’a mouw e lewo’ rengan waki nu oki’pe’, wo Niaku ku reiy’ mouw laa munengla kasi e reiy’ sa mina’asa se matou-tou tanume en tinuana-Ku mola. 22Eng kaurean em bumi wiape’, e reiy’ laa maena-ena’ e noras makeror wo meupu’, ghe’egher wo pasu’, ra’ar wo aro, oat wo wengi.”

Chapter 9

Teta’aran ni Empung ampit si Nuh

1O laa si Empung si minerkatla si Nuh wo se urang-urangna ma’an minee nuwu’ wia nisea: “Murang o muyunouw wo mawesouw eng kelaker ma’an wutanola em bumi. 2Se laa meide’ wo se laa kori’ wia nikoo se reiy’ sa mina’asa tekapen wia em bumi wo se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan, se reiy’ sa mina’asa ne maoghe wia en saruan em bumi wo se reiy’ sa mina’asa ne sera’ wia en tasik; witu eng gorem e lawasmu mouw em baya nyi’a i ti’i i sarakan.3E reiy’ sa mina’asa ne maoghe’ se matou-tou, se laa mamuali kekaanennu. Niaku ku minee mola em baya nyi’a i ti’i wia nikoo tanukan kangkasi en tanemen-tanemen lisouw. 4E le’ona i te waweane’ imukurna, nyi’a i yi’i en daa’na, te’a pekekaanennu.5Ta’an en tanume en daa’ miou, nyi’a i yi’i e nyawa miou, Niaku ku laa kume’i en suli’na; waki se reiy’ sa mina’asa tekapen, Niaku ku laa kume’i nyi’a, wo waki se susur tou Niaku ku laa kume’i e nyawa ni kasuat en tou. 6Seiy si timoa’la en daa’ ni tou, en daa’na e laa i katoa’ ni tou, karengan si Empung si simiwola sitou i ti’i neiy i ki’it e lumian-Na nuesa. 7Wo nikouw, murang o muyunouw wo mawes eng kelaker, i ka’ayo reiy’ i keila’ eng kelakermu wia natas em bumi, yon, mawesouw eng kelaker wia natasna,”8O mee mouw nuwu’ si Empung wia si Nuh wo wia se urang-urangna se mewali-wali ampit nisia: 9“Eng kaulitna Niaku ku simiwola en teta’arang-Ku ampit nikouw wo ampit ne see’mu, 10wo ampit ne reiy’ sa mina’asa makhluk matou-tou se mewali-wali ampit nikouw: se wara-wara, se papiaran wo se tekapen-tekapen siru wia em bumi se mewali-wali ampit nikouw, ne reiy’ sa mina’asa se rimo’umi waki bahtera i ti’i, se reiy’ sa mina’asa ne tekapen wia em bumi.11Takar Kusimiwola en teta’arang-Ku ampit nikouw, kaa rengan e yi’i reiy’la si matou-tou si laa re’inla e rano ampuan kasi, wo reiy’ mouw laa wawean kasi e rano ampuan kaa laa merere’ila em bumi.” 12Wo si Empung si minee nuwu’: “Nyi’i mouw eng kowa’ teta’aran en siniwo-Kula e nelet Niaku wo nikouw ma’an se reiy’ sa mina’asa makhluk matou-tou, se mewali-wali ampit nikouw, see’ o see’, i wee eng keure-urena: 13Em borang-Ku ni’i wee-Ku waki linaak, rio i tu mamuali kowa’ teta’aran nelet Niaku wo em bumi.14Sakawisa eng kamurian Kumapa eiymi e linaak wia natas em bumi wo em borang i ti’i eng kaloo’an waki linaak, 15takar Niaku ku laa ghumenang en teta’arang-Ku em bia mouw e nelet Niaku wo nikouw ma’an e reiy’ sa mina’asa ne makhluk se matou-tou, e reiy’ sa mina’asa se mekenyawa, i ka’ayo em pakasa’an e rano e reiy’ mouw kasi mamuali rano ampuan kaa laa mepepunengla e reiy’ sa mina’asa se matou-tou.16Sa em borang i ti’i em baki linaak, takar Niaku ku laa lumoo’ nyi’a, i ka’ayo Aku ghumenang en teta’arang-Ku ke’ekel e nelet ni Empung wo e reiy’ sa mina’asa ne makhluk se matou-tou, e reiy’ sa mina’asa ne makhluk se wia em bumi.” 17O mee mouw nuwu’ si Empung wia si Nuh: “Nyi’i mouw eng kowa’ tata’aran en siniwo-Ku nelet Niaku wo e reiy’ sa mina’asa ne makhluk se wia em bumi.”

Nuh wo se urang-urangna

18Se urang-urang ni Nuh se rimo’umi waki bahtera nyi’a mouw si Sem, Ham wo si Yafet; Ham sia mouw si ama’ eng Kana’an. 19Se telu i yi’i mouw se urang-urang ni Nuh, wo wia mouw nisea i yi’i i kasera se penduduk minapekasa em bumi.20Nuh si minamuali tumetani’; nisia mouw si ketare-tare simiwo e numa anggor. 21Nisia nu kimoo’ mola nanggor, toekenouw sia wo nisia si poteiy witu en dasingna.22Takar si Ham, ama’ eng Kana’an i ti’i, limoo’ e naurat ni ama’na, laa o i susuiynala wia se rua patuarina i ti’i witu luar. 23Nu reiy’ mouw i tu Sem wo si Yafet se minedola e nesa roko’ wo i pitar neala witu em paluka nea nu rua, wo sea kumelang meundur; nisea se timutuwla e naurat ni ama’ nea se limenge, i ka’ayo sea reiy’ limoo’ e naurat ni ama’ nea.24Si Nuh nu minawena’asouw witu en tinoekna wo lumingala sapa en tinuanala ni urang tawengna wia nisia, 25lumila’ mouw sia: “I kakutokouw eng Kana’an, Satorona nisia si mamuali hamba si kasa kumeng i wee se patuari-patuarina.”26O kasi em pokeiyna: “Lino’orola si TUHAN, Empung ni Sem, ta’an satorona eng Kana’an e mamuali hamba i wee nisia. 27Empung si melasla satorona en tampa paena’an ni Yafet, wo satorona nisia si mena’ witu en dasing-dasing ni Sem, ta’an satorona eng Kana’an e mamuali hamba wia nisia.”28Nuh si timoupe’ telu nga atus lima nga pulu’ nge te’un nu reiy’ mouw e rano ampuan. 29Ni’itu mouw si Nuh si mina’ayo e numur siouw nga atus lima nga pulu’ nge te’un, laa o sia mate.

Chapter 10

Kelat ne bangsa-bangsa see’ ni Sem, Ham wo ni Yafet

1Nyi’i mouw se see’ ni Sem, Ham wo ni Yafet, urang-urang ni Nuh, ni’itu nu reiy’ mouw e rano ampuan i ti’i i patou mouw se urang-urang tuama i wee nisea.2See’ ni Yafet nyi’a mouw si Gomer, Magog, Madai, Yawan, Tubal, Mesekh wo si Tiras. 3 3See’ ni Gomer nyi’a mouw si Askenas, Rifat wo si Togarma. 4See’ ni Yawan nyi’a mouw si Elisa, Tarsis, tou eng Kitim wo se tou Dodanim. 5Waki nisea i yi’i mouw sea sumera se bangsa-bangsa en daerah li’ilik em pante. Ni’itu mouw se see’ ni Yafet, siesa o siesa witu en tana’na, ampit em baasana nuesa, i ki’it eng kaum wo em bangsa nea.6See’ ni Ham nyi’a mouw si Kush, Misraim, Put wo si Kana’an. 7See’ ni Kush nyi’a mouw si Seba, Hawila, Sabta, Raema wo si Sabtekha; urang-urang ni Raema nyi’a mouw si Syeba wo si Dedan.8Kush si minapaurangla si Nimrod; nisia mouw si kasa ketare-tare tou makakuwasa wia em bumi; 9nisia siesa tou mengengasu si waraneiy witu en sinaru ni TUHAN, karengan e ni’itu si patotoren ne tou: “Tanu si Nimrod, siesa tou mengengasu si waraneiy witu en sinaru ni TUHAN.” 10Ketare-tare eng karajaanna neiy i karedeiyi waki Babel, Erekh, wo e Akad, em baya nyi’a e waki tana’ Sinear.11Waki wanua i ti’i sia mea waki Asyur, laa o rumedeiyla e Niniwe, Rehobot-Ir, Kalah 12wo e Resen witu nelet e Niniwe wo eng Kalah; ni’itu mouw eng kota wangko’ i ti’i. 13Misraim si minapaurangla se tou Ludim, tou Anamim, tou Lehabim, tou Naftuhim, 14tou Patrusim, tou Kasluhim wo se tou Kaftorim; waki nisea i yi’i mouw e nasal ne tou Filistin.15Kana’an minapaurangla si Sidon, urangna tu’a, wo si Het, 16ma’an se tou Yebusi, tou Amori wo se tou Girgasi; 17tou Hewi, tou Arki, tou Sini, 18tou Arwadi, tou Semari wo se tou Hamati; kamurian i kasera mouw se kaum-kaum ne tou eng Kana’an i ti’i.19Daerah ne tou eng Kana’an nyi’a mouw e waki Sidon matorome eng Gerar i ka’ayome waki Gaza, tumorome en Sodom, Gomora, Adma wo en Zeboim i ka’ayo waki Lasa. 20Ni’itu mouw se see’ ni Ham i ki’it eng kaum nea, i ki’it em baasa nea, i ki’it en tana’ nea, i ki’it em bangsa nea.21I patou mouw kangkasi se urang-urang i wee si Sem, ama’ em baya ne oki’ ni Eber ampit si pekaka’an Yafet. 22See’ ni Sem nyi’a mouw si Elam, Asyur, Arpakhsad, Lud wo si Aram. 23See’ ni Aram nyi’a mouw si Us, Hul, Geter wo si Mas.24Arpakhsad minapaurangla si Sela, wo si Sela minapaurangla si Eber. 25I wee si Eber minatoumi se rua urang tuama; ngaran ni esa nyi’a mouw si Peleg, karengan witu en zamanna em bumi minaweteng, wo ngaran ni tuarina nyi’a mouw si Yoktan.26Yoktan minapaurangla si Almodad, Selef, Hazar-Mawet wo si Yerah, 27Hadoram, Uzal wo si Dikla, 28Obal, Abimael wo si Syeba, 29Ofir, Hawila wo si Yobab; ni’itu mouw em baya se see’ ni Yoktan.30Daerah paena’an nea e minitar waki Mesa matorome en Sefar, ni’itu mouw eng kakuntungan waki esa nga weka sedangan. 31Ni’itu mouw se see’ ni Sem, i ki’it eng kaum nea, i ki’it em baasa nea, i ki’it en tana’ nea, i ki’it em bangsa nea.32Ni’itu mouw se reiy’ sa mina’asa kaum ne urang-urang ni Nuh i ki’it en see’ nea, i ki’it em bangsa nea. Wo waki nisea i ti’i mouw i kasera se bangsa-bangsa wia em bumi ni’itu nu reiy’ mouw e rano ampuan i ti’i.

Chapter 11

Pewale Babel

1Sapa tare e minapekasa em bumi, e nesa baasana wo e nesa kapasusuiyna. 2Takar mae mouw sea mea waki esa nga weka sedangan wo tumo’upla en tana’ patar waki tana’ Sinear, laa o mena’ mouw sea maname.3Sea lumila’ siesa wia se walina: “Meiy mouw kita sumiwola tela wo tumunu nyi’a makale’o-le’os.” 4O kangkasi em pokeiy nea: “Meiy mouw kita rumedeiyla i wee nikita e nesa kota ampit e nesa pewale en tokana ma’ayo mea waki langit wo meiy mouw kita sumero ngaran, rio kita reiy’ i kasera wia minapekasa em bumi.”5Laa o tumumpa mouw si TUHAN kaa meiy meleloo’ eng kota wo em pewale neiy i redeiyla ne oki-oki’ nitou i ti’i, 6wo Sia mee nuwu’: “Nisea i yi’i se esa bangsa ampit se esa baasa i wee em baya nea. Nyi’i en tare mouw kasa ketarean em pe’inakuten nea; muleiymi en teakan sapa tu’u kangkasi en tiro’en neala, e reiy’la e reiy’ laa toro katuana’an. 7Le’osouw Kita tumumpa wo sumero-serokla maname em baasa nea, i ka’ayo sea reiy’ mouw mangarti kasi em baasa niesa o niesa.”8Tuana mouw nisea neiy i sarakanla ni TUHAN waki witula minea waki minapekasa em bumi, wo nisea se minena’ maredeiyla eng kota i ti’i. 9Ni’itu mouw eng karenganna i ka’ayomi en teakan e ngaran eng kota i ti’i em patotoren Babel, karengan witu mola en sinero-serokala ni TUHAN em baasa ne minapekasa em bumi wo witu mola sea i sarakanla ni TUHAN mea wia minapekasa em bumi.

See’ ni Sem

10Nyi’i mouw se see’ ni Sem. Si Sem nu makaumurouw esa nga atus nge te’un, sia mapaurangla si Arpakhsad, rua nge te’un nu reiy’ mouw e rano ampuan i ti’i. 11Sem si timoupe’ lima nga atus nge te’un, nisia nu minapaurangla si Arpakhsad, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.12Arpakhsad nu timou mola telu nga pulu’ o lima nge te’un’ sia mapaurangla si Selah. 13Arpakhsad si timoupe’ epat nga atus o telu nge te’un, nisia nu minapaurangla si Selah, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.14Si Selah nu timou mola telu nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Eber. 15Selah si timoupe’ epat nga atus o telu nge te’un, nisia nu minapaurangla si Eber, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.16Si Eber nu timou mola telu nga pulu’ o epat nge te’un, sia mapaurangla si Peleg. 17Eber si timoupe’ epat nga atus telu nga pulu’ nge te’un, nisia nu minapaurangla si Peleg, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.18Si Peleg nu timou mola telu nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Rehu. 19Peleg si timoupe’ rua nga atus o siouw nge te’un, nisia nu minapaurangla si Rehu, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.20Si Rehu nu timou mola telu nga pulu’ o rua nge te’un, sia mapaurangla si Serug. 21Rehu si timoupe’ rua nga atus o pitu nge te’un, nisia nu minapaurangla si Serug, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.22Si Serug nu timou mola telu nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Nahor. 23Serug si timoupe’ rua nga atus nge te’un, nisia nu minapaurangla si Nahor, wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene.24Si Nahor nu timou mola rua nga pulu’ o siouw nge te’un, sia mapaurangla si Terah. 25Nahor si timoupe’ esa nga atus mapulu’ o siouw nge te’un, nisia nu minapaurangla si Terah wo nisia si minapaurangla se urang-urang tuama wo wewene. 26Si Terah nu timou mola pitu nga pulu’ nge te’un, sia mapaurangla si Abram, Nahor wo si Haran.Kelat ne see’ ni Terah

27Nyi’i mouw se see’ ni Terah. Terah si minapaurangla si Abram, Nahor wo si Haran, wo si Haran si minapaurangla si Lot. 28Eng katoroan si Terah, ama’na, nu matou-toupe’, mate mouw si Haran waki wanua kinatouanna, waki Ur-Kasdim.29Abram wo si Nahor nisea nu rua se kimaweng; ngaran ni ka’awu ni Abram nyi’a mouw si Sarai wo ngaran ni ka’awu ni Nahor nyi’a mouw si Milka, urang ni Haran Ama’ ni Milka wo ni Yiska. 30Sarai i ti’i si pesel, reiy’ makapunya urang.31O laa si Terah si minali si Abram, urangna, ampit si puyunna, Lot, nisia i ti’i si urang ni Haran, wo ni Sarai, manuangna, ka’awu ni Abram, urangna; sia mea mewali-wali ampit nisea waki Ur-Kasdim melelaa waki tana’ Kana’an, laa o ma’ayo mola sea waki Haran, wo mena’ maname. 32E numur ni Terah rua nga atus lima nge te’un; laa o sia mate waki Haran.

Chapter 12

Abram kineret ni Empung

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Abram: “Rumo’u momi waki wanuamu wo waki se patuari-patuarimu wo waki wale ni ama’mu i yi’i mea waki wanua e laa-Ku i tudu’la wia nikoo; 2Niaku ku laa sumiwola nikoo mamuali bangsa kewangko’, wo merkatla nikoo ampit sumiwola e ngarannu kasa kasine’uan; wo nikoo koo laa mamuali berkat. 3Niaku ku laa merkatla se tou-tou maberkatla nikoo, wo kumutok se tou-tou makutok nikoo wo eng karengan nikoo se kaum wia en saruan em bumi se laa maka’ato berkat.”4Laa o mea mouw si Abram tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nisia, wo si Lot tu’u si kimi’it mewali-wali ampit nisia; Abram si makaumur pitu nga pulu’ o lima nge te’un, eng katoroan nisia nu rumo’umi waki Haran. 5Abram si minali si Sarai, ka’awuna, wo si Lot, oki’ ni patuarina, wo e reiy’ sa mina’asa em budel e niato nea wo se tou-tou kina’atoan nea waki Haran; nisea se minae waki tana’ Kana’an, laa o i ka’ayola witula.6Abram si kimelang timorola em banua i ti’i i ka’ayo mea waki e nesa tampa tawi en Sikhem, nyi’a i yi’i e nakana en tarbantin waki More. Nedo ni’itu se tou Kana’an se maena’ witu em banua i ti’i. 7Katoroan e ni’itu TUHAN si minapa’atola en tou wia si Abram wo mee nuwu’: “Niaku ku laa meweweela em banua i yi’i wia se see’mu.” Takar i redeiynala witu e mezbah i wee si TUHAN si minapa’ato mola en tou wia nisia.8Kamurian sia sumoro’mi waki witula o mea waki kakuntungan waki esa nga weka sedangan em Betel. Sia maas en dasingna ampit em Betel waki esa nga weka talikuran wo e Ai waki esa nga weka sedangan, laa o sia rumedeiyla witu e mezbah i wee si TUHAN wo makeret e ngaran ni TUHAN. 9Nu reiy’ mouw i tu o mae mouw si Abram wo mekewa’akatouw sia makelang mea waki tana’ Negeb.

Abram waki Mesir

10Katoroan eng kelalenan limentut waki wanua i ti’i, mea mouw si Abram minea waki Mesir kaa laa ma’ena’ witula tanume sitou wo’oseiy, karengan eng hebat eng kelalenan waki wanua i ti’i. 11Witu e nedo nisia nu laa megheghorem mea waki Mesir, lumila’ mouw sia wia si Sarai, ka’awuna: “Memang niaku ku mete’u, kaa nikoo nyi’a mouw koo esa wewene e wulouw eng giona. 12Sakawisa se tou Mesir lumoo’ nikoo, nisea se laa lumila’: I ti’i si ka’awuna. Ni’itu mouw nisea se laa munu’ niaku wo mayala nikoo matou-tou. 13 13I lila’ mola, kaa nikoo koo tuariku, rio aku tuanan neala ampit e le’os karengan nikoo, wo niaku ku i waya neala matou-tou karengan nikoo.”14Nu reiy’ mouw si Abram nu ghimorem mea waki Mesir, se tou Mesir i ti’i se limoo’, kaa si wewene i ti’i si kasa wulouw, 15wo eng katoroan se tona’as-tona’as ni Firaun nu limoo’ si Sarai, nisea se melo’o-lo’or nisia witu en sinaru ni Firaun, i ka’ayo si wewene i ti’i si niali witu e istanana. 16Firaun si simungkul si Abram ampit e male’o-le’os, karengan nisia si mepa’ar si wewene i ti’i, wo si Abram si minaka’ato membe’ o se domba, lembu sapi, keledai raghar, ata tuama wo wewene, keledai mereiy wo onta.17Ta’an si TUHAN si minapatorola eng katula hebat wia si Firaun, tuanakan kangkasi wia se esa nga pumpun e istanana, karengan si Sarai, ka’awu ni Abram i ti’i. 18O laa si Firaun si kimeret si Abram ampit limila’: “Sapa ku’a re’en en siniwomula i yi’i wia en sinaruku? Ka’a reiy’ neiy i pakite’umula, kaa nisia si ka’awumu? 19Ka’a koo limilala: nisia si tuariku, i ka’ayo niaku ku minedola nisia minamuali ka’awuku? En teakan’, i yi’i mouw si ka’awumu, edonouw wo mea mouw!” 20O laa si Firaun si minerentala se pirala tou kaa laa ma’alila si Abram me’a, mewali-wali ampit si ka’awuna wo e reiy’ sa mina’asa kapunyaanna.

Chapter 13

Abram wo si Lot mineta’atasan

1Takar rumo’u momi si Abram waki Mesir mea waki tana’ Negeb ampit si ka’awuna wo e reiy’ sa mina’asa kapunyaanna, wo si Lot tu’u si mewali-wali ampit nisia. 2Sapa tare si Abram si kasa kaya, kelaker papiaran, perak wo e masna.3Nisia si makelang waki tetulian mea waki tetulian, waki tana’ Negeb i ka’ayo waki tawi em Betel, waki wisa en dasingna ketare-tare rimedeiy, nelet em Betel wo e Ai, 4mea waki tampa e mezbah en siniwona ketareanna maname; witu mouw si Abram kimeret e ngaran ni TUHAN.5O kangkasi si Lot, si kimi’it mewali-wali ampit si Abram, si makapunya domba wo sapi wo en dasing. 6Ta’an em banua i ti’i e reiy’ awes eng kapelas i wee nisea sa laa mena’ mewali-wali, karengan em budel nea eng ka’asa’an, i ka’ayo nisea se reiy’ mete’u mena’ mewali-wali. 7Karengan e ni’itu mamuali mouw em patokol e nelet em baya ne rumerawir ni Abram wo ne rumerawir ni Lot. Nedo ni’itu se tou Kana’an wo se tou Feris se maena’ witu em banua i ti’i.8Takar lumila’ mouw si Abram wia si Lot: “Te’a mouw satorona wawean em patokol nelet niaku wo nikoo, wo nelet em baya ne rumerawirku wo ne rumerawirmu, karengan nikita i yi’i kita mekalo. 9E reiy’ ku’a re’en e minapekasa em banua i yi’i minawuka’ i wee nikoo? Le’osouw i tampasi en toumu waki niaku; sa koo kumawii, takar niaku ku laa lele’os, sa koo laa lele’os, takar niaku ku kumawii.”10O laa si Lot si limease en tu’usanna wo loo’nna mouw, kaa e minapekasa eng Kewong Yordan kelaker rano, tanu en taman ni TUHAN, tanu en tana’ Mesir, i ka’ayo mea waki Zoar, – eng kapualitan i ti’i minamuali nu reiy’pe’ si TUHAN nu rime’ila en Sodom wo eng Gomora. – 11Karengan e ni’itu Lot si mineleng i wee nisia e minapekasa eng Kewong Yordan i t’i, laa o sia mae waki esa nga weka sedangan wo sea meta’atasan.12Abram si minena-ena’ waki tana’ Kana’an, ta’an si Lot si minena-ena’ waki kota-kota eng Kewong Yordan wo dimasing waki tawi en Sodom. 13Sapa tare se tou en Sodom se kasa lewo’ wo se makadosa wia si TUHAN.14Nu reiy’ mouw si Lot nu tima’atasi waki si Abram, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Abram: “Tu’usanouw eng kaledongmu wo lo’onomi waki tampa rinedeiyannu i ti’i lumoo’me sedangan wo talikuran, amian wo timu, 15karengan e minapekasa wanua em palo’onnula i ti’i e laa-Ku i weela wia nikoo wo wia se see’mu eng kaure-urena.16Wo niaku ku laa sumiwola se see’mu tanu riawu en tana’ eng kelakerna, i ka’ayo, sa wona’na wawean si toro rumeken e riawu en tana’, se see’mu tu’u se toro i te laa rekenen kangkasi. 17Tumiro’ mouw, kelangenouw em banua i ti’i i ki’it eng kelabot wo eng kapenarna, karengan wia nikoo mouw e laa-Ku i weela em banua i ti’i.” 18Nu reiy’ mouw i tu Abram si simoro’la en dasingna wo minena-ena’ waki tawi nakana-nakana en tarbantin waki Mamre, tawi eng Hebron, laa o i redeiynala e mezbah witu i wee si TUHAN.

Chapter 14

Abram kimalala se raja-raja waki sedangan wo minale’ si Lot

1Witu en zaman ni Amrafel, raja Sinear, Ariokh, raja Elasar, Kedorlaomer, raja Elam wo si Tideal, raja Goyim, o mamuali mouw, 2kaa se raja-raja i yi’i se maseke’ mesaru si Bera, raja Sodom, Birsya, raja Gomora, Syinab, raja Adma, Syemeber, raja Zeboim wo si raja em banua Bela, nyi’a i yi’i em banua Zoar.3Raja-raja se tinotorla mamuri i yi’i em baya nea se minaasa’an wo meiy waki kewong en Sydim, nyi’a i yi’i en Tasik Wurasen. 4Mapulu’ o rua nge te’un eng keurena nisea se tu’utuk wia si Kedorlaomer, ta’an witu en te’un kamapulu’ o telu sea rumangu. 5Witu en te’un kamapulu o epat meiy mouw si Kedorlaomer ampit se raja-raja mewali-wali ampit nisia, laa o sea kumalala se tou Refaim waki Asyterot-Karnaim, tou Zuzim waki Ham, tou Emim waki Syawe- Kiryataim 6 6wo se tou Hori waki kakuntungan nea mekengaran Seir, i ka’ayo waki El-Paran waki li’ilik em patar kaerisan.7Nu reiy’ mouw i tu murikitouw sea wo i ka’ayola waki En-Mispat, nyi’a i yi’i eng Kadesh, wo kumalala minapekasa en daerah ne tou Amalek, wo kangkasi se tou Amori, se maena’ waki Hazezon-Tamar. 8Laa o rumo’u momi si raja em banua Sodom, raja em banua Gomora, raja em banua Adma, raja em banua Zeboim wo si raja em banua Bela, nyi’a i yi’i em banua Zoar, wo tumiro’ se barisan paseke’na sumu’usuk nisea waki kewong en Sidim, 9Sumu’usuk si Kedorlaomer, raja Elam, Tideal, raja Goyim, Amrafel, raja Sinear, wo si Ariokh, raja Elasar, se epat raja simu’usuk se lima.10Waki kewong en Sidim i ti’i wisa-wisa i te wawean parigi aspal. Eng katoroan si raja Sodom wo si raja Gomora nu timingkasla en tou, ka’anu mouw sea mea witu eng gorem e nyi’a wo se tou-tou timele’upe’ matou-tou se timingkase en tou mea waki kakuntungan. 11E reiy’ sa mina’asa em budel en Sodom wo eng Gomora ampit e reiy’ sa mina’asa bahan kekaanen eng kinaat ne kesaru, laa o sea mea. 12O kangkasi si Lot, oki’ ni patuari ni Abram, ma’an em budelna, niali ne kesaru, laa o sea mea – karengan si Lot i ti’i si maena’ waki Sodom.13Kamurian meiy mouw siesa tou matingka-tingkas wo sumusuiyla eng kapualitan i yi’i wia si Abram, sitou Ibrani i ti’i, si maena’ tawi nakana-nakana en tarbantin kapunyaan ni Mamre, tou Amori i ti’i, patuari ni Eskol wo ni Aner, nisea i yi’i se ka’ampit-ka’ampit kaasa ni Abram. 14Eng katoroan si Abram nu limingla, kaa si urang ni patuarina si kinetaangan, takar i oghena mola se tou-touna minelati mouw, nyi’a i yi’i nisea se minatou witu em balena, telu nga atus mapulu’ o uwalu tou eng kelakerna, laa o kumi’it se kesaru i ka’ayo waki Dan.15Wo witu nedo wengi mawetengouw sea, nisia wo se hamba-hambana i ti’i, kaa laa mesesu’usuk se kesaru; nisea se kimalala wo kumi’it se kesaru i ka’ayo waki Hoba waki esa nga weka amian en Damsyik. 16Alinna mouw sumoup e reiy’ sa mina’asa em budel i ti’i; si Lot kangkasi, urang ni patuarina i ti’i, ampit em budelna e nialina neiy i wareng, tuanakan kangkasi se wewene-wewene wo se tou-touna.

Pinasungkulan ni Abram ampit ni Melkisedek

17Nu reiy’ mouw si Abram nu minarengi kimalala si Kedorlaomer wo em baya ne raja mewali-wali ampit nisia, takar rumo’u momi si raja Sodom simungkulela nisia waki kewong en Syahwe, nyi’a i yi’i eng Kewong Raja. 18Melkisedek, raja Salem, si minali roti wo nanggor; nisia siesa imam ni Empung Si Kasarakek.19Laa o sia merkatla si Abram, em pokeiyna: “Binerkatola si Abram satorona ni Empung Si Kasarakek, Si simiwo e langit wo em bumi, 20wo lo’orenouw si Empung Si Kasarakek, si simarakanola si kesarumu witu lawasmu.” O laa si Abram si mineela wia nisia esa nga mapulu’ witu em baya nyi’a.21Lumila mouw si raja Sodom i ti’i wia si Abram: “I wee mola wia niaku se tou-tou i ti’i, wo edonouw i wee nikoo em budel i ti’i.” 22Ta’an em pokeiy ni Abram wia si raja Sodom i ti’i: “Niaku ku tumiwa’ kaa si TUHAN, Empung Si Kasarakek, si simiwo e langit wo em bumi: 23Niaku ku reiy’ laa medo sapa-sapa witu eng kapunyaannu i ti’i, esa nga ketor wanaang ka’apa tali en selop tu’u e reiy’, rio koo te’a o toro lumila’: Niaku ku simiwo mola si Abram minekaya. 24Sa niaku, te’a ma’an mekasa! Ta’an i te sapa eng kinaanola ne bujang-bujang i yi’i wo kangkasi e weteng ne tou-tou minea mewali-wali ampit niaku, nyi’a i yi’i si Aner, Eskol wo si Mamre, ma’anouw nisea i ti’i medo e wetengna niesa o niesa.”

Chapter 15

Teta’aran ni Empung ampit si Abram; ta’ar en tanume se see’na

1Kamurian meiy mouw nuwu’ ni TUHAN wia si Abram witu e nesa pineleloo’: “Te’a mouw meide’, Abram, Niaku mouw ku kekelungmu; tetoromu e laa kasa wangko’.” 2Abram si miningkot: “Yon EMPUNG Tuhan, sapa ku’a re’en e laa-Mu i weela wia niaku, karengan niaku ku laa tumayan reiy’ ampit e makaurang, wo si laa sumani’la em baleku nisia mouw si Elieser, tou en Damsyik i ti’i.” 3O kasi em pokeiy ni Abram: “Nikoo koo reiy’ mineela wia niaku see’, i ka’ayo siesa hambaku ee sangari si laa mamuali sumesani’ku.”4Ta’an meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia nisia, en tuana: “Sitou i yi’i si reiy’ laa mamuali sumesani’mu, reiy’ si walina si urang karenganmu, nisia mouw si laa mamuali sumesani’mu.” 5O laa si TUHAN si minali si Abram mea witu luar ma’an minee nuwu’: “Ma’awa’ mouw lumoo’ mea waki langit, rekenenouw se sumesena’-sumesena’, sa koo toro rumekenla nisea.” Takar e nuwu’-Na wia nisia: “Tuana mouw eng kelakerna ee sangari se see’mu.”6O laa me’emanouw si Abram wia si TUHAN, takar si TUHAN si minaparekenla eng kapualitan i ti’i wia nisia tanume eng kaulitan. 7O kasi e nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Niaku mouw ku TUHAN, si minali nikoo rimo’umi waki Ur-Kasdim kaa laa meweweela em banua i yi’i wia nikoo mamuali kapunya’annu.” 8Em pokeiy ni Abram: “Yon EMPUNG Tuhan, waki wisa ku’a re’en aku mete’u, kaa niaku ku laa makapunyala nyi’a?”9E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Edonouw i wee-Niaku siesa nga ipus sapi mereiy makaumur telu nge te’un, siesa nga ipus membe’ mereiy makaumur telu nge te’un, siesa nga ipus domba raghar makaumur telu nge te’un, siesa nga ipus wara wukur wo si esa nga ipus oki’ ni wara pombo.” 10Edonna mola em baya nea i ti’i i wee si TUHAN, kinetor pinarua, laa o i reta’nala e weteng-weteng i ti’i e nesa witu li’ilik em walina, ta’an se wara-wara i ti’i se reiy’ kinetor pinarua. 11Eng katoroan se wara-wara lela’ se timeka’ witu le’ona ne tekapen-tekapen i ti’i, takar si Abram si minure’la nisea.12Melelaa mouw siendo nu tumenem, katekelanouw si Abram ampit eng kare’erep. Laa o tumumpa mouw limi’ikeri nisia eng kasa reiydem e mekeide’en. 13E nuwu’ ni TUHAN wia si Abram: “Kete’uanola ampit e makauli-ulitna kaa se see’mu se laa mamuali tou wo’oseiy witu e nesa wanua, e reiy’ kapunyaan nea, wo kaa nisea se laa atan wo siasan, epat nga atus nge te’un eng keurena.14Ta’an se bangsa laa ma’ata nisea, se laa-Ku ukumen, wo nu reiy’ mouw i tu nisea se laa rumo’umi ampit maali em budel kelaker. 15Ta’an nikoo koo laa mea wia se nene moyangmu ampit eng kale’osan; nikoo koo laa i le’osla witu nedo em puti’ mouw em bu’ukmu. 16Ta’an se see’ e kaepat se laa marengi wia nyi’i, karengan nu reiy’pe’ i tu eng kalewo’an ne tou Amori i ti’i e reiy’pe’ lekep.”17Eng katoroan siendo nu timenemola, wo nendo minareiydem, takar kaloo’anola e ramporan e maawun ma’an em barung e maapi limangkoiy witu nelet eng kaketor-kaketor e le’ona i ti’i. 18Witu nedo ni’itu mouw si TUHAN nu simiwola en teta’aran ampit si Abram ma’an mineela nuwu’: “Wia se see’mu mouw i wee-Kula em banua i yi’i, muleiymi waki teberan Mesir i ka’ayo waki teberan e wangko’ i ti’i, en teberan Efrat: 19nyi’a i yi’i en tana’ ne tou eng Keni, tou Kenas tou Kadmon, 20tou Het, tou Feris, tou Refaim, 21tou Amori, tou Kana’an, tou Girgasi wo ne tou Yebus i ti’i.”

Chapter 16

Hagar wo si Ismael

1Sapa tare si Sarai, ka’awu ni Abram i ti’i, si reiy’ sioki’. Sia si makapunya siesa hamba wewene, tou Mesir, Hagar ngaranna. 2Lumila’ mouw si Sarai wia si Abram: “Nikoo koo mete’u, TUHAN si reiy’ mineela niaku tumimea’la oki’. Karengan e ni’itu le’osouw retenela si hambaku i ti’i; wo’o wona’na kaa nisia mouw niaku ku toro maka’atola siesa oki’.” Wo si Abram si limingala e lelila’an ni Sarai. 3Ni’itu mouw si Sarai, ka’awu ni Abram i ti’i, si minedola si Hagar, hambana, tou Mesir i ti’i, – nyi’a i yi’i eng katoroan si Abram nu mapulu’ mouw nge te’un maena’ waki tana’ Kana’an, – laa o i weenala wia si Abram, tu’atuamana, laa mamuali tu’awewenena. 4Abram si timawila si Hagar, laa o gumandongouw si wewene i ti’i. Eng katoroan si Hagar nu mete’ula, kaa nisia si megandong, takar i papokeiynamokela kumeng si nyorana i ti’i.5Laa o lumila’ mouw si Sarai wia si Abram: “Pasero’an em peme’itangku i yi’i nyi’a mouw en tanggongannu; niaku mouw si mineela si hambaku witu em pinalarmu, ta’an en tare mouw i te sia nu mete’ula, kaa nisia si megandong, i papokeiyna mokela kumeng niaku; TUHAN satorona si mamuali Akim nelet niaku wo nikoo.” 6Em pokeiy ni Abram wia si Sarai: “Hambamu i ti’i si witu wawa’ eng kakuwasaannu; siwonouw wia nisia sapa em paloo’onnula le’os.” O laa si Sarai si malotoiy si Hagar, i ka’ayo sia timingkas timele’ula nisia.7O laa si mala’ekat ni TUHAN si mineiy matola nisia witu en tawi e nesa kebu’an waki patar kaerisan, nyi’a i yi’i tawi eng kebu’an waki lalan me’a waki Syur. 8Em pokeiyna: “Hagar, hamba ni Sarai, waki wisa ku’a re’en o koo meiy wo wisa ku’a re’en em pelaa’annu?” E wingkotna: “Niaku ku timingkas timele’umi si Sarai, nyoraku.”9Laa o pokeiy ni Mala’ekat ni TUHAN i ti’i wia nisia: “Marengouw wia si nyoramu, ma’anouw koo i lotoiy witu e wawa’ eng kakuwasaanna.” 10O kasi em pokeiy ni Mala’ekat ni TUHAN i ti’i wia nisia: “Niaku ku laa sumiwo kasa melaker se see’mu, i ka’ayo se reiy’ mete’u karekenan karengan eng kelakerna.”11Tumodongla nyi’a em pokeiy ni Malaikat ni TUHAN i ti’i wia nisia: “Nikoo koo megandong wo laa tumimea’ siesa oki’ tuama wo laa ngumaranla nisia Ismael, karengan si TUHAN si liminga mola en tanume em palotoiyan nikoo i ti’i. 12Siesa tuama me’ulu-ulur si keledai siru, tuana mouw ee sangari sioki’ i ti’i; lawasna e laa sumu’usuk susur tou wo lawas ne susur tou e laa sumu’usuk nisia, wo witu en tampa paena’anna nisia si laa mero em baya se patuarina.”13Kamurian Hagar si ngimaranla si TUHAN si minee mola e nuwu’ wia nisia i ti’i ampit en totoran: “Nikoo mouw si El-Roi.” Karengan em pokeiyna: “E reiy’ ku’a re’en wia nyi’i ku lumoo’ Nisia si limoo’ mola niaku?” 14Karengan e ni’itu em parigi ketare em patotoren ne tou: parigi Lahai-Roi; e reta’na nelet eng Kadesh wo em Bered.15O laa si Hagar si timimea’la siesa oki’ tuama i wee si Abram wo si Abram si ngimaranla sioki’ tinimea’la ni Hagar i ti’i Ismael. 16Abram si makaumur uwalu nga pulu’ o enem nge te’un, eng katoroan si Hagar nu timimea’la si Ismael i wee nisia.

Chapter 17

Sunat tanume eng kowa’ en teta’aran ni Empung ampit si Abram

1Eng katoroan si Abram nu makaumur siouw nga pulu’ o siouw nge te’un, takar si TUHAN si minapa’atola en tou wia si Abram wo mee nuwu’ wia nisia: “Niaku mouw ku Empung Si Kasakuwasa, tumou mouw witu en sinaru-Ku ampit e reiy’ si sering. 2Niaku ku laa sumiwola teta’aran e nelet Niaku wo nikoo, wo Niaku ku laa sumiwo nikoo kasa melaker.”3Laa o mongkotouw si Abram, wo si Empung si minee nuwu’ wia nisia: 4“Waki se suat-Ku, nyi’i mouw en teta’aran-Ku ampit nikoo: Nikoo koo laa mamuali ama’ ne kelaker bangsa. 5Karengan e ni’itu ngarannu e reiy’ mouw kasi Abram, ta’an i te Abraham, karengan nikoo koo neiy-Ku mouw i tantula mamuali ama’ ne kelaker bangsa. 6Niaku ku laa sumiwo nikoo meurang wo muyun kasa melaker; nikoo koo laa siwong-Ku mamuali bangsa-bangsa, wo wia nikoo e laa meiy se raja-raja.7Niaku ku laa sumiwola teta’aran e nelet Niaku wo nikoo ampit se see’mu see’ o see’ mamuali teta’aran ke’ekel, rio Niaku ku mamuali Empungmu wo Empung ne see’mu. 8Wia nikoo wo wia se see’mu e laa i wee-Kula em banua i yi’i e nena’annu tanume sitou wo’oseiy, nyi’a i yi’i minapekasa en tana’ Kana’an e laa i wee-Kula mamuali kapunya’annu eng kaure-urena; wo Niaku ku laa mamuali Empung nea.”9O kasi e nuwu’ ni Empung wia si Abraham: “Witu en suatmu, nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumiboiy en teta’aran-Ku, nikoo wo se see’mu see’ o see’. 10Nyi’i mouw en teta’aran-Ku, e lewo’ sa reiy’ tiboiyan niouw, en tata’aran nelet Niaku wo nikouw ma’an se see’ mu, nyi’a i ti’i susur tuama witu nelet miouw se lewo’ sa reiy’ sunaten; 11e lewo’ sa reiy’ mouw ketoren eng kuli’ khatannu wo ni’itu mouw e laa mamuali kowa’ en teta’aran nelet Niaku wo nikouw.12Se oki’ makaumur uwalu nga endo se lewo’ sa reiy’ mouw sunaten, nyi’a i yi’i susur tuama witu nelet miouw, see’ o see’: le’os si minatou witu em balemu, ka’apa tu’u si tineles ampit e loit wia si meta’asaan tou wo’oseiy, ta’an si reiy’ neiy i kaghorem see’mu. 13Se tou minatou witu em balemu wo se tou tinelesmu ampit e loit se lewo’ sa reiy’ sunaten; takar witu e le’onamu mouw en teta’aran-Ku i ti’i e mamuali teta’aran ke’ekel. 14Wo sitou reiy’ sinunat, nyi’a i yi’i si tuama reiy’ kinetor eng kuli’ khatanna, takar sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki elet ne tou-tou esa nge bangsana: nisia si simangkalola en teta’aran-Ku.”15Tumodongla nyi’a Empung si minee nuwu’ wia si Abraham: “En tanume si ka’awumu Sarai, te’a mouw koo matotor nisia kasi Sarai, ta’an Sara, ni’itu mouw e ngaranna. 16Niaku ku laa merkatla nisia, wo waki nisia kangkasi Niaku ku laa meela wia nikoo siesa oki’ tuama, awes tare Niaku ku laa merkatla nisia, i ka’ayo sia mamuali ina’ ne bangsa-bangsa; raja-raja bangsa-bangsa se laa tumoumi waki nisia.”17Laa o i katu’utukouw si Abraham wo kume’eke’ ampit e limila’ witu eng ghorem e natena; “Wo’o wona’na ku’a re’en toro wia siesa tou makaumur esa nga atus nge te’un i patoumi siesa oki’ wo wo’o wona’na ku’a re’en si Sara, si makaumurouw siouw nga pulu’ nge te’un i ti’i si tumimea’la siesa oki’?” 18Wo si Abraham si limila’la wia si Empung: “Oh, sa wona’na si Ismael si neiy i kepa’arla tumou witu en sinaru-Mu!”19Ta’an si Empung si minee nuwu’: “Reiy’, ta’an i te si ka’awumu Sara mouw si laa tumimea’la sioki’ tuama i wee nikoo, wo nikoo koo laa ngumaranla nisia Ishak, wo Niaku ku laa sumiwola en teta’aran-Ku ampit nisia mamuali teta’aran e ke’ekll i wee se see’na. 20En tanume si Ismael, Niaku ku liminga mola em pakiweennu; nisia si laa-Ku berkaten, siwong-Ku murang wo muyun wo kasa melaker; nisia si laa mapaurangla se mapulu’ o rua raja, wo Niaku ku laa sumiwola nisia mamuali bangsa wangko’. 21Ta’an en teta’aran-Ku e laa-Ku siwon ampit si Ishak, si laa i patoumi ni Sara i wee nikoo en te’un e laa meiy witu nedo tanukan e yi’i kangkasi.”22Nu simampetola minee nuwu’ wia si Abraham, lumongkotouw si Empung tumele’ula si Abraham. 23Nu reiy’ mouw i tu Abraham si kimeretla si Ismael, oki’na, wo em baya ne tou se minatou witu em balena, o kangkasi em baya ne tou tinelesna ampit e loit, nyi’a i yi’i susur tuama se waki ghorem em balena, laa o sia kumetorla eng kuli’ khatan nea witukan e nendo ni’itu kangkasi, tanu neiy mouw i nuwu’la ni Empung wia nisia.24Abraham si makaumur siouw nga pulu’ o siouw nge te’un eng katoroan kinekeketor eng kuli’ khatanna. 25Wo si Ismael, oki’na, si makaumur mapulu’ o telu nge te’un eng katoroan kinekeketor eng kuli’ khatanna. 26Witu i te nendo ni’itu kangkasi si Abraham wo si Ismael, oki’na, sinunat. 27Wo em baya se tou witu eng gorem em bale ni Abraham, le’os se minatou witu em balena, ka’apa tu’u se tineles ampit e loit wia se tou wo’oseiy, se sinunat mewali-wali ampit nisia.

Chapter 18

Empung si minanginsoupla tima’arla siesa oki’ tuama wia si Abraham

1Kamurian si TUHAN si minapa’atola en tou wia si Abraham tawi nakana en tarbantin waki Mamre, nisia si rimuber witu em pepalen en dasingna witu nendo te’etel. 2Eng katoroan nisia nu kuma’atla, sia lumoo’ se telu tou rimedeiy witu en saruanna. Nu linoo’ona mola sea, sia tumingkasi waki pepalen en dasingna sumungkulela nisea, laa o mongkotouw sia ma’ayo waki tana’,3ampit limila’: “Tuangku, sa aku minaka’ato mola e nupus ni tuangku, te’a mouw satorona pelelangkoiyen si hambamu i yi’i. 4Ma’anouw i edomi rano oki’, oasanouw e ne’amu wo rumuberouw maseng wia em bawa’ nakana i yi’i; 5ma’anouw kumedomi esa nga ketor roti, rio se tuang-tuang sumegaya’mi kasi; kamurian toro mouw se tuang-tuang mapawee-weela em pakela-kelangan ne tuang-tuang; karengan se tuang-tuang se mineiy mouw wia en tampa ni hambamu i yi’i.” E wingkot nea: Siwonouw tanu em peiyla’mula i ti’i.”6O laa si Abraham si makarengan minea waki dasing matola si Sara ma’an limila’: “Makarenganouw! Medo telu sukat topong kasa le’os! Ro’omesenouw i tu wo siwonouw roti tabuleleng!” 7Laa o tumingkasola si Abraham wia se lembu sapina, sia medo siesa nga ipus oki’ ni sapi si leme’pe’ wo le’os e le’ona wo meela nyi’a wia siesa bujangna, o laa sitou i yi’i si makarengan simiwola nyi’a. 8Kamurian edonna en dadih wo en susu ma’an sioki’ ni sapi siniwona mola i ti’i, o laa i akirnala witu en sinaru ne tou-tou i ti’i; wo sia rumedeiy witu en tawi nea witu em bawa’ nakana i ti’i, eng katoroan nisea nu mekaan.9Laa o pokeiy nea wia nisia: “Wisa ku’a re’en si Sara, ka’awumu?” E wingkotna: “Weti’ime, waki ghorem en dasing.” 10Wo nuwu’-Na: “Eng kaulitna Niaku ku laa marengi te’un tumodong ma’atola nikoo, witu nedo ni’itu mouw si Sara, ka’awumu, si laa makapunyala siesa oki’ tuama.” Wo si Sara si malingala witu em pepalen en dasing witu muri-Na.11Sapa tare si Abraham wo si Sara se tu’a mouw wo langkoiy mouw e numurna wo si Sara si reiy’ mouw pabulanen. 12Ni’itu mouw kume’eke’ mouw si Sara witu eng gorem e natena, em pokeiyna: “Laa sumerit ku’a re’en niaku, ni’itu niaku nu welesouw, sapa tare si tuangku si tu’a mouw?”13Laa o mee nuwu’ si TUHAN wia si Abraham: “Ka’a ku’a re’en si Sara si make’eke’ wo meiyla’: Uli-ulit ku’a re’en niaku ku laa tumimea’la sioki’, sapa tare niaku ku tu’a mouw? 14Wawean ku’a re’en wo’o sapa tu’u e wona’ i wee si TUHAN? Witu nedo neiy mouw i tantula i ti’i, en te’un tumodong, Niaku ku laa marengi matola nikoo, witu nedo ni’itu mouw si Sara makapunyala siesa oki’ tuama.” 15O laa si Sara si kimelong, em pokeiyna: “Niaku ku reiy’ kime’eke’,” karengan nisia si meide’; ta’an si TUHAN si minee nuwu’: “Reiy’, memang koo kime’eke’!”

Sombayang pengiweean ni Abraham i wee en Sodom

16Laa o rumo’u momi se tou-tou i ti’i witu wo tumu’use waki katoroan en Sodom; wo si Abraham si makelang mewali-wali ampit nisea kaa laa ma’alila nisea. 17Ghumenangouw si TUHAN: “Sapa ku’a re’en Niaku ku laa kumirongla wia si Abraham sapa e laa-Ku petetuananla i yi’i? 18E reiy’ ku’a re’en eng kaulitna si Abraham si laa mamuali bangsa e wangko’ ma’an makuwa-kuwasa, wo karengan nisia se reiy’ sa mina’asa bangsa wia natas em bumi se laa maka’ato berkat? 19Karengan Niaku ku minelengola nisia, rio i perentanala wia se oki-oki’na wo wia se see’na rio reiy’ maena-ena’ tumou kumi’it e lalan neiy i tudu’la ni TUHAN, ampit matuanala eng kaulitan wo eng ka’adilan, wo rio si TUHAN si mutala wia si Abraham sapa neiy i ta’ar-Nala wia nisia.”20Nu reiy’ mouw i tu o mee mouw nuwu’ si TUHAN: “Eng kaulitna laker e nga’angal i penga’angal ne tou en tanume en Sodom wo eng Gomora wo eng kaulitna eng kasa wuter en dosana. 21Le’osouw Aku tumumpa kaa laa meleloo’, sapa ku’a re’en e nuli-ulit nisea se makakalakuanouw tanu e nga’angal i penga’angal ne tou e mina’ayo momi wia Niaku ka’apa reiy’; Niaku ku pa’ar mememete’ula nyi’a.”22Laa o lumenge momi se tou-tou i ti’i waki witula wo kumelang mea waki Sodom, ta’an si Abraham si minena-ena’ rimedeiy witu en sinaru ni TUHAN. 23Abraham si mineiy tumawi wo lumila’: “Sapa ku’a re’en Nikoo koo laa merere’ila se tou ulit mewali-wali ampit se tou wu’ul?24Kumura sa wona’na wawean lima nga pulu’ tou ulit witu eng kota i ti’i? Sapa ku’a re’en Nikoo koo laa rume’ila en tampa i ti’i wo reiy’ ku’a Koo mampungla nisea karengan se lima nga pulu’ tou ulit witu eng goremna i ti’i? 25Wa’akatouw satorona waki Nikoo kaa laa sumiwo en tuana, mewewunu’ se tou ulit mewali-wali se tou wu’ul, i ka’ayo se tou ulit i ti’i se tanu mokan se masuat ampit se tou wu’ul! Wa’akatouw satorona en tuana waki Nikoo! Ma’an tu’una si Akim em pakasaan em bumi si reiy’ meukum ampit e nadil?” 26TUHAN si minee nuwu’: “Sa Aku matola lima nga pulu’ tou ulit witu eng kota Sodom, Niaku ku laa mampungla e minapekasa en tampa i ti’i karengan nisea.”27Abraham si simingkom: “Eng kaulitna niaku ku minerani mola en tou lumila’ wia si Tuhan, ma’anouw tu’u aku riawu wo awu. 28Sa wona’na reiy’ awes lima tou wia se lima nga pulu’ tou ulit i ti’i, sapa ku’a re’en Nikoo koo laa rume’ila e minapekasa eng kota i ti’i karengan se lima i ti’i?” E nuwu’-Na: “Niaku ku reiy’ rume’ila nyi’a, sa Aku matola se epat nga pulu’ o lima maname.”29O kasi si Abraham si minapawee-weela e lelila’anna wia-Nisia: “Sa wona’na se epat nga pulu’ se atonla maname?” E nuwu’-Na: “Niaku ku reiy’ laa sumiwo en tuana karengan se epat nga pulu’ i ti’i.” 30Em pokeiyna: “Te’a mouw satorona si Tuhan moupi’, sa aku lumila’ mekasape’ kasi. Sa wona’na se telu nga pulu’ se atonla maname?” E nuwu’-Na:”Niaku ku reiy’ laa sumiwo en tuana, sa Aku matola se telu nga pulu’ maname.” 31Em pokeiyna: “Eng kaulitna niaku ku minerani mola en tou lumila’ wia si Tuhan, Sa wona’na se rua nga pulu’ se atonla maname?” E nuwu’-Na: “Niaku ku reiy’ laa rume’ila nisea karengan se rua nga pulu’ i ti’i.”32Em pokeiyna: “Te’a mouw satorona si Tuhan moupi’, sa aku lumila’ kasi e mekasa i te i yi’i. Sa wona’na se mapulu’ se atonla maname?” E nuwu’-Na: “Niaku ku reiy’ laa rume’ila nisea karengan se mapulu’ i ti’i.” 33Laa o mea mouw si TUHAN, Nu reiy’ mouw Nisia nu simampetouw mineela nuwu’ wia si Abraham; wo marengouw si Abraham waki tampa paena’anna.

Chapter 19

Sodom wo eng Gomora rine’ila Lot si linawirla

1Se rua mala’ekat i ti’i neiy i ka’ayola waki Sodom witu nedo mawengido. Lot si rimuber witu em pepalen leloangan en Sodom wo eng katoroan nu limoo’ nisea, tumo’orouw sia sumungkulela nisea, laa o maongkot ampit eng giona mina’ayo mea waki tana’, 2ampit limila’: “Tuang-tuang, meiy mouw tumuli wia em bale ni hambamu i yi’i, mapawengi mola wia nyi’i wo oasanola ne’amu, takar memo’ondo wo’odo se tuang-tuang se toro mouw mapawee-weela em pakela-kelangan ne tuang-tuang.” E wingkot nea: “Reiy’, nikeiy keiy laa mapawengi waki pelein.” 3Ta’an karengan nisia si kasa mapupus nisea, o tumuli mouw sea wo ghumorem witu eng gorem em balena, kamurian sia tumiro’la kekaanen i wee nisea, sia tumunu roti reiy’ siragi, laa o sea kumaan.4Ta’an nu reiy’pe’ nisea nu timekel, se tuama-tuama waki kota Sodom i ti’i, waki se muda i ka’ayo se tu’a, takar se pakasa’an eng kota, e reiy’la si timele’u, se mineiy lumedong em bale i ti’i. 5Sea maaleiy wia si Lot: “Wisa ku’a re’en se tou-tou mineiy wia nikoo em bengi i yi’i? Alinouw sea rumo’umii meiy wia nikeiy, rio keiy make nisea.”6Laa o rumo’umi si Lot tumo’upla nisea, mea witu en saruan em pepalen, ta’an em pepalen neiy i palenena witu murina, 7wo sia lumila’: “Patuariku waya, te’a mouw satorona masiwo lewo’. 8Nikouw kouw mete’u, niaku ku makapunya se rua oki’ wewene se reiy’pe’ ma’an mekasa se’unla ne tuama, le’osouw sea alingku rumo’umi meiy wia nikouw; siwonola wia nisea tanu em paloo’on niouwla le’os; ta’an i te te’a kouw mesesapa-sapala se tou-tou i yi’i, karengan nisea se memang mineiy kaa meiy meteterung wia eng gorem em baleku.”9Ta’an nisea se limila’: “Rumo’u mouw!” O kasi em pokeiy nea: “Tou i yi’i si mineiy wia nyi’i tanume sitou wo’oseiy wo nisia si pa’ar mamuali akim witu nikita! En teakan nikeiy keiy laa sumiasa nikoo e lebe ta’an se rua tou i ti’i!” Laa o sea sume’esek se tou i ti’i, nyi’a ti’i si Lot, ampit eng kakete, wo nisea se timawi kaa laa metetubal em pepalen.10Ta’an se rua tou i ti’i se rimepala lawas nea, kumeong si Lot ghumorem witu eng gorem em bale, laa o maleni em pepalen. 11Wo sea rumapala em beren ne tou-tou se witu en saruan em pepalen em bale i ti’i, waki si rintek i ka’ayo si sela, i ka’ayo reiy’ mouw maka ka’ara’an kasi se tou-tou i ti’i menero-nero em pepalen.12Wo se rua tou i ti’i se limila’ wia si Lot: “Seiy ku’a re’en se kaummu se wiape’ nyi’i kasi? Manuang ka’apa oki’mu tuama, oki’mu wewene, ka’apa seiy i te se kaummu wia eng kota i yi’i, alinouw sea rumo’ume wia en tampa i yi’i, 13karengan nikeiy keiy laa mepepunengla en tampa i yi’i, karengan kelaker e nga’angal i penga’angal ne tou en tanume eng kota i yi’i witu en sinaru ni TUHAN; karengan e ni’itu mouw si TUHAN si timokemi nikeiy mepepunengla nyi’a.”14O rumo’u momi si Lot, wo sumusuiy ampit se rua pememanuangenna, se laa mekekaweng ampit se rua oki’na wewene, em pokeiyna : “Tumo’orouw, rumo’u mome wia en tampa i yi’i, karengan si TUHAN si laa mepepunengla eng kota i yi’i.” Ta’an nisia si linoo’ i te ne rua pememanuangenna i ti’i tanume sitou si menguwa-nguwak i te. 15Katoroan em beena rimetikouw, se rua mala’ekat i ti’i se mase’esek si Lot, o rio mario-rior, em pokeiyna: “Tumo’orouw, alinouw si ka’awumu wo se rua oki’mu se wia nyi’i, rio koo te’a mate mere’i karengan eng kalewo’an eng kota i yi’i.”16Katoroan nisia nu mangere-ngerer, takar e lawasna, lawas ni ka’awuna wo lawas ne rua oki’na en tiniboiyan ne rua tou i ti’i, karengan si TUHAN si laa mangiupusla nisia; o laa se rua tou i ti’i se rimawir nisea mea waki luar kota wo mayala nisea maname. 17Nu reiy’ mouw se rua tou i ti’i nu rimawir nisea i ka’ao mea waki luar kota, lumila’ mouw siesa tou: “Tumingkasouw, lawirenouw e nyawamu; te’a mouw malengemi wia muri, wo te’a mouw ma’ena’ wisa i te tu’u kangkasi wia eng Kewong Yordan, tumingkasouw mea waki kakuntungan, rio koo reiy’ mate mare’i.”18Em pokeiy ni Lot wia nisea: “Te’a mouw satorona tuana, tuangku. 19Ulit tu’u si hambamu i yi’i si kinarunia mola en tongkoupusen witu en sinarumu, wo si tuangku si simiwo mola kamura’an wangko’ wia niaku ampit minalarla em patou-touangku, ta’an sa aku lewo’ sa reiy’ tumingkas mea waki kakuntungan, tantu mouw niaku ku laa katodeiyan eng kacilaka’an i ti’i, i ka’ayo mate mouw aku. 20Ulit tu’u eng kota weti’ime i ti’i e nawes eng ketawi wona’na kaa laa tumingkas mea maname; eng kota i ti’i e noki’; iyonala satorona niaku tumingkas mea maname. E reiy’ ku’a re’en eng kota i ti’i e noki’? Sa tuana, e nyawaku e laa ka’alaran.”21Singkom ni malaikat i ti’i wia nisia: “Le’osouw, witu eng kapualitan i yi’i tu’un em pengiweennu e laa kusungkulen ampit e le’os; nyi’a i yi’i eng kota en tinotormula i ti’i e reiy’ i laaku pangapepule’itela. 22Meriorouw, tumingkasouw mea maname, karengan niaku ku reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa, nu reiy’pe’ niukoo nu ma’ayo mea maname.” Ni’itu mouw eng karenganna ngaran eng kota i ti’i em patotoren Zoar.23Siendo si rimetikouw materangi em bumi, eng katoroan si Lot nu i ka’ayola waki Zoar. 24Kamurian si TUHAN si timumpami e naro walelang wo napi witu en Sodom wo eng Gomora, nasalna e waki si TUHAN, waki langit; 25wo i pangapepule’it-Na mola eng kota-kota i ti’i wo eng Kewong Yordan wo em baya ne penduduk eng kota-kota ma’an en tumetou-tumetou witu en tana’.26Ta’an si ka’awu ni Lot, si makelang maki’itla nisia, si limenge mea wia muri, wo sia mamuali pa’asek wuras. 27Eng katoroan si Abraham e memondope’ minea waki tampa nisia nu rimedeiy witu en sinaru ni TUHAN i ti’i, 28wo tumu’use waki katoroan en Sodom wo eng Gomora ma’ane waki pakasaan tana’ eng Kewong Yordan, takar loo’onna mouw e nawun wia em bumi e minumbunge waki atas nulur e nawun waki awu peranoan.29Tuana mouw witu nedo si Empung nu minunengla eng kota-kota waki Kewong Yordan wo minangapepule’itla eng kota-kota paena’an ni Lot, takar si Empung si ghimenang si Abraham, o laa i ro’u-Nami si Lot waki keuneran en tampa neiy i panga-pepule’itela i ti’i.

Lot wo se rua oki’na wewene

30Rumo’u momi si Lot waki Zoar wo sia mena’ mewali-wali ampit se rua oki’na wewene waki kakuntungan, karengan nisia si meide’ mena’ waki Zoar, takar mena’ mouw sia witu eng gorem e nesa goa ma’an se rua oki’na.31En pokeiy ni kaka’na wia si tuarina: “Ama’ ta si tu’a mouw, wo reiy’la tuama wia em banua i yi’i si toro tumawila nikita, tanu eng kenaramen ne minapekasa em bumi. 32Meiy mouw kita mee si ama’ ta kumoo’ anggor, laa o kita tumekel ampit nisia, rio kita tumo’orongi see’ waki si ama’ ta.” 33Witu em bengi ni’itu sea mee si ama’ nea kumoo’ anggor, laa o ghumoremouw si lebe tu’a kaa laa tumekel ampit si ama’na; wo si ama’na i ti’i si reiy’ mete’ula eng katoroan sioki’na i ti’i nu timekel wo eng katoroan nisia nu timo’or.34E nendo kawo’odoanna lumila’ mouw si kaka’na wia si tuarina: “Kawengi niaku ku timekelola ampit si ama’; le’osouw em bengi i yi’i kangkasi kita mee nisia kumoo’ anggor; ghumoremouw nikoo kaa laa tumekel ampit nisia, rio kita tumo’orongi see’ waki si ama’ ta.” 35Tuana mouw kangkasi witu em bengi ni’itu sea mee si ama’ nea kumoo’ anggor, laa o tumo’orouw si lebe muda laa tumekel ampit si ama’na; wo si ama’na i ti’i si reiy’ mete’u eng katororan sioki’na i ti’i nu timekel wo eng katoroan nisia nu timo’or.36Laa o gumandongouw se rua oki’ ni Lot i ti’i waki si ama’ nea. 37Si lebe tu’a si timimea’la si esa oki’ tuama, wo ngumaranla nisia Moab; nisia mouw si ama’ ne tou Moab en teakan. 38Si muda kangkasi si timimea’la siesa oki’ tuama, wo ngumaranla nisia Ben-Ami; nisia mouw si ama’ ne bani Amon en teakan.

Chapter 20

Abraham wo si Abimelekh

1O laa si Abraham si rimou’mi witu minea waki tana’ Negeb wo nisia si timaang waki elet eng Kadesh wo en Syur. Nisia si minena’ waki Gerar tanume sitou wo’oseiy. 2Eng karengan si Abraham si limila’ mola en tanume si Sara, ka’awuna: “Sia si patuariku,” takar si Abimelekh, raja Gerar, rimeo medo si Sara. 3Ta’an witu nedo wengi si Empung si mineiy wia si Abimelekh witu e nesa ipi ma’an minee nuwu’ wia nisia: “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mate eng karengan si wewene si niedomu mola i ti’i; karengan nisia si waweanouw ka’awu.”4Sapa tare si Abimelekh si reiy’pe’ timawila si Sara. O lumila mouw sia: “Tuhan! Sapa ku’a re’en Nikoo koo munu’ se bangsa e reiy’ siselok? 5E reiy’ ku’a re’en sitou i ti’i nuesa si limila’la wia niaku: Sia si patuariku? Wo si wewene i ti’i nuesa si limila’ mola: Sia si patuariku. Ni’itu mouw eng kapualitan i yi’i en tinuanakula ampit e nate lenas wo ampit e lawas lenas.”6Laa o mee mouw nuwu’ si Empung wia nisia witu nipi: “Niaku ku mete’u kangkasi, kaa nikoo koo timuana mola eng kapualitan i ti’i ampit e nate lenas, takar Niaku tu’u ku minape’ mola nikoo kaa laa sumiwo en dosa witu Niaku; karengan e ni’itu Niaku ku reiy’ minayala nikoo sume’u nisia. 7Ni’itu mouw en teakan, i warengola si ka’awu ni tou i ti’i, karengan nisia siesa nabi; sia si laa sumombayang i wee nikoo, takar koo minena-ena’ matou-tou; ta’an sa koo reiy’ marengla nisia, kete’uanola, nikoo koo tantu mouw mate, nikoo wo em baya ne tou se mewali-wali ampit nikoo.”8E nendo kawo’odoanna memo’odope’ Abimelekh si kimeret em baya ne hambana wo makite’ula e minapekasa eng kapualitan i ti’i wia nisea, o laa kasa mouw meide’ se tou-tou i ti’i. 9Kamurian si Abimelekh si kimeret si Abraham wo lumila’ wia nisia: “Pasiwo-siwon sapa ku’a re’en en tinuanamula i yi’i witu nikeiy, wo kaselokan sapa ku’a re’en en tinuanakula witu nikoo, i ka’ayo koo minapa eiy en dosa wangko’ witu en touku wo eng karaja’angku? Nikoo koo simiwo mola eng kapualitan-kapualitan e reiy’ waar wia niaku.”10O kasi em pokeiy ni Abimelekh wia si Abraham: “Sapa ku’a re’en e maksutmu, takar koo timuanala eng kapualitan i yi’i?” 11O laa si Abraham si limila’: “Niaku ku ghimenang: Meiyde’la si Empung e reiy’la wia en tampa i yi’i; tantu mouw niaku ku laa wunu’un karengan si ka’awuku. 12Awes kangkasi nisia si uli-ulit patuariku, oki’ ni ama’ku, ta’an reiy’ oki’ ni ina’ku, ta’an eng kamurian sia mamuali ka’awuku.13Eng katoroan si Empung nu rumeo niaku lumepu rumo’umi waki wale ni ama’ku, lumila’ mouw niaku wia si ka’awuku: I tudu’ mola nupusmu wia niaku, nyi’a i yi’i: i lila’ mola en tanume niaku wia susur en tampa wisa kita i ka’ayola: Sia si patuariku.” 14Kamurian si Abimelekh si minedo membe’ domba wo lembu sapi, hamba tuama wo wewene, laa o meela em baya nyi’a i ti’i wia si Abraham; Sara, ka’awu ni Abraham, kangkasi si neiy i warengla wia nisia.15Wo si Abimelekh si limila’: “Em banuaku i yi’i neiy i kawuka’ i wee nikoo; tumataapouw, wisa i te koo pa’ar.” 16Laa o pokeiyna wia si Sara: “Neiy mouw i weekula wia si patuarimu esa nga riwu syikal perak, ni’itu mouw en tuu’ eng kalenasannu i wee em baya ne tou se mewali-wali ampit nikoo. Takar witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan nikoo koo i ulitela.”17O laa si Abraham sumombayang wia si Empung, wo si Empung si lime’osela si Abimelekh wo si ka’awuna wo se ata-atana wewene, i ka’ayo sea tumimea’la oki’. 18Karengan eng ketarena si Tuhan si minenetola eng gandongan ne susur wewene witu istana ni Abimelekh karengan si Sara, ka’awu ni Abraham i ti.

Chapter 21

Ishak nu minatou

1TUHAN si mineela ghenang si Sara, tanu neiy i nuwu’-Nala, wo si TUHAN si timuanala wia si Sara tanu neiy i ta’ar-Nala. 2Takar gumandongouw si Sara, laa o sia tumimea’la siesa oki’ tuama i wee si Abraham witu eng katu’anna, witu nedo neiy mouw i tataapla, minatoroan ampit e nuwu’ ni Empung wia nisia. 3Abraham ngimaranla sioki’na si tare mouw i patoumi i ti’i Ishak, si neiy i patoumi ni Sara i wee nisia. 4Kamurian si Abraham si simunat si Ishak, oki’na i ti’i, eng katoroan nu makaumur uwalu nga endo, tanu neiy i perentala ni Empung wia nisia.5Sapa tare si Abraham si makaumur esa nga atus nge te’un, eng katoroan si Ishak, oki’na, minatoumi i wee nisia. 6Lumila’ mouw si Sara: “Empung si simiwo mola niaku kime’eke’; susur tou se luminga nyi’a se laa kume’eke’ karengan niaku.” 7O kasi em pokeiyna: “Seiy ku’a re’en eng ketarena si toro lumila’la wia si Abraham: Sara si matoto’ sioki’? Ta’anouw niaku ku timimea’ mola siesa oki’ tuama i wee nisia witu eng katu’anna.”

Abraham minure’ si Hagar wo si Ismael

8Makasela mouw sioki’ i ti’i wo nisia si rine’ian toto’, o laa si Abraham si simiwola pesakeiyan wangko’ witu nendo si Ishak nu rine’ian toto’i ti’i. 9Witu nedo ni’itu Sara si limoo’, kaa sioki’ neiy i patoula ni Hagar, wewene Mesir i ti’i i wee si Abraham, si kasuatan ma’ayang ampit si Ishak, oki’na nuesa.10Lumila’ mouw si Sara wia si Abraham: “I ure’ mouw si hamba wewene i ti’i ma’an si oki’na, karengan sioki’ ni hamba i yi’i si reiy’ laa mamuali sumesani’ mewali-wali ampit sioki’ku Ishak.” 11Eng kapualitan i yi’i eng kasa rimarala nate ni Abraham eng karengan sioki’na i ti’i.12Ta’an si Empung si minee nuwu’ wia si Abraham: “Te’a mouw rara natemu karengan eng kapualitan ni oki’ wo ni atamu i ti’i; witu e reiy’ sa mina’asa neiy i lila’la ni Sara wia nikoo, e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumingala nyi’a, karengan si laa totoren see’mu sia mouw si asal waki si Ishak. 13Ta’an se see’ waki si hambamu i ti’i kangkasi se laa-Ku-siwon mamuali esa bangsa, karengan nisia tu’u si oki’mu.”14E nendo kawo’odoanna memo’ondope’ Abraham si minedo roti ma’an esa nga kirbat rano wo meela nyi’a wia si Hagar. Sia rumeta’la ni’itu ma’an sioki’na witu natas em paluka ni Hagar, kamurian i reona mouw si wewene i ti’i mea. Takar mea mouw si Hagar wo lumepu waki patar kaerisan Bersyeba. 15Eng katoroan en dano witu eng kirbat i ti’i nu mina’apu, i tea’na mome sioki’ i ti’i witu em bawa’ eng kongkom-kongkom, 16wo sia rumuber ma’akati oki’, wo’o wona’ esa nga tetingkana eng kewa’akatna, karengan em pokeiyna: “Reiy’ tumaang niaku lumoo’ sioki’ i ti’i mate.” Kasuatan nisia nu rimuber witu, o mame’ mouw sia ampit en totor menaleinteng.17Empung si liminga name’an ni oki’ i ti’i, o laa si Malaekat ni Empung si minaleiymi waki langit wia si Hagar, em pokeiy-Na wia nisia: “Sapa ku’a re’en em pasusannula, Hagar? Te’a mouw meide’, karengan si Empung si liminga momi e name’ ni oki’ i ti’i waki tampa nisia neiy i kagholeiy. 18Tumo’orouw, poponouw sioki’ i ti’i, wo rawirenouw sia, karengan Niaku ku laa sumiwo nisia mamuali bangsa kewangko’.”19O laa si Empung si minuka’ em beren ni Hagar, i ka’ayo sia limoo’ e nesa parigi; sia mea mumpun eng kirbatna ampit en dano, kamurian weeanna sioki’ i ti’i kumoo. 20Empung si rimapitla sioki’ i ti’i, i ka’ayo sia maawes eng kasela; nisia si minena’ waki patar kaerisan wo mamuali esa tou tumetingkana. 21Takar mena’ mouw sia waki patar kaerisan Paran, wo si ina’na si minedomi esa ka’awu i wee nisia waki tana’ Mesir.
Teta’aran ni Abraham ampit si Abimelekh

22Witu nedo ni’itu Abimelek, ma’an si Pikhol, panglima ne surarona, limila’ wia si Abraham: “Empung si mewali-wali nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em patuanannula. 23Eng karengan e ni’itu, tumiwa’ mouw wia niaku wia nyi’i kaa si Empung, kaa nikoo koo reiy’ laa sumiwo wiles wia niaku, ka’apa wia se oki-oki’ku, ka’apa wia se puyun wo cicitku; minatoroan ampit em pekaloan en tinuanakula wia nikoo, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuanannula wia niaku wo wia em banua paena’annula tanu sitou wo’oseiy.” 24Laa o pokeiy ni Abraham: “Niaku ku tumiwa’!”25Ta’an si Abraham si simeselela si Abimelekh en tanume e nesa parigi kina’atoala ne hamba-hamba ni Abimelekh. 26E wingkot ni Abimelekh: “Niaku ku reiy’ mete’u, seiy si timuanala eng kapualitan i ti’i; o kasi e reiy’ neiymu i pakite’ula wia niaku, wo i ka’ayo e nendo i yi’i e reiy’pe’ kangkasi liningaku.” 27O laa si Abraham si minedo domba wo sapi wo meela em baya nyi’a i ti’i wia si Abimelekh, kamurian se rua tou i ti’i se simiwola teta’aran.28Ta’an si Abraham si tima’atasi se pitu oki’ ni domba mereiy waki se domba-domba i ti’i. 29Laa o pokeiy ni Abimelekh wia si Abraham: “I wee en sapa ku’a re’en se pitu oki’ ni domba se tina’atasmumi i yi’i?” 30E wingkotna: “Se pitu oki’ ni domba i yi’i se lewo’ sa reiy’ sungkulennumi waki lawasku se laa mamuali kowa’ tetuu’ wia niaku, kaa niaku mouw ku kimiar em parigi i yi’i.”31Karengan e ni’itu se tou se matotorla en tamapa i ti’i Bersyeba, karengan se rua tou i ti’i se timiwa’ mola maname. 32Nu reiy’ mouw nisea nu simiwola en teata’aran waki Bersyeba, marengouw si Abimelekh ma’an si Pikhol, panglima ne surarona, mea waki wanua ne tou Filistin.33O laa si Abraham si timanem esa nge wa’atang akana en tamariska waki Bersyeba, wo kumeret maname e ngaran ni TUHAN, Empung e ke’ekel. 34Wo urepe’ si Abraham minena’ tanume sitou wo’oseiy waki wanua ne tou Filistin.

Chapter 22

Ka’emanan ni Abraham neiy i wa’awa’

1Nu reiy’ mouw em baya nyi’a i ti’i Empung si mina’awa’ si Abraham. Sia si minee nuwu’ wia nisia: “Abraham,” o laa en singkomna: “Yon, Tuhan.” 2E nuwu’-Na: “ Edonouw sioki’mu pengesan i ti’i, si’i koupusmu, nyi’a i yi’i si Ishak, mea mouw waki tana’ Moria wo i sempe mola sia maname tanume en tetule tinunu witu meta’esaan eng kuntung e laa-Ku i lila’la wia nikoo.” 3E nendo kawo’odoanna memo’ondope’ tumo’orouw si Abraham, sia maasla en sesakean wia si keledaina wo kumeret se rua tou bujangna ma’an si Ishak, oki’na; sia mi’asla kangkasi lungu i wee si tetule tinunu i ti’i, laa o mae mouw sia wo mea waki tampa neiy i lila’la ni Empung wia nisia.4Katoroan witu nendo katelu Abraham si limease en tu’usanna, kaloo’anna momi en tampa i ti’i waki wa’akat. 5Em pokeiy ni Abraham wia se rua bujangna i ti’i: “Tumele’u mouw kouw wia nyi’i ampit si keledai i yi’i; niaku ma’an sioki’ i yi’i keiy lumaa weti’ila; keiy laa sumombayang, nu reiy’ mouw i tu keiy marengi wia nikoo.” 6O laa si Abraham si minedo lungu i wee en tetule tinunu i ti’i wo i pesa’annala witu natas em paluka ni Ishak, oki’na, kasuatan witu lawasna nialina e napi wo em paai’. Tuana mouw nisea nu rua makelang mewali-wali.7Laa o lumila’ mouw si Ishak wia si Abraham, ama’na: “Ama’.” En singkom ni Abraham: “Yon, oki’ku.” O mueiy mouw sia: ”Wia nyi’i waweanouw api wo lungu, ta’an wisa ku’a re’en sioki’ ni domba i wee en tetule tinunu i ti’i?” 8En singkom ni Abraham: “Empung si laa tumiro’la sioki’ ni domba i wee en tetule tinunu i wee-Nisia, oki’ku,” Tuana mouw nisea nu rua makelang mewali-wali.9I ka’ayo mola sea waki tampa neiy i lila’la ni Empung wia nisia. O laa si Abraham rumedeiyla Mezbah witu, ransunenna mola e lungu, wa’akesenna si Ishak, oki’na i ti’i, wo i reta’nala witu mezbah i ti’i, witu natas e lungu. 10Nu reiy’ mouw i tu Abraham si rimepala lawasna, laa o medo em paai’ kaa laa merereret si oki’na.11Ta’an maleiy momi si Mala’ekat ni TUHAN waki langit wia nisia: “Abraham, Abraham.” En singkomna: “Yon, Tuhan.” 12Laa o Sia mee nuwu’: “Te’a pewewunu’un sioki’ i ti’i wo te’a pekekurannu sia, karengan eng kinakete’uang-Ku mola en teakan, kaa nikoo koo meide’la si Empung, wo nikoo koo reiy’ meware-wareng mesesarakan sioki’mu pengesan wia-Niaku.”13O laa si Abraham si limenge wo lumoo’ siesa nga ipus domba raghar witu murina, en sungena neiy i kesa’ang witu en talunoki’. Abraham si minedo si domba i ti’i, laa o i tulenala tanume en tetule tinunu sawel si oki’na. 14Wo Abraham si ngimaranla en tampa i ti’i: “TUHAN si timiro’la“; karengan e ni’itu i ka’ayo en teakan em peiyla’an ne tou: “Waki atas eng kuntung ni TUHAN, e laa i tiro’la.”15I wee eng karuana maleiy momi si Mala’ekat ni TUHAN waki langit wia si Abraham, 16em pokeiy-Na: ”Niaku ku tumiwa’ kaa en tou-Ku nuesa – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN – : Karengan nikoo koo simiwo mola en tuana, wo nikoo koo reiy’ meware-wareng mesesarakanla sioki’mu pengesan wia-Niaku, 17Takar Niaku ku laa merkatla nikoo makaloko-lokon wo sumiwo se see’mu kasa melaker tanu se sumesena’ waki langit wo tanu neris waki li’ilik en tasik, wo se see’mu i ti’i se laa rumuberla eng kota-kota ne kesaruna.18Karengan se see’mu mouw em baya ne bangsa wia em bumi se laa maka’ato berkat, karengan nikoo koo limingala e nuwu’-Ku.” 19Kamurian marengouw si Abraham wia se rua bujangna, wo nisea se mewali-wali minae waki Bersyeba; wo si Abraham si minena’ waki Bersyeba.

See’ ni Nahor

20Nu reiy’ mouw i tu Abraham si minaka’ato abar: “O kangkasi si Milka si timimea’ mola se oki-oki’ tuama i wee si Nahor, patuarimu : 21Us, oki’ polon, wo si Bus, tuarina, wo si Kemuel, ama’ ni Aram, 22o kangkasi si Kesed, Hazo, Pildash, Yidlaf wo si Betuel.”23Wo si Betuel si minapaurangla si Ribka. Se uwalu tou i yi’i mouw se neiy i patoula ni Milka i wee si Nahor, patuari ni Abraham iti’i. 24Wo si gundik ni Nahor, e ngaranna Reuma, si timimea’la oki’ kangkasi, nyi’a i yi’i si Tebah, Gaham, Tahash wo si Maakha.

Chapter 23

Sara minate wo i le’osla

1Sara si timou esa nga atus rua nga pulu’ o pitu nge te’un eng keurena; ni’itu mouw e numur ni Sara. 2Kamurian mate mouw si Sara waki Kiryat-Arba, nyi’a i ti’i eng Hebron, waki tana’ Kana’an, o laa si Abraham si mineiy ma’arip wo maame’ wia nisia.3Nu reiy’ mouw i tu Abraham si timo’or wo tumele’ula si ka’awuna minate i ti’i, laa o lumila’la wia se bani Het: 4“Niaku i yi’i ku tou wo’oseiy wo mato’u-to’u wia nelet miouw; weean i tela satorona wewaruga’an kapunya’an wia niaku wia en tana’ miouw i yi’i, rio satorona niaku ku toro malila wo lume’osla si ka’awuku minate i ti’i.”5Bani Het se miningkot si Abraham: 6“Luminga mouw wia nikeiy, tuangku. Tuangku i yi’i siesa raja wangko’ wia eng kauneran neiy; ni’itu mouw i le’osola si ka’awumu minate i ti’i witu wewaruga’an neiy em pineleng, e reiy’ laa wawean siesa tou tu’u wia nikeiy si sumede’ metetiro’la e wewaruga’an nea i wee nikoo kaa laa melele’osla si ka’awumu minate i ti’i.”7Kamurian tumo’orouw si Abraham laa o mongkot wia se bani Het, penduduk em banua i ti’i, 8ma’an limila’ wia nisea: “Sa kouw miyon, kaa niaku ku malila wo lume’osela si ka’awuku minate i ti’i, takar linganola niaku wo ale’enouw kumiweela ampit eng kasa wia si Efron bin Zohar, 9rio sia meela wia niaku eng goa Makhpela kapunya’anna i ti’i, e rimeta’ waki tempok em penguma’anna; le’osouw i tu i weenala wia niaku ampit e narga wuta kaa laa mamuali wearuga’an kapunya’angku witu eng kauneran niouw.”10Witu nedo ni’itu Efron si witu witu eng keuneran ne bani Het. Takar e wingkot ni Efron, tou Het i ti’i, wia si Abraham ampit e liningan ne bani Het, ne em baya ne tou se mineiy witu em pepalen leloangan kota: 11“Reiy’, tuangku, linganola niaku; em penguma’an i ti’i ni’i weekula wia nikoo wo eng gua waki ti’ime tu’u ni’i weekula wia nikoo; witu en sinaru em beren ne tou-tou ka’esa nge bangsaku ni’i weekula ni’itu wia nikoo; i le’osola si ka’awumu minate i ti’i.”12Laa o mongkotouw si Abraham witu en sinaru ne penduduk em banua i ti’i 13ma’an limila’la wia si Efron ampit e lininga nea: “Eng kaulitna, sa koo pa’ar, linganola niaku: niaku ku mear narga em penguma’an i ti’i; sungkulenomi i tu waki niaku, rio aku toro lume’osla si ka’awuku minate i ti’i maname.”14E wingkot ni Efron wia si Abraham: 15“Tuangku, linganola niaku: esa nga werot tana’ ampit e narga epat nga atus syikal perak, sapa em penoronna ni’itu i wee nikita? I le’osola si ka’awumu minate i ti’i.” 16O laa si Abraham si miniyon e nusul ni Efron, takar timbangenna mola em perak i pewewee si Efron, kumura eng kelaker eng kiniweena ampit e liningala ne bani Het i ti’i, epat nga atus syikal perak, tanu eng kenaramen witu nelet em baya ne belante’.17Tuana mouw em penguma’an ni Efron, e rimeta’ waki Makhpela waki esa nga weka sedangan Mamre, em penguma’an wo eng goa maname, ma’an e reiy’ sa mina’asa nakana witu em penguma’an i ti’i, awesla witu minapekasa en tana i ti’i i ka’ayo mea waki tebir-tebirna, 18neiy i sarakan wia si Abraham minamuali tana’ tineles, witu en sinaru em beren ne bani Het i ti’i, witu en sinaru em baya ne tou se mineiy witu em pepalen leloangan kota.19Nu reiy’ mouw i tu Abraham si lime’osla si Sara, ka’awuna, witu eng gorem eng goa em penguma’an Makhpela i ti’i, waki esa nga weka sedangan Mamre, nyi’a i ti’i eng Hebron waki tana’ Kana’an. 20Tuana mouw waki se suat ne bani Het penguma’an ampit eng goa maname neiy i sarakan wia si Abraham minamuali wewaruga’an kapunya’anna.

Chapter 24

Ribka si kiniwee i wee si Ishak

1Sapa tare si Abraham si tu’a mouw wo langkoiy mouw e numurna, ma’an binerkatla ni TUHAN witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan. 2Lumila’ mouw si Abraham wia si hambana kasa tu’a witu eng gorem em balena, si minamuali kuwasa witu e reiy’ sa mina’asa kapunyaanna, em pokeiyna: “Le’osouw i reta’la lawasmu witu nakana em pa’aku, 3rio aku medola en tiwa’mu kaa si TUHAN, Empung si makapunya e langit wo si makapunya em bumi, kaa nikoo koo reiy’ laa medo i wee sioki’ku siesa ka’awu waki elet ne wewene Kana’an e witu neletna em paenangku. 4Ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ mea waki wanuaku wo wia se patuari-patuariku kaa laa ma’edo siesa ka’awu i wee si Ishak, oki’ku.”5Laa o lumila’ mouw si hambana i ti’i wia nisia: “Wo’o wona’na si wewene i ti’i si so’o kumi’iti niaku meiy wia em banua i yi’i; e lewo’ sa reiy’ mouw aku maali sioki’mu i ti’i mareng waki wanua wisa si tuangku rimo’umi?” 6Ta’an si Abraham si limila’ wia nisia: “Awas, te’a pa’alinnu sioki’ku i ti’i mareng mea maname. 7TUHAN, Empung si makapunya langit, si kimeretola niaku waki wale ni ama’ku ma’an waki wanua ne patuari-patuariku, wo si minee mola nuwu’ wia niaku, ampit si timiwa’la wia niaku, teinti’i: wia se see’mu mouw e laa-Ku i weela em banua i yi’i – Nisia mouw kangkasi si laa tumoke si mala’ekat-Na kumelang witu reriormu, i ka’ayo koo toro medo siesa ka’awu maname i wee sioki’ku.8Ta’an sa si wewene i ti’i si so’o kumi’iti nikoo, takar i kewaya mouw koo waki tiwa’mu wia niaku i yi’i; ta’an i te, te’a mouw sioki’ku i ti’i pa’alinnu mareng mea maname.” 9O laa si hamba i ti’i si rimeta’la lawasna witu rarem nakana em pa’a ni Abraham, tuangna, wo tumiwa’ wia nisia en tanume eng kapualitan i ti’i.10Kamurian si hamba i ti’i si minedola se mapulu’ nga ipus wia se onta ni tuangna wo mea ampit minaali e minegheghioan barang maka arga eng kapunya’an ni tuangna; tuana mouw sia minae timorome Aram-Mesopotamia mea waki kota Nahor. 11Maname i reona mouw si onta i ti’i mena’ witu luar eng kota tawi e nesa parigi, witu nedo e nendo mawengido, witu nedo se reraa-reraa rimo’umi kaa laa metetimba rano.12Laa o lumila’ mouw sia: “TUHAN, Empung ni tuangku Abraham, siwonouw satorona ka’ayoan em pelaangku wia nendo i yi’i, i papa’ato mola e nupus o lale’-Mu wia si tuangku Abraham. 13Wia nyi’i niaku ku rimedeiy wia en tawi eng kembu’an, wo se oki-oki’ wewene ne penduduk eng kota i yi’i se mineiy rimo’umi kaa laa metetimba rano. 14Satorona mamuali mouw teinti’i: sioki’ reraa, wia si seiy aku lumila’: Ale’en i wingila en sempemu i ti’i, rio aku kumoo’, wo si miningkot: Kumoo’ mouw, wo se onta-ontamu kangkasi se laa weeangku kumoo’ – nisia mouw satorona si’i tantu-Mula i wee si hamba-Mu, Ishak; takar ampit en tuana e laa kakete’uangku, kaa Nikoo koo minapa’ato mola e nupus o lale’-Mu wia si tuangku i ti’i.”15Nu reiy’pe’ nisia nu simampet meila’, takar meiy mouw si Ribka, si neiy i patoumi i wee si Betuel, oki’ tuama ni Milka, ka’awu ni Nahor, patuari ni Abraham; sempena em paali-alinna witu natas em palukana. 16Sioki’ reraa i ti’i si kasa wulouw eng giona, siesa reraape’, reiy’pe’ ma’an mekasa maesala nouwak ampit si tuama; sia tumumpa witu eng kebu’an i ti’i wo mumpun en sempena, laa o mareng lumongkot.17Kamurian tumingkasouw si hamba i ti’i matola nisia ampit limila’: “Toro i te weeani niaku kumoo’la rano oki’ witu en sempemu i ti’i.” 18E wingkotna: “Kumoo’ mouw, tuang,” takar makarenganouw neiy i tumpanala en sempena i ti’i witu lawasna, ma’an wineeanna sia kumoo’.19Nisia nu simampetouw mineela si hamba i ti’i kumoo’, lumila’ mouw sia: “Le’osouw i wee se onta-ontamu kangkasi i timbakumi rano, i ka’ayo em baya nea se mateu-teula kumoo’.” 20Kamurian makarenganouw i toa’nala en dano witu en sempena i ti’i witu eng gorem e lalir, laa o tumingkasouw sia mekasape’ kasi waki parigi kaa laa metetimba rano wo i timbanala i wee em baya se onta ni tou i ti’i.21Wo sitou i ti’i si memee-mee ghenang wia nisia ampit minakapenes en tou kaa laa meme mete’ula sapa ku’a re’en si TUHAN si simiwola em pakela-kelanganna mua’ ka’apa reiy’. 22Nu reiy’ mouw se onta-onta i ti’i nu minateu-teu mola kimoo’, takar sitou i ti’i si minedola karabu mas esa nga parua syikal eng kawuterna, wo esa nge paar kulalo lawas e mapulu’ syikal mas eng kawuterna, 23ma’an limila’: “Oki’ ni seiy ku’a re’en nikoo? Le’osouw i lila’lami wia niaku! Wawean ku’a re’en waki wale ni ama’mu tampa petetekelan i wee nikeiy?”24O laa e wingkotna wia nisia: “Ama’ku si Betuel, oki’ ni Milka, si timimea’la nisia i wee si Nahor.” 25O kasi em pokeiy ni reraa i ti’i: “Le’os oam, le’os eng kekaanen ne onta kelaker wia nikeiy, tampa petetekelan tu’u wawean.”26Laa o kumururouw sitou i ti’i wo mongkot masempe si TUHAN, 27ma’an limila’: “Lino’orouw si TUHAN, Empung ni tuangku Abraham, si reiy’ kimeong sumoup e nupus-Na wo lale’-Na waki si tuangku i ti’i; wo si TUHAN si rimawirola niaku witu lalan mea waki wale ne patuari-patuari ni tuangku i yi’i !”28Tumingkasouw si reraa i ti’i mea sumusuiyla e minamuali i ti’i waki wale ni ina’na. 29Ribka si maka punya patuari tuama, ngaranna Laban. Laban si timingkas mea witu luar meiy matola sitou i ti’i, mea witu eng kebu’an eng ketare, 30nu linoo’ona mola eng karabu i ti’i wo eng kulalo witu lawas ni patuarina, wo nu liningana mola e lelila’an ni Ribka, patuarina, e lininga: “Tuana mouw neiy i lila’la ni tou i ti’i wia niaku.” nisia si minatola sitou i ti’i, rimedeiye’ witu esa nga weka ne onta-ontana witu en tawi eng kembu’an i ti’i,31wo lumila’: “Meiy mouw koo si binerkatla ni TUHAN, ka’a koo rumedeiy witu luar, e nulitna neiy mouw i tiro’kula wale i wee nikoo, wo kangkasi en tampa ne onta-ontamu.” 32Ghumoremouw sitou i ti’i mea witu eng gorem em bale. Pangkulenola en sesakean ne onta-onta, wineeala oam wo kekaanen wia se onta-onta i ti’i, laa o alimi rano pa’oas e ne’a i wee sitou i ti’i wo se tou-tou mewali-wali ampit nisia.33Ta’an eng katoroan i sakeiyla eng kekaanen witu en sinaruna, lumila’ mouw sitou i ti’i: “niaku ku reiy’pe’ laa kumaan nu reiy’pe’ i pa’ayokula e nower paali-alingku i yi’i.” E wingkot ni Laban: “I laa mouw!” 34Laa o lumila’ mouw sia: “Niaku i yi’i ku hamba ni Abraham. 35TUHAN si kasa minerkatla si tuangku i ti’i, i ka’ayo sia minekaya mouw; TUHAN si minee mola wia nisia se membe’ domba wo se lembu sapi, e mas wo em perak, ata tuama wo wewene, onta wo keledai.36Wo si Sara, ka’awu ni tuangku i ti’i, nu tu’a mouw, si timimea’ mola sioki’ tuama i wee si tuangku i ti’i; wia sioki’na i ti’i neiy mouw i weela ni tuangku e reiy’ sa mina’asa em budel kapunya’anna. 37Tuangku i ti’i si minedo mola en tiwa’ku: Nikoo koo reiy’ laa medo i wee sioki’ku siesa ka’awu witu nelet ne wewene Kana’an, em banuana e niena’angku i yi’i, 38ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ mea waki wale ni ama’ku wo wia se kaumku kaa laa ma’edo siesa ka’awu i wee sioki’ku.39E wingkotku wia si tuangku i ti’i: Wo’o wona’na si wewene i ti’i si so’o kumi’iti niaku. 40Ta’an em pokeiyna wia niaku: TUHAN, witu en sinaru-Na niaku matou-tou, si laa tumoke si mala’ekat-Na rumapitla nikoo, wo laa sumiwo em pakela-kelangannu mua’, i ka’ayo koo laa medo i wee sioki’ku siesa ka’awu wia se kaumku wo waki wale ni ama’ku. 41Tare mouw koo i kewayami waki en tiwa’mu wia niaku, sa koo i ka’ayome wia se kaumku wo sea reiy’ meela si wewene i ti’i wia nikoo; witu i te eng kapualitan i ti’i mouw koo i kewayami waki en tiwa’mu wia niaku.42Wo nendo i yi’i niaku ku neiy i ka’ayomi witu eng kembu’an ketare, laa o pokeiyku: TUHAN, Empung ni tuangku Abraham, mepa’arouw satorona Koo sumiwo mua’ em pakela-kelangan kinelangangku i yi’i. 43Wia nyi’i ku rimedeiy wia reten eng kembu’an i yi’i; satorona mamuali en teinti’i: Sakawisa siesa reraa meiy wia luar kaa meiy metetimba rano wo niaku ku lumila’ wia nisia: Ale’en weeani aku kumoo’la rano oki’ witu en sempemu i ti’i, 44wo sia mingkot: Kumoo’ mouw, wo i wee se onta-ontamu kangkasi se laaku i timba rano, – sia mouw satorona si ka’awu, neiy mouw i tantula ni TUHAN i wee sioki’ ni tuangku i ti’i.45E reiy’pe’ kasi aku simampet meila’ witu eng gorem e nateku, Ribka si mineiy mouw maali-ali en sempe witu natas em palukana, wo tumumpa witu eng kembu’an i ti’i, laa o tumimba rano. Em pokeiyku wia nisia: Ale’en weeala niaku kumoo’. 46Makarenganouw sia tumumpami en sempe i ti’i witu natas em palukana ma’an limila’: Kumoo’ mouw, wo se onta-ontamu kangkasi se laaku weean kumoo’. Laa o ku kumoo’, wo se onta-onta i ti’i kangkasi se wineeanna kumoo’.47Nu reiy’ mouw i tu niaku ku minueiyla wia nisia: Oki’ ni seiy ku’a re’en nikoo? E wingkotna: Ama’ku si Betuel oki’ ni Nahor si tinimea’la ni Milka. Laa o i pakekula si karabu witu en sesepunanna wo eng kelana witu lawasna. 48Kamurian kumururouw aku wo mongkot masempe si TUHAN, ma’an malo’or si TUHAN, Empung ni tuangku Abraham, si rimawirola niaku witu lalan e ulit kaa laa ma’edo sioki’ wewene patuari ni tuangku i yi’i i wee sioki’na.49Ni’itu mouw en teakan, sa kouw pa’ar meteturu’la e nupus wo lale’ wia si tuangku i ti’i, i pakite’u momi wia niaku; wo sa reiy’, i pakite’umi kangkasi wia niaku, rio kete’uangku andi lumenge mea lele’os ka’apa mea kawii50O laa si Laban wo si Betuel se miningkot: “Em baya nyi’a eng kine’e eiyna e waki si TUHAN; nikeiy keiy reiy’ toro lumila’la wia nikoo e le’osna ka’apa e wurukna. 51Loo’on, Ribka si witu en saruannu, alinouw sia wo mea mouw, rio sia mamualila ka’awu ni oki’ ni tuangmu, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN.”52Eng katoroan si hamba ni Abraham i ti’i nu liminga e lelila’an nea, mongkotouw sia ma’ayo waki tana’ masempe si TUHAN. 53Kamurian si hamba i ti’i si rimo’umi se lelo’or mas wo perak ma’an e labung kawangkoan, wo meela em baya ni’itu wia si Ribka; o kangkasi wia se patuarina wo wia si ina’na wineeannala en tetaber wangun-wangun.54Nu reiy’ mouw i tu kumaan wo kumoo’ mouw sea, sia wo se tou-tou mewali-wali ampit nisia, wo nisea se timekel witu. Memo’odona nisea nu timo’orouw, lumila’ mouw si hamba i ti’i: I waya mouw aku mareng wia si tuangku.” 55Ta’an si patuari ni Ribka si limila’, ma’an si ina’na kangkasi: “I wayape’la sioki’ reraa i ti’i mena’ wia nikeiy wona’na mapulu nga endope’ kasi, kamurian toro mouw koo mea.”56Ta’an e wingkotna wia nisea: “Te’a mouw petetaangen niaku, kasuatan si TUHAN si simiwo mola em pakela-kelangangku minua’; i waya mouw aku, rio aku mareng wia si tuangku.” 57Em pokeiy nea: “Le’osouw kita kumeret sioki’ reraa i ti’i wo wueiyen wia nisia nuesa.” 58 58Laa o sea kumeret si Ribka wo lumila’ wia nisia: “Pa’ar ku’a re’en koo mea ma’an sitou i yi’i?” E wingkotna: “Pa’ar.”59Takar si Ribka, patuari nea i ti’i, wo si inang maala-alar nisia ma’an si hamba ni Abraham wo se tou-touna neiy i wayala sea mea. 60Wo nisea se minerkatla si Ribka, em pokeiy nea wia nisia: “Patuari meiy, satorona koo mamuali mangariwu-riwu laksa, satorona se see’mu se laa rumuberla eng kota-kota ne kesaruna.”61Laa o mantalouw si Ribka ma’an se hamba-hambana wewene, wo sea sumeret onta kumi’it sitou i ti’i. Tuana mouw si hamba i ti’i minali si Ribka laa o kumelang mareng. 62Sapa tare si Ishak si mineiy mouw waki matoromi em parigi Lahai-Roi; nisia si maena’ waki Tana’ Negeb.63Melelaa mawengido Ishak si kasuatan rimo’umi kaa laa mengela-ngelang waki patar. Sia lumease en tu’usanna, takar linoo’name wawean onta-onta mengeiy. 64Ribka kangkasi si limease en tu’usanna wo eng kineleloo’ona si Ishak, tumumpa momi sia waki si ontana. 65Em pokeiyna wia si hamba i ti’i: “Seiy ku’a re’en si tuama i ti’i si makelang waki patar matoromi nikita?” E wingkot ni hamba i ti’i: “Nisia mouw si tuangku i ti’i.” O laa si Ribka si minedola em peporongna wo morongouw sia.66Kamurian si hamba i ti’i si simusuiyla wia si Ishak e reiy’ sa mina’asa en tinuananala. 67O laa si Ishak si minali si Ribka mea waki ghorem en dasing ni Sara, ina’na, wo medo nisia mamuali ka’awuna, Ishak si moupusla nisia wo tuana mouw sia ni’iborla nu reiy’ mouw si ina’na nu timayan.

Chapter 25

See’ ni Abraham waki si Ketura

1Abraham si minedola kangkasi siesa ka’awu, ngaranna Ketura. 2Wewene i ti’i si timimea’la i wee nisia si Zimran, Yoksan, Medan, Midian, Isybak wo si Suah. 3Yoksan minapaurangla si Syeba wo si Dedan. See’ ni Dedan nisea mouw se tou Asyur, tou Letush wo se tou Leum. 4Se oki-oki’ ni Midian nisea mouw si Efa, Efer, Henokh, Abida wo si Eldaa. Ni’itu mouw em baya nea se see’ ni Ketura.5Abraham si mineela em baya em budel kapunya’anna wia si Ishak, 6ta’an wia se oki-oki’na se kina’atoanna wia se gundik-gundikna nisia si mineela tetaber; kamurian sia rumeo nisea – ni’itupe’ nisia nu matou-tou – timele’ula si Ishak, oki’na, wo mea waki esa nga weka sedangan, waki Tana’ Sedangan.

Abraham timayan wo i le’osla

7Abraham si mina’ayola e numur esa nga atus pitu nga pulu’ o lima nge te’un, 8laa o sia tumayan. Nisia si minate witu nedo em puti’ mouw em bu’ukna, tu’a wo minakarouw e numur, takar nisia si neiy i erurla wia se kaum ne opo’na.9Wo se oki’na, Ishak wo si Ismael, se lime’osla nisia witu eng gorem eng goa Makhpela, waki patar ni Efron bin Zohar, tou eng Het i ti’i, patar e rimeta’na waki esa nga weka sedangan e Mamre, 10en tinelesouw ni Abraham wia se bani Het; mana mouw e line’osala si Abraham wo si Sara ka’awuna. 11Abraham nu minate mouw, Empung si minerkatla si Ishak, oki’na i ti’i; wo si Ishak si maena’ reten em parigi Lahai-Roi.
See’ ni Ismael

12Nyi’i mouw se see’ ni Ismael, oki’ ni Abraham, si neiy mouw i patoumi ni Hagar i wee nisia, wewene Mesir, hamba ni Sara i ti’i.13Nyi’i mouw e ngaran ne oki’ ni Ismael, tinotorla i ki’it eng katodong eng kinetetouna: Nebayot, sioki’ polon ni Ismael, todongna si Kedar, Adbel, Mibsam, 14Misyma, Suma, Masa, 15Hadad, Tema, Yetur, Nafish wo si Kedma. 16Ni’itu mouw se oki’ ni Ismael, wo ni’itu mouw e ngaran-ngaran nea, i ki’it em banua nea wo i ki’it em pedasingan nea, mapulu’ o rua raja, siesa o siesa ampit en sukuna.17Numur ni Ismael nyi’a mouw esa nga atus telu nga pulu’ o pitu nge te’un. Nu reiy’ mouw i tu sia tumayan. Sia mate wo neiy i erurla wia se kaum ne opo’na. 18Nisea i ti’i se maena’la en daerah waki Hawila i ka’ayo en Syur, e rimeta’na waki esa nga weka sedangan e Mesir matorome Asyur. Nisea se maena’ minesaruan ampit em baya ne patuari nea.
Esau wo si Yakub

19Nyi’i mouw e rna’asaren ne see’ ni Ishak, oki’ ni Abraham. Abraham minapaurangla si Ishak. 20Wo si Ishak si makaumur epat nga pulu’ nge te’un, eng katoroan si Ribka, oki’ ni Betuel, tou Aram waki Padan-Aram, patuari wewene ni Laban tou Aram i ti’i, niedona minamuali ka’awuna.21Sumombayangouw si Ishak wia si TUHAN i wee si ka’awuna, kaa si ka’awuna i ti’i si pesel; TUHAN si lime’ele’la en sombayangna, i ka’ayo si Ribka, ka’awuna i ti’i, gumandong. 22Ta’an se oki’na se menodo-nodoan witu eng gorem eng gandonganna wo sia lumila’: “Sa tuana eng kapualitanna, ka’a aku matou-tou?” Wo sia mea kumiwee teturu’ wia si TUHAN.23E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Rua bangsa se witu eng gorem eng gandongannu, wo se rua suku bangsa se laa sumera waki ghorem eng gandonganu; suku bangsa esa si laa lebe ente’ ta’an se walina, wo sioki’ tu’a si laa mamuali hamba wia sioki’ e muda.”24Ni’itu nu lekepouw nendona kaa laa metetimea’, e nulitna se oki’ kambar se witu eng gorem eng gandonganna. 25Rumo’u momi si ketare, keliurna e mea’, minapekasa nouwakna tanu eng karaiy werasinen; karengan e ni’itu nisia si nginaranan Esau. 26Nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi si tuarina; lawasna eng kimulu en tu’umir ni Esau, karengan e ni’itu nisia si nginaranan Yakub. Ishak si makaumur enem nga pulu’ nge te’un witu nedo nisea nu matou.27Laa o maawesouw eng kasela ne rua oki’ i ti’i: Esau si minamuali esa tou sigha’ mengasu, esa tou si pa’ar maena’ waki patar, ta’an si Yakub nisia mouw sitou penes, si pa’ar maena’ witu en dasing. 28Ishak si moupus si Esau karengan nisia si pa’ar mekaan e le’ona pinengasu, ta’an si Ribka si moupus wia si Yakub.29Witu e mekasa Yakub si malutu’ wo’o sapa, laa o meiy mouw si Esau ampit em bedu waki patar. 30Em pokeiy ni Esau wia si Yakub: “Weeani satorona niaku sumeropi oki’ waki e mea’-mea’ i ti’i, karengan niaku ku wedu.” Ni’itu mouw eng karenganna ngaranna en tinotorla Edom.31Ta’an em pokeiy ni Yakub: “Wangkere’mi rior wia niaku eng hak kapolonannu.” 32En singkom ni Esau: “Reiy’ mouw ure niaku ku laa mate; sapa ku’a re’en em penoronna wia niaku eng hak kapolonan i ti’i?” 33Em pokeiy ni Yakub: “Tumiwa’pe’la rior wia niaku.” Takar tumiwa’ mola sia wia si Yakub wo i wangkernala eng hak kapolonanna wia nisia. 34Laa o weeala ni Yakub roti wo e linutu’ kacang mea’ i ti’i wia si Esau; sia kumaan wo kumoo’, laa o rumedeiy wo mea. Tuana mouw si Esau maloo’ola wure’ eng hak kapolonan i ti’i.

Chapter 26

Isak waki wanua ne tou Filistin

1Takar lumentutouw eng kelalenan waki wanua i ti’i. – Nyi’i e reiy’ kelalenan eng kasa ketare-tare, e minamuali mola witu en zaman ni Abraham. Karengan e ni’itu Ishak si minea waki Gerar, wia si Abimelekh raja ne tou em Filistin.2O laa si TUHAN si minapa’atola en tou wia nisia ampit minee nuwu’: “Te’a mouw mengea waki Mesir, mena’ mouw wia em banua e laa-Ku i lila’la wia nikoo. 3Mena’ mouw wia em banua i yi’i tanu sitou wo’oseiy, takar Niaku ku laa rumapitla nikoo o merkat nikoo, karengan wia nikoo mouw wo wia se see’mu e laa-Ku i weela e minapekasa em banua yi’i, wo Niaku ku laa mewewutala en tiwa’ neiy-Ku mouw i ta’arla wia si Abraham, ama’mu.4Niaku ku laa sumiwola melaker se see’mu tanu se sumesena’ waki langit; Niaku ku laa meweweela wia se see’mu e minapekasa em banua i yi’i, wo karengan se see’mu em baya ne bangsa wia em bumi se laa maka’ato berkat, 5Karengan si Abraham si liminga mola e nuwu’-Ku wo minalar eng kalewo’sareiy’anna wia Niaku, nyi’a i ti’i e reiy’ sa mina’asa perenta, eng katantuan wo e nukum-Ku.”6Ni’itu mouw mena’ mouw si Ishak waki Gerar. 7Katoroan se tou-tou witu en tampa i ti’i mawueiy en tanume si ka’awuna, lumila’ mouw sia: “Sia si patuariku,” karengan nisia si meide’ lumila’la: “Sia si ka’awuku,” karengan eng genangna: “Wo’o wona’na niaku ku wunu’un ne penduduk en tampa i yi’i karengan si Ribka, karengan e wulouw eng giona.” 8Ni’itu nu pira mola eng keure nisia maname, witu e mekasa tumebo momi si Abimelekh, raja ne tou Filistin i ti’i waki teteboan, takar linoo’ona si Ishak memilo-milotan ampit si Ribka, ka’awuna.9O laa si Abimelekh kumeret si Ishak wo lumila’: “Eng kaulitna nisia si ka’awumu, ma’an tu’una koo limila’: Sia si patuari ku?” E wingkot ni Ishak wia nisia: “Karengan eng genangku: Wo’o wona’na niaku ku mate karengan nisia.” 10Ta’an si Abimelekh si limila’: “Sapa mouw kangkasi en siniwomu mola i yi’i wia nikeiy? Wure’ kasa mamuali, si meta’esa’an tou wia se bangsa i yi’i tumekel ampit si ka’awumu, sa tuana nikoo koo minapa eiy mouw eng kaselokan wia nikeiy.” 11O laa si Abimelekh si mineela perenta wia se minapekasa bangsa i ti’i: “Seiy si rumeung sitou i yi’i ka’apa si ka’awuna, tantu mouw nisia si neiy ukumen paten.”12Takar kumerorouw si Ishak witu en tana’ i ti’i wo witu en te’un i ti’i kangkasi nisia si minaka’ato wua’na limepet maka esa nga atus; karengan nisia si binerkatla ni TUHAN. 13Wo sitou i ti’i si minekaya, takar makaurela mekekayala, i ka’ayo sia minamuali kasa kaya. 14Nisia si makapunya se kawang ne membe’ domba wo ne lembu sapi ampit kelaker se pareo-reo, i ka’ayo se tou em Filistin i ti’i se oki’ ghenang wia nisia.15E reiy’ sa mina’asa parigi, eng kiniar witu en zaman ni Abraham, ama’na, eng kiniar ne hamba-hamba ni ama’na i ti’i, em pinenetola ne tou em Filistin wo en tinawunan ampit en tana’. 16Laa o pokeiy ni Abimelekh wia si Ishak: “Rumo’u mome wia keuneran neiy karengan nikoo koo minamuali mouw kasa makakuasa ta’an nikeiy.” 17Ni’itu mouw rumo’u momi si Ishak witume wo dumasingouw sia waki kewong eng Gerar, wo sia mena’ witu.18Kamurian si Ishak si kimiar sumoup em parigi-parigi kiniar witu en zaman ni Abraham, ama’na, wo em pinenetola ne tou em Filistin si Abraham nu minate mouw; totorenna mola ngaran em parigi-parigi i ti’i i ki’it e ngaran-ngaran neiy nouw i weela ni ama’na.19Eng katoroan se hamba-hamba ni Ishak nu makiar waki kewong i ti’i, sea matola witu eng kembu’an makeresoti ranona. 20Laa o me’isingouw em baya ne rumerawir ni Gerar ampit em baya ne rumerawir ni Ishak. Em pokeiy nea: “Rano i yi’i eng kapunya’an neiy.” Wo si Ishak si ngimaranla em parigi i ti’i Esek, karengan nisea se me’ising ampit nisia maname.21Kamurian sea kumiar em parigi walina, wo sea me’ising kangkasi en tanume ni’itu. Takar si Ishak si ngimaranla em parigi i ti’i Sitna. 22Sia sumoro’mi waki witula wo kumiar kasi parigi walina, ta’an en tanume em parigi i yi’i nisea se reiy’ me’ising. Em parigi i yi’i nginarananna Rehobot, wo sia lumila’: “En teakan si TUHAN si minee mola kale’aran wia nikita, i ka’ayo kita toro murang wo muyun wia em banua i yi’i.”23Waki witula sia mea waki Bersyeba. 24O laa witu em bengi ni’itu TUHAN si minapa’atola en tou wia nisia ma’an minee nuwu’: “Niaku mouw ku Empung ni ama’mu Abraham; te’a mouw meide’, karengan Niaku ku merapitla nikoo; Niaku ku laa merkatla nikoo wo sumiwo lumaker se see’mu karengan si Abraham, hamba-Ku i ti’i.” 25Nu reiy’ mouw i tu Ishak si rimedeiyla mezbah witu wo makeret ngaran ni TUHAN. Nisia si minaasla en dasingna witu, o laa se hamba-hambana se makiar parigi witu.26Meiy mouw si Abimelekh waki Gerar meiy matola nisia, mewali-wali ampit si Ahuzat, kalona, wo si Pikol, kapala ne pasukanna. 27Ta’an em pokeiy ni Ishak wia nisea: “Ka’a kouw mineiy matola niaku? E reiy’ ku’a re’en kouw ri’iris wia niaku, wo rimeo momi niaku rumo’umi waki tana’mu?”28E wingkot nea: “Nikeiy keiy limoo’ mola nuesa, kaa si TUHAN si merapitla nikoo; karengan e ni’itu keiy lumila: le’osouw kita sumiwola en tiwa’ kelale’an, nelet nikeiy wo nikoo; wo le’osouw keiy ma’akes teta’aran ampit nikoo, 29kaa nikoo koo reiy’ laa sumiwo lewo’ wia nikeiy, tanu nikeiy keiy reiy’ rumeung nikoo, wo tanu nikeiy ledos sumiwo le’os wia nikoo wo mayala nikoo mea ampit e le’os; e reiy’ ku’a re’en nikoo en teakan si binerkatla ni TUHAN.”30Kamurian Ishak si timuanala pesakeiyan i wee nisea, laa o sea kumaan wo kumoo’. 31E nendo kawo’odoanna memo’ondope’ meniwa-niwa’anouw sea. Kamurian si Ishak si minayame nisea, wo sea tumele’ula nisia ampit e le’os.32Witu nendo ni’itu meiy mouw se hamba-hamba ni Ishak makite’ula wia nisia en tanume em parigi kiniar nea mola, ampit e limila’ wia nisia: “Nikeiy keiy minaka’ato mola rano.” 33Laa o ngarananna mola em parigi i ti’i Syeba. Karengan e ni’itu ngaran eng kota i ti’i Bersyeba, i ka’ayo en teakan.34Eng katoroan si Esau nu maka umurouw epat nga pulu’ nge te’un, sia medo si Yudit, oki’ ni Beeri tou Het, wo ni Basmat, oki’ ni Elon tou Het, minamuali ka’awuna. 35Se rua wewene i ti’i se limentutla eng kange’engetan e nate i wee si Ishak wo i wee si Ribka.

Chapter 27

Yakub binerkatla ni Ishak tanume sioki’ polon

1Eng katoroan si Ishak nu tu’a mouw, wo em berenna eng kewurouw, i ka’ayo sia reiy’ mouw mete’u maloo’ola kasi, keretennamola si Esau, sioki’ polonna, ampit limila’ wia nisia: “Oki’ku.” En singkom ni Esau: “Ya, ama’.” 2Lumila’ mouw si Ishak: “Loo’on, niaku ku tu’a mouw, niaku ku reiy’ mete’u kawisa e nedo pateangku.3Takar en teakan, edonouw en saliatannu, lulut en tingkana wo em borangmu, mea mouw waki patar wo pengasu momi i wee niaku si esa nga ipus tekapen; 4siwonouw i wee niaku eng kekaanen sedaap, tanu neiyku i kepa’arla, nu reiy’ mouw i tu alinomi wia niaku, wo rio aku kumaan, rio aku merkatla nikoo, nu reiy’pe’ niaku nu mate.”5Ta’an si Ribka si limingala nyi’a, eng katoroan si Ishak nu limila’la wia si Esau, oki’na. Si Esau nu minea mouw waki patar mengasu si esa nga ipus tekapen kaa laa pa’alinnami si ama’na, 6lumila’ mouw si Ribka wia si Yakub, oki’na: “Liningaku mola si ama’mu si limila’ wia si Esau, kaka’mu: 7Alinouw i wee niaku siesa nga ipus tekapen wo siwonouw i wee niaku eng kekaanen sedaap, wo rio aku kumaan, wo rio aku merkatla nikoo witu en sinaru ni TUHAN, nu reiy’pe’ niaku nu mate.8Takar en teakan, oki’ku, linganouw e lelila’angku tanu ni’i perentalakula wia nikoo. 9Mea mouw waki tampa ne membe’ domba ta, edonomi maname se rua oki’ ni membe’ se le’os, takar niaku ku laa sumiwola nisea mamuali kekaanen sedaap i wee si ama’mu, tanu eng kasa kepa’aranna. 10Alinouw i tu wia si ama’mu, wo rio kaanenna, rio sia merkatla nikoo, nu reiy’pe’ nisia nu mate. “11O laa em pokeiy ni Yakub wia si Ribka, ina’na: “Ta’an si Esau, kaka’ku, nisia siesa tou werasinen e nouwakna, kasuatan niaku i yi’i eng kuli’ku e nere. 12E wo’o wona’na si ama’ku si laa rumingkap niaku; takar ee sangari sia si laa mapokeiyla kaa niaku ku pa’ar manginsero’la nisia; ampit en tuana niaku ku mapa eiy eng kutok witu en touku wo reiy’ em berkat.”13ta’an si ina’na si limila’ wia nisia; “Niaku mouw ku mesa’an eng kutok i ti’i, oki’ku; linganouw tare e lelila’angku, mea mouw edoni se membe’-membe’ i ti’i.” 14Laa o sia mea medo se membe’-membe’ i ti’i wo mali nisea wia si ina’na; nu reiy’ mouw i tu si ina’na si simiwo eng kekaanen kasedaap, tanu eng kasa kepa’aran ni ama’na.15Kamurian Ribka si minedo e labung wangun punya ni Esau, oki’ polonna, labung tinu’utulanna waki wale, laa o reona mouw paken ni Yakub, oki’na taweng. 16Wo eng kuli’ ni oki’ ni membe’ i ti’i neiy i so’okepnala witu e rua lawas ni Yakub wo witu lee’na ere i ti’i. 17Laa o sia meela eng kekaanen kasedaap wo e roti siniwona mola i ti’i wia si Yakub, oki’na.18Tuana mouw si Yakub nu ghimorem mea witu en tampa ni ama’na ma’an limila’: “Ama’!” En singkom ni ama’na: “Ya, oki’ku; seiy ku’a re’en nikoo?” 19Em pokeiy ni Yakub wia si ama’na: “Niaku mouw ku Esau, oki’mu polon. Tinuanaku mola, tanu neiy i lila’la ni ama’ wia niaku. Tumo’orouw, rumuberouw wo kumaanouw e le’ona pinengasu e linutu’ku i yi’i, rio si ama’ merkatla niaku.”20O laa si Ishak lumila wia sioki’na i ti’i: “Repet kangkasi koo minaka’ato nisia, oki’ku!” E wingkotna: “Karengan si TUHAN, Empungmu, si simiwo niaku mina’ayola em pelaangku.” 21Laa o pokeiy ni Ishak wia si Yakub: “Meiy mouw tumawimi, oki’ku, wo rio aku rumingkapla nikoo, sapa ku’a re’en nikoo i yi’i sioki’ku Esau ka’apa reiy’.”22Takar si Yakub si rimetenla si Ishak, ama’na wo si ama’na i ti’i si rimingkapla nisia ma’an limila’: “Sa en totor, palingani Yakub; sa lawas, lawas ni Esau.” 23Ni’itu mouw si Ishak si reiy’ makasine’u nisia, karengan e lawasna em berasinen tanu e lawas ni Esau, kaka’na. Ishak si laa mouw mebeberkatla nisia,24Ta’an nisia si minueiype’: “Nulit ku’a re’en nikoo i yi’i koo oki’ku Esau?” E wingkotna: “Iyoon!” 25Laa o lumila’ mouw si Ishak: “I tawi momi eng kekaanen i ti’i wia niaku, wo rio aku kumaan e le’ona pinengasu linutu’la ni oki’ku, rio aku merkatla nikoo.” Ni’itu mouw neiy i tawinala eng kekaanen i ti’i wia si ama’na, laa o sia kumaan, nialina kangkasi e nanggor wia nisia, laa o sia kumoo’.26Lumila’ mouw si Ishak, ama’na, wia nisia: “Meiy mouw tumawi-tawimi wo sionganola aku, oki’ku.” 27Laa o meiy mouw si Yakub timawi-tawi wo siongannamouw si ama’na. Eng katoroan si Ishak nu minou em bouna labung ni Yakub, o berkatnala sia, em pokeiyna: “Eng kaulitna em bou ni oki’ku nyi’a mouw en tanume em bou em patar binerkatla ni TUHAN.28Empung si laa meemi wia nikoo e leleiydem waki langit wo en tana’-tana’ rebur wia em bumi wo eng gandum ma’an e nanggor mineloko-lokon.29Bangsa-bangsa se laa tu’utuk wia nikoo, wo se suku-suku bangsa se laa mongkot wia nikoo; mamuali mouw tuang wia se patuari-patuarimu, wo se oki-oki’ ni ina’mu se laa mongkot wia nikoo. Seiy si kumutok nikoo, i kakutokola sia, wo seiy si maberkatla nikoo, binerkatola sia.”30Nu reiy’ mouw si Ishak nu simampet minerkatla si Yakub, wo en tare mouw i te si Yakub nu rimo’umi timele’ula si Ishak, ama’na, marengomi si Esau, kaka’na, waki mengasu. 31Nisia kangkasi si timiro’la kekaanen kasedaap, laa o alinna wia si ama’na. Em pokeiyna wia si ama’na: “Ama’, tumo’orouw wo kumaan e le’ona pinengasu linutu’la ni oki’mu, rio koo merkatla niaku.”32Ta’an em pokeiy ni Ishak, ama’na, wia nisia; “Seiy ku’a re’en nikoo i yi’i?” En singkomna: “Niaku mouw sioki’mu, oki’ polonmu, Esau.” 33Laa o i kasenge’ mouw si Ishak ampit eng kasana ma’an limila’: “Seiy ku’a re’en ee pasil sia, si mengasu tekapen i ti’i wo si minali momi nyi’a wia niaku? Niaku ku kimaanola em baya nyi’a, nu reiy’pe’ nikoo nu mineiy, wo minerkatla nisia; wo nisia si minena-ena’ tou binerkatla.”34Nu reiy’ mouw si Esau nu limingala e lelila’an ni ama’na i ti’i, mengea-ngakouw sia ampit eng kasa ente’ witu eng kange’engetan e natena ma’an limila’ wia si ama’na: “Berkatenola kangkasi niaku i yi’i, ee ama’!” 35E wingkot ni ama’na: “Tuarimu si mineiy mola ampit e le’ekok wiles wo kimaatola em berkat i pewewee nikoo i ti’i.”36Em pokeiy ni Esau: “E reiy ku’a re’en minakatena’ e ngaranna Yakub, karengan nisia si makarua mouw lume’ekok niaku, Eng hak kapolonangku eng kinaatna mouw, wo en teakan eng kinaatna kangkasi em berkat i pewewee niaku.” Laa o pokeiyna: “Sapa ku’a re’en si ama’ si reiy’la berkat walina i wee niaku?” 37O laa si Ishak si miningkot si Esau, em pokeiyna: “Eng kaulitna pinopoku mouw sia minamuali tuang wia nikoo, wo em baya ne patuarina se neiyku i weela wia nisia mamuali hambana, wo winalunangku mouw sia ampit eng gandum wo nanggor; takar wia nikoo, sapape’ kasi en toro siwongku, ee oki’ku?”38Em pokeiy ni Esau wia si ama’na: “E nesa i te i ti’i ku’a re’en em berkat wia nikoo, ee ama’? Berkatela kangkasi niaku i yi’i, ee ama’!” Wo ampit en totor kaente’ mame’ mouw si Esau.39O laa si Ishak ama’na mingkotla nisia: “Eng kaulitna en tampa paena’annu e laa wa’akati waki tana’-tana’ rebur wia em bumi wo wa’akati waki leleiydeman waki langit waki atas. 40Nikoo koo laa tumou waki santimu wo nikoo koo laa mamuali hamba ni tuarimu. Ta’an e laa mamuali ee sangari, sakawisa koo me’inakut makauli-ulit, takar nikoo koo laa lumawami em bongkouw i ti’i waki lo’ongmu.”

Yakub timingkas minea waki Mesopotamia

41Esau si kasa oki’ ghenang wia si Yakub karengan em berkat neiy mouw i weela ni ama’na wia nisia, laa o sia lumila’ wia en touna nuesa: “E nendo-nendo mengasi’ karengan em patean ni ama’ku i ti’i e reiy’ mouw laa meure kasi; witu nedo ni’itu mouw si Yakub, tuariku, si laa wunu’ungku.” 42Eng katoroan neiy i pakite’ula e lelila’an ni Esau, oki’na polon i ti’i wia si Ribka, takar i reona mouw kereten si Yakub, oki’na taweng, laa o lumila wia nisia: “Esau, kaka’mu, si mekemaksut mesesuli’ e noki’ ghenangna mewewunu’ nikoo.43Ni’itu mouw en teakan, oki’ku, linganola e leila’angku, tumiro’ mouw koo wo tumingkasouw wia si Laban, patuariku, mea waki Haran, 44wo mena’ mouw wia nisia pirala nga edo eng keurena, i ka’ayo e nupi’ 45wo eng kaupi’an ni kaka’mu i ti’i e mompasi waki nikoo, wo sia lumiur sapa en siniwomu mola wia nisia; kamurian niaku ku laa rumeo tou meami nikoo witula. Ka’a aku laa kaliongan nikouw nu rua witu e nesa endo kangkasi? “46Kamurian si Ribka si limila’ wia si Ishak: “Niaku ku masenso’ mouw matou-tou karengan se wewene-wewene Het i ti’i; sa wona’na si Yakub kangkasi medomi siesa ka’awu waki elet ne wewene em banua i yi’i, tanu si wewene Het i ti’i, sapa eng ka’ara’anna ku matou-toupe’ kasi? “

Chapter 28

1Kamurian Ishak si kimeretla si Yakub, laa o merkatla nisia ma’an minowerla wia nisia, em pokeiyna: “Te’a ma’edomi ka’awu waki se wewene Kana’an. 2Tumiro’ mouw, mea mouw waki Padan-Aram, mea waki wale ni Betuel, ama’ ina’mu, wo medo momi witu siesa ka’awu wia se oki’ ni Laban, patuari ni ina’mu.3Satorona Empung Si Kasakuasa si merkatla nikoo, sumiwo nikoo murang wo muyun wo sumiwo nikoo mamuali kelaker, i ka’ayo koo mamuali esa nga eruran bangsa-bangsa. 4Satorona Sia si meela wia nikoo em berkat ni’i pewewee si Abraham, wia nikoo ma’an wia se see’mu, i ka’ayo koo makapunyala em banua i yi’i em paena’annu tanume sitou wo’oseiy, e neiy mouw i weela ni Empung wia si Abraham.”5Tuana mouw si Ishak nu minayala si Yakub, laa o mae mouw si Yakub minea waki Padan-Aram, wia si Laban oki’ ni Betuel, tou Aram i ti’i, patuari ni Ribka ina’ ni Yakub wo ni Esau.6Eng katoroan si Esau nu limoo’, kaa si Ishak si minerkatola si Yakub wo minayala nisia mea waki Padan-Aram kaa laa ma’edomi ka’awu witula – witu nedo nisia nu minerkatla nisia nisia si minowerola wia si Yakub: “Te’a mouw ma’edomi ka’awu waki elet ne wewene Kana’an” – 7wo kaa si Yakub si limingala e leila’la ni ama’ wo ni ina’na, wo mea waki Padan-Aram,8takar si Esau tu’u si minete’ula, kaa se wewene Kana’an i ti’i se reiy’ i kepa’arla ni Ishak, ama’na. 9Karengan e ni’itu sia mea wia si Ismael wo medo si Mahalat minamuali ka’awuna, e walinana wia se rua ka’awuna wia mow. Mahalat nisia mouw sioki’ ni Ismael oki’ ni Abraham, tuari ni Nebayot.

Nipi ni Yakub waki Betel

10Takar si Yakub si rimo’umi waki Bersyeba wo mea waki Haran. 11Sia i ka’ayola waki e nesa tampa, wo tumekel witu, karengan siendo si timenemouw, sia medo e nesa watu neiy i kareta’ witu en tampa i ti’i wo pakenna tanume en tetedean, wo mapagholeiyla en teuna witu en tampa i ti’i.12Takar me’ipi mouw sia, wia em bumi wawean neiy i redeiyla e nesa aran en tempokna mina’ayo waki langit, wo kaloo’anouw se malaikat-malaikat ni Empung rumoyor lumongkot witu naran i ti’i. 13Rumedeiy mouw si TUHAN witu li’ilikna wo mee nuwu’: “Niaku mouw ku TUHAN, Empung ni Abraham, nenemu wo Empung ni Ishak; tana’ en tampa ghinoleiyannu i yi’i e laa-Ku i weela wia nikoo wo wia se see’mu.14See’mu se laa mamuali tanu riawu en tana’ eng kelakerna, wo nikoo koo laa kumere mea waki esa nga weka sedangan, talikuran, amian wo timu, wo karengan nikoo ma’an se see’mu em baya ne kaum wia en saruan em bumi se laa maka’ato berkat. 15Eng kaulitna Niaku ku rumapitla nikoo wo Niaku ku laa kumedirla nikoo, wisa i te tu’u koo mea, wo Niaku ku laa mali nikoo marengi wia em banua i yi’i, karengan Niaku ku reiy’ laa tumele’ula nikoo, ta’an i te ku minena-ena’ tumuanala sapa e neiy-Ku i ta’arla wia nikoo.”16Eng katoroan si Yakub nu mawongkemi waki tekelna, lumila’ mouw sia: “Eng kaulitna si TUHAN si wia en tampa i yi’i, wo niaku ku reiy’ minete’ula nyi’a.” 17Nisia si meide’ wo lumila’: “O pasilan kahebatna en tampa i yi’i. Nyi’i e reiy’ siwalinana waki wale ni Empung, nyi’i em pepalen leloangan sorga.”18E nendo kawo’odoanna memo’ondope’ Yakub si minedola watu em pinakena tanume en tetedean wo rumedeiyla ni’itu minamuali tugu wo timoa’la lana witu natas nyi’a. 19Sia si ngimaranla en tampa i ti’i Betel; eng ketareanna ngaran eng kota i ti’i Lus.20Laa o tuma’arouw si Yakub: “Sa si Empung laa rumapitla wo laa kumedirla niaku witu lalan em patoronku i yi’i, meela wia niaku roti kaa laa kaanen wo e labung kaa laa paken, 21i ka’ayo aku lawir marengi wia em bale ni ama’ku, takar si TUHAN si laa mamuali Empungku. 22Wo em batu neiyku i redeiyla tanume en tugu i yi’i e laa mamuali wale ni Empung. Waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy-Mu i weela wia niaku e laa reiy’ maena-ena’ i sempekula esa nga mapulu’ wia-Nikoo.”

Chapter 29

Yakub waki wale ni Laban

1Kamurian rumo’u momi si Yakub witula wo mea waki wanua ne Bani Sedangan. 2Eng katoroan nisia nu tumu’use eng kaledongna, linoo’oname wawean e nesa parigi waki patar, wo wawean telu ngaeruran ne membe’ domba ghimoleiy witu en tawi nyi’a, karengan waki parigi i ti’i mouw se tou mawee kumoo’ se ngaeruran- ngaeruran ne membe’ domba i ti’i. Sapa tare em batu pepenet em parigi i ti’i en sela; 3wo sakawisa se reiy’ sa mina’asa ngaeruran ne membe’ domba i ti’i rawiren merur mea maname, takar se rumerawir-rumerawir se moloni em batu i ti’i waki sumana em parigi, o laa se membe’ domba i ti’i se weean kumoo’; kamurian i warengola kasi em batu i ti’i mea witu en sumana em parigi i ti’i.4Mueiy mouw si Yakub wia nisea: “Patuari waya, waki wisa ku’a re’en nikouw i yi’i o meiy?” E wingkot nea: “Nikeiy i yi’i keiy waki Haran o meiy.” 5O kasi em pokeiyna wia nisea: “Sumine’u ku’a re’en nikoouw si Laban, puyun ni Nahor?” E wingkot nea: “Kasine’uan neiy.” 6Tumodongla nyi’a em pokeiyna wia nisea: “Lawir ku’a re’en sia?” E wingkot nea: “Lawir! Ta’an loo’on, i ti’ila si mengeiy sioki’na wewene, Rahel, ampit se membe’ dombana.”7Laa o pokeiy ni Yakub: “E nendo noate’, e reiy’pe’ nedona kaa laa ma’erurla se papiaran; weeanouw kumoo’ se membe’ dombamu i ti’i, kamurian mea mouw rumawirla nisea kasi.” 8Ta’an e wingkot nea: “Nikeiy keiy reiy’ mete’u tumuanala ni’itu eng keurean se reiy’ sa mina’asa ngaeruran ne tekapen i ti’i se reiy’pe’ minaerur; tare mouw em batu i ti’i i kedengi waki sumana em parigi wo keiy mee kumoo’ se membe’ domba meiy.”9Kasuatan sia nu mengila-ngila’ ampit nisea, meiy mouw si Rahel ampit se membe’ domba ni ama’na, karengan nisia mouw si merawirla nisea. 10Eng katoroan si Yakub nu limoo’ si Rahel, oki’ ni Laban patuari ni ina’na, ampit se membe’ domba ni Laban, sia meiy tumawila, laa o moloni em batu i ti’i waki sumana em parigi, wo mee kumoo’ se membe’ domba i ti’i.11Kamurian si Yakub si sumiongla si Rahel ma’an maame’ ampit en totor kaente’. 12O laa si Yakub si simusuiyla wia si Rahel, kaa nisia sioki’ ni patuari ni ama’ ni Rahel, wo sioki’ ni Ribka. Takar tumingkasouw si Rahel mea sumusuiyla nyi’a wia si ama’na.13Makarengan nu reiy’ mouw si Laban nu limingala nabar en tanume si Yakub, oki’ ni patuarina i ti’i, tumingkasouw sia sumungkul nisia, laa o kume’ekep wo sumiong nisia, kamurian mali nisia mea waki walena. Takar si Yakub si simusuiyla eng kapualitan tanume nisia wia si Laban. 14Em pokeiy ni Laban wia nisia: “Eng kaulitna nikoo koo esa nga raa’ esa nga le’ona ampit niaku.” Takar mena’ mouw si Yakub wia nisia lekep esa nga sumendot eng keurena.15Kamurian lumila’ mouw si Laban wia si Yakub: “Ma’an tu’una karengan nikoo nyi’a mouw koo kawanua patuariku, koo ma’ayang wia niaku ampit reiy’ weean tetoro? I lila’ momi wia niaku sapa e waar mamuali tetoromu.” 16Laban si makapunya rua oki’ wewene; si lebe tu’a ngaranna Lea si lebe muda ngaranna Rahel. 17Lea reiy’ masena’ em berenna, ta’an si Rahel i ti’i si rinda wo wulouw eng giona. 18Yakub si moupus wia si Rahel karengan e ni’itu sia lumila’: “Niaku ku pa’ar ma’ayang wia nikoo pitu nge te’un eng keurena rio aku maka’ato si Rahel, sioki’mu lebe muda i ti’i,”19En singkom ni Laban: “Kasa mouw le’os sia i weekula wia nikoo ta’an se tou walina; takar mena’ mouw wia niaku.” 20Ni’itu mouw ma’ayangouw si Yakub pitu nge te’un eng keurena rio maka’ato si Rahel i ti’i, ta’an em pitu nge te’un i ti’i e linoo’ona i tela tanu em pira nga endo, karengan e nupusna wia si Rahel.21Nu reiy’ i tu lumila’ mouw si Yakub wia si Laban: “I wee momi wia niaku si laa mamuali ka’awuku i ti’i, karengan eng keurena nendoku e lekepouw, rio ku laa mouw kumaweng ampit nisia.” 22O laa si Laban si mineri’ em baya se tou witu en tampa i ti’i wo sumiwola pesakeiyan.23Ta’an witu nedo wengi niedonala si Lea, oki’na, wo alinna wia si Yakub. Takar si Yakub tu’u si rimetenla nisia. 24Awes tare si Laban si mineela si Zilpa, atana wewene, wia si Lea, oki’na i ti’i, mamuali atana. 25Ta’an witu nedo memo’odo kaloo’anouw kaa si ti’i si Lea! Laa o lumila’ mouw si Yakub wia si Laban: “Sapa mouw ku’a re’en en siniwomula witu niaku i yi’i? E reiy’ ku’a re’en rio ku maka’ato si Rahel niaku ku mina’ayang wia nikoo? Ka’a koo lume’ekok niaku?”26E wingkot ni Laban: “Reiy’ kenaramen sitou sumiwo en tuana wia en tampa meiy i yi’i, i kawengla si tuarina lebe rerior ta’an i te si kaka’na. 27Lekepene’la rerior em pitu nga endo kinawengannu ampit sioki’ku i yi’i; kamurian sioki’ku walina tu’u si laa i weela wia nikoo tanume en tetoro, asal koo ma’ayange’la kangkasi wia niaku em pitu nge te’une’ kasi.”28akar si Yakub si simiwola en tuana; nisia si limekepla em pitu nga endo kinawenganna ampit si Lea, kamurian si Laban si mineela wia nisia si Rahel, oki’na i ti’i, minamuali ka’awuna. 29Awes kangkasi si Laban si mineela si Bilha, atana wewene, wia si Rahel, oki’na i ti’i, mamuali atana. 30Yakub si timawila si Rahel kangkasi, awesla nisia si kasa moupusla si Rahel ta’an wia si Lea. Tuana mouw nisia si mina’ayang kangkasi wia si Laban em pitupe’ nge te’un kasi.

Oki-oki’ ni Yakub

31Eng katoroan si TUHAN nu limoo’, kaa si Lea si reiy’ i koupusla, i wuka’-Na mouw eng gandonganna, ta’an si Rahel si pesel. 32Lea si gimandong, wo tumimea’la siesa oki’ tuama, wo ngumarananla nisia Ruben, karengan em pokeiyna: “Eng kaulitna si TUHAN si minee momi ghenang eng kapedisangku; en teakan tantu mouw niaku ku laa i koupusla ni ka’awuku.”33Gumandongouw tu’u sia wo tumimea’la siesa oki’ tuama, takar sia lumila’: “Eng kaulitna,TUHAN si liminga mola, kaa niaku ku reiy’ i koupusla, laa o weean-Nami tu’u sioki’ i yi’i wia niaku.” Takar sia ngumaranla sioki’ i ti’i Simeon. 34Gumandongouw kasi sia, laa o tumimea’la siesa oki’ tuama, takar nisia si limila’: “Mekasa i yi’i si ka’awuku si laa lebe rebet wia niaku, karengan niaku ku timimea’ mola se telu oki’ tuama i wee nisia.” Ni’itu mouw eng karenganna sia ngumaranla sioki’ i ti’i Lewi.35Gumandongouw kasi sia, wo tumimea’la siesa oki’ tuama, takar sia lumila’: “Mekasa i yi’i niaku ku laa mee syukur wia si TUHAN.” Ni’itu mouw eng karenganna sia ngimaranla sioki’ i ti’i Yehuda. Nu reiy’ mouw i tu sia si reiy’ mouw timimea’la kasi.

Chapter 30

1Katoroan linoo’ ni Rahel, kaa nisia si reiy’ tumimea’la oki’ i wee si Yakub, tumayurouw sia wia si kaka’na i ti’i, laa o lumila’ wia si Yakub: “Weeanola wia niaku oki’; sa reiy’, niaku ku laa mate.” 2Takar tu meiy mouw nupi’ ni Yakub wia si Rahel wo sia lumila: “Niaku ku’a re’en ku sawel ni Empung, si minape’ mola nikoo gumandong?”3Em pokeiy ni Rahel: “I yi’i si Bilha, ataku wewene, retenenouw sia, rio sia tumimea’la oki’ witu em pinalarku, wo rio karengan nisia niaku tu’u ku makapunyala see’.” 4Takar i weenala si Bilha, atana i ti’i, wia si Yakub mamuali ka’awuna wo si Yakub si timawila si ata i ti’i.5Bilha si gimandong, laa o tumimea’la siesa oki’ tuama i wee si Yakub. 6Lumila’ mouw si Rahel: “Empung si minee momi ka’adilan wia niaku, o kangkasi e lininga-Na mola numanku wo wineean-Na momi aku siesa oki’ tuama.” Karengan e ni’itu mouw sia ngumaranla sioki’ i ti’i Dan.7Gumandongouw kangkasi si Bilha, ata wewene ni Rahel, laa o tumimea’la sioki’ tuama karua i wee si Yakub. 8Lumila’ mouw si Rahel: “Niaku ku kasa mouw hebat ma’edoan ampit si kaka’ku, wo niaku tu’u ku minuntung.” Takar sia ngumaranla sioki i ti’i Naftali.9Eng katoroan linoo’ ni Lea, kaa nisia si reiy’ mouw tumimea’la kasi, edonala si Zilpa, atana wewene, wo i weenala wia si Yakub mamuali ka’awuna. 10 10Wo si Zilpa, ata wewene ni Lea, tumimea’la sioki’ tuama i wee si Yakub. 11Lumila’ mouw si Lea: “Eng kamang mineiy mouw.” Takar sia nuimaranla sioki’ i ti’i Gad.12Wo si Zilpa, ata wewene ni Lea, si timimea’la sioki’ tuama karua i wee si Yakub. 13Lumila’ mouw si Lea: “Niaku i yi’i ku aruiy! Tantu mouw se wewene se laa tumotorla niaku aruiy.” Takar sia ngumaranla sioki’ i ti’i Asyer.14Eng katoroan si Ruben witu noras meupu’ gandum minea mengela-ngelang, atonala waki patar em bu’ana en dudaim, laa o alinna wia si Lea, ina’na. Em pokeiy ni Rahel wia si Lea: “Weeani pirala aku em bu’ana en dudaim kina’atoan ni oki’mu i ti’i.” 15E wingkot ni Lea wia nisia: “Sapa ku’a re’en e reiy’pe’ awes wia nikoo minedola si ka’awuku? En teakan kangkasi koo pa’ar kasi ma’edo em bu’ana en dudaim ni oki’ku? Em pokeiy ni Rahel: “Sa tuana ma’anouw sia tumekel ampit nikoo wengi i yi’i tanu en sawel em bu’ana en dudaim ni oki’mu i ti’i.”16Eng katoroan si Yakub witu nedo mawengido waki patar o meiy, mea mouw si Lea matola nisia, ma’an limila’: “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumuli wia niaku wengi i yi’i, eng kaulitna karengan nikoo koo nieramku mouw ampit em bu’ana en dudaim ni oki’ku.” Karengan e ni’itu tumekelouw si Yakub ampit si Lea em bengi ni’itu. 17O laa si Empung si limingala naleiy ni Lea. Lea si gimandong wo tumimea’la sioki’ tuama kalima i wee si Yakub. 18Laa o pokeiy ni Lea: “Empung si minee momi en tetoroku, karengan niaku ku minee mola si ataku wewene wia si ka’awuku.” Takar sia ngumaranla wia sioki’ i ti’i Isakhar.19kamurian si Lea si gimandong kangkasi wo tumimea’la sioki’ tuama kaenem i wee si Yakub. 20Lumila’ mouw si Lea: “Empung si minee momi tetaber wangun wia niaku; mekasa i yi’i si ka’awuku si laa mena’ mewali-wali ampit niaku, karengan niaku ku timimea’ mola se enem oki’ tuama i wee nisia.” Takar sia ngumaranla sioki’ i ti’i Zebulon. 21Nu reiy’ mouw i tu sia tumimea’la siesa oki’ wewene wo ngumaranla sioki’ i ti’i Dina.22Laa o ghumenangouw si Empung wia si Rahel; Empung si limingala naleiyna ma’an minuka’la eng gandonganna. 23Takar gumandongouw si Rahel wo tumimea’la siesa oki’ tuama. Lumila’ mouw sia: “Empung si rime’i mola nirangku.” 24Takar sia ngumaranla sioki’ i ti’i Yusuf, kasuatan limila’: “Satorona si TUHAN si mawesi esa oki’ tuama kasi i wee niaku.”

Yakub minaka’ato papiaran

25Nu reiy’ mouw si Rahel nu timimea’la si Yusuf, lumila’ mouw si Yakub wia si Laban: “Iyonala niaku mea, rio ku mareng waki tampa kinatouangku wo waki wanuaku. 26Weeanola se ka’awu-ka’awuku wo se oki –oki’ku, e minamuali tetoroku eng keurean niaku nu mepa’ayang wia nikoo, rio ku mareng, karengan nikoo koo mete’u, kumura eng kakete niaku nu mepa’ayang wia nikoo.”27Ta’an si Laban si limila’ wia nisia: “Sa wona’na ku maka’ato nupusmu! Em pakaloo’o-loo’onola wia niaku, kaa si TUHAN si minerkatla niaku karengan nikoo.” 28O kasi em pokeiyna: “Tantu mola en tetoromu e lewo’ sa reiy wearengku takar aku laa meela nyi’a.”29En singkom ni Yakub wia nisia: “Nikoo nuesa koo mete’u, kumura niaku mepa’ayang wia nikoo, wo kumura eng ka’ada’an ne papiarannu witu em paalarangku, 30karengan em budel kapunya’annu e reiy’ tuana eng kelaker nu reiy’pe’ niaku nu mineiy, ta’an en teakan ampitouw eng kasa limokon, wo si TUHAN si minerkatola nikoo rengane’ niaku wia nyi’i; ni’itu mouw, kawisa ku’a re’en ku toro ma’ayang i wee e rumah tanggaku nuesa?”31Em pokeiy ni Laban: “Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ i weekula wia nikoo?” E wingkot ni Yakub: “Te’a mouw koo meweweela sapa-sapa wia niaku; niaku ku pa’are’ kasi mererawirla se membe’ dombamu wo ma’alarla nisea, asal koo yumoonla eng kapualitan i yi’i wia niaku: 32Nendo i yi’i niaku ku laa lumangkoiyi waki keuneran ne reiy’ sa mina’asa membe’ dombamu wo laa mesesea’mi waki witula susur se tekapen ti’itikan-ti’itikan wo se kolongan-kolongan; se reiy’ sa mia’asa domba item wo se reiy’ sa mina’asa ne membe’ kolongan-kolongan wo ti’itikan-ti’itikan, ni’itu mouw en tetoroku.33Wo eng karedeiyagku e laa i katuu’ witu eng kamurian e nendo, sakawisa koo meiy sumoisap en tetoroku: E reiy’ sa mina’asa se reiy’la ti’itik-ti’itik ka’apa kolongan-kolongan witu nelet ne membe’-membe’ wo se reiy’ item witu nelet ne domba-domba, i papokeiy mola i tu kinarongkitangku.” 34Kamurian em pokeiy ni Laban: “Le’os, mamuali mouw tanu em peila’mu i ti’i.”35Wo i sea’na mola witu nendo ni’itu se membe’-membe’ raghar se warotan-warotan wo se kolongan-kolongan wo se reiy’ sa mina’asa membe’ ti’itikan-ti’itikan wo se kolongan-kolongan, se reiy’ sa mina’asa wawean keliur puti’ witu nouwakna, ma’an se reiy’ sa mina’asa se item witu nelet ne domba-domba, wo i sarakannala em baya nea i ti’i wia se oki-oki’na kaa laa tayuran. 36Kamurian Laban si timantula eng kewa’akatna telu nga endo pakelangen e nelet nisia wo ni Yakub, takar mena-ena’ mouw si Yakub merawirla se membe’ domba tele’u i ti’i.37O laa si Yakub si minedola em pangana lisouw waki akana eng hawar, akana em badam wo nakana em berangan, kinuli’annala em pangana-pangana i ti’i i ka’ayo makolongan-kolongan, i ka’ayo em puti’na eng kinaloo’an. 38Sia rumeta’la em pangana-pangana kinuli’annala i ti’i witu lontang, witu en tampa pakoo’an, witu e wisa se membe’ domba i ti’i meiy makoo’, i ka’ayo minakatoro witu en saruan ne membe’ domba i ti’i. Sapa tu’u se membe’ domba i ti’i se pa’ar mabibit witu nedo nisea nu kumoo’.39Sa se membe’ domba i ti’i mabibit reten em pangana-pangana i ti’i, takar se oki’na se warotan-warotan, ti’itikan-ti’itikan wo se kolongan-kolongan. 40Kamurian si Yakub si tima’atasla se domba-domba i ti’i, neiy i sarunala eng kokong-kokong ne membe’ domba i ti’i wia se warotan-warotan wo wia se reiy’ sa mina’asa se item witu nelet ne membe’ domba ni Laban. Tuana mouw nisia nu minaka’ato se kawang-kawang ne tekapen i wee nisia nuesa, wo se reiy’ neiy i tampanala witu se membe’ domba ni Laban.41Wo susur sia, sakawisa mibit se membe’ domba ente’, takar si Yakub si rumeta’la em pangana-pangana i ti’i witu eng gorem e lontang witu en saruan em beren ne membe’ domba i ti’i, rio mibit reten em pangana-pangana i ti’i. 42Ta’an sakawisa meiy se membe’ domba lewea’, nisia si reiy’ rumeta’la em pangana-pangana i ti’i witu eng gorem nyi’a. Ni’itu mouw se tekapen lewea’ i wee si Laban wo se ente’ i wee si Yakub.43Takar eng kasa mouw maka awe-awesla em budel ni Yakub, wo nisia si makapunya kelaker membe’ domba, ata wewene wo tuama, onta wo keledai.

Chapter 31

Yakub timingkas timele’ula si Laban

1Kalingaanouw wia si Yakub se oki-oki’ ni Laban se meila’ en tuana: “Yakub si minedo mola e reiy’ sa mina’asa em budel kapunya’an ni ama’ ta wo waki budel i ti’i mouw sia rumedeiyla e reiy’ sa mina’asa eng kekayaanna.” 2O kasi kaloo’an wia si Yakub waki ghio ni Laban, kaa si Laban si reiy’ mouw kasi tanu e limangkoiyla wia nisia. 3Wo mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yakub: “Marengouw mea waki wanua ne nene moyangmu wo wia se kaummu, wo Niaku ku laa rumapitla nikoo.”4Nu reiy’ mouw i tu Yakub si rimeo kumeret si Rahel wo si Lea kaa laa meiy waki patar, meiy waki tampa ne membe’ dombana, 5wo sia lumila’ wia nisea: “Linoo’oku momi waki ghio ni amamu, kaa nisia si reiy’ mouw kasi tanu e limangkoiyla wia niaku, ta’an si Empung ni ama’ku si rimapitla niaku. 6O kangkasi nikouw nuesa kouw mete’u, kaa niaku ku mina’ayangola esa nga kaente-ante’ku wia si ama’mu.7Ta’an si ama’mu si simiwo mouw le’ekok wia niaku wo minaka pulu’ mouw rumoba en tetoroku, ta’an si Empung si reiy’ minayala nisia sumiwo lewo’ wia niaku. 8Sakawisa sia lumila’: se ti’itikan-ti’itikanouw se laa mamuali tetoromu, takar se reiy’ sa mina’asa membe’ domba i ti’i se maka’ato oki’ ti’tikan-ti’itikan; wo sakawisa sia lumila’: se warotan-warotanouw se laa mamuali tetoromu, takar se reiy’ sa mina’asa membe’ domba i ti’i se maka’ato oki’ warotan-warotan. 9Tuana mouw si Empung minedo se papiaran ni ama’mu wo meela nisea wia niaku.10Witu mekasa witu noras ne membe’ domba i ti’i pa’ar mabibit takar niaku ku mine’ipi wo limoo’, kaa se raghar-raghar mabibitla se membe’ domba i ti’i se warotan-warotan, ti’itikan-ti’itikan wo se kolongan-kolongan. 11Wo si Mala’ekat ni Empung minee nuwu’ wia niaku witu nipi i ti’i: “Yakub! E wingkotku: Ya Tuhan!12Laa o Sia mee nuwu’: Kuma’atla koo wo loo’onouw, kaa se reiy’ sa mina’asa raghar se minibitla se membe’ domba i ti’i se warotan-warotan, ti’itikan-ti’itikan wo se kolongan-kolongan, karengan e linoo’o-Ku mouw waya en tinuanala ni Laban i ti’i wia nikoo. 13Niaku mouw ku Empung si waki Betel i ti’i, witu e wisa koo minisu’la en tugu, wo witu e wisa koo tima’arla wia-Niaku; takar en teakan, tumiro’ mouw koo, rumo’u mome wia em banua i yi’i wo marengouw waki wanua ne kawanua patuarimu.”14O laa si Rahel wo si Lea se miningkot si Yakub, em pokeiyna: “E reiy’ ku’a re’en e reiy’ mola kasi weteng ka’apa sesani’ meiy witu eng gorem em bale ni ama’ meiy? 15E reiy’ ku’a re’en nikeiy i yi’i keiy i papokeiyna mokan tanu se tou wo’oseiy, karengan nisia si minangkerouw nikeiy? O kangkasi em beteng meiy eng kina’apuna mola waya. 16Ta’an em baya eng kakaya’an, e niedo mola ni Empung wia si ama’ meiy, ni’itu mouw em punya meiy wo ne oki-oki’ meiy; takar en teakan, siwonouw em baya neiy i nuwu’la ni Empung wia nikoo.”17Laa o tumiro’ mouw si Yakub, i seretnala se oki-oki’na wo se ka’awu-ka’awuna witu natas ne onta, 18rawirennala se minapekasa papiaranna wo e reiy’ sa mina’asa sapa eng kina’atoanna mola, nyi’a i yi’i se papiaran kapunya’anna, se kina’atoanna mola waki Padan-Aram, ampit e maksut mea waki si Ishak, ama’na, mea waki tana’ Kana’an.1919 Sapa tare si Laban si minea mouw kumunting em bu’uk ne domba-dombana. Eng katoroan e ni’itu mouw si Rahel rimongkit en terafim ni ama’na. 20Wo si Yakub si limi’ibusla si Laban, tou Aram i ti’i, ampit e reiy’ minakite’ula wia nisia, kaa nisia si metetingkas. 21Tuana mouw nisia nu timingkas ampit e reiy’ sa mina’asa em budel kapunya’anna, Sia mea, lumewetla en teberan Efrat wo kumelang matorome eng kakuntungan Gilead.

Laban mekeki’it si Yakub

22Katoroan witu nendo katelu neiy i abarla wia si Laban, kaa si Yakub si timingkasouw, 23alinna mouw se kawanua patuarina mewali-wali, ki’itenna si Yakub pitu nga endo pakelangen eng kewa’akatna, laa o sia toro tumu’umerla nisia waki kakuntungan Gilead.24Witu nedo wengi meiy mouw si Empung witu e nesa ipi wia si Laban, tou Aram i ti’i, ma’an minee nuwu’ wia nisia: “Alarenouw maka le’o-le’os, rio koo te’a mereri’awutla si Yakub ma’an esa nga totor i te tu’u.” 25Katoroan si Laban nu i ka’ayola waki si Yakub, – Yakub si rimedeiy mola en dasingna waki kakuntungan, o kangkasi si Laban ampit se kawanua patuarina se rimedeiy mola en dasing nea waki kakuntungan Gilead –26lumila’ mouw si Laban wia si Yakub: “Sapa ku’a re’en en siniwomula i yi’i, takar koo lumi’ibusla niaku o mater se oki’ku wewene tanume se tou tinaang? 27Ka’a koo tumingkas memene-menes wo lumi’ibusla niaku? Ka’a koo reiy’ minakite’ula wia niaku, rio ku malila nikoo ampit e mepa’a-pa’ar wo eng kekantaren ampit e rebana wo no’olingen? 28Awes kangkasi koo reiy’ mineela niaku kalempotan mesesiongla se puyun-puyunku tuama wo se oki’ku wewene. Memang we’engel em pasiwo-siwonnu i ti’i.29Niaku i yi’i ku maka kuwasa mesesiwola lewo’ wia nikoo, ta’an si Empung ni ama’mu si minee mouw nuwu’ wia niaku eng kawengi: Alarenouw maka le’o-le’os, te’a koo mereri’awutla si Yakub ma’an esa nga totor i te tu’u. 30Takar en teakan, sa memang koo lewo’ sa reiy’ mea, karengan koo kasa lumelo me’a waki wale ni ama’mu, ka’a koo rumongkit se opo’-opo’ ku?”31Wo si Yakub si miningkot si Laban: “Niaku ku meide’, karengan eng genangku, wo’o wona’na koo kumaat se oki-oki’mu i ti’i waki niaku. 32Ta’an wia si seiy koo matola se opo’-opo’mu i ti’i, te’a mouw sia tumou kasi. Soisapenouw witu en saruan ne patuari-patuari ta e reiy’ sa mina’asa barang em bia niaku wo edonouw em barangmu.” Karengan si Yakub si reiy’ mete’u, kaa si Rahel si rimongkit en terafim i ti’i.33Laa o ghumoremouw si Laban mea witu eng gorem en dasing ni Yakub wo mea witu eng gorem en dasing ni Lea wo mea witu eng gorem en dasing ne rua ata wewene i ti’i, ta’an en terafim i ti’i e reiy’ niatonala. Nu reiy’ mouw nisia nu rimo’umi waki dasing ni Lea, sia ghumorem mea witu eng gorem en dasing ni Rahel.34Ta’an si Rahel si minedo mola en terafim i ti’i wo ghumoremla nyi’a witu eng gorem en sesakean ni ontana, wo rumuber witu natasna. Laban si simoisapla e minapkasa en dasing i ti’i, ta’an en terafim i ti’i e reiy’ niatonala. 35O laa em pokeiy ni Rahel wia si ama’na: “Te’a mouw ama’ moupi’, karengan niaku ku reiy’ mete’u tumo’or rumedeiy witu en sinarumu, karengan niaku ku kasuatan pabulanen.” Wo si Laban si masero ampit e makale’o-le’os, ta’an nisia si reiy’ minatola en terafim i ti’i.36O laa e nate ni Yakub e minasu’ wo sia me’ising ampit si Laban. Sia lumila’ wia si Laban: “Sapa ku’a re’en eng kaselokangku, sapa ku’a re’an en dosaku, takar koo kumi’it niaku eng kahebat e ni’itu? 37Nikoo koo simoisapola e reiy’ sa mina’asa barangku, en teakan sapa ku’a re’en e niatomula witu e reiy’ sa mina’asa barang em balemu? I reta’ mola wia nyi’i witu en sinaru ne patuari-patuariku wo ne patuari-patuarimu, rio sea madilela e nelet nikita nu rua.38Eng keurean rua nga pulu’ nge te’un i yi’i niaku mewali-wali ampit nikoo; domba wo se membe’ mereiymu se reiy’ ma’an mekasa katerian wo se raghar waki se membe’ dombamu se reiy’ ma’an mekasa kaanengku. 39Se rina’akep ne tekapen lela’ se reiy’ ma’an mekasa alingku wia nikoo, niaku nuesa ku simawelela nisea; se rinongkit ne tou, le’os nedo oat, le’os nedo wengi, e reiy’ mena’ nikoo make’i wia niaku. 40Niaku ku kinaan em pasu’na nendo e nedo oat wo maghe’egher e nedo wengi, wo em berenku e wa’akat witu metetekel.41Eng keurean rua nga pulu’ nge te’un i yi’i niaku witu em balemu; niaku ku mina’ayangola wia nikoo mapulu’ o epat nge te’un eng keurena kaa laa maka’ato se rua oki’mu wo enem nge te’un kaa laa maka’ato se papiaran, wo nikoo koo maka pulu’ mouw rumoba en tetoroku. 42Sa wona’na si Empung ni ama’ku, Empung ni Abraham, Si Pasighi’in ni Ishak reiy’ rimapitla niaku, tantu mouw nikoo en teakan koo minayala niaku ampit e memayos; ta’an eng kasusa’angku wo em pine’inakutku e wineeanola ghenang ni Empung wo Nisia si minedo mola katenggolan eng kawengi.”
Teta’aran nelet ni Yakub wo ni Laban

43O laa si Laban mingkot si Yakub: “Wewene-wewene i yi’i se oki’ku wo se oki-oki’ tuama i yi’i se puyunku wo se papiaran i yi’i se papiarangku, takar e reiy’ sa mina’asa em paloo’onnu wia nyi’i nyi’a mouw em kapunya’angku; Ni’itu mopuw sapa ku’a re’en en toro siwongkula en teakan wia se oki’ku i yi’i ka’apa se oki’-oki’ neiy i patou neala? 44Takar en teakan, meiy mouw kita ma’akes teta’aran, niaku wo nikoo, rio i tu mamuali kasairian e nelet niaku wo nikoo.”45Kamurian Yakub si minedola e nesa watu wo i redeiynala mamuali tugu. 46Tumodongla nyi’a lumila’ mouw si Yakub wia se kawanua patuarina: “I erurola watu, takar sea medo watu wo sumiwo tawunan, wo kumaanouw sea maname witu reten en tawunan i ti’i. 47Laban si ngimaranla en tawunan e watu i ti’i Yegar-Sahaduta, ta’an si Yakub si ngimaranla nyi’a Galed.48Laa o pokeiy ni Laban: “En tawunan watu i yi’i mouw wia nendo i yi’i e minamuali kasairian e nelet niaku wo nikoo.” Ni’itu mouw eng karenganna en tawunan i ti’i nginarananna Galed, 49wo kangkasi Mizpa, karengan em pokeiyna: “TUHAN satorona si ma’ala’-alar e nelet niaku wo nikoo, sakawisa kita minewa’akatan. 50Sa koo mapaira-irangla se oki’ku, wo sa koo medo ka’awu walina sa reiy’ se oki’ku i ti’i, ghenangenola, ma’anouw tu’u reiy’la tou sikareten ta, Empung kangkasi si minamuali sairi e nelet niaku wo nikoo.”51Tumodongla nyi’a em pokeiy ni Laban wia si Yakub: “Nyi’i mouw en tawunan watu, wo nyi’i mouw en tugu neiyku i redeiyla e nelet niaku wo nikoo – 52en tawunan watu wo en tugu i yi’i mouw e mamuali kasairian, kaa niaku ku reiy’ laa lumangkoiyla en tawunan watu i yi’i ma’atola nikoo, wo kaa nikoo tu’u koo reiy’ laa lumangkoiyla en tetawunan watu wo en tugu i yi’i ma’atola niaku, ampit pa’ar mesesiwo lewo’. 53Empung ni Abraham wo Empung ni Nahor, Empung ni ama’ nea, satorona si mamuali akim witu nelet ta.” O laa si Yakub si timiwa’ kaa Si Pasighi’in ni Ishak, ama’na.54Wo si Yakub si simempela tetule rineret witu eng kuntung i ti’i. Sia meri’ kumaan se kawanua patuarina, Laa o sea kumaan ma’an timekel witu eng kuntung i ti’i. 55E nendo kawo’odoanna memo’odope’ Laban si simiongla se puyun-puyunna wo se oki-oki’na ma’an minerkatla nisea, kamurian marengouw si Laban minareng mea waki tampa paena’anna.

Chapter 32

Yakub meide’ maatoan ampit si Esau

1Yakub si minapa wee-weela em pakela-kelanganna, laa o maatoanouw se mala’ekat-mala’ekat ni Empung ampit nisia. 2Eng katoroan si Yakub nu limoo’ nisea, lumila’ mouw sia: “I yi’i se suraro ni Empung.” Karengan e ni’itu ngarananna mouw en tampa i ti’i Mahanaim.3Nu reiy’ mouw i tu Yakub si rimeo se tetokena rumerior matola si Esau, kaka’na, mea waki tana’ Seir, en daerah Edom. 4Sia si minerentala wia nisea: “Teinti’i mouw kouw lumila’la wia si tuangku, wia si Esau: Teinti’i mouw em pokeiy ni hambamu Yakub: Niaku ku minena’ mola wia si Laban tanume sitou wo’oseiy wo maena’ witu eng keurean i yi’i. 5Niaku ku makapunya mouw lembu sapi, keledai wo membe’ domba, ata tuama wo wewene, wo niaku ku rimeo i pakite’ula eng kapualitan i yi’i wia si tuangku, rio aku maka’ato e nupusmu.”6Kamurian marengouw se neiy i toke i ti’i wia si Yakub wo lumila: “Nikeiy keiy mina’ayo mola wia si kaka’mu, wia si Esau, wo nisia tu’u si kasuatan wia lalan ma’atola nikoo, patepe-teperen ne epat nga atus tou.” 7Laa o kasa mouw meide’ si Yakub wo mapedam se’esek e nate; takar winetengnala se tou-touna se mewali-wali ampit nisia, membe’ dombana, lembu sapi wo se ontana minamuali rua pasukan. 8Karengan eng genangna: “Sa si Esau meiy rumego se pasukan esa, i ka’ayo mekala, takar se pasukan neiy i katele’u se laa i kaliseiy.”9Kamurian lumila’ mouw si Yakub: “Oh Empung ni neneku Abraham wo Empung ni ama’ku Ishak, oh TUHAN, si minee mola nuwu’ wia niaku: Marengouw waki wanuamu ma’an wia se kawanua patuarimu wo Niaku ku laa sumiwo le’os wia nikoo – 10ma’an mekasa niaku ku reiy’ waar kaa laa sumungkul e reiy’ sa mina’asa e nupus wo eng kelale’an neiy-Mu i papa’atola wia si hamba-Mu i yi’i, karengan niaku ku minali i te em bewuluku i yi’i e nedo niaku nu limeweti en teberan Yordan i yi’i, ta’an en teakan minamuali mouw rua pasukan.11I waya momi satorona niaku waki lawas ni kaka’ku, witu lawas ni Esau, karengan niaku ku meide’ wia nisia, e wo’o wona’na o sia meiy mewewunu’ niaku, o kangkasi se ina’-ina’ ampit se oki-oki’na. 12E reiy’ ku’a re’en Nikoo koo minee mola nuwu’: Tantu Niaku ku laa sumiwo le’os wia nikoo wo sumiwola se see’mu tanume neris waki tasik, eng karengan eng kelakerna e reiy’ mete’u rekenen.”13Laa o tumekelouw sia maname witu em bengi ni’itu. Kamurian edonna momiu waki sapa em bia nisia e nesa sesempe i wee si Esau, kaka’na, 14nyi’a i ti’i se rua nga atus membe’ mereiy wo se rua nga pulu’ membe’ raghar, rua nga atus domba mereiy wo rua nga pulu’ domba raghar, 15telu nga pulu’ onta se kasuatan matoto’la ma’an se oki-oki’na, epat nga pulu’ sapi mereiy wo mapulu’ sapi raghar, rua nga pulu’ keledai mereiy wo mapulu’ keledai raghar. 16I sarakanna mola em baya nyi’a i ti’i wia se ata-atana kaa laa tayuran, susur nga eruran i tampas, wo sia lumila’ wia nisea: “Kumelangouw kouw rumerior wo tayuranouw rio wawean woang witu nelet ngaeruran esa wo ngaeruran walina.”17I perentana mola wia se kasa rerior: “Sakawisa si Esau, kaka’ku, maatoan ampit nikoo wo mueiy wia nikoo: Seiy ku’a re’en si tuangmu? Wo wisa ku’a re’en em pela’annu? Wo kapunya’an ni seiy ku’a re’en se papiaran witu reriormu i ti’i? – 18Wingkotenouw: “Kapunya’an ni hambamu Yakub; nyi’i mouw en sesempe’ neiy i papa’alimi wia si tuangku Esau, wo si Yakub nuesa tu’u si wia muri meiy.”19Tuana mouw neiy i perentanala le’os wia se karua ka’apa tu’u wia se katelu wo wia se pakasaan tou se makelang merawirla se ngaeruran ne tekapen i ti’i, em pokeiyna: “Tanu e lelila’la’angku eng ketare mouw ni’i lila’ miouwla wia si Esau, sakawisa kouw maatoan ampit nisia; 20wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ lumila’la kangkasi: Hambamu Yakub nuesa si wia muri meiy.” Karengan eng genang ni Yakub: “Le’osouw ku lume’osela natena ampit en sesempe neiy i aterla rerior, kamurian tare mouw aku laa lumoo’ eng giona; e wo’o wona’na sia laa sumungkul niaku ampit e le’os.” 21Ni’itu mouw en sesempe i ti’i neiy i aterla rerior, ta’an nisia nuesa si minapawengi witu em bengi ni’itu witu en tampa pedasinganna.

Pemalo-malo’an ni Yakub ampit si Empung

22Witu em bengi ni’itu Yakub si timo’or wo sia mali se rua ka’awuna, se rua atana wewene wo se mapulu’ o esa oki’na, wo lumewet waki tampa palewetan en teberan Yabok. 23 23Nu reiy’ mouw nisia nu limewetla nisea, sia lumewetla kangkasi e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna.24Laa o i katele’ula si Yakub maesa-esa. Wo siesa tuama mewewalo’an ampit nisia neiy i ka’ayo em beena materangouw. 25Eng katoroan sitou i ti’i nu limoo’, kaa nisia si reiy’ mete’u kumalala nisia, sia mewe e wukuna nakana em pa’a ni Yakub, i ka’ayo e wukuna nakana em pa’a i ti’i neiy i kaseki’, eng katoroan nisia nu mewewalo’an ampit sitou i ti’i. 26Laa o pokeiy ni tou i ti’i: “I waya mola ku mea, kaa em beena en timerangouw.” En singkom ni Yakub: “Niaku ku reiy’ laa mewewayame nikoo mea, sa koo reiy’ merkatla niaku.”27Mueiy mouw sitou i ti’i wia nisia: “Sapa ku’a re’en ngarannu?” En singkomna: “Yakub.” 28O laa em pokeiy ni tou i ti’i: “Ngarannu e reiy’ mouw laa totoren kasi Yakub, ta’an Israel, karengan nikoo koo minewewalo’anola masu’usuk si Empung wo sitou, wo nikoo koo minuntung.”29Mueiy mouw si Yakub: “I lila’ momi kangkasi e ngarannu.” Ta’an en singkomna: “Ka’a koo mawueiy e ngaranku?” Laa o berkatenna mola si Yakub witu. 30 30Yakub si ngimaranla en tampa i ti’i Pniel, karengan em pokeiyna: “Niaku ku limoo’o mola si Empung minesaruan eng gio, ta’an e nyawaku eng kina’ale’an!”31Laa o kaloo’anouw wia nisia siendo nu rimetik, eng katoroan nisia nu limangkoiy mola em Pniel; wo si Yakub si ke’ol karengan e nakana em pa’ana. 32Ni’itu mouw eng karenganna i ka’ayo en teakan se tou Israel se reiy’ mekaan e le’ona simaput e wukuna nakana em pa’a, karengan Nisia si minewe mola e wukuna nakana em pa’a ni Yakub, witu noat nakana em pa’ana.

Chapter 33

Yakub minale’osan sumoup ampit si Esau

1Yakub tu’u si limease en tu’usanna, wo loo’onna mouw si Esau mengeiy ampit patepe-teperen ne epat nga atus tou. Takar i sarakanna mola se esa nga weteng waki se oki-oki’ i ti’i wia si Lea wo se esa nga weteng wia si Rahel ma’an wia se rua ata wewene i ti’i. 2Nisia si timampala se ata-ata wewene i ti’i ma’an se oki-oki’ nea waki rerior, Lea ma’an se oki-oki’na witu muri nea, wo si Rahel ma’an si Yusuf waki kasa muri. 3Wo nisia nuesa si makelang witu rerior nea wo sia maongkot ma’ayo en tana’ maka pitu, i ka’ayo sia ma’ayome waki tawi ni kaka’na i ti’i.4Ta’an si Esau si timingkasi matola nisia, ke’ekepenna sia, rawaken e lee’na wo sionganna sia, laa o mengari-ngaripanouw sea. 5Kamurian si Esau si limease en tu’usanna, kinaloo’anna mouw se wewene-wewene wo se oki-oki’ i ti’i , laa o sia mueiy: “Seiy ku’a re’en se tou mewali-wali ampit nikoo i ti’i?” E wingkot ni Yakub: “Se oki-oki’ se neiy mouw i karuniala ni Empung wia si hambamu i yi’i.”6Nu reiy’ mouw i tu tumawi mouw se ata-ata wewene i ti’i ma’an se oki-oki’na, laa o sea maongkot. 7Tumawi mouw kangkasi si Lea ma’an se oki-oki’na, wo sea tu’u maongkot. Kamurian tumawi mouw si Yusuf ma’an si Rahel, wo nisea kangkasi se maongkot. 8Lumila’ mouw si Esau: “Sapa ku’a re’en maksutmu ampit se minapekasa pasukan se minasungkulouw ampit niaku eng ketare?” E wingkotna: “Kaa laa maka’ato nupus ni tuangku.”9Ta’an em pokeiy ni Esau: “Niaku ku makapunya eng kelaker, tuariku; tiboiyanouw sapa em bia nikoo.” 10Ta’an em pokeiy ni Yakub: “Te’a mouw satorona tuana; sa wona’na aku minaka’ato mola nupusmu, sungkulenouw en sesempeku i yi’i waki lawasku, karengan memang lumoo’ eng giomu nyi’a mouw i wee niaku pape’anen limoo’ eng gio ni Empung, wo nikoo tu’u koo minepa’ar sumungkul niaku. 11Sungkulenouw satorona en tetaber kowa en tetabeaku i yi’i, e nialiku momi wia nikoo, karengan si Empung si minee mola karunia wia niaku wo niaku tu’u ku makapunya em baya-wayana.” Laa o pengelu-ngelurennala si Esau, i ka’ayo niedona.12Em pokeiy ni Esau: “Le’osouw kita mae kumelang mapawee-wee; niaku ku laa rumapitla nikoo.” 13Ta’an si Yakub si limila’ wia nisia: “Tuangku si mete’u, kaa se oki-oki’ i yi’i se reiy’pe’ kasa ente’, wo mewali-wali niaku wawean se membe’ domba wo se sapi matoto’pe’, sa merio-rior, esa nga endo i te, takar se minapekasa ngseruran ne tekapen i ti’i se laa mate. 14Ma’anouw satorona si tuangku kumelang rumeriorla waki si hambamu i yi’i wo niaku ku pa’ar ampit eng kasa maato-ato maensong melaa i ki’it eng ke’angan ne tekapen, se makelang witu e reriorku wo maki’it eng ke’ang ne oki-oki’, i ka’ayo aku i ka’ayola witu si tuangku waki Seir.”15Laa o pokeiy ni Esau: “Sa tuana, le’osouw ku tumele’ula wia nikoo se pirala tou waki se matepe-teper niaku.” Ta’an si Yakub si limila’: “Te’a mouw tuana! Ma’anouw aku maka’ato nupus ni tuangku i te.” 16Ni’itu mouw marengouw si Esau witu nendo ni’itu kumelang mea waki Seir. 17Ta’an si Yakub si minae waki Sukot, laa o rumedeiyla wale, wo i wee se papiaranna siniwona en sabua-sabua. Ni’itu mouw eng karenganna en tampa i ti’i nginaranan Sukot.18Witu em pakela-kelangannami waki Padan-Aram i ka’ayo mola si Yakub ampit e lawir waki Sikem, waki tana’ Kana’an, laa o sia dumasing witu esa nga weka sedangan eng kota i ti’i. 19Kamurian telesenna mola wia se oki-oki’ ni Hemor, ama’ en Sikhem, esa nga werot tana’, en tampa nisia nu timo’orla en dasingna, ampit e narga esa nga atus kesita. 20Sia si rimedeiyla mezbah witu wo nginaranannala ni’itu: “Empung Israel nyi’a mouw si Empung.”

Chapter 34

Dina wo si Sikhem

1Witu e mekasa mea mouw si Dina, oki’ wewene ni Lea neiy i patounala i wee si Yakub, limalesla se wewene-wewene witu em banua i ti’i. 2Eng katoroan e ni’itu kaloo’anouw sia ni Sikhem, oki’ ni Hemor, tou Hewi, raja em banua i ti’i, o laa si Dina i ti’i si neiy i tingkasna wo winantianna. 3Ta’an i kewa’akesouw natena wia si Dina, oki’ ni Yakub; sia si moupus wia si reraa i ti’i, wo limomponla nate ni reraa i ti’i.4Karengan e ni’itu lumila’ mouw si Sikhem wia si Hemor, ama’na: “Edonouw i wee niaku si reraa i yi’i kaa laa mamuali ka’awuku.” 5Kalinga’anouw ni Yakub, kaa si Sikhem si kimewurla si Dina. Ta’an se oki’na se waki patar metayur wia se papiaran nea, Ni’itu mouw si Yakub si minenesla eng kapualitan i ti’i i ka’ayo sea marengi.6O laa si Hemor ama’ ni Sikhem, minea matola si Yakub kaa laa sumusuiy ampit nisia. 7Kasuatan e ni’itu se oki-oki’ ni Yakub se minarengomi waki patar, wo se liminga mola eng kapualitan i ti’i se tou-tou i yi’i se rara ate wo se kasa moupi’ karengan si Sikhem si simiwo mola en sering witu nelet ne tou Israel ampit minantila sioki’ wewene ni Yakub, karengan en tuana i ti’i e reiy’ waar tuananla.8Sumusuiy mouw si Hemor wia nisea i ti’i: “Nate ni Sikhem oki’ku e minepa’arla sioki’mu; satorona nikouw kouw meela nisia wia nisia mamuali ka’awuna 9wo ma’anouw kita mengedo-ngedoan: i wee mola se reraa-reraa miouw wia nikeiy wo edonouw se reraa-reraa meiy. 10Mena’ mouw wia nikeiy: em banua i yi’i em binuka’ i wee nikouw; mena’ mouw wia nyi’i, kelanganola em banua i yi’i ampit e waya’an em pa’ar, wo mena-ena’ mouw wia nyi’i.”11O laa si Sikhem lumila’ wia si ama’ ni oki’ i ti’i wo wia se kaka’-kaka’na: “Ma’anouw satorona aku maka’atola nupusmu, niaku ku laa meela wia nikoo sapa eng kiweennu; 12ma’anouw tu’u kouw mesa’anla wia niaku e loit redeiyan wo e loit nantaran takura i te tu’u eng kelaker, niaku ku laa meela sapa eng kiween niouw; ta’an i wee mouw si reraa i ti’i wia niaku mamuali ka’awuku.” 13O laa seoki- oki’ ni Yakub se miningkot si Sikhem wo si Hemor, ama’na, ampit e le’ekok wiles. Karengan si Sikhem si kimewurola si Dina, tuari nea i ti’i,14lumila’ mouw sea wia se rua tou i ti’i: “Nikeiy keiy reiy’ mete’u sumiwo en tuana, meweweela si tuari meiy wia siesa tuama reiy’ makasunat, karengan eng kapualitan i ti’i mekeirangen i wee nikeiy. 15Ampit i te en sarat i yi’i keiy toro mene’la em pakiweennu: nikouw kouw lewo’ sa reiy’ masuat tanu nikeiy, nyi’a i ti’i susur tuama witu nelet miouw se lewo’ sa reiy’ sunaten, 16tare mouw keiy laa meela se reraa-reraa meiy wia nikouw wo medo se reraa-reraa miouw; takar keiy laa mena’ wia nikoo wo nikita ta laa mamuali esa bangsa. 17Ta’an sa kouw reiy’ lumingala e lelila’an neiy wo kouw reiy’ sunaten, takar nikeiy keiy laa medo sumoup sioki’ i ti’i, laa o mea.”18O laa si Hemor wo si Sikhem, oki’ ni Hemor, se miniyonla neiy i pa’ayo neala. 19Wo si taretumou i ti’i si reiy’ limodok timuanala nyi’a, karengan nisia si pa’ar wia sioki’ ni Yakub, awes kangkasi nisia sitou kasa pasighi’in witu nelet ne minapekasa kaum ne me’urangna.20Laa o mea mouw si Hemor wo si Sikhem, oki’na i ti’i, waki pepalen leloangan eng kota nea wo sea sumusuiy wia se penduduk eng kota i ti’i: 21“Se tou-tou i ti’i se pa’ar tumou male’o-le’osan ampit nikita, i waya mola sea mena’ wia em banua i yi’i wo makelangela nyi’a waya’an em pa’ar; e reiy’ ku’a re’en em banua i yi’i nawes eng kapelasna i wee nisea? Takar kita toro medo se reraa-reraa nea mamuali ka’awu ta wo kita toro meela se reraa-reraa ta wia nisea.22Ta’anouw i te ampit en sarat i yi’i se tou i ti’i se miyon mena’ mewali-wali ampit nikita, i ka’ayo kita mamuali esa bangsa, nyi’a i ti’i susur tuama witu nelet ta se lewo’ sa reiy’ sunaten tanu nisea nu makasunat. 23Papiaran nea, em budel nea, wo e reiy’ sa mina’asa ne tekapen nea, e reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali kapunya’an ta? Ta’an i te i waya mola kita yumonla em pengiween nea, i ka’ayo sea mena-ena’ mena’ wia nikita.”24Takar e neiy i pa’ayola ni Hemor wo ni Sikhem, oki’na i ti’i, e liningala em baya ne tou se mineiy merur witu em pepalen leloangan eng kota i ti’i, laa o sea sunatenouw se susur tuama, nyi’a i yi’i susur se oki’ sela mouw witu eng kota i ti’i. 25Witu nendo katelu, eng katoroan nisea nu kasuatan peme’itan eng kerara’an, meiy mouw se rua oki’ ni Yakub, nyi’a i ti’i si Simeon wo si Lewi, kaka’-kaka’ ni Dina, nu reiy’ mouw siesa o siesa minedola en santina, sea rumego eng kota i ti’i ampit e reiy’ meide-ide’ ma’an mawunu’ se susur tuama. 26O kangkasi si Hemor wo si Sikhem, oki’na, winunu’ nea ampit em beren en santi, wo sea medo si Dina waki wale ni Sikhem, laa o mea.27Kamurian meiy se mouw se oki-oki’ ni Yakub mekaatla se tou-tou kinawunu’anouw i ti’i, laa o rumemu’ eng kota i ti’i, karengan si tuari nea si kinewurola. 28Membe’ dombana wo se lembu sapina, keledaina wo e reiy’ sa mina’asa em bitu eng gorem wo em bitu luar eng kota i ti’i e niali nea; 29e reiy’ sa mina’asa kakaya’anna, em baya ne oki’na wo se wewenena se tinaang wo rinemu’ nea, o kangkasi minapekasana em bia em bale-wale.30Yakub limila’ wia si Simeon wo si Lewi: “Nikouw kouw cimilaka mola niaku ampit minu’ulela e ngaranku wia se penduduk em banua i yi’i, wia se tou Kana’an, wo se tou Feris, e nulitna nikita i yi’i kita toyo’ i te eng kelakerna; sakawisa sea maasa’an sumu’usuk nikita, tantu mouw nisea se laa mewe nikita mekala, wo nikita ta laa punengela, niaku ma’an se esa nga pumpun em baleku.” 31Ta’an e wingkot nea: “Ka’a ku’a si tuari ta si tinuana neala tanu siesa wewene sa’amek!”

Chapter 35

Yakub waki Betel i wee eng karuana

1Empung si minee nuwu’ wia si Yakub: “Tumiro’ mouw, mea mouw waki Betel, mena’ mouw witu, wo siwonouw witu e mezbah i wee si Empung, si minapa’ato mola en tou wia nikoo, eng katoroan nikoo nu timingkasi waki si Esau, kaka’mu.” 2Laa o lumila’ mouw si Yakub wia em baya ne esa nga pumpun em balena wo wia em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia: “Wa’akatenola se dewa-dewa wo’oseiy se witu eng keuneran niouw, lenasenola en toumu wo to’oranouw labungmu. 3Meiy mouw kita tumiro’ wo mea waki Betel; niaku ku laa sumiwo mezbah witu i wee si Empung, si miningkotomi niaku witu masa kase’esekangku wo si rimapitola niaku witu lalan kinelangangku.”4Nisea se simarakanla wia si Yakub e reiy’ sa mina’asa dewa wo’oseiy se kapunya’an nea wo se karabu-karabu witu en talinga nea, o laa si Yakub tumanemla nyi’a witu rarem nakana sela tawi en Sikhem. 5Nu reiy’ mouw i tu mae mouw sea. Wo eng kaente’an waki si Empung en timoromi eng kota-kota kaledong nea, i ka’ayo se oki-oki’ ni Yakub se reiy’ kini’it.6Laa o ma’ayo mola si Yakub waki Lus waki tana’ Kana’an – nyi’a i ti’i em Betel -, nisia wo em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia. 7I redeiyna mola e mezbah witu, wo nginaranannala en tampa i ti’i El-Betel, karengan si Empung si minapa’ato mola en tou wia nisia witu, eng katoroan nisia nu timingkasi waki si kaka’na. 8Katoroan si Debora, inang ma’ala-alar ni Ribka, nu mate, neiy i le’osla sia waki esa nga weka lua’an em Betel witu rarem nakana sela, nginaranan ne tou: Nakana Wangko’ Pengame’an.9Nu reiy’ mouw si Yakub nu mineiy waki Padan-Aram, takar si Empung si minapa’atola en tou kangkasi wia nisia wo merkatla nisia. 10E nuwu’ ni Empung wia nisia: “Ngarannu Yakub; muleiy en teakan ngarannu e reiy’ mouw Yakub, ta’an i te Israel, ni’itu mouw e laa mamuali ngarannu.” Takar si Empung si ngimaranla nisia Israel.11O kasi e nuwu’ ni Empung wia nisia: “Niaku mouw ku Empung Si Kasakuasa. Murang o muyunouw wo mawes eng kelaker; esa bangsa, awes tare esa nga eruran bangsa-bangsa, se laa mamualimi wia nikoo, wo se raja-raja se laa asali waki nikoo. 12Wo em banua i yi’i neiy mouw i wee-Kula wia si Abraham wo wia si Ishak, e laa-Ku i weela wia nikoo wo kangkasi wia se see’mu.” 13Laa o lumongkotouw si Empung tumele’ula si Yakub witu en tampa Nisia nu minee nuwu’ wia nisia.14Kamurian si Yakub si rimedeiyla tugu witu en tampa i ti’i, nyi’a i yi’i en tugu watu; nisia si minapasempela tetule neiy i wu’uwus wo timoa’la lana witu natasna. 15Yakub si ngimaranla en tampa witu wisa si Empung minuwu’ mola wia nisia “Betel “.

Kinetetou ni Benyamin – Rahel nu mate

16Nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi sea waki Betel. Katoroan nisea nu reiy’ mouw pirala eng kewa’akat kasi waki Efrata, tumimea’ mouw si Rahel, wo en timimea’na i ti’i eng kasa pedis. 17Eng kasuatan nisia nu kasa pedis metetimea’, lumila’ mouw si biang wia nisia: “Te’a mouw meide’, mekasa i yi’i tu’u sioki’ tuama si ka’atoannu.” 18Wo eng katoroan nisia nu mesesengomi nasengan – karengan nisia si mate kamurian – weeanna mola ngaran Ben-oni wia sioki’ i ti’i, ta’an si ama’na ngimaranla nisia Benyamin. 19Tuana mouw si Rahel nu minate, laa o sia i le’osla witu li’ilik e lalan mengea waki Efrata, nyi’a i ti,i em Betlehem. 20Yakub si rimedeiyla tugu witu natas e warugana; ni’itu mouw en tugu waruga ni Rahel i ka’ayomi en teakan.21Nu reiy’ mouw i tu mae mouw si Israel, laa o sia maas en dasingna waki lewet e Migdal-Eder. 22a Eng katoroan si Israel nu minena’ wia em banua i yi’i, o mamuali mouw kaa si Ruben i ka’ayo timekel ampit si Bilha, gundik ni ama’na, wo kalinga’anouw eng kapualitan i ti’i wia si Israel.

Oki-oki’ ni Yakub – Ishak nu mate

22b Sapa tare se oki-oki’ tuama ni Yakub se mapulu’ o rua tou eng kelakerna.

23Se oki-oki’ ni Lea nyi’a mouw si Ruben, oki’ polon ni Yakub, laa mouw si Simon, Lewi, Yehuda, Isakhar wo si Zebulon. 24 24Se oki-oki’ ni Rahel nyi’a mouw si Yusuf wo si Benyamin. 25Wo se oki-oki’ ni Bilha, ata wewene ni Rahel nyi’a mouw si Dan ma’an si Naftali.26Wo se oki-oki’ ni Zilpa, ata wewene ni Lea nyi’a mouw si Gad wo si Asyer. Ni’itu mouw se oki-oki’ tuama ni Yakub, se neiy i patoumi i wee nisia waki Padan-Aram. 27O laa i ka’ayo mola si Yakub wia si Ishak, ama’na, waki Mamre tawi eng Kiryat-Arba – ni’itu mouw eng Hebron – tampa paena’an ni Abraham wo ni Ishak tanume se tou wo’oseiy.28Sapa tare e numur ni Ishak esa nga atus uwalu nga pulu’ nge te’un. 29Laa o tumayanouw si Ishak, sia si minate wo neiy i erurla wia se kaum ni opo’na; nisia si tu’a mouw wo minakarouw e numur, takar si Esau wo si Yakub, oki-oki’na i ti’, lime’osla nisia.

Chapter 36

See’ ni Esau

1Nyi’i mouw se see’ ni Esau, nyi’a i ti’i si Edom. 2Esau si minedo se wewene-wewene Kana’an minamuali ka’awuna, nyi’a i yi’i si Ada, oki’ ni Elon tou Het, wo si Oholibama, oki’ ni Ana oki’ ni Zibeon tou Hewi, 3wo si Basmat, oki’ ni Ismael, tuari ni Nebayot.4Ada si timimea’la si Elifas i wee si Esau, wo si Basmat si timimea’la si Rehuel, 5wo si Oholibama si timimea’la si Yeush, Yaelam wo si Korah. Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Esau, se neiy i patoumi i wee nisia waki tana’ Kana’an.6Esau si minali se ka’awu-ka’awuna, oki-oki’na tuama wo wewene wo em baya ne tou se witu em balena, se papiaranna, se reiy’ sa mina’asa tekapenna wo e reiy’ sa mina’asa em budelna eng kina’atoannala waki tana’ Kana’an, laa o mea mouw sia waki wanua walina wo sia tumele’ula si Yakub, tuarina i ti’i. 7Karengan em budel kapunyaan nea en taleus laker, i ka’ayo sea reiy’ mouw mete’u mena’ mewali-wali, wo em banua tine’upan nea e reiy’ mouw mete’u muat nisea karengan eng kelakerna se papiaran nea i ti’i. 8Takar mena’ mouw si Esau waki kakuntungan Seir; Esau ni’itu mouw si Edom.9Nyi’i mouw se see’ ni Esau, ama’ ne tou Edom, waki kakuntungan Seir. 10Ngaran ne oki-oki’na nyi’a mouw: si Elifas, oki’ ni Ada ka’awu ni Esau; Rehuel, oki’ ni Basmat ka’awu ni Esau. 11Se oki-oki’ ni Elifas nyi’a mouw si Teman, Omar, Zefo, Gaetam wo si Kenas. 12Timna nyi’a mouw si gundik ni Elifas oki’ ni Esau; nisia si timimea’la si Amelek i wee si Elifas. Ni’itu mouw se puyun ni Ada ka’awu ni Esau.13Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Rehuel: Nahat, Zerah, Syama wo si Miza. Ni’itu mouw se puyun ni Basmat ka’awu ni Esau. 14Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Oholibama, ka’awu ni Esau i ti’i, oki’ ni Ana oki’ ni Zibeon; sia si timimea’la i wee si Esau: si Yeus, Yaelam wo si Korah.15Nyi’i mouw se kapala-kapala ne kaum bani ni Esau: see’ ni Elifas oki’ polon ni Esau, nyi’a mouw si kapala ne kaum Teman, kapala ne kaum Omar, kapala ne kaum Zefo, kapala ne kaum Kenas, 16kapala ne kaum Korah, kapala ne kaum Gaetam, wo kapala ne kaum Amalek; ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum Elifas waki tana’ Edom; ni’itu mouw se see’ ni Ada.17Nyi’i mouw se see’ ni Rehuel oki’ ni Esau: kapala ne kaum Nahat, kapala ne kaum Zerah, kapala ne kaum Syama wo kapala ne kaum Miza; ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum Rehuel waki tana’ Edom; ni’itu mouw se see’ ni Basmat ka’awu ni Esau. 18Nyi’i mouw se see’ ni Oholibama ka’awu ni Esau: kapala ne kaum Yeush, kapala ne kaum Yaelam, kapala ne kaum Korah; ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum Oholibama, ka’awu ni Esau oki’ ni Ana. 19Ni’itu mouw se bani Esau, nyi’a i yi’i si Edom, wo ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum nea.

See’ ni Seir

20Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Seir, tou Hori, penduduk em banua i ti’i: Lotan, Syobal, Zibeon, Ana, 21Disyon, Eser, Disyan; ni’itu mouw se kapala-kapala kaum ne tou Hori, se oki-oki’ ni Seir, waki tana Edom. 22Se oki-oki’ ni Lotan nyi’a mouw si Hori wo si Heman, wo si patuari wewene ni Lotan nyi’a mouw si Timna.23Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Syobal: Alwan, Manahat, Ebal, Zyefo wo si Onam. 24Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Zibeon: Aya wo si Ana; Ana i yi’i mouw si minatola eng kembu’an-kembu’an e rano paso’ waki patar kaerisan, eng katoroan nisia nu kasuatan merawirla se keledai ni Zibeon ama’na i ti’i.25Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Ana: Disyon wo si Oholibama oki’ wewene ni Ana. 26Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Disyon: Hemdan, Esyban, Yitran wo si Keran. 27Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Eser: Bilham, Zaawan wo si Akan. 28Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Disyan: Us wo si Aran.29Ni’itu mouw se kapala-kapala kaum ne tou Hori: kapala ne kaum Lotan, kapala ne kaum Syobal, kapala ne kaum Zibeon, kapala ne kaum Ana, 30kapala ne kaum Disyon, kapala ne kaum Ezer wo kapala ne kaum Disyan; ni’itu mouw se kapala-kapala kaum ne tou Hori, kaum kaa eng kaum, waki tana’ Seir.
Raja-raja Edom

31Nyi’i mouw se raja-raja maperenta waki tana’ Edom, nu reiy’pe’la siesa raja maperenta se tou Israel. 32Waki Edom si maperenta nyi’a mouw si Bela bin Beor wo eng kotana mekengaran Dinhaba. 33 33Si Bela nu minate mouw, Yobab bin Zerah waki Bozra si minamuali raja simawelela nisia.34Si Yobab nu minate mouw, Husyam, waki wanua ne tou Teman, si minamuali raja simawelela nisia, 35Si Husyam nu minate mouw, Hadad bin Bedad si minamuali raja simawelela nisia; nisia mouw si kimalala se tou Midian waki daerah Moab, wo eng kotana mekengaran Awit. 36Si Hadad nu minate mouw, Samla waki Masreka si minamuali raja simawelela nisia. 337Si Samla nu minate mouw, Saul, waki Rehobot waki li’ilik en teberan, si minamuali raja simawelela nisia. 38Si Saul nu minate mouw, Baal-Hanan bin Akhbor si minamuali raja simawelela nisia. 39Si Baal-Hanan bin Akhbor nu minate mouw, Hadar si minamuali raja simawelela nisia; eng kotana mekengaran Pahu wo si ka’awuna mekengaran Mehetabeel binti Matred binti Mezahab.40Nyi’i mouw ngaran ne kapala-kapala kaum ni Esau i ki’it eng kaum wo en tampa nea, ampit e ngaran nea siesa o siesa: kapala ne kaum Timna, kapala ne kaum Alwa, kapala ne kaum Yetet, 41kapala ne kaum Oholibama, kapala ne kaum Ela, kapala ne kaum Pinon, 42kapala ne kaum Kenas, kapala ne kaum Teman, kapala ne kaum Mibzar, 43kapala ne kaum Magdiel wo kapala ne kaum Iram; ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum Edom, i ki’it en tampa niena’an nea waki tana’ kapunya’an nea; Edom nyi’a mouw si Esau, ama’ ne tou Edom.

Chapter 37

Yusuf wo se patuari-patuarina

1Sapa tare si Yakub, nisia si maena’ waki wanua tine’upan ni ama’na, nyi’a i yi’i waki tana’ Kana’an. 2Nyi’i mouw e na’asaren ne see’ ni Yakub. Yusuf, witu e nedo nu makaumur mapulu’ o pitu nge te’un – ni’itu mouw si mudape’ – minenaram merawirla se membe’ domba, mewali-wali ampit se patuari-patuarina, se oki-oki’ ni Bilha wo ni Zilpa, se rua ka’awu ni ama’na. Wo si Yusuf si mina’ayola wia si ama’na nabar en tanume eng kalewo’an ne patuari-patuarina.3Israel si lebe moupusla si Yusuf ta’an em baya se oki’na walina, karengan si Yusuf i ti’i mouw sioki’na neiy i patoumi witu e masa tua’na; wo nisia si rimeo sumiwo eng karaiy kasa wangun i wee nisia. 4Ni’itu nu linoo’o mola ne patuari-patuarina, kaa si ama’na si lebe moupusla si Yusuf ta’an em baya ne patuarina, takar mari’irisouw nisea i ti’i wia nisia wo se so’o mesapala nisia ampit e le’os.5Witu e mekasa me’ipi mouw si Yusuf, o laa nipina i ti’i neiy i susuiynala wia se patuari-patuarina; karengan e ni’itu mouw nisea se lebe mouw mari’iris kasi wia nisia. 6Karengan em pokeiyna wia nisea: “Wa’awa’an lingala e nipi pinei’ipikula i yi’i:7Paloo’ola nikita ta kasuatan waki uma mewa’akes eng ke’ekes-ke’ekes eng gandum, laa o tumo’orouw eng ke’ekesku wo en timaga’ minakaredeiy; kamurian meiy mouw eng ke’ekes-ke’ekes em baya miouw lumedongla wo maongkot witu eng ke’ekesku i ti’i.” 8O laa se patuari-patuarina lumila’ wia nisia: “Sapa ku’a re’en nikoo koo pa’ar mamuali raja witu nikeiy? Sapa ku’a re’en nikoo koo pa’ar kumuwasa witu nikeiy?“ Ni’itu mouw maka ri’irisola nisea wia nisia karengan e nipina wo karengan e lelila’anna i ti’i.9Laa o sia me’ipila kangkasi e nipi walina, neiy i susuiynala wia se patuari-patuarina. Em pokeiyna: “Niaku ku mine’ipi kangkasi: Paloo’ola siendo, sumendot wo se mapulu’ o esa sumesena’ maongkot masempe wia niaku.” 10Nu reiy’ mouw eng kapualitan i yi’i neiy i susuiynala wia si ama’ wo se patuari-patuarina, takar sia si togoren ni ama’na: “Nipi sapa e nipimu i ti’i? Ma’an tu’una niaku wo si ina’mu ampit se patuari-patuarimu maongkot masempe wia nikoo i ka’ayo en tana’?“ 11Takar iri ate mouw se patuari-patuarina wia nisia, ta’an si ama’na si kimirongla eng kapualitan i ti’i witu eng gorem natena.

Yusuf neiy i wangkere waki tana’ Mesir

12Witu e mekasa mea mouw se patuari-patuarina rumawirla se membe’ domba ni ama’na tawi en Sikhem. 13O laa si Israel si limila’ wia si Yusuf: “E reiy’ ku’a se patuari-patuarimu se merawirla se membe’ domba tawi en Sikhem? Meiy mouw koo i reoku waki nisea.” En singkom ni Yusuf: “Yon ama’.” 14Em pokeiy ni Israel wia nisia: “Mea mouw koo lumoo’ sapa ku’a re’en le’os eng ka’ada’an ne patuar-patuarimu wo ne membe’ domba; wo mali momi abar en tanume e ni’itu wia niaku.” O laa si Yakub si rimeo nisia mea waki kewong Hebron, wo si Yusuf tu’u i ka’ayola waki Sikhem.15Eng katoroan si Yusuf nu mengela-ngelang mea o meiy waki patar, maatoanouw sia ampit siesa tuama, si minueiy wia nisia: “Sapa ku’a re’en em peneronnu?” 16En singkomna: “Niaku ku menero se patuari-patuariku. Ale’enouw i lila’mi wia niaku wisa sea merawirla se membe’ domba?” 17O laa em pokeiy ni tou i ti’i: “Nisea se rimo’u mome wia nyi’i, karengan liningakula nisea se meila’: Meiy mouw kita mea waki Dotan.” Takar si Yusuf si timondeiye se patuari-patuarina i ti’i wo kina’atoannala sea waki Dotan.18Waki wa’akat nisia si kinaloo’anouw wia nisea. Ta’an nu reiy’pe’ nisia nu tawi wia nisea, nisea se minaasa’anola se me’inakut kaa laa mewewunu’ nisia. 19Em pokeiy nea siesa wia se walina: “Loo’on, si mengengipi ta i ti’i si mengeiy! 20Teakan, meiy mouw kita munu’ nisia wo i lawatala witu eng gorem e meta’asa’an parigi i yi’i, laa o kita lumila’la: siesa nga ipus tekapen lela’ si rima’akepola nisia. Wo kita laa lumoo’ ee sangari, kumura e mamualina e nipina i ti’i!”21Eng katoroan si Ruben nu liminga eng kapualitan i yi’i, nisia si pa’ar mewewayami si Yusuf waki lawas nea, karengan e ni’itu em pokeiyna: “Te’a mouw kita munu’ nisia!” 22O kasi em pokeiy ni Ruben wia nisea: “Te’a mouw metetoa’la raa’, i lawa mola sia witu eng gorem em parigi wia em patar kaerisan i yi’i, ta’an te’a mouw pekekuran sia” – maksutna merereta’mi si Yusuf waki lawas nea wo ma’ali nisia mareng wia si ama’na.23Tare mouw i te si Yusuf nu i ka’ayola wia se patuari-patuarina, sea tu’u mangkulela eng karaiy ni Yusuf, eng karaiy kasa wangun pinakena i ti’i. 24Wo nisea se minali nisia wo lumawala nisia witu eng gorem em parigi. Parigi i ti’i e reiy’la sisapa, reiy’ sirano.25Kamurian rumuberouw sea kaa mekekaan. Eng katoroan nisea nu kuma’ati, kaloo’anola wia nisea e nesa kafilah ne tou Ismael waki Gilead o meiy ampit se ontana maali-ali dama, balsam wo en dama ladan witu em pakela-kelanganna maater em barang-barang i ti’i mea waki Mesir. 26O laa em pokeiy ni Yehuda wia se patuari-patuarina i ti’i: “Sapa ku’a re’en nuntungna sa kita munu’ si tuari ta i ti’i wo kumirongla en daa’na?27Meiy mouw sia i wangker ta wia se tou Ismael i yi’i, ta’an te’a pekekuran ta sia, karengan nisia si patuari ta, si le’ona o raa’ta.” Wo se patuari-patuarina se limingala lelila’anna i ti’i. 28Eng katoroan wawean se belante’-belante’ Midian melangkoiy, Yusuf si niadeti waki ghorem em parigi i ti’i, kamurian i wangker wia se tou Ismael i ti’i ampit e narga rua nga pulu’ syikal perak. O laa si Yusuf alin nea mea waki Mesir.29Eng katoroan si Ruben nu marengla waki parigi i ti’i, kaloo’ala si Yusuf si reiy’ mouw witu eng gorem nyi’a. Laa o kurensangennala labungna, 30wo marengouw sia wia se patuari-patuarina, em pokeiyna: “Sioki’ i ti’i si reiy’ mouw wia, mea wisa ku’a niaku i yi’i?”31Kamurian sea medola eng karaiy ni Yusuf, wo rumeretla siesa membe’, laa o sumosouwla eng karaiy i ti’i witu en daa’na. 32 32Eng karaiy kasa wangun i ti’i neiy i reo nea alin wia si ama’ nea ampit e nower: “Nyi’i e niato meiyla. Soisapenola ni ama’ sapa ku’a re’en eng karaiy i yi’i eng kapuya’an ni oki’ ni ama’ ka’apa reiy’?” 33Eng katoroan si Yakub nu sumoisapla eng karaiy i ti’i, sia lumila’: “Nyi’i eng karaiy ni oki’ku; tekapen lela’ si kimaanola nisia; tantu mouw si Yusuf si rina’akepola.”34Wo si Yakub si kimurensangla eng karaiyna, laa o makela e roko’ mengasi’ witu e rereenanna wo mengasi’ mouw sia makaendo-endo eng keurena karengan si oki’na i ti’i. 35Minapekasa ne oki’na tuama wo wewene se me’inakut me’iborla nisia, ta’an si masede’ iboren, ma’an em pokeiyna: “Reiy’! Niaku ku laa mengasi’, i ka’ayo ku tumumpa matola sioki’ku, mea witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate!” Tuana mouw si Yusuf paame’ala ni ama’na. 36Sapa tare si Yusuf, nisia si neiy i wangkere ne tou Midian i ti’i waki Mesir, wia si Potifar, siesa pegawai istana ni Firaun, kapala pengawal ni raja.

Chapter 38

Yehuda wo si Tamar

1Witu nedo ni’itu Yehuda si timele’ula se patuari-patuarina wo tumo’upla wia sitou Adulam, ngaranna Hira. 2Witu Yehuda si lmoo’ sioki’ wewene ni tou eng Kana’an; ngaran ni tou i ti’i nyi’a mouw si Syua. O laa si Yehuda kumaweng ampit si wewene i ti’i wo rumetenla nisia.3Wewene i ti’i si gimandong, laa o tumimea’la sioki’ tuama wo ngumaranla sioki’ i ti’i Er. 4Nu reiy’ mouw i tu wewene i ti’i si gimandong kasi, laa o tumimea’la sioki’ tuama wo ngumaranla sioki’ i ti’i Onan. 5Kamurian si wewene i ti’i tumimea’la sioki’ tuama mekasape’ kasi, wo ngumaranla sioki i ti’i Syela. Yehuda si waki Kezib, eng katoroan sioki’ i ti’i nu i patoumi.6Nu reiy’ mouw i tu Yehuda si minedola i wee si Er, oki’ polonna, siesa ka’awu, mekengaran Tamar. 7Ta’an si Er oki’ polon ni Yehuda i ti’i, nyi’a mouw si lewo’ witu em beren ni TUHAN, takar si TUHAN si minunu’ nisia.8Laa o lumila’ mouw si Yehuda wia si Onan: “Tawinola si ka’awu ni kaka’mu i ti’i, kumawengouw ampit nisia tanume sawel ni kaka’mu wo i to’oromi see’ i wee si kaka’mu.” 9Ta’an si Onan si mete’u, kaa e reiy’ nisia si makapunya se see’na ee sangari, karengan e ni’itu susur sia tumawila si ka’awu ni kaka’na i ti’i, nisia si minayala mani’na i katea’, rio sia te’a mee see’ wia si kaka’na. 10Ta’an em patuanannala i ti’i nyi’a mouw lewo’ witu em beren ni TUHAN, takar si TUHAN si minunu’ nisia kangkasi.11Laa o lumila’ mouw si Yehuda wia si Tamar, manuangna i ti’i: “Mena’ mouw tanume si balu waki wale ni ama’mu, i ka’ayo sioki’ku Syela i ti’i nu sela mouw,” karengan eng genangna: “Wo’o wona’na sia mate tanu se rua kaka’na i ti’i.” Takar mea mouw si Tamar wo mena’ waki wale ni ama’na.12Ni’itu nu pira mola eng keurena mate mouw sioki’ ni Syua, ka’awu ni Yehuda. Ma’apula mengasi’ mea mouw si Yehuda waki Timna, wia se tou mengengunting em bu’uk ne domba-domba nea, minewali ampit si Hira, kalona, tou Adulam i ti’i. 13Eng katoroan i abarla wia si Tamar: “Ama’ manuangmu si kasuatan wia lalan mengea waki Timna kaa laa mekekunting em bu’uk ne domba-dombana,” 14takar pangkulennala labung kebaluanna, sia make sesalelengen wo peporong, laa o mea rumuber waki pepalen paghoreman mea waki Enaim e lalan mengea waki Timna, karengan linoo’ona, si Syela si sela mouw, wo nisia si reiy’ neiy i weela kangkasi wia si Syela i ti’i kaa laa mamuali ka’awuna.15Eng katoroan si Yehuda nu limoo’ nisia, em pokeiyna i te nisia siesa wewene sa’amek, karengan nisa si timutuwla eng giona. 16Laa o lumenge mouw si Yehuda minatola si wewene witu li’ilik e lalan i ti’i ma’an limila’: “Meiy mouw, niaku ku pa’ar metetawila nikoo,” karengan nisia si reiy’ mete’u, kaa si wewene i ti’i si manuangna. Wueiyen ni wewene i ti’i: “Sapa ku’a re’en e laamu i weea niaku. Sa koo tumawila niaku?”17Wingkotna: “Niaku ku laa mapa’alimi wia nikoo siesa nga ipus oki’ ni membe’ waki se membe’ dombaku.” Em pokeiy ni wewene i ti’i: “Asal koo meela en tanggonganna, i ka’ayo koo nu mapa’alimi nisia wia niaku.” 18Wueiyenna: “Sapa ku’a re’en en tanggongan e lewo’ sa reiy’ i weekula wia nikoo? “ E wingkot ni wewene i ti’i: “E wewa’ilmu ma’an eng kelanamu wo em bewulu’ witu lawasmu i ti’i. “ Laa o i weenala em baya nyi’a i ti’i wia nisia, Takar sia tumawila nisia. Si wewene i ti’i si gimandongi waki nisia.19Tumo’orouw si wewene i ti’i, laa o mea, pangkulennala en sesalelengenna wo pakennala tu’u e labung kebaluanna. 20Sapa tare si Yehuda, sia mapa’alimi sioki’ ni membe’ i ti’i ampit nieletan ni kalona, tou Adulam i ti’i, kaa laa ma’edomi sumoup en tanggonganna waki lawas ni wewene i ti’i, ta’an si wewene i ti’i si reiy’ mouw kina’atoannala kasi.21Sia memue-mueiy waki paena’an ni wewene i ti’i: “Wisa ku’a re’en si wewene lela’, si rimuber eng ketarena witu li’ilik e lalan waki Enaim i ti’i?” E wingkot nea: “Reiy’la wia nyi’i wewene lela’.” 22Marengouw sia wia si Yehuda wo lumila’: “Reiy’ niatoku sia; wo kangkasi se tou-tou witu en tampa i ti’i se limila’: Reiy’la wewene lela’ wia nyi’i.” 23Laa o lumila’ mouw si Yehuda: “Ma’anouw em barang-barang i ti’i tiboiyanna, rio kita reiy’ mamuali wu’ana penero-nero’an ne tou; e nulitouw sioki’ ni membe’ i ti’i neiy mouw i papa’alikula, ta’an reiy’ niatomu si wewene i ti’i.”24Nu reiy’ mouw wona’na en telu nga sumedot i abarola wia si Yehuda: “Tamar, manuangmu, si sima’amek, awes tare si gimandongola waki pesa’amekanna i ti’i.” O laa em pokeiy ni Yehuda: “Alinouw si wewene i ti’i, rio tunun.” 25Nedo nu paalin, wewene i ti’i si rimeo tou wia si manuangna lumila’la: “Waki si tuama maka punya em barang-barang i yi’i mouw niaku gimandong.” O kangkasi neiy i lila’nala: “Soisapeenouw seiy si makapunya e wewa’il ma’an eng kalana wo em bewulu’ i yi’i? “ 26Yehuda si simoisap em barang-barang i ti’i, Laa o lumila’: “E reiy’ niaku, ta’an si wewene i ti’i mouw si ulit, karengan memang niaku ku reiy’ mineela nisia wia si Syela, oki’ku.” Wo nisia si reiy’ mouw minaesala nouwak kasi ampit si wewene i ti’i.27Witu nedo si wewene i ti’i nu metetimea’, pakaloo’o-loo’onouw wawean oki’ kambar witu eng gorem eng gandonganna. 28Wo eng katoroan nisia nu tumimea’, siesa wia se oki’ i ti’i si rumo’umi lawasna, laa o tiboiyan ni biang, wa’akesna ampit em banaang kirmizi ma’an limila’: “I yi’i mouw si ketare rimo’umi.”29Eng katoroan sioki’ i ti’i nu kimeong sumoup lawasna, rumo’u momi si patuarina tuama, wo si biang i ti’i si limila’: “O pasil eng kaente’na koo limampat mineiy wia luar,” takar sioki’ i ti’i si nginaranan Peres. 30Nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi si patuarina tuama lawasna em bina’akesola em banaang kirmizi i ti’i, o laa wia nisia wineean ngaran Zerah.

Chapter 39

Yusuf waki wale ni Potifar

1Sapa tare si Yusuf si niali mouw waki Mesir; wo si Potifar, siesa tou Mesir, pegawai istana ni Firaun, kapala pengawal ni raja, si timelesi nisia waki lawas ne tou Ismael se minalila nisia witu. 2Ta’an si TUHAN si rimapitla si Yusuf, i ka’ayo sia minamuali esa tou reiy’ maena-ena’ mawua’ witu em pepa’ayangenna; takar mena’ mouw si Yusuf witu em bale ni tuangna, tou Mesir i ti’i.3Nu linoo’ mola ni tuangna, kaa si Yusuf si rinapitla ni TUHAN wo kaa si TUHAN si simiwo minee wua’na witu e reiy’ sa mina’asa em pina’ayangna, 4takar si Yusuf si minaka’ato e nupus ni tuangna, wo sia toro masempungla nisia; wia si Yusuf wineeannala kuwasa witu em balena wo minapekasa eng kapunya’anna neiy i sarakannala witu eng kakuwasa’an ni Yusuf.5Rengan nisia nu mineela eng kuwasa witu eng gorem em balena wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna wia si Yusuf, TUHAN si minerkala em bale ni tou Mesir i ti’i karengan si Yusuf, i ka’ayo em berkat ni TUHAN wawean witu e reiy’mina’asa kapunya’anna, le’os waki wale ma’an tu’u waki uma. 6E reiy’ sa mina’asa kapunya’anna neiy i sarakannala witu eng kakuwasa’an ni Yusuf, wo ampit en sesawangan ni Yusuf nisia si reiy’ mouw perlu kasi metetu’utulela en sapa-sapa tu’u ta’an i te waki kekaanenna nuesa. Sapa tare si Yusuf i ti’i e mekepa’aren eng kalakuanna wo wangun eng giona.7E minelet pirala nga edo ka’awu ni tuangna si matu’usla si Yusuf ampit en serit, laa o pokeiyna: “Meiy mouw tumekel ampit niaku.” 8Ta’an si Yusuf si simede’ wo lumila wia si ka’awu ni tuangna i ti’i: “Ampit en sesawangangku si tuangku i ti’i si reiy’ mouw kasi matu’utul sapa em bia em bale i yi’i wo nisia si minee mola e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna witu eng kakuwasa’angku, 9awes tare wia em bale i yi’i nisia si reiy’ lebe wangko’ eng kuwasana ta’an niaku, wo e reiy’la e reiy’ neiy i sarakannala wia niaku, e reiy’ siwalina ta’an i te nikoo, karengan nikoo koo ka’awuna. Kumura mouw ku’a re’en e wona’na aku metetuanala eng kalewo’an e wangko’ i yi’i wo sumiwo dosa witu si Empung?”10Ma’anouw tu’u waki nendo o nendo si wewene i ti’i maelur si Yusuf, Yusuf si reiy’ melelingala neluranna i ti’i kaa laa tumekel witu en siri’na wo maesala nouwak ampit nisia. 11Witu nendo mekasa ghumoremouw si Yusuf mea witu eng gorem em bale kaa laa metetuanala em pepa’ayangenna, kasuatan waki se esa nga pumpun em bale i ti’i siesa tou tu’u e reiy’la si witu em bale. 12O laa si wewene i ti’i tumiboiy e labung ni Yusuf kasuatan limila’: “Meiy mouw tumekel ampit niaku.” Ta’an si Yusuf si timele’ula labungna witu lawas ni wewene i ti’i wo tumingkas rumo’umi.13Eng katoroan linoo’ ni wewene i ti’i, kaa si Yusuf si timele’ula labungna witu lawasna wo tumingkasola mea witu luar, 14keretenna mola se esa nga pumpun em bale i ti’i, o laa em pokeiyna wia nisea: “Loo’on, nialinami meiy wia nyi’i siesa tou Ibrani, rio sitou i yi’i si toro mangimpa’ayangela nikita. Tou i yi’i si timawila niaku kaa laa tumekel ampit niaku, ta’an niaku ku mereke-rekeiy ampit en totor kaente’. 15Wo eng katoroan liningana kaa niaku ku rimekeiy esa nga kaente-ente’na, i tele’unala labungna wia niaku, laa o sia tumingkas mea waki luar.”16O kasi i weenala e labung ni Yusuf i ti’i witu en siri’na, i ka’ayo si mekewale nu marengi. 17E lelila’an i ti’i kangkasi mouw neiy i asarla ni wewene i ti’i wia si Potifar, em pokeiyna: “Hamba tou Ibrani si nialimumi mineiy wia nyi’i i ti’i mineiy wia niaku kaa meiy mangimpa’ayangela niaku. 18Ta’an eng katoroan niaku nu rimekeiy esa nga kaente-ente’na, tu tele’una mola labungna wia niaku, laa o sia tumingkas mea waki luar.”19Tare mouw i te lingala ni tuangna e lelila’an neiy i asarla ni ka’awuna wia nisia: teinti’i o tuana mouw niaku pinatuanala ni hambamu i ti’i, takar tumo’orouw nupi’na. 20Laa o sikopen ni tuangna si Yusuf wo i ghoremla witu eng gorem em penjara, en tampa ne tinaang-tinaang ni raja kinalero. Tuana mouw si Yusuf pinenjarala maname.21Ta’an si TUHAN si rimapitla si Yusuf wo mineela e nupus o lale’-Na wia nisia, wo simiwo si Yusuf koupusan i wee si kapala penjara i ti’i. 22Karengan e ni’itu si kapala penjara si minemanla em baya ne tinaang witu eng gorem em penjara i ti’i wia si Yusuf, wo e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e lewo’ sa reiy’ tuanan witu, nisia mouw si maalar nyi’a. 23Wo si kapala penjara si reiy’ masewokla em baya neiy i emanla wia si Yusuf, karengan si TUHAN si merapitla nisia wo sapa em pina’ayangna en siniwo ni TUHAN minua’.

Chapter 40

Nipi ni sumesiwo kekoo’on wo ni sumesiwo roti

1Nu reiy’ mouw em baya nyi’a i ti’i o mamuali mouw, kaa si sumesiwo kekoo’on ni raja Mesir wo si sumesiwo rotina se simiwo eng kaselokan witu si tuangna, raja Mesir i ti’i, 2takar moupi’ mouw si Firaun wia se rua pegawai istanana, si kapala sumesiwo kekoo’on wo si kapala sumesiwo roti i ti’i. 3Sia si timaang nisea witu em bale ni kapala tumeteper ni raja, witu em penjara tampa ni Yusuf kinalero.4Kapala tumeteper ni raja si timampala si Yusuf mewali-wali ampit nisea kaa masempungla nisea. Tuana mouw nisea nu tinaang pirala nga edo eng keurena. 5Witu mekasa me’ipi mouw nisea nu rua – le’os si sumesiwo kekoo’on ka’apa tu’u si sumesiwo roti ni raja Mesir, se tinaang witu em penjara i ti’i – siesa o siesa wawean ipina, witu esa nga wengi i te kangkasi, wo e nipi niesa o niesa i ti’i wawean em penoronna nuesa.6Eng katoroan witu nedo memo’odo Yusuf si mineiy wia nisea, makarengan linoo’na, kaa nisea se masusa ate. 7Laa o sia mueiy wia se pegawai-pegawai istana ni Firaun se tinaang mewali-wali ampit nisia witu em bale ni tuangna i ti’i: “Ka’a ku’a re’en e nendo i yi’i eng giomu eng katedur e ni’itu?” 8E wingkot nea wia nisia: “Keiy mine’ipi, ta’an reiy’la tou si toro mangimpenoronla nyi’a.” O laa em pokeiy ni Yusuf wia nisea: “E reiy ku’a re’en Empung si mawelarla em penoron e nipi? I susuiyomi satorona e nipimu i ti’i wia niaku.”9Kamurian si sumesiwo kekoo’on i ti’i si simusuiyla nipina wia si Yusuf, em pokeiyna: “Witu nipiku i ti’i kaloo’ala wawean nakana nanggor witu en saruanku. 10Nakana nanggor i ti’i wawean telu seputna wo em berukan tare nakana i ti’i simurumi, em bungangna e minodolouw wo em pare-parena wuta em bu’ana nanggor e wowos. 11Wo witu lawasku wawean eng kower ni Firaun. Em bu’ana nanggor i ti’i niedoku, laa o puusengku witu eng kower ni Firaun, kamurian i pa’ayokula eng kower i ti’i witu lawas ni Firaun.”12Em pokeiy ni Yusuf wia nisia: “Teinti’i mouw em penoron e nipi i ti’i: en telu seputna i ti’i em penoronna en telu nga endo; 13witu en telu nga endo i yi’i nikoo koo i rakekla ni Firaun wo marengla nikoo witu em pangkatmu eng ketareanna wo nikoo koo laa mapa’ayola eng kower mea witu lawas ni Firaun tanu eng kasa ketare-tarena, eng katoroan nikoo nu minamuali sumesiwo eng kekoo’onna.14Ta’an, ghenangenola niaku, sakawisa eng ka’ada’annu minale’osouw ee sangari, i tudu’ mola en tarumakasemu wia niaku ampit sumusuiyla eng kapualitan en tanume niaku wia si Firaun wo ale’enouw rumo’ume niaku wia em bale i yi’i. 15Karengan niaku ku rinongkit pinu’isi tuana i te waki wanua ne tou Ibrani wo wia nyi’i tu’u ku reiy’ ma’an mekasa timuanala sapa-sapa eng kimarenganla niaku o waar i ghoremi wia eng gorem e ruragh tutupan i yi’i.”16Nu linoo’o mola ni kapala sumesiwo roti, kumura eng kale’os em penoron e nipi i ti’i, lumila’ mouw sia wia nisia: “Niaku tu’u ku mine’ipi kangkasi. Kaloo’anouw niaku ku masu’u-su’un en telu poro pinumpunan em pengaanen. 17Witu em poro atas wawean minegheghioan kekaanen i wee si Firaun, en siniwo ni sumesiwo roti, ta’an se wara-wara se kimaani nyi’a waki ghorem em poro em bitu natas eng kokongku.”18Yusuf si miningkot: “Teinti’i mouw em penoron e nipi i ti’i: en telu poro i ti’i em penoronna en telu nga endo; 19witu en telu nga endo i yi’i si Firaun si laa rumakekla nikoo, rumakeke waki atas, wo sumangkong nikoo witu e nesa pa’asek, wo se wara-wara se laa kumaani e le’omu waki nouwakmu.”20Wo mamuali mouw witu nendo katelu, e nendo kinatouan ni Firaun, takar si Firaun si simiwola sesakeiyan i wee em baya ne pegawaina. Nisia si rimakekla si kapala sumesiwo kekoo’on wo si kapala sumesiwo roti i ti’i witu eng keuneran ne pegawaina: 21si kapala sumesiwo kekoo’on i ti’i si neiy i warengnala witu en jabatanna, i ka’ayo sia minpaa’ayola kangkasi eng kower witu lawas ni Firaun; 22Ta’an si kapala sumesiwo roti i ti’i si neiy i sangkongna, tanu neiy i aleiyla ni Yusuf wia nisea. 23Ta’an si Yusuf si reiy’ mouw ghinenang ni kapala sumesiwo kekoo’on i ti’i, ta’an i te si liniurnala.

Chapter 41

Nipi ni Firaun

1Ni’itu nu limangkoiy mouw rua nge te’un eng keurena, me’ipi mouw si Firaun, kaa nisia si rimedeiy witu li’ilik en teberan Nil. 2Kaloo’anouw waki teberan Nil i ti’i rimo’umi se pitu nga ipus sapi wangun paloo’ola wo se rebur nouwakna; laa o kumaan en dukut witu li’ilik en teberan i ti’i. 3Kamurian kaloo’anouw kangkasi se pitu nga ipus sapi walina, rimo’umi waki ghorem en teberan Nil i ti’i, se wuruk paloo’ola wo rukus nouwakna, laa o rumedeiy witu esa nga weka ne sapi-sapi eng ketare, witu li’ilik en teberan i ti’i.4Sapi-sapi wuruk paloo’ola wo se rukus nouwakna i ti’i se kimaan se pitu nga ipus sapi wangun paloo’ola wo se rebur i t’i. Laa o mawongke mouw si Firaun. 5Nu reiy’ mouw i tu katekelanouw kasi sia wo me’ipi eng karuana: Kaloo’ala limentuti waki e nesa tangkup em pitu wulis gandum e wuena wo le’os. 6Ta’an eng kamurian kaloo’ala kangkasi timoumi em pitu wulis eng gandum rukus wo weles kaa e reghes sedangan.7Wulis rukus i ti’i lime’ouw em pitu wulis wuena wo wesu eng ketare. Laa o mawongke mouw si Firaun. E wona’na nisia si me’ipi! 8Witu nedo memo’odo balisa mouw natena, laa o reona mouw kereten em baya se kasasigha’ wo em baya ne tou maka tine’u waki Mesir. Firaun si minasarla nipina wia nisea, ta’an siesa tou tu’u reiy’la si toro mangimpenoronla nyi’a wia nisia.9aa o lumila’ mouw wia si Firaun si kapala sumesiwo kekoo’on: “Nendo i yi’i niaku ku mapedam padung metetotorla eng kaselokangku eng ketareanna. 10E nedo ni’itu si tuangku Firaun si moupi’ wia se pegawai-pegawaina, wo tumaang niaku witu em bale ni tumeteper e istana, mewali-wali ampit si kapala sumesiwo roti. 11Witu e nesa wengi i te kangkasi keiy me’ipi, niaku wo si kapala sumesiwo roti i ti’i; siesa o siesa maka ipi ampit em penoronna nuesa.12Mewali-wali ampit nikeiy wewean maname si taretumou Ibrani, hamba ni kapala tumeteper e istana i ti’i; nikeiy keiy mina’asarla nipi meiy wia nisia, laa o i lila’nala em penoron nyi’a wia nikeiy e nipi meiy siesa o siesa. 13Wo en tanu neiy i lila’nala wia nikeiy em penoron nyi’a, tuana mouw kangkasi e minamuali: niaku ku neiy i warengla witu em pangkatku, wo si kapala sumesiwo roti i ti’i si neiy sangkong.”14Kamurian si Firaun rumeo kereteni si Yusuf. Makarenganouw sia i ro’umi waki tutupan; sia si simukur wo simawel labung, laa o mea sumaru si Firaun. 15Lumila’ mouw si Firaun wia si Yusuf: “Niaku ku mine’ipila, wo siesa tou tu’u e reiy’la si toro mangimpenoronla nyi’a, ta’an liningaku mola en tanume nikoo: ampit luminga i te nipi koo toro mangimpenoronla nyi’a.” 16Yusuf si simingkom si Firaun: “E reiy’ ma’an mekasa niaku, ta’an i te si Empung kangkasi si laa mabarla eng kale’osan wia si tuangku Firaun.”17Laa o lumila’ mouw si Firaun wia si Yusuf: “Witu nipiku i ti’i, niaku ku rimedeiy witu li’ilik en teberan Nil; 18laa o kaloo’anouw waki teberan Nil i ti’i rimo’umi se pitu nga ipus sapi rebur nouwakna wo wangun paloo’ola, wo kumaan en dukut witu li’ilik en teberan i ti’i.19Ta’an kamurian kaloo’anouw kangkasi rimo’umi se pitu nga ipus sapi e walina, kuli’ simaput en duiy, kasa wuruk paloo’ola wo rukus nouwakna; reiy’pe’ ma’an mekasa ku lumoo’ se kawuruk ni’itu wia minapekasa en tana’ Mesir. 20Se sapi rukus wo wuruk i ti’i se kimaan se pitu nga ipus sapi rebur se ketare-tare. 21Sapi-sapi i yi’i se ghimorem mea witu eng gorem em po’ot nea, ta’an ma’anouw tu’u ghimoremouw mea witu eng gorem em po’ot nea, se reiy’ mouw linoo’ola oki’ i te tu’u eng kowa’na: paloo’ola e minena’ masuat eng kawurukna tanu eng ketarena. Laa o mawongke mouw aku.22Tumodongla nyi’a witu nipiku i ti’i ku limoo’ limentuti waki e nesa tangkup em pitu wulis eng gandum wesu wo le’os. 23Ta’an kamurian kaloo’anouw kangkasi timoumi em pitu wulis pera, e rukus wo weles karengan e reghes sedangan. 24Wulis e rukus i ti’i eng kimaan em pitu wulis e le’os eng ketare. Neiy mouw i asarkula eng kapualitan i yi’i wia em baya ne kasasigha’, ta’an siesa tou tu’u e reiy’la si toro mangimpenoronla nyi’a wia niaku.”25O laa em pokeiy ni Yusuf wia si Firaun: “E rua nipi ni tuangku Firaun i ti’i masuat. Empung si minakite’u mola wia si tuangku Firaun sapa e laa petetuanan-Na. 26Se pitu nga ipus sapi e le’os i ti’i nyi’a mouw em pitu nge te’un, wo em pitu wulis eng gandum e le’os i ti’i nyi’a mouw em pitu nge te’un kangkasi; e rua nipi i ti’i masuat.27Se pitu nga ipus sapi rukus wo wuruk, se rimo’umi kamurian, maksutna em pitu nge te’un, tuanakan kangkasi em pitu wulis eng gandum e reiy’ sisapa wo em beles karengan e reghes sedangan i ti’i; maksutna e laa wawean pitu nge te’un kelalenan. 28Nyi’i mouw e maksud lelila’angku, eng katoroan niaku nu lumila’ wia si tuangku Firaun: Empung si minapa’ato mola wia si tuangku Firaun sapa e laa petetuanan-Na. 29Kete’uanola tuangku, e laa meiy em pitu nge te’un kalokonan wia minapekasa en tana’ Mesir.30Kamurian e laa lumentut em pitu nge te’un kelalenan; takar e laa liurela e reiy’ sa mina’asa kalokonan i ti’i wia en tana’ Mesir, karengan eng kelalenan i ti’i manginrukusperala em banua i yi’i. 31Nu reiy mouw i tu e laa reiy’ kaloo’an kasi em balulang-walulang eng kalokonan wia em banua i yi’i karengan eng kelalenan i ti’i, karengan eng kasa hebatna eng kelalenan it’i. 32I ka’ayo minaka rua nipi i ti’i simoupi i wee si tuangku Firaun e maka penoron: eng kapualitan i ti’i neiy mouw i tantula ni Empung wo si Empung si laa makarengan tumuanala nyi’a.33Eng karengan e ni’itu, le’osouw si tuangku Firaun sumerola siesa tou maka ghenang le’os wo sama’, wo mopola nisia mamuali kuwasa witu en tana’ Mesir. 34Le’osouw kangkasi si tuangku Firaun sumiwo en teinti’, nyi’a i yi’i tumampala se sumesodak-sumesodak wia em banua i yi’i wo witu em pitu nge te’un kalokonan i ti’i se murut esa nga palima witu em bua’na en tana’ Mesir.35Nisea se lewo’ sa reiy’ merurla e reiy’ sa mina’asa sesiwon kekaanen witu en te’un-te’un le’os e laa meiy i yi’i wo, witu wawa’ eng kuwasa ni tuangku Firaun, se meruri eng gandum waki kota-kota tanume en sesiwon kekaanen, ma’an tumu’utulela nyi’a. 36Tuana mouw e reiy’ sa mina’asa en sesiwon kekaanen i ti’i e mamuali walun i wee em banua i yi’i witu em pitu nge te’un kelalenan e laa mamuali wia en tana’ Mesir, rio em banua i yi’i te’a mapuneng karengan eng kelalenan i ti’i.”

Yusuf waki Mesir tanume si makuwa-kuwasa

37Nusul i ti’i e linoo’ le’os ni Firaun wo em baya ne pegawaina. 38Laa o lumila’ mouw si Firaun wia em baya ne pegawaina: “Wo’o wona’na ku’a re’en kita maka’ato tou tanu si yi’i, siesa tou si wuta ampit e Roh ni Empung?“39Em pokeiy ni Firaun wia si Yusuf: “Eng karengan si Empung si minakite’u mola em baya nyi’a i yi’i wia nikoo, e reiy’ mouw wawean tou si tuana maka ghenang le’os wo sama’ tanu nikoo. 40Nikoo mouw si mamuali kuwasa witu istanaku, wo witu em perentamu se minapekasa rakyatku se laa lumale’; e reruberan i te i yi’i eng kalebeangku wia nikoo.” 41Tumodongla nyi’a Firaun si limila’ wia si Yusuf: “Karengan e ni’itu niaku ku mopo nikoo mamuali kuwasa wia minapekasa en tana’ Mesir.”42Nu reiy’ mouw i tu Firaun si minangkuli si sesolong wewa’ilna waki tetudu’na wo sumolongla nyi’a witu en tetudu’ ni Yusuf; neiy i pakena mola wia si Yusuf e labung roko’ ere wo sangkongannala kelana mas witu lee’na. 43Laa o reo ni Firaun i seretla si Yusuf witu eng karetana karua, wo rumio mouw se tou witu en sinaru ni Yusuf: “Sighi’!” Tuana mouw si Yusuf nu pinopo ni Firaun minamuali kuwasa witu minapekasa en tana’ Mesir.44Lumila’ mouw si Firaun wia si Yusuf: “Niaku mouw ku Firaun, ta’an ampit e reiy’ kakete’uannu, siesa tou tu’u si reiy’ mete’u moghe wia minapekasa en tana’ Mesir.” 45Laa o ngaranan ni Firaun si Yusuf: Zafnat-Paaneah, ma’an mineela si Asnat, oki’ ni Potifera, imam waki On, wia nisia mamuali ka’awuna. Tuana mouw si Yusuf nu minodoli tanume si kuwasa witu minapekasa en tana’ Mesir.46Yusuf si makaumur telu nga pulu’ nge te’un eng katoroan nisia nu simarula si Firaun, raja Mesir i ti’i. Takar rumo’u momi si Yusuf waki saruan ni Firaun, Laa o ledongennala e minapekasa en tana’ Mesir. 47Tana’ i ti’i marou’mi wua’na mineruru-ruruk witu em pitu nge te’un kalokonan i ti’i,48takar si Yusuf si minerurla e reiy’ sa mina’asa sesiwon kekaanen em pitu nge te’un kalokonan waki tana’ Mesir, laa o tu’utulenna waki kota-kota; wua’na en daerah kaledong susur eng kota en tu’utulenna witu eng kota i ti’i. 49Tuana mouw si Yusuf nu minerur eng gandum tanu neris waki tasik, eng kasa ka’asa’an, i ka’ayo se tou se minena’ mareken nyi’a, karengan e memang reiy’ karekenan.50Nu reiy pe’ mineiy en te’un kelalenan i ti’i, matou mouw i wee si Yusuf se rua oki’ tuama, se neiy i patoula ni Asnat, oki’ ni Potifera, imam waki On. 51Yusuf si minee ngaran Manasye wia sioki’ polonna i ti’i, karengan em pokeiyna: “Empung si simiwo mola niaku kasa minaliur witu eng kapedisangku wo wia em bale ni ama’ku.” 52Wo wia sioki’na eng karua wineeanna ngaran Efraim, karengan em pokeiyna: “Empung si simiwo niaku minaka’ato oki’ witu em banua kapedisasangku.”53Nu limangkoiy mola em pitu nge te’un kalokonan waki tana’ Mesir i ti’i, 54muleiy mouw meiy em pitu nge te’un kelalenan, tanu neiy mouw i lila’la ni Yusuf; witu e reiy’ sa mina’asa wanua wawean kelalenan, ta’an waki e minapekasa wanua Mesir wawean roti.55Eng katoroan minapekasa em banua Mesir em peme’itan eng kelalenan, wo se rakyat se marekeiy makiwee roti wia si Firaun, lumila’ mouw si Firaun wia em baya ne tou Mesir: “Mea mouw wia si Yusuf, siwonouw sapa e laa i lila’nala wia nikoo.” 56Kelalenan i ti’i e mapaide-ide’ wia minapekasa em bumi. Takar si Yusuf si minuka’ em baya em bale’an wo mangker gandum wia se tou Mesir, karengan e maka hebatouw eng kelalenan i ti’i waki tana’ Mesir. 57O kangkasi waki minapekasa em bumi meiy mouw se tou mineiy waki Mesir kaa meiy meteteles gandum waki si Yusuf, karengan hebat eng kelalenan i ti’i wia minapekasa em bumi.

Chapter 42

Patuari-patuari ni Yusuf minea waki Mesir

1Nu reiy’ mouw i Yakub nu minaka’atola abar, kaa wawean gandum waki Mesir, lumila’ mouw sia wia se oki-oki’na: “Ka’a kouw metetu’usan i te?” 2O kasi em pokeiyna: “Liningaku mola, kaa wawean gandum waki Mesir; mea mouw maname wo tumelesouw gandum maname i wee nikita, rio kita mena-ena’ matou-tou te’a mate.” 3Laa o mea mouw se mapulu’ patuari ni Yusuf kaa mea meteteles gandum waki Mesir. 4Ta’an si Yakub si reiy’ minayala si Benyamin, tuari ni Yusuf, mea mewali-wali ampit se patuari-patuarina, karengan eng genangna: “Wo’o wona’na sia toron eng kacilaka’an ee sangari.”5Ni’itu mouw witu nelet ne tou mineiy tumeles gandum ka’atoanola kangkasi se oki-oki’ ni Israel, karengan wawean kelalenan waki tana’ Kana’an. 6Eng kasuatan e ni’itu Yusuf si minamuali mouw tumetu’utul waki wanua i ti’i; nisia mouw si mewangker eng gandum wia se minapekasa rakyat em banua i ti’i. Ni’itu mouw eng katoroan se patuari-patuari ni Yusuf nu mineiy, wia nisia mouw sea sumaru wo mongkot ampit eng giona ma’ayo mea waki tana’.7Eng katoroan si Yusuf nu limoo’ se patuari-patuarina, makarenganouw sea sine’unna, ta’an nisia si ma’asa-asar tanu mokan nisia sitou wo’oseiy wia nisea; sia si timogor nisea ampit e rimekak, em pokeiyna: “Wisa o meiy kouw?” E wingkot nea: “Waki tana’ Kana’an kaa meiy meteteles sesiwon kekaanen.” 8Memang si Yusuf si sumine’u se patuari-patuarina i ti’i, ta’an nisia si reiy’ kasine’uan nea.9O laa i kaghenangola si Yusuf e nipi-nipina en tanume nisea. Lumila’ mouw sia wia nisea: “Nikouw i yi’i kouw tumetegha’, kouw mineiy kaa meiy meleloo’ witu e wisa em banua i yi’i reiy’ tinayuran.” 10Ta’an e wingkot nea: “Reiy tuangku! Ta’an i te kaa meiy meteteles sesiwon kekaanen se hamba-hambamu i yi’i mineiy. 11 11Nikeiy nu waya i yi’i keiy oki’ waki siesa ama’; nikeiy i yi’i keiy tou redeiy; hamba-hambamu i yi’i keiy reiy’ tumetegha’.”12Ta’an nisia si limila’ wia nisea: “Reiy! Nikouw kouw mineiy kaa meiy meloo-loo’ sa wisa em banua i yi’i reiy’ tinayuran.” 13O laa e wingkot nea: “Hamba-hambamu i yi’i keiy mapulu’ o rua tou, keiy nu matuari, oki’ waki siesa ama’ waki tana’ Kana’an, ta’an si taweng en teakan si waki si ama’ meiy, wo siesa si reiy’ mouw wia kasi.”14O laa em pokeiy ni Yusuf wia nisea: “Tuana mouw! En tanu mouw neiyku i lila’la wia nikoo eng ketare: nikouw i yi’i kouw tumetegha’. 15Witu eng kapualitan i yi’i kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ i wa’awa’: kaa em patou-touan ni Firaun, nikouw kouw reiy’ mete’u rumo’ume wia nyi’i, sa si patuarimu taweng i ti’i si reiy’ meiy wia nyi’i. 16I reo mouw siesa wia nikouw laa sumungkule si tuarimu i ti’i, ta’an nikouw i yi’i kouw lewo’ sa reiy’ minena-ena’ kinurung wia nyi’i. Ampit en tuana e lelila’annu en toro i wa’awa’, sapa ku’a re’en tu ulit, wo sa reiy’, kaa em patou-touan ni Firaun, eng kasa uli-ulitouw nikouw i yi i kouw tumetegha’.” 17Wo i ghoremna mola sea mewali-wali witu eng gorem em petaangan telu nga endo eng keurena.18Witu nendo eng katelu lumila’ mouw si Yusuf wia nisea: “Siwonouw teinti’i, takar nikouw kouw laa mena-ena’ tumou, niaku ku talo si Empung. 19Sa kouw tou redeiy, ma’anouw waki nikouw nu matuari tumele’u siesa tou kinakurungan wia em bale petaangan, ta’an mea mouw kouw, alinouw eng gandum kaa laa ma’ompasla narem ne esa nga pumpun em balemu. 20Ta’an si patuarimu taweng i ti’i si lewo’ sa reiy’ alin niouwmi wia niaku, rio e lelila’annu i ti’i em pakaloo’o-loo’ola e nulit wo kouw te’a mate.” Tuana mouw en siniwo nea.21Nisea se meila’ siesa wia se walina: “Uli-ulitouw kita timanggong em bua’na en dosa ta witu si tuari ta i ti’i: e reiy’ ku’a re’en kita limoo’ kumura eng kase’esek natena, eng katoroan nisia nu maaleiy en tongkoupusen wia nikita, ta’an kita reiy’ limingala ni’i paaleiyna. Ni’itu mouw eng karenganna eng kase’esekan i yi’i en timoro nikita.” 22O laa si Ruben si miningkot nisea: “E reiy’ ku’a re’en eng ketareanna ku limila’la wia nikoo: Te’a mouw kouw sumiwo en dosa witu sioki’ i ti’i! Ta’an kouw reiy’ limingala lelila’angku. En teakan en daa’na eng kine’imi wia nikita.”23Ta’an nisea se reiy’ mete’u, kaa si Yusuf si mete’u e lelila’an nea, karengan nisea se minake siesa tou sigha’ baasa. 24Takar si Yusuf si rimo’umi en tou waki nisea, laa o mame’. Kamurian sia marengi wia nisea wo mesesusuiy ampit nisea; sia medomi si Simeon waki elet nea; laa o i reo tongkorun witu en sinaru em beren nea. 25Nu reiy’ mouw i tu Yusuf si minerentala, kaa en tampa eng gandum nea e laa pumpunan ampit eng gandum wo kaa e loit nea siesa o siesa e laa i warengla witu eng gorem eng karongna, ma’an em balun nea wia lalan e laa i weela wia nisea. Tuana mouw en tinuanala ne tou wia nisea i ti’i.26Nu reiy’ mouw i tu sea tu’u muat eng gandum i ti’i witu natas ne keledai nea, laa o mae mouw sea. 27Eng katoroan siesa tou minuka’la eng karongna kaa laa mewewee kumaan si keledaina witu en tampa niena’an, linoo’onala e loitna em bitukan eng gorem en sumana eng karongna. 28Em pokeiyna wia se patuari-patuarina: “Loitku neiy i warengla; loo’on, em bitukan eng gorem eng karongku!” O laa nate nea minatewang wo sea metetu’usan matenggo’ogho ampit limila’: “Sapa mouw kasi en siniwo ni Empung wia nikita !”29Eng katoroan nisea nu i ka’ayola wia si Yakub, ama’ nea, waki tana’ Kana’an, nisea se mina’asarla e reiy’ sa mina’asa em pine’an neami, em pokeiyna: 30“Tou i ti’i, nyi’a i yi’i si minamuali tuang witu em banua i ti’i, si timogorola nikeiy ampit rimekak wo matuanala nikeiy tanume se tumetegha’ em banua i ti’i. 31Ta’an em pokeiy meiy wia nisia: Nikeiy keiy tou redeiy, keiy reiy’ tumetegha’. 32Nikeiy keiy mapulu’ o rua matuari, oki-oki’ ni ama’ meiy; siesa si reiy’ mouw wia kasi, wo si taweng en teakan si waki si ama’ meiy, waki tana’ Kana’an.33Laa o pokeiy ni tou i ti’i, nyi’a i yi’i si minamuali tuang witu em banua i ti’i, wia nikeiy: Waki kapualitan i yi’i niaku ku laa mete’u, sapa ku’a re’en nikouw kouw tou redeiy: waki nikouw nu matuari kouw lewo’ sa reiy’ mouw tumele’ula siesa tou wia niaku; kamurian maali mouw gandum kaa laa ma’ompasla e narem ne esa nga pumpun em balemu wo mea mouw; 34Laa o alinomi wia niaku si patuarimu taweng i ti’i, takar niaku ku laa mete’ula, kaa nikouw kouw reiy’ tumetegha’, ta’an tou redeiy; wo niaku ku laa marengla si patuarimu i ti’i wia nikoo, wo toro mouw kouw kumelangla em banua i yi’i ampit e waya’an i te.”35Eng katoroan nisea nu minanginreiy’sisapala eng karong nea, kaloo’ala wawean en sompoiy-sompoiy loit niesa o niesa witu eng karongna; wo eng katoroan nisea ma’an si ama’ nea limoo’ en sompoiy-sompoiy loit i ti’i, kineide’anouw sea. 36Wo si Yakub, ama’ nea, lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw simiwola niaku kinaliongan se oki-oki’ku: Yusuf si reiy’ mouw wia kasi, wo si Simeon si reiy’ mouw wia kasi, en teakan si Benyamin tu’u si laa pa’alin niouw kangkasi. Niaku mouw i yi’i si tumanggong em baya-wayana i ti’i!”37Laa o lumila’ mouw si Ruben wia si ama’na: “Se rua oki’ku tuama se toro wunu’unnu, sia reiy’ alingkumi wia nikoo; i sarakanola sia witu lawasku, takar nisia si alingkumi mareng wia nikoo.” 38Ta’an e wingkotna: “Sioki’ku i ti’i si reiy’ laa mea maname mewali-wali ampit nikouw, karengan si kaka’na si minate mouw wo nisia mokan si timele’u; sa sia toron eng kacilaka’an wia lalan pekekelangan niouw, takar tantu mouw nikouw kouw laa sumiwola niaku nu puti’ mouw wu’uk i yi’i tumumpa mea waki kaoatan ne tou minate karengan e mengasi’.”

Chapter 43

Patuari-patuari ni Yusuf minea waki Mesir i wee eng karuana

1Ta’an eng kasa hebat eng kelalenan waki wanua i ti’i. 2Wo nu reiy’ mouw eng gandum nialimi waki Mesir i ti’i mina’apu mouw kinaan, lumila’ mouw si ama’ nea: “Mea mouw kasi tumelesi toyo’ en sesiwon kekaanen i wee nikita.”3O laa si Yehuda mingkot nisia: “Tou i ti’i si ngime’enge’ mola nikeiy ampit e makauli-ulit: Nikouw kouw reiy’ toro lumoo’ eng gioku, sa si tuarimu i ti’i si reiy’ wia mewali-wali ampit nikouw. 4Sa koo pa’ar mayala si tuari meiy mea mewali-wali ampit nikeiy, takar keiy pa’ar mea maname wo tumeles en sesiwon kekaanen i wee nikoo. 5Ta’an sa koo so’o mewewayala nisia mea, takar nikeiy keiy reiy’ laa mea maname, karengan sitou i ti’i si limila’ mola wia nikeiy: Nikouw kouw reiy’ toro lumoo’ eng gioku, sa si tuarimu i ti’i si reiy’ mewali-wali ampit nikouw.”6Laa o lumila’ mouw si Israel: “Ka’a kouw mapa eiy eng kacilaka’an wia niaku ampit minakite’ula wia sitou i ti’i, kaa waweane’ si tuari miou esa?” 7E wingkot nea: “Sitou i ti’i si minueiy mouw nikeiy ampit e makauli-ulit en tanume nikeiy nuesa wo en tanume se kawanua patuari ta: Matou-toupe’ ku’a re’en si ama’mu? Waweane’ ku’a re’en tuarimu kasi? Wo nikeiy keiy minakite’u mola em baya nyi’a wia nisia tanu eng kaulitna. Kumura keiy o toro tumikala kaa nisia si laa lumila’: Alinomi wia nyi’i si tuarimu.”8Laa o lumila’ mouw si Yehuda wia si Israel, ama’na: “I waya mola sioki’ i ti’i mea mewali-wali ma’an niaku; takar keiy laa mouw tumiro’ wo mea, rio kita minena-ena’ matou-tou wo te’a mate, le’os nikeiy ka’apa tu’u nikoo wo se oki’ meiy. 9Niaku mouw si tumanggong nisia; nikoo koo toro kume’imi nisia waki niaku; sa aku reiy’ malimi nisia wia nikoo wo tumampala nisia witu en sinarumu, takar niaku mouw si makadosa wia nikoo i wee eng keure-urena. 10Sa kita reiy’ mengure-ngure, takar tantu mouw nikeiy en teakan keiy minakarua mola minareng.”11O laa si Israel, ama’ nea, lumila’ wia nisia: “Sa tuana, sumiwo mouw teinti’i: Edonouw em bua’na kasa le’os wia em banua i yi’i witu en tampa eng gandummu wo alinouw wia sitou i ti’i tanume en sesempe: en toyo’ balsam wo toyo’ madu, damar wo en damar ladan, wu’ana em bi’ouw wo wu’ana em badam. 12Wo mali mouw loit makarua lumepet eng kelakerna: e loit neiy mouw i warengla witu eng gorem en sumana eng karong-karongmu i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw alin niouw sumoup; wo’o wona’na ni’itu e nesa kalikokoan.13Paalinouw kangkasi si tuarimu i ti’i, tumiro’ mouw wo marengouw kasi wia sitou i ti’i. 14Empung Si Makakuasa satorona si sumiwo sitou i ti’i mee en tongkoupusen wia nikoo, rio sia mayala se patuarimu e walina i ti’i ma’an si Benyamin marengi. En tanume niaku i yi’i, sa i kase’esek ku kaliongan se oki-oki’ku, ma’anouw kangkasi kaliongan!” 15O laa se tou-tou i ti’i se minedo en sesempe i ti’i wo medo e loit maka rua lumepet eng kelakerna, ma’an si Benyamin kangkasi; sea tumiro’ wo mea waki Mesir. Kamurian rumedeiy mouw sea witu en saruan ni Yusuf.16Eng katoroan si Yusuf nu limoo’ si Benyamin mewali-wali ampit nisea, lumila’mouw sia wia si kapala em balena: “Alinouw se tou i yi’i mea witu eng gorem em bale, i reretola esa nga ipus tekapen wo tiro’onola i tu, karengan se tou-tou i yi’i se laa kumaan mewali-wali ampit niaku wia nendo marorake i yi’i.” 17Tou i ti’i si timuanala tanu neiy i lila’la ni Yusuf wo alinna mouw se tou-tou i ti’i mea witu eng gorem em bale ni Yusuf.18Laa o keide’anouw se tou-tou i ti’i, karengan nisea se niali mea witu eng gorem em bale ni Yusuf. Em pokeiy nea: “E minamuali kapualitan kita nialimi wia nyi’i, nyi’a mouw eng kapualitan e loit neiy i warengla witu eng gorem eng karong ta witu eng ketarena i ti’i, wo rio kita regon wo sikopen wo rio kita atan wo se keledai ta se edon.” 19Karengan e ni’itu sea rumetenla si kapala em bale ni Yusuf i ti’i, wo lumila’ wia nisia witu en saruan em pepalen em bale: 20“Toro sumusuiyla tuang! Nikeiy eng ketareanna keiy mineiy wia kaa meiy meteteles en sesiwon kekaanen,21Ta’an eng katoroan nikeiy nu i ka’ayola waki tampa niena’an wo muka’la eng karong meiy, kaloo’anouw e loit meiy siesa o siesa ampit e reiy’ kinare’uan eng kelakerna em bitukan eng gorem sumana eng karong. Ta’an en teakan nikeiy keiy minalimi nyi’a sumoup. 22Loit walina meiy e niali meiymi kangkasi wia nyi’i kaa laa i peteteles en sesiwon kekaanen; nikeiy keiy reiy’ mete’u seiy si mineela e loit meiy i ti’i witu eng gorem eng karong meiy.” 23Ta’an e wingkotna: “Maka penesouw, te’a meide’; Empungmu wo si Empung ni ama’mu si minee mola wia nikoo em budel neiy i katenem witu eng gorem eng karongmu; loitmu i ti’i en sinungkulku mola.” Kamurian i ro’una momi si Simeon wo alinna wia nisea.24Nu reiy’ mouw sitou i ti’i nu minalila nisea witu eng gorem em bale ni Yusuf, weeannala rano, rio sea moas e ne’a; keledai nea kangkasi se wineeanna kumaan. 25Nu reiy’ mouw i tu sea timiro’la en sesempe nea ma’ena’la si Yusuf nu meiy witu nedo marorake, karengan nisea se liminga mola, kaa nisea se laa kumaan witu.26Eng katoroan si Yusuf nu minarengomi, sea mali en sesempe em bia nisea i ti’i wia si Yusuf witu eng gorem em bale, laa o maongkot wia nisia i ka’ayome en tana’. 27Nu reiy’ mouw i tu sia mueiy wia nisea sapa ku’a re’en sea lawir; o kasi em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en si ama’mu si tu’a mouw patotoren noiuwla i ti’i si lawir? Matou-tou pe’ ku’a re’en sia?”28E wingkot nea: “Hambamu, ama’ meiy, si lawir; nisia si matou-toupe’. ”Nu reiy’ mouw i tu kumururouw sea wo maongkot. 29Eng katoroan si Yusuf nu tumu’use wia nisea, linoo’ona mouw si Benyamin, tuarina, esa nga ina’ ampit nisia, laa o pokeiyna: “I yi’i mouw ku’a re’en si tuarimu taweng i ti’i si neiy miouw mouw i penoto-notorla wia niaku?” O kasi em pokeiyna “Empung satorona si meela upus karunia wia nikoo, oki’ku!”30O laa makarenganouw si Yusuf rumou’mi witu, karengan e natena eng kasa ma’arip malelola si tuarina i ti’i, wo seronna mola en tampa kaa laa ma’ame’; sia ghumorem witu eng gorem e ri’irir, laa o mame’ witu. 31Nu reiy’ mouw i tu rumi’amusouw sia wo sia mapatuu’ mea witu luar. Sia si timaang natena wo lumila’: “I sakeiy momi eng kekaanen.”32O laa i sakeiy momi eng kekaanen, i wee si Yusuf neiy i ketampas, i wee se patuari-patuarina neiy i ketampas wo i wee se tou Mesir se mewali-wali mekaan ampit nisea i ti’i neiy i ketampas; karengan se tou Mesir se reiy’ toro mekaan mewali-wali ampit se tou Ibrani, karengan eng kapualitan i ti’i e nesa kawengi’isan i wee se tou Mesir. 33Patuari-patuarina i ti’i se rimuber witu en saruan ni Yusuf, waki si polon i ka’ayo si taweng i ka’ayo sea metetu’usan ampit e ma’erang. 34Laa o i sakeiyi wia nisea en sesakeiyan waki meja ni Yusuf, ta’an eng kina’atoan ni Benyamin e maka lima lebe laker ta’an se susur tou e walina. Laa o kumoo’ mouw sea wo mepa’a-pa’ar mewali-wali ampit nisia.

Chapter 44

Piala ni Yusuf neiy i kaliong wo eng kina’atoala

1Nu reiy’ mouw i tu i perentana mola wia si kapala em balena: “Pumpunanouw eng karong ne tou-tou i ti’i ampit eng gandum, takura en toro alin nea, wo i reta’ mola loit niesa o niesa witu eng gorem sumana eng karongna. 2Wo em pialaku, em piala perak i ti’i, i reta’la witu eng gorem sumana eng karong ni oki’ taweng ma’an e loit wewear eng gandumna kangkasi.” Takar siwonna mola tanu neiy i lila’la ni Yusuf.3Katoroan memo’odona nendo en terang tana’, tou se minayame nisea ma’an se keledai nea. 4Ta’an tare mouw i te sea nu rumo’umi waki kota i ti’i, e reiy’pe’ kasi rou’ eng kewa’akatna, lumila’ mouw si Yusuf wia si kapala em balena: “Tumiro’ mouw, ki’itenouw se tou-tou i ti’i, wo sakawisa koo i ka’ayola wia nisea, i lila’ mola wia nisea: Ka’a kouw simuli’ e le’os ampit e lewo’? 5E reiy’ ku’a re’en nyi’i em piala pepaken ni tuangku kaa laa mekekoo’ wo e naram pepakenna kaa laa metetebo? Nikouw kouw simiwo lewo’ ampit timuanala en tuana.”6Eng katoroan i ka’ayola wia nisea, i abarna mola wia nisea e lelila’an ni Yusuf i ti’i. 7E wingkot nea wia nisia: “Ka’a si tuangku si meila’la lelila’an en tuana? Wa’akatouw wia se hamba-hambamu i yi’i kaa laa sumiwo en tuana!8E reiy’ ku’a loit e niato meiyla witu eng gorem sumana eng karong meiy e niali meiy momi sumoup wia nikoo waki tana’ Kana’an? Ma’an tu’una keiy rumongkiti e mas ka’apa perak waki wale ni tuangmu? 9Wia si seiy waki se hamba-hambamu i yi’i ka’atoan em piala i ti’i, ma’anouw sia mate, nikeiy kangkasi i yi’i keiy laa mamuali ata ni tuangku.” 10Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw sia: “Iyoon, nusulmu i ti’i e le’os; ta’an wia si seiy ka’atoan em piala i ti’i, nisia i te si laa mamuali ataku wo nikouw nu walina i ti’i kouw laa i kewayami waki kaselokan.”11Laa o makarenganouw nisea siesa o siesa tumumpala eng karongna witu en tana’ wo siesa o siesa muka’ eng karongna. 12Wo si kapala em bale i ti’i si simoisap nyi’a maka le’o-le’os; nisia si kimetare wia si polon i ka’ayo wia si taweng; takar ka’atoanola em piala i ti’i witu eng karong ni Benyamin. 13Laa o sea kumurensangla eng karaiy nea wo siesa o siesa muatla wia si keledai nea, wo sea mareng waki kota.14Katoroan si Yehuda wo se patuari-patuarina i ka’ayola waki ghorem em bale ni Yusuf, Yusuf si witupe’, mongkotouw sea ma’ayome waki tana’ witu en saruanna. 15Lumila’ mouw si Yusuf wia nisea: “Em pasiwo-siwon sapa mouw ku’a re’en en tinuana miouwla i yi’i? E reiy ku’a re’en kete’uan niouw, kaa sitou tanu niaku i yi’i si tantu toro tumebo?”16Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Yehuda: “Sapa mouw ku’a re’en e laa meiy i lila’la wia si tuangku, sapa mouw ku’a re’en e laa meiy i wingkot, wo ampit en sapa ku’a re’en keiy laa mulitela en tou meiy? Empung si minapa’ato mola eng kaselokan ne hamba-hambamu i yi’i. Takar nikeiy i yi’i, ata ni tuangku mouw nikeiy, le’os nikeiy ka’apa tu’u sitou wia si seiy kina’atoala em piala i ti’i.” 17Ta’an e wingkotna: “Wa’akatouw waki niaku kaa laa sumiwo en tuana! Wia si seiy si kina’atoan em piala i ti’i, nisia mouw si laa mamuali ataku, ta’an nikouw i yi’i, mea mouw sumoup ampit e lawir wia si ama’mu.”

Yehuda rimapit si Benyamin

18Laa o mapatuu’ mouw si Yehuda tumawila nisia wo lumila’: “Toro lumila’la tuangku, iyonala satorona si hambamu i yi’i tumotorla esa nga engkol lelila’an wia si tuangku wo te’a mouw satorona tumo’or e nupi’mu wia si hambamu i yi’i, karengan si tuangku nyi’a mouw si tanu si Firaun nuesa. 19Tuangku si minueiy mola wia se hamba-hambana i yi’i: Waweane’ ku’a re’en ama’ ka’apa patuari miouw?20Wo nikeiy keiy mingkot si tuangku: Nikeiy keiy makapunyape’ ama’ e tu’a wo waweane’ sioki’na taretumou, si minatou witu masa tu’ana; kaka’na si minate mouw, nisia mokan nuesa si timele’u waki nisea nu esa nga ina’, karengan e ni’itu si ama’na si kasa moupus nisia. 21O laa si tuangku lumila’ wia se hamba-hambamu i yi’i: Alinomi sia wia niaku, rio em berenku lumoo’ nisia. 22Ta’an e wingkot meiy wia si tuangku: Sioki’ i ti’i si reiy’ mete’u tumele’ula si ama’na, karengan sa sia tumele’ula si ama’na, tantu mouw si ama’ i yi’i si mate.23Kamurian si tuangku lumila’ wia se hamba-hambamu i yi’i: Sa si tuarimu taweng i ti’i si reiy’ meiy wia mewali-wali ampit nikouw, kouw reiy’ toro lumoo’ eng gioku kasi. 24Nu reiy’ mouw nikeiy nu minarenge waki si hambamu, ama’ku, takar nikeiy keiy minakite’ula wia nisia e lelila’an ni tuangku i ti’i. 25Kamurian si ama’ meiy si limila: Marengouw kouw tumelesi toyo’ en sesiwon kekaanen i wee nikita. 26Ta’an e wingkot meiy: Nikeiy keiy reiy’ mete’u mea maname. Sa si tuari meiy taweng si mewali-wali ampit nikeiy, tare mouw keiy laa mea maname, karengan nikeiy keiy reiy’ toro lumoo’ eng gio ni tou i ti’i, sakawisa si tuari meiy taweng si reiy mewali-wali ampit nikeiy.27Kamurian lumila’ mouw si hambamu, ama’ku, wia nikeiy: Nikouw kouw mete’u, kaa si ka’awuku si timimea’ mola se rua oki’ i wee niaku; 28siesa si minea mouw timele’ula niaku, wo niaku ku limila’ mouw: Tantu mouw nisia si rina’akep ni tekapen lela’, wo i ka’ayo en teakan niaku ku reiy’pe’ limoo’la nisia minarengi. 29Sa sioki’ i yi’i si edon niouwmi kangkasi waki niaku, wo sia toron eng kacilaka’an, takar tantu mouw nikouw kouw laa sumiwola niaku si puti’ mouw wu’uk i yi’i tumumpa mea waki kaoatan ne tou minate karengan eng karor cilaka.30Takar en teakan, sakawisa aku meiy wia si hambamu, ama’ku, wo reiy’ mewali-wali ampit nikeiy sioki’ i ti’i, e nulitna si ama’ku si reiy’ mete’u tumou sa reiy’ ampit nisia, 31tantu mouw e laa mamuali, sakawisa loo’onna sisoki’ i ti’i si reiy’ wia, kaa nisia si laa mate, wo se hamba-hambamu i yi’i se laa sumiwola si hambamu, ama’ meiy si puti’ mouw wu’uk i ti’i, tumumpa mea waki kaoatan ne tou minate karengan e mengasi’. 32Ta’an si hambamu i yi’i si timanggongola sioki’ i ti’i witu si ama’ku ampit e lelila’an: Sa aku reiy’ malimi nisia marengi wia si ama’, takar niaku mouw si makadosa wia si ama’ i wee eng keure-urena.33Eng karengan e ni’itu, le’osouw si hambamu i yi’i si tumele’u mamuali ata ni tuangku sumawelela sioki’ i ti’i, wo ma’anouw sioki’ i ti’i mareng mewali-wali ampit se patuari-patuarina. 34Karengan ma’an tu’una aku mareng wia si ama’ku, sakawisa sioki’ i ti’i si reiy’ mewali-wali ampit niaku? Niaku ku reiy’ laa makawoo lumoo’ eng karor cilaka e laa tumoro si ama’ku.”

Chapter 45

Yusuf minapasine’ula en touna wia se patuari-patuarina

1Eng katoroan e ni’itu Yusuf si reiy’ mouw mete’u tumaang e natena kasi witu en sinaru em baya ne tou se rimedeiy witu retenna, laa o rumekeiy mouw sia: “I reo mouw rumo’ula em baya ne tou wia nyi’i.” Takar e reiy’la siea tou tu’u si timele’u minena’ witu mewali-waali si Yusuf, eng katoroan nisia nu minapasine’ula en touna wia se patuari-patuarina. 2Nu reiy’ mouw i tu mame’ mouw sia ente-ente’, i ka’ayo kinalinga’an wia se tou Mesir wo wia se esa nga pumpun e istana ni Firaun. 3Wo si Yusuf si limila’ wia se patuari-patuarina: “Niaku mouw si Yusuf! Matou-toupe’ ku’a re’en si ama’? “Ta’an se patuari-patuarina se reiy’ mete’u mingkot nisia, karengan nisea se meide’ wo matenggo’ogho’ mesesarula nisia.4O laa em pokeiy ni Yusuf wia se patuari-patuarina i ti’i: “Meiy mouw tumawi-tawimi.” Takar tumawi mola sea. Em pokeiyna kasi: “Niaku mouw si Yusuf, patuarimu, neiy miouw i wangker waki Mesir. 5Ta’an en teakan, te’a mouw masusa ate wo te’a mouw meneselela en tou, karengan nikouw minangker niaku mineiy wi’i, karengan kaa laa ma’alar em patou-touan niouw Empung si rimeo niaku kumetaremi nikouw. 6Karengan rua mouw nge te’un wawean kelalenan witu em banua i yi’i wo eng keurean lima nge te’une’ kasi se tou se reiy’ laa majeko ka’apa mupu’.7Takar Empung si rimeo mouw niaku kumetaremi nikouw kaa laa meram eng kato’orongan ne see’mu wia em bumi i yi’i wo kaa laa ma’alar em patou-touannu, i ka’ayo se esa nga weteng wangko’ wia nikoo se ka’ale’an. 8Ni’itu mouw e reiy’ mouw nikouw si rimeo niaku meiy wi’i, ta’an si Empung; Nisia mouw si timampa momi niaku tanume si ama’ i wee si Firaun wo tuang ne minapekasa istanana wo tanume si kuwasa e minapekasa en tana’ Mesir.9Makarenganouw kouw mareng wia si ama’ wo i lila’ mola wia nisia: Teinti’i mouw em pokeiy ni Yusuf, oki’mu: Empung si timampa momi niaku tanume si tuang witu minapekasa Mesir; meiy mouw matola niaku te’a mouw mengena-ngena’. 10Nikoo koo laa mena’ waki tana’ Gosyen wo laa rumeten wia niaku, nikoo ma’an se oki’ wo puyunmu, membe’ domba wo se lembu sapimu wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’annu. 11Mana mouw niaku laa malar nikoo – karengan eng kelalenan i yi’i wawean lima nge te’une’ kasi – rio koo te’a malengeiy mewali se esa nga pumpun em balemu wo em baya ne tou se kimi’it mewali ampit nikoo.12Wo nikouw kouw limoo’ mola ampit em beren nuesa, wo si patuariku Benyamin kangkasi, kaa en sumaku nuesa e limila’la nyi’a wia nikoo. 13Karengan e ni’itu i asarola wia si ama’ e reiy’ sa mina’asa eng kewangko’angku wia em banua Mesir i yi’i, wo e reiy’ sa mina’asa e linoo’o miouw mola, kamurian makarenganouw alini si ama’ meiy wi’i.”14Laa o rawakennamouw e lee’ ni Benyamin, tuarina i ti’i, wo mame’ mouw sia, wo mame’ mouw kangkasi si Benyamin witu em paluka ni Yusuf. 15Yusuf si simiong em baya se patuarina i ti’i ampit e nupus wo sia maame’ ampit rimawak nisea. Nu reiy’ mouw i tu tare mouw se patuari-patuarina menusu-nusuiy ampit nisia.16Eng katoroan witu eng gorem e istana ni Firaun nu liminga nabar, kaa se patuari-patuari ni Yusuf se mineiy, eng kapualitan i ti’i en sinungkul ampit e le’os ni Firaun wo ne pegawai-pegawaina. 17Laa o lumila’ mouw si Firaun wia si Yusuf: “I lila’ mola wia se patuari-patuarimu: Siwonouw teinti’i: muatanouw se tekapen-tekapennu wo mea mouw waki tana’ Kana’an, 18sungkulenouw si ama’mu wo se esa nga pumpun em balemu wo meiy mouw matola niaku, takar niaku ku laa meela wia nikoo sapa eng kasa le’os wia en tana’ Mesir, i ka’ayo kuow laa me’an eng karewuran en tana’ i yi’i.19Tumodongla nyi’a nikoo koo maka’ato perenta lumila’la wia nisea: siwonouw teinti’i: alinouw eng kareta waki tana’ Mesir i wee se oki-okimu wo se ka’awu-ka’awumu, sungkulenomi si ama’mu maname wo meiy mouw wi’i. 20Te’a mouw kouw mapedam moupus metetele’umi em barang-barangmu, karengan sapa eng kasa le’os wia minapekasa en tana’ Mesir i yi’i nyi’a mouw eng kapunya’annu.”21Tuana mouw en tinuanala ne oki-oki’ ni Israel i ti’i. Yusuf si mineela eng kareta wia nisea i ki’it em perenta ni Firaun; o kangkasi neiy i weela wia nisea e walun wia lalan. 22Wia nisea siesa o siesa se wineeanna esa nga ketor sesawelen wo wia si Benyamin si wineeanna telu nga atus loit perak wo lima nga ketor sesawelen. 23E walinana ni’itu wia si ama’na i papa’alinala se mapulu’ nga ipus keledai raghar, minuatan ampit e sapa eng kasa le’os waki Mesir, awes kangkasi se mapulu’ nga ipus keledai mereiy, minuatan ampit eng gandum wo roti wo eng kekaanen i wee si ama’na witu em pekekelangan.24Kamurian sia mayala se patuarina ampit e limila’ wia nisea: “Te’a mouw memero-meroan wia lalan.” 25Tuana mouw sea nu rimo’umi waki tana’ Mesir wo i ka’ayo waki tana’ Kana’an, wia si Yakub, ama’ nea. 26Nisea se mina’asarla wia nisia: “Yusuf si matou-toupe’, awes tare nisia mouw si minamuali kuasa witu minapekasa en tana’ Mesir.” Ta’an nate ni Yakub e minena’ ghe’egher, karengan nisia si reiy’ mouw me’emanla nisea.27Ta’an eng katoroan nisea nu mina’ayola wia nisia e reiy’ sa mina’asa lelia’an neiy i totorla ni Yusuf, wo eng katoroan linoo’ona eng kareta neiy i papa’alimi ni Yusuf kaa meiy mesesungkul nisia, takar tumo’orouw sumoup eng kaketeran ni Yakub, ama’ nea i ti’i. 28Em pokeiy ni Yakub: “Awesouw ni’itu; sioki’ku Yusuf si matou-toupe’; niaku ku pa’ar mea lumoo’ nisia, nu reiy’pe’ aku mate.”

Chapter 46

Yakub simoro’ mea waki Mesir

1Ni’itu mouw mae mouw si Israel ampit e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’nna wo sia i kaa’ayola waki Bersyeba, laa o i sempenala en tetule rineret wia si Empung ni Ishak ama’na. 2O mee mouw nuwu’ si Empung wia si Israel witu em pineleloo’ e nedo wengi: “Yakub, Yakub!” En singkomna: “Ya, Tuhan.” 3O laa e nuwu’-Na: “Niaku mouw ku Empung, Empung ni ama’mu, te’a mouw meide’ mea waki Mesir, karengan Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali bangsa kewangko’ maname. 4Niaku nuesa si laa rumapitla nikoo mea waki Mesir wo tantu mouw Niaku kangkasi ku laa mali nikoo mareng; wo e lawas ni Yusufouw e laa lumikepla em pepi’ipit em berennu ee sangari.”5Laa o rumo’u momi si Yakub waki Bersyeba, wo se oki-oki’ ni Israel se minali si Yakub, ama’ nea, ma’an se oki’ wo se ka’awu nea, wo sea sumeretla eng kareta neiy i papa’ali ni Firaun kaa laa sumungkul nisea. 6Nisea se minaali kangkasi se papiaran nea wo em budel nea, eng kina’atoan nea waki tana’ Kana’an, laa o i ka’ayo mola sea waki Mesir, nyi’a i yi’i si Yakub wo se minapekasa ne see’na se mewali-wali ampit nisia. 7Oki-oki’ wo se puyun-puyunna tuama wo wewene, se minapekasa ne see’na se nialina mouw mea waki Mesir.8Nyi’i mouw e ngaran-ngaran ne bani Israel se mineiy waki Mesir, nyi’a i yi’i si Yakub ma’an se see’na. Oki’ polon ni Yakub nyi’a mouw si Ruben. 9Oki-oki’ ni Ruben nyi’a mouw si Henokh, Palu, Hezron wo si Karmi. 10Oki-oki’ ni Simeon nyi’a mouw si Yemuel, Yamin, Ohad, Yakhin wo si Zohar ma’an si Saul, oki’ niesa wewene Kana’an. 11 11Oki-oki’ ni Lewi nyi’a mouw si Gerson, Kehat wo si Merari.12Oki-oki’ ni Yehuda nyi’a mouw si Er, Onan, Syela, Peres wo si Zerah; ta’an si Er wo si Onan se minate waki tana’ Kana’an; wo se oki-oki’ ni Peres nyi’a mouw si Hezron wo si Hamul. 13Oki-oki’ ni Isakhar nyi’a mouw si Tola, Pua, Ayub wo si Simron. 14Oki-oki’ ni Zebulon nyi’a mouw si Sered, Elon, wo si Yahleel 15Ni’itu mouw se see’ ni Lea, si timimea’la i wee si Yakub waki Padan-Aram se oki-oki’ tuama ma’an si Dina kangkasi, oki’na wewene. Ni’itu mouw em baya nea, tuama wo wewene, eng kelakerna se telu nga pulu’ o telu nga imukur.16Oki-oki’ ni Gad nyi’a mouw si Zifyon, Hagi, Syuni, Esbon, Eri, Arodi wo si Areli. 17Oki-oki’ ni Asyer nyi’a mouw si Yiswa, Yiswi wo si Beria; Serah nyi’a mouw si patuari nea wewene; wo se oki-oki’ ni Beria nyi’a mouw si Herber wo si Malkiel. 18Ni’itu mouw se see’ ni Zilpa, nyi’a i yi’i si hamba wewene si neiy mouw i weela ni Laban wia si Lea, oki’na wewene, wo timimea’la se oki-oki’ i wee si Yakub; em baya nea se mapulu’ o enem nga imukur.19Oki-oki’ ni Rahel, ka’awu ni Yakub, nyi’a mouw si Yusuf wo si Benyamin. 20I wee si Yusuf minatou si Manasye wo si Efraim waki tana’ Mesir, se neiy i patoula ni Asnat i wee nisia, oki’ wewene ni Potifera, imam waki On. 21Oki-oki’ ni Benyamin nyi’a mouw si Bela, Bekher, Asybel, Gera, Naaman, Ehi, Rosh, Mupim, Hupim wo si Ared. 22Ni’itu mouw se see’ ni Rahel, se neiy mouw i patoula i wee si Yakub, em baya nea eng kelakerna se mapulu’ o epat nga imukur.23Oki’ ni Dan nyi’a mouw si Husim. 24Oki-oki’ ni Naftali nyi’a mouw si Yahzeel, Guni, Yezer wo si Syilem. 25Ni’itu mouw se see’ ni Bilha, nyi’a i yi’i si hamba wewene neiy i weela ni Laban wia si Rahel, oki’na wewene wo si timimea’la se oki-oki’ i ti’i i wee si Yakub – em baya nea eng kelakerna se pitu nga imukur.26Em baya ne tou se neiy i ka’ayomi waki Mesir mewali-wali ampit si Yakub, nyi’a i yi’i se oki-oki’na nuesa, ampit e reiy’ karekenan se ka’awu ne oki-oki’na, em baya nea eng kelakerna se enem nga pulu’ o enem nga imukur. 27Oki-oki’ ni Yusuf se minatou i wee nisia waki Mesir se rua tou. Ni’itu mouw se me’urang ni Yakub se neiy i ka’ayola waki Mesir, em baya nea eng kelakerna se pitu nga pulu’ nga imukur.28Yakub rimeo si Yehuda kumelang rumerior matola si Yusuf, rio si Yusuf si meiy waki Gosyen meiy matola si ama’na. Kasuatan e ni’itu i ka’ayo mola sea waki tana’ Gosyen. 29O laa si Yusuf si minasangla eng karetana wo mea waki Gosyen, matola si Israel, ama’na. Eng katoroan sia nu maatoan ampit nisia, rawakennala e lee’ ni ama’na wo keure maame’ witu em palukana. 30Lumila’ mouw si Israel wia si Yusuf: “En teakan toromouw aku mate, niaku nu limoo’ mola eng giomu wo mamete’ula kaa nikoo koo matou-toupe’.”31Kamurian lumila’ mow si Yusuf wia se patuari-patuarina wo wia se me’urang ni ama’na i ti’i: “Niaku ku laape’ mesesaru si Firaun wo makite’ula wia nisia: Se patuari-patuariku wo se me’urang ni ama’ku, se maena’ waki tana’ Kana’an, se mineiy mouw wia niaku; 32se tou-tou i ti’i se rumerawir membe’ domba, karengan nisea i ti’i se mengengalar se papiaran, wo se membe’ dombana, lembu sapina wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna em paali-alin nea mouw.33Sakawisa si Firaun kumeret nikouw wo mueiy: Sapa ku’a re’en em pepa’ayangennu? 34Takar mingkotouw: Hamba-hambamu i yi’i se mengengalar se papiaran, rengan waki oki’pe’ i ka’ayomi en teakan, le’os nikeiy ka’apa tu’u se nene moyang meiy – ampit e maksut rio kouw toro mena’ waki tana’ Gosyen.” – Karengan se reiy’ sa mina’asa rumerawir membe’ domba nyi’a mouw e nesa kawengi’isan i wee se tou Mesir.

Chapter 47

Yakub wo si Firaun

1Kamurian mea mouw si Yusuf makite’ula wia si Firaun: “Ama’ku wo se patuari-patuariku ma’an se membe’ dombana, lembu sapina wo e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna se mineiy mouw waki tana’ Kana’an, wo en teakan nisea se waki tana’ Gosyen.” 2Waki elet ne patuari-patuarina i ti’i nialina se lima tou sumaru si Firaun.3Firaun si minueiy wia se patuari-patuari ni Yusuf i ti’i: “Sapa ku’a re’en em pepa’ayangennu?” E wingkot nea wia si Firaun: “Hamba-hambamu i yi’i se rumerawir domba, le’os nikeiy ka’apa tu’u se nene moyang meiy.” 4O kasi em pokeiy nea wia si Firaun: “Nikeiy keiy mineiy kaa meiy ma’ena’ wia em banua i yi’i tanume sitou wo’oseiy, karengan e reiy’ mola kasi patar rukut i wee se ngaeruran se papiaran ne hamba-hambamu i yi’i, karengan e me’ulit eng kelalenan i ti’i waki tana’ Kana’an; takar en teakan, iyonala se hamba-hambamu i yi’i mena-ena’ wia en tana’ Gosyen.”5Laa o lumila’ mouw si Firaun wia si Yusuf: “Ama’mu wo se patuari-patuarimu se mineiy mouw wia nikoo. 6En tana’ Mesir i yi’i e minawuka i wee nikoo. I turu’ mola wia si ama’mu wo wia se patuari-patuarimu en tampa pa’ena’an witu en tampa kasa le’os wia em banua i yi’i ma’anouw sea mena’ wia en tana’ Gosyen. Wo sa koo mete’u witu nelet nea se tou-tou e lali’ket, i tampa mola sea mamuali tumetegha’ ne ternakku.”7Yusuf si minali kangkasi si Yakub, ama’na, sumaru si Firaun. O laa si Yakub si minaleiyla berkat i wee si Firaun. 8Kamurian mueiy mouw si Firaun wia si Yakub: “Pira mouw nge te’un e numurmu? “ 9E wingkot ni Yakub wia si Firaun: “En te’un-te’un linepuangku tanume sitou wo’oseiy eng kelakerna esa nga atus telu nga pulu’ nge te’un. Te’un-te’un em patou-touangku i ti’i en toyo’ i te wo e wuruk eng ka’ada’anna, e reiy’ mina’ayo numur ne nene moyangku, nyi’a i yi’i eng kelakerna en te’un nisea nu malepu-lepu tanume se tou wo’oseiy.” 10O laa si Yakub maleiyla berkat i wee si Firaun, nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi sia waki saruan ni Firaun.11Yusuf si timudu’la wia si ama’na wo se patuari-patuarina en tampa kaa laa mena-ena’ wo wia nisea tana’ kapunya’an waki tana’ Mesir, witu en tampa kasa le’os witu em banua i ti’i, waki tana’ Rameses, tanu neiy i perentala ni Firaun. 12Wo si Yusuf si minalar si ama’na, se patuari-patuarina wo se esa nga pumpun em bale ni ama’na ampit eng kekaanen, i ki’it eng kelaker ne oki’-oki’ nea.

E winta’ ni Yusuf

13Waki minapekasa em banua i ti’i e rereiy’la si kekaanen, karengan eng kelalenan i ti’i eng kasa hebat, i ka’ayo se esa nga pumpun en tana’ Mesir wo en tana’ Kana’an se lewea’ o reawa’ karengan eng kelalenan i ti’i. 14Takar si Yusuf si minerurla e reiy’ sa mina’asa loit em paaton waki tana’ Mesir wo waki tana’ Kana’an, nyi’a i yi’i e loit i pawear eng gandum patelesen nea; wo si Yusuf si minali e loit i ti’i witu eng gorem e istana ni Firaun.15Ni’itu nu mina’apu mouw e loit waki tana’ Mesir wo waki tana’ Kana’an, o meiy mouw em baya ne tou Mesir sumaru si Yusuf ma’an meila’: “Weeani kekaanen wia keiy! Ka’a nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ mate witu en saruannu? Karengan e reiy’ mola kasi siloit.” 16E wingkot ni Yusuf: “Sa reiy’ mola kasi siloit, i wee mouw se papiarannu, takar aku laa mee kekaanen wia nikoo tanume en sawel ne papiarannu i ti’i.” 17Laa o sea mali se papiaran nea wia si Yusuf wo si Yusuf si mineela kekaanen wia nisea sawel ni kawalo, ngaeruran ne membe’ domba wo ngaeruran ne lembu sapi wo ne keledaina, ni’itu mouw i tiro’nala i wee nisea eng kekaanen sawel ne reiy’ sa mina’asa se papiaran nea witu en te’un i ti’i.18Nu limangkoiy mola en te’un i ti’i, meiy mouw sea wia nisia, witu en te’un karua, ma’an limila’ wia nisia: “Reiy’ perlu keiy kumirongla wia si tuangku, kaa nu reiy’ mouw e loit meiy nu mina’apu wo nu reiy’ mouw se ngaeruran ne papiaran neiy se minamuali mouw kapunya’an ni tuangku, e reiy’ mola kasi en timele’u en toro i sarakan meiyla wia si tuangku e reiy’ siwalina e nouwak meiy wo en tana’ meiy. 19Ka’a nikeiy keiy lewo sa reiy’ mate witu en saruan em berennu, le’os nikeiy ka’apa tu’u en tana’ meiy? Telesenouw nikeiy wo en tana’ meiy tanume en sawel eng kekaanen, takar nikeiy ampit en tana’ meiy keiy laa mamuali hamba wia si Firaun. Weeanomi tanemen rio keiy tumou wo te’a mate wo rio en tana’ i ti’i te’a mamuali karesean.”20O laa si Yusuf si timeles e reiy’ sa mina’asa en tana’ ne tou Mesir i wee si Firaun, karengan se tou Mesir i ti’i siesa o siesa se minangker em penguma’anna, karengan wuter eng kelalenan i ti’i timoro nisea. Tuana mouw em banua i ti’i e minamuali kapunya’an ni Firaun. 21Wo en tanume se rakyat i ti’i, i panginhambana mola sea waki daerah Mesir waki tempok esa i ka’ayo waki tempok e walina. 22En tana’ i te ne imam e reiy’ tinelesna, karengan se imam se minaka’ato sesawang tataap wia si Firaun, wo nisea se matou-tou witu en sesawang i ti’i; ni’itu mouw eng karenganna nisea se reiy’ minangker en tana’na.23Lumila’ mouw si Yusuf wia se rakyatna i ti’i: “Wia nendo i yi’i niaku ku timelesola nikouw wo en tana’mu i wee si Firaun; nyi’i mouw en tanemen i wee nikoo, rio kouw toro kumeror witu en tana’ i ti’i. 24En tanume em bua’na, kouw lewo’ sa reiy’ meela esa nga palima nga weteng wia si Firaun, wo e nepat nga weteng kasi, ni’itu mouw e mamuali tanemen i wee numamu wo mamuali kekaanen niouw wo nisea se witu em balemu, wo mamuali kekaanen ne oki-oki’mu.”25Laa o lumila’ mouw sea: “Nikoo koo minalarola em patou-touan neiy; asal satorona keiy maka’ato nupus ni tuangku, ma’anouw keiy mamuali hamba wia si Firaun.” 26Yusuf si simiwo eng kapualitan i ti’i minamuali esa katataapan en tanume en tana’ waki Mesir i ka’ayomi en teakan, nyi’a i yi’i kaa esa nga palima waki wua’na e mamuali kapunya’an ni Firaun; en tana’ i te em baya ne imam e reiy’ minamuali kapunya’an ni Firaun.
Yakub witu eng kesampetan em patou-touanna

27Takar mena’ mouw si Israel waki tana’ Mesir, waki tana’ Gosyen, wo nisea se minamuali penduduk witu. Nisea se minurang minuyun wo se kasa minawes eng kelaker. 28Wo si Yakub si timoupe’ mapulu’ o pitu nge te’un waki tana’ Mesir, takar e numur ni Yakub, nyi’a i yi’i en te’un-te’un em patou-touanna, e minamuali esa nga atus epat nga pulu’ o pitu nge te’un.29Eng katoroan tawi mouw nedona kaa si Israel si laa mate, keretenna mola sioki’na, Yusuf, wo lumila’ wia nisia: “Sa aku maka’ato nupusmu, i reta’ mola satorona lawasmu witu em bawa’ nakana em pa’aku, wo tumiwa’ mouw, kaa nikoo koo laa tumudu’la e nupus wo lale’ wia niaku: Te’a mouw satorona lume’osla niaku wia Mesir, 30Karengan niaku ku pa’ar maka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangku. Karengan e ni’itu i aterome niaku wia Mesir wo i le’osola niaku witu e wewaruga’an nea.” E wingkotna: “Niaku ku laa sumiwo tanu em peila’mu i ti’i.” 31Kamurian em pokeiy ni Yakub: “Tumiwa’ mouw wia niaku.” Takar si Yusuf tu’u tumiwa’ wia nisia. Laa o mongkotouw si Israel witu esa nga weka kokong en tetekelanna.

Chapter 48

Yakub minerkatla si Mansye wo si Efraim

1Nu reiy’ mouw i tu wawean tou si limila’la wia si Yusuf: “Ama’mu si rara’an!” Laa o alinna mouw se rua oki’na, Manasye wo si Efraim. 2Eng katoroan neiy i pakite’ula si Yakub: “Mineiy mouw sioki’mu Yusuf wia nikoo,” takar si Israel si minerurla em pakasa’an eng kaente’anna wo tumekelouw sia witu en tetekelanna.3Lumila’ mouw si Yakub wia si Yusuf: Empung, Si Kasakuasa si minapa’ato mola en tou wia niaku waki Lus waki tana’ Kana’an wo merkatla niaku 4ma’an minee nuwu’ wia niaku: Niaku mouw si simiwo nikoo minurang minuyun, wo Niaku ku laa sumiwo nikoo maawes eng kelaker wo mamuali esa ngaeruran bangsa-bangsa; Niaku ku laa meela em banua i yi’i wia se see’mu laa mamuali kapunya’anna eng kaure-urena.5Takar en teakan se rua oki’mu se minatou i wee nikoo wia en tana’ Mesir, nu reiy’pe’ niaku nu mineiy wia nikoo wia Mesir, niaku mouw si makapunya si Efraim wo si Manasye masuat tanu si Ruben wo si Simeon. 6wo se see’mu se ka’atoannu nu reiy’ mouw nisea, nikoo mouw si makapunya, ta’an witu wewetengan en sani’ ngaran nea e laa totoren tumo’otolela e ngaran ne rua patuarina i ti’i. 7Sa niaku, witu nedo em pinakela-kelangangkumi waki Padan, niaku ku kinepatean si Rahel waki tana’ Kana’an wia lalan, eng katoroan nikeiy keiy reiy’ mouw pirala eng kewa’akati kasi waki Efrata, wo niaku ku lime’osela nisia maname, witu en siri’ e lalan mea waki Efrata” – nyi’a i ti’i em Betlehem.8Eng katoroan si Israel nu limoo’ se oki-oki’ ni Yusuf i ti’i, mueiy mouw sia: “Seiy ku’a re’en se yi’i?” 9E wingkot ni Yusuf wia si ama’na: “I yi’i mouw se oki-oki’ku se neiy mouw i weemi ni Empung wia niaku wia nyi’i.” Takar em pokeiy ni Yakub: “Retenomi sea wia niaku, rio berkatengkula sea.” 10Sapa tare em beren ni Israel eng kewurouw karengan eng katu’anna, ni’itu mouw nisia si reiy’ mouw mete’u kasi lumoo’. Kamurian si Yusuf si rimetenla nisea wia si ama’na: wo sea siongan wo ke’ekepen ni ama’na.11Laa o lumila’ mouw si Israel wia si Yusuf: “Reiy’ pa’ara-arapengku, kaa niaku ku laa lumoo’ eng giomu kasi, ta’an en teakan si Empung awes tare si mineela niaku lumoo’ se see’mu.” 12O laa si Yusuf si kimeongi nisea waki elet eng kurur ni ama’na, wo sia mongkot ampit eng giona ma’ayo mea waki tana’. 13Nu reiy’ mouw i tu Yusuf si timiboiy nisea nu rua, ampit e lawas lele’os tiniboiyanna si Efraim, nyi’a i ti’i witu esa nga weka kawii ni Israel, wo ampit e lawas kawii si Manasye, nyi’a i ti’i witu esa nga weka lele’os ni Israel, laa o i retennala sea wia nisia.14Ta’an si Israel si minayatla lawas lele’osna wo i reta’nala witu natas eng kokong ni Efraim, ma’anouw tu’u nisia si taweng, wo e lawas kawiina witu natas eng kokong ni Manasye – ni’itu mouw lawasna en simabe’ang, ma’an nouw tu’u si Manasye si polon. 15Nu reiy’ mouw i tu berkatenala si Yusuf, em pokeiyna: “Neneku wo si ama’ku, Abraham wo si Ishak, timou mola witu en sinaru ni Empung; Empung i ti’i, tanume si Empung si minamuali mola rumerawirku keurean em patou-touangku i ka’ayomi en teakan, 16wo tanume si Mala’ekat si minaya momi niaku waki reiy’ sa mina’asa bahaya Nisia mouw satorona si merkatla se tou-tou muda i yi’i, i ka’ayo ngaranku ma’an e ngaran ne nene wo ne ama’ku Abraham wo si Ishak, kasa kasine’uan eng karengan nisea wo i ka’ayo sea maawes-maawes mamuali kasa ka’asa’an eng kelakerna wia em bumi.”17Eng katoroan si Yusuf nu limoo’ kaa si ama’na si rimeta’la lawas lele’osna witu natas eng kokong ni Efraim, eng kapualitan i ti’i e linoo’ona reiy’ le’os; laa o tiboiyanna e lawas ni ama’na kaa laa mesesoro’la nyi’a waki atas eng kokong ni Efraim mea witu natas eng kokong ni Manasye. 18Em pokeiyna wia si ama’na: “Te’a mouw tuana, ama’ku, karengan si yi’i mouw si polon, i reta’ mola e lawas lele’osmu mea witu natas eng kokongna.”19Ta’an si ama’na si simede’, em pokeiyna: “Niaku ku mete’u, oki’ku, niaku ku mete’u; nisia kangkasi si laa mamuali esa bangsa wo nisia kangkasi si laa mamuali wangko’ eng kuwasana; ma’anouw tu’u tuana, si tuarina si laa lebe wangko’ eng kuwasana ta’an nisia, wo se see’ ni tuarina i ti’i se laa mamuali ka’asa’an bangsa-bangsa sela.” 20Laa o berkatenna mola nisea witu nedo ni’itu, em pokeiyna: “Ampit tumotorla e ngarannu mouw se tou Israel se laa merkatla, en tuana: Empung satorona si sumiwo nikoo tanu si Efraim wo tanu si Manasye.” Tuana mouw neiy i reriornala si Efraim ta’an si Manasye.21Kamurian lumila’ mouw si Israel wia si Yusuf: “Reiy’ mouw ure kasi niaku ku laa mate, ta’an si Empung si laa rumapitla nikouw wo mali nikouw mareng mea waki wanua ne nene moyangmu. 22Wo en teakan niaku ku meela wia nikoo tanume eng kalebeannu ta’an se patuari-patuarimu, e nesa ru’urna eng kuntung eng kinaatkumi ampit en santi wo en tingkanaku waki lawas ne tou Amori.”

Chapter 49

Lelila’an ni Yakub eng kesampetan wia se oki-oki’na

1Kamurian si Yakub si kimeret se oki-oki’na wo lumila: “Meiy mouw merur, rio ku makite’ula wia nikoo, sapa e laa pe’anen niouw witu nendo kamurian. 2Merurouw kouw wo linganouw, ee oki-oki’ ni Yakub, luminga mouw wia si Israel, ama’ mu.3Ruben, nikoo mouw sioki’ polonku, kaente’angku wo eng kinetareni eng kaketerangku, nikoo mouw si’i paketa-ketare witu eng kewangko’an, si’i paketa-ketare witu eng kaawoan. 4Nikoo si makeresot tanume en dano, reiy’ mouw kasi nikoo si’i paketa-ketare, karengan nikoo koo limongkotola witu en tampa tetekelan ni ama’mu; nedo ni’itu nikoo koo limangkoiy mouw eng kalenasan nyi’a. Nisia si limongkotola witu em patekelangku!5Simeon wo si Lewi se matuari; saliatan nea nyi’a mouw em pakakas kalewo’an. 6Te’a mouw satorona si imukurku kumi’it witu em paasa-asa’an nea, te’a mouw satorona e rohku maesa’an ampit e rerewokan nea, karengan witu eng keupi’an nea se minunu’ mola tou wo witu eng kawengi’isanna nisea se kimetorola eng kenter ni sapi.7I kakutouw eng kaupi’an nea, karengan eng kaupi’anna eng kete, i kakutokouw eng kasa kaupi’an nea, karengan eng kasa kaupi’anna e wengi’is. Niaku ku laa memete-metengla nisea witu nelet ne oki-oki’ ni Yakub wo sumarakan nisea witu nelet ne oki-oki’ ni Israel.8Yehuda, nikoo koo laa lo’oren ne patuari-patuarimu, lawasmu e laa mubel e lo’ong ne kesarumu, wia nikoo se laa mongkot se oki-oki’ ni ama’mu.9Yehuda nyi’a mouw si tanu sioki’ ni singa: nu rima’akepola, nikoo koo lumongkot witu e nesa tampa kerakek, heiy oki’ku; nisia si makepa wo magholeiy tanu si singa raghar ka’apa tanu si singa mereiy; seiy ku’a re’en si berani mongkela nisia?10Bewulu’ eng karaja’an e reiy’ laa rumo’umi waki si Yehuda ka’apa tu’u en sesine’u em paperenta’an waki elet e ne’ana, i ka’ayo sia meiy si mekehak witu nyi’a, takar wia nisia se laa tu’utuk se bangsa-bangsa.11Nisia si laa mantungla si keledaina witu nakana nanggor wo sioki’ ni keledaina witu nakana nanggor pineleng; sia si laa kumemes em pakeanna ampit e nanggor wo labungna ampit en daa’ em bu’ana nanggor. 12Em berenna e laa mamea’ karangan e nanggor wo em ba’angna e laa maputi’ karengan en susu.13Zebulon si laa mena’ waki li’ilik em pante tasik, sia si laa mamuali sesuwa’an eng kapal, wo em paakaranna e laa masiri’an ampit en Sidon.14Isakhar nyi’a mouw si tanu si keledai e nente’ en duiyna, si mangakepa kinopit em pemesa’anenna, 15eng katoroan linoo’ona, kaa niena’an i ti’i e le’os wo em banua i ti’i e wangun, takar i ta’anna mola em palukana kaa laa mepepesa’an, laa o mamuali ata e rodi.16Sapa tare si Dan, sia si laa madilela se bangsana tanume si meta’esa’an suku Israel. 17Satorona si Dan si mamuali tanu si leloiy’ witu lalan, tanu si leloiy’ biludak witu nenus si timongko’ en tu’umir ni kawalo, i ka’ayo si simake wia nisia si’i ka’anu mea witu muri. 18Niaku ku mengena-ngena’la eng kelawiran waki-Nikoo, ee TUHAN.19Gad, sia si laa regon ne sumeserok, ta’an nisia si laa rumego en tu’umir nea 20Asyer, eng kekaanenna e laa lumokon makaloko-lokon wo nisia si laa meela kekaanen ne raja-raja. 21Naftali nyi’a mouw si tanu si rusa mereiy neiy i kewaya; sia si laa tumimea’la se oki-oki’ wulouw.22Yusuf nyi’a mouw si tanu nakana em bu’a-wu’ana sobor nakana em bu’a-wu’ana sobor witu eng kembu’an. Em pangana-pangana limongkot minatasla em beton. 23Ma’anouw tu’u se tumetingkana-tumetingkana se rimeungola nisia si timingkanala nisia wo rimego nisia,24Ta’anouw en tingkanana e minena-ena’ te’etep wo lalupa e lawasna e minena’ pulut, karengan nale’an Ni Kasaente’ kumekelung ni Yakub, eng karengan si rumerawirna si Kuntung Watu Israel,25karengan si Empung ni ama’mu si laa male’ nikoo, wo kaa ni Empung Si Kasakuasa, si laa merkatla nikoo ampit em berkat waki langit waki atas, ampit em berkat lawanan wangko’ e reta’na waki wawa’, ampit em berkat wu’ana em be’wer wo eng gandongan.26Berkat ni ama’mu e limantouwla em berkat eng kuntung-kuntung rengane’ eng ketareanna, nyi’a i yi’i eng kasa sedaap waki kentur-kentur e mina abad-abad; em baya nyi’a i ti’i e laa tumumpa mea witu natas eng kokong ni Yusuf, mea witu natas watuna eng kokong ni tou si kasa wuntul witu nelet ne patuari-patuarina.27Benyamin nyi’a mouw si tanu si serigala mera’akep; witu nedo memo’odo sia kumaan si pengaanenna wo witu nedo mawengido sia si memete-meteng eng kinaatna.”28Ni’itu mouw em baya nea nu suku Israel, se mapulu’ o rua eng kelakerna; wo ni’itu mouw neiy i lila’la ni ama’na wia nisea, eng katoroan nisia nu minerkatla nisea; susur tou binerkatnala ampit em berkat ni’i peweweela wia nisea siesa o siesa.

Yakub timayan wo i le’osla

29Kamurian mowerouw si Yakub wia nisea: “Sakawisa aku ee sangari i erurla wia se kaum ni opo’ ku, i le’osola aku witu esa nga weka ne nene moyangku witu eng gorem eng goa em baki penguma’an ni Efron, tou eng Het i ti’i, 30witu eng goa em bitu em penguma’an Makhpela waki esa nga weka sedangan Mamre waki tana’ Kana’an, penguma’an en tinelesola ni Abraham waki si Efron, tou eng Het i ti’i, kaa laa mamuali wewaruga’an kapunya’an.31Witu mouw e lineosala si Abraham ma’an si Sara, ka’awuna; witu mouw e line’osan si Ishak ma’an si Ribka, ka’awuna, 32wo witu mouw kangkasi e line’osangkula si Lea; penguma’an ampit eng goa maname en tinelesomi waki sitou eng Het.” 33Nu simampetouw si Yakub nu minower wia se oki-oki’na, keongenna mola ne’ana mea witu natas en tampa ghinoleiyan wo tumayanouw sia, takar sia i erurla wia se kaum ni opo’na.

Chapter 50

1laa si Yusuf si minaparewala en touna kume’ekep eng gio ni ama’na ampit e maame’ wo sumiong nisia. 2wo si Yusuf si minerentala wia se mengelot-mengelot, nyi’a i ti’i se hamba-hambana, kaa laa mererampala mayat ni ama’na; takar se mengelot-mengelot i ti’i se rimampala mayat ni Israel. 3Eng kapualitan i ti’i e mepadungla epat nga pulu’ nga endo eng keurena, karengan en tuana mouw eng keurena e nedo pepadungen kaa laa mererampala, wo se tou Mesir se miname’la nisia pitu nga pulu’ nga endo eng keurena.4Nu limangkoiy mola e nendo-nendo paame’an i ti’i, lumila’ mouw si Yusuf wia se esa nga pumpun e istana ni Firaun: “Sa wona’na aku maka’atola nupusmu, i lila’ mola wia si Firaun, 5kaa si ama’ku si rimeo mola niaku tumiwa’, em pokeiyna: Reiy’ mouw ure kasi aku laa mate; witu e warugaku eng kiniarku mola waki tana’ Kana’an, witu mouw e le’osannula niaku. Eng karengan e ni’itu, iyonala niaku mea maname, rio aku lume’osla si ama’ku; kamurian ku laa marengi.” 6Laa o lumila’ mouw si Firaun: “Mea mouw maname wo i le’osola si ama’mu i ti’i, tanu neiy mouw i reonala nikoo tumiwa’.”7Laa o kumelangouw si Yusuf mea maname kaa laa melele’osla si ama’na, wo mewali-wali ampit nisia kumelangouw em baya ne pegawai-pegawai ni Firaun, se tu’a-tu’a waki istanana, wo em baya ne tu’a-tu’a waki tana’ Mesir, 8ma’an se esa nga pumpun em bale ni Yusuf kangkasi, se patuari-patuarina wo se esa nga pumpun em bale ni ama’na; se oki-oki’na i te ma’an se membe’ domba wo se lembu sapina se neiy nea i tele’ula waki tana’ Gosyen. 9Le’os eng kareta ka’apa tu’u se tou-tou mesake-sake kawalo se kimi’it minea maname mewali-wali ampit nisia, i ka’ayo e maongko-ongkoran i ti’i eng kasa ka’asa’an.10Nu reiy’ mouw nisea nu neiy i ka’ayo mea waki Goren-Haatad, witu e lewet en teberan Yordan, takar sea sumiwola witu e na’aripan eng kasa maka’aripen wo rungkea’; wo si Yusuf si simiwola pengasi’an pitu nga endo eng keurena karengan si ama’na i ti’i. 11Eng katoroan se penduduk em banua i ti’i, tou-tou eng Kana’an, limoo’ em pengasi’an waki Goren- Haatad i ti’i, lumila’ mouw sea: “Nyi’i mouw em pengasi’an ne tou Mesir kasa rungkea’.” Ni’itu mouw eng karenganna en tampa i ti’i nginaranan Abel-Mizraim, e rimeta’ waki lewet Yordan.12Oki-oki’ ni Yakub se timuanala wia nisia, tanu neiy i owernala wia nisea. 13Oki-oki’na se minater nisia mea waki tana’ Kana’an, wo sea lume’osla nisia witu eng goa waki penguma’an Makhpela en tinelesola ni Abraham waki si Efron, tou eng Het i ti’i, kaa laa mamuali wewaruga’an kapunya’an, nyi’a i ti’i em penguma’an waki esa nga weka sedangan Mamre. 14Nu reiy mouw si ama’na nu neiy i le’osla, marengouw si Yusuf waki Mesir, nisia wo se patuari-patuarina wo em baya ne tou se kimi’it minea maname mewali-wali ampit nisia kaa laa melele’osla si ama’na i ti’i.

Yusuf miniborla nate ne patuari-patuarina

15Eng katoroan se patuari-patuari ni Yusuf nu limoo’, kaa si ama’ nea si minate mouw, lumila’ mouw sea: “Wo’o wona’ tare si Yusuf si laa sumu’i nikita wo sumuli’la uli-ulit wia nikita e reiy’ sa mina’asa kalewo’an en siniwo ta mola wia nisia.” 16Karengan e ni’itu mouw sea rumeo i pakiayola nower i yi’i wia si Yusuf: “Nu reiy’pe’ si ama’mu nu minate, nisia si minowerola: 17Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla wia si Yusuf: Ampunganola satorona eng kaselokan ne patuari-patuarimu wo en dosa nea, karengan nisea se simiwo mola lewo’ wia nikoo. Takar en teakan, ampunganola satorona eng kaselokan siniwola ne hamba-hamba ni Empung ni ama’mu.” Laa o mame’ mouw si Yusuf, eng katoroan se tou nu limila’ en tuana wia nisia.18O kangkasi se patuari-patuarina se mineiy nuesa wo maongkot witu en saruanna ma’an limila’: “Nikeiy keiy mineiy kaa meiy mamuali atamu.” 19Ta’an si Yusuf si limila’ wia nisea: “Te’a mouw meide’, karengan niaku i yi’i ku’a re’en ku sawel ni Empung? 20Memang nikouw kouw mineniro-niro’ mola e lewo’ witu niaku, ta’an si Empung si mineniro-niro’ mola nyi’a i wee eng kale’osan, ampit e maksut tumuanala tanu e minamuali en teakan i yi’i, nyi’a i yi’i ma’alar em patou-touan ne esa bangsa sela. 21Ni’itu mouw te’a mouw meide’, niaku ku laa tumanggong eng kumaannu wo eng kumaan ne oki-oki’mu kangkasi.” Tuana mouw sia miniborla nisea wo limomponla nate nea ampit e lelila’anna.
Yusuf timayan

22Sapa tare si Yusuf, nisia si minena-ena’ maena’waki Mesir ma’an se kaum ne me’urangna; wo si Yusuf si timou esa nga atus esa nga pulu’ nge te’un. 23Ni’itu mouw si Yusuf si torope’ limoo’ se oki’ o puyun ni Efraim i ka’ayo se see’ katelu; o kangkasi se oki-oki’ ni Makhir, oki’ ni Manasye, minatou witu em pinalar ni Yusuf.24Mila’ mouw si Yusuf wia se patuari-patuarina: “Reiy mouw ure aku laa mate; tantu si Empung si laa meela ghenang nikouw wo mali nikouw rumo’u wia em banua i yi’i, mea waki wanua e neiy mouw i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia si Abraham, Ishak wo si Yakub.” 25O laa si Yusuf rumeo se oki-oki’ ni Israel tumiwa’, em pokeiyna: “Tantu si Empung si laa meela ghenang nikouw; witu nedo i ti’i nikouw kouw lewo’ sa reiy’ malime en duiy-ruiyku wia nyi’i.” 26Kamurian mate mouw si Yusuf, maka umur esa nga atus esa nga pulu nge te’un. Mayatna e rinampa-rampala, wo neiy i wee witu eng gorem em pangko’ waki Mesir.

Exodus

Chapter 1

1Nyi’i mouw ngaran em baya ne oki’ ni Israel se mineiy waki Mesir mewali-wali ampit si Yakub; nisea se mineiy ampit se me’urangna niesa o niesa: 2Ruben, Simeon, Lewi wo si Yehuda; 3Isakhar, Zebulon wo si Benyamin; 4Dan ma’an si Naftali, Gad wo si Asyer. 5Minapekasa see’ se kina’atoan ni Yakub eng kelakerna se pitu nga pulu’ nga imukur. Ta’an si Yusuf si waki mouw Mesir.6Kamurian mate mouw si Yusuf, ma’an em baya ne patuari-patuarina wo em baya ne tou marengan ampit nisia. 7Se tou-tou Israel se minurang minuyun wo reiy’ i keila’ eng kelakerna; nisea se maawes eng kelaker ampit e mekeide’en se limepet minangalelepet, ka’ayo em banua i ti’i e winuta neala.8Kamurian tumo’orouw siesa raja weru maperenta en tana’ Mesir, si reiy’ makasine’u si Yusuf. 9Lumila’ mouw si raja i ti’i wia se rakyatna: “Bangsa Israel i ti’i se kasa laker wo se lebe ka’asa’an eng kelakerna ta’an nikita. 10Meiy mouw kita minta’ ampit en sama’ witu nisea, rio sea te’a maawes eng kelaker kasi wo – sa mamuali em paseke’an – te’a sea maasa’an ee sangari ampit se kesaru ta wo sumeke’ nikita, laa o rumo’ume wia em banua i yi’i.11Karengan e ni’itu se tumetegha’-tumetegha’ e rodi se neiy i tampala witu nisea kaa laa lumotoiy nisea ampit e mepa’ayang palupuan: nisea se lewo’ sa reiy’ rumedeiyla i wee si Firaun eng kota-kota wewalunan, nyi’a i yi’i em Piton wo Raamses. 12Ta’an se kasa i pakalotoiyla, se kasa maka’awesla eng kelaker wo kumere mouw sea, i ka’ayo se tou se mapedam meide’ wia se tou Israel i ti’i.13O laa ampit eng kalewo’na se tou Mesir malupu se tou Israel mepa’ayang, 14wo mape’itla em patou-touan nea ampit em pepa’ayangen e wuter, nyi’a i ti’i mepa’ayangla en tana’ pulut wo en tela wo e minegheghioan pepa’ayangen waki patar, yon e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen ampit eng kalewo’na ni’i palupula ne tou Mesir wia nisea i ti’i.15Raja Mesir kangkasi si minerentala wia se biang-biang maale’ se wewene Ibrani, siesa tou si mekengaran Sifra wo si walina mekengaran Pua, em pokeiyna: 16“Sakawisa kouw male’ se wewene Ibrani witu nedo metetimea’, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ meela ghenang e nedo sioki’ i ti’i nu matou: sa sia oki’ tuama, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ munu’ nisia, ta’an sa sia oki’ wewene, toro mouw sia tumou.” 17Ta’an se biang-biang i ti’i se talo si Empung wo se reiy’ timuanala tanu neiy i lila’la ni raja Mesir wia nisea, wo minayala se dade-dade i ti’i tumou.18O laa si raja Mesir kumeret se biang-biang i ti’i wo mueiy wia nisea: “Ka’a ku’a re’en kouw sumiwo en tuana, minayala tumou se dade-dade i ti’i?” 19E wingkot ne biang-biang i ti’i wia si Firaun: “Karengan se wewene Ibrani se reiy’ masuat ampit se wewene Mesir; ta’an i te nisea se ente’: nu reiy’pe si biang nu mineiy, nisea se timimea’ mola.”20Takar si Empung si simiwo le’os wia se biang-biang i ti’i; minawesouw eng kelaker se bangsa i ti’i wo se kasa limepet minangalelepet. 21Wo eng karengan se biang-biang se talo si Empung, takar Sia sumiwo nisea rumumah tangga. 22O laa si Firaun mee perenta wia se minapekasa rakyatna: “I lawa mola se reiy’ sa mina’asa oki’ tuama se minatou i wee se tou Ibrani witu en teberan Nil; ta’an se reiy’ sa mina’asa oki’ wewene i waya mola sea tumou.”
Chapter 2

1Siesa tuama waki me’urang ni Lewi kimaweng ampit siesa wewene Lewi; 2laa o gumandongouw sia wo ’la siesa oki’ tuama. Eng katoroan linoo’ona, kaa sioki’ i ti’i si wulouw, neiy i kirongnala telu nga sumedot eng keurena.3ta’an nisia si reiy’ mete’u mekekirongla nisia lebepe’ ure kasi, karengan e ni’itu edonnala e nesa piti podang, pi’otenna ampit en dama wo en ter, i reta’nala si dade i ti’i witu eng gorem nyi’a wo i weena em piti i ti’i witu eng keuneran e rewo’ waki li’ilik en teberan Nil; 4kaka’na wewene si rimedeiy witu en tampa mina’akatla kaa laa meleloo’, sapa ku’a re’en e laa mamuali ampit nisia5Takar meiy mouw si keke’ ni Firaun kaa laa melelele’ witu en teberan Nil, eng kasuatan si sumesawang-sumesawangna nu mengela-ngelang witu li’ilik en teberan Nil, laa o kaloo’anna mola em piti em bitu eng keuneran e rewo’ i ti’i, takar i reona si hambana wewene laa medomi nyi’a. 6Katoroan wuka’enna, wo loo’onna si dade i ti’i, wo kaloo’anouw sioki’ i ti’i maame’, i ka’ayo timongkoupusenouw sia wia nisia wo lumila’: “Tantu mouw si yi’i si dade ni tou Ibrani.”7Laa o mueiy mouw si kaka’ ni oki’ i ti’i wia si keke’ ni Firaun: “Laa ku kereteni ku’a re’en i wee si tuang keke’ siesa inang menoto’ waki se wewene Ibrani kaa laa tumoto’la si dade i ti’i i wee si tuang keke’?” 8En singkom ni keke’ ni Firaun wia nisia: “Le’os tare.” Laa o mea mouw si reraa i ti’i mea kumeret si ina’ ni dade i ti’i.9Takar lumila’ mouw si keke’ ni Firaun wia si ina’ i ti’i: “Paalinouw si dade i yi’i wo toto’enola sia i wee niaku, takar niaku ku laa mee tetoro wia nikoo.” Kamurian si wewene i ti’i medola si dade i ti’i wo tumoto’la nisia. 10Eng katoroan sioki’ i ti’i nu sela mouw, alinna mola wia si keke’ ni Firaun, si minopola nisia minamuali oki’na, wo ngumaranla nisia Musa, karengan em pokeiyna: “Karengan niaku ku kimeongomi nisia waki rano.”11Witu nedo ni’itu, eng katoroan si Musa nu taretumou mouw, sia rumo’umi ma’atola se patuari-patuarina kaa laa meleloo’ e mepa’ayang palupuan nea; laa o loo’onna mola siesa tou Mesir mawewe siesa tou Ibrani, siesa tou waki se patuari-patuarina i ti’i. 12Sia si limengeme mea o meiy wo eng katoroan linoo’ona e reiy’la sitou, o wunu’enna sitou Mesir i ti’i, wo i kirongnala mayatna witu eng gorem e neris.13Eng katoroan nendo kawo’odoanna sia rumo’umi kasi, ka’atoannala se rua tou Ibrani se kasuatan metetokol. Sia mueiy wia si simelok i ti’i: “Ka’a koo mewe si ka’ampitmu?” 14Ta’an e wingkotna: “Seiy ku’a re’en si minopo nikoo mamuali ma’aka-aka wo akim witu nikeiy?” Sapa ku’a re’en koo mekemaksut mewewunu’ niaku, masuat tanu nikoo nu minunu’ mola sitou Mesir i ti’i?” Musa si mineide’, karengan eng genangna: “Tantu mouw eng kapualitan i ti’i eng kinakete’uanola.”15Eng katoroan si Firaun nu liminga en tanume eng kapualitan i ti’i, sinerona lalan kaa laa meweunu’ si Musa. Ta’an si Musa si timingkasi en tou waki sinaru ni Firaun wo i ka’ayola waki tana’ Midian, laa o sia merube-ruber witu li’ilik e nesa parigi. 16Sapa tare si imam waki Midian i ti’i si makapunya se pitu oki’ wewene. Nisea se mineiy tumimba rano wo mumpun e lontang-lontang kaa laa mewewee kumoo’ se membe’ domba ni ama’na. 17Takar meiy mouw se rumerawir-rumerawir minure’ nisea, laa o tumo’orouw si Musa male’ nisea wo mee kumoo’ se membe’ domba nea.18Eng katoroan nisea nu i ka’ayola wia si Rahuel, ama’ nea, lumila’ mouw sia: “Ka’a eng karepet e ni’itu kouw minarengi e nendo i yi’i?” 19E wingkot nea: “Siesa tou Mesir si minale’ nikeiy witu se rumerawir-rumerawir, awes tare nisia si timimba rano lake-laker i wee nikeiy wo minee kumoo’ se membe’ domba.” 20Sia lumila’ wia se oki-okina: “Wisa ku’a re’en sia? Ka’a ku’a re’en kouw tumele’umi sitou i ti’i?” Keretenomi sia kumaan.”21Musa si timiro’ mena’ witu em bale i ti’i, laa o i wee mola ni Rahuel si Zipora, oki’na, wia si Musa. 22Wewene i ti’i si timimea’la siesa oki tuama, takar si Musa si ngimaranla nisia Gersom, karengan em pokeiyna: “Niaku ku minamuali mouw esa tou malepu-lepu wia em banua ne wo’oseiy.”23E nure nu reiy’ mouw i tu mate mouw si Raja Mesir. Ta’an se tou Israel se menga’angale’ karengan em paata’an, wo nisea se mengale-ngaleiy, i ka’ayo naleiy nea makiale’ karengan em paata’an i ti’i e mina’ayo wia si Empung. 24Empung si liminga nisea makeak, laa o Sia ghumenang wia en teta’aran-Na ampit si Abraham, Ishak wo si Yakub. 25Takar si Empung si limoo’ se tou Israel i ti’i, wo si Empung si mineela ghenang nisea.
Chapter 3

1Sapa tare si Musa, nisia si naram merawirla se membe’ domba ni Yitro, manuangna, imam waki Midian. Mekasa, eng katoroan nisia nu merawir se membe’ domba i ti’i mea waki lewet em patar kaerisan, i ka’ayo mome sia waki kuntung ni Empung, nyi’a i yi’i eng kuntung Horeb. 2O laa si Malaikat ni Tuhan si minapa’atola en tou wia nisia witu eng gorem layasna napi e rimo’umi waki kongkom tetunean. Laa o sia lumoo’, wo kaloo’anola: eng kongkom tetunean i ti’i melayas, ta’an reiy’ kinaan e napi. 3Musa si limila’: “Le’osouw aku sume’epangla lumaa witu kaa laa meleloo’ em pineleloo’ e hebat i ti’i. Ka’a ku’a re’en tu reiy’ minarengis eng kongkom tetunean i ti’i?”4Eng katoroan linoo’ ni TUHAN, kaa si Musa si sime’epang kaa laa meleloo’ nyi’a, o maleiy momi si Empung waki keuneran eng kongkom tetunean i ti’i wia nisia: “Musa, Musa!” wo sia mingkot: “Ya, Empung.” 5Laa o Sia mee nuwu’: “Te’a mouw ma’eiy metetawimi, pangkulenomi en selopmu waki ne’amu, karengan en tampa, wisa koo nu rimrdeiy i ti’i, nyi’a mouw en tana’ kudus.” 6O kasi Sia mee nuwu’: “Niaku mouw si Empung ni ama’mu, Empung ni Abraham, Empung ni Ishak wo Empung ni Yakub.” O laa si Musa si kimelungla eng giona, karengan nisia si meide’ tumu’us si Empung.7Wo si TUHAN si minee nuwu’: “Niaku ku minee mola ghenang uli-ulit em peme’itan ne umat-Ku waki tana’ Mesir, wo Niaku ku liminga mola naleiy nea neiy i karenganla ne kumekeret-kumekeret nisea, yon, Niaku ku mete’ula em peme’itan nea. 8Karengan e ni’itu Niaku ku timumpa mome kaa laa mewewayami nisea waki lawas ne tou Mesir wo rumawir nisea rumo’umi waki wanua i ti’i mea waki e nesa wanua e le’os wo em pelas, e nesa wanua meloko-lokon en susu wo rina’na, mea waki tampa ne tou eng Kana’an, tou Het, tou Amori, tou Feris, tou Hewi wo ne tou Yebus.9En teakan naleiy ne tou Israel e mina’ayo mola wia-Niaku; o kangkasi linoo’o-Ku mola, kumura eng kaketena ne tou Mesir malotoiy nisea. 10Ni’itu mouw en teakan, mea mouw, Niaku ku tumoke nikoo wia si Firaun kaa laa mali se umat-Ku, tou Israel, rumo’umi waki Mesir.”11Ta’an si Musa si limila’ wia si Empung: “Seiy ku’a re’en niaku i yi’i, takar niaku si laa sumaru si Firaun wo mali se tou Israel rumo’umi waki Mesir?” 12O laa e nuwu’-Na: “E reiy’ ku’a re’en Niaku ku laa rumapitla nikoo? Nyi’i mouw eng kowa’ i wee nikoo, kaa Niaku si timoke nikoo: sakawisa koo minali mola se bangsa i ti’i rumo’umi waki Mesir, takar nikouw kouw laa rumaghes wia si Empung wia eng kuntung i yi’i.”13O laa si Musa lumila’ wia si Empung: “Ta’an sakawisa aku matola se tou Israel wo lumila’ wia nisea: Empung ni nene moyangmu si timoke momi niaku wia nikoo, wo sea mueiy wia niaku: kumura en tanume ngaran-Na? – sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ i wingkotku wia nisea?” 14E nuwu’ ni Empung wia si Musa: “NIAKU NYI’A MOUW NIAKU.” O kasi e nuwu’-Na: “Teinti mouw ni’i lila’mula wia se tou Israel i ti’i: NIAKU MOUW NIAKU si timoke momi niaku wia nikoo.” 15Tumodongla nyi’a o mee mouw nuwu’ si Empung wia si Musa: “Teinti mouw koo lumila’la wia se tou Israel: TUHAN, Empung ne nene moyangmu, Empung ni Abraham, Empung ni Ishak wo Empung ni Yakub, si timoke momi niaku wia nikoo: ni’itu mouw ngaran-Ku i wee eng keure-urena wo ni’itu mouw em patotoren-Niaku see’ o see’.16Mea mouw, erurenola em baya ne tu’a-tu’a Israel wo i lila’ mola wia nisea: TUHAN, Empung ni nene moyangmu, Empung ni Abraham, Ishak wo ni Yakub, si minapa’ato mola en tou wia niaku, ma’an minee nuwu’: Niaku ku minadungola nikouw, o kangkasi sapa en tinuanala wia nikoo waki Mesir. 17Ni’itu mouw Niaku ku minuwu’ mola: Niaku ku laa rumawir nikouw rumo’umi waki kapedisan waki Mesir lumaa waki wanua ne tou eng Kana’an, tou Het, tou Amori, tou Feris, tou Hewi wo ne tou Yebus, mea waki e nesa wanua meloko-lokon en susu wo rina’na. 18Wo sakawisa sea lumingala lelila’annu, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ ma’an em baya ne tu’a-tu’a Israel mea wia si raja Mesir, wo kouw lewo’ sa reiy’ lumila’ wia nisia: TUHAN, Empung ne tou Ibrani, si minato mola nikeiy; eng karengan e ni’itu, iyonala satorona nikeiy mea waki patar kaerisan telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna kaa laa mesesempela tetule wia si TUHAN, Empung meiy.19Ta’an Niaku ku mete’u, kaa si raja Mesir si reiy’ laa mayala nikouw mea, reiy’ siwalina lupuan ni lawas kaente’. 20Ta’an Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku wo mewe e Mesir ampit e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon e maka’erangen, e laa-Ku tuananla witu eng keuneranna; nu reiy’ mouw i tu nisia si laa mayala nikouw mea. 21Wo Niaku ku laa sumiwo se tou Mesir mamurah ate witu se bangsa i yi’i, i ka’ayo, sakawisa kouw mea, kouw reiy’ mea ampit e memayos, 22ta’an susur wewene se lewo’ sa reiy’ kumiweemi waki se ketana’na wo waki se wewene se maena’ witu em balena, em barang-barang perak wo e mas wo e roko’-roko’ e laa i pake miouwla wia se oki-oki’mu tuama wo wewene; en tuana mouw kouw laa kumaatla se tou Mesir i ti’i.”
Chapter 4

1O laa en singkom ni Musa: “Kumura sa sea reiy’ ma’eman wia niaku wo reiy’ melelingala lelila’angku, ta’an i te se lumila: Tuhan si reiy’ minapa’atola en tou wia nikoo?” 2TUHAN si minee nuwu’ wia nisia: “Sapa ku’a re’en em bitu lawasmu i ti’i?” E wingkot ni Musa: “Em bewulu’.” 3 Nuwu’ ni TUHAN: “I lawa mome ni’itu witu en tana’.” Wo eng katoroan i lawaname witu en tana’, takar em bewulu’ i ti’i minamuali leloiy’, i ka’ayo si Musa si timingkas timele’ula nyi’a.4Ta’an nuwu’ ni TUHAN wia si Musa: “I rentengola lawasmu wo tiboiyanouw nipusna” – Musa si rimentengla lawasna, sikopenna si leloiy’ i ti’i, laa o mamuali wewulu’ witu lawasna - 5“rio sea ma’eman, kaa si TUHAN, Empung ni nene moyang nea, Empung ni Abraham, Empung ni Ishak wo Empung ni Yakub si minapa’ato mola en tou wia nikoo.”6O kasi e nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “I ghoremome lawasmu witu eng gorem labungmu.” I ghoremname lawasna witu eng gorem labungna, wo ni’itu nu kineongna momi rimo’umi, takar lawasna en tinena’ lepra, puti’ tanu en salju. 7Nu reiy’ mouw i tu e nuwu’-Na: “I ghoremome sumoup lawasmu witu eng gorem e labungmu.” Musa si ghimoremla sumoup lawasna witu eng gorem labungna wo ni’itu nu keongenna rumo’umi, takar lawas i ti’i mina segaya’ sumoup tanu e minapekasa nouwakna.8“Sa sea reiy’ ma’eman wia nikoo wo reiy’ mepadungla eng kowa’ maka’erangen eng kasa ketare-tare, takar nisea se laa ma’eman wia eng kowa’ maka’erangen karua. 9Wo sa sea reiy’ kangkasi ma’eman witu e rua kowa’ maka’erangen i yi’i wo reiy’ melelingala lelila’annu, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ medomi rano waki teberan Nil wo e lewo’ sa reiy’ i wu’uwusmula witu en tana’ pera, o laa en dano niedomula i ti’i e laa mamuali raa’ witu en tana’ pera i ti’i.”10O laa em pokeiy ni Musa wia si TUHAN: “Oh, Tuhan, niaku i yi’i ku reiy’ sigha’ sumusuiy, eng ketareanna tu’u e reiy’ wo rengan Nikoo nu minee nuwu’ wia si hamba-Mu tu’u e reiy’, karengan niaku ku wuter suma wo wuter lila’.” 11Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia nisia: “Seiy ku’a re’en si simiwo lila’ ni tou, seiy ku’a re’en si simiwo sitou wowo’ ka’apa lunteng, simiwo sitou maloo’ ka’apa rapa; reiy’ ku’a re’en Niaku, nyi’a i yi’i si TUHAN? 12Eng karengan e ni’itu, mea mouw, Niaku ku laa rumapitla e lila’mu wo tumuru’ nikoo, sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’mula.” 13Ta’an si Musa si limila’: “Oh, Tuhan, i toke mouw satorona seiy i te si waar i toke-Mu.”14Takar tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu si Musa wo Sia mee nuwu’: “E reiy’ ku’a re’en si mana si Harun, tou Lewi i ti’i, kaka’mu?, Niaku ku mete’u, kaa nisia si sigha’ sumusuiy; awes kangkasi nisia si minae mouw ma’atola nikoo, wo sakawisa sia lumoo’ nikoo, nisia si laa mepa’a-pa’ar witu natena. 15Takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumusuiy wia nisia wo meeme lelila’an i ti’i witu eng gorem en sumana; Niaku ku laa rumapitla lila’mu wo lila’na wo tumuru’la wia nikouw sapa e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla. 16Sia si lewo’ sa reiy’ sumusuiy i wee nikoo wia se bangsa i ti’i, ampit en tuana nisia si laa mamuali peno’orong e lila’mu wo nikoo koo laa mamuali tanu si Empung i wee nisia. 17Wo paalinouw em bewulu’ i yi’i witu lawasmu, e lewo’ sa reiy’ pakennu kaa laa sumiwo eng kowa’-kowa maka’erangen.”18O laa si Musa minareng wia si manuangna Yitro ma’an limila’ wia nisia: “Iyonala satorona niaku mareng wia se patuari-patuariku, se waki Mesir, kaa laa lumoo’ sapa ku’a re’en sea matou-toupe’.” Yitro si limila’ wia si Musa: “Mea mouw ampit e lawir.” 19Sapa tare si TUHAN si minuwu’ mola wia si Musa waki Midian: “Marengouw mea waki Mesir, karengan em baya ne tou se pa’ar mesesawut e nyawamu se minate mouw.” 20Kamurian si Musa maruiy si ka’awuna wo se oki-oki’na tuama, laa o sumeretla nisea mea witu natas ne keledai wo sia mareng mea waki tana’ Mesir; wo em bewulu’ ni Empung i ti’i en tiniboiyanna witu lawasna.21E nuwu’ ni TUHAN wia si Musa: “Witu nedo nikoo nu mewewareng i yi’i me’a waki Mesir, ghenangenouw, rio e reiy’ sa mina’asa maka’erangen e neiy-Ku mouw i sarakanla witu lawasmu, en siwonnu witu en saruan ni Firaun. Ta’an Niaku ku laa kumetela natena, i ka’ayo sia reiy’ mayala se bangsa i ti’i mea. 22Takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumila’ wia si Firaun: Teinti’i mouw nuwu’ ni TUHAN: Israel nyi’a mouw sioki’-Ku, sioki’-Ku e polon; 23karengan e ni’itu Niaku ku mee nuwu’ wia nikoo: I waya mola sioki’-Ku i ti’i mea, rio sia rumaghes wia-Niaku; ta’an sa koo sumede’ mewewayame nisia mea, takar Niaku ku laa munu’ sioki’mu, sioki’mu polon.”24Ta’an witu nuner lalan, witu e nesa tampa pinapawengian, TUHAN si minaatoan ampit si Musa wo menero lalan kaa laa mewewunu nisia. 25O laa si Zipora si minedo em paghi’ watu, ketorenna eng kuli’ khatan ni oki’na, kamurian lelerennala ampit eng kuli’ i ti’i ne’a ni Musa kasuatan limila’: “Eng kaulitna nikoo koo paloyanan raa’ i wee niaku.” 26O laa si TUHAN si minayala si Musa. “Pengantin raa’,” Em pokeiy ni Zipora nedo ni’itu, karengan maghenang en sunat i ti’i.27O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Harun: “Mea mouw waki patar kaerisan matola si Musa.” Sia mea wo maatoan ampit nisia waki kuntung ni Empung, laa o sumiong nisia. 28Kamurian si Musa si minakite’ula wia si Harun e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN neiy’ i reo-Nala wia nisia kaa laa i pa’ayola wo e reiy’ sa mina’asa eng kowa’ maka’erangen neiy i perenta-Nala wia nisia kaa laa siwon.29Laa o mea mouw si Musa ma’an si Harun wo sea merurla se tu’a-tu’a Israel. 30Harun si timotorla e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy mouw i totorla ni TUHAN wia si Musa, ampit simiwo witu en saruan ne bangsa i ti’i eng kowa’-kowa’ maka’erangen i ti’i. 31Laa o ma’emanouw se bangsa i ti’i, wo eng katoroan nisea nu liminga, kaa si TUHAN si minadungola se tou Israel wo limoo’o mola em peme’itan nea, takar kumururouw sea wo maongkot masempe.
Chapter 5

1Kamurian Musa wo si Harun se minea sumaru si Firaun, laa o lumila’ wia nisia: “Teinti’i mouw nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: I waya mola se umat-Ku mea kaa laa mesesiwola paghenangan i wee-Niaku waki patar kaerisan.” 2Ta’an si Firaun si limila’: “Seiy ku’a re’en si TUHAN i ti’i o lewo’ sa reiy’ lingangkula nuwu-Na kaa laa mayala se tou Israel mea? Reiy’ sumine’u aku si TUHAN i ti’i wo reiy’ kangkasi aku laa mayame se tou Israel mea.3O laa em pokeiy nea: “Empung ne tou Ibrani si minato mola nikeiy; iyonanola satorona keiy mea waki patar kaerisan telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna, kaa laa mesesempela tetule wia si TUHAN, Empung meiy, te’a ee sangari mapa eiy wia nikeiy e rumara menganup ka’apa en santi.” 4Ta’an si raja Mesir si limila’ wia nisea: “Musa wo Harun, ka’a ku’a re’en o kouw mengali-ngali se bangsa i yi’i mapeparla em pepa’ayangen nea? Mea mouw tumuanala em pepa’ayangennu!” 5O kasi em pokeiy ni Firaun: “Loo’on, en teakan se taleusouw laker se bangsamu wia em banua i yi’i, ma’anouw tu’u kouw laa mapa ena’mi nisea waki pepa’ayangen palupuan!”6Witu nendo ni’itu kangkasi Firaun si minerentala wia se kumekeret-kumekeret ne bangsa i ti’i wo wia se mandor-mandor nea nuesa: 7“Reiy’ mouw toro kasi kouw meela daami wia se bangsa i ti’i kaa laa sumiwo tela, tanu i ka’ayo en teakan; i waya mola nisea nuesa se mea merurla daami, 8Ta’an eng kelakerna en tela, e lewo’ sa reiy’ siwon nea ma’ayomi en teakan, i pesa’anola ni’itu kangkasi wo te’a perero’uani nyi’a, karengan nisea se taka. Ni’itu mouw eng karenganna sea mereke-rekeiy: Iyonanola keiy mea sumempela tetule wia si Empung meiy. 9Em pepa’ayangen ne tou-tou i yi’i e lewo’ sa reiy’ wuteren, i ka’ayo sea i kewa’akes witu em pepa’ayangenna wo te’a mangimpadungla lelila’an towo.”10Takar em baya ne kumekeret ne bangsa i ti’i wo se mandorna se minea wo lumila’ wia nisea: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Firaun: Niaku ku reiy’ mouw mee daami kasi wia nikouw. 11Mea mouw nikouw nuesa medo daami, wisa i te kouw maka’atola nyi’a, ta’an em pepa’ayangennu noki’ i te tu’u e reiy’ toro karo’uan.”12Laa o sumera mouw se bangsa i ti’i mea waki minapekasa en tana’ Mesir kaa laa ma’erurla en tangkupna eng gandum tanume sawel en daami. 13Wo se kumekeret-kumekeret i ti’I se mase’esek nisea ampit meila’: “I sampetla em pepa’ayangennu, nyi’a i ti’i e lukar esa nga endo, tanu nendo wawean daami.” 14O laa se kumekeret-kumekeret ni Firaun se minewe se mandor-mandor Israel, se pinopo nea, kasuatan mawueiy: “Ka’a ku’a re’en nikouw wia nendo i yi’i kouw reiy’ simampetla kelakerna en tela e lewo’ sa reiy’ siwon niouw tanu eng kaawi’in?”15Nu reiy’ mouw i tu mea mouw em baya ne mandor Israel wia si Firaun wo rumapotla eng kapualitanna wia nisia: “Ka’a ku’a re’en si tuangku masiwo tanu ni’itu wia se hamba-hambamu i yi’i? 16En daami e reiy’ mouw i paweela kasi wia se hamba-hambamu i yi’i ta’an ma’anouw tu’u tuana, keiy pinerentala: Sumiwo mouw tela. Wo witu ni’itu i ti’i se hamba-hambamu i yi’i se pawewen, e nulitna se rakyat ni tuangku mouw se simelok.” 17Ta’an nisia si limila: “Taka kouw, taka! Ni’itu mouw eng karenganna kouw limila’: Iyonanola keiy mea mesesempela en tetule wia si TUHAN! 18Ni’itu mouw en teakan, mea mouw, ma’ayang! En daami e reiy’ mouw laa i weela kasi wia nikoo, ta’an kelakerna en tela masuat wo e lewo’ sa reiy’ i sarakan niouw.”19Takar mete’u mouw em baya ne mandor Israel, kaa nisea se witu eng ka’ada’an pedis, karengan neiy i lila’la wia nisea: “Nikouw kouw reiy’ toro o reiy’ ma’awesla eng kelakerna en tela susur nendo.” 20E nedo nisea nu tumele’ula si Firaun masungkulouw sea ampit si Musa wo si Harun, se kasuatan ma’ena’la nisea, 21laa o sea lumila’ wia nisea nu rua: “Sa wona’na si TUHAN si meela ghenang em pasiwo-siwonnu wo mukumla nikouw, karengan nikouw kouw minurukola ngaran neiy wia si Firaun wo se hamba-hambana wo ampit en tuana kouw minee mola paaghi’ wia nisea kaa laa munu’ nikeiy.”22O laa si Musa si minareng sumaru si TUHAN, em pokeiyna: “Tuhan, ka’a ku’a re’en Koo matuanala se umat i yi’i tuana eng kawengi’is? O ka’a kangkasi niaku si neiy i toke-Mu? 23Karengan e rengan niaku nu minea sumaru si Firaun kaa laa sumusuiy witu ngaran-Nu, ampit e lewo’ tinuananala se umat i yi’i, wo Nikoo koo reiy’ mayami se umat-Mu ma’an mekasa.” 24Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “En teakan nikoo koo laa lumoo’, sapa e laa-Ku tuananla wia si Firaun; karengan e lupuan ni lawas ente’ sia si laa mayami nisea mea, yon e lupuan ni lawas ente’ sia si laa mure’mi nisea waki wanuana.”
Chapter 6

1Tumodongla nyi’a o mee mouw nuwu’ si Empung wia si Musa: “Niaku mouw si TUHAN.2Niaku ku minapa’ato mola en tou wia si Abraham, Ishak wo si Yakub ku tanume si Empung Si Kasakuwasa, ta’an ampit e ngaran-Ku TUHAN Niaku ku reiy’pe’ minapaloo’o-loo’ola en tou. 3E reiy’kan i te Aku simiwo mola en teta’aran-Ku ampit nisea kaa laa meweweela wia nisea en tana’ Kana’an, en tampa ena’an nea tanume sitou wo’oseiy, 4ta’an Niaku ku liminga mola kangkasi e nge’enges ne tou Israel se niata mola ne tou Mesir, wo Aku ghumenang wia en teta’aran-Ku. 5Karengan e ni’itu i lila’ mola wia se tou Israel: Niaku mouw si TUHAN, Niaku ku laa mayami nikouw waki pepa’ayangen palupuan ne tou Mesir, mayami nikouw waki paatan nea wo tumubuus nikouw ampit e lawas neiy i ka’ayat wo ampit e nukuman-nukuman wuter.6Niaku ku laa mopo nikouw mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empungmu, rio kouw mamete’ula, kaa Niaku mouw, si TUHAN, Empungmu, si minaya momi nikouw waki pepa’ayangen palupuan ne tou Mesir. 7Wo Niaku ku laa mali nikouw mea waki wanua e nampit en tiwa’ neiy-Ku mouw i ta’arla meweweela nyi’a wia si Abraham, Ishak wo si Yakub, wo Niaku ku laa meweweela nyi’a wia nikoo kaa laa mamuali kapunya’annu; Niaku mouw si TUHAN.”8O laa si Musa si limila’la en tuana wia se tou Israel, ta’an nisea se reiy’ melelingala si Musa karengan nisea se reiy’ mouw siarapan wo karengan em paata’an kawuter i ti’i. 9Kamurian si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa:10“Mea mouw sumaru, i lila’ mola wia si Firaun, raja Mesir, kaa nisia si lewo’ sa reiy’ mayala se tou Israel rumo’umi waki wanuana.” 11Ta’an si Musa si limila’ witu en sinaru ni TUHAN: “Tou Israel nuesa se reiy’ minelelingala niaku, kumura mouw ku’a re’en wona’na si Firaun o laa lumingala niaku, niaku ku esa tou reiy’ sigha’ meila-ila’!” 12Tuana mouw si TUHAN si minee mola nuwu’ wia si Musa wo si Harun, ma’an timoke nisea wia se tou Israel wo wia si Firaun, raja Mesir, ampit minaali em perenta rio se tou Israel alin rumo’umi waki Mesir. 13I yi’i mouw em baya ne kapala kaum ne me’urang nea: Oki-oki’ ni Ruben oki’ polon ni Israel: Henokh, Palu, Hezron wo si Karmi; ni’itu mouw se kaum-kaum Ruben.14Oki-oki’ ni Simeon: Yemuel, Yamin, Ohad, Yakhin, Zohar, wo si Saul, oki’ ni esa wewene Kana’an; ni’itu mouw se kaum-kaum Simeon. 15I yi’i mouw ngaran ne oki-oki’ ni Lewi i ki’it nurutan eng kinatouanna: Gerson, Kehat wo si Merari. E numur ni Lewi esa nga atus telu nga pulu’ o pitu nge te’un.16Oki-oki’ ni Gerson: Libni wo si Simei, i ki’it se kaum nea. 17Oki-oki’ ni Kehat: Amram, Yizhar, Hebron wo si Uziel. E numur ni Kehat esa nga atus telu nga pulu’ o telu nge te’un. 18 Oki-oki’ ni Merari: Mahli wo si Musi. Ni’itu mouw se kaum-kaum Lewi i ki’it nurutanna. 19Wo si Amram si minedo si Yokhebed, patuari ni ama’na, minamuali ka’awuna, wo si wewene i yi’i timimea’la si Harun wo si Musa i wee nisia. E numur ni Amram esa nga atus telu nga pulu’ o pitu nge te’un.20Oki-oki’ ni Yizhar: Korah, Nefeg wo si zikhri. 21Oki-oki’ ni Uziel: Misael, Elsafan wo si Sitri. 22Wo si Harun si minedo si Eliseba, oki’ wewene ni Aminadab, patuari wewene ni Nahason, minamuali ka’awuna, wo si wewene i yi’i si timimea’la i wee nisia si Nadab, Abihu, Eleasar wo si Itamar.23Oki’oki’ ni Korah: Asir, Elkana wo si Abiasaf; ni’itu mouw se kaum-kaum ne tou eng Korah. 24Eleasar, oki’ ni Harun, minedo si meta’esa’an oki’ wewene ni Putiel minamuali ka’awuna wo si wewene i yi’i si timimea’la si Pinehas i wee nisia. Ni’itu mouw se kapala kaum ne me’urang ne tou Lewi i ki’it se kaum nea. 25Ni’itu mouw si Harun wo si Musa, se pinerentala ni TUHAN: “Alinouw se tou Israel rumo’umi waki tana’ Mesir i ki’it se pasukan nea.”26Nisea mouw se simusuiy wia si Firaun, raja Mesir, rio sea mali se tou Israel rumo’umi waki Mesir. Ni’itu mouw si Musa wo si Harun. 27Witu nendo si TUHAN nu minee nuwu’ wia si Musa waki tana’ Mesir,28TUHAN si minee nuwu’ wia nisia: “Niaku mouw si TUHAN; i lila’ mola wia si Firaun, raja Mesir, e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i nuwu’la wia nikoo.” 29Ta’an si Musa si limila’ witu en sinaru ni TUHAN: “E reiy’ ku’a re’en niaku i yi’i ku esa tou reiy’ sigha’ meila-ila’, kumura mouw ku’a wona’na si Firaun laa lumingala niaku?”
Chapter 7

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Loo’on, Niaku ku mopo nikoo tanume si Empung i wee si Firaun, wo si Harun, pekaka’annu, si laa mamuali nabimu. 2Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumila’la e reiy’ sa mina’asa ni’i perenta-Kula wia nikoo, wo si Harun, pekaka’annu, si lewo’ sa reiy’ sumusuiy wia si Firaun, rio i wayanala se tou Israel i ti’i rumo’umi waki wanuana.3Ta’an Niaku ku laa kumetela nate ni Firaun wo Niaku ku laa mepelaker eng kowa’-kowa’ wo maka’erangen-maka’erangen en siwong-Ku waki tana’ Mesir. 4Sakawisa si Firaun si reiy’ lumingala nikouw, takar Niaku ku mapa eiy lawas-Ku wia Mesir wo rumo’umi se pasukan-Ku, umat-Ku, tou Israel, waki tana’ Mesir ampit nukuman-nukuman e wuter. 5Wo se tou Mesir i ti’i se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, sakawisa Aku mayatla lawas-Ku witu Mesir wo mali se tou Israel rumo’umi waki keuneran nea.”6Tuana mouw en siniwo ni Musa wo ni Harun; tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisea, tuana mouw en siniwo nea. 7Sapa tare si Musa e nuwalu nga pulu’ nge te’un e numurna wo si Harun e nuwalu nga pulu’ o telu nge te’un, eng katoroan nisea nu minesesusuiy wia si Firaun.8Wo si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 9“Sakawisa si Firaun lumila’ wia nikouw: I papa’ato momi e nesa maka’erangen, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la wia si Harun: Edonouw em bewulu’mu wo i lawa mola i tu witu en saruan ni Firaun. Takar em bewulu’ i ti’i e laa mamuali leloiy’.” 10Musa wo si Harun se minea sumaru si Firaun, laa o sea sumiwo tanu neiy i perentala ni TUHAN; Harun si limawala em bewulu’na witu en saruan ni Firaun wo em baya ne pegawaina, takar em bewulu’ i ti’i e minamuali leloiy’.11Kamurian si Firaun tu’u si kimeret se tou-tou maka tine’u wo se kasasigha’-kasasigha’ en sihir; wo nisea tu’u, se kasasigha’-kasasigha’ ne Mesir i ti’i, se simiwo en tuana kangkasi ampit en tine’u en doti-doti nea. 12Siesa o siesa nisea se limawala em bewulu’na, wo em bewulu’-wewulu’ i ti’i e minamuali leloiy’, ta’an em bewulu’ ni Harun e lime’ouw em bewulu’-wewulu’ nea. 13Ta’an nate ni Firaun eng kimete, i ka’ayo so’o minelelingala nisea nu rua – tanu neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN.14O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Firaun si kimete ate, sia si simede’ mewewayala se bangsa i ti’i mea. 15Mea mouw wia si Firaun witu nedo memo’odo, witu nedo kenaramen sia nu rumo’umi me’a waki teberan; pa’ena’anola sia witu li’ilik en teberan Nil ampit tumiboiy witu lawasmu em bewulu’ eng ketarena minaroba minamuali leloiy’.16Wo i lila’ mola wia nisia: TUHAN, Empung ne tou Ibrani, si timoke momi niaku wia nikoo kaa laa lumila’la: I waya mome se umat-Ku mea, rio sea rumaghes wia-Niaku waki patar kaerisan; ma’anouw tu’u tuana i ka’ayomi en teakan koo so’o melelingala. 17Karengan e ni’itu teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Waki kapualitan en tumodongla e laa kakete’uannula, kaa Niaku mouw ku TUHAN. Loo’on, ampit em bewulu’ em bia lawasku i yi’i e laa ku wewen en dano witu en teberan Nil wo en dano i ti’i e laa maroba mamuali raa’, 18wo se sera’ witu en teberan Nil se laa mate, i ka’ayo en teberan Nil e laa mou wu’ul; takar se tou Mesir se laa so’o mekekoo’mi en dano wia en teberan Nil i yi’i.”19TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “I lila’ mola wia si Harun: Edonouw em bewulu’mu, i renetola lawasmu mea witu natas e reiy’ sa mina’asa rano ne tou Mesir, witu natas en teberan, salu, tabu’ wo witu natas e reiy’ sa mina’asa nieruran en dano em bia nisea, rio em baya nyi’a e mamuali raa’, wo e laa wawean raa’ waki minapekasa en tana’ Mesir, awes tare witu em pusung kayu wo em pusung watu.”20tuana mouw si Musa wo si Harun se simiwo tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN; neiy i ayatna em bewulu’ i ti’i wo i wewenala wia en dano waki teberan Nil, witu en saruan em beren ni Firaun wo ne pegawai-pegawaina, takar minapekasa en dano waki teberan Nil e minaroba minamuali raa’; 21o mate mouw se sera’ witu en teberan Nil, i ka’ayo en teberan Nil i ti’i e minou wu’ul wo se tou Mesir se reiy’ mete’u kumoo’mi en dano waki teberan Nil; wo waki minapekasa en tana’ Mesir em bawean raa’. 22Ta’an em baya ne kasasigha’ ne Mesir se simiwo en tuana kangkasi ampit en doti-doti nea, i ka’ayo nate ni Firaun eng kimete wo nisia si so’o melelingala nisea nu rua tanu mouw neiy i nuwu’la ni TUHAN.23Firaun si limenge, laa o ghumorem mea witu e istanana wo si so’o meweweela ghenang eng kapualitan i ti’i kangkasi. 24Ta’an em baya ne tou Mesir se mengia-ngiar witu eng kaledong en teberan Nil masero rano kaa laa pekekoo’on, karengan nisea se reiy’ mete’u kumoo’ en dano en teberan Nil. 25Tuana mouw lekep pitu nga endo limangkoiy nu reiy’ mouw si TUHAN nu kimatulala en teberan Nil.
Chapter 8

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Mea mouw sumaru si Firaun wo i lila’la wia nisia: En teinti’i mouw nuwu’ ni TUHAN: I waya mola se umat-Ku mea, rio sea rumaghes wia niaku: 2sa koo sumede’ mewewayala nisea mea, takar Niaku ku laa kumatulala minapekasa en daerahmu ampit se pekak. 3Pekak-pekak se laa rumoina’ witu en teberan Nil, laa o lumongkot wo ghumorem mea witu eng gorem e istanamu wo e ri’irir patekelannu, yon i ka’ayo mea witu eng gorem en tampa patekelannu, mea witu eng gorem em bale ne pegawai-pegawaimu, wo ne rakyatmu, awes tare mea witu eng gorem en tetunuan rotimu ma’an mea witu eng gorem en tampa kekayo’annu. 4Pekak-pekak i ti’i se laa lumongkot kumawokla nikoo, kumawokla se rakyatmu wo se reiy’ sa mina’asa pegawaimu.”5O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I lila’ mola wia si Harun: I renetola lawasmu ampit em bewulu’mu witu natas en teberan, mea witu natas en salu wo mea witu natas en tabu’, wo siwonouw se peka-pekak mangaodol sume’umi en tana’ Mesir.” 6O laa si Harun rumenetla lawasna mea witu natas e reiy’ sa mina’asa rano waki Mesir, takar mangaodolomi se pekak-pekak, laa o tumutuwla en tana’ Mesir. 7Ta’an em baya ne kasasigha’ i ti’i tu’u se simiwo en tuana kangkasi ampit en doti-doti nea, i ka’ayo sea simiwo se pekak-pekak minodoli timutuwi en tana’ Mesir.8Kamurian si Firaun kumeret si Musa wo si Harun ma’an limila’: “Sumombayangouw wia si TUHAN, rio i wa’akat-Nala se pekak-pekak i ti’i wia niaku wo wia se rakyatku; takar niaku ku laa mayame se bangsa i ti’i mea, rio sea sumempela tetule wia si TUHAN.” 9Em pokeiy ni Musa wia si Firaun: “I laa mouw si tuangku lumila’mi wia niaku, sa aku laa sumombayang i wee nikoo, i wee se pegawaimu wo se rakyatmu, rio se pekak-pekak i ti’i re’ini waki nikoo wo waki wale-walemu, wo timele’u mokan se waki teberan Nil i te.”10Em pokeiyna: “Wo’odo.” Laa o pokeiy ni Musa: “Mamuali mouw tanu em peila’mu i ti’i, rio si tuangku mamete’ula, kaa e reiy’la tanu si TUHAN, Empung meiy. 11Takar se pekak-pekak i ti’i se laa i wa’akati waki nikoo, waki wale-walemu, waki se pegawai-pegawaimu wo waki se rakyatmu; wo laa mokan i katele’u se waki teberan Nil i te.” 12O laa si Musa wo si Harun rumo’umi tumele’ula si Firaun, wo si Musa maaleiy wia si TUHAN karengan se pekak-pekak, neiy i eiy-Nala wia si Firaun.13Wo si TUHAN si timuanala tanu neiy i lila’la ni Musa, i ka’ayo se pekak-pekak i ti’i se minate minere’imi waki wale, waki kalasan wo waki penguma’an. 14Erurenola ne tou se pekak-pekak minate i ti’i mina ruru-ruruk, i ka’ayo en tana’ i ti’i minou wu’ul. 15Ta’an eng katoroan si Firaun nu limoo’, kaa papedamela penasouw, nisia si minena-ena’ kimete ate, wo si so’o melelingala nisea nu rua – tanu neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN.16O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: I lila’ mola wia si Harun: I renetola em bewulu’mu wo i wewe mola ni’i’tu witu riawu en tana’, takar e riawu i ti’i e laa mamuali rongit waki minapekasa en tana’ Mesir.” 17Laa o sea sumiwo en tuana; Harun si rimenetla lawasna ampit em bewulu’na wo mewemea nyi’a witu riawu en tana’, takar se rongit-rongit i ti’i se timeka’ wia se tou wo wia se tekapen. E reiy’ sa mina’asa riawu en tana’ e minamuali rongit waki minapekasa en tana’ Mesir.18Em baya ne kasasigha’ i ti’i tu’u se simiwo en tuana kangkasi ampit en doti-doti nea kaa laa mesesiwola rongit-rongit, ta’an nisea se reiy’ mete’u. Tuana mouw se rongit-rongit i ti’i timeka’ wia se tou wo wia se tekapen. 19Laa o lumila’ mouw em baya ne kasasigha’ i ti’i wia si Firaun: “Nyi’i mouw e lawas ni Empung.” Ta’an nate ni Firaun eng kimete, wo nisia si so’o melelingala nisea – tanu neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN.20O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Tumo’orouw memo’odope’ wo rumedeiy mouw ma’ena’la si Firaun, witu nedo kenaramen nisia nu rumo’umi me’a waki teberan, wo i lila’ mola wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: I waya mola se umat-Ku mea, rio sea rumaghes wia-Niaku; 21karengan sa koo reiy’ mayame se umat-Ku i ti’i mea, takar Niaku ku laa mayala laar witu nikoo, witu se pegawai-pegawaimu, rakyatmu wo em bale-walemu, i ka’ayo em bale-wale ne tou Mesir, awes tare en tana’, wisa sea rimedeiy e laa mawuta ampit ne laar.22Ta’an witu nendo ni’itu Niaku ku laa kumawila en tana’ Gosyen, witu wisa se umat-Ku maena’, i ka’ayo maname reiy’la ka’atoan laar, rio koo mamete’ula, kaa Niaku, TUHAN, ku wia em banua i yi’i. 23Karengan Niaku ku laa sumiwola pemange’anan e nelet ne umat-Ku wo ne bangsamu. Wo’odo eng kowa’ maka’erangen i yi’i e laa mamuali.” 24TUHAN si simiwo en tuana; takar meiy mouw lake-laker se laar mea witu eng gorem e istana ni Firaun wo witu eng gorem em bale ne pegawai-pegawaina wo waki minapekasa en tana’ Mesir; em banua i ti’i se peme’itan karengan se laar i ti’i.25O laa si Firaun kumeret si Musa wo si Harun ma’an limila’: “Mea mouw, i sempe mola en tetule wia si Empungmu wia em banua i yi’i.” 26Ta’an si Musa si limila’: “Reiy’ wona’na o keiy sumiwo en tuana, karengan en tetule e laa meiy i pesesempela wia si TUHAN, Empung meiy, nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee se tou Mesir. Sakawisa keiy mapasempela en tetule minamuali kawengi’isan i wee se tou Mesir i ti’i, witu en sinaru em beren nea, reiy’ ku’a re’en nisea se laa lumawala nikeiy ampit em batu? 27Nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ mea waki patar kaerisan telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna kaa laa mesesempela tetule wia si TUHAN, Empung meiy, tanu neiy i nuwu’-Nala wia nikeiy.”28Laa o pokeiy ni Firaun: “E le’os, niaku ku laa mayala nikouw mea kaa laa mesesempela en tetule wia si TUHAN, Empungmu, waki patar kaerisan; ta’an i te te’a mouw kouw me’a taleus wa’akat. Sumombayangouw i wee niaku.” 29Laa o pokeiy ni Musa: “En teakan niaku ku rumo’u tumele’ula si tuangku wo laa sumombayang wia si TUHAN, takar se laar i ti’i se laa i wa’akati wo’odo waki si Firaun, waki se pegawai-pegawaina wo se rakyatna; ta’an i te te’a mouw si Firaun o sumiwo em biles kasi ampit reiy’ mayala se bangsa i ti’i mea kaa laa mesesempela tetule wia si TUHAN.”30Nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi si Musa tumele’ula si Firaun, laa o sumombayang wia si TUHAN. 31Wo si TUHAN si simiwo tanu neiy i lila’la ni Musa: se laar i ti’i se neiy i wa’akat-Nami waki si Firaun, waki se pegawai-pegawaina wo se rakyatna; esa nga ipus tu’u e reiy’la si timele’u. 32Ta’an mekasa i yi’i tu’u si Firaun si minena-ena’ kimete ate; sia si reiy’ minayala se bangsa i ti’i mea.
Chapter 9

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Mea mouw sumaru si Firaun wo sumusuiyouw wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ne tou Ibrani: I waya mola se umat-Ku mea, rio sea rumaghes wia-Niaku. 2Karengan sa koo sumede’ mewewayame nisea me’a wo metaange’ nisea, 3takar se papiarannu, se waki patar, kawalo, keledai, onta, sapi wo se membe’ domba, se laa tena’an eng katula ni TUHAN, nyi’a i yi’i se tena’a rumara menganup kasa hebat. 4Wo si TUHAN si laa sumiwo pemange’anan nelet ne papiaran ne tou Israel wo se papiaran ne tou Mesir, i ka’ayo e reiy’la si laa mate esa nga ipus tu’u waki se reiy’ sa mina’asa papiaran ne tou Israel.”5Tumodongla nyi’a TUHAN si timantula nedona, e nuwu’-Na: “Wo’odo mouw si TUHAN laa tumuanala eng kapualitan i ti’i wia em banua i yi’i.” 6Wo si TUHAN si tumuanala eng kapualitan i ti’i e nendo kawo’odoanna; se reiy’ sa mina’asa papiaran ne tou Mesir i ti’i se minate, ta’an waki se papiaran ne tou Israel e reiy’la siesa nga ipus tu’u si minate. 7O laa si Firaun si rimeo tou mea maname wo eng kaulitna mouw waki se papiaran ne tou Israel e reiy’la siesa nga ipus tu’u si minate. Ta’an si Firaun si minena-ena’ kimete ate wo so’o mewewayame se bangsa i ti’i mea.8O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo si Harun: “Medo momi temur waki awu peranoan esa nga rongkem wuta, wo si Musa si lewo’ sa reiy’ sumerame nyi’a mea waki reghe-reghesan witu en sinaru em beren ni Firaun. 9Takar en temur i ti’i e laa mamuali riawu tumawuni minapekasa en tana’ Mesir, wo laa sumiwola waana mangapepete’ tanume en sewu, wia se tou wo se tekapen waki minapekasa en tana’ Mesir.” 10Laa o sea medomi en temur waki awu peranoan, wo rumedeiy witu en sinaru ni Firaun, kamurian si Musa si simerame nyi’a mea waki reghe-reghesan, takar mamuali mouw em baana, mangapepete’ tanume en sewu wia se tou wo se tekapen,11i ka’ayo se kasasigha’-kasasigha’ i ti’i se reiy’ mete’u mena-ena’ rimedeiy witu en sinaru ni Musa, karengan em baana-waana i ti’i; karengan se kasasigha’-kasasigha’ i ti’i tu’u kangkasi se tinena’ em baana masuat tanu em baya ne tou Mesir. 12Ta’an si TUHAN si kimetela nate ni Firaun, i ka’ayo sia reiy’ melelingala nisea – tanu neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN wia si Musa.13O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Tumo’orouw memo’odope’ wo rumedeiy mouw ma’ena’la si Firaun wo i lila’la wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ne tou Ibrani: I waya mome se umat-Ku mea, rio sea rumaghes wia-Niaku. 14Karengan e mekasa i yi’i Niaku ku laa mewewayala e reiy’ sa mina’asa eng katula-Ku witu nikoo nuesa, witu se pegawai-pegawaimu wo witu se rakyatmu, ampit e maksut rio koo mamete’ula, kaa e reiy’la si tanu Niaku wia minapekasa em bumi.15E reiy’ ku’a re’en e nure mouw Aku toro mayatla lawas-Ku kaa laa munu’ nikoo wo se rakyatmu ampit e rumara menganup, i ka’ayo koo i kare’imi waki atas em bumi; 16ta’an nyi’i mouw eng karenganna Niaku ku minayala nikoo matou-tou, nyi’a i yi’i rio mapa’atola wia nikoo eng kaente’ang-Ku, wo rio ngaran-Ku e lo’oren wia minapekasa em bumi. 17Nikoo koo reiy’ maena-ena’ mengape-ngape’la se umat-Ku, i ka’ayo koo reiy’ mayala nisea mea.18Eng kaulitna wo’odo e wo’o wona’na tanu nedo i yi’i Niaku ku laa tumumpami e naro eis kasa hebat, tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wia Mesir rengan e Mesir siniwola i ka’ayomi en teakan i yi’i. 19Eng karengan e ni’itu, se papiarannu wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’annu waki patar, i reo mouw alin mea waki tampa es aman; em baya ne tou wo se reiy’ sa mina’asa tekapen, se waki patar wo reiy’ minareng merure waki wale, se laa toron e naro eis i ti’i, i ka’ayo mate.”20Takar seiy si witu nelet em baya ne pegawai ni Firaun si meide’ wia nuwu’ ni TUHAN, rimeo se hamba-hambana ma’an se papiaranna tumingkas mea waki wale, 21ta’an seiy si reiy’ mepadungla nuwu’ ni TUHAN, timele’ula se hamba-hambana ma’an se ternakna waki patar.22O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I renetola lawasmu mea waki langit, rio naro eis en tumumpa wia minapekasa en tana’ Mesir, tumoromi se tou wo se takapen, wo tumoromi en tanemen-tanemen waki patar waki tana’ Mesir.” 23O laa i renetla ni Musa lawasna mea waki langit, takar si TUHAN si simiwola e lenter wo naro eis, wo e napi tu’u maseari em bumi, wo si TUHAN si timumpami naro eis timawuni en tana’ Mesir. 24Wo tumumpa mouw e naro eis, ma’an e napi makera-kerap witu eng keuneran e naro eis i ti’i, taleus hebat, tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wia minapekasa em banua ne tou Mesir, rengan nisea nu minamuali esa bangsa.25Naro eis i ti’i en timoro minuneng e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa waki patar, waki minapekasa en tana’ Mesir, waki se tou i ka’ayo se tekapen; o kangkasi e reiy’ sa mina’asa en tinanem-tinanem waki patar en tinoro pinuneng e naro i ti’i wo e reiy’ sa mina’asa nakana waki patar neiy i ro’atnala. 26Waki i te tana’ Gosyen en tampa paena’an ne tou Israel, e reiy’la timumpa e naro eis.27O laa si Firaun si rimeo kumeret si Musa wo si Harun ma’an limila’ wia nisea: “Niaku ku minakadosa mola e mekasa i yi’i, TUHAN i ti’i si ulit, ta’an niaku wo se rakyatku mouw si makaselok. 28Sumombayangouw wia si TUHAN; e lenter kasa hebat wo e naro eis i ti’i e nawesouw. Takar niaku ku laa mayala nikouw mea, te’a mouw kouw ma’ena’ lebepe’ ure kasi.”29Wo lumila’ mouw si Musa wia nisia: “Eng kerere’ukume wia eng kota i yi’i niaku ku laa mitarla lawasku wia si TUHAN; lenter e laa mena’ wo naro eis e reiy’ mouw laa tumumpami kasi, rio koo mamete’ula, kaa em bumi nyi’a mouw eng kapunya’an ni TUHAN. 30Ta’an en tanume nikoo wo em baya ne pegawaimu, niaku ku mete’u, kaa nikouw kouw reiy’pe’ meide’ wia si Empung TUHAN.” 31 – Tinanem rami wo en jelai en tinoro mola minapuneng, karengan en jelai i ti’ eng kasuatan mawulis wo e rami i ti’i eng kasuatan mawungang.32Ta’an eng gandum wo en sekoi e reiy’ tinoro eng kapunengan, karengan e reiy’pe’ kasi orasna. – 33Laa o rumo’u momi si Musa waki kota i ti’i tumele’ula si Firaun, i pitarna mola lawasna wia si TUHAN, takar mena’ mouw e lenter wo naro eis wo e naro e reiy’ mouw neiy i kawura’arki kasi wia em bumi.34Ta’an eng katoroan si Firaun nu limoo’, kaa naro, naro eis wo lenter e minena’ mouw, takar mapawee-wee mouw sia sumiwo en dosa; sia si minena-ena’ kimete ate, le’os nisia ka’apa tu’u em baya ne pegawaina. 35Kimete mouw ate si Firaun, i ka’ayo sia reiy’ minayala se tou Israel mea – tanu neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.
Chapter 10

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Mea mouw sumaru si Firaun, karengan Niaku ku simiwo mola natena wo nate em baya ne pegawaina kimete, rio Aku sumiwola eng kowa’-kowa’ maka’erangen en siwoeng-Ku i yi’i witu nelet nea, 2wo rio koo toro sumusuiyla wia se oki’ o puyunnu, kumura Niaku minema’aya-ma’ayangla se tou Mesir wo eng kowa’-kowa’ maka’erangen wisa en tinuana-Ku mola witu nelet nea, rio kouw mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN.”3O laa si Musa wo si Harun mea sumaru si Firaun wo lumila’ wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ne tou Ibrani: Pirape’ eng keure kasi koo masede’ kaa laa kumumengla en toumu witu en sinaru-Ku? I waya mola se umat-Ku mea rio sea rumaghes wia-Niaku. 4Karengan sa koo sumede’ mewewayame se umat-Ku mea, takar wo’odo Niaku ku laa mapa eiy se kompo’-kompo’ mea witu eng gorem en daerahmu;5kompo’ i ti’i se laa tumutuwla en saruan em bumi, i ka’ayo se tou se reiy’ mete’u lumoo’ en tana’; kompo’ i ti’i se laa kumaan ma’apu en tele’upe’ neiy i kaliseiy, en timele’upe’ i wee nikoo waki naro eis i ti’i, awes tare se laa kumaan ma’apu e reiy’ sa mina’asa nakanamu en timou waki patar. 6Kompo’ i ti’i se laa mutala em balemu, em bale em baya ne pegawaimu, em bale em baya ne tou Mesir tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa linoo’ ni ama’mu wo ne nene moyangmu, rengan sea neiy i patoumi wia em bumi i ka’ayomi nendo i yi’i.” Laa o lumenge mouw sia wo rumo’umi tumele’ula si Firaun.7Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw em baya ne pegawai ni Firaun wia nisia: “Pirape’ eng keure kasi se tou i yi’i laa mamuali we’etes wia nikita? I waya mola se tou-tou i ti’i mea rio sea rumaghes wia si TUHAN, Empung nea. E reiy’pe’ ku’a re’en si tuangku mawena’as, kaa e Mesir en tantu laa mapuneng?” 8O laa si Musa wo si Harun se niali sumoup wia si Firaun wo lumila’ mouw si Firaun wia nisea: “Mea mouw, rumaghesouw wia si TUHAN, Empungmu. Seiy waya e nulitna se laa mea i ti’i?”9E wingkot ni Musa: “Nikeiy keiy me’a ampit se tou-tou sobor wo se tu’a; ampit se oki-oki’ tuama meiy wo se wewene, ampit se membe’ domba meiy wo se lembu sapi meiy, karengan nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ sumiwola papelesiran i wee si TUHAN.” 10Ta’an si Firaun si limila’ wia nisea: “TUHAN si toro rumapitla nikouw, sa aku mayame nikouw mea ampit se oki-oki’mu! Loo’on, lewo’ mouw maksutmu! 11E reiy’ tuana, nikouw kouw toro mea, ta’an se tuama i te, wo rumaghesouw wia si TUHAN, karengan ni’itu mouw ni’i kepa’ar miouwla.” Laa o sea i ure’mi waki saruan ni Firaun.12O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I renetome lawasmu witu natas en tana’ Mesir mapa eiy se kompo’ wo se kompo’ se laa meiy tumawuni en tana’ Mesir wo kumaan ma’apu e reiy’ sa mina’asa en tinanem-tinanem witu en tana’, em baya neiy i tele’ula naro eis i ti’i.” 13O laa si Musa rumenete em bewulu’na witu natas en tana’ Mesir, wo si TUHAN si minapa eiy e reghes sedangan lumeasi em banua i ti’i, esa nga endo-endoan wo esa nga wengi-wengian, wo e nendo memo’odo mouw, reghes sedangan e minalimi se kompo’.14O meiy mouw se kompo’ lumi’ikeri minapekasa en tana’ Mesir wo tumeka’ waki minapekasa en tana’ Mesir, se tuana eng kelaker; nu reiy’pe’ i tu e reiy’pe’ ma’an mekasa wawean kompo’ se tuana eng kelakerna wo nu reiy’ mouw i tu tu’u e reiy’ mouw laa mamuali kasi en tuana. 15Kompo’ se timutuwi minapekasa saruan em bumi, i ka’ayo em banua i ti’i mina reiydem karengan nisea; kompo’ se kimaan mina’apu e reiy’ sa mina’asa en tinanem-tinanem witu en tana’ wo e reiy’ sa mina’asa em bu’ana-wu’ana wia nakana-akana neiy i tele’ula e naro eis i ti’i, i ka’ayo reiy’la en timele’u kasi e lisouw wia nakana ka’apa en tinanem-tinanem waki patar waki minapekasa en tana’ Mesir.16Takar makarenganouw si Firaun kumeret si Musa wo si Harun ma’an limila: “Niaku ku simiwo mola en dosa witu si TUHAN, Empungmu, wo witu nikouw. 17Eng karengan e ni’itu, ampunganola satorona en dosaku i wee mekasa i yi’i i te wo sumombayangouw wia si TUHAN, Empungmu i ti’i, rio em bahaya patean i yi’i ni’i wa’akat-Name wia niaku.” 18Laa o rumo’u momi si Musa tumele’ula si Firaun wo sumobayang wia si TUHAN.19Takar si TUHAN si simiwo e reghes sumengomi waki kapurikitna, nyi’a i yi’i e reghes talikuran kasa ente’, minali se kompo’ i ti’i wo lumawame nisea waki ghorem en Tasik Teberau: reiy’la siesa kompo’ tu’u si timele’u waki minapekasa en daerah Mesir. 20Ta’an si TUHAN si kimetela nate ni Firaun, i ka’ayo sia so’o mewewayala se tou Israel mea.21O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I renetome lawasmu waki langit, rio meiy e reiydem lumi’ikerii en tana’ Mesir, i ka’ayo se tou toro rumingkap e reiydem i ti’i.” 22O laa si Musa rumenete lawasna waki langit wo meiy mouw e reiydem kasa reiydem waki minapekasa en tana’ Mesir eng keurean telu nga endo. 23E reiy’la tou si toro lumoo’ si ka’ampitna, o kangkasi e reiy’la tou si toro tumo’ori waki tampana eng keurean telu nga endo; ta’an wia em baya se tou Israel wawean terang waki tampa paena’an nea.24O laa si Firaun kumeret si Musa ma’an limila’: “Mea mouw, rumaghesouw wia si TUHAN, se membe’ dombamu wo se lembu sapimu i te se lewo’ sa reiy’ i tele’ula, o kangkasi se oki-oki’mu se toro kumi’it mewali nikouw.” 25Ta’an si Musa si limila’: “Awes tare en tetule rineret wo en tetule tinunu e lewo’ sa reiy’ i weemula wia nikeiy, rio keiy tumiro’la nisea i wee si TUHAN, Empung meiy. 26Wo kangkasi se papiaran neiy se lewo’ sa reiy’ kumi’it ma’an nikeiy wo esa ne’a tu’u e reiy’ laa tumele’u, karengan waki se papiaran i ti’i mouw keiy lewo’ sa reiy’ medola kaa laa i pereraghes wia si TUHAN, Empung meiy; wo nikeiy keiy reiy’ mete’u, ampit en sapa keiy lewo’ sa reiy’ rumaghes wia si TUHAN, nu reiy’pe’ keiy nu i ka’ayola maname.”27Ta’an si TUHAN si kimetela nate ni Firaun, i ka’ayo sia so’o mewewayame nisea mea. 28O laa si Firaun lumila’ wia nisia: “Rumo’u mome wia niaku; maato-ato mouw koo, te’a mouw meleloo’ eng gioku kasi, karengan witu nedo nikoo nu lumoo’ eng gioku, nikoo koo laa mate.” 29Eng kamurian si Musa si limila’: “E minakatena-tena’ tanu lelila’annu i ti’i! Niaku ku reiy’ mouw laa lumoo’ eng giomu kasi!”
Chapter 11

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Niaku ku laa mapa eiy e nesa katula kasi witu si Firaun wo witu Mesir, nu reiy’ mouw i tu nisia si laa mayame nikouw rumo’ume wia nyi’i; sakawisa sia mayame nikouw mea, nisia si laa uli-ulit mure’me nikouw wia nyi’i. 2Le’osouw i lila’la wia se bangsa i ti’i, rio susur tuama se kumiwee em barang-barang mas wo em perak wia se ketana’na wo susur wewene wia se ketana’na kangkasi.” 3O laa si TUHAN si simiwo se tou Mesir minamura ate wia se bangsa i ti’i; awes kangkasi si Musa nyi’a mouw siesa tou kasa paloo’o-loo’on waki tana’ Mesir, witu em beren ne pegawai-pegawai ni Firaun wo witu em beren ne rakyat.4Lumila’ mouw si Musa: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Witu nedo maparua em bengi Niaku ku laa kumelangi waki keuneran Mesir. 5Takar susur se oki’ polon waki tana’ Mesir se laa mate, waki sioki’ polon ni Firaun si rimuber witu reruberanna i ka’ayo wia sioki’ polon ne ata wewene se mesarula e watu kiniar, o kangkasi se reiy’ sa mina’asa oki’ polon ne tekapen.6Wo naleiyan kasa hebat e laa mamuali waki minapekasa en tana’ Mesir, tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wo tanu e reiy’ laa wawean kasi. 7Ta’an wia si seiy kangkasi waki se tou Israel, siesa nga ipus asu tu’u si reiy’ laa berani mintuk, le’os wia se tou ka’apa tu’u wia se tekapen, rio kouw mamete’ula, kaa si TUHAN si simiwo pemange’anan e nelet ne tou Mesir wo ne tou Israel. 8Wo em baya ne pegawaimu i yi’i se laa meiy wia niaku wo mongkot wia niaku ma’an lumila’: Rumo’u mouw, nikoo wo se minapekasa rakyat maki’i-ki’it nikoo; nu reiy’ mouw i tu niaku ku laa rumo’u.” O laa si Musa tumele’ula si Firaun ampit nupi’ e melaya-layas.9O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Firaun si reiy’ laa lumingala nikouw, rio e maka’erangen-maka’erangen en siwong-Ku e maawes eng kelaker waki tana’ Mesir.” 10Musa wo si Harun se timuana mola e reiy’ sa mina’asa maka’erangen i yi’i witu en saruan ni Firaun. Ta’an si TUHAN si kimetela nate ni Firaun, i ka’ayo reiy’ minayala se tou Israel rumo’umi waki wanuana.
Chapter 12

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo si Harun waki tana’ Mesir: 2“Sumedot i yi’i mouw laa mamuali kasa ketareani e reiy’ sa mina’asa sumedot i wee nikoo; ni’itu e laa mamuali sumedot kasa ketare-tare i wee nikoo susur en te’un.3I lila’ mola wia se pakasa’an ne jama’ah Israel: Witu en tanggal kamapulu’ en sumedot i yi’i edonouw niesa o niesa siesa nga ipus oki’ ni domba, i ki’it se kaum ne me’urang, esa nga ipus oki’ ni domba i wee se susur rumah tangga. 4Ta’an sa rumah tangga i ti’i se taleus oki’ eng kelakerna kaa laa ma’edo siesa nga ipus oki’ ni domba, takar nisia mewali-wali ampit si ketana’na kasa tawi witu em balena se lewo’ sa reiy’ mouw medo esa nga ipus, i ki’it eng kelakerna ne imukur; en tanume sioki’ ni domba i ti’i, nikouw kouw sumiwo mouw takseran i ki’it em pemandungen ne susur tou.5Sioki’ ni dombamu i ti’i si lewo’ sa reiy’ raghar, reiy’ siwalang, maka umur esa nge te’un; nikouw kouw toro medo domba ka’apa membe’. 6Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumalero nisia i ka’ayo e nendo kamapulu’ o epat en sumedot i yi’i; o laa se minapekasa jama’ah Israel se minerur, se lewo’ sa reiy’ rumeret nisia witu nedo mawengido. 7Kamurian waki raa’na e lewo’ sa reiy’ mouw edoani toyo’ wo i weela witu e rua narii em pepalen wo witu en salawako atas, witu em bale-wale witu wisa se tou mekaan e nyi’a. 8Le’ona e lewo’ sa reiy’ kaanen nea witu em bengi i te i ti’i kangkasi; rinarang e lewo’ sa reiy’ kaanen nea ampit e roti reiy’ siragi ma’an e raaren pe’it.9Te’a mouw kouw mekekaan nyi’a mata’ ka’apa linugha witu en dano; ta’an i te e rinarang witu napi, lekep ampit eng kokongna wo em beti’isna wo em pumpun em po’otna. 10Te’a mouw kouw tumele’umi sapa-sapa waki le’ona i ti’i i ka’ayo memo’odo; sapa en timele’u i ka’ayo memo’odo en tunun niouw mola ma’apu ampit e napi. 11Wo teinti’i mouw kouw kumaan nyi’a: rereenannu mineret, selop witu ne’amu wo em bewulu’ witu lawasmu; Mario-riorouw kouw kumaan nyi’a; ni’itu mouw em Paskah i wee si TUHAN.12Karengan wia em bengi i yi’i Niaku ku laa kumelange en tana’ Mesir, wo em baya se oki’ polon, waki se oki’ ni tou i ka’ayo se oki’ ne tekapen, se laa-Ku wunu’un, wo wia em baya ne empung waki Mesir se laa weeang-Kula ukuman, Niaku mouw, si TUHAN. 13Wo e raa’ i ti’i mamuali kowa’ i wee nikoo witu em bale-wale witu e wisa kouw maena’: Sakawisa Aku lumoo’ en daa’ i ti’i, takar Niaku ku laa lumangkoiyi waki nikouw. Ni’itu mouw e reiy’ laa wawean katula kapunengan witu eng keuneran niouw, sakawisa Aku mukum en tana’ Mesir. 14Nendo i yi’i e laa mamuali nendo pange’enge’an i wee nikoo. Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mewewangko’la nyi’a tanume e nendo wangko’ i wee si TUHAN see’ o see’. Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mewewangko’la nyi’a tanume eng katataapan i wee eng keurena.15Nikouw kouw kumaanouw e roti reiy’ siragi pitu nga endo eng keurena; witu nendo kasa ketare-tare tu’u i tea’ miouw momi e reiy’ sa mina’asa ragi waki walemu, karengan susur tou si kumaan e wo’o sapa em bawean ragi, waki nendo kasa ketare-tare i ka’ayo nendo kapitu, sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki elet ne 16Kouw sumiwo mouw pinasungkulan e kudus, le’os witu nendo kasa ketare-tare ka’apa tu’u witu nendo kapitu; witu nendo-nendo i ti’i e reiy’ toro matuanala pepa’ayangen sapa tu’u; sapa i te em pemandungen kaanen ne susur tou, ni’itu i te en toro tiro’on niouwla.17Ni’itu mouw kouw lewo’ sa reiy’ minena-ena’ mewewangko’la nendo wangko’ kumaan roti reiy’ siragi, karengan minakatena’ wia nendo i yi’i kangkasi Niaku ku minali se pasukan-pasukannu rumo’umi waki tana’ Mesir. Takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mangko’la nendo i yi’i see’ o see’; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keurena. 18Witu en sumedot kasa ketare-tare, witu nendo kamapulu’ o epat en sumedot ni’itu witu nendo mawengido, kouw kumaanola e roti reiy’ siragi, i ka’ayo wia nendo karua nga pulu’ o esa en sumedot i ti’i, witu nedo mawengido.19Pitu nga endo eng keurena reiy’ toro wawean ragi witu em balemu, karengan susur tou si kumaan e wo’o sapa em bawean ragi, sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki elet ne jema’ah Israel, le’os sia tou wo’oseiy, le’os sia tou karengan. 20Wo’o sapa tu’u em bawean ragi e reiy’ toro kaanen niouw; nikouw kouw kumaanouw e roti reiy’ siragi waki e reiy’ sa mina’asa en tampa paena’an niouw.”21O laa si Musa kumeret em baya se tu’a-tu’a ne Israel ma’an limila’ wia nisea: “Mea mouw, medo mouw membe’domba i wee se kaummu wo reretanouw sioki’ ni domba Paskah. 22Kamurian kouw lewo’ sa reiy’ medo esa nge wa’akes pepi’ipik wo sumosouwla nyi’a witu en daa’ em bitu nesa kure’, wo en daa’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ i peos miouwla witu limawa atas wo witu e rua narii em pepalen; siesa tou tu’u wia nikouw si reiy’ toro rumo’umi witu em pepalen em balena i ka’ayo memo’odo.23Wo si TUHAN si laa kumelange e Mesir kaa laa mekekatulala nyi’a; sakawisa Sia lumoo’ en daa’ witu limawa atas wo witu e rua narii em pepalen i ti’i, takar si TUHAN si laa lumangkoiyla em pepalen i ti’i wo reiy’ mewewayala si mememuneng ghumorem witu eng gorem em balemu kaa laa mekekatulala.24Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy e nyi’i tanume eng katataapan i ka’ayo eng keure-urena i wee nikoo wo i wee se oki-oki’mu. 25Wo sakawisa kouw i ka’ayola waki wanua e laa i peweweela ni TUHAN wia nikoo, tanu neiy i nuwu’-Nala, takar nikouw kouw lewo’ sa reiy’ malar e raghes i yi’i.26Wo sakawisa se oki-oki’mu lumila’ wia nikoo: Sapa ku’a re’en em penoronna e raghesmu i yi’i? 27takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw lumila’: Ni’itu mouw en tetule Paskah i wee si TUHAN si limangkoiyla em bale-wale ne tou Israel waki Mesir, eng katoroan Nisia nu kimatulala se tou Mesir, ta’an limawirla em bale-wale ta.” Laa o kumururouw se bangsa i ti’i wo maongkot masempe. 28Mea mouw se tou Israel, laa o sumiwo en tuana; tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa wo si Harun, tuana mouw en siniwo nea.29Takar witu maparua em bengi TUHAN si minunu’ se susur oki’ polon waki tana’ Mesir, waki sioki’ polon ni Firaun si rimuber witu reruberanna i ka’ayo wia se oki’ polon ne tou tinaang, se witu eng gorem woang tutupan, ma’an se reiy’ sa mina’asa oki’ polon ne tekapen. 30Laa o mawongke mouw si Firaun witu em bengi i ti’i, mewali ampit em baya ne pegawaina wo em baya ne tou Mesir; wo kalinga’anouw e naleiyan kasa hebat waki Mesir, karengan e reiy’la wale o reiy’ pinatean.31O laa witu em bengi i ti’i keretenna mola si Musa wo si Harun, em pokeiyna: “Tumo’orouw, rumo’u mome wia eng keuneran ne bangsaku, le’os nikouw ka’apa tu’u se tou Israel; mea mouw, rumaghesouw wia si TUHAN, tanu e lelila’annu i ti’i. 32Paalinouw kangkasi se membe’ dombamu wo se lembu sapimu, tanu e lalila’annu i ti’i, ta’an mea mouw! Wo i aleiy mola kangkasi berkat i wee niaku.” 33Se tou Mesir kangkasi se mase’esek ampit eng kaete’ wia se bangsa i ti’i, mareo se bangsa i ti’i ampit e mario-rior rumo’umi waki wanua i ti’i, karengan em pokeiy nea: “Sangari keiy mate em baya meiy.”34O laa se bangsa i ti’i se minopo eng kayo’anna, nu reiy’pe’ rinagi, ampit en tampa kekayo’an nea eng kinesaputan witu roko’na witu natas em palukana. 35Tou Israel se timuanala kangkasi tanu em pokeiy ni Musa; nisea se kimiwee wia se tou Mesir em barang-barang mas wo em perak ma’an e roko’-roko’. 36Wo si TUHAN si simiwo se tou Mesir mina mura ate wia se bangsa i ti’i, i ka’ayo se minutala em pengiween nea.37Eng kamurian rumo’u momi se tou Israel i ti’i waki Raamses mea waki Sukot, wo’o wona’na enem nga atus nga riwu tou tuama makelang o ne’a, reiy’ neiy i kaghorem se oki-oki’. 38O kangkasi kelaker tou waki se minegheghioan bangsa se kimi’it ampit nisea; o kasi se kasa laker se papiaran membe’ domba wo se lembu sapi. 39Eng kayo’an waki Mesir o alin neami o tunuouw mamuali roti tabuleleng reiy’ siragi, karengan eng kayo’an i ti’i e reiy’ rinagi, karengan nisea se neiy i ure’mi waki Mesir wo se reiy’ mete’u mangere-ngerer, wo nisea se reiy’ kangkasi timiro’mi walun i wee nisea. 40Eng keurena se tou Israel minena’ waki Mesir nyi’a mouw e nepat nga atus telu nga pulu’ nge te’un.41Nu limangkoiy mola e nepat nga atus telu nga pulu’ nge te’un, minakatena’ witu nendo i ti’i kangkasi, o rumo’u momi se reiy’ sa mina’asa pasukan ni TUHAN waki tana’ Mesir. 42Em bengi i ti’i mouw em bengi menegha-negham i wee si TUHAN, kaa laa ma’ali nisea rumo’umi waki tana’ Mesir. Wo ni’itu mouw kangkasi em bengi mategha-tegham i wee em baya ne tou Israel, see’o see’, i wee eng kewangko’an ni TUHAN.43O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo si Harun: “Nyi’i mouw eng katataapan tanume em Paskah: E reiy’ siesa tou tu’u waki se bangsa wo’oseiy toro kumaan nyi’a. 44Siesa ata tineles si tare mouw toro kumaan nyi’a, nu reiy’ mouw nikoo simunat nisia.45Tou malepu-lepu wo se tou maedo tetoro se reiy’ toro kumaan nyi’a. 46Paskah i ti’i e lewo’ sa reiy’ kaanen witu eng gorem e nesa wale kangkasi; reiy’ toro koo malim oki’ i te tu’u waki le’ona i ti’i rumo’umi waki wale; esa ruiy tu’u reiy’ toro repu’ennula.47Pakasa’an jema’ah Israel se lewo’ sa reiy’ mouw mewewangko’la nyi’a. 48Ta’an sakawisa siesa tou wo’oseiy si minena’ mola wia nikoo wo si pa’ar mewewangko’la em Paskah i wee si TUHAN, takar susur tuama si mewali-wali ampit nisia, si lewo’ sa reiy’ mouw sunaten; tare mouw i te sia toro tumawi kaa laa mewewangko’la nyi’a; sia si laa i papokeiyla tanume sitou tulen. Ta’an reiy’ siesa tou tu’u si reiy’ makasunat si toro kumaan nyi’a.49Nesa ukum i te e laa paken i wee sitou tulen wo i wee sitou wo’oseiy si maena’ witu eng keuneran niouw.” 50Minapekasa ne tou Israel se simiwo en tuana; tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa wo si Harun, tuana mouw en siniwo nea. 51Wo minakatena-tena’ witu nendo i ti’i kangkasi si TUHAN si minali se tou Israel rumo’umi waki tana’ Mesir, i ki’it se pasukan nea.
Chapter 13

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 2“Kudusenola i wee-Niaku em baya se oki’ polon, em baya se minatou kimetaremi waki gandongan wia se tou Israel, le’os wia se tou ka’apa tu’u wia se tekapen; Niaku mouw si makapunya nisea.”3Laa o lumila’ mouw si Musa wia se bangsa i ti’i: “Wangko’enola nendo i yi’i, karengan wia nendo i yi’i kouw rimou’mi waki Mesir, waki wale paata’an; karengan ampit eng kaente’an lawas-Na TUHAN si minali momi nikouw rimo’umi maname. Karengan e ni’itu reiy’ toro kaanen e wo’o sapa tu’u em bawean ragi. 4Nendo i yi’i kouw rumo’umi, witu en sumedot Abib. 5Sakawisa si TUHAN si minali mola nikoo mea waki wanua ne tou eng Kana’an, tou Het, tou Amori, tou Hewi wo ne tou Yebus, em banua neiy mouw i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu kaa laa meweweela nyi’a wia nikoo, e nesa wanua meloko-lokon en susu wo rina’na, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumuanala e raghes i yi’i wia en sumedot i yi’i kangkasi.6Kumaanouw roti reiy’ siragi pitu nga endo eng keurena wo witu nendo kapitu e laa siwonla nendo wangko’ i wee si TUHAN. 7Roti reiy’ siragi e lewo’ sa reiy’ mouw kaanen keurean em pitu nga endo i ti’i; wo’o sapa tu’u em bawean ragi e reiy’ toro loo’on wia nikoo, awes tare e ragi e reiy’ toro loo’on wia nikoo witu minapekasa en daerahmu.8Witu nendo i ti’i e lewo’ sa reiy’ i pakite’umula wia se oki’mu tuama: E raghes i yi’i nyi’a mouw karengan maghenang sapa en siniwo ni TUHAN wia niaku witu nedo niaku nu rimo’umi waki Mesir. 9Eng kapualitan i ti’i i wee nikoo e lewo’ sa reiy’ mamuali kowa’ witu lawasmu wo mamuali nge’enge’ witu en tuintungmu, rio nukum ni TUHAN em bitu en sumpingmu; karengan ampit e lawas kaente’ TUHAN si minali momi nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir. 10E lewo’ sa reiy’ mouw tiboiyannu eng katataapan i yi’i witu nedona neiy mouw i tantula, waki te’un mea waki te’un.11Sakawisa koo niali mola ni TUHAN mea waki wanua ne tou eng Kana’an, tanu neiy mouw i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia nikoo ampit wia se nene moyangmu, wo em banua i ti’i neiy mouw i wee-Nala wia nikoo, 12takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumempela i wee si TUHAN e reiy’ sa mina’asa se minatou kimetaremi waki gandongan; o kangkasi susur wawean tekapen kapunya’annu si minaanak kasa ketare-tare, sioki’ raghar polon nyi’a mouw si’i wee si TUHAN. 13Ta’an susur sioki’ ni keledai minatou kimetaremi si tubuusennu mouw ampit siesa nga ipus domba; ka’apa, sa koo reiy’ tumubuus nisia, koo lewo’ sa reiy’ rumepu’la nakana e lee’na. Ta’an en tanume sitou, susur sioki’ polon witu nelet ne oki-oki’mu tuama, si lewo’ sa reiy’ mouw tubuusennu.14Wo sakawisa sioki’mu laa mueiy wia nikoo witu nendo kamurian: Sapa ku’a re’en em penoronna ni’itu? takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’ wia nisia: Ampit eng kaente’an lawas-Na TUHAN si minali momi nikita rimo’umi waki Mesir, waki wale paata’an. 15Karengan eng katoroan si Firaun ampit eng kete kokong simede’ kaa laa mewewayala nikita mea, takar si TUHAN si minunu’ em baya se oki’ polon waki tana’ Mesir, waki se oki’ polon ni tou i ka’ayo se oki’ polon ne tekapen. Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku naram masempela wia si TUHAN se reiy’ sa mina’asa tekapen raghar se minatou kimetaremi waki gandongan, kasuatan em baya ne oki’ polon witu nelet ne oki-oki’ku tuama se tinubuusku. 16Eng kapualtan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamuali kowa’ witu lawasmu wo mamuali sesine’u witu en tuintungmu, karengan ampit eng kaente’an lawas-Na TUHAN si minali nikita rimo’umi waki Mesir.”17Nu reiy’ mouw si Firaun nu minayame se bangsa i ti’i minea, Empung si reiy’ rimawir nisea timorola lalan mea waki wanua ne tou Filistin, ma’anouw tu’u e lalan i yi’i eng kasa tawi; karengan e nuwu’ ni Empung: “I kasenge’mi se bangsa i ti’i se menesel, sakawisa sea i kesarula em paseke’an, i ka’ayo sea mareng mea waki Mesir.” 18Ta’an si Empung si rimawir se bangsa i ti’i limedong timoro lalan waki patar kaerisann matoro mea waki Tasik Teberau. Ampit timiro-tiro meseseke’ kumelangomi se tou e Israel waki tana’ Mesir.19Musa si minali en duiy-ruiy ni Yusuf, karengan eng ketarena si Yusuf si rimeo mola se oki-oki’ ni Israel tumiwa’ ampit makauli-ulit: “Empung tantu mouw si laa lumingala nikouw, takar kouw lewo’ sa reiy’ mali en duiy-ruiyku rumo’ume wia nyi’i.” 20Tuana mouw nisea nu rimo’umi waki Sukot wo dumasing waki Etam, waki li’ilik em patar kaerisan. 21TUHAN si makelang witu rerior nea, witu nendo oat witu em pa’asek linaak kaa laa rumawir nisea witu lalan, wo witu nedo wengi witu em pa’asek api kaa laa tumerangla nisea, i ka’ayo sea toro kumelang oat o wengi. 22Ampit reiy’ minaroba en tobol linaak i ti’i e minena-ena’ wawean witu nendo oat wo em pa’asek api witu nedo wengi witu rerior ne bangsa i ti’i.
Chapter 14

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa, en tuana: 2“I lila’ mola wia se tou Israel, rio sea mareng sumoup wo dumasing waki saruan em Pi-Hahirot, nelet e Migdol wo en tasik; minakatena-tena’ witu en saruan em Baal- Zefon dumasingouw kouw, witu li’ilik en tasik. 3Takar si Firaun si laa lumila’ en tanume se tou Israel: nisea se simeipouw wia em banua i yi’i, patar kaerisan eng kimurungouw nisea.4Niaku ku laa kumetela nate ni Firaun, i ka’ayo sia mekeki’it nisea. Wo witu si Firaun wo se minapekasa pasukanna Niaku ku laa mapaloo’o-loo’ola eng kewangko’ang-Ku, i ka’ayo se tou Mesir mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN.” Laa o sea sumiwo en tuana. 5 Eng katoroan neiy i pakite’ula wia si raja Mesir, kaa se bangsa i ti’i se timingkasouw, takar maroba mouw nate ni Firaun wo se pegawai-pegawaina witu se bangsa i ti’i, wo lumila’ mouw sea: “Sapa mouw ku’a re’en en siniwotala i yi’i, kaa kita minayala se tou Israel rumo’ume wia paata’an ta?”6Kamurian sia maasla eng karetana wo mali ma’an se rakyatna. 7Nisia si minaali e nenem nga atus kareta pineleng, yon, e reiy’ sa mina’asa kareta Mesir, e nesa o nesa lekep ampit se perwirana. 8Tuana mouw si TUHAN kimetela nate ni Firaun, raja Mesir i ti’i, i ka’ayo sia minekeki’it se tou Israel. Ta’an se tou Israel se makelang reiy’ maena-ena’ pa’aka-aka’an e lawas neiy i ayatla. 9Sapa tare se tou Mesir, se reiy’ sa mina’asa kawalo wo eng kareta ni Firaun, se tou-tou mesake-sake kawalo wo se pasukanna, mekeki’it nisea wo mina’ayola nisea witu nedo nisea nu dimasing waki li’ilik en tasik, tawi em Pi-Hahirot waki saruan em Baal-Zefon.10Eng katoroan si Firaun nu tawi mouw, tou Israel se limengeme, takar kaloo’anouw se tou Mesir se maoghe matodeiy nisea. Laa o kasa mouw kineide’an se tou Israel wo sea mengale-ngaleiy wia si TUHAN, 11wo sea lumila’ wia si Musa: “Sapa ku’a re’en karengan e reiy’la wewaruga’an waki Mesir, takar koo minali nikeiy meiy mate wia em patar kaerisan i yi’i? Sapa ku’a re’en en siniwomu i yi’i wia nikeiy ampit minalimi nikeiy rimo’umi waki tana’ Mesir? 12Reiy’ ku’a re’en e nyi’i neiy mouw i lila’ meiyla wia nikoo waki Mesir: Te’a mouw maroung nikeiy wo i waya mola keiy ma’ayang wia se tou Mesir. Karengan lebe le’os wia nikeiy laa ma’ayang wia se tou Mesir ta’an mate wia em patar kaerisan i yi’i.”13Ta’an lumila’ mouw si Musa wia se bangsa i ti’i: “Te’a mouw meide’, rumedeiy mouw minena-ena’ wo loo’onouw eng kelawiran waki si TUHAN, e laa i pewewee-Nala nendo i yi’i wia nikoo; karengan se tou Mesir linoo’o miouw nendo i yi’i, se reiy’ mouw laa loo’on niouw kasi i wee eng keure-urena. 14TUHAN si laa sumeke’ i wee nikouw, wo nikouw kouw laa makapenes i te.”15O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Ka’a ku’a re’en koo mengale-ngaleiyi tuana wia Niaku? I lila’ mola wia se tou Israel, rio sea mae. 16Wo nikoo, i ayatouw em bewulu’mu wo i renetolme lawasmu witu natas en tasik wo kewe’enouw en danona, i ka’ayo se tou Israel se laa kumelangi waki keuneran en tasik witu en tampa pera. 17Ta’an uli-ulit Niaku ku laa kumetela nate ne tou Mesir, i ka’ayo sea tumodeiy se tou Israel, wo witu si Firaun wo se minapekasa pasukanna, karetana wo se touna mesake-sake kawalo, Niaku ku laa mapaloo’o-loo’ola eng kewangko’ang-Ku. 18Takar se tou Mesir se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, sakawisa Aku mapa’atola eng kewangko’ang-Ku witu si Firaun, eng karetana wo se touna mesake-sake kawalo.”19Kamurian moghe mouw si Malaikat ni Empung, eng ketarena si makelang witu rerior ne suraro Israel, laa o kumelang waki muri nea; wo em pa’asek linaak i ti’i e minoghemi waki rerior nea, laa o rumedeiy waki muri nea. 20Tuana mouw em pa’asek i ti’i rimedeiy witu nelet ne suraro ne tou Mesir wo ne suraro ne tou Israel; wo eng karengan e linaak i ti’i limentutla eng kareiydeman, takar em bengi i ti’i e limangkoiy, i ka’ayo siesa si reiy’ mete’u tumawila se walina, esa nga wengi-wengian i ti’i.21O laa si Musa rumenete lawasna witu natas en tasik, wo esa nga wengi-wengian i ti’i TUHAN si kimewe’la en dano en tasik ampit nieletala e reghes sedangan kasa ente’, simiwo en tasik i ti’i minamuali tana’ pera; takar makewe’ mouw en dano i ti’i. 22Tuana mouw se tou Israel kimelangi waki keuneran en tasik waki tampa pera; kasuatan witu eng kawii wo witu lele’os nea en dano i ti’i en tanu eng kedir beton i wee nisea.23Tou Mesir se mekeki’it wo matodeiy nisea – se reiy’ sa mina’asa kawalo ni Firaun, karetana wo se touna mesake-sake kawalo – i ka’ayo mea waki keuneran en tasik. 24Wo witu nedo tumo’ori memo’odo, TUHAN si witu eng gorem em pa’asek api wo e linaak i ti’i si timu’us wia se suraro ne tou Mesir, laa o seroken-Nala se suraro ne tou Mesir i ti’i. 25Sia si simiwo em bola eng kareta nea makelang wingi wo melaa ampit eng kawuter, i ka’ayo se tou Mesir se limila’: “Meiy mouw kita tumingkas tumele’ula se tou Israel, karengan si TUHANouw si maseke’ i wee nisea mesaru se Mesir.”26O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I renetolme lawasmu witu natas en tasik, rio en dano murikit lumi’ikerla se tou Mesir, lumi’ikerla eng kareta nea wo se tou nea mesake-sake kawalo.” 27Musa si rimenetla lawasna mea witu natas en tasik, takar melelaa mouw memo’odo o murikitouw en dano en tasik mea witu en tampana, eng kasuatan se tou Mesir se matingkas matorome en dano i ti’i; tuana mouw si TUHAN si mine’epesla se tou Mesir mea waki keuneran en tasik. 28O murikitouw e reiy’ sa mina’asa en dano i ti’i, laa o tumutuwla eng kareta wo se tou mesake-sake kawalo waki se minapekasa pasukan ni Firaun, se timodeiy mola se tou Israel i ti’i mea waki tasik; siesa tou tu’u e reiy’la si timele’u wia nisea.29Ta’an se tou Israel se makelang witu en tampa pera waki keuneran en tasik, kasuatan witu eng kawii wo witu lele’os nea en dano i ti’i en tanu eng kedir beton i wee nisea. 30Tuana mouw witu nendo i ti’i TUHAN si limawiri se tou Israel waki lawas ne tou Mesir. Wo se tou Israel se limoo’ se tou Mesir minate kina’alian mea waki pante tasik. 31Eng katoroan linoo’ ne tou Israel, kumura eng kewangko’na em pasiwo-siwon tinuanala ni TUHAN wia se tou Mesir, takar meide’ mouw se bangsa i ti’i wia si TUHAN wo sea ma’eman wia si TUHAN wo wia si Musa, hamba-Na i ti’i.
Chapter 15

1witu nedo ni’itu Musa mewali-wali ampit se tou Israel se kimantarla eng kekantaren i yi’i i wee si TUHAN, em palingan: “Le’osouw aku kumantar i wee si TUHAN, karengan Nisia si rakek kasa rakek, kawalo wo si mesake-sake nisia neiy i lawa-Na mea witu eng gorem en tasik.2TUHAN i ti’i si kaente’angku wo mazmurku, Nisia si minamuali mola kelawirangku. Nisia si Empungku, ku malo’or Sia, Nisia si ama’ Empungku, i rakekkula Sia. 3TUHAN i ti’i si waraneiy em paseke’an; TUHAN, ni’itu mouw ngaran-Na.4Kareta ni Firaun wo se pasukanna neiy i tea’-Na mea witu eng gorem en tasik em baya se perwirana pinelense neiy i tenem mea witu eng gorem en Tasik Teberau. 5Lawanan wangko’ en timutuwla nisea; mea waki rano kerarem sea timenem tanu em batu.6Lawas lele’os-Mu, TUHAN, wangko’ karengan eng kakuwasa’an-Nu, lawas lele’os-Mu, TUHAN, makemula se kesaru. 7Ampit eng kerakekan-Nu e wangko’ tumo’or mapero Nikoo; Nikoo koo minayame e napi kaupi’an-Nu, eng kimaan nisea tanume en tu’ur eng gandum. 8Karengan nasengan en sesepunan-Nu e reiy’ sa mina’asa rano minurep minenawu-nawun; e reiy’ sa mina’asa so’oso’an e rimedeiy timaga’ tanu en seper; e rano ampuan eng kimete witu eng keuneran en tasik.9Em pokeiy ni kesaru: Niaku ku laa mekeki’it, laa ma’ayola nisea, laa memete-meteng rinemu’; seritku e laa ku i turusla wia nisea, laa ku sawuten en santiku; lawasku e laa rume’ila nisea! 10Nikoo koo simengo ampit e reghes tumokol-Mu, tasik tu’un en timutuwla nisea; tanume en timah nisea timenem witu en dano kahebat. 11Seiy ku’a re’en si tanu Nikoo, witu nelet em baya ne empung, ee TUHAN; seiy ku’a re’en si tanu Nikoo, wangko’ karengan eng kakudusan-Nu, mekeide’en karengan em pasiwo-siwon-Nu kasa kasine’uan, Nikoo si sumesiwo maka’erangen?12Nikoo koo rimenetla lawas lele’os-Mu; em bumi tu’u lime’ouw nisea. 13Ampit e nupus lale’-Mu Koo rimawir se umat se tinubuus-Mu mola; ampit eng kaente’an-Nu Koo rimawir nisia mea waki tampa paena’an-Nu eng kudus.14Bangsa-bangsa liminga nyi’a, nisea tu’u se matenggo’ogho; kakori’an en timeka’la se maena’ waki tana’ Filistin. 15Witu nedo ni’itu ringka’ mouw em baya ne kapala kaum waki Edom, kahebatan en timeka’la se tou-tou makuwa-kuwasa waki Moab; em baya se maena’ waki tana’ Kana’an se matenggo’ogho.16Mekeide’en wo nide’ en timoro nisea, karengan eng kewangko’an lawas-Mu nisea se timegher tanu em batu, i ka’ayo se umat-Mu limewet, ee TUHAN, i ka’ayo se umat kina’atoan-Nu limewet.17Nikoo koo minali nisea wo Koo sumampelela nisea waki atas eng kuntung kapunya’an-Nu nuesa; waki tampa en siniwo-Mu mola paena’an-Nu, ee TUHAN; waki tampa kudus, neiy i redeiyla lawas-Mu, ee TUHAN. 18TUHAN si maperenta ke’ekel eng keure-urena.”19Eng katoroan se kawalo ni Firaun ampit eng karetana wo se touna mesake-sake kawalo nu ghimoremome witu en tasik, takar TUHAN si simiwo en dano en tasik minurikit limi’ikerla nisea, ta’an se tou Israel se makelang witu en tampa pera waki keuneran en tasik. 20O laa si Miryam, nabiah i ti’i, patuari wewene ni Harun, si minedomi rebana witu lawasna, wo mapatuu’ mouw em baya ne wewene kimi’itla nisia mawewe rebana ma’an mengengke-ngengket. 21Wo kumantarouw si Miryam ma’aka-aka nisea: “Kumantarouw i wee si TUHAN, karengan nisia si rakek kasa rakek; kawalo wo se mesake-sake nisia neiy i lawa-Na mea waki ghorem en tasik.”22Musa rimeo se tou Israel rumo’umi waki Tasik Teberau, laa o sea mea waki patar kaerisan Syur; telu nga endo eng keurena nisea makelang waki patar kaerisan i ti’i ampit e reiy’ maato rano. 23I ka’ayo mola sea waki Mara, ta’an nisea se reiy’ mete’u kumoo’ en dano waki Mara i ti’i, karengan em pe’it e nanamna. Ni’itu mouw eng karenganna nginaranala ne tou en tampa i ti’i Mara.24Laa o mengu’ungu-ngu’ungulouw se bangsa i ti’i wia si Musa, em pokeiy nea: “Sapa ku’a re’en e laa koo’on neiy?” 25Musa si mengale-ngaleiy wia si TUHAN, wo si TUHAN si timudu’la wia nisia esa nga ketor kayu; Musa si limawala eng kayu i ti’i mea witu eng gorem en dano; o laa en dano i ti’i e minaemis. Manamome i weela ni TUHAN eng katataapan-katataapan wo natoran-natoran wia nisea wo manamome si TUHAN mina’awa’ nisea, 26e nuwu’-Na: “Sa kouw makauli-ulit melelingala en totor ni TUHAN, Empungmu, wo matuanala sapa e nulit witu em beren-Na, wo tuma’an en talingamu witu em perenta-perenta-Na wo minena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan-Na, takar Niaku ku reiy’ laa mapatorola wia nikoo e rumara sapa i te tu’u, e neiy Ku mouw i papatorola wia se tou Mesir; karengan Niaku TUHANouw si lume’osla nikoo.”27Nu reiy’ mouw i tu i ka’ayo mola sea waki Elim; maname wawean mapulu o rua kembu’an wo em pitu nga pulu akana eng korma, laa o dumasingouw sea maname waki li’ilik en dano i ti’i.
Chapter 16

1Nisea nu rimo’u momi waki Elim, i ka’ayo mola se pakasa’an jema’ah Israel waki patar kaerisan Sin, rimeta’ waki elet e Elim wo eng kuntung Sinai, witu nendo kemapulu’ o lima en sumedot karua, rengan nisea nu rimo’umi waki tana’ Mesir. 2Waki patar kaerisan i ti’i mengu’ungu-ngu’ungulow se pakasa’an jema’ah Israel wia si Musa wo si Harun; 3wo lumila’ wia nisea: “Oh, sa keiy minate eng ketarena waki tana’ Mesir karengan e lawas ni TUHAN eng katoroan nikeiy nu rimuber simarula eng kure’ makapumpunan le’ona wo mekaan roti i ka’ayo wesu! Karengan nikouw kouw minali nikeiy rimo’umi mineiy wia em patar kaerisan i yi’i kaa meiy mewewunu’ se minapekasa jema’ah i yi’i ampit eng kelalenan.”4Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Eng kaulitna Niaku ku laa tumumpami waki langit e naro roti i wee nikoo; takar se bangsa i ti’i se laa rumo’umi wo murut susur nendo kelakerna em pemandungen i wee esa nga endo, rio sea i wa’awa’-Ku, sapa ku’a re’en nisea se matou-tou maki’it e nukum-Ku ka’apa reiy’. 5Wo witu nendo eng kaenem, sakawisa sea lumutu’ e niali neami minareng, takar e nialimi i ti’i e laa ka’atoan maka rua lumepet eng kelakerna waki sapa em pinurut nea susur nendo.”6Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Musa wo si Harun wia se minapekasa tou Israel: “Mawengindo i yi’i kouw laa mamete’ula kaa si TUHANouw si minali momi nikouw rimo’umi waki tana’ Mesir. 7Wo memo’odo wo’odo kouw lumoo’ eng kewangko’an ni TUHAN, karengan Nisia si liminga mome e ngu’ungul-ngu’ungulmu wia-Nisia. Karengan, sapa mouw nikeiy i yi’i takar kouw mengu’ungu-ngu’ungul wia nikeiy?” 8O kasi em pokeiy ni Musa: “Sa memang si TUHAN si mawee nikouw kumaan le’ona witu nedo mawengido wo kumaan roti i ka’ayo mawesu witu nedo memo’odo, karengan si TUHAN si liminga mola e ngu’ungul-ngu’ungulmu e neiy miouw i pengu’ungu-ngu’ungulela wia-Nisia – sapa mouw nikeiy i yi’i? E reiy’ wia nikeiy e ngu’ungul-ngu’ungulmu i ti’i, ta’an wia si TUHAN.”9Em pokeiy ni Musa wia si Harun: “I lila’ mola wia se pakasa’an jema’ah Israel: Meiy mouw tumawimi witu en sinaru ni TUHAN, karengan Nisia si liminga mola e ngu’ungul-ngu’ungulmu.” 10Wo eng kasuatan si Harun nu mesesusuiy wia se pakasa’an jema’ah Israel, sea limengeme eng giona waki katoroan em patar kaerisan – takar kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN witu linaak. 11Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 12“Niaku ku liminga mola e ngu’ungu-ngu’ungul ne tou Israel; i lila’ mola wia nisea: Witu nedo mawengido kouw laa kumaan le’ona wo witu nedo memo’odo kouw laa mawesu kumaan e roti; takar kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”13Witu nedo mawengindo o meiy mouw mareo-reok se wara kekekouw se timutuwla em pedasingan i ti’i; wo witu nedo memo’odo i kareta’ mouw leleiydem esa nga kaledong en dinasingan i ti’i. 14Eng katoroan leleiydem i ti’i simegorola, kaloo’anouw witu en saruan em patar kaerisan wo’o sapa e nalus, wo’o sapa tanu en so’osop nalus tanu leleiydem kimete wia em bumi. 15Eng katoroan se tou Israel nu limoo’ nyi’a, lumila’ mouw sea siesa wia se walina: “Sapa ku’a re’en e nyi’i?” Karengan nisea se reiy’ mete’u sapa ni’itu. Ta’an si Musa si limila wia nisea: “Nyi’i mouw e roti neiy i weemi ni TUHAN wia nikoo mamuali kekaanennu.16Tuana mouw em perenta ni TUHAN: Purutenouw i tu, susur tou i ki’it em pemandungenna; siesa o siesa kouw toro medo i wee se esa nga pumpun en dasingna, esa nga gomer siesa tou, i ki’it eng kelakerna ne imukur.” 17Tuana mouw en siniwo ne tou Israel; nisea se minerurla, wawean e laker, wawean en toyo’. 18Eng katoroan nisea nu minukurla nyi’a ampit eng gomer, takar sitou minerurla laker, si reiy’ kinalebean wo sitou minerurla toyo’, si reiy’ o reiy’ sikina’awesan. Susur tou si minerurla i ki’it em pemandungenna.19Musa si limila’ wia nisea: “siesa tou tu’u si reiy’ toro tumele’umi waki nyi’a i ka’ayola memo’odo.” 20Ta’an wawean se reiy’ limingala si Musa wo tumele’ula waki nyi’a i ka’ayo memo’odo, laa o mawiteken wo mawou wuruk. Takar si Musa si minoupi’ wia nisea. 21Susur memo’odo nisea se mapurut nyi’a, susur tou i ki’it em pemandungenna; ta’an eng katoroan siendo nu te’etel, minerano mouw i tu.22Wo witu nendo kaenem nisea se minurut e roti i ti’i maka rua lumepet eng kelakerna, rua gomer i wee se susur tou; wo meiy mouw em baya ne ma’aka-aka ne jema’ah makite’ula nyi’a wia si Musa. 23Laa o lumila’ mouw si Musa wia nisea: “Nyi’i mouw neiy i maksutla ni TUHAN; Wo’odo nyi’a mouw e nendo pengena-ngena’an kasa, en sabat kudus i wee si TUHAN; takar e roti pemadungen niouw tunun, tununouw, wo sapa em pemadungen niouw lutu’un, lutu’unouw; wo e reiy’ sa mina’asa kalebeanna i waya mola witu en tampana kaa laa tu’utulan i ka’ayo memo’odo.”24Nisea se minayala nyi’a witu en tampana i ka’ayo nendo kawo’odoanna, tanu neiy i perentala ni Musa; o laa e reiy’ mouw mawou wu’ul wo e rereiy’la si witek witu eng goremna. 25Tumodongla nyi’a em pokeiy ni Musa: “Kaanenouw i tu wia nendo i yi’i, karengan nendo i yi’i nyi’a mouw en sabat i wee si TUHAN, wia nendo i yi’i e reiy’ mouw kouw matola nyi’a waki patar.26Enem nga endo eng keurena kouw mapurut nyi’a, ta’an witu nendo kapitu wawean sabat; takar e roti i ti’i e reiy’la witu nendo i ti’i.” 27Ta’an eng katoroan witu nendo kapitu wawean wia se bangsa i ti’i se rimo’umi mepepurut nyi’a, se reiy’ mouw minato nyi’a.28Karengan e ni’itu si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Pirape’ eng keurena kasi kouw masede’ mekeki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku wo nukum-Ku? 29Weeanola ghenang, TUHAN si minee mola en sabat i ti’i wia nikoo; ni’itu mouw eng karenganna witu nendo kaenem Nisia si mineela wia nikoo roti i wee e rua nga endo. Mena’ mouw kouw witu en tampamu siesa o siesa, siesa tou tu’u si reiy’ toro rumo’umi waki tampana witu nendo kapitu i ti’i.” 30Laa o masengouw se bangsa i ti’i witu nendo kapitu.31Umat Israel se matotorla ngaran e nyi’a: manna; keliurna em puti’ tanu eng ketumbar wo e nanamna tanu nanamna eng kukis rina’. 32Musa si limila’: “Teinti’i mouw em perenta ni TUHAN: Medo mouw esa nga gomer wuta kaa laa tu’utulan see’ o see’, rio se see’ nea se lumoo’ roti neiy-Ku i wee nikouw kaanen waki patar kaerisan, eng katoroan Niaku nu minali nikouw rimo’umi waki tana’ Mesir.”33Karengan e ni’itu Musa si limila’ wia si Harun: “Medo mouw e nesa buli-buli, i wee mola e manna witu eng goremna esa nga gomer wuta, wo i tampa mola i tu witu en saruan ni TUHAN kaa laa tu’utulan see’ o see’.” 34Tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw em buli-buli i ti’i neiy i tampala ni Harun witu en saruan en tabut ukum ni Empung kaa laa tu’utulan. 35Tou Israel kimaan e manna epat nga pulu’ nge te’un eng keurena, i ka’ayo sea i ka’ayola waki tana’ paena’an ne tou; nisea se kimaan manna i ka’ayo sea i ka’ayola waki pasupuan en tana’ Kana’an. 36Sapa tare esa nga gomer nyi’a mouw esa nga mapulu’ efa.
Chapter 17

1Kamurian rumo’u momi se pakasa’an jema’ah Israel waki patar kaerisan Sin, makelangi waki tampa tetulian mea waki tampa tetulian, minatoroan ampit em perenta ni TUHAN, laa o dumasingouw sea waki Rafidin, ta’an maname e reiy’la sirano pekekoo’on ne bangsa i ti’i. 2Ni’itu mouw muleiy mouw sea i ti’i me’ising ampit si Musa, em pokeiy nea: “Weeani rano nikeiy, rio keiy toro kumoo’.” Ta’an si Musa si limila’ wia nisea: “Ka’a ku’a re’en kouw me’ising ampit niaku? Ka’a ku’a re’en kouw mewewa’awa’la si TUHAN?” 3Re’o mouw se bangsa i ti’i witu en dano maname; mengu’ungu-ngu’ungulouw se bangsa i ti’i wia si Musa wo lumila’: “Ka’a ku’a kangkasi koo ma’aka-akami nikeiy rumo’umi waki Mesir, kaa laa mewewunu’ nikeiy, se oki-oki’ meiy wo se papiaran neiy ampit eng kare’oan?”4Laa o mengale-ngaleiy mouw si Musa wia si TUHAN, em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en e laaku tuananla wia se bangsa i yi’i? Reiy’ ure kasi nisea se laa lumawala niaku ampit em batu!” 5O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Kumelangouw witu rerior ne bangsa i ti’i wo alinouw ma’an nikoo se pirala tou witu nelet ne tu’a-tu’a Israel; alinouw kangkasi witu lawasmu em bewulu’mu em pinakemu minewe en teberan Nil wo mea mouw. 6Takar Niaku ku laa rumedeiy maname witu en saruannu witu natas eng kuntung watu waki Horeb; e lewo’ sa reiy’ mouw koo mewe eng kuntung watu i ti’i wo waki ghoremna e laa rumou’mi rano, i ka’ayo se bangsa i ti’i se toro kumoo’.” Tuana mouw en siniwola ni Musa witu en saruan em beren ne tu’a-tu’a Israel. 7Ngarananola en tampa i ti’i Masa wo Meriba, eng karengan se tou Israel se mine’isingola wo eng karengan nisea se mina’awa’ mouw si TUHAN ampit e limila’la: “Wawean ku’a re’en TUHAN wia eng keuneran ta ka’apa reiy’?”8Laa o meiy mouw se tou Amalek wo sumeke’ sumu’usuk se tou Israel waki Rafidim. 9Musa limila’ wia si Yosua: “Melengouw tou-tou i wee nikita, laa o rumo’u mouw sumeke’ sumu’usuk se tou Amalek, wo’odo niaku ku laa rumedeiy waki toka eng kakenturan i ti’i ampit tumiboiy em bewulu’ ni Empung witu lawasku.” 10O laa si Yosua tumuanala tanu neiy i lila’la ni Musa wia nisia wo sumeke’ sumu’usuk se tou Amalek; ta’an si Musa, Harun, wo si Hur se simosorouw mea waki toka eng kakenturan.11Wo mamuali mouw, sakawisa si Musa mayat lawasna, lebe ente’ mouw se Israel, ta’an sakawisa sia tumumpami lawasna, lebe ente’ mouw se Amalek. 12Takar wedu mouw e lawas ni Musa, karengan e ni’itu nisea se medo e nesa watu, i reta’ mola witu em bawa’na, rio sia rumuber witu natas nyi’a; Harun wo si Hur se timobol e rua lawasna, siesa witu en siri’ esa, siesa witu en siri’ walina, i ka’ayo e lawasna e reiy’ maoghe i ka’ayo siendo nu tumenem. 13Tuana mouw si Yosua nu kimalala e Amalek wo se rakyatna ampit em beren en santi.14Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I patikola em baya nyi’a i yi’i witu e nesa kaol tanume eng kowa paghenangan, wo i ghenangome witu en talinga ni Yosua, kaa Niaku ku laa rume’imi kasa uli-ulit eng genang wia se Amalek waki solong e langit.” 15O laa si Musa rumedeiyla e nesa mezbah wo ngimaranla nyi’a: “TUHANouw si sesine’u-sesine’uku!” 16Nisia si limila’: “Lawas witu natas en sesine’u-sesine’u ni TUHAN! TUHAN si maseke’ masu’usuk e Amalek see’ o see’.”
Chapter 18

Yitro limalesla si Musa
1Kalinga’anola ni Yitro, imam waki Midian, manuang ni Musa, e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni Empung wia si Musa wo wia se Israel, umat-Na, nyi’a i yi’i kaa si TUHAN si minali mouw se tou Israel rimo’umi waki Mesir. 2O laa si Yitro, manuang ni Musa, minali ma’an si Zipora, ka’awu ni Musa – eng ketareanna si neiy i reo ni Musa mareng – 3wo se rua oki’ tuama ni Zipora; siesa si mekengaran Gersom, karengan em pokeiy ni Musa: “Niaku ku minamuali mouw esa tou malepu-lepu wia em banua ne wo’oseiy,” 4wo siesa kasi si mekengaran Eliezer, karengan em pokeiyna: “Ama’ Empungku nyi’a mouw si ma’ale-ale’ku wo si limawiromi niaku waki santi ni Firaun.”5Eng katoroan si Yitro, manuang ni Musa, ma’an se oki-oki’ wo si ka’awu ni Musa i ka’ayola wia nisia waki patar kaerisan, en tampa sia dimasing tawi eng kuntung ni Empung, 6i reona mola lumila’la wia si Musa: “Niaku, manuangmu Yitro, mineiy wia nikoo maali-ali si ka’awumu ma’an se rua oki’na.”7Laa o rumo’umi si Musa sumungkul si manuangna i ti’i, mongkotouw sia wia nisia wo sumiong nisia; nisea se minueiyla eng kelawiran niesa o niesa, laa o ghumoreme witu eng gorem en dasing. 8Nu reiy’ mouw i tu Musa si mina’asarla wia si manuangna e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni TUHAN wia si Firaun wo wia se tou Mesir karengan se Israel wo e reiy’ sa mina’asa kasusa’an em pine’an neami wia lalan wo kumura si TUHAN nu limawirla nisea.9O mepa’a-pa’arouw si Yitro en tanume e reiy’ sa mina’asa eng kale’osan, en tinuanala ni TUHAN wia se tou Israel, kaa Nisia si limawiromi nisea waki lawas ne tou Mesir. 10Laa o pokeiy ni Yitro: “Lino’orouw si TUHAN, si limawiromi nikouw waki lawas ne tou Mesir wo waki lawas ni Firaun. 11En teakan niaku ku mete’u, kaa si TUHAN si lebe wangko’ ta’an se reiy’ sa mina’asa empung; karengan Nisia si limawiromi se bangsa i yi’i waki lawas ne tou Mesir, karengan memang se tou-tou i yi’i se mininta’ mola tingkeiy witu nisea.”12Wo si Yitro, manuang ni Musa, si simempela tetule tinunu wo se pirala tetule rineret i wee si Empung; o laa si Harun wo em baya ne tu’a-tu’a Israel se mineiy kaa meiy kumaan mewali-wali ampit si manuang ni Musa witu en sinaru ni Empung.
Pinopoan sè akim-akim
13E nè ndo kawo’odoanna rumuberouw si Musa maadilela witu nè let nè bangsa i ti’i; wo sè bangsa i ti’i sè rimedeiy witu en saruan ni Musa, waki memo’odo i ka’ayo mawengido. 14Eng katoroan si manuang ni Musa nu limoo’ e rèiy' ’ sa mina’asa em patuanannala wia sè bangsa i ti’i, lumila’ mouw sia: “Sapa ku’a re’en nyi’i em patuanannula wia sè bangsa i ti’i? Ka’a ku’a re’en koo maesa-esa i tè si rimuber, eng kasuatan sè minapekasa bangsa i ti’i sè rimedeiy witu en saruannu waki memo’odo i ka’ayo mawengindo?”15Em pokèiyy ni Musa wia si manuangna i ti’i: “Karengan sè bangsa i yi’i sè minèiy wia niaku kaa mèiy mewewueiyla en teturu’ ni Èmpung. 16Sakawisa wawean kapualitan witu nè let nèa , takar nisè a sè mèiy wia niaku wo niaku ku madilela e nè let siesa tou wo sè walina; awes kangkasi niaku ku manginte’ula wia nisè a eng katataapan-katataapan wo eng katenggolan-katenggolan ni Èmpung.”17Ta’an si manuang ni Musa si miningkot nisia: “rèiy' ’ le’os tanu em patuanannula i ti’i. 18Nikoo koo laa mamuali kasa mawedu, le’os nikoo le’os sè bangsa mewali-wali ma’an nikoo i yi’i; karengan em pepa’ayangen i yi’i en taleus wuter i wèè nikoo, koo rèiy' ’ laa makawoo matuanala nyi’a maesa-esa i tè. 19Ni’itu mouw en tèakan linganola e lelila’angku, niaku ku laa mèè ngenge’enge’ wia nikoo wo si Èmpung si laa rumapitla nikoo. Sapa tarè nikoo, tokènola sè bangsa i ti’i witu en sinaru ni Èmpung wo i sarumu mola eng kapualitan-kapualitan nèa wia si Èmpung. 20Kamurian e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo tumuru’la wia nisè a eng katataapan-katataapan wo eng katenggolan-katenggolan, wo manginte’ula wia nisè a e lalan lèwo' ’ sa rèiy' ’ kelangala, wo em pepa’ayangen e lèwo' ’ sa rèiy' ’ tuananla.21Kasuatan e ni’itu nikoo koo sumero momi waki sè minapekasa bangsa i ti’i sè tou-tou sigha’ wo sè talo si Èmpung, sè tou-tou toro èman en, wo sè mari’iris wia em pekeki’itan em bewoko’; i tampa mola sè a witu nè let nè bangsa i ti’i mamuali pa’aka-aka’an nè esa nga riwu tou, pa’aka-aka’an nè esa nga atus tou, pa’aka-aka’an nè lima nga pulu’ tou wo pa’aka-aka’an nè mapulu’ tou. 22Wo kawisa i tè nisè a sè lèwo' ’ sa rèiy' ’ madilela witu nè let nè bangsa; takar e rèiy' ’ sa mina’asa eng kapualitan wangko’ e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw i saru nèa la wia nikoo, ta’an e rèiy' ’ sa mina’asa eng kapualitan rintek e nadilen nèa nuesa; ampit en tuana nisè a sè mawure’la em pepa’ayangennu wo nisè a mewali-wali ampit nikoo sè kumi’it mesa’an nyi’a. 23Sa koo sumiwo en tuana wo si Èmpung si merentala eng kapualitan i ti’i wia nikoo, takar nikoo koo laa makawoo tumaang nyi’a, wo sè minapekasa bangsa i yi’i sè laa mareng ampit minakateu-teula o sè naang mèa waki tampana.”24Musa si liminga lelila’an ni manuangna i ti’i wo tuananna mola e rèiy' ’ sa mina’asa nèiy i lila’nala. 25Waki sè minapekasa tou Israel Musa si minè leng sè tou-tou lali’iket wo mopo nisè a mamuali kapala wia sè bangsa i ti’i, mamuali pa’aka-aka’an nè esa nga riwu tou, pa’aka-aka’an nè esa nga atus tou, pa’aka-aka’an nè lima nga pulu’ tou wo pa’aka-aka’an nè mapulu’ tou. 26Nisè a i yi’i sè maadilela witu nè let nè bangsa i ti’i kawisa i tè; eng kapualitan-kapualitan pedis ni’i saru nèa la wia si Musa, ta’an eng kapualitan-kapualitan rintek e nadilen nèa la nuesa. 27Kamurian Musa si minayame si manuangna i ti’i mèa wo sia mareng mèa waki wanuana.
Chapter 19

1Witu en sumedot katelu nu reiy’ mouw se tou Israel nu rimo’umi waki tana’ Mesir, sea i ka’ayola waki patar kaerisan Sinai witu i te nendo i ti’i kangkasi. 2Nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki Rafidim, i ka’ayo mola sea waki patar kaerisan Sinai, laa o sea dumasing waki patar kaerisan; tou Israel se dimasing maname witu en saruan eng kuntung i ti’i.3Laa o sumosorouw si Musa sumaru si Empung, wo si TUHAN si minaleiymi waki kuntug i ti’i wia nisia: “Teinti’i mouw ni’i lila’mula wia se see’ ni Yakub wo ni’i abarmula wia se tou Israel: 4Nikouw nuesa kouw limoo’ mola sapa en tinuana-Kula wia se tou Mesir, wo kumura Niaku limeleiyola nikouw witu natas eng kale’ekeuw ni rajawali wo malimi nikouw wia –Niaku. 5Ni’itu mouw en teakan,sa kouw uli-ulit melelingala nuwu’-Ku wo tumiboiy witu en teta’aran-Ku, takar nikouw kouw laa mamuali budel koupusang-Ku nuesa waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa, karengan Niaku mouw si makapunya minapekasa em bumi. 6Nikouw kouw laa mamuali i wee-Niaku keraja’an ne imam wo bangsa e kudus. Nyi’i mouw em baya nyi’a e nuwu’ lewo sa reiy’ i lila’mula wia se tou Israel.”7Laa o meiy mouw si Musa wo kumeret em baya se tu’a-tu’a ne bangsa i ti’i wo malime witu en saruan nea e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN wia nisia. 8Se minapekasa bangsa i ti’i se miningkot mewali-wali: “E reiy’ sa mina’asa neiy i nuwu’la ni TUHAN e laa tuanan neiyla.” O laa si Musa tu’u si mina’ayola em bewingkot ne bangsa i ti’i wia si TUHAN. 9O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Eng kaulitna Niaku ku laa meiy wia nikoo witu linaak kakuraber, ampit e maksut rio toro lingan ne bangsa i ti’i sakawisa Aku sumusuiy ampit nikoo, wo kangkasi rio sea reiy’ maena-ena’ ma’eman wia nikoo.” O laa si Musa si minakite’ula lelila’an ne bangsa i ti’i wia si TUHAN.10O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Mea mouw wia se bangsa i ti’i; i reo mouw sea kumudusla en tou wia nendo i yi’i wo wo’odo, wo nisea se lewo’ sa reiy’ kumemes labung nea. 11Melelaa nendo katelu nisea se lewo’ sa reiy tumiro’, karengan witu nendo katelu si TUHAN si laa tumumpami witu en saruan em beren ne pakasa’an bangsa i ti’i waki kuntung Sinai.12Karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw koo maas paakaran i wee se bangsa i ti’i lumedong kasuatan meila’: weeanouw ghenang makale’o-le’os, te’a kouw mesesosorla eng kuntung i ti’i ka’apa tumena’ witu ne’ana, karengan seiy tu’u si tumena’ wia eng kuntung i ti’i, tantu mouw nisia si laa ukumen paten. 13Lawas niesa tou tu’u e reiy’ toro rumingkap nyi’a, karengan tantu mouw nisia si lawanla ampit em batu ka’apa tingkanan i ka’ayo mate; le’os tekapen le’os tou, sia si reiy’ laa mayala tumou. Ta’an i te sakawisa en sesebungen lumegu’ mepelabot, tare mouw i te sea toro sumosore eng kuntung i ti’i.”14Laa o merosomi si Musa waki kuntung matola se bangsa i ti’i; i reona mola se bangsa i ti’i kumudusla en tou wo sea tu’u kumemes e labung nea. 15Takar em pokeiy ni Musa wia se bangsa i ti’i: “Tumiro’ mouw melelaa nendo katelu, wo te’a mouw kouw maesala nouwak ampit si wewene.”16Wo mamuali mouw witu nendo katelu, witu nedo rimetik em beena, wawean lenter wo eng kerap wo linaak kimete witu natas eng kuntung wo legu’an en sesebungen kasa ente’, i ka’ayo tumenggo’ogho’ mouw se minapekasa bangsa se witu em pedasingan. 17O laa si Musa mali se bangsa i ti’i rumo’umi waki pedasingan kaa laa ma’atola si Empung wo rumedeiy mouw sea witu ne’ana eng kuntung. 18Kuntung Sinai en tinutuwi minapekasana ampit e nawun, karengan si TUHAN si timumpami witu natasna witu napi; nawunna minumbung tanu nawun witu nawu, wo minapekasa eng kuntung i ti’i eng kasa matenggo’ogho’.19Legu’an en sesebungen mekeurela makaente’la. Sumusuiy mouw si Musa, o laa si Empung si miningkot nisia witu lenter. 20Laa o tumumpa mouw si TUHAN mea witu natas eng kuntung Sinai, mea witu natas en toka eng kuntung i ti’i, takar si TUHAN kumeret si Musa mea waki toka eng kuntung i ti’i, wo sumosorouw si Musa mea waki atas. 21Kamurian si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Tumumpa mouw i nge’enge’ mola wia se bangsa i ti’i, rio sea te’a melelempot ma’atola si TUHAN laa meloo-loo’; karengan tantu mouw laker waki nisea se laa mapuneng. 22O kangkasi em baya ne imam se meiy tumawi wia si TUHAN se lewo’ sa reiy’ mouw kumudusla en touna, rio si TUHAN te’a tumoro nisea.”23Laa o lumila’ mouw si Musa wia si TUHAN: “Reiy’ laa wona’na se bangsa i ti’i mesesosor eng kuntung Sinai i yi’i, karengan Nikoo nuesa koo ngime’enge’ mola wia nikeiy, en tuana: I paasouw em paakaran esa nga kaledong eng kuntung i ti’i wo i papaloo’o-loo’o mola ni’itu eng kudus.” 24O laa si TUHAN mee nuwu’ wia nisia: “Mea mouw, merosouw, kamurian sumosorouw kasi, nikoo ma’an si Harun; ta’an em baya ne imam wo se rakyat se reiy’ toro lumempot kaa laa sumosor sumaru si TUHAN, rio sea te’a toron-Na.” 25Laa o merosouw si Musa matola se bangsa i ti’i wo mapaloo’o-loo’ola eng kapualitan i ti’i wia nisea.
Chapter 20

1O laa si Empung tumotorla e reiy’ sa mina’asa nuwu’ i yi’i: 2“Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si minali nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir, waki tampa paata’an. 3Te’a wawean wia nikoo empung walina witu en sinaru-Ku.4Te’a masiwo i wee nikoo si bubuneka minasarla en sapa tu’u si waki langit waki atas, ka’apa si wia em bumi wia em bawa’, ka’apa si witu eng gorem en dano witu rarem em bumi. 5Te’a maongkot masempe wia nisia ka’apa meraghes wia nisia, karengan Niaku, TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si Empung tetayuren, si masuli’la eng kaselokan ni ama’ wia se oki-oki’na, wia se see’ katelu wo kaepat waki se tou-tou mari’iris Niaku, 6ta’an Niaku ku maturu’la nupus o lale’ wia se mangariwu-riwu tou, nyi’a i ti’i nisea se moupusla Niaku wo se timiboiy witu em perenta-perenta-Ku.7Te’a matotor ngaran ni TUHAN, Empungmu, ampit e waya’an i te, karengan si TUHAN si laa lumoo’ simelok sitou matotor ngaran-Na ampit e waya’an i te.8Ghenangenouw wo kudusenola nendo Sabat: 9 enem nga endo eng keurena koo laa ma’ayang wo matuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu, 10ta’an nendo kapitu nyi’a mouw nendo Sabat ni TUHAN, Empungmu; takar te’a matuanala wo’o sapa pepa’ayangen, nikoo ka’apa se oki’mu tuama, ka’apa se oki’mu wewene, ka’apa hambamu tuama, ka’apa hambamu wewene, ka’apa tekapennu, ka’apa tou wo’oseiy si witu en tampa paena’annu. 11Karengan enem nga endo eng keurena si TUHAN simiwola langit wo em bumi, tasik wo e reiy’ sa min a’asa em pumpunena, wo Sia mena’ witu nendo kapitu; ni’itu mouw eng karenganna TUHAN si minerkatla nendo Sabat wo kimudusla nyi’a.12Sighi’enola si ama’mu wo si ina’mu, rio mapawee-wee numurmu witu en tana’ neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo. 13Te’a mawunu’ 14Te’a masiwo en sa’amek15Te’a marongkit 16Te’a matotorla en sairi towo en tanume si kasuatmu. 17Te’a mepa’arla em bale ni kasuatmu; te’a mepa’arla si ka’awuna, ka’apa hambana tuama, ka’apa hambana wewene, ka’apa sapina ka’apa keledaina, ka’apa sapa tu’u eng kinapunya’ala ni kasuatmu.” Tou Israel meide’ mesesarula eng ke’e eiy ni TUHAN18Minapekasa bangsa i ti’i se limingala e lenter maringu’ungu’, eng kerap meteto’orongan, sesebungen malegu’ wo eng kuntung maawun. Takar se bangsa i ti’i se meide’ wo matenggo’ogho’ wo nisea se rimedeiy wa’aka-wa’akat. 19Nisea se limila’ wia si Musa: “Nikoo mouw si sumusuiy ampit nikeiy, takar keiy laa lumingala; ta’an te’a mouw si Empung si sumusuiy ampit nikeiy, sangari keiy mate.” 20Ta’an si Musa si limila’ wia se bangsa i ti’i: “Te’a mouw meide’, karengan si Empung si mineiy mouw ampit e maksut kaa meiy mewewa’awa’ nikouw rio en talo Nisia em bia nikoo, rio kouw te’a sumiwo en dosa.” 21Sapa tare se bangsa i ti’i se rimedeiy wa’aka-wa’akat, ta’an si Musa si minea tumawila leleiydeman eng kasa reiydem witu e wisa si Empung witu.22Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Teinti’i mouw ni’i lila’mula wia se tou Israel: Nikouw nuesa kouw limoo’ mola kaa Niaku ku minesesusuiymi ampit nikouw waki langit. 23Te’a mouw kouw mesesiwo witu esa nga weka Ku si empung perak, o kangkasi si empung mas te’a mouw kouw mesesiwo i wee nikoo.24Koo sumiwo mouw i wee-Niaku e mezbah tana’ wo i sempe mola witu natasna en tetule tinunumu wo en tetule kelawirannu, membe’ dombamu wo se lembu sapimu. Witu en susur tampa neiy-Ku i tantula mamuali tampa paghenangan i wee ngaran-Ku, Niaku ku laa meiy wia nikoo wo merkatla nikoo, 25Ta’an sa koo sumiwo i wee Niaku e mezbah watu, takar te’a koo rumedeiyla nyi’a e watu pina’at, karengan sakawisa koo ma’ayangla nyi’a ampit em pati, takar nikoo koo limangkoiy eng kakudusanna. 26O kangkasi te’a koo lumongkot e naran mea waki atas mea waki mezbah-Ku, rio nauratmu te’a kaloo’an witu natasna.”
Chapter 21

1Nyi’i mouw natoran-natoran e lewo’ sa reiy’ alinnu witu en sinaru nea.2Sakawisa koo tumeles siesa ata Ibrani, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia ma’ayang wia nikoo enem nge te’un eng keurena, ta’an witu en te’un kapitu sia si iyonala rumo’ula tanu sitou merdeka, ampit e reiy’ mear tetubuus sapa-sapa. 3Sa sia meiy maesa-esa i te, takar rumo’ula tu’u sia maesa-esa; sa sia makapunya ka’awu, takar si ka’awuna i ti’i si iyonala rumo’ula mewali-wali ampit nisia. 4Sa si tuangna meela wia nisia siesa ka’awu wo si wewene i ti’i si tumimea’la se oki-oki’ tuama ka’apa wewene, takar si wewene i ti’i ampit se oki-oki’na se minena-ena’ minamuali kapunya’an ni tuangna, wo si ata tuama i ti’i si lewo’ sa reiy’ rumo’ula maesa-esa.5Ta’an sa si ata i ti’i ampit makauli-ulit lumila’: Niaku ku moupus wia si tuangku, wia si ka’awuku wo wia se oki-oki’ku, niaku ku so’o rumo’ula tanume sitou merdeka, 6takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tuangna i ti’i mali nisia sumaru si Empung, laa o mali nisia mea waki pepalen ka’apa mea waki narii em pepalen, wo si tuangna i ti’i si tumude’ en talingana ampit en tetude’, wo si ata i ti’i si ma’ayang wia si tuangna i wee esa nga umur em patou-touan.7Sakawisa wawean siesa tou mangker sioki’na wewene tanume si ata, takar si wewene i ti’i si reiy’ toro rumo’ula tanu eng kenaramen ne ata-ata tuama maro’ula, 8Sa si wewene i ti’i si reiy’ i kepa’arla ni tuangna, si timiro’ mola nisia i wee en touna nuesa, takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tuangna i ti’i miyonla nisia tubuusen; tuangna i ti’i si reiy’ mekehak mangker nisia wia se bangsa wo’oseiy, karengan nisia si makelongla en ta’arna wia si wewene i ti’i.9Sa si tuangna i ti’i timiro’la nisia i wee sioki’na tuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tuangna i ti’i matuanala nisia tanu se oki-oki’ wewene mekehak patuananla. 10Sa si tuangna i ti’i medo wewene walina, sia si reiy’ toro reiy’ mangiawesla eng kekaanen ni wewene i ti’i, labungna wo em paesa’an nouwak ampit nisia, 11Sa si tuangna i ti’i si reiy’ tumuanala en telu kapualitan i ti’i wia nisia, takar si wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ iyonala rumo’ula, ampit e reiy’ mear e loit tetubuus sapa-sapa.” Natoran en tanume ne’eram nyawa ni kasuat en tou12“Seiy si mewe siesa nga touan, i ka’ayo mate, tantu mouw nisia si ukumen paten. 13Ta’an sa e winunu’an i ti’i e reiy’ tinu’utu’, ta’an i te lawasna neiy i tantula ni Empung tumuanala ni’itu, takar Niaku ku laa tumudu’la i wee nikoo e nesa tampa, mea wisa sia toro tumingkas. 14Ta’an sakawisa siesa nga touan minta’ eng kawengi’isan witu si kasuatna, i ka’ayo sia munu’ nisia ampit e le’ekok wiles, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ medomi sitou i ti’i waki mezbah-Ku, rio sia mate wunu’un.15Seiy si mewe si ama’na ka’apa si ina’na, tantu mouw nisia si ukumen paten. 16Seiy si mu’is siesa tou, le’os sia neiy mouw i wangkerna, le’os sitou i ti’i si wiape’ nisia, nisia si tantu mouw ukumen paten. 17seiy si makutokla si ama’na ka’apa ina’na, nisia si tantu mouw ukumen paten.18Sakawisa wawean tou me’ising wo siesa si mewe si walina ampit em batu ka’apa ampit eng kekunteiyna, i ka’ayo si walina i ti’i si memang reiy’ minate, ta’an neiy i kase’esek ghumoleiy witu en tetekelan, 19takar sitou minewe i ti’i si neiy i kewayami waki ukuman, sa si walina i ti’i si toro tumo’or kasi wo toro kumelang witu luar ampit mepake wewulu’; ta’an i te nisia si lewo’ sa reiy’ mear eng karugian ni tou si walina i ti’i, karengan neiy i kase’esek reiy’ mepa’ayang, wo tumanggong em paelotan nisia i ka’ayo male’os.20Sakawisa siesa tou mewe si atana tuama ka’apa wewene ampit em bewulu’, i ka’ayo minate karengan em bewewean i ti’i, tantu mouw si ata i ti’i si’i suli’la. 21 Ta’an i te sa si ata i ti’i si matou-toupe’ esa nga endo rua, takar te’a mouw pekeke’in e rapitna, karengan si ata i ti’i nyi’a mouw si kapunya’anna nuesa.22Sakawisa wawean tou matokol wo siesa waki nisea i katebo’ wia siesa wewene si kasuatan megandong, i ka’ayo kinera’araghan eng gandongan, ta’an si reiy’ minaka’ato eng kacilaka’an minali em patean, takar tantu mouw nisia si dendan kelaker e neiy i tantula ni ka’awu ni wewene i ti’i wia nisia, wo nisia si lewo’ sa reiy’ mear nyi’a i ki’it en tinenggol ni akim. 23Ta’an sa si wewene i ti’i si minaka’ato eng kacilaka’an minali em patean, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ meela nyawa sawelan nyawa, 24weren sawelan weren, wa’ang sawelan wa’ang, lawas sawelan lawas, ne’a sawelan e ne’a 25 rirem sawelan rirem, pali’ sawelan pali’, kesa sawelan kesa.26Sakawisa siesa nga touan mewe em beren ni budakna tuama ka’apa em beren ni budakna wewene wo tumerila nyi’a,takar nisia si lewo’ sa reiy’ mayala si budak i ti’i tanume sitou merdeka sawel eng kinaterian em berenna i ti’i. 27Wo sa sia kumunteiy i ka’ayo minepangkul em ba’ang ni budakna tuama ka’apa em ba’ang ni budakna wewene, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mayala si budak i ti’i tanume sitou merdeka en sesawel eng kinaliongan em ba’angna i ti’i.28Sakawisa siesa nga ipus sapi sumunge siesa tou tuama ka’apa wewene, i ka’ayo mate, takar tantu mouw si sapi i ti’i si lawanla mate ampit em batu wo le’ona e reiy’ toro kaanen, ta’an si makapunya si sapi i ti’i si’i kewayami waki ukuman. 29Ta’an sa si sapi i ti’i rengane’ eng ketareanna si re’ereghouw masunge wo si makapunya si ngine’enge’anouw, ta’an si so’o malar nisia, kamurian si sapi i ti’i si simunge minate siesa tuama ka’apa wewene, takar si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ lawanla mate ampit em batu, ta’an si makapunya nisia tu’u si lewo’ sa reiy’ ukumen paten. 30Sa i pesa’anla wia nisia e loit pale’osan, takar e lewo’ sa reiy’ mouw wearenna e reiy’ sa mina’asa neiy i pesa’anla wia nisia i ti’i tanume en tetubuus nyawana.31Sa si sinungena siesa oki’ tuama ka’apa wewene, takar si makapunya nisia si lewo’ sa reiy’ tuananla i ki’it e natoran i ti’i kangkasi. 32Ta’an sa si sapi i ti’i sumunge siesa ata tuama ka’apa wewene, takar si makapunya nisia si lewo’ sa reiy’ mear telu nga pulu’ syikal perak wia si tuang ni ata i ti’i, wo si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ lawanla mate ampit em batu.33Sakawisa siesa tou muka’ parigi, ka’apa sakawisa siesa tou kumiar parigi, ampit e reiy’ sumongkouwla nyi’a, wo siesa nga ipus sapi ka’apa keledai i kalenta’me witu eng goremna, 34takar si makapunya em parigi i ti’i si lewo’ sa reiy’ mear sesawel eng karugian: nisia si lewo’ sa reiy sumawel narga ni tekapen i ti’i ampit e loit wia si makapunya nisia, ta’an si tekapen minate i ti’i si mamuali kapunya’anna.35Sakawisa si sapi niesa tou sumunge si sapi ne tou walina, i ka’ayo mate, takar si sapi matou-tou i ti’i si lewo’ sa reiy’ i wangker, loitna em betengen wo si tekapen minate i ti’i tu’u si lewo’ sa reiy’ wetengen kangkasi. 36Ta’an sa wona’na si sapi i ti’i si kasa mouw kasine’uan re’eregh masunge rengane’ eng ketareanna, wo ma’anouw tu’u tuana si makapunya nisia si reiy’ pa’ar maalarla nisia, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mear sesawel eng karugian kawutana: sapi sawelan sapi, ta’an si tekapen minate i ti’i si mamuali kapunya’anna.”
Chapter 22

1“Sakawisa siesa nga touan rumongkit siesa nga ipus sapi ka’apa siesa nga ipus domba wo tumengkel nisia ka’apa mangker nisia, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mear en sesawelna, nyi’a i yi’i lima nga ipus sapi sesawel ni sapi i ti’i wo epat nga ipus domba sesawel ni domba i ti’i. 2Sa siesa tou rongkit kina’atoan e nedo nu maghoghar, wo sia wewen ne tou i ka’ayo mate, takar si minewe si reiy’ minutang raa’; 3ta’an sa em binunu’an i ti’i e minamuali nu reiy’ mouw siendo nu rimetik, takar nisia si minutang raa’. 4Sa si rinongkitna i ti’i si niatope’ wia nisia witu eng ka’ada’an matou-tou, le’os sapi, keledai ka’apa domba, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mear sawel eng karugian maka rua lumepet.5Sakawisa siesa tou rumawirla se papiaranna waki pengumanna ka’apa waki uma anggorna wo se papiaranna i ti’i se neiy i wayanala makelang waya’an i te, i ka’ayo kimaan mina’apu em penguman ne tou walina, takar nisia si lewo’ sa reiy’ meela wua’na kasa le’os waki pengumanna nuesa ka’apa wua’na kasa le’os waki uma anggorna tanume en sawel eng karugian.6Sakawisa waean napi neiy i layasla wo napi i ti’i en sumear eng kongkom tetunean, ta’an rurukan eng gandum ka’apa eng gandum reiy’pe’ niupu’ ka’apa e reiy’ sa mina’asa em penguma’ann i ti’i neiy i kaki’it kangkasi kinaan e napi, takar sitou kimarenganla eng kinarengisan i ti’i si lewo’ sa reiy’ mear sawel eng karugian esa nga kawutana.7Sakawisa siesa nga touan si minangintu’utulela wia si ka’ampitna e loit ka’apa barang, wo i tu rongkiten waki wale ni tou i ti’i, takar sa si rongkit i ti’i niato, nisia si lewo’ sa reiy’ mear sawel eng karugian maka rua lumepet. 8Sa si rongkit i ti’i reiy’ aton, takar si mekewale si lewo’ sa reiy’ mea sumaru si Empung kaa laa tumiwa’, kaa nisia si reiy’ rimenetla lawasna medo em budel kapunya’an ni ka’ampitna. 9Witu en susur kapualitan pe’isingan em budel, le’os en tanume siesa nga ipus sapi, siesa nga ipus keledai, en tanume siesa nga ipus domba, en tanume esa nga ketor labung, le’os en tanume em barang sapa tu’u si kinaliongan, sa siesa tou si lumila’la: Nyi’i mouw eng kapunya’angku – takar eng kapualitan ne rua tou i ti’i e lewo’ sa reiy’ alin witu en sinaru ni Empung. Seiy si panginselokela ni Empung si lewo’ sa reiy’ mouw mear wia si ka’ampitna sawel eng karugian maka rua lumepet.10Sakawisa siesa tou si minangintu’utulela wia si ka’ampitna siesa nga ipus keledai ka’apa sapi ka’apa esa nga ipus domba ka’apa tekapen sapa tu’u wo si tekapen i ti’i si mate, ka’apa marepu’ ne’ana ka’apa i ure’ ne tou ampit eng kaketean, ampit e reiy’la tou si limoo’ nisia, 11takar en tiwa’ witu en sinaru ni TUHAN e lewo sa reiy’ tumantula witu nelet ne rua tou i ti’i, sapa ku’a re’en sia reiy’ rimenetla lawasna medo em budel kapunya’an ni ka’ampitna, wo si makapunya si lewo’sa reiy’ sumungkul en tiwa’ i ti’i, wo si walina i ti’i si reiy’ perlu mear en sawel karugian. 12Ta’an sa si tekapen i ti’i si uli-ulit rinongkiti ni tou waki nisia, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mear sawel eng karugian wia si makapunya. 13 Sa si tekapen i ti’i si uli-ulit rina’akep ni tekapen lela’, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mali nisia tanume en tetuu’. Reiy’ perlu sia mear sawel ni tekapen si rina’akep i ti’i.14Sakawisa siesa tou minjangi siesa nga ipus tekapen waki si ka’ampitna, wo si tekapen i ti’i e marepu’ ne’ana ka’apa mate, eng katoroan si makapunya si reiy’ witu, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mear sawel eng karugian esa nga kawutana. 15Ta’an sa si makapunya si witu, takar reiy’ mouw perlu sia mear sawel eng karugian. Sa si tekapen i ti’i si nieram, takar eng karugian i ti’i neiy mouw i kaghorem witu neram.16Sakawisa siesa nga touan melur siesa oki reraa si reiy’pe’ matunangan, wo tumekel ampit nisia, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia medo nisia mamuali ka’awuna ampit mear e na’ater. 17Sa si ama’ ni wewene i ti’i si kasa uli-ulit sumede’ meweweela nisia wia nisia, takar nisia si lewo’ sa reiy’ kangkasi mear em perak i ti’i esa nga kawutana, kelakerna na’ater ni oki’ reraa.”18“Siesa tou kasasigha’ en sihir wewene te’a mouw i pewewayamula matou-tou. 19seiy i te tu’u si timekel ampit siesa nga ipus tekapen, tantu mouw nisia si ukumen paten.20Seiy si manginsempela tetule wia si empung e reiy’ siwalina wia si TUHAN nuesa, e lewo’ sa reiy’ mouw sia regon.” 21“Te’a mouw koo lumotoiy ka’apa kume’edel siesa nga touan tou wo’oseiy, karengan nikouw tu’u eng ketareanna nyi’a mouw kouw tou wo’oseiy waki tana’ Mesir.22Siesa nga touan balu ka’apa sioki’ ula te’a mouw i pelelotoiy miouw. 23Sa koo memang lumotoiy nisea i yi’i, tantu mouw Niaku ku laa lumingala naleiy nea, sa sea mengale-ngaleiy wia-Niaku ampit e menaleinteng. 24Takar eng kaupi’ang-Ku e laa tumo’or wo Niaku ku laa munu’ nikouw ampit en santi, i ka’ayo se ka’awu-ka’awumu se mamuali balu wo se oki-oki’mu se mamuali ula.25Sa koo mee pinjangan loit wia si meta’esa’an tou waki se umat-Ku, sitou lengeiy witu neletmu, takar te’a mouw koo mawinta’ tanu siesa tou kumeke’i nutang wia nisia: te’a mouw kouw mepepesa’anla em bungangna loit wia nisia. 26Sa koo i ka’ayo medo eng karaiy ni ka’ampitmu tanume neram, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo marengla nyi’a wia nisia nu reiy’pe’ siendo nu tumenem, 27karengan ni’itu i te em patutuw nouwakna, ni’itu mouw em pesaput eng kuli’na – make sapa ku’a re’en sia mea tumekel? Takar sakawisa sia mengle-ngaleiy wia-Niaku, Niaku ku laa lumingala nisia, karengan Niaku i yi’i ku tongkoupusen.”28“Te’a mouw koo mekekutokla si Empung wo te’a mouw koo metetiwa’la siesa tou i parerio-rerior witu eng keuneran ne bangsamu.29Te’a mouw pepar mesesempela eng gandummu wo em bua’na nanggormu. Si polon wia se oki-oki’mu tuama si lewo’ sa reiy’ mouw i sempamula wia-Niaku. 30Tuanakan kangkasi e lewo’ sa reiy’ siwonnu ampit se lembu sapimu wo ampit se membe’ dombamu: pitu nga endo eng keurena se oki-oki’ ne tekapen i ti’i se lewo sa reiy’ mena’ wia si inangna, ta’an witu nendo eng kauwalu se lewo’ sa reiy’ mouw i sempemula se tekapen-tekapen i ti’i wia-Niaku. 31E lewo’ sa reiy’ mouw kouw mamuali tou-tou kudus i wee-Niaku: le’ona ni papiaran si rina’akep waki patar kaerisanni tekapen lela’, te’a mouw pekekaanen niouw, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw i lawa miouwla wia siasu.”
Chapter 23

1Te’a mouw koo maserala nabar towo; te’a koo mesesawang sitou simelok ampit mamuali sairi reiy’ ulit. 2Te’a mouw koo mengi’i-ngi’it se kelakeran tou matuanala eng kalewo’an, wo witu maweela kasairian en tanume e nesa kapualitan te’a mouw koo mengi’i-ngi’it se kelakeran tou mesabe’elokla nukum. 3O kangkasi te’a mouw maedo-edo se tou lengeiy witu eng kapualitanna.4Sakawisa koo lumoo’ si sapi ni kesarumu ka’apa keledaina neiy i kaseip, takar makarenganouw koo marengla si tekapen i ti’i. 5 Sakawisa koo lumoo’ i karewa si keledai ni kesarumu karengan wuter em pemesa’anenna, te’a mouw koo meware-wareng male’ nisia. E lewo’ sa reiy’ mouw koo kasa pa’ar male’ nisia ampit ghumoghar e muatan ni keledaina.6Te’a mouw koo mewewantila eng hak ne tou lengeiy witu neletmu witu eng kapualitanna. 7E lewo sa reiy’ mouw koo ma’akati en toumu waki kapualitan towo. Sitou reiy’ makaselok wo sitou e ulit se reiy’ toro wunu’unnu, karengan Niaku ku reiy’ laa mulitela sitou makaselok. 8Em bewoko’ te’a mouw pesesungkulennu, karengan em bewoko en sumiwo rapa em beren ne tou-tou limoo’ wo mangimpurikitla enhg kapualitan ne tou-tou ulit. 9Sitou wo’oseiy te’a mouw i pekeke’edelmu, karengan nikouw nuesa kouw simine’u mola eng ka’ada’an e imukur ni tou wo’oseiy, karengan nikouw tu’u eng ketareanna nyi’a mouw kouw tou wo’oseiy waki tana’ Mesir.10Enem nge te’unouw eng keurena koo kimeror waki tana’mu wo merurla em bua’na, 11 ta’an witu en te’un kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw koo mayala nyi’a wo tumele’ula nyi’a tuana i te, rio se tou lengeiy witu nelet ne bangsamu se toro kumaan, wo sapa neiy i tele’u neala e lewo’ sa reiy’ mouw i wayala kaanen ne tekapen en talun. Tuana mouw kangkasi en tuanannula ampit e numa anggormu wo numa zaitunnu.12Enem nga endo mouw eng keurena koo matuanala em pepa’ayangennu, ta’an witu nendo kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw koo mena’, rio si sapi wo si keledaimu se reiy’ ma’ayang wo rio se oki’ ne atamu wewene wo se tou wo’oseiy se mayala em bedu. 13Witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan neiy-Ku i nuwu’la wia nikoo e lewo’ sa reiy’ mouw kouw maato-ato; ngaran ne empung walina te’a mouw pekekereten niouw, te’a mouw ngaran i ti’i eng kalinga’ani waki sumamu.”14“Makatelu esa nge te’un e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwola pewangko’an i wee-Niaku. 15Nendo Wangko’ Roti Reiy’ Siragi e lewo’ sa reiy’ mouw alarennu; pitu nga endo eng keurena koo lewo’ sa reiy’ kumaan roti reiy’ siragi, tanu neiy-Ku mouw i perentala wia nikoo, witu nendo neiy i tantula witu en sumedot Abib, karengan witu en sumedot i ti’i mouw koo nu rimo’umi waki Mesir, Ta’an te’a mouw sitou sumaru witu en sinaru-Ku ampit e lawas reiy’ sisapa.16Alarennu mola kangkasi e nendo wangko moupu’, nyia’ i yi’i moupu’ em bu’ana em bungaran waki wua’na en tinaliakamu kimeror waki uma. 17Maka telu esa nge te’un em baya ne toumu se tuama se lewo’ sa reiy’ sumarume witu en sinaru ni Tuhanmu TUHAN.18Te’a mouw koo manginsempela e raa’ ni tetule rineret wia-Niaku ma’an e wo’o sapa maka ragi, wo te’a mouw em barewes ni tetule nendo wangko’-Ku e mapawengi i ka’ayo memo’odo. 19Eng kasa le’os waki wu’ana em bungaran wua’na en tana’mu e lewo’ sa reiy’ mouw alinnume waki ghorem em bale ni TUHAN, Empungmu. Te’a mouw koo lumutu’ sioki’ ni membe witu en susu ni inangna.”20“Eng kaulitna Niaku ku timoke siesa mala’ekat kumelang witu reriormu, kaa laa kumedirla nikoo witu lalan wo kaa laa mali nikoo mea waki tampa en tiniro’-Ku mola. 21Ale’enouw en toumu witu en sinaruna wo linganola e lelila’anna, te’a mouw koo melelewo’ wia nisia, karengan eng kaselokannu e reiy’ laa ampungannala, karengan e ngaran-Ku em bitu eng goremna. 22Ta’an sa koo makauli-ulit melelingala e lelila’anna, wo matuanala e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i nuwu’la, takar Niaku ku laa sumarula si kesarumu, wo sumu’usuk si kasu’usukmu.23Karengan si mala’ekat-Ku si laa kumelang witu reriormu wo mali nikoo wia se tou Amori, tou Het, tou Feris, tou Kana’an, tou Hewi wo se tou Yebus, wo Niaku ku laa rume’ila nisea. 24Te’a mouw koo mo’ongkot sumempe wia si empung nea ka’apa rumaghes wia nisia, wo te’a mouw koo ma’asar em pasiwo-siwon nea, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw koo rume’ila em baya nyi’a se bubuneka-bubuneka paepungen siniwo nea, wo en tugu-tugu paepungen nea e lewo’ sa reiy’ mouw rimu’umukennula em baya nyi’a. 25Ta’an nikouw kouw lewo’ sa reiy’ rumaghes wia si TUHAN, Empungmu; takar Nisia si laa merkatla e roti kekaanennu wo e rano kekoo’onnu wo Niaku ku laa ma’akati e rumara waki keunerannu.26E reiy’ laa wawean waki wanuamu si wewene kinaterian ka’apa pesel. Niaku ku laa lumekepla en te’un e numurmu. 27Mekeide’en witu Niaku e laa-Ku i papa’alila rumeriorla nikoo: Niaku ku laa sumerokla em baya ne tou se linalesmula, wo Niaku ku laa sumiwo em baya ne kesarumu se tumingkas tumaburimi nikoo. 28O kasi Niaku ku laa mayala se tampaner rumeriorla nikoo, i ka’ayo se tekapen-tekapen i ti’i mure’mi se tou Hewi, tou Kana’an wo se tou Het i ti’i waki reriormu. 29Niaku ku reiy’ laa mure’mi nisea waki reriormu witu e nesa nge te’un, rio em banua i ti’i te’a mapenes, wo se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun te’a mawes eng kelaker lumantouwla nikoo. 30 Mengoki-ngoki’ Niaku ku laa mure’mi nisea waki reriormu, i ka’ayo koo murang o muyun eng katuanana, i ka’ayo koo toro makapunyala em banua i ti’i.31Niaku ku laa tumantula em paakaran en daerahmu waki Tasik Teberau i ka’ayo en Tasik Filistin wo waki patar kaerisan i ka’ayo en teberan Efrat, karengan Niaku ku laa sumarakan se maena’ waki wanua i ti’i witu lawasmu, i ka’ayo koo mure’mi nisea waki reriormu. 32Te’a mouw mesesiwo teta’aran ampit nisea ka’apa tu’u ampit si empung nea. 33Nisea se reiy’ laa mena-ena’ mena’ waki wanuamu, rio sea te’a sumiwo nikoo makadosa wia-Niaku, ampit meraghes wia si empung nea, karengan en tantu mouw eng kapualitan i ti’i e mamuali we’etes i wee nikoo.”
Chapter 24

1O mee mouw nuwu’ Sia wia si Musa: “Lumongkotouw sumaru si TUHAN, nikoo wo si Harun, Nadab wo si Abihu wo se pitu nga pulu’ tou waki em baya ne tu’a-tu’a Israel wo mongkotouw kouw sumempemi waki wa’akat. 2Musa i te nuesa mouw si tumawi wia si TUHAN, ta’an nisea i ti’i se reiy’ toro tumawi wo se bangsa i ti’i se reiy’ toro lumongkot mewali-wali ampit nisia.”3Laa o meiy mouw si Musa wo makite’ula wia se bangsa i ti’i e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN wo e reiy’ sa mina’asa natoran i ti’i, takar se minapekasa bangsa i ti’i se miningkot minewali: “E reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy mouw i totorla ni TUHAN i ti’i, e laa tuanan neiyla.” 4O laa si Musa si minatikla e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN i ti’i. E nendo kawo’odoanna memo’odope’ i redeiyna mola e mezbah waki ne’ana eng kuntung i ti’i, ampit e mapulu’ o rua tugu minatoroan ampit se mapulu’ o rua suku Israel.5Kamurian i reona mola se tou-tou muda waki se bangsa Israel, takar sea sumempela en tetule tinunu wo rumeret se sapi-sapi raghar tanume en tetule kelawiran wia si TUHAN. 6Nu reiy’ mouw i tu Musa si minedo esa nga weteng waki raa’ i ti’i, laa o i weena witu eng gorem en tampayang, esa nga weteng kasi waki raa’ i ti’i neiy i sereuwnala witu mezbah i ti’i.7Edonna mola eng kaol teta’aran i ti’i, laa o i wacannala ampit lininga ne bangsa i ti’i wo sea lumila’: “E reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN e laa tuanan neiyla wo e laa lingan neiyla.” 8Eng kamurian si Musa si minedo e raa’ i ti’i wo sumereuwla nyi’a wia se bangsa i ti’i ampit limila’: “Nyi’i mouw e raa’ en teta’aran siniwola ni TUHAN ampit nikouw, en timo’otolela e reiy’ sa mina’asa nuwu’ i yi’i.” wo’o sapa eng kinesesiwona tanu em bela watu nilam o siwon wo eng katerangna tanu langit e lompon.11Ta’an wia se parerio-rerior ne tou Israel i ti’i e reiy’ mouw neiy i renet-Nala e lawas-Na; nisea se timu’us si Empung, laa o kumaan wo kumoo’.12TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Lumongkotouw sumaru Niaku, mea waki atas eng kuntung, wo mena’ mouw maname, takar Niaku ku laa meela wia nikoo e loh watu, nyi’a i yi’i e nukum wo em perenta, e neiy-Ku mouw i patikla kaa laa i peteturu’la wia nisea.” 13Laa o tumo’orouw si Musa ampit si Yosua, lukarna, takar lumongkotouw si musa mea waki kuntung ni Empung i ti’i.14Ta’an wia em baya ne tu’a-tu’a i ti’i nisia si limila’: “Mena’ mouw wia nyi’i ma’ena’la nikeiy, i ka’ayo keiy marengi kasi wia nikoo; e reiy’ ku’a re’en si Harun wo si Hur se mewali-wali ampit nikouw, seiy si wawean kapualitanna meiy mouw wia nisea.” 15Takar si Musa si simosore eng kuntung wo linaak i ti’i en timutuwla nisia.16Kewangko’an ni TUHAN minena’ witu natas eng kuntung Sinai, wo linaak i ti’i en timutuwla nisia enem nga endo eng keurena; witu nendo kapitu kereten-Na momi si Musa waki keuneran linaak i ti’i. 17Paloo’ola eng kewangko’an ni TUHAN tanume e napi marengisla waki toka eng kuntung i ti’i witu em paloo’ala ne tou Israel. 18Ghumoremouw si Musa mea witu eng keuneran linaak i ti’i ampit simosore eng kuntung i ti’i. Laa o mena’ mouw sia waki atas eng kuntung i ti’i epat nga pulu’ nga endo wo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena.
Chapter 25

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 2“I lila’ mola wia se tou Israel, rio sea sumuruk i wee-Niaku en sesempe wuntul; waki se susur tou neiy i kaoghe natena, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumuruk sesempe wuntul wia-Niaku i ti’i.3Nyi’i mouw en sesempe wuntul e lewo’ sa reiy’ suruken niouwmi waki nisea: mas, perak, tambaga; 4roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi, lenan nalus, wu’uk ni membe’; 5 kuli’ ni domba raghar eng kineliurla mea’, kuli’ ni keboleng wo eng kayu penaga; 6lana i wee en solo, rampa-rampa i wee e lana peisu’ wo i wee nukupan waki wewoun, 7permata krisopras wo em permata linumi i wee labung efod wo i wee eng kekelung em be’ewer.8Wo nisea se lewo’ sa reiy’ sumiwo tampa kudus i wee-Niaku, rio Aku laa mena’ witu eng keuneran nea. 9I ki’it e reiy’ sa mina’asa sapa e neiy Ku i tudu’la wia nikoo tanume nasaran en Dasing Lenas wo en tanume nasaran e reiy’ sa mina’asa em perabotanna, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwon niouwla.”10“E lewo’ sa reiy’ mouw sea sumiwomi en tabut waki kayu penaga, rua esa nga parua hasta eng kelabotna, nesa esa nga parua eng kapenarna wo nesa esa nga parua eng kerakekna. 11E lewo’ sa reiy’ koo sumo’okepla nyia ampit e mas lenas; waki ghorem wo waki luar koo lewo’ sa reiy’ sumo’okepla nyi’a wo waki atasna e lewo’ sa reiy’ koo sumiwo bingkai mas witu eng kaledongna.12E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo epat kulalo mas i wee en tabut i ti’i wo i todongouw se kulalo i ti’i witu nepat ruuna, nyi’a i ti’i rua kulalo witu en sela’asakna esa wo rua gelang witu en sela’asakna karua. 13Nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumiwo kayu pepopo waki kayu penaga wo sumo’okepla nyi’a ampit e mas. 14E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumolongla eng kayu pepopo i ti’i mea witu eng gorem eng kulalo witu en sela’asak en tabut i ti’i, rio ampit e ni’itu en tabut en toro i ater.15Eng kayu pepopo i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw minena-ena’ mena’ witu eng kulalo i ti’i, e reiy’ toro sawuteni waki ghoremna. 16Witu en tabut i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i weemula e loh nukum, e laa i pewewee-Kula wia nikoo. 17O kangkasi nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumiwomi eng kekeleuw pale’osan waki mas lenas, rua esa nga parua hasta eng kelabotna wo nesa esa nga parua hasta eng kapenarna. 18Wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwomi rua kerub waki mas, siwonnu mouw ni’itu waki mas tini’ir, witu e rua tempokna eng kekeleuw pale’osan i ti’i.19Siwoanouw esa kerub wia en tempok esa nga weka wi’i wo nesa kerub waki tempok esa nga weka ti’ime; mange’an ampit eng kekeleuw pale’osan i ti’i siwon niouw mola eng kerub i ti’i witu natas e rua tempokna. 20Kerub-kerub i ti’i e lewo sa reiy’ rumepala e rua kale’ekeuwna matas, kasuatan eng kale’ekew-kale’ekewna e morongla eng kekelew pale’osan i ti’i wo en saruanna en sumaru wia siesa o siesa; wia eng kekelew pale’osan ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ sumarula en saruan eng kerub-kerub i ti’i. 21E lewo’ sa reiy’ mouw i reta’mula eng kekeleuw pale’osan i ti’i witu natas en tabut wo witu en tabut i ti’i koo lewo’ sa reiy’ rumeta’la e loh nukum, e laa-Ku i peweweela wia nikoo.22Wo manamome Aku laa maatoan ampit nikoo wo waki atas eng kekelew pale’osan i ti’i, waki elet ne rua kerub se waki atas en tabut ukum i ti’i, Niaku ku laa sumusuiy ampit nikoo tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e laa-Ku i perentala wia nikoo kaa laa i pa’ayola wia se tou Israel.”23“O kasi e lewo sa reiy’ mouw sumiwomi meja waki kayu penaga, rua hasta eng kelabotna, esa hasta eng kapenarna wo nesa esa nga parua hasta eng kerakekna. 24E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumo’okepla nyi’a ampit e mas lenas wo sumiwo bingkai mas eng kaledongna.25E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo esa nga kaledongna leis li’ilik e nesa nge palar lawas eng kapenarna wo koo sumiwo mouw bingkai mas esa nga kaledong li’ilikna i ti’i. 26e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo i wee meja i ti’i epat kulalo mas wo koo maasla se kulalo-kulalo i ti’i witu nepat ruuna, witu nepat ne’ana. 27Kulalo i ti’i se lewo sa reiy’ mouw tawi witu leis li’ilikna tanume en tampa pesesolongala eng kayu wewuleng, rio meja i ti’i en toro i ater.28E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwomi eng kayu wewuleng i ti’i waki kayu penaga wo sumo’okepla nyi’a ampit e mas, wo ampit e ni’itu mouw e meja lewo’ sa reiy’ i ater. 29E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwola em bakina, eng kowerna, em pocina wo em pialana; em pepaken i wee en sesempe neiy wu’uwus; e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwomi em baya nyi’a i ti’i waki mas lenas. 30Wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo mena-ena’ mareta’la roti sesakeiy witu natas meja i ti’i witu en sinaru-Ku.”31“E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwomi sesoloan waki mas lenas; waki mas tini’ir e lewo’ sa reiy’ siwon en sesoloan i ti’i, le’os ne’ana le’os em ba’atangna; em bubungna – ampit eng kebu’na wo em bungangna – e lewo’ sa reiy’ mouw mange’an ampit en sesoloan i ti’i. 32Enem pangana e lewo’ sa reiy’ lumentuti waki siri’na: telu pangana en sesoloan i ti’i waki siri’ esa wo telu pangana waki siri’ walina.33Telu bubungna nasar em bungang badam witu em pangana esa – ampit eng kebu’ wo em bungangna – wo en telu bubungna mange’an witu em pangana walina – ampit eng kebu’ wo em bungangna - ; tuana mouw kangkasi koo sumiwo enem pangana limentuti waki sesoloan i ti’i. 34Witu en sesoloan i ti’i nuesa e lewo’ sa reiy’ wawean epat bubungna nasar em bungang badam – ampit eng kebu’na wo em bungangna.35O kangkasi e lewo’ sa reiy’ wawean e nesa kebu’ waki wawa’ esa nge paar pangana eng kasa ketare-tare, lumentuti waki sesoloan i ti’i, wo e nesa kebu’ waki wawa’ eng karua, wo e nesa kebu’ waki wawa’ eng katelu; tuana mouw kangkasi koo sumiwo e nenem pangana limentuti waki sesoloan i ti’i. 36Eng kebu’ wo em pangana i ti’i e lewo’ sa reiy’ lumentuti waki sesoloan i ti’i, wo em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw siniwomi waki esa nga ketor mas tini’ir e lenas.37E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo witu en sesoloan i ti’i em pitu solo wo en solo-solo i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i paas witu natas en sesoloan i ti’i, i ka’ayo tinerangla se witu reriorna. 38Sesopitna wo e na’alungna e lewo sa reiy’ mouw waki mas lenas. 39Waki e nesa talenta mas lenas e lewo’ sa reiy’ mouw siwon en sesoloan i ti’i ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna i ti’i. 40Wo ghenangenouw, kaa nikoo koo simiwo em baya nyi’a i ti’i neiy i ki’it e nasaran neiy mouw i tudu’la wia nikoo waki atas eng kuntung i ti’i.”
Chapter 26

1“En Dasing Lenas i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu waki mapulu’ terung lenan nalus eng kinedong em banaangna wo waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo e roko’ kirmizi; ampit wawean kerubna, siniwo ni kasasigha’ maluwir, e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu em baya nyi’a i ti’i. 2Kelabot susur en terung e lewo’ sa reiy’ mouw rua nga pulu’ o uwalu hasta wo eng kapenar susur en terung e nepat hasta: e reiy’ sa mina’asa terung i ti’i e lewo’ sa reiy’ masuat nukuranna. 3Lima waki terung i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw aparen mamuali esa, wo e lima kasi e lewo’ sa reiy’ aparen mamuali esa.4Witu naparan eng kasa ketare-tare, witu li’ilik e nesa terung waki tempok, e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo en sengkeli-sengkeli roko’ buwung tu’a wo tuanakan kangkasi waki li’ilik e nesa terung kasa tempok witu naparan eng karua. 5E lima nga pulu’ sengkeli e lewo’ sa reiy’ siwonnu witu en terung esa wo lima nga pulu’ sengkeli witu en terung waki tempok witu naparan eng karua, i ka’ayo en sengkeli-sengkeli i ti’i e minakatena’ minesaruan e nesa ampit em balina. 6Wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo e lima nga pulu’ sese’itan mas wo tumo’orong en terung-terung en Dasing Lenas esa ampit em balina ampit makela en sese’itan i ti’i, i ka’ayo mamuali esa.7O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwomi en terung-terung waki wu’uk ni membe’ mamuali atep en dasing e morongi en Dasing Lenas, mapulu’ o esa terung e lewo’ sa reiy’ siwonnu. 8Kelabot susur en terung e lewo’ sa reiy’ telu nga pulu’ hasta wo eng kapenar susur en terung e nepat hasta: mapulu’ o esa terung i ti’i e lewo’ sa reiy’ masuat nukuranna. 9Lima waki terung i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw to’orongennu ampit neiy i ketampas, wo e nenem waki terung i ti’i ampit neiy i ketampas, wo en terung kaenem e lewo’ sa reiy’ mouw lepetennu rua, witu esa nga weka saruan en terung i ti’i.10E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo e lima nga pulu’ sengkeli witu naparan eng kasa ketare-tare witu li’ilik e nesa terung waki tempok wo lima nga pulu’ sengkeli waki li’ilik e nesa terung witu naparan eng karua. 11E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo lima nga pulu’ sese’itan tambaga wo ghumoremla en sese’itan i ti’i mea witu eng gorem en sengkeli-sengkeli wo tumo’orong en terung-terung en dasing i ti’i, rio mamuali esa.12En tanume em beteng mineroiy i ti’i, e limebe witu en terung en dasing i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw esa nga parua waki terung limebe i ti’i e meroiy waki esa nga weka muri en Dasing LenaS. 13Esa nga hasta wia esa nga weka wi’i wo esa nga hasta waki esa nga weka weti’ila witu em beteng limebe witu eng kelabotan en terung-terung en dasing i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mineroiy witu li’ilik-li’ilik en Dasing Lenas, wia esa nga weka wi’i wo waki esa nga weka ti’ime kaa laa mepeporongla nyi’a. 14O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo i wee en dasing i ti’i em peporong kuli’ ni domba raghar eng kineliurla mea’, wo em peporong kuli’ ni keboleng witu natasna kasi.15E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo i wee en Dasing Lenas em papang waki kayu penaga rimedeiy timaga’, 16mapulu’ hasta eng kelabotna e nesa papang wo e nesa esa nga parua hasta eng kapenarna susur em papang. 17Susur em papang e lewo’ sa reiy’ wawean rua pa’asekna en sinabe’ang nesa ampit em balina; tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonnu ampit e reiy’ sa mina’asa papang en Dasing Lenas. 18E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo em papang-papang i wee en Dasing Lenas, rua nga pulu’ papang witu esa nga weka timu.19Wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo epat nga pulu’ to’otolan perak witu em bawa’ e rua nga pulu’ papang i ti’i, rua to’otolan witu em bawa’ e nesa papang i wee e rua pa’asekna, wo eng katodongna e rua to’otolan witu em bawa’ susur em papang i wee e rua pa’asekna. 20O kangkasi i wee en siri’ e karua waki Dasing Lenas, witu esa nga weka amian, siwonnu mola rua nga pulu’ papang 21 ampit e nepat nga pulu’ to’otolan perakna: mapulu’ o rua witu em bawa’ e nesa papang wo eng katodongna rua to’otolan witu em bawa’ susur em papang.22I wee en siri’ muri en Dasing Lenas, witu esa nga weka talikuran, e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu enem papang. 23Rua papang e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu i wee en duuna en Dasing Lenas, witu en siri’ muri. 24Rua papang i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kabar em pa’asekna witu esa nga weka wawa’ wo tanu ni’itu kangkasi eng kabar em pa’asekna witu esa nga weka atas, witu reten eng kulalo esa i ti’i; tuana mouw e lewo’ sa reiy’na em papang i ti’i; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu petanula e rua ruuna. 25Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ wawean uwalu papang ampit en to’otolan perakna: mapulu’ o enem to’otolan; rua to’otolan witu em bawa’ e nesa papang wo eng katodongna rua to’otolan witu em bawa’ susur em papang.26O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo eng kayu patilawa eng kayu panaga: lima i wee em papang-papang witu en siri’ esa waki Dasing Lenas, 27lima kayu patilawa i wee em papang-papang witu en siri’ eng karua waki Dasing Lenas, wo lima kayu tetilawa i wee em papang-papang witu en siri’ en Dasing Lenas en tanula en siri’ murina, witu esa nga weka talikuran. 28Wo eng kayu tetilawa em bitu nuner, witu eng keuneran em papang-papang i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw tumilawa mapawee-wee waki tempok mea waki tempok.29Papang-papang i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw so’okepennu ampit e mas, kulalo-kulalo i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw siwonnumi waki mas tanume en tampa pegheghoreman eng kayu-kayu tetilawa i ti’i, wo eng kayu-kayu tetilawa i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw so’okepennu ampit e mas. 30Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw i redeiymula en Dasing Lenas minatoroan ampit en tetiro’an neiy mouw i tudu’la wia nikoo waki atas eng kuntung i ti’i.31E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo em peremel waki roko’ buwung tu’a, wo roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo lenan nalus kinedong em banaangna; e lewo’ sa reiy’ mouw siniwo ampit wawean eng kerubna, siniwo ni kasasigha’ maluwir. 32E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumangkongla nyi’a witu nepat pa’asek waki kayu penaga, sino’okep ampit e mas, ampit wawean sese’itna waki e mas, en tumo’otolela witu en to’otolan perak. 33E lewo’ sa reiy’ mouw em peremel i ti’i i sangkongmula witu en sese’it teto’orong en terung i ti’i wo e lewo’ sa reiy’ mouw alinnu en tabut ukum maname, witu muri em peremel i ti’i, i ka’ayo em peremel i ti’i minamuali peta’atas i wee nikoo e nelet en tampa kudus wo en tampa kasa kudus.34Songkouw pale’osan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i reta’mula witu natas en tabut ukum witu eng gorem en tampa kasa kudus. 35Meja i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i weemu witu en saruan em peremel i ti’i, wo en sesoloan i ti’i mesaruan ampit e meja i ti’i witu en siri’ timu waki Dasing Lenas, wo meja i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i tampamula witu en siri’ amian.36O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo em peremel i wee em pepalen en dasing i ti’i waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo lenan nalus kinedong em banaangna: linuwir minegheghioan keliur. 37E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo lima pa’asek waki kayu penaga i wee em peremel i ti’i wo so’okepennu mola i tu ampit e mas, ampit wawean sese’itanna waki e mas, wo i wee ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumoa’mi lima to’otolan waki tambaga.”
Chapter 27

1“E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo mezbah eng kayu penaga, lima hasta eng kelabotna wo lima hasta eng kapenarna, i ka’ayo e mezbah i ti’i en tempa epat, ta’an en telu hasta eng kerakekna. 2E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo en sunge-sungena witu nepat ruuna; en sunge-sungena i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mange’an ampit e mezbah i ti’i wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumo’okepla nyi’a ampit en tambaga.3O kangkasi e lewo’ sa reiy’ koo sumiwo eng kure’-kure’na en tampa paweean riawuna, wo en sodo-sodona wo em bokor-bokor sesereuwanna, porek-porekna wo e wewaa’an-wewaa’anna; em baya em pakakaksna i ti’i e lewo’ sa reiy’ siwonnumi waki tambaga. 4E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo i wee ni’itu en terali, nyi’a i yi’i em pure’eket-pure’eket tambaga, wo witu em pure’eket-pure’eket i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo epat kulalo tambaga witu nepat tempokna.5E lewo’ sa reiy’ mouw koo maas em pure’eket-pure’eket i ti’i witu em bawa’ leis e mezbah i ti’i; muleiymi waki esa nga weka wawa’, i ka’ayo em pure’eket-pure’eket i ti’i ma’ayola esa nga parua eng kerakek e mezbah i ti’i. 6E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo eng kayu-kayu wewuleng i wee e mezbah i ti’i, kayu-kayu wewuleng waki kayu penaga wo sumo’okepla nyi’a ampit en tambaga.7Eng kayu-kayu wewulengna i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i solongla witu eng gorem eng kulalo-kulalo i ti’i wo eng kayu-kayu wewuleng i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw witu e rua sela’asak e mezbah i ti’i e nedo mezbah i ti’i i ater. 8Mezbah i ti’i e lewo’ sa reiy’ siwonnu maka woang wo e waki papang, tanu neiy i tudu’la wia nikoo waki atas eng kuntung i ti’i, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwon e mezbah i ti’i.”9“E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo pores en Dasing Lenas; i wee em pores i ti’i witu esa nga weka timu e lewo’ sa reiy’ siwon e layar lenan nalus kinedong em banaangna, esa nga atus hasta eng kelabotna witu en siri’ e nesa i ti’i. 10Pa’asek-pa’asekna e lewo’ sa reiy’ wawean rua nga pulu’, wo en to’otolan-to’otolan em pa’asek i ti’i e lewo’ sa reiy’ rua nga pulu’, waki tambaga, ta’an en sese’itan-sese’itan em pa’asek i ti’i wo en teto’orong-teto’orongna e lewo’ sa reiy’ waki perak.11Tuanakan kangkasi witu esa nga weka amian, witu eng kelabotna, e lewo’ sa reiy’ wawean layar esa nga atus hasta eng kelabotna, em pa’asek-pa’asekna e lewo’ sa reiy’ wawean rua nga pulu’ wo en to’otolan-to’otolan em pa’asek i ti’i e lewo’ sa reiy’ rua nga pulu’, waki tambaga, ta’an en sese’itan-sese’itan em pa’asek i ti’i wo en teto’orong-teto’orongna e lewo’ sa reiy’ waki perak. 12Wo witu eng kapenaran em pores i ti’i witu esa nga weka talikuran e lewo’ sa reiy’ wawean layar lima nga pulu’ hasta, ampit e mapulu’ pa’asekna wo mapulu’ to’otolan em pa’asek i ti’i. 13Kapenar em pores i ti’i, nyi’a i ti’i em beteng saruan witu esa nga weka sedangan e lewo’ sa reiy’ lima nga pulu’ hasta,14nyi’a i yi’i mapulu’ o lima hasta e layar i wee en siri’ esa witu esa nga weka em pepalen leloangan i ti’i, ampit en telu pa’asekna wo en telu to’otolan em pa’asek i ti’i; 15wo kangkasi i wee en siri’ karua witu esa nga weka em pepalen leloangan i ti’i mapulu’ o lima hasta e layar, ampit en telu pa’asekna wo en telu to’otolan em pa’asekna i ti’i; 16ta’an i wee em pepalen leloangan em pores i ti’i em peremel rua nga pulu’ hasta e roko’ buwung tu’a wo e roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinedong em banaangna – linuwir minegheghioan keliur – ampit e nepat pa’asekna wo nepat to’otolan em pa’asek i ti’i.17E reiy’ sa mina’asa pa’asek limedongla em pores i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw pato’orongella ampit en teto’orong-teto’orong perak, wo en sese’it-sese’itna e lewo’ sa reiy’ waki perak wo en to’otolan-to’otolanna waki tambaga. 18Kelabot em pores i ti’i e lewo’ sa reiy’ esa nga atus hasta, kapenarna e lewo’ sa reiy’ lima nga pulu’ hasta wo eng kerakekna e lima hasta, waki lenan nalus kinedong em banaangna, wo en to’otolan-to’otolanna e lewo’ sa reiy’ waki tambaga. 19Sapa tare e reiy’ sa mina’asa perabotan i wee em baya eng kalekepan en Dasing Lenas, wo kangkasi e reiy’ sa mina’asa en te’etekna wo e reiy’ sa mina’asa en te’etek em pores: em baya nyi’a e lewo’ sa reiy’ waki tambaga.”20“E lewo’ sa reiy’ mouw i perentamula wia se tou Israel, rio sea mali wia nikoo e lana zaitun tinome e lenas i wee en solo, rio se tou se toro tumutung en solo rio mena-ena’ melayas. 21Witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan witu en saruan em peremel timutuwla en tabut nukum, e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na se tumu’utul nyi’a waki mawengido i ka’ayo memo’odo witu en sinaru ni TUHAN. Ni’itu mouw e nesa katataapan pepaken i wee eng keure-urena i wee se tou Israel see’ o see’.”
Chapter 28

1“Nikoo koo lewo’ sa reiy’ rumeo si pekaka’annu Harun mewali-wali ampit se oki-oki’na meiy wia nikoo, waki keuneran ne tou Israel, kaa meiy kumulu en jabatan imam i wee-Niaku – Harun wo se oki-oki’ ni Harun, nyi’a i yi’i si Nadab, Abihu, Eleasar wo si Itamar. 2E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo labung kudus i wee si Harun, pekaka’annu, tanume lelo’or eng kewangko’an. 3E lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la wia em baya ne tou kasasigha’, se winuta-Ku mola ampit e roh kasigha’anna, sumiwo e labung ni Harun, kaa laa mekekudusla nisia, rio kulunna en jabatan imam i wee-Niaku.4Nyi’i mouw labung e lewo’ sa reiy’ siwon nea: pepenet em be’ewer, labung efod, gamis, kameja wawean keliurna, leli’iker kokong wo ne’ereten. Tuana mouw nisea nu lewo’ sa reiy’ sumiwo e labung kudus i wee si Harun, pekaka’annu, wo i wee se oki-oki’na, rio sia kumulu en jabatan imam i wee-Niaku. 5I wee ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw sea medo mas, roko’ buwung tu’a wo e roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus.6Labung efod i ti’i e lewo’ sa reiy’ mas o siwon nea, e roko’ buwung tu’a wo e roko’ buwung kera, e roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinedong em banaangna: en siniwo ni esa tou kasasigha’. 7E lewo’ sa reiy’ mouw wawean witu labung efod i ti’i e rua pepenet em paluka neiy i to’orong witu nyi’a, witu e rua tempokna mouw e lewo’ sa reiy’ labung efod i ti’i i to’orong. 8Tali wewa’akes em bitu labung efod i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw masuat eng kinesesiwona wo mange’an ampit e labung efod i ti’i, nyi’a i yi’i e mas, roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinedong em banaangna. 9E lewo’ sa reiy’ mouw koo medo rua permata krisopras wo lumumila ngaran ne oki-oki’ ni Israel witu em permata i ti’i, 10 enem waki ngaran nea i ti’i witu em permata kasa ketare-tare wo nenem ngaran kasi witu em permata karua, i ki’it eng katodong eng kinatouanna.11Tanu en siniwo ni esa tou mememi’iwi’ em permata, neiy i lumila tanu e wa’il, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ i lumimula witu e rua permata i ti’i ngaran em baya ne oki-oki’ ni Israel; kinulilit ampit em bewa’akes mas e lewo’ sa reiy’ siwonnu em permata i ti’i. 12Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw i weemula se rua permata i ti’i witu e rua pepenet em paluka e labung efod tanume em permata ngenge’enge’ kaa laa ghumenang se tou Israel; takar mea witu en sinaru ni TUHAN e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun mali ngaran nea witu natas e rua pepenet em palukana mamuali kowa’ ngenge’enge’.13E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo wewa’akes mas 14wo e rua rumbaiy waki mas lenas; tanume en tali e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu ni’itu, kinesesiwona tanume en tali minekeke’itan wo e lewo’ sa reiy’ mouw i paasmu e rumbaiy minekeke’itan i ti’i witu em bewa’akes i ti’i.15E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo pepenet em be’ewer papaloo’o-loo’oan eng katenggolan: siniwo ni esa tou kasasigha’. Kesesiwona masuat ampit e labung efod, tuana mouw e lewo’ sa reiy’na koo sumiwo nyi’a, nyi’a i yi’i e mas, roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo lenan nalus kinedong em banaangna e lewo’ sa reiy’na mouw koo sumiwo nyi’a. 16E lewo’ sa reiy’ mouw ni’itu en tempa epat, limepet rua, esa nge rangan eng kelabotna, wo esa ngerangan eng kapenarna.17E lewo’ sa reiy’ mouw koo ma’at ni’itu ampit em permata pina’at, epat nga teperan permata: permata yaspis mea’, krisolit, malakit, ni’itu mouw esa nga teperan eng kasa ketare-tare; 18 esa nga teperan eng karua: permata watu raa’, lazurit, yaspis lisouw; 19esa nga teperan eng katelu: permata ambar, akik, kecubung, 20esa nga teperan eng kaepat: permata pirus, krisopras wo nefrit. Ampit makawewa’akesla mas, tuana mouw se permata-permata i ti’i witu em pina’atanna.21Minatoroan ampit e ngaran em baya ne oki-oki’ ni Israel, em permata i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mapulu’ o rua eng kelakerna; wo witu en susur em permata e lewo’ sa reiy’ mouw wawean, neiy i lumila tanu e wa’il, ngaran ni meta’esa’an suku waki se mapulu’ o rua i ti’i. 22O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw i siwomu i wee em pepenet em be’ewer i ti’i e rumbaiy linuwir, en siniwoan nyi’a tanume en tali minekeke’itan, mas lenas o siwon. 23O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu i wee em pepenet em be’ewer i ti’i se rua kulalo mas wo se rua kelana mas i ti’i se lewo’ sa reiy’ i paasmu witu e rua tempok em pepenet em be’ewer. 24E lewo’ sa reiy’ mouw e rua rumbaiy mas minake’itan i ti’i ni’i paasmu witu se rua kelana i ti’i, witu en tempok em pepenet em be’ewer.25E rua tempok walina waki e rua rumbaiy minake’itan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i paasmu witu e rua wewa’akes mas i ti’i, tuana mouw koo maas witu em pepenet em paluka labung efod, witu esa nga weka en saruanna. 26E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo rua kulalo mas wo rumeta’la nyi’a witu e rua tempok em pepenet em be’ewer i ti’i, witu e li’ilikna esa nga weka ghorem, minesaruan ampit e labung efod.27O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo rua kulalo mas wo maasla nisea witu e rua pepenet em paluka labung efod, witu esa nga weka wawa’ witu em beteng en saruan, reten witu en tampa pinato’oronganna, witu esa nga weka atas em bewa’akes labung efod. 28Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw em pepenet em be’ewer i ti’i ampit eng kulalona ni’i wa’akesla wia eng kulalo labung efod ampit makela tali buwung tu’a, i ka’ayo minena-ena’ witu natas en tali e labung efod, wo em pepenet em be’ewer i ti’i e reiy’ mete’u mensongi waki labung efod.29Tuana mouw witu natas em pusu’na e lewo’ sa reiy’ alin ni Harun e ngaran em baya ne oki-oki’ ni Israel witu em pepenet em be’ewer pinapaloo’o-loo’oan eng katenggolan i ti’i, sakawisa sia ghumorem mea witu eng gorem en tampa kudus, rio mamuali kowa pange’enge’an en tataap witu en sinaru ni TUHAN. 30Wo witu eng gorem em pepenet em be’ewer papaloo’o-loo’oan eng katenggolan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i weemu Urim wo en Tumim; e lewo’ sa reiy’ mouw ni’itu witu natas em pusu’ ni Harun, sakawisa sia ghumoreme sumaru si TUHAN, wo si Harun si lewo’ sa reiy’ tataap maali eng katenggolan i wee se tou Israel witu natas em pusu’na, witu en sinaru ni TUHAN.31E lewo’sa reiy’ mouw koo sumiwo eng kameja labung efod waki roko’ buwung tu’a em baya nyi’a. 32Lee’na e lewo’ sa reiy’ witu eng keuneranna; e lee’na i ti’i e lewo’ sa reiy’ li’ilikan esa nga kaledongna, siniwo ni lumeluwir, tanu e lee’ labung zirah e lewo’ sa reiy’ mouw e lee’na i ti’i, rio te’a matoyak.33Witu en tempok eng kameja i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw siwoannu wu’ana en delima waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo roko’ kirmizi, witu esa nga kaledong tempokna eng kameja i ti’i, wo witu neletna se minengele-ngeletan se reget-reget mas, 34 i ka’ayo e nesa reget-reget mas wo e nesa wu’ana en delima e minengele-ngeletan, witu en tempok eng kameja i ti’i. 35E lewo’ sa reiy’ mouw eng kameja i ti’i em paken ni Harun, sakawisa sia sumiwola peraghesan, wo legu’anna e lewo’ sa reiy’ kalinga’an, sakawisa sia ghumorem mea witu eng gorem en tampa kudus witu en sinaru ni TUHAN wo sakawisa sia rumou’mi kangkasi, rio sia te’a mate.36O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo lelo’or waki eumas lenas wo witu lelo’or i ti’i koo lumumi mola, i lumila tanu e wa’il: Kudus i wee si TUHAN. 37E lewo’ sa reiy’ mouw e lelo’or i ti’i weeannu tali buwung tu’a, wo e lewo’ sa reiy’ mouw ni’itu ni’i kerutmula witu leli’iker kokong, witu esa nga weka saruan e leli’iker i ti’i. 38Lelo’or i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw witu en tuintung ni Harun, wo si Harun si lewo’ sa reiy’ tumanggong em bua’na eng kaselokan witu e reiy’ sa mina’asa neiy i kudusla ne tou Israel, nyi’a i yi’i witu e reiy’ sa mina’asa en sesempe kudusna; takar e lewo’ sa reiy’ mouw e lelo’or i ti’i e minena-ena’ witu en tuintungna, i ka’ayo si TUHAN si mepa’arla nisea.39E lewo’ sa reiy’ mouw koo lumuwir eng kameja ampit wawean keliurna, lenan nalus o siwon wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo ne’ereten waki linuwir e minakeliu-keliur.40O kangkasi i wee se oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo kameja-kameja wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo ne’ereten i wee nisea, wo en susu’un-sesu’un e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo i wee nisea kaa laa mamuali lelo’or eng kewangko’an. 41Takar em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i pakemula wia si pekaka’annu Harun mewali-wali ampit se oki-oki’na, kamurian koo lewo’ sa reiy misu’la, merkatla wo kumudusla nisea, i ka’ayo sea toro kumulu en jabatan imam i wee-Niaku.42Sumiwo mouw salana-salana lenan i wee nisea kaa laa tumutuwla e le’ona nauratna: en salana i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw waki rereenan i ka’ayo em pa’a eng kelabotna. 43Harun wo se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ makela nyi’a, sakawisa sea ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan ka’apa sakawisa sea meiy wia mezbah kaa laa mesesiwola peraghesan waki tampa kudus, rio sea te’a mali kaselokan witu en touna, laa o mate. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nisia wo i wee se see’na.”
Chapter 29

1“Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ tuanannula wia nisea, kaa laa mekekudusla nisea, rio sea kumulu en jabatan imam i wee-Niaku: Medo mouw siesa nga ipus sapi raghar sobor wo se rua nga ipus domba raghar reiy’ sisering, 2roti reiy’ siragi wo e roti tabuleleng reiy’ siragi, siniwo ampit e lana, wo e roti ipis reiy’ siragi, linaburla ampit e lana; waki topong gandum kasa le’os e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo em baya nyi’a i ti’i.3I weemu mola em baya nyi’a witu e nesa poro wo koo manginsempe mola em baya nyi’a witu em poro i ti’i, tuanakan kangkasi si sapi raghar wo se rua domba raghar i ti’i. 4O laa koo rumeo mouw si Harun wo se oki-oki’na meiy witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo moas nisea ampit en dano.5Kamurian koo medo mouw e labung i ti’, o laa i pakemu mola wia si Harun eng kameja, kameja labung efod, wo e labung efod ma’an em pepenet em be’ewer; i ka’ampetmu mola e ne’ereten labung efot witu nyi’a; 6i weemu mouw e leli’iker kokong witu eng kokongna wo lelo’or tuintung kudus i paasmu witu leli’iker kokong i ti’i. 7Nu reiy’ mouw i tu koo medo mouw e lana peisu’an wo i toa’mu witu natas eng kokongna, wo isu’nu mola sia.8I reomu mouw se oki-oki’na tumawi wo i pakemu mola eng kameja-kameja i ti’i wia nisea. 9i wa’akesmu mola e ne’ereten wia nisea, wia si Harun wo se oki-oki’na, wo i kulilitmu mola en sesu’un witu eng kokong nea, takar nisea mouw se laa kumulu en jabatan imam; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena. Tuana mouw koo lewo’ sa reiy’ mopola si Harun wo se oki-oki’na.10Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo mali si sapi raghar i ti’i mea witu en saruan en Dasing Pinasungkulan. O laa e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni sapi raghar i ti’i. 11E lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeret si sapi raghar i ti’i witu en sinaru ni TUHAN witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan.12E lewo’ sa reiy’ mouw koo medomi toyo’ waki raa’ ni sapi raghar i ti’i wo i lumimula ampit en tetudu’mu witu en sunge-sunge e mezbah, wo e reiy’ sa mina’asa raa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw i toa’mula witu em beteng wawa’ mezbah. 13Kamurian koo medo mouw e reiy’ sa mina’asa warewes en timutuwla em pumpun em po’ot, sesaput nate, se rua wu’ana rereenan wo e reiy’ sa mina’asa warewes eng kimerut witu nyi’a, wo tununnu mouw witu natas e mezbah. 14Ta’an le’ona ni sapi raghar i ti’i, kuli’na wo en te’ina e lewo’ sa reiy’ mouw tununnu ma’apu ampit e napi witu luar em pedasingan, ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa.15Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo medo domba raghar si esa, o laa e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni domba raghar i ti’i. 16E lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeret si domba raghar i ti’i wo koo medo mouw e raa’na wo i sereuwmula witu mezbah esa nga kaledongna. 17E lewo’ sa reiy’ mouw koo mengeto-ngetorla si domba raghar i ti’i i ki’it em beteng-weteng neiy i ketantu, oasannu mouw em pumpun em po’otna wo em beti’is-weti’isna wo i weemu i tu witu natas eng kaketor-kaketorna wo witu natas eng kokongna. 18Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumunu si minapekasa domba raghar i ti’i witu natas e mezbah; ni’itu mouw en tetule tinunu, e nesa sesempe mawou sedaap i wee si TUHAN, nyi’a i yi’i e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN.19Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo medo domba raghar walina, laa o lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na rumeta’la lawasna witu natas eng kokong ni domba raghar i ti’i. 20E lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeret si domba raghar i ti’i, koo medo momi toyo’ waki raa’na wo i lumimula witu eng kekenengan en talinga lele’os ni Harun wo witu eng kekenengan en talinga lele’os ne oki-oki’na, wo witu em bewangko’ lawas lele’os wo witu em bewangko ne’a lele’os nea, wo e raa’ esa nga kalebena i sereuwmu mola witu e mezbah esa nga kaledongna.21E lewo’ sa reiy’ mouw koo medomi toyo’ waki raa’ witu natas e mezbah wo waki lana peisu’an i ti’i wo i pi’ipikmu mola wia si Harun wo witu labungna, wo kangkasi wia se oki-oki’na wo witu labung ne oki-oki’na.22Waki si domba raghar i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw koo medo em barewesna, nipusna em barewesen, warewes en timutuwla em pumpun em po’otna, sesaput natena, e rua wu’ana e rereenanna, warewes eng kimerut witu nyi’a, pa’a lele’osna – karengan ni’itu mouw si domba raghar sesempe em papopoan – 23koo medo mouw kangkasi esa ipit roti, esa roti tabuleleng e melana wo e nesa roti ipis waki ghorem em poro pinumpunan e roti reiy’ siragi, witu en sinaru ni TUHAN.24E lewo’ sa reiy’ mouw koo meela em baya nyi’a witu natas em palarna lawas ni Harun wo witu natas em palarna ne oki-oki’na wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumempela em baya nyi’a tanume en sesempe tetuu’ witu en sinaru ni TUHAN. 25Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo medomi em baya nyi’a waki lawas nea wo tununnu witu natas e mezbah, nyi’a i ti’i witu natas en tetule tinunu, tanume en sesempe mawou sedaap witu en sinaru ni TUHAN; ni’itu mouw e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN.26Tumodongla nyi’a e lewo’ sa reiy’ mouw koo medomi em be’ewer waki si domba raghar e nyi’a mouw ni’i wee em pinopoan ni Harun wo ni’i sempemula tanume en sesmpe tetuu’an witu en sinaru ni TUHAN, wo ni’itu mouw em beteng i wee nikoo. 27Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ koo kumudusla em be’ewer sesempe tetuu’ wo em pa’a sesempe wuntul neiy i sempemi waki si domba raghar e nyi’a mouw ni’i wee em pinopoan si Harun wo se oki-oki’na. 28Ni’itu mouw e minamuali weteng i wee si Harun wo se oki-oki’na i ki’it eng katataapan em pepaken i wee eng keure-urena i wee se tou Israel, karengan nyi’i mouw e nesa sesempe wuntul, takar e lewo’ sa reiy’ mouw ni’itu mamuali sesempe wuntul waki suat ne tou Israel, e niedomi waki tetule kelawiran nea, wo minamuali sesempe wuntul nea i wee si TUHAN.29Labung kudus kapunya’an ni Harun i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw tumumpa wia se oki-oki’na eng kamurian, rio sea makela nyi’a sakawisa sea isu’en wo popon. 30Pitu nga endo eng keurena e lewo’ sa reiy’ mouw e labung i ti’i pakenla ni imam sesawelna waki elet ne oki-oki’na, si laa megheghorem mea witu eng gorem en Dasing Tete’upan kaa laa mesesiwola peraghesan witu en tampa kudus.31Domba raghar sesempe em pinopoan i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw edonnu wo e le’ona lutu’unnu witu e nesa tampa kudus. 32E lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na kumaan e le’ona ni domba raghar i ti’i ma’an e roti witu eng gorem em poro witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan. 33E lewo’ sa reiy’ mouw sea kumaan em baya nyi’a i ti’i em pinake kaa laa mesesiwola pale’osan witu nedo nisea nu pinopola wo kinudusla, ta’an se tou karengan se te’a mouw mekekaan nyi’a, karengan en sesempe kudus em baya nyi’a i ti’i. 34Sa wawean en timele’umi waki le’ona en sesempe pinopoan wo waki roti i ti’i i ka’ayo memo’odo, e lewo’ sa reiy’ mouw tununnu ma’apu en timele’u i ti’i ampit e napi, te’a mouw pekekaanen, karengan en sesempe kudus em baya nyi’a i ti’i.35Takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo en tuana wia si Harun wo wia se oki-oki’na, minakatena’ tanu neiy-Ku i perentala wia nikoo; keurean pitu nga endo e lewo sa reiy’ mouw koo merkatla nisea. 36Susur nendo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo siesa nga ipus sapi raghar mamuali tetule pare’i en dosa kaa laa sumiwola pale’osan wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumenasla e mezbah i ti’i, ampit sumiwola pale’osan i wee nisia; e lewo’ sa reiy’ mouw koo misu’la nisia kaa laa mekekudusla nisia. 37Pitu nga endo eng keurena e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwola pale’osan i wee mezbah i ti’i; e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumudusla nyi’a, takar mezbah i ti’i e laa mamuali kasa kudus; susur tou si tumena’ witu mezbah i ti’i si laa mamuali kudus.”38“Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ siwonnu witu natas e mezbah i ti’i: rua oki’ ni domba makaumur esa nge te’un, tataap susur nendo. 39Si domba esa si lewo’ sa reiy’ siwonnu witu nedo memo’odo wo si domba walina si siwonnu witu nedo mawengido.40Wo mewali-wali si domba esa koo sumiwo esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os ampit e lana tinome esa nga paepat hin, wo tetule tinoa’ waki esa nga paepat hin anggor.41Si domba walina si lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu witu nedo mawengido; masuat tanu en tetule sesakeiy wo en tetule tinoa’na witu nedo memo’odo e lewo’ sa reiy’ koo sumiwo nyi’a tanume en sesempe mawou sedaap, e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN, 42e nesa tetule tinunu en tataap witu nelet miouw see’ o see’, witu en saruan em pepalen Dasing Tete’upan witu en sinaru ni TUHAN. Karengan maname Niaku ku laa maatoan ampit nikouw, kaa laa mee nuwu’ wia nikoo.43Manamome Aku laa maatoan ampit se tou Israel, wo en tampa i ti’i e laa kudusen eng kewangko’ang-Ku. 44Niaku ku laa kumudusla en Dasing Tete’upan wo e mezbah i ti’i, o laa si Harun wo se oki-oki’na se laa-Ku kudusela rio sea kumulu en jabatan imam i wee-Niaku.45Niaku ku laa mena’ witu eng keuneran ne tou Israel wo Niaku ku laa mamuali Empung nea. 46 Takar nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw, si TUHAN, Empung nea, si minali momi nisea rimou’mi waki tana’ Mesir, rio Aku mena’ witu eng keuneran nea; Niaku mouw si TUHAN, Empung nea.”
Chapter 30

1“E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo mezbah, tampa patunuan nukupan; e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo ni’itu waki kayu penaga; 2esa nge hasta eng kelabotna wo esa nge hasta eng kapenarna, i ka’ayo mamuali tempa epat, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw rua hasta eng kerakekna; sunge-sungena e lewo’ sa reiy’ mouw mange’an ampit e mezbah i ti’i.3E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumo’okep ni’itu ampit e mas lenas, weteng atasna wo em beteng-weteng siri’na esa nga kaledongna, ma’an en sunge-sungena. E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo bingkai mas esa nga kaledongna. 4E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo rua kulalo mas i wee mezbah i ti’i witu em bawa’ em bingkaina; witu e rua sela’asakna e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo se kulalo i ti’i, witu e rua werot siri’na, wo e lewo’ sa reiy’ mouw eng kulalo i ti’i mamuali tampa sesolongan eng kayu wewuleng, rio ampit e ni’itu e mezbah en toro i ater.5E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo eng kayu wewuleng i ti’i waki kayu penaga wo so’okepennu mouw ampit e mas. 6E lewo’ sa reiy’ mouw koo mee en tampa patunuan i ti’i witu en saruan em peremel pepenet en tabut ukum, witu en saruan eng kekeleuw pale’osan em bitu natas loh ukum, witu wisa Niaku laa maatoan ampit nikoo.7Witu natas nyi’a e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun tumunu nukupan waki wewoun-wewoun; susur memo’odo, sakawisa sia maweresila en solo-solo, e lewo’ sa reiy’ mouw sia tumunu nyi’a. 8O kangkasi sakawisa si Harun metetutungla en solo-solo i ti’i witu nedo mawengido, e lewo’ sa reiy’ mouw sia tumunu nyi’a tanume e nukupan tataap witu en sinaru ni TUHAN witu nelet miouw see’ o see’. 9Witu natas mezbah i ti’i te’a mouw kouw manginsempela e nukupan walina ka’apa tu’u en tetule tinunu ka’apa tu’u en tetule sesakeiy, o kangkasi en tetule neiy i wu’uwus te’a mouw kouw mewewu’uwusla nyi’a witu natasna. 10 Mekasa esa nge te’un e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun sumiwola pale’osan witu natas en sunge-sungena; ampit e raa’ en tetule pare’i en dosa pengali em pale’osan e lewo’ sa reiy’ mouw sia mekasala esa nge te’un sumiwola pale’osan i wee e mezbah i ti’i witu nelet miouw see’ o see’; ni’itu mouw em barang kasa kudus i wee si TUHAN.”10Mekasa esa nge te’un e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw si Harun sumiwola pale’osan witu natas en sunge-sungena; ampit e raa’ en tetule pare’i en dosa pengali em pale’osan e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw sia mekasala esa nge te’un sumiwola pale’osan i wèè e mezbah i ti’i witu nè let miouw sè e’ o sè e’; ni’itu mouw em barang kasa kudus i wèè si TUHAN.”11TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: 12“Sakawisa koo rumeken eng kelakerna ne tou Israel witu nedo nisea nu i kelatla, takar e lewo’ sa reiy’ mouw nisea siesa o siesa manginsempela wia si TUHAN e loit pale’osan karengan e nyawana, witu nedo se tou nu makelatla nisea, rio te’a wawean katula witu nelet nea witu nedo pakelatan nisea i ti’i. 13Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ i sempela ne susur tou se laa i kaghorem tou-tou neiy i kakelat i ti’i: esa nga parua syikal, timbangen i ki’it en syikal kudus – syikal i yi’i e rua nga pulu’ gera eng kawuterna -; esa nga parua syikal i ti’i mouw en sesempe wia si TUHAN. 14Susur tou si laa i kaghorem tou-tou neiy i kakelat i ti’i, se maka umur rua nga pulu’ nge te’un o matas, se lewo’ sa reiy’ mouw manginsempela en sesempe wuntul i ti’i wia si TUHAN.15Tou kaya te’a mouw manginsè mpela lèbè wo sitou lengeiy te’a mouw mesè sè mpela e rèiy' ’ awes waki esa nga parua syikal i ti’i witu nè do i pesè sè mpela en sè sè mpe wuntul i ti’i wia si TUHAN kaa laa mesè siwola pale’osan i wèè nyawa miouw nu waya. 16Wo e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo muruti e loit pale’osan i ti’i waki sè tou Israel wo mapeka’arala nyi’a i wèè e raghes witu en Dasing Pinasungkulan; rio i tu mamuali nge’enge’ witu en sinaru ni TUHAN kaa laa ghumenang wia sè tou Israel wo kaa laa mesè siwola pale’osan i wèè nyawa miouw nu waya.”
En tanumè em pusung paoa-oasan
17O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 18“E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo pusung wo kangkasi en to’otolanna en tambaga, i wee em paoa-oasan, wo i tampamu mola i tu nelet en Dasing Pinasungkulan wo mezbah, wo weeannu mouw rano witu eng goremna.19Takar si Harun wo se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ mouw moas e lawas wo ne’a nea ampit en dano witu eng goremna. 20Sakawisa sea ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, e lewo’ sa reiy’ mouw sea moas e lawas wo ne’a ampit en dano, rio sea te’a mate. Tuanakan kangkasi sakawisa sea meiy witu mezbah i ti’i kaa laa mesesiwola peraghesan wo kaa laa metetunu en tetule napi-apian i wee si TUHAN, 21e lewo sa reiy’ mouw nisea moas e lawas wo ne’a nea, rio sea te’a mate. Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan i wee nisea i wee eng keure-urena, i wee nisia wo i wee se see’na see’ o see’.”
En tanumè lana peisu’ eng kudus
22O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 23“Mèdo mouw rampa-rampa pinè leng, dama tiniis lima nga atus syikal, wo eng kayu manis e mawou sè daap esa nga parua waki ni’itu, nyi’a i yi’i e rua nga atus lima nga pulu syikal, wo em pola e le’os rua nga atus lima nga pulu’ syikal, 24wo eng kayu teja lima nga atus syikal, tinimbang i ki’it en syikal kudus, wo e lana zaitun esa hin. 25E lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo sumiwo em baya nyi’a i ti’i mamuali lana peisu’an e kudus, nè sa sè wokan rampa-rampa en sinè wok ampit makale’o-le’os tanu en siniwo ni esa tou menè nè wok rampa-rampa; ni’itu mouw e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mamuali lana peisu’an e kudus.26E lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo misu’la ampit e ni’itu en Dasing Tete’upan wo en tabut ukum, 27meja ampit e rèiy' ’ sa mina’asa pakakasna, sè soloan ampit em pakakasna, wo e mezbah patunuan nukupan;
28mezbah en tetule tinunu ampit e rèiy' ’ sa mina’asa em pakakasna, tampa paoasan ampit en teto’otolanna.29E lewo’ sa reiy’ mouw koo kumudusla em baya nyi’a, i ka’ayo mamuali kasa kudus; susur tou si tumena’ witu nyi’a si laa mamuali kudus. 30Nikoo koo lewo’ sa reiy’ kangkasi misu’la wo kumudusla si Harun wo se oki-oki’na rio sea kumulu en jabatan imam i wee-Niaku. 31wo wia se tou Israel e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la en tuana: Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali lana peisu’an kudus i wee-Niaku witu nelet miouw see’o see’.32Witu nouwak nè tou karengan te’a mouw e lana i ti’i i petetoa’la, wo te’a mouw koo sumiwo lana en tanu ni’itu ampit make en sè wokan e ni’itu kangkasi: ni’itu mouw e lana kudus, wo e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw i tu kudus i wèè nikoo. 33Tou si simewok e rampa-rampa minamuali lana tanu ni’itu ka’apa si limumila nyi’a witu nouwak ni tou karengan, si lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw re’ini waki elet nè bangsana.”34O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Medo mouw wewoun, nyi’a i yi’i en sering en dama, kuli’ ni lokan wo en sering rasamala, wewoun i ti’i ma’an eng kamania tulen, nesa o nesa masuat eng kelakerna. 35Em baya nyi’a i yi’i e lewo’ sa reiy mouw siwonnu mamuali ukupan, e nesa sewokan rampa-rampa, tanu en siniwo ni esa tou sumesewok rampa-rampa, winurasla, lenas, kudus. 36Esa nga weteng waki ukupan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw gilingennu i ka’ayo marinte’na, wo noki’ waki nyi’a i reta’mu mola witu en sinaru en tabut ukum witu eng gorem en Dasing Tete’upan, witu e wisa Niaku laa maatoan ampit nikoo; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kasa kudus i wee nikoo.37Wo en tanume nukupan e lewo’ sa reiy’ siwonnu i ki’it en sewokan tanu ni’itu kangkasi te’a mouw kouw sumiwo i wee nikouw nuesa; ni’itu mouw em beteng i wee si TUHAN, eng kudus i wee nikoo. 38Tou si laa mesesiwo lana en tanu ni’itu ampit e maksut kaa laa merere’erep em beuna, si lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne bangsana.”
Chapter 31

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 2“Loo’on, tinu’udek Ku mola si Bezaleel bin Uri bin Hur, waki se suku Yehuda,3wo winuta Ku mola sia ampit e Roh ni Empung, ampit eng kasigha’an wo em pangartian wo en tine’u witu e reiy’ sa mina’asa minegheghioan pepa’ayangen, 4kaa laa sumiwo minegheghioan tetiro’an rio tu pa’ayangela waki mas, perak wo en tambaga; 5kaa laa mi’iwi’ e watu permata rio lumin; kaa laa lumumi eng kayu wo kaa laa ma’ayang witu e reiy’ sa mina’asa minegheghioan pepa’ayangen.6O kangkasi Niaku ku timataapola witu esa nga wekana si Aholiab bin Ahisamakh, waki se suku Dan; witu nate ne susur tou kasasigha’ wineeang-Ku mola kasigha’an. E lewo’ sa reiy’ mouw sea sumiwo e reiy’ sa mina’asa sapa e neiy-Ku i perentala wia nikoo: 7Dasing Pinasungkulan, tabut i wee nukum, songkouw pale’osan neiy i kareta’ witu natasna, wo e reiy’ sa mina’asa perabotan en dasing i ti’i, 8nyi’a i yi’i meja ampit em pakakasna, sesoloan mas lenas ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna, mezbah tetunuan ukupan, 9mezbah en tetule tinunu ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna, pusung paoasan ampit en teto’otolanna,10labung jabatan, le’os e labung kudus kapunya’an ni imam Harun, ma’anouw tu’u e labung ne oki-oki’na, kaa laa mekakulu en jabatan imam, 11 lana peisu’an wo nukupan waki wewoun i wee en tampa kudus; minakatena’ tanu neiy-Ku mouw i perentala wia nikoo e lewo’ sa reiy’ mouw nisea se sumiwo em baya nyi’a.”
Ngenge’enge’ kaa laa mekekudusla nè ndo Sabat
12O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 13“I lila’ mola wia sè tou Israel, en tuana: Ta’an laa e nè ndo-nè ndo Sabat-Ku e lèwo' ’ sa rèiy' ’ alaren niouw, karengan ni’itu mouw e ngenge’enge’ nè let Niaku wo nikouw, sè e’ o sè e’, i ka’ayo kouw mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, si kimudusola nikouw. 14E lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw kouw malar nè ndo Sabat karengan ni’itu mouw nè ndo kudus i wèè nikoo; sè iy si lumangkoiyla eng kakudusan nè ndo Sabat i ti’i, tantu mouw nisia si ukumen patèn , karengan susur tou si matuanala em pepa’ayangen witu nè ndo ni’itu, tou i ti’i si lèwo' ’ sa rèiy' ’ re’ini waki elet nè bangsana. 15Enè m nga èndo eng keurena toro patuananla em pepa’ayangen, ta’an witu nè ndo kapitu e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw wawean sabat, nè ndo paena’an wuta, nè ndo kudus i wèè si TUHAN: susur tou si matuanala em pepa’ayangen witu nè ndo Sabat, tantu mouw nisia si ukumen patèn.16Takar e lewo’ sa reiy’ mouw se tou Israel malar e nendo Sabat, ampit mewangko’la en sabat, see’ o see, mamuali teta’aran ke’ekel. 17Nelet Niaku wo ne tou Israel takar nyi’i mouw e nesa ngenge’enge’ i wee eng keure-urena, karengan enem nga endo eng keurena TUHAN simiwola langit wo em bumi, wo witu nendo kapitu Sia mena’ mepa’ayang kaa laa maseng.”18Wo si TUHAN si mineela wia si Musa, nu reiy' mouw Sia nu simampetla mesesusuiy ampit nisia waki kuntung Sinai, e rua loh ukum ni Empung, loh watu, neiy i patikla en tetudu' ni Empung.
Chapter 32

1Eng katoroan se bangsa i ti’i nu limoo’, kaa si Musa si meghou-ghou mepeperosi waki kuntung i ti’i, takar merurouw sea rumempotla si Harun wo lumila’ wia nisia: “Meiy, sumiwo mouw i wee nikeiy si empung, si laa kumelang witu rerior meiy karengan si Musa i yi’i, sitou mina’aka-aka momi nikeiy rimo’umi waki tana’ Mesir – nikeiy keiy reiy’ mete’u sapa e minamuali mola ampit nisia.” 2Laa o lumila’ mouw si Harun wia nisea: “Pangkulenola se karabu-karabu mas se witu en talinga ni tu’awewenemu, oki’mu tuama wo wewene, wo alinomi em baya nyi’a wia niaku.” 3 O laa se minapekasa bangsa i ti’i se minangkulela se karabu-karabu mas witu en talinga nea wo mali nyi’a wia si Harun.4Sinungkulnami ni’itu waki lawas nea, siwonna ampit em pepa’at, wo siniwonna momi waki nyi’a sioki’ ni sapi tinoa’. Kamurian lumila’ mouw sea: “Heiy Israel, i yi’i mouw si Empungmu, si rimawiromi nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir!”5Eng katoroan si Harun nu limoo’ ni’itu, i redeiyna mola e mezbah witu en saruan ni oki’ ni sapi i ti’i. Maleiy mouw si Harun, em pokeiyna: “Wo’odo e nendo wangko’ i wee si TUHAN!” 6Wo nendo kawo’odoanna memo’odope’ takar sea manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran, nu reiy’ mouw i tu rumuberouw se bangsa i ti’i kaa laa kumaan wo kumoo’; kamurian tumo’orouw sea wo mepa’a-pa’ar.7O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Mea mouw, merosouw, karengan se bangsamu se pina’aka-aka’annumi rimou’mi waki tana’ Mesir en teri mouw eng kapawinta’na. 8Makarengan kangkasi nisea sime’epangi waki lalan e neiy-Ku i perentala wia nisea; nisea se simiwo mola sioki’ ni sapi tinoa’, wo wia nisia nisea maongkot masempe wo manginsempela tetule, kasuatan meila’: Heiy Israel, i yi’i mouw si Empungmu si rimawiromi nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir.”9O kasi e nuwu’ ni TUHAN wia si Musa: “Linoo’o-Ku mola se bangsa i yi’i wo eng kaulitna nisea nyi’a mouw se esa bangsa kete kokong. 10Eng karengan e ni’itu i waya mouw Aku, rio eng kaupi’ang-Ku en tumo’or witu nisea wo Niaku ku laa munengla nisea, ta’an nikoo koo laa-Ku siwon mamuali bangsa kewangko’.” 11O laa si Musa si mina’awa’ mewewowaghla nate ni TUHAN, Empungna, ampit limila’: “Ka’a ku’a re’en, TUHAN, eng kaupi’an-Nu en timo’or witu se umat-Mu, se niali-Mu momi rimo’umi waki tana’ Mesir ampit eng kaketeran kewangko’ wo ampit e lawas kaente’?12Ka’a ku’a re’en se tou Mesir se laa lumila’: Nisia si minali nisea rimo’ume ampit e maksut mapatorola eng kacilaka’an wia nisea wo munu’ nisea waki kuntung wo munengi nisea waki saruan em bumi? Murikitomi waki kaupi’an-Nu e melaya-layas i ti’i wo meneselouw karengan eng kacilaka’an e laa-Mu i pe’e eiy wia se umat-Mu. 13Ghumenangouw wia si Abraham, Ishak wo si Israel, hamba-hamba-Mu i ti’i, karengan wia nisea Nikoo koo timiwa’ mola kaa en tou-Mu nuesa ampit minee nuwu’ wia nisea: Niaku ku laa sumiwo se see’mu esa nga kelaker ne sumesena’ waki langit, wo minapekasa em banua e neiy-Ku mouw i ta’arla i yi’i e laa-Ku i weela wia se see’mu, rio mapunyanala i wee eng keure-urena.” 14Wo meneselouw si TUHAN karengan eng kacilaka’an en tiniro’-Nala witu se umat-Na.15Nu reiy’ mouw i tu lumenge mouw si Musa, laa o merosi waki kuntung ampit e rua loh ukum ni Empung witu lawasna, e loh-loh mekepatik witu e rua siri’na; mekepatik esa nga weka mina esa nga weka. 16E rua loh i ti’i nyi’a mouw em pepa’ayangen ni Empung wo em patikan i ti’i nyi’a mouw em patikan ni Empung, neiy i pa’at witu e loh-loh i ti’i.17Eng katoroan si Yosua nu liminga en totor ne bangsa i ti’i mario, lumila’ mouw sia wia si Musa: “wawean legu’an mario em paseke’an palingani waki pedasingan.” 18Ta’an e wingkot ni Musa: “Reiy’ legu’an eng kekantaren nuntung, e reiy’ legu’an eng kekantaren kakala’an – legu’an ne tou mekantar mesesingkoman, ni’itu mouw em palingangku.”19Wo eng katoroan nisia nu tumawi mea waki pedasingan i ti’i wo lumoo’ sioki’ ni sapi wo lumoo’ se tou mengengke-ngengket, takar tumo’orouw eng kaupi’an ni Musa; i lawana momi e rua loh i ti’i waki lawasna wo pete’ennala witu ne’ana eng kuntung i ti’i. 20Nu reiy’ mouw i tu edonna mola sioki’ ni sapi si siniwo nea i ti’i, tununna ampit e napi wo ginilingna i ka’ayo minarinte’, kamurian i wu’uwurna mea witu natas en dano wo i reona koo’on ne tou Israel.21Laa o lumila’ mouw si Musa wia si Harun: “Sapa ku’a re’en en tinuanala nè bangsa i yi’i wia nikoo, i ka’ayo koo minapa eiy en dosa kasè la i ti’i wia nisè a?” 22Ta’an e wingkot ni Harun: “Te’a mouw tumo’or eng kaupi’an ni tuangku; nikoo nuesa koo mete’u, kaa sè bangsa i yi’i sè lèwo' ’ me’ulit. 23Nisè a sè limila’ wia niaku: I siwo mouw i wèè nikèiy si Èmpung, si laa kumelang witu rerior mèiy karengan si Musa i yi’i, sitou mina’aka-aka momi nikèiy rimo’umi waki tana’ Mesir – nikèiy kèiy rèiy' ’ mete’u sapa e minamuali mola ampit nisia. 24O laa aku lumila’ wia nisè a: sè iy si makapunya mas si lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw mangkulela nyi’a. Nisè a sè minèè la nyi’a wia niaku wo aku lumobo’la nyi’a mèa witu eng gorem e napi, wo rumo’u momi sioki’ ni sapi i yi’i.”25Eng katoroan si Musa nu limoo’, kaa se bangsa i ti’i se tanu si kawalo neiy i kewayami waki kalero – karengan si Harun si minaya mola nisea, i ka’ayo minamuali wu’ana en sesero’ i wee se kesaru nea – 26takar rumedeiy mouw si Musa witu leloangan em pedasingan i ti’i ma’an limila’: “Seiy si maedo-edo wia si TUHAN meiy mouw wia niaku!” Laa o merurouw wia nisia se minapekasa bani Lewi. 27Lumila’ mouw sia wia nisea: “Teinti’i mouw nuwu’ ni TUHAN, Empung ne Israel: Le’osouw kouw siesa o siesa ma’akesla en santina witu rereenanna wo kumelangouw mea o meiy tumorola em pedasingan i ti’i waki pepalen leloangan mea waki pepalen leloangan, wo ma’anouw siesa o siesa munu’ se patuarina wo se ka’ampitna wo se ketana’na.”28Bani Lewi se timuanala tanu neiy i lila’la ni Musa wo witu e nendo i ti’i mate mouw se wo’o wona’ telu nga riwu tou waki se bangsa i ti’i. 29Kamurian lumila’ mouw si Musa: “Lukarola en toumu muleiy nendo i yi’i wia si TUHAN, siesa o siesa ampit mearla si imukur ni oki’na tuama wo patuarina – nyi’a i yi’i rio kouw weean berkat wia nendo i yi’i.”30Nendo kawo’odoanna lumila’ mouw si Musa wia se bangsa i ti’i: “Nikouw i yi’i kouw simiwo mola en dosa wangko’, ta’an en teakan niaku ku laa lumongkot sumaru si TUHAN, wo’o wona’ aku toro laa sumiwola pedamean karengan en dosamu i ti’i.” 31Laa o marengouw si Musa sumaru si TUHAN wo lumila’: “Oh, bangsa i yi’i se simiwo mola en dosa wangko’, karengan nisea se simiwo mola si empung mas i wee nisea. 32Ta’an en teakan, satorona Koo mampungela en dosa nea i ti’i – wo sa reiy’, re’inomi satorona ngaranku waki ghorem eng kaol e neiy-Mu mouw i patik.”33Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Seiy si makadosa wia-Niaku, ngaran ni tou i ti’i mouw e laa-Ku re’ini waki ghorem eng kaol-Ku. 34Ta’an mea mouw en teakan, rawirenouw se bangsa i ti’i mea waki tampa e neiy-Ku mouw i totorla wia nikoo; si laa kumelang si mala’ekat-Ku witu reriormu, ta’an witu nendo pasuli’ang-Ku i ti’i Niaku ku laa sumuli’la en dosa nea wia nisea.” 35Tuana mouw si TUHAN kimatulala se bangsa i ti’i, karengan nisea se rimeo mola simiwo sioki’ ni sapi siniwo ni Harun i ti’i.
Chapter 33

Musa si kimiwèè rerapitan ni TUHAN waki patar pelas
1O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “mèa mouw, kumelangome wia nyi’i, nikoo wo sè bangsa i ti’i sè pina’aka-aka’annu mola rimo’umi waki tana’ Mesir, mèa waki wanua nèiy-Ku mouw i ta’arla ampit en tiwa’ wia si Abraham, Ishak wo si Yakub, en tuana: Wia sè sè e’mu mouw laa-Ku i wèèla em banua i ti’i – 2Niaku ku laa tumoke siesa mala’ekat kumelang witu reriormu wo laa sumere’ sè tou Kana’an, tou Amori,, tou Het, tou Feris, tou Hewi, wo sè tou Yebus – 3nyi’a i yi’i mèa waki e nè sa wanua masè we-sè wel en susu wo rina’. Karengan Niaku ku rèiy' ’ laa kumelang witu eng keunè rannu, karengan nikoo i yi’i koo bangsa kakete kokong, rio Aku rèiy' ’ laa munè ngla nikoo witu lalan.”4Eng katoroan sè bangsa i ti’i nu liminga e niwet mekeide’en i yi’i, mengasi’ mouw sè a wo siesa tou tu’u e rèiy' ’la si minake e lelo’orna. 5O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I lila’ mola wia sè tou Israel: Nikouw i yi’i kouw bangsa kakete kokong. Sa Aku kumelang witu eng keunè rannu esa nga èdo tu’u, tantu mouw Niaku ku laa munè ngla nikouw. Eng karengan e ni’itu, pangkulenola sè lelo’ormu, takar Niaku ku laa lumoo’, sapa e laa-Ku tuananla wia nikoo.” 6Tuana mouw sè tou Israel rèiy' ’ mouw minake sè lelo’or-lelo’or kasi renganè ’ waki kuntung Horeb.7Nu rèiy' ’ mouw i tu Musa si minè do en dasing wo mitarla nyi’a waki luar em pedasingan, wa’akati waki pedasingan, wo ngumaranla nyi’a Dasing Tete’upan, Susur tou si masè ro si TUHAN, rumo’u mouw sia mèa waki Dasing Pinasungkulan em baki luar em pedasingan. 8Sakawisa si Musa rumo’ume mèa waki dasing i ti’i, tumo’orouw sè minapekasa bangsa i ti’i wo rumedèiy y mouw sè a, siesa o siesa witu em pepalen en dasingna, wo nisè a sè maki’itla si Musa ampit em berenna, i ka’ayo sia ghumorem mèa witu eng gorem en dasing. 9Sakawisa si Musa ghumorem mèa witu eng gorem en dasing i ti’i, tumumpa mouw em pa’asè k linaak wo mena’ witu em pepalen en dasing wo sumusuiy mouw si TUHAN ampit si Musa maname.10Nu rèiy' ’ mouw sè minapekasa bangsa i ti’i nu limoo’, kaa em pa’asè k linaak minè na’ witu em pepalen en dasing, takar sè a tumo’or wo maongkot masè mpe, siesa o siesa witu em pepalen en dasingna. 11Wo si TUHAN si simusuiy wia si Musa ampit minè saruan eng gio tanu siesa tou mesè susuiy wia si ka’ampitna; kamurian marengouw sia mèa waki pedasingan. Ta’an si lumelukarna, Yosua bin Nun,siesa tou sobore’, si rèiy' ’ timele’ula en dasing i ti’i.12Laa o lumila’ mouw si Musa wia si TUHAN: “Mèman g Nikoo koo minèè nuwu’ wia niaku: I rèo mouw sè bangsa i ti’i mae, ta’an Nikoo koo rèiy' ’ minakite’ula wia niaku, sè iy si laa i tokè-Mu mewali-wali ampit niaku. Ma’anouw tuana Nikoo koo minèè nuwu’: Niaku ku makasinè ’u ngarannu wo kangkasi nikoo koo maka’ato e nupus karunia witu en sinaru-Ku. 13Takar en tèakan , sa aku satorona maka’ato nupus karunia witu en sinaru-Mu, i pakite’u momi satorona e lalan-Nu wia niaku, i ka’ayo aku suminè ’u Nikoo, rio aku minè na-ena’ maka’ato e nupus karunia witu en sinaru-Mu. Ghenangenouw, kaa sè bangsa i yi’i sè umat-Mu.”14Laa o Sia mèè nuwu’: “Niaku nuesa ku laa rumawir nikoo wo mèèla kalenè ran wia nikoo.” 15Lumila’ mouw si Musa wia-Nisia: “Sa Nikoo nuesa koo rèiy' ’ rumawir nikèiy , te’a mouw mererèo nikèiy rumo’ume wia nyi’i. 16Waki wisa ku’a re’en ee pasil laa kakete’uala, kaa niaku ku minaka’ato mola e nupus karunia witu en sinaru-Mu, nyi’a i yi’i niaku ampit sè umat-Mu i yi’i? E rèiy' ’ ku’a re’en karengan Nikoo koo kimelang mewali-wali ampit nikèiy , i ka’ayo nikèiy , niaku ampit sè umat-Mu i yi’i, nèiy i mange’ani waki sè rèiy' ’ sa mina’asa bangsa sè wia en saruan em bumi i yi’i?17O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “O kangkasi eng kapualitan e nèiy mouw i lila’mula i yi’i e laa-Ku tuananla, karengan nikoo koo minaka’ato mola e nupus karunia witu en sinaru-Ku wo Niaku ku suminè ’u nikoo.” 18Ta’an e wingkotna: “I papaloo’o momi satorona eng kewangko’an-Nu wia niaku.”19Ta’an e nuwu’-Na: “Niaku ku laa melelangkoiyi em pakasa’an eng kasè rengatang-Ku waki saruannu wo maleiyla ngaran ni TUHAN witu en saruannu: Niaku ku laa mèè e nupus karunia wia si sè iy si wèè ang-Ku e nupus karunia wo mangiupusla sè iy si’i koupus-Kula.” 20O kasi e nuwu’-Na: “Nikoo koo rèiy' ’ taang tumu’us eng gio-Ku, karengan rèiy' ’la sitou tumu’us Niaku o toro tumou.”21O mèè mouw nuwu’ si TUHAN: “Wawean e nè sa tampa rètèn -Ku, witu e wisa koo toro rumedèiy y witu natas eng kuntung watu; 22sakawisa eng kewangko’ang-Ku lumangkoiy, takar Niaku ku laa tumampala nikoo witu lèwo' ng eng kuntung i ti’i wo Niaku ku laa mepeporongla nikoo ampit e lawas-Ku, i ka’ayo Aku kumelang lumangkoiy. 23Kamurian Niaku ku laa kumeong lawas-Ku wo nikoo koo laa lumoo’ muri-Ku, ta’an eng gio-Ku e rèiy' laa kaloo’an.”
Chapter 34

Rua loh watu em beru
1O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Pa’atenouw e rua loh watu masuat ampit eng ketarè -tarè , takar Niaku ku laa matik witu e loh i ti’i e rèiy' ’ sa mina’asa nuwu’ em bitu loh eng ketarè -tarè , em pinè te’mu mola. 2Tumiro’ mouw melelaa memo’odo wo sumosorouw witu nè do memo’odo mèa waki atas eng kuntung Sinai; rumedèiy y mouw maname sumaru Niaku witu en toka eng kuntung i ti’i.3Ta’an te’a mouw wawean siesa tou tu’u si sumosor mewali-wali ampit nikoo wo kangkasi siesa tou tu’u si rèiy' ’ toro kaloo’an waki minapekasa eng kuntung i ti’i, awes tarè sè membe’ domba wo lembu sapi tu’u sè rèiy' ’ toro kumaan rukut witu eng kalèdong eng kuntung i ti’i.” 4O laa si Musa si mina’at e rua loh watu masuat ampit eng ketarè -tarè ; tumo’orouw sia memo’odope’ wo sumosorouw sia mèa waki atas eng kuntung Sinai, tanu nèiy i perentala ni TUHAN wia nisia, wo mali e rua loh watu i ti’i witu lawasna.5Tumumpa momi si TUHAN witu eng gorem linaak, laa o rumedèiy y maname rètèn ni Musa ma’an minaleiyla ngaran ni TUHAN. 6Kumelangouw si TUHAN limangkoiymi waki saruanna wo maleiy: “TUHAN, TUHAN, Èmpung tongkoupusè n wo toroupus, labot sabaar, masè wel nupus-Na wo lale’-Na, 7si time’etepla nupus lale’-Na wia sè mangariwu-riwu tou, si maampungela eng kasè lokan, eng kasè lokan wo en dosa; ta’an si rèiy' ’ mouw ma’an mekasa mayami sitou simelok waki ukuman, si simuli’la eng kasè lokan ni ama’ wia sè oki-oki’na wo puyunna, wia sè sè e’ katelu wo kaepat.”8Makarenganouw si Musa kimurure witu en tana’ laa o maongkot masè mpe 9ma’an limila’: “Sa aku minaka’ato mola nupus karunia witu en sinaru-Mu, ee Tuhan, kumelangouw satorona Tuhan witu eng keunè ran nèiy; ma’anouw tu’u sè bangsa i yi’i sè esa bangsa kakete kokong, ta’an ampunganouw eng kasè lokan wo en dosa mèiy ; èdonouw nikèiy mamuali kapunya’an-Nu.”10E nuwu’-Na: “E nuli-ulit, Niaku ku sumiwola e nè sa teta’aran. Witu en saruan nè minapekasa bangsamu i yi’i e laa-Ku tuananla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon maka’erangen, tanu e rèiy' ’pe’ ma’an mekasa siniwola wia minapekasa em bumi witu nè let nè rèiy' ’ sa mina’asa bangsa; minapekasa bangsa, em bitu eng keunè ranna koo maena’, sè laa lumoo em pasiwo-siwon ni TUHAN, karengan sapa e laa-Ku tuananla ampit nikoo, eng kasa uli-ulit mekeide’en. 11Ta’an nikoo, tumiboiy mouw witu nèiy-Ku i perentala wia nikoo witu nè ndo i yi’i. Loo’on, Niaku ku laa sumere’mi waki saruannu sè tou Amori, tou Kana’an, tou Het, tou Feris, tou Hewi wo sè tou Yebus.12Maato-ato mouw, te’a mouw koo mesè siwola teta’aran ampit sè maena’ witu em banua ni’ieiyannu i ti’i rio te’a sè a mamuali we’etes i wèè nikoo witu eng keunè rannu. 13Eng kapurikitna, e mezbah-mezbah nèa e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw i tonga’ miouwla, en tugu-tugu paepungen nèa rimu’umuken niouwla, wo em pa’asè k-pa’asè k paepungen nèa em pelen niouw. 14Karengan te’a mouw koo mo’ongkot sumempe wia si Èmpung walina, karengan si TUHAN, e ngaranna Tumetayur, nyi’a mouw si Èmpung tetayuren.15Te’a mouw koo i ka’ayo sumiwola teta’aran ampit sè maena’ witu em banua i ti’i; sakawisa sè a mesa’amek ampit maki’itla si Èmpung nèa wo manginsè mpela tetule wia si Èmpung nèa , takar nisè a sè laa meri’ nikoo wo nikoo koo laa kumi’it kumaan en tetule rinè ret nèa . 16Sakawisa koo mèdo sè oki-oki’ wewenè nèa mamuali ka’awu nè oki-oki’mu wo sè oki-oki’ wewenè i ti’i sè laa suma’amek ampit maki’itla si Èmpung nèa , takar nisè a sè laa melur kangkasi sè oki-oki’mu tuama kaa laa suma’amek ampit maki’itla si Èmpung nèa . 17Te’a mouw koo sumiwo i wèè nikoo si Èmpung tinoa’.18nè ndo wangko’ Roti rèiy' ’ Siragi e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw alarennu; pitu nga èndo eng keurena koo lèwo' ’ sa rèiy' ’ kumaan roti rèiy' ’ siragi, tanu nèiy-Ku i perentala wia nikoo, witu nè do nèiy i tataapla witu en sumèdot Abib, karengan witu en sumèdot Abib i ti’i mouw o koo rimo’umi waki Mesir.19E rèiy' ’ sa mina’asa sapa nèiy i patoumi kasa rerior waki gandongan, Niaku mouw si makapunya, o kangkasi sè rèiy' ’ sa mina’asa papiarannu sè raghar, sè oki’ nèiy i patoumi kasa rerior waki sè sapi ka’apa domba. 20Ta’an sè oki’ nèiy i patoumi kasa rerior waki sè keledai sè lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw tubuusè nnu ampit siesa nga ipus domba; sa rèiy' ’ tubuusè nnu, e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw repu’unnula em ba’atang lee’na. Susur sè polon waki elet nè oki-oki’mu sè lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw tubuusè nnu, wo te’a mouw sitou sumarume witu en sinaru-Ku ampit e lawas rèiy' ’sisapa.21Enè m nga èndo mouw eng keurena koo mepa’ayang, ta’an witu nè ndo kapitu e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo mena’, wo witu noras mepajeko wo noras meupu’ e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw koo malar e nè ndo paasè ngan kangkasi. 22nè ndo wangko’ Pitu nga Duminggu, nyi’a i yi’i e nè ndo wangko wu’ana em bungaran waki peupu’an gandum, e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw wangko’ennula, o kangkasi e nè ndo wangko’ paeruran em bua’na pesawelan en te’un.23Maka telu esa nge te’un sè rèiy' ’ sa mina’asa toumu tuama sè lèwo' ’ sa rèiy' ’ sumaru mèa witu en saruan ni Tuhanmu TUHAN, Èmpung Israel, 24karengan Niaku ku laa sumere’mi sè bangsa-bangsa waki saruannu wo melasla en daerahmu; wo rèiy' ’la siesa tou tu’u si laa mepa’arla en daerahmu, sakawisa koo mèa kaa laa sumaru mèa en sinaru ni TUHAN, Èmpungmu, maka telu esa nge te’un.25Te’a mouw e raa’ ni tètule rinè ret e wia-Niaku koo simempela ma’an e wo’o sapa wawean ragi, wo te’a mouw wawean waki tètule rinè ret witu nè ndo wangko’ Paskah e mapawengi i ka’ayo memo’odo. 26Eng kasa le’os waki wu’ana em bungaran em bua’na en tana’mu e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw alinnu mèa witu eng gorem em balè ni TUHAN, Èmpungmu. Te’a mouw koo lumutu’ sioki’ ni membe’ witu en susu ni inangna.”27O mèè mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I patikola e rèiy' sa mina’asa nuwu’ i yi’i, karengan timo’otolela e nuwu’ i yi’i Kusimiwo mola teta’aran ampit nikoo wo ampit ni Israel.” 28Wo si Musa si maname mewali-wali ampit si TUHAN epat nga pulu’ nga èndo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena, rèiy' kimaan roti wo rèiy' kimoo’ rano wo sia matikla witu loh i ti’i e rèiy’ sa mina’asa lelila’an en teta’aran, nyi’a i yi’i eng Kamapulu’ Nuwu’.29Eng katoroan si Musa nu merosi waki kuntung Sinai – e rua loh ukum ni Èmpung em bitu lawas ni Musa eng katoroan nisia nu merosi waki kuntung i ti’i – rèiy' ’ mouw sia mete’u, kaa eng kuli’ eng giona e masè na’ eng karengan nisia si minè sè susuiyola ampit si TUHAN. 30Eng katoroan si Harun wo sè rèiy' sa mina’asa tou Israel nu limoo’ si Musa, paloo’ola eng kuli’ eng giona masè na’, takar mèidè' mouw sè a metetawila nisia. 31Ta’an si Musa si kimeret nisè a, takar si Harun wo sè rèiy' sa mina’asa ma’aka-aka nè jema’ah i ti’i minurikitla wia nisia wo si Musa si simusuiy wia nisè a.32Nu rèiy' mouw i tu tumawi mouw sè rèiy' sa mina’asa tou Israel, o laa i pa’ayona mola wia nisè a e rèiy' sa mina’asa em perenta nèiy i totorla ni TUHAN wia nisia waki atas eng kuntung Sinai. 33Si Musa nu simampetola mesè susuiy ampit nisè a, o salelengenna mola eng giona.34Ta’an sakawisa si Musa ghumorem sumaru si TUHAN kaa laa sumusuiy ampit Nisia, pangkulenna mola en sè salelengen i ti’i i ka’ayo sia rumo’umi; wo sakawisa sia rumo’umi i lila’na mola wia sè tou Israel sapa nèiy i perentala wia nisia. 35Sakawisa sè tou Israel lumoo’ eng gio ni Musa, kaa eng kuli’ eng gio ni Musa masè na’, takar si Musa si sumalelengla eng giona sumoup i ka’ayo sia ghumorem sumaru kaa laa sumusuiy ampit si TUHAN.
Chapter 35

1O laa si Musa rumeo merur sè pakasa’an jema’ah Israel wo lumila’ wia nisè a: “Nyi’i mouw e nuwu’ nèiy i perentala ni TUHAN kaa laa tuananla. 2Enè m nga èndo eng keurena toro matuanala pepa’ayangen, ta’an witu nè ndo kapitu e lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw wawean paasè ngan kudus i wèè nikoo, nyi’a i yi’i en sabat, nè ndo paasè ngan wuta i wèè si TUHAN; susur tou si matuanala em pepa’ayangen witu nè ndo i ti’i, si lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw ukumen patèn . 3Te’a mouw koo metetutung api wisa i tè tu’u witu en tampa paena’annu witu nè ndo Sabat.”

sè sè mpe wuntul kaa laa mereredèi yla Dasing Lenas wo i wèè em peraghesan witu eng goremna
4Lumila’ mouw si Musa wia sè pakasa’an jema’ah Israel: “Nyi’i mouw e nuwu’ nèiy i perentala ni TUHAN, em palingan: 5Mèdo momi i wèè si TUHAN en sè sè mpe wuntul waki barang kapunya’annu; susur tou si nèiy i katodo natè na si lèwo' ’ sa rèiy' ’ mali nyi’a tanumè en sè sè mpe wuntul wia si TUHAN: mas, perak, tambaga, 6roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi, lenan nalus, wu’uk ni membe’; 7kuli’ ni domba raghar eng kinè liurla mèa ’, kuli’-kuli’ nè keboleng, kayu penaga, 8lana i wèè em paterangan, rampa-rampa i wèè e lana peisu’an wo i wèè nukupan waki wewoun, 9permata krisopras wo em permata tinu’utul i wèè labung efod wo i we em pepenè t em be’ewer.10rèiy' ’ sa mina’asa tou sè kasasigha’ witu nè let miouw sè lèwo' ’ sa rèiy' ’ mouw mèiy kaa laa sumiwo e rèiy' ’ sa mina’asa nèiy i perentala ni TUHAN, 11nyi’a i yi’i en Dasing Lenas, natè p en dasingna wo en songkouwna, sè sè ’itanna, wo em papangna, kayu tetilawana, pa’asè kna wo en to’otolanna; 12tabut ampit eng kayu wewulengna, pepenè t em pale’osan wo em peremel peporong;13meja ampit eng kayu wewulengna, e rèiy' ’ sa mina’asa pakakasna wo e roti sè sakèiy ; 14sè soloan i wèè em paterangan ampit em pakakasna, solona wo e lana i wèè em paterangan; 15mezbah patunuan ukupan ampit eng kayu wewulengna, lana peisu’an wo nukupan waki wewoun; peremel em pepalen i wèè em pepalen en Dasing Lenas; 16mezbah en tetule tinunu ampit en terali-terali tambagana, kayu wewulengna wo e rèiy' ’ sa mina’asa pakakasna, pusung paoasan ampit en teto’otolanna;17layar em pores, pa’asè kna, teto’otolanna wo em peremel leloangan em pores i ti’i; 18te’etek en Dasing Lenas wo en te’etek em pores wo en talina; 19labung jabatan kaa laa mesè siwolala peraghesan witu en tampa kudus, wo labung kudus i wèè si imam Harun, wo labung nè oki-oki’na kaa laa kumulu en jabatan imam.”20Laa o rumo’u momi sè pakasa’an jema’ah Israel waki saruan ni Musa. 21Nu rèiy' ’ mouw i tu o mèiy mouw sè susur tou nèiy i kaoghe natè na, susur tou nèiy i katodo si imukurna, minali en sè sè mpe wuntul wia si TUHAN i wèè em pepa’ayangen melelekepla en Dasing Tete’upan wo i wèè e rèiy' ’ sa mina’asa raghes witu eng goremna wo i wèè e labung kudus i ti’i. 22Takar mèiy mouw sè a, le’os tuama ka’apa tu’u wewénè , susur tou si nèiy i katodo natè na, ampit minaali sè karabu-karabu en sè sè punan, karabu-karabu en talinga, sè solong wewa’il wo beros, e rèiy' ’ sa mina’asa minè gheghioan barang mas; tuanakan kangkasi susur tou si manginsè mpela en sè sè mpe tetuu’ waki mas i wèè si TUHAN.23O kangkasi susur tou si makapunya roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi, lenan nalus, wu’uk ni membe’, kuli ni domba raghar eng kinè liurla mèa ’ wo eng kuli’ ni keboleng, si minèiy minalimi nyi’a. 24Susur tou si laa manginsè mpela en sè sè mpe wuntul waki perak ka’apa tambaga, si minali en sè sè mpe wuntul e wia si TUHAN i ti’i, wo susur tou si makapunya kayu penaga si minali nyi’a kangkasi i wèè e rèiy' ’ sa mina’asa pepa’ayangen mereredèi yla ni’itu.25Susur wewenè si kasasigha’, maluwir ampit e lawasna nuesa wo mali e linuwirna i ti’i, nyi’a i yi’i e roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus. 26Em baya sè wewenè nèiy i kaoghe natè na karengan nisia si maka kasigha’an, maluwir em bu’uk ni membe’.27Ma’aka-aka – ma’aka-aka sè minali em permata krisopras wo em permata tinu’utul i wèè e labung efod wo i wèè em pepenè t em be’ewer, 28rampa-rampa wo e lana i wèè em paterangan, i wèè e lana peisu’an wo i wèè nukupan waki wewoun. 29Em baya nè tuama wo nè wewénè , nèiy i katodo natè na laa mali e wo’o sapa i wèè e rèiy' ’ sa mina’asa em pepa’ayangen nèiy i perentala ni TUHAN ampit pinaeletan ni Musa kaa laa tuanan – nèa i ti’i, nyi’a i yi’i sè tou Israel, minali nyi’a tanumè en tetaber waya’an em pa’ar i wèè si TUHAN.
Pinopoan si Bezaleel wo si Aholiab
30Lumila’ mouw si Musa wia sè tou Israel: “Loo’onouw, TUHAN si timudu’ mola si Bezaleel bin Uri bin Hur, waki sè suku Yehuda, 31wo minuta mola nisia ampit e Roh ni Èmpung, ampit eng kasigha’an, pangartian wo en tinè ’u, witu e rèiy' ’ sa mina’asa minè gheghioan pepa’ayangen, 32nyi’a i yi’i kaa laa mesè siwo minè gheghioan tetiro’an rio pa’ayangela waki mas, perak wo en tambaga; 33kaa laa mi’iwi’ e watu permata rio tu’utulen; kaa laa lumumi eng kayu wo kaa laa ma’ayang witu e rèiy' ’ sa mina’asa minè gheghioan pepa’ayangen en tiniro’ i ti’i.34Wo si TUHAN si timanè m witu natè na, wo witu natè ni Aholiab bin Ahisamakh waki sè suku Dan, kapandean, kaa laa mèè teturu’. 35Nisia si minuta mola nisè a ampit eng kasigha’an, kaa laa sumiwo e rèiy' sa mina’asa minè gheghioan pepa’ayangen niesa tou menè niwo, em pepa’ayangen niesa tou kasasigha’, em pepa’ayangen niesa tou si lumeluwir e minakeliu-keliur waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo lenan nalus wo em pepa’ayangen niesa tou lumeluwir, nyi’a i yi’i tanumè si tumetuana e rèiy' sa mina’asa minè gheghioan pepa’ayangen wo si tumetiro’ e rèiy' sa mina’asa wo’o sapa.

Chapter 36

1Tuana mouw sea lewo’ sa reiy’ ma’ayang Nezaleel wo si Aholiab, wo susur tou si kasasigha’, si kinarunia mola ni TUHAN eng kasigha’an wo em pangartian, i ka’ayo sia mete’u matuanala e reiy’ sa mina’asa minegheghioan pepa’ayangen kaa laa mereredeiyla en tampa kudus, minakatena’ i ki’it neiy i perentala ni TUHAN.”2O laa si Musa kumeret si Bezaleel wo si Aholiab wo susur tou si kasasigha’, e witu natena en tinanemanola ni TUHAN kasigha’an, susur tou si neiy i kaoghe natena kaa laa meiy tumuanala em pepa’ayangen i ti’i. 3Nisea se minaka’atomi waki si Musa e minapekasa sesempe wuntul e niali momi ne tou Israel kaa laa metetuanala em pepa’ayangen mereredeiyla en tampa kudus. Ta’an se tou Israel i ti’i se minapawee-weepe’ maalimi en tetaber waya’an em pa’ar wia si Musa susur memo’odo. 4Wo se reiy’ sa mina’asa tou kasasigha’ se matuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen i wee en tampa kudus i ti’i, meiy mouw siesa o siesa waki pepa’ayangen em patuanannala,5wo lumila’ wia si Musa: “Rakyat se minalimi lebe laker ta’an em pemadungen kaa laa mepepa’ayangla em pepa’ayangen neiy i perentala ni TUHAN kaa laa tuananla.” 6O laa si Musa si minerentala, rio ni’i pakite’ula wisa-wisa i te waki pedasingan i ti’i, en tuana: “Reiy’mouw perlu kasi wawean tou tuama ka’apa wewene si sumiwo e wo’o sapa mamuali sesempe wuntul i wee en tampa kudus.” Tuana mouw se rakyat i ti’i pinalouwan ma’alimi en sesempe kasi. 7Karengan en sesiwon pemadungen nea e nawesouw kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen i ti’i, awes tare e lebe.8O laa em baya ne kasasigha’ witu nelet ne meneniwo-meneniwo i ti’i se simiwo en Dasing Lenas waki mapulu’ terung lenan nalus kinedong em banaangna wo waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo e roko’ kirmizi; ampit wawean kerubna siniwo ni kasasigha’ maluwir, en siniwo ne tou em baya nyi’a i ti’i. 9Kelabot susur en terung e rua nga pulu’ o uwalu hasta wo eng kapenar susur en terung e nepat hasta: em baya en terung i ti’i masuat nukuranna. 10 Lima waki terung i ti’i e naparen mamuali esa, wo e lima kasi naparen mamuali esa.11Witu naparan eng kasa ketare-tare, witu li’ilik e nesa terung em baki tempok, siwoanouw sengkeli-sengkeli e roko’ buwung tu’a wo tuanakan kangkasi witu li’ilik e nesa terung eng kasa tempok witu naparan eng karua. 12Lima nga pulu’ sosok en siniwo ne tou witu en terung kasa ketare-tare wo lima nga pulu’ sengkeli witu en terung em baki tempok witu naparan eng karua, i ka’ayo en sengkeli-sengkeli i ti’i minakatena’ minesaruan nesa ampit em balina. 13Siwonouw e lima nga pulu’ sese’itan mas wo to’orongenouw en terung-terung en Dasing Lenas, e nesa ampit em balina, ampit makela en sese’itan i ti’i, i ka’ayo mamuali esa.14Siwonouw terung-terung waki wu’uk ni membe’ mamuali atep en dasing minorongla en Dasing Lenas, mapulu’ o esa terung en siniwo ne tou. 15Kelabot susur en terung telu nga pulu’ hasta wo nepat hasta eng kapenarna susur en terung: e mapulu’ o esa terung i ti’i masuat nukuranna. 16To’orongenouw e lima waki terung i ti’i ampit neiy i ketampas wo nenem waki terung i ti’i ampit neiy i ketampas. 17Siwonouw e lima nga pulu’ sengkeli witu naparan kasa ketare-tare waki li’ilik e nesa terung em baki tempok, wo siwoan lima nga pulu’ sengkeli waki li’ilik e nesa terung witu naparan eng karua.18Siwonouw ne tou e lima nga pulu’ sese’itan tambaga kaa laa meteto’orong en terung-terung en dasing i ti’i, i ka’ayo mamuali esa. 19O kangkasi siniwnouw i wee en dasing i ti’i em peporong waki kuli’ ni domba raghar eng kineliurla mea’, wo em peporong waki kuli’ ni keboleng witu natasna kasi.20Siwonouw ne tou i wee en Dasing Lenas i ti’i em papang kayu penaga e rimedeiy timaga’, 21mapulu’ hasta eng kelabotna e nesa papang wo e nesa esa nga parua hasta eng kapenarna susur em papang. 22Susur em papang wawean rua pa’asekna en sinabe’ang e nesa ampit em balina; tuana mouw en siniwola ampit e reiy’ sa mina’asa papang en Dasing Lenas. 23Siwonouw ne tou em papang-papang i wee en Dasing Lenas, rua nga pulu’ papang witu esa nga weka timu.24Wo epat nga pulu’ to’otolan perak en siniwo ne tou witu em bawa’ e rua nga pulu’ papang i ti’i, rua to’otolan witu e nesa papang i wee e rua pa’asekna, wo e mapawee-weena rua to’otolan witu em bawa’ susur em papang i wee e rua pa’asekna. 25O kangkasi en siniwo ne tou i wee en siri’ eng karua waki Dasing Lenas, witu esa nga weka amian, rua nga pulu’ papang 26 ampit e nepat nga pulu’ to’otolan perakna: rua to’otolan witu wawa’ e nesa papang wo e mapawee-weena e rua to’otolan witu em bawa’ susur em papang.27I wee en siri’ muri en Dasing Lenas, witu esa nga weka talikuran, siwonouw ne tou e nenem papang. 28Rua papang en siniwo ne tou i wee en duuna en Dasing Lenas, waki siri’ muri.29E rua papang i ti’i eng kabar em pa’asekna witu esa nga weka wawa’ wo en tanu e ni’itu kangkasi eng kabar em pa’asekna witu esa nga weka atas, witu reten eng kulalo esa i ti’i, tuana mouw en siniwo ne tou ampit e rua papang ni’i wee e rua ruuna i ti’i. 30Ni’itu mouw wawean uwalu papang ampit en to’otolan perakna: mapulu’ o enem to’otolan; e rua-rua to’otolan witu em bawa’ e nesa papang.31Siwonouw kangkasi eng kayu tetilawa waki kayu penaga: lima i wee em papang-papang witu en siri’ esa waki Dasing Lenas, 32lima kayu tetilawa i wee em papang-papang witu en siri’ eng karua waki Dasing Lenas, wo e lima kayu tetilawa i wee em papang-papang en Dasing Lenas en tanula en siri’ murina, witu esa nga weka talikuran. 33Siwonouw ne tou eng kayu tetilawa em bitu nuner minamuali timilawa minpawee witu eng keuneran em papang-papang i ti’i waki tempok mea waki tempok. 34Papang-papang i ti’i en sino’okep ampit e mas, kulalo-kulalo i ti’i se siniwomi waki mas tanume en tampa pasolongala eng kayu-kayu tetilawa i ti’i, wo eng kayu-kayu tetilawa i ti’i en sino’okep ampit e mas.35Siwonouw em peremel i ti’i waki e roko’ buwung tu’a, wo roko’ buwung kera, roko’ kirmisi wo e lenan nalus kinedong em banaangna; en siniwo ampit wawean kerubna, siniwo ni kasasigha’ maluwir. 36Siwonouw ni tou i wee ni’itu e nepat pa’asek waki kayu penaga wo so’okepenouw i tu ampit e mas, ampit wawean sese’itanna waki e mas, o kasi i toa’la e nepat to’otolan perak i wee em pa’asek i ti’i.37O kangkasi siwonouw nè tou em peremel i wèè em pepalen en dasing i ti’i e roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinè dong em banaangna: linuwir minakeliu-keliur; 38wo e lima pa’asè kna ampit en sè sè ’itan i wèè em pa’asè k i ti’i; o so’okepenouw en tempokna wo en teto’orong-teto’orongna ampit e mas, wo e lima teto’otolanna i ti’i nyi’a mouw e waki tambaga.
Chapter 37

Masiwo En Tabut Teta’aran
1Bezaleel simiwo en tabut i ti’i waki kayu penaga, rua esa nga parua hasta eng kelabotna, nè sa esa nga parua hasta eng kapènarna, wo nè sa esa nga parua eng kerakekna. 2So’okepena mouw ni’itu ampit e mas lenas, waki ghorem wo waki luar, wo i siwona mouw bingkai mas esa nga kalèdongna. 3Toa’enna mouw sè epat kulalo mas i wèè en tabut i ti’i, witu nè pat ruuna, nyi’a i ti’i rua kulalo witu en sè la’asakna esa wo rua kulalo witu en sè la’asakna eng karua.4I siwona mouw kayu wewuleng waki kayu penaga wo so’okepenna mouw ni’itu ampit e mas. 5Wo i solongna mola eng kayu wewuleng i ti’i mèa witu eng gorem eng kulalo em bitu en sè la’asak en tabut i ti’i, rio en tabut en toro i ater. 6I siwona mouw kekeleuw pale’osan waki mas lenas, rua esa nga parua hasta eng kelabotna wo nè sa esa nga parua eng kapènarna.7I siwona mouw rua kerub mas, waki e mas tini’ir siniwona ni’itu, witu e rua tempok eng kekeleuw pale’osan i ti’i, 8esa kerub wia en tempok esa nga weka wi’i wo nè sa kerub waki tèmpok esa nga weka ti’ime; mange’an ampit eng kekeleuw pale’osan i ti’i siniwona eng kerub i ti’i witu e rua tempokna. 9Kerub-kerub i ti’i minitarla e rua tetelewna mèa waki atas, en tetelew-tetelewna e minorongla eng kekeleuw pale’osan i ti’i wo en saruanna en simaru wia siesa o siesa; witu eng kekeleuw pale’osan i ti’i mouw simaru eng gio eng kerub-kerub i ti’i.
Masiwo Meja Roti sè sakèiy an
10Siwonna mola e meja i ti’i waki kayu penaga, rua hasta eng kelabotna, esa nga hasta eng kapènarna wo nè sa esa nga parua hasta eng kerakekna. 11Sino’okepla i tu ampit e mas lenas wo i siwona bingkai mas esa nga kalèdongna. 12Siwoanna mola esa nga kalèdongna leis li’ilik esa nga palar lawas eng kapènarna wo i siwona bingkai mas esa nga kalèdong leis li’ilikna i ti’i. 13I toa’na mouw i wèè meja i ti’i e nè pat kulalo mas wo i paasnala sè kulalo-kulalo i ti’i witu nè pat ruuna, witu nè pat e nè ’ana.14rètèn e leis li’ilikna mouw sè kulalo i ti’i, nyi’a i yi’i en tampa pesè solongala eng kayu wewuleng, rio meja i ti’i en toro i ater. 15Siwonna mouw eng kayu wewuleng i ti’i waki kayu penaga wo so’okepenna ampit e mas, nyi’a i ti’i rio meja i ti’i en toro i ater. 16Wo siwonna mouw pakakas witu natas e meja i ti’i, nyi’a i yi’i em bakina, kowerna, piala wo en sè soloanna, em paken i wèè en sè sè mpe nèiy i wu’uwus, em baya nyi’a i yi’i e waki mas lenas.
Masiwo En sè soloan
17Siwonna mouw en sè soloan i ti’i e waki mas lenas; e mas lenas tini’ir siniwona en sè soloani ti’i, le’os nè ’ana le’os e wa’atangna; em bubungna – ampit eng kebu’na wo em bungangna – siniwo mange’an ampit en sè soloan i ti’i. 18Wawean enè m pangana limentuti waki siri’na: telu pangana en sè soloan i ti’i waki e siri’ esa wo telu pangana waki e siri’ walina. 19Telu bubungna en tanula em bungang badam witu em pangana esa – ampit eng kebu’ wo em bungangna wo en telu bubungna mange’an witu em pangana walina – ampit eng kebu’ wo em bungangna -; tuanakan kangkasi en siniwo e nè nè m pangana limentuti waki sè soloan i ti’i.20Witu en sè soloan i ti’i nuesa wawean epat bubungna tanula em bungang badam – ampit eng kebu’ wo em bungangna. 21O kangkasi wawean esa kebu’ witu em bawa’ esa nga paar pangana eng kasa ketarè -tarè e limentuti waki sè soloan i ti’i, wo esa kebu’ witu em bawa’ eng karua, wo esa kebu’ witu em bawa’ eng katelu; tuana mouw kangkasi en siniwo e nè nè m pangana e limentuti witu. 22Kebu’ wo em pangana i ti’i limentuti waki sè soloan i ti’i, wo em baya nyi’a i ti’i en siniwomi waki esa nga ketor mas tini’ir e lenas.23I siwona mouw witu en sè soloan i ti’i em pitu solo ampit en sè sopitna wo na’alungna e waki mas lenas. 24Waki esa talenta mas lenas o siwonna mouw en sè soloan i ti’i ampit e rèiy' ’ sa mina’asa em pakakasna.
Masiwo e mezbah patunuan ukupan
25Siwonna mouw e meja patunuan ukupan i ti’i waki kayu penaga, esa nga hasta eng kelabotna wo esa nga hasta eng kapènarna, en tempa epat, ta’an e rua hasta eng kerakekna; en sunge-sungena mange’an ampit e mezbah i ti’i. 26So’okepennna mouw ni’itu ampit e mas lenas, wètèng atasna wo em beteng-wètèng siri’na esa nga kalèdongna, ma’an en sunge-sungena. I siwona mouw bingkai mas esa nga kalèdongna.2927I siwona mouw rua kulalo mas i wèè e mezbah i ti’i witu wem bawa’ em bingkaina, witu e rua sè la’asakna, witu e rua wètèng siri’na, tanumè en tampa pasolongala eng kayu wewuleng, rio ampit e ni’itu mezbah iti’i en toro i ater. 28Wo siwonna mouw eng kayu wewuleng i ti’i waki kayu penaga wo so’okepenna ampit e mas.
Chapter 38

1Siwonna mouw e mezbah tetule tinunu i ti’i waki kayu penaga, lima hasta eng kelabotna wo lima hasta eng kapenarna, en tempa epat, ta’an telu hasta eng kerakekna. 2Siwonna mouw en sunge-sungena witu nepat ruuna; sunge-sungena i ti’i en siniwo mange’an ampit e mezbah i ti’i wo so’okepenna ampit en tambaga. 3Siwonna mouw e reiy’ sa mina’asa em pakakas e mezbah i ti’i, nyi’a i yi’i e rumping-rumping, sodo-sodo, bokor-bokor sesereuwan, porek-porek wo e wewaa’an-wewaa’an, em baya em pakakas i ti’i e waki tambaga.4Siwonna mouw i wee mezbah i ti’i en terali-terali, nyi’a i yi’i em pure’eket-pure’eket tambaga, witu em bawa’ leis, muleiymi waki esa nga weka wawa’ i ka’ayo esa nga parua eng kerakekna. 5I toa’na mouw e nepat kulalo witu nepat tempok en terali-terali tambaga i ti’i, nyi’a i yi’i en tampa pasolongala eng kayu wewuleng.6Siwonna mouw eng kayu-kayu wewuleng i ti’i waki kayu penaga wo so’okepenna ampit en tambaga. 7Wo i solongna mouw eng kayu-kayu wewuleng i ti’i witu eng kulalo-kulalo witu en sè la’asak e mezbah i ti’i, rio ampit e ni’itu mezbah en toro i ater. Mezbah i ti’i en siniwona wawean woang-woang wo waki papang.8Siwonna mouw em pusung paoasan wo kangkasi en teto’otolanna waki tambaga, waki sè reming-sè reming em baya nè sumesÈmpung wewenè sè masÈmpungla witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan.9Siwonna mouw em pores i ti’i; witu esa nga weka timu: layar em pores i ti’i e waki lenan nalus kinè dong em banaangna, esa nga atus hasta eng kelabotna; 10e rua nga pulu’ pa’asek e layar i ti’i ampit e rua nga pulu’ to’otolan em pa’asek i ti’i e wakli tambaga, ta’an en sese’itan-sese’itan em pa’asek i ti’i wo en teto’orong-teto’orongna e waki perak.11Witu esa nga weka amian: esa nga atus hasta; e rua nga pulu’ pa’asek e layar i ti’i ampit e rua nga pulu’ to’otolan em pa’asek i ti’i e wakitambaga, ta’an sese’itan-sese’itan em pa’asek i ti’i wo en teto’orong-teto’orongna e waki perak. 12Witu esa nga weka talikuran: layar lima nga pulu’ hasta; ampit e mapulu’ pa’asekna wo mapulu’ to’otolan em pa’asek i ti’i, wo en sese’itan-sese’itan em pa’asek i ti’i ma’an en teto’orong-teto’orongna e waki perak.13Wo witu esa nga weka sedangan: lima nga pulu’ hasta, 14nyi’a i yi’i e layar mapulu’ o lima hasta i wee en siri’ esa witu esa nga weka em pepalen leloangan i ti’i, ampit en telu pa’asekna wo en telu to’otolan em pa’asek i ti’i; 15wo kangkasi i wee en siri’ karua witu esa nga weka pepalen leloangan i ti’i – minangasesa nga weka’an em pepalen leloangan em pores i ti’i wawean layar – mapulu’ o lima hasta, ampit en telu pa’asekna wo en telu to’otolan em pa’asek i ti’i. 16E reiy’ sa mina’asa layar e limedongla em pores, nyi’a mouw e lenan nalus kinedong em banaangna.17To’otolan-to’otolan i wee em pa’asek-pa’asek i ti’i nyi’a mouw e waki tambaga, ta’an en sese’itan- sese’itan em pa’asek i ti’i wo en teto’orong-teto’orongna waki perak, o kangkasi en so’okep eng kokongna e waki perak. I to’orongola ampit en teto’orong-teto’orong waki perak e reiy’ sa mina’asa em pa’asek-pa’asek em pores i ti’i. 18Peremel em pepalen leloangan em pores i ti’i linuwir minakeliu-keliur e waki roko’buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo waki lenan nalus kinedong em banaangna; rua nga pulu’ hasta eng kelabotna, ta’an eng kerakekna – o kangkasi eng kapenar e roko’ i ti’i – nyi’a mouw e lima nga pulu’ hasta, masuat ampit eng kerakekna layar em pores i ti’i. 19E nepat pa’asekna wo e nepat to’otolan em pa’asek i ti’i e waki tambaga; ta’an en sese’itan-sese’itanna e waki perak, wo kangkasi en so’okep eng kokongna, ma’an en teto’orong-teto’orongna e waki perak. 20E reiy’ sa mina’asa te’etek i wee en Dasing Lenas wo i wee em pores i ti’i, esa nga kaledongna, nyi’a mouw e waki tambaga.21Nyi’i mouw eng kelatna nongkos kaa laa mereredeiyla Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Lenas, en tampa nukum ni Empung, rinansun witu em paperenta’an ni Musa, ne tou Lewi witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Itamar, oki’ ni imam Harun. 22Bezaleel bin Uri bin Hur, waki suku Yehuda, simiwo e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, 23wo mewali-wali ampit nisia kimi’it si Aholiab, oki’ ni Ahisamakh, waki suku Dan, siesa tou meneniwo wo kasasigha’, siesa tou si simiwo e linuwir minakeliu-keliur waki roko’ buwung tu’a, waki roko’ buwung kera, waki roko’ kirmizi wo lenan nalus. –24E reiy’ sa mina’asa mas em pinake i wee e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen mereredeiyla en tampa kudus i ti’i nyi’a i yi’i e mas waki sesempe tetuu’, wawean rua nga pulu’ o siouw talenta wo em pitu nga atus telu nga pulu’ syikal, tinimbang i ki’it en syikal kudus. 25Em perak sesempe nea neiy i kelatla waki elet ne jema’ah i ti’i wawean esa nga atus talenta wo esa nga riwu pitu nga atus pitu nga pulu’ o lima syikal, tinimbang i ki’it en syikal kudus: 26esa nga beka esa tou, nyi’a i ti’i esa nga parua syikal, timbangen i ki’it en syikal kudus, i wee se susur tou se neiy i kaghorem tou-tou neiy i kekelat, se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, kelakerna se enem nga atus telu nga riwu lima nga atus lima nga pulu’ tou.27Esa nga atus talenta perak em pinake kaa laa metetoa’ en to’otolan-to’otolan en tampa kudus wo en to’otolan-to’otolan em pa’asek em peremel i ti’i, esa nga atus to’otolan minatoroan ampit esa nga atus talenta i ti’i, ni’itu mouw e nesa talenta i wee e nesa to’otolan. 28Waki esa nga riwu pitu nga atus pitu nga pulu’ o lima syikal i ti’i siwonna mouw en sese’itan-sese’itan i wee em pa’asek-pa’asek i ti’i, so’okepenna mouw eng kokong em pa’asek i ti’i wo i to’orongnala em pa’asek-pa’asek i ti’i ampit en teto’orong-teto’orong. 29Tambaga waki sesempe tetuu’ i ti’i wawean pitu nga pulu’ talenta wo e rua nga riwu epat nga atus syikal.30Waki nyi’a o siwonna mouw en to’otolan-to’otolan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, wo e mezbah tambaga ampit en terali-terali tambagana, o reiy’ sa mina’asa em pakakas mezbah i ti’i, 31To’otolan-to’otolan em pores esa nga kaledongna, to’otolan-to’otolan em pepalen leloangan em pores i ti’i, e reiy’ sa mina’asa te’etek en Dasing Lenas wo e reiy’ sa mina’asa te’etek em pores esa nga kaledongna.
Chapter 39

1Waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo roko’ kirmizi o siwon nea mouw e labung jabatan em pepaken sakawisa siwoala peraghesan waki tampa kudus; o kangkasi siwon nea e labung-labung kudus i wee si Harun, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.2Siwonna mouw e labung efod waki mas, roko’ buwung tu’a wo roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo lenen nalus linuwir em banaangna. 3Nisea se timi’ir e mas papang wo pengeto-ngetorenna mouw i tu mamuali wanaang mas, kaa laa i pesesi’isi’la witu roko’ buwung tu’a, witu roko’ buwung kera, witu roko’ kirmizi wo witu e lenan nalus: siniwo ni esa tou kasasigha’.4Siwon nea mouw em pepenet paluka witu labung efod i ti’i, neiy i to’orong witu nyi’a, witu e rua tempokna mouw e labung efod i ti’i tino’orong. 5Tali wewa’akes em bitu labung efod i ti’i nyi’a mouw e mange’an wo masuat eng kinesesiwona ampit e labung efod i ti’i, nyi’a i yi’i e waki mas, roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinedong em banaangna, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.6Pa’ayangen nea mola em permata krisopras, nyi’a i yi’i riniker ampit em bewa’akes mas, neiy i lumila witu nyi’a e ngaran em baya ne oki’ ni Israel, neiy i lumila tanu e wa’il. 7 I weena mola ni’itu witu e rua pepenet em paluka labung efod tanume em permata ngenge’enge’ kaa laa ghumenang se tou Israel, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.8Siwonna mouw em pepenet em be’ewer, siniwo ni esa tou kasasigha’. Kinesesiwona masuat ampit e labung efod, nyi’a i yi’i e mas, roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi wo e lenan nalus kinedong em banaangna. 9Tempa epat sniiwona ni’itu; lepet rua siniwo nea em pepenet em be’ewer i ti’i, esa nge rangan eng kelabotna wo esa nge rangan eng kapenarna.10Lumin nea mouw ni’itu ampit e nepat nga teperan permata: permata yaspis mea’, krisolit, malakit ni’itu mouw en teperan eng kasa ketare-tare; 11teperan eng karua: em permata watu raa’, lazurit, yaspis lisouw; 12teperan eng katelu: em permata ambar, akik, kecubung; 13 teperan eng kaepat: em permata pirus, krisopras wo nefris. Riniker ampit e wa’akes mas, tuana mouw em permata-permata i ti’i kinelelumi nyi’a.14Minatoroan ampit e ngaran ne oki’ ni Israel, em permata i ti’i nyi’a mouw e mapulu’ o rua eng kelakerna; wo witu en susur em permata wawean neiy i lumila tanu e wa’il, ngaran ni meta’esa’an suku waki se mapulu’ o rua i ti’i. 15O kangkasi en siniwo neala i wee em pepenet em be’ewer i ti’i en tetuun kinedong, eng kinesesiwona tanume en tali minekekayongan, waki e mas lenas. 16Siwon nea mouw e rua wewa’akes mas wo e rua kulalo mas wo e rua kulalo i ti’i neiy i paas witu e rua tempok em pepenet em be’ewer.17I paas nea mouw e rua tetuun mas minekekayongan i ti’i witu e rua eng kulalo i ti’i witu en tempok em pepenet em be’ewer. 18E rua tempok walina waki rua tetuun minekekayongan i ti’i neiy i paas neala witu e rua wewa’akes mas i ti’i, tuana mouw neiy i paasla witu em pepenet em paluka labung efod, witu esa nga weka saruanna.19Siwon nea mouw e rua kulalo mas wo i paasla witu e rua tempok em pepenet em be’ewer i ti’i, witu li’ilikna esa nga weka ghorem, e minesaruan ampit e labung efod. 20O kangkasi siwon nea mouw e rua kulalo mas wo i paasla witu e rua pepenet paluka labung efod, witu esa nga weka wawa’ witu em beteng en saruan, reten witu en tampa pinato’oronganna, witu esa nga weka atas paeret e labung efod.21Kamurian i wa’akes nea mola em pepenet em be’ewer i ti’i ampit eng kulalona witu eng kulalo labung efod ampit minake tali buwung tu’a, i ka’ayo minena-ena’ witu natas em bewa’akes labung efod i ti’i, wo em pepenet em be’ewer i ti’i e reiy’ mete’u mensongi waki labung efod – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.22Siwonna mouw eng kameja labung efod, siniwo ni lumeluwir, e waki roko’ buwung tu’a em baya nyi’a. 23Lee’ eng kameja i ti’i witu eng keuneranna tanu e lee’ labung zirah, lee’na i ti’i e maka li’ilik esa nga kaledongna, rio te’a matoyak. 24Siwon nea mola witu en tempok eng kameja i ti’i wu’ana en delima waki roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo e roko’ kirmizi, kinedong em banaangna.25Siwon nea mouw se reget-reget waki mas lenas wo i wee mouw se reget-reget i ti’i witu nelet wu’ana en delima, witu en tempok eng kameja i ti’i, minengele-ngeletan witu nelet em bu’ana delima i ti’i, 26i ka’ayo e nesa reget-reget wo e nesa wu’ana en delima e reiy’ mena’ minengele-ngeletan, witu esa nga kaledong tempokna eng kameja, em pepaken sakawisa sumiwola peraghesan tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.27Siwon nea mouw eng kameja waki lenan nalus, siniwo ni lumeluwir, i wee si Harun wo se oki-oki’na, 28 leli’iker eng kokong waki lenan nalus, susu’un kewangun waki lenan nalus, salana lenan e waki lenan nalus kinedong em banaangna, 29wo ne’ereten waki lenan nalus kinedong em banaangna, roko’ buwung tu’a, roko’ buwung kera wo e roko’ kirmizi, linuwir minakeliu-keliur – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.30Siwon nea mouw e leli’ilik, lelo’or en tuintung eng kudus waki mas lenas, wo witu lelo’or en tuintung i ti’i neiy i patikla em patikan, neiy i lumila tanu e wa’il: Kudus i wee si TUHAN. 31I paas nea mouw witu leli’ilik i ti’i en tali buwung tu’a kaa laa mewewa’akesla e leli’ilik i ti’i witu leli’iker eng kokongna, witu esa nga weka atas – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.32Tuana mouw neiy i sampetla e reiy’sa mina’asa pepa’ayangen melelekepla en Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Tete’upan i ti’i. Tou Israel se timuana mola nyi’a minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw nisea timuanala nyi’a. 33Alin nea mouw en Dasing Lenas i ti’i wia si Musa, nyi’a i yi’i en dasing ampit e reiy’ sa mina’asa em perabotanna: sese’itanna, papangna, kayu tetilawana, pa’asekna wo en to’otolanna, 34 peporong waki kuli’ ni domba raghar kineliurla mea’, peporong waki kuli’ ni keboleng, peremel paporong, 35tabut nukum ni Empung ampit eng kayu-kayu wewulengna wo eng kekeleuw pale’osan,36meja, e reiy’ sa mina’asa pakakasna wo e roti sesakeiy, 37sesoloan waki mas lenas, solo-solona – solo e lewo’ sa reiy’ minatu’utul witu natasna – wo e reiy’ sa mina’asa pakakasna, lana i wee em paterangan, 38mezbah waki mas, lana peisu’an e nukupan wewounn em peremel pepalen en dasing, 39mezbah tambaga ampit en terali-terali tambagana, kayu-kayu wewulengna wo e reiy’ sa mina’asa pakakasna, pusung paoasan ampit en to’otolanna,40layar em pores, pa’asekna wo en to’otolanna, wo em peremel i wee leloangan em pores, talina wo en te’etekna, e reiy’ sa mina’asa pakakas i wee em pepa’ayangen mereredeiyla en Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Pinasungkulan i ti’i; 41labung jabatan em pepaken sakawisa sumiwola peraghesan witu en tampa kudus, labung kudus i wee si imam Harun, wo e labung ne oki-oki’na kaa laa mekakulu en jabatan imam.42Minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en tinuanala ne tou Israel e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen melelekepla ni’itu. 43Wo si Musa si limoo’ e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen i ti’i, wo eng kaulitna mouw, nisea se timuana mola nyi’a tanu neiy i perentala ni TUHAN, tuana mouw nisea timuanala nyi’a. O laa si Musa merkatla nisea.
Chapter 40

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 2 “Witu nendo eng kasa ketare-tare waki sumedot eng kasa ketare-tare e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumedeiyla en Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Pinasungkulan i ti’i.3I tampamu mola witu eng gorem nyi’a en tabut ukum wo i paasmu mouw em peremel tanume em peporong witu en saruan en tabut i ti’i. 4Alinnu mouw witu eng gorem nyi’a meja wo i wee mouw witu natasna em pakakas i ki’it e ransunena; alinnu mouw mea witu eng goremna en sesoloan wo i paasmu mouw en solo-solona witu natasna.5I weemu mouw e mezbah mas kaa laa tumunu nukupan witu en saruan en tabut ukum. I sangkongmu mola em peremel en Dasing Lenas. 6I weemu mouw e mezbah tetule tinunu witu en saruan em pepalen en Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Tete’upan i ti’i. 7I weemu mouw em pusung paoasan witu nelet en Dasing Pinasungkulan wo e mezbah i ti’i, o laa weeannu mome rano witu eng goremna.8E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo pores eng kaledong wo i sangkongmu mola em peremel leloangan em pores i ti’i. 9 Kamurian koo medo mouw e lana peisu’ wo isu’unnu mola en Dasing Lenas ampit e reiy’ sa mina’asa witu eng gorem nyi’a; tuana mouw e lewo’ sa reiy’ koo kumudusla nyi’a, ampit e reiy’ sa mina’asa em perabotanna, i ka’ayo mamuali kudus. 10O kangkasi isu’unnu mouw e mezbah tetule tinunu i ti’i ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna; tuana mouw e lewo’ sa reiy’ koo kumudusla e mezbah i ti’i, i ka’ayo e mezbah i ti’i eng kasa kudus. 11O kangkasi isu’unnu mola em pusung paoasan i ti’i ampit en to’otolanna, wo tuana mouw koo lewo’ sa reiy’ kumudusla nyi’a.12Kamurian koo rumeo mouw si Harun wo se oki-oki’na meiy waki pepalen en Dasing Pinasungkulan wo oasannu mouw nisea ampit en dano. 13I pakemu mola e labung kudus wia si Harun, isu’unnu wo kudusennu mola sia rio sia kumulu en jabatan imam i wee-Niaku.14O kangkasi se oki-oki’na i reomu mouw tumawi wo i pakemu mola eng kameja wia nisea. 15Isu’unouw sea, tanu nikoo nu minisu’la si ama’ nea, rio sea kumulu en jabatan imam i wee-Niaku; wo nyi’i mamuali, rio tumo’otolela ni’isu’an i ti’i nisea se kumulu en jabatan imam i wee eng keure-urena see’ o see’.” 16Wo si Musa si timuanala em baya nyi’a i ti’i minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia, tuana mouw en tinuananala.17Wo mamuali mouw witu en sumedot eng kasa ketare-tare en te’un eng karua, witu en tanggal esa sumedot ni’itu, takar i redeiy mola en Dasing Lenas 18Musa rimedeiyla en Dasing Lenas i ti’i, i paasna mouw en to’otolan-to’otolanna, i weenala em papang-papangna, i paasnala eng kayu-kayu tetilawana wo i redeiynala em pa’asek-pa’asekna. 19I pitarna mola natep en dasing minorongla en Dasing Lenas wo i reta’na mola em peporong en dasing witu natasna – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 20Edonna mouw e loh ukum ni Empung wo i weena mea witu eng gorem en tabut, i solongna mola eng kayu wewuleng witu en tabut i ti’i wo i reta’nala en songkouw pale’osan witu natas en tabut i ti’i.21Alinna mouw en tabut i ti’i mea witu eng gorem en Dasing Lenas, i sangkongna mola em peremel peporong wo i paasna tanume em peporong witu en saruan en tabut nukum ni Empung – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 22I weena mouw e meja witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan witu en siri’ en Dasing Lenas esa nga weka amian, witu en saruan en dasing i ti’i. 23I reta’na mola witu natasna e roti sesakeiy i ki’it e ransunna, witu en sinaru ni TUHAN – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.24I tampana mola en sesoloan witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan minesaruan ampit e meja i ti’i, witu en siri’ en Dasing Lenas esa nga weka timu. 25I paasna mouw en solo-solo witu natasna witu en sinaru ni TUHAN – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.26I tampana mola e mezbah mas witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan witu en saruan em peremel i ti’i. 27Tununna mouw witu natasna e nukupan wewounn tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.28I sangkongna mola em peremel em pepalen Dasing Lenas. 29Mezbah en tetule tinunu i tampana mola witu en saruan em pepalen Dasing Lenas, nyi’a i yi’i en Dasing Pinasungkulan i ti’i, wo i panginsempena mola witu natasna en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 30I tampana mola em pusung paoasan witu nelet en Dasing Pinasungkulan wo e mezbah i ti’i, laa o weeanna mome rano witu eng goremna kaa laa paoasan.31Musa wo si Harun ma’an se oki-oki’na se minoas lawas wo ne’a nea ampit en dano witu eng goremna. 32Sakawisa sea ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan wo sakawisa sea meiy tumawi wia mezbah i ti’i, takar nisea se moas ne’a wo e lawas – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 33I redeiyna mouw em pa’asek-pa’asek em pores esa nga kaledong en Dasing Lenas wo e mezbah i ti’i, wo i sangkongna mola em peremel leloangan em pores i ti’i. Tuana mouw neiy i sampetla ni Musa em pepa’ayangen i ti’i.34O laa e linaak i ti’i en timutuwi en Dasing Pinasungkulan, wo eng kewangko’an ni TUHAN minutala en Dasing Lenas, 35i ka’ayo si Musa si reiy’ mete’u ghumoremla en Dasing Pinasungkulan, karengan e linaak i ti’i en timeka’ witu natas en dasing i ti’i, wo eng kewangko’an ni TUHAN minutala en Dasing Lenas.36Sakawisa e linaak i ti’i matasi waki atas en Dasing Lenas, rumo’u momi se tou Israel waki susur en tampa nea dimasing. 37Ta’an sa e linaak i ti’i reiy’ matas, takar nisea tu’u se reiy’ rumo’umi i ka’ayo e nendo linaak i ti’i nu matas. 38Karengan e linaak ni TUHAN i ti’i em bitu natas en Dasing Lenas witu nendo oat, wo witu nendo wengi wawean api witu eng goremna, witu en saruan em beren ne minapekasa tou Israel witu en susur en tampa nea dimasing.

Leviticus

Chapter 1

1TUHAN kimeret si Musa wo mee nuwu’ wia nisia waki ghorem en Dasing Pinasungkulan: 2“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: Sakawisa siesa nga touan witu e neletmu si laa mesesempela en sesempe wia si TUHAN, e lewo’ sa reiy’ mouw en sesempemu neiy miouw i sempela i ti’i e waki se papiaran, nyi’a i yi’i waki se lembu sapi ka’apa waki se membe’ domba.3Sa wona’na en sesempena en tanula en tetule tinunu waki si sapi, e lewo’ sa reiy’ mouw sia manginsempela siesa nga ipus raghar si reiy’ sisering. Nisia si lewo’ sa reiy’ mali nisia mea waki pepalen en Dasing Pinasungkulan, rio si TUHAN si mepa’arla nisia. 4O laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni tetule tinunu i ti’i, i ka’ayo i wee nisia en sesempe i ti’i ni’i kepa’ar kaa laa sumiwola pale’osan i wee nisia.5Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sia rumeret si sapi i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, wo se oki-oki’ ni Harun, imam-imam i ti’i, se lewo’ sa reiy’ sumempela e raa’ ni sapi i ti’i wo sumereuwla nyi’a witu esa nga kaledong e mezbah em bitu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan. 6Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sia kumuli’la en tetule tinunu i ti’i wo mengeto-ngetorla nyi’a i ki’it e weteng-weteng neiy i ketantu.7Oki-oki’ ni imam Harun se lewo’ sa reiy’ mouw mee api witu natas mezbah wo rumansun kayu witu natas napi i ti’i. 8Wo nisea se lewo’ sa reiy’ tumu’utul eng kaketor-kaketor en tetule i ti’i wo eng kokong ma’an em barewesna witu natas eng kayu kasuatan melayas witu natas e mezbah. 9Ta’an em pumpun en tianna wo em beti’isna e lewo’ sa reiy’ mouw oasan ampit en dano wo minapekasana i ti’i e lewo’ sa reiy’ tunun ni imam witu natas e mezbah tanume en tetule tinunu, tanume en tetule napi-apian em beuna maka’aruiyen i wee si TUHAN.10Sa wona’na en sesempena i wee en tetule tinunu nyi’a mouw e waki se membe’ domba, le’os waki se domba, ka’apa tu’u waki se membe’, e lewo’ sa reiy’ mouw sia manginsempela siesa nga ipus raghar si reiy’ sisering. 11E lewo’ sa reiy’ mouw sia rumeret nisia witu en siri’ e mezbah esa nga weka amian witu en sinaru ni TUHAN, o laa e lewo’ sa reiy’ mouw se oki-oki’ ni Harun, imam-imam i ti’i, sumereuwla en daa’na witu e mezbah esa nga kaledongna.12Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sia mengeto-ngetorla nyi’a i ki’it em beteng-weteng neiy i ketantu, wo mewali-wali eng kokongna wo em barewesna tu’utulenouw em baya nyi’a i ti’i en tu’utulen ni imam witu natas eng kayu eng kasuatan melayas witu natas e mezbah. 13Pumpun en tian wo em beti’isna e lewo’ sa reiy’ mouw oasanna ampit en dano, wo minapekasa nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i sempela ni imam wo tunun witu natas e mezbah: ni’itu mouw en tetule tinunu, nesa tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN.14Sa wona’na en sesempena wia si TUHAN tanula en tetule tinunu waki si wara, e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumempela en tetulena i ti’i waki si wara wukur ka’apa waki sioki’ ni wara pombo. 15Imam si lewo’ sa reiy’ mali nisia mea waki mezbah, laa o muus eng kokongna wo tumunu nisia witu natas mezbah. En daa’na e lewo’ sa reiy’ i ubel rumo’umi witu eng kedir e mezbah.16Na’eruranna ma’an em bu’ukna e lewo’ sa reiy’ mouw i sea’la wo i tea’ mea witu li’ilik e mezbah esa nga weka sedangan, waki tampa riawu. 17Wo nisia si lewo’ sa reiy’ kumurensang si wara i ti’i witu nakana en tetelewna, ta’an reiy’ ka’ayo i keta’atas; o laa si imam si lewo’ sa reiy’ tumunu nisia witu natas e mezbah, witu natas eng kayu kasuatan melayas; ni’itu mouw en tetule tinunu, e nesa tetule napi-apian em beuna maka’aruiyen i wee si TUHAN

Chapter 2

1“Sakawisa siesa tou laa mesesempela en sesempe tanume en tetule sesakeiy wia si TUHAN, satorona en sesempena i ti’i en topong kasa le’os wo nisia si lewo’ sa reiy’ tumoa’la lana ma’an lumamurla kamania witu natasna. 2O laa en tetule i ti’i e lewo’ sa reiy’ alinna wia se oki-oki’ ni Harun, imam-imam i ti’i. Nu niedo momi waki tetule i ti’i en topong esa nga rongkem ampit e lana ma’an e minapekasa kamaniana, takar si imam si lewo’ sa reiy’ mouw tumunu em baya nyi’a i ti’i witu natas e mezbah tanume em beteng ghena-ghenangan en tetule i ti’i, tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN. 3Tetule sesakeiy esa nga kalebena nyi’a mouw neiy i kawee i wee si Harun wo se oki-oki’na, nyi’a i yi’i em beteng kasa kudus waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN.4Sakawisa koo laa mesesempela en sesempe tanula en tetule sesakeiy waki sapa en tinunu witu eng gorem en tetunuan roti, e lewo’ sa reiy’ mouw i tu waki topong kasa le’os, tanula e roti tabuleleng reiy’ siragi, siniwo ampit e lana, ka’apa roti tari’ipis reiy’ siragi linamurla ampit e lana. 5Sa wona’na en tetulemu tanula en tetule sesakeiy waki rinarang witu natas rerarangan, e lewo’ sa reiy’ mouw i tu waki topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, tanume e roti reiy’ siragi.6Tetule i ti’i e lewo’ sa reiy’ pengeto-ngetoren, laa o toa’annu mola lana witu natasna; ni’itu mouw en tetule sesakeiy. 7Sa wona’na en sesempemu tanula en tetule sesakeiy waki linutu’ witu eng gorem rumping, e lewo’ sa reiy’ mouw ni’itu en siniwomi waki topong kasa le’os mewali-wali e lana.8Takar en tetule sesakeiy en siniwo i ki’it meta’esa’an eng kenaramen ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw i sempemula wia si TUHAN, nyi’a i yi’i e lewo’ sa reiy’ i pa’ayola wia si imam, si mali nyi’a mea waki mezbah. 9Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ muntuli waki tetule sesakeiy i ti’i em beteng ghena-ghenanganna laa o tumunu nyi’a witu natas e mezbah tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN. 10Tetule sesakeiy esa nga kalebena nyi’a mouw em beteng ni Harun wo ne oki-oki’na, nyi’a i yi’i em beteng kasa kudus waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN!11E nesa tetule sesakeiy neiymu i sempela wia si TUHAN te’a mouw siwon mekeragi, karengan waki ragi ka’apa waki rina’ e reiy’ toro kouw tumunu wo’o sapa tu’u tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN. 12Ta’an tanume en sesempe waki wua’na eng kasa ketare-tare en toro i sempe miouwla nyi’a wia si TUHAN, ta’an te’a mouw pa’alin waki atas e mezbah mamuali e wou maka’aruiyen. 13Wo susur en sesempemu tanula en tetule sesakeiy e lewo’ sa reiy’ mouw wu’uwurannula wuras, te’a mouw koo mepepeparla em buras teta’aran ni Empungmu waki tetule sesakeiymu; ma’an e reiy’ sa mina’asa en sesempemu e lewo’ sa reiy’ mouw i sempemula em buras.14Sa wona’na koo mesesempela en tetule sesakeiy waki ketareani em bua’na wia si TUHAN, e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumempela em bulis eng gandum rinarang witu natas napi, wineti’ eng gandum weru, tanume en tetule sesakeiy waki ketareani em bua’na eng gandummu. 15E lewo’ sa reiy’ mouw lamurennu lana wo weeannu kamania witu natasna; ni’itu mouw en tetule sesakeiy. 16E lewo’ sa reiy’ mouw si imam si tumunu tanume e ghena-ghenanganna, esa nga weteng waki wineti’ eng gandumna wo e lanana ma’an e minapekasa eng kamaniana tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN.”

Chapter 3

1Sa wona’na en sesempena tanula en tetule kelawiran, takar sa wona’na si’i sempenala i ti’i waki si sapi, siesa nga ipus raghar ka’apa siesa nga ipus mereiy, e lewo’ sa reiy’ mouw sia maali si reiy’ sisering mea witu en sinaru ni TUHAN. 2O laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawasna witu natas eng kokong ni sesempena i ti’i wo rumeretla nisia witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, o laa se oki-oki’ ni Harun, imam-imam i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw sumereuwla en daa’na witu e mezbah esa nga kaledongna.3Kamurian waki tetule kelawiran i ti’i nisia si lewo’ sa reiy’ sumempela em barewes limi’ikerla em pumpun en tian, wo e reiy’ sa mina’asa warewes eng kimerut witu em pumpun en tian i ti’i tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN, 4wo kasi e rua wu’ana e rereenan wo em barewes kimerut witu nyi’a, em bitu rereenan wo en sesaput nate e lewo sa reiy’ i ta’atasnala ma’an em bu’ana rereenan i ti’i. 5Oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ tumunu nyi’a witu natas e mezbah, nyi’a i yi’i witu natas en tetule tinunu eng kasuatan patunun witu natas e napi, tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN.napi, tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN. 6Sa wona’na en sesempena i wee en tetule kelawiran i wee si TUHAN nyi’a mouw e waki se membe’ domba, esa nga ipus raghar ka’apa esa nga ipus mereiy, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mangin-sempela si reiy’ sisering. 7Sa wona’ sia manginsempela siesa nga ipus domba tanume si tetulena, sia si lewo’ sa reiy’ mali nyi’a mea witu en sinaru ni TUHAN. 8O laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni sesempena i ti’i wo rumeret nisia witu en saruan en Dasing Pinasungkulan, o laa se oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ sumereuwla en daa’na witu e mezbah esa nga kaledongna.9Kamurian waki tetule kelawiran i ti’i nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela em barewesna tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN, nyi’a i yi’i em pakasa’an nipusna e makawarewes e lewo sa reiy’ kinetor tawi witu en duiy muri, wo em barewes limi’ikerla em pumpun en tian, wo e reiy’ sa mina’asa warewes eng kimerut witu em pumpunna en tian i ti’i, 10wo kasi e rua wu’ana rereenan wo em barewes kimerut witu nyi’a, em bitu rereenan, wo sesaput nate e lewo’ sa reiy’ i ta’atasnala ma’an em bu’ana rereenan i ti’i. 11Imam si lewo’ sa reiy’ tumunu nyi’a witu natas e mezbah tanume eng kekaanen tanula en tetule napi-apian i wee si TUHAN.12Sa wona’na en sesempena siesa nga ipus membe’, sia si lewo’ sa reiy’ mali nisia mea witu en sinaru ni TUHAN. 13O laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawasna witu natas eng kokong ni membe’ i ti’i wo rumeret nisia witu en saruan en Dasing Pinasungkulan, o laa se oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ sumereuwla en daa’na witu e mezbah esa nga kaledongna. 14Kamurian waki si membe’ i ti’i nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela em barewes limi’ikerla em pumpun en tian, wo e reiy’ sa mina’asa em barewes kimerut witu em pumpun en tian i ti’i tanume en sesempena tanula en tetule napi-apian i wee si TUHAN,15wo kasi e rua wu’ana rereenan wo em barewes kimerut witu nyi’a, em bitu e rereenan wo en sesaput nate e lewo’ sa reiy i ta’atasnala ampit em bu’ana rereenan i ti’i. 16Imam si lewo’ sa reiy’ tumunu em baya nyi’a i ti’i witu natas e mezbah tanume eng kekaanen tanula en tetule napi-apian minamuali wou maka’aruiyen. E reiy’ sa mina’asa warewes nyi’a mouw eng kapunya’an ni TUHAN. 17Nyi’i mouw e nesa katataapan i wee eng keurena i wee nikouw see’ o see’ waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu: te’a mouw ma’an mekasa kouw kumaan em barewes wo en daa’.”

Chapter 4

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I lila’ mola wia se tou Israel: Sakawisa siesa nga touan reiy’ ampit tinu’utu’ sumiwo dosa witu nesa kapualitan neiy i palouw ni TUHAN wo sia memang timuanala e meta’esa’an waki nyi’a, 3takar sa wona’na si simiwo dosa i ti’i si imam ni’isu’la, i ka’ayo se bangsana se kimi’it simelok, e lewo’ sa reiy’ mouw sia manginsempela wia si TUHAN karengan en dosa siniwona mola i ti’i, siesa nga ipus sapi raghar sobor si reiy’ sisering tanume en tetule pare’i en dosa.4Nisia si lewo’ sa reiy’ mali si sapi i ti’i mea witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, mea witu en sinaru ni TUHAN, o laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni sapi i ti’i, wo rumeret si sapi i ti’i witu en sinaru ni TUHAN. 5Imam si ni’isu’la i ti’i si lewo’ sa reiy’ medomi esa nga weteng waki raa’ ni sapi i ti’i, laa o mali nyi’a mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan.6Imam si lewo’ sa reiy’ sumosouwla en tetudu’na mea witu en daa’ i ti’i, wo mi’ipikla toyo’ waki raa’ i ti’i, maka pitu witu en sinaru ni TUHAN, witu en saruan em peremel reri’irir en tampa kudus. 7Kamurian si imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ lumamurla toyo’ waki raa’ i ti’i witu en sunge-sunge e mezbah patunuan nukupan waki wewoun, em bitu en sinaru ni TUHAN witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, wo em baya en daa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ i toa’nala wia em beteng wawa’ e mezbah tetule tinunu em bitu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan.8E reiy’ sa mina’asa warewes ni sapi raghar tetule pare’i en dosa i ti’i e lewo’ sa reiy’ i wuntulnami waki si sapi i ti’i, nyi’a i yi’i em barewes limi’ikerla em pumpun em po’ot wo e reiy’ sa mina’asa warewes eng kimerut witu em pumpun em po’ot i ti’i. 9wo kasi e rua wu’ana rereenan wo em barewes kimerut witu nyi’a, em bitu rereenan, wo en sesaput nate e lewo’ sa reiy’ i ta’atasnala ampit em bu’ana rereenan i ti’i, 10masuat tanu neiy i wuntuli waki si sapi tetule eng kelawiran. Imam si lewo’ sa reiy’ tumunu em baya nyi’a witu natas e mezbah tetule tinunu.11Sapa tare eng kuli’ ni sapi raghar i ti’i wo e reiy’ sa mina’asa le’ona, ma’an eng kokong wo em beti’isna wo em pumpun em po’otna wo en te’ina, 12ni’itu mouw si sapi raghar i ti’i minapekasana si lewo’ sa reiy’ alinna mea witu luar em pedasingan, mea witu nesa tampa e lenas, mea waki tampa patea’an riawu, wo si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ tununna i ka’ayo ma’apu witu natas e lungu waki tampa patea’an riawu.13Sa wona’na se simiwo en dosa ampit e reiy’ tinu’utu’ i ti’i se pakasa’an umat Israel, wo se jama’ah se reiy’ minena’asla nyi’a, i ka’ayo sea timuanala e meta’esa’an kapualitan neiy i palouw ni TUHAN, wo nisea se simelok, 14wo sakawisa en dosa siniwo nea i ti’i kakete’uan, e lewo’ sa reiy’ mouw se jama’ah i ti’i se mangin-sempela siesa nga ipus sapi raghar sobore’ tanume si tetule pare’i en dosa. Sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ alin nea mea waki saruan en Dasing Pinasungkulan. 15O laa em baya ne tu’a-tu’a ne umat i ti’i se lewo’ sa reiy’ rumeta’la lawas nea mea witu natas eng kokong ni sapi raghar i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, wo si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ reretan witu en sinaru ni TUHAN.16Imam si ni’isu’la si lewo’ sa reiy’ mali esa nga weteng waki raa’ ni sapi i ti’i mea waki ghorem en Dasing Pinasungkulan. 17Imam si lewo’ sa reiy’ sumosouwla en tetudu’na witu eng gorem en daa’ i ti’i wo mi’ipikla nyi’a maka pitu witu en sinaru ni TUHAN, witu en saruan em peremel.18Kamurian waki e raa’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ i lamurna toyo’ witu en sunge-sunge e mezbah em bitu en sinaru ni TUHAN witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, wo em baya en daa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ i toa’nala wia em beteng wawa’ e mezbah tetule tinunu em bitu en saruan en Dasing Pinasungkulan. 19E reiy’ sa mina’asa warewes e lewo’ sa reiy’ i wuntulnami waki si sapi i ti’i wo tununna witu natas e mezbah.20Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ siwonna ampit si sapi raghar i ti’i: tanu en siniwona ampit si sapi raghar tetule pare’i en dosa, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonna ampit si sapi i ti’i. Ampit en tuana si imam i ti’i si simiwola pale’osan i wee nisea, i ka’ayo sea minaka’ato ka’ampungan. 21Wo e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali si sapi raghar i ti’i mea witu luar em pedasingan, laa o tumunu nisia i ka’ayo ma’apu tanu nisia nu timunu mina’apu si sapi raghar eng kasa ketare-tare. Ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa i wee se jama’ah.22Sa wona’ si simiwo en dosa i ti’i siesa tou i pamuka-muka reiy’ ampit en timu’utu’ timuanala e meta’esa’an kapualitan neiy i palouw ni TUHAN, Empungna, i ka’ayo sia simelok, 23takar sa wona’na en dosa siniwona mola i ti’i ni’i pakite’ula wia nisia, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali tanume en sesempena siesa nga ipus membe’ raghar si reiy’ sisering.24O laa e lewo’ sa reiy’ mouw sia rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni membe’ i ti’i wo rumeret nisia witu en tampa kenaramen ne tou mareret en tetule tinunu witu en sinaru ni TUHAN; ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa. 25Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw si imam medomi ampit en tetudu’na en toyo’ waki raa’ ni tetule pare’i en dosa i ti’i, laa o lumamurla nyi’a witu en sunge-sunge e mezbah tetule tinunu. Raa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw i toa’nala wia em beteng wawa’ e mezbah tetule tinunu.26Ta’an e reiy’ sa mina’asa warewes e lewo’ sa reiy’ tununna witu natas e mezbah, tanukan kangkasi em barewes tetule kelawiran. Ampit en tuana imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan en dosana, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan.27Sa wona’na si simiwo en dosa ampit e reiy’ tinu’utu’ i ti’i siesa tou waki se rakyat kenaramen, wo nisia si timuanala e nesa kapualitan neiy’ i palouw ni TUHAN, i ka’ayo sia simelok, 28takar sa wona’na en dosa siniwona mola i ti’i ni’i pakite’ula wia nisia, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali tanume en sesempena karengan en dosa siniwona mola i ti’i, siesa nga ipus membe’ mereiy si reiy’ sisering.29O laa e lewo’ sa reiy’ mouw sia rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni tetule pare’i en dosa wo rumeret si tetule i ti’i witu en tampa en tetule tinunu. 30Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ medo ampit en tetudu’na en toyo’’ waki raa’ ni tetule i ti’i, laa o lumamurla nyi’a witu en sunge-sunge e mezbah tetule tinunu. Em baya en daa’ esa nga kalebena e lewo sa reiy’ mouw i toa’nala wia em beteng wawa’ e mezbah.31Ta’an e reiy’ sa mina’asa warewes e lewo’ sa reiy’ mouw i ta’atasnala, tanukan kangkasi em barewes tetule kelawiran neiy i ta’tasla, laa o lewo’ sa reiy’ mouw tunun ni imam witu natas e mezbah mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan.32Sa sia mali siesa nga ipus domba tanume en sesempena minamuali tetule pare’i en dosa, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali siesa nga ipus mereiy si reiy’ sisering. 33O laa e lewo’ sa reiy’ mouw sia rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni tetule pare’i en dosa i ti’i, wo rumeret nisia mamuali tetule pare’i en dosa witu en tampa kenaramen ne tou mareret en tetule tinunu.34Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ medo ampit en tetudu’na en toyo’ waki raa’ ni tetule pare’i en dosa i ti’i, laa o lumamurla nyi’a witu en sunge-sunge e mezbah tetule tinunu. Em baya en daa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw i toa’nala wia em beteng wawa’ e mezbah. 35Ta’an e reiy’ sa mina’asa warewes e lewo’ sa reiy’ mouw i ta’atasnala, tanukan kangkasi em barewes ni domba tetule eng kelawiran neiy i ta’atasla, o laa si imam si lewo’ sa reiy’ tumunu em baya nyi’a i ti’i witu natas e mezbah witu natas e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan en dosa siniwona mola, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan.

Chapter 5

1Sakawisa siesa nga touan sumiwo dosa, nyi’a i yi’i sa sia luminga siesa tou makutokla, wo sia toro mamuali sairi karengan nisia si limoo’ ka’apa minete’ula nyi’a, ta’an nisia si so’o mee katerangan, takar nisia si lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokanna nuesa. 2Ka’apa kawisa siesa nga touan tumena’ wia em bo’o sapa makari’irisen, le’os em bangke ne tekapen siru e makari’irisen, ka’apa em bangke ne tekapen e makari’irisen, ka’apa em bangke ne tekapen se maroina’ e makari’irisen, reiy’ ampit mamete’ula eng kapualitan i ti’i, takar nisia si minamuali makari’irisen wo simelok.3Ka’apa sakawisa sia tumena’ wia e makari’irisen e nasal waki sitou, ampit eng kari’irisan sapa i te tu’u kangkasi nisia si mamuali makari’irisen, reiy’ ampit mete’ula eng kapualitan i ti’i, ta’an eng kamurian nisia si minamete’ula nyi’a, takar nisia si simelok. 4Ka’apa sakawisa siesa nga touan tumiwa’ pepar ampit en sumpingna laa mesesiwo e wuruk ka’apa e le’os, en tiwa’ sapa tu’u kangkasi neiy i totorla ni tou ampit em pepar, reiy’ ampit mamete’ula eng kapualitan i ti’i, ta’an eng kamurian nisia si minamete’ula nyi’a, takar nisia si simelok witu meta’esa’an eng kapualitan i ti’i.5Ni’itu mouw sakawisa sia simelok witu meta’esa’an eng kapualitan i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw sia makula en dosa siniwona mola i ti’i, 6wo e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumempela wia si TUHAN tanume en tetubuus en selok karengan en dosa i ti’i siesa nga ipus mereiy waki se domba ka’apa membe’, mamuali tetule pare’i en dosa. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan en dosana.7Ta’an sa wona’na sia reiy’ makawoo laa metetiro’la membe’ ka’apa domba, takar tanume en tetubuus en selok karengan en dosa siniwona mola i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumempela wia si TUHAN rua nga ipus wara wukur ka’apa rua nga ipus oki’ ni wara pombo, siesa nga ipus si mamuali tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus kasi si mamuali tetule tinunu. 8E lewo’ sa reiy’ mouw sia maali nyi’a wia si imam, wo si imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw sumempela si wara i wee en tetule pare’i en dosa i ti’i. Wo e lewo’ sa reiy’ mouw sia muus eng kokongna witu nakana e lo’ongna, ta’an reiy’ i ka’ayo i keta’atas. 9Toyo’ waki raa’ en tetule pare’i en dosa i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i pi’ipiknala mea witu eng kedir e mezbah, ta’an en daa’ esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw i ubel mea witu luar witu em beteng wawa’ e mezbah; ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa.10Si karua si lewo’ sa reiy’ mouw siwonna mamuali tetule tinunu, minatoroan ampit e natoran. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan en dosa siniwona mola, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan.11Ta’an sa wona’na sia reiy’ makawoo metetiro’la rua nga ipus wara wukur ka’apa rua nga ipus oki’ ni wara pombo, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali tanume en sesempena karengan en dosana i ti’i esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os mamuali tetule pare’i en dosa. E reiy’ toro weeanna lana wo wu’uwuranna kamania witu natasna, karengan e ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa.12O laa e lewo’ sa reiy’ mouw i tu alinna wia si imam wo si imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw medo witu nyi’a esa nga rongkem tanume em beteng ghena-ghenanganna, laa o tumunu nyi’a witu natas e mezbah witu natas e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian ni TUHAN; ni’itu mouw en tetule pare’i en dosa. 13Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan en dosana witu meta’esa’an eng kapualitan i ti’i, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan. Esa nga alebena nyi’a mouw em beteng ni imam, masuat tanu en tetule sesakeiy.”

Tetule Tetubuus en Selok
14TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 15“Sakawisa siesa nga touan minaruba lale’ wo reiy’ timu’utu’ simiwo en dosa witu e nesa kapualitan kudus neiy i sempela wia si TUHAN, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia manginsempela wia si TUHAN tanume en tetubuus en selokna siesa nga ipus domba raghar si reiy’ sisering waki se membe’ domba, loo’on i ki’it en syikal perak, nyi’a i yi’i i ki’it en syikal kudus mamuali tetule tetubuus en selok. 16Kapualitan kudus en simiwola sitou i ti’i makadosa, e lewo’ sa reiy’ mouw wearen en sesawelna ampit mawes esa nga palima, laa o sumarakanla nyi’a wia si imam. Imam si lewo’ sa reiy’ sumiwola pale’osan i wee sitou i ti’i ampit si domba raghar tetule tetubuus en selok i ti’i, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan.17v 17 Sa wona’na siesa nga touan sumiwo en dosa ampit matuanala meta’asa’an eng kapualitan neiy i palouw ni TUHAN ampit e reiy’ minete’ula nyi’a, takar nisia si simelok wo si lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokanna nuesa. 18E lewo’ sa reiy’ mouw sia mali wia si imam siesa nga ipus domba raghar si reiy’ sisering waki se membe’ domba, si linoo’o mouw, tanume si tetule tetubuus en selok. Imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw sumiwola pale’osan i wee sitou i ti’i karengan em pasiwo-siwon reiy’ tinu’utu’na wo e reiy’ kinete’uannala i ti’i, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan. 19Ni’itu mouw en tetule tetubuus en selok; sitou i ti’i si uli-ulit simelok wia si TUHAN.”

Chapter 6

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sakawisa siesa nga touan sumiwo en dosa wo minaruba lale’ witu si TUHAN, wo makelongla wia si kasuatna em barang neiy i emanla wia nisia, ka’apa em barang neiy i sarakanla wia nisia ka’apa em barang kinaatna, ka’apa sakawisa sia timuana mola em paperasan wia se kasuatna, 3ka’apa sa sia minatola em barang neiy i kaliong, wo kumelongla nyi’a, wo sia tumiwa’ towo – witu eng kapualitan sapa i te tu’u en siniwo ni esa nga touan, i ka’ayo sia makadosa – 4sakawisa ampit en tuana sia sumiwo en dosa wo simelok, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia marengla em barang kinaatna mola ka’apa em pinerasna mola ka’apa neiy mouw i emanla wia nisia ka’apa em barang neiy i kaliong niatonala i ti’i,5ka’apa e reiy’ sa mina’asa eng kinelongnala ampit en tiwa’ towo. E lewo’ sa reiy’ mouw sia mear en sesawelna kawutana ampit mawes esa nga palima; e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumarakan nyi’a wia si makapunya nyi’a witu nendo nisia nu sumempela en tetule tetubuus en selokna. 6Tanume en tetule tetubuus en selokna e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumempela wia si TUHAN siesa nga ipus domba raghar si reiy’ sisering waki se membe’ domba, si linoo’o mouw, mamuali tetule tetubuus en selok, ampit sumarakanla nisia wia si imam. 7Imam si lewo’ sa reiy’ sumiwola pale’osan i wee sitou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, i ka’ayo sia maka’ato ka’ampungan witu eng kapualitan sapa i te tu’u en siniwona i ka’ayo sia simelok.”

Tetule Tinunu
8TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 9“I perenta mola wia si Harun wo se oki-oki’na: nyi’i mouw e nukum tanume en tetule tinunu. Tetule tinunu i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mena’ witu natas em paapian witu natas e mezbah esa nga wengi-wengian i ka’ayo memo’odo, wo napi e mezbah e lewo’ sa reiy’ alaren melayas witu natasna.10Imam si lewo’ sa reiy’ mouw makela e labung lenanna, wo makela en salana lenan kaa laa kumelung nauratna. O laa nisia si lewo’ sa reiy’ mopo e riawu witu natas e mezbah nu reiy’ mouw en tetule tinunu mina’apu kinaan e napi, wo e lewo’ sa reiy’ mouw sia tumea’ nyi’a witu li’ilik e mezbah. 11Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sia mangkulela e labungna wo makela labung walina, laa o mali e riawu i ti’i mea waki luar em pedasingan mea waki e nesa tampa lenas.12Napi witu natas e mezbah i ti’i e lewo’ sa reiy’ alaren rio reiy’ maena-ena’ melayas, te’a i pewewayala mate. Susur memo’odo imam si lewo’ sa reiy’ mee lungu witu natas e mezbah, tumu’utul en tetule tinunu witu natasna wo rumengis e reiy’ sa mina’asa warewes en tetule kelawiran maname. 13E lewo’ sa reiy’ alaren rio e napi minena-ena’ melayas witu natas e mezbah, te’a mouw i pewewayala mate.”
Tetule Sesakeiy
14“Nyi’i mouw e nukum tanume en tetule sesakeiy. Oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ mouw mali nyi’a mea witu en sinaru ni TUHAN waki saruan e mezbah. 15Nu reiy’ mouw neiy i wuntuli waki tetule sesakeiy i ti’i esa nga rongkem topong kasa le’os ampit e lana, ma’an e minapekasa kamania em bitu natas en tetule sesakeiy i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw em baya nyi’a en tunun witu natas e mezbah i ka’ayo em bouna e maka’aruiyen tanume em beteng ghena-ghenangan i wee si TUHAN.16Esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw kaanen ni Harun wo ne oki-oki’na; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kaanen tanume e roti reiy’ siragi waki esa tampa kudus, e lewo’ sa reiy’ mouw sea kumaan waki pores en Dasing Pinasungkulan. 17Te’a mouw i tu tunun wawean ragi. Neiy-Ku mouw i weela ni’itu tanume em beteng nea waki reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian-Ku; ni’itu mouw em beteng kasa kudus, masuat tanu en tetule pare’i en dosa wo en tetule pare’i en selok. 18Susur tuama witu nelet ne oki-oki’ ni Harun se lewo’ sa reiy’ mouw kumaan nyi’a; ni’itu mouw e nesa katataapan kaa laa eng keurena i wee nikouw see’ o see’; ni’itu mouw em betengmu waki e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian ni TUHAN. Susur tou si tumena’ wia en tetule-tetule i ti’i si mamuali kudus.”19TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 20“Nyi’i mouw en sesempe ni Harun wo ne oki-oki’na, e lewo’ sa reiy’ i sempe neala wia si TUHAN witu nendo nisia nu isu’enla: esa nga mapulu efa topong kasa le’os tanume en tetule sesakeiy tataap, esa nga paruana witu nedo memo’odo wo esa nga paruana witu nedo mawengido.21E lewo’ sa reiy’ mouw i tu siwon witu natas rerarangan mewali-wali e lana, ni’itu nu minekayo’ mola e lewo’ sa reiy’ mouw koo mali nyi’a wo sumempela nyi’a tanume en tetule sesakeiy, ni’itu nu tinunu mola wo minaketo-ketor tanume em bou’ maka’aruiyen i wee si TUHAN. 22Wo si imam waki elet ne oki-oki’na si ni’isu’la tanume si sesawelna, si lewo’ sa reiy’ mouw sumiwo nyi’a; ni’itu mouw eng katataapan i wee eng keurena. Em baya nyi’a e lewo’ sa reiy’ mouw tunun i wee si TUHAN. 23Susur en tetule sesakeiy waki siesa imam i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mamuali tetule tinunu e minapekasana, te’a mouw pekekaanen.”
Tetule Pare’i en Dosa
24TUHAN minee nuwu’ wia si Musa, en tuana: 25“I lila’ mola wia si Harun wo se oki-oki’na: Nyi’i mouw e nukum tanume en tetule pare’i en dosa. Witu en tampa ni tetule tinunu nu rineret, witu mouw e lewo’ sa reiy’ reretan si tetule pare’i en dosa witu en sinaru ni TUHAN. Ni’itu mouw en sesempe kasa kudus. 26Imam si simempela en tetule pare’i en dosa i ti’i mouw si lewo’ sa reiy’ kumaan nyi’a; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kaanen waki esa tampa kudus, witu em pores en Dasing Pinasungkulan.27Susur tou si tumena’ wia le’ona en tetule i ti’i si mamuali kudus, wo sa en daa’na wawean neiy’ i karesik wia e nesa labung, e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumemes e labung i ti’i witu e nesa tampa kudus. 28Wo eng kure’, tampa en tetule i ti’i nu linutu’, e lewo’ sa reiy’ mouw pete’enla, wo sa wona’na lutu’un witu eng gorem em besi tambaga, e lewo’ sa reiy’ mouw em besi i ti’i eng kukuren wo oasan ampit en dano.29Susur tuama witu nelet ne imam se lewo’ sa reiy’ mouw kumaan nyi’a; ni’itu mouw en sesempe kasa kudus. 30Ta’an susur en tetule pare’i en dosa, e waki raa’na alin esa nga weteng mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan kaa laa sumiwola pale’osan witu eng gorem en tampa kudus, te’a mouw pekekaanen, ta’an i te en tunun ma’apu ampit e napi.”

Chapter 7

Tetule tetubuus en selok
1“Nyi’i mouw e nukum tanume en tetule tetubuus en selok. En tetule i ti’i nyi’a mouw en sesempe kasa kudus. 2Witu en tampa sitou mareret en tetule tinunu, witu mouw e lewo’ sa reiy’ reretan en tetule tetubuus en selok, wo en daa’na e lewo’ sa reiy’ mouw i sereuwla witu e mezbah i ti’i esa nga kaledongna. 3E reiy’ sa mina’asa warewes waki tetule i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i sempela, nyi’a i yi’i e nipusna makawarewes wo em barewes en timutuwla em pumpun em po’ot, 4wo kasi em bu’ana rereenan wo em barewes kimerut witu nyi’a, em bitu rereenan, wo en sesaput nate e lewo’ sa reiy’ i ta’atasla ma’an em bu’ana rereenan i ti’i.5E lewo’ sa reiy’ mouw si imam si tumunu em baya nyi’a i ti’i witu natas e mezbah tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN; ni’itu mouw en tetule tetubuus en selok. 6Susur tuama witu nelet ne imam se lewo’ sa reiy’ mouw kumaan nyi’a; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kaanen witu e nesa tampa kudus; ni’itu mouw em beteng kasa kudus.7Tanu eng kapualitanna ampit en tetule pare’i en dosa, tuanakan kangkasi eng kapualitanna ampit en tetule tetubuus en selok; e nesa ukum pepaken witu en dua-ruana: imam si simiwola pale’osan ampit en tetule i ti’i, i wee nisia mouw en tetule i ti’i. 8Imam si simempela en tetule tinunu ni esa nga touan, i wee nisia kangkasi eng kuli’ ni tetule tinunu si neiy i sempenala i ti’i.9Susur en tetule sesakeiy en tinunu witu eng gorem en tetunuan roti, wo e reiy’ sa mina’asa en siniwo witu eng gorem e rumping wo witu natas rerarangan nyi’a mouw i wee si imam si simempe mola nyi’a. 10Susur en tetule sesakeiy en siniwo ampit e lana ka’apa em pera nyi’a mouw i wee em baya ne oki-oki’ ni Harun, em baya nisea se maka’ato weteng.”
Tetule kelawiran
11“Nyi’i mouw e nukum tanume en tetule kelawiran, e lewo’ sa reiy’ i sempela ni tou wia si TUHAN. 12Sa wona’na sia sumempela nyi’a kaa laa mewewee syukur, e lewo’ sa reiy’ mouw ma’an en tetule syukur i ti’i i sempenala e roti tabuleleng reiy’ siragi en siniwo ampit e lana, wo e roti tari’ipis reiy’ siragi linaburla ampit e lana, ma’an e roti tabuleleng waki topong kasa le’os e minekayo’, en siniwo ampit e lana.13Nisia si lewo’ sa reiy manginsempela en sesempena i ti’i ampitouw e roti tabuleleng wawean ragi, witu esa nga weka en tetule syukur e minamuali tetule kelawiranna. 14Wo e waki nyi’a, nyi’a i yi’i waki susur weteng en sesempe i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i sempenala e nesa roti tanume en sesempe wuntul i wee si TUHAN. Sesempe i ti’i nyi’a mouw em beteng ni imam si simereuwla e raa’ ni tetule kelawiran.15Wo e le’ona en tetule syukur e minamuali tetule kelawiranna i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kaanen witu nendo kinesesempela nyi’a i ti’i. Oki’ i te tu’u witu nyi’a te’a mouw petetele’uala i ka’ayo memo’odo. 16Sa wona’na en tetule rineret neiy i sempela i ti’i tanula en tetule nazar ka’apa tetule kepa’a-pa’aran, e lewo’ sa reiy’ mouw i tu eng kaanen witu nendo kinesesempela nyi’a wo esa nga kalebena en toro kangkasi kaanen witu nendo kawo’odoanna.17Ta’an sapa en timele’upe’ waki le’ona en tetule rineret i ti’i i ka’ayo nendo katelu, e lewo’ sa reiy’ mouw tunun ma’apu ampit e napi. 18Karengan sa wona’na witu nendo katelu eng kaanene’ e le’ona en tetule kelawiran i ti’i, takar si TUHAN si reiy’ mepa’arla sitou simempela nyi’a wo en tetule i ti’i ni’i papokeiyla pino’opol i wee nisia, awes tare minamuali esa i kari’iris, wo sitou kumaan nyi’a si lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokanna nuesa.19Sa le’ona i ti’i tumena’ wia em bo’o sapa e makari’irisen, te’a mouw pekekaanen, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw tunun ma’apu ampit e napi. Susur sitou lenas si toro kumaani waki le’ona en tetule i ti’i. 20Ta’an siesa nga touan si kimaani e le’ona waki tetule kelawiran ni’i pewewee si TUHAN, kasuatan nisia si witu eng ka’ada’an makari’irisen, e lewo’ sa reiy’ mouw e nyawa ni tou i ti’i e re’ini waki elet ne bangsana.21Wo sakawisa siesa nga touan si tumena’ wia em bo’o sapa e makari’irisen, nyi’a i yi’i wia eng kari’irisan e nasal waki sitou, ka’apa wia si tekapen makari’irisen ka’apa wia se susur tekapen se maanap se makari’irisen, laa o kumaani waki le’ona en tetule kelawiran ni’i pewewee si TUHAN, takar e lewo’ sa reiy’ mouw e nyawa ni tou i ti’i e re’ini waki elet ne bangsana.”
Em palouw mekekaan warewes wo raa’

22TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 23“I lila’ mola wia se tou Israel: E reiy’ sa mina’asa warewes waki si sapi, domba ka’apa tu’u membe’ te’a mouw pekekaanen niouw. 24Warewes em bangke ka’apa warewes ni tekapen minate rina’akep en toro ni’i ka’arala i wee e reiy’ sa mina’asa em pemandungen, ta’an te’a ma’an mekasa kouw kumaan nyi’a.25Karengan susur tou si kumaani em barewes waki si tekapen neiy’ ka’arala kaa laa manginsempela en tetule napi-apian i wee si TUHAN, nyawa ni tou kimaan e ni’itu, e lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne bangsana. 26Tuanakan kangkasi te’a mouw kouw mekekaan e raa’ ne sapa tu’u waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu, le’os e raa’ ne wara-wara ka’apa tu’u e raa’ ne tekapen. 27Susur tou si kumaan e raa’ ne sapa tu’u, e nyawa ni tou i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne bangsana.”
Weteng ni imam waki e reiy’ sa mina’asa en tetule kelawiran

28TUHAN minee nuwu’ wia si Musa, en tuana: 29“I lila’ mola wia se tou Israel: Sitou simempela en tetule kelawiranna wia si TUHAN, si lewo’ sa reiy’ mouw mali wia si TUHAN esa nga weteng waki tetule kelawiranna i ti’i tanume en sesempena. 30Ampit e lawasna nuesa mouw si lewo’ sa reiy’ mali e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian ni TUHAN; sapa tare em barewesna, e lewo’ sa reiy’ mouw alinna ma’an em be’ewerna, rio em be’ewerna i ti’i ni’i tuu’la tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN.31O laa e lewo’ sa reiy’ mouw si imam si tumunu em barewesna witu natas e mezbah, ta’an em be’ewerna i ti’i nyi’a mouw em beteng ni Harun wo ne oki-oki’na. 32Em pa’a lele’osna e lewo’ sa reiy’ i sarakan miouwla wia si imam tanume en sesempe wuntul waki e reiy’ sa mina’asa en tetule kelawirannu.33Seiy si waki elet ne oki-oki’ ni Harun si simempela raa’ wo em barewes en tetule kelawiran, takar nisia mouw si lewo’ sa reiy’ maka’ato em pa’a lele’os i ti’i tanume em betengna. 34Karengan em be’ewer en sesempe i patuu’ wo em pa’a en sesempe wuntul e niedo-Ku momi waki se tou Israel waki e reiy’ sa mina’asa en tetule kelawiran nea wo neiy-Ku mouw i weela wia si imam Harun, wo wia se oki-oki’na; ni’itu mouw e nesa katataapan pepaken i wee se tou Israel i wee eng keurena.”35Ni’itu mouw em beteng ni Harun wo em beteng ne oki-oki’na waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN witu nendo nisea i ti’i nu neiy i reo meiy kaa meiy kumulu en jabatan imam i wee si TUHAN; 36ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ i sarakan i ki’it em perenta ni TUHAN waki suat ne Israel wia nisea witu nendo nisea i ti’i nu ni’isu’-Nala; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keurena i wee nisea see’ o see’.37Ni’itu mouw nukum en tanume en tetule tinunu, tetule sesakeiy, tetule pare’i en dosa, tetule tetubuus en selok, sesempe paberkatan wo en tetule kelawiran, 38neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa waki atas eng kuntung Sinai witu nendo si TUHAN nu minerentala wia se tou Israel sumempela en sesempe nea wia si TUHAN waki patar kaerisan Sinai.
Chapter 8

Binerkatan si Harun wo se oki-oki’na

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Keretenouw si Harun wo se oki-oki’na mewali-wali ampit nisia, wo edonouw e labung-labung, lana ne’isu’, wo sapi raghar tetule pare’i en dosa, rua domba raghar wo lo’olo’ pinumpunan e roti reiy’ siragi, 3laa o reo mouw merur se pakasa’an umat mea waki saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan.”4Musa si timuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia, laa o merurouw se umat i ti’i waki saruan en Dasing Pinasungkulan. 5Lumila’ mouw si Musa wia se umat i ti’i: “Nyi’i mouw e nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN kaa laa tuananla.”6O laa si Musa rumeo si Harun wo se oki-oki’na tumawi, wo oasanna mouw sea ampit en dano. 7Nu reiy’ mouw i tu i pakena mola eng kameja wia nisia, i wa’akesnala ne’ereten, i pakenala eng kameja, i pakenala e labung efod, i wa’akesnala em bewa’akes e labung efod wo i kebetnala em bewa’akes i ti’i wia nisia.8I pakena mola em pepenet em be’ewer wia nisia wo i lumina witu eng gorem em pepenet em be’ewer i ti’i Urim wo en Tumim. 9Kamurian i weenala e reriker kokong witu eng kokongna, wo witu natas reriker eng kokong i ti’i witu esa nga weka rerior wineeannala leli’ilik mas, nyi’a i yi’i lelo’or tuintung eng kudus, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.10Musa si minedo lana ne’isu’, laa o isu’unna mola en Dasing Lenas ma’an e reiy’ sa mina’asa em bitu eng goremna wo eng kinudusnala em baya nyi’a i ti’i. 11I pi’ipikna mola toyo’ waki lana i ti’i witu e mezbah maka pitu wo isu’ennala e mezbah i ti’i ma’an e reiy sa mina’asa em pakakasna, wo kangkasi em pusung paoasan ma’an en to’otolanna kaa laa mekekudusla nyi’a.12Kamurian i toa’nala toyo’ waki lana peisu’an i ti’i witu natas eng kokong ni Harun wo isu’enna mouw sia kaa laa mekekudusla nisia. 13Musa rimeo se oki-oki’ ni Harun tumawi, laa o i pakena mola eng kameja wia nisea, i wa’akesnala ne’ereten wo i kulilitnala en susu’un, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.14I reona mouw mali sapi raghar tetule pare’i en dosa, o laa si Harun wo se oki-oki’na rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni sapi raghar tetule pare’i en dosa i ti’i. 15Sapi i ti’i si rineret, o laa si Musa si minedo en daa’na, kamurian ampit en tetudu’na i lamurnala en daa’ i ti’i witu en sunge-sunge e mezbah esa nga kaledongna, wo ampit en tuana linenasna momi e mezbah i ti’i waki dosa; e raa’ esa nga kalebena neiy i toa’nala witu em beteng wawa’ e mezbah. Ampit en tuana eng kinudusnala e mezbah i ti’i wo en siniwoannala pale’osan i wee nyi’a.16O edonomi e reiy’ sa mina’asa warewes eng kimerut witu em pumpun em po’ot, sesaput nate, rua wu’ana rereenan ma’an em barewesna, o laa si Musa tumunu nyi’a witu natas mezbah. 17Ta’an si sapi raghar i ti’i ampit eng kuli’, le’ona wo en te’ina en tinununa mina’apu waki luar em pedasingan, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.18Kamurian neiy i reona mali domba raghar tetule tinunu, o laa si Harun wo se oki-oki’na se rimeta’la lawasna witu natas eng kokong ni domba raghar i ti’i. 19Domba i ti’i si rineret, o laa si Musa sumereuwla en daa’na witu mezbah esa nga kaledongna.20Domba i ti’i si pinengeto-ngetor i ki’it em beteng-weteng neiy i ketantu, o laa si Musa tumunu eng kokongna wo em beteng-wetengna wo em barewesna. 21Ta’an em pumpun em po’ot wo em beti’isna nioasan ampit en dano, o laa si Musa tumunu si minapekasa domba raghar i ti’i witu natas mezbah. Ni’itu mouw en tetule tinunu, em bouna maka’aruiyen; nyi’a i yi’i e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN, tanu neiy i perentala niTUHAN wia si Musa.22Kamurian i reona mali domba raghar walina, nyi’a i yi’i si domba sesempe em paberkatan, o laa si Harun wo se oki-oki’na rumeta’la lawasna witu natas eng kokong ni domba raghar i ti’i. 23Domba raghar i ti’i si rineret, o laa si Musa medomi toyo’ waki raa’na wo lumamurla nyi’a witu eng kekenengan en talinga lele’os ni Harun, witu em bewangko’ en tetudu’ lawas lele’os wo witu em bewangko’ ne’a lele’osna. 24Musa rimeo se oki-oki’ ni Harun tumawi, laa o lumamurla toyo’ waki raa’ i ti’i witu eng kekenengan en talinga lele’os nea, witu em bewangko’ lawas lele’os wo witu em bewangko’ ne’a lele’os nea, o laa si Musa sumereuwla e raa’ esa nga kalebena witu mezbah esa nga kaledongna.25Edonna mola em barewesna, nipusna warewesen, e reiy’ sa mina’asa em barewesna kimerut witu em pumpun em po’ot, sesaput natena, rua wu’ana rereenan ma’an em barewesna wo em pa’a lele’osna. 26Wo waki ghorem lo’olo’ pinumpunan roti reiy’ siragi, em bitu en sinaru ni TUHAN edonna momi nesa roti tabuleleng reiy’ siragi, nesa roti tabuleleng siniwo ampit e lana wo nesa roti tari’ipis, laa o i reta’nala witu e reiy’ sa mina’asa em barewes wo witu natas em pa’a lele’osna, 27wo i weena em baya nyi’a witu em palarna lawas ni Harun wo witu em palarna lawas ne oki-oki’na, wo i sempenala em baya nyi’a tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN.28Kamurian Musa si minedomi em baya nyi’a waki palarna lawas nea, laa o tununna witu natas e mezbah, nyi’a i ti’i witu natas en tetule tinunu. Ni’itu mouw en sesempe paberkatan kaa laa mamuali wou maka’aruiyen; ni’itu mouw e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN. 29Musa si minedo em be’ewer ni domba i ti’i, wo sumempela nyi’a tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN. Ni’itu mouw eng kina’atoani ni Musa tanume em betengna waki si domba raghar sesempe paberkatan i ti’i, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.30Wo kasi si Musa si minedomi toyo’ waki lana ne’isu’ wo waki raa’ witu natas e mezbah i ti’i, laa o i pi’ipiknala wia si Harun, witu labungna, wo kangkasi wia se oki-oki’na wo witu labung ne oki-oki’na. Ampit en tuana binerkatna mola si Harun, labungna, wo kangkasi se oki-oki’na wo labung ne oki-oki’na.31Lumila’ mouw si Musa wia si Harun wo wia se oki-oki’na: “Lutu’unouw e le’ona i ti’i witu en saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan; manamome e lewo’ sa reiy’ kouw kumaan nyi’a ampit e roti em bitu eng gorem e lo’olo’ i wee en sesempe paberkatan, tanu neiyku mouw i perentala ampit limila’: Harun wo se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ mouw kumaan nyi’a. 32Wo sapa en timele’u waki le’ona wo roti i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw tunun niouw ma’apu ampit e napi. 33Te’a mouw kouw merero’umi waki saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan keurean pitu nga endo, i ka’ayo wia malekepna em pewangko’an paberkatan, karengan em pewangko’an paberkatan e laa mapawee-wee pitu nga endo eng keurena.34Tanu en siniwo wia nendo i yi’i, tuanakan kangkasi neiy i perentala ni TUHAN en siwon niouw ee sangari kaa laa mesesiwola pale’osan i wee nikoo. 35Witu en saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mena’ oat o wengi pitu nga endo eng keurena, wo kouw lewo’ sa reiy’ tumuana eng kalewo’sareiy’annu wia si TUHAN ampit e lale’, rio te’a mouw kouw mate, karengan en tuana mouw neiy i perentala wia niaku.” 36Takar si Harun wo se oki-oki’na se timuanala e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.

Chapter 9

Em baya ne imam se simungkul en jabatanna

1Witu nendo kauwalu Musa kimeret si Harun ma’an se oki-oki’na wo em baya ne tu’a-tu’a Israel, 2laa o lumila’ mouw sia wia si Harun: “Edonouw i wee nikoo nuesa siesa nga ipus sapi sobor, i wee en tetule pare’i en dosa, wo siesa nga ipus domba raghar i wee en tetule tinunu se rua-ruana se reiy’ sisering, kamurian i sempe mola ni’itu witu en sinaru ni TUHAN.3Wo wia se tou Israel e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’, teinti’i: Edonouw siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa, wo siesa nga ipus oki’ ni sapi wo siesa nga ipus domba, siesa o siesa se makaumur esa nge te’un wo se reiy’ sisering, i wee en tetule tinunu. 4Wo kasi siesa nga ipus sapi wo siesa nga ipus domba raghar i wee en tetule kelawiran, rio i tulela witu en sinaru ni TUHAN, wo en tetule sesakeiy en siniwo ampit e lana, karengan wia nendo i yi’i TUHAN si laa mapa’atola en tou wia nikoo.” 5Kamurian alin nea mouw sapa neiy i perentala ni Musa mea waki Dasing Pinasungkulan, laa o tumawi mouw se pakasa’an umat i ti’i wo rumedeiy witu en sinaru ni TUHAN.6Em pokeiy ni Musa: “Nyi’i mouw e nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN siwon niouw, rio eng kewangko’an ni TUHAN e loo’on wia nikoo.” 7Em pokeiy ni Musa wia si Harun: “Meiy mouw tumawi witu mezbah, siwonouw en tetule pare’i en dosa wo en tetule tinunumu, wo siwonola em pale’osan i wee nikoo nuesa wo i wee se bangsa i ti’i; nu reiy’ mouw i tu siwonouw en sesempe ne bangsa i ti’i wo sumiwo mola pale’osan i wee nisea, tanu neiy i perentala ni TUHAN.”8Takar tumawi mouw si Harun wia mezbah, wo reretenna mouw sioki’ ni sapi si laa mamuali tetule pare’i en dosa i wee nisia nuesa. 9Oki-oki’ ni Harun se mina’ayola en daa ni sapi i ti’i wia nisia, wo si harun sumosouwla en tetudu’na mea witu eng gorem en daa’ i ti’i wo lumamurla nyi’a witu en sunge-sunge e mezbah. E raa’ esa nga kalebena neiy i toa’nala witu em beteng wawa’ mezbah.10Warewes, wu’ana rereenan wo en sesaput nate waki si tetule pare’i en dosa i ti’i en tinununa witu natas e mezbah, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 11Ta’an e le’ona wo eng kuli’na en tinununa mina’apu waki luar em pedasingan.12Kamurian sia rumeret si tetule tinunu, o laa se oki-oki’ ni Harun se simarakan en daa’ ni tetule i ti’i wia nisia, takar si Harun si simereuwla nyi’a witu mezbah esa nga kaledongna. 13O kangkasi neiy i sarakan neala wia nisia en tetule tinunu i ti’i i ki’it em beteng-weteng neiy i ketantu ma’an eng kokongna laa o tununna witu natas e mezbah. 14Pumpun em po’ot wo em beti’isna nioasanna wo tununna ampit en tetule tinunu witu natas e mezbah.15mouw si membe’ raghar si laa mamuali tetule pare’i en dosa si’i pewewee se bangsa i ti’i, laa o reretenna wo i sempenala tanume si tetule pare’i en dosa tanu si kasa ketare-tare. 16Kamurian alinna mouw si tetule tinunu mea witu mezbah, wo siwonna minatoroan ampit natoran. 17Tumodongla nyi’a alinna mouw en tetule sesakeiy wo edonnami esa nga rongkem waki nyi’a, laa o tununna witu natas mezbah, witu li’ilik en tetule tinunu witu nedo memo’odo.18Nisia si rimeret kangkasi sapi wo domba raghar se laa mamuali tetule kelawiran i wee se bangsa i ti’i, o laa se oki-oki’ ni Harun se simarakanla en daa’ ne tetule i ti’i wia nisia, takar si Harun si simereuwla nyi’a witu mezbah esa nga kaledongna. 19Ta’an e reiy’ samina’asa warewes waki si sapi wo waki si domba raghar i ti’i, nyi’a i yi’i e nipus warewesen, warewes timutuwla em pumpun em po’ot, wu’ana rereenan wo en sesaput nate,po’ot, wu’ana rereenan wo en sesaput nate, 20e reiy’ sa mina’asa warewes i ti’i neiy i reta’ neala witu natas em be’ewer ne rua tetule i ti’i, o laa si Harun tumunu e reiy’ sa mina’as em barewes i ti’i witu natas mezbah. 21Em be’ewer wo em pa’a lele’os i ti’i neiy i sempela ni Harun tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN, tanu neiy i perentala ni Musa.22Harun minayat e rua lawasna wia se bangsa i ti’i, laa o merkatla nisea, kamurian tumumpa mouw sia, nu reiy’ mouw sia nu simempela en tetule pare’i en dosa, tetule tinunu, wo en tetule kelawiran. 23Ghumoremouw si Musa wo si Harun mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan. Nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi, sea merkatla se bangsa i ti’i, laa o kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN wia se pakasa’an bangsa i ti’i. 24Wo rumo’u momi napi waki sinaru ni TUHAN, laa o rumengisla en tetule tinunu wo e reiy’ sa mina’asa em barewes witu natas mezbah. Eng katoroan se minapekasa bangsa i ti’i nu limoo’ nyi’a, merio-rio mouw sea, laa o maongkot masempe.

Chapter 10

Kinepepate ni Nadab wo ni Abihu

1Kamurian se oki-oki’ ni Harun, Nadab wo si Abihu, siesa o siesa se minedo em bewaa’anna, meela napi witu eng goremna ma’an rimeta’la nukupan witu natas e napi i ti’i. Ampit en tuana nisea se simempe mola witu en sinaru ni TUHAN e napi ne wo’oseiy reiy’ neiy i perenta-Nala wia nisea. 2Takar rumo’u momi napi waki sinaru ni TUHAN, laa o rumengisla nisea nu rua, i ka’ayo minate witu en sinaru ni TUHAN.3Lumila’ mouw si Musa wia si Harun: “Nyi’i mouw neiy i nuwu’la ni TUHAN: Wia sitou si retuk wia-Niaku Kumapaloo’o-loo’ola eng kakudusang-Ku, wo witu en saruan ne minapekasa bangsa i ti’i e laa-Ku i papa’atola eng kewangko’ang-Ku.” Wo si Harun si minakapenes en tou. 4Kamurian si Musa kumeret si Misael wo si Elsafan, oki-oki’ ni Uziel, ito’ ni Harun, laa o lumila’ mouw sia wia nisea: “Meiy wia nyi’i, poponomi se patuari-patuarimu i yi’i waki saruan en tampa kudus mea waki luar em pedasingan.”5Sea meiy, wo mopo e mayat nea nu rua, minakepe’ kameja, mea waki luar em pedasingan, tanu neiy i lila’la ni Musa. 6Kamurian lumila’ mouw si Musa wia si Harun wo wia si Eleazar wo si Itamar, oki-oki’ ni Harun: “Te’a mouw kouw mengasi’ wo te’a mouw kouw ma’arip, rio te’a kouw mate wo te’a si TUHAN moupi’la se pakasa’an umat i yi’i, ta’an se patuari-patuarimu, nyi’a i ti’i se minapekasa bangsa Israel, nisea mouw se lewo’ sa reiy’ mame’ karengan e napi neiy i layasla ni TUHAN i ti’i. 7Te’a mouw kouw merero’umi waki saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan, rio te’a kouw mate’, karengan e lana ne’isu’ ni TUHAN em bitu natasmu.” Nisea se timuanala minatoroan ampit e lelila’an ni Musa.

Pepalouw en tanume eng kekoo’on menoek i wee se imam se masiwola peraghesan

8TUHAN minee nuwu’ wia si Harun: 9“Te’a mouw koo mekekoo’ nanggor ka’apa eng kekoo’on menoek, nikoo ma’an se oki-oki’mu, sa kouw ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, rio te’a kouw mate. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keurena i wee nikouw see’ o see’. 10E lewo’ sa reiy’ mouw kouw toro mememange’anla nelet eng kudus ampit e reiy’ kudus, nelet e makari’irisen ampit e reiy’ makari’irisen, 11wo e lewo’ sa reiy’ mouw kouw toro tumuru’la wia se tou Israel e reiy’ sa mina’asa eng katataapan neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN wia nisea ampit nieletan ni Musa.”
Em beteng ni imam waki tetule

12Kamurian lumila’ mouw si Musa wia si Harun wo wia si Eleazar wo si Itamar, oki-oki’ ni Harun se timele’u i ti’i: “Edonouw en tetule sesakeiy tele’u waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN, wo kaanenouw i tu tanume e roti reiy’ siragi witu esa nga weka mezbah, karengan ni’itu mouw em beteng kasa kudus. 13E lewo’ sa reiy’ mouw kouw kumaan nyi’a witu e nesa tampa kudus, karengan ni’itu eng katataapan i wee nikoo wo se oki-oki’mu waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN, karengan en tuana mouw neiy i perentala wia niaku.14Em be’ewer sesempe i patuu’ wo em pa’a sesempe wuntul i ti’i e lewo sa reiy’ mouw kaanen niouw witu e nesa tampa lenas, nikoo i yi’i ma’an se oki-oki’mu tuama wo wewene, karengan em baya nyi’a neiy i weela tanume eng katataapan i wee nikoo wo se oki-oki’mu waki e reiy’ sa mina’asa en tetule kelawiran ne tou Israel. 15Pa’a en tetule wuntul wo em be’ewer en tetule i patuu’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw alin nea waki tampa e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian waki warewes i ti’i, rio i sempela tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keurena i wee nikoo ma’an i wee se oki-oki’mu tanu neiy i perentala ni TUHAN.”16Kamurian si Musa sumero ampit e ma’ato-ato si membe’ raghar tetule pare’i en dosa i ti’i, ta’an kaloo’ala si membe’ i ti’i si mina’apu mouw tinunu. Karengan e ni’itu koupi’anna mola si Eleazar wo si Itamar, oki-oki’ ni Harun se timele’upe’ i ti’i, em pokeiyna: 17“Ka’a reiy’ kinaan niouw si tetule pare’i en dosa i ti’i witu en tampa kudus? E reiy’ ku’a re’en ni’itu e nesa weteng kasa kudus wo si TUHAN si mineela nyi’a wia nikoo, rio kouw mater eng kaselokan ne umat i ti’i wo sumiwola pale’osan i wee nisea witu en sinaru ni TUHAN? 18Loo’on, en daa’na i ti’i e reiy’ niali ghimorem mea witu eng gorem en tampa kudus; e reiy’ ku’a re’en e lewo’ sa reiy’na kouw kumaan nyi’a witu en tampa kudus, tanu neiyku mouw i perentala?”19Laa o lumila’ mouw si Harun wia si Musa: “Memang ulit, wia nendo i yi’i nisea se minanginsempe mola en tetule pare’i en dosa wo en tetule tinunu nea mea witu en sinaru ni TUHAN, ta’an eng kapualitan-kapualitan tanu eng ketare mouw em pine’ankumi. Sa wona’na wia nendo i yi’i niaku ku kimaan kangkasi en tetule pare’i en dosa, wo’o wona’na ku’a re’en eng kapualitan i ti’i e niyonnala ni TUHAN?” 20Eng katoroan si Musa nu liminga ni’itu, sia miyonla nyi’a.

Chapter 11

Tekapen si reiy’ toro kaanen wo si toro kaanen

1O laa si TUHAN mee nuwu’ wia si Musa wo si Harun, em pokeiy-Na wia nisea: 2“I lila’ mola wia se tou Israel, teinti’i: Nyi’i mouw se tekapen-tekapen se toro kaanen niouw waki se reiy’ sa mina’asa tekapen maka ne’a epat se wia natas em bumi:3susur tekapen se makasulu kewe’, nyi’a i ti’i se en suluna makawoang labot, wo se ngumenga’anga’ rukut se toro kaanen niouw. 4Ta’an e nyi’i mouw se reiy’ toro kaanen niouw waki se ngumenga’anga’ rukut ka’apa waki se makasulu kewe’: onta, karengan se memang ngumenga’anga’, ta’an se reiy’ makasulu kewe’; reiy’ toro i tu i wee nikoo.5O kangkasi si pelanduk, karengan memang ngumenga’anga’, ta’an reiy’ makasulu kewe’; reiy’ toro i tu i wee nikoo. 6O kangkasi si kelinci, karengan memang ngumenga’anga’, ta’an reiy’ makasulu kewe’, reiy’ toro i tu i wee nikoo. 7Tuanakan kangkasi si wi’o, karengan memang makasulu kewe’, nyi’a i ti’i en suluna makawoang labot, ta’an si reiy’ ngumenga’anga’; reiy’ toro i tu i wee nikoo. 8Le’ona ne tekapen-tekapen i ti’i te’a mouw pekekaanen niouw wo em bangkena te’a mouw peleleleren niouw; reiy’ toro em baya nyi’a i ti’i i wee nikoo.9Nyi’i mouw se toro kaanen niouw waki se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou witu eng gorem en dano: reiy’ sa mina’asa se makawiring wo se makaso’osop witu eng gorem en dano, witu eng gorem en tasik, wo se witu eng gorem en teberan, ni’itu mouw em bayana se toro kaanen niouw. 10Ta’an e reiy’ sa mina’asa se reiy’ makawiring ka’apa makaso’osop witu eng gorem en tasik wo witu eng gorem en teberan, waki se reiy’ sa mina’asa ne maroiyna-roiyna’ witu eng gorem en dano wo waki se reiy’ sa mina’asa makhluk matou-tou se witu eng gorem en dano, em bayana i ti’i eng kari’irisan i wee nikoo.11Eng kaulitna e lewo’ sa reiy’ mouw em bayana i ti’i eng kari’irisan i wee nikoo; le’ona te’a mouw pekekaanen niouw, wo em bangkena e lewo’ sa reiy’ mouw ri’irisen niouwla. 12Reiy’ sa mina’asa se reiy’ makawiring wo reiy’ makaso’osop witu eng gorem en dano, nyi’a mouw eng kari’irisan i wee nikoo.13Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ ri’irisen niouwla waki se wara-wara, te’a mouw pekekaanen, karengan em bayana i ti’i nyi’a mouw eng kari’irisan: wara rajawali, ko’oko’taka sokom wo se sikep en tasik; 14sikep mea’ wo se sikep item i ki’it e minegheghioanna; 15susur wara keleak i ki’it e minegheghioanna; 16wara onta, wara loyot, ma’apas wo se sikep walanglee’ i ki’it e minegheghioanna;17wara manguni, wara suminsim, wo wara loyot sela; 18wara loyot puti’, wara re’erep pera’, wara ko’oko’taka; 19wara terempeak, pokok i ki’it e minegheghioanna, kolo’oket wo se peret.20Reiy’ sa mina’asa tekapen maanap wo makatetelew wo makelang ampit e nepat ne’ana nyi’a mouw se kari’irisan i wee nikoo. 21Ta’an nyi’i mouw se toro kaanen niouw waki se reiy’ sa mina’asa tekapen maanap wo makatetelew wo se makelang ampit e nepat ne’ana, nyi’a i ti’i se makapunya pa’a witu esa nga weka atas ne’ana kaa laa i pakompo’ witu natas en tana’. 22E nyi’i mouw se toro kaanen niouw waki eletna: kompo-kompo’ i ki’it e minegheghioanna, nyi’a i ti’i se kompo-kompo’ lisouw i ki’it e minegheghioanna, se kompo-kompo’ kunir i ki’it e minegheghioanna, wo se kompo-kompo’ walangsangit i ki’it e minegheghioanna. 23Esa nga walinana se reiy’ sa mina’asa ne tekapen se maanap wo se makatetelew wo se makane’a epat nyi’a mouw se kari’irisan i wee nikoo.24Em baya se tumodongla se laa makari’irisenla nikouw – susur tou si tumena’ wia em bangkena, si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem, 25wo susur tou si maalimi waki bangkena si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna wo nisia si minamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem –,26nyi’a i yi’i se reiy’ sa mina’sa ne tekapen se makasulu kewe’, ta’an se reiy’ makawoang labot, wo se reiy’ ngumenga’anga; sreiy’ toro em bayana i ti’i i wee nikoo wo susur tou si tumena’ wia nisia, si mamuali makari’irisen. 27Tuanakan kangkasi e reiy’ sa mina’asa ne makelang ampit em palar ne’ana witu nelet ne reiy’ sa mina’asa tekapen se makelang ampit e nepat ne’ana, em bayana i ti’i se reiy’ toro i wee nikoo susur tou si tumena’ wia em bangkena, si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 28Wo seiy si maali-ali em bangkena, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna wo nisia si minamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. Reiy toro em bayana i ti’i i wee nikoo.29Nyi’i mouw e reiy’ toro i wee nikoo witu nelet ne reiy’ sa mina’asa tekapen se maanap wo maroina-roina’ wia natas em bumi: kawok rapa, kawok, wo se pekak i ki’it e minegheghioanna 30wo se landak, kerobar, wo se toro’okek, kelobi’ wo se kesa’ mereput.31Ni’itu mouw em bayana se reiy’ toro i wee nikoo witu nelet ne reiy’ sa mina’asa tekapen se maroina’. Susur tou si tumena’ wia se tekapen-tekapen i ti’i nu reiy’ mouw se tekapen-tekapen i ti’i nu mate, se mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 32Wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e mamuali makari’irisen, sa siesa nga ipus si minate waki se tekapen-tekapen i ti’i si lumenta’ mea witu natasna: pakakas kayu sapa i te ka’apa labung ka’apa kuli’ ka’apa karong, susur em barang i peka’arala i wee e nesa wo’o sapa tu’u, e lewo’ sa reiy’ mouw i ghorem mea witu eng gorem en dano wo mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem, kamurian e mamuali lenas kangkasi. 33Sa siesa nga ipus waki se tekapen-tekapen i ti’i i kera’aragh mea witu eng gorem e nesa kure’, takar e reiy’ sa mina’asa em bitu eng goremna e minamuali makari’irisen wo eng kure’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ pete’en niouwla.34Witu eng kapualitan i ti’i e reiy’ sa mina’asa kekaanen en toro kaanen, sa tena’an en dano waki kure i ti’i, e mamuali makari’irisen, wo e reiy’ sa mina’asa kekoo’on en toro koo’on witu eng kure’ tanu ni’itu, e mamuali makari’irisen. 35Sa em bangke ni esa nga ipus waki se tekapen-tekapen i ti’i i kera’aragh mea witu natas e nesa barang, ni’itu e mamuali makari’irisen; patunuan roti wo en tungku e lewo’ sa reiy’ mouw rimu’umuken, karengan em baya nyi’a i ti’i e makari’irisen wo e lewo’ sa reiy’ mouw makari’irisen kangkasi i wee nikoo;36ta’an eng kebu’an ka’apa em parigi e minuat rano, e minena-ena’ lenas, kasuatan seiy si tumena’ wia em bangke ne tekapen-tekapen i ti’i si mamuali makari’irisen. 37Sakawisa em bangke ni esa nga ipus waki se tekapen-tekapen i ti’i i kera’aragh mea witu natas en tetanemen sapa tu’u e laa i pekekerorla, takar en tetanemen i ti’i e minena-ena’ lenas. 38Ta’an sakawisa en tetanemen i ti’i linamurola rano, o laa mea witu natasna ruma’aragh em bangke ni esa nga ipus waki se tekapen-tekapen i ti’i, takar e makari’irisenouw en tetanemen i ti’i i wee nikoo.39Sakawisa mate si meta’asa’an nga ipus tekapen si minamuali kekaanen i wee nikoo, takar seiy si timena’ wia em bangkena si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 40Wo seiy si kumaani waki bangkena i ti’i, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, wo nisia si mamuali makari’irsen i ka’ayo siendo nu tumenem; tuanakan kangkasi seiy si mali em bangkena si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.41Reiy sa mina’asa ne tekapen se maanap wo se maroina-roina’ wia natas em bumi, nyi’a mouw eng kari’irisan, te’a mouw pekekaanen. 42Reiy’ sa mina’asa se maanap ampit em po’otna wo e reiy’ sa mina’asa se makelang ampit e nepat ne’ana, ka’apa e reiy’ sa mina’asa se makane’a laker, em baya ne neiy i kaghorem tekapen se maanap wo maroina-roina’ wia natas em bumi, te’a mouw pekekaanen niouw, karengan em bayana i ti’i nyi’a mouw se kari’irisan.43Te’a mouw kouw sumiwo en toumu ri’iris karengan susur ne tekapen maanap wo maroina-roina wo te’a mouw koo manginri’irisela en toumu ampit em baya nyi’a i ti’i, i ka’ayo koo mamuali makari’irisen karengan e nyi’a. 44Karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw kumudusla en toumu wo e lewo’ sa reiy’ mouw kouw kudus, karengan Niaku i yi’i ku kudus, wo te’a mouw kouw manginri’irisela en toumu ampit en susur ne tekapen maroina-roina wo se maanap wia natas em bumi. 45Karengan Niaku mouw si TUHAN si rimawiromi nikouw rimou’mi waki tana’ Mesir, rio mamuali Empungmu; mamuali mouw kudus, karengan Niaku i yi’i ku kudus.46Ni’itu mouw nukum en tanume se tekapen maka ne’a epat, wara-wara wo se reiy’ sa mina’asa makhluk matou-tou se maoghe witu eng gorem en dano wo e reiy’ sa mina’asa makhluk se maroina-roina’ wia natas em bumi. 47nyi’a i yi’i kaa laa mememange’anla nelet ne makari’irisen ampit ne lenas, nelet ne tekapen se toro kaanen ampit ne tekapen se reiy’ toro kaanen.”

Chapter 12

Pelenasan nu timimea’ mola sioki’

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa, en tuana: 2“I lila’ mola wia se tou Israel: Sakawisa siesa wewene tumimea’ wo tumimea’la sioki’ tuama, takar makari’irisenouw sia eng keurean em pitu nga endo. Masuat tanu witu nendo-nendo nisia nu kimewur e roko’ nisia si makari’irisen. 3Wo witu nendo kauwalu e lewo’ sa reiy’ mouw kule’iten e le’ona eng kuli’ khatan ni oki’ i ti’i.4Tumodongla nyi’a telu nga pulu’ o telu nga endo eng keurena si wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mena’ ma’ena’la em pelelenasani waki raa’ timimea’, reiy’ toro sia tumena’ wia e nesa wo’o sapa tu’u eng kudus wo reiy’ toro sia megheghoreme witu en tampa kudus, i ka’ayo minalekepouw e nendo-nendo palenasanna. 5Ta’an sa wona’na sia timimea’la sioki’ wewene, takar makari’irisenouw sia eng keurean rua duminggu, masuat tanu witu nedo nisia nu kimewur e roko’; tumodongla nyi’a enem nga pulu’ o enem nga endo eng keurena nisia si lewo’ sa reiy’ mena’ ma’ena’la em pelelenasani waki raa’ timimea’.6Sa lekepouw e nendo-nendo palenasan nisia, takar i wee sioki’ tuama ka’apa sioki’ wewene e lewo’ sa reiy’ mouw alinna siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un tanume si tetule tinunu wo siesa nga ipus sioki’ ni wara pombo ka’apa wara wukur tanume si tetule pare’i en dosa mea witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, ampit sumarakanla nisia wia si imam.7Imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ manginsempela nisia witu en sinaru ni TUHAN wo sumiwola pale’osan i wee si wewene i ti’i. Tuana mouw si wewene i ti’i linenasi waki tiisan en daa’na. Ni’itu mouw nukum en tanume si wewene timimea’la sioki’ tuama ka’apa sioki’ wewene. 8Ta’an sa sia reiy’ makawoo laa metetiro’la siesa nga ipus membe’ ka’apa domba, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia medo se rua nga ipus wara wukur ka’apa se rua nga ipus wara pombo, siesa nga ipus tanume si tetule tinunu wo siesa nga ipus kasi tanume si tetule pare’i en dosa, wo si imam i ti’i si lewo’ sa reiy’ sumiwola pale’osan i wee si wewene i ti’i, takar lenasouw sia.”

Chapter 13

Rumara Lepra

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 2“Sakawisa witu eng kuli’ nouwak ni esa nga touan wawean lintup ka’apa lenup-lenup ka’apa sela’auw, e wo’o wona’na mamuali rumara lepra witu eng kuli’na, nisia si lewo’ sa reiy’ alin wia si imam Harun, ka’apa wia si meta’esa’an waki elet ne oki-oki’na, imam-imam i ti’i.3Imam si lewo’ sa reiy’ mouw lumoo’ e rumara witu eng kuli’ i ti’i, wo sa em berasin witu en tampa rumara i ti’i minaroba mouw minaputi’, wo rumara i ti’i em paloo’ola lebe rarem waki kuli’, takar ni’itu e rumara lepra; sa sia imam limoo’ eng kapualitan i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mapaloo’o-loo’ola sitou i ti’i si makari’irisen. 4Ta’an sa wona’na em bitu eng kuli’na i ti’i en sela’auw i te puti’ wo e reiy’ paloo’ola lebe rarem waki kuli’, wo em berasinena e reiy’ minaroba minaputi’, imam si lewo’ sa reiy’ kumalero sitou i ti’i pitu nga endo eng keurena.5Witu nendo eng kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw si imam lumoo’ nisia; sa i ki’it linoo’anna e rumara i ti’i e minena-ena’te wo e reiy’ kimere witu eng kuli’, imam si lewo’ sa reiy’ kumalero nisia pitu nga endo kasi i wee eng karuana. 6Kamurian witu nendo eng kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw si imam lumoo’ nisia i wee eng karuana; sa e rumara i ti’i minakeas wo reiy’ kimere witu eng kuli’, imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola nisia si lenas; ni’itu e lenup-lenup i te. Sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ moas e labungna wo sia mamuli lenas.7Ta’an sa wona’na e lenup-lenup i ti’i eng kimere wia eng kuli’, nu reiy’ mouw nisia nu kimiwee loo’on ni imam kaa laa i papaloo’o-loo’ola si lenas, e lewo’ sa reiy’ mouw sia kumiwee loo’on eng karuana. 8Sa i ki’it e linoo’an ni imam e lenup-lenup i ti’i eng kimere witu eng kuli’, imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola nisia si makari’irisen; ni’itu e rumara lepra.9Sakawisa siesa nga touan tena’an lepra, nisia si lewo’ sa reiy’ alin wia si imam. 10Sa i ki’it linoo’an ni imam witu eng kuli’na wawean lintup puti’ e rimoba em berasinna minamuali puti’ wo wawean le’ona siru limentut witu e lintup i ti’i, 11takar e lepra minanupouw em bitu eng kuli’na. Imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola nisia si makari’irisen ampit e reiy’ mouw toro kumalero nisia, karengan sitou i ti’i si memangouw makari’irisen.12Sa wona’na leprana i ti’i limentut wisa-wisa i te witu eng kuli’, i ka’ayo timutuwla minapekasa eng kuli’ ni tou rara’an i ti’i, waki kokong i ka’ayo ne’ana, esa nga pira en toro linoo’ ni imam, 13wo sa i ki’it e linoo’anna lepra i ti’i en timutuwla minapekasa nouwak ni tou i ti’i, takar nisia si lewo’ sa reiy’ i papaloo’-loo’oa lenas ni imam; nisia minapekasana si minaroba mouw minaputi’, ni’itu mouw nisia si lenas. 14Ta’an witu nedo wawean kinaloo’an le’ona siru wia nisia, makari’irisenouw sia.15Sa le’ona siru i ti’i loo’on ni imam, sia si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola sitou i ti’i si makari’irisen, karengan e le’ona siru i ti’i e makari’irisen, wo ni’itu e rumara lepra. 16Ka’apa sakawisa e le’ona siru i ti’i e lumosi’ maroba minamuali puti’, e lewo’ sa reiy’ mouw sitou i ti’i meiy wia si imam. 17Sa i ki’it linoo’anna e rumara i ti’i minaroba mouw minamuali puti’, e lewo’ sa reiy’ mouw si imam mapaloo’o-loo’o’la sitou i ti’i lenas; memang nisia si lenas.18Sakawisa witu eng kuli’ niesa nga touan wawean kupes e minale’osola, 19ta’an witu en tampa eng kupes i ti’i limentuti eng kesa puti’ ka’apa en sela’auw e puti’ bamea-mea’, e lewo’ sa reiy’ mouw sitou i ti’i kumiwee loo’onn ni imam. 20Sa i ki’it e linoo’anna en sela’auw i ti’i em paloo’on lebe rarem ta’an eng kuli’ wo em berasinena mina roba mouw minamuali puti’, takar si imam si lewo sa reiy’ mapaloo’o-loo’o’la sitoui ti’i si makari’irisen, karengan e rumara lepra mouw e limentuti witu eng gorem eng kupes i ti’i.21Ta’an sa wona’na en sela’auw i ti’i loo’on ni imam wo kaloo’ala reiy’la siwerasin puti’ wia nisia, wo e reiy’ lebe rarem waki kuli’, awes tare e limosi’, imam si lewo sa reiy’ kumalero sitou i ti’i pitu nga endo eng keurena. 22Wo sa wona’na en sela’auw i ti’i memang makere witu eng kuli’, imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’o’la nisia si makari’irisen; ni’itu e rumara lepra. 23Ta’an sa wona’na en sela’auw i ti’i e minena-ena’te woreiy’ makere, takar ni’itu em balulang eng kupes, wo si imam si lewo’sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola sitou i ti’i si lenas.24Ka’apa sakawisa witu eng kuli’ niesa nga touan wawean linup karengan e napi wo e le’ona siru limentut witu e linup i ti’i minamuali sela’auw puti’ bamea-mea ka’apa puti’, 25takar si imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ en sela’auw i ti’i; sa kaloo’ala em berasin witu en sela’auw i ti’i minaroba minamuali puti’ wo en sela’auw i ti’i em paloo’ola lebe rarem waki kuli’, takar e limentut witu eng gorem e linup i ti’i nyi’a mouw e rumara lepra, wo si imam si lewo sa reiy’ mapaloo’o-loo’o’la sitou i ti’i si makari’irisen; ni’itu e rumara lepra.26Ta’an sa wona’na i ki’it linoo’anna e reiy’la witu en sela’auw i ti’i em berasin puti’ wo en sela’auw i ti’i e reiy’ lebe rarem waki kuli’, awes tare e limosi’, imam si lewo’ sa reiy’ kumalero sitou i ti’i pitu nga endo eng keurena. 27Witu nendo kapitu imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ kasi nisia; sa wona’na en sela’auw i ti’i e memang makere witu eng kuli’, takar e lewo’ sa reiy’ mouw si imam mapaloo’o-loo’ola nisia si makari’irisen, ni’itu e rumara lepra. 28Ta’an sa wona’na en sela’auw i ti’i e minena-ena’te wo reiy’ makere witu eng kuli’, awes tare e limosi’, takar ni’itu eng kesa linup wo si imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola nisia si lenas, karengan ni’itu em balulang e linup.29Sakawisa siesa tuama ka’apa wewene maka’ato rumara witu eng kokong ka’apa witu en sokom, 30imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ e rumara i ti’i; sa i tu paloo’ola lebe rarem waki kuli’, wo wawean witu nyi’a em bu’uk alus eng kunir, takar si imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola sitou i ti’i si makari’irisen, karengan ni’itu eng kudis eng kokong, nyi’a i yi’i lepra eng kokong ka’apa lepra en sokom.31Wo sakawisa i ki’it linoo’anna e rumara kudis i ti’i reiy’ paloo’ola lebe rarem waki kuli’ wo reiy’la witu nyi’a em bu’uk item, takar si imam si lewo’ sa reiy’ kumalero sitou tinena’ e rumara kudis i ti’i pitu nga endo eng keurena.32Witu nendo eng kapitu imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ e rumara i ti’i; sa kaloo’ala eng kudis i ti’i e reiy’ makere wo reiy’la e wu’uk kunir witu nyi’a, wo eng kudis i ti’i reiy’ paloo’ola lebe rarem waki kuli’, 33takar sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ sumukur, en tampa i te eng kudis i ti’i e reiy’ toro sukurenna. O laa si imam si lewo’ sa reiy’ kumalero sitou tinena’ eng kudis i ti’i i wee eng karuana pitu nga endope’ kasi.34Kamurian witu nendo eng kapitu imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ kasi eng kudis i ti’i; sa kaloo’ala, eng kudis i ti’i reiy’ makere witu eng kuli’, wo reiy’ paloo’ola lebe rarem waki kuli’, takar si imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola sitou i ti’i si lenas, wo nisia si lewo’ sa reiy’ moas e labungna wo sia mamuali lenas.35Ta’an sa wona’na eng kudis i ti’i memang makere witu eng kuli’, nu reiy’ mouw nisia neiy i papaloo’o-loo’ola lenas, 36 36wo i ki’it e linoo’’an ni imam eng kudis i ti’i makere witu eng kuli’, takar si imam si reiy’ mouw perlu kasi sumero em bu’uk kunir, memang sitou i ti’i si makari’irisen. 37Ta’an sa wona’na i ki’it linoo’an ni imam eng kudis i ti’i e minena-ena’te, wo wawean wu’uk item en timou witu eng kudis i ti’i, takar eng kudis i ti’i e minale’osouw, wo sitou i ti’i si lenas, wo si imam si lewo’ sa reiy’ mapaloo’o-loo’ola nisia si lenas.38Sakawisa witu eng kuli’ niesa tuama ka’apa wewene wawean sela’auw-sela’auw, nyi’a i yi’i en sela’auw-sela’auw puti’, 39imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ola; sa kaloo’ala witu eng kuli’na wawean sela’auw-sela’auw limosi’ wo em puti’, takar eng kerotar i te e limentut witu eng kuli’na, wo sitou i ti’i si lenas.40Sakawisa em bu’uk eng kokong niesa tuama mera’aragh, wo nisia si minaro’opong i te, nisia si lenas. 41Sa wona’na em bu’ukna mera’aragh witu esa nga weka saruanna, wo sia maro’opong esa nga weka saruan, nisia si lenas.42v 42 Ta’an sakawisa witu eng kokong e ro’opong i ti’i, esa nga weka atas ka’apa esa nga weka saruan, wawean rumara em puti’ bamea-mea, takar e rumara lepra mouw e limentut witu em beteng eng kokong ro’opong i ti’i. 43O laa si imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ nisia; sa kaloo’ala kaa eng kesa witu em beteng eng kokong ro’opong i ti’i em puti’ bamea-mea’ wo paloo’ola nyi’a tanu e lepra witu eng kuli’, 44takar sitou i ti’i si rara’an lepra, wo nisia si makari’irisen, karengan e rumara witu eng kokongna i ti’i.45Sitou rara’an lepra si lewo’ sa reiy’ lumabung eng kurensang-kurensang, bu’ukna neiy i kea’awar wo kasi nisia si lewo’ sa reiy’ tumutuwla eng giona kasuatan mengale-ngaleiy: Makari’irisen! Makari’irisen! 46Kaurean sia nu tinena’ e rumara i ti’i, nisia si minena-ena’ makari’irisen; memang nisia si makari’irisen; nisia si lewo’ sa reiy’ mena’ neiy i kasea’, witu luar em pedasingan ni’itu mouw en tampa paena’anna.47Sakawisa witu labung wawean kowa’ lepra, witu labung wu’uk ni domba ka’apa labung lenan, 48andi witu em banaang minepelabot ka’apa em banaang timilawana, andi witu eng kuli’ ka’apa e nesa barang kuli’, 49– sa eng kowa’ witu em barang-barang i ti’i em bamea-mea’ mouw eng keliurna, takar ni’itu e lepra – eng kapualitan i ti’i e lewo’ sa reiy’ i papaloo’ wia si imam.50Sa eng kowa’ i ti’i e linoo’o mola ni imam, nisia si lewo’ sa reiy’ sumea’la si makapunya eng kowa’ i ti’i pitu nga endo eng keurena. 51Witu nendo kapitu nisia si lewo’ sa reiy’ lumoo’ eng kowa’ i ti’i kasi; sakawisa eng kowa’ i ti’i eng kimere witu labung ka’apa em banaang minepelabot ka’apa em banaang timilawa ka’apa witu eng kuli’, andi i wee em barang sapa tu’u eng kuli’ i ti’i pinake, takar ni’itu nyi’a mouw e lepra lewo’ kasa, wo em barang i ti’i e makari’irisen. 52Nisia si lewo’ sa reiy’ tumunu em barang-barang wawean kowa’ i ti’i, karengan ni’itu e lepra lewo’ kasa; em barang-barang e lewo’ sa reiy’ tunun ma’apu.53Ta’an sa wona’na i ki’it e linoo’an ni imam eng kowa i ti’i e reiy’ kimere witu em barang-barang i ti’i, 54takar si imam si lewo’ sa reiy’ merentala tou moas em barang wawean kowa’ i ti’i, o laa nisia lewo’ sa reiy’ sumea’la nyi’a pitu nga endo kasi i wee eng karuana. 55Kamurian nu reiy’ mouw em barang i ti’i nu nioasan, imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’ eng kowa’ i ti’i kasi; sa kaloo’ala rupa eng kowa’ i ti’i e reiy’ minaroba, ma’anouw tu’u reiy’ kimere, takar em barang i ti’i e makari’irisen, wo koo lewo’ sa reiy’ tumunu nyi’a ma’apu, karengan eng kowa’ i ti’i e mekeraremola witu esa nga weka muri ka’apa esa nga weka saruan.56Wo sa wona’na i ki’it linoo’an ni imam eng kowa’ i ti’i e limosi’ mouw ni’itu nu nioasanola, takar nisia si lewo’ sa reiy’ kumurensangi nyi’a waki barang-barang i ti’i. 57Ta’an sa wona’ eng kowa’ i ti’i kaloo’an kangkasi witu em barang-barang i ti’i, takar ni’itu e lepra kasuatan malentut; em barang wawean eng kowa i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw tununnu ma’apu. 58Ta’an em barang-barang nioasannu mola, i ka’ayo eng kowa’ i ti’i e minere’i momi witu nyi’a, e lewo’ sa reiy’ mouw oasan i wee eng karuana, tare mouw mamuali lenas.59Ni’itu mouw nukum en tanume e lepra em bitu labung wu’uk ni domba ka’apa lenan ka’apa witu em banaang minepelabot ka’apa witu em banaang timilawa ka’apa witu en susur em barang kuli’ kaa laa mapaloo’o-loo’ola e lenas ka’apa e makari’irisenna.”

Chapter 14

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali ukum en tanume sitou rara’an lepra witu nendo linenasan nisia: nisia si lewo’ sa reiy’ alin wia si imam,3wo si imam si lewo’ sa reiy’ mea witu luar em pedasingan; sa i ki’it linoo’an ni imam e rumara lepra i ti’i minale’osomi waki nisia, 4takar si imam si lewo’ sa reiy’ merentala, rio i wee sitou si laa pelelenasen i ti’i edoni se rua nga ipus wara matou-tou wo se toro kaanen, o kangkasi eng kayu aras, roko’ kirmizi wo em pepi’ipik. 5Imam si lewo’ sa reiy’ merentala rio si wara esa nga ipus si reretan witu natas eng kure’ pinumpunan rano maso’oso’.6Ta’an si wara matou-toupe’ si lewo’ sa reiy’ mouw edonna mewali-wali ampit eng kayu aras, roko’ kirmizi wo em pepi’ipik, o laa mewali-wali ampit si wara i ti’i em baya nyi’a e lewo sa reiy’ i sosouwna mea witu eng gorem en daa’ ni wara si rineretanola witu natas en dano maso’oso’ i ti’i. 7Kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ mi’ipik maka pitu wia sitou si laa pelelenaseni waki lepra i ti’i wo ampit en tuana limenasla nisia, o laa si wara matou-tou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw i wayana mea waki patar.8Tou si laa pelelenasen i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, sumukur minapekasa em bu’ukna wo moas nouwakna ampit en dano, takar nisia si minamuali lenas. Nu reiy’ mouw i tu nisia si toro mouw ghumorem mea witu eng gorem em pedasingan, ta’an si lewo’ sa reiy’ mena’ witu luar en dasingna nuesa pitu nga endo eng keurena. 9Takar witu nendo eng kapitu nisia si lewo’ sa reiy’ sumukur minapekasa em bu’ukna: wu’uk eng kokong, sokom, alis, awes tare e reiy’ sa mina’asa em berasinena e lewo’ sa reiy’ sukuren, labungna e noasan, wo nouwakna e noasan ampit en dano; takar nisia si minamuali lenas.10Witu nendo kauwalu nisia si lewo’ sa reiy’ medo se rua nga ipus domba raghar se reiy’ sisering wo siesa nga ipus domba mereiy makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering wo en telu esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os siniwo ampit e lana tanume en tetule sesakeiy, ma’an e nesa log lana. 11Imam si metetuanala em pelenasan i ti’i si lewo’ sa reiy’ tumampala sitou si laa pelelenasen mewali-wali ampit en sesempena witu en sinaru ni TUHAN witu en saruan pepalen en Dasing Pinasungkulan.12Wo nisia si lewo’ sa reiy’ medo si domba raghar si esa nga ipus wo manginsempela nisia tanume en tetubuus en selok mewali-wali ampit e lana esa log i ti’i, wo nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela nyi’a tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN. 13Domba raghar i ti’i si lewo’ sa reiy’ reretanna witu en tampa ne tou mareret en tetule pare’i en dosa wo en tetule tinunu, witu en tampa kudus, karengan en tetule tetubuus en selok, tuanakan kangkasi en tetule pare’i en dosa, nyi’a mouw em beteng ni imam; ni’itu mouw em beteng kasa kudus.14Imam si lewo’ sa reiy’ medomi toyo’ waki raa’ tetubuus en selok i ti’i wo si lewo’ sa reiy’ lumamur’la nyi’a witu eng kekenengan en talinga lele’os ni tou si laa pelelenasen wo witu em bewangko’ lawas lele’os wo witu em bewangko’ ne’ana lele’os. 15Imam si lewo’ sa reiy’ medomi toyo’ waki lana esa log i ti’i wo tumoa’la witu em palarna lawas kawii ni imam nuesa; 16nisia si lewo’ sa reiy’ sumosouwla en tetudu’ lele’osna witu e lana em bitu em palarna lawas kawiina i ti’i wo en toyo’ waki lana i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i pi’ipiknala ampit en tetudu’na maka pitu witu en sinaru ni TUHAN.17Waki lana esa nga kalebena imam si lewo’ sa reiy’ lumamur’la toyo’ witu en talinga lele’os ni tou i ti’i, witu em bewangko’ lawas lele’osna wo witu em bewangko’ ne’a lele’osna, witu en tampa wisa en daa’ tetubuus en selok neiy i lamur’la. 18Wo sapa en timele’u waki lana i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i lamur’la witu eng kokong ni tou si laa pelelenasen. Ampit en tuana imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN.19Imam si lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule’ pare’i en dosa wo ampit en tuana si simiwola pale’osan i wee sitou si laa pelelenaseni waki makari’irisenna, wo nu reiy’ mouw i tu nisia si lewo’ sa reiy’ rumeretla tetule tinunu. 20Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy witu natas e mezbah. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i, takar nisia si minamuali lenas.21Ta’an sa wona’na sitou i ti’i sitou lengeiy wo reiy’ makawoo, nisia si lewo’ sa reiy’ medo domba raghar esa nga ipus i te tanume en tetubuus en selok i wee en sesempe i patuu’, rio siwoala pale’osan i wee sitou i ti’i, o kangkasi esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os siniwo ampit e lana i wee en tetule sesakeiy. Wo e nesa log lana. 22Wo kasi se rua nga ipus wara wukur ka’apa se rua nga ipus wara pombo i ki’it eng kawooanna, siesa nga ipus si lewo’ sa reiy’ mamuali tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus kasi si mamuali tetule tinunu. 23Witu nendo kauwalu nisia si lewo’ sa reiy’ mali em baya nyi’a i wee em pelelenasan nisia wia si imam, witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, witu en sinaru ni TUHAN.24Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ medo domba tetubuus en selok wo e lana esa log i ti’i, o laa si imam si lewo’ sa reiy’ manginempela em baya nyi’a tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN. 25Nisia si lewo’ sa reiy’ rumeret si domba tetubuus en selok wo si imam si lewo’ sa reiy’ medomi toyo’ waki raa’ tetubuus en selok i ti’i wo lumamur’la nyi’a witu eng kekenengan en talinga lele’os ni tou i ti’i wo witu em bewangko’ lawas lele’os wo em bewangko’ ne’a lele’osna.26Wo si imam si lewo’ sa reiy’ tumoa’mi toyo’ waki lana i ti’i witu em palarna e lawas kawiina nuesa, 27o laa en toyo’ waki lana i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i pi’ipikla ni imam ampit en tetudu’ lele’osna maka pitu witu en sinaru ni TUHAN.28Kamurian si imam si lewo’ sa reiy’ lumamuri toyo waki lana i ti’i witu eng kekenengan en talinga lele’os waki sitou si laa pelelenasen, witu em bewangko’ lawas lele’osna wo witu em bewangko’ ne’a lele’osna, witu en tampa wisa linamurala en daa’ tetubuus en selok i ti’i. 29Wo e lana esa nga kalebena e lewo’ sa reiy’ mouw i lamurna witu eng kokong ni tou si laa pelelenasen, rio siwoala pale’osan i wee sitou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN.30O laa nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela siesa nga ipus waki se rua wara wukur ka’apa sioki’ ni wara pombo, si niali ni tou i ti’i i ki’it eng kaawooanna, 31siesa nga ipus tanume si tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus kasi tanume si tetule tinunu, witu esa nga weka en tetule sesakeiy. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou si laa pelelenasen witu en sinaru ni TUHAN. 32Ni’itu mouw nukum en tanume em pelelenasan siesa tou si tinena’ lepra si reiy’ makawoo.”33TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 34“Sakawisa kouw ghumorem waki tana’ Kana’an e laa-Ku i peweweela wia nikoo mamuali kapunya’annu wo Niaku ku mapa eiy eng kowa’ lepra witu nesa wale waki wanua kapunya’annu i ti’i, 35takar si mekewale i ti’i si lewo’ sa reiy’ meiy makite’ula nyi’a wia si imam: Wawean paloo’ola tanu eng kowa’ lepra waki waleku.36Takar si imam si lewo’ sa reiy’ merentala rio em bale i ti’i e reiy’la sipumpun, nu reiy’pe’ nisia nu meiy lumoo’ eng kowa’ lepra i ti’i, rio te’a mamuali makari’irisen e reiy’ sa mina’asa em bitu eng gorem em bale i ti’i, wo nu reiy’ mouw i tu tare mouw i te meiy si imam kaa laa meleloo’ nyi’a. 37Sa i ki’it e linoo’anna eng kowa witu eng kedir em bale i ti’i en tanula e lewong-lewong baliso-lisouw ka’apa bamea-mea’ eng keliurna, em paloo’ola lebe rarem ta’an en saruanna eng kedir i ti’i, 38imam si lewo’ sa reiy’ rumou’mi waki wale i ti’i, laa o rumedeiy witu en saruan em pepalen em bale, wo kumusi’ em bale i ti’i pitu nga endo eng keurena.39Witu nendo kapitu imam si lewo’ sa reiy’ meiy sumoup; sa i ki’it e linoo’anna eng kowa’ lepra i ti’i eng kimere mouw witu eng kedir em bale i ti’i, 40takar si imam si lewo’ sa reiy’ merentala rio se tou tumu’il em batu-batu tinena’ eng kowa’ i ti’i wo tumea’ nyi’a mea waki luar eng kota mea waki e nesa tampa makari’irisen.41Wo nisia si lewo’ sa reiy’ kumi’ikis em bale i ti’i esa nga weka ghorem makaledong, wo eng ki’ikisan en spesi i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i wu’uwusla mea waki luar eng kota mea waki e nesa tampa makari’irisen. 42Wo se tou se lewo’ sa reiy’ medo em batu-batu walina, laa o maas nyi’a tanume en sawel em batu-batu ketare, wo lewo’ sa reiy’ medo en spesi walina wo sumepesi em bale i ti’i.43Ta’an sa wona’na eng kowa’ i ti’i e lumentut kasi witu eng gorem em bale i ti’i, nu reiy’ mouw em batu-batuna nu tinu’il wo nu reiy’ mouw em bale i ti’i nu kini’ikis, awes tare nu reiy’ mouw en sinepesila kasi, 44wo sa si imam si meiy wo i ki’it e linoo’anna eng kowa’ i ti’i eng kimere witu eng gorem em bale, takar e lepra lela’ mouw em bitu eng gorem em bale i ti’i, wo em bale’ i ti’i e makari’irisen.45Em bale i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw robe’en, nyi’a i yi’i em batuna, eng kayuna wo e reiy’ sa mina’asa en spesi em bale i ti’i, laa o alin em baya nyi’a mea waki luar eng kota waki e nesa tampa makari’irisen. 46Wo sitou ghumorem mea witu eng gorem em bale i ti’i eng keurean em bale i ti’i pinenet, si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 47Wo sitou si tumekel witu eng gorem em bale i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna; tuanakan kangkasi sitou si kumaan witu eng gorem em bale i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna.48Ta’an sa wona’na si imam si meiy wo i ki’it e linoo’anna eng kowa’ i ti’i e reiy’ kimere witu eng gorem em bale i ti’i, nu reiy’ mouw en sinepesila, takar si imam si lewo’ sa reiy’ mouw mapaloo’o-loo’ola em bale i ti’i e lenas, karengan eng kowa’ i ti’i neiy mouw i kaliong.49Kamurian, kaa laa melelenasla em bale i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw sia medo se rua nga ipus wara, kayu aras, roko’ kirmizi wo em pepi’ipik. 50Wara siesa nga ipus si lewo’ sa reiy’ mouw reretenna witu natas eng kure’ pinumpunan rano maso’oso’. 51Laa o sia lewo’ sa reiy’ medo eng kayu aras wo em pepi’ipik, roko’ kirmizi wo si wara matou-toupe’ i ti’i wo sumosouwla em baya nyi’a witu eng gorem en daa’ ni wara rineretanola wo witu eng gorem en dano maso’oso’ i ti’i, kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ mi’ipik witu em bale i ti’I makapitu.52Ampit en tuana nisia si lewo’ sa reiy’ lumenasla em bale i ti’i ampit en daa’ ni wara, rano maso’oso’, si wara matou’tou, kayu aras, pepi’ipik, wo e roko’ kirmizi. 53Wo si wara matou-tou i ti’i si lewo’ sa reiy’ i wayanala mea waki luar eng kota waki patar. Ampit en tuana nisia si simiwola pale’osan i wee em bale i ti’i, takar em bale i ti’i minamuali lenas.54Ni’itu mouw nukum en tanume susur e rumara lepra, kudis eng kokong, 55tanume e lepra witu e labung wo em bale’ 56 56tanume eng kesa, lenup-lenup wo en sela’auw, 57kaa laa mewewee teturu’ witu eng kapualitan makari’irisen ka’apa witu eng kapualitan lenas; ni’itu mouw nukum en tanume e lepra.”

Chapter 15

Kareiy’lenasan witu si tuama wo si wewene

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 2“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: Sakawisa e mekeirangen ni esa tuama maro’umi tiisan, takar makari’irisenouw sia karengan en tiisan i ti’i. 3Teinti’i mouw eng kari’irisanna minato’orongan ampit en tiisanna i ti’i: sa e mekeirangenna mayala en tiisanna i ti’i sumo’oso’, ka’apa sa e mekeirangenna tumaang nyi’a, i ka’ayo reiy’ rimou’mi tiisanna, takar ni’itu mouw e makari’irisenna.4Susur en tetekelan, tinekelan ni tou si marou’mi en tiisanna i ti’i si mamuali makari’irisen, wo susur em barang rinuberannala e mamuali makari’irisen kangkasi. 5Susur tou si tumena’ wia en tampa patekelanna si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.6Seiy si rumuber witu natas em barang rinuberanola ni tou tuana si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano, wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 7Seiy si tumena’ wia nouwak ni tou tuana, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si minamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.8Sakawisa sitou tuana rumura’la sitou lenas, e lewo’ sa reiy’ mouw sitou i yi’i moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 9Wo susur en sesakean rinuberala ni tou tuana e mamuali makari’irisen.10Susur tou si tumena’ wia e nesa tinampa’ala ni tou eng ketare si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. Seiy si minopo nisia, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 11Wo susur tou si tumena’ witu sitou tuana, kasuatan sitou i yi’i si reiy’ minoas lawas rerior ampit en dano, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 12Sa sitou i ti’i si tumena’ witu eng kure’, ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw pete’enla, wo susur em pakakas eng kayu e lewo’ sa reiy’ mouw oasan ampit en dano.ampit en dano. 13Sakawisa sitou tuana si weresi mouw waki tiisanna, nisia si lewo’ sa reiy rumeken pitu nga endope’ kasi kaa laa toro i papaloo’o-loo’ola lenas, laa o moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano maso’oso’, takar nisia si minamuali lenas. 14Witu nendo kauwalu nisia si lewo’ sa reiy’ medo se rua nga ipus wara wukur ka’apa se rua nga ipus oki’ ni wara pombo, wo meiy witu en sinaru ni TUHAN, witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, wo sumarakan se wara-wara i ti’i wia si imam. 15O laa si imam si lewo’ sa reiy’ manginsempela nyi’a, siesa nga ipus tanume en tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus kasi si tanume en tetule tinunu. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN karengan en tiisanna.16Sakawisa siesa tuama neiy’ i katoa’ e mani’na, nisia si lewo’ sa reiy’ moas e minapekasa nouwakna ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 17Susur labung wo susur eng kuli’, eng kinatoa’an e mani’ i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw oasan ampit en dano wo mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 18O kangkasi siesa wewene, sa siesa tuama tumekel ampit nisia ampit wawean toa’an e mani’, takar nisea nu rua se lewo’ sa reiy’ moas e nouwakna ampit en dano wo nisea se mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.19Sakawisa siesa wewene rumou’mi en tiisan, wo en tiisan i ti’i nyi’a mouw en daa’ waki mekeirangenna, nisia si lewo’ sa reiy’ pitu nga endo eng keurena witu eng kewur e roko’na, wo susur tou si tumena’ witu nyi’a, si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 20E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinekelanna keurean nisia nu kewur e roko’ e mamuali makari’irisen. Wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e ruberanna e mamuali makari’irisen kangkasi.21Susur tou si tumena’ wia en tetekelan ni wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 22Susur tou si tumena’ wia e nesa barang rinuberala ni wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas en tou ampit en dano wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 23O kangkasi witu nedo nisia nu tumena’ witu e wo’o sapa em bitu en tetekelan ka’apa witu natas em barang rinuberala ni wewene i ti’i, nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.24Sa wona’na siesa tuama tumekel ampit si wewene i ti’i, wo sia tena’an eng kewur e roko’ ni wewene i ti’i, takar nisia si mamuali makari’irisen eng kaurean pitu nga endo, wo susur en tetekelan tinekelanna e mamuali makari’irisen kangkasi.25Sakawisa siesa wewene manga endo-endo eng keurena maro’umi tiisan, nyi’a i yi’i en tiisan en daa’ reiy’ witu nedo eng kewur e roko’na, ka’apa sakawisa sia maro’umi en tiisan lebe ure waki edo eng kewur e roko’na, takar eng keurean en tiisan e makari’irisen i ti’i si wewene i ti’i nyi’a mouw si tanu witu nendo-nendo eng kewur e roko’na, nyi’a i yi’i si makari’irisen. 26Susur en tetekelan tinekelanna, eng keurean nisia nu maro’umi en tiisan, e lewo’ sa reiy’ mouw i wee nisia tanu en tetekelan witu nedo eng kewur e roko’na wo susur em barang rinuberannala e mamuali makari’irisen masuat tanu eng kemakari’irsen eng kewur e roko’na. 27Susur tou si tumena’ wia em barang-barang i ti’i si mamuali makari’irisen, wo nisia si lewo’ sa reiy’ moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano, wo nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.28Ta’an sa wona’na si wewene i ti’i si lenasouw waki tiisanna, nisia si lewo’ sa reiy’ rumeken pitu nga endope’ kasi, nu reiy’ mouw i tu tare mouw sia minalenas. 29Witu nendo kauwalu nisia si lewo’ sa reiy’ medo se rua wara wukur ka’apa se rua oki’ ni wara pombo wo mali nyi’a wia si imam waki pepalen en Dasing Pinasungkulan. 30Imam si lewo’ sa reiy’ manginsempela siesa nga ipus tanume si tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus kasi tanume si tetule tinunu. Ampit en tuana si imam si simiwola pale’osan i wee sitou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, karengan en tiisanna e makari’irisen i ti’i.31Tuana mouw kouw lewo’ sa reiy’ lumiseiyi se tou Israel waki kemakari’irisenna, rio sea te’a mate witu eng kemakari’irisenna, sa sea memakari’irisenla en Dasing Lenas-Ku em bitu eng keuneran nea i ti’i.”32Ni’itu mouw nukum en tanume siesa tuama maro’umi tiisan ka’apa neiy i katoa’ e mani’na eng kimarenganla nisia makari’irisen, 33wo en tanume siesa wewene si makakewur e roko’ wo en tanume siesa nga touan, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, si maro’umi tiisan, wo en tanume si tuama timekel ampit si wewene makari’irisen.

Chapter 16

Nendo wangko’ Pale’osan

1Nu reiy’ mouw se rua oki’ ni Harun nu minate, e minamuali witu nedo nisea nu timawi mea witu en sinaru ni TUHAN, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa. 2E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “I lila’ mola wia si Harun, kaka’mu, rio sia te’a waya’an i te nedo megheghorem mea witu eng gorem en tampa kudus witu muri em peremel, mea witu en saruan em pepenet pale’osan em bitu natas en tabut rio te’a sia mate; karengan Niaku ku mapa’atola en tou witu linaak witu natas em pepenet pale’osan.3Teinti’i mouw eng kelelaa ni Harun megheghorem mea witu eng gorem en tampa kudus i ti’i, nyi’a i yi’i ampit maali siesa nga ipus sapi raghar sobor i wee en tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus domba raghar i wee en tetule tinunu. 4Nisia si lewo’ sa reiy’ makela kameja lenan eng kudus wo nisia si lewo’ sa reiy’ tumutuwla e mekeirangenna ampit en salana lenan wo nisia si lewo’ sa reiy’ make ne’ereten lenan wo kumulilitla reriker kokong e lenan; ni’itu mouw e labung kudus e lewo’ sa reiy’ pakenna, nu reiy’ mouw nisia nu minoas e nouwakna ampit en dano. 5Waki se umat Israel nisia si lewo’ sa reiy’ medomi se rua nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus domba raghar i wee en tetule tinunu.6Kamurian si Harun si lewo’ sa reiy’ manginsempela sapi raghar kaa laa mamuali tetule pare’i en dosa i wee nisia nuesa wo ampit en tuana nisia si simiwola pale’osan i wee nisia wo i wee se me’urangna. 7Nisia si lewo’ sa reiy’ medo se rua nga ipus membe’ raghar i ti’i wo tumampala nyi’a witu en sinaru ni TUHAN witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan,8wo lewo’ sa reiy’ kumoba’ witu se rua membe’ raghar i ti’i, e nesa koba’ i wee si TUHAN wo e nesa i wee si Azazel. 9O laa si Harun si lewo’ sa reiy’ manginsempela membe’ raghar si tinena’ eng koba’ i wee si TUHAN i ti’i wo sumiwo nyi’a tanume en tetule pare’i en dosa. 10Ta’an si membe’ raghar tinena’ eng koba’ i wee si Azazel si lewo’ sa reiy’ mouw i tampala matou-tou witu en sinaru ni TUHAN kaa laa mesesiwola pale’osan, laa o i wayame i wee si Azazel mea waki patar kaerisan.11Harun si lewo’ sa reiy’ manginsempela sapi raghar si laa mamuali tetule pare’i en dosa i wee nisia nuesa wo sumiwola pale’osan i wee nisia wo i wee se me’urangna; nisia si lewo’ sa reiy’ rumeret si sapi raghar i ti’i.12Wo nisia si lewo’ sa reiy’ medo em bewaa’an pinumpunan wuta em baana napi waki atas e mezbah witu en sinaru ni TUHAN, ma’an esa nga takur wuta e nukupan waki wewoun eng giniling i ka’ayo minarinte’na, laa o mali nyi’a ghumorem mea witu muri em peremel. 13Kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la e nukupan i ti’i witu natas e napi em bitu en sinaru ni TUHAN, i ka’ayo nawun e nukupan i ti’i timutuwla em pepenet pale’osan em bitu natas nukum ni Empung, rio sia te’a mate.14O laa nisia si lewo’ sa reiy’ medomi toyo’ waki raa’ ni sapi raghar i ti’i wo mi’ipikla nyi’a ampit en tetudu’na witu natas em pepenet pale’osan witu em beteng en saruan, wo witu en saruan em pepenet pale’osan i ti’i nisia si lewo’ sa reiy’ mi’ipikla toyo’ waki raa’ i ti’i ampit en tetudu’na maka pitu.15O laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumeret si domba raghar kaa laa mamuali tetule pare’i en dosa i wee se bangsa i ti’i wo mali en daa’na ghumorem mea waki muri em peremel, kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw siwonna ampit en daa’ i ti’i tanu en siniwona ampit en daa’ ni sapi raghar, nyi’a i yi’i nisia si lewo’ sa reiy’ mi’ipikla nyi’a witu natas em pepenet pale’osan wo witu en saruan em pepenet pale’osan i ti’i. 16Ampit en tuana nisia si simiwola pale’osan i wee en tampa kudus i ti’i karengan e reiy’ sa mina’asa eng kemakari’irisen ne tou Israel wo karengan e reiy’ sa mina’asa kaselokan nea, sapa i te tu’u kangkasi en dosa nea. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonna ampit en Dasing Pinasungkulan e minena-ena’ witu nelet nea witu eng keuneran e reiy’ sa mina’asa eng kemakari’irisen nea.17Siesa tou tu’u si reiy’ toro meiy witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, sa si Harun ghumorem kaa laa mesesiwola pale’osan witu en tampa kudus i ka’ayo sia rumou’mi, nu reiy’ mouw en simiwola pale’osan i wee nisia nuesa, i wee se me’urangna wo i wee se minapekasa jama’ah ne tou Israel. 18Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sia mea waki luar waki mezbah em bitu en sinaru ni TUHAN, wo sumiwola pale’osan i wee e mezbah i ti’i. Nisia si lewo’ sa reiy’ medomi toyo’ waki raa’ ni sapi raghar wo waki raa’ ni domba raghar i ti’i wo lumamurla nyi’a witu en sunge-sunge e mezbah esa nga kaledongna. 19Kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ mi’ipiki toyo’ waki raa’ i ti’i witu e mezbah i ti’i ampit en tetudu’na maka pitu wo lumenasla ma’an kumudusla nyi’a waki e reiy’ sa mina’asa eng kemakari’irisen ne tou Israel.20Nu simampetouw en simiwola pale’osan i wee en tampa kudus wo en Dasing Pinasungkulan ma’an e mezbah, nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela membe’ raghar si matou-toupe’ i ti’i, 21wo si Harun si lewo’ sa reiy’ rumeta’la e rua lawasna witu natas eng kokong ni membe’ raghar si matou-tou i ti’i wo maakula witu natas eng kokong ni membe’ i ti’i e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan ne tou Israel wo e reiy’ sa mina’asa e linangkoiy nea, sapa i te tu’u kangkasi en dosa nea; nisia si lewo’ sa reiy’ makitanggongla em baya nyi’a i ti’i mea witu natas eng kokong ni membe’ raghar i ti’i wo eng kamurian mayame nisia mea waki patar kaerisan ampit nieletan ni esa nga touan si kasa mouw timiro-tiro’ i wee ni’itu. 22Tuana mouw si membe’ raghar i ti’i si lewo’ sa reiy’ mater e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan ne Israel mea waki tana’ rese, wo si membe’ i ti’i si lewo’ sa reiy’ i wayala waki patar kaerisan.23Nu reiy’ mouw i tu Harun si lewo’ sa reiy’ ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan wo mangkulela e labung lenan, em pinakena eng katoroan nisia nu ghimorem mea witu eng gorem en tampa kudus wo si lewo’ sa reiy’ tumele’umi nyi’a maname. 24Nisia si lewo’ sa reiy’ moas e nouwakna ampit en dano witu e nesa tampa kudus wo makela e labungna nuesa, o laa nisia si lewo’ sa reiy’ rumo’umi wo manginsempela en tetule tinununa nuesa wo en tetule tinunu ne bangsa i ti’i; ampit en tuana nisia si simiwola pale’osan i wee nisia nuesa wo i wee se bangsa i ti’i.25Kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ tumunu em barewes en tetule pare’i en dosa witu natas e mezbah. 26Takar sitou si mayala si membe’ raghar i wee si Azazel i ti’i si lewo’ sa reiy’ moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nu reiy’ mouw i tu tare mouw toro ghumorem mea witu em pedasingan.27Sapi raghar wo si membe’ raghar tetule pare’i en dosa, en daa’na niali mouw ghimorem kaa laa mesesiwola pale’osan witu eng gorem en tampa kudus, e lewo’ sa reiy’ alin rumo’umi waki pedasingan, wo eng kuli’na, le’ona wo en te’ina e lewo’ sa reiy’ tunun ma’apu. 28Seiy si timunu em baya nyi’a i ti’i, si lewo’ sa reiy’ moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nu reiy’ mouw i tu tare mouw toro ghumorem mea witu em pedasingan.29Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan kaa laa eng keure-urena i wee nikouw, nyi’a i yi’i witu en sumedot kapitu, witu en tanggal kamapulu’ sumedot ni’itu kouw lewo’ sa reiy’ kumumengla en tou ampit e moso wo te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen, le’os se tou Israel tulen ka’apa tu’u se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keunerannu. 30Karengan witu nendo ni’itu e lewo’ sa reiy’ siwoala pale’osan i wee nikoo kaa laa melelenasla nikouw. Nikouw kouw laa lenaseni waki e reiy’ sa mina’asa en dosamu witu en sinaru ni TUHAN. 31Nendo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mamuali sabat, nendo paasengan wuta, i wee nikoo wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumumengla en tou ampit e moso. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena.32Wo em pale’osan e lewo’ sa reiy’ siwon ni imam si ni’isu’ mola wo si pinopo mola kaa laa kumulu en jabatan imam sumawelela si ama’na; nisia si lewo’ sa reiy’ makela e labung lenan, nyi’a i yi’i e labung kudus. 33Nisia si lewo’ sa reiy’ sumiwola pale’osan i wee en tampa kasa kudus, i wee en Dasing Pinasungkulan wo i wee e mezbah, o kangkasi em baya ne imam wo i wee se minapekasa bangsa i ti’i, nyi’a i yi’i se jema’ah i ti’i.34Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo, rio mekasala esa nge te’un siwoala pale’osan i wee se tou Israel karengan e reiy’ sa mina’asa en dosa nea.” Takar si Harun si timuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Pasal 17

Tampa pareretan wo manginsempela en tetule

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“sumusuiy mouw wia si Harun wo wia se oki-oki’na wo wia se minapekasa tou Israel, wo i lila’la wia nisea: Nyi’i mouw e nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN: 3Susur tou waki se kaum Israel si rimeret sapi ka’apa domba ka’apa membe’ witu eng gorem em pedasingan ka’apa witu luarna, 4ta’an si reiy’ minali nyi’a mea witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, kaa laa i pesesempela tanume en sesempe wia si TUHAN witu en saruan en Dasing Lenas ni TUHAN, eng kapualitan i ti’i e lewo’ sa reiy’ i rekenla wia sitou i ti’i tanume e nutang raa’, karengan nisia si timoa’ mola raa’, wo sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki keuneran ne bangsana.5Maksutna rio se tou Israel se maali en tetule rineret nea, eng kenaramen i pasempe neala waki patar, wia si TUHAN waki pepalen en Dasing Pinasungkulan ampit sumarakanla nyi’a wia si imam, kaa laa i pesesempela wia si TUHAN tanume en tetule kelawiran. 6Imam si lewo’ sa reiy’ sumereuwla en daa’na witu e mezbah ni TUHAN witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan wo tumunu em barewesna mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN.7Te’a mouw sea manginsempela kasi en tetule nea wia se jin-jin, karengan masempe se jin-jin i ti’i nyi’a mouw en sa’amek. Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan i wee eng keure-urena i wee nisea see’ o see’.8Wo e lewo’ sa reiy’ mouw i lila’mula wia nisea: Susur tou waki se kaum Israel ka’apa waki se tou wo’oseiy se maena’ waki keuneran nea, si sumempela en tetule tinunu ka’apa en tetule rineret, 9ta’an si reiy’ minali nyi’a mea waki pepalen en Dasing Pinasungkulan rio i sempela wia si TUHAN, takar sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne tou-tou esa nge bangsana.”

Palouw en tanume mekaan raa’ ka’apa em bangke

10“Susur tou waki se bangsa Israel wo waki se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keuneran nea, se mekaan raa’ sapa i te tu’u kangkasi Niaku nuesa ku laa sumu’usuk nisia wo rume’imi nisia waki keuneran ne bangsana. 11Karengan e nyawa ne makhluk em bitu eng gorem en daa’na wo Niaku ku minee mola en daa’ i ti’i wia nikoo witu natas e mezbah kaa laa sumiwola pale’osan i wee e nyawamu, karengan en daa’ e masiwola pale’osan ampit em pinaeletan e nyawa.12Ni’itu mouw eng karenganna Niaku ku minee nuwu’ wia se tou Israel: Siesa tou tu’u witu neletmu te’a mouw mekekaan raa’. Tuanakan kangkasi sitou wo’oseiy si maena’ witu eng keunerannu si reiy’ toro kumaan raa’. 13Susur tou waki se tou Israel wo waki se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keunerannu, se simikop witu em pengasuan siesa nga ipus tekapen ka’apa wara si toro kaanen, si lewo’ sa reiy’ mouw tumoa’la en daa’na, laa o tumawunla nyi’a ampit en tana’.14Karengan en daa’ ni’itu mouw e nyawa ne reiy’ sa mina’asa makhluk. Karengan e ni’itu Niaku ku minuwu’ mola wia se tou Israel: En daa’ ne makhluk sapa tu’u te’a mouw pekekaanen niouw, karengan en daa’ ni’itu mouw e nyawa ne reiy’ sa mina’asa makhluk: susur tou si kumaan nyi’a si lewo’ sa reiy’ mouw re’ini.15Wo susur tou si kumaan em bangke ka’apa en tele’u kinaanan ni tekapen lela’, le’os sia tou Israel tulen ka’apa tu’u tou wo’oseiy, si lewo’ sa reiy’ mouw moas e labungna, moas e nouwakna ampit en dano wo nisia si minamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem, tare mouw sia malenas. 16Ta’an sa wona’na sia reiy’ moas e labungna wo reiy’ moas e nouwakna, nisia si laa tumanggong eng kaselokanna nuesa.”

Chapter 18

2

Kudusna eng kinawengan

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2 “Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: Niaku mouw si TUHAN, Empungmu. 3Te’a mouw kouw masiwo tanu em pasiwon ne tou waki tana’ Mesir, waki wisa nikouw nu maena’ eng ketareanna; o kangkasi te’a mouw kouw masiwo tanu em pasiwon ne tou waki tana’ Kana’an, mea wisa Niaku minali nikouw; te’a mouw kouw tumou kumi’it eng kenaramen nea.4Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumuanala natorang-Ku wo lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu eng katataapang-Ku ampit tumou kumi’it em baya nyi’a i ti’i; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu. 5Eng kaulitna nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu eng katataapang-Ku wo natorang-Ku. Sitou matuanala nyi’a, si laa tumou karengan e nyi’a; Niaku mouw si TUHAN.6Seiy tu’u witu neletmu te’a mouw metetawila siesa kalona kasa reten kaa laa ma’ongka’la e mekeirangenna; Niaku mouw si TUHAN. 7Te’a mouw koo ma’ongkala e mekeirangen ni ka’awu ni ama’mu, karengan nisia si hak ni ama’mu; nisia si ina’mu, ni’itu mouw te’a mouw ma’ongka’la e mekeirangenna. 8Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni esa ka’awu ni ama’mu, karengan nisia si hak ni ama’mu.9Tanume e mekeirangen ni patuarimu wewene, oki’ ni ama’mu ka’apa oki’ ni ina’mu, le’os si minatou witu em bale ni ama’mu ka’apa tu’u si minatou waki luar, te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangenna. 10En tanume e mekeirangen ni oki’ wewene waki sioki’mu tuama ka’apa oki’mu wewene, te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangenna, karengan ampit en tuana koo simeringla se see’mu. 11En tanume e mekeirangen ni oki’ wewene waki siesa ka’awu ni ama’mu, si minatou witu si ama’mu nuesa, te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangenna, karengan nisia si patuarimu wewene.12Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni patuari wewene ni ama’mu, karengan nisia si karia ni ama’mu. 13 13Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni patuari wewene ni ina’mu, karengan nisia si karia ni ina’mu. 14Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni ka’awu ni patuari tuama ni ama’mu, te’a mouw koo mereretenla si ka’awuna, karengan nisia si ka’awu ni patuari ni ama’mu.15Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni manuangmu wewene, karengan nisia si ka’awu ni oki’mu tuama, takar te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangenna. 16Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni ka’awu ni patuarimu tuama, karengan ni’itu eng hak ni patuarimu tuama.17Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni esa wewene wo ni oki’na wewene. Te’a mouw koo ma’edo sioki’ wewene waki sioki’na tuama ka’apa waki sioki’na wewene kaa laa mo’ongka’la e mekeirangenna, karengan nisea nyi’a mouw se kariamu; ni’itu mouw em pasiwo-siwon sa’amek. 18Te’a mouw koo ma’edo siesa wewene tanume si ghula ni kaka’na kaa laa ma’ongka’la e mekeirangenna witu esa nga weka ni kaka’na eng keurean si kaka’na i ti’i matou-toupe’.19Te’a mouw koo mereretenla siesa wewene witu e nedo kewur roko’na e minakari’irisela kaa laa ma’ongka’la e mekeirangenna. 20Wo te’a mouw koo maesala nouwak ampit si ka’awu ni kasuatmu, i ka’ayo koo mamuali makari’irisen ampit nisia.21Te’a mouw koo sumarakanla siesa waki se oki-oki’mu kaa laa i pesesempela wia si Molokh, rio te’a koo lumangkoiy eng kakudusan e ngaran ni Empungmu; Niaku mouw si TUHAN.22Te’a mouw koo tumekel ampit si tuama eng kenaramen ni tou maesala nouwak ampit si wewene, karengan ni’itu e nesa kawu’ulan. 23Te’a mouw koo makio’an ampit se tekapen sapa i te tu’u, i ka’ayo koo mamuali makari’irisen ampit se tekapen i ti’i. Siesa wewene te’a mouw mereredeiy witu en saruan ni esa nga ipus tekapen kaa laa mekekio’an, karengan ni’itu e nesa pasiwo-siwon wu’ul.24Te’a mouw koo mapari’irisla en toumu ampit em baya nyi’a i ti’i, karengan ampit em baya nyi’a i ti’i se bangsa-bangsa se laa-Ku pesesere’mi waki reriormu se minamuali mouw makari’irisen. 25Em banua i ti’i e minamuali mouw makari’irisen wo Niaku ku simuli’ mola eng kaselokanna wia nisia, i ka’ayo em banua i ti’i eng kimero’la se pendudukna.26Ta’an nikouw i yi’i kouw lewo’ sa reiy’ mouw mena-ena’ tumiboiy witu eng katataapang-Ku wo natorang-Ku wo te’a matuanala wo’o sapa tu’u waki e reiy’ sa mina’asa kawu’ulan i ti’i, le’os se tou Israel tulen ka’apa tu’u se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keunerannu, 27– karengan e reiy’ sa mina’asa kawu’ulan i ti’i en tinuana mola ne menaang em banua nu reiy’pe’ nikouw, i ka’ayo em banua i ti’i e minamuali mouw makari’irisen – 28rio kouw te’a i kero’la ni wanua i ti’i, sakawisa kouw memakari’irisenla nyi’a, tanu neiy mouw i kero’nala se bangsa nu reiy’pe’ nikouw.29Karengan susur tou si matuanala e wo’o sapa tu’u waki e reiy’ sa mina’asa kawu’ulan i ti’i, sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki keuneran ne bangsana. 30Ampit en tuana nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mena-ena’ tumiboiy witu eng kalewo’ sa reiy’annu witu Niaku, wo te’a kouw metetuanami wo’o sapa waki kenaramen e wu’ul i ti’i, en tinuanala nu reiy’pe’ nikouw, wo te’a mouw kouw mapari’irisela en toumu ampit em baya nyi’a i ti’i; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”

Chapter 19

Kudusna em patou-touan

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sumusuiy mouw wia se pakasa’an jema’ah Israel wo i lila’la wia nisea: Kudusouw kouw, karengan Niaku, TUHAN, Empungmu, kudus. 3Susur tou witu nelet miouw si lewo’ sa reiy’ mouw masighi’la si ina’na wo si ama’na wo malar e nendo-nendo sabat-Ku; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu. 4Te’a mouw kouw melelenge witu em paepungen-paepungen wo te’a mouw koo mesesiwo i wee nikoo si dewa tinoa’; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.5Sakawisa kouw manginsempela en tetule kelawiran wia si TUHAN, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumanginsempela nyi’a tuana, i ka’ayo si TUHAN si mepa’arla nikouw. 6Wo e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kaanen witu nendo minanginsempela nyi’a ka’apa toro kangkasi witu nendo kawo’odoanna, ta’an sapa en timele’u i ka’ayo nendo katelu e lewo’ sa reiy’ mouw tunun ma’apu. 7Sa wona’na kaanen kangkasi witu nendo katelu, takar ni’itu minamuali e nesa e ri’iris wo si TUHAN si reiy’ mepa’arla sitou i ti’i. 8Seiy si kumaan nyi’a, si laa tumanggong eng kaselokanna nuesa, karengan nisia si limangkoiy mouw eng kakudusan en sesempe kudus em bia si TUHAN. E nyawa ni tou i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne tou-tou esa nge bangsana.9Witu nedo nikouw nu mupu’ em bua’na en tana’mu, te’a mouw koo sumampur em penguma’annu ma’apu-apula i ka’ayo witu li’ilikna, wo te’a mouw koo mepepuruti sapa en timele’u waki peupu’annu. 10O kangkasi en tele’u-tele’u em bu’ana nanggormu te’a mouw petetipu’unnu i wee eng karuana wo em bu’ana mangalelenta’ waki uma anggormu te’a mouw pepepurutennu, ta’an em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ i tele’umula i wee se tou lengeiy wo i wee se tou wo’oseiy; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.11Te’a mouw kouw mererongkit, te’a mouw kouw tumowo, wo te’a mouw kouw matowo siesa wia si kasuatna. 12Te’a mouw kouw matiwa’ en towo karengan e ngaran-Ku, rio koo te’a lumangkoiy eng kakudusan e ngaran ni Empungmu; Niaku mouw si TUHAN.13Te’a mouw koo mepeperas si kasuatmu en tou wo te’a mouw koo mekekaat; te’a mouw petetaangennu en tetoro ni esa tou memema’ayang esa nga endoan i ka’ayo nendo kawo’odoanna. 14Te’a mouw koo kumutokla sitou lunteng wo witu e rerior ni tou rapa te’a mouw koo mewewee watu kasu’usu’an, ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ meide’la si Empungmu; Niaku mouw si TUHAN.15Te’a mouw koo sumiwo em biles witu em paadilan; te’a mouw koo merapit se tou lengeiy ampit e reiy’ kewaarna wo te’a mouw koo ka’ruiyan ne tou-tou wangko’, ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ madilela se tou kasuatmu ampit eng kaulitan. 16Te’a mouw koo mea o meiy maabarla en sero’ witu nelet ne tou-tou esa nge bangsamu; te’a mouw koo me’iwet em patou-touan ni kasuatmu en tou; Niaku mouw si TUHAN.17Te’a mouw koo mereri’iris si patuarimu witu eng gorem e natemu, ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ makaredeiy tumogor sitou kasuatmu wo te’a mouw koo mapa’eiy en dosa witu en toumu karengan nisia. 18Te’a mouw koo make’i en sesuli’, wo te’a mouw mawee dendam wia se tou-tou esa nge bangsamu, ta’an i te i koupusola si kasuatmu en tou tanukan en toumu nuesa; Niaku mouw si TUHAN.19Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu eng katataapang-Ku. Te’a mouw i pekekawengla se rua nga ghioan papiaran wo te’a mouw pewewu’uwuran em penguma’annu ampit e rua nga ghioan tetanemen, wo te’a mouw mepepake e labung siniwo waki rua nga ghioan bahan.20Sakawisa siesa tuama maesala nouwak ampit siesa wewene, nyi’a i yi’i siesa ata wewene si witu em bawa’ eng kuwasa ni tuama walina, ta’an si reiy’pe’ ma’an mekasa tinubuus wo si reiy’ kangkasi wineean en surat kowa’ merdeka, takar em pasiwo-siwon i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw ukumen; ta’an te’a mouw sea nu rua se ukumen paten, karengan si wewene i ti’i si reiy’pe’ minerdekala. 21Tuama i ti’i si lewo’ sa reiy’ mali en tetubuus en selokna wia si TUHAN witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, nyi’a i yi’i siesa nga ipus domba raghar tanume si tetule tetubuus en selok. 22Imam si lewo’ sa reiy’ sumiwola pale’osan i wee sitou i ti’i ampit si domba raghar tetule tetubuus en selok witu en sinaru ni TUHAN, karengan en dosa siniwona mola, i ka’ayo sia maka’atomi ampungan waki dosana i ti’i.23Sakawisa kouw ghimoremome witu em banua i ti’i wo tumanem minegheghioan akana em bu’a-wu’ana, te’a mouw koo metetipu’ em bu’ana eng keurean telu nge te’un wo te’a mekekaan nyi’a. 24Ta’an witu en te’un kaepat e lewo’ sa reiy’ mouw e reiy’ sa mina’asa wu’ana e mamuali sesempe kudus tanume e lelo’or-lelo’or i wee si TUHAN. 25Tare mouw witu en te’un kalima nikouw kouw toro kumaan em bu’ana, rio em bua’na e nawesan i wee nikoo; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.26Te’a mouw koo mekekaan e wo’o sapa en daa’na em bitupe’. Te’a mouw koo matuanala en tebo ka’apa e wenti’. 27 27Te’a mouw kouw mesesukur li’ilik em bu’uk eng kokongmu wo te’a mouw koo meteterila li’ilik en sokommu. 28Te’a mouw koo meghegha’arotla nouwakmu karengan sitou minate wo te’a mouw koo megheghoritla kowa’-kowa’ witu eng kuli’mu; Niaku mouw si TUHAN.29Te’a mouw koo meteteri eng kalenasan ni oki’mu wewene ampit sumiwola nisia wewene sa’amek, rio em banua i ti’i te’a matuanala em pesa’amekan, i ka’ayo em banua i ti’i wuta ampit em pasiwo-siwon sa’amek. 30Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ malar e nendo-nendo sabat-Ku wo masighi’la en tampa kudus-Ku; Niaku mouw si TUHAN.31Te’a mouw kouw melelenge wia si imukur ni minate ka’apa witu e roh-roh memementi’; te’a mouw kouw mesesero nisea wo ampit en tuana e mamuali makari’irisen karengan nisea; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.32Nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumo’or rumedeiy witu en sinaru ne tou puti’ mouw em bu’uk wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ mee sighi’ wia sitou lebe tu’a wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ meide’la si Empungmu; Niaku mouw si TUHAN.33Sakawisa siesa tou wo’oseiy mena’ wia nikoo waki wanuamu, te’a mouw koo melelotoiy nisia. 34Sitou wo’oseiy si minena’ wia nikoo si lewo’ sa reiy’ masuat i wee nikoo tanu sitou Israel tulen waki eletmu, I koupusola sia tanu en toumu nuesa, karengan nikouw kangkasi kouw tou wo’oseiy eng ketareanna waki tana’ Mesir; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.35Te’a mouw kouw sumiwo em biles witu em paadilan, en tanume nukuran, tetimbangan wo en sukatan. 36Neraca e nulit, watu timbangan e nulit, efa e nulit wo eng hin e nulit e lewo’ sa reiy’ mouw paken niouw; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu si minali nikouw rimo’umii waki tana’ Mesir. 37Tuana mouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku wo e reiy’ sa mina’asa natorang-Ku ma’an matuanala em baya nyi’a i ti’i; Niaku mouw si TUHAN.”

Chapter 20

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumila’ wia se tou Israel: Susur tou, le’os waki elet ne tou Israel ka’apa tu’u waki elet ne tou wo’oseiy se maena’ witu eng keuneran ne tou Israel, si simarakan siesa waki se oki-oki’na wia si Molokh, tantu mouw nisia si ukumen paten, nyi’a i yi’i se rakyat em banua se lewo’ sa reiy’ mitirla nisia ampit em batu.3Niaku nuesa ku laa sumu’usuk sitou i ti’i wo laa rume’imi nisia waki keuneran ne bangsana, karengan nisia si simarakan siesa waki se oki-oki’na wia si Molokh, ampit e maksut mereri’irisla en tampa kudus-Ku wo lumangkoiy eng kakudusan e ngaran-Ku kudus. 4Ta’an sa wona’na se rakyat em banua se menet em beren witu sitou i ti’i, katoroan nisia si simarakan siesa waki se oki-oki’na wia si Molokh, wo reiy’ mukum nisia paten, 5takar Niaku nuesa si laa sumu’usuk sitou i ti’i ma’an se kaumna wo laa rume’imi nisia waki keuneran ne bangsana wo em baya ne tou se neiy i kaki’it minesa’amek kimi’itla nisia, nyi’a i yi’i minesa’amek ampit masempe si Molokh.6Tou si limenge wia si imukur ne minate ka’apa wia e roh-roh mementi’, nyi’a i yi’i si minesa’amek ampit minueiy wia nisea, Niaku nuesa si laa sumu’usuk sitou i ti’i wo rume’imi nisia waki keuneran ne bangsana. 7Takar nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumudusla en toumu, wo kudusouw kouw, karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.8Tuana mouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu eng katataapang-Ku wo matuanala nyi’a; Niaku mouw si TUHAN si kimudusla nikouw. 9Sakawisa wawean siesa nga touan si kimutokla si ama’na ka’apa si ina’na, tantu mouw nisia si ukumen paten; nisia si kimutokola si ama’na ka’apa si ina’na, takar en daa’na en timorola nisia nuesa.10Sa siesa tuama si minesa’amek ampit si ka’awu ne tou walina, nyi’a i yi’i si minesa’amek ampit si ka’awu ni kasuatna en tou, tantu mouw nisea nu rua se ukumen paten, le’os si tuama ka’apa tu’u si wewene se minesa’amek i ti’i. 11Sa siesa tuama tumekel ampit siesa ka’awu ni ama’na, ni’itu mouw nisia si limangkoiy eng hak ni ama’na, tantu mouw nisea nu rua se ukumen paten, wo en daa’ nea en timoro nisea nuesa. 12Sa siesa tuama tumekel ampit si manuangna wewene, tantu mouw nisea nu rua se ukumen paten; nisea se simiwo mola e nesa pasiwo-siwon wu’ul, takar en daa’ nea en timoro nisea nuesa.13Sa siesa tuama tumekel ampit si tuama eng kenaramen ne tou maesala nouwak ampit si wewene, ni’itu mouw nisea nu rua se simiwola eng kawu’ulan, tantu mouw nisea se ukumen paten wo en daa’ nea en timoro nisea nuesa. 14Sa siesa tuama medo siesa wewene wo si ina’na, ni’itu e nesa pasiwo-siwon sa’amek; nisia wo se rua wewene i ti’i se lewo’ sa reiy’ tunun, rio te’a wawean em pasiwo-siwon sa’amek witu eng keuneran niouw.15Sa siesa tuama makio’an ampit siesa nga ipus tekapen, tantu mouw nisia si ukumen paten, wo si tekapen i ti’i tu’u si lewo’ sa reiy’ wunu’un niouw kangkasi. 16Sa siesa wewene tumawila si tekapen sapa tu’u kaa laa makio’an, e lewo’ sa reiy’ mouw wunu’unnu si wewene wo si tekapen i ti’i; nisea se tantu mouw ukumen paten wo en daa’ nea en timoro nisea nuesa.17Sa siesa tuama medo si patuarina wewene, oki’ ni ama’na ka’apa oki’ ni ina’na, wo sea maesala nouwak, takar e ni’itu e nesa pasiwo-siwon pales, wo nisea se lewo’ sa reiy’ re’inla witu en saruan ne tou-tou esa nge bangsana; sitou i ti’i si minongka’ mola e mekeirangen ni patuarina wewene, takar nisia si lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokanna nuesa. 18Sa siesa tuama tumekel ampit siesa wewene si makakewur roko’, ni’itu mouw nisia si minongka’la e mekeirangen ni wewene i ti’i wo minuka’ em pepenet en tiisanna kasuatan si wewene i ti’i tu’u si minayala em pepenet en tiisan en daa’na i ti’i niongka’la, nisea nu rua se lewo’ sa reiy’ re’ini waki keuneran ne bangsana.19Te’a mouw koo ma’ongka’la e mekeirangen ni patuari wewene ni ina’mu ka’apa patuari wewene ni ama’mu, karengan e mekeirangen ni esa kariana nuesa mouw em binuka’, wo nisea se lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokan nea nuesa. 20Sa siesa tuama tumekel ampit si ka’awu ni patuari ni ama’na, ni’itu mouw nisia si limangkoiy eng hak ni patuari ni ama’na. nisea se minapa’eiy en dosa witu en touna, wo nisea se laa mate ampit e reiy’ mina’anak. 21Sa siesa tuama medo si ka’awu ni patuarina, ni’itu e nesa kakewuran, karengan nisia si limangkoiy eng hak ni patuarina tuama, wo nisea se reiy’ laa maanak.22Tuana mouw nikouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku wo e reiy’ sa mina’asa natorang-Ku ma’an matuanala em baya nyi’a i ti’i, rio kouw te’a i kero’la ni wanua mea wisa Niaku mali nikouw kaa laa mena’ maname. 23Te’a mouw kouw kumi’it eng kenaramen ne bangsa se laa-Ku i sere’ waki reriormu: karengan em baya nyi’a i ti’i en tinuana nea mola, i ka’ayo Niaku ku senso’ maloo’ola nisea.24Ta’an wia nikoo Niaku ku minee mola nuwu’: Nikouw mouw si laa rumuberla en tana’ nea wo Niaku mouw si laa meela nyi’a wia nikoo mamuali kapunya’annu, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo rina’na; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu,si tima’atasi nikouw waki se bangsa-bangsa walina. 25Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ memange’ani se tekapen toro kaanen waki se reiy’ toro kaanen, wo se wara-wara reiy’ toro kaanen waki se toro kaanen, rio te’a kouw mesesiwo en toumu mari’iris karengan se tekapen maka ne’a epat wo se wara-wara wo ne reiy’ sa mina’asa se maanap wia en saruan em bumi, se neiy-Ku mouw i ta’atasla rio reiy’ toro kaanen niouwla.26Kudusouw kouw i wee-Niaku, karengan Niaku i yi’i, si TUHAN, kudus wo Niaku si tima’atasomi nikouw waki se bangsa-bangsa walina, rio kouw mamuali kapunya’ang-Ku.27Sakawisa siesa tuama ka’apa wewene selaran ni imukur ni minate ka’apa e roh mementi’, tantu mouw nisea se ukumen paten, nyi’a i yi’i nisea se lewo’ sa reiy’ pitiren ampit em batu wo en daa’ nea en timoro nisea nuesa.”

Chapter 21

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “Sumusuiy mouw wia em baya ne imam, oki-oki’ ni Harun, wo i lila’la wia nisea: Siesa imam si te’a mouw mereri’irisla en tou ampit sitou minate witu nelet ne tou-tou esa nge bangsana, 2ta’an i te sa si minate i ti’i nyi’a mouw si patuari kasa kareten, nyi’a i yi’i: ina’na, ama’na, oki-oki’na tuama ka’apa wewene patuarina tuama, 3patuarina wewene, si reraape’ wo si kerut wia nisia karengan si reiy’pe’ makapunya ka’awu, ampit nisea i ti’i toro mouw sia mapari’irisela en tou.4En tanula si tu’atuama te’a mouw sia rumi’irisla en tou witu nelet ne tou-tou esa nge bangsana wo ampit en tuana si limangkoiy eng kakudusanna. 5Te’a mouw sea merero’opong esa nga weteng eng kokongna, wo te’a mouw sea mesesukur e li’ilik en sokomna, wo te’a mouw sea megheghoritla eng kuli’ nouwakna. 6Nisea i ti’i se lewo’ sa reiy’ kudus i wee si Empungna wo te’a mouw sea lumangkoiy eng kakudusan e ngaran ni Empungna, karengan nisea mouw se minanginempela e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian ni TUHAN, kekaanen ni Empung nea, wo karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw sea kudus.7Te’a mouw sea medo siesa wewene sa’amek ka’apa si wewene teri mouw eng kalenasanna ka’apa siesa wewene tina’atasola ni ka’awuna, karengan e nemam i ti’i eng kudus i wee si Empungna. 8Wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mapokeiyla nisia kudus, karengan nisia mouw si minanginsempela eng kekaanen ni Empungmu. Nisia si lewo’ sa reiy’ kudus i wee nikoo, karengan Niaku, TUHAN, si kimudusla nikouw nyi’a mouw si kudus. 9Sakawisa sioki’ wewene ni esa imam minayala eng kaormatanna langkoiyen ampit en suma’amek, takar nisia si limangkoiy eng kakudusan ni ama’na, wo nisia si lewo’ sa reiy’ tunun ampit e napi.10Imam si kasa sela witu nelet ne patuari-patuarina, si ni’isu’la ampit timoa’la e lana ne’isu’ witu natas eng kokongna wo si pinopola ampit minakela wia nisia e reiy’ sa mina’asa labung kudus, te’a mouw mewewayala em bu’ukna mineroiy wo te’a mouw sia kumurensang e labungna. 11Te’a mouw sia tawi wia em baya ne mayat, awes tare te’a mouw sia rumi’irisla en tou ampit e mayat ni ama’na ka’apa ina’na. 12Te’a mouw sia merero’umi waki tampa kudus, rio te’a langkoiyenna eng kakudusan en tampa kudus ni Empungna, karengan e lana ne’isu’ ni Empungna, e minapaloo’ola kaa nisia si neiy mouw i wuntulela, em bitu natas eng kokongna; Niaku mouw si TUHAN.13Nisia si lewo’ sa reiy’ medo siesa wewene si reraape’. 14Siesa balu ka’apa wewene tina’atasola ka’apa si tineri eng kalenasanna ka’apa si wewene sa’amek, te’a mouw pa’edon, ta’an i te e lewo’ sa reiy’ siesa reraa’ waki elet ne tou-tou esa nge bangsana, 15rio te’a sia lumangkoiy eng kakudusan ne see’na witu nelet ne tou-tou esa nge bangsana, karengan Niaku mouw si TUHAN, si kimudusla nisia.”16TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 17“I lila’ mola wia si Harun, teinti’i: Susur tou waki elet ne see’mu see’ o see’ si walangan e nouwakna, te’a mouw meiy metetawi kaa laa mesesempela eng kekaanen ni Empungna,18karengan susur tou si walangan e nouwakna si reiy’ toro meiy tumawi: tou rapa, tou pekol, sitou walangan eng giona, sitou taleus labot em betengna, 19sitou repu’ e ne’ana ka’apa lawasna, 20sitou toba’an ka’apa sitou kubut nouwakna ka’apa si rapa em berenna, sitou sela’auwen ka’apa kudisen ka’apa si teri en tata’na. 21Susur tou waki see’ ni imam Harun, si walangan e nouwakna te’a mouw ma’eiy kaa laa mesesempela e reiy’ sa mina’asa tetule napi-apian ni TUHAN; karengan e nouwakna em balangan te’a mouw sia ma’eiy metetawi kaa laa mesesempela eng kekaanen ni Empungna.22En tanume eng kekaanen ni Empungna, le’os e sesempe-sesempe kasa kudus ka’apa tu’u en sesempe kudus en toro kaanenna. 23Ta’an i te te’a mouw sia ma’eiy i ka’ayo mea waki peremel wo te’a mouw sia ma’eiy waki mezbah, karengan nouwakna em balangan, rio te’a langkoiyenna eng kakudusan e minapekasa en tampa kudus-Ku, karengan Niaku mouw si TUHAN, si kimudusla nisea.” 24Tuana mouw si Musa nu mina’ayola e nuwu’ i ti’i wia si Harun ma’an se oki-oki’na wo wia em baya ne tou Israel.

Chapter 22

1TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: 2“I lila’ mola wia si Harun wo se oki-oki’na, rio sea maato-ato witu en sesempe-sesempe kudus eng kinudusla ne tou Israel i wee-Niaku, rio te’a sea lumangkoiy eng kakudusan e ngaran-Ku kudus; Niaku mouw si TUHAN. 3I lila’ mola wia nisea: Susur tou witu nelet miouw see’ o see’, nyi’a i yi’i waki elet ne reiy’ sa mina’asa see’mu se mineiy tumawi witu en sesempe-sesempe kudus eng kinudusla ne tou Israel i wee si TUHAN, kasuatan nisia si witu eng ka’ada’an makari’irisen, takar sitou i ti’i si laa re’ini waki sinaru-Ku; Niaku mouw si TUHAN.4Siesa nga touan waki see’ ni Harun si rara’an lepra ka’apa si maro’umi tiisan, te’a mouw mekekaan en sesempe-sesempe kudus, nu reiy’pe’ nisia minalenas; wo sitou timena’ wia e wo’o sapa e makari’irisen karengan sitou minate ka’apa sitou neiy i katoa’ e mani’na 5ka’apa sitou timena’ wia siesa nga ipus tekapen maanap si rimi’irisla nisia ka’apa wia si meta’esa’an tou si rimi’irisla nisia, ampit eng kari’irisan sapa i te tu’u nisia si mamuali makari’irisen, 6sitou timena wia en tuana i ti’i si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem wo te’a mouw sia mekekaani waki sesempe-sesempe kudus, nu reiy’pe’ sia nu moas e nouwakna ampit en dano.7Nu reiy’ mouw siendo nu timenem, tare mouw sia mamuali lenas wo nu reiy’ mouw i tu toro mouw sia kumaani waki sesempe-sesempe kudus i ti’i, karengan e ni’itu mouw e minamuali kekaanenna. 8Te’a mouw sia mekekaan em bangke ka’apa en tele’u ni tekapen lela’, rio te’a sia mamuali makari’irisen karengan e nyi’a; Niaku mouw si TUHAN. 9Wo nisea se lewo’ sa reiy minena-ena’ tumiboiy witu eng kalewo’sareiy’anna witu Niaku, rio witu eng kapualitan i ti’i te’a sea mapa’eiy en dosa witu en touna wo mate karengan e nyi’a, karengan nisea se limangkoiy eng kakudusan eng kalewo’sareiy’an i ti’i; Niaku mouw si TUHAN, si kimudusla nisea.10Susur se tou karengan te’a mouw mekekaan en sesempe kudus; tuanakan kangkasi si limepu maena’ wia si imam ka’apa tu’u sitou mengengedo tetoro. 11Ta’an sakawisa siesa nga touan tinelesouw ni imam ampit e loitna si minamuali ata tinelesna, takar sitou i ti’i si toro kumi’it kumaan nyi’a, tuanakan kangkasi se minatou witu em balena.12Sakawisa sioki’ wewene ni imam makaka’awula sitou karengan, te’a mouw sia mekekaani en sesempe wuntul waki sesempe-sesempe kudus. 13Ta’an sakawisa si wewene i ti’i mamuali balu ka’apa si tina’atasla, wo sia reiy’ makaoki’, wo si minarengouw waki wale ni ama’na tanu nedo nisia nu reraape’, takar nisia si toro kumaan waki kekaanen ni ama’na; ta’an susur tou karengan te’a mouw mekekaan nyi’a.14Sakawisa siesa nga touan ampit e reiy’ tinu’utu’ kimaan en sesempe kudus, nisia si lewo’ sa reiy’ mee en sesawelna wia si imam ampit mawes esa nga palima. 15Te’a mouw witu si imam lumangkoiy eng kakudusan en sesempe-sesempe kudus ne tou Israel e neiy i wuntulela i wee si TUHAN, 16karengan ampit en tuana nisea se minapa’eiy wia se tou Israel eng kaselokan e lewo’ sa reiy’ tubuusen, sakawisa sea kumaan en sesempe-sesempe kudus nea, karengan Niaku mouw si TUHAN, si kimudusla nisea.”17TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: 18“Sumusuiy mouw wia si Harun ma’an se oki-oki’na wo wia em baya ne tou Israel wo i lila’la wia nisea: Seiy i te tu’u waki se umat Israel wo waki se tou wo’oseiy witu nelet ne tou Israel si minanginsempela en sesempena, le’os en tanula e nesa sesempe nazar ka’apa tu’u en tanula e nesa sesempe kepa’a-pa’aran, e laa i pesesempe neala wia si TUHAN tanume en sesempe tinunu, 19takar rio si TUHAN si mepa’arla nikouw, e lewo’ sa reiy’ mouw en sesempe i ti’i e reiy’ sisering waki si sapi raghar, domba ka’apa membe’.20E reiy’ sa mina’asa wawean walang e nouwakna te’a mouw i pesesempe miouwla, karengan ampit e ni’itu TUHAN si reiy’ mepa’arla nikouw. 21O kangkasi sakawisa siesa nga touan sumempela wia si TUHAN en tetule kelawiran tanume wewear e nazar wuntul ka’apa tanume en tetule kepa’a-pa’aran waki si sapi ka’apa membe’ domba, takar en tetule i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw e reiy’ sisering, rio si TUHAN si mepa’arla nisia, te’a mouw e nouwakna wawean walang oki’ i te tu’u.22Tekapen si rapa ka’apa si repu’ ruiy, si pali’an ka’apa si kupesan, si sela’auwen ka’apa si kudisen, em baya nyi’a i ti’i te’a mouw i pesempemula wia si TUHAN wo se tekapen tuana te’a mouw i pewewee miouw tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN witu natas e mezbah. 23Ta’an siesa nga ipus sapi ka’apa domba si taleus labot ka’apa taleus potot em betengna toro i te i sempemula tanume en tetule kepa’a-pa’aran, ta’an tanume en tetule nazar ni TUHAN reiy’ laa mekepa’arenla si tekapen i ti’i.24Ta’an si tekapen en tata’na eng kinalompitan, linuwek, kina’anut ka’apa kinule’it, te’a mouw i pesesempe miouwla wia si TUHAN; te’a mouw koo mesesiwo en tuana waki wanuamu. 25O kangkasi waki lawas ne tou wo’oseiy te’a mouw kouw manginsempela wo’o sapa waki em baya nyi’a i ti’i tanume eng kekaanen ni Empungmu, karengan em baya nyi’a i ti’i en teri mouw wo wawean walang e nouwakna; TUHAN si reiy’ laa mepa’arla nikouw karengan en sesempe-sesempe i ti’i.”26TUHAN minee nuwu’ wia si musa: 27“Sakawisa siesa nga ipus oki’ ni sapi ka’apa oki’ ni domba ka’apa oki’ ni membe’ i patoumi, takar e lewo’ sa reiy’ mouw i tu mena’ pitu nga endo ampit si inangna, ta’an rengan e nendo kauwalu wo e mapawee-weena TUHAN si mepa’arla si tekapen i ti’i sa i sempela tanula en tetule napi-apian i wee-Nisia.28Siesa nga ipus sapi ka’apa membe’ te’a mouw kouw merereretla mewali ampit sioki’na witu esa nga endo i te kangkasi. 29Wo sakawisa kouw rumeret en tetule syukur i wee si TUHAN, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ rumeretla nisia eng katuanana, i ka’ayo si TUHAN mepa’arla nikouw. 30Witu nendo ni’itu i te kangkasi en tetule i ti’i e lewo’ sa reiy’ kaanen; te’a mouw kouw tumele’ula sapa-sapa witu nyi’a i ka’ayo memo’odo; Niaku mouw si TUHAN.31Ampit en tuana nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu em perenta-Ku wo matuanala nyi’a; Niaku mouw si TUHAN. 32Te’a mouw melelangkoiy eng kakudusan e ngaran-Ku kudus, rio Aku kudusela witu eng keuneran ne tou Israel, karengan Niaku mouw si TUHAN, si kimudusola nikouw, 33si minali nikouw rimou’mi waki tana’ Mesir, rio Aku mamuali Empungmu; Niaku mouw si TUHAN.”

Chapter 23

Nendo-nendo wangko’

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: E nendo-nendo wangko’ neiy i tataapla ni TUHAN e lewo’ sa reiy’ i pakite’u miouwla tanume e nedo pinasungkulan kudus, e nedo pewangko’an neiy-Ku i tataapla, nyi’a mouw en tumodongla.3Enem nga endo eng keurena toro matuanala pepa’ayangen, ta’an witu nendo kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw wawean sabat, e nendo paasengan wuta, nyi’a i yi’i e nendo pinasungkulan kudus; te’a mouw koo metetuanala esa pepa’ayangen; ni’itu mouw en sabat i wee si TUHAN waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu.4Nyi’i mouw e nendo-nendo wangko’ neiy i tataapla ni TUHAN, nendo-nendo pinasungkulan kudus e lewo’ sa reiy’ kete’uan niouwla siesa o siesa witu e nedona tataap. 5Witu en sumedot kasa ketare-tare, witu en tanggal kamapulu’ o epat en sumedot i ti’i, witu nendo mawengido, wawean Paskah i wee si TUHAN. 6Wo witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot i ti’i wawean e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi i wee si TUHAN; pitu nga endo eng keurena kouw lewo’ sa reiy’ kumaan e roti reiy’ siragi.7Witu nendo eng kasa ketare-tare kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola pinasungkulan kudus, te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen wuter. 8Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule napi-apian wia si TUHAN pitu nga endo eng keurena; witu e nendo kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw wawean pinasungkulan kudus, te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen wuter.”9TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 10“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: Sakawisa kouw i ka’ayola waki wanua e laa-Ku i peweweela wia nikoo, wo kouw mupu’ em bua’na, takar nikouw kouw lewo’ sa reiy’ malimi esa nga ke’ekes wua’na ketare-tare waki peupu’annu wia si imam, 11wo si imam i ti’i si lewo sa reiy’ mouw mapatuu’la eng ke’ekes i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, rio si TUHAN si mepa’arla nikouw. Imam si lewo’ sa reiy’ mapatuu’la nyi’a witu nendo nu reiy’ mouw en sabat i ti’i.12Witu nendo nikouw nu mapatuu’la eng ke’ekes i ti’i kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering, tanume en tetule tinunu i wee si TUHAN, 13ma’anouw ampit en tetule sesakeiyna waki rua nga mapulu’ efa topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN nyi’a i yi’i e wou maka’aruiyen, ma’anouw ampit en tetule tetoa’anna waki esa nga paepat hin anggor. 14I ka’ayola witu nendo i ti’i kangkasi te’a mouw kouw mekekaan roti, ka’apa e weti’ gandum ka’apa eng gandum weru, i ka’ayo kouw minaali mola en sesempe ni Empungmu; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikouw see’ o see’ waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu.15Kamurian nikouw kouw lewo’ sa reiy’ rumeken, muleiymi waki nendo nu reiy’ mouw en sabat iti’i, nyi’a i ti’i e nendo nikouw nu minali eng ke’ekes en sesempe i patuu’la, e lewo’sa reiy’ lekep pitu nga duminggu; 16i ka’ayo witu nendo nu reiy’ mouw en sabat eng kapitu kouw lewo’ sa reiy’ rumeken lima nga pulu’ nga endo; laa o kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule sesakeiy em beru wia si TUHAN.17Waki tampa paena’annu kouw lewo’ sa reiy’ maali e rua roti i patuu’ e lewo’ sa reiy’ siniwo waki rua nga mapulu’ efa topong kasa le’os wo en tinunu ni’itu nu sinewokouw ampit e ragi tanume nuluna em bua’na i wee si TUHAN. 18Mewali e roti i ti’i kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering wo siesa nga ipus sapi raghar sobor wo se rua nga ipus domba raghar; em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mamuali tetule tinunu i wee si TUHAN, ma’anow ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule tetoa’anna, e nesa tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN. 19Kamurian kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa wo se rua nga ipus domba makaumur esa nge te’un tanume en tetule kelawiran. 20Imam si lewo’ sa reiy’ mapatuu’la em baya nyi’a mewali e roti nuluna em bua’na i ti’i tanume en sesempe i patuu’la witu en sinaru ni TUHAN, mewali se rua nga ipus domba i ti’i. Em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mamuali sesempe kudus i wee si TUHAN wo nyi’a mouw em beteng ni imam. 21Witu nendo i ti’i kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ makite’ula e nendo wangko’ wo kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola pinasungkulan kudus, te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen wuter; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu see’ o see’.22Witu nedo nikouw nu mupu’ em bua’na en tana’mu, te’a mouw koo mesesampur em penguma’annu ma’apu-apula i ka’ayo waki li’ilikna wo te’a mouw koo mepepuruti sapa en timele’u waki peupu’annu, em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i tele’umula i wee se tou lengeiy wo i wee se tou wo’oseiy; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”23TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 24“I lila’ mola wia se tou Israel, teinti’i: Witu en sumedot eng kapitu, witu en tanggal esa sumedot i ti’i, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola e nendo paasengan wuta eng ginenangla ampit masengo no’olingen, nyi’a i yi’i e nendo pinasungkulan kudus. 25Te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen wuter wo kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule napi-apian wia si TUHAN.”26TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 27“Ta’an laa witu en tanggal kamapulu’ en sumedot kapitu i ti’i e wawean nendo Pale’osan; nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola pinasungkulan kudus wo lewo’ sa reiy’ kumumengla en tou ampit e moso wo manginempela en tetule napi-apian i wee si TUHAN.28Witu nendo i ti’i te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen; ni’itu mouw nendo Pale’osan kaa laa mesesiwola pale’osan i wee nikoo witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu. 29Karengan susur tou si witu nendo i ti’i si reiy’ kimumengla en tou ampit minoso, si lewo’ sa reiy’ mouw re’ini waki elet ne tou-tou esa nge bangsana.30Susur tou si matuanala e nesa pepa’ayangen witu nendo i ti’i, sitou i ti’i si laa-Ku punengeni waki keuneran ne bangsana. 31Te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo see’ o see’ waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu. 32Ni’itu e lewo’ sa reiy’ mamuali e nesa sabat, e nendo paasengan wuta i wee nikoo, wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumumengla en tou ampit moso. Muleiymi witu em bengi tanggal kasiouw en sumedot ni’itu, waki siendo nu tumenem i ka’ayo siendo nu tumenem, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mangko’la en sabatmu.”33TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 34“I lila’ mola wia se tou Israel, teinti’i: Witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot kapitu i ti’i wawean nendo wangko’ Lekouw Laleiyna i wee si TUHAN pitu nga endo eng keurena.35Witu nendo kasa ketare-tare e lewo’ sa reiy’ mouw wawean pinasungkulan kudus, te’a mouw kouw metetuanala pepa’ayangen wuter. 36Pitu nga endo eng keurena kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule napi-apian wia si TUHAN, wo witu nendo kauwalu kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola pinasungkulan kudus wo manginsempela en tetule napi-apian wia si TUHAN. Ni’itu mouw e nendo wangko’ paeruran, te’a mouw kouw metetuanala e nesa pepa’ayangen wuter.37Ni’itu mouw e nendo wangko’ neiy i tataapla ni TUHAN, e lewo sa reiy’ i pakite’ula tanume e nendo pinasungkulan kudus kaa laa manginsempela en tetule napi-apian wia si TUHAN, nyi’a i ti’i en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy, tetule rineret wo en tetule-tetule ney i wu’uwus, susur nendo eng kelakerna neiy i tataapla i wee nendo ni’itu, 38e reiy’pe’ neiy i kaghorem e nendo-nendo Sabat ni TUHAN wo e reiy’pe’ neiy i kaghorem en tetule-tetulemu ka’apa e reiy’ sa mina’asa en tetule nazarmu ka’apa e reiy’ sa mina’asa en tetule kepa’a-pa’arannu, e laa i pesesempe miouwla wia si TUHAN.39Ta’an laa witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot kapitu i ti’i witu nedo maerurla em bua’na en tana’mu, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumiwola pewangko’an i wee si TUHAN pitu nga endo eng keurena; witu nendo kasa ketare-tare e lewo’ sa reiy’ mouw wawean em paasengan wuta wo kangkasi witu nendo kauwalu e lewo’ sa reiy’ wawean em paasengan wuta.40Witu nendo kasa ketare-tare kouw lewo’ sa reiy’ medomi em bu’ana-wu’ana waki akana-akana e wangun, pela’apa’-pela’apa’ nakana-nakana eng korma, rangkang-rangkang waki akana-akana e rirung wo waki akana-akana eng gandarusa wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ merio-rio witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, pitu nga endo eng keurena. 41Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mangko’la nyi’a tanume em pewangko’an i wee si TUHAN pitu nga endo eng keurena witu esa nge te’un; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo see’ o see’. Witu en sumedot kapitu kouw lewo’ sa reiy’ mangko’la nyi’a.42Witu eng gorem e lekouw-lekouw laleiyna nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mena’ pitu nga endo eng keurena, susur tou tulen waki Israel si lewo’ sa reiy’ mouw mena’ witu eng gorem e lekouw-lekouw laleiyna, 43rio kete’uala ne see’mu, kaa Niaku ku rimeo mouw se tou Israel mena’ witu eng gorem e lekouw-lekouw eng kaurean Niaku nu rimawir nisea nu reiy’ mouw e rimou’mi waki tana’ Mesir, Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.” 44Tuana mouw si Musa nu mina’ayola wia se tou Israel e nuwu’ tanume e nendo-nendo wangko’ neiy i tataapla ni TUHAN.

Chapter 24

Lana i wee en solo

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I perenta mola wia se tou Israel, rio sea mali wia nikoo e lana zaitun linuwek en tulen i wee en solo, rio en solo en toro tutungan wo mena-ena’ melayas.3Harun si lewo’ sa reiy’ minena-ena’ matu’utul en solo-solo i ti’i witu en sinaru em peremel kimelungla en tabut ukum, witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan, waki mawengido i ka’ayo memo’odo, witu en sinaru ni TUHAN. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo see’ o see’. 4Witu natas en sesoloan mas lenas e lewo’ sa reiy’ mouw minena-ena’ tu’utulenna en solo-solo i ti’i witu en sinaru ni TUHAN.”5

Roti sesakeiy

5 “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ medo en topong kasa le’os wo tumunu mapulu’ o rua roti tabuleleng witu nyi’a, susur e roti tabuleleng e lewo’ sa reiy’ siniwomi waki rua nga mapulu’ efa;
6nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumu’utul nyi’a mamuali rua ransun, enem wu’ana esa ransun, witu natas e meja mas lenas i ti’i, witu en sinaru ni TUHAN.7Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mu’uwur eng kamania tulen witu natas susur e ransun; kamania i ti’i mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali weteng ghena-ghenangan e roti i ti’i, nyi’a i yi’i e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN. 8Susur nendo Sabat nisia si lewo’ sa reiy’ minena-ena’ matu’utul nyi’a witu en sinaru ni TUHAN; ni’itu mouw em baki suat ne tou Israel e nesa kalewo’sareiy’an en teta’aran i wee eng keure-urena. 9Roti i ti’i ni’i pewewee si Harun ma’an se oki-oki’na wo nisea se lewo’ sa reiy’ kumaan nyi’a witu e nesa tampa kudus; ni’itu mouw em beteng kasa kudus i wee nisia waki e reiy’ sa mina’asa en tetule napi-apian ni TUHAN; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena.”
Mengengojat e ngaran ni TUHAN si ukumen E walina-walina kalewo’an

10Witu nendo mekasa meiy mouw siesa tuama, ina’na siesa tou Israel kasuatan si ama’na siesa tou Mesir, witu eng keuneran em pedasingan ne tou Israel; wo sitou i ti’i si minatokol ampit siesa tou Israel waki pedasingan. 11Sioki’ wewene Israel i ti’i si minojat e ngaran ni TUHAN ampit kimutok, laa o alinouw sia wia si Musa. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Selomit binti Dibri waki se suku Dan. 12Nisia si neiy i ghoremla witu em petaangan kaa laa ma’ena’la eng katenggolan minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN.13Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 14“Alinouw sitou kimutok i ti’i mea witu luar em pedasingan wo em baya se tou liminga se lewo’ sa reiy’ mouw rumeta’la lawasna mea witu natas eng kokong ni tou i ti’i, nu reiy’ mouw nyi’a e lewo’ sa reiy’ mouw se minapekasa jema’ah i ti’i mitirla nisia ampit em batu.15Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumila’la wia se tou Israel, teinti’i: Susur tou si kumutokla si Empung si lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokanna nuesa. 16Seiy si maojat e ngaran ni TUHAN, tantu mouw nisia si ukumen paten wo pitiren ampit em batu ne minapekasa jema’ah i ti’i. Leos sitou wo’oseiy ka’apa tu’u sitou Israel tulen, sa sia mojat e ngaran ni TUHAN, si lewo’ sa reiy’ mouw ukumen paten.17O kangkasi sakawisa siesa nga touan munu’ siesa tou, tantu mouw nisia si ukumen paten. 18Ta’an seiy si minewe mate siesa nga ipus papiaran, si lewo’ sa reiy’ mear en sesawelna, siesa nga ipus sawelan esa nga ipus.19Sakawisa siesa nga touan simiwo sitou kasuatna minewalang, takar tanu en tinuanana mola, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuananla wia nisia: 20repu’ sawelan repu’, weren sawelan weren, wa’ang sawelan wa’ang; tanu en siniwona se tou walina minewalang, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwon wia nisia. 21seiy si mewe mate siesa nga ipus papiaran, nisia si lewo’ sa reiy’ mear en sesawelna, ta’an seiy si munu’ siesa tou, nisia si lewo’ sa reiy’ ukumen paten.22E nesa ukum pepaken i wee nikouw, le’os i wee se tou wo’oseiy ka’apa tu’u i wee se tou Israel tulen, karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.” 23Tuana mouw si Musa nu mina’ayola e nuwu’ i ti’i wia se tou Israel, laa o alinouw sitou kimutokla i ti’i mea waki luar em pedasingan, wo pitirenola sia ampit em batu. Takar se tou Israel se timuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Chapter 25

Te’un Sabat wo en te’un Yobel

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki kuntung Sinai: 2Wewene-wewene i yi'i minaruiy se bangsa i ti'i mea waki tetule rineret i wee si empung nea, o laa se bangsa i ti'i kumi'it kumaani waki tetule i ti'i wo sumempe si empung ne tou-tou i ti'i. peweweela wia nikoo, takar en tana’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ maka’ato paasengan tanume en sabat i wee si TUHAN.3Enem nge te’un eng keurena koo lewo’ sa reiy’ kumerorla em penguma’annu, wo enem nge te’un eng keurena koo lewo’ sa reiy’ mepangala e numa anggormu wo merurla em bua’na en tana’ i ti’i, 4ta’an witu en te’un kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw wawean i wee en tana’ i ti’i e nesa sabat, e masa paasengan wuta, e nesa sabat i wee si TUHAN. Em penguma’annu te’a mouw pekekerorannula wo numa anggormu te’a mouw pepepanga’annu.5Wo sapa en timoumi rimesouw waki peupu’annu i ti’i, te’a mouw pe’upu’unnu wo em bu’ana nanggor waki akana nanggormu e reiy’ pinanga’ala, te’a mouw petetipu’unnu. Te’un i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamuali te’un paasengan wuta i wee en tana’ i ti’i. 6Wua’na en tana’ keurean en sabat i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mamuali kekaanen i wee nikoo, nyi’a i yi’i i wee nikoo nuesa, i wee se atamu tuama, i wee se atamu wewene, i wee se tou mengengedo tetoro wo i wee se tou wo’oseiy witu neletmu, em baya ne maena’ wia nikoo. 7O kangkasi i wee se papiarannu, wo i wee se tekapen lela’ se witu en tana’mu, e reiy’ sa mina’asa wua’na en tana’ i ti’i e mamuali kekaanenna.8Tumodongla nyi’a koo lewo’ sa reiy’ rumeken pitu nge te’un sabat, nyi’a i yi’i maka pitu em pitu nge te’un; i ka’ayo e masa pitu nge te’un sabat i ti’i masuat ampit e nepat nga pulu’ o siouw nge te’un. 9Laa o koo lewo’ sa reiy’ mapalingala legu’an en sesebungen wisa-wisa i te witu en sumedot kapitu witu en tanggal kamapulu’ en sumedot ni’itu; witu nendo wangko’ Pale’osan nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mapalingala legu’an en sesebungen i ti’i wisa-wisa i te waki minapekasa em banuamu.1010 Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumudusla en te’un kalima nga pulu’, wo makite’ula eng kewaya’an waki wanua i ti’i i wee se pakasa’an ne maena’ witu. Ni’itu e lewo’ sa reiy’ mamuali te’un Yobel i wee nikoo, wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ siesa o siesa mareng waki tana’ kapunya’anna wo wia se kaumna.11Te’un eng kalima nga pulu’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamuali te’un Yobel i wee nikoo, te’a kouw mekekeror, wo sapa en timou rimesouw witu en te’un i ti’i te’a pe’upu’un niouw, wo nakana nanggor e reiy’ pinanga’an te’a petetipu’un niouw em bu’ana. 12Karengan en te’un i ti’i nyi’a mouw en te’un Yobel, e lewo’ sa reiy’ mouw i tu kudus i wee nikoo; wua’na en te’un i ti’i em pekekaanen niouw e lewo’ sa reiy’ edoni waki penguma’an.13Witu en te’un Yobel i ti’i nikouw e lewo’ sa reiy’ siesa o siesa mareng waki tana’ kapunya’anna. 14Sakawisa kouw mangker wo’o sapa wia si kasuatmu ka’apa tumelesi waki nisia, te’a mouw kouw mekekerotan siesa o se walina.15Sakawisa koo metetelesi waki si kasuatmu e lewo’ sa reiy’ mouw i ki’it eng kelakerna en te’un nu reiy’ mouw en te’un Yobel, wo sakawisa sia mangker wia nikoo e lewo’ sa reiy’ mouw i ki’it eng kelakerna en te’un meupu’. 16Maka selala eng kelakerna en te’un i ti’i, maka sela mola em petetelesan nyi’a, wo maka rintekla eng kelakerna en te’un i ti’i, maka rintekola em petetelesan nyi’a, karengan eng kelakerna em peupu’unouw ni’i wangkerna wia nikoo. 17Te’a mouw kouw mekekerotan siesa o se walina, ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ meide’la si Empungmu, karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu,18Tuana mouw kouw lewo’ sa reiy’ matuanala eng katataapang-Ku wo mena-ena’ tumiboiy witu natorang-Ku ampit matuanala nyi’a, takar kouw laa mena’ witu en tana’mu ampit e le’oseng kale’osan. 19Tana’ i ti’i e laa mee wua’na, wo nikouw kouw laa kumaan i ka’ayo mawesu wo mena’ maname ampit e le’os eng kale’osan.20Sakawisa kouw mueiy: Sapa ku’a re’en e laa kaanen neiy witu en te’un kapitu i ti’i, reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy reiy’ toro kumeror wo reiy’ toro merurla em bua’na en tana’ meiy? 21Takar Niaku ku laa merentala em berkat-Ku wia nikoo witu en te’un kaenem, rio weeanna wua’na i wee en telu nge te’un. 22Witu en te’un kauwalu kouw laa kumeror, ta’an kouw laa kumaani waki e wua’na ure i ka’ayola wia en te’un kasiouw, i ka’ayo ghumorem em bua’na, kouw laa kumaan e nure.”

Patubuusan en tana’

23“Tana’ te’a i pewewangker pekasana, karengan Niaku mouw si makapunya en tana’ i ti’i, kasuatan nikouw nyi’a mouw kouw tou wo’oseiy wo malepu-lepu i wee-Niaku. 24Waki minapekasa en tana’ kapunya’annu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mee hak tumubuus en tana’. 25Sakawisa si patuarimu i kawolon malengeiy, i ka’ayo si lewo’ sa reiy’ mangker esa nga weteng waki kapunya’anna, takar siesa tou kaumna si mekehak tumubuus, nyi’a i yi’i si kaumna kasa reten si lewo’ sa reiy’ meiy wo tumubuus e neiy mouw i wangker ni patuarina i ti’i.26Sakawisa siesa nga touan si reiy’ makapunya tetubuus, ta’an kamurian si makawoo, i ka’ayo kina’atoanna em pemandungen kaa laa i petetubuusla eng kapunya’anna i ti’i, 27takar nisia si lewo’ sa reiy’ ghumoremla en te’un-te’un nu reiy’ mouw em binangkeranna i ti’i witu rerekenan, wo eng kalebeanna e lewo’ sa reiy’ mouw i warengnala wia sitou timelesi waki nisia, rio sia toro mareng mea waki tana’ kapunya’anna. 28Ta’an sa wona’na sia reiy’ makawoo kaa laa mewewarengla nyi’a wia nisia, takar e neiy mouw i wangkernala i ti’i e minena-ena’ witu lawas ni tou timeles nyi’a i ka’ayo wia en te’un Yobel; witu en te’un Yobel en tana’ i ti’i e laa i kewaya, wo sitou i ti’i si toro mareng mea waki tana’ kapunya’anna.”
Patubuusan em bale

29“Sakawisa siesa nga touan mangker em bale tampa paena’an witu e nesa kota maka rereen beton, takar eng hak metetubuus em paken i te keurean esa nge te’un muleiymi waki nendo kinewe-wangker nyi’a; hak metetubuus em paken i te esa nge te’un. 30Ta’an sa wona’na em bale i ti’i e reiy’ tubuusen witu nedo esa nge te’un i ti’i, em bale i ti’i pekasana minamuali kapunya’an ni timeless see’ o see’; witu en te’un Yobel em bale i ti’i e reiy’ mouw i kewaya.31Ta’an em bale-wale waki tewa--tewa e reiy’ linedongla rereen beton e lewo’ sa reiy’ mouw i papokeiyla masuat ampit em penguma’an-penguma’an waki wanua i ti’i, witu nyi’a e lewo’ sa reiy’ wawean hak metetubuus wo witu en te’un Yobel em bale i ti’i e lewo’ sa reiy’ i kewaya. 32Tanume em bale-wale waki kota-kota ne tou Lewi, eng hak metetubuus em bale-wale i ti’i em bitu se tou-tou Lewi i wee eng keure-urena.33Ma’anouw tu’u waki elet ne tou Lewi se matuanala em patubuusan, ta’an em bale neiy i kewangker waki kota eng kapunya’anna i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i kewayami witu en te’un Yobel, karengan e reiy’ sa mina’asa wale waki kota-kota ne tou Lewi nyi’a mouw eng kapunya’an nea niesa o niesa witu eng keuneran ne tou Israel. 34Wo em patar perawiran esa nga kaledong eng kota-kota nea te’a mouw i pewewangker, karengan ni’itu eng kapunya’an nea i wee eng keure-urena.”
Pawinta’an witu se tou lengeiy

35“Sakawisa si patuarimu minalengeiy, i ka’ayo si reiy’ makawoo tumaang witu neletmu, takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumobol nisia tanume sitou wo’oseiy wo malepu-lepu, rio sia toro tumou witu neletmu. 36Te’a mouw koo ma’edomi em bungangna loit waki nisia, ta’an i te koo lewo’ sa reiy’ meide’la si Empungmu, rio si patuarimu si toro tumou witu neletmu. 37Te’a mouw koo mewewee e loitmu wia nisia ampit mekekiwee wungang, o kangkasi eng kekaanennu te’a mouw i peweweemula ampit mekekiwee em bunganna e loit. 38Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si minali nikouw rimou’mi waki tana’ Mesir, kaa laa meweweela wia nikoo en tana’ Kana’an, rio Aku mamuali Empungmu.39Sakawisa si patuarimu minamlengeiy witu neletmu, i ka’ayo simarakan en touna wia nikoo, takar te’a mouw ma’atala nisia. 40Tanume sitou mengengedo nendo wo tanume si malepu-lepu nisia si lewo’ sa reiy’ mena’ witu neletmu; i ka’ayo wia en te’un Yobel nisia si lewo’ sa reiy’ ma’ayang wia nikoo. 41Kamurian nisia si lewo’ sa reiy’ iyonala rumo’umi waki nikoo, nisia mewali-wali se oki-oki’na, laa o mareng sumoup wia se kaumna wo nisia si toro mareng mea waki tana’ kapunya’an ne nene moyangna.42Karengan nisea i ti’i se hamba-hamba-Ku se niali-Ku rimo’umi waki tana’ Mesir, te’a mouw sea i ti’i i wangker, eng kenaramen ne tou mewangker ata. 43Te’a mouw koo mepeperenta nisia ampit em bengi’is, ta’an i te koo lewo’ sa reiy’ meide’la si Empungmu. 44Ta’an si atamu tuama ka’apa wewene si toro mapunyamula nyi’a mouw waki elet ne bangsa-bangsa se waki esa nga kaledongmu; waki i te elet nea mouw kouw toro tumeles ata tuama ka’apa wewene.45O kangkasi waki elet ne oki-oki’ ne malepu-lepu se maena’ witu neletmu toro kouw tumeles nisia wo waki elet ne kaum nea se maena’ witu e neletmu, se neiy i patoula waki wanuamu. Tou-tou i ti’i se toro mamuali punyamu. 46Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ metengla nisea tanume se kapunya’an pusaka wia se oki-oki’mu eng kamurian, rio sea sinani’la tanume se kapunya’an; nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mangiatala nisea i wee eng keure-urena, ta’an witu se patuari-patuarimu, tou-tou Israel, te’a mouw mepeperenta ampit em bengi’is siesa wia se walina.4747 Sakawisa siesa tou wo’oseiy ka’apa siesa tou malepu-lepu witu neletmu si minakawoo mola, kasuatan si patuarimu maena’ wia nisia si minalengeiy, i ka’ayo simarakan en touna wia sitou wo’oseiy ka’apa malepu-lepu si witu neletmu i ti’i ka’apa wia siesa tou si asal waki se kaum ne tou wo’oseiy, 48 48takar nu reiy’ mouw nisia nu simarakanla en touna, nisia si mekehak tubuusen, nyi’a i yi’i siesa tou waki elet ne patuari-patuarina si toro tumubuus nisia,49ka’apa si patuari ni ama’na ka’apa sioki’ tuama ni patuari ni ama’na ka’apa si kalona kasa susut waki se kaumna ka’apa sa sia makawoo mouw, nisia nuesa si mekehak tumubuus en touna. 50Mewali-wali ampit si timeles nisia sia si lewo’ sa reiy’ sumiwo rerekenan, muleiymi waki te’un nisia nu simarakan en touna wia sitou i ti’i i ka’ayo wia en te’un Yobel, wo narga winangkeran en touna e lewo’ sa reiy’ mouw i tantula i ki’it eng kelakerna en te’un-te’un i ti’i; masa nisia nu minena’ wia sitou i ti’i e lewo’sa reiy’ mouw rekenen tanu e masa mepa’ayang ne tou mengengedo nendo.51Sa wona’na eng kelakerna en te’un i ti’i en selape’, takar waki arga tinelesan nisia e lewo’ sa reiy’ mouw i warengla tanume en tetubuus en touna i ki’it eng kelakerna en te’un i ti’i. 52Sa nedo en timele’upe’ i ka’ayo wia en te’un Yobel en toyo’ mokan kasi, takar nisia si lewo’ sa reiy’ sumiwo rerekenan ampit sitou i ti’i; i ki’it eng kelakerna en te’un i ti’i mouw nisia si lewo’ sa reiy’ mear e loit tetubuus en touna.53Tuana mouw sia lewo’ sa reiy’ mena’ wia nisia tanume sitou mengengedo nendo waki en te’un on te’un. Te’a mouw sia perentan ampit em bengi’is ne tou i ti’i witu en saruan em berennu. 54Ta’an sa wona’na sia reiy’ tinubuus ampit eng kenaramen tuana, takar nisia si lewo’ sa reiy’ iyonala rumo’u witu en te’un Yobel, nisia mewali-wali se oki-oki’na. 55Karengan wia-Niaku mouw se tou Israel mamuali hamba; nisea i ti’i nyi’a mouw se hamba-hamba-Ku se niali-Ku rimou’mi waki tana’ Mesir; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”

Chapter 26

Berkat

1”Te’a mouw kouw mesesiwo paepungen i wee nikoo, wo bubuneka ka’apa tugu paepungen te’a mouw koo mereredeiyla i wee nikoo; o kangkasi em batu makalumi te’a mouw kouw metetampala witu em banuamu kaa laa maongkot sumempe wia nisia, karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu. 2Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ malar e nendo-nendo Sabat-Ku wo masighi’la en tampa kudus-Ku, Niaku mouw si TUHAN.3Sa wona’na kouw tumou kumi’it eng katataapang-Ku wo minena-ena’ timiboiy witu em perenta-Ku ma’an matuanala nyi’a, 4takar Niaku ku laa meela nikouw aro witu masana, i ka’ayo en tana’ i ti’i e mee wua’na wo nakana-nakana waki penguma’annu e laa mee wu’ana.5Eng keurena noras mapisul i wee nikoo e laa i ka’ayo wia noras matipu’ em bu’ana nanggor wo eng keurena noras matipu’ em bu’ana nanggor e laa ma’ayo wia noras makeror. Nikouw kouw laa kumaan eng kekaanennu i ka’ayo mawesu wo mena’ witu em banuamu ampit e le’os eng kale’osan. 6Wo Niaku ku laa mee e le’os eng kale’osan witu eng gorem em banua i ti’i, i ka’ayo kouw laa ghumoleiy ampit reiy’ senge’enla en sapa tu’u; Niaku ku laa rume’imi si tekapen lela’ waki wanua i ti’i, wo en santi e reiy’ laa lumeas waki wanuamu.7Nikouw kouw laa kumi’it si kesarumu, wo nisea se laa mate witu en sinarumu karengan en santi. 8Lima tou waki eletmu se laa kumi’it se esa nga atus, wo se esa nga atus tou waki eletmu se laa kumi’it se esa nge laksa wo em baya se kesarumu se laa mate witu en sinarumu karengan en santi.9Wo Niaku ku laa lumenge wia nikoo wo laa sumiwo nikouw maanak muyun ma’an maawes eng kelaker wo Niaku ku laa tume’etepla en teta’aran-Ku ampit nikouw. 10Nikouw kouw laape’ kumaan em bua’na ure waki niupu’ limangkoiyla, wo em bua’na ure i ti’i e laa i ro’u miouwmi kaa laa tumu’utul em beru.11Niaku ku laa tumampala en Dasing Lenas-Ku witu eng keunerannu wo nate-Ku e reiy’ laa masenso’ lumoo’ nikouw. 12Ta’an Niaku ku laa meiy witu eng keunerannu wo Niaku ku laa mamuali Empungmu wo nikouw kouw laa mamuali umat-Ku. 13Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si minali nikouw rimo’umi waki tana’ Mesir, rio kouw te’a kasi mamuali ata nea. Niaku ku rimepu’ mola eng kayu bongkouw em bitu natasmu wo simiwo nikouw kumelang taga’.”

Kutok

14“Ta’an sa wona’na kouw reiy’ melelingala Niaku wo reiy’ matuanala e reiy’ sa mina’asa em perenta i ti’i, 15sa wona’na kouw sumede’ eng katataapang-Ku wo natemu en senso’ malinga natorang-Ku, i ka’ayo kouw reiy’ matuanala e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku wo kouw sumangkalela en teta’aran-Ku,16takar Niaku tu’u ku laa sumiwo en teinti’i wia nikoo, nyi’a i yi’i Niaku ku laa mapa’eiy eng kasenge’an witu nikoo, neker pera ma’an e nanar, en sumiwo em beren materi wo si imukur si tumekur; nikouw kouw laa reiy’ sipenoron kumeror en tetanemennu, karengan em bua’na e laa ma’apu kaanen ne kesarumu. 17Niaku nuesa ku laa mero nikouw, i ka’ayo kouw laa kalanla ne kesarumu, wo nisea se mari’iris nikouw se laa kumuwasala nikouw, wo nikouw kouw laa tumingkas, ma’anouw tu’u reiy’la sitou mengi’it nikouw.18Wo sa wona’na kouw witu eng ka’ada’an en tuana tu’u kouw reiy’ melelingala Niaku, takar Niaku ku laa lebe ente’ sumiasa nikouw i ka’ayo maka pitu lumepet karengan en dosamu, 19wo Niaku ku laa rumepu’la eng kakuwasa’annu i pesawa’mula wo laa sumiwo e langit witu natasmu tanume em besi wo en tana’mu tanume en tambaga. 20Takar eng kaketerannu e laa ma’apu reiy’ sipenoron, tana’mu e reiy’ laa mee wua’na wo nakana-nakana witu en tana’ i ti’i e reiy’ laa mee wu’ana.21Sa wona’na em patou-touannu e minena-ena’ minasu’usukan ampit Niaku wo kouw so’o melelingala Niaku, takar Niaku ku laa kasa maka awesla nukuman witu nikoo i ka’ayo makapitu lumepet minatoroan ampit en dosamu. 22Niaku ku mayala wia nikoo se tekapen lela’ se laa munengla se oki-oki’mu wo se laa rume’ila se papiarannu, ampit sumiwo nikouw mamuali toyo’, i ka’ayo e lalan-lalanmu e mapenes.23Sa wona’na kouw witu eng ka’ada’an en tuana tu’u kouw so’o turu’eng-Ku, wo em patou-touannu e minena-ena’ minasu’usukan ampit Niaku, 24takar Niaku tu’u ku laa minta’ sumaru nikouw wo Niaku nuesa ku laa mukum nikouw makapitu lumepet karengan en dosamu,25wo Niaku ku laa mapa’eiy witu natasmu e nesa santi, e laa tumuanala en sesuli’ eng karengan en teta’aran i ti’i, sa kouw merur ee sangari witu eng kota-kotamu, takar Niaku ku laa mayala e rumara menganup mea witu eng keunerannu wo nikouw kouw laa i sarakan witu lawas ni kesaru. 26Sa Aku rume’ila eng kinesanan eng kekaanennu, takar se mapulu’ wewene se laa tumunu roti witu e nesa tetunuan. Nisea se laa marengla e rotimu i ki’it en timbangan neiy i ketantu, wo nikouw kouw laa kumaan, ta’an reiy’ minawesu.27Wo sa wona’na kouw witu eng ka’ada’an en tuana tu’u kouw reiy’ melelingala Niaku, wo em patou-touannu e minena-ena’ minasu’usukan ampit Niaku, 28takar Niaku tu’u ku laa minta’ kete’ sumu’usuk nikouw wo Niaku nuesa ku laa sumiasa nikouw makapitu lumepet karengan en dosamu,2929 wo nikouw kouw laa kumaan e le’ona ne oki-oki’mu tuama wo ne oki-oki’mu wewene. 30wo eng kuntung-kuntung tetuleannu e laa-Ku punengela, wo e reiy’ sa mina’asa padupa’annu e laa-Ku re’inla. Niaku ku laa lumawala em bangke-bangkemu witu natas em bangke-bangke ne paempungenu wo nate-Ku e laa masenso’ lumoo’ nikoo.31Eng kota-kotamu e laa Ku siwon mamuali riberek wo en tampa-tampa kudusmu e laa-Ku terinla wo Niaku ku so’o mouw kasi sumengut em bouna en sesempemu maka’aruiyen. 32Niaku nuesa ku laa tumerila em banua i ti’i, i ka’ayo se kesarumu maena’ witu se laa i kenganga karengan e nyi’a. 33Ta’an nikouw kouw laa-Ku i sarakan witu nelet ne bangsa-bangsa walina wo Niaku ku laa sumawut en santi witu murimu, wo en tana’mu e laa mamuali tampa karesean wo eng kota-kotamu e laa mamuali riberek.34Witu nedo ni’itu mouw en tana’ i ti’i sumegaya’mi waki neiy i peparnala en te’un-teun sabatna keurean en tana’ i ti’i rese wo eng keurean nikouw nu maena’ waki wanua ne kesaru-kesarumu; witu nedo ni’itu mouw en tana i ti’i laa kumelangla en sabatna wo i segaya’la en te’un-te’un sabat e reiy’pe’ kina’atoanna. 35Keurean eng kareseanna en tana’ i ti’i e laa kumelangla en sabat e reiy’pe’ kinelangnala witu en susur en te’un sabatmu, eng katoroan nikouw nu maena’pe’ witu. 36Wo en tanume nisea se minena’pe’ matou-tou waki eletmu, Niaku ku laa mapa’eiy eng kekori’an mea witu eng gorem e nate nea witu eng gorem em banua-wanua ne kesaru nea, i ka’ayo legu’an e laleiyna sinengo reghes tu’u e laa kumi’it nisea, wo nisea se laa tumingkas tanu sitou matingkas mewa’akatla en santi, wo nisea se laa i kakolo’, ma’anouw tu’u reiy’la tou si mekeki’it.37Wo nisea se laa i ka’anu i kasu’usu’ siesa wia siesa tanu mokan se mewewa’akatla en santi, ma’anouw tu’u reiy’la si mekeki’it, wo nikouw kouw reiy’ mete’u laa tumaang witu en sinaru ne kesaru-kesarumu. 38Wo nikouw kouw laa mapuneng witu nelet ne bangsa-bangsa walina, wo em banua ne kesarumu e laa munengla nikouw. 39Wo seiy si timele’upe’ matou-tou witu neletmu, nisea se laa makemu marimu’umuk witu nukumanna waki wanua-wanua ne kesaru nea, wo karengan eng kaselokan ne nene moyang nea kangkasi nisea se laa makemu marimu’umuk masuat tanu se nene moyangna.40Ta’an sa sea maakula eng kaselokan nea wo eng kaselokan ne nene moyang nea witu eng kapualitan maroba lale’ en tinuana neala witu Niaku wo maakula kangkasi kaa em patou-touan nea minasu’usukan ampit Niaku 41– Niaku tu’u ku minta’ sumaru nisea wo mali nisea mea waki wanua ne kesaru nea – ka’apa sa eng kamurian nate nea reiy’ makasunat i ti’i en tu’utukouw wo nisea se minearouw bedo’ eng kaselokan nea, 42takar Niaku ku laa ghumenang en teta’aran-Ku ampit si Yakub; o kangkasi en teta’aran-Ku ampit si Ishak wo en teta’aran-Ku ampit si Abraham tu’u e laa-Ku ghenangen wo em banua i ti’i e laa-Ku ghenangen kangkasi.43Ni’itu mouw en tana’ i ti’i e laa i tele’u neala wo e laa masegaya’mi waki wua’na en te’un-te’un sabat neiy i peparla keurean en tana’ i ti’i rese, eng karengan neiy i tele’u neala, wo nisea se laa mear bedo’ eng kaselokan nea, e reiy’ siwalinana karengan nisea se simede’ natorang-Ku wo nate nea masenso’ melelingala eng katataapang-Ku.44Ma’anouw tuana, sakawisa sea witu em banua ne kesaru nea, Niaku ku reiy’ laa sumede’ nisea wo reiy’ laa masenso’ lumoo’ nisea, i ka’ayo Niaku nu munengla nisea wo mo’opolela en teta’aran-Ku ampit nisea, karengan Niaku mouw si TUHAN, Empung nea. 45I wee eng kelawiran nea Niaku ku laa ghumenang en teta’aran ampit se tou-tou eng ketareanna se niali Ku rimo’umi waki tana’ Mesir witu en saruan em beren ne bangsa-bangsa walina, rio Aku mamuali Empung nea; Niaku mouw si TUHAN.”4646 Ni’itu mouw eng katataapan-katataapan wo natoran-natoran ma’an e nukum-ukum neiy i weela ni TUHAN, pepaken witu nelet Nisia ampit se tou Israel, waki kuntung Sinai, ampit nieletan ni Musa.

Chapter 27

Mawear nazar

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’la wia nisea: Sakawisa siesa tou tumotorla e nazar wuntul wia si TUHAN en tanume sitou i ki’it em paloo’ala pepaken i wee ni’itu,3takar en tanume narega i wee si tuama waki se makaumur rua nga pulu’ nge te’un i ka’ayo se makaumur enem nga pulu’ nge te’un, narega i ti’i e lewo’ sa reiy’ lima nga pulu’ syikal perak, timbangen i ki’it en syikal kudus. 4Ta’an sa wona’na ni’itu siesa wewene, takar e narega i ti’i e lewo’ sa reiy’ telu nga pulu’ syikal.5Sa wona’na ni’itu en tanume siesa tou waki se makaumur lima nge te’un i ka’ayo se makaumur rua nga pulu’ nge te’un, takar i wee si tuama e narega i ti’i e lewo’ sa reiy’ rua nga pulu’ syikal wo i wee si wewene e mapulu’ syikal. 6Sa wona’na ni’itu en tanume siesa tou waki se makaumur esa nga sumedot i ka’ayo se makaumur lima nge te’un, takar i wee si tuama e narega i ti’i e lewo’ sa reiy’ lima syikal perak, wo i wee si wewene en telu syikal perak.7Sa wona’na ni’itu en tanume siesa tou makaumur enem nga pulu’ nge te’un ka’apa lebe, sa wona’na ni’itu en tanume si tuama, takar e narega i ti’i e lewo’ sa reiy’ mapulu’ o lima syikal wo i wee si wewene e mapulu’ syikal. 8Ta’an sa wona’na sitou i ti’i si taleus lengeiy laa mewewear e narega i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw i sarunala sitou neiy i nazarnala i ti’i wia si imam, wo si imam si lewo’ sa reiy’ lumoo’o nisia; minatoroan ampit eng kaawooan ni tou minee nazar i ti’i imam si lewo’ sa reiy’ tumantula e naregana.9Sa wona’na ni’itu neiy i kaghorem tekapen si toro i sempela tanume en sesmpe wia si TUHAN, takar sapa tu’u em baki si tekapen i ti’i e neiy i pakisempela ni tou i ti’i wia si TUHAN e lewo’ sa reiy’ mouw kudus. 10Te’a mouw sia mesesawelela nyi’a wo te’a mouw sia meteto’or nyi’a, e le’os ampit em bu’ul ka’apa em bu’ul ampit e le’os. Ta’an sa sia tumo’orla kangkasi siesa nga ipus tekapen ampit siesa nga ipus tekapen walina, takar le’os si tekapen i ti’i ka’apa tu’u si teto’orna si lewo’ sa reiy’ mouw kudus.11Sa wona’na ni’itu siesa nga ipus waki se tekapen reiy’ toro kaanen si reiy’ toro i panginsempela tanume si sesempe wia si TUHAN, takar si tekapen i ti’i si lewo’ sa reiy’ i sarunala wia si imam, 12wo si imam si lewo’ sa reiy’ tumatapla e naregana i ki’it e le’os ka’apa em bu’ulna, wo tanu e linoo’ala ni imam tuana mouw e minamualina. 13Wo sa wona’na sitou i ti’i si pa’ar tumubuusla nyi’a kangkasi, nisia si lewo’ sa reiy’ mawesla esa nga palima wia naregana i ti’i.14Sakawisa siesa tou si kumudusla em balena tanume en sesempe kudus i wee si TUHAN, takar si imam si lewo’ sa reiy’ tumataapla e naregana i ki’it e le’os ka’apa em bu’ulna, wo tanu e narega neiy i tataapla ni imam tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tiboiyan te’etep. 15Ta’an sa wona’na sitou kimudusla i ti’i si pa’ar tumubuus em balena, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mawes e nargana ampit esa nga palima waki loit aregana wo em bale i ti’i e mamuali kapunya’anna tu’u.16Sa wona’na siesa nga touan si kumudusla esa nga weteng waki penguma’an kapunya’anna i wee si TUHAN, takar e naregana e lewo’ sa reiy’ mouw minatoroan ampit eng kineroranna, nyi’a i yi’i esa nga homer kineroran tetanemen jelai e maka arga lima nga pulu’ syikal perak.17Sa wona’na sia kumudusla em penguma’anna muleiymi waki te’un Yobel, takar e naregana e lewo’ sa reiy’ mouw tiboiyan te’etep. 18Ta’an sa wona’na sia kumudusla em penguma’anna nu reiy’ mouw en te’un Yobel, takar si imam si lewo’ sa reiy’ rumeken e nargana i wee sitou i ti’i minatoroan ampit en te’un-te’un timele’upe’ i ka’ayo wia en te’un Yobel, wo narga i ti’i e lewo’ sa reiy’ i ro’umi waki aregana.19Wo sa wona’na sitou kimudusla nyi’a si uli-ulit pa’ar tumubuus em penguma’anna i ti’i, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mawes nargana ampit esa nga palima waki loit aregana wo em penguma’an i ti’i e minena-ena’ kapunya’anna. 20Ta’an sa wona’na sia reiy’ tumubuus em penguma’an i ti’i, awes tare em penguma’an i ti’i neiy mouw i wangkerna wia se tou walina, takar e reiy’ mouw mete’u tubuusen kasi. 21Ta’an witu nedo i kewayami witu en te’un Yobel, em penguma’an i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kudus i wee si TUHAN, masuat tanu em penguma’an neiy’ i wuntulela i wee si TUHAN. Imamouw si lewo’ sa reiy’ makapunya nyi’a.22Wo sa wona’na sia kumudusla i wee si TUHAN em penguma’an tinelesna mola wo reiy’ neiy i kaghorem penguma’an kapunya’anna eng ketareanna, 23takar si imam si lewo’ sa reiy’ rumeken i wee nisia e narga naregana i ka’ayo wia en te’un Yobel wo sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw sumempela e narega i ti’i witu nendo ni’itukan kangkasi tanume en sesempe kudus i wee si TUHAN.24Witu en te’un Yobel em penguma’an i ti’i e lewo’ sa reiy’ i warengla wia sitou minangker nyi’a wia nisia, nyi’a i yi’i wia sitou eng ketare-tarena makapunya en tana’ i ti’i. 25Wo e reiy’ sa mina’asa narega e lewo’ sa reiy’ i ki’it en syikal kudus, en syikal i ti’i e lewo’ sa reiy’ rua nga pulu’ gera eng kawuterna.26Ta’an laa sioki’ polon, tanume sioki’ polon minamuali hak ni TUHAN waki elet ne tekapen, si reiy’ toro kudusela ni seiy i te tu’u, le’os siesa nga ipus sapi ka’apa tu’u siesa nga ipus membe’ ka’apa domba, ni’itu eng kapunya’an ni TUHAN. 27Ta’an sa wona’na i tu waki elet ne tekapen reiy’ toro kaanen, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sitou tumubuus nyi’a i ki’it e naregana ampit mawes esa nga palima wo sa wona’na reiy’ tinubuus, e lewo’ sa reiy’ mouw i wangker i ki’it e naregana.28Ta’an laa e reiy’ sa mina’asa neiy mouw i wuntulela ni esa nga touan i wee si TUHAN waki e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna, le’os sitou ka’apa tekapen, ka’apa tu’u em penguma’an kapunya’anna, reiy’ toro i wangker wo reiy’ toro tubuusen, karengan e reiy’ sa mina’asa neiy i wuntulela nyi’a mouw eng kasa kudus i wee si TUHAN. 29Susur tou si neiy i wuntulela, si lewo’ sa reiy’ regon witu nelet ne tou, reiy’ toro tubuusen, tantu mouw nisia si ukumen paten.30Tuanakan kangkasi e reiy’ sa mina’asa sesempe esa nga mapulu’an waki tana’, le’os waki wua’na en tanemen witu en tana’ ka’apa tu’u waki wua’na nakana-akana, nyi’a mouw eng kapunya’an ni TUHAN; ni’itu mouw en sesempe kudus i wee si TUHAN. 31Ta’an sa wona’na siesa nga touan si pa’ar tumubuus kangkasi esa nga weteng waki sesempe esa nga mapulu’anna i ti’i, takar nisia si lewo’ sa reiy’ mawes esa nga palima.32En tanume e reiy’ sa mina’asa sesempe esa nga mapulu’ waki se lembu sapi ka’apa membe’ domba, takar waki e reiy’ sa mina’asa se limangkoiyi waki wawa’ em bewulu’ ni rumerawir e nedo parekenen, susur si kamapulu’ si lewo’ sa reiy’ mamuali sesempe kudus i wee si TUHAN. 33Te’a mouw pemele-melengen wisa si le’os wo wisa si wuruk, wo te’a mouw peteto’oran; sa wona’na sitou si tumo’orla nyi’a kangkasi, takar le’os si tekapen i ti’i ka’apa tu’u si teto’orna si lewo’ sa reiy’ mouw kudus wo si reiy’ toro tubuusen.”34Ni’itu mouw em perenta-perenta neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa waki kuntung Sinai kaa laa i pa’ayola wia se tou Israel.

Numbers

Chapter 1

Laskar Israel Rineken

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki patar kaerisan Sinai, witu en Dasing Pinasungkulan, witu en tanggal esa sumedot eng karua witu en te’un karua nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki tana’ Mesir: 2“Rekenenouw eng kelakerna ne pakasa’an umat Israel i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem susur ne suku nea, wo i patikouw ngaran em baya ne tuama waki Israel 3se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas wo se makawoo sumeke’, tou o tou. Nikoo i yi’i ma’an si Harun kouw lewo’ sa reiy’ matik nisea i ki’it se pasukanna siesa o siesa.4Waki se susur suku e lewo’ sa reiy’ wawean siesa tou tumeperla nikouw, nyi’a i yi’i tou si minamuali kapala waki se suku timoke nisia i ti’i. 5Wo nyi’i mouw e ngaran em baya ne tou se lewo’ sa reiy’ tumeperla nikouw. Waki se suku ni Ruben: si Elizur bin Syedeur; 6waki se suku ni Simeon: si Selumiel bin Zurisyadai;7waki se suku ni Yehuda: si Nahason bin Aminadab; 88 waki se suku ni Isakhar: si Nataneel bin Zuar; 9waki se suku ni Zebulon: si Eliab bin Helon;10waki se see’ ni Yusuf: si Elisama bin Amihud si waki se suku ni Efraim, wo si Gamaliel bin Pedazur si waki se suku ni Manasye; 11waki se suku ni Benyamin: si Abidan bin Gideoni;12waki se suku ni Dan: si Ahiezer bin Amisyadai; 13waki se suku ni Asyer: si Pagiel bin Okhran; 14waki se suku ni Gad: si Elyasaf bin Rehuel; 15waki se suku ni Naftali: si Ahira bin Enan.”16Ni’itu mouw se tou-tou pineleng waki se umat i ti’i, siesa o siesa tanume si ma’aka-aka waki se suku ne ama’ ni opo’na; nisea i yi’i mouw se kapala-kapala pasukan ne Israel.17O laa si Musa wo si Harun kumeret se tou-tou kinatu’udekan e ngaranna i ti’i, 18wo witu en tanggal esa sumedot eng karua nisea se rimeo se pakasa’an ne umat merur. Kamurian en sisil ne tou-tou Israel e rinansun i ki’it se kaum-kaum witu en susur ne suku nea, kasuatan e ngaran-ngaran nea se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas neiy i patik tou o tou, 19tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. Tuana mouw si Musa minatik nisea waki patar kaerisan Sinai.20Katoroan en sisil ne bani Ruben, nyi’a i ti’i se see’ ni oki’ polon ni Israel, se rinansun i ki’it eng kaum-kaum witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran em baya ne tuama se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’, tou o tou. 21Kelakerna se neiy i kelati waki se suku ni Ruben se epat nga pulu’ o enem nga riwu lima nga atus tou.22Katoroan en sisil ne bani Simeon rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw ngaran em baya ne tuama se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’, tou o tou. 23Kelakerna se neiy i kelati waki se suku ni Simeon se lima nga pulu’ o siouw nga riwu telu nga atus tou.24Katoroan en sisil ne bani Gad rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 25Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Gad se epat nga pulu’ o lima nga riwu enem nga atus lima nga pulu’ tou.26Katoroan en sisil ne bani Yehuda rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 27Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Yehuda se pitu nga pulu’ o epat nga riwu enem nga atus tou.28Katoroan en sisil ne bani Isakhar rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 29Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Isakhar se lima nga pulu’ o epat nga riwu epat nga atus tou.30Katoroan en sisil ne bani Zebulon rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 31Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Zebulon se lima nga pulu’ o pitu nga riwu epat nga atus tou.32En tanume se see’ ni Yusuf: Katoroan en sisil ne bani Efraim rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se toro sumeke’. 33Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Efraim se epat nga pulu’ nga riwu lima nga atus tou.34Wo katoroan en sisil ne bani Manasye rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 35Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Manasye se telu nga pulu’ o rua nga riwu rua nga atus tou.36Katoroan en sisil ne bani Benyamin rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 37Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Benyamin se telu nga pulu’ o lima nga riwu epat nga atus tou.38Katoroan en sisil ne bani Dan rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 39Eng kelakrna se neiy i kelati waki se suku Dan se enem nga pulu’ o rua nga riwu pitu nga atus tou.40Katoroan en sisil ne bani Asyer rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 41Eng kelakerna se neiy i kelati waki se suku Asyer se epat nga pulu’ o esa nga riwu lima nga atus tou.42Katoroan en sisil ne bani Naftali rinansun i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem ne suku nea, takar i kelatouw e ngaran ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, em baya ne tou se makawoo sumeke’. 43Eng kelakerna se neiy i patik waki se suku Naftali se lima nga pulu’ o telu nga riwu epat nga atus tou.44Ni’itu mouw eng kelakerna ne tou-tou se neiy i patik ni Musa ampit ni Harun wo ampit se mapulu’ o rua ma’aka-aka ne Israel siesa o siesa neiy i tokemi ne sukuna. 45ni’itu mouw em baya ne tou Israel se neiy i kelat i ki’it se suku-suku nea, nyi’a i ti’i se tou-tou makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas wo se makawoo sumeke’ witu nelet ne tou Israel, 46eng kelakerna se enem nga atus telu nga riwu lima nga atus lima nga pulu’ tou.47Ta’an nisea i ki’it en suku ni ama’ opo’na se neiy i kaghorem tou Lewi, se reiy’ neiy i ki’it i kelat mewali-wali ampit nisea i ti’i. 48Karengan si TUHAN si minee mola nuwu’ wia si Musa: 49“Se suku Lewi i te se te’a i pekekelatmu wo te’a mouw koo merereken eng kelakerna mewali-wali ampit se tou Israel,50ta’an i lukarola sea kaa laa mategha’la en Dasing Lenas, tampa e nukum ni Empung ampit e reiy’ sa mina’asa perabotan wo eng kalekepanna; nisea se lewo’ sa reiy’ mopo en Dasing Lenas ampit e reiy’ sa mina’asa em perabotanna; nisea se lewo’ sa reiy’ malar nyi’a wo lewo’ sa reiy’ dumasing witu esa nga kaledongna.51Sakawisa mae, En Dasing Lenas e lewo’ sa reiy’ ghogharen ne tou Lewi, wo sakawisa dumasing, en Dasing Lenas e lewo’ sa reiy’ i paas nea; kasuatan se tou karengan se tumawi se lewo’ sa reiy’ ukumen paten. 52Tou Israel se lewo’ sa reiy’ mouw dumasing siesa o siesa witu en tampa pedasinganna wo siesa o siesa tawi em panji-panjina, i ki’it se pasukan nea,53ta’an se tou Lewi se lewo’ sa reiy’ mouw dumasing witu esa nga kaledong en Dasing Lenas, en tampa nukum ni Empung rio se umat Israel te’a tena’an eng kaupi’an; tou Lewi se lewo’ sa reiy’ mouw malar en Dasing Lenas, tampa e nukum i ti’i.” 54Takar se tou Israel se simiwo en tuana; minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en siniwo nea.

Chapter 2

Suku-suku Israel tinudu’an en tampa pedasinganna

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 2“Tou Israel se lewo’ sa reiy’ dumasing siesa o siesa tawi em panji-panjina,i ki’it en sesine’u ne suku-sukuna. Nisea se lewo’ sa reiy’ dumasing witu esa nga kaledong en Dasing Pinasungkulan, wa’akati waki nyi’a.3Se dimasing waki esa nga weka sedangan tawi em panji-panjina, nyi’a mouw se laskar Yehuda, i ki’it se pasukan-pasukan nea. Ma’aka-aka se bani Yehuda nyi’a mouw si Nahason bin Aminadab. 4Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se pitu nga pulu’ o epat nga riwu enem nga atus tou se neiy i kelat.5Se dimasing witu en tawina nyi’a mouw se suku Isakhar. Ma’aka-aka ne bani Isakhar nyi’a mouw si Netaneel bin Zuar. 6Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se lima nga pulu’ o epat nga riwu epat nga atus tou se neiy i kelat.7Kamurian se suku Zebulon. Ma’aka-aka ne bani Zebulon nyi’a mouw si Eliab bin Helon. 8Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se lima nga pulu’ o pitu nga riwu epat nga atus tou se neiy i kelat.9Eng kelakerna ne tou se neiy i kelat witu se laskar Yehuda i ki’it se pasukan-pasukan nea se esa nga atus uwalu nga pulu’ o enem nga riwu epat nga atus tou. Nisea mouw se kasa rerior minae.10Panji-panji ne laskar Ruben nyi’a mouw e waki esa nga weka timu, i ki’it se pasukan-pasukan nea. Ma’aka-aka se bani Ruben nyi’a mouw si Elizur bin Syedeur. 11Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se epat nga pulu’ o enem nga riwu lima nga atus tou se neiy i kelat.12Se dimasing witu en tawina nyi’a mouw se suku Simeon. Ma’aka-aka ne bani Simeon nyi’a mouw si Selumiel bin Zurisyadai. 13Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se lima nga pulu’ o siouw nga riwu telu nga atus tou se neiy i kelat.14Kamurian se suku Gad. Ma’aka-aka ne bani Gad nyi’a mouw si Elyasaf bin Rehuel. 15Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se epat nga pulu’ o lima nga riwu enem nga atus lima nga pulu’ tou se neiy i kelat.16Eng kelakerna ne tou se neiy i kelat witu se laskar Ruben i ki’it se pasukan-pasukan nea se esa nga atus lima nga pulu’ o esa nga riwu epat nga atus lima nga pulu’ tou. Nisea mouw se karua minae.17Nu reiy’ mouw i tu o mae mouw en Dasing Pinasungkulan ampit se laskar ne tou Lewi, witu eng keuneran ne laskar walina i ti’i. Masuat tanu nisea nu dimasing, tuana mouw kangkasi nisea nu minae, siesa o siesa waki tampana i ki’it em panji-panji nea.18Panji-panji ne laskar Efraim, i ki’it se pasukan-pasukan nea, nyi’a mouw e waki esa nga weka talikuran. Ma’aka-aka ne bani Efraim nyi’a mouw si Elisama bin Amihud. 19Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se epat nga pulu’ nga riwu lima nga atus tou se neiy i kelat.20Witu en tawina nyi’a mouw se suku Manasye. Ma’aka-aka ne bani Manasye nyi’a mouw si Gamaliel bin Pedazur. 21Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se telu nga pulu’ o rua nga riwu rua nga atus tou se neiy i kelat.22Kamurian se suku Benyamin. Ma’aka-aka ne bani Benyamin nyi’a mouw si Abidan bin Gideoni. 23Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se telu nga pulu’ o lima nga riwu epat nga atus tou se neiy i kelat.24Eng kelakerna ne tou se neiy i kelat witu se laskar Efraim i ki’it se pasukan-pasukan nea se esa nga atus uwalu nga riwu esa nga atus tou. Nisea mouw se katelu minae.25Panji-panji ne laskar Dan nyi’a mouw e waki esa nga weka amian, i ki’it se pasukan-pasukan nea. Ma’aka-aka ne bani Dan nyi’a mouw si Ahiezer bin Amisyadai. 26Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se enem nga pulu’ rua nga riwu pitu nga atus tou se neiy i kelat.27Se dimasing witu en tawina nyi’a mouw se suku Asyer. Ma’aka-aka ne bani Asyer nyi’a mouw si Pagiel bin Okhran. 28Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se epat nga pulu’ o esa nga riwu lima nga atus tou se neiy i kelat.29Kamurian se suku Naftali. Ma’aka-aka ne bani Naftali nyi’a mouw si Ahira bin Enan. 30Se pasukanna se neiy i karedeiymi waki se lima nga pulu’ o telu nga riwu epat nga atus tou se neiy i kelat.31Eng kelakerna ne tou se neiy i kelat witu se laskar Dan se esa nga atus lima nga pulu’ o pitu nga riwu enem nga atus tou. Nisea mouw se mamuri minae, i ki’it em panji-panji nea.”32Ni’itu mouw em pinakelatan se tou Israel i ki’it se suku-suku nea. Eng kelakerna ne tou se neiy i kelat witu se laskar-laskar ampit se pasukan-pasukanna se enem nga atus o telu nga riwu lima nga atus lima nga pulu’ tou. 33Ta’an se tou Lewi se reiy’ neiy ki’it i kelat mewali-wali ampit se tou Israel, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.34Takar se tou Israel se simiwo en tuana; minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw sea nu dimasing i ki’it em panji-panji nea, wo en tuana mouw sea nu minae, siesa o siesa i ki’it se kaumna wo se sukuna.

Chapter 3

Tou Lewi

1Nyi’i mouw se see’ ni Harun wo ni Musa witu nedo si TUHAN nu minee nuwu’ wia si Musa waki kuntung Sinai. 2Ngaran ne oki-oki’ ni Harun, nyi’a mouw: polon si Nadab, laa mouw si Abihu, Eleazar, wo si Itamar.3Ni’itu mouw e ngaran ne oki-oki’ ni Harun, imam-imam se ni’isu’la, se pinopola kaa laa kumulu en jabatan imam. 4Ta’an si Nadab wo si Abihu se minate mouw witu en sinaru ni TUHAN waki patar kaerisan Sinai, eng katoroan nisea nu simempela e napi ne wo’oseiy witu en sinaru ni TUHAN. Nisea se reiy’ maka punya oki’. Ni’itu mouw eng katoroan si Harun, ama’ nea, nu matou-toupe’, se kimulu en jabatan imam nyi’a mouw si Eleazar wo si Itamar.5TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 6“I reo mouw se suku Lewi tumawimi wo sumaru si imam Harun, rio sea sumempungla nisia.7Nisea se lewo’ sa reiy’ ma’ayangla e lukar-lukar i wee si Harun wo i wee se pakasa’an umat Israel witu en saruan en Dasing Pinasungkulan wo ampit en tuana se timuanala em pepa’ayangen en jabatanna witu en Dasing Lenas. 8Nisea se lewo’ sa reiy’ malar em perabotan en Dasing Pinasungkulan, wo ma’ayangla e lukar-lukar i wee se tou Israel wo ampit en tuana se timuanala em pepa’ayangen en jabatanna witu en Dasing Lenas.9Tou Lewi se lewo’ sa reiy’ i sarakannumi wia si Harun wo se oki-oki’na; waki elet ne tou Israel e lewo’ sa reiy’ mouw se tou-tou i ti’i i sarakanla wia nisia ampit eng kawutana. 10Ta’an si Harun wo se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ mouw i lukarmula kaa laa kumulu en jabatanna tanume si imam, kasuatan sitou karengan si tumawi si lewo’ sa reiy’ ukumen paten.11TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 12“Eng kaulitna, Niaku ku minedomi se tou Lewi waki elet ne tou Israel sawel em baya ne oki’ polon nea, se kasa rerior minatoumi waki gandongan, rio se tou Lewi se mamuali kapunya’ang-Ku, 13karengan Niaku mouw si makapunya em baya se oki’ polon. Witu nedo Niaku nu minunu’ em baya se oki’ polon waki tana’ Mesir, takar Niaku ku kimudusla i wee Niaku em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, le’os waki se tou ka’apa tu’u waki se tekapen; em baya nea i ti’i se kapunya’ang-Ku; Niaku mouw si TUHAN.”14TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki patar kaerisan Sinai: 15“I kelatouw se bani Lewi i ki’it e walak-walak wo se kaum nea; em baya ne tuama makaumur esa nga sumendot o matas se lewo’ sa reiy i kelatmu.” 16O laa si Musa kumelatla nisea minatoroan ampit en titah ni TUHAN, tanu neiy i perentala wia nisia.17Nyi’i mouw se oki-oki’ ni Lewi ampit e ngaran nea: Gerson, Kehat wo si Merari. 18Nyi’i mouw e ngaran ne oki-oki’ ni Gerson wo se kaum-kaum nea: Libni wo si Simei. 19Oki-oki’ ni Kehat wo se kaum-kaum nea nyi’a mouw si Amram, Yizhar, Hebron wo si Uziel. 20 20Oki-oki’ ni Merari wo se kaum-kaum nea nyi’a mouw si Mahli wo si Musi.

Nyi’i mouw se kaum-kaum ne tou Lewi se witu eng gorem e walak-walak nea.

21Walak ni Gerson se neiy i karedeiymi waki se kaum Libni wo se kaum Simei; ni’itu mouw se kaum-kaum ni Gerson. 22Kelakerna eng kinekekelat nisea katoroan em baya ne tuama se makaumur esa nga sumedot o matas neiy i kelat se pitu nga riwu lima nga atus tou. 23Kaum-kaum ni Gerson i yi’i se dimasing waki muri en Dasing Lenas waki esa nga weka talikuran.24Ma’aka-aka se walak ni Gerson nyi’a mouw si Elyasaf bin Lael. 25E lewo’ sa reiy’ alaren ne bani Gerson witu en Dasing Pinasungkulan nyi’a mouw en Dasing Lenas wo en Dasing ampit em peporongna, em peremel pepalen en Dasing Pinasungkulan, 26layar em pores wo em peremel pepalen em pores em bitu esa nga kaledong en Dasing Lenas wo e mezbah, wo en talina, neiy i kaghorem e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e minato’orongan ampit em baya nyi’a i ti’i.27Walak ni Kehat neiy i karedeiymi waki se kaum Amram, kaum Yizhar, kaum Hebron wo se kaum Uziel; ni’itu mouw se kaum-kaum ni Kehat. 28Kelakerna eng kinekekelat nisea katoroan em baya ne tuama se makaumur esa nga sumendot o matas neiy i kelat se uwalu nga riwu enem nga atus tou, nyi’a i yi’i nisea se maalar em barang-barang kudus. 29Kaum-kaum ne bani Kehat i yi’i se dimasing witu li’ilik en Dasing Lenas esa nga weka timu.30Ma’aka-aka se walak ni Kehat wo se kaum-kaumna nyi’a mouw si Elisafan bin Uziel. 31E lewo’ sa reiy’ alaren nea nyi’a mouw en tabut, meja, sesoloan, mezbah-mezbah, pakakas en tampa kudus em pepaken kaa laa mesesiwola peraghesan, o kangkasi em peremel, neiy i kaghorem e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e minato’orongan ampit em baya nyi’a i ti’i. 32Sapa tare si ma’aka-aka kasa rakek ne tou Lewi nyi’a mouw si Eleazar, oki’ ni imam Harun, si mategha’la nisea se maalar em barang-barang kudus.33Walak ni Merari neiy i karedeiymi waki se kaum Mahli wo se kaum Musi; ni’itu mouw se kaum-kaum Merari. 34Kelakerna eng kinekekelat nisea katoroan em baya ne tuama se makaumur esa nga sumendot o matas neiy i kelat se enem nga riwu rua nga atus tou. 35Ma’aka-aka se walak ni Merari wo se kaum-kaumna nyi’a mouw si Zuriel bin Abihail. Nisea se dimasing witu li’ilik en Dasing Lenas esa nga weka amian.36Se neiy i lukarla wia se bani Merari kaa laa alaren nyi’a mouw em papang en Dasing Lenas, kayu tetilawana, em pa’asek-pa’asekna, en to’otolanna, e reiy’ sa mina’asa perabotanna, neiy i kaghorem e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e minato’orongan ampit em baya nyi’a i ti’i, 37o kangkasi em pa’asek em pores esa nga kaledongna, to’otolan, te’etek wo en talina.38Se dimasing witu en sinaru en Dasing Lenas waki esa nga weka sedangan, witu en sinaru en Dasing Pinasungkulan, nyi’a mouw si Musa, wo si Harun ma’an se oki-oki’na, se mepa’ayangla e lukar maalar en tampa kudus i wee se tou Israel; ta’an sitou karengan si tumawi, si lewo’ sa reiy’ mouw ukumen paten. 39Eng kelakerna ne tou Lewi se minatoroan ampit en titah ni TUHAN se neiy i kelat ni Musa wo ni Harun, i ki’it se kaum-kaum nea, nyi’a i yi’i em baya ne tuama se makaumur esa nga sumedot o matas, se rua nga pulu’ o rua nga riwu tou.40Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “I kelatouw em baya se oki’ polon tuama ne Israel se makaumur esa nga sumedot o matas, laa o rekenenouw eng kelaker nea, 41wo edonouw se tou Lewi i wee-Niaku – Niaku mouw si TUHAN – tanume en sawel em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, o kangkasi se tekapen ne tou Lewi sawel em baya ne oki’ polon witu nelet ne tekapen ne tou Israel.”42Takar si Musa kumelat em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia. 43Em baya ne oki’ polon tuama se neiy i kelat e ngaranna witu em pakelatan i ti’i, nyi’a i yi’i se makaumur esa nga sumedot o matas, se rua nga pulu’ o rua nga riwu rua nga atus pitu nga pulu’ o telu tou.44Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 45“Edonouw se tou Lewi sawel em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, o kangkasi se tekapen ne tou Lewi sawel se tekapen nea, rio se tou Lewi i ti’i se mamuali kapunya’ang-Ku; Niaku mouw si TUHAN.46Tanume e loit tetubuus i wee se rua nga atus pitu nga pulu’ o telu oki’ polon ne Israel se limebela eng kelakerna ne tou Lewi i ti’i, 47e lewo’ sa reiy’ mouw koo medo lima syikal esa nga tou; nikoo koo lewo’ sa reiy’ medo nyi’a i ki’it en syikal kudus – syikal i yi’i e rua nga pulu’ gera eng kawuterna –. 48I wee mola em perak i ti’i wia si Harun wo se oki-oki’na tanume e loit tetubuus i wee se tou-tou neiy i kalebe i ti’i.”49O laa si Musa si minedomi e loit tetubuus i wee se tou-tou neiy i kalebela eng kelakerna se tinubuusouw ne tou Lewi i ti’i; 50waki se oki-oki’ polon ne Israel niedona em perak i ti’i, esa nga riwu telu nga atus enem nga pulu’ o lima syikal, tinimbang i ki’it en syikal kudus, 51takar si Musa si mineela e loit tetubuus i ti’i wia si Harun wo se oi-oki’na minatoroan ampit en titah ni TUHAN, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Chapter 4

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 2“Rekenenouw eng kelakerna ne bani Kehat tanume se esa weteng neiy i ketampas witu nelet ne bani Lewi, i ki’it se kaum-kaum se witu e walak nea. 3Rekenenouw se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un, em baya ne tou se tinena’ e lewo’ sa reiy’ lumukar, rio sea tumuanala em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan. 4Pepa’ayangen en jabatan ne tou eng Kehat witu en Dasing Pinasungkulan nyi’a mouw maalar em barang-barang kasa kudus.5Sa em pedasingan e laa mae, e lewo’ sa reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na ghumorem mea witu eng gorem kaa laa metetumpami em peremel peporong, wo morongla nyi’a wia en tabut ukum. 6Witu natasna nisea se lewo’ sa reiy’ rumeta’la tetutuw waki kuli’ ni keboleng, wo witu natasna kasi nisea se lewo’ sa reiy’ mitarla esa nga ketor roko’ e minapekasana em buwung tu’a, kamurian nisea se lewo’ sa reiy’ maasla eng kayu-kayu wewuleng en tabut i ti’i.7Awes tare witu natas e meja roti sesakeiyan nisea se lewo’ sa reiy’ mitarla esa nga ketor roko’ buwung tu’a, wo witu natasna nisea se lewo’ sa reiy rumeta’la em baki, kower, piala wo em potung en tetule neiy i wu’uwus; o kangkasi e roti sesakeiy e lewo’ sa reiy’ minena-ena’ wawean witu natasna. 8Witu natas em baya nyi’a i ti’i nisea se lewo’ sa reiy’ mitarla esa nga ketor roko’ kirmizi, laa o morongla nyi’a ampit em peporong waki kuli’ ni keboleng, kamurian nisea se lewo’ sa reiy’ maasla eng kayu-kayu wewuleng e meja i ti’i.9O laa nisea se lewo’ sa reiy’ medo esa nga kisi’ roko’ buwung tu’a wo morongla nyi’a wia en sesoloan kaa laa i paterang ampit en solo-solona, sesopit-sesopit wo e na’alung-na’alungna, wo e reiy’ sa mina’asa em pakakas e lanana em pinakela kaa laa ma’alar en sesoloan i ti’i. 10Wo nisea se lewo’ sa reiy’ rumeta’la nyi’a ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna witu natas em peporong waki kuli’ ni keboleng wo rumeta’la nyi’a witu natas em bewulengan. 11Witu natas e mezbah mas i ti’i nisea se lewo’ sa reiy’ mitarla esa nga kisi’ roko’ buwung tu’a wo morongla nyi’a ampit em peporong waki kuli’ ni keboleng, kamurian nisea se lewo’ sa reiy’ maasla eng kayu-kayu wewuleng e mezbah i ti’i.12O laa nisea se lewo’ sa reiy’ medo e reiy’ sa mina’asa pakakas em pinake kaa laa masiwola peraghesan witu en tampa kudus, rumeta’la nyi’a witu natas esa nga kisi’ roko’ buwung tu’a wo morongla nyi’a ampit em peporong waki kuli’ ni keboleng, kamurian rumeta’la nyi’a witu em bewulengan. 13Wo nisea se lewo’ sa reiy’ meresimi e mezbah i ti’i waki riawu, laa o mitarla esa nga kisi’ roko’ buwung kera witu natasna, 14Nu reiy’ mouw i tu se rumeta’la e reiy’ sa mina’asa em pakakasna em pinake kaa laa ma’alar nyi’a, nyi’a i yi’i em bewaa’an, porek, kekoka, bokor pasereuwan, e reiy’ sa mina’asa em pakakas e mezbah i ti’i, wo witu natasna nisea se lewo’ sa reiy’ mitarla en tetutuw waki kuli’ ni keboleng, kamurian nisea se lewo’ sa reiy’ maasla eng kayu-kayu wewuleng e mezbah i ti’i.15Nu reiy’ mouw si Harun wo se oki-oki’na nu simampetouw minangimporongla em barang-barang kudus wo e reiy’ sa mina’asa em pakakas en tampa kudus, witu nedo em pedasingan e laa mae, tare mouw se tou Kehat toro ghumorem witu eng gorem kaa laa mepepopo em barang-barang i ti’i; ta’an te’a mouw sea tumena’ wia em barang-barang kudus i ti’i, sangari sea mate. Ni’itu mouw em barang-barang witu en Dasing Pinasungkulan e lewo’ sa reiy’ popon ne bani Kehat. 16Ta’an si Eleazar, oki’ ni imam Harun, si tumanggong witu e lana i wee em paterangan, ukupan waki wewoun, tetule sesakeiy tataap wo e lana peisu’an; nisia si tumanggong witu em pakasa’an en Dasing Lenas wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunena, nyi’a i yi’i em barang-barang kudus wo em perabotanna.”17TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 18“Weeanola ghenang rio e walak ni Kehat wo se kaum-kaumna te’a mere’i mapunengi waki keuneran ne tou Lewi. 19Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla i wee nisea, rio sea minena’-ena’ matou-tou wo te’a mate, sakawisa sea tumawila witu em barang-barang kasa kudus: Harun wo se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ mouw ghumorem mea witu eng gorem wo tumampala nisea siesa o siesa witu en tampa palukaranna tawi em barang e lewo’ sa reiy’ popon. 20Ta’an te’a mouw se tou Kehat megheghorem mea witu eng gorem kaa laa meleloo’ em barang-barang kudus i ti’i ma’anouw e reiy’ ure tu’u, sangari sea mate.”21TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2222 “Rekenenouw kangkasi eng kelakerna ne bani Gerson i ki’it e walak wo ne kaum-kaum nea. 23I kelatouw sea se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un nyi’a i yi’i susur tou se lewo’ sa reiy’ lumukar, rio sea tumuanala em pepa’ayangen jabatan witu Dasing Pinasungkulan.24Nyi’i mouw e lukar ne kaum-kaum Gerson witu eng kapualitan pepa’ayangen jabatan wo em pepepopoan em barang i ti’i: 25Nisea se lewo’ sa reiy’ mopo en terung-terung en Dasing Lenas, wo en Dasing Pinasungkulan em peporongna wo em peporong waki kuli ni keboleng em bitu natasna, em peremel pepalen en Dasing Pinasungkulan, 26layar-layar em pores wo em peremel em pepalen leloangan em pores em bitu esa nga kaledong en Dasing Lenas wo e mezbah, ampit en talina wo e reiy’ sa mina’asa em pakakas i wee em pepa’ayangen jabatan nea; wo nisea se lewo’ sa reiy’ tumuanala e reiy’ sa mina’asa lukar em pemandungen minato’orongan ampit em baya nyi’a i ti’i.27E minapekasa pepa’ayangen jabatan ne bani Gerson e lewo’ sa reiy’ tuananla minatoroan ampit em perenta ni Harun wo ne oki-oki’na, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa lukar papopoan em barang wo em pepa’ayangen jabatan i ti’i; nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumiwo nisea tumetanggong witu e reiy’ sa mina’asa e lewo’ sa reiy’ popon nea. 28Ni’itu mouw e lukar ne kaum-kaum bani Gerson witu en Dasing Pinasungkulan. Nisea se lewo’ sa reiy’ ma’ayangla witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Itamar, oki’ ni imam Harun i ti’i.29Tou Merari se lewo’ sa reiy’ mouw i kelatmu i ki’it se kaum-kaum se witu e walak nea. 30I kelatouw sea se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un, nyi’a i yi’i susur tou se tinena’ eng kalewo’sareiy’an lumukar, rio sea tumuanala em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkulan.31Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ popon nea minato’orong ampit e minapekasa pepa’ayangen jabatan nea witu en Dasing Pinasungkulan; papang-papang en Dasing Lenas, kayu-kayu tetilawana, em pa’asek-pa’asekna, en to’otolan-to’otolanna, 32pa’asek-pa’asek em pores esa nga kaledongna, en to’otolan-to’otolanna, en te’etek-te’etek wo en tali-talina, ma’an e reiy’ sa mina’asa em pakakasna; em baya nyi’a neiy i kaghorem lukar nea. Ampit em pengesa-ngesan e lewo’ sa reiy’ mouw i tudu’ miouwla em pakakas e lewo’ sa reiy’ popon nea i ti’i.33Ni’itu mouw e lukar ne kaum-kaum bani Merari, nyi’a i yi’i e minapekasa pepa’ayangen jabatan nea witu en Dasing Pinasungkulan, e lewo’ sa reiy’ tuananla witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Itamar, oki’ ni imam Harun.”34Tuana mouw si Musa wo si Harun ampit em baya ne ma’aka-aka ne umat Israel kimelat se bani Kehat i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem e walak nea, 35nyi’a i yi’i se tou-tou se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un, susur tou si tinena’ eng kalewo’sareiy’an lumukar minato’orong ampit em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkulan. 36Takar eng kelakerna em pinakelatan nisea i ki’it se kaum-kaum nea se rua nga riwu pitu nga atus lima nga pulu’ tou.37Ni’itu mouw se tou-tou neiy i kelati waki se kaum-kaum Kehat, em baya ne tou se timuanala em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan, nyi’a i yi’i nisea se neiy i kelat ni Musa wo ni Harun, minatoroan ampit en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.38Bani Gerson se neiy i kelat i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem e walak nea, 39nyi’a i ti’i se tou-tou makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un, susur tou si tinena’ eng kalewo’sareiy’an lumukar minato’orong ampit em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkulan, 40ni’itu mouw nisea se neiy i kelat i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem e walak nea, eng kelakerna se rua nga riwu enem nga atus telu nga pulu’ tou.41Ni’itu mouw eng kelakerna em pinakelatan se kaum-kaum ne bani Gerson, em baya ne tou se matuanala em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkulan, nyi’a i yi’i nisea se neiy i kelat ni Musa wo ni Harun minatoroan ampit en titah ni TUHAN.42Bani Merari se neiy i kelat i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem e walak nea, 43nyi’a i ti’i se tou-tou se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te un, susur tou si tinena’ eng kalewo’sareiy’an lumukar minato’orong ampit em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkula, 44ni’itu mouw nisea se neiy i kelat i ki’it se kaum-kaum nea, eng kelakerna se telu nga riwu rua nga atus tou.45Ni’itu mouw eng kelakerna em pinakelatan se kaum-kaum ne bani Merari, nyi’a i yi’i nisea se neiy i kelat ni Musa wo ni Harun, minatoroan ampit en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.46Em baya ne tou Lewi se neiy i kelat ni Musa wo ni Harun ampit em baya se ma’aka-aka ne Israel i ki’it se kaum-kaum se witu eng gorem e walak-walak nea, 47nyi’a i yi’i se tou-tou se makaumur telu nga pulu’ nge te’un i ka’ayo se makaumur lima nga pulu’ nge te’un, susur tou si lewo’ sa reiy’ tumuanala em pepa’ayangen jabatan witu en Dasing Pinasungkulan wo em pepa’ayangen papopoan em barang, 48ni’itu mouw nisea se neiy i kelat, eng kelakerna se uwalu nga riwu lima nga atus uwalu nga pulu’ tou.49Minatoroan ampit en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa, takar nisea siesa o siesa se siniwo tumetanggong witu en sapa e lewo’ sa reiy’ pa’ayangela wo poponna. Tuana mouw nisea nu neiy i kelat, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Chapter 5

Natoran en tanume se tou-tou makari’irisen

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I perenta mola wia se tou Israel, rio em baya ne tou se rara’an lepra, em baya ne tou se maro’umi en tiisan, wo em baya ne tou se makari’irisen karengan e mayat se i reo tumele’ula en tampa pedasingan; 3le’os tuama ka’apa wewene se lewo’ sa reiy’ mouw i reomu mea; mea witu luar en tampa pedasingan e lewo’ sa reiy’ mouw sea i reomu mea, rio sea te’a mereri’irisla en tampa pedasingan witu e wisa Niaku maena’ witu eng keuneran nea.” 4Takar se tou Israel se simiwo en tuana, nisea se rimeo se tou-tou i ti’i tumele’ula en tampa pedasingan; tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en siniwo ne tou Israel.

Natoran en tanume em patubuusan en selok

5TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 6“Sumusuiy mouw wia se tou Israel: Sakawisa siesa nga touan, tuama ka’apa wewene, tumuanala e nesa dosa wia si kasuatna en tou, wo eng karengan e ni’itu si minaroba lale’ wia si TUHAN, i ka’ayo sitou i ti’i si minamuali simelok, 7takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia makula en dosa tinuanana mola i ti’i; kamurian mear en tetubuus kawutana ampit mawes esa nga palima, laa o sumarakan nyi’a wia sitou witu si seiy sia simelok.8Ta’an sa wona’na sitou i ti’i si reiy’la kaumna, wia si seiy si toro wearan en tetubuus en selok i ti’i, takar en tetubuus en selok e lewo’ sa reiy’ i wear i ti’i e minamuali kapunya’an ni TUHAN, wo nyi’a mouw em beteng ni imam, e reiy’pe’ neiy i kareken si domba raghar pale’osan si pinake kaa laa mesesiwola pale’osan i wee sitou i ti’i. 9Waki sesempe-sesempe kudus neiy i pa’ayola ne tou Israel wia si imam, en sesempe wuntulna nyi’a mouw em beteng ni imam. 10Kasuatan en sesempe-sesempe kudus em paali-alin ni esa nga touan nyi’a mouw em beteng ni tou i ti’i nuesa; sapa i te neiy i sarakanna wia siesa imam nyi’a mouw em beteng ni imam i ti’i.”
Nukum en tanume eng kapualitan metayuran

11TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 12“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa si tu’awewene ni esa nga touan si mase’epang wo reiy’ lale’ wia si tu’atuamana,13wo si tuama walina tumekel wo maesala nouwak ampit si wewene i ti’i, ampit reiy’ kinete’uala ni tu’atuamana, karengan ni’i pengiro-ngirongokan kaa si wewene i ti’i si kimewurla en touna, e reiy’la sisairi witu nisia, nisia si reiy’ kina’atoan, 14wo sakawisa eng kamurian e roh tetayuren eng kumuwasala si tu’atuama i ti’i, i ka’ayo sia minamuali tetayuren wia si tu’awewenena, wo si wewene i ti’i si memang kimewurola en touna, ka’apa sakawisa e roh tetayuren eng kumuwasala si tu’atuama i ti’i, i ka’ayo sia mamuali tetayuren wia si tu’awewenena, ma’anouw tu’u si wewene i ti’i si reiy’ kimewurla en touna,15takar e lewo’ sa reiy’ mouw sitou i ti’i mali si tu’awewenena wia si imam. Wo sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mali sesempe karengan si wewene i ti’i kelaker esa nga mapulu’ efa topong jelai, witu natasna e reiy’ tinoa’ala lana wo e reiy’ winu’uwuranna kamania, karengan en tetule i ti’i nyi’a mouw en tetule sesakeiy metayuran, e nesa tetule i pange’enge’ ni’i paghenangla eng kalewo’an.16Takar e lewo’ sa reiy’ mouw si imam rumeo si wewene i ti’i tumawi wo sumarula nisia wia si TUHAN. 17O laa si imam si lewo’ sa reiy’ mali rano kudus witu e nesa tampayang tana’, kamurian si lewo’ sa reiy’ muruti riawu witu em bela en Dasing Lenas wo mu’uwurla nyi’a witu eng gorem en dano i ti’i.18Sakawisa si imam si simaru mola si wewene i ti’i wia si TUHAN, e lewo’ sa reiy’ mouw sia ma’awarla em bu’uk ni wewene i ti’i, laa o rumeta’la en tetule ngenge’enge’, nyi’a i yi’i en tetule sesakeiy metayuran, witu natas em palarna lawas ni wewene i ti’i, kasuatan witu lawas ni imam e lewo’ sa reiy’ mouw wawean rano pe’it mapa’eiy eng kutok. 19Takar e lewo’ sa reiy’ mouw si imam tumiwa’ si wewene i ti’i ampit lumila’ wia nisia: Sa reiy’ ulit wawean tuama si timekel ampit nikoo, wo sa koo reiy’ sime’epange witu eng kakewuran, eng kaulitna nikoo koo witu em bawa’ eng kuwasa ni tu’atuamamu, takar i kaliseiy momi koo waki rano pe’it mapa’eiy eng kutok i yi’i;20ta’an sa nikoo, e nulitna koo witu em bawa’ eng kuwasa ni tu’atuamamu, sime’epang wo kimewurla en toumu, eng karengan sitou walina waki si tu’atuamamu nuesa si minaesala nouwak ampit nikoo – 21witu eng kapualitan i yi’i e lewo’ sa reiy’ mouw si imam tumiwa’ si wewene i ti’i ampit en tiwa’ kutok, wo e lewo’ sa reiy’ mouw si imam lumila wia si wewene i ti’i – takar si TUHAN satorona si sumiwo nikoo mamuali tiwa’ kutok witu eng keuneran ne bangsamu ampit kumo’okosla em pa’amu wo kumesala en tiannu, 22karengan en dano mapa’eiy eng kutok i yi’i e laa ghumorem mea witu eng gorem e nouwakmu kaa laa mekekesala en tiannu wo mekeko’okosla em pa’amu. Wo e lewo’ sa reiy’ mouw si wewene i ti’i lumila’: Amin, amin.23O laa si imam si lewo’ sa reiy’ matikla eng kutok i ti’i witu e nesa karetas wo rume’ila nyi’a ampit en dano pe’it i ti’i,24wo nisia si lewo’ sa reiy’ mee si wewene i ti’i kumoo’ en dano pe’it mapa’eiy eng kutok i ti’i, wo en dano i ti’i e laa ghumorem mea witu eng gorem e nouwakna wo eng kumarenganla e rara kasa nge’enget. 25Takar e lewo’ sa reiy’ mouw si imam medomi en tetule sesakeiy metayuran waki lawas ni wewene i ti’i laa o mapatuu’la nyi’a witu en sinaru ni TUHAN wo mali nyi’a waki mezbah. 26Nu reiy’ mouw i tu e lewo’ sa reiy’ mouw si imam medomi esa nga rongkem waki tetule sesakeiy i ti’i tanume em beteng ghena-ghenanganna wo tumunu nyi’a witu natas e mezbah, kamurian meela si wewene i ti’i kumoo en dano i ti’i.27Nu minamuai mola tuana, sakawisa si wewene i ti’i si memang kimewurla en touna wo minaroba lale’ witu si tu’atuamana, en dano mapa’eiy en tiwa’ kutok i ti’i e laa ghumorem mea witu eng gorem e nouwakna wo eng kumarenganla e rara kasa nge’enget, i ka’ayo en tianna eng kumesa wo em pa’ana eng kumo’okos, wo si wewene i ti’i si laa mamuali tiwa’ kutok witu nelet ne bangsana. 28Ta’an sakawisa si wewene i ti’i si reiy’ kimewurla en touna, ta’an i te nisia si lenas, takar nisia si laa waya-waya’an i te wo si laa toro meurang.”29Ni’itu mouw e nukum tanume eng kapualitan metayuran, sa siesa wewene si sime’epangouw wo kimewurla en touna, e nulitna nisia si witu em bawa’ eng kuwasa ni tu’atuamana, 30ka’apa sa e roh tetayuren eng kimuwasala siesa tuama, i ka’ayo sia tetayuren wia si tu’awewenena; nisia si lewo’ sa reiy’ sumarula si wewene i ti’i wia si TUHAN wo si imam si lewo’ sa reiy’ mouw tumuanala e minapekasa ukum i yi’i wia si wewene i ti’i.3131 Tuama i ti’i si laa kewayami witu en selok, ta’an si wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw tumanggong em bua’na eng kaselokanna.

Chapter 6

Nukum en tanume en tetiwa’en

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa siesa nga touan, tuama ka’apa wewene, tumotorla en teta’ar wuntul, nyi’a i yi’i en teta’ar ni tou tumetiwa’, kaa laa mewewuntulela en touna i wee si TUHAN, 3takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia ma’akati en touna waki anggor wo eng kekoo’on menoek, te’a makoo’ en cuka nanggor ka’apa en cuka kekoo’on menoek wo te’a mekekoo’ e nesa kekoo’on siniwomi waki wu’ana nanggor, wo te’a mekekaan em bu’ana nanggor, le’os en segaya’ ka’apa tu’u em pera. 4Keurean e nedo katetiwa’enna te’a mouw sia mekekaan e wo’o sapa tu’u e nasal waki akana nanggor, waki watuna i ka’ayo wia en seput em pangana.5Keurean e nedo teta’arna tanume sitou tumetiwa’ te’a mouw em pai’ sesukur lumangkoiy witu eng kokongna; i ka’ayo lekep nedona sia minuntulela en touna i wee si TUHAN, e lewo’ sa reiy’ mouw sia minena-ena’ kudus wo mayala em bu’ukna tumou lumabot.6Keurean e nedona nisia nu minuntulela en touna i wee si TUHAN, te’a mouw sia metetawi wia e mayat ni tou; 7awes tare sakawisa mate si ama’na ka’apa tu’u si ina’na, patuarina tuama ka’apa tu’u patuarina wewene, te’a mouw sia mereri’irisla en touna wia nisea, karengan eng kowa’ katetiwa’en i wee si Empungna em bitu natas eng kokongna.

8

8Keurean e nedo katetiwa’enna nisia si kudus i wee si TUHAN.9Ta’an sakawisa siesa nga touan mate witu retenna ampit e minakarengan i te, i ka’ayo sia rumi’irisla em bu’uk katetiwa’enna, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumukur em bu’ukna witu nendo pelelenasan nisia, nyi’a i ti’i witu e nendo kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumukur nyi’a.10Witu e nendo kauwalu e lewo’ sa reiy’ mouw sia mali se rua nga ipus wara wukur ka’apa se rua nga ipus oki’ ni wara pombo wia si imam, mea waki pepalen en Dasing Pinasungkulan. 11Takar e lewo’ sa riy’ mouw si imam sumiwo siesa nga ipus mamuali tetule pare’i en dosa wo si walina mamuali tetule tinunu, wo sumiwola pale’osan i wee nisia, eng karengan nisia si minakadosa mouw ampit nisia nu witu en tawi mayat. Witu nendo ni’itu kangkasi nisia si lewo’ sa reiy’ kumudusla eng kokongna12wo muntulela e nedo katetiwa’enna i wee si TUHAN. Nisia si lewo’ sa reiy’ mali siesa nga ipus domba raghar makaumur esa nge te’un mamuali tetule tetubuus en selok. E nendo-nendo limangkoiy mouw ni’i papokeiyla pino’opol, karengan em bu’uk katetiwa’enna e minamuali mouw makari’irisen.13Wo nyi’i mouw nukum en tanume siesa tou timiwa’. Sakawisa nedo katetiwa’enna e lekep, nisia si lewo’ sa reiy’ alin mea witu em pepalen en Dasing Pinasungkulan, 14wo nisia si lewo’ sa reiy’ manginsempela tanume en sesempena wia si TUHAN siesa nga ipus domba raghar makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering i wee en tetule tinunu wo siesa nga ipus domba mereiy makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering i wee en tetule pare’i en dosa wo siesa nga ipus domba raghar si reiy’ sisering i wee en tetule kelawiran, 15o kangkasi esa nga lo’olo’ roti reiy’ siragi, nyi’a i yi’i e roti tabuleleng waki topong kasa le’os, en siniwo ampit e lana, wo e roti tari’ipis reiy’ siragi linabur ampit e lana, ampit en tetule sesakeiy wo en tetule-tetule neiy i wu’uwusna.16O laa e lewo’ sa reiy’ mouw si imam mali em baya nyi’a i ti’i witu en sinaru ni TUHAN wo sumiwo en tetule pare’i en dosa wo en tetule tinununa; 17domba raghar i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw siwonna tanume si tetule kelawiran i wee si TUHAN, ma’an esa nga lo’olo’ e roti reiy’ siragi i ti’i; o kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw si imam sumiwo en tetule sesakeiy wo en tetule neiy i wu’uwusna.18Takar e lewo’ sa reiy’ mouw sitou timiwa’ i ti’i si sumukur em bu’uk katetiwa’enna witu en sinaru em pepalen en Dasing Pinasungkulan, laa o medo em bu’uk katetiwa’enna i ti’i laa o lumawala nyi’a witu eng gorem e napi em bitu em bawa’ en tetule kelawiran.19Imam si lewo’ sa reiy’ mouw medo em pa’a rerior ni domba raghar i ti’i, nu linutu’ mola, wo e nesa roti tabuleleng reiy’ siragi waki ghorem e lo’olo’, ampit e nesa roti tari’ipis e reiy’ siragi, laa o rumeta’la nyi’a witu natas em palarna e lawas ni tou timiwa’ i ti’i, nu reiy’ mouw sitou i yi’i nu simukurla em bu’uk katetiwa’enna; 20kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw si imam mapatuu’la em baya nyi’a i ti’i witu en sinaru ni TUHAN tanume en sesempe i patuu’; em baya nyi’a i ti’i e mamuali weteng kudus i wee si imam, ma’an em be’ewer en sesempe i patuu’ wo ma’an em pa’a en sesempe wuntul. Nu reiy’ mouw i tu tare mouw toro sitou timiwa’ i ti’i kumoo’ anggor.”21Ni’itu mouw nukum en tanume sitou timiwa’ si tima’arla en sesempena wia si TUHAN en timo’otolela eng katetiwa’enna, reiy’pe’ rineken sapa eng kaawooanna manginsempela witu esa nga weka i ti’i. Minatoroan ampit legu’an en teta’ar neiy i ta’arnala, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuananna tumo’otolela e nukum en tanume eng katetiwa’enna.
Totor berkat ni imam

22TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 23“Sumusuiy mouw wia si Harun wo se oki-oki’na: Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ kouw merkatla se tou Israel, i lila’ mola wia nisea: 24TUHAN si merkati nikoo wo tumerungi nikoo;25TUHAN si sumena’mi nikoo ampit eng gio-Na wo meemi nikoo e nupus karunia; 26TUHAN si sumarumi eng gio-Na wia nikoo wo meemi nikoo e le’os eng kale’osan 27Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ sea rumeta’la e ngaran-Ku witu se tou Israel, takar Niaku ku laa merkati nisea.”

Chapter 7

Sesempe witu e nedo binerkatan en Dasing Lenas

1Witu nedo si Musa nu simampet rimedeiyla en Dasing Lenas, ni’isu’nala wo eng kinudusnala ni’itu ampit e reiy’ sa mina’asa em perabotanna, o kangkasi e mezba ampit e reiy’ sa mina’asa em pakakasna; wo ni’itu nu ni’isu’na mola wo eng kinudusna mola em baya nyi’a i ti’i, 2takar em baya se ma’aka-aka ne Israel, em baya se kapala suku nea, se simempela en sesempe. Nisea i ti’i nyi’a mouw em baya se ma’aka-aka ne suku se maka tanggongan witu em pinakelatan i ti’i. 3Tanume en sesempe niali nea witu en sinaru ni TUHAN; e nenem kareta niatepan ampit se mapulu o rua nga ipus sapi; e nesa kareta i wee se rua tou ma’aka-aka wo siesa nga ipus sapi i wee siesa tou ma’aka-aka, laa o sea mali em baya nyi’a i ti’i witu en sinaru en Dasing Lenas.4Kamurian si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: 5“Sungkulenomi em baya nyi’a i ti’i waki nisea, rio i ka’arala i wee em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan; i wee mola em baya nyi’a i ti’i wia se tou Lewi, minatoroan ampit em pemandungen em pepa’ayangen niesa o niesa.”6O laa si Musa si simungkulela eng kareta-kareta wo se sapi-sapi i ti’i wo meela nyi’a wia se tou Lewi; 7rua kareta ampit se epat nga ipus sapi neiy i weenala wia se bani Gerson, minatoroan ampit em pemandungen em pepa’ayangen nea, 8wo e nepat kareta ampit se uwalu nga ipus sapi neiy i weenala wia se bani Merari, minatoroan ampit em pemandungen em pepa’ayangen nea witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Itamar, oki’ ni imam Harun i ti’i.9Ta’an wia se bani Kehat se reiy’ wineeannala sapa-sapa, karengan em pepa’ayangen nea nyi’a mouw maalar em barang-barang kudus, e lewo’ sa reiy’ popon witu natas em palukana.10O kasi em baya ne ma’aka-aka se minanginsempela en sesempe paberkatan e mezbah, witu nendo e mezbah i ti’i nu ni’isu’la; em baya se ma’aka-aka se minali en sesempe nea witu en sinaru e mezbah i ti’i. 11TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “Siesa ma’aka-aka susur nendo si lewo’ sa reiy’ mouw manginsempela en sesempena kaa laa mebeberkatla e mezbah i ti’i.”12Si minanginsempela en sesempena witu nendo kasa ketare-tare nyi’a mouw si Nahason bin Aminadab, waki se suku Yehuda. 13Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan e waki perak pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 14e nesa kower mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;15siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 16siesa nga ipus membe’ raghar, i wee en tetule pare’i en dosa; 17wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Nahason bin Aminadab.18Witu nendo karua si Netaneel bin Zuar, ma’aka-aka ne suku Isakhar, si minanginsempela en sesempe. 19Tanume en sesempena neiy i sempenala e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan e waki perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy;2020 e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan; 21 21siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 22 22siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 23 23wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Nataneel bin Zuar.24Witu nendo katelu: ma’aka-aka ne bani Zebulon, si Eliab bin Helon. 25Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 26e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;27siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 28siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 29wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Eliab bin Helon.30Witu nendo kaepat: ma’aka-aka ne bani Ruben, si Elizur bin Syedeur. 31Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waku e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 32e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna e makapumpun nukupan;33siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 34siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 35wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Elizur bin Syedeur.36Witu nendo kalima: ma’aka-aka ne bani Simeon, si Selumiel bin Zurisyadai. 37Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak,esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 38e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;39siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 40siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 41wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Selumiel bin Zuri syadai.42Witu nendo kaenem: ma’aka-aka ne bani Gad, si Elyasaf bin Rehuel. 43Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 44e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;45siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 46siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 47wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Elyasaf bin Rehuel.48Witu nendo kapitu: ma’aka-aka ne bani Efraim, si Elisama bin Amihud. 49Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 50e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;51siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 52siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 53wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Elisama bin Amihud.54Witu nendo kauwalu: ma’aka-aka ne bani Manasye, si Gamaliel bin Pedazur. 55Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 56e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;5757 siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un i wee en tetule tinunu; 58 58siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 59 59wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Gamaliel bin Pedazur.60Witu nendo kasiouw: ma’aka-aka ne bani Benyamin, si Abidan bin Gideoni. 61Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 62e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;6363 siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 64 64siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 65 65wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Abidan bin Gideoni.6666 Witu nendo kamapulu’: ma’aka-aka ne bani Dan, si Ehiezer bin Amisyadai. 67 67Sesempena nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 68 68e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;6969 siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 70 70siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 71 71wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Ehiezer bin Amisyadai.72Witu nendo kamapulu’ o esa: ma’aka-aka ne bani Asyer, si Pagiel bin Okhran. 73Sesempena nyi’amouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 74e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;75siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 76siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 77wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Pagiel bin Okhran.78Witu nendo kamapulu’ o rua: ma’aka-aka ne bani Naftali, si Ahira bin Enan. 79Sesempana nyi’a mouw e nesa baki perak, esa nga atus telu nga pulu’ syikal en timbanganna, wo e nesa bokor seserewan waki e perak, pitu nga pulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus, e rua-rua nyi’a e makapumpun topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, i wee en tetule sesakeiy; 80e nesa kower, mapulu’ syikal mas eng kawuterna, e makapumpun nukupan;81siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo siesa nga ipus domba makaumur esa nge te’un, i wee en tetule tinunu; 82siesa nga ipus membe’ raghar i wee en tetule pare’i en dosa; 83wo i wee en tetule kelawiran se rua nga ipus sapi, lima nga ipus domba raghar, lima nga ipus membe’ raghar wo se lima nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe ni Ahira bin Enan.84Ni’itu mouw en sesempe binerkatan e mezbah witu nendo e mezbah i ti’i nu ni’isu’la, waki weteng em baya ne ma’aka-aka ne Israel, nyi’a i ti’i e mapulu’ o rua baki perak, mapulu’ o rua bokor sesereuwan waki e perak, mapulu’ o rua kower mas. 85Kawuterna susur em baki nyi’a mouw esa nga atus telu nga pulu’ syikal perak, wo eng kawuterna susur em bokor seserewan nyi’a mouw em pitu nga pulu’ syikal; e reiy’ sa mina’asa perak em pakakas-pakakas i ti’i wawean e rua nga riwu epat nga atus syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus. 86Tumodongla nyi’a e mapulu’ o rua kower mas e makapumpun nukupan, susur kower e mapulu’ syikal eng kawuterna, tinimbang i ki’it en syikal kudus; e reiy’ sa mina’asa mas eng kower i ti’i e wawean esa nga atus rua nga pulu’ syikal eng kawuterna.87Se reiy’ sa mina’asa tekapen i wee en tetule tinunu i ti’i nyi’a mouw se mapulu’ o rua nga ipus sapi raghar, mapulu o rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o rua nga ipus domba makaumur esa nge te’un, ampit en tetule sesakeiyna; o kangkasi se mapulu’ o rua membe’ raghar i we en tetule pare’i en dosa. 88Se reiy’ sa mina’asa ne tetule kelawiran i ti’i nyi’a mouw se rua nga pulu’ o epat nga ipus sapi raghar, enem nga pulu’ nga ipus domba raghar, enem nga pulu’ nga ipus membe’ raghar, enem nga pulu’ nga ipus domba makaumur esa nge te’un. Ni’itu mouw en sesempe binerkatan e mezbah, nu reiy’ mouw e mezbah i ti’i nu ni’isu’la.89Sakawisa si Musa ghumorem mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan kaa laa mesesusuiy ampit Nisia, takar nisia si liminga en totor minee nuwu’ wia nisia waki atas em pepenet pale’osan, em bitu natas en tabut ukum ni Empung, waki elet ne rua kerub i ti’i; tuana mouw Nisia nu minee nuwu’ wia nisia.

Chapter 8

2

Sesoloan

Sesoloan

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “Sumusuiy mouw wia si Harun wo i lila’la wia nisia: Sakawisa koo maas en solo-solo i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw em pitu solo i ti’i en tumerangi waki esa nga weka saruan en sesoloan.” saruan en sesoloan.”3Tuana mouw en siniwo ni Harun. Waki esa nga weka saruan en sesoloan i paasna mouw en solo-solona, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 4Wo teinti’i mouw en sesoloan i ti’i siniwo: waki e mas tini’ir; en sesoloan i ti’i tini’ir, le’os e ne’ana ka’apa tu’u em bungangna; minatoroan ampit en sapa neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en sesoloan i ti’i kinesesiwona.
Binerkatan se tou Lewi

5TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 6“Edonomi se tou Lewi waki keuneran ne tou Israel wo lenasenola sea.7v 7 Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ tuanannula wia nisea kaa laa melelenasla nisea: i pi’ipikola wia nisea en dano pare’i en dosa, kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw sea sumukur e minapekasa nouwakna wo moas e labungna wo ampit en tuana si limenasla en touna. 8Nu reiy’ mouw i tu e lewo’ sa reiy’ mouw sea medomi siesa nga ipus sapi raghar sobor ampit en tetule sesakeiyna waki topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, o kangkasi siesa nga ipus sapi raghar sobor walina e lewo’ sa reiy’ mouw koo medo i wee en tetule pare’i en dosa.9Tumodongla nyi’a e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeo se tou Lewi tumawi mea waki saruan en Dasing Pinasungkulan, wo koo kumeret merur se pakasa’an umat Israel. 10Sakawisa koo rimeo mola se tou Lewi tumawi mea witu en sinaru ni TUHAN, takar e lewo’ sa reiy’ mouw se tou Israel rumeta’la lawasna witu se tou Lewi i ti’i, 11wo si Harun si lewo’ sa reiy’ mapatuu’la se tou Lewi i ti’i tanume se sesempe i patuu’ waki elet ne tou Israel witu en sinaru ni TUHAN, wo tuana mouw nisea neiy i weela tumuanala em pepa’ayangen jabatanna i wee si TUHAN.12Nu reiy’ mouw se tou Lewi nu rimeta’la lawasna witu eng kokong ne sapi-sapi raghar sobor i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw siesa nga ipus si siwon tanume si tetule pare’i en dosa wo si walina si tanume si tetule tinunu i wee si TUHAN kaa laa mesesiwola pale’osan i wee se tou Lewi. 13Takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumarula se tou Lewi wia si Harun ampit se oki-oki’na wo mapatuu’la nisea tanume se sesempe i patuu’ i wee si TUHAN.14Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ koo lumenasi nisea waki keuneran ne tou Israel, rio se tou Lewi i ti’i se mamuali kapunya’ang-Ku. 15Tare mouw i te se tou Lewi toro ghumorem kaa laa metetuanala em pepa’ayangen jabatanna witu en Dasing Pinasungkulan, nu reiy’ mouw koo nu lumenasla nisea wo mapatuu’la nisea tanume en sesempe i patuu’.16Karengan nisea se lewo’ sa reiy’ i sarakan ampit eng kawutana wia-Niaku waki keuneran ne tou Israel; sawel em baya ne rerior neiy i patoumi waki gandongan, nyi’a i yi’i em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel niedo-Ku mouw nisea i wee-Niaku. 17Karengan em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, le’os waki setou ka’apa tu’u waki se tekapen, nyi’a mouw se kapunya’ang-Ku; witu nedo Niaku nu minunu’ em baya se oki’ polon waki tana’Mesir, Niaku ku kimudusola em baya nyi’a i wee-Niaku.18Takar Niaku ku minedo se tou Lewi sawel em baya ne oki’ polon se witu se tou Israel, 19wo Niaku ku simarakan se tou Lewi waki keuneran ne tou Israel tanume en tetaber wia si Harun wo se oki-oki’na kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen jabatan i wee se tou Israel waki Dasing Pinasungkulan, wo kaa laa mesesiwola pale’osan i wee se tou Israel, rio se tou Israel te’a tena’an eng katula sakawisa sea tumawi witu en tampa kudus.”20O laa si Musa, Harun wo se pakasa’an ne umat Israel timuanala en tuana wia se tou Lewi; minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa en tanume se tou Lewi, tuana mouw en tinuanala ne tou Israel wia nisea. 21Tou Lewi i ti’i se rime’imi en dosa waki touna wo moas e labung nea, kamurian si Harun si minapatuu’la nisea tanume en sesempe i patuu’ witu en sinaru ni TUHAN, wo simiwola pale’osan i wee nisea kasuatan limenasla nisea.2222 Nu reiy’ mouw i tu ghumoremouw se tou Lewi kaa laa metetuanala em pepa’ayangen jabatan nea witu en Dasing Pinasungkulan, witu em bawa’ em pategha’an ni Harun wo ne oki-oki’na. Tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa en tanume se tou Lewi, tuana mouw en tinuanala wia nisea.
Ketareani wo eng kesampetan e nedo mepa’ayang ne tou Lewi

23TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 24“Nyi’i mouw em pepaken i wee se tou Lewi: susur tou si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un o matas si lewo’ sa reiy’ lumukar, rio sia ma’ayang witu en Dasing Pinasungkulan,25ta’an sa sia makaumur lima nga pulu’ nge te’un e lewo’ sa reiy’ mouw sia i wayami waki pepa’ayangen i ti’i, i ka’ayo reiy’ padung sia ma’ayang lebe ure kasi. 26Nisia si toro sumawang se patuari-patuarina witu en Dasing Pinasungkulan witu makelangla e lukar nea, ta’an e reiy’ mouw padung kasi sia mekekulu em pepa’ayangen i ti’i. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuanannula wia se tou Lewi tanume e lukar nea.”

Chapter 9

Katataapan-katataapan en tanume em pewangko’an em Paskah

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki patar kaerisan Sinai, witu en sumedot eng kasa ketare-tare en te’un karua nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki tana’ Mesir. 2“Tou Israel se lewo’ sa reiy’ mangko’la em Paskah witu nedona; 3witu nendo kamapulu’ o epat en sumedot i yi’i, witu nendo mawengido, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mangko’la nyi’a witu nedo neiy i tataapla, i ki’it e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo natoranna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mangko’la nyi’a.”4O laa si Musa rumeo se tou Israel mangko’la em Paskah. 5Takar sea mangko’la em Paskah witu en sumedot kasa ketare-tare, witu nendo kamapulu’ o epat en sumedot ni’itu, witu nedo mawengido, waki patar kaerisan Sinai; minakatena’ tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en tinuanala ne tou Israel.6Ta’an wawean pirala tou se makari’irisen karengan e mayat, i ka’ayo se reiy’ mete’u mangko’la em Paskah witu nendo i ti’i. Nisea se mineiy sumaru si Musa wo si Harun witu nendo ni’itu i te kangkasi, 7laa o lumila’ wia nisia: “Ulit tu’u keiy makari’irisen karengan e mayat, ampit en to’otolan sapa ku’a re’en keiy ape’an mesesempela en sesempe i wee si TUHAN witu eng keuneran ne tou Israel witu nedo neiy i tataapla?” 8O laa e wingkot ni Musa wia nisea: “Pa’ena’anola tare, niaku ku laa melelingalmi sapa e laa i perentami ni TUHAN en tanume nikouw.”9Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 10“I lila’ mola wia se tou Israel: Sakawisa si meta’esa’an tou witu nelet miouw ka’apa se see’mu se makari’irisen karengan e mayat, ka’apa si witu em pakela-kelangan wa’akat, takar nisia si lewo’ sa reiy’ kangkasi mangko’la em Paskah i wee si TUHAN.11Witu en sumedot karua, witu nendo kamapulu’ o epat, witu nedo mawengido, e lewo’ sa reiy’ mouw se tou-tou i ti’i mangko’la nyi’a; ma’an e roti reiy’ siragi wo raaren pe’it e lewo sa reiy’ mouw sea kumaan nyi’a. 12Te’a mouw sea metetele’ula esa nga weteng witu nyi’a i ka’ayo memo’odo, wo e nesa ruiy tu’u e reiy’ toro repu’un neala. I ki’it e reiy’ sa mina’asa eng katataapan em Paskah e lewo’ sa reiy’ mouw sea mangko’la nyi’a.13Eng kapurikitna sitou reiy’ makari’irisen, wo reiy’ witu em pakela-kelangan, ta’an si pepar minangko’la em Paskah, sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki elet ne tou-tou esa nge bangsana, karengan nisia si reiy’ simempela en sesempe wia si TUHAN witu nedona; sitou i ti’i si laa tumanggong em bua’na en dosana. 14Sakawisa siesa tou wo’oseiy si timataapouw wia nikoo si laa mewewangko’la em Paskah i wee si TUHAN, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia mangko’la nyi’a i ki’it e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo natoran em Paskah. E nesa katataapan e lewo’ sa reiy’ paken i wee nikouw, le’os i wee se tou wo’oseiy ka’apa tu’u i wee se tou Israel tulen.”

Pa’asek linaak ma’aka-aka em pakela-kelangan ne Israel

15Witu nendo kinereredeiyla en Dasing Lenas, takar e linaak i ti’i en timutuwla en Dasing Lenas, en dasing ukum ni Empung; wo witu nedo wengi i ka’ayo memo’odo e linaak i ti’i em bitu natas en Dasing Lenas, paloo’ola tanu napi. 16Tuana mouw e reiy’ mena’ mamuali: linaak i ti’i e matutuwi en Dasing, wo witu nedo wengi paloo’on tanu napi. 17Wo susur e linaak i ti’i lumongkoti waki atas en Dasing, takar se tou Israel tu’u se mengae mouw, wo witu en tampa e linaak i ti’i mena’, mana mome se tou Israel dumasing.18Witu en titah ni TUHAN se tou Israel mengae wo witu en titah ni TUHAN kangkasi nisea dumasing; eng keurean e linaak i ti’i minena’ witu natas en Dasing Lenas, nisea se minena-ena’ dimasing. 19Sakawisa e linaak i ti’i e nure minena’ witu natas en Dasing Lenas, takar se tou Israel se malar eng kalewo’sareiy’anna wia si TUHAN, wo e reiy’ mouw sea mae.20Kakurala e linaak i ti’i minena’ i te pirala nga endo witu natas en Dasing Lenas; takar witu en titah ni TUHAN sea dumasing wo witu en titah ni TUHAN kangkasi sea mengae. 21Kakurala e linaak i ti’i e mena’ waki mawengido i ka’ayo memo’odo; katoroan e linaak i ti’i lumongkot witu nedo memo’odo, nisea tu’u se mae mouw; le’os witu nedo oat le’os witu nedo wengi, sakawisa e linaak i ti’i lumongkot, nisea tu’u se mae mouw.22Pirala eng keure tu’u kangkasi e linaak i ti’i mena’ witu natas en Dasing Lenas, le’os rua nga endo, le’os esa nga sumedot ka’apa lebe ure, takar se tou Israel se minena-ena’ dimasing wo se reiy’ mengae; ta’an sakawisa e linaak i ti’i matas, tare mouw sea mae. 23Witu en titah ni TUHAN sea dumasing wo witu en titah ni TUHAN kangkasi sea mae; nisea se maalarla eng kalewo’sareiy’anna wia si TUHAN, i ki’it en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.

Chapter 10

Sesine’uan sesebungen

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Sumiwo mouw rua sesebungen waki e perak. Waki e perak tini’ir e lewo’ sa reiy’ koo sumiwo ni’itu, rio pakenla kaa laa mekekeret se umat Israel wo kaa laa merereo se laskarna mae.3Sakawisa e rua sesebungen i ti’i sengon, se pakasa’an umat i ti’i se lewo’ sa reiy’ merur wia nikoo witu en sinaru em pepalen en Dasing Pinasungkulan. 4Sa wona’na e nesa i te en sengon, takar em baya ne ma’aka-aka, em baya ne kapala pasukan Israel se lewo’ sa reiy’ merur wia nikoo. 5Sakawisa kouw sumengo eng kowa’ sesine’uan, takar e lewo’ sa reiy’ mouw mae se laskar-laskar se dimasing waki esa nga weka sedangan;6sakawisa kouw sumengo eng kowa’ sesine’uan eng karuana, takar e lewo’ sa reiy’ mouw mae se laskar-laskar se dimasing waki esa nga weka timu. Ni’itu mouw eng kowa’ sesine’uan e lewo’ sa reiy’ sengon kaa laa rumeo nisea mae; 7ta’an sa laa merereo se jema’ah i ti’i merur nikouw kouw lewo’ sa reiy’ sumengo i te ampit e reiy’ meela kowa’ sesine’uan. 8Sesebungen-sesebungen i ti’i e lewo’ sa reiy’ sengon ne oki-oki’ ni imam Harun; ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo see’ o see’.9Wo sakawisa kouw lumaa sumeke’ waki wanuamu sumaru se kesaru mase’esekla nikouw, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mee kowa’ sesine’uan ampit en sesebungen, rio kouw ghenangen witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, wo lawireni waki se kesarumu.10O kangkasi witu nendo-nendo nikouw nu mepa’a-pa’ar, witu em pewangko’an-pewangko’annu wo witu en sumedot-sumedot werumu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumengo en sesebungen i ti’i witu nedo mesesempela en tetule-tetule tinunumu wo en tetule-tetule kelawirannu; maksutna rio kouw ghenangen witu en sinaru ni Empungmu; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”

Rimou’mi waki kuntung Sinai

11Witu en te’un eng karua, witu en sumedot eng karua, witu en tanggal rua nga pulu’ en sumedot ni’itu, lumongkotomi e linaak i ti’i waki atas en Dasing Lenas, tampa e nukum ni Empung. 12Laa o rumo’u momi se tou Israel waki patar kaerisan Sinai i ki’it natoran eng kaparo’u nea, kamurian mena’ mouw e linaak i ti’i waki patar kaerisan Paran: 13Ni’itu mouw eng kasa ketare-tare nisea nu riumo’umi i ki’it en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.14Kasa ketarean mae mouw se laskar witu em bawa’ em panji-panji ne bani Yehuda i ki’it se pasukan nea; si mekapalala se laskar i ti’i nyi’a mouw si Nahason bin Aminadab; 15si mekapalala se laskar ne suku bani Isakhar nyi’a mouw si Netaneel bin Zuar; 16si mekapalala se laskar ne suku bani Zebulon nyi’a mouw si Eliab bin Helon.17Nu reiy’ mouw i tu en Dasing Lenas eng ginoghar, wo mae mouw se bani Gerson wo se bani Merari se minopo en Dasing Lenas i ti’i. 18Kamurian mae mouw se laskar witu em bawa’ em panji-panji ni Ruben i ki’it se pasukan nea; si mekapalala se laskar i ti’i nyi’a mouw si Elizur bin Syedeur; 19si mekapalala se laskar ne suku bani Simeon nyi’a mouw si Selumiel bin Zurisyadai; 20si mekapalala se laskar ne suku bani Gad nyi’a mouw si Elyasaf bin Rehuel.21Nu reiy’ mouw i tu mae mouw se tou eng Kehat, se minopo em barang-barang en tampa kudus; En Dasing Lenas e neiy mouw i paas nu reiy’pe’ nisea nu mineiy. 22Kamurian mae mouw se laskar witu em bawa’ em panji-panji ne bani Efraim i ki’it se pasukan nea; 23si mekapalala se laskar i ti’i nyi’a mouw si Elisama bin Amihud; si mekapalala se laskar ne suku bani Manasye nyi’a mouw si Gamaliel bin Pedazur; 24si mekapalala se laskar ne suku bani Benyamin nyi’a mouw si Abidan bin Gideoni.25Tanume se ta’ateran i pakusi’ em baya ne laskar i ti’i mae mouw se laskar witu em bawa’ em panji-panji ne bani Dan i ki’it se pasukan nea; si makapalala se laskar i ti’i nyi’a mouw si Ehiezer bin Amizyadai; 26si mekapalala se laskar ne suku bani Asyer nyi’a mouw si Pagiel bin Ohran; 27si mekapalala se laskar ne suku bani Naftali nyi’a mouw si Ahira bin Enan. 28Ni’itu mouw natoran kaparo’umi ne tou Israel i ki’it se pasukan nea, katoroan nisea nu maro’umi.29Laa o lumila’ mouw si Musa wia si Hobab oki’ ni Rehuel tou Midian, manuang ni Musa: “Nikeiy keiy mengae waki tampa neiy i maksut ni TUHAN katoroan Sia nu minee nuwu’: Niaku ku laa meweweela nyi’a wia nikoo. Karengan e ni’itu kumi’itouw mewali-wali ampit nikeiy, takar nikeiy keiy laa sumiwo le’os wia nikoo, karengan si TUHAN si tima’arola e le’os en tanume se Israel.” 30Ta’an e wingkotna wia si Musa: “Niaku ku reiy’ kumi’it, ta’an i te ku melelaa waki wanuaku wo wia se kawanua patuariku.”31Em pokeiy ni Musa: “Te’a mouw satorona metetele’ula nikeiy, karengan nikoo mouw si mete’u, kumura keiy dimasing waki patar kaerisan, takar nikoo koo toro mamuali maturu-turu’ e lalan i wee nikeiy. 32Sa koo kumi’it mewali-wali ampit nikeiy, takar eng kale’osan e laa tuananla ni TUHAN wia nikeiy e laa tuanan neiyla kangkasi wia nikoo.”33Laa o rumo’u momi sea waki kuntung ni TUHAN wo kumelang telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna, kasuatan en tabut teta’aran ni TUHAN mengae witu rerior nea wo makelang telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna kaa laa mesesero tampa pa’ena’an i wee nisea. 34Wo e linaak ni TUHAN em bitu natas nea witu nendo oat, sakawisa sea rumou’mi waki tampa pedasingan.35Sakawisa en tabut i ti’i mae, lumila’ mouw si Musa: “Tumo’orouw, TUHAN, rio se kesaru-Mu se sumera wo se tou-tou mari’iris Nikoo se tumingkasi en tou waki sinaru-Mu.” 36Wo sakawisa en tabut i ti’i mena’, lumila’ mouw sia: “Marengomi, TUHAN, wia se umat Israel se makariwu-riwu laksa i yi’i.”

Chapter 11

Napi ni TUHAN

1Witu mekasa se bangsa i ti’i se mengu’ungu-ng’ungul witu en sinaru ni TUHAN en tanume eng karor wuruk nea wo eng katoroan si TUHAN nu liminga nyi’a tumo’orouw eng kaupi’an-Na, kamurian lumayasouw e napi ni TUHAN witu nelet nea wo eng kasa merangket witu li’ilik em pedasingan. 2Laa o rumekeiy mouw se bangsa i ti’i wia si Musa, wo si Musa si simombayang wia si TUHAN; takar mate mouw e napi i ti’i. 3Karengan e ni’itu se tou se ngimaranla en tampa i ti’i Tabera, karengan limayasouw e napi ni TUHAN witu nelet nea.

TUHAN tima’ar mee le’ona

4Tou-tou lumelewo’ witu nelet nea se kinaghoreman en serit sorem; wo se tou Israel tu’u mame’ mouw kangkasi ma’an limila’: “Seiy ku’a re’en si laa mee nikita kumaan le’ona? 5Kita i kaghenang wia se sera’ pekaanen ta waki Mesir ampit e reiy’ mear sapa-sapa, wia em belan wo en semangka, lele’os, lansuna mea’ wo lansuna puti’. 6Ta’an en teakan kita rukus pera, e reiy’la wo’o sapa tu’u, reiy’ siwalina e manna i yi’i i te em paloo’on ta.”7Sapa tare e manna i ti’i tanu eng katumbar wo em paloo’ola nyi’a tanu e rama bedolah. 8Bangsa i ti’i se matingkas mea o meiy kaa laa mepepurut nyi’a, laa o gumiling nyi’a ampit em batu gegilingan ka’apa lumuwek nyi’a witu leluwekan. Nisea se malutu’ nyi’a witu eng kure’ wo sumiwo nyi’a mamuali roti tabuleleng; pe’anena em pape’anen tanu em pengaanen ginoreng.9Wo sakawisa e leleiydem tumumpa witu en tampa pedasingan witu nedo wengi, takar tumumpa mouw kangkasi e manna witu. 10Eng katoroan si Musa nu liminga se bangsa i ti’i, nyi’a i ti’i se tou-tou waki susur ne kaum, se maame’ witu en saruan em pepalen en dasingna, tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN ampit eng kelaanala, wo eng kapualitan i ti’i e linoo’o lewo’ ni Musa.11Laa o lumila’ mouw si Musa wia si TUHAN: “Ka’a Koo matuanala si hamba-Mu i yi’i ampit e wuruk wo ka’a aku reiy’ maka’ato upus karunia witu em beren-Nu, i ka’ayo Koo minesa’anla wia niaku em pemesa’anen witu se minapekasa bangsa i yi’i? 12Niaku ku’a re’en si gimandong se minapekasa bangsa i yi’i ka’apa niaku ku’a re’en si timimea’la nisea, i ka’ayo Koo lumila’ wia niaku: Palarenouw sia tanu si ama’ mememalar si minalar sioki’ matoto’, kumelang mea waki tana’ e neiy-Mu i ta’arla ampit timiwa’ wia se nene moyangna?13Waki wisa ku’a re’en niaku laa medomi le’ona kaa laa i peweweela wia se minapekasa bangsa i yi’i? Karengan nisea se maame’ wia niaku ampit meila’: Weeani keiy le’ona pekekaanen. 14Niaku maesa-esa ku reiy’ mete’u mesa’an em pemesa’anen witu se minapekasa bangsa i yi’i, karengan en taleus wuter i wee niaku. 15Sa Koo masiwo en tuana wia niaku, e le’osna Koo munu’ mola niaku, sa aku maka’ato upus karunia witu em beren-Nu, rio aku reiy’ lewo’ sa reiy’ lumoo’ en cilakaku.”16Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Erurenomi witu en sinaru-Ku waki elet em baya ne tu’a-tu’a Israel pitu nga pulu’ tou, se kete’uannula minamuali tu’a-tu’a ne bangsa wo tumetu’utul se pasukanna, kamurian alinomi sea meiy wia en Dasing Pinasungkulan, rio sea rumedeiy maname mewali-wali ampit nikoo. 17Takar Niaku ku laa tumumpa wo sumusuiy ampit nikoo maname, o laa esa nga weteng waki roh en timeka’ wia nikoo i ti’i e laa edong-Ku wo i wee-Ku witu nisea, takar nisea mewali-wali ampit nikoo laa mesa’an em pemesa’anen witu se bangsa i ti’i, ni’itu mouw e reiy’ mouw padungen kasi koo maesa-esa mesa’an nyi’a.18Ta’an wia se bangsa i ti’i e lewo sa reiy’ mouw i lila’mula: Kudusenola en toumu i wee e wo’odo, takar nikouw kouw laa kumaan e le’ona; karengan nikouw kouw miname’ mouw witu en sinaru ni TUHAN ampit limila’: Seiy ku’a re’en si laa mee nikeiy kumaan le’ona? Tuana eng kale’os eng ka’ada’an ta waki Mesir, reiy’ ku’a re’en? – TUHAN si laa mee nikouw le’ona kaa laa kaanen. 19E reiy’ i te esa nga endo kouw laa kumaan nyi’a, reiy’ rua nga endo, reiy’ lima nga endo, reiy mapulu’ nga endo, reiy’ rua nga pulu’ nga endo, 20ta’an e lekep esa nga sumedot eng keurena, i ka’ayo rumo’umi waki ghorem en sesepunannu wo i ka’ayo kouw masenso’ – karengan kouw simede’ mola si TUHAN si witu eng keuneran niouw wo miname’ witu en sinaru-Na ampit limila’: I wee en sapa ku’a re’en kita rimo’umi waki Mesir?”21Ta’an em pokeiy ni Musa: “Bangsa se wia mewali-wali niaku i yi’i eng kelakerna se enem nga atus nga riwu tou makelang ma’an e ne’a, ta’anouw Koo minee nuwu’: Le’ona e laa-Ku i weela wia nisea, wo e lekep esa nga sumedot eng keurena sea laa kumaan nyi’a! 22Toro ku’a re’en tuana eng kelaker se membe’ domba wo se lembu sapi rereten i wee nisea, rio sea ma’awes? Ka’apa toro ku’a re’en sikopen se reiy’ sa mina’asa sera waki tasik i wee nisea, i ka’ayo sea maka’ato e nawes?” 23Ta’an si TUHAN si miningkot si Musa: “Ma’an tu’una eng kuwasa ni TUHAN e laa reiy’ awes kaa laa metetuanala ni’itu? En teakan nikoo koo laa lumoo’ sapa ku’a re’en e nuwu’-Ku e minamuali wia nikoo ka’apa reiy’!”
Se pitu nga pulu’ tou tu’a-tu’a

24Nu reiy’mouw si Musa nu mineiy witu luar, i pa’ayonala e nuwu’ ni TUHAN i ti’i wia se bangsa i ti’i. Nisia si mineruri se pitu nga pulu’ tou waki em baya se tu’a-tu’a ne bangsa i ti’i wo rumeo nisea rumedeiy witu esa nga kaledong en dasing. 25Laa o tumumpa momi si TUHAN witu e linaak wo sumusuiy wia si Musa, kamurian niedo-Na esa nga weteng waki roh en timeka’ wia nisia, wo i wee-Na witu se pitu nga pulu’ tu’a-tu’a i ti’i; eng katoroan e roh i ti’i nu tumeka’ wia nisea, kawuta’anouw sea tanu si nabi, ta’an nu reiy’ mouw i tu e reiy’ mouw kasi.26Waweane’ rua tou timele’u waki tampa pedasingan; siesa si mekengaran Eldad, si walina si mekengaran Medad. Eng katoroan e roh i ti’i tumeka’ wia nisea – nisea i ti’i se neiy i kaghorem tou-tou neiy i kelat, ta’an se reiy’ kimi’it minea waki dasing – takar kawuta’anouw sea tanu si nabi waki tampa pedasingan. 27Laa o tumingkasouw siesa taretumou makite’ula wia si Musa: “Eldad wo si Medad se kinawuta’anouw tanu si nabi waki tampa pedasingan.”28Takar mingkotouw si Yosua bin Nun, rengane’ en soborna si minamuali mouw ata ni Musa: “Tuangku Musa, ape’enouw sea!” 29Ta’an si Musa si limila’ wia nisia: “Sapa ku’a re’en koo tuana eng kalingkama’ madukung en touku? Oh, sa se minapekasa umat ni TUHAN se mamuali nabi, eng karengan si TUHAN si minee e Roh-Na tumeka’ wia nisea!” 30Kamurian marengomi si Musa waki tampa pedasingan, nisia wo em baya ne tu’a-tu’a Israel.
Wara kekekouw

31Laa o sumengo momi e reghes waki si TUHAN e nasalna; alinna momi se wara-wara kekekouw waki esa nga weka en tasik, wo i seranala witu natas en tampa pedasingan wo witu esa nga kaledongna, wo’o wona’na esa nga endo pakelangen eng kewa’akatna mea waki reiy’ sa mina’asa ruuna, wo wo’o wona’na rua hasta eng kerakekna waki atas saruan em bumi. 32O laa esa nga kelabotan e nendo wo esa nga kelabotan em bengi i ti’i wo esa nga kelabotan e nendo kawo’odoanna tumo’orouw se bangsa i ti’i merurla se wara-wara kekekouw i ti’i – susur tou esa nga katoyo-toyo’na se minerurla mapulu homer –, kamurian sea sumerala nisea lime’a-le’are esa nga kaledong en tampa pedasingan.33Kasuatan e le’ona i ti’i em bitu en suma nea, nu reiy’pe’ ngina’anga’, takar tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN wia se bangsa i ti’i wo si TUHAN si minewe se bangsa i ti’i ampit e nesa katula kasa sela. 34Karengan e ni’itu nginaranala en tampa i ti’i Kibrot-Taawa, karengan manamome neiy i le’osla se tou-tou maka serit sorem. 35Waki Kibrot-Taawa mae mouw se bangsa i ti’i mea waki Hazerot wo sea mena’ witu.

Chapter 12

Pineranguan ni Miryam wo ni Harun

1Miryam ma’an si Harun se rimi’awutla si Musa minatena’an ampit si wewene Kush niedona, karengan memang nisia si minedo mouw siesa wewene Kush. 2Em pokeiy nea: “Uli-ulit ku’a re’en si TUHAN minee nuwu’ ampit nieletan ni Musa i te? E reiy’ ku’a re’en ampit nieletan ta kangkasi Sia mee nuwu’? Wo kalinga’anouw eng kapualitan i ti’i wia si TUHAN. 3Sapa tare si Musa nyi’a mouw siesa tou kasa rinda natena, e limebela waki se susur tou wia natas saruan em bumi.4Laa o mee mouw nuwu si TUHAN ampit limo’osit i te wia si Musa, Harun wo si Miryam: “Rumo’u momi kouw nu telu witu en Dasing Pinasungkulan.” Takar rumo’u momi sea nu telu. 5Laa o tumumpa momi si TUHAN witu em pa’asek linaak, wo rumedeiy witu em pepalen en dasing i ti’i, laa o kumeret si Harun wo si Miryam; takar mapa’ato mouw sea nu rua.6Laa o mee mouw nuwu’ Sia: “Linganouw e nuwu’-Ku i yi’i. Sa witu nelet miouw wawean siesa nabi, takar Niaku, TUHAN mapaloo’o-loo’ola en tou-Ku wia nisia witu em pineleloo’, Niaku ku simusuiy ampit nisia witu nipi. 7E reiy’ tuana si hamba-Ku Musa, siesa tou lale’ witu minapekasa em bale-Ku. 8Mesaru-saruan Niaku mesesusuiy ampit nisia, maka redeiy, reiy’ ampit e mepepureiyan, wo nisia si limoo’ e rupa ni TUHAN. Ka’a ku’a re’en kouw reiy’ meiyde’ rimi’awutla si hamba-Ku Musa?”9Karengan e ni’itu tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu nisea, laa o mea mouw Sia. 10Wo eng katoroan e linaak minatasomi waki atas en dasing, takar kaloo’anouw si Miryam tinena’ lepra, puti’ tanu en salju; eng katoroan si Harun nu lumenge wia si Miryam, takar linoo’ona, kaa nisia si tinena’ e lepra!11Laa o pokeiy ni Harun wia si Musa: “Eh tuangku, te’a mouw satorona i torola wia nikeiy en dosa i yi’i, en siniwo meiy witu eng kawe’engelan neiy. 12Te’a mouw satorona i wayala sia tanume sioki’ rima’aragh, witu nedo rimo’umi waki gandongan ni ina’na esa nga parua mouw wu’ul e le’ona.”13Laa o maleiy mouw si Musa wia si TUHAN: “Oh Empung, le’osene’la satorona sia.” 14Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Sa’andeiyna si ama’na rumura’la eng giona, reiy’ ku’a re’en nisia si maka’ato nirang eng keurean pitu nga endo? I waya mouw sia pitu nga endo i sea’la mea witu luar en tampa pedasingan, kamurian toro mouw sia sungkulen sumoup.” 15Ni’itu mouw i sea’ mola si Miryam mea witu luar en tampa pedasingan pitu nga endo eng keurena, wo se bangsa i ti’i se reiy’ mae nu reiy’pe si miryam sungkulen sumoup.1616 Kamurian mae mouw sea rumo’umi waki Hazerot wo dumasing waki patar kaerisan Paran.

Chapter 13

Se mapulu o rua tumetegha’

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I reo mouw se pirala tou tumegha’ en tana’ Kana’an, e laa-Ku i peweweela wia se tou Israel; waki susur suku ne nene moyang nea e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeo siesa tou, em baya ne ma’aka-aka – ma’aka-aka waki elet nea.”3O laa si Musa rumeomi nisea waki patar kaerisan Paran, minatoroan ampit en titah ni TUHAN em baya ne tou i ti’i nyi’a mouw se kapala-kapala witu nelet ne tou Israel. 4Wo nyi’i mouw e ngaran-ngaran nea: Waki se suku ni Ruben: si Syamua bin Zakur;5waki se suku ni Simeon: si Safat bin Hori; 6waki se suku ni Yehuda: si Kaleb bin Yehune; 7waki se suku ni Isakhar: si Yigal bin Yusuf; 8 8waki se suku ni Efraim: si Hosea bin Nun;9waki se suku ni Benyamin: si Palti bin Rafu; 10waki se suku ni Zebulon: si Gadiel bin Sodi; 11waki se suku ni Yusuf, nyi’a i yi’i waki se suku ni Manasye: si Gadi bin Susi; 12waki se suku ni Dan: si Amiel bin Gemali;13waki se suku ni Asyer: si Setur bin Mikhael; 14waki se suku ni Naftali: si Nahbi bin Wofsi; 15waki se suku ni Gad: si Guel bin Makhi. 16Ni’itu mouw e ngaran ne tou-tou se neiy i reo ni Musa kaa laa metetegha’la em banua i ti’i; wo si Musa ngumaranla si Hosea bin Nun i ti’i Yosua.17Takar si Musa rumeo nisea kaa laa tumegha’ en tana’ Kana’an, em pokeiyna wia nisea: “Rumo’u mome wia nyi’i mea waki Tana’ Negeb wo sumosorouw waki kakuntungan, 18wo penebo-nebonome kumura eng ka’ada’an em banua i ti’i, sapa ku’a re’en se bangsa maena’ witu se ente’ ka’apa lewea’, sapa ku’a re’en se toyo’ ka’apa laker; 19wo kumura em banua paena’anna, sapa ku’a re’en e le’os ka’apa wuruk, kumura eng kota-kota paena’anna, sapa ku’a re’en sea maena’ witu en tampa-tampa minawuka’ ka’apa witu en tampa-tampa makarereen, 20wo kumura en tana’ i ti’i, sapa ku’a re’en e rewur ka’apa rukus, sapa ku’a re’en wawean maname e nakana-nakana ka’apa reiy’. Ente’enola natemu mali momi toyo’ waki wua’na em banua i ti’i.” E nedo ni’itu nyi’a mouw noras eng ketarean bua’na nanggor.21Nisea se minea maname, laa o tumegha’ em banua i ti’i muleiymi waki patar kaerisan Zin i ka’ayo waki Rehob, mea waki lalan matorome eng Hamat. 22Nisea se kimelang timorola en tana’ Negeb, laa o i ka’ayola waki Hebron; maname wawean si Ahiman, Sesai wo si Talmai, see’ ni Enak. Hebron neiy i redeiyla pitu nge te’un lebe rior ta’an en Soan waki Mesir.23Eng katoroan nisea nu i ka’ayome waki kewong Eskol, kinetor neala maname e nesa pangana ampit e nesa nge pare wu’ana nanggorna, o laa merua’anouw sea mesa’an nyia; o kangkasi nisea se minali em pirala wu’ana en delima wo em bu’ana ara. 24En tampa i ti’i nginaranala ne tou kewong Eskol, karengan em pare wu’ana nanggor eng kinetor ne tou Israel maname.25Nu limangkoiy mola epat nga pulu’ nga endo marengouw sea waki pategha’an em banua i ti’i, 26wo mapawee-wee mineiy waki si Musa, Harun wo se pakasa’an umat Israel waki Kadesh, waki patar kaerisan Paran. Nisea se minalimi mareng e nabar wia nisea nu rua wo wia se pakasa’an umat i ti’i wo minapaloo’ola wia em baya nea em bua’na em banua i ti’i.27Nisea se mina’asarla wia nisia: “Nikeiy keiy ghimoremome waki wanua, mea wisa koo rimeo nikeiy, wo memang em banua i ti’i masewe-sewel en susu wo rina’na, wo nyi’i mouw em bua’na. 28Ta’an i te, se bangsa maena’ witu em banua i ti’i se ente’-ente’ wo eng kota-kotana e maka rereen wo eng kasa sela, o kangkasi se see’ ni Enak se linoo’ meiy momi maname. 29Tou Amalek maena’ waki Tana’ Negeb, tou Het, tou Yebus wo se tou Amori maena’ waki kakuntungan, tou Kana’an maena’ esa nga kelabotan en tasik wo esa nga kelabotan li’ilik en teberan Yordan.”30Kamurian si Kaleb si mina’awa’ ma’elurla e nate ne bangsa i ti’i witu en sinaru ni Musa, em pokeiyna: “Reiy’! Nikita ta laa lumaa wo rumuberla em banua i ti’i, karengan nikita ta tantu mouw laa kumalala nisea!” 31Ta’an se tou-tou minea maname mewali-wali ampit nisia se limila’: “Nikita ta reiy’ mete’u lumaa rumego se bangsa i ti’i, karengan nisea se lebe ente’ ta’an nikita.”32O kangkasi nisea se mina’ayola wia se tou Israel e nabar wuruk en tanume em banua tinegha’ neala, ampit limila’: “Em banua tinoroan neiy momi kaa laa tegha’en nyi’a mouw e nesa wanua mekaan se maena’ witu nyi’a, wo em baya se tou linoo’ meiy maname nyi’a mouw se tou-tou se rakek-rakek nouwakna. 33O kangkasi linoo’ meiy maname se tou-tou kasa sela, se tou Enak se asal waki se tou-tou kasa sela, wo nikeiy keiy limoo’ en tou meiy tanu si kompo’, wo tuanakan kangkasi nisea witu nikeiy.”

Chapter 14

Pineranguan ne umat Israel

1O laa se pakasa’an umat i ti’i se rimo’umi en totor mena-leinteng wo se bangsa i ti’i se miname’ witu em bengi ni’itu. 2Mengu’ungu-ngu’ulouw em baya ne tou Israel wia si Musa wo si Harun; wo se pakasa’an umat i ti’i se limila’ wia nisea: “Eh, sa wona’na keiy minate waki tana’ Mesir, ka’apa wia em patar kaerisan i yi’i! 3Ka’a ku’a si TUHAN si malimi nikeiy meiy wia em banua i yi’i, rio keiy mate karengan en santi, wo se tu’awewene ma’an se oki-oki’ meiy se mamuali tinaang? E reiy’ ku’a re’en e lebe le’os keiy mareng mea waki Mesir?”4Wo nisea se meila’ siesa wia se walina: “Le’osouw kita mopo siesa tou ma’aka-aka, laa o mareng mea waki Mesir.” 5Laa o mongkotouw si Musa wo si Harun witu en saruan em beren ne minapekasa jema’ah Israel se minerur witu.6Ta’an si Yosua bin Nun wo si Kaleb bin Yefune, se neiy i kaghorem tou-tou timegha’ mola em banua i ti’i, se kimurensangla e labungna, 7wo lumila’ wia se pakasa’an umat Israel: “Em banua tinoroan neiy kaa laa petetegha’an i ti’i nyi’a mouw e reiy’ kenaramen eng kale’osanna. 8Sa si TUHAN mepa’arla wia nikita, takar Nisia si laa mali nikita ghumorem mea witu em banua i ti’i wo laa meela nyi’a wia nikita, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo e rina’na.9Ta’an i te, te’a mouw mererangu wia si TUHAN, wo te’a mouw meide’ wia se bangsa em banua i ti’i, karengan nisea se laa le’ouwenta ma’apu. Se materungla nisea se timele’u mola nisea, kasuatan si TUHAN si merapitla nikita; te’a mouw meide’ wia nisea.” 10O laa se pakasa’an umat i ti’i se miniwet laa mepepitirla se rua tou i ti’i ampit em batu. Ta’an kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN witu en Dasing Pinasungkulan wia em baya ne tou Israel.11TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “Pirape’ eng keure kasi se bangsa i yi’i mekekewur Niaku, wo pirape’ eng keure kasi sea so’o ma’eman wia-Niaku, ma’anouw tu’u waweanouw e reiy’ sa mina’asa kowa’ maka’erangen en tinuana-Kula witu eng keuneran nea! 12Niaku ku laa mewe nisea ampit e rumara menganup wo munengla nisea, ta’an nikoo koo laa-Ku siwon mamuali bangsa lebe wangko’ wo lebe ente ta’an nisea.”13Laa o lumila’ mouw si Musa wia si TUHAN: “Sa wona’na eng kapualitan i ti’i kalinga’an wia se tou Mesir, e nulitna Koo rimawiromi se bangsa i yi’i ampit eng kaente’an-Nu waki keuneran nea, 14nisea se laa sumusuiy wia se maena’ wia em banua i yi’i, se liminga mola kaa Nikoo, si TUHAN, wia eng keuneran ne bangsa i yi’i, wo kaa Nikoo, si TUHAN, minapa’atola en tou-Mu wia nisea ampit minesaruan eng gio, e nedo linaak-Mu rimedeiy witu natas nea wo e nedo Nikoo nu kimelang rimeriorla nisea witu eng gorem em pa’asek linaak witu e nedo oat wo witu eng gorem em pa’asek api witu e nedo wengi.15Ni’itu mouw sa wona’na Koo munu’ se bangsa i yi’i i ka’ayo ma’apu, takar se bangsa-bangsa liminga nabar en tanume Nikoo i ti’i sangari se lumila’: 16Eng karengan si TUHAN si reiy’ makakuwasa mali se bangsa i yi’i ghumorem mea waki wanua neiy i ta’ar-Nala ampit en timiwa’ wia nisea, takar Nisia si rimeret nisea waki patar kaerisan.17Ni’itu mouw en teakan, ma’anouw satorona eng kaente’an ni TUHAN i ti’i em pakaloo’o-loo’ola eng kawangko’anna, tanu neiy-Nu i nuwu’la: 18TUHAN i ti’i si mekelabot en sabar wo e nupus lale’-Na e meloko-lokon, Nisia si maampungela eng kaselokan wo em pasiwo-siwon selok, ta’an si reiy’ ma’an mekasa mewewayami sitou simelok waki ukuman, awes tare Nisia si sumuli’la eng kaselokan ni ama’ wia se oki-oki’na, wia se see’ katelu wo kaepat. 19Ampunganola satorona eng kaselokan ne bangsa i yi’i minatoroan ampit eng kewangko’an e nupus lale’-Mu, tanu Nikoo nu minampungola se bangsa i yi’i muleiymi waki Mesir i ka’ayomi wia nyi’i.”20O mee mouw nuwu’ si TUHAN: “Niaku ku mampungla nisia minatoroan ampit em pengiweeannu. 21Ta’an i te, karengan Niaku si matou-tou wo eng kamulia’an ni TUHAN e minutala minapekasa em bumi: 22Em baya ne tou se limoo’ mola eng kamulia’ang-Ku wo eng kowa’-kowa’ maka’erangen en siniwo-Kula waki Mesir wo waki patar kaerisan, ta’anouw se makamapulu’ mouw mewewa’awa’la Niaku wo se so’o melelingala en totor-Ku,23tantu mouw se reiy’ laa lumoo’ em banua neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia se nene moyang nea! Em baya se makewur Niaku i yi’i se reiy’ laa lumoo’ nyi’a. 24Ta’an si hamba-Ku Kaleb, karengan e laeng si imukur em bia nisia wo nisia si maki’it Niaku ampit esa nga kawutana, si laa-Ku alin ghumorem mea waki wanua eng ghinoremanna mola i ti’i, wo se see’na se laa makapunyala nyi’a. 25Tou Amalek wo se tou Kana’an se maena’ waki kewong. Karengan e ni’itu lumenge mouw wo’odo wo mae mouw waki patar kaerisan, mea waki matorome en Tasik Teberau.”26O kasi mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo si Harun: 27“Pirape’ eng kaure kasi se umat e lewo’ i yi’i laa mengu’ungu-ngu’ungul wia-Niaku? E reiy’ sa mina’asa ni’i pengu’ungu-ngu’ungul ne tou Israel wia-Niaku e lining-Ku mola.28I lila’ mola wia nisea: Karengan Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, eng kaulitna tanu e neiy miouw i lila’la witu en sinaru-Ku, tuana mouw e laa-Ku tuananla wia nikoo. 29Wia em patar kaerisan i yi’i em bangke-bangkemu e laa mangasesera, nyi’a i yi’i em baya ne tou witu nelet miouw se neiy i kelat, em baya nea reiy’ siwalinana se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, karengan nikouw kouw mineng’ungu-ng’ungulola wia-Niaku. 30E nulitna nikouw i yi’i kouw reiy’ laa ghumorem mea waki wanua e nampit minopo en tiwa’ e neiy-Ku mouw i ta’arla e laa-Ku i wee ena’an niouwla, reiy’ siwalina si Kaleb bin Yefune wo si Yosua bin Nun!31En tanume se oki-oki’mu se neiy miouw mouw i lila’la: Nisea se laa mamuali tinaang, nisea mouw se laa-Ku alin ghumorem, rio sea sumine’u em banua sinero’an niouw mola i ti’i. 32Ta’an en tanume nikouw, em bangke-bangkemu e laa mangasesera wia em patar kaerisan i yi’i, 33wo se oki-oki’mu se laa lumepu tanume se rumerawir waki patar kaerisan epat nga pulu’ nge te’un eng keurena wo laa tumanggong em bua’na eng kareiy’lale’an, i ka’ayo em bangke-bangkemu ma’apu waki patar kaerisan.34Minatoroan ampit eng kelakerna nendo nikouw nu timegha’ em banua i ti’i, nyi’a i yi’i e nepat nga pulu’ nga endo, esa nga endo e rineken esa nge te’un, ni’itu mouw e nepat nga pulu’ nge te’un eng keurena kouw lewo’ sa reiy’ tumanggong em bua’na eng kaselokannu, rio kouw mete’u em pe’anenna, sa Aku murikiti waki nikoo: 35Niaku, TUHAN, si limila’ en tuana. Eng kaulitna Niaku ku laa tumuanala em baya nyi’a i ti’i wia se pakasa’an umat e lewo’ i yi’i se minaasa’anola sumu’usuk Niaku. Wia em patar kaerisan i yi’i nisea se laa ma’apu wo wia nyi’i mow sea laa mate.”36Sapa tare se tou-tou se neiy mouw i reola ni Musa kaa laa metetegha’la em banua i ti’i, se minarengomi wo kimarenganla se pakasa’an umat i ti’i mengu’ung-ngu’ungul wia si Musa ampit mina’ayola nabar wuruk en tanume em banua i ti’i, 37tou-tou i ti’i se minate, tinena’ eng katulah witu en sinaru ni TUHAN. 38ta’an se neiy i katele’u matou-tou waki se tou-tou minea tumegha’ em banua i ti’i si Yosua bin Nun i te wo si Kaleb bin Yefune.

Regoan mea waki weteng timu minapo’opol

39Nu reiy’ mouw si Musa nu mina’ayola e lelila’an i yi’i wia em baya ne tou Israel, takar mengasi’ mouw se bangsa i ti’i ampit eng kelaanala. 40Wo nendo kawo’odoanna tumo’orouw sea memo’odope’ laa mesesosor mea waki toka eng kuntung kasuatan meila’: “En teakan nikita ta laa melelaa waki wanua neiy i nuwu’la ni TUHAN i ti’i; memang nikita ta simiwo mouw en dosa.”41Ta’an em pokeiy ni Musa: “Ka’a ku’a re’en kouw melelangkoiy en titah ni TUHAN? Eng kapualitan i ti’i e reiy’ laa mee wua’na. 42Te’a mouw melelaa, karengan si TUHAN si reiy’ witu eng keunerannu, rio te’a kouw kalani ne kesarumu, 43karengan se tou Amalek wo se tou Kana’an se maname se witu reriormu wo nikouw kouw laa mate karengan en santi: waki karengan nikouw nu minurikiti timaburimi si TUHAN, takar si TUHAN si reiy’ laa rumapitla nikouw.”44Ma’anouw tu’u tuana, nisea se kasa me’inakut mesesosor waki toka eng kuntung i ti’i, ta’an en tabut teta’aran ni TUHAN wo si Musa kangkasi si reiy’ timele’ula en tampa pedasingan. 45Laa o tumupa mouw se tou Amalek wo se tou Kana’an maena’ waki kakuntungan i ti’i wo rumego nisea; kamurian se tou-tou i ti’i se simabureseiyla nisea i ka’ayo waki Horma.

Chapter 15

Tetule napi-apian

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa kouw ghumorem witu em banua e laa-Ku i peweweela wia nikoo mamuali tampa paena’annu, 3wo kouw laa mesesempela en tetule napi-apian i wee si TUHAN, waki se lembu sapi ka’apa membe’ domba, le’os en tetule tinunu ka’apa en tetule rineret, le’os kaa laa mewewear e nesa teta’ar wuntul, ka’apa en tanume en tetule kepa’a-pa’aran ka’apa witu e nedo pewangko’an-pewangko’annu, wo ampit en tuana koo timiro’la e wou maka’aruiyen i wee si TUHAN,4Takar sitou minanginsempela en sesempena i ti’i wia si TUHAN, si lewo’ sa reiy’ mouw manginsempela tanume en tetule sesakeiy esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os, siniwo ampit esa nga paepat hin lana. 5Wo ma’an en tetule tinunu ka’apa en tetule rineret i ti’i nikoo koo lewo’ sa reiy’ kangkasi manginsempela esa nga paepat hin nanggor tanume en tetule neiy i toa’, i wee se susur nga ipus domba neiy i sempela.6Ta’an sa wona’na en sesempemu i ti’i siesa nga ipus domba raghar, nikoo koo lewo’ sa reiy’ manginsempela tanume en tetule sesakeiy e rua esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os, en siniwo ampit esa nga patelu hin lana, 7wo en tanume en tetule neiy i toa’ e lewo’ sa reiy’ mouw i sempemula esa nga patelu hin anggor, e mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN.8Wo sakawisa koo sumiwo siesa nga ipus sapi, tanume en tetule tinunu ka’apa tanume en tetule rineret, le’os kaa laa mewewear e nesa teta’ar wuntul ka’apa tu’u tanume en tetule kelawiran i wee si TUHAN, 9takar ma’an si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw i sempela tanume si tetule sesakeiy telu esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os siniwo ampit esa nga parua hin lana, 10wo tanume en tetule neiy i toa’ e lewo’ sa reiy’ mouw koo manginsempela esa nga parua hin nanggor. Ni’itu mouw en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN.11Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwon i wee se susur esa nga ipus sapi wo i wee se susur esa nga ipus domba raghar wo i wee se susur esa nga ipus domba ka’apa membe’. 12Pira tu’u eng kelakerna ne tekapen siwon niouw, i wee se susur tekapen i ti’i e lewo’ sa reiy’ kouw sumiwo en tuana kangkasi. 13Susur tou Israel tulen se lewo’ sa reiy’ mouw sumiwo en tuana, sakawisa sea manginsempela en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN.14Wo sakawisa siesa tou wo’oseiy si timataapouw wia nikoo, ka’apa siesa tou walina si maena’ witu nelet miouw ka’apa witu nelet ne see’mu ee sangari, si laa manginsempela en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN, takar tanu en siniwo miouw, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonna. 15En tanume se jema’ah i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw wawean e nesa katataapan i wee nikouw wo i wee se tou wo’oseiy se maena’ wia nikoo; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikouw see’ o see’: nikouw wo se tou wo’oseiy e lewo’ sa reiy’ mouw masuat witu en sinaru ni TUHAN. 16Esa ukum wo esa natoran pepaken i wee nikouw wo i wee se tou wo’oseiy se maena’ wia nikoo.”17O kasi mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 18“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa koo ghumorem mea waki wanua, mea wisa kouw laa-Ku paalin, 19takar sakawisa kouw kumaan e roti wua’na em banua i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela en sesempe wuntul i wee si TUHAN.20Topong jelaimu eng kasa ketareani e lewo’ sa reiy’ mouw i sempe miouwla tanume en sesempe wuntul en tanula e roti tabuleleng; masuat tanu en sesempe wuntul waki wua’na en tampa pasiriannu, tuana mouw e lewo’ sa reiy’ kouw manginsempela nyi’a. 21Waki topong jelaimu eng kasa ketareani e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumarakanla en sesempe wuntul wia si TUHAN, see’ o see’.”

En dosa reiy’ tinu’utu’

22“Sakawisa kouw ampit e reiy’ tinu’utu’ minepari e meta’esa’an waki e reiy’ sa mina’asa perenta i yi’i, e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN wia si Musa, 23nyi’a i yi’i waki e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia nikoo ampit nieletan ni Musa, muleiymi waki nendo si TUHAN nu mineela em perenta-perenta-Na wo mapawee-weena see’ o see’, 24wo sakawisa eng kapualitan i ti’i en siniwola witu luar eng kete’uan ne umat i yi’i, reiy’ ampit en tinu’utu’, takar e lewo’ sa reiy’ mouw se pakasa’an umat se sumiwo siesa nga ipus sapi raghar sobor tanume en tetule tinunu mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN, ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na, minatoroan ampit e natoran; o kangkasi siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa.25Takar e lewo’ sa reiy’ mouw si imam sumiwola pale’osan i wee se pakasa’an umat Israel, i ka’ayo sea maka’ato ka’ampungan, karengan eng kapualitan i ti’i e minamuali ampit e reiy’ tinu’utu’, wo eng karengan nisea se minali mouw en sesempe-sesempe nea tanume en tetule napi-apian i wee si TUHAN, o kangkasi en tetule pare’i en dosa nea witu en sinaru ni TUHAN, karengan eng kapualitan reiy’ tinu’utu’ i ti’i. 26Pakasa’an ne umat Israel se laa maka’ato ka’ampungan, o kangkasi se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keunerannu, karengan eng kapualitan i ti’i en tinuanala ne minapekasa bangsa i ti’i ampit e reiy’ tinu’utu’.27Sakawisa siesa tou i te si simiwo en dosa ampit e reiy’ tinu’utu’, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumempela membe’ mereiy makaumur esa nge te’un tanume si tetule pare’i en dosa; 28wo si imam si lewo’ sa reiy’ mouw sumiwola pale’osan witu en sinaru ni TUHAN i wee sitou ampit e reiy’ timu’utu’ simiwo en dosa i ti’i, i ka’ayo sitou i ti’i maka’ato ka’ampungan karengan simiwo mola pale’osan i wee nisia. 29Le’os i wee se tou Israel tulen ka’apa tu’u i wee se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keuneran niouw, esa ukum i te em pepaken i wee nisea minatena’an ampit sitou simiwola en dosa ampit e reiy’ tinu’utu’.30Ta’an sitou simiwola e wo’o sapa ampit en tinu’utu’, le’os sitou Israel tulen, le’os sitou wo’oseiy, sitou i ti’i si minamuali makewu-kewur si TUHAN, nisia si lewo’ sa reiy’ re’ini waki keuneran ne bangsana, 31karengan nisia si limoo’ mouw kumeng witu e nuwu’ ni TUHAN wo sumoup em perenta-Na; tantu mouw sitou i ti’i si re’ini, eng kaselokanna e laa tumoro witu nisia.”
Sitou limangkoiy e natoran Sabat

32Eng katoroan se tou Israel nu waki patar kaerisan, aton nea mola siesa tou si minerurla lungu witu nendo Sabat. 33O laa se tou-tou minatola nisia nu kasuatan maerurla e lungu i ti’i, se simarula nisia wia si Musa wo si Harun wo se pakasa’an umat i ti’i. 34Sitou i ti’i si neiy i ghoremla witu em petaangan, eng karengan reiy’pe’ neiy i tantula sapa e lewo’ sa reiy’ tuananla wia nisia.35Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Sitou i ti’i tantu mouw si ukumen paten; pakasa’an ne tou Israel se lewo’ sa reiy’ mitirla nisia ampit em batu waki luar en tampa pedasingan.” 36O laa se pakasa’an umat se rumawir nisia mea waki luar en tampa pedasingan, kamurian sia pitirela ampit em batu, i ka’ayo sia mate, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia si Musa.
Rumbaiy i paghenang

37TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 38“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ sumiwo rumbaiy-rumbaiy witu en tempok en tali labung nea, see’ o see’, wo witu e rumbaiy-rumbaiy en tempok en tali labung i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw weeala wanaang buwung babelao-belao. 39Takar e rumbaiy i ti’i e laa makighenangla nikouw, sakawisa kouw lumoo’ nyi’a, wia e reiy sa mina’asa em perenta ni TUHAN, i ka’ayo kouw tumuanala nyi’a wo reiy’ mouw kasi maki’itla e natemu ka’apa em berennu nuesa, tanu eng kenaramen pasiwon niouw witu e reiy’ kelale’annu witu si TUHAN.40Maksutna rio kouw ghumenang wo matuanala e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku wo mamuali kudus i wee si Empungmu. 41Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si minali mouw nikouw rimo’umi waki Tana’ Mesir, rio Aku mamuali Empung i wee nikoo; Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.”

Chapter 16

Pineranguan ni Korah, Datan wo ni Abiram

1Korah bin Yishar bin Kehat bin Lewi, ma’an si Datan wo si Abiram, oki-oki’ ni Eliab, wo si On bin Pelet, telu nisea se tou Ruben, se minaruiy se tou-tou 2kaa laa rumangu sumu’usuk si Musa, ma’an se rua nga atus lima nga pulu’ tou Israel, ma’aka-aka – ma’aka-aka ne umat i ti’i, nyi’a i ti’i se tou-tou se pineleng e rapat, em baya nea se tou-tou mekengaran. 3Takar nisea se minerur minuyutla si Musa wo si Harun ma’an limila’ wia nisea nu rua: “En teakan nawesouw i tu! Se pakasa’an umat i ti’i nyi’a mouw se tou-tou kudus, wo si TUHAN si witu eng keuneran nea. Ka’a ku’a re’en koo merake-rakekla en tou witu natas ne jema’ah ni TUHAN?”4Eng katoroan si Musa nu liminga eng kapualitan i ti’i, mongkotouw sia. 5Wo sia lumila’ wia si Korah wo se pakasa’an kawangna: “Memo’odo wo’odo TUHAN si laa makite’ula, seiy si kapunya’an-Na, wo seiy si kudus, wo Nisia si laa mangintorola se tou i ti’i tumawi wia-Nisia; sitou laa pepepelengen-Na si laa pangintoro-Nala tumawi wia-Nisia.6Siwonouw teinti’i: edonouw em bewaa’an-wewaa’an, heiy Korah, wo nikouw nu pakasa’an kawangna, 7lamuranouw api witu eng goremna wo reta’anouw ukupan witu natasna, witu en sinaru ni TUHAN witu nendo wo’odo, wo sitou laa pelengen ni TUHAN, nisia mouw si kudus. Awesouw i tu, heiy tou-tou Lewi!”8Laa o lumila’ mouw si Musa wia si Korah: “Wa’awa’anouw lingan, heiy tou-tou Lewi! 9E reiy’pe’ awes ku’a re’en i wee nikoo, kaa nikouw kouw neiy i ta’atasi ni Empung Israel waki se umat Israel wo neiy i pangintorola tumawi wia-Nisia, rio kouw tumuanala em pepa’ayangen witu en Dasing Lenas ni TUHAN wo lumukar i wee se umat i ti’i kaa laa mesesempungla nisea, 10wo kaa nikoo koo neiy i pangintorola tumawi mewali-wali ampit em baya ne patuarimu bani Lewi? Wo en teakan kouw pa’ar mekeke’i em pangkat imam kasi? 11Karengan e ni’itu, nikoo i yi’i ampit se pakasa’an ne kawangmu, kouw minaesa’an sumu’usuk si TUHAN. Karengan seiy ku’a re’en si Harun, i ka’ayo kouw mengu’ungu-ngu’ungul wia nisia?”12Sapa tare si Musa si rimeo mouw tou kaa laa mekekeret si Datan wo si Abiram, oki-oki’ ni Eliab, ta’an e wingkot nea: “Keiy so’o meiy. 13Reiy’pe’ awes ku’a re’en koo mina’aka-aka nikeiy rimo’umi waki wanua masewe-sewel en susu wo rina’na kaa laa mewewayala nikeiy mate wia em patar kaerisan, i ka’ayo pa’are’ kasi koo mesesiwola en toumu tuang witu nikeiy? 14E nulit, nikoo koo reiy’ minali nikeiy waki wanua masewe-sewel en susu wo rina’na, ka’apa tu’u meela wia nikeiy em penguma’an-penguma’an wo e numa-uma anggor tanume eng kapunya’an pusaka. Ma’anouw tu’u koo toro lumi’ibusla em beren ne tou-tou i yi’i? Nikeiy keiy so’o meiy.”15Laa o kasa mouw moupi’ si Musa wo sia lumila’ wia si TUHAN: ”Te’a mouw peweweean ghenang e reiy’ sa mina’asa en sesempe nea. E reiy’pe’ ma’an mekasa ku medomi esa nga ipus keledai tu’u waki nisea, wo e reiy’pe’ ma’an mekasa ku tumuanala e lewo’ wia siesa tou tu’u waki nisea.” 16Laa o lumila’ mouw si Musa wia si Korah: “Nikoo i yi’i ampit se pakasa’an ne kawangmu kouw lewo’ sa reiy’ sumaru si TUHAN, nikoo wo nisea wo si Harun, witu nendo wo’odo. 17Le’osouw kouw siesa o siesa mali em bewaa’anna lumamur e nukupan witu natasna, laa o kouw manginsempela siesa o siesa em bewaa’anna witu en sinaru ni TUHAN, rua nga atus lima nga pulu’ wewaa’an; o kangkasi nikoo i yi’i wo si Harun siesa o siesa lewo’ sa reiy’ mali em bewaa’anna.”18Takar nisea siesa o siesa se minali em bewaa’anna, mee api witu eng goremna, rumeta’ nukupan witu natasna, laa o rumedeiy mouw sea witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, o kangkasi si Musa wo si Harun. 19Eng katoroan si Korah si minerurla se pakasa’an umat i ti’i sumu’usuk nisea nu rua witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN wia se pakasa’an umat i ti’i.20Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo si Harun: 21“Tuma’atasomi en toumu waki keuneran ne umat i yi’i, rio kemung-Kula sea witu e reiy’ pini’ipitan em beren.” 22Ta’an mongkotouw sea nu rua wo lumila’: “Oh Empung, Empung waki roh ne reiy’ sa mina’asa makhluk! Siesa tou i te si makadosa, ma’anouw tu’u Koo moupi’ witu se pakasa’an kawang i yi’i?”23Takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 24“I lila’ mola wia se umat i ti’i: Rumo’u momi waki esa nga kaledong en tampa paena’an ni Korah, Datan wo ni Abiram.”25Laa o mea mouw si Musa wia si Datan wo si Abiram, wo em baya ne tu’a-tu’a Israel se maki’itla nisia. 26Lumila’ mouw sia wia se umat i ti’i: “Le’osouw kouw ma’akati waki dasing ne tou-tou seremor i yi’i wo te’a mouw kouw tumena’ wia e nesa wo’o sapa tu’u waki kapunya’an nea, rio kouw te’a mate mapuneng eng karengan e reiy’ sa mina’asa en dosa nea.” 27Takar rumo’u momi sea waki esa nga kaledong en tampa paena’an ni Korah, Datan wo ni Abiram. Rumo’u momi si Datan wo si Abiram, witu en sinaru em pepalen en dasing nea mewali-wali ampit si ka’awuna, em baya se oki’na wo se anakoki’-anakoki’.28Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Musa: “Waki kapualitan i yi’i mouw kouw laa mete’u, kaa niaku ku neiy i toke ni TUHAN kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon i yi’i, wo eng kapualitan i yi’i e reiy’ mouw waki ateku nuesa: 29sa se tou-tou i yi’i ee sangari se mate tanu eng kepepatena ne susur tou, wo nisea se mine’anla em pine’an ne susur tou, takar niaku ku reiy’ neiy i toke ni TUHAN. 30Ta’an sa si TUHAN sumiwola wo’o sapa e reiy’pe ma’an mekasa minamuali, wo en tana’ e ngimangala en semurna wo lume’ouw nisea ma’an e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’an nea, i ka’ayo sea matou-tou tumumpa mea waki kaoatan ne tou minate, takar kouw laa mete’u, kaa se tou-tou i yi’i se kimewurola si TUHAN.”31Tare mouw i te sia nu sumampet timotorla e reiy’ sa mina’asa lelila’an i ti’i, takar makewe’ mouw en tana witu em bawa’ nea, 32wo em bumi e minuka’ en sumana wo lume’ouw nisea ampit esa nga pumpun em balena wo ampit em baya ne tou se witu si Korah wo ampit e reiy’ sa mina’asa em budel kapunya’an nea.33Tuana mouw sea ampit em baya ne tou se witu nisea se timumpa matou-tou witu eng kaoatan ne tou minate; wo em bumi en timutuwla nisea, i ka’ayo sea minapuneng waki keuneran ne jema’ah i ti’i. 34Wo em baya ne tou Israel se witu esa nga kaledong nea se minangatetingkas liminga e rekeiyan nea, karengan em pokeiy nea: “I kasenge’mi em bumi e lume’ouw nikita kangkasi!” 35 35O kasi rumo’u momi e napi, nasal waki si TUHAN, laa o kumaan ma’apu se rua nga atus lima nga pulu’ tou se minanginsempela e nukupan i ti’i.36TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 37“I lila’ mola wia si Eleazar, oki’ ni imam Harun, rio sia mopomi em bewaa’an-wewaa’an waki elet e marengis i ti’i, laa o i sera mome napi i ti’i wa’aka-wa’akat, karengan em baya nyi’a i ti’i eng kudus, 38 38nyi’a i yi’i em bewaa’an ne tou-tou makadosa se minearola si imukurna, kamurian em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ ti’iren ipi-ipis mamuali seso’okep e mezbah, karengan e niali mouw ne tou-tou i ti’i waki sinaru ni TUHAN, ni’itu mouw em baya nyi’a i ti’i eng kudus; ampit en tuana eng kapualitan i ti’i e minamuali kowa’ i wee se tou Israel.”39Takar si imam Eleazar si minedo em bewaa’an-wewaa’an tambaga e niali momi ne tou-tou e minarengis i ti’i, laa o ti’iren minamuali seso’okep e mezbah. 40Ni’itu e minamuali esa paghenangan i wee se tou Israel, rio te’a mapatuu’ se tou karengan se reiy’ waki se see’ ni Harun kaa laa metetunu nukupan witu en sinaru ni TUHAN, wo te’a sia mamuali tanu si Korah wo se kawangna – tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nisia ampit nieletan ni Musa.41Ta’an witu nendo kawo’odoanna mengu’ungu-ngu’ungulouw se pakasa’an umat Israel wia si Musa wo si Harun, em pokeiy nea: “Nikouw kouw minunu’ mouw se umat ni TUHAN.” 42Katoroan se umat i ti’i nu minerur masu’usuk si Musa wo si Harun, wo nisea se limengela eng giona waki katoroan en Dasing Pinasungkulan, takar kaloo’anouw e linaak i ti’i en timutuwi nyi’a wo kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN. 43Laa o mea mouw si Musa wo si Harun minea waki saruan en Dasing Pinasungkulan.44Takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 45“Rumo’u momi waki keuneran ne umat i yi’i, rio Aku kumemula nisea ampit e reiy’ pini’ipitan weren.” Laa o mongkotouw sea. 46Lumila’ mouw si Musa wia si Harun: “Edonouw em bewaa’an, i lamurouw api mea witu eng goremna waki atas e mezbah, wo mee mouw ukupan, wo maka renganouw mea wia se umat i ti’i wo sumiwo mola pale’osan i wee nisea, karengan eng kaupi’an ni TUHAN e minuaya mouw, wo eng katula eng kasuatan mamuleiy.”47Takar si Harun si minedo em bewaa’an, tanu neiy i lila’la ni Musa, wo tumingkasouw sia mea waki keuneran ne jema’ah i ti’i, wo kaloo’anouw eng katula mamuleiy mouw witu nelet ne bangsa i ti’i; laa o i lamurnala e nukupan wo siwonna mola em pale’osan i wee se bangsa i ti’i. 48Eng katoroan nisia nu rumedeiy witu nelet ne tou-tou minate wo ne tou-tou matou-tou, o mena’ mouw eng katula i ti’i.49Wo nisea se minate tinena’ eng katula i ti’i se mapulu’ o epat nga riwu pitu nga atus tou eng kelakerna, reiy’pe’ neiy i kareken se tou-tou minate karengan eng kapualitan ni Korah. 50Eng katoroan si Harun nu marengi wia si Musa witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, eng katula i ti’i e minena’ mouw.

Chapter 17

Wewulu’ ni Harun minungang

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I lila’ mola wia se tou Israel wo i reo mouw sea meela wia nikoo e nesa wewulu’ i wee se susur suku. Em baya se ma’aka-aka nisea se lewo’ sa reiy’ meela nyia’, suku karengan en suku, em baya nyi’a e mapulu’ o rua wewulu’. Laa o patikala ngaran susur ne ma’aka-aka witu em bewulu’na.3Witu em bewulu’ ni Lewi e lewo’ sa reiy’ koo matikla e ngaran ni Harun. I wee se susur ne kapala suku se lewo’ sa reiy’ wawean esa wewulu’. 4Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumeta’la em baya nyi’a i ti’i witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan witu en sinaru en tabut ukum, en tampa Niaku naram masungkul ampit nikouw. 5Wo sitou pineleng-Ku, em bewulu’ ni tou i ti’i mouw e laa sumuru; tuana mouw Niaku laa ma’ompasla e ngu’ungu-ngu’ungul neiy i totor neala wia nikouw, i ka’ayo reiy’ mouw mepadung Aku lumingala kasi.”6Nu reiy’ mouw si Musa nu simusuiyla wia se tou Israel, takar em baya se ma’aka-aka nea se mineela wia nisia e nesa wewulu’ waki se susur ma’aka-aka, i ki’it se suku-suku nea, mapulu’ o rua wewulu’, wo em bewulu’ ni Harun em bitu nelet em bewulu’ – wewulu’ i ti’i. 7Musa si rimeta’la em bewulu’ – wewulu’ i ti’i witu en sinaru ni TUHAN witu en dasing ukum ni Empung.8Katoroan si Musa e nendo kawo’odoanna ghumorem mea witu eng gorem en dasing ukum i ti’i, takar kaloo’anouw em bewulu’ ni Harun waki se see’ ni Lewi en simuru mouw, rimo’umi lu’ubukna, minelarla wungang wo makawu’ana em bu’ana em badam. 9Kamurian si Musa si minali em baya em bewulu’ i ti’i rumou’mi waki sinaru ni TUHAN mea wia se minapekasa tou Israel; nisea se limoo’ nyi’a laa o medo em bewulu’na siesa o siesa.10TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “I warengola em bewulu’ ni Harun witu en sinaru en tabut ukum kaa laa tu’utulan mamuali kowa’ i wee se tou-tou lewo’, i ka’ayo koo mangiena’la e ngu’ungu-ngu’ungul nea wo e reiy’ mouw lingang-Ku kasi, rio sea te’a mate.” 11Wo si Musa si simiwo en tuana; tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia, tuana mouw en siniwona.12Ta’an se tou Israel se limila’ wia si Musa: “Eng kaulitna nikeiy keiy laa mate, keiy laa mapuneng, nikey nu waya keiy laa mapuneng. 13Seiy i te tu’u kangkasi si rumeten witu en Dasing Lenas ni TUHAN, tantu mouw nisia si laa mate. E lewo’ sa reiy’ mouw keiy ma’apu mapuneng?”

Chapter 18

Eng kalewo’sareiy’an wo em peka’atoan ne imam wo ne tou Lewi

1TUHAN minee nuwu’ wia si Harun: “Nikoo i yi’i wo se oki-oki’mu ma’an se minapekasa sukumu se lewo’ sa reiy’ mouw tumanggong em bua’na susur eng kaselokan witu en tampa kudus; kasuatan nikoo i te ma’an se oki-oki’mu mouw se lewo’ sa reiy’ tumanggong em bua’na en susur kaselokan tinuanala witu en jabatannu tanume si imam. 2I reo mouw kangkasi se patuari-patuarimu, suku Lewi, suku ni ama’ ni opo’mu, tumawi mewali-wali ampit nikoo, rio sea kuma’ampetla en tou wia nikoo wo masempungla nikoo, sakawisa nikoo i yi’i ma’an se oki-oki’mu kouw witu en saruan en dasing ukum.3Nisea se lewo’ sa reiy’ tumuanala eng kalewo’sareiy’an nea wia nikoo, wo eng kalewo’sareiy’an nea tanume en dasing minapekasana; wia i te em pakakas en tampa kudus wo wia e mezbah te’a mouw sea metetawi, sangari sea mate, le’os nisea ka’apa tu’u nikouw. 4Nisea se lewo’ sa reiy’ kuma’ampetla en tou wia nikoo wo tumuanala eng kalewo’sareiy’an nea tanume en Dasing Pinasungkulan minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen witu en dasing i ti’i; ta’an se tou karengan te’a metetawi wia nikoo. 5Wo nikouw i yi’i kouw lewo’ sa reiy’ tumuanala eng kalewo’sareiy’annu tanume en tampa kudus wo eng kalewo’sareiy’annu tanume e mezbah, rio se tou Israel se te’a kasi toron eng kaupi’an.6Eng kaulitna Niaku i yi’i ku minedo momi se patuari-patuarimu, tou Lewi, waki keuneran ne tou Israel tanume se wewee wia nikoo, tanume se tou-tou neiy i sarakan wia si TUHAN, kaa laa metetuanala em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan; 7ta’an nikoo i yi’i ma’an se oki-oki’mu kouw lewo’ sa reiy’ kumulu en jabatannu tanume si imam witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan minatena’an ampit e mezbah wo ampit e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bitu muri em peremel, wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ ma’ayangla nyi’a; tanume e nesa jabatan wewee Niaku ku mineela wia nikoo en jabatannu tanume si imam i ti’i; ta’an sitou karengan tumawi si lewo’ sa reiy’ ukumen paten.”8O kasi mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Harun: “Eng kaulitna Niaku i yi’i ku simarakanola wia nikoo em paalaran en sesempe-sesempe wuntul e wia-Niaku; em baya en sesempe kudus ne tou Israel ni’i wee-Kula wia nikoo wo wia se oki-oki’mu tanume em betengmu; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena. 9Nyi’i mouw em betengmu waki e reiy’ sa mina’asa en sesempe-sesempe kasa kudus i ti’i, nyi’a i ti’i waki weteng e reiy’ o lewo’ sa reiy’ tunun: e reiy’ sa mina’asa sesempe nea tanula en tetule sesakeiy, tetule pare’i en dosa wo en tetule tetubuus en selok, em binear nea wia-Niaku; ni’itu mouw em beteng kasa kudus minamuali wetengmu wo em beteng ne oki-oki’mu.10Tanume em beteng kasa kudus e lewo’ sa reiy’ mouw kouw kumaan nyi’a; em baya se tou tuama se toro kumaan nyi’a; e lewo’ sa reiy’ mouw i tu em beteng kudus i wee nikoo. 11Wo e nyi’i tu’u nyi’a mouw em betengmu: en sesempe wuntul waki wewee nea e walina, neiy i kaghorem e reiy’ sa mina’asa sesempe tetuu’ ne tou Israel; em baya nyi’a i ti’i ni’i wee-Kula wia nikoo wo wia se oki-oki’mu tuama wo wewene mewali-wali ampit nikoo; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena. Susur tou si lenas waki esa nga pumpun em balemu si toro kumaan nyi’a.12E reiy’ sa mina’asa eng kasa le’os waki lana wo e reiy’ sa mina’asa eng kasa le’os waki nanggor wo eng gandum, nyi’a i yi’i tanume em bua’na kasa ketare-tarena ni’i sempe neala wia si TUHAN, ni’i wee-Kula wia nikoo. 13Uluna em bua’na waki e reiy’ sa mina’asa en timoumi witu en tana’na e neiy i sempe neala wia si TUHAN nyi’a mouw kangkasi em betengmu; susur tou si lenas waki esa nga pumpun em balemu si toro kumaan nyi’a.14Em baya neiy i wuntulela i wee si TUHAN witu nelet ne tou Israel e minamuali wetengmu. 15Em baya eng kasa rerior timoumi waki gandongan ne reiy’ sa mina’asa se matou-tou, se neiy i sempe neala wia si TUHAN, le’os waki sitou ka’apa tu’u waki si tekapen, nyi’a mouw em betengmu; ta’an i te e lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumubuus sioki’ polon ni tou, o kangkasi sioki’ polon ni tekapen si makari’irisen si lewo’ sa reiy’ mouw tubuusen niouw. 16Tanume e loit tetubuusna, waki rengane’ makaumur esa nga sumedot si lewo’ sa reiy’ mouw tubuusennu i ki’it e naregana, nyi’a i yi’i e lima syikal perak timbangen i ki’it en syikal kudus; en syikal i yi’i e rua nga pulu’ gera eng kawuterna.17Ta’an sioki’ polon ni sapi, domba ka’apa membe’ te’a mouw koo metetubuus; em baya nyi’a i ti’i eng kudus; en daa’na e lewo’ sa reiy’ mouw i sereuwmula witu e mezbah wo em barewesna en tununnu tanume en tetule napi-apian e mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN; 18ta’an e le’ona nyi’a mouw em betengmu masuat tanu em be’ewer sesempe wo em pa’a lele’os.192019 E reiy’ sa mina’asa sesempe wuntul, nyi’a i yi’i en sesempe kudus neiy i sempela ne tou Israel wia si TUHAN, ni’i wee-Kula wia nikoo wo wia se oki-oki’mu tuama wo wewene mewali-wali ampit nikoo; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena; ni’itu mouw e nesa teta’aran wuras i wee eng keure-urena witu en sinaru ni TUHAN i wee nikoo ma’an i wee se see’mu.” 20 TUHAN minee nuwu’ wia si Harun: “Waki wanua nea koo reiy’ laa maka’ato kapunya’an pusaka wo reiy’ laa maka’ato weteng witu eng keuneran nea; Niaku mouw si wetengmu wo kapunya’an pusakamu witu eng keuneran ne tou Israel.21En tanume se bani Lewi, eng kaulitna Niaku ku meela wia nisea e reiy’ samina’asa sesempe pa’esa nga mapulu’an witu nelet ne tou Israel tanume eng kapunya’an pusakana, kaa laa mesesuli’la em pepa’ayangen tinuana neala, em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan. 22Takar te’a mouw kasi se tou Israel metetawimi wia en Dasing Pinasungkulan, i ka’ayo sea mapa’eiy en dosa witu en touna, laa o mate;23ta’an se tou Lewi, nisea mouw se lewo’ sa reiy’ tumuanala em pepa’ayangen witu en Dasing Pinasungkulan wo nisea se lewo’ sa reiy’ tumanggong em bua’na eng kaselokan nea; ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee nikoo see’ o see’. Nisea se reiy’ laa maka’ato kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne tou Israel, 24karengan en sesempe pa’esa nga mapulu’an neiy i sempela ne tou Israel wia si TUHAN tanume en sesempe wuntul ni’i wee-Kula wia se tou Lewi tanume eng kapunya’an pusakana; ni’itu mouw eng karenganna Niaku ku minee mola nuwu’ en tanume nisea: Nisea se reiy’ laa maka’ato kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne tou Israel.”25TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 26“O kasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumusuiy wia se tou Lewi wo lumila’ wia nisea: Sakawisa kouw maka’atomi waki weteng ne tou Israel en sesempe pa’esa nga mapulu’an neiy-Ku i weela wia nikoo waki suat nea tanume eng kapunya’an pusakamu, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela esa nga weteng waki nyi’a tanume en sesempe wuntul wia si TUHAN, nyi’a i yi’i en sesempe pa’esa nga mapulu’annu waki sesempe pa’esa nga mapulu’an i ti’i, 27wo en sesempe i ti’i e laa i rekenla tanume en sesempe wuntulmu, masuat tanu eng gandum waki tampa sesirian wo masuat tanu em bua’na waki tampa papuusan nanggor.28Eng kenaramen tuana nikouw tu’u kouw lewo’ sa reiy’ manginsempela tanume en sesempe wuntul wia si TUHAN esa nga weteng waki e reiy’ sa mina’asa sesempe pa’esa nga mapulu’an eng kina’atoan niiouwmi waki suat ne tou Israel. Wo neiy i sempemi waki nyi’a tanume en sesempe wuntul wia si TUHAN e lewo’ sa reiy’ mouw i sarakan miouwla wia si imam Harun. 29Waki e reiy’ sa mina’asa neiy i sarakani wia nikoo, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa eng kasa le’os witu neletna, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela e minapekasa sesempe wuntul wia si TUHAN, tanume em beteng kudus waki nyi’a.30O kasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’ wia nisea: Sakawisa kouw muntulela eng kasa le’os waki nyi’a, takar i wee se tou Lewi e lewo’ sa reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i ni’i rekenla tanume em bua’na en tampa pasirian wo em bua’na en tampa papuusan nanggor; 31nikouw kouw toro kumaan nyi’a waki susur en tampa, nikouw wo se esa nga pumpun em balemu, karengan en tetoromu mouw e ni’itu, kaa laa sumuli’ em pepa’ayangennu witu en Dasing Pinasungkulan. 32 32Wo witu eng kapualitan i ti’i nikouw kouw reiy’ mapa’eiy en dosa wia en toumu, asal kouw mangiwuntuli eng kasa le’os waki nyi’a; tuana mouw kouw reiy’ laa lumangkoiy eng kakudusan en sesempe-sesempe kudus ne tou Israel, wo nikouw kouw reiy’ laa mate.”

Chapter 19

Rano palenasan

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: 2“Nyi’i mouw eng katataapan ukum neiy i perentala ni TUHAN ampit e nuwu’: I lila’ mola wia se tou Israel, rio sea mali wia nikoo siesa nga ipus sapi mereiy mea’ si reiy’ sisering, si reiy’la walulangna wo si reiy’pe’ ma’an mekasa tena’an em bongkouw.3Wo e lewo sa reiy’ mouw kouw meela nisia wia si imam Eleazar, takar si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ alin mea waki luar en tampa pedasingan, laa o reretan witu en sinaru ni imam. 4Kamurian si imam Eleazar si lewo’ sa reiy’ medomi ampit en tetudu’na en toyo’ waki raa’ ni sapi i ti’i, laa o lewo’ sa reiy’ mouw sia mi’ipikla toyo’ tumorome esa nga weka saruan en Dasing Pinasungkulan i ka’ayo makapitu. 5Nu reiy’ mouw i tu e lewo’ sa reiy’ mouw si sapi i ti’i tunun ma’apu witu en sinaru em beren ni imam; eng kuli’na, le’ona wo en daa’na e lewo’ sa reiy’ mouw tunun ma’apu mewali-wali en te’ina. 6Wo si imam si lewo’ sa reiy’ medo eng kayu aras, pepi’ipik wo e roko’ kirmizi wo lumawala nyi’a mea witu eng keuneran e napi matunu ma’apu si sapi i ti’i.7Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw si imam kumemes e labungna wo moas e nouwakna ampit en dano, nu reiy’ mouw i tu ghumorem mea witu en tampa pedasingan, wo si imam i ti’i si makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 8Tou si timunu mina’apu si sapi i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw kumemes e labungna ampit en dano wo moas e nouwakna ampit en dano, wo nisia si makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem.9Takar siesa tou lenas si lewo’ sa reiy’ mouw merurla e riawu ni sapi i ti’i wo meela nyi’a witu e nesa tampa lenas witu luar en tampa pedasingan, rio em baya nyi’a i ti’i e minena’ tinu’utulan i wee se umat Israel kaa laa mesesiwo en dano palenasan; ni’itu mouw em pare’i en dosa. 10Wo sitou minerurla e riawu ni sapi i ti’i si lewo’ sareiy’ mouw kumemes e labungna, wo nisia si makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. Ni’itu mouw e nesa katataapan i wee eng keure-urena i wee se tou Israel wo i wee se tou wo’oseiy se maena’ witu eng keunerannu.11Tou si tumena’ wia si mayat, nisia si makari’irisen pitu nga endo eng keurena. 12Nisia si lewo’ sa reiy’ rume’imi en dosa waki touna ampit en dano i ti’i witu e nendo katelu, wo witu e nendo kapitu nisia si lenas. Ta’an sa witu e nendo katelu nisia si reiy’ rime’imi en dosa waki touna, takar e reiy’ mouw sia lenas witu e nendo kapitu. 13Susur tou si tumena’ wia si mayat, nyi’a i ti’i e nouwak ni tou si minate mouw, wo si reiy’ rime’imi en dosa waki touna, nisia si rimi’irisla en Dasing Lenas ni TUHAN, wo sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw re’inla waki Israel; karengan en dano palenasan e reiy’ neiy i serewla wia nisia, takar nisia si makari’irisen; eng kamakari’irisenna eng kimerute’ wia nisia.14Nyi’i mouw e nukumna, sakawisa siesa nga touan mate witu e nesa dasing: susur tou si ghumorem mea witu eng gorem en dasing i ti’i wo se reiy’ sa mina’asa se witu eng gorem en dasing i ti’i se makari’irisen pitu nga endo eng keurena; 15susur em pusung neiy i kawuka e reiy’la roko’ tetutuw neiy i kewa’akes witu natasna nyi’a mouw e makari’irisen. 16O kangkasi susur tou si waki patar, si timena’ wia siesa tou si minate kinawunu’an en santi, ka’apa wia si mayat, ka’apa wia en duiy-ruiy ni esa tou, ka’apa wia e waruga, sitou i ti’i si makari’irisen pitu nga endo eng keurena.17I wee sitou e makari’irisen e lewo’ sa reiy’ mouw edomi toyo’ riawu waki tetule pare’i en dosa en tinunu mina’apu, o laa witu eng gorem em pusung riawu i ti’i e lamurala rano maso’oso’. 18Kamurian siesa tou lenas si lewo’ sa reiy’ mouw medo em pepi’ipik, sumosouwla nyi’a witu eng gorem en dano i ti’i wo mi’ipikla nyi’a witu natas en dasing wo witu natas e reiy’ sa mina’asa pusung wo witu natas ne tou-tou se maname, wo witu natas ne tou se timena’ mouw wia en duiy-ruiy, ka’apa wia sitou si minate kinawunu’an, ka’apa wia si mayat ka’apa wia e waruga i ti’i; 19sitou lenas i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw mi’ipik wia sitou makari’irisen i ti’i witu e nendo katelu wo witu e nendo kapitu, wo witu e nendo kapitu i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw sia rume’i en dosa ni tou i ti’i; wo sitou makari’irisen i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw kumemes e labungna wo moas e nouwakna ampit en dano laa o sia lenas witu e nedo siendo nu tumenem.20Ta’an sitou si makari’irisenola, wo si reiy’ rime’i en dosa waki touna, sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ re’ini waki keuneran ne jama’ah i ti’i, karengan nisia si minanginri’irisola en tampa kudus ni TUHAN; en dano palenasan e reiy’la neiy i serewla wia nisia, ni’itu mouw nisia si minena-ena’ makari’irisen. 21Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan i wee nisea i wee eng keure-urena. Tou si simerewla en dano paoas i ti’i, nisia si lewo’ sa reiy’ kumemes e labungna, wo sitou si timena wia en dano paoas i ti’i, nisia si mamuali makari’irisen i ka’ayo siendo nu tumenem. 22E reiy’ sa mina’asa riningkap ni tou makari’irisen i ti’i e mamuali makari’irisen wo sitou tumena’ witu nyi’a si mamuali makari’irisen kangkasi i ka’ayo siendo nu tumenem.”

Chapter 20

Miryam minate

1Kamurian ma’ayo mouw se tou Israel, nyi’a i yi’i se pakasa’an umat i ti’i, waki patar kaerisan Zin, witu en sumedot kasa ketare-tare, laa o mena’ mouw se bangsa i ti’i waki Kadesh. Mate mouw si Miryam witu wo i le’osla witu.

Dosa ni Musa wo ni Harun

2Witu e mekasa, eng katoroan e reiy’la rano i wee se umat i ti’i, merurouw sea muyutla si Musa wo si Harun, 3wo me’isingouw se bangsa i ti’i ampit si Musa, em pokeiyna: “Sa wona’na keiy mate mapuneng witu nedo se patuari-patari meiy mate mapuneng witu en sinaru ni TUHAN!4Ka’a kouw mali se jema’ah ni TUHAN meiy wia patar kaerisan i yi’i, rio nikeiy wo se papiaran neiy keiy mate witu? 5Ka’a kouw ma’aka-aka nikeiy rimo’umi waki Mesir, kaa laa maali nikeiy wia en tampa lewo’ i yi’i, e reiy’ tampa pakeroran, reiy’ ampit e nakana ara, nanggor wo en delima, awes tare en dano kekoo’on tu’u e reiy’la?”6Takar rumo’u momi si Musa wo si Harun waki se umat i ti’i mea waki pepalen en Dasing Pinasungkulan, laa o mongkot. Kamurian kaloo’anouw eng kewangko’an ni TUHAN wia nisea.7TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 8“Edonouw em bewulu’mu i ti’i wo nikoo wo si Harun, kaka’mu, kouw lewo’ sa reiy’ rumeo se umat i ti’i merur; i lila’ mola witu en sinaru em beren nea witu eng kuntung watu i ti’i rio weeani ranona; tuana mouw koo rumo’umii en dano waki kuntung watu i ti’i i wee nisea wo mee kumoo’ se umat i ti’i ma’an se papiaranna.” 9O laa si Musa medomi em bewulu’ i ti’i waki sinaru ni TUHAN, tanu neiy i perenta-Nala wia nisia.10Eng katoroan si Musa wo si Harun nu minerurola se jema’ah i ti’i witu en saruan eng kuntung watu i ti’i, lumila’ mouw sia wia nisea: “Luminga mouw wia niaku, heiy tou-tou lewo’, sapa ku’a re’en keiy lewo’ sa reiy’ rumo’umi rano i wee nikoo wia eng kuntung watu i yi’i?” 11Nu reiy’ mouw i tu Musa si minayat e lawasna, laa o mewe eng kuntung watu i ti’i ampit em bewulu’na maka rua, takar rumo’u momi eng kelaker rano, i ka’ayo se umat i ti’i wo se papiaran nea toro kumoo’.12Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa wo si Harun: “Karengan nikouw kouw reiy’ ma’eman wia-Niaku wo reiy’ masighi’la eng kakudusang-Ku witu en sinaru em beren ne tou Israel, ni’itu mouw eng karenganna kouw reiy’ laa mali se jema’ah i yi’i ghumorem mea waki wanua e laa-Ku i peweweela wia nisea.” 13Ni’itu mouw eng kebu’an Meriba, en tampa ne tou Israel mine’ising ampit si TUHAN wo Nisia si minapa’atola eng kakudusan-Na witu nelet nea.
Edom simede’ em pengiweean ne tou Israel metetorola em banuana

14Kamurian si Musa si minapa’alime tetoke waki Kadesh wia si raja Edom ampit e nower: “Teinti’i mouw e lelila’an ni patuarimu Israel: Nikoo koo mete’u e reiy’ sa mina’asa kasusa’an en timoro mola nikeiy, 15kaa se nene moyang meiy se minea waki Mesir, wo nikeiy keiy ure maena’ waki Mesir wo nikeiy wo se nene moyang meiy se pinatuanala ampit e lewo’ ne tou Mesir; 16kaa nikeiy keiy marekeiy wia si TUHAN, wo Nisia si limingala en totor meiy, tumoke siesa malaikat wo rumawir nikeiy rimo’umi waki Mesir. En teakan i yi’i keiy wia eng Kadesh, e nesa kota waki li’ilik em paakarannu.17Iyonanola satorona nikeiy tumorola em banuamu; nikeiy keiy reiy’ laa kumelang tumoro em penguma’an-penguma’an wo e numa-uma anggormu wo nikeiy keiy reiy’ laa kumoo’ en dano em parigimu; e lalan sela i te e laa kelangan neiy ampit e reiy’ sume’epangla witu lele’os ka’apa witu eng kawii, i ka’ayo keiy tumorola em paakaran en daerahmu.”18Ta’an se tou Edom se limila’ wia nisea: “Reiy’ toro kouw metetoro en daerah meiy, sangari keiy rumo’u matola nikouw ampit en santi!” 19Laa o lumila’ mouw se tou Israel wia nisia: “Nikeiy keiy laa kumelang tumoro e lalan wangko’, wo sa nikeiy wo se papiaran neiy keiy kumoo’ en danomu, takar nikeiy keiy laa mear e loitna, asal keiy iyonala lumeas ampit kumelang o ne’a, e ni’itu i te.”20Ta’an e wingkot nea: “Reiy’ toro kouw lumeas.” Takar rumo’u momi se tou Edom sumarula nisea ampit eng kelaker ne rakyatna wo ampit se suraro kaente’. 21Eng katoroan se tou Edom se so’o miniyonla se tou Israel lumeas waki daerahna, takar se tou Israel se sime’epang timele’ula nyi’a.
Harun minate

22Nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki Kadesh, i ka’ayo mouw se pakasa’an umat Israel waki kuntung Hor. 23Laa o lumila’ mouw si TUHAN wia si Musa wo si Harun tawi eng kuntung Hor, waki paakaran en tana’ Edom: 24“Harun si laa i erurla wia se kaum ne opo’na, karengan nisia si reiy’ laa ghumorem mea waki wanua e laa-Ku i peweweela wia se tou Israel, karengan nikouw nu rua kouw reiy’ melelinga witu en titah-Ku tawi eng kebu’an Meriba.25Keretenouw si Harun wo si Eleazar, oki’na, wo alinouw sea sumosor mea waki kuntung Hor; 26pangkulenola e labung ni Harun wo i pake mola i tu wia si Eleazar, oki’na, kamurian si Harun si laa i erurla wia se kaum ne opo’na wo mate maname.”27O laa si Musa si timuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN. Nisea se masosor waki kuntung Hor kasuatan se umat i ti’i matu’use. 28Musa si minangkulela e labung ni Harun wo makela nyi’a wia si Eleazar, oki’na. Laa o mate mouw si Harun waki toka eng kuntung i ti’i, kamurian si Musa ampit si Eleazar merosi waki kuntung i ti’i. 29Eng katoroan se pakasa’an umat i ti’i nu limoo’, kaa si Harun si minate mouw, takar se minapekasa tou Israel se miname’la si Harun telu nga pulu’ nga endo eng keurena.

Chapter 21

Paseke’an tawi eng Horma

1Raja em banua Arad, tou eng Kana’an si maena’ waki Tana’ Negeb, si liminga, kaa se Israel se mengeiy waki lalan Atarim, laa o sia sumeke’ sumu’usuk se Israel, wo i aternami se pirala tou tinaang waki nisea. 2Takar tuma’arouw se tou Israel wia si TUHAN, em pokeiyna: “Sa Koo sumarakanla se bangsa i yi’i kasa uli-ulit witu eng gorem e lawas meiy, nikeiy keiy laa rumego eng kota-kota nea i ka’ayo mapuneng.” 3TUHAN si limingala em pengiween ne tou Israel, laa o sumarakanla se tou Kana’an i ti’i; kamurian se tou-tou i ti’i wo eng kota-kotana e rinego i ka’ayo minapuneng. Ni’itu mouw eng karenganna en tampa i ti’i nginaranala Horma.

Leloiy’ tambaga

4Nu reiy’ mouw sea nu rimo’umi waki kuntung Hor, kumelang mea waki matorome en Tasik Teberau kaa laa meleledongla en tana’ Edom, takar se bangsa i ti’i se reiy’ mouw mete’u kasi tumaang e nate wia nuner e lalan. 5Laa o sea mengila-ngila’ masu’usuk si Empung wo si Musa: “Ka’a kouw ma’aka-aka nikeiy rimo’umi waki Mesir? Rio keiy mate wia em patar kaerisan i yi’i? Karengan em bia nyi’i e reiy’la siroti wo e reiy’la sirano, wo laa eng kekaanen tewang i yi’i keiy masenso’ mouw.”6O laa si TUHAN si rimeo se leloiy-leloiy we’ina mea witu nelet ne bangsa i ti’i, se timongko’ nisea, i ka’ayo kelaker waki se tou Israel se minate. 7Kamurian meiy mouw se bangsa i ti’i matola si Musa wo lumila’: “Nikeiy keiy minakadosa mouw, karengan nikeiy keiy mengila-ngila’ masu’usuk si TUHAN wo nikoo; sumombayangouw wia si TUHAN, rio i wa’akat-Nami se leloiy-leloiy i yi’i waki nikeiy.” O laa si Musa sumombayang i wee se bangsa i ti’i.8Takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Sumiwo mouw si leloiy we’ina wo i wee mouw i tu witu e nesa tobol; takar susur tou si kinatongko’an. Sa sia lumoo’ nisia, si laa mena-ena’ matou-tou.” 9O laa si Musa si simiwo si leloiy tambaga wo meela nisia witu e nesa tobol; takar sa siesa nga touan tongko’on ni leloiy’, wo sia timu’us wia si leloiy’ tambaga i ti’i, minena-ena’ mouw sia matou-tou.
Pakela-kelangan mea waki daerah Moab

10Kamurian rumo’u mouw se tou Israel, laa o dumasing waki Obot. 11Rumou’ momi sea waki Obot, laa o dumasing tawi e riberek waki Abarim, waki patar kaerisan waki esa nga weka sedangan e Moab.12Waki witula o rumo’u momi sea, laa o dumasing waki kewong Zered. 13Waki witula o rumo’u momi sea, laa o dumasing waki lewet en teberan Arnon waki patar kaerisan wo se rimo’umi waki daerah ne tou Amori, karengan en teberan Arnon nyi’a mouw em paakaran e Moab, waki elet ne tou Moab wo ne tou Amori.14Ni’itu mouw eng karenganna neiy i lila’la witu eng kaol paseke’an ni TUHAN: “Waheb waki Sufa wo eng kewong-kewong mea waki teberan Arnon, 15wo e lembena eng kewong-kewong; lembena i ti’i neiy i kapitare waki tampa waki wisa eng kinareta’an eng kota Ar, wo en timebe witu em paakaran en daerah Moab.”16Maname sea mea waki Beer. Nyi’i mouw em parigi witu e wisa si TUHAN nu minee nuwu’ wia si Musa: “Erurenola se bangsa i ti’i, takar Niaku ku laa meela rano wia nisea.”17Witu nedo ni’itu tou Israel se kimantarla eng kekantaren i yi’i:“Sumere-serewokouw, hei parigi! Meiy kita menganta-ngantar mesesingkoman karengan em parigi kiniar ne raja-raja, 18eng kiniar ne kaum bangsawan witu nelet ne bangsa i ti’i ampit em bewulu’ – wewulu’ eng keraja’an, ampit em bewulu’ – wewulu’ nea.”Wo waki patar kaerisan sea mea waki Matana;19waki Matana mea waki Nahaliel; waki Nahaliel mea waki Bamot; 20waki Bamot mea waki kewong em baki daerah Moab, tawi en toka eng kuntung Pisga en simaru em Patar Kasapelas.
Paseke’an masu’usuk si Sihon, raja Hesybon

21Kamurian se tou Israel se minapa’ali tetoke wia si Sihon, raja ne tou Amori, ampit e nower: 22“Iyonala keiy tumorola em banuamu; nikeiy keiy reiy’ laa sume’epeng ghumorem mea witu em penguma’an-penguma’an wo e numa-uma nanggormu, nikeiy keiy reiy’ laa kumoo’ e rano em parigimu, witu e lalan sela i te keiy laa kumelang, i ka’ayo keiy tumorola em paakaran en daerahmu.” 23Ta’an si Sihon si reiy’ miniyonla se tou Israel kumelang tumorola en daerahna, awes tare nisia si minerurla se minapekasa laskarna , laa o rumo’u mea waki padang gurun sumarula se tou Israel, wo i kekeka’ayona waki Yahas o sumeke’ mouw sia sumu’usuk se tou Israel.24Ta’an se tou Israel se kimalala nisia ampit em beren en santi wo rumuberla em banuana waki teberan Arnon i ka’ayo mea waki teberan Yabok, i ka’ayo wia se bani Amon, karengan em paakaran ne bani Amon i ti’i nente’. 25Wo se tou Israel se rimo’obit e reiy’ sa mina’asa eng kota i ti’i, laa o tumataapouw sea waki e reiy’ sa mina’asa kota ne tou Amori, waki Hesybon wo e reiy’ sa mina’asa urang eng kotana. 26Karengan eng Hesybon nyi’a mouw eng kota paena’an ni Sihon, raja ne tou Amori; raja i yi’i eng ketarena si maseke’ masu’usuk si raja Moab e limangkoiyla, wo rumo’obiti waki lawasna e minapekasa em banuana i ka’ayo waki teberan Arnon.27Ni’itu mouw eng karenganna se panya’ir-penya’ir se limila’: “Meiy mouw wia eng Hesybon, le’osouw bangunen wo le’osouw ente’en eng kota paena’an ni Sihon i ti’i! 28Karengan e napi maro’umi waki Hesybon, e layas waki kota paena’an ni Sihon, eng kimaan mina’apu e Ar-Moab, si maka kuwasa witu eng kakenturan-kakenturan witu esa nga kelabotan en teberan Arnon.29Cilaka mouw koo, ee Moab: mapuneng koo, ee bangsa Kamos! Sia si simiwo se oki-oki’na tuama minamuali tou-tou matingka-tingkas, wo se oki-oki’na wewene minamuali tinaang wia si Sihon, raja ne tou Amori. 30Nikita ta limutamola nisea, Hesybon minapuneng mina’ayo mea waki Dibon, wo kita rumesela nyi’a i ka’ayo mea waki Nofah, e minelar i ka’ayo mea waki Medeba.”
Paseke’an masu’usuk si Og, Raja Basan

31Tuana mouw se tou Israel maena’ waki wanua ne tou Amori. 32Nu reiy’ mouw si Musa nu rimeo tou tumegha’ eng kota Yaezer, nisea se rimo’obit e reiy’ sa mina’asa nurang eng kota Yaezer wo mure’ se tou-tou Amori se witu.33Kamurian lumenge mouw sea wo maju mea waki matorome em Basan. O laa si Og, raja Basan, ma’an se reiy’ sa mina’asa rakyatna maju mea waki Edrei limalesla nisea kaa laa meseseke’. 34Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Te’a mouw meiyde’ wia nisia, karengan Niaku ku sumarakan nisia ampit se minapekasa rakyatna wo em banuana witu lawasmu, wo e lewo’ sa reiy’ mouw tuanannula wia nisia tanu en tinuanamula wia si Sihon, raja ne tou Amori, si maena’ waki Hesybon.” 35Takar nisea se kimalala nisia wo se oki-oki’na wo se minapekasa rakyatna, i ka’ayo siesa tou tu’u waki nisea reiy’la si neiy i wayala i kareta’; laa o sea rumuberla em banuana.

Chapter 22

1Kamurian mae mouw se tou Israel, wo dumasing waki nataran Moab, waki daerah lewet en teberan Yordan tawi e Yerikho.

Balak kimeret si Bileam

2Balak bin Zipor si limoo’ e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ne Israel wia se tou Amori. 3Takar se kasa kori’ mouw se tou Moab wia se bangsa i ti’i, karengan eng kelakerna se ka’asa’an, laa o masenso’ wo meide’ mouw se tou Moab kerengan se tou Israel. 4Laa o lumila’ mouw se tou Moab wia em baya se tu’a-tu’a Midian: “Tantu mouw se laskar sela i ti’i se laa tumope e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bia esa nga kaledong ta, tanu si sapi timope mina’apu en tinanem-tinanem lisouw waki patar.” Sapa tare witu nedo ni’itu si Balak bin Zipor si minamuali raja Moab.5Raja i yi’i si minapa’ali tetoke wia si Bileam bin Beor, mea waki si Petor si waki li’ilik en teberan Efrat, mea waki wanua ne ka’ampit-ka’ampit esa nge bangsana, kaa laa mekekeret nisia, ampit e nower: “Kete’uanola, wawean se esa bangsa rimo’umi waki Mesir; e nuli-ulit, i ka’ayo kinatutuwan saruan em bumi karengan nisea, wo nisea se kasuatan dimasing witu e reriorku. 6Karengan e ni’itu, meiy mouw wo kutoken se bangsa i ti’i i wee niaku, karengan nisea se lebe ente’ ta’an niaku; wo’o wona’na aku makawoo kumalala nisea wo mure’me nisea wia em banua i yi’i, karengan eng kete’uangku: seiy si binerkatmula, sia si minaka’ato berkat, wo seiy si’i kutokmu, nisia si tena’an eng kutok.”7Laa o mae mouw em baya ne tu’a-tu’a Moab wo em baya ne tu’a-tu’a Midian ampit minaali witu lawasna en tetoro patebo; nu neiy mouw i ka’ayola wia si Bileam, i pa’ayo nea mola wia nisia e nower ni Balak. 8Laa o lumila’ mouw si Bileam wia nisea: “Tumekelouw wia nyi’i wengi i yi’i, takar niaku ku laa meela em bewingkot wia nikoo, minatoroan ampit en sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN wia niaku.” Takar mena’ mouw se i pamuka-muka ne Moab i ti’i wia si Bileam.9Kamurian meiy mouw si Empung wia si Bileam ma’an minee nuwu’: “Seiy ku’a re’en se tou-tou mewali-wali ampit nikoo i ti’i?” 10Wo lumila’ mouw si Bileam wia si Empung: “Balak bin Zipor, raja Moab, si timoke tou wia niaku ampit e nower: 11Kete’uanola, wawean bangsa se rimo’umi waki Mesir, wo en saruan em bumi eng kinatutuwan karengan nisea; karengan e ni’itu, meiy mouw, i kutokouw sea i wee niaku, wo’o wona’na aku laa makawoo sumeke’ sumu’usuk nisea wo mure’ nisea.”12Laa o mee mouw nuwu’ si Empung wia si Bileam: “Te’a mouw koo me’a mewali-wali ampit nisea, te’a mouw koo mekekutok se bangsa i ti’i, karengan nisea se binerkatola.” 13Tumo’orouw si Bileam witu nedo memo’odope’, laa o lumila’ wia se pamuka-muka ni Balak: “Marengouw waki wanuamu, karengan si TUHAN si reiy’ miniyonla niaku mea mewali-wali ampit nikouw.” 14Wo mae mouw se pamuka-muka ne Moab i ti’i wo nisea nu neiy’ mouw i ka’ayola wia si Balak, lumila’ mouw sea: “Bileam si simede’ meiy mewali-wali ampit nikeiy.”15Ta’an si Balak si timoke kangkasi se pamuka-muka lebe laker wo se lebe kasa pasighi’in ta’an se kasa ketare-tare. 16Nisea nu neiy mouw i ka’ayola wia si Beliam, lumila’ mouw sea wia nisia: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Balak bin Zipor: Te’a mouw i pewewayala en toumu pengape-ngape’an kaa laa ma’eiy wia niaku, 17karengan niaku ku laa meweweela en tetoromu kasa laker, wo sapa tu’u em pengiweennu wia niaku, niaku ku laa lume’ele’la nyi’a. Meiy mouw wo i kutokouw se bangsa i ti’i i wee niaku.”18Ta’an si Bileam si miningkot wia se pegawai-pegawai ni Balak: “Ma’anouw tu’u si Balak si meela wia niaku e mas wo em perak esa nga istana wuta, niaku ku reiy’ laa makawoo sumiwo e wo’o sapa, e rintek ka’apa en sela, e lumangkoiy en titah ni TUHAN, Empungku. 19Eng karengan e ni’itu, le’osouw nikouw tu’u kouw mena’la wia nyi’i wia em bengi i yi’i, rio ku mete’ula, sapa ku’a re’en kangkasi e laa i nuwu’la ni TUHAN wia niaku.” 20Meiy mouw si Empung wia si Bileam witu nedo wengi ma’an minee nuwu’ wia nisia: “Sa wona’na se tou-tou i ti’i se memang mineiy mouw kaa meiy mekekeret nikoo, tumo’orouw, mea mouw mewali-wali ampit nisea, ta’an sapa i te e laa-Ku i nuwu’la wia nikoo e lewo’ sa reiy’ tuanannula.”
Keledai ni Bileam wo si Malaikat ni TUHAN

21Laa o tumo’orouw si Bileam witu nedo memo’odo, weeannala sesakean si keledaina mereiy, wo mea ampit se pamuka-muka ne Moab. 22Ta’an tumo’orouw eng kaupi’an ni Empung eng katoroan nisia nu minea, wo rumedeiy mouw si Malaikat ni TUHAN witu lalan tanume si kesaruna. Bileam si mengali si keledaina mereiy wo se rua bujangna se witu mewali-wali ampit nisia. 23Eng katoroan si keledai i ti’i nu limoo’ si Malaikat ni TUHAN rimedeiy witu lalan, ampit en santi sinawut witu lawas-Na, sume’epangomi si keledai i ti’i waki lalan wo ghumorem mea witu em penguma’an. Takar si Bileam si minewe si keledai i ti’i kaa laa melelengela nisia sumoup mea witu lalan.24Kamurian mea mouw si Malaikat ni TUHAN rumedeiy witu e lalan rintek witu nelet e numa-uma anggor ampit em beton minanga sesa nga weka’an. 25Eng katoroan si keledai i ti’i nu limoo’ si Malaikat ni TUHAN, i ubelna mola en touna wia em beton, i ka’ayo e ne’a ni Bileam neiy i kalompit wia em beton. Takar sia mewe nisia kangkasi.26Kumelangouw kangkasi si Malaikat ni TUHAN mapawee-wee wo rumedeiy mouw Sia witu e nesa tampa karintekan, e reiy’la lalan pesese’epangan lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii. 27Limoo’ si Malaikat ni TUHAN o kumepa mouw si keledai i ti’i ampit si Bileam si witupe’ natasna. Takar tumo’orouw eng kaupi’an ni Bileam, laa o wewenna mouw si keledai i ti’i ampit em bewulu’.28Katoroan e ni’itu TUHAN si minuka’ en suma ni keledai i ti’i, i ka’ayo sia lumila’ wia si Bileam: “Sapa ku’a re’en en tinuanakula wia nikoo, i ka’ayo koo mewe niaku maka telu?” 29E wingkot ni Bileam wia si keledai i ti’i: “Karengan nikoo koo memanti-mantila niaku; sa’andeiyna wawean santi witu lawasku, tantu mouw koo wunu’ungku en teakan.” 30Ta’an si keledai i ti’i si limila’ wia si Bileam: “E reiy’ ku’a re’en niaku i yi’i ku keledaimu pesake-sakeannu eng keurean em petou-touannu i ka’ayomi en teakan? Makapira mouw ku’a re’en aku sumiwo en tuana wia nikoo?” E wingkotna: “Reiy’.”31Kamurian si TUHAN si minula’la em beren ni Bileam; loo’onna mola si Malaikat ni TUHAN ampit en santi sinawut witu lawasna si rimedeiy witu e lalan, laa o kumururouw sia wo mongkot. 32O mee mouw nuwu’ si Malaikat ni TUHAN wia nisia: “Sapa ku’a re’en eng karenganna koo minewe si keledaimu i ka’ayo maka telu? Loo’on, Niaku ku rimo’umi tanume si kesarumu, karengan e lalan i yi’i witu em paloo’ang-Kula e matoro witu eng kapunengan. 33Eng katoroan si keledai i yi’i nu limoo’ Niaku, maka telu mouw sia sime’epangi waki sinaru-Ku; sa sia reiy’ sime’epangi waki sinaru-Ku, tantu mouw nikoo si winunu’-Ku witu nedo ni’itu kangkasi wo nisia si neiy-Ku i wayala matou-tou.”34Laa o lumila’ mouw si Bileam wia si Malaikat ni TUHAN: “Niaku ku maka dosa mouw, karengan niaku ku reiy’ mete’ula, kaa Nikoo i yi’i koo rimedeiy witu e lalan mesesu’usuk niaku. Takar en teakan, sa eng kapualitan i ti’i e lewo’ witu em beren-Nu, niaku ku marengouw.” 35Ta’an si Malaikat ni TUHAN si minee nuwu’ wia si Bileam: “Mea mouw mewali-wali ampit se tou-tou i ti’i, ta’an e lelila’an i te e laa-Ku i lila’la wia nikoo e lewo’ sa reiy’ i lila’mula.” Nu reiy’ mouw i tu mea mouw si Bileam mewali-wali ampit se i pamuka-muka ni Balak i ti’i.
Balak kimiwee si Bileam kaa laa kumutok si Israel

36Eng katoroan si Balak nu liminga, kaa si Bileam si mengeiy, rumo’u momi sia sumungkul nisia i ka’ayo waki kota Moab waki paakaran en teberan Arnon, waki tempok em paakaran i ti’i. 37Wo lumila’ mouw si Balak wia si Bileam: “E reiy’ ku’a re’en niaku ku timoke mouw tou kumeret nikoo? Ka’a ku’a re’en koo reiy’ mineiyla wia niaku? Uli-ulit ku’a re’en reiy’ makawoo aku mee en tetoromu?”38Ta’an lumila’ mouw si Bileam wia si Balak: “Yi’i niaku ku mineiy mouw wia nikoo en teakan; ta’an e laa wona’na ku’a re’en aku toro lumila’la sapa-sapa? Lelila’an e laa i peweweela ni Empung witu en sumaku, ni’itu mouw e laa-ku i pe’ila’la.” 39Laa o mea mouw si Bileam mewali-wali ampit si Balak wo i ka’ayo mola sea waki Kiryat-Huzot. 40Balak si timulela se pirala nga ipus sapi wo se membe’ domba wo minapa’alila esa nga weteng wia si Beliam wo wia se i pamuka-muka mewali-wali ampit nisia.41Nendo kawo’odoanna Balak si minedola si Bileam wo mali nisia sumosor eng kakenturan Baal. Waki witula o loo’onna mouw se weteng kasa tempok waki se bangsa Israel.

Chapter 23

1Laa o lumila’ mouw si Bileam wia si Balak: “I redeiy mola i wee niaku wia nyi’i em pitu mezbah wo tiro’onola i wee niaku wia nyi’i se pitu nga ipus sapi raghar wo se pitu nga ipus domba raghar.” 2Balak si timuanala tanu neiy i lila’la ni Bileam, takar si Balak wo si Bileam se simempela siesa nga ipus sapi raghar wo siesa nga ipus domba raghar witu natas susur e mezbah i ti’i. 3Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Bileam wia si Balak: “Rumedeiy mouw witu li’ilik en tetule tinunumu, ta’an niaku i yi’i ku me’a mouw; wo’o wona’na si TUHAN si laa meiy matola niaku, wo e lelila’an sapa i te tu’u ni’i lila’-Nala wia niaku, e laaku i pakite’ula wia nikoo.” Laa o mea mouw sia mea waki atas e nesa kakenturan lo’ogas.

Bileam minerkatla si Israel

4Takar si Empung si minatola si Bileam, o laa si Bileam lumila’ wia-Nisia: “Em pitu mezbah i ti’i en tinu’utulku mouw, wo i sempekula siesa nga ipus sapi raghar wo siesa nga ipus domba raghar witu natas susur e mezbah.” 5Kamurian si TUHAN mee e lelila’an witu eng gorem en suma ni Bileam wo mee nuwu’: “Marengouw wia si Balak wo i lila’ mola en teinti’i.” 6Eng katoroan nisia nu mareng, takar si Balak si rimedeiype’ witu li’ilik en tetule tinununa, mewali-wali ampit em baya ne pamuka-muka ne Moab.7O laa si Bileam tumotorla en tetabakenna, em pokeiyna: “Waki Aram ku neiy i reo mineiy ni Balak, raja Moab, waki kuntung-kuntung esa nga weka sedangan: Meiy mouw, em pokeiyna, i kutokouw i wee niaku si Yakub, wo meiy mouw, i kutokouw si Israel. 8Kumura ku’a re’en aku kumutok si reiy’ kinutok ni Empung? Kumura ku’a re’en aku kumutok si reiy’ kinutok ni TUHAN?9Karengan waki toka eng kuntung-kuntung watu ku limoo’ nisea, waki kakenturan-kakenturan ku tumebome nisea. Loo’on, se esa bangsa se maena’ neiy i ketampas wo se so’o i reken witu nelet ne bangsa-bangsa alipuru.10Seiy ku’a re’en si rimeken e riawu ni Yakub wo seiy ku’a re’en si makarerekenan e rewokan-rewokan ni Israel? Sa wona’na aku mate tanu eng kinepepatena ne tou-tou redeiy wo sa wona’na eng kepepateku tanu eng kepepate nea!”11Laa o lumila’ mouw si Balak wia si Bileam: “Sapa ku’a re’en en tinuanamula wia niaku i yi’i? Kaa laa mekekutok si kesaruku mouw ku simungkul nikoo, ta’an eng kapurikitna nikoo koo minerkatla nisea.” 12Ta’an nisia si miningkot: “E reiy’ ku’a re’en niaku ku lewo’ sa reiy’ maato-ato, rio lumila’la sapa neiy i weeme ni TUHAN witu eng gorem en sumaku?”13O laa si Balak lumila’ wia nisia: “Le’osouw mea mewali-wali ampit niaku mea waki tampa walina, wo maname koo toro lumoo’mi se bangsa i ti’i; nikoo koo laa lumoo’ em betengna i te kasa tempok, ta’an e minapekasa nyi’a e reiy’ laa kaloo’annu; i kutokouw sea witula i wee niaku.” 14Laa o alinna mouw sia mea waki Patar Pategha’an, mea waki toka eng kuntung Pisga; sia rumedeiyla em pitu mezbah wo manginsempela siesa nga ipus sapi raghar wo siesa nga ipus domba raghar witu natas susur e mezbah i ti’i. 15Kamurian lumila’ mouw sia wia si Balak: “Rumedeiy mouw wia nyi’i witu li’ilik en tetule tinunumu, kasuatan niaku ku laa ma’atoan ampit si TUHAN witu.”16O laa si TUHAN matola si Bileam wo meela lelila’an witu eng gorem en sumana, wo mee nuwu’: “Marengouw wia si Balak wo i lila’ mola en teinti’i.” 17Eng katoroan nisia nu i ka’ayola wia nisia, Balak si rimedeiype’ witu li’ilik en tetule tinununa mewali-wali ampit se pamuka-muka ne Moab. Lumila’ mouw si Balak wia nisia: “Sapa ku’a re’en neiy i nuwu’la ni TUHAN?” 18Laa o i totorna mola en tetabakenna, em pokeiyna:“Tumo’orouw, heiy Balak, wo linganouw; i ta’anouw en talingamu lumingala niaku, ee oki’ ni Zipor.19Empung si reiy’ mouw tou, i ka’ayo Sia tumowo reiy’ oki’ ni tou, i ka’ayo Sia menesel. Ma’an tu’una Sia mee nuwu’ wo reiy’ tumuanala nyi’a, ka’apa sumusuiy wo reiy’ kini’itala nyi’a? 20Kete’uanola, niaku ku minaka’ato perenta kaa laa merkatla, wo sakawisa Sia merkatla, takar niaku ku reiy’ mete’u masu’ila nyi’a.21Reiy’la silinoo’ e reiy’ sikenaramen witu nelet ne see’ ni Yakub, wo reiy’la silinoo’ eng kapedisan witu e nelet ne tou Israel. TUHAN, Empung nea, si merapitla nisea, wo merio-rio karengan si Raja si witu e nelet nea. 22Empung, si minali nisea rimou’mi waki Mesir, nyi’a mouw i wee nisea tanu en sunge kaente’an ni sapi en talun,23karengan reiy’la si doti e lumampin witu si Yakub, ka’apa tu’u en sesiwoan e lumampin witu si Israel. Witu nedona e laa i lila’la wia si Yakub, tuanakan kangkasi wia si Israel, e maka’erangen siniwo ni Empung:24Loo’on, e nesa bangsa, en timo’ori tanu si singa mereiy, wo si rimedeiy timaga’ tanu si singa raghar, si reiy’ ghimoleiyla en touna, nu reiy’pe sia nu kimaan si pengenganenna wo kumoo’mi raa’ waki si minate winunu’na.”25Laa o lumila’ mouw si Balak wia si Bileam: “Sa ma’an mekasa koo so’o mekakutokla nisea, te’a mouw ma’an mekasa mebeberkatla nisea.” 26Ta’an si Bileam si miningkot si Balak: “E reiy’ ku’a re’en e neiyku mouw i lila’la wia nikoo: E reiy’ sa mina’asa e laa i nuwu’la ni TUHAN ni’itu mouw e laaku tuananla.” 27Kamurian lumila’ mouw si Balak wia si Bileam: “Meiy mouw niaku ku laa mali nikoo mea waki tampa walina; wo’o wona’na ulit witu em beren ni Empung kaa nikoo koo kimutoki nisea i wee niaku waki tampa i ti’i.”28O laa si Balak mali si Bileam mea waki toka eng kuntung Peor, simaru em Patar Kasapelas. 29Lumila’ mouw si Bileam wia si Balak: “I redeiyola i wee niaku wia nyi’i em pitu mezbah wo tiro’onola wia nyi’i i wee niaku se pitu nga ipus sapi raghar wo se pitu nga ipus domba raghar.” 30O laa si Balak tumuanala tanu neiy i lila’la ni Bileam, takar sia sumempela siesa nga ipus sapi raghar wo siesa nga ipus domba raghar witu natas susur e mezbah i ti’i.

Chapter 24

11 Katoroan linoo’ ni Bileam, kaa le’os witu em beren ni TUHAN kaa laa mebeberkatla si Israel, nisia si reiy’ mouw simerola kowa’ kasi tanu e limangko-langkoiyla, ta’an nisia si simarula eng giona tumorome em patar kaerisan.2Eng katoroan si Bileam nu tumu’use waki rerior wo lumoo’ se tou Israel dimasing i ki’it se suku nea, takar e Roh ni Empung en timeka’la nisia. 3Laa o i totornala en tetabakenna, em pokeiyna: “Kapatotor ni Bileam bin Beor, kapatotor ni tou neiy i kawuka’ em berenna;4kapatotor ni tou si liminga

nuwu’ ni Empung,

si limoo’ em pineleloo’ waki

Si Kasakuwasa

kasuatan ghimoleiy, ta’anouw ampit

em beren neiy i kawula’.

5O weta’ eng kewangunna

en dasing-dasingmu, heiy Yakub,

wo en tampa-tampa paena’annu,

heiy Israel!

6Tanume eng kewong minelar em baya nyi’a; tanume en taman witu li’ilik en teberan; tanume nakana eng gaharu neiy i tanem ni TUHAN; tanume nakana aras witu li’ilik en dano.7Rano maso’oso’mi waki tetimbana, wo en tetanemenna maka’ato rano laker -laker. Rajana si laa matas rumakek lumantouwla si Agag, wo eng keraja’anna e laa wangko’enla.8Empung, si minali nisea rimou’mi waki Mesir, nyi’a mouw i wee nisea si tanu en sunge kaente’an ni sapi en talun. Bangsa-bangsa se mamuali kasu’usukna se laa le’owenna ma’apu, wo en duiy-ruiy nea e laa kemunnala wo laa lutamenna lumampat ampit en tingkana-tingkanana.9Nisia si kimepa wo kimolo’la en tou tanume si singa raghar, wo tanume si singa mereiy; seiy ku’a re’en si berani mongkela nisia?
Wenti’ ni Bileam

10Laa o tumo’orouw e nupi’ ni Balak wia si Bileam wo ampit e mero’ome-ro’omes en tetudu’na lumila’ mouw sia wia si Bileam: “Kaa laa mekekutok se kesaruku aku kumeret nikoo, ta’an eng kapurikitna i ka’ayo minakatelu koo minerkatla nisea. 11Eng karengan e ni’itu, rumo’u mome koo mea waki tampa paena’annu; niaku ku limila’ mola wia nikoo niaku ku mekemaksud meweweela laker tetoro wia nikoo, ta’an si TUHAN si minape’ mouw nikoo maka’ato nyi’a.”12Ta’an lumila’ mouw si Bileam wia si Balak: “E reiy’ ku’a re’en ku limila’ mola kangkasi wia se tetoke-tetoke se neiy i reomu wia niaku: 13Ma’anouw tu’u si Balak meela wia niaku e mas wo em perak esa nga istana wuta, niaku ku reiy’ laa makawoo lumangkoiy en titah ni TUHAN ampit sumiwo le’os ka’apa lewo’ witu eng kepa’arangku nuesa; sapa e laa i nuwu’la ni TUHAN, ni’itu mouw e laaku i lila’la. 14Wo en teakan, niaku i yi’i ku me’a mouw wia se bangsaku; meiy mouw tu i pakite’ukula wia nikoo sapa e laa tuananla ne bangsa i ti’i wia se bangsamu witu nendo kamurian.”15Laa o i totorna mola en tetabakenna, em pokeiyna: “Kapatotor ni Bileam bin Beor, kapatotor ni tou neiy i kaawuka’ em berenna; 16kapatotor ni tou si liminga nuwu’ ni Empung, wo si minaka’ato em pasine’uala Si Kasarakek, si limoo’ em pineleloo’ waki Si Kasakuwasa, kasuatan ghimoleiy, ta’anouw ampit em beren neiy i kawula’.17Niaku ku lumoo’ nisia, ta’an reiy’ en teakan; niaku ku timu’us nisia, ta’an reiy’ waki tawi; sumesena’ rumetiki waki si Yakub, wewulu’ eng karaja’an e lumentuti waki Israel, wo rumimu’umukla em pali’ipis-pali’ipis ne Moab, wo eng kumemula em baya se oki’ ni Set.18Takar e Edom e laa mamuali tana’ rinuberan wo en Seir e laa mamuali tana’ rinuberan – ne kesaru-kesaruna i ti’i. Ta’an e Israel e laa tumuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ente’ keteren. 19wo waki si Yakub e laa lumentuti siesa tou makuwasa-kuwasa. si laa munengla se tou-tou timingkasi en tou waki kota.”20Eng katoroan nisia nu limoo’ se tou Amalek, i totorna mola en tetabakenna, em pokeiyna: “Si kasa ketare-tare witu nelet ne bangsa-bangsa nyi’a mouw si Amalek, ta’an eng kesampetanna si laa ma’ayo wia eng kapunengan.”21Eng katoroan nisia nu limoo’ se tou eng Keni, i totorna mola en tetabakenna, em pokeiyna: “Nente’ en tampa paena’annu, neiy i kawee witu natas eng kakenturan watu en salamu, 22Ta’anouw se tou eng Keni se laa rume’ila; pirape’ eng keure kasi takar si Asyur laa tumaang nikoo?”23I totorna mola kangkasi en tetabakenna, em pokeiyna: “Cilaka! Seiy ku’a re’en si laa tumou, sakawisa si Empung tumuanala eng kapualitan i ti’i? 24Ta’an eng kapal-kapal e laa mengeiy waki pante ne tou eng Kitim, nisea se laa lumotoiy e Asyur wo lumotoiy eng Heber, o laa nisia tu’u kangkasi si laa ma’ayo wia eng kapunengan.”2525 Laa o tumiro’ mouw si Bileam wo mareng mea waki tampa paena’anna; wo si Balak tu’u si mengea mouw kangkasi.

Chapter 25

1Kasuatan si Israel maena’ waki Sitim, muleiy mouw se bangsa i ti’i masiwo en sa’amek ampit se wewene-wewene Moab. 2Wewene-wewene i ti’i se maaruiy se bangsa i ti’i mea waki e sesempe sesakeiy i wee si empung nea, o laa se bangsa i ti’i se kimi’it kimaani waki tetule i ti’i wo sumempe si empung ne tou-tou i ti’i. 3Eng katoroan si Israel minepaaran ampit Baal-Peor, tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu si Israel;4laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: “Sikopenouw em baya ne tou se mekapalala se bangsa i ti’i wo i sangkongouw sea witu en sinaru ni TUHAN witu en tampa terang, rio eng kaupi’an ni TUHAN e melaya-layas i ti’i e mompasi witu se Israel.” 5Laa o lumila’ mouw si Musa wia se akim-akim Israel: “Le’osouw siesa o siesa kouw munu’ se tou-touna se minepaaranola ampit si Baal-Peor.”6Reiy’ tinu’utu’ mineiy mouw siesa tou Israel maali-ali siesa wewene Midian wia se kawanua patuarina ampit linoo’ ni Musa wo ne pakasa’an umat Israel se kasuatan mengame-ngame’an witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan. 7Katoroan eng kapualitan i ti’i linoo’ ni Pinehas, oki’ ni Eleazar, oki’ ni imam Harun, tumo’oromi sia waki keuneran ne umat i ti’i wo medo e nesa tetura’ witu lawasna,8o kumi’it sitou Israel i ti’i i ka’ayo waki woang uner, wo kumuek nisea nu rua, nyi’a i yi’i sitou Israel wo si wewene i ti’i, witu en tianna. Takar mena’ mouw eng katula i ti’i matoro se tou Israel. 9Se tou minate karengan eng katula i ti’i se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou eng kelakerna.10TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 11“Pinehas, oki’ ni Eleazar, oki’ ni imam Harun, si minowaghomi eng kaupi’ang-Ku waki se tou Israel, eng karengan nisia si tuana eng kalingkama’ merapitla eng kaorematang-Ku witu eng keuneran nea, i ka’ayo reiy’ mouw kina’apu-Kula se tou Israel witu en tetayureng-Ku.12Karengan e ni’itu i lila’ mola: Eng kaulitna Niaku ku mineela wia nisia en teta’aran kelawiran waki-Niaku 13kaa laa mamuali teta’aran tanume eng ka’emanan eng keure-urena i wee nisia wo i wee se see’na, karengan nisia si tuana mouw eng kalingkama’ merapitla si Empungna wo timuana mola em pale’osan i wee se tou Israel.”14Ngaran ni tou Israel si minate kinawunu’an mewali-wali ampit si wewene Midian i ti’i nyi’a mouw si Zimri bin Salu, si ma’aka-aka ne meta’asa’an walak ne tou Simeon, 15wo ngaran ni wewene Midian si minate kinawunu’an i ti’i nyi’a mouw si Kozbi binti Zur; Zur i ti’i nyi’a mouw siesa kapala ne kaum – nyi’a i ti’i e walak – waki Midian.16Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 17“Sarunouw se tou Midian i ti’i, wo wunu’unola sea, 18karengan nisea se simu’usukouw nikouw ampit eng kaketeran tiniro’ nea wia nikouw witu eng kapualitan ni Peor wo witu eng kapualitan ni Kozbi, patuari nea, nyi’a i yi’i sioki’ wewene ni esa tou ma’aka-aka ne Midian; Kozbi i ti’i si minate kinawunu’an witu nedo kinetetumpana eng katula karengan si Peor i ti’i.”

Chapter 26

2

Laskar Israel rineken i wee eng karuana

1Nu reiy’ mouw eng katula i ti’i o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa wo wia si Eleazar, oki’ ni imam Harun:

3Laa o lumila’ mouw si Musa wo si imam Eleazar wia nisea waki nataran Moab, waki li’ilik en teberan Yordan tawi e Yerikho: 4“Rekenenouw eng kelakerna em baya ne tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas!” – tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.
Nyi’i mouw se tou Israel se rimo’u momi waki tana’ Mesir:

5Ruben nyi’a mouw sioki’ polon ni Israel; bani ni Ruben nyi’a mouw se waki si Henokh kaum ne tou Henokh; waki si Palu kaum ne tou Palu; 6waki si Hezron kaum ne tou Hezron wo se waki si Karmi kaum ne tou Karmi. 7Ni’itu mouw se kaum-kaum ne tou ni Ruben, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se epat nga pulu’ o telu nga riwu pitu nga atus telu nga pulu’ tou.8Sapa tare sioki’ ni Palu nyi’a mouw si Eliab, 9wo se oki-oki’ ni Eliab nyi’a mouw si Nemuel, Datan wo si Abiram. Datan wo si Abiram, se tou-tou pineleng ne umat i ti’i, nyi’a mouw se tou-tou minapero mouw si Musa wo si Harun witu em paeru-eruran ni Korah, eng katoroan nisea nu minapero si TUHAN,10Ta’an em bumi minuka’ en sumana wo lume’ouw nisea mewali-wali ampit si Korah, katoroan em paeru-eruran i ti’i minate, katoroan se rua nga atus lima nga pulu’ tou i ti’i kinaan e napi, i ka’ayo sea minamuali ngenge’enge’. 11Ta’an se oki-oki’ ni Korah se reiy’ minate.12Bani Simeon, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Nemuel kaum ne tou Nemuel; waki si Yamin kaum ne tou Yamin; waki si Yakhin kaum ne tou Yakhin; 13waki si Zerah kaum ne tou Zerah wo se waki si Saul kaum ne tou Saul. 14Ni’itu mouw se kaum-kaum ne tou Simeon, rua nga pulu’ o rua nga riwu rua nga atus tou eng kelakerna.15Bani Gad,, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Zefon kaum ne tou Zefon; waki si Hagi kaum ne tou Hagi; waki si Syuni kaum ne tou Syuni; 16waki si Ozni kaum ne tou Ozni, waki si Eri kaum ne tou Eri; 17waki si Arod kaum ne tou Arod wo se waki si Areli kaum ne tou Areli. 18Ni’itu mouw se kaum-kaum ne bani Gad, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se epat nga pulu’ nga riwu lima nga atus tou.19Se oki-oki’ ni Yehuda nyi’a mouw: si Er wo si Onan; ta’an si Er wo si Onan i ti’i se minate waki tana’ Kana’an. 20Bani Yehuda, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Syela kaum ne tou Syela; waki si Peres kaum ne tou Peres wo se waki si Zerah kaum ne tou Zerah. 21Bani Peres nyi’a mouw: se waki si Hezron kaum ne tou Hezron wo waki si Hamul kaum ne tou Hamul. 22Ni’itu mouw se kaum-kaum Yehuda, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se pitu nga pulu’ o enem nga riwu lima nga atus tou.23Bani Isakhar, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Tola kaum ne tou Tola; waki si Pua kaum ne tou Pua; 24waki si Yasub kaum ne tou Yasub wo se waki si Simron kaum ne tou Simron. 25Ni’itu mouw se kaum-kaum ni Isakhar, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea, eng kelakerna se enem nga pulu’ o epat nga riwu telu nga atus tou.26Bani Zebulon, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Sered kaum ne tou Sered; waki si Elon kaum ne tou Elon wo se waki si Yahleel kaum ne tou Yahleel. 27Ni’itu mouw se kaum-kaum ne tou Zebulon, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se enem nga pulu’ nga riwu lima nga atus tou.28See’ ni Yusuf, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw se tou Manasye wo se tou Efraim. 29Bani Manasye nyi’a mouw: se waki si Makhir kaum ne tou Makhir; wo si Makhir si makaurangla si Gilead; waki si Gilead kaum ne tou Gilead.30Nyi’i mouw se bani Gilead: se waki si Ieser kaum ne tou Ieser; waki si Helek kaum ne tou Helek; 31waki si Asriel kaum ne tou Asriel; waki si Sekhem kaum ne tou Sekhem; 32waki si Semida kaum ne tou Semida wo se waki si Hefer kaum ne tou Hefer.33Sapa tare si Zelafehad bin Hefer si reiy’ makapunya oki’ tuama, ta’an oki’ wewene i te, wo ngaran ne oki-oki’ wewene ni Zelafehad nyi’a mouw si Mahla, Noa, Hogla, Milka wo si Tirza. 34Ni’itu mouw se kaum-kaum Manasye, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se lima nga pulu’ o rua nga riwu pitu ga atus tou.35Nyi’i mouw se bani Efraim, i ki’it se kaum nea: se waki si Sutelah kaum ne tou Sutelah; waki si Bekher kaum ne tou Bekher wo se waki si Tahan kaum ne tou Tahan. 36Wo nyi’i mouw se bani Sutelah: waki si Eran kaum ne tou Eran. 37Ni’itu mouw se kaum-kaum ne bani Efraim, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se telu nga pulu’ o rua nga riwu lima nga atus tou eng kelakerna. Ni’itu mouw se bani Yusuf i ki’it se kaum nea.38Bani Benyamin, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Bela kaum ne tou Bela; waki si Asybel kaum ne tou Asybel; waki si Ahiram kaum ne tou Ahiram; 39waki si Sefufam kaum ne tou Sefufam wo se waki si Hufam kaum ne tou Hufam. 40Wo se oki-oki’ ni Bela nyi’a mouw si Ared wo si Naaman; se waki si Ared kaum ne tou Ared wo se waki si Naaman kaum ne tou Naaman. 41Ni’itu mouw se bani Benyamin i ki’it se kaum nea, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se epat nga pulu’ o lima nga riwu enem nga atus tou.42Nyi’i mouw se bani Dan, i ki’it se kaum nea: se waki si Suham kaum ne tou Suham. Ni’itu mouw se kaum-kaum Dan i ki’it se kaum nea. 43Se reiy’ sa mina’asa kaum ne tou Suham, se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se enem nga pulu’ o epat nga riwu epat nga atus tou.44Bani Asyer, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Yimna kaum ne tou Yimna; waki si Yiswi kaum ne tou Yiswi wo se waki si Beria kaum ne tou Beria. 45En tanume se bani Beria: se waki si Heber kaum ne tou Heber wo se waki si Melkiel kaum ne tou Melkiel. 46Wo e ngaran ni oki’ wewene ni asyer nyi’a mouw si Serah. 47Ni’itu mouw se kaum-kaum ne bani Asyer, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se lima nga pulu’ o telu nga riwu epat nga atus tou.48Bani Naftali, i ki’it se kaum nea, nyi’a mouw: se waki si Yahzeel kaum ne tou Yahzeel; waki si Guni kaum ne tou Guni; 49 49waki si Yezer kaum ne tou Yezer wo se waki si Syilem kaum ne tou Syilem. 50Ni’itu mouw se kaum-kaum Naftali i ki’it se kaum nea, wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se epat nga pulu’ o lima nga riwu epat nga atus tou.5151 Ni’itu mouw se tou-tou neiy i kelati waki se tou Israel, se enem nga atus o nesa nga riwu pitu nga atus telu nga pulu’ tou eng kelakerna.52TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 53“Wia se suku-suku i ti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i wetengla en tana’ i ti’i mamuali kapunya’an pusaka i ki’it e ngaran-ngaran neiy i kelat;54wia se ka’asa’an eng kelakerna se lewo’ sa reiy’ mouw weeannula kapunya’an pusaka sela wo wia se toyo’ eng kelakerna se lewo’ sa reiy’ mouw weeannula kapunya’an pusaka rintek; wia se susur suku mina-toroan ampit eng kelakerna ne tou-touna se neiy i kelat se lewo’ sa reiy’ mouw weeanla kapunya’an pusaka. 55Ta’an en tana’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw wetengela ampit eng kumoba’; i ki’it e ngaran en suku-suku ne nene moyang nea e lewo’ sa reiy’ mouw sea maka’ato kapunya’an pusaka; 56tanu neiy i tudu’la eng koba’ e lewo’ sa reiy’ mouw i wetengla eng kapunya’an pusaka ne susur suku, witu nelet ne kelaker ka’apa ne toyo’ eng kelakerna.”57Nyi’i mouw se tou-tou neiy i kelati waki se tou Lewi, i ki’it se kaum nea: se waki si Gerson kaum ne tou Gerson; waki si Kehat kaum ne tou Kehat wo se waki si Merari kaum ne tou Merari. 58Nyi’i mouw se kaum-kaum Lewi: kaum ne tou Libni, kaum ne tou Hebron, kaum ne tou Mahli, kaum ne tou Musi wo se kaum ne tou Korah. Sapa tare si Kehat si makaurangla si Amram. 59Wo ngaran ni ka’awu ni Amram nyi’a mouw si Yokhebed, oki’ wewene ni Lewi, si neiy i patoumi i wee si Lewi waki Mesir; wo i wee si Amram wewene i ti’i si timimea’la si Harun wo si Musa wo si Miryam, patuari nea wewene.60Witu si Harun minatoumi si Nadab wo si Abihu, Eleazar wo si Itamar. 61Ta’an si Nadab wo si Abihu se minate, eng katoroan nisea nu minanginsempela en sesempe api ni wo’oseiy witu en sinaru ni TUHAN. 62Wo se tou-tou neiy i kelati waki nisea eng kelakerna se rua nga pulu’ o telu nga riwu tou, em baya nea se tuama, se makaumur esa nga sumedot o matas, karengan nisea se reiy’ neiy i kelat mewali-wali ampit se tou Israel, karenga nisea se reiy’ wineeanla kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne tou Israel.63Ni’itu mouw se tou-tou neiy i patik ni Musa wo ni imam Eleazar, eng katoroan nisea nu rua nu kimelati se tou-tou Israel waki nataran Moab waki li’ilik en teberan Yordan tawi Yerikho. 64Witu nelet nea e reiy’la kina’atoan siesa tou tu’u si neiy i kelat ni Musa wo ni imam Harun, eng katoroan nisea nu rua nu kimelati se tou Israel waki patar kaerisan Sinai6565 karengan si TUHAN si minee mouw nuwu’ en tanume nisea: “Tantu mouw nisea se mate waki patar kaerisann.” Waki nisea i ti’i e reiy’la siesa tou tu’u si timele’upe’ matou-tou ta’an i te si Kaleb bin Yefune wo si Yosua bin Nun.
Chapter 27

Hak sesani’ i wee se oki-oki’ wewene

1Kamurian tumawi mouw se oki-oki’ wewene ni Zelafehad bin Hefer bin Gilead bin Makhir bin Manasye waki se kaum Manasye bin Yusuf – ngaran ne oki-oki’na i ti’i nyi’a mouw: si Malha, Noa, Hogla, Milka wo si Tirza –2wo rumedeiy witu en sinaru ni Musa wo ni imam Eleazar, wo witu en sinaru em baya ne ma’aka-aka wo ne pakasa’an umat i ti’i witu en tawi em pepalen en Dasing Pinasungkulan, kasuatan limila’: 3“Ama’ meiy si minate mouw waki patar kaerisan, ma’anouw tu’u sia reiy’ neiy i kaghoreme witu em pinaeruran ne minaasa’an masu’usuk si TUHAN, witu eng gorem em pineruran ni Korah, ta’an nisia si minate mouw karengan en dosana nuesa, wo nisia si reiy’ makapunya oki’ tuama.4Ka’a ngaran ni ama’ meiy e lewo’ sa reiy’ rine’imi waki keuneran ne kaumna, eng karengan nisia si reiy’ makapunya oki’ tuama? Weeani keiy tana’ kapunya’an witu nelet ne patuari-patuari ni ama’ meiy.” 5O laa si Musa ma’ayola eng kapualitan nea i ti’i witu en sinaru ni TUHAN.6Takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: 7“Lelila’an ne oki-oki’ wewene ni Zelafehad i ti’i e nulit; memang nikoo koo lewo’ sa reiy’ meela tana kapunya’an pusaka wia nisia witu eng keuneran ne patuari-patuari ni ama’na; nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumoro’la wia nisia eng hak witu eng kapunya’an pusaka ni ama’na. 8Wo wia se tou Israel koo lewo’ sa reiy’ lumila’: Sakawisa siesa nga touan mate ampit e reiy’ minakapunyala oki’ tuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumoro’la eng hak witu eng kapunya’an pusakana wia sioki’na wewene.9Sakawisa sia reiy’ makapunyala oki’ wewene, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela eng kapunya’an pusakana i ti’i wia se patuari-patuarina tuama. 10Wo sakawisa sia reiy’ makapunyala patuari-patuari tuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela eng kapunya’an pusakana i ti’i wia se patuari-patuari tuama ni ama’na. 11Wo sakawisa si ama’na si reiy’ makapunyala patuari-patuari tuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela eng kapunya’an pusakana i ti’i wia se kawanuana kasa retuk waki elet ne kaumna, rio mamuali kapunya’anna.”Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan ukum i wee se tou Israel, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Yosua simawelela si Musa

12TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: “Sumosorouw mea wia eng kuntung Abarim i yi’i, wo tebonouw em banua neiy-Ku i weela wia se tou Israel. 13Nu reiy’ mouw koo nu tumebome nyi’a, takar nikoo tu’u kangkasi koo laa i erurla wia se kaum ne opo’mu, masuat tanu si Harun, ito’mu, eng ketareanna. 14Karengan witu nedo paperoan ne umat i ti’i waki patar kaerisan Zin, nikouw nu rua kouw rimangu mola witu en titah-Ku kaa laa mapaloo’o-loo’ola eng kakudusang-Ku witu en saruan em beren nea ampit en dano i ti’i.” Ni’itu mouw eng kebu’an Meriba tawi eng Kades waki patar kaerisan Zin.15Laa o lumila’ mouw si Musa wia si TUHAN: 16“Ma’anouw TUHAN, Empung waki roh ne reiy’ sa mina’asa makhluk, mopomi wia se umat i yi’i siesa tou 17si kumapalala nisea e nedo rumo’u wo ghumorem, rio se umat ni TUHAN te’a satorona tanu se domba-domba reiy’ makapunya rumerawir.”18O laa si TUHAN mee nuwu’ wia si Musa: “Edonouw si Yosua bin Nun, siesa tou wuta e roh, i reta’ mola lawasmu witu nisia, 19i reo mouw sia rumedeiy witu en sinaru ni imam Eleazar wo witu en sinaru ne pakasa’an umat, laa o i wee mola wia nisia em perentamu witu en sinaru em beren nea i ti’i20wo weeanouw sia esa nga weteng waki kapawinta’mu, rio se pakasa’an umat Israel se lumingala nisa. 21Nisia si lewo’ sa reiy’ rumedeiy witu en sinaru ni imam Eleazar, rio si Eleazar si mueiyla eng katenggolan ni Urim i wee nisia witu en sinaru ni TUHAN; witu en titahna nisea se laa rumo’u wo witu en titahna nisea se laa ghumorem, nisia ma’an em baya ne tou Israel, pakasa’an ne umat i ti’i.”22Takar si Musa tumuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia. Nisia si kimeret si Yosua wo rumeo nisia rumedeiy witu en sinaru ni imam Eleazar wo witu en sinaru ne pakasa’an umat i ti’i, 23Laa o sia rumeta’la lawasna witu si Yosua wo meela wia nisia em perentana, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.

Chapter 28

Tetule memo’odo wo en tetule mawengindo

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I perenta mola wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Ampit e lale’ wo witu nedo neiy i tataapla e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela en sesempe-sesempe wia-Niaku tanume eng kekaaneng-Ku, tanula en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee-Niaku.3I lila’ mola wia nisea: Nyi’i mouw en tetule napi-apian e lewo’ sa reiy’ i sempe miouwla wia si TUHAN: rua nga ipus domba makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering susur nendo tanume en tetule tinunu tataap; 4si domba esa si lewo’ sa reiy’ siwonnu witu nedo memo’odo, si domba walina si lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu witu nedo mawengido. 5O kangkasi esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os i wee en tetule sesakeiy, en siniwo ampit esa nga paepat hin lana linuwek.6Ni’itu mouw en tetule tinunu tataap en siniwo kasa ketare-tare waki atas eng kuntung Sinai minamuali wou maka’aruiyen, e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN. 7Wo en tetule neiy i toa’na nyi’a mouw esa nga paepat hin i wee se susur domba; i toa’ mola eng kekoo’on makatoeken tanume en tetule neiy i toa’ i wee si TUHAN witu en tampa kudus. 8Wo si domba walina si lewo’ sa reiy’ mouw siwonnu witu nedo mawengido; masuat tanu en tetule sesakeiy witu nedo memo’odo wo masuat tanu en tetule neiy i toa’na e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo nyi’a tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN.”

Tetule en Sabat wo en tetule sumedot weru

9“Witu nendo Sabat: se rua nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering, wo e rua nga mapulu’ efa topong kasa le’os tanume en tetule sesakeiy, siniwo ampit e lana, ma’an ampit en tetule neiy i toa’na. 10Ni’itu mouw en tetule tinunu en Sabat witu en susur en Sabat, reiy’pe’ en tetule tinunu tataap wo en tetule neiy i toa’na.11Witu en sumedot werumu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela tanume en tetule tinunu wia si TUHAN: se rua nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar, pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering, 12wo kangkasi en telu nga mapulu efa topong kasa le’os tanume en tetule sesakeiy, siniwo ampit e lana, i wee se susur sapi raghar, ma’an e rua nga mapulu’ efa topong kasa le’os tanume en tetule sesakeiy, siniwo ampit e lana, i wee si domba raghar esa nga ipus i ti’i, 13ma’an esa nga mapulu’ efa topong kasa le’os tanume en tetule sesakeiy, siniwo ampit e lana, i wee se susur domba; ni’itu mouw e nesa tetule tinunu, e wou maka’aruiyen, e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN.14Wo en tetule-tetule neiy i toa’na e lewo’ sa reiy’ mouw i wee siesa nga ipus sapi raghar esa nga parua hin anggor, i wee siesa nga ipus domba raghar esa nga patelu hin wo i wee siesa nga ipus domba esa nga paepat hin. Ni’itu mouw en tetule tinunu witu en susur sumedot weru witu e nesa nge te’un. 15Wo siesa nga ipus membe’ raghar si lewo’ sa reiy’ mouw siwon mamuali tetule pare’i en dosa i wee si TUHAN, ampitouw en tetule neiy i toa’na, e reiy’pe’ en tetule tinunu tataap.”
Tetule witu nendo-nendo wangko’

16“Witu en sumedot eng kasa ketare-tare, witu nendo kamapulu’ o epat en sumedot i ti’i, wawean Paskah i wee si TUHAN. 17Witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot i ti’i wawean e nendo wangko’; pitu nga endo eng keurena e lewo’ sa reiy’ kaanen e roti reiy’ siragi. 18Witu nendo eng kasa ketare-tare wawean pinasungkulan kudus, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter,19wo e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela wia si TUHAN tanume en tetule napi-apian, tanume en tetule tinunu: se rua nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar wo se pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un; e lewo’ sa reiy’ mouw kouw medo si reiy’ sisering. 20Tanume en tetule sesakeiyna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo en topong kasa le’os siniwo ampit e lana, nyi’a i yi’i en telu nga mapulu’ efa i wee siesa nga ipus sapi raghar wo e rua nga mapulu’ efa i wee siesa nga ipus domba raghar; 21esa nga mapulu’ efa e lewo’ sa reiy’ siwonnu i wee se susur domba waki se pitu nga ipus domba i ti’i. 22Tumodongla nyi’a siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa kaa laa mesesiwola pale’osan i wee nikoo;23reiy’ siwalina waki si tetule tinunu memo’odo si neiy i kaghorem tetule tinunu tataap e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo em baya nyi’a i ti’i. 24Kenaramen tuana e lewo’ sa reiy’ mouw susur nendo eng keurean pitu nga endo kouw sumiwo eng kekaanen tanula en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN; e reiy’pe’ en tetule tinunu tataap e lewo’ sa reiy’ mouw i tu siwon, ampitouw en tetule neiy i toa’na. 25Wo witu nendo eng kapitu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinasungkulan kudus, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter.26Witu nendo nuluna em bua’na, witu nendo kouw nu manginsempela en tetule sesakeiy weru wia si TUHAN, witu nendo wangko’ limangkoiyla pitu nga duminggu, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinasungkulan kudus, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter. 27Witu nedo i ti’i e lewo sa reiy’ mouw kouw manginsempela tanume en tetule tinunu mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN: se rua nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar, pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un; 28o kangkasi tanume en tetule sesakeiyna: en topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, nyi’a i yi’i en telu nga mapulu’ efa i wee susur siesa nga ipus sapi, rua nga mapulu’ efa i wee si domba raghar esa nga ipus i ti’i,29esa nga mapulu’ efa i wee se susur domba waki se pitu nga ipus domba i ti’i; 30esa nga ipus membe’ raghar kaa laa mesesiwola pale’osan i wee nikoo. 31Reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap wo en tetule sesakeiyna, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo em baya nyi’a i ti’i, ampitouw en tetule-tetule neiy i toa’na. E lewo’ sa reiy’ mouw kouw medo si reiy’ sisering.

Chapter 29

1Witu en sumedot kapitu, witu en tanggal esa sumedot i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinasungkulan kudus, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter; ni’itu mouw e nendo pasengoan no’olingen i wee nikoo.2Witu nedo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo tanume en tetule tinunu mamuali wou maka’aruiyen i wee si TUHAN: siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar, pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un si reiy’ sisering;3o kangkasi tanume en tetule sesakeiyna; en topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, nyi’a i yi’i en telu nga mapulu’ efa i wee si sapi raghar i ti’i, rua nga mapulu’ efa i wee si domba raghar i ti’i 4wo esa nga mapulu’ efa i wee se susur domba waki se pitu nga ipus domba i ti’i; 5wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa kaa laa mesesiwola pale’osan i wee nikoo,66 e reiy’ siwalina waki tetule tinunu en sumedot weru ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, minatoroan ampit e natoranna, mamuali wou maka’aruiyen, e nesa tetule napi-apian i wee si TUHAN.7Witu e nendo kamapulu’ en sumedot kapitu i ti’i e lewo sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinasungkulan kudus wo kumumengla en toumu ampit e moso, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen. 8Witu nedo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela tanume en tetule tinunu wia si TUHAN, tanume e wou maka’aruiyen: siesa nga ipus sapi raghar sobor, siesa nga ipus domba raghar, pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un; e lewo’ sa reiy’ mouw si reiy’ sisering em baya nyi’a i ti’i;9o kangkasi tanume en tetule sesakeiyna: en topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, nyi’a i yi’i en telu nga mapulu’ efa i wee si sapi raghar i ti’i, rua nga mapulu’ efa i wee si domba raghar esa nga ipus i ti’i, 10esa nga mapulu’ efa i wee se susur domba waki se pitu nga ipus domba i ti’i; 11wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule pare’i en dosa mengali em pale’osan wo en tetule tinunu tataap ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na.12Witu e nendo kamapulu’ o lima en sumedot kapitu i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinasungkulan kudus, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter; e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pewangko’an i wee si TUHAN, pitu nga endo eng keurena. 13Witu nedo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela tanume en tetule tinunu, tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN: mapulu o telu nga ipus sapi raghar sobor, rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o epat nga ipus domba makaumur esa nge te’un; se lewo’ sa reiy’ mouw reiy’ sisering em baya nea i ti’i;14o kangkasi tanume en tetule sesakeiyna: en topong kasa le’os, siniwo ampit e lana, nyi’a i yi’i en telu nga mapulu’ efa i wee se susur sapi waki se mapulu’ o telu nga ipus sapi raghar i ti’i, rua nga mapulu’ efa i wee se susur domba waki se rua nga ipus domba raghar iti’i, 15wo esa nga mapulu’ efa i wee se susur domba waki se mapulu o epat nga ipus domba i ti’i; 16wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.17Witu e nendo karua: mapulu’ o rua nga ipus sapi raghar sobor, rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o epat nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering, 18ma’anouw ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 19wo siesa nga ips membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na.20Witu e nendo katelu: mapulu’ o esa nga ipus sapi raghar, rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o epat nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering, 21ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 22wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.23Witu e nendo kaepat: mapulu’ nga ipus sapi raghar, rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o epat nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy sisering, 24ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 25wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.26Witu e nendo kalima: siouw nga ipus sapi raghar, rua nga ipus domba raghar, mapulu’ o epat nga ipus domba raghar makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering, 27ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 28wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.29Witu e nendo kaenem: uwalu nga ipus sapi raghar, rua nga ipus domba raghar, mapulu o epat nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering, 30ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 31wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na.32Witu e nendo kapitu: pitu nga ipus sapi raghar, rua nga ipus domba raghar, mapulu o epat domba makaumur esa nge te’un se riy’ sisering, 33ampitouw en tetule sesakeiyna, wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kalakerna minatoroan ampit e natoran; 34wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.35Witu e nendo kauwalu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwola pinaeruran wangko’, takar e reiy’ toro kouw tumuanala e nesa pepa’ayangen wuter. 36Witu nedo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw manginsempela tanume en tetule tinunu, tanume en tetule napi-apian em bouna maka’aruiyen i wee si TUHAN: siesa nga ipus sapi raghar, siesa nga ipus domba raghar, pitu nga ipus domba makaumur esa nge te’un se reiy’ sisering,37ampit en tetule sesakeiyna wo en tetule-tetule neiy i toa’na, nyi’a i yi’i i wee se sapi-sapi raghar, i wee se domba-domba raghar wo i wee se domba-domba sobor i ti’i, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran; 38wo siesa nga ipus membe’ raghar tanume si tetule pare’i en dosa, e reiy’ siwalina waki tetule tinunu tataap ampitouw en tetule sesakeiyna wo en tetule neiy i toa’na.39Ni’itu mouw em baya nyi’a e lewo’ sa reiy’ siwon niouw i wee si TUHAN witu e nendo-nendo wangko’mu tanume en tetule-tetule tinunumu, tetule-tetule sesakeiymu wo en tetule-tetule kelawirannu, e reiy’ siwalina waki tetule-tetule tetiwa’mu wo en tetule-tetule kepa’a-pa’arannu.” 40Laa o sumusuiy mouw si Musa wia se tou Israel minatoroan ampit e reiy’ samina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Chapter 30

Teta’ar ne kaum wewene

1Musa si limila’ wia se kapala-kapala ne suku Israel, teinti’i: “Nyi’i mouw neiy i perentala ni TUHAN. 2Sakawisa siesa tuama mee teta’ar ka’apa tumiwa’ wia si TUHAN, i ka’ayo sia ma’akes en touna wia e nesa ta’ar, takar te’a mouw sia melelangkoiy e lelila’anna i ti’i; e lewo’ sa reiy’ mouw sia sumiwo e minakatena’ tanu neiy i totornala.3Ta’an sakawisa siesa wewene mee teta’ar wia si TUHAN wo ma’akes en touna wia e nesa ta’ar witu em bale ni ama’na, nyi’a i yi’i witu nedo nisia nu reraape’, 4wo si ama’na si liminga en teta’ar wo en ta’ar mina’akes en tou ni oki’na i ti’i, ta’an si ama’na si reiy’ limila’ sapa-sapa wia nisia, takar e reiy’ sa mina’asa en teta’arna i ti’i e laa minena-ena’ pepaken wo susur en ta’ar mina’akes en touna e laa minena-ena’ pepaken kangkasi.5Ta’an sa si ama’na si malouw nisia witu nedo kinelelinga i ti’i, takar e reiy’ sa mina’asa en teta’ar wo en ta’ar mina’akes en tou ni oki’na i ti’i e reiy’ laa paken; wo si TUHAN si laa mampungela si wewene i ti’i, karengan si ama’na si minalouwola nisia.6Ta’an sa si wewene i ti’i si maka tu’a tuama, wo nisia si minutange’ karengan e meta’esa’an teta’ar ka’apa e meta’esa’an ta’ar neiy i totorla tuana i te wo mina’akes en touna, 7wo si tu’atuamana si liminga en tanume eng kapualitan i ti’i, ta’an si reiy’ limila’ sapa-sapa wia nisia witu nedo kinelelinganala, takar en teta’arna i ti’i e laa minena-ena’ pepaken wo en ta’ar mina’akes en touna e laa minena-ena’ pepaken kangkasi8Ta’an sakawisa si tu’atuamana i ti’i, witu nedo kinelelinganala, si minalouw nisia, takar nisia si mino’opolola en teta’ar minamuali utang ni tu’awewenena wo en ta’ar neiy i totorla tuana i te wo e mina’akes si tu’awewenena; wo si TUHAN si laa mampungela si tu’awewenena i ti’i.9En tanume en teta’ar niesa balu ka’apa niesa wewene neiy i ta’atasla, e reiy’ sa mina’asa sapa e mina’akes en touna e laa mena-ena’ paken i wee nisia. 10Sa siesa wewene witu em bale ni tu’atuamana si mee teta’ar ka’apa ma’akes en touna witu e nesa ta’ar ampit en tumiwa’, 11wo si tu’atuamana si limingala nyi’a, ta’an si reiy’ limila’la sapa-sapa wia nisia wo reiy’ minalouwla nisia, takar e reiy’ sa mina’asa en teta’ar ni wewene i ti’i e laa minena-ena’ pepaken, wo susur en ta’ar mina’akes en tou ni wewene i ti’i e laa minena-ena’ pepaken kangkasi.12Ta’an sa si tu’atuamana i ti’i si mo’opolela nyia’ ampit e ledos witu nedo liminga nyi’a, takar en totor sapa tu’u e rimo’umi waki sumana, le’os en teta’ar ka’apa tu’u en ta’ar, e reiy’ laa paken; tu’atuamana si mino’opolola nyi’a, wo si TUHAN si laa mampungela si tu’awewenena i ti’i.13Susur en teta’ar wo susur en ta’ar tiwa’ ni wewene i ti’i kaa laa mekekumengla en tou ampit maposo, en toro i papaloo’o-loo’ola pepaken ni tu’atuamana ka’apa toro po’opolela ni tu’atuamana. 14Ta’an sakawisa si tu’atuamana si kasa reiy’ lumila’la sapa-sapa wia nisia waki nendo o nendo, takar ampit en tuana nisia si minapaloo’o-loo’o mola pepaken e reiy’ sa mina’asa en teta’ar ni tu’awewenena ka’apa e reiy’ sa mina’asa e mina’akes en ta’ar minamuali utang ni tu’awewenena: nisia si minapaloo’o-loo’o mola pepaken, karengan nisia si reiy’ limila’ sapa-sapa wia nisia witu nedo kinelelinganala.15Ta’an sa sia tare mepepo’opolela nyi’a ni’itu nu liningana mola, takar nisia si reiy’ laa tumanggong em bua’na eng kaselokan ni tu’awewenena.” 16Ni’itu mouw eng katataapan-katataapan neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, nyi’a i yi’i e nelet niesa tu’atuama ampit ni tu’awewenena, wo nelet niesa ama’ ampit ni oki’na wewene witu nedo nisia nu reraape’ waki wale ni ama’na.

Chapter 31

Sesuli’ wia se tou Midian

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“Tuananola en sesuli’ ne tou Israel wia se tou Midian; kamurian koo laa i erurla wia se kaum ne opo’mu.”3Laa o lumila’ mouw si Musa wia se bangsa i ti’i: “Le’osouw eng kelakerna ne tou waki eletmu se manginsaliatanla en tou kaa laa sumeke’, rio sea sumaru se Midian kaa laa kumelangla en sesuli’ ni TUHAN witu e Midian. 4Waki susur suku witu nelet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel e lewo’ sa reiy’ mouw kouw rumeo se esa nga riwu tou kaa laa sumeke’.” 5Tuana mouw se neiy i sarakani waki se kaum-kaum Israel se esa nga riwu tou waki susur ne suku, ni’itu mouw se mapulu’ o rua nga riwu tou se minanginsaliatanla kaa laa sumeke’.6O laa si Musa rumeo nisea kaa laa sumeke’, esa nga riwu tou waki susur suku, mewali-wali ampit si Pinehas, oki’ ni imam Eleazar, kaa laa sumeke’, ampit minaali em pakakas en tampa kudus wo e no’olingen-no’olingen pawee kowa’ sesine’uan. 7Kamurian sumeke’ mouw sea sumu’usuk se Midian, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, laa o munu’ em baya ne tuama nea. 8Reiy’ si walina waki se tou-tou minate kinawunu’an i ti’i, nisea tu’u se minunu’ kangkasi se raja-raja Midian, nyi’a i yi’i si Ewi, Rekem, Zur, Hur wo si Reba, se lima raja Midian, o kangkasi si Bileam bin Beor si winunu’ nea ampit en santi.9Kamurian Israel si timaang se wewene-wewene Midian wo se oki-oki’ nea; o kangkasi se reiy’ sa mina’asa tekapen, reiy’ sa mina’asa papiaran wo e reiy’ sa mina’asa eng kakaya’an nea e rino’obit, 10wo e reiy’ sa mina’asa kota paena’an ma’an e reiy’ sa mina’asa tampa pedasingan nea en tinunu.11Kamurian edonouw e minapekasa rino’obit wo minapekasa eng kinaat tanula se tou wo se tekapen i ti’i, 12wo alinouw se tou-tou tinaang, eng kinaat wo e rino’obit i ti’i wia si Musa wo si imam Eleazar wo wia se umat Israel, waki tampa pedasingan waki nataran Moab em bitu li’ilik en teberan Yordan tawi e Yerikho.13Laa o mea mouw si Musa wo si imam Eleazar wo em baya se ma’aka-aka ne umat i ti’i i ka’ayo mea waki luar en tampa pedasingan kaa laa mesesungkul nisea. 14Takar moupi’ mouw si Musa wia em baya se ma’aka-aka ne suraro i ti’i, wia em baya se kapala ne pasukan esa nga riwu wo em baya se kapala ne pasukan esa nga atus, se minarengomi waki paseke’an, 15wo si Musa lumila’ wia nisea: “Kouw minayala ku’a re’en em baya ne wewene tumou?16E reiy’ ku’a re’en se wewene-wewene i yi’i, witu e nge’enge’ ni Bileam, se minamuali karenganna ne tou Israel minaroba lale’ witu si TUHAN witu eng kapualitan ni Peor, i ka’ayo eng katula en timumpami witu nelet ne umat ni TUHAN. 17Takar en teakan wunu’unouw em baya se tuama witu nelet ne oki-oki’ nea, wo kangkasi em baya ne wewene se mekasa mouw maesala nouwak ampit se tuama se lewo’ sa reiy’ mouw wunu’un niouw.18Ta’an em baya ne reraa witu nelet ne wewene se reiy’pe’ ma’an mekasa maesala nouwak ampit se tuama se lewo’ sa reiy’ mouw i wayala matou-tou i wee nikoo. 19Ta’an nikouw i yi’i, dumasingouw pitu nga endo eng keurena waki luar en tampa pedasingan; susur tou si minunu’ mola tou wo susur tou si timena’ wia sitou minate kinawunu’an si lewo’ sa reiy’ mouw rume’imi en dosa waki touna witu nendo katelu wo witu nendo kapitu, nikouw nuesa wo se tou-tou tinaangmu; 20o kangkasi susur e labung wo susur em barang kuli’ wo susur em barang siniwomi waki wu’uk ni membe’ wo susur em barang kayu e lewo’ sa reiy’ mouw lenasen.”21Laa o lumila’ mouw si imam Eleazar wia em baya ne perajurit, se minea mouw sumeke’mi i ti’i: “Nyi’i mouw eng katataapan nukum neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa. 22E mas i te wo em perak, tambaga, wesi, timah puti’ wo en timah item, 23e reiy’ sa mina’asa en taang e napi, e lewo’ sa reiy’ mouw tuanan niouwmi waki api, rio malenas; ta’an em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kangkasi lenasen ampit en dano i palenas; wo e reiy’ sa mina’asa e reiy’ taang napi e lewo’ sa reiy’ mouw tuanan niouwmi waki rano. 24Awes kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ kumemes e labungmu witu nendo kapitu, rio kouw lenas, wo kamurian toro mouw kouw ghumorem mea witu en tampa pedasingan.”

En tanume rinemu’

25TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 26“Rekenenouw eng kelakerna eng kinaat e neiy mouw i ater, en tanula se tou wo se tekapen – nikoo i yi’i wo si imam Eleazar ma’an se kapala-kapala walak ne umat i ti’i. 27Laa o wetengen paparuanouw eng kinaat i ti’i, wia se pasukan makasaliatan se rimo’u mome sumeke’, wo wia se pakasa’an umat walina.28Wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ muntulela na’ater i wee si TUHAN waki em baya ne perajurit se rimo’ume sumeke’ i ti’i, nyi’a i yi’i esa waki se susur lima nga atus, le’os waki se tou, le’os waki se sapi, waki se keledai wo waki se membe’ domba; 29waki esa nga parua eng kina’atoan nea mola e lewo’ sa reiy’ mouw koo medola nyi’a, laa o sumarakanla nyi’a wia si imam Eleazar, tanume en sesempe wuntul i wee si TUHAN.30Ta’an waki esa nga parua kasi ni’i pewewee se tou Israel walina e lewo sa reiy’ mouw kouw medomi e nesa nedoan waki susur e lima nga pulu’, le’os waki sitou, le’os waki se sapi, waki se keledai wo waki se membe’ domba, ni’itu mouw waki se reiy’ sa mina’asa tekapen, laa o sumarakan em baya nyi’a wia se tou Lewi se ma’ala-alar en Dasing Lenas ni TUHAN.” 31Kamurian Musa wo si imam Eleazar se timuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.32Sapa tare eng kinaat, nyi’a i yi’i en timele’upe’ waki sapa e rino’obit ne laskar i ti’i eng kelakerna: se enem nga atus pitu nga pulu’ o lima nga riwu nga ipus membe’ domba 33wo se pitu nga pulu’ o rua nga riwu nga ipus sapi, 34wo se enem nga pulu’ o esa nga riwu nga ipus keledai, 35tumodongla nyi’a se tou-tou,nyi’a i ti’i se wewene-wewene se reiy’pe’ ma’an mekasa maesala nouwak ampit si tuama, se minapekasa nea se telu nga pulu’ o rua nga riwu tou.36Se esa nga parua se minamuali weteng ne tou-tou se rimo’u mome sumeke’ i ti’i eng kelakerna se telu nga atus telu nga pulu’ o pitu nga riwu lima nga atus nga ipus membe’ domba, 37ni’itu mouw e na’ater i wee si TUHAN waki se membe’ domba i ti’i se enem nga atus pitu nga pulu o lima nga ipus; 38se sapi-sapi se telu nga pulu o enem nga riwu nga ipus, ni’itu mouw e na’aterna i wee si TUHAN se pitu nga pulu’ o rua nga ipus;39se keledai-keledai se telu nga pulu’ nga riwu lima nga atus nga ipus, ni’itu mouw e na’aterna i wee si TUHAN se enem nga pulu’ o esa nga ipus; 40wo se tou-tou se enem nga pulu’ nga riwu tou, ni’itu mouw e na’aterna i wee si TUHAN se telu nga pulu’ o rua tou. 41O laa si Musa si simarakan e na’ater neiy i wuntulela i wee si TUHAN i ti’i wia si imam Eleazar, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.42E nesa nga parua kasi e minamuali weteng ne tou Israel walina, se neiy i ta’atasi ni Musa waki weteng ne tou-tou se simeke’ mola i ti’i, 43nyi’a i ti’i e nesa nga parua e minamuali weteng ne umat walina i ti’i: se domba-domba se telu nga atus telu nga pulu’ o pitu nga riwu lima nga atus nga ipus, 44se sapi-sapi se telu nga pulu’ o enem nga riwu nga ipus, 45se keledai-keledai se telu nga pulu’ nga riwu lima nga atus nga ipus, 46 46wo se tou-tou se mapulu’ o enem nga riwu tou.47O laa si Musa si minedomi waki esa nga parua se minamuali weteng ne tou Israel walina i ti’i esa nedoan waki se susur lima nga pulu’, le’os waki se tou le’os waki se tekapen, kamurian sumarakan em baya nyi’a wia se tou Lewi se ma’ala-alar en Dasing Lenas, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.48Laa o tumawi mouw em baya ne ma’aka-aka ne suraro, nyi’a i yi’i se kapala-kapala ne pasukan esa nga riwu wo se kapala-kapala ne pasukan esa nga atus, wia si Musa 49ampit limila’ wia nisia: “Hamba-hambamu i yi’i se rimekenola eng kelakerna ne perajurit se witu em bawa’ eng kuwasa meiy wo waki nisea e reiy’la siesa tou tu’u si neiy i kaliong.50Karengan e ni’itu nikeiy keiy minangin-sempela tanume en sesempe wia si TUHAN sapa eng kina’atoan niesa o niesa, nyi’a i yi’i em barang-barang mas, kulalo e ne’a, kulalo e lawas, sesolong wa’ilan, karabu-karabu wo em beroos kaa laa mesesiwola pale’osan i wee e nyawa meiy witu en sinaru ni TUHAN.” 51Takar si Musa wo si imam Eleazar se simungkuli waki nisea e mas i ti’i, em baya nyi’a em barang-barang tini’ir.52Wo e reiy’ sa mina’asa mas en sesempe wuntul neiy i sempe neala wia si TUHAN, nyi’a i yi’i em baki weteng ne kapala-kapala pasukan esa nga riwu wo ne kapala-kapala pasukan esa nga atus, wawean mapulu’ o enem nga riwu pitu nga atus lima nga pulu’ syikal eng kawuterna. 53Ta’an se perajurit-perajurit i ti’i siesa o siesa se minedo mouw e rino’obit i wee en touna nuesa. 54Nu reiy’ mouw si Musa wo si imam Eleazar nu simungkulela e mas i ti’i waki weteng ne kapala-kapala pasukan esa nga riwu wo se kapala-kapala pasukan esa nga atus, takar nisea se minali nyi’a mea witu eng gorem en Dasing Pinasungkulan tanume em paghenangan witu en sinaru ni TUHAN kaa laa ghumenang se tou Israel.

Chapter 32

Sinarakanan en daerah esa nga weka sedangan en teberan Yordan

1Sapa tare se bani Ruben wo se bani Gad papiaran nea se kelaker, awes tare se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna. Kasuatan nisea nu limoo’ en tana’ Yaeser wo en tana’ Gilead, kaloo’anouw en tampa i ti’i en tampa kale’osan i wee em papiara’an. 2Laa o meiy mouw se bani Gad wo se bani Ruben wo lumila wia si Musa, imam Eleazar wo em baya ne ma’aka-aka se umat i ti’i: 3“Atarot, Dibon, Yaeser, Nimra, Hesybon, Eleale, Sebam, Nebo wo si Beon,4em banua kinala mola ni TUHAN i wee se umat Israel, ni’itu mouw e nesa wanua le’os i wee em papiara’an wo se hamba-hambamu i yi’i se memang wawean papiaranna.” 5O kasi em pokeiy nea: “Sa keiy maka’ato nupusmu, i waya mola em banua i yi’i ni’i weela wia se hamba-hambamu i yi’i tanume eng kapunya’an; te’a mouw keiy lewo’ sa reiy’ sumoro’ waki lewet en teberan Yordan.”6E wingkot ni Musa wia se bani Gad wo se bani Ruben i ti’i: “Ma’an tu’una se patuari-patuarimu se minea sumeke’ wo nikouw kouw mena’ wia nyi’i? 7Ka’a kouw laa mesesiwo sumo’o e nate ne tou Israel kaa laa lumewet mea waki wanua neiy i weela ni TUHAN wia nisea?8Tuanakan kangkasi en tinuanala ne ama-ama’mu, eng katoroan niaku nu rimeo nisea waki Kadesy-Barnea kaa laa meloo-loo’ em banua i ti’i; 9nisea se kimelang i ka’ayo mea waki kewong Eskol meloo-loo’ em banua wo sumiwo sumo’o e nate ne tou Israel, i ka’ayo sea so’o mea waki wanua neiy i weela ni TUHAN wia nisea.10Takar tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu nedo ni’itu wo Sia tumiwa’: 11Eng kaulitna se tou-tou se kimelangomi waki Mesir, se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, se reiy’ laa lumoo’ em banua neiy-Ku i ta’arla ampit timiwa’ wia si Abraham, Ishak wo si Yakub, eng karengan nisea se reiy’ kimi’it Niaku ampit eng kawuta natena, 12ta’an i te si Kaleb bin Yefuna, tou eng Kenas i ti’i, wo si Yosua bin Nun, karengan nisea nu rua se maki’it si TUHAN ampit eng kawuta natena.13Karengan e ni’itu tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN wia se tou Israel, i ka’ayo Sia simiwo nisea limepu waki patar kaerisan epat nga pulu’ nge te’un eng keurena, i ka’ayo mina’apu minate se pakasa’an nga teperan se simiwo mola lewo’ witu em beren ni TUHAN. 14Wo en teakan kouw timo’or sumawel se ama-ama’mu, esa nga eruran ne tou-tou makadosa, kaa laa ma’awes kasi eng kaupi’an ni TUHAN e melaya-layas wia se tou Israel i ti’i. 15Sa kouw murikit tumaburimi Nisia, takar kouw laa lebe ure kasi i waya-Nala mena’ waki patar kaerisan wo nikouw kouw laa mali eng kapunengan wia se minapekasa bangsa i yi’i.”16Ta’an tumawi mouw sea wia nisia ampit limila’: “Nikeiy keiy mereredeiyla kalero-kalero ne membe’ domba wia nyi’i i wee se papiaran neiy wo eng kota-kota i wee se oki-oki’ meiy, 17ta’an nikeiy nuesa keiy manginsaliatanla en tou wo ampit e makarengan keiy laa kumelang witu rerior ne tou Israel, i ka’ayo keiy mali nisea mea waki tampana; kasuatan e ni’itu se oki-oki’ meiy se laa mena’ witu eng kota-kota makarereen eng karengan se maena’ wia em banua i yi’i;18nikeiy keiy reiy’ laa mareng waki wale meiy, i ka’ayo susur tou Israel se maka’ato eng kapunya’an pusakana; 19karengan nikeiy keiy so’o maka’atomi eng kapunya’an pusaka waki lewet en teberan Yordan ti’ime wo e mapawee-weena, sakawisa keiy maka’ato eng kapunya’an pusaka wia lewet en teberan Yordan wi’i, wia esa nga weka sedangan.”20Laa o lumila’ mouw si Musa wia nisea: “Sa kouw laa mesesiwo en tuana, sa kouw laa manginsaliatanla en tou kaa laa sumeke’ witu en sinaru ni TUHAN, 21wo susur tou waki nikouw si makasaliatanouw si laa melelewetla en taberan Yordan witu en sinaru ni TUHAN, i ka’ayo Sia mure’mi se kesaru-kesaru-Na waki sinaru-Na, 22i ka’ayo em banua i ti’i en tu’utuk witu en sinaru ni TUHAN, wo sa kamurian kouw mareng, takar laa i kewaya momi kouw waki kalewo’-sareiy’annu wia si TUHAN wo wia si Israel, wo em banua i yi’i tu’u e laa mamuali kapunya’annu witu en sinaru ni TUHAN.23Ta’an sa kouw reiy’ sumiwo en tuana, eng kaulitna kouw makadosa wia si TUHAN, wo nikouw kouw laa me’anla, kaa en dosamu i ti’i e laa tumoro nikouw. 24I redeiy mola kota-kota i wee se oki-oki’mu wo eng kalero-kalero i wee se membe’ dombamu, wo sumiwo mouw sapa e neiy miouw mouw i totorla.” 25Takar lumila’ mouw se bani Gad wo se bani Ruben i ti’i wia si Musa: “Hamba-hambamu i yi’i se laa sumiwo tanu neiy i perentala ni tuangku.26Se oki-oki’ wo se ka’awu-ka’awu meiy, papiaran wo se tekapen neiy se laa mena’ wia nyi’i wia eng kota-kota Gilead, 27ta’an se hamba-hambamu i yi’i se laa lumewet witu en sinaru ni TUHAN kaa laa sumeke’, nyi’a i yi’i susur tou si makasaliatan kaa laa sumeke’, tanu neiy i lila’la ni tuangku.”28O laa si Musa mee perenta en tanume nisea wia si imam Eleazar wo wia si Yosua bin Nun, wo wia se kapala-kapala walak waki se suku-suku Israel, 29em pokeiy ni Musa wia nisea: “Sa se bani Gad wo se bani Ruben i ti’i limewetola en teberan Yordan mewali-wali ampit nikouw kaa laa sumeke’ witu en sinaru ni TUHAN, nyi’a i yi’i em baya nea se tou makasaliatan kaa laa sumeke’, wo sa em banua i ti’i en tu’utukouw wia nikoo, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela en tana’ Gilead wia nisea tanume eng kapunya’an. 30Ta’an sa sea reiy’ lumewet ampit makasaliatan mewali-wali ampit nikouw, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sea maka’ato en tana’ kapunya’anna witu eng keunerannu waki tana’ Kana’an.”31O laa se bani Gad wo se bani Ruben i ti’i se miningkot: “Sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN wia se hamba-hambamu i yi’i e laa tuanan neiyla. 32Nikeiy nuesa keiy laa lumewet ampit makasaliatan witu en sinaru ni TUHAN mea waki tana’ Kana’an, ta’an i wee nikeiy minena-ena’ mouw en tana’ kapunya’an pusaka meiy wia lewet en teberan Yordan wi’i.”33O laa si Musa meela wia nisea, wia se bani Gad, wia se bani Ruben wo wia se esa nga parua suku Manasye bin Yusuf: eng keraja’an ni Sihon, raja ne tou Amori, wo eng keraja’an ni Og, raja Basan, nyi’a i yi’i em banua nea ma’an eng kota-kotana waki minapekasa em banua i ti’i, ampit en daerah-daerah susur eng kota i ti’i.34Takar se bani Gad se rimedeiy eng kota-kota Dibon, Atarot, Aroër, 35Atarot-Sofan, Yaezer, Yogbeha, 36Bet-Nimra, Bet-haran, tanume eng kota-kota makarereen wo tanume en tampa eng kalero-kalero ne membe’ domba.37Wo se bani Ruben se rimedeiy eng kota-kota Hesybon, Eleale, Kiryataim, 38Nebo, Baal-Meon, – ampit simawel e ngaran-ngaranna – wo en Sibma; wo nisea se minee ngaran walina wia eng kota-kota neiy i redeiy nea i ti’i. 39Bani Makhir bin Manasye se minea waki Gilead; nisea se kimaat nyi’a wo simere’la se tou Amori se maname.40O laa si Musa meela eng Gilead wia si Makhir bin Manasye wo mena’ mouw sia maname. 41Yair, oki’ ni Manasye, minea rumo’obit en tewa-tewana wo ngumaranla nyi’a Hawot-Yair. 42Nobah si minea rumo’obit eng Kenat ampit e reiy’ sa mina’asa urang eng kotana wo ngumaranla nyi’a Nobah i ki’it e ngaranna nuesa.

Chapter 33

Tampa-tampa patulian ne tou Israel waki patar kaerisan

1Nyi’i mouw en tampa-tampa patulian ne tou Israel, nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki tana’ Mesir, se pasukan kaa se pasukan, witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Musa wo ni Harun; 2Musa si minatikla em pakela-kelangan nea waki tampa patulian mea waki tampa patulian minatoroan ampit en titah ni TUHAN; wo nyi’i mouw en tampa-tampa patulian nea witu em pakela-kelangan nea:3Nisea se rimou’mi waki Rameses witu en sumedot kasa ketare-tare, witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot kasa ketare-tare i ti’i; witu nendo nu reiy’ mouw em Paskah kumelangouw se tou Israel rumo’u, karengan e lawas neiy i atasla, witu en sinaru em beren em baya ne tou Mesir, 4eng kasuatan se tou Mesir se kasuatan makuburla se tou-tou winunu’ mola ni TUHAN witu nelet nea, nyi’a i yi’i em baya se oki’ polon; karengan si TUHAN si minee mola ukuman-ukuman wia em baya ne empung nea.5Rumo’u momi se tou Israel waki Rameses, laa o dumasing waki Sukot. 6Sea rumo’umi waki Sukot, laa o dumasing waki Etam witu li’ilik em patar kaerisan. 7Sea rumou’mi waki Etam, laa o mareng sumeup waki Pi-Hahirot waki sinaru em Baal-Zefon, kamurian sea dumasing waki minalewetan e Migdol.8Sea rumo’umi waki Pi-Hahirot wo lumangkoiyi waki keuneran en tasik mea’ waki patar kaerisan, laa o sea kumelang telu nga endo pakelangen eng kewa’akatna waki patar kaerisan Etam, kamurian sea dumasing waki Mara. 9Sea rumo’umi waki Mara, laa o i ka’ayola waki Elim; waki Elim wawean mapulu’ o rua kebu’an wo em pitu nga pulu’ akana eng korma; manamome sea dumasing. 10Sea rumo’umi waki Elim, laa o dumasing waki li’ilik en Tasik Teberau.11Sea rumou’mi waki Tasik Teberau, laa o dumasing waki patar kaerisan Sin. 12Sea rumou’mi waki patar kaerisan Sin, laa o dumasing waki Dofka. 13Sea rumo’umi waki Dofka, laa o dumasing waki Alus. 14Sea rumou’mi waki Alus, laa o dumasing waki Rafidim, wo maname e reiy’la rano kekoo’on i wee se bangsa i ti’i.15Sea rumo’umi waki Rafidim, laa o dumasing waki patar kaerisan Sinai. 16Sea rumou’mi waki patar kaerisan Sinai, laa o dumasing waki Kibrot-Taawa. 17Sea rumo’umi waki Kibrot-Taawa, laa o dumasing waki Hazerot. 18Sea rumou’mi waki Hazerot, laa o dumasing waki Ritma.1919 Sea rumo’umi waki Ritma, laa o dumasing waki Rimon-Peros. 20Sea rumo’umi waki Rimon-Peros, laa o dumasing waki Libna. 21Sea rumo’umi waki Libna, laa o dumasing waki Risa. 22Sea rumo’umi waki Risa, laa o dumasing waki Kehelata.23Sea rumo’umi waki Kehelata, laa o dimasing waki Har-Syafer. 24Sea rumou’mi waki Har-Syafer, laa o dumasing waki Harada. 25Sea rumo’umi waki Harada, laa o dumasing waki Makhelot. 26Sea rumo’umi waki Makhelot, laa o dumasing waki Tahat.27Sea rimo’umi waki Tahat, laa o dumasing waki Tara. 28 28Sea rumo’umi waki Tara, laa o dumasing waki Mitka. 29Sea rimo’umi waki Mitka, laa o dumasing waki Hasmona. 30Sea rumo’umi waki Hasmona, laa o dumasing waki Moserot.31Nisea se rimou’mi waki Moserot, laa o dumasing waki Bene-Yaakan. 32Sea rumo’umi waki Bene-Yaakan, laa o dumasing waki Hor-Gidgad. 33Sea rumo’umi waki Hor-Gidgad, laa o dumasing waki Yotbata. 34Sea rumo’umi waki Yotbata, laa o dumasing waki Abrona.35Sea rumo’umi waki Abrona, laa o dumasing waki Ezion-Geber. 36Sea rumo’umi waki Ezion-Geber, laa o dumasing waki patar kaerisan Zin, nyi’a i ti’i eng Kadesy. 37Sea rumo’umi waki Kadesy, laa o dumasing waki kuntung Hor, waki paakaran en tana’ Edom.38Engf katoroan e ni’itu imam Harun si simosor mea waki kuntung Hor minatoroan ampit en titah ni TUHAN, wo witu sia mate witu en te’un kaepat nga pulu’ nu reiy’ mouw se tou Israel nu rimo’umi waki tana’ Mesir, witu en sumedot kalima, witu en tanggal esa en sumedot ni’itu; 39Harun si makaumur esa nga atus rua nga pulu’ o telu nge te’un, eng katoroan nisia nu mate waki kuntung Hor.4040 Witu nedo ni’itu si raja em banua Arad, tou eng Kana’an i ti’i, si maena’ waki Tana’ Negeb waki tana’ Kana’an, si liminga nabar eng kine’e eiy ne tou Israel.41Rumo’u momi sea waki kuntung Hor, laa o dumasing waki Zalmona. 42Sea rumo’umi waki Zalmona, laa o dumasing waki Funon. 43Sea rumo’umi waki Funon, laa o dumasing waki Obot.44Sea rumo’umi waki Obot, laa o dumasing tawi e riberek waki Abarim waki daerah Moab. 45Sea rumo’umi waki riberek i ti’i, laa o dumasing waki Dibon-Gad. 46Sea rumo’umi waki Dibon-Gad, laa o dumasing waki Almon-Diblataim.47Sea rumo’umi waki Almon-Diblataim, laa o dumasing waki kakuntungan Abarim waki sinaru e Nebo. 48Sea rumo’umi waki kakuntungan Abarim, laa o dumasing waki nataran Moab waki li’ilik en teberan Yordan tawi e Yerikho. 49Sea dumasing waki li’ilik en teberan Yordan, waki Bet-Yesimot i ka’ayo waki Abel-Sitim waki nataran Moab.

Sapa e lewo’ sa reiy’ tuanan nu reiy’ mouw en tana’ Kana’an kinaat

50TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki nataran Moab waki li’ilik en teberan Yordan tawi e Yerikho: 51“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: sakawisa kouw lumewetla en teberan Yordan mea waki tana’ Kana’an, 52takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumere’ em baya se maena’ em banua i ti’i waki sinarumu wo munengla e reiy’ sa mina’asa e watu makalumi kapunya’an nea; o kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw kouw munengla se reiy’ sa mina’asa bubuneka tinoa’ nea wo munengla e reiy’ sa mina’asa kuntung tetulean nea.53E lewo’ sa reiy’ mouw ruberan niouwla em banua i ti’i wo mena’ maname, karengan wia nikoo mouw Ku meweweela em banua i ti’i kaa laa ruberan. 54Takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meteng em banua i ti’i tanume eng kapunya’an pusaka ampit kumoba i ki’it se kaummu: wia se laker eng kelakerna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela eng kapunya’an pusaka sela, wo wia se toyo’ eng kelakerna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela eng kapunya’an pusaka rintek; en tinudu’ eng koba’ i wee siesa o siesa, ni’itu mouw em beteng eng koba’na; i ki’it se suku ne nene moyangmu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meteng eng kapunya’an pusaka i ti’i.55Ta’an sa kouw reiy’ sumere’mi se maena’ em banua i ti’i waki sinarumu, takar se tou-tou neiy i tele’u miouwmi matou-tou waki nisea se laa mamuali lele’esek witu em berennu wo tanu en tetune matude’ em po’otmu, wo nisea se laa sumeipi nikouw waki wanua paena’an niouw i ti’i. 56Takar e laa-Ku tuananla wia nikoo tanu en tetiro’ang-Ku petetuananla wia nisea.”

Chapter 34

Paakaran-paakaran en tana’ Kana’an

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 2“I perenta mola wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa kouw ghumorem mea waki wanua Kana’an, takar nyi’i mouw em banua e laa lumaa wia nikoo tanume eng kapunya’an pusaka, nyi’a i yi’i i ki’it em paakaran-paakaranna. 3Sapa tare e li’ilik timumu nyi’a mouw e waki patar kaerisan Zin sumusu e Edom, takar em paakaran en timumu muleiymi waki tempok en Tasik Wurasen waki esa nga weka sedangan.4O laa em paakarannu e mengkol waki timu em pasosoran Akrabim, mapawee-wee mea waki Zin wo kumawus waki esa nga weka timu eng Kadesy-Barnea. Nu reiy’ mouw i tu sia ma’ayola eng Hazar-Adar, wo mapawee-wee mea waki Azmon. 5Kamurian em paakaran i ti’i e mengkoli waki Azmon mea waki teberan Mesir wo kumawus waki tasik.6Em paakaran talikurannu nyi’a mouw en tasik sela wo em pantena; ni’itu mouw em paakaran talikurannu.7Nyi’i mouw em paakaran amiannu e mulaiymi waki tasik sela e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo kowa’ paakaran mea waki kuntung Hor, 8waki kuntung Hor e lewo’ sa reiy’ kouw sumiwo kowa’ paakaran witu lalan matorome eng Hamat, o laa em paakaran i ti’i e ma’ayola en Zedad. 9Kamurian em paakaran i ti’i e ma’ayola en Zifron wo eng kumawus waki Hazar-Enan ni’itu mouw em paakaran amiannu.10Tanume em paakarannu waki esa nga weka sedangan e lewo’ sa reiy’ mouw kouw sumiwo kowa’ paakaran waki Hazar-Enan mea waki Sefam. 11Waki Sefam em paakaran i ti’i en tumumpame waki Ribla, waki esa nga weka talikuran e Ain; kamurian em paakaran i ti’i en tumupa kasi wo ma’ayola e ri’iping e lour Kineret waki esa nga weka talikuran. 12O laa em paakaran i ti’i en tumumpa waki teberan Yordan wo kumawus waki Tasik Wurasen. Ni’itu mouw em banuamu i ki’it em paakaran-paakaranna esa nga kaledong.”

Tanume em bewetengan en tana’ Kana’an

13Musa si minerentala wia se tou Israel: “Ni’itu mouw em banua e laa wetengen niouw tanume eng kapunya’an pusaka ampit lumobo’ kekoba’, neiy i perentala ni TUHAN kaa laa i peweweela wia se suku siouw esa nga parua i ti’i. 14Karengan se suku bani Ruben i ki’it e walak-walak nea wo se suku bani Gad i ki’it e walak-walak nea se minaka’ato mouw eng kapunya’an pusakana; o kangkasi se suku Manasye se esa nga parua i ti’i se minaka’ato mola nyi’a. 15Rua esa nga parua suku i ti’i se minaka’ato mola eng kapunya’an pusaka nea waki lewet en teberan Yordan waki tawi e Yerikho, mea waki esa nga weka sedangan.”16TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 17“Nyi’i mouw e ngaran ne tou-tou se lewo’ sa reiy’ metengla en tana’ i ti’i wia nikoo tanume eng kapunya’an pusaka: imam Eleazar wo si Yosua bin Nun. 18O kasi e lewo’ sa reiy’ mouw kouw medola siesa tou ma’aka-aka waki se susur suku kaa laa mewewetengla en tana’ i ti’i tanume eng kapunya’an pusaka.19Nyi’i mouw e ngaran ne tou-tou i ti’i: waki se suku Yehuda: si Kaleb bin Yefune; 20waki se suku bani Simeon: si Samuel bin Amihud;21waki se suku Benyamin: si Elidad bin Kislon; 22waki se suku ne bani Dan siesa tou ma’aka-aka: si Buki bin Yogli; 23waki se oki-oki’ ni Yusuf, nyi’a i yi’i waki se suku ne bani Manasye siesa tou ma’aka-aka si Haniel bin Efod;24wo waki se suku ne bani Efraim siesa tou ma’aka-aka: si Kemuel bin Siftan; 25waki se suku ne bani Zebulon siesa tou ma’aka-aka: si Elisafan bin Parnah; 26waki se suku ne bani Isakhar siesa tou ma’aka-aka: si Paltiel bin Azan;27waki se suku ne bani Asyer siesa tou ma’aka-aka: si Ahihud bin Selomi; 28waki se suku ne bani Naftali siesa tou ma’aka-aka: si Pedael bin Amihud. 29Ni’itu mouw se tou-tou neiy i perentala ni TUHAN kaa laa mewewetengla eng kapunya’an pusaka wia se tou Israel waki tana’ Kana’an.”

Chapter 35

Kota-kota ne tou Lewi

1TUHAN minee nuwu’ wia si Musa waki nataran Moab waki li’ilik en teberan Yordan waki tawi e Yerikho: 2“I perenta mola wia se tou Israel, rio waki kapunya’an pusaka kapunya’anna i wee neala eng kota-kota wia se tou Lewi kaa laa ena’an; o kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meela wia se tou Lewi en tana’-tana’ parawiran witu esa nga kaledong eng kota-kota i ti’i.3Eng kota kota i ti’i e laa mamuali kapunya’an nea kaa laa ena’an wo en tana’-tana’ perawiran nea i wee se tekapen kapunya’an nea wo i wee se reiy’ sa mina’asa papiaran nea walina. 4En tana’-tana’ perawiran eng kota-kota e lewo sa reiy’ i wee miouwla wia se tou Lewi i ti’i nyi’a mouw waki beton kota mea waki luar esa nga riwu hasta makaleledong.5Waki luar eng kota i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mukur rua nga riwu hasta waki siri sedangan wo e rua nga riwu hasta waki siri timu wo e rua nga riwo hasta waki siri’ talikuran wo e rua nga riwu hasta waki siri amian, i ka’ayo eng kota i ti’i em bitu eng keuneran; ni’itu mouw i wee nisea en tana’-tana’ perawiran eng kota-kota.6En tanume eng kota-kota e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia se tou Lewi i ti’i, nyi’a mouw e nenem kota paterungan e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla, rio sitou memunu’ si toro tumingkasla en tou mea maname; e walinana e ni’itu e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla e nepat nga pulu’ o rua kota. 7E reiy’ sa mina’asa kota e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia se tou Lewi i ti’i kelakerna e nepat nga pulu o uwalu kota, em baya nyi’a ampit en tana’-tana’ perawiranna.8En tanume eng kota-kota e laa i pewewee miouwmi waki tana’ kapunya’an ne tou Israel i ti’i, waki se suku se laker eng kelakerna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw medo laker, wo waki se suku se toyo’ eng kelakerna e lewo’ sa reiy’ mouw kouw medo toyo. Susur suku se lewo’ sa reiy’ meemi waki kota-kotana wia se tou Lewi nawesna eng kapunya’an pusaka neiy i wetengla wia nisia.”

Kota-kota Paterungan

9TUHAN minee nuwu’ wia si Musa: 10“Sumusuiy mouw wia se tou Israel wo i lila’ mola wia nisea: Sakawisa kouw lumewetla en teberan Yordan mea waki tana’ Kana’an, 11takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meleng pirala kota e mamuali kota-kota paterungan i wee nikoo, rio si tou mememunu’ si minunu’ mola siesa nga touan ampit e reiy’ tinu’utu’ si toro tumingkasla en tou mea maname.12Kota-kota i ti’i e laa mamuali tampa paterungan i wee nikoo witu se mengiwee suli’, rio se mememunu’ te’a mate, nu reiy’pe’ sia neiy i sarula witu e rengku’an ne umat kaa laa adilen. 13Wo eng kota-kota neiy miouw i tantula i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw enem kota paterungan i wee nikoo.14En telu kota e lewo’ sa reiy’ i tantu miouwla wia lewet en teberan Yordan wi’i wo en telu kota e lewo’ sa reiy’ i tantu miouwla waki tana’ Kana’an; em baya nyi’a eng kota-kota paterungan. 15E nenem kota i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mamuali tampa paterungan i wee se tou Israel wo i wee se tou wo’oseiy wo se malepu-lepu witu eng keunerannu, rio susur tou si minunu’ mola siesa nga touan ampit e reiy’ tinu’utu’ si toro tumingkasla en tou mea maname.16Ta’an sa sia minunu’ sitou i ti’i ampit em besi, i ka’ayo sitou i ti’i minate, takar nisia siesa tou mememunu’; tantu mouw si mememunu’ i ti’i si wunu’un. 17Wo sa sia munu’ sitou i ti’i ampit em batu witu lawas e wo’o wona’na kimarenganla minatena siesa nga touan, i ka’ayo sitou i ti’i minate, takar nisia siesa tou mememunu’; tantu mouw si mememunu’ i ti’i si wunu’un. 18Ka’apa sa sia munu’ sitou i ti’i ampit eng kayu witu lawas e wo’o wona’na kimarenganla minatena siesa nga touan, i ka’ayo sitou i ti’i minate, takar nisia siesa tou mememunu’; tantu mouw si mememunu’ i ti’i si wunu’un.19Kumeke’i raa’ mouw si lewo’ sa reiy’ munu’ si mememunu’ i ti’i; witu nedo nu maatoan ampit nisia sia si lewo’ sa reiy’ munu’ nisia. 20O kangkasi sia lumuwek sitou i ti’i karengan e ri’iris ka’apa lumawa nisia ampit en tinu’utu’, i ka’ayo sitou i ti’i minate, 21ka’apa sa sia mewe nisia ampit e lawasna karengan em pedaman mekesaruan, i ka’ayo sitou i ti’i minate, takar tantu mouw si minewe i ti’i si wunu’un; nisia siesa tou mememunu’; kumeke’i raa’ si lewo’ sa reiy’ mouw munu’ si mememunu’ i ti’i, witu nedo nu maatoan ampit nisia.22Ta’an sa sia i kasenge’mi limuwek sitou i ti’i ampit e reiy’la pedaman mekesaru, ka’apa ampit e reiy’ tinu’utu’ limawala wo’o sapa wia nisia, 23ka’apa ampit e reiy’ kasa ghimenang rima’araghla wia sitou i ti’i e nesa watu e wo’o wona’ kimarenganla minatena siesa nga touan, i ka’ayo sitou i ti’i minate, kasuatan nisia si reiy’ mapedam mekesaru ampit sitou i ti’i wo kangkasi si reiy’ mine’inakutla en cilakana,24takar e lewo’ sa reiy’ mouw e rengku’an ne umat e madilela nelet sitou minunu’ i ti’i wo si kumeke’i raa’, i ki’it e nukum-ukum i yi’i, 25wo e lewo’ sa reiy’ mouw e rengku’an ne umat e mayami si mememunu’ waki lawas ni kumeke’i raa’, wo e lewo’ sa reiy’ mouw e rengku’an ne umat marengi nisia waki kota paterungan, mea waki tampa nisia nu timingkasomi en tou; witu mouw sia lewo’ sa reiy’ mena’ i ka’ayo eng kepepatena ni imam wangko’ si ni’isu mola ampit e lana kudus.26Ta’an sa mamuali si mememunu’ i ti’i si rumo’umi waki paakaran eng kota paterungan, en tampa nisia nu timingkasla en tou, 27wo si kumeke’i raa’ si mato nisia waki luar em paakaran eng kota paterunganna, wo si kumeke’i raa’ si munu’ si mememunu’ i ti’i, takar e reiy’ mouw sia makautang raa’, 28karengan si mememunu’ i ti’i si lewo’ sa reiy’ mena’ witu eng kota paterungan i ka’ayo eng kepepatena ni imam wangko, ta’an nu reiy’ mouw eng kepepatena ni imam wangko’ toro mouw si mememunu’ i ti’i mareng waki tana’ kapunya’anna nuesa.29Ni’itu mouw em bayana e lewo’ sa reiy’ mamuali katataapan ukum i wee nikoo see’ o see’ waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu. 30Susur tou si minunu’ mouw siesa nga touan si lewo’ sa reiy’ mouw wunu’un tanume si mememunu’ i ki’it eng katerangan ne sairi-sairi, ta’an sa esa i te tou si sairi e reiy’ awes laa mewewe’la katerangan wia siesa nga touan witu eng kapualitan ukuman paten.31Te’a mouw kouw mesesungkul e loit tetubuus karengan e nyawa ni esa tou mememunu’ eng kaselokanna minepada’an ampit e nukuman paten, ta’an tantu mouw nisia si wunu’un. 32O kangkasi te’a mouw kouw mesesungkul e loit tetubuus karengan siesa nga touan si timingkasola en tou mea waki kota paterunganna, rio sia toro mareng kaa laa ma’ena’ waki tana’na nu reiy’pe’ eng kepepatena ni imam wangko.33Ni’itu mouw te’a mouw kouw mekekewurla em banua tampa paena’annu, karengan en daa’ ni’itu mouw eng kumewurla em banua i ti’i, takar i wee em banua i ti’i e reiy’ mete’u siwoala pale’osan eng karengan en daa’ neiy i katoa’ maname, ta’an i te ampit en daa’ ni tou si timoa’ mola nyi’a. 34Takar te’a mouw ri’irisela em banua tampa rinuberannu, em bitu eng keuneranna Niaku maena’, karengan Niaku, TUHAN, minena’ witu eng keuneran ne tou Israel.”

Chapter 36

Sarat pekawengan ne oki-oki’ wewene se makapunya eng hak sesani’

1Rumetenouw se kapala-kapala walak waki se kaum ne bani Gilead bin Makhir bin Manasye, meta’esa’an waki se kaum-kaum see’ ni Yusuf, wo sumusuiy witu en sinaru ni Musa wo se ma’aka-aka, kapal-kapala suku ne tou Israel, 2em pokeiy nea: “TUHAN si minerenta mola si tuangku kaa laa mewewee’la en tana’ i ti’i wia se tou Israel tanume eng kapunya’an pusaka ampit limobo’ kekoba’, wo eng karengan si TUHAN neiy mouw i perentala wia si tuangku kaa laa meweweela eng kapunya’an pusaka ni Zelafehad, patuari meiy, wia se oki-oki’na wewene.3Ta’an sa wona’na sea kumaweng ampit si meta’esa’an oki’ tuama waki se suku walina witu nelet ne tou Israel, takar eng kapunya’an pusaka ni wewene i ti’i e laa rou’ani waki kapunya’an pusaka ne ama’-ama’ meiy wo e laa i awesla wia eng kapunya’a pusaka ne suku se laa ghoremannala, ni’itu mouw e laa rou’ani waki kapunya’an pusaka neiy i koba’la wia nikeiy. 4Takar sakawisa tu ma’ayo en te’un Yobel i wee se tou Israel, eng kapunya’an pusaka ni wewene i ti’i e laa i awesla wia eng kapunya’an pusaka ne suku se laa horemannala wo e laa rou’ani waki kapunya’an pusaka ne suku ne nene moyang meiy.”5Laa o i perentala ni Musa wia se tou Israel minatoroan ampit en titah ni TUHAN: “Lelila’an ne suku see’ ni Yusuf i ti’i e nulit. 6Nyi’i mouw e nuwu’ neiy i perentala ni TUHAN en tanume se oki-oki’ wewene ni Zelafehad, em palingan: Nisea se toro kumaweng ampit si seiy i te si pa’ar wia nisea, asal sea kumaweng witu eng kaledong ne meta’esa’an kaum waki se suku ni ama’ nea.7Karengan eng kapunya’an pusaka ne tou Israel e reiy’ toro merami waki se suku mea waki se suku, ta’an se tou Israel se lewo’ sa reiy’ mouw siesa o siesa tumiboiy eng kapunya’an pusaka ne suku ne nene moyangna.8Ni’itu mouw susur sioki’ wewene witu nelet ne suku-suku ne tou Israel se minakasani’ mola eng kapunya’an pusaka, se lewo’ sa reiy’ mouw kumaweng ampit siesa tou waki se meta’esa’an kaum se neiy i kaghorem suku ni ama’na, rio susur tou Israel si makasani’la eng kapunya’an pusaka ne nene moyangna. 9Karengan eng kapunya’an pusaka i ti’i e reiy’ toro merami waki se suku mea waki se suku, ta’an se suku-suku ne tou Israel se lewo’ sa reiy’ mouw siesa o siesa tumiboiy eng kapunya’a pusakana nuesa.”10Tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en siniwo ne oki-oki’ wewene ni Zelafehad. 11Takar si Mahla, Tirza, Hogla, Milka, wo si Noah, se oki-oki’ wewene ni Zelafehad, se kimaweng ampit se oki-oki’ tuama waki weteng ne patuari-patuari ni ama’ nea; 12Nisea se kimaweng ampit se tuama waki se kau-kaum ne bani Manasye bin Yusuf, i ka’ayo eng kapunya’an pusaka nea en tataap minena’ wia se suku ne kaum ni ama’na.1313 Ni’itu mouw em perenta wo natoran neiy i perentala ni TUHAN wia se tou Israel ampit nieletan ni Musa waki nataran Moab waki li’ilik en temberan Yordan tawi e Yerikho.

Deuteronomy

Chapter 1

Musa mina’asarla em pine’ani waki kuntung Horeb

1Nyi’i mouw e lelila’an-lelila’an neiy i totorla ni Musa wia se minapekasa tou Israel waki lewet en teberan Yordan, waki patar kaerisan, waki Araba-Yordan, waki minesaruan en Suf, nelet em Paran ampit en Tofel, Laban, Hezerot wo en Di-Zahab. 2Mapulu o esa nga endo pakelangen eng kewa’akatna waki Horeb i ka’ayola eng Kadesh-Barnea, timoro e lalan kakuntungan Seir.3Witu en tanggal esa en sumedot kamapulu o esa en te’un kaepat nga pulu’ sumusuiy mouw si Musa wia se tou Israel minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia nisia karengan nisea, 4nu reiy’ mouw nisia nu kimalala si Sihon, raja ne tou Amori, si maena’ waki Hesybon, wo si Og, raja em banua Basan, si maena’ waki Asytarot, tawi e Edrei.5Waki lewet en teberan Yordan waki tana’ Moab, muleiy mouw si Musa mawelarla e nukum Torat i yi’i, em pokeiyna: 6“TUHAN, Empung ta, si minuwu’ mouw wia nikita waki Horeb, en tuana: Awesouw eng keurena kouw maena’ wia eng kuntung i yi’i7Lumaa mouw, mae mouw, mea waki kakuntungan ne tou Amori wo wia em baya ne ketana’ nea waki Araba-Yordan, waki Kakuntungan, waki Daerah Kakenturan, waki tana’ Negeb wo waki li’ilik em pante tasik, nyi’a i yi’i em banua ne tou eng Kana’an, wo mea waki kuntung Libanon i ka’ayo Efrat, en teberan sela i ti’i. 8Kete’uanola, Niaku ku simarakanola em banua i ti’i wia nikoo; ghoremenola, ruberanola em banua neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, nyi’a i yi’i Abraham, Ishak wo si Yakub, kaa laa meela nyi’a wia nisea wo wia se see’na.”

Na’asaren pinopoan se akim-akim

9“Witu nedo ni’itu niaku ku limila’ wia nikoo, en tuana: Esa nga touan i te niaku ku reiy’ mete’u mesa’an en tanggongan witu nikouw. 10TUHAN, Empungmu, si simiwo mola nikouw kelaker wo eng kaulitna, en teakan kouw tanu mouw se sumesena-sumesena’ waki langit eng kelakerna. 11TUHAN, Empung ne nene moyangmu, satorona mawesla nikouw esa nga riwupe’ kasi witu eng kelakermu en teakan wo merkatla nikouw tanu neiy i ta’ar-Nala wia nikoo.12Ta’an kumura esa nga touan i te o ku toro mesa’an en tanggongan witu eng kasusa’annu, witu em pemesa’anennu wo eng kapualitannu? 13I eiy mouw waki se suku-sukumu se tou-tou sama’, makatiro’ le’os wo makapine’ani, takar niaku ku laa mopo nisea mamuali kapala witu nikouw. 14Laa o kouw mingkot niaku: Memang le’os sapa neiy i pa’ayomula kaa laa tuananla i ti’i.15Kamurian aku medo se kapala-kapala sukumu, nyi’a i yi’i se tou-tou sama’ wo makapine’ani, laa o ku mopo nisea mamuali ma’aka-aka witu nikouw, nyi’a i yi’i tamume si kapala pasukan ne esa nga riwu, kapala pasukan ne esa nga atus, kapala pasukan ne lima nga pulu’ wo kapala pasukan ne mapulu’ wo tanume se tumetu’utul ne pasukan i wee se suku-sukumu. 16Wo witu nedo ni’itu niaku ku minerentala wia em baya ne akimmu, en tuana: Weeala ghenang wia eng kapualitan-kapualitan witu nelet ne patuari-patuarimu wo weeala katenggolan nadil witu eng kapualitan-kapualitan nelet siesa nga touan ampit si patuarina ka’apa ampit siesa tou wo’oseiy si witu nisia.17Witu maadilela te’a maloo’ tou. Le’os eng kapualitan ne tou rintek ka’apa tu’u eng kapualitan ne tou sela e lewo’ sa reiy’ lingan niouwla. Te’a meide’ wia si seiy i te tu’u, karengan em paadilan nyi’a mouw eng kapunya’an ni Empung. Ta’an eng kapualitan kasa pedis i wee nikoo, e lewo’ sa reiy’ i saru miouwla wia niaku, rio aku lumingala nyi’a. 18Tuana mouw niaku witu nedo ni’itu minerentala wia nikoo e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla.”
Na’asaren ne mapulu’ o rua tumetegha’

19“Kamurian kita rumo’umi waki Horeb wo kumelang tumorola em pakasa’an em patar kaerisan sela wo eng kasa hebat e linoo’ miouw mouw i ti’i, matorome eng kakuntungan ne tou Amori, tanu neiy i perentala wia nikita neiy i perentala ni TUHAN, Empung ta; laa o kita i ka’ayola waki Kadesh-Barnea.20Katoroan e ni’itu niaku ku limila’ wia nikoo: Nikouw kouw mina’ayo mouw mea waki kakuntungan ne tou Amori, neiy i weela wia nikita ni TUHAN, Empung ta. 21Kete’uanola, TUHAN, Empungmu, si simarakanola em banua i ti’i wia nikoo. Lumaa mouw, ruberanouw, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nikoo, Empung ni nene moyangmu. Te’a mouw meide’ wo te’a mouw repu’ ate.22O laa nikouw nu pekasana timawila niaku wo lumila’: Meiy mouw kita rumeo pirala tou rumeriorla nikita kaa laa mesesoisapla em banua i ti’i i wee nikita wo mali abar wia nikita tanume e lalan laa petetoroan ta, wo en tanume eng kota-kota laa pe’eiyantala. 23Kapualitan i ti’i e linoo’oku le’os. Ni’itu mouw niaku ku minelengi waki nikoo se mapulu’ o rua tou, waki se susur suku siesa tou. 24Nisea se minea wo kumelang matorome eng kakuntungan, laa o i ka’ayo mea waki kewong Eskol, kamurian o sumoisap em banua i ti’i.2525 Takar sea medo em bu’ana-wu’ana em banua i ti’i wo mali nyi’a wia nikita. O kangkasi sea malimi nabar wia nikita, en tuana: Em banua neiy i weela ni TUHAN, Empung ta, wia nikita ni’itu e le’os.26Ta’an nikouw kouw so’o kumelang maname, nikouw kouw simu’usuk en titah ni TUHAN, Empungmu. 27Nikouw kouw mangu’ungul witu eng gorem en dasingmu ma’an meila’: Karengan si TUHAN si mari’iris nikita, takar Sia malimi nikita rumo’umi waki tana’ Mesir kaa laa mesesarakan nikita witu lawas ne tou Amori, rio punengela. 28Mea wisa ku’a re’en kangkasi kita lumaa? Patuari-patuari ta se simiwo mola e nate ta tewang ampit limila’la: Tou-tou i ti’i se lebe sela wo se lebe rakek ta’an nikita, eng kota-kota maname en sela wo e rereen-rereenna mina’ayo waki langit, awes kangkasi keiy limoo’ se tou-tou Enak maname.29Katoroan e ni’itu ku limila’ wia nikoo: Te’a mouw matenggo’ogho’, te’a mouw meide’ wia nisea; 30TUHAN, Empungmu, si makelang witu reriormu, Nisia mouw si laa sumeke’ i wee nikoo masuat tanu en tinuana-Nala i wee nikoo waki Mesir, witu en sinaru em berennu, 31wo waki patar kaerisan, witu e wisa koo nu limoo’ kaa si TUHAN, Empungmu, si rimu’ur nikoo, tanu siesa nga touan rimu’ur sioki’na, eng kelabotan e lalan pakelangan niouw, i ka’ayo kouw neiy i ka’ayomi wia en tampa i yi’i.32Ta’an ma’anouw tu’u tuana, kouw reiy’ ma’eman wia si TUHAN, Empungmu, 33si makelang witu reriormu witu em pakela-kelangan kaa laa mesesero en tampa i wee nikoo, witu e wisa kouw toro dumasing: ampit e napi witu nedo wengi wo ampit e linaak witu nedo oat, kaa laa mapaloo’ola wia nikoo lalan e lewo’ sa reiy’ kelangen niouw.”
Na’asaren e nukuman witu se Israel

34“Eng katoroan si TUHAN nu liminga e ngu’ungulmu i ti’i, Nisia si minoupi’ wo tumiwa’: 35Reiy’ siesa tou tu’u waki se tou-tou i yi’i, se makateperan e lewo’ i yi’i, se laa lumoo’ em banua e le’os, ampit en tiwa’ Kutima’arla kaa laa meweweela nyi’a wia se nene moyangmu, 36ta’an i te si Kaleb bin Yefune, Nisia mouw si laa lumoo’ em banua i ti’i wo wia nisia wo wia se oki-oki’na e laa-Ku i weela em banua line’ekanna i ti’i, karengan ampit eng kawutana nate sia maki’itla si TUHAN.37O kangkasi wia niaku si TUHAN si moupi’ eng karengan nikouw, wo Sia minee nuwu’: O kangkasi nikoo koo reiy’ laa ghumorem maname. 38Yosua bin Nun, sumesempungmu, nisia mouw si laa ghumorem mea maname. I wee mouw wia nisia eng kaente’an, karengan nisia mouw si laa ma’aka-aka se tou Israel i ka’ayo sea makapunyala em banua i ti’i.39Wo se oki-oki’mu rintek, se neiy miouw i lila’la laa mamuali kinaat, wo se oki-oki’mu en teakan i yi’i se reiy’pe’ minete’ula en tanume e le’os wo e lewo’, nisea mouw se laa ghumorem mea maname wo wia nisea mouw Niaku laa meela nyi’a, wo nisea mouw se laa makapunyala nyi’a. 40Ta’an nikouw i yi’i, murikitouw, mae mouw waki patar kaerisan, matorome en Tasik Teberau.”
Na’asaren kinapo’opolan e regoan mea waki esa nga weka timu

41“O laa kouw mingkot, em pokeiymu wia niaku: Nikeiy keiy simiwo en dosa wia si TUHAN. Nikeiy keiy pa’ar lumaa sumeke’, i ki’it e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala wia nikeiy neiy i perentala ni TUHAN, Empung ta. Wo susur tou waki nikoo si maweiy en saliatan i paseke’na, karengan nikouw kouw mapokeiyla wure’ laa kumelang mea waki matorome eng kakuntungan. 42Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: I lila’ mola wia nisea: Te’a mouw sea lumaa wo te’a mouw kouw meseseke’, karengan Niaku ku reiy’ witu eng keunerannu, sangari kouw kawewean mekala ne kesarumu.43Wo niaku ku limila’ wia nikoo ta’an kouw reiy’ minelelingala, nikouw kouw simu’usuk en titah ni TUHAN; nikouw kouw taberani mouw wo lumaa tumorome eng kakuntungan. 44Kamurian se tou Amori se maena’ waki kakuntungan i ti’i se rimo’umi rumego nikouw, wo nisea se kimi’it nikouw tanu se tampaner wo kumalala nikouw waki Seir i ka’ayo eng Horma.45Laa o kouw mareng wo mame’ witu en sinaru ni TUHAN; ta’an si TUHAN si reiy’ limingala name’annu wo reiy’ mee talinga wia se patuarimu. 46Tuana mouw kouw ure maena’ waki Kadesh, nyi’a i yi’i eng kelabotan nedo nikouw nu maena’ maname.”

Chapter 2

Na’asaren em pakela-kelangan waki patar kaerisan

1“Kamurian kita murikit wo mengae waki patar kaerisan, mea matorome en Tasik Teberau, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia niaku. Ure kita kimelang limedong eng kakuntungan Seir. 2Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku, en tuana: 3Awesouw eng keurena kouw makelang maledong eng kakuntungan i yi’i, mengkolouw en teakan mea waki amian.4I perenta mola wia se bangsa i ti’i, en tuana: Reiy’ ure kasi kouw laa kumelang tumorola en daerah ne patuari-patuarimu, bani Esau, se maena’ waki Seir; nisea se laa meide’ wia nikoo. Ta’an maato-ato mouw kasa; 5te’a mouw mererego nisea, karengan Niaku ku reiy’ laa meela wia nikoo esa nge palar ne’a waki wanua nea, karengan wia si Esau neiy-Ku mouw i weela eng kakuntungan Seir mamuali kapunya’anna.6Eng kekaanen e lewo’ sa reiy’ mouw telesen niouw waki nisea ampit e loit, rio kouw toro kumoo’. 7Karengan si TUHAN, Empungmu, si minerkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen lawasmu. Nisia si mineela ghenang em pakela-kelangannu timoromi en patar kaerisan sela i yi’i; kaepat nga pulu’ nge te’un i yi’i si TUHAN, Empungmu, si rimapitla nikoo, wo nikoo koo reiy’ sikakurangan sapa tu’u.88 Kamurian kita kumelang mapawee-wee, tumele’ula en daerah ne patuari-patuari ta, bani Esau se maena’ waki Seir, tumele’ula e lalan waki Araba-Yordan nyi’a i yi’i em baki Elat wo e Ezion-Geber.Nu reiy’ mouw i tu kita mengkol wo kumelang mapawee-wee mea waki matorome em patar kaerisan Moab. 9Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Te’a mouw mesesu’usuk e Moab wo te’a mouw mererego nisea, karengan Niaku ku reiy’ laa meela wia nikoo sapa tu’u waki wanuana mamuali kapunya’annu, karengan e Ar neiy-Ku mouw i weela se bani Lot mamuali kapunya’anna.10Eng ketareanna se tou Emim maena’ maname, se esa bangsa sela wo se ka’asa’an eng kelakerna, rakek tanu se tou Enak. 11Nisea i ti’i tu’u se i papokeiyla tou-tou Refaim, tanukan kangkasi se tou Enak, ta’an se tou Moab matotor nisea tou Emim.12Wo eng ketareanna waki Seir maena’ se tou Hori, ta’an se bani Esau se rimuberola en daerah nea, minunengi nisea waki sinaruna, laa o mena-ena’ maname sumawelela nisea, tanu en tinuanala ne tou Israel ampit em banua kapunya’anna neiy i weela ni TUHAN wia nisea.13Ni’itu mouw en teakan tumiro’ mouw kouw wo lewetenola en teberan Zered. Laa o kita lumewetla en teberan Zered. 14Eng keurena kita nu kimelang rengane’ waki Kadesh-Barnea i ka’ayo kita witu lewet en teberan Zered, en telu nga pulu’ o uwalu nge te’un, i ka’ayo se minapekasa makateperan i ti’i, nyi’a i yi’i se perajurit, se mina’apu minapuneng waki pedasingan, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia nisea; 15wo e lawas ni TUHAN kangkasi en simu’usuk nisea kaa laa sumerami nisea waki pedasingan, i ka’ayo sea ma’apu mapuneng.16Takar eng katoroan waki se bangsa i ti’i se mina’apu mouw minapuneng em baya ne perajurit, 17o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: 18Wia nendo i yi’i nikoo koo laa kumelang lumease em paakaran Moab, nyi’a i yi’i e Ar, 19takar nikoo koo i ka’ayo mea waki tawi ne bani Amon. Te’a mouw mesesu’usuk nisea, wo te’a mouw mererego nisea, karengan Niaku ku reiy’ laa meela sapa tu’u waki wanua ne bani Amon i ti’i mamuali kapunya’annu, karengan Niaku ku minee mola nyi’a wia se bani Lot mamuali kapunya’anna.20– Em banua i yi’i tu’u em papokeiyla ne tou em banua ne tou Refaim. Eng ketareanna se tou Refaim maena’ maname, ta’an se tou Amon se matotor nisea tou en Zamzumim, 21se esa bangsa sela wo se ka’asa’an eng kelakerna, rakek tanu se tou Enak, ta’an si TUHAN si minunengomi nisea waki sinaru ne bani Amon, i ka’ayo se tou-tou i yi’i se rimuberla en daerah nea wo mena-ena’ maname simawelela nisea; 22tanu en tinuanala ni TUHAN i wee se bani Esau se maena’ waki Seir, eng katoroan Nisia nu minunengi se tou Hori waki sinaru nea, i ka’ayo sea rimuberla en daerah ne tou Hori i ti’i wo mena-ena’ maname simawelela se tou-tou i ti’i i ka’ayomi en teakan.23O kangkasi se tou Awi se maena’ waki wanua-wanua i ka’ayo waki Gaza, se pinunengla ne tou Kaftor, o laa se tou Kaftor i ti’i mena’ maname simawelela nisea.24Tumiro’ mouw kouw, mae mouw wo lewetenola en teberan Arnon. Kete’uanola, Niaku ku sumarakan si Sihon, raja Hesybon, tou Amori i ti’i, ma’an em banuana witu lawasmu; muleiy mouw rumuberla em banuana wo regonouw si Sihon. 25Wia nendo i yi’i Niaku ku muleiy mapa eiyla witu natas ne bangsa-bangsa wia minapekasa en solong langit eng kareiy’pa’aran wo eng keide’an witu nikouw, i ka’ayo sea tumenggo’ogho wo magho’ogho’ karengan nikoo, sakawisa sea luminga en tanume nikoo.”26"Kamurian aku rumeo tetoke waki patar kaerisan Kedemor wia si Sihon, raja Hesybon, ma'ayola e nower pale'osan, em palingan: 27Iyonanola niaku kumelang tumorola em banuamu. Niaku ku laa mena-ena' kumelang kumi'itla e lalan wangko', ampit e reiy' sume'epangla mea lele'os ka'apa mea kawii.28Mangkerouw kekaanen wia niaku ampit wearen e loit, rio aku toro kumaan, wo weeanola rano wia niaku sawel e loit, rio aku toro kumoo'; ta'an iyonan i tela niaku lumangkoiy ampit mengelang - 29tanu en siniwola wia niaku ne bani Esau se maena' waki Seir wo ne tou Moab se maena' waki Ar - i ka'ayo aku limewetla en teberan Yordan minea waki e nesa wanua nèiy i weela wia nikeiy ni TUHAN, Empung Mèiy.30Ta'an si Sihon, raja Hesybon, si so'o mineela Nikita kumelang tumorola en daerahna, karengan si TUHAN, Empungmu, simiwo nisia kete kokong wo kete ate, ampit e maksut mesesarakanla nisia mea with lawasmu, tanu e minamuali en teakan i yi'i. 31O laa si TUHAN mee nuwu' wia niaku: Kete'uanola, Niaku ku muleiy sumarakanla si Sihon wo em banuana wia nikoo. Muleiyouw ruberala em banuana rio mamuali kapunya'annu.32Kamurian si Sihon wo se minapekasa surarona minaju mineiy nikita, kaa laa sumeke' tawi e Yahas, 33ta'an si TUHAN, Empung ta, simarakanla nisia wia nikita, i ka'ayo kita kimalala nisia wo se oki-oki'na wo se minapekasa surarona.34Witu nedo ni'itu kita rimo'obit e reiy' sa mina'asa eng kotana wo rimego se maena' witu en susur eng kota: tuama wo wewene ma'anse oki-oki'. Rereiy'la siesa tou tu'u si nèiy i wayata nèiy i kaliseiy; 35tekapen i te se kinaateta i wee nikita nuesa, tanukan kangkasi e rinemu'mi waki kota-kota eng kinaat ta mola.36Muleiymi waki Aroer, waki li'ilik en teberan Arnon, wo eng kota waki kewong i ti'i, i ka'ayo eng Gilead rereiy'la kota em bentenna eng kasa ente' i wee nikita; karengan si TUHAN, Empung ta, simarakanla em baya nyi'a wia nikita. 37Em banua i te ne bani Amon e reiy' tinawimula, le'os en teberan Yabok kelabotan e li'ilikna ka'apa tu'u eng kota-kota waki kakuntungan, minakatena-tena' tanu nèiy i palouw ni TUHAN, Empung ta."

Chapter 3

Na’asaren em paseke’an masu’usuk si Og, raja Basan

1“Kamurian mengkolouw kita wo lumaa mea waki matorome em Basan. Wo si Og, raja Basan, ampit se minapekasa surarona se mengeiy melelalesi nikita, kaa meiy meseseke’ waki Edrei. 2Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: Te’a mouw meide’ wia nisia, karengan Niaku ku sumarakan nisia witu lawasmu ma’an se minapekasa surarona wo em banuana, wo patuananola sia tanu en tinuanamula witu si Sihon, raja ne tou Amori, si maena’ waki Hesybon.3Wo si TUHAN, Empung ta, si simarakan kangkasi si Og, Raja Basan, ma’an se minapekasa surarona witu lawas ta wo kita kumalala nisia, i ka’ayo reiy’ siesa tou tu’u neiy i kaliseiy. 4Witu nedo ni’itu kita kimaat e reiy’ sa mina’asa eng kotana; reiy’la kota e reiy’ kinaat tami waki nisea: e nenem nga pulu’ kota, e minapekasa wilayah Argob, eng karaja’an Og waki Basan.5Em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw eng kota makarereen, ampit em beton e rakek-rakek, ampit em pepalen-pepalen leloangan wo eng kekelam-kekelamna; e walina waki ni’itu kelaker eng kota reiy’ makarereen. 6Nikita ta rimego se minapekasa maena’na, tanu nikita nu timuanala witu si Sihon, raja Hesybon, ampit rimego se maena’ susur eng kota: tuama, wewene wo se oki-oki’, 7ta’an se reiy’ sa mina’asa tekapen wo e rino’obiti waki kota-kota i ti’i eng kinaat ta i wee en tou ta nuesa.8Ni’itu mouw witu nedo ni’itu waki lawas ne rua raja ne tou Amori i ti’i kita kimaati em banua waki lewet en teberan Yordan, muleiymi waki teberan Arnon i ka’ayo eng kuntung Hermon 9 9– tou en Sidon se matotor eng Hermon i ti’i Siryon wo se tou Amori se matotor nyi’a Senir –, 10e reiy’ sa mina’asa kota waki nataran rakek, minapekasa eng Geliat wo minapekasa em Basan i ka’ayo en Salkha wo Edrei, eng kota-kota karaja’an ni Og waki Basan.11Og i te, raja Basan, si timele’u matou-tou waki tele’u-tele’u ne tou Refaim. Eng kaulitna, en tetekelanna nyi’a mouw en tetekelan waki wesi; e reiy’ ku’a re’en ni’itu em bakipe’ kota Raba ne bani Amon? Siouw hasta eng kelabotna wo nepat hasta eng kapenarna, i ki’it eng hasta karengan.”

Na’asaren sinarakanan en daerah esa nga weka sedangan teberan Yirdan

12“Sapa tare em banua i ti’i e rinuberan ta mouw witu nedo ni’itu; muleiymi waki Aroër em baki li’ilik en teberan Arnon, ma’an esa nga parua waki kakuntungan Gilead ampit eng kota-kotana neiy i weekula wia se tou Ruben wo se tou Gad; 13wo en timele’upe’ waki Gilead ma’an minapekasa em Basan, eng karaja’an Og, nyi’a i yi’i e minapekasa wilayah Argob, neiy i weekula wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i. – Minapekasa em Basan i yi’i em patotoren wanua ne tou Refaim. –14Yair, oki’ ni Manasye si minedo e minapekasa wilaya Argob i ka’ayo en daerah ne tou Gesur wo ne tou Maakha, wo ngimaranla en daerah i ti’i, nyi’a i yi’i em Basan, i ki’it e ngaranna nuesa: Hawot Yair, i ka’ayo en teakan.15Wia si Makhir neiy i weekula eng Gilead. 16Wia se tou Ruben wo wia se tou Gad neiy i weekula esa nga weteng waki Gilead, esa nga weka wi’in i ka’ayo en teberan Arnon, nyi’a i yi’i esa nga parua en teberan i ti’i ampit en daerah li’ilikna, wo esa nga weka ti’ime i ka’ayo en teberan Yabok, paakaran en daerah ne bani Amon;17tumodongla nyi’a e Araba-Yordan wo en teberan Yordan ampit en daerah li’ilikna, muleiymi waki Kineret i ka’ayo mea waki Tasik Araba, nyi’a i yi’i en Tasik Wurasen waki ne’ana limulur eng kuntung Pisga mea waki matorome sedangan.1818 Witu nedo ni’itu niaku ku minerentala wia nikoo, en tuana: TUHAN, Empungmu, si minee mola em banua i yi’i wia nikoo kaa laa mamuali kapunya’an; ta’anouw nikouw, nyi’a i yi’i em baya ne tou se waraneiy, se lewo’ sa reiy’ lumewet ampit e makasaliatan witu rerior ne patuari-patuarimu, tou Israel.19Ka’awumu i te wo se oki-oki’mu ma’an se papiaran-papiarannu – kete’uangku wawean kelaker papiaran wia nikoo – toro mena’ waki kota-kota e neiyku mouw i weela wia nikoo, 20i ka’ayo si TUHAN nu kumaruniala eng ka’amanan wia se patuari-patuarimu tanu wia nikoo, wo nisea tu’u se makapunyala em banua, neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nisea waki lewet en teberan Yordan. Nu reiy’ mouw i tu toro mouw kouw mareng, siesa o siesa waki tana’ kapunya’anna e neiyku mouw i weela wia nikoo.21Wo wia si Yosua si pinerentakula witu nedo ni’itu, en tuana: Em berennu nuesa mouw e limoo’ e reiy’ sa mina’asa en siniwola ni TUHAN, Empungmu, wia se rua raja i ti’i. Tuana mouw e laa tuananla ni TUHAN wia se reiy’ sa mina’asa karaja’an, wisa e laa’annu. 22Te’a mouw meide’ wia nisea, karengan si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si maseke’ i wee nikoo.”
Musa si reiy’ neiy i kepa’arla megheghoreme en tana’ Kana’an

23“O kangkasi witu nedo ni’itu niaku ku minaleiyla nupus karunia wia si TUHAN, en teinti’i: 24Oh, EMPUNG Tuhan, Nikoo koo muleiy mouw mapa’atola wia si hamba-Mu i yi’i eng kewangko’an-Nu wo e lawas-Mu kaente’; karengan empung wisa ku’a re’en waki langit wo wia em bumi, si toro tumuanala em pasiwo-siwon ente’ tanu Nikoo? 25Ma’anouw aku lumewet wo lumoo’ em banua e le’os em baki lewet en teberan Yordan, tana’ kakuntungan e le’os i ti’i, wo eng kuntung Libanon.26Ta’an si TUHAN si moupi’ witu niaku eng karengan nikouw wo reiy’ mouw melelinga em paaleiyku. TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: Awesouw! Te’a mouw kasi pesesusuiyela eng kapualitan i ti’i ampit Niaku. 27Sumosorouw mea waki toka eng kuntung Pisga wo i kere mome en tu’usannu mea waki talikuran, mea waki amian, mea waki timu, wo mea waki sedangan wo loo’onouw makale’o-le’os, karengan en teberan Yordan i yi’i e reiy’ laa lewetennula.28Wo mee mouw perenta wia si Yosua, ente’enola wo te’etepenola natena, karengan nisia mouw si laa lumewet witu rerior ne bangsa i yi’i wo nisia mouw si laa ma’aka-aka nisea i ka’ayo sea makapunyala em banua e laa loo’onnu i ti’i. 29Tuana mouw kita minena’ waki lewong witu minesaruan em Bet-Peor.”

Chapter 4

Musa ngime’enge’la se bangsa i ti’i malar e nukum ni Empung

1Takar en teakan, heiy tou Israel, linganouw eng katatapan wo e natoran neiyku i turu’la wia nikoo kaa laa tuananla, rio kouw tumou wo ghumoremla ampit rumuberla em banua neiy i weela wia nikoo ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu. 2Te’a mouw kouw ma’awesla sapa neiyku i perentala wia nikoo wo te’a mouw perero’uan niouwmi nyi’a, ampit en tuana kouw timiboiy witu em perenta ni TUHAN, Empungmu, e neiyku i pa’ayola wia nikoo.3Em berennu nuesa e limoo’ mola sapa en siniwo ni TUHAN en tanume em Baal-Peor, karengan si TUHAN, Empungmu, si minunengomi waki keunerannu em baya ne tou se maki’itla si Baal-Peor, 4kasuatan nikouw nu pekasana si kima’abeng wia si TUHAN, Empungmu, kouw matou-toupe’ wia nendo i yi’i.5Ghenangenouw, niaku ku timuru’ mola eng katatapan wo natoran wia nikoo, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empungku, wia niaku, rio kouw tumuanala en tuana witu eng gorem em banua, e laa ghoreman niouwla kaa laa rumuberla nyi’a. 6Tuananola ni’itu ampit e lale’, karengan e ni’itu mouw e laa mamuali kesama’annu wo en tiro’ le’osmu witu em beren ne bangsa-bangsa se witu nedo nu liminga e reiy’ sa mina’asa katatapan i yi’i se laa lumila’: Memang se bangsa sela i yi’i nyi’a mouw se umat sama’ wo maka tiro’ le’os.87Karengan bangsa sela wisa ku’a re’en se makapunyala empung si tuana eng ketawi wia nisea tanu si TUHAN, Empung ta, susur kita kumeret wia-Nisia?9Ta’an tumeghamouw wo maato-ato mouw, rio te’a koo lumiurla eng kapualitan-kapualitan e linoo’ em berennu nuesa i ti’i, wo rio te’a em baya nyi’a i ti’i ni’i kaliongi witu eng genangmu eng keurean em patou-touannu. I pakite’u mola wia se oki-oki’mu wo wia se puyun cicitmu em baya nyi’a i ti’i, 10nyi’a i yi’i nendo ni’itu eng katoroan koo nu rimedeiy witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, waki Horeb, e nedo si TUHAN nu minee nuwu’ wia niaku: I reo mouw se bangsa i ti’i merur wia-Niaku, takar Niaku ku laa mee nisea luminga e reiy’ sa mina’asa lelia’ang-Ku, i ka’ayo sea maide’ wia-Niaku eng keurean nisea nu matou-tou wia en saruan em bumi wo tumuru’la en tuana wia se oki-oki’ nea.11Laa o kouw rumeten wo rumedeiy witu ne’ana eng kuntung i ti’i, kasuatan eng kuntung i ti’i melayas i ka’ayo mea waki puser e langit witu eng kareiydeman kasa reiydem, linaak wo eng kareiydeman. 12Laa o mee momi nuwu’ si TUHAN wia nikoo waki keuneran e napi; en totor lelila’an-lelila’an e lininga niouw, ta’an e nesa gio e reiy’ linoo’o miouw, wawean i te en totor.13Wo Nisia si minakite’ula wia nikoo en teta’aran, neiy i perenta-Nala wia nikoo kaa laa tuananla, nyi’a i yi’i e Mapulu’ Nuwu’ wo Sia matikla nyi’a witu e rua log watu. 14Wo witu nedo ni’itu niaku ku pinerentala ni TUHAN kaa laa meteturu’la wia nikoo eng katatapan wo natoran, rio kouw tumuanala nyi’a waki wanua, wisa kouw nu mea kaa laa mereruberla nyi’a.15Maato-ato mouw kasa – karengan nikouw kouw reiy’ lumoo’ e nesa ghio witu nedo si TUHAN nu minee nuwu’ wia nikoo waki Horeb witu eng keuneran e napi – 16rio te’a kouw minta’ em bu’ul ampit sumiwo i wee nikoo si bubuneka mange’an em paepungen sapa tu’u: si makaghio tuama ka’apa wewene; 17si makagio tekapen si wia em bumi, ka’apa makagio wara maka kale’ekeuw si matelew waki reghe-reghesan, 18ka’apa makagio tekapen si maanap wia en saruan em bumi, ka’apa makagio sera’ si witu eng gorem en dano wia em bawa’ em bumi,19wo kangkasi rio te’a koo mapatorome em berennu mea waki langit, i ka’ayo sakawisa koo lumoo’ siendo, sumedot wo sumesena’, pakasa’an ne suraro langit, koo i seipla kaa laa mongkot sumempe wo rumaghes wia em pakasa’anna i ti’i, e nawes tare ni’i weela ni TUHAN, Empungmu, wia se reiy’ sa mina’asa bangsa wia minapekasa en solong langit tanume em beteng nea, 20kasuatan si TUHAN si minedo momi nikouw wo minali nikouw rimo’umi waki awu peranoan em besi, waki Mesir, kaa laa mamuali umat kapunya’an-Na nuesa, tanu e minamuali en teakan i yi’i.21Ta’an si TUHAN si minoupi’ wia niaku eng karengan nikouw, wo Nisia si timiwa’, kaa niaku ku reiy’ laa lumewetla en teberan Yordan wo reiy’ laa ghumorem mea witu eng gorem em banua e le’os, e neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu. 22Karengan niaku ku laa mate wia em banua i yi’i wo reiy’ laa lumawetla en teberan Yordan, ta’an nikouw kouw laa lumewetla nyi’a wo rumuberla em banua e le’os i ti’i.23Maato-ato mouw, rio te’a kouw lumiurla en teta’aran ni TUHAN, Empungmu, em bina’akes-Na mola ampit nikouw wo sumiwo i wee nikoo si bubuneka mange’an en sapa tu’u, eng karengan si TUHAN, Empungmu, minalouw koo sumiwo. 24Karengan si TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si api makarengisen, Empung si tetayuren.25Sakawisa kouw maanak muyun wo kouw tu’a mouw waki wanua i ti’i laa o kouw minta’ em bu’ul ampit simiwo bubuneka si mange’anla en sapa tu’u kangkasi, wo timuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, Empungmu, i ka’ayo kouw limentuti e rara ate-Na, 26takar aku kumeret e langit wo em bumi mamuali sairi witu nikouw wia nendo i yi’i, kaa en tantu mouw kouw ma’apu mapuneng ampit e makarengan waki wanua mea wisa kouw limewetla en teberan Yordan kaa laa mereruberla nyi’a; e reiy’ laa mapawee-wee e numurmu maname, ta’an en tantu mouw kouw mapuneng27TUHAN si laa sumerala nikouw witu nelet ne bangsa-bangsa wo ampit en toyo’ i te eng kelakerna kouw laa mena’ waki elet ne bangsa-bangsa, mea wisa si TUHAN laa sumea’la nikouw. 28Takar maname kouw laa rumaghes wia si empung, siniwo lawas ni tou, waki kayu wo em batu, e reiy’ mete’u lumoo’, reiy’ mete’u luminga, reiy’ mete’u kumaan wo e reiy’ mete’u mou.2929 Wo tare mouw maname koo sumero si TUHAN, Empungmu, wo matola-Nisia, asal koo mueiyla Nisia ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu.30Sakawisa koo witu eng ka’ada’an neiy i kase’esek wo e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i yi’i tumoro nikoo witu nendo kamurian, takar koo laa mareng wia si TUHAN, Empungmu, wo lumingala en totor-Na. 31Karengan si TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si Empung Tongkoupusen, Nisia si reiy’ laa tumele’ula ka’apa rume’imi nikoo wo Nisia si reiy’ laa lumiurla en teta’aran neiy i ulit-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu.32Karengan ma’awa’ mouw mueiyela, waki tempok e langit mea waki tempok e langit, en tanume en zaman ketareanna, em bia mouw nu reiy’pe’ nikoo, rengane’ e nedo si TUHAN nu simiwomi sitou wia natas em bumi, sapa ku’a re’en wawean e mekasa mouw mamuali e nesa kapualitan tuana eng kasela ka’apa sapa ku’a re’en wawean e mekasa mouw kinalinga’an e wo’o sapa tanu ni’itu. 33Mekasa mouw ku’a re’en se esa bangsa liminga en totor kaempungan, en simusuiyi waki keuneran e napi, tanu e liningamu wo minena-ena’ matou-tou?3434 Ka’apa mekasa mouw ku’a re’en siesa empung si mina’awa’ mineiy kaa meiy ma’edo i wee nisia se esa bangsa waki keuneran ne bangsa walina, ampit em bewa’awa’an-wewa’awa’an, eng kowa’-kowa’ ma’an e maka’erangen-maka’erangen wo em paseke’an, ampit e lawas ente’ wo e lalupa neiy i kaayat wo ampit eng kaente’an-kaente’an wangko’, tanu en tinuanala ni TUHAN, Empungmu, i wee nikoo waki Mesir, witu en sinaru em berennu?35Nikoo koo neiy i wee lumoo’ nyi’a rio mamete’ula, kaa si TUHANouw si Empung, e reiy’la si walina ta’an i te Nisia. 36 36Waki langit Nisia si minayala nikoo luminga en totor-Na kaa laa meteturu’la nikoo, wia em bumi Nisia si minayala nikoo limoo’ e napi-Na kewangko’, wo e reiy’ sa mina’asa lelila’an-Na liningamumi waki keuneran e napi.37Karengan Nisia si moupusla se nene moyangmu wo meleng se see’ nea, takar Nisia nuesa si minali momi nikoo rimo’umi waki Mesir ampit eng kaente’an-Na kewangko’, 38kaa laa mesesere’mi waki sinarumu se bangsa-bangsa lebe sela wo lebe ente’ ta’an nikoo, kaa laa ma’ali nikoo ghumorem mea witu em banua nea wo meela nyi’a wia nikoo mamuali kapunya’an pusaka, tanu e minamuali en teakan i yi’i.39Karengan e ni’itu kete’uanola wia nendo i yi’i wo weeanola ghenang, kaa si TUHANouw si Empung si waki langit waki atas wo wia em bumi wia em bawa’, e reiy’la si walina. 40Tumiboiy mouw witu eng katatapan wo em perenta-Na e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, rio le’os eng ka’ada’annu wo eng ka’ada’an ne oki-oki’mu eng kamurian, wo rio mapawee-wee e numurmu waki tana’ neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo i wee eng kaure-urena.”

Kota-kota paterungan waki lewet en teberan Yordan

41O laa si Musa si minuntulela en telu kota waki lewet en teberan Yordan, waki esa nga weka sedangan, 42rio sitou minunu’ si kasuatna en tou ampit e reiy’ tinu’utu’ wo reiy’ simarula nisia rerior, si toro tumingkasla en tou maname, i ka’ayo sia, sakawisa sia tumingkasi en tou waki meta’esa’an kota i ti’i, si toro mena-ena’ matou-tou. 43Eng kota-kota i ti’i nyi’a mouw: Em Bezer waki patar kaerisan, waki daerah nataran rakek, i wee se tou Ruben; e Ramot waki Gilead i wee se tou Gad wo eng Golan waki Basan i wee se tou Manasye.
Kinetareani em paturu’an ni Musa

44Nyi’i mouw e nukum Torat neiy i welarla ni Musa wia se tou Israel. 45Nyi’i mouw e nge’enge’, katatapan wo e natoran, neiy i lila’la ni Musa wia se tou Israel, witu em pakela-kelangan nea rimo’umi waki Mesir, 46waki lewet en teberan Yordan, waki kewong waki minesaruan em Bet-Peor, waki wanua ni Sihon, raja ne tou Amori, se maena’ waki Hesybon, se winewe kinalala ni Musa wo ne tou Israel witu em pakela-kelangan nea rimo’umi waki Mesir.47Em banuana rinuberan nea, wo kangkasi em banua ni Og, raja em banua Basan: rua-ruana se raja ne tou Amori, se maena’ waki lewet en teberan Yordan, waki esa nga weka sedangan, 48muleiymi waki Aroer, waki li’ilik en teberan Arnon, i ka’ayo eng kuntung Siryon – ni’itu mouw eng kuntung Hermon – 49ma’an em baya nataran waki lewet en teberan Yordan, waki esa nga weka sedangan, i ka’ayo en Tasik Araba, waki ne’a e lembena eng kuntung Pisga.

Chapter 5

E mapulu’ nuwu’

1Musa si kimeret se minapekasa tou Israel merur wo lumila’ wia nisea: “Linganouw, heiy tou Israel, eng katatapan wo e natoran, wia nendo i yi’i ni’i papalingakula wia nikoo, rio kouw metete’ula nyi’a wo matuanala nyi’a ampit e lale’. 2TUHAN, Empung ta, si mina’akesouw teta’aran ampit nikita waki Horeb. 3Reiy’ ampit se nene moyang ta si TUHAN mina’akes en teta’aran i ti’i, ta’an ampit nikita, nikita nu wia nendo i yi’i, nikita nu waya si matou-toupe’.4TUHAN si simusuiy mouw ampit minesaruan eng gio ampit nikouw waki kuntung wo witu eng keuneran e napi – 5niaku witu nedo ni’itu ku rimedeiy witu nelet ni TUHAN wo nikouw kaa laa makite’ula e nuwu’ ni TUHAN wia nikoo, karengan nikouw kouw meide’ wia napi wo kouw reiy’ simosore waki kuntung – wo Sia mee nuwu’: 6Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si minali nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir, waki tampa paata’an.7Te’a wawean wia nikoo empung walina witu en sinaru-Ku. 8Te’a sumiwo i wee nikoo si bubuneka mange’an en sapa tu’u si waki langit waki atas, ka’apa si wia em bumi wia em bawa’, ka’apa si witu eng gorem en dano wia em bawa’ em bumi.9Te’a maongkot masempe wia nisia, ka’apa meraghes wia nisia, karengan Niaku, TUHAN Empungmu, nyi’a mouw si Empung tetayuren, si masuli’la eng kaselokan ni ama’ wia se oki-oki’na wo wia se see’na katelu wo kaepat waki se tou-tou mari’iris Niaku, 10ta’an Niaku ku minapa’atola e nupus o lale’ wia se mangariwu-riwu tou, nyi’a i ti’i nisea se moupusla Niaku wo se timiboiy witu em perenta-perenta-Ku.11Te’a matotor e ngaran ni TUHAN, Empungmu, ampit e waya’an i te, karengan si TUHAN si laa lumoo’ selok sitou matotor e ngaran-Na ampit e waya’an i te.12Mena-ena’ mouw ghenangen wo kudusenola e nendo Sabat, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo. 13Enem nga endo eng keurena koo laa ma’ayang wo tumuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu, 14 14ta’an e nendo kapitu nyi’a mouw e nendo Sabat ni TUHAN, Empungmu; takar te’a metetuanala e nesa pepa’ayangen, nikoo ka’apa oki’mu tuama, ka’apa oki’mu wewene, ka’apa hambamu tuama, ka’apa hambamu wewene, ka’apa sapimu, ka’apa keledaimu, ka’apa tekapennu wisa i te tu’u, ka’apa sitou wo’oseiy si waki tampa paena’annu, rio se hambamu tuama wo se hambamu wewene se mena’ tanu nikoo kangkasi.15Karengan e lewo’ sa reiy’ mouw ghenangennu, kaa nikoo tu’u eng ketareanna koo ata waki tana’ Mesir wo nikoo koo niali ni TUHAN, Empungmu, rumo’umi maname ampit e lawas ente’ wo e lalupa neiy i kaayat; ni’itu mouw eng karenganna si TUHAN, Empungmu, si minerentala nikoo mangko’la e nendo Sabat.1616 Sighi’enola si ama’mu wo si ina’mu, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, rio mapawee-wee numurmu wo le’os eng ka’ada’annu waki tana’ neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.17Te’a mawunu’. 18Te’a masiwo en sa’amek. 19Te’a marongkit. 20Te’a matotorla en sairi towo en tanume si kasuatmu.21Te’a mepa’arla si ka’awu ni kasuatmu, wo te’a maarapla em balena, ka’apa numana, ka’apa si hambana tuama, ka’apa hambana wewene, ka’apa sapina, ka’apa keledaina, ka’apa sapa i te tu’u eng kapunya’an ni kasuatmu.22E nuwu’ ni’itu mouw neiy i totorla ni TUHAN wia se minapekasa jama’ahmu ampit en totor menaleinteng waki kuntung, waki keuneran e napi, linaak wo eng kareiydeman, wo e reiy’ niawesan-Nala sapa-sapa kasi. Neiy i patik-Na em baya nyi’a witu e rua loh watu, laa o i wee-Nala wia niaku.”

Tou Israel se meide’ mesesarula eng ke’e eiy ni TUHAN

23“Eng katoroan nikouw nu liminga en totor i ti’i waki keuneran eng kareiydeman kasa reiydem, kasuatan eng kuntung i ti’i melayas, takar nikouw, nyi’a i yi’i em baya ne kapala sukumu wo em baya ne tu’a-tu’amu, se rimetenla niaku, 24wo lumila’: Eng kaulitna si TUHAN, Empung ta, si minapa’ato mola wia nikita eng kewangko’an wo eng kasela’an-Na, wo en totor-Na e lininga ta momi waki keuneran e napi. Wia nendo i yi’i e linoo’ meiy mola, kaa si Empung si simusuiy ampit sitou wo sitou i ti’i si minena-ena’ matou-tou.25Ta’an en teakan, ka’a keiy lewo’ sa reiy’ mate? Karengan e napi kasela i yi’i e laa rumengisla nikeiy. Sakawisa keiy lebepe’ ure kasi luminga en totor ni TUHAN, Empung ta, nikeiy keiy laa mate. 26Karengan makhluk wisa ku’a re’en si liminga momi en totor waki si Empung matou-tou si simusuiyi waki keuneran e napi, tanu nikeiy wo minena-ena’ matou-tou? 27Tumawi mouw koo wo linganola e reiy’ sa mina’asa neiy i nuwu’la ni TUHAN, Empung ta, wo nikoo mouw si limila’la wia nikeiy e reiy’ sa mina’asa neiy i nuwu’la ni TUHAN, Empung ta, wia nikoo, takar nikeiy keiy laa luminga wo tumuanala nyi’a.28Katoroan si TUHAN nu liminga e lelila’annu i ti’i, kasuatan koo limila’la nyi’a wia niaku, takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Lininga-Ku mola e lelila’an ne bangsa i yi’i neiy i lila’ neala wia nikoo. E reiy’ sa mina’asa neiy i lila’ neala i ti’i e le’os. 29Satorona nate nea e minena-ena’ tuana, nyi’a i yi’i meide’la Niaku wo tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku, rio le’os eng ka’ada’an nea wo se oki-oki’ nea i wee eng keure-urena! 30Mea mouw, i lila’ mola wia nisea: Marengouw waki dasingmu.31Ta’an nikoo, rumedeiy mouw wia nyi’i mewali-wali ampit Niaku, takar Niaku ku laa melelila’la wia nikoo em pakasa’an perenta, nyi’a i yi’i eng katatapan wo natoran, e lewo’ sa reiy’ i turu’mula wia nisea, rio sea tumuanala nyi’a waki wanua neiy-Ku i weela wia nisea kaa laa mamuali kapunya’an.32Takar tuananola em baya nyi’a i ti’i ampit e lale’, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo. Te’a mouw mesese’epang lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii. 33Em pakasa’an lalan, neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, e lewo’ sa reiy’ mouw kelangen niouwla, rio kouw tumou, wo le’os eng ka’ada’annu ma’an mapawee-wee e numurmu waki wanua e laa ruberan niouwla.”

Chapter 6

Nupus wia si Empung nyi’a mouw em perenta kasa i paketa-ketare

1“Nyi’i mouw em perenta, nyi’a i yi’i eng katatapan wo natoran, e neiyku i turu’la wia nikoo witu em perenta ni TUHAN, Empungmu, kaa laa tuananla waki wanua, wisa i te laa’annu kaa laa rumuberla nyi’a, 2rio esa nga umur em patou-touannu nikoo wo se oki’ puyunnu meide’la si TUHAN, Empungmu, wo tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa katatapan wo em perenta-Na e neiyku i pa’ayola wia nikoo wo rio mapawee-wee numurmu.3Takar linganouw, heiy tou Israel! Tuananola ni’itu ampit e lale’, rio le’os eng ka’ada’annu, wo rio kouw mamuali kasa laker, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu, wia nikoo waki esa wanua e masewe-sewel en susu wo rina’na.4Linganouw, heiy tou Israel: TUHAN i ti’i si Empung ta, TUHAN i ti’i si esa! 5Koupusola si TUHAN, Empungmu, ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu wo ampit em pakasa’an eng kaente’annu.6Sapa e neiyku i perentala wia nikoo wia nendo i yi’i e lewo’ sa reiy’ mouw weeannula ghenang, 7e lewo’ sa reiy’ mouw i turu’mula nyi’a penou-noupen wia se oki-oki’mu wo sumusuiyla nyi’a sakawisa koo rimuber witu em balemu, sakawisa koo kasuatan witu em pakela-kelangan, sakawisa koo ghimoleiy wo sakawisa koo timo’or.8E lewo’ sa reiy’ mouw kangkasi koo ma’akesla nyi’a tanume eng kowa’ witu lawasmu wo e lewo’ sa reiy’ mouw i tu mamuali pasine’uan witu en tuintungmu, 9wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo matikla nyi’a witu en tobol pepalen em balemu wo witu em pepalen leloangannu.10Takar sakawisa TUHAN, Empungmu, si minali mola nikoo ghumorem mea waki wanua neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, nyi’a i yi’i si Abraham, Ishak wo si Yakub, kaa laa meweweela nyi’a wia nikoo – eng kota-kota kasela wo le’os, e reiy’ neiy i redeiymula; 11em bale-wale, wuta pinumpunan e minegheghioan barang le’os, e reiy’ neiy i pumpunnu; em parigi-parigi e reiy’ kiniarmu; e numa-uma anggor wo e numa-uma zaitun, e reiy’ tinanemannula – wo sakawisa koo kimaanola wo minawesu, 12takar maato-ato mouw, rio te’a koo lumiurla si TUHAN, si minali momi nikouw rimo’umi waki tana’ Mesir, waki wale paata’an.13Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mouw meide’la si TUHAN, Empungmu; wia Nisia e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumaghes wo karengan e ngaran-Na e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumiwa’. 14Te’a mouw kouw mekeki’itla si empung walina, waki elet ni empung ne bangsa-bangsa esa nga kaledongmu, 15karengan si TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si Empung tetayuren witu eng keunerannu, rio te’a tumo’or eng kaupi’an ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, i ka’ayo Sia rume’imi nikoo wia en saruan em bumi.16Te’a mouw kouw mewewa’awa’la si TUHAN, Empungmu, tanu nikouw nu mina’awa’mi Nisia waki Masa. 17E lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumiboiy witu em perenta, nge’enge’ wo eng katatapan ni TUHAN, Empungmu, e neiy i perenta-Nala wia nikoo;18e lewo’ sa reiy’ mouw koo matuanala sapa e nulit wo le’os witu em beren ni TUHAN, rio le’os eng ka’ada’annu wo koo ghumoreme wo rumuberla em banua le’os, neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, 19ampit mure’mi em baya ne kesarumu waki sinarumu, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN.20Sakawisa witu eng kamurian e nendo sioki’mu mueiy wia nikoo: Sapa ku’a re’en e nge’enge’, katatapan wo natoran i ti’i neiy i perentala ni TUHAN, Empung ta, wia nikoo? 21takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mingkot sioki’mu i ti’i: Nikita eng ketareanna nyi’a mouw kita ata ni Firaun waki Mesir, ta’an si TUHAN si minali nikita rimo’umi waki Mesir ampit e lawas ente’. 22TUHAN si simiwo eng kowa’-kowa’ wo e maka’erangen-maka’erangen, e wangko wo e minakacilakanla, witu Mesir, wia si Firaun wo esa nga pumpun em balena, witu en sinaru em beren ta; 23ta’an nikita ta niali-Na rimo’umi maname, rio kita toro alin-Na ghumorem kaa laa meweweela wia nikita em banua neiy mouw i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyang ta.24TUHAN, Empung ta, minerentala wia nikita kaa laa tumuanala e reiy’ sa mina’asa eng katatapan i ti’i wo kaa laa meide’la si TUHAN, Empung ta, rio reiy’ maena-ena’ le’os eng ka’ada’an ta wo rio Sia mayala nikita tumou, tanu en teakan i yi’i. 25Wo nikita ta laa mamuali ulit, sakawisa kita matuanala em pakasa’an em perenta i ti’i ampit e lale’ witu en sinaru ni TUHAN, Empung ta, tanu neiy i perenta-Nala wia nikita.”

Chapter 7

E winta’ wia se maena’ en tana’ Kana’an

1“Sakawisa si TUHAN, Empungmu, mali mola nikoo mea waki ghorem em banua, mea wisa koo ghumorem kaa laa mereruberla nyi’a, wo Nisia si simere’ momi se kelaker bangsa waki saruannu, nyi’a i yi’i se tou Het, tou Girgasi, tou Amori, tou Kana’an, tou Feris, tou Hewi wo se tou Yebus, se pitu bangsa, se lebe laker wo lebe ente’ ta’an nikoo2wo si TUHAN, Empungmu, si simarakanola nisea wia nikoo, i ka’ayo koo minewe nisea minekala, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw rumego nisea ma’apu. Te’a mouw koo mesesiwola teta’aran ampit nisea wo te’a mouw koo mo’upusla nisea. 3Te’a mouw kangkasi koo mekekawengan ampit nisea: sioki’mu wewene te’a mouw i peweweemula wia sioki’ nea tuama, ka’apa tu’u sioki’ nea wewene te’a pa’edonnu i wee sioki’mu tuama;4karengan nisea se laa sumiwo sioki’mu tuama sume’epangi wia-Niaku, i ka’ayo sea rumaghes wia si empung walina. Takar eng kaupi’an ni TUHAN e laa tumo’or witu nikouw wo Nisia si laa rume’imi nikoo ampit e makarengan. 5Ta’an en teinti’i mouw kouw tumuanala wia nisea: e mezbah-mezbah nea e lewo’ sa reiy’ mouw i ronga’ miouwla, en tugu-tugu paepungen nea e rimu’umuken niouwla, em pa’asek-pa’asek paepungen nea eng kemun niouwla wo se bubuneka-bubuneka nea se tunun niouw ma’apu.66 Karengan nikoo mouw si umat kudus i wee si TUHAN, Empungmu; nikoo mouw si pineleng ni TUHAN, Empungmu, waki se reiy’ sa mina’asa bangsa wia natas saruan em bumi kaa laa mamuali umat kakoupusan-Na.7E reiy’ karengan lebe laker eng kelakermu waki se bangsa wisa tu’u kangkasi, takar e nate ni TUHAN eng kina’aruiyannu wo meleng nikouw – e reiy’ ku’a re’en nikouw i yi’i si kasa rintek waki se reiy’ sa mina’asa bangsa? – 8ta’an eng karengan si TUHAN si minoupusla nikouw wo timiboiy en tiwa’-Na e neiy mouw i ta’ar-Nala wia se nene moyangmu, takar si TUHAN si minali momi nikouw rimo’umi ampit e lawas ente’ wo timubuus nikoo waki wale paata’an, waki lawas ni Firaun, raja Mesir.9Karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw koo mamete’ula, kaa si TUHAN, Empungmu,Nisia mouw si Empung, si Empung lale’, si timiboiy en teta’aran wo e nupus lale’-Na witu sitou si moupusla wia-Nisia wo timiboiy witu em perenta-Na, i ka’ayo wia se mangariwu-riwu see’, 10ta’an witu en tou ne susur tou waki nisea se mari’iris Nisia, Sia si tumuanala en sesuli’ ampit e munengla sitou i ti’i. Sia si reiy’ lumodok wia sitou mari’iris Nisia. Sia si makarengan tumuanala en sesuli’ wia sitou i ti’i. 11Ni’itu mouw tumiboiy mouw witu em perenta, nyi’a i yi’i eng katatapan wo natoran e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i kaa laa tuananla.”

Ta’ar berkat

12“Wo e laa mamuali, karengan nikouw kouw limingala e natoran-natoran i ti’i ma’an timuanala nyi’a ampit e lale’, takar witu nikoo si TUHAN, Empungmu, si laa tumiboiy en teta’aran wo nupus lale’-Na neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu. 13Nisia si laa moupusla nikoo, merkatla nikoo wo sumiwo nikoo melaker; Nisia si laa merkatla em bu’ana eng gandongannu wo em bua’na em bumimu, gandum wo nanggor ma’an e lanamu, se oki’ ne sapi-sapimu wo se oki’ ne membe’ dombamu, waki tana’ neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu kaa laa meweweela nyi’a wia nikoo.14Nikoo koo laa berkaten lebe ta’an se reiy’ sa mina’asa bangsa: reiy’ laa wawean tuama ka’apa wewene si pesel witu neletmu, ka’apa tu’u witu nelet ne tekapennu. 15TUHAN si laa ma’akati e reiy’ sa mina’asa rumara waki nikoo, wo reiy’la esa waki rumara menganup mekeide’en eng kasine’uannu waki Mesir i ti’i e laa i toro-Nala wia nikoo, ta’an Nisia si laa mapa eiyla nyi’a wia em baya ne tou se mari’iris nikoo.16Nikoo koo lewo’ sa reiy’ rume’imi se reiy’ sa mina’asa bangsa se neiy i sarakan ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo; te’a mouw koo mapedam moupus wia nisea wo te’a mouw meraghes wia si empung nea, karengan eng kapualitan i ti’i e laa mamuali we’etes i wee nikoo.17Sa wona’na koo lumila’ witu natemu: Bangsa-bangsa i yi’i se lebe laker ta’an niaku, kumura mouw ku’a re’en aku toro sumere’la nisea? 18Takar te’a mouw koo meide’ wia nisea; ghenangenouw reiy’ siena’na sapa en tinuanala ni TUHAN, Empungmu, wia si Firaun wo e minapekasa Mesir, 19nyi’a i yi’i em ba’awa’an-wa’awa’an sela, e linoo’omu ampit em berennu nuesa, eng kowa’-kowa’ wo e maka’erangen-maka’erangen, e lawas ente’ wo e lalupa neiy i kaayat, em pinake ni TUHAN, Empungmu, kaa laa mali nikoo rumo’umi. Tuanakan kangkasi e laa tuananla ni TUHAN, Empungmu, wia se reiy’ sa mina’asa bangsa se i keide’mula.20Awes kangkasi si TUHAN, Empungmu, si laa mayame eng kekibalen rumego nisea, i ka’ayo ma’apu mapuneng se tou-tou timele’upe’ wo se kimirongla en tou witu nikoo. 21Te’a mouw tumenggo’ogho karengan nisea, karengan si TUHAN, Empungmu, si witu eng keunerannu, Empung si wangko’ wo hebat. 22TUHAN, Empungmu, si laa sumere’mi se bangsa-bangsa i yi’i waki sinarumu mengoki-ngoki’; nikoo koo reiy’ toro munengla nisea ampit e makarengan, rio te’a se tekapen en talun se mamuali taleus laker lumantouwla nikoo.23Tuana mouw si TUHAN, Empungmu, laa sumarakan nisea wia nikoo wo laa sumerokla nisea em baya nea, i ka’ayo sea mapuneng. 24Raja-raja nea se laa i sarakan-Na mea witu lawasmu, i ka’ayo koo rume’imi ngaran nea waki solong e langit; reiy’ laa wawean si toro tumaang mesesarula nikoo, i ka’ayo koo rume’ila nisea.25Bubuneka-bubuneka ni empung nea se lewo’ sa reiy’ mouw tunun niouw ma’apu; perak wo mas em bia nisea te’a mouw koo mepa’arla wo te’a mouw koo ma’edo i wee en toumu nuesa, rio te’a koo kawe’etesan karengan e nyi’a, karengan eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw eng kari’irisan i wee si TUHAN, Empungmu. 26Wo t

Chapter 8

Meesyukur wia si Empung karengan eng kale’osan-Na

1“Pakasa’an em perenta, neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, e lewo’ sa reiy’ mouw tuanan niouwla ampit e lale’, rio kouw tumou wo maawes eng kelaker wo kouw ghumoreme ma’an rumuberla em banua neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu. 2Ghenangenouw wia minapekasa em pakela-kelangan en tinuanamula witu eng kepa’aran ni TUHAN, Empungmu, waki patar kaerisan eng keurean epat nga pulu’ nge te’un i yi’i ampit e maksut mekekumengla natemu wo mewe-wa’awa’la nikoo kaa laa mememete’ula sapa em bitu eng gorem natemu, nyi’a i yi’i, sapa ku’a re’en nikoo koo timiboiy witu em perenta-Na ka’apa reiy’.3Ni’itu mouw Nisia si kimumengla natemu, minayala nikoo maarem wo minee nikoo kumaan e manna, reiy’ kasine’uannu wo kangkasi e reiy’ sinine’u ne nene moyangmu, kaa laa mesesiwo nikoo mangarti, kaa sitou matou-tou e reiy’ waki roti i te, ta’an sitou matou-tou waki e reiy’ sa mina’asa neiy i totorla ni TUHAN.4Labungmu e reiy’ mouw minawuruk witu nouwakmu wo ne’amu e reiy’ mouw kimesa eng keurean epat nga pulu’ nge te’un i yi’i. 5Takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mawena’as, kaa si TUHAN, Empungmu, si timuru’la nikoo tanu siesa nga touan timuru’la sioki’na. 6Karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumiboiy witu em perenta ni TUHAN, Empungmu, ampit tumou kumi’it e lalan neiy i tudu’-Nala wo ampit e meide’la Nisia.7Karengan si TUHAN, Empungmu, si mali nikoo ghumorem mea waki ghorem em banua e le’os, e nesa wanua ampit en so’oso’an, kebu’an wo lour, e marou’mi waki kewong-kewong wo eng kuntung-kuntung; 8e nesa wanua ampit eng gandum wo en jelaina, ampit e nakana nanggor, nakana ara wo nakana en delimana; e nesa wanua ampit e nakana en zaitun wo e rina’na;9e nesa wanua, waki wisa koo laa kumaan roti ampit e reiy’ mepadung maru’ut, waki wisa koo reiy’ laa reiy’sikina’awesan sapa tu’u; e nesa wanua, em batuna en tima’apung wesi wo waki kuntungna e laa kiarennu en tambaga. 10Wo nikoo koo laa kumaan wo laa mawesu, takar nikoo koo laa lumo’or si TUHAN, Empungmu, karengan em banua e le’os e neiy i wee-Nala wia nikoo i ti’i.11Maato-ato mouw, rio te’a koo lumiurla si TUHAN, Empungmu, ampit e reiy’ timiboiy witu em perenta, natoran wo eng katatapan-Na, e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i; 12wo rio, sakawisa koo kimaanouw wo wesu, rumedeiyla em bale-wale e le’os ma’an mena’la witu nyi’a,13wo sakawisa se sapi-sapimu wo se membe’ dombamu maawes eng kelaker wo e mas ma’an em perakmu maawes eng kelaker, wo e reiy’ sa mina’asa em bia nikoo maawes eng kelaker, 14te’a koo rakek ate, i ka’ayo koo lumiurla si TUHAN, Empungmu, si minali nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir, wo waki wale paata’an,15wo si mina’aka-aka nikoo timoromi em padtar kaerisan e wangko’ wo eng hebat i ti’i, ampit se leloiy’-leloiy’ lela’ ma’an se kalajengkingna wo en tana’na rese, e reiy’la sirano. Nisia si simiwo en dano rimo’umi i wee nikoo waki kuntung watu kete, 16wo waki patar kaerisan si minee nikoo kumaan manna, e reiy’ kasine’uan ne nene moyangmu, rio i kumeng-Nala natemu, wo i wa’awa’-Nala nikoo, kaa laa i te mesesiwo le’os wia nikoo eng kesampetanna. 17Takar te’a mouw i lila’mula witu natemu: Eng kakuwasa’angku wo eng kaente’an e lawasku mouw en simiwo niaku minaka’ato eng kakaya’an i yi’i.18Ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw koo ghumenang wia si TUHAN, Empungmu, karengan Nisia mouw si mineela wia nikoo eng kaente’an kaa laa maka’ato kakaya’an, ampit e maksut metete’etepla en teta’aran neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, tanu en teakan i yi’i. 19Ta’an sa koo kasa mouw limiur si TUHAN, Empungmu wo kumi’itla si empung walina, rumaghes wia nisia wo mongkot sumempe wia nisia, niaku ku ngume’enge’la wia nikoo nendo i yi’i, kaa nikouw tantu mouw mapuneng; 20tanu se bangsa-bangsa, se pinunengla ni TUHAN witu en sinarumu, nikouw tu’u kouw laa mapuneng, karengan nikouw kouw so’o melelingala en totor ni TUHAN, Empungmu.”

Chapter 9

Tou Israel se ngine’enge’ala rio te’a mesawa’la en sesawangna

1“Linganouw, heiy tou Israel! Nikoo koo laa lumewetla en teberan Yordan wia nendo i yi’i kaa laa megheghoreme ma’an mereruberla en daerah ne bangsa-bangsa se lebe sela wo lebe ente’ ta’an nikoo, nyi’a i ti’i eng kota-kota sela e reren-rerenna mina’ayo waki langit – 2se esa bangsa sela wo rakek, tou Enak, se kasine’uannu, wo en tanume nyi’a e liningamu se tou meila’: Seiy ku’a re’en si toro tumaang mesesarula se tou Enak?3Takar kete’uanola wia nendo i yi’i, kaa si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si makelang witu reriormu asar e napi makarengisen; Nisia si laa rume’ila nisea wo Nisia si laa tumu’utukla nisea witu en sinarumu. Tuana mouw koo laa sumere’ wo munengla nisea ampit e makarengan, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN wia nikoo.4Te’a mouw koo lumila’ witu natemu, sakawisa si TUHAN, Empungmu, minure’ momi nisea waki sinarumu: Karengan en sesawang-sesawangku mouw si TUHAN minali niaku ghumorem rumuberi em banua i yi’i; eng kaulitna karengan e reiy’ malinga-linga ne bangsa-bangsa i ti’i mouw si TUHAN simere’mi nisea waki sinarumu.5E reiy’ karengan en sesawang-sesawangmu ka’apa karengan eng kaulitan natemu o koo ghumorem rumuberla em banua nea, ta’an eng karengan e reiy’ malinga-linga ne bangsa i ti’i mouw, si TUHAN, Empungmu, simere’mi nisea waki sinarumu, wo rio si TUHAN makatorola en ta’ar neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu,nyi’a i yi’i, si Abraham, Ishak wo si Yakub.6Ni’itu mouw kete’uanola, kaa reiy’ karengan en sesawang-sesawangmu si TUHAN, Empungmu, mineela wia nikoo em banua le’os i ti’i kaa laa ruberala. Eng kaulitna nikoo koo bangsa kete kokong!”

Na’asaren en tanume eng kareiy’lale’an waki Horeb

7“Ghenangenouw, te’a mouw liuren, kaa nikoo koo simiwo mouw si TUHAN, Empungmu, minoupi’ waki patar kaerisan. Rengan koo rimo’umi waki tana’ Mesir i ka’ayo kouw i ka’ayomi wia en tampa i yi’i, nikouw kouw masu’usuk si TUHAN. 8Waki Horeb kouw simiwo mouw si TUHAN minoupi’, awes tare TUHAN si tuana eng kasa moupi’ wia nikoo, i ka’ayo Sia minerere’ila nikouw.9Nu reiy’ mouw niaku nu simosorla kaa laa mesesungkulela e loh-loh watu, e loh-loh teta’aran em bina’akes ni TUHAN ampit ni kouw, takar niaku ku minena’ epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena waki kuntung i ti’i; e roti kureiy’ kimaan wo en dano kureiy’ kimoo’. 10TUHAN si mineela wia niaku e rua loh watu, neiy i patiki en tetudu’ ni Empung, witu e wisa wawean e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN wia nikoo waki kuntung i ti’i waki keuneran e napi, witu nendo pinaeruran.11Ni’itu nu limangkoiy mouw epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi i ti’i, takar si TUHAN si mineela wia niaku e rua loh watu, e loh-loh teta’aran i ti’i. 12Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Tumo’orouw, merosome ampit e makarengan wia nyi’i, karengan se bangsamu, se nialimu rimo’umi waki Mesir, se matuana em bu’ul; nisea se makarengan sime’epangi waki lalan neiy-Ku i perentala wia nisea; nisea se simiwo mouw bubuneka tinoa’.13O kasi si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: Linoo’o-Ku mouw se bangsa i yi’i wo eng kaulitna nyi’a mouw se bangsa kete kokong. 14I waya mola Niaku, takar Niaku ku laa munengi nisea wo rume’imi e ngaran nea waki solong e langit; ta’an waki nikoo e laa-Ku siwon se esa bangsa se lebe makakuwasa wo lebe laker ta’an se bangsa i yi’i.15Nu reiy’ mouw i tu lumenge mouw aku, laa o merosi waki kuntung eng kasuatan melayas i ti’i ampit e rua loh teta’aran witu rua lawasku. 16Laa o werenangkula, kaa eng kaulitna nikouw kouw simiwo mouw en dosa wia si TUHAN, Empungmu: nikouw kouw simiwo mola esa oki ni sapi tinoa’, nikouw kouw minakarenganola sime’epangi waki lalan neiy i perentala ni TUHAN wia nikoo.17Takar tiboiyangku mouw ente-ente’ e rua loh i ti’i, i lawakumi waki rua lawasku, pete’engkula witu en sinaru em berennu. 18Nu reiy’ mouw i tu niaku ku minongkot witu en sinaru ni TUHAN, epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena, tanu eng kasa ketare-tare – roti kureiy’ kimaan wo en dano kureiy’ kimoo’ – karengan e reiy’ sa mina’asa en dosa siniwo miouw mola, nyi’a i yi’i kouw timuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN i ka’ayo kouw limentuti e rara nate-Na.19Karengan niaku ku kori’’ karengan eng kaupi’an wo eng kepasu’an e nupi’ neiy i torola ni TUHAN wia nikoo, i ka’ayo sia pa’ar mepepunengla nikouw. Ta’an mekasa i yi’i tu’u si TUHAN si limingala niaku. 20O kangkasi wia si Harun TUHAN si tuana eng kasa moupi, i ka’ayo Sia pa’ar mepepunengla nisia; takar witu nedo ni’itu niaku ku simombayang i wee si Harun kangkasi.21Ta’an em bua’na em pasiwo-siwonnu e makadosa, nyi’a i yi’i sioki’ ni sapi i ti’i, si niedoku, tinunuku, kinemuku wo ginilingku makale’os i ka’ayo minarinte’na, minamuali awu, o laa e nawuna neiy i terekku mea witu eng gorem en teberan maso’oso’ matumpami waki kuntung.22O kangkasi waki Tabera, waki Masa wo waki Kibrot-Taawa, kouw reiy’ maena-ena’ masiwo si TUHAN moupi’ 23Wo eng katoroan si TUHAN nu rimeo nikouw rumo’umi waki Kadesh-Barnea ampit minee nuwu’: Lumaa mouw wo ruberanola em banua neiy-Ku i weela wia nikoo i ti’i, takar kouw mero en titah ni TUHAN, Empungmu; nikouw kouw reiy’ ma’eman wia-Nisia wo reiy’ malingala en totor-Na. 24Awes tare kouw simu’usuk si TUHAN, rengan niaku nu simine’u nikouw.25Takar niaku ku maongkot witu en sinaru ni TUHAN – epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena ku maongkot –, karengan si TUHAN si minee mola nuwu’ laa mepepunengla nikouw, 26wo niaku ku simombayang wia si TUHAN, em pokeiyku: Oh, EMPUNG Tuhan, te’a mouw pepepunengen se umat kapunya’an-Nu nuesa, se tinubuus-Mu ampit eng kewangko’an-Nu, wo se niali-Mu rimo’umi waki Mesir ampit e lawas ente’.27Ghenangenouw wia se hamba-hambamu, wia si Abraham, Ishak wo si Yakub; te’a mouw peweweeala ghenang eng kaketean ne bangsa i yi’i ka’apa tu’u e reiy’ malinga-lingana wo en dosana, 28rio em banua, waki wisa Koo minali nikeiy rimo’umi, te’a meila’: Karengan si TUHAN si reiy’ mete’u mali nisea ghumorem mea waki wanua neiy i ta’ar-Nala wia nisea, wo eng karengan en kari’irisan-Na wia nisea, takar Sia mali nisea rumo’umi kaa laa mewewunu’ nisea waki patar kaesrisan. 29E reiy’ ku’a re’en nisea i ti’i se umat kapunya’an-Nu nuesa, se niali-Mu rimo’umi ampit eng kaente’an-Nu wangko’ wo ampit e lalupa-Mu neiy i kaayat?”

Chapter 10

Na’asaren en tanume e loh watu weru

1“Witu nedo ni’itu o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Pa’atenouw e rua loh watu mange’an ampit eng kasa ketare-tare, sumosoromi wia-Niaku wia natas eng kuntung wo sumiwo mouw e nesa tabut kayu; 2takar Niaku ku laa matikla witu e loh i ti’i e nuwu’-nuwu’ em bitu loh eng ketare-tare em pinete’mumola i ti’i, kamurian i reta’mola e rua loh witu eng gorem en tabut i ti’i.3Takar ku sumiwo e nesa tabut kayu penaga wo ma’at e rua loh watu mange’an ampit eng ketare-tare; kamurian o ku sumosor eng kuntung ampit e rua loh i ti’i witu lawasku. 4Wo witu e loh i ti’i Nisia si minatikla, masuat ampit em patikan ketare-tare, E Mapulu’ Nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN wia nikoo waki atas eng kuntung waki keuneran e napi witu nendo nikouw nu minerur; nu reiy’ mouw i tu TUHAN si mineela nyi’a wia niaku. Laa o ku merosi sumoup waki atas eng kuntung, wo niaku ku rimeta’la e loh-loh i ti’i witu eng gorem en tabut siniwokula; wo witu mouw en tampana, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia niaku.5Laa o ku merosi sumoup waki atas eng kuntung, wo niaku ku rimeta’la e loh-loh i ti’i witu eng gorem en tabut siniwokula; wo witu mouw en tampana, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia niaku.6Takar se tou Israel se rimo’umi waki Beerot Bene-Yaakan mea waki Mosera; manamome si Harun minate wo neiy i le’osla; o laa si Eleasar, oki’na, si minamuali imam simawelela nisia. 7Maname sea mae waki Gudgod, wo waki Gudgod mea waki Yotbata, e nesa daerah kelaker en teberanna.8Witu nedo ni’itu TUHAN si timudu’ se suku Lewi kaa laa mater en tabut teta’aran ni TUHAN, kaa laa lumukar masempungla si TUHAN wo kaa laa mewewee berkat karengan e ngaran-Na, i ka’ayomi en teakan. 9Karengan e ni’itu se suku Lewi se reiy’ makapunyala weteng kapunya’an pusaka mewali-wali ampit se patuari-patuarina; TUHANouw si kapunya’an pusakana, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN, Empungmu, wia nisia.10Takar niaku i yi’i ku rimedeiy wia natas eng kuntung tanu eng kasa ketare-tare, epat nga pulu’ nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena, wo mekasa i yi’i tu’u TUHAN si limingala niaku: TUHAN si so’o mepepunengla nikoo. 11Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Tumiro’ mouw, mea mouw kumelang waki rerior ne bangsa i ti’i, rio sea ghumoremla wo rumuberla em banua neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia se nene moyang nea kaa laa meweweela nyi’a wia nisea.”

Tou Israel se ngine’nge’ala rio lale’ wo meesyukur

12“Takar en teakan, heiy tou Israel, sapa ku’a re’en em pekekiweeni ni TUHAN, Empungmu, waki nikoo, e reiy’ siwalina witu meide’la si TUHAN, Empungmu, tumou kumi’it e reiy’ sa mina’asa lalan neiy i tudu’-Nala, moupusla Nisia, rumaghes wia si TUHAN, Empungmu, ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu, 13tumiboiy witu em perenta wo eng katatapan ni TUHAN e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, rio le’os eng ka’ada’annu.14Eng kaulitna TUHAN, Empungmu mouw si makapunya langit, awes tare e langit minatasla e reiy’ sa mina’asa langit, wo em bumi ampit e reiy’ sa mina’asa em pumpunena; 15ta’an i te karengan se nene moyangmu mouw e nate ni TUHAN eng kina’aruiyan i ka’ayo Sia minoupusla nisea, wo se see’ nea mouw, nyi’a i yi’i nikouw, si pineleng-Nami waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, tanu en teakan i yi’i.16Karengan e ni’itu sunatenouw natemu wo te’a mouw kasi kouw kete kokong. 17Karengan si TUHAN, Empungmu si Empung ne reiy’ sa mina’asa empung wo si Tuhan ne reiy’ sa mina’asa Tuhan, si Empung wangko’, ente’ wo hebat, si reiy’ maloo’ si seiy ka’apa tu’u sumungkul em bewoko’;18si merapit eng hak ne oki’ ula wo ne balu wo mapa’atola nupus-Na wia sitou wo’oseiy ampit mineela wia nisia kekaanen wo labung. 19Karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mapa’atola e nupusmu wia sitou wo’oseiy, karengan nikouw tu’u eng ketareanna nyi’a mouw sitou wo’oseiy waki tana’ Mesir.20Nikoo koo lewo’ sa reiy’ meide’la si TUHAN, Empungmu, wia-Nisia e lewo’ sa reiy’mouw koo rumaghes wo kumaput, wo karengan e ngaran-Na e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumiwa’. 21Nisia mouw si poong e lelo’or-lelo’ormu wo Nisia mouw si Empungmu, si timuana mola witu neletmu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko’ wo eng hebat, e linoo’omu mouw ampit em berennu nuesa.22Ampit se pitu nga pulu’ nene moyangmu minea waki Mesir, ta’an en teakan i yi’i si TUHAN, Empungmu, si simiwo mola nikoo kelaker tanu se sumesena’-sumesena’ waki langit.”

Chapter 11

Kasela’an ni TUHAN

1“E lewo’ sa reiy’ mouw koo moupusla si TUHAN, Empungmu, wo matuanala ampit e lale’ eng kalewo’sareiy’annu witu Nisia ampit e reiy’ maena-ena’ tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa eng katatapan-Na, natoran-Na wo em perenta-Na.2Kouw mete’u en teakan – ku limila’la e reiy’ wia se oki-oki’mu, se reiy’ makasine’u wo reiy’ limoo’ e wetuan ni TUHAN, Empungmu – eng kasela’an-Na, e lawas-Na keter wo e lalupa-Na neiy i kaayat, 3eng kowa’-kowa’ wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon en tinuana-Nala waki Mesir wia si Firaun, raja Mesir, wo wia minapekasa em banuana;4o kangkasi sapa en tinuana-Nala wia se pasukan Mesir, ampit se kawalo-kawalona wo eng kareta-karetana, nyi’a i yi’i kumura Sia nu simiwo en dano en Tasik Teberau minurep limi’ikeri nisea, eng katoroan nisea nu mekeki’it ni kouw, i ka’ayo si TUHAN si minunengla nisea i wee eng keurena; 5wo sapa en tinuana-Nala wia nikoo waki patar kaerisan, i ka’ayo kouw neiy i ka’ayomi wia en tamapa i yi’i;6o kangkasi sapa en tinuana-Nala wia si Datan wo si Abiram, se oki-oki’ ni Eliab, oki’ ni Ruben, nyi’a i yi’i katoroan en tana’ ngimangala en sumana wo lume’ouw nisea ampit se esa nga pumpun em balena, en dasing-dasing wo e reiy’ sa mina’asa se maki’itla nisea waki keuneran ne minapekasa bangsa Israel. 7karengan em berennu nuesa mouw e limoo’o mouw e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon sela en tinuanala ni TUHAN.”

Kelale’an mapa’eiy em berkat, kareiy’lale’an mapa’eiy eng kutok

8“Ni’itu mouw nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu minapekasa em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, rio kouw ente’ kaa laa megheghoreme ma’an mereruberla em banua, mea wisa kouw mea rumuberla nyi’a, 9wo rio mapawee-wee numurmu witu en tana’ neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu kaa laa meweweela nyi’a wia nisea wo wia se see’ nea, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo rina’na.10Karengan em banua, wisa eng goremannu kaa laa mereruberla nyi’a, e reiy’ mouw wanua tanu en tana’ Mesir, waki wisa kouw rimo’umi, ni’itu eng kineroranouw ampit en tetanemen e lewo’ sa reiy’ weeannu rano ampit em bedu me’ulit, tanu mokan e numa raaren. 11Ta’an em banua, wisa neannu kaa laa mereruberla nyi’a, nyi’a mouw em banua minenguntu-nguntung wo minelewo-lewong, e maka’ato rano eng kelakerna naro matumpami waki langit; 12e nesa wanua em paalaren ni TUHAN, Empungmu: em beren ni TUHAN, Empungmu, e minena-ena’ mategha’mi nyi’a waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan en te’un.13Sa kouw ampit e makauli-ulit lumingala em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, i ka’ayo kouw minoupusla si TUHAN, Empungmu, wo rumaghes wia-Nisia ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu, 14takar Nisia si laa meela naro i wee en tana’mu witu norasna, naro ketareani wo naro kesampetan, i ka’ayo koo toro merurla eng gandummu, nanggormu wo e lanamu, 15wo Nisia si laa mee rukut waki patarmu i wee se tekapennu, i ka’ayo koo toro kumaan wo mawesu.16Maato-ato mouw, rio te’a e natemu kaeluran, i ka’ayo kouw sume’epang ampit rumaghes wia si empung walina wo mongkot sumempe wia nisia. 17Sa tuana, takar e laa mouw tumo’or eng kaupi’an ni TUHAN wia nikouw wo Nisia si laa menet e langit, i ka’ayo reiy’la siaro wo en tana’ e reiy’ rumo’umi wua’na, laa o kouw mere’imi ampit eng karepetna waki wanua le’os e neiy i weela ni TUHAN wia nikoo.18Ta’an nikouw kouw lewo’ sa reiy’ meela e lelila’angku i yi’i witu natemu wo witu si imukurmu; kouw lewo’ sa reiy’ ma’akesla nyi’a tanume eng kowa’ witu lawasmu wo e lewo’ sa reiy’ mouw i tu mamuali sesine’uan witu en tuintungmu. 19Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumuru’la nyi’a wia se oki-oki’mu ampit sumusuiyla nyi’a, sakawisa koo kasuatan witu em pakela-kelangan, sakawisa koo ghimoleiy wo sakawisa koo timo’or;20nikoo koo lewo’ sa reiy’ matikla nyi’a witu en tobol em pepalen em balemu wo witu e leloangannu, 21rio labot e numurmu wo numur ne oki-oki’mu waki tana’ neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu kaa laa meweweela nyi’a wia nisea, eng keurean wawean langit wia natas em bumi.22Karengan sa kouw makauli-ulit tumiboiy witu em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo kaa laa tuananla, ampit e moupusla si TUHAN, Empungmu, ampit tumou kumi’it e reiy’ sa mina’asa lalan neiy i tudu’-Nala wo ampit kumaput wia-Nisia, 23takar si TUHAN si laa sumere’mi se reiy’ sa mina’asa bangsa i yi’i waki sinarumu, i ka’ayo kouw rumuberla en daerah ne bangsa-bangsa lebe sela wo lebe ente’ ta’an nikoo.24Susur en tampa line’ekan em palarna ne’amu, nikoo mouw si laa makapunyala nyi’a: muleiymi waki patar kaerisan i ka’ayo eng kuntung Libanon, wo waki teberan i ti’i, nyi’a i yi’i en teberan Efrat, i ka’ayo en tasik esa nga weka talikuran, e laa mamuali daerahmu. 25E reiy’la si toro laa tumaang mesesarula nikouw: TUHAN, Empungmu, si laa sumiwo se minapekasa em banua neiymu i le’ek i ti’i tumenggo’ogho wo meide’ wia nikoo, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN wia nikoo.26Loo’onouw, niaku ku minepesarula wia nikoo wia nendo i yi’i em berkat wo eng kutok: 27em berkat, sakawisa kouw lumingala em perenta ni TUHAN, Empungmu, e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i; 28wo eng kutok, sa kouw reiy’ melelingala em perenta ni TUHAN, Empungmu, wo sume’epangi waki lalan neiyku i perentala wia nikoo wia nendo i yi’i, ampit kumi’itla si empung walina si reiy’ kasine’uan niouw.29Ni’itu mouw sakawisa si TUHAN, Empungmu, mali mouw nikoo mea waki wanua, eng goremannu kaa laa mereruberla nyi’a, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumotori em berkat waki atas eng kuntung Gerizim wo eng kutok waki atas eng kuntung Ebal. 30E reiy’ ku’a re’en e rua nyi’a e rimeta’ waki esa nga weka talikuran en teberan Yordan, waki muri e lalan wangko’ waki esa nga weka siendo nu tumenem, waki wanua ne tou Kana’an se maena’ waki Araba-Yordan, waki minesaruan eng Gilgal tawi e nakana-nakana en terbantin waki More?31Karengan nikouw i yi’i e reiy’ mouw ure kasi kouw laa melelewetla en teberan Yordan kaa laa meghe-ghoreme wo mereruberla em banua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo; wo sa kouw laa mouw rumuberla wo mena’la witu nyi’a, 32takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa eng katatapan natoran neiyku i welarla wia nikoo wia nendo i yi’i.”

Chapter 12

Esa tampa peraghesan

1“Nyi’i mouw eng katatapan wo natoran e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla ampit e lale’ waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu, wia nikoo kaa laa makapunyala nyi’a, eng keurean nikouw nu matou-tou wia en saruan em bumi. 2Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ rume’ila kasa uli-ulit e reiy’ sa mina’asa tampa, witu e wisa se bangsa-bangsa en daerahna e rinuberan niouw i ti’i se meraghes wia si empung nea, nyi’a i yi’i waki eng kuntung-kuntung rakek, waki kakenturan-kakenturan wo wia em bawa’ e nakana rirung.3E mezbah nea e lewo’ sa reiy’ i ronga’ miouwla, en tugu-tugu paepungen nea e rimu’umuken niouwla, em pa’asek-pa’asek paepungen nea en tunun niouw ma’apu, se bubuneka-bubuneka ni empung nea se kemun niouwla, wo ngaran nea e re’in niouwmi waki tampa i ti’i. 4Te’a kouw mesesiwo tanu ni’itu wia si TUHAN, Empungmu.5Ta’an en tampa e laa pelengeni ni TUHAN, Empungmu, waki se reiy’ sa mina’asa sukumu tanume em paena’an-Na kaa laa metete’etepla e ngaran-Na maname, en tampa ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ seron niouw wo manamome e lewo’ sa reiy’ kouw mea. 6Mana mome e lewo’ sa reiy’ kouw mali en tetule tinunu wo en tetule rineretannu, sesempe paesa nga mapulu’annu wo en sesempe wuntulmu, en tetule teta’armu wo en tetule kepa’a-pa’arannu, se oki-oki’ polon ne sapi sapimu wo se membe’ dombamu.7Manamome kouw kumaan witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, wo mepa’a-pa’ar, nikouw wo se esa nga pumpun em balemu, karengan witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutennu koo berkatela ni TUHAN, Empungmu.8Te’a kouw metetuanala sapa tu’u en tinuana tala wia nyi’i en teakan, nyi’a i yi’i siesa o siesa si sumiwo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em paloo’onnala ulit. 9Karengan i ka’ayomi en teakan kouw reiy’pe’ mina’ayo waki tampa paena’an wo waki kapunya’an pusaka neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.10Ta’an sakawisa ee sangali e linewet miouw mola en teberan Yordan wo kouw mena’ waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa mamualila kapunya’an, wo sakawisa Sia kumaruniala wia nikoo eng ka’amanan waki se reiy’ sa mina’asa kesarumu waki esa nga kaledongmu, wo kouw mena’ ampit e le’os, 11takar mea waki tampa em pineleng ni TUHAN, Empungmu, kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mali em bayana neiyku i perentala wia nikoo, nyi’a i yi’i en tetule tinunu wo en tetule rineretmu, en sesempe paesa nga mapulu’annu wo en sesempe wuntulmu wo e reiy’ sa mina’asa en tetule teta’armu eng kinapelengan, e neiy miouw i teta’arla wia si TUHAN.1212 Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mepa’a-pa’ar witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, nikouw i yi’i, se oki’mu tuama wo se oki’mu wewene, se hambamu tuama wo se hambamu wewene, wo se tou Lewi se witu eng gorem en tampamu, karengan se tou Lewi se minaka’ato weteng kapunya’an pusaka mewali-wali nikouw.13Maato-ato mouw, rio te’a kouw sumempela en tetule-tetule tinunumu waki waya’an i te tampa e linoo’omu; 14ta’an waki tampa e laa pelengen ni TUHAN waki daerah ne meta’esa’an sukumu, manamome e lewo’ sa reiy’ i sempemula en tetule tinunumu, wo manamome e lewo’ sa reiy’ tuanannula e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala wia nikoo.15Ta’an nikoo koo toro rumeret wo kumaan e le’ona eng kepa’a-pa’aran natemu, minatoroan ampit em berkat ni TUHAN, Empungmu, neiy i wee-Nala wia nikoo waki e reiy’ sa mina’asa tampamu. Tou makari’irisen ka’apa tu’u tou lenas se toro kumaan nyi’a, tanukan kangkasi e le’ona ni mondangan ka’apa e le’ona ni rusa; 16e raa’na i te te’a pekekaanen niouw, ta’an e lewo’ sa reiy’ i toa’ miouwla wia em bumi tanu en dano.17Witu eng gorem en tampamu reiy’ toro koo mekekaan en sesempe paesa nga mapulu’an waki gandummu, waki nanggormu wo e lanamu, ka’apa tu’u waki se oki-oki’ polon ne sapi sapimu wo se membe’ dombamu, ka’apa tu’u e wo’o sapa waki tetule e laa i peteteta’armula, ka’apa tu’u waki tetule eng kepa’a-pa’arannu, ka’apa tu’u en sesempe wuntulmu.18Ta’an witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumaanla nyi’a, waki tampa e laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, nikoo i yi’i, se okimu tuama wo se oki’mu wewene, se hambamu tuama wo se hambamu wewene, wo se tou Lewi se witu eng gorem en tampamu, wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo mepa’a-pa’ar witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, karengan e reiy’ sa mina’asa em pine’inakutmu. 19Maato-ato mouw, rio te’a koo mepepeparla se tou Lewi, eng keurean koo witu en tana’mu.2020 Sakawisa si TUHAN, Empungmu, minelasola en daerahmu ee sangari, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nikoo wo koo ghumenang: Niaku ku pa’ar mekekaan e le’ona, karengan nikoo koo pa’ar mekekaan le’ona, takar toro mouw koo kumaan e le’ona eng kepa’aran natemu.21Sakawisa en tampa laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, kaa laa metete’etepla e ngaran-Na maname, en taleus wa’akat waki tampamu, takar koo toro rumeretla waki se sapi sapimu wo se membe dombamu se neiy i weela ni TUHAN wia nikoo, tanu neiyku i perentala wia nikoo, wo kumaan e le’ona waki tampamu eng kepa’a-pa’aran natemu. 22Ta’an nikoo koo lewo’ sa reiy’ kumaan e le’ona tanu mekaan e le’ona ni mondangan ka’apa le’ona ni rusa; le’os sitou makari’irisen ka’apa sitou lenas si toro kumaan nyi’a.23Ta’an ghenangenouw maka le’o-le’os, rio te’a koo kumaan en daa’na, karengan en daa’ nyi’a mouw e nyawa, takar te’a mouw koo mekekaan e nyawa mewali-wali ampit e le’ona. 24Te’a mouw koo mekekaan nyi’a; nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumoa’la nyi’a waki bumi tanu en dano. 25Te’a mouw koo mekekaan nyi’a, rio le’os eng ka’ada’annu wo eng ka’ada’an ne oki-oki’mu se kamurian, sakawisa koo tumuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN.26Ta’an en sesempe kudusmu em bia nikoo wo en tetule teta’armu e lewo’ sa reiy’ mouw alinnu waki tampa laa pelengen ni TUHAN; 27nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumiwo en tetule tinunumu, le’ona wo en daa’na, witu natas e mezbah ni TUHAN, Empungmu, wo en daa’ en tetule rineretmu e lewo’ sa reiy’ mouw i toa’la witu natas e mezbah ni TUHAN, Empungmu, ta’an e le’ona en toro kaanennu.2828 Linganola maka le’o-le’os e reiy’ sa mina’asa neiyku i perentala wia nikoo, rio le’os eng ka’ada’annu wo eng ka’ada’an ne oki-oki’mu se kamurian i wee eng keure-urena, sakawisa koo tumuanala sapa e le’os wo nulit witu em beren ni TUHAN, Empungmu.”

Ngenge’enge’ witu em pasempean paepungen wo raghes e seip

29“Sakawisa si TUHAN, Empungmu, rime’i momi waki sinarumu se bangsa-bangsa en daerahna ginoremannu kaa laa mereruberla nyi’a, wo sakawisa koo rimuberola en daerahna wo mena’ witu em banuana, 30takar maato-ato mouw, rio te’a koo tena’an em be’etes wo kumi’itla nisea, nu reiy’ mouw sea nu punengeni waki sinarumu, rio te’a koo memue-mueiy en tanume si empung nea ampit lumila’: Kumura se bangsa-bangsa i yi’i meraghes wia si empung nea? Niaku tu’u ku pa’ar sumiwo en tuana.31Te’a koo mesesiwo en tanu ni’itu wia si TUHAN, Empungmu; karengan e reiy’ sa mina’asa e minamuali kawengi’isan i wee si TUHAN, sapa ni’i kari’iris-Na, ni’itu mouw em patuanan neala i wee si empung nea; awes tare se oki-oki’na tuama wo se oki-oki’na wewene se tinunu nea ampit e napi i wee si empung nea. 32E reiy’ sa mina’asa neiyku i perentala wia nikoo e lewo’ sa reiy’ mouw tuanan niouwla ampit e lale’, te’a mouw koo ma’awesla witu nyi’a ka’apa tu’u ma’edomi witu nyi’a.

Chapter 13

1Sakawisa witu eng keunerannu modoli siesa nabi ka’apa siesa mengengipi, wo sia makite’ula wia nikoo e nesa kowa’ ka’apa maka’erangen, 2wo sakawisa eng kowa’ ka’apa e maka’erangen neiy i lila’nala wia nikoo i ti’i e mamuali, wo sia melur: Meiy kita kumi’itla si empung walina, si reiy’ kasine’uannu, wo meiy kita tumu’utuk wo sumighi’ wia nisia, 3takar te’a mouw koo melelingala e lelila’an ni nabi wo ni mengengipi i ti’i; karengan si TUHAN, Empungmu mewewa’awa’ nikouw kaa laa mamete’ula, sapa ku’a re’en kouw kasa makauli-ulit moupusla si TUHAN, Empungmu, ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu.4TUHAN, Empungmu, si lewo’ sa reiy’ ki’iten niouwla nikouw kouw lewo’ sa reiy’ meide’la Nisia, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu em perenta-Na, totor-Na e lewo’ sa reiy’ lingan niouwla, wia-Nisia e lewo’ sa reiy’ kouw tumu’utuk wo sumighi’ wo kumaput. 5Nabi ka’apa si mengengipi i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw ukumen paten karengan nisia si minaruiy mouw reiy’ malinga-linga wia si TUHAN, Empungmu, si minali mouw nikouw rimo’umi waki tana’ Mesir wo si timubuusi nikoo waki wale paata’an – ampit e maksut kaa laa meseseipi nikoo waki lalan neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa kelangala. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo i ti’i waki keunerannu.6Sakawisa si patuarimu tuama, oki’ ni ina’mu, ka’apa oki’mu tuama ka’apa oki’mu wewene ka’apa ka’awumu nuesa ka’apa kalomu se melur nikoo memene-menes, em pokeiyna: Meiy kita tumu’tuk wo sumighi’ wia si empung walina si reiy’ kasine’uannu ka’apa tu’u ne nene moyangmu, 7meta’esa’an empung ne bangsa bangsa esa nga kaledongmu, le’os si susut wia nikoo ka’apa tu’u si wa’akati waki nikoo, waki tempok em bumi mea waki tempok em bumi,8takar te’a mouw koo kumala wia nisia wo te’a mouw melelingala nisia. Te’a mouw koo mapedam moupus nisia, te’a mouw mangiupusla nisia wo te’a mouw metetutuwla en selokna, 9ta’an wunu’unouw sia! Eng ketare-tare e lawasmu nuesa mouw e moghe kaa laa munu’ nisia, kamuria se minapekasa rakyat.10Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumawala nisia ampit em batu, i ka’ayo mate, karengan nisia si mine’inakutouw meseseipi nikoo waki si TUHAN, Empungmu, si minali mouw nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir, waki wale paata’an. 11Takar se minapekasa tou Israel se laa luminga wo meide’, i ka’ayo sea reiy’ laa tumuanala kasi em pasiwo-siwon lewo’ tanu ni’itu witu eng keunerannu.12Sakawisa witu meta’esa’an kota neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa mena’ maname, o koo luminga se tou meila’: 13Wawean se tou-tou wuruk kalakuan minapa’atomi waki keunerannu, se simeipola se maena’eng kota nea ampit limila’: Meiy kita tumu’utuk wo sumighi’ wia si empung walina si reiy’ kasine’uan niouw, 14takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw meriksa, sumoisapla wo mueiyla male’o-le’os. Sa wona’na pakaloo’o-loo’ola ulit wo en tantu mouw, kaa eng kawengi’isan i ti’i en tinuanala witu eng keunerannu,15takar wunu’unouw ampit em berenna en santi se maena’ eng kota i ti’i, wo regonouw ampit em berenna en santi eng kota i ti’i ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunena wo se tekapenna. 16Minapekasa eng kinaat e lewo’ sa reiy’ erurennula witu eng keuneran em pelein wo e lewo’ sa reiy’ tunununnu ma’apu eng kota ampit e minapekasa eng kinaat i ti’i tanume en tetule tinunu lekep i wee si TUHAN, Empungmu. Em baya nyi’a i ti’i e laa mena-ena’ mamuali tinawunan e riberek i wee eng keurena wo e reiy’ bangunen sumoup.17Waki barang-barang neiy i wuntulela i ti’i te’a mouw sapa tu’u eng kumerut witu lawasmu, rio si TUHAN si mena’mi eng kaupi’an-Na melaya-layas i ti’i, mapa’atola en tongko-upusen-Na wia nikoo, mangiupusla nikoo wo sumiwo eng kelakermu melaker, tanu neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu. 18Karengan ampit en tuana nikoo koo limingala en totor ni TUHAN, Empungmu, kaa laa tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na, neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, ampit tumuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, Empungmu.”

Chapter 14

Kenaramen mengasi’ em pinalouwan

1“Nikouw mouw si oki-oki’ ni TUHAN, Empungmu; Te’a mouw kouw meghi’ighi-ghi’ighi’ en toumu ka’apa tu’u rumo’opong em bu’uk witu natas en tuintungmu karengan em pinatean ni esa nga touan; 2karengan nikoo mouw si umat kudus i wee si TUHAN, Empungmu, wo nikoo koo pineleng ni TUHAN kaa laa mamuali umat koupusan-Na waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa se wia natas saruan am bumi.”

Tekapen se reiy’ toro kaanen wo se toro kaanen

3“Te’a mouw koo mekekaan e wo’o sapa en tanula em bu’ul. 4Nyi’i mouw se tekapen-tekapen maka ne’a epat se toro kaanen niouw: sapi, domba wo membe’; 5 5rusa, mondangan, rusa dandi, membe’ en talun, mondangan eng kuntung, sapi en talun wo se domba en talun.6Susur tekapen se maka ne’a epat se maka sulu kewe’ – nyi’a i ti’i en suluna em boangan labot minamuali rua – wo se menga’anga’ witu nelet ne tekapen-tekapen maka ne’a epat, ni’itu se toro kaanen niouw. 7Ta’an nyi’i mouw se reiy’ toro kaanen niouw waki elet ne menga’anga’ ka’apa waki elet ne kewe’an wo woangan en suluna: unta, kelinci en talun, marmot, karengan em baya nea i ti’i se menga’anga’, ta’an se reiy’ maka sulu kewe’; reiy’ toro kaanen em baya nea i ti’i i wee nikoo.8O kangkasi si wi’o, karengan si memang maka sulu kewe’, ta’an si reiy’ menga’anga’; reiy’ toro kaanen i tu i wee nikoo. Le’ona ne tekapen-tekapen i ti’i te’a mouw pekekaanen niouw wo te’a mouw kouw tena’an em bangkena.9Nyi’i mouw se toro kaanen niouw waki ne reiy’ sa mina’asa se matou-tou witu eng gorem en dano; se reiy’ sa mina’asa maka wiring wo maka so’osop se toro kaanen niouw, 10ta’an se reiy’ sa mina’asa reiy’ maka wiring ka’apa maka so’osop te’a pekekaanen niouw; reiy’ toro kaanen em baya nea i ti’i i wee nikoo.11Susur wara se toro kaanen toro kouw kumaan. 12Ta’an se tomodongla te’a mouw pekekaanen niouw: wara rajawali, hering janggut wo se ma’apas en tasik; 13sikep mea’, sikep item, wo se lala i ki’it e minegheghioanna;1514susur wara keleak i ki’it e minegheghioannna; 15 wara onta, loyot, camar wo se sikep walanglee’ i ki’it e minegheghioanna; 16wara wenea, manguni, loyot puti’; 17wara re’erep pera’, wara hering wo se wara suminsim;18wara uak wo se pokok i ki’it e minegheghioanna, kolo’oket wo se peret. 19O kangkasi se reiy’ sa mina’asa tekapen maroiyna’ se maka kale’ekew, ni’itu tu’u e reiy’ toro kaanen i wee nikoo, te’a pekekaanen. 20Reiy’ sa mina’asa wara se toro kouw kumaan.21Te’a mouw kouw mekekaan em bangke sapa tu’u, ta’an en toro i weemula wia se malepu-lepu se witu eng gorem en tampamu kaa laa kaanen, ka’apa toro i wangkermu wia se tou wo’oseiy; karengan nikoo mouw si umat kudus i wee si TUHAN, Empungmu. Te’a mouw koo melelutu’ sioki’ ni memebe’ witu en dano en susu ni inangna.”
Sesempe paesa nga mapulu’an

22“E lewo’ sa reiy’ mouw koo uli-ulit manginsempela en sesempe esa nga mapulu’ waki minapekasa em bua’na en tetanemennu en timou waki umamu, te’un karengan en te’un. 23Witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, waki tampa laa pelengen-Na kaa laa mesesiwo e ngaran-Na mena’ maname, e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumaan en sesempe pa’esa nga mapulu’an waki gandummu, waki nanggormu wo lanamu, ka’apa tu’u waki se oki-oki’ polon ne sapi sapimu wo se membe’ dombamu, rio koo mete’ula kaa laa reiy’ maena-ena’ meide’la si TUHAN, Empungmu.24Sakawisa, witu eng kapualitan nikoo nu binerkatla ni TUHAN, Empungmu, lalan i ti’i en taleus wakat i wee nikoo, i ka’ayo koo reiy’ mete’u mater nyi’a, karengan en tampa e laa pelengen ni TUHAN kaa laa metete’etepla e ngaran-Na maname en taleus wa’akat waki tampamu, 25takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mapaloitla nyi’a wo mali loit i ti’i witu em binantal wo mea waki tampa e laa pelengen ni TUHAN, Empungmu,26wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo mangintelesla e loit i ti’i i wee e reiy’ sa mina’asa neiy i kepa’arla natemu, i wee se sapi sapi ka’apa se membe’ domba, i wee nanggor ka’apa eng kekoo’on makatoeken, ka’apa sapa tu’u neiy i kepa’arla natemu, wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumaan maname witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu wo mepa’a-pa’ar, nikoo wo se esa nga pumpun em balemu. 27O kangkasi se tou Lewi se maena’ witu eng gorem en tampamu te’a mouw i pekekawimula, karengan nisia si reiy’ minaka’ato weteng kapunya’an pusaka mewali-wali nikoo.28Witu eng kesampetan telu nge te’un koo lewo’ sa reiy’ rumo’umi e reiy’ sa mina’asa en sesempe pa’esa nga mapulu’an waki wua’na en tana’mu witu en te’un i ti’i wo meela nyi’a witu eng gorem eng kotamu; 29takar se tou Lewi, karengan nisia si reiy’ minaka’ato weteng kapunya’an pusaka mewali-wali nikoo, wo se tou wo’oseiy, se oki’ ula wo se balu witu eng gorem en tampamu, se laa meiy kumaan wo mawesu, rio si TUHAN, Empungmu, si merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em pine’inakut em pina’ayangla lawasmu.”

Chapter 15

Te’un pare’ian nutang

1“Witu eng kesampetan pitu nge te’un koo lewo’ sa reiy’ sumiwola pare’ian nutang. 2Nyi’i mouw eng kenaramen em pare’ian: susur tou si minee utang si lewo’ sa reiy’ rume’ila sapa e neiy i tedannala wia si kasuatna; te’a mouw sia mekekiweemi waki si kasuatna ka’apa patuarina, karengan neiy mouw i pakite’ula em pare’ian nutang karengan si TUHAN. 3Waki siesa tou wo’oseiy en toro kiweennu, ta’an neiy i utangmu wia si patuarimu e lewo’ sa reiy’ mouw re’innula.4Takar e reiy’ laa wawean tou lengeiy waki eletmu, karengan uli-ulit TUHAN si laa merkatla nikoo waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa mamuali kapunya’an pusaka, 5asal i te koo lumingala makale’o-le’os en totor ni TUHAN, Empungmu, wo tumuanala ampit e lale’ em pakasa’an em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i. 6Sakawisa si TUHAN, Empungmu, merkatla nikoo, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nikoo, takar koo laa mee tedanen wia se kelaker bangsa, ta’an nikoo nuesa koo reiy’ laa kumiwee neiy i tedan; nikoo koo laa kumuwasala se kelaker bangsa, ta’an nisea se reiy’ laa kumuwasala nikoo.7Sa wona’na wawean waki eletmu siesa tou lengeiy, si meta’esa’an patuarimu witu eng gorem e meta’esa’an tampamu, waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, takar te’a mouw koo mekekete’la nate ka’apa tu’u rumongkemla lawas witu si patuarimu lengeiy i ti’i, 8ta’an koo lewo’ sa reiy’ muka’ lawas i pena-penar i wee nisia wo mee tedanan wia nisia ampit eng kalokonna, e nawes i wee em pemandungenna, takura em pemadungennala.9Maato-ato mouw, rio te’a lumentuti witu eng gorem natemu eng genang wu’ul, en tuana: Tawi mouw en te’un kapitu, en te’un pare’ian nutang, wo koo minasenso’ wia si patuarimu lengeiy i ti’i wo koo reiy’ mineela sapa-sapa wia nisia, takar sia maleiy wia si TUHAN en tanume nikoo, wo eng kapualitan i ti’i e minamuali dosa wia nikoo. 10Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mee wia nisia ampit eng kalokonena wo te’a mouw natemu tumekur, sakawisa koo meela wia nisia, karengan kaa eng kapualitan i ti’i mouw si TUHAN, Empungmu, laa merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu wo witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutennu.11Karengan se tou-tou lengeiy se reiy’ siena’na laa wawean witu eng gorem em banua i ti’i; ni’itu mouw eng karenganna niaku ku minee perenta wia nikoo, tuana: E lewo’ sa reiy’ mouw koo muka’la lawas i pena-penar wia si patuarimu, si neiy i kalotoiy wo si lengeiy waki wanuamu.”

Mememerdekala se ata Ibrani

12“Sakawisa siesa patuarimu mangker en touna wia nikoo, le’os siesa tuama Ibrani ka’apa siesa wewene Ibrani, takar nisia si laa ma’ayang wia nikoo enem nge te’un eng keurena, ta’an witu en te’un kapitu nikoo koo lewo’ sa reiy mayala nisia tanume sitou merdeka. 13Wo sakawisa koo mayala nisia tanume sitou merdeka, takar te’a mouw koo mewewayala nisia ampit memayos, 14nikoo koo lewo’ sa reiy’ ampit eng kalokonena mee walun wia nisia waki se membe’ dombamu, waki tampa pasiriannu wo waki tampa papuusannu, minatoroan ampit em berkat neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, e lewo’sa reiy’ mouw i weemula wia nisia.15E lewo’ sa reiy’ mouw ghenangennu, kaa nikoo tu’u eng ketareanna koo ata waki tana’ Mesir wo nikoo koo tinubuus ni TUHAN, Empungmu, ni’itu mouw eng karenganna ku minee em perenta i ti’i wia nikoo wia nendo i yi’i. 16Ta’an sakawisa sia lumila’ wia nikoo: Niaku ku so’o rumo’u tumele’ula nikoo, karengan nisia si minoupusla nikoo wo se me’urangmu, karengan e le’os eng ka’ada’anna wia nikoo, 17takar koo lewo’ sa reiy’ medo e nesa tetewik wo tumude’ en talingana witu em pepalen, i ka’ayo sia minamuali atamu i wee eng keure-urena. Tuanakan kangkasi en tuanannula wia si atamu wewene.18Te’a mouw medam tekur, sakawisa koo mayala nisia tanume sitou merdeka, karengan enem nge te’un eng keurena nisia mina’ayangola wia nikoo ampit en sesawang maka rua en tetoro ni esa tou mengengedo nendo. Takar si TUHAN, Empungmu, si laa merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pa’ayangennula.”
Oki’ polon ne papiaran

19“Se reiy’ sa mina’asa oki’ polon raghar se minatou witu nelet ne sapi sapimu wo ne membe’ dombamu, se lewo’ sa reiy’ mouw kudusennula i wee si TUHAN, Empungmu; te’a mouw koo mepepake sioki’ polon ni sapimu, wo te’a mouw koo mekekunting em bu’uk ni oki’ polon ni dombamu. 20Witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, nikoo koo lewo’ sa reiy’ kumaan e le’ona en te’un karengan en te’un waki tampa laa pelengen ni TUHAN, nikoo i yi’i wo esa nga pumpun em balemu. 21Ta’an sakawisa sia wawean walulangna, sa sia we’ol ka’apa rapa, awes tare walulang sapa tu’u em buruk, takar te’a mouw koo merereretla nisia i wee si TUHAN, Empungmu.22Witu eng gorem en tampamu koo toro, le’os tou makari’irisen ka’apa tu’u tou lenas, kumaan e le’ona, tanu le’ona ni mondangan ka’apa e le’ona ni rusa. 23En daa’na i te te’a mouw pekekaanennu; e lewo’ sa reiy’ mouw i toa’mula tanu en dano.”

Chapter 16

Telu nendo wangko’ kasa i paketa-ketare

1“Ghenangenola en sumedot Abib wo wangko’enola em Paskah i wee si TUHAN, Empungmu, karengan witu en sumedot Abib i ti’i mouw si TUHAN, Empungmu, minali nikoo rimo’umi waki Mesir witu nedo wengi. 2Takar koo lewo’ sa reiy’ rumeret membe’ domba wo sapi sapi tanume en tetule Paskah i wee si TUHAN, Empungmu, waki tampa laa pelengen ni TUHAN, kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname.3Te’a mouw koo mekekaan e wo’o sapa wawean ragi ma’an nyi’a; pitu nga endo eng keurena koo lewo’ sa reiy’ kumaan e roti reiy’ siragi ma’an nyi’a, nyi’a i yi’i e roti kape’itan, karengan ampit e mario-rior koo rimo’umi waki tana’ Mesir. Maksutna rio esa nga umur em petou-touannu koo i kaghenangla e nendo nikoo nu rimo’umi waki tana’ Mesir. 4Te’a mouw ka’atoan ragi witu nikoo witu minapekasa en daerahmu, pitu nga endo eng keurena; wo waki le’ona ne tekapen se rineretannu witu nendo mawengido witu nendo eng kasa ketare-tare, te’a mouw wawean minapawengi ma’ayo memo’odo.5Nikoo koo reiy’ toro manginsempela en tetule Paskah waki meta’esa’an tampa neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo. 6Ta’an witu en tampa laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname, nikoo koo lewo’ sa reiy’ manginsempela en tetule paskah i ti’i witu nedo mawengido, eng katoroan siendo nu tumenem, minatoroan ampit e nedo koo nu rimo’umi waki Mesir.7Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumutu’ ny’ia wo kumaan nyi’a waki tampa laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, kamurian e memo’odona koo lewo’ sa reiy’ mareng sumoup mea waki dasingmu. 8Enem nga endo eng keurena koo lewo sa reiy’ kumaan e roti reiy’ siragi wo witu nendo eng kapitu e lewo’ sa reiy’ wawean pinaeruran wangko’ i wee si TUHAN, Empungmu; takar te’a mouw koo metetuanala pepa’ayangen.9Pitu nga duminggu e lewo’ sa reiy’ koo rumeken: witu nedo se tou nu muleiy mesampur eng gandum reiy’pe’ niupu’, e lewo’ sa reiy’ mouw koo muleiy rumeken em pitu nga duminggu i ti’i. 10Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo mangko’la e nendo wangko’ Pitu nga Duminggu i wee si TUHAN, Empungmu, nawesna en sesempe kepa’a-pa’aran laa i peweweemula, minatoroan ampit em berkat neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.11E lewo’ sa reiy’ mouw koo mepa’a-pa’ar witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, nikoo i yi’i wo se oki’mu tuama ma’an se oki’mu wewene, hambamu tuama wo se hambamu wewene, wo se tou Lewi se witu eng gorem en tampamu, wo se tou wo’oseiy, se oki’ ula wo se balu, se witu eng keunerannu, waki tampa laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname. 12E lewo’ sa reiy’ mouw ghenangennu, kaa nikoo tu’u eng ketareanna koo ata waki Mesir, wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumuanala eng katatapan i yi’i ampit e lale’.13Nendo wangko’ Lekouw Laleiyna e lewo’ sa reiy’ mouw wangko’ennula pitu nga endo eng keurena, sakawisa koo simampetouw minerurla em bua’na en tampa pasiriannu wo en tampa papuusannu. 14E lewo’ sa reiy’ mouw koo mepa’a-pa’ar witu nendo wangko’mu i ti’i, nikoo i yi’i wo se oki’mu tuama ma’an se oki’mu wewene, hambamu tuama wo se hambamu wewene, wo se tou Lewi, se tou wo’oseiy se oki’ ula wo se balu se witu en tampamu.15Pitu nga endo eng keurena e lewo’ sa reiy’ koo sumiwola pewangko’an i wee si TUHAN, Empungmu, waki tampa laa pelengen ni TUHAN; karengan si TUHAN, Empungmu, si laa merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em bua’na en tana’mu wo witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutennu, i ka’ayo koo toro mepa’a-pa’ar ampit e makauli-ulit.16Maka telu esa nge te’un susur tou tuama witu neletmu se lewo’ sa reiy’ sumaru si TUHAN, Empungmu, mea waki tampa laa pelengen-Na, nyi’a i yi’i witu nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi, witu nendo wangko Pitu nga Duminggu wo witu nendo wangko’ Lekouw Laleiyna. Te’a mouw sia mesesaru en sinaru ni TUHAN ampit e lawas memayos, 17ta’an siesa o siesa ampit e nawesna en sesempe, minatoroan ampit em berkat neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.”

Paadilan e nadil

18“Akim-akim wo se lumelukar-lumelukar se lewo’ sa reiy’ mouw poponnumi waki e reiy’ sa mina’asa tampa neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, i ki’it se suku-sukumu; nisea se lewo’ sa reiy’ maakimla se bangsa i ti’i ampit em paadilan e nadil. 19Te’a mouw mepepule’itla eng ka’adilan, te’a mouw maloo’o tou, wo te’a mouw mesesungkul em bewoko’, karengan em bewoko’ en sumiwo merapa em beren ne tou-tou sama’ wo mengapepule’itela e lelila’an ne tou-tou ulit. 20Eng ka’adilan i te, ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ ki’itennu, rio koo tumou wo makapunyala em banua neiy i weela ni TUHAN, Empugnmu, wia nikoo.”
Pepalouw witu em paepungen wo witu en sesempe si tekapen walulangan

21“Te’a mouw koo metetanem e nesa akana tanume em pa’asek paepungen witu esa nga weka mezbah ni TUHAN, Empungmu, e mezbah laa siwonnu i wee nikoo. 22Te’a mouw kangkasi koo rumedeiyla i wee nikoo en tugu paepungen, ni’i kari’iris ni TUHAN, Empungmu.

Chapter 17

1Te’a mouw koo mesesempela i wee si TUHAN, Empungmu, sapi ka’apa domba, si wawean walulangna, ka’apa e wo’o sapa em bu’ul; karengan en tuana nyi’a mouw eng kaseremoran i wee si TUHAN, Empungmu.”

Ukuman paten i wee se sumesempe em paepungen

2“Sakawisa witu eng keunerannu waki meta’esa’an en tampamu neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, wawean kina’atoan siesa tuama ka’apa wewene si timuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, Empungmu, ampit kumonta’la en teta’aran-Na, 3wo se minea rumaghes wia si empung walina wo maongkot masempe wia nisia, ka’apa wia siendo ka’apa si sumedot ka’apa se pakasa’an suraro langit, eng kapualitan neiy-Ku mouw i palouwla i ti’i; 4wo sakawisa eng kapualitan i ti’i i pakite’ula ka’apa kinalinga’an wia nikoo, takar koo lewo’ sa reiy’ sumoisap nyi’a e le’o-le’os. Sa wona’na pakaloo’o-loo’ola ulit wo en tantu mouw, kaa eng kaseremoran i ti’i en tinuanala witu nelet ne tou Israel,5takar nikoo koo lewo’ sa reiy’ mali tuama ka’apa wewene se timuana mola em pasiwo-siwon e lewo’ i ti’i rumo’u mea waki Leloangan, kamurian si tuama ka’apa wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ lawan ampit em batu i ka’ayo mate. 6Witu eng kasairian ne rua ka’apa telu tou sairi si lewo’ sa reiy’ mouw mate wunu’un sitou niukum paten; witu eng kasairian ni esa sairi i te te’a mouw sia pe’ukumen paten. 7Sairi-sairi i ti’i mouw se kasa ketare-tare moghela lawas nea kaa laa munu’ nisia, kamurian se minapekasa rakyat. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki keunerannu.”
Paadilan kasa rakek

8“Sakawisa e nesa kapualitan en taleus pedis i wee nikoo kaa laa petetenggolen, nulurna mewewunu’an, mekeke’ian, ka’apa mepepali’an – eng kapualitan paturean witu eng gorem en tampamu – takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mea sumaru mea waki tampa e laa pelengen ni TUHAN, Empungmu; 9e lewo’ sa reiy’ mouw koo mea wia se imam-imam tou Lewi wo wia se akim witu nedo ni’itu, wo kumiwee katenggolan. Nisea se laa makite’ula wia nikoo eng katenggolan ni akim.10Wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumiwo i ki’it eng katenggolan neiy i pakite’u neami wia nikoo waki tampa e laa pelengen ni TUHAN; nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa neiy i tudu’ neala wia nikoo. 11I ki’it en tetudu’ neiy i wee neala wia nikoo wo i ki’it eng katenggolan neiy i lila’ neala wia nikoo e lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo; te’a mouw koo mesese’epang lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii waki katenggolan neiy i pakite’u neala wia nikoo.12Sitou matuanala taleus berani ampit e reiy’ melelingala e lelila’an ni imam si rimedeiy maname tanume si sumesempung ni TUHAN, Empungmu, ka’apa tu’u e lelila’an ni akim, takar sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mate. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki elet ne tou Israel. 13Takar se pakasa’an bangsa i ti’i se laa luminga wo se mameide’ wo se reiy’ mouw kasi minta’ taleus berani.”
Nukum en tanume si raja

14“Sakawisa koo ghimoremouw mea waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, wo rimuberola nyi’a wo mena’ maname, kamurian koo lumila’: Niaku ku pa’ar mepepopo raja witu niaku, tanu se reiy’ sa mina’asa bangsa se wia esa nga kaledongku, 15takar raja i te si pineleng ni TUHAN, Empungmu, si lewo’ sa reiy’ poponnu witu nikoo. Waki keuneran ne patuari-patuarimu e lewo’ sa reiy’ mouw koo mopo siesa raja witu nikoo; siesa tou wo’oseiy si reiy’ patuarimu si reiy’ toro poponnu witu nikoo.16Ta’an i te, te’a mouw sia ma’alar laker kawalo wo te’a mouw sia mewewarengla se bangsa i yi’i waki Mesir kaa laa maka’ato laker kawalo, karengan si TUHAN si minee mola nuwu’ wia nikoo: Te’a mouw ma’an mekasa i te kouw mareng tumoro e lalan i yi’i kasi. 17O kangkasi te’a mouw sia makapunya laker tu’awewene, rio natena te’a sume’epeng; e mas wo em perak tu’u te’a mouw sia ma’erurla taleus laker.18Sakawisa sia rumuber witu natas e reruberan eng karaja’an, takar e lewo’ sa reiy’mouw sia rumeo matik i wee nisia en selokan nukum i yi’i i ki’it eng kaol em bia se imam-imam tou Lewi. 19Ni’itu mouw e lewo’ sa reiy’ witu esa nga wekana wo e lewo’ sa reiy’ mouw sia maca nyi’a esa nga umur em patou-touanna kaa laa metete’u meide’la si TUHAN, Empungna, ampit tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa pumpun e nukum wo eng katatapan i yi’i kaa laa tuanannala,20rio te’a sia rakek ate witu se patuari-patuarina, rio sia te’a sume’epangi waki perenta i ti’i lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii, rio ure sia maperenta, nisia wo se oki-oki’na witu eng keuneran ne tou Israel.”

Chapter 18

Wewua’an ne imam wo ne tou Lewi

1“Imam-imam tou Lewi, minapekasa ne suku Lewi, te’a mouw maka’ato weteng kapunya’an pusaka mewali-wali se tou Israel; waki tetule napi-apian wia si TUHAN wo sapa e minamuali kapunya’an-Na e lewo’ sa reiy’ sea maka’ato wene’. 2Te’a mouw sia makapunyala kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne patuari-patuarina; TUHANouw si kapunya’an pusakana, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nisia.3Nyi’i mouw eng hak ni imam witu se kaum kenaramen, witu nisea se minanginsempela en tetule rineret, le’os sapi ka’apa tu’u domba: wia si imam e lewo’ sa reiy’ mouw i weela em pa’a muka, e rua nare wo em bentuan. 4Wua’na eng kasa ketare-tare waki gandummu, waki nanggormu wo e lanamu, wo em bu’uk kinunting kasa ketare-tare waki se dombamu e lewo’ sa reiy’ mouw i weemula wia nisia. 5Karengan nisia mouw si pineleng ni TUHAN, Empungmu, waki se reiy’ sa mina’asa sukumu, rio sia reiy’ maena-ena’ masempungla si TUHAN wo masiwola peraghesan karengan e ngaran-Na, nisia wo se oki-oki’na.6Sakawisa siesa tou Lewi rumo’umi waki tampa wisa i te tu’u waki Israel, witu e wisa sia minena’ tanume si malepu-lepu, wo ampit eng kawutana nate ghumorem mea waki tampa e laa pelengen ni TUHAN, 7wo sumiwola peraghesan karengan e ngaran ni TUHAN, Empungna, masuat tanu em baya ne patuarina, tou-tou Lewi, se masempungla si TUHAN maname, 8takar e lewo’ sa reiy’ mouw sea maka’ato e wene’ masuat, ampit reiy’ neiy i kareken sapa eng kina’atoanna ampit minangker em budel ne nene moyangna.”

Masobar wo mawenti’

9“Sakawisa koo ghimoremouw mea waki wanua neiy i weela wia nikoo ni TUHAN, Empungmu, te’a mouw koo metete’u mawinta’ minatoroan ampit eng kaseremoran tinuanala ne bangsa-bangsa i ti’i. 10Witu neletmu te’a mouw ka’atoanla siesa tou tu’u si minanginsempela sioki’na tuama ka’apa oki’na wewene tanume si tetule witu napi, ka’apa tu’u siesa tou minamuali menobar, siesa tou mementi’, siesa tou sumesoisap, siesa tou menihir, 11siesa tou dumedoti, ka’apa tu’u siesa tou mememueiy wia si imukur ni minate ka’apa wia si roh mementi’ ka’apa makiwee teturu’ wia se tou-tou minate.12Karengan susur tou si matuanala eng kapualitan-kapualitan i yi’i nyi’a mouw eng kaseremoran i wee si TUHAN, wo karengan eng kaseremoran-kaseremoran i yi’i mouw si TUHAN, Empungmu, simere’mi nisea waki sinarumu. 13E lewo’ sa reiy’ mouw koo tumou ampit e reiy’ siwoang witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu. 14Karengan se bangsa-bangsa en daerahna e laa pereruberannula i yi’i se malingala se mementi’ ka’apa se menobar, ta’an nikoo i yi’i koo reiy’ iyonanla ni TUHAN, Empungmu, masiwola en tuana.15Siesa nabi waki keunerannu, waki elet ne patuari-patuarimu, masuat tanu niaku, si laa to’oreni ni TUHAN, Empungmu i wee nikoo; nisia mouw si lewo’ sa reiy’ lingan niouwla. 16Minakatena’ tanu em pengiween niouw eng ketareanna wia si TUHAN, Empungmu, waki kuntung Horeb, witu nendo pinaeruran, ampit limila’: So’o mouw aku luminga kasi en totor ni TUHAN, Empungku, wo napi eng kasela i yi’i ku so’o mouw lumoo’ nyi’a kasi, rio te’a aku mate.17Laa o lumila’ mouw si TUHAN wia niaku: Sapa em peila’ neala i ti’i e le’os; 18siesa nabi si laa-Ku to’oreni i wee nisea waki elet ne patuari nea, tanu nikoo i yi’i; Niaku ku laa meela nuwu’-Ku witu en sumana, wo nisia si laa lumila’la wia nisea e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i perentala wia nisia. 19Tou si reiy’ melelingala e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Ku e laa totorenla ni nabi i ti’i karengan e ngaran-Ku, waki nisia e laa ke’ing-Ku en tanggongan.20Ta’an siesa nabi, si taleus berani kaa laa metetotorla karengan e ngaran-Ku e lelila’an reiy’ neiy-Ku i perentala kaa laa i lila’nala, ka’apa si limila’ karengan e ngaran ni empung walina, nabi i ti’i si lewo’ sa reiy’ mate. 21Sa wona’na kouw lumila’ witu natemu: Kumura ku’a re’en keiy mamete’ula e lelila’an reiy’ neiy i nuwu’la ni TUHAN? –22sakawisa siesa nabi lumila’ karengan e ngaran ni TUHAN wo lelila’anna i ti’i e reiy’ minamuali wo e reiy’ mina’ayo, takar ni’itu mouw e lelila’an reiy’ neiy i nuwu’la ni TUHAN; ampit en taleus berani nabi i ti’i si limila’ mola nyi’a, takar te’a mouw meide’ wia nisia.”

Chapter 19

Kota-kota paterungan

1“Sakawisa si TUHAN, Empungmu, rume’i mola se bangsa-bangsa em banuana neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, wo nikoo koo rimuberola en daerah nea wo mena’ witu eng kota-kota wo em bale-wale nea, 2wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ muntulela en telu kota witu eng gorem em banua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa ruberan. 3Nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumantula eng kewa’akatna lalan, wo meteng witu en telu nga weteng wilayah em banua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, kaa laa makakapunya’annu, rio susur si mememunu’ si toro tumingkasla en tou mea maname.4Nyi’i mouw eng katantuan en tanume si mememunu’ si toro tumingkasla en tou mea maname wo si toro mena’ tumou: sakawisa sia munu’ si kasuatna en tou ampit e reiy’ tinu’utu’ wo ampit e reiy’ rimi’iris nisia nu reiy’pe’ nyi’a, 5i asarla sakawisa siesa nga touan minea waki talun ampit si ka’ampitna kaa laa mepepi’as kayu, eng katoroan e lawasna mayonge em pati kaa mepepele nakana eng kayu, berenna em pati neiy i kepasoti waki na’odonganna, laa o tu tumena’mi si ka’ampitna i ka’ayo minate, takar nisia si toro tumingkase en tou waki meta’esa’an eng kota i ti’i wo minena’ timou.6Maksutna rio te’a si kumeke’i en tetubuus raa’ kasuatan natena em pasu si toro kumi’it si minunu’ i ti’i, karengan wa’akatna em pekekelangan, sumikop nisia wo munu’ nisia, e nulitna si minunu’ i ti’i si reiy’ waar maka’ato e nukuman paten karengan nisia si reiy’ mari’iris nisia nu reiy’pe’ nyi’a. 7Ni’itu mouw eng karenganna ku minee perenta wia nikoo, en tuana: telu kota e lewo’ sa reiy’ mouw i wuntulmula.8Wo sa si TUHAN, Empungmu, minelasola en daerahmu ee sangari tanu neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, wo minee mola wia nikoo e minapekasa em banua neiy i lila’-Nala laa i peweweela wia se nene moyangmu, 9– sakawisa koo tumuanala ampit e lale’ em perenta i yi’i, e neiy ku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, ampit moupusla si TUHAN, Empungmu, wo ampit e reiy’ maena-ena’ tumou i ki’it e lalan neiy i tudu’-Nala – takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mawes telu kota kasi witu en telu i ti’i, 10rio te’a i katoa’ e raa ni tou si reiy’ siselok waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’annu wo nutang raa’ eng kimerut wia nikoo.11Ta’an sakawisa siesa nga touan mari’iris sikasuatna en tou, wo ampit kimirong si ma’ena’la nisia, laa o tumo’or rumego wo mewe nisia, i ka’ayo minate, kamurian tumingkase en tou waki meta’esa’an kota i ti’i, 12takar e lewo’ sa reiy’ mouw em baya ne tu’a-tu’a eng kotana rumeo medomi nisia maname wo sumarakan nisia wia si kumeke’i en tetubuus raa’, rio sia mate wunu’un. 13Te’a mouw koo mapedam moupus wia nisia. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e raa’ ni tou reiy’ siselok waki elet ne tou Israel, rio le’os eng ka’ada’annu.”

Pepalouw maensong em paakaran en tana’

14“Te’a mouw maensong em paakaran en tana’ ni kasuatmu e neiy mouw i tatapla ne tou-tou eng ketareanna witu eng kapunya’an pusaka e laa makakapunya’annu waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa mamuali kapunya’annu.”
Waki kapualitan ne sairi

15“Esa tou sairi i te si reiy’ mete’u kumulitik siesa nga touan en tanume eng kapualitan kaselokan sapa tu’u ka’apa en dosa sapa tu’u en tinuananala; tare mouw i te witu eng kasairian ne rua ka’apa telu tou sairi eng kapualitan i ti’i e reiy’ mouw wilingen. 16Sakawisa siesa tou sairi lewo kumulitik siesa nga touan kaa laa meteture nisia en tanume e wo’o sapa kaselokan,17takar se rua tou makapunya eng kapualitan i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw rumedeiy witu en sinaru ni TUHAN, witu en sinaru ne imam-imam wo ne akim-akim witu nedo ni’itu. 18Takar se akim-akim i ti’i se lewo’ sa reiy’ sumoisap nyi’a maka le’o-le’os, wo sakawisa em pakaloo’o-loo’ola, kaa si sairi i ti’i siesa tou sairi towo wo kaa nisia si minee mouw teturean towo witu si patuarina, 19takar kouw lewo’ sa reiy tumuanala nisia tanu eng kumura nisia nu mekemaksut matuanala si patuarina. En tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innula e lewo’ i ti’i witu eng keunerannu.20Takar se tou-tou walina se laa luminga wo mameide’la, i ka’ayo sea reiy’ mouw laa tumuanala kasi em pasiwo-siwon lewo’ tanu e ni’itu witu eng keunerannu. 21Te’a mouw koo mapedam moupus wia nisia, karengan em pepaken: nyawa sawelan nyawa, weren sawelan weren, wa’ang sawelan wa’ang, lawas sawelan lawas, ne’a sawelan ne’a.”

Chapter 20

Nukum paseke’an

1“Sakawisa koo rumo’umi sumeke’ sumu’usuk se kesarumu, wo koo lumoo’ se kawalo wo eng kareta, nyi’a i yi’i se suraro lebe laker ta’an nikoo, takar te’a mouw koo meide’ wia nisea, karengan si TUHAN, Empungmu, si timeperola nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir, si rumapitla nikoo.2Sakawisa koo sumarula em paseke’an, takar siesa imam si lewo’ sa reiy’ mapatuu’ mea witu en saruan wo sumusuiy wia se rakyat, 3ampit lumila’ wia nisea: Linganouw, heiy tou Israel! Nikouw en teakan kouw sumarula em paseke’an sumu’usuk se kesarumu; te’a mouw lewea’ natemu, te’a mouw meide’, te’a mouw kori’ wo te’a mouw tumenggo’ogho’ karengan nisea, 4karengan si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si kumelang rumapit nikouw kaa laa sumeke’ i wee nikoo sumu’usuk se kesarumu, ampit e maksut meweweela kamang wia nikoo.5Em baya ne menenu’utul se pasukan se lewo’ sa reiy’ mouw sumusuiy wia se suraro, en tuana: Seiy ku’a re’en sitou rimedeiy mola wale weru, ta’an si reiy’pe’ timampala nyi’a? Nisia si toro mea wo mareng waki walena, rio te’a sia mate witu em paseke’an wo se tou walina se tumampala nyi’a.6Wo seiy’ si simiwo mouw uma anggor, ta’an si reiy’pe’ kimeipila em bua’na? Nisia si toro mea wo mareng mea waki walena, rio te’a sia mate witu em paseke’an wo se tou walina se kumeipila em bua’na. 7Wo seiy si matunanganouw ampit siesa wewene, ta’an si reiy’pe’ kimawengla nisia? Nisia si toro mea wo mareng mea waki walena, rio te’a sia mate witu em paseke’an wo se tou walina se kumawengla nisia.8O kasi em baya ne menenu’utul se pasukan i ti’i se lewo’ sa reiy’ sumusuiy wia se suraro en tuana: Seiy si meide’ wo lewea’ ate? Nisia si toro mea wo mareng mea waki walena, rio nate ne patuari-patuarina te’a tewang tanu natena. 9Sakawisa em baya ne menenu’utul se pasukan simampetouw masusuiy wia se suraro, takar e lewo’ sa reiy’ mouw tudu’un se kapala-kapala pasukan kaa laa kumapalala se suraro.10Sakawisa koo tumawila e nesa kota kaa laa meseseke’ sumu’usuk nyi’a, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo tume’esla pale’osan wia nisia. 11Sakawisa eng kota i ti’i sumungkulela en tete’es pale’osan i ti’i wo wuka’enna em pepalen leloangan i wee nikoo, takar e lewo’ sa reiy’ mouw em baya ne tou kina’atoan witu se tumuanala em pepa’ayangen palupuan i wee nikoo wo mamuali hamba wia nikoo.12Ta’an sakawisa eng kota i ti’i si so’o male’osan ampit nikoo, ta’an i te si tumuanala em paseke’an sumu’usuk nikoo, takar e lewo sa reiy’ mouw koo kumepungla nyi’a; 13wo nu reiy’ mouw si TUHAN, Empungmu, simarakanla nisia witu lawasmu, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo munu’ se minapekasa maena’na tuama ampit em beren en santi.14Se wewene i te, se oki-oki’, tekapen wo e reiy’ sa mina’asa sm bitu eng kota i ti’i, nyi’a i yi’i minapekasa e rinemu’ i ti’i, en toro kaatennu i wee nikoo nuesa, wo e rinemu’i waki se kesarumu i yi’i, e neiy i weela wia nikoo, ni TUHAN, Empungmu, en toro i ka’aramula. 15Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuanannula witu e reiy’ sa mina’asa eng kota kasa wa’akati eng kinerereta’na waki tampamu, e reiy’ neiy i kaghorem eng kota-kota ne bangsa-bangsa wia nyi’i.16Ta’an waki kota-kota ne bangsa-bangsa i ti’i e neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu, te’a mouw koo mewewayala matou-tou en sapa tu’u e maaseng, 17ta’an i te se regonnu pa’apun, nyi’a i yi’i se tou Het, tou Amori, tou Kana’an, tou Feris, tou Hewi wo se tou Yebus, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, 18rio te’a sea tumuru’ nikouw sumiwo minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa kaseremoran, em patuanan neala i wee si empung nea, i ka’ayo kouw sumiwo en dosa wia si TUHAN, Empungmu.19Sakawisa witu maseke’la e nesa kota, koo ure kimepung nyi’a kaa laa ro’obiten, takar e reiy’ toro koo tumerila e nakana-nakan esa nga kaledongna ampit mayongla em pati witu nyi’a; em bu’ana en toro kaanennu, ta’an em ba’atangna te’a mouw pepepelennu; karengan nakana waki patar i ti’i e reiy’ tou, ni’itu mouw e reiy’ waar i ki’it kepungennu. 20Nakana-nakana i te, eng kete’uannu reiy’ mawua’la kekaanen, en toro terinnula wo pelennu kaa laa mereredeiyla rereen pakepungan witu eng kota maseke’ masu’usuk nikoo, i ka’ayo eng kota i ti’i i kawolon.”

Chapter 21

Kenaramen matuanala pale’osan karengan em binunu’an ni esa tou si reiy’ kasine’uan

1“Sakawisa waki tana’ neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa mamuali kapunya’annu kina’atoan siesa tou kinawunu’an waki patar, ampit e reiy’ kinakete’uala seiy si minunu’ nisia, 2takar e lewo’ sa reiy’ mouw em baya ne tu’a-tu’amu wo em baya ne akim-akimmu rumo’umi mukur eng kewa’akatna mea waki kota-kota em baki esa nga kaledong ni tou si kinawunu’an i ti’i.3Eng kota kakaloo’ala kasa tawi ampit en tampa ni tou si kinawunu’an i ti’i, em baya ne tu’a-tu’a eng kota i ti’i mouw se lewo’ sa reiy’ medo siesa nga ipus sapi mereiy e sobor, si reiy’pe’ ma’an mekasa paken, si reiy’pe ma’an mekasa kumeong ampit em bongkouw. 4Em baya ne tu’a-tu’a eng kota i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw mali si sapi sobor i ti’i waki e nesa kewong e reiy’ maena-ena’ wawean rano wo e reiy’pe’ ma’an mekasa pina’ayangla ka’apa kinerorala, wo maname waki kewong i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw sea lumentu’la e nakana lee’ ni sapi sobor i ti’i.5Imam-imam ne bani Lewi se lewo’ sa reiy’ mapatuu’ mea waki saruan, karengan nisea mouw se pineleng ni TUHAN, Empungmu, kaa laa masempungla Nisia wo kaa laa mewewee berkat karengan e ngaran ni TUHAN; i ki’it eng katenggolan nea mouw susur eng kapualitan wo susur eng kapualitan mepepali’an e lewo’ sa reiy’ i sampetla.6Wo em baya ne tu’a-tu’a waki kota se kasa tawi ampit en tampa ni tou si kinawunu’an i ti’i, se lewo’ sa reiy’ moas lawasna witu natas ni sapi sobor e nakana lee’na e linentu’la waki kewong i ti’i, 7wo nisea se lewo’ sa reiy’ mee lelila’an ampit lumila’la: Lawas meiy e reiy’ timoa’la e raa’ i yi’i wo em beren neiy e reiy’ limoo’ nyi’a.8Sumiwo mola pale’osan i wee se umat-Mu Israel se tinubuus-Mu mola i ti’i, TUHAN, wo te’a mouw i petetorola en daa’ ni tou reiy’ siselok witu eng keuneran ne umat-Mu Israel. Takar karengan en daa’ i ti’i en siniwo mola em pale’osan i wee nisea. 9Tuana mouw koo lewo’ sa reiy’ rume’imi en daa’ ni tou reiy’ siselok i ti’i waki keunerannu, karengan ampit en tuana koo timuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN.”

Tinaang wewene si niedo minamuali ka’awu

10“Sakawisa koo rumou’mi sumeke’ sumu’usuk si kesarumu, wo si TUHAN, Empungmu, sumarakanla nisea witu lawasmu wo koo sumiwola nisea tinaang, 11woo koo lumoo’ witu nelet ne tinaang i ti’i siesa wewene wulouw, i ka’ayo natemu mepa’arla nisia wo koo pa’ar ma’edo nisia mamuali ka’awumu, 12takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mali nisia mea waki ghorem em balemu. Wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ kumunting em bu’ukna, kumetor en suluna,13mangkulela e labung pinakena witu nedo kinetetaang, wo mena’ witu em balemu kaa laa ma’ame’la si ina’ ama’na esa nga sumedot eng keurena. Nu reiy’ mouw en tuana, toro mouw koo tumawila nisia wo mamuali ka’awuna, i ka’ayo sia minamuali ka’awumu. 14Sakawisa koo so’o mouw kasi wia nisia, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mayame nisia mea waya’an e natena; reiy’ toro ma’an mekasa koo mangker nisia ampit wearan loit; reiy’ toro koo tumuanala nisia tanume si ata, karengan nikoo koo limupu mola nisia.”
Hak kapolonan

15“Sakawisa siesa tou si makapunyala rua tu’awewene, siesa si’i koupusla wo si walina si reiy’ neiy i koupusnala, wo nisea se timimea’la se oki-oki’ tuama i wee nisia, le’os si tu’awewene neiy i koupusla ka’apa tu’u si reiy’ neiy i koupusla, wo sioki’ polon nyi’a mouw si waki si tu’awewene reiy’ neiy i keupusla, 16takar witu nedo nisia nu meteng en sesani’ em budel kapunya’anna wia se oki-oki’na i ti’i, reiy’ mouw toro sia meela em beteng ni oki’ polon wia sioki’ waki si tu’awewene neiy i koupusla e rumugila sioki’ waki si tu’awewene reiy’ i koupusla, kaa nisia mouw sioki’ polon. 17Ta’an nisia si lewo’ sa reiy’ makula sioki’ polon, sioki’ waki si tu’awewene reiy’ i koupusla i ti’i, ampit meela wia nisia rua nga weteng waki e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna, karengan nisia mouw si kaketeranna eng kasa ketare-tarena: nisia mouw si makapunya eng hak kapolonan.”
Sioki’ reiy’ lale’

18“Sakawisa siesa nga touan makapunyala oki’ tuama si ba’abal wo reiy’ malinga-linga, wo so’o melelingala lelila’an ni ama’na wo ni ina’na, wo ma’anouw tu’u sea matope nisa, e reiy’ kangkasi sia melelingala nisea, 19takar e lewo’ sa reiy’ mouw si ama’na wo si ina’na tumiboiy nisia wo mali nisia rumo’u wia em baya ne tu’a-tu’a eng kotana witu em pepalen leloangan en tampa paena’anna,20wo lewo’ sa reiy’ lumila wia em baya ne tu’a-tu’a eng kotana: Sioki’ meiy i yi’i si ba’abal wo reiy’ malinga-linga, nisia si so’o melelingala e lelila’an neiy, nisia siesa tou lo’omot wo mengo’. 21Takar e lewo’ sa reiy’ mouw em baya ne tou esa nga kotana lumawala sioki’ i ti’i ampit em batu, i ka’ayo sia mate. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki keunerannu; wo se minapekasa tou Israel se laa luminga wo mameide’.”
Kinelele’os sitou niukum paten

22“Sakawisa siesa nga touan sumiwo en dosa minepada’an ampit e nukuman paten, laa o sia ukumen paten, kamurian rantongennu sia witu e nesa pa’asek, 23takar te’a mouw e mayatna i wayala esa nga wengi-wengian witu em pa’asek i ti’i, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw koo lume’osla nisia witu i te nendo i ti’i kangkasi, karengan siesa tou rinantong si neiy i kakutok ni Empung; te’a mouw koo manginri’irisela en tana’ neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu.”

Chapter 22

Tanume e metetulungan

1“Sakawisa koo lumoo, kaa si sapi ka’apa domba ni patuarimu neiy i kaseip, te’a mouw koo towo-towo reiy’ mete’u; e lewo’ sa reiy’ mouw koo uli-ulit marengla nisia wia si patuarimu i ti’i. 2Wo sakawisa si patuarimu i ti’i si reiy’ maena’ tawi ampit nikoo wo koo reiy’ sumine’u nisia, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mali si tekapen i ti’i mea witu eng gorem em balemu wo e lewo’ sa reiy’ mouw i tu mena’ wia nikoo, i ka’ayo si patuarimu i ti’i meiy sumero nisia; nikoo koo lewo’ sa reiy’ marengla nyi’a wia nisia.3Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonnu ampit si keledaina, tuana mouw en siwonnu ampit e labungna, tuana mouw en siwonnu ampit susur em barang neiy i kaliong waki si patuarimu wo e niatomula; e reiy’ toro koo towo-towo reiy’ mete’u. 4Sakawisa koo lumoo’ si keledai ni patuarimu ka’apa si sapina neiy i kagholeiy witu lalan, te’a mouw koo towo-towo reiy’ mete’u; nikoo koo lewo’ sa reiy’ uli-ulit male’ tumo’ori nisia mewali-wali ampit si patuarimu i ti’i.”

Minegheghioan natoran

5“Siesa wewene te’a mouw mepakela e labung ne tuama wo siesa tuama te’a mouw mepakela e labung ne wewene, karengan susur tou si matuanala eng kapualitan i yi’i nyi’a mouw eng kaseremoran i wee si TUHAN, Empungmu.6Sakawisa koo matola witu lalan en sala ni wara witu e meta’esa’an nakana ka’apa witu en tana’ ampit se oki-oki’ ni wara ka’apa em burenga-wurenga witu eng goremna, wo si inangna si kasuatan rimuber kime’ekep se oki-oki’ ka’apa em burenga-wurenga i ti’i, takar te’a mouw koo ma’edo si inang i ti’i mewali-wali ampit se oki-oki’na. 7Ma’anouw tu’u kumura si inang i ti’i si lewo’ sa reiy’ i reta’mula, ta’an se oki-oki’na se toro edonnu. Maksutna rio le’os eng ka’ada’annu wo mapawee-wee numurmu.8Sakawisa koo rumedeiyla wale weru, takar e lewo’ sa reiy’ koo rumeenla em paana em balemu, rio te’a koo mapa’eiy e nutang raa’ witu em balemu i ti’i, sakawisa wawean siesa tou i ka’anumi waki atasna.9Te’a mouw pekekerorannu e numa anggormu ampit e rua minegheghioan tetanemen, rio minapekasa em bua’na en tetanemen neiy i kerormula wo em bua’na e numa anggormu te’a mamuali kapunya’an en tampa kudus. 10Te’a mouw koo mepajeko ampit si sapi wo si keledai pewali-walin. 11Te’a mouw koo mepake e rua minegheghioan en sesiwonna, nyi’a i yi’i em bu’uk ni domba wo e lenan em pewali-walin.12E lewo’ sa reiy’ mouw koo sumiwo tali kinedong witu nepat tempokna e roko’ pepenet nouwakmu.”
Nukum pekawengan

13“Sakawisa siesa nga touan medo ka’awu wo nu reiy’ mouw sia nu timawila si wewene i ti’i, mamuali mari’iris wia nisia, 14timurela wia nisia em pasiwo-siwon reiy’ waar wo mawu’ulela e ngaranna ampit meila’: Wewene i yi’i si niedoku minamuali ka’awuku, ta’an eng katoroan nisia nu tawingkula, e reiy’la niatokula wia nisia eng kowa’ kowa’ kareraa’an –15takar e lewo’ sa reiy’ mouw si ama’ wo si ina’ ni reraa i ti’i mapa’atola eng kowa’kowa’ kareraa’an ni reraa i ti’i wia em baya ne tu’a-tu’a eng kota waki pepalen leloangan.16Wo si ama’ ni reraa si lewo’ sa reiy’ mouw lumila’ wia em baya ne tu’a-tu’a i ti’i: Niaku ku minee mola sioki’ku wia si tuama i yi’i mamuali ka’awuna, laa o sia mari’iris wia nisia, 17wo kete’uanola, nisia si timurela em pasiwo-siwon reiy’ waar ampit limila’: E reiy’la niatokula eng kowa’-kowa’ kareraa’an witu sioki’mu. Ta’an nyi’i mouw eng kowa’-kowa’ kareraa’an ni oki’ku i ti’i. Laa o lewo’ sa reiy’ mouw sea mitarla e roko’ i ti’i witu en sinaru em baya ne tu’a-tu’a eng kota.18Takar e lewo’ sa reiy’ mouw se tu’a-tu’a eng kota i ti’i medo si tuama i ti’i, o tumope nisia, 19makiwear nisia esa nga atus syikal perak wo meela em perak i ti’i wia si ama’ ni reraa – karengan si tuama i ti’i si minu’ulola e ngaran ni esa reraa Israel. Wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw mena-ena’ mamuali ka’awuna; eng keurean em patou-touanna reiy’ toro si tuama i ti’i rumeo nisia mea.20Ta’an sa en teturean i ti’i nulit wo e reiy’ kina’atoala kowa’-kowa’ kareraa’an witu si reraa, 21takar e lewo’ sa reiy’ mouw si reraa alin mea witu luar mea witu en sinaru em pepalen em bale ni ama’na, wo se tou-tou esa nga kotana se lewo’ sa reiy’ lumawala nisia ampit em batu, i ka’ayo mate – karengan nisia si simeringola se tou Israel ampit sima’amekla witu em bale ni ama’na. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki keunerannu.22Sakawisa siesa nga touan ka’atoan timekel ampit siesa wewene makatu’atuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sea nu rua wunu’un paten: tuama si timekelola ampit si wewene i ti’i wo si wewene i ti’i kangkasi. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki elet ne tou Israel.24Sakawisa siesa nga touan ka’atoan timekel ampit siesa wewene makatu’atuama, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sea nu rua wunu’un paten: tuama si timekelola ampit si wewene i ti’i wo si wewene i ti’i kangkasi. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki elet ne tou Israel. 23Sakawisa wawean siesa reraa si pocipe’ wo si maka tunanganouw – sa siesa tuama maatoan ampit nisia waki kota wo tumekel ampit nisia,25Ta’an sa wona’na waki patar si tuama i ti’i maatoan ampit si reraa maka tunanganouw i ti’i, lumupu si wewene i ti’i tumekel ampit nisia, takar si tuama i te si timekel ampit si reraa i ti’i si lewo’ sa reiy’ mate, 26Ta’an si reraa i ti’i te’a pekekurannu. Reraa i ti’i si reiy’la sidosana minatoroan ampit e nukuman paten, karengan eng kapualitan i yi’i masuat ampit eng kapualitan ni esa nga touan si rimego si kasuatna en tou wo minunu’ nisia. 27Karengan si tuama i ti’i si minaatoan ampit nisia waki patar; ma’anouw tu’u si reraa maka tunangan i ti’i mereke-rekeiy, ta’an e reiy’la si mineiy male’ nisia.28Sakawisa siesa nga touan maatoan ampit siesa reraa, si pocipe’ wo reiy’pe’ maka tunangan, lumupu si reraa i ti’i tumekel ampit nisia, wo sea nu rua se kina’atoan – 29takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tuama timekelola ampit si reraa i ti’i si meela lima nga pulu’ syikal perak wia si ama’ ni reraa i ti’i, wo si reraa i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw mamuali ka’awuna, karengan si tuama i ti’Ii si minanti mola nisia; eng keurean em patou-touanna e reiy’ toro si tuama i ti’i rumeo nisia mea.30Siesa tuama te’a mouw ma’edo si ka’awu ni ama’na wo te’a ma’ongka’la en tempokna roko’ ni ama’na.”

Chapter 23

Sitou reiy’ toro ghumorem jema’ah ni TUHAN

1“Tou e minakemu em bu’ana en tata’na ka’apa kinaketoran e mekeirangenna, te’a mouw megheghorem jema’ah ni TUHAN. 2Siesa oki’ haram te’a mouw megheghorem jema’ah ni TUHAN awes tare se see’na kamapulu’ tu’u se reiy’ toro ghumorem jema’ah ni TUHAN.3Siesa tou Amon ka’apa siesa tou Moab te’a mouw megheghorem jema’ah ni TUHAN, awes tare se see’na kamapulu’ tu’u se reiy’ toro ghumorem jema’ah ni TUHAN i ka’ayo eng keure-urena, 4karengan nisea se reiy’ simungkul nikouw ampit e roti wo en dano witu nedo em pakela-kelangannu rimo’umi waki Mesir, wo karengan nisea se minee tetoro si Bileam bin Beor waki Petor waki Aram-Mesopotania masu’usuk nikoo, rio i kutoknala koo.5Ta’an si TUHAN, Empungmu, si so’o limingala si Bileam wo si TUHAN, Empungmu si rimoba mouw eng kutok i ti’i minamuali berkat wia nikoo, karengan si TUHAN, Empungmu, si moupusla nikoo. 6Eng keurean nikoo matou-tou, te’a mouw koo mame’inakutla eng kalele’osan wo eng ka’aruiyan nea i ka’ayo eng keure-urena.7Te’a mouw koo mapokeiyla seremor sitou Edom, karengan nisia si patuarimu. Te’a mouw koo mapokeiyla seremor sitou Mesir, karengan nikoo tu’u eng ketareanna nyi’a mouw koo tou wo’oseiy waki wanuana. 8Se oki-oki’ timoumi i wee nisea witu en see’ katelu, se toro ghumorem jema’ah ni TUHAN.”Kalenasan em pedasingan

9“Sakawisa koo lumaa ampit se suraromu sumu’usuk se kesarumu, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo male’ en tou witu e reiy’ sa mina’asa e lewo’. 10Sakawisa wawean witu neletmu siesa tuama si reiy’ lenas neiy i karenganla e wo’o sapa minamualila witu nisia witu nendo wengi, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia mea waki luar em pedasingan, te’a mouw sia megheghorem witu eng gorem em pedasingan. 11Kamurian melelaa mouw mawengindo e lewo’ sa reiy’ mouw sia lumele’ ampit en dano, wo witu nedo siendo nu tumenem, nisia si toro ghumorem sumoup witu eng gorem em pedasingan.12Witu luar em pedasingan i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw wawean i wee nikoo e nesa tampa wisa e laa’annu kaa laa sumedi. 13Witu nelet eng kalekepannu e lewo’ sa reiy’ mouw wawean wia nikoo en sekop rintek wo sakawisa koo rumungku’ sumedi, e lewo’ sa reiy’ mouw koo kumiar ko’okor ampit e ni’itu wo tumawunla en te’imu. 14Karengan si TUHAN, Empungmu, si kumelangi waki keuneran em pedasingannu kaa laa mewewayami nikoo wo mesesarakanla se kesarumu wia nikoo; karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw em pedasingannu i ti’i eng kudus, rio te’a Sia lumoo’ e wo’o sapa reiy’ waar witu neletmu, laa o murikiti waki nikoo.”
Koupusan witu si ata timingkasla en tou

15“Te’a mouw i pesesarakannula wia si tuangna siesa ata si timingkasi en tou waki si tuangna wia nikoo. 16Mewali-wali nikoo nisia si toro mena’, witu eng keunerannu, waki tampa em pinelengna witu meta’esa’an en tampamu, em papedamenna le’os; te’a mouw koo melelotoiy nisia.”
Mapero em pesa’amekan witu en tampa kudus

17“Witu nelet ne oki-oki’ wewene Israel te’a mouw wawean si sumesa’amek lale’, wo witu nelet ne oki-oki’ tuama Israel te’a mouw wawean si memutit lale’. 18Te’a mouw koo ma’ali tetoro sa’amek ka’apa loit wewutit witu eng gorem em bale ni TUHAN, Empungmu, kaa laa mapatorola e meta’esa’an teta’ar, karengan e rua-ruana i ti’i nyi’a mouw eng kaseremoran i wee si TUHAN, Empungmu.”
Te’a mapuruti wungang waki siesa patuari esa nge bangsa

19“Te’a mouw koo mewewungangla wia si patuarimu, le’os e loit ka’apa tu’u en sesiwon kekaanen ka’apa en sapa tu’u en toro i wungangla. 20Waki sitou wo’oseiy toro koo muruti wungang, ta’an waki si patuarimu te’a mouw koo mepepuruti wungang – rio si TUHAN, Empungmu, si merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutennu waki wanua ghoremannula kaa laa rumuberla nyi’a.”
Tanume en teta’ar

21”Sakawisa koo mee teta’ar wia si TUHAN, Empungmu, te’a mouw koo melodo-lodok mewewutala nyi’a, karengan tantu mouw si TUHAN, Empungmu, si laa kume’imi nyi’a waki nikoo, i ka’ayo eng kapualitan i ti’i minamuali dosa i wee nikoo. 22Ta’an sakawisa koo reiy’ minee teta’ar, takar eng kapualitan i ti’i e reiy’ minamuali dosa i wee nikoo. 23Sapa e rimo’umi waki sumpingmu e lewo sa reiy’ mouw tuanannula ampit e lale’, karengan ampit eng kepa’a-pa’aran neiy i ta’armula wia si TUHAN, Empungmu, en sapa neiy i lila’mula ampit en sumamu nuesa.”
Waki kapualitan matipu’ em bu’ana nanggor wo em bulis eng gandum witu en tana ne tou walina

24“Sakawisa koo tumorola e numa anggor ni kasuatmu, nikoo koo toro kumaan em bu’ana nanggor makakateu-teuala natemu, ta’an reiy’ toro i ghoremmula witu eng gorem e winantalmu. 25Sakawisa koo tumorola em pakeroran gandum ni kasuatmu e reiy’pe’ niupu’, nikoo koo toro tumipu’ em bulis-wulisna ampit e lawasmu, ta’an en sesampur e reiy’ toro i wayongmula witu eng gandum ni kasuatmu i ti’i.”

Chapter 24

En tanume em peta’atasan

1“Sakawisa siesa nga touan medo siesa wewene wo mamuali tu’atuamana, wo sa kamurian nisia si reiy’ mouw mepa’arla kasi si wewene i ti’i, karengan niatonala e reiy’ waar wia nisia, laa o sia matik surat meta’atasan wo sumarakanla nyi’a witu lawas ni wewene i ti’i, nu reiy’ mouw i tu o rumeo nisia rumo’umi waki walena, 2wo sa si wewene i ti’i rumo’umi waki walena wo rimo’umi maname, laa o mamuali tu’awewene ne tou walina,3wo sa si tuama eng kamurian i yi’i si reiy’ mouw moupus kasi wia nisia, laa o matik surat meta’atasan wo sumarakanla nyi’a witu lawas ni wewene i ti’i ampit rumeo nisia rumo’umi waki walena, ka’apa sa si tuama eng kamurian minedo nisia minamuali tu’awewenena i ti’i mate, 4takar si tu’atuamana eng kasa ketare-tare, si rimeo mouw nisia mea i ti’i, si reiy’ toro medo nisia sumoup mamuali tu’awewenena, nu reiy’ mouw si wewene i ti’i nu kinewurla; karengan eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw eng kaseremoran witu en sinaru ni TUHAN. Te’a mouw koo maki’eiy en dosa witu em banua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu.5Sakawisa en tarekan siesa nga touan medo tu’awewene, te’a mouw sia rumo’u mewali-wali ampit se suraro lumaa sumeke’ ka’apa pinesa’anan e nesa pepa’ayangen; esa nge te’un eng keurena nisia si lewo’ sa reiy’ i wayami i wee em pemandungen e rumah tanggana wo mangimpa’arla nate ni wewene si niedona mola minamuali tu’awewenena.”
En tanume materungla si kasuat en tou

6“Te’a mouw maedo eng kiniar ka’apa e watu kiniar witu e reiy’ sa mina’asa eram, karengan en tuana i ti’i e maedo nyawa ni tou tanume e neram.77 Sakawisa siesa nga touan ka’atoan si kasuatan mapu’is tou, si meta’esa’an patuarina, waki elet ne tou Israel, laa o tumuanala nisia tanume si ata wo mangker nisia, takar e lewo’ sa reiy’ mouw si minu’is i ti’i mate. Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ re’innumi e lewo’ i ti’i waki keunerannu.8Maato-ato mouw witu eng kapualitan rara’an lepra wo tuananola ampit e minakatoro e reiy’ sa mina’asa neiy i turu’la ne imam-imam tou Lewi wia nikoo; sapa neiyku i perentala wia nisea e lewo’ sa reiy’ mouw tuanan niouwla ampit e lale’. 9ghenangenouw sapa en tinuanala ni TUHAN, Empungmu, wia si Miryam witu nedo em pakela-kelangannu rimo’umi waki Mesir.10Sakawisa koo tumedanla e wo’o sapa wia si kasuatmu, te’a mouw koo ghumorem mea witu em balena kaa laa ma’edo e neram wia nisia. 11E lewo’ sa reiy’ mouw koo mena’ rimedeiy witu luar, wo sitou wineeannu tetedan i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw malimi e neram i ti’i witu luar wia nikoo.12Sa sia esa tou lengeiy, te’a mouw koo tumekel ampit em barang neiy i eramnala; 13i warengola neiy i eram i ti’i wia nisia witu nedo siendo nu tumenem, rio sia toro tumekel ampit makela e roko’na nuesa wo merkatla nikoo. Takar nikoo koo laa mamuali ulit witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu.14Te’a mouw koo maperas se memema’ayang esa nga endoan se miskin wo peme’itan, le’os sia patuarimu ka’apa tu’u siesa tou wo’oseiy si witu em banuamu, witu eng gorem en tampamu. 15Witu i te e nendo i ti’i kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo mear en tetorona nu reiy’pe’ siendo nu tumenem; nisia si maarapla nyi’a, karengan nisia sitou miskin; rio sia te’a maleiy wia si TUHAN en tanume nikoo wo eng kapualitan i ti’i mamuali dosa wia nikoo.1616 Te’a mouw si ama’ si ukumen paten karengan sioki’na, te’a mouw kangkasi sioki’ ukumen paten karengan si ama’na; susur tou si lewo’ sa reiy’ ukumen paten karengan en dosana nuesa.17Te’a mouw koo mewewantila eng hak ni tou wo’oseiy wo ni oki’ ula; o kangkasi te’a mouw koo ma’edo e labung niesa balu mamuali eram. 18E lewo’ sa reiy’ mouw ghenangennu, kaa nikoo tu’u eng ketareanna koo ata waki Mesir wo koo tubuuseni ni TUHAN, Empungmu, maname; ni’itu mouw eng karenganna niaku ku minerentala nikoo tumuanala eng kapualitan i yi’i.19Sakawisa koo mupu’ waki penguma’annu, laa o lumiur esa nga ke’ekes waki penguma’an, takar te’a mouw koo mewewareng kaa laa ma’edo nyi’a; ni’itu mouw em beteng ni tou wo’oseiy, ni oki’ ula wo ni balu – rio si TUHAN, Empungmu, si merkatla nikoo witu e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu. 20Sakawisa koo tumipu’ em bua’na nakana en zaitunmu ampit memewe-mewe nyi’a, te’a mouw koo mesesoisap em pangana-pangana mekasape’ kasi; ni’itu mouw em beteng ni tou wo’oseiy, ni oki’ ula, wo ni balu.21Sakawisa koo merurla em bua’na numa anggormu, te’a mouw koo mesesiwola em patipu’an mekasape’ kasi; ni’itu mouw em beteng ni tou wo’oseiy, ni oki’ ula wo ni balu. 22E lewo’ sa reiy’ mouw ghenangennu, kaa nikoo tu’u eng ketareanna koo ata waki tana’ Mesir; ni’itu mouw eng karenganna niaku ku minerentala nikoo tumuanala eng kapualitan i yi’i.”

Chapter 25

Mapero eng kaketean waya’an em pa’ar

1“Sakawisa wawean pesali’isi’an witu nelet ne pirala tou, laa o sea mea waki paadilan, wo sea adilen ampit neiy i papaloo’o-loo’ola seiy si ulit wo seiy si selok, takar sa sitou simelok i ti’i si waar wewenla, 2e lewo’ sa reiy’ mouw si akim rumeo nisia kumepa wo rumeo tou mewela nisia witu en sinaruna ampit eng kelakerna em bewewe e waar ampit eng kaselokanna.3E maka epat nga pulu’ e lewo’ sa reiy’ sitou i ti’i wewenla, te’a lebe; rio te’a si patuarimu mamuali kumeng witu en sinarumu, sakawisa sia wewen lebe lakere’ kasi.44 Te’a mouw koo meseso’okepla en suma ni sapi si kasuatan masiri.”

Tanume eng kumaweng ampit si tu’awewene ni patuari minate mouw

5“Sakawisa se tou-tou mapatuarian mena’ mewali-wali ampit siesa tou waki nisea si minate ampit reiy’ timele’ula oki’ tuama, takar te’a mouw si tu’awewene ni tou minate mouw i ti’i kumaweng ampit sitou waki luar eng kaledong ne me’urangna; patuari ni tu’atuamana si lewo’ sa reiy’ mouw tumawila nisia wo medo nisia mamuali tu’awewenena wo ampit en tuana si timuanala eng kalewo’sareiy’an mekawengan ipagh. 6Takar sioki’ polon ee sangari si’i patoumi ni wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ mouw i papokeiyla tanume sioki’ ni patuari minate mouw i ti’i, rio e ngaran i ti’i te’a mere’imi waki elet ne tou Israel.7Ta’an sa sitou i ti’i si so’o medo si tu’awewene ni patuarina, takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tu’awewene ni patuarina i ti’i mea waki pepalen leloangan sumaru em baya se tu’a-tu’a ampit lumila’: Ipaghku si simede’ meteto’ori ngaran ni patuarina waki elet ne tou Israel, nisia si so’o metetuanala eng kalewo’sareiy’an mekawengan ipagh ampit niaku. 8Kamurian em baya ne tu’a-tu’a eng kotana se lewo’ sa reiy’ mouw kumeret sitou i ti’i wo sumusuiy ampit nisia. Sa sia minena-ena’ makawinta’ wo lumila’la: Niaku ku so’o medo nisia tanume si tu’awewene –9takar e lewo’ sa reiy’ mouw si tu’awewene ni patuarina i ti’i meiy wia nisia witu en sinaru em baya ne tu’a-tu’a, mangkuli en selop ni tou i ti’i waki ne’ana, rumura’la eng giona ampit lumila’la: Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ tuananla wia sitou si so’o meteto’ori see’ ni patuarina. 10Wo witu nelet ne tou Israel ngeranna e lewo’ sa reiy’ mouw totoren: Kaum en selopna em pinangkulela ni tou.”
Em palouw masiwo em biadab

11“Sakawisa se rua tou matokol wo si tu’awewene ni esa tou mineiy tumawi kaa laa ma’ale’mi si tu’atuamana waki lawas ni tou mawewe nisia, wo si wewene i ti’i si rimenetla lawasna wo sumikop e mekeirangen ni tou i ti’i, 12takar e lewo’ sa reiy’ mouw ketorennu e lawas ni wewene i ti’i; te’a mouw koo medam moupus wia nisia.”
Sukatan wo en timbangan e nulit

13Te’a mouw wawean witu eng gorem en sompoiy-sompoiymu e rua rupa watu timbangan, sela wo rintek. 14Te’a mouw wawean witu eng gorem em balemu e rua rupa efa, sela wo rintek.15E lewo’ sa reiy mouw wawean wia nikoo e watu timbangan e lekep wo minakatena’; e lewo’ sa reiy’ mouw wawean wia nikoo efa lekep wo e minakatena – rio mapawee-wee numurmu waki tana’ neiy i weela wia nikoo ni TUHAN, Empungmu. 16Karengan susur tou si matuanala eng kapualitan e tuana, susur tou si matuanala em biles, nyi’a mouw eng kaseremoran i wee si TUHAN, Empungmu.”
Amalek e lewo’ sa reiy’ re’inla

17“Ghenangenouw sapa en tinuanala ne tou Amalek wia nikoo witu nedo em pakela-kelangannu rimo’umi waki Mesir; 18kaa nikoo koo nieiy nea waki lalan wo em baya ne tou lewea’ witu em barisan murimu se winetuan nea, kasuatan koo lewea’ wo reawa’. Nisea se reiy’ meide’la si Empung. 19Takar sakawisa si TUHAN, Empungmu, kimarunia mola eng ka’amanan wia nikoo waki se reiy’ sa mina’asa kesarumu waki esa nga kaledong, waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa kapunya’ala tanume eng kapunya’an pusaka, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo rume’imi eng genang wia si Amalek waki solong e langit. Te’a mouw maliur!”

Chapter 26

Manginsempela em bua’na kasa ketare-tare

1“Sakawisa koo ghimoremouw waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu, wo koo rimuberola nyi’a wo mena’ maname, 2takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo mali em bua’na kasa ketare-tare waki bumi e nierurmu momi waki tana’mu neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo meela nyi’a witu em bulolong, kamurian mea waki tampa e laa pelengen ni TUHAN, Empungmu, kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname. 3Wo i kekeka’ayola wia si imam witu nedo ni’itu, e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’ wia nisia: Niaku ku makite’ula wia nendo i yi’i wia si TUHAN, Empungmu, kaa niaku ku ghimoremouw mea waki wanua neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyang ta kaa laa meweweela nyi’a wia nikita. 4Takar si imam si lewo’ sa reiy’ sumungkuli em bulolong i ti’i waki lawasmu wo rumeta’la nyi’a waki saruan e mezbah ni TUHAN, Empungmu.55 Kamurian koo lewo’ sa reiy’ mapalo’o-loo’ola witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, en tuana: Si ama’ku eng ketareanna siesa tou Aram, siesa tou lumelepu. Nisia si minea waki Mesir ampit se toyo’ i te tou wo mena’ maname tanume se tou wo’oseiy, ta’an maname sia mamuali esa bangsa sela, ente’ wo ka’asa’an eng kelakerna.6Eng katoroan se tou Mesir masiasa wo malotoiy nikeiy wo mareo nikeiy matuanala em pepa’ayangen e wuter, 7takar keiy maleiy wia si TUHAN, Empung ni nene moyang meiy, o laa si TUHAN si liminga en totor meiy wo limoo’ em peme’itan wo eng kasusa’an neiy wo em palotoiyan wia nikeiy.8O laa si TUHAN mali nikeiy rumo’umi waki Mesir ampit e lawas ente’ wo e lalupa neiy i kaayat, ampit eng kahebatan wangko wo ampit eng kowa’-kowa’ ma’an e maka’erangen-maka’erangen. 9Nisia si minali nikeiy wia en tampa i yi’i, wo mineela wia nikeiy em banua i yi’i, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo rina’na.10Eng karengan e ni’itu, wia nyi’i niaku ku minali em bua’na kasa ketare-tare waki bumi e neiy-Mu mouw i weela wia niaku, ee TUHAN.Kamurian koo lewo’ sa reiy’ mouw rumeta’la nyi’a witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu; nikoo koo lewo’ sa reiy’ mongkot witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu, 11wo e lewo’ sa reiy’ mouw nikoo, tou Lewi wo se tou wo’oseiy se witu eng keunerannu mepa’a-pa’ar karengan e reiy’ sa mina’asa e le’os neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo wo wia se esa nga pumpun em balemu.”

Sesempe paesa nga mapulu’an

12“Sakawisa witu en te’un eng katelu, en te’un pasempean em paesa nga mapulu’an, koo simampetouw minedomi e reiy’ sa mina’asa en sesempe paesa nga mapulu’an waki wua’na en tana’mu, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo meela nyi’a wia se tou Lewi, tou wo’oseiy, oki’ ula wo wia se balu rio sea toro kumaan witu eng gorem en tampamu wo mawesu. 13Wo e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu: Neiyku mouw i soro’mi en sesempe kudus i ti’i waki waleku, o kangkasi neiyku mouw i weela wia se tou Lewi, wo wia se tou wo’oseiy, oki’ ula wo wia se balu, minakatena’ tanu em perenta neiy mouw i wee-Mula wia niaku. E reiy’ ke’angangkula ka’apa liurengkula e wo’o sapa waki perenta-Mu i ti’i.14Witu nedo niaku nu mengasi’ e wo’o sapa ku reiy’ kimaani waki sesempe kudus i ti’i, witu nedo niaku nu makari’irisen wo’o sapa e reiy’ neiyku i wa’akati waki nyi’a, o kangkasi ku reiy’ minapasempemi e wo’o sapa waki nyi’a wia se tou minate, ta’an ku limingala en totor ni TUHAN, Empungku, niaku ku simiwo minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy-Mu i perentala wia niaku. 15Loo’onomi waki tampa paena’an-Nu e kudus, waki ghorem en sorga, wo berkatenola se umat-Mu Israel, wo en tana’ neiy mouw i wee-Mula wia nikeiy, tanu e neiy mouw i ta’ar-Mula ampit en tiwa’ wia se nene moyang meiy – e nesa wanua masewe-sewel en susu wo e rina’na.”
Lelila’an i pakusi’ en tanume em pinakite’uan nukum Torat

16“Wia nendo i yi’i TUHAN, Empungmu, si minerentala nikoo tumuanala eng katatapan wo natoran i yi’i; tuananola em baya nyi’a i ti’i ampit e lale’, ampit em pakasa’an natemu wo em pakasa’an ni imukurmu. 17Nikoo koo minaka’ato momi en ta’ar waki si TUHAN wia nendo i yi’i, kaa Nisia si laa mamuali Empungmu, wo nikoo tu’u koo laa tumou i ki’it e lalan neiy i tudu’-Nala wo tumiboiy eng katatapan, em perenta ma’an e natoran-Na, wo malingala en totor-Na.18Wo si TUHAN si simungkulomi en ta’ar waki nikoo wia nendo i yi’i, kaa nikoo koo laa mamuali umat koupusan-Na, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nikoo, wo kaa nikoo koo laa tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na,, 19wo Nisia tu’u si laa mopo nikoo wia se reiy’ sa mina’asa bangsa se siniwo-Na mola, kaa laa mamuali kalo’oran, kasa mekengaran, wo kasa pasighi’in. Takar nikoo koo laa mamuali umat kudus i wee si TUHAN, Empungmu, tanu neiy i ta’ar-Nala.”

Chapter 27

Watu paghenangan wo mezbah waki kuntung Ebal

1O kasi si Musa wo em baya ne tu’a-tu’a Israel minerentala wia se bangsa i ti’i: “Tumiboiy mouw witu e reiy’ sa mina’asa em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i. 2Wo witu nendo nikouw nu limewetla en teberan Yordan mengea waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu wia nikoo, takar e lewo sa reiy’ mouw koo tumo’orla em batu-batu wangko’, wo sumaat nyi’a, 3o laa witu em batu i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw patikannula e reiy’ sa mina’asa lelila’an e nukum Torat i yi’i, nu reiy’ mouw koo nu limewetla, rio koo ghumorem mea waki wanua neiy i weela wia nikoo ni TUHAN, Empungmu, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo e rina’na tanu neiy i ta’arla ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu, wia nikoo.4Wo nu reiy’ mouw kouw nu limewetla en teberan Yordan, takar e lewo’ sa reiy’ mouw em batu-batu i ti’i, e neiyku mouw i perentala wia nikoo wia nendo i yi’i, i walinto’or miouwla waki kuntung Ebal wo saatennula. 5O kangkasi e lewo’ sa reiy’ i redeiymula maname e mezbah i wee si TUHAN, Empungmu, e nesa mezbah watu reiy’ toro siwonnu ampit em pakakas wesi.6Waki watu reiy’ pina’at e lewo’ sa reiy’ mouw i redeiymula e mezbah ni TUHAN, Empungmu, witu wo witu natasna e lewo’ sa reiy’ mouw i sempemula en tetule tinunu wia si TUHAN, Empungmu. 7O kangkasi e lewo’ sa reiy’ mouw koo manginsempela en tetule kelawiran, kumaan nyi’a maname wo mepa’a-pa’ar witu en sinaru ni TUHAN, Empungmu. 8Tumodongla nyi’a e lewo sa reiy’ mouw koo matikla witu em batu-batu i ti’i e reiy’ sa mina’asa lelila’an e nukum Torat i yi’i ampit em pakaloo’o-loo’ola wo e leno.”9O kangkasi sumusuiy mouw si Musa wo se imam-imam tou Lewi wia se minapekasa tou Israel: “Menesouw wo linganouw, heiy tou Israel. Wia nendo i yi’i kouw minamuali mouw umat ni TUHAN, Empungmu. 10Karengan e ni’itu koo lewo’ sa reiy’ lumingala en totor ni TUHAN, Empungmu, wo matuanala em perenta wo eng katatapan-Na, e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i.”

E mapulu’ o rua tetotoren kekutok

11Witu nendo ni’itu Musa si minee perenta wia se bangsa i ti’i: 12“Nu reiy’ mouw kouw nu lumewetla en teberan Yordan, takar nisea i yi’i mouw se lewo’ sa reiy’ rumedeiy waki kuntung Gerizim kaa laa mebeberkatla se bangsa i ti’i, nyi’a iyi’i se suku Simeon, Lewi, Yehuda, Isakhar, Yusuf wo Benyamin.13Wo nisea i yi’i mouw se lewo’ sa reiy’ rumedeiy waki kuntung Ebal kaa laa mekekutokla, nyi’a i yi’i se suku Ruben, Gad, Asyer, Zebulon, Dan maan se Naftali. 14Takar e lewo’ sa reiy’ mouw se tou-tou Lewi muleiy sumusuiy wo lumila’la wia se minapekasa tou Israel ampit en totor menaleinteng:15I kakutokola se tou simiwo bubuneka pina’at ka’apa bubuneka tinoa’, e nesa kaseremoran i wee si TUHAN, siniwo ni esa tou sumesiwo, wo si rimedeiyla nyi’a ampit neiy i kakirong. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ mouw mingkot: Amin!16I kakutokouw sitou maloo’ola kumeng si ina’ wo si ama’na. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin! 17I kakutokouw sitou si mase’ese’ em paakaran en tana’ ni kasuatna en tou. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin!18I kakutokouw sitou si maali siesa tou rapa mea witu lalan kaseipan. Wo se minapekasa bangsa se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin! 19I kakutokouw sitou si mewanti eng hak ne tou wo’oseiy, ne oki’ ula wo ne balu. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin!20I kakutokouw sitou timekel ampit si ka’awu ni ama’na, karengan nisia si minongka’ mola en tempok e roko’ ni ama’na. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin! 21I kakutokouw sitou si timekel ampit si tekapen sapa tu’u. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin!22I kakutokouw sitou si timekel ampit si patuarina wewene, oki’ ni ama’ ka’apa oki’ ni ina’na, Wo se minapekasa bangsa se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin! 23I kakutokouw sitou si timekel ampit si manuangna wewene. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin!24I kakutokouw sitou si minunu’ si kasuatna en tou ampit neiy i kakirong. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin! 25I kakutokouw sitou si minaka’ato wewoko’ kaa laa mewewunu’ siesa nga touan reiy’ siselok. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ lumila’: Amin!26I kakutokouw sitou si reiy’ minapatorola e lelila’an e nukum Torat i yi’i ampit em pasiwo-siwonna. Wo se minapekasa bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ limila’: Amin!”

Chapter 28

Berkat

1”Sa koo male’o-le’os malingala en totor ni TUHAN, Empungmu, wo matuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, takar si TUHAN, Empungmu, si laa mopo nikoo witu natas ne reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi. 2E reiy’ sa mina’asa berkat i yi’i e laa meiy wia nikoo wo mamuali wetengmu, sa koo malingala en totor ni TUHAN, Empungmu:3Binerkatola koo witu kota wo binerkatola koo witu em penguma’an. 4Binerkatola em bu’ana eng gandongannu, em bua’na em bumimu wo em bua’na ne papiarannu, nyi’a i yi’i se oki’ ne sapi sapimu wo eng gandongan ne membe’ dombamu.5Binerkatola em bulolongmu wo en tampa kekayo’annu. 6Binerkatola koo witu nedo ghumorem wo binerkatola koo witu nedo rumo’umi.7TUHAN si laa mayala se kesarumu se mineiy sumeke’ sumu’usuk nikoo, kaweweannu mekala. Maesa lalan sea laa mereregola nikoo, ta’an mapitu lalan sea laa tumingkasi waki saruannu. 8TUHAN si laa merentala em berkat mea witu natasmu witu eng gorem e lumbungmu wo witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutennu; Nisia si laa merkatla nikoo waki wanua neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.9TUHAN si laa tumataapla nikoo tanume si umat-Na kudus, tanu neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia nikoo, sa koo tumiboiy witu em perenta ni TUHAN, Empungmu, wo tumou kumi’it e lalan neiy i tudu’-Nala. 10Takar se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se laa lumoo’, kaa e ngaran ni TUHAN en tinotorouw witu nikoo, wo nisea se laa meide’ wia nikoo.11O kangkasi si TUHAN si laa lumokonla nikoo ampit eng kale’osan witu em bu’ana eng gandongannu, witu em bua’na ne papiarannu, wo witu em bua’na em bumimu – waki tana’ neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu kaa laa meweweela nyi’a wia nikoo. 12TUHAN si laa muka’ i wee nikoo em penu’utu-nu’utulan-Na e limokon, nyi’a i yi’i e langit, kaa laa meweee aro i wee en tana’mu witu norasna wo merkatla e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu, i ka’ayo koo mee tedanan wia se kelaker bangsa, ta’an nikoo nuesa koo reiy’ makiwee tedanan.13TUHAN si laa mopo nikoo mamuali kokong wo reiy’ mamuali ipus, nikoo koo mena-ena’ malongkot wo reiy’ matumpa, sakawisa koo lumingala em perenta ni TUHAN, Empungmu, e neiyku i pa’ayola wia nendo i yi’i tuanannula ampit e lale’, 14wo sakawisa koo reiy’ sume’epang lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii waki e reiy’ sa mina’asa em perenta neiyku i weela wia nikoo wia nendo i yi’i, ampit maki’itla si empung walina wo rumaghes wia nisia.”15

Kutok

15 “Ta’an sa koo reiy’ melelingala en totor ni TUHAN, Empungmu, wo reiy’ matuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa em perenta wo eng katatapan-Na, e neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i, takar e reiy’ sa mina’asa eng kutok i yi’i e laa meiy wia nikoo wo e ma’ayo nikoo:

16I kakutokouw nikoo waki kota wo i kakutokouw nikoo waki penguma’an. 17I kakutokouw em bulolongmu wo en tampa kekayo’annu.18I kakutokouw em bu’ana eng gandongannu, em bua’na em bumimu, se oki’ ne sapi sapimu wo eng gandongan ne membe’ dombamu. 19I kakutokouw nikoo witu nedo ghumorem wo i kakutokouw nikoo witu nendo rumo’umi.20TUHAN si mapa’eiy eng kutok, karungkea’an, patopean mea witu neletmu witu e reiy’ sa mina’asa pe’inakuten em pina’ayangmula, i ka’ayo koo mere’i wo mapuneng ampit e makarengan karengan lewo’ em pasiwo-siwonnu, karengan nikoo koo timele’u mola Niaku. 21TUHAN si laa kumerutla rumara menganup wia nikoo, i ka’ayo ka’apunnami nikoo waki tana’, waki wisa koo mea kaa laa mereruberla nyi’a.22TUHAN si laa tumope nikoo ampit e neker pera, nanar, nanar rara’an eng kokong, rara’an papesin, kapera’an, witek wo rumara eng gandum; em baya nyi’a i ti’i e laa mekeki’it nikoo i ka’ayo koo mapuneng.23O kangkasi e langit waki atas eng kokongmu e laa mamuali tambaga wo en tana’ wia em bawa’ tu’u e mamuali wesi. 24TUHAN si laa tumumpami e naro riawu wo nawu witu natas em banuamu; waki langit e laa tumumpami em baya nyi’a i ti’i mea witu natasmu, i ka’ayo koo mapuneng.25TUHAN si laa mayala nikoo kawewean mekala ne kesarumu. Maesa lalan koo laa rumo’umi rumego nisea, ta’an mapitu lalan koo laa tumingkasi waki saruan nea, i ka’ayo koo mamuali mekeide’en wia se reiy’ sa mina’asa karaja’an wia em bumi. 26Mayatmu e laa mamuali kekaanen ne reiy’ sa mina’asa wara reghe-reghesan ma’an se tekapen-tekapen wia em bumi, ampit e reiy’la si rumoung nisea.27TUHAN si laa tumope nikoo ampit em baana Mesir, ampit eng kupes, ampit en sela’auw wo eng kudis, e waki nyi’a koo reiy’ mete’u male’os. 28TUHAN si laa tumope nikoo ampit eng kaseperengan, kerapa’an, wo maliu-liur, 29i ka’ayo koo maringka-ringkap witu nedo marorake, tanu siesa tou rapa maringka-ringkap witu reiydem; em pakela-kelangannu e reiy’ laa sikamang, ta’an nikoo koo reiy’ maena-ena’ perasen wo kaatan, ampit e reiy’la siesa tou si meiy male’.30Nikoo koo laa matunangan ampit siesa wewene, ta’an se tou walina se laa tumekelela nisia. Nikoo koo laa rumedeiyla wale, ta’an reiy’ laa mena’ witu nyi’a. Nikoo koo laa sumiwo uma anggor, ta’an reiy’ laa me’an em bua’na. 31Sapimu si laa reretan ni tou witu en sinaru em berennu, ta’an nikoo koo reiy’ laa kumaan e le’ona. Keledaimu se laa kaateni waki sinarumu, wo se reiy’ laa i warengla wia nikoo. Membe’ dombamu se laa i weela wia se kesarumu ampit e reiy’la tou si laa male’ nikoo.32Se oki-oki’mu tuama wo se oki-oki’mu wewene se laa i sarakan wia se bangsa walina, kasuatan nikoo koo maloo’ola ampit em berennu nuesa, wo esa nga endo-endoan koo lelo wia nisea, ampit e reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa.33Se esa bangsa reiy’ kasine’uannu se laa kumaan em bua’na em bumimu wo e reiy’ sa mina’asa wua’ em bineduannu; nikoo koo laa reiy’ maena-ena’ i lotoiy wo i le’ek. 34Nikoo koo laa masepereng karengan en sapa linoo’ em berennu. 35TUHAN si laa tumope nikoo ampit em baana lewo’, e waki nyi’a koo reiy’ mete’u male’os, witu eng kurur wo em pa’amu, awes tare waki palarna ne’amu i ka’ayo waki uka’ eng kokongmu.36TUHAN si laa mali nikoo ampit si raja pinopomu witu nikoo i ti’i wia se esa bangsa se reiy’ kasine’uannu ka’apa tu’u se nene moyangmu; manamome koo laa rumaghes wia si empung walina, wia eng kayu wo em batu. 37Nikoo koo laa mamuali kahebatan, pa’asa-asaran wo sindiran witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa, waki wisa si TUHAN laa sumingkirla nikoo.38Laker tetanemen e laa alinnu waki penguma’an, ta’an en toyo’ wua’na e laa erurennula, karengan se kompo se laa kuma’apula nyi’a. 39E numa-uma anggor e laa siwonnu wo pe’inakutennula, ta’an nikoo koo reiy’ laa kumoo’ ka’apa tumu’utul e nanggor, karengan se witek se laa kumaan nyi’a.40Nakana-nakana en zaitun e laa mapunyamula waki minapekasa en daerahmu, ta’an nikoo koo reiy’ laa makaisu’ ampit e lanana; karengan em bu’ana en zaitunmu e laa ruma’aragh. 41Nikoo koo laa maka’ato oki-oki’ tuama wo oki-oki’ wewene, ta’an nisea se reiy’ i wee en toumu, karengan nisea se laa mamuali tinaang.42E reiy’ sa mina’asa e nakana-akanamu wo em bua’na em bumimu e laa ruberan ne kawang kompo’. 43Tou wo’oseiy witu eng keunerannu si laa mekerakekla matasla nikoo, ta’an nikoo koo makakumengla. 44Nisia si laa mee tetedanen wia nikoo, ta’an nikoo koo reiy’ laa mee tetedanen wia nisia; nisia si laa mamuali kokong, ta’an nikoo koo laa mamuali ipus.45E reiy’ sa mina’asa kutok i ti’i e laa meiy witu nikoo, kumi’it nikoo, wo ma’ayola nikoo, i ka’ayo koo mapuneng, karengan nikoo koo reiy’ melelingala en totor ni TUHAN, Empungmu wo reiy’ timiboiy witu em perenta wo eng katatapan neiy i perenta-Nala wia nikoo; 46em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali kowa’ wo maka’erangen witu neletmu wo witu nelet ne see’mu i wee eng keurena.”
Paseke’an wo em pasea’an e laa pe’anen

47“Karengan nikoo koo so’o mamuali hamba wia si TUHAN, Empungmu, ampit e mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’ e nate ma’anouw tu’u kinalokonan em baya-wayana, 48takar ampit en tumanggong narem wo re’o, ampit em poteiy wo eng kareiy’-awesanla em baya-wayana nikoo koo laa mamuali hamba wia si kesaru si laa i reo ni TUHAN sumu’usuk nikoo. Nisia si laa mesa’anla em bongkouw wesi witu natas e lo’ongmu, i ka’ayo koo punengen-Nala.49TUHAN si laa mapa’eiy wia nikoo se esa bangsa waki rou’, waki tempok em bumi, tanu si rajawali mineiy sumear; se esa bangsa em baasana e reiy’ pangartiannu, 50esa bangsa se wengi’is eng giona, se reiy’ mepadungla se tu’a-tu’a wo se reiy’la siupus wia se oki-oki’; 51se laa kumaan ma’apu em bua’na ne papiarannu wo em bua’na em bumimu, i ka’ayo koo mapuneng; se reiy’ laa tumele’ula i wee nikoo eng gandum, ranona nanggor ka’apa e lana, ka’apa tu’u se oki’ ne sapi sapimu ka’apa se oki’ ne membe’ dombamu, i ka’ayo koo punengennala.52nikoo koo laa i ke’edelna waki e reiy’ sa mina’asa tampamu, i ka’ayo karonga’ em beton-betonnu kerakek wo makarereen, em pa’emanennula ni’itu waki minapekasa em banuamu, awes tare koo laa i ke’edel witu eng ghorem e reiy’ sa mina’asa en tampamu, waki minapekasa em banua neiy mouw i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo. 53 53Wo nikoo koo laa kumaan em bu’ana eng gandongannu, nyi’a i yi’i e le’ona ne oki-oki’mu tuama wo ne oki-oki’mu wewene neiy i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, – witu eng ka’ada’an pedis wo em peme’itan neiy i lentutla ni kesarumu wia nikoo.54Wo si tuama kasa lewea’ wo kasa ere’ witu neletmu si laa oki’ ate wia si patuarina ka’apa wia si tu’awewenena nuesa ka’apa wia se oki-oki’na se maena’pe’ wia nisia, 55i ka’ayo wia si meta’esa’an tou waki nisea i ti’i si so’o meweweela ma’an oki’ i te tu’u waki le’ona ne oki-oki’na em pekaanenna, karengan e reiy’ mola kasi wo’o sapa neiy i tele’ula i wee nisia, witu eng ka’ada’an susa wo pedis neiy i lentuti ni kesarumu waki e reiy’ sa mina’asa en tampamu.56Wewene si lewea’ wo ere’ witu neletmu, si reiy’ ma’an mekasa mina’awa’ menusla em palar ne’ana mea witu en tana’ karengan eng kenaramenna e ma’ere’ wo lewea’ i ti’i, si laa oki’ ate wia si tu’atuamana nuesa ka’apa wia se oki’na tuama ka’apa oki’na wewene, 57karengan e uri rimo’umi waki gandonganna ka’apa tu’u se oki-oki’ neiy i patounami; karengan eng kareiy’awesan e reiy’ sa mina’asana nisia si laa kumaan nyi’a ampit e makiro-kirong, witu eng ka’ada’an susa wo peme’itan neiy i lentuti ne kesarumu wia nikoo witu eng gorem en tampamu.58Sa koo reiy’ matuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa lelila’an e nukum Torat neiy i kepatik witu eng kaol i yi’i, wo koo reiy’ meide’la Ngaran e wangko’ wo eng hebat i yi’i, nyi’a i yi’i e laa si TUHAN, Empungmu, 59takar si TUHAN si laa tumorola em bewewe-wewewe maka’erangen wia nikoo, wo wia se see’mu, nyi’a i yi’i em bewewe-wewewe e kete’ eng keurepe’ kasi wo e rumara-rumara lewo’ eng keurepe’ kasi.60Nisia si laa mapa eiy kangkasi e reiy’ sa mina’asa e rumara menganup Mesir eng keide’mula i ti’i wia nikoo, i ka’ayo em baya nyi’a i ti’i eng kumerut wia nikoo. 61O kangkasi e minegheghioan rumara wo em bewewe, e reiy’ neiy i kepatik wia eng kaol Torat i yi’i, e laa i lentuti ni TUHAN, tumoro nikoo, i ka’ayo koo mapuneng. 62Waki nikouw se toyo’ i te se tou i katele’u, e nulitna nikouw eng ketareanna kouw tanu se sumesena’-sumesena’ waki langit eng kelakerna – karengan nikoo koo reiy’ minelelingala en totor ni TUHAN, Empungmu.63Tanu si TUHAN melaya-laya’ karengan nikouw kaa laa mesesiwo le’os wia nikoo wo sumiwo nikouw melaker, tuana mouw si TUHAN si laa melaya-laya’ karengan nikouw kaa laa mepepunengla wo merere’ila nikouw, wo kouw laa sawuteni waki tana’, waki wisa koo mea kaa laa mereruberla nyi’a. 64TUHAN si laa sumarakan nikoo mea waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa waki tempok em bumi mea waki tempok em bumi; manamome koo laa rumaghes wia si empung walina si reiy’ kasine’uannu ka’apa tu’u ne nene moyangmu, nyi’a i yi’i wia eng kayu wo em batu.65Nikoo koo reiy’ laa maka’ato ka’aruiyan witu nelet ne bangsa-bangsa i ti’i wo reiy’ laa wawean tampa menus i wee em palarna ne’amu; TUHAN si laa meela maname wia nikoo e nate balisa, weren e wuta lelo wo si imukur tekur. 66Em patou-touannu e laa malengki-lengki’, oat o wengi koo laa i kalo’osit wo malieiyla em patou-touannu.67Witu nedo memo’odo koo laa lumila’: Oh, sa wengi en teakan! Wo witu nedo wengi koo laa lumila’: Oh, sa memo’odo en teakan! Karengan e lo’osit minutala natemu, wo karengan en sapa linoo’ em berenmu. 68TUHAN si laa mali nikoo mareng mea waki Mesir ampit eng kapal, tumoro e lalan neiy-Ku mouw i lila’la wia nikoo: Nikoo koo reiy’ mouw laa lumoo’ nyi’a kasi, wo maname kouw laa tume’esla en tou wia si kesarumu tanume si ata tuama wo ata wewene, ta’an e reiy’la si mateles.”

Chapter 29

Teta’aran ampit si Empung em binerula

1Nyi’i mouw lelila’an en teta’aran wina’akes ni Musa ampit se tou Israel waki tana’ Moab minatoroan ampit em perenta ni TUHAN, e walinana en teta’aran neiy mouw i wa’akes-Na ampit nisea waki kuntung Horeb.2Musa si kimeret se minapekasa tou Israel merur, laa o lumila wia nisea:“Linoo’ miouw mouw e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni TUHAN waki tana’ Mesir witu en sinaru em berennu wia si Firaun wo wia em baya ne pegawaina wo wia minapekasa em banuana: 3em bewa’awa’an-wewa’awa’an wangko’ e linoo’ mola em berennu nuesa, eng kowa’-kowa’ wo maka’erangen-maka’erangen e wangko’ i ti’i. 4Ta’an i ka’ayo en teakan i yi’i TUHAN si reiy’ minee nikouw ghenang le’os kaa laa mangarti ka’apa em beren kaa laa lumoo’ ka’apa en talinga kaa laa luminga.5Epat nga pulu’ nge te’un eng keurena Niaku mina’aka-akami nikouw makelang matoro em patar kaerisan; e labungmu e reiy’ minateri witu nouwakmu, wo en selopmu e reiy’ minateri witu ne’amu. 6Roti e reiy’ kinaan niouw, anggor ka’apa eng kekoo’on makatoeken e reiy’ kinoo’ miouw – rio kete’uan niouwla kaa Niaku mouw si TUHAN, Empungmu.7Eng katoroan kouw nu mina’ayo momi wia en tampa i yi’i, takar rumo’u momi si Sihon, raja Hesibon, wo si Og, raja Basan, mineiy wia nikita kaa meiy meseseke’, wo nikita ta minewe nisea minekala, 8kimaat em banua nea wo meela nyi’a wia se tou Ruben, wia se tou Gad, wo wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i mamuali kapunya’an pusaka nea. 9Karengan e ni’itu tuananola e lelila’an en teta’aran i yi’i ampit e lale’, rio kouw kamangen witu e reiy’ sa mina’asa en tuanan niouwla.10Nikouw nu pekasana wia nendo i yi’i rimedeiy wia en sinaru ni TUHAN, Empungmu: em baya ne kapala sukumu, em baya ne tu’a-tu’amu wo em baya ne tumetu’utul se pasukannu, em baya ne tuama Israel, 11oki-oki’mu, wewene-wewenemu wo se tou-tou wo’oseiy witu em pedasingannu, awes tare se mememi’as-mememi’as kayu wo se menenimba-menenimba rano witu neletmu,12kaa laa ghumorem mea witu eng gorem en teta’aran ni TUHAN, Empungmu, nyi’a i yi’i en tiwa’ ta’ar-Na, em bina’akes ni TUHAN, Empungmu ampit nikoo wia nendo i yi’i, 13rio Sia mopo nikoo tanume si umatna wia e nendo i yi’i wo rio Sia mamuali Empungmu, tanu neiy i nuwu’-Nala wia nikoo wo en tanu neiy i ta’ar-Nala ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, nyi’a i yi’i wia si Abraham, Ishak wo si Yakub.14E reiy’ i te ampit nikouw ku mina’akes teta’aran wo en tiwa’ ta’ar i yi’i, 15 15ta’an ampit se susur tou se wia nyi’i wia nendo i yi’i se mewali-wali nikita, se rimedeiy wia en sinaru ni TUHAN, Empung ta, wo kangkasi ampit ne susur tou se reiy’ wia nyi’i wia nendo i yi’i mewali-wali ampit nikita. 16Karengan nikouw i yi’i kouw mete’u, kumura kita minaena’mi waki tana’ Mesir wo kumura kita nu makelang waki keuneran ne reiy’ sa mina’asa bangsa em banuana en tinoroan niouwmi,17wo nikouw kouw limoo’ mouw si dewa eng kari’irisan wo se paepungen nea, nyi’a i yi’i eng kayu wo em batu, e mas wo em perak i ti’i, se niato wia nisea. 18Karengan e ni’itu te’a mouw witu neletmu wawean tuama ka’apa wewene, kaum me’urang ka’apa suku e natena wia nendo i yi’i e lumenge tumele’ula si TUHAN, Empung ta, kaa laa mea lumukar wia si empung ne bangsa-bangsa i ti’i; te’a mouw witu neletmu wawean eng kalat mawua’la we’ina ka’apa apouw. 19Ta’an sakawisa siesa nga touan witu nedo nu luminga e lelila’an tiwa’ kutok i yi’i si mapokeiyla en touna minena-ena’ binerkatla, ampit limila’: Niaku ku laa melawir, ma’anouw tu’u ku makete kokong – ampit en tuana e rine’inala le’os en tana’ kinawunongan ka’apa en tana’ kinapera’an –20takar si TUHAN si so’o laa ma’ampungla sitou i ti’i, ta’an eng kaupi’an wo en tetayuren ni TUHAN e laa lumayas witu nisia witu nedo ni’itu; em pakasa’an en tiwa’ kutok neiy i kepatik wia eng kaol i yi’i e laa tumeka’la nisia, wo si TUHAN si laa rume’imi ngaranna waki solong e langit, 21TUHAN si laa tuma’atasi sitou i ti’i waki se reiy’ sa mina’asa suku Israel rio sia maka’ato cilaka, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa en tiwa’ kutok en teta’aran neiy i kepatik wia eng kaol e nukum Torat i yi’i.22Takar se see’ laa meiy, nyi’a i yi’i se oki-oki’mu se laa tumo’or nu reiy’ mouw nikouw wo se tou wo’oseiy se waki wanua rou’ o meiy se laa lumila’ – sakawisa sea lumoo’ en topean wo e rumara ni’i ra’araghi ni TUHAN witu em banua i ti’i, 23minapekasa en tana’na e minarengisola karengan em balelang wo em buras, reiy’ kineroran, reiy’ minapatoumi sapa-sapa, wo e reiy’la tanemen-tanemen sapa tu’u e limentuti witu nyi’a, tanu witu e nedo neiy i pangapepule’it-Nala en Sodom, Gomora, Adma wo en Zeboim, nyi’a i yi’i neiy i pangapepule’itla ni TUHAN witu nupi’ wo eng kepasu’an eng kaupi’an-Na – 24awes tare se reiy’ sa mina’asa bangsa se laa lumila: Sapa ku’a re’en eng karenganna si TUHAN simiwo en tuana wia em banua i yi’i? Sapa ku’a re’en em penoronna eng kaupi’an kahebat e melaya-layas i yi’i?25Takar se tou se laa mingkot: Karengan nisea i ti’i se mineparola en teta’aran ni TUHAN, Empung ni nene moyang nea, nyi’a i yi’i en teta’aran wina’akes-Na ampit nisea eng katoroan nisea nu niali-Na rimo’umi waki tana’ Mesir, 26wo karengan nisea i ti’i se minea mouw lumukar wia si empung walina wo maongkot masempe wia nisia, nyi’a i yi’i si empung reiy’ kasine’uan nea wo si reiy’ neiy i weela ni TUHAN wia nisea tanume e weteng nea.27Ni’itu mouw eng karenganna eng kaupi’an ni TUHAN en timo’or wia em banua i yi’i, i ka’ayo neiy i eiymi witu netasna e reiy’ sa mina’asa eng kutok neiy i kepatik wia eng kaol i yi’i; 28TUHAN si simenge’ mola nisea waki tana’ nea witu nupi’ wo eng kaupi’na-Na kahebat, laa o lumawala nisea waki wanua walina, tanu e minamuali en teakan i yi’i.29Eng kapualitan-kapualitan neiy i kakirong nyi’a mouw i wee si TUHAN, Empung ta, ta’an eng kapualitan-kapualitan neiy i papaloo’o-loo’ola nyi’a mouw i wee nikita wo i wee se oki-oki’ ta i ka’ayo eng keure-urena, rio kita matuanala e reiy’ sa mina’asa e lelila’an e nukum Torat i yi’i.”

Chapter 30

Segaya’ nu reiy’ mouw eng kedo’

1“Takar sakawisa e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i yi’i em paken witu nikoo, nyi’a i yi’i em berkat wo eng kutok e neiyku mouw i sarula wia nikoo i ti’i, wo koo minawena’asi witu eng gorem e natemu waki keuneran ne reiy’ sa mina’asa bangsa, mea wisa si TUHAN, Empungmu, sumere’ nikoo, 2wo sakawisa koo murikit wia si TUHAN, Empungmu, wo lumingala en totor-Na minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiyku i perentala wia nikoo wia nendo i yi’i, le’os nikoo ka’apa tu’u se oki-oki’mu, ampit em pakasa’an netemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu, 3takar si TUHAN, Empungmu, si laa sumegaya’la eng ka’ada’annu wo laa moupusla nikoo. Nisia si laa merurla nikoo sumoup waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, waki wisa si TUHAN, Empungmu, simarakanola nikoo.4Ma’anouw tu’u se tou-tou neiy i kasere’mi waki nikoo se waki tempokna e langit, maname tu’u si TUHAN, Empungmu, si laa merurla nikoo sumoup wo maname tu’u Sia laa medo nikoo. 5TUHAN, Empungmu, si laa mali nikoo ghumorem mea waki wanua eng kinapunya’anola ne nene moyangmu, wo nikoo tu’u koo laa makapunyala nyi’a kangkasi, Nisia si laa sumiwo le’os wia nikoo wo sumiwo nikoo melaker lumantouwla se nene moyangmu.6Wo si TUHAN, Empungmu, si laa sumunat natemu wo nate ne see’mu, i ka’ayo koo moupusla si TUHAN, Empungmu, ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu, rio koo tumou. 7TUHAN, Empungmu si laa ruma’araghla e reiy’ sa mina’asa en tiwa’ kutok i ti’i wia se kesarumu wo se rumeri’iris nikoo, se minekeki’itola nikoo. 8Nikoo koo laa lumingala sumoup en totor ni TUHAN wo tumuanala e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na neiyku i pa’ayola wia nikoo wia nendo i yi’i.9TUHAN, Empungmu, si laa lumokonla nikoo ampit eng kale’osan witu e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu, witu em bu’ana eng gandongannu, witu em bua’na ne papiarannu wo witu em bua’na em bumimu, karengan si TUHAN, Empungmu, si laa melaya-laya’ sumoup karengan nikoo witu eng kamangmu, tanu Nisia nu melaya-laya’ karengan se nene moyangmu eng ketareanna – 10 10sakawisa koo lumingala en totor ni TUHAN, Empungmu, ampit tumiboiy witu em perenta wo eng katatapan-Na neiy i kepatik witu eng kaol Torat i yi’i wo sakawisa koo murikit wia si TUHAN, Empungmu, ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu.”

Patou-touan ka’apa eng kepatean

11“Karengan em perenta i yi’i, ni’i pa’ayokula wia nikoo wia nendo i yi’i, e reiy’ mouw taleus pedis i wee nikoo wo e reiy’ kangkasi taleus wa’akat. 12Reiy’ waki langit en tampana, i ka’ayo koo lumila’: seiy ku’a re’en si laa lumongkot mea waki langit kaa laa medo nyi’a i wee nikita wo mapalingala nyi’a wia nikita rio kita tumuanala nyi’a?13O kangkasi e reiy’ waki lewet en tasik en tampana, i ka’ayo koo lumila’: Seiy ku’a re’en si laa lumewet mea waki lewet en tasik kaa laa medo nyi’a i wee nikita wo mapalingala nyi’a wia nikita, rio kita tumuanala nyi’a? 14Ta’an e nuwu’ i yi’i eng kasa tawi wia nikoo, nyi’a i yi’i witu eng gorem en sumamu wo witu eng gorem e natemu, kaa laa tuanan.15Ghenangenouw, niaku ku simarula wia nikoo wia nendo i yi’i em patou-touan wo eng kamang, kepatean wo eng kacilaka’an, 16karengan wia nendo i yi’i niaku ku merentala wia nikoo kaa laa moupusla si TUHAN, Empungmu, ampit tumou kumi’it e lalan neiy i tudu’-Nala wo tumiboiy witu em perenta, katatapan wo natoran-Na, rio koo tumou wo mawes eng kelaker wo berkatela ni TUHAN, Empungmu, waki wanua mea wisa koo ghumorem kaa laa mereruberla nyi’a.17Ta’an sa natemu lumenge wo so’o luminga, awes tare koo pa’ar i seipla kaa laa mongkot sumempe wia si empung walina wo rumaghes wia nisia, 18takar niaku ku makite’ula wia nikoo wia nendo i yi’i, kaa tantu mouw kouw laa mapuneng, e reiy’ laa mapawee-wee e numurmu waki tana’, mea wisa koo mea, lumewetla en teberan Yordan kaa laa mereruberla nyi’a.19Niaku ku kumeret e langit wo em bumi mamuali sairi witu nikouw wia nendo i yi’i: wia nikoo ni’i sarukula em patou-touan wo eng kepatean, berkat wo eng kutok. Melengouw em patou-touan, rio koo tumou, le’os nikoo ka’apa tu’u se see’mu, 20ampit moupusla si TUHAN, Empungmu, lumingala en totor-Na wo kumaput wia-Nisia karengan eng kapualitan i ti’i e makapenoron em patou-touannu wo e mapawee-wee numurmu kaa laa mena’ waki tampa neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyangmu, nyi’a i yi’i wia si Abraham, Ishak wo si Yakub, kaa laa meweweela nyi’a wia nisea.”

Chapter 31

Yosua tanume si sawel ni Musa

1Kamurian mea mouw si Musa, laa o lumila’la e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i wia se minapekasa tou Israel. 2Lumila’ mouw sia wia nisea: “Niaku en teakan ku makaumur esa nga atus rua nga pulu’ nge te’un; niaku ku reiy’ mouw mete’u lumingkama’ kasi, wo si TUHAN si minee mouw nuwu’ wia niaku: En teberan Yordan i yi’i e reiy’ laa lewetannula. 3TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si laa lumewet witu reriormu; Nisia mouw si laa rume’imi se bangsa-bangsa i ti’i waki sinarumu, i ka’ayo koo toro makapunyala em banua nea; Yosua, nisia mouw si laa lumewet witu reriormu, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN.4Wo si TUHAN si laa tumuanala wia nisea tanu en tinuana-Nala wia si Sihon wo si Og, raja-raja ne tou Amori, se rine’i-Na mola i ti’i, wo witu em banua nea. 5TUHAN si laa sumarakan nisea wia nikoo wo e lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumuanala wia nisea e minakatena’ tanu em perenta neiyku i pa’ayola wia nikoo. 6Ente’en wo te’etepenola natemu, te’a mouw meide’ wo te’a tumenggo’ogho’ karengan nisea, karengan si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si kumelang rumapitla nikoo; Nisia si reiy’ laa mayala nikoo wo reiy’ laa tumele’ula nikoo.”7O laa si Musa kumeret si Yosua wo lumila’ wia nisia witu en sinaru ne minapekasa tou Israel: “Ente’en wo te’etepenola natemu, karengan nikoo koo laa ghumorem mewali-wali ampit se bangsa i yi’i mea waki wanua neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en tiwa’ wia se nene moyang nea kaa laa meweweela nyia wia nisea, wo nikoo koo laa ma’aka-aka nisea i ka’ayo sea makapunyala nyi’a. 8Karengan si TUHAN, Nisia nuesa si laa kumelang witu reriormu, Nisia nuesa si laa rumapitla nikoo, Nisia si reiy’ laa mayala nikoo wo reiy’ laa tumele’ula nikoo; te’a mouw meide’ wo te’a mouw oki’ ate.”

Pewaca’an nukum Torat susur pitu nge te’un

9Nu reiy’ mouw e nukum Taurat i ti’i i patikla ni Musa, takar i weena mola wia se imam-imam bani Lewi, se minater en tabut teta’aran ni TUHAN, wo wia se reiy’ sa mina’asa tu’a-tu’a Israel. 10Wo si Musa si minerentala wia nisea, en tuana: ”witu eng kesampetan em pitu nge te’un witu nedo neiy mouw i tantula witu en te’un pare’ian e nutang, nyi’a i yi’i e nendo wangko’ Lekow Laleiyna. 11sakawisa se minapekasa tou Israel meiy sumaru en sinaru ni TUHAN, Empungmu, waki tampa e laa pelengen-Na, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo macala e nukum Torat i yi’i witu en sinaru ne minapekasa tou Israel.12Minapekasa bangsa i ti’i se minerur, tuama, wewene wo se oki-oki’, wo se tou wo’oseiy se maena’ witu eng gorem en tampamu, rio sea lumingala nyi’a wo metete’u meide’la si TUHAN, Empungmu, wo nisea se matuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa lalila’an e nukum Torat i yi’i, 13wo rio se oki-oki’ nea, se reiy’ mete’ula nyi’a, se toro luminga nyi’a wo metete’u meide’la si TUHAN, Empungmu, – eng keurean kouw nu matou-tou wia en tana’, wisa e nean niouw, lumewetla en teberan Yordan kaa laa mereruberla nyi’a.”
Ketareanna eng kekantaren ni Musa

14Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Musa: ”Eng kaulitna en tawi mouw nedona kaa nikoo koo laa mate; takar keretenouw si Yosua wo rumedeiy mouw mewali-wali ampit nisia witu en Dasing Pinasungkulan, rio Aku mee perenta wia nisia.” Laa o mea mouw si Musa wo si Yosua rumedeiy witu en Dasing Pinasungkulan. 15Wo si TUHAN si minapa’atola en tou witu en dasing i ti’i witu em pa’asek linaak, wo em pa’asek linaak i ti’i e rimedeiy witu em pepalen en dasing.16TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: “Kete’uanola, nikoo koo laa maka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangmu wo se bangsa i yi’i se laa tumo’or wo sumiwo en sa’amek ampit maki’itla si empung wo’oseiy si witu em banua, mea wisa sea laa ghumorem; nisea se laa tumele’ula Niaku wo kumelongla en teta’aran-Ku em bina’akes-Ku ampit nisea.17Witu nedo ni’itu eng kaupi’ang-Ku e laa melaya-layas wia nisea, Niaku ku laa tumele’ula nisea wo kumirongi eng gio-Ku witu nisea, i ka’ayo sea kekaanan ma’apu wo mekelaker toron eng kacilaka’an peme’itan ma’an eng kasusa’an. Takar witu nedo ni’itu nisea se laa lumila’: E reiy’ ku’a re’en eng kacilaka’an peme’itan i ti’i en timoro nikita, karengan si Empung ta si reiy’ wia eng keuneran ta? 18Ta’an Niaku ku laa kumirongla eng gio-Ku uli-ulit witu nedo i ti’i, karengan e reiy’ sa mina’asa kalewo’an en tiuana nea mola: nyi’a iyi’i nisea se limenge mola wia si empung walina.19Eng karengan e ni’itu i patikola eng kekantaren iyi’i wo i turu’ mola wia se tou Israel, i reta’ mola witu eng gorem en suma nea, rio eng kekantaren i yi’i e mamuali sairi i wee-Niaku witu se tou Israel. 20Karengan Niaku ku laa mali nisea mea waki tana’ neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia se nene moyang nea, nyi’a i yi’i en tana’ masewe-sewel en susu wo e rina’na; nisea se laa kumaan wo mawesu wo rumebur, ta’an nisea se laa lumenge wia si empung walina wo rumaghes wia nisia, Niaku i yi’i ku laa kewuren nea wo en teta’aran-Ku e laa kelongen nea.2121 Takar sakawisa mekelaker sea toron eng kacilaka’an peme’itan ma’an eng kasusa’an, takar eng kekantaren i yi’i e laa mamuali kasairian witu nisea, karengan eng kekantaren i yi’i e laa mena-ena’ kumerut witu en sumping ne see’ nea. Karengan Niaku ku mete’u eng kepa’aran nate eng kina’ampet nea wia nendo i yi’i, nu reiy’pe’ Niaku nu mali nisea mea waki wanua neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia nisea.”22Takar si Musa si minatikla eng kekantaren i yi’i wo tumuru’la nyi’a wia se tou Israel. 23Wia si Yosua bin Nun wineean-Na perenta, e nuwu’-Na: “Ente’en wo te’etepenola natemu, karengan nikoo koo laa mali se tou Israel mea waki wanua neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia nisea, wo Niaku ku laa rumapitla nikoo.”24Eng katoroan si Musa nu simampetouw minatikla e lelila’an nukum Torat i ti’i witu nesa kaol i ka’ayo e lelila’an kesampetan, 25takar si Musa si minerentala wia se tou-tou Lewi se minater en tabut teta’aran ni TUHAN, en tuana: 26“Edonouw eng kaol Torat i yi’i wo i reta’ mola witu esa nga weka en tabut teta’aran ni TUHAN, Empungmu, rio mamauli sairi witu witu nikoo.27Karengan niaku ku sumine’u eng kaketekokongan wo eng kaketeateannu. Kasuatan en teakan, eng keurean niaku nu matou-tou mewali-wali ampit nikouw, nikouw kouw minapa’ato mola eng kaketean eng kokongmu wia si TUHAN, e lebe-lebepe’ kasi ee sangari nu reiy’ mouw niaku nu mate. 28I reo mouw meruri wia niaku se reiy’ sa mina’asa tu’a-tu’a ne sukumu wo em baya ne menenu’utul se pasukannu, takar niaku ku laa lumila’la eng kapualitan tumodongla wia nisea wo kumeret e langit wo em bumi mamuali sairi witu nisea. 29Karengan niaku ku mete’u, nu reiy’ mouw niaku nu mate, nikouw kouw laa minta’ eng kasa wu’ul wo laa sume’epangi waki lalan e neiyku mouw i perentala wia nikoo. Karengan e ni’itu witu eng kamurian e nendo eng kacilaka’an peme’itan e laa tumoro nikouw, sakawisa kouw sumiwo e lewo’ witu em beren ni TUHAN, wo lumentuti e rara ate-Na ampit em pasiwo-siwon e lawasmu.”30O laa si Musa si mina’ayola waki talinga ne miapekasa jema’ah Israel eng kekantaren i yi’i i ka’ayo e lelila’an kesampetan.

Chapter 32

Kekantaren ni Musa

1“I ta’anouw en talingamu, heiy langi, niaku ku pa’ar sumusuiy, wo le’osouw em bumi lumingala en totor en sumaku. 2Pa’edonouw en teturu’angku en tumari’itik nasar e naro, e lelila’angku en tumiis nasar e leleiydem, nasar e naro menari’itik witu natas en suru sobor, wo nasar rewek e naro witu natas en tanemen-tanemen.3Karengan e ngaran ni TUHAN e laaku i aleiyla: Meela sesighi’ wia si Empung ta, 4Kuntung watu, em pepa’ayangen-Na reiy’ siperoan, karengan e reiy’ sa mina’asa lalan-Na e nadil, Empung si lale’, ampit e reiy’la kawilesan, adil wo ulit Sia.5Mawinta’ wu’ul witu Nisia, nisea se reiy’ mouw kasi oki-oki’-Na, se tanula en sering, esa makateper se reko’ wo mapule’it. 6Tuana mouw koo sumiwola pasuli’an witu si TUHAN, heiy bangsa e ba’abal wo reiy’ sama’? E reiy’ ku’a re’en Nisia si Ama’mu si simiwo nikoo si simiwola wo minalinto’orla nikoo?7Ghumenangenouw wia en zaman kasa ketareanna, weeanola ghenang en te’un-te’un ne see’ limangkoiyla, wueiyenola wia si ama’mu, takar nisia si laa makite’ula nyi’a wia nikoo, wia em baya ne tu’a-tu’amu, takar nisea se lumila’la nyi’a wia nikoo. 8Katoroan Si Kasarakek nu minemete-metengla eng kapunya’an pusaka wia se bangsa-bangsa, eng katoroan Nisia nu minena’ata-na’atas se oki-oki’ ni tou, takar Sia tumataapla e wilayah ne bangsa-bangsa i ki’it e rerekenan ne oki-oki’ ni Israel.9Ta’an em beteng ni TUHAN nyi’a mouw se umat-Na, Yakub nisia mouw si kapunya’an neiy i tataapla i wee-Nisia. 10Niato-Nala sia witu e nesa wanua, waki patar kaerisan, waki keuneran eng karesean wo nguangan em patar kapelas.Linedong-Nala sia wo tinegha’-Nala, tinayuran-Na tanume si watuna em beren-Na.11E nasar si rajawali maoghemato’orla em pumpun en sala’na, mepera-perar witu natas ne oki-oki’na, minitarla eng kale’ekewna, tuma’apung siesa nga ipus, wo dumukung nisia witu natas en tetelewna. 12tuana mouw si TUHAN nuesa si rimawir nisia, wo e reiy’la si empung wo’oseiy si rimapitla nisia.13Siniwo-Na sia mengali metetu’utukla eng kakenturan-kakenturan wia em bumi’ wo kumaan em bua’na waki penguma’an; siniwo-Na sia mase’esep e rina’ waki kakenturan watu, wo e lana waki kuntung watu kakete’,14en tuak waki si sapi wo en susu ne membe’ domba, wo em barewes ne oki-oki’ ni domba; wo ne domba-domba raghar waki Basan wo se membe’-membe’ raghar, ampit eng gandum kasa le’os; o kangkasi e raa’ em bu’ana nanggor e masewu eng koo’onnu.15Laa o rumeburouw si Yesyurun, wo lumubak mea waki muri – mawes eng karebur koo, lompeng wo rewur – wo sia tumele’ula si Empung si simiwo mola nisia, nisia si maloo’ola kumeng eng kuntung watu kelawiranna. 16Nisea se minapato’orla en tetayuren-Na ampit si empung wo’oseiy, nisea se limentuti e rara ate-Na ampit si dewa kaseremoran,17nisea se minanginsempela en tetule wia se roh-roh lewo’ se reiy’ Empung, wia si empung reiy’ kasine’uan nea, empung weru si reiy’pe’ ure limentuti, e wia nisia se nene moyangmu se reiy’ kori’’. 18Kuntung watu si minapaurangi nikoo, si neiy mouw i peparmula, wo kinaliurannu mouw si Empung timimea’mi nikoo19Eng katoroan si TUHAN nu limoo’ eng kapualitan i ti’i, takar Nisia si simede’ nisea, karengan Nisia si rara ate kaa ne oki-oki’na tuama wo wewene. 20Nisia si minee nuwu’: Niaku ku laa mekekirongi eng gio-Ku wia nisea, wo lumoo’ kumura eng kesampetan nea, karengan nisea i ti’i se esa makateper e reko’, se oki-oki’ reiy’ makapunyala kelale’an.21Nisea se timo’orla en tetayuren-Ku ampit si reiy’ Empung, nisea se limentutla e rara nate-Ku ampit em paepungen nea. Karengan e ni’itu Niaku ku laa meteto’ori en tetayuren nea ampit se reiy’ umat, wo laa meperarala nate nea ampit se bangsa ba’abal.22Karengan e napi neiy mouw i layasla eng kaupi’ang-Ku, wo melaya-layas i ka’ayo mea waki weteng eng kaoatan ne tou minate eng kasa wawa’; napi i ti’i eng kimaan em bumi ampit em bua’na, wo rimengisla en to’otolan eng kuntung-kuntung.23Niaku ku laa tumawun eng kacilaka’an peme’itan mea witu natas nea, se minapekasa oki’na en tingkana-Ku se laa-Ku i lutamla wia nisea. 24Sakawisa sea le’emesouw karengan e narem wo tumekur karengan e nanar mewaa, wo karengan e rumara menganup, takar niaku ku laa mayala e nuala ni tekapen lela’ wia nisea, ampit em be’ina ni tekapen maanap witu eng gorem e riawu.25Santi witu luar em bale wo mekeide’en witu eng gorem e ri’irir e laa rume’ila si tole ka’apa tu’u si reraa’, oki’ matoto’ ma’an sitou puti’ mouw wu’uk. 26E lewo’ sa reiy’na Niaku mee nuwu’: Niaku ku sumengola nisea, rume’imi eng genang wia nisea waki elet ne tou,27ta’an niaku ku lieiy raranla nate-Ku ne kesaru, wo’o wona’na si kesaru nea si simelok mangarti, e wo’o wona’na sea limila’: Lawas meiy en jaya, e reiy’ mouw si TUHAN si timuanala em baya nyi’a i yi’i.28Karengan nisea i ti’i se esa bangsa reiy’ maka punya wewilingan, wo reiy’la pangartian witu nisea. 29sa wona’na sea sama’, tantu mouw nisea se mangarti eng kapualitan i yi’i, wo mawee ghenangla eng kesampetan nea.30Kumura mouw wona’ siesa tou si toro kumi’it se esa nga riwu tou, wo se rua tou se toro sumiwo tumingkas se mapulu’ nga riwu tou, sa reiy’ eng kuntung watu nea e minangkerola nisea, wo si TUHAN si simarakanola nisea! 31Karengan reiy’ mouw tanu eng kuntung watu ta eng kuntung watu ne tou-tou i ti’i; kesaru ta si toro mamuali akim!32Eng kaulitna, nakana nanggor nea e nasal waki akana nanggor en Sodom, wo waki uma-uma eng Gomora; wu’ana nanggor nea nyi’a mouw em bu’ana nanggor wawean we’ina, pe’it em pare-parena.33Rano e nanggor nea nyi’a mouw em be’ina ni leloiy’, wo em be’ina ni leloiy’ tedung eng kete lela’. 34E reiy’ ku’a re’en eng kapualitan i ti’i neiy i katu’utul wia-Niaku, neiy i kewa’il witu em penu’ut-nu’utulang-Ku?35Hake-Ku mouw e mesesuli’ wo em pasuli’an, witu nedo e ne’a nea moghe, karengan nendo em bencana i wee nisea en tawi mouw, e laa makarengan meiy sapa en tiniro’ mola i wee nisea.36Karengan si TUHAN si laa mee ka’adilan wia se umat-Na, wo laa medam moupus wia se hamba-hamba-Na; sakawisa linoo’-Na, kaa eng kaente’an nea e minare’i mouw, wo le’os si hamba ka’apa tu’u sitou merdeka se reiy’ mouw wia.37Takar Nisia si laa mee nuwu’: Wisa ku’a re’en si empung nea, – kuntung watu tampa nea materung – 38si kimaani em barewes waki en tetule rineret nea, kimoo’ mi nanggor waki tetule neiy i toa’ nea? Ma’anouw sea tumo’or kaa laa male’ nikouw, i ka’ayo kouw maka’ato paterungan.39Loo’onouw en teakan, kaa Niaku, Niaku mouw Sia. Reiy’la Empung ta’an i te Niaku. Niaku mouw si mangimpatela wo mangintoula, Niaku ku rimimu’umukola, ta’an Niaku mouw si lime’osla, wo siesa tou tu’u e reiy’la si toro mewewayami waki lawas-Ku. 40Eng kaulitna, Niaku ku mayat e lawas-Ku mea waki langit, wo mee nuwu’: Karengan Niaku si timou eng keure-urena,4141 Sakawisa Aku mi’iwi’ en santi-Ku e makera-kerap, wo lawas-Ku en tumiboiy em peukuman, takar Niaku ku sumuli’la en sesuli’ wia se kasu’usuk-Ku, wo sumiwola sesuli’an wia se mari’iris Niaku.42Niaku ku laa mangintoekla se oiki’na en tingkana-Ku ampit en daa’, wo en santi-Ku e laa kumaan e le’ona: en daa’ ne tou-tou minate kinakuekan wo se tou-tou tinaang, waki kokong-kokong ne kesaru se makawu’uk labot.43Merio-rio mouw, heiy bangsa-bangsa karengan se umat-Na, karengan Nisia si sumuli’la en daa’ ne hamba-hamba-Na, Nisia si sumuli’la en sesuli’ wia se kasu’usuk-Na, wo sumiwola pale’osan i wee en tana’ ne umat-Na.”

Nge’enge’ ni Musa eng kamurian

44Laa o meiy mouw si Musa mewali-wali ampit si Yosua bin Nun wo ma’ayola witu en talinga ne bangsa i ti’i e reiy’ sa mina’asa lelila’an eng kekantaren ketare. 45Nu reiy’ mouw si Musa nu simampet mina’ayola e reiy’ sa mina’asa lelila’an i ti’i wia se minapekasa tou Israel,46lumila’ mouw sia wia nisea: “Weeanola ghenang e reiy’ sa mina’asa lelila’an neiyku i nge’enge’la wia nikoo wia nendo i yi’i, rio kouw merentala nyi’a wia se oki-oki’mu kaa laa metetuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa e lelila’an e nukum Torat i yi’i. 47Karengan e lelila’an i yi’i reiy’ i te e lelila’an reiy’ sisapa wia nikoo, ta’an e ni’itu mouw em patou-touannu, wo ampit e lelila’an i yi’i e laa mapawee-wee numurmu waki tana’, e wisa neannu, lumewetla en teberan Yordan kaa laa mereruberla nyi’a.”
Nakaran em patou-touan ni Musa metawi mouw

48Witu e nendo ni’itu mouw kangkasi TUHAN si minee nuwu’ wia si Musa: 49“Sumosorouw mea waki atas eng kakuntungan Abarim, mea waki atas eng kuntung Nebo, em baki tana’ Moab, waki minesaruan Yerikho, wo tu’usanouw en tana’ Kana’an e neiy-Ku i weela wia se tou Israel mamuali kapunya’an,50kamurian koo laa mate waki atas eng kuntung e laa sosorannu i ti’i, rio koo i erurla wia se kaum ne opo’mu, masuat tanu si Harun, kaka’mu, si timayanola waki kuntung Hor wo neiy i erurla wia se kaum ne opo’na – 51eng karengan nikouw kouw minaroba mola lale’ wia Niaku witu eng keuneran ne tou Israel, tawi eng kebu’an Meriba waki Kadesh waki patar kaerisan Zin wo eng karengan kouw reiy’ masighi’la eng kakudusang-Ku witu eng keuneran ne tou Israel. 52Nikoo koo toro lumoo’ em banua i ti’i neiy i kawelar witu en saruannu, ta’an e reiy’ toro ghumorem mea maname, mea waki wanua neiy-Ku i weela wia se tou Israel.”

Chapter 33

Berkat ni Musa wia se suku-suku Israel

1Nyi’i mouw em berkat neiy i weela ni Musa, sumesempung ni Empung i ti’i, wia se tou Israel nu reiy’pe’ sia nu mate. 2Lumila’ mouw sia: “TUHAN mineiy waki Sinai wo rumetiki wia nisea waki Seir; Nisia si paloo’on masena’mi waki kakuntungan Paran wo meiy waki keuneran ne pulu’an nga riwu tou kudus; witu esa nga weka lele’os-Na kaloo’an wia nisea e napi melayas.3Uli-ulit Nisia si moupusla se umat-Na; em baya ne tou-Na kudus – witu eng gorem e lawas-Mu mouw nisea, witu e ne’a-Mu mouw sea rumuber, sumikop e wo’o sapa waki nuwu’-Mu. 4Musa si minerenta mola e nukum Torat wia nikita, e nesa kapunya’an i wee se jema’ah ni Yakub.5Nisia si minamuali raja waki Yesyurun, eng katoroan se kapala-kapala bangsa mineiy merur, nyi’a i yi’i se minapekasa suku Israel mewali-wali. 6Ma’anouw si Ruben tumou wo te’a mate, ta’an ma’anouw se tou-touna toyo’ eng kelakerna.”7Wo nyi’i mouw en tanume si Yehuda. Em pokeiyna: “Linganouw, ee TUHAN, en totor ni Yehuda wo alinouw sia wia se bangsana. Me’inakutouw i wee nisia ampit e lawas-Mu, wo mamuali mouw Koo ma’ale-ale’na sumu’usuk se kesaruna.”8En tanume si Lewi nisia si limila’:“Ma’anouw en Tumim wo Urim-Mu mamuali kapunya’an ne tou se i koupus-Mula, se neiy mouw i wa’awa’-Mu waki Masa, ampit si seiy koo minaperoan tawi eng kebu’an Meriba;9si limila’ en tanume si ama’na wo en tanume si ina’na: niaku ku reiy’ malo’orla nisea; nisia si so’o sumine’u se patuari-patuarina wo reiy’ padung witu se oki-oki’na. Karengan se tou-tou Lewi i ti’i se timiboiy witu nuwu’-Mu wo minalar en teta’aran-Nu;10nisea se timuru’la e natoran-natoran-Nu wia si Yakub, e nukum-Mu wia si Israel; nisea se minee ukupan wewoun witu en sinaru-Mu wo en tetule minatunu e minapekasana witu natas e mezbah-Mu.11Berkatenola, ee TUHAN eng kaente’anna wo mepa’arouw witu em pepa’ayangenna. Rimu’umukenola e rerenan ni tou masu’usuk nisia wo se mari’iris nisia, i ka’ayo sea reiy’ mete’u tumo’or.”12En tanume si Benyamin nisia si limila’: “I koupus ni TUHAN si minena’ wia-Nisia ampit eng kale’osan! TUHAN si tumerungla nisia susur nedo wo mena’ waki elet e lembe-lembe eng kuntungna.”13En tanume si Yusuf nisia si limila’:“Satorona em banuana em berkateni ni TUHAN ampit eng kasa le’os waki langit, ampit en danona e leleiydem, wo ampit en danona e lawanan wangko’ em bia em bawa’;14ampit eng kasa le’os waki neiy i wua’la niendo, wo ampit eng kasa le’os waki neiy i papatoumi ni sumendot; 15ampit ni’i paketa-ketare waki kuntung-kuntung rengane’ eng ketareanna, wo ampit eng kasa le’os waki kakenturan-kakenturan e maka aba-abad,16wo ampit eng kasa le’os waki bumi ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunena; ampit eng kepa’aran-Na si maena’ witu eng kongkom tetunean. Ma’anouw em baya nyi’a i ti’i en tumumpami witu natas eng kokong ni Yusuf, witu natas em batuna eng kokong ni tou si kasa wuntul witu nelet ne patuari-patuarina.17Oki’ polon ne sapi sapina nyi’a mouw eng kaserengatanna en sena’na wo en sunge-sungena tanu en sunge-sunge ni sapi en talun; ampit e ni’itu nisia si laa sumunge se bangsa-bangsa, minapekasa em bumi, waki tempok mea waki tempok. Ni’itu mouw se tou Efraim pulu’an nga riwu, wo ni’itu mouw se tou Manasye se riwuan.”18En tanume si Zebulon nisia si limila’:“Mepa’a-pa’arouw, heiy Zebulon, witu em pakela-kelangan – pakela-kelangannu, wo nikoo tu’u, heiy Isakhar, witu en dasing-dasingmu. 19Bangsa-bangsa se laa kereten nea meiy waki kuntung; manamome sea laa manginsempela en tetule rineret e nulit, karengan nisea se laa sume’esep eng kalokonan en tasik wo em budela neiy i kale’elep witu eng gorem e neris.”20En tanume si Gad nisia si limila’:“Lino’orouw Sia si minee kale’aran wia si Gad. Tanu si singa mereiy nisia si minenes wo ruma’akep e lalupa, awes tare em batuna eng kokong.21Nisia si mineleng em beteng eng kasa pe’uku-ukumen, karengan manamome en tinu’utulan em beteng ni panglima; nisia si mineiy wia em baya se kapala ne bangsa i ti’i; tinuananala eng kaulitan ni TUHAN ma’an em pineukuman-pineukuman-Na mewali-wali ampit se tou Israel.” En tanume si Dan nisia si limila’:“Sapa tare si Dan nyi’a mouw sioki’ ni singa si rimentek rimo’umi waki Basan.”22En tanume si Dan nisia si limila’:“Sapa tare si Dan nyi’a mouw sioki’ ni singa si rimentek rimo’umi waki Basan.”En tanume si Naftali nisia si limila’: “Naftali si wesu ampit eng kepa’aran wo wuta ampit em berkat ni TUHAN; punyanola en tasik wo e werot esa nga weka timu.”24En tanume si Asyer nisia si limila’:“Binerkatola si Asyer witu nelet ne oki-oki’ tuama; ma’anouw sia i kepa’arla ne patuari-patuarina, wo ma’anouw sia sumosouwla e ne’ana mea witu eng gorem e lana. 25Ma’anouw waki wesi wo waki tambaga eng kelam pepalennu, keurean e numurmu satorona eng kaente’annu.Reiy’la si tanu si Empung, heiy Yesyurun. Nisia si simeret limease e langit tanume si ma’ale-ale’mu wo witu eng kajaya’an-Na limease e linaak-linaak. 27Empung si ke’ekel nyi’a mouw si tampa paterungannu, wo witu em bawa’mu wawean e lalupa-lalupa ke’ekel. Sia si mure’mi si kesaru waki saruannu wo mee nuwu’: Punengenola!28Takar si Israel si minena’ ampit eng kale’osan wo eng kebu’an ni Yakub e minena’ reiy’ karoungan w litu eng gorem e nesa wanua em bawean gandum wo nanggor; awes tare e langitna e mat’itiki leleiydem.29Ma’aruiyouw koo, heiy Israel; seiy ku’a re’en si masuat ampit nikoo? Esa bangsa se linawiri ni TUHAN, kekelung na’ale’ wo en santi kajaya’annu. Karengan e ni’itu si kesarumu si laa tu’utuk sumila’ wia nikoo, wo koo laa makanenus waki kakenturan-kakenturan nea.”

Chapter 34

Kinepepate ni Musa

1Kamurian sumosorouw si Musa waki nataran Moab mea waki atas eng kuntung Nebo, nyi’a i yi’i mea waki atas en toka Pisga, em baki minesaruan e Yerikho, o laa si TUHAN si minapaloo’ola wia nisia e minapekasa em banua i ti’i: en daerah Gilead i ka’ayo mea waki kota Dan, 2minapekasa e Naftali, en tana’ Efraim wo e Manasye, e minapekasa en tana’ Yehuda i ka’ayo en tasik esa nga weka talikuran, 3Tana’ Negeb wo eng kewong Yordan, kewong Yerikho, eng kota nakana eng korma i ti’i, i ka’ayo en Zoar.4Wo mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Nyi’i mouw em banua neiy-Ku i ta’arla ampit en tiwa’ wia si Abraham, Ishak wo si Yakub; en tuana: Wia se see’mu mouw e laa-Ku i weela em banua i ti’i. Niaku ku miyonla nikoo lumoo’ nyi’a ampit em berennu nuesa, ta’an nikoo koo reiy’ laa lumewete mea maname.” 5Laa o mate mouw si Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, maname waki tana’ Moab, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN. 6Wo i le’os-Na mola sia witu e nesa kewong waki tana’ Moab, waki minesaruan em Bet-Peor, wo e reiy’la sitou mete’u e warugana i ka’ayo nendo i yi’i.7Musa si makaumur esa nga atus rua nga pulu’ nge te’un, eng katoroan nisia nu minate; em berenna e reiy’pe’ kewur wo eng kaketeranna em biape’. 8Tou Israel se miname’la si Musa waki nataran moab telu nga pulu’ nga endo eng keurena.Takar kumawusouw e nendo-nendo name’ mengasi’ karengan si Musa i ti’i. 9Wo si Yosua bin Nun si wuta ampit e roh kesama’an, karengan si Musa si rimeta’ mola e lawasna mea witu natasna. Karengan e ni’itu se tou Israel se melelingala nisia wo matuanala tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.10Tanu si Musa kasine’uan ni TUHAN ampit minesaruan eng gio, e reiy’ mola kasi nabi si timo’ori witu nelet ne tou Israel, 11witu eng kapualitan e reiy’ sa mina’asa kowa’ wo e maka’erangen, en tinuananala witu em perenta ni TUHAN waki tana’ Mesir wia si Firaun wo em baya ne pegawaina wo minapekasa em banuana, 12wo witu eng kapualitan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon eng kakuwasa’an wo e reiy’ sa mina’asa kahebatan e wangko’ en tinuanala ni Musa witu en saruan ne minapekasa tou Israel.

Joshua

Chapter 1

Perenta ni TUHAN wia si Yosua kaa laa rumo’obit en tana’ Kana’an

1Nu reiy’ mouw si Musa hamba ni TUHAN i ti’i nu mate, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua bin Nun, abdi ni Musa i ti’i, en teinti’i: 2“Hamba-Ku Musa si minate mouw; karengan e ni’itu tumiro’ mouw en teakan, lewetenola en teberan Yordan i yi’i, nikoo wo se minapekasa bangsa i yi’i, mea waki wanua e laa-Ku i weela wia nisea, wia se tou Israel i ti’i. 3Susur en tampa laa le’ekan em palarna ne’amu ni’i wee-Kula wia nikouw, tanu e neiy-Ku mouw i ta’arla wia si Musa.4Waki patar kaerisan wo eng kuntung Libanon esa nga weka ti’ime i ti’i i ka’ayo mea waki teberan sela, nyi’a i yi’i en teberan Efrat, minapekasa en tana’ ne tou Het, i ka’ayo mea waki Tasik Sela waki esa nga weka niendo matenem, em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali daerahmu. 5Siesa tou tu’u si reiy’ mete’u laa tumaang mesesarula nikoo esa nga umur em patou-touannu; tanu Niaku rimapitla si Musa, tuana mouw Niaku laa rumapitla nikoo; Niaku ku reiy’ laa mayala nikoo wo reiy’ laa tumele’ula nikoo.6Ente’en wo te’etepenola natemu, karengan nikoo mouw si laa ma’aka-aka se bangsa i yi’i laa makapunyala em banua neiy-Ku i ta’arla ampit en timiwa wia se nene moyang nea kaa laa i weela wia nisea. 7Ta’an i te, ente’en wo te’etepenola natemu ampit e makauli-ulit, minta’ mouw maato-ato minatoroan ampit minapekasa ukum e neiy mouw i perentala ni hamba-Ku Musa wia nikoo; te’a mouw mesese’epang lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii, rio koo kamangen, wisa i te tu’u koo mea.8Te’a mouw koo maliur manginlila’la eng kaol Torat i yi’i, ta’an peghena-ghenangenola ni’itu oat o wengi, rio koo minta’ maato-ato minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i kepatik witu eng goremna, karengan ampit en tuana em pakela-kelangannu e laa mee wua’na wo nikoo koo laa kamangen. 9E reiy’ ku’a re’en neiy-Ku mouw i perentala wia nikoo: ente’en wo te’etepenola natemu? Te’a mouw tedur wo tewang ate, karengan si TUHAN, Empungmu, si rumapitla nikoo, wisa i te tu’u koo mea.”10O laa si Yosua mee perenta wia se tumetu’utul-tumetu’utul se pasukan ne bangsa i ti’i, em pokeiyna: 11“Kelanganola e minapekasa em pedasingan wo i perenta mola wia se bangsa i ti’i, teinti’i: Tiro’onola em balunmu, karengan witu en telu nga endo kouw laa melelewetla en teberan Yordan i yi’i kaa laa mea mereruberla em banua e laa i peweweela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo kaa laa ruberala.”12Wia se tou Ruben, wia se tou Gad wo wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i lumila’ mouw si Yosua, teinti’i: 13“Ghumenangouw wia lelila’an neiy i owerla ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, wia nikoo, nyi’a i yi’i: TUHAN, Empungmu si kumaruniala eng ka’amanan wia nikoo wo meela wia nikoo em banua i yi’i;14wewene-wewene wo se oki-oki’ witu nelet miouw wo se papiarannu se toro mena’ wia em banua neiy i weela ni Musa wia nikoo wia lewet en temberan Yordan, ta’an nikouw, nu waya kouw waraneiy si te’etep keteren, e lewo’ sa reiy’ mouw lumewet witu rerior ne patuari-patuarimu ampit e makasaliatan, wo e lewo’ sa reiy’ mouw male’ nisea, 15i ka’ayo si TUHAN nu kumaruniala eng ka’amanan wia se patuari-patuarimu tanu wia nikouw kangkasi, wo nisea kangkasi se laa rumuberla em banua laa i peweweela ni TUHAN, Empungmu wia nisea. Kamurian toro mouw kouw mareng sumoup mea waki wanuamu nuesa wo rumuberla em banua neiy i weela ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, wia nikoo waki lewet en teberan Yordan, waki esa nga weka em paretikan niendo.”16Laa o sea mingkot si Yosua, em pokeiyna: “E reiy’ sa mina’asa neiymu i perentala wia nikeiy e laa tuanan neiyla wo mea wisa tu’u keiy laa i reomu, nikeiy keiy laa mea; 17masuat tanu nikeiy nu limingala em perenta ni Musa, tuana mouw keiy laa lumingala em perentamu. Ta’an i te, si TUHAN, Empungmu, satorona si rumapitla nikoo, tanu Nisia nu rimapitola si Musa. 18Susur tou si mapero em perentamu wo si reiy’ melelingala e lelila’annu, sapa tu’u neiymu i perentala wia nisia, nisia si laa ukumen paten. Ta’an i te, ente’en wo te’etepenola natemu!”

Chapter 2

Tumetegha’-tumetegha’ waki Yerikho

1Yosua bin Nun ampit e memene-menes si minayami waki Sitim se rua tou tumetegha’, em pokeiyna: “Mea mouw, pemeea-meeanola ghenang em banua i ti’i wo eng kota Yerikho.” Takar mea mouw sea wo i ka’ayo mola sea witu em bale ni esa wewene sa’amek, si mekengaran Rahab, laa o tumekel witu. 2Kamurian i pakite’u mola wia si raja Yerikho, en tuana: “Kawengi wawean tou mineiy wia nyi’i waki se tou Israel kaa meiy mesesoisap em banua i yi’i.” 3Takar si raja Yerikho rumeo tou wia si Rahab, lumila’la: “Alinomi witu luar se tou-tou mineiy wia nikoo i ti’i, se ghimoremola witu eng gorem em balemu, karengan nisea se mineiy mesesoisap e minapekasa em banua i yi’i.”4Ta’an si wewene i ti’i si minali mouw wo kumirongla se rua tou i ti’i. Lumila’ mouw sia: “Memang, se tou-tou i ti’i se mineiy mola wia niaku, ta’an niaku ku reiy’ mete’u waki wisa sea meiy, 5wo eng katoroan em pepalen leloangan pekekusi’in melelaa em bengi, takar rumo’u mouw se tou-tou i ti’i; niaku ku reiy’ mete’u, wisa niean ne tou-tou i ti’i. Makarenganouw ki’iten sea, tantu mouw kouw toro tumodeiy nisea.”6Ta’an si wewene i ti’i si rimeo mouw nisea nu rua lumongkot witu em paa em bale wo kimirongla nisea witu em bawa’ tinawunan em ba’atangna en daami, neiy i serala witu natas em paa i ti’i. 7Takar mea mouw se tou-tou i ti’i, mekeki’it nisea matorome en teberan Yordan, waki tampa-tampa palewetan, wo kusi’inouw em pepalen leloangan, makarengan nu reiy’ mouw se mengi’it-mengi’it i ti’i nu rumo’ula.8Ta’a nu reiy’pe’ se rua tou i ti’i nu tumekel, lumongkotouw si wewene i ti’i matola nisea witu natas em paa 9wo lumila’ wia se tou-tou i ti’i: “Kete’uangku, kaa si TUHAN si minee mola em banua i yi’i wia nikouw wo kaa e mekeide’en witu nikouw en timeka’ mola nikeiy wo se reiy’ sa mina’asa se maena’ em banua i yi’i se matenggo’ogho’ mesesarula nikouw.10Karengan nikeiy keiy liminga, karengan si TUHAN si minera mola en Tasik Teberau witu en sinaru miouw, eng katoroan kouw nu makelang rimo’umi waki Mesir, wo sapa en tinuana miouwla wia se rua raja ne tou Amori se waki lewet en teberan Yordan i ti’i, nyi’a i yi’i wia si Sihon wo si Og, se rinego miouw mola. 11Eng katoroan nikeiy nu liminga ni’itu, tewangouw nate meiy wo i kera’araghouw eng kaketeran ne susur tou mesesarula nikouw, karengan si TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si Empung waki langit waki atas wo wia em bumi wia em bawa’.12Takar en teakan, tumiwa’ mouw satorona karengan si TUHAN, eng karengan niaku ku mininta’ rinda witu nikoo, nikouw kangkasi kouw laa minta’la rinda wia se kaum me’urangku; wo mee mola wia niaku e nesa kowa’ en toro emanen, 13kaa nikouw kouw laa mayala em patou-touan ni ama’ wo ni ina’ku, patuari-patuariku se tuama wo se wewene wo em baya se tou-tou nea wo kaa nikouw kouw laa lumawiri e nyawa meiy waki maut.”14Laa o mingkot se rua tou i ti’i wia nisia: “Nyawa meiy mouw e neram i wee nikouw, asal te’a koo ma’abarla eng kapualitan neiy i yi’i; sakawisa si TUHAN ee sangari meela em banua i yi’i wia nikeiy, takar nikeiy keiy laa mapa’atola en tarumakase wo e lale’ meiy wia nikoo.”15Kamurian si wewene iti’i tumumpami nisea ampit en tali timoromi en teteboan, karengan em balena i ti’i eng kinerereta’na witu em beton kota, ni’itu mopuw witu mouw em beton i ti’i sia maena’. 16Lumila’ mouw sia wia nisea: “Mea mouw waki kakuntungan, rio se mekeki’it i ti’i te’a matola nikouw, wo kumirongouw maname telu nga endo eng keurena, i ka’ayo se mekeki’it i ti’i nu mareng; kamurian toro mouw kouw mapawee-weela em pakela-kelangannu.” 17Se rua tou i ti’i se limila’ wia nisia: “Nikeiy keiy laa i kewayami witu en tiwa’ meiy i yi’i wia nikoo, e neiy mouw i reomula i ta’ar meiyla makauli-ulit –18eng kaulitna, sakawisa keiy ghumoremi em banua i yi’i, e lewo’ sa reiy’ mouw en tali waki wanaang kirmizi i yi’i ni’i wa’akesmula witu en teteboan en tampa nikoo nu timumpami nikeiy, wo si ama’mu ma’an si ina’mu, patuari-patuarimu ma’an em baya se kaum ne me’urangmu se erurennula witu em balemu. 19Susur tou si rumo’umi ee sangari waki pepalen em balemu, si lewo’ sa reiy’ nuesa tumanggong em bua’na, sa en daa’na ni’i katoa’, wo nikeiy keiy reiy’ simelok; ta’an seiy tu’u kangkasi si witu eng gorem em balemu sa wawean sitou mepepali’la nisea, nikeiy mouw si tumanggong em bua’na em pinatoa’an en daa’ nea20Ta’an sa koo mabarla eng kapualitan neiy i yi’i, takar neiy mouw i kewaya keiy witu en tiwa’ wia nikoo i ti’i, e neiy mouw i reomula i ta’ar meiyla makauli-ulit.” 21Wewene i ti’i tu’u si limila’: “Tanu neiy mouw i lila’ miouwla, tuana mouw e laa mamuali.” Nu reiy’ mouw i tu i wayana mola se tou-tou i ti’i mea, takar mae mouw sea. Kamurian si wewene i ti’i ma’akesla en tali kirmizi i ti’i witu en teteboan.22Sea tu’u mea mouw wo i ka’ayola waki kakuntungan. Nisea se minena’ maname telu nga endo eng keurena, i ka’ayo se maki’it i ti’i nu mareng. Mengi’it-mengi’it i ti’i se simero mola witu wisa-wisa eng kelabotan lalan ampit e reiy’ minatola nisea.23Takar marengouw se rua tou i ti’i, sea minerosi waki kakuntungan, laa o lumewet wo i ka’ayola wia si Yosua bin Nun, kamurian sea sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pine’an neami. 24Em pokeiy nea wia si Yosua: “TUHAN si simarakanola e minapekasa em banua witu lawas ta, awes tare se minapekasa maena’ em banua i ti’i se matenggo’ogho’ mesesarula nikita.”

Chapter 3

Malewetla en teberan Yordan

1Yosua si timo’or e memo’odope’, o laa nisia wo em baya ne tou Israel rumo’umi waki Sitim, wo i ka’ayo mola sea waki teberan Yordan, takar mapawengi mouw sea maname, nu reiy’pe’ limewet.2Nu reiy’ mouw en telu nga endo, em baya ne menenu’utul pasukan se kimelangla e minapekasa em pedasingan, 3wo mee perenta wia se bangsa i ti’i, em pokeiyna: “Makarengan nu reiy’ mouw nikouw nu lumoo’ en tabut teta’aran ni TUHAN, Empungmu, em pinopo em baya ne imam, se memang suku Lewi, takar kouw lewo’ sa reiy’ kangkasi rumo’umi waki tampamu wo kumi’itla nyi’a – ta’an i te nelet nikouw wo en tabut i ti’i e lewo’ sa reiy’ wawean eletna e wo’o wona rua nga riwu hasta eng kelabotna, te’a mouw metetawila nyi’a – 4maksutna rio kouw mamete’ula e lalan lewo’ sa reiy’ kelangen niouw, karengan e lalan i ti’i e reiy’pe’ ma’an mekasa toroan niouw eng ketareanna.”5Lumila’ mouw si Yosua wia se bangsa i ti’i: “Kudusenola en toumu, karengan e wo’odo si TUHAN si laa tumuanala em pasiwo-siwon maka’erangen witu nelet miouw.” 6Wo wia em baya ne imam i ti’i Yosua si limila’, en tuana: “Poponouw en tabut teta’aran wo lumewetouw witu rerior ne bangsai ti’i.” Takar sea mopo en tabut teta’aran wo kumelang witu rerior ne bangsa i ti’i.7Wo si TUHAN si minee nuwu’ wia si Yosua: “Wia nendo i yi’i mouw Niaku ku muleiy meseselala e ngarannu witu em beren ne minapekasa bangsa Israel, rio sea mete’u, kaa tanu eng ketareanna Niaku nu rimapitla si Musa, tuana mouw Niaku laa rumapitla nikoo. 8Takar i perentamumola wia em baya ne imam mapopo-popo en tabut teta’aran i ti’i, tuana: Nikouw nu neiy mouw i ka’ayola waki li’ilik en dano en teberan Yordan, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mena-ena’ rimedeiy witu en teberan Yordan i ti’i.”9Laa o lumila’ mouw si Yosua wia se tou Israel: “Meiy mouw tumawi wo linganola e nuwu’ ni TUHAN, Empungmu.” 10O kasi em pokeiy ni Yosua: “Waki kapualitan i yi’i mouw laa kakete’uan niouwla, kaa si Empung matou-tou si wia eng keuneran niouw wo kaa eng kasauli-ulit se laa i sere’-Na se tou eng Kana’an, tou Het, tou Hewi, tou Feris, tou Girgasi, tou Amori wo se tou Yebus i ti’i waki rerior miouw: 11eng kaulitna, en tabut teta’aran ni Tuhan minapekasa em bumi eng kumelang lumewet witu rerior miouw, ghumorem witu en teberan Yordan.12Takar en teakan, melengouw mapulu’ o rua tou waki se suku-suku Israel, siesa tou waki se susur suku. 13Makarengan nu reiy’ mouw e ne’a em baya ne imam mapopo-popo en tabut ni TUHAN, Tuhan minapekasa em bumi, mena’ witu eng gorem en dano en temberan Yordan, takar en dano en teberan Yordan e laa merangkut; en dano matumpami waki uluna e laa mena’ maso’oso’ mamuali seper.”14Eng katoroan se bangsa i ti’i nu rumo’umi waki tampa pedasingan nea kaa laa melelewetla en teberan Yordan, em baya ne imam mapopo-popo en tabut teta’aran i ti’i se makelang witu rerior ne bangsa i ti’i. 15Makarengan nu reiy’ mouw em baya ne mapopo-popo en tabut i ti’i nu i ka’ayola waki teberan Yordan, wo em baya ne imam mapopo-popo en tabut i ti’i se minusekla e ne’a nea witu eng gorem en dano witu li’ilik en teberan i ti’i – en teberan Yordan i ti’i e minunong i ka’ayo minurep eng kelabotan e li’ilikna keurean e noras meupu’ – 16takar mena’ mouw en dano i ti’i maso’oso’. En dano matumpami waki uluna eng kimuwu minamuali seper, wa’akat kasa, waki tawi e Adam, eng kota rimeta’ waki esa nga weka en Sartan, kasuatan en dano matumpa mea waki Tasik Araba i ti’i, nyi’a i yi’i en Tasik Wurasen, eng kasa minakentol. Laa o lumewetouw se bangsa i ti’i, waki minesaruan e Yerikho.17Ta’an em baya ne imam mapopo-popo en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i se minena-ena’ rimedeiy witu en tana’ pera, witu eng keuneran en teberan Yordan, kasuatan se minapekasa bangsa Israel se limewet witu en tana’ pera, i ka’ayo se minapekasa bangsa i ti’i nu simampet limewetla en teberan Yordan.

Chapter 4

E mapulu’ o rua watu paghenangan

1Nu reiy’ mouw se minapekasa bangsa i ti’i nu simampetouw limewetla en teberan Yordan, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua, en tuana: 2“Melengouw waki se bangsa i ti’i mapulu’ o rua tou, siesa tou waki se susur suku, 3wo i perenta mola wia nisea, en tuana: Mopo momi mapulu’ o rua watu wia nyi’i waki keuneran en teberan Yordan i yi’i waki tampa nienusan e ne’a em baya ne imam i ti’i, alinouw em baya nyi’a i ti’i waki lewet wo i reta’ mola witu en tampa nikouw laa tumekel ee sangari em bengi.”4O laa si Yosua kumeret se mapulu’ o rua se neiy i tataapnami waki se tou Israel i ti’i, siesa tou waki se susur suku, 5wo si Yosua lumila’ wia nisea: “Lumewetouw witu rerior en tabut ni TUHAN, Empungmu, mea waki keuneran en teberan Yordan, wo mopo mouw siesa o siesa e nesa watu witu em palukamu, i ki’it e rerekenan ne tou Israel,6rio nyi’i e mamuali kowa’ witu eng keuneran niouw. Sa se oki-oki’mu mueiy witu nendo kamurian: Sapa ku’a re’en em penoronna em batu-batu i yi’i i wee nikouw? 7Takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw lumila’la wia nisea: Kaa en dano en teberan Yordan e minategol witu en saruan en tabut teta’aran ni TUHAN; eng katoroan en tabut i ti’i malewetla en teberan Yordan, en dano en teberan Yordan i ti’i e minategol. Karengan e ni’itu em batu-batu i yi’i e laa mamuali kowa’ paghenangan wia se tou Israel i wee eng keure-urena.”8Takar se tou Israel i ti’i se timuanala tanu neiy i perentala ni Yosua. Nisea se minopomi e mapulu’ o rua watu waki keuneran en teberan Yordan, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia si Yosua, i ki’it eng kelakerna ne suku Israel. Em baya nyi’a i ti’i e niali neala waki lewet, waki tampa metetekel, wo i reta’la witu. 9O kangkasi si Yosua si minalinto’orla e mapulu’ o rua watu witu eng keuneran en teberan Yordan i ti’i, witu en tampa nienusan e ne’a em baya ne imam mapopo-popo en tabut teta’aran i ti’i. Em batu-batu i ti’i e manape’ i ka’ayo en teakan.10Em baya ne imam mapopo-popo en tabut i ti’i se minena-ena’ rimedeiy witu eng keuneran en teberan Yordan, i ka’ayo simampet tinuanala e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia si Yosua kaa laa i pa’ayola wia se bangsa i ti’i, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Musa wia si Yosua. Takar lumewetouw se bangsa i ti’i ampit e merepe-repet. 11Eng katoroan se minapekasa bangsa i ti’i nu simampetouw malewet, takar lumewetouw en tabut ni TUHAN i ti’i ma’an em baya ne imam witu en saruan em beren ne bangsa i ti’i.12O kangkasi se bani Ruben, bani Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i se limewet, ampit e makasaliatan, witu rerior ne tou Israel i ti’i, tanu neiy i lila’la ni Musa wia nisea. 13Wo’o wona’na epat nga pulu’ nga riwu tou se timiro’ kaa laa sumeke’ lumewet witu en sinaru ni TUHAN mea waki nataran Yerikho kaa laa meseseke’. 14Witu nedo ni’itu mouw si TUHAN mangko’la e ngaran ni Yosua witu em beren ne minapekasa tou Israel, i ka’ayo sea meide’ wia nisia, tanu nisea nu meide’ wia si Musa esa nga umur em patou-touanna.15O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua, en tuana: 16“Perentanola em baya se imam mapopo-popo en tabut nukum ni Empung i ti’i rio lumongkoti witu en teberan Yordan.”17Takar si Yosua si minerentala wia em baya ne imam i ti’i, en tuana: “Rumo’u momi waki teberan Yordan.” 18Eng katoroan em baya ne imam, se mapopo-popo en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i, nu rimo’umi waki keuneran en teberan Yordan, wo tare mouw i te ne’a em baya ne imam i ti’i neiy i nenusla witu en tana’ pera, takar murikitouw en dano en teberan Yordan i ti’i mea waki tampana wo sumo’oso’ tanu eng ketareanna ampit minurep eng kelabotan e li’ilikna.19Bangsa i ti’i se rimo’u momi waki taberan Yordan witu en tanggal mapulu’ sumedot eng kasa ketare-tare wo sea dumasing waki Gilgal, waki paakaran sedangan e Yerikho. 20E mapulu’ o rua watu niedomi waki teberan Yordan i ti’i neiy i walinto’orla ni Yosua waki Gilgal. 21Wo lumila’ mouw sia wia se tou Israel, en tuana: “Sakawisa witu eng kamuriannendo se oki-oki’mu mawueiy wia si ama’na: Sapa ku’a re’en em penoronna em batu-batu i yi’i?22takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw makite’ula wia se oki-oki’mu, en tuana: Israel se limewetola en temberan Yordan i yi’i witu en tana’ pera! – 23karengan si TUHAN, Empungmu, si minera mola witu en sinaru miouw en dano en teberan Yordan, i ka’ayo kouw toro lumewet tanu en tinuana mola ni TUHAN, Empungmu, ampit en Tasik Teberau, em pinera-Na mola witu en sinaru ta, i ka’ayo kita toro lumewet, 24rio em baya ne bangsa wia em bumi se mete’u, kaa nente’ e lawas ni TUHAN, wo rio sea reiy’ maena-ena’ meide’ wia si TUHAN, Empungmu.”

Chapter 5

Pasunatan wo nendo wangko’ Paskah waki Gilgal

1Eng katoroan em baya se raja ne tou Amori waki esa nga weka talikuran en teberan Yordan wo em baya se raja ne tou eng Kana’an waki li’ilik en tasik nu liminga, kaa si TUHAN si minera mola en dano en teberan Yordan witu en sinaru ne tou Israel, i ka’ayo sea toro lumewet, tewangouw nate nea wo mi kaliongouw eng kaketeran nea mesesarula se tou Israel i ti’i.2Witu nedo ni’itu o mee mouw nuwu si TUHAN wia si Yosua: “Sumiwo mouw paghi’ watu wo sunatenouw kasi se tou Israel i ti’i, i wee eng karuana.” 3O laa si Yosua sumiwo paghi’ watu wo sunatenna mouw se tou Israel i ti’i waki Kakenturan Kuli’ Lelu’uluk.4Nyi’i mouw eng karenganna si Yosua sumunat nisea: em baya ne tou se rimo’umi waki Mesir, nyi’a i yi’i se tuama, em baya ne perajurit, se minate mouw waki patar kaerisan witu nuner lalan nu reiy’ mouw nisea nu rimo’umi waki Mesir. 5Karengan, em baya ne tou se rimo’umi waki Mesir i ti’i se maka sunatouw, ta’an em baya ne tou se minatou waki patar kaerisan witu em pakela-kelangan rengan rimo’umi waki Mesir, se reiy’pe’ sinunat.6Karengan epat nga pulu’ nge te’un eng keurena se tou Israel i ti’i makelang matorola em patar kaerisan, i ka’ayo mina’apu minate se minapekasa bangsa i ti’i, nyi’a i yi’i se perajurit rimo’umi waki Mesir, se reiy’ limingala e nuwu’ ni TUHAN. Wia nisea i ti’i TUHAN si timiwa’ mola, kaa Nisia si reiy’ laa miyonla nisea lumoo’ em banua neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en timiwa’ wia se nene moyang nea laa meweweela nyi’a wia nikita, e nesa wanua masewe-sewel en susu wo e rina’na. 7Ta’an se oki-oki’ nea se siniwo-Na mola sawel nisea, nisea i ti’i mouw se sinunat ni Yosua, karengan nisea se reiy’pe’ sinunat, karengan nisea se reiy’ sinunat witu em pakela-kelangan.8Nu reiy’ mouw se minapekasa bangsa i ti’i nu simampet sinunat, takar mena’ mouw sea witu en tampana siesa o siesa waki pedasingan i ti’i, i ka’ayo sea male’os. 9Wo mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “Nendo i yi’i e rine’i-Ku momi em boang Mesir i ti’i waki nikoo.” Ni’itu mouw eng karenganna ngaran en tampa i ti’i en tinotor Gilgal i ka’ayomi en teakan.10Kasuatan dimasing waki Gilgal, se tou Israel i ti’i se minangko’la em Paskah witu nendo kamapulu’ o epat en sumedot ni’itu, witu nedo mawengido, waki nataran Yerikho. 11O laa witu nendo nu reiy’ mouw em Paskah nisea se kimaan em bua’na em banua i ti’i, nyi’a i yi’i e roti reiy’ siragi wo eng gandum ginoreng, witu nendo ni’itu tu’u.12Laa o mena’ mouw e manna i ti’i, witu nendo kawo’odoanna nisea nu kimaanola em bua’na em banua i ti’i. Ni’itu mouw se tou Israel se reiy’ mouw minaka’ato manna kasi, ta’an witu en te’un i ti’i nisea se mekaan neiy i wua’la en tana’ Kana’an.

Panglima Balasuraro ni TUHAN

13Eng atoroan si Yosua tawi mouw e Yerikho, sia kumereme en tu’usanna, linoo’ona siesa tuama rimedeiy waki sinaruna ampit en santi sinawut witu lawasna. Yosua si timawila nisia wo mueiy wia nisia: “Ka’ampit ku’a re’en koo ka’apa kesaru?”14E wingkotna: “Reiy’, ta’an niaku mouw si Panglima Balasuraro ni TUHAN. Teakan ku mineiy.” Laa o mongkotouw si Yosua ampit eng giona timebo witu en tana’, sumempe wo lumila’ wia nisia: “Sapa ku’a re’en e laa i pelelila’la ni tuangku wia si hambana i yi’i?” 15Wo si Panglima Balasuraro ni TUHAN i ti’i lumila’ wia si Yosua: “Pangkulenomi en selopmu waki ne’amu, karengan en tampa rinedeiyannu i ti’i eng kudus.” Wo si Yosua sumiwo en tuana.

Chapter 6

Kinewewolonna e Yerikho

1Witu en toro ni’itu e Yerikho minenetouw em pepalen leloanganna; minapenetola eng kota i ti’i karengan se tou Israel; e reiy’la sitou rumo’umi ka’apa ghumorem. 2O mee mola nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “Kete’uanola, Niaku ku sumarakanla witu lawasmu e Yerikho i yi’i ma’an se rajana wo se pahlawan-pahlawanna se te’etep keteren.3E lewo’ sa reiy’ mouw kouw lumedongla eng kota i ti’i, nyi’a i yi’i em baya ne perajurit se lewo’ sa reiy’ mouw tumerokla eng kota i ti’i mekasa i te; tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonnu enem nga endo eng keurena, 4wo se pitu imam se lewo’ sa reiy’ mouw mali em pitu sesebungen sunge ni domba witu en saruan en tabut. Ta’an witu nendo eng kapitu, makapitu kouw lewo’ sa reiy’ lumedongla eng kota i ti’i kasuatan em baya ne imam masengo en sesebungen.5Sakawisa en sesebungen sunge ni domba i ti’i labot e legu’anna wo kouw luminga legu’an en sesebungen i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw se minapekasa bangsa rumio ampit e rerioan kasa menaleinteng, takar em beton kota i ti’i e laa i karonga’, o laa se bangsa i ti’i se lewo’ sa reiy’ kumawokla nyi’a, siesa o siesa mapawee-wee mea waki rerior.”6Kamurian si Yosua bin Nun kumeret em baya ne imam wo lumila’ wia nisea: “Poponouw en tabut teta’aran i ti’i wo se pitu imam se lewo’ sa reiy’ mali em pitu sesebungen sunge ni domba witu rerior en tabut ni TUHAN.” 7Wo wia se bangsa i ti’i se linila’nala: “Lumaa mouw, ledongenola eng kota i ti’i, wo se tou-tou makasaliatan se lewo’ sa reiy’ kumelang witu rerior en tabut ni TUHAN.”8Makarengan nu reiy’ mouw si Yosua nu limila’la wia se bangsa i ti’i, takar kumelangouw lumaa se pitu imam, se maali-ali em pitu sesebungen sunge ni domba i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, laa o sea sumengo en sesebungen, kasuatan en tabut teta’aran ni TUHAN maki’itla nisea. 9Wo se tou-tou makasaliatan se makelang witu rerior em baya ne imam se masengo en sesebungen wo se barisan mamuri se maki’it en tabut i ti’i, kasuatan en sesebungen e reiy’ maena-na’ pasengon.1010 Ta’an si Yosua si minerenta mola wia se bangsa i ti’i, en tuana: “Te’a mouw mario wo te’a mouw i papalingala en totormu, esa nga totor tu’u te’a mouw rumo’umi waki sumamu i ka’ayo witu nendo niaku nu lumila’la wia nikoo: Rumio mouw! – takar kouw lewo’ sa reiy’ rumio.” 11Tuana mouw en tabut ni TUHAN limedongla eng kota i ti’i, limedongla ny’ia mekasa i te. Kamurian marengouw sea mea waki tampa pedasingan wo tumekel witu en tampa pedasingan i ti’i.12E nendo kawo’odoanna Yosua si timo’or memo’odope’, o laa em baya ne imam se minopo en tabut ni TUHAN. 13Takar kumelangouw kangkasi se pitu imam, se maali-ali em pitu sesebungen sunge ni domba i ti’i witu rerior en tabut ni TUHAN, kasuatan makelang nisea se masengo en sesebungen, kasuatan se tou-tou makasaliatan se makelang witu rerior nea wo se barisan pakusi’ se maki’it en tabut ni TUHAN, kasuatan en sesebungen e reiy’ siena’na pasengon. 14Tuana mouw witu nendo karua nisea nu limedongla eng kota i ti’i mekasa i te, laa o mareng waki tampa pedasingan. Wo en tuana mouw en tinuana neala enem nga endo eng keurena.15Ta’an witu nendo eng kapitu nisea se timo’or memo’odope’, eng katoroan em beena materangouw, wo lumedongla eng kota makapitu ampit eng kenaramen masuat; ta’an witu i te nendo ni’itu sea limedongla eng kota i ti’i maka pitu. 16O laa witu e makapituna, eng katoroan em baya ne imam nu sumengo en sesebungen, lumila’ mouw si Yosua wia se bangsa i ti’i: “Rumio mouw, karengan si TUHAN si simarakanola eng kota i yi’i wia nikoo!17Wo eng kota i ti’i ampit e reiy’ sa mina’asa em pumpunna e laa i wuntulela i wee si TUHAN kaa laa re’inla; Rahab i te, si wewene sa’amek i ti’i, si laa mena-ena’ matou-tou, nisia ampit em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia witu em bale i ti’i, karengan nisia si kimirongola se tou i pareo-reo se neiy i reo ta. 18Ta’an nikouw i yi’i, alarenouw en toumu witu em barang-barang neiy i wuntulela kaa laa perere’inla, rio te’a kouw ma’edomi wo’o sapa waki barang-barang neiy i wuntulela i ti’i nu reiy’ mouw e minanginwuntulela nyi’a wo ampit en tuana e minali karere’ian witu em pedasingan ne tou Israel wo cimilakala nisea. 19E reiy’ sa mina’asa mas wo em perak ma’an em barang-barang tambaga wo em besi nyi’a mouw eng kudus i wee si TUHAN; em baya nyi’a i ti’i e laa i ghoremla witu eng gorem em penu’utu-nu’utulan ni TUHAN.”20Laa o rumio mouw se bangsa i ti’i, kasuatan en sesebungen pasengon, makarengan nu reiy’ mouw se bangsa i ti’i nu liminga mola e legu’an en sesebungen, rumio mouw sea ampit e mario menaleinteng. Takar i karewa mouw em beton i ti’i, laa o sea kumawok ghumorem witu eng gorem eng kota, siesa o siesa minapawee-wee waki rerior, wo kumaat eng kota i ti’i. 21Nisea se rimego ampit em berenna en santi e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bitu eng gorem eng kota i ti’i, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, le’os tu’a ka’apa tu’u sobor, i ka’ayo wia se sapi, domba wo se keledai.Ta’an wia se rua tou tumetegha’ em banua i ti’i Yosua si limila’: “Ghumoremouw witu eng gorem em bale ni wewene sa’amek i ti’i wo alinouw rumo’umi si wewene i ti’i wo em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia, tanu e neiy mouw i ta’ar miouwla ampit en timiwa’ wia nisia.” 23Laa o ghumoremouw se rua tumetegha’ sobor i ti’i wo mali rumo’umi si Rahab wo si ama’na, ina’na, patuari-patuarina wo em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia, awes tare se minapekasa kaumna se niali nea mea witu luar, laa o sea tumudu’la wia nisia en tampa paena’an witu luar em pedasingan ne tou Israel. 24Ta’an eng kota i ti’i wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bitu eng goremna en tinunu nea ampit e napi; e mas i te wo em perak, barang-barang tambaga wo em besi neiy i wee nea witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN.25Tuana mouw si Rahab, wewene sa’amek i ti’i wo se me’urangna ma’an em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia se neiy i wayala matou-tou ni Yosua. Takar mena’ mouw si wewene i ti’i witu eng keuneran ne tou Israel i ka’ayomi en teakan, karengan nisia si kimirongola se tou i pareo-reo neiy i reo ni Yosua tumegha’ e Yerikho.26Witu nedo ni’itu tumiwa’ mouw si Yosua, em pokeiyna: “I kakutokouw witu en sinaru ni TUHAN se tou timo’or kaa laa mebebangun sumoup eng kota Yerikho i yi’i; ampit mewewearla e nyawa ni oki’na polon nisia si laa merereta’la en to’otolan eng kota i ti’i wo ampit mewewearla e nyawa ni oki’na taweng nisia si laa mepepaas em pepalen leloanganna!” 27Wo si TUHAN si rimapitla si Yosua wo kalinga’anouw nabar en tanume nisia waki minapekasa em banua i ti’i.

Chapter 7

Dosa wo nukuman ni Akhan

1Ta’an se tou Israel se minaroba lale’ ampit minedo em barang-barang neiy i wuntulela i ti’i, karengan si Akhan bin Karmi bin Zabdi bin Zerah, waki se suku Yehuda, si minedomi wo’o sapa waki barang-barang neiy i wuntulela i ti’i. Laa o tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu se tou Israel.2Yosua si rimeo tou waki Yerikho mea waki Ai, reta’na en tawi Bet-Awen, waki esa nga weka sedangan em Betel, wo lumila’ wia nisea, en tuana: “Mea mouw maname wo tegha’anouw em banua i ti’i.” Takar mea mouw se tou-tou i ti’i maname wo tumegha’ eng kota Ai. 3Kamurian marengomi sea wia si Yosua wo lumila’ wia nisia: “Reiy mouw perlu se minapekasa bangsa i ti’i mea, ma’anouw se wo’o wona’ i te rua ka’apa telu nga riwu tou se mea kaa laa mererego e Ai i ti’i; te’a mouw pesesusannula se minapekasa bangsa i ti’i ampit eng kumelang mea maname, karengan se tou-tou maname se toyo’ i te.”4Takar mae mouw se wo’o wona’na telu nga riwu tou waki se bangsa i ti’i minea maname; ta’an nisea se timingkasi en tou witu en saruan ne tou-tou Ai. 5Karengan se tou-tou Ai se minunu’mi wo’o wona’na telu nga pulu’ o enem tou waki nisea; tou-tou Israel i ti’i se kini’iti waki saruan em pepalen leloangan eng kota i ti’i i ka’ayo mea waki Syebarim wo winewe minekala waki lembena. Laa o kasa mouw minatewang e nate ne bangsa i ti’i.6Yosua tu’u si kimurensangla eng karaiyna wo mongkotouw sia ampit eng giona mina’ayo en tana’ witu en sinaru en tabut ni TUHAN i ka’ayo mawengido, mewali ampit em baya ne tu’a-tu’a tou Israel, kasuatan mawu’uwurla riawu witu natas eng kokongna. 7Wo lumila’ mouw si Yosua: “Oh, Tuhanku EMPUNG, ka’a Koo rumeo se bangsa i yi’i lumewetla en teberan Yordan? Rio keiy i sarakan wia se tou Amori kaa laa punegen? Lebe le’os sa keiy timenggolela eng ketarena kaa laa mena’ witu lewet en teberan Yordan i ti’i!8O Tuhan, sapa ku’a re’en e laaku i lila’la, nu reiy’ mouw se tou Israel nu timingkas timaburimi se kesaruna? 9Sakawisa eng kapualitan i ti’i kalinga’an ne tou eng Kana’an wo ne minapekasa maena’ em banua i yi’i, takar nisea se laa lumedong nikeiy wo rume’ila ngaran neiy wia em bumi i yi’i. wo sapa mouw ku’a re’en e laa tuanan-Nula kaa laa sumegaya’la ngaran-Nu e wangko’ i ti’i?”10Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “Tumo’orouw! Ka’a koo maongkot tuana? 11Tou Israel se simiwo mouw dosa, nisea se limangkoiy en teta’aran-Ku e neiy-Ku i perentala wia nisea, nisea se minedo e nesa waki barang-barang neiy i wuntulela i ti’i, nisea se rimongkit nyi’a, nisea se kimirongla nyi’a, wo nisea se mineela nyi’a witu nelet em barang-barang nea. 12Karengan e ni’itu tou Israel se reiy’ mete’u tumaang mesarula se kesaruna. Nisea se timaburimi se kesaruna, karengan nisea i ti’i tu’u se neiy i wuntulela kaa laa regon. Niaku ku reiy’ mouw laa rumapit nikouw kasi sa em barang-barang neiy i wuntulela i ti’i e reiy’ re’in niouwmi witu eng keunerannu.13Tumo’orouw, kudusenola se bangsa i ti’i wo lumila’la: Kudusenola en toumu i wee e nendo wo’odo, karengan en tuana nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Heiy tou Israel wawean em barang-barang neiy i wuntulela witu eng keuneran niouw; nikouw kouw reiy’ laa mete’u tumaang mesesarula se kesarumu, nu reiy’pe’ em barang-barang neiy i wuntulela i ti’i i wa’akat miouwmi waki keuneran niouw.14Memo’odo wo’odo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mapa’ato waki saruan ne suku karengan ne suku wo se suku tinudu’ ni TUHAN se lewo’ sa reiy’ mapatuu’ mea witu en saruan ne me’urang karengan ne me’urang. 15Wo seiy si niatoala kimirong em barang-barang neiy i wuntulela i ti’i, si laa tunun ampit e napi, nisia wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bia nisia, karengan nisia si limangkoiy mouw en teta’aran ni TUHAN wo simiwo en sering witu nelet ne tou Israel.”16E nendo kawo’odoanna tumo’orouw si Yosua memo’odope’, laa o rumeo se tou Israel mapatuu’ mea waki saruan ne suku karengan ne suku, takar ka’atoanola se suku Yehuda. 17Eng katoroan i reona mapatuu’ mea waki saruan ne kaum-kaum Yehuda, takar ka’atoanola se kaum Zerah, esa nga tou karengan siesa nga tou, takar ka’atoanola si Zabdi. 18Eng katoroan i reona se me’urang ni tou i ti’i mapatuu’ mea waki saruan, esa nga tou karengan ni esa nga tou, takar ka’atoanola si Akhan bin Karmi bin Zabdi bin Zerah, waki se suku Yehuda.19Lumila’ mouw si Yosua wia si Akhan: “Oki’ku, sighi’enola si TUHAN, Empung Israel, wo makaredeiy mola witu en sinaru-Na; i lila’ mola wia niaku sapa en siniwomu, te’a i pekekirongla wia niaku.” 20O laa si Akhan mingkot si Yosua, em pokeiyna: “Nulit, Niaku mouw si simiwo en dosa wia si TUHAN, Empung Israel, karengan en teinti’i mouw en siniwoku: 21niaku ku limoo’ witu nelet em barang-barang rinemu’ i ti’i eng karaiy e wangun, en siniwo ne Sinear, wo e rua nga atus syikal perak wo esa nge wa’atang mas e lima nga pulu’ syikal eng kawuterna; niaku ku minepa’arla nyi’a, takar edongku; em baya nyi’a i ti’i neiy i kirongla witu eng gorem en dasingku witu en tana’, wo em perak i ti’i witu eng kasa rarem.”22O laa si Yosua rumeo tou makarengan mea waki dasing i ti’i, wo eng kaulitna, em baya nyi’a i ti’i neiy i kirongla witu en dasing ni Akhan, wo em perak i ti’i em baki kasa rarem. 23Takar nisea se minedomi em baya nyi’a i ti’i waki ghorem en dasing, laa o mali nyi’a wia si Yosua wo wia em baya ne tou Israel, wo mu’uwusla nyi’a witu en sinaru ni TUHAN.24Kamurian si Yosua, ma’an se minapekasa tou Israel se minedomi si Akhan bin Zerah, wo em perak, karaiy wo e mas esa nge wa’atang i ti’i, se oki-oki’na tuama wo wewene, sapina, keledaina wo membe’ dombana, en dasingna wo e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna, o laa em baya nyi’a i ti’i e niali waki kewong Akhor.25Lumila’ mouw si Yosua: “Tanu nikoo cimilakala nikeiy, takar si TUHAN tu’u si cumilakala nikoo wia nendo i yi’i.” O laa se minapekasa Israel se minetirla nisia ampit em batu, em baya nyi’a i ti’i en tinunu ampit e napi wo lawanla ampit em batu. 26Nu reiy’ mouw i tu i redeiy mola witu natasna e nesa tawunan em batu kasela, em biape’ i ka’ayomi en teakan. Laa o mompasouw eng kaupi’an ni TUHAN e melaya-layas i ti’i. Eng karengan e ni’itu ngaran en tampa i ti’i i ka’ayomi en teakan en tinotorla kewong Akhor.

Chapter 8

Ai em pinunengla

1Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “Te’a mouw meide’ wo te’a mouw tewang ate; alinouw se minapekasa suraro wo tumiro’ mouw, lumaa mouw mea waki Ai. Kete’uanola, Niaku ku sumarakanla wia nikoo si raja em banua Ai, rakyatna, eng kotana wo em banuana, 2wo e lewo’ sa reiy’ mouw tuanannula wia se Ai wo si rajana, tanu en tinuanamula wia se Yerikho wo si rajana; em barang-barangna i te wo se papiaranna se toro kaatennu. Rumeo mouw tou kumirong witu muri eng kota i ti’i.”3Laa o tumiro’ mouw si Yosua ma’an se minapekasa suraro kaa laa mea waki Ai. Yosua si mineleng se telu nga pulu’ nga riwu tou, se waraneiy-waraneiy te’etep keteren, nisea se neiy i reona mea witu nedo wengi 4wo wia nisea neiy i perentanala, em pokeiyna: “Kete’uanola, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumirong waki muri eng kota i ti’i kaa laa rumego nyi’a, te’a mouw taleus wa’akati waki kota i ti’i, wo tumiro-tiro’ mouw nikouw nu waya.5Niaku wo em baya ne tou se mewali-wali ampit niaku keiy laa tumawila eng kota i ti’i; sakawisa sea rumo’umii rumego nikeiy, tanu eng kasa ketare-tare, takar nikeiy keiy laa tumingkasi en tou waki saruan nea. 6Ni’itu mouw nisea se laa rumo’umi tumodeiy nikeiy, i ka’ayo sea laa pa’anen neiy ma’akati waki kota i ti’i, karengan nisea se laa lumila’: tou-tou i ti’i se timingkala en tou wia saruan ta tanu eng kasa ketare-tare. Sa keiy tumingkasi en tou waki sinaru nea, 7takar nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumo’ori waki tampa kinirongan niouw i ti’i kaa laa rumuberla eng kota i ti’i, wo si TUHAN, Empungmu, si laa sumarakanla nyi’a witu lawasmu.8Makarengan nu reiy’ mouw kouw nu rimo’obitola eng kota i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumunu nyi’a; minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN kouw lewo’ sa reiy’ tumuanala em baya nyi’a i ti’i; ghenangenouw, ni’itu mouw em perentaku wia nikoo.” 9Tuana mouw si Yosua rimeo nisea mea, laa o kumelangouw sea mea waki tampa pekekirongan wo mena’ waki elet em Betel wo Ai, waki esa nga weka talikuran e Ai. Ta’an si Yosua si minapawengi witu eng keuneran ne rakyat witu em bengi ni’itu.10E nendo kawo’odoanna Yosua si timo’or memo’odope’, laa o soisapennala em barisan ne bangsa i ti’i wo kumelangouw sia lumaa ma’an em baya ne tu’a-tu’a Israel witu rerior ne bangsa i ti’i mea waki Ai. 11O kangkasi se minapekasa suraro mewali-wali ampit nisia se makelang melaa; nisea se limaa timawi, laa o i ka’ayola waki minesaruan eng kota i ti’i, kamurian dumasingouw sea waki esa nga weka amian e Ai, i ka’ayo eng kewong i ti’i em bitu nelet nea wo e Ai. 12Yosua si minedo mouw wo’o wona’ lima nga riwu tou, laa o i reona sea kumirong witu nelet em betel wo Ai, waki esa nga weka talikuran eng kota i ti’i.13Teinti’i mouw se rakyat i ti’i tiniro’: minapekasa suraro i ti’i se waki esa nga weka amian eng kota ampit se barisan muri witu esa nga weka talikuran eng kota. Witu em bengi ni’itu kumelangouw si Yosua tumorola eng kewong i ti’i. 14Memo’odope’, eng katoroan si raja em banua Ai nu limoo’ eng kapualitan i ti’i, takar nisia wo se minapekasa rakyatna, se tou-tou eng kota i ti’i, se makarengan rimo’umi sumeke’, rumego se tou Israel, mea waki lembena waki lewet e nataran i ti’i; raja i ti’i si reiy’ mete’u, kaa wawean tou kimirong waki muri eng kota.15Yosua wo se minapekasa tou Israel i ti’i se ma’asa-asar tanu mokan se winewe nea minundur, laa o tumingkala en tou matorome em patar kaerisan. 16Karengan e ni’itu em baya ne tou se witu eng kota se neiy i oghela kaa laa mekeki’it se tou Israel, Takar sea mekeki’it si Yosua, i ka’ayo mekewa’akatouw sea kinepa’anani waki kota. 17Siesa tou tu’u e reiy’ si neiy i katele’u kasi waki Ai wo em Betel se reiy rimo’umi mekeki’it se tou Israel. Nisea se timele’ula eng kota i ti’i neiy i kawuka’, karengan nisea se mekeki’it se tou Israel.18Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “I ayatola em bengkouw witu lawasmu tumorome e Ai, karengan Niaku ku sumarakanla eng kota i ti’i witu lawasmu.” Takar si Yosua si minayatla em bengkouw witu lawasna tumorome eng kota i ti’i. 19Eng katoroan i ayatnala lawasna, takar makarenganouw tumo’ori se tou-tou kimirong i ti’i waki tampa nea, nisea se matingkas maghoreme eng kota, kumaat nyi’a, laa o makarengan timunu eng kota i ti’i.20Eng katoroan se tou Ai nu limenge limoo’o mea waki muri, kaloo’anouw nawun eng kota i ti’i maatas mabumbunge waki langit; nisea se reiy’ si lempotna metetingkasla en tou mea wisa tu’u kangkasi, karengan se rakyat eng ketarena se timingkas mea waki patar kaerisan, se minurikit simu’usuk mengengi’i-mengengi’it nisea. 21Eng katoroan si Yosua wo se minapekasa Israel nu limoo’, kaa se tou-tou kimirong i ti’i se kimaatouw eng kota wo kaa nawun eng kota i ti’i maatas mabumbung, murikitouw sea wo munu’la se tou-tou Ai.22Kasuatan e ni’itu kangkasi rumo’u momi se tou Israel walina waki ghorem eng kota rumego se tou-tou Ai, i ka’ayo kalompitan witu eng keuneran ne tou Israel i ti’i, se yi’i wia nyi’i o mea wo se i ti’i waki ti’ime o meiy; se tou-tou Ai se winunu’la, i ka’ayo siesa tou tu’u waki nisea e reiy’la si neiy i wayala neiy i kewaya ka’apa i kaliseiy. 23Ta’an si raja Ai si sinikop nea matou-tou wo i sarula wia si Yosua.24Makarengan nu reiy’ mouw se tou Israel nu simampet minunu’ se minapekasa maena’ eng kota Ai waki patar neiy i kawuka’ mea wisa se tou Israel mekeki’it nisea, wo se tou-tou i yi’i em baya nea se minate karengan em berenna en santi i ka’ayo sitou eng kesampetan, takar se minapekasa Israel se minareng waki Ai wo mewe eng kota i ti’i ampit em berenna en santi. 25Kelakerna em baya ne tou minate witu nendo ni’itu, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, se mapulu’ o rua nga riwu tou, em baya nea se tou Ai. 26Wo si Yosua si reiy’ kimeong e lawasna minayatla em bengkouw i ti’i, nu reiy’pe’ se minapekasa maena’ eng kota Ai rinegona.27Se papiaran i te wo em barang-barang eng kota i ti’i e rinemu’ ne tou Israel, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN, neiy i perenta-Nala wia si Yosua. 28Yosua si timunu e Ai wo simiwola nyi’a minamuali rurukan e riberek i wee eng keure-urena, minamuali tampa karesean i ka’ayomi en teakan.29Wo si raja Ai si neiy i sangkongna witu e nesa pa’asek i ka’ayo mawengido. Eng katoroan siendo nu tumenem, Yosua si minerentala se tou tumumpami e mayat i ti’i waki pa’asek, laa o i lawala waki pepalen leloangan kota, kamurian i redeiyola ne tou witu natasna e nesa rinurukan watu eng kasela, em biape’ i ka’ayomi en teakan.30Mezbah waki kuntung Ebal; pewaca’an e nukum Torat30 Witu e nedo ni’itu mouw si Yosua rimedeiyla e mezbah waki kuntung Ebal i wee si TUHAN, Empung Israel, 31tanu neiy i perentala ni Musa, hamba ni TUHAN, wia se tou Israel, i ki’it en sapa neiy i kepatik witu eng kaol e nukum ni Musa; e nesa mezbah waki em batu-batu reiy’ pina’at, e reiy’ siniwo ampit em pakakas wesi sapa tu’u. Witu natasna mouw sea manginsempela en tetule tinunu wia si TUHAN wo mapatulela en tetule kelawiran. 32Wo manamome witu natas em batu-batu i ti’i, i patikla ni Yosua e na’asaran e nukum ni Musa, neiy i patiknala witu en sinaru ne tou Israel.33Se minapekasa tou Israel, em baya ne tu’a-tu’ana, em baya se matu’utu-tu’utul se pasukanna wo em baya ne akimna se rimedeiy minangasesangaweka’an en tabut, minesaruan ampit em baya ne imam se memang suku Lewi, em baya ne mapopo-popo en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i, le’os se timo’up ka’apa ma’anouw tu’u se oki’ em banua, esa nga paruana se simaru mea waki kuntung Gerizim wo se esa nga paruana kasi se simaru mea waki kuntung Ebal, tanu eng ketareanna neiy i perentala ni Musa, hamba ni TUHAN, sakawisa se tou merkatla se bangsa Israel.34Nu reiy’ mouw i tu wacanna mola e reiy’ sa mina’asa lelila’an e nukum Torat, em berkatna wo eng kutokna, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i kepatik witu eng kaol ukum. 35E reiy’la esa nga ketor lelila’an tu’u waki e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i perentala ni Musa e reiy’ winacala ni Yosua wia se minapekasa jema’ah Israel wo wia se wewene-wewene wo se oki-oki’ wo wia se mato’u-to’up se kimi’it.

Chapter 9

Akal ne tou Gibeon

1Eng katoroan lininga ne raja-raja waki esa nga weka talikura en teberan Yordan, waki Kakuntungan, waki Daerah Kakenturan wo kelabotan e li’ilik em pante Tasik Sela i ka’ayo mea waki lewet eng kuntung Libanon, nyi’a i yi’i se raja-raja ne tou Het, tou Amori, tou Kana’an, tou Feris, tou Hewi wo tou Yebus, 2maka’ampetanouw sea ampit esa nga iyon esa nga totor kaa laa meseseke’la si Yosua wo se tou Israel.3Ta’an eng katoroan kinalinga’an wia se maena’ em banua Gibeon sapa en tinuanala ni Yosua witu Yerikho wo Ai, 4takar sea tu’u minta’ ampit minake akal: nisea se minea tumiro’la walun, medo eng karong wuruk-wuruk kaa laa i pememuate witu natas ni keledai nea wo en sompoiy nanggor e wuruk-wuruk, eng kisi’ wo em binilit sumoup, 5wo eng selop e wuruk-wuruk eng kinubar kaa laa pakenla witu ne’a nea wo e labung e wuruk-wuruk kaa laa pepepaken neala, kasuatan e reiy’ sa mina’asa roti walun nea em pera mouw, e rema-rema mokan waya.6Tuana mouw nisea nu minea wia si Yosua, minea waki tampa pedasingan waki Gilgal. Lumila’ mouw sea wia nisia wo wia se tou-tou Israel i ti’i: “Nikeiy i yi’i keiy mineiy waki wanua wa’akat; takar en teakan ma’akesouw teta’aran ampit nikeiy.” 7Ta’an lumila’ mouw se tou-tou Israel wia se tou-tou Hewi i ti’i: “Wo’o wona’na nikouw i yi’i kouw maena’ wia eng keuneran neiy, kumura kouman o keiy ma’akes teta’aran ampit nikouw?” 8Laa o pokeiy nea wia si Yosua: “Nikeiy i yi’i keiy hamba-hambamu.” Wueiyen ni Yosua: “Seiy ku’a re’en nikouw i yi’i wo waki wisa ku’a re’en o kouw meiy?”9E wingkot nea wia si Yosua: “Waki wanua kasa wa’akat se hamba-hambamu i yi’i o meiy karengan e ngaran ni TUHAN, Empungmu, karengan nikeiy keiy liminga mola nabar en tanume Nisia, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa en tinuana-Nala waki Mesir, 10wo e reiy’ sa mina’asa en tinuana-Nala witu se rua raja tou Amori i ti’i waki lewet en teberan Yordan, si Sihon, raja Hesybon, wo si Og, raja Basan, se maena’ waki Asytarot.11Karengan e ni’itu em baya ne tu’a-tu’a meiy wo se minapekasa maena’ em banua meiy se limila’ wia nikeiy, en tuana: Maali mouw walun i wee eng kelangan wo mea mouw matola nisea wo lumila’ mola wia nisea: Nikeiy i yi’i keiy hamba-hambamu, takar en teakan ma’akesouw teta’aran ampit nikeiy. 12Nyi’i mouw e roti meiy: em pasupe’ katoroan alin neiymi tanume em balun waki wale witu nendo nikeiy nu mae makelang matola nikouw, ta’an en teakan, loo’onouw, em pera mouw wo e rema-rema mokan waya. 13Nyi’i mouw en sompoiy-sompoiy e nanggor, em berupe’ eng katoroan nikeiy nu minumpunla nyi’a, ta’an loo’onouw, eng kisi’ mouw; wo nyi’i mouw e labung wo eng selop meiy, em baya nyi’a em buruk-wurukouw karengan em pakela-kelangan kasa wa’akat i ti’i.”14O laa se tou-tou Israel se minedo em balun ne tou-tou i ti’i, ta’an se reiy’ kimiwee eng katenggolan ni TUHAN. 15Takar si Yosua sumiwola pekaloan ampit nisea wo ma’akes teta’aran ampit nisea, kaa nisia si laa mayala nisea matou-tou; wo em baya se ma’aka-aka ne umat i ti’i se timiwa’ wia nisea.16Ta’an nu limewetouw telu nga endo, nu reiy’ mouw se tou Israel mina’akes teta’aran ampit se tou-tou i ti’i, kalinga’an nea mola, kaa se tou-tou i ti’i se maena’ tawi nea, awes tare se maena’ witu eng keuneran nea. 17Karengan se tou Israel se rimo’u mea wo witu e nendo katelu i ka’ayola waki kota-kota ne tou-tou i ti’i; sapa tare eng kota-kota i ti’i nyi’a mouw eng Gibeon, Kefira, Beerot wo eng Kiryat-Yearim.18Tou Israel se reiy’ minunu’la, karengan em baya ne ma’ak-aka ne umat se timiwa’ mouw wia nisea karengan si TUHAN, Empung Israel. Laa o mengu’ungu-ngu’ungulouw se pakasa’an umat wia em baya ne ma’aka-aka. 19Lumila’ mouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka i ti’i wia se minapekasa umat: “Nikeiy keiy timiwa’ mouw wia nisea karengan si TUHAN, Empung Israel; karengan e ni’itu kita reiy’ mete’u rumeung nisea.20Teinti’i mouw kita laa tumuanala nisea: mayala nisea matou-tou, rio kita te’a toron eng kaupi’an karengan en tiwa’ neiy ta mouw i ta’arla makauli-ulit i ti’i wia nisea.” 21O kasi em pokeiy em baya ne ma’aka-aka wia nisea: “Ma’anouw sea matou-tou.” Takar sea tu’u siwonla mememi’as kayu wo menenimba rano i wee se pakasa’an umat, tanu neiy i tataapla em baya ne ma’aka-aka en tanume nisea.22O laa si Yosua kumeret nisea wo lumila’ wia nisea, en tuana: “Ka’a kouw lume’ekok nikeiy ampit limila’: Nikeiy i yi’i keiy maena’ kasa wa’akatla waki nikouw, eng kaulitna kouw maena’ witu eng keuneran neiy? 23Eng karengan e ni’itu, i kakutokola kouw wo reiy’ siena’na kouw mamuali hamba, mememi’as lungu wo menenimba rano i wee em bale ni Empungku.”24E wingkot nea wia si Yosua, em pokeiyna: “Karengan neiy mouw i abarla ampit e makauli-ulit wia se hamba-hambamu i yi’i, kaa si TUHAN, Empungmu, si minerentala wia si Musa hamba-Na, meela e minapekasa em banua i ti’i wia nikoo wo rume’imi se minapekasa maena’ em banua i ti’i waki saruan niouw, takar kasa mouw meide’ keiy kaliongan e nyawa, mesesarula nikouw; ni’itu mouw eng karenganna keiy timuanala en tuana. 25Takar en teakan, nikeiy i yi’i keiy witu lawasmu; patuananola nikeiy tanu e linoo’mu le’os wo ulit kaa laa tuananla wia nikeiy.”26Tuana mouw en tinuananala wia nisea. I wayana momi sea waki lawas ne tou-tou Israel, i ka’ayo sea reiy’ winunu’. 27Wo witu nedo ni’itu Yosua si simiwola nisea mememi’as lungu wo menenimba rano i wee se umat i ti’i wo i wee e mezbah ni TUHAN, i ka’ayomi en teakan, waki tampa e laa pelengen-Na.

Chapter 10

Paseke’an tawi eng Gibeon – Yosua rimo’obit e weteng timu eng Kana’an

1Nu kinalinga’anola ni Adoni-Zedek, raja Yerusalem, kaa si Yosua si rimo’obitouw e Ai wo rimego mola nyi’a – tanu en tinuananala witu e Yerigho wo witu si rajana, tuana mouw kangkasi en tinuananala witu e Ai wo witu si rajana – wo kaa se maena’ eng kota Gibeon se simiwo mola wewa’akes pekaloan ampit se tou Israel wo mena’ witu eng keuneran nea, 2takar kasa mouw meide’ se tou, karengan eng Gibeon i ti’i eng kota kasela, tanu e meta’esa’an kota karaja’an, awes tare e lebe sela ta’an e Ai, wo em baya ne touna nyi’a mouw se waraneiy.3Karengan e ni’itu si Adoni-Zedek, raja Yerusalem, rumeo tou wia si Hoham, raja Hebron, wia si Piream, raja Yarmut, wia si Yafia, raja Lakhis, wo wia si Debir, raja Eglon, lumila’la: 4“Meiy mouw wia niaku wo sawangenouw niaku, rio kita rumego eng Gibeon, karengan se simiwo mola wewa’akes pekaloan ampit si Yosua wo se tou Israel.”5O laa se lima raja tou Amori i ti’i se minerur wo moghe lumaa: raja Yerusalem, raja Hebron, raja Yarmut, raja Lakhis, wo si raja Eglon, nisea ma’an se minapekasa suraro nea. Sea dumasing lumedong eng Gibeon wo sumeke’ sumu’usuk nisia.6O laa se tou-tou Gibeon i ti’i se rimeo tou wia si Yosua, mea waki tampa pedasingan waki Gilgal, lumila’la: “Te’a mekekeongla e lawasmu wia se hamba-hambamu i yi’i. Meiy mouw ampit e makarengan wia nikeiy, I waya i temi keiy wo sawangenomi nikeiy, karengan em baya se raja ne tou Amori, se maena’ waki kakuntungan se mineka’ampetanouw masu’usuk nikeiy.” 7O laa si Yosua moghemi waki Gilgal, nisia wo se minapekasa suraro se mewali-wali ampit nisia, em baya nea se waraneiy te’etep keteren.8O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua: “Te’a mouw meide’ wia nisea, karengan Niaku ku sumarakan nisea wia nikoo. E reiy’ siesa tou tu’u waki nisea si laa toro tumaang sumarula nikoo.”9O laa si Yosua rumego nisea ampit limo’osit i te, nu reiy’ mouw esa nga wengi-wengian maoghmi waki Gilgal. 10Wo si TUHAN si rimoungla nisea witu en sinaru ne tou Israel, i ka’ayo si Yosua lumentutla kakala’an wangko’ witu nelet nea tawi eng Gibeon, mekeki’it nisea matorome em pasosoran Bet-Horon wo mewe nisea mundur i ka’ayo en tawi Azeka wo Makeda.11Eng kasuatan nisea nu matingkasla en tou waki rerior ne tou Israel wo tare mouw i te waki lembena em Bet-Horon, takar si TUHAN si limawami nisea ampit em batu-batu sela waki langit, i ka’ayo waki Azeka, i ka’ayo sea mate. Se minate tinena’ e naro watu i ti’i se lebe laker ta’an se winunu’ ne tou Israel ampit en santi.12O laa si Yosua si simusuiy wia si TUHAN witu e nendo si TUHAN nu simarakan se tou Amori i ti’i wia se tou Israel; nisia si limila’ witu en sinaru ne tou Israel: “Endo, mena’ mouw witu natas eng Gebion wo nikoo, sumedot, witu natas eng kewong Ayalon!”13Takar mena’ mouw siendo wo si sumedot tu’u reiy’ maoghe, i ka’ayo se bangsa i ti’i sumuli’la en sesuli’na wia se kesaruna. E reiy’ ku’a re’en eng kapualitan i ti’i neiy mouw i kepatik witu eng Kaol ne Tou Redeiy? Siendo si reiy’ maoghe waki uner e langit wo mengere-ngerer matenem wo’o wona’na esa nga endo wuta. 14E reiy’pe’ ma’an mekasa wawean nendo tanu ni’itu, le’os eng ketareanna ka’apa tu’u eng kamurian, kaa si TUHAN si limingala ni’i paaleiyla ni esa tou eng kenaramen tuana, karengan maseke’ i wee se tou Israel nyi’a mouw si TUHAN.15Kamurian si Yosua wo se minapekasa tou Israel se rimapitla nisia mareng sumoup mea waki tampa pedasingan waki Gilgal. 16Se lima raja i ti’i se timingkasla en tou wo kumirong waki ghorem eng goa waki Makeda.” 17Wia si Yosua neiy i abarla, en tuana: “Se lima raja i ti’i se niato mola kimirong waki ghorem eng goa waki Makeda.”18Laa o lumila’ mouw si Yosua: “Wolonola em batu-batu sela witu en sumana eng goa i ti’i wo i tampa mola maname se tou kaa laa tumayur wia nisea. 19Ta’an nikouw, te’a mouw kouw mena’, ki’itenouw se kesarumu wo wetuanouw se barisan murina; te’a mouw pewewayala sea ghumorem mea witu eng gorem eng kota-kota nea, karengan si TUHAN, Empungmu, simarakan nisea wia nikoo!”20Nu reiy’ mouw si Yosua wo se tou Israel nu simampet limentutla eng kakala’an e wangko’ kasa witu nelet nea, i ka’ayo sea kinemula kasa uli-ulit – se pirala tou waki nisea se toro limempot wo ghumorem mea witu eng kota-kota niente’la – 21marengouw se minapekasa bangsa i ti’i ampit e lawir wia si Yosua mea waki tampa pedasingan, waki Makeda. E reiy’la siesa tou tu’u si berani lumawala e lelila’an-lelila’an me’iwet wia se tou Israel.22Kamurian lumila’ mouw si Yosua: “Wuka’anouw en sumana eng goa wo i ro’u momi se lima raja i ti’i waki ghorem wo alini wia niaku.” 23Tuananola ne tou en tuana, se lima raja i ti’i se neiy i ro’umi waki goa i ti’i wo alin wia nisia: raja Yerusalem, raja Hebron, raja Yarmut, raja Lakhis wo si raja Eglon.24Se raja-raja i ti’i nu neiy mouw i ro’umi wo alin wia si Yosua, takar si Yosua tu’u si kimeret em baya ne tou Israel merur wo lumila’ wia em baya ne panglima ne suraro, se kimi’it simeke’ mewali-wali ampit nisia: “Meiy mouw tumawi, i wee mouw e ne’amu witu natas e lo’ong ne raja-raja i yi’i.” Takar meiy mouw sea tumawi wo meela e ne’ana witu natas e lo’ong ne raja-raja i ti’i. 25Laa o lumila’ mouw si Yosua wia nisea: “Te’a mouw meide’ wo te’a mouw tewang ate, ente’enola wo te’etepenola natemu, karengan eng kenaramen ni’itu mouw e laa tuananla ni TUHAN wia em baya ne kesarumu, se sineke’ miouw.”26Nu reiy’ mouw i tu Yosua si minunu’ se raja-raja i ti’i, wo simangkong nisea witu e lima pa’asek, wo nisea se minena’ simangkong witu em pa’asek-pa’asek i ti’i i ka’ayo siendo nu tumenem. 27Ta’an melelaa mouw siendo nu tumenem, witu em perenta ni Yosua se mayat nea se neiy i tumpami waki pa’asek-pa’asek i ti’i, wo i lawala witu eng gorem eng goa, en tampa nea kimirong. O laa en suma eng goa en tinawunala ne tou ampit em batu-batu wangko’, em biape’ i ka’ayomi en teakan.28Witu nendo ni’itu Yosua si rimo’obit e Makeda wo eng kota i ti’i em binewena ampit em berenna santi, o kangkasi si rajana; eng kota i ti’i wo em baya ne mahluk se witu eng goremna se rinegona, e reiy’la siesa tou tu’u si neiy i wayanala i kalempot, wo si raja Makeda, si tinuananala tanu em pinatuananala si raja Yerikho.29Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel kumelang mapawee-wee waki Makeda mea waki Libna, laa o sumeke’la e Libna. 30Wo si TUHAN si simarakanla eng kota i ti’i kangkasi wia se tou Israel, ma’an si rajana. Yosua si minetu eng kota i ti’i wo em baya ne mahluk se witu eng goremna ampit em berenna en santi, e reiy’la siesa tou tu’u witu eng goremna si neiy i wayanala i kalempot, wo si rajana i ti’i, si tinuananala tanu em pinatuananala si raja Yerikho.31Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel kumelang mapawee-wee waki Libna mea waki Lakhis, laa o dumasing lumedong eng kota i ti’i wo sumeke’ sumaru nisea. 32Wo si TUHAN si simarakanla e Lakhis wia se tou Israel. Yosua si rimo’obit eng kota i ti’i witu e nendo karua, Kota i ti’i wo em baya ne mahluk se witu eng goremna se winewena ampit em berenna en santi, minakatena’ tanu en tinuananala witu e Libna.33O laa si Horam, raja Gezer, si limaa kaa laa mesesawang e Lakhis, ta’an si Yosua si minunu’la nisia wo se rakyatna, i ka’ayo reiy’la siesa tou tu’u wia nisia si neiy i wayala i kalempot.34Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel kumelang mapawee-wee waki Lakhis mea waki Eglon, laa o sea dumasing lumedong eng kota i ti’i wo sumeke’ sumaru nisea. 35Kota i ti’i e rino’obit nea witu i te nendo ni’itu kangkasi wo winewe ampit em berenna en santi. Em baya ne mahluk se witu eng goremna se rinegona witu nendo ni’itu, minakatena’ tanu en tinuanala witu e Lakhis.36Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel se minoghe melaa waki Eglon mea waki Hebron, laa o sumeke’ sumu’usuk nisea. 37Em banua i ti’i e rino’obit nea wo winewe ampit em berenna en santi, o kangkasi si rajana wo e reiy’ sa mina’asa eng kotana wo em baya ne mahluk se witu eng goremna, e reiy’ siesa tou tu’u si neiy i wayanala i kalempot, minakatena’ tanu en tinuananala witu e Eglon. Eng kota i ti’i wo em baya ne mahluk se witu eng goremna se rinegona.38Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel mareng mea waki Debir, laa o sumeke’ sumu’usuk nisea. 39Em banua i ti’i ma’anouw si rajana wo e reiy’ sa mina’asa eng kotana e rino’obitna, wo em binewe ampit em berenna en santi. Em baya ne mahluk se witu eng goremna se rinego nea, e reiy’ siesa tou tu’u si neiy i wayanala i kalempot; tanu en tinuananala witu eng Hebron, tuana mouw en tinuanala witu e Debir ma’anouw si rajana, masuat tanu en tinuananala witu e Libna ma’anouw si rajana.40Tuana mouw si Yosua kimalala e minapekasa em banua i ti’i, Kakuntungan, Tana’ Negeb, Daerah Kakenturan wo Lembe eng Kuntung, ma’anouw em baya ne raja nea. E reiy’ siesa tou tu’u si neiy i wayala i kalempot ta’an se rinegona em baya ne maaseng, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empung Israel. 41Yosua si minunu’la nisea waki Kadesh-Barnea i ka’ayo eng Gaza, o kangkasi e minapekasa en tana’ Gosyen i ka’ayo eng Gibeon.42Em baya se raja i yi’i wo em banua nea eng kinala mola ni Yosua pinekasa, karengan si maseke’ i wee se tou Israel nyi’a mouw si TUHAN, Empung Israel. 43Kamurian si Yosua ampit se minapekasa Israel mareng sumoup mea waki tampa pedasingan waki Gilgal.

Chapter 11

Weteng amian eng Kana’an rino’obit

1Nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i nu kalinga’an wia si Yabin, raja Hezor, i tokena mouw tou wia si Yobab, raja Madon, wo wia si raja em banua Simron, wia si raja em banua Akhsaf, 2ma’an wia se raja-raja se waki esa nga weka amian, waki Kakuntungan, waki Araba-Yordan waki esa nga weka timu eng Kinerot, waki Daerah Kakenturan wo waki tana’ kakenturan Dor waki esa nga weka talikuran, 3nyi’a i yi’i se raja-raja tou eng Kana’an waki esa nga weka sedangan wo waki esa nga weka talikuran, tou Amori, tou Het, tou Feris, tou Yebus waki kakuntungan wo tou Hewi waki ne’ana eng kuntung Hermon, waki tana’ Mizpa.4Kamurian rumo’u momi se raja-raja i yi’i mewali-wali em baya ne surarona, kasa ka’asa’an se rakyat, tanu e neris waki li’ilik en tasik eng kelakerna, ma’an kelaker kasa se kawalo wo eng kareta. 5Raja-raja i yi’i se minaasa’an wo meiy dumasing mewali-wali tawi eng kebu’an Merom kaa laa meseseke’la se tou Israel.6O laa si TUHAN lumila’ wia si Yosua: “Te’a mouw meide’ mesesarula nisea, karengan e wo’odo wo’o wona’na nedo tanu nyi’i Niaku ku laa sumarakan nisea laa mate kawunu’an em baya nea wia se tou Israel. Kawalo nea se lewo sa reiy’ mouw pekolen niouwla wo eng kareta nea e lewo’ sa reiy’ mouw tunun niouw ampit e napi.” 7O laa si Yosua ampit se minapekasa surarona se limalesi nisea ampit limo’ositi i te tawi eng kebu’an Merom, wo rumego nisea.8Wo si TUHAN si simarakanla nisea wia se tou Israel. Wo nisea se kinalala wo kini’it i ka’ayo en Sidon-Wangko’ wo i ka’ayo e Misrefot-Maim, wo i ka’ayo eng kewong Mizpa waki esa nga weka sedangan. Ampit en tuana nisea se kinemula, i ka’ayo e reiy’ siesa tou tu’u waki nisea si neiy i wayala i kalempot. 9Yosua si timuanala witu nisea tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nisia: kawalo nea se pinekolela wo eng kareta nea en tinunu ampit e napi.10Witu nedo ni’itu Yosua si minareng, rino’obitna eng Hazor, wo si rajana si winunu’na ampit em berenna en santi. Karengan eng Hazor witu nedo eng ketareanna nyi’a mouw si kasa i paketa-ketare witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa karaja’an i ti’i. 11Em baya ne mahluk se witu eng goremna se winunu’na ampit em berenna en santi, kasuatan marego se tou-tou i ti’i. E reiy’la si neiy i tele’u matou-tou waki em baya ne maaseng wo eng Hazor en tinununa.12Tumodongla nyi’a e reiy’ sa mina’asa eng kota kapunya’an ne raja-raja i ti’i wo em baya ne rajana se kinalala ni Yosua wo se winunu’na ampit em berenna en santi. Nisea se rinegona tanu neiy i perentala ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i. 13Ta’an eng kota-kota e reta’na waki atas eng kakenturan-kakenturan riberek e reiy’ mouw tinunu ne tou Israel, Hazor i te en tinunu ni Yosua.14E reiy’ sa mina’asa barang waki kota-kota i ti’i ma’an se papiaranna e rinemu’ mouw ne tou Israel. Ta’an se tou em baya nea se winunu’ nea ampit em berenna en santi, i ka’ayo se tou-tou i ti’i se pinuneng neala. E reiy’la si neiy i tele’ula matou-tou waki em baya ne maaseng. 15Tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, hamba-Na i ti’i, tuana mouw neiy i perentala ni Musa wia si Yosua wo en tanu ni’itu mouw en tinuanala ni Yosua: e reiy’la wo’o sapa neiy i kawinami waki e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.

Kamang-kamang ne tou Israel

16Tuana mouw si Yosua nu rimo’obit e minapekasa em banua i ti’i, kakuntungan, e minapekasa en tana’ Negeb, e minapekasa en tana’ Gosyen, en Daerah Kakenturan, ma’an e Araba-Yordan, wo eng Kakuntungan Israel ampit en tana’ kakumenganna; 17muleiymi waki Kakuntungan Ro’opong, sumosor tumorome en Seir, i ka’ayo mea waki Baal-Gad waki kewong eng kuntung Libanon, waki ne’ana eng kuntung Hermon. Em baya se rajana se sinikopna, wo wunu’na.18Keure si Yosua timuanala em paseke’an masu’usuk em baya se raja i ti’i. 19E reiy’la esa kota tu’u en simiwola wewa’akesan pekaloan ampit se tou Israel, reiy’ siwalina ta’an se tou Hewi se maena’ waki Gibeon i ti’i, em baya nyi’a e rino’obit nea mouw ampit maseke’. 20Karengan si TUHAN si simiwola nate ne tou-tou i ti’i minakete, i ka’ayo sea maseke’ masu’usuk se tou Israel, rio sea regon, wo te’a i pakoupusla, ta’an se punengen, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa.21Witu nedo ni’itu Yosua si mineiy wo rume’imi se tou Enak waki kakuntungan, waki Hebron, Debir wo e Anab, waki minapekasa eng kakuntungan Yehuda wo waki minapekasa eng kakuntungan Israel. Nisea wo eng kota-kota nea e rinego ni Yosua. 22E reiy’ mola kasi si tou Enak neiy i tele’ula matou-tou waki wanua ne tou Israel; waki i te Gaza, waki Gat wo waki Asdod waweane’ se neiy i katele’u.23Tuana mouw si Yosua rimo’obit e minapekasa em banua i ti’i minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i nuwu’la ni TUHAN wia si Musa. Wo si Yosua tu’u si mineela em banua i ti’i wia se tou Israel mamuali kapunya’an pusaka nea, i ki’it em bewetengan ne suku nea. Laa o amanouw em banua i ti’i, minena’mi waki paseke’an.

Chapter 12

Kelat ne raja-raja se minekala

1Nyi’i mouw se raja-raja em banua se kinalala ne tou Israel wo em banuana rinuberan neala waki lewet en teberan Yordan matorome em paretikan niendo, waki teberan Arnon i ka’ayo eng kuntung Hermon, ma’an e minapekasa Araba-Yordan matorome sedangan: 2nyi’a i yi’i si Sihon, raja ne tou Amori, si maena’ waki Hesybon, si maperenta witu e nesa daerah waki Aroer, e reta’na waki li’ilik en teberan Arnon, witu eng keparua’an en teberan i ti’i, niawesan esa nga parua Gilead, i ka’ayo en teberan Yabok, paakaran en daerah ne bani Amon,3wo natas e Araba-Yordan wo i ka’ayo esa nga weka sedangan e lour Kinerot wo i ka’ayo esa nga weka sedangan en Tasik Araba, nyi’a i yi’i en Tasik Wurasen, tumorome em Bet-Yesimot wo tumorome timu i ka’ayo ne’ana e lembena-lembena eng kuntung Pisga. 4Tumodongla nyi’a en daerah ni Og, raja Basan, siesa tou waki tele’u-tele’u ne tou Refaim. Raja i yi’i si maena’ waki Asytarot wo waki Edrei, 5wo si maperenta witu eng kuntung Hermon, witu en Salkha wo witu minapekasa em Basan i ka’ayo en daerah ne tou Gesur wo ne tou Maakha wo witu esa nga parua Gilead, i ka’ayo en daerah Sihon, raja Hesybon.6Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, ma’anouw se tou Israel, se kimala mola nisea, wo si Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, si minee mola en daerah i ti’i wia se tou Ruben, tou Gad, wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, mamuali kapunya’an nea.7Nyi’i mouw se raja em banua kinalala ni Yosua wo ne tou Israel waki esa nga weka talikuran en teberan Yordan, waki Baal-Gad waki kewong eng kuntung Libanon i ka’ayo waki Kakuntungan Ro’opong, sumosor tumorome en Seir – em banua i yi’i neiy i weela ni Yosua wia se suku-suku Israel mamuali kapunya’anna, i ki’it em bewetenganna, 8waki Kakuntungan, waki Daerah Kakenturan, waki Araba-Yordan, waki Lembena eng Kuntung, waki Patar Kaerisan wo waki Tana’ Negeb, nyi’a i yi’i waki wanua ne tou Het, tou Amori,tou Kana’an, tou Feris, tou Hewi wo ne tou Yebus -:9Raja em banua Yerikho, siesa; raja em banua Ai, waki esa nga weka em Betel, siesa; 10raja em banua Yerusalem, siesa; raja em banua Hebron, siesa; 11raja em banua Yarmut, siesa; raja em banua Lakhis, siesa; 12raja em banua Eglon, siesa; raja em banua Gezer, siesa;13raja em banua Debir, siesa; raja em banua Geder, siesa; 14raja em banua Horma, siesa; raja em banua Arad, siesa; 15raja em banua Libna, siesa; raja em banua Adulam, siesa; 16raja em banua Makeda, siesa; raja em banua Betel, siesa;17raja em banua Tapuah, siesa; raja em banua Hefer, siesa; 18raja em banua Efek, siesa; raja em banua Lasaron, siesa; 19raja em banua Madon, siesa; raja em banua Hazor, siesa; 20raja em banua Simron Meron, siesa; raja em banua Akhsaf, siesa;21raja em banua Taanakh, siesa; raja em banua Megido, siesa; 22raja em banua Kedesh, siesa; raja em banua Yokneam waki tawi eng kuntung Karmel, siesa; 23raja em banua Dor, siesa; raja em banua Goyim waki Galilea, siesa; 24raja em banua Tirza, siesa; ni’itu mouw eng kelakerna em baya ne raja i ti’i, se telu nga pulu’ o esa tou.

Chapter 13

Daerah-daerah e reiy’pe’ rino’obit

1Nu reiy’ mouw si Yosua nu minatu’a wo pinakatu’an e numurna, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Nikoo koo tu’a mouw wo pinakatu’an e numur, wo wia em banua i yi’i eng kasape’ laker e reiy’pe’ rinuberala.2Nyi’i mouw em banua neiy i katele’u: em pakasa’an wilayah ne tou em Filistin wo minapekasa em banua ne tou Gesur, 3muleiymi waki teberan Sikhor waki esa nga weka sedangan Mesir i ka’ayo mea waki daerah Ekron matorome amian – em baya nyi’a i ti’i neiy i kareken tana’ ne tou Kana’an –; wawean lima raja kota ne tou em Filistin, nyi’a i yi’i waki Gaza, waki Asdod, waki Askelon, waki Gat wo waki Ekron –; wo se tou Awi4waki esa nga weka timu; minapekasa em banua ne tou Kana’an wo ne Meara, kapunya’an ne tou Sidon, ma’ayo mea waki Afek, ma’ayo mea waki daerah ne tou Amori; 5tumodongla nyi’a em banua ne tou Gebal wo minapekasa eng kuntung Libanon waki esa nga weka paretikan niendo, muleiymi waki Baal-Gad waki ne’a eng kuntung Hermon ma’ayo mea waki lalan e matoro mea waki Hamat;6em baya ne tou se maena’ waki kakuntungan, muleiymi waki kuntung Libanon ma’ayo mea waki Misrefot-Maim; em baya ne tou en Sidon. Niaku nuesa ku laa sumere’mi nisea waki rerior ne tou Israel; ta’an i te i koba’pe’la ketareanna em banua i ti’i witu nelet ne tou Israel mamauali kapunya’an pusaka nea, tanu neiy-Ku i perentala wia nikoo. 7Karengan e ni’itu, i wetengola em banua i yi’i wia se suku siouw i ti’i wo wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i mamuali kapunya’an pusaka nea.”

Wewetengan en tana’ waki lewet en teberan Yordan

8Mewali-wali ampit se suku Manasye se esa nga parua kasi, tou Ruben wo se tou Gad se minaka’ato mola kapunya’an pusaka nea, e neiy mouw i weela ni Musa wia nisea waki esa nga weka sedangan en teberan Yordan, tanu neiy i tantula ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, wia nisea, 9nyi’a i yi’i muleymi waki Aroer, em baki li’ilik en teberan Arnon, kota witu eng keparua’an en teberan i ti’i, wo minapekasa e nataran rakek waki Medeba ma’ayo mea waki Dibon;10wo e reiy’ sa mina’asa eng kota ni Sihon, raja ne tou Amori, si makakaraja’an waki Hesybon, ma’ayo mea waki daerah ne tou Amon; 11tumodongla nyi’a eng Gilead wo en daerah ne tou Gesur wo ne tou Maakha, ma’an e minapekasa eng kuntung Hermon wo e minapekasa en tana’ Basan ma’ayo mea waki Salkha, 12e minapekasa eng keraja’an Og waki Basan, si maperenta waki Asytarot wo e Edrei, nisia mouw si minena’ matou-tou waki tele’u-tele’u ne tou Refaim se kinala mola wo neiy i sere’la ni Musa.13Ta’an se tou Israel se reiy’ simere’ se tou Gesur wo se tou Maakha i ti’i, i ka’ayo eng Gesur wo e Maakha se minena-ena’pe’ maena’ waki keuneran ne Israel i ka’ayomi en teakan.14Wia i te se suku Lewi se reiy’ wineeala kapunya’an pusaka: e minamuali kapunya’an pusakana nyi’a mouw si TUHAN, Empung Israel, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nisea.15Wia se suku bani Ruben, i ki’it se kaum-kaum nea, se wineeanola ni Musa em beteng i yi’i: 16en daerah kapunya’an nea muleiymi waki Aroer em baki li’ilik en teberan Arnon, kota witu eng keparua’an en teberan i ti’i, wo minapekasa e nataran rakek tawi e Medeba;17Hesybon wo e reiy’ sa mina’asa eng kotana, em baki nataran rakek, nyi’a i yi’i en Dibon, Bamot-Baal, Bet-Baal-Meon, 18Yahas, Kedemot, Mefaat, 19Kiryataim, Sibma, Zeret-Hasahar waki atas eng kuntung witu eng kewong i ti’i,20Bet-Peor, lembena-lembena eng kuntung Pisga, Bet Yesimot, 21tumodongla nyi’a e reiy’ sa mina’asa kota waki nataran rakek i ti’i wo e minapekasa eng karaja’an ni Sihon, raja ne tou Amori, si maperenta waki Hesybon, si kinalala ni Musa; mewali-wali nisia kangkasi se kinalanala se raja-raja Midian, nyi’a i yi’i si Ewi, Rekem, Zur, Hur wo si Reba, raja-raja wawa’la ni Sihon, maena’ em banua i ti’i.22O kangkasi si Beliam bin Beor, si tumetebo i ti’i, si winunu’ mouw ne tou Israel ampit en santi, ma’an se tou-tou minate mouw kinakuekan nea. 23Ni’itu mouw em paakaran en daerah ne bani Ruben nyi’a mouw en teberan Yordan ampit en daerah li’ilikna. Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Ruben i ki’it se kaum-kaum nea, nyi’a i yi’i eng kota-kota ampit en tewa-tewana.24Wia se suku Gad, nyi’a i yi’i wia se bani Gad i ki’it se kaum-kaum nea, neiy mouw i weela ni Musa em beteng i yi’i: 25en daerah kapunya’an nea nyi’a mouw e Yaezer, wo e reiy’ sa mina’asa kota em banua Gilead, ma’an esa nga parua em banua ne tou Amon ma’ayo mea waki Aroer, em bitu esa nga weka sedangan Raba, 26nyi’a i yi’i muleiymi waki Hesybon ma’ayo mea waki Ramat-Mizpa wo em Betonim, wo waki Mahanaim ma’ayo mea waki daerah Debir;27wo waki kewong: Bet-Haram, Bet-Nimra, Sukot wo en Zafon, tele’u eng karaja’an ni Sihon, raja Hesybon; teberan Yordan ampit en daerah li’ilikna, ma’ayo mea waki tampok e lour Kineret, waki esa nga weka sedangan en teberan Yordan. 28Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Gad i ki’it se kaum-kaum nea, nyi’a i yi’i eng kota-kota ampit en tewa-tewana.29Wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, nyi’a i yi’i wia se walak ne bani Manasye se esa nga parua i ti’i, i ki’it se kaum-kaum nea, neiy mouw i weela ni Musa em beteng i yi’i: 30en daerah nea muleiymi waki Mahanaim: minapekasa em Basan, minapekasa eng karaja’an ni Og, raja Basan, wo em pakasa’an eng Hawot-Yair, em baki Basan i ti’i, enem nga pulu’ kota eng kelakerna; 31tumodongla nyi’a esa nga parua eng Gilead, Asytarot wo e Edrei, kota-kota eng karaja’an ni Og waki Basan, e minamuali weteng ne bani Makhir, urang ni Manasye, nyi’a i ti’i em beteng esa nga parua ne bani Makhir i ki’it se kaum-kaum nea.32Ni’itu mouw em baya nyi’a neiy i wetengla ni Musa tanume eng kapunya’an pusaka waki nataran Moab waki esa nga weka sedangan en teberan Yordan tawi e Yerikho. 33Ta’an wia se suku Lewi Musa si reiy’ mineela kapunya’an pusaka: TUHAN, Empung Israel, Nisia mouw si minamuali kapunya’an pusaka nea, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nisea.

Chapter 14

Wewetengan en tana’ Kana’an

1Nyi’i mouw em baya nyi’a eng kina’atoan ne tou Israel tanume eng kapunya’an pusaka waki tana’ Kana’an, e neiy mouw i wetengla ni imam Eleasar wia se tou Israel, wo si Yosua bin Nun wo em baya ne kapala kaum ne me’urang waki se suku-suku nea,2ampit kimoba’ eng kapunya’an pusaka i ti’i, tanu neiy i perentala ni TUHAN ampit nieletan ni Musa en tanume se suku-suku siouw esa nga parua i ti’i. 3Karengan wia se suku-suku rua esa nga parua kasi se wineeanola ni Musa kapunya’an pusaka waki lewet en teberan Yordan, ta’an wia se tou Lewi se reiy’ wineeannala kapunya’an pusaka witu eng keuneran nea. 4Karengan se bani Yusuf se tanula se rua suku, Manasye wo si Efraim. Takar wia se tou Lewi se reiy’ wineeani wetengna waki wanua i ti’i, reiy’ siwalina ta’an eng kota-kota kaa laa ena’an, ampit en tana’ perawiranna i wee se papiaran wo se tekapen nea. 5Tanu neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa, tuana mouw en siniwo ne tou Israel wo pemete-metengen nea mouw em banua i ti’i.

Kaleb minaka’ato eng Hebron

6Bani Yehuda se mineiy sumaru si Yosua waki Gilgal. Witu nedo ni’itu lumila’ mouw si Kaleb bin Yefune, tou eng Kenas i ti’i, wia nisia: “Nikoo koo mete’u e nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN wia si Musa, abdi ni Empung i ti’i, tanume niaku wo en tanume nikoo waki Kadesh-Barnea. 7Niaku ku makaumur epat nga pulu’ nge te’un, eng katoroan niaku nu neiy i reo ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, waki Kadesh-Barnea kaa laa metetegha’ em banua i yi’i; wo niaku ku minareng minali abar wia nisia esa nga rede-redeiyna.8Kasuatan se patuari-patuariku, se mewali-wali minea maname ampit niaku, se simiwo minatewang e nate ne bangsa i ti’i, niaku ku minena-ena’ maki’itla si TUHAN, Empungku, ampit eng kawutana nate. 9Witu e nedo ni’itu Musa si timiwa’, em pokeiyna: Eng kaulitna en tana’ line’ekan e ne’amu i ti’i e laa mamuali kapunya’an pusakamu wo se oki-oki’mu i ka’ayo eng keure-urena, karengan nikoo koo minena-ena’ maki’itla si TUHAN, Empungku, ampit eng kawutana nate.10Ni’itu mouw en teakan, eng kaulitna si TUHAN si minalarola em patou-touangku, tanu neiy i ta’ar-Nala. Yi’in e nepat nga pulu’ o lima mouw nge te’un eng keurena, rengan neiy i totorla ni TUHAN e nuwu’ i ti’i wia si Musa, wo eng keurean e ni’itu se tou Israel se malepu-lepu waki patar kaerisan. Ni’itu mouw en teakan, makaumurouw uwalu nga pulu’ o lima nge te’un niaku nendo i yi’i; 11wia nedo i yi’i niaku ku masuate’ eng kaente’ tanu witu nedo niaku nu neiy i reo ni Musa; tanu eng kaente’angku witu nedo ni’itu tuana mouw eng kaente’angku en teakan kaa laa sumeke’ wo kaa laa rumo’u ghumorem.12Eng karengan e ni’itu, i wee mola wia niaku eng kakuntungan, neiy i ta’arla ni TUHAN witu nedo ni’itu, karengan nikoo nuesa koo liminga witu nedo ni’itu, kaa maname wawean tou Enak ampit eng kota-kota sela wo e makarereen. Wo’o wona’na si TUHAN si rimapitla niaku, i ka’ayo aku sumere’ nisea, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN.”13O laa si Yosua merkatla si Kaleb bin Yefune, wo i weena mola eng Hebron wia nisia mamuali kapunya’an pusakana. 14Ni’itu mouw eng karenganna eng Hebron minamuali kapunya’an pusaka ni Kaleb bin Yefune, tou eng Kenas i ti’i, i ka’ayomi en teakan i yi’i, karengan nisia si minena-ena’ maki’itla si TUHAN, Empung Israel, ampit kawutana nate. 15Ngaran eng Hebron ketareanna nyi’a mouw eng Kiryat-Arba; Arba nyi’a mouw sitou kasa sela witu nelet ne tou Enak. Wo amanouw em banua i ti’i, minena’ maseke’.

Chapter 15

Paakaran-paakaran en daerah Yehuda

1Em beteng neiy i koba’la wia se suku bani Yehuda i ki’it se kaum-kaum nea nyi’a mouw e ma’ayo mea waki paakaran en tana’ Edom, ma’ayo mea waki patar kaerisan Zin mea waki timu, witu en tempok timu. 2Paakaran timu i wee nisea muleiymi waki tampok en Tasik Wurasen, waki tongkeiyna en simaru mea waki timu;3laa o rumo’ume witu esa nga weka timu em pasosoran Akrabim, mapawee-wee mea waki Zin, sumosor mea waki esa nga weka timu eng Kadesh-Barnea, mapawee-wee mea waki Hezron, sumosor mea waki Adar, mengkol mea waki Karka, 4mapawee-wee mea waki Azmon wo rumo’u witu en teberan en tana’ Mesir, i ka’ayo em paakaran i ti’i en sumampet mea waki tasik. Ni’itu mouw i wee nikouw em paakaran timu.5Paakaran sedangan nyi’a mouw en Tasik wurasen ma’ayo mea waki lua’an en teberan Yordan. Paakaran witu en siri’ amian muleiymi waki tongkeiyna lua’an en teberan Yordan i ti’i: 6paakaran i ti’i en sumosor mea waki Bet-Hogla, tumorome esa nga weka amian em Bet-Araba, kamurian em paakaran i ti’i en sumosor mea waki watu ni Bohan bin Ruben;7o laa waki kewong Akhor em paakaran i ti’i en sumosor mea waki Debir, wo tumoro mea waki amian mea waki Gilgal waki lewet em pasosoran Adumim, em baki esa nga weka timu en teberan. Kamurian em paakaran i ti’i e minapawee-wee mea waki kebu’an En-Semes wo rumo’u mea waki En-Rogel. 8Kamurian em paakaran i ti’i en sumosor mea waki kewong em Ben-Hinom, waki esa nga weka timu esa nga kelabotan e lembena eng kuntung Yebus, ni’itu mouw e Yerusalem; kamurian em paakaran i ti’i en sumosor mea waki toka eng kuntung em baki lewet eng kewong Hinom, waki esa nga weka talikuran, waki tempok amian eng kewong ne tou Refaim.9Kamurian em paakaran i ti’i e minongkouwi waki toka eng kuntung i ti’i mea waki kebu’an Me-Neftoah, laa o rumo’u mea waki kota-kota kakuntungan Efron; tumodongla nyi’a em paakaran i ti’i e minongkouw mea waki Baala, ni’itu mouw eng Kiryat-Yearim. 10Kamurian em paakaran i ti’i minengkoli waki Baala mea waki talikuran eng kakuntungan Seir, mapawee-wee mea waki amian mea waki lembena eng kuntung Yearim, ni’itu mouw eng Kesalon, tumumpa mea waki Bet-Semes, wo mapawee-wee mea waki Timna.11Kamurian em paakaran i ti’i e rimo’u mea waki amian mea waki lembena eng kuntung Ekron; kamurian em paakaran i ti’i e minongkouw mea waki Sikron, mapawee-wee mea waki kuntung Baala wo rumo’u mea tawi e Yabneel, i ka’ayo em paakaran i ti’i kumawus waki tasik. 12Paakaran talikuran nyi’a mouw en Tasik Sela wo em pantena. Ni’itu mouw, e mea waki, reiy’ sa mina’asa ruuna, em paakaran-paakaran en daerah ne bani Yehuda i ki’it se kaum-kaum nea.

Kaleb rimo’obit eng Hebron

13Ta’an wia si Kaleb bin Yefune neiy i weela ni Yosua esa nga weteng waki keuneran ne bani Yehuda i ti’i, nyi’a i yi’i eng Kiryat-Arba, tanu neiy i titahla ni TUHAN wia nisia; Arba nyi’a mouw si ama’ ne Enak. Ni’itu mouw eng Hebron. 14Wo si Kaleb si simere’mi maname se telu tou Enak, nyi’a i yi’i si Sesai, Ahiman wo si Talmai, se oki-oki’ ni Enak. 15Maname sia lumaa rumego se maena’ en Debir. Ngaran en Debir i ti’i eng ketareanna nyi’a mouw eng Kiryat-Sefer.16Laa o lumila’ mouw si Kaleb: “Seiy si rimego eng Kiryat-Sefer wo rumo’obit nyi’a, wia nisia si laa-ku weeanla si Akhsa, oki’ku, mamuali ka’awuna.” 17Wo si Otniel, oki’ ni Kenas patuari ni Kaleb, rumo’obit eng kota i ti’i; o laa si Kaleb meela wia nisia si Akhsa, oki’na, mamuali ka’awuna.18Eng katoroan si wewene i ti’i i ka’ayomi, nielurna si ka’awuna kaa laa kumiwee penguma’an wia si ama’na. Takar tumumpami si wewene i ti’i witu si keledaina, laa o lumila’ mouw si Kaleb wia nisia: “Wawean sapa?”19E wingkotna: “Weeanola niaku tetaber; neiymu i weela wia niaku en tana’ rese, weeanola kangkasi naku eng kebu’an.” Laa o i weenala wia nisia eng kebu’an waki tewa wo eng kebuan waki wawa’ en so’oso’an.
Kota-kota ne suku Yehuda

20Nyi’i mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Yehuda i ki’it se kaum-kaum nea.21Kota-kota ne bani Yehuda eng kasa tempok, tawi em paakaran en tana’ edom waki Tana’ Negeb, nyi’a mouw eng Kabzeel, Eder, Yagur, 22Kina, Dimona, Adada, 23Kedesh, Hazor, Yitnan, 24Zif, Telem, Bealot,25Hazor-Hadata, Keriot-Hezron, ni’itu mouw eng Hazor; 26Amam, Sema, Molada, 27Hazar-Gada, Hesmon, Bet-Pelet, 28Hazar-Sual, Bersyeba wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana,29Baala, Iyim, Ezem, 30Eltolat, Kesil, Horma, 31Ziklag, Madmana, Sansana, 32Lebaot, Silhim, Ain wo e Rimon; em baya nyi’a e rua nga pulu’ o siouw kota ampit en tewa-tewana.33Waki Daerah Kakenturan: Esytaol, Zora, Asna, 34Zanoah, En- Ganim, Tapuah, Enam, 35Yarmut, Adulam, Sokho, Azeka, 36Saaraim, Aditaim, Gedera wo eng Gederotaim; mapulu o epat kota wo en tewa-tewana.37Zenan, Hadasa, Migdal-Gad, 38Dilean, Mizpa, Yokteel, 39Lakhis, Bozkat, Eglon,40Kabon, Lahmas, Kitlis, 41Gederot, Bet-Dagon, Maana wo e Makeda, mapulu’ o enem kota ampit en tyewa-tewana.42Libna, Eter, Asan, 43Yiftah, Asna, Nezib, 44Kehila, Akhzib wo e Maresa; en siouw kota ma’an en tewa-tewana.45Ekron ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kota wo en tewana. 46Muleiymi waki Ekron ma’ayo mea waki tasik, e reiy’ sa mina’asa em baki siri’ Asdot wo en tewa-tewana, 47Asdot ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kota wo en tewa-tewana, Gaza ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kota wo en tewa-tewana, ma’ayo mea waki teberan en tana’ Mesir, Tasik sela wo em pantena.48O kasi waki kakuntungan: Samir, Yatir, Sokho, 49Dana, Kiryat-Sana, ni’itu mouw en Debir; 50Anab, Estemo, Anim, 51Gosyen, Holon wo eng Gilo; mapulu’ o esa kota ampit en tewa-tewana;52Arab, Duma, Esan, 53Yanum, Bet-Tapuah, afeka, 54Humta, Kiryat-Arba, ni’itu mouw eng Hebron, wo en Zior; en siouw kota ampit en tewa-tewana.55Maon, Karmel, Zif, Yuta, 56Yizreel, Yokdeam, Zanoah, 57Kain, Gibea wo en Timna; mapulu’ kota ampit en tewa-tewana.58Halhul, Bet-Zur, Gedor, 59Maarat, Bet-Anot, wo e Eltekon; enem kota ampit en tewa-tewana.60Kiryat-Baal, ni’itu mouw eng Kiryat-Yearim, wo e Raba; e rua kota ampit en tewa-tewana. 61Waki padang gurun: Bet-Araba, Midin, Sekhakha, 62Niksan, Kota Wuras wo En-Gedi; enem kota ampit en tewa-tewana.63Ta’an se tou Yebus, maena’ eng kota Yerusalem, se reiy’ mete’u i ure’ ne bani Yehuda. Ni’itu mouw se tou Yebus i ti’i se minena-ena’pe’ maena’ mewali-wali ampit se bani Yehuda waki Yerusalem i ka’ayomi en teakan.

Chapter 16

Kapunya’an pusaka ni Efraim wo ni Manasye

1Kamurian rumo’u momi eng koba’ i wee se bani Yusuf. Em paakaran nea muleiymi waki teberan Yordan tawi e Yerikho, waki esa nga weka sedangan eng kebu’an-kebu’an Yerikho, tumoromi em patar kaerisan, e limongkoti waki Yerikho mea waki kakuntungan, mea waki Betel, 2rumo’umi waki Betel tumoro mea waki Lus, mapawee-wee mea waki daerah ne tou Arki, mea waki Atarot,3tumumpa mea waki talikuran mea waki daerah ne tou Yaflet, i ka’ayo en daerah Bet-Horon Hilir wo tumodongla nyi’a i ka’ayo eng Gezer wo kumawus waki tasik. 4Tuana mouw se bani Yusuf, nyi’a i yi’i se suku Manasye wo se suku Efraim, nu simungkul eng kapunya’an pusaka.5Daerah ne bani Efraim i ki’it se kaum-kaum nea nyi’a mouw en tuana: paakaran eng kapunya’an pusaka nea mea waki sedangan nyi’a mouw e Atarot-Adar i ka’ayo em Bet-Horon Uluna. 6Mea waki talikuran em paakaran i ti’i rumo’u mea waki esa nga weka amian e Mikhmetat; kamurian em paakaran i ti’i e mengkol mea waki sedangan mea waki Taanat-Silo, wo waki witula e mapawee-wee ma’ayo mea waki esa nga weka sedangan e Yanoah, 7tumumpami waki Yanoah mea waki Atarot wo Naharat, tumingkule en daerah Yerikho wo rumo’u mea waki teberan Yordan.8Waki Tapuah em paakaran i ti’i e mapawee-wee mea waki talikuran mea waki teberan Kana wo eng kumawuse waki tasik. Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Efraim i ki’it se kaum-kaum nea. 9Tumodongla nyi’a i wee se bani Efraim neiy i tantula eng kota-kota neiy i keta’atasi waki keuneran eng kapunya’an pusaka ne bani Manasye, e reiy’ sa mina’asa kota i ti’i ampit en tewa-tewana.10Ta’an se tou eng Kana’an se maena’ waki Gezer se reiy’ mouw neiy i sere’ nea. Ni’itu mouw se tou eng Kana’an i ti’i se minena-ena’pe’ maena’ waki keuneran ne suku Efraim i ka’ayomi en teakan, ta’an se minamuali ata pareo-reo.

Chapter 17

1Weteng eng koba’ neiy i tantula i wee se suku Manasye, karengan nisia mouw sioki’ polon ni Yusuf, nyi’a mouw en tuana: Wia si Makhir, oki’ polon ni Manasye, ama’ Gileat, neiy mouw i weela eng Gilead wo em Basan, karengan nisia siesa suraro. 2Ni’itu mouw em beteng ni’itu mouw neiy i tantula i wee se oki-oki’ ni Manasye walina, i ki’it se kaum-kaum nea, nyi’a i yi’i i wee se bani Abiezer, bani Helek, bani Asriel, bani Sekhem, bani Hefer wo se bani Semida; ni’itu mouw se see’ tuama waki si Manasye bin Yusuf, i ki’it se kaum-kaum nea.3Ta’an si Zelafehad bin Hefer bin Gilead bin Makhir bin Manasye si reiy’ makapunya oki’ tuama, ta’an se oki’ i te wewene. Nyi’i mouw e ngaran ne oki-oki’na i ti’i: Mahla, Noa, Hogla, Milka wo si Tirza. 4Nisea se mineiy sumaru si imam Eleazar, wo sumaru si Yosua bin Nun, ma’an em baya ne ma’aka-aka, wo lumila’: “TUHAN si minerenta mola wia si Musa kaa laa meweweela eng kapunya’an pusaka wia nikeiy witu eng keuneran ne patuari-patuari meiy.” Karengan e ni’itu neiy i weenala wia nisea, eng kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne patuari-patuari ni ama’ nea, minatoroan ampit en titah ni TUHAN.5Tuana mouw wia se suku Manasye minaka’ato e mapulu werot tana’, reiy’ siwalina ta’an en tana’ Gilead wo em Basan em baki lewet e Yordan, 6karengan se oki-oki’ wewene ni Manasye se minaka’ato mola eng kapunya’an pusaka waki keuneran ne oki-oki’na tuama, kasuatan en tana’ Gilead neiy i tantula i wee se oki-oki’ tuama ni Manasye walina.7Ni’itu mouw em paakaran en daerah ne Manasye nyi’a mouw em baki Asyer mea waki Mikhmetat em baki esa nga weka sedangan en Sikhem; kamurian em paakaran i ti’i e mapawee-wee mea waki timu mea waki daerah ne maena’ En-Tapuah. 8Tana’ Tapuah nyi’a mouw eng kapunya’an ne suku Manasye, ta’an eng kota Tapuah, tawi em paakaran en daerah Manasye, nyi’a mouw eng kapunya’an ne bani Efraim.9Kamurian em paakaran i ti’i en tumumpa mea waki teberan Kana, mea waki esa nga weka timu en teberan i ti’i. Eng kota-kota maname nyi’a mouw eng kapunya’an ne suku Efraim, ma’anouw tu’u witu eng keuneran eng kota-kota ne suku Manasye. Tumodongla nyi’a em paakaran en daerah ne Manasye i ti’i e lumangkoiymi waki esa nga weka amian en teberan i ti’i wo kumawus waki tasik. 10Mea waki timu en daerah i ti’i eng kapunya’an ne suku Efraim wo mea waki amian eng kapunya’an ne suku Manasye. Em paakaranna nyi’a mouw en tasik; waki esa nga weka amian em paakaran en daerah i ti’i en timingkul en daerah Asyer, waki esa nga weka sedangan en timingkul en daerah Isakhar.11Ta’an e waki daerah Isakhar wo Asyer wawean kangkasi eng kapunya’an ne suku Manasye, nyi’a i yi’i em Bet-Sean ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, Yibleam ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ en Dor ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ e En-Dor ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ en Taanakh ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, wo se maena’ e Megido ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, nyi’a i yi’i en telu daerah kakenturan i ti’i. 12Ta’an se bani Manasye se reiy’ mete’u rumuberla eng kota-kota i ti’i, karengan se tou Kana’an se minua’ kaa laa mena-ena’ mena’ witu em banua i ti’i.13Nu reiy’ mouw se tou Israel nu minamuali ente’, se tou eng Kana’an i ti’i se siniwona minamuali tou pareo-reo ta’an e reiy’ mouw kasa uli-ulit nisea i ti’i neiy i sere’na.14Lumila’ mouw se bani Yusuf wia si Yosua, en tuana: “Ka’a koo meela wia niaku e nesa i te weteng koba’ wo e nesa i te werot tana’ mamuali kapunya’an pusaka, awes tare niaku i yi’i ku bangsa ka’asa’an eng kelakerna, karengan si TUHAN i ka’ayomi en teakan si maberkatla niaku?” 15E wingkot ni Yosua wia nisea: “Sa koo bangsa ka’asa’an eng kelakerna, mea mouw waki talun wo muka’ mouw tana’ i wee nikoo maname waki wanua ne tou Feris wo ne tou Refaim, sa eng kakuntungan Efraim en taleus peset i wee nikoo.”16Kamurian lumila’ mouw se bani Yusuf: “Kakuntungan i ti’i e reiy’ awes i wee nikeiy, wo em baya ne tou Kana’an se maena’ waki nataran i ti’i se makapunya kareta wesi, le’os se maena’ waki Bet-Sean ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana ka’apa tu’u se maena’ waki kewong Yizreel.” 17Laa o lumila’ mouw si Yosua wia se see’ ni Yusuf, wia se suku Efraim wo se suku Manasye: “Nikoo i yi’i koo bangsa ka’asa’an eng kelakerna wo makapunya eng kaente’an kasa sela; reiy’ i te esa werot koba’ i tantula i wee nikoo, 18Ta’an eng kakuntungan i ti’i e laa i tantula i wee nikoo kangkasi, wo karengan en tana’ i ti’i en talun, e lewo’ sa reiy’ mouw koo muka’la nyi’a; nikoo koo laa makapunyala nyi’a i ka’ayo waki tempok-tempokna, karengan nikouw kouw laa sumere’ se tou eng Kana’an i ti’i, ma’anouw tu’u sea makapunya kareta wesi wo ma’anouw tu’u sea ente’.”

Chapter 18

Wewetengan tele’u en tana’ Kana’an waki Silo

1Takar merurouw se pakasa’an umat Israel waki Silo, laa o tumampala en Dasing Pinasungkulan maname, karengan em banua i ti’i en tu’utukouw wia nisea. 2Witu nedo ni’itu timele’upe’ se pitu suku witu nelet ne tou Israel, se reiy’pe’ minaka’ato weteng kapunya’an pusaka.3Karengan e ni’itu lumila’ mouw si Yosua wia se tou Israel: “Pirape’ eng keure kasi kouw metaka-taka, i ka’ayo reiy’ minea rumuberla em banua neiy mouw i weela ni TUHAN wia nikoo, Empung ne nene moyangmu? 4I pa’ayo momi telu tou waki susur suku; takar niaku ku laa rumeo nisea, rio sea tumiro’ kaa laa tumerokla em banua i ti’i, kumelat eng ka’ada’anna, tanu i te eng kapunya’an pusaka niesa o niesa, kamurian marengi wia niaku.5Nu reiy’ mouw i tu nisea se laa meteng nyi’a witu nelet nea mamuali pitu nga weteng. Suku Yehuda se laa mena-ena’ mena’ witu en daerah nea waki esa nga weka timu wo se see’ ni Yusuf se laa mena-ena’ mena’ witu en daerah nea waki esa nga weka amian. 6Nikouw kouw kumelat eng ka’ada’an em banua i ti’i witu em pitu nga weteng, wo alin niouwmi wia niaku; o laa niaku ku laa lumobo’ eng koba’ wia nyi’i i wee nikouw witu en sinaru ni TUHAN, Empung ta.7Karengan se tou Lewi se reiy’ minaka’ato weteng witu eng keuneran niouw, karengan en jabatan tanume imam ni TUHAN nyi’a mouw eng kapunya’an pusaka nea, kasuatan se suku Gad, suku Ruben wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i se minaka’ato mouw eng kapunya’an pusaka waki esa nga weka sedangan en teberan Yordan, neiy i weela ni Musa, hamba ni TUHAN, wia nisea.”8Kamurian tumiro’ mouw se tou-tou i ti’i, laa o mea, kasuatan si Yosua si minerentala wia nisea, witu nedo nisea nu mengae, rio sea kumelat eng ka’ada’an em banua i ti’i. Em pokeiyna: “Mea mouw, terokenola em banua i ti’i, i kelatola eng ka’ada’anna, kamurian marengomi wia niaku; takar wia nyi’i, wia en Silo, niaku ku laa lumobo’ eng koba’ i wee nikouw witu en sinaru ni TUHAN.” 9Tou-tou i ti’i se minea wo kumelang tumorola em banua i ti’i; nisea se kimelat eng ka’ada’anna witu e nesa kinelatan, kota karengan eng kota, witu em pitu nga weteng, laa o marengi wia si Yosua waki tampa pedasingan waki Silo.10O laa si Yosua lumobo’ eng koba’ i wee nisea waki Silo, witu en sinaru ni TUHAN, wo manamome si Yosua minetengla em banua i ti’i wia se tou Israel, minatoroan ampit em bewetengan nea.

Kapunya’an pusaka ne suku Benyamin

11Takar rumo’u momi eng koba’ ne suku bani Benyamin i ki’it se kaum-kaum nea, wo en daerah neiy i koba’la wia nisea niatola nelet en daerah ne bani Yehuda wo en daerah ne bani Yusuf. 12Paakaran witu en siri’ amian i wee nisea muleiymi waki teberan Yordan; kamurian em paakaran i ti’i e lumongkot mea waki lembena eng kuntung waki esa nga weka amian e Yerikho, lumongkot mea waki talikuran mea waki kakuntungan, wo tumoro mea waki patar kaerisan Bet-Awen.13Maname em paakaran i ti’i e mapawee-wee mea waki Lus, mea waki timu, mea waki matorome lembena eng kuntung tawi e Lus, ni’itu mouw em Betel; kamurian em paakaran i ti’i en tumumpa mea waki Atarot-Adar waki kakuntungan em baki esa nga weka timu em Bet-Horon Hilir. 14Kamurian em paakaran i ti’i e minongkouw, laa o mengkoli waki kakuntungan em baki lewet em Bet-Horon waki esa nga weka timu tumoro mea waki siri’ talikuran warat, wo kumawus waki Kiryat-Baal, ni’itu mouw eng Kiryat-Yearim, e nesa kota ne bani Yehuda. Ni’itu mouw en siri’ talikuran.15Siri’ timu muleiymi waki tempok eng Kiryat-Yearim, kamurian em paakaran i ti’i en tumoro mea waki talikuran, wo en tumorome kangkasi mea waki kebu’an Me-Neftoah. 16Tumodongla nyi’a em paakaran i ti’i en tumumpa mea waki tempok eng kakuntungan em baki minesaruan e gha’agharan Ben-Hinom waki esa nga weka amian eng kewong ne tou Refaim; kamurian en tumumpa mea waki gha’agharan Hinom, esa nga kelabotan e lembena eng kuntung Yebus, mea waki timu, kamurian en tumumpa mea waki En-Rogel.17Kamurian e minongkouw mea waki amian, tumoro mea waki En-Semes wo en tumoro kangkasi mea waki Gelilot waki lewet em pasosoran Adumim, tumumpa mea waki watu ni Bohan bin Ruben, 18mapawee-wee mea waki lembena eng kuntung waki lewet em Bet-Araba mea waki amian, wo tumumpa mea waki Araba-Yordan.19Kamurian em paakaran i ti’i e mapawee-wee mea waki lembena eng kuntung tawi em Bet-Holga mea waki amian wo em paakaran i ti’i eng kimawuse waki tongkeiyna amian en Tasik Wurasen, mea waki lua’an en teberan Yordan waki esa nga weka timu. Ni’itu mouw em paakaran timu. 20Teberan Yordan nyi’a mouw em paakaranna witu en siri’ sedangan, ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Benyamin ampit em paakaran-paakaranna mea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna i ki’it se kaum-kaum nea.21Kota-kota ne suku bani Benyamin i ki’it se kaum-kaum nea nyi’a mouw e Yerikho, Bet-Hogla, Emek-Kezis, 22Bet-Araba, Zemaraim, Betel, 23Haa-Wim, Para, Ofra, 24Kefar-Haamonai, Ofni wo eng Geba; mapulu’ o rua kota ampit en tewa-tewana.25Gibeon, Rama, Beerot, 26Mizpa, Kefira, Moza, 27Rekem, Yirpeel, Tarala, 28Zela, Elef wo e Yebus, nyi’a mouw e Yerusalem, Gibeat wo eng Kiryat; mapulu’ o epat kota ampit en tewa-tewana. Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Benyamin i ki’it se kaum-kaum nea.

Chapter 19

Kapunya’an pusaka ne suku Simeon

1Kinoba’an eng karua tu’u e rimo’u momi i wee se suku Simeon, i wee se bani Simeon i ki’it se kaum-kaum nea. Kapunya’an pusaka nea em bitu eng keuneran eng kapunya’an pusaka ne bani Yehuda.2Tanume eng kapunya’an sesani’ nisea se minaka’ato: em Beryeba, Syeba, Molada, 3Hazar-Sual, Bala, Ezem, 4Eltolad, Betul, Horma,5Ziklag, Bet-Hamarkabot, Hazar-Susa, 6Bet-Lebaot wo en Saruhen: mapulu’ o telu kota ampit en tewa-tewana. 7En-Rimon, Eter, wo e Asan: epat kota wo en tewa-tewana;8o kangkasi e reiy’ sa mina’asa tewa waki esa nga kaledong eng kota-kota ketare, ma’ayo mea waki Baalat-Beer, nyi’a i yi’i e Rama em baki Tana’ Timu. Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Simeon i ki’it se kaum-kaum nea. 9Kapunya’an pusaka ne bani Simeon e niedomi waki weteng ne bani Yehuda. Karengan em beteng ne bani Yehuda i ti’i en taleus sela i wee nisea, takar se bani Simeon se minaka’ato eng kapunya’an pusaka witu eng keuneran nea.

Kapunya’an pusaka ne suku Zebulon

10Kinoba’an eng katelu tu’u e rimo’u momi i wee se bani Zebulon i ki’it se kaum-kaum nea. Em paakaran kapunya’an pusaka nea e ma’ayo mea waki Sarid. 11Mea waki esa nga weka talikuran em paakaran nea i ti’i sumosor mea waki Marala, tumingkule en Dabeset, kamurian en tumingkule en teberan e maso’oso’ melangkoiye e Yokneam.12Waki Sarid em paakaran i ti’i e minurikit mea waki sedangan, mea waki matorome em paretikan ni endo, tumorola en daerah Kislot-Tabor, matorome en Dobrat, sumosor mea waki Yafia; 13maname mapawee-wee mea waki sedangan, mea matorome em paretikan ni endo, mea waki Gad-Hefer, mea waki Et-Kazin, matoro mea waki Rimon, wo mongkouw mea waki Nea.14Kamurian em paakaran i ti’i e minengkol limedongla nyi’a waki esa nga weka amian eng Hanaton, wo kumawus waki kewong e Yiftah-El. 15O kasi eng Katat, Nahalal, Simron, Yidala wo em Betlehem; mapulu’ o rua kota ampit en tewa-tewana. 16Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne bani Zebulon i ki’it se kaum-kaum nea; eng kota-kota ketare ampit en tewa-tewana.
Kapunya’an pusaka ne suku Isakhar

17I wee se suku Isakhar rumo’u momi eng kinoba’an kaepat, nyi’a i yi’i i wee se bani Isakhar i ki’it se kaum-kaum nea. 18En daerah nea nyi’a mouw e Yizreel, Kesulot, Sunem, 19Hafaraim, Sion, Anaharat,20Rabit, Kisyon, Ebes, 21Remet, En-Ganim, En-Hada wo em Bet-Pazes. 22Paakaran en daerah i ti’i en timungkile en Tabor, Sahazima wo em Bet-Semes; wo em paakaran en daerah nea eng kimawus waki teberan Yordan; mapulu’ o enem kota ampit en tewa-tewana.23Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Isakhar i ki’it se kaum-kaum nea, eng kota-kota i ti’i ampit en tewa-tewana.
Kapunya’an pusaka ne suku Asyer

24Kinoba’an eng kalima tu’u e rimo’u momi i wee se suku bani Asyer i ki’it se kaum-kaum nea. 25En daerah nea nyi’a mouw eng Helkat, Hali, Beten, Akhsaf, 26Alamelekh, Amad wo e Misal; wo em paakaranna en timingkule eng kuntung Karmel wo en teberan Libnat waki esa nga weka talikuran;27kamurian e minurikit tumoro mea waki paretikan ni endo, mea waki Bet-Dagon; timingkule en daerah Zebulon wo eng kewong Yiftah-El waki esa nga weka amian, Bet-Emek wo e Nahiel, wo tumoro mea waki Kabul waki esa nga weka amian, 28wo mea waki Ebron, Rehob, Hamon wo eng Kana ma’ayo mea waki Sidon Sela.29Kamurian em paakaran i ti’i e minurikit mea waki Rama wo ma’ayo mea waki kota maka rereen Tirus, kamurian em paakaran i ti’i minurikit mea waki Hosa wo eng kimawus waki tasik. Awes tu’u e Mahalab, Akhzib, 30Uma, Afek wo e Rehob; rua nga pulu’ o rua kota ampit en tewa-tewana.31Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Asyer i ki’it se kaum-kaum nea; eng kota-kota ketare ampit en tewa-tewana.
Kapunya’an pusaka ne suku Naftali

32I wee se bani Naftali rimo’u momi eng kinoba’an kaenem, nyi’a i yi’i i wee se bani Naftali i ki’it se kaum-kaum nea. 33En daerah nea minuleiymi waki Helef waki akana en tarbantin waki Zaananim, Adami-Nekeb wo e Yabneel, ma’ayo mea waki Lakum wo eng kumawus waki teberan Yordan. 34Kamurian em paakaran i ti’i e minurikit mea waki talikuran mea waki Aznot-Tabor, maname tumoro mea waki Hukok, timingkule en daerah Zebulon waki esa nga weka timu timingkule en daerah Asyer waki esa nga weka talikuran wo en daerah Yehuda witu en teberan Yordan, waki esa nga weka em paretikan ni endo.35Eng kota-kota makarereen nyi’a mouw en Zidim, Zer, Hamat, Rakat, Kineret, 36Adama, Rama, Hazor, 37Kedes, Edrei, En-Hazor,38Yiron, Migdal-El, Horem, Bet-Anat wo em Bet-Semes; mapulu’ o siouw kota ampit en tewa-tewana. 39Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Naftali i ki’it se kaum-kaum nea; eng kota-kota i ti’i ampit en tewa-tewana.
Kapunya’an pusaka ne suku Dan

40I wee se suku bani Dan i ki’it se kaum-kaum nea rimo’u momi eng kinoba’an kapitu. 41En daerah kapunya’an pusaka nea nyi’a mouw en Zora, Esytaol, Ir-Semes, 42Saalabin, Ayalon, Yitla,43Elon, Timna, Ekron, 44Elteke, Gibeton, Baalat, 45Yehud, Bene-Berak, Gat-Rimon, 46Me-Yarkon wo e Rakon, mewali-wali ampit en daerah waki lewet e Yafo.47Karengan en daerah ne bani Dan e minamuali mouw taleus peset i wee nisea, takar kumelangouw se bani Dan i ti’i lumaa wo sumeke’ sumu’usuk eng kota Lesem. Nisea se rimo’obit nyi’a, meparas se maena’na ampit em berenna en santi wo rumuberla nyi’a. Laa o mena-ena’ mouw sea maname wo ngumaranla e Lesem i ti’i Dan i ki’it e ngaran ni Dan, ama’ ni opo’ nea. 48Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka ne suku bani Dan i ki’it se kaum-kaum nea; eng kota-kota ketare ampit en tewa-tewana.
Kapunya’an pusaka ni Yosua

49Nu reiy’ mouw se tou Israel nu simampet minetengla em banua i ti’i minamuali kapunya’an pusaka nea i ki’it en daerah-daerahna, takar wia si Yosua bin Nun si wineeanla kapunya’an pusaka witu eng keuneran nea. 50Minatoroan ampit en titah ni TUHAN, nisea se mineela wia nisia eng kota kiniweena, nyi’a i yi’i en Timnat-Serah waki kakuntungan Efraim. Eng kota i ti’i em binangunna wo mena-ena’ mouw sia maname.51Ni’itu mouw eng kapunya’an pusaka neiy i koba’la witu nelet ne suku-suku tou Israel waki Silo ni imam Eleazar, ni Yosua bin Nun wo em baya ne kapala kaum ne me’urang witu en sinaru ni TUHAN witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan. Tuana mouw neiy i sampet neala em bewetengan em banua i ti’i.

Chapter 20

Kota-kota paterungan

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yosua, en tuana: 2“I lila’ mola wia se tou Israel, teinti’i: I tantu mola i wee nikoo eng kota-kota paterungan, e neiy-Ku mouw i totorla wia nikoo ampit nieletan ni Musa, 3rio seiy si minunu’ siesa nga touan ampit e reiy’ tinu’utu’, ampit e reiy’la sikepa’aran eng kasa ketarena, si toro tumingkasla en tou maname, i ka’ayo eng kota-kota i ti’i mamuali tampa paterungan i wee nikoo witu si kumekiwee tetubuus raa’.4Sakawisa sia tumingkasla en tou waki meta’esa’an eng kota ketare, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia mena’ rimedeiy witu en saruan em pepalen leloangan eng kota wo makite’ula eng kapualitanna wia em baya ne tu’a-tu’a eng kota. Nisea se lewo’ sa reiy’ sumungkul nisia witu eng kota i ti’i wo meela tampa wia nisia, wo nisia si laa mena’ wia nisea.5Sakawisa si kumekiwee tetubuus raa’ i ti’i kumi’it nisia, si minunu’ i ti’i si reiy’ laa i sarakan nea witu lawasna, karengan nisia si minunu’ mouw si kasuatna en tou ampit e reiy’la sikepa’aran eng kasa ketarena, wo ampit e reiy’ minee ri’iris wia nisia eng kasa ketarena. 6Nisia si lewo’ sa reiy’ mena-ena’ mena’ witu eng kota i ti’i i ka’ayo sia i sarula wia e rengku’an jema’ah kaa laa adilen, i ka’ayo si imam wangko’ witu nedo ni’itu si witu nu mate. Takar tare mouw i te si minunu’ i ti’i toro mareng waki kotana wo waki walena, mea waki kota waki wisa sia timingkasi en tou.”7O laa se tou Israel se minuntulela tanume eng kota paterungan: eng Kadesh waki Galilea, waki kakuntungan Naftali wo en Sikhem, waki kakuntungan Efraim, wo eng Kiryat-Arba, ni’itu mouw eng Hebron, waki kakuntungan Yehuda. 8Wo waki lewet en teberan Yordan, waki esa nga weka sedangan e Yerikho, nisea se timantula em Bezer, waki patar kaerisan, waki nataran rakek, waki se suku Ruben ; wo e Ramot waki Gilead waki se suku Gad, wo eng Golan waki Basan waki se suku Manasye.9Ni’itu mouw eng kota-kota neiy i tataapla i wee em baya se tou Israel wo i wee se malepu-lepu – malepu-lepu se witu eng keuneran nea, rio susur tou si minunu’ siesa nga touan ampit e reiy’ tinu’utu’ si toro tumingkasla en tou maname wo te’a mate wunu’un e lawas ni kumekiwee tetubuus raa’, nu reiy’pe’ nisia neiy i sarula wia e rengku’an ne jema’ah.

Chapter 21

Kota-kota ne tou Lewi

1Kamurian meiy mouw em baya se kapala kaum ne me’urang ne tou Lewi sumaru si imam Eleazar, sumaru si Yosua bin Nun, wo sumaru em baya se kapala kaum ne me’urang witu nelet ne suku-suku tou Israel 2wo lumila’ wia nisea waki Silo waki tana’ Kana’an, en tuana: “TUHAN si minerenta mola ampit nieletan ni Musa, rio i weela wia nikeiy eng kota-kota kaa laa ena’an wo en tana’-tana’ perawiranna i wee se papiaran neiy.”3O laa se tou Israel se mineela waki kapunya’an pusaka eng kota-kota tumodongla ampit en tana’-tana’ perawiranna wia se tou Lewi, tanu neiy i titahla ni TUHAN.4Laa o rumo’u momi eng kinoba’an i wee se kaum-kaum ne tou eng Kehat. Takar witu nelet ne tou Lewi oki-oki’ ni imam Harun, se minaka’ato ampit eng kinoba’an e mapulu’ o telu kota waki se suku Yehuda, waki se suku Simeon wo waki se suku Benyamin. 5Kaum-kaum walina witu nelet ne see’ ni Kehat se minaka’ato ampit eng kinoba’an e mapulu’ kota waki se kaum-kaum suku Efraim, waki se suku Dan wo waki se suku Manasye se esa nga parua i ti’i.6Se see’ ni Gerson se minaka’ato ampit eng kinoba’an e mapulu’ o telu kota waki se kaum-kaum suku Isakhar, waki se suku Asyer, waki se suku Naftali wo waki se esa nga parua suku Manasye se waki Basan i ti’i. 7Se see’ ni Merari se minaka’ato ampit eng kinoba’an e mapulu’ o rua kota i ki’it se kaum-kaum nea, waki se suku Ruben, waki se suku Gad wo waki se suku Zebulon.8Tuana mouw e neiy i weela ne tou Israel eng kota-kota ketare ampit en tana’-tana’ perawiranna wia se tou Lewi ampit eng kinoba’an tanu neiy i perentala ni TUHAN ampit nieletan ni Musa. 9Waki se suku bani Yehuda wo waki se suku bani Simeon se wineean neala eng kota-kota tumodongla, en tinotor ngaranna wia nyi’i: 10wia se oki-oki’ ni Harun waki se kaum-kaum ne tou eng Kehat se neiy i kaghorem bani Lewi, karengan i wee nisea mouw eng kinoba’an eng kasa ketare-tare,11wia nisea neiy i weela eng Kiryat-Arba, ni’itu mouw eng Hebron – Arba i yi’i mouw si Ama’ ne suku Enak – waki kakuntungan Yehuda, wo en tana’-tana’ perawiran esa nga kaledongna; 12ta’an en tana’ penguma’an eng kota ketare ampit en tewa-tewana e neiy mouw i wee neala wia si Kaleb bin Yefune mamuali kapunya’anna.13Wia se oki-oki’ ni imam Harun, wineean neala eng Hebron, eng kota paterungan i wee se minunu’, wo en tana’-tana’perawiran eng kota i ti’i, Libna ampit en tana’-tana’ perawiranna, 14Yatir ampit en tana’-tana’ perawiranna, Estemoa ampit en tana’-tana’ perawiranna, 15Holon ampit en tana’-tana’ perawiranna, Debir ampit en tana’-tana’ perawiranna, 16Ain ampit en tana’-tana’ perawiranna, Yuta ampit en tana’-tana’ perawiranna wo em Bet-Semes ampit en tana’-tana’ perawiranna: en siouw kota waki se rua suku i ti’i.17Wo waki se suku Benyamin: eng Gibeon ampit en tana’-tana’ perawiranna, Geba ampit en tana’-tana’ perawiranna, 18Anatot ampit en tana’-tana’ perawiranna wo Almon ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota. 19Minapekasa nyi’a eng kota-kota kapunya’an ne oki-oki’ ni Harun, em baya ne imam i ti’i, e mapulu’ o telu kota ampit en tana’-tana’ perawiranna.20Kaum-kaum see’ ni Kehat, nyi’a i yi’i se tou Lewi se timele’upe’ waki elet ne see’ ni Kehat, se minaka’ato eng kota-kota ampit eng kinoba’an wia nisea waki se suku Efraim. 21Wia nisea se wineeala en Sikem, eng kota paterungan i wee se minunu’, ampit en tana’-tana’ perawiranna, waki kakuntungan Efraim, Gezer ampit en tana’-tana’ perawiranna, 22Kibzaim ampit en tana’-tana’ perawiranna wo em Bet-Horon ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota.23Wo waki se suku Dan: Elteke ampit en tana’-tana’ perawiranna, Gibeton ampit en tana’-tana’ perawiranna, 24Ayalon ampit en tana’-tana’ perawiranna wo eng Gat-Rimon ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota.25Wo waki se suku Manasye se esa nga parua i ti’i: Taanakh ampit en tana’-tana’ perawiranna wo eng Gat-Rimon ampit en tana’-tana’ perawiranna: e rua kota. 26E minapekasa eng kota-kota i ti’i e mapulu’, ampit en tana’-tana’ perawiranna, neiy i tantula i wee se kaum-kaum timele’upe’ waki elet ne see’ ni Kehat.27Bani Gerson waki se kaum-kaum ne tou Lewi se minaka’ato waki se suku Manasye se esa nga parua kasi: Golan, eng kota paterungan i wee se minunu’, waki Basan, ampit en tana’-tana’ perawiranna, wo em Beestera ampit en tana’-tana’ perawiranna: e rua kota.28Wo waki se suku Isakhar: Kisyon ampit en tana’-tana’ perawiranna, Dobrat ampit en tana’-tana’ perawiranna, 29Yarmut ampit en tana’tana’ perawiranna, wo e En-Gamin ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota. 30Wo waki se suku Asyer: Misal ampit en tana’-tana’ perawiranna, Abdon ampit en tana’-tana’ perawiranna, 31Helkat ampit en tana’-tana’ perawiranna, wo e Rehob ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota.32Wo waki se suku Naftali: Kedesh, eng kota paterungan i wee si minunu’, waki Galilea, ampit en tana’-tana’ perawiranna, Hamot-Dor ampit en tana’-tana’perawiranna wo eng Kartan ampit en tana’-tana’ perawiranna: en telu kota. 33E minapekasa nyi’a eng kota-kota kapunya’an ne tou Gerson i ki’it se kaum-kaum nea e mapulu’ o telu kota ampit en tana’-tana’ perawiranna.34Kaum-kaum see’ ni Merari, se tou Lewi timele’upe’, se minaka’ato waki se suku Zebulon: Yokneam ampit en tana’-tana’ perawiranna, Karta ampit en tana’-tana’ perawiranna, 35Dimna ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Nahalal ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota.36Wo waki se suku Ruben: Bezer ampit en tana’-tana’ perawiranna, Yahas ampit en tana’-tana’ perawiranna, 37Kedemot ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Mefaat ampit en tana’-tana’ perawiranna: e nepat kota. 38Wo waki se suku Gad: Ramot eng kota paterungan i wee se minunu’, waki Gilead, ampit en tana’-tana’ perawiranna, Mahanaim ampit en tana’-tana’ perawiranna,39Hesybon ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Yaezer ampit en tana’-tana’ perawiranna: minapekasana eng kota-kota i ti’i e nepat. 40E minapekasana eng kota-kota i ti’i neiy i tantula i wee se see’ ni Merari i ki’it se kaum-kaum nea, nyi’a i yi’i se timele’upe’ waki se kaum-kaum ne tou Lewi. Weteng eng kinoba’an nisea e mapulu’ o rua kota.41Minapekasana eng kota-kota ne tou Lewi witu eng keuneran eng kapunya’an ne tou Israel e nepat nga pulu’ o uwalu kota ampit en tana’-tana’ perawiranna. 42Eng kota-kota i ti’i e nesa o nesa wawean en tana’-tana’ perawiranna witu esa nga kaledongna, tuana mouw eng kota-kota ketare e minapekasana.

Ka’amanan waki wanua neiy i ta’arla ni TUHAN

43Ni’itu mouw e minapekasa wanua i ti’i neiy i weela ni TUHAN wia se tou Israel, nyi’a i yi’i em banua neiy i ta’ar-Nala ampit en timiwa’ kaa laa i peweweela wia se nene moyang nea. Nisea se rimuberla em banua i ti’i wo minena-ena’ maname. 44Wo si TUHAN si kimaruniala wia nisea eng ka’amanan mea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna, minakatena’ tanu neiy i ta’ar-Nala ampit en timiwa’ wia se nene moyang nea. E reiy’la siesa tou tu’u waki em baya ne kesaruna se tumaang rumedeiy mesesarula nisea; em baya ne kesaruna se neiy i sarakan ni TUHAN wia nisea. 45Waki e reiy’ sa mina’asa e le’os neiy i ta’arla ni TUHAN wia se kaum Israel, e reiy’la o reiy’ winutala; em baya nyi’a eng kinawuta’anla

Chapter 22

Suku-suku se waki lewet e Yordan se minareng

1O laa si Yosua kumeret se tou Ruben, tou Gad, wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, 2wo lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw minalarola e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, wia nikouw, wo liminga mola e lelila’angku witu e reiy’ sa mina’asa neiyku i perentala wia nikouw. 3Nikouw kouw reiy’ timele’ula se patuari-patuarimu keurean e nedo i yi’i, i ka’ayo en teakan, ta’an nikouw kouw lale’ minalar em perenta ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.4Ta’an en teakan si TUHAN, Empungmu, si kimarunia mola eng ka’amanan wia se patuari-patuarimu, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nisea. Eng karengan e ni’itu, marengouw mea waki dasingmu, waki tana’ kapunya’annu, e neiy mouw i weela wia nikooni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, waki lewet en teberan Yordan. 5Ta’an i te, tuananola ampit eng kasa lale’ em perenta wo nukum, neiy i perentala wia nikoo ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, nyi’a i yi’i moupusla si TUHAN, Empungmu, tumou kumi’it e reiy’ sa mina’asa lalan neiy i tudu’-Nala, mena-ena’ maki’itla em perenta-Na, kumaput wia-Nisia wo lumukar wia-Nisia ampit em pakasa’an natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu.” 6O laa si Yosua si minerkatla nisea wo mayala nisea mea. Takar marengouw sea mea waki dasing nea.7Wia se suku Manasye se esa nga parua se wineeanola ni Musa em beteng nea waki Basan; wia se suku esa nga paruape’ kasi se wineeanola ni Yosua em beteng nea waki elet ne patuari-patuari nea waki esa nga weka talikuran en teberan Yordan. Awes tu’u eng katoroan si Yosua nu minayala nisea mea waki dasing nea, nu reiy’ mouw nisia nu minerkatla nisea, 8takar sia lumila’ wia nisea, en tuana: “Marengouw mea waki dasingmu ampit eng kakaya’an kelaker wo ampit eng kasa laker se papiaran, ampit em perak, mas, tambaga, wesi wo ampit e labung kelaker kasa. Wetengenouw ampit se patuari-patuarimu e rinemu’mi waki se kesarumu i ti’i.”

Suku-suku waki lewet Yordan se rimedeiyla mezbah

9Takar marengouw se bani Ruben, bani Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i wo sea mea tumele’ula se tou Israel, rumo’umi waki Silo waki tana’ Kana’an kaa laa me’a waki tana’ Gilead, en tana’ kapunya’an nea e niena’an nea minatoroan ampit en titah ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.10Eng katoroan nisea nu i ka’ayola waki Geliot witu en teberan Yordan, em baki tana’ Kana’an, takar se bani Ruben, bani Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i se rimedeiyla mezbah maname waki li’ilik en teberan Yordan, e mezbah kasa sela em bangunanna. 11Laa o kalinga’anouw ne tou Israel i ti’i en sesusuiyen ne tou: “Rimedeiy mola mezbah se bani Ruben, bani Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, Mezbah en simaru waki tana’ Kana’an, waki Gelilot witu teberan Yordan, waki esa nga weka e wilayah ne tou Israel.”12Katoroan eng kapualitan i ti’i kinalinga’an ne tou Israel, merurouw se pakasa’an umat Israel waki Silo, kaa laa lumaa meseseke’la nisea.13Kamurian se tou Israel se timoke wia se bani Ruben, wia se bani Gad wo wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, mea waki tana’ Gilead, wia si imam Pinehas bin Eleazar, 14wo mewali-wali ampit nisia se mapulu’ ma’aka-aka, nyi’a i yi’i siesa tou ma’aka-aka se kaum me’urang tanume si neiy i toke ne susur suku Israel. Siesa o siesa nisea i ti’i si kapala ne kaum ne me’urangna witu nelet ne kaum-kaum tou Israel.15Nisea nu neiy mouw i ka’ayola wia se bani Ruben, wia se bani Gad wo wia se suku Manasye se esa nga parua i ti’i waki tana’ Gilead, lumila’ mouw sea wia se tou-tou i ti’i, en tuana: 16“Teinti’i mouw em pokeiy ne pakasa’an umat ni TUHAN: Tanu en sapa em pasiwo-siwonnu e reiy’ lale’ i yi’i wia si Empung Israel, ampit en teakan minurikiti waki si TUHAN wo rumedeiyla mezbah i wee nikoo, ampit en tuana e merangu wia si TUHAN wia nendo i yi’i?17Reiy’pe’ awes ku’a re’en i wee nikita en sering waki Peor i ti’i, waki nisia kita reiy’pe’ limenasla en tou i ka’ayomi e nendo i yi’i wo eng kimarenganla se umat ni TUHAN tinena’ eng katula, 18i ka’ayo kouw minurikit tu’u en teakan i yi’i timaburila si TUHAN? Sa kouw e nendo i yi’i rumangu wia si TUHAN, takar wo’odo Nisia si laa moupi’ wia se pakasa’an umat Israel.19Ta’anouw, sa wo’o wona’na en tana’ kapunya’annu i ti’i e makari’irisen, meiy mouw lumewet waki tana’ kapunya’an ni TUHAN, en tampa rinuberan en Dasing Lenas ni TUHAN wo mena-ena’ mouw witu eng keuneran neiy, Ta’an te’a mouw mererangu wia si TUHAN wo te’a mouw mererangu wia nikeiy, ampit rimedeiyla e mezbah i wee nikoo nuesa, reiy’ siwalina waki mezbah ni TUHAN, Empung ta. 20Eng katoroan si Akhan bin Zerah minaroba lale’ ampit minedo em barang-barang neiy i wuntulela, e reiy’ ku’a re’en se pakasa’an umat Israel se tinena’ eng kaupi’an? E reiy’ i te sitou i ti’i si minate karengan en dosa-dosana.”21O laa e wingkot ne bani Ruben, bani Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i, em pokeiy nea wia em baya se kapala kaum-kaum ne tou Israel: 22“Empung ne reiy’ sa mina’asa empung, TUHAN, Empung ne reiy’ sa mina’asa empung, TUHAN, Nisia mouw si mete’ula, wo e waarouw se tou Israel mamete’ula nyi’a kangkasi! Sa wo’o wona’na eng kapualitan i yi’i mamuali ampit e maksut mererangu ka’apa ampit e maksut mereroba lale’ wia si TUHAN – ma’anouw te’a si TUHAN melelawirla nikeiy wia nendo i yi’i. 23Sa wo’o wona’na keiy rimedeiyla e mezbah kaa laa murikiti waki si TUHAN, kaa laa manginsempela en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy witu natasna wo en tetule kelawiran witu natasna, ma’anouw si TUHAN nuesa si kume’i en sesuli’ witu nikeiy.24Ta’an eng kaulitna, keiy timuanala nyi’a karengan eng kori’. Karengan eng genang meiy: Witu nendo kamurian se oki-oki’ miouw se wo’o wona’na lumila’ wia se oki-oki meiy, en tuana: Sapa ku’a re’en e nurusannu ampit si TUHAN, Empung Israel?25E reiy’ ku’a re’en si TUHAN si timantu mola en teberan Yordan tanume em paakaran e nelet nikeiy wo nikouw, heiy tou bani Ruben wo bani Gad! Nikouw kouw reiy’ makapunyala weteng si TUHAN. Tuana mouw wona’na se oki-oki’ miouw sumiwo se oki-oki’ meiy mena’ witu meide’la si TUHAN.26Karengan e ni’itu em pokeiy meiy: Ma’anouw keiy rumedeiyla e mezbah i ti’i i wee nikita! Reiy’ mouw i wee en tetule tinunu wo e reiy’ mouw i wee en tetule rineret, 27ta’an rio e mezbah i ti’i mamuali sairi e nelet nikeiy wo nikouw, wo nelet ne see’ ta eng kamurian, kaa nikeiy keiy minena-ena’ meraghes wia si TUHAN witu en sinaru-Na ampit en tetule tinunu, tetule rineret wo en tetule kelawiran neiy. Ni’itu mouw e reiy’ mouw wona’na se oki-oki’ miouw witu nendo kamurian se lumila’ wia se oki-oki’ meiy: Nikouw kouw reiy’ makapunyala weteng wia si TUHAN.28O kasi em pokeiy meiy: Sakawisa witu nendo kamurian en tuana ni’i lila’ neala wia nikita wo wia se see’ ta, takar nikita ta laa lumila’: Loo’onouw em bangunan neiy i asar e mezbah ni TUHAN i ti’i, en siniwo mola ne nene moyang meiy. Reiy’ i wee en tetule tinunu wo e reiy’ i wee en tetule rineret, ta’an e mezbah i ti’i e minamuali sairi e nelet nikeiy wo nikouw. 29Wa’akatouw wia nikeiy kaa laa rumangu wia si TUHAN, wo kaa laa murikiti waki si TUHAN wia nendo i yi’i ampit rimedeiyla e mezbah i wee en tetule tinunu, en tetule sesakey ka’apa en tetule rineret, mezbah e reiy’ mezbah ni TUHAN, Empung ta em bitu en saruan en Dasing Lenas-Na!”30Nu reiy’ mouw si imam Pinehas wo em baya ne ma’aka-aka ne umat ma’an em baya se kapala kaum-kaum ne tou Israel se mewali-wali ampit nisia, liminga e lelila’an neiy i lila’la ne bani Ruben, bani Gad wo ne bani Manasye i ti’i, takar nisea se mapokeiyla eng kapualitan i ti’i e le’os. 31Kamurian lumila’ mouw si imam Pinehas bin Eleazar wia se bani Ruben, bani Gad wo se bani Manasye: “En teakan mete’u mouw keiy kaa si TUHAN si wia eng keuneran ta, karengan e reiy’ mouw kouw minaroba lale’ wia si TUHAN. Ampit en tuana kouw minaya momi se tou Israel waki ukuman ni TUHAN.”32Nu reiy’ mouw i tu si imam Pinehas bin Eleazar ma’an em baya ne ma’aka-aka i ti’i se timele’ula se bani Ruben wo se bani Gad waki tana’ Gilead, mareng mea waki Kana’an wia se tou Israel, laa o i pa’ayo mola e nabar i ti’i wia nisea. 33Eng kapualitan i ti’i e linoo’ le’os ne tou Israel, i ka’ayo se tou Israel se limo’or si Empung wo reiy’ mouw kasi limila’ lumaa meseseke’la nisea kaa laa mepepunengla em banua paena’an ne bani Ruben wo ne bani Gad i ti’i.34Wo se bani Ruben wo se bani Gad ngumaranla e mezbah i ti’i: Sairi, karengan nyi’i mouw en sairi nelet nikita, kaa si TUHAN ni’itu mouw si Empung.

Chapter 23

Pidato pineta’atasan ni Yosua wia em baya ne ma’aka-aka ne bangsa i ti’i

1Nure nu reiy’ mouw si TUHAN nu kimaruniala eng ka’amanan wia se tou Israel waki e reiy’ sa mina’asa ruuna witu em baya ne kesaruna, wo eng katoroan si Yosua nu tu’a mouw wo pinakatu’an e numurna, 2kineretna se minapekasa tou Israel, em baya ne tu’a-tu’ana, em baya se kapalana, em baya se akimna wo em baya ne menenu’utul se pasukanna wo lumila’ wia nisea: “Niaku ku tu’a mouw wo eng kasa mouw pinakatu’an e numur, 3wo nikouw i yi’i kouw limoo’o mola e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni TUHAN, Empungmu, wia em baya ne bangsa wia nyi’i karengan nikouw, karengan si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si simeke’ mola i wee nikouw.4Ghenangenouw, niaku ku minetengola ampit limobo’ eng koba’ se bangsa-bangsa se timele’upe’ i yi’i wia se suku-sukumu e minamuali kapunya’an pusakamu, tanukan kangkasi em baya ne bangsa se pinunengku mola e nendo ni’itu, muleiymi waki teberan Yordan ma’ayo mea waki Tasik Sela waki pateneman ni endo. 5Wo si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si laa mure’ wo sumere’mi nisea waki reriormu, i ka’ayo kouw rumuberla em banua nea, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.6Ente’enola makauli-ulit natemu witu maalar wo matuanala e reiy’ sa mina’asa neiy i kepatik witu eng kaol e nukum ni Musa, rio kouw te’a sume’epang mea lele’os ka’apa mea kawii, 7wo rio kouw te’a makasewok ampit se bangsa-bangsa se minena’pe’ witu neletmu i ti’i, ampit maakula ngaran ni empung nea wo matiwa’ karengan e ngaran i ti’i, wo meraghes ka’apa maongkot masempe wia nisea. 8Ta’an nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumaput wia si TUHAN, Empungmu, tanu em patuanan niouwla i ka’ayomi en teakan.9E reiy’ ku’a re’en si TUHAN si simere’ momi se bangsa-bangsa sela wo ente’ waki reriormu, wo wia nikouw i yi’i, siesa tou tu’u e reiy’la si tumaang mesesarula nikouw i ka’ayomi en teakan. 10Esa tou i te waki nikouw si toro kumi’it se esa nga riwu tou, karengan si TUHAN, Empungmu, Nisia mouw si maseke’ i wee nikouw, tanu neiy i ta’ar-Nala wia nikoo. 11Takar karengan e nyawamu, tumentemouw moupusla si TUHAN, Empungmu.12Karengan sa kouw murikit wo kumaput wia se tele’u ne bangsa-bangsa i yi’i se maena’pe’ witu nelet miouw, kaweng kumaweng ampit nisea ma’an makasewok ampit nisea wo nisea ampit nikouw, 13takar kete’uanola ampit eng kaulitna, kaa si TUHAN, Empungmu, si reiy’ mouw laa sumere’mi kasi se bangsa-bangsa i ti’i waki reriormu. Ta’an nisea se laa mamuali palewo’ wo we’etes i wee nikoo, mamuali sesa’alit witu em bentuannu, wo tetune witu em berennu, i ka’ayo kouw mapunengla wia tana’ e le’os i yi’i, e neiy mouw i weela ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo.14Takar en teakan, e reiy’ mouw ure kasi niaku ku laa tumoro e lalan reiy’ sa mina’asa e laa mere’i. Karengan e ni’itu mawena’asouw ampit em pakasa’an natemu wo em pakasa’an ni imukurmu, kaa nesa tu’u waki e reiy’ sa mina’asa e le’os e neiy mouw i ta’arla ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, e reiy’la e reiy’ winutala. Em baya nyi’a e linekepola i wee nikoo. Reiy’la esa tu’u e reiy’ winutala. 15Ta’an tanu e mineiy mola witu nikouw e reiy’ sa mina’asa e le’os neiy mouw i ta’arla ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, en tuana mouw si TUHAN laa mapa eiy witu nikoo e reiy’ sa mina’asa e reiy’ le’os i ka’ayo Sia minunengola nikouw wia en tana’ e le’os i yi’i, neiy i weela ni TUHAN, Empungmu wia nikoo,16sakawisa kouw kume’angla en teta’aran neiy mouw i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, wo mea rumaghes wia si empung walina wo mongkot sumempe wia nisea. Takar eng kaupi’an ni TUHAN e laa tumo’or witu nikouw, i ka’ayo kouw makarengan mapunengla wia em banua le’os, e neiy mouw i wee-Nala wia nikoo.”

Chapter 24

Bineruan en teta’aran waki Sikhem

1Kamurian Yosua si minerurla em baya ne suku tou Israel waki Sikhem. Kineretna em baya se tu’a-tu’a tou Israel, em baya se kapalana, em baya se akimna wo em baya ne matu’utu-tu’utul se pasukanna, laa o sea rumedeiy witu en sinaru ni Empung. 2Lumila’ mouw si Yosua wia se minapekasa bangsa i ti’i: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Eng kasa ketareanna waki lewet en teberan Efrat, witu mouw em paena’an ne nene moyangmu, nyi’a i yi’i si Terah, ama’ ni Abraham wo ama’ ni Nahor, wo nisea se meraghes wia si empung walina.3Ta’an Niaku ku minedomi si Abraham, ama’mu i ti’i, waki lewet en teberan Efrat, wo rumeo nisia tumerokla e minapekasa en tana’ Kana’an. Niaku ku simiwo minelaker se see’na wo mineela si Ishak wia nisia. 4Wia si Ishak Ku mineela si Yakub wo si Esau. Wia si Esau Ku mineela eng kakuntungan Seir minamuali kapunya’anna, kasuatan si Yakub ma’an se oki-oki’na nu minea waki Mesir.5O laa Aku tumoke si Musa ma’an si Harun wo kumatulala e Mesir, tanu en tinuan-Kula witu eng keuneran nea, kamurian Niaku ku minali nikouw rimo’umi. 6Nu reiy’ mouw Niaku nu minali se nene moyangmu rumo’umi waki Mesir wo kouw i ka’ayo mea waki tasik, o laa se tou Mesir se mekeki’it se nene moyangmu ampit eng kareta wo se tou simake kawalo mea waki Tasik Teberau.7Karengan e ni’itu mereke-rekeiy mouw sea wia si TUHAN, takar siwo-Nala reiydem nelet nikouw wo ne tou Mesir i ti’i wo neiy i eiy-Nala en dano en tasik witu nisea, i ka’ayo sea sinongkouwi. Wo em berennu nuesa e limoo’o mola, sapa en tinuana-Kula witu e Mesir. Nu reiy’ mouw i tu eng keure kouw maena’ waki patar kaerisan.8Niaku ku minali nikouw mea waki wanua ne tou Amori se maena’ waki lewet en teberan Yordan, wo eng katoroan nisea nu maseke’ masu’usuk nikouw, nisea se neiy-Ku i sarakanla witu lawasmu, i ka’ayo kouw rimuberla em banuana, kasuatan nisea se pinuneng-Kumi waki saruan niouw.9Katoroan e ni’itu si Balak bin Zipor, raja Moab, si timo’or maseke’ masu’usuk se tou Israel. Neiy i reona kumeret si Bileam bin Beor kaa laa kumutokla nikouw. 10Ta’an Niaku ku so’o limingala si Bileam i ka’ayo sia tu’u merkatla nikouw. Tuana mouw Niaku nu minayami nikouw waki lawasna.11Nu reiy’ mouw nikouw nu lumewetla en teberan Yordan wo i ka’ayola waki Yerikho, sumeke’ mouw masu’usuk nikouw se warga-warga eng kota Yerikho, tou Amori, tou Feris, tou Kana’an, tou Het, tou Girgasi, tou Hewi wo se tou Yebus, ta’an nisea i ti’i se neiy-Ku i sarakan witu lawasmu. 12Kamurian Niaku ku minayala se tampaner rumeriorla nikouw wo se tekapen-tekapen i yi’i se laa sumere’mi nisea waki reriormu, tanu se rua raja ne tou Amori i ti’i. Eng kaulitna, e reiy’ kaa en santimu wo e reiy’ kangkasi kaa en tingkanamu.13Tuana mouw Aku mineela wia nikoo em banua kina’atoan niouw reiy’ ampit e mapedi-pedis wo eng kota-kota e reiy’ neiy i redeiy miouwla, ta’an nikouw mouw si minena’ witu eng goremna; o kangkasi e numa-uma anggor wo e numa-uma zaitun e reiy’ tinaneman niouwla, nikouw mouw si kimaan em bua’na.14Karengan e ni’itu, meide’ mola si TUHAN wo rumaghesouw wia-Nisia ampit eng kasa uli-ulit wo lale’. I wa’akatola si empung wia nisia se nene moyangmu rimaghesola waki lewet en teberan Efrat wo waki Mesir, wo rumaghesouw wia si TUHAN. 15Ta’an sa kouw mapokeiyla reiy’ le’os kaa laa rumaghes wia si TUHAN, melengouw wia nendo i yi’i wia si seiy kouw laa rumaghes; empung e wia nisia se nene moyangmu meraghes waki lewet en teberan Efrat, ka’apa empung ne tou Amori em banuana niena’an niouw i yi’i. Ta’an niaku wo se esa nga pumpun em baleku, keiy laa rumaghes wia si TUHAN!”16O laa se bangsa i ti’i se miningkot: “Wa’akatouw wia nikeiy metetele’ula si TUHAN kaa laa rumaghes wia si empung walina! 17Karengan si TUHAN, Empung ta, Nisia mouw si rimawiromi nikita wo se nene moyang ta waki tana’ Mesir, waki wale paata’an, wo si timuana mola eng kowa’-kowa’ maka’erangen kewangko’ i yi’i witu en sinaru em beren ta nuesa, wo si timerungomi nikita esa nga kelabotan e lalan kinelangan ta, wo witu nelet em baya ne bangsa tinoroantami, 18TUHAN si simere’mi em baya se bangsa wo se tou Amori, maena’ em banua i yi’i, waki rerior ta. Nikeiy tu’u keiy laa rumaghes wia si TUHAN, karengan Nisia mouw si Empung ta.”19Ta’an si Yosua si limila’ wia se bangsa i ti’i: “Reiy’ ku’a re’en kouw makawoo rumaghes wia si TUHAN, karengan Nisia mouw si Empung kudus, Nisia mouw si Empung tetayuren. Nisia si reiy’ laa mampungela eng kaselokan wo en dosamu. 20Sakawisa kouw tumele’ula si TUHAN wo rumaghes wia si empung wo’oseiy, takar Nisia si laa murikiti waki nikoo wo tumuanala e reiy’ le’os wia nikouw ma’an munengla nikouw, nu reiy’ mouw Nisia nu timuanala e le’os wia nikouw eng ketareanna.”21Ta’an se bangsa i ti’i se limila’ wia si Yosua: “Reiy’, wia i te si TUHAN keiy laa rumaghes.” 22Kamurian lumila’ mouw si Yosua wia se bangsa i ti’i: “Nikouw mouw si sairi witu nikouw nuesa, kaa nikouw kouw minelengola si TUHAN kaa laa rumaghes wia-Nisia.” E wingkot nea: “Nikeiy mouw si sairi!” 23Sia lumila’: “Takar en teakan, i wa’akatola si empung wo’oseiy si witu eng keuneran niouw wo i ewe’ mola natemu wia si TUHAN, Empung Israel.”24O laa e wingkot ne bangsa i ti’i wia si Yosua: “Wia si TUHAN, Empung ta, keiy laa rumaghes, wo e nuwu’-Na e laa lingan neiyla.” 25Witu nendo ni’itu kangkasi Yosua si mina’akes teta’aran ampit se bangsa i ti’i wo sumiwo katataapan wo natoran i wee nisea waki Sikhem. 26Yosua si minatikla em baya nyi’a i ti’i witu eng kaol nukum ni Empung, laa o sia medo watu sela wo rumedeiyla nyi’a maname, waki wawa’ nakana kasela, waki tampa kudus ni TUHAN.27Em pokeiy ni Yosua wia se minapekasa bangsa i ti’i: “Eng kaulitna em batu i yi’i mouw e laa mamuali sairi witu nikita, karengan e lininga mola e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala wia nikita. Karengan e ni’itu em batu i yi’i e laa mamuali sairi witu nikouw, rio kouw te’a kumelong si Empungmu.” 28Nu reiy’ mouw i tu Yosua si minayala se bangsa i ti’i mea, siesa o siesa mea waki kapunya’an pusakana.

Yosua wo si Eleazar se minate wo neiy i le’osla Ruiy-ruiy ni Yusuf neiy i le’osla

29Wo nu reiy’ mouw eng kapualitan-kapualitan i yi’i, takar mate mouw si Yosua bin Nun, hamba ni TUHAN i ti’i, katoroan makaumur esa nga atus mapulu’ nge te’un. 30Laa o sia i le’osla waki daerah kapunya’an pusakana, waki Timnat-Serah em baki kakuntungan Efraim, waki esa nga weka amian eng kuntung Gaas.31Se tou Israel se meraghes wia si TUHAN esa nga kelabotan en zaman ni Yosua wo esa nga kelabotan en zaman em baya ne tu’a-tu’a se timou lebe ure ta’an si Yosua, wo se sumine’u e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon en tinuanala ni TUHAN i wee se tou Israel.32Ruiy-ruiy ni Yusuf, e nialimi ne tou Israel waki Mesir, neiy i le’os neala waki Sikhem, waki tana’ kapunya’an en tineles ni Yakub ampit e narga esa nga atus kesita waki se oki-oki’ ni Hemor, ama’ Sikhem, wo neiy i tantula i wee se bani Yusuf mamuali kapunya’an pusaka nea. 33O kangkasi si Eleazar bin Harun minate, wo nisia si neiy i le’osla waki kakenturan neiy i weela wia si Pinehas, oki’na i ti’i, waki kakuntungan Efraim.

Judges

Chapter 1

Ka’ada’an ne tou Israel nu reiy mouw si Yosua nu minate

1Nu reiy’ mouw si Yosua nu minate, tou Israel se minueiy wia si TUHAN: “Seiy ku’a re’en wia nikeiy si lewo’ sa reiy’ lebe ketareanna lumaa sumaru se tou eng Kana’an kaa laa meseseke’ sumu’usuk nisea?” 2Nuwu’ ni TUHAN: “Suku Yehuda mouw se lewo’ sa reiy’ lumaa; eng kaulitna neiy-Ku mouw i sarakanla em banua i ti’i witu lawasna.” 3Laa o lumila’ mouw si Yehuda wia si Simeon, patuarina i ti’i: “Lumaa mouw mewali-wali ampit niaku mea waki weteng e neiy mouw i koba’la wia niaku wo le’osouw kita sumeke’ sumu’usuk se tou eng Kana’an, takar niaku tu’u ku laa lumaa mewali-wali ampit nikoo mea waki weteng e neiy mouw i koba’la wia nikoo.” O laa si Simeon lumaa mewali-wali ampit nisia.4Takar lumaa mouw se suku Yehuda, o laa si TUHAN si simarakanla se tou eng Kana’an wo se tou Feris witu lawas nea, wo nisea se minewe minekala se tou-tou i ti’i tawi em Bezek, mapulu’ nga riwu tou eng kelakerna. 5Waki Bezek sea matola si Adoni-Bezek wo sumeke’ sumu’usuk nisia, wo nisea se minewe minekala se tou eng Kana’an wo se tou Feris.6Ta’an si Adoni-Bezek si timingkasla en tou, laa o sea mekeki’it nisia, sumikop nisia wo kumetor en tetudu’ bewangko’ witu lawasna wo em baki ne’ana. 7Em pokeiy ni Adoni-Bezek: “Wawean pitu nga pulu’ raja se kinaketoran en tetudu’ bewangko’ lawas wo ne’ana se mapurut en tele’u-tele’u kekaanen witu em bawa’ mejaku; minatoroan ampit en tinuanakula i ti’i, tuana mouw neiy i suli’la ni Empung wia niaku.” Kamurian sia alin mea waki Yerusalem wo mate maname.8Nu reiy’ mouw i tu bani Yehuda se simeke’ masu’usuk e Yerusalem, rimo’obit nyi’a laa o mewe nyi’a ampit em berenna en santi wo munengla eng kota i ti’i ampit e napi. 9Kamurian se bani Yehuda lumaa sumeke’ masu’usuk se tou eng Kana’an, maena’ waki kakuntungan, waki Tana’ Negeb wo waki Daerah Kakenturan. 10O laa se suku Yehuda se minoghe rumego se tou eng Kana’an se maena’ waki Hebron – ngaran eng Hebron eng ketareanna nyi’a mouw eng Kiryat-Arba – wo minewe minekala si Sesai, Ahiman wo si Talmai.11Maname sea moghe rumego se maena’ witu en Debir. Ngaran en Debir eng ketareanna nyi’a mouw eng Kiryat-Sefer. 12Lumila’ mouw si Kaleb: “Seiy si kumalala wo kumaat eng Kiryat-Sefer, wia nisia laaku i weela si Akhsa, oki’ku, mamuali ka’awuna.” 13Wo si Otniel, oki’ ni Kenas tuari ni Kaleb, kumaat eng kota i ti’i; o laa si Kaleb meela si Akhsa, oki’na, wia nisia mamuali ka’awuna.14Eng katoroan si wewene i ti’i i ka’ayomi, elurenna si ka’awuna kaa laa kumiwee esa nga werot penguma’an wia si ama’na. Takar tumumpa momi si wewene i ti’i waki si keledaina, laa o lumila’ mouw si Kaleb wia nisia: “Wawean sapa?” 15E wingkotna wia nisia: “Weeanola niaku esa tetaber; neiymu i weela wia niaku en tana rese, weeanola kangkasi niaku kebu’an.” O laa si Kaleb si mineela wia nisia eng kebu’an waki tewa wo eng kembu’an waki wawa’.16See’ ni Hobab, ipagh ni Musa, tou eng Keni i ti’i, limaa mewali-wali ampit se bani Yehuda waki kota Akana Korma mea waki patar kaerisan Yehuda waki Tana’ Negeb tawi e Arad; laa o sea mena’ witu nelet ne maena’ maname. 17Yehuda si limaa mewali-wali ampit si Simeon, patuarina i ti’i, laa o sea mewe minekala se tou eng Kana’an, maena’ witu en Zefat; nisea se rimego eng kota i ti’i. Karengan e ni’itu eng kota i ti’i nginaranala Horma.18Tumodongla nyi’a se suku Yehuda se kimaat eng Gaza ampit en daerahna, Akselon ampit en daerahna wo e Ekron ampit en daerahna. 19 19Wo si TUHAN si rimapitla se suku Yehuda, i ka’ayo sea rumuberla eng kakuntungan i ti’i; ta’an nisea se reiy’ mete’u sumere’ se maena’ waki kewong, karengan se tou-tou i yi’i se makapunya kareta wesi.20Wia si Kaleb neiy mouw i weela eng Hebron, tanu neiy i lila’la ni Musa eng ketareanna, wo maname se neiy mouw i sere’nala se oki’ ni Enak se telu i ti’i. 21Ta’an se tou Yebus, maena’ eng kota Yerusalem, se reiy’ neiy i sere’ ne bani Benyamin, ni’itu mouw se tou Yebus i ti’i se maena’pe’ mewali-wali ampit se bani Benyamin waki Yerusalem i ka’ayomi en teakan.22ee’ ni Yusuf kangkasi se limaa rumego em Betel, wo si TUHAN si rimapitla nisea. 23 23See’ ni Yusuf se rimeo tou tumegha’ em Betel i ti’i – ngaran eng kota i ti’i eng ketareanna nyi’a mouw e Lus. 24Eng katoroan se tumetegha’-tumetegha’ i ti’i nu limoo’ siesa tou rimo’umi waki kota i ti’i, takar lumila’ mouw sea wia nisia: “Ale’en i turu’mi kumura keiy toro ghumoremla eng kota i yi’i, takar keiy laa tumuanala nikoo tanu si kalo.”25Laa o i tudu’na mola wia nisea kumura sea toro ghumoremla eng kota i ti’i, wo sea mewe eng kota i ti’i ampit em berenna en santi, ta’an sitou i ti’i ampit se minapekasa kaumna se neiy i wayala mea. 26Tou i ti’i si minea waki wanua ne tou Het wo rumedeiyla maname e nesa kota nginaranan-nala Lus. Tuana mouw ngaran eng kota i ti’i i ka’ayomi en teakan.27Suku Manasye se reiy’ simere’ se maena’ witu em Bet-Sean wo se maena’ witu e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ witu en Taanakh ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ witu en Dor ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, maena’ witu e Yibleam ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, wo se maena’ witu e Megido ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, karengan se tou eng Kana’an i ti’i se kimete kaa laa mena-ena’ mena’ witu em banua i ti’i. 28Se tou Israel nu minaente’ mouw, nisea se simiwo se tou eng Kana’an i ti’i minamuali tou i pareo-reo wo se reiy’ simere’ nisea kasa uli-ulit.29Suku Efraim tu’u se reiy’ simere’ se tou eng Kana’an maena’ waki Gezer, i ka’ayo se tou eng Kana’an i ti’i minena-ena’ maena’ witu eng keuneran nea waki Gezer.30Suku Zebulon se reiy’ simere’ se maena’ witu eng Kitron wo se maena’ witu e Nahalol, i ka’ayo se tou eng Kana’an i ti’i se minena-ena’ maena’ waki keuneran nea, ma’anouw tu’u tanume se tou i pareo-reo.31Suku asyer se reiy’ simere’ se maena’ witu e Ako, maena’ witu en Sidon ma’an se Ahlab, Akhsib, Helba, Efek wo e Rehob, 32i ka’ayo se tou Asyer i ti’i se minena’ witu eng keuneran ne tou eng Kana’an, maena’ karengan em banua i ti’i, karengan se tou-tou i ti’i se reiy’ neiy i sere’ nea.33Suku Naftali se reiy’ simere’ se maena’ witu em Bet-Semes wo se maena’ witu em Bet-Anat, i ka’ayo sea minena’ witu eng keuneran ne tou eng Kana’an, maena’ karengan witu em banua i ti’i; ta’an se maena’ witu em Bet-Semes wo em Bet-Anat i ti’i se minamuali tou i pareo-reo i wee nisea.34Tou Amori se sime’esek se bani Dan mea waki esa nga weka eng kakuntungan wo reiy’ minayala nisea tumumpa mea waki kewong, 35wo se tou Amori i ti’i se makete kaa laa mena-ena’ mena’ waki Har-Heres, waki Ayalon wo waki Saalbim, ma’anouw tu’u sea maka’ato e ne’ubelan wuter waki se see’ ni Yusuf, karengan nisea se minamuali tou i pareo-reo. 36Daerah ne tou Amori i ti’i muleiymi waki pasosoran Akrabim, waki Sela, mapawee-wee mea waki atas.

Chapter 2

Malaikat ni TUHAN waki Bokhim

1O laa si Malaikat ni TUHAN rumo’umi waki Gilgal mea waki Bokhim wo mee nuwu’: “Rinawir-Ku momi kouw rimo’umi waki Mesir wo aling-Ku mea waki wanua e neiy-Ku i ta’arla ampit en timiwa’ wia se nene moyangmu, wo Niaku ku minee mola nuwu’: Niaku ku reiy’ laa mo’opolela en teta’arang-Ku ampit nikouw i wee eng keure-urena, 2ta’an te’a mouw kouw mewewa’akes teta’aran ampit se maena’ wia em banua i yi’i; mezbah nea e lewo’ sa reiy’ mouw i ronga’ miouwla. Ta’an nikouw kouw reiy’ limingala e nuwu’-Ku. Ka’a kouw simiwo en tuana?3O kasi Niaku ku minuwu’ mola: Niaku ku reiy’ laa sumere’mi se tou-tou i ti’i waki reriormu, ta’an nisea se laa mamuali kesarumu wo se reiy’ sa mina’asa empung nea se laa mamuali we’etes i wee nikoo.” 4Nu reiy’ mouw si Malaikat ni TUHAN nu timotorla e nuwu’ i ti’i wia se minapekasa tou Israel, mame’ mouw se bangsa i ti’i ampit eng kaente’. 5Takar en tampa i ti’i nginaranan Bokhim. Laa o sea mapasempela en tetule maname wia si TUHAN.

Tou Israel masempe em paepungan witu en zaman ne akim-akim

6Nu reiy’ mouw si Yosua nu minayame se bangsa i ti’i mea, takar mea mouw se tou Israel i ti’i, siesa o siesa minea waki kapunya’an pusakana, kaa laa makapunyala em banua i ti’i. 7Wo se bangsa i ti’i se meraghes wia si TUHAN esa nga kelabotan en zaman ni Yosua wo esa nga kelabotan en zaman em baya ne tu’a-tu’a se timou lebe ure ta’an si Yosua, wo se limoo’o mouw em pakasa’an em pasiwo-siwon wangko’, en tinuanala ni TUHAN i wee se tou Israel. 8Wo si Yosua bin Nun, hamba ni TUHAN i ti’i, minate witu numur esa nga atus mapulu’ nge te’un;9nisia si neiy i le’osla waki daerah kapunya’an pusakana waki Timnat-Heres, waki kakuntungan Efraim, waki esa nga weka amian eng kuntung Gaas. 10Nu reiy’ mouw se minapekasa makateper i ti’i neiy i erurla wia se nene moyangna, o tumo’orouw nu reiy’ mouw nisea i ti’i se makateper walina, se reiy’ makasine’u si TUHAN ka’apa tu’u em pasiwo-siwon en tinuana-Nala i wee se tou Israel.11O laa se tou Israel se timuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN wo nisea se meraghes wia em baya ne Baal. 12Nisea se timele’ula si TUHAN, Empung ne nene moyang nea si minali momi nisea rimo’umi waki tana’ Mesir, laa o kumi’itla si empung walina, waki elet ne bangsa-bangsa witu esa nga kaledong nea, wo maongkot masempe wia nisia, i ka’ayo sea rimarala e nate ni TUHAN. 13Tuana mouw sea timele’ula si TUHAN wo rumaghes wia si Baal wo em baya se Asytoret.14Takar tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu se tou Israel. Nisia si simarakanla nisea witu lawas ne rumero’obit wo mangker nisea wia se kesaru waki ea nga kaledong nea, i ka’ayo sea reiy’ mouw makawoo kasi mesesarula se kesaru nea. 15Susur sea lumaa, e lawas ni TUHAN masu’usuk nisea wo mapa eiy eng kacilaka’an wia nisea, minatoroan ampit en sapa neiy mouw i nge’enge’la ni TUHAN wia nisea ampit en tiwa’, i ka’ayo sea se kasa neiy i kase’esek.16Takar si TUHAN si minapato’ori se akim-akim, lumawiri nisea waki lawas ne rumero’obit i ti’i. 17Ta’an kangkasi em baya ne akim i ti’i se reiy’ padungen neala, karengan nisea se masiwo en sa’amek ampit maki’itla si empung walina wo maongkot masempe wia nisia. Nisea se makarengan sime’epangi waki lalan tinoroani ne nene moyangna se malingala em perenta ni TUHAN; nisea se matuanala e reiy’ waar.18Susur sakawisa si TUHAN tumo’ori siesa akim i wee nisea, takar si TUHAN si rumapitla si akim i ti’i wo lumawiri nisea waki lawas ne kesaru nea keurean si akim i ti’i matou-tou; karengan si TUHAN si maka tongkoupusen liminga e nengisan nea karengan se tou-tou se mase’esek wo malotoiy nisea. 19Ta’an sakawisa si akim i ti’i mate, marengouw sea sumiwo lewo’, lebe lewo’ ta’an se nene moyang nea, ampit maki’itla si empung walina, meraghes wia nisia wo maongkot masempe wia nisia; witu eng kapualitan sapa tu’u nisea se reiy’ mena’ ampit em pasiwo-siwon wo eng kalakuan nea kete i ti’i.20Sakawisa eng kaupi’an ni TUHAN tumo’or witu se tou Israel, mee mouw nuwu’ Sia: “Karengan se bangsa i yi’i se limangkoiy en teta’aran neiy-Ku mouw i perentala wia se nene moyang nea, wo reiy’ melelingala e nuwu’-Ku, 21takar Niaku tu’u ku so’o mouw sumere’mi kasi waki rerior nea esa tu’u waki se bangsa-bangsa se neiy i tele’ula ni Yosua witu e nedo kinepepatena, 22rio ampit e nieletan ne bangsa-bangsa i ti’i Niaku ku ma’awa’la se tou Israel, sapa ku’a re’en sea minena-ena’ matou-tou i ki’it e lalan neiy i tudu’la ni TUHAN, tanu en tinuanala ne nene moyang nea, ka’apa reiy’.” 23Tuana mouw si TUHAN si minayala se bangsa-bangsa i ti’i timele’u ampit e reiy’ makarengan simere’ nisea; nisea se reiy’ neiy i sarakan-Na witu e lawas ni Yosua.

Chapter 3

Bangsa-bangsa karengan se neiy i wayala mena’ waki Kana’an

1I yi’i mouw se bangsa-bangsa neiy i wayala ni TUHAN mena’ kaa laa mewewa’awa’la se tou Israel i ti’i ampit e nieletan nea, nyi’a i yi’i em baya ne tou Israel se reiy’ makasine’u em pinaseke’ani eng Kana’an. 2– Maksutna i te, rio se see’-see’ ne tou Israel se reiy’ makasine’u em pinaseke’ani limangkoiyola, se turu’un ni TUHAN sumeke’. 3Se timele’u nyi’a mouw se lima raja eng kota ne tou em Filistin wo em baya se tou eng Kana’an, tou en Sidon wo se tou eng Hewi, se maena’ witu eng kakuntungan Libanon, waki kuntung Baal-Hermon i ka’ayo mea waki lalan matoro mea waki Hamat.4Nisea i ti’i se maname, rio Sia ma’awa’la se tou Israel ampit nieletan nea kaa laa mememete’ula, sapa ku’a re’en sea limingala em perenta neiy i weela ni TUHAN wia se nene moyang nea ampit nieletan ni Musa. 5Tuana mouw se tou Israel i ti’i minena’ waki keuneran ne tou eng Kana’an, tou Het, tou Amori, tou Feris, tou Hewi wo se tou Yebus. 6Sea medo se oki-oki’ wewene, tou-tou i ti’i se minamuali ka’awu nea wo mineela se oki-oki’ wewene nea wia se oki-oki’ tuama ne tou i ti’i, ma’an meraghes wia si empung ne tou-tou i ti’i.Otniel7Tou Israel se matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, nisea se limiurla si TUHAN, Empung nea, wo rumaghes wia em baya se Baal wo em baya se Asyera. 8Laa o tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu se tou Israel, i ka’ayo Sia minengker nisea wia si Kusyan-Risyataim uwalu nge te’un eng keurena.9Laa o maleiy mouw se tou Israel wia si TUHAN, takar si TUHAN si tumo’ori siesa tou lumelawir i wee se tou Israel, nyi’a i yi’i si Otniel, oki’ ni Kenas tuari ni Kaleb. 10Roh ni TUHAN en timeka’la nisia wo sia makimla se tou Israel. Sia lumaa sumeke’, o laa si TUHAN si simarakanla si Kusyan-Risyataim, raja Aram, witu lawasna, i ka’ayo sia kimalala si Kusyan-Risyataim. 11Laa o amanouw em banua i ti’i epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. Kamurian mate mouw si Otniel oki’ ni Kenas.Ehud12Ta’an se tou Israel se timunala kangkasi sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN; o laa si Eglon, raja Moab, si wineean ni TUHAN kuwasa witu se tou Israel, eng karengan nisea se timuana mola sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 13Raja i ti’i si minaruiy se bani Amon wo se bani Amelek mamuali kaesana. Laa o lumaa mouw sia wo mewe se tou Israel minekala. Kota Nakana eng Korma e rinuberan neala. 14Mapulu’ o uwalu nge te’un eng keurena se tou Israel mina tu’utuk wia si Eglon, raja Moab.15O laa se tou Israel se minaleiy wia si TUHAN, takar si TUHAN tumo’ori i wee nisea siesa tou lumelawir nyi’a i yi’i si Ehud, oki’ ni Gera, tou Benyamin, siesa tou kidal. Ampit e nieletanna se tou Israel se naram mapa’alila nantaran wia si Eglon, raja Moab.16Wo si Ehud si simiwo en santi makaweren rua, kelabotna tawi esa nga hasta, aweiyenna mola i tu witu em bawa’ e labungna, witu nakana em pa’a lele’osna. 17Kamurian sia ma’ayola e nantaran wia si Eglon, raja Moab. Sapa tare si Eglon i ti’i siesa tou kasa rebur. 18Nu reiy’ mouw si Ehud nu simampetla mina’ayola e nantaran i ti’i, i reona se maali-ali e nantaran i ti’i mareng,19ta’an nisia nuesa si minena’ witu em batu-batu pina’at waki tawi eng Gilgal, wo mareng sumaru si raja. Lumila’ mouw sia: “Wawean e nower pengiro-ngirong em paali-alingku i wee si tuangku, ee raja.” Em pokeiy ni Eglon: “Menese’la!” Takar em baya ne tou se rimedeiy witu en saruanna i ti’i se minea witu luar. 20O laa si Ehud ghumorem matola nisia, kasuatan nisia nu rimuber maesa-esa witu eng kamar atas witu em bale paroisanna. Lumila’ mouw si Ehud: “Wawean e nuwu’ ni Empung paali-alingku i wee si tuangku.” Laa o tumo’oromi sia rumedeiymi waki tampa rinuberanna.21Kamurian si Ehud mayatla e lawas kawiina, sinawutennami en santi i ti’i waki akana em pa’a lele’osna wo i kueknala witu em po’ot ni raja, 22i ka’ayo en tempokna ma’an em berenna en santi i ti’i eng gimorem. Warewes en simaputla em berenna en santi i ti’i, karengan en santi i ti’i e reiy’ sinawutnami waki po’ot ni raja. Laa o rumo’u mouw sia tumorola em pepalen muri. 23Tuana mouw si Ehud i ka’ayola waki podol; em pepalen eng kamar atas i ti’i em pinenet wo eng kinusi’na sia nu rimo’u momi.24Tare mouw i te sia nu rumo’umi, o mineiy mouw se hamba-hamba ni raja meleloo’, ta’an em pepalen eng kamar atas i ti’i e minakusi’. Laa o lumila’ mouw sea: “Tantu mouw nisia si matea’ rano waki ri’irir em bale paroisan i ti’i.” 25Laa o sea mengena-ngena’ i ka’ayo minalikoko, ta’an si raja si reiy muka’mi em pepalen ri’irir atas i ti’i. Kamurian sea medo kekusi’, muka’ em pepalen, takar kaloo’anola si tuang nea si minate timalo’aiy witu em bela.26Eng kasuatan nisea nu mangere-ngerer, Ehud si limempotola en tou; nisia si limangkoiymi waki batu-batu pina’at wo lumempotla en tou tumorome en Seira. 27Nisia nu neiy mouw i ka’ayome maname, sengonna mola en sesebungen waki kakuntungan Efraim, laa o tumumpa mouw se tou Israel mewali-wali ampit nisia waki kakuntungan i ti’i, wo nisia nuesa si wia rerior.28Lumila’ mouw sia wia nisea: “Kumi’itouw niaku, karengan si TUHAN si simarakanola se kesarumu tou-tou Moab i ti’i, witu lawasmu.” Takar merosouw sea maki’itla nisia, laa o sea kumaat en tampa palewetan en teberan Yordan mea waki Moab wo reiy’ siesa tou tu’u si neiy i waya neala lumewet. 29Witu nedo ni’itu nisea se minunu’la se wo’o wona’na mapulu’ nga riwu waki Moab, em baya nea se tou te’etep wo ripoiy, esa tou tu’ e reiy’la si limempot. 30Tuana mouw witu nendo ni’itu e Moab neiy i tu’utukla ne Israel, takar amanouw en tana’ i t’i, uwalu nga pulu’ nge te’un eng keurena.Samgar31Nu reiy’ mouw nisia, tumo’orouw si Samgar bin Anat; sia si minunu’la se tou Filistin ampit em bewulu’ sesere’ se sapi, enem nga atus tou eng kelakerna. Tuana mouw nisia kangkasi si limawirla se tou Israel.

Chapter 4

Debora wo si Barak

1Si Ehud nu minate mouw, tou Israel se timuanala kasi sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 2O laa si TUHAN si simarakanla nisea witu lawas ni Yabin, raja Kana’an, si maperenta waki Hazor. Panglima ne surarona nyi’a mouw si Sisera maena’ waki Haroset-Hagoyim. 3O laa se tou Israel se minaleiy wia si TUHAN, karengan si Sisera si makapunya siouw nga atus kareta wesi wo e rua nga pulu’ nge te’un eng keurena sia malotoiy se tou Israel ampit eng kaketena.4Witu nedo ni’itu si Debora, siesa nabi wewene, ka’awu ni Lapidot, si maperenta tanume si akim witu se tou Israel. 5Nisia si naram maruber witu em bawa’ nakana eng korma ni Debora nelet e Rama wo em Betel waki kakuntungan Efraim, wo se tou Israel sumaru nisia kaa laa mapa’akim wia nisia.6Sia rumeo kumeret si Barak bin Abinoam waki Kedesh waki daerah Naftali, laa o lumila’ wia nisia: “E reiy’ ku’a re’en si TUHAN, Empung Israel si minerentala en tuana: Lumaa mouw, moghe mouw tumorome eng kuntung Tabor ampit maali se mapulu’ nga riwu tou bani Naftali wo se bani Zebulon mewali-wali ampit nikoo, 7wo Niaku ku laa moghela si Sisera, panglima ne suraro Yabin, ampit eng kareta-karetana wo se pasukan-pasukanna tumorome nikoo waki teberan Kison wo Niaku ku laa sumarakan nisia witu lawasmu.”8E wingkot ni Barak wia si Debora: “Sa koo kumi’it lumaa niaku tu’u ku lumaa, ta’an sa koo reiy’ kumi’it lumaa niaku tu’u ku reiy’ lumaa.” 9Em pokeiy ni Debora: “Le’os, niaku ku kumi’it! Ta’an i te, nikoo koo reiy’ laa maka’ato en sesighi’ witu em pakela-kelangan en tuanannula i yi’i, karengan si TUHAN si laa sumarakan si Sisera witu lawas ni esa wewene.” O laa si Debora tumo’or rumedeiy wo mea mewali-wali ampit si Barak mea waki Kedesh.10Barak si minoghela se suku Zebulon wo se suku Naftali mea waki Kedesh, takar se mapulu nga riwu tou memaju maki’itla nisia; o kangkasi si Debora si memaju mewali-wali ampit nisia.11Sapa tare si Heber, tou eng Keni i ti’i, si tima’atasomi en tou waki se suku Keni, waki se oki-oki’ ni Hoab ipagh ni Musa, wo si minenoro-noro’ mola mepaas en dasingna i ka’ayo waki akana en tarbantin waki Zaanaim tawi eng Kedesh.12Nu reiy’ mouw i tu neiy i abarla wia si Sisera, kaa si Barak bin Abinoam si limaa mouw waki kuntung Tabor, 13i oghena mola e reiy’ sa mina’asa eng karetana, siouw nga atus kareta wesi, wo se minapekasa rakyat mewali-wali ampit nisia, waki Haroset-Hagoyim mea waki teberan Kison.14Laa o lumila’ mouw si Debora wia si Barak: “Tumiro’ mouw, karengan nyi’i mouw nendona ni TUHAN mesesarakan si Sisera witu lawasmu. E reiy’ ku’a re’en si TUHAN si limaa mouw witu reriormu?” Laa o merosomi si Barak waki kuntung Tabor wo se mapulu’ nga riwu tou se maki’itla nisia,15wo si TUHAN sumerokla si Sisera ma’a e reiy’ sa mina’asa eng karetana wo se minapekasa surarona karengan em berenna en santi witu rerior ni Barak, i ka’ayo si Sisera tumumpami waki karetana wo tumingkase en tou ampit e makelang. 16O laa si Barak kumi’it eng kareta-kareta wo se suraro i ti’i i ka’ayo mea waki Haroset-Hagoyim, wo se minapekasa suraro ni Sisera se minate karengan em berenna en santi; e reiy’la siesa tou tu’u si timele’u matou-tou.17Ta’an si Sisera ampit makelang si timingkase en tou mea waki dasing ni Yael, ka’awu ni Heber, tou eng Keni i ti’i, karengan wawean paato-atoan le’os e nelet ni Yabin, raja Hazor, ampit se me’urang ni Heber, tou eng Keni i ti’i. 18Yael i ti’i tu’u si rimo’umi matola si Sisera, wo lumila’ wia nisia: “Tumulimi, tuangku, ghumoremi. Te’a meide’.” Laa o tumuli mouw sia witu eng gorem en dasing ni wewene i ti’i wo si wewene i ti’i si timawunla nisia ampit e ne’ules.19Kamurian lumila’ mouw sia wia si wewene i ti’i: “Weeani satorona aku ku kumoo’ola rano oki’, ku mare’o.” O laa si wewene i ti’i muka’ en sompoiy susu, o weeanna mola sia kumoo’ wo niulesannala tu’u. 20O kasi em pokeiyna wia si wewene i ti’i: “Rumedeiy mouw witu en saruan em pepalen en dasing wo sakawisa wawean tou meiy wo mueiy wia nikoo: Wawean tou wia nyi’i?, takar wingkotenola: Reiy’la.”21Ta’an si Yael, ka’awu ni Heber, minedo en te’etek en dasing, e niedona kangkasi en tetengkel, tumawila nisia memene-menes, laa o i we’ewesname en te’etek i ti’i gimorem witu em pali’ipisna i ka’ayo limampat witu en tana’ – karengan nisia si timekelouw re’erep karengan em beduna – takar mate mola sitou i ti’i. 22Witu nedo ni’itu modolouw si Barak mekeki’it si Sisera. Rumo’u momi si Yael matola nisia wo lumila wia nisia: “Meiy, niaku ku laa mapa’atola wia nikoo sitou peneronnu i ti’i.” Laa o ghumoremouw si Barak witu eng gorem wo kaloo’anouw si Sisera minate timalo’aiy ampit en te’etek witu em pali’ipisna.23Tuana mouw si Empung witu nendo ni’itu timu’utukla si Yabin, raja Kana’an, witu en saruan ne tou Israel. 24Wo eng kakuwasa’an ne tou Israel e makaente’mola make’edel si Yabin, raja Kana’an, i ka’ayo sea rime’ila si Yabin, raja eng Kana’an i ti’i.

Chapter 5

Kekantaren ni Debora

1Witu nendo ni’itu kumantarouw si Debora wo si Barak bin Abinoam, en tuana: 2Karengan se waraneiy-waraneiy waki Israel se timiro’ meseseke’, karengan se bangsa i ti’i se time’esla en touna ampit eng kepa’aran em pa’ar, lo’orenouw si TUHAN!3Linganouw, ee raja-raja! Ta’anouw en talingamu, ee pamuka-muka – pamuka-muka! Sa niaku, ku pa’ar mekekantarla i wee si TUHAN, mee mazmur i wee si TUHAN, Empung Israel. 4TUHAN, eng katoroan Nikoo minoghemi waki Seir, eng katoroan Nikoo kime’angla lumaa waki daerah Edom, moghe mouw em bumi, timiis kangkasi e langit, o kangkasi e linaak en timiis ranona;5eng kuntung-kuntung – nyi’a i yi’i en Sinai – minoghe witu en sinaru ni TUHAN, witu en sinaru ni TUHAN, Empung Israel. 6Witu en zaman ni Samgar bin Anat, witu en zaman ni Yael, kafilah, e reiy’ mola kasi wo se tou-tou witu em pakela-kelangan pa’ar reiy’ pa’ar se tumoro e lalan minerike-riker.7Maena’ witu eng katewa’an memene-menes i te waki Israel, yon nisea se memene-menes, i ka’ayo koo tumo’or, Debora, tumo’or tanume si ina’ waki Israel. 8Eng katoroan se tou mineleng si empung weru, takar mamuali mouw em paseke’an witu em pepalen leloangan. Eng kaulitna, eng kekelung ka’apa tu’u em bengkouw e reiy’ paloo’ola witu nelet ne epat nga pulu’ nga riwu tou waki Israel.9Nateku neiy i katuyu wia em baya ne panglima Israel, wia nisea se time’esla en touna ampit eng kepa’aran em pa’ar witu nelet ne bangsa i ti’i. Lo’orenouw si TUHAN!

10Nikouw, si simake si keledai mereiy puti’, nikouw si makelang witu lalan, i susuiy mola eng kapualitan i ti’i!11Waki tampa-tampa patimba’an rano, i ki’it en totor-totor ne melaya-laya’, manamome sitou mekantarla em pasiwo-siwon ni TUHAN e nadil, em pasiwo-siwon-Na e nadil wia se tou-tou-Na waki katewa’an waki Israel. Witu nedo ni’itu tumumpa momi se umat ni TUHAN mea waki pepalen leloangan.12Tumo’orouw, tumo’orouw, Debora! Tumo’orouw, tumo’orouw, i kantarola e nesa kekantaren! Tumo’orouw, Barak! Wo rawirenouw se tinaangmu, heiy oki’ ni Abinoam! 13Laa o tumumpa mouw em baya ne bangsawan se neiy i kalempot, umat ni TUHAN se timumpa i wee-Nisia tanume si waraneiy.14Waki se suku Efraim sea meiy waki kewong, maki’itla nikoo, ee suku Benyamin, ampit se laskarmu; waki se suku Makhir tumumpa mouw em baya ne panglima wo waki se suku Zebulon se tou-tou mengengali em bewulu’ pengerur.15O kangkasi em baya ne ma’aka-aka ne suku Isakhar se rimapitla si Debora, wo en tanu si Isakhar, tuana mouw si Naftali rimapitla si Barak. Nisea si timodeiy nisia wo rumego ghumorem eng kewong. Ta’an se weteng ne pasukan-pasukan suku Ruben se wawean kelaker pemili-milingen.16Ka’a koo minena’ rimuber witu nelet eng kalero-kalero kasuatan malingala no’olingen pakeret se kawang? Witu en suat ne pasukan-pasukan suku Ruben wawean kelaker pemili-milingen!17Tou eng Gilead se minena’ minakapenes waki lewet en teberan Yordan; wo se suku Dan, ka’a sea minena’ tawi eng kapal-kapal? Suku asyer se rimuber waki li’ilik em pante tasik, minena’ minakapenes witu en tongkeiyna-tongkeiynana. 18Ta’an se suku Zebulon nyi’a mouw se bangsa berani mapasaelangla e nyawana, tuanakan kangkasi se suku Naftali, waki tampa-tampa rakek waki patar.19Raja-raja se mineiy wo sumeke’, witu nedo ni’itu se raja-raja eng Kana’an se maseke’ tawi en Taanakh, witu eng kebu’an waki Megido, ta’an em perak tanume eng kinaat e reiy’ kina’atoan nea. 20Waki langit maseke’ se sumesena’-sumesena’, waki pakulilinganna nisea se maseke’la si Sisera.21Teberan Kison e maayurla se kesaru, Kison, en teberan kasa kasine’uan wakipe’ eng kasa ketareanna i ti’i. – Lumaa mouw esa nga kaente’an eng keter, heiy imukurku! – 22Eng katoroan e ni’itu o kume’angouw em palarna ni kawalo, karengan malowa’an matingkas se kawalo-kawalona.23“I kutokola eng kota Meros!” nuwu’ ni Mala’ekat ni TUHAN, “kutokola makauli-ulit se maena’ witu, karengan nisea se reiy’ mineiy sumawang si TUHAN, sumawang si TUHAN tanume si waraneiy.”24Berkatenola si Yael, ka’awu ni Heber, tou eng Keni i ti’i, lumantouwla se wewene-wewene walina, berkatenola sia, lumantouwla se wewene-wewene witu eng gorem en dasing. 25Rano eng kiniwee ni tou i ti’i, ta’an en susu neiy i weenala; witu eng kower kewangun neiy i sakeiynala en dadih.26Lawasna neiy i renetnala medo en te’etek, lawas lele’osna minedo em bewangkeng ne meneniwo, wangkengenna si Sisera, kinemunala eng kokongna, rinimu’umukla wo linampatna em pali’ipisna. 27Tawi ne’ana sitou i ti’i rimewa, minate timalo’aiy, tawi e ne’ana sitou i ti’i rimewa wo mate, witu en tampa nisia rimewa, witu mouw sitou i ti’i minate, winantiala.28Waki teteboan si ina’ Sisera maloo’ wo maaleiymi waki tingkap: “Ka’a eng karetana e reiy’ mario-rior meiy? Ka’a eng kareta-karetana e reiy’pe’ palingani?”29Si kasa sama’ witu nelet ne dayang-dayangna miningkot nisia, wo nisia nuesa kangkasi si simingkom e lelila’anna i ti’i: 30“E reiy’ ku’a re’en nisea se minaka’ato eng kinaat wo memete-meteng nyi’a, reraa siesa rua i wee se susur tou e rinemu’ roko’ makakeliur esa nga ketor rua i wee si Sisera, e rinemu’ roko’ sinujian minegheghioan keliur esa nga ketor rua i wee e lee’ku?31Tuana mouw se laa mapuneng se reiy’ sa mina’asa kesaru-Mu, ee TUHAN! Ta’an sitou moupusla-Nisia i asarla siendo maretik witu eng kesawa’anna.Laa o amanouw em banua i ti’i epat nga pulu’ nge te’un eng keurena.

Chapter 6

Gideon pinopo minamuali akim

1Ta’an se tou Israel se matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN; karengan e ni’itu TUHAN si simarakanla nisea witu lawas ne tou Midian, pitu nge te’un eng keurena, 2wo eng keurean e ni’itu se tou Midian se kimuwasa witu se tou Israel. Karengan e nide’na wia se tou Midian i ti’i, takar se tou Israel sumiwo en tampa-tampa paterungan waki kakuntungan, nyi’a i yi’i eng goa-goa wo e rereen-rereen.3Susur se tou Israel nu simampetouw kimeror, meiy mouw se tou Midian, tou Amalek wo se tou-tou waki esa nga weka sedangan, laa o lumaa nisea; 4dumasingouw se tou-tou i ti’i waki daerah nea, wo munengla em bua’na en tana’ i ti’i i ka’ayo mea waki tawi eng Gaza wo reiy’ timele’umi peniwon kekaanen sapa tu’u waki Israel, o kangkasi domba, ka’apa sapi, ka’apa keledai tu’u reiy’.5Karengan se tou-tou i ti’i se mineiy ampit se papiaranna wo en dasingna, wo eng kine’e eiy nea i ti’i se melake-laker tanu se kompo’. Tou-touna wo se onta-ontana se reiy’ karekenan eng kelakerna, se minapekasa nyi’a se mineiy witu em banua i ti’i kaa laa mepepunengla nyi’a, 6i ka’ayo se tou Israel se minamuali kasa peme’itan karengan em pasiwo-siwon ne tou Midian i ti’i. Laa o maleiy mouw se tou Israel wia si TUHAN.7Eng katoroan se tou Israel nu maaleiy wia si TUHAN karengan se tou Midian i ti’i, 8takar si TUHAN tumoke siesa nabi wia se tou Israel, si limila’ wia nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Niaku mouw si rimawir nikouw rimo’umi waki Mesir wo si minali nikouw rimo’umi waki wale paata’an.9Niaku ku minayami nikouw waki lawas ne tou Mesir wo waki lawas em baya ne tou se malotoiy nikouw, awes tare Niaku ku simere’mi nisea waki reriormu wo em banua nea neiy-Ku i weela wia nikoo. 10Wo Niaku ku minee mola nuwu’ wia nikoo: Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, takar te’a mouw koo mesesempe si empung ne tou Amori, em banuana niena’an niouw i yi’i. Ta’an nikouw kouw reiy’ limingala e nuwu’-Ku i ti’i.”11Kamurian meiy mouw si Mala’ekat ni TUHAN wo rumuber witu em bawa’ nakana en tarbantin waki Ofra, kapunya’an ni Yoas, tou Abiezer i ti’i, eng kasuatan si Gideon, oki’na, si meta’ap eng gandum witu en tampa papuusan nanggor rio i kakirong i wee se tou Midian. 12Mala’ekat ni TUHAN si minapa’atola en tou wia nisia wo lumila’ wia nisia, en tuana: “TUHAN si rumapitla nikoo, ee waraneiy kasa berani.”13E wingkot ni Gideon wia nisia: “Eh, tuangku, sa si TUHAN merapit nikeiy, ka’a em baya nyi’a i yi’i en timoro nikeiy? Wisa ku’a re’en e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na maka’erangen neiy i susuiyla ne nene moyang meiy wia nikeiy, eng katoroan nisea nu limila’: E reiy’ ku’a re’en si TUHAN si rimawirola nikita rimo’umi waki Mesir? Ta’an en teakan si TUHAN si timea’ mola nikeiy wo simarakanola nikeiy witu rerongkeman ne tou Midian.”14Laa o lumenge mouw si TUHAN wia nisia wo mee nuwu’: “Mea mouw ampit eng kaente’annu i yi’i wo lawirenomi se tou Israel waki rerongkeman ne tou Midian. E reiy’ ku’a re’en Niaku si timoke nikoo!” 15Ta’an e wingkotna wia-Nisia: “Oh Tuhanku ampit en sapa ku’a re’en laaku lawiren se tou Israel? Kete’uanola, kaumku nyi’a mouw se kasa rintek witu nelet ne suku Manasye wo niaku tu’u ku esa tou kasa sobor witu nelet ne kaum ne me’urangku.”16O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Ta’an Niaku mouw si rumapitla nikoo, karengan e ni’itu nikoo koo laa mewe mekala se tou Midian i ti’i i ka’ayo ma’apu.” 17Takar e wingkotna wia-Nisia: “Sa satorona aku maka’ato upus karunia witu em beren-Nu, takar weeanomi aku kowa’, kaa Nikoo nuesa mouw si mee nuwu’ wia niaku. 18Te’a mouw satorona merero’ume wia nyi’i, i ka’ayo aku meiy wia-Nikoo mali en sesempeku wo rumeta’la nyi’a witu en sinaru-Mu.” E nuwu’-Na: “Niaku ku laa mena’ i ka’ayo koo marengi.”19Ghumoremouw si Gideon witu eng gorem, laa o sumiwo siesa nga ipus oki’ ni membe’ wo e roti reiy’ siragi waki esa nga efa topong; neiy i weena e le’ona i ti’i witu eng gorem em bulolong wo en sawona witu eng gorem eng kure’, nialina ni’itu wia-Nisia waki wawa’ nakana en tarbantin, laa o i sakeiynala. 20O mee mouw nuwu’ si Mala’ekat ni Empung wia nisia: “Edonouw e le’ona wo e roti reiy’ siragi i ti’i, i reta’ mola witu natas em batu i yi’i, wo i toa’la en sawona.” Takar siwonna en tuana.21Wo si Mala’ekat ni TUHAN si rimenetla em bewulu’ witu lawas-Na; ampit en tempokna o tingku’enna e le’ona wo e roti i ti’i; takar lumentutomi napi waki watu i ti’i wo kumaan ma’apu e le’ona wo e roti i ti’i. Kamurian i kaliongomi si Mala’ekat ni TUHAN waki leloo’anna.22Takar mete’u mouw si Gideon, kaa ni’itu mouw si Mala’ekat ni TUHAN, laa o pokeiyna: “Cilaka mouw aku, Tuhanku EMPUNG! Karengan memang linoo’oku mouw si Mala’ekat ni TUHAN ampit minesaruan eng gio.” 23Ta’an o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Lawirouw koo! Te’a meide’, nikoo koo reiy’ laa mate.” 24O laa si Gideon rumedeiyla mezbah maname i wee si TUHAN wo nginaranala nyi’a: TUHAN i ti’i si kelawiran. Mezbah i ti’i em biape’ i ka’ayomi en teakan waki Ofra, eng kota ne tou Abiezer.25Witu em bengi ni’itu kangkasi TUHAN si minee nuwu’ wia nisia: “Edonouw siesa nga ipus sapi raghar kapunya’an ni ama’mu, nyi’a i yi’i si sapi raghar karua, makaumur pitu nge te’un, i ronga’ mola e mezbah Baal kapunya’an ni ama’mu wo pelenouw em pa’asek paepungen witu en tawina. 26Kamurian i redeiyola mezbah i wee si TUHAN, Empungmu, witu natas rereen petaangan i yi’i ampit e ransunen maka le’os, laa o edonomi si sapi raghar karua wo i pakisempe mola tetule tinunu ampit e lungu em pa’asek paepungen e laa pepepelennu i ti’i.”27Kamurian si Gideon mali se mapulu’ tou hambana wo en siniwonala tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nisia. Ta’an eng karengan nisia si meide’ wia se kaum me’urangna wo wia se tou-tou eng kota i ti’i kaa laa metetuanala eng kapualitan i ti’i witu nedo oat, takar en tinuanana witu nedo wengi.28Eng katoroan se tou-tou eng kota i ti’i nu tumo’ori memo’odope’, kaloo’anouw neiy mouw i ronga’la e mezbah Baal i ti’i, pinele mola em pa’asek paepungen witu en tawina, wo neiy mouw i tulela si sapi raghar karua witu natas e mezbah neiy i redeiyla i ti’i. 29Lumila’ mouw sea siesa wia se walina: “Seiy ku’a re’en si timuanala eng kapualitan i ti’i?” Ni’itu nu sinoingola wo pemue-mueiyen, takar em pokeiy ne tou: “Gideon bin Yoas, nisia mouw si timuanala eng kapualitan i ti’i.”30Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw se tou-tou eng kota i ti’i wia si Yoas: “Alinouw sioki’mu i ti’i rumo’ume; nisia si lewo’ sa reiy’ mate, karengan nisia si rimonga’ mola e mezbah Baal wo eng karengan nisia si minele mola em pa’asek paepungen witu en tawina.”31Ta’an e wingkot ni Yoas wia em baya ne tou se minuyutla nisia i ti’i: “Kouw pa’ar mame’inakut rumapit si Baal? Ka’apa kouw pa’ar ma’ale’ nisia? Seiy si mame’inakut rumapit si Baal si laa ukumen paten nu reiy’pe’ memo’odo. Sa si Baal i ti’i empung, ma’anouw sia mame’inakut rumapitla en touna nuesa, nu reiy’ mouw e mezbahna neiy i ronga’la ni tou.” 32Wo witu nendo ni’itu wineeanla ne tou ngaran Yerubaal wia si Gideon, karengan em pokeiy ne tou: “Ma’anouw si Baal mame’inakut ampit nisia, nu neiy mouw i tonga’nala e mezbahna i ti’i.”33Se minapekasa tou Midian wo se tou Amalek wo se tou-tou waki esa nga weka sedangan se minerurouw mewali-wali; nisea se limewetouw wo dimasingouw waki kewong Yizreel.34Witu nedo ni’itu e Roh ni TUHAN eng kimuwasala si Gideon; sinengonala en sesebungen wo se tou-tou Abiezer se neiy i oghela kaa laa kumi’itla nisia. 35O kangkasi neiy i papa’alina e nower wia se minapekasa suku Manasye wo se tou-tou i yi’i tu’u se neiy i oghela kaa laa kumi’itla nisia. Neiy i papa’alina kangkasi e nower wia se suku Asyer, Zebulon wo Naftali, wo se tou-tou i yi’i tu’u se limaa kaa laa kuma’ampetla en tou ampit nisea.36Kamurian lumila’ mouw si Gideon wia si Empung: “Sa Koo pa’ar melelawirla se tou Israel ampit nieletangku, tanu neiy i nuwu’-Mula i ti’i, 37takar niaku ku laa mitarla eng kuntingan em bu’uk ni domba waki tampa pasirian; sakawisa witu i te natas eng kinuntingan em bu’uk i ti’i em bawean leleiydem, ta’an e minapekasa en tana’ witu e minena’ pera, takar mete’u mouw aku, kaa Nikoo koo melelawirla se tou Israel ampit e neletangku, tanu neiy i nuwu’-Mula.”38Wo en tuana mouw minamuali; karengan e nendo kawo’odoanna memo’odope’ sia tumo’or, winilesna eng kinuntingan em bu’uk i ti’i wo puusenna en danona leleiydem witu eng kinuntingan em bu’uk i ti’i, e nesa nga kower wuta en dano.39Laa o lumila’ mouw si Gideon wia si Empung: “Te’a mouw satorona eng kaupi’an-Nu tumo’or witu niaku, sakawisa aku lumila’la kasi, mekasa i te i yi’i; i waya mola niaku mekasape’ kasi medo pewa’awa’an ampit eng kinuntingan em bu’uk i ti’i: sa wona’na pera eng kinuntingan i te em bu’uk i ti’i, wo witu natas minapekasa en tana’ i ti’i wawean leleiydem.” 40Wo tuana mouw en siniwola ni Empung witu em bengi i ti’i, karengan eng kinuntingan em bu’uk i ti’i em pera, wo witu natas e minapekasa en tana’ i ti’i em bawean leleiydem.

Chapter 7

Gideon minure’ se kesaru

1Sapa tare si Yerubaal – ni’itu mouw si Gideon – timo’or memo’odope’ ampit se reiy’sa mina’asa mewali-wali ampit nisia, laa o sea dumasing tawi eng kebu’an Harod; em pedasingan ne tou Midian i ti’i witu esa nga weka amianna, tawi eng kakenturan More, waki kewong.2O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Gideon: “Taleus laker se rakyat mewali-wali ampit nikoo i ti’i ta’an se i kepa’ar-Kula kaa laa mesesarakanla se tou Midian witu lawas nea, wo’o wona’na tou Israel se menawa-nawa’la en tou witu Niaku, kasuatan meila’: lawasku mouw nuesa e limawirla niaku. 3Takar en teakan, i aleiy mola wia se rakyat i ti’i, en tuana: Seiy si meide’ wo masu’u-su’ut, i waya mola sia mareng, rumo’ula wia eng kakuntungan Gilead.” Laa o marengouw se rua nga pulu’ o rua nga riwu tou waki se rakyat i ti’i wo timele’u mokan se esa nga pulu’ nga riwu tou.4Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia si Gideon: “Taleuse’ laker se tou; i reo mouw sea meros kumoo’ rano, takar Niaku ku laa meleng nisea i wee nikoo maname. Seiy si’i nuwu’-Kula wia nikoo: Si yi’i mouw sitou laa mea mewali-wali ampit nikoo, nisia mouw si laa mea mewali-wali ampit nikoo, ta’an seiy i te si’i nuwu-Kula wia nikoo: Si yi’i mouw sitou reiy’ laa mea mewali-wali nikoo, nisia mouw si reiy’ laa mea.”5O laa si Gideon rumeo se rakyat i ti’i meros kumoo’ rano, wo mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Seiy i te si rume’erep rano ampit e lila’na tanu siasu masila’, se lewo’ sa reiy’ mouw erurennula tampas, tuanakan kangkasi em baya ne tou se kimurur kaa mekekoo’.” 6eng kelaker ne tou se mare’erep ampit maali e lawasna witu en sumana, se telu nga atus tou, ta’an se walina waki se rakyat i ti’i se kimurur makoo rano.7Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Gideon: “Ampit se telu nga atus tou se rime’erep i ti’i laa-Ku lawiren kouw: Niaku ku laa sumarakanla se tou Midian witu lawasmu; ta’an se walina waki se rakyat i ti’i em baya nea se toro mouw mea, siesa o siesa mea waki tampa paena’anna.” 8Waki se rakyat i ti’i nisea se minedo em balun wo en sesebungen; tuana mouw se minapekasa tou Israel neiy i reona mea, siesa o siesa mea waki dasingna, ta’an se telu nga atus tou i ti’i se tinaangna. Sapa tare em pedasingan ne tou Midian em baki wawa’na, waki kewong.9Witu em bengi i ti’i o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “Tomo’orouw, merosouw rumego em pedasingan i ti’i, karengan neiy-Ku mouw i sarakanla ni’itu witu lawasmu. 10Ta’an sa koo meide’ meros rumego, merosouw mewali ampit si Pura, bujangmu, mea waki pedasingan i ti’i; 11takar lingannula sapa em peila’ neala; kamurian koo laa maka’ato kaberanian kaa laa meros rumego em pedasingan i ti’i.” Laa o tumumpa mouw sia mewali ampit si Pura, bujangna i ti’i, i ka’ayo wia em petayuran kasa rerior ne laskar em pedasingan i ti’i.12Sapa tare se tou Midian wo se tou Amalek wo em baya ne tou waki esa nga weka sedangan i ti’i se mineteta’ateran waki kewong i ti’i, tanu se kompo’ eng kelakerna, wo se onta nea se reiy’ karekenan, tanu e neris waki li’ilik en tasik eng kelakerna.13Eng katoroan si Gideon nu i ka’ayola witu, reiy tinu’utu’ wawean siesa tou simusuiyla e nipina wia si ka’ampitna, em pokeiyna: “Niaku ku mine’ipi: kaloo’anouw e nesa nga kebi’ roti jelai neiy i kakedeng ghimorem witu em pedasingan ne tou Midian; ni’itu nu neiy mouw i ka’ayomi wia em pedasingan i yi’i, e lini’isighnala em pedasingan i yi’i, i ka’ayo rimonga’, wo eng ginogha-ghoghirnala, tuana mouw en dasing i yi’i e mina’apu rimonga’.” 14O laa si ka’ampitna si miningkot: ”Nyi’i e reiy’ siwalina waki en santi ni Gideon bin Yoas, tou Israel i ti’i; Empung si simarakanola se tou Midian wo minapekasa em pedasingan i yi’i witu lawasna.”15Makarengan nu reiy’ mouw si Gideon nu limingala e nipi i ti’i neiy i susuiyla ampit em penoronna, mongkotouw sia sumempe. Kamurian marengouw sia mea waki pedasingan ne tou Israel, laa o lumila’: “Tumo’orouw, karengan si TUHAN si minee mola em pedasingan ne tou Midian witu lawasmu.” 16Nu reiy’ mouw i tu winetengnala se telu nga atus tou i ti’i witu en telu pasukan wo witu e lawas nea nu waya se wineeannala sesebungen wo en sempe reiy’ sisapa ampit en solo witu eng gorem en sempe i ti’i.17Wo lumila’ mouw sia wia nisea: “Weeanola ghenang niaku wo tuananola tanu en tuanangkula. Takar sakawisa aku i ka’ayola waki tempok em pedasingan i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw kouw tumuanala tanu en tuanangkula. 18Sakawisa niaku wo em baya ne tou se mewali ampit niaku sumengo en sesebungaen, takar e lewo’ sa reiy’ mouw nikouw kangkasi sumengo en sesebungen esa nga kaledong minapekasa em pedasingan i ti’i, wo maaleiy: ‘Karengan si TUHAN wo karengan si Gideon!’ “19O laa si Gideon wo se esa nga atus tou mewali-wali ampit nisia i ka’ayo mea waki tempok em pedasingan i ti’i witu nedo ketareani em pontol petayuran maparua em bengi, eng katoroan se tumetayur-tumetayur tare mouw i te i tampala. Laa o sea sumengo en sesebungen kasuatan mapete’la en sempe witu e lawas nea.20Tuana mouw se telu pasukan i ti’i mewali-wali simengo en sesebungen, wo mete’la en sempe ampit timiboiy em barung witu e lawas kawiina wo en sesebungen witu lawas lele’osna kaa laa pesesengon, kasuatan maaleiy: “Santi eng karengan si TUHAN wo eng karengan si Gideon!” 21Kasuatan e ni’itu mena-ena’ mouw sea merede-redeiy, siesa o siesa witu en tampana, esa nga kaledong em pedasingan i ti’i, ta’an se minapekasa suraro ne kesaru se reiy’ mouw sa kelaa’an, mereke-rekeiy wo matingkasla en tou.22Kasuatan se telu nga atus tou i ti’i masengo en sesebungen, takar witu em pedasingan i ti’i TUHAN si simiwo en santi ni esa tou ni’i torola wia se tou walina, laa o tumingkasouw se suraro i ti’i i ka’ayo mea waki Bet-Sita matorome en Zerera i ka’ayo mea waki li’ilik e Abel-Mehola tawi en Tabat. 23Kamurian i oghe mola se tou-tou Israel waki se suku Naftali wo waki se suku Asyer wo waki se pakasa’an suku Manasye, laa o sea mekeki’it se tou Midian i ti’i.24Gideon si rimeo kangkasi tou mea waki minapekasa eng kakuntungan Efraim ampit e nower: “Merosouw sumarula se tou Midian, wo ruberanola e reiy’ sa mina’asa wa’atang en dano i ka’ayo mea waki Bet-Bara, o kangkasi en teberan Yordan.” Takar em baya ne tou Efraim se neiy i oghela, laa o sea rumuberla e reiy’ sa mina’asa wa’atang en dano i ka’ayo mea waki Bet-Bara, o kangkasi en teberan Yordan. 25Nisea se minua’ timaang se rua raja Midian, nyi’a i yi’i si Oreb wo si Zeeb. Oreb winunu’ waki kuntung watu Oreb wo si Zeeb witu en tampa papuusan nanggor ni Zeeb. Nisea se mekeki’it se tou Midian i ti’i, laa o sea mali eng kokong ni Oreb wo eng kokong ni Zeeb wia si Gideon waki lewet en teberan Yordan.

Chapter 8

1Laa o lumila’ mouw se tou-tou Efraim wia si Gideon: “Sapa reken em pasiwo-siwonnu i yi’i witu nikeiy! Ka’a koo reiy’ kimeret nikeiy, eng katoroan koo minea sumeke’ sumu’usuk se tou Midian?” Laa o sea kasa meneselela nisia.2E wingkotna wia nisea: “Sapa em pasiwo-siwongku witu eng kapualitan i yi’i, sa pememange’anla ampit nikouw? E reiy’ ku’a re’en en tinipu’an timodeiymi ne suku Efraim e lebe le’os wua’na ta’an e niupu’an em bu’ana nanggor ne kaum Ebiezer? 3Empung si simarakanola se rua raja Midian i ti’i, nyi’a i yi’i si Oreb wo si Zeeb, mea witu lawasmu; sapa en toro mouw niayokula, sa i pememange’anla ampit nikouw?” Nu reiy’ mouw nisia nu limila’la en tuana, takar minompasouw nupi’ nea wia nisia.Tou Midian kinalala, raja-rajana se winunu’4Eng katoroan si Gideon nu i ka’ayo mea waki teberan Yordan, lumewetouw sia wo se telu nga atus tou mewali-wali ampit nisia, ma’anouw tu’u wedupe’, ta’an maki’it kangkasi. 5Wo lumila’ mouw sia wia se tou-tou en Sukot: “Ale’en weeani pirala roti i wee se rakyat maki’i-ki’it niaku i yi’i, karengan nisea se mawedu mouw, wo niaku ku kasuatan mekeki’it si Zebah wo si Salmuna, raja-raja Midian.”66 Ta’an e wingkot em baya ne pamuka-muka waki Sukot i ti’i: “Witu mouw ku’a re’en e lawasmu si Zebah wo si Salmuna i ti’i, i ka’ayo keiy lewo’ sa reiy’ meela roti wia se suraromu?” 7Laa o pokeiy ni Gideon: “Satuana, sakawisa si TUHAN sumarakanla si Zebah wo si Salmuna witu lawasku, niaku ku laa kuma’arot e nouwakmu ampit en tetune patar kaerisan wo eng ketama.”8Takar kumelangouw sia maname mea waki Pnuel, wo lumila’ en tuana kangkasi wia se tou-tou em Pnuel, ta’an se tou-tou i ti’i tu’u se miningkot nisia tanukan se tou-tou en Sukot. 9Laa o lumila mouw sia kangkasi wia se tou-tou em Pnuel: “Sakawisa aku marengi ampit e lawir, takar niaku ku laa rumonga’la em pewale i yi’i.”10Kasuatan e ni’tu Zebah wo si Salmuna se waki Karkor mewali-wali ampit se suraro nea, se wo’o wona’na mapulu’ o lima nga riwu tou eng kelakerna, nyi’a i nyi’i em baya ne tou se matou-toupe’ waki em baya se suraro ne tou-tou waki esa nga weka sedangan; eng kelakerna ne minate se esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu tou se makasaliatanla en santi.11Gideon si limaa timorola e lalan ne tou-tou se maena’ witu eng gorem en dasing waki esa nga weka sedangan e Nobah wo Yogbeha, laa o mewe mekala se suraro i ti’i, eng katoroan se suraro i ti’i mapokeiyla en tou nea aman. 12Zebah wo si Salmuna se timingkasla en tou, ta’an si Gideon si kimi’it nisea wo tumaang se rua raja Midian i ti’i, nyi’a i yi’i si Zebah wo si Salmuna, kasuatan se minapekasa suraro i ti’i se neiy i tabuke’isnala.13Kamurian marengomi si Gideon bin Yoas waki paseke’an timoromi em pasosoran Heres; 14sinikopnala siesa taretumou waki se maena’ witu en Sukot. Sia nu winueiy mola, sitou i ti’i si minatikla ngaran em baya ne pamuka-muka wo em baya ne tu’a-tu’a waki Sukot i wee si Gideon, pitu nga pulu’ o pitu tou eng kelakerna.15Laa o mea mouw si Gideon wia se tou-tou Sukot kasuatan limila’: ”I yi’i mouw si Zebah wo si Salmuna eng karengan nisea kouw simese’ mola niaku ampit limila’: Witu mouw ku’a re’en e lawasmu si Zebah wo si Salmuna i ti’i, i ka’ayo keiy lewo’ sa reiy’ meela roti wia se tou-toumu se wedu i ti’i?” 16Laa o sia merurla em baya se tu-a-tu’a eng kota i ti’i, sia medo en tetune patar kaerisan wo eng ketama, wo sumiasa se tou-tou en Sukot ampit e ni’itu. 17O kangkasi em pewale Pnuel neiy i tonga’nala wo winunu’na se tou-tou eng kota i ti’i.18Kamurian mueiy mouw sia wia si Zebah wo si Salmuna: “Wisa ku’a re’en se tou-tou winunu’ miouw mola waki Tabor i ti’i?” E wingkot nea: “Nisea i ti’i se mange’an wo nikoo, kapawinta’ nea siesa o siesa tanu se oki’ ni raja.” 19Laa o pokeiy ni Gideon: “Patuari-patuariku mouw nisea i ti’i, oki-oki’ ni ina’ku! Karengan si TUHAN matou-tou, sa wona’na kouw minayala nisea matou-tou, niaku ku reiy’ laa munu’ nikouw.”20Em pokeiyna wia si Yeter, oki- polonna: “Tumo’orouw wunu’unouw sea.” Ta’an si taretumou i ti’i si reiy’ simawut en santina, karengan nisia si meide’, kaa nisia si sobore’. 21Laa o pokeiy ni Zebah wo ni Salmuna: “Tumo’orouw koo nuesa wo patilenomi keiy, karengan tanu sitouna, tuanakan kangkasi eng kaente’anna.” Takar tumo’orouw si Gideon, wunu’enna si Zebah wo si Salmuna, kamurian edonna e lelo’or witu e lee’ ne onta nea.

Pasiwo-siwon ni Gideon tumodongla nyi’a wo eng kesampetan em patou-touanna

22Kamurian lumila’ mouw se tou Israel wia si Gideon: “Ma’anouw nikoo si merenta nikeiy, le’os nikoo le’os se oki’mu ka’apa tu’u se puyunnu, karengan nikoo mouw si limawiromi nikeiy waki lawas ne tou Midian.” 23E wingkot ni Gideon wia nisea: “Niaku ku reiy’ laa merenta nikouw wo kangkasi se oki’ku se reiy’ laa merenta nikouw ta’an si TUHAN si laa merenta nikouw.”24umodongla nyi’a em pokeiy ni Gideon wia nisea: “E nesa kapualitan i te em pengiweengku wia nikoo: Le’osouw kouw siesa o siesa meemi eng karabu-karabu waki kinaatna.” – Karengan se kesaru i ti’i se maka karabu-karabu mas, karengan nisea se tou Ismael. 25E wingkot nea: “Nikeiy keiy pa’ar meela nyi’a ampit eng kepa’aran e nate.” Wo ni’itu nu neiy mouw i pitarla esa nga kisi’ roko’, takar siesa o siesa se limawami eng karabu-karabu waki kinaatna witu natas e roko’ i ti’i.26Sapa tare eng kawuter ne karabu-karabu mas kiniweena i ti’i e nesa nga riwu pitu nga atus syikal mas, reiy’pe’ neiy i kareken e lelo’or lee’, lelo’or en talinga wo e labung roko’ buwung kera pinake ne raja-raja Midian, wo reiy’pe’ neiy i kareken eng kelana rante em bitu lee’ ne onta nea.27Kamurian Gideon si simiwomi e efod waki em baya nyi’a i ti’i wo tumampala nyi’a waki kotana, waki Ofra. Manamome se tou Israel mawinta’ mewarat ampit masempe e efod i ti’i; nyi’i mouw e minamuali we’etes i wee si Gideon wo se esa nga pumpun em balena. 28Tuana mouw se tou Midian tu’utuk wia se tou Israel wo se reiy’ mete’u tumaga’la eng kokongna kasi; takar amanouw em banua i ti’i epat nga pulu’ nge te’un eng keurena witu en zaman ni Gideon.29O laa si Yerubaal bin Yoas mea wo mena’ waki walena nuesa. 30Gideon si makapunya pitu nga pulu’ oki’ tuama, em baya nea se oki’ gandongna, karengan nisia si makaka’awu laker; 31o kangkasi si gundikna maena’ waki Sikhem si timimea’la siesa oki- tuama i wee nisia, laa o sia meela ngaran Abimelekh wia sioki’ i ti’i.32Gideon bin Yoas si minate witu nedo em bu’ukna puti’ mouw, laa o i le’osla witu e waruga ni Yoas, ama’na, waki Ofra eng kota ne tou Abiezer. 33Nu reiy’ mouw si Gideon nu minate, marengouw se tou Israel makelang mewarat ampit maki’itla em baya se Baal wo sumiwo si Baal-Berit minamuali empung nea;34Tou Israel se reiy’ ghimenang si TUHAN, Empung nea, si minaya momi nisea waki lawas em baya ne kesaruna waki esa nga kaledongna, 35o kangkasi reiy’ minapa’atola en tarumakasena wia se see’ ni Yerubaal-Gideon minaimbangan ampit e reiy’ sa mina’asa e le’os en tinuanana mola wia se tou Israel.

Chapter 9

Abimelekh minamuali raja waki Sikhem

1Sapa tare si Abimelekh bin Yerubaal si minea waki Sikhem wia se patuari-patuari ni ina’na wo lumila’ wia nisea wo wia se minapekasa kaum waki weteng ne me’urang ni ina’na: 2“Ale’en i lila’la wia se minapekasa warga eng kota Sikhem: Wisa ku’a re’en e lebe le’os wia nikoo: pitu nga pulu’ tou maperenta nikouw, nyi’a i ti’i em baya ne oki’ ni Yerubaal, ka’apa siesa tou? Wo ghenangen kangkasi, kaa niaku ku raa’ o le’onamu.”3O laa se patuari-patuari ni ina’na se limila’la eng kapualitan en tanume nisia wia se minapekasa warga eng kota Sikhem, takar mewe’ mouw nate ne tou-tou i ti’i kaa laa kumi’itla si Abimelekh, karengan em pokeiy nea: “Memang nisia si patuari ta.” 4Nu reiy’ mouw i tu sea meela wia nisia pitu nga pulu’ loit perak waki kuil Baal-Berit, o laa si Abimelekh si minee em perak i ti’i tanume en tetoro wia se lumelepu-lumelepu wo se tou-tou kasa pa’ar rio kumi’itla nisia.5Sia mea waki wale ni ama’na waki Ofra, laa o munu’ se patuari-patuarina, oki-oki’ ni Yerubaal, pitu nga pulu’ tou, witu natas e nesa watu. Ta’an si Yotam, oki’ taweng ni Yerubaal si minena’ matou-tou, karengan nisia si kimirongla en tou. 6Kamurian meruruouw se minapekasa warga eng kota Sikhem wo se minapekasa em Bet-Milo; nisea se minea mopola si Abimelekh mamuali raja tawi nakana en tarbantin waki tugu paghenangan em baki Sikhem.7Nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i neiy i abarla wia si Yotam, mea mouw sia waki kuntung Gerizim wo rumedeiy waki atasna, laa o rumekeiy mouw sia ampit en totor menaleinteng wia nisea: “Linganola niaku, nikouw nu warga eng kota Sikhem, takar si Empung si laa lumingala nikouw kangkasi. 8E mekasa minamuali e nakana-nakana minea misu’la si laa mamuali raja witu nisea. Em pokeiy nea wia si akana en zaitun: Mamuali mouw raja witu nikeiy!9Ta’an e wingkot ni akana en zaitun i ti’i wia nisea: “Ma’anouw tu’u ku tumele’ula e lanaku pepaken kaa laa masighi’la si Empung wo sitou, wo mea mapera-perar witu natas e nakana-nakana? 10Laa o pokeiy ne akana-akana i ti’i wia si akana ara: Meiy mouw, mamuali mouw raja witu nikeiy! 11Ta’an e wingkot ni akana ara i ti’i wia nisea: Ma’anouw tu’u ku tumele’ula e nemisku wo em bu’ana-wu’anaku e le’os, wo mea mapera-perar waki atas e nakan-nakana?1212 Laa o pokeiy ne akana-akana i ti’i wia si akana nanggor: Meiy mouw, mamuali mouw raja witu nikeiy! 13Ta’an e wingkot ni akana nanggor i ti’i wia nisea: Ma’anouw tu’u ku tumele’ula ranona em bu’ana nanggorku, mekepa’aren e nate ni Empung wo ni tou, wo mea mapera-perar witu natas e nakana-nakana? 14Laa o pokeiy ne reiy’ sa mina’asa akana i ti’i wia si kongkom tetunean: Meiy mouw, mamuali mouw raja witu nikeiy!15E wingkot ni kongkom tetunean i ti’i wia se akana-akana i ti’i: Sa kouw makauli-ulit pa’ar misu’la niaku mamuali raja witu nikouw, meiy mouw kumelung witu rarem en tinerungangku; ta’an sa reiy’, ma’anouw e napi rumo’umi waki kongkom tetunean wo kumaan ma’apu e nakana-nakana aras em baki kuntung Libanon. 16Takar en teakan, sa kouw matuanala e lale’ wo eng kasa uli-ulit ampit sumiwola si Abimelekh mamuali raja, wo sa kouw masiwo e le’os wia si Yerubaal wo wia se see’na wo sa kouw masuli’la wia nisia minaimbangan ampit en sesawangna –17reiy’ ku’a re’en si ama’ku si simeke’ mouw sima’ali nikouw wo simaka’ e nyawana, wo minayami nikouw waki lawas ne tou Midian, 18e nulitna nikouw en teakan kouw merangu wia se see’ ni ama’ku wo minunu’ se oki-oki’na, pitu nga pulu’ tou eng kelakerna, witu natas e nesa watu, ma’an simiwola si Abimelekh oki ni esa atana wewene minamuali raja witu se warga eng kota Sikhem, karengan nisia si patuarimu –19ni’itu mouw sa nikouw wia nendo i yi’i matuanala e lale’ wo eng kasa uli-ulit wia si Yerubaal wo se see’na, takar i laa mouw kouw mepa’a-pa’ar witu si Abimelekh wo i laa mouw sia mepa’a-pa’ar witu nikouw. 20Ta’an sa reiy’ tuana, takar ma’anouw e napi rumo’umi waki si Abimelekh wo kumaan ma’apu se warga eng kota Sikhem wo kangkasi em Bet-Milo, wo ma’anouw e napi rumo’umi waki se warga eng kota Sikhem wo kangkasi waki Bet-Milo wo kumaan ma’apu si Abimelekh.” 21Kamurian tumingkasouw si Yotam; nisia si timingkasla en tou minea waki Beer, wo mena’ maname karengan meide’ wia si Abimelekh, patuarina i ti’i.22Ni’itu nu telu mouw nge te’un eng keurena si Abimelekh maperenta witu se tou Israel, 23Takar si Empung si minanginto’orla em pe’inakuten lewo’ witu nelet ni Abimelekh wo ne warga eng kota Sikhem, i ka’ayo se warga eng kota Sikhem i ti’i se mina reiy’ lale’ wia si Abimelekh, 24rio en siniasa’an witu se pitu nga pulu’ oki’ ni Yerubaal ni’i suli’la wo en daa’ nea ni’i torola wia si Abimelekh, patuari nea si minunu’ mola nisea wo wia se warga eng kota Sikhem se simawang nisia minunu’ se patuari-patuarina i ti’i.25Karengan se warga eng kota Sikhem se timampala tou kaa laa montar nisia waki toka eng kuntung, wo kumaat se susur tou melangkoiyla nyi’a matorola e lalan i ti’i. Eng kapualitan i ti’i neiy i abarla wia si Abimelekh.26Kasuatan e ni’itu si Gaal bin Ebed ma’an se patuari-patuarina se mineiy mouw wo simoro’ mineiy waki kota Sikhem. Warga eng kota Sikhem se ma’eman wia nisia, 27ni’itu mouw mea mouw sea waki penguma’an; nisea se minerurla em bua’na e numa anggor nea, wo kumusu muus nyi’a, laa o sumiwola pewangko’an. Nisea se ghimorem mea witu eng kuil ni empung nea wo kumaan kumoo kasuatan makutokla si Abimelekh.28Lumila’ mouw si Gaal bin Ebed: “Seiy ku’a si Abimelekh i ti’i wo seiy nikita nu tou en Sikhem, takar kita minamuali hambana? E reiy’ ku’a re’en sioki’ ni Yerubaal wo ni Zebul, wakilna, se minamuali hamba ne tou-tou eng Hemor, ama’ ni Sikhem, ni’itu mouw ka’a ku’a re’en kita minamuali hambana? 29Sa wona’na se tou-tou eng kota i yi’i se witu e lawasku, takar tantu mouw niaku ku rume’ila si Abimelekh.” Laa o lumila’ mouw sia waki katoroan ni Abimelekh: “Ente’enouw se suraromu wo lumaa mouw!”30Eng katoroan si Zebul, makuwa-kuwasa eng kota i ti’i nu liminga e lelila’an ni Gaal bin Ebed, tumo’orouw eng kaupi’anna. 31Nisia si minapa’ali tetoke wia si Abimelekh waki Aruma ampit e nower: “Gaal bin Ebed wo se patuari-patuarina se mineiy mouw waki Sikhem wo kete’uanola nisea se meule eng kota i ti’i sumu’usuk nikoo.32Eng karengan e ni’itu, mae mouw witu nedo wengi, nikoo wo se rakyat se mewali-wali ampit nikoo i ti’i, wo tumuana mola papontaran waki patar. 33Kawo’odoanna e memo’odope’, witu e nedo siendo nu rumetik, e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumego eng kota i ti’i. Wo sa sia wo se tou-touna rumo’umi sumu’usuk nikoo, takar koo toro sumiwo wia nisia minatoroan ampit eng ka’ada’an e natonnula.”34Karengan e ni’itu mae mouw si Abimelekh witu nedo wengi ma’an se reiy’ sa mina’asa rakyat se mewali-wali ampit nisia, laa o sea tumuanala papontaran witu se epat pasukan kaa laa sumu’usuk si Sikhem. 35Eng katoroan si Gaal bin Ebed nu mea witu luar wo rumedeiy witu en saruan em pepalen leloangan eng kota i ti’i, Abimelekh reiy’ tinu’utu’ si tumo’ori waki tampa papontaranna ma’an se rakyat se mewali-wali ampit nisia.36Eng katoroan si Gaal nu limoo’ se rakyat i ti’i, lumila’ mouw sia wia si Zebul: “Loo’on, wawean tou kelaker se maperosi waki toka eng kuntung.” Wingkot ni Zebul wia nisia: “Ni’itu eng kumalenoan-kumalenoan eng kuntung, em papokeiymu tou.” 37Em pokeiy ni Gaal mekasape’ kasi: “Loo’on, wawean tou kelaker maperosi waki kuntung Puser en Tana’ wo se esa nga weteng se mengeiy waki lalan Nakana en Terbantin Mementi’.”38E wingkot ni Zebul wia nisia: “Wisa ku’a re’en en sumamu i ti’i e limila’la: Seiy ku’a si Abimelekh, takar kita minamuali hambana? E reiy’ ku’a re’en se yi’i se tou-tou sinero’annu mouw i ti’i? Lumaa mouw en teakan kaa laa sumeke’ nisea.” 39Takar lumaa mouw si Gaal ampit winerenala ne warga eng kota Sikhem, laa o sumeke’ sumu’usuk si Abimelekh. 40Ta’an si Abimelekh si kimi’it nisia, wo sia tumingkasi en tou waki saruanna, wo laker tou se minate i ka’ayo witu saruan em pepalen leloangan.41Sapa tare si Abimelekh si maena’ waki Aruma, ta’an si Zebul si minure’ si Gaal wo se patuari-patuarina, i ka’ayo nisea i yi’i se reiy’ mete’u mena’ waki Sikhem. 42E nendo kawo’odoanna se tou-tou eng kota i ti’i se minea waki penguma’an. Nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i neiy i abarla wia si Abimelekh, 43alinna mouw se rakyatna, winetengna witu en telu pasukan, laa o sea tumuanala papontaran waki patar. Eng katoroan linoo’ona, kaa se tou-tou eng kota i ti’i rimo’umi waki ghorem eng kota, tumo’orouw sia rumego nisea ma’an munu’la nisea.44Abimelekh wo se pasukan mewali-wali ampit nisia se rimego wo rumuberla em pepalen leloangan kota, kasuatan se rua pasukan walina i ti’i se rimego wo munu’la em baya ne tou se waki patar. 45Esa nga endo-endoan i ti’i Abimelekh si maseke’ masu’usuk eng kota i ti’i; nisia si rimo’obit eng kota i ti’i wo minunu’ se tou-tou witu eng goremna; kamurian neiy i tonga’nala eng kota i ti’i wo wu’uwurannala ampit em buras.46Liminga ni’itu ghumoremouw se minapekasa warga eng kota Menara-Sikhem mea witu eng gorem e ruragh witu em bawa’ eng kuil El-Berit. 47I abarola wia si Abimelekh, kaa se minapekasa warga eng kota Menara-Sikhem se minerurouw maname.48O laa si Abimelekh wo se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit nisia sumosor mea waki kuntung Zalmon. Abimelekh si minedo em pati, laa o kumetor em pangana-pangana eng kayu, mopo nyi’a wo rumeta’la nyi’a witu natas em palukana kasuatan limila’ wia se rakyat mewali-wali ampit nisia: “Ki’itanouw ampit e makarengan em pasiwongku paloo’on niouwla i yi’i.” 49Kamurian se rakyat i ti’i kangkasi siesa o siesa se kimetor em pangana-pangana, laa o kumi’itla si Abimelekh, rumeta’la em pangana-pangana i ti’i witu natas e ruragh wo rumengis e ruragh i ti’i witu natas eng kokong ne tou-tou i ti’i. Tuana mouw em baya ne maena’ witu eng kota Menara-Sikhem kangkasi se minate, wo’o wona’na esa nga riwu tou tuama wo wewene.

Abimelekh minate tinoro em batu

50Tumodongla nyi’a Abimelekh si minea waki Tebes, sia si limedong en Tebes, laa o rumo’obit nyi’a. 51Ta’an wawean e nesa pewale ente’ witu eng keuneran eng kota, wo em baya ne tuama wo wewene, se minapekasa warga eng kota i ti’i, se timingkasla en tou witu; nisea se minalenla em pepalen witu murina wo lumongkot waki atas em paana em pewale i ti’i.52Laa o i ka’ayo mola si Abimelekh witu em pewale i ti’i, rumego nyi’a, wo toro simori’isip i ka’ayo mea waki pepalen em pewale i ti’i kaa laa mererengis nyi’a. 53Ta’an siesa wewene si timorola e nesa watu kiniar witu eng kokong ni Abimelekh wo minete’la en tereuka’ eng kokongna. 54Ampit e makarengan keretenna si bujang mengali en saliatanna wo lumila’ wia nisia: “Sawutenouw en santimu wo wunu’unouw aku, rio te’a se tou lumila’ en tanume niaku: Siesa wewene si minunu’ nisia.” O laa si bujangna i ti’i kumuek nisia, i ka’ayo minate.55Ni’itu nu linoo’ mouw ne tou Israel, kaa si Abimelekh si minate mouw, mea mouw sea, siesa o siesa mea waki tampa paena’anna. 56Tuana mouw si Empung simuli’la eng kalewo’an tinuanala ni Abimelekh wia si ama’na, nyi’a iti’i em binunu’an witu se pitu nga pulu’ patuarina; 57o kangkasi e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an ne tou-tou en Sikhem neiy i torola sumoup ni Empung witu eng kokong nea nuesa. Tuana mouw eng kutok ni Yotam bin Yerubaal en timena’la nisea.

Chapter 10

Tola

1Nu reiy’ mouw si Abimelekh, tumo’orouw si Tola bin Pua bin Dodo, siesa tou Isakhar, kaa laa melelawirla se tou Israel. Nisia si maena’ waki Samir, waki kakuntungan Efraim 2wo nisia si maperenta tanume si akim witu se tou Israel rua nga pulu’ o telu nge te’un eng keurena; kamurian mate mouw sia, laa o i le’osla waki Samir.

Yair

3Nu reiy’ mouw nisia, tumo’orouw si Yair, tou eng Gilead, si maperenta tanume si akim witu se tou Israel rua nga pulu’ o rua nge te’un eng keurena. 4Nisia si makapunya telu nga pulu’ oki’ tuama, se mengalila se telu nga pulu’ nga ipus keledai raghar, wo nisea se makapunya telu nga pulu’ kota, i ka’ayomi en teakan em patotoran ne tou Hawot-Yair, waki tana’ Gilead. 5Laa o mate mouw si Yair wo i le’osla waki Kamon.
Israel neiy i lotoiy ne bani Amon

6Tou Israel i ti’i se timuanala kangkasi sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN; nisea se meraghes wia em baya ne Baal wo em baya ne Asytoret, wia em baya se empung ne tou Aram, em baya se empung ne tou en Sidon, em baya se empung ne tou Moab, em baya se empung ne bani Amon wo em baya se empung ne tou em Filistin, ta’an si TUHAN si neiy i tele’u nea wo wia Nisia se reiy’ meraghes. 7Laa o tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu se tou Israel, wo Nisia si simarakanla nisea witu lawas ne tou em Filistin wo ne bani Amon.8Witu en te’un i ti’i kangkasi se tou Israel se neiy i lotoiy wo neiy i le’ek nea; mapulu’ o uwalu nge te’un eng keurena nisea patuananla tuana em baya ne tou Israel se waki lewet en teberan Yordan waki tana’ ne tou Amori em baki Gilead. 9Wo se bani Amon tu’u se limewetla en teberan Yordan kaa laa sumeke’ sumu’usuk se suku Yehuda, suku Benyamin wo se see’ ni Efraim, i ka’ayo se tou Israel se kasa neiy i kase’esek.10Laa o maleiy mouw se tou Israel wia si TUHAN, em pokeiyna: “Nikeiy keiy simiwo mouw en dosa wia Nikoo, karengan nikeiy keiy timele’u mola si Empung meiy laa o rumaghes wia em baya se Baal.” 11Ta’an e nuwu’ ni TUHAN wia se tou Israel: “E reiy’ ku’a re’en Niaku si limawiromi nikouw waki lawas ne tou Mesir, tou Amori, bani Amon, tou Filistin, 12 12tou Sidon, suku Amalek wo se suku Maon se malotoiy nikouw, eng katoroan nikouw nu minaleiy wia-Niaku?13Ta’an nikouw kouw timele’u mola Niaku wo rumaghes wia se empung walina; karengan e ni’itu Niaku ku reiy’ mouw laa lumawirla nikouw kasi. 14Mea mouw tare maleiy wia em baya se empung pineleng miouw mola i ti’i; ma’an nisea mouw se lumawirla nikouw, witu nedo kouw neiy i kase’esek.”15Em pokeiy ne tou Israel wia si TUHAN: “Nikeiy keiy simiwo mouw en dosa. Tuananola wia nikeiy e reiy’ sa mina’asa e le’os witu em beren-Nu. Ta’an i te ale’enouw satorona nikeiy en teakan i yi’i!” 16Wo nisea se mina’akatla em baya se empung wo’oseiy waki keuneran nea, laa o sea rumaghes wia si TUHAN. Takar si TUHAN si reiy’ mouw mete’u kasi tumaang e nate-Na limoo’ eng kapedisan nea.17Kamurian se bani Amon se neiy i oghe wo dumasing waki Gilead, kasuatan se tou Israel se minerur wo dimasing waki Mizpa. 18Takar em baya se ma’aka-aka ne bangsa waki Gilead se limila’ siesa wia se walina: “Seiy ku’a re’en sitou berani mememuleiy em paseke’an sumu’usuk se bani Amon i ti’i? Nisia mouw si lewo’ sareiy’ mamuali kapala witu se minapekasa maena’ witu Gilead.”

Chapter 11

Yefta wo si Gilead

1Sapa tare si Yefta, tou eng Gilead i ti’i, nyi’a mouw siesa waraneiy te’etep keteren, ta’an nisia sioki’ niesa wewene sa’amek; ama’ ni Yefta nyi’a mouw si Gilead. 2O kangkasi si ka’awu ni Gilead si timimea’la oki-oki’ tuama i wee nisia. Sea nu sela mouw se oki-oki’ ni ka’awuna i yi’i, takar nisea se minure’ si Yefta, em pokeiyna wia nisia: “Nikoo koo reiy’ maka’ato kapunya’an pusaka witu se me’urang meiy, karengan nikoo koo oki’ waki si wewene walina.” 3Takar tumingkasomi waki se patuari-patuarina i ti’i wo mena’ waki tana’ Tob; maname merurouw wia nisia se lumelepu-lumelepu se minea rumemu’ mewali-wali ampit nisia.4Em pirala nga edo kamurian se bani Amon se simeke’ simu’usuk se tou Israel. 5Wo eng katoroan se bani Amon i ti’i maseke’ masu’usuk se tou Israel, mea mouw em baya ne tu’a-tu’a Gilead sumungkuli si Yefta waki tana’ Tob. 6Em pokeiy nea wia si Yefta: “Meiy, mamuali mouw panglima meiy wo ma’anouw kita sumeke’ sumu’usuk se bani Amon.”7Ta’an em pokeiy ni Yefta wia se tu’a-tu’a Gilead i ti’i: “E reiy’ ku’a re’en nikouw nuesa kouw mari’iris niaku wo minure’mi niaku waki se me’urangku? Ka’a kouw mineiy en teakan wia niaku, witu nedo nikouw nu neiy i kase’esek?” 8Kamurian lumila’ mouw em baya se tu’a-tu’a Gilead wia si Yefta: ”Memang, keiy mineiy sumoup en teakan wia nikoo, kumi’itola nikeiy wo sumeke’ mouw sumu’usuk se bani Amon, takar nikoo koo laa mamuali kapala witu nikeiy, witu se minapekasa ne maena’ witu eng Gilead.”9Em pokeiy ni Yefta wia se tu’a-tu’a Gilead: “Ni’itu mouw, sa kouw mali niaku sumoup kaa laa sumeke’ sumu’usuk se bani Amon, wo si TUHAN si sumarakanla nisea wia niaku, takar niaku mouw si laa mamuali kapala witu nikouw?” 10Laa o pokeiy ne tu’a-tu’a Gilead wia si Yefta: “Karengan si TUHAN si limingala nyi’a tanume en sairi neleteta: Nikeiy keiy laa sumiwo tanu e lelila’annu i ti’i.” 11Takar si Yefta si kimi’it ampit em baya ne tu’a-tu’a Gilead, o laa se bangsa i ti’i se minopo nisia minamuali kapala wo panglima nea. Ta’an si Yefta si minali e minapekasa eng kapualitan i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, waki Mizpa.

Yefta wo se bani Amon

12Kamurian si Yefta si minapa’ali tetoke wia si raja bani Amon ampit e nower: “Sapa ku’a re’en nurusannu ampit niaku, i ka’ayo koo mineiy niaku kaa meiy meseseke’ em banuaku?” 13E wingkot ni raja bani Amon wia si tetoke ni Yefta: “Tou Israel, eng katoroan nu makelang rimo’umi waki Mesir, se kimaatouw en tana’ku, waki teberan Arnon i ka’ayo mea waki teberan Yabok wo i ka’ayo mea waki teberan Yordan. Takar en teakan, i warengomi em baya nyi’a i ti’i ampit e lalan le’os.”14O laa si Yefta mapa’ali kasi tetoke wia si raja bani Amon 15ampit e nower: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Yefta: tou Israel se reiy’ kimaat en tana’ ne tou Moab ka’apa en tana’ ne bani Amon. 16Karengan eng katoroan nu makelang rimo’umi waki Mesir, setou Israel se timoromi em patar kaerisan i ka’ayo mea waki Tasik Teberau wo i ka’ayola waki Kadesh.17Toro ni’itu se tou Israel se minapa’ali tetoke wia si raja em banua Edom ampit em pengiween: Iyonala satorona nikeiy kumelang tumorola em banuamu i yi’i. Ta’an si raja em banua Edom si so’o liminga. Nisea se minapa’ali kangkasi tetoke wia si raja em banua Moab, ta’an si raja i yi’i si simede’. Takar se tou Israel se minena’ waki Kadesh. 18Kamurian sea kumelang tumoromi em patar kaerisan, timoro lalan limedong en tana’ Edom wo en tana’ Moab, laa o i ka’ayola waki esa nga weka sedangan en tana’ Moab, takar dumasingouw sea waki lewet en teberan Arnon, ampit e reiy’ ghimorem en daerah Moab, karengan en teberan Arnon ni’itu mouw em paakaran en daerah Moab.19O laa se tou Israel se minapa’ali tetoke wia si Sihon, raja ne tou Amori, raja waki Hesybon, wo se tou Israel se kimiwee wia nisia: Iyonala satorona nikeiy kumelang tumorola em banuamu i yi’i i ka’ayo mea waki tampa pelelaa’an neiy. 20Ta’an si Sihon si reiy’ mina’eman wia se tou Israel se mekekelang metetorola en daerahna i ti’i, takar nierurnala se minapekasa rakyatna. Nisia si dimasing waki Yahas, laa o sumeke’ sumu’usuk se tou Israel.21Ta’an si TUHAN, Empung Israel, simarakan en Sihon ampit se minapekasa rakyatna witu e lawas ne tou Israel, wo nisea se kinalala, i ka’ayo se tou Israel se rimuberla e minapekasa em banua kapunya’an ne tou Amori, maena’ witu em banua i ti’i. 22Tuana mouw eng kinapunya’ala ne tou Israel e minapekasa en daerah ne tou Amori i ti’i, waki teberan Arnon i ka’ayo mea waki teberan Yabok wo waki patar kaerisan i ka’ayo mea waki teberan Yordan.23Takar en teakan si TUHAN, Empung Israel, si rimo’obitouw eng kapunya’an ne tou Amori, i wee se Israel, umat-Na. Sapa ku’a re’en nikoo koo mepepunyala kangkasi en tana’ nea i ti’i? 24E reiy’ ku’a re’en nikoo koo laa makapunyala sapa neiy i wee ni Kamos, empungmu? Tuana mouw nikeiy minakapunyala e reiy’ sa mina’asa e rino’obit i wee nikeiy ni TUHAN, Empung meiy. 25Awes kangkasi, sapa ku’a re’en koo lebe le’os ta’an si Balak bin Zipor, raja Moab? Mekasa mouw ku’a re’en sia kumiwee eng hak wia se tou Israel ka’apa mekasa mouw ku’a re’en sia sumeke’ sumu’usuk nisea?26Eng katoroan se tou Israel maena’ waki Hesybon ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, waki Aroer ampit e reiy’ sa mina’asa oki eng kotana, wo waki e reiy’ sa mina’asa kota esa nga kelabotan e rua li’ilik en teberan Arnon eng keurean telu nga atus nge te’un, ka’a witu nedo ni’itu koo reiy’ minayala eng kota-kota i ti’i? 27Ni’itu mouw niaku ku reiy’ siselok witu nikoo, ta’an nikoo koo simiwo lewo’ wia niaku ampit simeke’ simu’usuk niaku. TUHAN, si Akim i ti’i, Nisia mouw si minamuali akim wia nendo i yi’i nelet ne tou Israel wo ne bani Amon.” 28Ta’an si raja bani Amon si reiy’ limingala e lelila’an neiy i pa’ayola wia nisia ne tetoke-tetoke ni Yefta.
Teta’ar ni Yefta

29O laa e Roh ni TUHAN en timeka’la si Yefta; sia kumelang tumorola en daerah Gilead wo en daerah Manasye, kamurian tumorola e Mizpa waki Gilead, wo waki Mizpa waki Gilead sia kumelang minapawee-wee mea waki daerah ne bani Amon. 30 30Laa o mee mouw teta’ar si Yefta wia si TUHAN, em pokeiyna: “Sa Koo makauli-ulit sumarakan se bani Amon i ti’i witu lawasku, 31takar sapa e rimo’umi waki pepalen em baleku kaa laa ma’atola niaku, witu nedo niaku nu marengi ampit e lawir waki bani Amon, ni’itu e laa mamuali kapunya’an ni TUHAN, wo niaku ku laa manginsempela nyi’a tanume en tetule tinunu.”32Kamurian si Yefta si kimelang minapawee-wee kaa laa sumeke’ sumu’usuk se bani Amon, wo si TUHAN si simarakanla nisea witu lawasna. 33Nisia si limentutla eng kakala’an kasa sela witu, muleiymi waki Aroer i ka’ayo tawi e Minit – rua nga pulu’ kota eng kelakerna – wo i ka’ayo mea waki Abel-Keramim, i ka’ayo se bani Amon i ti’i se neiy i tu’utukla witu en saruan ne tou Israel.34Eng katoroan si Yefta nu marenge waki Mizpa waki walena, kaloo’anola sioki’na wewene rimo’umi sumungkul nisia ampit e mawewe rebana ma’an mengengke-ngengket. Nisia mouw sioki’na pengesan; nisia i te e reiy’la siwalina oki’na tuama ka’apa wewene. 35Karengan linoo’ona sia, kurensangennala labungna, kasuatan limila’: “Oh, oki’ku, nikoo koo simiwo nateku minarimu’umuk wo nikoo mouw si cimilakala niaku; niaku ku minuka’ mola en sumaku minee teta’ar wia si TUHAN, wo reiy’ mouw mete’u ku mareng.”36Ta’an e wingkotna wia nisia: “Ama’, sa koo minuka’ mouw en sumamu minee teta’ar wia si TUHAN, takar siwonouw wia niaku minatoroan ampit en teta’ar neiy i totormula i ti’i, karengan si TUHAN si timuana mola i wee nikoo en sesuli’an wia se kesarumu, nyi’a i yi’i se bani Amon i ti’i.” 37O kasi em pokeiyna wia si ama’na: “Ta’an i te iyonala niaku tumuanala eng kapualitan i yi’i: weeanomi kapenasan wia niaku rua nga sumedot eng keurena, rio aku mea lumepu waki kakuntungan wo mame’la eng kareraa’angku mewali-wali ampit se ka’ampit-ka’ampitku.”38E wingkot ni Yefta: “Mea mouw,” wo sia mayala nisia mea rua nga sumedot eng keurena. Takar mea mouw si reraa i ti’i mewali-wali ampit se ka’ampit-ka’ampitna mame’la eng karera’anna waki kakuntungan. 39Nu limangkoiy mola e rua nga sumedot i ti’i, marengouw sia wia si ama’na, wo si ama’na si tumuanala wia niasia sapa neiy mouw i teta’arnala i ti’i; ni’itu mouw si reraa i ti’i si reiy’ ma’an mekasa sumine’u se tuama. Wo e minamuali mouw kenaramen waki Israel, 40kaa waki te’un on te’un se oki-oki’ wewene ne tou Israel eng keurean epat nga endo esa nge te’un se maaripla sioki’ wewene ni Yefta, tou eng Gilead i ti’i.

Chapter 12

Yefta wo si Efraim

1I oghe mola se tou Efraim, laa o sea moghe mea waki Zafon. Wo sea lumila’ wia si Yefta: “Ka’a koo minoghe kaa laa meseseke’la se bani Amon ampit e reiy’ kimeretla nikeiy kaa laa lumaa mewali-wali nikouw? Karengan e ni’itu keiy laa rumengis em balemu mewali-wali nikouw!” 2Ta’an e wingkot ni Yefta wia nisea: “Niaku wo se rakyatku keiy neiy mouw i kesa’ang witu em paseke’an kasa hebat ampit se bani Amon; laa o ku kumeret nikouw, ta’an kouw reiy’ mineiy lumawiri niaku waki lawas nea.3Eng katoroan ku limoo’, kaa e reiy’la si mineiy lumawirla niaku, takar aku sumaelangla e nyawaku wo aku mea sumu’usuk se bani Amon i ti’i, wo si TUHAN si simarakanla nisea witu lawasku. Ka’a wia nendo i yi’i kouw mineiy niaku kaa meiy meseseke’ mesesu’usuk niaku?” 4Kamurian si Yefta merurla em baya se tou Gilead, laa o sea sumeke’ sumu’usuk se suku Efraim. Wo se tou-tou Gilead se kimalala se suku Efraim i ti’i. Karengan se tou-tou i ti’i se limila’la: “Nikouw mouw se tou-tou timingkasomi waki se suku Efraim!” – kaum Gilead i ti’i se witu eng keuneran ne suku Efraim wo ne suku Manasye –.5Kaa laa mesesarula se suku Efraim i ti’i, takar se tou eng Gilead se rimuberla en tampa-tampa palewetan en teberan Yordan. Sakawisa waki se suku Efraim wawean se tumingkas wo lumila’: “I waya mola aku lumewet,” takar se tou Gilead se lumila’ wia nisia: “Tou Efraim ku’a re’en nikoo?” Wo sa sia mingkot: “Reiy’,” 6takar nisea se lumila’ wia nisia: “Ma’awa’pe’ lumila’la: Syibolet.” Sa sia lumila’: sibolet, ni’itu mouw si reiy’ mete’u tumotorla nyi’a ampit e minakatoro, takar nisea se sumikop nisia wo rumeret nisia tawi en tampa-tampa palewetan en teberan Yordan i ti’i. Witu nedo ni’itu mate mouw waki se suku Efraim se epat nga pulu’ o rua nga riwu tou.7Yefta si maperenta tanume si akim witu se tou Israel enem nge te’un eng keurena. Kamurian mate mouw si Yefta, tou eng Gilead i ti’i, laa o i le’osla waki e nesa kota waki daerah Gilead.

Ebzan

8Nu reiy’ mouw nisia, takar si Ebzan waki Betleham si minerenta tanume si akim witu se tou Israel. 9Nisia si makapunya telu nga pulu’ oki’ tuama. Telu nga pulu’ oki’na wewene se neiy i kawengnala witu luar ne kaumna wo se telu nga pulu’ oki’ wewene se niedonami waki luar ne kaumna i wee se oki-oki’na tuama i ti’i. Nisia si minerenta witu se tou Israel pitu nge te’un eng keurena.10Kamurian mate mouw si Ebzan, laa o i le’osla waki Betlehem.

Elon

11Nu reiy’ mouw nisia, takar si Elon tou en Zebulon si minerenta tanume si akim witu se tou Israel. Nisia si minerenta witu se tou Israel mapulu’ nge te’un eng keurena. 12Kamurian mate mouw si Elon, tou en Zebulon i ti’i, laa o i le’osla waki Ayalon, waki tana’ Zebulon.
Abdon

13Nu reiy’ mouw nisia, takar si Abdon bin Hilel, tou em Piraton, si minerenta tanume si akim witu se tou Israel. 14Nisia si makapunya epat nga pulu’ oki’ tuama wo se telu nga pulu’ puyun tuama, se mengali se pitu nga pulu’ nga ipus keledai raghar. Nisia si minerenta se tou Israel uwalu nge te’un eng keurena. 15Kamurian mate mouw si Abdon bin Hilel, tou em Piraton i ti’i, laa o i le’osla waki Piraton, waki tana’ Efraim, waki kakuntungan ne tou Amalek.

Chapter 13

Kinetetouna ni Simson

1Tou Israel se timuanala kasi sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN; karengan e ni’tu TUHAN si simarakanla nisea witu lawas ne tou em Filistin epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 2Witu nedo ni’itu wawean siesa tou waki Zora, waki se see’ ne tou Dan, ngaranna Manoah; ka’awuna si pesel, reiy’ maka oki’.3Wo si Mala’ekat ni TUHAN si minapa’atola en tou wia si wewene i ti’i wo mee nuwu’ wia nisia, en tuana: “Memang nikoo koo pesel, reiy’ maka oki’, ta’an nikoo koo laa gumandong wo tumimea’la siesa oki’ tuama. 4Karengan e ni’itu alarenouw en toumu, te’a makoo’ anggor ka’apa eng kekoo’on makatoeken wo te’a mekaan e wo’o sapa e reiy’ toro kaanen. 5Karengan nikoo koo laa gumandong wo tumimea’la siesa oki’ tuama; eng kokongna e reiy’ laa tena’an em paaghi’ sesukur, kaa rengane’ waki gandongan ni ina’na sioki’ i ti’i si laa mamuali esa tou tumetiwa’ ni Empung wo ampit nisia si laa muleiymi em pelawiran se tou Israel waki lawas ne tou em Filistin.”6Kamurian si wewene i ti’i meiy wia si ka’awuna wo lumila’: “Mineiy mola wia niaku siesa tou lukar ni Empung, rupana en tanume e rupa ni malaikat ni Empung, kasa mekeide’en. Reiy’ winueiykula sa wisa sia meiy, wo e reiy’ kangkasi neiy i pakite’unala e ngaranna wia niaku. 7Ta’an nisia si limila’ wia niaku: Nikoo koo laa gumandong wo tumimea’la siesa oki’ tuama; karengan e ni’itu te’a mouw makoo’ anggor ka’apa eng kekoo’on makatoeken wo te’a mouw mekaan e wo’o sapa e reiy’ toro kaanen, kaa e rengane’ waki gandongan ni ina’na i ka’ayo witu nendo kepepatena, sioki’ i ti’i si laa mamuali esa tou tumetiwa’ ni Empung.”8O laa si Manoah maleiy wia si TUHAN, em pokeiyna: “Oh Tuhan, i wee momi satorona si lukar ni Empung, si neiy-Nu i toke i ti’i, meiy kasi wia nikeiy wo mee teturu’ nikeiy, sapa e lewo’ sa reiy’ siwon neiy wia sioki’ laa i patoumi i ti’i.” 9Takar si Empung si limingala e naleiy ni Manoah, takar si Mala’ekat ni Empung si mineiy kasi wia si wewene i ti’i, eng katoroan nisia nu rimuber waki patar wo eng katoroan si Manoah, ka’awuna i ti’i, si reiy’ witu mewali-wali ampit nisia.10Kamurian si wewene i ti’i si makarengan timingkas minakite’ula wia si ka’awuna, em pokeiyna wia nisia: “Tou si mineiyla wia niaku em berukan i yi’i si minapa’atola en tou kasi wia niaku.” 11Laa o tumo’orouw si Manoah kumi’itla si ka’awuna. Nu mina’ayo mola wia sitou i ti’i, lumila’ mouw sia wia nisia: “Nikoo ku’a re’en sitou simusuiyola wia si wewene i yi’i? E wingkotna: “Nulit!”12Laa o pokeiy ni Manoah: “Wo sakawisa e mamuali neiy i lila’-Mula i ti’i, kumura ku’a re’en ee sangari eng kenaramen em patou-touan wo eng kapawinta-winta’na?” 13E wingkot ni Mala’ekat ni TUHAN i ti’i wia si Manoah: “Wewene i ti’i si lewo’ sa reiy’ malar en tou witu em baya neiy-Ku i lila’la wia nisia. 14Te’a mouw sia mekekaan e wo’o sapa nasal waki akana nanggor; e nanggor ka’apa eng kekoo’on makatoeken e reiy’ toro koo’onna wo e wo’o sapa e reiy’ toro kaanen e reiy’ toro kaanenna. Nisia si lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa e neiy-Ku i perentala wia nisia.”15Em pokeiy ni Manoah wia si Mala’ekat ni TUHAN i ti’i: “Iyonanola nikeiy tumaang Nikoo wia nyi’i, rio keiy sumiwola sioki’ ni membe’ i wee-Nikoo.” 16Ta’an e wingkot ni Mala’ekat ni TUHAN i ti’i wia si Manoah: “Ma’anouw tu’u koo tumaang Niaku wia nyi’i, en sesakeiymu i ti’i e reiy’ laa kaaneng-Ku. Ta’an sa koo mesesiwola nyi’a mamuali tetule tinunu, i sempe mola ni’itu wia si TUHAN.” Karengan si Manoah si reiy’ mete’ula, kaa Nisia i ti’i si Mala’ekat ni TUHAN.17Kamurian lumila’ mouw si Manoah wia si Mala’ekat ni TUHAN i ti’i: “Sapa ku’a re’en e ngaran-Nu, karengan sakawisa e mamuali neiy i lila’-Mula i ti’i. takar nikeiy keiy laa lumo’orla Nikoo.” 18Ta’an e wingkot ni Malaikat ni TUHAN i ti’i wia nisia: “Ka’a nikoo kangkasi koo mawueiymi e ngaran-Ku? Reiy’ ku’a re’en e ngaran i ti’i e maka’erangen?”19Nu reiy’ mouw i tu Manoah si minedo siesa nga ipus oki’ ni membe’ wo en tetule sesakeiy, laa o i sempenala wia si TUHAN witu natas em batu. Laa o siwon-Na e maka’erangen, kasuatan si Manoah wo si ka’awuna matu’usla nisia. 20Kasuatan e layasna napi i ti’i maatase waki langit waki mezbah, takar matasouw si Mala’ekat ni TUHAN witu layasna napi e mezbah i ti’i. Kasuatan si Manoah wo si ka’awuna limoo’ eng kapualitan i yi’i, kumudu mouw sea ampit eng giona mina’ayo en tana’.21Rengan e ni’itu si Mala’ekat ni TUHAN si reiy’ mouw kasi minapa’atola en tou wia si Manoah wo si ka’awuna. Takar mete’u mouw si Manoah, kaa Nisia i ti’i si Mala’ekat ni TUHAN. 22Lumila’ mouw si Manoah wia si ka’awuna: “Nikita ta tantu mouw mate, karengan nikita ta limoo’o mola si Empung.”23Ta’an e wingkot ni ka’awuna wia nisia: “Sa wona’na si TUHAN laa mewewunu’ nikita, takar e reiy’ mouw Nisia si simungkulela en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy waki lawas ta wo e reiy’ mouw Nisia si minapa’atola em baya nyi’a iti’i wia nikita wo e reiy’ mouw Nisia si minapalingala eng kapualitan-kapualitan tuana wia nikita wia nedo i yi’i.”24O laa si wewene i ti’i tumimea’la siesa oki’ tuama wo minee ngaran Simson wia nisia. Sioki’ i ti’i si simela wo si TUHAN si minerkatla nisia. 25Muleiy mouw natena ni’i paoghela e Roh ni TUHAN waki Mahane-Dan e rimeta’ waki elet en Zora wo e Esytaol.

Chapter 14

Kinawengan ni Simson wo e mepepureiyanna

1Simson si minea waki Timna wo witu sia lumoo’ siesa reraa Filistin. 2Sia mareng wo makite’ula wia si ama’na wo si ina’na: “Waki Timna niaku ku limoo’ siesa reraa Filistin. Ale’en, edonouw sia mamuali ka’awuku.”3Ta’an si ama’na wo si ina’na se limila’ wia nisia: “Reiy’la ku’a re’en witu nelet ne oki-oki’ wewene ne kawanua patuarimu ka’apa witu nelet ne minapekasa bangsa ta siesa wewene, i ka’ayo koo mea ma’edo ka’awu waki se tou Filistin, se tou-tou reiy’ makasunat i ti’i?” Ta’an e wingkot ni Simson wia si ama’na i ti’i: “Edonouw sia i wee niaku karengan nisia si kepa’arku.” 4Ta’an si ama’na wo si ina’na se reiy’ mete’u kaa eng kapualitan i ti’i em baki si TUHAN nasalna: karengan memang si Simson si lewo’ sa reiy’ sumero kapualitan witu se tou Filistin. Karengan witu e masa ni’itu se tou Filistin se kimuwasala se tou Israel.5Laa o mea mouw si Simson ma’an si ama’na wo si ina’na mea waki Timna. Eng katoroan nisea nu i ka’ayo mea waki uma-uma anggor waki Timna, takar siesa nga ipus singa sobor si mineiy si Simson ampit manguang. 6Witu nedo ni’itu kumuwasa mouw e Roh ni TUHAN witu nisia, i ka’ayo si singa i ti’i si kinurensangna tanu sitou kimurensang sioki’ ni membe’ – reiy’ ampit en sapa-sapa witu lawasna. Ta’an e reiy’ neiy i susuiynala wia si ama’na ka’ap ina’na sapa en tinuananala i ti’i.7Takar mea mouw sia maname, laa o menusu-nusuiy wo si wewene i ti’i, karengan si Simson si pa’ar nisia. 8Ni’itu nu pira mola nga edo marengouw sia maname kaa laa kumaweng ampit si wewene i ti’i; wo eng katoroan nisia nu sume’epangi waki lalan kaa laa meleloo’ em bangke ni singa i ti’i. Kaloo’anola wawean kawang ne tampaner witu en duiy-ruiyna ni singa i ti’i wo kangkasi e rina’. 9Ka’arutennami e rina’ i ti’i i wee witu e lawasna wo eng kasuatan mekaan nyi’a sia kumelang mapawee-wee, kamurian mea mouw sia wia si ama’na wo si ina’na, wo meela nyi’a kangkasi wia nisea, laa o sea kumaan nyi’a. Ta’an e reiy’ neiy i susuiynala wia nisea, kaa e rina’ i ti’i eng kina’arutnami waki e ruiy-ruiyna ni singa.10Nu reiy’ mouw si ama’na nu minea wia si wewene i ti’i, Simson si timuanala pesakeiyan maname, karengan tuana mouw eng kenaramenna em patuananla ne taretumou o reraa. 11Eng katoroan nisea nu limoo’ nisia, pelengenouw se telu nga pulu’ tou ka’ampit kaa laa mekeka’ampitla nisia.12Em pokeiy ni Simson wia nisea: “Niaku ku pa’ar melelila’la e nesa pepureiyen wia nikouw. Sa kouw toro mee e wewingkotna minakatoro wia niaku witu em pitu nga endo eng keurean en sesakeiyan i yi’i melaape’ wo tume’ebak nyi’a, takar niaku ku laa meela wia nikoo en telu nga pulu’ labung lenan wo en telu nga pulu’ labung kawangko’an. 13Ta’an sa kouw reiy’ mete’u mee e wewingkotna wia niaku, takar nikouw mouw si lewo’ sa reiy’ meela telu nga pulu’ labung ghorem wo en telu nga pulu’ labung kawangko’an wia niaku.” Em pokeiy nea wia nisia: “I lila’momi em pepureiyennu i ti’i, rio lingan neiy.”14Laa o pokeiyna wia nisea: “Waki si mekaan rimo’umi kekaanen, waki si ente’ rimo’umi eng kaemisan.”Telu nga endo eng keurena nisea se reiy’ mete’u mee wewingkot em pepureiyen i ti’i.15Witu nendo kapitu lumila’ mouw sea wia si ka’awu ni Simson: “Elurenouw si ka’awumu, rio tu pakite’unala wia nikeiy em bewingkot em pepureiyen i ti’i; sa reiy’, nikeiy keiy laa rumengis nikoo ma’an se esa nga pumpun em bale ni ama’mu. Sapa ku’a re’en nikoo koo mineri’ nikeiy kaa laa sumiwo nikeiy mamuali lengeiy? Reiy, e reiy’ ku’a?”16Laa o mame’ mouw si ka’awu ni Simson i ti’i kasuatan rimawak si Simson, em pokeiyna: “Nikoo koo mari’iris wia niaku, wo reiy’ moupus wia niaku; e nesa pepureiyen neiy i lila’mula wia se tou-tou esa nge bangsaku, ta’an e wewingkotna e reiy’ neiy i pakite’umula wia niaku.” En singkomna wia nisia: “Eng kasuatala wia si ama’ku wo si ina’ku e reiy’ neiyku i pakite’ula, ma’an tu’una wia nikoo e laaku i pakite’ula?” 17Ta’an si ka’awuna i ti’i si maame’ witu esa nga wekana eng keurean pitu nga endo nisea nu matuanala em pesakeiyan i ti’i. Witu nendo kapitu neiy i pakite’unala wia nisia, karengan nisia si mengere-ngere’ wia nisia, kamurian si wewene i ti’i si minakite’ula em bewingkot em pepureiyen i ti’i wia se tou-tou esa nge bangsana.18O laa witu nendo kapitu i ti’i, nu reiy’pe’ siendo nu tumenem, lumila’ mouw se tou-tou eng kota i ti’i wia nisia: “Sapa ku’a re’en e lebe emis ta’an e rina’? Sapa ku’a re’en e lebe ente’ ta’an si singa?”En singkomna wia nisea:“Sa kouw reiy’ minajeko ampit si sapi mereiyku, tantu mouw kouw reiy’ time’ebak em pepureiyengku.”19Takar kumuwasa mouw e Roh ni TUHAN wia nisia, laa o mea mouw sia waki Askelon wo wunu’enna se telu nga pulu’ tou maname, niedona e labung nea wo i weenala e labung-labung kawangko’an i ti’i wia se tou-tou se toro minee wewingkot em pepureiyen i ti’i. Ta’an eng kaupi’anna e melaya-layase’ kangkasi, laa o marengouw sia mea waki wale ni ama’na. 20Takar i wee mola si ka’awu ni Simson i ti’i wia si ka’ampitna, si minatepe-teperi nisia.

Chapter 15

Simson simu’usuk se tou em Filistin

1Em pirala nga edo kamurian, witu noras meupu’ gandum, mea mouw si Simson lumalesla si ka’awuna, ampit minaali siesa nga ipus oki’ ni membe’, ma’an limila’: “Niaku ku melelaa witu e ri’irir ma’atola si ka’awuku.” Ta’an si ama’ ni wewene i ti’i si reiy’ minayala nisia ghumorem. 2Em pokeiy ni ama’ ni wewene i ti’i: “Niaku ku mapokeiyla, kaa nikoo koo kasa mari’iris nisia, karengan e ni’itu niaku ku mineela nisia wia si ka’ampitmu. E reiy’ ku’a re’en si tuarina si lebe wulouw ta’an nisia? Le’osouw koo medo ni’itu i wee nikoo tanume en sawelna.”3Laa o pokeiy ni Simson wia nisia: “Mekasa i yi’i niaku ku reiy’ siselok witu se tou em Filistin, sakawisa aku mapa eiyla en cilaka wia nisea.” 4Takar mea mouw si Simson, sikopenna se telu nga atus asu en talun, i edonna warung, wa’akesna nipus ampit e nipus wo i weena e nesa warung witu nelet susur ne rua nga ipus.5Kamurian i layasnala em barung i ti’i wo i reta’nala se asu-asu en talun i ti’i mea witu eng gandum e reiy’pe niupu’ eng kapunya’an ne tou em Filistin, i ka’ayo marengisouw e ruruk-rurukna eng gandum reiy’pe’ niupu’ wo e numa-uma nakana en zaitun. 6Lumila’ mouw se tou em Filistin: “Seiy mouw si timuanala nyi’i?” Tou se miningkot: “Simson, manuang ni tou en Timna i ti’i, karengan sitou i ti’i si minedo mouw si ka’awu ni Simson wo mineela nisia wia si ka’ampitna.” Kamurian mea mouw se tou em Filistin i ti’i minea maname wo rumengis si wewene i ti’i ma’an si ama’na.7Laa o lumila’ mouw si Simson wia nisea: “Sa kouw masiwo en tuana, eng kaulitna niaku ku reiy’ laa mena’ nu reiy’pe’ niaku nu sumuli’la nyi’a wia nikouw.” 8Wo ampit em bewewe kahebat sia rumimu’umukla en duiy-ruiy nea. Laa o mea mouw sia wo mena’ witu eng goa waki kakenturan watu Etam.9Laa o lumaa mouw se tou em Filistin wo dumasing waki daerah Yehuda ampit simera mea waki Lehi. 10Lumila’ mouw se tou-tou Yehuda: “Ka’a kouw melaa marego nikeiy?” Laa o wingkoten nea: “Nikeiy keiy melaa kaa laa mewewa’akes si Simson wo metetuanala nisia tanu nisia nu timuanala nikeiy.”11Kamurian tumumpamouw se telu nga riwu tou waki se suku Yehuda minea waki goa waki kuntung watu Etam wo lumila’ wia si Simson: “Reiy’ ku’a re’en koo minete’ula, kaa se tou em Filistin se makakuwasa witu nikita? Sapa mouw ku’a re’en kangkasi en siniwomula wia nikeiy?” Ta’an e wingkotna wia nisea: “Tanu nisea nu minatuanala niaku, en tuana mouw niaku nu timuanala nisea.”12Em pokeiy nea wia nisia: “Nikeiy keiy mineiy wia nyi’i kaa meiy mewewa’akes wo mesesarakan nikoo witu e lawas ne tou em Filistin.” Ta’an e wingkot ni Simson wia nisea: “Tumiwa’ mouw wia niaku, kaa nikouw nuesa kouw reiy’ laa rumego niaku.” 13Laa o pokeiy nea wia nisia: “Reiy’, nikeiy keiy mewewa’akes i tela nikoo wo mesesarakanla nikoo witu lawas nea, ta’an mewewunu’ nikoo nikeiy keiy so’o.” Takar sea ma’akes nisia ampit e rua tali weru wo malimi nisia waki kakenturan watu i ti’i.14Sia nu neiy mouw i ka’ayola waki Lehi wo se tou-tou em Filistin se mineiy nisia ampit e merio-rio, takar kumuwasa mouw e Roh ni TUHAN witu nisia wo en tali-tali witu lawasna e minamuali tanu en daami mina’apu mouw kinaan e napi wo e reiy’ sa mina’asa em bewa’akesna e minakemu minangkuli waki lawasna.15Kamurian sia matola e nesa nare ni keledai em berupe’, i renetnala lawasna, purutenna wo winewenna minate se esa nga riwu tou ampit en duiy i ti’i. 16Lumila’ mouw si Simson:“Ampit e nare ni keledai se bangsa keledaiy i ti’i siniasaku, ampit e nare ni keledaiy se esa nga riwu tou se wineweku.”17Nu reiy’ mouw sia nu limila’la en tuana, i lawanami e nare i ti’i waki lawasna. Kamurian ngarananola en tampa i ti’i Ramat Lehi. 18Eng katoroan nisia nu kasa mare’o, maleiy mouw sia wia si TUHAN: “Karengan e lawas ni hamba-Mu i yi’i e wineean-Nu mola eng kamenangan kasela i ti’i, ma’anouw tu’u en teakan ku laa mate e re’o wo i kawolon witu lawas ne tou-tou reiy’ maka sunat i ti’i!”19Kamurian si Empung si kimewe’ e ruragh watu waki Lehi i ti’i, wo rumo’u momi rano witu. Sia kumoo’, laa o maente’ wo sumegaya’ sumoup. Karengan e ni’itu ngarananola eng kebu’an i ti’i Kebu’an Paaleiy, i ka’ayo en teakan manape’ e Lehi. 20Nisia si minerenta tanume si akim witu se tou Israel witu en zaman ne tou em Filistin, rua nga pulu’ nge te’un eng keurena.

Chapter 16

Simson waki Gaza

1Witu e mekasa, eng katoroan si Simson minea waki Gaza, linoo’ona maname siesa wewene sa’amek, laa o tumawila nisia. 2Eng katoroan neiy i pakite’ula wia se tou-tou eng Gaza: “Simson si mineiy mouw wia nyi’i,” takar linedong nea en tampa i ti’i wo tumiro’ mepepontar nisia esa nga wengi-wengian i ti’i witu em pepalen leloangan eng kota, ta’an esa nga wengi-wengian i ti’i nisea se reiy’ simiwo sapa-sapa, karengan eng genang nea: “Sangari witu nedo em beena kita laa munu’ nisia.”3Ta’an si Simson timekel witu mina’ayo maparua em bengi. Witu nedo maparua em bengi tumo’orouw sia, tiboiyanna e rua pepalen leloangan eng kota i ti’i wo e rua pa’asek em pepalen, sawutenna mouw em baya nyi’a ma’an eng kekelamna, i reta’nala witu natas e rua palukana, o laa em baya nyi’a i ti’i neiy i aterna mea waki toka eng kuntung minesaruan ampit eng Hebron.

Simson wo si Delila

4Nu reiy’ mouw i tu Simson si neiy i karendem wia siesa wewene waki kewong Sorek ngaranna en Delila. 5 5Laa o meiy mouw se raja-raja eng kota ne tou em Filistin wia si wewene i ti’i kasuatan limila’: “Wa’awa’anouw eluren sia kaa laa mamete’ula karengan en sapa ku’a re’en eng kaente’anna tu tuana eng kasela, wo ampit en sapa ku’a re’en keiy toro kumalala nisia wo ma’akes nisia kaa laa metetu’utukla nisia. Takar nikeiy siesa o siesa keiy laa meela esa nga riwu esa nga atus loit perak wia nikoo.”6Laa o lumila’ mouw si Delila wia si Simson: “I susuiy momi satorona wia niaku, karengan en sapa ku’a re’en eng kaente’annu en tuana eng kasela, wo ampit en sapa ku’a re’en koo lewo’ sa reiy’ wa’akesen kaa laa i tu’utukla?” 7E wingkot ni Simson wia nisia: “Sa aku wa’akesen ampit em pitu tali worang weru, e reiy’pe’ pera, takar niaku ku laa malewea’ wo mamuali tanu se tou walina wisa i te tu’u kangkasi.”8O laa se raja-raja eng kota ne tou em Filistin se minali em pitu tali worang weru e reiy’pe’ pera wia si wewene i ti’i wo sia ma’akes si Simson ampit en tali-tali i ti’i, 9kasuatan witu e ri’irirna wawean tou se timiro-tiro’. Kamurian rumekeiy mouw si wewene i ti’i wia nisia: “Tou-tou Filistin se merera’akep nikoo, Simson!” Ta’an nisia si rimangkutla en tali-tali worang i ti’i tanu en tali daami minarengis minerangkut, sakawisa tena’an e napi. Wo e reiy’ kinakete’uala wisa rinuberan eng kaente’anna i ti’i.10Kamurian lumila’ mouw si Delila wia si Simson: “Eng kaulitna nikoo koo minema’aya-ma’ayangola wo timowola wia niaku. En teakan i susuiyomi satorona wia niaku ampit en sapa koo toro wa’akesen.” 11E wingkotna wia nisia: “Sa aku wa’akesen rumebe-rebet ampit en tali weru, e reiy’pe’ pinakela i wee em pepa’ayangen sapa tu’u, takar niaku ku laa malewea’ wo mamuali tanu se tou walina wisa i te tu’u kangkasi.” 12Kamurian si Delila si minedo tali weru, wa’akesennala sia ampit en tali-tali i ti’i wo rumekeiy wia nisia: “Tou-tou Filistin se merera’akep nikoo, Simson!” – witu e ri’irir wawean tou se timiro-tiro’ – ta’an en tali-tali i ti’i e rinangkutna minepangkuli waki lawasna tanu i te em banaang.13Lumila’ mouw si Delila wia si Simson: “I ka’ayo en teakan nikoo koo minema’aya-ma’ayangouw wo matowola wia niaku. I susuiyomi wia niaku ampit en sapa koo toro wa’akesen.” E wingkotna wia nisia: “Sa koo lumuwir em pitu wu’ukeku mewali-wali ampit eng kekedong laa o te’etepela nyi’a ampit en te’etek, takar niaku ku laa malewea’ wo mamuali tanu se tou walina wisa i te tu’u kangkasi.” 14Kamurian si wewene i ti’i si time’etepla kasi e linuwir i ti’i ampit en te’etek, laa o rumekeiy mouw sia wia nisia: “Tou-tou em Filistin se merera’akep nikoo, Simson!” Ta’an eng katoroan nisia nu mawena’asi witu en tekelna, wina’anutna rimeta’ en te’etek leluwir wo eng kekedong i ti’i.15Lumila’ mouw si wewene i ti’i wia nisia: “Wo’o kumura wona’ koo limila’: Niaku ku rumendem wia nikoo, e nulitna natemu e reiy’ neiy i katuyu wia niaku? En teakan makatelu mouw koo mema’aya-ma’ayangla niaku wo so’o sumusiyi wia niaku, karengan en sapa ku’a re’en eng kaente’annu en tuana eng kasela.” 16O laa nu reiy’ mouw si wewene i ti’i nu maka endo-endo mengere-ngere’ wia nisia wo reiy’ maena-ena’ mene’ese-ne’esek nisia, nisia si reiy’ mouw mete’u kasi tumaang e nate, i ka’ayo sia pa’ar mate papedamenna.17Takar neiy i susuiynala wia nisia e reiy’ sa mina’asa em pumpun e natena, em pokeiyna: “Kokongku e reiy’ ma’an mekasa tena’an em paaghi’ sesukur, karengan rengane’ waki gandongan ni ina’ku niaku i yi’i ku esa tou tumetiwa’ ni Empung. Sa eng kokongku sukuren, takar eng kaente’angku e laa mere’imi waki niaku, wo niaku ku malewea’ wo masuat wo se tou-tou walina.”18Eng katoroan linoo’o ni Delila, kaa e reiy’ sa mina’asa em pumpun e natena neiy mouw i susuiynala wia nisia, i reona mola kumeret se raja-raja eng kota ne tou em Filistin, em pokeiyna: “Mekasape’ i yi’i kasi meiy mouw wia nyi’i, karengan nisia si simusuiyola e reiy’ sa mina’asa em pumpun e natena wia niaku.” Laa o meiy mouw se raja-raja eng kota ne tou em Filistin wia nisia kasuatan maali-ali e loit i ti’i. 19Nu reiy’ mouw i tu elurenna si Simson tumekel witu em pinalarna, laa o keretenna siesa tou wo i reona sumukur em pitu wu’uk linuwirna, i ka’ayo muleiy mouw si Simson i tu’utukla ni wewene i ti’i, karengan eng kaente’anna minere’i momi waki nisia.20Laa o rumekeiy mouw si wewene i ti’i: “Tou em Filistin se merera’akep nikoo, Simson!” Takar mawongke momi sia witu en tekelna ampit em pokeiyna: “Tanu e limangko-langkoiyla, niaku ku laa i kewaya wo laa rumangu merereta’.” Ta’an e reiy’mouw kinete’uannala, kaa si TUHAN si timele’u mola nisia. 21Tou em Filistin i ti’i se simikop nisia, timu’il e rua werenna wo mali nisia waki Gaza. Witu sia torongkun ampit e rua rante tambaga wo em pepa’ayangenna witu em penjara nyi’a mouw e magiling. 22Ta’an em bu’ukna muleiy mouw matou kasi nu reiy’ mouw ni’itu nu sinukur.
Simson minate

23Nu reiy’ mouw i tu merurouw se raja-raja eng kota ne tou em Filistin kaa laa mesesiwola pewangko’an en tetule rineret kasa wangko’ wia si Dagon, empung nea, wo kaa laa mepa’a-pa’ar; em pokeiy nea: “Neiy mouw i sarakan ni empung ta mea witu lawas ta si Simson, kesaru ta.” 24Wo eng katoroan se tou kelaker limoo’ si Simson, nisea se malo’or si empung nea, kasuatan marekeiy:“Neiy mouw i sarakanla ni empung ta mea witu lawas ta si kesaru ta, tumeteri en tana’ ta, wo si minunu’ kelaker se ka’ampit ta.”25Eng katoroan e nate nea melaya-laya’, lumila’ mouw sea: “Keretenouw si Simson kaa laa me’uwak i wee nikita.” Simson si kinereti waki penjara, laa o sia me’uwak witu en sinaru nea, kamurian sea rumeo nisia rumedeiy witu nelet em pa’asek-pa’asek. 26Lumila’ mouw si Simson wia sioki’ si rimawiri nisia: “I reta’ mola aku wo i waya mola aku meringka-ringkap em pa’asek-pa’asek tetobol em bale i yi’i, rio aku toro tumebe witu nyi’a.”27Sapa tare em balewangko’ i ti’i e wuta ampit se tuama wo wewene; se reiy’ sa mina’asa raja eng kota ne tou em Filistin se maname, wo se witu natas em paa se wo’o wona’na telu nga riwu tou tuama wo wewene, se ma’ato em pe’uwak ni Simson i ti’i.28Maleiy mouw si Simson wia si TUHAN, em pokeiyna: “Oh EMPUNG Tuhan, ghenangenouw satorona niaku wo siwonouw aku ente’, mekasa i te i yi’i, ya Empung, rio ampit e nesa sesuli’an kangkasi aku sumuli’la e rua werenku i ti’i wia se tou em Filistin.” 29Kamurian si Simson kuma’abeng e rua pa’asek kasa uner, tetobol em bale i ti’i, laa o tumobol witu em pa’asek esa ampit e lawas lele’osna wo witu em pa’asek walina ampit e lawas kawiina.30Lumila’ mouw si Simson: “Ma’anouw satorona aku mate mewali-wali se tou em Filistin i yi’i.” Laa o mengkurouw sia esa nga ente-ente’na, takar i karonga’ mouw em bale i ti’i timoro se raja-raja eng kota i ti’i wo se minapekasa tou kelaker se witu eng goremna. Se minate winunu’na witu nedo kinepepatena i ti’i se lebe laker ta’an se winunu’na witu nedo em paatou-touanna. 31Nu reiy’ mouw i tu meiy mouw maname se patuari-patuarina wo se minapekasa me’urangna, sea mopo nisia wo mali nisia rumo’umi maname, laa o lume’osla nisia witu nelet ni Zora wo ni Esytaol witu eng gorem e waruga ni Manoah, ama’na. Nisia si minerenta tanume si akim witu se tou Israel rua nga pulu’ nge te’un eng keurena.

Chapter 17

Bubuneka sesempean ni Mikha

1Wawean siesa tou waki kakuntungan Efraim, Mikha ngaranna. 2Lumila’ mouw sia wia si ina’na: “Loit perak e nesa nga riwu esa nga atus i ti’i, e niedomi ne tou waki nikoo wo eng karengan e ni’itu koo tumotorla eng kutok – niaku nuesa ku liminga en totormu i ti’i – memang e loit i ti’i em bia niaku, niaku mouw si minedo nyi’a.” Laa o pokeiy ni ina’na: “Berkatenola ni TUHAN satorona sioki’ku.”3Nu reiy’ mouw i tu i warengna mola e loit perak esa nga riwu esa nga atus i ti’i wia si ina’na. Ta’an si ina’na si limila’: “Niaku ku pa’ar mekekudusla e loit i ti’i i wee si TUHAN, niaku ku sumarakanla nyi’a i wee sioki’ku rio siwon si bubuneka pina’at wo si bubuneka tinoa’ waki e loit i ti’i. Takar en teakan, e loit i ti’i ni’i warengkula wia nikoo.” 4Ta’an sitou i ti’i si minarengla e loit i ti’i wia si ina’na, o laa si wewene i ti’i si minedo e rua nga atus loit perak wo meela nyi’a wia si sumesiwo perak, si sumiwo si bubuneka pina’at wo si bubuneka tinoa’ waki loit i ti’i; o laa si bubuneka i ti’i si neiy i wee witu em bale ni Mikha.5Mikha i yi’i si makapunyala eng kuil. Siniwonala e efod wo en terafim, pinoponala si meta’esa’an oki’na tuama, minamuali imamna. 6Witu en zaman ni’itu e reiy’la si raja witu nelet ne tou Israel; susur tou si masiwo sapa e nulit i ki’it e linoo’ona nuesa.7Takar wawean siesa taretumou waki Betlehem-Yehuda, waki se kaum Yehuda; nisia siesa tou Lewi wo si maena’ maname tanume si malepu-lepu. 8O laa sitou i ti’i rumo’umi waki kota Betlehem-Yehuda kaa laa tumataap tanume si malepu-lepu wisa i te sia maka’ato tampa; wo witu em pakela-kelanganna i ti’i i ka’ayo mola sia waki kakuntungan Efraim waki wale ni Mikha. 9Mueiy mola si Mikha wia nisia: “Nikoo koo waki wisa?” E wingkotna wia nisia: “Niaku ku tou Lewi waki Betlehem-Yehuda, wo niaku ku rimo’umi kaa laa tumataap tanume si malepu-lepu wisa i te ku maka’ato tampa.”10Laa o pokeiy ni Mikha wia nisia: “Mena’ mouw wia niaku wo mamuali mouw ama’ wo imam i wee niaku; takar susur en te’un niaku ku laa meela wia nikoo e mapulu’ loit perak, esa nge paar labung ma’an eng kekaanennu.” 11Tou Lewi i ti’i si miniyon kaa laa mena’ wia nisia. Takar si taretumou i ti’i si minamuali tanu si meta’esa’an oki’na nuesa.12Mikha si minopola sitou Lewi i ti’i; taretumou i ti’i si minamuali imamna wo mena’ witu em bale ni Mikha. 13Laa o pokeiy ni Mikha: “En teakan mete’u mouw aku, kaa si TUHAN si laa sumiwo le’os wia niaku, karengan wawean siesa tou Lewi minamuali imamku.”

Chapter 18

Bubuneka sesempean ni Mikha eng kinaat ne bani Dan

1Witu en zaman e ni’itu e reiy’la si raja witu nelet ne tou Israel wo witu en zaman e ni’itu se suku Dan se kasuatan masero eng kapunya’an pusaka kaa laa ma’ena’, karengan i ka’ayo e nendo i ti’i nisea se reiy’pe’ kangkasi minaka’ato em beteng kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne suku-suku Israel. 2Karengan e ni’itu se bani Dan se rimeo waki se kaumna lima tou waki se minapekasa eng kelaker nea, em baya nea se tou-tou te’etep keteren, se asal waki Zora wo Esytaol, kaa laa tumegha’ em banua i ti’i wo sumoisapla nyi’a, ampit limila’ wia nisea: “Mea mouw soisapenouw em banua i ti’i.” Eng katoroan se tou-tou i ti’i nu i ka’ayo mea waki kakuntungan Efraim waki wale ni Mikha, wo tumekelouw sea maname.3Eng katoroan nisea nu tawi mouw em bale ni Mikha i ti’i, sinine’u nea mouw eng kapasusuiy ni taretumou suku Lewi i ti’i, laa o tumuli mouw sea mana wo lumila’ wia nisia: “Seiy ku’a re’en si minalimi nikoo wia nyi’i? Sapa ku’a re’en em pepa’ayangennu wo e nurusannu wia nyi’i?” 4Em pokeiyna wia nisea: “Teinti’i wo en tuanamouw en tinuanala ni Mikha wia niaku; nisia si mawee tetoro niaku wo niaku ku minamuali imamna.”5Em pokeiy nea wia nisia: “Wueiyenola satorona wia si Empung, rio keiy mete’ula sapa ku’a re’en em pakela-kelangan patoron neiy i yi’i e laa mee wua’na.” 6Em pokeiy ni imam i ti’i wia nisea: “Mea mouw ampit e lawir! Em pakela-kelangan patoron niouw i ti’i e linoo’ le’os ni TUHAN.”7Nu reiy’ mouw i tu mea mouw se lima tou i ti’i, laa o i ka’ayo mola sea waki Lais. Loo’on nea mola, kaa se rakyat maena’ maname se matou-tou ampit e male’o-le’osan i ki’it e nadat ne tou en Sidon, aman wo male’o-le’osan. Se tou-tou i ti’i se reiy’ sikakurangan sapa tu’u wia en saruan em bumi, awes tare se kaya em budel. Nisea se maena’ wa’akatla waki se tou en Sidon wo se reiy’ makasewok ampit se seiy i te tu’u kangkasi. 8Nisea nu minarengomi wia se patuari-patuari esa nga sukuna waki Zora wo Esytaol, lumila’ mouw se patuari-patuari esa nga sukuna wia nisea: “Sapa ku’a re’en e niato miouwmi maname?”9E wingkot nea: “Tumiro’ mouw, meiy mouw kita lumaa rumego nisea, karengan nikeiy keiy limoo’o momi em banua i ti’i, wo e memang kasa le’os. Ma’anouw tu’u kouw minena’ minenes! Te’a mouw metaka-taka kaa laa mea megheghoremla wo mereruberla em banua i ti’i. 10Sakawisa kouw ghumoremla nyi’a kouw matola se rakyat matou-tou ampit e male’o-le’osan, wo em banua i ti’i em pelas mea esa nga weka kawii wo mea esa nga weka lele’os. Eng kaulitna, Empung si simarakanola nyi’a witu e lawasmu; ni’itu mouw en tampa reiy’ sikakurangan sapa tu’u em bia en saruan em bumi.”11Laa o rumo’u momi maname, waki Zora wo e Esytaol, se enem nga atus tou waki se kaum ne suku Dan, se linekepla ampit en saliatan. 12Sea lumaa, laa o dumasing waki Kiryat-Yearim waki Yehuda. Ni’itu mouw eng karenganna en tampa i ti’i em patotoren Mahane-Dan i ka’ayomi en teakan; eng kinerereta’na waki esa nga weka talikuran eng Kiryat-Yearim.13Maname sea moghe mapawee-wee mea waki kakuntungan Efraim wo i ka’ayola waki wale ni Mikha. 14Laa o sumusuiy mouw se lima tou minea mouw tumegha’mi en daerah Lais i ti’i, em pokeiyna wia se patuari-patuari esa nga sukuna: “Mete’u mouw ku’a re’en kouw, kaa wia eng gorem em bale-wale i yi’i wawean efod, terafim, bubuneka pina’at wo bubuneka tinoa’? Karengan e ni’itu, wena’asenola sapa e laa petetuanan niouw!”15Kamurian sea tumoro mea waki tampa i ti’i, laa o i ka’ayola waki wale ni taretumou suku Lewi i ti’i, witu em bale ni Mikha, wo mueiyla sapa ku’a re’en sia lawir. 16Eng kasuatan se enem nga atus tou waki se bani Dan se linekepla ampit en saliatan i ti’i se minena’ rimedeiy witu em pepalen leloangan,17takar se lima tou se minea mouw tumegha’mi em banua i ti’i se kimelang minapawee-wee, ghumorem mea witu eng gorem laa o medo si bubuneka pina’at, efod, terafim wo si bubuneka tinoa’ i ti’i. Sapa tare si imam i ti’i si rimedeiy witu em pepalen leloangan mewali-wali ampit se enem nga atus tou se linekepla ampit en saliatan i ti’i. 18Ta’an, nu reiy’ mouw se walina-walina i ti’i nu ghimorem mea witu eng gorem em bale ni Mikha wo medo si bubuneka pina’at, efod, terafim wo si bubuneka tinoa’ i ti’i, lumila’ mouw si imam i ti’i wia nisea: “Masiwo en sapa ku’a re’en nikouw i yi’i?”19Ta’an e wingkot nea wia nisia: “Menesouw, peneten en suma, kumi’itouw nikeiy wo mamuali mouw ama’ wo imam meiy. Sapa ku’a re’en e lebe le’os i wee nikoo: mamuali imam i wee se esa nga pumpun em bale niesa tou ka’apa mamuali imam i wee se esa suku wo se kaum witu nelet ne tou Israel?” 20Takar melaya-laya’ mouw e nate ni imam i ti’i, edonna mola e efod, terafim, wo si bubuneka pina’at i ti’i, laa o ghumorem mea witu eng keuneran ne tou kelaker.21Kamurian murikitouw sea wo mea, ampit se oki-oki’, papiaran wo em barang-barang wawean arga neiy i tampala witu rerior nea. 22Eng katoroan nisea nu wa’akatomi waki wale ni Mikha, i oghe mola se tou-tou waki wale-wale tawi em bale ni Mikha wo se tou-tou i ti’i kumi’it se bani Dan i ti’i. 23Nisea se mengape-ngapeiy se bani Dan, takar murikitomi se tou-tou i ti’i wo lumila’ wia si Mikha: “Mekekura koo ampit minoghela se tou?” Laa o wingkotenna:24“Empungku si siniwoku ma’an si imam kangkasi si niedo miouw, laa o kouw mea. Sapape’ ku’a re’en kasi en timele’u wia niaku? Kumura e lelila’annu i ti’i wia niaku: Mekekura koo?” 25Lumila’ mouw se bani Dan wia nisia: “Te’a mouw en totormu kalinga’an kasi witu nikeiy, sangari wawean tou si rumego nikoo karengan rara e nate wo ampit en tuana nikoo ma’an se esa nga pumpun em balemu kaliongan e nyawa.” 26O laa se bani Dan se minapawee-weela em pakela-kelangan nea, wo si Mikha, ni’itu nu linoo’na mola nisea i ti’i se lebe ente’ ta’an nisia, murikitouw sia mareng mea waki walena.27O laa se bani Dan, ampit minaali em barang-barang siniwo ni Mikha, o kangkasi ni imamna, se limalesla e Lais, nyi’a i yi’i se rakyat matou-tou ampit e aman wo male’o-le’osan. Nisea se minewe se tou-tou i ti’i ampit em berenna en santi wo eng kotana e rinengis. 28E reiy’la sitou mineiy male’, karengan eng kota i ti’i em ba’akati waki Sidon wo se tou-tou eng kota i ti’i se reiy’ makasewok ampit si seiy i te tu’u kangkasi. Reta’na eng kota i ti’i waki kewong em Ber-Rehob. Kamurian se bani Dan se minangun eng kota i ti’i sumoup wo mena’ maname. 29Nisea se ngimaranla eng kota i ti’i Dan, i ki’it e ngaran ni ama’ opo’ nea, nyi’a i yi’i Dan, si minatou i wee se Israel, ta’an e ngaran eng kota i ti’i ketareanna nyi’a mouw e Lais.30Bani Dan se rimedeiyla i wee nisea nuesa si bubuneka pina’at i ti’i, o laa si Yonatan bin Gersom bin Musa mewali-wali ampit se oki-oki’na se minamuali imam i wee se suku Dan, i ka’ayo se maena’ witu em banua i ti’i se neiy i ater tanume se tou neiy i terek. 31Tuana mouw sea timampala i wee nisea nuesa si bubuneka pina’at si siniwola ni Mikha i ti’i, wo si bubuneka i ti’i si maname eng keurean em bale ni Empung em baki Silo.

Chapter 19

Pasiwo-siwon sering waki Gibea

1Mamuali mouw witu en zaman i ti’i, katoroan e reiy’la si raja waki Israel, kaa waki lembena eng kakuntungan Efraim wawean siesa tou Lewi maena’ tanume si malepu-lepu. Nisia si minedo siesa gundik waki Betlehem-Yehuda. 2Ta’an si gundikna i ti’i si mawinta’ mewarat witu nisia wo rumo’ume wia nisia minea waki wale ni ama’na waki Betlehem-Yehuda, laa o mena’ maname epat nga sumedot eng keurena.3Mantalouw si ka’awuna i ti’i, laa o mea tumodeiy si wewene i ti’i kaa laa ma’elur nisia wo ma’alimi nisia mareng; mewali-wali nisia, bujangna wo se esa nge paar keledai. Eng katoroan si wewene sobor i ti’i mali nisia ghumorem mea witu em bale ni ama’na, wo eng katoroan si ama’ i ti’i nu limoo’ nisia, takar mepa’a-pa’arouw sia minatola nisia. 4Manuangna, ama’ ni wewene sobor i ti’i, si reiy’ mayala nisia mea, i ka’ayo sia minena’ telu nga endo eng keurena witu si ama’ i ti’i; nisea se mekaan, makoo’ wo tumekel mana.5Ta’an witu nendo kaepat, eng katoroan nisea nu tumo’ori memo’odope’ wo eng katoroan sitou Lewi i ti’i mewantal kaa me’a mouw, lumila’ mouw si ama’ ni wewene sobor i ti’i wia si manuangna: “Segaya’ene’la en toumu rior ampit esa nga ketor roti, kamurian toro mouw koo mea.” 6Ni’itu mouw rumuberouw sea, laa o kumaan wo kumoo’ mouw sea nu rua mewali-wali. Em pokeiy ni ama’ ni wewene sobor i ti’i wia si tuama i ti’i: “Le’osouw tumenggolela kaa laa mena’ mapawengi wo ma’anouw e natemu lumaya-laya’.”7Ta’an eng katoroan sitou i ti’i nu tumo’or kaa si me’a i te kangkasi, manuangna si sime’esek nisia, i ka’ayo sia minena’kan kasi tumekel maname. 8Witu nendo eng kalima, eng katoroan nisia nu tumo’or kaa me’a, lumila’ mouw si ama’ ni wewene sobor i ti’i: “Meiy, segaya’ene’la, wo mena’pe’la kasi reiy’ ure, i ka’ayo siendo ghume’egher.” Laa o kumaanouw sea nu rua.9Eng katoroan sitou i ti’i nu tumo’or kaa laa me’a, mewali ampit si gundikna wo si bujangna, lumila’mouw si manuangna, ama’ ni wewene sobor i ti’i, wia nisia: “Loo’onouw, siendo si muleiy mouw mewawa’ melelaa mawengido; le’osouw mena mapawengi, loo’on, siendo si tawi mouw tumenem, mena’ mouw wia nyi’i mapawengi wo ma’anouw e natemu lumaya-laya’; takar wo’odo koo toro tumo’or memo’odope’ kaa laa kumelang wo mareng mea waki walemu.”10Ta’an sitou i ti’i si so’o mena’ mapawengi; sia mantal, laa o mea. Tuana mouw i ka’ay mola sia waki daerah minesaruan ampit e Yebus – ni’itu mouw e Yerusalem –; mewali-wali ampit nisia wawean esa nge paar keledai makasesakean wo si gundikna kangkasi. 11Eng katoroan nisea nu tawi mouw e Yebus wo eng katoroan siendo si kasamouw kumeng, lumila’ mouw si bujang i ti’i wia si tuangna: “Meiy mouw kita tumuli wia eng kota ne tou Yebus i yi’i wo mapawengi witu.”12Ta’an si tuangna si miningkot nisia: “Nikita ta reiy’ tumuli wia eng kota ne wo’oseiy e reiy kapunya’an ne tou Israel, ta’an nikita kita laa kumelang mapawee-wee ma’ayo mea waki Gibea.” 13O kasi em pokeiyna wia si bujangna: “Meiy mouw kita kumelang ma’ayo mea waki meta’esa’an tampa maname wo mapawengi waki Gibea ka’apa waki Rama.”14Laa o kumelangouw sea minapawee-weela em pakela-kelangan nea, wo siendo si timenem, eng katoroan nisea nu tawi mouw eng Gibea kapunya’an ne suku Benyamin. 15Karengan e ni’itu tumuli mouw sea waki Gibea, laa o ghumorem kaa laa mapawengi witu, wo nu neiy mouw i ka’ayola, rumuberouw sea waki pelein eng kota. Ta’an e reiy’la siesa tou tu’u si time’es nisea mea waki wale kaa laa mapawengi.16Ta’an meiy mouw witu em bengi ni’itu siesa tu’a, si minarengi waki pepa’ayanganna waki penguma’an. Sitou i ti’i siasal waki kakuntungan Efraim wo maena’ waki Gibea tanume si malepu-lepu, ta’an se maena’ witu en tampa i ti’i nyi’a mouw se tou Benyamin. 17Eng katoroan nisia nu kuma’atla eng giona wo lumoo’ se tou witu em pakela-kelangan i ti’i witu em pelein kota, lumila’ mouw si tu’a i ti’i: “Wisa ku’a re’en em pela’annu wo waki wisa ku’a re’en koo meiy?”18E wingkotna wia nisia: “Nikeiy keiy kasuatan witu em pakela-kelangan waki Betlehem-Yehuda me’a waki lembena eng kakuntungan Efraim. Mana mome e nasalku; niaku eng ketareanna ku minea waki Betlehem-Yehuda wo en tekan ku kasuatan makelang mewareng mea waki wale. Ta’an e reiy’la sitou time’esla niaku mea waki walena, 19ma’anouw tu’u wawean wia niaku en daami wo eng kekaanen i wee si keledai meiy, o kangkasi e roti wo e nanggor i wee niaku nuesa, i wee si hambamu wewene i yi’i wo i wee si bujang mewali-wali ampit si hambamu i yi’i; nikeiy keiy reiy’ sikakurangan wo’o sapa tu’u.”20Laa o lumila’ mouw si tu’a i ti’i: “Te’a lieiy! E reiy’ sa mina’asa em pemandungennula ma’anouw niaku si tumanggong, ta’an te’a mouw koo metetekel wia em pelein eng kota i yi’i.” 21Nu reiy’ mouw i tu alinna mouw sia ghumorem mea witu em balena, o laa se keledai-keledai se wineeanna kumaan; takar sea tu’u moas e ne’a, kumaan wo kumoo’.22Ta’an eng kasuatan nisea nu melaya-laya’la e natena, meiy mouw setou-tou eng kota i ti’i, se tou-tou lewo’ eng kalakuan, lumedong em bale i ti’i. Nisea se merengko-rengkor em pepalen kasuatan meila’ wia si tu’a, makapunya em bale i ti’i: “Alinouw rumo’umi sitou mineiy witu em balemu i ti’i, rio keiy makela nisia.” 23Laa o rumo’u momi si mekewale i ti’i matola nisea wo lumila’ wia nisea: “E reiy’, patuariku waya, te’a mouw satorona mesesiwo e lewo’; karengan sitou i yi’i si ghimoremouw wia em baleku, te’a mouw kouw mesesiwo e mekeirangen.24Ta’an wawean sioki’ku wewene, si reraape’, wo kangkasi si gundik ni tou i ti’i, le’osouw alingku sea nu rua witu luar; wantianouw sea wo siwonouw ampit nisea sapa e linoo’ miouw le’os, ta’an witu sitou i yi’i te’a mouw kouw mesesiwo e mekeirangen.” 25Ta’an se tou-tou i ti’i se so’o melelingala e lelila’anna. O laa sitou Lewi i ti’i sumikop si gundikna wo mali nisia wia nisea mea witu luar, kamurian sea maesala nouwak ampit si wewene i ti’i wo esa nga wengi-wengian i ti’i nisea se minema’aya-ma’ayangla nisia, i ka’ayo memo’odo, Tare mouw i te witu nedo em beena mereretikouw sea mayala si wewene i ti’i. 26Melelaa mouw memo’odo si wewene i ti’i si mineiy minarengi, ta’an nisia si neiy i ka’anu rimewa witu en sinaru em pepalen em bale ni tou i ti’i en tampa ni tuangna minapawengi, wo nisia si neiy i ketalo’aiy mana i ka’ayo em beena rimetik.27Witu nedo si tuangna nu tumo’or memo’odope’, wuka’enna em pepalen em bale wo mea waki luar kaa laa mapawee-weela em pakela-kelanganna, ta’an kaloo’anola si wewene i ti’i, si gundikna, si timalo’aiy witu en sinaru em pepalen em bale ampit e lawasna witu en tawi em pepalen. 28Lumila’ mouw sia wia si wewene i ti’i: “Tumo’orouw, meiy mouw kita mea.” Ta’an e reiy’la siwewingkotna. Laa o poponnala em bangke i ti’i mea witu natas ni keledai, o mantalouw sia, kamurian sia mea waki tampa paena’anna.29I kekeka’ayola waki wale, edonnala em paaghi’, tiboiyannala em bangke ni gundikna, pengeto-ngetorenna i ki’it en duiy-ruiyna minamuali mapulu’ o rua nga ketor, laa o i papa’alina mea waki minapekasa en daerah ne tou Israel. 30Wo susur tou se limoo’ nyi’a, se limila’: “Kapualitan tuana e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wo e reiy’pe’ ma’an mekasa linoo’, rengan se tou Israel rimo’umi waki tana’ Mesir i ka’ayo en teakan. Weeanola ghenang ni’itu, pemili-milingela, laa o sumusuiy mouw!”

Chapter 20

Pinaseke’an ne tou Israel masu’usuk se bani Benyamin

1Laa o lumaa mouw em baya ne tou Israel; waki Dan i ka’ayo em Bersyeba wo kangkasi waki tana’ Gilead merurouw se umat i ti’i minakarengan simaru si TUHAN waki Mizpa. 2Takar rumedeiy mouw em baya ne pamuka-muka waki se minapekasa bangsa i ti’i, waki se reiy’ sa mina’asa suku ne tou Israel, ma’aka-aka se jama’ah umat ni Empung eng kelakerna se epat nga atus nga riwu tou makelang, se makasaliatanla en santi.3Kalinga’anola wia se bani Benyamin, kaa se tou Israel se melaa mouw mengea waki Mizpa. Lumila’ mouw se tou Israel: ”I susuiyi kumura eng kalewo’an i ti’i mamuali.” 4O laa sitou Lewi, ka’awu ni wewene kinawunu’an i ti’i, miningkot: “Niaku i ka’ayola ampit si gundikku waki Gibea eng kapunya’an ne suku Benyamin kaa laa mapawengi maname.5O laa se warga-warga eng kota Gibea i ti’i se limalesi niaku wo lumedong em bale i ti’i witu nendo wengi kaa laa mererego niaku. Nisea se mekemaksut mewewunu’ niaku, ta’an si gundikku si winantian nea, i ka’ayo minate. 6Takar edongku mola em bangke ni gundikku, pengeto-ngetorengkula sia wo i papa’alikula waki minapekasa daerah kapunya’an pusaka ne tou Israel, karengan se tou-tou i ti’i se simiwo mouw en sa’amek wo simiwo e mekeirangen witu nelet ne tou Israel. 7En teakan nikouw nu waya, tou Israel, wia mouw e nyi’i. Wee mola wia nyi’i em pemili-milingennu wo e nge’enge’mu.”8Kamurian tumo’orouw se minapekasa bangsa i ti’i ampit e minakarengan, kasuatan meila’: “Siesa tou tu’u wia nikita si reiy’ laa mea waki dasingna, siesa tou tu’u wia nikita e reiy’la si laa mareng mea waki walena. 9 9Nyi’i mouw e laa tuanantala wia eng Gibea; sumeke’la nisia ampit kumoba’!10Nikita kita laa meleng waki se minapekasa suku Israel se mapulu’ tou waki se susur esa nga atus, esa nga atus tou waki se susur esa nga riwu, esa nga riwu tou waki se susur mapulu’ nga riwu, kaa laa medo walun i wee se laskar i yi’i, rio nu reiy’ mouw sea nu mineiy, siwonla wia eng Gibea-Benyamin minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon meke-irangen en siniwo nea mola witu nelet ne tou Israel.” 11Tuana mouw se tou Israel minerur simu’usuk eng kota i ti’i, em baya nea se minaasa’an ampit e minakarengan.12Kamurian se suku-suku Israel se minapa’ali tou wia se minapekasa suku Benyamin ampit e nower: “Kumura eng kalewo’an minamuali witu nelet miouw i ti’i! 13Takar en teakan, i sarakanomi se tou-tou i ti’i, nyi’a i yi’i se tou-tou lewo’ eng kalakuan se waki Gibea i ti’i, rio keiy mukum mate nisea wo ampit en tuana rume’imi se lewo’ i ti’i waki elet ne tou Israel.” Ta’an se bani Benyamin se so’o limingala e lelila’an ne patuari-patuarina, tou Israel i ti’i. 14Kapurikitna se bani Benyamin waki kota-kota walina se minerur waki Gibea kaa laa lumaa meseseke’ sumu’usuk se tou Israel.15Witu nendo i ti’i rekenenouw eng kelakerna ne bani Benyamin waki kota-kota walina i ti’i: rua nga pulu’ o enem nga riwu tou se maka-saliatan en santi, e reiy’pe’ neiy i kaghorem se maena’ witu eng Gibea, se rineken pitu nga atus tou pineleng eng kelakerna. 16Waki se reiy’ sa mina’asa laskar i yi’i wawean se pitu nga atus tou pineleng se kidal, wo susur tou waki nisea se toro mepasot ampit e reiy’ ma’an mekasa i kaliseiy i ka’ayo esa nga ketor wu’uk tu’u.17O kangkasi se tou-tou Israel se rineken eng kelakerna; ampit e reiy’ neiy i kaghorem se suku Benyamin se epat nga atus nga riwu tou se makasaliatanla en santi; em baya nisea i ti’i se perajurit. 18O laa se tou Israel se minae wo lumaa mea waki Betel. Maname sea mueiy wia si Empung: “Seiy ku’a re’en wia nikeiy si rumerior lumaa sumeke’ sumu’usuk se bani Benyamin?” E wingkot ni TUHAN: “Suku Yehuda mouw se rumerior.”19O laa se tou-tou Israel tumo’or e memo’odope’ wo dumasing lumedongng eng Gibea. 20Kamurian lumaa mouw se tou Israel sumeke’ sumu’usuk se suku Benyamin; tou-tou Israel se timu’utul em barisan paseke’na masu’usuk nisea tawi eng Gibea. 21O kangkasi se bani Benyamin se melaa maregomi waki Gibea wo rima’araghe waki bumi se rua nga pulu’ o rua nga riwu tou waki elet ne tou Israel witu nendo ni’itu.22Ta’an se laskar ne tou Israel se minerurla em pakasa’an eng kaente’anna; laa o tumu’utul kangkasi se barisan paseke’na waki tampa nea matu’utul em barisanna eng ketareanan. 23Kamurian mea mouw se tou-tou Israel, laa o mame’ witu en sinaru ni TUHAN, i ka’ayo mawengido, nu reiy’ mouw i tu sea mueiy wia si TUHAN: “E laa mea kasi ku’a re’en keiy sumeke’ sumu’usuk se bani Benyamin, patuari meiy i ti’i?” E wingkot ni TUHAN: “Lumaa mouw sumu’usuk nisea.”24Ta’an eng katoroan se tou-tou Israel witu nendo karua i ka’ayola waki tawi ne bani Benyamin, 25takar witu nendo karua i ti’i meiy mouw se suku Benyamin waki Gibea rumego nisea wo i ra’araghnala kangkasi wia em bumi se mapulu’ o uwalu nga riwu tou witu nelet ne tou-tou Israel; em baya nea se tou-tou se makasaliatanla en santi.26Kamurian mea mouw em baya ne tou Israel, nyi’a i yi’i se minapekasa bangsa i ti’i, laa o i ka’ayola waki Betel; maname sea maame’ witu en sinaru ni TUHAN, maposo ika’ayo mawengido witu nendo ni’itu wo manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran witu en sinaru ni TUHAN.27Wo se tou-tou Israel se minueiy wia si TUHAN – witu nedo ni’itu maname en tabut teta’aran ni Empung, 28wo si Pinehas bin Eleazar bin Harun si minamuali imam ni Empung witu nedo ni’itu – em pokeiy nea: “Lewo’ sa reiy’ ku’a re’en keiy lumaa mekasape’kasi kaa laa sumeke’ sumu’usuk se bani Benyamin, patuari meiy i ti’i, ka’apa e lewo’ sa reiy’ ku’a re’en keiy mena’la ni’itu?” E wingkot ni TUHAN: “Lumaa mouw, karengan e wo’odo Niaku ku laa sumarakanla nisea witu lawasmu.”29O laa se tou Israel se timampala se mememontar-mememontar witu esa nga kaledong eng Gibea. 30Witu nendo katelu lumaa mouw se tou-tou Israel sumu’usuk se bani Benyamin wo tumu’utul se barisanna sumu’usuk eng Gibea tanu e limangko-langkoiyla.31Takar lumaa mouw se bani Benyamin rumego se laskar i ti’i; nisea se kinepa’anani waki kota, wo en tanu limangko-langkoiyla nisea se muleiy marego se laskar i ti’i witu e rua lalan wangko’ – se esa se matorome em Betel, wo se walina se minea waki Gibea timorola em patar – i ka’ayo kinawunu’an se pirala tou, wo’o wona’na telu nga pulu’ tou witu nelet ne tou Israel.32Takar em pokeiy ne bani Benyamin: “Tou-tou i ti’i se kinawewean ta mouw minekala tanu eng ketareanna.” Ta’an se tou-tou Israel se minaasa’anouw eng kasa ketareanan: “Meiy mouw kita tumingkas wo ma’ani nisea waki kota mea waki lalan-lalan wangko’.” 33Ni’itu mouw se tou Israel tumo’ori waki tampana wo tumu’utul em barisanna waki Baal-Tamar, kasuatan se tou Israel mememontar i ti’i i kalo’ositi se rimo’u momi waki tampana, nyi’a i yi’i en tampa minawuka’ tawi eng Geba,34wo i ka’ayo waki saruan eng Gibea, kelakerna se mapulu’ nga riwu tou pineleng waki se minapekasa Israel. Paseke’an i ti’i eng kasa hebat, ta’an se bani Benyamin se reiy’ mete’u kaa en cilaka meiy tumoro nisea. 35TUHAN si simiwo se suku Benyamin kinawewean minekala ne tou Israel, wo witu nendo ni’itu se tou-tou Israel se minunengla waki elet ne suku Benyamin se rua nga pulu’ o lima nga riwu esa nga atus tou, em baya nea se tou-tou makasaliatanla en santi.36Bani Benyamin se limoo’, kaa nisea se kinaweweanouw minekala. Kasuatan se tou-tou Israel se minunduri oki’ witu en saruan ne suku Benyamin – karengan nisea se minemanla se mememontar-mememontar neiy i tampa neala kaa laa rumego eng Gibea – 37takar makarenganouw se mememontar-mememontar i ti’i rumego eng Gibea. Nisea se maoghe melaa wo mewe se minapekasa eng kota i ti’i ampit em berenna en santi. 38Ta’an se tou-tou Israel se minaasa’anouw ampit se mememontar-mememontar i ti’i kaa laa ma’atasla en talume’eme’ nawun kuraber waki kota i ti’i.39Eng katoroan se tou-tou Israel munduri witu em paseke’an i ti’i, takar se suku Benyamin se muleiy rumego se tou Israel, i ka’ayo se kinawunu’an se wo’o wona’na telu nga pulu’ tou, karengan eng genang nea: “Tantu mouw se tou-tou i ti’i se kinawewean ta minekala uli-ulit tanu witu em paseke’an eng ketareanna.”40Ta’an witu nedo ni’itu muleiy mouw en talume’eme’ nawun maatasi waki kota i ti’i tanu em pa’asek e nawun. Suku Benyamin se limengeme muri, wo kaloo’anouw eng kota i ti’i e minapekasa nyi’a minarengis, napina minatas mea waki langit. 41Awes kangkasi se tou-tou Israel se melaa kasi. Takar tumenggo’ogho’ mouw se tou-tou Benyamin i ti’i, karengan nisea se limoo’ en cilaka mineiy tumoro nisea.42Ni’itu mouw tumingkasomi sea waki saruan ne tou-tou Israel i ti’i, mea matorome em patar kaerisan, ta’an em paseke’an i ti’i e reiy meteu liseiyen neala, o laa se tou-tou waki kota-kota se mina’apula nisea waki keuneranna.43Sea lumedongng se suku Benyamin i ti’i, maki’it nisea ampit e reiy’ siena’na wo mawetu nisea i ka’ayo mea waki sinaru eng Gibea, waki esa nga weka sedangan. 44Waki se bani Benyamin se minate se mapulu’ o uwalu nga riwu tou, em baya nea se tou-tou te’etep keteren.45Se walina se minurikit timingkase waki patar kaerisan, minea waki kakenturan watu Rimon. Ta’an waki lalan-lalan wangko’ em pasiwoane’ pesabouwan minamuri witu nelet nea: lima nga riwu tou; nisea se kini’it mina’ayo mea waki Gideom wo se winewe minate se rua nga riwu tou waki nisea. 46Takar se minate waki se suku Benyamin witu nendo ni’itu se minapekasa nyi’a eng kelakerna se rua nga pulu’ o lima nga riwu tou se makasaliatanla en santi, em baya nea se tou-tou te’etep keteren.47Ta’an se enem nga atus tou se minurikit timingkase waki patar kaerisan, minea waki kakenturan watu Rimon, wo mena’ epat nga sumedot eng keurena waki kakenturan watu i ti’i. 48Ta’an se tou-tou Israel se minareng wia se bani Benyamin wo mewe nisea ampit em berenna en santi, le’os se tou le’os se tekapen wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e niato maname e rine’i neala ampit e napi.

Chapter 21

Suku Benyamin se toro mena-ena’ tumou

1Tou-tou Israel se timiwa’ mola waki Mizpa, en tuana: “Siesa tou tu’u waki nikita si reiy’ laa meela sioki’na wewene wia siesa tou Benyamin mamuali ka’awuna.” 2Eng katoroan se bangsa i ti’i nu mineiy waki Betel wo mena’ witu witu en sinaru ni Empung i ka’ayo mawengido, takar sea tu’u tumaleintengla en totorna maame’ ampit eng kasa ente’, 3em pokeiyna: “Ka’a, ee TUHAN, Empung Israel, e minamuali eng kapualitan tanu nyi’i witu nelet ne tou Israel, nyi’a i yi’i kaa nendo i yi’i se esa suku waki elet ne tou Israel se neiy i kaliong?”4E nendo kawo’odoanna memo’odope’ takar se bangsa i ti’i rumedeiyla e mezbah witu, laa o manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran. 5Witu nedo ni’itu lumila’ mouw se tou-tou Israel: “Seiy ku’a re’en waki se minapekasa suku Israel si reiy’ kimi’it mineiy ampit se jema’ah i yi’i kaa meiy sumaru si TUHAN?” Karengan nisea se timiwa’ mola ampit e makauli-ulit en tanume sitou reiy’ mineiy sumaru si TUHAN waki Mizpa, en tuana: “Tantu mouw nisia si ukumen paten.”6Tou-tou Israel se mapedam moupusla wia se suku Benyamin, patuarina i ti’i, takar em pokeiy nea: “Nendo i yi’i wawean esa suku tima’atasi waki se tou Israel. 7Sapa ku’a re’en en toro tuanantala wia se tou-tou minena’ i ti’i witu eng kapualitan i peseserola ka’awu, karengan nikita mouw si timiwa’ karengan si TUHAN kaa laa reiy’ meweweela siesa tou tu’u waki se oki-oki’ wewene ta wia nisea mamuali ka’awuna?”8Karengan e ni’itu lumila’ mouw sea: “Waki se suku-suku Israel wawean ku’a re’en esa si reiy’ mineiy sumaru si TUHAN waki Mizpa?” Laa o kaloo’anola, kaa waki Yabesh-Gilead e reiy’la siesa tou tu’u si mineiy waki dinasingan ne jema’ah i ti’i. 9 9Laa o soisapen eng kelakerna ne bangsa i ti’i, wo kaloo’anola e reiy’la siesa tou tu’u si mineiy waki se maena’ witu e Yabesh-Gilead. 10Takar em pinaeruran i ti’i e rimeo witu se mapulu’ o rua nga riwu tou waki se tou-tou te’etep keteren ampit minerentala wia nisea, en tuana: “Mea mouw, wewenouw se maena’ waki Yabesh-Gilead ampit em berenna en santi, o kangkasi se wewene-wewene wo se oki-oki’.11Ta’an sumiwo mouw teinti’i: em baya i te se tuama wo em baya se wewene se mekasa mouw tumekelela ampit se tuama se lewo’ sa reiy’ regon niouw.” 12Nisea se minatola witu nelet ne maena’ witu e Yabesh-Gilead se epat nga atus oki’ reraa, reraa se reiy’pe’ ma’an mekasa tumekel ampit se tuama, o laa se reraa-reraa i ti’i se niali nea minea waki pedasingan waki Silo, waki tana’ Kana’an.13Nu reiy’ mouw i tu se pakasa’an umat i ti’i se rimeo tou mali e nower wia se bani Benyamin se waki kakenturan Rimon, laa o makite’ula e le’os wia nisea. 14Witu nedo ni’itu marengomi se suku Benyamin, wo wia nisea se wineeanla se wewene-wewene se neiy i wayala matou-tou waki elet ne wewene Yabes-Gilead; ta’an e reiy’pe’ awes kangkasi eng kelaker nea i wee nisea. 15Takar se bangsa i ti’i se mapedam moupus wia se suku Benyamin, karengan si TUHAN si simiwo mouw eng karetangan witu nelet ne suku-suku Israel.16Kamurian lumila’ mouw em baya ne tu’a-tu’a ne umat i ti’i: “Sapa ku’a re’en en toro tuanantala wia se timele’u i yi’i witu eng kapualitan mesesero ka’awu? Karengan se wewene-wewene se minapunengouw waki elet ne suku Benyamin.” 17O kasi em pokeiy nea: “Sesani’ ne tou-tou se neiy i kaliseiy i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw mena-ena’ witu se suku Benyamin, rio te’a wawean se suku minere’i waki elet ne tou Israel.18Ta’an nikita i yi’i kita reiy’ mete’u meela ka’awu wia nisea waki se oki-oki’ wewene ta.” Karengan se tou-tou Israel se timiwa’ mouw, en tuana: “I kakutokola sitou mineela ka’awu wia se suku Benyamin!” 19Laa o pokeiy nea kasi: “Susur en te’un wawean pewangko’an i wee si TUHAN waki Silo e rimeta’ waki esa nga weka amian em Betel, waki esa nga weka sedangan e lalan wangko’ matoromi waki Betel mea waki Sikhem wo waki esa nga weka timu e Lebona.”20Takar sea mower wia se bani Benyamin, en tuana: “Mea mouw montar waki uma-uma anggor. 21Weeanola ghenang makaleo-le’os; takar sakawisa se oki-oki’ wewene Silo rumo’umi kaa laa mengengke-ngengket, le’osouw kouw rumo’umi waki uma-uma anggor i ti’i, wo siesa o siesa si tumingkasi esa waki se oki-oki’ wewene Silo i ti’i mamuali ka’awuna wo mea waki tana’ Benyamin.22Sakawisa si ama’ ka’apa patuarina tuama meiy kaa laa mekekiwee nisea wia nikeiy, takar nikeiy keiy laa lumila’ wia nisea: Sarakanola nisea i ti’i wia nikeiy ampit eng kepa’aran e nate, karengan witu em paseke’an kita reiy’ mete’u sumikop siesa wewene kaa laa mamuali ka’awu nea siesa o siesa. Memang nikouw i yi’i kouw reiy’ meweweela se oki-oki’ reraa i ti’i wia nisea; karengan sa wona’na tuana, nikouw kouw simelok.”23Ni’itu mouw se bani Benyamin se simiwo en tuana; waki se reraa-reraa mengengke-ngengket se kinaat i ti’i nisea se minedo wewene, eng kelakerna masuat ampit eng kelaker nea, kamurian marengouw sea mea waki kapunya’an pusakana laa o mangun eng kota-kotana sumoup wo mena’ maname. 24Witu nedo ni’itu rumo’u momi se tou Israel maname, siesa o siesa i ki’it se suku wo kaumna; nisea siesa o siesa rimo’umi maname minea waki kapunya’an pusakana.25Witu en zaman ni’itu e reiy’la si raja witu nelet ne tou Israel; susur tou si masiwo sapa e nulit i ki’it em paloo’onnala nuesa.

Ruth

Chapter 1

Rut wo si Naomi

1Witu en zaman em baya ne akim nu maperenta wawean kelalenan waki tana’ Israel. Laa o mea mouw siesa tou waki Betlehem-Yehuda ma’an si ka’awuna wo se rua oki’na tuama mea waki daerah Moab kaa laa mena-ena’ maname tanume se tou wo’oseiy. 2Ngaran ni tou i ti’i nyi’a mouw e Elimelekh, ngaran ni ka’awuna e Naomi wo ngaran ne rua oki’na Mahlon wo si Kilyon, em baya nea se tou-tou Efrata waki Betlehem-Yehuda; wo sea nu neiy mouw i ka’ayola waki daerah Moab, mena’ mouw sea maname.3Kamurian mate mouw si Elimelekh, ka’awu ni Naomi, i ka’ayo si wewene i ti’i neiy i katele’u ampit se rua oki’na. 4Sea nu rua se minedo wewene Moab; si kasa ketare-tare si mekengaran Orpa, si karua si mekengaran Rut; wo nisea se maena’ witu wo’o wona’na mapulu’ nge te’un eng keurena. 5Laa o mate mouw kangkasi nisea nu rua, nyi’a i yi’i si Mahlon wo si Kilyon, i ka’ayo si wewene i ti’i si kinaliongan se rua oki’na wo si ka’awuna.6Kamurian mantalouw sia ampit se rua manuangna wo sia marengi waki daerah Moab, karengan waki daerah Moab nisia si liminga kaa si TUHAN si minee mola ghenang se umat-Na wo meela kekaanen wia nisea. 7Takar rumo’u momi sia waki paena’anna i ti’i, mewali-wali ampit se rua manuangna i ti’i. Eng katoroan nisea nu kasuatan witu lalan kaa laa mewewareng mea waki tana’ Yehuda,8lumila’ mouw si Naomi wia se rua manuangna i ti’i: “Mea mouw, marengouw siesa o siesa mea waki wale ni ina’na; TUHAN satorona si mapa’atola nupus-Na wia nikoo, tanu neiy i papa’ato miouwla wia se tou-tou minate mouw i ti’i wo wia niaku; 9satorona witu eng karunia ni TUHAN kouw maka’ato tampa paterungan, siesa o siesa waki wale ni ka’awuna.” Laa o sionganna mola sea, ta’an nisea se maame’ ampit eng kaente’na 10wo lumila’ wia nisia: “Reiy’, nikeiy keiy kumi’it ampit nikoo mareng wia se bangsamu.”11Ta’an si Naomi si limila’: “Marengouw, oki-oki’ku, ka’a ku’a re’en kouw mekeki’it ampit niaku? E reiy’ ku’a re’en e reiy’ mouw laa wawean kasi sioki’ tuama si laa i patoukula kaa laa siwonla ka’awumu ee sangari? 12Marengouw, oki-oki’ku, mea mouw, karengan taleusouw tu’a niaku mekeka’awu. Sa wona’na eng genangku: Wawean arapan i wee niaku, wo ma’anouw tu’u em bengi i yi’i ku makaka’awu, awesla ma’anouw tu’u ku tumimea’pe’la oki’ tuama, 13ma’an tu’una kouw ma’ena’ i ka’ayo sea taretumou? Ma’an tu’una karengan e ni’itu kouw lewo’ sa reiy’ tumaang en tou reiy’ sika’awu? Te’a mouw satorona tuana, oki-oki’ku, e reiy’ ku’a re’en e wa’akat lebe pe’it em pine’ankumi ta’an nikouw, karengan e lawas ni TUHAN neiy i ka’ayayat witu niaku?”14Mame’ mouw kasi sea ampit eng kaente’na, o laa si Orpa sumiong si manuangna i ti’i kaa melelaa mouw, ta’an si Rut si minena-ena’ kimaput wia nisia. 15Lumila’ mouw si Naomi: “Minarengouw si kawulengmu wia se bangsana wo wia em baya se empungna; marengouw kumi’itla si kawulengmu i ti’i.”16Ta’an em pokeiy ni Rut: “Te’a mouw mase’esek niaku metetele’ula nikoo wo mareng ampit e reiy’ kimi’itla nikoo; karengan wisa koo mea, witu mouw kangkasi aku mea, wo wisa koo mapawengi, witu mouw kangkasi aku mapawengi: bangsamu mouw se bangsaku wo Empungmu mouw si Empungku; 17wisa koo mate, niaku tu’u ku mate maname, wo manamome aku i le’osla. Teinti’i mouw satorona si TUHAN mukum niaku, awes tare e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa wona’na sapa tu’u en tuma’atasla niaku wia nikoo, reiy’ si walina ta’an i te em patean!” 18Eng katoroan si Naomi nu limoo’, kaa si Rut si makete i te laa kumi’it mewali-wali ampit nisia, mena’ mouw sia mengila-ngila’ wia nisia.19Wo kumelangouw sea nu rua i ka’ayo sea i ka’ayola waki Betlehem. Eng katoroan nisea nu maghorem mea waki Betlehem, ringka’ mouw se minapekasa eng kota i ti’i karengan nisea, wo se wewene-wewene se limila’: “Naomi ku’a re’en si ti’i?” 20Ta’an nisia si limila’ wia nisea: “Te’a mouw patotorela niaku Naomi; totorenola aku Mara, karengan Si Makakuwasa si timuana mola kelaker em pe’it wia niaku. 21Ampit lawas e wuta ku minea, ta’an ampit e lawas memayos si TUHAN minarengi niaku. Ka’a ku’a re’en kouw matotorla niaku Naomi, karengan si TUHAN si limongkotouw sairi mapero niaku wo Si Makakuwasa si minapa eiy mola en cilaka wia niaku.”22Tuana mouw si Naomi minareng mewali-wali ampit si Rut, wewene Moab i ti’i, manuangna, si kimi’it minarengi waki daerah Moab. Wo i ka’ayo mola sea waki Betlehem witu eng ketareani e noras meupu jelai.

Chapter 2

Rut minaatoan ampit si Boas

1Naomi i ti’i si makapunya siesa kawanua waki weteng ni ka’awuna, siesa tou kasa kaya waki se kaum Elimelekh, ngaranna Boas. 2Takar si Rut, wewene Moab i ti’i, limila’ wia si Naomi: “Ma’anouw aku mea waki penguma’an mea murut em bulis-wulis jelai waki muri ne tou mura ate wia niaku.” Wo en singkom ni Naomi wia nisia: “Mea mouw, oki’ku.”3Mea mouw sia, laa o i ka’ayola waki penguma’an wo murut en jelai waki muri ne sumesampur-sumesampur; reiy’ tinu’utu’ nisia si witu en tana’ kapunya’an ni Boas, si asal waki se kaum Elimelekh. 4Laa o meiy mouw si Boas waki Betlehem o meiy. Sia lumila’ wia se sumesampur-sumesampur i ti’i: “TUHAN satorona si rumapitla nikouw.” E wingkot nea wia nisia: “TUHAN satorona si merkatla si tuang!”5Laa o pokeiy ni Boas wia si bujangna si mategha’la se sumesampur-sumesampur i ti’i: “Waki wisa ku’a re’en si wewene i yi’i o meiy?” 6Bujang si mategha’la se sumesampur-sumesampur i ti’i si miningkot: “Nisia nyi’a mouw siesa wewene Moab, nisia si minarengi mewali-wali ampit si Naomi waki daerah Moab. 7Ketare nisia si limila: Iyonala satorona niaku murut wo merurla en jelai waki elet eng ke’ekes-ke’ekes jelai i yi’i waki muri ne sumesampur-sumesampur. Tuana mouw sia mineiy wo reiy’ maena-ena’ maringangar waki memo’odo i ka’ayo en teakan wo ma’an oki’ i te tu’u nisia si reiy’ siena’na.”8Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Boas wia si Rut: “Lingane’la, rerior oki’ku! Te’a mouw koo mea murut jelai waki penguma’an walina wo te’a mouw kangkasi koo merero’ula wia nyi’i, ta’an mena-ena’ mouw tawi ne mepa’aya-pa’ayangku wewene. 9Lumoo’o mome waki penguma’an eng kasuatan pesampuren ne tou iti’i. Ki’itenola se wewene-wewene i ti’i wia muri. Karengan niaku ku minowerola wia se mepa’aya-pa’ayang tuama te’a maroungla nikoo. Sa koo mare’o, mea mouw waki tampayang-tampayang wo kumoo’ mouw rano en tinakuri ne mepa’aya-pa’ayang i ti’i.”10Laa o kumudu mouw si Rut sumempe ampit eng giona mina’ayo en tana’ wo lumila’ wia nisia: “Ka’a ku’a re’en aku minaka’ato en tongkoupusen waki nikoo, i ka’ayo si tuang si maweela ghenang niaku, e nulitna niaku i yi’i ku esa tou wo’oseiy?” 11Boas si miningkot: “Neiy mouw i abarla ne tou wia niaku ampit e lekep e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanamula wia si manuangmu nu reiy’ mouw si ka’awumu nu minate, wo kumura koo timele’ula si ama’ wo si ina’mu wo en tana’ kinatouannu ampit minea wia se esa bangsa eng ketareanna se reiy’ kasine’uannu. 12TUHAN satorona si sumuli’la em pasiwo-siwonnu i ti’i, wo wia nikoo satorona i karuniala en tetoromu kawutana ni TUHAN, Empung Israel, wiitu em bawa’ eng kale’ekeuw-Na koo mineiy tumerung.”13Kamurian lumila’ mouw si Rut: “Memang niaku ku minakato en tongkoupusen waki nikoo, ee tuangku, karengan si tuang si miniborola niaku wo limomponola nate ni hambamu i yi’i, ma’anouw tu’u aku reiy’ masuat tanu si meta’esa’an hamba-hambamu wewene.”14Eng katoroan nedo nu kumaanouw, lumila mouw si Boas wia nisia: “Meiy mouw wia nyi’i, kaanenouw e roti i yi’i wo i sosouwola em pewewoko’mu witu eng gorem en cuka i yi’i.” Laa o rumuberouw sia witu esa nga weka ne sumesampur-sumesampur i ti’i, wo si Boas mapatuu’la e weti’ eng gandum wia nisia; kumaanouw si Rut i ka’ayo wesu, awes tare wawean tele’una.15Sia nu timo’orouw kaa laa mepepurut kasi, takar si Boas si minerentala wia se memema’ayang-memema’ayangna: “Waki elet eng ke’ekes-ke’ekes i ti’i tu’u sia si toro murut, te’a sia perereungen; 16awes tare e lewo’ sa reiy’ mouw kouw ampit en tu’utu’un kumeongi mengoki-ngoki’ waki ruruk en jelai i ti’i i wee nisia wo tumele’ula nyi’a, rio purutenna; te’a mouw kouw kasar wia nisia.”17Takar nisia si minurut waki penguma’an i ka’ayo mawengido; laa o sia sumiri em pinurutna i ti’i, wo wawean e wo’o wona’na telu nga pulu’ o enem liter jelai eng kelakerna. 18Poponna mola ni’itu, laa o ghumoremouw sia mea waki kota. Eng katoroan si manuangna nu limoo’ sapa em pinurutna i ti’i, wo eng katoroan i ro’unami wo i weenala wia si manuangna en tele’u witu nisia nu wesu mouw i ti’i,19takar lumila’mouw si manuangna wia nisia: “Waki wisa koo minurut wo waki wisa koo mina’ayang nendo i yi’i? Berkatenola satorona sitou si minee mola ghenang nikoo i ti’i!” Laa o i susuiyna mola wia si manuangna i ti’i wia si seiy sia mepa’ayang, em pokeiyna: “Ngaran ni tou wia si seiy aku mepa’ayang nendo i yi’i nyi’a mouw si Boas.” 20Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Naomi wia si manuangna: “Binerkatola satorona sitou i ti’i ni TUHAN si minepa’ar kimaruniala e nupus lale-Na wia se tou-tou matou-tou wo se minate.” O kasi em pokeiy ni Naomi wia nisia: “Sitou i ti’i si kaum kawanua ta, nisia mouw si meta’esa’an tou waar tumubuus nikita.”21Laa o pokeiy ni Rut, wewene Moab i ti’i: “Awes kangkasi nisia si limila’ wia niaku: Mena-ena’ mouw tawi ne mepa’aya-pa’ayangku i ka’ayo sea sumampetla e minapekasa em pesampuran em penguma’angku.” 22Laa o lumila’ mouw si Naomi wia si Rut, manuangna i ti’i: “Ee oki’ku, eng kale’osna koo maro’umi mewali-wali ampit se mepa’aya-pa’ayang wewene, rio koo te’a susanla ne tou waki penguma’an walina.”23Tuana mouw si Rut si minena-ena’ witu se mepa’aya-pa’ayang wewene ni Boas kaa laa mepepurut, i ka’ayo witu noras me’upu’ en jelai wo noras me’upu’ eng gandum nu simampetouw. Wo eng keurean e ni’itu nisia si maena’ wia si manuangna.

Chapter 3

1O laa si Naomi, manuangna i ti’i, lumila’ wia nisia: “Oki’ku, sapa ku’a re’en e reiy’la sile’osna sa aku sumero tampa paterungan i wee nikoo rio koo ma’aruiy? 2Takar en teakan, e reiy’ ku’a re’en si Boas, se mepa’aya-pa’ayang–mepa’aya-pa’ayangna wewene se kina’-ampitmu mola i ti’i, nyi’a mouw se kawanua ta? Nisia wia em bengi i yi’i si meteta’ap en jelai waki tampa pasirian;3takar lumele’ mouw, wo misu’ mouw, pakenouw e labung wangunnu wo mea mouw waki tampa pasirian i ti’i. Ta’an te’a mouw koo kakete’uan wia se tou i ti’i, nu reiy’pe’ nisia nu simampet mekaan wo makoo’. 4Sa sia mapagholeiyla en tou tumekel, e lewo’ sa reiy’ mouw koo meela ghenang makale’o-le’os en tampa nisia ghimoleiy; kamurian meiy mouw rumeten, ongka’nomi ne’ules waki ne’ana wo ghumoleiy mouw mana. Takar nisia si laa makite’ula wia nikoo sapa e lewo’ sa reiy’ tuanannula.” 5Laa o pokeiy ni Rut wia nisia: “E reiy’ sa mina’asa neiy i lila’mula i ti’i e laa tuanangkula.”6Nu reiy’ mouw i tu mea mouw sia mea waki tampa pasirian wo tuananna mola e minakatena’ tanu neiy i perentala ni manuangna wia nisia. 7Si Boas nu kimaan wo kimoo’ mola wo natena e melaya-laya’, meiy mouw sia kaa laa meghegholeiyla en tou metetekel witu en tempokna rinurukan en jelai i ti’i. Kamurian meiy mouw si wewene i ti’i rumetenla ampit e memene-menes, i ongka’na momi e ne’ules waki ne’a ni Boas wo ghumoleiy mouw sia witu.8Witu nedo maparua em bengi ampit neiy i kalo’osit mawongke mouw sitou i ti’i, laa o meringka-ringkapla eng kaledongna, wo kaloo’ala wawean siesa wewene ghimoleiy witu esa nga weka ne’ana. 9Mueiy mouw sia: “Seiy ku’a re’en nikoo i yi’i?” E wingkotna: “Niaku Rut, hambamu: i pitarola satorona eng kale’ekewmu tumerungla si hambamu i yi’i, karengan nikoo mouw siesa kaum waar tumubuus nikeiy.10Laa o pokeiyna: “Berkatenola ni TUHAN satorona nikoo, ee oki’ku! En teakan nikoo koo minapa’ato mola e nupusmu lebepe’ pakaloo’o-loo’ola kasi ta’an eng kasa ketare-tare i ti’i, karengan nikoo koo reiy’ mengi’i-ngi’it se taretumou, le’os si lengeiy ka’apa tu’u si kaya. 11Eng karengan e ni’itu, oki’ku, te’a mouw meide’; e reiy’ sa mina’asa neiy i lila’mula i ti’i e laa tuanangkula wia nikoo; karengan susur tou wia eng gorem eng kota se kete’uan neiy, kaa nikoo koo esa wewene mele’o-le’os.12Takar en teakan, memang niaku ku esa kaum si waar tumubuus, ta’an ma’anouw tu’u tuana waweane’ kasi siesa tou tumetubuus, si lebe tawi ta’an niaku. 13Mena’ mouw wia nyi’i wengi i yi’i; wo memo’odo wo’odo, sa sia pa’ar tumubuus nikoo, le’os, ma’anouw sia tumubuus; ta’an sa sia so’o tumubuus nikoo, takar niaku mouw si laa tumubuus nikoo, karengan si TUHAN matou-tou. Ghumoleiy mola tumekel i ka’ayo memo’odo.”14Ni’itu mouw ghumoleiy mouw sia tumekel witu esa nga weka ne’ana i ka’ayo memo’odo; laa o tumo’orouw sia, nu reiy’pe’ se tou nu mesesine’uan, karengan em pokeiy ni Boas: “Te’a mouw kakete’uala ne tou, kaa siesa wewene si mineiy waki tampa pasirian.” 15O kasi em pokeiyna: “I weemi en sesalelengen pinakemu i ti’i wo i alungola i tu.” Laa o i alungnala en sesalelengen i ti’i. Kamurian takurannala enem tetakur jelai witu en sesalelengen i ti’i. Nu reiy’ mouw i tu mea mouw si Boas waki kota.16Si wewene i ti’i nu neiy mouw i ka’ayola waki si manuangna, lumila’ mouw si manuangna i ti’i: “Kumura oki’ku?” Laa o i susuiynala em baya en tinuanala ni tou i ti’i wia nisia 17ma’an limila’: “E nenem takur jelai i yi’i neiy i weenami wia niaku, karengan em pokeiyna: Nikoo koo reiy’ toro mareng waki si manuangmu ampit e lawas memayos.” 18Laa o pokeiy ni manuangna i ti’i: “Rumuberola ma’ena’, oki’ku, i ka’ayo koo mamete’ula, kumura eng kesampetan eng kapualitan i ti’i; karengan sitou i ti’i si reiy’ mena’, nu reiy’pe neiy i sampetnala eng kapualitan i ti’i wia i te nendo i yi’i kangkasi.”

Chapter 4

Rut minamuali ka’awu ni Boas

1Boas si minea mouw waki pepalen leloangan wo rumuber maname. Reiy’ tinu’utu’ lumangkoiy mouw si tumetubuus neiy i totorla ni Boas i ti’i. Laa o lumila’ mouw si Boas: “Heiy patuari, meiype’ ku’a wia nyi’i, rumuberouw wia nyi’i.” Takar meiy mouw sia, laa o rumuber. 2Kamurian pelengenna mola se mapulu’ tou waki em baya ne tu’a-tu’a eng kota iti’i, wo lumila’: “Rumuberouw kouw wia nyi’i.” Takar rumuberouw sea.3Laa o lumila’ mouw sia wia si tumetubuus i ti’i: “Tana’ kapunya’an ni patuari ta Elimelekh ni’i pewewangker ni Naomi, si minarengomi waki daerah Moab. 4Ni’itu mouw eng genangku: Le’os kangkasi eng kapualitan i ti’i i pa’ayokula wia nikoo tanume en tumodongla: Telesenouw en tana’ i ti’i witu en sinaru ne tou-tou se rimuber wia nyi’i wo witu en sinaru ne tu’a-tu’a ne bangsa ta. Sa koo pa’ar tumubuus nyi’a, tubuusenouw, ta’an sa koo so’o tumubuus nyi’a, i pakite’u momi wia niaku, rio kete’uangku, karengan e reiy’la tou si toro tumubuus nyi’a ta’an i te nikoo, wo nu reiy’ mouw nikoo: niaku.” Laa o lumila’ mouw sia: “Niaku ku laa tumubuus nyi’a.”5Ta’an em pokeiy ni Boas: “Witu nedo nikoo nu tumelesi en tana’ i ti’i waki lawas ni Naomi, nikoo koo maka’ato si Rut kangkasi, si wewene Moab, ka’awu ni tou minate mouw i ti’i, kaa laa malinto’orla ngaran ni tou i ti’i witu natas eng kapunya’an pusakana.” 6Laa o lumila’ mouw si tumetubuus i ti’i: “Sa tuana niaku i yi’i ku reiy’ mete’u tumubuus nyi’a, karengan niaku ku laa tumerila eng kapunya’an pusakaku nuesa. Niaku ku maarapla nikoo si tumubuus sapa e lewo’ sa reiy’na tubuusengku, karengan niaku ku reiy’ mete’u tumubuus nyi’a.”7Tuana mouw eng kenaramen eng ketareanna waki Israel witu eng kapualitan metetubuus wo meteto’or: susur tou si laa ma’ente’la e nesa kapualitan, takar siesa si laa mangkulela en selopna esa nga weka wo meela nyi’a wia se walina. Tuana mouw eng kenaramenna ne tou mesesahla eng kapualitan waki Israel. 8O laa si tumetubuus i ti’i lumila’ wia si Boas: “Nikoo mouw si tumeles nyi’a.” Wo pangkulenna mola en selopna.9Kamurian lumila’ mouw si Boas wia em baya ne tu’a-tu’a wo wia em baya ne tou witu: “Nikouw mouw wia nendo i yi’i si minamuali sairi, kaa e reiy’ sa mina’asa kapunya’an ni Elimelekh wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’an ni Kilyon wo ni Mahlon, en telesengkumi waki lawas ni Naomi; 10O kangkasi si Rut, wewene Moab i ti’i, ka’awu ni Mahlon, si edongku mamuali ka’awuku kaa laa mewewalinto’orla e ngaran ni tou minate mouw i ti’i witu natas eng kapunya’an pusakana. Tuana mouw e ngaran ni tou i ti’i e reiy’ laa mere’imi waki elet ne patuari-patuarina wo waki elet ne warga eng kota. Nikouw mouw wia nendo i yi’i si minamuali sairi.”11Wo se minapekasa tou laker witu em pepalen leloangan, wo em baya ne tu’a-tu’a se limila’: “Nikeiy mouw si minamuali sairi. TUHAN satorona si sumiwo si wewene si laa megheghorem mea witu em balemu i ti’i masuat tanu si Rahel wo si Lea, nisea nu rua se minongke mola se umat Israel. Ma’anouw koo memakmur waki Efrata wo ma’anouw e ngarannu eng kasa kasine’uala waki Betlehem, 12see’mu satorona se mamuali tanu se see’ ni Peres se neiy i patoumi ni Tamar i wee si Yehuda eng karengan se oki-oki’ laa i peweweela ni TUHAN wia nikoo waki si wewene sobor i yi’i!”13O laa si Boas medo si Rut wo si wewene i ti’i minamuali ka’awuna wo tawinna mola sia. Takar kaa eng karunia ni TUHAN si wewene i ti’i si gimandong, laa o tumimea’la siesa oki’ tuama. 14Karengan e ni’itu se wewene-wewene se limila’ wia si Naomi: “Kasa mouw lo’oren si TUHAN, si minepa’arouw minale’ nikoo wia nendo i yi’i ampit siesa tumetubuus. Kasa mouw kasine’uala satorona e ngaran ni oki’ i ti’i wia Israel. 15Wo nisia mouw si laa sumegaya’la si imukurmu wo malar nikoo witu nedo em bu’ukmu puti’ mouw; karengan si manuangmu si moupusla nikoo si timimea’ mola nisia, wewene si lebe maka arga i wee nikoo ta’an se pitu oki’ tuama.”16Wo si Naomi medomi sioki’ i ti’i ma’an rimeta’la nisia witu em pinalarna wo nisia mouw si maalar nisia. 17Wo se ketana’-ketana’ wewene se minee ngaran wia sioki’ i ti’i, em pokeiyna: “Wia si Naomi minatou mouw siesa oki’ tuama”; laa o sea tumotorla e ngaranna Obed. Nisia mouw si ama’ ni Isai, ama’ ni Daud.18

Silsilah ni Daud

18 Nyi’i mouw se see’ ni Peres: Peres si minapaurangla si Hezron,

19Hezron si miapaurangla si Ram, Ram si minapaurangla si Aminadab, 20Aminadab si minapaurangla si Nahason, Nahason si minapaurangla si Salmon, 21Salmon si minapaurangla si Boas, Boas si minapaurangla si Obed, 22Obed si minapaurangla si Isai wo si Isai si minapaurangla si Daud.

1 Samuel

Chapter 1

Kinetetouna ni Samuel

1Wawean siesa tuama waki Ramataim-Zofim, waki kakuntungan Efraim, ngaranna Elkana bin Yeroham bin Elihu bin Tohu bin Zuf, siesa tou Efraim. 2Tou i yi’i si makapunya rua ka’awu: siesa si mekengaran Hana wo si walina si mekengaran Penina; Penina si makapunya oki’, ta’an si Hana reiy’.3Tou i ti’i waki te’un o te’un si minea timele’ula eng kotana kaa laa mongkot sumempe wo manginsempela en tetule wia si TUHAN e minapekasa alam waki Silo. Maname se minamuali imam ni TUHAN nyi’a mouw se rua oki’ ni Eli, Hofni wo si Pinehas. 4Witu nendo si Elkana nu minanginsempela en tetule, i weena mola wia si Penina, ka’awuna, wo wia em baya ne oki’na tuama wo wewene siesa o siesa esa nga weteng.5Ma’anouw tu’u sia moupusla si Hana, nisia si mineela wia si Hana e nesa i te nga weteng, karengan si TUHAN si minenetola eng gandonganna. 6Ta’an si maduna si reiy’ siena’na merarala natena rio sia moupi’, karengan si TUHAN si minenetola eng gandonganna.7Tuana mouw e minamuali waki te’un o te’un; susur si Hana mea waki wale ni TUHAN, Penina si merarala nate ni Hana, i ka’ayo sia maame’ wo so’o kumaan. 8O laa si Elkana, ka’awuna, lumila’ wia nisia: “Hana, ka’a koo maame’ wo ka’a koo so’o kumaan? Ka’a natemu ma’arip? E reiy’ ku’a re’en niaku ku lebe maka arga i wee nikoo ta’an se mapulu’ oki’ tuama?”9Witu e mekasa, nisea nu minekekaanola wo minakakoo’ mola waki Silo, rumedeiy mouw si Hana, kasuatan si imam Eli si rimuber witu eng kadera reten em pa’asek pepalen em bait lenas ni TUHAN, 10wo ampit e nate nge’enget sia sumombayang wia si TUHAN kasuatan maame’ sesehu’un.11Kamurian o mee mouw teta’ar sia, em pokeiyna: “TUHAN e minapekasa alam, sa makauli-ulit Koo mawee ghenangla em peme’itan ni hamba-Mu i yi’i wo ghumenang niaku wo reiy’ lumiurla si hamba-Mu i yi’i, ta’an meela wia si hamba-Mu i yi’i siesa oki’ tuama, takar niaku ku laa meela nisia wia si TUHAN i wee esa nga umur em patou-touanna wo em paaghi’ sesukur e reiy’ laa lumeler eng kokongna.12Eng katoroan si wewene i ti’i nu reiy’ siena’na masombayang witu en sinaru ni TUHAN, takar si Eli si menegha-negha’la en suma ni wewene i ti’i; 13wo eng karengan si Hana si mengila-ngila’ witu eng gorem e natena wo en sumpingna i te e mengoghe-ngoghe, ta’an en totorna e reiy’ palingan, takar si Eli si mapokeiyla si wewene i ti’i si tinoek. 14Laa o pokeiy ni Eli wia nisia: “Pirape’ eng keure koo mawinta’ tanume sitou tinoek? I waya momi en toumu waki tinoekmu.”15a’an si Hana si miningkot: “Reiy’, tuangku, niaku ku esa wewene kasa masusa e nate; nanggor ka’apa tu’u eng kekoo’on makatoeken e reiy’ kinoo’oku, ta’an i te niaku ku mawura’arakla em pumpun nateku witu en sinaru ni TUHAN. 16Te’a mouw i papokeiyla si hambamu i yi’i siesa wewene wuruk kalakuan; karengan eng kaselana eng kakori’an wo e rara ate niaku ku masusuiy tuana eng keure.”17E wingkot ni Eli: “Mea mouw ampit e lawir, wo si Empung Israel si laa meela wia nikoo sapa eng kiweennumi waki-Nisia.” 18Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Ma’anouw si hambamu i yi’i maka’atomi en tongkoupusen waki nikoo.” Laa o rumo’u momi si wewene i ti’i, sia si laa mekekaan wo eng giona e reiy’ mouw tedur kasi.19Nendo kawo’odoanna tumo’orouw sea i ti’i memo’odope’, laa o maongkot masempe witu en sinaru ni THAN; kamurian marengouw sea mea waki walena waki Rama. Eng katoroan si Elkana nu maesala nouwak ampit si Hana, ka’awuna, TUHAN si ghimenang wia nisia. 20Takar esa nge te’un kamurian gumandongouw si Hana wo tumimea’la siesa oki’ tuama. Nisia si ngimaranla sioki’ i ti’i Samuel, karengan em pokeiyna: “Niaku ku kimiwee momi nisia waki si TUHAN.”21Elkana, si tuama i ti’i, si minea ampit se esa nga pumpun em balena minapasempela en tetule rineret pate’unen wo en tetule teta’arna wia si TUHAN. 22Ta’an si Hana si reiy’ kimi’it minea, karengan em pokeiyna wia si ka’awuna: “Ee sangari sakawisa sioki’ i ti’i pangkulan en toto’, niaku ku laa malila nisia, takar nisia si laa sumarula en sinaru ni TUHAN wo mena’ maname esa nga umur em patou-touanna.” 23Kamurian si Elkana, ka’awuna i ti’i, lumila’ wia nisia: “Sumiwo mouw sapa e linoo’omu le’os; mena’ mola i ka’ayo koo mangkulela en toto’ wia nisia; ta’an i te, TUHAN satorona si mapatena’la en ta’ar-Na.”Ni’itu mouw tumele’u mouw si wewene i ti’i wo matoto’la sioki’na i ka’ayo pangkulenna en toto’.24Nu reiy’ mouw si wewene i ti’i nu minangkulela en toto’ sioki’na, alinna mouw sia, ampit siesa nga ipus sapi raghar si makumur telu nge te’un, esa efa topong wo esa nga sempe anggor, wo alinnala witu eng gorem em bale ni TUHAN waki Silo. Nedo ni’itu sioki’pe’ me’ulit si taranak i ti’i. 25Nu reiy’ mouw nisea nu rimeretla sapi, sea malila si taranak i ti’i wia si Eli;26laa o pokeiy ni wewene i ti’i: “Toro i te lumila’la tuangku, karengan si tuangku matou-tou, niaku mouw si wewene eng ketareanna rimedeiy wia nyi’i reten ni tuangku kaa laa mesesombayang wia si TUHAN. 27Kaa laa maka’ato sioki’ i yi’i mouw aku masombayang, wo si TUHAN si minee mola wia niaku, sapa em pengiweengku wia-Nisia. 28Takar niaku tu’u ku sumarakanla nisia wia si TUHAN; esa nga umur em patou-touan waya’anola nisia satorona wia si TUHAN.” Laa o mongkotouw sea maname sumempe wia si TUHAN.

Chapter 2

Lelo’or-lelo’or ni Hana

1Laa o sumombayangouw si Hana, em pokeiyna: “Nateku mepa’a-pa’ar karengan si TUHAN, en sunge kaente’angku neiy i rakekla ni TUHAN; sumaku e masero’la se kesaruku, kaa niaku ku mepa’a-pa’ar karengan e nale’an-Nu2Rereiy’la si kudus tanu si TUHAN, karengan e reiy’la si walina ta’an i te Nikoo wo e reiy’la sikuntung watu tanu si Empung ta.3Te’a mouw kouw reiy’ siena’na meila’ tingkeiy, te’a mouw na’abuten rumo’umi waki sumamu. Karengan si TUHAN i ti’i si Empung kasa mete’u wo eng karengan Nisia em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon i pewa’awa’. 4Em borang witu si waraneiy e repu’ mouw, ta’an se tou-tou mapedo-pedo, e rereenanna e meke wewa’akesla eng kaente’an.5Seiy si mawesu eng ketareanna, en teakan si maeramla en touna karengan eng kekaanen, ta’an sitou arem eng ketareanna, en teakan si toro maasengla. Awes tare sitou pesel si timimea’la se pitu oki’, ta’an sitou laker se oki’na, si minaweles.6TUHAN si mangimpatenla wo mangintoula, Nisia si mangintumpa mea waki ghorem eng kaoatan ne tou minate wo mopomi maname. 7TUHAN si sumiwola lengeiy wo si sumiwola kaya; Nisia si mangingkumengla, wo manginrakekla kangkasi.8Nisia si minalinto’ori sitou kumeng waki ghorem e riawu, wo mopomi sitou e lengeiy waki liwota’, kaa laa mereruberla nisia mewali-wali ampit em baya ne bangsawan, wo sumiwo nisia makapunyala eng kadera kaorematan. Karengan si TUHAN si makapunyala en to’otolan em bumi; wo witu natasna Nisia si minee eng ketana’an.9Ke’angan e ne’a ne tou-tou i koupus-Na kediren-Nala, ta’an se tou-tou wuruk kalakuan se laa mate mapuneng witu eng kareiydeman, kaa e reiy’ karengan eng kaente’anna nuesa siesa nga touan si makuwasa.10Tou si makapepero ampit si TUHAN si laa kemunla; witu nisea Nisia si manginlenteri waki langit. TUHAN si madilela em bumi ma’ayo mea waki tempok-tempokna; Nisia si mee kaente’an wia si raja pinopo-Na wo rumakekla en sunge kaente’an ni tou si ni’isu’-Nala.”

Kalewo’an ne oki-oki’ ni Eli

11Laa o marengouw si Elkana mea waki Rama ta’an sioki’ i ti’i si minamuali sumesempung ni TUHAN witu em bawa’ em pategha’an ni imam Eli.12Sapa tare se oki-oki’ tuama ni Eli nyi’a mouw se tou-tou wuruk eng kalakuan; nisea se reiy’ malo’orla si TUHAN, 13ka’apa tu’u paakaran eng hak em baya ne imam witu se bangsa i ti’i. Susur siesa nga touan si manginsempela en tetule rineret, eng kasuatan e le’ona i ti’i nu palutu’un, meiy mouw si bujang ni imam maali-ali em porek mekewa’ang telu witu lawasna 14wo i tude’nala witu eng gorem e na’asu ka’apa witu eng gorem eng kure’ ka’apa witu eng gorem e rumping. E reiy’ sa mina’asa eng kineongi ampit em porek i ti’i minatas, e niedo ni imam i ti’i i wee en touna nuesa. Tuana mouw nisea nu matuanala em baya se tou Israel mengeiy maname, mineiy waki Silo.15Awes tare nu reiy’pe’ em barewesna tinunu, bujang ni imam i ti’i si mineiy, laa o lumila’ wia sitou si minangin-sempela en tetule i ti’i: “Weeala le’ona si imam kaa laa pererarangen, karengan nisia si so’o sumungkuli waki nikoo e le’ona linutu’ mouw, e mata’ i te.” 16Sakawisa sitou i ti’i mingkot nisia: “E reiy’ ku’a re’en em barewes i ti’i e lewo’ sa reiy’ tunune’ rior, kamurian tare mouw i te medo i wee nikoo eng kepa’aran natemu,” takar lumila’ mouw sia wia sitou i ti’i: “Teakan i te kangkasi e lewo’ sa reiy’ i weemula, sa reiy’, niaku ku laa medo nyi’a ampit eng kaketean.” 17Ampit en tuana eng kasa sela mouw en dosa ne rua taretumou i ti’i witu en sinaru ni TUHAN, karengan nisea se maloo’ola kumeng en tetule i wee si TUHAN.18Sapa tare si Samuel si minamuali sumesempung witu en sinaru ni TUHAN; nisia si taranake’, nouwakna rinikeran e labung efod waki roko’ lenan. 19Susur en te’un si ina’na si masiwola nisia eng karaiy rintek wo mali eng karaiy i ti’i wia nisia, sakawisa sia mewali-wali si ka’awuna mea mesesempela en tetule rineret te’unan.20O laa si Eli merkatla si Elkana wo si ka’awuna, em pokeiyna: “TUHAN satorona si meela see’ wia nikoo waki si wewene i yi’i sawel e neiy mouw i sarakannala wia si TUHAN.” Nu reiy’ mouw i tu marengouw sea mea waki tampa paena’anna. 21Wo si TUHAN lumo’orla si Hana, i ka’ayo sia gumandong wo tumimea’la se telu oki’ tuama wo se rua oki’ wewene kasi. Kasuatan e ni’itu si maka sela mouw si Samuel sobor i ti’i witu en sinaru ni TUHAN.22Eli si kasa mouw tu’a. Sakawisa lingannala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanala ne oki-oki’na witu em baya ne tou Israel wo kaa nisea i ti’i se timekel ampit se wewene-wewene masempungla witu en saruan em pepalen en Dasing Pinasungkulan, 23lumila’ mouw sia wia nisea: “Ka’a kouw matuanala eng kapualitan-kapualitan tuana, i ka’ayo liningaku wia se pakasa’an bangsa i yi’i em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’i ti’i? 24Te’a mouw tuana, oki-oki’ku. Reiy’ abar le’os e liningaku i ti’i kaa nikouw kouw kimarenganla se umat ni TUHAN tumuanala eng kaselokan.25Sa siesa nga touan si makadosa witu siesa tou walina, takar si Empung si laa madilela; ta’an sa siesa nga touan makadosa witu si TUHAN, seiy’ ku’a re’en si laa mamuali paelet i wee nisia?” Ta’an e reiy’ mouw pelelingan neala e lelila’an ni ama’na i ti’i, karengan si TUHAN si laa mepepatela nisea. 26Ta’an si Samuel sobor i ti’i, si kasa mouw makaselami wo si kasa mouw i kepa’arla, le’os witu en sinaru ni TUHAN ka’apa tu’u witu en sinaru ne tou.
Wenti’ en tanume si Eli wo se kaum me’urangna

27Siesa tou sumesempung ni Empung si mineiy wia si Eli wo lumila’ wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: E reiy’ ku’a re’en ampit e leno Niaku minapaloo’o-loo’ola en tou-Ku wia se nene moyangmu, eng katoroan nisea nu wakipe’ Mesir wo tu’utuk wia se see’ ni Firaun? 28Wo Niaku ku minelengomi nisia waki se reiy’ sa mina’asa suku Israel mamuali imam i wee-Niaku, rio sia manginsempela tetule witu natas e mezbah-Ku, tumunu nukupan wo make e labung efod witu en sinaru-Ku; wia se kaummu e neiy-Ku mouw i sarakanla e reiy’ sa mina’asa tetule api-apian ne tou Israel.29Ka’a koo matu’usla ampit en songko’ witu en tetule rineret-Ku wo en tetule sesakeiy-Ku, e neiy-Ku mouw i perentala, wo ka’a koo masighi’la seoki-oki’mu e lebe ta’an-Niaku, kasuatan kouw mareburla en toumu ampit em beteng kasa le’os waki susur en tetule sesakeiy ne umat-Ku Israel? 30Karengan e ni’itu – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel – eng kaulitna Niaku ku tima’arola: Me’urangmu wo se kaummu se laa tumou witu en sinaru-Ku eng keurena, ta’an en teakan – teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN –: Wa’akatouw eng kapualitan i ti’i waki-Niaku! Karengan seiy si masighi’la Niaku, si laa-Ku sighi’in, ta’an seiy si masero’ Niaku, si laa loo’on kumeng.31Eng kaulitna e laa meiy nedona, kaa Niaku ku laa rumepu’la e lawas kaente’annu wo e lawas kaente’an ne kaummu, i ka’ayo reiy’la siesa tete witu se me’urangmu. 32Takar nikoo koo laa lumoo’ ampit em beren mesaruan witu e reiy’ samina’asa kale’osan e laa-Ku tuananla wia si Israel wo witu se me’urangmu e reiy’ laa wawean siesa tete i wee eng keurena. 33Ta’an siesa tou waki nikoo si reiy’ rine’i-Kumi waki kaledong e mezbah-Ku si laa sumiwo em berennu materi wo si imukurmu tumekur; e reiy’ sa mina’asa se na’awes ne me’urangmu se laa mate karengan en santi ne kesaru.34Nyi’i mouw e laa mamuali kowa’ i wee nikoo, nyi’a i yi’i sapa e laa mamuali wia se rua oki’mu i ti’i, Hofni wo si Pinehas: witu nendo e masuat sea nu rua se laa mate. 35Wo Niaku ku laa mopo i wee-Niaku siesa imam pa’emanen, si pepaken minatoroan ampit e nate-Ku wo si imukur-Ku, wo Niaku ku laa tumo’ori i wee nisia se see’ te’etep o lale’, i ka’ayo sia reiy’ siena’na tumou witu en sinaru ni tou ni’isu’-Kula.36Kamurian seiy si timele’upe’ matou-tou waki se see’mu se laa meiy mongkot sumempe wia nisia kumiwee esa nga ipis loit perak ka’apa esa nga ketor roti, wo laa lumila’: I tampa mola satorona niaku witu meta’esa’an em beteng ne imam i ti’i, rio aku toro kumaan esa nga ka’arut roti.”

Chapter 3

Samuel kinakeretan

1Samuel sobor i ti’i si minamuali sumesempung ni TUHAN witu en tetegha’an ni Eli. Witu e masa ni’itu nuwu’ ni TUHAN en telang; peleloo’an-peleloo’an tu’u e reiy’ re’eregh. 2Witu nendo mekasa si Eli, em berenna muleiy mouw makewur wo e reiy’ mouw mete’u lumoo’ ampit e makale’os, si kasuatan ghimoleiy witu en tetekelanna. 3Solo em bale ni Empung e reiy’pe’ kasi minate. Samuel si timekelouw witu eng gorem em bait lenas ni TUHAN, tampa en tabut ni Empung. 4O laa si TUHAN kumeret: “Samuel! Samuel!”, wo sia mingkot: “Ya, ama’.”5Laa o tumingkasola sia wia si Eli, ma’an em pokeiyna: “Ya, ama’, e reiy’ ku’a re’en si ama’ si mengeret niaku?” Ta’an si Eli si limila’: “Niaku ku reiy’ mengeret; tumekelouw sumoup.” Laa o mea mouw sia tumekel. 6Wo si TUHAN kumeret si Samuel mekasape’ kasi. Samuel tu’u tumo’ori, laa o mea matola si Eli ma’an limila’: “Ya, ama’, e reiy’ ku’a re’en si ama’ si mengeret niaku?” Ta’an si Eli si limila’: “Niaku ku reiy’ mengeret, oki’ku; tumekelouw sumoup.”7Samuel si reiy’pe’ makasine’u si TUHAN; nuwu’ ni TUHAN e reiy’pe’ ma’an mekasa i papaloo’o-loo’ola wia nisia. 8Wo si TUHAN kumeret si Samuel mekasape’ kasi, i wee eng kateluna. Sia tu’u tumo’ori, laa o mea matola si Eli ma’an limila’: “Ya, ama’, e reiy’ ku’a re’en si ama’ si mengeret niaku?” Laa o mangarti mouw si Eli, kaa si TUHANouw si mengeret sioki’ i ti’i.9Karengan e ni’itu lumila’ mouw si Eli wia si Samuel: “Mea mouw tumekel wo sakawisa Sia mengeret nikoo, lumila’ mola: Sumusuiy mouw, TUHAN, karengan si hamba-Mu i yi’i si malinga.” Takar mea mouw si Samuel wo tumekelouw sia witu en tetekelanna.10Laa o meiy mouw si TUHAN, rumedeiy maname wo makeret tanu e limangkoiyla: “Samuel! Samuel!” Wo si Samuel si miningkot: “Sumusuiy mouw, karengan si hamba-Mu i yi’i si malinga.” 11Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Samuel: “Kete’uanola, Niaku ku laa metetuanala e wo’o sapa waki Israel, i ka’ayo susur tou se liminga nyi’a, e laa ngumengeng eng talingana.12Witu nedo ni’itu Niaku ku laa makatorola wia si Eli e reiy’ sa mina’asa e neiy-Ku mouw i nuwu’la en tanume se me’urangna, waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan. 13Karengan neiy-Ku mouw i pakite’ula wia nisia, Kaa Niaku ku laa mukum se me’urangna i wee eng keurena karengan en dosa eng kinete’uanna mola, nyi’a i yi’i kaa se oki-oki’na se minojatola si Empung, ta’an nisia si reiy’ kimoupi’la nisea! 14Karengan e ni’itu Niaku ku timiwa’ mola wia se me’urang ni Eli, kaa en dosa ne me’urang ni Eli e reiy’ laa re’inla ampit en tetule rineret ka’apa ampit en tetule sesakeiy i wee eng keurena.”15Samuel si timekel mina’ayo memo’odo; kamurian wuka’enna em pepalen em bale ni TUHAN. Samuel si so’o minakite’ula em pineleloo’ona i ti’i wia si Eli. 16Ta’an si Eli si kimeret si Samuel, em pokeiyna: ”Samuel, oki’ku.” E wingkot ni Samuel: “Ya, ama’.”17Em pokeiy ni Eli: “Sapa ku’a re’en neiy i pa’ayo-Nala wia nikoo? Te’a mouw i pekekirongmula wia niaku. E wona’na teinti’i mouw si Empung mukum nikoo, awes tare e lebepe’ ta’an e ni’itu, sa koo mekekirongla esa nga ketor lelila’an tu’u wia niaku waki sapa neiy i pa’ayo-Nala wia nikoo i ti’i.” 18O laa si Samuel makite’ula em baya nyi’a i ti’i wia nisia ampit e reiy’ kimirongla wo’o sapa tu’u. Kamurian Eli si limila’: “Nisia si TUHAN, ma’anouw siwon-Na sapa e linoo’o-Na le’os.”19Wo si Samuel si maka sela momi wo si TUHAN si merapitla nisia wo reiy’la e nesa tu’u waki e nuwu’-Na i ti’i i waya-Nala ruma’aragh. 20Takar mete’u mouw se minapekasa Israel waki Dan i ka’ayo em Bersyeba, kaa wia si Samuel e neiy mouw i emanla en jabatan nabi ni TUHAN. 21Wo si TUHAN tumodongla nyi’a si minapa’atola en tou waki Silo, karengan Nisia si minapaloo’o-loo’ola en tou waki Silo wia si Samuel ampit nieletan e nuwu’-Na.

Chapter 4

Tabut ni TUHAN eng kinaat

11a Wo lelila’an ni Samuel e mina’ayo mea waki minapekasa Israel.1b Tou Israel se limaa sumeke’ sumu’usuk se tou em Filistin wo dumasing tawi e Eben-Haezar, kasuatan se tou em Filistin se dimasing waki Afek. 2Tou em Filistin se timu’utul em barisanna minesaruan ampit se tou Israel. Eng katoroan em paseke’an e makahebatla, kaweweanouw mekala ne tou em Filistin se tou Israel, se minatela se wo’o wona’na epat nga riwu tou waki tampa paseke’an i ti’i.3Eng katoroan se suraro i ti’i nu marengea waki pedasingan, lumila’ mouw em baya ne tu’a-tu’a Israel: “Ka’a si TUHAN sumiwo nikita kinawewean minekala ne tou em Filistin wia nendo i yi’i? Meiy mouw kita medomi waki Silo en tabut teta’aran ni TUHAN, rio Sia meiy witu eng keuneran ta wo mayami nikita waki lawas ne kesaru ta.” 4Kamurian se bangsa i ti’i rumeo tou mea waki Silo, laa o mopomi maname en tabut teta’aran ni TUHAN em pakasa’an em bumi, rimuber witu em baya eng kerub; se rua oki’ ni Eli, Hofni wo si Pinehas, se maname reten en tabut teta’aran ni Empung i ti’i.5Makarengan nu reiy’ mouw en tabut teta’aran ni TUHAN i ka’ayola waki pedasingan, rumio mouw se minapekasa tou Israel ampit e menaleinteng, i ka’ayo em bumi eng gimo’ogho’. 6Wo se tou em Filistin se liminga legu’an e rerioan i ti’i se limila’: “Sapa mow ku’a re’en e legu’an rerioan menaleinteng waki dinasingan ne tou Ibrani i ti’i?” Katoroan kinakete’uan neala, kaa en tabut ni TUHAN e mina’ayo momi waki pedasingan i ti’i,7kineide’anouw se tou em Filistin, karengan em pokeiy nea: “Empung nea si mineiy mouw waki pedasingan i ti’i,” wo nisea se limila’: “Cilaka mouw kita, karengan en tanu ni’itu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali eng ketareanna. 8Cilaka mouw kita! Seiy mouw ku’a re’en si male’mi nikita waki lawas ni Empung si kasa hebat i yi’i? I yi’i mouw kangkasi si Empung, si simiasa mola se tou Mesir ampit e minegheghioan katula waki patar kaerisan. 9Ente’enola natemu wo minta’ mouw tanu se tuama, heiy tou em Filistin, rio kouw te’a mamuali ata ne tou Ibrani i ti’i, tanu nisea eng ketareanna nu minamuali atamu. Minta’ mouw tanu se tuama wo sumeke’ mouw!”10Laa o sumeke’ mouw se tou em Filistin, i ka’ayo se tou Israel se kinawewean minekala. Nisea se timingkasi en tou siesa o siesa waki dasingna. Kasa mouw sela eng kakala’an i ti’i: waki weteng ne Israel se minate se telu nga pulu’ nga riwu tou se pasukan makelang. 11Awes kangkasi en tabut ni Empung eng kinaat wo se rua oki’ ni Eli, Hofni wo si Pinehas, se minate.12Siesa tou waki se suku Benyamin si timingkasi waki barisan paseke’an wo witu nendo ni’itu i te kangkasi sia i ka’ayola waki Silo ampit e labung tetoyakokan wo ampit en tana’ witu eng kokongna. 13Eng katoroan nisia nu i ka’ayola, Eli si kasuatan rimuber witu eng kadera witu li’ilik e lalan mengena-ngena’, karengan natena e menengka-nengkap karengan en tabut ni Empung i ti’i. Eng katoroan sitou i ti’i nu ghumorem mea waki kota wo sumusuiyla e nabar i ti’i, rumekeiy mouw se minapekasa eng kota i ti’i.14Eng katoroan si Eli nu liminga legu’an e rekeiyan i ti’i, mueiy mouw sia: “Karungkea’an sapa ku’a re’en e ni’itu?” Laa o makarenganouw sitou i ti’i matola si Eli wo makite’ula nyi’a wia nisia. 15Eli si siouw mouw nga pulu’ o uwalu nge te’un e numurna wo em berenna minuti’ mouw, i ka’ayo sia reiy’ mouw mete’u maloo’la kasi.16Em pokeiy ni tou i ti’i wia si Eli: “Niaku ku waki tampa paseke’an o meiy; tare mouw e nendo i yi’i niaku timingkasi en tou waki tampa paseke’an.” Em pokeiy ni Eli: ”Kumura eng ka’ada’anna, oki’ku?” 17E wingkot ni maali-ali nabar i ti’i: “Tou Israel se timingkasi en tou waki sinaru ne tou em Filistin; kakala’an e wangko’ em pine’anola ne rakyat; awes kangkasi se rua oki’mu, Hofni wo si Pinehas, se minate mouw, wo en tabut ni Empung eng kinaatouw.”18Eng katoroan totorennala en tabut ni Empung i ti’i, ka’anu mouw si Eli timalo’aiyi waki kadera witu esa nga weka em pepalen leloangan, e lo’ongna minarepu’ wo sia mate. Karengan si tu’a mouw wo si rebur sia. Epat nga pulu’ nge te’un eng keurena sia maperenta tanume si akim witu se tou Israel.19Sapa tare si manuangna wewene, ka’awu ni Pinehas, si megandongouw tu’a. Eng katoroan lingannala e nabar i ti’i, kaa en tabut ni Empung eng kinaatouw wo si manuangna tuama ma’an si ka’awuna se minate mouw, rumuberouw sia kumurur, laa o tumimea’, karengan nisia si nieiy e rumara ma’anak. 20Eng katoroan nisia nu weitouw mate, lumila’ mouw se wewene-wewene rimedeiy witu retenna: “Te’a mouw meide’, karengan nikoo koo timimea’ mola siesa oki’ tuama.” Ta’an nisia si reiy’ miningkot wo reiy’ mineela ghenang nyi’a.21Sia ngumaranla sioki’ i ti’i Ikabod, em pokeiyna: “Mina’apu mouw eng kewangko’an waki Israel” – karengan en tabut ni Empung eng kinaatouw wo eng karengan si manuangna wo si ka’awuna. 22Em pokeiyna: “Mina’apu mouw eng kewangko’an waki Israel, karengan en tabut ni Empung eng kinaatouw.”

Chapter 5

Tabut ni TUHAN waki tana’ ne tou em Filistin

1Nu reiy’ mouw se tou em Filistin nu kimaat en tabut ni Empung, takar sea malimi nyi’a waki Eben-Haezer mea waki Asdod. 2Tou em Filistin se minedo en tabut ni Empung i ti’i, nialina ghumorem mea waki kuil Dagon wo neiy i reta’ neala witu en siri’ ni Dagon. 3Eng katoroan se tou-tou Asdod nu tumo’ori memo’odope’ witu nendo kawo’odoanna, kaloo’anola si Dagon neiy i ka’anu ampit eng giona minea waki tana’ witu en sinaru en tabut ni TUHAN; laa o sea medo si Dagon wo marengla nisia witu en tampana.4Ta’an eng katoroan nendo kawo’odoanna sea tumo’ori e memo’odope’, kaloo’anouw si Dagon neiy i ka’anu ampit eng giona minea waki tana’ witu en sinaru en tabut ni TUHAN, ta’an eng kokong ni Dagon wo e rua lawasna minategol wo neiy i kewalengkeiy tawi em pepalen, nouwak i te ni Dagon i ti’i en timele’upe’. 5Ni’itu mouw eng karenganna em baya se imam Dagon wo em baya ne tou se ghimorem mea witu eng gorem eng kuil Dagon se reiy’ lime’ek tawi em pepalen em bale ni Dagon em baki Asdod, i ka’ayomi e nendo i yi’i.6Lawas ni TUHAN minubel se tou-tou Asdod i ti’i ampit eng kawuterna wo Nisia si limikokola nisea: Nisia si simiasa nisea ampit eng kupes-kupes, le’os se Asdod ka’apa tu’u en daerahna. 7Eng katoroan linoo’ ne tou-tou Asdod, kaa en tuana eng kapualitanna, lumila’ mouw sea: “Tabut ni Empung Israel e reiy’ toro mena’ wia nikita, karengan e lawas-Na kete’ masu’usuk nikita wo masu’usuk si Dagon, empung ta.”8Karengan e ni’itu nisea se kimeret merur wia nisia em baya se raja eng kota ne tou em Filistin wo lumila’: “Sapa ku’a re’en e laa ta tuananla ampit en tabut ni Empung Israel i ti’i?” Laa o pokeiy nea: “Tabut ni Empung Israel e lewo’ sa reiy’ i soro’ mea waki Gat.”Ni’itu mouw nisea se simoro’la en tabut ni Empung Israel i ti’i maname. 9Ta’an nu reiy’ mouw nisea nu simoro’la nyi’a, takar e lawas ni TUHAN e minapa eiyla eng karingka’an kasa wangko’ witu eng kota i ti’i, oki-oki’ wo se tou tu’a mouw, i ka’ayo limentut eng kupes-kupes witu nisea.10Laa o sea materla en tabut ni Empung i ti’i mea waki Ekron. Ta’an i kekeka’ayola en tabut ni Empung i ti’i waki Ekron, rumekeiy mouw se tou Ekron i ti’i, en tuana: “Nisea se simoro’mi en tabut ni Empung Israel i ti’i wia nikita kaa laa mepepatela nikita wo se bangsa ta.”11Karengan e ni’itu nisea se kimeret merur em baya ne raja eng kota ne tou em Filistin i ti’i wo lumila’: “Alinouw en tabut ni Empung Israel i ti’i; ma’anouw i tu marenge waki tampana, rio te’a patennala kita wo se bangsa ta.” Karengan waki minapekasa eng kota i ti’i wawean eng karingka’an em patean; lawas ni Empung meubel se tou-tou maname ampit eng kasa wuter: 12se tou-tou reiy’ minate, se siniasa ampit kupes-kupes, i ka’ayo e rekeiyan eng kota i ti’i limongkote waki langit.

Chapter 6

Tabut neiy i warengla wia se tou Israel

1Nu reiy’ mouw em pitu nga sumedot eng keurena en tabut ni TUHAN i ti’i waki daerah ne tou em Filistin, 2takar se tou em Filistin i ti’i se kimeret em baya ne imam wo em baya ne menebo, laa o lumila’ wia nisea: “Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ tuanan neiyla ampit en tabut ni TUHAN i ti’i? I pakite’u momi wia nikeiy, kumura keiy lewo’ sa reiy’ malime nyi’a sumoup waki tampana.3O laa em pokeiy nea: “Sakawisa kouw ma’alila en tabut ni Empung Israel i ti’i, takar te’a mouw kouw ma’alila nyi’a ampit e lawas memayos, ta’an i te e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mear en tetubuus en selok wia-Nisia; takar kouw laa male’os wo kouw laa mamete’ula, kaa e lawas-Na e reiy’ rumo’umi waki nikoo.” 4Nu reiy’ mouw i tu mueiy mouw sea: “Sapa ku’a re’en en tetubuus en selok, e lewo’ sa reiy’ wearen neiy wia-Nisia?” E wingkot nea: “I ki’it eng kelakerna ne raja-raja eng kota ne tou em Filistin, lima kupes mas wo se lima kawok mas, karengan eng katula masuat en timoro nikouw nu waya wo se raja-raja eng kotamu.5Ni’itu mouw siwonouw e lumian eng kupes-kupesmu wo e lumian ne kawok se materi en tana’mu, wo i pa’ayo mola en sighi’mu wia si Empung Israel. Wo’o wona’na Nisia si laa mopomi waki nikoo, waki si empungmu wo waki tana’mu le awas-Na minubel ampit eng kawuter. 6Ka’a kouw kimete ate, masuat tanu se tou Mesir wo si Firaun kimete ate? E reiy’ ku’a re’en nisea se minayala se bangsa i ti’i mea, eng katoroan Nisia nu minema’aya-ma’ayangla nisea?7Eng karengan e ni’itu edonouw wo tiro’onola e nesa kareta weru ampit se rua nga ipus sapi patoto’an, si reiy’pe’ ma’an mekasa tena’an em bongkouw, paasola se rua sapi i ti’i witu eng kareta, ta’an alinouw se oki-oki’na mareng mea waki wale, rio te’a mekeki’itla nisia kasi. 8Kamurian edonouw en tabut ni TUHAN, seretola ni’itu witu natas eng kareta wo i reta’ mola em barang-barang mas, e lewo’ sa reiy’ i wear miouwla wia-Nisia tanume en tetubuus en selok, witu eng gorem e nesa piti witu en siri’na. Wo i waya mome en tabut i ti’i mea. 9Weeanola ghenang: sakawisa en tabut i ti’i medo lalan mea waki daerahna, mea waki Bet-Semes, takar Nisia mouw i tu si minapa’eiy mola eng kacilaka’an hebat i yi’i wia nikita. Wo sa reiy’, takar nikita ta mamete’ula, kaa e reiy’ mouw e lawas-Na en timoro mola nikita; e reiy’ tinu’utu’ i te eng kapualitan i ti’i minamuali wia nikita.”10Tuana mouw en siniwo ne tou-tou i ti’i.Nisea se minedo se rua nga ipus sapi patoto’an, i paasna witu eng kareta, ta’an se oki-oki’na se tinaang waki wale. 11Nisea se rimeta’la en tabut ni TUHAN witu natas eng kareta, wo kangkasi em piti pinumpunan se kawok-kawok mas wo e lumian e lintup-lintup nea. 12Sapi-sapi i ti’i se mapawe-wee kimi’itla e lalan mengea waki Bet-Semes; timorola e nesa lalan wangko’, kasuatan minenar ampit e reiy’ sime’epang laa lele’os ka’apa laa kawii, kasuatan se raja-raja eng kota ne tou em Filistin i ti’i se makelang witu murina i ka’ayome waki daerah Bet-Semes.13Tou-tou em Bet-Semes se kasuatan moupu’ eng gandum waki kewong. Eng katoroan nisea nu kuma’ati, takar kaloo’an nea mouw en tabut i ti’i, laa o mepa’a-pa’arouw sea limoo’ nyi’a.14Eng kareta i ti’i mina’ayo mea waki penguma’an ni Yosua, tou em Bet-Semes i ti’i, wo mena’ maname. Maname wawean watu sela. Sea kumewe’ eng kayuna eng kareta i ti’i wo sea manginsempela se sapi-sapi tanume en tetule tinunu wia si TUHAN. 15Tou-tou suku Lewi se timumpala en tabut ni TUHAN ampit em piti witu esa nga wekana, em bitu eng goremna wawean em barang-barang mas i ti’i, laa o meela nyi’a witu natas em batu sela i ti’i, wo witu nendo ni’itu se tou-tou em Bet-Semes se minanginsempela en tetule tinunu wo en tetule rineret wia si TUHAN.16Eng katoroan se lima raja eng kota ne tou em Filistin nu limoo eng kapulitan i ti’i, marengouw sea mea waki Ekron witu i te nendo ni’itu kangkasi.17Nyi’i mouw e lintup-lintup mas neiy i wear ne tou em Filistin wia si TUHAN tanume en tetubuus en selok: waki Asdod nesa, waki Gaza nesa, waki Askelon nesa, waki Gat nesa, waki Ekron nesa; 18o kasi se kawok-kawok mas i ki’it eng kelakerna e reiy’ sa mina’asa eng kota ne tou em Filistin eng kapunya’an ne lima raja eng kota i ti’i, le’os eng kota-kota makarereen ka’apa tu’u en tewa-tewa esa nga kaledongna; wo em batu sela, em bitu natasna rineta’an nea en tabut ni TUHAN, waki penguma’an ni Yosua, tou em Bet-Semes i ti’i, nyi’a mouw en sairi i ka’ayomi e nendo i yi’i.19Wo Sia munu’ se pirala tou em Bet-Semes, karengan nisea se limoo’ witu eng gorem en tabut ni TUHAN; Nisia si minunu’ se pitu nga pulu’ tou waki se rakyat i ti’i. Rakyat i ti’i se mengasi’, karengan si TUHAN si simiasa mola nisea ampit eng kahebatna. 20Wo se tou-tou em Bet-Semes se limila’: ”Seiy ku’a re’en si taang rumedeiy witu en sinaru ni TUHAN, Empung si kudus i yi’i? Wia si seiy ku’a re’en Sia laa mae tumele’ula nikita?21Laa o sea mapa’ali tetoke wia se maena’ waki Kiryat-Yearim ampit e nower: “Tou em Filistin se minarengomi en tabut ni TUHAN; meiy mouw wo i aterouw ni’itu wia nikoo.”

Chapter 7

1O laa se tou-tou eng Kiryat-Yearim se mineiy, nisea se minater en tabut ni TUHAN i ti’i wo mali nyi’a mea witu eng gorem em bale ni Abinadab em baki atas eng kakenturan. Wo si Eleasar, oki’na, si kinudus neala kaa laa tumayur en tabut ni TUHAN i ti’i.

Tou em Filistin se kinawewean minekala tawi e Mizpa

2Rengan nedo en tabut i ti’i minena’ waki Kiryat-Yearim lumangkoiy mouw e nedo torola eng keurena, nyi’a i yi’i e rua nga pulu’ nge te’un, wo se minapekasa kaum Israel se ngima’angal wia si TUHAN.3Laa o lumila’ mouw si Samuel wia se minapekasa kaum Israel en tuana: “Sa kouw murikiti wia si TUHAN ampit em pakasa’an e nate, takar i wa’akatomi em baya se empung wo’oseiy wo em baya se Asytoret waki keunerannu wo i tuyula natemu wia si TUHAN wo rumaghesouw wia i te Nisia; takar Nisia si laa mayami nikouw waki lawas ne tou em Filistin.” 4Kamurian se tou-tou Israel se mina’akatla em baya ne Baal wo em baya ne Asytoret wo rumaghes wia i te si TUHAN.5Laa o lumila’ mouw si Samuel: “Erurenola se pakasa’an tou Israel mea waki Mizpa; takar niaku ku laa sumombayang i wee nikouw wia si TUHAN.” 6Sea nu minerurouw waki Mizpa, sea tumimba rano wo mu’uwusla nyi’a witu en sinaru ni TUHAN. Nisea kangkasi se minoso witu nendo i ti’i wo lumila’ maname: “Nikeiy keiy makadosa mouw wia si TUHAN.” Wo si Samuel makimla se tou Israel waki Mizpa.7Eng katoroan lininga ne tou em Filistin, kaa se tou Israel se minerurouw waki Mizpa, lumaa mouw se raja-raja eng kota ne tou em Filistin limalesi se tou Israel. Ampit lingan ne tou Israel en tuana, takar keide’anouw sea witu se tou em Filistin. 8Laa o pokeiy ne tou Israel wia si Samuel: “Te’a mouw mena’ maaleiy i wee nikeiy wia si TUHAN, Empung ta, rio Sia lumawiri nikeiy waki lawas ne tou em Filistin i ti’i.”9Nu reiy’ mouw i tu Samuel si minedo siesa nga ipus oki’ ni domba matoto’, laa o manginsempe’la e minapekasa nyi’a wia si TUHAN tanume en tetule tinunu. Wo eng kasuatan si Samuel maaleiy wia si TUHAN i wee se tou Israel, takar si TUHAN si miningkot nisia.10Eng kasuatan si Samuel manginsempela en tetule tinunu i ti’i, lumaa mouw se tou em Filistin sumeke’ sumu’usuk se tou Israel. Ta’an witu nendo ni’itu TUHAN si limenteri ampit e legu’an kasa hebat witu natas ne tou em Filistin wo sumerokla nisea, i ka’ayo sea kinawewean minekala ne tou Israel. 11Rumo’u momi se tou-tou Israel waki Mizpa, mekeki’it se tou em Filistin i ti’i wo mewe nisea mekala i ka’ayo e lua’an Bet-Kar.12Kamurian si Samuel si minedo e nesa watu wo rumedeiyla nyi’a nelet e Mizpa wo e Yesana; Sia ngumaranla nyi’a Eben-Haezer, em pokeiyna: “I ka’ayo wia nyi’i si TUHAN minale’ nikita.”13Tuana mouw se tou em Filistin i ti’i neiy i tu’utukla wo se reiy’ mouw kasi maghoremi en daerah ne Israel. Lawas ni TUHAN e masu’usuk se tou em Filistin esa nga umur em patou-touan ni Samuel, 14wo eng kota-kota niedo ne tou em Filistin waki Israel, e minarengkan kangkasi wia se Israel, muleiymi waki Ekron i ka’ayo eng Gat; wo se tou Israel se rimo’obiti en daerah esa nga kaledongna waki lawas ne tou em Filistin. E nelet ne tou Israel wo ne tou Amori wawean le’os.
Samuel tanume si akim

15Samuel si minerenta tanume si akim witu se tou Israel esa nga umur em patou-touanna. 16Waki te’un o te’un maledong waki Betel, Gilgal wo e Mizpa, wo maperenta witu se tou Israel waki e reiy’ sa mina’asa tampa i ti’i, 17laa o sia marenge waki Rama, karengan mana mome em balena wo manamome sia maperenta witu se tou Israel; wo maname sia rumedeiyla e mezbah i wee si TUHAN.

Chapter 8

Tou Israel se mepa’arla siesa raja

1Samuel nu mina tu’a mouw, poponna mola se oki-oki’na tuama mamuali akim witu se tou Israel. 2Ngaran ni oki’na polon nyi’a mouw si Yoel, wo ngaran ni oki’na karua nyi’a mouw si Abia; nisea nu rua se minamuali akim waki Bersyeba. 3Ta’an se oki-oki’na i ti’i se reiy’ matou-tou tanu si ama’na; nisea se mekeki’it e nuntung, masungkul em bewoko’ wo mangimpule’itla eng ka’adilan.4Karengan e ni’itu merurouw em baya ne tu’a-tu’a Israel; nisea se mineiy wia si Samuel waki Rama 5wo lumila’ wia nisia: ”Nikoo koo tu’a mouw wo se oki-oki’mu se reiy’ matou-tou tanu nikoo; takar poponouw en teakan siesa raja witu nikeiy kaa laa merenta nikeiy, tanu witu e reiy’ sa mina’asa se bangsa-bangsa walina.”6E nedo nisea nu limila’: “Weeanola nikeiy siesa raja kaa laa merenta nikeiy,” lelila’an i ti’i en simenso’la si Samuel, takar sumombayangouw si Samuel wia si TUHAN. 7TUHAN si minee nuwu’ wia si Samuel: “Linganola e lelila’an ne bangsa i ti’i witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan neiy i lila’ neala wia nikoo, karengan e reiy’ nikoo si’i pasede’ nea, ta’an Niaku mouw si’i pasede’ nea, rio te’a Aku mamuali raja witu nisea.8Minakatena’ tanu en tinuana neala wia-Niaku rengan e nendo Niaku nu rimawir nisea rimo’umi waki Mesir i ka’ayomi nendo i yi’i, nyi’a i yi’i se timele’ula Niaku wo rumaghes wia si empung walina, tuana mouw kangkasi en tinuana neala wia nikoo. 9Eng karengan e ni’itu linganola em pengiween nea, ta’an i te i nge’enge’ mola nisea ampit e makauli-ulit wo i pakite’u mola wia nisea sapa e mamuali hak ni raja si laa merenta nisea.”10Wo si Samuel si mina’ayola e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN wia se bangsa i ti’i, se makiwee siesa raja wia nisia, 11 11em pokeiyna: “Nyi’i mouw e minamuali hak ni raja si laa merenta nikouw i ti’i: se oki-oki’mu tuama se laa edonna wo i pa’ayangnala witu eng karetana wo witu se kawalona, wo nisea se laa tumingkas witu rerior eng karetana; 12nisia si laa sumiwola nisea kapala pasukan esa nga riwu wo kapala pasukan lima nga pulu’; nisea se laa majeko em penguma’anna wo ma’ayangla em peupu’an i wee nisia; saliatan-saliatanna wo em pakakas eng karetana e laa siwon nea.13Oki-oki’mu wewene se laa edonna tanume si sumesewok rampa-rampa, lumelutu’ wo sumesiwo kekaanen. 14Tumodongla nyi’a waki penguma’annu, e numa nanggormu wo e numa zaitunmu e laa edonna eng kasa le’os wo e laa i weenala wia se pegawai-pegawaina; 15waki gandummu wo em bua’na numa anggormu e laa edonna esa nga mapulu’ wo e laa i weenala wia se pegawai-pegawaina walina.16Ata-atamu tuama wo se ata-atamu wewene, papiaran-papiarannu se kasa le’os wo se keledai-keledaimu se laa edonna wo pakenna i wee em pepa’ayangenna. 17Waki se membe’ dombamu se laa edonna se esa nga mapulu’, wo nikouw nuesa kouw laa mamuali atana. 18 18Witu nedo ni’itu nikouw kouw laa rumekeiy karengan si rajamu si pineleng miouw i ti’i, ta’an si TUHAN si reiy’ laa mingkot nikouw witu nedo ni’itu.”19Ta’an se bangsa i ti’i se simede’ minelelingala e lelila’an ni Samuel wo nisea se limila’: “Reiy’, e lewo’ sa reiy’ wawean raja witu nikeiy; 20takar nikeiy tu’u keiy laa masuat tanu se reiy’ sa mina’asa bangsa-bangsa walina; raja meiy si laa makimla nikeiy wo ma’aka-aka nikeiy witu em paseke’an.”21Samuel si limingala e reiy’ sa mina’asa lelila’an ne bangsa i ti’i, wo ma’ayola nyi’a wia si TUHAN. 22TUHAN si minee nuwu’ wia si Samuel: “Linganola em pengiween nea wo mopo mouw siesa raja i wee nisea.” Kamurian lumila’ mouw si Samuel wia se tou-tou Israel i ti’i: “Mea mouw siesa o siesa mea waki kotana.”

Chapter 9

Saul ni’isu’la minamuali raja

1Wawean siesa tou waki daerah Benyamin, ngaranna Kish bin Abiel, bin Zeror, bin Bekhorat, bin Afiah, siesa tou suku Benyamin, siesa tou e waweeala. 2Tou i yi’i si wawean oki’na tuama, ngaranna Saul, siesa taretumou e wulouw eng giona; e reiy’la siesa tou tu’u waki elet ne tou Israel si lebe wulouw ta’an nisia: waki paluka o matas nisia si lebe rakek ta’an se susur tou esa nge bangsana3Kish, ama’ ni Saul i ti’i, si kinaliongan se keledai-keledai mereiyna. Karengan e ni’itu lumila’ mouw si Kish wia si Saul, oki’na: “Medo mouw si meta’esa’an bujang, tumiro’ mouw wo mea mouw sumero se keledai-keledai i ti’i.” 4Laa o sea kumelang tumorola eng kakuntungan Efraim; o kangkasi sea kumelang tumorola en tana’ Salisa, ta’an se reiy’ minatola nisea. Kamurian sea kumelang tumorola en tana’ Sahalim, ta’an se keledai-keledai se reiy’ witu; kamurian sea kumelang tumorola en tana’ Benyamin, ta’an se reiy’ minatola nisea.5Eng katoroan nisea nu i ka’ayola waki tana’ Zuf, lumila’ mouw si Saul wia si bujangna si mewali-wali ampit nisia: “Meiy mouw, kita mareng. Ama’ku ee sangari si reiy’ mouw kasi ghumenangla se keledai-keledai i ti’i, ta’an si lieiy en tanume nikita.” 6Ta’an sitou i yi’i si limila’ wia nisia: “Te’ape’, wia eng kota i yi’i wawean siesa tou abdi ni Empung, siesa tou pasighi’in; e reiy’ sa mina’asa ni’i lila’nala en tantu mamuali. Meiy mouw kita mea maname en teakan i te kangkasi, e wo’o wona’na sia toro makite’ula wia nikita en tanume em pakela-kelangan tinoroantami i yi’i.”7E wingkot ni Saul wia si bujangna i ti’i: “Ta’an sa kita mea, sapa ku’a re’en e nalin ta wia sitou i ti’i? Karengan e roti witu en sompoiy ta mina’apu mouw, wo e reiy’la i pewewee e laa pa’alin wia si abdi ni Empung i ti’i. Sapa ku’a re’en em bia nikita?” 8E wingkot ni bujang i ti’i kangkasi wia si Saul: “Waweane’ wia niaku esa nga paepat syikal perak; ni’itu en toro i weekula wia si abdi ni Empung i ti’i, takar nisia si laa makita’ula wia nikita en tanume em pakela-kelangan ta.”9Eng ketareanna witu nelet ne tou Israel, sakawisa siesa nga touan mea mewewueiyla en teturu’ ni Empung, nisia si lumila’ en teinti’i: “Meiy kita mea wia si lumeloo’,” karengan se nabi en teakan i yi’i se patotorela eng ketareanna lumeloo’. – 10Kamurian lumila’ mouw si Saul wia si bujangna i ti’i: “Eng genangmu i ti’i e le’os. Meiy mouw kita mea.” Takar mea mouw sea waki kota, waki tampa ni abdi ni Empung i ti’i. 11Eng katoroan nisea nu masosor e lalan pasosoran mea waki kota i ti’i, sea masungkul ampit se reraa-reraa se rimo’umi kaa laa metetimba rano. Nisea se minueiy wia se reraa-reraa i ti’i: “Lumeloo’ wawean wia nyi’i?”12E wingkot ne reraa-reraa i ti’i wia nisea: “Iyon, wawean, tare mouw i te sia rimeriorla nikouw, mario-riorouw en teakan. Nisia si mineiy wia eng kota e nendo i yi’i, karengan wawean pesakeiyan tetule i wee se tou kelaker waki kakenturan wia nendo i yi’i. 13Sakawisa kouw ghumorem mea waki kota, kouw laa makarengan matola nisia, nu reiy’pe’ nisia nu sumosor mea waki kakenturan kaa laa kumaan. Karengan se tou kelaker se reiy’ laa kumaan, nu reiy’pe’ nisia nu meiy; karengan nisia mouw si mebeberkatla en tetule, kamurian tare mouw i te em baya se nieri’ kumaan. Mea mouw en teakan, karengan nikouw kouw laa makarengan matola nisia.”14Takar sumosorouw sea mea waki kota, wo eng katoroan nisea nu ghumoreme eng kota, Samuel si makelang mareu’mi kaa laa mesesosor mea waki kakenturan, masungkul ampit nisea.15Ta’an si TUHAN si minapaloo’o-loo’o mola wia si Samuel, esa nga endo nu reiy’pe’ eng kine’e eiy ni Saul, en tuana: 16“Wo’odo wo’o wona’na nedo tanu nyi’i Niaku ku laa rumeo wia nikoo siesa tuama waki tana’ Benyamin; nikoo koo laa misu’la nisia mamauli raja witu se umat-Ku Israel wo nisia si laa lumawiri se umat-Ku waki lawas ne tou em Flistin. Karengan Niaku ku minee mola ghenang em peme’itan ne umat-Ku i ti’i, karengan e rekeiyan nea e mina’ayo momi wia-Niaku.”17Eng katoroan si Samuel nu limoo’ si Saul, takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: “I yi’i mouw sitou neiy-Ku i totorla wia nikoo i ti’i; sitou i yi’i si laa tumiboiy en tangkup paperenta’an witu se umat-Ku.” 18Witu en toro ni’itu Saul, si mineiy tumawila si Samuel witu nuner em pepalen leloangan wo lumila’: “Ampung, Wisa em bale ni lumeloo’ i ti’i?” 19E wingkot ni Samuel wia si Saul, em pokeiyna: “Niaku mouw si lumeloo’ i ti’i. Sumosorouw rumeriorla niaku mea waki kakenturan. Nendo i yi’i nikouw kouw kumaan mewali-wali ampit niaku; memo’odo wo’odo niaku ku laa mayame nikoo mea wo niaku ku laa makite’ula wia nikoo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bitu eng gorem e natemu.20Sapa tare se keledai-keledaimu, se neiy mouw i kaliong telu nga endo eng keurena i ka’ayomi en teakan, te’a mouw koo lieiy, karengan se kina’atoanola. Ta’an seiy ku’a re’en si makapunya e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’arla ne tou Israel? E reiy’ ku’a re’en ni’itu em bia nikoo wo em bia se minapekasa kaum ne me’urangmu?” 21Ta’an e wingkot ni Saul: “E reiy’ ku’a re’en niaku ku esa tou suku Benyamin, suku si kasa rintek wia Israel? Wo e reiy’ ku’a re’en se kaumku se kasa kumeng waki se reiy’ sa mina’asa kaum ne suku Benyamin? Ka’a si ama’ meila’ tuana wia niaku?”22Nu reiy’ mouw i tu Samuel si minaruiy si Saul wo si bujangna, nialina mea waki pores wo i weenala wia nisea en tampa i paketa-ketare witu en saruan ne nieri’, eng kelakerna se wo’o wona’na telu nga pulu’ tou.23Lumila’ mouw si Samuel wia si lumelutu’: “I wee momi en teakan em beteng neiyku i weela wia nikoo eng ketare, ampit e nower: Tu’utulane’la nyi’i.” 24O laa si lumelutu’ i ti’i sumakeiyla em pa’a wo en sapa neiy i kaghorem witu wo rumeta’me nyi’a witu en saruan ni Saul. Wo si Samuel si limila’: “Loo’on, en timele’u i yi’i ni’i reta’me witu en saruannu; kumaanouw, karengan en tinu’utulanola i wee nikoo i wee em pewangko’an i yi’i, eng katoroan niaku nu limila’: Niaku ku mineri’ mouw se tou kelaker.” Tuana mouw witu nendo i ti’i Saul si kimaan mewali-wali ampit si Samuel.25Nu reiy’ mouw i tu merosomi sea waki kakenturan mea waki kota. Wo si Samuel menusu-nusuiy ampit si Saul waki atas em paa. 26Nisea se timo’or e memo’odope’ wo eng katoroan em beena mesesena’ mouw, Samuel kimeret si Saul si witu natas em paa i ti’i, em pokeiyna: “Tumo’orouw, niaku ku laa ma’alila nikoo.” O laa si Saul tumo’or wo nisea nu rua mea witu luar, nyi’a i yi’i nisia wo si Samuel.27Eng katoroan nisea nu meros ma’ayo mea waki sela eng kota, lumila’ mouw si Samuel wia si Saul: “I lila’ mola wia si bujang i ti’i, rio sia mea rumeriorla nikita, ta’an mena’ mola koo reiy’ ure, takar niaku ku laa makite’ula wia nikoo e nuwu’ ni Empung.”

Chapter 10

1O laa si Samuel medo em buli-buli pinumpunan lana, i toa’nala witu natas eng kokong ni Saul, siongannala sia kasuatan limila’: ”E reiy’ ku’a re’en si TUHAN si minisu’ mola nikoo minamuali raja witu se umat Israel? Nikoo koo laa tumiboiy en tangkup paperenta’an witu se umat ni TUHAN, wo nikoo koo laa lumawiri nisea waki lawas ne kesaru-kesaru witu esa nga kaledongna. Nyi’i mouw eng kowa’na i wee nikoo, kaa si TUHAN si minisu’ mola nikoo minamuali raja witu se kapunya’an-Na nuesa; 2Sakawisa koo wia nendo i yi’i mea tumele’ula niaku, takar koo laa maatoan ampit se rua tuama waki tawi eng kubur ni Rahel waki daerah Benyamin, waki Zelzah. Nisea se laa lumila’ wia nikoo: Keledai-keledai se peneronnu i ti’i se kina’atoanola; wo si ama’mu si reiy’ mouw maghenangla se keledai-keledai i ti’i kasi, ta’an nisia si lieiy en tanume nikouw, em pokeiyna: Sapa ku’a re’en e laaku siwon i wee se oki’ku i ti’i?3Maname nikoo koo laa kumelang mapawee-weepe’ kasi wo i ka’ayo mea waki akana en tarbantin Tabor, takar maname koo laa atonla ne telu tuama se limongkot simaru si Empung waki Betel; siesa si mali-ali se telu nga ipus oki’ ni mambe’, siesa si mali-ali en telu me’eme’roti wo siesa kasi e nesa nga sempe anggor. 4nisea se laa mee tabea wia nikoo wo meela wia nikoo e rua me’eme’ roti e laa sungkulennumi waki nisea.5Nu reiy’ mouw i tu koo laa i ka’ayo mea waki Gibea ni Empung, en tampa kinaruberan ne pasukan ne tou em Filistin. Wo sakawisa koo ghumorem eng kota, koo laa masungkul maname se esa nga rewokan nabi, se tumumpami waki kakenturan patulean ampit eng gambus, rebana, sesulingen, wo eng kecapi witu rerior nea; nisea nuesa se laa kawuta’an tanu se nabi. 6Takar e Roh ni TUHAN e laa kumuwasa witu nikoo; nikoo koo laa kawuta’an mewali-wali ampit nisea wo maroba mamuali tou walina.7Sakawisa eng kowa’-kowa’ i yi’i mamuali wia nikoo, tuananola sapa i te eng kina’atoan e lawasmu, karengan si Empung si rumapitla nikoo. 8Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mea waki Gilgal rumeriorla niaku, wo weeanola ghenang, niaku ku laa meiy wia nikoo kaa meiy manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran. Nikoo koo lewo’ sa reiy’ ma’ena’ pitu nga endo eng keurena, i ka’ayo ku meiy wia nikoo wo makite’ula wia nikoo sapa e lewo’ sa reiy’ tuanannula.”9Kasuatan nisia nu limenge kaa laa me’a metetele’ula si Samuel, takar si Empung si rimoba natena minewalina. Wo e reiy’ sa mina’asa eng kowa’-kowa’ neiy i katotor witu e minamuali witu i te nendo i ti’i kangkasi. 10Eng katoroan nisea nu i ka’ayola waki Gibea, takar maatoanouw sia ampit se esa nga rewokan nabi; Roh ni Empung eng kimuwasala witu nisia wo si Saul si kimi’it kinawuta’an tanu se nabi witu eng keuneran nea.11Wo em baya ne tou se makasine’u nisia waki eng ketareanna se limoo’ ampit e ma’erang, kaa nisia si mawenti’ mewali-wali ampit se nabi-nabi i ti’i; laa o lumila’ mouw se tou kelaker siesa wia se walina: “Sapa ku’a re’en ee pasil e minamuali ampit sioki’ ni Kish i ti’i? Sapa ku’a si Saul kangkasi si neiy i kaghorem weteng ne nabi?” 12O laa siesa tou waki tampa i ti’i si miningkot: “Seiy ku’a re’en si ama’ nea?” – Ni’itu mouw eng karengana minamuali em pribaasa: Sapa ku’a si Saul kangkasi si neiy i kaghorem weteng ne nabi? 13Ni’itu nu mina’apu mouw nisia nu kinawuta’an tanu se nabi, marengouw sia.14Wo si ito’ ni Saul lumila’ wia nisia wo si bujangna: “Waki wisa ku’a kouw meiy?” E wingkotna: ”Masero se keledai-keledai i ti’i, ta’an eng katoroan se reiy’ kinaloo’an, takar keiy mea wia si Samuel.” 15Kamurian si ito’ ni Saul i ti’i lumila’: “Wa’awa’ mouw i susuiyi wia niaku sapa neiy i lila’la ni Samuel wia nikouw.” 16Em pokeiy ni Saul wia si ito’na i ti’i: “Mapawee-wee i te neiy i pakite’unala wia nikeiy, kaa se keledai-keledai i ti’i se kina’atoanola.” Ta’an eng kapualitanna mamuali raja e neiy mouw i lila’la ni Samuel wia nisia, e reiy’ neiy i susuiyla wia nisia.18

Saul minamuali raja ampit eng koba’

17Kamurian Samuel si minoghela se bangsa i ti’i witu en sinaru ni TUHAN waki Mizpa 18 Wo sia lumila’ wia se tou Israel i ti’i: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Niaku ku rimawiromi se tou Israel rimo’umi waki Mesir wo minaya momi nikouw waki lawas ne tou Mesir wo waki lawas ne reiy’ sa mina’asa karaja’an se malotoiy nikow. 19Ta’an en teakan kouw masede’ si Empungmu si limawiri nikouw waki e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an wo eng kasusa’annu, ampit limila’: E reiy’, mopo mouw siesa raja witu nikeiy. Takar eng karengan e ni’itu, rumedeiy mouw kouw witu en sinaru ni TUHAN, i ki’it se sukumu wo i ki’it se kaummu.”20O laa si Samuel rumeo se reiy’ sa mina’asa suku Israel mapatuu’ mea waki saruan, takar atonla se suku Benyamin. 21Nu reiy’ mouw i tu i reonala se suku Benyamin mapatuu’ mea waki saruan i ki’it se kaum me’urangna, takar atonla se kaum me’urang ni Matri. Eng kesampetanna i reonala se kaum me’urang ni Matri mapatuu’ mea waki saruan esa nga tou karengan esa nga tou, takar atonla si Saul bin Kish. Ta’an eng katoroan nisia nu seron sia si reiy’ kina’atoala.22Karengan e ni’itu wueiyela kasi tu’u wia si TUHAN: ”Sapa ku’a sitou i ti’i kangkasi si mineiy wia nyi’i? TUHAN si miningkot: “Eng kaulitna nisia si kimirong witu nelet em barang-barang.” 23Tumingkasouw se tou mea maname wo medomi nisia maname, wo eng katoroan nisia nu rumedeiy witu eng keuneran ne tou-tou esa nge bangsana, kaloo’ala nisia waki paluka o matas si lebe rakek ta’an se susur tou esa nge bangsana.24Wo si Samuel lumila’ wia se minapekasa bangsana i ti’i: ”Nikouw kouw limoo’ mola ku’a re’en sitou pineleng ni TUHAN i ti’i? Karengan e reiy’la siesa tou tu’u si masuat tanu nisia witu nelet ne minapekasa bangsa i ti’i.” Laa o rumio mouw se minapekasa bangsa i ti’i, en tuana: “Esa nga petor raja!”25Kamurian Samuel si minitarla wia se bangsa i ti’i en tanume eng hak-hak eng karaja’an, minatikla nyi’a witu e nesa piagam wo rumeta’la nyi’a witu en sinaru ni TUHAN; nu reiy’ mouw i tu Samuel si rimeo se minapekasa bangsa i ti’i mareng, siesa o siesa mea waki walena.26Saul tu’u si minareng minea waki walena, mea waki Gibea, wo mewali-wali ampit nisia kimi’it minea se tou-tou te’etep keteren e natena neiy mouw i oghela ni Empung. 27Ta’an se tou-tou wuruk eng kalakuan se limila’: “Ma’an tu’una sitou i yi’i si toro lumawirla nikita!” Nisea se masero’ nisia wo reiy’ maali sesempe wia nisia. Ta’an nisia si towo-towo lunteng.

Chapter 11

Saul limawirla e Yabesh

1Takar si Nahas, tou Amon i ti’i, si minoghe lumaa wo dumasing lumedong e Yabesh-Gilead. Laa o lumila’ mouw em baya se tou e Yabesh i ti’i wia si Nahas: “Sumiwo mola teta’aran ampit nikeiy, takar nikeiy keiy laa tu’utuk wia nikoo.” 2Ta’an si Nahas, tou Amon i ti’i lumila wia nisea: “Ampit en siarat i yi’i mouw niaku laa sumiwola teta’aran ampit nikouw, kaa susur em beren lele’osmu e laaku tu’ilen; ampit en tuana niaku ku mapa’eiyla e nirang wia se pakasa’an tou Israel.”3Em baya se tu’a-tu’a Yabesh se limila’ wia nisia: “Weeani kalempotan wia nikeiy pitu nga endo eng keurena, rio keiy mapa’ali tetoke mea waki minapekasa en daerah Israel; wo sa reiy’la siesa tou tu’u si lumawirla nikeiy, takar keiy laa rumo’umi sumarakan en tou wia nikoo.”4Eng katoroan em baya se tetoke i ti’i i ka’ayola waki Gibea-Saul, wo ma’ayola eng kapualitan i ti’i wia se bangsa i ti’i, mame’ mouw se bangsa i ti’i ampit en totor menaleinteng. 5Saul si tare mouw i te marengi waki patar ampit e makelang witu muri ne sapina, wo sia mueiy: “Wawean sapa ku’a se tou-tou i ti’i, i ka’ayo sea maame’?” Sea sumusuiyla wia nisia e nabar ne tou-tou Yabesh i ti’i.6Eng katoroan si Saul nu liminga e nabar i ti’i, takar kumuwasa mouw e Roh ni Empung witu nisia, wo eng kasa mouw melaya-layas eng kapi’anna. 7Edonna mola se esa nge paar sapi, pengeto-ngetorenna, o laa eng kaketor-kaketor i ti’i i papa’alina mea waki minapekasa en daerah Israel ampit nieletan ne tetoke, e nowerna: “Seiy si reiy’ lumaa kumi’itla si Saul wo kumi’itla si Samuel, se sapi-sapina se laa tuananla kangkasi tuana.” O laa si TUHAN mapa’eiymi eng keide’an wia se bangsa i ti’i, i ka’ayo lumaa mouw sea mewali. 8Eng katoroan si Saul nu sumoisap em barisan nea waki Bezek, takar wawean se telu nga atus nga riwu tou Israel wo se telu nga pulu’ nga riwu tou Yehuda.9Wia em baya ne tetoke se mineiy i ti’i neiy i lila’la: “Teinti’i mouw kouw lumila’la wia se tou-tou Yabesh-Gilead: Wo’odo witu nedo pasu’ en te’etelna niendo e laa meiy i wee nikoo em pelelawiran.” Eng katoroan em baya ne tetoke nu marengi wo makite’ula eng kapualitan i ti’i wia se tou-tou Yabesh, mepa’a-pa’arouw sea. 10O laa se tou-tou Yabesh i ti’i se limila’ wia si Nahas: “Wo’odo keiy laa rumo’umi sumarakan en tou wia nikoo; takar toro mouw koo tumuanala witu nikeiy sapa tu’u em paloo’onnula le’os.”11Nendo kawo’odoanna Saul si mineteng se rakyat i ti’i minamuali telu pasukan. Nisea i ti’i se ghimorem witu eng keuneran dinasingan ne kesaru witu nedo petayuran memo’odo wo mewe mekala se tou-tou Amon nu reiy’pe’ e nendo pasu’; wo mangasesera’ mouw se tou-tou neiy i kalempot i ti’i, i ka’ayo witu nelet nea e reiy’la si timele’u rua tou mewali-wali.12Laa o lumila’ mouw se bangsa i ti’i wia si Samuel: “Seiy ku’a re’en si limila’ mola: Ma’an tu’una si Saul si mamuali raja witu nikita? I sarakanomi se tou-tou i ti’i, rio keiy munu’ nisea.” 13Ta’an em pokeiy ni Saul: “Wia nendo i yi’i siesa tou tu’u si reiy’ toro wunu’un, karengan wia nendo i yi’i TUHAN si lime’ele’ mola eng kelawiran wia se Israel.”14Wo si Samuel lumila wia se bangsa i ti’i: “Meiy mouw kita mea waki Gilgal wo manginwerula en jabatan ni raja maname.” 15Laa o mea mouw se minapekasa bangsa i ti’i minea waki Gilgal wo simiwola si Saul raja maname witu en sinaru ni TUHAN waki Gilgal, wo nisea se minanginsempela maname en tetule kelawiran witu en sinaru ni TUHAN waki Gilgal, wo kasa mouw mepa’a-pa’ar maname si Saul wo em baya ne tou Israel.

Chapter 12

Samuel kimiwee en tou waki se bangsa i ti’i

1Lumila’ mouw si Samuel wia se minapekasa tou Israel: “Liningaku mola e reiy’ sa mina’asa em pengiweennu e neiymu i pa’ayola wia niaku, wo siesa raja si pinopoku mola witu nikouw. 2Takar en teakan si raja i ti’i mouw si mamuali ma’aka-akamu; ta’an niaku i yi’i ku mina tu’a mouw wo puti’ mouw wu’uk, wo e reiy’ ku’a re’en se oki-oki’ku tuama se witu nelet miouw? Niaku mouw si mamuali ma’aka-akamu rengan waki kasoborku i ka’ayomi nendo i yi’i.3Wia nyi’i niaku rimedeiy. Weeanomi kasairian mapero niaku witu en sinaru ni TUHAN wo witu en sinaru ni tou si ni’isu’-Nala: Sapi ni seiy ku’a re’en si niedoku mola? Keledai ni seiy ku’a re’en si niedoku mola? Seiy ku’a re’en si pinerasku mola? Seiy ku’a re’en si tinuanaku mola ampit eng kaketean? Waki lawas ni seiy ku’a re’en en sinungkulku mola em bewoko’ i ka’ayo aku lewo’ sa reiy’ menet em beren? Niaku ku laa marengla nyi’a wia nikoo.”4E wingkot nea: “Nikoo koo reiy’ maperas nikeiy wo nikoo koo reiy’ matuanala nikeiy ampit eng kaketean wo nikoo koo reiy’ simungkuli sapa-sapa waki lawas ni seiy i te tu’u.” 5Laa o lumila’ mouw sia wia nisea: “TUHAN si mamuali sairi wia nikouw wo sitou ni’isu’-Nala tu’u si mamuali sairi wia nendo i yi’i, kaa nikouw kouw reiy’ maka’ato sapa-sapa witu e lawasku.” E wingkot nea:”Nisia si mamuali sairi.”6Laa o lumila’ mouw si Samuel wia se bangsa i ti’i: “TUHANouw si sairi, minopo si Musa wo si Harun wo si rimawir se nene moyangmu rimo’umi waki tana’ Mesir. 7Takar karengan e ni’itu, rumedeiy mouw rio aku mewali-wali ampit nikouw makim witu en sinaru ni TUHAN en tanume e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon kelawiran ni TUHAN em pina’ayang-Na mola wia nikoo wo wia se nene moyangmu.8Eng katoroan si Yakub nu mineiy waki Mesir wo se nene moyangmu se mengale-ngaleiy wia si TUHAN takar si TUHAN tumoke si Musa wo si Harun, mali se nene moyangmu rimo’umi waki Mesir, wo minayala nisea mena’ wia en tampa i yi’i. 9Ta’an nisea se limiurla si TUHAN, Empung nea, wo Sia sumarakanla nisea witu lawas ni Sisera, panglima ne suraro waki Hazor, wo witu e lawas ne tou em Filistin wo ni raja moab, se simeke’ simu’usuk nisea.10Nisea se mengale-ngaleiy wia si TUHAN, em pokeiyna: Nikeiy keiy maka dosa mouw, karengan nikeiy keiy timele’u mola si TUHAN wo meraghes wia em baya se Baal wo em baya se Asytoret; takar en teakan i waya momi nikeiy waki lawas ne kesaru meiy, takar keiy laa rumaghes wia-Nikoo. 11Nu reiy’ mouw i tu TUHAN si timoke si Yerubaal, Barak, Yefta wo si Samuel, wo mayami nikouw waki lawas ne kesaru witu esa nga kaledongmu, i ka’ayo kouw mena’ ampit eng kalomponna.12Ta’an eng katoroan kouw nu limoo’, kaa si Nahas, raja ne bani Amon, mineiy nikouw, takar kouw limila’ wia niaku: Reiy’, siesa raja si lewo’ sa reiy’ merenta nikeiy, e nulitna si TUHAN, Empungmu, nyi’a mouw si rajamu. 13Takar karengan e ni’itu, loo’on i ti’i si raja si pineleng miouw mola, si kiniwee miouw. Eng kaulitna si TUHAN si minopo mola raja witu nikoo,14asal i te kouw meide’la si TUHAN, rumaghes wia-Nisia, lumingala nuwu’-Na wo reiy’ mapero en titah ni TUHAN, wo le’os nikoo, ka’apa tu’u si raja si laa merenta nikouw i ti’i si kumi’itla si TUHAN, Empungmu! 15Ta’an sa kouw reiy’ melelingala nuwu’ ni TUHAN wo kouw mapero en titah ni TUHAN, takar e lawas ni TUHAN e laa sumu’usuk nikouw wo sumu’usuk si rajamu.16En teakan mena’ mouw rimedeiy wo loo’onouw eng kapualitan sela e laa tuananla ni TUHAN wia en saruan em berennu i yi’i. 17E reiy’ ku’a re’en en teakan e noras meupu’ gandum? Niaku ku laa maleiy wia si TUHAN, rio Sia meemi lenter wo naro. Loo’onouw wo mawena’asouw, kaa em bangko’ eng kalewo’an en tinuana miouw mola i ti’i witu em beren ni TUHAN ampit makiweela raja i wee nikoo.” 18Laa o maleiy mouw si Samuel wia si TUHAN, takar si TUHAN si mineela witu nendo ni’itu e lenter wo naro, i ka’ayo kasa kineide’anouw se minapekasa bangsa i ti’i wia si TUHAN wo wia si Samuel.19Lumila’ mouw se minapekasa bangsa i ti’i wia si Samuel: “Sumombayangouw wia si TUHAN, Empungmu, i wee se hamba-hambamu i yi’i, rio te’a keiy mate, karengan makiwee raja i wee nikeiy, nikeiy keiy maawes en dosa meiy ampit eng kalewo’an i yi’i.” 20Wo lumila’ mouw si Samuel wia se bangsa i ti’i: “Te’a meide’; memang nikouw kouw timuana mola e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an i yi’i, ta’an te’a mouw mena’ maki’itla si TUHAN, ta’an i te rumaghesouw wia si TUHAN ampit em pakasa’an natemu. 21Te’a mouw mesese’epang kaa laa mekeki’it si dewa reiy’ sipenoron wo si reiy’ sika’ara’an wo si reiy’ mete’u male’ karengan em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw e reiy’ sipenoron waya.22En tanume niaku, wa’akatouw wia niaku kaa laa makadosa wia si TUHAN ampit mena’ masombayangla nikouw; niaku ku laa tumuru’la wia nikoo e lalan le’os wo en teren. 23En tanume niaku, wa’akatouw wia niaku kaa laa makadosa wia si TUHAN ampit mena’ masombayangla nikouw; niaku ku laa tumuru’la wia nikoo e lalan le’os wo en teren.24Ta’an i te meide’ mola si TUHAN wo lale’ mouw rumaghes wia-Nisia ampit em pakasa’an natemu, karengan kete’uanola, kumura eng kaselana eng kapualitan-kapualitan en tinuana-Nala witu nelet miouw. 25Ta’an sa kouw reiy’ siena’na masiwo lewo’, takar nikouw kouw laa re’ini, le’os nikouw ma’anouw tu’u si rajamu i ti’i.”

Chapter 13

Kareiy’lale’an ni Saul e nedo se tou em Filistin mineiy rumego

1Saul si makaumur en tuana nge te’un eng katoroan nisia nu minamuali raja; rua nge te’un sia maperenta witu Israel. 2Saul si minelengi se telu nga riwu tou waki elet ne tou Israel; rua nga riwu tou se mewali-wali ampit si Saul waki Mikhmas wo waki kakuntungan Betel, eng kasuatan se esa nga riwu tou se mewali-wali ampit si Yonatan waki Gibea Benyamin, ta’an se esa nga lebena waki se rakyat i ti’i se neiy i reona mareng, siesa o siesa mea waki dasingna.3Yonatan si minewe minekala se pasukan i paruber ne tou em Filistin se waki Gibea; wo eng kapualitan i ti’i eng kinalinga’an ne tou em Filistin. Karengan e ni’itu Saul si rimeo sumengo en sesebungen witu minapekasa em banua, karengan eng genangna: “Ma’anouw se tou Ibrani lumingala nyi’a.” 4Tuana mouw se minapekasa tou Israel nu liminga nabar, kaa si Saul si minewe mouw minekala se pasukan paruber ne tou em Filistin wo ampit en tuana se tou Israel se neiy i kari’iris ne tou em Filistin. Kamurian i oghe mola se rakyat i ti’i kaa laa kumi’itla si Saul mea waki Gilgal.5Sapa tare se tou em Filistin se minerurouw kaa laa meseseke’ sumu’usuk se tou Israel. Ampit en telu nga riwu kareta, enem nga riwu tou pasukan mesake-sake kawalo wo se pasukan makelang kelakerna neris waki li’ilik en tasik nisea se minoghe lumaa wo dumasing waki Mikhmas, waki esa nga weka sedangan em Bet-Awen.6Eng katoroan linoo’ ne tou-tou Israel, kaa nisea se kinakopitan – karengan se rakyat memang neiy i kase’esek – takar tumingkasouw se rakyat kumirong waki goa, kaong watu, kakenturan watu, ruragh watu wo em parigi; 7awesla wawean tou Ibrani se malewetla e lelewetan teberan Yordan matorome en tana’ Gad wo eng Gilead, kasuatan si Saul si wakipe’ Gilgal wo se minapekasa rakyat se maki’itla nisia ampit matenggo’ogho’.8Nisia si mina’ena’ pitu nga endo eng keurena i ka’ayola e nedo neiy i tantula ni Samuel. Ta’an eng katoroan si Samuel si reiy’ mineiy waki Gilgal, muleiy mouw se rakyat i ti’i masera-masera matele’ula nisia. 9Karengan e ni’itu Saul si limila’: “Alinomi wia niaku en tetule tinunu wo en tetule kelawiran i ti’i.” Laa o sia manginsempela en tetule tinunu. 10Tare mouw i te sia nu simampet minanginsempela en tetule tinunu, takar kaloo’anola si Samuel mengeiy. Saul si minea sumungkulela nisia kaa laa metetabea wia nisia.11Ta’an em pokeiy ni Samuel: “Sapa mouw en siniwomula?” E wingkot ni Saul: “Karengan niaku ku limoo’ se rakyat i ti’i masera-masera matele’ula niaku wo koo reiy’ mineiy witu nedo neiy mouw i tantula, e nulitna se tou em Filistin se minerurouw waki Mikhmas, 12takar eng genangku: Reiy’ mouw ure kasi se tou em Filistin se laa rumego niaku waki Gilgal, e nulitna niaku ku reiy’pe’ minaleiyla en tongko-upusen wia si TUHAN; karengan e ni’itu niaku ku mineranila en tou, laa o manginsempela en tetule tinunu.”13Em pokeiy ni Samuel wia si Saul: “Pasiwo-siwonnu i ti’i e we’engel. Nikoo koo reiy’ kimi’itla em perenta ni TUHAN, Empungmu, e neiy i perenta-Nala wia nikoo; karengan en tiro’na si TUHAN si tume’etepla eng keraja’annu witu se tou Israel i wee eng keure-urena. 14Ta’an en teakan eng keraja’annu e reiy’ laa tataap. TUHAN si minelengola siesa tou si mekepa’aren witu nate-Na wo si TUHAN si timu’udekola nisia mamuali raja witu se umat-Na, karengan nikoo koo reiy’ kimi’itla sapa neiy iperentala ni TUHAN wia nikoo.”15Kamurian mae mouw si Samuel wo rumo’umi waki Gilgal mea waki Gibea Benyamin. Ta’an si Saul si simoisap se barisan ne rakyat se witu mewali-wali ampit nisia i ti’i: se wo’o wona’na enem nga atus tou eng kelakerna. 16Saul wo si Yonatan, oki’na, wo se rakyat se witu mewali-wali ampit nisea se minena’ waki Gibea-Benyamin, eng kasuatan se tou em Filistin se dimasing waki Mikhmas.17Takar rumo’u momi se tou-tou rumeremu’ waki pedasingan ne tou em Filistin witu en telu nga rewokan: nga rewokan esa se minedo lalan mea waki Ofra, mea waki daerah Syual; 18nga rewokan karua se minedo lalan mea waki Bet-Horon, wo se nga rewokan esa kasi se minedo lalan mea waki paakaran en simaru mea waki kewong en Zeboim matorome em patar kaerisan.19Siesa tou sumesiwo em besi e reiy’ atoan waki minapekasa wanua Israel, karengan se tou em Filistin se limila’: “I kasenge’mi se tou Ibrani se masiwo santi ka’apa wengkouw.” 20Ni’itu mouw em baya ne tou Israel se lewo’ sa reiy’ mea wia se tou em Filistin kaa laa mi’iwi’ em berena em pajekona, pisouwna, patina, ka’apa en sesampur niesa o niesa – 21sapa tare e weweearna nyi’a mouw e rua nga patelu syikal i wee em berena em pajeko wo em pisouw, wo esa nga patelu syikal kaa laa mewewi’iwi’ em pati wo kaa laa maas sese’it –22I ka’ayo witu nendo paseke’an i ti’i esa nga kewe’ santi ka’apa wengkouw tu’u e reiy’ matola witu se minapekasa rakyat se witu mewali-wali si Saul wo si Yonatan. Ta’an si Saul wo si Yonatan, oki’na i ti’i, se makapunyape’ nyi’a.

Kawaraneiyan ni Yonatan

23Wo se esa pasukan pateper ne tou em Filistin se rimo’u momi minea waki paleasan eng kuntung waki Mikhmas.

Chapter 14

1Witu nendo mekasa Yonatan bin Saul si limila’ wia si bujang mengengali en saliatanna: “Meiy kita lumewet mea waki tawi ne pasukan pateper ne tou em Filistin se waki esa nga weka ti’ime.” Ta’an e reiy’ neiy i pakite’unala eng kapualitan i ti’i wia si ama’na.2Sapa tare si Saul si rimuber waki tempokna eng Gibea witu em bawa’ nakana en delima em baki Migron. Wo se rakyat se wiitu mewali-wali ampit nisia i ti’i, se wo’o wona’na enem nga atus tou eng kelakerna. 3Ahia, oki’ ni Ahitub, patuari ni Ikabod, oki’ ni Pinehas, oki’ ni Eli, imam ni TUHAN waki Silo, nisia mouw si minake labung efod witu nedo ni’itu. Ta’an se rakyat se reiy’ mete’u en tanume eng kine’ana ni Yonatan iti’i.4Witu nelet em paleasan-paleasan eng kakenturan, e wina’awa’an ni Yonatan melelewetla nyi’a me’a waki matorome se pasukan pateper ne tou em Filistin, wawean tempokna eng kakenturan watu wia esa nga weka wi’i wo wawean tempokna eng kakenturan watu waki esa nga weka ti’ime: e nesa mekengaran Bozes, wo e nesa mekengaran Sene, 5Tempokna esa rimedeiy waki esa nga weka amian waki minesaruan e Mikhmas, e nesa waki esa nga weka timu waki minesaruan eng Geba.6Lumila’ mouw si Yonatan wia si bujang mengengali en saliatanna i ti’i: “Meiy mouw kita lumewet mea waki tawi ne pasukan pateper ne tou-tou reiy’ maka sunat i yi’i. Wo’o wona’na si TUHAN si laa minta’ i wee nikita, karengan i wee si TUHAN e reiy’ pedis laa male’, le’os ampit e laker tou ka’apa tu’u ampit en toyo’ tou.” 7O laa e wingkot ni mengengali en saliatanna i ti’i wia nisia: “Tuananola eng kepa’aran natemu i ti’i; uli-ulit, niaku ku esa nga iyon.”8Em pokeiy ni Yonatan: “Weeala ghenang, kita ta lumewet mea waki tawi ne tou-tou i ti’i wo mapa’atola en tou wia nisea. 9Sakawisa em pokeiy nea wia nikita en teinti’i: Mena’ mola, i ka’ayo keiy meiy wia nikoo, takar nikita ta mena’ rumedeiy witu en tampa ta wo reiy’ lumongkot matola nisea, 10ta’an sakawisa em pokeiy nea wia nikita en teinti’i: Lumongkotomi wia nyi’i, takar nikita ta laa lumongkot, karengan sa tuana si TUHAN si simarakanola nisea witu lawas ta. Ni’itu mouw eng kowa’na i wee nikita.”11Eng katoroan nisea nu rua nu minapa’atola en tou wia se pasukan pengawal ne tou em Filistin, lumila’ mouw se tou em Filistin i ti’i: “Loo’on, se tou-tou Ibrani se rimo’umi waki po’opot-po’opot en tampa pakirongan nea.” 12Se tou-tou waki se pasukan pateper i ti’i se rimekeiy wia si Yonatan wo si mengengali en saliatanna i ti’i, em pokeiyna: “Lumongkotomi wia nyi’i, takar nikeiy keiy laa sumiasa nikouw.” Laa o pokeiy ni Yonatan wia si mengengali en saliatanna: “Lumongkotouw kumi’iti niaku, karengan si TUHAN si simarakanola nisea witu lawas ne tou Israel.”13Takar lumongkotouw si Yonatan maanap mea waki atas ampit paki’itela ni mengengali en saliatanna. Se tou-tou i ti’i se minate kinepatilan ni Yonatan, kasuatan si mengengali en saliatanna si minunu’ nisea waki murina. 14Kakala’an eng kasa ketare-tare i yi’i, neiy i lentutla ni Yonatan wo ni mengengali en saliatanna i ti’i, kaselana e wo’o wona’na rua nga pulu’ tou witu nantara wo’o wona’na esa nga parua lare’ waki esa nga pemajekoan em penguma’an.15Laa o lumentutouw eng kakori’an waki pedasingan, waki patar wo waki elet ne minapekasa rakyat. O kangkasi se pasukan pateper wo se rumeremu-rumeremu’ i ti’i se kori’, wo em bumi mateng-go’ogho’, i ka’ayo mamualimi eng kakori’an em baki si Empung.16Eng katoroan se lumelales-lumelales ni Saul waki Gibea Benyamin nu limoo’ eng kapualitan i ti’i – wo eng kaulitna, se tou ka’asa’an tanu em balolongan se makelang mea o meiy – 17lumila’ mouw si Saul wia se suraro mewali-wali ampit nisia i ti’i: “Soisapenouw em barisan wo loo’onouw seiy si minea wia nikita.” Sea sumoisap em barisan, wo kaloo’ala si Yonatan wo si mengengali en saliatanna se reiy’ wia.18Laa o pokeiy ni Saul wia si Ahia: “Alinomi e labung efod wia nyi’i.” Karengan witu nedo ni’itu nisia mouw si make e labung efod witu nelet ne tou Israel. 19Ta’an eng kasuatan si Saul nu masusuiy ampit si imam i ti’i, takar e makaurela e maka’awesla eng karungkea’an witu em pedasingan ne tou em Filistin, i ka’ayo si Saul lumila’ kasi wia si imam i ti’i: “Ma’anouw!”20Kamurian merurouw si Saul wo se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit nisia i ti’i; wo eng katoroan nisea nu ma’ayo mea waki tampa paseke’an, kaloo’anouw susur tou si kimuek si ka’ampitna ampit en santi, e nesa karungkea’an kasa sela. 21Awes kangkasi se tou-tou Ibrani se ure mouw maena’ wia se tou em Filistin wo se kimi’itouw limaa witu se suraro nea, nisea kangkasi se minurikiti kaa laa kuma’ampet se tou-tou Israel se witu mewali-wali ampit si Saul wo si Yonatan.22Awes tare, eng katoroan em baya ne tou Israel se kimirongola waki kakuntungan Efraim, se limingala kaa se tou em Filistin se timingkasouw, se tou-tou i ti’i tu’u se kima’ampet ampit nisea witu em paseke’an. 23Tuana mouw si TUHAN limawirla se tou Israel witu nendo i ti’i. Paseke’an i ti’i rimangket i ka’ayo limangkoiy em Bet-Awen.

Yonatan neiy i wayami waki kutok

24Eng katoroan se tou-tou Israel nu neiy i kase’esek witu nendo ni’itu, Saul si rimeo se rakyat tumotorla kutok, em pokeiyna: “I kakutokouw sitou kumaan e wo’o sapa nu reiy’pe’ siendo nu timenem wo nu reiy’pe niaku nu sumuli’la e nupi’ wia si kesaruku.” Karengan e ni’itu e reiy’la siesa tou tu’u waki se rakyat si kimaan e wo’o sapa. 25Wo se minapekasa tou i ti’i i ka’ayo mouw mea waki e nesa talun wo maname wawea madu witu en tana’. 26Eng katoroan se rakyat nu i ka’ayo mea waki talun i ti’i, kaloo’anola wawean maname e madu matiis, ta’an e reiy’la siesa tou tu’u si metakur nyi’a ampit e lawas mea witu en sumana, karengan se rakyat se meide witu en tiwa’ i ti’i.27Ta’an si Yonatan si reiy’ liminga, kaa si ama’na si rimeo mouw se rakyat tumiwa’. Nisia si rimepala em bewulu’ em bitu lawasna wo sumosouwla en tempokna witu eng gorem en sala e madu; kamurian sia tumakuri nyi’a ampit e lawas mea witu en sumana, o laa em berenna mina terang kasi. 28Wo siesa tou waki se rakyat si limila’, em pokeiyna: “Ama’mu si rimeo mouw se rakyat tumiwa’ maka uli-ulit, em pokeiyna: I kakutokola sitou si kimaan e wo’o sapa wia nendo i yi’i; karengan e ni’itu se rakyat se wedu reawa’.”29O laa em pokeiy ni Yonatan: “Ama’ku si cimilaka mouw em banua; loo’onola, kumura eng katerangna em berenku, niaku nu mine’anola oki’ witu e madu i yi’i. 30Sapape’ kasi, sa e wona’na se rakyat wia nendo i yi’i se toro kumaan waya’an i te witu e rinemu’mi waki se kesaruna, eng kina’atoanna mola! Ta’an en teakan e reiy’ mouw sela eng kakala’an witu nelet ne tou em Filistin.”31Wo witu nendo ni’itu nisea se minewe minekala se tou em Filistin waki Mikhmas mina’ayo mea waki Ayalon. Rakyat se kasa mouw wedu reawa’, 32karengan e ni’itu rakyat se simear e rinemu’; sea medo se membe’ domba, sapi wo se oki’ ne sapi, rumeretla nisea tuana i te witu natas en tana’, wo kumaan nyi’a ampit en daa’na.33Laa o i pakite’u mola wia si Saul, en tuana: “Loo’on, rakyat se masiwo en dosa wia si TUHAN ampit mekaanla nyi’a ampit en daa’na.” Wo sia lumila’: “Nikouw kouw simiwo e reiy’ lale’; i wolonomi en teakan i te kangkasi e nesa watu wangko’ wia nyi’i.” 34Em pokeiy ni Saul kasi: “Sumera-sera mome witu nelet ne rakyat wo i lila’la wia nisea: Susur tou si lewo’ sa reiy’ mali si sapina ka’apa dombana wia niaku; reretanouw i tu wia nyi’i, takar nikouw kouw toro kumaan nyi’a. Ta’an te’a mouw masiwo en dosa wia si TUHAN ampit mekaanla nyi’a ampit en daa’na.” O laa susur tou waki se minapekasa rakyat se minaali ma’an se sapina witu em bengi ni’itu, wo nisea se rimeret nisea maname’.35Saul si rimedeiyla mezbah i wee si TUHAN; nyi’i mouw e mezbah eng kasa ketare-tare neiy i redeiynala i wee si TUHAN.36O kasi em pokeiy ni Saul: “Meiy mouw kita wia em bengi i yi’i kumi’it se tou em Filistin wo rumemu’la nisea i ka’ayo em beena laa mouw loo’on wo te’a mouw kita mewewayala matou-tou siesa tou tu’u waki nisea.” E wingkot nea i ti’i: “Siwonouw sapa em paloo’onnula le’os.” Ta’an si imam si limila’: “Meiy mouw kita rerior mapatuu’ sumaru si Empung wia nyi’i.” 37Saul minueiy wia si Empung: “Toro ku’a re’en aku kumi’it se tou em Filistin i ti’i? Laa i sarakan-Nula ku’a re’en nisea witu lawas ne tou Israel?” Ta’an witu nendo ni’itu Sia si reiy’ miningkot si Saul.38Laa o pokeiy ni Saul: “Meiy mouw wia nyi’i, nikouw se reiy’ sa mina’asa i pamuka-muka ne rakyat; me’inakutouw mememete’ula sapa eng karenganna en dosa i yi’i minamuali wia nendo i yi’i. 39Karengan kaa si TUHAN matou-tou, si limawirla se tou Israel, ma’anouw tu’u i tu neiy i karenganla ni Yonatan, oki’ku, takar nisia si tantu laa mate.” Ta’an siesa tou tu’u waki se minapekasa rakyat e reiy’la si miningkot nyi’a.40Kamurian lumila’ mouw sia wia se minapekasa tou Israel: “Nikouw kouw rimedeiy witu esa nga weka niesa wo niaku ma’an sioki’ku Yonatan keiy laa rumedeiy witu esa nga weka ne walina.” O laa e wingkot ne rakyat wia si Saul: “Siwonouw sapa e linoo’omu le’os.” 41Laa o lumila’ mouw si Saul: “Ee, TUHAN, Empung Israel, ka’a Koo reiy’ mingkot si hamba-Mu wia nendo i yi’i? Sa eng kaselokan i ti’i em bia niaku ka’apa em bia sioki’ku Yonatan, ee TUHAN, Empung Israel, i papa’ato momi satorona e Urim; ta’an sa eng kaselokan i ti’i em bia se umat-Mu Israel, i papa’ato momi en Tumim.” Laa o ka’atoala si Yonatan wo si Saul, ta’an se rakyat i ti’i se neiy i kaliseiy. 42Em pokeiy ni Saul: “Lumobo’ mouw koba’ e nelet niaku wo sioki’ku Yonatan.” Laa o ka’atoala si Yonatan.43Em pokeiy ni Saul wia si Yonatan: “I pakite’u momi wia niaku sapa en siniwomu mola.” O laa si Yonatan si minakite’ula wia nisia, em pokeiyna: “Memang niaku ku mine’anola oki’ e madu ampit en tempokna em bewulu’ witu lawasku. Niaku ku timiro’ laa mate.” 44Em pokeiy ni Saul: “Teinti’i mouw wona’na si Empung mukum niaku, awes tare e lebepe’ witu ni’itu. Eng kaulitna, Yonatan, nikoo koo lewo’ sa reiy’ mate.”45Ta’an se rakyat se limila’ wia si Saul: “Ma’anouw tu’u si Yonatan si lewo’ sa reiy’ mate, nisia mouw si minaka’atola eng kamenangan wangko’ i yi’i wia Israel? wa’akatouw en tuana! Karengan si TUHAN matou-tou, esa wu’uk tu’u waki kokongna e reiy’ laa lumenta’mi wia em bumi! Karengan ampit en nale’an ni Empung kangkasi en tinuananala eng kapualitan i ti’i wia nendo i yi’i.” Tuana mouw se rakyat minayala si Yonatan, i ka’ayo sia reiy’ e lewo’ sa reiy’ mate. 46Takar marengouw si Saul nu reiy’ mouw nisia nu minekeki’itla se tou em Filistin, wo se tou em Filistin i ti’i tu’u se minareng mea waki tampa paena’anna.
Kinelatan en tanume se kesaru-kesaru wo se me’urang ni Saul

47Nu reiy’ mouw si Saul nu minaka’atola en jabatan raja witu se Israel, takar sumeke’ mouw sia mea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna masu’usuk se reiy’ sa mina’asa kesaruna: mesaru e Moab, bani Amon, Edom, raja-raja em banua Zoba wo se tou em Filistin. Wo wisa tu’u sia mea, nisia si reiy’ mena’ maka’ato kamang. 48Nisia si matuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e te’etep keteren, minewe kala se tou Amalek, wo minayami se Israel waki lawas ne tou-tou mekaatla nisea.49Oki-oki’ tuama ni Saul, nyi’a mouw si Yonatan, Yiswi wo si Malkisua. Ngaran ne rua oki’na wewene: si kasa tu’a mekengaran Merab, si kasa sobor mekengaran Mikhal. 50Ka’awu ni Saul si mekengaran Ahinoam, oki’ ni Ahimaas. Panglima ne surarona mekengaran Abner, oki’ ni Ner, ito’ ni Saul. 51Khis, ama’ ni Saul, wo si Ner, ama’ ni Abner, nyi’a mouw se oki-oki’ ni Abiel.52Hebat em paseke’an simaru se tou em Filistin keurean en zaman ni Saul. Wo em baya ne waraneiy wo se tou te’etep keteren, se linoo’o ni Saul, se neiy i erurnala wia nisia.

Chapter 15

Saul neiy i sede’ tanume si raja

1Lumila’ mouw si Samuel wia si Saul: “Niaku ku neiy mouw i toke ni TUHAN kaa laa misu’la nikoo mamuali raja witu se Israel, umat-Na; eng karengan e ni’itu, linganeola e nuwu’ ni TUHAN. 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN e minapekasa alam: Niaku ku laa sumuli’ sapa en tinuanala ne tou Amalek wia se tou Israel, karengan se tou Amalek se mengape-ngape’la nisea, eng katoroan se tou Israel rimo’umi waki Mesir. 3Ni’itu mouw mea mouw en teakan, kalanola se tou Amalek, regonouw e reiy’ sa mina’asa em bia nisia, wo te’a mouw waweean tongkoupusen wia nisia. Wunu’unouw em baya nea, tuama ka’apa tu’u wewene, taranak-taranak ka’apa tu’u se oki-oki’ matoto’, sapi ka’apa tu’u domba, onta ka’apa tu’u keledai,”4O laa si Saul kumeret se rakyat merur wo sumoisap se barisan nea waki Telaim: wawean rua nga atus nga riwu tou se pasukan makelang wo se mapulu’ nga riwu tou Yehuda. 5NU reiy’ mouw si Saul nu i ka’ayo mea waki kota ne tou Amalek, i reona mola se tou mea montar waki kewong.6Lumila’ mouw si Saul wia se tou eng Keni: “Mae mouw, ma’akatola, rumo’u momi waki keuneran ne tou Amalek, rio te’a re’ingkula kouw mewali-wali ampit nisea. E reiy’ ku’a re’en kouw minapa’ato mola em pekaloannu wia em baya se tou Israel,eng katoroan nisea nu rumo’umi waki Mesir?” Nu reiy’ mouw i tu ma’akatomi se tou eng Keni waki keuneran ne tou Amalek. 7O laa si Saul si mewe mekala se tou Amalek muleiymi waki Hawila ma’ayo mea waki Syur, em baki esa nga weka sedangan e Mesir.8Agag, raja ne tou Amalek, si sinikopna matou-tou, ta’an se minapekasa rakyatna se rinegona ampit em berenna en santi. 9Ta’an si Saul wo se rakyat i ti’i se limawirla si Agag wo se membe’ domba wo se sapi-sapi kasa le’os wo lompeng, o kangkasi se oki’ ne domba wo e reiy’ sa mina’asa em bawean arga: reiy’ pa’ar sea mererego em baya nyi’a i ti’i. Ta’an se reiy’ sa mina’asa tekapen se reiy’ maka arga wo se wuruk, ni’itu mouw se rinego nea.10Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Samuel, en tuana: 11“Niaku ku menesel, karengan Niaku ku simiwo mola si Saul raja, karengan nisia si minurikitomi waki Niaku wo reiy’ matuanala e nuwu’-Ku.” Takar rara ate mouw si Samuel wo sia mengale-ngaleiy wia si TUHAN esa nga wengi-wengian.12O laa si Samuel tumo’or e memo’odope’ kaa laa ma’atoan wo si Saul, ta’an neiy i pakite’ula wia si Samuel, en tuana: “Saul si minea mouw waki Karmel eng ketare wo neiy mouw i redeiynala i wee nisia e nesa kowa’ paghenangan; kamurian sia murikit wo medo e matoro mea waki Gilgal.” 13Eng katoroan si Samuel nu i ka’ayola wia si Saul, lumila’ mouw si Saul wia nisia: “Berkatenola ni TUHAN satorona nikoo; niaku ku timuana mola e nuwu’ ni TUHAN.”14Ta’an em pokeiy ni samuel: “Sa tuana sapa ku’a re’en e name’an ne membe’ domba, e mina’ayola wia en talingaku, wo e name’an ne sapi-sapi e liningaku i ti’i?” 15E wingkot ni Saul: “Em bya nyi’a i ti’i em baki se tou Amalek o alini, karengan se rakyat se limawirla se membe’ domba wo se sapi-sapi kasa le’os ampit e maksut kaa laa manginsempela tetule wia si TUHAN, Empungmu; ta’an esa nga lebena e rinego meiy mouw.” 16Laa o lumila’ mouw si Samuel wia si Saul: “Suda mouw! Niaku ku laa makite’ula wia nikoo sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN wia niaku eng kawengi.” Em pokeiy ni Saul wia nisia: “I lila’ momi.”17Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Samuel: “E reiy’ ku’a re’en nikoo, ma’anouw tu’u koo rintek witu em paloo’annula nuesa, koo minamuali mouw kapala witu se suku-suku Israel? Wo e reiy’ ku’a re’en si TUHAN si minisu’ mola nikoo mamuali raja witu se Israel? 18TUHAN si rimeo mola nikoo mea ampit e nower: Mea mouw, regonouw se tou-tou maka dosa i ti’i, nyi’a i yi’i se tou Amalek, sumeke’ mouw sumu’usuk nisea i ka’ayo koo munengla nisea. 19Ka’a koo reiy’ limingala en totor ni TUHAN? Ka’a koo minedo e rinemu’ wo tumuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN?”20Laa o pokeiy ni Saul wia si Samuel: “Niaku ku memang limingala en totor ni TUHAN wo kimi’itla e lalan neiy mouw i reola ni TUHAN wia niaku wo niaku ku minali si Agag, raja ne tou Amalek, ta’an se tou Amalek i ti’i nuesa se rinegoku mola. 21Ta’an se rakyat se minedomi waki rinemu’ i ti’i se membe’ domba wo se sapi-sapi se kasa le’os waki se neiy i wuntulela kaa laa regon i ti’i, kaa laa manginsempela tetule wia si TUHAN, Empungmu waki Gilgal.”22Ta’an e wingkot ni Samuel: “Sapa ku’a re’en si TUHAN i ti’i si mepa’ar wia en tetule tinunu wo en tetule rineret masuat tanu wia melelingala en totor ni TUHAN? Eng kaulitna, melelingala lebe le’os ta’an en tetule rineret, maweela ghenang lebe le’os ta’an em barewes ne domba-domba raghar. 23Karengan em pareiy’lale’an nyi’a mouw e masuat tanu en dosa masobar wo eng kaketekokongan nyi’a mouw e masuat tanu masempe em paepungen wo en terafim.Karengan nikoo koo simede’ mola e nuwu’ ni TUHAN, Takar Nisia si simede’ mola nikoo tanume si raja.”24Lumila’ mouw si Saul wia si Samuel: “Niaku ku minakadosa mouw, karengan eng kine’angangku mouw en titah ni TUHAN wo e lelila’annu; ta’an niaku ku meide’ wia se rakyat, karengan e ni’itu aku lume’ele’la em pengiween nea. 25Takar en teakan, ampunganola sa torona en dosaku; marengomi mewali-wali ampit niaku, takar niaku ku laa mongkot sumempe si TUHAN.”26Ta’an e wingkot ni Samuel wia si Saul: “Niaku ku reiy’ laa mareng mewali-wali ampit nikoo, karengan nikoo koo simede’ mola e nuwu’ ni TUHAN; karengan e ni’itu TUHAN si simede’ mola nikoo, tanume si raja witu se Israel.” 27Katoroan si Samuel nu lumenge kaa me’a mouw, takar si Saul tumiboiy en tempokna en tali eng karaiy ni Samuel, ta’an e minatoyak.28Kamurian lumila’ mouw si Samuel wia nisia: “TUHAN si timoyakomi waki nikoo en jabatan raja witu se Israel wia nendo i yi’i wo minee mola nyi’a wia se tou walina si lebe le’os ta’an nikoo. 29O kasi Si Wangko’ waki Israel si reiy’ matowo wo Nisia si reiy’ mete’u e menesel; karengan Nisia si reiy’ tou si lewo’ sa reiy’ menesel.”30Ta’an em pokeiy ni Saul: “Niaku ku minakadosa mouw; ta’an i papa’ato momi kangkasi en sighi’mu wia niaku en tekan witu en saruan em baya ne tu’a-tu’a ne bangsaku wo witu en saruan ne tou Israel. Marengomi mewali-wali ampit niaku, takar niaku ku laa mongkot sumempe wia si TUHAN, Empungmu.” 31Nu reiy’ mouw i tu marengouw si Samuel kumi’itla si Saul. Wo si Saul si minongkot simempe wia si TUHAN.32Laa o lumila’ mouw si Samuel: “Alini si Agag, raja Amalek i ti’i.” Ampit e melaya-laya’ Agag minea wia nisia, karengan eng genangna: “Eng kaulitna, eng kape’itan em patean e limangkoiy mouw.” 33Ta’an em pokeiy ni Samuel: “Tanu en santimu simiwo se wewene-wewene kinaliongan oki’, tuana mouw si ina’mu si laa kaliongan oki’ witu nelet ne wewene-wewene.” Nu reiy’ mouw i tu Samuel si timo’otok si Agag witu en sinaru ni TUHAN waki Gilgal.34Kamurian Samuel si minea waki Rama, ta’an si Saul si minea waki walena, waki Gibea Saul. 35I ka’ayo nendo kinepepatena Samuel si reiy’ mouw limoo’la si Saul kasi, ta’an si Samuel si mengasi’ karengan si Saul. Wo si TUHAN si menesel, karengan Nisia si simiwo mola si Saul raja witu se Israel.

Chapter 16

Daud ni’isu’la minamuali raja

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Samuel: “Pirape’ eng keure kasi koo mengasi’ karengan si Saul? E reiy’ ku’a re’en nisia si neiy-Ku mouw i sede’la tanume si raja witu se Israel? Pumpunanouw e lulut en sungemu ampit e lana wo mea mouw. Niaku ku tumoke nikoo wia si Isai, tou em Betlehem i ti’i, karengan witu nelet ne oki-oki’na pineleng-Ku mouw siesa raja i wee-Niaku.”2Ta’an si Samuel si limila’: “Kumura mouw kouman aku mea? Sa si Saul lumingala nyi’a, nisia si laa munu’ niaku.” Nuwu’ ni TUHAN: “Maali mouw siesa nga ipus sapi sobor wo lumila’la: Niaku ku mineiy kaa meiy mesesempela tetule wia si TUHAN. 3Kamurian eri’enola si Isai mea witu e upacara patulean i ti’i, o laa Niaku ku laa makite’ula wia nikoo sapa e lewo’ sa reiy’ siwonnu. Isu’enola i wee-Niaku sitou si laa-Ku totoren wia nikoo.”4Samuel si simiwo tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN wo i ka’ayo mola sia waki kota Betlehem. Em baya ne tu’a-tu’a witu eng kota i ti’i se mineiy matola nisia ampit e matenggo’ogho’ wo lumila’: “Sapa ku’a re’en eng kin’e eiymu i yi’i maali-ali e lawir?” 5E wingkotna: “Iyoon, nulit! Niaku ku mineiy kaa meiy mesesempela en tetule wia si TUHAN. Kudusenola en toumu, wo meiy mouw ampit niaku wia upacara patulean i yi’i.” Kamurian sia kumudusla si Isai wo se oki-oki’na se tuama wo meri’ nisea mea waki upacara patulean i ti’i.6Eng katoroan nisea i ti’i nu ghumorem wo si Samuel si limoo’ si Eliab, o laa eng genangna: “Uli-ulit, wia en sinaru ni TUHAN en teakan rimedeiy si ni’isu’-Nala.” 7Ta’an o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Samuel: “Te’a mouw maloo’ eng giona ka’apa e nouwakna labo’, karengan Niaku ku simede’ mola nisia. E reiy’ e linoo’ ni tou e linoo’ ni Empung; tou si maloo’ sapa em bitu en sinaru em beren, ta’an si TUHAN si maloo’ e nate.”8O laa si Isai kumeret si Aminadab laa o rumeo nisia lumangkoiy witu en sinaru ni Samuel, ta’an si Samuel si limila’: “Sitou i yi’i tu’u si reiy’ pineleng ni TUHAN.” 9Kamurian si Isai rumeo si Syama lumangkoiy; ta’an si Samuel si limila’: “Sitou i yi’i tu’un si reiy’ pineleng ni TUHAN.” 10Tuana mouw si Isai nu rimeo se pitu oki’na lumangkoiy witu en sinaru ni Samuel, ta’an si Samuel si limila’ wia si Isai: “Em baya nea i yi’i se reiy’ pineleng ni TUHAN.”11O laa si Samuel lumila’ wia si Isai: “Se yi’i mouw ku’a re’en em baya ne oki’mu?” E wingkotna: “Timele’upe’ si taweng, ta’an si kasuatan merawir se membe’ domba.” Em pokeiy ni Samuel wia si Isai: “Rumeo mouw kumeret nisia, karengan nikita ta reiy’ laa rumuber kumaan, nu reiy’pe’ sia nu meiy wia nyi’i.” 12Kamurian i reona mola laani sia. Nisia si keremea’, em berenna e raghi wo eng giona e wulouw. O laa si TUHAN mee nuwu’: “Tumo’orouw, isu’unouw sia, karengan si yi’i mouw sia.”13Samuel si minedo e lulut sunge pinumpunan e lana i ti’i wo misu’la si Daud witu eng keuneran ne patuari-patuarina. Rengan nendo ni’itu wo e mapawee-weena kumuwasa mouw e Roh ni TUHAN witu si Daud. Laa o mae mouw si Samuel matorome e Rama.

Daud waki istana ni Saul

14Ta’an e Roh ni TUHAN e rimo’u momi waki si Saul, wo en teakan nisia si paroungen e roh lewo’ em baki si TUHAN. 15Laa o lumila’ mouw se hamba-hamba ni Saul wia nisia: “Kete’uanola, e roh lewo’ em baki si Empung e maroung nikoo; 16le’osouw si tuangku tumitahla se hamba-hambamu se wia en sinarumu i yi’i sumero siesa tou sigha’ ma’ayang no’olingen. Sakawisa e roh lewo’ waki si Empung i ti’i tumeka’ wia nikoo, e lewo’ sa reiy’ mouw sia ma’ayang no’olingen, takar koo me’an sedaap.”17Lumila’ mouw si Saul wia se hamba-hambana i ti’i: “I sero mouw i wee niaku siesa tou toro ma’ayang no’olingen ampit e le’os, wo alinomi sia wia niaku.” 18Laa o wingkot ni meta’esa’an hamba i ti’i, em pokeiyna: “Eng kaulitna, niaku ku limoo’o mouw si meta’esa’an oki’ tuama ni Isai, tou em Betlehem i ti’i, si sigha’ ma’ayang no’olingen. Nisia siesa waraneiy te’etep keteren, siesa perajurit, si sigha’ mesesusuiy, raghi nouwakna; wo si TUHAN si merapitla nisia.” 19Kamurian si Saul mapa’ali rereo wia si Isai ampit e nower: “I reo momi wia niaku sioki’mu Daud, si witu se membe’ domba i ti’i.”20O laa si Isai medo siesa nga ipus keledai si sineretan roti, esa nga kirbat anggor wo siesa nga ipus oki’ ni membe’, takar i papa’alinala i tu wia si Saul ampit nieletan ni Daud, oki’na. 21Tuana mouw si Daud i ka’ayola wia si Saul wo mamuali sumesempungna. Saul si kasa moupus nisia, wo nisia si minamuali mengengali en saliatanna.22Karengan e ni’itu Saul si rimeo tou wia si Isai lumila’la: “Ma’anouw si Daud mena-ena’ mamuali sumesempungku, karengan ku pa’ar wia nisia.” 23Wo susur sakawisa e roh waki si Empung i ti’i tumeka wia si Saul, takar si Daud si medo no’olingen wo ma’ayangla nyi’a; Saul si mape’an wure’ wo sedap, wo e roh lewo’ i ti’i rumo’umi waki nisia.

Chapter 17

Goliat mekawar se suraro Israel

1Tou em Filistin se minerurla se surarona kaa laa meseseke’; nisea se minerur waki Sokho em baki tana’ Yehuda wo dumasing nelet en Sokho wo Azeka waki Efes-Damim.2Saul wo se tou-tou Israel kangkasi se minerur wo dumasing waki Kewong Tarbantin; nisea se timu’utul se barisan paseke’na minesaruan ampit se tou em Filistin. 3Tou em Filistin se rimedeiy waki kakenturan esa nga weka wi’i wo se tou Israel se rimedeiy esa nga weka ti’ime, wo eng kewong em bitu em pinaelet nea.4Laa o mapa’ato momi siesa pendekar waki se suraro ne tou em Filistin. Ngaranna Goliat, waki Gat. Kerakekna enem hasta esa ngerangan. 5Seipa’ tambaga em bitu eng kokongna, wo nisia si minake labung zirah makaso’osop; kawuter e labung zirah i yi’i e lima nga riwu syikal tambaga.6Nisia si minake em pepenet ne’a waki tambaga, wo witu em palukana nisia si minesa’an em bengkouw tambaga. 7Parungan en tetura’na tanu eng kekulilitan ni lumeluwir wo em beren en tetura’na i ti’i e nenem nga atus syikal wesi eng kawuterna. Wo siesa tou maali eng kekelung si makelang witu reriorna.8Sia rumedeiy wo rumekeiy wia se barisan Israel, em pokeiyna wia nisea: “Ka’a kouw rimo’ula kaa laa metetu’utul se barisan paseke’mu? E reiy’ ku’a re’en niaku ku esa tou em Filistin wo nikouw nyi’a mouw kouw hamba ni Saul? Melengouw i wee nikoo siesa tou, wo ma’anouw sia tumumpami matola niaku. 9Sa sia toro sumeke’ sumu’usuk niaku wo kumalala niaku, takar nikeiy keiy laa mamuali hambamu; ta’an sa aku toro lumantouwla nisia wo kumalala nisia, takar nikouw kouw laa mamuali hamba meiy wo tu’utuk wia nikeiy.”10O kasi em pokeiy ni tou em Filistin i ti’i: “Niaku ku mekawar e nendo i yi’i se barisan Israel; weeanomi aku siesa tou, rio keiy sumeke’ siesa tou sumaru siesa tou.” 11Eng katoroan si Saul wo se pakasa’an tou Israel nu liminga e lelila’an ni tou em Filistin i ti’i, takar kori’ mouw e nate nea wo kasa kineide’an.

Daud i ka’ayola waki tampa paseke’an

12Daud nyi’a mouw sioki’ ni esa tou waki Efrata, waki Betlehem-Yehuda, mekengaran Isai. Isai si maka punya uwalu oki’ tuama. Witu en zaman ni Saul sitou i ti’i si tu’a mouw wo em pinakatu’an e numurna. 13Telu oki’ ni Isai se sela-sela se minea mouw sumeke’ kimi’itla si Saul; ngaran ne telu oki’na se minea sumeke’ i ti’i nyi’a mouw si Eliab, oki’polon, sioki’ karua nyi’a mouw si Abinadab, wo sioki’ katelu nyi’a mouw si Syama.14Daudouw si taweng. Ni’itu mouw se telu oki’ sela-sela i ti’i se minea kimi’itla si Saul. 15Ta’an si Daud si reiy’ siena’na mewarengi waki si Saul kaa laa merawirla se domba ni ama’na waki Betlehem. 16Tou em Filistin i ti’i se melaa metawimi witu nendo memo’odo wo witu nendo mawengido. Tuana mouw sia minapatuu’ mea witu en saruan epat nga pulu’ nga endo eng keurena.17Isai si limila’ wia si Daud, oki’na: “Edonouw i wee se kaka’-kaka’mu e weti’ eng gandum i yi’i telu nga pulu’ o enem liter wo e roti mapulu’ i yi’i; alinouw mario-rior waki pedasingan, wia se kaka’-kaka’mu. 18Wo le’osouw i pa’ayola eng keju mapulu’ i yi’i wia si kapala pasukan esa nga riwu. Loo’onouw sapa ku’a re’en se kaka’-kaka’mu se lawir wo malimi e nesa kowa’ waki nisea.19Saul wo nisea i ti’i wo em baya ne tou Israel se waki Kewong Tarbantin se kasuatan maseke’ masu’usuk se tou em Filistin.” 20O laa si Daud tumo’or e memo’odope’, i tele’una mola se membe’ dombana wia siesa tou tumetayur, laa o mopo neiy i seret wo mea, tanu neiy i perentala ni Isai wia nisia. I ka’ayo mome sia waki pedasingan, eng katoroan se suraro maro’umi kaa laa metetu’utul em barisanna wo mopo e rerio i paseke’. 21Tou Israel wo se tou em Filistin i ti’i se timu’utul em barisanna, barisan minesaruan ampit se barisan.22O laa si Daud tumumpala em barang-barangna wo timele’ula nyi’a witu lawas ni tumetayur em barang-barang ne suraro. Matingka-tingkasouw si Daud mea waki tampa ne barisan; i kekeka’ayola maname, mueiy mouyw sia wia se kaka’-kaka’na sapa ku’a re’en sea lawir. 23Eng kasuatan nisia nu mesesusuiy ampit nisea, mapatuu’ momi si pendekar i ti’i. Ngaranna Goliat, tou em Filistin waki Gat, waki se barisan ne tou em Filistin. Sia si matotorla e lelila’an-lelila’an eng ketarekan kangkasi, wo si Daud luminga nyi’a. 24Eng katoroan em baya ne tou Israel nu limoo’ sitou i ti’i, tumingkasomi sea waki nisia ampit eng kasa kineide’an.25Lumila’ mouw se tou-tou Israel i ti’i: “Linoo’ miouw mola ku’a re’en sitou mengeiyi i ti’i? Eng kaulitna nisia si mengeiy kaa meiy mesesero’la se tou Israel! Tou si kumalala nisia si laa taberala ni raja eng kakaya’an wangko’, raja si laa meela sioki’na wewene wia nisia wo se kaum me’urangna se laa re’innala witu em pajak waki Israel.”26Laa o lumila’ mouw si Daud wia se tou-tou rimedeiy witu en tawina: “Sapa ku’a re’en e laa tuananla wia sitou si kumalala sitou em Filistin i ti’i wo si lumiseiyi en sero’ waki Israel? Seiy ku’a re’en sitou em Filistin si reiy’ makasunat i yi’i, i ka’ayo sia berani mesesero’la se barisan waki si Empung matou-tou? 27Rakyat i ti’i tu’u se miningkot nisia ampit e lelila’an eng ketare:”Tuana mouw e laa tuananla wia sitou laa kumalala nisia.”28Eng katoroan si Eliab, kaka’na kasa tu’a, nu liminga e lelila’an ni Daud wia se tou-tou i ti’i, tumo’orouw eng kaupi’an ni Eliab wia si Daud kasuatan limila’: “Ka’a koo mineiy? Wo wia si seiy ku’a re’en koo timele’umi se membe’ domba se rua telu nga ipus i ti’i waki patar kaerisan? Niaku ku mete’u eng kenaramen beranimu wo eng kalewo’an natemu: nikoo koo mineiy wia nyi’i ampit e maksut meleloo’ em paseke’an.” 29Ta’an e wingkot ni Daud: “Sapa mouw en siniwokula? Minueiy i tela ku’a!” 30Laa o lumenge momi sia waki nisia wia se tou walina wo mueiyla e masuat. Wo se rakyat se minee wewingkot wia nisia tanu eng ketare.31Kalinga’anouw wia se tou e lelila’an neiy i totorla ni Daud, laa o i pakite’ula wia si Saul. Wo si Saul rumeo kumeret nisia. 32Lumila’ mouw si Daud wia si Saul: “Te’a mouw siesa nga touan mamuali tewang ate karengan nisia; hambamu i yi’i si laa mea sumu’usuk sitou em Filistin i ti’i.” 33Ta’an si Saul si limila’ wia si Daud: “E reiy’ wona’na koo toro mesesarula sitou em Filistin i ti’i kaa laa sumu’usuk nisia, karengan nikoo koo sobore’, eng kasuatan nisia rengane’ waki kasoboranna si minamuali mouw perajurit.”34Ta’an si Daud si limila’ wia si Saul: “Hambamu i yi’i si minenaram merawirla se membe’ domba ni ama’na. Sakawisa meiy se singa ka’apa beruang, merera’akep siesa nga ipus domba waki se kawangna, 35takar niaku ku kumi’it nisia, sumiasa nisia wo mayami si domba i ti’i waki semurna. Kamurian sakawisa sia rumedeiy mererego niaku, takar niaku ku sumikop en sokomna laa o sumiasa nisia wo munu’ nisia.36Le’os singa ka’apa tu’u beruang se siniasa mouw ni hambamu i yi’i. Wo sitou em Filistin si reiy’ makasunat i ti’i, nisia si laa masuat tanu si meta’esa’an waki se tekapen i ti’i, karengan nisia si simero’ mola se barisan waki si Empung matou-tou.”37O kangkasi em pokeiy ni Daud: “TUHAN si minaya momi niaku waki keka’arot ni singa wo waki keka’arot ni beruang, Nisia kangkasi si laa mayami niaku waki lawas ni tou em Filistin i ti’i.” Em pokeiy ni Saul wia si Daud: “Mea mouw! TUHAN si rumapitla nikoo.” 38O laa si Saul makela e labung seseke’na wia si Daud, i weenala en seipa’ tambaga witu eng kokongna wo i pakenala e labung zirah wia nisia.39O laa si Daud si mina’akesla en santina witu luar e labung seseke’na, kamurian sia me’inakut mekekelang, karengan si reiy’pe’ ma’an mekasa ma’awa’la nyi’a. Takar lumila’ mouw si Daud wia si Saul: “Niaku ku reiy’ mete’u kumelang ampit e minake nyi’i, karengan e reiy’pe’ ma’an mekasa aku mina’awa’la nyi’a.” Kamurian sia mangkulela nyi’a.

Patokolan ni Daud ampit ni Goliat

40O laa si Daud medomi em bewulu’na witu lawasna, pelengennami waki to’otolan en teberan e lima watu e laneiy wo i weena witu en sompoiy rerawir em paali-alinna, nyi’a i yi’i en tampa ne watu, kasuatan em pepasotna en tiniboiyanna witu lawasna. Tuana mouw sia tumawila sitou em Filistin i ti’i.41Sitou em Filistin i ti’i si meketawi mouw melalesla si Daud wo witu e rerirorna sitou maali-ali eng kekelungna. 42Eng katoroan sitou em Filistin i ti’i matorola en santina mea waki katoroan snii Daud ma’an maloo’ola nisia, sinero’anna si Daud i ti’i karengan nisia si sobore’, mamea-mea’ wo e wulouw eng giona. 43Sitou em Filistin i ti’i si limila’ wia si Daud: “Asu ku’a re’en niaku, takar koo mineiy niaku ampit em bewulu’?” O laa karengan em baya ne empungna sitou em Filistin i ti’i makutokla si Daud.44O kangkasi sitou em Filistin i ti’i lumila’ wia si Daud: “Sarunomi niaku, takar niaku ku laa meela e le’onamu wia se wara-wara waki reghe-reghesan wo wia se tekapen-tekapen waki patar.” 45Ta’an si Daud si limila’ wia sitou em Filistin i ti’i: “Nikoo koo limalesi niaku ampit en santi wo en tetura’ wo em bengkouw, ta’an niaku ku limalesi nikoo ampit e ngaran ni TUHAN e minapekasa alam, Empung ne reiy’ sa mina’asa barisan Israel se i pekawarmu i ti’i.46Nendo i te i yi’i kangkasi TUHAN si laa sumarakan nikoo witu lawasku wo niaku ku laa kumalala nikoo wo sumabouwi eng kokongmu waki nouwakmu; nendo i te i yi’i kangkasi niaku ku laa meela e mayatmu wo e mayat ne suraro tou em Filistin wia se wara-wara waki reghe-reghesan wo wia se tekapen-tekapen siru, rio e minapekasa em bumi e mete’u, kaa se Israel se makapunyala Empung, 47wo rio se pakasa’an jama’ah i yi’i mete’u, kaa si TUHAN si melawirla reiy’ ampit en santi wo reiy’ ampit em bengkouw. Karengan witu e lawas ni TUHANouw em paseke’an wo Nisia tu’u si simarakanola nikouw witu lawas meiy.”48Eng katoroan se tou em Filistin i ti’i nu moghe melaa kaa laa ma’atola si Daud, takar makarenganouw si Daud tumingkas mea waki barisan ne kesaru kaa laa ma’atola sitou em Filistin i ti’i; 49O laa si Daud ghumoremla e lawasna witu en sompoiyna, edonna momi e nesa watu witu eng goremna, i pasotname, takar tena’anouw en tuintung ni tou em Filistin i ti’i, i ka’ayo em batu i ti’i lime’elep witu eng gorem en tuintungna, wo i kasura mouw sia ampit eng giona minea witu en tana’.50Tuana mouw si Daud kimalala sitou em Filistin i ti’i ampit em pepasot wo em batu; sia si kimalala sitou em Filistin i ti’i wo minunu’ nisia, e reiy’la sisanti witu lawasna. 51Daud si timingkas matola sitou em Filistin i ti’i, laa o rumedeiy witu esa nga wekana; edonna mola en santina, sawutennami waki ne’uma’anna, laa o kuma’apula nisia. Sabouwnala eng kokongna ampit en santi i ti’i. Eng katoroan se tou-tou em Filistin nu limoo’, kaa si waraneiy nea si minate mouw, takar tumingkasouw sea52Takar tumo’orouw se tou-tou Israel wo Yehuda, sea merio-rio laa o mekeki’it se tou-tou em Filistin i ka’ayo tawi eng Gat wo i ka’ayo em pepalen leloangan Ekron. Wo se tou-tou kinawunu’an waki se tou em Filistin se mineteta’ateran witu lalan mengea waki Saaraim, i ka’ayo eng Gat, i ka’ayo e Ekron. 53 53Kamurian marengomi se tou Israel waki pinekeki’itan kahebat witu se tou em Filistin, laa o rumemu’ em pedasingan nea. 54Wo si Daud medomi eng kokong ni tou em Filistin si sinabouwna i ti’i wo mali nyi’a mea waki Yerusalem, ta’an en saliatan-saliatan ni tou i ti’i neiy i weena witu en dasingna.55Eng katoroan si Saul nu limoo’ si Daud minea matola sitou em Filistin i ti’i, lumila’ mouw sia wia si Abner, panglima ne surarona: “Oki’ ni seiy ku’a re’en si taretumou i ti’i, Abner?” E wingkot ni Abner: “Karengan si tuangku matou-tou, ee raja, eng kaulitna niaku ku reiy’ mete’u.” 56Kamurian si raja lumila’: “Wueiyela, oki’ ni seiy ku’a re’en si taretumou i ti’i.”57Eng katoroan si Daud nu marengi nu reiy’ mouw eng kimalala sitou em Filistin i ti’i, takar si Abner kumeret nisia wo mali nisia sumaru si Saul, kasuatan eng kokong ni tou em Filistin i ti’i em bitupe’ lawasna. 58Em pokeiy ni Saul wia nisia: “Oki’ ni seiy ku’a re’en nikoo, ee taretumou?” E wingkot ni Daud: “Oki’ ni hamba ni tuangku, Isai, tou em Betlehem i ti’i.’

Chapter 18

Daud wo si Yonatan

1Eng katoroan si Daud nu sumampet mesesusuiy ampit si Saul, maesa’anouw si imukur ni Yonatan ampit si imukur ni Daud; wo si Yonatan si moupusla nisia tanu si imukurna nuesa. 2Witu nendo ni’itu Saul si minali nisia wo reiy’ minayala nisia mareng mea waki wale ni ama’na.3Yonatan si mina’akes teta’aran ampit si Daud, karengan nisia si moupusla nisia tanu en touna nuesa. 4Yonatan si minangkulela eng karaiy pinakena, wo meela nyi’a wia si Daud, o kangkasi e labung paseke’na, i ka’ayo en santina, tingkanana wo ne’eretenna.5Daud si melaa maseke’ wo reiy’ siena’na mawua’ wisa i te kangkasi si Saul rumeola nisia, i ka’ayo si Saul minopo nisia kumapalala em baya ne perajurit. Eng kapualitan i yi’i e linoo’o le’os em baya ne rakyat wo kangkasi ne pegawai-pegawai ni Saul.

Saul ri’iris wia si Daud

6Ta’an witu nedo nisea nu mareng, eng katoroan si Daud marengi nu reiy’ mouw sia kimalala sitou em Filistin i ti’i, rumo’u momi se tou-tou wewene waki e reiy’ sa mina’asa eng kota Israel mesesungkul si raja Saul kasuatan mekantar wo mengengke-ngengket ampit e mawewe rebana, ampit e mepa’a-pa’ar wo ampit e malegu’la rerenge’en; 7Wo se wewene mengengke-ngengket i ti’i se mekantar mewewingkotan, em pokeiyna:“Saul si kimalala se mangariwu-riwu kesaru, ta’an si Daud se mangalaksa-laksa,”8Laa o tumo’orouw eng kaupi’an ni Saul ampit eng kasa moupi’; wo e lelila’an i ti’i makaupi’in e natena, karengan eng genangna: “Wia si Daud neiy i reken neala mangalaksa-laksa, ta’an wia niaku neiy i reken neala mangariwu-riwu; kesampetanna en jabatan raja i ti’i tu’u e molon wia nisia.” 9Rengan nendo ni’itu takar si Saul si reiy’ siena’na lo’ wia si Daud.10Nendo kawo’odoanna e roh lewo’ waki si Empung i ti’i eng kimuwasala witu si Saul, i ka’ayo sia sinelaran witu eng keuneran em bale, kasuatan si Daud si mepa’ayang e no’olingen tanu en susur nendo. Sapa tare si Saul wawean tetura’ witu e lawasna. 11Saul si limawala en tetura’ i ti’i, karengan eng genangna: “Le’osouw aku ma’asekla si Daud witu eng kedir.” Ta’an si Daud si limiseiyla nyi’a i ka’ayo makarua. 12Saul si minameide’ wia si Daud, karengan si TUHAN si merapitla si Daud, kasuatan wia si Saul Nisia si mina’akatomi.13Karengan e ni’itu Saul si mina’akati si Daud waki retenna wo mopo nisia mamuali kapala ne pasukan esa nga riwu, i ka’ayo sia waki kasa rerior witu e reiy’ samina’asa noghean ne suraro. 14Daud si minua’ witu e reiy’ sa mina’asa em pakela-kelanganna, karengan si TUHAN si merapitla nisia.15Eng katoroan linoo’ ni Saul, kaa si Daud si kasa minua’, mekeide’ mola sia wia nisia; 16ta’an se minapekasa tou Israel wo Yehuda se moupusla si Daud, karengan nisia si ma’aka-aka e reiy’ sa mina’asa noghean nea.17Lumila’ mouw si Saul wia si Daud: “I yi’i mouw sia sioki’ku wewene kasa tu’a, Merab; sia si laaku i weela wia nikoo mamuali ka’awumu, ta’an mamuali mouw i wee niaku esa tou te’etep keteren wo tuananola em paseke’an ni TUHAN.” Karengan eng genang ni Saul: “Te’a mouw e lawasku mewe nisia, ta’an ma’anouw sia wewen e lawas ne tou em Filistin.” 18Ta’an si Daud si limila’ wia si Saul: “Seiy ku’a re’en niaku wo seiy ku’a re’en se kawanua patuariku, kaum ni ama’ku, witu nelet ne tou Israel, i ka’ayo aku mamuali manuang ni raja?”19Ta’an eng katoroan i ka’ayola nedona kaa laa meweweela si Merab, oki’ ni Saul i ti’i, wia si Daud, takar sioki’ wewene i ti’i si neiy i weela wia si Adriel, tou Mehola, mamuali ka’awuna.20Ta’an si Mikhal, oki’ wewene ni Saul, minoupus wia si Daud; katoroan eng kapualitan i ti’i i pakite’ula wia si Saul, takar nisia tu’u si miniyonla nyi’a; 21karengan eng genang ni Saul: “Le’osouw si Mikhal si’i weekula wia nisia; ma’anouw sia mamuali we’etes i wee si Daud, wo ma’anouw e lawas ne tou em Filistin e mewe nisia!” Laa o lumila’ mouw si Saul wia si Daud i wee eng karuana: “Wia nendo i yi’i koo toro mamuali manuangku.”22O kasi si Saul merentala wia em baya ne pegawaina: “I lila’ mola wia si Daud ampit e memene-menes, en tuana: “Eng kaulitna, si raja si pa’ar wia nikoo wo em baya ne pegawaina se moupusla nikoo; takar karengan e ni’itu, mamuali mouw koo manuang ni raja.”23O laa em baya ne pegawai ni Saul se mina’ayola e lelila’an i ti’i wia si Daud, ta’an si Daud si miningkot: “Eng kapualitan wure’ ku’a re’en witu em paloo’annu mamuali manuang ni raja? E reiy’ ku’a re’en niaku ku esa tou lengeiy wo kumeng?” 24Em baya ne pegawai ni Saul se minakite’ula wia si raja, em pokeiyna: “Tuana mouw e wewingkot neiy i wee ni Daud.”25Kamurian lumila’mouw si Saul: “Teinti’i mouw kouw lumila’la wia si Daud: Raja si reiy’ mepa’arla e na’antaran ta’an i te e nesa nga atus kuli’ khatan ne tou em Filistin tanume en sesuli’an wia se kesaru ni raja.” Saul si mekemaksut kaa laa mewewolonla si Daud ampit eletan ne tou em Filistin. 26Engf katoroan em baya ne pegawaina nu minakite’ula e lelila’an i ti’i wia si Daud, takar miyonouw si Daud mamuali manuang ni raja. Nedona e reiy’pe’ lekep,27Ta’an si Daud si timiro’ mouw, sia si minea wo se tou-touna wo munu’la waki se tou em Filistin i ti’i se rua nga atus tou ampit minali eng kuli’ khatan nea; wo witu eng kelakerna lekep i wee neala em baya nyi’a i ti’i wia si raja, rio si Daud mamuali manuang ni raja, Kamurian si Saul meela si Mikhal, oki’na, wia nisia, mamuali ka’awuna. 28Laa o mangarti mouw si Saul wo mete’u mouw sia, kaa si TUHAN si merapitla si Daud, wo kaa em baya ne tou Israel se moupusla si Daud. 29Takar mekeide’ mola si Saul wia si Daud. Saul si minena-ena’ minamuali kesaru ni Daud esa nga umur em patou-touanna.30Sakawisa se raja-raja ne tou em Filistin lumaa sumeke’, susur sea lumaa sumeke’, takar si Daud si lebe minua’ waki em baya ne pegawai ni Saul, i ka’ayo ngaranna eng kasa kinasine’uan.

Chapter 19

Daud timingkasla en tou karengan si Saul si rimego nisia sumoup

1Saul si limila’la wia si Yonatan, oki’na, wo wia em baya ne pegawaina, kaa si Daud si lewo’ sa reiy’ wunu’un. Ta’an si Yonatan, oki’ ni Saul, si kasa pa’ar wia si Daud, 2i ka’ayo si Yonatan si minakite’ula wia si Daud: “Ama’ku Saul si me’inakut laa mewewunu’ nikoo; karengan e ni’itu, maato-ato mouw memo’odo wo’odo, rumuberouw witu nesa tampa paterungan wo kumirongouw maname. 3Niaku ku laa rumo’umi wo rumedeiy witu esa nga weka ni ama’ku waki patar en tampamu i ti’i. Takar niaku ku laa sumusuiy ampit si ama’ku tanume eng kapualitannu; niaku ku laa lumoo’ kumura eng ka’ada’anna, laa o makite’ula nyi’a wia nikoo.”4O laa si Yonatan lumila’la e le’os en tanume si Daud wia si Saul, ama’na, em pokeiyna: “Te’a mouw si raja mesesiwo en dosa wia si Daud, hambana, karengan nisia si reiy’ simiwo en dosa witu nikoo; e reiy’ ku’a re’en sapa en siniwona eng kasa le’os i wee nikoo! 5Sia si simaelangola e nyawana wo kimala mola se tou em Filistin i ti’i, wo si TUHAN si minee mola eng kamang kasa wangko’ wia se minapekasa Israel. Nikoo koo limoo’o mola nyi’a wo mepa’a-pa’ar karengan nyi’a. Ka’a koo laa mesesiwo en dosa witu en daa’ ni tou si reiy’ siselok ampit e mewewunu’ si Daud ampit e reiy’ sito’otolan?”6Saul si limingala e lelila’an ni Yonatan wo si Saul si timiwa’: “Karengan si TUHAN matou-tou, nisia si reiy’ laa wunu’un.” 7O laa si Yonatan kumeret si Daud wo si Yonatan si minakite’ula wia nisia e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i ti’i. Yonatan minali si Daud wia si Saul wo sia si mina’ayang wia nisia tanu eng ketareanna.8Eng katoroan em paseke’an mapete’ kangkasi, takar lumaa mouw si Daud wo sumeke’ sumu’usuk se tou em Filistin; nisia si limentutla eng kakala’an wangko’ witu nelet nea, i ka’ayo sea timingkasi en tou waki saruanna. 9Ta’an e roh lewo’ em baki si TUHAN en timeka’ wia si Saul, eng katoroan nisia nu rimuber waki walena, ampit en tetura’na witu lawasna; wo si Daud si kasuatan mepa’ayang no’olingen.10O laa si Saul si me’inakut mepepa’asekla si Daud mea witu eng kedir ampit en tetura’na, Ta’an si Daud si limiseiy’la eng kuekan ni Saul, i ka’ayo si Saul si minaptena’la eng kedir ampit en tetura’ i ti’i. Nu reiy’ mouw i tu Daud si timingkasla en tou wo i kaliseiyouw sia witu em bengi ni’itu. 11Kamurian si Saul mapa’ali tou-tou rereoan mea waki wale ni Daud kaa laa menegha-negha’ nisia wo kaa laa mewewunu’ nisia witu nedo memo’odo. Ta’an si Mikhal, ka’awu ni Daud, si minakite’ula wia nisia, en tuana: “Sa koo reiy’ mete’u meleliseiyla en toumu wengi i yi’i, takar e wo’odo koo laa wunu’un.”12O laa si Mikhal tumumpala si Daud waki teteboan, sia mea tumingkasla en tou wo i kaliseiy mouw sia. 13Nu reiy’ mouw i tu Mikhal si minedo en terafim wo meela nyi’a witu en tetekelan; i weenala e nesa niayam wu’uk ni membe’ witu eng katoroan eng kokong wo tutuwannala ampit e ne’ules.14O laa si Saul mapa’ali tou-tou rereoan kaa laa me’edomi si Daud, ta’an si wewene i ti’i si limila’: “Sia si rara’an.” 15Nu reiy’ mouw i tu Saul si minapa’ali se tou-tou rereoan i ti’i kaa laa lumoo’ si Daud, em pokeiyna: “Alinomi sia witu natas en tetekelan i ti’i meiy wia nyi’i, rio sia wunu’un.”16Laa o ghumoremouw em baya se rereoan i ti’i laa witu eng gorem, wo kaloo’anola wawean terafim witu en tetekelan ampit e nesa niayam wu’uk ni membe’ witu eng katoroan eng kokong. 17Lumila’ mouw si Saul wia si Mikhal: “Ka’a koo lume’ekok niaku tuana i ti’i wo mayame si kesaruku mea, i ka’ayo sia i kaliseiy?” Ta’an e wingkot ni Mikhal wia si Saul: “Sia si limila’ wia niaku: i waya mola aku mea, sapa em pemandungenna sa aku munu’ nikoo?”18Nu reiy’ mouw si Daud nu timingkasla en tou wo i kaliseiy, i ka’ayo mola sia wia si Samuel waki Rama wo makite’ula wia nisia e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni Saul wia nisia. Kamurian mea mouw sia mewali-wali ampit si Samuel wo mena’ mouw sea waki Nayot 19Eng katoroan i pakite’ula wia si Saul, en tuana: “Kete’uanola, Daud si waki Nayot, tawi e Rama,” 20takar si Saul mapa’ali se tou-tou rereoan kaa laa me’edo si Daud. Ta’an se tou-tou i yi’i se limoo’ se esa nga eruran nabi kinawuta’an, ampit kinapala’ala ni Samuel. Wo e Roh ni Empung en timeka’ wia se tou-tou rereoan ni Saul, i ka’ayo nisea tu’u se kinawuta’an tanu se nabi.21O laa eng kapualitan i ti’i neiy i pakite’ula wia si Saul; sia mapa’ali se tou-tou rereoan walina, ta’an se tou-tou i ti’i tu’u kangkasi se kinawuta’an tanu se nabi. Saul mapa’ali mekasape’kasi se tou-tou rereoan, esa nga rewokan katelu, wo se tou-tou i yi’i tu’u kangkasi se kinawuta’an. 22O laa nisia nuesa mea waki Rama. I kekeka’ayona mea waki tawi em parigi wangko’ em baki Sekhu, mueiy mouw sia, em pokeiyna: “Wisa si Samuel wo si Daud?” E wingkot ne tou: “Waki Nayot, tawi e Rama.”23Laa o mea mouw sia maname, mea waki Nayot, tawi e Rama wo wia nisia tu’u tumeka’ mouw e Roh ni Empung, wo eng keurean nisia nu mapawee-weela em pakela-kelanganna nisia si kinawuta’an tanu se nabi, i ka’ayo sia ma’ayo mea waki Nayot tawi e Rama. 24Sia tu’u mangkulela e labungna, wo sia tu’u kangkasi kawuta’an witu en saruan ni Samuel. Sia i karewa i keta’ter ampit em poteiy esa nga endo-endoan wo esa nga wengi-wengian i ti’i. Ni’itu mouw eng karenganna se tou se limila’: “Sapa ku’a re’en kangkasi si Saul neiy i kaghorem weteng ne nabi?”

Chapter 20

Teta’aran nelet ni Daud wo ni Yonatan

1Takar tumingkasomi si Daud waki Nayot, tawi e Rama; i ka’ayo mola sia wia si Yonatan, laa o lumila’: “Sapa ku’a re’en en siniwoku mola? Sapa ku’a re’en eng kaselokangku wo sapa ku’a re’en en dosaku witu si ama’mu, i ka’ayo sia pa’ar mesesawut e nyawaku?” 2Ta’an si Yonatan si limila’ wia nisia: “Wa’akatouw en tuana i ti’i! nikoo koo reiy’ laa mate wunu’un. Ghenangenouw, ama’ku si reiy’ masiwo e wo’o sapa, le’os eng kapualitan sela ka’apa tu’u eng kapualitan rintek, ampit e reiy’ mapaloo’o-loo’ola nyi’a wia niaku. Ka’a si ama’ku si lewo’ sa reiy’ kumirongla eng kapualitan i yi’i wia niaku? E reiy’ wona’na!”3Ta’an si Daud si miningkot, em pokeiyna: “Ama’mu si mete’u ulit, kaa nikoo koo pa’ar wia niaku. Karengan e ni’itu eng genangna: E reiy’ toro si Yonatan mammete’ula eng kapualitan i yi’i, sangari sia masusa ate. Ta’anouw, karengan si TUHAN matou-tou wo karengan em patou-touannu, e nesa i te ke’ang eng kewa’akatna e nelet niaku wo em patean.”4Yonatan si limila’ wia si Daud: “Sapa tu’u eng kepa’aran natemu, niaku ku laa tumuanala nyi’a i wee nikoo.” 5Laa o pokeiy ni Daud wia si Yonatan: “Kete’uannu, wo’odo en sumedot weru, takar e nulitna niaku ku lewo’ sa reiy’ rumuber kumaan mewali-wali ampit si raja. Sa koo mayala niaku mea, takar niaku ku laa kumirong waki patar i ka’ayo e ngasusa mawengindo.6Sakawisa si ama’mu mueiyla niaku, e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la: Daud si kimiwee mouw ampit eng kasa mapupus wia niaku kaa laa mea ampit e makarengan mea waki Betlehem, kotana, karengan maname wawean upacara patulean te’unan i wee se pakasa’an kaumna. 7Sa teinti’i ni’i lila’nala: Le’osouw! Takar si hambamu i yi’i si lawir. Ta’an sa eng kaupi’anna tumo’or ampit e makarengan, kete’uanola, kaa nisia si minedo mouw katenggolan kaa laa mapa’eiy en cilaka.8Sa tuana, i papaloo’o mola eng kelale’annu wia sihambamu i yi’i, karengan nikoo koo mina’akesouw teta’aran witu en sinaru ni TUHAN ampit si hambamu i yi’i. Ta’an sa wawean kaselokan wia niaku, nikoo nuesa mouw si munu’ niaku. Ka’a koo lewo’ sa reiy’ sumarakan niaku wia si ama’mu?” 9Ta’an e wingkot ni Yonatan: “Wa’akatouw en tuana i ti’i! Karengan sa i tu kete’uangkula ampit en tantu, kaa si ama’ku si minedo mouw katenggolan kaa laa mapa’eiy en cilaka wia nikoo, ma’anouw tu’u ku reiy’ makite’ula nyi’a wia nikoo?”10Laa o mueiy mouw si Daud wia si Yonatan: “Seiy mouw ku’a re’en si laa makite’ula wia niaku, sakawisa si ama’mu mingkot nikoo ampit eng kaketena?” 11Em pokeiy ni Yonatan wia si Daud: “Meiy mouw kita rumo’ume mea waki patar.” Takar rumo’u mome nisea nu rua mea waki patar.12Laa o lumila’ mouw si Yonatan wia si Daud: “Karengan si TUHAN, Empung Israel, wo’odo ka’apa ngasusa e wo’o wona’na tanu nedo i yi’i niaku ku laa sumoisap em pedaman ni ama’ku. Sakawisa le’os eng ka’ada’anna i wee si Daud, ma’anouw tu’u ku reiy’ laa rumeo tou wia nikoo wo makite’ula nyi’a wia nikoo? 13Ta’an sakawisa si ama’ku lumoo’ola le’os kaa laa mapa’eiy en cilaka wia nikoo, teinti’i mouw wona’na si TUHAN mukum si Yonatan, awes tare e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa wona’na aku reiy’ mapaloo’ola nyi’a wia nikoo wo mayala koo mea, i ka’ayo koo toro kumelang ampit e lawir. TUHAN satorona si rumapitla nikoo, tanu Nisia nu rimapitla si ama’ku eng ketareanna.14Sa aku matou-toupe’, e reiy’ ku’a re’en nikoo koo laa mapa’atola wia niaku e nupus lale’ ni TUHAN? Ta’an sa aku minate mouw, 15Te’a mouw koo metetegolela e nupus lale’mu witu se see’ku i ka’ayo eng keurena. Wo sakawisa si TUHAN rume’ila se susur tou waki se kesaru ni Daud waki saruan em bumi, 16te’a mouw e ngaran ni Yonatan i kare’imi waki se see’ ni Daud, ta’an i te satorona si TUHAN si kumiwee sesuli’ waki se kesaru-kesaru ni Daud.”17Wo si Yonatan rumeo si Daud mekasape’ kasi tumiwa’ karengan e nupusna wia nisia, karengan nisia si moupusla si Daud tanu en touna nuesa. 18Kamurian lumila’ mouw si Yonatan wia nisia: “Wo’odo en sumedot weru; takar nikoo ee sangari koo laa wueiyen, karengan e reruberannu e minena’ reiy’ rinuberan. 19Ta’an ngasusa nikoo koo tantu mouw seron; nikoo koo lewo’ sa reiy’ meiy witu en tampa nikoo nu kimirong witu nendo eng kapualitan i ti’i, wo rumuberouw tawi eng kakenturan watu.20Takar niaku ku laa tumingkanala se telu oki’ en tetingkana witu esa nga weka em batu i ti’i, tanu mokan niaku ku mesesara e nesa petetingkanan. 21Wo kete’uanola, niaku ku laa rumeo si bujangku: Mea mouw seron se tetingkana-tetingkana i ti’i. Sa ledos aku lumila’la wia si bujangku i ti’i: Loo’on se oki-oki’ en tetingkana i ti’i lebepe’ meiy, edonouw! – takar meiy mouw, kaa, eng karengan si TUHAN matou-tou, nikoo koo lawir wo e reiy’la sibahaya sapa-sapa.22Ta’an sa teinti’i ku lumila’la wia si taretumou i ti’i: Loo’on se tetingkana-tetingkana i ti’i lebepe’ mea! – takar mea mouw, karengan si TUHAN si rimeo nikoo mea. 23Tanume eng kapualitan neiy i ta’artala i ti’i, nelet niaku wo nikoo, eng kaulitna, TUHAN si witu nelet niaku wo nikoo i ka’ayo eng keurena.”24Nu reiy’ mouw i tu kumirongouw si Daud waki patar. Eng katoroan en sumedot weru ni i ka’ayo, rumuberouw si raja witu e meja kaa laa mekekaan. 25Raja si rimuber witu en tampana tanu eng kenaramen, reten eng kedir. Yonatan si minesaruan ampit nisia, Abner si rimuber witu en siri’ ni Saul, ta’an en tampa ni Daud minena’ reiy’ rinuberan.26Wo si Saul si reiy’ limila’ sapa-sapa witu nendo ni’itu, karengan eng genangna: “Meinde’ wawean wo’o sapa e minamuali wia nisia; wo’o wona’na sia reiy’ lenas; ya, tantu sia si reiy’ lenas.” 27Ta’an witu nendo nu reiy’ mouw en sumedot weru i ti’i, witu nendo karua, eng katoroan en tampa ni Daud e minena’pe’ reiy’ rinuberan, mueiy mouw si Saul wia si Yonatan, oki’na: “Ka’a sioki’ ni Isai si reiy’ miney kumaan, le’os eng kaawi’in ka’apa tu’u e nendo i yi’i?”28E wingkot ni Yonatan wia si Saul: “Daud si kimiwee mouw ampit eng kasa mapupus wia niaku kaa laa me’a waki Betlehem, 29em pokeiyna: “Ma’anouw aku mea, karengan wawean upacara patulean i wee se kaum meiy waki kota, wo se patuari-patuariku mouw nuesa se kimeret niaku. Karengan e ni’itu, sa koo moupusla niaku, iyonanola aku kaa laa meleloo’ se patuari-patuariku. Ni’itu mouw eng karenganna sia reiy’ mineiy witu em pesakeiyan ni raja.”30Laa o tumo’orouw eng kaupi’an ni Saul wia si Yonatan, em pokeiyna wia nisia: “Oki’ sa’amek si reiy’ tinuru’! Reiy’ ku’a re’en niaku ku mete’u, kaa nikoo koo minelengola en suat ni oki’ ni Isai wo ni’itu en sering i wee nikoo nuesa wo i wee en tian ni ina’mu? 31Karengan eng kaulitna eng keurean sioki’ ni Isai i ti’i matou-tou wia en saruan em bumi, nikoo wo eng keraja’annu e reiy’ laa te’etep. Wo en teakan rumeo mouw tou kumeret wo malimi nisia wia niaku, karengan nisia si lewo’ sa reiy’ mate.”32Ta’an si Yonatan si miningkot si Saul, ama’na i ti’i, em pokeiyna wia nisia: “Ka’a sia lewo’ sa reiy’ wunu’un? Sapa en tinuananala?” 33O laa si Saul lumawala en tetura’na wia si Yonatan kaa mewewunu’ nisia. Takar mete’u mouw si Yonatan, kaa si ama’na si minedo mouw katenggolan kaa laa mewewunu’ si Daud. 34Karengan e ni’itu si Yonatan si timo’or wo tumele’ula em pesakeiyan i ti’i ampit eng kaupi’an e melaya-layas. Witu nendo karua en sumedot weru i ti’i nisia si reiy’ kimaan sapa-sapa, karengan nisia si susa ate karengan si Daud, karengan si ama’na si simero’ mola si Daud.35Witu nedo memo’odo rumo’u mouw si Yonatan mea waki patar mewali-wali siesa ata oki’ minatoroan ampit en ta’arna wia si Daud. 36Lumila’ mouw sia wia si atana: “Tumingkasouw, seronouw se oki-oki’ tetingkana se neiyku i tingkanala.” Tare mouw i te si ata i ti’i nu tumingkas, takar si Yonatan si minayame e nesa nge wa’atang tetingkana limangkoiy eng kokong ni ata i ti’i. 37Eng katoroan si ata i ti’i nu i ka’ayo mea waki tampah kinareta’an ni oki’ en tetingkana neiy i wayame ni Yonatan i ti’i, takar rumekeiy mouw si Yonatan waki muri ni ata i ti’i, em pokeiyna: “E reiy’ ku’a re’en en tetingkana i ti’i e lebepe’ mea?”38Kamurian rumekeiy mouw si Yonatan waki muri ni ata i ti’i: “Woiy, merepet, te’a merede-redeiy i te!” O laa si ata ni Yonatan murut en tetingkana i ti’i wo mareng wia si tuangna. 39Ta’an si ata i ti’i si reiy’ mete’u en sapa-sapa, Yosua i te wo si Daudouw se mete’ula eng kapualitan i ti’i. 40Nu reiy’ mouw i tu Yonatan si mineela en saliatan wia si ata rimapitla nisia, wo lumila wia nisia: “Mea mouw, alinouw waki kota.”41Takar marengouw si ata i ti’i, laa o mapa’ato momi si Daud waki esa nga weka eng kakenturan watu; nisia si minongkot ampit eng giona waki tana’ wo sumempe makatelu. Nisea se menio-niongan wo mengame-ngame’an. Eng kesampetanna Daud si toro timaang en tou. 42Kamurian lumila’ mouw si Yonatan wia si Daud: “Mea mouw ampit e lawir; e reiy’ ku’a re’en nikita nu rua kita timiwa’ mouw karengan e ngaran ni TUHAN, en tuana: TUHAN si laa wia witu nelet niaku wo nikoo ma’an witu nelet ne see’ku wo ne see’mu i ka’ayo eng keurena.” 43 Nu reiy’ mouw i tu tumo’orouw si Daud wo mea; wo si Yonatan tu’u mareng mea waki kota.

Chapter 21

Daud waki Nob

1I ka’ayo mome si Daud waki Nob wia si Ahimelekh, imam i ti’i. Ampit e matenggo’ogho si Ahimelekh minea matola si Daud wo lumila’ wia nisia: “Ka’a koo maesa-esa e reiy’la si mewali-wali ampit nikoo?” 2E wingkot ni Daud wia si imam Ahimelekh: “Raja si limukarla e nesa wia niaku, em pokeiyna wia niaku: Seiy i te tu’u kangkasi si reiy’ toro mamete’ula e nesa witu eng kapualitan neiyku i reola wia nikoo wo e neiyku i lukarla wia nikoo i yi’i. Karengan e ni’itu se tou-touku se neiyku mouw i reo mea waki e nesa tampa.3Takar en teakan, sapa em bia nikoo? I wee momi wia niaku lima roti ka’apa sapa tu’u em bia.” 4O laa e wingkot ni imam i ti’i wia si Daud: “E reiyla roti karengan wia niaku, e roti i te kudus em bia; asal i te se tou-toumu i ti’i malar en tou witu se wewene.”5Daud si miningkot si imam i ti’i, em pokeiyna wia nisia: “Memang, nikeiy keiy reiy’ i wee makasewok ampit se wewene, tanu e limangkoiyla sakawisa aku lumaa sumeke’. Nouwak ne tou-touku i ti’i e lenas, ma’anouw tu’u witu em pakela-kelangan karengan, sapape’ kasi wia nendo i yi’i, siesa o siesa nisea se lenas e nouwakna.” 6O laa si imam i ti’i meela wia nisia e roti kudus i ti’i, karenga e reiy’la roti maname ta’an i te e roti sesakeiy; roti i ti’i eng kenaramen papoponi ne tou waki sinaru ni TUHAN, rio witu nendo e roti i ti’i edon, i weela kasi e roti weru.7Takar witu nendo i ti’i kangkasi si maname si meta’esa’an pegawai ni Saul, si neiy i wuntulela masempungla si TUHAN; ngaranna Doeg, siesa tou Edom, tumetegha’ witu se rumerawir-rumerawir ni Saul.8Lumila’ mouw si Daud wia si Ahimelekh: “Reiy’la ku’a re’en wia nikoo wia nyi’i tetura’ ka’apa santi? Karengan le’os en santiku ka’apa tu’u en saliatanku, e reiy’ kina’aliangku, karengan em perenta ni raja i ti’i en sime’esek.” 9Kamurian lumila’ mouw si imam i ti’i: “Santi ni Goliat, tou em Filistin, si winewemu minekala waki Kewong Tarbantin, ni’itu mouw em bia nyi’i, kinesaputan witu e roko’ witu muri e efod i ti’i. Sa koo pa’ar medo nyi’a, edonouw; em balina e reiy’la, e nyi’i i te.” Em pokeiy ni Daud: “Reiy’la en tanu ni’itu; i wee momi ni’itu wia niaku.”

Daud waki Gat

10Kamurian tumiro’ mouw si Daud wo tumingkasomi sia witu nendo ni’itu kangkasi waki si Saul; i ka’ayo mola sia wia si Akhis, raja eng kota Gat. 11Pegawai-pegawai ni Akhis se limila’ wia si tuangna: “E reiy’ ku’a re’en si yi’i si Daud raja em banua i ti’i? E reiy’ ku’a re’en en tanume nisia se tou-tou se mekantar mesesingkoman kasuatan mengengke-ngengket, en tuana:Saul si kimalala se mangariwu-riwu kesaru, ta’an si Daud se manga laksa-laksa?”12Daud si mineela ghenang e lelila’an i ti’i, wo nisia si kasa mineide’ wia si Akhis, raja eng kota Gat i ti’i. 13Karengan e ni’itu nisia si mawinta’ tanu sitou rara’an eng genang witu en sinaru em beren nea wo si simiwo towo-towo sepereng witu en tawi nea; nisia si meghori-ghorit em pepalen leloangan wo mayala e rura’na matiis witu en sokomna.14Laa o lumila’ mouw si Akhis wia em baya ne pegawaina: “Reiy’ ku’a re’en paloo’on niouw, kaa sitou i ti’i si sepereng? Ka’a kouw malimi nisia wia niaku? 15Kinareiy’awesan tou sepereng ku’a re’en niaku, takar kouw malimi sitou i yi’i wia niaku rio sia mapa’atola en seperengna reten niaku? Waar ku’a re’en sitou tuana ghumoremi wia em baleku?”

Chapter 22

Daud waki goa Adulam

1O laa si Daud rumo’umi maname wo tumingkasla en tou mea waki goa Adulam. Eng katoroan se patuari-patuarina wo se minapekasa me’urangna nu liminga eng kapualitan i ti’i, mea mouw sea maname ma’atola nisia. 2Merurouw kangkasi wia nisia susur tou se witu em peme’itan, susur tou se pengi’i-ngi’iten ne mememee nutang, susur tou si rara ate, takar nisia si minamuali ma’aka-aka nea. Mewali-wali ampit nisia se wo’o wona’na epat nga atus tou.3Waki maname si Daud o mea waki Mizpa waki Moab wo lumila wia si raja em banua Moab: “Iyonala si ama’ku wo si ina’ku mena’ wia nikoo, i ka’ayo aku mete’ula, sapa en tinuanala ni Empung wia niaku.” 4Laa o alinna mola sea wia si raja em banua Moab, wo sea mena’ mewali-wali nisia eng keurean si Daud nu waki reen eng kuntung. 5Ta’an si Gad, nabi i ti’i, lumila’ wia si Daud: “Te’a mouw ma’ena’ witu reen eng kuntung i ti’i, mea mouw wo marengouw mea waki tana’ Yehuda.” Laa o mea mouw si Daud wo ghumorem mea witu en talun Keret.

Em baya ne imam waki Nob se winunu’

6Kapualitan i ti’i eng kinalinga’an ni Saul, karengan si Daud wo se tou-tou mewali-wali ampit nisia se kinakete’uanola en tampana. Sapa tare si Saul si waki Gibea, kasuatan rimuber witu rarem nakana en tamariska waki kakenturan, ampit en tetura’na witu lawas wo em baya ne pegawaina se rimedeiy witu retenna.7Laa o lumila’ mouw si Saul wia em baya ne pegawaina se rimedeiy witu retenna: “Ma’awa’ mouw luminga, heiy tou-tou Benyamin! Sapa ku’a re’en sioki’ ni Isai i ti’i kangkasi si laa meela wia nikouw nu waya penguma’an ka’apa uma anggor, sapa ku’a re’en nisia si laa mopo nikouw nu waya mamuali kapala witu se pasukan esa nga riwu wo witu se pasukan esa nga atus, 8i ka’ayo kouw nu waya kouw simiwola em paasa-asa’an sumu’usuk niaku wo e reiy’la siesa tou tu’u si minapaloo’o-loo’ola wia niaku, kaa sioki’ku si mina’akes en tou ampit sioki’ ni Isai i ti’i? E reiy’la siesa tou tu’u waki nikouw si lieiy karengan niaku, ka’apa si minapaloo’o-loo’ola wia niaku, kaa sioki’ku si minule mola se pegawaiku sumu’usuk niaku mamuali mengengape’ tanu en teakan i yi’i.”9Laa o mingkotouw si Doeg, tou Edom i ti’i, si rimedeiy reten em baya ne pegawai ni Saul, em pokeiyna: “Linoo’oku mouw, kaa sioki’ ni Isai i ti’i si mineiy waki Nob, wia si Ahimelekh bin Ahitub. 10Nisia si minueiyla si TUHAN i wee si Daud wo mineela walun wia nisia; o kangkasi en santi ni Goliat, tou em Filistin i ti’i, neiy i weenala wia nisia.”11O laa si raja rumeo kumeret si Ahimelekh bin Ahitub, imam i ti’i, mewali-wali ampit se minapekasa me’urangna, em baya se imam waki Nob; wo meiy mouw em baya nea sumaru si raja. 12Em pokeiy ni Saul: “Ma’awa’ mouw luminga, heiy oki’ ni Ahitub!” E wingkotna: “Yoon, tuangku.” 13Kamurian mueiy mouw si Saul wia nisia: “Ka’a kouw simiwola paasa-asa’an masu’usuk niaku, nikoo ampit sioki’ ni Isai i ti’i, ampit mineela e roti wo en santi wia nisia, minueiyla si Empung i wee nisia, i ka’ayo sia timo’or masu’usuk niaku minamuali mengengape’ tanu en teakan i yi’i?”14O laa si Ahimelekh mingkot si raja: “Ta’an seiy ku’a re’en witu nelet ne reiy’ sa mina’asa pegawaimu si toro emanen tanu si Daud, sapape’ kasi nisia si manuang ni raja wo si kapala em baya ne tumetepermu, wo si pasighi’in witu em balemu? 15E reiy’ nyi’i eng kasa ketare-tare aku mueiyla si Empung i wee nisia. Ma’an mekasa reiy’! Te’a mouw satorona si raja lumawala en teturean wia si hambamu i yi’i, awes tare wia se minapekasa me’urangku, karengan si hambamu i yi’i si reiy’ mete’u en sapa-sapa tanume em baya nyi’a i ti’i, le’os en tanume eng kapualitan rintek ka’apa tu’u eng kapualitan sela.”16Ta’an si raja si limila’: “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ wunu’un, Ahimelekh, nikoo wo se minapekasa me’urangmu.” 17O laa si raja merentala wia si rereo ni raja si rimedeiy witu retenna: “Lumaa mouw wo wunu’unouw em baya se imam ni TUHAN i ti’i karengan nisea se mesawang si Daud; karengan ma’anouw tu’u sea mete’u, kaa nisia si timingkasla en tou, nisea se reiy’ makite’ula eng kapualitan i ti’i wia niaku.” Ta’an em baya se pegawai ni raja se so’o mayat e lawasna kaa laa mepepatil se imam-imam ni TUHAN i ti’i.18Laa o lumila’ mouw si raja wia si Doeg: “Lumaa mouw koo wo patilenouw em baya se imam i ti’i.” Takar lumaa mouw si Doeg, tou Edom i ti’i, laa o matil em baya se imam i ti’i. Nisia si minunu’ witu nendo ni’itu se uwalu nga pulu’ o lima tou, se minake labung efod waki roko’ lenan. 19O kangkasi se maena’ witu Nob, kota ni imam i ti’i, se winunu’ ni raja ampit em berenna en santi; tuama ka’apa tu’u wewene, se taranak ka’apa tu’u se oki’ matoto’, o kangkasi sapi, keledai wo domba se winunu’na ampit em berenna en santi.20Ta’an siesa oki’ ni Ahimelek bin Ahitub, ngaranna Abyatar si neiy i kaliseiy, sia tumingkasla en tou mamuali maki’i-ki’it si Daud. 21Eng katoroan si Abyatar nu makite’ula wia si Daud, kaa si Saul si minunu’ mouw em baya se imam ni TUHAN,22lumila’ mouw si Daud wia si Abyatar: “Memang witu nendo ni’itu kangkasi eng katoroan si Doeg, tou Edom i ti’i, maname, kete’uangku mouw, kaa tantu mouw nisia si laa makite’ula nyi’a wia si Saul. Niaku mouw si poong waki kinepatean ne minapekasa me’urangmu. 23Mena’ mouw wia niaku, te’a mouw meide’; karengan seiy si pa’ar mesesawut nyawamu, nisia kangkasi si pa’ar mesesawut nyawaku; witu retenku koo aman.”

Chapter 23

Daud waki Kehila

1Neiy i pakite’ula wia si Daud, en teinti’i: “Kete’uanola, Tou em Filistin se maseke’ masu’usuk eng kota Kehila wo se maremu’ en tampa-tampa pasirian.” 2Laa o mueiy mouw si Daud wia si TUHAN: “Sapa ku’a re’en niaku ku laa mea kumalala se tou em Filistin i ti’i?” E wingkot ni TUHAN wia si Daud: “Mea mouw, kalanola se tou em Filistin i ti’i wo lawirenola eng Kehila.”3Ta’an se tou-tou ni Daud se limila’ wia nisia: “Ghenangenouw, kasuatan wia nyi’i wia Yehuda nikita ta witu mouw eng kineide’an, sapape’ kasi kita mea waki Kehila, sumu’usuk se barisan paseke’ ne tou em Filistin.” 4Laa o mueiy mouw kangkasi si Daud wia si TUHAN, takar si TUHAN si miningkot nisia, e nuwu’-Na: “Tumiro’ mouw, mea mouw waki Kehila, karengan Niaku ku laa sumarakan se tou em Filistin i ti’i witu lawasmu.”5Kamurian mea mouw si Daud ampit se tou-touna mea waki Kehila; sia sumeke’ sumu’usuk se tou em Filistin i ti’i, neiy i sere’na se papiaran nea wo i lentutnala eng kakala’an wangko’ witu nelet nea. Tuana mouw si Daud nu limawirla se tou eng Kehila. 6Eng katoroan si Abyatar bin Ahimelekh si timingkasla en tou wia si Daud mea waki Kehila, sia tumumpa ampit e maali-ali e efod witu lawasna.7Wia si Saul neiy i pakite’ula, kaa si Daud si ghimoremouw eng Kehila. Laa o lumila mouw si Saul: “Empung si simarakanola nisia witu lawasku, karengan ampit ghimorem mea witu eng gorem eng kota makapepalen wo makakelam nisia si kimalero mola en touna.” 8Takar si Saul kumeret se minapekasa rakyat mea sumeke’ waki Kehila wo lumedong si Daud ampit se tou-touna. 9Eng katoroan kakete’uala ni Daud, kaa si Saul si mesesiwo lewo’ witu nisia, lumila’ mouw sia wia si imam Abyatar: ”Alinomi e efod i ti’i wia nyi’i.”10Lumila’ mouw si Daud: “TUHAN, Empung Israel, hamba-Mu i yi’i si liminga mola nabar tantu, kaa si Saul si me’inakut ma’eiy wia eng Kehila wo mepepunengla eng kota i yi’i karengan niaku. 11Laa i sarakanla ne warga-warga eng kota Kehila i ti’i ku’a re’en niaku witu lawasna? TUHAN, Empung Israel, i pakite’u momi satorona wia si hamba-Mu i yi’i.” E wingkot ni TUHAN: “Nisia si laa meiy.”12Kamurian mueiy mouw si Daud: “Laa i sarakanla ne warga-warga eng kota Kehila i ti’i ku’a re’en niaku ampit se tou-touku witu lawas ni Saul? E nuwu’ ni TUHAN: “E laa i sarakan neala.”1313 Laa o tumiro’ mouw si Daud wo se tou-touna, se wo’o wona’na enem nga atus tou eng kelakerna, sea rimo’umi waki Kehila wo mea wisa i te sea toro mea. Sakawisa wia si Saul ni’i pakite’ula, kaa si Daud si limiseiy’ momi en tou waki Kehila, takar e reiy’ mouw mamuali sia lumaa sumeke’.

Daud waki patar kaerisan Zif

14Takar si Daud mena’ waki patar kaerisan, waki tampa-tampa paterungan. Sia si maena’ waki kakuntungan, waki patar kaerisan Zif. Wo eng keurean nedo ni’itu Saul si masero nisia, ta’an si Empung si reiy’ sumarakan nisia witu lawasna.15Daud si meide’, karengan si Saul si rimo’u momi ampit e maksut mesesawut e nyawana. Eng katoroan si Daud nu waki patar kaerisan Zif waki Koresa, 16 16takar tumiro’ mouw si Yonatan, oki’ ni Saul, laa o mea wia si Daud waki Koresa. Sia mente’la eng ka’emanan ni Daud wia si Empung17wo lumila’ wia nisia: “Te’a mouw meide’, karengan e lawas ni ama’ku Saul e reiy’ laa sumikop nikoo; nikoo koo laa mamuali raja witu se Israel, wo niaku ku laa mamuali tou karua witu em bawa’mu. O kangkasi si ama’ku Saul si minete’u mola en tuana i ti’i.” 18Kamurian se rua tou i ti’i ma’akes teta’aran witu en sinaru ni TUHAN. Wo si Daud si minena’ waki Koresa, ta’an si Yonatan si minareng minea waki walena.19Ta’an se pirala tou en Zif se minea sumaru si Saul waki Gibea wo lumila’: “Daud si kimirongla en tou tawi nikeiy, waki reen-reen eng kuntung tawi eng Koresa, waki kakenturan Hakhila, waki esa nga weka timu em patar ketalunan. 20Karengan e ni’itu, sa si tuangku raja si mepa’arla ma’eiy, meiy mouw; tanggongan neiy mouw laa sumarakan nisia witu lawas ni raja.”21Lumila’ mouw si Saul: “Binerkatola ni TUHAN satorona nikouw, karengan nikouw kouw minapa’atola nupusmu wia niaku. 22Le’osouw mea, sumero mouw en tantuna kasi, me’inakutouw mememete’ula wisa sia witu wo seiy mouw si limoo’ nisia maname; karengan neiy mouw i lila’la ne tou wia niaku kaa nisia si kasa lali’iket. 23Me’inakutouw mememete’ula e reiy’ sa mina’asa en tampa kekironganna. Kamurian meiy mouw sumoup wia niaku ampit e nabar tantu; wo niaku ku laa mea mewali-wali ampit nikouw. Eng kaulitna, sa sia witu eng gorem em banua, takar niaku ku laa sumoisap nisia witu nelet ne reiy’ sa mina’asa nga riwuan tou Yehuda,”24Wo mantalouw sea mea waki Zif, rimeriorla si Saul. Daud wo se tou-touna se waki patar kaerisan Maon, waki nataran waki esa nga weka timu em patar ketalunan. 25Eng katoroan si Saul wo se tou-touna mea masero si Daud, i pakite’u mola eng kapualitan i ti’i wia si Daud, laa o mea mouw sia mea waki kuntung watu wo mena’ waki patar kaerisan Maon. Saul si liminga eng kapualitan i ti’i, laa o mekeki’it si Daud waki patar kaerisan Maon;26Saul si makelangi waki siri’ eng kuntung esa nga weka wi’i wo si Daud ampit se tou-touna waki siri’ eng kuntung esa nga weka ti’ime. Daud si mario-rior sime’epangla si Saul; ta’an si Saul wo se tou-touna se tawi mouw lumedong si Daud ma’an se tou-touna kaa laa mesesikop nisea, 27eng katoroan siesa tou rereoan mineiy wia si Saul ampit e nower: “Makarenganouw mareng, karengan se tou em Filistin se rimego mouw em banua.”2829Takar mena’ mouw si Saul mekeki’it si Daud wo mea sumarula se tou em Filistin. Ni’itu mouw eng karenganna se tou matotor en tampa i ti’i: Kuntung Watu Kaliseiyan.

Chapter 24

Daud minayala si Saul matou-tou

1Daud si rimo’umi maname, laa o mena’ waki reen-reen eng kuntung waki En-Gedi. 2Eng kniatoroan si Saul marengi nu reiy’ mouw nisia nu minekeki’it se tou em Filistin i ti’i, i pakite’u mola wia nisia, en tuana: “Kete’uanola, Daud si waki patar kaerisan En-Gedi.”3Kamurian si Saul medo se telu nga riwu tou kinapelengan waki se minapekasa tou Israel, laa o mea sumero si Daud wo se tou-touna waki kuntung watu Membe’ en Talun. 4Sia i ka’ayo mea waki kalero-kalero ne domba witu li’ilik e lalan. Maname wawean eng goa wo si Saul ghumorem mea witu eng goremna kaa laa mesesedi, ta’an si Daud wo se tou-touna se rimuber witu em beteng muri eng goa i ti’i.5Laa o lumila’ mouw se tou-touna wia si Daud: “Mina’ayo mouw nedo neiy i lila’la ni TUHAN wia nikoo: Eng kaulitna, Niaku ku sumarakan si kesarumu witu lawasmu, takar siwonouw wia nisia sapa e linoo’omu le’os.” Takar si Daud tumo’or, laa o kumetor em punca eng karaiy ni Saul ampit e memene-menes. 6Kamurian menengka-nengkapouw e nate ni Daud, karengan nisia si kimetorouw em punca ni Saul; 7laa o lumila’ mouw sia wia se tou-touna: “Ni’i wa’akatla ni TUHANouw satorona wia niaku kaa laa metetuanala eng kapualitan tuana wia si tuangku, wia sitou ni’isu’la ni TUHAN, nyi’a i yi’i meleleler nisia, karengan nisia mouw sitou ni’isu’la ni TUHAN.”8Wo si Daud si minalouw se tou-touna ampit e lelila’an i ti’i; nisia si reiy’ miniyonla nisea tumo’or rumego si Saul.Eng kasuatan e ni’itu Saul si timo’orouw metetele’ula eng goa i ti’I kaa laa mapawee-weela em pakela-kelanganna. 9Kamurian tumo’orouw si Daud, sia rumo’umi waki ghorem eng goa i ti’i wo rumekeiy wia si Saul waki muri, em pokeiyna: “Tuangku raja!” Saul si limengeme muri, o laa si Daud si kimurur ampit eng giona mina’ayo en tana’ wo mongkot sumempe.10Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Saul: “Ka’a koo melelingala e lelila’an ne tou-tou se meila’la: Eng kaulitna si Daud si mame’inakutla en cilakamu? 11Kete’uanola, wia nendo i yi’i em berennu nuesa e limoo’, kaa si TUHAN en teakan si simarakanola nikoo witu lawasku witu eng gorem eng goa i ti’i; wawean tou si rimeo mouw niaku munu’ nikoo, ta’an niaku ku mapedam moupus wia nikoo karengan eng genangku: Niaku ku reiy’ laa lumeler si tuangku i ti’i, karengan nisia mouw sitou ni’isu’la ni TUHAN.12Loo’one’la rior, ama’ku, loo’onola satorona em punca eng karaiymu em bia e lawasku i yi’i! Karengan waki kalenona kaa niaku ku kimetor em punca eng karaiymu ampit e reiy’ minunu’ nikoo, en toro mouw kete’uannula wo loo’onnu, kaa e lawasku em beresi waki kalewo’an wo kareiy’lale’an, wo niaku ku reiy’ simiwo en dosa witu nikoo, ma’anouw tu’u nikoo i yi’i koo mengi’i-ngi’it niaku kaa laa mesesawut e nyawaku. 13TUHAN satorona si mamuali akim witu nelet niaku wo nikoo, TUHAN satorona si sumuli’la niaku wia nikoo, ta’an e lawasku e reiy’ laa mewe nikoo;14tanu em peribaasa ne tu’a-tu’a e limila’la: Waki se tou wuruk lumentut eng kawurukan. Ta’an e lawasku e reiy’ laa mewe nikoo. 15Witu si seiy ku’a re’en si raja Israel rimo’umi meseseke’? Seiy ku’a re’en si pekeki’itennu? Asu minate! Siesa nga ipus kutu i te!16Karengan e ni’itu TUHAN satorona si mamuali akim si tumenggolela e nelet niaku wo nikoo; Nisia satorona si meela ghenang nyi’a, mememe’inakutla eng kapualitangku wo mee ka’adilan wia niaku ampit e mayami niaku waki lawasmu.”17Daud nu simampetola mina’ayola e lelila’an i ti’i wia si Saul, lumila’ mouw si Saul: “Totormu ku’a re’en e ni’itu, ee oki’ku Daud?” Nu reiy’ mouw i tu ampit en totor menaleinteng mame’ mouw si Saul. 18Em pokeiyna wia si Daud: “Nikoo koo lebe ulit ta’an niaku, karengan nikoo koo timuana mola e le’os wia niaku, e nulitna niaku ku timuanala e lewo’ wia nikoo.19Neiy mouw i papa’atomula wia nendo i yi’i, kumura koo timuana mola e le’os wia niaku: ma’anouw tu’u si TUHAN si simarakanola niaku witu lawasmu, koo reiy’ minunu’ niaku. 20Sakawisa siesa nga touan matola si kesaruna, ma’an tu’una i wayanala sia kumelang ampit e lawir? TUHAN satorona si sumuli’la wia nikoo eng kale’osan sawel en sapa en tinuanamula wia niaku wia nendo i yi’i.21Karengan e ni’itu, eng kaulitna niaku ku mete’u, kaa nikoo koo tantu mamuali raja wo en jabatan raja Israel e mena-ena’ te’etep witu lawasmu. 22Karengan e ni’itu, tumiwa’ mouw wia niaku karengan si TUHAN, kaa nikoo koo reiy’ laa munengla se see’ku wo reiy’ laa rume’imi ngaranku waki se kaum ne me’urangku.”

Chapter 25

Kinepepate ni Samuel

1Wo mate mouw si Samuel; se minapekasa tou Israel se minerur ma’aripla nisia wo lume’osla nisia witu em balena waki Rama. Wo si Daud mantal, laa o mea waki patar kaerisan Paran.

Daud, Nabal wo si Abigail

2En toro ni’itu wawean siesa tou tuama waki Maon, si makapunya pe’inakutan waki Karmel. Tou i ti’i si kasa kaya: sia si makapunya se telu nga riwu nga ipus domba wo se esa nga riwu nga ipus membe’. Sia si waki Karmel witu em pakuntingan em bu’uk ne domba-dombana. 3Ngaran ni tou i ti’i Nabal wo ngaran ni ka’awuna Abigail. Wewene i ti’i si sama’ wo wulouw, ta’an si tuama i ti’i si teroa’ wo lewo’ eng kalakuanna. Nisia siesa see’ ni Kaleb.4Eng katoroan lininga ni Daud waki patar kaerisan, kaa si Nabal si kasuatan makunting em bu’uk ne domba-dombana, 5takar si Daud rumeo se mapulu’ tou wo wia se tou-tou i ti’i Daud si limila’: “Mea mouw waki Karmel wo atonola si Nabal. Wueiyenola eng kelawiranna witu ngaranku 6wo i pa’ayo mola en tabea i yi’i wia nisia: Lawir! Lawirouw koo, lawirouw se me’urangmu, lawirouw e reiy’ sa mina’asa em bia nikoo.7Werukan i yi’i niaku ku limingala kaa nikoo koo simiwola pakuntingan em bu’uk ne domba. Sapa tare se rumerawir-rumerawirmu se wia ampit nikeiy, se reiy’ rinoung meiy wo reiy’la e nesa neiy i kaliong waki nisea eng keurean nisea nu waki Karmel. 8Wueiyenola wia se tou-toumu, nisea se tantu laa makite’ula wia nikoo. Karengan e ni’itu ma’anouw se tou-tou i yi’i se maka’ato en tongkoupusennu; e reiy’ ku’a re’en nikeiy i yi’i keiy mineiy wia nendo wangko’? Weeanomi wia se hamba-hambamu i yi’i wo wia sioki’mu Daud sapa em bia nikoo.”9Eng katoroan se tou-tou ni Daud i ka’ayo mea maname, lumila’ mouw sea wia si Nabal witu ngaran ni Daud e minakatena’ tanu neiy i lilala wia nisea, kamurian sea ma’ena’. 10Ta’an si Nabal si miningkot se tou ni Daud i ti’i, em pokeiyna: “Seiy ku’a re’en si Daud? Seiy ku’a re’en sioki’ ni Isai i ti’i? Wia nedo en teakan i yi’i wawean kelaker se hamba-hamba se timingkasi waki se tuangna. 11Ma’an tu’una aku medo e rotiku, kekoo’ongku wo se tekapen rineret se rineretangku i wee se tou-tou mengenguntingku kaa laa meweweela nyi’a wia se tou-tou reiy’ kete’uangku waki wisa sea meiy?”12O laa se tou-tou ni Daud se minurikit mareng wo nisea nu neiy mouw i ka’ayola, sea minakite’ula wia nisia minakatena’ tanu neiy i lila’la wia nisea. 13Kamurian lumila’ mouw si Daud wia se tou-touna: “Nikouw siesa o siesa, aweiyenouw en santi!” O laa nisea siesa o siesa maweiy en santina; Daud nuesa tu’u si minaweiy en santina. Nu reiy’ mouw i tu se wo’o wona’na esa nga atus tou lumaa maki’itla si Daud, kasuatan se rua nga atus tou se timele’u timayur em barang-barang.14Ta’an wia si Abigail, ka’awu ni Nabal, neiy mouw i pakite’ula ni meta’esa’an bujangna, em pokeiyna: “Kete’uanola, Daud si rimeomi tou waki patar kaerisan kaa meiy mewewee tabea wia si tuang ta, ta’an nisia si minengabu-ngabut nisea. 15E nulitna se tou-tou i ti’i se kale’os wia nikeiy; nisea se reiy’ mareung nikeiy wo nikeiy keiy reiy’ kinaliongan sapa-sapa eng keurean nikeiy nu memoya-moya witu en tawi nea, eng katoroan nikeiy nu waki penguma’an.16Nisea se tanu e rereen beton esa nga kaledong meiy oat o wengi, eng keurean nikeiy nu merawirla se domba-domba waki tawi nea, 17Karengan e ni’itu, ghenangenola wo pemili-milingenola sapa e lewo’ sa reiy’ siwonnu, karengan en tinenggolola kaa en cilaka e laa i eiyla wia si tuang ta wo wia se esa nga pumpun em balena, wo nisia siesa tou wuruk kalakuan, i ka’ayo se tou se reiy’ mete’u sumusuiy ampit nisia.”18Laa o makarenganouw si Abigail medo e rua nga atus roti, rua tampayang anggor, lima domba se siniwo mouw, lima sukat weti’ eng gandum, esa nga atus kukis kismis wo e rua nga atus kukis ara, i seretnala em baya nyi’a witu natas ni keledai, 19laa o lumila wia se bujang-bujangna: “Kumelangouw rumeriorla niaku; niaku ku makarengan tumodeiyme nikouw.” Ta’an si Nabal, ka’awuna, si reiy’ mouw tinuru’na.20Eng katoroan si wewene i ti’i ampit simake si keledaina, mineros ampit kinakelungan eng kuntung, kaloo’anouw si Daud wo se tou-touna maperos matoromi nisia, wo si wewene i ti’i si minaatoan ampit nisea.21Daud eng ketarena si limila’ mouw: “Reiy’ mouw si penoron niaku nu minaterungla se reiy’ sa mina’asa kapunya’an ni tou i yi’i waki patar kaerisan, i ka’ayo e reiy’la e nesa tu’u neiy i kaliongi waki e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna; nisia si masuli’ eng kale’osangku ampit eng kalewo’an. 22Teinti’i mouw satorona si Empung mukum si Daud, awes tare e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa aku tumele’ula matou-tou i ka’ayo memo’odo siesa tuama i te tu’u waki em baya em bia nisia.”23Eng katoroan si Abigail nu limoo’ si Daud, makarenganouw sia tumumpami waki atas ni keledaina, laa o mongkot sumempe witu en sinaru ni Daud ampit eng giona mina’ayo en tana’. 24Sia si minongkot witu ne’a ni Daud ma’an limila’: “Niaku mokan, ee tuangku, si mesa’an eng kaselokan i ti’i. Iyonala si hambamu i yi’i sumusuiy wia nikoo, wo linganola e lelila’an ni hambamu i yi’i.25Te’a mouw satorona si tuangku meweweela ghenang si Nabal, sitou wuruk eng kalakuan i ti’i, karengan tanu ngaranna tuana mouw sia: Nabal ngaranna ba’abal si touna. Ta’an naiku, hambamu i yi’i, ku reiy’ limoo’ se tou-tou neiy i reo ni tuangku. 26Eng karengan e ni’itu, tuangku, karengan si TUHAN matou-tou wo karengan em patou-touannu em pinalouwan ni TUHAN waki metetuanala e nutang raa’ wo waki mewewinta’la nuesa witu mesesero eng ka’adilan, ma’anouw mamuali masuat tanu si Nabal kesarumu wo sitou mekemaksut lewo’ wia si tuangku!27Karengan e ni’itu, en tetaber paalini wia si tuangku e nialimi ni atamu i yi’i, ma’anouw i weela wia se tou-tou maki’i-ki’it si tuangku. 28Ampunganola satorona eng kakurangajaran ni hambamu i yi’i, karengan tantu mouw si TUHAN si laa rumedeiyla i wee si tuangku se see’ te’etep, karengan si tuangku i yi’i si matuanala en seke’ ni TUHAN wo e reiy’la e lewo’ ka’atoan wia nikoo eng keurean em patou-touannu.29Sa wona’na wawean siesa tou tumo’or mekeki’it nikoo wo pa’ar mesesawut e nyawamu, takar e nyawa ni tuangku e laa kesaputan witu en sinaputan en tampa ne tou-tou se matou-tou witu si TUHAN, Empungmu, ta’an e nyawa em baya ne kesarumu e laa i pasot-Nami waki ghorem en sompoiy pepasot.30Sakawisa si TUHAN tumuanala wia si tuangku minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa kale’osan neiy i nuwu’-Nala wia nikoo wo tumu’udek nikoo mamuali raja witu se Israel, 31takar e reiy’ mouw padung si tuangku masusa ate wo menesel karengan timoa’la e raa’ reiy’ ampit en tino’otolan, wo karengan si tuangku si mininta’ nuesa witu masero ka’adilan. Wo sakawisa si TUHAN sumiwo le’os wia si tuangku, ghumenangouw wia si hambamu i yi’i.”32Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Abigail: “Lino’orouw si TUHAN, Empung Israel, si timoke nikoo matola niaku wia nendo i yi’i; 33lino’orouw eng kesama’annu wo lino’orouw nikoo nuesa, kaa nikoo wia nendo i yi’i koo timaangi niaku waki metetuanala e nutang raa’ wo waki mewewinta’ nuesa witu mesesero ka’adilan.34Ta’an karengan si TUHAN, Empung Israel, matou-tou, si minalouw niaku waki mesesiwo lewo’ wia nikoo – sa koo eng ketareanna koo reiy’ minakarengan mineiy matola niaku, tantu e reiy’ laa wawean siesa tou tuama tu’u si minena’ matou-tou wia si Nabal i ka’ayola em beena mereretikouw.” 35O laa si Daud si simungkulela waki si wewene i ti’i sapa em paali-alinna i wee nisia, wo lumila’ wia nisia: “Marengouw ampit e lawir mea waki walemu; loo’onouw, niaku ku limingala e lelila’annu wo simungkul em pengiweennu ampit e le’os.”36I ka’ayo mola si Abigail wia si Nabal wo kaloo’anouw, Nabal si simiwola pesakeiyan witu em balena, tanu em pesakeiyan ne raja-raja. Nabal si melaya-laya’ wo si kasa tinoek. Karengan e ni’itu e reiy’ mouw neiy i susuiyla ni wewene i ti’i esa nga repu’ lelila’an tu’u wia nisia, i ka’ayola em beena mereretikouw.37Ta’an witu nedo memo’odo, eng katoroan minere’i mouw en tinoek ni Nabal, i susuiy mola ni ka’awuna wia nisia e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i ti’i. Laa o i kaena’ mouw em pusu’na witu em be’ewer wo sia sumawang. 38Wo wo’o wona’na mapulu’ nga endo nu reiy’ mouw i tu TUHAN si minewe si Nabal, i ka’ayo sia minate.39Eng katoran liningala ni Daud, kaa si Nabal si minate mouw, lumila’ mouw sia: “Lino’orouw si TUHAN, si rimapit niaku witu eng kapualitan pasero’an ni Nabal wia niaku wo si minalouw si hamba-Na waki mesesiwo lewo’. TUHAN si minurikitola eng kalewo’an ni Nabal witu natas eng kokongna nuesa.” Kamurian si Daud rumeo tou kaa laa sumusuiy ampit si Abigail tanume e ma’edo nisia mamuali ka’awuna. 40Em baya se hamba ni Daud se mineiy wia si Abigail waki Karmel wo lumila’ wia nisia, en tuana: “Daud si rimeomi nikeiy wia nikoo kaa laa ma’edo nikoo mamuali ka’awuna.”41Laa o tumo’orouw si wewene i ti’i rumedeiy, mongkotouw sia sumempe ampit eng giona mina’ayo en tana’ ma’an limila’: “Eng kaulitna, hambamu i yi’i si pa’ar mamuali ata si maoas e ne’a em baya ne hamba ni tuangku i ti’i.” 42Kamurian mantalouw si Abigail ampit e minakarengan; sia sumakela si keledaina, ampit patepe-teperen ne lima tou sumesempung wewene. Sia kumi’itla se rereoan ni Daud i ti’i wo mamuali ka’awu ni Daud.43O kangkasi si Ahinoam waki Yizreel si niedo mouw ni Daud minamuali ka’awuna; se rua wewene i ti’i se minamuali ka’awuna. 44Ta’an si Saul si minee mola si Mikhal, oki’na wewene, ka’awu ni Daud, wia si Palti bin Lais, si waki Galim i ti’i.

Chapter 26

I wee eng karuana Daud minayala si Saul matou-tou

1Meiy mouw se tou en Zif wia si Saul waki Gibea ma’an limila’: “Daud si kimirongla en tou waki kakenturan Hakhila waki patar kapelasan.” 2Laa o mantalouw si Saul wo meros mea waki patar kaerisan Zif ampit se telu nga riwu tou se kinapelengan waki se tou Israel kaa laa mesesero si Daud waki patar kaerisan Zif.3Dumasingouw si Saul waki kakenturan Hakhila em baki li’ilik e lalan waki patar kapelasan, kasuatan si Daud si maena’ waki patar kaerisan. Eng katoroan kakete’uala ni Daud, kaa si Saul si mineiy mekeki’iti nisia waki patar kaerisan, 4i reona mola se tumetegha’-tumetegha’, takar kakete’uanna mola, kaa si Saul si uli-ulit mineiy.5Mantalouw si Daud, laa o i ka’ayo mea waki tampa ni Saul dimasing. E nedo si Daud nu limoo’ en tampa ni Saul ghimoleiy ampit si Abner bin Ner, panglima ne surarona, - Saul si ghimoleiy witu eng keuneran em pedasingan, kasuatan se rakyat se dimasing esa nga kaledongna –6sumusuiy mouw si Daud wia si Ahimelekh, tou eng Het i ti’i, wo wia si Abisai, oki’ ni Zeruya, patuari ni Yoab, em pokeiyna: “Seiy si meros mewali-wali ampit niaku wia si Saul waki tampa pedasingan i ti’i?” E wingkot ni Abisai: “Niaku ku meros mewali-wali ampit nikoo.” 7Meiy mouw si Daud wo si Abisai wia se rakyat i ti’i witu nendo wengi, wo kaloo’anola maname si Saul si ghimoleiy timekel witu eng keuneran em pedasingan, ampit en tetura’na neiy i tebe witu en tana’ witu esa nga weka eng kokongna, kasuatan si Abner wo se rakyat i ti’i se ghimoleiy esa nga kaledongna. 8Laa o lumila’ mouw si Abisai wia si Daud: “Wia nendo i yi’i Empung si simarakanola si kesarumu witu lawasmu, karengan e ni’itu iyonala satorona niaku ma’asekla nisia witu en tana’ ampit en tetura’ i yi’i, ampit e mekasa i te tumura, e reiy’ padung sia i pa’asekekula maka rua.”9Ta’an em pokeiy ni Daud wia si Abisai: “Te’a perere’inla sia, karengan seiy ku’a re’en si toro lumeler sitou ni’isu’la ni TUHAN, wo i kewayami waki ukuman?” 10O kasi em pokeiy ni Daud: “Karengan si TUHAN matou-tou, e reiy’ toro o reiy’ TUHAN si laa munu’ nisia: andi kaa i ka’ayola en tinantuan nisia wo sia mate, andi eng karengan nisia minea sumeke’ wo i kaliong mere’ila maname.11Satorona si TUHAN si ma’akatla wia niaku kaa laa meleleler sitou si ni’isu’la ni TUHAN. Edonomi en teakan en tetura’ witu esa nga weka eng kokongna wo eng kure’ i ti’i, wo meiy mouw kita mea.” 12Kamurian Daud si minedomi en tetura’ wo eng kure’ i ti’i waki esa nga weka eng kokong ni Saul, laa o sea mea. E reiy’la si limoo’ nyi’a, e reiy’la si minete’ula nyi’a, e reiy’la si neiy i kato’or, karengan se minapekasa nea se timekel, karengan si TUHAN si simiwo nisea re’erep en tekel.13Nu reiy’ mouw si Daud nu i ka’ayo mea waki lewet, rumedeiy mouw sia mina’aka-wa’akat waki toka eng kuntung, i ka’ayo wawean elet kasela witu nelet nea. 14Wo rumekeiy mouw si Daud wia se suraro i ti’i wo wia si Abner bin Ner, em pokeiyna: “E reiy’ ku’a re’en koo mingkot, Abner?” Takar e wingkot ni Abner, em pokeiyna: “Seiy ku’a re’en nikoo i yi’i si mereke-rekeiy wia si raja?15Kamurian lumila’ mouw si Daud wia si Abner: “Sapa ku’a re’en nikoo i yi’i koo reiy’ tuama? Seiy ku’a re’en si tanu nikoo witu nelet ne tou Israel? Ka’a koo reiy’ timeper si tuangmu raja? Karengan wawean siesa tou waki se rakyat si mineiy kaa laa merere’ila si raja, tuangmu i ti’i. 16E reiy’ leos eng kapualitan siniwomu i ti’i. Karengan si TUHAN matou-tou, nikouw i yi’i kouw lewo’ sa reiy’ mate, karengan kouw reiy’ timeper si tuangmu, sitou ni’isu’la ni TUHAN i ti’i. En teakan, loo’onouw wisa en tetura’ ni raja wo eng kure’ witu esa nga weka eng kokongna?”17Saul si sumine’u en totor ni Daud, laa o sia lumila’: “En totormu ku’a re’en ni’itu, oki’ku Daud?” E wingkot ni Daud: “En totorku, tuangku raja.” 18Laa o lumila’ mouw sia: “Ka’a ku’a kangkasi si tuangku o mekeki’itla si hambana i yi’i? Sapa en siniwoku mola? Sapa ku’a re’en eng kalewo’an kimerut witu lawasku?19Eng karengan e ni’itu, satorona si tuangku raja lumingala e lelila’an ni hambana i yi’i. Sa si TUHAN si minelur nikoo sumu’usuk niaku, takar ma’anouw Sia sumengut em bou en tetule sesempe; ta’an sa ni’itu se oki-oki ni tou, i kakutokola nisea witu en sinaru ni TUHAN, karengan nisea en teakan se minure’ niaku, i ka’ayo aku reiy’ minaka’ato weteng waki kapunya’an ni TUHAN, ampit limila’la: “Mea mouw, rumaghesouw wia si empung walina. 20Karengan e ni’itu, te’a mouw satorona en daa’ku i katoa’ mea witu en tana’, wa’akati waki sinaru ni TUHAN, Karengan si raja Israel si rimo’umi kaa laa mesesawut e nyawaku, tanu siesa tou mekeki’it si esa nga ipus ko’oko’ lulu waki kuntung-kuntung.”21Laa o lumila’ mouw si Saul: “Niaku ku simiwo mouw en dosa, marengouw, oki’ku Daud, karengan naiku ku reiy’ mouw laa sumiwo lewo’ kasi wia nikoo, karengan e nyawaku wia nendo i yi’i e maka arga witu em berennu. Eng kaulitna, em pasiwo-siwongku i ti’i e we’engel wo niaku ku seip kasa uli-ulit.”22Ta’an si Daud si miningkot: “Nyi’i mouw en tetura’ i ti’i, ee tuangku raja! Le’osouw si meta’esa’an waki se tou-toumu lumeweti kaa meiy medo nyi’a. 23TUHAN si laa sumuli’ eng kaulitan wo eng kelale’an ne susur tou, karengan si TUHAN si simarakan nikoo wia nendo i yi’i witu lawasku, ta’an niaku ku so’o lumeler sitou ni’isu’la ni TUHAN.24Wo eng kaulitna, tanu e nyawamu wia nendo i yi’i e maka arga witu em berenku, tuana mouw satorona e nyawaku e maka arga witu em beren ni TUHAN, wo satorona Nisia si mayami niaku waki e reiy’ sa mina’asa kasusa’an.” 25Laa o lumila’ mouw si Saul wia si Daud: “Berkatenola satorona nikoo, oki’ku Daud. Sapa i te tu’u kangkasi en siwonnu, tantu mouw koo makawoo tumuanala nyi’a.”Laa o mea mouw si Daud minapawee-weela em pakela-kelanganna wo marengouw si Saul mea waki tampana.

Chapter 27

Daud witu nelet ne tou em Filistin

1Ta’an si Daud si ghimenang witu natena: “Ma’an kumura tu’u kangkasi witu nendo mekasa niaku ku laa mapuneng karengan e lawas ni Saul. Ni’itu mouw e reiy’la lebe le’os i wee niaku ta’an i te lumiseiyla en tou ampit makarengan mea waki wanua ne tou em Filistin; takar e reiy’ mola arapan i wee si Saul kaa laa meseserola niaku kasi waki minapekasa en daerah Israel wo niaku ku laa i kaliseiyi waki lawasna.”2Tumiro’ mouw si Daud, laa o kumelang mea maname, nisia wo se enem nga atus tou se mewali-wali ampit nisia i ti’i, wia si Akhis bin Maokh, raja eng kota Gat. 3Daud wo em baya se touna se minena’ wia si Akhis waki Gat, siesa o siesa ampit e rumatanggana; Daud ampit se rua ka’awuna, nyi’a i yi’i si Ahinoam, wewene Yizreel, wo si Abigail, mineka’awula ni Nabal, si wewene Karmel. 4Nu neiy mouw i pakite’ula wia si Saul, kaa si Daud si timingkasola en tou minea waki Gat, nisia si reiy’ mouw kasi masero nisia.5Lumila’ mouw si Daud wia si Akhis: “Sa wona’na aku maka’ato en tongkoupusennu, ma’anouw i weela wia niaku en tampa waki meta’esa’an kota waki tana’ patar, rio aku mena’ maname. Ka’a si hambamu i yi’i mena’ wia nikoo wia eng kota karaja’an i yi’i?” 6Takar witu nendo ni’itu Akhis si mineela en Ziklag wia nisia; ni’itu mouw eng karenganna en Ziklag minamuali kapunya’an ne raja-raja Yehuda i ka’ayomi en teakan. 7Wo eng kaurean si Daud minena’ witu en daerah ne tou em Filistin nyi’a mouw e nesa nge te’un epat nga sumedot.8Takar si Daud wo se tou-touna se minoghe lumaa wo rumego se tou eng Gesur, tou eng Girzi wo se tou Amalek: karengan se tou-tou i yi’i mouw se maena’ witu em banua i ti’i e minitari waki Telam mea waki matorome en Syur i ka’ayo en tana’ Mesir. 9Sakawisa si Daud mepepunengla em banua i ti’i, siesa tou tu’u si reiy’ i wayanala tumou, le’os tuama ka’apa tu’u wewene; sia si kumaat se membe’ domba, sapi, keledai, onta wo e labung, kamurian marengouw sumoup sia wia si Akhis.10Sa si Akhis mueiy: “Waki wisa rinegoan niouw wia nendo i yi’i?” takar e wingkot ni Daud: “Waki Tana’ Negeb Yehuda,” ka’apa: “Waki tana’ Negeb ne tou Yerahmeel,” ka’apa: “Waki Tana’ Negeb ne tou Keni.”11Daud si reiy’ minayala tumou siesa tou tu’u, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, kaa laa alin mea waki Gat, karengan eng genangna: “I kasenge’mi sea mabarla en tanume nikeiy, ampit limila’la: Teinti’i mouw en tinuanala ni Daud.” Ni’itu mouw eng kenaramenna eng keurean nisia nu maena’ waki daerah ne tou em Filistin. 12Ta’an si Akhis si ma’emanla si Daud, karengan eng genangna: “Tantu mouw nisia si simiwo mouw en tou ri’irisen witu nelet ne tou Israel, bangsana; nisia si laa mamuali hambaku i ka’ayo eng keurena.”

Chapter 28

Saul waki En-Dor

1Witu nedo ni’itu tou em Filistin se minoghela se surarona kaa laa sumeke’ sumu’usuk se tou Israel. Laa o lumila’ mouw si Akhis wia si Daud: “Kete’uanola maka le’o-le’os, kaa nikoo ma’an se tou-toumu se lewo’ sa reiy lumaa sumeke’ mewali-wali ampit niaku witu en suraro.” 2E wingkot ni Daud wia si Akhis: “Le’os, nikoo koo laa mete’ula, sapa en toro siwon ni hambamu i yi’i.” O laa si Akhis lumila’ wia si Daud: “Karengan e ni’itu niaku ku mopo nikoo mamuali tumeteperku nuesa i ka’ayo eng keurena.”3Sapa tare si Samuel si minate mouw. Minapekasa tou Israel se mina’aripola nisia wo sea lume’osola nisia waki Rama, witu eng kotana. Wo si Saul si simingkiromi waki ghorem em banua em baya ne mengengeret si imukur ne minate wo e roh mementi’. 4Tou em Filistin i ti’i se minerur, laa o moghe lumaa, laa o dumasing tawi en Sunem. Saul si minerurla se minapekasa tou israel, laa o sea dumasing waki Gilboa.5Eng katoroan si Saul nu limoo’ se suraro em Filistin i ti’i, takar meide’ mouw sia wo natena eng kasa matenggo’ogho’. 6Wo si Saul mueiy wia si TUHAN, ta’an si TUHAN si reiy’ miningkot nisia, le’os ampit e nipi, le’os ampit e Urim, le’os ampit em pinaeletan em baya ne nabi. 7Laa o lumila’ mouw si Saul wia em baya ne tumeteperna: “Sumero mouw i wee niaku siesa wewene si makawoo kumeret si imukur ne minate; takar niaku ku melelaa wia nisia wo mekekiwee teturu’ wia nisia.” Em baya ne pengawalna se miningkot nisia: “Waki En-Dor wawean siesa wewene si makawoo kumeret e imukur ne minate.”8Laa o sumarapouw si Saul, sia makela labung walina wo mea mouw sia ampit se rua tou. Engf katoroan nisea witu nedo wengi i ka’ayola wia si wewene i ti’i, lumila’ mouw si Saul: “Ma’awa’ mouw koo tumebo i wee niaku ampit em pinaeletan ni imukur ne tou minate, wo keretenouw rio modol wia niaku sitou laa i totorkula wia nikoo.” 9Ta’an si wewene i ti’i si miningkot nisia: “Tantu nikoo koo mete’ula sapa en siniwo mola ni Saul, karengan nisia si rime’i momi waki ghorem em banua em baya ne mengengeret si imukur ne minate wo e roh mementi’. Ka’a koo tuma’an we’etes witu nyawaku kaa laa mewewunu’ niaku?” 10Laa o tumiwa’ mouw si Saul wia nisia karengan si TUHAN, em pokeiyna: “Karengan si TUHAN matou-tou, e reiy’ laa wawean eng kaselokan tumoro nikoo karengan eng kapualitan i yi’i.”11Nu reiy’ mouw i tu mueiy mouw si wewene i ti’i: “Seiy ku’a re’en si lewo’ sa reiy’ keretengku rio modol wia nikoo?” E wingkotna: “Keretenouw si Samuel rio sia modol wia niaku.” 12Eng katoroan si wewene i ti’i nu limoo’ si Samuel, rumekeiy mouw sia ampit en totor menaleinteng. O laa si wewene i ti’i lumila’ wia si Saul, en tuana: “Ka’a koo lume’ekok niaku? Nikoo mouw nuesa si Saul!”13Takar sumusuiy mouw si raja wia nisia: “Te’a mouw meide’; ta’an sapa ku’a re’en e linoo’mu?” Wewene i ti’i si miningkot si Saul: “Niaku ku limoo’ wo’o sapa eng kaempungan minodoli waki ghorem em bumi.” 14Kamurian mueiy mouw sia wia si wewene iti’i: “Kumura rupana?” E wingkotna: “Wawean siesa tou tu’a minodol, sinalelengla eng karaiy.” Takar mete’u mouw si Saul, kaa ni’itu mouw si Samuel, laa o kumururouw sia ampit eng giona mina’ayo en tana’ wo maongkot masempe.15Nu reiy’ mouw i tu sumusuiy mouw si Samuel wia si Saul: “Ka’a koo merou-roung niaku ampit makeretla niaku modol?” Em pokeiy ni Saul: “Niaku ku kasa witu eng ka’ada’an kinalompitan: tou em Filistin se maseke’ masu’usuk niaku, wo si Empung si rimo’u momi wia niaku. Nisia si reiy’ mouw mawingkot niaku kasi, le’os ampit em pinaeletan ne nabi ka’apa tu’u ampit e nipi. Karengan e ni’itu niaku ku kimeret nikoo, rio koo makite’ula wia niaku, sapa e lewo’ sa reiy’ siwongku.”16Laa o sumusuiy mouw si Samuel: “Ka’a koo mawueiy wia niaku, e nulitna si TUHAN si rimo’u momi waki nikoo wo minamuali mola kesarumu? 17TUHAN si timuana mola wia nikoo tanu neiy mouw i nuwu’-Nala ampit em pinaeletangku, nyi’a i yi’i TUHAN si kimurensangola eng karaja’an waki lawasmu wo minee mola nyi’a wia se tou walina, wia si Daud.18Karengan nikoo koo reiy’ minelelingala en totor ni TUHAN wo reiy’ kimelangla eng kaupi’an-Na e melaya-layas i ti’i witu se Amalek, ni’itu mouw eng karenganna si TUHAN si timuanala eng kapualitan i ti’i wia nikoo wia nendo i yi’i. 19O kangkasi se tou Israel mewali-wali ampit nikoo se laa i sarakan ni TUHAN witu lawas ne tou em Filistin, wo wo’odo nikoo ma’an se oki-oki’mu se wia mouw mewali-wali ampit niaku. O kangkasi se suraro Israel se laa i sarakan ni TUHAN witu lawas ne tou em Filistin.”20Witu i te nedo ni’itu kangkasi i karewa mouw si Saul rimenet witu en tana’ karengan nisia si kasa kineide’an karengan e lelila’an ni Samuel i ti’i. O kangkasi e reiy’ mola kasi eng kaente’anna, karengan esa nga endo esa nga wengi i ti’i nisia si reiy’ kimaan sapa-sapa. 21Wewene i ti’i si timawila si Saul laa o lumoo’, kaa si Saul si kasa neiy i kasenge’. Kamurian lumila’ mouw si wewene i ti’i wia nisia: “Loo’on, si atamu i yi’i si liminga mola em pengiweennu; niaku ku simaelangola nyawaku wo limingala e lelila’an neiy i lila’mula wia niaku.22Karengan e ni’itu, satorona nikoo tu’u koo lumingala em pengiween ni hambamu i yi’i. Iyonala aku sumakeiyla wia nikoo esa nga ketor roti; kaanenouw, rio wawean kaente’annu, sakawisa koo kumelang tu’u.” 23Ta’an si Saul si simede’ wo limila’: “Niaku ku so’o kumaan.” Ta’an eng katoroan em baya ne pegawaina ma’an si wewene i ti’i mapupus, takar e lininganakela em pengiween nea, laa o tumo’oromi sia waki tana’ wo rumuber witu em pasar.24Wewene i ti’i si makapunya siesa nga ipus oki’ ni sapi lompeng witu em balena takar makarenganouw sia rumeretla ni’itu. Sia medo topong, ro’omesna wo tununna minamuali roti reiy’ siragi. 25I sakeiyna mola em baya nyi’a i ti’i witu en sinaru ni Saul wo witu en sinaru em baya ne pegawaina, laa o sea kumaan. Kamurian tumo’orouw sea wo mea witu i te em bengi ni’itu kangkasi.

Chapter 29

Daud neiy i papa’ali ne tou-tou em Filistin

1Tou em Filistin se minerurla se reiy’ sa mina’asa suraro nea mea waki Afek, eng kasuatan se tou Israel se dimasing tawi eng kebu’an em baki Yizreel. 2Takar eng katoroan se raja-raja eng kota ne tou em Filistin nu makelang melangkoiy witu se pasukan-pasukan esa nga atus wo se esa nga riwu, wo eng katoroan kangkasi si Daud ma’an se tou-touna se makelang melangkoiy witu murina mewali-wali ampit si Akhis,3lumila’ mouw em baya se panglima ne tou em Filistin i ti’i: “Sapa eng ka’ara’anna se tou-tou Ibrani i yi’i?” E wingkot ni Akhis wia em baya ne panglima ne tou em Filistin i ti’i: “E reiy’ ku’a re’en nisia i ti’i si Daud, hamba ni Saul, raja Israel, si esa rua mouw nge te’un mewali-wali ampit niaku, ku reiy’ minatola wo’o sapa tu’u eng kaselokan wia nisia rengan e nedo nisia nu timingkasi i ka’ayomi nendo i yi’i?”4Ta’an em baya ne panglima ne tou em Filistin i ti’i se minoupi’ wia nisia; ma’an limila’ wia nisia: “I reo mouw sitou i ti’i mareng, rio sia mareng mea waki tampa, ni’i tudu’mula wia nisia, wo te’a mouw sia mea meseseke’, mewali-wali ampit nikita, rio te’a sia mamuali kasu’usuk ta witu em paseke’an. Karengan ampit en sapa ku’a re’en sitou iyi’i o toro mangimpa’arla nate ni tuangna, ta’an i te ampit meela eng kokong-kokong ne tou-tou i yi’i?5E reiy’ ku’a re’en nisia i yi’i si Daud si’i pekantarla ne tou mesesingkoman kasuatan mengengke-ngengket, en tuana:“Saul si kimalala se mangariwu-riwu kesaru, ta’an si Daud se mangalaksa-laksa?”6O laa si Akhis kumeret si Daud, wo lumila’ wia nisia: “Karengan si TUHAN matou-tou, nikoo i yi’i koo tou redeiy wo niaku ku limoo’ le’os, sa koo rumo’u ghumorem mewali-wali ampit niaku witu en suraro, karengan niaku ku reiy’ minatola e nesa kalewo’an wia nikoo, rengan e nedo nikoo nu mineiy wia niaku i ka’ayomi nendo i yi’i; ta’an nikoo i yi’i koo reiy’ i kepa’arla ne raja-raja eng kota. 7Karengan e ni’itu, marengouw, mea mouw ampit e lawir wo te’a matuanala sapa e lewo’ witu em beren ne raja-raja eng kota ne tou em Filistin i ti’i.”8Ta’an si Daud si limila’ wia si Akhis: “Sapa mouw en siniwokula? Wo eng kaselokan sapa e niatomula wia si hambamu i yi’i, rengan e nedo niaku nu minamuali hamba wia nikoo, i ka’ayomi nendo i yi’i, i ka’ayo aku reiy’ toro kumi’it mea sumeke’ sumu’usuk se kesaru ni tuangku raja?” 9O laa si Akhis mingkot si Daud: “Niaku ku mete’u, nikoo i yi’i koo memang i kepa’arkula tanu si tetokean ni Empung. Ta’an i te, em baya se panglima ne tou em Filistin se limila’ mouw: Nisia si reiy’ toro mea sumeke’ mewali-wali ampit nikita.10Ni’itu mouw, tumo’orouw memo’odope’ ma’an se tou-tou ni tuangmu i yi’i se mineiy mewali-wali ampit nikoo; tumo’orouw kouw memo’odo’pe’, makarengan nu reiy’ mouw e nendo nawesouw eng katerang i wee nikoo, wo mea mouw.” 11Laa o tumo’orouw si Daud wo se tou-touna memo’odope’ kaa laa kumelang mareng mea waki wanua ne tou em Filistin, kasuatan se tou em Filistin i ti’i se maoghe melaa mea waki Yizreel.

Chapter 30

Ziklag minarengis – Sesuli’an ni Daud wia se tou Amalek

1Eng katoroan si Daud ma’an se tou-touna i ka’ayo mea waki Ziklag witu nendo eng katelu, tou Amalek se rimego mouw en Tana’ Negeb wo en Ziklag; Ziklag eng kinala nea mola wo en tinunu mina’apu. 2Wewene-wewene wo em baya ne tou se maname, tu’a wo se sobor, se tinaang nea mouw, ampit e reiy’ minunu’la siesa tou tu’u; sea rumawir se minapekasana, kamurian o mapawee-weela em pakela-kelangan nea.3Eng katoroan si Daud wo se tou-touna ma’ayo mea waki kota i ti’i, kaloo’anola eng kota i ti’i minarengis mina’apu, wo se ka’awu nea wo se oki’ nea se tuama wo wewene se tinaang. 4Laa o mame’ mouw si Daud wo se rakyat mewali-wali ampit nisia i ti’i ampit e menaleinteng, i ka’ayo sea reiy’ mouw siketer kasi ma’ame’.5O kangkasi se rua ka’awu ni Daud se tinaang, nyi’a i yi’i si Ahinoam, wewene Yizreel, wo si Abigail, ka’awumi ni Nabal, tou eng Karmel i ti’i. 6Wo si Daud si kasa kinalompitan, karengan se rakyat se minila’la se melelawala nisia ampit em batu. Se minapekasa rakyat i ti’i se nge’engetouw nate, siesa o siesa karengan se oki’ nea tuama wo wewene. Ta’an si Daud si minente’la ka’emananna wia si TUHAN, Empungna.7O laa si Daud mee perenta wia si imam Abyatar bin Ahimelekh: “Alinomi e efod i ti’i wia niaku.” Takar si Abyatar malila e efod i ti’i wia si Daud. 8Kamurian mueiy mouw si Daud wia si TUHAN, em pokeiyna: “E lewo’ sa reiy’ ku’a re’en niaku mekeki’itla se lumelewo’ i ti’i? E laa toro ku’a re’en sea katodeiyangku?” Wo Sia mee nuwu’ wia nisia: “Ki’itenouw, karengan eng kaulitna, nikoo koo toro tumodeiy wia nisea wo mayami em baya se tinaang.”9Laa o mea mouw si Daud ma’an se enem nga atus tou se mewali-wali nisia, wo i ka’ayo mola sea waki teberan Besor. Eng kasuatan se tou-tou se pa’ar tumele’u wia muri se minena’ maname, 10takar si Daud si minapawee-weela em pengi’itanna ma’an se epat nga atus tou. Rua nga atus tou se kasa mouw mawedu melelewetla en teberan Besor i ti’i, se minena’ maname.11Kamurian sea matola siesa tou Mesir waki patar laa o mali nisia wia si Daud. Sea meela nisia roti, laa o kumaanouw sia, kamurian sea meela nisia kumoo’ rano, 12wo meela wia nisia esa nga ketor kukis ara wo e rua kukis kismis, wo nu reiy’ mouw nisia nu kimaan nyi’a, sia sumegaya’ sumoup, karengan nisia si reiy’ kimaan wo kimoo’ eng kaurean telu nga endo telu nga wengi.13Kamurian mueiy mouw si Daud wia nisia: “Ata ni seiy ku’a re’en nikoo wo waki wisa ku’a re’en nikoo?” E wingkotna: “Niaku i yi’i ku esa taretumou Mesir, ata kapunya’an niesa tou Amalek. Tuangku si timele’ula niaku, karengan en telu nga endo limangkoiyla niaku ku minerara’an. 14Nikeiy keiy rimego mouw en Tana’ Negeb ne tou eng Kreti wo en daerah Yehuda wo en Tana’ Negeb Kaleb, wo en Ziklag e rinengis meiy mola mina’apu.”15Daud si minueiy wia nisia: “Toro ku’a re’en koo tumudu’la lalan wia niaku mea waki se lumelewo’ i ti’i?” Em pokeiyna: ”Tumiwa’ mouw wia niaku karengan si Empung, kaa nikoo koo reiy’ laa munu’ niaku, wo reiy’ laa sumarakan niaku witu lawas ni tuangku i ti’i, takar niaku ku laa tumudu’la e lalan wia nikoo mea waki se lumelewo’ i ti’i.”16Sia tumudu’la e lalan wia si Daud mea maname, wo kaloo’anouw se tou-tou i ti’i se simera waki atas minapekasa en daerah i ti’i, kasuatan mekaan, makoo’ wo masiwola pewangko’an karengan e rinemu’ eng kewangko’, eng kinaat nea momi waki tana’ ne tou em Filistin wo waki tana’ Yehuda. 17Wo witu nendo kawo’odoanna Daud si kimemula nisea waki memo’odope’ kasa i ka’ayo siendo nu tumenem; e reiy’la siesa tou tu’u waki nisea si neiy i kalempot, ta’an i te se epat nga atus taretumou se timingkasla en tou ampit simake onta.18Daud si minayala em baya en sapa eng kinaatla ne tou Amalek i ti’i; o kangkasi se rua ka’awuna se toro neiy i wayami ni Daud. 19E reiy’la neiy i kaliong witu nisea, waki kapualitan rintek i ka’ayo eng kapualitan sela, i ka’ayo se oki’ tuama wo se oki’ wewene wo waki rinemu’ i ka’ayo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kinaat nea mola; em baya nyi’a i ti’i e nialimi ni Daud sumoup. 20Daud si minedo se reiy’ sa mina’asa membe’ domba wo se sapi; em baya nyi’a i ti’i e rinawir nea witu en sinaruna, ma’an limila’: ”Nyi’i mouw e rinemu’ ni Daud.”21Eng katoroan si Daud nu i ka’ayola wia se rua nga atus tou se kasa mouw wedu kaa laa mekeki’itla si Daud, se neiy mouw i wayanala timele’u waki tawi en teberan Besor, takar rumo’u momi se tou-tou i yi’i sumungkul si Daud wo sumungkul se rakyat se mewali-wali nisia. Daud si timawila se tou-tou i ti’i wo mee tabea wia nisea. 22Kamurian muleiy mouw sumusuiy em baya ne tou lewo’ wo se tou wuruk kalakuan witu nelet ne tou-tou, se kimi’it minea mewali-wali ampit si Daud i ti’i, em pokeiyna: “Karengan nisea se reiy’ kimi’it minea mewali-wali ampit nikita, te’a mouw kita meweweela wia nisea sapa-sapa waki e rinemu’ linawirtala i ti’i, ta’an i te wia siesa o siesa nisea ka’awuna wo se oki-oki’na. Ni’itu en toro alin nea, wo i waya mola sea mea!”23Ta’an si Daud si limila’: “Te’a mouw kouw, patuariku-patuariku, mesesiwo en tuana, ampit en sapa neiy i weela ni TUHAN wia nikita; karengan nisia si timerungola nikita, wo simarakanla witu e lawas ta se lumelewo’ rimegola nikita. 24Seiy si pa’ar melelingala nikouw witu em perkara i yi’i? Karengan, em beteng ne tou se minena’ witu en tawi em barang-barang nyi’a mouw e masuat tanu em beteng ne tou se minea sumeke’; ni’itu e laa wetengen mewali-wali.” 25Wo tuana mouw eng kapualitanna rengan e nendo ni’itu wo e mapawee-weena; eng kapualitan i ti’i neiy i tantunala mamuali katataapan wo e natoran i wee se tou Israel i ka’ayomi en teakan.28

Daud minapa’ali tetaber wia em baya ne tu’a-tu’a waki Yehuda

26Eng katoroan si Daud nu i ka’ayo mea waki Ziklag, i papa’alina mola esa nga weteng waki rinemu’ i ti’i wia em baya ne tu’a-tu’a waki Yehuda, wia se ka’ampit-ka’ampitna, ampit e nower: ”Nyi’i mouw en tetaber wia nikoo waki rinemu’ eng kinaati waki se kesaru ni TUHAN,” 27nyi’a i yi’i wia se waki Betel, wia se waki Ramot waki Tana’ Timu, wia se waki Yatir, 28 wia se waki Aroer, wia se waki Sifmot, wia se waki Estemoa,29wia se waki Rakhal, wia se waki kota-kota ne tou e Yerahmeel, wia se tou waki kota-kota ne tou eng Keni, 30wia se waki Horma, wia se waki Bor-Asan, wia se waki Atakh, 31wia se waki Hebron wo wia e reiy’ sa mina’asa tampa witu e wisa si Daud ampit se tou-touna nu limepu.

Chapter 31

Saul minate

1Kasuatan e ni’itu tou em Filistin se maseke’ masu’usuk se tou Israel. Tou-tou Israel se timingkasi en tou waki sinaru ne tou em Filistin wo kelaker se minate kinawunu’an waki kakuntungan Gilboa. 2Tou em Filistin se reiy’ maena-ena’ mekeki’it si Saul wo se oki-oki’na wo minatela si Yonatan, Abinadab wo si Malkisua, oki-oki’ ni Saul. 3Kamurian e makawuterouw em paseke’an i ti’i i wee si Saul; em baya se tumetingkana se minatola nisia, wo mepali’la nisia ampit em pali’ wuter.4Laa o lumila’ mouw si Saul wia si mengengali en saliatanna: “Sawutenouw en santimu wo kuekenouw niaku, rio te’a meiy se tou-tou reiy’ makasunat i ti’i o kumuek niaku wo tumuanala niaku tanu em pa’ayangen.” Ta’an si mengengali en saliatanna si so’o, karengan nisia si kasa sighi’. Kamurian si Saul medo en santi i ti’i wo kuma’anula en touna witu natas nyi’a. 5Eng katoroan si mengengali en saliatanna nu limoo’, kaa si Saul si minate mouw, sia tu’u mepeka’anula en touna witu natas en santina, laa o mate mewali-wali ampit si Saul. 6Ni’itu mouw si Saul, se telu oki’na wo si mengengali en saliatanna, wo se minapekasa surarona se mewali-wali minate witu nendo ni’itu.7Eng katoroan linoo’ ne tou-tou Israel, se waki lewet eng kewong wo se waki lewet en teberan Yordan, kaa se suraro Israel se timingkasola en tou, wo kaa si Saul ma’an se oki-oki’na se minate mouw, takar sea tumele’ula eng kota-kota nea laa o tumingkasla en tou kangkasi; kamurian meiy mouw se tou em Filistin wo mena’ maname. 8Katoroan e nendo kawo’odoanna se tou em Filistin se mineiy kumaate se tou-tou minate kinawunu’an i ti’i, aton neala si Saul wo se telu oki’na se neiy i kakoteiy waki kakuntungan Gilboa.9Sea sumabouw eng kokong ni Saul, kumaat en saliatan-saliatanna wo rumeo se tou tumerok waki wanua ne tou em Filistin kaa laa ma’ayola nabar i ti’i waki kuil paepungen nea wo wia se rakyat. 10Kamurian sea meela en saliatan-saliatan ni Saul waki kuil Asytoret, wo e mayatna neiy i pa’asek neala waki beton eng kota Bet-Sean11Eng katoroan se maena’ waki Yabesh-Gilead nu limingala en tanume en sapa en tinuana mola ne tou em Filistin wia si Saul, 12Takar tumiro’ mouw se pakasa’an tou te’etep keteren, nisea se kimelang reiy’ maena-ena’ esa nga wengi-wengian, laa o medo e mayat ni Saul wo e mayat ne oki-oki’na waki beton eng kota Bet-Sean. Kamurian marengouw sea mea waki Yabesh wo rumengis e mayat-mayat i ti’i maname. 13Sea medo en duiy-ruiyna laa o lume’osla nyi’a waki rarem nakana en tamariska waki Yabesh. Nu reiy’ mouw i tu moso mouw sea pitu nga endo eng keurena.

2 Samuel

Chapter 1

Daud minaka’ato abar eng kinepepate ni Saul

1Nu reiy’ si Saul nu minate, wo eng katoroan si Daud nu marengi nu reiy’ mouw nisia nu minewe kala se tou Amalek wo mena’ rua nga endo waki Ziklag, 2takar meiy mouw witu nendo katelu siesa tou waki se suraro, waki suat ni Saul, ampit e labung minangakekurensang wo en tana’ witu natas eng kokong. Eng katoroan nisia nu i ka’ayola wia si Daud, mongkotouw sia ma’ayo en tana’ wo masempe.3Mueiy mouw si Daud wia nisia: “Waki wisa ku’a re’en nikoo?” E wingkotna wia nisia: “Niaku ku neiy i kalempoti waki se suraro Israel.” 4Mueiy mouw kasi si Daud wia nisia: “Sapa ku’a re’en e minamuali? Wa’awa’ i susuiymi wia niaku.” E wingkotna: “Rakyat se timingkasomi en tou waki paseke’an; e reiy’ i te laker waki se rakyat se timayan wo minate, ta’an si Saul wo si Yonatan, oki’na, kangkasi se minate mouw.” 5O laa si Daud lumila’ wia si taretumou minalimi nabar wia nisia i ti’i: “Kumura koo minamete’ula, kaa si Saul wo si Yonatan, oki’na, se minate mouw?”6Taretumou si minalimi nabar wia nisia i ti’i si limila’: “Reiy’ tinu’utu niaku ku waki kakuntungan Gilboa; takar kaloo’anola si Saul si kimontoiy witu en tetura’na, kasuatan eng kareta-kareta wo se tou wo se tou-tou simake kawalo se mekeki’it nisia. 7Eng katoroan lumengemi muri, sia lumoo’ niaku, laa o kumeret niaku; wo aku lumila’: Ya tuangku.8Sia mueiy wia niaku: Seiy ku’a re’en nikoo? E wingkotku wia nisia: Niaku ku esa tou Amalek. 9Laa o pokeiyna wia niaku: Meiy mouw wia nyi’i wo wunu’unouw aku, karengan eng katimpaneran e rimego mouw niaku, ta’an niaku ku mekenyawape’. 10Niaku ku mineiy witu en tawina wo munu’ nisia, karengan kete’uangku, nisia si reiy’ mete’u tumou mapawee-wee sia nu neiy mouw i ka’anu. Niaku ku minedo lelo’or en tuintung em bitu eng kokongna, wo em bewingkol witu lalupana, wo e nyi’i mouw nyi’a nialikumi wia si tuangku.”11O laa si Daud tumiboiy e labungna wo kumurensangla nyi’a; wo em baya ne tou se mewali-wali ampit nisia se simiwo en tuana kangkasi. 12Wo nisea se ma’arip, maame’ wo maposo i ka’ayo siendo nu tumenem karengan si Saul, karengan si Yonatan, oki’na, karengan se umat ni TUHAN wo eng karengan se kaum Israel, karengan nisea se minate mouw karengan en santi. 13Kamurian mueiy mouw si Daud wia si taretumou minalimi nabar i ti’i wia nisia: “Waki wisa nasalmu?” E wingkotna: “Niaku i yi’i ku oki’ malepu-lepu, tou Amalek.”14Kamurian lumila’ mouw si Daud wia nisia: “Kumura? Reiy’ ku’a re’en koo mineide’ minayatla lawasmu minunengla sitou si ni’isu’la ni TUHAN?” 15O laa si Daud kumeret si meta’esa’an waki se maki’i-ki’it nisia wo lumila’: “Meiy wi’i, patilenouw sia.” Tou i ti’i si minatil nisia, i ka’ayo minate. 16Wo si Daud lumila’ wia nisia: “Pesa’anennu nuesa en daa’mu, karengan en sumamu mouw e minamuali sairi mapero nikoo, karengan limila’: Niaku ku minunu’ mola sitou si ni’isu’la ni TUHAN.”18

Na’aripen ni Daud karengan si Saul wo si Yonatan

17Daud si kimantarla eng kekantaren na’aripen i yi’i karengan si Saul wo si Yonatan, oki’na, 18 wo nisia si minee perenta kaa laa tumuru’la eng kekantaren i yi’i wia se bani Yehuda; ni’itu neiy i kepatik witu eng Kaol ne Tou Redeiy. 19Kamagiannu, heiy Israel, minate kinawunu’an waki kakenturan-kakenturannu! Kumura nu timayan em baya ne waraneiy! 20Te’a mouw i pa’abarla ni’itu waki Gat, te’a mouw i pakite’ula ni’itu waki solong-solong Askelon, rio te’a mepa’a-pa’ar se oki-oki’ wewene ne tou em Filistin, rio te’a merio-rio se oki-oki’ wewene ne tou-tou reiy’ makasunat!21Heiy kuntung-kuntung waki Gilboa! Te’a wawean leleiydem, te’a wawean aro witu natas miouw, heiy patar-patar mengali em patean! Karengan mana mouw eng kekelung em baya ne waraneiy linamurla, kekelung ni Saul e reiy’ ni’isu’la ampit e lana. 22Reiy’ ampit en daa’ ne tou-tou se minate kinawunu’an wo e reiy’ ampit em barewes em baya ne waraneiy en tingkana ni Yonatan se reiy’ ma’an mekasa lumenge mareng, wo en santi ni Saul e reiy’ mewareng ampit e memayos.23Saul wo si Yonatan, tou-tou se i koupusla wo se rinda, witu e matou-tou wo eng kepepatena e reiy’ i keta’atas. Nisea se lebe repet ta’an se wara rajawali, nisea se lebe ente’ ta’an se singa. 24Heiy oki-oki’ wewene Israel, mame’ mouw karengan si Saul, si simudeiyla nikouw ampit e labung kewangun waki roko’ kirmizi, si timewikla lelo’or mas witu labungmu.25Kumura timayan em baya ne waraneiy witu eng keuneran em paseke’an! Yonatan minate kinawunu’an waki kakenturan-kakenturannu. 26Mapedam susa niaku karengan nikoo, patuariku Yonatan, nikoo koo kasa rinda wia niaku; i wee niaku e rendemmu e lebe maka’erangen ta’an e rendem ni wewene. 27Kumura timayan em baya ne waraneiy wo minere’i en saliatan-saliatan i paseke’!

Chapter 2

Daud minamuali raja witu se Yehuda

1Kamurian mueiy mouw si Daud wia si TUHAN, em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en niaku ku lewo’ sa reiy’ mea waki meta’esa’an kota waki Yehuda?” E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Mea mouw.” Laa o pokeiy ni Daud: “Mea wisa la’angku?” E nuwu’-Na: “Mea waki Hebron.” 2Laa o mea mouw si Daud maname ampit se rua ka’awuna: Ahinoam, wewene Yizreel, wo si Abigail, mineka’awumi ni Nabal, tou eng Karmel i ti’i. 3O kangkasi si Daud si minali ma’an se tou-touna se mateperla nisia siesa o siesa ampit e rumah tanggana, wo tumataapouw sea waki kota-kota eng Hebron.4Kamurian meiy mouw se tou-tou Yehuda, laa o misu’la si Daud maname mamuali raja witu se kaum Yehuda.Eng katoroan wia si Daud neiy i pakite’ula kaa se tou-tou Yabesh-Gilead se lime’osola si Saul, 5takar si Daud mapa’ali tou wia se tou-tou Yabesh-Gilead ampit e nower: “Binerkatola ni TUHAN nikouw, karengan kouw minapa’ato mola e nupusmu wia si tuangmu, Saul, ampit lime’osla nisia.6Karengan e ni’itu, TUHAN satorona si mapa’atola e nupus wo lale’-Na wia nikoo. Niaku tu’u ku laa sumiwo eng kale’osan masuat wia nikoo, karengan kouw timuana mola eng kapualitan tuana. 7Ente’enola natemu en teakan wo mamuali mouw tou-tou te’etep keteren, ma’anouw tu’u si tuangmu Saul si minate mouw; wo niaku ku ni’isu’ mola ne kaum Yehuda minamuali raja witu nisea.”

Paseke’an nelet ni Daud wo ni Isyboset

8Abner bin Ner, panglima ni Saul, minedo mola si Isyboset, oki’ ni Saul wo mali nisia mea waki Mahanaim 9ma’an simiwola nisia raja witu se Gilead, witu se tou Asyuri, witu se Yizreel, witu se Efraim wo witu se Benyamin, awes tare witu minapekasa ne Israel.10Isyboset bin Saul si makaumur epat nga pulu’ nge te’un witu nedo nisia nu minamuali raja witu se Israel wo nisia si minerenta rua nge te’un eng keurena. Kaum Yehuda i te se maki’itla si Daud. 11Wo eng keurena si Daud nu maperenta waki Hebron witu se tou Yehuda nyi’a mouw em pitu nge te’un wo nenem nga sumedot.12O laa si Abner bin Ner ampit se maki’i-ki’it si Isyboset bin Saul se minoghemi lumaa waki Mahanaim mea waki Gibeon. 13O kangkasi si Yoab, oki’ ni Zeruya, wo se maki’i-ki’it si Daud se minoghe lumaa. Nisea se minaatoan waki lour Gibeon, laa o mena’ maname, se suat esa se witu lour esa nga weka wi’i, wo se suat walina se waki li’ilik lour esa nga weka ti’ime.14Lumila’ mouw si Abner wia si Yoab: “Ma’anouw se taretumou-taretumou mapatuu’ wo sumiwola palowa’an witu en sinaru ta.” E wingkot ni Yoab: “Le’os.” 15Laa o mapatuu’ mouw sea wo kumelang lumangkoiy ampit e rineken: mapulu o rua tou waki se suku Benyamin, waki se Isyboset, oki’ ni Saul, wo mapulu’ o rua tou waki se maki’i-ki’it si Daud.16Kamurian nisea siesa o siesa sumikop eng kokong ni kesaruna, wo kumuekla en santina witu em bentuan ni kesaruna, i ka’ayo i karewa mouw sea mewali-wali. Karengan e ni’itu en tampa i ti’i em patotoren ne tou Helkat- Hazurim; e rimeta’ tawi eng Gibeon. 17Witu nendo ni’itu em paseke’an eng kasa hebat, wo si Abner ma’an se tou-tou Israel se kinawewean minekala ne maki’i-ki’it si Daud.18Se telu oki’ ni Zeruya, nyi’a i yi’i si Yoab, Abisai wo si Asael se maname; Asael si repet eng kapatingkasna tanu si mondangan waki patar. 19Asael mekeki’it si Abner wo si reiy’ mase’epang lele’os ka’apa kawii witu matodeiyla nisia.20O laa si Abner lumengeme muri wo mueiy: “Nikoo ku’a re’en i ti’i Asael?” E wingkotna: “Iyon, Niaku.” 21Kamurian lumila’ mouw si Abner wia nisia: “Sume’epangouw mea kawii ka’apa mea lele’os, sikopenouw si meta’esa’an waki se taretumou-taretumou i ti’i wo edonouw en saliatanna.” Ta’an si Asael si so’o mena’ matodeiyla si Abner.22Lumila’ mouw mekasape’ kasi si Abner wia si Asael: “Mena’ mouw matodeiyi niaku. Sapa aku lewo’ sa reiy’ mewe nikoo i ka’ayo i ka’anu? Kumura aku toro lumoo’ eng gio ni Yoab, pekaka’annu i ti’i?” 23Ta’an si Asael si simede’ mena’. O laa si Abner tumude’me muri mea waki po’ot ni Asael ampit en tetura’na, i ka’ayo en tetura’ i ti’i limampat e murina; wo i karewa mouw sia maname wo mate witu en tampa i ti’i kangkasi. Em baya ne tou se mineiy witu en tampa ni Asael neiy i karewa wo mate i ti’i, se mena’ maname.24Ta’an si Yoab wo si Abisai se mekeki’it si Abner. Eng katoroan siendo nu ghumorem wo sea i ka’ayo mea waki tawi eng kakuntungan Ama, em baki esa nga weka Giah, matorome em patar kaerisan Gibeon, 25merurouw se bani Benyamin waki muri ni Abner minamuali esa kina’ampetan wo tumiro-tiro’ waki toka e nesa kakenturan.26Rumekeiy mouw si Abner wia si Yoab: “E lewo’ sa reiy’ ku’a re’en en santi eng kumaan mapawee-wee e reiy’ siena’na? Reiy’ mete’u ku’a re’en nikoo, kaa eng kape’itan e meiy witu eng kesampetanna? Pirape’ eng keure kasi koo so’o lumila’la wia se rakyat i ti’i, rio sea mena’la mekeki’it se patuari-patuarina?” 27E wingkot ni Yoab: “Karengan si Empung matou-tou, sa wona’na koo simusuiy eng ketare, takar en tantu mouw wakipe’ memo’odo eng ketare se rakyat se kimeongi en tou waki mekekki’it se patuari-patuarina.”28O laa si Yoab sumengo en sesebungen wo se minapekasa rakyat se minena’; nisea se reiy’ mouw kasi mekeki’it se tou Israel wo reiy’ mouw maseke’ kasi. 29Esa nga wengi-wengian si Abner wo se tou-touna makelang matorola e Araba-Yordan, limewetla en teberan Yordan, makelang reiy’ maena-ena’ weitouw eng kelabotan e noat, laa o i ka’ayo mea waki Mahanaim.30Eng katoroan si Yoab nu minena’ mekeki’itla si Abner wo minerurla se minapekasa rakyat, kaloo’ala se mapulu o siouw waki se maki’i-ki’it si Daud se neiy i kaliong neiy i kaghorem si Asael. 31Ta’an se maki’i-ki’it si Daud se minunu’la waki se suku Benyamin, waki se tou-tou ni Abner, se telu nga atus enem nga pulu’ tou. 32Sea mopo e mayat ni Asael wo lume’osla nisia witu eng gorem e waruga ni ama’na em baki Betlehem. Kamurian kumelangouw si Yoab wo se tou-touna esa nga wengi-wengian i ti’i wo i ka’ayo mea waki Hebron, eng katoroan e nendo terangouw.

Chapter 3

1Paseke’an nelet ne me’urang ni Saul wo ne me’urang ni Daud neiy i kelaa-laa; Daud makaurela si makaente’la, kasuatan se me’urang ni Saul makaurela se makalewea’la.

Oki-oki’ tuama ni Daud

2Waki Hebron matou mouw i wee si Daud se oki-oki’ tuama. Oki’ polonna nyi’a mouw si Amnon, waki si Ahinoam, wewene Yizreel; 3sioki’na karua nyi’a mouw si Kileab, waki si Abigail, mineka’awumi ni Nabal, tou eng Karmel; si katelu nyi’a mouw si Absalom, oki’ waki si Maakha, oki’ wewene ni Talmai raja Gesur;4si kaepat nyi’a mouw si Adonia, oki’ waki si Hagit; si kalima nyi’a mouw si Sefaca, oki’ ni Abital; 5wo si kaenem nyi’a mouw si Yitream, waki si Egla, ka’awu ni Daud. Em baya nea i yi’i se neiy i patoumi i wee si Daud waki Hebron.
Abner maedo-edo si Daud

6Keurean wawean paseke’an nelet ne me’urang ni Saul wo ne me’urang Daud, takar si Abner si kasa minaka’to na’aruiy witu nelet ne me’urang ni Saul. 7Saul makapunya pemiaran si mekengaran Rizpa; sia sioki’ wewene ni Aya. Lumila’ mouw si Isyboset wia si Abner: “Ka’a koo tumawila si pemiaran ni ama’ku?”8Laa o kasa mouw moupi’ si Abner karengan e lelila’an ni Isyboset i ti’i, em pokeiyna: “Kokong ni asu waki Yehuda ku’a re’en niaku? I ka’ayomi en teakan niaku ku minapa’ato-atope’la eng kelale’angku wia se me’urang ni Saul, ama’mu, wia se patuari-patuarina wo wia se kalo-kalona, wo niaku ku reiy’ minayala nikoo i kawolon witu lawas ni Daud, ta’an en teakan koo mapokeiyla niaku matuanala en selok ampit siesa wewene?9Satorona si Empung si mukum si Abner, awes tare e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa reiy’ tuanangkula wia si Daud en tanu neiy i ta’arla ni TUHAN ampit en timiwa’ wia nisia, 10nyi’a i yi’i mesesoro’la eng karaja’an waki se me’urang ni Saul wo rumedeiyla e reruberan keraja’an ni Daud witu se Israel wo witu se Yehuda, waki Dan i ka’ayo em Bersyeba.” 11Wo si Isyboset si reiy’ mouw kasi mete’u mingkot esa nga repu’ lelila’an tu’u wia si Abner, karengan e nide’na wia nisia.12O laa si Abner mapa’ali tetoke wia si Daud ampit e nower: “Punya ni seiy ku’a re’en em banua i yi’i? Sumiwo mola teta’aran ampit niaku, takar eng kaulitna niaku ku laa sumawang nikoo kaa laa mali se minapekasa tou Israel maedo-edo wia nikoo.” 13E wingkot ni Daud: “Le’os, niaku ku laa sumiwola teta’aran ampit nikoo, e nesa i te kapualitan eng kiweengkumi waki nikoo, nyi’a i yi’i koo reiy’ laa sumaru niaku, ta’an i te sa koo malimi kasa ketareanna si Mikhal, oki’ wewene ni Saul, sa kawisa koo meiy sumaru niaku.”14Daud minapa’ali tetoke kangkasi wia si Isyboset, oki’ ni Saul, ampit e nower:”I wee momi si ka’awuku Mikhal, si kina’atoangku mola ampit esa nga atus kuli khatan ne tou em Filistin.” 15O laa si Isyboset rumeo medomi si wewene i ti’i waki si ka’awuna, nyi’a i yi’i si Paltiel bin Lais. 16Wo si ka’awuna kumelang mewali-wali ampit nisia, kasuatan maki’itla nisia ampit e maame’ i ka’ayo mea waki Bahurim. Laa o lumila’ mouw si Abner wia nisia: “Mea, Marengouw.” Takar marengouw sia.17Kasuatan e ni’itu rumengku’ mouw si Abner ampit em baya se tu’a-tu’a ne tou Israel, em pokeiyna: ”E nure mouw kouw mepa’arla si Daud mamuali raja witu nikouw. 18Takar en teakan minta’ mouw, karengan si TUHAN si minee mouw nuwu’ en tanume si Daud, en tuana: “Ampit nieletan ni hamba-Ku Daud Niaku ku laa lumawiri se umat-Ku Israel waki lawas ne tou em Filistin wo waki lawas em baya ne kesaruna.”19Abner si minesesusuiy ampit se tou Benyamin; o kangkasi si Abner si minea mesesusuiyla ampit si Daud waki Hebron e reiy’ sa mina’asa e linoo’ mouw le’os ne tou Israel wo ne minapekasa tou em Benyamin. 20Eng katoroan si Abner nu mineiy wia si Daud waki Hebron mewali-wali se rua nga pulu’ tou, takar si Daud si simiwola pesakeiyan i wee si Abner wo se tou-tou rimapitla nisia.21Lumila’ mouw si Abner wia si Daud: “Le’osouw aku tumiro’ kaa laa me’a ma’arurla se minapekasa tou Israel wia si tuangku raja, rio sea sumiwola teta’aran ampit si tuangku wo si tuangku si mamuali raja witu e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arala natemu.” O laa si Daud mayala si Abner mea wo kumelangouw sia ampit e lawir.
Abner winunu’ ni Yoab

22Maki’i-ki’it si Daud wo si Yoab se tarekan i te marengi nu reiy’ mouw nisea nu simiwola reregoan wo nisea se minalimi mareng e rinemu’ kelaker. Ta’an si Abner si reiy’ mouw kasi mewali-wali si Daud waki Hebron, karengan nisia si neiy mouw i wayaname mea ampit e lawir. 23Eng katoroan si Yoab mewali ampit se pakasa’an surarona nu minarengomi, neiy i pakite’ula wia si Yoab, en tuana: “Abner bin Ner si mineiy mome wia si raja wo nisia si neiy mouw i wayaname mea ampit e lawir.”24Kamurian mea mouw si Yoab wia si raja, em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en en siniwomu mola? Abner si mineiy mola wia nikoo; ka’a koo mayame nisia tuana i te? 25Sapa ku’a re’en koo reiy’ makasine’u si Abner bin Ner i ti’i. Nisia si mineiy kaa si meiy mepeponge’ nikoo kaa meiy mememete’ula e nogheannu wo kaa meiy mememete’ula e reiy’ sa mina’asa e laa petetuanannula.” 26Nu reiy’ mouw i tu rumo’u momi si Yoab tumele’ula si Daud wo rumeo tou tumodeiye si Abner, o laa sea malimi nisia marengi waki parigi Sira ampit e reiy’ kinakete’uala ni Daud.27Eng katoroan si Abner nu marengi waki Hebron, takar si Yoab mali nisia reiy’ ure witu esa nga weka witu eng keuneran em pepalen leloangan i ti’i, tanu mokan si laa mesesusuiy ampit nisia ampit e memene-menes; kamurian kuekenna mola sia maname witu en tianna, i ka’ayo minate, simuli’la en daa’ ni Asael, tuarina.28Katoroan eng kapualitan i ti’i lingan ni Daud eng kamurian, lumila’ mouw sia: “Niaku wo eng karaja’angku e reiy’ siselok witu en sinaru ni TUHAN i ka’ayo eng keure-urena witu en daa’ ni Abner bin Ner i ti’i. 29Ma’anouw i tu pesa’anen ni Yoab maesa-esa wo ne minapekasa kaum ne me’urangna. Ma’anouw witu se see’ ni Yoab e reiy’ siena’na wawean tou si maro’umi tiisan, se rara’an lepra, se makabewulu’, se mate kaa en santi ka’apa se reiy’ awes kekaanen.” 30Tuana mouw si Yoab wo si Abisai, tuarina, minunu’ si Abner, karengan nisia si minunu’ mouw si Asael, tuari nea, waki Gibeon witu em paseke’an.31Wo lumila’ mouw si Daud wia si Yoab wo wia se reiy’ sa mina’asa rakyat se mewali-wali ampit nisia: “Kurensangenola labungmu wo i li’ikerola witu nouwakmu e roko’ mengasi’ wo ma’aripouw witu en sinaru e mayat ni Abner.” Raja Daud nuesa tu’u si makelang witu muri em bewulengan mayat. 32Eng katoroan se tou nu male’osla si Abner waki Hebron, takar mame’ mouw si raja ampit en totor menaleinteng witu e waruga ni Abner wo se minapekasa rakyat tu’u se maame’.33Karengan si Abner raja si timotorla eng kekantar maka’aripen i yi’i:“Sapa ku’a re’en si Abner si lewo’ sa reiy’ mate tanu sitou ba’abal? 34Lawasmu e reiy’ neiy i kewa’akes wo ne’amu e reiy’ rinante. Nikoo koo minate tanu sitou pinate ne tou-tou wengi’is.”Wo se minapekasa rakyat i ti’i se maka ame’ mola karengan nisia.35Minapekasa rakyat se mineiy tume’esla wia si Daud kumaan roti keurean e nendo noate’, ta’an si Daud si timiwa’, em pokeiyna: “Satorona si Empung si mukum niaku, awes tare e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa nu reiy’pe’ siendo nu tumenem ku me’an e roti ka’apa sapa tu’u.” 36Eng katoroan se minapekasa rakyat nu lumoo’ eng kapualitan i ti’i, nisea se mapokeiyla eng kapualitan i ti’i le’os, tanu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanala ni raja ni’i papokeiyla le’os ne minapekasa rakyat.37Takar mete’u mouw se minapekasa rakyat wo se minapekasa Israel witu nendo i ti’i, kaa em binunu’an si Abner bin Ner e reiy’ tetiro’an ni raja. 38Kamurian lumila’ mouw si raja wia em baya ne pegawaina: “Reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa wia nendo i yi’i minate siesa tou ma’aka-aka, siesa tou wangko’, wia Israel? 39Ta’an niaku i yi’i en teakan ku lewea’pe’, ma’anouw tu’u aku ni’isu’ mola minamuali raja, kasuatan se tou-tou i ti’i, nyi’a i yi’i se oki-oki’ ni Zeruya, se lumantouwla niaku witu eng kaketean. Satorona si TUHAN si sumuli’ wia sitou si simiwo lewo’ esa nga kewaar ampit eng kalewo’anna.”

Chapter 4

Isyboset winunu’

1Eng katoroan linganla ni oki’ ni Saul, kaa si Abner si minate mouw waki Hebron, takar i kaliongouw eng kaberanianna, wo i kasenge’ mouw se minapekasa Israel. 2Oki’ ni Saul si maka punya se rua tou tanume se kapala gorela, siesa si mekengaran Baana wo si karua si mekengaran Rekhab, nisea nu rua se oki’ ni Rimon, tou em Benyamin waki Beerot. – Karengan em Beerot tu’u neiy i kareken daerah Benyamin. 3Tou em Beerot se timingkasola en tou mea waki Gitaim wo minamuali malepu-lepu maname i ka’ayo en teakan. –4Yonatan, oki’ ni Saul, si makapunya siesa oki’ tuama, si pekol e ne’ana. Nisia si makaumur lima nge te’un, eng katoroan mineiy nabar en tanume si Saul wo si Yonatan waki Yizreel. Inang ma’ala-alar nisia si minopo nisia witu nedo ni’itu, laa o tumingkas, ta’an eng karengan e merio-rior eng kapatingkasna, sioki’ i ti’i si neiy i ka’anu wo minapekol. Sia si mekengaran Mefiboset.5Oki-oki’ ni Rimon, tou em Beerot i ti’i, nyi’a i yi’i si Rekhab wo si Baana, minea, laa o i ka’ayola witu nedo e nendo ra’ar te’etel mea waki wale ni Isyboset, eng katoroan nisia nu kasuatan ghimoleiy e nendo oat. 6 6Reiy’ tinu’utu’ si tumetayur em pepalen em bale i ti’i si melelea wo katekelan, katoroan eng kasuatan maweresi eng gandum. Tuana mouw si Rekhab wo si Baana sumori’isip mea waki ghorem. 7Nisea se ghimorem mea witu eng gorem em bale i ti’i, eng katoroan si Isyboset si kasuatan ghimoleiy witu natas en tetekelanna witu eng gorem e ri’irir patekelanna, munu’ nisia laa o sumabouw eng kokongna. Sea mali eng kokongna i ti’i, laa o kumelang esa nga wengi-wengian timorome e lalan waki Araba-Yordan.8Eng kokong ni Isyboset i ti’i e niali nea wia si Daud waki Hebron wo sea lumila’ wia si raja: “Nyi’i mouw eng kokong ni Isyboset, oki’ ni Saul, kesarumu i ti’i, si pa’ar mesesawut e nyawamu; TUHAN wia nendo i yi’i si minaya mola si tuangku raja tumuanala en sesuli’an witu si Saul wo witu se see’na.” 9Ta’an si Daud si miningkot si Rekhab wo si Baana, patuarina, oki-oki’ ni Rimon, tou em Beerot i ti’i, em pokeiyna wia nisea: “Karengan si TUHAN matou-tou, si minaya momi e nyawaku waki e reiy’ sa mina’asa kase’esekan! 10Eng katoroan wawean sitou minalimi e nabar wia niaku en tuana: Saul si minate mouw! Wo si maloo’ola en touna tanume sitou mina’ayola e nabar le’os, takar niaku ku simikop wo minunu’ nisia waki Ziklag, wo ampit en tuana niaku ku meela wia nisia en tetoro e nabarna;11awese’la kasi en teakan, nu reiy’ mouw se tou-tou wuruk kalakuan nu minunu’ siesa tou e ulit, witu em balena witu natas en tetekelanna, reiy’ ku’a re’en niaku ku kime’imi en daa’na waki nikouw wo rume’imi nikouw waki saruan em bumi?” 12Nu reiy’ mouw i tu Daud si minee perenta wia se maki’i-ki’i nisia kaa laa munu’ nisea; lawas wo ne’a nea eng kinetor, kamurian e mayat nea neiy i sangkong waki li’ilik e lour waki Hebron. Ta’an eng kokong ni Isyboset e niedo wo i le’osla waki ghorem e waruga ni Abner waki Hebron.

Chapter 5

Daud minamuali raja witu se minapekasa Israel

1Laa o meiy mouw se reiy’ sa mina’asa suku Israel wia si Daud waki Hebron wo lumila’: “Kete’uanola, nikeiy i yi’i keiy raa’ o le’onamu. 2Nure mouw, eng katoroan si Saul nu maperenta witu nikeiy, nikoo mouw si ma’aka-aka witu e reiy’ sa mina’asa noghean ne tou Israel. Wo si TUHAN si minee mola nuwu’ wia nikoo: Nikoo mouw si lewo’ sa reiy’ rumawirla se umat-Ku Israel, wo nikoo mouw si mamuali raja witu se Israel.”3Takar meiy mouw em baya ne tu’a-tu’a Israel sumaru si raja waki Hebron, o laa si raja Daud sumiwola teta’aran ampit nisea waki Hebron witu en sinaru ni TUHAN; kamurian sea misu’la si Daud mamuali raja witu se Israel. 4Daud si makaumur telu nga pulu’ nge te’un, witu nedo nisia nu mamuali raja; epat nga pulu’ nge te’un eng keurena sia maperenta. 5Waki Hebron sia si maperenta witu se Yehuda pitu nge te’un enem nga sumedot, wo waki Yerusalem nisia si maperenta telu nga pulu’ o telu nge te’un witu minapekasa ne Israel wo Yehuda.

Daud rimo’obit e Yerusalem wo mena’ maname

6O laa si raja ampit se tou-touna mea waki Yerusalem, rumego se tou Yebus, maena’ witu em banua i ti’i. Nisea i ti’i se limila’ wia si Daud: “Nikoo koo reiy’ makawoo ghumoremi wia nyi’i; tou-tou rapa wo se tou-tou pekol se laa rume’ila nikoo!” Maksut nea: Daud si reiy’ makawoo ghumoremi wia nyi’i. 7Ta’an si Daud si rimo’obit e reen petaangan ne Sion, nyi’a i ti’i eng kota Daud.8Daud si limila’ mola witu nedo ni’itu: “Seiy si laa mewewewe kala se tou Yebus, e lewo’ sa reiy’ mouw sia ghumorem tumorola em palewes rano i ti’i; nate ni Daud mari’iris wia se tou-tou pekol wo se tou-tou rapa.” Kaengan e ni’itu se tou se meila’: “Tou-tou rapa wo se tou-tou pekol se reiy’ toro ghumorem em bait.” 9Wo si Daud tumataap witu e reen petaangan i ti’i wo ngimaranla nyi’a: Kota Daud. Sia mangiente’la nyi’a esa nga kaledongna, muleiymi waki Milo mea waki weteng ghorem. 10Laa o maka urela maka ente’la eng kuwasa ni Daud, karengan si TUHAN, Empung em pakasa’an alam, si merapitla nisia.
Istana wo e rumah tangga ni Daud

11Hiram, si raja em banua Tirus, minapa’ali tetoke wia si Daud wo eng kayu to’otolan, se meneniwo-meneniwo eng kayu wo se meneniwo-meneniwo em batu; nisea se rimedeiyla istana i wee si Daud. 12Laa o mete’u mola si Daud, kaa si TUHAN si minalinto’orola nisia tanume si raja witu se Israel wo minopo mola eng kaorematan em paperenta’anna eng karengan se Israel, umat-Na.13Daud si minedo kasi se pirala pemiaran wo ka’awu waki Yerusalem, nu reiy’ mouw nisia waki Hebron o meiy wo i wee si Daud timoupe’mi kasi se oki-oki’ tuama wo wewene. 14I yi’i mouw se oki-oki’ minatou i wee nisia waki Yerusalem: Si Syamua, Sobab, Natan, Salomo, 15Yibhar, Elisua, Nefeg, Yafia, 16Elisama, Elyada wo si Elifelet.
Daud minewe kala se tou em Filistin

17Eng katoroan kalinga’an ne tou em Filistin, kaa si Daud si ni’isu’ mola minamuali raja witu se Israel, takar lumaa mouw em baya se tou em Filistin kaa laa mesesikop si Daud. Ta’an si Daud si liminga eng kapualitan i ti’i, laa o sia mea waki reen petaangan. 18Eng katoroan se tou em Filistin i ti’i mineiy wo sumera waki kewong Refaim,19mueiy mouw si Daud wia si TUHAN: “Sapa ku’a re’en niaku ku lewo’ sa reiy’ lumaa sumu’usuk se tou em Filistin i ti’i? Laa i sarakan-Nula ku’a re’en nisea mea witu eng gorem e lawasku?” TUHAN si mingkot si Daud: “Lumaa mouw, karengan Niaku ku tantu mouw laa sumarakan se tou em Filistin i ti’i mea witu eng gorem e lawasmu.” 20Laa o meiy mouw si Daud waki Baal-Perasim wo mewe nisea minekala maname. Lumila’ mouw sia: “TUHAN si simori’isipe se kesaruku witu reriorku tanu en dano simori’isip.” Karengan e ni’itu se tou se ngimaranla en tampa i ti’i Baal-Perasim. 21Tou em Filistin i ti’i se timele’ula em paepungenna maname, o laa si Daud wo se tou-touna mopo nyi’a.22Eng katoroan se tou em Filistin lumaa mekasape’ kasi wo sumera waki kewong Refaim, 23takar mueiy mouw si Daud wia si TUHAN, wo Sia mingkot: “Te’a mouw melaa, ta’an sumiwo mouw oghean lumedong i ka’ayo mea waki muri nea, i ka’ayo koo toro rumegomi nisea waki katoroan e nakana-nakana eng kertau.24Wo sa koo luminga nerasan eng ke’angan waki tempok nakana-nakana eng kertau i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo minta’ rumepe-repet, karengan witu nedo ni’itu TUHAN si rimo’u momi sumeke’ witu en saruannu kaa laa mewe mekala se suraro ne tou em Filistin.” 25Wo si Daud sumiwo en tuana, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisia, takar nisia si minewe kala se tou em Filistin, muleiymi waki Geba i ka’ayo tawi eng Gezer.

Chapter 6

Tabut neiy i soro’la mea waki Yerusalem

1Daud si minerurla kasi em baya se tou pineleng witu nelet ne tou Israel, telu nga pulu’ nga riwu tou eng kelakerna. 2Kamurian tumiro’ mouw si Daud, laa o kumelangi waki Baale-Yehuda ampit se minapekasa rakyat se merapitla nisia, kaa laa ma’ateri maname en tabut ni Empung, en tinotor ampit e ngaran ni TUHAN em pakasa’an alam si rimuber witu natas eng kerubim.3Nisea se simeretla en tabut ni Empung i ti’i mea witu eng gorem eng kareta weru nu reiy’ mouw nisea nu minopomi nyi’a waki wale ni Abinadab em baki atas kakenturan. O laa si Uza wo si Ahyo, oki-oki’ ni Abinadab, se minalila eng kareta i ti’i. 4Uza si makelang witu esa nga weka en tabut ni Empung i ti’i, kasuatan si Ahyo si makelang witu rerior en tabut i ti’i. 5Daud wo se minapekasa kaum Israel se mengengke-ngengket witu en sinaru ni TUHAN ampit eesa nga kaente’an eng keter, pateperela eng kekantaren, kecapi, gambus, rebana, kolintang wo en ceracap.6Eng katoroan nisea nu i ka’ayo mea waki tampa pasirian ni Nakhon, takar si Uza rumepala e lawasna witu en tabut ni Empung i ti’i, laa o tumiboiyla nyi’a, karengan se sapi-sapi i ti’i se neiy i kare’esok. 7Takar tumo’orouw eng kaupi’an ni TUHAN witu si Uza, o laa si Empung munu’ nisia maname karengan eng kapeparanna i ti’i; nisia si minate maname reten en tabut ni Empung i ti’i.8Daud si minoupi’, karengan si TUHAN si simearouw si Uza tuana eng kahebatna; takar en tampa i ti’i em patotoren ne tou Peres-Uza i ka’ayomi en teakan. 9Witu nedo ni’itu Daud si mineide’ wia si TUHAN, laa o pokeiyna: “Kumura en tabut ni TUHAN i ti’i o toro mina’ayomi wia niaku?”10Karengan e ni’itu si Daud si so’o mesesoro’la en tabut ni TUHAN i ti’i mea waki tampana, mea waki kota Daud, ta’an si Daud si sime’epang wo mali nyi’a mea waki wale ni Obed-Edom, tou eng Gat i ti’i. 11Telu nga sumedot eng keurena en tabut ni Tuhan i ti’i minena’ waki wale ni Obed-Edom, tou eng Gat i ti’i, wo si TUHAN si minerkatla si Obed-Edom wo se esa nga pumpun em balena.12I pakite’u mola wia si raja Daud, en tuana: “TUHAN si minerkatla se esa nga pumpun em bale ni Obed-Edom wo e reiy’ sa mina’asa em bia nisia eng karengan en tabut ni Empung i ti’i.” O laa si Daud mea materi en tabut ni Empung i ti’i waki wale ni Obed-Edom mea waki kota Daud ampit e mepa’a-pa’ar. 13Sakawisa se mapopo-popo – mapopo-popo en tabut ni TUHAN i ti’i kume’ang lumaa enem nga ke’ang, takar sia si laa mangintulela siesa nga ipus sapi wo siesa nga ipus sapi walo’owo’an.14Wo si Daud si mengengke-ngengket witu en sinaru ni TUHAN ampit esa nga kaente’an eng keter; nisia si minake labung efod waki roko’ lenan. 15Daud wo se minapekasa tou Israel se minater en tabut ni TUHAN i ti’i ampit pateperela e rio wo legu’an en sesebungen.16Katoroan en tabut ni TUHAN i ti’i nu maghorem mea waki kota Daud, takar si Mikhal, oki’ wewene ni Saul, matebomi waki teteboan, laa o lumoo’ si raja Daud mengompo-ngompo’ ma’an mengengke-ngengket witu en sinaru ni TUHAN. Karengan e ni’itu sia si limoo’ kumeng si Daud witu natena. 17Tabut ni TUHAN i ti’i e niali ghumorem, laa o i reta’la witu en tampana, witu eng gorem en dasing neiy i pitarla ni Daud i wee ni’itu, kamurian si Daud manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran witu en sinaru ni TUHAN.18Daud nu simampetola minanginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran, berkatenna mola se bangsa i ti’i karengan e ngaran ni TUHAN em pakasa’an alam. 19Laa o i wetengnala wia se minapekasa bangsa i ti’i, wia se minapekasa tou ka’asa’an ne Israel, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, wia siesa o siesa e nesa nga me’eme’ roti tabuleleng, esa nga kule’it le’ona, wo esa nga ketor kukis kismis. Nu reiy’ mouw i tu mea mouw se minapekasa bangsa i ti’i, siesa o siesa mea waki walena.20Eng katoroan si Daud nu mareng kaa laa mewewee tabea wia se esa nga pumpun em balena, takar rumo’u momi si Mikhal binti Saul matola si Daud, em pokeiyna: “O weta’ si raja ne tou Israel, si minangimpoteiyla en touna wia nendo i yi’i witu en sinaru em beren ne ata-ata wewene em baya ne hambana, mapedamla en touna kasa pasighi’in wia nendo i yi’i, tanu sitou kumeng ampit e reiy’ meira-irang minangimpoteiyla en touna!”21Ta’an lumila’ mouw si Daud wia si Mikhal: “Witu en sinaru ni TUHAN, si minelengola niaku ampit sime’ese’la si ama’mu wo se pakasa’an me’urangna kaa laa metetudu’ niaku mamuali raja witu se umat ni TUHAN, nyi’a i yi’i witu se Israel, – witu en sinaru ni TUHAN niaku ku mengengke-ngengket, 22awes tare niaku ku laa mesesero’la en touku e lebepe’ ta’an e ni’itu; nikoo koo laa lumoo’ niaku kumeng, ta’an mewali-wali se ata-ata wewene se peila’mula i ti’i, mewali-wali nisea mouw niaku ku pa’ar sighi’in.” 23Mikhal binti Saul si reiy’ minaka’ato oki’ i ka’ayo nendo kinepepatena.

Chapter 7

Ta’ar ni TUHAN en tanume se me’urang wo eng karaja’an ni Daud

1Katoroan si raja nu minena-ena’ mouw waki walena wo si TUHAN si kimarunia mola eng ka’amanan wia nisia witu em baya ne kesaruna waki esa nga kaledong, 2lumila’ mouw si raja wia si nabi Natan: “Loo’onouw, niaku i yi’i ku maena’ witu em bale waki kayu aras, e nulitna en tabut ni Empung e maena’ witu em bawa’ en dasing.”3Laa o lumila mouw si Natan wia si raja: “Le’os, tuananola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng ginandong natemu, karengan si TUHAN si merapitla nikoo.” 4Ta’an witu em bengi i ti’i kangkasi meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Natan, en tuana: 5“Mea mouw, i lila’ mola wia si hamba-Ku Daud: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ma’an tu’una nikoo si maredeiyla wale i wee-Niaku kaa laa Kuena’anla?6Niaku ku reiy’ ma’an mekasa mena’ witu em bale rengan Niaku nu rimawiri se tou Israel waki Mesir i ka’ayomi nendo i yi’i, ta’an Niaku ku reiy’ siena’na malepu-lepu witu eng gorem en dasing tanume em paena’an. 7Eng keurean Niaku nu malepu-lepu mewali-wali se minapekasa tou Israel, mekasa mouw ku’a re’en Aku tumotorla e nuwu’ wia si meta’esa’an tou israel, si pinerenta-Kula rumawirla se umat-Ku Israel, en tuana: Ka’a koo reiy’ rimedeiyla i wee-Niaku em bale waki kayu aras?8Karengan e ni’itu, teinti’i mouw ni’i lila’mula wia si hamba-Ku Daud: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Niaku mouw si minedomi nikoo waki patar, eng katoroan koo merawir se membe’ domba, kaa laa mamuali raja witu se umat-Ku Israel. 9Niaku ku rimapitomi nikoo waki e reiy’ sa mina’asa tampa eng kinelangannumi wo rime’i momi se reiy’ sa mina’asa kesarumu waki reriormu. Niaku ku minangko’la ngarannu tanu e ngaran ne tou-tou wangko’ se wia em bumi.10Niaku ku metantula en tampa i wee se umat-Ku Israel wo timanemla nyi’a, i ka’ayo sia toro mena’ witu en tampana nuesa ampit e reiy’ mouw kasi senge’enla wo e reiy’ mouw kasi i lotoiy ne tou-tou wengi’is tanu eng ketareanna, 11rengan Niaku nu minopo aki-akim witu se umat-Ku Israel. Niaku ku kimaruniami ka’amanan wia nikoo waki em baya ne kesarumu. O kangkasi neiy i pakite’ula ni TUHAN wia nikoo: TUHAN si laa meela see’ wia nikoo.12Sakawisa numurmu lekepouw wo koo minaka’ato mola paena’an mewali-wali ampit se nene moyangmu, takar Niaku ku laa tumo’ori se see’mu eng kamurian, oki’ gandongmu, wo Niaku ku laa tume’etepla eng keraja’anna. 13Nisia mouw si laa rumedeiyla wale i wee ngaran-Ku wo Niaku ku laa tume’etepla e reruberan eng karaja’anna i wee eng keure-urena. 14Niaku ku laa mamuali Ama’na, wo nisia si laa mamuali oki’-Ku. Sakawisa sia tumuanal eng kaselokan, takar Niaku si laa mukum nisia ampit em podos pepaken ne tou wo ampit em bewewe neiy i weela ne oki-oki’ ni tou.15Ta’an e nupus lale’-Ku e reiy’ laa i kaliongi waki nisia, tanu neiy-Ku i liongi waki si Saul, e neiy-Ku mouw i wa’akati waki sinarumu. 16Me’urang wo eng karaja’annu e laa te’etep i wee eng keure-urena witu en sinaru-Ku, e reruberannu e laa te’etep i wee eng keure-urena.” 17Minakatena’ tanu e lelila’an i yi’i wo minakatena’ tanu em pineleloo’ i yi’i Natan si simusuiy wia si Daud.

Sombayang syukur ni Daud

18Laa o ghumoremouw si raja Daud mea witu eng gorem, kamurian rumuberouw sia witu en sinaru ni TUHAN kasuatan limila’: “Seiy ku’a re’en niaku i yi’i, ee EMPUNG Tuhan, wo seiy ku’a re’en se me’urangku, i ka’ayo Koo mali niaku ma’ayo en tanu nyi’a i yi’i? 19Wo eng kapualitan i yi’i e reiy’pe’ awes witu em beren-Nu, ee EMPUNG Tuhan; karengan e ni’itu Koo minuwu’ mola kangkasi en tanume se me’urang ni hamba-Mu i yi’i witu e masa wa’akate’ wo minapa’ato momi wia niaku se esa nga tetuunan tou laa meiy, ee EMPUNG Tuhan. 20Sapa ku’a re’en en toro i lila’la ni Daud wia-Nikoo e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu. E reiy’ ku’a re’en Nikoo si makasine’u si hamba-Mu i yi’i, ee EMPUNG Tuhan?21Eng karengan nuwu’-Mu wo i ki’it e nate-Mu Nikoo koo timuana mola e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan e wangko’ i yi’i ampit minakite’ula nyi’a wia si hamba-Mu i yi’i. 22Karengan e ni’itu Nikoo koo wangko’, ee EMPUNG Tuhan, karengan e reiy’la si masuat tanu Nikoo wo e reiy’la si Empung ta’an i te Nikoo i ki’it e reiy’ sa mina’asa e lininga meiy ampit en talinga meiy. 23Wo bangsa wisa ku’a re’en wia em bumi tanu se umat-Mu Israel, Empungna si minea mayala nisea mamuali umat-Na, kaa laa maka’ato ngaran i wee-Nisia ampit timuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e wangko’ wo eng hebat i wee nisea, wo ampit simere’mi se bangsa-bangsa wo em baya se empung nea waki rerior ne umat-Na?24Nikoo koo time’etepola i wee-Nikoo se umat-Mu Israel mamuali umat-Mu i wee eng keure-urena, wo Nikoo, ee TUHAN, koo minamuali Empung nea. 25Wo en teakan, ee Empung TUHAN, pakatoronola i wee eng keure-urena en ta’ar neiy-Mu i totorla en tanume si hamba-Mu i yi’i wo en tanume se me’urangna wo tuananola tanu neiy-Mu i ta’arla i ti’i. 26Takar ngaran-Nu e laa mewangko’ i wee eng keure-urena, i ka’ayo se tou se lumila’: “TUHAN em pakasa’an alam nisia mouw si Empung witu se Israel; takar se me’urang ni hamba-Mu Daud se laa mena-ena’ te’etep witu en sinaru-Mu.27Karengan Nikoo, TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, si minapaloo’o-loo’o mola wia si hamba-Mu i yi’i, en tuana: “Niaku ku laa rumedeiyla see’ i wee nikoo. Ni’itu mouw eng karenganna si hamba-Mu i yi’i si minapa-berani mola en tou kaa laa ma’aleiyla en sombayang i yi’i wia-Nikoo. 28Karengan e ni’itu, ee EMPUNG Tuhan, Nikoo mouw si Empung wo e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Mu mouw eng kaulitan; Koo tima’arola eng kapualitan e le’os i yi’i wia si hamba-Mu. 29Satorona Nikoo en teakan koo mepa’ar merkatla se me’urang ni hamba-Mu i yi’i, rio minena-ena’ witu en sinaru-Mu i wee eng keure-urena. Karengan, ee EMPUNG Tuhan, Nikoo nuesa mouw si minee nuwu’ wo eng karengan em berkat-Mu se me’urang ni hamba-Mu i yi’i se binerkatla i wee eng keure-urena.”

Chapter 8

Kamang-kamang ni Daud

1Nu reiy’ mouw i tu Daud si minewe mekala se tou em Filistin wo timu’utukla nisea; O laa si Daud medomi e nulin em paperenta’an witu e ibu kota waki lawas ne tou em Filistin.2Wo sia mewe mekala se tou Moab, o laa eng kasuatan rimeo nisea ghumoleiy witu en tana’ sia mukur en tampa nea ampit en tali; niukurna maka rua eng kelabot en tali i ti’i kaa laa mepepatela wo esa tali wuta kaa laa mayala tumou. Takar se tou Moab tu’utuk wia si Daud wo lewo’ sa reiy’ manginsempela na’ater.3Tumodongla nyi’a Daud si minewe kala si Hadadezer bin Rehob, raja Zoba, eng katoroan nisia nu minea sumegaya’la eng kakuwasa’anna witu en temberan Efrat. 4Daud si timaang waki nisia se esa nga riwu pitu nga atus tou pasukan makakawalo wo se rua nga pulu’ nga riwu tou pasukan se makela-kelang, o laa si Daud rumeo kumetor eng kenter ne reiy’ sa mina’asa kawalo eng kareta, ta’an ampit timele’ula se esa nga atus nga ipus kawalo eng kareta.5O laa se tou Aram waki Damsyik se mineiy male’ si Hadadezer, raja Zoba, ta’an waki elet ne tou Aram i ti’i Daud si minunu’la se rua nga pulu’ o rua nga riwu tou. 6Kamurian Daud si timampala se pasukan-pasukan i paruber witu en daerah ne tou Aram waki Damsyik. Tou Aram i ti’i se tu’utuk wia si Daud wo se lewo’ sa reiy’ mangin-sempela na’ater. TUHAN si mineela kamang wia si Daud wisa i te tu’u sia mea sumeke’.7Nu reiy’ mouw i tu Daud si minater eng kekelung-kekelung mas em pinake ne maki’i-ki’it si Hadadezer, laa o mali nyi’a mea waki Yerusalem. 8Wo waki Betah wo waki Berotai, nyi’a i ti’i eng kota-kota ni Hadadezer, raja Daud si minater ka’asa’an en tambaga.9Eng katoroan lingan ni Tou, raja Hamat, kaa si Daud si minewe mouw minekala se minapekasa suraro ni Hadadezer, 10takar si Tou tumoke si Yoram, oki’na, wia si raja Daud kaa laa ma’ayola en tabea wo tumotorla kelawiran wia nisia, karengan nisia si simeke’ mola simu’usuk si Hadadezer wo minewe nisia minekala, karengan si Hadadezer si re’eregh maseke’la si Tou. Wo si Yoram mali em barang-barang perak, mas wo en tambaga.11O kangkasi em barang-barang i yi’i neiy i wuntulela ni raja Daud i wee si TUHAN, mewali-wali em perak wo mas e nasal waki se reiy’ sa mina’asa bangsa se neiy i tu’utuknala, 12nyi’a i yi’i em perak wo e mas waki se tou Aram, waki se tou Moab, waki se bani Amon, waki se tou em Filistin, waki se tou Amalek, wo waki e rinemu’ eng kinaati waki si Hadadezer bin Rehob, raja Zoba.13Tuana mouw si Daud minaka’ato ngaran, wo eng katoroan nisia nu mareng, nisia si minunu’la se mapulu’ o uwalu nga riwu tou Edom waki Kewong Wurasen. 14Laa o sia tumampala se pasukan-pasukan i paruber waki Edom; waki minapekasa Edom neiy i tampanala se pasukan-pasukan i paruber, i ka’ayo se minapekasa Edom se niata ni Daud. TUHAN si minee kamang wia si Daud mea wisa i te tu’u sia mea sumeke’.

Pegawai-pegawai ni Daud

15Tuana mouw si Daud si minerenta mola witu se minapekasa Israel, wo minalinto’orla eng ka’adilan wo eng kaulitan i wee se minapekasa bangsana. 16Yoab, oki’ ni Zeruya, minamuali panglima; Yosafat bin Ahilud minamuali tumetu’utul negara; 17Zadok bin Ahitub wo si Ahimelek bin Abyatar minamuali imam; Seraya si minamuali panitera negara; 18Benaya bin Yoyada si minamuali panglima ne tou eng Kreti wo ne tou em Pleti; wo se oki’oki’ ni Daud se minamuali imam.

Chapter 9

Daud wo si Mefiboset

1Lumila’ mouw si Daud: “Waweane’ ku’a re’en tou si timele’u waki se me’urang ni Saul? Takar niaku ku laa mapa’atola nupusku wia nisia eng karengan si Yonatan.” 2Sapa tare se me’urang ni Saul se makapunya siesa hamba, si mekengaran Ziba. Nisia si kineret sumaru si Daud, o laa si raja mueiy wia nisia: “Nikoo ku’a re’en si Ziba?” E wingkotna: “Hamba tuangku.”3Kamurian lumila’ mouw si raja: “E reiy’ mola ku’a re’en kasi tou si timele’u waki se me’urang ni Saul? Niaku ku laa mapa’atola wia nisia e nupus waki si Empung.” Laa o lumila’ mouw si Ziba wia si raja: “Waweane’ siesa oki’ tuama ni Yonatan, si pekol ne’ana.” 4Wueiyen ni raja wia nisia: “Wisa ku’a re’en nisia?” E wingkot ni Ziba wia si raja: “Sia si waki wale ni Makhir bin Amiel, waki Lodebar.”5Nu reiy’ mouw i tu raja Daud si rimeo medomi nisia waki wale ni Makhir bin Amiel, waki Lodebar. 6Wo si Mefiboset bin Yonatan bin Saul si ghimorem sumaru si Daud, sia mongkot wo sumempe. Em pokeiy ni Daud: “Mefiboset!” E wingkotna: “I yi’i mouw si hamba tuangku.”7Kamurian lumila’ mouw si Daud wia nisia: “Te’a mouw meide’, karengan niaku ku tantu mouw laa mapa’atola e nupusku wia nikoo eng karengan si Yonatan, ama’mu; niaku ku laa marengla wia nikoo e reiy’ sa mina’asa em penguma’an ni Saul, nenemu, wo nikoo koo laa mena-ena’ kumaan esa nga sesakeiyan ampit niaku.” 8Laa o mongkotouw si Mefiboset wo lumila’: “Sapa ku’a re’en si hambamu i yi’i, i ka’ayo koo mepadungla siasu minate tanu niaku?”9O laa si raja kumeret si Ziba, hamba ni Saul i ti’i, wo lumila’ wia nisia: “E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kapunya’an ni Saul wo eng kapunya’an ne minapekasa me’urangna ni’i weekula wia si puyun ni tuangmu i ti’i. 10Nikoo koo lewo’ sa reiy’ ma’ayangla en tana’ i wee nisia, nikoo, se oki-oki’mu wo se hamba-hambamu, wo se lewo’ sa reiy’ mali ghumorem e niupu’na rio si puyun ni tuangmu i ti’i si wawean kekaanenna. Mefiboset, puyun ni tuangmu i ti’i, si laa mena-ena’ mekaan esa nga sesakeiyan ampit niaku.” Ziba si makapunya se mapulu’ o lima oki’ tuama wo se rua nga pulu’ hamba.11Lumila mouw si Ziba wia si raja: “Hambamu i yi’i si laa tumuanala minakatena’ tanu neiy i perentala ni tuangku raja wia nisia.” Wo si Mefiboset kumaan esa nga sesakeiyan ampit si Daud tanume si meta’esa’an oki’ ni raja. 12Mefiboset si makapunya siesa oki’ tuama karintek, si mekengaran Mikha. Em baya ne tou se maena’ witu em bale ni Ziba nyi’a mouw se hamba-hamba ni Mefiboset. 13Tuana mouw si Mefiboset minena’ waki Yerusalem, karengan nisia si minena-ena’ mekaan esa nga sesakeiyan ampit si raja. Sapa tare e rua ne’ana em pekol.

Chapter 10

Daud maseke’ masu’usuk se bani Amon wo se tou Aram

1Nu reiy’ mouw i tu mate mouw si raja ne bani Amon; wo si Hanun, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia. 2Laa o lumila’ mouw si Daud: “Niaku ku laa mapa’atola pekaloan wia si Hanun bin Nahas, masuat tanu si ama’na si minapa’ato mola pekaloan wia niaku.” Karengan e ni’itu Daud si rimeo ma’ayola nower kumi’it mengasi’ wia nisia ampit nieletan ne pegawai-pegawaina karengan em pinatean ni ama’na. Ta’an eng katoroan se pegawai-pegawai ni Daud nu i ka’ayo mea waki wanua ne bani Amon i ti’i, 3lumila’ mouw se pamuka-muka – pamuka-muka ne bani Amon i ti’i wia si Hanun, tuang nea: “Sapa ku’a re’en i ki’it em papokeiyannu Daud si laa mesesighi’la si ama’mu, karengan nisia si timoke mouw wia nikoo se tou-tou mina’ayola e nower kumi’it mengasi’? E reiy’ ku’a re’en ampit e maksut kaa meiy mesesoisap eng kota i yi’i, kaa meiy metetegha’ nyi’a wo mererimu’umukla nyi’a takar si Daud tumokemi se pegawai-pegawaina i ti’i wia nikoo?”4O laa si Hanun rumeo sumikop se pegawai-pegawai ni Daud i ti’i, neiy i reona sumukuri esa nga parua waki sokom nea wo kumetor e labung nea witu em beteng uner i ka’ayo em penar nea, kamurian i wayaname sea. 5Kapualitan i yi’i neiy i pakite’ula wia si Daud, o laa i reona tou matola nisea, karengan se tou-tou i ti’i se kasa neiy i papaira-irangla. Raja si limila’: “Mena’ mouw waki Yerikho i ka’ayo en sokommu i ti’i tumou, kamurian meiy mouw sumoup.”6Nu linoo’o mola ne bani Amon, kaa nisea se i kari’iris ni Daud, takar se bani Amon i ti’i rumeo tou merammi waki se tou Aram-Bet-Rehob wo se tou Aram waki Zoba rua nga pulu’ nga riwu tou pasukan makelang, waki si raja em banua Maakha se esa nga riwu tou wo waki se tou-tou Tob mapulu’ o rua nga riwu tou. 7Eng katoroan si Daud nu liminga eng kapualitan i ti’i, i reona mouw si Yoab lumaa ampit se pakasa’an pasukan waraneiy. 8O laa se bani Amon se limaa, tu’utulenna se barisan i paseke’na waki saruan em pepalen leloangan, kasuatan se tou Aram waki Zoba wo se waki Rehob wo se tou-tou Tob wo si Makha se neiy i ketampas waki padang.9Eng katoroan si Yoab nu limoo’, kaa reregoan i ti’i e me’iwet nisia waki rerior wo waki muri, takar pelengennala se esa nga weteng waki se tou pineleng ne Israel, laa o sia tumu’utul em barisan nea mesaruan ampit se tou Aram i ti’i. 10Esa nga lebena waki se rakyat i ti’i se neiy i tampanala witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Abisai, tuarina, si timu’utul em barisan nea mesaruan ampit se bani Amon i ti’i.11Laa o lumila’ mouw si Yoab: “Sa se tou Aram i ti’i se lebe ente’ ta’an niaku, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo male’ niaku, ta’an sa se bani Amon i ti’i se lebe ente’ ta’an nikoo, takar niaku ku meiy male’ nikoo. 12Ente’enola natemu wo meiy mouw kita mente’la nate i wee se bangsa ta wo i wee eng kota-kota ni Empung ta. TUHAN satorona si tumuanala e le’os witu em beren-Na.”13O laa si Yoab wo se suraro se mewali-wali ampit nisia lumaa sumeke’ sumu’usuk se tou Aram wo se tou-tou i ti’i se timingkasi en tou waki sinaruna. 14Eng katoroan se bani Amon nu limoo’, kaa se tou Aram se timingkasola en tou, takar sea tu’u tumingkasomi waki sinaru ni Abisai wo ghumorem mea witu eng gorem eng kota. Nu reiy’ mouw i tu marengouw si Yoab nu reiy’ mouw nisia nu simeke’ mola se bani Amon wo ma’ayo momea sia waki Yerusalem.15Eng katoroan se tou Aram nu limoo’, kaa nisea se kina-weweanouw kala ne tou Israel, takar merurouw sea mewali-wali. 16O kasi si Hadadezer rumeo se tou Aram waki lewet en teberan Efrat lumaa sumeke’; nisea se mina’ayo mea waki Helam witu em bawa’ em pa’aka-aka’an ni Sobakh, panglima ne suraro ni Hadadezer.17Nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i neiy’ i pakite’ula wia si Daud, takar erurennala se minapekasa tou Israel, lewetennala en teberan Yordan, laa o i ka’ayo mea waki Helam. Tou Aram se timu’utul em barisanna minesaruan ampit si Daud wo sumeke’ sumu’usuk nisia, 18ta’an se tou Aram i ti’i se timingkasi waki sinaru ne tou Israel, wo si Daud munu’mi waki se tou Aram i ti’i se pitu nga atus nga ipus kawalo eng kareta wo se epat nga pulu’ nga riwu tou pasukan makakawalo. Sobakh, panglima ne suraro nea, pinali’anna esa nga tuana, i ka’ayo sia minate maname. 19Eng katoroan linoo’ em baya ne raja, se tu’utuk wia si Hadadezer, kaa nisea se kinaweweanouw kala ne tou Israel, takar sea sumiwola pale’osan ampit se tou Israel wo tu’utuk wia nisea; nu reiy’ mouw i tu meide’ mouw se tou Aram mewewee na’ale’an kasi wia se bani Amon.

Chapter 11

Daud wo si Batsyeba

1Witu em pesawelan en te’un, witu nedo ne raja-raja eng kenaramenna lumaa meseseke’, takar si Daud rumeo si Yoab lumaa ma’an se tou-touna wo se minapekasa tou Israel. Nisea se minunengla se bani Amon wo lumedong eng kota Raba, kasuatan si Daud nuesa si minena’ waki Yerusalem.2Mekasa eng kapualitan witu nedo mawengido, eng katoroan si Daud nu tumo’ori waki ghegholeiyanna, laa o mengela-ngelang waki atas em paana istana, kaloo’anouw wia nisia waki atas em paa i ti’i siesa wewene kasuatan malele’; wewene i ti’i si kasa wulouw e rupana. 3O laa si Daud rumeo tou mueiy en tanume si wewene i ti’i wo se tou se limila’: “Ni’itu nyi’a mouw si Batsyeba binti Eliam, ka’awu ni Uria tou eng Het i ti’i.”4Nu reiy’ mouw i tu Daud rumeo tou medomi nisia. Wewene i ti’i si mineiy wia nisia, o laa si Daud tumekel ampit nisia. Wewene i ti’i si tarekan meresimi en tou waki kari’irisanna. Kamurian marengouw si wewene i ti’i mea waki walena. 5Laa o mali mouw nouwak si wewene i ti’i wo i reona tou makite’ula wia si Daud, en tuana: “Niaku ku maali-ali nouwak.”6O laa si Daud rumeo tou wia si Yoab lumila’la: “I reo mouw si Uria, tou eng Het i ti’i, meiy wia niaku.” Takar si Yoab rumeo si Uria sumaru si Daud. 7Eng katoroan si Uria nu ghumorem sumaru nisia, mueiy mouw si Daud en tanume eng ka’ada’an ni Yoab wo ne suraro wo eng ka’ada’an paseke’an. 8Kamurian lumila’ mouw si Daud wia si Uria: “Mea mouw waki walemu wo oasanouw ne’amu.” Eng katoroan si Uria nu rumo’umi waki istana, takar se tou tumodeiy nisia ampit minaali en tetaber ni raja.9Ta’an si Uria si ghimoleiyla en tou witu en saruan em pepalen istana mewali-wali se hamba ni tuangna wo reiy’ minea waki walena. 10Neiy i pakite’ula wia si Daud, en tuana: “Uria si reiy’ minea waki walena.” Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Uria: “E reiy’ ku’a re’en nikoo koo tare mouw marengi waki pakela-kelangan? Ka’a koo reiy’ minea waki walemu?” 11Ta’an si Uria si limila’ wia si Daud: “Tabut ma’an se tou Israel wo se tou Yehuda se minena’ witu lekouw, o kangkasi si tuangku Yoab wo se hamba-hamba ni tuangku nuesa se dimasing waki patar; ma’an tu’una aku mareng mea waki waleku kaa laa kumaan kumoo’ wo tumekel ampit si ka’awuku? Karengan em patou-touannu wo karengan e nyawamu, niaku ku reiy’ laa tumuanala eng kapualitan i ti’i!”12Em pokeiy ni Daud wia si Uria: “Mena’ mola nendo i yi’i wia nyi’i. Wo’odo ku laa mayame nikoo mea.” Ni’itu mouw si Uria si minena’ waki Yerusalem witu nendo i ti’i. Nendo kawo’odoanna 13Daud si kimeret nisia kaa laa kumaan wo kumoo’ ampit nisia, wo si Daud sumiwo nisia tinoek. Witu nedo wengi rumo’u momi si Uria kaa laa meghegholeiy metetekel witu en tetekelanna, mewali-wali se hamba ni tuangna. Sia si reiy’ minea waki walena.14Memo’odona Daud si minatik surat wia si Yoab wo mapa’alila nyi’a ampit nieletala ni Uria. 15Neiy i patikna witu en surat i ti’i, en tuana: “I tampa mola si Uria waki barisan rerior witu em paseke’an kasa hebat, kamurian kouw rumo’umi en tou waki nisia, rio sia kawunu’an mate.”16Witu nedo si Daud nu limedong eng kota Raba, sia rumeo si Uria mea waki tampa eng kete’uanna wawean kasu’usuk si te’etep keteren. 17Eng katoroan se tou-tou eng kota i ti’i nu rumo’umi mererego wo meseseke’ mesesu’usuk si Yoab, takar mate mouw se pirala tou waki se suraro, waki se maki’i-ki’it si Daud; o kangkasi si Uria, tou eng Het i ti’i, si minate.18Kamurian si Yoab rumeo tou makite’ula wia si Daud eng kinekekelangna em paseke’an i ti’i. 19Sia merentala wia si rereoan i ti’i, en tuana: “Sa koo simampetouw minabarla eng kinekekelangna em paseke’an i ti’i wia si raja, 20wo sa wona’na si raja mamoupi’ wo lumila’ wia nikoo: Ka’a kouw tuana eng ketawi witu eng kota i ti’i kaa laa meseseke’? E reiy’ ku’a re’en kouw mete’u, kaa se tou se laa matingkanami waki atas em beton?21Seiy ku’a re’en si minunu’la si Abimelek bin Yerubeset? E reiy’ ku’a re’en siesa wewene si timoromi em batu kiniar wia nisia waki atas em beton, i ka’ayo sia minate waki Tebes? Ka’a kouw tuana eng ketawi witu em beton i ti’i? – takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’: O kangkasi si hambamu Uria, tou eng Het i ti’i, si minate mouw.”22Laa o mea mouw si rereoan i ti’i wo i kekeka’ayonala sia makite’ula wia si Daud e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Yoab wia nisia. 23Rereoan i ti’i si limila’ wia si Daud: “Tou-tou i ti’i se lebe ente’ ta’an nikeiy wo rumo’umi rumego nikeiy waki patar. Ta’an nikeiy keiy sime’esek nisea minareng i ka’ayo mea waki woang em pepalen leloangan.24Witu nedo ni’itu se tumetingkana-tumetingkana se limutami wia se hamba-hambamu waki atas em beton, i ka’ayo se pirala waki se hamba ni raja se minate; o kangkasi si hambamu Uria, tou eng Het i ti’i, si minate mouw.” 25Kamurian lumila’ mouw si Daud wia si rereoan i ti’i: “Teinti’i mouw ni’i lila’mula wia si Yoab: Te’a mouw senso’ natemu karengan eng kapualitan i yi’i, karengan naramouw en santi kumaan sitou i yi’i ka’apa sitou i ti’i. Karengan e ni’itu pangihebatenola reregoannu witu eng kota i ti’i wo i rewa mola i tu. Tuana mouw koo lewo’ sa reiy’ mente’la natena!”26Eng katoroan lingan ni ka’awu ni Uria, kaa si Uria, ka’awuna, si minate mouw, takar ma’aripouw sia karengan em pinatean ni ka’awuna i ti’i. 27Ni’itu nu limangkoiy mola nedo mengasi’, takar si Daud rumeo alini si wewene i ti’i waki walena. Wewene i ti’i si minamuali ka’awuna wo tumimea’la siesa oki’ tuama i wee nisia. Ta’an eng kapualitan en tinuana mola ni Daud i ti’i nyi’a mouw e lewo’ witu em beren ni TUHAN.

Chapter 12

Natan ngime’enge’la si Daud i ka’ayo si Daud menesel

1TUHAN timoke si Natan wia si Daud. Sia si mineiy wia si Daud wo lumila’ wia nisia: “Wawean rua tou witu e nesa kota: siesa si kaya wo siesa kasi si lengeiy. 2Si kaya si makapunya ka’asa’an membe’ domba wo sapi; 3si lengeiy si reiy’ makapunya sapa-sapa, reiy’ siwalina waki siesa nga ipus oki’ ni domba mereiy karintek, si tineles wo piaranna. Sioki’ ni domba i ti’i si minasela wia nisia mewali-wali ampit se oki-oki’na, kumaan waki wewoko’anna wo kumoo’ waki kowerna wo tumekel witu em pinalarna, tanu siesa oki’ wewene i wee nisia.4Witu nedo mekasa sitou kaya i ti’i si kinesakeiyan; wo nisia si mapedam moupus ma’edomi siesa nga ipus waki se membe’ dombana ka’apa sapina kaa laa melelutu’ nisia i wee si lumelepu mineiy wia nisia i ti’i. Ni’itu mouw nisia si minedo sioki’ ni domba mereiy kapunya’an ni lengeiy i ti’i, wo lumutu’la nisia i wee sitou si mineiy wia nisia i ti’i.” 5O laa si Daud si kasa minoupi’ karengan sitou i ti’i wo sia lumila’ wia si Natan: “Karengan si TUHAN matou-tou: sitou timuanala ni’itu si lewo’ sa reiy’ ukumen paten. 6Wo sioki’ ni domba mereiy i ti’i si lewo’ sa reiy’ wearen sawelna makaepat lumepet, karengan nisia si timuana mola eng kapualitan i ti’i wo eng karengan nisia si reiy’ sumine’u en tongkoupusen.”7Kamurian lumila’ mouw si Natan wia si Daud: “Nikoo mouw sitou i ti’i! Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Niaku mouw si minisu’la nikoo minamuali raja witu se Israel wo Niaku mouw si minayami nikoo waki lawas ni Saul. 8Neiy-Ku mouw i weela em pumpun em bale ni tuangmu wia nikoo, wo se ka’awu-ka’awu ni tuangmu witu em pinalarmu. Niaku ku minee mola wia nikoo se kaum Israel wo Yehuda; wo sa wona’na ni’itu e reiy’pe’ awes, tantu Kumawes kasi en ti’i wo ni’itu wia nikoo.9Ka’a koo masero’ si TUHAN ampit matuanala sapa e lewo’ witu em beren-Na? Uria, tou eng Het i ti’i, si neiy i wayamula wunu’un ampit en santi; ka’awuna si niedomu minamuali ka’awumu, wo nisia nuesa si neiy mouw i wayamula wunu’un en santi ne bani Amon. 10Karengan e ni’itu, en santi e reiy’ laa sume’epangi waki se see’mu i ka’ayo eng keurena, karengan nikoo koo simero’ mola Niaku wo minedo si ka’awu ni Uria, tou eng Het i ti’i, kaa laa mamuali ka’awumu.11Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna eng kacilaka’an e laa-Ku i torola mea witu natasmu e mineiy waki se kaum ne me’urangmu nuesa. Niaku ku laa medo se ka’awu-ka’awumu witu en sinaru em berennu wo meela nisea wia se tou walina; tou i ti’i si laa tumekel ampit se ka’awu-ka’awumu witu nendo oat. 12Karengan nikoo koo timuana mola nyi’a eng kenaramen neiy i kakirong, ta’an Niaku ku laa tumuanala eng kapualitan i ti’i witu en sinaru ne minapekasa Israel eng kenaramen pakaloo’o-loo’ola.” 13Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Natan: “Niaku ku makadosa mouw wia si TUHAN.” Wo si Natan lumila’ wia si Daud: “TUHAN si mina’akatola en dosamu i ti’i: nikoo koo reiy’ laa mate.14Ma’anouw tu’u tuana, karengan nikoo ampit em pasiwo-siwon i yi’i koo kasa mouw kimewur si TUHAN, tantu mouw sioki’ i patou i wee nikoo i ti’i si laa mate.” 15Kamurian mea mouw si Natan mea waki walena. Wo si TUHAN kumatulala sioki’ neiy i patoumi ni minaka’awumi ni Uria i wee si Daud, i ka’ayo minerara’an.16O laa si Daud maleiy wia si Empung eng karengan sioki’ i ti’i, sia moso ampit en tentem wo sakawisa sia ghumorem mea witu eng gorem, esa nga wengi-wengian i ti’i sia si ghumoleiy witu en tana’. 17Takar meiy mouw wia nisia em baya ne tu’a-tu’a se waki walena kaa laa mekekiwee nisia tumo’ori waki wela, ta’an nisia si so’o; o kangkasi nisia si reiy’ kimaan mewali-wali ampit nisea. 18Witu nendo eng kapitu mate mouw sioki’ i ti’i. Wo se pegawai-pegawai ni Daud se meide’ makite’ula wia nisia, kaa sioki’ i ti’i si minate mouw. Karengan nisea se limila’: “Eng katoroan sioki’ i ti’i nu matou-toupe’, nikita ta simusuiy mola wia nisia, ta’an nisia si reiy’ minadungla e lelila’an ta. Kumura kita toro lumila’la wia nisia: sioki’ i ti’i si minate mouw? I kasenge’mi sia cumilakala en tou!”19Eng katoroan si Daud nu limoo’, kaa se pegawai-pegawaina se metetena’an, mangarti mouw sia, kaa sioki’ i ti’i si minate mouw. O laa si Daud mueiy wia se pegawai-pegawaina: “Minate mouw ku’a re’en sioki’ i ti’i?” E wingkot nea: “Reiy’ mouw.” 20O laa si Daud tumo’ori witu em bela, sia lumele’ wo misu’ wo sumawel labung; sia ghumorem mea witu eng gorem em bale ni TUHAN wo mongkot sumempe. Nu reiy’ mouw i tu marengouw sia mea waki walena, wo kaa witu em pengiweeanna i sakeiymi wia nisia e roti, laa o kumaan.21Lumila’ mouw se pegawai-pegawaina wia nisia: “Sapa ku’a re’en em penoronna eng kapualitan siniwomu i yi’i? Eng karengan sioki’ matou-toupe’ i ti’i, koo minoso wo maame’, ta’an nu reiy’ mouw sioki’ i ti’i nu mate, koo tumo’or wo kumaan!” 22E wingkotna: “Eng keurean sioki’ i ti’i nu matou-tou, niaku ku maposo wo maame’, karengan eng genangku: meina’ si TUHAN si moupusla niaku, i ka’ayo sioki’ i ti’i si mena-ena’ matou-tou. 23Ta’an en teakan nisia si minate mouw, ka’a aku lewo’ sa reiy’ moso? Toro ku’a re’en aku manginwarengi nisia kasi? Niaku si laa mea wia nisia, ta’an nsia si reiy’ laa marengi wia niaku.”24Kamurian si Daud mibor e nate ni Batsyeba, ka’awuna; sia si timawila si wewene i ti’i wo tumekel ampit nisia, wo si wewene i ti’i tumimea’la siesa oki’ tuama, o laa si Daud mee ngaran Salomo wia sioki’ i ti’i. TUHAN si moupusla sioki’ i yi’i 25wo ampit nieletan ni nabi Natan Sia rumeo ngumaranla sioki’ i ti’i Yadija, eng karengan si TUHAN.26

Paseke’an masu’usuk se bani Amon kimawus

26 Yoab si maseke’ masu’usuk e Raba, eng kota ne bani Amon wo sia rumo’obit eng kota karaja’an.

27O laa si Yoab rumeo tou wia si Daud ampit e nower: “Niaku ku maseke’ masu’usuk eng kota Raba, wo rimo’obitola kangkasi eng kota rano. 28Karengan e ni’itu, erurenola se tele’u ne suraro, ledongenouw eng kota i ti’i wo ro’obitenouw, rio te’a niaku si rumo’obit eng kota i ti’i wo te’a ngaranku e mamuali kangkasi ngaran eng kota i ti’i.”29Nu reiy’ mouw i tu si Daud merurla se minapekasa suraro, sia mae waki kota Raba wo sumeke’ sumu’usuk nyi’a, laa o rumo’obit nyi’a. 30Sia minedomi e mahkota waki kokong ni raja nea, kawuterna esa nga talenta mas, winatuan e nesa watu permata kasa maal wo ni’itu neiy i pakela witu eng kokong ni Daud. O kangkasi neiy i aterna eng ka’asa’an e rinemu’mi waki kota i ti’i.31Se maena’ witu eng kota i ti’i se neiy i aterna wo se pinupusanna ma’ayang ampit eng geghi’ighir, tetegher wesi, wo em pati; o kangkasi neiy i pa’ayangnala sea witu en tampa pasiwoan tela. Tuana mouw kangkasi em pinatuananla ni Daud e reiy’ sa mina’asa kota ne bani Amon. Nu reiy mouw i tu marengouw si Daud ampit se minapekasa suraro mea waki Yerusalem.

Chapter 13

Amnon wo si Tamar

1Nu reiy’ mouw i tu mamuali mouw en tumodong. Absalom bin Daud si makapunya tuari wewene kawulouw, ngaranna Tamar; wo si Abnon bin Daud si rumendemouw wia nisia. 2Nate ni Amnon eng kasa kinawilotan, i ka’ayo sia minerara’an karengan si Tamar, patuarina i ti’i, karengan sioki’ wewene i ti’i si reraape’ wo i ki’it em papokeiyla ni Amnon e reiy’ wona’na mamuali kaa laa metetuanala wo’o sapa witu nisia.3Amnon si makapunya siesa kalo mekengaran Yonadab, oki’ ni Simea kaka’ ni Daud. Yonadab i ti’i siesa tou kasa lali’iket. 4Em pokeiyna wia si Amnon: “Heiy oki’ ni raja, ka’a koo tuana eng kasusa susur memo’odo? E reiy’ ku’a re’en lebe le’os koo makite’umi nyi’a wia niaku?” Em pokeiy ni Amon wia nisia: “Niaku ku rumendem wia si Tamar, tuari wewene ni Absalom, patuariku i ti’i.”5Laa o lumila’ mouw si Yonadab wia nisia: “Ghumoleiy mola witu en tetekelannu wo sumiwo mouw towo-towo rara’an. Sakawisa si ama’mu meiy lumoo’ nikoo, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’ wia nisia: Iyonala si tuariku Tamar meiy mee niaku kumaan. Sakawisa sia tumiro’la kekaanen witu en sinaru em berenku, i ka’ayo aku toro lumoo’ nisia, takar niaku ku laa kumaani nyi’a waki lawasna.” 6Nu reiy’ mouw i tu ghumoleiy mouw si Amnon wo sumiwo towo-towo rara’an. Eng katoroan si raja nu mineiy lumoo’ nisia, lumila’ mouw si Amnon wia si raja: “Iyonala si tuariku Tamar meiy sumiwola e wona’na rua kukis witu en sinaru em berenku, rio aku kumaani nyi’a waki lawasna.”7O laa si Daud rumeo tou wia si Tamar, mea waki walena, ampit e nower:”Mea mouw waki wale ni Amnon, kaka’mu wo i tiro’ mola kekaanen i wee nisia.” 8Takar si Tamar si minea waki wale ni Amnon, kaka’na, si kasuatan meghole-gholeiy, o laa sioki’ wewene i ti’i medo eng kayo’an, me’emesla nyi’a wo sumiwo kukis witu en sinaru em berenna, kamurian tununna mouw eng kukis i ti’i. 9Nu reiy’ mouw i tu si reraa i ti’i medo rumping wo rumo’ula em pumpunna witu en sinaru ni Amnon, ta’an nisia si so’o kumaan. Lumila’ mouw si Amnon: “I reo mouw se susur tou rumo’ula tumele’ula niaku.” Laa o rumo’u mola se susur tou tumele’ula nisia.10Laa o lumila’ mouw si Amnon wia si Tamar: “Alinomi eng kekaanen i ti’i wia eng gorem eng kamar, rio aku kumaani nyi’a waki lawasmu.” Tamar si minedomi eng kukis tiniro’nala i ti’i, laa o malila nyi’a wia si Amnon, kaka’na, mea witu eng gorem e ri’irir. 11Eng katoroan si reraa i ti’i nu sumakeiyla nyi’a wia nisia rio sia kumaan, tiboiyanna mouw si reraa i ti’i wo lumila’ wia nisia: “Meiy mouw tumekel ampit niaku, tuariku.” 12Ta’an si reraa i ti’i si limila’ wia nisia: “E reiy’ kaka’ku, te’a pewewantian aku, karengan se tou se reiy’ matuanala tanu ni’itu wia Israel. Te’a mouw mesesiwo en sering tanu ni’itu.13Wo niaku, mea wisa ku’a re’en paalingku eng kakewurangku? Wo nikoo i yi’i, koo laa i papokeiyla tanu sitou ba’abal wia Israel. Karengan e ni’itu, sumusuiy mouw ampit si raja, karengan nisia si reiy’ laa sumede’ meweweela niaku wia nikoo.” 14Ta’an si Amnon si so’o melelingala e lelila’anna, wo eng karengan nisia si lebe ente’ ta’an nisia, wantianna mouw sia, laa o tumekel ampit nisia.15Kamurian lumentutouw eng kari’irisan kasa wangko’ wia si Amnon witu si reraa i ti’i, awes tare e lebe wangko’ e ri’iris pinedamna wia si reraa i ti’i ta’an e rendem pinedamna nu reiy’pe’ nyi’a. O laa si Amnon lumila’ wia nisia: “Tumo’orouw, mea mouw!” 16Laa o lumila’ mouw si reraa i ti’i wia nisia: “E reiy’ kaka’ku, karengan rumeo niaku mea nyi’a mouw e lebe lewo’ ta’an sapa en siniwomu mola wia niaku eng ketare.” Ta’an si Amnon si so’o melelingala nisia. 17Keretenna si taretumou si masempungla nisia, em pokeiyna: “I reo mouw si wewene i yi’i mea rumo’ume wia niaku wo kusi’inouw em pepalen waki murina.”18Reraa i ti’i si minake labung kasa wangun; karengan en tuana mouw se keke’-keke’ ne raja se reraape’ mepakela e labung weroiy. Kamurian si sumesempung i ti’i rumeo nisia rumo’ula, laa o kumusi’ em pepalen witu murina. 19O laa si Tamar meela riawu witu natas eng kokongna, kumurensangla e labung kasa wangun pinakena, rumeta’la lawasna witu natas eng kokongna wo mea mouw sia kasuatan ma’arip ampit e menaleinteng.20Mueiy mouw si Absalom, kaka’na, wia nisia: “Sapa ku’a re’en si Amnon, kaka’mu i ti’i, si minaesala nouwak ampit nikoo? Takar en teakan, tuariku, makapenesouw, e reiy’ ku’a re’en nisia si kaka’mu, te’a mouw tuana maghenangla eng kapualitan i ti’i.” O laa si Tamar mena’ witu em bale ni Absalom, kaka’na i ti’i, maesa-esa. 21Eng katoroan e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i ti’i lingan ni raja Daud kasa mouw moupi’ sia. 22Wo si Absalom si reiy’ meila-ila’an ampit si Amnon, le’os en tanume e lewo’ ka’apa tu’u en tanume e le’os, ta’an si Absalom si mari’iris si Amnon, karengan nisia si minanti mola si Tamar, tuarina.Amnon winunu’, Absalom timingkasla en tou

23Ni’itu nu limangkoiy mouw rua nge te’un, Absalom si simiwola em pakuntingan e wu’uk ne domba waki Baal-Hazor tawi eng kota Efraim. O laa si Absalom meri’ em bya ne oki’ ni raja. 24Kamurian si Absalom sumaru si raja, laa o lumila’: “Hambamu i yi’i si mesesiwola pakuntingan e wu’uk ne domba. Satorona si raja wo se pegawai-pegawaina kumi’it mewali-wali ampit si hambamu i yi’i.”25Ta’an si raja si limila’ wia si Absalom: “Ampung, oki’ku, te’a nikeiy nu waya keiy mea, rio keiy te’a sumusala nikoo.” O laa si Absalom sume’esek, ta’an si raja si so’o mea, sia si minee i tela berkat wia nisia. 26Kamurian lumila’ mouw si Absalom: “Sa reiy’, iyonanola si kaka’ku Amnon mea ma’an nikeiy.” Ta’an si raja si miningkot nisia: “Sapa eng ka’ara’anna sia mea mewali-wali nikoo?”27Ta’an eng katoroan si Absalom nu sume’esek, iyonanna mola si Amnon wo em baya ne oki’ ni raja mea ma’an nisia. 28O laa si Absalom merentala se tou-touna, en tuana: “Weeanla ghenang, sakawisa nate ni Amnon e mamuali melaya-laya’ karengan e nanggor, wo niaku ku lumila’me wia nikoo: Patilenouw si Amnon, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw munu’ nisia. Te’a meide’. E reiy’ ku’a re’en niaku si minerentala nyi’a wia nikoo? Ente’enouw natemu wo i papa’ato mola en toumu tanume sitou waraneiy!” 29Tou-tou ni Absalom se matuanala si Amnon tanu neiy i perentala ni Absalom. Laa o tumo’orouw em baya ne oki’ ni raja i ti’i, sea sumakela se bagal nea siesa o siesa wo tumingkase en tou.30Nisea se wiape’ nuner e lalan, eng katoroan e nabar i ka’ayola wia si Daud, en tuana: “Absalom si minunu’ mola em baya se oki’ ni raja, e reiy’la siesa tou tu’u waki nisea si neiy i kaliseiy.” 31Laa o tumo’orouw si raja, kurensangennala labungna wo ghumoleiy witu em bela, wo em baya ne pegawaina se mineiy witu nisia se kimurensangla e labung nea.32Takar sumusuiy mouw si Yonadab, oki’ ni Simea, kaka’ ni Daud, em pokeiyna: “Te’a mouw si tuangku mapokeiyla, em baya ne taretumou se oki-oki’ ni raja i ti’i, se winunu’ mouw. Amnon i te si minate, karengan eng kapualitan i ti’i e linoo’ mola witu eng gio ni Absalom, rengan si Amnon nu minantila si Tamar, tuarina. 33Ni’itu mouw, te’a mouw si tuangku raja mee eng genang witu natena, kaa em baya se oki’ ni raja i ti’i se minate mouw, karengan si Amnon i te si minate.”34Absalom si timingkasla en tou. Eng katoroan sitou si menayu-nayur nu mapalease en tu’usanna, takar kaloo’anna mome se ka’asa’an kasa se tou mengeiy waki katoroan eng Horonaim, esa nga kelabotan en siri’ kakuntungan. 35Lumila’ mouw si Yonadab wia si raja: “Loo’on, se oki-oki’ ni raja se mengeiy! Nulit tanu em peila’la ni hambamu i yi’i.” 36Tare mouw i te sia sumampetla meila’, meiy mouw se oki-oki’ ni raja i ti’i. Nisea se maame’ ampit en totor menaleinteng. O kangkasi si raja wo em baya ne pegawaina se maame’ ampit eng kasa ente’.37Absalom si timingkasola en tou wo minea mouw wia si Talmai bin Amihur, raja em banua Gesur. Wo si Daud si mengasi’ mangaendo-endo eng keurena karengan sioki’na i ti’i. 38Absalom si timingkasola en tou wo minea mouw waki Gesur; sia si minena’ maname telu nge te’un eng keurena. 39O laa si raja si reiy’ mouw kasi moupi’ wia si Absalom, karengan eng kasusa’an natena karengan em pinatean ni Amnon eng kimo’okosola.

Chapter 14

Absalom minarengi

1Eng katoroan si Yoab, oki’ ni Zeruya, mamete’ula, kaa nate ni raja malelola si Absalom, 2takar sia rumeo tou mea waki Tekoa sumungkulela maname siesa wewene sama’, laa o sia lumila’ wia si wewene i ti’i: “Sumiwo mouw towo-towo mengasi’, wo make mouw labung pengasi’, te’a mouw me’isu’ ampit e lana, wo minta’ mouw tanu siesa wewene si ure mouw mengasi’ karengan siesa tou minate. 3Kamurian ghumoremouw sumaru si raja wo sumusuiy mouw wia nisia tanu nyi’i” – o laa si Yoab mee e lelila’anna mea witu eng gorem en suma ni wewene i ti’i.4Eng katoroan si wewene Tekoa i ti’i nu ghumorem sumaru si raja, mongkotouw sia ampit eng giona minea waki tana’ wo sumempe, kasuatan limila’: “Ale’eni, ee tuangku raja!” 5Raja si minueiy wia nisia: “Wawean sapa?” E wingkotna: “Eh, niaku i yi’i ku esa balu, karengan si ka’awuku si minate mouw. 6Hambamu i yi’i si makapunya rua oki’ tuama; nisea se metetokol waki patar wo eng karengan e reiy’la si tuma’atasla, takar siesa si minewe se walina wo munu’ nisia.7Wo en teakan se minapekasa kaum ne me’urang se timo’or masu’usuk si hambamu i yi’i, wo nisea se meila’: I sarakanomi sitou minunu’ si patuarina i ti’i, rio keiy mukum nisia mate sawel e nyawa ni patuarina si winunu’na mola i ti’i, wo rio keiy rume’ila kangkasi en sumesani’na i ti’i. Nisea se laa merere’ila se see’ku se neiype’ i katele’u i ti’i ampit e reiy’ metetele’ula ngaran ka’apa see’ i wee si ka’awuku wia en saruan em bumi.”8Laa o sumusuiy mouw si raja wia si wewene i ti’i: “Marengouw mea waki walemu, en tanume nikoo niaku ku laa meela perenta.” 9Wewene Tekoa i ti’i si limila’ wia si raja: “Niaku wo se me’urangku keiy laa mesa’an eng kaselokan i ti’i, ee tuangku raja, ta’an si raja wo e reruberanna e reiy’ siselok.”10Laa o lumila’ mouw si raja: “Sa wawean tou si lumila’la sapa-sapape’ kasi wia nikoo, alinomi sitou i ti’i sumaru niaku, takar sia reiy’ mouw laa rumoung nikoo kasi.” 11Em pokeiy ni wewene i ti’i: “Satorona si raja ghumenang wia si TUHAN, Empungmu, rio si kumneke’i en tetubuus raa’ te’a taleus laker malentutla kapunengan wo rio sea te’a mepepunengla sioki’ku i ti’i.” Laa o lumila’ mouw si raja: “Karengan si TUHAN matou-tou – esa wu’uk tu’u waki kokong ni oki’mu i ti’i e reiy’ laa ruma’araghi wia em bumi!”12Kamurian lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Iyonala si hambamu i yi’i lumila’la esa nga ketor lelila’an kasi wia si tuangku raja.” E wingkotna: “I lila’ momi.” 13Lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Ka’a si raja tumiro’ eng kapualitan tuana witu se umat ni Empung? Eng karengan si tuangku si timotorla e lelila’an i yi’i, takar si tuangku mouw nuesa si simelok ampit e reiy’ miniyonla mareng sitou neiy mouw i tea’nala. 14Karengan nikita ta tantu mouw mate, nikita ta tanu en dano neiy i kaseboki wia em bumi, e reiy’ kina’arurala. Ta’an si Empung si reiy’ minedo nyawa ni tou, ta’an i te Nisia si timiro’ rio siesa tou neiy i katea’ te’a minena’ neiy i katea’mi waki-Nisia.15Takar en teakan, niaku ku mineiy lumila’la e lelila’an i yi’i wia si tuangku raja karengan se tou kelaker i ti’i se minengide-ngide’ mola niaku. Karengan e ni’itu eng genang ni hambamu i yi’i: le’osouw aku sumusuiye’la rior ampit si raja, wo’o wona’na si raja si lume’ele’la ni’i paaleiy ni hambana i yi’i; 16karengan si raja si laa lumingala niaku wo laa mayami si hambana i yi’i waki lawas ne tou se laa mepepunengla niaku wo se oki’ku mewali-wali waki kapunya’an pusaka ni Empung. 17O kangkasi si hambamu i yi’i si ghimenang: e lelila’an ni tuangku raja en tantu mouw e laa lumomponla nate, karengan tanu si mala’ekat ni Empung, tuana mouw si tuangku raja, si mete’u memange-mange’anla sapa e le’os wo lewo’. Wo si TUHAN, Empungmu, satorona si rumapitla si tuangku.”18O laa si raja mingkot, em pokeiyna wia si wewene i ti’i: “Le’osouw te’a i pekekirongla wia niaku sapa e laaku pewewueiyela wia nikoo.” Em pokeiy ni wewene i ti’i: “Lumila momi satorona si tuangku raja!” 19Kamurian mueiy mouaw si raja: “Sapa ku’a re’en si Yoab si simewok lawas ampit nikoo witu em baya nyi’a i yi’i?” Wewene i ti’i si miningkot: “Karengan em patou-touannu, tuangku raja, e wo’o wona’na reiy’ sa laa sume’epangla laa lele’os ka’apa laa kawii waki e reiy’ sa mina’asa neiy i lila’la ni tuangku raja. Eng kaulitna si hambamu Yoab si minerentala niaku; sia mouw si mineela witu eng gorem en suma ni hambamu e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i yi’i. 20Ampit e maksut kaa laa mereroba eng kapualitan i ti’i takar si hambamu Yoab tumuanala eng kapualitan i yi’i. Ta’an si tuangku si sama’ masuat tanu si mala’ekat ni Empung, i ka’ayo mamete’ula em baya minamuali wia em bumi.”21Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si raja wia si Yoab: “Le’os, e le’ele’angkula ni’i paaleiy i yi’i. Mea mouw, alinomi mareng si taretumou Absalom i ti’i.” 22Laa o mongkotouw si Yoab ampit eng giona minea waki tana’ wo sumempe kasuatan maaleiy berkat i wee si raja. Wo si Yoab lumila’: “Wia nendo i yi’i hambamu si minamete’ula kaa si tuangku raja si pa’ar wia si hamba, karengan si tuangku si lime’ele’ mola ni’i paaleiy ni hambamu i yi’i.”23Laa o tumo’orouw si Yoab, sia mea waki Gesur wo malimi si Absalom mineiy waki Yerusalem. 24Ta’an lumila’ mouw si raja: “Nisia si lewo’ sa reiy’ mea waki walena nuesa, te’a sia meiy witu en sinaruku.” Ni’itu mouw mea mouw si Absalom mea waki walena nuesa wo si reiy’ mineiy witu en sinaru ni raja.25Waki minapekasa Israel e reiy’la si tuana eng kelaker palo’oren eng kawulouwanna tanu si Absalom. Waki palar ne’ana i ka’ayo en tempok eng kokongna e reiy’la si walulang witu nisia. 26Sakawisa sia sumukur em bu’ukna – witu eng kesampetan susur en te’un sia si masukur nyi’a karengan e mamuali taleus wuter i wee nisia – takar timbangenna em bu’ukna i ti’i, e rua nga atus syikal eng kawuterna, i ki’it e watu tetimbangan ni raja. 27I wee si Absalom minatoumi se telu oki’ tuama wo siesa oki’ wewene, si mekengaran Tamar. Nisia siesa wewene kawulouw.28Nu reiy’ mouw si Absalom nu minena’ waki Yerusalem e lekep rua nge te’un eng keurena, ampit e reiy’ mineiy witu en sinaru ni raja, 29takar si Absalom rumeo kumeret si Yoab kaa laa i petetoke wia si raja. Ta’an nisia si so’o mineiy.30Laa o lumila’ mouw sia wia se hamba-hambana: “Loo’on, em penguma’an ni Yoab em bitu en siri’ em penguma’angku wo maname em bawean jelaina. Mea mouw, tununouw i tu.” Takar se hamba-hamba ni Absalom rumengis em penguma’an i ti’i. 31O laa si Yoab mea matola si Absalom waki walena, wo mueiy wia nisia: “Ka’a se hamba-hambamu rumengis em penguma’an kapunya’angku i ti’i?”32E wingkot ni Absalom wia si Yoab: “Yon, niaku ku rimeo mola tou wia nikoo lumila’la: meiype’me wia nyi’i, rio aku tumoke nikoo wia si raja kaa laa lumila’la: sapa eng ka’ara’anna aku rimo’umi waki Gesur? E lebe le’os aku minena’pe’ maname. Takar en teakan, ku pa’ar ma’eiy witu en sinaru ni raja. Sa aku simelok, ma’anouw sia mukum niaku paten.” 33Kamurian ghumoremouw si Yoab sumaru si raja wo makite’ula eng kapualitan i ti’i wia nisia. Raja si kimeret si Absalom, wo sia ghumorem sumaru si raja, laa o mongkot witu en sinaru ni raja ampit eng gion minea waki tana’; o laa si raja sumiong si Absalom.

Chapter 15

Absalom simiwola paasa-asa’an reiy’ kete’uan

1Nu reiy’ mouw i tu Absalom si timiro’la i wee nisia e nesa kareta ma’an se kawalo wo se lima nga pulu’ tou matingkas witu reriorna. 2Takar susur memo’odo rumedeiy mouw si Absalom witu li’ilik e lalan matorome em pepalen leloangan. Susur tou si maka kapualitan wo si pa’ar ghumorem sumaru si raja kaa laa adilen eng kapualitanna, tou i ti’i si kereten ni Absalom wo wueiyen: “Waki kota wisa ku’a re’en koo meiy?” Sakawisa sia mingkot: “Hambamu i yi’i si waki se suku Israel ti’i o meiy,”3takar lumila’ mouw si Absalom wia nisia: “Loo’on, eng kapualitannu i ti’i e le’os wo ulit, ta’an waki suat ni raja e reiy’la siesa tou tu’u si pa’ar melelingala nikoo.” 4O kasi em pokeiy ni Absalom: “Sa wona’na aku popon mamuali akim wia em banua i yi’i! Takar susur tou si maka kapualitan ka’apa pe’isingan ukum si toro meiy wia niaku, wo niaku ku laa sumampetla eng kapualitanna ampit e nadil.”5Sakawisa siesa nga touan meiy tumawi kaa laa ma’ongkot mesesempe wia nisia, takar i renetna mola lawasna, tiboiyanna sitou i ti’i wo sionganna. 6Eng kenaramen tuana mouw en siniwo ni Absalom wia em baya ne tou Israel se laa megheghorem sumaru kaa laa pa’adilen eng kapualitanna ni raja, wo en tuana mouw si Absalom minedo nate ne tou-tou Israel.7Nu limangkoiy mola epat nge te’un mueiy mouw si Absalom wia si raja: “Iyonala aku mea, rio waki Hebron aku mear en teta’arku, e neiyku mouw i ta’arla wia si TUHAN. 8Karengan si hambamu i yi’i, eng katoroan maena’pe’ waki Gesur, waki Aram, minee mouw teta’ar, en tuana: Sa si TUHAN si makauli-ulit marenge niaku mea waki Yerusalem, takar niaku ku laa rumaghes wia si TUHAN.”9Laa o lumila’ mouw si raja wia nisia: “Mea mouw ampit e lawir.” Takar mantalouw si Absalom wo mea waki Hebron. 10Witu e ni’itu Absalom si minapa’ali mouw se tetoke-tetoke neiy i kakirong wia se pakasa’an suku Israel ampit e nower: “Makarengan nu reiy’ mouw nikouw nu lumingala legu’an en sesebungen, rumio mouw: Absalom si minamuali mouw raja waki Hebron!”11Ma’an si Absalom kimi’iti minea se rua nga atus tou waki Yerusalem, tou-tou nieri’ se kimi’it minea se reiy’ ampit en senap wo reiy’ mete’ula sapa tu’u en tanume eng kapualitan i ti’i. 12Eng katoroan si Absalom laa mesesempela en tetule, neiy i reona meiy si Ahitofel, tou eng Gilo i ti’i, ngumenge’enge’ ni Daud, waki Gilo, eng kotana. Tuana mouw em paasa-asa’an reiy’ kete’uan i ti’i minaente’, wo mekelakerola rakyat se maedo-edo si Absalom.

Daud timingkasi en tou waki Yerusalem

13Laa o meiy mouw siesa nga touan mabarla wia si Daud, em pokeiyna: “Nate ne tou Israel minewe’ mouw wia si Absalom.” 14Kamurian sumusuiy mouw si Daud wia em baya ne pegawaina se witu mewali-wali ampit nisia waki Yerusalem: “Tumiro’ mouw, meiy mouw kita tumingkasla en tou, karengan i kasenge’mi kita reiy’ laa i kaliseiyi waki si Absalom. Mea mouw ampit e makarengan, rio sia te’a toro repet tumodeiy nikita, wo mapa’eiy en cilaka wia nikita wo mewe eng kota i yi’i ampit em berenna en santi!” 15Em baya se pegawai ni raja se limila’ wia si raja: “Waya’anouw wia si tuangku raja! Hamba-hambamu i yi’i se timiro’!”16Laa o rumo’umi si raja wo se esa nga pumpun em balena timeperla nisia; mapulu’ tou pemiaran se neiy i tele’ula ni raja kaa laa ma’ena’la e istana. 17Takar rumo’u momi si raja wo se minapekasa tou-touna timeperla nisia. Tawi em bale kesampetan sea mena’ 18kasuatan em baya ne pegawaina se makelang melangkoiyla nisia, o kangkasi em baya ne tou Kreti wo em baya ne tou Pleti. O kangkasi em baya ne tou Gat, se enem nga atus tou eng kelakerna, se mateperla nisia rengane’ waki Gat, se makelang melangkoiyla si raja.19Laa o mueiy mouw si raja wia si Itai, tou eng Gat i ti’i: “Ka’a kangkasi koo makelang ma’an nikeiy? Marengouw wo mena’ mouw mewali-wali si raja, karengan nikoo koo tou wo’oseiy, awes kangkasi koo tou neiy i tea’mi waki tampa asalmu. 20Tare mouw eng kaawi’in koo meiy, ma’an tu’una wia nendo i yi’i ku laa mali nikoo lumepu mewali-wali nikeiy, e nulitna niaku ku lewo’ sa reiy’ mea andi mea wisa. Marengouw wo alinouw kangkasi se patuari-patuarimu mareng; pa’edonouw si TUHAN si tumudu’la e nupus wo lale’ wia nikoo!”21Ta’an si Itai si miningkot si raja: “Karengan si TUHAN matou-tou, wo karengan em patou-touan ni tangku raja, wisa si tuangku raja witu, le’os tumou ka’apa mate, witu kangkasi si hambamu witu.” 22Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Itai: “Sa tuana, kumelangouw lumangkoiy.” Kamurian lumangkoiy mouw si Itai, tou eng Gat i ti’i, mewali-wali ampit em baya ne touna wo em baya ne oki’ se merapitla nisia. 23Minapekasa em banua se maame’ ampit en totor kaente’, eng katoroan se minapekasa rakyat se makelang melangkoiy. Raja si limewetla en teberan Kidron wo se minapekasa rakyat se makelang matorome em patar kaerisan.24Wo loo’on, o kangkasi si Zadok si maname ma’an em baya ne tou Lewi mapopo-popo en tabut teta’aran ni Empung. Nisea se rimeta’la en tabut teta’aran ni Empung i ti’i – o kangkasi si Abyatar si kimi’it mineiy – i ka’ayo se minapekasa rakyat waki kota simampet malewet. 25Laa o lumila’ mouw si raja wia si Zadok: “Alinouw en tabut ni Empung i ti’i mareng mea waki kota; sa aku maka’ato upus karunia witu em beren ni TUHAN, takar Nisia si laa miyonla niaku mareng, i ka’ayo aku laa lumoo’ nyi’a kasi, o kangkasi en tampa paena’anna. 26Ta’an sa Sia mee nuwu’, en teinti’i: Niaku ku reiy’ mepa’ar wia nikoo, takar niaku ku tumiro’, ma’anouw tuanan-Nala wia niaku sapa e le’os witu em beren-Na.”27O kasi lumila’ mouw si raja wia si Zadok, imam i ti’i: “Ni’itu mouw, nikoo wo si Abyatar, marengouw mea waki kota ampit e lawir ma’an se oki’mu siesa o siesa, nyi’a i yi’i si Ahimaas oki’mu wo si Yonatan, oki’ ni Abyatar. 28Kete’uanola, niaku ku laa ma’ena’la waki tawi en tampa-tampa palewetan waki patar kaerisan, i ka’ayo wawean abar waki nikouw kaa laa makite’u niaku.” 29O laa si Zadok wo si Abyatar mali en tabut ni Empung i ti’i mareng mea waki Yerusalem wo mena’ mouw sea maname.30Daud si masosor eng kakenturan Zaitun kasuatan maame’, kokongna e lini’ikeran wo nisia si makelang ampit e reiy’ simelop. O kangkasi se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit nisia siesa o siesa se lini’ikeran eng kokongna, wo nisea se masosor kasuatan maame’. 31Eng katoroan wia si Daud i abarla, en tuana: “Ahitofel si witu nelet ne tou-tou se minaasa’an ampit si Absalom,” takar lumila’ mouw si Daud: “Po’opolenola satorona e ngenge’enge’ ni Ahitofel i ti’i, ee TUHAN.”32Eng katoroan si Daud nu i ka’ayo mea waki toka, witu en tampa ne tou maongkot masempe wia si Empung, takar meiy mouw si Husai, tou e Arki, matola nisia ampit eng karaiy minakurensang wo ampit en tana’ witu natas eng kokong. 33lumila’ mouw si Daud wia nisia: “Sa koo kumi’it ampit niaku, takar nikoo koo laa mamuali pemesa’anen wia niaku ee sangali, 34ta’an sa koo mareng mea waki kota wo lumila’ wia si Absalom: Niaku i yi’i ku hambamu, ee raja, rengan eng ketareanna niaku ku hamba ni ama’mu, ta’an en teakan niaku ku minamuali hambamu, – ampit en tuana koo toro mo’opolela e ngenge’enge’ ni Ahitofel karengan niaku.35E reiy’ ku’a re’en si Zadok wo si Abyatar, imam-imam i ti’i, se mewali-wali nikoo maname? Ni’itu mouw e reiy’ sa mina’asa e liningamumi waki ghorem istana ni raja, e lewo’ sa reiy’ mouw i pakite’umula wia si Zadok wo si Abyatar, imam-imam i ti’i. 36Ghenangenouw, maname mewali-wali ampit nisea wawean se rua oki’ nea, Ahimaas oki’ ni Zadok wo si Yonatan oki’ ni Abyatar; ampit nieletan nea e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mapa’alimi wia niaku e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan lininga miouw.” 37Wo ma’ayo mome si Husai, kalo ni Daud, waki Yerusalem e minakatena-tena’ witu nedo si Absalom nu ghumorem mea witu eng kota i ti’i.

Chapter 16

Daud minaatoan ampit si Ziba

1Eng katoroan si Daud nu tare mouw i te lumangkoiyla en toka, meiy mouw si Ziba, hamba ni Mefiboset, matola nisia maali-ali se esa nge paar keledai makasesakean, ampit e muatan rua nga atus me’eme’ roti, esa nga atus kukis kismis, esa nga atus e wu’ana-wu’ana noras ra’ar wo esa nga sempe anggor. 2Laa o mueiy mouw si raja wia si Ziba: “Sapa ku’a re’en e maksutmu ampit em baya nyi’a i yi’i?” E wingkot ni Ziba: “Keledai-keledai i yi’i i wee se me’urang ni raja kaa laa sakeanla; roti wo em bu’ana-wu’ana i yi’i i wee se tou-toumu kaa laa kaanen; wo e nanggor i yi’i kaa laa koo’on waki patar kaerisan ne tou-tou se mawedu mouw.”3Kamurian mueiy mouw si raja: “Wisa ku’a re’en sioki’ ni tuangmu?” E wingkot ni Ziba wia si raja: “Nisia si waki Yerusalem, karengan em pokeiyna: Wia nendo i yi’i se kaum Israel se laa marengla wia niaku eng karaja’an ni ama’ku.” 4Laa o lumila’ mouw si raja wia si Ziba: “Sa tuana, eng kapunya’annu mouw e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’an ni Mefiboset.” Em pokeiy ni Ziba: “Niaku ku tu’utuk! Ma’anouw satorona aku minena-ena’ maka’ato upus witu em berennu, ee tuangku raja.”

Simei kimutok si Daud

5Eng katoroan si raja Daud nu mina’ayo momea waki Bahurim, rumo’u momi maname siesa tou waki se kaum me’urang ni Saul; sia si mekengaran Simei bin Gera. Kasuatan tumawila si raja, sia si reiy’ maena-ena’ makutok. 6Daud wo em baya ne pegawai ni raja Daud se linawana ampit em batu, ma’anouw tu’u se pakasa’an suraro wo em baya ne waraneiy se makelang witu eng kawii wo lele’osna.7Teinti’i mouw e lelila’an ni Simei witu nedo nisia nu makutok: “Romo’u mouw, rumo’u mouw, nikoo si menoa’ raa’, tou wuruk kalakuan! 8TUHAN si simuli’ mola wia nikoo e reiy’ sa mina’asa raa’ ne me’urang ni Saul, si sinawelannula minamuali raja, TUHAN si simarakanola eng kadudukan ni raja wia sioki’mu Absalom. Eng kaulitna, nikoo en teakan koo tinoro eng kasusa’an, karengan nikoo koo esa tou tumetoa’ raa’.”9Laa o lumila’ mouw si Abisai, oki’ ni Zeruya, wia si raja: “Ka’a siasu minate i yi’i si makutokla si tuangku raja? Iyonala aku lumewet wo sumabouw eng kokongna.” 10Ta’an em pokeiy ni raja: “Sapa nurusangku ampit nikouw, heiy oki-oki’ ni Zeruya? Ma’anouw sia makutok! Karengan sakawisa si TUHAN mee nuwu’ wia nisia: Kutokenola si Daud, seiy ku’a re’en si laa mueiy: ka’a koo masiwo en tuana?”11O kasi em pokeiy ni Daud wia si Abisai wo wia em baya ne pegawaina: “Awes tare sioki karenganku si pa’ar mesesawut nyawaku, lebe-lebepe’ kasi en teakan sitou em Benyamin i yi’i! I waya mola sia wo ma’anouw sia makutok, karengan si TUHAN si minee mola nuwu’ wia nisia en tuana. 12E wo’o wona’na si TUHAN si laa meela ghenang em peme’itangku i yi’i wo si TUHAN si sumuli’ e le’os wia niaku tanume sawel eng kutok ni tou i ti’i wia nendo i yi’i.”13Tuana mouw si Daud si minapawee-weela em pakela-kelanganna ampit se tou-touna, kasuatan si Simei si makelang minapawee-wee waki lembe eng kuntung minesaruan ampit nisia wo eng kasuatan makelang nisia si makutok, melawala nisia ampit em batu wo malentuti riawu. 14Ampit em bedu i ka’ayo mouw si raja wo se minapekasa rakyat se witu mewali-wali ampit nisia mengea waki Yordan, laa o sea maseng maname.
Husai wo si Ahitofel simaru si Absalom

15Takar si Absalom wo se minapekasa rakyat, tou-tou Israel, ma’ayo mola waki Yerusalem, wo si Ahitofel si witu mewali-wali ampit nisia. 16Eng katoroan si Husai, tou Arki, kalo ni Daud i ti’i, i ka’ayola wia si Absalom, lumila’ mouw si Husai wia si Absalom: “Tumou mouw si raja! Tumou mouw si raja!”17Lumila’ mouw si Absalom wia si Husai: “Nyi’i mouw ku’a re’en eng kelale’annu wia si kalomu? Ka’a koo reiy’ minea rumapitla si kalomu i ti’i?” 18Laa o lumila’ mouw si Husai wia si Absalom: “Reiy’, ta’an nisia si pineleng ni TUHAN wo ne rakyat i yi’i wo ne susur tou Israel, nisia mouw si makapunyala niaku wo mewali-wali ampit nisia mouw aku laa mena’.19Awes kangkasi, wia si seiy aku mepehambala en tou? E reiy’ ku’a re’en wia sioki’na? Tanu eng kumura niaku nu minepehambala en tou wia si ama’mu, tuana mouw niaku mepehambala en tou wia nikoo.”20Kamurian lumila’ mouw si Absalom wia si Ahitofel: “Weeanomi ngenge’enge’; sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon ta?” 21O laa e wingkot ni Ahitofel wia si Absalom: “Tawinola se pemiaran-pemiaran ni ama’mu se neiy i tele’unala kaa laa ma’ena’la e istana. Sakawisa se minapekasa Israel luminga, kaa nikoo koo simiwo mouw en toumu i kari’iris ni ama’mu, takar se reiy’ sa mina’asa tou se rumapitla nikoo, se laa ente’en e natena.”22Takar i pitarola en dasing i wee si Absalom witu natas em paa, o laa si Absalom tumawila se pemiaran-pemiaran ni ama’na witu en sinaru em beren ne minapekasa Israel. 23Witu nedo ni’itu e ngenge’enge’ neiy i weela ni Ahitofel nyi’a mouw e masuat ampit em patudu’ eng kiniweemi waki si Empung; tuana mouw eng kineleloo’ susur e ngenge’enge’ ni Ahitofel, le’os ni Daud ka’apa tu’u ni Absalom.

Chapter 17

Ngenge’enge’ ni Ahitofel em pino’opolela ngenge’enge’ ni Husai

1Lumila’ mouw si Ahitofel wia si Absalom: “Iyonala niaku meleng mapulu’ o rua nga riwu tou, takar niaku ku laa tumiro’ wo kumi’it si Daud wia em bengi i yi’i i te kangkasi. 2Niaku ku laa lumalesla nisia, eng kasuatan nisia nu reawa’ wo lewea’ en semangatna wo sumenge’la nisia; minapekasa rakyat se witu mewali-wali ampit nisia se laa tumingkasla en tou, takar niaku ku toro munu’la si raja maesa-esa. 3Tuana mouw niaku ku laa malimi mareng se minapekasa rakyat i ti’i wia nikoo tanu siesa beroit marengi wia si ka’awuna. Ni’itu mouw, nikoo koo sumero e nyawa niesa tou i te, eng kasuatan se minapekasa rakyat se minena-ena’ lawir.” 4Lelila’an i yi’i ni’iyonala ni Absalom wo em baya ne tu’a-tu’a Israel.5Ta’an lumila’ mouw si Absalom: “Keretenomi kangkasi si Husai, tou Arki i ti’i, rio kita luminga sapa ni’i pelelila’nala.” 6Eng katoroan si Husai nu meiy wia si Absalom, lumila’ mouw si Absalom wia nisia, en tuana: “Teinti’i mouw e lelila’an neiy i lila’la ni Ahitofel; sapa ku’a re’en kita kumi’it e ngenge’enge’na? Sa reiy’, i lila’ momi.” 7Laa o lumila’ mouw si Husai wia si Absalom: “E nge’enge’ neiy i weela ni Ahitofel mekasa i yi’i e reiy’ le’os.”8Em pokeiy ni Husai kangkasi: “Nikoo koo mete’u, kaa si ama’mu wo se tou-touna nyi’a mouw se waraneiyt, wo kaa nisea se rara ate tanu si beruang kinaliongan sioki’ waki patar. Awes kangkasi si ama’mu nyi’a mouw siesa perajurit uli-ulit; nisia si reiy’ laa mayala se rakyat tumekel. 9Tantu mouw nisia en teakan si kimirong witu meta’esa’an ruragh ka’apa witu meta’esa’an tampa. Sakawisa witu em paregoan eng kasa ketare-tare se pirala tou se minate wo wawean tou liminga eng kapualitan i ti’i, takar se tou se laa lumila’: Rakyat se kimi’itouw si Absalom se peme’itanouw eng kakala’an. 10Takar siesa tou te’etep keteren ma’anouw tu’u e natena tanu nate ni singa si laa matewang ate kasa uli-ulit, karengan se minapekasa Israel se mete’u, kaa si ama’mu i ti’i siesa waraneiy wo se tou-tou mewali-wali nisia nyi’a mouw se tou te’etep keteren.11Karengan e ni’itu ni’i nge’enge’kula: I reo mouw se minapekasa Israel waki Dan i ka’ayo em Bersyeba merur wia nikoo, tanu neris waki li’ilik en tasik eng kelakerna wo nikoo nuesa kangkasi koo lewo’ sa reiy’ kumi’it sumeke’. 12Sakawisa kita lumalesla nisia waki meta’esa’an tampa, waki wisa sia ka’atoan, takar nikita ta laa rumego nisia, tanu e leleiydem lumenta’mi wia em bumi, i ka’ayo reiy’la si’i kaliseiy, le’os nisia ka’apa tu’u se tou-tou merapitla nisia.13wo sa sia mundurla en tou mea waki e nesa kota, takar se minapekasa Israel se laa ma’akes eng kota i ti’i ampit en tali, wo nikita ta laa kumeong nisia i ka’ayo mea waki teberan, i ka’ayo e watu rintek tu’u e reiy’ mouw laa aton kasi maname.” 14Laa o lumila’ mouw si Absalom wo se susur tou israel: “Nngege’enge’ ni Husai, tou Arki i ti’i, lebe le’os ta’an ngenge’enge’ ni Ahitofel.” Karengan si TUHAN si timenggolola, kaa e ngenge’enge’ ni Ahitofel e le’os i ti’i em pino’opolola, ampit e maksut rio si TUHAN si mapa’eiymi en cilaka wia si Absalom.

Daud minea waki Mahanaim

15Nu reiy’ mouw i tu lumila mouw si Husai wia si Zadok wo wia si Abyatar, imam-imam i ti’i: “Nyi’i wo ni’itu ni’i pange’enge’la ni Ahitofel wia si Absalom wo wia em baya ne tu’a-tu’a Israel, ta’an e nyi’i wo ni’itu ni’i nge’enge’kula. 16Karengan e ni’itu, i reo mouw ampit e makarengan makite’ula wia si Daud, en tuana: Wia em bengi i yi’i te’a mouw mapawengi wia en tampa-tampa palewetan mengea waki patar kaerisan, ta’an lumewetouw ampit e maka-rengan, rio te’a si raja wo se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit nisia i ti’i se ne’enepen ma’apu.”17Yonatan wo si Ahimaas se ma’ena’ waki En-Rogel, wo susur wawean siesa ata wewene si meiy maalimi abar wia nisea; wo nisea tu’u se mapawee-wee makite’u si raja Daud, karengan nisea se reiy’ toro loo’on maghoreme eng kota. 18Ta’an siesa oki’ si limoo’ nisea, laa o makite’ula si Absalom. Ni’itu mouw mea mouw nisea nu rua ampit e makarengan, wo i ka’ayo mola sea waki wale ni esa nga touan waki Bahurim si makapunyala parigi witu eng kalasanna; takar tumumpa mouw sea mea witu eng goremna.19Kamurian si wewene i ti’i medo e roko peporong, mitarla nyi’a witu natas sumana em parigi i ti’i wo mu’uwurla watuna-watuna eng gandum witu natasna, i ka’ayo reiy’ paloo’ala sapa-sapa. 20I ka’ayo momi se tou-tou ni Absalom wia si wewene i ti’i witu em balena, laa o mueiy: ”Wisa ku’a re’en si Ahimaas wo si Yonatan?” E wingkot ni wewene i ti’i wia nisea: “Nisea se limewetola en teberan i ti’i.” Kamurian sea sumero, ta’an se reiy’ minato nisea, laa o marengouw sea mea waki Yerusalem.21ou-tou i ti’i nu minea mouw, rumo’u momi nisea nu rua witu em parigi, laa o mea makite’u si raja Daud, em pokeiy nea wia si Daud: “Tumiro’ mouw wo lewetenola ampit e makarengan en teberan i ti’i, karengan e nyi’i wo ni’itu neiy i nge’enge’la ni Ahitofel witu nikouw.” 22Wo tumiro’ mouw si Daud wo se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit nisia, wo sea lumewetla en teberan Yordan. Witu nedo tawi moat e reiy’la siesa tou tu’u si neiy i katele’u, si reiy’ limewetla en teberan Yordan.23Eng katoroan linoo’ ni Ahitofel, kaa e ngenge’enge’na e reiy’ pinadungla, i paasna mola en sesakean ni keledaina, laa o mae mouw sia mea waki walena, waki kotana; sia tumu’utul nurusan e rumah tanggana, kamurian o meperantong. Tuana mouw nisia nu minate, o laa sia i le’osla witu wewaruga’an ni ama’na.24Takar i ka’ayo mome si Daud waki Mahanaim, eng katoroan si Absalom si malewetla en teberan Yordan ampit se minapekasa tou Israel se rimapitla nisia. 25Absalom si minopo mouw si Amasa sumawelela si Yoab kaa laa kumapalala se suraro. Amasa nyi’a mouw sioki’ ni esa tou si mekengaran Yitra, siesa tou Ismael si maka ka’awu mouw si Abigal binti Nahas patuari wewene ni Zeruya ina’ ni Yoab. 26O laa se tou Israel wo si Absalom dumasing waki tana’ Gilead.27Eng katoroan si Daud nu i ka’ayo mea waki Mahanaim, takar si Sobi bin Nahas, waki Raba, kota ne bani Amon, wo si Makhir bin Amiel, waki Lodebar, wo si Barsilai, tou eng Gilead, waki Rogelim, se maali-ali 28en tetekelan, tampayang, kure’, o kangkasi eng gandum, jelai, topong, bertih gandum, kacang ne tieiy, kacang mea’ sela, kacang mea’ rintek, 29rina’, dadi, membe’ domba wo eng keju ne sapi i wee si Daud wo i wee se rakyat se mewali-wali ampit nisia, kaa laa kaanen, karengan em pokeiy nea: “Rakyat i yi’i tantu se maaremouw, wedu wo re’o waki patar kaerisan.”

Chapter 18

Absalom kinawewean kala wo mate

1Daud simoisap em barisan ne suraro se mewali-wali ampit nisia, Kamurian sia mopo kapala ne pasukan esa nga riwu wo kapala ne pasukan esa nga atus witu nisea. 2O laa si Daud rumeo se suraro i ti’i lumaa sumeke’, esa nga patelu se witu em bawa’ em perenta ni Yoab, se esa nga patelu kasi se witu em bawa’ em perenta ni Abisai, oki’ ni Zeruya, tuari ni Yoab, wo se esa nga patelu walinana se witu em bawa’ em perenta ni Itai, oki’ ni Gat i ti’i. Laa o lumila’ mouw si raja wia se rakyat: “Niaku kangkasi ku laa lumaa sumeke’ mewali-wali ampit nikouw.”3Ta’an se suraro i ti’i se limila’: “Te’a mouw si tuangku lumaa sumeke’; karengan sakawisa keiy i kase’esek tumingkasla en tou, takar nisea se reiy’ laa madungla nikeiy; awes tare ma’anouw tu’u mate se esa nga parua waki nikeiy, nisea se reiy’ laa madungla nikeiy; ta’an si tuangku si masuat nargana ampit se mapulu’ nga riwu tou waki nikeiy. Karengan e ni’itu, eng kasa lebe le’os, kaa si tuangku si tumiro male’mi nikeiy waki kota.” 4Kamurian lumila’ mouw si raja wia nisea: “Sapa e linoo’ miouw le’os e laaku siwon.” Laa o rumedeiy mouw si raja witu en siri’ em pepalen leloangan wo se minapekasa suraro i ti’i se makelang mengea waki luar, se manga atu-atus wo mangariwu-riwu.5Wo si raja merentala wia si Yoab, Abisai wo si Itai, en tuana: “Patuananola si Absalom, taretumou i ti’i ampit e rinda karengan niaku.” Wo se minapekasa suraro se liminga, eng katoroan si raja nu minee em perenta i ti’i wia em baya ne kapala pasukan en tanume si Absalom.6O laa se suraro i ti’i lumaa mea waki patar mea rumego se tou Israel, wo mamuali mouw em paseke’an waki talun Efraim. 7Suraro Israel se kinawewean kala ne tou-tou ni Daud maname, wo witu nendo ni’itu mamuali mouw maname em patoa’an raa’ kasa hebat: rua nga pulu’ nga riwu tou se minate. 8Kamurian em paseke’an rumangketi maname en sime’umi minapekasa en daerah i ti’i, wo en talun i ti’i eng kimaan lebe laker tou witu nelet ne suraro ta’an eng kinaan en santi witu nendo ni’itu.9Reiy’ tinu’utu’ si Absalom maatoan ampit se tou-tou ni Daud, sapa tare si Absalom si simake bagal. Eng katoroan si bagal i ti’i nu lumangkoiy witu em bawa’ em pangana-pangana nakana en terbantin kasela, i kesa’angouw eng kokongna witu nakana en terbantin i ti’i, i ka’ayo sia neiy i kesangkong nelet e langit wo em bumi, kasuatan si bagal sinakeanna si matingkas reiy’ maena-ena’. 10Siesa nga touan si limoo’ nyi’a, laa o makite’u si Yoab, em pokeiyna: “Niaku ku limoo’ si Absalom neiy i kesangkong witu nakana en terbantin.” 11Yoab si limila’ wia sitou si minakite’ula wia nisia i ti’i: “Sapa? Sa koo limoo’ nisia, ka’a koo reiy’ minalengkeiyla nisia witu en tana’ witu en tampa ni’itukan kangkasi? Takar eng kewaarna niaku mee nikoo mapulu’ syikal perak wo e nesa na’ereten.”12Ta’an sitou i ti’i si limila’ wia si Yoab: “Ma’anouw tu’u ku maka’ato esa nga riwu syikal perak witu em palarna lawasku, reiy’ laaku leleren sioki’ ni raja i ti’i, karengan witu en saruan en talinga meiy mouw si raja minee perenta wia nikoo wo wia si Abisai wo wia si Itai, em pokeiyna: Terungenola si Absalom taretumou i ti’i, karengan niaku. 13Eng kapurikitna, sa aku sumawut e nyawana ampit en sume’epang e reiy’la nesa tu’u en tumele’u i kakirong wia si raja – takar nikoo koo laa ma’akatla en tou.”14Ta’an si Yoab si limila’: “Niaku ku so’o menea-nea’ nedo ampit nikoo tanu nyi’i.” Laa o edonna mouw en telu wengkouw witu lawasna laa o i kuekna mea witu em be’ewer ni Absalom, kasuatan nisia si matou-toupe’ witu eng keuneran em pangana nakana en terbantin i ti’i. 15Kamurian se mapulu’ bujang, mengengali en saliatan ni Yoab, lumedongla si Absalom, laa o me’epet wo munu’ nisia.16Nu reiy’ mouw i tu si Yoab sumengo en sesebungen, i ka’ayo se suraro se minena’ mekeki’it se tou Israel; karengan si Yoab si pa’ar metetaang se surarona i ti’i. 17Laa o sea medo e mayat ni Absalom wo lumawame nyi’a mea witu eng gorem eng ko’okor kasela witu en talun i ti’i, kamurian sea rumedeiyla witu natasna en tawunan watu kasa sela. Wo se minapekasa tou Israel tumingkasla en tou, siesa o siesa mea waki dasingna.18Witu nedo em patou-touanna Absalom si rimedeiy mola i wee en touna nuesa en tugu en teakan em baki Kewong Raja, karengan em pokeiyna: “Niaku ku reiy’la oki’ tuama kaa laa mapawee-weela em paghenangan wia ngaranku.” Wo nisia si ngimaranola en tugu i ti’i i ki’it ngaranna nuesa; karengan e ni’itu i ka’ayomi nendo i yi’i en tugu i ti’i nginaranala ne tou: tugu paghenangan si Absalom.

E nabar kinepepate ni Absalom neiy i pa’ayola wia si Daud

19Kamurian lumila’ mouw si Ahimaas bin Zadok: “Ma’anouw aku tumingkas ma’ayola e nabar le’os i ti’i wia si raja, kaa si TUHAN si minee mola ka’adilan wia nisia ampit minayami nisia waki lawas ni kesaruna.” 20Ta’an lumila’ mouw si Yoab wia nisia: “Wia nendo i yi’i e reiy’ nikoo si minamuali mengali nabar, witu nendo walina toro nikoo si ma’ayola nabar, ta’an wia nendo i yi’i nikoo koo reiy’ laa ma’ayola nabar karengan sioki’ ni raja si minate mouw.”21Laa o lumila’ mouw si Yoab wia siesa tou Etiopia: “Mea mouw, i pakite’u mola wia si raja sapa e linoo’omu.” Tou Etiopia i ti’i si minongkot sumempe si Yoab, laa o tumingkas mengea. 22Ta’an lumila’ mouw mekasape’ kasi si Ahimaas bin Zadok wia Yoab: “Sapa tu’u e mamuali, iyonala kangkasi aku tumingkas mea tumodeiy sitou Etiopia i ti’i.” Ta’an em pokeiy ni Yoab: “Ka’a kangkasi koo pa’ar tumingkas me’a, oki’ku? Sapa ku’a re’en koo ma’ali e nabar makakamangen nikoo?” 23E wingkotna: “Sapa tu’u e mamuali, niaku ku pa’ar metetingkas me’a.” Laa o lumila’ mouw si Yoab wia nisia: “Sa tuana tumingkasouw.” Takar tumingkasouw si Ahimaas minedomi e lalan waki Kewong Yordan, i ka’ayo sia rumeriorla sitou Etiopia i ti’i.24Sapa tare si Daud si rimuber witu nelet e rua pepalen leloangan kasuatan si tumetayur si limongkot mea witu longkot em pepalen leloangan i ti’i, witu natas em beton. Eng kasuatan nisia nu lumease en tu’usanna, loo’onna mome sitou mengeiy matingkas, maesa-esa i te. 25Rumekeiy mouw si tumetayur makite’ula si raja, o laa si raja lumila’: “Sa sia maesa-esa, takar e nabar le’osouw ni’i pa’ayonami, Eng kasuatan si tou i ti’i nu tumawimi,26si tumetayur i ti’i lumoo’ siesa tou walina si mengeiy matingkas, o laa si tumetayur i ti’i rumekeiyla wia si menaang em pepalen leloangan, em pokeiyna: “Loo’on, waweane’ kasi tou mengeiy matingkas, si maesa-esa.” Lumila’ mouw si raja: “Ni’itu kangkasi si mengengali e nabar le’os.” 27Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si tumetayur: “Niaku ku limoo’ eng kenaramen kapatingkas ni tou kasa ketare-tare i ti’i tanu eng kenaramen kapatingkas ni Ahimaas bin Zadok.” Lumila’ mouw si raja: “Ni’itu sitou le’os, sia si mengeiy maali-ali e nabar le’os.”28O laa si Ahimaas maleiy, em pokeiyna wia si raja: “Tabea!” Kamurian mongkotouw sia sumempe wia si raja ampit eng giona minea waki tana’ kasuatan limila’: “Kinalo’oranouw si TUHAN, Empungmu, si simarakanola se tou-tou minoghela lawasna masu’usuk si tuangku raja.” 29Laa o mueiy mouw si raja: “Lawirkan ku’a re’en si Absalom, taretumou i ti’i?” E wingkot ni Ahimaas: “Niaku ku limoo’ eng karungkea’an wangko’, eng katoroan si Yoab nu rimeo mea si hamba ni raja, hambamu i yi’i, ta’an niaku ku reiy’ mete’u sapa ni’itu.” 30Kamurian lumila’ mouw si raja: “Laa mouw witu esa nga weka, rumedeiy mouw wia nyi’i.” Sia lumaa witu esa nga weka wo mena-ena’ rimedeiy.31Takar meiy mouw sitou Etiopia i ti’i. Em pokeiy ni tou Etiopia i ti’i: “Tuangku raja si maka’ato e nabar le’os, karengan si TUHAN si minee mola ka’adilan wia nikoo wia nendo i yi’i ampit minayami si tuangku waki lawas em baya ne tou se timo’or mapero si tuangku.” 32Ta’an mueiy mouw si raja wia sitou Etiopia i ti’i: “Lawirkan ku’a re’en si Absalom, taretumou i ti’i?” E wingkot ni tou Etiopia i ti’i: “Ma’anouw tanu si taretumou i ti’i se kesaru ni tuangku raja wo em baya ne tou se timo’or mapero si tuangku kaa laa mesesiwo lewo’.”

Katekuran ni Daud

33Takar i kasenge’ mouw si raja wo ampit eng katekuran sia lumongkot mea waki paa em pepalen leloangan laa o maame’. Wo en teinti’i mouw e lelila’anna kasuatan makelang: ”Oki’ku Absalom, oki’ku Absalom, oki’ku Absalom! Eh, sa aku mate sumawelela nikoo, Absalom, oki’ku, oki’ku!”

Chapter 19

1Laa o i pakite’u mola wia si Yoab: “Kete’uanola, raja si maame’ wo mengasi’ karengan si Absalom.” 2Witu nendo ni’itu mouw eng kamang minamuali pengasi’an i wee se minapekasa suraro, karengan witu nendo ni’itu se suraro liminga se tou meila’: “Raja si tekur ate karengan sioki’na.”3Karengan e ni’itu se suraro i ti’i ghimorem eng kota ampit e memene-menes witu nendo ni’itu, tanu se suraro tinena’ nirang se minarengi memene-menes karengan timingkasi en tou waki paseke’an. 4Raja si limi’ikerla eng giona, wo ampit en totor menaleinteng ma’aripouw si raja: “Oki’ku Absalom, Absalom, oki’ku, oki’ku!”5Laa o ghumoremouw si Yoab sumaru si raja waki paena’anna kasuatan limila’: “ Wia nendo i yi’i nikoo koo minepeira-irangola em baya se hambamu, se limawirola e nyawamu wia nendo i yi’i wo e nyawa ne oki-oki’mu tuama wo wewene wo e nyawa ne ka’awu-ka’awumu wo e nyawa ne pemiaran-pemiarannu, 6ampit moupusla se tou-tou mari’iris wia nikoo, wo ampit rimi’iris se tou-tou moupus wia nikoo! Karengan wia nendo i yi’i koo minapatudu’la kaa se panglima-panglima wo se maki’i-ki’it se reiy’ makapenoron sapa-sapa i wee nikoo. Awes tare niaku ku mangarti wia nendo i yi’i, kaa sa wona’na si Absalom si matou-toupe’ wo nikeiy nu waya keiy minate wia nendo i yi’i, takar eng kapualitan i ti’i e linoo’omu le’os.7Karengan e ni’itu, tumo’orouw, mea mouw waki luar wo sumusuiy mouw lumomponla e nate ne tou-toumu. Karengan niaku ku tima’ar karengan si TUHAN, sakawisa koo reiy’ rumo’umi, takar siesa tou tu’u e reiy’ laa wawean si tumele’u mewali-wali ampit nikoo wia em bengi i yi’i; wo eng kapualitan i yi’i e makapenoron cilaka i wee nikoo lumantouwla e reiy’ sa mina’asa en cilaka em pine’ennu momi rengan koo rinteke’ i ka’ayomi en teakan.” 8Laa o tumo’orouw si raja wo rumuber witu em pepalen leloangan. Takar i pakite’u mola wia se minapekasa rakyat, en tuana: “Kete’uanola, raja si rimuber witu em pepalen leloangan.” Kamurian meiy mouw se minapekasa rakyat i ti’i sumaru si raja.Sapa tare se tou Israel se timingkasola en tou, siesa o siesa minea waki dasingna.

Eng genang kaa laa ma’ali si Daud marengi

9Minapekasa rakyat waki em baya ne suku Israel se mepeperoan, em pokeiyna: “Raja si minaya momi nikita waki lawas ne kesaru ta, nisia mouw si limawiromi nikita waki lawas ne tou em Filistin. Wo en teakan si timingkasomi en tou waki ghorem em banua karengan si Absalom; 10ta’an si Absalom si ni’isu’ ta mola kaa laa merenta nikita, si minate mouw witu em paseke’an. Takar en teakan ka’a kouw makapenes en tou ampit e reiy’ mali si raja marengi?”11Raja Daud si rimeo mola tou wia si Zadok wo si Abyatar, imam-imam i ti’i, ampit e nower: “Sumusuiy mola wia em baya ne tu’a-tu’a Yehuda, en tuana: Ka’a kouw minamuali si kasa kamurian laa ma’alimi si raja marengi witu e istanana?” Karengan e lelila’an ne minapekasa Israel e mina’ayo mola wia si raja. 12“Nikouw mouw si patuari-patuariku, nikouw mouw si raa’ wo le’onaku; ka’a kouw minamuali si kasa kamurian laa ma’alimi si raja marengi?13Wo wia si Amasa e lewo’ sa reiy’ mouw kouw lumila’la: E reiy’ ku’a re’en nikoo koo raa’ o le’onaku? Teinti’i mouw satorona si Empung mukum niaku, awes tare e lebepe’ ta’an e ni’itu, sa koo reiy’ mena-ena’ mamuali panglimaku sumawelela si Yoab.” 14Tuana mouw neiy i engkolnala e nate em baya ne tou Yehuda e minakarengan minewali, i ka’ayo sea rumeo mapa’ayola wia si raja e nower i yi’i: “Marengomi, tuangku wo em baya ne maki’i-ki’it nikoo.”

Raja minae minareng – Simei simungkul si raja

15Laa o mae mouw si raja mareng wo i ka’ayo mome sia waki li’ilik en teberan Yordan. Kasuatan e ni’itu tou Yehuda se mina’ayo mola waki Gilgal kaa laa sumungkul si raja wo kaa laa ma’ali si raja lumewet en teberan Yordan.16O kangkasi si Simei bin Gera, tou em Benyamin si waki Bahurim i ti’i, si mario-rior mineiy mewali-wali ampit se tou-tou Yehuda kaa laa mesesungkul si raja Daud. 17O kangkasi wawean se esa nga riwu tou waki daerah Benyamin mewali-wali ampit nisia. Wo si Ziba, hamba ne me’urang ni Saul, wo se mapulu’ o lima oki’na tuama wo se rua nga pulu’ taranakna mewali-wali ampit nisia se mineiy mario-rior waki teberan Yordan rumeriorla si raja, 18Laa o lumeweti waki tampa palewetan kaa laa melelewetla se me’urang ni raja wo kaa laa metetuanala sapa e linoo’ona le’os. Takar si Simei bin Gera mongkot witu en sinaru ni raja, eng katoroan si raja nu meleleweti en teberan Yordan,19wo lumila’ wia si raja: “Te’a mouw satorona si tuangku minena-ena’ maloo’ola niaku simelok, wo te’a mouw satorona si tuangku ghumenang eng kaselokan en tinuanala ni hambamu i yi’i witu nendo si tuangku raja nu rimo’umi waki Yerusalem; te’a mouw satorona si raja meweweela ghenang nyi’a kasi. 20Karengan si hambamu i yi’i si mete’u kaa si hamba si simiwo mola en dosa; wo loo’onouw, wia nendo i yi’i niaku mouw si kasa ketare-tare mineiy waki se minapekasa see’ ni Yusuf kaa meiy mesesungkul si tuangku raja.”21Laa o sumusuiy mouw si Abisai, oki’ ni Zeruya, em pokeiyna: “E reiy’ ku’a re’en si Simei si waar ukumen paten karengan nisia si kimutokola sitou ni’isu’la ni TUHAN?” 22Ta’an si Daud si limila’: ”Sapa ku’a re’en nurusangku ampit nikouw, heiy oki-oki’ ni Zeruya, i ka’ayo nikouw wia nendo i yi’i kouw minamuali kasu’usukeku? Ma’an tu’una wia nendo i yi’i siesa tou si ukumen paten wia Israel! Karengan e reiy’ ku’a re’en niaku ku mete’u, kaa niaku wia nendo i yi’i nyi’a mouw si raja witu se Israel?” 23Kamurian lumila’ mouw si raja wia si Simei: “Nikoo koo reiy’ laa mate.” O laa si raja tumiwa’ wia nisia.
Mefiboset simungkul si raja

24O kangkasi si Mefiboset bin Saul sumungkul si raja. Sia si reiy’ mineresila ne’ana wo reiy’ minalar en sokomna wo e lebungna e reiy’ kinemesanna rengane’ si raja nu minea i ka’ayo e nendo nisia nu marengi ampit e lawir. 25Eng katoroan nisia waki Yerusalem simungkulela si raja, mueiy mouw si raja wia nisia: “Ka’a koo reiy’ minea mewali-wali ampit niaku, Mefiboset?”26E wingkotna: “Yon, tuangku raja, niaku ku line’ekokan ni hambaku. Karengan si hambamu i yi’i si limila’ wia nisia: Weeala sesakean si keledai i wee niaku, rio aku sumakela nisia wo mea mewali-wali ampit si raja! – karengan si hambamu i yi’i si pekol. 27Nisia si simero’ mola si hambamu i yi’i wia si tuangku raja. Ta’an si tuangku raja nyi’a mouw si tanu si mala’ekat ni Empung; karengan e ni’itu siwonouw sapa e linoo’o ni tuangku le’os. 28Ma’anouw tu’u se minapekasa kaum ne me’urangku se reiy’ siwalina waki se tou-tou waar ukumen paten ni tuangku raja, tuangku si minopo mola si hambamu i yi’i witu nelet ne tou-tou se minaka’atomi wene’ waki istanamu. Sapa ku’a re’en eng hakeku kasi wo i wee en sapa aku mekeke’ipe’mi kasi wia si raja?”29Ta’an si raja si limila’ wia nisia: “Sapa eng ka’aranna koo mengila-ngila’pe’ kasi en tanume eng kapualitannu? Niaku ku timenggolola: Nikoo wo si Ziba kouw lewo’ sa reiy’ meteng em penguma’an i ti’i.” 30Laa o lumila’ mouw si Mefiboset wia si raja: “Ma’anouw sia medo em baya nyi’a, karengan si tuangku raja si minarengomi ampit e lawir.”
Barzilai kimi’it minalila si raja

31O kangkasi si Barzilai, tou eng Gilead i ti’i, si mineiy mouw waki Regalim wo kumi’it mewali-wali si raja mea waki teberan Yordan kaa laa ma’alila nisia i ka’ayo maname. 32Barzilai i ti’i si kasa mouw tu’a, uwalu nga pulu’ nge te’un numurna. Nisia si matiro’la kekaanen i wee si raja eng keurean nisia nu mena’ waki Mahanaim, karengan nisia siesa tou kasa kaya. 33Lumila’ mouw si raja wia si Barzilai: “Kumi’itouw niaku, niaku ku laa malar nikoo waki tampaku waki Yerusalem.”34Ta’an si Barzilai si miningkot si raja: “Pirape’ nge te’un kasi ku’a re’en niaku matou-tou, i ka’ayo aku lewo’ sa reiy’ mea mewali-wali ampit si raja mea waki Yerusalem? 35En teakan i yi’i niaku ku makaumurouw uwalu nga pulu’ nge te’un; ma’anouw tu’u aku torope’ mememange’anla e nelet le’os wo e reiy’ le’os? Ka’apa torope’ ku’a re’en si hambamu i yi’i mape’anla sapa em pekaanen ni hamba wo sapa em pakoo’on ni hamba? Ka’apa torope’ ku’a re’en niaku melelingala en totor ni mengengantar tuama wo ni menegengantar wewene? Sapa eng ka’ara’anna si hambamu i yi’i kasi sa mamuali pemesa’anen i wee si tuangku raja? 36Esa nga ketor lalan i te si hambamu i yi’i kumelang mea waki lewet en teberan Yordan mewali-wali ampit si raja. Ka’a si raja meela sesu’i en tuana wia niaku?37Ma’anouw si hambamu i yi’i mareng, rio aku toro mate waki kotaku nuesa, tawi e waruga ni ama’ku wo ni ina’ku. Ta’an i yi’i mouw si hambamu Kimham, nisia si toro kumi’it ampit si tuangku raja; siwonouw wia nisia sapa e linoo’o le’os ni tuangku.”38Laa o sumusuiy mouw si raja: “Le’osow si Kimham kumi’it ampit niaku; niaku ku laa sumiwo wia nisia sapa e linoo’oku le’os, wo e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’armula wia niaku e laaku tuananla i wee nikoo.” 39Kamurian se minapekasa rakyat lumewetla en teberan Yordan. O kangkasi si raja lumewet, nisia nu limila’ mola ampit si Barzilai ampit en siongan. O laa sitou i yi’i tu’u marengouw mea waki tampa paena’anna.
Tou-tou Israel wo se tou-tou Yehuda se minapa’isingla si raja

40Nu reiy’ mouw i tu kumelangouw si raja mapawee-wee mea waki Gilgal, wo si Kimham si kimi’it ampit nisia. Minapekasa rakyat Yehuda mewali-wali se esa nga parua rakyat waki se rakyat Israel minali mola si raja. 41Ta’an se minapekasa rakyat Israel se mineiy sumaru si raja wo lumila’ wia si raja: “Ka’a se patuari-patuari meiy, tou-tou Yehuda i ti’i, mu’is si raja wo mali nisia lumewetla en teberan Yordan ampit se me’urangna wo em baya ne tou ni Daud se merapitla nisia?”42O laa em baya ne tou Yehuda se miningkot se tou-tou Israel i ti’i: “Eng karengan si raja si kawanua meiy. Ka’a kouw minoupi’ karengan eng kapualitan i yi’i? Sapa ku’a re’en nikeiy keiy mekaan sapa-sapa witu nongkos ni raja? Sapa ku’a re’en nikeiy keiy minaka’ato kamang?” 43Ta’an se tou-tou Israel i ti’i se miningkot se tou-tou Yehuda: “Nikeiy keiy maka pulu’ lebe mekehak wia si raja. Tanume sioki’ polon nikeiy keiy lumantouwla ta’an nikouw. Ka’a kouw maloo’ nikeiy kumeng? E reiy’ ku’a re’en nikeiy si kasa ketare-tare lewo’ sa reiy’ mali si raja meiy marengi?” Ta’an e lelila’an ne tou-tou Yehuda i ti’i e lebe raras ta’an e lelila’an ne tou-tou Israel.

Chapter 20

Pineranguan ni Seba

1Reiy’ tinu’utu’ wawean maname siesa tou wuruk kalakuan, mekengaran Seba bin Bikri, tou em Benyamin. Sia si simengo en sesebungen ampit limila’: “Nikita ta reiy’ minaka’atomi weteng waki si Daud. Nikita ta reiy’ minaka’atomi sani’ waki sioki’ ni Isai i ti’i. Siesa o siesa mea waki dasingna, heiy tou Israel!” 2O laa em baya ne tou Israel i ti’i tumele’ula si Daud wo kumi’itla si Seba bin Bikri, eng kasuatan se tou-tou Yehuda se minena-ena’ kimaput wia si raja nea, kimi’iti nisia waki teberan Yordan i ka’ayo Yerusalem.3I ka’ayo mome si Daud waki istanana waki Yerusalem, o laa si raja medo se mapulu’ pemiaran neiy i tele’unala kaa laa tumayurla e istana, kamurian i ghoremnala sea witu e nesa wale witu em bawa’ em petayuran. Sia si maalar nisea, ta’an se reiy’ petawinnala. Nisea se minena-ena’ neiy i kasea’ tanu se balu i ka’ayo nendo nisea nu mate.4Lumila’ mouw si raja wia si Amasa: “I oghe mola i wee niaku se tou-tou Yehuda witu en telu nga endo, kamurian sumaru mouw kasi meiy wia nyi’i!” 5Laa o mea mouw si Amasa moghela se tou Yehuda, ta’an nisia si melodo-lodok e lukar i ti’i i ka’ayo limangkoiy e nedo neiy i tataapla ni raja i wee nisia.6Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Abisai: “En teakan si Seba bin Bikri si lebe mekeide’en i wee nikita ta’an si Absalom; ni’itu mouw nikoo, alinouw se tou-tou ni tuangmu i yi’i wo ki’itenouw sia, rio te’a sia ma’ayola eng kota makarereen, wo ampit en tuana nisia si’i kaliseiy wia nikita.” 7O laa si Yoab, se tou eng Kreti wo se tou em Pleti wo em baya ne waraneiy rumo’umi tumodeiy nisia. Nisea se rimo’umi waki Yerusalem kaa laa mekeki’it si Seba bin Bikri.8Eng katoroan nisea nu i ka’ayo mea waki watu wangko’ em baki Gibeon, takar si Amasa si mina’ayo mola maname lebe rerior ta’an nisea. Sapa tare si Yoab si minake labung paseke’ wo witu luarna wawean na’ereten ampit en santi makane’uma’an neiy i kewa’akes witu rereenanna. Eng katoroan nisia nu mapa’to waki muka i kalenta’ mouw en santi i ti’i.9Lumila’ mouw si Yoab wia si Amasa: “Nikoo koo male’o-le’os patuariku?” Kasuatan e ni’itu lawas lele’os ni Yoab tumiboiy en sokom ni Amasa kaa laa mesesiong nisia. 10Amasa si reiy’ tegham witu en santi em bitu lawas ni Yoab i ti’i; Yoab si kimuekla en santi i ti’i mea witu em po’otna, i ka’ayo em pumpun em po’otna neiy i katoa’ witu en tana’. E reiy’ mouw kuekenna sia makarua, karengan nisia si minate mouw. O laa si Yoab wo si Abisai, tuarina, se reiy’ maena-ena’ mekeki’it si Seba bin Bikri.11Wo siesa tou waki se tou-tou ni Yoab si minena-ena’ rimedeiy witu en tawi e mayat i ti’i, kasuatan meila’: “Seiy si pa’ar wia si Yoab wo seiy si maedo-edo si Daud, le’osouw kumi’itla si Yoab!” 12Witu en toro ni’itu Amasa si neiy i kagholeiy minate witu en daa’na witu eng keuneran e lalan wangko’. Eng katoroan sitou i ti’i nu limoo’, kaa se minapekasa rakyat se rimedeiy ma’ato, takar neiy i singkir neami e mayat ni Amasa waki lalan wangko’ mea waki patar, laa o welarannala roko’ witu natasna, karengan linoo’ona, kaa susur tou se meiy maname se rumedeiy ma’ato. 13Nu neiy mouw i wa’akatnami e mayat i ti’i waki lalan wangko’, takar em baya ne tou i ti’i se makelang mapawee-wee maki’itla si Yoab kaa laa mekeki’it si Seba bin Bikri.14Seba si limeasola en daerah em baya ne suku Israel matorome e Abel-Bet-Maakha. Wo em baya ne tou Bikri se minerurouw wo kumi’itla nisia. 15Ta’an i ka’ayo mola se tou-tou ni Yoab, laa o lumedong nisia waki Abel-Bet-Maakha; nisea se timawun en tana’ minamuali beton wia eng kota i yi’i wo em beton i yi’i en simusut mina’ayo mea waki beton luar kasuatan se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit si Yoab se makiar em beton kota i ti’i kaa laa mererewala nyi’a. 16Laa o rumekeiy mouw siesa wewene sama’ waki kota i ti’i: ”Luminga! Luminga! I lila’ mola wia si Yoab: Tumawi mouw meiy wia nyi’i, rio aku sumusuiy ampit nikoo.”17Takar tumawi mouw si Yoab wia si wewene i ti’i. Mueiy mouw si wewene i ti’i: “Nikoo ku’a re’en si Yoab?” E wingkotna: “Nulit!” Laa o lumila’ mouw si wewene i ti’i wia nisia: “Linganola e lelila’an ni hambamu i yi’i!” E wingkotna: “Le’os!” 18Kamurian lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Ketareanna naram se tou meila’ en teinti’i: Le’osouw se tou kumiweemi teturu’ waki Abel wo waki Dan, sapa ku’a re’en e rine’i mola 19sapa e neiy mouw i tantula ne tou-tou e lale’ wia Israel! Ta’an nikoo i yi’i koo mame’inakut mepepunengla e nesa kota, sapape’ kasi e nesa kota wangko’ wia Israel. Ka’a koo melele’ouw ma’apu eng kapunya’an pusaka ni TUHAN?”20O laa si Yoab si miningkot: “Wa’akatouw, wa’akatouw waki naiku sa laa melele’ouw wo mepepunengla! 21E reiy’ ku’a re’en tuana eng kapualitanna. Ta’an siesa tou waki kakuntungan Efraim, si mekengaran Seba bin Bikri, si minoghe mola lawasna sumu’usuk si raja Daud; i sarakanola sia maesa-esa, takar aku rumo’ume wia eng kota i yi’i.” Laa o lumila’ mouw si wewene i ti’i wia si Yoab: “Le’os, eng kokongna e laa i lawami wia nikoo waki muri em beton i yi’i.” 22Kamurian ghumoremouw kasi si wewene i ti’i wo sumusuiy wia se minapekasa rakyat ampit en sama’; nu reiy’ mouw i tu sea sumabouw eng kokong ni Seba bin Bikri wo lumawala nyi’a wia si Yoab. Yoab si simengo en sesebungen, laa o sumera mouw sea tumele’ula eng kota i ti’i, siesa o siesa mea waki tampana. Takar marengouw si Yoab mea waki Yerusalem wia si raja.Pegawai-pegawai ni Daud

23Yoab si minamuali kapala witu se pakasa’an suraro Israel, wo si Benaya bin Yoyada si minamuali kapala witu se tou eng Kreti wo se tou em Pleti. 24Adoram si minamuali kapala ne tou mepa’ayang palupuan wo si Yosafat bin Ahilud si minamuali tumetu’utul negara. 25Seya si minamuali panitera negara; Zadok wo si Abyatar se minamuali imam. 26O kangkasi si Ira, tou e Yair i ti’i si minamuali imam wia si Daud.

Chapter 21

Tou-tou eng Gibeon wo se me’urang ni Saul

1Witu en zaman ni Daud mamuali mouw eng kelalenan eng keurean telu nge te’un minenodo-nodol, o laa si Daud mea mueiyla en teturu’ ni TUHAN. O mee mouw nuwu’ si TUHAN: “Wia si Saul wo se me’urangna eng kimerut nutang raa’, karengan nisia si minunu’ mola se tou-tou eng Gibeon.”2O laa si raja kumeret se tou-tou eng Gibeon wo lumila’ wia nisea, – tou-tou eng Gibeon i ti’i se reiy’ neiy i kaghorem tou Israel, ta’an se neiy i kaghorem tele’u-tele’u ne tou Amori wo ma’anouw tu’u se tou Israel se timiwa’ mouw wia nisea, Saul si me’inakut mepepuneng nisea witu eng kalingkama’anna i wee em pe’uku-ukumen ne tou israel wo Yehuda, – 3Daud si limila’ wia se tou-tou eng Gibeon i ti’i: “Sapa ku’a re’en en toro tuanangku i wee nikoo wo ampit en sapa ku’a re’en o toro siwongkula em patubuusan, rio kouw merkatla eng kapunya’an pusaka ni TUHAN?”4Laa o lumila’ mouw se tou-tou eng Gibeon i ti’i wia nisia: “E reiy’ ku’a re’en eng kapualitan mas wo em perak e nurusan neiy ampit si Saul ma’an se me’urangna, o kangkasi e reiy’ mouw nurusan neiy kaa laa mewewunu’ siesa nga touan witu nelet ne tou Israel.” Ta’an em pokeiy ni Daud: “Sapa ku’a re’en ni’i kepa’ar miouwla e laaku siwon i wee nikoo?”5Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw sea wia si raja: “Waki sitou si laa mepepunengla nikeiy wo si mekemaksut merere’ila nikeiy, i ka’ayo keiy reiy’ minaka’ato tampa wisa i te tu’u wia en daerah Israel, 6ma’anouw i sarakani se pitu oki’na tuama wia nikeiy, rio keiy sumangkong nisea witu en sinaru ni TUHAN waki Gibeon, waki kakenturan ni TUHAN.” Laa o lumila’ mouw si raja: “Niaku ku laa sumarakan nisea.”7Ta’an si raja si mapedam moupus wia si Mefiboset bin Yonatan bin Saul, karengan en tiwa’ kaa si TUHAN em bitu nelet nea, witu nelet ni Daud wo ni Yonatan bin Saul. 8O laa si raja medo se rua oki’ tuama ni Rizpa binti Aya, se neiy i patounami i wee si Daud, nyi’a i yi’i si Armoni wo si Mefiboset, wo se lima oki’ tuama ni Merab binti Saul, se neiy i patounami i wee si Adriel bin Barzilai, tou e Mehola i ti’i, 9kamurian i sarakanna mola sea witu lawas ne tou-tou eng Gibeon i ti’i. Tou-tou i yi’i se simangkong nisea waki atas eng kakenturan, witu en sinaru ni TUHAN. Se pitu tou i ti’i se minate mewali-wali. Nisea se niukumola paten witu eng ketareani noras meupu’, witu eng ketareani e noras meupu’ jelai.10O laa si Rizpa binti Aya medo e roko’ karong, wo melarla nyi’a i wee en touna witu natas eng kuntung watu, waki ketareani e noras moupu’ i ka’ayo i katoa’mi en dano waki langit mineiy witu natas e mayat nea; sia si reiy’ mayala se wara-wara waki reghe-reghesan ma’eiy e mayat nea witu nendo oat, ka’apa tu’u se tekapen-tekapen waki talun witu nendo wengi. 11Eng katoroan i pakite’ula wia si Daud sapa en siniwo ni Rizpa binti Aya, pemiaran ni Saul i ti’i,12takar mea mouw si Daud medo en duiy-ruiy ni Saul wo en duiy-ruiy ni Yonatan, oki’na, waki se warga-warga eng kota Yabesh-Gilead, se rimongkitomi en duiy-ruiy i ti’i waki pelein waki Bet-San, en tampa ne tou em Filistin simangkongla nisea, eng katoroan se tou em Filistin minewe si Saul minekala waki Gilboa. 13Sia malimi maname en duiy-ruiy ni Saul wo en duiy-ruiy ni Yonatan, oki’na. Nierurla kangkasi e ruiy-ruiy ne tou-tou se rinantongla eng ketare,14laa o i kuburla mewali-wali e ruiy-ruiy ni Saul wo ni Yonatan, oki’na, waki tana’ Benyamin, waki Zela, witu eng gorem e wewaruga’an ni Kish, ama’na. Se tou se matuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i paperentala ni raja, takar nu reiy’ mouw i tu Empung si lime’le’la en sombayang i wee em banua i ti’i.

Paseke’an masu’usuk se tou em Filistin

15Eng katoroan minamuali kasi em paseke’an nelet ne tou em Filistin wo ne tou Israel, takar mae mouw si Daud mewali-wali ampit se tou-touna, laa o sumeke’ sumu’usuk se tou em Filistin, i ka’ayo si Daud si minawedu reawa’. 16Yisbi-Benob, si neiy i kaghorem see’ raksasa – kawuter en tetura’na en telu nga atus syikal tambaga wo nisia si minaweiy en santi e weru – mapokeiyla si toro munu’ si Daud. 17Ta’an si Abisai, oki’ ni Zeruya, si mineiy male’ si Daud, laa o kumolo’la wo munu’ si tou em Filistin i ti’i. Witu nedo ni’itu se tou-tou ni Daud se kasa makiwee wia nisia, em pokeiy nea: “Te’a mouw kasi koo lumaa sumeke’ mewali-wali ampit nikeiy, rio se see’ ne Israel te’a mapuneng mewali-wali nikoo.”18Nu reiy’ mouw i tu o mamuali kasi em paseke’an masu’usuk se tou em Filistin waki Gob; witu nedo ni’itu si Sibkhai, tou eng Husa, si minewe minekala si Saf, si neiy i kaghorem see’ ne raksasa. 19Wo mamuali kasi em paseke’an masu’usuk se tou em Filistin, waki Gob; Elhanan binYaare-Oregim, tou em Betlehem i ti’i, si minunu’la si Goliat, tou eng Gat i ti’i, parungan en tetura’na tanu e rerikeran ne mengengayam.20Laa o mamuali kasi em paseke’an waki Gat; wo maname wawean siesa tou rakek e nouwakna, e lawasna wo ne’ana nesa o nesa e makatetudu’ enem: rua nga pulu o epat e minapekasa nyi’a; o kangkasi sitou i yi’i si neiy i kaghorem see’ ne raksasa. 21Sia si menero-nero’ se tou Israel, takar si Yonatan, oki’ ni Simea kaka’ ni Daud, munu’ nisia. 22Se epat tou i yi’i se neiy i kaghorem see’ ne raksasa waki Gat; Nisea se minate karengan e lawas ni Daud wo e lawas ne tou-touna.

Chapter 22

Kekantaren syukur ni Daud

1Daud si limila’la lelila’an eng kekantaren i yi’i wia si TUHAN witu nedo si TUHAN nu minaya momi nisia waki rinongkeman em baya ne kesaruna wo waki rinongkeman ni Saul. 2Nisia si limila’: “Ee, TUHAN, kentur watuku, rereen petaangangku wo lumelawirku,3Empungku, kuntung watuku, tampa paterungangku, kekelungku, sunge kelawirangku, kota bentenku, tampa tetingkasangku, lumelawirku; Nikoo koo limawiri niaku waki kaketean. 4Lino’orouw si TUHAN, naleiyku; takar niaku tu’u ku lawiri waki se kesaruku.5Eng kaulitna e wuaya-wuaya em patean e limedongola niaku, en songker-songker kasa lewo’ en timoro mola niaku, 6tali-tali eng kaoatan ne tou minate e limi’ikerola niaku, we’etes-we’etes em patean neiy i keta’an witu reriorku.7Eng katoroan niaku nu witu eng kase’esekan, niaku ku maaleiy wia si TUHAN, wia si Empungku aku maaleiy. Wo Nisia si limingame en totorku waki bait-Na e naleiyku makiale’ eng gimorem witu en talinga-Na.8Laa o moghe wo ghumo’ogho’ mouw em bumi, en to’otolan-to’otolan e langit e matenggo’ogho’ wo maoghe, karengan e melaya-layas eng kaupi’an-Na. 9Nawun e minumbungi waki sesepunan-Na, e napi masila’ e rimo’umi waki suma-Na, em baana melayas rimo’umi waki-Nisia.10Nisia si simeku’la langit, laa o tumumpa, eng karibe’ebengan em bitu em bawa’ ne’a-Na. 11Nisia si mengali eng kerub, laa o tumelew, wo kaloo’an waki atas eng kale’ekeuw e reghes. 12Wo Sia sumiwo kareideman witu esa nga kaledong-Na minamuali lekouw-Na: rano naro e reiydem, linaak e kuraber.13Karengan sena’na eng kerap witu en sinaru-Na e waana napi e limayas. 14TUHAN si limenteri waki langit, Si Kasarakek si minapalingami en totor-Na. 15I waya-Nami en tingkana-tingkana, i ka’ayo i sera-Nala sea, nyi’a i yi’i eng kerap-kerap, i ka’ayo seroken-Nala sea.16Laa o kaloo’anouw en to’otolan-to’otolan en tasik, na’ali’-na’ali’ eng kaoatan neiy i kaongka’ karengan e rekakan ni TUHAN karengan en sengoan nasengan waki sesepunan-Na.17Nisia si sime’umi waki tampa rakek, minedo niaku, kimentengi niaku waki songker. 18Nisia si minayami niaku waki si kesaruku keteren, waki se tou-tou mari’iris niaku, karengan nisea se taleus ente’ i wee niaku.19Nisea se minontar niaku witu nendo kabelotangku, ta’an si TUHAN nyi’a mouw si tetebean i wee niaku; 20Nisia si minali niaku rumo’u mea waki tampa kapelasan, Sia si limawirla niaku, karengan Nisia si mepa’ar wia niaku. 21TUHAN si matuanala niaku minatoroan ampit eng kaulitangku; Sia si simuli’ wia niaku minatoroan ampit eng kalenasan lawasku,22karengan niaku ku maena-ena’ maki’itla e lalan ni TUHAN wo reiy’ mewa’akati en tou waki si Empungku tanume sitou wuruk kalakuan. 23Karengan e reiy’ sa mina’asa nukum-Na em paweeangkula ghenang, wo waki katatuan-Na niaku ku reiy’ mase’epang;24niaku ku mawinta’ reiy’ sisering wia –Nisia wo maalar en tou witu eng kaselokan. 25Karengan e ni’itu TUHAN si simuli’ wia niaku minatoroan ampit eng kaulitangku, minatoroan ampit eng kalenasangku witu en sinaru em beren-Na.26Witu sitou e lale’ Koo mawinta’ lale’, witu sitou e reiy’ sisering Koo mawinta reiy’ sisering, 27witu sitou e lenas Koo mawinta lenas, ta’an wia sitou e reko’ Koo mawinta’ minerengko-rengkom.28Bangsa neiy i kalotoiy se linawir-Mula, ta’an em beren-Nu masu’usuk se tou-tou rakek ate, rio sea i kumeng-Mula. 29Karengan Nikoo mouw si soloku, ee TUHAN, wo si TUHAN si simena’mi eng kareidemangku.30Karengan ampit Nikoo niaku ku berani mesarula se esa nga rewokan lumelewo’, ampit si Empungku niaku ku berani rumentekla em beton. 31Sapa tare si Empung, lalan-Na e reiy’ siperoan; lelila’an ni TUHAN i ti’i lenas; Nisia si minamuali kekelung i wee em baya ne tou se timerung wia-Nisia.32Karengan seiy ku’a re’en si Empung ta’an i te si TUHAN, wo seiy ku’a re’en si kuntung watu e reiy’ siwalina waki si Empung ta? 33Empung, Nisia mouw si minamuali tampa pate’upangku kaente’ wo si simiwo e lalanku rampen;34si simiwo ne’aku tanu e ne’a ni rusa wo simiwo niaku rimedeiy waki kakenturan; 35si timuru’ lawasku maseke’, i ka’ayo lalupaku en toro kumaongla em borang tambaga.36O kangkasi Koo mineela wia niaku eng kekelung kelawiran-Nu, wo eng kale’osan-Nu en simiwo mouw niaku wangko’. 37Koo mineela tampa pelas i wee eng ke’angangku, wo em beren e ne’aku e reiy’ moghe.38Niaku ku mekeki’it se kesaruku i ka’ayo sea punengengkula, wo reiy’ murikit nu reiy’pe’ nisea nu ka’apungkula; 39niaku ku kima’apula wo rimimu’umukla nisea, i ka’ayo sea reiy’ tumo’or kasi, wo nisea se rimewa witu em bawa’ ne’aku.40Nikoo koo mina’akesola e rereenangku ampit eng kaente’an kaa laa sumeke’, Koo timu’utukla witu em bawa’ eng kuwasaku sitou timo’or masu’usuk niaku. 41Koo simiwo se kesaruku timingkasi waki niaku, tou-tou mari’iris niaku, nisea se pinunengkula.42Nisea se marekeiy makiale’, ta’an e reiy’la si lumawirla, nisea se marekeiy wia si TUHAN, ta’an Nisia si reiy’ mingkot nisea. 43Niaku ku gimiling nisea mina rinte’na-rinte’na tanu e riawu en tana’, niaku ku matubal nisea wo mele’e-le’ek nisea tanu e liwota’ witu lalan44Wo Nikoo koo limiseiymi niaku waki mepeperoan ne bangsaku; Nikoo koo minalar niaku tanume si kapala witu se bangsa-bangsa; se bangsa reiy’ kasine’uangku se minamuali hambaku; 45tou-tou wo’oseiy se tu’utuk masila’ wia niaku, tare mouw i te en talinga nea liminga, nisea se lale’ wia niaku. 46Tou-tou wo’oseiy se kera weles wo rumo’umi waki kota rereenna ampit e matenggo’ogho’.47TUHAN si matou-tou! Lino’orouw si kuntung watuku wo i rakekola satorona si Empung kuntung watu kelawirangku, 48Empung, si simiwo mola sesuli’an i wee niaku, si minali momi se bangsa-bangsa witu em bawa’ eng kuwasaku, 49wo si minaya momi niaku waki se kesaruku. Wo Nikoo koo rimakekola niaku minatasla nisea se timo’or mesesu’usuk niaku; Nikoo koo minaya momi niaku waki em baya ne lumelotoiy.50Karengan e ni’itu niaku ku pa’ar mekekantarla syukur i wee-Nikoo, ee TUHAN, witu nelet ne bangsa-bangsa, wo niaku ku pa’ar mekekantarla e mazmur i wee ngaran-Nu. 51Sia si kimaruniala eng kelawiran wangko’ wia si raja pinopo-Na, wo minapa’atola e nupus o lale’ wia sitou si ni’isu’-Na, wia si Daud wo se oki’ o see’na i wee eng keurena.”

Chapter 23

Lelila’an ni Daud eng kasa kamurian

1Nyi’i mouw e lelila’an ni Daud eng kasa kamurian:“E lelila’an ni Daud bin Isai wo e lelila’an ni tou si pinopo kerakek, sitou ni’isu’ ni Empung ni Yakub, si memee mazmur i kasenaangla waki Israel: 2Roh ni TUHAN e masusuiy ampit nieletangku, nuwu’-Na em bitu lila’ku;3Empung Israel si minee nuwu’, kuntung watu Israel limila’ wia niaku: Sakawisa siesa tou merenta se tou ampit e nadil, merenta ampit e meide’la si Empung, 4sia si masena’ tanu em beena witu nedo memo’odo, memo’odo e reiy’ silinaak, nu reiy’ mouw e naro en sumiwo sumerengat en dukut sobor witu en tana’.5E reiy’ ku’a re’en tanu ni’itu se me’urangku witu en sinaru ni Empung? Karengan Nisia si minalinto’orla i wee niaku e nesa teta’aran ke’ekel, minatu’utul witu em baya-wayana wo e mina’alar. Karengan e reiy’ sa mina’asa eng kelawirangku wo e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arangku e reiy’ ku’a re’en Nisia si minangintoula nyi’a?6Ta’an se tou-tou wuruk kalakuan nisea nu waya se tanu en tetune neiy i serala; eng kaulitna nisea se reiy’ katiboiyan e lawas: 7e reiy’la tou si toro rumoung nisea, reiy’ siwalina ampit esa nge wa’atang wesi ka’apa em parungan en tetura’, wo ampit e napi nisea se tunun ma’apu!”

Waraneiy-waraneiy ni Daud

8Nyi’i mouw ngaran em baya ne waraneiy se merapitla si Daud: Isybaal, tou eng Hakhmoni, kapala ne telu waraneiy; sia si mewayongla en tetura’na masu’usuk se uwalu nga atus tou se kinakuekan minate witu e nesa paseke’an.9Wo nu reiy’ mouw nisia, Eleazar oki’ ni Dodo, oki’ ni esa tou Ahohi; nisia si neiy i kaghorem se telu telu waraneiy i ti’i. Nisia si witu mewali-wali si Daud, eng katoroan nisea nu menero-nero’ se tou em Filistin, se minerurouw maname kaa laa meseseke’, e nulitna se tou-tou Israel se rimo’u momi en tou. 10Ta’an sia tumo’or wo munu’ tuana eng kelaker se tou em Filistin i ka’ayo e lawasna mina reawa’ wo minena’ kimerut witu en santina. TUHAN si mineela witu nendo ni’itu eng kamang wangko’. Rakyat se mineiy sumup kumi’itla nisia, kaa laa i te mekekaat.11Nu reiy’ mouw nisia, Sama, oki’ ni Age, tou eng Harari. Eng katoroan se tou em Filistin minerur waki Lehi – maname wawean esa nga werot tana’ penguma’an wuta ampit eng kacang mea’ – wo se suraro se timingkasomi en tou waki sinaru ne tou em Filistin, 12takar rumedeiy mouw sia witu eng keuneran em penguma’an i ti’i, nisia si toro minangintaangla nyi’a wo minewe kala se tou em Filistin. Tuana mouw neiy i weela ni TUHAN eng kamang wangko’.13Mekasa meiy mouw se telu tou waki se telu nga pulu’ kapala mineiy matola si Daud, melelaa mouw noras meupu’, tawi eng goa Adulam, kasuatan se esa nga pasukan ne tou em Filistin se dimasing waki kewong Refaim. 14Witu nedo ni’itu Daud si witu eng gorem e reen eng kuntung wo se pasukan paruber ne tou em Filistin witu nedo ni’itu se waki Betlehem.15Laa o lumentutouw eng kepa’aran wia si Daud, wo sia lumila’: “Sa wona’na wawean tou si meela niaku kumoo’mi rano waki parigi Betlehem em bitu en tawi em pepalen leloangan!” 16O laa se telu waraneiy i ti’i sumori’isipe em pedasingan ne tou em Filistin, sea tumimbami rano waki parigi Betlehem em baki tawi em pepalen leloangan, mopo nyi’a wo mali nyi’a wia si Daud. Ta’an si Daud si so’o kumoo’ nyi’a, ta’an i te minapasempela nyi’a tanume en tetule neiy i toa’ wia si TUHAN, 17em pokeiyna: “Wa’akatouw wia niaku, ee TUHAN, kaa laa mesesiwo en tuana! E reiy’ ku’a re’en nyi’i en daa’ ne tou-tou se minea mouw ampit en simaelangla nyawana?’’ Wo reiy’ pa’ar sia mekekoo’ nyi’a. Ni’itu mouw en tinuanala ne telu waraneiy i ti’i.18Abisai, tuari ni Yoab, oki’ ni Zeruya, nisia mouw si kapala ne telu nga pulu’ tou i ti’i. Wo nisia mouw si minayongla en tetura’na simu’usuk se telu nga atus tou se minate kinuekna; sia si minaka’ato ngaran witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i. 19E reiy’ ku’a re’en nisia si kasa pasighi’in witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i? Memang nisia si minamuali ma’aka-aka nea, ta’an nisia si reiy’ mete’u simuatla se telu waraneiy i ti’i.20Tumodongla nyi’a si Benaya bin Yoyada, oki’ ni esa tou te’etep keteren, e wangko’ em pasiwo-siwon le’osna, si asal waki Kabzeel; sia si minunu’la se rua waraneiy wangko’ waki Moab. O kangkasi mekasa mouw sia tumumpa witu eng gorem eng ko’okor wo munu’ siesa nga ipus singa witu nendo mekasa wawean salju. 21O kasi sia munu’ siesa tou Mesir, siesa tou kerakek nouwakna; witu lawas ni tou Mesir i ti’i wawean wengkouw, ta’an sia si limalesla nisia ampit em bewulu’, kumaati em bengkouw i ti’i waki lawas ni tou Mesir i ti’i, laa o munu’ sitou i ti’i ampit em bengkouwna nuesa.22Ni’itu mouw en siniwo ni Benaya bin Yoyada; nisia si minaka’ato ngaran witu nelet ne telu nga pulu’ waraneiy i ti’i. 23Witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i nisia si kasa pasighi’in, ta’an nisia si reiy’ mete’u sumuatla se telu waraneiy. Wo si Daud mopo nisia kumapalala se tumeteperna.24Asael, patuari ni Yoab, si witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i; tumodongla nyi’a si Elhanan bin Dodo, waki Betlehem; 25 25Sama, tou eng Harod; Elika, tou eng Harod; 26Heles, tou em Palti; Ira oki’ ni Ikesh tou en Tekoa; 27Abiezer, tou e Anatot; Mebunai, tou eng Husa; 28Zalmon, tou e Ahohi; Maharai, tou e Netofa;29Heleb oki’ ni Baana tou e Netofa; Itai bin Ribai, waki Gibea tou em Benyamin; 30 30Benaya, tou em Piraton; Hidai waki kewong-kewong eng Gaas; 31Abialbon, tou em Bet-Araba; Azmawet, tou em Bahurim; 32Elyahba, tou en Saalbon; Yasyen, tou eng Guni; Yonatan33oki’ ni Sama tou eng Harari; 34Elifelet oki’ ni Ahasbai tou e Maakha; Eliam oki’ ni Ahitofel tou eng Gilo; 35Hezrai, tou eng Karmel; Paerai, tou e Arbi; 36Yigal bin Natan, waki Zoba; Bani, tou eng Gad;37Zelek, tou e Amon; Naharai, tou em Beerot, mengengali en saliatan ni Yoab oki’ ni Zeruya; 38Ira, tou e Yetri; Gareb, tou e Yetri; 39Uria, tou eng Het, em baya nea se telu nga pulu’ o pitu tou.

Chapter 24

Pakelatan wo nukuman

1Tumo’orouw kasi eng kaupi’an ni TUHAN witu se tou Israel; Sia si meule si Daud sumu’usuk nisea, e nuwu’-Na: “Mea mouw, rekenenouw se tou Israel wo se tou Yehuda.” 2Laa o lumila mouw si raja wia si Yoab wo em baya ne panglima ne suraro se mewali-wali ampit nisia: “Terokenola se pakasa’an ne suku Israel waki Dan i ka’ayo em Bersyeba; sumiwo mola pakelatan witu nelet ne rakyat, rio kete’uangku eng kelaker nea.”3Laa o lumila’ mouw si Yoab wia si raja: “Satorona si TUHAN, Empungmu, mawesi se rakyat maka esa nga atus lumepeti waki se wia en teakan, wo satorona em beren ni tuangku raja nuesa e lumoo’ nyi’a. Ta’an ka’a si tuangku raja si mepa’arla eng kapualitan i yi’i?” 4Ta’anouw en titah ni raja i ti’i neiy i kalupu ki’iten ni Yoab wo em baya ne panglima ne suraro. Takar mea mouw si Yoab wo se panglima-panglima ne suraro i ti’i witu em perenta ni raja kaa laa sumiwola pakelatan witu nelet ne tou Israel.5Sea lumewetla en teberan Yordan, laa o muleiymi waki Aroer wo waki kota e rimeta’ waki keuneran eng kewong mea waki matorome eng Gad wo Yaezer. 6Kamurian i ka’ayo momea sea waki Gilead wo waki Kadesh waki wanua ne tou eng Het. Tumodongla nyi’a i ka’ayo momea sea waki Dan wo waki Dan sea medo lalan matorome en Sidon. 7Kamurian i ka’ayo mome sea waki tampa maka rereen, en Tirus, wo mea waki e reiy’ sa mina’asa eng kota ne tou eng Hewi wo ne tou eng Kana’an; kesampetanna i ka’ayo mome sea waki weteng timu Yehuda, waki Bersyeba.8Nu reiy’ mouw nisea nu timerok e minapekasa em banua i ti’i, i ka’ayo mome sumoup sea waki Yerusalem ni’itu nu limangkoiy mouw siouw nga sumedot wo e rua nga pulu’ nga endo. 9O laa si Yoab makite’ula wia si raja em bua’na eng kinelatan se rakyat. Tou Israel wawean se uwalu nga atus nga riwu tou i paseke’na se toro tumiboiy en santi; wo se tou Yehuda wawean lima nga atus nga riwu.10Ta’an menengka-nengkapouw e nate ni Daud, nu reiy’ mouw nisia nu rimeken se rakyat, laa o lumila’ mouw si Daud wia si TUHAN: “Niaku ku kasa mouw minakadosala karengan timuanala eng kapualitan i yi’i; takar en teakan, TUHAN, i wa’akatome satorona eng kaselokan ni hamba-Mu i yi’i, karengan em pasiwo-siwongku i ti’i eng kasa we’engel.”11Nu reiy’ mouw si Daud nu timo’ori witu nedo memo’odo, meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Gad, lumeloo’o ni Daud, en tuana: 12“Mea mouw, i lila’ mola wia si Daud: Teinti’I mouw e nuwu’ ni TUHAN: telu kapualitan ni’i saru-Kula wia nikoo; melengouw meta’esa’an witu nyi’a.”13Kamurian meiy mouw si Gad wia si Daud, makite’ula wia nisia ampit e limila’ wia nisia: “E laa meiy ku’a re’en tumoro nikoo en telu nge te’un kelalenan wia em banuamu? Ka’apa pa’ar ku’a re’en nikoo metetingkasi en tou telu nga sumedot eng keurena waki sinaru ni kasu’usukmu, eng kasuatan nisea i ti’i se mekeki’it nikoo? Ka’apa, e laa wawean ku’a re’en en telu nga endo rumara menganup wia em banuamu? Takar en teakan, ghenangenouw wo memili-milingouw, em bewingkot sapa e lewo’ sa reiy’ i pa’ayokula wia Si timoke niaku.” 14Laa o lumila mouw si Daud wia si Gad: “Eng kasa tekur nateku, ma’anouw satorona kita i kawolon witu lawas ni TUHAN, karengan em bangko’ e rendem nupus-Na; ta’an te’a mouw aku i kawolon witu e lawas ni tou.”15Ni’itu mouw si TUHAN si mapa’eiymi e rumara menganup wia se tou Israel waki nendo memo’odo i ka’ayo e nedo neiy i tantula, takar mate mouw waki elet ne bangsa i ti’i, waki Dan i ka’ayo em Bersyeba, se pitu nga pulu’ nga riwu tou. 16Eng katoroan si mala’ekat nu mayatla e lawasna mea witu Yerusalem kaa laa mepepunengla nyi’a, takar meneselouw si TUHAN karengan eng kacilaka’an i ti’i, laa o Sia mee nuwu’ wia si mala’ekat minapa’eiymi eng kapunengan wia se bangsa i ti’i: “Awesouw! I tumpa mola teakan e lawasmu i ti’i.” Witu nedo ni’itu si mala’ekat ni TUHAN i ti’i si witu en tawi en tampa pasirian ni Arauna, tou e Yebus.17Wo lumila’ mouw si Daud wia si TUHAN, eng katoroan linoo’ona si mala’ekat si kasuatan mapunengla se bangsa i ti’i, en tuana: “Eng kaulitna, niaku ku makadosa mouw, wo niaku ku simiwo mouw eng kaselokan, ta’an se domba-domba i yi’i, sapa ku’a re’en en tinuana neala? Ma’anouw satorona e lawas-Mu en tumoro niaku wo se kaum ne me’urangku.”

Mezbah neiy i redeiyla tawi e Yerusalem Katula e minena’

18Witu nendo ni’itu meiy mouw si Gad wia si Daud wo lumila wia nisia: “Mea mouw, i redeiy mola mezbah i wee si TUHAN witu en tampa pasirian ni Arauna, tou e Yebus i ti’i.” 19Laa o mea mouw si Daud, minatoroan ampit e lelila’an ni Gad, tanu neiy i perentala ni TUHAN. 20Eng katoroan si Arauna nu mineiy lumoo’ wo limoo’ si raja ampit se pegawai-pegawaina se mineiy matola nisia, mea mouw si Arauna waki luar, laa o maongkot wia si raja ampit eng giona minea waki tana’.21Mueiy mouw si Arauna: “Ka’a si tuangku raja si mineiy wia si hambana i yi’i?” E wingkot ni Daud: “Kaa meiy meteteles en tampa pasirian i yi’i wia nikoo ampit e maksut mereredeiyla mezbah i wee si TUHAN, rio eng katula i yi’i e mena’ matoro se rakyat.” 22Laa o lumila mouw si Arauna wia si Daud: “Le’osouw si tuangku raja medo nyi’a wo manginsempela sapa e linoo’ona le’os; loo’onouw, witu wawean se sapi-sapi i wee en tetule tinunu, wo e niu-iu i pasiri wo em pakakas ne sapi i wee e lungu. 23Em baya nyi’a i yi’i, ee raja, ni’i weela ni Arauna wia si raja.” Arauna si limila’ kangkasi wia si raja: “Satorona si TUHAN, Empungmu, si mepa’ar wia nikoo.”24Ta’an lumila’ mouw si raja wia si Arauna: “Reiy’ tuana, ta’a i te niaku ku pa’ar tumeles nyi’a wia nikoo ampit e mear nargana, karengan niaku ku so’o mesesempela wia si TUHAN, Empungku, en tetule tinunu ampit e reiy’ minear sapa-sapa.” Nu reiy’ mouw i tu Daud si timeles en tampa pasirian wo se sapi-sapi i ti’i ampit e narga lima nga pulu’ syikal perak. 25O laa si Daud rumedeiyla maname e mezbah i wee si TUHAN wo manginsempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran. Takar si TUHAN si lime’ele’la en sombayang i wee em banua i ti’i, wo eng katula i ti’i e minena’ matoro se tou Israel.

1 Kings

Chapter 1

Nendo katua’an ni Daud wo em poong ni sawelna

1Raja Daud si tu’a mouw wo em pinakatu’an numurna, wo ma’anouw tu’u sia niulesala, e nouwakna minena-ena’ ghe’egher. 2Laa o em baya ne pegawaina se limila’ wia nisia: “Satorona seron i wee si tuangku raja siesa reraa sobore’, kaa laa sumempungla wo malar si raja; ma’anouw sia lumo’orla witu em pinalarmu, i ka’ayo e nouwak ni tuangku raja e mepasu’.”3Takar waki minapekasa en daerah Israel seronouw siesa reraa wulouw, wo ka’atoala si Abisag, reraa en Sunem, laa o alin wia si raja. 4Reraa i ti’i si kasa wulouw, wo nisia si minamuali ma’ala-alar si raja wo masempungla nisia, ta’an si raja si reiy’ minaesala nouwak ampit nisia.5O laa si Adonia, oki’ ni Hagit, si rimakekla en tou ampit limila’: “Niaku i yi’i ku pa’ar mamuali raja.” Nisia si limekepla en touna ampit eng kareta-kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo ma’an se lima nga pulu’ tou matingkas witu reriorna. 6Eng keurean em patou-touan ni Adonia ama’na si reiy’pe’ ma’an mekasa tumogor nisia ampit en tetotoren: “Ka’a koo masiwo en tuana?” Sia tu’u si kasa wulouw nouwakna wo nisia nyi’a mouw sioki’ kasa ketare-tare nu reiy’ mouw si Absalom.7Takar rumengku’ mouw sia ampit si Yoab, oki’ ni Seruya wo ampit si imam Abyatar wo sea minamuali maki’i-ki’it wo sumesawang ni Adonia. 8Ta’an si imam Zadok wo si Benaya bin Yoyada wo si nabi Natan wo si Simei wo si Rei wo em baya ne waraneiy ni Daud se reiy’ maedo-edo wia si Adonia.9Nu reiy’ mouw i tu Adonia si minapasempela domba, sapi wo se papiaran pareburen tanume en tetule tawi em batu Zohelet em baki esa nga weka En-Rogel, laa o meri’ em baya se patuarina, oki-oki’ ni raja, wo em baya ne tou Yehuda pegawai-pegawai ni raja; 10Ta’an si nabi Natan wo si Benaya wo em baya ne waraneiy wo si Salomo, tuarina, se reiy’ nieri’na.11Laa o lumila’ mouw si Natan wia si Batsyeba, ina’ ni Salomo: “Reiy’ ku’a re’en nikoo liminga, kaa si Adonia oki’ ni Hagit, si minamuali mouw raja, eng kasuatan si tuang ta Daud si reiy’ minete’ula nyi’a? 12Karengan e ni’itu, le’osouw aku meela ngenge’enge’ wia nikoo, rio koo toro lumawirla e nyawamu wo e nyawa ni oki’mu Salomo.13Mea mouw ghumorem sumaru si raja Daud wo i lila’la wia nisia: E reiy’ ku’a re’en si tuangku nuesa, ee rajaku, si timiwa’ mola wia si hambamu i yi’i: Sioki’mu Salomo, si laa mamuali raja nu reiy’ mouw niaku wo nisia mouw si laa rumuber witu natas e reruberangku? Ka’a ku’a re’en en teakan si Adonia si minamuali raja? 14Wo eng kasuatan nikoo nu mesesusuiye’ maname ampit si raja, niaku tu’u ku laa ghumoreme kangkasi wo tumobol e lelila’annu i ti’i.”15Ni’itu mouw ghumoremouw si Batsyeba sumaru si raja witu eng gorem e ri’irirna. Nedo ni’itu si raja si kasa mouw tu’a wo si Abisag, reraa en Sunem i ti’i, si masempungla si raja. 16O laa si Batsyeba kumurur wo maongkot masempe wia si raja. Raja si minueiy: “Wawean ni’i kepa’armula?” 17O laa si wewene i ti’i lumila’ wia nisia: “Tuangku nuesa si timiwa’ mola karengan si TUHAN, Empungmu, wia si hambamu i yi’i: Sioki’mu Salomo si laa mamuali raja nu reiy’ mouw niaku, wo nisia si laa rumuber witu natas e reruberangku.18Ta’an en teakan, loo’onouw, Adonia si minamuali mola raja, eng kasuatan si tuangku raja nuesa si reiy’ minete’ula nyi’a. 19Nisia si rimeretola kelaker sapi, papiaran pareburen wo se domba, wo si mineri’ mola em baya se oki’ ni raja wo si imam Abyatar wo si Yoab, panglima i ti’i, ta’an si hambamu Salomo si reiy’ nieri’na.20Wo wia nikoo mouw, ee tuangku raja, neiy i katuyu em beren ne minapekasa tou Israel, rio koo makite’ula wia nisea seiy si laa rumuber witu natas e reruberan ni tuangku raja nu reiy’ mouw si tuangku. 21Sangari niaku i yi’i wo sioki’ku Salomo keiy i paturela simelok makarengan nu reiy’ mouw si tuangku raja nu maka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna.”22Eng kasuatan si Betsyeba mesesusuiy ampit si raja, meiy mouw si nabi Natan. 23Neiy i pakite’ula wia si raja: “Ti’in wawean si nabi Natan.” Ghumoremouw sia sumaru si raja, laa o mongkot sumempe wia si raja ampit eng gio mina’ayo en tana’.24Natan si limila’: “Ee tuangku raja, si tuangku mouw nuesa wona’na si limila’ mola: Adonia si laa mamuali raja nu reiy’ mouw niaku wo nisia si laa rumuber witu natas reruberangku! 25Karengan wia nendo i yi’i nisia si rimeretola kelaker se sapi, papiaran pareburen wo se domba; nisia si mineri’ em baya ne oki’ ni raja, em baya ne panglima wo si imam Abyatar, wo eng kaulitna nisea se kasuatan mekaan makoo’ witu en sinaruna kasuatan marekeiy: Esa nga petor si raja Adonia!26Ta’an si hambamu i yi’i, wo si imam Zadok wo si Benaya bin Yoyada wo si hambamu Salomo reiy’ nieri’na. 27Sa eng kapualitan i yi’i mamuali waki weteng ni tuangku raja, takar nikoo koo reiy’ makite’u se hamba-hambamu i yi’i, seiy si laa rumuber witu natas reruberan ni tuangku raja nu reiy’ mouw si tuangku.”

Salomo ni’isu’la mamuali raja

28O laa si raja Daud mingkot, em pokeiyna: “Kereteni si Betsyeba.” Wewene i ti’i si ghimorem simaru si raja wo rumedeiy witu en sinaruna. 29O laa si raja tumiwa’ wo lumila’: “Karengan si TUHAN matou-tou, si minaya momi e nyawaku waki e reiy’ sa mina’asa kase’esekan, 30wia nendo i yi’i niaku ku laa tumuanala sapa e neiyku i ta’arla wia nikoo karengan si TUHAN, Empung Israel, ampit en tiwa’ i yi’i: Sioki’mu Salomo si laa mamuali raja nu reiy’ mouw niaku, wo nisia mouw si laa rumuber witu natas e reruberangku sumawelela niaku.” 31O laa si Betsyeba kumurur ampit eng giona mina’ayo en tana’; sia maongkot masempe wia si raja wo lumila’: “Esa nga petor si tuangku raja Daud i wee eng keure-urena!32O kasi em pokeiy ni raja Daud: “Kereteni si imam Sadok, nabi Natan wo si Benaya bin Yoyada.” Sea ghumorem sumaru si raja, 33wo si raja lumila’ wia nisea: “Alinomi em baya ne pegawai ni tuangmu i yi’i, sakela sioki’ku Salomo witu natas ni bagal mereiy si pengengalingku nuesa, wo alin sia waki Dihon. 34Imam Zadok wo si nabi Natan se lewo’ sa reiy’ misu’la nisia maname mamuali raja witu se Israel; kamurian kouw sumengo en sesebungen wo rumekeiy: Esa nga petor si raja Salomo!35Nu reiy’ mouw i tu kouw kumelang mareng ampit tumeper nisia; laa o sia laa ghumorem wo rumuber witu natas e reruberangku, karengan nisia mouw si lewo’ sa reiy’ lumongkot e reruberan sumawelela niaku, wo nisia mouw si tinu’udekku mamuali raja witu se Israel wo Yehuda.” 36O laa si Benaya bin Yoyada mingkot si raja: “Amin! Tuana mouw satorona e nuwu’ ni TUHAN, Empung ni tuangku raja! 37Tanu si TUHAN rimapitla si tuangku raja, tuana mouw satorona Sia rumapitla si Salomo; satorona Sia si sumiwo e reruberan ni Salomo e lebe wangko’ ta’an e reruberan ni tuangku raja Daud.”38Laa o mea mouw si imam Zadok, nabi Natan wo si Benaya bin Yoyada, ampit se tou eng Kreti wo se tou em Pleti, sea sumeretla si Salomo witu natas ni bagal mereiy ni raja Daud wo mali nisia mea waki Gihon. 39Imam Zadok si minali momi e lulut sunge makapumpun lana waki ghorem en dasing, laa o isu’ennala si Salomo. Kamurian en sesebungen en sinengo wo se minapekasa rakyat se rimekeiy: “Esa nga petor si raja Salomo!” 40Nu reiy’ mouw i tu se minapekasa rakyat kumelang witu murina kasuatan malegu’la en no’olingen wo kasuatan mepa’a-pa’ar merio-rio, i ka’ayo tanu mokan em bumi minakewe’ karengan en totor nea.41Kapualitan i ti’i eng kinalinga’an wia si Adonia wo wia em baya ne nieri’ se mewali-wali ampit nisia, katoroan nisea nu tare mouw i te mekekaanla. Eng katoroan si Yoab liminga legu’an en sesebungen i ti’i, sia lumila’: “Sapa ku’a re’en eng karenganna eng kota en tuana eng karungkea’?” 42Eng kasuatan nisia nu mesesusuiy, meiy mouw si Yonatan oki’ ni imam Abyatar. O laa si Adonia lumila’: “Ghumoremouw, karengan nikoo koo esa tou waraneiy wo tantu mouw koo maali-ali abar le’os.”43Ta’an si Yonatan si miningkot si Adonia: “Reiy! Si tuang ta raja Daud si minopo mola si Salomo minamuali raja. 44Raja si rimeo mouw rio si imam Zadok, wo si nabi Natan wo si Benaya bin Yoyada, ampit se tou eng Kreti wo se tou em Pleti, rumapitla si Salomo wo sea sumakela nisia witu natas ni bagal mereiy ni raja. 45Imam Zadok, wo si nabi Natan se minisu’la nisia waki Gihon minamuali raja, wo waki maname nisea se minarengouw ampit e mepa’a-pa’ar, i ka’ayo eng kota e mina rungkea’, ni’itu mouw e legu’an lininga miouw eng ketare.46Salomo en teakan si rimuber witu natas e reruberan karaja’an; 47o kangkasi se pegawai-pegawai ni raja se mineiy mouw tumotor tabea wia si tuang ta raja Daud, ampit limila’: “Satorona si Empungmu si sumiwo ngaran ni Salomo e lebe kasa kasine’uan ta’an e ngarannu wo e reruberanna e lebe wangko’ ta’an e reruberannu. Wo si raja tu’u si minongkot simempe mola witu natas en tetekelanna, 48wo teinti’i mouw em pokeiyna: Kinalo’oranouw si TUHAN, Empung Israel, wia nendo i yi’i si minee mola siesa tou rumuber witu natas e reruberangku niaku nuesa ku torope’ limoo’ola.”49Takar em baya se nieri’ ni Adonia i ti’i se neiy i kasenge’, laa o tumo’or wo siesa o siesa mea i ki’it e lalanna. 50Meide’ mouw si Adonia wia si Salomo, karengan e ni’itu nisia si makarengan minea tumiboiy en sunge-sunge e mezbah. 51O laa i pakite’u mola wia si Salomo: “Pakaloo’o-loo’ola si Adonia meide’ wia si raja Salomo, wo sia tumiboiy mouw en sunge-sunge e mezbah, ampit limila’: Ma’anouw si raja Salomo si lebe rerior tumiwa’ en tanume niaku, kaa nisia si reiy’ laa munu’ si hambana i yi’i ampit en santi.”52Laa o pokeiy ni Salomo: “Sa sia minta’ tanume si waraneiy, takar esa nga ipis wu’uk tu’u waki kokongna e reiy’ laa ruma’araghi wia em bumi, ta’an sa pakaloo’o-loo’ola sia mekemaksut lewo’, e lewo’ sa reiy’ mouw sia wunu’un.” 53Wo si raja Salomo rumeo tou lumaami nisia waki mezbah i ti’i. Eng katoroan nisia nu ghumorem, mongkotouw sia sumempe wia si raja Salomo, o laa si Salomo lumila’ wia nisia: “Mea mouw waki walemu.”

Chapter 2

Nower ni Daud kasa kesampetan nu reiy’pe’ timayan

1Eng katoroan nedo pepepatean ni Daud metawimi, sia mower wia si Salomo, oki’na: 2“Niaku i yi’i ku laa tumoro lalan e reiy’ sa mina’asa e laa mere’i, takar ente’enola natemu wo minta’ mouw tanu si tuama. 3Tuananola eng kalewo’sareiy’annu ampit e lale’ witu si TUHAN, Empungmu, ampit tumou i ki’it e lalan neiy i tudu’-Nala, wo ampit e mena-ena’ maki’itla e reiy’sa mina’asa katataapan, em perenta, natoran wo eng katantuan-Na, tanu neiy i kepatik witu nukum ni Musa, rio koo muntung witu e reiy’ sa mina’asa em patuanannula wo witu e reiy’ sa mina’asa en tuyuannu, 4wo rio si TUHAN si mapatena’la en ta’ar neiy i totor-Nala en tanume niaku, nyi’a i yi’i: Sa se oki-oki’mu tuama mena-ena’ tumou witu en sinaru-Ku ampit e lale’, ampit em pakasa’an nate wo ampit em pakasa’an ni imukur, takar se see’mu se reiy’ laa i keta’atasi waki reruberan eng keraja’an Israel.5Wo kasi nikoo tu’u koo mete’u sapa en tinuananla ni Yoab, oki’ ni Zeruya, wia niaku, sapa en tinuananala wia se rua panglima Israel, nyi’a i yi’i si Abner bin Ner wo si Amasa bin Yeter. Sia si minunu’ nisea wo timoa’la raa’ witu en zaman e le’os tanu mokan wawean paseke’an, i ka’ayo ne’ereten e rereenanna wo en selop e ne’ana minelela’amuran raa’. 6Takar minta’ mouw ampit en sama’ wo te’a mouw i pewewayala si puti’ wu’uk i ti’i tumumpa ampit e lawir mea witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate.7Ta’an wia se oki-oki’ ni Barzilai, tou eng Gilead i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw koo mapa’atola eng kamura’an ate. Ma’anouw sea i kaghorem weteng ne minaka’atomi kekaanen waki mejamu, karengan nisea tu’u se minapa’atola eng kelale’anna ampit simungkul niaku witu nedo niaku nu timingkasi en tou waki saruan ni kaka’mu Absalom.8O kangkasi wiape’ nikoo si Simei bin Gera, tou em Benyamin, waki Bahurim. Nisia mouw si kimutokla niaku ampit eng kutok mekeide’en witu nedo niaku nu minea waki Mahanaim, ta’an eng kamurian nisia si mineiy sumungkul niaku waki teberan Yordan wo aku tumiwa’ mouw wia nisia karengan si TUHAN: E reiy’ laaku wunu’un koo ampit en santi! 9En teakan te’a mouw i pewewayami sia waki ukuman, karengan nikoo koo esa tou sama’ wo mete’u sapa e lewo’ sa reiy’ tuanannula wia nisia kaa laa sumiwo si puti’ wu’uk i ti’i tumumpa ampit e meraa’ mea waki ghorem eng kaoatan ne tou minate.”10Kamurian si Daud si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna wo sia i le’osla waki kota Daud. 11Wo si Daud si minerenta se tou Israel eng keurean epat nga pulu’ nge te’un; waki Hebron nisia si minerenta pitu nge te’un, wo waki Yerusalem nisia si minerenta telu nga pulu’ o telu nge te’un. 12Salomo si rimuber witu natas e reruberan ni Daud, ama’na, wo eng karaja’anna eng kasa te’etep.

E winta’-winta’ ni Salomo kaa laa metete’etepla e reruberanna

13Witu nendo mekasa si Adonia, oki’ ni Hagit, ghumorem sumaru si Batsyeba, ina’ ni Salomo, o laa si wewene i ti’i lumila’: “Sapa ku’a re’e’n nikoo koo mineiy ampit e maksut le’os?” E wingkotna: “Yon, e le’os!” 14Kamurian em pokeiyna: ”Wawean e nesa ni’i pelelila’kula wia nikoo.” E wingkot ni wewene i ti’i: “I lila’ momi!” 15Laa o pokeiyna: “Nikoo nuesa koo mete’u kaa niaku mouw si mekehak witu e reruberan raja, wo kaa se minapekasa Israel se maarapla, rio aku mamuali raja; ta’an eng kapurikitna e reruberan raja e minolon wia si tuariku, karengan em baki si TUHANouw sia maka’atola nyi’a.16Wo en teakan, e nesa pengiween i te ni’i pa’ayokula wia nikoo; te’a mouw i pesesede’ em pengiweengku.” E wingkot ni wewene i ti’i wia nisia: “I lila’ momi!” 17Takar em pokeiyna: “Susuiyenola satorona ampit si raja Salomo, karengan nisia si reiy’ laa sumede’ em pengiweennu, rio si Abisag, reraa’ en Sunem i ti’i, si’i weenala wia niaku mamuali ka’awuku.” 18E wingkot ni Batsyeba: “Le’os, niaku ku laa sumusuiyla eng kapualitan i ti’i ampit si raja i wee nikoo.”19Betsyeba ghumorem sumaru si raja Salomo kaa laa mesesusuiyla eng kapualitan i ti’i i wee si Adonia, laa o tumo’orouw si raja laa matola nisia ma’an tumu’utuk sumempela wia nisia; kamurian rumuberouw sia witu natas e reruberanna wo sia rumeo rumeta’la kadera i wee si ina’ ni raja, o laa si wewene i ti’i rumuber witu esa nga weka lele’osna. 20Lumila’ mouw si wewene i ti’i: “E nesa pengiween noki’ i te ni’i pa’ayokula wia nikoo, te’a mouw i pesesede’ em pengiweengku.” E wingkot ni raja wia nisia: “Kumiwee mouw, ee ina’, karengan niaku ku reiy’ laa sumede’ em pengiweennu.” 21Em pokeiy ni wewene i ti’i: “I waya mola si Abisag, reraa en Sunem i ti’i, i weela si kaka’mu Adonia mamuali ka’awuna.”22Ta’an si raja Salomo miningkot si ina’na: “Ka’a koo makiwee si Abisag i te, reraa en Sunem i ti’i, i wee si Adonai? Kiweenouw kangkasi i wee nisia e reruberan raja! E reiy’ ku’a re’en nisia si patuariku lebe tu’a, wo witu em betengna wawean si imam Abyatar wo si Yoab, oki’ ni Zeruya?” 23Laa o tumiwa’ mouw si raja Salomo karengan si TUHAN: “Teinti’i mouw wona’na si Empung mukum niaku, awes tare e lebepe’ witu ni’itu, sa si Adonia si reiy’ mearla nyawana ampit em pengiweenna i yi’i!24Karengan e ni’itu, karengan si TUHAN matou-tou, si minalinto’orla niaku wo rimuberla niaku witu natas e reruberan ni Daud, ama’ku, wo si simiwo i wee niaku se esa me’urang tanu neiy i ta’ar-Nala: wia i te nendo i yi’i kangkasi si Adonia si lewo’ sa reiy’ wunu’un.” 25O laa si raja Salomo sumarakan eng kapualitan i ti’i wia si Benaya bin Yoyada; tou i yi’i si simabouw nisia i ka’ayo minate.26Wo wia si imam Abyatar raja si limila’: “Mea mouw waki Anatot, waki tana’ kapunya’annu, karengan nikoo koo waar ukumen paten, ta’an wia nendo i yi’i niaku ku reiy’ laa munu’ nikoo, eng karengan nikoo koo minopo mola en tabut ni EMPUNG Tuhan witu en sinaru ni Daud, ama’ku, wo eng karengan nikoo koo kimi’itouw peme’itan witu e reiy’ sa mina’asa em pineme’itani ni ama’ku.” 27O laa si Salomo rumo’umi si Abyatar waki jabatanna tanume si imam ni TUHAN. Ampit en tuana si Salomo si minutala e nuwu’ ni TUHAN e neiy mouw i lila’-Nami waki Silo en tanume se me’urang ni Eli.28Katoroan e nabar i ti’i i ka’ayola wia si Yoab – memang si Yoab si maedo-edo mouw si Adonia, ma’anouw tu’u sia reiy’ maedo-edo si Absalom – takar tumingkasouw si Yoab mea waki dasing ni TUHAN, laa o tumiboiy en sunge-sunge e mezbah. 29Kamurian i pakite’u mola wia si Salomo, kaa si Yoab si timingkasouw minea waki dasing ni TUHAN, wo si witu mouw esa nga weka e mezbah. O laa si Salomo rumeo si Benaya bin Yoyada: “Mea mouw sumabouw nisia.”30Benaya si ghimorem mea witu eng gorem en dasing ni TUHAN ampit limila’ wia nisia: “Teinti’i mouw em pokeiy ni raja: Rumo’u mouw.” E wingkotna: “Reiy’, karengan wia nyi’i mouw aku pa’ar mate.” O laa si Benaya ma’ayola em bewingkot i ti’i wia si raja, em pokeiyna: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Yoab wo en teinti’i mouw em bewingkotna wia niaku.” 31Em pokeiy ni raja wia nisia: “Sumiwo mouw tanu neiy i lila’nala; sabouwenouw sia wo i le’osola sia; ampit en tuana koo ma’akatomi waki niaku wo waki se kaumku en seringna en daa’ neiy i toa’la ni Yoab ampit e reiy’ sitino’otolan.32Wo si TUHAN si laa mangimpesa’anla en daa’na wia nisia nuesa, karengan nisia si minunu’ mola se rua tou se lebe ulit wo lebe le’os ta’an nisia. Sia si minunu’ nisea ampit en santi, ampit e reiy’ kinete’uala ni ama’ku Daud, nyi’a i ti’i si Abner bin Ner, panglima ne Israel, wo si Amasa bin Yeter, panglima ne Yehuda. 33Tuana mouw en daa’ nea e laa i pesa’anla wia si Yoab wo se see’na i wee eng keure-urena, ta’an si Daud wo se see’na wo se me’urangna wo e reruberanna e laa maka’atomi kelawiran waki si TUHAN i ka’ayo eng keure-urena.”34Takar mae mouw si Benaya bin Yoyada, laa o sumabouw wo munu’ si Yoab, kamurian sia i le’osla witu em balena nuesa waki patar kaerisan. 35Raja si minopo si Benaya bin Yoyada simawelela si Yoab minamuali kapala ne suraro; wo si raja mopo si imam Zadok sumawelela si Abyatar.36Kamurian si raja rumeo kumeret si Simai, wo lumila’ wia nisia: “I redeiy mola i wee nikoo e nesa wale waki Yerusalem, mena’ mouw maname, wo te’a mouw maro’umi maname me’a waki wisa-wisa tu’u. 37Karengan kete’uanola makauli-ulit, kaa witu nedo koo nu rumo’umi wo lumewetla en teberan Kidron, tantu mouw koo mate wunu’un wo en daa’mu e laa i pesa’anla wia nikoo nuesa.” 38Laa o lumila’ mouw si Simei wia si raja: “Le’osouw en tuana! Tanu em peila’la ni tuangku raja, tuana mouw e laa tuananla ni hambamu i yi’i.” O laa si Simei mena’ waki Yerusalem pirala nga edo eng keurena.39Wo nu limangkoiy mouw telu nge te’un, mamuali mouw kaa se rua tou hamba ni Simei se timingkas wia si Akhis bin Maakha, raja Gat, laa o i pakite’ula si Simei: “Kete’uanola se rua tou hambamu se waki Gat.” 40Takar mantalouw si Simei, weeala sesakean si keledaina, wo mea mouw sia minea waki Gat, wia si Akhis, kaa laa mesesero se hambana i ti’i. O laa si Simeiy mareng wo maalimi nisea waki Gat.41Eng katoroan neiy i pakite’ula wia si Salomo, kaa eng ketarena si Simei si rimou’mi waki Yerusalem minea waki Gat wo en teakan si minarengomi, 42takar si raja rumeo kumeret si Simei wo lumila’ wia nisia: “E reiy’ ku’a re’en niaku ku rimeo mola nikoo tumiwa’ karengan si TUHAN wo ngime’enge’ mola nikoo, en teinti’i: “Kete’uanola makauli-ulit, kaa witu nedo nikoo nu rumo’ume wo mea waki wisa-wisa tu’u, tantu mouw koo mate wunu’un! Wo nikoo koo miningkotola: Le’osouw en tuana, niaku ku laa lumale’la nyi’a.43Ka’a koo reiy’ kimi’itla en tiwa’ karengan si TUHAN i ti’i wo kangkasi em perenta neiyku i perentala wia nikoo?” 44Kamurian em pokeiy ni raja wia si Simei: “Nikoo nuesa koo mete’u witu natemu e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an siniwomu wia si Daud, ama’ku, takar si TUHAN si minangimpesa’anola eng kalewo’annu i ti’i wia nikoo nuesa.45Ta’an berkatenola satorona si raja Salomo wo te’etepouw e reruberan ni Daud witu en sinaru ni TUHAN i ka’ayo eng keure-urena.” 46Raja si minee perenta wia si Benaya bin Yoyada, laa o rumo’u momi si Benaya, sabouwenna si Simei i ka’ayo minate. Tuana mouw eng karaja’an i ti’i en te’etep witu lawas ni Salomo.

Chapter 3

Sombayang ni Salomo maaleiy en sama’

1O laa si Salomo mamuali manuang ni Firaun, raja Mesir, sia si minedo sioki’ ni Firaun, wo minali nisia mea waki kota Daud, i ka’ayo sia simampet rimedeiyla e istanana wo em bale ni TUHAN wo em beton esa nga kaledong Yerusalem. 2Ta’an i te, se bangsa i ti’i se manginsempepe’la en tetule waki kakenturan-kakenturan tetulean, karengan e reiy’pe’la neiy i redeiyla em bale i wee ngaran ni TUHAN i ka’ayo witu nedo ni’itu. 3Wo si Salomo si minapa’atola nupusna wia si TUHAN ampit matou-tou i ki’it eng katataapan-katataapan ni Daud, ama’na; ta’an i te, nisia si manginsempepe’la en tetule rineret wo nukupan waki kakenturan-kakenturan tetulean.4Witu nendo mekasa raja si minea waki Gibeon kaa laa mesesempela en tetule, karengan witu mouw eng kakenturan patulean kasa sela; esa nga riwu tetule tinunu neiy i sempe’la ni Salomo witu natas e mezbah i ti’i. 5Waki Gibeon i ti’i si TUHAN si minapa’atola en tou wia si Salomo witu nipi witu nedo wengi. O mee mouw nuwu’ si Empung: “Kiweenouw sapa e laa-Ku i weela wia nikoo.”6O laa si Salomo lumila’: “Nikoo mouw si minapa’ato mola e nupus lale’-Mu wangko’ wia si hamba-Mu Daud, ama’ku, karengan nisia si timou witu en sinaru-Mu ampit e lale’, ulit wo redeiy witu Nikoo; wo Nikoo koo mineram mola wia nisia e nupus o lale’ kewangko’ i ti’i ampit mineela wia nisia siesa oki’ si rimuber witu reruberanna tanu wia nendo i yi’i.7Takar en teakan, ee TUHAN, Empungku, Nikoo mouw si minopo si hamba-Mu i yi’i minamuali raja simawelela si Daud, ama’ku, ma’anouw tu’u aku kasape’ sobor wo e reiy’pe siniatomi. 8Tuana mouw si hamba-Mu i yi’i witu eng keuneran ne umat-Mu se pineleng-Mu, se esa umat kasela, se reiy’ karekenan wo se reiy’ kasena’apan eng kelakerna. 9Takar weeanomi wia si hamba-Mu i yi’i e nate sigha’ mawiling eng kapualitan kaa laa ma’akimla se umat-Mu ampit en toro mememange’anla nelet e le’os wo e lewo’, karengan seiy ku’a re’en si makawoo ma’akimla se umat-Mu kasa laker i yi’i?”10O laa nyi’a mouw e le’os witu em beren ni Tuhan kaa si Salomo si kimiwee eng kapualitan tuana. 11Ni’itu mouw, mee mouw nuwu’ si Empung wia nisia: “Eng karengan nikoo koo kimiwee mouw eng kapualitan tuana wo reiy’ kimiwee em pakatu’an ka’apa eng kakaya’an ka’apa e nyawa ni kesarumu, ta’an i te em pangartian kaa laa metetantula e nukum, 12takar eng kaulitna Niaku ku tumuanala minatoroan ampit em pengiweennu i ti’i, eng kaulitna Niaku ku meela wia nikoo e nate wuta en sama’ wo em pangartian, i ka’ayo nu reiy’pe’ nikoo e reiy’la siesa tou tu’u si tanu nikoo, wo nu reiy’ mouw nikoo e reiy’ laa tumo’or siesa tou tu’u si tanu nikoo.13Wo kangkasi sapa e reiy’ kiweennu Niaku ku meela wia nikoo, le’os eng kakaya’an ka’apa tu’u eng kewangko’an, i ka’ayo eng kelabotan numurmu e reiy’ laa wawean siesa tou tu’u si tanu nikoo witu nelet ne raja-raja. 14Wo sa koo matou-tou i ki’it e lalan neiy-Ku i tudu’la wo mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo em perenta-Ku, masuat tanu si ama’mu Daud, takar Niaku ku laa mepelabotla numurmu.”15Laa o mawena’asouw si Salomo; kaloo’ala nisia si me’ipi. Eng kinewewarengna mea waki Yerusalem, rumedeiy mouw sia witu en sinaru en tabut teta’aran ni Tuhan, i panginsempena mola en tetule-tetule tinunu wo en tetule-tetule kelawiran, kamurian sia sumiwola sesakeiyan i wee em baya ne pegawaina.

Sama’ ni Salomo witu nedo nu mee katenggolan

16Witu nedo ni’itu ghumoremouw se rua wewene sa’amek sumaru si raja, laa o sea rumedeiy witu en sinaruna. 17Em pokeiy ni wewene esa: “Ee tuangku! Niaku wo si wewene i yi’i keiy maena’ witu e nesa wale, wo niaku ku timimea’la sioki’, witu nedo nisia nu witu em bale i ti’i.18Kamurian witu nendo katelu nu reiy’ mouw niaku, wewene i yi’i tu’u si timimea’la sioki’; nikeiy keiy maesa-esa, e reiy’la sitou walina mewali-wali nikeiy witu eng gorem em bale, nikeiy i te nu rua keiy witu eng gorem em bale. 19Witu nedo wengi sioki’ ni wewene i yi’i si minate, karengan nisia si kinatekelanna. 20Witu nedo maparua em bengi sia tumo’or, laa o medomi sioki’ku witu esa nga wekaku; kasuatan si hambamu i yi’i nu timekel, neiy i gholeiynala sioki’ i ti’i witu em pinalarna, kasuatan sioki’na minate i ti’i si neiy i gholeiynala witu em pinalarku.21Eng katoroan niaku nu tumo’or witu nedo memo’odo kaa laa metetoto’ sioki’ku, kaloo’anola sioki’ku i ti’i si minate mouw, ta’an eng katoroan niaku nu memee-meela ghenang nisia witu nedo memo’odo i ti’i, kaloo’anola e reiy’ nisia sioki’ neiy i patoukumi.” 22Em pokeiy ni wewene esa i ti’i: “Reiy’! sioki’ku mouw si matou-tou wo sioki’mu mouw si minate.” Ta’an si wewene eng ketare si limila’ kangkasi: “Reiy’ sioki’mu mouw si minate wo sioki’ku mouw si matou-tou.” Tuana mouw nisea me’ising witu en sinaru ni raja.23Laa o lumila’ mouw si raja: “Siesa si meila’: Sioki’ku mouw si matou-tou i yi’i wo sioki’mu mouw si minate. Siesa si meila’: Reiy’! sioki’mu mouw si minate wo sioki’ku mouw si matou-tou.” 24Nu reiy’ mouw i tu raja si limila’: “I edomi aku santi,” laa o alinouw en santi mea witu en saruan ni raja. 25Em pokeiy ni raja: “Panggalenouw sioki’ matou-tou i ti’i mamuali rua wo i wee mola e nesa nga parua wia siesa wo e nesa nga parua kasi wia siesa.”26Takar em pokeiy ni wewene si makapunya sioki’ matou-tou i ti’i wia si raja, karengan limentutouw en tongkoupusenna witu sioki’na i ti’i, em pokeiyna: “Ee tuangku! I wee mola wia nisia si dade matou-tou i ti’i, te’a ma’an mekasa mewewunu’ nisia.” Ta’an siesa i ti’i si limila’: “Rio te’a i wee niaku ka’apa tu’u i wee nikoo, panggalenouw!” 27Ta’an si raja si miningkot, em pokeiyna: “I wee mola wia nisia si dade matou-tou i ti’i, te’a ma’an mekasa mewewunu’ nisia; nisia mouw i ti’i si ina’na.” 28Eng katoroan se minapekasa tou Israel liminga eng katenggolan e nukum neiy i weela ni raja, takar meide’ mouw sea wia si raja, karengan nisea se limoo’, kaa en sama’ waki si Empung em bitu eng gorem natena kaa laa metetuanala eng ka’adilan.

Chapter 4

4

Em baya ne pemangko’ ni Salomo wo em baya ne kumbasarna

1Takar si Salomo si minamuali raja witu se minapekasa Israel. 2I yi’i mouw em baya ne pemangko’na: Azarya bin Zadok si minamuali imam; 3Elihoref wo si Ahia, oki-oki’ ni Sisa se minamuali panitera negara; Yosafat bin Ahilud si minamuali tumetu’utul negara; 4 Benaya bin Yoyada si minamuali panglima; Zadok wo si Abyatar se minamuali imam.5Azarya bin Natan si mategha’la em baya ne kumbasar; Zabut bin Natan, siesa imam si minamuali kalo ni raja; 6Ahisar si minamuali kapala istana; Adoniram bin Abda si minamuali kapala ne mepa’ayang palupuan.7Salomo si makapunya se mapulu’ o rua tou kumbasar witu se minapekasa Israel se lewo’ sa reiy’ meram eng kekaanen ni raja wo se esa nga pumpun e istanana: nyi’a mouw en tanggongan ne susur kumbasar kaa laa meram kekaanen eng keurean esa nga sumedot witu esa nge te’un. 8Nyi’i mouw e ngaran-ngaran nea: Ben-Hur si waki kakuntungan Efraim; 9Ben-Deker si waki Makas, waki Saalbim, waki Bet-Semes wo waki Elon-Bet-Hanan; 10Ben-Hesed si waki Arubot; wilayana nyi’a mouw en Sokho wo minapekasa en tana’ Hefer;11Ben-Abinadab si timiboiy e minapekasa tana’ eng kakenturan Dor, wo si Tafat binti Salomo si minamuali ka’awuna; 12Baana bin Ahilud si timiboiy en Taanakh, Megido wo minapekasa em Bet-Sean em baki esa nga weka en Sartan waki esa nga weka e lua’an Yizreel, waki Bet-Sean i ka’ayo e Abel-Mehola i ka’ayo me a waki lewet Yokmeam. 13Tumodongla nyi’a si Ben-Geber waki Ramod-Gilead; wilayahna nyi’a mouw eng Hawot-Yair em baki Gilead; Yair sia mouw sioki’ ni Manasye. O kangkasi e wilayah Argob em baki Basan en tiniboiyanna, enem nga pulu’ kota wangko’, makarereen em beton wo makakelam pepalen en tambaga; 14Ahinadab bin Ido si timiboiy e Mahanaim15Tumodongla nyi’a si Ahimas waki Naftali: nisia kangkasi si minedo siesa oki’ ni Salomo minamuali ka’awuna, nyi’a i yi’i si Basmat. 16Tumodongla nyi’a si Baana bin Husai si waki Asyer wo waki Alot. 17O laa si Yosafat bin Paruah waki Isakhar18wo si Simei bin Ela waki Benyamin. 19Geber bin Uri waki tana’ Gilead si timiboiy en tana’ Sihon, raja ne tou Amori, wo en tana’ ni Og, raja Basan; wo nisia mouw si maesa-esana kumbasar witu en tana’ i ti’i.20Tou Yehuda wo se tou Israel eng kelakerna se tanu neris waki li’ilik en tasik. Nisea se mekaan wo makoo’ ma’an mepa’a-pa’ar.

Kewangko’an ni Salomo

21

21Takar si Salomo si maka kuwasa’ witu e reiy’ sa mina’asa eng karaja’an muleiymi waki teberan Efrat i ka’ayo em banua ne tou em Filistin wo i ka’ayo mea waki paakaran e Mesir. Nisea se maayola na’antar wo minena-ena’ tu’utuk wia si Salomo esa nga umur em petou-touanna. 22Sapa tare e walun kekaanen pemandungen ni Salomo i wee esa nga endo nyi’a mouw en telu nga pulu’ kor topong karengan, 23mapulu’ nga ipus sapi pareburen wo se rua nga pulu’ sapi perawiren wo se esa nga atus domba, reiy’pe’ neiy i kareken se rusa, kijang, rusa dandi wo se gangsa papiaran,24karengan nisia si makakuwasa witu e minapekasa en tana’ wia esa nga weka wi’i en teberan Efrat, minuleiymi waki Tifsah i ka’ayo mea waki Gaza, wo witu em baya ne raja wia esa nga weka wi’i en teberan Efrat; nisia si kinaruniala e le’os waki e reiy’ sa mina’asa em banuana, 25i ka’ayo se tou Yehuda wo se tou Israel se maena’ ampit e lompon, siesa o siesa witu em bawa’ nakana nanggor wo nakana arana, waki Dan i ka’ayo em Bersyeba esa nga umur em patou-touan ni Salomo.26Awes kangkasi si Salomo si makapunya kawalo epat nga pulu’ nga riwu kalero i wee eng kareta-karetana wo se mapulu’ o rua nga riwu tou mesake-sake kawalo. 27Wo em baya ne kumbasar i ti’i se maeram eng kekaanen ni raja Salomo ma’an em baya ne tou se maki’i-ki’it mekaan waki meja ni raja Salomo. Nisea se maali nyi’a siesa o siesa witu en sumedot pinontolan nisia ampit e reiy’ maro’ula wo’o sapa tu’u. 28Jelai wo en daami i wee se kawalo-kawalo karengan wo se kawalo-kawalo teji se niali nea waki tampa e lewo’ sa reiy’na, siesa o siesa i ki’it en tanggonganna.29Wo si Empung meela wia si Salomo en sama’ wo em pangartian eng kasa wangko’, ma’an e akal kale’ar tanu nataran eris waki li’ilik en tasik, 30i ka’ayo en sama’ ni Salomo e limantouwla en sama’ ne reiy’sa mina’asa bani Sedangan wo e limantouwla e reiy’ sa mina’asa en sama’ ne tou Mesir. 31Nisia si lebe sama’ ta’an em baya ne tou, ta’an si Etan, tou e Ezrahi i ti’i, wo ta’an si Heman, Kalkol wo si Darda, oki-oki ni Mahol; karengan e ni’itu nisia si minaka’ato ngaran witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa esa nga kaledongna.32Nisia si rimoba en telu nga riwu amsal, wo eng kekantarenna em bawean esa nga riwu lima. 33Nisia si metabak en tanume nakana-nakana, waki akana aras em baki kuntung Libanon i ka’ayo wia em pepi’ipik e matou wia eng kedir watu; nisia si masusuiy kangkasi en tanume se tekapen wo en tanume se wara-wara wo en tanume se tekapen maoyouw wo en tanume se sera’-sera’. 34Takar meiy mouw se tou waki se reiy’ samina’asa bangsa melelingala en sama’ ni Salomo, wo nisia si maka’ato na’antar waki em baya ne raja-raja wia em bumi, se liminga mola en tanume eng sama’na i ti’i.

Chapter 5

Patiro’an-patiro’an kaa laa mereredeiyla em Bait Lenas

1Hiram, raja Tirus, si timoke se pegawai-pegawaina wia si Salomo, karengan e liningana, kaa si Salomo si ni’isu’ mola minamuali raja simawelela si ama’na, karengan si Hiram si reiy’ siena’na mekalo ampit si Daud. 2O laa si Salomo tumoke tou wia si Hiram ampit e nower: 3“Nikoo koo mete’u kaa si Daud ama’ku, si reiy’ mete’u rimedeiyla e nesa wale i wee ngaran ni TUHAN, Empungna, eng karengan se kesaru-kesaruna se maseke’la nisia waki e reiy’ sa mina’asa toroani, i ka’ayo si TUHAN si simarakanla nisea witu em bawa’ em palar ne’ana.4Ta’an en teakan, si TUHAN, Empungku, si kimarunia mola eng ka’amanan wia niaku wisa i te tu’u, e reiy’ mola kasi sikesaru wo e reiy’ mola kasi en cilaka timoro. 5Wo kete’uanola, niaku ku meghena-ghenang laa mereredeiyla e nesa wale i wee ngaran ni TUHAN, Empungku, tanu neiy i ta’arla ni TUHAN wia si Daud, ama’ku, en tuana: Sioki’mu si laa-Ku i pereruberla ee sangari witu natas e reruberannu sumawelela nikoo, nisia mouw si laa rumedeiyla em bale i ti’i i wee ngaran-Ku.6Karengan e ni’itu, perentanola se tou mele i wee niaku e nakana-nakana aras waki kuntung Libanon wo ma’anouw se hamba-hambaku sumawang se hamba-hambamu, wo en tetoro ne hamba-hambamu e laaku wearen wia nikoo takura tu’u kangkasi eng kiweennu, karengan nikoo koo mete’u, kaa witu nelet meiy e reiy’la siesa tou tu’u si sigha’ mele nakana masuat tanu se tou en Sidon.”7Takar makarengan nu reiy’ mouw si Hiram nu liminga e nower waki si Salomo i ti’i, nisia si kasa mepa’a-pa’ar ampit limila’: “Lino’orouw si TUHAN wia nendo i yi’i, karengan Nisia si minee mola wia si Daud siesa oki’ sama’ kaa laa kumapalala se bangsa kasela i yi’i.” 8O laa si Hiram tumoke tou wia si Salomo lumila’la: “Niaku ku liminga mola e nower neiy i reomu i pa’ayola wia niaku. Tanume eng kayu aras wo eng kayu sanobar niaku ku laa tumuanala e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’armula.9Hamba-hambaku se laa mali nyi’a merosi waki kuntung Libanon mea waki tasik wo niaku ku laa ma’akes nyi’a mamuali rakit-rakit waki tasik kaa laa alin i ka’ayo mea waki tampa e laa i tudu’mula wia niaku; kamurian e laaku reo ghogharen em baya nyi’a maname, i ka’ayo koo toro mater nyi’a. Kasuatan e ni’itu nikoo satorona koo tumiro’la kekaanen i wee se esa nga pumpun e istanaku pira i te ni’i kepa’arkula.”10Tuana mouw si Hiram mineela eng kayu aras wo eng kayu sanobar wia si Salomo pira i te ni’i kepa’arnala. 11O laa si Salomo meela wia si Hiram e rua nga pulu’ nga riwu kor gandum, sesiwon kekaanen i wee se esa nga pumpun e istanana wo e rua nga pulu’ kor lana linuwek; tuana mouw neiy i weela ni Salomo wia si Hiram en te’un mea en te’un. 12Wo si TUHAN si mineela en sama’ wia si Salomo tanu neiy i ta’ar-Nala wia nisia; takar e le’os tu’u em bitu nelet ni Hiram wo ni Salomo, o laa nisea nu rua sumiwola teta’aran.13Raja Salomo moghela se tou mepa’ayang palupuan waki elet ne miapekasa Israel, takar se tou mepa’ayang palupuan i ti’i se telu nga pulu’ nga riwu tou. 14Sia rumeo nisea mea waki kuntung Libanon, mapulu’ nga riwu tou esa nga sumedot menawe-nawel: keurean rua nga sumedot witu em bale. Adoniram si minamuali kapala ne mepa’ayang palupuan.15Awes kangkasi si Salomo si makapunya se pitu nga pulu’ nga riwu kuli wo se uwalu nga pulu’ nga riwu memema’at waki kakuntungan, 16e reiy’pe’ neiy i kareken em baya ne mandor kapala ni Salomo se mekapalala em pepa’ayangen i ti’i, nyi’a i yi’i se telu nga riwu telu nga atus tou eng kelakerna, se mategha’la se rakyat mepa’ayangla em pepa’ayangen i ti’i.17Wo si raja si minerentala rio sea tumu’il em batu sela, em batu maal-maal kaa laa mesesiwo en to’otolan em bale i ti’i waki watu pina’at. 18Takar se meneniwo-meneniwo ni Salomo wo se meneniwo-meneniwo ni Hiram ma’an se tou-tou eng Gebal se mepa’at wo matiro’la kayu wo em batu kaa laa mereredeiyla em bale i ti’i.

Chapter 6

Salomo rimedeiyla em Bait Lenas

1Wo mamuali mouw witu en te’un kaepat nga atus uwalu nga pulu’ nu reiy’ mouw se tou Israel nu rimo’umi waki tana’ Mesir, witu en te’un kaepat nu reiy’ mouw si Salomo nu minamuali raja witu se Israel, witu en sumedot Ziw, nyi’a i yi’i en sumedot karua, takar si Salomo muleiy mouw maredeiyla em bale i wee si TUHAN. 2Em bale i paredeiyla ni raja Salomo i wee si TUHAN i ti’i e nenem nga pulu’ hasta eng kelabotna wo e rua nga pulu’ hasta eng kapenarna wo en telu nga pulu’ hasta eng kerakekna.3Em balai witu esa nga weka en saruan em boang wangko’ em bale i ti’i e rua nga pulu’ hasta eng kelabotna, i ki’it eng kapenar em bale i ti’i, wo e mapulu’ hasta eng kapenarna minea waki esa nga weka saruan em bale i ti’i. 4En siniwona kangkasi witu em bale i ti’i en teteboan-teteboan ri’ipit e raamna.5Witu eng kedir em bale i ti’i esa nga kaledongna e rinedeiyannala ri’irir neiy i awes, esa nga kaledong em boang wangko’ wo em boang muri, wo minapekasa nyi’a en siniwona mineransu-ransun. 6Ransun wawa’ e lima hasta eng kapenarna, nuner e nenem hasta wo eng katelu em pitu hasta, karengan en siniwoanna mola po’opot-po’opot witu em bale i ti’i esa nga kaledong esa nga weka luar, i ka’ayo eng kedir em bale i ti’i e reiy’ mouw padung po’opotan.7Witu nedo em bale i ti’i nu i redeiyla, pinakela em batu-batu tiniro’ momi waki pakiaran, i ka’ayo e reiy’ palinga’an tetengkel ka’apa pati ka’apa e nesa pakakas wesi tu’u eng keurean i paredeiyla em bale i ti’i. 8Pepalen ransun wawa’ em bitu em po’otna lele’os em bale i ti’i, wo se tou se malongkot ampit e naran-aran kurengkom mea waki ransun uner wo waki ransun uner mea waki ransun eng katelu.9Nu reiy’ mouw nisia nu rimedeiyla em bale i ti’i, siwoanna mola tindungaya em bale i ti’i em bingkai wo em pepapang waki kayu aras o siwon. 10Wo nu reiy’ mouw nisia nu rimedeiyla e ri’irir neiy i awesla i ti’i witu em bale i ti’i esa nga kaledong, nyi’a i yi’i susur ransun e lima hasta eng kerakekna, takar em bale i ti’i songkouwna ampit eng kayu aras.11Kamurian meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Salomo, en tuana: 12“En tanume em bale kasuatan i paredeiymula i yi’i, sa koo matou-tou kumi’it e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku wo matuanala e reiy’ sa mina’asa natorang-Ku wo mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku wo reiy’ mase’epangi witu nyi’a, takar Niaku ku laa makatorola en ta’ar-Ku wia nikoo e neiy-Ku mouw i nuwu’la wia si Daud, ama’mu, 13nyi’a i yi’i kaa Niaku ku laa mena’ witu eng keuneran ne tou Israel wo reiy’ laa tumele’ula se umat-Ku Israel.”14Salomo nu simampetouw rimedeiyla em bale i ti’i, 15sia si munsunla eng kedir em bale i ti’i waki ghorem ampit em papang kayu aras; waki wela i ka’ayo mea waki salawakona tindungaya e niunsunanna ampit eng kayu aras, ta’an em bela em bale i ti’i e niunsunanna ampit em papang kayu sanobar.16Kamurian kedirannala rua nga pulu’ hasta em beteng muri em bale i ti’i ampit em papang kayu aras, waki wela i ka’ayo mea waki salawako-salawako; laa o siwonnala em boang i ti’i minamuali woang muri, e minamuali tampa kasa kudus. 17Wo e nepat nga pulu’ hasta eng kelabotna em boang waki saruan em boang muri i ti’i, nyi’a i yi’i em boang wangko’. 18Kayu aras esa nga weka ghorem em bale i ti’i e linumian wu’ana em belaan wo em bungang minelar; em baya nyi’a eng kinelungan eng kayu aras, e reiy’la siwatu paloo’on.19Tuana mouw eng kinelelekepnala em boang muri witu eng gorem em bale i ti’i, waki esa nga weka kasa ghorem, rio maname i weela en tabut teta’aran ni TUHAN. 20Em boang muri i ti’i e rua nga pulu’ hasta eng kelabotna wo e rua nga pulu’ hasta eng kerakekna. Sia si minunsunla nyi’a ampit e mas karetas laa o sia sumiwo e mezbah waki kayu aras witu en saruan nyi’a.21Nu reiy’ mouw si Salomo nu minunsunla em bale i ti’i waki ghorem ampit e mas karetas, i renetna mome em peremel witu e rante-rante mas em bitu en saruan em boang muri i ti’i, o laa em boang i ti’i unsunanna ampit e mas. 22Minapekasa em bale i ti’i niunsunanna ampit e mas, yon e minapekasana em bale i ti’i; o kangkasi e minapekasa e mezbah em bitu en saruan em boang muri i ti’i e niunsunanna ampit e mas.23Tumodongla nyi’a witu eng gorem em boang muri i ti’i en siniwoanna rua kerub waki kayu lana, e nesa o nesa e mapulu’ hasta eng kerakekna. 24Kale’ekew esa waki kerub i ti’i e lima hasta eng kelabotna wo eng kale’ekew walina kangkasi e lima hasta, i ka’ayo waki tempok eng kale’ekew esa i ka’ayo waki tempok eng kale’ekew walina e mapulu’ hasta eng kelabotna. 25O kangkasi eng kerub karua nyi’a mouw e mapulu’ hasta eng kelabotna; wo e rua kerub i ti’i masuat nukuran wo masuat kinekeketor nouwakna. 26Kerakek eng kerub esa e mapulu’ hasta wo tuanakan kangkasi eng kerub karua.27Takar i weena mola eng kerub-kerub i ti’i witu eng keuneran em boang esa nga weka kasa ghorem; kerub-kerub i ti’i rimepala eng kale’ekewna i ka’ayo eng kerub esa limeler eng kedir ampit eng kale’ekewna wo eng kerub karua limeler eng kedir walina, kasuatan eng kale’ekew-kale’ekew e matoro mea waki uner em bale i ti’i minaleleran en tempokna. 28Wo eng kerub-kerub i ti’i e niunsunanna ampit e mas.29Wo witu e reiy’ sa mina’asa kedir em bale i ti’i makaledong sia si limumi e lumian kerub, nakana eng korma wo em bungang minelar, le’os witu em boang esa nga weka ghorem ka’apa tu’u em boang esa nga weka luar. 30O kangkasi em bela em bale i ti’i niunsunanna ampit e mas, le’os witu em boang esa nga weka ghorem ka’apa tu’u em boang esa nga weka luar.31Tanume em pepalen maghorem mea waki woang muri siniwoannala pepalen waki kayu lana; limawa wo en salawakona em petanula en tempa lima. 32Witu e rua pepalen waki kayu lana i ti’i sia si limumila e lumian kerub, nakana eng korma wo em bungang minelar, kamurian unsunannala ampit e mas; o kangkasi witu eng kerub wo witu nakana eng korma i ti’i neiy i so’okepnala e mas.33Tuanakan kangkasi i wee em pepalen maghorem mea waki woang wangko’ i ti’i en siniwona en tobol-tobol waki kayu lana en tanula en tempa epat; 34wo e rua pepalen waki kayu sanobar; e rua papang em pepalen waki pepalen esa en toro lepeten wo tuanakan kangkasi e rua papang em pepalen walina. 35Laa o lumiannala witu nyi’a eng kerub, nakana eng korma wo em bungang minelar, kamurian unsunannala em pepalen i ti’i ampit e mas tari’ipis witu e lumian linumi i ti’i.36Nisia si rimedeiyla em beton pores ghorem waki telu nga teperan watu pina’at wo waki esa nga teperan salawako kayu aras.37Witu en te’un e kaepat, witu en sumedot Ziw, i reta’ mola en to’otolan em bale ni TUHAN, 38wo witu en te’un kamapulu’ o esa, witu en sumedot Bul, nyi’a i ti’i en sumedot ka’uwalu, simampetouw em bale i ti’i ampit e reiy’ sa mina’asa em beteng-wetengna wo minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa en tetiro’anna; ni’itu mouw em pitu nge te’un eng keurena sia rimedeiyla em bale i ti’i.

Chapter 7

Istana ni Salomo

1Salomo si rimedeiyla istanana neiy i ka’ayo mapulu’ o telu nge te’un eng keurena, tare mouw sumampetla e minapekasa istanana i ti’i. 2Sia si rimedeiyla em balewangko’ “Talun Libanon”, esa nga atus hasta eng kelabotna wo e lima nga pulu’ hasta eng kapenarna wo en telu nga pulu’ hasta eng kerakekna, tinobol en telu nga teperan tobol kayu aras ampit en sengkang kayu aras witu natas en tobol i ti’i.3Em balewangko’ i ti’i em pineneti waki atas ampit en tindungaya kayu aras, witu natas en salawako-salawako timilawa en tinobol em pa’asek-pa’asek i ti’i, epat nga pulu’ o lima eng kelakerna, nyi’a i yi’i e mapulu’ o lima esa nga teperan. 4Wawean kangkasi en telu nga teperan teteboan makajalusi, teteboan minesaruan ampit en teteboan, makatelu. 5Wo em baya em pepalen wo en teteboan en tempa epat kinesesiwo; teteboan minesaruan ampit en teteboan, makatelu.6Sia si simiwo kangkasi em Balewangko’ Saka, lima nga pulu’ hasta eng kelabotna wo en telu nga pulu’ hasta eng kapenarna, ampit witu esa nga weka en saruanna e nesa walewangko’ kasi makapepa’asek wo em bawean aran witu esa nga weka en saruanna.7Siniwona kangkasi em Balewangko’ Reruberanraja, en tampa nisia matenggolela nukum, walewangko’ paadilan, em pinenetla ampit eng kayu aras waki wela i ka’ayo en salawako tindungaya.8Wo em balewangko’ paena’anna nuesa, em baki pores walina, e lebepe’ mea waki esa nga weka ghorem kasi waki walewangko’ i ti’i, nyi’a mouw e masuat eng kinesesiwona. Wo i wee sioki’ ni Firaun, si niedo ni Salomo minamuali ka’awuna, siniwona kangkasi e nesa walewangko’ masuat ampit em balewangko’ i ti’i.9Beton waki em baya nyi’a i yi’i en siniwomi waki watu e maal-maal, minatoroan ampit e nukuran em batu pepa’aten eng gini’ighir ampit eng geghi’ighir waki esa nga weka ghorem wo waki esa nga weka luar, waki to’otolan i ka’ayo mea waki atas, o kangkasi waki beton luar i ka’ayo wia em beton pores wangko’. 10awes tare en to’otolan em balewangko-walewangko’ i ti’i waki e watu maal-maal, e watu sela-sela, e watu mapulu’ hasta wo e watu uwalu hasta.11Witu em beteng atas wawean e watu maal-maal, maka ukuran watu pepa’aten, wo eng kayu aras kangkasi. 12Esa nga kaledong em pores wangko’ wawean em beton waki telu nga teperan watu pepa’aten wo esa nga teperan salawako kayu aras; tuanakan kangkasi esa nga kaledong em pores witu em bale ni TUHAN wo em balewangko’na.

Barang-barang logam em Bait Lenas

13Kamurian si raja Salomo rumeo tou sumungkuli si Hiram waki Tirus. 14Nisia nyi’a mouw sioki’ niesa balu waki se suku Naftali, kasuatan si ama’na si tou en Tirus, meneniwo tambaga; nisia si wuta eng kasigha’an, pangartian wo en tine’u kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen tambaga; sia si mineiy wia si raja Salomo, laa o tumuanala e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen i ti’i i wee si raja.15Nisia si simiwo e rua tobol tambaga, kerakek en tobol esa e mapulu’ o uwalu hasta wo en toro li’ikeren en tali mapulu’ o rua hasta eng kelabotna; en tobol karua en tuanakan kangkasi. 16Siniwona kangkasi e rua sengkang kaa laa i pewewee witu eng kokong en tobol-tobol i ti’i, en tambaga tinoa’ o siwon, kerakek en sengkang esa e lima hasta wo kerakek en sengkang karua e lima hasta. 17En siniwona kangkasi e rua pure’eket i wee en sengkang witu eng kokong en tobol i ti’i – em pure’eket i ti’i tanu eng kawa linuwir, tanu en tetuunan e rante – nesa pure’eket i wee en sengkang esa wo e nesa pure’eket ni’i wee en sengkang karua.18Kamurian en siniwona kangkasi em bu’ana-wu’ana en delima, e rua nga teperan limedong witu em pure’eket esa, kaa laa mekekelungla en sengkang waki tempok en tobol i ti’i, wo tuanakan kangkasi en siniwona witu en sengkang karua. 19Wo en sengakang witu eng kokong en tobol tawi em balewangko’ saruan i ti’i tanu rupa em bungang leli, kerakekna e nepat hasta,20nyi’a i yi’i en sengkang-sengkang witu natas e rua tobol i ti’i, waki esa nga weka kasa atas, lumangkoiy em pure’eket-pure’eket e rimikerla em po’ot en sengkang i ti’i; wo em bu’ana-wu’ana en delima wawean e rua nga atus minateperan limedong witu en sengkang esa, tuanakan kangkasi witu eng karua. 21Kamurian en tobol-tobol i ti’i neiy i redeiynala tawi em balewangko woang sela. Katoroan nisia nu rumedeiyla en tobol lele’os, nisia si ngimaranla nyi’a Yakhin; katoroan nisia nu rumedeiyla en tobol kawii, nisia si ngimaranla nyi’a Boas. 22Wo nu reiy’ mouw en tanu rupa em bungang leli i ti’i neiy i weela witu eng kokong en tobol-tobol i ti’i, takar simampetouw em pepa’ayangen masiwo en tobol-tobol i ti’i.23Kamurian siwonna mouw en “tasik” tinoa’ e mapulu’ hasta waki li’ilik mea waki li’ilik, tabuleleng kaledong, lima hasta eng kerakekna, wo en toro rikeran lumedong en tali telu nga pulu’ hasta eng kelabotna. 24Wo witu em bawa’ li’ilikna em bawean lumian wu’ana em belaan limedongla nyi’a minakaulit, mapulu’ witu esa nga hasta, en sime’u en “tasik” i ti’i minakaledong; em belaan i ti’i e rua nga teperan, en tinoa’ esa nga tetoa’an ampit e na’asu i ti’i.25“Tasik” i ti’i en time’up witu natas ne mapulu’ o rua sapi, telu se simarume amian wo se telu se simarume talikuran, telu se simarume timu wo se telu se simarume sedangan; “tasik” i ti’i en time’up witu natasna, kasuatan e reiy’ sa mina’asa nipus ne sapi i ti’i e limaa witu eng gorem. 26Kakuraber en “tasik” i ti’i e nesa nge palar lawas wo e li’ilikna tanu e li’ilik em piala, tanu em bungang leli minelar. “Tasik” i ti’i en toro kapumpunan rua nga riwu bat rano.27umodongla nyi’a o siwonna e mapulu kareta tetobol waki tambaga, nesa kareta e nepat hasta eng kelabotna, epat hasta eng kapenarna wo en telu hasta eng kerakekna. 28Teinti’i mouw rupa eng kareta tetobol i ti’i: wawean papang pepenetna wo em papang i ti’i rinopit em bingkai. 29Wo witu em papang pepenet rinopit em bingkai i ti’i em bawean singa, sapi wo eng kerub, wo tuanakan kangkasi witu em bingkai i ti’i; witu esa nga weka atas wo witu esa nga weka wawa’ ni singa wo ni sapi i ti’i em bawean tetuun-tetuun e wungang simangkong.30Witu e nesa kareta patobol wawean epat wola tambaga ampit e as tambaga; wo witu nepat ruuna em bawean rera’aseran kaa laa perera’aseran e na’asu paoasan; e rera’aseran-rera’aseran i ti’i en tinoa’ wo witu esa nga weka luar susur e rera’aseran em bawean tetuun wungang. 31wo en sumana eng kareta patobol i ti’i em bitu esa nga weka ghorem e rera’aseran-rera’aseran i ti’i, e rimoa’me atas esa nga hasta; en sumana i ti’i en tabuleleng, siniwo nyi’a tanume eng kontoiyan, wo eng keraremna esa esa nga parua hasta; o kangkasi witu en sumana i ti’i em bawean lumian, ta’an em papang-papang pepenetna en tempa epat, ni’itu mouw e reiy’ tabuleleng.32E nepat wola i ti’i em bitu em bawa’ em papang pepenet, wo e lawas-lawas e wola i ti’i em bitu eng kareta patobol i ti’i; wo eng kerakek e nesa wola nyi’a mouw e nesa esa nga parua hasta. 33Wo en siwoan e wola i ti’i tanu en siwoan e wola eng kareta; ta’an e lawas-lawasna, rikerna, en terali-teralina wo e nafna, em baya nyi’a en tinoa’.34E nepat tetobol witu e nepat ruuna susur eng kareta patobol nyi’a mouw esa nga gio ampit eng kareta i ti’i. 35Wo witu esa nga weka atas eng kareta patobol i ti’i em bawean lee’ tabuleleng minakaledong, esa nga parua hasta eng kerakekna; witu esa nga weka atas eng kareta i ti’i em bawean kangkasi en tobol-tobol wo em papang pepenet esa nga gio ampit nyi’a.36Takar witu en saruan en tobol-tobolna i ti’i wo witu em papang-papang pepenetna i lumina mola eng kerub, singa wo nakana eng korma, e nesa o nesa i ki’it en tampa witu, wo en tetuun wungang esa nga kaledong. 37Tuana mouw pina’ayangnala e mapulu kareta patobol i ti’i; toa’anna e masuat, nukuranna e masuat wo eng kinekeketorna e masuat em baya nyi’a.38Awes kangkasi o siwonna e mapulu’ na’asu paoasan waki tambaga: susur na’asu en toro pumpunan epat nga pulu’ bat rano, susur en sempe e nepat hasta eng kaselana wo em bawean esa sempe witu natas susur eng kareta waki mapulu’ kareta patobol i ti’i. 39Lima kareta patobol neiy i weena witu li’ilik lele’os em bale i ti’i wo e lima witu li’ilik kawiina; ta’an en “tasik” i ti’i neiy i weena witu li’ilik lele’os em bale i ti’i, minarat timu sedangan.40Wo si Hiram kangkasi si simiwo eng kure’-kure’, en tetakur-tetakur wo em bokor-bokor paserewan.Tuana mouw si Hiram nu simampetla e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e lewo’ sa reiy’ tuanannala i wee si Salomo witu em bale ni TUHAN, 41nyi’a i yi’i e rua tobol ampit e rua tabuleleng sengkang em bitu eng kokong en tobol i ti’i, wo e rua pure’eket timutuw e rua tabuleleng en sengkang i ti’i;42e nepat nga atus wu’ana en delima i wee e rua pure’eket i ti’i, e rua nga teperan wu’ana en delima i wee e nesa pure’eket kaa laa metetutuwla e rua tabuleleng sengkang em bitu natas en tobol i ti’i; 43e mapulu’ kareta patobol wo e mapulu’ na’asu paoasan em bitu natas eng kareta i ti’i;44“tasik” e nesa i ti’i wo se mapulu’ o rua sapi se witu em bawa’ en “tasik” i ti’i; 45kure’-kure’, tetakur-tetakur wo em bokor-bokor paserewan; e reiy’ sa mina’asa kalekepan en siniwo ni Hiram i wee si raja Salomo witu em bale ni TUHAN i ti’i nyi’a mouw em baki tambaga sinerengat o siwon.46Raja si timoa’ em baya nyi’a i ti’i waki Kewong Yordan witu eng gorem en tana’ pulut nelet en Sukot wo en Sartan. 47Wo si Salomo si minayala e reiy’ sa mina’asa eng kalekepan i ti’i reiy’ tinimbang karengan eng kelakerna eng kasa ka’asa’an; kawuter en tambaga i ti’i e reiy’ mouw karekenan.48Salomo si simiwo kangkasi e reiy’ sa mina’asa kalekepan em bitu em bale ni TUHAN, nyi’a i yi’i e mezbah mas wo e meja mas en tampa paweean roti sesakeiy; 49En sesoloan-sesoloan waki mas lenas, lima witu esa nga weka lele’os wo e lima witu esa nga weka kawii, witu en saruan em boang muri; em bungang-wungangna, en solo-solona wo en sesopit-sesopitna, mas o siwon;50pusung-pusungna, em pai’-pai’na, em bokor-bokor paserewanna, eng kower-kowerna wo em bewaa’an-wewaa’anna, e mas lenas o siwon; engsel-engsel i wee em pepalen woang ghorem, nyi’a i yi’i en tampa kasa kudus, wo e engsel-engsel i wee em pepalen woang wangko’ em Bait Lenas, e mas o siwon.51Takar lekepouw e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen tinuanala ni Salomo witu em bale ni TUHAN i ti’i. Kamurian si Salomo ghumoremla em barang-barang kudus ni Daud, ama’na, wo meela em perak, e mas wo em barang-barang i ti’i witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN.

Chapter 8

BINERKATAN EM BAIT LENAS

Tabut teta’aran neiy i soro’la wo eng kewangko’an ni TUHAN minutala em Bait Lenas 1Witu nedo ni’itu raja Salomo si rimeo em baya ne tu’a-tu’a Israel wo em baya ne kapala suku, nyi’a i yi’i em baya ne ma’aka-aka e walak ne tou Israel, merur witu en sinaruna waki Yerusalem, kaa laa ma’ateri en tabut teta’aran ni TUHAN waki kota Daud, nyi’a i ti’i en Sion. 2Takar witu nendo wangko’ witu en sumedot Etanim, nyi’a i yi’i en sumedot kapitu, merurouw witu en sinaru ni raja Salomo em baya ne tou Israel.3Nu reiy’ mouw em baya ne tu’a-tu’a Israel nu mineiy, takar se imam-imam mopo en tabut i ti’i. 4Sea mater en tabut ni TUHAN wo en Dasing Pinasungkulan wo e reiy’ sa mina’asa em barang kudus em bitu eng gorem en dasing i ti’i; em baya nyi’a i ti’i neiy i ater ne imam-imam wo ne tou-tou Lewi. 5Ta’an si raja Salomo wo se pakasa’an umat Israel se minerurouw witu en sinaruna, rimedeiy mewali-wali ampit nisia witu en saruan en tabut i ti’i, wo manginsempela membe’ domba wo sapi se reiy’ karekenan wo reiy’ i keila’ eng kelakerna.6Kamurian se imam-imam mali en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i mea waki tampana, witu em boang muri em bale i ti’i, witu en tampa kasa kudus, minakatoro witu em bawa’ eng kale’ekew eng kerub-kerub; 7karengan eng kerub-kerub i ti’i e rimepala e rua kale’ekewna witu natas en tampa en tabut i ti’i, i ka’ayo eng kerub-kerub i ti’i e minorongla en tabut ma’an eng kayu-kayu wewulengna waki atas. 8Eng kayu-kayu wewuleng i ti’i en tuana eng kelabotna, i ka’ayo en tempokna em paloo’oni waki tampa kudus, em bitu en saruan em boang muri i ti’i, ta’an e reiy’ paloo’oni waki luar; wo witu mouw en tampana i ka’ayomi nendo i yi’i.9Witu en tabut i ti’i e reiy’la sapa-sapa ta’an i te e rua loh watu neiy i reta’la ni Musa witu eng goremna waki kuntung Horeb, nyi’a i yi’i e loh-loh watu em pinatikala en teta’aran siniwola ni TUHAN ampit se tou Israel witu nedo em pakela-kelangan nea rimo’umi waki tana’ Mesir. 10Eng katoroan se imam-imam nu rumo’umi waki tampa kudus, meiy mouw e linaak minutami em bale ni TUHAN, 11i ka’ayo se imam-imam se reiy’ taang rumedeiy kaa laa mesesiwola peraghesan eng karengan e linaak i ti’i, karengan eng kewangko’an ni TUHAN e minutala em bale ni TUHAN.1212 Witu nedo ni’itu lumila’ mouw si Salomo: “TUHAN si timataapola siendo waki langit, ta’an Nisia si timenggolela kaa laa mena’ witu eng karibe’ebengan. 13En teakan, niaku ku rimedeiy mola wale ena’an i wee-Nikoo, en tampa Nikoo nu mena-ena’ eng keure-urena.”TUHAN minakatorola en ta’ar-Na wia si Daud

14Kamurian lumenge mouw si raja laa o merkatla se minapekasa jama’ah Israel, kasuatan se pakasa’an jema’ah Israel se rimedeiy. 15Sia lumila’: “Lino’orola si TUHAN, Empung Israel, si simampetola ampit e lawas-Na sapa neiy i nuwu’-Nala ampit en suma-Na wia si Daud, ama’ku, en tuana: 16Rengan Niaku minali se umat-Ku Israel rimo’umi waki Mesir, e reiy’la kota pineleng-Ku witu nelet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel kaa laa mereredeiyla wale maname tanume en tampa pa’ena’an ngaran-Ku, ta’an Niaku ku minelengola si Daud kaa laa kumuwasa witu se umat-Ku Israel.”17O laa si raja mapawee-weela: “Eng katoroan si Daud, ama’ku mekemaksut mereredeiyla wale i wee ngaran ni TUHAN, Empung Israel, 18o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: Nikoo koo mekemaksut mereredeiyla wale i wee ngaran-Ku, wo e maksutmu i ti’i memangouw le’os; 19ta’an i te, e reiy’ mouw nikoo si laa rumedeiyla em bale i ti’i, ta’an i te sioki’mu karengan si laa i patou ee sangari, nisia mouw si laa rumedeiyla em bale i ti’i i wee ngaran-Ku.20Ni’itu mouw si TUHAN si minakatoro mola en ta’ar neiy mouw i totor-Nala; niaku ku timo’orouw simawelela si Daud, ama’ku, wo rimuberouw witu natas e reruberan eng karaja’an Israel, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN: niaku ku rimedeiy mola em bale i yi’i i wee ngaran ni TUHAN, Empung Israel, 21wo timiro’ mola maname en tampa i wee en tabut, minuat en teta’aran en siniwo mola ni TUHAN ampit se nene moyang ta, eng katoroan nisea nu niali-Na rimo’umi waki tana’ Mesir.”
Sombayang ni Salomo

22Kamurian rumedeiy mouw si Salomo witu en saruan e mezbah ni TUHAN witu en sinaru ne pakasa’an jama’ah israel, i alungna mome lawasna mea waki langit, 23laa o lumila’: “Ee TUHAN, Empung Israel! E reiy’la si Empung tanu Nikoo waki langit waki atas wo wia em bumi wia em bawa’; Nikoo si minalar en teta’aran wo nupus o lale’ wia se hamba-hamba-Mu se ampit em pakasa’an natena se matou-tou witu en sinaru-Mu; 24Nikoo si minena-ena’ timiboiy witu en ta’ar-Mu witu si hamba-Mu Daud, ama’ku, wo si limekepola ampit e lawas-Mu sapa neiy-Mu i nuwu’la ampit en suma-Mu, tanu minamuali wia nendo i yi’i.25Takar en teakan, ee TUHAN, Empung Israel, alarenouw sapa neiy-Mu i ta’arla wia si hamba-Mu Daud, ama’ku, ampit limila’: See’mu se reiy’ laa merangkut witu en sinaru-Ku wo se minena-ena’ laa rumuber witu natas e reruberan eng keraja’an Israel, asal i te se oki-oki’mu se minena-ena’ tumou witu en sinaru-Ku. 26Takar en teakan, ee Empung Israel, ma’anouw satorona mamuali pakaloo’o-loo’ola eng kate’etepan en ta’ar neiy-Mu mouw i totorla wia si hamba-Mu Daud, ama’ku.27Ta’an nulit ku’a re’en si Empung si meiy mena’ wia natas em bumi? Eng kaulitna e langit, awes tare e langit minatasla e reiy’ sa mina’asa langit tu’u e reiy’ mete’u muat Nikoo, lebe-lebepe’ kasi em bale neiyku i redeiyla i yi’i. 28Takar lumenge mouw wia en sesombayangen wo naleiy ni hamba-Mu i yi’i, ee TUHAN Empungku, linganome naleiy wo en sombayang ni’i pa’ayome ni Hamba-Mu witu en sinaru-Mu wia nendo i yi’i!29Satorona em beren-Nu mawuka’ witu em bale i ti’i, oat o wengi, witu en tampa neiy-Mu i lila’la: ngaran-Ku e laa mena’ maname; linganome en sombayang ni’i pa’ayome ni hamba-Mu wia en tampa i yi’i. 30Wo linganome ni’i paaleiye ni hamba-Mu wo ne umat-Mu Israel ni’i paayo neame wia en tampa i yi’i; kaa Nikoo kangkasi si lumingame nyi’a waki tampa paena’an-Nu waki sorga; wo sakawisa Koo lumingala nyi’a, takar Koo laa mampungela.31Sa siesa nga touan si minakadosa mola wia si ka’ampitna, O laa si lewo’ sa reiy’ mopo en tiwa’ kumutok en touna nuesa, wo nisia si meiy tumiwa’ witu en saruan e mezbah-Mu wia eng gorem em bale i yi’i, 32takar Nikoo tu’u satorona lumingame nyi’a waki sorga wo minta’ ma’an madilela se hamba-hamba-Mu nyi’a i yi’i mapaloo’o-loo’ola simelok sitou simelok ampit e mesa’anla em pasiwo-siwonna wia sitou i ti’i nuesa, ta’an mapaloo’o-loo’ola e nulit sitou ulit ampit mee sesuli’ wia nisia minatoroan ampit eng kaulitanna.33Sakawisa se umat-Mu Israel kawewean kala ne kesaruna karengan nisea se makadosa wia Nikoo, kamurian sea murikit wia-Nikoo wo makaredeiy e ngaran-Nu, wo sea sumombayang wo maaleiy wia-Nikoo wia em bale i yi’i, 34takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame nyi’a waki sorga wo mampungela en dosa ne umat-Mu Israel wo marenge nisea waki tana’ e neiy-Mu mouw i weela wia se nene moyang nea.35Sakawisa e langit mapenet, i ka’ayo reiy’la aro, karengan nisea se makadosa wia-Nikoo, laa o sea sumombayang wia en tampa i yi’i wo makaredeiyla ngaran-Nu wo sea murikiti waki dosa nea, karengan Nikoo koo limotoiy mola nisea, 36takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame nyi’a waki sorga wo mampungela en dosa ne hamba-hamba-Mu, umat-Mu Israel, – karengan Nikoo mouw si timudu’la wia nisea e lalan le’os e lewo’ sa reiy’ ki’itan neala – wo Nikoo satorona koo meemi aro wia en tana’-Mu e neiy-Mu mouw i weela wia se umat-Mu mamuali kapunya’an pusaka.37Sakawisa wia em banua i yi’i wawean kelalenan, sakawisa wawean rumara menganup, witek wo rumara eng gandum, kompo’, ka’apa kompo’ lo’omot, sakawisa se kesaru sume’esekla nisea witu meta’esa’an eng kota nea, sakawisa wawean katula ka’apa e rumara sapa tu’u, 38o laa siesa nga touan ka’apa se pakasa’an umat-Mu Israel i yi’i se ma’ayola en sombayang wo em paaleiyen wia em bale i yi’i ampit malungla e lawasna – karengan nisea siesa o siesa se sumine’u sapa makasenso’on natena nuesa –39takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame nyi’a waki sorga, en tampa paena’an-Nu tataap, wo Nikoo satorona koo mampungela, minta’ wo sumuli’la wia se susur tou minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa eng kalakuanna, karengan nikoo koo sumine’u natena – karengan Nikoo i te si sumine’u nate em baya ne oki’ ni tou, – 40rio sea meide’la Nikoo eng keurean nisea nu matou-tou wia natas en tana’ e neiy-Mu mouw i weela wia se nene moyang meiy.41O kangkasi sakawisa siesa tou wo’oseiy si reiy’ neiy i kaghorem umat-Mu Israel, waki wanua rou’ o meiy eng karengan ngaran-Nu, – 42karengan sitou si laa luminga en tanume ngaran-Nu kewangko’ wo en tanume lawas-Mu ente’ wo e lalupa-Mu neiy i kaayat – wo sia meiy sumombayang wia em bale i yi’i, 43takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame waki sorga, en tampa paena’an-Nu tataap, wo Nikoo satorona koo minta’ minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i aleiyla wia-Nikoo ni tou wo’oseiy i ti’i, rio se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se sumine’u ngaran-Nu, i ka’ayo sea meide’la Nikoo masuat tanu se umat-Mu Israel wo i ka’ayo sea mete’u, kaa ngaran-Nu e neiy mouw i aleiyla wia em bale e neiyku mouw i redeiyla i yi’i.44Sakawisa se umat-Mu rumo’umi kaa laa sumeke’ sumu’usuk se kesaruna, mea waki matorome wisa tu’u Koo rumeo nisea, wo sakawisa sea sumombayang wia si TUHAN ampit mapatoro mea waki kota em pineleng-Mu mola wo mea waki wale e neiyku mouw i redeiyla i wee ngaran-Nu, 45takar Nikoo satorona koo lumingame waki sorga en sombayang wo e naleiy nea wo Nikoo satorona koo meela ka’adilan wia nisea.46Sakawisa sea makadosa wia-Nikoo – karengan e reiy’la sitou si reiy’ makadosa – wo Nikoo koo kasa moupi’ wia nisea wo sumarakan nisea wia se kesaru, i ka’ayo sea i ater kinetaangan mea waki wanua ne kesaru e wa’akat ka’apa en tawi, 47wo sakawisa sea mawena’as sumoup witu natena waki wanua en tampa nisea kinetinaangan, wo sea murikit, wo maleiy wia-Nikoo waki wanua ne tou-tou se minater nisea kinetaangan, ampit limila’: Nikeiy keiy makadosa mouw, simelok, wo simiwo wu’ul,48sakawisa sea murikit wia-Nikoo ampit em pakasa’an natena wo ampit em pakasa’an ni imukurna waki wanua ne kesaru se minater nisea kinetaangan, wo sakawisa sea sumombayang wia-Nikoo ampit mapatoro mea waki wanua nea e neiy-Mu mouw i weela wia se nene moyang nea, mea waki kota em pineleng-Mu mola wo mea waki wale e neiyku mouw i redeiyla i wee ngaran-Nu,49takar Nikoo satorona koo lumingame waki sorga, en tampa paena’an-Nu tataap, wia en sombayang wo naleiy nea wo Nikoo satorona koo meela ka’adilan wia nisea. 50Nikoo satorona koo mampungela se umat-Mu se makadosa mouw wia-Nikoo, mampungela e reiy’ sa mina’asa e linangkoiy en tinuananneala wia-Nikoo, wo satorona Nikoo koo sumiwo nisea mamuali i koupus ne tou-tou se minater nisea kinetaangan, i ka’ayo se tou-tou i ti’i se moupusla nisea,51karengan nisea i ti’i se umat-Mu wo se kapunya’an-Nu se niali-Mu momi rimo’umi waki Mesir waki keuneran e nawu peranoan em besi. 52Satorona em beren-Nu mawuka’ witu em paaleiyen ne hamba-Mu wo witu em paaleiyen ne umat-Mu Israel wo satorona Koo lumingame nisea esa nga pepira i te sea maaleiy wia-Nikoo. 53Karengan Nikoo mouw si tima’atasla nisea i wee-Nikoo mamuali kapunya’an-Nu waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi, tanu neiy-Mu mouw i nuwu’la ampit nieletan ni Musa, hamba-Mu, witu nedo Nikoo nu minali se nene moyang meiy rimo’umi waki Mesir, ee EMPUNG Tuhan!”
Berkat wo e lo’or

54Eng katoroan si Salomo nu simampetouw mina’ayola e reiy’ sa mina’asa en sombayang wo naleiy i ti’i wia si TUHAN, tumo’oromi sia waki saruan e mezbah ni TUHAN nu reiy’ mouw nisia nu kimururla ampit minalungla lawasna mea waki langit. 55Takar rumedeiy mouw sia wo merkatla se pakasa’an jema’ah Israel ampit en totor menaleinteng, em pokeiyna: 56“Lino’orouw si TUHAN si mineela en tampa paena’an wia se umat-Na Israel e minakatena-tena’ tanu neiy i nuwu’-Nala; waki e reiy’ sa mina’asa e le’os, e neiy mouw i ta’ar-Nala ampit nieletan ni Musa, hamba-Na, e reiy’la siesa tu’u e reiy’ winutala.57Satorona si TUHAN, Empung ta, si rumapitla nikita tanu eng kumura Nisia nu rimapitola se nene moyang ta, te’a mouw Sia metetele’ula nikita wo te’a mouw Sia metetea’la nikita, 58ta’an satorona ni’i ewe’-Nala nate ta wia-Nisia kaa laa tumou i ki’it e reiy’ sa mina’asa e lalan neiy i tudu’-Nala, wo kaa laa mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na wo eng katataapan-Na wo natoran-Na e neiy mouw i perenta-Nala wia se nene moyang ta.59Satorona e lelila’an e neiy mouw i aleiykula eng ketare witu en sinaru ni TUHAN, en tumawi wia si TUHAN, Empung ta, oat o wengi, rio Sia meela ka’adilan wia se hamba-Na wo wia se umat-Na Israel i ki’it em pemandungen witu en susur nendo, 60rio se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se mete’u, kaa si TUHANouw si Empung, wo e reiy’la si walina, 61wo satorona kouw kumaput wia si TUHAN, Empung ta, ampit esa nga wuta natemu wo ampit tumou maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan-Na wo ampit e mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na tanu wia nendo i yi’i.”
Tetule binerkatan wo em pewangko’an

62O laa si raja mewali-wali se pakasa’an Israel manginsempela en tetule rineret witu en sinaru ni TUHAN. 63Tanume en tetule kelawiranna wia si TUHAN Salomo si minanginsempela se rua nga pulu’ o rua nga riwu nga ipus sapi wo se esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu nga ipus membe’ domba. Tuana mouw si raja wo se pakasa’an Israel nu minerkatla em bale ni TUHAN i ti’i.64Witu nendo i ti’i kangkasi si raja si kimudusla eng keuneran em pores em bitu en saruan em bale ni TUHAN, karengan witu mouw nisia minanginempela en tetule tinunu, tetule sesakeiy wo e reiy’ sa mina’asa warewes en tetule kelawiran, karengan e mezbah tambaga em bitu en sinaru ni TUHAN i ti’i en taleus rintek laa pumpunan en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy wo e reiy’ sa mina’asa em barewes en tetule kelawiran i ti’i.65O laa si Salomo sumiwola pewangko’an witu nedo i ti’i kangkasi, witu en sinaru ni TUHAN, Empung ta, eng keurean pitu nga endo, mewali-wali ampit se minapekasa Israel, se esa jema’ah wangko’, waki lalan maghorem mea waki Hamat i ka’ayo en teberan Mesir. 66Witu nendo eng kauwalu i reona se bangsa i ti’i mea, takar sea maleiy em berkat i wee si raja, laa o mareng mea waki dasing nea kasuatan mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’ witu e reiy’ sa mina’asa eng kale’osan en tinuana mola ni TUHAN wia si Daud, hamba-Na, wo wia se tou Israel, umat-Na.

Chapter 9

TUHAN minapa’atola en tou wia si Salomo i wee eng karuana

1Eng katoroan si Salomo nu simampetouw rimedeiyla em bale ni TUHAN wo e istana ni raja wo simiwo e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’arnala, 2takar si TUHAN mapa’atola en tou wia si Salomo i wee eng karuana tanu Nisia nu minapa’ato mola en tou wia nisia waki Gibeon.3Nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Lininga-Ku mola en sombayang wo naleiymu e neiymu i pa’ayola witu en sinaru-Ku; Niaku ku kimudusola em bale neiynu i redeiyla i yi’i kaa laa mesesiwo ngaran-Ku mena’ witu i ka’ayo eng keure-urena, takar em beren-Ku wo nate-Ku em bitu eng kelabotan masa.4En tanume nikoo sa koo tumou witu en sinaru-Ku masuat tanu si Daud, ama’mu, ampit eng kale’osan nate wo ampit e nulit, wo masiwo e minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i perentala wia nikoo wo sa koo mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo natorang-Ku, 5takar Niaku ku laa tume’etepla e reruberan eng karaja’annu witu se Israel i wee eng keure-urena tanu e neiy-Ku mouw i ta’arla wia si Daud, ama’mu, ampit limila’: “See’mu se reiy’ laa merangkuti waki reruberan eng karaja’an Israel.6Ta’an sa nikouw i yi’i wo se oki-oki’mu murikiti waki-Niaku wo reiy’ tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta wo eng katataapang-Ku e neiy-Ku mouw i weela wia nikoo, wo mea rumaghes wia se empung walina wo mongkot sumempe wia nisia, 7takar Niaku ku laa rume’ila se tou Israel witu natas en tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia nisea, wo em bale kinudus-Ku mola i wee ngaran-Ku i ti’i, e laa-Ku i tea’mi waki sinaru-Ku, takar e Israel e laa mamuali na’asaren wo sesero’an witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa.8Wo em bale i yi’i e laa mamuali riberek, i ka’ayo susur tou si laa lumangkoiy si laa i kenganga, sumisit, wo lumila’: Sapa ku’a re’en eng karenganna si TUHAN sumiwo en tuana wia em banua i yi’i wo wia em bale i yi’i? 9Takar se tou se laa lumila’: Karengan nisea se timele’ula si TUHAN, Empung nea, si minali se nene moyang nea rimo’umi waki tana’ Mesir wo eng karengan nisea se timiboiy witu si empung walina wo maongkot masempe wia nisia wo meraghes wia nisia. Ni’itu mouw eng karenganna si TUHAN minapa eiy e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an i yi’i witu nisea.”

Em pirala pe’inakutan ni raja Salomo

10Nu limangkoiy mouw rua nga pulu’ nge te’un simampetouw si Salomo rimedeiyla e rua wale i ti’i, nyi’a i yi’i em bale ni TUHAN wo e istana ni raja. 11Eng karengan si Hiram, raja Tirus, si simawangola si Salomo ampit eng kayu aras, kayu sanobar, wo e mas, kelaker ni’i kepa’arnala, takar witu nedo ni’itu raja Salomo si mineela wia si Hiram e rua nga pulu’ kota waki wanua Galilea.12Ta’an eng katoroan si Hiram nu waki Tirus o meiy kaa meiy meloo-loo’ eng kota-kota neiy i weela ni Salomo wia nisia i ti’i, takar em baya nyi’a e reiy’ maka’aruiyen e natena. 13Karengan e ni’itu sia lumila’: “Tanu en sapa ku’a re’en eng kota-kota neiymu mouw i weela wia niaku i yi’i, heiy patuariku?” Takar se tou se matotorla nyi’a tana’ Kabul i ka’ayomi nendo i yi’i. 14Sapa tare si Hiram si minapa’ali mouw wia si raja esa nga atus rua nga pulu’ talenta mas.15Teinti’i mouw eng kapualitan ne tou-tou mepa’ayang palupuan se neiy mouw i oghela ni raja Salomo. Nisea se neiy i oghela kaa laa mereredeiyla em bale ni TUHAN, wo e istana ni raja, wo e Milo, wo em beton Yerusalem, wo kangkasi kaa laa ma’ente’la eng Hazor, Megido wo eng Gezer. – 16Karengan si Firaun, raja Mesir, si limaa mouw sumeke’ wo rumo’obit eng Gezer, laa o tumunu nyi’a wo munu’ se tou-tou eng Kana’an se maena’ witu eng kota i ti’i. Kamurian neiy i weenala eng kota i ti’i tanume en tetaber kawengan wia sioki’na, ka’awu ni Salomo,17takar si Salomo si minapaente’ eng Gezer –. Awes kangkasi wawean tou mepa’ayang palupuan se neiy i oghela waki Bet-Horon Hilir, 18waki Baalat, waki Tamar waki patar kaerisan, em baki wanua Yehuda, 19wo waki e reiy’ sa mina’asa kota wewalunan kapunya’an ni Salomo, waki kota-kota tampa eng kareta, waki kota-kota tampa ne tou mesake-sake kawalo wo wisa i te si Salomo mepa’arla mereredeiyla wo’o sapa waki Yerusalem ka’apa waki kuntung Libanon, ka’apa waki pakasa’an em banua kakuwasa’anna.20Em baya ne tou se timele’upe’ waki se tou Amori, tou Het, tou Feris, tou Hewi wo se tou Yebus, se reiy’ neiy i kaghorem tou Israel, 21nyi’a i yi’i nisea se maena’pe’ witu em banua i ti’i waki se see’ ne bangsa-bangsa i ti’i wo se reiy’ mete’u regon ne tou Israel, nisea mouw se neiy i oghela ni Salomo kaa laa mamuali ata mepa’ayang palupuan; tuana mouw nisea i ka’ayomi nendo i yi’i.22Ta’an se tou Israel e reiy’la se siniwola ata ni Salomo, ta’an i te nisea se minamuali perajurit, pegawai, pemangko’, perwira, ka’apa panglima witu se pasukan kareta wo se pasukan mesake-sake kawalo.23I yi’i mouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka kelakeran se mekapalala em pepa’ayangen ni Salomo: lima nga atus lima nga pulu’ tou maperenta se rakyat matuanala em pepa’ayangen i ti’i.24Makarengan nu reiy’ mouw sioki’ ni Firaun nu simoro’mi waki kota Daud mey waki wale e neiy mouw i redeiyla ni Salomo i wee nisia, Salomo tu’u si rimedeiyla e Milo.25Maka telu esa nge te’un Salomo si manginsempela en tetule-tetule tinunu wo en tetule-tetule kelawiran witu natas e mezbah neiy i redeiynala i wee si TUHAN, wo sia tumunu tetule napi-apianna witu en sinaru ni TUHAN. Tuana mouw nisia nu simampetla em bale i ti’i.26Raja Salomo si simiwo kangkasi eng kapal-kapal waki Ezion-Geber em baki tawi Elot, waki li’ilik en Tasik Teberau, waki tana’ Edom. 27Ampit eng kapal-kapal i ti’i Hiram si minapa’ali se maki’i-ki’it nisia, nyi’a i ti’i se oki-oki’ eng kapal se mete’u en tanume en tasik, se merapitla se maki’i-ki’it si Salomo. 28Sea i ka’ayo mea waki Ofir wo maname sea medo e nepat nga atus rua nga pulu’ talenta mas, e niali neala wia si raja Salomo.

Chapter 10

Linalesan ni ratu em banua Syeba

1Eng katoroan si ratu em banua Syeba nu liminga nabar en tanume si Salomo, minato’orong ampit e ngaran ni TUHAN, takar meiy mouw sia meiy mewewa’awa’ nisia ampit em pepureiyen. 2Sia si mineiy waki Yerusalem ampit se pasukan tumeteper se ka’asa’an, ampit se onta-onta maali rampa-rampa, kasa ka’asa’an e mas wo e watu permata e maal-maal. Sia nu neiy mouw i ka’ayola wia si Salomo, i lila’na mola wia nisia e reiy’ sa mina’asa em bitu eng gorem natena.3Wo si Salomo si miningkot e reiy’ sa mina’asa em bewueiyen ni ratu i ti’i; i wee si raja e reiy’la neiy i kakirong, e reiy’ winingkotna i wee si ratu i ti’i. 4Eng katoroan si ratu em banua Syeba nu limoo’ e reiy’ sa mina’asa en sama’ ni Salomo wo em bale neiy mouw i redeiynala, 5kekaanen witu mejana, kaparuber ne pegawai-pegawaina, eng kapasempungla ne sumesempung-sumesempungna wo eng kapepake, kekoo’onna wo en tetule tinunu eng kenaramen i pasempenala witu em bale ni TUHAN, takar i kenganga mouw si ratu i ti’i.6Wo sia lumila’ wia si raja: “Nulit kangkasi e nabar liningakula waki wanuaku en tanume nikoo wo en tanume en sama’mu, 7ta’an niaku ku reiy’ ma’eman e lelila’an-lelila’an i ti’i i ka’ayo aku mineiy wo lumoo’ nyi’a ampit em berenku nuesa; uli-ulit esa nga paruana tu’u e reiy’pe’ neiy i pakite’ula wia niaku; witu eng kapualitan en sama’ wo eng kamakmuran, nikoo koo limantouwla e nabar liningaku.8Ma’aruiyola em baya se ka’awumu, ma’aruiyola em baya ne pegawaimu i yi’i se reiy’ maena-ena’ masempungla nikoo wo maloo’ola en sama’mu! 9Lino’orola si TUHAN, Empungmu, si minepa’arola wia nikoo esa nga tuanana, i ka’ayo Sia rimuberla nikoo witu natas e reruberan eng karaja’an Israel! Karengan si TUHAN si moupusla se tou Israel i wee eng keure-urena, takar Nisia si minopo mola nikoo minamuali raja kaa laa metetuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan.”10Laa o i weena mola wia si raja esa nga atus rua nga pulu’ talenta mas, wo eng ka’asa’an e rampa-rampa wo em batu permata e maal-maal; e reiy’ mouw ma’an mekasa meiy kasi en tuana eng kelakerna rampa-rampa tanu neiy i weela ni ratu em banua Syeba wia si raja Salomo i ti’i.11Awes kangkasi eng kapal-kapal ni Hiram, e maateri mas waki Ofir, maalimi waki Ofir ka’asa’an eng kayu cendana wo em batu permata e maal-maal. 12Raja si mina’ayangla eng kayu cendana i ti’i minamuali pores i wee em bale ni TUHAN wo i wee e istana ni raja, wo kangkasi e minamuali kecapi wo eng gambus i wee em baya ne kumekantar; eng kayu cendana tanu ni’itu e reiy’ mouw mengeiy wo e reiy’ mouw paloo’ola kasi i ka’ayomi nendo i yi’i.13Raja Salomo si mineela wia si ratu em banua Syeba e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’arnala wo eng kiniweena, reiy’ siwalina sapa e neiy mouw i weenala wia nisia tanu eng kumura e waar i wee si raja Salomo. O laa si ratu i ti’i mae o mareng mea waki wanuana mewali-wali ampit se pegawai-pegawaina.

Wewua’an ni Salomo wo eng kakaya’anna

14Sapa tare e mas, niali wia si Salomo witu e nesa nge te’un nyi’a mouw eng kawuterna e nenem nga atus enem nga pulu’ o enem talenta, 15e reiy’pe’ neiy i kareken eng kina’atoani waki se belante’-belante’ wo waki se mememangker-mememangker wo waki em baya ne raja Arab wo ne kumbasar-kumbasar witu em banua i ti’i.16Raja Salomo si simiwo e rua nga atus kekelung sela waki e mas tini’ir, enem nga atus syikal mas pinakena i wee susur eng kekelung sela; 17sia si simiwo kangkasi en telu nga atus kekelung rintek waki mas tini’ir, telu mina mas pinakena i wee susur eng kekelung rintek; o laa si raja meela em baya nyi’a i yi’i witu eng gorem em balewangko’ “Talun Libanon”.18O kangkasi si raja si simiwo reruberan wangko’ waki gading, en sino’okepna ampit e mas tu’a. 19Reruberan i ti’i nenem ransunena; witu reruberan i ti’i wawean waki esa nga weka muri e nesa kokong tabuleleng, wo witu e rua siri’ reruberan wawean rera’aseran lawas. Witu esa nga weka rera’aseran lawas i ti’i rimedeiy se rua singa, 20kasuatan se mapulu’ o rua singa se rimedeiy witu natas e nenem ransun i ti’i mina esa nga weka’an; e reiy’pe’ ma’an mekasa siwonla en tuana i wee e nesa keraja’an.21E reiy’ sa mina’asa pakakas pakoo’an ni raja Salomo e waki mas wo e reiy’ sa mina’asa barang witu em balewangko’ “Talun Libanon” i ti’i e waki mas lenas; e reiy’la barang perak, karengan se tou se mapokeiyla em perak e reiy’ siarga witu en zaman ni Salomo. 22Karengan waki tasik si raja si makapunya eng kapal-kapal ni Tarsis kima’ampet ampit eng kapal-kapal ni Hiram; wo mekasa telu nge te’un eng kapal-kapal ni Tarsis i ti’i mengeiy maalimi mas wo em perak ma’an eng gading; o kangkasi se woleiy wo se wara merak.23Raja Salomo si limantouwla em baya ne raja wia em bumi witu eng kapualitan kakaya’an wo en sama’. 24Minapekasa em bumi se me’inakut sumaru si Salomo kaa laa meleloo’ en sama’ neiy mouw i weela ni Empung witu eng gorem natena. 25Nisea se mengeiy siesa o siesa maali-ali en sesempena, nyi’a i yi’i em barang-barang perak wo em barang-barang mas, labung, saliatan, rampa-rampa, kawalo wo se bagal, wo en tuana mouw en te’un karengan en te’un.26Salomo si minerurla kangkasi eng kareta wo se tou mesake-sake kawalo, i ka’ayo sia makapunyala e nesa nga riwu epat nga atus kareta wo se mapulu’ o rua nga riwu tou mesake-sake kawalo, em baya nea se neiy i tampala witu eng kota-kota kareta wo en tawi ni raja waki Yerusalem. 27Raja si simiwo kelakerna em perak waki Yerusalem masuat tanu em batu, wo eng kelakerna nakana eng kayu aras masuat tanu nakana ara en timou waki Daerah Kakenturan.28Kawalo i wee si Salomo se neiy i eiymi waki Misraim wo waki Kewe; belante’-belante’ ni raja timelesi nisea waki Kewe ampit e narga pasar. 29E nesa kareta neiy i eiymi waki Misraim e maka arga mina’ayo enem nga atus syikal perak, wo siesa nga ipus kawalo mina’ayo esa nga atus lima nga pulu’ syikal; wo tuanakan kangkasi timorola nisea i rou’mi em baya nyi’a i ti’i wia em baya se raja ne tou eng Het wo wia se raja-raja Aram.

Chapter 11

Salomo neiy i kawolone witu em pasempean paepungen

1Sapa tare si raja Salomo si marendemla kelaker wewene wo’oseiy. Reiy’ siwalina sioki’ ni Firaun sia si moupusla se wewene-wewene Moab, Amon, Edom, Sidon wo se Het, 2e nulitna en tanume se bangsa-bangsa i ti’i TUHAN si minee mola nuwu’ wia se tou Israel: “Te’a mouw kouw makasewok ampit nisea wo nisea tu’u te’a mouw makasewok ampit nikouw, karengan eng kaulitna nisea se laa mewe’la natemu wia se empung-empung nea.” Nate ni Salomo neiy mouw i kati’ingel wia nisea ampit e rendem.3Nisia si makapunyala se pitu nga atus ka’awu waki se kaum bangsawan wo se telu nga atus pemiaran; ka’awu-ka’awuna i ti’i se kimeongomi natena waki si TUHAN. 4Karengan witu nedo si Salomo nu tu’a mouw, se ka’awu-ka’awuna i ti’i se minewe’la natena wia se empung-empung walina, i ka’ayo sia reiy’ ampit eng kawutana nate tumi’ingel wia si TUHAN, Empungna, tanu si Daud, ama’na.5Tuana mouw si Salomo kimi’itla si Asytoret, dewi ne tou en Sidon, wo kimi’itla si Milkom, dewa kari’irisan sesempean ne tou Amon, 6wo si Salomo si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, wo nisia si reiy’ ampit eng kawutana nate maki’itla si TUHAN, tanu si Daud, ama’na.7Witu nedo ni’itu Salomo si rimedeiyla eng kakenturan patulean i wee si Kamos, dewa kari’irisan sesempean ne tou Moab, witu eng kuntung waki esa nga weka sedangan e Yerusalem wo i wee si Molokh, dewa kari’irisan sesempean ne bani Amon. 8Tuanakan kangkasi en tinuananala i wee em baya ne ka’awuna, se tou-tou wo’oseiy i ti’i, se minanginsempela en tetule ukupan wo en tetule rineret wia se empung-empung nea.9Karengan e ni’itu TUHAN si minapaloo’ola eng kaupi’an-Na wia si Salomo, karengan natena en sime’epangomi waki si TUHAN, Empung Israel, si maka rua mouw minapa’atola en tou wia nisia, 10wo si minerenta mola wia nisia witu eng kapualitan i yi’i rio te’a maki’itla se empung-empung walina, ta’anouw nisia si reiy’ timiboiy witu neiy i perentala ni TUHAN.11Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Salomo: “Karengan en tuana eng kalakuannu, nyi’a i yi’i koo reiy’ timiboiy witu en teta’aran wo e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku e neiy-Ku mouw i perentala wia nikoo, takar eng kaulitna Niaku ku laa kumurensangi eng karaja’an i ti’i waki nikoo wo laa meela nyi’a wia si hambamu. 12Ta’an i te, wia nedo em petou-touannu i yi’i Niaku ku reiy’pe’ pa’ar metetuanala nyi’a eng karengan si Daud, ama’mu; waki lawas ni oki’mu mouw Niaku laa kumurensangla nyi’a. 13Ma’anouw tu tuana, eng karaja’an i ti’i e reiy’ minapekasana laa-Ku kurensangeni waki nisia, se esa suku se laa-Ku i weela wia se oki’mu eng karengan si hamba-Ku Daud wo eng karengan e Yerusalem em pineleng-Ku mola.”

Kasu’usuk-kasu’usuk ni Salomo

14Kamurian si TUHAN tumo’ori siesa tou kasu’usuk ni Salomo, nyi’a i yi’i si Hadad, tou Edom; sia si waki see’ ni raja Edom. 15Nu reiy’ mouw si Daud nu mewe kala se tou Edom, takar si panglima Yoab mea lume’osla se tou-tou minate kinawunu’an, laa o munu’la em baya se tuama waki Edom; 16enem nga sumedot eng keurena si Yoab minena’ maname ampit se minapekasa Israel, i ka’ayo rine’inala em baya se tuama waki Edom. 17Ta’an si Hadad si timingkasi en tou mewali-wali ampit se pirala tou Edom waki se pegawai-pegawai ni ama’na, wo tumo’up waki Mesir; sapa tare si Hadad i ti’i si kasape’ sobor.18Sea rumo’umi waki Midian, laa o i ka’ayo mea waki Paran; sea malimi se pirala tou waki Paran, laa o sea i ka’ayo mea waki Mesir wia si Firaun, raja Mesir, Nisia i yi’i si mineela wale wia si Hadad, tumantula em patelesenna wo sumarakanla esa nga werot tana’ wia nisia. 19Hadad si tuana i koupusla ni Firaun, i ka’ayo wineeanna sia siesa ka’awu, nyi’a i yi’i si tuari ni ka’awuna nuesa, tuari ni permaisuri Tahpenes.20O laa si tuari ni Tahpenes i ti’i tumimea’la i wee nisia siesa oki’ tuama, Genubat ngaranna, wo si Tahpenes rume’i en toto’na waki istana ni Firaun, i ka’ayo si Genubat si waki istana ni Firaun waki keuneran ne oki-oki’ ni Firaun nuesa. 21Eng katoroan lingan ni Hadad waki Mesir, kaa si Daud si minaka’ato mouw paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna wo kaa si panglima Yoab si minate mouw kangkasi, takar lumila’ mouw si Hadad wia si Firaun: “I waya mome aku mea waki wanuaku.” 22Laa o mueiy mouw si Firaun wia nisia: “Ta’an kareiy’awesan sapa ku’a re’en nikoo wia niaku i yi’i, takar nikoo i kalo’ositi koo mepa’ar me’a waki wanuamu?” E wingkotna: “Niaku ku reiy’ sikareiy’awesan sapa tu’u, ma’anouw tuana, i waya mome kangkasi aku mea.”23Empung si timo’ori kangkasi siesa tou kasu’usuk ni Salomo, nyi’a i yi’i si Rezon bin Elyada, si timingkasomi en tou waki si tuangna, nyi’a i yi’i si Hadadezer, raja Zoba. 24Sia merurla se tou-tou, laa o mamuali kapala gerombolan. Eng katoroan si Daud laa mewewunu’ nisea, takar mea mouw sea mea waki Damsik; nisea se minena’ maname wo witu mouw sea mopo si Rezon mamuali raja. 25Nisia mouw si minamuali kasu’usuk ne Israel eng kelabotan e numur ni Salomo; nisia si minapa eiyla eng kacilaka’an masuat tanu si Hadad. Nisia si mari’irisla se tou Israel wo minamuali raja witu se Aram.26O kangkasi si Yerobeam bin Nebat, siesa tou Efraim waki Zereda, siesa pegawai ni Salomo, ngaran ni ina’na Zerua, siesa balu, rumerangu wia si raja. 27Nyi’i mouw en to’otolanna, ka’a sia merangu wia si raja: Salomo si rimedeiyla e Milo, wo sia menet en sesolongan em beton kota Daud, ni ama’na.28Yerobeam nyi’a mouw siesa tou lali’iket; eng katoroan si Salomo nu limoo’, kaa si taretumou i ti’i siesa tou lingkama’ mepepa’ayang, takar i tampanala sia mategha’la em baya ne memema’ayang malukar waki se see’ ni Yusuf. 29Witu nedo ni’itu, eng katoroan si Yerobeam nu rumo’umi waki Yerusalem, nabi Ahia, tou en Silo i ti’i, si limalesi nisia waki lalan ampit simalelengla e roko’ weru. Wo nisea i te nu rua se waki patar. 30Ahia si timiboiy e roko’ weru em bitu nouwakna, laa o kurensangennala minamuali mapulu’ o rua nga kurensangan;31wo sia lumila’ wia si Yerobeam: “Edonouw i wee nikoo e mapulu’ nga kurensangan, karengan teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Eng kaulitna Niaku ku laa kumurensangi eng karaja’an i ti’i waki lawas ni Salomo wo laa meela wia nikoo se mapulu’ suku. 32Ta’an se esa suku se laa mena-ena’ wia nisia eng karengan si hamba-Ku Daud wo eng karengan e Yerusalem, eng kota pineleng-Kumi i ti’i waki se reiy’ sa mina’asa suku Israel. 33Eng karenganna nyi’a mouw eng karengan nisia si timele’u mola Niaku wo maongkot masempe wia si Asytoret, dewi ne tou en Sidon, wia si Kamos, empung ne tou Moab wo wia si Milkom, empung ne bani Amon, wo nisia si matou-tou reiy’ maki’it e lalan neiy-Ku i tudu’la ampit matuanala sapa e nulit witu em beren-Ku wo ampit mena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo natorang-Ku, tanu si Daud, ama’na.34E reiy’ waki lawasna e laa-Ku edon e minapekasa keraja’an i ti’i; Niaku ku laa mayala nisia minena-ena’ mamuali raja esa nga umur em patou-touanna, eng karengan si hamba-Ku Daud si pineleng-Ku mola wo si minena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta wo eng katataapang-Ku. 35Ta’an waki lawas ni oki’na mouw Niaku laa medomi eng keraja’an i ti’i wo laa meela nyi’a wia nikoo, nyi’a i yi’i se mapulu’ suku. 36Wo wia se oki’na se laa-Ku weeanla, esa suku, rio si hamba-Ku Daud si reiy’ mena’ makapunya see’ witu en sinaru-Ku waki Yerusalem, eng kota pineleng-Ku i wee-Niaku rio ngaran-Ku mena’ maname.37Takar nikoo i yi’i koo laa-Ku edon, rio koo merenta witu se reiy’ sa mina’asa se i kepa’arla natemu wo mamuali raja witu se Israel. 38Wo sa koo lumingala e reiy’ sa mina’asa ni’i perenta-Kula wia nikoo wo tumou kumi’it e lalan neiy-Ku i tudula wo matuanala sapa e nulit witu em beren-Ku ampit e minena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo em perenta-Ku tanu en tinuana mola ni hamba-Ku Daud, takar Niaku ku laa rumapitla nikoo wo Niaku ku laa rumedeiyla i wee nikoo se esa me’urang te’etep tanu neiy-Ku i redeiyla i wee si Daud, wo Niaku ku laa meela se tou Israel wia nikoo. 39Wo i wee ni’itu Niaku ku laa kumumengla se see’ ni Daud, ta’an reiy’ i wee eng keurena.”40O laa si Salomo si me’inakut mewewunu’ si Yerobeam, ta’an si Yerobeam si timo’or wo tumingkasla en tou mea waki Mesir, wia si Sisak, raja Mesir, wo waki Mesirouw sia mena’ i ka’ayo si Salomo mate.
Salomo minate

41Esa nga lebena waki na’asaren ni Salomo wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo en sama’na, e reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol na’asaren ni Salomo? 42Keurena si Salomo maperenta waki Yerusalem witu se minapekasa Israel nyi’a mouw e nepat nga pulu’ nge te’un. 43Kamurian si Salomo maka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo sia i le’osla waki kota ni Daud, ama’na. Takar si Rehabeam, oki’na, mamuali raja simawelela nisia.

Chapter 12

Kinepepete’na eng keraja’an i ti’i

1Kamurian si Rehabeam mea waki Sikhem, karengan se minapekasa Israel se mineiy mouw waki Sikhem kaa laa mepepopola nisia mamuali raja. 2Makarengan nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i kinalinga’an wia si Yerobeam bin Nebat – witu nedo ni’itu nisia si wakipe’ Mesir, karengan nisia si timingkasla en tou minea maname waki saruan ni raja Salomo – takar marengomi sia waki Mesir.3Tou se rimeo kumeret nisia, laa o meiy mouw si Yerobeam ampit se pakasa’an jama’ah Israel wo lumila’ wia si Rehabeam: 4“Ama’mu si minuterola en tanggongan neiy, takar en teakan wure’enola em pepa’ayangen pedis neiy i pesa’anla ni ama’mu wo en tanggongan kawuter neiy i pesa’annala wia nikeiy, rio keiy mamuali hambamu.” 5Ta’an nisia si miningkot nisea: ”Mea mouw i ka’ayo ngasusa, kamurian marengi wia niaku.” Laa o mea mouw se rakyat i ti’i.6Nu reiy’ mouw i tu si Rehabeam kumiweemi ngenge’enge’ waki em baya ne tu’a-tu’a eng keurean em petou-touan ni Salomo se mateperla si Salomo, ama’na, em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en e ngenge’enge’mu kaa laa mingkot se rakyat i ti’i?” 7Sea lumila’: “Sa nendo i yi’i koo pa’ar mamuali hamba ne rakyat, pa’ar lumukar wia nisea wo mingkot nisea ampit e lelila’an-lelila’an le’os, takar nisea se mamuali hamba-hambamu kelabotan nedo.”8Ta’an nisia si simede’la e ngenge’enge’ neiy i weela em baya ne tu’a-tu’a i ti’i, laa o sia kumiwee ngenge’enge’ wia se tou-tou sobore’ esa nge raang ampit nisia wo se mateperla nisa, 9em pokeiyna wia nisea: “Sapa ku’a re’en e ngenge’enge’mu, rio kita toro mingkot se rakyat se limila’la wia niaku: Wure’enola en tanggongan neiy i pesa’anla ni ama’mu wia nikeiy?”10O laa se tou-tou sobore’ se esa nge raang ampit nisia i ti’i se limila’: “Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’mula wia se rakyat se limila’ mola wia nikoo: Ama’mu si minuterola en tanggongan neiy, ta’an nikoo i yi’i, weeanomi kawure’an wia nikeiy – teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’mula wia nisea: No’oki’ku e lebe sela ta’an e rereenan ni ama’ku! 11Takar en teakan, si ama’ku si minesa’anola wia nikouw en tanggongan kawuter, ta’an niaku ku laa mawesla en tanggongan niouw; ama’ku si timope mola nikouw ampit en sesa’abok, ta’an niaku ku laa tumope nikouw ampit en sesa’abok makatetune wesi.”12Witu nendo ngasusana meiy mouw si Yerobeam ampit se pakasa’an rakyat wia si Rehabeam, tanu neiy i lila’la ni raja: “Marengomi wia niaku witu nendo ngasusa.” 13Raja si miningkot se rakyat i ti’i ampit eng kakete; nisia si simede’ mola e ngenge’enge’ neiy i weela em baya ne tu’a-tu’a wia nisia; 14nisia si limila’la wia nisea i ki’it e ngenge’enge’ ne tou-tou sobore’: “Ama’ku si minuterola en tanggongan niouw, ta’an niaku ku laa mawes en tanggongannu i ti’i; ama’ku si timope mola nikouw ampit en sesa’abok, ta’an niaku ku laa tumope nikouw ampit en sesa’abok makatetune wesi.”15Ni’itu mouw si raja si reiy’ limingala em pengiween ne rakyat, karengan eng kapualitan i ti’i en tanula em peruba’an neiy i karenganla ni TUHAN, rio si TUHAN si makatorola e nuwu’ neiy i totor-Nala ampit nieletan ni Ahia, tou en Silo, wia si Yerobeam bin Nebat.16Nu reiy’ mouw se minapekasa Israel nu limoo’, kaa si raja si reiy’ limingala em pengiween nea, takar se rakyat mingkot si raja: “Weteng sapa ku’a re’en eng kina’atoantami waki si Daud? Nikita kita reiy’ minaka’atomi sesani’ waki sioki’ ni Isai i ti’i! Mea waki dasingmu, heiy tou Israel! Alarenouw teakan em balemu nuesa, heiy Daud!”Takar mea mouw se tou Israel mea waki dasing nea, 17i ka’ayo si Rehabeam si minamuali raja witu i te se tou Israel se maena’ waki kota-kota Yehuda.18Kamurian si raja Rehabeam tumoke si Adoram mamuali kapala ne mepa’ayang palupuan, ta’an se minapekasa Israel se limawala nisia ampit em batu, i ka’ayo sia minate, awes tare si raja Rehabeam si weitouw reiy’ mete’u sumeret eng karetana kaa laa metetingkase en tou mea waki Yerusalem. 19Tuana mouw eng ketarena se tou Israel rimangu wia se me’urang ni Daud i ka’ayomi nendo i yi’i.20Makarengan nu reiy’ mouw se minapekasa Israel nu liminga, kaa si Yerobeam si minarengomi, takar sea rumeo kumeret nisia meiy wia em pinasungkulan ne jema’ah, laa o sea mopola nisia mamuali raja witu se minapekasa Israel. E reiy’ mola kasi se kimi’itla se me’urang ni Daud e reiy’ siwalina waki se suku Yehuda i te.21Eng katoroan si Rehabeam meiy waki Yerusalem, sia merurla se pakasa’an kaum Yehuda wo se suku Benyamin, esa nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu taretumou se makawoo sumeke’ kaa laa meseseke’ se tou Israel ampit e maksut mewewarengla eng karaja’an i ti’i wia si Rehabeam, oki’ ni Salomo.22Ta’an meiy mouw nuwu’ ni TUHAN wia si Semaya, malukar ni Empung, en tuana: 23“I lila’ mola wia si Rehabeam, oki’ ni Salomo, raja Yehuda, wo wia se pakasa’an kaum Yehuda wo Benyamin wo wia se esa nga lebena waki se bangsa i ti’i: 24Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw kouw melelaa wo te’a mouw kouw meseseke’ sumu’usuk se patuari-patuarimu, tou Israel. Marengouw siesa o siesa mea waki walena, karengan Niaku mouw si kimarenganla eng kapualitan i yi’i mamuali.” Takar nisea se limingala e nuwu’ ni TUHAN wo mea mouw sea mareng minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN i ti’i.

Yerobeam minuleiy e raghes weru

25Kamurian si Yerobeam mente’la en Sikem waki kakuntungan Efraim, laa o mena’ maname. Sia rumo’umi mana, laa o mente’la em Pnuel. 26Takar lumila’ mouw si Yerobeam witu natena: “Yi’in e wo’o wona’na eng keraja’an i ti’i mareng wia se me’urang ni Daud. 27Sa se bangsa i ti’i mea sumempela en tetule rineret witu em bale ni TUHAN waki Yerusalem, takar en tantu mouw nate ne bangsa i yi’i e laa murikit wia si tuang nea, nyi’a i ti’i si Rehabeam, raja Yehuda, kamurian nisea se laa munu’ niaku wo laa mareng wia si Rehabeam, raja Yehuda.”28Ni’itu nu minemili-milingola, takar si raja sumiwomi se rua oki’ ni sapi raghar waki e mas wo sia lumila’ wia nisea: “E nawesouw eng keurena kouw minea waki Yerusalem. Heiy Israel, loo’onouw en teakan se empung-empungmu, se timeperomi nikoo rimo’umi waki tana’ Mesir.” 29Laa o sia meela sapi esa waki Betel wo siesa si neiy i tampanala waki Dan. 30Takar eng kapualitan i ti’i eng kimarenganla se tou minadosa, karengan se rakyat minea waki Betel se masempe si bubuneka esa wo se minea waki Dan se masempe si bubuneka walina.31Sia sumiwo kangkasi eng kuil-kuil waki atas eng kakenturan-kakenturan patulean, wo mopo se imam-imam waki kaledong ne rakayat e reiy’ waki se bani Lewi. 32Kamurian si Yerobeam tumantula esa nendo wangko’ witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot kauwalu, masuat tanu nendo wangko’ em baki Yehuda, wo nisia nuesa lumongkote witu naran e mezbah i ti’i. Tuana mouw en siniwona waki Betel, nyi’a i yi’i si minapasempela en tetule wia se oki-oki’ ni sapi se siniwona mola i ti’i, wo sia lumukarla waki Betel se imam-imam eng kakenturan patulean se pinopona mola.33Sia lumongkot naran e mezbah siniwona waki Betel i ti’i witu nendo kamapulu’ o lima en sumedot kauwalu, witu en sumedot en tiniro’na mola witu natena nuesa; sia tumantula e nesa endo wangko’ i wee se tou Israel wo sia lumongkote witu naran e mezbah i ti’i kaa laa metetunu tetule.

Chapter 13

Malukar ni Empung waki Yehuda

1Eng kasuatan si Yerobeam rimedeiy witu natas e mezbah i ti’i kasuatan matunu tetule, takar witu em perenta ni TUHAN meiy mouw siesa malukar ni Empung waki Yehuda meiy waki Betel. 2O laa witu em perenta ni TUHAN maleiy mouw sitou i ti’i witu e mezbah i ti’i, em pokeiyna: “Heiy mezbah, heiy mezbah! Teinti’I mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna siesa oki’ si laa i patou witu se me’urang ni Daud, Yosia ngaranna; sia si laa rumeret witu nikoo se imam-imam eng kakenturan patulean se matunu en tetule witu nikoo, o kangkasi en duiy-ruiy ni tou e laa tunun witu nikoo.” 3Witu nedo ni’itu kangkasi nisia si laa makite’ula e nesa kowa’ maka’erangen, em pokeiyna: “Nyi’i mouw eng kowa’ maka’erangen, kaa si TUHAN si minee mola nuwu’: Eng kaulitna e mezbah i ti’i e laa mapete’, i ka’ayo i kawu’uwusi e nawu witu natasna.”4Karengan si raja Yerobeam si luminga e lelila’an ni malukar ni Empung neiy i aleiynala witu e mezbah waki Betel i ti’i, sia rumeneti e lawasna waki atas e mezbah wo lumila’: “Sikopenouw sia!” Ta’an e lawas neiy i renetna witu sitou i ti’i en timegher, i ka’ayo reiy’ mete’u keongenna mareng. 5Mapete’ mouw tu’u e mezbah i ti’i, i ka’ayo e nawu witu natasna neiy i kawu’uwus, minatoroan ampit eng kowa’ maka’erangen neiy i pakite’ula ni malukar ni Empung i ti’i witu em perenta ni TUHAN.6Laa o sumusuiy mouw si raja wo lumila’ wia si malukar ni Empung i ti’i: “I aleiy mome en tongkoupusen ni TUHAN, Empungmu, wo sumombayangouw i wee niaku, rio lawasku en toro mareng.” Wo si malukar ni Empung i ti’i maleiyme en tongkoupusen ni TUHAN, takar e lawas ni raja i ti’i en toro minareng wo mamuali tanu eng ketare. 7Kamurian sumusuiy mouw si raja wia si malukar ni Empung i ti’i: “Meiy mouw mewali-wali ampit niaku mea waki wale, segaya’ela nouwakmu, nu reiy’ mouw i tu niaku ku laa meela e nesa tetaber wia nikoo.”8Ta’an si malukar ni Empung i ti’i lumila wia si raja: “Ma’anouw tu’u esa nga parua waki istanamu ni’i weemula wia niaku, niaku ku so’o tumuli wia nikoo; o kangkasi ku so’o kumaan roti wo kumoo’ rano wia en tampa i yi’i. 9Karengan en teinti’i mouw neiy i perentala wia niaku witu nuwu’ ni TUHAN: Te’a mekekaan roti ka’apa mekekoo’ rano wo te’a mewewareng metetorola e lalan kinelangannumi i ti’i.” 10Laa o mea mouw sia timorola e lalan walina wo si reiy’ mouw minareng timorola e lalan niedona momi kaa laa ma’eiy wia em Betel.11Waki Betel maena’ siesa nabi tu’a. Oki-oki’na se mineiy sumusuiyla wia nisia e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon tinuanala ni malukar ni Empung witu nendo ni’itu waki Betel. Nisea kangkasi se simusuiyla wia si ama’ nea e lelila’an neiy i lila’nala wia si raja. 12Kamurian si ama’ nea mueiy: “Waki lalan wisa ku’a re’en sia minea?” O laa se oki-oki’na se timudu’la wia nisia e lalan niedo ni malukar ni Empung si waki Yehuda o meiy i ti’i. 13Sia lumila wia se oki-oki’na: “Weeala sesakean si keledai i wee niaku!” Sea meela sesakean si keledai i wee nisia, laa o sia sumakela nisia14wo mea kumi’ite si malukar ni Empung i ti’i wo matola nisia si rimuber witu em bawa’ e nesa akana sela. Sia mueiy wia nisia : “Nikoo ku’a re’en si malukar ni Empung waki Yehuda o meiy?” E wingkotna: “Yon, niaku mouw i tu.” 15Em pokeiyna wia nisia: “Meiy mouw mewali-wali niaku mea waki wale kaa laa kumaan roti.” 16Ta’an e wingkotna: ”Niaku ku reiy’ mete’u mareng mewali-wali nikoo wo tumuli wia nikoo; niaku ku reiy’ mete’u kumaan roti ka’apa kumoo’ rano mewali-wali nikoo wia en tampa i yi’i, 17karengan neiy mouw i perentala wia niaku witu nuwu’ ni TUHAN: Te’a mekekaan roti ka’apa kumoo’ rano maname.Te’a mekekelang mareng metetoro e lalan niedomu momi i ti’i.”18O laa e wingkotna wia nisia: “Niaku tu’u ku esa nabi kangkasi tanu nikoo, wo witu em perenta ni TUHAN siesa malaikat si limila’ mola wia niaku: Alin sia mareng mewali-wali nikoo mea waki walemu, rio sia kumaan roti wo kumoo’ rano.” Ta’an sia si timowo wia nisia. 19Kamurian sitou i ti’i mareng mewali-wali nisia, laa o kumaan roti wo kumoo’ rano waki walena.20Eng kasuatan nisea nu rimuber simarula meja, meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi minali momi nisia minareng. 21Sia rumekeiy wia si malukar ni Empung si waki Yehuda o meiy: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Karengan nikoo koo rimangu mola witu en titah ni TUHAN wo reiy’ timiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta neiy i perentala ni TUHAN, Empungmu, wia nikoo, 22ta’an minareng wo kumaan roti wo kumoo’ rano wia en tampa i yi’i ma’anouw tu’u Sia minee mola nuwu’ wia nikoo: Te’a mekekaan roti ka’apa mekekoo rano, – takar e mayatmu e reiy’ laa ghumorem witu eng gorem e wewaruga’an ne nene moyangmu.”23Nu reiy’ mouw sitou i ti’i nu kimaan roti wo kimoo rano, weeanola sesakean si keledai i ti’i i wee nisia. 24Tou i ti’i si minea, ta’an wia nuner e lalan sia regon ni esa nga ipus singa wo minate rina’akep. Mayatna neiy i kapesik witu lalan wo si keledai i ti’i rumedeiy witu esa nga wekana; singa i ti’i tu’u si rimedeiy witu esa nga weka e mayat i ti’i. 25Tou-tou melangkoiy se limoo’ e mayat i ti’i neiy i kapesik witu lalan wo si singa si rimedeiy witu esa nga wekana. Wo sea simusuiyla nyi’a waki kota en tampa paena’an ni nabi tu’a i ti’i.26Katoroan eng kapualitan i ti’i kalinga’an wia sii nabi si minelurola nisia minurikit mareng, sia lumila’: “Nisia mouw si malukar ni Empung si rimangu mola witu en titah ni TUHAN. TUHAN si simarakan nisia wia si singa, si kimurensang wo minunu’ nisia minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala wia nisia.” 27Laa o sumusuiy mouw sia wia se oki-oki’na: “Weeala sesakean si keledai i wee niaku.” Wo sea meela sesakean. 28Kamurian sia mea wo matola e mayat ni tou i ti’i neiy i kapesik witu lalan, kasuatan si keledai wo si singa se rimedeiy witu esa nga wekana. Singa i ti’i si reiy’ kimaan e mayat i ti’i wo si reiy’ kumurensang si keledai i ti’i.29Nabi tu’a i ti’i si minopo e mayat ni malukar ni Empung i ti’i, meela nisia witu natas ni keledai wo mali nisia mareng mea waki kotana nuesa kaa laa i pa’aripla wo i le’osla. 30Mayat ni tou i ti’i neiy i le’osnala witu eng gorem e warugana nuesa, takar pa’aripenola sia: “Wooiy, patuariku!”31Nu reiy’ mouw nisia nu lime’osla nisia, sia lumila’ wia se oki-oki’na: “Sa aku mate, i le’osola aku wia e wewaruga’an i yi’i mewali si malukar ni Empung i ti’i, wo i wee mola en duiy-ruiyku witu en siri’ en duiy-ruiyna. 32Karengan e lelila’an witu em perenta ni TUHAN neiy mouw i aleiynala witu e mezbah em baki Betel i ti’i wo witu e reiy’ sa mina’asa kuil waki kakenturan-kakenturan patulean em baki kota-kota Samaria e laa uli-ulit mamuali.”33Nu reiy’ mouw e minamualila i yi’i tu’u Yerobeam e reiy’ mouw minurikiti waki kalakuanna e lewo’ i ti’i, ta’an si minopo kangkasi se imam-imam waki kaledong ne rakyat i wee eng kakenturan-kakenturan patulean. Seiy si pa’ar i te, si poponnala mamuali imam i wee eng kakenturan-kakenturan patulean. 34Wo e winta’ i ti’i minamuali dosa i wee se me’urang ni Yerobeam, i ka’ayo sea rine’imi wo pinunengi waki saruan em bumi.

Chapter 14

Kato’orong na’asaren ni Yerobeam

1Witu nedo ni’itu si Abia, oki’ ni Yerobeam, minerara’an. 2O laa si Yerobeam lumila’ wia si ka’awuna: “Mantalouw! Sumarapouw, rio te’a kakete’uala ne tou, kaa nikoo koo ka’awu ni Yerobeam, wo mea mouw waki Silo. E reiy’ ku’a re’en maname maena’ si nabi Ahia! Nisia mouw si limila’ mola en tanume niaku, kaa niaku ku laa mamuali raja wia se bangsa i yi’i. 3Mali mouw mapulu’ roti, kukis kismis wo esa nga potung rano e rina’, wo mea mouw wia nisia. Nisia si laa makite’ula wia nikoo, sapa e laa mamuali ampit sioki’ i yi’i.”4Ka’awu ni Yerobeam si simiwo en tuana. Sia mantal, mea waki Silo wo ghumorem mea witu em bale ni Ahia. Ahia si reiy’ mouw mete’u lumoo’ kasi, karengan em berenna eng kewurouw kaa nisia si tu’a mouw. 5Ta’an si TUHAN si minee mola nuwu’ wia si Ahia: “Eng kaulitna si ka’awu ni Yerobeam si meiy kaa meiy mewewueiyla wia nikoo en tanume sioki’na, karengan sioki’ i ti’i si kasuatan rara’an. En teinti’i-teinti’i e lewo’ sa reiy’ i lila’mula wia nisia.”Eng katoroan si wewene i ti’i nu ghumorem, sumiwo mouw sia tanu mokan nisia si tou walina.6Ta’an makarengan nu reiy’ mouw si Ahia nu liminga legu’an eng ke’angan ni wewene i ti’i, kasuatan make’ang maghoreme witu em pepalen, lumila’ mouw sia: “Ghumoremouw, heiy ka’awu ni Yerobeam! Ka’a ku’a re’en koo masiwo en tanu mokan koo tou walina? Niaku ku neiy i reo ma’ayola e nower kete wia nikoo. 7Mea mouw, i lila’la wia si Yerobeam: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Niaku ku rimakekomi nikoo waki keuneran ne bangsa i ti’i, wo minopo nikoo minamuali raja witu se umat-Ku Israel; 8Niaku ku kimurensangomi eng keraja’an waki se me’urang ni Daud wo meela nyi’a wia nikoo, ta’an nikoo koo reiy’ tanu si hamba-Ku Daud si minena-ena’ melale’la e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku wo maki’itla Niaku ampit em pakasa’an natena wo matuana i tela sapa e nulit witu em beren-Ku.9Karengan nikoo koo timuana mola em pasiwo-siwon lewo’ e lebe waki em baya ne tou se rimeriorla nikoo wo simiwo mola i wee nikoo si empung walina wo se bubuneka-bubuneka tinoa’, i ka’ayo koo limentutla e rara ate-Ku, awes tare koo timaburi momi wia Niaku. 10Takar Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an wia se me’urang ni Yerobeam. Niaku ku laa rume’imi waki si Yerobeam susur se tou tuama, le’os si rakek ka’apa tu’u si kumeng eng kadudukanna waki Israel. Niaku ku laa tumope se me’urang ni Yerobeam tanu sitou matope en te’i i ka’ayo ma’apu.11Susur tou waki si Yerobeam si mate waki kota si laa kaanen ni asu wo si mate waki patar si laa kaanen ne wara se waki reghe-reghesan. Karengan si TUHAN si limila’ mola nyi’a. 12Ta’an tumo’orouw wo mareng mea waki walemu. Witu nedo ne’amu nu kume’ang ghumoreme eng kota, sioki’ i ti’i si laa mate. 13Minapekasa Israel se laa ma’aripla nisia wo lume’osla nisia, karengan nisia i te waki se me’urang ni Yerobeam si laa maka’ato waruga, karengan witu nelet ne me’urang ni Yerobeam wia i te nisia kina’atoan e wo’o sapa e le’os witu em beren ni TUHAN, Empung Israel.14Wo si TUHAN si laa tumo’ori i wee nisia siesa raja witu se Israel si laa rume’ila se me’urang ni Yerobeam – tanu em pakaloo’o-loo’ola en teakan i yi’i. 15Kamurian si TUHAN si laa metu se tou Israel, i ka’ayo minengoghe-ngoghe tanu e rewo’ waki rano wo nisia si laa masote nisea wia en tana’ e le’os i yi’i e neiy mouw i wee-Nala wia se nene moyang nea; Nisia si laa sumarakan nisea mea waki lewet en teberan Efrat ti’ime, eng karengan nisea se simiwo mola em pa’asek-pa’asek paepungen nea wo ampit en tuana e rimarala nate ni TUHAN. 16Nisia si laa mayami lawas witu se tou Israel eng karengan en dosa-dosa en tinuana mola ni Yerobeam wo e minua’la se tou Israel makadosa kangkasi.”17Nu reiy’ mouw i tu tumo’orouw si ka’awu ni Yerobeam wo mea, laa o i ka’ayo mome sia waki Tirza. Witu nedo nisia nu ghumorem kume’angla tawi em pepalen em bale, mate mouw sioki’ i ti’i. 18Sea lume’osla nisia, wo se minapekasa Israel se ma’aripla nisia minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala ampit e nieletan ni hamba-Na, nabi Ahia.19Esa nga lebena waki na’asaren ni Yerobeam, kumura nisia nu maseke’ wo kumura sia maperenta, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel. 20Eng keurena si Yerobeam nu maperenta wawean e rua nga pulu’ o rua nge te’un, kamurian sia maka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna. Takar sioki’na si minamuali raja simawelela nisia.

Kato’orong na’asaren ni Rehabeam

21Sapa tare si Rehabeam, oki’ ni Salomo, nisia si maperenta waki Yehuda. Rehabeam si makaumur epat nga pulu’ o esa nge te’un witu nedo nisia nu minamuali raja wo mapulu’ o pitu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem, eng kota pineleng ni TUHAN waki elet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel kaa laa sumiwo e ngaran-Na mena’ maname. Ngaran ni ina’na Naama, siesa wewene Amon. 22Ta’an se tou Yehuda se masiwola sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN wo nisea se limentutla en tetayuren-Na ampit en dosa siniwo nea, e lebe ta’an e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ne nene moyang nea.23Karengan nisea tu’u kangkasi se rimedeiyla en tampa-tampa patulean wo en tugu-tugu paepungen wo em pa’asek-pa’asek paepungen waki atas susur eng kakenturan rakek wo witu em bawa’ susur nakana rirung. 24Awes tare wawean pesa’amekan malukar witu em banua i ti’i. Nisea se masiwo minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon kasa wu’ul ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki se tou Israel.25Ta’an witu en te’un kalima en zaman ni raja Rehabeam, lumaa mouw si Sisak, raja Mesir, rumego e Yerusalem. 26Sia si kimaat em barang-barang penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN wo em barang-barang penu’utu-nu’utulan em bale ni raja; em baya nyi’a eng kinaatna. Nisia si kimaat kangkasi e reiy’ sa mina’asa kekelung mas en siniwo ni Salomo.27Tanume en sawelna raja Rehabeam si simiwo eng kekelung-kekelung tambaga, neiy i emannala wia se ma’aka-aka –ma’aka-aka ne rereo ni raja se timayur witu em pepalen istana ni raja. 28Susur si raja ghumoreme witu em bale ni TUHAN, se rereo-rereo ni raja se mali ghumorem eng kekelung-kekelung i ti’i, wo niseakan kangkasi se marengla nyi’a waki ri’irir petayuran em baya ne rereo ni raja.29Esa nga lebena waki na’asaren ni Rehabeam wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, e reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 30Wo e reiy’ maena-ena’ wawean paseke’an nelet ni Rehabeam wo ni Yerobeam. 31Kamurian si Rehabeam maka’ato paena’a mewali-wali ampit se nene moyangna, wo sia i le’osla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Naama, siesa wewene Amon. Takar si Abiam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 15

Abiam, raja Yehuda

1Witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni raja Yerobeam bin Nebat mamuali mouw raja si Abiam witu seYehuda. 2Telu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Maakha, oki ni Abisalom. 3Abiam si matou-tou witu e reiy’ sa mina’asa dosa en tinuana mola ni ama’na nu reiy’pe’ nyi’a, wo nisia si reiy’ ampit esa nga wuta e nate kimaput wia si TUHAN, Empungna, tanu si Daud opo’na.4Ta’an eng karengan si Daud takar si TUHAN, Empungna, si mineela see’ wia nisia waki Yerusalem ampit minopo sioki’na simawelela nisia wo ampit minayala e Yerusalem rimedeiy, 5karengan si Daud si timuana mola sapa e nulit witu em beren ni TUHAN wo reiy’ sime’epangi waki e reiy’ sa mina’asa neiy i perenta-Nala wia nisia esa nga umur em petou-touanna, kacuali witu em perkara ni Uria, tou eng Het i ti’i. 6Wo wawean paseke’an e nelet ni Rehabeam wo ni Yerobeam, esa nga umur em petou-touanna.7Esa nga lebena waki na’asaren ni Abiam wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? Wo wawean paseke’an e nelet ni Abiam wo ni Yerobeam. 8Kamurian si Abiam si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud. Takar si Asa, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Asa, raja Yehuda

9Witu en te’un karua nga pulu’ en zaman ni Yerobeam, raja Israel, Asa si minamuali raja witu se Yehuda. 10Epat nga pulu’ o esa nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni nenena wewene nyi’a mouw si Maakha, oki ni Abisalom. 11Asa si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN tanu si Daud, ama’ opo’na.12Nisia si simingkirla em pesa’amekan lale’ waki wanua i ti’i wo mina’akatla e reiy’ sa mina’asa berhala en siniwo ne nene moyangna. 13Awes tare sia si minapaena’la si Maakha, nenena, waki pangkat ibu suri, karengan si nenena i ti’i si simiwo si patong Asyera si kasa wuruk. Asa si timonga’la si patong kasa wuruk i ti’i wo tumunu nisia waki kewong eng Kidron.14Ma’anouw tu’u eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ neiy i wa’akatla, ta’anouw si Asa si kimaput wia si TUHAN ampit em pakasa’an e natena eng kelabotan e numurna. 15Nisia si minali en sesempe-sesempe kudus ni ama’na wo en sesempe-sesempe kudusna nuesa waki wale ni TUHAN, nyi’a i yi’i e mas wo em perak ma’an em barang-barang walina.16Wo wawean paseke’an e nelet ni Asa wo ni Baesa, raja Israel, eng kelabotan e numur nea. 17Baesa, raja Israel, si minaju sumeke’ mesaru e Yehuda, wo nisia si minapaente’la e Rama, ampit e maksut ma’ape’la se maleas melaa wia si Asa, raja Yehuda.18Ta’an si Asa si minedo e reiy’ sa mina’asa mas wo em perak en timele’upe’ witu eng gorem em penu’utu-nu’utula em bale ni TUHAN wo witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni raja wo sumarakanla nyi’a wia se pegawaina. Kamurian si raja Asa si timoke nisea wia si Benhadad bin Tabrimon bin Hezion, raja Aram si maena’ waki Damsyik, ampit minali e nower: 19“Wawean teta’aran e nelet niaku wo nikoo, e nelet ni ama’ku wo ni ama’mu. Wia nyi’i ku minapa’ali wia nikoo e nesa tetaber, nyi’a i yi’i e mas wo em perak. Meiy mouw, po’opolenola en teta’arannu ampit si Baesa, raja Israel, rio sia undur wia niaku.”20O laa si Benhadad si limingala em pengiween ni raja Asa; sia si rimeo se panglima-panglimana rumego eng kota-kota Israel wo sia kumalala e Iyon, Dan, Abel-Bet-Maakhawo e minapekasa eng Kinerot ma’an e minapekasa tana’ Naftali. 21Makarengan nu reiy’ mouw si Baesa nu liminga eng kapualitan i ti’i, sia mena’ maente’ e Rama wo sia mena-ena’ waki Tirza. 22Ta’an si raja Asa si minoghela se pakasa’an tou Yehuda, siesa tou tu’u reiy’la sikacuali; nisea se lewo’ sa reiy’ mopo em batu wo eng kayu em pinakela ni Baesa kaa laa ma’ente’ e Rama. Raja Asa si minakela nyi’a kaa laa ma’ente’ eng Geba-Benyamin wo e Mizpa.23Esa nga lebena waki minapekasa na’asaren ni Asa wo e reiy’ sa mina’asa eng kapahlawananna wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo eng kota-kota e niente’nala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? Ta’an witu e nedo ka tu’anna sia si pineme’itane rumara witu e rua ne’ana. 24Kamurian si Asa si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud, ama opo’na. Takar si Yosafat, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Nadab, raja Israel

25Nadab, oki’ ni Yerobeam, si minamuali raja witu se Israel witu en te’un karua en zaman ni Asa, raja Yehuda. Sia si minerenta witu se Israel rua nge te’un eng keurena. 26Nisia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, ma’an matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ni ama’na wo i ki’it en dosa ni ama’na, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.27Wo si Baesa bin Ahia, waki se kaum Isakhar, si simiwola em paasa-asa’an sumaru nisia. Baesa si minunu’la nisia waki Gibeton e neiy i kaghorem wilayah ne tou em Filistin, kasuatan si Nadab wo se minapekasa Israel se kimepung eng Gibeton i ti’i. 28Baesa si minunu’ nisia witu en te’un katelu en zaman ni Asa, raja Yehuda, wo minamuali raja simawelela nisia.29Makarengan nu reiy’ mouw sia nu minamuali raja, sia si minunu’ se minapekasa me’urang ni Yerobeam; reiy’la si maaseng si neiy i tele’unala matou-tou ta’an si Yerobeam, i ka’ayo punengennala em baya nea, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala ampit e nieletan ni hamba-Na Ahia, tou en Silo i ti’i, 30eng karengan en dosa-dosa en tinuana mola ni Yerobeam, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi, eng karengan e rara ate neiy i lentutnala witu si TUHAN, Empung Israel.31Esa nga lebena waki na’asaren ni Nadab wo e reiy’sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 32Wo wawean em paseke’an e nelet ni Asa wo ni Baesa, raja Israel, kelabotan e numur nea.
Baesa, raja Israel

33Witu en te’un katelu en zaman ni Asa, raja Yehuda, Baesa bin Ahia si minamuali raja witu se minapekasa Israel waki Tirza. Nisia si minerenta rua nga pulu’ o epat nge te’un eng keurena. 34Nisia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN ma’an matotu-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ni Yerobeam wo i ki’it en dosana e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.

Chapter 16

1Kamurian meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yehu bin Hanani mesaru si Baesa, em palingan: 2“Eng karengan nikoo koo neiy-Ku mouw i rakeki waki e riawu wo pinopo-Ku minamuali raja witu se umat-Ku Israel, ta’an nikoo koo matou-tou mouw tanu si Yerobeam wo rimeo mouw se umat-Ku Israel sumiwo en dosa, i ka’ayo sea limentutla e rara ate-Ku ampit en dosa nea,3takar eng kaulitna Niaku ku laa tumope maweresi si Baesa wo se me’urangna, kamurian Niaku ku laa sumiwo se me’urangmu tanu se me’urang ni Yerobeam bin Nebat. 4Seiy si mate waki si Baisa waki kota, si laa kaanen ni asu wo si mate waki nisia waki padang si laa kaanen ne burung se wia natas.”5Esa nga lebena waki na’asaren ni Baesa wo sapa en tinuananala wo eng kapahlawananna, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 6Kamurian si Baesa si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna, wo nisia si kinuburla waki Tirza. Takar si Ela, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.7O kangkasi ampit e nieletan ni Yehu bin Hanani e nuwu’ ni TUHAN e mineiy mouw mesaru si Baesa wo mesaru se me’urangna, le’os eng karengan e reiy’ sa mina’asa e lewo’ en tinuanana mola witu em beren ni TUHAN, i ka’ayo sia limentutla e rara ate ni TUHAN ampit em pasiwo-siwon e lawasna, wo ampit en tuana e minamuali masuat tanu se me’urang ni Yerobeam, ka’apa tu’u eng karengan nisia si minunu’ mola si Yerobeam.

Ela, raja Israel

8Witu en te’un ka rua nga pulu’ o enem en zaman ni Asa, raja Yehuda, Ela, oki’ ni Baesa, si minamuali raja witu se Israel waki Tirza. Sia si minerenta rua nge te’un eng keurena. 9Zimri, si pegawaina si minamuali panglima witu se esa nga parua waki se pasukan kareta, si simiwola em paasa-asa’an sumaru nisia. Katoroan sia nu mengoo-ngoo’ ka’ayo tinoek waki Tirza, witu em bale ni Arza si minamuali kapala istana waki Tirza, 10meiy mouw si Zimri laa o munu’ nisia witu en te’un karua nga pulu’ o pitu en zaman ni Asa, raja Yehuda, wo sia si minamuali raja simawelela nisia.11Witu e nedo sia nu minamuali raja i ti’i, makarengan sia nu rimuberouw witu natas en takhtana, sia munu’ se minapekasa me’urang ni Baesa. Reiy’la siesa tuama tu’u waki nisia si neiy i tele’unala matou-tou,o kangkasi se kaumna wo se ka’ampit-ka’ampitna. 12Tuana mouw si Zimri nu minunengla se minapekasa me’urang ni Baesa, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala wia si Baesa ampit nieletan ni nabi Yehu, 13eng karengan e reiy’ sa mina’asa dosa en tinuana mola ni Baesa wo ni Ela, oki’na, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi, i ka’ayo sea limentutla e rara ate ni TUHAN, Empung Israel, ampit se dewa-dewa reiy’ sipenoron nea.14Esa nga lebena waki na’asaren ni Ela wo e reiy’sa mina’asa en tinuananala, reiy’ku’a re’en em baya nyi’a iti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel?
Zimri, raja Israel

15Witu en te’un karua nga pulu’ o pitu en zaman ni Asa, raja Yehuda, Zimri si minamuali raja. Sia si minerenta pitu nga endo eng keurena waki Tirza, kasuatan se rakyat se dimasing kimepung eng Gibeton e neiy i kaghorem wilayah ne tou em Filistin. 16Nu reiy’ mouw se rakyat dimasing i ti’i nu liminga se tou meila’la: “Zimri si simiwo mouw em paasa-asa’an, wo nisia tu’u si minunu’ mola si raja,” takar witu e nendo i ti’i kangkasi, witu en tampa pedasingan, se minapekasa Israel se minopola si Omri, panglima ne suraro, si minamuali raja witu se Israel. 17Kamurian si Omri ampit se minapekasa Israel minajumi waki Gibeton, wo sea kumepung en Tirza.18Makarengan nu reiy’ mouw si Zimri nu limoo’, kaa eng kota i ti’i e rino’obitouw, ghumoremouw sia witu eng gorem em puri istana raja, laa o rumengis e istana ni raja i ti’i kasuatan nisia nuesa si witu eng gorem nyi’a, wo sia mate, 19eng karengan en dosa-dosa en tinuananna mola ampit matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN ma’an matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ni Yerobeam wo i ki’it en dosa ni Yerobeam e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi. 20Esa nga lebena waki e na’asaren ni Zimri wo em paasa-asa’an en siniwonala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejara ne raja-raja Israel?
Omri, raja Israel

21Witu e nedo ni’itu se bangsa Israel se minaweteng rua. Esa nga weteng waki se bangsa i ti’i se kimi’itla si Tibni bin Ginat, wo mekemaksut mepepopo nisia mamuali raja, wo se esa nga weteng kasi se kimi’it si Omri. 22Ta’an se rakyat kimi’itla si Omri se lebe ente’ ta’an se rakyat kimi’itla si Tibni bin Ginat. Si Tibni nu minate mouw, takar si Omri si minamuali raja.23Witu en te’un katelu nga pulu’ o esa, en zaman ni Asa, raja Yehuda, Omri si minamuali raja witu se Israel wo nisia si minerenta mapulu’ o rua nge te’un eng keurena. Waki Tirza sia si minerenta enem nge te’un eng keurena. 24Kamurian sia tumeles eng kuntung Samaria waki si Semer ampit e rua talenta perak. Sia si rimedeiyla e nesa kota waki kuntung i ti’i wo ngumaranla nyi’a Samaria, iki’it e ngaran ni Semer, makapunya eng kuntung i ti’i.25Omri si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN wo nisia si matuanala eng kalewo’an e lumantouwla waki se reiy’ sa mina’asa tou se rimeriorla nisia. 26Sia si matou-tou i ki’it e reiy’ sa mina’asa eng kapawinta-winta’ ni Yerobeam bin Nebat wo i ki’it en dosa ni Yerobeam e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi, ika’ayo sea limentutla e rara ate ni TUHAN, Empung Israel, ampit se dewa-dewa reiy’ sipenoron nea.2727 Esa nga lebena waki na’asaren ni Omri, sapa en tinuananala wo eng kapahlawananna, reiy’ ku’a re’en em baya nyia’ i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 28Kamurian si Omri si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki Samaria. Takar si Ahab, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Ahab masempe si Baal

29Ahab, oki’ ni Omri, si minamuali raja witu se Israel witu en te’un katelu nga pulu’ o uwalu en zaman ni Asa, raja Yehuda. Wo si Ahab bin Omri si minerenta rua nga pulu’ o rua nge te’un eng keurena witu se Israel waki Samaria. 30Ahab bin Omri si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN e lumantouwla waki se reiy’ sa mina’asa tou se rimeriorla nisia.31Tanu mokan e reiy’pe’ awes sia nu matou-tou witu en dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, takar nisia si minedo kangkasi si Izebel, oki’ ni Etbaal, raja ne tou en Sidon, minamuali ka’awuna, i ka’ayo sia minea rumaghes wia si Baal wo maongkot masempe wia nisia. 32Kamurian sia sumiwo e mezbah i wee si Baal i ti’i waki kuil Baal neiy i redeiynala waki Samaria. 33Nu reiy’ mouw i tu Ahab si simiwo si patong Asyera wo si Ahab si minapawee-weela mawinta’ en tuana, i ka’ayo sia limentutla e rara ate ni TUHAN, Empung Israel, lumantouwla waki em baya ne raja-raja Israel se rimeriorla nisia.34Witu en zamanna i ti’i si Hiel, tou em Betel, si mewangun sumeup e Yerikho. Ampit minearla e nyawa ni Abiram , sioki’na polon, nisia si minaas em pepalen leloanganna, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala ampit nieletan ni Yosua bin Nun.

Chapter 17

Elia waki tebir en so’oso’an Kerit

1Laa o lumila’ mouw si Elia, tou en Tisbe, waki Tisbe-Gilead, wia si Ahab: “Demi si Tuhan matou-tou, Empung Israel, si pelayanengku, eng kaulitna e reiy’ laa wawean nombong ka’apa aro wia en te’un-te’un i yi’i, kacuali sa aku lumila’la.”2Kamurian meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia nisia: 3“Rumou’ mome wia nyi’i, kumelangouw mea waki sendangan wo kumirongouw waki tebir en so’oso’an Kerit waki esa nga weka sendangan en so’oso’an Yordan. 4Nikoo koo toro kumoo’omi waki so’oso’an i ti’i, wo se burung burung keleak se pinerenta-Ku mola kaa laa mee kumaan nikoo maname.”5Laa o sia mea wo sia tumuanala tanu e nuwu’ ni TUHAN; sia si minea wo mena’ waki tebir en so’oso’an Kerit waki esa nga weka sendangan en so’oso’an Yordan. 6Witu e nedo memo’odo wo mawengindo se burung- burung keleak se maalimi roti wo e le’ona wia nisia, wo nisia si makoo’mi waki so’oso’an i ti’i.

Elia wo si balu waki Sarfat

7Ta’an ni’itu nu pira mola nga edo, en so’oso’an i ti’i minapera, karengan e naro e reiy’ timumpa witu em banua i ti’i.8Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Elia: 9“Tumiro’ mouw mea waki Sarfat e neiy i kaghorem wilayah Sidon, wo mena’ mouw maname. Kete’uanola Niaku ku minerenta mola siesa balu kaa laa mee nikoo kumaan.” 10Nu reiy’ mouw i tu sia tumiro’, laa o mea waki Sarfat. Sia nu neiy mouw i ka’ayola witu em pepalen leloangan eng kota i ti’i, kaloo’anola maname siesa balu si kasuatan maerurla e lungu. Sia maleiy wia si wewene i ti’i, pokeiyna: “Ma’awa’ mouw medomi i wee niaku e noki rano witu em poci, rio aku kumoo’.”11Katoroan si wewene i ti’i mea medo nyi’a, sia maleiy kasi : “Ma’awa’ mouw medomi kangkasi i wee niaku esa nga ketor roti.” 12Wewene i ti’i si miningkot: “Demi si TUHAN, Empungmu, si matou-tou, eng kaulitna e reiy’la roti wia niaku ma’an oki’ i te tu’u, kacuali esa nga rongkem topong witu en tampayang wo e noki’ lana witu eng kure’. Wo en teakan niaku ku kasuatan maerurla rua telu nga ketor lungu, kamurian niaku ku mewewareng mesesiwola nyi’a i wee niaku wo i wee se oki’ku, wo nikeiy nu kumaanola nyi’a, takar keiy laa mouw mate.” 13Ta’an si Elia si limila’ wia nisia: “Te’a mouw meide’, marengouw, sumiwo mouw tanu neiy i lila’mula, ta’an sumiwo mouw eng kasa i ketarela i wee niaku esa nga ketor roti tabuleleng rintek witu nyi’a, wo alinomi wia niaku, kamurian tare mouw i te koo sumiwo i wee nikoo wo i wee se oki’mu.14Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Topong witu en tampayang i ti’i e reiy’ laa ma’apu wo e lana witu eng kure’ i ti’i tu’u e reiy’ laa kumo’okos i ka’ayo witu e nedo si TUHAN nu meemi aro wia natas en saruan em bumi.” 15Laa o mea mouw si wewene i ti’i wo sumiwo en tanu neiy i lila’la ni Elia; takar si wewene i ti’i wo nisia ma’an se oki’ ni wewene i ti’i se minaka’ato kumaan em pirala nga edo eng keurena. 16Topong witu en tampayang i ti’i e reiy’ mina’apu wo e lana witu eng kure’ i ti’i e reiy’ kimo’okos tanu e nuwu’ ni TUHAN e neiy i totor-Nala ampit e nieletan ni Elia.17Nu reiy’ mouw i tu se oki’ ni wewene makapunya em bale i ti’i se rinara’an wo e rumarana i ti’i eng kasa ente’ i ka’ayo reiy’ mola asenganna kasi. 18Pokeiy ni wewene i ti’i wia si Elia: “Sapa ku’a re’en e maksutmu mineiy wia nyi’i, ee abdi ni Empung? Timuli ku’a re’en nikoo wia niaku kaa laa mapaghenangla eng kaselokangku wo kaa laa mapakarenganla sioki’ku mate?”19Pokeiy ni Elia wia nisia: “I wee momi sioki’mu i ti’i wia niaku.” Elia si minedomi nisia waki pinalar ni wewene i ti’i wo mali nisia lumongkot waki kamarna waki atas, wo ghumoleiyla sioki’ i ti’i witu en tetekelanna. 20Nu reiy’ mouw i tu sia maleiy wia si TUHAN, pokeiyna: “Ee TUHAN, Empungku! Sapa ku’a re’en koo minapatorola eng kamang esem i yi’i wia si balu i yi’i kangkasi, si simungkul niaku tanume si time’up, ampit e munu’ sioki’na?” 21Laa o sia rumenetla e nouwakna witu natas nioki’ i ti’i makatelu, wo maleiy wia si TUHAN, pokeiyna: “Ee TUHAN, Empungku! I warengomi satorona e nyawa ni oki’ i yi’i witu eng gorem e nouwakna.”22TUHAN si limingala em pengiween ni Elia i ti’i, wo e nyawa ni oki’ i ti’i e minareng witu eng gorem e nouwakna, i ka’ayo sia timou sumeup. 23Elia si minedo sioki’ i ti’i; sia mali nisia tumumpami waki kamar atas meiy witu eng gorem em bale wo meela nisia wia si ina’na. Pokeiy ni Elia: “I yi’i mouw sioki’mu, sia si timou mouw!” 24Kamurian em pokeiy ni wewene i ti’i wia si Elia: “En teakan naiku ku mete’u, kaa nikoo koo abdi ni Empung wo e nuwu’ neiy i totormula i ti’i nyia’ mouw e nulit.”

Chapter 18

Obaja, pegawai ni Ahab, minaatoan ampit si Elia

1Wo ni’itu nu pira mola eng keurena, meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Elia witu en te’un katelu: “Mea mouw, i papa’ato mola en toumu wia si Ahab, karengan Niaku ku laa meweweela e naro wia natas em bumi.” 2Laa o mea mouw si Elia mapa’atola en tou wia si Ahab. Sapa tare eng kelalenan i ti’i e wuter waki Samaria.3Kaa ni’itu si Ahab si kimeretola si Obaja si minamuali kapala e istana. Obaja i ti’i siesa tou kasa uli-ulit meide’la si TUHAN. 4Karengan witu e nedo si Izebel rime’ila se nabi-nabi ni TUHAN, Obaja si minedo se esa nga atus nabi, laa o kumirongla nisea lima nga pulu’ lima nga pulu’ esa nga rewok witu en gorem eng goa wo murus eng kekaanen wo eng kekoo’on nea.5Ahab si limila’ wia si Obaja: “Terokenola em banua i yi’i wo mea waki e reiy’ sa mina’asa kembu’an wo waki e reiy’ sa mina’asa so’oso’an; meina’ kita matola rukut, i ka’ayo kita toro lumawirla se kawalo wo se bagal, wo reiy’ perlu kita kumetor esa nga ipus tu’u waki se tekapen i ti’i.” 6Laa o sea memete-meteng en tana’ i ti’i kaa laa meteterokla nyi’a. Ahab si minea maesa-esa mea waki patoroan esa wo si Obaja minea waki patoroan walina.7Katoroan si Obaja witu nuner e lalan, sia maatoan ampit si Elia. Ni‘itu nu simine’u mola nisia, sia mongkot ma’an minueiy: “Nikoo ku’a re’en si yi’i, heiy tuangku Elia?” 8Wingkot ni Elia wia nisia: “Nulit! Mea mouw, i lila’ mola wia si tuangmu: Elia si wia.”9Ta’an e wingkot ni Obaja: “Sapa ku’a re’en en dosa siniwoku mola, takar koo laa mesesarakan si hambamu i yi’i wia si Ahab, rio aku wunu’unna? 10Demi si TUHAN, Empungmu, si matou-tou, eng kaulitna reiy’la si bangsa ka’apa keraja’an, se reiy’ nieiyla ni rereoan ni tuangku Ahab kaa laa mesesero nikoo. Wo sakawisa sitou lumila’: Sia si reiy’ wia, takar sia si rumeo eng keraja’an ka’apa se bangsa iti’i tumiwa’, kaa nikoo koo reiy’ niatola maname. 11Wo en teakan koo lumila’: Mea mouw, i lila’la wia si tuangmu: Elia si wia.12E wo’o wona’ mamuali, sakawisa aku rimou’ mome wia nikoo, e Roh ni TUHAN e mopo nikoo mea waki tampa e reiy’ kete’uangkula. Sa aku i ka’ayola wia si Ahab kaa laa makite’ula nisia wo koo reiy’ niatonala, tantu mouw sia si laa munu’ niaku, eng kaulitna si hambamu i yi’i rengan waki rinteke’ si meidela si TUHAN. 13Reiy’ ku’a re’en neiy i pakite’ula wia si tuangku sapa en tinuanaku mola witu e nedo si izebel nu minunu’ se nabi-nabi ni TUHAN, kumura niaku nu kimirongla se esa nga atus nabi-nabi ni TUHAN witu eng gorem eng goa, lima nga pulu’ lima nga pulu’ esa nga rewok wo minurus eng kekaanen wo eng kekoo’on nea?14Wo en teakan ka’a nikoo i yi’i koo limila’: Mea mouw, i lila’la si tuangmu: Elia si wia! Nisia si tantu mouw munu’ niaku.” 15Wingkot ni Elia: “Demi si TUHAN minapekasa alam si matou-tou, si pelayanengkula, eng kaulitna e nendo i te i yi’i kangkasi niaku ku laa mapaloo’ola en tou wia nisia.”

Elia minaatoan ampit si Ahab

16Laa o mea mouw si Obaja matola si Ahab wo makite’ula eng kapualitan i ti’i wia nisia. Kamuria si Ahab si minea matola si Elia. 17Makarengan si Ahab nu limoo’ mola si Elia, sia lumila’ wia nisia: “Nikoo ku’a re’en i ti’i, si mececilakala e Israel?”18Wingkot ni Elia wia nisia: “Reiy’ niaku si mececilaka e Israel, ta’an i te nikoo i yi’i wo se kaum ne me’urangmu, karengan nikouw kouw timele’u mola em perenta-perenta ni TUHAN wo nikoo i yi’i koo kimi’itola em baya se Baal. 19Kaa ni’itu, i reo mouw merurla se minapekasa Israel mea waki kuntung Karmel, o kangkasi se nabi-nabi Baal se epat nga atus lima nga pulu’ tou i ti’i wo se nabi-nabi Asyera se epat nga atus i ti’i, se minaka’ato kumaan waki meja e istana ni Izebel.”
Elia waki kuntung Karmel

20Ahab si minapa’ali tou mea waki minapekasa Israel wo merurla se nabi-nabi i ti’i mea waki kuntung Karmel. 21O laa si Elia si timawila se minapekasa rakyat i ti’i wo lumila’: “Pirape’ eng keure kasi kouw mesangaweka wo mapanga ate? Sa si TUHAN i ti’i si Empung, kumi’itola Nisia, wo sa Baal, kumi’itola nisia.” Ta’an se rakyat i ti’i se reiy’ miningkot nisia esa nga totor tu’u.22O laa si Elia si limila’ wia se rakyat i ti’i: “Niaku mokan maesa-esa si timele’u tanume si nabi ni TUHAN, e nulitna se nabi-nabi Baal i ti’i se epat nga atus lima nga pulu’ tou eng kelakerna. 23Ta’anouw, e le’osouw i weela wia nikeiy se rua nga ipus sapi raghar; ma’anouw sea meleng siesa nga ipus sapi, mengeto-ngetorla nisia, meela nisia witu natas e lungu, ta’an nisea se reiy’ toro mee api.Niaku tu’u ku laa sumiwo si sapi siesa nga ipus kasi, rumeta’la nyi’a witu natas e lungu wo kangkasi reiy’ laa mee api. 24Kamurian ma’anouw kouw kumeret e ngaran ni empungmu wo niaku tu’u ku laa kumeret e ngaran ni TUHAN. Takar si empung si mingkot ampit e napi, nisia mouw si Empung!” Minapekasa rakyat se simingkom, pokeiy nea: “Le’osouw en tuana!”25Kamurian si Elia si limila’ wia se nabi-nabi Baal iti’i: “Melengola siesa nga ipus sapi wo siwonouw i tu ketarean, karengan nikouw i yi’i kouw kelaker. Nu reiy’ mouw i tu keretenouw e ngaran ni empungmu, ta’an nikouw kou reiy’ toro mee api.” 26Nisea se minedo si sapi neiy i weela wia nisea, sumiwo nisia wo kumeret e ngaran ni Baal waki memo’odo i ka’ayo marorake, pokeiy nea: “Ya Baal, wingkoteni keiy!” Ta’an e reiy’la suara, reiy’la si mawingkot. Kasuatan e ni’itu nisea se melo’osi-lo’osit witu eng kaledong e mezbah siniwo nea i ti’i.27Witu e nedo marorake Elia si muleiy masero’la nisea, pokeiyna: “Keretenouw lebe ente’, reiy’ ku’a re’en nisia si empung? Wo’o wona’ sia megheghenang, wo’o wona’ wawean nurusanna, wo’o wona’ sia minea’; wo’o wona’ sia timekel, wo reiy’pe’ minawongke.” 28Takar nisea se makeret lebe ente’ ma’an meghori-ghorit en touna ampit en santi wo en tetura’, tanu eng kenaramen nea, i ka’ayo e raa’ mangatetiisi waki ouwak nea. 29Ni’itu nu limangkoiy mola marorake, nisea se sinelaran i ka’ayo e nedo mesesempela en tetule mawengido, ta’an e reiy’la suara, reiy’la si miningkot, reiy’la kowa’ paweeani ghenang.30Pokeiy ni Elia wia se minapekasa rakyat i ti’i: “Meiy mouw tumawimi wia niaku!” Takar tumawi momi se minapekasa rakyat i ti’i wia nisia. Laa o sia tumiro’la e mezbah ni TUHAN e neiy mouw i ronga’la i ti’i. 31Kamurian si Elia si minedo se mapulu’o rua watu, i ki’it eng kelakerna ne suku see’ ni Yakub. – Wia si Yakub i yi’i mineiy mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Nikoo koo laa mekengaran Israel.” – 32Nisia si rimedeiyla em batu-batu i ti’i minamuali mezbah demi e ngaran ni TUHAN wo simiwo e nesa salu limedong e mezbah i ti’i en toro weean rua sukat bibit.33Sia si rimansun e lungu, kumetor si sapi iti’i wo meela eng kaketor-kaketorna witu natas e lungu i ti’i. 34Nu reiy’ mouw i tu sia lumila’: “Wutanola e nepat tampayang ampit e rano, wo i toa’ mola witu natas en tetule tinunu wo witu natas e lungu i ti’i!” Kamurian pokeiyna: “Sumiwo mouw en tuana i wee eng karuana. Kamurian em pokeiyna: “Sumiwo mouw en tuana i wee eng kateluna, 35i ka’ayo e rano en simo’oso’ limedong e mezbah i ti’i; awes tare en salu i ti’i tu’u e minawuta ampit e rano.36Kamurian witu e nedo mesesempela en tetule mawengindo, mapa’ato mouw si nabi Elia wo lumila’: “Ya TUHAN, Abraham, Ishak wo Israel, wia e nendo i yi’i ma’anouw kete’uala ne tou, kaa Nikoo mouw si Empung wia eng keuneran e Israel wo kaa niaku i yi’i ku hamba-Mu wo kaa witu e nuwu’-Mu mouw niaku matuanala e reiy’ sa mina’asa em perkara i yi’i. 37Wingkotenomi aku, ee TUHAN, wingkotenomi aku, rio se bangsa i yi’i mamete’ula, kaa Nikoo mouw si Empung, ee TUHAN, wo Nikoo mouw si sumiwo e nate nea makedo’ sumeup.”38Laa o tumumpa mouw e napi ni TUHAN simeare mina’apu en tetule tinunu, lungu, watu wo en tana’ i ti’i, awes tare e rano witu en salu i ti’i e mina’apu sinila’na. 39Katoroan se minapekasa rakyat nu limoo’ eng kajadi’an i ti’i, mongkotouw sea ma’an limila’: “TUHAN, Nisia mouw si Empung! TUHAN, Nisia mouw si Empung!” 40Pokeiy ni Elia wia nisea: “Sikopenouw se nabi-nabi Baal i ti’i, siesa tou tu’u waki nisea si reiy’ toro i kaliseiy.” Nisea nu sinikopola, Elia si minali nisea mea waki so’oso’an Kison wo rumeret nisea maname.41Kamurian lumila’ mouw si Elia wia si Ahab: “Mea mouw, kumaanouw wo kumoo’ mouw, karengan nerutan e naro em palinganouw.” 42O laa si Ahab si minea kaa laa kumaan wo kumoo’. Ta’an si Elia si simosor waki toka eng kuntung Karmel, laa o sia mengkure waki tana’, ampit eng giona witu nelet e rua kururna.43Nu reiy’ mouw i tu sia lumila wia si bujangna: “Sumosoromi wia natas, lumoo’o mome eng katoroan en tasik.” Bujang i ti’i si simosor matas, sia lumoo’ wo lumila’: “Reiy’la sapa-sapa.” Pokeiy ni Elia: “Mea mouw mekasape’ kasi.” Tuana mouw neiy i ka’ayo makapitu. 44Witu e makapituna lumila’ mouw si bujang i ti’i: “Auw, e linaak rintek kaselana em palar e lawas limentuti waki tasik.” Laa o pokeiy ni Elia: “Mea mouw, i lila’la wia si Ahab:Paasan eng karetamu wo merosouw, te’a i ka’ayo koo ka’ape’an e naro.”45Takar i kalo’ositi em beren e langit e rineiydemla e linaak reghes tumokol, laa o tumumpa mouw e naro repet. Ahab si simeret kareta laa o mea waki Yizreel. 46Ta’an eng kuasa ni TUHAN en timoro witu si Elia. Nisia si mina’akes e rereenanna wo tumingkas rumeriorla si Ahab i ka’ayo waki lalan matorome e Yizreel.

Chapter 19

Elia minea waki kuntung Horeb

1Katoroan si Ahab nu minakite’ula wia si Izebel e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni Elia wo eng kapualitan ni Elia nu minunu’ em baya se nabi i ti’i ampit en santi, 2takar si Izebel si rimeo siesa tou rereoan lumila’la wia si Elia: “Teinti’i mouw e wona’na em baya ne empung mukum niaku, takar e lebepe’ kasi ta’an e ni’itu, sa wo’odo wo’o wona’ e nedo tanu nyi’i niaku ku reiy’ laa sumiwo e nyawamu masuat tanu e nyawa ni meta’esa’an waki nisea i ti’i.” 3Takar meide’ mouw sia, laa o tumo’or wo mea melelawirla e nyawana; wo sia nu neiy mouw i ka’ayola waki Bersyeba, e neiy kaghorem wilayah Yehuda, sia si timele’ula si bujangna maname.4Ta’an nisia nuesa si ghimorem witu em padang gurun esa nga endo pakelangen eng kewa’akatna, laa o rumuber witu e wawa’ e nesa akana arar. Kamurian sia si pa’ar mate, pokeiyna: “Awesouw i tu! En teakan, ee TUHAN, edonouw e nyawaku, karengan niaku i yi’i ku reiy’ lebe le’os ta’an se nene moyangku,” 5Nu reiy’ mouw i tu sia lumo’or wo tumekel witu e wawa’ nakana arar i ti’i. Ta’an i kalo’ositi siesa malaikat si limelerla nisia ma’an limila’ wia nisia: “Tumo’orouw, kumaanouw!” 6Katoroan sia nu limoo’ eng kaledongna, takar witu esa nga weka eng kokongna wawean e roti tinunu, wo e nesa poci pinumpunan rano. Laa o sia kumaan wo kumoo’, kamurian o lumo’or kangkasi.7Ta’an si malikat ni TUHAN si mineiy i wee eng karuana wo lumelerla nisia ma’an limila’: “Tumo’orouw, kumaanouw! Karengan sa reiy’, em pekekelangannu ee sangari en taleus wa’akat i wee nikoo.” 8Takar tumo’orouw sia, laa o kumaan wo kumoo’, wo kaa eng kaente’an eng kekaanen i ti’i sia si makelang epat nga pulu nga endo epat nga pulu’ nga wengi eng keurena i ka’ayo waki kuntung ni Empung, nyi’a i yi’i eng kuntung Horeb.Empung si minapaloo’o-loo’ola en tou waki kuntung Horeb

9Maname ghumoremouw sia witu eng gorem e nesa goa wo mapawengi witu. Takar e nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia nisia, en tuana: “Sapa ku’a re’en em pepa’ayangennu wia nyi’i, heiy Elia?” 10Wingkotna: “Niaku ku mepa’ayang eng kalingka-lingkama’na i wee si TUHAN, Empung e minapekasa alam, karengan se tou Israel se timele’ula en teta’aran-Nu, rimonga’la e mezbah-mezbah-Mu wo minunu’ se nabi-nabi-Mu ampit en santi; niaku mokan nu maesa-esa si matou-toupe’ wo nisea se pa’ar mesesawut e nyawaku.”11O laa e nuwu’-Na: “Rumou’mouw wo rumedeiy witu natas eng kuntung i ti’i witu en sinaru ni TUHAN!”Takar si TUHAN si limeas! Reghes wangko’ wo ente’, eng kimewe’ eng kuntung-kuntung wo minete’la eng kakenturan-kakenturan watu, rimeriorla si TUHAN. Ta’an e reiy’la si TUHAN witu e reghes i ti’i. Wo nu reiy’ mouw e reghes i ti’i meiy mouw em pengero’. Ta’an e reiy’la si TUHAN witu em pengero’ i ti’i. 12Wo nu reiy’ mouw em pengero’ i ti’i meiy mouw e napi. Ta’an e reiy’la si TUHAN witu e napi i ti’i. Wo nu reiy’ mouw e napi i ti’i meiy mouw e legu’an e reghes memi’iwi-mi’iwis kekos.13Makarengan nu reiy’ mouw si Elia nu liminga nyi’a, nisia si simalelelngla eng giona ampit eng karaiyna, laa o mea witu e luar wo rumedeiy witu em pepalen eng goa i ti’i. Takar meiy mouw en suara wia nisia e lininga: “Sapa ku’a re’en em pepa’ayangennu wia nyi’i, heiy Elia?” 14Wingkotna: “Niaku ku mepa’ayang eng kalingka-lingkama’na i wee si TUHAN, Empung e minapekasa alam, karengan se tou Israel se timele’ula en teta’aran-Nu, rimonga’la e mezbah-mezbah-Mu wo minunu’ se nabi-nabi-Mu ampit en santi; niaku mokan maesa-esa si matou-toupe’, wo nisea se pa’ar mesesawut e nyawaku.”15Nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Mea mouw, marengouw waki lalanmu, tumorola em padang gurun mea waki Damsyik, wo sa koo i ka’ayo mola, koo lewo’ sa reiy’ misu’la si Hazael mamuali raja witu se Aram. 16O kangkasi si Yehu, puyun ni Nimsi, si lewo’sareiy’ mouw isu’unnula mamuali raja witu se Israel, wo si Elisa bin Safat, waki Abel-Mehola, si lewo’ sa reiy’ isu’unnula mamuali nabi sumawelela nikoo.17Takar seiy si’i kaliseiyi waki santi ni Hazael si laa wunu’un ni Yehu; wo seiy si’i kaliseiyi waki santi ni Yehu si laa wunu’un ni Elisa. 18Ta’an Niaku ku laa tumele’ula se pitu nga riwu tou waki Israel, nyi’a i yi’i em baya ne tou se reiy’ maongkot masempe si Baal wo en sumana e reiy’ masiong nisia.”
Elisa kinakeretan

19Elia nu rimou’ momi maname, sia maatoan ampit si Elisa bin Safat si kasuatan mepajeko ampit se mapulu’ o rua nge paar sapi, kasuatan nisia nuesa si mengulin se mapulu’ o rua. Katoroan si Elia nu limeasi waki tawina, sia lumawala eng karaiyna wia nisia. 20O laa si Elisa si timele’ula se sapi iti’i wo tumingkas kumi’itla si Elia, pokeiyna: “I waya mola aku sumiongla si ama’ku wo si ina’ku rerior, o laa niaku ku laa kumi’itla nikoo.” Wingkotna wia nisia: “Le’osouw, marenge’la rerior, wo ghenangenouw sapa en siniwoku mola wia nikoo.”21Laa o murikitomi sia waki si Elia, sia si minedo si kepaar ne sapi i ti’i, rumeretla nisia wo lumutu’ e le’ona ampit em pajeko ne sapi i ti’i tanume e lungu; nisia si mineela e le’ona i ti’i wia se tou-touna, kamurian kumaanouw sea. Nu reiy’ mouw i tu tumiro’ mouw sia, laa o kumi’itla si Elia wo si minamuali pelayanna.

Chapter 20

Samaria eng kinatulungani waki kinakepungan

1Benhadad, raja Aram, si minerurla se minapekasa surarona, se telu nga pulu’ o rua raja mewali-wali nisia ma’an se kawalo wo eng kareta. Laa o sia maju, sia si kimepung en Samaria wo sumeke’la nyi’a. 2Kamurian sia mapa’ali tetoke mea witu eng kota i ti’i, wia si Ahab, raja Israel, 3ampit e nower: “Teinti’i mouw e nower ni Benhadad: E masmu wo em perakmu nyi’a mouw eng kapunya’angku wo kangkasi se ka’awu-ka’awu wo se oki-okimu se wulouw-wulouw nyi’a mouw se kapunya’angku.”4Raja Israel si miningkot, pokeiyna: “Tanu en sesusuiyennu i ti’i mouw, ee tuangku raja. Niaku i yi’i ampit e reiy’ sa mina’asa em bia niaku nyi’a mouw eng kapunya’annu!” 5Nu reiy’ mouw i tu se tetoke-tetoke i ti’i se minareng wo lumila’: “Teinti’i mouw e nower ni Behadad: Memang niaku ku rimeo mola tou wia nikoo lumila’la: E mas wo em perakmu, ka’awu-ka’awu wo se oki-okimu se lewo’ sa reiy’ i sarakannula wia niaku, 6ta’an wo’odo wo’o wona’ tanu e nedo i yi’i, niaku ku laa rumeo se pegawai-pegawaiku wia nikoo wo nisea se sumoisap em balemu wo em bale ne pegawai-pegawaimu, takar e reiy’ sa mina’asa e loo’on nea wo i kepa’arla e laa edon nea wo alin nea.”7O laa si raja Israel si kimeret em baya ne tu’a-tu’a em banua i ti’i wo lumila’: “Ghenangenola maka le’os, sitou i yi’i si mame’inakutla eng kacilaka’an ta, karengan nisia si rimeo momi tou wia niaku mekekiwee se ka’awu-ka’awuku, oki-oki’ku, e mas wo em perakku, wo niaku ku reiy’ simede’ meweweela nyi’a wia nisia.” 8O laa em pokeiy em baya ne tu’a-tu’a wo ne pakasa’an rakyat i ti’i wia nisia: “Te’a pelelingan, te’a i pelelempotla!”9Kaa ni’itu sia si limila’ wia se tetoke-tetoke ni Benhadad: “I lila’ mola wia si tuangku raja: E reiy’ sa mina’asa eng kasa ketare neiy i reomula wia si hambamu iyi’i, niaku ku laa tumuanala nyi’a, ta’an em pakiween eng kamurian i yi’i e reiy’ mete’u kawuta’angkula.” Laa o mea mouw se tetoke-tetoke i ti’i wo ma’ayola e wewingkot i ti’i wia si Behadad. 10Benhadad si rimeo tou wia si Ahab ampit e nower: “Teinti’i mouw wona’na em baya se empung mukum niaku, awes tare e lebepe’ ta’an e ni’itu, sa se rakyat maki’i-ki’it niaku se torope’ sumungkul esa nga rongkem wuta riawu e riberek en Samaria!”11Ta’an si raja Israel si miningkot, pokeiyna: “I lila’ mola! Tou si weru minaweiyla en santi te’a mouw mesesawa’la en tou tanu sitou minangkulola nyi’a.” 12Makarengan nu reiy’ mouw si Benhadad nu limingala e lelila’an iti’i, witu e nedo eng kasuatan sia nu mengoo-ngoo’ ampit se raja-raja witu e lekouw, lumila’ mouw sia wia se pegawai-pegawaina: “Tu’utulenouw em barisannu,” laa o sea tumu’utul em barisanna sumaru eng kota i ti’i.13Ta’an i kalo’ositi mapa’ato mouw siesa nabi wia si Ahab, raja Israel, ma’an limila’: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Linoo’mu mola ku’a re’en em baya ne tou se kasa rame i ti’i? Eng kaulitna wia e nendo i yi’i Niaku ku laa sumarakan nisea witu e lawasmu, rio koo mete’u, kaa Niaku mouw si TUHAN.” 14Laa o mueiy mouw si Ahab: “Ampit en sesawangan ni seiy?” Wingkotna: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ampit en sesawangan ne taretumou-taretumou tumeteper se kapala-kapala daerah.” Wueiyenna kangkasi: “Seiy ku’a re’en si laa muleiy em paseke’an?” Wingkotna: “Nikoo!” 15Kamurian sia rumeken eng kelakerna ne taretumou-taretumou tumeteper se kapala-kapala daerah i ti’i. Se rua nga atus telu nga pulu’ o rua tou eng kelakerna wo nu reiy’ mouw nisea iti’i sia rumeken eng kelaker ne minapekasa rakyat, nyi’a i yi’i se pakasa’an tou Israel. Se pitu nga riwu tou eng kelakerna.16Laa o sea maju rumego witu e nedo marorake, kasuatan si Benhadad nu mengoo-ngoo’ i ka’ayo tinoek witu e lekouwna, mewali ampit se telu nga pulu’ o rua raja se mesawang nisia. 17Katoroan se taretumou-taretumou tumeteper se kapal-kapala daerah i ti’i nu maju rumego rimerior, takar si Benhadad si rimeo tou kumumisi nyi’a, wo nisea se minakite’ula wia nisia, en tuana: “Wawean se tou-tou minaju maregomi waki Samaria.”18Laa o pokeiyna: “Aandi sea mineiy ampit e maksut dame, aandi ampit e maksut sumeke’, sikopenouw sea matou-tou!” 19Kasuatan e ni’itu rumou’momi sea i ti’i waki ghorem eng kota, nyi’a i yi’i se taretumou-taretumou tumeteper se kapala-kapala daerah wo kangkasi se suraro se maki’itla nisea.20O laa nisea siesa o siesa seminunu’ se kesaru pesarun neala, i ka’ayo se tou Aram i ti’i se timingkasla en tou wo ki’iten ne tou Israel. Ta’an si Benhadad, raja Aram si toro limiseiyla en tou ampit simeret kawalo, ma’an eng kelakerna ne tou mesake-sake kawalo. 21O kangkasi si raja Israel si minaju, laa o munengla se kawalo wo eng kareta i ti’i wo minapa eiyla eng kakala’an kasa wangko’ wia se tou Aram.22Laa o mapa’ato mouw si nabi i ti’i wia si raja Israel, wo lumila’ wia nisia: “Le’osouw, ente’enola e natemu, pemili-milingenola wo ghenangenola sapa e lewo’ sa reiy’ siwonnu, karengan witu em pesawelan en te’un si raja Aram si laa maju rumego nikoo.”

Paseke’an tawi eng kota Afek

23Pegawai-pegawai ni raja Aram se limila’ wia nisia: “Empung nea sia mouw si empung eng kuntung; ni’itu mouw eng karenganna nisea se lebe ente’ ta’an nikita. Ta’an sakawisa kita sumeke’ sumaru nisea waki tana’ rampen, tantu mouw nikita kita lebe ente’ ta’an nisea.24Minta’ mouw teinti’i: I ena’ mola se raja-raja iti’i siesa o siesa waki rinuberanna, wo mopo mouw kumbasar-kumbasar sumawelela nisea. 25O laa i oghe mola se suraro eng kelaker ne suraro se minate mola waki wetengmu i ti’i, tuanakan kangkasi se kawalo wo eng kareta kelaker eng ketareanna. Meiy mouw kita sumeke’ sumaru nisea waki tana’ rampen, tantu mouw nikita ta lebe ente’ ta’an nisea.” Raja si limingala neiy i pa’ayo neala, wo minta’ en tuana.26Witu en te’un tumodongla nyi’a si Benhadad si kimumisi se barisan ne tou Aram, laa o sia maju waki Afek kaa laa sumeke’ sumaru se tou israel. 27Tou israel kangkasi se kimumisi em barisanna wo nisea nu winalunanola sea mae mesesarula se tou Aram.Tou Israel se dimasing witu en sinaru nea tanu se rua kawang membe’, kasuatan se tou Aram se mineiy mouw minutala em banua i ti’i.28Takar mapa’ato mouw si abdi ni Empung wo lumila wia si raja Israel: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng karengan se tou Aram i ti’i se limila’ mola: TUHAN sia mouw si empung eng kuntung wo si reiy’ empung eng kepataran, takar Niaku ku laa sumarakan se minapekasa suraro ka’asa’an i ti’i witu e lawasmu, rio kouw mete’u, kaa Niaku mouw si TUHAN.”29Pitu nga endo eng keurena sea dimasing minesaru-saruan. Ta’an witu e nendo kapitu muleiy mouw em paseke’an, wo witu e nesa nga endo se tou Israel se minatela se esa nga atus nga riwu tou makela-kelang waki se tou Aram i ti’i. 30Se tou-tou timele’upe’ se timingkasla en tou waki Afek, witu eng gorem eng kota, ta’an em betonna en timonga’ timoro se rua nga pulu’ o pitu nga riwu tou se timele’upe i ti’i.Kasuatan e ni’itu si Benhadad si timingkasla en tou wo ghumorem witu eng kota, wo kumirong witu e nesa kamar mea waki kamar walina. 31Laa o lumila’ mouw se pegawai-pegawaina wia nisia: “Kete’uanola, nikeiy keiy liminga mola, kaa se raja-raja kaum Israel i ti’i nyi’a mouw se raja-raja tongkoupusen. Meiy mouw kita mee e roko’ pengasi’ witu e rereenan ta wo en tali witu eng kokong ta, wo ampit en tuana ta kumaluar sumaru si raja Israel; meinde’ sia laa lumawirla e nyawamu.” 32Laa o sea lumi’ikerla e roko’pengasi’ witu rereenan nea wo en tali witu eng kokong nea, kamurian sea mea sumaru si raja Israel kasuatan limila’: “Hambamu Benhadad si limila’: Satorona si tuangku mayala niaku matou-tou.” Wingkotna: “Matou-toupe’ ku’a re’en sia? Nisia si patuariku.”33Tou-tou i ti’i se mapokeiyla eng kapualitan i ti’i tanume eng kowa’ e le’os, takar makarenganouw sea tumiboiy witu e lelila’anna i ti’i, laa o lumila’: “Memang patuarimu si Benhadad!” Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Ahab: “Mea mouw, edoni sia!” Jadi kumaluarouw si Benhadad matola nisia, laa o aruiyen sumeret witu natas eng kareta. 34Pokeiy ni Benhadad wia nisia: “Eng kota-kota niedo mola ni ama’ku waki weteng ni ama’mu e laa i warengkula; nikoo koo toro kangkasi sumiwo wewangkeran i wee nikoo waki Damsyik, tanu en siniwo ni ama’ku waki Samaria.” “Wo niaku nuesa,” pokeiy ni Ahab, “ku laa mayala nikoo mea ampit en teta’aran.” O laa sia sumiwola teta’aran ampit nisia wo mayala nisia mea.
Wenti’ tanume e nukuman laa tumoro si Ahab

35Siesa tou waki se esa nga rewok nabi si limila’ wia si ka’ampitna witu em perenta ni TUHAN: “Wewenouw aku!” Ta’an sitou i ti’i si simede’ mewe nisia. 36Laa o sia lumila’ wia nisia: “Eng karengan koo reiy’ melelingala en suara ni TUHAN, kete’uanola, sa kawisa koo rumou’me wia niaku, siesa nga ipus singa si laa ruma’akep nikoo.” Wo en katoroan sitou i ti’i nu rumou’me wia nisia, takar siesa nga ipus singa si minaatoan ampit nisia, laa o ruma’akep nisia.37Kamurian si nabi i ti’i si minaatoan ampit sitou walina, laa o sia lumila’: “Wewenouw aku!” Tou i ti’i si minewe wo minali’la nisia. 38Nu reiy’ mouw i tu si nabi i ti’i si minea wo rumedeiy ma’ena’la si raja witu e lalan, kasuatan simarap wo ampit kimerutla e roko’ witu em berenna.39Witu e nedo si raja nu lumangkoiy, sia rumapotla eng kapualitanna wia si raja, pokeiyna: “Katoroan si hambamu i yi’i maju waki keuneran em paseke’an, kalo’ositi wawean siesa tou timele’ula em barisan wo minali siesa tou wia niaku kasuatan limila: Tayuranouw sitou i yi’i, sa sia i kaliong ampit eng kenaramen kumura tu’u kangkasi, takar e nyawamu e laa i sawel e nyawana, ka’apa koo lewo’ sa reiy’mear esa nga talenta perak. 40Katoroan si hambamu i yi’i maringangar weti’ila wia nyi’i, sitou i ti’i si limiong.” Kamurian si raja Israel i ti’i si limila’ wia nisia: “Tuana mouw kangkasi e nukumannu, nikoo nuesa koo timataapola nyi’a.”41Laa o makarenganouw sia muka’mi e roko’ i ti’i witu em berenna, i ka’ayo si raja Israel si simine’ula nisia tanume siesa tou waki se esa nga rewok nabi. 42Pokeiy ni nabi i ti’i wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng karengan nikoo koo minaya mola i kaliseiy sitou neiy i wuntulela i wee-Niaku kaa laa pereregon, takar e nyawamu nyi’a mouw en sawel e nyawana wo se rakyatmu sawel se rakyatna.” 43O laa si raja Israel mea waki istanana ampit en senso’ e nate wo meupi’, takar i ka’ayo mola sia waki Samaria.

Chapter 21

Numa anggor ni Nabot

1Nu reiy’ mouw i tu mamuali mouw eng kapualitan tumodong. Nabot, tou e Yizreel, si makapunya e numa anggor waki Yizreel, witu esa nga weka istana ni Ahab, raja Samaria. 2Lumila’ mouw si Ahab wia si Nabot: “I wee momi wia niaku e numa anggormu iti’i, rio siwongkula uma raaren, karengan e reta’na tawi em baleku. Niaku ku laa meela wia nikoo e numa anggor lebe le’os ta’an e ni’itu tanume en sawelna, ka’apa sa koo lebe pa’ar, niaku ku laa mear e nargana wia nikoo ampit e loit.”3Wingkot ni Nabot wia si Ahab: “Satorona si TUHAN si lumiseiyla niaku waki meweweela eng kapunya’an pusaka ne nene moyangku wia nikoo!” 4Laa o ghumoremouw si Ahab witu eng gorem istanana ampit en senso’ e nate wo meupi’ karengan e lelila’an neiy i lila’la ni Nabot, tou e Yizreel i ti’i, wia nisia: “E reiy’ laaku i weela wia nikoo eng kapunya’an pusaka ne nene moyangku.” Takar lumo’orouw sia witu en tetekelanna wo kumepala eng giona wo so’o kumaan.5Laa o meiy mouw si Izebel, ka’awuna, wo lumila’ wia nisia: “Sapa eng karenganna natemu en senso’, i ka’ayo koo reiy’kumaan?” 6O laa e wingkotna wia nisia: “Karengan niaku ku limila’ mola wia si Nabot, tou e Yizreel i ti’i: I wee momi wia niaku e numa anggormu ampit e wearan loit ka’apa sa koo lebe pa’ar, niaku ku laa meela uma anggor wia nikoo tanume en sawelna. Ta’an en singkomna: E reiy’ laaku i weela wia nikoo e numa anggorku i ti’i.” 7Pokeiy ni Izebel, ka’awuna, wia nisia: “Reiy’ ku’a re’en nikoo en teakan si timiboiy eng kuasa ni raja witu se Israel? Tumo’orouw, kumaanouw wo ma’anouw e natemu lumaya’! Niaku ku laa meela wia nikoo e numa anggor ni Nabot, tou e Yizreel i ti’i.”8Kamurian sia matik surat witu e ngaran ni Ahab, wa’ilannala ampit e wa’il ni raja, laa o mapa’ali en surat i ti’i wia se tu’a-tu’a wo se pamuka-muka – pamuka-muka se maena’ esa nga kota wo si Nabot. 9Witu en surat i ti’i neiy i patikna en tuana: “Pakite’u mola em poso wo reo mouw si Nabot rumuber kasa muka witu e nelet ne rakyat. 10I reo mouw kangkasi se rua tou wuruk eng kalakuan rumuber sumaru nisia, wo nisea se lewo’ sa reiy’ mee kasairian witu nisia, ampit lumila’la: “Nikoo koo kimutokola si Empung wo si raja, nu reiy’ mouw i tu alinouw sia witu luar wo lawanola sia ampit em batu i ka’ayo mate.”11Se tou-tou esa nga kotana, nyi’a i yi’i se tu’a-tu’a wo se pamuka-muka – pamuka-muka se maena’ witu eng kotana i ti’i, se timuanala tanu neiy i perentala ni Izebel wia nisea, tanu neiy i kepatik witu en surat neiy i papa’alinala wia nisea. 12Nisea se minapakite’ula em poso wo rimeo si Nabot rumuber kasa muka witu nelet ne rakyat. 13Kamurian meiy mouw se rua tou, nyi’a i ti’i se tou-tou wuruk eng kalakuan i ti’i, laa o rumuber sumarula si Nabot. Se tou-tou wuruk eng kalakuan i ti’i se minee kasairian witu si Nabot witu en sinaru ne rakyat, pokeiyna: “ Nabot si kimutokola si Empung wo si raja.” Nu reiy’ mouw i tu sea mali nisia waki luar eng kota, laa o lumawala nisia ampit em batu i ka’ayo minate. 14Nu reiy’ mouw i tu nisea se rimeo tou wia si Izebel lumila’la: “Nabot si linawa mola i ka’ayo minate.”15Makarengan nu reiy’ mouw si Izebel nu liminga, kaa si Nabot si linawa mola i ka’ayo minate, lumila’ mouw si Izebel wia si Ahab: “Tumo’orouw, edonola e numa anggor ni Nabot, tou e Yizreel iti’i, mamuali kapunya’annu, karengan si Nabot si simede’ mineela nyi’a wia nikoo ampit wearen e loit, si reiy’ mouw matou-tou kasi; nisia si minate mouw.” 16Makarengan nu reiy’ mouw si Ahab nu liminga, kaa si Nabot si minate mouw, sia tumo’or wo mea waki uma anggor ni Nabot, tou e Yizreel i ti’i, kaa laa ma’edo e numa i ti’i mamuali punyana.17Ta’an meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Elia, tou en Tisbe i ti’i, em palingan: 18“Tumo’orouw, meamouw matola si Ahab, raja Israel si waki Samaria. Nisia si minea mouw waki uma anggor ni Nabot kaa laa ma’edo e numa i ti’i mamuali punyana.19I lila’ mola wia nisia, en tuana: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikoo koo minunu’ mola wo kimaat kangkasi! I lila’la kangkasi wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Waki tampa niasu si simila’ mola e raa’ ni Nabot, witu mouw kangkasi siasu laa sumila’ e raa’mu.” 20Pokeiy ni Ahab wia si Elia: “En teakan nikoo koo minaka’ato niaku, heiy kesaruku?” Wingkotna: ”Memang en teakan niaku ku minaka’ato nikoo, karengan nikoo koo minapabudakola en tou ampit matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN.21Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an wia nikoo, Niaku ku laa tumope nikoo wo rume’ila se susur tou tuama waki se me’urang ni Ahab, le’os e rakek ka’apa eng kumeng eng kadudukanna wia Israel. 22Wo Niaku ku laa tumuanala se me’urangmu masuat tanu se me’urang ni Yerobeam bin Nebat wo masuat o se me’urang ni Baesa bin Ahia, eng karengan nikoo koo limentutla e rara ate-Ku, wo eng karengan nikoo koo minua’la se tou Israel simiwo en dosa.23O kangkasi en tanume si Izebel TUHAN si minee mola nuwu’: Asu si laa kumaan si Izebel waki beton luar Yizreel. 24Seiy si waki se me’urang ni Ahab si mate waki kota si laa kaanen ni asu wo si mate waki padang si laa kaanen ne burung waki atas.”25Eng kaulitna e reiy’pe’ ma’an mekasa wawean tou tanu si Ahab si minapabudakla en tou ampit matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, karengan nisia si nielurola ni Izebel, ka’awuna. 26Awes tare sia si matuana mola eng kasa wu’ul ampit e maki’itla em berhala-berhala, minakatena’ tanu en tinuanala ne tou Amori se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki rerior ne tou Israel.27Makarengan nu reiy’ mouw si Ahab nu liminga e lalila’an i ti’i, sia kumurensangla e labungna, makela e roko’pengasi’, wo kumelang ampit eng ke’angan mengeor. 28Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Elia, tou en Tisbe i ti’i: 29“Linoo’mu mola ku’a re’en, kaa si Ahab si makumengla en tou witu en sinaru-Ku? Eng karengan nisia si kimumengola en tou witu en sinaru-Ku, takar Niaku ku reiy’ laa mapa eiyla eng kacilaka’an witu en zamanna; tare mouw witu en zaman ni oki’na Niaku ku laa mapa eiyla eng kacilaka’an witu se me’urangna.”

Chapter 22

Ahab si simeke’la e Ramot-Gilead – Nabi ni TUHAN minesaruan ampit se nabi-nabi towo-towo

1Telu nge te’un eng keurena se tou maena’ aman reiy’la paseke’an nelet ne Aram wo ne Israel. 2 2Witu en te’un katelu mea mouw si Yosafat, raja Yehuda, wia si raja Israel.3Lumila’ mouw si raja Israel wia se pegawai-pegawaina: “Mete’u ku’a re’en nikouw, kaa e Ramot-Gilead em punya ta ? Ta’an nikita kita minena’ memene-menes i te wo reiy’ rumo’obiti nyi’a waki lawas ni raja em banua Aram.” 4Laa o pokeiyna wia si Yosafat: “Pa’ar ku’are’en nikoo mea mewali-wali niaku kaa laa meseseke’la e Ramot-Gilead?” Wingkot ni Yosafat wia si raja Israel: “Kita mewali-wali, niaku wo nikoo, rakyatku wo se rakyatmu,kawaloku wo se kawalomu.”5Ta’an si Yosafat si limila’ wia si raja Israel: “Le’osouw wueiyene’la rior e nuwu’ ni TUHAN.” 6O laa si raja Israel si minerurla em baya ne nabi, wo’o wona’ epat nga atus tou eng kelakerna, kamurian mueiy mouw sia wia nisea: “Sapa ku’a re’en niaku ku toro mea sumeke’ sumaru e Ramot-Gilead ka’apa aku mo’opolela nyi’a?” Wingkot nea: “Maju mouw! Tuhan si laa sumarakan nyi’a witu e lawas ni raja.”7Ta’an si Yosafat si minueiy: “Reiy’ mola ku’a re’en kasi wia nyi’i siesa nabi ni TUHAN, rio ampit e nieletanna kita toro kumiwee teturu?” 8Wingkot ni raja Israel wia si Yosafat: “Waweane’ siesa tou kasi ampit e neletanna en toro kiween en teturu’ ni TUHAN. Ta’an niaku ku mari’iris nisia, karengan reiy’ma’an mekasa sia mewewenti’la e le’os en tanume niaku, ta’an i te eng kacilaka’an. Tou i ti’i nyi’a mouw si Mikha bin Yimla.” Pokeiy ni Yosafat: “Te’a mouw si raja meila’ en tuana.” 9Kamurian si raja Israel si kimeret siesa pegawai istana, pokeiyna: “Eanomi si Mikha bin Yimla ampit e makarengan!”10Kasuatan si raja Israel wo si Yosafat, raja Yehuda, se rimuber siesa o siesa witu natas en takhtana ampit e labung kawangko’an, witu e nesa tampa pasirian witu en saruan em pepalen leloangan Samaria,kasuatan em baya ne nabi i ti’i se mawenti’ witu en sinaru nea, 11takar si Zedekia bin Kenaana si masiwo en sunge-sunge wesi, laa o lumila’: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ampit e nyi’i nikoo koo laa sumunge si Aram i ka’ayo koo nu ma’apula nisea.” 12O kangkasi em baya ne nabi i ti’i se mawenti’ en tuana, pokeiyna: “Maju mouw mea waki Ramot-Gilead wo nikoo koo laa kamangen; TUHAN si laa sumarakan nisia witu e lawas ni raja.”13Rereoan si minea kumeret si Mikha i ti’i, si limila’ wia nisia: “Kete’uanola, se nabi-nabi i ti’i se minaasa’anola mewewenti’la e le’os i wee si raja, satorona nikoo kangkasi koo sumusuiy tanu si meta’esa’an tou waki nisea wo mawenti’la e le’os.” 14Ta’an si Mikha si miningkot: “Demi si TUHAN matou-tou, eng kaulitna, sapa e laa i nuwu’la ni TUHAN wia niaku, ni’itu mouw e laa ku i lila’la.” 15Sia nu neiy mouw i ka’ayola wia si raja, mueiy mouw si raja wia nisia: “Mikha, sapa ku’a re’en nikeiy keiy toro mea sumeke’ sumaru e Ramot-Gilead ka’apa keiy mo’opolela nyi’a?” Wingkotna wia nisia: “Maju mouw wo nikoo koo laa muntung, karengan si TUHAN si laa sumarakan nyi’a witu e lawas ni raja.”16Ta’an si raja si limila’ wia nisia: “I ka’ayo maka pira aku rumeo nikoo tumiwa’, rio koo lumila’la wia niaku e reiy’ siwalina waki kaulitan demi e ngaran ni TUHAN?” 17O laa e wingkotna: “Linoo’ku mola e minapekasa Israel se minangasesera waki kuntung-kuntung tanu se domba-domba se reiy’ makapunya rumerawir, kaa ni’itu si TUHAN si minee nuwu’: Nisea i yi’i se reiy’ makapunya tuang; le’osouw siesa o siesa mareng waki walena ampit e lawir.”18Kamurian si raja Israel si limila’ wia si Yosafat: “Reiy’ ku’a re’en neiy ku mouw i lila’la wia nikoo: Reiy’ ma’an mekasa sia mewewenti’la e le’os en tanume niaku ta’an i te eng kacilaka’an?” 19Pokeiy ni Mikha: “Kaa ni’itu linganola e nuwu’ni TUHAN. Niaku ku limoo’o mouw si TUHAN si kasuatan rimuber witu natas en takhta-Na wo se pakasa’an suraro sorga se rimedeiy witu en tawi-Na, witu esa nga weka lele’os-Na wo witu esa nga weka kawii-Na. 20Wo si TUHAN si minee nuwu’: Seiy ku’a re’en si laa melur si Ahab kaa laa maju sumeke’, rio sia mate waki Ramot-Gilead? Takar siesa tou si meila’ en teinti’i, se walina se meila’ en tuana.21Kamurian mapa’ato mouw e nesa roh, laa o rumedeiy witu en sinaru ni TUHAN. Sia lumila’: Niaku i yi’i ku laa melur nisia. TUHAN si minueiy wia nisia: Ampit en sapa? 22Wingkotna: Niaku ku laa kumaluar wo mamuali roh towo witu en suma em baya ne nabina. Sia mee nuwu’: Ma’anouw nikoo si melur nisia, wo nikoo koo laa mua’la kangkasi. Kumaluarouw wo sumiwo mouw en tuana! 23Kaa ni’itu, eng kaulitna si TUHAN si minee mola e roh towo witu eng gorem en suma em baya ne nabimu i yi’i, karengan si TUHAN si timataapola kaa laa metetorola eng kacilaka’an wia nikoo.”24Nu reiy’ mouw i tu mapa’ato mouw si Zedekia bin Kenaana, sepe’enna mola eng kere ni Mikha ma’an limila’: “Ma’anouw tu’u e Roh ni TUHAN en sumoro’mi waki niaku kaa laa sumusuiy wia nikoo?” 25Ta’an si Mikha si miningkot: “Eng kaulitna nikoo koo laa lumoo’ nyi’a witu e nendo koo tumingkasi waki esa kamar lumaa kamar walina kaa laa mekekirongla en tou.”26Lumila’ mouw si raja Israel: “Sikopenouw si Mikha, alin sia mareng wia si Amon, si makua-kuasa eng kota, wo wia si Yoas, oki’ ni raja, 27wo i lila’la: Teinti’i mouw en titah ni raja: Ghoremla sitou i yi’i witu em penjara wo weeala sia kumaan e roti wo kumoo’ rano teto’oki’ i ka’ayo aku marengi ampit e lawir.” 28Ta’an e wingkot ni Mikha: “Sa uli-ulit koo marengi ampit e lawir, tantu mouw si TUHAN si reiy’ laa mee nuwu’ ampit em pinaeletangku!” Laa o to’orongenna: “Linganouw, heiy bangsa-bangsa nu waya!”29Nu reiy’ mouw i tu maju mouw si raja Israel ampit si Yosafat, raja Yehuda, mea waki Ramot-Gilead. 30Raja Israel si limila’ wia si Yosafat: “Niaku ku laa sumarap wo ghumorem em peseke’an, ta’an nikoo, pakenouw em pakean kawangko’annu.” Laa o sumarapouw raja Israel, kamuria ghumoreme em paseke’an.31Sapa tare si raja em banua Aram si minee mola perenta wia em baya ne panglima pasukan eng karetana, se telu nga pulu’ o rua eng kelakerna, en tuana: “Te’a mouw kouw meseseke’ sumaru se waya’an i te tou, reiy’ siwalina sumaru i te si raja Israel.” 32Makarengan nu reiy’ mouw em baya ne panglima pasukan eng kareta i ti’i nu limoo’ si Yosafat, sea lumila’: “Si ti’ila tantu si raja Israel!” Laa o maju mouw sea kaa laa mererego nisia, ta’an si Yosafat si rimekeiy. 33Makarengan nu reiy’ mouw em baya ne panglima pasukan eng kareta i ti’i nu limoo’, kaa nisia si reiy’kan raja Israel, takar munduromi sea waki nisia.34Ta’an siesa nga touan si kimeong em panana wo lumutam ampit e waya’an i te wo tumena’la si raja Israel witu nelet en tino’orongan e labung zirahna. Kamurian sia lumila wia si mengali eng karetana: “Mutar! Alin aku rumou’me wia em paseke’an, karengan niaku ku pali’ mouw.”35Ta’an em paseke’an i ti’i e maawes eng kerame witu e nendo ni’itu, wo si raja si minena-ena’ tinobol rimedeiy witu eng gorem eng kareta mesaruan ampit se tou Aram i ti’i, i ka’ayo sia mate witu e nedo mawengido. Raa’na e maso’oso’mi waki pali’na melaa witu e lalir eng kareta. 36Wo’o wona’ witu e nedo siendo nu tumenem kalinga’anouw e rekeiyan witu eng kelabotan em barisan ne suraro iti’i: “Siesa o siesa mea waki kotana, siesa o siesa mea waki wanuana!37Raja si minate mouw!” Takar marengouw sea waki Samaria, laa o sea kumuburla si raja waki Samaria. 38Katoroan eng kareta i ti’i nu oasan witu e li’ilik lour Samaria, takar e raa’ ni raja en sinila’ ne asu, kasuatan se wewene-wewene sa’amek se malele’ witu en tampa i ti’i, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN e neiy mouw i totor-Nala.39Esa nga lebena waki na’asaren ni Ahab wo ereiy’ sa mina’asa en tinuananala ma’an e istana gading wo e reiy’ sa mina’asa kota neiy i redeiynala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 40Tuana mouw si Ahab minaka’to paena’an mewali-wali se nene moyangna. Takar si Ahazia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Yosafat, raja Yehuda

41Yosafat, oki’ ni Asa, si minamuali raja witu se Yehuda witu en te’un kaepat en zaman ni Ahab, raja Israel. 42Yosafat si makaumur telu nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo rua nga pulu’ o lima nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Azuba, oki’ ni Silhi.43Sia si matou-tou maki’itla e nenus ni Asa, ama’na; sia si reiy’ mase’epangi witu nyi’a wo matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN. 44Eng kakenturan-kakenturan patulean i te e reiy’ neiy i wa’akatla. Se tou se masempepe’la wo matunu en tetule waki kakenturan-kakentura i ti’i.45Wo si Yosafat si matou-tou witu en dame ampit si raja Israel. 46Esa nga lebena waki na’asaren ni Yosafat wo eng kapahlawanan en tinuananala wo kumura sia maseke’, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 47Wo en tele’u em pesa’amekan lale’ en timele’upe’ en zaman ni Asa, ama’na, e rine’inala waki wanua iti’i.48Reiy’la raja waki Edom, kaa ni’itu si minamuali raja nyi’a mouw siesa tou kapala daerah. 49Yosafat si simiwo eng kapal-kapal Tarsis kaa laa me’a waki Ofir ma’edo mas, ta’an eng kapal-kapal i ti’i e reiy’ minamuali mea maname, karengan eng kapal-kapal i ti’i e minapete’ waki Ezion-Geber. 50Witu e nedo ni’itu si Ahazia, oki’ ni Ahab, limila’ wia si Yosafat: “Le’osouw se anak buahku mea mewali-wali se anak buahmu ampit eng kapal-kapal iti’i.” Ta’an si Yosafat si so’o.51Kamurian si Yosafat si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si kinuburla witu e li’ilik ne nene moyangna waki kota Daud, ama’ opo’na. Takar si Yoram, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.Ahazia, raja Israel 52Ahazia, oki’ ni Ahab, si minamuali raja witu se Israel waki Samaria witu en te’un kamapulu’ o pitu en zaman ni Yosafat, raja Yehuda, wo nisia si minerenta witu se Israel rua nge te’un eng keurena. 53Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN wo matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ni ama’na wo ni ina’na wo ni Yerobeam bin Nebat, se minapawua’la se tou israel minakadosa.

2 Kings

Chapter 1

Nabi Elia minakite’ula em pinatean ni Ahazia

1Nu reiy’ mouw si Ahab nu minate, takar rumangu mouw si Moab witu si Israel. 2Witu e nendo mekasa ka’anu momi si Ahazia waki ansouw eng kamar atasna em baki Samaria, laa o merara’an. Kamurian i papa’alina mola se tetoke-tetoke ampit e nower: “Mea mouw, kumiwee mouw teturu’ wia si Baal-Zebub, empung waki Ekron, sapa ku’a re’en niaku ku laa male’osi waki rumara i yi’i,”3Ta’an mee mouw nuwu’ si Mala’ekat ni TUHAN wia si Elia, tou en Tisbe i ti’i: “Tumo’orouw, mae mouw matola se tetoke-tetoke ni raja Samaria, wo i lila’la wia nisea: Sapa ku’a re’en e reiy’la si Empung waki Israel, i ka’ayo nikouw i yi’i kouw minea kaa laa mekekiwee teturu’ wia si Baal-Zebub, empung waki Ekron? 4Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikoo koo reiy’ mouw laa tumo’ori kasi waki tetekelan, witu e wisa nikoo nu limo’or, karengan nikoo koo tantu mouw laa mate.” Laa o mea mouw si Elia.5Nu reiy’ mouw se tetoke-tetoke i ti’i nu minareng wia si raja, lumila’ mouw sia wia nisea: “Ka’a kouw minarengi?” 6Wingkot nea wia nisia: “Wawean siesa tou mineiy matola nikeiy wo lumila’ wia nikeiy: Mea mouw, marengouw wia si raja si rimeo momi nikouw, wo i lila’ mola wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sapa ku’a re’en e reiy’la si Empung waki Israel, i ka’ayo koo rumeo kumiwee teturu’ wia si Baal-Zebub, empung waki Ekron? Kaa ni’itu koo reiy’ mouw laa tumo’ori kasi waki tetekelan witu e wisa nikoo nu limo’or, karengan nikoo koo tantu mouw laa mate.”7Laa o mueiy mouw sia wia nisea: “Kumura ku’a re’en e rupa ni tou si mineiy mouw matola nikouw i ti’i wo si limila’la e lelila’an i yi’i wia nikoo?” 8Wingkot nea wia nisia: “Siesa tou minake e labung wola, wo e ne’ereten kuli’ neiy i kewa’akes witu e rereenanna.” Takar lumila’ mouw sia: “Ni’itu si Elia, tou en Tisbe!”9Nu reiy’ mouw i tu i reona mola wia si Elia siesa perwira ampit se lima nga pulu’ anak buahna. Tou i ti’i si simosor matola si Elia si kasuatan rimuber witu natas en toka kakenturan. Lumila’ mouw sitou i ti’i wia nisia: “Heiy abdi ni Empung, raja si minee titah: “Merosouw!” 10Ta’an si Elia si miningkot, pokeiyna wia si perwira i ti’i: “Sa ulit niaku abdi ni Empung, ma’anouw tu tumumpami e napi waki langit kumaan nikoo ma’apu ampit se lima nga pulu’ anak buahmu.” Takar tumumpa momi e napi waki langit kumaan nisia mina’apu ampit se lima nga pulu’ anak buahna.11Kamurian si raja si rimeo kasi siesa perwira walina ampit se lima nga pulu’anak buahna. O laa sitou iti’i si limila’wia si Elia: “Heiy abdi ni Empung, teinti’i mouw en titah ni raja: Makarenganouw meros!” 12Ta’an si Elia si miningkot nisea: “Sa ulit niaku abdi ni Empung, ma’anouw tu tumumpami e napi waki langit kumaan nisia ma’apu ampit se lima nga pulu’ anak buahna.13Kamurian si raja si rimeo kasi siesa perwira katelu ampit se lima nga pulu’ anak buahna. Laa o sumosorouw si perwira katelu i ti’i wo nu neiy mouw i ka’ayola, kumururouw sia witu en sinru ni Elia, ma’an maaleiyla en tongkoupusen wia nisia, pokeiyna: “Ee abdi ni Empung, ma’anouw satorona e nyawaku wo e nyawa ne lima nga pulu’ tou se hamba-hambamu i yi’i e maka arga witu em berennu. 14Reiy’ ku’a re’en e napi en timumpa momi waki langit eng kimaan mina’apu se rua perwira rerior ampit se lima nga pulu’ anak buah nea? Ta’an en teakan ma’anouw e nyawaku e maka arga witu em berennu.”15Takar mee mouw nuwu’ si Mala’ekat ni TUHAN wia si Elia: “Merosouw mewali-wali nisia, te’a mouw meide’ wia nisia!” Laa o tumo’orouw si Elia wo meros mewali-wali nisia sumaru si raja. 16Lumila’ mouw si Elia wia si raja: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng karengan nikoo koo minapa’ali mola se tetoke-tetoke kaa laa mekekiwee teturu’ wia si Baal-Zebub, empung waki Ekron, tanu mokan e reiy’la si Empung wia Israel laa pewewueiyala e nuwu’-Na, takar eng karengan e ni’itu nikoo koo reiy’ mouw laa tumo’ori kasi waki tetekelan, witu e wisa nikoo nu limo’or, karengan nikoo koo tantu mouw laa mate.”17Takar mate mouw si raja minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i lila’la ni Elia. Takar si Yoram si minamuali raja simawelela nisia witu en te’un karua en zaman ni Yoram bin Yosafat, raja Yehuda, Karengan si Ahazia si reiy’ makapunya oki’ tuama. 18Esa nga lebena waki na’asaren ni Ahazia, sapa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel?

Chapter 2

Elia limongkot waki sorga

1Melelaa mouw e nedona si TUHAN nu laa melelongkotla si Elia mea waki sorga witu e reghes tumokol, Elia wo si Elisa se kasuatan makelangi waki Gilgal. 2Lumila’ mouw si Elia wia si Elisa: “Le’osouw mena’ wia nyi’i, karengan si TUHAN si rimeo niaku mea waki Betel.” Ta’an si Elisa si miningkot :”Demi si TUHAN matou-tou wo en demi em patou-touannu nuesa, eng kaulitna niaku ku reiy’ laa tumele’ula nikoo.” Laa o mea mouw sea waki Betel.3Witu e nedo ni’itu rimou’mi se rombongan ne nabi se waki Betel matola si Elisa, laa o lumila’ mouw sea wia nisia: “Kete’uannu mouw ku’a re’en, kaa wia e nendo i yi’i si tuangmu si laa edoni ni TUHAN waki nikoo si ka’adetane waki sorga?” Wingkotna: “Niaku kangkasi ku mete’u, menesouw!” 4Lumila’ mouw si Elia wia nisia: “Heiy Elisa, le’osouw mena’ wia nyi’i, karengan si TUHAN si rimeo niaku mea waki Yerikho.” Ta’an e wingkotna: “Demi si TUHAN matou-tou wo en demi em patou-touannu nuesa, eng kaulitna niaku ku reiy’laa tumele’ula nikoo.” Laa o i ka’ayo mola sea waki Yerikho.5Witu e nedo ni’itu tumawi mouw wia si Elisa se rombongan ne nabi se waki Yerikho ampit limila’ wia nisia: “Kete’uannu mouw ku’a re’en, kaa wia e nendo i yi’i si tuangmu si laa edoni ni TUHAN waki nikoo si ka’adetane waki sorga?” Wingkotna: “Niaku kangkasi ku mete’u, menesouw!” 6Lumila’ mouw si Elia wia nisia: “Le’osouw mena’ wia nyi’i, karengan si TUHAN si rimeo niaku mea waki Yordan.” Wingkotna: “Demi si TUHAN matou-tou wo en demi em patou-touannu nuesa niaku ku reiy’ laa tumele’ula nikoo.” Laa o kumelangouw sea nu rua.7Lima nga pulu’ tou waki se rombongan ne nabi iti’i se kimi’it makelang, ta’an nisea se rimedeiy matu’usi waki rou’, eng katoroan sea nu rua nu rimedeiy waki li’ilik en so’oso’an Yordan. 8O laa si Elia si minedo eng karaiyna, linangkunna, i wewenala witu natas e rano i ti’i, takar e minawetengouw en dano i ti’i minea esa nga weka wi’i wo minea esa nga weka ti’ime, i ka’ayo lumewetouw sea nu rua makelang witu en tana’ pera.9Wo nisea nu neiy mouw i ka’ayola waki lewet, lumila’ mouw si Elia wia si Elisa: “Kumiwee mouw sapa e laaku tuananla wia nikoo, nu reiy’pe’ niaku nu ka’adetane wia nikoo.” Wingkot ni Elisa: “Ma’anouw satorona aku maka’to rua weteng waki rohmu.” 10Lumila’ mouw si Elia: “Em pengiweennu i ti’i nyi’amouw em pedis. Ta’an sa koo toro lumoo’ niaku ka’adetane wia nikoo, e laa mamualila wia nikoo tanu en tuana, wo sa reiy’, e reiy’ laa mamuali.”11Kasuatan nisea nu makelang mapawee-wee kasuatan mengila-ngila’, i kalo’ositi e mineiy mouw eng kareta maapi ampit si kawalo maapie en tima’atasla nisea nu rua, laa o ka’adetanome si Elia mea waki sorga witu e reghes tumokol. 12Katoroan si Elisa nu limoo’ ni’itu, takar rumekeiy mouw sia: “Ama’ku, ama’ku! Eng kareta ne Israel wo se tou-touna se mesake-sake kawalo!” Kamurian se reiy mouw linoo’ona kasi, o laa winarunala e labungna wo kurensangennala e minamuali rua nga kurensang.13Nu reiy’ mouw i tu purutennala eng karaiy ni Elia e neiy mouw i kalenta’ i ti’i, laa o sia kumelang mewareng wo rumedeiy witu e li’ilik en so’oso’an Yordan. 14Sia medo eng karaiy ni Elia e neiy mouw i kalenta’ i ti’i, i wewenala witu natas en dano i ti’i kasuatan rimekeiy: “Wisa ku’are’en si TUHAN, Empung ni Elia?” Sia si minewe e rano i ti’i, laa o maweteng minea esa nga weka wi’i wo minea esa nga weka ti’ime, takar lumewetouw si Elisa.15Katoroan se rombongan ne nabi se waki Yerikho iti’i nu limoo’omi nisia waki rou’, sea lumila’: “Roh ni Elia en timeka’ mouw witu si Elisa.” Nisea se mineiy matola nisia, laa o mongkotouw sea wia nisia i ka’ayo waki tana’. 16Nisea se limila’: “Wa’awa’an loo’on! Witu nelet ne hamba-hambamu i yi’i wawean se lima nga pulu’ tou tuama, se tou-tou lali’iket. Ma’anouw nisea i ti’i mea sumero si tuangmu, e wo’o wona’ sia niadete e Roh ni TUHAN wo i lawa-Nala waki atas e meta’esa’an kuntung ka’apa witu e meta’esa’an kewong.” Elisa si miningkot: “Te’a mouw i perereo mea!”17Ta’an eng katoroan nisea nu mene’ese-ne’esek nisia i ka’ayo minapairangla, takar lumila’ mouw sia: “I reo mouw mea!” Nisea se rimeo lima nga pulu’ tou. Tou-tou i yi’i se simero en telu nga endo eng keurena, ta’a se reiy’ minaatoan ampit si Elia. 18Katoroan sea nu marengi wia si Elisa si minena’pe’ waki kota Yerikho,lumila’ mouw sia wia nisea: “Reiy’ ku’a re’en e neiyku mouw i lila’la wia nikoo: Te’a me’a?”

Elisa si simegaya’la en dano waki Yerikho

19Lumila’ mouw se penduduk eng kota iti’i wia si Elisa: “Wa’awa’anouw loo’on! Reta’na eng kota i yi’i e le’os, tanu e linoo’ ni tuangku, ta’an en dano nyi’a e reiy’ le’os wo wia em banua i yi’i re’eregh se kinera’araghan dade.” 20Wingkotna: “Edonouw e nesa baki weru i wee niaku wo weeanola wuras witu eng goremna.” Takar sea malila em baki i ti’i wia nisia.21Kamurian mea mouw sia waki kembu’an nea wo lumawala em buras i ti’i witu eng goremna ma’an limila’:”Teinti’i mouw e nuwu’ni TUHAN: En sinegaya’-Ku mola en dano i yi’i, takar e reiy’ mouw laa mamuali kasi kaa nyi’a em patean ka’apa eng kinera’araghan se dade.” 22Tuana mouw en dano i ti’i minasegaya’ i ka’ayomi e nendo i yi’i minatoroan ampit e nuwu’ neiy mouw i pa’ayola ni Elisa.
Oki-oki’ em Betel se masero’la si Elisa

23Elisa si rimou’mi maname minea waki Betel. Wo eng kasuatan sia nu masosor, takar rumou’mi se oki-oki’ eng kota i ti’i, laa o masero’la nisia ma’an marekeiy wia nisia: “Sumosorouw lo’ogas, sumosorouw lo’ogas!” 24Wo lumenge mome sia waki muri, wo eng katoroan nisia nu limoo’ nisea, i kutokna mola sea demi e ngaran ni TUHAN. Takar rumou’momi se rua nga ipus beruang waki talun, laa o mengurensa-ngurensangla nisea se epat nga pulu’ o rua oki’. 25Maname o mea mouw sia waki kuntung Karmel wo maname kangkasi o marengouw sia mea waki Samaria.

Chapter 3

Yoram si maseke’ mesaru e Moab

1Yoram, oki’ ni Ahab, si minamuali raja waki Samaria witu se Israel witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni Yosafat, raja Yehuda, wo nisia si minerenta mapulu’ o rua nge te’un eng keurena. 2Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, ta’an si reiy’ tanu si ama’na wo en tanu si ina’na: sia si mina’akatla en tugu berhala Baal neiy i redeiyla ni ama’na. 3Ma’anouw tu tuana, sia si kimapute’ witu en dosa ni Yerobeam bin Nebat si minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi; sia si reiy’ mina’akati nyi’a.4Mesa, si raja Moab, nyi’a mouw siesa tou mememiara domba; tanume e upeti sia si minear wia si raja Israel se esa nga atus nga riwu oki’ ne domba wo e wu’uk waki se esa nga atus nga riwu domba raghar. 5Ta’an e makarengan nu reiy’ mouw si Ahab nu minate, rumangu mouw si raja Moab wia si raja Israel. 6Rumou’ momi si raja Yoram witu e nedo ni’itu waki Samaria, laa o sia kumumisi se barisan ne minapekasa tou Israel.7Tumodongla nyi’a sia rumeo tou wia si Yosafat, raja Yehuda, ampit e nower: “Raja Moab si rimangu mola wia niaku! Pa’ar ku’a re’en nikoo mewali-wali niaku sumeke’ sumaru e Moab? Wingkotna: “Niaku ku laa maju. Kita mewali-wali, niaku wo nikoo, rakyatku wo se rakyatmu, kawaloku wo se kawalomu.” 8O kasi sia mueiy: “Tumoro e lalan wisa ku’a re’en kita laa maju?” Wingkotna: “Tumorola em padang gurun Edom!”9Takar kumelangouw si raja Israel wo si raja Yehuda wo si raja Edom. Ta’an nu reiy’ mouw sea nu limedong pitu nga endo kinelangan eng kewa’akatna, takar e reiy’ niatoan rano i wee se suraro wo i wee se tekapen maki’i-ki’it nisea. 10Laa o lumila mouw si raja israel: “Wooiy, TUHAN si kimeretola se telu raja i yi’i kaa laa mesesarakan nisea witu e lawas ne Moab!”11Ta’an mueiy mouw si Yosafat: “Reiy’la ku’a re’en wia nyi’i siesa nabi ni TUHAN, rio ampit e nieletanna kita kumiwee en teturu’ ni TUHAN?” O laa si meta’esa’an pegawai ni raja Israel si miningkot, pokeiyna: “Wia nyi’i wawean si Elisa bin Safat, eng ketarena si melayanla si Elia.” 12Lumila’ mouw si Yosafat: “Memang wia nisia e wawean nuwu’ ni TUHAN.”Nu reiy’ mouw i tu mea mouw si raja Israel wo si Yosafat wo si raja Edom wia si Elisa. 13Ta’an lumila’ mouw si Elisa wia si raja Israel: “Sapa ku’a re’en e nurusangku ampit nikoo? Mea mouw wia em baya ne nabi ni ama’mu wo wia em baya ne nabi ni ina’mu.” Wingkot ni raja Israel wia nisia: “Te’a tuana, karengan si TUHAN si kimeret se telu raja i yi’i kaa laa mesesarakan nisea witu e lawas ne tou Moab!” 14Lumila’ mouw si Elisa: “Demi si TUHAN minapekasa alam si matou-tou, witu en sinaru-Na niaku ku minamuali pelayan: sa reiy’ karengan si Yosafat, raja Yehuda, takar eng kaulitna niaku i yi’i ku reiy’ laa tumu’us wo lumoo’ wia nikoo.15Takar en teakan, eanomi i wee niaku siesa tou memema’ayang’ kecapi.” Witu e nedo si memema’ayang kecapi i ti’i ma’ayang kecapi, takar eng kakuasa’an ni TUHAN en sumaputla nisia. 16Kamurian lumila’ mouw sia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ma’anouw wia eng kewong i yi’i en siwoan salu-salu, 17karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw kouw reiy’ laa maka’ato e reghes wo naro, ta’an eng kewong i yi’i e laa mawuta ampit en dano, i ka’ayo nikouw ma’an se ternak parereten wo se tekapen pengater toro kumoo’.18Wo e ni’itu tu’u nyi’a mouw eng kapoongan wure’ witu em beren ni TUHAN; o kangkasi se tou Moab se laa i sarakan-Nala witu e lawasmu. 19Nikouw kouw laa rume’ila e reiy’ sa mina’asa kota e makarereen wo e reiy’ sa mina’asa kota em pinelengla; nikouw kouw laa tumonga’la e reiy’ sa mina’asa akana e le’os; nikouw kouw laa menet e reiy’ sa mina’asa kembu’an wo nikouw kouw laa tumerila e reiy’ sa mina’asa penguma’an e le’os ampit em batu-batu.”20E nendo kawo’odoanna kasuatan se tou nu masempela en tetule, mineiy mouw ampit e limo’ositi en dano waki Edom, o laa mawuta mola em banua i ti’i ampit en dano.21Katoroan e lininga ne minapekasa tou Moab, kaa se telu raja iti’i se minaju mouw maseke’la nisea, takar i oghe mola em baya ne tou se makawoope’ maweiy en santi, awes tare se tou-tou lebe tu’a kangkasi, kamurian sea i tampala waki li’ilik em paakaran. 22E nendo kawo’odoanna memo’odope’, katoroan siendo masena’la witu en saruan en dano i ti’i, kaloo’anola witu se tou Moab i ti’i, kaa en dano witu esa nga weka en sinaruna e mea’ tanu en daa’. 23Laa o rumekeiy mouw sea: “Ni’itu en daa’! Tantu mouw se raja-raja i ti’i se minewewunu’anouw, siesa si munu’ se walina. Takar en teakan, meiy mouw rumemu’, heiy tou-tou e Moab!”24Ta’an eng katoroan sea nu i ka’ayola waki pedasingan ne tou Israel, takar tumo’orouw se tou Israel i ti’i, laa o mewe se tou-tou e Moab, i ka’ayo sea timingkasi witu. Wo mekewa’akatola sea masori’isipe mea waki ghorem e Moab kasuatan mepatela se tou-tou e Moab i ti’i. 25Nisea se rimewala eng kota-kota wo minenetla susur em penguma’an le’os ampit em batu, karengan susur tou si melawala em batu witu natasna. Nisea se minenet e reiy’ sa mina’asa kembu’an wo timonga’la e reiy’sa mina’asa akan e le’os, i ka’ayo eng Kir-Hareset i te neiy i tele’ula, ta’an eng kota i yi’i e linutamla ne tou-tou mepasoti waki e reiy’samina’asa ruuna.26Katoroan si raja Moab nu limoo’, kaa em paseke’an i ti’i en taleus wuter i wee nisia, edonna mola se pitu nga atus tou timiboiy en santi mewali-wali nisia kaa laa mesesori’isip metetorome si raja Edom, ta’an e reiy’ minua’. 27Kamurian sia medo sioki’na polon si laa mamuali raja mesesawelela nisia, laa o sumempela nisia tanume si tetule tinunu witu natas e rereen beton. Ta’an eng kaupi’an wangko’ en timoro se tou Israel, i ka’ayo sea minae tumele’ula nisia wo mareng waki wanua nea.

Chapter 4

Lana niesa balu

1Si meta’esa’an waki se ka’awu-ka’awu em baya ne nabi si rimapotla eng kapualitanna wia si Elisa, kasuatan rimekeiy: “Hambamu, si ka’awuku, si minate mouw wo nikoo i yi’i koo mete’u, kaa si hambamu i ti’i si meide’la si TUHAN. Ta’an en teakan, si make’i e nutang si mineiy mouw kaa meiy ma’edo se rua oki’ku mamuali budakna.” 2Wingkot ni Elisa wia nisia: “Sapa ku’are’en en toro siwongkula i wee nikoo? I pakite’u mola wia niaku sapa-sapa eng kapunya’annu waki wale.” Lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Hambamu i yi’i sireiy’ makapunya e wo’o sapa tu’u waki wale, kacuali e nesa kure’ pinumpunan lana.”3Laa o lumila’ mouw si Elisa: “Mea mouw, kiweenouw e lulut-lulut waki luar, waki se reiy’ sa mina’asa ketana’mu, e lulut-lulut reiy’ sisapa, ta’an te’a taleus toyo’. 4Kamurian ghumoremouw, penetenouw em pepalen nu reiy’ mouw nikoo wo se oki-oki’mu nu ghumoremla, laa o i toa’ mouw e lana i ti’i witu eng gorem e reiy’ sa mina’asa lulut. Wisa e wuta, adetenouw!”!”5Rumou’ momi si wewene i ti’i waki nisia; penetennala em pepalen nu reiy’ mouw nisia wo se oki-oki’na nu ghimoremla; wo se oki-oki’na se metawila e lulut-lulut wia nisia, kasuatan nisia si reiy’ maena-ena’ matoa’. 6Katoroan e lulut-lulut i ti’i wuta mouw, lumila’ mouw si wewene i ti’i wia se oki’na: “I tawi momi wia niaku e nesape’ lulut kasi.” Ta’an e wingkot nea wia si ina’ nea: “E reiy’ mola kasi e lulut.” O laa mena’ mouw e lana i ti’i maso’oso’.7Kamurian mea mouw si wewene i ti’i makite’ula nyi’a wia si abdi ni Empung, wo sitou i yi’i si limila’: ”Mea mouw, i wangkerouw e lana i ti’i, wearenola e nutangmu, wo tumou mouw waki lebena, nikoo ma’an se oki-oki’mu.”

Wewene en Sunem ampit sioki’na

8Witu e nendo mekasa Elisa si minea waki Sunem. Maname maena’ siesa wewene kaya si mineri’la nisia kumaan. Wo e makapira mola sia witu em pakela-kelangan, tumuli mouw sia maname kaa laa mekekaan. 9Lumila’ mouw si wewene i ti’i wia si ka’awuna: “Eng kaulitna niaku ku mete’u mouw kaa sitou si reiy’ mena’ mengeiy wia nikita i ti’i nyi’a mouw si abdi ni Empung kudus.10Le’osouw kita sumiwo e nesa kamar rintek waki atas e makakedir watu, wo e le’osouw kita meela witula i wee nisia e nesa tetekelan, e nesa meja, e nesa kadera wo e nesa sesoloan, takar sakawisa sia meiy wia nikita, sia si toro ghumoreme mana.” 11Witu e nendo mekasa meiy mouw sia maname, laa o ghumoremouw sia witu eng kamar atas i ti’i wo tumekel witu.12Kamurian lumila’ mouw sia wia si Gehazi, bujangna: “Kereteni si wewene en Sunem i ti’i.” Laa o keretennala si wewene i ti’i wo sia rumedeiy witu en sinaru ni Gehazi. 13Elisa si minila’ mola wia si Gehazi: “Wa’awa’ mouw i lila’la wia nisia: Eng kaulitna nikoo koo kasa mouw mangasesusah tanu e nyi’i i wee nikeiy. Sapa ku’a re’en en toro siwongku i wee nikoo? Wawean ku’a re’en en toro i susuiykula en tanume nikoo wia si raja ka’apa si kapala ne suraro?” Wingkot ni wewene i ti’i: “Niaku i yi’i ku maena’ wia eng keuneran ne kaumku!”14Kamurian lumila’ mouw si Elisa: “Sapa ku’a re’en en toro siwongkula i wee nisia?” Wingkot ni Gehazi: “Ooh, sia si reiy’ makapunya oki’, wo si ka’awuna si tu’a mouw.” 15Laa o lumila’ mouw si Elisa: “Kereteni sia!” Wo nisia nu kineretna mola, rumedeiy mouw si wewene i ti’i witu em pepalen. 16Lumila’ mouw si Elisa: “Witu e nedo tanu i yi’i kangkasi, te’un rerior, nikoo i yi’i koo laa gumandong siesa oki’ tuama.” Ta’an e wingkot ni wewene i ti’i: “Te’a mouw tuangku, ee abdi ni empung, te’a mouw metetowo wia si hambamu i yi’i!”17Gumandongouw si wewene i ti’i, laa o tumimea’la siesa oki’ tuama witu e nedo tanu ni’itu kangkasi, witu en te’un tumodongla nyi’a, tanu neiy i lila’la ni Elisa wia nisia. 18Sioki’ i ti’i nu minasela mouw, witu e nendo mekasa rumou’ mouw sia ma’atola si ama’na, witu e nelet ne sumesampur-sumesampur eng gandum. 19I kalo’ositi rumekeiy mouw sia wia si ama’na: “Adoh eng kokongku, kokongku!” Laa o pokeiy ni ama’na wia siesa bujang: “Poponouw sia wo alin waki si ina’na!” 20Pinoponala sia, nialina mareng waki si ina’na. Rumuberouw sia witu em pinalar ni ina’na i ka’ayo marorake, ta’an nu reiy’ mouw i tu mate mola sia.21Laa o lumongkotouw si wewene i ti’i, i gholeiynala sia witu natas en tetekelan ni abdi ni Empung i ti’i, pinenetnala em pepalen wo mea, I ka’ayo sioki’ i te i ti’i si witu eng gorem eng kamar. 22Nu reiy’ mouw i tu sia kumeret si ka’awuna ma’an limila’ : “I reomi wia niaku si meta’esa’an bujang ampit malimi siesa nga ipus keledai mereiy; niaku ku pa’ar me’a mario-rior wia si abdi ni empung i ti’i, wo laa mapawee-wee marengi.”23Lumila mouw si ka’awuna: “Ka’a ku’a re’en wia e nendo i yi’i koo laa me’a wia nisia? E nulitna en teakan e reiy’ sumedot weru wo e reiy’ nendo sabat.” E wingkot ni wewene i ti’i: “Te’a lieiy.” 24Weeanna mola sesakean si keledai i ti’i wo lumila’ mouw sia wia si bujangna: “Teperenouw wo maju mouw, te’a penaa-naangen aku witu em pakela-kelangangku, kacuali sakawisa aku lumila’la wia nikoo.”25Tuana mouw si wewene i ti’i nu minae wo mea wia si abdi ni Empung waki kuntung Karmel. Makarengan nu reiy’ mouw si abdi ni Empung nu limoo’mi nisia waki wa’akat, lumila’ mouw sia wia si Gehazi, bujangna: “Loo’on, si wewene en Sunem i ti’i si mengeiy! 26Tumingkasouw sumungkulela nisia wo i lila’ mola wia nisia: Lawir ku’a re’en nikoo, lawir ku’a re’en si ka’awumu, lawir ku’a re’en sioki’ i ti’i?” Wingkot ni wewene i ti’i: “Lawir!”27Wo nu reiy’ mouw sia nu neiy i ka’ayola waki kuntung i ti’i, tiboiyanna mola e ne’a ni abdi ni Empung i ti’i, ta’an si Gehazi si rimetenla laa me’ure’ nisia . Laa o lumila mouw si abdi ni Empung: “I waya mola sia natena e nge’enget! TUHAN si kimirongla eng kapualitan i yi’i waki niaku, reiy’ minakite’ula nyi’a wia niaku.”28Laa o lumila’ mouw si wewene i ti’i: “Sapa ku’a re’en ku kimiweemi siesa oki’ tuama waki si tuangku? Reiy’ ku’a re’en e neiyku mouw i lila’la: Te’a aku peweweean e narapan reiy’ sisapa?” 29Takar lumila mouw si Elisa wia si Gehazi: “Wa’akesenouw e rereenannu, paalinouw en diki-dikiku witu e lawasmu wo mea mouw.. Sakawisa koo maatoan ampit siesa nga touan, te’a mouw mewewee tabea wia nisia wo sakawisa siesa nga touan mewewee tabea wia nikoo tea’, tea’ pesesingkomen sia, kamurian i wee mola en diki-dikiku i yi’i witu natas ni oki’ i ti’i.”30Ta’an lumila’ mouw si ina’ ni oki’i ti’i: “Demi si TUHAN matou-tou wo en demi em patou-touannu nuesa, eng kaulitna niaku ku reiy’ laa tumele’ula nikoo.” Laa o tumo’orouw si Elisa wo kumelang maki’itla si wewene i ti’i. 31Sapa tare si Gehazi si kimelangouw rimeriorla nisea wo minee mola en diki-diki witu e natas ni oki’ iti’i, ta’an e reiy’la suara, wo reiy’la si kowa’ sa tumou. Laa o marengouw sia matola si Elisa ma’an minakite’ula wia nisia, pokeiyna: “Sioki’ i ti’i si reiy’ timo’or!”32Wo eng katoroan si Elisa nu ghimorem witu em bale, kaloo’ala sioki’ i ti’i si minate mouw wo si neiy’ i kalo’or witu en tetekelanna. 33Sia nu ghimoremola, penetennala em pepalen, i ka’ayo sia nuesa ampit sioki’ i ti’i se witu eng gorem eng kamar, kamurian sumombayangouw sia wia si TUHAN. 34O laa sia mapalo’orla en touna witu natas ni oki’ i ti’i ampit en sumana witu natas en suma ni oki’ i ti’i wo em berenna witu natas em beren ni oki’ iti’i ma’an em palar e lawasna witu natas em palar e lawas ni oki’ iti’i; wo eng karengan nisia si kimepa witu natas ni oki’i ti’i, takar minepasu’ mouw e nouwak ni oki’ i ti’i.35Nu reiy’ mouw i tu sia rumedeiy sumeup wo kumelang witu em bale i ti’i mekasa mea maname wo mekasa meiy wia nyi’i,kamurian kumepa mouw kasi sia witu natas ni oki’ i ti’i. Takar wa’anenouw sioki’ i ti’i mina’ayo minakapitu, laa o muka’ em berenna. 36Kamurian si Elisa si kimeret si Gehazi wo lumila’: “Kereteni si wewene en Sunem i ti’i!” Keretenna mola sia, laa o meiy mouw sia wia nisia, Takar lumila mouw si Elisa: ”Poponouw sioki’mu iyi’i!” 37Ghumoremouw si wewene i ti’i, laa o i kasu’umul witu en saruan e ne’a ni Elisa wo maongkot masempe ampit eng giona mina’ayo en tana’. Kamurian poponnala sioki’na, laa o rumou’la.
Maut witu e rumping

38Elisa si minareng waki Gilgal witu e nedo wawean kelalenan witu em banua i ti’i. Wo eng katoroan witu e mekasa se rombongan ne nabi se rimuber witu e mukana, lumila’ mouw sia wia si bujangna: “Mee mola eng kure’ kasa wangko’ witu natas e napi wo lumutu’ mouw eng kekaanen i wee se rombongan ne nabi i ti’i.” 39Laa o rumou’ momi siesa tou waki nisea mea waki penguma’an kaa laa ma’erurla e raaren-raaren; sia matola e nakana maanap-maanap siru, wo tumipu’mi witu nyi’a em belaan siru, esa nge rawak wuta witu eng karaiyna. Sia nu minarengola, mapawee-wee mouw sia menoyo-noyouwla nyia witu eng kure’ palutu’an eng ketare, karengan nisea se reiy’ makasine’u nisia.40Kamurian sodonomi waki linutu’ eng ketare i wee se tou-tou i ti’i kaa laa kaanen wo makarengan nu reiy’ mouw sea nu kimaanla nyi’a, rumekeiy mouw sea ma’an limila’: “Maut e witu eng gorem eng kure’ i ti’i, heiy abdi ni Empung!” wo reiy’ tumaang sea mekekaan nyi’a. 41Ta’an lumila’ mouw si Elisa: “Medo mouw topong!” I lawana mola i tu witu eng gorem eng kure’ ma’an limila’: “Sodonouw en teakan i wee se tou-tou i yi’i, rio sea kumaan!” Takar e reiy’ mola kasi wo’o sapa e lewo’na witu eng kure’ i ti’i.
Minee kumaan se esa nga atus tou

42Meiy mouw siesa nga touan waki Baal-Salisa ampit e maali-ali i wee si abdi ni Empung e roti wua’na ketare, nyi’a i ti’i e rua nga pulu’ roti jelai ma’an eng gandum weru witu e nesa sompoiy. Laa o lumila’ mouw si Elisa: “I wee mouw ni’itu wia se tou-tou i yi’i, rio sea kumaan.” 43Ta’an si pelayanna i ti’i si limila’: “Kumura ku’a re’en niaku toro sumakeiyla e nyi’i witu en saruan ne esa nga atus tou?” Wingkotna: “I wee mola wia se tou-tou i ti’i, rio sea kumaan, karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Tou si laa kumaan, awes tare e laa wawean en tele’una.” 44Laa o i sakeiynala witu en saruan nea, takar kumaanouw sea wo e wawean en tele’una, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN.

Chapter 5

Naaman si line’osla

1Naaman, si panglima ni raja Aram, nyi’a mouw siesa tou paloo’o-loo’on witu en sinaru ni tuangna wo si kasa i koupusla, eng karengan kaa nisia si TUHAN si minee mola kamenangan wia se tou Aram. Ta’an sitou i ti’i, siesa tou pahlawan ne suraro, si rara’an lepra. 2Tou Aram se mekasa mouw rumou’me minarambangan wo malimi siesa oki’ wewene tinaang waki Israel. Sia si minamuali pelayan wia si ka’awu ni Naaman.3Lumila’ mouw si reraa i ti’i wia si nyorana: “Sa wona’na si tuangku sumaru si nabi si waki Samaria i ti’i, takar en tantu mouw si nabi i ti’i si laa lume’osela nisia witu e rumarana.” 4Laa o mea mouw si Naaman makite’ula wia si tuangna, pokeiyna: “Teinti’i-teinti’i mouw neiy i lila’la ni reraa si waki wanua Israel i ti’i.”5Takar e wingkot ni raja Aram: “Le’os, mea mouw wo niaku ku laa mapa’alila en surat wia si raja Israel.”Laa o mea mouw si Naaman wo minali esa nga weteng sesempe mapulu’ talenta perak wo e nenem nga riwu syikal mas wo e mapulu’ nga ketor labung. 6Sia si mina’ayola en surat i ti’i wia si raja Israel, em palingan: “I keke’ayola en surat i yi’i wia nikoo, kete’uanola satorona, kaa niaku ku rimeo wia nikoo si Naaman, pegawaiku, rio koo lume’osla nisia witu e rara’an leprana.”7Makarengan nu reiy’ mouw si raja Israel nu minaca en surat i ti’i, kurensangenna mola e labungna ma’an limila’: “Empung ku’a re’en niaku i yi’i si toro mepepatela wo metetoula, i ka’ayo sitou i yi’i si minapa’alimi e nower wia niaku, rio kulume’osla siesa tou waki rumara leprana? Ta’an eng kaulitna, weeanola ghenang wo loo’onouw, nisia si masero kapoongan wia niaku.”8Makarengan nu reiy mouw si Elisa nu limingala, si abdi ni Empung i ti’i, kaa si raja Israel si kimurensangla e labungna, i papa’alina mouw e nower wia si raja, em palingan: “Ka’a koo kimurensangla e labungmu? Ma’anouw sia meiy wia niaku, rio sia mete’u kaa wawean siesa nabi wia Israel.” 9Kamurian meiy mouw si Naaman ampit si kawalona wo eng karetana, laa o mena’ witu en sinaru em pepalen em bale ni Elisa. 10Elisa si rimeo siesa tou rereoan wia nisia lumila’la: “Mea mouw lumele’ makapitu witu en so’oso’an Yordan, takar e nouwakmu e laa masegaya’ sumeup, i ka’ayo koo minalenas.”11Ta’an mea mouw si Naaman ampit e nupi’ kasuatan limila’: “Niaku ku mapokeiyla kaa e nulitna nisia si meiy witu luar wo rumedeiy kumeret e ngaran ni TUHAN, Empungna, laa o mengoghe-ngoghela e lawasna witu natas en tampa rumara i ti’i wo ampit en tuana si lume’osla e rumara lepraku! 12Reiy’ ku’a re’en e Abana wo em Parpar, en so’oso’an-so’oso’an en Damsyik, e lebe le’os waki e reiy’ sa mina’asa so’oso’an waki Israel? Reiy’ ku’a re’en niaku ku toro lumele’ maname wo malenas?” Kamurian lumenge mouw sia wo mea ampit em pasu’ ate.13Ta’an se pegawai-pegawaina se mineiy tumawi ampit limila’ wia nisia: “Ama’, sa’andeiyna si nabi i ti’i si rimeo em perkara pedis wia nikoo, reiy’ ku’a re’en si ama’ si laa tumuanala nyi’a? Wo’ope’ kasi en teakan, nisia si limila’ i tela wia nikoo: Lumele’ mouw wo nikoo koo laa malenas.” 14Takar tumumpa mouw sia minureghla en touna makapitu witu en so’oso’an Yordan, minatoroan ampit e lelila’an ni abdi ni Empung i ti’i. O laa en segaya’ mouw e nouwakna minareng tanu e nouwak ni esa oki’ wo nisia si minalenas.15Kamurian marengouw sia ampit se minapekasa pasukanna wia si abdi ni Empung i ti’i. Nu neiy mouw i ka’ayola, meiy mouw sia witu en sinaru ni Elisa wo lumila’: “En teakan niaku ku mete’u, kaa wia e minapekasa em bumi e reiy’la si Empung kacuali wia Israel. Kaa ni’itu sungkulenouw satorona e nesa tetaber ni hambamu i yi’i!” 16Ta’an si Elisa si miningkot: “Demi si TUHAN matou-tou e witu en sinaru-Na niaku ku minamuali pelayan, eng kaulitna niaku ku reiy’ laa sumungkul en sapa-sapa.” Wo ma’anouw tu’u si Naaman mase’esek nisia rio sumungkul e wo’o sapa, nisia si minena-ena’ masede’.17Eng kamurianna lumila’ mouw si Naaman: “Sa wona’na tuana, ma’anouw i weela wia si hambamu i yi’i en tana’ kelakerna e muatan ne esa nge paar bagal, karengan si hambamu i yi’i si reiy’ mouw kasi laa mesesempela en tetule tinunu ka’apa en tetule rineret wia si empung walina kacuali wia si TUHAN. 18Wo satorona si TUHAN si mampungela si hambamu i yi’i witu em perkara tumodong: Sakawisa si tuangku ghumorem witu eng kuil Rimon kaa laa ma’ongkot mesesempe maname, wo niaku ku minamuali pateperna, i ka’ayo aku lewo’ sa reiy’ kumi’it mongkot sumempe witu eng kuil Rimon i ti’i, satorona si TUHAN si mampungela si hambamu iyi’i witu eng kapualitan i ti’i.” 19Takar lumila mouw si Elisa wia nisia: “Mea mouw ampit e lawir!”Nu reiy’ mouw si Naaman nu kimelang reiy’ pirala eng kewa’akat waki nisia, 20ghumenangouw si Gehazi, bujang ni Elisa, abdi ni Empung: “Eng kaulitna si tuangku si taleus maorematela si Naaman, sitou e Aram i yi’i, ampit e reiy’ simungkul en sesempe paali-alinna. Demi si TUHAN matou-tou, eng kaulitna niaku ku laa tumingkas kumi’it nisia wo laa maka’atomi wo’o sapa waki nisia.” 21O laa si Gehazi si kimi’itla si Naaman waki muri. Katoroan si Naaman nu limoo’ wawean tou matingka-tingkas mekeki’it nisia, tumumpa mouw sia ampit e minakarengan waki atas eng kareta kaa laa ma’atola nisia wo lumila’: “Tabea!” 22Wingkotna: “Tabea!” Tuangku Elisa si rimeo niaku lumila’la: Tare mouw i te mineiy wia niaku se rua taretumou waki kakuntungan Efraim waki elet e rewokan ne nabi. Le’osouw i weela wia nisea esa nga talenta perak wo e rua nga ketor labung.”23Naaman si limila’: “Laa mouw, edonouw e rua talenta.” Naaman si mase’esek nisia , wo sumaput e rua talenta perak witu e rua sompoiy-sompoiy wo e rua nga ketor labung,laa o meela nyi’a wia se rua bujangna; nisea i yi’i se minater em baya nyi’a witu en sinaru ni Gehazi. 24Nu reiy’ mouw nisea nu neiy i ka’ayola waki kakenturan, sungkulenna mola waki lawas nea , tu’utulannala waki wale, wo i reona se rua tou i ti’i mea, takar mea mouw sea. 25Tare mouw i te si Gehazi nu ghumorem wo mapa’atola witu en sinaru ni tuangna, lumila’ mouw si Elisa wia nisia: “Wisa o meiy?, Gehazi?” Wingkotna: “Hambamu i yi’i si reiy’ limaa wisa!”26Ta’an em pokeiy ni Elisa wia nisia: “Reiy’ ku’a re’en e nateku eng kimi’it minea, katoroan sitou i ti’i nu timumpami waki atas eng karetana matola nikoo? Takar en teakan, nikoo koo simungkulola em perak wo ampit e ni’itu koo toro minaka’atola uma-uma, uma zaitun, uma anggor, membe’ domba, lembu sapi, budak tuama wo se budak wewene, 27ta’an e rumara lepra ni Naaman e laa kumerut wia nikoo wo wia se oki’ puyunnu i wee eng keure-urena.” Takar rumou’ momi si Gehazi waki sinaruna ampit eng kinatena’an e lepra, puti’ tanu en salju.

Chapter 6

Pati limentut malentu-lentut

1Witu e nendo mekasa lumila’ mouw se rombongan ne nabi wia si Elisa: “Wa’awa’anouw loo’on, en tampa paena’an neiy wia en tawimu i yi’i nyi’a mouw en taleus se’esek i wee nikeiy. 2Le’osouw keiy mea waki so’oso’an Yordan wo siesa o siesa medo e nesa balak maname, rio keiy sumiwo en tampa paena’an i wee nikeiy.” Wingkot ni Elisa: “Mea mouw!” 3Laa o lumila’ mouw siesa tou: “Laa mouw, kumi’itouw ampit se hamba-hambamu i yi’i.” Le’os niaku ku laa kumi’it.”4Takar kumi’itouw sia ampit nisea. Sea nu neiy mouw i ka’ayola waki so’oso’an Yordan, sea tu’u mele e nakan-nakana. 5Wo mamuali mouw, eng katoroan siesa tou si kasuatan makolo’la esa nge wa’atang akana, i kalenta’ mouw em beren em patina waki ghorem en dano. Laa o mereke-rekeiy mouw sia: “Wooiy tuangku, ni’itu em barang pininjang!”6Ta’an lumila’ mouw si abdi ni Empung i ti’i: “Minea wisa eng kinalenta’anna?” O laa sitou i ti’i si timudu’la en tampa iti’i wia nisia. Kamurian si Elisa si kimetor e nesa kayu, laa o i lawanala witula, takar lumentutouw em berenna em pati i ti’i siniwona. 7Laa o pokeiyna: “Edonouw!” Tou i ti’i si rimenetla e lawasna wo medola nyi’a.

E winta’ ni Elisa witu em paseke’an mesaru e Aram

8Raja em banua Aram si kasuatan maseke’ mesaru e Israel. Nisia si rimunding ampit se pegawai-pegawaina, laa o pokeiyna: “Mea wia en tampa i yi’i wo ni’itu e lewo sa reiy’ mouw kouw tumumpa wo montar.” 9Ta’an si abdi ni Empung si rimeo tou wia si raja Israel Lumila’la: “Maato-ato, te’a melangkoiy waki tampa i ti’i, karengan se tou Aram se timumpa mouw mepepontar maname.”10Kaa ni’itu si raja Israel si rimeo se tou-tou mea waki tampa neiy i totorla ni abdi ni Empung wia nisia. Tuana mouw si Elisa ngime’enge’la wia nisia, rio maato-ato maname reiy’ e mekasa makarua i te. 11Laa o rumangu mouw e nate ni raja Aram tanume eng kapualitan i ti’i, takar keretenna mola se pegawai-pegawaina, pokeiyna wia nisea: “Reiy’ ku’a re’en mete’u nikouw makite’ula wia niaku seiy si wia nikita si maedo-edo si raja Israel?”12Ta’an lumila’ mouw si meta’esa’an pegawaina: “Reiy’ tuangku raja, ta’an i te si Elisa, si nabi waki Israel, sia mouw si minakite’ula wia si raja Israel tanume e lelila’an neiy i totorla ni tuangku waki kamar patekelannu.” 13Lumila’ mouw si raja: “Mea mouw lumoo’, wisa sia, rio aku rumeo tou sumikop nisia.” Laa o i pakite’u mola wia nisia: “Sia si waki Dotan.”14Takar i papa eana mouw maname se kawalo ma’an eng kareta wo se suraro ka’asa’an. I ka’ayo mola sea witu e nedo wengi, laa o kumepung eng kota i ti’i. 15Katoroan si pelayan ni abdi ni Empung nu tumo’or memo’odope’ wo mea witu luar, takar kaloo’anouw se suraro ampit se kawalo wo eng kareta se witu eng kaledong eng kota i ti’i. Laa o lumila’ mouw si bujangna i ti’i wia nisia: “Cilaka tuangku! Sapa ku’a re’en e laa siwon ta?” 16Wingkotna: “Te’a meide’, karengan se lebe laker se rumapit nikita ta’an se rumapit nisea.”17Laa o sumombayangouw si Elisa: “Ee TUHAN: Wuka’anouw satorona em berenna, rio sia lumoo’.” Takar si TUHAN si minuka’la em beren ni bujang i ti’i, i ka’ayo sia limoo’. Kaloo’anouw eng kuntung i ti’i e wuta ampit ne kawalo wo eng kareta maapi eng kaledong ni Elisa. 18Katoroan se tou-tou e Aram i ti’i nu tumumpami mineiy nisia, sumombayangouw si Elisa wia si TUHAN: “Perengenola satorona em beren-beren ne tou-tou i yi’i .” Takar em pinereng-Nala em beren nea, minatoroan ampit en sesombayangen ni Elisa. 19Kamurian lumila’ mouw si Elisa wia nisea: “Reiy’ nyi’i e lalan nyi’a wo e reiy’ nyi’i eng kotana. Kumi’itouw niaku takar niaku ku laa malila nikouw wia sitou peneron niouw.” O laa alinnala sea waki Samaria.20Makarengan nisea nu neiy mouw i ka’ayola waki Samaria lumila’ mouw si Elisa: “Ya TUHAN, wuka’anouw em beren ne tou-tou i yi’i, rio sea lumoo’.” O laa si TUHAN si minuka’la em beren nea, i ka’ayo sea limoo, wo ma’erang, nisea se witu eng keuneran en Samaria. 21Laa o mueiy mouw si raja Israel wia si Elisa, eng katoroan nu limoo’ nisea: “Wunu’ungku ku’a re’en nisea, ama’?”22Ta’an e wingkotna: “Tea’! Minenaram ku’a re’en nikoo mawunu’ se tinaangu ampit en santimu wo ampit em panamu? Ta’an i sakeiy mola eng kekaanen wo eng kekoo’on witu en sinaru nea, rio sea kumaan wo kumoo’, laa o sea mareng wia si tuang nea.” 23I sadiana mola i wee nisea en sesakeiyan wangko’, takar kumaan wo kumoo’ mouw sea. Nu reiy’ mouw i tu i wayana mola sea mareng wia si tuang nea. Rengan e ni’itu e reiy’ mola kasi se rambangan-rambangan Aram maghoremi em banua Israel.
E winta’ ni Elisa witu nedo en Samaria nu kinepung

24Nu reiy’ mouw i tu si Benhadad, raja Aram, si minerurla se minapekasa surarona, laa o maju kumepung en Samaria. 25Takar mamuali mouw eng kelalenan hebat waki Samaria eng keurean sea nu kimepung nyi’a, i ka’ayo e nesa kokong ni keledai e maka arga uwalu nga pulu’ syikal perak wo esa nga paepat te’i ni pombo e maka arga lima syikal perak. 26Mekasa eng katoroan si raja Israel makelang witu natas em beton, meiy mouw siesa wewene rumapotla eng kapualitanna wia si raja, kasuatan rimekeiy: “Tulungenouw, ee tuangku raja!”27Wingkotna: “Sa si TUHAN si reiy’ tumulung nikoo, ampit en sapa ku’a re’en niaku tumulung nikoo? Ampit e wua’na em pasirian ku’a re’en ka’apa e wua’na em papuusan e nanggor?” 28Kamurian mueiy mouw si raja wia nisia: “Wawean sapa?” Wingkot ni wewene i ti’i: “Wewene i yi’i si limila’ wia niaku: I wee momi sioki’mu tuama, rio kita kumaan nisia wia e nendo i yi’i, wo wo’odo kita kumaan sioki’ku tuama. 29Jadi keiy limutu’ sioki’ku wo kumaan nisia. Ta’an eng katoroan niaku nu limila’ wia nisia witu e nendo tumodongla nyi’a: I wee momi sioki’mu, rio kita kumaan nisia, takar si wewene i yi’i si kimirongla sioki’na.”30Katoroan si raja nu liminga e lelila’an ni wewene i ti’i, kurensangenna mola e labungna; wo eng kasuatan sia nu makelang witu natas em beton, kaloo’anola ne tou kelaker, kaa nisia si minake roko’ pengasi’ witu eng kuli’ e nouwakna. 31Laa o lumila mouw si raja: “Teinti’i mouw wona’na si Empung mukum niaku, awes tare e lebe ta’an e ni’itu, sa timele’upe’ eng kokong ni Elisa bin Safat witu natas e nouwakna wia e nendo i yi’i.”32Sapa tare si Elisa, si merube-ruber witu em balena, wo em baya ne tu’a-tu’a se rimuber mewali-wali nisia. Raja si rimeo siesa tou kumelang rumeriorla nisia, ta’an nu reiy’pe’ si rereoan i ti’i nu i ka’ayola wia si Elisa, Elisa si limila’ mola wia em baya e tu’a-tu’a i ti’i: “Mete’u ku’a re’en nikouw, kaa si mememunu’ i ti’i si rimeo tou kaa laa mesesabouw eng kokongku? Maato-ato mouw, sakawisa si rereoan i ti’I meiy, makarenganou menet em pepalen wo taangenouw sia rio sitou i ti’i te’a megheghorem. Reiy’ ku’a re’en em palinganouw eng ke’angan ni tuangna witu e murina?” 33Kasuatan sia nu masusuiy ampit nisea, meiy mouw si raja matola nisia. Lumila’ mouw si raja wia nisia: “Eng kaulitna, eng kacilaka’an i yi’i nyi’a mouw em baki si TUHAN. Ka’a ku’a re’en aku maarape’ wia si TUHAN kasi?”

Chapter 7

1Laa o lumila’ mouw si Elisa: “Linganouw e nuwu’ ni TUHAN. Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Wo’odo e wo’o wona e nedo tanun nyi’i esa nga sukat topong kasa le’os e laa maka arga esa nga syikal wo e rua sukat jelai e laa maka arga esa nga syikal waki pepalen leloangan Samaria.” 2Ta’an si perwira, si minamuali ajudan ni raja, miningkot si abdi ni Empung, pokeiyna: “Ma’anouw tu’u si TUHAN si sumiwola ansouw-ansouw waki langit, ma’an tu’u eng kapualitan i ti’i e wona’na mamuali? Wingkot ni abdi ni Empung: “Eng kaulitna nikoo koo laa lumoo’ nyi’a ampit em berennu nuesa, ta’an e reiy’ laa kumaan sapa-sapa waki nyi’a.”3Se epat tou rara’an lepra se witu en sinaru em pepalen leloangan. Lumila’ mouw siesa wia se walina: “Ka’a ku’a re’en kita merube-ruber wia nyi’i i ka’ayo mate? 4Sa kita lumila’: Le’osouw kita ghumoreme waki kota, e nulitna witu eng kota wawean kelalenan, nikita ta laa mate witula. Wo sa kita mena’ wia nyi’i, kita laa mate kangkasi. Jadi en teakan, meiy mouw kita lumewete em pedasingan ne suraro Aram. Sa sea mayala nikita matou-tou, kita laa tumou, wo sa sea mepepatela nikita, kita laa mate.”5O laa witu e nedo mawengido tumo’orouw sea wo ghumoreme waki tampa pedasingan ne tou Aram. Ta’an eng katoroan sea nu i ka’ayola waki li’ilik en tampa pedasingan ne tou Aram i ti’i, kaloo’anola e reiy’la tou maname. 6Karengan si TUHAN si simiwo mola se suraro Aram i ti’i liminga e legu’an eng kareta, legu’an ne kawalo, legu’an ne suraro ka’asa’an, i ka’ayo lumila’ mouw siesa wia se walina: “Eng kaulitna si raja Israel si minee mola tetoro se raja-raja tou eng Het wo se raja-raja tou e Misraim sumaru nikita, rio sea rumego nikita.”7Kaa ni’itu tumo’orouw sea o tumingkasla en tou witu e nedo mawengido ampit timele’ula en dasing wo se kawalo wo se keledai nea ma’an en tampa pedasingan i ti’i ampit en tuana i te; nisea se timingkasla en tou melelawirla e nyawana. 8Katoroan se tou-tou rara’an lepra i ti’i nu i ka’ayola waki li’ilik en tampa pedasingan, ghumoremouw sea witu eng gorem e nesa dasing, laa o kumaan wo kumoo’. Nu reiy’ mouw i tu nisea se minateri maname e mas wo em perak wo em pakean, kamurian mea mouw sea kumirongla nyi’a.9Laa o lumila’ mouw siesa wia se walina: “Reiy’ waar en tinuanatala i yi’i. Nendo i yi’i nyi’a mouw e nendo abar le’os, ta’an nikita i yi’i kita mena’ makapenes i te. Sakawisa kita ma’ena’ i ka’ayo en terang memo’odo, takar e nukuman e laa tumoro nikita. Jadi en teakan, meiy mouw kita mea sumaru kaa laa makite’ula eng kapualitan i ti’i waki istana ni raja.” 10Nisea se minea, laa o maaleiy wia se menaang witu em pepalen leloangan eng kota wo sumusuiyla wia se tou-tou i ti’i, pokeiyna: “Nikeiy keiy ghimoremola witu en tampa pedasingan ne tou Aram, wo kaloo’ala e reiy’la sitou maname, wo e reiy’la suara ni tou palingala, wawean i te se kawalo wo se keledai neiy i ka’antung wo en dasing-dasing e neiy i tele’ula ampit en tuana i te.” 11Em baya ne menaang em pepalen leloangan se minaleiyla wo minakite’ula eng kapualitan i ti’i waki istana ni raja.12Ma’anouw tu’u tu wengipe’, raja si timo’or kangkasi, laa o lumila’ wia em baya ne pegawaina: “Le’osouw tu i terangkula wia nikoo sapa e maksut ne tou Aram i ti’i wia nikita. Nisea se mete’u kaa nikita i yi’i kita peme’itan eng kelalenan, kaa ni’itu sea rumou’mi waki tampa pedasingan kaa laa mekekirongla en tou waki padang, kasuatan megheghenang: Sakawisa se tou Israel rumou’mi waki ghorem eng kota, nikita kita laa sumikop nisea matou-tou, kamurian nikita kita laa ghumorem witu eng gorem eng kota.” 13O laa si meta’esa’an pegawaina si miningkot: “Le’osouw kita medo lima nga ipus kawalo se timele’upe’ wia eng gorem eng kota i yi’i; tantu mouw eng ka’ada’anna en tanu se minapekasa eng kelaker ne tou Israel se mina’apu mola minate i ti’i! Ma’anouw kita rumeola se tou mea mouw, rio kita lumoo’.”14Nu reiy’ mouw i tu nisea se minedo rua kareta kawalo, kamurian si raja si rimeo nisea tumodeiy se suraro ne Aram kasuatan limila’: “Mea mouw lumoo’ nisea!” 15Laa o mea mouw sea tumodeiy se tou-tou i ti’i i ka’ayo waki so’oso’an Yordan, wo kaloo’anola e minapekasa lalan i ti’i wuta ampit e labung wo em pakakas neiy i lawala ne tou Aram witu e nedo sea nu tumingkas kaa mererior. Kamurian marengouw se rereoan-rereoan i ti’i wo sumusuiyla eng kapualitan iti’i wia si raja.16Takar rumou’ momi se penduduk eng kota i ti’i wo rumemu’ en tampa pedasingan ne tou Aram. Kaa ni’itu esa nga sukat topong kasa le’os e maka arga esa nga syikal wo e rua sukat jelai e maka arga esa nga syikal, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN. 17Sapa tare si raja si timampa mola si perwira minamuali ajudanna i ti’i mategha’la em pepalen leloangan, ta’an se rakyat se minele’e-le’ek nisia witu em pepalen leloangan, laa o sia mate minatoroan ampit e lelila’an ni abdi ni Empung si limila’la nyi’a witu e nedo si raja nu mineiy matola nisia.18Wo e minamualikan kangkasi en tanu neiy i lila’la ni abdi ni Empung i ti’i wia si raja: “Rua sukat jelai e laa maka arga esa nga syikal wo esa nga sukat topong kasa le’os e laa maka arga esa nga syikal, wo’odo e wo’o wona’ tanu e nedo i yi’i waki pepalen leloangan Samaria.” 19Witu e nedo ni’itu si perwira si miningkot si abdi ni Empung i ti’i: “Ma’anouw tu’u si TUHAN si sumiwola ansouw-ansouw waki langit, ma’an tu’u eng kapualitan i ti’i e wona’na mamuali?”, ta’an si Elisa si limila’: “Eng kaulitna nikoo koo laa lumoo’ nyia’ ampit em berennu nuesa, ta’an reiy’ laa kumaan sapa-sapa witu nyi’a.” 20Tuana mouw e minamuali wia sitou i ti’i: Rakyat se minele’e-le’ek nisia waki pepalen leloangan, laa o mate mouw sia.

Chapter 8

Raja si timulung si wewene en Sunem

1Elisa si simusuiy mola wia si wewene sioki’na si tinounala sumeup, pokeiyna: “Mantalouw wo mea mouw mewali-wali ampit se me’urangmu, wo mena’ mouw wisa i te koo toro tumataap tanume se malepu-lepu, karengan si TUHAN si minapa eiy mouw eng kelalenan, en tantu mouw tumoro em banua i yi’i pitu nge te’un eng keurena.” 2Laa o mantalouw si wewene i ti’i wo tuananna moala tanu e lelila’an ni abdi ni Empung i ti’i. Sia mea mewali-wali ampit se me’urangna, laa o mena’ tumataap tanume sitou malepu-lepu waki wanua ne tou em Filistin pitu nge te’un eng keurena.3Wo nu limangkoiy mola em pitu nge te’un i ti’i, marengomi si wewene i ti’i waki wanua ne tou em Filistin. Kamurian sia mea rumapotla tanume em balena wo em penguma’anna wia si raja. 4Raja si kasuatan masusuiy wia si Gehazi, bujang ni abdi ni Empung i ti’i, pokeiyna: “Wa’awa’ mouw i susuiyla wia niaku tanume e reiy’ sa mina’asa em pesiwo-siwon wangko’ en tinuanala ni Elisa.”5Kasuatan sia masusuiyla wia si raja en tanume si Elisa nu timoula sioki’ minate mouw i ti’i, kaloo’anola si wewene sioki’na si tinoula i ti’i si mineiy rumapotla tanume em balena wo em penguma’anna wia si raja. Laa o lumila’ mouw si Gehazi: “Ee tuangku raja! I yi’i mouw si wewene i ti’i wo i yi’i mouw sioki’na si tinoula ni Elisa.” 6O laa si raja si memue-mueiy, wo si wewene i ti’i si simusuiyla em baya nyi’a wia nisia. Kamurian si raja si limukarla siesa pegawai istana rumapitla si wewene i ti’i ampit e nower: “I warengola e reiy’ sa mina’asa punyana wo e reiy’ sa mina’asa e wua’na em penguma’an i ti’i rengan sia nu timele’ula em banua i yi’i i ka’ayomi en teakan.”

Elisa waki Damsyik

7Elisa si ghimorem waki Damsyik, wo witu e nedo ni’itu si Benhadad, raja Aram, si kasuatan rara’an. Eng katoroan neiy i abarla wia si raja: “Mineiy mouw si abdi ni Empung wia nyi’i,” 8lumila’ mouw sia wia si Hazael: “Edonouw en sesempe, mea mouw sumungkul si abdi ni Empung i ti’i wo kumiwee mouw en teturu’ ni TUHAN ampit e pinaeletanna: Male’os ku’a re’en niaku waki rumara i yi’i?” 9Laa o mea mouw si Hazael sumungkul nisia, edonna mola en sesempe tanu e reiy’ sa mina’asa em barang wangun-wangun waki Damsyik, kelaker e muatan ne epat nga pulu’ nga ipus onta. Nu neiy mouw i ka’ayola, mapaloo’o mouw sia witu en sinaru ni Elisa wo lumila’: “Oki’mu Benhadad, raja Aram, si rimeo niaku mueiyla wia nikoo: Sapa ku’a re’en niaku ku laa male’osi waki rumara i yi’i?”10Wingkot ni Elisa wia nisia: “Mea mouw, i lila’ mola wia nisia: En tantu mouw nikoo koo male’os. Ma’anouw tuana, TUHAN si minapaloo’o mola wia niaku, kaa nisia si tantu mouw laa mate wunu’un.” 11Elisa si timu’use ampit eng keurena waki reriror, laa o mame’ mouw si abdi ni Empung i ti’i. 12Hazael si limila’: “Ka’a si tuangku si maame’? Wingkot ni Elisa: “Karengan niaku ku mete’u kumura eng kacilaka’an e laa tuanannula wia se tou Israel: eng kotana makarereen e laa i pe’epesmula witu eng gorem e napi, se tole nea se laa wunu’unnu ampit en santi, dade nea se laa rimu’umukennula wo se wewene nea se megandong se laa kewe’ennu.”13Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Hazael: “Ta’an sapa ku’a re’en si hambamu i yi’i, reiy’ siwalina waki siasu i te, i ka’ayo sia toro tumuanala eng kapualitan kahebat i ti’i?” Wingkot ni Elisa: “TUHAN si minapaloo’o mola wia niaku, kaa nikoo koo laa mamuali raja witu se Aram.” 14Laa o sia mea wo tumele’ula si Elisa wo sia nu neiy mouw i ka’ayola waki si tuangna, lumila’ mouw si raja wia nisia: “Sapa ku’a re’en neiy i lila’la ni Elisa wia nikoo?” Wingkotna: “Sia si limila’ wia niaku kaa en tantu mouw nikoo koo laa male’os.” 15Ta’an e nendo kawo’odoanna sia medo e nesa ne’ules neiy mouw i useknala witu eng gorem en dano wo mitarla nyi’a witu natas eng gio ni raja. Jadi mate mouw si raja, Hazael si minamuali raja simawelela nisia.
Yoram, raja Yehuda

16Witu en te’un kalima en zaman ni Yoram, oki’ ni Ahab raja Israel – witu e nedo ni’itu si Yosafat nyi’a mouw si raja Yehuda – Yoram, oki’ ni Yosafat raja Yehuda si minamuali raja. 17Sia si makaumur telu nga pulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo uwalu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem.18Sia si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne raja-raja Israel tanu en tinuanala ne me’urang ni Ahab, karengan si minamuali ka’awuna nyi’a mouw si oki’ ni Ahab. Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 19Ma’anouw tuana, si TUHAN si so’o mepepunengla e Yehuda eng karengan si Daud, hamba-Na, minatoroan ampit neiy i ta’ar-Nala wia si Daud, kaa Nisia si laa meweweela see’ wia nisia wo wia se oki-oki’na i wee eng keure-urena.20Witu en zamanna rumangu mouw e Edom wo mayami en tou waki kakuasa’an ne Yehuda wo nisea se minopo siesa raja witu nisea nuesa. 21Takar maju mouw si Yoram mea waki Zeir ampit e minapekasa karetana; witu e nedo wengi tumo’orouw sia, laa o mewali-wali ampit em baya ne panglima pasukan eng kareta sia sumori’isip em barisan ne tou Edom se kimepung nisia, ta’an se rakyatna se timingkasla en tou minareng waki dasingna.22Tuana mouw e Edom rimangu wo i kewayami waki kakuasa’an e Yehuda i ka’ayomi en teakan i yi’i. O laa e Libna tu’un e rimangu witu e masa i ti’i kangkasi. 23Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoram wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a iti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Yehuda? 24Kamurian si Yoram si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud. Takar si Ahazia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Ahazia, raja Yehuda

25Witu en te’un kamapulu’ o rua en zaman ni Yoram, oki’ ni Ahab raja Israel, Ahazia, oki’ ni Yoram raja Yehuda, si minamuali raja. 26Sia si makaumur rua nga pulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo esa nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Atalya, puyun ni Omri raja Israel. 27Sia si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne me’urang ni Ahab wo nisia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN masuat tanu se me’urang ni Ahab, karengan nisia nyi’a mouw siesa manuang waki ne me’urang i ti’i.28Sia si minea mewali-wali si Yoram bin Ahab kaa laa meseseke’ sumaru si Hazael, raja Aram, waki Ramot-Gilead. Ta’an se tou-tou Aram se minali’la si Yoram. 29Kamurian marengouw si raja Yoram mea waki Yizreel, rio elotela em pali’-pali’na neiy i lentutla ne tou e Aram waki Rama witu e nedo nisia nu maseke’ mesaru si Hazael, raja Aram. Wo si Ahazia, oki’ ni Yoram raja Yehuda, si minea mato si Yoram bin Ahab waki Yizreel, karengan nisia si rara’an.

Chapter 9

Yehu minamuali raja Israel

1Kamurian si Elisa si kimeret si meta’esa’an waki se rombongan ne nabi wo lumila’ wia nisia: “Wa’akesenouw e rereenannu, alinouw eng kure’ pinumpunan e lana i yi’i wo mea mouw waki Ramot-Gilead. 2Sakawisa koo i ka’ayola maname, seronouw si Yehu bin Yosafat bin Nimsi; ghumoremouw, aruiyen sia rumedeiymi waki keuneran ne ka’ampitna wo alinouw sia waki woang ghorem. 3Kamurian edonouw eng kure’ pinumpunan lana i ti’i, laa o i toa’la em pumpunna witu natas eng kokongna wo i lila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ni’isu’-Ku mola koo minamuali raja witu se Israel! Nu reiy’ mouw i tu wuka’anouw em pepalen, tumingkasouw wo te’a mengure-ngure.”4O laa si nabi muda i ti’i si minea waki Ramot-Gilead. 5Sia nu neiy mouw i ka’ayola, takar kaloo’anola se panglima-panglima ne suraro se kasuatan rimuber minerur. O laa sia lumila’: “Wawean e nower paali-alingku i wee nikoo, ee panglima!” Yehu si minueiy: “I wee si seiy wia nikeiy nu waya?” Wingkotna: “I wee nikoo, ee panglima!” 6Wo tumo’orouw si Yehu wo ghumorem witu eng gorem em bale. Nabi muda i ti’i si timoa’ e lana witu natas eng kokong ni Yehu ma’an limila’ wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Ni’isu’-Ku mola koo minamuali raja witu se umat ni TUHAN, nyi’a i ti’i se tou Israel.7Takar nikoo koo laa munu’ se me’urang ni tuangmu Ahab wo ampit en tuana Niaku ku simuli’la wia si Izebel e raa’ ne hamba-hamba-Ku, se nabi-nabi i ti’i, awes tare e raa’ em baya ne hamba ni TUHAN. 8Wo se pakasa’an me’urang ni Ahab se laa mapuneng; wo Niaku ku laa rume’ila waki si Ahab susur se tou tuama, le’os e rakek ka’apa eng kumeng eng kadudukanna waki Israel.9Wo Niaku ku laa metetuanala se me’urang ni Ahab masuat tanu se me’urang ni Yerobeam bin Nebat wo e masuat tanu se me’urang ni Baesa bin Ahia. 10Izebel si laa kaanen ni asu waki uma waki luar e Yizreel wo reiy’la tou si kumuburla nisia.” Kamurian si nabi i ti’i si minuka’ em pepalen, laa o tumingkas.11Sakawisa si Yehu rumou’mi ma’atola se pegawai-pegawai ni tuangna, lumila’ mouw siesa tou wia nisia: “Sapa nabar? Ka’a sitou sepereng i ti’i si mineiy wia nikoo?” Wingkotna wia nisea: “Nikouw nuesa kouw sumine’u sitou i ti’i ampit e lelila’anna!” 12Ta’an nisea se limila’: “Towo! Wa’awa’ mouw i pakite’ula wia nikeiy!” Laa o pokeiyna: “Teinti’i-teinti’i mouw neiy i lila’nala wia niaku: Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ni’isu’ Ku mola koo minamuali raja witu se Israel.” 13Makarenganouw sea siesa o siesa minedo e labungna wo mitarla nyi’a tuana i te witu en sinaru ne’ana witu natas e naran, kamurian sea sumengo en sesebungen ma’an marekeiy: ”Yehu si raja!”14Tuana mouw si Yehu bin Yosafat bin Nimsi nu simiwola em paasa-asa’an mesaru si Yoram. – Sapa tare si Yoram si kasuatan menayu-nayur waki Ramot-Gilead, mewali-wali ampit se pakasa’an tou Israel mesaru si Hazael, raja Aram. 15Ta’an si raja Yoram nuesa si minarengouw waki Yizreel, rio em pali’-pali’na e neloten, neiy i lentutla ne tou Aram witu e nedo sia nu maseke’ mesaru si Hazael, raja Aram. – Yehu si limila’: “Sa kouw miniyonouw, te’a mouw i pewewayala si seiy i te tu’u meleliseiyla en tou waki kota kaa laa mepepakite’ula eng kapualitan iti’i wia si Yizreel.”

Yoram wo si Ahazia se winunu’

16Kamurian si Yehu si simeret kareta wo mea waki Yizreel, karengan si Yoram si neiy i kagholeiy rara’an maname. O kangkasi si Ahazia, raja Yehuda, si mineiy lumoo’ si Yoram.17Katoroan si tumetayur kasuatan rimedeiy witu natas em pewale waki Yizreel, nu limoo’ se pasukan ni Yehu mengeiy, rumekeiy mouw sia: “Linoo’oku wawean se esa nga pasukan.” Lumila’ mouw si Yoram: “Medo mouw siesa tou mesake-sake kawalo, i reo mouw sia matola nisea ma’an mueiyla: sapa ku’a re’en e nyi’i e nabar dame?” 18Laa o mea mouw si mesake-sake kawalo i ti’i kaa laa ma’atola nisea wo lumila’: “Teinti’i mouw em pawueiyen ni raja: sapa ku’a re’en e nyi’i e nabar dame?” Wingkot ni Yehu: “Dame? Reiy’ urusannu! Murikitouw, kumi’itouw niaku!” Wo si tumetayur i ti’i si minakite’ula: “Rereoan si neiy mouw i ka’ayo wia nisea, ta’an nisia si reiy’ minarengi.”19I reona mola si mesake-sake kawalo karua wo nu neiy mouw i ka’ayola wia nisea lumila’ mouw sia: “Teinti’i mouw em pawueiyen ni raja: sapa ku’a re’en e nyi’i e nabar dame?” Wingkot ni Yehu: “Dame? Reiy’ urusannu! Murikitouw, kumi’itouw niaku!” 20Wo si tumetayur i ti’i si minakite’ula: “Mina’ayo mola sia wia nisea, ta’an nisia si reiy’ minarengi! Wo eng kapererepetna nyi’a mouw en tanu eng kenaramen ni Yehu, puyun ni Nimsi, mererepet, karengan nisia si mererepet tanu sitou sepereng.”21Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Yoram: “Pasanganouw eng kareta!”, o laa se tou se minasangla eng karetana. Takar rumou’ momi si Yoram, raja Israel, wo si Ahazia, raja Yehuda, siesa o siesa simeret eng karetana; nisea se rimou’mi ma’atola si Yehu,laa o matola nisia waki uma ni Nabot, tou e Yizreel i ti’i. 22Katoroan si Yoram nu limoo’ si Yehu, mueiy mouw sia: “Sapa ku’a re’en e nyi’i e nabar dame, heiy Yehu?” Wingkotna: “Kumura wawean dame, eng keurean se sumesa’amek wo se tou sihir ni ina’mu Izebel se tuana eng kelaker!”23Makarengan si Yoram minurikit wo metetingkasla en tou kasuatan marekeiy wia si Ahazia: “Ni’itu e le’ekok, Ahazia!” 24Ta’an si Yehu si kimeong em borangna ampit eng kaente’anna, laa o mana si Yoram witu nelet e rua palukana, i ka’ayo em pana i ti’i limampat em pusu’na, takar i karewa mouw sia witu eng karetana.25Kamurian lumila’ mouw si Yehu wia si Bidkar, perwirana: “Popon wo i lobo’ mola e mayatna witu e numa ni Nabot, tou e Yzreel i ti’i, karengan kete’uanola, kaa witu e nedo niaku wo nikoo minateperan simake kawalo maki’itla si Ahab, ama’na, takar si TUHAN si timotorola wia nisia e nukuman i yi’i: 26Eng kaulitna, Niaku ku limoo’o mouw e raa’ ni Nabot wo ne oki-oki’na eng kawengi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, takar Niaku ku laa sumuli’la nyi’a wia nikoo wia e numa iyi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Eng karengan e ni’itu popon wo i lobo mola e mayatna i ti’i wia e numa i yi’i minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN.”27Katoroan si Ahazia, raja Yehuda, limoo’ ni’itu, takar sia tu’u tumingkasla en tou matorome em Bet-Hagan, ta’an si Yehu si maki’it nisia kasuatan meila’: “Pananouw sia kangkasi!” Takar sea mana nisia witu natas eng karetana waki pasosoran mea waki Gur tawi e Yibleam. Sia si timingkas mea waki Megido wo mate maname. 28Em baya ne pegawaina se minater e mayatna mea waki Yerusalem, laa o sea kumuburla nisia witu eng kuburanna nuesa, witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud.29Sapa tare si Ahazia si minamuali raja witu se Yehuda witu en te’un kamapulu’ o esa en zaman ni Yoram bin Ahab.
Izebel nu winunu’

30I ka’ayo mola si Yehu waki Yizreel. Katoroan si Izebel nu liminga ni’itu, sia kimusula em berenna, lo’orenna mola eng kokongna, laa o sia tumebomi waki teteboan. 31Witu e nedo si Yehu nu maghoremi witu em pepalen leloangan, rumekeiy mouw si Izebel: “Kumura, lawir ku’a re’en si Zimri, si minunu’ si tuangna i ti’i?” 32Yehu si kima’ate eng kokongna limoo’ome waki teteboan i ti’i wo lumila’: “Seiy si witu e wetengku? Seiy?” Wo eng katoroan se rua telu tou pegawai istana limalese wia nisia,33sia rumekeiy: “Ra’araghomi sia!” Nisea se rima’araghi nisia, i ka’ayo e raa’na minemesik witu eng kedir wo witu se kawalo; e mayatna tu’u e minale’e-le’ek. 34Yehu si ghimorem witu eng gorem, laa o kumaan wo kumoo’. Kamurian sia lumila’: “Le’osouw urusen e mayat ni tou neiy i kakutok i ti’i wo i kuburola sia, karengan nisia si memang oki’ ni raja.”35Nisea se minea kaa laa mekekuburla nisia, ta’an nisea se reiy’ minatola e mayatna, eng kokong i te wo e rua ne’a wo e rua palar e lawasna. 36Nisea se minareng minakite’ula nyi’a wia si Yehu, laa o sia lumila’: “Memang en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala ampit nieletan ni hamba-Na, Elia, tou en Tisbe i ti’i: waki uma waki luar e Yizreel e laa kaanen ni asu e le’ona ni Izebel; 37takar e mayat ni Izebel e laa i kasera waki uma waki luar e Yizreel tanu em pupuk waki penguma’an, i ka’ayo reiy’la tou si toro lumila’: Yi’i mouw si Izebel!”

Chapter 10

Yehu si minunengla se me’urang ni Ahab

1Ahab si makapunya se pitu nga pulu’ oki’ tuama waki Samaria. Yehu si minatik surat, wo mapa’alila nyi’a waki Samaria, wia se pemangko’ eng kota i ti’i, wia em baya ne tu’a-tu’a wo wia em baya ne me’uru-urus se oki-oki’ ni Ahab, em palingan: 2“En teakan, makarengan nu reiy’ mouw en surat i yi’i i ka’ayola wia nikoo, nikouw nu makapunya se oki-oki’ ni tuangmu witu e wawa’ em pategha’annu, awes kangkasi makapunya kareta wo kawalo wo eng kota makarereen ma’an e lelutam, 3takar melengouw siesa tou kasa le’os wo si kasa minakatena-tena’ waki elet ne oki-oki’ ni tuangmu, laa o i ruberola sia witu natas en takhta ni ama’na, kamurian sumeke’ mouw sumawang se me’urang ni tuangmu.”4Ta’an nisea se kasa meide’ wo lumila’: “Sedangkan se rua raja i ti’i se reiy’ meketaang mesesarula nisia, kumura mouw wona’na nikita i yi’i o kita toro tumaang?” 5Kaa ni’itu se kapala istana wo se kapala eng kota, wo em baya ne tu’a-tu’a wo em baya ne mengengurus se minapa’ali e nower wia si Yehu, em palingan: “Nikeiy i yi’i keiy hamba-hambamu wo e reiy’ sa mina’asa neiy i lila’mula wia nikeiy e laa tuanan neiyla; nikeiy keiy reiy’ laa mepepopola siesa nga touan mamuali raja, tuananola sapa e le’os i ki’it em paloo’onnu.”6Kamurian si Yehu si minatik surat i wee eng karuana wia nisea, em palingan: “Sakouw maedo-edo niaku wo maki’itla e lelila’angku, edonouw eng kokong ne oki-oki’ ni tuangmu wo meiy mouw wia niaku wo’odo e wo’o wona’ tanu e nedo i yi’i waki Yizreel.” Sapa tare se pitu nga pulu’oki’ ni raja i ti’i se maena’ mewali-wali se tou-tou wangko’ witu eng kota i ti’i, se mawee teturu’ nisea. 7Kasuatan en surat i ti’i i ka’ayola wia nisea, nisea se minedo se oki-oki’ ni raja i ti’i, rumeret se pitu nga pulu’ tou i ti’i, meela eng kokong ne tou-tou i ti’i witu eng gorem eng karanjang wo mapa’alila em baya nyi’a wia si Yehu waki Yizreel.8Katoroan si rereoan mineiy makite’ula wia nisia: “Niali momi ne tou eng kokong ne oki-oki’ ni raja i ti’i,” lumila’ mouw si Yehu: “Peunsunenola em baya nisea mamuali rua nge tawunan witu en saruan em pepalen leloangan i ka’ayo memo’odo.” 9Witu e memo’odo nyi’a rumou’ momi si Yehu, rumedeiy mouw sia, laa o lumila’ wia se pakasa’an tou kelaker: “Nikouw i yi’i kouw reiy’ siselok. Memang niaku mouw si simiwola em paasa-asa’an sumaru si tuangku wo minunu’mola nisia; ta’an em baya se tou i yi’i, seiy ku’a re’en si minunu’ nisea?10Kete’uanola en teakan, kaa e nuwu’ ni TUHAN neiy mouw i totorla ni TUHAN en tanume se me’urang ni Ahab, reiy’la e reiy’ winutala, TUHAN si timuana mola sapa neiy i nuwu’-Nala ampit e nieletan ni Elia, hamba-Na.” 11O laa si Yehu si minunu’ em baya ne tou se timele’upe’ waki se me’urang ni Ahab se waki Yizreel, o kangkasi em baya ne tou wangko’na, se tou-tou ka’emananna wo se imam-imamna; reiy’la wia nisea siesa tou tu’u si neiy i tele’ula ni Yehu matou-tou.12Kamurian tumo’orouw si Yehu mea waki Samaria. Witu e lalan tawi em Bet-Eked, pewanuan em baya ne rumerawir, 13masungkulouw sia ampit se patuari kawanua ni Ahazia, raja Yehuda, laa o sia mueiy: “Seiy ku’a re’en nikouw i yi’i?” Wingkot nea: “Nikeiy nyi’a mouw keiy patuari kawanua ni Ahazia wo nikeiy keiy mineiy kaa laa mewewee tabea wia se oki-oki’ ni raja wo se oki-oki’ ni ina’ ni raja wewene.” 14Lumila’ mouw si Yehu: “Sikopenouw sea matou-tou!” Laa o sikopenola sea matou-tou wo se rineret tawi em parigi Bet-Eked, epat nga pulu’ o rua tou, wo e reiy’la siesa tou tu’u neiy i tele’unala matou-tou waki nisea.15Nu rimou’ momi maname, maatoanouw sia ampit si Yonadab bin Rekhab si mineiy sumungkul nisia. Sia si minee tabea wia nisia ma’an limila’: “Sapa ku’a re’en e natemu jujur wia niaku tanu e nateku wia nikoo?” Wingkot ni Yonadab: “Yon!” “Sa yon, i weemi e lawasmu!” Takar i weenala e lawasna, o laa si Yehu si minaruiy nisia sumeret witu esa nga wekana witu eng gorem eng kareta. 16Lumila’ mouw si Yehu: “Meiy mouw mewali-wali niaku, rio koo lumoo’ kumura e lingkama’ku i wee si TUHAN.” Tuana mouw si Yehu nu minali nisia witu eng karetana. 17Si Yehu nu neiy mouw i ka’ayola waki Samaria, takar sia munu’ em baya ne tou se timele’upe’ waki se me’urang ni Ahab waki Samaria; sia si minunengla nisea, minatoroan ampit e nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN wia si Elia.

Yehu si rime’ila em sesempean ni Baal

18Kamurian si Yehu si minerurla se minapekasa rakyat, laa o lumila’ wia nisea: “Sapa tare si Ahab si reiy’pe’ awes meraghes wia si Baal, ta’an si Yehu si pa’ar lebe hebat meraghes wia nisia. 19Kaa ni’itu, keretenouw sumaru niaku em baya ne nabi Baal, em baya se tou meraghes wia nisia wo em baya ne imamna, siesa tou tu’u reiy’ toro si reiy’ wia, karengan niaku ku laa mesesempela en tetule e wangko’ wia si Baal. Susur tou si reiy’ wia si reiy’ laa tumele’u matou-tou.” Ta’an em pasiwo-siwon i yi’i nyi’a mouw e akal ni Yehu rio sia munengla se tou-tou meraghes wia si Baal. 20Tumodongla nyi’a si Yehu si limila’: “I tantu mola e nendo wangko’ paeruran kudus i wee si Baal!” Laa o sea mapakite’ula nyi’a.21Yehu si minepelaa tou waki minapekasa Israel, takar meiy mouw se minapekasa tou se meraghes wia si Baal, reiy’la siesa tou tu’u si neiy i katele’u. Laa o ghumoremouw em baya nea witu eng gorem em bale ni Baal, i ka’ayo em bale i ti’i minawuta mineimpesekan waki tempok o tempok. 22Kamurian lumila’ mouw si Yehu wia sitou kimapalala eng godoong e labung: “I rou’ momi e labung i wee se susur tou se meraghes wia si Baal!” Takar i rou’na momi e labung i wee nisea.23Nu reiy’mouw i tu ghumoremouw si Yehu wo si Yonadab bin Rekhab witu eng gorem em bale ni Baal, laa o lumila’ mouw sia wia se tou-tou menenempe si Baal witu: “Soisapenouw wo loo’onouw, rio te’a wawean witu nelet miouw wia nyi’i siesa tou tu’u waki se hamba-hamba ni TUHAN, Ta’an se tou-tou i te meraghes wia si Baal.” 24Laa o ghumoremouw sea kaa laa mesesempela en tetule rineret wo en tetule tinunu. Sapa tare si Yehu si timampa mola se uwalu nga pulu’ tou witu luar wo limila’ mola: “Seiy si mayala i kaliseiy siesa tou tu’u waki se tou-tou neiyku i sarakanla witu e lawasmu, nyawana mouw en sawel e nyawa ni tou i ti’i.”25Si Yehu nu simampetola simempela en tetule tinunu, lumila’ mouw sia wia se rereo-rereo ni raja wo wia se perwira-perwira: “Ghumoremouw, wunu’unouw sea, siesa tou tu’u si reiy’ toro i kaliseiy!” Takar wunu’unola sea ampit em berenna en santi, o laa e mayat nea neiy i terek; kamurian ghumoremouw se rereo-rereo ni raja wo se perwira-perwira i ti’i witu eng godoong em bale ni Baal. 26Nisea se rime’ula em pa’asek berhala em bale ni Baal i ti’i, laa o tunun. 27Nisea se rimonga’la en tugu berhala ni Baal i ti’i, rimonga’la kangkasi em bale ni Baal, wo en siniwona minamuali kakus; tuana mouw i ka’ayo e nendo i yi’i. 28Tuana mouw si Yehu nu minunengla si Baal waki Israel.29Ta’an i te, si Yehu si reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minu’ala se tou Israel se minakadosa kangkasi , nyi’a i yi’i en dosa sesempean se oki-oki’ ni sapi mas em baki Betel wo em baki Dan. 30O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yehu: “Eng karengan nikoo koo simiwo mola e le’os ampit en timuanala sapa e nulit witu em beren-Ku, wo simiwo mola wia se me’urang ni Ahab e minakatena’ tanu eng kepa’arla e nate-Ku, takar se oki-oki’mu se laa rumuber witu natas en takhta Israel i ka’ayo se see’ kaepat.” 31Ta’an si Yehu si reiy’ minena-ena’ matou-tou maki’it e nukum ni TUHAN, Empung Israel, ampit em pakasa’an e natena; sia si reiy’ ma’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.32Witu en zaman e ni’itu muleiy mouw si TUHAN kumunting en daerah Israel, karengan si Hazael si kimalala nisea waki minapekasa daerah Israel 33waki esa nga weka sendangan en so’oso’an Yordan ampit rimo’obit e minapekasa tana’ Gilead, tana’ ne tou eng Gad, tou Ruben wo ne tou Manasye, muleiymi waki Aroer em baki tebir en so’oso’an Arnon, le’os eng Gilead ka’apa tu’u em Basan.34Esa nga lebena waki na’asaren ni Yehu wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo e reiy’ sa mina’asa eng kapahlawananna, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a iti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 35Kamurian si Yehu si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo sia i kuburla waki Samaria, Takar si Yoahas, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia. 36Sapa tare eng keurena si Yehu nu minamuali raja witu se Israel waki Samaria nyi’a mouw e rua ngapulu’ o uwalu nge te’un.

Chapter 11

Atalya winunu’ wo si Yoas si minamuali raja

1Katoroan si Atalya, ina’ ni Ahazia, limoo’ kaa sioki’na si minate mouw, takar tumo’orouw sia minunengla em baya ne see’ ni raja. 2Ta’a si Yoseba, oki’ wewene ni raja Yoram, patuari wewene ni Ahazia, si minedomi si Yoas bin Ahazia, minu’isi nisia waki keuneran ne oki-oki’ ni raja se laa pewewunu’un i ti’i, ghimoremla nisia ampit si inang me’uru-urus witu eng gorem eng godoong patekelan, wo kimirongi nisia waki si Atalya, i ka’ayo sia reiy’ wunu’un. 3Takar mena’ mouw sia enem nge te’un eng keurena mewali-wali si wewene i ti’i ampit kimirongla witu em bale ni TUHAN, kasuatan si Atalya nu maperenta em banua.4Witu en te’un kapitu Yoyada si mineri’ em baya se kapala pasukan esa nga atus waki se tou eng Kari wo waki se pasukan rereo ni raja se menaang. I reona mouw sea meiy wia nisia witu em bale ni TUHAN, laa o wa’akesenna en teta’aran ampit nisea ampit rimeo nisea tumiwa’ witu em bale ni TUHAN. Kamurian i papaloo’ona mola sioki’ ni raja i ti’i wia nisea. 5Nu reiy’ mouw i tu sia merentala wia nisea: “Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla: esa nga patelu waki nikouw, nyia’ i yi’i se simampetouw malukar witu e nendo Sabat wia nyi’i, ta’an se kumawal waki istana ni raja – 6se esa nga patelu kasi se waki pepalen leloangan Sur wo se esa nga patelu tu’un se waki pepalen leloangan waki muri em baya ne rereo ni raja se menaang – se lewo’ sa reiy’ mouw kumawal e istana;7wo se rua regu waki nikouw, nyi’a i yi’i em baya ne tou se malukar wia nyi’i witu e nendo Sabat wo mekawal em bale ni TUHAN, 8e lewo’ sa reiy’ mouw lumedongla si raja waki e reiy’ sa mina’asa ruuna, siesa o siesa ampit e lelutamna witu e lawasna, wo seiy si ma’eiyla witu em barisan si lewo’ sa reiy’ mouw mate wunu’un. Wo le’osouw kouw merapitla si raja susur sia rumou’mi ka’apa ghumorem.”9Em baya ne pasukan esa nga atus i ti’i se timuanala e minakatena-tena’ tanu neiy i perentala ni imam Yoyada. Siesa o siesa minedo se tou-touna se simampetouw malukar witu e nendo Sabat mewali-wali ampit se tou-tou se megheghorem melelukar witu e nendo ni’itu, laa o meiy mouw sea wia si imam Yoyada. 10Imam si mineela wia em baya ne kapala pasukan esa nga atus i ti’i em bengkouw-bengkouw wo eng kekelung-kekelung kapunya’an ni raja Daud em bitu em bale ni TUHAN.11Kamurian em baya ne rereo ni raja i ti’i, siesa o siesa ampit e lelutamna witu e lawasna, se minedo en tampana esa nga weka e neber lele’os i ka’ayo waki eber kawii em bale i ti’i, ampit limedongla e mezbah wo em bale i ti’i kaa laa mekekedirla si raja. 12Nu reiy’ mouw i tu si Yoyada si minali sioki’ ni raja i ti’i mea witu luar, makela lelo’or en tuintung wia nisia wo meela e nukum ni Empung wia nisia. Nisea se minopola nisia minamuali raja ma’an minisu’la nisia, wo eng kasuatan masepe’ e lawas rumekeiy mouw sea: “Esa nga petorouw si raja!”13Katoroan si Atalya nu liminga en suara ne rereo-rereo ni raja se menaang wo se rakyat, mea mouw sia matola se rakyat i ti’i witu eng gorem em bale ni TUHAN. 14Laa o loo’onna mola si raja si rimedeiy tawi en tobol i ki’it eng kenaramen, kasuatan em baya ne ma’aka-aka ampit em baya ne timiboiy e nafiri se witu reten ni raja. Wo se minapekasa rakyat em banua se mepa’a-pa’ar kasuatan masengo e nafiri. Takar si Atalya si kimurensangla e labungna kasuatan marekeiy: “Khianat, khianat!”15Ta’an si imam Yoyada si minerentala em baya ne kapala pasukan esa nga atus, nyi’a i yi’i se tou-tou se mekapalala se suraro, pokeiyna wia nisea: “Alinouw sia i rou’mi waki barisan! Seiy si maedo-edo nisia wunu’unouw ampit en santi!” Karengan eng ketarena si imam i ti’i si limila’ mola: “Te’a mouw sia wunu’un witu em bale ni TUHAN!” 16Laa o sea sumikop si wewene i ti’i. Witu e nedo sia nu maghoreme waki istana ni raja ampit timorola em pepalen i wee se kawalo, winunu’ mola witu sia.17Kamurian si Yoyada si mina’akes teta’aran e nelet ni TUHAN ampit ni raja wo ne rakyat, kaa nisea se mamuali umat ni TUHAN; o kangkasi e nelet ni raja ampit ne rakyat. 18Nu reiy’ mouw i tu ghumoremouw se minapekasa rakyat em banua witu em bale ni Baal, laa o rumonga’la nyi’a; nisea se minete’la minengulit e mezbah-mezbahna wo se patong-patong wo munu’ si Matan, imam Baal, witu en saruan e mezbah-mezbah i ti’i. Kamurian si imam Yoyada si minopo tumetayur-tumetayur i wee em bale ni TUHAN.19Nu reiy’ mouw i tu sia maruiy em baya ne kapala pasukan esa nga atus ne tou-tou eng Kari wo em baya ne rereo ni raja se menaang wo se minapekasa rakyat em banua, laa o sea mali si raja tumumpami waki wale ni TUHAN; sea ghumorem witu e istana ni raja timorola em pepalen leloangan ne rereo ni raja; kamurian rumuberouw si raja witu natas en takhta keraja’an. 20Mepa’a-pa’arouw se minapekasa rakyat em banua wo amanouw eng kota i ti’i, nu reiy’ mouw si Atalya nu minate winunu’ ampit en santi witu e istana ni raja.

Yoas, raja Yehuda

21Yoas si makaumur pitu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja.

Chapter 12

1Witu en te’un kapitu en zaman ni Yehu, Yoas si minamuali raja wo epat nga pulu’ nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Zibya, waki Bersyeba. 2Yoas si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN esa nga umur em patou-touanna, eng keurean si imam Yoyada nu maturu’ nisia. 3Ma’anouw tu’u tuana, eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ neiy i wa’akatla. Bangsa i ti’i se masempepe’la wo matunu en tetule waki kakenturan-kakenturan i ti’i.4Lumila’ mouw si Yoas wia em baya ne imam: “E reiy’ sa mina’asa loit em paalini witu eng gorem em bale ni TUHAN tanume en sesempe kudus, nyi’a i yi’i e loit maghorem i wee em pepatikan e imukur, e loit tetubuus e imukur i ki’it em paloo’ala pepaken i wee siesa nga touan, wo e reiy’ sa mina’asa loit em paalini witu eng gorem em bale ni TUHAN karengan eng kepa’aran e nate ni esa nga touan, 5Le’osouw em baya ne imam nuesa se sumungkulela nyi’a, siesa o siesa waki se makasine’uan nisia, wo makela nyi’a kaa laa melele’osla en teri witu em bale i ti’i, wisa i te eng ka’atoan eng katerian.”6Ta’an witu en te’un karua nga pulu’ o telu en zaman ni raja Yoas em baya ne imam se reiy’pe’ kangkasi lime’osla eng katerian em bale i ti’i. 7Kaa ni’itu si raja Yoas si kimeret si imam Yoyada, wo se imam-imam walina ampit limila’ wia nisea: “Ka’a kouw reiy’ lume’osla eng katerian em bale i ti’i? Takar en teakan, reiy’ mouw toro kasi kouw sumungkul e loit waki se makasine’uan-makasine’uannu, ta’an i sarakanola i tu kaa laa melele’osla eng katerian em bale i ti’i.” 8Laa o esa nga iyonouw em baya se imam i ti’i kaa laa reiy’ sumungkul e loit waki se rakyat, ta’an nisea tu’u se reiy’ mouw perlu kasi melele’osla eng katerian em bale i ti’i.9Kamurian si imam Yoyada si minedo e nesa piti, simiwo po’opot witu em pepenetna wo meela nyi’a witu li’ilik e mezbah, witu esa nga weka lele’os sakawisa se tou ghumorem witu em bale ni TUHAN. Em baya ne imam tumetayur em pepalen se mineela witu eng goremna e reiy’ sa mina’asa loit e nialimi ne tou witu eng gorem em bale ni TUHAN. 10Wo sakawisa loo’on nea kaa lakerouw e loit witu eng gorem em piti i ti’i, takar meiy mouw se panitera ni raja ma’an si imam wangko’, laa o sumaput wo rumeken e loit kina’atoan witu em bale ni TUHAN i ti’i.11Nisea se simarakanla kelakerna e loit neiy i tantula witu e lawas em baya ne memema’ayang se pinopo mategha’la em bale ni TUHAN, wo nisea i yi’i se mawearla nyi’a wia se meneniwo-meneniwo kayu, wia se meneniwo-meneniwo bangunan se mepa’ayangla em bale ni TUHAN i ti’i, 12wia se meneniwo-meneniwo em beton wo wia se meneniwo-meneniwo se mema’at em batu; nisea se mepakela nyi’a kangkasi i wee em patelesan eng kayu wo em batu pepa’at kaa laa melele’osla em bale ni TUHAN wo i wee e reiy’ sa mina’asa ni’i pareu’la kaa laa melele’osla em bale i ti’i.13Ta’an i wee em bale ni TUHAN e reiy’ siniwoan kure’ perak, pai’, bokor paserewan, nafiri, ka’apa e wo’o sapa pakakas mas wo em perak waki e loit e niali mola witu eng gorem em bale ni TUHAN i ti’i. 14Ta’an i te nisea se simarakanla nyi’a wia em baya ne memema’ayang, rio paken melele’osla em bale ni TUHAN.15Nisea eng kamurian se reiy’ simiwola rerekenan ampit se tou-tou se sinarakanala e loit i ti’i kaa laa meela nyi’a wia se meneniwo-meneniwo, karengan nisea se mepa’ayang ampit en jujur. 16Ta’an e loit en tetule tetubuus en selok wo e loit en tetule pare’i en dosa e reiy’ mouw niali witu eng gorem em bale ni TUHAN; em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw e weteng em baya ne imam.17Witu e nedo ni’itu maju mouw si Hazael, raja Aram, seke’enna mola eng Gat wo e rinemu’na. Kamurian si Hazael si pa’ar mererego e Yerusalem, 18ta’an si Yoas, raja Yehuda, si minedo e reiy’ sa mina’asa sesempe kudus eng kinudusola em baya ne opo’na nyi’a i yi’i si Yosafat, Yoram wo si Ahazia, se raja-raja Yehuda, wo en sesempe-sesempe kudusna nuesa, o kangkasi e reiy’ sa mina’asa mas e niato witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN wo e istana ni raja. I papa’alina mola em baya nyi’a i ti’i wia si Hazael, raja Aram, Takar e reiy’ mouw mamuali kasi si Hazael mererego e Yerusalem.19Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoas wo e reiy’sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 20Pegawai-pegawaina se tomo’or simiwola em paasa’asa’an, laa o munu’ si Yoas witu em bale Milo e reta’na waki pemerosan mea waki Sila. 21Yozakar, oki’ ni Simeat, wo si Yozabad, oki’ ni Somer, nyi’a mouw se pegawai-pegawaina se minunu’ nisia. Laa o sia i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud, takar si Amazia, oki’na , si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 13

Yoahas, raja Israel

1Witu en te’un karua nga pulu’ o telu en zaman ni Yoas bin Ahazia, raja Yehuda, Oahas, oki’ ni Yehu, si minamuali raja witu se Israel waki Samaria; nisia si minerenta mapulu’ o pitu nge te’un eng keurena. 2Sia si masiwola sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, wo nisia si matou-tou maki’itla en dosa ni Yerobeam bin Nebat , e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi. Sia si reiy’ mina’akatla nyi’a.3Kaa ni’itu tumo’orouw e nupi’ ni TUHAN witu se israel, laa o i sarakan-Na mola sea witu e lawas ni Hazael, raja Aram, wo witu e lawas ni Benhadad, oki’ ni Hazael, keurean en zaman e ni’itu. 4Ta’an eng kamurian si Yoahas si kimiwee en tongkoupusen ni TUHAN, wo si TUHAN si limingala nyi’a, karengan Nisia si reiy’ limoo’, kumura eng kawuterna ne tou Israel nu neiy i lotoiy ni raja Aram. 5– TUHAN si mineela wia se tou Israel siesa tou menulung, i ka’ayo sea i kewayami waki lawas ne Aram wo toro rumuber witu en dasing-dasing nea tanu e limangko-langkoiyla.6Ta’an i te nisea se reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ne me’urang ni Yerobeam, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi, ta’an i te nisea se reiy’ maena-ena’ matou-tou witu en dosa i ti’i. O kangkasi si patong Asyera si rimedeiye’ waki Samaria. – 7Karengan e reiy’la si laskar neiy i tele’ula wia si Yoahas, reiy’ si walina waki se lima nga pulu’ tou mesake-sake kawalo wo e mapulu’ kareta wo se mapulu’ nga riwu tou makela-kelang, karengan si raja aram si minunengola nisea wo simengola nisea tanu e riawuna em pasirian.8Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoahas wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo eng kapahlawananna, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 9Kamurian si Yoahas si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna, wo sia i kuburla waki Samaria. Takar si Yoas, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Yoas, raja Israel

10Witu en te’un katelu nga pulu’o pitu en zaman ni Yoas, raja Yehuda, Yoas oki’ ni Yoahas, si minamuali raja witu se Israel waki Samaria. Sia si minerenta mapulu’ o enem nge te’un eng keurena. 11Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. Sia si reiy’ mina’akati waki e reiy’ sa mina’asa dosa ni’i pareo ni Yerobeam bin Nebat tuananla ne tou Israel, ta’an i te si reiy’ maena-ena’ matou-tou witu en dosa i ti’i.12Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoas wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo eng kapahlawananna, kumura sia maseke’ mesaru si Amazia, raja Yehuda, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 13Si Yoas nu minaka’ato mola paena’an mewali-wali se nene moyangna, takar rumuberou
E minamuali melelaa em patean ni Elisa wo e maka’erangen witu eng kuburna

14Katoroan si Elisa nu peme’itan e rumara eng kimarenganla em pateanna, meiy mouw si Yoas, raja Israel, wia nisia wo maame’ eng karengan nisia, pokeiyna: “Ama’ku, ama’ku! Kareta Israel wo se tou-touna se mesake-sake kawalo!” 15Lumila’ mouw si Elisa wia nisia: “Edonouw em borang wo se pana-pana!” Laa o edonomi em borang wo se pana-pana. 16Lumila’ mouw sia wia si raja Israel: “Keongenouw em borangmu!” Laa o sia kumeong em borangna, ta’an si Elisa si minee e lawasna witu natas e lawas ni raja,17ampit limila’: “Wuka’anouw en teteboan waki esa nga weka sendangan!” Wo eng katoroan i wuka’nala, lumila’ mouw si Elisa: “Pananouw!” Laa o panannala. Kamurian lumila’ mouw si Elisa: “Ni’itu mouw em pana kamenangan waki si TUHAN, em pana kamenangan witu si Aram. Nikoo koo laa kumalala si Aram waki Afek i ka’ayo ma’apu mapuneng.” 18Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw sia: “Edoni se pana-pana i ti’i!” Laa o edonnami. Ni’itu nu niedona mola, lumila’ mouw si Elisa wia si raja Israel: “I wewe mola i tu witu en tana’!” Laa o i wewenala maka telu, kamurian sia mena’. 19Ta’an meupi’ mouw si abdi ni Empung i ti’i wia nisia ampit limila’: “ E lewo’ sa reiy’na koo minewe maka lima ka’apa maka enem! Ampit simiwo en tuana nikoo koo laa mewe si Aram i ka’ayo ma’apu mapuneng. Ta’an en teakan, e maka telu i te koo laa mewe si Aram.”20Nu reiy’ mouw i tu, mate mouw si Elisa, laa o sia i kuburla. Sapa tare se kawang ne Moab se re’eregh maghoremla em banua i ti’i witu em pesawelan en te’un. 21Witu e mekasa se tou se kasuatan makuburla e mayat. Eng katoroan sea nu limoo’ola se kawang mengeiy, i wansal nea mola e mayat i ti’i witu eng gorem eng kubur ni Elisa, laa o mea. Wo kaa e mayat iti’i en timena’ witu e ruiy-ruiy ni Elisa, takar tumou mouw sumeup sia wo tumo’or rumedeiy.
Kamenangan ni Yoab witu si Aram

22Hazael, raja Aram, malotoiy se tou Israel eng kelabotan e numur ni Yoahas. 23Ta’an si TUHAN si timongkoupusela wo mineupusla nisea, Wo Nisia si limenge wia nisea eng karengan en teta’aran-Na ampit si Abraham, Ishak wo si Yakub, jadi Nisia si so’o mepepunengla nisea wo reiy’pe’ timea’la nisea witu e nedo ni’itu waki sinaru-Na.24Kamurian mate mouw si Hazael, raja Aram, takar si Benhadad, oki’na, si minamuali raja simawelela nisa. 25Yoas bin Yoahas si rimo’obiti sumeup waki lawas ni Benhadad bin Hazael eng kota-kota witu em paseke’an e rino’obit ni Benhadad waki lawas ni Yoahas, ama’ ni Yoas. Maka telu si Yoas kimalala nisia wo minaka’ato sumeup eng kota-kota ne Israel.

Chapter 14

Amazia, raja Yehuda

1Witu en te’un karua en zaman ni Yoas bin Yoahas, raja Israel, Amazia, oki’ ni Yoas raja Yehuda si minamuali raja. 2Sia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nga pulu’ o siouw eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 3Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, ta’an i te e reiy’ tanu si Daud, ama opo’na. Sia si simiwo e minakatena-tena’ tanu em pasiwon ni Yoas, ama’na.4Ma’anouw tu’u tuana, eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ neiy i wa’akatla. Bangsa i ti’i se masempepe’la wo matunu en tetule waki kakenturan-kakenturan i ti’i. 5Makarengan nu reiy’ mouw eng kuasa keraja’an i ti’i en te’etepouw witu e lawasna, wunu’unna mola se pegawai-pegawaina se minunu’ mola si raja, nyi’a i ti’i si ama’na.6Ta’an se oki-oki’ em baya ne minunu’ i ti’i se reiy’ niukumna paten, tanu neiy i kepatik witu eng kaol Taurat ni Musa, witu e wisa si TUHAN si minee mola perenta: “Te’a mouw si ama’ ukumen paten karengan sioki’na, te’a mouw kangkasi sioki’ si ukumen paten karengan si ama’na, ta’an i te susur tou si lewo’ sa reiy’ ukumen paten karengan en dosana nuesa.” 7Sia si kimalala si Edom waki Kewong Wurasen, se mapulu’ nga riwu tou eng kelakerna, wo rimo’obit en Sela witu em paseke’an i ti’i, laa o ngarananna mola eng kota i ti’i Yokteel; en tuana mouw i ka’ayomi e nendo i yi’i.8Witu e nedo ni’itu Amasia si rimeo tetoke wia si Yoas bin Yoahas bin Yehu, raja Israel, lumila’la: “Meiy mouw kita sumaka’ eng keter!” 9Ta’an si Yoas, raja Israel, si rimeo tou wia si Amazia, raja Yehuda, lumila’la: “Rukut tetunean em baki kuntung Libanon minapa’ali e nower wia si akana aras si waki kuntung Libanon, em palingan: ”I wee mola sioki’mu wewene wia sioki’ku tuama mamuali ka’awuna. Ta’an se sumesena’-sumesena’ en talun se waki kuntung e Libanon i ti’i se makelang limangkoiymi maname, laa o lume’ek e rukut tetunean i ti’i. 10Memang nikoo koo kimala mola si Edom, kaa ni’itu koo mina tingkeiy mouw. Awesouw i wee nikoo minaka’ato eng kaormatan i ti’i wo mena’ mouw witu em balemu. I wee en sapa koo mekawar eng kacilaka’an, i ka’ayo koo i ka’anu wo si Yehuda si mewali-wali nikoo?”11Ta’an si Amazia si so’o minelelingala, kaa ni’itu maju mouw si Yoas, raja israel, laa o mesesaka’anouw eng keter sea, sia wo si Amazia, raja Yehuda, waki Bet-Semes neiy i kaghorem wilayah Yehuda. 12Yehuda si kinawewean minekala ne Israel, i ka’ayo siesa o siesa se timingkas minea waki dasingna.13Yoas, raja Israel si simikop si Amazia, raja Yehuda, oki’ ni Yoas bin Ahazia, waki Bet-Semes. O laa si Yoas si ghimoreme waki Yerusalem, wo ghumoghar em beton Yerusalem waki Pepalen Leloangan Efraim i ka’ayo waki Pepalen Leloangan Ruuna, e nepat nga atus hasta eng kelabotna. 14Nu reiy’ mouw i tu sia medo e reiy’ sa mina’asa mas wo em perak wo e reiy’ sa mina’asa pakakas e niato witu em bale ni TUHAN wo witu em penu’utu-nu’utulan e istana ni raja, o kangkasi se tou-tou tinaang, kamurian marengouw sia waki Samaria.15Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoas, sapa en tinuananala wo eng kapahlawananna wo kumura sia maseke’ mesaru si Amazia, raja Yehuda, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 16Kamurian si Yoas si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si kinuburla waki Samaria witu e li’ilik ne raja-raja Israel. Takar si Yerobeam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.17Amazia bin Yoas, raja yehuda, si timoupe’ mapulu’ o lima nge te’un eng keurena nu reiy’ mouw eng kinepepate ni Yoas bin Yoahas, raja Israel. 18Esa nga lebena waki na’asaren ni Amazia, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 19Waki Yerusalem se tou se simiwola em paasa-asa’an sumaru nisia, kaa ni’itu tumingkasouw sia waki Lakhis. Ta’an nisea se rimeo ki’iten sia waki Lakhis, laa o wunu’unouw sia maname.20I ateromi sia ampit si kawalo Laa o i kuburla waki Yerusalem witu e li’ilik ne nene moyangna waki kota Daud. 21Se pakasa’an bangsa Yehuda se minedo si Azarya, si makaumure’ mapulu’ o enem nge te’un wo minopo nisia minamuali raja simawelela si ama’na, Amazia. 22Sia si minente’la e Elat wo marengla nyi’a wia se Yehuda, nu reiy’ mouw si raja nu minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna.

Yerobeam bin Yoas, raja Israel

23Witu en te’un kamapulu’ o lima en zaman ni Amazia bin Yoas, raja Yehuda, Yerobeam, oki’ ni Yoas, raja Israel, si minamuali raja waki Samaria. Sia si minerenta epat nga pulu’ o esa nge te’un eng keurena. 24Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. Sia si reiy’ mina’akati waki e reiy’ sa mina’asa en dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi. 25Sia si minarengla en daerah Israel, waki lalan maghoreme mea waki Hamat i ka’ayome waki Tasik Araba minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, e neiy mouw i totor-Nala ampit e nieletan ni hamba-Na, nabi Yunus bin Amitai waki Gat-Hefer.26Karengan si TUHAN si limoo’o mola kumura eng kape’itna em peme’itan ne tou Israel i ti’i: e mina’apu mouw minere’i le’os e rakek ka’apa tu’u eng kumeng eng kadudukanna, wo reiy’la si tumetulung i wee se tou Israel. 27Ta’an si TUHAN si reiy’ limila’la kaa Nisia si laa rume’ila e ngaran Israel waki solong e langit; Jadi Nisia si timulung nisea ampit nieletan ni Yerobeam bin Yoas.28Esa nga lebena waki na’asaren ni Yerobeam wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo eng kapahlawananna, kumura sia maseke’, wo kumura sia minarengla en Damsyik wo eng Hamat-Yehuda witu eng gorem Israel, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 29Kamurian si Yerobeam si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, raja-raja Israel. Takar si Zakharia , oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 15

Azarya, raja Yehuda

1Witu en te’un karua nga pulu’ o pitu en zaman ni Yerobeam, raja Israel, Azyara, oki’ ni Amazia raja Yehuda si minamuali raja. 2Sia si makaumur mapulu’ o enem nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e lima nga pulu’ o rua nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Yekholya, waki Yerusalem. 3Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Amazia, ama’na.4Ma’anouw tu’u tuana, eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ neiy i wa’akatla. Bangsa i ti’i se masempepe’la wo matunu en tetule waki kakenturan-kakenturan i ti’i. 5Takar si TUHAN si minapatorola eng katula wia si raja, i ka’ayo sia minerara’an lepra i ka’ayo e nendo kinepepatena, , wo minena’ witu e nesa wale pasea’an. Wo si Yotam, oki’ ni raja, si kimapalala e istana wo makelangla em paperenta’an witu se rakyat em banua iti’i6Esa nga lebena waki na’asaren ni Azarya, wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 7Kamurian si Azarya si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si kinuburla witu e li’ilik ne nene moyangna waki kota Daud. Takar si Yotam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Zakharia, raja Israel

8Witu en te’un katelu nga pulu’ o uwalu en zaman ni azarya, raja Yehuda, Zakharia oki’ ni Yerobeam, si minamuali raja witu se Israel waki Samaria. Sia si minerenta enem nga sumedot eng keurena. 9Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN tanu en tinuana mola ne nene moyangna. Sia si reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi .10Salum bin Yabesh si mina’akes em paasa-asa’an sumaru nisia , minunu’ nisia waki Yibleam, kamurian si minamuali raja simawelela nisia. 11Esa nga lebena waki na’asaren ni Zakharia, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel. 12Reiy’ ku’a re’en en teinti’i e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala wia si Yehu: “Oki-oki’mu i ka’ayo se see’kaepat se laa rumuber witu natas en takhta Israel!” Wo mamuali mouw en tuana.
Salum, raja Israel

13Salum bin Yabesh si minamuali raja witu en te’un katelu nga pulu’ o siouw en zaman ni Uzia, raja Yehuda. Sia si minerenta esa nga sumedot eng keurena waki Samaria. 14Nu reiy’ mouw i tu maju mouw si Menahem bin Gadi waki Tirza, laa o i ka’ayola waki Samaria. Sia si minunu’ si Salum bin Yabesh waki Samaria , kamurian si minamuali raja simawelela nisia.15Esa nga lebena waki na’asaren ni Salum wo pinaasa’an siniwonala , eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel. 16Witu e nedo ni’itu, ampit minuleiymi waki Tirza, Menahem si minunengla en Tifsah wo em baya ne tou se witu eng goremna ma’an en daerahna, karengan se tou se reiy’ minuka’ em pepalen kota i wee nisia. Takar punengenna mola eng kota i ti’i wo se kinewe’na embaya se wewenena megandong.
Menahem raja Israel

17Witu en te’un katelu nga pulu’ o siouw en zaman ni Azarya, raja Yehuda, Menahem bin Gadi si minamuali raja witu se Israel. Sia si minerenta mapulu’ nge te’un eng keurena waki Samaria. 18Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. Kelabotan e numurna nisia si reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.19Pul, raja Asyur, si mineiy rumego em banua i ti’i, o laa si Menahem si minee esa nga riwu talenta perak wia si Pul, rio sawangenna sia tume’etepla eng keraja’an i ti’i witu e lawasna. 20Menahem si kimaluarla e loit i yi’i witu em pemesa’anen ne Israel wo witu em pemesa’anen em baya ne tou kasa kaya kaa laa i peweweela wia si raja Asyur: lima nga pulu’ syikal perak waki se susur tou. Laa o marengouw si raja Asyur wo nisia si reiy’ minena’ maname, waki wanua i ti’i.21Esa nga lebena waki na’asaren ni Menahem wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel? 22Kamurian si Menahem si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna. Takar si Pekahya, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Pekahya, raja Israel

23Witu en te’un kalima nga pulu’ en zaman ni Azarya, raja Yehuda, Pekahya, oki’ ni Menahem, si minamuali raja Israel waki Samaria. Sia si minerenta rua nge te’un eng keurena. 24Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. Sia si reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.25O laa si perwirana, nyi’a iyi’i si Pekah bin Remalya, si simiwola em paasa-asa’an sumaru nisia wo minunu’ nisia waki Samaria witu em puri istana ni raja; mewali-wali nisia wawean si Argob wo si Arye ma’an se lima nga pulu’ tou waki se bani Gilead; wunu’unna mola si Pekahya, kamurian si minamuali raja simawelela nisia. 26Esa nga lebena waki na’asaren ni Pekahya wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel.
Pekah, raja Israel

27Witu en te’un kalima nga pulu’ o rua en zaman ni Azarya, raja Yehuda, Pekah bin Remalya si minamuali raja witu se tou Israel waki Samaria. Sia si minerenta rua nga pulu’ nge te’un eng keurena. 28Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. Sia si reiy’ mina’akati waki dosa-dosa ni Yerobeam bin Nebat, e minua’la se tou Israel se minakadosa kangkasi.29Witu en zaman ni Pekah, raja Israel, meiy mouw si Tiglat-Pileser, raja Asyur; ro’obitenna mola e Iyon, Abel-Bet-Maakha, Yanoah, Kadesh wo eng Hazor, Gilead wo eng Galilea, e minapekasa tana’ Naftali, laa o i aterna mouw se pendudukna mea waki Asyur waki ghorem em pasea’an. 30Hosea bin Ela si simiwola em paasa-asa’an sumaru si Pekah bin Remalya; wunu’unna mola sia, kamurian si minamuali raja simawelela nisia witu en te’un karua nga pulu’ en zaman ni Yotam bin Uzia. 31Esa nga lebena waki na’asaren ni Pekah wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Israel.
Yotam, raja Yehuda

32Witu en te’un karua en zaman ni Pekah bin Remalya, raja Israel, Yotam, oki’ ni Uzia raja Yehuda si minamuali raja. 33Sia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’uan witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu’ o enem nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Yerusa, oki’ ni Zadok.34Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Uzia, ama’na. 35Ma’anouw tu’u tuana, eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ mouw neiy i wa’akatla. Bangsa i ti’i se masempepe’la wo matunu en tetule waki kakenturan-kakenturan i ti’i. Sia si rimedeiyla em Pepalen Leloangan Rakek witu em bale ni TUHAN. 36Esa nga lebena waki na’asaren ni Yotam, sapa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda?37Muleiymi en zaman i ti’i TUHAN si rimeo si Rezin, raja Aram, wo si Pekah bin Remalya, rumego e Yehuda. 38Kamurian si Yotam si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu e li’ilik ne nene moyangna waki kota Daud, ama’ opo’na. Takar si Ahas, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 16

Ahas, raja Yehuda

1Witu en te’un kamapulu’ o pitu en zaman ni Pekah bin Remalya, Ahas oki’ ni Yotam raja Yehuda si minamuali raja. 2Ahas si makaumur rua nga pulu’ nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu’ o enem nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Sia si reiy’ matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, Empungna, tanu si Daud, ama’ opo’na,3ta’an nisia si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne raja-raja Israel, awes tare si minapasempela sioki’na tanume si tetule witu e napi, minatoroan ampit em pasiwo-siwon kasa wuruk ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki rerior ne bangsa Israel. 4Sia si minapasempela wo matunu tetule waki kakenturan-kakenturan patulean wo waki atas en tampa-tampa kerakekan wo witu e wawa’ e nakana rirung.5Witu e nedo ni’itu maju mouw si Rezin, raja Aram, wo si Pekah bin Remalya, raja Israel, kaa laa meseseke’la e Yerusalem. Wo sea kumepung si Ahas, ta’an nisea se reiy’ mete’u kumalala nisia. 6Witu e masa ni’itu si Rezin, raja Aram, si minarengla e Elat wia si Edom, laa o sia mure’mi se tou-tou Yehuda waki Elat. Meiy mouw se tou-tou Edom mineiy waki Elat wo minena’ maname i ka’ayomi e nendo i yi’i.7Ahas si rimeo se tetoke-tetoke wia si Tiglat-Pileser, raja Asyur, lumila’la: “Niaku i yi’i ku hambamu wo oki’mu. Maju mouw wo lawirenola aku waki lawas ni raja Aram wo waki lawas ni raja Israel, se timo’oromi marego niaku.” 8Ahas si minedo em perak wo e mas e niato witu em bale ni TUHAN wo witu em penu’utu-nu’utulan e istana ni raja, wo minapa’alila nyi’a wia si raja Asyur tanume en sesempe. 9Takar si raja Asyur si limingala em pengiweenna wo maju sumaru en Damsyik, rimo’obit nyi’a wo minater se pendudukna kinetaangan mea waki Kir, ta’an si Rezin si winunu’na.10Nu reiy’ mouw i tu mea mouw si raja Ahas matola si Tiglat-Pileser, raja Asyar, mea waki Damsyik. Nu reiy’ mouw si raja Ahas nu limoo’ e mezbah em baki Damsyik, i papa’alina mouw wia si imam Uria e nukuran wo eng gambar e mezbah i ti’i, i ki’it eng kesesiwona e makatena-tena’. 11O laa i redeiyla ni imam Uria e mezbah ; minakatena-tena’ tanu eng katerangan neiy i papa’alimi ni raja Ahas waki Damsyik. 12Nu reiy’ mouw si raja nu minarengi waki Damsyik, takar si raja si limoo’ola e mezbah i ti’i. Laa o tumawi mouw si raja witu e mezbah i ti’i, lumongkot witu natasna,13tumunu en tetule tinununa wo en tetule sesakeiyna, timoa’la en tetule tetoa’na witu natas e mezbah i ti’i, wo sumerewla e raa’ en tetule kelawiranna witu nyi’a. 14Ta’an nisia si rimeo minensongla e mezbah tambaga em bitu en sinaru ni TUHAN waki saruan em bale ni TUHAN, waki elet e mezbah weru ampit em bale i ti’i, wo meela nyi’a witu esa nga weka amian e mezbah weru i ti’i.15Kamurian si raja Ahas si minerentala wia si imam Uria: “Tumunu mouw witu natas e mezbah wangko’ i ti’i en tetule tinunu memo’odo wo en tetule sesakeiy mawengindo, o kangkasi en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy ni raja, o kasi en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy wo en tetule-tetule neiy i toa’ ne minapekasa rakyat em banua; wo i serewola wia nisia em pakasa’an e raa’ en tetule tinunu wo em pakasa’an e raa’ en tetule rineret; ta’an e mezbah tambaga i ti’i nyi’a mouw e nurusangku.” 16O laa si imam Uria si timuanala e minakatena-tena’ tanu neiy i perentala ni raja Ahas.17Nu reiy’ mouw i tu si raja Ahas si kimetor em papang pepenet eng kareta patobol wo sumingkiri eng kure’ paoasan waki atasna, o kangkasi en “tasik” i ti’i neiy i tumpanami waki atas ni sapi tambaga si dimukung nyi’a wo meela nyi’a witu natas en to’otolan watu. 18Tumodongla nyi’a, demi si raja Asyur, neiy i singkirnami waki wale ni TUHAN em podol minapenet i wee e nendo Sabat e neiy mouw i redeiyla witu em bale ni TUHAN, o kangkasi em pepalen maghorem i wee si raja em bitu esa nga weka luar.19Esa nga lebena waki na’asaren ni Ahas wo en sapa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 20Kamurian si Ahas si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu e li’ilik ne nene moyangna waki kota Daud. Takar si Hizkia , oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 17

Hosea, raja Israel

1Witu en te’un kamapulu’ o rua en zaman ni Ahas, raja Yehuda, Hosea bin Ela si minamuali raja waki Samaria witu se Israel. Sia si minerenta siouw nge te’un eng kaurena. 2Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, ta’an si reiy’ tanu se raja-raja Israel se rimeriorla nisia. 3Salmaneser, raja Asyur si minaju sumaru nisia; Hosea si tu’utuk wia nisia ma’an mawear upeti.4Ta’an ka’atoanola ni raja Asyur, kaa waki weteng ni Hosea wawean paasa-asa’an, karengan si Hosea si minepelaa mouw se tetoke-tetoke wia si So, raja Mesir, wo si reiy’ mouw masempela kasi upeti wia si raja Asyur, tanu eng kenaramen en te’un lumaa en te’un; kaa ni’itu si raja Asyur si simikop nisia wo tumorongku nisia witu em pejara. 5Kamurian maju mouw si raja Asyur tumerok em banua i ti’i, sia rumego en Samaria wo kumepung nyi’a telu nge te’un eng keurena. 6Witu en te’un kasiouw en zaman ni Hosea takar si raja Asyur si rimo’obit en Samaria. Sia si minater se tou-tou Israel mea waki Asyur witu em pasea’an wo rumeo nisea mena’ waki Halah, waki li’ilik en so’oso’an Habor, nyi’a i yi’i en so’oso’an wanua Gozan, wo waki kota-kota ne tou Madai.

Kinererewa eng keraja’an Israel

7Kapualitan i ti’i e minamuali, karengan se tou Israel se minakadosa mouw wia si TUHAN, Empung nea, si rimawiromi nisea waki tana’ Mesir waki kakuasa’an ni Firaun, raja Mesir, wo eng karengan nisea se simempe mola si empung walina, 8Wo se timou mouw maki’it eng kenaramen ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki rerior ne tou Israel, wo maki’it eng katataapan en siniwo mola ne raja-raja Israel.9Wo se tou Israel se kimelangola eng kapualitan-kapualitan reiy’ waar witu si TUHAN, Empung nea. Nisea se rimedeiyla eng kakenturan-kakenturan patulean wisa tu’u sea maena’, le’os tawi em pewale petayuran ka’apa tu’u waki kota makarereen; 10nisea se rimrdeiyla en tugu-tugu berhala wo em pa’asek-pa’asek berhala witu natas en susur kakenturan rakek wo witu e wawa’ en susur nakana rirung;11maname waki atas e reiy’ sa mina’asa kakenturan i ti’i nisea se matunu en tetule tanu se bangsa-bangsa se neiy mouw i ater ni TUHAN kinetaangan waki rerior nea; nisea se matuanala eng kapualitan-kapualitan e lewo’ i ka’ayo sea limentutla e rara ate ni TUHAN; 12nisea se meraghes wia se berhala-berhala, ma’anouw tu’u si TUHAN si minee mola nuwu’ wia nisea: “Te’a mouw kouw masiwo tanu e ni’itu!”13TUHAN si ngime’enge’ mola wia se tou Israel wo wia se tou Yehuda ampit nieletan em baya ne nabi wo em baya ne tumetebo: “Murikitomi kouw waki lalan-lalanmu e lewo’ i ti’i wo mena-ena’ mouw kumi’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta wo eng katataapang-Ku, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa undang-undang e neiy-Ku mouw i perentala wia se nene moyangmu wo e neiy-Ku mouw i pa’ayola wia nisea ampit e nieletan ne hamba-hamba-Ku, em baya ne nabi.”14Ta’an nisea se so’o minelelingala, ta’an i te nisea se kimetela e lo’ongna tanu se nene moyangna se reiy’ ma’eman wia si TUHAN, Empung nea. 15Nisea se simede’ eng katataapan-Na wo en teta’aran-Na, en siniwo mola ampit se nene moyang nea, o kangkasi e natoran-natoran-Na e neiy mouw i nge’enge’-Nala wia nisea; nisea se maki’itla si dewa reiy’ sipenoron, i ka’ayo sea maki’itla se bangsa-bangsa se witu eng kaledong nea, ma’anouw tu’u si TUHAN si minerenta mola wia nisea: te’a mouw masiwo en tanu nisea i ti’i.16Nisea se timele’u mola e reiy’ sa mina’asa em perenta ni TUHAN, Empung nea, wo simiwo mola se rua sapi tinoa’; o kangkasi nisea se simiwo si patong Asyera, maongkot masempe wia se pakasa’an suraro e langit wo meraghes wia si Baal. 17awesla kangkasi nisea se masempela se oki-oki’na tanume en tetule witu e napi wo matuanala en sobar wo e wenti’ wo mapabudak en tou ampit matuanala e lewo’ witu em beren ni TUHAN, i ka’ayo sea limentutla e rara ate-Na. 18Kaa ni’itu si TUHAN si kasa meupi’ wia se Israel, wo mina’akati nisea waki sinaru-Na; reiy’la si timele’u kacuali se suku Yehuda i te. –19O kangkasi si Yehuda si reiy’ timiboiy witu em perenta ni TUHAN, Empung nea, ta’an nisea se matou-tou maki’it eng katataapan en siniwo mola ni Israel, 20jadi si TUHAN si simede’ se pakasa’an see’ ni Israel: Sia si limotoiy nisea wo simarakanla nisea witu se rumerampok-rumerampok, i ka’ayo mina’apu sea neiy i tea’-Nami waki sinaru-Na. –21Katoroan Sia nu kimurensangla e Israel waki se me’urang ni Daud, takar nisea se minopo si Yerobeam bin Nebat minamuali raja, ta’an si Yerobeam si simiwo se tou Israel sime’epangi waki maki’itla si TUHAN wo e minua’la nisea se matuanala en dosa kewangko’. 22Tuana mouw se tou Israel matou-tou maki’it e reiy’ sa mina’asa dosa en tinuana mola ni Yerobeam; nisea se reiy’ mina’akati nyi’a, 23i ka’ayo si TUHAN nu mina’akati se tou Israel waki sinaru-Na tanu e neiy mouw i nuwu’-Nala ampit e nieletan em baya ne hamba-Na, em baya ne nabi. Tou Israel se neiy i ateri waki tana’na mea waki Asyur witu em pasea’an. Tuana mouw i ka’ayomi e nendo i yi’i.
Tou-tou en Samaria

24Raja Asyur si minateri tou waki Betel, waki Kuta, waki Awa, waki Hamat wo waki Sefarwaim, laa o rumeo nisea mena’ waki kota-kota Samaria sumawelela se tou Israel; takar se tou-tou i ti’i tu’un se rimuberla en Samaria wo mena’ witu eng kota-kotana. 25Witu eng ketarena e nedo nisea nu maena’ maname nisea se reiy’ meide’la wia si TUHAN, kaa ni’itu si TUHAN si minayala se singa-singa witu nelet nea se minunu’ se pirala tou witu e nelet nea. 26Laa o lumila’ mouw se tou wia si raja Asyur: “Bangsa-bangsa se neiy i ateri ni tuangku kinetaangan wo se neiy i reo ni tuangku mena’ wia eng kota-kota Samaria se reiy’ makasine’u e nukum meraghes wia si Empung em banua i ti’i, kaa ni’itu i waya-Na mola se singa-singa witu e nelet nea eng kaulitna se minunu’ nisea, eng karengan nisea se reiy’ makasine’u e nukum meraghes wia si Empung em banua i ti’i.”27O laa si raja Asyur si minee perenta: “I reo mouw mea maname si meta’esa’an imam si neiy mouw i ater miouwmi maname mea witu em pasea’an. Ma’anouw sia mea wo mena’ maname wo maturu’la wia nisea e nukum meraghes wia si Empung em banua i ti’i!” 28Meta’esa’an imam si neiy mouw i ater neami waki Samaria mea witu em pasea’an si minea wo mena’ waki Betel. Sia si maturu’la wia nisea kumura e lewo’ sa reiy’na lumukar wia si TUHAN.29Ta’an susur se bangsa i ti’i se simiwo mola si empungna nuesa wo timampala nisia witu eng kuil waki atas eng kakenturan-kakenturan patulean, en siniwo ne tou-tou Samaria; susur bangsa se mawinta’ en tuana witu eng kota-kota paena’an nea: 30tou-tou em Babel se simiwo si patong Sukot-Benot, tou-tou eng Kuta se simiwo si patong Nergal, tou-tou eng Hamat se simiwo si patong Asima, 31wo se tou-tou Awa se simiwo si patong Nibhas wo si Tartak. Tou-tou en Sefarwaim se matunu se oki-oki’ nea tanume si tetule i wee si Adramelekh wo si Anamelekh, em baya se empung waki Sefarwaim.32Witu eng kasuatan e ni’itu nisea se malukar wia si TUHAN wo minopomi waki kaledong nea si imam i wee eng kakenturan-kakenturan patule’an, takar se tou-tou i yi’i mouw se matuanala e raghes i wee nisea witu eng kuil waki atas eng kakenturan-kakenturan patulean i ti’i. 33Nisea se malukar wia si TUHAN, ta’an witu e ni’itu nisea se meraghes wia si empung nea minatoroan ampit e nadat ne bangsa-bangsa waki eletna nisea se neiy i ater kinetaangan.34I ka’ayo e nendo i yi’i nisea se masiwo e minatoroan ampit e nadat ketareanna.Nisea se reiy’ malukar wia si TUHAN wo se reiy’ masiwo e minatoroan ampit eng katataapa, nukum, undang-undang wo em perenta neiy i perentala ni TUHAN wia se oki-oki’ ni Yakub se nginaranan-Na mola Israel. 35TUHAN si simiwo mola teta’aran ampit nisea wo minee perenta wia nisea: “Te’a mouw malukar wia si empung walina, te’a mouw maongkot masempe wia nisia, te’a mouw meraghes wia nisia wo te’a mouw masempela tetule wia nisia.36Ta’an si TUHAN si timeperomi nikouw waki tana’ Mesir ampit eng kaente’an wangko’ wo ampit e lawas neiy i ka’ayat, wia-Nisia mouw kouw lewo’ sa reiy’ lumukar, wia-Nisia mouw kouw lewo’ sa reiy’ mongkot sumempe wo sumempela en tetule. 37Ta’an nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiboiy wia eng katataapan-katataapan, natoran-natoran, nukum wo em perenta e neiy mouw i patik-Na i wee nikoo ampit en timuanala nyi’a reiy’ maena-ena’ ampit e lale’, wo te’a mouw kouw melelukar wia se empung-empung walina. 38Te’a mouw kouw meleliurla en teta’aran en siniwo-Ku mola ampit nikouw wo te’a mouw kouw melelukar wia si empung walina,39ta’an i te wia si TUHAN, Empungmu, kouw lewo’ sa reiy lumukar, takar nisia si laa mayami nikouw waki lawas em baya ne kesarumu.” 40Ta’an nisea se so’o minelelingala, ta’an i te nisea se simiwo e minatoroan ampit e nadat nea eng ketareanna. 41Tuana mouw se bangsa-bangsa i yi’i malukar wia si TUHAN, ta’an witu e ni’itu nisea se meraghes kangkasi wia se patong-patong nea; le’os se oki-oki’ nea ka’apa tu’un se puyun cece nea se matuanala tanu en tinuana mola ne nene moyang nea, i ka’ayomi e nendo i yi’i.

Chapter 18

Hizkia, raja Yehuda

1Takar witu en te’un katelu en zaman ni Hosea bin Ela, raja Israel, Hizkia, oki’ ni Ahas raja Yehuda si minamuali raja. 2Sia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nga pulu’ o siouw nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Abi, oki’ ni Zakharia. 3Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Daud, ama’ opo’na.4Nisia mouw si mina’akatla eng kakenturan-kakentura patulean wo si rimimu’umukla en tugu-tugu berhala wo si minele em pa’asek-pa’asek berhala wo si kimemula si leloiy’ tambaga si siniwo ni Musa, karengan i ka’ayo witu e masa i ti’i se tou Israel se memang matunupe’ tetule i wee si leloiy’i ti’i e ngaranna em patotoren Nehustan. 5Sia si ma’eman wia si TUHAN, Empung Israel, wo witu e nelet em baya ne raja-raja Yehuda, le’os nisea nu reiy’ mouw nisia ka’apa tu’u nisea nu reiy’pe’ nisia, e reiy’ mola kasi si masuat tanu nisia.6Sia si kimaput wia si TUHAN, si reiy’ sime’epangi waki maki’itla Nisia wo nisia si timiboiy witu em perenta-perenta ni TUHAN e neiy mouw i perenta-Nala wia si Musa. 7Takar si TUHAN si rimapitla nisia; wisa i te tu’u kangkasi sia mea sumeke’, sia si kamangen. Sia si rimangu wia si raja Asyur wo reiy’ mouw kasi tu’utuk wia nisia. 8Sia mouw si kimalala se tou em Filistin i ka’ayo waki Gaza wo minunengla en daerah nyi’a, le’os em pewale-pewale petayuran ka’apa tu’u eng kota-kota makarereen.9Witu en te’un kaepat en zaman ni raja hizkia – ni’itu mouw en te’un kapitu en zaman ni Hosea bin Ela, raja Israel’ – maju mouw si Salmaneser, raja Asyur, rumego en Samaria wo kumepung nyi’a. 10Ro’obitenola i tu ni’itu nu limangkoiy mola telu nge te’un; witu en te’un kaenem en zaman ni Hizkia - ni’itu mouw en te’un kasiouw en zaman ni Hosea, raja Israel – ro’obitenouw en Samaria.11Raja Asyur si minatere se tou Israel witu em pasea’an waki Asyur wo timampala nisea waki Halah, witu en so’oso’an Habor, nyi’a i yi’i en so’oso’an wanua Gozan, wo e waki kota-kota ne tou Madai, 12eng karengan nisea se so’o melelingala en suara ni TUHAN, Empung nea, wo limangkoiy en teta’aran-Na, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Musa, hamba ni TUHAN; nisea se so’o minelelingala nyi’a wo se so’o tumuanala nyi’a.

Yerusalem eng kinepung ni Sanherib

13Witu en te’un kamapulu’ o epat en zaman ni raja Hizkia maju mouw si Sanherib, raja Asyur, si rimego e reiy’ sa mina’asa kota makarereen e wanua Yehuda, laa o rumo’obit nyi’a. 14Hizkia, raja Yehuda, si timoke tou wia si raja Asyur waki Lakhis ampit e nower: “Niaku ku simiwo mouw en dosa; munduromi waki niaku; sapa tu’u ni’i pesa’anmula wia niaku e laaku pesa’anen.” Kamurian si raja Asyur si minesa’anla wia si Hizkia, raja Yehuda, en telu nga atus talenta perak wo en telu nga pulu’ talenta mas. 15Hizkia si mineela e reiy’ sa mina’asa perak e niato witu em bale ni TUHAN wo witu em penu’utu-nu’utula e istana ni raja.16Witu e nedo ni’itu si Hizkia si kima’adur e mas waki pepalen-pepalen wo e waki konseng-konseng em pepalen em bait ni TUHAN, e neiy mouw i lapisla ni Hizkia, raja Yehuda; i weena mola em baya nyi’a wia si raja Asyur. 17Nu reiy’ mouw i tu si raja Asyur si minapa’ali si panglima, si kapala istana wo si sumesiwo kekoo’on wangko’ waki Lakhis wia si raja Hizkia waki Yerusalem tineperla ne suraro se ka’asa’an. Nisea se minaju wo i ka’ayola waki Yerusalem. Nu reiy’ mouw sea nu minaju wo i ka’ayola witu, nisea se minedo tampa tawi en salu pusung atas waki lalan ni raja witu em Padang Ni Mengengemes. 18Wo eng katoroan sea nu mengere-ngeret wia si raja, rumou’ momi matola nisea si Elyakim bin Hilkia, kapala e istana, wo si Sebna panitera negara, ma’an si Yoah bun Asaf, bendahara negara.19Laa o lumila’ mouw si sumesiwo kekoo’on wangko’ wia nisea: “Le’osouw i lila’la wia si Hizkia: Teinti’i mouw en totor ni raja wangko’, raja Asyur: Ka’emanan tanu eng kumura ku’a re’en en tiniboiyannu i yi’i? 20Peila’mu i te kaa en totor en sumping i te en toro petanula en siasat wo eng kaente’an kaa laa sumeke’! En teakan, wia si seiy koo maarapla, takar nikoo koo rumangu wia niaku? 21Eng kaulitna, nikoo koo maarap witu e wulu’ repu’ neiy i kapeteiy i ti’i, nyi’a i ti’i e Mesia, e laa tumude’ wo lumampat e lawas ni tou si timobol wia nisia. Tuana mouw eng ka’ada’an ni Firaun, raja Mesir, i wee em baya ne tou se maarap wia nisia.22Wo sakawisa kouw lumila wia niaku: Nikeiy keiy maarap wia si TUHAN, Empung meiy, – reiy’ ku’a re’en Nisia i ti’i eng kakenturan-kakenturan tetulean-Na wo e mezbah-mezbah-Na e neiy mouw i wa’akatla ni Hizkia kasuatan limila wia e Yehuda wo e Yerusalem: Wia en saruan e mezbah em bia e Yerusalem i yi’i mouw kouw lewo’ sa reiy’ mongkot sumempe! 23Takar en teakan, le’osouw mataru ampit si tuangku, raja Asyur: Niaku ku laa meela se rua nga riwu nga Ipus kawalo wia nikoo, sa koo makawoo meemi waki wetengmu se tou-tou ma’alila nisea.24Kumura ku’a re’en wona’ koo mewe mundur siesa perwira ni tuangku kasa rintek? E nulitna nikoo koo maarapla wia si Mesir witu eng kapualitan kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo! 25En teakan tu’u, wawean ku’a re’en witu luar eng kepa’aran ni TUHAN niaku maju sumaru en tampa i yi’i kaa laa mepepunengla nyi’a? TUHAN si minee mola nuwu’ wia niaku: Maju mouw rumego em banua i ti’i wo punengenola i tu!”26Laa o lumila’ mouw si Elyakim bin Hilkia, si Sebna wo si Yoah wia si sumesiwo kekoo’on wangko’: “I laa mouw sumusuiy mouw witu em baasa Aram wia se hamba-hambamu i yi’i , karengan nikeiy keiy mangarti; ta’an te’a mouw mesesusuiy ampit nikeiy witu em baasa Yehuda kasuatan e lininga ne rakyat se witu natas em beton.” 27Ta’an si sumesiwo kekoo’on wangko’ si limila’ wia nisea: “Sapa ku’a re’en si tuangku si timoke niaku kaa laa tumotorla e lelila’an-lelila’an i yi’i wia i te si tuangmu wo wia nikoo i te? Reiy’ ku’a re’en kangkasi wia se tou-tou se rimuber witu natas em beton, se mekaan en te’ina wo makoo’ e rano eng ketot mewali-wali ampit nikouw?”28Kamurian rumedeiy mouw si sumesiwo kekoo’on wangko’ wo rumekeiy mouw sia ampit en suara menaleinteng witu em baasa Yehuda. Sia si limila’: “Linganouw e lelila’an ni raja wangko’, raja Asyur! 29Teinti’i mouw e lelila’an ni raja: Te’a mouw si Hizkia mepeponge’la nikouw, karengan nisia si reiy’ makawoo mewewayala nikouw waki lawasku! 30Te’a mouw si Hizkia ma’aruiyla nikouw marap wia si TUHAN ampit lumila’la: Tantu mouw si TUHAN si laa mayami nikita; wo eng kota i yi’i e reiy’ laa i sarakan witu e lawas ni raja Asyur.31Te’a mouw pelelinganla si Hizkia, karengan en teinti’i mouw en totor ni raja Asyur: Siwonola en teta’aran pasarakanan ampit niaku wo meiy mouw witu luar wia niaku, takar susur tou waki nikoo si laa kumaani waki akana e nanggorna wo waki akana e arana ma’an kumoo’mi waki parigina, 32i ka’ayo aku meiy wo mali nikouw mea waki e nesa wanua tanu em banuamu i yi’i, e nesa wanua mekegandum wo mekeranona e nanggor, e nesa wanua makaroti wo makauma anggor, e nesa wanua maka’akana en zaitun, mekelana wo mekemadu; ampit en tuana nikouw kouw tumou wo reiy’ mate. Ta’an te’a mouw pelelinganla si Hizkia, karengan nisia si minelur nikouw ampit limila’la: TUHAN si laa mayami nikita!33Sapa ku’a re’en e mekasa mouw em baya ne empung ne bangsa-bangsa se minayami em banuana e nesa o nesa waki lawas ni raja Asyur? 34Wisa ku’a re’en em baya ne empung em banua Hamat wo e Arpad? Wisa ku’a re’en em baya ne empung em banua Sefarwaim, Hena wo e Iwa? Sapa ku’a re’en nisea si minaya momi en Samaria waki lawasku? 35Seiy ku’a re’en si witu e nelet em baya ne empung e wanua-wanua se minaya momi em banua nea waki lawasku, i ka’ayo si TUHAN si makawoo mewewayami e Yerusalem waki lawasku?”36Ta’an se rakyat i ti’i se minakapenes en tou wo reiy’ mingkot nisia esa nga totor tu’u, kaa wawean em perenta ni raja, e lininga: “Te’a kouw mewewingkot nisia!” 37Kamurian mea mouw si Elyakim bin Hilkia, kapala e istana, wo si Sebna, panitera negara wo si Yoah bin Asaf, bendahara negara, sumaru si Hizkia, ampit e labung eng kinurensangla, laa o makite’ula wia nisia e lelila’an ni sumesiwo kekoo’on wangko’.

Chapter 19

Yerusalem neiy i kaliseiyi waki lawas ni Sanherib

1Makarengan nu reiy’ mouw si raja Hizkia nu liminga e ni’itu, kurensangenna mola e labungna wo salelengannala e nouwakna ampit e roko’ pengasi’ laa o ghumoremouw sia witu em bale ni TUHAN. 2Neiy i reonala kangkasi si Elyakim, kapala istana, si Sebna, panitera negara, wo se tu’a-tu’a witu e nelet ne imam-imam, ampit simalelengla e roko’ pengasi’, mea wia si nabi Yesaya bin Amos.3Lumila’ mouw sea wia nisia: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Hizkia: Nendo i yi’i e nendo kase’esekan, nendo ukuman wo em pakewuran; karengan mineiy mouw e nedona kaa laa metetimea’la sioki’, ta’an reiy’la kaketeran laa metetimea’la nisia. 4Wona’ si TUHAN, Empungmu, si liminga mola e reiy’ sa mina’asa lelila’an ni sumesiwo kekoo’on wangko’ si neiy mouw i toke ni raja Asyur, tuangna, kaa laa mesesese’la si Empung matou-tou, i ka’ayo si TUHAN, Empungmu, si pa’ar mewewee ukuman karengan e lelila’an-lelila’an e lininga-Na mola. Takar e le’osouw koo sumombayange i wee en tele’u en timele’upe’ i yi’i!”5Katoroan se pegawai-pegawai ni raja Hizkia nu i ka’ayola wia si Yesaya, 6lumila’ mouw si Yesaya wia nisea: “Teinti’i mouw kouw lumila’la wia si tuangmu: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw koo meide’ witu e lelila’an liningamu e neiy mouw i totorla ne budak-budak ni raja Asyur kaa laa ma’ojat Niaku. 7Eng kaulitna, Niaku ku laa rumeola e nesa roh ghumorem witu eng goremna, i ka’ayo sia luminga e nesa abar wo mareng mea waki wanuana; Niaku ku laa sumiwo nisia mate i karewa kaa en santi waki wanuana nuesa.”8Katoroan si sumesiwo kekoo’on wangko’ nu mareng, atonna mola si raja Asyur si maseke’ mesaru si Libna; karengan e liningana mola kaa si raja si rimou’ momi waki Lakhis. 9Witu e ni’itu si raja si liminga en tanume si Tirhaka, raja Etiopia, e nabar teinti’i: “Eng kaulitna, sia si rimou’ momi meseseke’ sumaru nikoo,” takar i reona mouw mareng se tetoke-tetoke wia si Hizkia ampit e nower:10“Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla wia si Hizkia, raja Yehuda: Te’a mouw si Empung pa’emanennu i ti’i si mepeponge’la nikoo ampit tuma’arla: Yerusalem e reiy’ laa i sarakanla witu e lawas ni raja Asyur. 11Eng kaulitna nikoo i yi’i koo liminga mola en tanume en tinuanala ne raja-raja Asyur wia se reiy’ sa mina’asa wanua, nyi’a i yi’i kaa nisea se rimego mola nyi’a; ma’anouw tu’u nikoo i yi’i koo laa i wayala?12Reiy’ mouw ku’a re’en em baya ne empung waki se bangsa-bangsa, se pinunengola ne nene moyangku, se toro mewewayala nisea, nyi’a i yi’i eng Gozan, Haran, Rezef wo se bani Eden se waki Telasar? 13Wisa ku’a re’en se raja em banua Hamat wo e Arpad, raja eng kota Sefarwaim, raja em banua Hewa wo e Iwa?”14Hizkia si minaka’ato en surat i ti’i waki lawas em baya ne tetoke, laa o maca nyi’a; kamurian mea mouw sia waki wale ni TUHAN wo melarla en surat i ti’i witu en sinaru ni TUHAN. 15Hizkia si simombayang witu en sinaru ni TUHAN ampit limila’: “Ya TUHAN, Empung Israel, si timakhta witu natas eng kerubim! Nikoo i te nuesa si Empung ne reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi; Nikoo mouw si simiwola e langit wo em bumi.16I ta’anola en talinga-Mu, ee TUHAN, wo linganouw; wuka’anouw em beren-Nu, ee TUHAN , wo loo’onouw; linganouw e lelila’an ni Sanherib si minapa’ali mola nyi’a kaa laa mesesero’la si Empung matou-tou. 17Ee TUHAN, memang se raja-raja Asyur se minunengola se bangsa-bangsa wo e wanua-wanua nea 18wo minee em baya se empung nea witu eng gorem e napi, karengan nisea se reiy’ Empung, se siniwo i te e lawas ni tou, kayu wo em batu; kaa ni’itu se toro punengela ne tou.19Takar en teakan, ee TUHAN, Empung meiy, lawirenomi satorona keiy waki lawasna, rio e reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi se mamete’ula, kaa Nikoo i te nuesa si Empung, ee TUHAN.”20O laa si Yesaya bin Amos si rimeo tou wia si Hizkia lumila’la: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Sapa e neiymu mouw i sombayangla wia-Niaku en tanume si Sanherib, raja Asyur, e lininga-Ku mola. 21Nyi’i mouw e nuwu’ e neiy mouw i totorla ni TUHAN en tanume nisia:

Si reraa, nyi’a i ti’i si putri Sion, si simero’ mouw nikoo; wo si putri Yerusalem si minenguyu-nguyungola eng kokong witu e murimu.

22Seiy ku’a re’en si pasero’annu wo si paojatennu? Wia si seiy ku’a re’en nikoo menaleintengla en suaramu, wo maloo’ola ampit en tingkeiy? Witu Si Kasakudus Empung Israel!23Ampit e nieletan ne tetoke-tetokemu nikoo koo simero’ mola si Tuhan, wo nikoo koo limila’ mola: Ampit eng kelakerna eng karetaku niaku ku limongkot waki tampa-tampa rakek waki kakuntungan, waki tampa eng kasa wa’akat waki kuntung Libanon; niaku ku minele mola e nakana-nakana arasna e rakek sela, e nakana-nakana en sanobarna eng kinapelengan; niaku ku ghimoremola mea waki tampa pangawewengian eng kasa tempok, mea waki talun e nakana-nakana nyi’a e rirung. 24Niaku i yi’i ku kimiarola rano wo kimoo’o mola e rano ne wo’oseiy, wo niaku ku minera mola ampit em palarna e ne’aku e reiy’ sa mina’asa so’oso’an waki Mesir.25Reiy’ ku’a re’en e liningamu mola, kaa Niaku ku timantu mola nyi’a waki wa’akate e nendo, wo timiro’ mola nyi’a witu en zaman purbakala? En teakan Niaku ku simiwola nyi’a, kaa nikoo koo simiwola eng kasa minapenes eng kota-kota makarereen e minamuali tetawunan watu. 26Kasuatan se pendudukna se reiy’ mete’u sumiwo sapa se minangalelo’osit wo meirang; nisea se minamuali tanu en tetanemen-tetanemen waki padang wo tanu e rukut lisouw, tanu e rukut witu natas em paa, ka’apa eng gandum minaweles nu reiy’pe sia nu wowos.27Niaku ku mete’u, sa koo tumo’or ka’apa rumuber sa rumou’mi ka’apa ghumorem, ka’apa sa koo rumangu wia Niaku. 28Eng karengan nikoo koo rimangu mola wia Niaku, wo e lelila’an-lelila’an katingkeiyannu e limongkotomi i ka’ayo en talinga-Ku, takar Niaku ku laa meela eng kelikir-Ku witu en sesepunannu wo en tom-Ku witu en sumpingmu, wo Niaku ku laa marengla nikoo tumoro e lalan, waki wisa nikoo nu mineiy.29Wo e nyi’i mouw e laa mamuali kowa’ i wee nikoo, heiy Hizkia: Witu en te’un i yi’i se tou se laa kumaan e matoumi sandiri, wo witu en te’un karua, sapa e matoumi waki tanemen eng ketare-tare, ta’an witu en te’un katelu, kumerorouw kouw, mupu’, sumiwo uma anggor wo kumaan em bu’ana. 30Wo se tou-tou se neiy i kaliseiy waki elet ne kaum Yehuda, nyi’a i ti’i se tou-tou se neiype’ i katele’u, se laa kumalat kangkasi mawa’ wo mawua’la wu’ana matas. 31Karengan waki Yerusalem se laa rumou’mi se tou-tou se neiy i katele’u wo waki kuntung Sion se tou-tou se neiy i kaliseiy; lingkama’ en tetayuren ni TUHAN minapekasa alam e laa tumuanala eng kapualitan i yi’i.32Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si raja Asyur: Sia si reiy’ laa ghumorem wia eng kota i yi’i wo reiy’ laa lumutamla em pana maname; o kangkasi sia si reiy’ laa melelalesla nyi’a ampit eng kekelung wo reiy’ laa metetawun en tana’ mamuali kedir beton kaa laa kumepung nyi’a. 33Tumoro e lalan waki wisa sia nu mineiy, sia si laa mareng, ta’an wia eng kota i yi’i sia si reiy laa ghumorem, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 34Wo Niaku ku laa rumeenla eng kota i yi’i kaa laa melelawirla nyi’a, eng karengan Niaku wo eng karengan ni Daud, hamba-Ku.”35Takar witu em bengi ni’itu rumou’ momi si Mala’ekat ni TUHAN, laa o wunu’un-Na mola se esa nga atus uwalu nga pulu’o lima nga riwu tou witu eng gorem em pedasingan ne Asyur. Nendo kawo’odoanna e memo’odope’ kaloo’anola, em baya nyi’a em bangke i te ne tou-tou minate tu’uman! 36Kaa ni’itu mae mouw si Sanherib, raja Asyur, wo mareng, laa o mena’ mouw sia waki Niniwe. 37Witu e mekasa eng katoroan sia nu maongkot masempe witu eng gorem eng kuil Nisrokh, empungna , takar si Adramelekh wo si Sarezer, oki-oki’na, se minunu’ nisia ampit en santi, wo nisea se limiseiyla en tou waki tana’ Ararat. Kamurian si Esarhadon, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 20

Hizkia si rara’an wo si line’osla

1Witu e nendo-nendo ni’itu si Hizkia si minerara’an wo si weitouw mate. Laa o meiy mouw si nabi Yesaya bin Amos, wo lumila’ wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: I pa’ayo mola e nower kesampetan wia se me’urangmu, kaa nikoo koo laa mouw mate, koo reiy’ mouw male’osi kasi.” 2O laa si Hizkia si limengela eng giona witu eng katoroan eng kedir wo sia sumombayang wia si TUHAN: 3“Ee TUHAN, ghenangenola satorona, kaa niaku ku timou mola witu en sinaru-Mu wo ampit em pakasa’an e nate wo kaa niaku ku timuana mola sapa e le’os witu em beren-Nu.” Kamurian mame’ mouw si Hizkia ampit eng kelaanala.4Ta’an si Yesaya si reiy’pe’ kasi rimou’mi waki pores uner, i kalo’ositi e mineiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia nisia: 5“Murikitouw wo i lila’la wia si Hizkia, raja ne umat-Ku: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ni Daud, ama’ opo’mu: E lininga-Ku mola en sesombayangennu wo e linoo’o-Ku mola e lue’mu; eng kaulitna Niaku ku laa lume’osla nikoo; witu e nendo katelu nikoo koo laa mea waki wale ni TUHAN.6Niaku ku laa mepelabotla em patou-touannu e mapulu’o lima nge te’une’ kasi wo Niaku ku laa mayami nikoo wo eng kota i yi’i waki lawas ni raja Asyur; Niaku ku laa rumeenla eng kota i yi’i eng karengan Niaku wo eng karengan ni Daud, hamba-Ku.” 7Kamurian lumila’ mouw si Yesaya: “Medo mouw e nesa kukis ara!” O laa se tou se minedomi nyi’a wo i weela witu em baana i ti’i, takar minale’osouw sia.8Nu reiy’pe’ i tu Hizkia si limila’ mola wia si Yesaya: “Sapa ku’a re’en e laa mamuali kowa’ kaa si TUHAN si laa lume’osla niaku wo kaa niaku ku laa mea waki wale ni TUHAN witu e nendo katelu?” 9Yesaya si miningkot: “Nyi’i mouw e laa mamuali kowa’ waki TUHAN i wee nikoo, kaa si TUHAN si laa tumuanala sapa e neiy mouw i ta’ar-Nala: E laa maju ku’a re’en eng kumalenoan-kumalenoan i ti’i mapulu’ nge palar ka’apa e laa mundur mapulu’ nge palar?”10Hizkia si limila’: “Ni’itu em perkara wure’ i wee eng kumalenoan-kumalenoan i ti’i kaa laa lumabot mapulu’ nge palar! Eng kapurikitna, ma’anouw eng kumalenoan-kumalenoan i ti’i e mundur mea waki muri mapulu’ nge palar.” 11Laa o maleiy mouw si nabi Yesaya wia si TUHAN, takar siwon-Na mola eng kumalenoan-kumalenoan i ti’i mundur mea waki muri mapulu nge palar, eng kinelanganomi eng kumalenoan-kumalenoan i ti’i witu em patudu’ niendo en siniwola ni Ahas.

Hizkia wo em baya ne tetoke waki Babel

12Witu e nedo ni’itu si Merodakh-Baladan bin Baladan, raja Babel, si rimeo tou mali en surat wo em petetaber wia si Hizkia, karengan e liningana mola kaa si Hizkia si rara’an eng ketarena. 13Hizkia si mepa’a-pa’ar witu eng kine’e eiy nea, laa o i papaloo’ona mola wia nisea em pakasa’an eng gedung harta bendana, mas wo em perak, rampa-rampa wo e lana maka arga, eng gedungna paweean e lelutam wo e reiy’ sa mina’asa e niato witu em penu’utu-nu’utulanna. Reiy’la si barang o reiy’ neiy i papa’atola ni Hizkia wia nisea waki istanana wo waki minapekasa daerah kakuasa’anna.14Kamurian meiy mouw si nabi Yesaya wia si raja Hizkia wo mueiy wia nisia: “Sapa ku’a re’en e neiy mouw i lila’la ne tou-tou i yi’i? Wo waki wisa ku’a re’en sea meiy? Wingkot ni Hizkia: “Nisea se waki wanua rou’ o meiy, se waki Babel!” 15Laa o wueiyenna kasi: “Sapa ku’a re’en e linoo’ nea moal wia istanamu?” Wingkot ni Hizkia: “Em baya-waya em bia istanaku e linoo’ nea mola. Reiy’la barang o reiy’ neiyku i papaloo’ola wia nisea witu em penu’utu-nu’utulangku.”16O laa si Yesaya si limila’ wia si Hizkia: “Linganola e nuwu’ ni TUHAN! 17Eng kaulitna, nesa masa e laa meiy, kaa e reiy’ sa mina’asa em bia eng gorem e istanamu wo en tinu’utulan ne nene moyangmu ika’ayomi e nendo i yi’i e laa i ater mea waki Babel. Reiy’la barang e laa i tele’ula, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 18Wo waki se see’mu se laa ka’atoannu, se laa edon ne tou kaa laa mamuali sida-sida waki istana ni raja Babel.”19Hizkia si miningkot wia si Yesaya: “E nuli-ulit le’os e nuwu’ ni TUHAN e neiy i totormula i ti’i!” Ta’an eng genangna: “Asal wawean dame wo ka’amanan esa nga umur em patou-touangku!” 20Esa nga lebena waki na’asaren ni Hizkia, e reiy’ sa mina’asa eng kapahlawananna wo eng kumura sia nu simiwola em pusung wo en salosot en dano wo simo’oso’la en dano mea waki ghorem eng kota, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 21Kamurian si Hizkia si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna. Takar si Manasye, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 21

Manasye, raja Yehuda

1Manasye si makaumur mapulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e lima nga pulu’ o lima nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Hefzibah. 2Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, minatoroan ampit em pasiwo-siwon kasa wu’ul ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki rerior ne tou Israel. 3Sia si rimedeiyla sumeup eng kakenturan-kakenturan patulean em pinunengola ni Hizkia, ama’na; sia si maredeiy e mezbah-mezbah i wee si Baal, masiwo si patong Asyera tanu en tinuanala ni Ahab, raja Israel, wo maongkot masempe wia se pakasa’an suraro e langit wo meraghes wia nisia.4Sia si rimedeiyla e mezbah-mezbah witu em bale ni TUHAN, ma’anouw tu’u e minato’orongan ampit em bale i ti’i TUHAN si minuwu’ mola: “Waki Yerusalem Niaku ku laa meela e ngaran-Ku!” 5Wo nisia si rimedeiyla kangkasi e mezbah-mezbah i wee se pakasa’an suraro e langit witu e rua pores em bale ni TUHAN. 6Awes tare, sia si minapasempela sioki’na tanume si tetule witu e napi, mawenti’ wo matebo, wo melaami em baya ne mengengeret se minate wo em baya ne mementi’. Sia si matuanala kelaker e lewo’ witu em beren ni TUHAN, i ka’ayo sia limentutla e rara ate-Na.7Sia si mineela kangkasi si patong Asyera si siniwona mola witu eng gorem em balena, ma’anouw tu’u e minato’orongan ampit em bale i ti’i TUHAN si minuwu’ mola wia si Daud wo wia si Salomo, oki’na: “Wia em bale i yi’i wo waki e Yerusalem, em pineleng-Ku mola waki elet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel, Niaku ku laa meela e ngaran-Ku i wee eng keure-urena! 8Niaku ku reiy’ laa mayala se bangsa Israel kasi alin rumou’mi waki tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia se nene moyang nea, asal i te nisea se minena-ena’ masiwola e minakatena-tena’ tanu neiy-Ku mouw i perentala wia nisea wo e minakatena-tena’ i ki’it e nukum neiy mouw i perentala ni hamba-Ku Musa wia nisea.” 9Ta’an nisea se so’o melelingala, wo si Manasye si simeipla nisea, i ka’ayo sea timuanala e lewo’ e lebepe’ ta’an se bangsa-bangsa se pinunengola ni TUHAN waki sinaru ne tou Israel.10Kamurian o mee mola nuwu’ si TUHAN ampit e nieletan em baya ne hamba-Na, nyi’a i yi’i em baya ne nabi: 11“Eng karengan si Manasye, raja Yehuda, si tumuana mola eng kawu’ulan-kawu’ulan i yi’i, simiwo e lewo limebela waki e reiy’ sa mina’asa en tinuana mola ne tou Amori se rimeriorla nisia, wo ampit em berhala-berhalana nisia si minua’ mola se tou Yehuda se minakadosa kangkasi, 12kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an witu e Yerusalem wo e Yehuda, i ka’ayo susur tou se luminga nyi’a e laa ngumengeng e rua talingana.13Wo Niaku ku laa rumentengla witu e Yerusalem en tali peukur masuat tanu witu en Samaria wo en tali leloot masuat tanu witu se me’urang ni Ahab; wo Niaku ku ghumosola e Yerusalem tanu se tou maghoso em baki, nyi’a i yi’i nu pinakaghoso mola, ni’i purikitouw kasi tumuang. 14Niaku ku laa metetea’la en tele’u kapunya’an pusaka-Ku wo laa sumarakanla nisea witu e lawas ne kesaru-kesaru nea, i ka’ayo sea mamuali paremu’an wo mamuali pekaatan i wee em baya ne kesaru nea, 15eng karengan nisea se timuana mola sapa e lewo’ witu em beren-Ku wo ampit en tuana nisea se limentutola e rara ate-Ku, muleiymi waki e nendo se nene moyang nea nu rimou’mi waki Mesir i ka’ayo e nendo i yi’i.”16Awes kangkasi si Manasye si timoa’la e raa’ ne tou reiy’ siselok en tuana eng kelaker, i ka’ayo e winutanala waki Yerusalem waki tempok mea waki tempok, reiy’pe’ neiy i kaghorem en dosa-dosana e minua’la se tou Yehuda se minakadosa kangkasi ampit e simiwo sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 17Esa nga lebena waki na’asaren ni Manasye, e reiy’ sa mina’asa en tinuananala wo en dosa-dosa siniwonala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 18Kamurian si Manasye si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna wo nisia si kinuburla witu en taman e istanana, waki taman Uza. Takar si Amon, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Amon, raja Yehuda

19Amon si makaumur rua nga pulu’o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nge te’un eng keurena sia nu mapernta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Mesulemet binti Harus waki Yotba. 20Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN tanu en tinuana mola ni Manasye, ama’na.21Sia si matou-tou masuat tanu si ama’na eng ketareanna kasuatan meraghes wia se berhala-berhala se pasempen ni ama’na wo maongkot masempe wia nisea. 22Sia si timele’ula si TUHAN, Empung ne nene moyangna wo si reiy’matou-tou maki’it eng kepa’ar ni TUHAN. 23Wo se pegawai-pegawai ni Amon se simiwola em paasa-asa’an sumaru nisia wo munu’ si raja witu e istanana.24Ta’an se rakyat em banua i ti’i se minunu’ em baya ne tou se simiwola em paasa-asa’an sumaru si raja Amon; wo se rakyat em banua i ti’i se minopo si Yosia, oki’na, minamuali raja simawelela nisia. 25Esa nga lebe waki na’asaren ni Amon, sapa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 26Kamurian sia i kuburla witu eng kuburna waki taman Uza. Takar si Yosia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.

Chapter 22

Yosia, raja Yehuda – Kaol en Taurat e niatola sumeup

1Yosia si makaumur uwalu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga pulu’ o esa eng keurena sia nu mapernta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Yedida binti Adaya, waki Bozkat. 2Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN wo matou-tou masuat ampit si Daud, ama’ opo’na, wo si reiy’ mase’epang mea lele’os ka’apa mea kawii.3Witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni raja Yosia takar si raja si rimeo si Safan bin Azalya bin Mesulam, si panitera i ti’i, mea waki wale ni TUHAN, pokeiyna: 4“Mea mouw wia si imam wangko’ Hilkia; i reo mouw sia sumarakan e minapekasa loit e niali mola waki ghorem em bale ni TUHAN e nierurola ne tumetayur-tumetayur waki weteng ne rakyat; 5le’osouw i tu i wee neala witu e lawas em baya ne memema’ayang se pinopo kaa laa mategha’la em bale ni TUHAN, rio i weela wia se meneniwo-meneniwo se witu em bale ni TUHAN kaa laa melele’osla eng katerian em bale i ti’i,6nyi’a i ti’i wia se meneniwo-meneniwo eng kayu, se meneniwo-meneniwo em bangunan wo se meneniwo-meneniwo eng kedir beton, o kangkasi i wee em pinatelesan eng kayu wo em batu pepa’at kaa laa melele’osla em bale i ti’i. 7Ta’an e reiy’ mouw perlu mesesiwola rerekenan ampit nisea tanume e loit neiy i weela witu e lawas nea, karengan nisea se mepa’ayang ampit en jujur.”8Lumila’ mouw si imam wangko’ Hilkia, wia si Safan, panitera i ti’i: “E niatoku mola eng kaol Taurat i ti’i waki wale ni TUHAN!” O laa si Hilkia si mineela eng kaol i ti’i wia si Safan, wo si Safan si mapawee-wee minaca nyi’a. 9Kamurian si Safan, panitera i ti’i, ghumorem sumaru si raja, i pa’ayona mola e nabar tanume e ni’itu wia si raja: “Hamba-hambamu i yi’i se minedo mola e minapekasa loit e niato witu em bale ni TUHAN wo meela nyi’a witu e lawas em baya ne memema’ayang se pinopo mategha’la em bale i ti’i.” 10Safan, si panitera i ti’i, si minakite’ula kangkasi wia si raja: “Imam Hilkia si minee mola eng kaol wia niaku,” o laa si Safan si minacala nyi’a witu en saruan ni raja.11Makarengan nu reiy’ mouw si raja nu limingala e lelila’an eng kaol Taurat i ti’i, o kurensangenna mola e labungna. 12Kamurian si raja si minee perenta wia si imam Hilkia, wia si Ahikam bin Safan, wia si Akhbor bin Mikha, wia si Safan, panitera i ti’i, wo wia si Asaya, hamba ni raja, pokeiyna: 13“Mea mouw, kumiwee mouw en teturu ni TUHAN i wee niaku, i wee se rakyat wo i wee se minapekasa Yehuda, tanume e lelila’an eng kaol niatola i yi’i, karengan eng hebat eng kenanaran e nupi’ ni TUHAN e melaya-layas witu nikita, eng karengan se nene moyang ta se reiy’ minelelingala e lelila’an eng kaol i yi’i ampit en sumiwola e minakatena-tena’ tanu neiy i kepatik witu eng gorem e nyi’a.”14Takar mea mouw si imam Hilkia, Ahikam, Akhbor, Safan wo si Asaya wia si nabiah Hulda, ka’awu niesa tou si meurus e labung-labung, nyi’a i ti’i si Salum bin Tikwa bin Harhas; nabiah i ti’i si maena’ waki Yerusalem, waki pewanua’an weru. Nisea se minakite’ula em baya nyi’a wia nisia. 15Wewene i ti’i si miningkot nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel! I lila’ mola wia sitou si rimeomi nikouw wia-Niaku! 16Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an wia en tampa i yi’i wo wia se pendudukna, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa lelila’an eng kaol em binaca mola ni raja Yehuda;17karengan nisea se timele’ula Niaku wo matunu tetule wia si empung walina ampit e maksut melelentutla e rara ate-Ku ampit e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen e lawas nea; kaa ni’itu eng kenanaran e nupi’-Ku e laa melaya-layas wia en tampa i yi’i ampit e reiy’ laa mepate-pate. 18Ta’an wia si raja Yehuda, si rimeo momi nikouw kaa meiy kumiwee en teturu’ ni TUHAN, e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla en tuana: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Tanume e lelila’an e liningamu mola i ti’i, 19eng karengan nikoo koo mineneselola wo koo kimumengola en tou witu en sinaru ni TUHAN witu e nedo nikoo nu liminga e nukuman neiy-Ku i nuwu’la witu en tampa i yi’i wo witu se pendudukna, kaa nisea se laa mereringka’la wo mamuali kutok, wo eng karengan nikoo koo kimurensangla e labungmu wo mame’ witu en sinaru-Ku, Niaku tu’u ku liminga mola nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN,20kaa ni’itu, eng kaulitna Niaku ku merurla nikoo wia se nene moyangmu, wo nikoo koo laa i le’osla witu eng gorem eng kuburmu ampit en dame, wo em berennu e reiy’ laa lumoo’ e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an e laa i pa’eiy-Kula wia en tampa i yi’i.” Laa o sea ma’ayola e wewingkot i ti’i wia si raja.

Chapter 23

Paweruan en tinuanala ni Yosia

1Nu reiy’ mouw i tu si raja si rimeo tou merurla em baya se tu’a-tu’a ne Yehuda wo ne Yerusalem. 2Kamurian mea mouw si raja waki wale ni TUHAN wo mewali-wali nisia em baya ne tou Yehuda wo em baya ne penduduk Yerusalem, em baya ne imam, em baya ne nabi wo se minapekasa tou karengan, waki se rintek i ka’ayo se sela. Ampit em palingan neala sia si minacala e reiy’ samina’asa e lelila’an waki kaol teta’aran e niatola witu em bale ni TUHAN i ti’i.3Nu reiy’ mouw i tu rumedeiy mouw si raja tawi en tobol wo siwonna mola en teta’aran witu en sinaru ni TUHAN, kaa laa tumou ampit maki’itla si TUHAN, wo minena-ena’ maki’itla em perenta-perenta-Na, e natoran-natoran-Na wo eng katataapan-katataapan-Na ampit em pakasa’an e nate wo ampit em pakasa’an ni imukur kaa laa mapatena-tena’la e lelila’an en teta’aran neiy i kepatik witu eng kaol i ti’i. Wo se minapekasa rakyat se dimukung en teta’aran i ti’i.4Raja si minee perenta wia si imam wangko’ Hilkia wo em baya ne imam ransun karua wo wia em baya ne tumetayur em pepalen kaa laa merereu’mi waki bait ni TUHAN e reiy’ sa mina’asa pakakas en siniwo mola i wee si Baal wo si Asyera wo i wee se reiy’ sa mina’asa suraro e langit, laa o tununna mouw em baya nyi’a i ti’i waki luar eng kota Yerusalem waki padang-padang Kidron, wo i aterna mouw e nawuna mea waki Betel. 5Sia si minapaena’la em baya ne imam ni dewa wo’oseiy se pinipo mola ne raja-raja Yehuda kaa laa tumunu en tetule waki kakenturan patulean waki kota-kota Yehuda wo waki kaledong e Yerusalem, o kangkasi se tou-tou se matunu en tetule i wee si Baal, i wee si dewa ni endo, i wee si dewa ni sumedot, i wee e nie’etan-nie’etan ne sumesena’ wo i wee se pakasa’an suraro e langit.6Alinna mouw em pa’asek-pa’asek berhala waki wale ni TUHAN mea waki luar eng kota Yerusalem, mea waki so’oso’an Kidron, laa o tununna witu wo e linuwekna minarinte’-rinte’ minamuali awu, kamurian i pi’ipikna mola e nawuna witu natas eng kubur ne rakyat karengan. 7Sia si timonga’la en tempa-tempa pesa’amekan e lukar em bitu em bale ni TUHAN, en tampa ne wewene-wewene maayam wuyang i wee si Asyera.8I reona mola meiy em baya ne imam waki kota-kota Yehuda, laa o sia mu’ulela eng kakenturan-kakenturan patulean, en tampa em baya ne imam i ti’i matunu en tetule, waki Geba i ka’ayo e Bersyeba; i ronga’na mola kangkasi e kakenturan-kakenturan patulean em pepalen-pepalen leloangan em bitu en tawi em po’opot em pepalen leloangan ni Yosua, makua-kuasa eng kota i ti’i, em bitu esa nga weka kawii sa se tou megheghoremla em pepalen leloangan eng kota i ti’i. 9Ta’an em baya ne imam eng kakenturan-kakenturan patulean i ti’i se reiy’ toro lumongkot mea waki e mezbah TUHAN waki Yerusalem, nisea se toro i te kumaan e roti reiy’ siragi witu eng keuneran ne patuari-patuari nea.10Sia si minu’ulela kangkasi en Tofet em baki kewong Ben-Hinom, rio te’a se tou mesempela seoki-oki’na tanume en tetule witu e napi i wee si dewa Molokh. 11I tea’na mola se kawalo-kawalo se neiy i reta’la ne raja-raja Yehuda i wee si dewa niendo witu em pepalen maghoreme mea waki wale ni TUHAN, tawi e ruragh ni Natan-Melekh, pegawai istana, si maena’ witu eng gedung li’ilik; o kangkasi eng kareta-kareta ni dewa niendo en tinununa ampit e napi.12Mezbah-mezbah em bitu natas em paa, tampa paroisan ni Ahas, en siniwo ne raja-raja Yehuda, wo e mezbah-mezbah, en siniwo ni Manasye witu e rua pores em bale ni TUHAN, neiy i ronga’la ni raja, wo eng kinemula maname, laa o i pi’ipiknala e nawuna waki so’oso’an Kidron. 13Kakenturan-kakenturan patulean em baki esa nga weka sendangan e Yerusalem waki esa nga weka timu eng kekenturan Kawurukan wo e neiy i redeiyla ni Salomo, raja Israel, i wee si Asytoret, dewa kari’irisan, pasempean ne tou en Sidon, wo i wee si Kamos, dewa kari’irisan pasempean ne Moab, wo i wee si Milkhom, dewa kari’irisan pasempean ne tou Amon, e winu’ulela ni raja. 14Sia si minete’la en tugu-tugu berhala wo minele em pa’asek-pa’asek berhala, laa o tawunannala en tampa-tampa i ti’i wuta ampit e ruiy-ruiy ne tou.15O kangkasi e mezbah em baki Betel, eng kakenturan patulean siniwo ni Yerobeam bin Nebat e minua’la se tou Israel minakadosa, e mezbah wo eng kakenturan patulean i ti’i tu’un neiy i ronga’nala wo em batu-batuna em pinete’nala, laa o luwekenna minarinte’-rinte’ minamuali awu wo tununnala em pa’asek berhala. 16Wo eng katoroan si Yosia nu lumenge, loo’onna mola eng kuburan-kuburan em bitu eng kuntung maname, laa o rumeo tou medo e ruiy-ruiy waki kubur-kubur i ti’i, tumunula nyi’a witu natas e mezbah wo mu’ulela nyi’a, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN e neiy mouw i aleiyla ni abdi ni Empung si minaleiy mola eng kapualitan-kapualitan i yi’i.17Sia si limila’: “Sapa ku’a re’n eng kowa’ keramat e linoo’oku i yi’i?” O laa se tou-tou witu eng kota i ti’i se miningkot nisia: Ni’itu mouw eng kubur ne abdi ni Empung waki Yehuda o meiy wo se minaleiy mola e reiy’ sa mina’asa kapualitan en tinuanamu mola witu e mezbah em Betel i yi’i!” 18Laa o pokeiyna: “I waya mola i tu , te’a mouw wawean tou si lumeler e ruiy-ruiy nyi’a!” Jadi se reiy’ rimeung e ruiy-ruiy nyi’a wo e ruiy-ruiy ne nabi se waki Samaria o meiy i ti’i.19O kangkasi e reiy’ sa mina’asa kuil waki kakenturan-kakenturan patulean em baki kota-kota Samaria en siniwo ne raja-raja Israel kaa laa melelentutla e rara ate ni TUHAN neiy i wa’akatla ni Yosia wo witu eng kapualitan i yi’i sia si mininta’ e minakatena-tena’ tanu e winta’na waki Betel. 20Sia si rimeret witu natas e mezbah-mezbah i ti’i em baya ne imam eng kakenturan-kakenturan patulean se maname wo en tinununa e riuy-ruiy ne tou witu natasna, laa o marengouw sia mea waki Yerusalem.21Kamurian si raja si minee perenta wia se minapekasa bangsa i ti’i: “Wangko’onola em Paskah i wee si TUHAN, Empungmu, tanu neiy i kepatik witu eng kaol teta’aran i yi’i!” 22Karengan e reiy’ mouw ma’an mekasa kasi wangko’ela em Paskah tanu ni’itu rengan en zaman em baya ne akim se maperenta witu se Israel wo eng kelabotan en zaman ne raja-raja Israel wo ne raja-raja Yehuda. 23Ta’an en tare mouw witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni raja Yosia em Paskah i yi’i e winangko’la i wee si TUHAN waki Yerusalem.24Em baya ne mengengeret tou minate, wo em baya ne mengengeret e roh mementi’, o kangkasi en Terafim, berhala-berhala wo se reiy’ sa mina’asa dewa kari’irisan se kaloo’an waki tana’ Yehuda wo e Yerusalem se rine’ila ni Yosia ampit e maksut mapatena-tena’la e lelila’an en Taurat neiy i kepatik witu eng kaol eng kina’atoanola ni imam Hilkia waki wale TUHAN. 25Nu reiy’pe’ nisia e reiy’la si raja tanu nisia si minurikit wia si TUHAN ampit em pakasa’an e natena, ampit em pakasa’an ni imukurna wo ampit em pakasa’an eng kaente’anna, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa en Taurat ni Musa; wo nu reiy’ mouw nisia reiy’ mola si timo’or kasi si tanu nisia.26Ta’an si TUHAN si reiy’ sime’epangi waki upi’-Na eng kasa melaya-layas i ti’i en timo’orola witu se Yehuda eng karengan e reiy’ sa mina’asa rara ate-Na e neiy i lentutla ni Manasye. 27Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN: “O kangkasi se tou Yehuda se laa-Ku i wa’akatla waki sinaru-Ku tanu Niaku nu mina’akatla se tou Israel, wo Niaku ku laa tumea’ eng kota pineleng-Ku i yi’i, nyi’a i yi’i e Yerusalem, wo em bale i yi’i, Ma’anouw tu’u Aku minee mola nuwu’ en tanume nyia’: Ngaran-Ku e laa mena’ maname!”28Esa nga lebena waki na’asaren ni Yosia wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 29Witu en zamanna i ti’i maju mouw si Firaun Nekho, raja Mesir, mesesaru si raja Asyur waki li’ilik en so’oso’an Efrat; raja Yosia si minea sumarula nisia; ta’an si Firaun si minunu’ nisia waki Megido, makarengan sia nu linoo’ona mola. 30Pegawai-pegawaina se minateri e mayatna ampit eng kareta waki Megido wo minali nyi’a mea waki Yerusalem, kamurian sea kumuburla nisia witu eng kuburna nuesa. Takar se rakyat em banua i ti’i se simungkul si Yoahas,oki’ ni Yosia, misu’la nisia wo mopo nisia minamuali raja simawelela si ama’na.

Yoahas, raja Yehuda

31Yoahas si makaumur rua nga pulu’ o telu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga sumedot sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Habutal binti Yeremia, waki Libna. 32Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ne nene moyangna. 33Firaun Nekho si kimalero nisia waki Ribla, waki tana’ Hamat, rio te’a sia mepeperenta waki Yerusalem; o kasi si Firaun si minesa’anla witu em banua i ti’i en denda kasela esa nga atus talenta perak wo e mapulu’ talenta mas.34Firaun Nekho si minopola si Elyakim, oki’ ni Yosia, minamuali raja, simawelela si Yosia, ama’na, wo si timo’orla e ngaranna ampit e Yoyakim. Ta’an si Yoahas si nialina; Yoahas nu i ka’ayola waki Mesir wo mate maname. 35Yoyakim si minee e mas wo em perak i ti’i wia si Firaun, ta’an nisia si makeongi pajak waki wanua rio toro meela e loit i ti’i, e minatoroan ampit en titah ni Firaun. Sia si meingkul e mas wo em perak i ti’i waki se rakyat em banua, waki se susur tou i ki’it eng kelakerna eng katataapan em pajakna, kaa laa i peweweenala wia si Firaun Nekho.
Yoyakim, raja Yehuda

36Yoyakim si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e mapulu’ o esa nge te’un sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Zebuda binti Pedaya, waki Ruma. 37Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ne nene moyangna.

Chapter 24

1Witu en zamanna maju mouw sumeke’ si Nebukadnezar, raja Babel, o laa si Yoyakim si minamuali tu’utuk wia nisia telu nge te’un eng keurena; ta’an eng kamurian si Yoyakim si minurikit wo rumangu wia nisia. 2TUHAN si rimeo se rambangan-rambangan Kasdim, se rambangan-rambangan Aram, se rambangan-rambangan Moab wo se rambangan-rambangan bani Amon sumaru si Yoyakim; Sia si rimeo nisea sumaru se Yehuda kaa laa mepepunengla nyi’a e minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN neiy i totor-Nala ampit e nieletan em baya ne hamba-Na, nyi’a i ti’i em baya ne nabi.3E nulit, eng kapualitan i ti’i e minamuali wia se Yehuda e minatoroan ampit en titah ni TUHAN kaa laa mewewa’akatla nisea witu en sinaru-Na eng karengan en dosa-dosa ni Manasye, eng kewaarna ampit e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, 4o kangkasi eng karengan e raa’ ne tou se reiy’ siselok e neiy mouw i toa’nala, karengan nisia si simiwo mola e Yerusalem e minawuta ampit e raa’ ne tou reiy’ siselok, wo si TUHAN si so’o mampungela nisia.5Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoyakim wo e reiy’ sa mina’asa en tinuananala, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ne raja-raja Yehuda? 6Kamurian si Yoyakim si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna, takar si Yoyakhin, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.7Raja Mesir si reiy’ mouw kasi marou’mi meseseke’ waki wanuana, karengan si raja Babel si rimo’obitola e reiy’ sa mina’asa neiy i kaghorem wilayah ni raja Mesir muleiymi waki so’oso’an Mesir i ka’ayo waki so’oso’an Efrat.

Yoyakhin, raja Yehuda
8Yoyakhin si makaumur mapulu’ o uwalu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga sumedot eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Nehusta binti Elnatan, waki Yerusalem. 9Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni ama’na.10Witu e nedo ni’itu maju mouw se tou-tou ni Nebukadnezar, raja Babel, rumego e Yerusalem wo eng kota i ti’i eng kinepung. 11O kangkasi si Nebukadnezar, raja Babel, si mineiy rumego eng kota i ti’i, kasuatan se tou-touna se kimepung nyi’a. 12Laa o rumou’ momi si Yoyakhin, raja Yehuda, matola si raja Babel, sia nuesa, ina’na, pegawai-pegawaina, em baya ne pemangko’na wo se pegawai-pegawai e istanana. Raja Babel si simikop nisia witu en te’un kauwalu waki em paperenta’anna.13Sia si rimou’mi maname e reiy’ sa mina’asa barang penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN wo em barang-barang penu’utu-nu’utula e istana ni raja; o kangkasi eng kina’adurna e mas waki e reiy’ sa mina’asa pakakas mas en siniwo ni Salomo, raja Israel, witu em bait ni TUHAN tanu e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN. 14Sia si minater se minapekasa penduduk Yerusalem witu em pasea’an, em baya ne panglima wo em baya ne pahlawan se waraneiy, se mapulu’ nga riwu tou tinaang, o kangkasi em baya ne meneniwo wo se sigha’ em besi; reiy’la si neiy i tele’ula kacuali se tou-tou lewea’ waki se rakyat em banua.15Sia si minater si Yoyakhin witu em pasea’an waki Babel, o kangkasi si ina’ ni raja, ka’awu-ka’awu ni raja, pegawai-pegawai e istanana wo se tou-tou makakuasa witu em banua i ti’i se nialina tanume se tou neiy i sea’ waki Yerusalem mea waki Babel. 16Em baya ne tou se waraneiy, se pitu nga riwu tou eng kelakerna, , em baya ne meneniwo wo em baya ne sigha’ em besi, se esa nga riwu tou eng kelakerna, se pakasa’an pahlawan se makawoo sumeke’, se niali ni raja Babel tanume se tou neiy i sea’ mea waki Babel. 17Kamurian si raja Babel si minopo si Matanya, ito’ ni Yoyakhin, minamuali raja simawelela nisia wo timo’or e ngaranna minamuali Zedekia.
Zedekia, raja Yehuda – Kinererewana eng keraja’an Yehuda

18Zedekia si makaumur rua nga pulu’ o esa nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e mapulu’ o esa nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Hamutal binti Yeremia, waki Libna. 19Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Yoyakim. 20Kaa eng karengan e nupi’ ni TUHANouw o mamuali eng kapualitan i ti’i witu se Yerusalem wo se Yehuda, nyi’a i yi’i kaa Nisia si ka’ayo timea’mi nisea waki sinaru-Na.

Chapter 25

Zedekia si rimangu witu si raja Babel

1Takar witu en te’un kasiouw waki paperenta’anna, witu en sumedot kamapulu’, witu en tanggal sepuluh sumedot ni’itu, meiy mouw si Nebukadnezar, raja Babel, ampit se reiy’ sa mina’asa surarona rumego e Yerusalem. Sia si dimasing kimepung nyi’a wo rumedeiyla em beton pakepungan eng kaledongna. 2Tuana mouw eng kota i ti’i kinakepungan i ka’ayo en te’un kamapulu’ o esa en zaman ni raja Zedekia. 3Witu en tanggal sembilan en sumedot kaepat, katoroan eng kelalenan e minakalela’ mola witu eng kota i ti’i wo e reiy’ mola kasi kekaanen witu se rakyat em banua i ti’i,4takar kewe’enouw ne tou em beton eng kota i ti’i wo em baya ne suraro se timingkasla en tou wewengian timorola em pepalen leloangan e nelet e rua beton em bitu en tawi en taman ni raja, ma’anouw tu’u se tou eng Kasdim se kimepung eng kota i ti’i esa nga kaledong. Nisea se matingkas matorome mengea Araba-Yordan. 5Ta’an se suraro Kasdim se mekeki’it si raja waki muri wo mina’ayola nisia waki kepataran Yerikho; se reiy’ sa mina’asa surarona se minesesera mouw timele’ula nisia.6Nisea se simikop si raja wo mali nisia wia si raja Babel waki Ribla, si mineela ukuman witu nisia. 7Se tou se rimeret se oki-oki’ ni Zedekia witu en saruan em berenna , kamurian e rinapanala em beren ni Zedekia, laa o sia ranten ampit e rante tambaga wo alin waki Babel.8Witu en sumedot e kalima witu en tanggal tujuh sumedot e ni’itu – ni’itu mouw en te’un kamapulu’ o siouw en zaman ni raja Nebukadnezar, raja Babel – meiy mouw si Nebuzaradan, kapala ne pasukan pateper, pegawai ni raja Babel, mineiy waki Yerusalem. 9Sia si rimengis em bale ni TUHAN, em bale ni raja, wo em baya em bale waki Yerusalem; em baya em bale ne tou-tou sela en tinununa ampit e napi. 10Beton esa nga kaledong eng kota Yerusalem neiy i ronga’la em baya ne suraro Kasdim se witu mewali-wali ampit si kapala pasukan pateper i ti’i.11Tele’u-tele’u ne rakyat se neiype’ i katele’u witu eng kota i ti’i wo em baya ne sumese’epang se limewete waki weteng ni raja Babel wo se tele’u-tele’u ne tou kelaker se neiy i atere witu em pasea’an ni Nebukadnezar, si kapala pasukan pateper i ti’i. 12Se pira i tela tou miskin waki wanua i ti’i se neiy i tele’ula ni kapala pasukan pateper i ti’i kaa laa mamuali maweresi-weresi e numa anggor wo mengenguma-mengenguma.13O kangkasi em pa’asek-pa’asek tambaga em bitu em bale ni TUHAN wo eng kareta patobol wo en “tasik” tambaga em bitu em bale ni TUHAN em pinete’la ne tou eng Kasdim wo en tambaga neiy i ater nea mea waki Babel. 14Kure’-kure’, sesodo-sesodo, pai’-pai’ wo eng kower-kower wo e reiy’ sa mina’asa pakakas tambaga em pepaken kaa laa mesesiwola kabakti’an, e niedo nea, 15o kangkasi em pewaa’an-pewaa’an wo em bokor-bokor pasereuwan, le’os e waki reiy’ sa mina’asa e mas o siwon ka’apa waki e reiy’ sa mina’asa em perak o siwon, e niedo ni kapala pasukan pateper i ti’i.16Sapa tare e rua pa’asek, en “tasik” e nesa i ti’i, eng kareta patobol en siniwo ni Salomo i wee em bale ni TUHAN, reiy’ katimbangan en tambaga witu e reiy’ sa mina’asa pakakas i yi’i. 17Mapulu’ o uwalu hasta eng kerakekna em pa’asek esa, wo witu natasna e wawean sengkang tambaga; kerakek en sengkang i ti’i en telu hasta wo em pure’eket-pure’eket wo e wu’ana-wu’ana en delima em bitu natas en sengkang i ti’i esa nga kaledong, em baya nyi’a i ti’i en tambaga. Wo en tanu ni’itu kangkasi em pa’asek karua, e rinapitla em pure’eket-pure’eket.18O laa si kapala pasukan pateper i ti’i si simikop si Seraya, imam kapala, wo si Zefanya, imam ransun karua wo se telu tou tumetayur em pepalen. 19Waki kota i ti’i sinikopna siesa pegawai istana si pinopo kumapalala se suraro, wo se lima tou pelayan pribadi ni raja se niato witu eng kota i ti’i, wo si panitera panglima ne suraro si minoghela se rakyat em banua minamuali suraro, wo se enem nga pulu’ tou waki se rakyat em banua se niato witu eng kota i ti’i.20Nebuzaradan, si kapala pasukan pateper, si simikop nisea wo mali nisea wia si raja Babel, waki Ribla. 21O laa si raja Babel si rimeo munu’ nisea waki Ribla, waki tana’ Hamat. Tuana mouw se tou Yehuda nu neiy i atere witu em pasea’an waki tana’na.

Gedalya si minamuali gubernur wo wunu’un

22En tanume se rakyat se maena’pe’ waki tana’ Yehuda e neiy i tele’ula ni Nebukadnezar, raja Babel, poponna mola witu nisea si Gedalya bin Ahikam bin Safan. 23Katoroan em baya se panglima ne suraro ampit se tou-touna nu liminga kaa si raja Babel si minopo mola si Gedalya, takar mea mouw sea wia si Gedalya, waki Mizpa, nyi’a i ti’i si Ismael bin Netanya, Yohanan bin Kareah, Seraya bin Tanhumet, tou e Netofa i ti’i, wo si Yaazanya, oki’ niesa tou Maakha, mewali ampit se anak buahna. 24Laa o tumiwa’ mouw si Gedalya wia nisea wo se anak buah nea, pokeiyna wia nisea: “Te’a mouw kouw meide’ wia se pegawai-pegawai tou eng Kasdim i ti’i;mena’mouw wia em banua i yi’i wo tu’utukouw wia si raja Babel, takar eng ka’ada’annu e laa mamuali le’os.”25Ta’an witu en sumedot kapitu meiy mouw si Ismael bin Netanya bin Elisama, siesa tou asalna waki se see’ ni raja, wo se mapulu’ tou mewali-wali ampit nisia; nisea se minunu’ si Gedalya wo se tou-tou Yehuda wo se tou-tou eng Kasdim se witu mewali-wali nisia waki Mizpa. 26Takar tumo’orouw se minapekasa rakyat, waki se rintek i ka’ayo se sela, ma’an se panglima-panglima ne suraro, laa o tumingkasouw sea waki Mesir, karengan nisea se meide’ wia se tou eng Kasdim i ti’i.
Yoyakhin, si neiy i kasiangla

27Kamurian witu en te’un katelu nga pulu’ o pitu nu reiy’ mouw si Yoyakhin, si raja Yehuda neiy i sea’, Witu en sumedot kamapulu’ o rua , witu en tanggal rua nga pulu’ o pitu en sumedot ni’itu, takar si Ewil-Merodakh, raja Babel, witu en te’un sia nu minamuali raja, si minapa’atola en tongkoupusenna wia si Yoyakim, raja Yehuda, , ampit e minayami nisia waki penjara.28Ewil-Merodakh si simusuiy male’o-le’os ampit nisia wo minee kadudukan wia nisia e lebe rakek ta’an eng kadudukan ne raja-raja se mewali-wali nisia waki Babel; 29sia si toro sumawel e labung penjarana wo toro reiy’ siena’na kumaan roti witu en sinaru ni raja keurean em patou-touanna. 30Wo en tanume em belanjana, raja si reiy’ siena’na maweela nyi’a wia nisia, en tanu i te em pemandungen susur nendo, eng keurean em patou-touanna.

1 Chronicles

Chapter 1

Daftar ne see’ ni Adam i ka’ayo si Abraham

1Adam, Set, Enos, 2Kenan, Mahalaleel, Yared, 3Henokh, Metusalah, Lamekh, 4Nuh, Sem, Ham wo si Yafet.5See’ ni Yafet nyi’a mouw si Gomer, Magog, Madai, Yawan, Tubal, Mesekh wo si Tiras. 6See’ ni Gomer nyi’a mouw si Askenas, Difat wo si Togarma. 7See’ ni Yawan nyi’a mouw si Elisa, Tarsis, tou eng Kitim wo se tou e Rodanim.8See’ ni Ham nyi’a mouw si Kush, Misraim, Put wo si Kanaan. 9See’ ni Kush nyi’a mouw si Seba, Hawila, Sabta, Raema wo si Sabtekha; see’ ni Raema nyi’a mouw si Syeba wo si Dedan. 10Kush si minapaurangla si Nimrod; sia mouw sitou kasa ketare-tare kimuasa wia em bumi.11Misraim si minapaurangla se tou e Ludim, tou e Ananim, tou e Lehabim, tou e Naftuhim, 12tou em Patrusim, tou eng Kasluhim – waki nisea i yi’i mouw e nasal ne tou em Filistin – wo se tou eng Kaftorim.13Kanaan si minapaurangla si Sidon, sioki’ polonna wo si Het, 14ma’an se tou e Yebusi, tou e Amori, tou eng Girgasi, 15tou eng Hewi, tou e Arki, tou en Sini, 16tou e Arwadi, tou en Semari wo se tou eng Hamati.17See’ ni Sem nyi’a mouw si Elam, Asyur, Arpakhsad, Lud, Aram, Us, Hul, Geter wo si Mesekh. 18Arpakhsad si minapaurangla si Selah, wo si Selah si minapaurangla si Eber. 19I wee si Eber se minatoumi se rua oki’ tuama; ngaran niesa nyi’a mouw si Peleg, karengan witu en zamanna se penduduk em bumi se minaweteng, wo ngaran ni tuarina nyi’a mouw si Yoktan.20Yoktan si minapaurangla si Almodad, Selef, Hazar-Mawet, Yerah, 21Hadoram, Uzal, Dikla, 22Ebal, Abimael, Syeba, 23Ofir, Hawila wo si Yobab; ni’itu mouw em baya nea se oki-oki’ ni Yoktan.24Sem, Arpakhsad, Selah, 25Eber, Peleg, Rehu, 26Serug, Nahor, Terah, 27Abram, ni’itu mouw si Abraham.

See’ ni Abraham

28Se oki-oki’ ni Abraham nyi’a mouw si Ishak wo si ismael. 29I yi’i mouw se see’ nea: oki’ polon ni Ismael nyi’a mouw si Nebayot, o laa si Kedar, Adbeel, Mibsam, 30Misyma, Duma, Masa, Hadad, Tema, 31Yetur, Nafish wo si Kedma; nisea i ti’i mouw se oki-oki’ ni Ismael.32See’ ni Ketura, gundik ni Abraham: wewene i ti’i si timimea’la si Zimran, Yoksan, Medan, Isybak wo si Suah. Se oki-oki’ ni Yoksan nyi’a mouw si Syeba wo si Dedan. 33Se oki-oki’ ni Midian nyi’a mouw: si Efa, Efer, Hanokh, Abida wo si Eldaa. Ni’itu mouw em baya nea se see’ ni Ketura.
See’ ni Esau

34Abraham si minapaurangla si Ishak. Se oki-oki’ ni ishak nyi’a mouw si Esau wo si israel. 35Se oki-oki’ ni Esau nyi’a mouw si Elifas, Rehuel, Yeush, Yaelam wo si Korah. 36 36Se oki-oki’ ni Elifas nyi’a mouw si Teman, Omar, Zefi, Gaetam, Kenas, Timna wo si Amalek. 37Se oki-oki’ ni Rehuel nyi’a mouw si Nahat, Zerah, Syama wo si Miza.38Se oki-oki’ ni Seir nyi’a mouw si Lotan, Syobal, Zibeon, Ana, Disyon, Eser wo si Disyan. 39Se oki-oki’ ni Lotan nyi’a mouw si Hori wo si Homan; tuari wewene ni Lotan nyi’a mouw si Timna. 40Se oki-oki’ ni Syobal nyi’a mouw si Alyan, Manahat, Ebal, Syefi wo si Onam; se oki-oki’ ni Zibeon nyi’a mouw si Aya wo si Ana.41See’ ni Ana nyi’a mouw si Dyson; se oki-oki’ ni Dyson nyi’a mouw si Hamran, Esyban, Yitran wo si Keran. 42Seoki-oki’ ni Ezer nyi’a mouw si Bilhan, Zaawan wo si Yaakan. Se oki-oki’ ni Disyan nyi’a mouw si Us wo si Aran.
Raja-raja Edom

43I yi’i mouw se raja-raja se maperenta waki Edom, nu reiy’pe’ siesa raja waki se tou israel nu maperenta: Bela bin Beor, wo eng kotana mekengaran Dinhaba. 44Si Bela nu minate mouw, Yobab bin Zerah, waki Bozra, si minamuali raja simawelela nisia. 45Si Yobab nu minate mouw, Husyam, waki wanua ne tou en Teman, si minamuali raja simawelela nisia.46Si Husyam nu minate mouw, Hadad bin Bedad si minamuali raja simawelela nisia; sia mouw si minewe minekala se tou Midian waki daerah Moab, wo eng kotana mekengaran Awit. 47Si Hadad nu minate mouw, Samla, waki Masyreka si minamuali raja simawelela nisia. 48Si Samla nu minate mouw, Saul, waki Rehobot-So’oso’an, si minamuali raja simawelela nisia.49Si Saul nu minate mouw, Baal-Hanan bin Akhbor si minamuali raja simawelela nisia. 50Si Baal-Hanan nu minate mouw, Hadad si minamuali raja simawelela nisia, wo eng kotana mekengaran Pahi wo si ka’awuna si mekengaran Mehetabeel binti Matred binti Mezahab.51Si Hadad nu minate mouw; takar se minamuali kapala-kapala ne kaum waki Edom nyi’a mouw si kapala ne kaum Timna, kapala ne kaum Alya, kapala ne kaum Yetet, 52kapala ne kaum Oholibama, kapala ne kaum Ela, kapala ne kaum Pinon, 53kapala ne kaum Kenas, kapala ne kaum Teman, kapala ne kaum Mibzar, 54kapala ne kaum Magdiel wo si kapala ne kaum Iram. Ni’itu mouw se kapala-kapala ne kaum waki Edom.

Chapter 2

2

See’ ni Yehuda

1I yi’i mouw se oki-oki’ ni Israel: Ruben, Simeon, Lewi, Yehuda, Isakhar, Zebulon, 2 Dan, Yusuf, Benyamin, Naftali, Gad wo si Asyer.3Se oki-oki’ ni Yehuda nyi’a mouw si Er, Onan wo si Syela, telu tou, se minatoumi i wee nisia waki sioki’ wewene ni Syua si wewene eng Kana’an i ti’i. Ta’an si Er, sioki’polon ni Yehuda i ti’i, nyi’a mouw si lewo’ witu em beren ni TUHAN, takar Sia munu’la nisia. 4Tamar, manuang wewene ni Yehuda, si timimea’la i wee nisia si Peres wo si Zerah. Em baya nea se oki-oki’ ni Yehuda se lima tou.5Se oki-oki’ ni Peres nyi’a mouw si Hezron wo si Hamul. 6Se oki-oki’ ni Zerah nyi’a mouw si Zimri, Etan, Heman, Kalkol wo si Dara. Em baya nea se lima tou. 7See’ ni Karmi nyi’a mouw si Ahar, si cimilakala se tou Israel karengan nisia si reiy’ lale’ witu eng kapualitan em barang-barang neiy i wuntulela i ti’i. 8 8See’ ni Etan nyi’a mouw si Azarya.9Se oki-oki neiy i patoumi i wee si Hezron nyi’a mouw si Yerahmeel, Ram wo si Khelubai. 10Ram si minapaurangla si Aminadab, wo si Aminadab si minapaurangla si Nahason, si ma’aka-aka ne bani Yehuda. 11Nahason si minapaurangla si Salma wo si Salma si minapaurangla si Boas. 12Boas si minapaurangla si Obed wo si Obed si minapaurangla si Isai.13Isai si minapaurangla si Eliab, sioki’ polonna, wo si Aminadab, sioki’ karua, Simea sioki’ katelu, 14 14Netaneel, sioki’ kaepat, Radai, sioki’ kalima, 15Ozem, sioki’ kaenem, wo si Daud, sioki’ kapitu;16Patuari-patuari wewene nea nyi’a mouw si Zeruya wo si Abigail. Seoki-oki’ ni Zeruya nyi’a mouw si Abisai, Yoab wo si Asael, telu tou. 17Abigail si timimea’la si Amasa wo si ama’ ni Amasa nyi’a mouw si Yeter, tou e Ismael i ti’i.18Kaleb bin Hezron si minapaurangla si Yeriot waki si Azuba, ka’awuna; wo i yi’i mouw se oki-oki’ wewene i ti’i: Yesyer, Sobab wo si Ardon. 19Si Azuba nu minate mouw, Kaleb si kimawengla si Efrat si timimea’la si Hur i wee nisia. 20Hur si minapaurangla si Uri wo si Uri si minapaurangla si Bezaleel.21Nu reiy’ mouw i tu si Hezron si timawila sioki’ wewene ni Makhir, ama’ eng Gilead. Sia si kimawengla si wewene i ti’i eng katoroan sia nu makaumur enem nga pulu’ nge te’un. Wewene i ti’i si timimea’la si Segub i wee nisia. 22Segub si minapaurangla si Yair si makapunya e rua nga pulu’o telu pewanua’an waki tana’ Gilead.23Ta’an si Gesur wo si Aram se rimo’obiti eng Hawot-Yair waki nisea, o kangkasi eng Kenat wo en tampa-tampa jajahanna, e nenem nga pulu’ pewanua’an. Ni’itu mouw em baya nea se see’ ni Makhir, ama’ eng Gilead. 24Si Hezron nu minate mouw, Kaleb si timawila si Efrata – nisia nyi’a mouw si ka’awu ni Hezron, ama’na – takar si wewene i ti’i si timimea’la si Asyhur, ama’ ne Tekoa.25Se oki-oki’ ni Yerahmeel, oki’ polon ni Hezron, nyi’a mouw si Ram, sioki’ polon, Buna, Oren, Ozem wo si Ahia. 26Ta’an si Yerahmeel si makapunya siesa ka’awu walina, si mekengaran Atara; sia mouw si ina’ ni Onam. 27Se oki-oki’ ni Ram, oki’ polon ni Yerahmeel nyi’a mouw si Maas, Yamin wo si Eker. 28Se oki-oki’ ni Onam nyi’a mouw si Samai wo si Yada, wo se oki-oki’ ni Samai nyi’a mouw si Nadab wo si Abisur.29Ngaran ni ka’awu ni Abisur nyi’a mouw si Abihail si timimea’la si Ahban wo si Molid i wee nisia. 30Se oki-oki’ ni Nadab nyi’a mouw si Seled wo si Apaim; Seled si minate ampit e reiy’ minakapunyala oki’. 31See’ ni Apaim nyi’a mouw si Yisei, wo si see’ ni Yisei nyi’a mouw si Sesan, wo si see’ ni Sesan nyi’a mouw si Ahlai. 32Se oki-oki’ ni Yada, tuari ni Samai, nyi’a mouw si Yeter wo si Yonatan; Yeter si minate ampit e reiy’ minakapunyala oki’. 33Se oki-oki’ ni Yonatan nyi’a mouw si Peled wo si Zaza. Ni’itu mouw se see’ ni Yerahmeel.34Sesan si reiy’ makapunya oki’ tuama, se oki-oki’ i te wewene; ta’an si Sesan si makapunya siesa budak tuama, tou Mesir, si mekengaran Yarha. 35Jadi si Sesan si mineela sioki’na wia Yarha, budakna i ti’i, mamuali ka’awu, o laa si wewene i ti’i si timimea’la si Atai i wee nisia.36Atai si minapaurangla si Natan, wo si Natan si minapaurangla si Zabad. 37Zabad si minapaurangla si Eflal, wo si Eflal si minapaurangla si Obed. 38Obed si minapaurangla si Yehu, wo si Yehu si minapaurangla si Azarya.39Azarya si minapaurangla si Heles, wo si Heles si minapaurangla si Elasa. 40Elasa si minapaurangla si Sismai, wo si Sismai si minapaurangla si Salum. 41Salum si minapaurangla si Yekamya, wo si Yekamya si minapaurangla si Elisama.42See’ ni Kaleb, tuari ni Yerahmeel, nyi’a mouw si Mesa, oki’ polonna, ama’ Zif, wo se oki-oki’ ni Maresa, ama’ Hebron. 43Se oki-oki’ ni Hebron nyi’a mouw si Korah, Tapuah, Rekem wo si Sema. 44Sema si minapaurangla si Raham, ama’ ni Yorkeam wo si Rekem si minapaurangla si Samai.45Oki’ ni Samai nyi’a mouw si Maon, wo si Maon sia mouw si ama’ ne Bet-Zur. 46Efa, gundik ni Kaleb, si timimea’la si Haran, Moza wo si Gazes; Haran si minapaurangla si Gazes. 47Se oki-oki’ ni Yohdai nyi’a mouw si Regem, Yotam, Gesan, Pelet, Efa wo si Saaf.48Gundik ni Kaleb , nyi’a i yi’i si Maakha, si timimea’la si Seber wo si Tirhana. 49Wewene i ti’i si timimea’la kangkasi si Saaf, ama’ ne Madmana, wo si Sewa, ama’ ne Makhbena wo si ama’ ne Gibea; oki’ wewene ni Kaleb nyi’a mouw si Akhsa.50Ni’itu mouw se see’ ni Kaleb.Se oki-oki’ ni Hur, oki’polon ni Efrata, nyi’a mouw si Sobal, ama’ ne Kiryat-Yearim,51Salma, ama’ ni Betlehem wo si Haref, ama’ ni Bet-Gader.52Sobal, ama’ eng Kiryat-Yearim, si makapunya see’, nyi’a i yi’i si Haroe wo se esa nga parua tou e Menuhot. 53Wo se kaum-kaum Kiryat-Yearim nyi’a mouw se tou e Yetri, tou em Puti, , tou en Sumati wo se tou e Misrai; waki nisea i yi’i mouw e nasal ne tou en Zora wo se tou Esytaol.54See’ ni Salma nyi’a mouw si Betlehem, tou e Netofa, Atarot-Bet-Yoab wo se esa nga parua tou Manahti, nyi’a i yi’i se tou en Zori. 55Wo se kaum-kaum em baya ne ahli surat, se maena’ waki Yabes, nyi’a mouw se tou en Tirati, tou en Simati, wo se tou en Sukhati. Nisea i ti’i mouw se tou eng Keni see’ ni Hamat ama’ ne me’urang ni Rekhab.

Chapter 3

See’ ni Daud

1I yi’i mouw se oki-oki’ ni Daud se neiy i patoula i wee nisia waki Hebron; oki’ polon nyi’a mouw si Amnon, sioki waki si Ahinoam, wewene e Yizreel; oki’ karua nyi’a mouw si Daniel, sioki’ waki si Abigail, wewene eng Karmel; 2oki’ katelu nyi’a mouw si Absalom, sioki’ ni Maakha, nyi’a i yi’i sioki’ wewene ni Talmai, raja Gesur; oki’ kaepat nyi’a mouw si Adonia, sioki’ ni Hagit; 3oki’ kalima nyi’a mouw si Sefaca, sioki’ waki si Abital; oki’ kaenem nyi’a mouw si Yitream, sioki’ waki si Egla, ka’awuna i ti’i.4Se enem tou se neiy i patoumi i wee nisia waki Hebron, witu e wisa sia nu maperenta pitu nge te’un enem nga sumedot eng keurena; wo en telu nga pulu’ o telu nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 5I yi’i mouw se neiy i patoumi i wee nisia waki Yerusalem: Simea, Sobeb, Natan wo si Salomo, enem tou waki si Batsyua binti Amiel,6o laa si Yibhar, Elisama, Elifelet, 7Noga, Yefeg, Yafia, 8Elisama, Elyada wo si Elifelet, siouw tou. 9Em baya nea i ti’i se oki-oki’ ni Daud, reiy’pe’ neiy i kareken se oki-oki’ waki se gundik-gundik. Tamar nyi’a mouw si patuari wewene nea.10See’ ni Salomo nyi’a mouw si Rehabeam; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Abia; sioki’ni tou i yi’i nyi’a mouw si Asa; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yosafat; 11sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yoram; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ahazia; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yoas; 12sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Amazia; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Azarya; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yotam;13sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ahas; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Hizkia; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Manasye; 14sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Amon; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yosia;15Se oki-oki’ ni Yosia: sioki’polon nyi’a mouw si Yohanan, sioki’ karua nyi’a mouw si Yoyakim, sioki’ katelu nyi’a mouw si Zedekia, wo sioki’ kaepat nyi’a mouw si Salum. 16See’ ni Yoyakim nyi’a mouw si Yekhonya, oki’na i ti’i, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zedekia.17Se oki-oki’ ni Yekhonya, sitou eng kurungan i ti’i, nyi’a mouw si Sealtiel, oki’na, 18o laa si Malkhiram, Pedaya, Syenasar, Yekamya, Hosama wo si Nedabya.19Se oki-oki’ ni Pedaya nyi’a mouw si Zerubabel wo si Simei, wo se oki-oki’ ni Zerubabel nyi’a mouw si Mesulam wo si Hananya; Selomit nyi’a mouw si patuari wewene nea; 20o laa si Hasuba, Ohel, Berekhya, Hasaja wo si Yusab-Hesed, se lima tou. 21Se oki-oki’ ni Hananya nyi’a mouw si Pelaca wo si Yesaya; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Refaya; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Arnan; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Obaja, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Sekhanya.22Se oki-oki’ ni Sekhanya nyi’a mouw si Semaya, wo se oki-oki’ ni Semaya nyi’a mouw si Hatus, Yigal, Bariah, Nearya wo si Safat, se enem tou. 23Se oki-oki’ ni Nearya nyi’a mouw si Elyoenai, Hizkia, wo si Azrikam, se telu tou. 24Se oki-oki’ ni Elyoenai nyi’a mouw si Hodawya, Elyasib, Pelaya, Akub, Yohanan, Delaya wo si Anani, se pitu tou.

Chapter 4

See’ ni Yehuda waki panga walina

1Se oki-oki’ ni Yehuda nyi’a mouw si Peres, Hezron, Karmi, Hur wo si Syobal. 2Reaya, oki’ ni Syobal, si minapaurangla si Yahat, wo si Yahat si minapaurangla si Ahumai wo si Lahad. Ni’itu mouw se kaum-kaum ne tou en Zora.3I yi’i mouw se oki-oki’ ni Etam: Yizreel, Isma wo si Idbas; ngaran ni patuari wewene nea nyi’a mouw si Hazelelponi; 4o laa si Pnuel, ama’ eng Gedor, wo si Ezer, ama’ eng Husa. Ni’itu mouw se see’ ni Hur, oki’ polon ni Efrata, ama’ em Betlehem.5Asyur, ama’ en Tekoa, si makapunya rua ka’awu, nyi’a i yi’i si Hela wo si Naara. 6Naara si timimea’la i wee nisia si Ahuzam, Hefer, Temeni wo se tou e Ahastari. Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Naara. 7Se oki-oki’ ni Hela nyi’a mouw si Zeret, Yezohar wo si Etnan. 8Kos si minapaurangla si Anub, Hazobeba wo se kaum-kaum ni Aharhel bin Harum.9Yabes si lebe palo’orela ta’an se patuari-patuarina; ngaran ni Yabes i ti’i neiy i wee ni ina’na wia nisia karengan em pokeiyna: “Niaku ku timimea’ mola nisia ampit eng kerara.” 10Yabes si minaleiy wia si Empung Israel, pokeiyna: “Satorona Nikoo koo merkatla niaku masewe-sewel wo mangimpelasla en daerahku, wo satorona e lawas-Mu rumapitla niaku, wo tumerungla niaku waki kacilaka’an, i ka’ayo e rumara e reiy’ laa tumoro niaku!” Wo si Empung si lime’ele’la em pengiweenna i ti’i.11Kelub, patuari ni Suha, si minapaurangla si Mehir, sia mouw si ama’ ni Eston; 12wo si Eston si minapaurangla si Bet-Rafa, Pasea, wo si Tehina, ama’ ni Ir-Nahas. Ni’itu mouw se tou-tou e Rekha.13Se oki-oki’ ni Kenas nyi’a mouw si Otniel wo si Seraya; wo se oki-oki’ ni Otniel nyi’a mouw si Hatat wo si Meonotai; 14wo si Meonotai si minapaurangla si Ofra. Seraya si minapaurangla si Yoab, ama’ eng Kewong ne Meneniwo-meneniwo, karengan nisea nyi’a mouw se meneniwo-meneniwo. 15Se oki-oki’ ni Kaleb bin Yefune nyi’a mouw si Iru, Ela wo si Naam; wo si see’ ni Ela nyi’a mouw si Kenas.

16

16Se oki-oki’ ni Yehaleleel nyi’a mouw si Zif, Zifa, Tireya wo si Asareel.17Se oki-oki’ ni Ezra nyi’a mouw si Yeter, Mered, Efer wo si Yalon. Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Bica, keke’ ni Firaun si kinawengola ni Mered. Wewene i yi’i si timimea’la si Miryam, Samai wo si Yisbah, ama’ ne Estemoa. 18Ka’awu ni Mered, si wewene Yehuda i ti’i, si timimea’la si Yered, ama’ eng Gedor, wo si Heber, ama’ en Sokho, wo si Yekutiel, ama’ en Zanoah.19Se oki-oki’ ni ka’awu ni Hodia, patuari wewene ni Naham, nyi’a mouw si Abu Kehila, tou eng Garmi i ti’i, wo si Estemoa, tou e Maakha i ti’i. 20Se oki-oki’ ni Simon nyia’ mouw si Amnon, Rina, Benhanan wo si Tilon. Se oki-oki’ ni Yisei nyi’a mouw si Zohet wo si Ben-Zohet.21See’ ni Sela, oki’ ni Yehuda, nyi’a mouw si Er, ama’ e Lekha, wo si Lada, ama’ e Maresa, wo ne kaum-kaum em baya ne meneniwo e roko’ lenan nalus waki Bet-Asybea, 22o laa si Yokim wo se tou-tou eng Kozeba, o kasi si Yoas wo si Saraf se kimuasala e Moab wo eng kamurian se minareng waki Betlehem; – na’asaren-na’asaren i yi’i en tu’a. 23Nisea i yi’i se meneniwo-meneniwo kure’ se maena’ waki Netaim wo eng Gedera; nisea se maena’ maname wo mepa’ayang i wee si raja.
See’ ni Simeon

24Se oki-oki’ ni Simeon nyi’a mouw si Nemuel, Yamin, Yarib, Zerah wo si Saul; 25sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Mibsam; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Misma. 26 26See’ ni Misma nyi’a mouw si Hamuel, oki’na; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zakur; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Simei.27Simei si makapunya se mapulu’ o enem oki’ tuama wo se enem oki’ wewene; ta’an se patuari-patuarina se reiy’ makapunya laker oki’; se minapekasa kaum nea se reiy’ maawes eng kelaker tanu se bani Yehuda. 28Nisea se maena’ waki Bersyeba, Molada, Hazar-Sual,29Bilha, Ezem, Tolad, 30Betuel, Horma, Ziklag, 31Bet-Markabot, Hazar-Susim, Bet-Biri wo waki Saaraim. Ni’itu mouw eng kota-kota nea i ka’ayo si Daud nu minamuali raja.32Wo en desa-desana nyi’a mouw e Etam, Ain, Rimon, Tokhen wo e Asan, e lima pewanua’an; 33o kangkasi e reiy’ sa mina’asa desana em bitu eng kaledong em pewanua’an-pewanua’an i ti’i i ka’ayome waki Baal. Ni’itu mouw en tampa-tampa paena’an nea wo nisea se makapunya en silsilana sandiri.34Wo si Mesobab, Yamlekh, Yosa bin Amazia, 35Yoel, Yehu bin Yosibya bin Seraya bin Asiel, 36Elyoenai, Yaakoba, Yesohaya, Asaya, Adiel, Yesimiel, Benaya, 37 37Ziza bin Sifei bin Alon bin Yedaya bin Simri bin Semaya – 38se tou-tou i yi’i se neiy i totorla ampit e ngaran-ngaranna nyi’a mouw se pa’aka-aka’an – pa’aka-aka’an witu nelet ne kaum-kaum nea. Se me’urang-me’urang nea se kasa maawes eng kelaker.39Eng karengan e ni’itu nisea se simoro’ mea waki matorome eng Gedor i ka’ayome waki esa nga weka sendangan eng kewong kaa laa mesesero padang rukut i wee se membe’ domba nea. 40Nisea se minatola em padang rukut e rebur wo le’os; wanua i ti’i em pelas, aman wo en santosa; se tou-tou maena’ maname nu reiy’pe’ nisea se asal waki Ham. 41Se tou-tou e ngaranna neiy i kepatik i yi’i se mineiy witu en zaman ni Hizkia, raja Yehuda, wo minunengla en dasing-dasing ne tou eng Ham wo ne tou Meunim e niatola maname wo rimego nisea; tuana mouw i ka’ayo e nendo i yi’i. Kamurian sea rumuberla en tampa ne tou-tou i ti’i, karengan maname wawean padang rukut i wee se membe’ domba nea.42Wo se esa nga weteng waki nisea, waki se bani Simeon, kelaker nea se lima nga atus tou, se simoro’me waki kakuntungan Seir. Tanume si kapala nea nyi’a mouw si Pelaca, Nearya, Refaya wo si Uziel, se oki-oki’ ni Yisei. 43Nisea se minunengla se tele’u ne tou Amalek se limempotola en tou. O laa sea mena’ maname i ka’ayomi e nendo i yi’i.

Chapter 5

Suku-suku se waki lewet en so’oso’an Yordan

1Se oki-oki’ ni Ruben, oki’ polon ni Israel. Nisia mouw sioki’ polon, ta’an eng karengan nisia si limangkoiy mola eng kasucian em patekelan ni ama’na, takar eng hak kapolonanna neiy i weela wia se see’ waki si Yusuf, sioki’ ni Israel kangkasi, ma’anouw tu’u reiy’ neiy i kepatik witu en silsilah tanume sioki’ polon. 2Memang si Yehuda mouw si limantouwla se patuari-patuarina, awes tare si meta’esa’an waki elet nea si minamuali raja, ta’an eng hak polon i ti’i em bia si Yusuf. 3Se oki-oki’ ni Ruben, oki’ polon ni Israel, nyi’a mouw si Henokh, Palu, Hezron wo si Karmi.4See’ ni Yoel nyi’a mouw si Semaya, oki’na; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Gog, sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Simei; 5sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Mikha; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Reaya; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Baal; 6sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Beera si neiy i ater witu em pasea’an ni Tilgat-Pilneser, raja Asyur; nisia mouw si ma’aka-aka se tou e Ruben.7Patuari-patuarina i ki’it se kaum-kaumna, tanu se neiy i kepatik witu en silsilah i ki’it se see’ nea, nyi’a mouw si Yeiel, si kapala, o laa si Zakaria, 8wo si Bela bin Azas bin Sema bin Yoel; nisia mouw si maena’ waki Aroer wo e wilayahna mina’ayome waki Nebo wo em Baal-Meon. 9Wo mea waki esa nga weka sendangan wilayahna i ka’ayome waki li’ilik em padang gurun minelar muleiymi waki so’oso’an Efrat, karengan se ternak nea se minawesouw eng kelaker waki tana’ Gilead.10Witu en zaman ni Saul nisea se timuanala em paseke’an mesaru se tou eng Hagri; se tou-tou i yi’i nu neiy mouw i kawolon witu e lawas nea, takar sea mena’ witu en dasing-dasing ne tou-tou i ti’i waki minapekasa li’ilik sedangan eng Gilead.11Bani Gad se maena’ minasupuan ampit nisea waki tana’ Basan i ka’ayo en Salkha. 12Yoel nyi’a mouw si kapala wo si Safam sitou karua; o kangkasi si Yaenai wo si Safat se maena’ waki Basan. 13Patuari-patuari nea i ki’it e walak-walak nea nyi’a mouw si Mikhael, Mesulam, Syeba, Yorai, Yakan, Ziya wo si Eber, se pitu tou.14Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Abihail bin Huri bin Yaroah bin Gilead bin Mikhael bin Yesisai bin Yahdo bin Bus. 15Ahi bin Abdiel bin Guni nyi’a mouw si meta’esa’an kapala e rewok nea.16Nisea se maena’ waki Gilead, waki Basan, wo waki e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana wo waki e reiy’ sa mina’asa tana’ perawiran Saron i ka’ayo waki tempok-tempokna. 17Nisea nu waya se neiy i patik witu en silsilah witu en zaman ni Yotam, raja Yehuda, wo witu en zaman ni Yerobeam, raja Israel.18Waki se bani Ruben, tou eng Gad wo se esa nga parua suku Manasye se epat nga pulu’ o epat nga riwu pitu nga atus enem nga pulu’ tou se makawoo sumeke’, se tou-tou lali’iket, se toro mesa’an eng kekelung wo en santi wo mapitik em borang em pana, se minelati witu e maseke’. 19Nisea i ti’i se maseke’ mesaru se tou eng Hagri, Yetur, Nafish wo se Nodab.20Nisea se minaka’ato en sesawang mesaru se tou-tou i ti’i, i ka’ayo se tou eng Hagri i ti’i ampit em baya ne tou se maki’i-ki’it nisea se simarakanla en tou witu e lawas nea, karengan nisea se minaleiy mola wia si Empung witu em paseke’an i ti’i. Takar Nisia si lime’ele’la em pengiween nea, karengan nisea se ma’eman wia-Nisia. 21Nisea se minater se ternak-ternak ne tou-tou i ti’i tanume e rinemu’: ontana se lima nga pulu’ nga riwu nga ipus, membe’ domba se rua nga atus lima nga pulu’ nga riwu nga ipus wo se keledai se rua nga riwu nga ipus, o kangkasi se tou se esa nga atus nga riwu imukur. 22Laker se tou se minate karengan se minate kinawunu’an, karengan em paseke’an i ti’i nyi’a mouw em baki si Empung. Laa o sea rumuberla en tampa ne tou-tou i ti’i i ka’ayo e nedo pasea’an.23Esa nga parua suku Manasye se maena’ witu em banua i ti’i muleiymi waki Basan i ka’ayo em Baal-Hermon, Senir wo eng kuntung Hermon. Nisea se lakerouw eng kelaker nea. 24I yi’i mouw em baya ne kapala e rewok-rewok nea: Hefer, Yisei, Eliel, Azriel, Yeremia, Hodawya wo si Yahdiel, se tou-tou pahlawan se waraneiy, se tou-tou kasa kasine’uan, em baya ne kapala e rewok-rewok nea.25Ta’an eng katoroan nisea nu minaroba lale’ witu si Empung ne nene moyang nea wo minazinah ampit maki’itla se reiy’ sa mina’asa empung ne bangsa-bangsa em banua pinunengola ni Empung waki rerior nea, 26takar si Empung Israel si minoghe mola e nate ni Pul, nyi’a i yi’i si Tigat-Pilneser, raja Asyur, o laa si raja i ti’i si minater nisea witu em pasea’an, nyi’a i ti’i se tou e Ruben, tou eng Gad wo se esa nga parua suku Manasye. Sia si minali nisea mea waki Halah, Hebron, Hara wo en so’oso’an wanua Gozan; tuana mouw nisea maname i ka’ayomi e nendo i yi’i.

Chapter 6

3

Suku Lewi

1Se oki-oki’ ni Lewi nyi’a mouw si Gerson, Kehat wo si Merari. 2Se oki-oki’ ni Kehat nyi’a mouw si Amram, Yizhar, Hebron wo si Uziel. 3 Se oki-oki’ ni Amram nyi’a mouw si Harun, Musa wo si Miryam. Se oki-oki’ ni Harun nyi’a mouw si Nadab, Abihu, Eleazar wo si Itamar.4Eleazar si minapaurangla si Pinehas; Pinehas si minapaurangla si Abisua; 5Abisua si minapaurangla si Buki; Buki si minapaurangla si Uzi; 6Uzi si minapaurangla si Zerahya; Zerahya si minapaurangla si Merayot;7Merayot si minapaurangla si Amarya; Amarya si minapaurangla si Ahitub; 8Ahitub si minapaurangla si Zadok; Zadok si minapaurangla si Ahimaas; 9Ahimaas si minapaurangla si Azarya; Azarya si minapaurangla si Yohanan;10Yohanan si minapaurangla si Azarya; nisia mouw si timiboiy en jabatan imam witu em Bait Suci neiy i redeiyla ni Salomo waki Yerusalem. 11Azarya si minapaurangla si Amarya; Amarya si minapaurangla si Ahitub; 12Ahitub si minapaurangla si Zadok; Zadok si minapaurangla si Salum;13Salum si minapaurangla si Hilkia; Hilkia si minapaurangla si Azarya; 14Azarya si minapaurangla si Seraya; Seraya si minapaurangla si Yozadak; 15Yozadak si kimi’it neiy i ater eng katoroan si TUHAN nu minayala se tou Yehuda wo e Yerusalem se neiy i ater witu em pasea’an ni Nebukadnezar.16Se oki-oki’ ni Lewi nyi’a mouw si Gerson, Kehat wo si Merari. 17Nyi’i mouw e ngaran ne oki-oki’ ni Gerson: Libni wo si Simei. 18Oki-oki’ ni Kehat nyi’a mouw si Amram, Yizhar, Hebron wo si Uziel.19Oki-oki’ ni Merari nyi’a mouw si Mahli wo si Musi.I yi’i mouw se kaum-kaum ne suku Lewi witu e rewok-rewok nea: 20waki si Gerson nyi’a mouw si Libni, oki’na, wo sioki’ ni tou iyi’i nyi’a mouw si Yahat, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zima, 21wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yoah, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ido, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zerah, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yeatrai.22See’ ni Kehat nyi’a mouw si Aminadab, oki’na, , wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Korah, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Asir, 23wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elkana, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ebyasaf, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Asir, 24wo sioki’ ni tou iyi’i nyi’a mouw si Tahat, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Uriel, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Uzia, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Saul.25Se oki-oki’ ni Elkana nyi’a mouw si Amasai wo si Ahimot, 26wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elkana, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw Zofai, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Nahat, 27wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Eliab, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yeroham, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elkana.28Se oki-oki’ ni Samuel nyi’a mouw si Yoel, oki’ polon wo sioki’ karua nyi’a mouw si Abia. 29See’ ni Merari nyi’a mouw si Mahli, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Libni, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Simei, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Uza, 30wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Simea, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Hagia, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Asaya.
Se kumekantar-kumekantar witu em bale ni TUHAN

31I yi’i mouw se tou-tou se neiy i lukarla ni Daud ma’akala eng kekantaren witu em bale ni TUHAN rengan en tabut i ti’i minaka’ato tampa paena’an. 32Witu en sinaru en Dasing Suci, nyi’a i yi’i en Dasing Pinasungkulan, nisea se melayanla tanume se kumekantar i ka’ayo si Salomo si rimedeiyla em bale ni TUHAN waki Yerusalem. Nisea se matuanala e lukar jabatanna minatoroan ampit e natoranna.33I yi’i mouw se tou-tou se timiboiy e lukar iti’i ampit se oki-oki’ nea: waki se bani Kehat nyi’a mouw si Heman, si kumekantar i ti’i, sioki’ ni Yoel bin Samuel 34bin Elkana bin Yeroham bin Eliel bin Toah 35bin Zuf bin Elkana bin Mahat bin Amasai36bin Elkana bin Yoel bin Azaria bin Zefanya 37bin Tahat bin Asir bin Ebyasaf bin Korah 38bin Yizhar bin Kehat bin Lewi bin Israel.39Kamurian witu esa nga weka lele’osna rimedeiy si Asaf, patuari esa nga sukuna, nyi’a i ti’i si Asaf bin Berekhya bin Simea 40bin Mikhael bin Baaseya bin Malkia 41bin Etai bin Zerah bin Adaya 42bin Etan bin Zima bin Simei 43bin Yahat bin Gerson bin Lewi.44Witu esa nga weka kawii rimedeiy waki se bani Merari, se patuari-patuari esa nga suku nea, Etan bin Kisi bin Abdi bin Malukh 45bin Hasabya bin Amazia bin Hilkia 46bin Amzi bin Bani bin Semer 47bin Mahli bin Musi bin Merari bin Lewi.48Se patuari-patuari esa nga suku nea, se tou-tou Lewi walina, se sinarakanan tumuanala e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen witu en Dasing Suci, em bale ni Empung.49Ta’an si Harun wo se oki-oki’na se maka kawijiban tumunu en tetule witu natas e mezbah tetule tinunu wo witu natas e mezbah patunuan e nukupan, wo matuanala e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen witu en tampa kasa kudus ma’an masiwola em pedamean i wee se tou Israel, e makatena-tena’ tanu neiy i perentala ni Musa, hamba ni Empung i ti’i.50I yi’i mouw se see’ ni Harun: Eleazar, oki’na, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Pinehas, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Abisua, 51wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Buki, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Uzi, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zerahya 52wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Merayot, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Amarya, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ahitub, 53wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zadok, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ahimaas.
Eng kota-kota ne tou Lewi

54Nyi’i mouw en tampa-tampa paena’an nea i ki’it en tampa-tampa pedasingan nea waki daerah nea: wia se see’ ni Harun se neiy i kaghorem kaum ne tou eng Kehat – karengan i wee nisea mouw eng koba’ kasa ketare-tare – 55Wia nisea neiy i weela eng Hebron waki tana’ Yehuda ampit en tana’-tana’ perawiran esa nga kaledongna, 56ta’an en tana’ penguma’an eng kota ketare ampit en desa-desana e neiy mouw i weela wia si Kaleb bin Yefune.57Wia se see’ ni Harun neiy i weela eng Hebron eng kota paterungan i ti’i, kamurian e Libna ampit en tana’-tana’ perawiranna, wo e Yatir, o laa e Estemoa ampit en tana’-tana’ perawiranna; 58Hilen ampit en tana’-tana’ perawiranna, Debir ampit en tana’-tana’ perawiranna;59Asan ampit en tana’-tana’ perawiranna, wo em Bet-Semes ampit en tana’-tana’ perawiranna; 60wo waki se suku Benyamin: Geba ampit en tana’-tana’ perawiranna, Alemet ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Anatot ampit en tana’-tana’ perawiranna. Minapekasana eng kota-kota nea e mapulu’o telu neiy i wetengla witu nelet ne kaum-kaum nea.61Wo se see’ ni Kehat se esa nga lebena se minaka’ato ampit neiy i koba’ e mapulu’ kota waki se kaum ne suku iti’i, nyi’a i yi’i waki se suku Manasye se esa nga parua iti’i. 62Wia se see’ ni Gerson i ki’it se kaum-kaum nea se wineeanla e mapulu’ o telu kota waki se suku Isakhar, waki se suku Asyer, waki se suku Naftali wo waki se suku Manasye se waki Basan. 663Wia se see’ ni Merari i ki’it se kaum-kaum nea se wineeanla ampit neiy i koba’ e mapulu’ o rua kota waki se suku Ruben, waki se suku Gad wo waki se suku Zebulon. 64Jadi se tou Israel se mineela wia se tou Lewi eng kota-kota i ti’i ampit en tana’-tana’ perawiranna. 65Nisea se mineela kangkasi ampit neiy i koba’ eng kota-kota ketare, en tinotor neala e ngaran-ngaranna, waki se suku bani Yehuda, waki se suku bani Simeon wo waki se suku bani Benyamin.66Se kaum-kaum walina waki se see’ ni Kehat se minaka’ato eng kota-kota waki se suku Efraim tanume en daerah nea. 67Wia nisea neiy i weela en Sikhem, eng kota paterungan i ti’i, ampit en tana’-tana’ perawiranna, waki kakuntungan Efraim, o laa eng Gezer ampit en tana’-tana’ perawiranna, 68Yokmeam ampit en tana’-tana’ parawiranna, Bet-Horon ampit en tana’-tana’ perawiranna, 69Ayalon ampit en tana’-tana’ perawiranna wo eng Gat-Rimon ampit en tana’-tana’ perawiranna.70Wo waki se suku Manasye se esa nga parua i ti’i; Aner ampit en tana-tana’ perawiranna wo em Bileam ampit en tana’-tana’ perawiranna. Jadi eng kota-kota i ti’i neiy i weela wia se kaum-kaum se esa nga lebena waki se see’ ni Kehat.71See’ ni Gerson se minaka’ato waki se kaum ne suku Manasye se esa nga parua i ti’i; Golan em baki Basan ampit en tana’-tana’ perawiranna, o laa e Asytarot ampit en tana’-tana’ perawiranna; 72waki se suku Isakhar: Kedesh ampit en tana’-tana’ perawiranna; Daberat ampit en tana’-tana’ perawiranna, 73Ramot ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Anem ampit en tana’-tana’ perawiranna;74waki se suku Asyer: Masal ampit en tana’-tana’ perawiranna, Abdon ampit en tana’-tana’ perawiranna, 75Hukok ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Rehob wo en tana’-tana’ perawiranna; 76waki se suku Naftali: Kedesh em baki Galilea ampit en tana’-tana’ perawiranna, Hamon ampit en tana’-tana’ perawiranna wo eng Kiryataim ampit en tana’-tana’ perawiranna.77See’ ni Merari se esa nga lebena se minaka’ato waki se suku Zebulon: Rimono ampit en tana’-tana’ perawiranna wo en Tabor ampit en tana’-tana’ perawiranna; 78wo waki lewet en so’oso’an Yordan tawi e Yerikho, waki esa nga weka sedangan en so’oso’an Yordan, neiy i weemi waki se suku Ruben: Bezer em baki padang gurun ampit en tana’-tana’ perawiranna, Yahas ampit en tana’-tana’ perawiranna, 79Kedemot ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Mefaat ampit en tana’-tana’ perawiranna;80wo waki se suku Gad: Ramot waki Gilead ampit en tana’-tana’ perawiranna, Mahanaim ampit en tana’-tana’ perawiranna, 81Hasybon ampit en tana’-tana’ perawiranna wo e Yaezer ampit en tana’-tana’ perawiranna.

Chapter 7

Se suku-suku esa nga lebena

1Se oki-oki’ ni Isakhar nyi’a mouw si Tola wo si Pua, Yasub wo si Simron, se epat tou. 2Se oki-oki’ ni Tola nyi’a mouw si Uzi, Refaya, Yeriel, Yahmai, Yibsam wo si Samuel, se kapala-kapala walak see’ ni Tola, se pahlawan-pahlawan waraneiy; i ki’it en daftar ne see’ nea eng kelakerna witu en zaman ni Daud se rua nga pulu’ o rua nga riwu enem nga atus tou. 3See’ ni Uzi nyi’a mouw si Yizrahya wo se oki-oki’ ni Yizrahya nyi’a mouw si Mikhael, Obaja, Yoel, wo si Yisia, se lima tou, em baya nisea nyi’a mouw se kapala-kapala.4Witu e wawa’ nea i ti’i, i ki’it en daftar ne see’ wo i ki’it e walak nea, wawean se pasukan-pasukan ne suraro se telu nga pulu’ o enem nga riwu tou, karengan se ka’awu wo se oki-oki’ nea se kelaker. 5Se patuari-patuari esa nga suku nea waki se reiy’ sa mina’asa kaum Isakhar, se pahlawan-pahlawan waraneiy, em baya nea se uwalu nga pulu’ o pitu nga riwu tou se neiy i kedaftar witu en silsilah.6Se oki-oki’ ni Benyamin nyi’a mouw si Bela, Bekher wo si Yediael, se telu tou. 7Seoki-oki’ ni Bela nyi’a mouw si Ezbon, Uzi, Uziel, Yerimot wo si Iri, se lima tou, kapala-kapala e walak se pahlawan-pahlawan waraneiy; nisea se neiy i kedaftar witu en silsilah ne rua nga pulu’ o rua nga riwu telu nga pulu’ o epat tou.8Se oki-oki’ ni Bekher nyi’a mouw si Zemira, Yoas, Eliezer, Elyoenai, Omri, Yeremot, Anatot wo si Alemet; em baya nisea i ti’i nyi’a mouw se oki-oki’ ni Bekher. 9Nisea se neiy i kedaftar witu en silsilah, i ki’it en see’ nea, se tanume se kapala-kapala walak nea, se pahlawan-pahlawan waraneiy, se rua nga pulu’ nga riwu rua nga atus tou. 10See’ ni Yediael nyi’a mouw si Bilhan wo se oki-oki’ ni Bilhan nyi’a mouw si Yeush, Benyamin, Ehud, Kenaana, Zetan, Tarsis wo si Ahisahar.11Em baya nisea i ti’i nyi’a mouw se see’ ni Yediael, se kapala-kapala e walak nea, se pahlawan-pahlawan waraneiy; se tou-tou makawoo sumeke’ se mapulu’ o pitu nga riwu rua nga atus. 12Wo si Supim wo si Hupim nyi’a mouw se see’ ni Ir; Husim nyi’a mouw si see’ ni Aher.13Se oki-oki’ ni Naftali nyi’a mouw si Yahziel, Guni, Yezer wo si Salum, se oki-okina wia si Bilha.14See’ni Manasye nyi’a mouw si Asriel si neiy i patoula ni gundikna, wewene Aram i ti’i; si wewene i yi’i si timimea’la si Makhir, ama’ ni Gilead. 15Makhir si minedo siesa ka’awu i wee si Hupim wo si Supim; ngaran ni patuarina wewene nyia’ mouw si Maakha.Ngaran ni oki’ karua nyi’a mouw si Zelafehad si makapunya i te oki’ wewene. 16Ta’an si Maakha, ka’awu ni Makhir si timimea’la siesa oki’ tuama wo ngimaranla nisia Peresh; ngaran ni patuarina tuama nyi’a mouw si Seres wo se oki-oki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ulam wo si Rekem.17See’ ni Ulam nyi’a mouw si Bedan. Ni’itu mouw se see’ ni Gilead bin Makhir bin Manasye. 18Patuarina wewene, si Molekhet si timimea’la si Isyhot, Abiezer wo si Mahla. 19Se oki-oki’ ni Semida nyi’a mouw si Ahyan, Sekhem, Likhi wo si Aniam.20See’ ni Efraim nyi’a mouw si Sutela, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Tahat, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elada, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Tahat, 21wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Zabad, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Sutela, kamurian si Eser wo si Elad. Nisea se winunu’ ne tou-tou eng Gat se minatou witu em banua i ti’i, karengan nisea se minea kumaat se ternak-ternak ne tou i ti’i. 22Efraim, ama’ nea, si mengasi’ minangaendo-endo eng keurena, i ka’ayo se patuari-patuarina se mineiy kaa meiy me’ibor nisia.23Nu reiy’ mouw i tu sia maesala ouwak ampit si ka’awuna, laa o gumandongouw si wewene i ti’i wo tumimea’la siesa oki’ tuama. Sia si ngimaranla nisia Beria, karengan eng kacilaka’an en timoro mola se me’urangna. 24Sioki’na wewene nyi’a mouw si Seera si rimedeiy mola em Bet-Horon-Lua’an wo em Bet-Horon-Tewa ma’an e Uzen-Seera.25Oki’ tuama ni Beria nyi’a mouw si Refah, o laa si Resef; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Telah, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Tahan, 26wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Ladan, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Amihud, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elisama, 27wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Nun, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Yosua.28En tana’ kapunya’an nea wo en tampa paena’an nea nyi’a mouw em Betel ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, Naaran waki esa nga weka sedangan wo eng Gezer ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana waki esa nga weka talikuran, kamurian en Sikhem ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana i ka’ayo e Aya ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, 29wo witu em paakaran ne bani Manasye: Bet-Sean ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, o kangkasi en Taanakh ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, Megido ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, Dor ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana. Waki tampa-tampa i ti’i mouw se see’ ni Yusuf bin Israel maena’.30Se oki-oki’ ni Asyer nyi’a mouw si Yimna, Yiswa, Yiswi wo si Beria; Serah nyi’a mouw si patuari wewene nea. 31Se oki-oki’ ni Beria nyi’a mouw si Herber wo si Malkiel; nisia mouw si ama’ ni Birzait. 32Herber si minapaurangla si Yaflet, Somer wo si Hotam ma’an si Sua, patuari wewene nea.33Se oki-oki’ ni Yaflet nyi’a mouw si Pasakh, Bimhab wo si Asywat. Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Yaflet. 34Se oki-oki’ ni Semer nyi’a mouw si Ahi, Rohga, Yehuba wo si aram. 35Se oki-oki’ ni Helem, patuarina tuama, nyi’a mouw si Sofah, Yimna, Seles wo si Amal.36Se oki-oki’ ni Sofah nyi’a mouw si Suah, Harnefer, Syual, Beri wo si Yimra, 37Bezer, Hod, Sama, Silsa, Yitran wo si Beera. 38 38Se oki-oki’ ni Yeter nyi’a mouw si Yefune, Pispa wo si Ara.39Se oki-oki’ ni Ula nyi’a mouw si Arah, Haniel wo si Rizya. 40Ni’itu mouw em baya nea se see’ ni Asyer, se kapala-kapala e walak nea, pahlawan-pahlawan waraneiy se kinapelengan, se ma’aka-aka-ma’aka-aka kasa pe’uku-ukumen. Kelakerna se neiy i kedaftar witu en silsilah nea tanume se pasukan i paseke’ se rua nga pulu’ o enem nga riwu tou.

Chapter 8

1Benyamin si minapaurangla si Bela, sioki’ polonna, Asybel, sioki’ karua, Ahrah, sioki’ katelu, 2Noha, sioki’ kaepat wo si Rafa sioki’ kalima. 3Se oki-oki’ ni Bela nyi’a mouw si Adar, Gera, Abihud, 4Abisua, Naaman, Ahoah, 5Gera, Sefufan wo si Huram.6I yi’i mouw se oki-oki’ ni Ehud; nisea i yi’i nyi’a mouw se kapala-kapala walak ne penduduk eng Geba se neiy i ater witu em pasea’an waki Manahat; 7Naaman, Ahia wo si Gera se minater nisea witu em pasea’an; nisia si minapaurangla si Uza wo si Ahihud.8Saharaim si minaka’ato oki’ waki daerah Moab, nu reiy’ mouw sea nu neiy i ure’na si Husim wo si Baara, se ka’awu-ka’awuna. 9Nisia si minaka’atomi oki’ waki si Hodesh, ka’awuna, nyi’a i yi’i si Yobab, Zibya, Mesa, Malkam, 10Yeus, Sokhya wo si Mirma; ni’itu mouw se oki-oki’na, se kapala-kapala walak; 11nu reiy’pe’ i tu waki si Husim sia si minaka’ato mola oki’, nyi’a i yi’i si Abitub wo si Elpaal.12Se oki-oki’ ni Elpaal nyi’a mouw si Eber, Misam wo si Semed; nisia i yi’i si rimedeiyla eng kota Ono wo eng kota Lod ampit e reiy’ sa mina’asa kotana. 13Beria wo si Sema nyi’a mouw se kapala-kapala walak ne penduduk Ayalon; nisea se simere’ mola se penduduk eng Gat.14Ahyo, Sasak, Yeremot, 15Zebaja, Arad, Eder, 16Mikhael, Yispa wo si Yoha nyi’a mouw se oki-oki’ ni Beria. 17Zebaya, Mesulam, Hizki, Heber, 18Yismerai, Yizlia wo si Yobab nyi’a mouw se oki-oki’ ni Elpaal.19Yakim, Zikhri, Zabdi, 20Elyoenai, Ziletai, Eliel, 21Adaya, Beraya wo si Simrat nyi’a mouw se oki-oki’ ni Simei.22Yispan, Eber, Eliel, 23Abdon, Zikhri, Hanan, 24Hananya, Elam, Antotia, 25Yifdeya wo si Pnuel nyi’a mouw se oki-oki’ ni Sasak.26Samserai, Seharya, Atalya, 27Yaaresya, Elia wo si Zikhri nyi’a mouw se oki-oki’ ni Yeroham. 28Ni’itu mouw em baya se kapala walak, em baya se kapala i ki’it en see’ nea; nisea iyi’i se maena’ waki Yerusalem.

See’ ni Saul

29Ta’an waki Gibeon maena’ si ama’ eng Gibeon, nyi’a i yi’i si Yeiel, wo e ngaran ni ka’awuna nyi’a mouw si Maakha. 30Sioki’ polonna nyi’a mouw si Abdon, o laa si Zur, Kish, Baal, Nadab, 31Gedor, Ahyo, Zekher32wo si Miklot si minapaurangla si Simea. O kangkasi nisea i yi’i se minea mena’ minetawian ampit se patuari-patuari nea waki Yerusalem mewali-wali se patuari nea walina. 33Ner si minapaurangla si Kish; Kish si minapaurangla si Saul; Saul si minapaurangla si Yonatan, Malkisua, Abinadab wo si Esybaal. 34Sioki’ ni Yonatan nyi’a mouw si Meribaal wo si Meribaal si minapaurangla si Mikha.35Se oki’ ni Mikha nyi’a mouw si Piton, Melekh, Tarea wo si Ahas. 36Ahas si minapaurangla si Yoada; Yoada si minapaurangla si Alemet, Azmawet wo si Zimri; Zimri si minapaurangla si Moza. 37Moza si minapaurangla si Bina; sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Rafa, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elasa, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si azel.38Azel si makapunya se enem oki’, wo e nyi’i mouw e ngaran-ngaran nea: Azrikam, Bokhru, Ismael, Searya, Obaja wo si Hanan. Ni’itu mouw se minapekasana oki-oki’ ni azel. 39Se oki-oki’ ni Esek, patuarina, nyi’a mouw si Ulam, sioki’ polonna, o laa si Yeush, sioki’ karua, wo si Elifelet, sioki’ katelu. 40Se oki-oki’ ni Ulam i ti’i nyi’a mouw se tou-tou waro’, se pahlawan-pahlawan waraneiy, se mememana-mememana; se oki’ wo se puyun nea se kelaker: se esa nga atus lima nga pulu’ tou. Nisea nu waya i ti’i se neiy i kaghorem bani Benyamin.

Chapter 9

Daftar ne penduduk Yerusalem

1Se minapekasa tou Israel se neiy mouw i kedaftar witu en silsilah; nisea se neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja israel, kasuatan se tou Yehuda se neiy mouw i ater witu em pasea’an waki Babel karengan em pasiwo-siwon nea reiy’ lale’. 2Wo se tou-tou se kasa ketare-tarena minena’ sumeup waki tana’-tana’ kapunya’an nea, waki kota-kota nea, nyi’a mouw se tou Israel karengan, em baya ne imam, se tou-tou Lewi wo em baya ne budak witu em bait ni Empung. 3Waki Yerusalem maena’ se tou-tou waki se bani Yehuda, waki se bani Benyamin, waki se bani Efraim wo Manasye:4Utai bin Amihud bin Omri bin Imri bin Bani, waki se see’ ni Peres bin Yehuda. 5Wo waki se tou Syela nyi’a mouw si Asaya, sioki’ polon, ampit se oki-oki’na. 6Waki se see’ ni Zerah nyi’a mouw si Yeuel ampit se kawanua patuarina, se enem nga atus siouw nga pulu’ tou.7Waki se bani Benyamin nyi’a mouw si Salu bin Mesulam bin Hodawya bin Hasenua, 8Yibnea bin Yeroham, Ela Uzi bin Mikhri wo si Mesulam bin Sefaca bin Rehuel bin Yibnia 9ampit se kawanua patuari nea i ki’it se see’ nea, se siouw nga atus lima nga pulu’ o enem tou. Em baya ne tou iti’i nyia’ mouw se kapala walak.10Waki em baya ne imam nyi’a mouw si Yedaya, Yoyarib, Yakhin, 11Azarya bin Hilkia bin Mesulam bin Zadok bin Merayot bin Ahitub, se pamuka-muka em bale ni Empung,12o laa si Adaya bin Yeroham bin Pasyhur bin Malkia, wo si Masai bin Adiel bin Yahzera bin Mesulam bin Mesilemit bin Imer, 13ampit se kawanua patuari nea, kapala-kapala walak, se esa nga riwu pitu nga atus enem nga pulu’ tou, se tou-tou lali’iket kaa laa mereraghesla witu em bale ni Empung.14Waki se tou-tou Lewi nyi’a mouw si Semaya bin Hasub bin Azrikam bin Hasabya, waki se see’ ni Merari; 15 15o laa si Bakbakar, Heresh, Galal wo si Matanya bin Mikha bin Zikhri bin Asaf, 16ma’an si Obaja bin Semaya bin Galal bin Yedutun wo si Berekhya bin Asa bin Elkana se maena’ waki desa-desa ne tou Netofa.17Se menaang-menaang witu em pepalen leloangan nyi’a mouw si Salum, Akub, Talmon wo si Ahiman, ampit se kawanua patuari nea: Salum nyi’a mouw si kapala. 18I ka’ayomi en teakan nisea se witu em pepalen leloangan ni raja waki esa nga weka sendangan. Nisea mouw se menaang-menaang witu em pepalen leloangan em pedasingan ne bani Lewi. 19Salum bin Kore bin Ebyasaf bin Korah wo se patuari-patuari esa nga walakna, nyi’a i yi’i se tou-tou eng Korah, se makapunya e lukar jabatan tanume se tumetayur-tumetayur ketareala em pepalen en Dasing, tanu se ama’-ama’ nea nu malukar witu em pedasingan ni TUHAN tanume se tumetayur-tumetayur em pepalen megheghorem.20Pinehas bin Eleazar si kimapalala nisea nu reiy’pe’ nyi’a. TUHAN satorona si rumapitla nisia. 21Zakharia bin Meselemya nyi’a mouw si menaang em pepalen en Dasing Pinasungkulan.22Nisea nu waya se kinapelengan minamuali menaang witu eng ketareala em pepalen se rua nga atus mapulu’ o rua tou. Nisea se neiy mouw i kedaftar witu en silsilah witu en desa-desa nea. Daud wo si Samuel, lumeloo’ i ti’i, se minopo nisea witu en jabatan i ti’i. 23Nisea wo se oki-oki’ nea se malukar metayur witu em pepalen-pepalen leloangan em bale ni TUHAN, nyi’a i yi’i em Bait en Dasing i ti’i. 24Mea matorome e nepat werenna ni rumereghes neiy i tampala se menaang-menaang em pepalen leloangan i ti’i, nyi’a i yi’i mea matorome en sedangan, talikuran, amian wo en timu.25Wo se patuari-patuari nea se maena’ waki desa-desa nea, witu e nedo-nedo neiy i ketantu se lewo’ sa reiy’ ghumorem eng keurean pitu nga endo kaa laa ma’ayang mewali-wali nisea, 26kasuatan se epat kapala ne menaang em pepalen leloangan i ti’i se timiboiy en jabatan tataap. Nisea nyi’a mouw se tou Lewi wo se mategha’la e ruragh-ruragh ma’an em penu’utu-nu’utulan em bale ni Empung. 27Nisea se minapawengi witu eng kaledong em bale ni Empung i ti’i karengan nisea se makatanggong jawab witu em petayuran wo lewo’ sa reiy’ muka’ em pepalen susur memo’odo.28Se esa nga weteng waki nisea se meurus em pakakas peraghes: nisea se mareken em pakakas i ti’i witu e nedo i paghoremla wo i parou’mi. 29Se esa nga weteng waki nisea se neiy i lukarla murus em perabot, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa perabot en tampa kudus, wo meurus en topong kasa le’os, nanggor, lana, kamania wo e rampa-rampa.30kasuatan se pirala imam se mesadiala e rampa-rampa sinewok. 31Matica, si meta’esa’an tou Lewi, sioki’ polon ni Salum, tou eng Korah i ti’i, si minaka’to lukar tataap kaa laa masiwo e roti. 32Wo se esa nga weteng waki se oki-oki’ ne tou eng Kehat, nyi’a i yi’i waki se kawanua patuari nea, se meurus e roti sesakeiy kaa laa sadianla susur e nendo Sabat.33Wo i yi’i mouw em baya ne kumekantar, se kapala walak ne tou Lewi, se maena’ witu e ruragh-ruragh wo se neiy i kewayami waki pepa’ayangen walina, karengan oat o wengi nisea se maringangar ampit em pepa’angenna. 34Ni’itu mouw em baya se kapala walak ne tou Lewi, em baya ne kapala, i ki’it se see’ nea; nisea i yi’i se maena’ waki Yerusalem.

Silsilah ni Saul

35Waki Gibeon maena’ si ama’ Gibeon, nyi’a i yi’i si Yeiel, wo ngaran ni ka’awuna si Maakha. 36Sioki’ polonna nyi’a mouw si Abdon, o laa si Zur, Kish, Baal Ner, Nadab, 37Gedor, Ahyo, Zkharia wo si Miklot.38Miklot si minapaurangla si Simeam. O kangkasi nisea i yi’i se minea mena’ minetawian ampit se patuari-patuari nea waki Yerusalem mewali-wali se patuari nea walina. 39Ner si minapaurangla si Kish; Kish si minapaurangla si Saul; Saul si minapaurangla si Yonatan, Malkisua, Aminadab wo si Esybaal. 40Sioki’ ni Yonatan nyi’a mouw si Meribaal, wo si Meribaal si minapaurangla si Mikha.41Se oki’ ni Mikha nyi’a mouw si Piton, Melekh, Tahrea wo si Ahas. 42Ahas si minapaurangla si Yaera; Yaera si minapaurangla si Alemet, Azmawet wo si Zimri; Zimri si minapaurangla si Moza. 43Moza si minapaurangla si Bina, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Refaya, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Elasa, wo sioki’ ni tou i yi’i nyi’a mouw si Azel. 44Azel si makapunya se enem oki’ wo nyi’i mouw e ngaran-ngaran nea: Azrikam, Bokhru, Ismael, Searya, Obaja wo si Hanan. Ni’itu mouw se oki-oki’ ni Azel.

Chapter 10

Saul nu minate

1Tou em Filistin se maseke’ mesaru se tou Israel. Tou-tou Israel se timingkasi en tou waki sinaru ne tou em Filistin wo kelaker se minate kinawunu’an waki kakuntungan Gilboa. 2Tou em Filistin se reiy’ maena-ena’ mekeki’it si Saul wo se oki-oki’na wo minatela si Yonatan, Abinadab wo si Malkisua, se oki-oki’ ni Saul. 3Kamurian e makawuterola em paseke’an i ti’i i wee si Saul; em baya ne mememana se minatola nisia wo minali’la nisia.4Laa o lumila’ mouw si Saul wia si mengengali en senjatana: “Sawutenouw en santimu wo kuekenouw aku, rio te’a meiy se tou-tou reiy’ makasunat i yi’i tumuanala niaku tanu se pepa’ayangen.” Ta’an si mengengali en senjatana si so’o, karengan nisia si kasa ormat. Kamurian si Saul si minedo en santi i ti’i wo mepeka’anula en touna witu natas nyi’a.5Katoroan si mengengali en sejatana nu limoo’, kaa si Saul si minatemouw, sia tu’u mepeka’anula en touna witu natas en santina, laa o mate. 6Jadi si Saul, se telu oki’na wo se pakasa’an ne me’urangna se mewali-wali minate.7Katoroan linoo’ ne miapekasa tou Israel se waki kewong, kaa se suraro se timingkasola en tou, wo kaa si Saul ma’an se oki-oki’na se minate mouw, takar sea tumele’ula eng kota-kota nea laa o tumingkasla en tou kangkasi; kamurian meiy mouw se tou em Filistin wo mena’ maname. 8Katoroan e nendo kawo’odoanna se tou em Filistin se mineiy kumaatla wia se tou-tou minate kinawunu’an i ti’i, kina’atoan neala si Saul wo se oki-oki’na se neiy i keta’ater waki kakuntungan Gilboa.9Sea se kimaatla wia nisia wo medo eng kokong ni Saul wo en senjata-senjatana, laa o rumeo tou lumedong waki wanua ne tou em Filistin kaa laa ma’ayola e nabar i ti’i wia se berhala-berhala nea wo wia se rakyat. 10Kamurian sea meela en senjata-senjata ni Saul witu eng kuil ni empung nea, ta’an en tereuka’ eng kokongna neiy i paku neala witu em bale ni Dagon.11Katoroan se minapekasa Yabesh-Gilead nu liminga tanume e reiy’ sa mina’asa en tinuana mola ne tou em Filistin wia si Saul, 12takar tumiro’ mouw se pakasa’an tou waraneiy, laa o mea medo e mayat ni Saul wo e mayat ne oki-oki’na. Nisea se minali nyi’a mea waki Yabesh wo kumuburla e ruiy-ruiy nea waki wawa’e nakana wangko’, waki Yabesh. Nu reiy’ mouw i tu moso mouw sea pitu nga endo eng keurena.13Tuana mouw si Saul nu minate karengan em pasiwo-siwonna reiy’ lale’ wia si TUHAN, eng karengan nisia si reiy’ timiboiy witu e nuwu’ ni TUHAN, wo kangkasi eng karengan nisia si kimiwee mouw teturu’ waki se imukur ne minate, 14wo si reiy’ kimiwee teturu’ ni TUHAN. Kaa ni’itu si TUHAN si minunu’ nisia wo simarakanla en jabatan raja i ti’i wia si Daud bin Isai.

Chapter 11

Daud si minamuali raja witu se Israel

1Laa o merurouw se minapekasa Israel wia si Daud waki Hebron wo lumila’: “Kete’uanola, nikeiy i yi’i keiy raa’ o le’onamu. 2Nure mouw, eng katoroan si Saul nu maperenta, nikoo mouw si ma’aka-aka e reiy’ sa mina’asa em paoghean ne tou Israel. Wo si TUHAN, Empungmu, si minee mola nuwu’ wia nikoo: Nikoo mouw si lewo’ sa reiy’ rumawirla se umat-Ku Israel, wo nikoo mouw si minamuali raja witu se umat-Ku Israel.” 3Takar meiy mouw se tu’a-tu’a Israel sumaru si raja waki Hebron, o laa si Daud si simiwola teta’aran ampit nisea waki Hebron witu en sinaru ni TUHAN, kamurian sea misu’la si Daud mamuali raja witu se Israel, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN ampit e nieletan ni Samuel.

Daud si rimo’obit e Yerusalem wo minena’ maname

4O laa si Daud ampit se minapekasa tou Israel se minea waki Yerusalem; ni’itu mouw e Yebus, wo maname se tou Yebus nyi’a mouw se penduduk e wanua i ti’i. 5Penduduk Yebus se limila’ wia si Daud: “Nikoo koo reiy’ makawoo megheghoremi wia nyi’i.” Ta’an si Daud si rimo’obit e reen petaangan en Sion, nyi’a i ti’i eng kota Daud. 6Daud si limila’ mola: “Seiy si lebe rerior mewe mekala se tou Yebus, sia si laa mamuali kapala wo ma’aka-aka.” O laa si Yoab, oki’ ni Zeruya, si rimego lebe rerior, takar nisia si minamuali kapala.7O laa si Daud si minena-ena’ witu e reen petaangan i ti’i, kaa ni’itu se tou se ngimaranla nyi’a: kota Daud. 8Sia si minente’la eng kota i ti’i esa nga kaledongna, muleiymi waki Milo, awes tare esa nga kaledongna minapekasa nyi’a, kasuatan si Yoab si mebangun sumeup esa nga lebena waki kota i ti’i. 9O laa e makaurela mekewangko’la eng kuasa ni Daud, karengan si TUHAN minapekasa alam si rimapitla nisia.
Pahlawan-pahlawan ni Daud

10I yi’i mouw se kapala-kapala em baya ne pahlawan se timeperla si Daud, se minee mola dukungan ente’ wia nisia, mewali-wali se minapekasa Israel, witu mina’ayola eng kadudukan raja wo se minopo nisia tanume si raja, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN tanume e Israel. 11I yi’i mouw en daftar em baya ne pahlawan se timeperla si Daud: si Yasobam bin Hakhmoni, kapala triwira; sia si minayongla en tetura’na simaru se telu nga atus tou se kinakuekan minate witu e nesa paseke’an.12Wo nu reiy’ mouw nisia, Eliazar sioki ni Dodo, tou Ahoni i ti’i; sia si neiy i kaghorem se telu pahlawan i ti’i. 13Sia si witu mewali-wali si Daud waki Pas-Damim, eng katoroan se tou em Filistin nu minerur maname kaa laa meseseke’. Wawean esa nga werot tana’ penguma’an wuta en jelai maname; eng katoroan se suraro nu timingkasi en tou waki sinaru ne tou em Filistin, 14takar rumedeiy mouw sea witu eng keuneran em penguma’an i ti’i; nisea se toro timaangla nyi’a wo minewe kala se tou em Filistin. Tuana mouw neiy i weela ni TUHAN eng kamenangan wangko’.15E mekasa meiy mouw se telu tou waki se telu nga pulu’ kapala mineiy waki kuntung watu minatola si Daud tawi eng goa Adulam, kasuatan se suraro ne tou em Filistin se dimasing witu eng kewong Refaim. 16Witu e nedo ni’itu si Daud si witu eng gorem e reen eng kuntung wo se pasukan paruber ne tou em Filistin witu e nedo ni’itu se waki Betleham. 17Laa o lumentutouw eng kepa’aran wia si Daud, wo sia lumila’: “Sa wona’na wawean tou si mee niaku kumoo’mi rano waki parigi Betlehem em baki tawi em pepalen leloangan!”18O laa se telu tou i ti’i se simori’isipe em pedasingan ne tou em Filistin, nisea se timimbami rano waki parigi Betlehem em baki tawi em pepalen leloangan, minopo nyi’a wo mali nyi’a wia si Daud. Ta’an si Daud si so’o kumoo’ nyi’a, ta’an i te si minapasempela nyia’ tanume en tetule neiy i toa’ wia si TUHAN, 19pokeiyna: “Wa’akatouw wia niaku, ee Empung, kaa laa sumiwo en tuana! Waar ku’a re’en niaku kumoo’ e raa’ simaelangla nyawa ne tou-tou i yi’i? Karengan ampit en simaelangla e nyawana sea malimi nyi’a.” Wo so’o sia mekekoo’la nyi’a. Ni’itu mouw en tinuanala ne telu pahlawan i ti’i.20Abisai, tuari ni Yoab, nisia mouw si kapala ne telu nga pulu’ tou i ti’i. Wo nisia mouw si minayongla en tetura’na simaru se telu nga atus tou se minate kinuekna; sia si minaka’ato ngaran witu nelet ne telu nga pulu tou i ti’i. 21Witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i sia si kasa paormaten. Memang nisia si minamuali ma’aka-aka nea, ta’an nisia si reiy’ mete’u simuatla se triwira i ti’i.22Tumodongla ny’a si Benaya bin Yoyada, oki’ ni esa tou waraneiy, wangko’ en jasana, si asal waki Kabzeel; sia si minatela se rua pahlawan wangko waki se Moab. O kangkasi e mekasa mouw sia tumumpa witu eng gorem eng ko’okor wo munu’ siesa nga ipus singa witu e nesa nga endo wawean salju. 23O kasi sia munu’ siesa tou Mesir, siesa tou rakek nouwakna e lima hasta eng kerakekna; witu e lawas ni tou Mesir i ti’i wawean tetura tanu em parikeran ne mengengayam, ta’an sia si mineiy nisia ampit e wulu’, kumaati en tetura i ti’i waki lawas ni tou Mesir i ti’i, laa o munu’la sitou i ti’i ampit en tetura’na nuesa.24Ni’itu mouw en siniwo ni Benaya bin Yoyada; sia si minaka’ato ngaran witu nelet ne telu nga pulu’ pahlawan i ti’i. 25Eng kaulitna, witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i sia si kasa paormaten, ta’an nisia si reiy’ mete’u sumuatla se triwira. Wo si Daud si minopo nisia kumapalala se pengawalna.26Se pahlawan-pahlawan waraneiy nyi’a mouw kangkasi si Asael, patuari ni Yoab, tumodongla nyi’a si Elhanan bin Dodo, waki Betlehem; 27Samot, tou eng Harod; Heles, tou em Peloni; 28Ira oki’ ni Ikesh tou en Tekoa; Abiezer, tou e Anatot; 29Sibkhai, tou eng Husa; Ilai, tou e Ahohi;30Maharai, tou Netofa; Heled bin Baana, tou Netofa; 31Itai bin Ribai, waki Gibea tou em Benyamin; Benaya, tou em Piraton; 32Hurai waki kewong-kewong eng Gaas; Abiel, tou em Bet-Araba; 33Azmawet, tou em Bahurim; Elyahba, tou en Saalbon;34Hasyem, tou eng Gizon; Yonatan bin Sage, tou eng Harari; 35 35Ahiam bin Sakhar, tou eng Harari; Elifal bin Ur; 36Hefer, tou e Mekherati;Ahia, tou em Peloni; 37Hezro, tou eng Karmel; Naarai bin Esbai;38oel, patuari ni Natan; Mibhar bin Hagri; 39Zelek, tou Amon; Naharai, tou em Beerot, mengengali en senjata ni Yoab oki’ ni Zeruya; 40Ira, tou e Yetri; Gareb, tou e Yetri; 41Uria, tou eng Het; Zabad bin Ahlai;42Adina oki’ ni Siza tou e Ruben, si kapala ne tou-tou Ruben wo mewali-wali ma’an nisia se telu nga pulu’ tou; 43Hana bin Maakha; Yosafat , tou e Mitni; 44Uzia, tou e Asytarot; Syama wo si Yeiel, se oki-oki’ ni Hotam tou e Aroer;45Yediael bin Simri, wo si Yoha, patuarina, tou en Tizi; 46Eliel, tou e Mahawim; Yeribai wo si Yosawya, se oki-oki’ ni Elnaam; Yitma, tou e Moab; 47Eliel, Obed wo si Yaasiel, tou e Mezobaya.

Chapter 12

Se maki’i-ki’it si Daud waki Ziklag

1I yi’i mouw se tou-tou se mineiy wia si Daud waki Ziklag, eng keurean sia nu lewo’ sa reiy’ sumingkir eng karengan si Saul bin Kish. Nisea tu’u se neiy i kaghorem pahlawan-pahlawan simawang nisia witu em paseke’an. 2Nisea se makasenjatala em pana, wo se makawoo mepasot em batu wo malutamla em pana-pana wia em borang ampit e lawas lele’os ka’apa lawas kawii. Nisea i ti’i se waki se patuari-patuari esa nga suku ni Saul, waki se tou em Benyamin:3Abiezer, si kapala, wo si Yoas, oki-oki’ ni Semaa tou eng Gibea; Yeziel wo si Pelet, oki-oki’ ni Azmawet, Berakha wo si Yehu, tou e Anatot; 4Yismaya, tou eng Gibeon, siesa pahlawan witu nelet ne telu nga pulu’ tou i ti’i, si kimapalala witu se telu nga pulu’ tou; Yeremia, Yehaziel, Yohanan wo si Yozabad, tou eng Gedera;5Eluzai, Yerimot, Bealya, Semarya wo si Sefaca, tou eng Harufi; 6Elkana, Yisia, Azareel, Yoezer wo si Yasobam, tou-tou eng Korah; 7Yoela, Zebaja, oki-oki’ ni Yeroham, waki Gedor.8O kangkasi waki se tou eng Gad wawean se timampasla en tou wo minea wia si Daud waki reen waki padang gurun, nyi’a i yi’i se pahlawan-pahlawan waraneiy, se tou-tou makawoo sumeke’, se sigha’ mepakela eng kekelung wo em bengkouw, wo e rupa nea se tanu se singa wo eng karepetna se tanu se rusa waki atas eng kakuntungan.9Ezer, si kapala, Obaja, sitou karua; Eliab, sitou katelu; 10Mismana, sitou kaepat; Yeremia, sitou kalima; 11Atai, sitou kaenem; Eliel, sitou kapitu; 12Yohanan, sitou kauwalu; Elzabad, sitou kasiouw; 13Yeremia, sitou kamapulu’; Makhbanai, sitou kamapulu’ o esa.14Nisea i ti’i mouw se waki se bani Gad, se kapala-kapala pasukan; siesa tou kasa rintek si makawoo sumaru se esa nga atus tou, wo si kasa sela si makawoo sumaru se esa nga riwu tou. 15Nisea i ti’i mouw se limewetla en so’oso’an Yordan witu en sumedot kasa ketare-tare, ma’anouw tu’u en so’oso’an i ti’i minurep eng kelabotan e li’ilikna wo nisea mouw se simere’ se minapekasa penduduk eng kewong mea waki esa nga weka sendangan wo mea waki esa nga weka talikuran.16Esa nga weteng waki se bani Benyamin wo Yehuda se mineiy wia si Daud waki reen i ti’i, 17laa o rumou’mi si Daud sumungkulela nisea. Lumila’ mouw sia wia nisea: “Sa kouw mineiy wia niaku ampit e maksut dame kaa laa sumawang niaku, takar niaku ku kasa pa’ar maasa’an ampit nikouw, ta’an sa laa mesesarakan niaku ampit e le’ekok wiles wia si kesaruku, kasuatan niaku ku reiy’ timuanala eng kabengisan, takar ma’anouw si Empung ne nene moyang ta lumoo’ e ni’itu wo mukum nikouw.”18O laa e Roh eng kimuasala si Amisai, kapala ne telu nga pulu’ tou i ti’i: Nikeiy i yi’i i wee nikoo, heiy Daud, wo witu e wetengmu, heiy oki’ ni Isai! Sejahtera, sejahtera i wee nikoo wo sejahtera i wee si tumetulung nikoo, karengan si timulung nikoo nyi’a mouw si Empungmu!Kamurian si Daud si simungkul nisea wo mopo nisea minamuali kapala pasukan.19O kangkasi waki se Manasye wawean se limewet maedo-edo si Daud, katoroan sia nu mewali-wali se tou em Filistin maseke’la si Saul. E nulitna nisia si reiy’ timulung nisea, karengan nu reiy’ mouw sea nu minedola kaputusan se raja-raja eng kota ne tou em Filistin i ti’i se rimeo nisia mea, pokeiy nea: “Wo’o wona’, ampit sumaelangla eng kokong ta, sia si lumewet maedo-edo si tuangna, Saul.” 20Witu em pakela-kelanganna mea waki Ziklag se esa nga weteng waki se suku Manasye: Adnah, Yozabad, Yediael, Mikhael, Yozabad, Elihu wo si Ziletai, se kapala-kapala pasukan esa nga riwu ne suku Manasye se limewet maedo-edo nisia.21Nisea i yi’i se simawang si Daud simaru se gerombolan, karengan nisea nu waya nyi’a mouw se pahlawan-pahlawan waraneiy wo se kapala witu se suraro. 22Waki nendo o nendo se tou se mengeiy wia si Daud kaa laa mesesawang nisia i ka’ayo sea minamuali suraro se tuana eng ka’asa’an, tanu eng ka’asana ne suraro ni Empung.

Suraro ni Daud waki Hebron

23I yi’i mouw eng kelakerna ne pasukan makalelutam kaa laa meseseke’ se mineiy wia si Daud waki Hebron kaa laa mesesarakan en jabatan raja waki si Saul wia si Daud, minatoroan ampit en titah ni TUHAN. 24Bani Yehuda se minopo eng kekelung wo em bengkouw se enem nga riwu uwalu nga atus tou se timiro’ kaa laa meseseke’. 25Waki se bani Simeon se pahlawan-pahlawan waraneiy kaa laa meseseke’ se pitu nga riwu esa nga atus tou.26Waki se bani Lewi se epat nga riwu enem nga atus tou, 27niawesan ampit si Yoyada, ma’aka-aka ne kaum Harun wo mewali-wali nisia se telu nga riwu pitu nga atus tou; 28tumodongla nyi’a si Zadok, siesa pahlawan muda si waraneiy ampit se rua nga pulu’ o rua tou ma’aka-aka waki se walakna.29Waki se bani Benyamin, patuari-patuari esa nga suku ni Saul, se telu nga riwu tou; i ka’ayo witu e nedo ni’itu kelakeran waki nisea se minena-ena’pe’ lale’ wia se me’urang ni Saul. 30Waki se bani Efraim se rua nga pulu’ nga riwu uwalu nga atus tou pahlawan waraneiy, se tou-tou mekengaran witu nelet e walak-walak nea. 31Waki se suku Manasye, se suku esa nga parua i ti’i se mapulu’ o uwalu nga riwu tou se tinudu’ ampit en tinotor ngaranna kaa laa me’a mepepopo si Daud mamuali raja.32Waki se bani Isakhar se tou-tou makapunya pangartian tanume e nedo-nedo le’os, i ka’ayo sea mamete’ula sapa e lewo’ sa reiy’ siwon ne tou Israel: rua nga atus tou se kapala ampit se reiy’ sa mina’asa patuari esa nga sukuna se witu e wawa’ em perenta nea. 33Waki Zebulon se tou-tou se makawoo sumeke’, se sigha’ sumeke’ ampit e minegheghioan senjata: lima nga pulu’ nga riwu tou, se timiro’ mesesawang ampit e reiy’ mepanga ate.34Waki Naftali se esa nga riwu tou ma’aka-aka wo se mewali-wali nisea se telu nga pulu’ o pitu nga riwu tou se maali-ali eng kekelung wo em bengkouw. 35Waki se tou Dan se tou-tou se timiro’ kaa laa meseseke’: se rua ngapulu’ o uwalu enem nga atus tou.36Waki si Asyer se tou-tou se makawoo wo se sigha’ kaa laa meseseke’: se epat nga pulu nga riwu tou. 37Waki lewet en so’oso’an Yordan, nyi’a i yi’i waki se tou Ruben, tou Gad wo se esa nga parua suku Manasye walina, se tou-tou se maali-ali e minegheghioan senjata paseke’: se esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu tou.38Minapekasa nea i ti’i, se perajurit-perajurit, se tou-tou witu em barisan i pesaka, se mineiy witu eng Hebron ampit em pakasa’an e nate kaa laa mepepopo si Daud mamuali raja witu se minapekasa Israel; memang kangkasi se minapekasa tou Israel walina ampit en tabuleleng ate se mepepopola si Daud mamuali raja. 39Nisea se minena’ maname mewali-wali si Daud telu nga endo eng keurena, kumaan wo kumoo’, karengan se patuari-patuari nea se simakeiyla kekaanen i wee nisea. 40O kangkasi se tou-tou se maena’ tawi nea , awes tare waki si Izakhar, Zebulon wo si Naftali, se minalimi kekaanen ampit minake keledai, onta, bagal wo se sapi, nyi’a i yi’i em bahan kekaanen topong, kukis ara wo eng kukis kismis, nanggor wo e lana, lembu sapi wo se membe’ domba, se ka’asa’an, karengan wawean kepa’a-pa’aran waki Israel.

Chapter 13

Tabut e neiy i soro’mi waki Kiryat-Yearim

1Daud si rimunding ampit se ma’aka-aka ne pasukan esa nga riwu wo se pasukan esa nga atus wo ampit em baya ne pamuka-muka. 2Lumila’ mouw si Daud wia se minapekasa jema’ah Israel: “Sa kouw mapokeiyla e le’os wo sa i kepa’arla ni TUHAN, Empung ta, le’osouw kita rumeo tou wia se patuari-patuari ta se maena’pe’ waki daerah-daerah ne tou Israel, wo tampasla e ni’itu wia em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se witu eng kota-kota linedong en tana’ perawiran nea, rio sea merur wia nikita. 3Wo e le’osouw kita sumoro’la en tabut ni Empung ta lumaa waki tampa ta, karengan witu en zaman ni Saul kita reiy’ minadungla nyi’a.” 4Takar se minapekasa jama’ah i ti’i se limila’, kaa nisea se laa sumiwo en tuana, karengan e nusul i ti’i ni’i papokeiyla le’os ne pakasa’an bangsa i ti’i.5O laa si Daud si minerurla em baya se tou Israel waki so’oso’an Sikhor waki Mesir i ka’ayome waki lalan matorome eng Hamat, kaa laa mesesungkulela en tabut ni Empung waki Kiryat-Yearim. 6O laa si Daud wo se pakasa’an tou Israel se minae waki Baala, waki Kiryat-Yearim, e neiy i kaghorem wilayah Yehuda, kaa laa ma’ateri maname en tabut ni Empung, en tinotor ampit e ngaran ni TUHAN si rimuber witu natas eng kerubim.7Nisea se simereti en tabut ni Empung i ti’i witu eng gorem eng kareta weru waki wale ni Abinadab, kasuatan si Uza wo si Ahyo nu minalime eng kareta i ti’i . 8Daud wo se minapekasa tou Israel se mengengke-ngengket witu en sinaru ni Empung ampit eng kaente’an eng keter, pateperen eng kekantaren, kecapi, gambus, rebana, ceracap wo e nafiri.9Katoroan sea nu i ka’ayola waki tampa pasirian ni Kidon, takar si Usa si rimenetla e lawasna o tumiboy en tabut i ti’i, karengan se sapi-sapi iti’i se neiy i kare’esok. 10Takar tumo’orouw e nupi’ ni TUHAN witu si Uza, laa o Sia munu’la nisia eng karengan si Uza si rimenetola e lawasna witu en tabut i ti’i; nisia si minate maname witu en sinaru ni Empung. 11Daud si mineupi’, karengan si TUHAN si simearola si Uza tuana eng kahebatna; takar en tampa i ti’i em patotoren ne tou Peres-Uza i ka’ayomi en teakan.12Witu e nedo ni’itu si Daud si mineide’ wia si Empung, laa o pokeiyna: “Kumura ku’a re’en aku toro mali en tabut ni Empung i ti’i mea waki tampaku?” 13Kaa ni’itu si Daud si so’o mesesoro’la en tabut i ti’i mea waki tampana, mea waki kota Daud, ta’an si Daud si sime’epang wo minali nyi’a mea waki wale ni Obed-Edom, tou eng Gat i ti’i. 14Telu nga sumedot eng keurena en tabut ni Empung i ti’i minena’ witu se me’urang ni Obed-Edom waki wale nea wo si TUHAN si minerkatla se me’urang ni Obed-Edom wo e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna.

Chapter 14

Istana wo e rumah tangga ni Daud

1Hiram, raja em banua Tirus, si minapa’ali tetoke wia si Daud wo eng kayu-kayu aras, se meneniwo-meneniwo em batu wo se meneniwo-meneniwo eng kayu kaa laa mereredeiyla e nesa istana i wee nisia. 2Laa o mete’u mouw si Daud, kaa si TUHAN si minalinto’orola nisia tanume si raja witu se Israel, karengan e martabat em paperenta’anna eng kina’adetane rimakek eng karengan se Israel umat-Na.3Daud si minedo kasi se pirala ka’awu waki Yerusalem, wo nisia si minapaurangla kasi se oki-oki’ tuama wo wewene. 4I yi’i mouw e ngaran ne oki-oki’ se minatou i wee nisia waki Yerusalem: Syamua, Sobab, Natan, Salomo, 5Yibhar, Elisua, Elpelet, 6Nogah, Nefeg, Yafia, 7Elisama, Beelyada dan si Elifelet.

Daud minewe kala se tou em Filistin

8Katoroan lininga ne tou em Filistin , kaa si Daud si ni’isu mola minamuali raja witu se minapekasa israel, takar maju mouw se minapekasa tou em Filistin kaa laa mesesikop si Daud. Ta’an si Daud si liminga eng kapualitan i ti’i, laa o maju mouw sia sumarula nisea. 9Katoroan se tou em Filisti i ti’i nu mineiy wo sumiwola paregoan waki kewong Refaim,10mueiy mouw si Daud wia si Empung: “Sapa ku’a re’en niaku ku lewo’ sa reiy’ maju sumaru se tou em Filistin i ti’i wo laa i sarakan-Nula ku’a re’en nisea witu e lawasku?” TUHAN si miningkot: “Maju mouw, Niaku ku laa sumarakanla nisea witu e lawasmu.” 11Laa o maju mouw sia mea waki Baal-Perasim, wo si Daud si minewe nisea minekala maname. Lumila’ mouw si Daud: “Empung si simori’isipola witu se kesaruku ampit e nieletanku tanu e rano simori’isip.” Kaa ni’itu se tou se ngimaranla en tampa i ti’i Baal-Perasim. 12Tou em Filistin i ti’i se timele’ula em baya se empung nea maname; o laa se tou Israel se rimengisla nyi’a mina’apu witu em perenta ni Daud.13Katoroan se tou em Filistin nu rimego mekasape’ kasi waki kewong i ti’i, 14takar mueiy mouw kasi si Daud wia si Empung, o laa si Empung si miningkot: “Te’a mouw mememaju witu e muri nea, ta’an sumiwo mouw e noghean lumedong witu nisea, i ka’ayo koo toro rumegomi nisea waki katoroan e nakana-nakana eng kertau.15Wo sa koo luminga e nerasan eng ke’angan waki tempok e nakana-nakana eng kertau i ti’i, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo rumou’mi sumaka, karengan si Empung si rimou’ momi maseke’ witu e reriormu kaa laa mewewewe mekala se suraro ne tou em Filistin.” 16Wo si Daud si simiwo tanu neiy i perentala ni Empung wia nisia, takar nisea se minewe minekala se suraro ne tou em Filistin, muleiymi waki Gibeon i ka’ayo eng Gezer. 17Laa o kasa mouw kasine’uan e ngaran ni Daud waki e reiy’ sa mina’asa wanua, wo si TUHAN si minapa eiy em pedaman meide’ wia nisia witu se reiy’ sa mina’asa bangsa,

Chapter 15

Tabut e neiy i soro’la waki Yerusalem

1Daud si simiwo i wee en touna eng gedung-gedung waki kota Daud, o laa sia tumiro’la en tampa i wee en tabut ni Empung wo minitarla en dasing i wee e ni’itu. 2Katoroan e ni’itu lumila’ mouw si Daud: “Te’a mouw wawean si mopo en tabut ni Empung reiy’ siwalina waki se tou Lewi, karengan nisea mouw se pineleng ni TUHAN kaa laa mapopo en tabut ni TUHAN wo kaa laa tumuanala nyi’a i ka’ayo eng keure-urena.” 3Kamurian si Daud si minerurla se pakasa’an ne Israel mea waki Yerusalem kaa laa ma’ater en tabu ni TUHAN mea waki tampa en tiniro’na mola i wee e ni’itu.4Daud si minerurla se bani Harun wo se tou Lewi: 5waki se bani Kehat: Uriel, siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se esa nga atus rua nga pulu’tou; 6waki se bani Merari: Asaya, siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se rua nga atus rua nga pulu’ tou;7waki se bani Gerson: Yoel , siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se esa nga atus telu nga pulu’ tou; 8 8waki se bani Elsafan: Semaya, siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se rua nga atus tou; 9waki se bani Hebron: Eliel, siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se uwalu nga pulu’ tou; 10waki se bani Uziel: Aminadab, siesa tou ma’aka-aka, wo se patuari-patuari esa nga walakna: se esa nga atus mapulu’ o rua tou.11O laa si Daud si kimeret si Zadok wo si Abyatar, se imam-imam i ti’i, wo se tou-tou Lewi, nyi’a iyi’i si Uriel, Asaya, Yoel, Semaya, Eliel wo si Aminadab, 12wo lumila’ wia nisea: “Heiy nikouw iyi’i, em baya ne kapala walak waki se tou Lewi, kudusenola en toumu, nikouw iyi’i wo se patuari-pauari esa nga walakmu, rio kouw mater en tabut ni TUHAN, Empung Israel, mea waki tampa en tiniro’ku mola i wee e ni’itu.13Eng karengan witu eng kasa ketare-tare kouw reiy’ linoo’la, takar si TUHAN, Empung ta, si simearomi witu eng keuneran ta, karengan nikita kita reiy’ kimiwee en teturu’-Na tanu e lewo’ sa reiy’na.” 14Jadi em baya se imam wo se tou-tou Lewi se kimudusla en touna kaa laa ma’ater en tabut ni TUHAN, Empung Israel. 15Kamurian se bani Lewi se minopo en tabut ni Empung i ti’i ampit en tetegher papesa’an witu natas em paluka nea, tanu neiy i perentala ni Musa, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN.16Daud si minerentala em baya se kapala ne tou Lewi i ti’i , rio sea rumeo rumedeiy se patuari-patuari esa nga walak nea, nyi’a i yi’i em baya se kumekantar, ampit mali em pakakas-pakakas musik tanu eng gambus, kecapi wo en ceracap, kaa laa mapalingala ampit e menaleinteng en donci-donci melaya-laya’. 17Takar se tou Lewi i ti’i se rimeo rumedeiy si Heman bin Yoel; wo waki se patuari-patuari esa nga walakna: si Asaf bin Berekhya; waki se bani Merari, se patuari-patuari esa nga walak nea: si Etan bin Kusaya; 18wo mewali-wali nisea i ti’i se patuari-patuari nea waki ransun karua: si Zakharia, Yaaziel, Semiramot, Yehiel, Uni, Eliab, Benaya, Maaseya, Matica, Elifele, Mikneya, wo si Obed-Edom ma’an si Yeiel, em baya se menaang witu em pepalen leloangan.19Em baya se kumekantar, nyi’a i yi’i si Heman, Asaf wo si Etan se lewo’ sa reiy’ mapalingala eng kekantaren ampit en ceracap tambaga. 20Zakharia, Aziel, Semiramot, Yehiel, Uni, Eliab, Maaseya, Benaya se lewo sa reiy’ ma’ayangla eng gambus e natas e nadana, 21kasuatan si Matica, Elifele, Mikneya, Obed-Edom, Yeiel, wo si Azazya se lewo’ sa reiy’ ma’ayangla eng kecapi e nuwalu nada lebe wawa’ e ransunna kaa laa meteteperla eng kekantaren.22Kenanya si ma’aka-aka ne tou Lewi, si minaka’ato lukar paateran; nisia si kimapalala em paateran, karengan nisia si kasa mete’u eng kapualitan i ti’i. 23Berekhya wo si Elkana nyi’a mouw se menaang witu em pepalen en tabut; 24wo si Sebanya, Yosafat, Netaneel, Amasai, Zakharia, Benaya wo si Eliezer, nyi’a i yi’i se imam-imam i ti’i, se simengo e nafiri witu en sinaru en tabut ni Empung, kasuatan si Obed-Edom wo si Yehia nyi’a mouw se menaang witu em pepalen en tabut i ti’i.25Takar si Daud wo em baya ne tu’a-tu’a Israel wo em baya ne ma’aka-aka ne pasukan esa nga riwu se minea kaa laa ma’ateri en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i waki wale ni Obed-Edom ampit e mepa’a-pa’ar. 26Wo eng karengan si Empung si timulung se tou Lewi se minopo en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i, takar i sempe mola se pitu nga ipus sapi raghar wo se pitu nga ipus domba raghar.27Daud si minake eng karaiy roko’ lenan nalus o siwon, o kangkasi se reiy’ sa mina’asa tou Lewi se minopo en tabut i ti’i wo em baya ne kumekantar, wo si Kenaya si kimapalala em pinaateran wo em baya ne kumekantar. Daud kangkasi si minake labung efod e roko lenan o siwon. 28Se minapekasa tou Israel se minater en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i ampit pateperela e rioan wo legu’an en sesebungen, nafiri wo en ceracap, kasuatan minapalingala mepa’ayang eng gambus wo eng kecapi.29Katoroan en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i i ka’ayola waki kota Daud, takar si Mikhal, oki’ wewene ni Saul, si timebomi waki teteboan, laa o lumoo’ si raja Daud mengompo-ngompo’ wo mengengke-ngengket. Kaa ni’itu sia si maloo’ola kumeng si Daud witu e natena.

Chapter 16

1En tabut ni Empung i ti’i e niali ghumorem, laa o i reta’la witu eng keuneran en dasing neiy i paasla ni Daud i wee e ni’itu, kamurian sea mapasempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran witu en sinaru ni Empung. 2Si Daud nu simampetola simempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran, berkatenna mola se bangsa i ti’i demi e ngaran ni TUHAN. 3Laa o i wetengnala wia se susur tou Israel, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, wia siesa o siesa esa nga kebi’ roti, esa nga soyouw le’ona wo esa ketor kukis kismis.4O kangkasi se pinoponala waki se tou Lewi i ti’i se pirala tou tanume se pelayan witu en sinaru en tabut ni TUHAN kaa laa mapasine’ula si TUHAN , Empung Israel wo kumantarla en syukur wo em puji-pujian i wee-Nisia. 5Si kapala nyi’a mouw si Asaf wo tanume sitou karua nyi’a mouw si Zakharia; o laa si Yeiel, Samiramot, Yehiel, Matica, Eliab, Benaya, Obed-Edom wo si Yeiel se lewo’ sa reiy’ ma’ayangla eng gambus wo eng kecapi, kasuatan si Asaf si lewo’ sa reiy’ ma’ayangla en ceracap 6wo si Benaya ma’an si Yahaziel, se imam-imam iti’i, se lewo’ sa reiy’ maena-ena’ masengo e nafiri witu en sinaru en tabut teta’aran ni Empung i ti’i.

Kekantaren puji-pujian ni Daud

7Kamurian witu e nendo i ti’i kangkasi, takar si Daud i wee eng kasa ketare-tarena rimeo si Asaf wo se patuari-patuari esa nga walakna kumantarla en syukur i wee si TUHAN: 8Syumukurouw wia si TUHAN, kumeretouw e ngaran-Na, pakisine’u mola em pasiwo-siwon-Na witu nelet ne bangsa-bangsa! 9Kumantarouw i wee-Nisia, memazmurola i wee-Nisia, susuiyenola e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon-Na e maka’erangen!1010 Sumawa’ mouw witu e ngaran-Na kudus, ma’anouw mepa’a-pa’ar ate se tou-tou masero si TUHAN! 11Seronouw si TUHAN wo eng kaente’an-Na, seronouw eng gio-Na reiy’ maena-ena’!12Ghenangenouw em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon maka’erangen en tinuana-Nala, e mujizat-mujizat-Na wo em peukuman-peukuman neiy i totor-Nala, 13heiy oki’ o puyun ni Israel, hamba-Na, heiy oki-oki’ ni Yakub, se tou-tou pineleng-Na! 14Nisia mouw si TUHAN, Empung ta, wia e minapekasa em bumi pepaken em peukuman-Na.15Sia si maghenangla i wee eng keure-urena en teta’aran-Na, e nuwu’ neiy i perenta-Nala wia se esa nga riwu angkatan, 16e wina’akes-Na ampit si Abraham, wo en tiwa’na wia si Ishak, 17siniwo-Nala i wee si Yakub minamuali katataapan, i wee se Israel e minamuali teta’aran ke’ekel, 18e nuwu’-Na: “Wia nikoo e laa-Ku i wee en tana’ Kana’an tanume eng kapunya’an pusaka neiy i tantula i wee nikoo.19Katoroan eng kelaker nea se reiy’ takura, se toyo’ i te, wo nisea se tou-tou wo’oseiy maname, 20wo lumepu waki se bangsa esa mea wia se bangsa walina, wo waki se keraja’an esa mea wia se suku bangsa walina, 21Sia si reiy’ minayala si seiy i te tu’u si mepeperas nisea; niukum-Na se raja-raja eng karengan nisea: 22“Te’a mareung se tou-tou se ni’isu’-Kula, wo te’a masiwo e lewo’ witu se nabi-nabi-Ku!”23Kumantarouw i wee si TUHAN, heiy pakasa’an em bumi, i abarola eng kelawiran em baki Nisia waki e nendo wo nendo. 24I susuiy mola eng kamulian-Na witu nelet ne bangsa-bangsa wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu nelet ne reiy’ sa mina’asa suku bangsa.25arengan wangko’ si TUHAN wo si kasa lino’or, wo lebe hebat Sia ta’an se reiy’ sa mina’asa empung. 26Karengan se reiy’ sa mina’asa empung ne bangsa-bangsa nyi’a mouw se berhala, ta’an si TUHANouw si simiwola e langit. 27Kawangko’an wo en sena’ em bitu en sinaru-Na, eng kaente’an wo e mepa’a-pa’ar em bitu en tampa-Na.28Wia si TUHAN, heiy suku-suku bangsa, wia si TUHAN i te eng kamulia’an wo eng kaente’an! 29I wee mola wia si TUHAN eng kamulia’an e ngaran-Na, mali mouw sesempe wo ghumoremouw sumaru Nisia! Mongkotouw sumempe wia si TUHAN ampit lumo’or eng kakudusan.30Tumenggo’ogho’ mouw witu en sinaru-Na heiy pakasa’an em bumi; nulit te’etep eng kaoatan, e reiy’ moghe. 31Ma’anouw e langit mepa’a-pa’ar wo em bumi merio-rio, ma’anouw se tou lumila’la witu e nelet ne bangsa-bangsa: “TUHAN i ti’i si raja!”32Ma’anouw e nerut en tasik ma’an em pumpunna, ma’anouw mepa’a-pa’ar em padang wo e reiy’ sa mina’asa em bitu natasna, 33takar e nakana-nakana waki talun e mepa’a-pa’ar witu en sinaru ni TUHAN, karengan Nisia si mineiy kaa meiy ma’akimla em bumi.34Syumukurouw wia si TUHAN, karengan Nisia si Le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 35Wo i lila’ mola: “Lawirenola nikeiy, ee Empung TUHAN, Lumelawir nikeiy, wo erurenola wo i waya momi keiy waki elet ne bangsa-bangsa, rio keiy mee syukur witu e ngaran-Nu kudus, wo sumawa’ witu em puji-pujian wia-Nikoo.”36Lino’orola si TUHAN, Empung Israel, waki eng keure-urena i ka’ayo eng keure-urena.Takar se minapekasa umat se limila’la: “Amin! Lino’orouw si TUHAN!”
Se tou-tou tinudu’ i wee em pirala lukar e raghes

37O laa si Daud si timele’ula maname witu en sinaru en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i si Asaf wo se patuari-patuari esa nga walakna kaa laa mena-ena’ melayanla witu en sinaru en tabut i ti’i tanu e waar tuananla susur e nendo; 38O kangkasi si Obed-Edom wo se patuari-patuari esa nga walakna se enem nga pulu’ o uwalu tou i ti’i; si Obed-Edom bin Yedutun wo si Hosa nyi’a mouw se menaang-menaang witu em pepalen leloangan. 39Ta’an si Zadok, imam i ti’i, wo se patuari-patuari esa nga walakna, em baya ne imam se neiy i tele’unala witu en sinaru en Dasing Suci ni TUHAN waki kakenturan patulean em baki Gibeon40rio memo’odo wo mawengindo e minena-ena’ i pasempela en tetule tinunu wia si TUHAN witu natas e mezbah tetule tinunu, wo rio pa’ayangela e reiy’ sa mina’asa neiy i kepatik witu en Taurat ni TUHAN neiy i perenta-Nala wia se tou Israel. 41Wo mewali-wali nisea kimi’it si Heman wo si Yedutun wo se esa nga lebena waki se tou-tou kinapelengan, se tinudu’ ampit en tinotor ngaranna kaa laa mekekantarla: “Syukur i wee si TUHAN. Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.”42Wia si Heman wo si Yedutun i ti’i wawean nafiri wo en ceracap i wee em baya ne memema’ayang, o kangkasi em pakakas-pakakas musik pateper eng kekantaren i wee si Empung. Wo se oki-oki’ ni Yedutun se lewo’ sa reiy’ tumayur witu em pepalen leloangan. 43Nu reiy’ mouw i tu mea mouw se miapekasa bangsa i ti’i siesa o siesa mea waki walena, wo si Daud si minareng kaa laa mewewee tabea wia se esa nga pumpun em balena.

Chapter 17

Ta’ar tanume em Bait Suci e laa ipereredeiyla ni Salomo

1Si Daud nu minena’ mola witu em balena, lumila’ mouw sia wia si nabi Natan: “Loo’onouw, niaku ku maena’ witu em bale kayu aras o siwon, nulitna en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i em bitu em bawa’ en dasing-dasing.” 2Laa o lumila’ mouw si Natan wia si Daud: “Tuananola e reiy’ sa mina’asa en tina’apung e natemu, karengan si TUHAN si rumapitla nikoo.”3Ta’an witu em bengi i ti’i kangkasi meiy mouw e nuwu’ ni Empung wia si Natan, en tuana: 4“Mea mouw, i lila’ mola wia si hamba-Ku Daud: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Reiy’ ku’a re’en nikoo si laa rumedeiyla em bale i wee-Niaku kaa laa ena’an. 5Niaku ku reiy’ ma’an mekasa mena’ witu em bale rengan Niaku nu timeper se tou Israel rimou’mi i ka’ayo e nendo i yi’i, ta’an Niaku ku limepu waki dasing mea waki dasing, wo waki paena’an mea waki paena’an. 6Eng keurean Niaku nu limepu mewali-wali se minapekasa tou Israel, mekasa mouw ku’a re’en Niaku timotorla e nuwu’ wia si meta’esa’an akim tou Israel, si pinerenta-Kula rumawirla se umat-Ku, en tuana: Ka’a koo reiy’ rimedeiyla i wee-Niaku e wale kayu aras o siwon?7Eng karengan e ni’itu, teinti’i mouw ni’i lila’mula wia si hamba-Ku Daud: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN minapekasa alam: Niaku mouw si minedomi nikoo waki padang, katoroan nu merawir se membe’ domba, kaa laa mamuali raja witu se umat-Ku Israel. 8Niaku ku rimapitola nikoo waki e reiy’ sa mina’asa tampa eng kinelangannumi wo rime’i mola se reiy’ sa mina’asa kesarumu waki reriormu. Niaku ku laa sumiwo e ngarannu tanu e ngaran ne tou-tou wangko’ se wia em bumi.9Niaku ku laa tumantula en tampa i wee se umat-Ku Israel wo laa tumanemla nisea, i ka’ayo sea toro mena’ witu en tampana nuesa ampit e reiy’ mouw kasi lo’ositen wo reiy mouw kangkasi i ubelela ne tou-tou wengi’is tanu eng ketareanna, 10rengan Niaku minopo se akim-akim witu se umat-Ku Israel. Niaku ku laa tumu’utukla se reiy’ sa mina’asa kesarumu. O kangkasi Niaku ku makite’ula wia nikoo: TUHAN si laa rumedeiyla se esa see’ i wee nikoo.11Sakawisa e numurmu lekepouw kaa laa me’a mekeki’itla se nene moyangmu, takar Niaku ku laa tumo’orla se see’mu se kamurian, si meta’esa’an oki’mu nuesa, wo Niaku ku laa tume’etepla eng keraja’anna. 12Nisia mouw si laa rumedeiyla em bale i wee-Niaku wo Niaku ku laa tume’etepla en takhtana i wee eng keure-urena.13Niaku ku laa mamuali Ama’na, wo nisia si laa mamuali oki’-Ku, Ta’an e nupus lale’-Ku e reiy’ laa-Ku i liongi waki nisia tanu neiy-Ku i liongla waki se tou rimeriorla nikoo. 14Wo Niaku ku laa malinto’orla nisia witu em bale-Ku wo witu eng keraja’an-Ku i wee eng keure-urena wo en takhtana e laa te’etep i wee eng keure-urena.” 15Minakatena-tena’ tanu e lelila’an i yi’i wo minakatena-tena’ tanu em pineleloo’ i yi’i Natan si simusuiy wia si Daud.

Sombayang syukur ni Daud

16Laa o ghumoremouw si raja Daud witu eng gorem, kamurian rumuberouw sia witu en sinaru ni TUHAN, kasuatan limila’: “Seiy ku’a re’en niaku i yi’i, ee Empung TUHAN, wo seiy ku’a re’en se me’urangku, i ka’ayo Koo minali niaku i ka’ayo en tuana i yi’i? 17Wo eng kapualitan i yi’i e reiy’pe’ awes witu em beren-Nu, ee Empung; kaa ni’itu Nikoo koo minuwu’ mola kangkasi en tanume se me’urang ni hambamu i yi’i witu e nedo wa’akate’me wo minapa’ato mola wia niaku se esa nga werotan tou se laa meiy, ee Empung TUHAN. 18Sapape’ ku’a re’en kasi en toro i awesla ni Daud wia-Nikoo witu eng kapualitan Nikoo nu minuliala si hamba-Mu i yi’i? Reiy’ ku’a re’en Nikoo si sumine’u si hamba-Mu i yi’i?19Ee TUHAN, eng karengan si hamba-Mu i yi’i wo i ki’it e nate-Mu Nikoo koo timuana mola e reiy’ sa mina’asa em perkara wangko’ i yi’i ampit minakite’ula e reiy’ sa mina’asa em perkara wangko’ i ti’i. 20Ee TUHAN, reiy’la si masuat tanu Nikoo wo reiy’la si Empung ta’an i te Nikoo i ki’it e reiy’ sa mina’asa en sinikop meiy ampit en talinga meiy. 21Wo se bangsa wisa ku’a re’en wia em bumi se tanu se umat-Mu Israel, si Empungna si minea mayami nisea mamuali umat-Na, kaa laa maka’ato ngaran i wee-Nikoo ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko’ wo eng hebat, wo ampit simere’la se bangsa-bangsa waki rerior ne umat-Mu se neiy-Mu mouw i wayami waki Mesir ?22Nikoo koo simiwo mola se umat-Mu Israel minamuali umat-Mu i wee eng keure-urena wo Nikoo, ee TUHAN, koo minamuali Empung nea. 23Wo en teakan, ee TUHAN, tine’etepola i wee eng keure-urena en ta’ar neiy-Mu i totorla en tanume si hamba-Mu i yi’i wo en tanume se me’urangna wo tuananola tanu neiy-Mu i ta’arla i ti’i. 24Takar e ngaran-Nu e laa te’etep wo wangko’ i wee eng keure-urena, I ka’ayo sitou si lumila’: TUHAN minapekasa alam, Empung Israel nyi’a mouw si Empung i wee se tou Israel; takar se me’urang ni hamba-Mu Daud se laa minena-ena’ te’etep witu en sinaru-Mu.25Karengan Nikoo, ee Empungku, koo minapaloo’o-loo’o mola wia si hamba-Mu i yi’i, kaa Nikoo koo laa rumedeiyla see’ i wee nisia. Ni’itu mouw eng karenganna si hamba-Mu i yi’i minaro’ mola en tou kaa laa ma’ayola en sesombayangen witu en sinaru-Mu. 26Eng karengan e ni’itu, ee TUHAN, Nikoo mouw si Empung wo si tima’arola em perkara le’os i yi’i wia si hamba-Mu. 27Satorona Nikoo en teakan koo mepa’ar mebeberkatla se me’urang ni hamba-Mu i yi’i, rio minena-ena’ witu en sinaru-Mu i wee eng keure-urena. Karengan sapa em berkaten-Nula, ee TUHAN , em binerkatla i wee eng keure-urena.”

Chapter 18

Kamenangan-kamenangan ni Daud

1Nu reiy’ mouw i tu Daud si minewe kala se tou em Filistin wo timu’utukla nisea; laa o sia rumo’obiti eng Gat wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana waki se tou em Filistin. 2Wo si Daud si minewe kala se tou e Moab, i ka’ayo se tou Moab se tu’utuk wia nisia wo se lewo’ sa reiy’ sumempela upeti.3Tumodongla nyi’a si Daud si minewe kala si Hadadezer, raja en Zoba,tawi eng Hamat, katoroan sia nu minea malinto’orla eng kakuasa’anna witu en so’oso’an Efrat. 4Daud si rimo’obiti waki nisia esa nga riwu kareta, pitu nga riwu tou mesake-sake kawalo wo se rua nga pulu’ nga riwu tou se pasukan makela-kelang, o laa si Daud si rimeo kumetor eng kenter ne reiy’ sa mina’asa kawalo eng kareta, ta’an ampit timele’ula se esa nga atus nga ipus kawalo eng kareta.5O laa se tou Aram waki Damsyik se mineiy tumulung si Hadadezer, raja Zoba, ta’an waki elet ne tou Aram i ti’i Daud si minatela se rua nga pulu’ o rua nga riwu tou. 6Kamurian si Daud si timampala se pasukan-pasukan i paruber waki daerah ne tou Aram waki Damsyik, wo se tou Aram i ti’i se minamuali budak ni Daud se lewo’sa reiy’ sumempela upeti. TUHAN si mawee kamenangan wia si Daud wisa i te tu’u sia mea sumeke’.7Nu reiy’ mouw i tu si Daud si minater eng kekelung-kekelung mas em pinake ne tou-tou ni Hadadezer, laa o mali nyi’a waki Yerusalem. 8Wo waki Tibhat wo waki Kun, nyi’a i ti’i eng kota-kota ni Hadadezer, Daud si minateri eng ka’asa’an en tambaga; waki nyi’a si Salomo si simiwo en “tasik” tambaga , em pa’asek-pa’asek wo em pakakas tambaga.9Katoroan e lininga ni Tou, raja eng Hamat, kaa si Daud si minewe mouw minekala se minapekasa suraro ni Hadadezer, raja en Zoba, 10takar nisia si timoke si Hadoram, oki’na, wia si raja Daud kaa laa ma’ayola en tabea wo metetotorla eng kelawiran wia nisia, karengan nisia si simeke’ mola simaru si Hadadezer wo minewe nisia minekala, karengan si Hadadezer si re’eregh maseke’la si Tou. Wo si Hadoram si minali e reiy’ sa mina’asa barang mas, perak wo en tambaga. 11O kangkasi em barang-barang i yi’i neiy i wuntulela ni raja Daud i wee si TUHAN , mewali-wali em perak wo e mas neiy i aternami waki se reiy’sa mina’asa bangsa, nyi’a i yi’i waki se tou Edom, waki se tou Moab, waki se bani Amon, waki se tou em Filistin wo waki se tou Amalek.12Abisai, oki’ ni Zeruya, si minatela se mapulu’ o uwalu nga riwu tou Edom waki Kewong Wurasen. 13Laa o sia tumampala se pasukan-pasukan i paruber waki Edom, i ka’ayo e minapekasa Edom se binudak ni Daud. TUHAN si mawee kamenangan wia si Daud wisa i te tu’u sia mea sumeke’.

Pegawai-pegawai ni Daud

14Tuana mouw si Daud si minerenta mola witu se minapekasa Israel, wo si minalinto’orla eng ka’adilan wo eng kaulitan i wee se minapekasa bangsana. 15Yoab, oki’ ni Zeruya, si minamuali panglima; Yosafat bin Ahilud si minamuali bendahara; 16Zadok bin Ahitub wo si Ahimelekh bin Abyatar se minamuali imam; Sausa si minamuali panitra; 17Benaya bin Yoyada si minamuali panglima ne tou eng Kreti wo ne tou em Pleti; wo se oki-oki’ ni Daud nyi’a mouw se tou kasa pe’uku-ukumen se i pesawangla wia si raja.

Chapter 19

Daud si maseke’ mesaru se bani Amon wo se tou Aram

1Nu reiy’ mouw i tu mate mouw si Nahas, raja ne bani Amon, o laa sioki’na si minamuali raja simawelela nisia. 2Laa o lumila’ mouw si Daud: “Niaku ku laa mapa’atola em pekaloan wia si Harun bin Nahas karengan si ama’na si minapa’ato mola em pekaloan wia niaku.” Kaa ni’itu si Daud si minapa’ali tetoke kaa laa mapa’ayola e nower kumi’it mengasi’ wia nisia karengan em pinatean ni ama’na. Ta’an eng katoroan se pegawai-pegawai ni Daud nu i ka’ayola waki wanua ne bani Amon i ti’i, wia si Hanun, kaa laa ma’ayola e nower kumi’it mengasi’ wia nisia, 3lumila’ mouw se pamuka-muka ne bani Amon i ti’i wia si Hanun: “Sapa ku’a re’en i ki’it em papokeiymu si Daud si laa ma’ormatla si ama’mu, karengan nisia si timoke momi wia nikoo se tou-tou se mina’ayola e nower kumi’it mengasi’? Reiy’ ku’a re’en ampit e maksut kaa meiy mesesoisap kaa meiy metetegha’ wo mekekemula em banua i yi’i takar se pegawai-pegawaina se mineiy wia nikoo?”4O laa si Hanun si rimeo sikopen se pegawai-pegawai ni Daud i ti’i, neiy i reona sumukur nisea wo kumetor e labung nea witu e weteng uner i ka’ayo nakana em pa’a nea, kamurian i wayanala sea. 5Katoroan sea nu makelang mewareng, neiy i pakite’ula wia si Daud en tanume se tou-tou i ti’i, laa o reona se tou matola nisea, karengan se tou-tou i ti’i se kasa neiy i papaira-irangla . Raja si limila’: Mena’ mouw waki Yeriho i ka’ayo en sokommu i ti’i tumou, kamurian meiy mouw sumeup.”6Ni’itu nu linoo’ mola ne bani Amon, kaa nisea se simiwo mola en tou nea i kari’iris ni Daud, takar si Hanun wo se bani Amon i ti’i se minapa’ali esa nga riwu talenta perak kaa laa ma’erami eng kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo waki Aram-Mesopotania, waki Aram-Maakha wo waki Aram Zoba. 7Nisea se minerami en telu nga pulu’ o rua nga riwu kareta, ma’an si raja em banua Maakha ampit se surarona, se mineiy dumasing tawi e Medeba. O kangkasi se bani Amon i ti’i se mineruri waki kota-kota nea wo se mineiy kaa meiy meseseke’.8Katoroan si Daud nu liminga eng kapualitan i ti’i, i reona mouw si Yoab maju ampit se pakasa’an suraro wo se pahlawan. 9O laa se bani Amon se minaju, tinu’utulnala se barisan i paseke’na waki saruan em pepalen kota, kasuatan se raja-raja se kimi’it mineiy se neiy i ketampas waki padang.10Katoroan si Yoab nu limoo’, kaa em paregoan i ti’i e me’iweti nisia waki rerior wo waki muri, takar pelengennala se esa nga weteng waki se tou pineleng ne Israel, laa o sia tumu’utul em barisan nea minesaruan ampit se tou Aram i ti’i. 11Se esa nga lebena waki se rakyat i ti’i se neiy i tampanala witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni Abisai, tuarina, wo nisea se timu’utul em barisanna minesaruan ampit se bani Amon i ti’i.12Laa o lumila’ mouw si Yoab: “Sa se tou Aram i ti’i se lebe ente’ ta’an niaku, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo tumulung niaku, ta’an sa se bani Amon i ti’i se lebe nete’ ta’an nikoo, takar niaku ku laatumulung nikoo. 13Ente’enola e natemu wo meiy mouw kita mente’ela e nate i wee se bangsa ta wo i wee eng kota-kota ni Empung ta. TUHAN satorona si tumuanala e le’os witu em beren-Na.”14O laa si Yoab wo se suraro mewali-wali ampit nisia se minaju mesarula se tou Aram i ti’i kaa laa sumeke’ wo se tou-tou i ti’i se timingkasi en tou waki sinaruna. 15Katoroan se bani Amon nu limoo’, kaa se tou Aram se timingkasola en tou, takar sea tu’u tumingkasi waki sinaru ni Abisai, tuari ni Yoab, wo ghumorem witu eng kota. Nu reiy’ mouw i tu Yoab si minareng waki Yerusalem.16Katoroan se tou Aram i ti’i nu limoo’, kaa nisea se kinaweweanouw minekala ne tou israel, takar sea mapa’ali tetoke-tetoke wo rumeo se tou Aram se waki lewet en so’oso’an Efrat maju sumeke’ witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni Sofakh, panglima ne suraro ni Hadadezer. 17Nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i neiy i pakite’ula wia si Daud, takar nierurnala se minapekasa tou Israel, lewetennala en so’oso’an Yordan, laa o i ka’ayola waki tawi nea, wo tu’utulennala se barisanna sumaru nisea. Katoroan si Daud nu matu’utul se barisanna mesaruan ampit se tou Aram i ti’i kaa laa sumeke’, takar sea sumeke’ sumaru nisia,18ta’an se tou Aram i ti’i se timingkasi waki sinaru ne tou israel, wo si Daud si minunu’mi waki se tou Aram i ti’i se pitu nga riwu nga ipus kawalo eng kareta wo se epat nga pulu’ nga riwu tou se pasukan makela-kelang; o kangkasi si Sofakh, panglima ne suraro iti’i, si winunu’na. 19Katoroan linoo’ ne tou-tou se tu’utuk wia si Hadadezer, kaa nisea se kinaweweanouw minekala ne tou Israel, takar sea sumiwola pedamean ampit si Daud wo tu’utuk wia nisia; nu reiy’ mouw i tu se tou Aram se so’o mouw kasi mee tetulungan wia se bani Amon.

Chapter 20

Paseke’an mesaru se bani Amon eng kimawus

1Witu em pesawelan en te’un, witu e nedo se raja-raja witu eng kenaramenna se memaju maseke’, takar si Yoab si minali kumaluar em baya se surarona, laa o sia munengla em banua ne bani Amon, kamurian sia maju wo kumepung eng kota Raba, kasuatan si Daud nuesa si maena’ waki Yerusalem. Yoab si minewe minekala e Raba wo rimewala nyi’a.2Nu reiy’ mouw i tu Daud si minedomi e mahkota waki kokong ni raja nea, kawuterna kaloo’ala e nesa nga talenta mas, winatuan e nesa watu permata maal wo ni’itu neiy i pakela witu eng kokong ni Daud. O kangkasi neiy i aterna eng kasa ka’asa’an e rinemu’mi waki kota i ti’i. 3Penduduk eng kota i ti’i se neiy i aterna wo se pinupusanna ma’ayang ampit e gheghi’ighir, tetegher wesi wo em pati. Tuana mouw kangkasi en tinuanala ni Daud witu e reiy’ sa mina’asa eng kota ne bani Amon. Nu reiy’ mouw i tu marengouw si Daud ampit se minapekasa suraro waki Yerusalem.

Paseke’an mesaru se tou em Filistin

4Nu reiy’ mouw i tu lumentutouw em paseke’an mesaru se tou em Filistin waki Gezer; witu e nedo ni’itu si Sibkhai, tou eng Husa, si minewe minekala si Sipai, siesa tou waki se see’ ne raksasa, wo nisea se neiy i tu’utukla. 5Takar mamuali mouw kasi em paseke’an mesaru se tou em Filistin, o laa si Elhanan bin Yair si minatela si Lahmi, patuari ni Goliat, tou eng Gat i ti’i, parungan em bengkouwna tanu eng kekulilitan ne mengengayam.6Laa o mamuali mouw kasi em paseke’an waki Gat; wo maname wawean siesa tou rakek e nouwakna, lawas wo e ne’ana e nesa o nesa makatetudu’ enem: rua nga pulu’ o epat em baya nyi’a; o kangkasi sitou i yi’i si neiy i kaghorem see’ ne raksasa. 7Sia si menero-nero’ se tou Israel, takar si Yonatan, oki’ ni Simea, kaka’ ni Daud, si minatela nisia. 8Tou-tou i yi’i se neiy i kaghorem see’ ne raksasa waki Gat; nisea se minate kaa e lawas ni Daud wo kaa e lawas ne tou-touna.

Chapter 21

Pedaftaran wo e nukuman

1Iblis si timo’or mesaru se tou Israel wo nisia si minelur si Daud kaa laa rumeken se tou Israel. 2Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Yoab wo wia em baya ne pamuka-muka ne rakyat: “Mea mouw, rekenenouw se tou Israel waki Bersyeba i ka’ayo en Dan, wo alini e wua’na wia niaku, rio kete’uangku eng kelaker nea.” 3Laa o lumila’ mouw si Yoab: “Satorona si TUHAN si mawesi se rakyatna lumepeti maka esa nga atus witu se wia en teakan. Ee tuangku raja, reiy’ ku’a re’en nisea nu waya, se hamba-hamba ni tuangku? Ka’a si tuangku si make’i eng kapualitan i yi’i? Ka’a se tou Israel se lewo’ sa reiy’ mesa’an eng kaselokan i yi’i karengan eng kapualitan i ti’i?”4Ta’anouw en titah ni raja i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw ki’iten ni Yoab, takar mea mouw si Yoab tumeroke e minapekasa Israel, kamurian marengi waki Yerusalem. 5O laa si Yoab si minakite’ula wia si Daud e wua’na em pedaftaran se rakyat. Witu nelet ne minapekasa tou Israel wawean se esa nga yuta esa nga atus nga riwu tou se toro tumiboiy en santi, wo se tou Yehuda se epat nga atus pitu nga pulu’ nga riwu tou se toro tumiboiy en santi.6Tou Lewi wo Benyamin se reiy’ neiy i ghoremnala witu em pedaftaran, karengan en titah ni raja i ti’i em papokeiyla wu’ul ni Yoab. 7Ta’an eng kapualitan i ti’i e lewo’ witu em beren ni Empung, kaa ni’itu se winetuan-Na se tou Israel. 8Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Empung: “Niaku ku kasa mouw minakadosa karengan timuana mola eng kapualitan i yi’i; takar en teakan, i wa’akatola satorona eng kaselokan ni hamba-Mu i yi’i, karengan em pasiwo-siwongku i ti’i eng kasa we’engel.”9Ta’an mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Gad, lumeloo’ ni Daud: 10“ Mea mouw, i lila’ mola wia si Daud: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: telu perkara ni’i saru-Kula wia nikoo; melengouw e meta’esa’an witu nyi’a, takar Niaku ku laa tumuanala nyi’a wia nikoo.”11Kamurian meiy mouw si Gad wia si Daud, laa o lumila’ mouw sia wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: E lewo’ sa reiy’ mouw koo meleng: 12Telu nge te’un kelalenan ka’apa telu nge te’un eng keurena tumingkasla en tou waki sinaru ne kesarumu, kasuatan en santi ni kesarumu e matodeiy nikoo, ka’apa telu nga endo en santi ni TUHAN, nyi’a i yi’i e rumara menganup, wia em banua i yi’i, wo si malaikat ni TUHAN si mapa eiy eng kapunengan wia minapekasa en daerah ne tou Israel. Takar en teakan wilingenouw e wewingkot sapa e lewo’ sa reiy’ i pa’ayokula wia Si timoke niaku.”13Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Gad: “Eng kasa susah nateku, ma’anouw satorona aku i kawolon witu e lawas ni TUHAN, karengan eng kasa wangko’ e nupus rendem-Na; ta’an te’a mouw aku i kawolon witu e lawas ni tou.” 14Jadi si TUHAN si minapa eiy e rumara menganup wia se tou Israel, takar mate mouw waki se tou Israel se pitu nga pulu’ nga riwu tou. 15O kangkasi si Empung si timoke malaikat mea waki Yerusalem kaa laa mepepunengla nyi’a, wo eng katoroan laa mepepunengla nyi’a, takar si TUHAN si limoo’ nyi’a, laa o meneselouw Sia karengan eng kacilaka’an ni’i pa’eiy-Nala i ti’i, laa o mee mouw nuwu’ Sia wia si malaikat memuneng i ti’i: “Toro mouw! I tumpa mola e lawasmu i ti’i!” Witu e nedo ni’itu si malaikat ni TUHAN i ti’i si kasuatan rimedeiy tawi en tampa pasirian ni Ornan, tou e Yebus.16Katoroan si Daud nu kuma’ati eng giona, takar linoo’nala si malaikat ni TUHAN si rimedeiy witu nelet em bumi wo e langit, ampit e witu lawasna en santi sinawut neiy i ayate waki atas e Yerusalem. O laa ampit minake e roko’ mengasi’ mongkotouw si Daud wo em baya ne tu’a-tu’a. 17Wo lumila’ mouw si Daud wia si Empung: “Reiy’ ku’a re’en niaku i yi’i si rimeo rumeken se rakyat wo niaku nuesa mouw si minakadosa mola wo si timuanala eng kalewo’an, ta’an se domba-domba i yi’i, sapa ku’a re’en en tinuana neala? Ee TUHAN, Empungku, ma’anouw satorona e lawas-Mu en tumoro niaku wo se kaum ne me’urangku, ta’an te’a mouw eng katula tumorola se umat-Mu.”

Mezbah neiy i redeiyla tawi e Yerusalem eng Katula minena’

18Kamurian si malaikat ni TUHAN si rimeo si Gad lumila’la wia si Daud, kaa si Daud si lewo’ sa reiy’ mea kaa laa mereredeiyla e mezbah i wee si TUHAN waki tampa pasirian ni Ornan, tou e Yebus i ti’i. 19Laa o mea mouw si Daud, minatoroan ampit e lelila’an ni Gad neiy i totornala demi e ngaran ni TUHAN. 20Ornan si kasuatan masiri eng gandum; katoroan sia nu lumengela en tou, loo’onna mola si malaikat i ti’i; se epat urangna se mewali-wali ampit nisia se kimirongla en tou.21Katoroan si Daud nu i ka’ayola wia si Ornan, takar si Ornan si kima’ati eng giona wo lumoo’ si Daud, laa o rumou’ momi sia waki tampa pasirian, kamurian mongkotouw sia wia si Daud ampit eng giona waki tana’. 22Lumia’ mouw si Daud wia si Ornan: “I wee mola wia niaku en tampa pasirian i yi’i, rio aku rumedeila wia nyi’i e mezbah i wee si TUHAN; le’osouw i weela e ni’itu wia niaku ampit e narga wuta, rio eng katula i yi’i e mena’ matoro se rakyat.”23Wingkot ni Ornan wia si Daud: “Edonouw, wo le’osouw si tuangku raja si tumuanala sapa e linoo’na le’os. Loo’onouw niaku ku meela si sapi i yi’i i wee en tetule tinunu wo e neretan-neretan i pasiri i yi’i i wee e lungu wo eng gandum i wee en tetule sesakeiy, em baya nyi’a i ti’i ni’i weekula,” 24Ta’an lumila’ mouw si raja Daud wia si Ornan: “Reiy’ tuana, ta’an i te niaku ku pa’ar tumeles nyi’a ampit e narga wuta, karengan niaku ku so’o medo eng kapunya’annu i wee si TUHAN wo ku so’o mesesempela en tetule tinunu ampit e reiy’ mear sapa-sapa.”25Takar si Daud si mineela wia si Ornan tanume e wewear en tana’ i ti’i e mas kawuterna e nenem nga atus syikal. 26O laa si Daud si rimedeiyla maname e mezbah i wee si TUHAN, mapasempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran wo kumeret si TUHAN. Takar si TUHAN si miningkot nisia ampit timumpami e napi waki langit meiy witu natas e mezbah tetule tinunu i ti’i. 27Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si malaikat i ti’i rio i warengnala en santi witu eng gorem e ne’uma’anna.28Witu e nedo ni’itu kangkasi si Daud si simempela en tetule maname, katoroan sia nu limoo’, kaa si TUHAN si miningkotomi nisia waki tampa pasirian ni Ornan, tou e Yebus i ti’i. 29Dasing Suci en siniwo ni Musa waki padang gurun wo e mezbah en tetule tinunu witu en toro ni’itu em baki kakenturan patulean waki Gibeon, 30Ta’an si Daud si meide’ mea maname mesaruan ampit si Empung kaa laa mewewueiyla en teturu’-Na, karengan nisia si meide’ witu en santi ni malaikat ni TUHAN i ti’i.

Chapter 22

1Laa o lumila’ mouw si Daud: “Wia nyi’i mouw em bale ni TUHAN, Empung ta, wo wia nyi’i mouw e mezbah i wee en tetule tinunu ne tou Israel.”

Patiro’an kaa laa mereredeiyla em Bait Suci

2Daud si rimeo merurla se tou-tou wo’oseiy se witu em banua ne tou Israel, laa o i tampanala se meneniwo-meneniwo kaa laa lumumi em batu-batu pepa’aten e laa pepepaken kaa laa mereredeiyla em bale ni Empung.3Tumodongla nyi’a si Daud si simadiala ka’asa’an em besi pesesiwon paku-paku i wee em pepalen leloangan wo i wee en tontanga’-tontanga’, o kangkasi ka’asa’an en tambaga reiy’ kinatimbangan eng kawuterna, 4wo eng kayu aras e reiy’ i keila’ eng kelakerna, karengan se tou en Sidon wo se tou en Tirus se minali eng ka’asa’an eng kayu aras i wee si Daud. 5Karengan eng genang ni Daud: “Salomo, oki’ku, si mudape’ wo reiy’pe’ awes eng kinelangani, wo em bale e lewo’ sa reiy’ i redeiynala i wee si TUHAN e lewo’ sa reiy’ mouw luar biasa eng kaselana i ka’ayo mamuali mekengaran wo kasa kasine’uan waki e reiy’ sa mina’asa wanua; kaa ni’itu le’osouw aku sumadiala i wee nisia!” O laa si Daud si simadiala eng ka’asa’an nu reiy’pe’ sia nu mate.6Kamurian si kineretna si Salomo, oki’na, wo wineeanna perenta sia kaa laa mereredeiyla em bale i wee si TUHAN, Empung Israel, 7pokeiy ni Daud wia si Salomo: “Oki’ku, niaku nuesa ku mekemaksut laa mereredeiyla wale i wee e ngaran ni TUHAN, Empungku, 8ta’an e nuwu’ ni TUHAN mineiy wia niaku, en tuana: Neiymu mouw i toa’la ka’asa’an e raa’ wo koo timuana mola em paseke’an kasa wangko’; nikoo koo reiy’ laa rumedeiyla wale i wee e ngaran-Ku, karengan lakerouw e raa’ neiy i toa’mula witu en tana’ witu en sinaru-Ku.9Eng kaulitna, siesa oki’ tuama si laa i patoula i wee nikoo; nisia si laa mamuali esa tou si kinaruniala eng ka’amanan. Niaku ku laa kumaruniala eng ka’amanan wia nisia waki se reiy’ sa mina’asa kesaruna waki esa nga kaledong. Sia si laa mekengaran Salomo; sejahtera wo en santosa e laa-Ku i weela witu se Israel witu en zamanna. 10Nisia mouw si laa rumedeiyla wale i wee e ngaran-Ku wo nisia mouw si laa mamuali oki’-Ku wo Niaku ku laa mamuali Ama’na; Niaku ku laa tume’etepla en takhta keraja’anna witu se Israel i ka’ayo eng keure-urena.11Takar en teakan, heiy oki’ku, TUHAN satorona si rumapitla nikoo, i ka’ayo koo mua’ rumedeiyla em bale ni TUHAN, Empungmu, tanu neiy i nuwu’-Nala en tanume nikoo. 12Ta’an i te, si TUHAN satorona si meela wia nikoo akal budi wo em pangartian wo sumiwo nikoo mamuali matibo-tiboiy em perenta witu se Israel, rio koo miara en Taurat ni TUHAN , Empungmu. 13Takar nikoo koo laa mua’, sa koo tumuanala ampit e lale’ eng katataapan-katataapan wo e nukum-ukum neiy i perentala ni TUHAN wia si Musa i wee se tou Israel. Ente’enla wo te’etepenola e natemu, te’a mouw meide’ wo te’a mouw tewang e nate.14Eng kaulitna, ma’anouw tu’u witu eng kasusa’an, niaku ku simadia mola i wee em bale ni TUHAN i ti’i esa nga atus nga riwu talenta mas wo esa nga yuta talenta perak wo eng kasa ka’asa’an en tambaga wo em besi, i ka’ayo eng kawuterna e reiy’ kinatimbangan; o kangkasi niaku ku simadia mola eng kayu wo em batu. Ta’an e le’osouw koo mawesla nyi’a kasi.15Awes kangkasi nikoo koo makapunya ka’asa’an se memema’ayang, nyi’a i yi’i se memema’at-memema’at em batu, se meneniwo-meneniwo em batu wo eng kayu wo se tou-tou kasa sigha’ witu e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen 16e mas, em perak, en tambaga wo em besi, e reiy’ karekenan eng kelakerna. Muleiy mouw ma’ayang! TUHAN satrona si rumapitla nikoo!”17Wo si Daud si minee perenta wia se reiy’ sa mina’asa pemangko’ ne Israel i ti’i kaa laa mee sesawang wia si Salomo, oki’na, pokeiyna: 18Reiy’ ku’a re’en si TUHAN, Empungmu, si rimapitla nikouw wo kimarunia mola eng ka’amanan wia nikoo mea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna. Nulit, Nisia si simarakanola se penduduk em banua i yi’i witu lawasku, i ka’ayo em banua i yi’i en tu’utuk witu en sinaru ni TUHAN wo wia se umat-Na. 19Takar en teakan, i papatoro mola e nate wo imukurmu kaa laa sumero si TUHAN, Empungmu. Muleiy mouw rumedeiyla en tampa kudus ni TUHAN, Empung, rio en tabut teta’aran ni TUHAN wo em pakakas kudus ni Empung en toro alin ghumorem witu eng gorem em bale neiy i redeiyla i wee e ngaran ni TUHAN.”

Chapter 23

1Si Daud nu mina tu’a mouw wo umurouw, takar pinopona si Salomo minamuali raja witu se Israel. 2Sia si minerurla se reiy’ sa mina’asa pemangko witu Israel, o kangkasi em baya ne imam wo se tou-tou lewi. 3Laa o rekenenouw se tou-tou Lewi, se makaumur telu nga pulu’ nge te’un o matas, wo eng kelaker ne tou-tou nea, rineken pinengesa-ngesa, se telu nga pulu’ o uwalu nga riwu tou.4“Waki se tou-tou i yi’i se rua nga pulu’ o epat nga riwu se lewo’ sa reiy’ mategha’la em pepa’ayangen witu em bale ni TUHAN; enem nga riwu tou se lewo’ sa reiy’ mamuali matu’utu-tu’utul wo akim; 5epat nga riwu tou se minamuali menaang witu em pepalen leloangan; wo se epat nga riwu tou se minamuali lumelo’or si TUHAN ampit em pakakas-pakakas musik en siniwoku mola kaa laa mededoncila em puji-pujian,” em pokeiy ni Daud. 6O kangkasi si Daud si minemete-meteng nisea witu e rewok i ki’it se oki-oki’ ni Lewi, nyi’a i yi’i si Gerson, Kehat wo si Merari.7Neiy i kaghorem tou eng Gerson nyi’a mouw si Ladan wo si Simei. 8Se oki-oki’ ni Ladan nyi’a mouw si Yehiel, siesa kapala, ma’an si Zetam wo si Yoel, se telu tou. 9Se oki-oki’ ni Simei nyi’a mouw si Selomit, Haziel wo si Haran, se telu tou; se tou-tou i yi’i mouw se minamuali kapala walak ni Ladan.10Se oki-oki’ ni Simei nyi’a mouw si Yahat, Ziza, Yeush wo si Beria; ni’itu mouw se oki-oki’ ni Simei, se epat tou. 11Yahat nyi’a mouw si kapala wo si Ziza sitou karua, ta’an si Yeush wo si Beria se reiy’ makapunya laker urang, takar nisea se tanula se esa walak ampit e nesa jabatan.12Se oki-oki’ ni Kehat nyi’a mouw si Amram, Yizhar, Hebron wo si Uziel, se epat tou. 13Se oki-oki’ ni Amram nyi’a mouw si Harun wo si Musa; Harun si tinu’udek kaa laa me’uru-urus sapa eng kasa kudus, sia wo se see’na i ka’ayo eng keure-urena, kaa laa matunu en tetule witu en sinaru ni TUHAN, kaa laa melayanla Nisia, kaa laa mawee berkat demi e ngaran-Na, i ka’ayo eng keure-urena. 14Se oki-oki’ ni Musa, abdi ni Empung i ti’i, se neiy i wetengla wia se suku Lewi.15Se oki-oki ni Musa nyi’a mouw si Gersom wo si Eliezer. 16Sioki ni Gersom nyi’a mouw, si Sebuel, siesa kapala. 17Sioki’ ni Eliezer nyi’a mouw si Rehabya, siesa kapala; Eliezer si reiy’makapunya oki-oki’ walina, ta’an se oki-oki’ ni Rehabya se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna. 18Sioki’ ni Yizhar nyi’a mouw si Selomit, siesa kapala.19Seoki-oki ni Hebron nyi’a mouw si Yeria, siesa kapala, Amarya, sioki’ karua, Yahaziel sioki’ katelu wo si Yekameam, sioki’ kaepat. 20Se oki-oki’ ni Uziel nyi’a mouw si Mikha, siesa kapala, wo si Yisia, sioki’ karua.21Se oki-oki’ ni Merari nyi’a mouw si Mahli wo si Musi. Se oki-oki’ ni Mahli nyi’a mouw si Eleazar wo si Kish. 22Katoroan si Eleazar nu mate, sia si reiy’ makapunya oki’ tuama, se oki’ i te wewene, o laa se oki-oki’ ni Kish, urang matuari nea, se minedo nisea minamuali tu’awene. 23Se oki-oki’ ni Musi nyi’a mouw si Mahli, Eder wo si Yeremot, se telu tou.24Ni’itu mouw se bani Lewi i ki’it e walak nea, se kapala-kapala walak nea witu e nedo sea nu neiy i patik esa nga tou-esa nga tou minatoroan ampit em patotoran e ngaran nea, tou demi tou, si makaumur rua nga pulu’ nge te’un ka’apa lebe, nisea mouw se lewo’ sa reiy’ matuanala em pepa’ayangen i wee e raghes witu em bale ni TUHAN. 25Karengan si Daud si limila’ mola: “TUHAN, Empung Israel, si kimarunia mola eng ka’amanan wia se umat-Na, wo Nisia si mena’ waki Yerusalem i wee eng keure-urena. 26Ampit en tuana e reiy’ mouw perlu kasi se tou Lewi mopo em Bait Suci wo e reiy’ sa mina’asa pakakas em pepaken i wee e raghes witu.” –27Karengan minatoroan ampit en titah ni Daud mamuri, nisea se neiy i daftarla waki se oki-oki’ ni Lewi nyi’a mouw se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas. – 28“Lukar nea nyi’a mouw mesawang se oki-oki’ ni Harun kaa laa meurusla e raghes witu em bale ni TUHAN, mategha’la em pores, ruragh-ruragh wo em palenasan e reiy’ sa mina’asa barang kudus ma’an matuanala em pepa’ayangen minato’orongan ampit e raghes witu em bale ni Empung. 29O kangkasi nisea se lewo’ sa reiy’ sumadiala en sesakeiy wo en topong kasa le’os i wee en tetule sesakeiy, roti tari’ipis reiy’ siragi, sapa e rinarang witu natas rerarangan, sapa neiy i kekayo’ wo e reiy’ sa mina’asa sukatan wo e nukuran.30Tumodongla nyi’a nisea se malukar mekantarla en syukur wo em puji-pujian i wee si TUHAN susur memo’odo, tuanakan kangkasi e nedo mawengindo 31wo witu e nedo masempela e reiy’ sa mina’asa tetule tinunu wia si TUHAN, witu e nendo-nendo Sabat, sumedot-sumedot weru,wo e nendo-nendo wangko’, i ki’it eng kelakerna minatoroan ampit e natoran pepakene’ i wee nisea, tanume e lukar tataap witu en sinaru ni TUHAN.32Nisea se lewo’ sa reiy’ mapiarala en Dasing Pinasungkulan ma’an en tampa kudus wo se lewo’ sa reiy’ melayanla se oki-oki’ ni Harun, patuari-patuari nea, kaa laa mereraghesla witu em bale ni TUHAN.”

Chapter 24

Em baya ne imam se wineteng witu e rewok

1i yi’i mouw e rewok-rewok ne oki-oki’ ni Harun. Oki-oki’ ni Harun nyi’a mouw si Nadab, Abihu, Eleazar wo si Itamar. 2Ta’an si Nadab wo si Abihu se minate rerior ta’an si ama’ nea ampit reiy’ minakapunyala oki’ tuama, takar se timiboiy en jabatan imam nyi’a mouw si Eleazar wo si Itamar. 3Daud, mewali-wali si Zadok waki se bani Eleazar wo si Ahimelekh waki se bani Itamar, minemete-meteng nisea i ki’it en jabatan nea witu em patuana’ala e raghes.4Laa o kaloo’ala kaa waki elet ne see’ ni Eleazar se lebe laker kapala kaum ta’an se witu nelet ne see’ ni Itamar, kaa ni’itu se tou se minemete-meteng nisea tanu en tumodong: i wee se bani Eleazar se mapulu’ o enem tou kapala walak, ta’an i wee se bani Itamar se uwalu tou kapala walak. 5Wo se tou se minemete-meteng nisea ampit limobo’ koba’ reiy’ ampit simiwola pemange’anan, karengan wawean se “ma’aka-aka – ma’aka-aka kudus” wo se “ma’aka-aka – ma’aka-aka ni Empung”, le’os witu nelet ne see’ ni Eleazar ka’apa tu’u witu nelet ne see’ ni Itamar.6Wo si Semaya bin Netaneel, panitra i ti’i, siesa tou Lewi, si minatik e ngaran nea witu en sinaru ni raja, witu en sinaru ne pemangko’-pemangko’, imam Zadok, Ahimelekh bin Abyatar wo witu en sinaru ne kapala-kapala walak em baya ne imam wo se tou Lewi; susur mekasa se esa walak edoni waki si Eleazar, wo en tuanakan kangkasi se esa walak waki si Itamar.7Koba’ kasa ketare-tare limenta’ wia si Yoyarib; eng karua wia si Yedaya; 8eng katelu wia si Harim; eng kaepat wia si Seorim; 9eng kalima wia si Malkia; eng kaenem wia si Miyamin; 10eng kapitu wia si Hakos; eng kauwalu wia si Abia;11eng kasiouw wia si Yesua; eng kamapulu’ wia si Sekhanya; 12eng kamapulu’ o esa wia si Elyasib; eng kamapulu’ o rua wia si Yakim; 13eng kamapulu’ o telu wia si Hupa; eng kamapulu’ o epat wia si Yesebeab; 14eng kamapulu’ o lima wia si Bilga; eng kamapulu’ o enem wia si Imer;15eng kamapulu’ o pitu wia si Hezir; eng kamapulu’ o uwalu wia si Hapizes; 16eng kamapulu’ o siouw wia si Petahya; eng karua nga pulu’ wia si Yehezkel; 17eng karua nga pulu’ o esa wia si Yakhin; eng karua nga pulu’ o rua wia si Gamul; 18eng karua nga pulu’ o telu wia si Delaya; eng karua nga pulu’ o epat wia si Maazya.19Ni’itu mouw en jabatan nea witu meurusla e raghes nu reiy mouw sea nu ghumorem em bale ni TUHAN, minatoroan an mpit e natoran neiy i weela wia nisea ampit em pinaeletan ni Harun, ama’ ne opo’ nea, tanu neiy i perentala ni TUHAN, Empung Israel, wia nisea.

Walak-walak ne tou Lewi

20Rewok timele’upe’ waki se bani Lewi, waki se oki-oki’ ni Amram nyi’a mouw si Subael, waki se oki-oki’ ni Subael nyi’a mouw si Yehdeya; 21waki se oki-oki’ ni Rehabya nyi’a mouw si Yisia, siesa kapala; 22waki se tou Yizhar nyi’a mouw si Selomot; waki se oki-oki’ ni Selomot nyi’a mouw si Yahat;23Se oki-oki’ ni Hebron nyi’a mouw si Yeria, siesa kapala, Amarya, sioki- karua, Yahaziel, sioki’ katelu, wo si Yekameam, sioki’ kaepat. 24Sioki’ ni Uziel nyi’a mouw si Mikha; waki se oki-oki’ ni Mikha nyi’a mouw si Samir. 25Patuari ni Mikha nyi’a mouw si Yisia; waki se oki-oki’ ni Yisia nyi’a mouw si Zakharia.26See’ ni Merari nyi’a mouw si Mahli wo si Musi, o kangkasi se oki-oki’ ni Yaazia, oki’na. 27See ni Merari waki weteng ni Yaazia, oki’na, nyi’a mouw si Syoham, Zakur wo si Hibri. 28Waki si Mahli nyi’a mouw si Eleazar; nisia i yi’i si reiy’ makaurang.29Waki si Kish: oki’ ni Kish, nyi’a mouw si Yerahmeel. 30Se oki-oki’ ni Musi nyi’a mouw si Mahli, Eder, wo si Yerimot. Ni’itu mouw se bani Lewi i ki’it e walak nea. 31Nisea i yi’i tu’u, se masuat tanu se patuari-patuari esa nga suku nea, se oki-oki’ ni Harun, se limobo’ koba’ witu en sinaru ni raja Daud, witu en sinaru ni Zadok, Ahimelekh wo em baya ne kapala walak, em baya ne imam wo ne tou Lewi. Witu eng kapulaitan i yi’i siesa kapala walak si masuat ampit se patuarina kasa rintek.

Chapter 25

Em baya ne kumekantar

1Tumodongla nyi’a i wee e raghes ni Daud wo em baya ne panglima se timudu’ se oki-oki’ ni Asaf, oki-oki’ ni Heman wo se oki-oki’ ni Yedutun. Nisea se mawenti’ ampit em peteperela eng kecapi, gambus wo en ceracap. Daftar ne tou-tou se mepa’ayang witu e raghes i yi’i nisea mouw se tumodongla i yi’i: 2waki se oki-oki’ ni asaf nyi’a mouw si Zakur, Yusuf, Netanya wo si asarela, se oki-oki’ ni Asaf se witu wawa’ em paaka-aka’an ni Asaf, se mawenti’ ampit en teturu’ ni raja. 3Waki si Yedutun nyi’a mouw se oki-oki’ ni Yedutun: Gedalya, Zeri, Yesaya, Simei, Hasabya wo si Matica, se enem tou, witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni ama’ nea, Yedutun si mawenti’ ampit peteperen eng kecapi witu e nedo mekantarla en syukur wo em puji-pujian i wee si TUHAN.4Waki si Heman nyi’a mouw se oki-oki’ ni Heman: Bukia, Matanya, Uziel, Sebuel, Yerimot, Hananya, Hanani, Eliata, Gidalti, Romamti-Ezer, Yosbekasa, Maloti, Hotir wo si Mahaziot. 5Nisea i yi’i nu waya nyi’a mouw se oki-oki’ ni Heman, lumeloo’ ni raja, i ki’it en ta’ar ni Empung kaa laa mererakekla en sunge kaente’anna; karengan si Empung si minee mola wia si Heman se mapulu’ o epat oki’ tuama wo se telu oki’ wewene.6Nisea iyi’i pekasana se witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni ama’ nea witu e nedo mekantarla eng kekantaren witu em bale ni TUHAN ampit pateperen en ceracap, gambus wo eng kecapi i wee e raghes witu em bale ni Empung ampit en teturu’ ni raja. Tuana mouw eng ka’ada’an ne bani Asaf, Yedutun wo si Heman. 7Eng kelaker nea mewali-wali se patuari-patuari nea se linati mola mekantar i wee si TUHAN – nisea nu waya nyi’a mouw se kasa sigha’ en seni – se rua nga atus uwalu nga pulu’ o uwalu tou. 8Tu’a wo se muda, guru wo se murid, se limobo’ eng koba’ tanume e lukarna.9Laa o lumenta’ mouw eng koba’ kasa ketare-tare wia si Yusuf, tou e Asaf: koba’ karua wia si Gedalya ampit se patuari-patuarina wo se oki-oki’na, mapulu’ o rua tou; 10koba’ katelu wia si Zakur, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 11koba’ kaepat wia si Yizri, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 12koba’ kalima wia si Netanya, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou;13koba’ kaenem wia si Bukia, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 14koba’ kapitu wia si Yesarela, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 15koba’ kauwalu wia si Yesaya, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 16koba’ kasiouw wia si Matanya, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou;17koba’ kamapulu’ wia si Simei, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 18koba’ kamapulu’ o esa wia si Azareel, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 19koba’ kamapulu’ o rua wia si Hasabya, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 20koba’ kamapulu’ o telu wia si Subael, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou;21koba’ kamapulu’ o epat wia si Matica, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 22koba’ kamapulu’ o lima wia si Yeremot, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 23koba’ kamapulu’ o enem wia si Hananya, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 24koba’ kamapulu’ o pitu wia si Yosbekasa, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou;25koba’ kamapulu’ o uwalu wia si Hanani, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 26koba’ ka mapulu’ o siouw wia si Maloti, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 27koba’ karua nga pulu’ wia si Eliata, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 28koba’ karua nga pulu’ o esa wia si Hotir, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou;29koba’ karua nga pulu’ o rua wia si Gidalti, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 30koba’ karua nga pulu’ o telu wia si Mahaziot, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou; 31koba karua nga pulu’ o epat wia si Romamti-Ezer, se oki-oki’na wo se patuari-patuarina, mapulu’ o rua tou.

Chapter 26

Em baya ne menaang witu em pepalen wo em baya ne pejabat walina witu nelet ne tou Lewi

1Tanume e rewok em baya ne menaang witu em pepalen: waki se tou eng Korah nyi’a mouw si Meselemya bin Kore waki se see’ ni Ebyasaf. 2Meselemya si makapunya se oki-oki’, nyi’a i yi’i si Zakharia, sioki’ polon, Yediael, sioki’ karua, Zebaya sioki’ katelu, Yatniel, sioki’ kaepat, 3Elam, sioki’ kalima, Yohanan, sioki’ kaenem, Elyoenai, sioki’ kapitu.4bed-Edom si makapunya se oki-oki’, nyi’a i yi’i si Semaya, sioki’ polon, Yozabad, sioki’ karua, Yoah, sioki’ katelu, Sakhar, sioki’ kaepat, Netaneel, sioki’ kalima, 5Amiel, sioki’ kaenem, Isakhar sioki’ kapitu wo si Peuletai, sioki’ kauwalu, karengan si Empung si minerkatola nisia. 6I wee si Semaya, oki’ ni Obed-Edom i ti’i, minatou se oki-oki’. Nisea se timiboiy em paperenta’an witu nelet e walak nea, karengan nisea i ti’i nyi’a mouw se pahlawan-pahlawan waraneiy.7Se oki-oki’ ni Semaya nyi’a mouw si Otni, Refael, Obed, wo si Elzabad ma’an se patuari-patuarina, nyi’a i yi’i si Elihu wo si Semakhya, se tou-tou waraneiy. 8Nisea nu waya nyi’a mouw se waki se see’ ni Obed-Edom, nyi’a i yi’i nisea nuesa, se oki-oki’ nea wo se patuari-patuari nea, siesa o siesa se tou waraneiy, se ripoiy i wee em pepa’ayangen i ti’i, se enem nga pulu’ o rua tou eng kelakerna waki se Obed-Edom. 9Wo si Meselemya si makapunya se mapulu’ o uwalu oki’ wo patuari, se tou-tou waraneiy.10Hosa waki se bani Merari si makapunya se oki-oki’, nyi’a i yi’i si Simri, siesa kapala – karengan ma’anouw tu’u sia reiy’ oki’ polon, ta’an si ama’na si minopo nisia minamuali kapala – 11Hilkia, sioki’ karua, Tebalya sioki’ katelu wo si Zakharia, sioki’ kaepat. Em baya se oki’ wo se patuari ni Hosa i ti’i se mapulu’ o telu tou.12Se rewok-rewok em baya ne menaang witu em pepalen i ti’i, se wineteng i ki’it si kapala kaum, se makapunyala e lukar melayanla witu em bale ni TUHAN, masuat tanu se patuari-patuari esa nga suku nea. 13I wee susur em pepalen leloangan nisea se malobo’ koba’, i ki’it e walak-walak nea, le’os e walak oki’ ka’apa tu’u e walak sela. 14Eng koba’ i wee em pepalen sendangan e limenta’ wia si Selemya; tumodongla nyi’a nisea se limobo’ koba’ i wee si Zakharia, oki’na, siesa tou ngumenge’enge’ si maka akal budi, laa o lumenta’ mouw eng koba’na i wee em pepalen amian.15I wee si Obed-Edom nyi’a mouw em pepalen timu wo i wee se oki-oki’na eng godong lelekepan. 16I wee si Supim wo si Hosa nyi’a mouw em pepalen talikuran ma’an em Pepalen Leloangan Syalekhet witu e lalan wangko’ penosoran. Tumetayur esa neiy i wee mina esa nga weka’an ampit se tumetayur walina.17Waki esa nga weka sendangan wawean se enem tou susur nendo, waki esa nga weka amian wawean se epat tou susur nendo, ta’an witu eng godong lelekepan salalu wawean rua tou; 18witu em Parbar waki esa nga weka talikuran: se epat tou se witu e lalan wangko’ wo se rua tou se witu em Parbar. 19Ni’itu mouw se rewok-rewok em baya ne menaang witu em pepalen waki se bani Korah wo waki se bani Merari.20Tou-tou Lewi, se patuari-patuari esa nga suku nea, se tumetegha’ witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni Empung wo se tumetegha’ witu em penu’utu-nu’utulan em barang-barang kudus; 21bani Ladan, nyi’a i yi’i se see’ ni Gerson timoromi si Ladan, se makapunya tou-tou Yehiel tanume se kapala walak. 22See’ ni Yehiel, nyi’a i yi’i si Zetam wo si Yoel, patuarina, se mategha’la witu em penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN.23Waki se tou Aram, tou Yizhar, tou eng Hebron wo se tou Uziel 24nyi’a mouw si Sebuel bin Gersom bin Musa si minamuali kapala witu em penu’utu-nu’utulan. 25Se kawanua patuari ni Sebuel timoromi si Eliezer nyi’a mouw si Rehabya, oki’ ni Eliezer, wo si Yesaya, oki’ ni Rehabya, wo si Yoram, oki’ ni Yesaya, wo si Zikhri, oki’ni Yoram, wo si Selomit, oki’ ni Zikhri.26Si Selomit i yi’i ma’an se kawanua patuarina se mategha’la witu em penu’utu-nu’utulan em barang-barang kudus eng kinudusola ni raja Daud wo em baya ne kapala walak wo em baya ne ma’aka-aka ne pasukan esa nga riwu wo ne pasukan esa nga atus wo em baya ne panglima. 27Nisea se kimudusola nyi’a waki kinaati witu em paseke’an kaa laa meseserengatla em bale ni TUHAN. 28O kangkasi e reiy’ sa mina’asa eng kinudusla ni Samuel, lumeloo’i ti’i, ni Saul bin Kish, ni Abner bin Ner wo ni Yoab, oki’ ni Zeruya, iyon e reiy’ sa mina’asa barang eng kinudusla em bitu e wawa’ em pategha’an ni Selomit ma’an se kawanua patuarina.29Waki se tou Yizhar nyi’a mouw si Kenaya ma’an se oki-oki’na se sinarakanan e lukar luar waki Israel, nyia’ i yi’i se minamuali tumetu’utul wo akim. 30Waki se tou eng Hebron nyi’a mouw si Hasabya ma’an se kawanua patuarina, se tou-tou waraneiy, se esa nga riwu pitu nga atus tou eng kelakerna, se sinarakanan e nurusan pemerenta’an Israel waki esa nga weka talikuran en so’oso’an Yordan witu e reiy’ sa mina’asa nurusan i wee si TUHAN wo e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen i wee si raja.31Waki se tou eng Hebron nyi’a mouw si Yeria si minamuali kapala. Tanume se tou eng Hebron, en tanume se see’na wo e walakna, witu en te’un kaepat nga pulu’ en zaman paperenta’an ni Daud en siniwoala pakumisian tanume nisea wo kaloo’ala, kaa witu nelet nea wawean se pahlawan-pahlawan waraneiy waki Yaezer-Gilead. 32Se kawanua patuari ni Yeria, se tou-tou waraneiy, se kapala-kapala walak se rua nga riwu pitu nga atus tou. Nisea i ti’i se pinopo ni raja Daud mategha’la se tou Ruben, Tou eng Gad wo se suku Manasye se esa nga parua i ti’i witu e reiy’ sa mina’asa perkara i wee si Empung wo e reiy’ sa mina’asa perkara i wee si raja.

Chapter 27

Panglima-panglima ne suraro wo se pemangko’-pemangko’ walina nea

1Sapa tare se tou Israel, nyi’i mouw en daftar em baya ne kapala walak, em baya ne panglima pasukan esa nga riwu wo ne pasukan esa nga atus wo em baya ne menenu’utul se melayanla si raja witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan tanume e rewok ne tou-tou se malukar wo limeken, sumedot demi en sumedot, kelabotan en te’un. Susur e rewok kelakerna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 2Si mekapalala e rewok kasa ketare-tare i wee en sumedot kasa ketare-tare nyi’a mouw si Yasobam bin Zabdiel wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 3Sia si waki se bani Peres wo si kimapalala em baya se panglima i wee en sumedot kasa ketare-tare.4Si kimapalala e rewok sumedot karua nyi’a mouw si Dodai, tou e Ahohi, kasuatan si ma’aka-aka e rewok ne rua nga pulu’ o epat nga riwu tou, nyi’a mouw si Miklot. 5Panglima katelu i wee en sumedot katelu nyi’a mouw si Benaya, oki’ ni imam kapala Yoyada, wo se witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 6Benaya i yi’i nyi’a mouw siesa tou waki se telu nga pulu’ pahlawan wo si kimapalala se telu nga pulu’ tou i ti’i, ta’an si timiboiy em pa’aka-aka’an e rewokna nyi’a mouw si Amizabad, oki’na.7Si kaepat i wee en sumedot kaepat nyi’a mouw si Asael, patuari ni Yoab, kamurian sia si sinawelan ni Zebaja, oki’na, wo se witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 8Si kalima i wee en sumedot kalima si Samhut tou e Yizrah, si panglima i ti’i, wo se witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 9Si kaenem witu en sumedot kaenem nyi’a mouw si Ira oki’ ni Ikesh tou en Tekoa wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou.10Si kapitu i wee en sumedot kapitu nyi’a mouw si Heles, tou em Peloni, waki se bani Efraim, wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 11Si kauwalu i wee en sumedot kauwalu nyi’a mouw si Sibkhai, tou eng Huza waki se tou en Zerah i ti’i, wo witu e rewokna i ti’i se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 12Si kasiouw i wee en sumedot kasiouw nyia’mouw si Abiezer, tou e Anatot i ti’i, waki se bani Benyamin, wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou.13Si kamapulu’ i wee en sumedot kamapulu’ nyi’a mouw si Maharai, tou e Netofa waki se tou en Zerah i ti’i , wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 14Si kamapulu’ o esa i wee en sumedot kamapulu’ o esa nyi’a mouw si Benaya, tou em Piraton, waki se bani Efraim, wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou. 15Si kamapulu’ o rua i wee en sumedot kamapulu’ o rua nyi’a mouw si Heldai, tou e Netofa i ti’i, see’ ni Otniel, wo witu e rewokna se rua nga pulu’ o epat nga riwu tou.16Si kimapalala se suku-suku Israel: i wee se tou e Ruben nyi’a mouw si Eliezer bin Zikhri si tanume si ma’aka-aka; i wee se tou en Simeon nyi’a mouw si Sefaca bin Maakha; 17i wee se suku Lewi nyi’a mouw si Hasabya bin Kemuel; i wee se see’ ni Harun nyia’ mouw si Zadok; 18i wee se suku Yehuda nyi’a mouw si Elihu, si meta’esa’an patuari ni Daud; i wee se suku Isakhar nyi’a mouw si Omri bin Mikhael;19i wee se suku Zebulon nyi’a mouw si Yismaya bin Obaja; i wee se suku Naftali nyi’a mouw si Yerimot bin Azriel; 20i wee se bani Efraim nyia’ mouw si Hosea bin Azazya; i wee se esa nga parua suku Manasye nyi’a mouw si Yoel bin Pedaya; 21i wee se esa nga parua suku Manasye se waki Gilead nyi’a mouw si Yido bin Zakharia; i wee se suku Benyamin nyi’a mouw si Yaasiel bin Abner; 22i wee se suku Dan nyi’a mouw si Azareel bin Yeroham. Ni’itu mouw em baya se kapala ne suku-suku Israel.23Daud si reiy’ rimeken eng kelakerna ne tou-tou se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o mawa’, karengan si TUHAN si tima’arola kaa laa mesesiwola se tou Israel lumaker tanu se sumesena’-sumesena’ waki langit. 24Memang si Yoab, oki’ ni Zeruya, si minuleiy mola mareken, ta’an nisia si reiy’ simampetla nyi’a, karengan kaa eng kapualitan i ti’i se tou Israel se tinoro e nupi; ampit en tuana eng kelaker nea se reiy’ neiy i buukela witu eng kaol sejarah ni raja Daud.25Si mategha’ala e walun ni raja nyi’a mouw si Azmawet bin Adiel wo si mategha’la e walun waki luar kota, waki kota-kota, waki desa-desa wo witu eng gorem em pewale-pewale en talimumung nyi’a mouw si Yonatan bin Uzia. 26Si mategha’la em baya ne memema’ayang waki penguma’an se lewo’ sa reiy me’inakutla en tana’ nyi’a mouw si Ezri bin Kelub. 27Si mategha’la e numa-uma anggor nyi’a mouw si Simei, tou e Rama. Si mategha’la e wua’na numa anggor i wee e walun e nanggor nyi’a mouw si Syifmi.28Si mategha’la e nakana-nakana en zaitun wo e nakana-nakana e ara waki Daerah Kakenturan nyi’a mouw si Baal-Hanan, tou eng Gederi; si mategha’la e walun lana nyi’a mouw si Yoas. 29Si mategha’la se lembu sapi se perawiren waki tana’ Saron nyi’a mouw si Sitrai, tou en Saron; si mategha’la se lembu sapi waki kewong-kewong nyi’a mouw si Safat bin Adlai.30Si mategha’la se onta-onta nyi’a mouw si Obil, tou e Ismael; si mategha’la se keledai-keledai mereiy nyi’a mouw si Yehdeya, tou e Meronot. 31Si mategha’la se membe’ domba nyi’a mouw si Yazis, tou eng Hagri. Nisea nu waya i yi’i nyi’a mouw se tumetegha’ eng harta kapunya’an ni raja Daud.32Yonatan, patuari ni ama’ ni Daud, nyi’a mouw si ngumenge’enge’; sia siesa tou lali’iket wo si kasa sigha’ eng kaol. Yehiel bin Hakhmoni si mesawang se oki-oki’ ni raja. 33Ahitofel nyi’a mouw si ngumenge’enge’ ni raja; Husai, tou e Arki nyi’a mouw si kalo ni raja. 34Si simawelela si Ahitofel kamurian nyi’a mouw si Yoyada bin Benaya wo si Abyatar. Panglima ni raja nyi’a mouw si Yoab.

Chapter 28

E nower kesampetan waki si Daud wia si Salomo en tanume em pereredeiyala em Bait Suci

1Daud si minerurla waki Yerusalem se reiy’ sa mina’asa pemangko’ ne Israel, nyi’a i yi’i em baya ne kapala suku, em baya se ma’aka-aka e rewok ne tou-tou se melayanla si raja, em baya se kapala pasukan esa nga riwu wo se kapala pasukan esa nga atus, ma’an em baya ne kapala eng harta benda wo ne ternak kapunya’an ni raja wo ne oki-oki’na; mewali-wali nisea kangkasi em baya se pegawai istana wo em baya ne perwira wo em baya ne pahlawan waraneiy.2Laa o rumedeiy mouw si raja Daud wo lumila’: “Linganouw, heiy patuari-patuariku wo ee bangsaku! Niaku ku mekemaksut laa mereredeiyla wale paena’an i wee en tabut teta’aran ni TUHAN wo i wee eng kontoiyan e ne’a ni Empung ta; o kangkasi niaku ku simadia mola laa mereredeiyla nyi’a. 3Ta’an si Empung si minee mola nuwu’ wia niaku: Nikoo koo reiy’ laa rumedeiyla wale i wee e ngaran-Ku, karengan nikoo i yi’i koo esa perajurit wo koo timoa’ mola raa’.4Ta’anouw si TUHAN, Empung Israel, si minelengola niaku waki elet ne pakasa’an e walakku kaa laa mamuali raja witu se Israel eng keure-urena; karengan Nisia si minelengola si Yehuda minamuali ma’aka-aka, wo e walakku waki elet ne kaum Yehuda, 5wo waki elet ne oki-oki’ ni ama’ku Sia si minepa’arla wia niaku kaa laa mepepopo niaku tanume si raja witu se minapekasa Israel.6Sia si minee mola nuwu’ wia niaku: Salomo, oki’mu, nisia mouw si laa rumedeiyla em bale-Ku wo em pores-Ku karengan Niaku ku minelengola nisia minamuali oki’-Ku wo Niaku ku laa mamuali ama’na. 7Wo Niaku ku laa tume’etepla eng keraja’anna i ka’ayo eng keure-urena, sa sia tumentem matuanala e reiy’ sa mina’asa perenta wo e natorang-Ku tanu en teakan i yi’i.8Takar en teakan, witu en sinaru em beren ne minapekasa Israel, jema’ah ni TUHAN, wo ampit em palingan ni Empung ta, niaku ku lumila’me wia nikoo: Piaranouw wo kiweenouw e reiy’ sa mina’asa perenta ni TUHAN, Empungmu, rio kouw minena-ena’ rumuberla em banua e le’os i yi’i wo meela nyi’a i ka’ayo eng keure-urena wia se oki-oki’mu ee sangari.9Wo nikoo, oki’ku Salomo, sine’unouw si Empung ni ama’mu wo rumaghesouw wia-Nisia ampit e makauli-ulit wo ampit eng kepa’aran e nate, karengan si TUHAN si masoisapla e reiy’ sa mina’asa ate wo mangarti e reiy’ sa mina’asa eng kepa’aran wo narapan e nate. Sa koo sumero Nisia, Takar Nisia si mepa’ar atonnula, ta’an sa koo tumele’ula Nisia takar Nisia si laa tumea’ nikoo i wee eng keurena. 10Ghenangenola maka le’os en teakan, karengan si TUHAN si minelengouw nikoo kaa laa mereredeiyla e nesa wale mamuali tampa kudus. Ente’enola e natemu wo tuananola ni’itu.”11O laa si Daud si simarakanla wia si Salomo, oki’na, e rencana pebebangunan waki balai em Bait Suci wo e woang-woangna, waki penu’utu-nu’utulanna, eng kamar-kamar atas wo eng kamar-kamar ghoremna, ma’an e waki woang i wee em pepenet em pedamean. 12Tumodongla nyi’a e rencana waki reiy’ sa mina’asa eng ginenangnala tanume em pores em bale ni TUHAN, wo e ruragh-ruragh witu esa nga kaledong nyi’a, tanume em penu’utu-nu’utulan – penu’utu-nu’utulan em bale ni Empung wo em penu’utu-nu’utulan – penu’utu-nu’utulan em barang kudus;13tanume se rewok-rewok em baya ne imam wo em baya ne tou Lewi wo en tanume e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen i wee e raghes witu em bale ni TUHAN wo e reiy’ sa mina’asa pakakas i wee e raghes witu em bale ni TUHAN. 14O kangkasi sia si mineela e mas kawuter em pemandungen i wee e reiy’ sa mina’asa pakakas witu en susur e raghes; wo neiy i weenala em perak kawuter em pemandungen i wee e reiy’ sa mina’asa pakakas perak witu en susur e raghes, 15nyi’a i yi’i eng kelakerna e mas i wee en sesoloan-sesoloan mas wo en solo-solona e mas o siwon, kawuter em pemandungen susur en sesoloan wo en solo-solo nyi’a, wo em perak i wee en sesoloan perak kawuter em pemandungen em perak i wee e nesa sesoloan wo en solo-solona, minatoroan ampit em pemakean susur en sesoloan witu e raghes.16Kamurian e neiy i weenala eng kelakerna e mas i wee e meja-meja roti sesakeiyan, meja o meja, wo em perak i wee e meja-meja perak o siwon; 17tumodongla nyi’a e masa tulen i wee em porek-porek wo em bokor-bokor paserewan wo eng kure’- kure’ mas kawuter em pemandungen i wee susur em piala, wo em perak i wee em piala perak kawuter em pemandungen i wee susur em piala;18o kangkasi e mas en sinucila i wee e mezbah patunuan e nukupan kawuter em pemandungen wo e mas i wee em pesesiwoan eng kareta e minamuali tine’upan e rua kerub, e minitarla eng kale’ekewna kasuatan minorongla en tabut teta’aran ni TUHAN. 19Em baya nyi’a i ti’i e niato witu em patikan neiy i tena’mi ni TUHAN wia niaku, e makapumpun en teturu’ tanume e reiy’sa mina’asa petetuana’anla e rencana i ti’i.20Laa o lumila’ mouw si Daud wia si Salomo, oki’na: “Ente’enouw wo te’etepenola e natemu, wo tuananola ni’itu; te’a mouw meide’ wo te’a mouw tewang e nate, karengan si Empung TUHAN, Empungku, si rumapitla nikoo. Sia si reiy’ laa mayala wo tume’eula nikoo i ka’ayo e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen i wee e raghes witu em bale ni TUHAN sumampet. 21Eng kaulitna, e rewok em baya ne imam wo em baya ne tou Lewi se wia kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa raghes witu em bale ni Empung, wo wawean se pirala sukarelawan se kasa sigha’ witu en susur e lukar se toro sumawang nikoo. O kangkasi em baya ne ma’aka-aka wo se minapekasa rakyat i yi’i em baya nisea se witu wawa’ em perentamu.”

Chapter 29

Sesawang i wee em pesesiwoan em Bait Suci

1Lumila’ mouw si raja Daud wia se pakasa’an jema’ah i ti’i: “Salomo, sioki’ku maesa-esana si pineleng ni Empung si mudape’ wo e reiy’pe’ laker em pine’ani, kasuatan em pepa’ayangen i yi’i en sela, karengan e reiy’ i te i wee sitou em bait i ti’i, ta’an i te ni’i wee si Empung TUHAN. 2Ampit e minapekasa eng keter niaku ku timiro’ mola walun i wee em bale ni Empungku, nyi’a i yi’i e mas i wee em barang-barang mas, em perak i wee em barang-barang perak, en tambaga i wee em barang-barang tambaga, wesi i wee em barang-barang wesi, wo eng kayu i wee em barang-barang kayu, watu permata syoham wo em permata tinu’utul, watu item wo e watu permata minakeliu-keliur, wo e minegheghioan watu maal-maal wo kasa laker em pualam.3Awes kangkasi eng karengan e rendemku witu em bale ni Empungku, takar tanume e na’awes witu e reiy’ sa mina’asa en sinadiaku mola i wee em bale kudus, niaku ampit e nyi’i ku meweweela wia em bale ni Empungku waki e mas wo em perak kapunya’angku nuesa 4telu nga riwu talenta mas waki mas Ofir wo em pitu nga riwu talenta perak tulen kaa laa meseseup eng kedir em boang, 5nyi’a i yi’i e mas i wee em barang-barang mas wo em perak i wee em barang-barang perak wo i wee e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen ne sumesiwo-sumesiwo. Takar timiro’ mouw ku’a re’en wia e nendo i yi’i si kasa pa’ar meweweela en sesempe wia si TUHAN?”6O laa em baya ne kapala walak wo em baya ne kapala suku Israel wo em baya ne kapala pasukan esa nga riwu wo ne pasukan esa nga atus wo em baya ne ma’aka-aka em pepa’ayangen i wee si raja se minapaloo’o-loo’ola eng kepa’a-pa’aranna. 7Nisea se simarakanla i wee e raghes witu em bale ni TUHAN e lima nga riwu talenta mas wo mapulu’ nga riwu dirham, mapulu’ nga riwu talenta perak wo e mapulu’ o uwalu talenta tambaga ma’an esa nga atus nga riwu talenta wesi.8Seiy si makapunya watu permata si simarakanla nyi’a wia si Yehiel, tou eng Gerson i ti’i, i wee em penu’utu-nu’utulan witu em bale ni TUHAN. 9Bangsa i ti’i se mepa’a-pa’ar karengan eng kepa’a-pa’aran nea niesa o niesa, karengan ampit em pakasa’an e nate nisea se mineela en sesempe kepa’a-pa’aran wia si TUHAN; o kangkasi si raja Daud si kasa mepa’a-pa’ar.

Kekantaren lelo’or ni Daud

10O laa si Daud si malo’or si TUHAN witu en sinaru em beren ne pakasa’an jema’ah i ti’i. Lumila mouw si Daud: “Lino’orouw Koo, ee TUHAN, Empung ni ama’ meiy Israel, waki eng keure-urena i ka’ayo eng keure-urena. 11Ee TUHAN, em punya-Mu mouw eng kasela’an, kajaya’an, kaormatan, kamasyuran wo eng kawangko’an, yon, em baya-wayana em baki langit wo wia em bumi! Ee TUHAN em punya-Mu mouw eng keraja’an wo Nikoo si kasa rakek i ti’i limantouwla em baya-wayana tanume si kapala.12Karengan eng kakaya’an wo eng kamulia’an e nasal waki-Nikoo wo Nikoo mouw si makakuasa witu em baya-wayana; witu e lawas-Mu mouw eng kaente’an wo kajaya’an; witu e lawas-Mu mouw eng kuasa ma’ente’la wo metete’etepla em baya-wayana. 13En teakan, ee Empung meiy, keiy mawee syukur wia-Nikoo wo malo’or e ngaran-Nu wangko’ i ti’i.14Karengan seiy ku’a re’en niaku i yi’i wo seiy’ ku’a re’en se bangsaku, i ka’ayo keiy makawoo meela en sesempe kepa’a-pa’aran tanu e nyi’i? Karengan e waki-Nikoo mouw em baya-wayana wo waki e lawas-Mu mouw nuesa en sesempe neiy i wee meiyla wia-Nikoo. 15Karengan nikeiy nyi’a mouw keiy tou wo’oseiy witu en sinaru-Mu wo tou mato’u-to’up masuat tanu em baya ne nene moyang meiy; tanume eng kumalenoan-kumalenoan e nendo-nendo meiy wia natas em bumi wo reiy’la siarapan.16Ee TUHAN, Empung meiy, e reiy’ sa mina’asa kalokonan em bahan-bahan en sinadia meiyla i yi’i kaa laa mereredeiyla i wee-Nikoo em bale i wee e ngaran-Nu kudus nyi’a mouw e waki lawas-Mu nuesa wo em punya-Mu mouw em baya-wayana. 17Kete’uangku, ee Empungku, kaa Nikoo nyi’a mouw si mengenguji e nate wo mepa’arla wia eng kale’osan e nate, takar niaku tu’u ku minapasempela em baya nyi’a i ti’i ampit eng kepa’a-pa’aran wo e nuli-ulit kale’osan e nate. Wo en teakan, se umatmu se mineiy wia nyi’i se linoo’ku mola mineela en sesempe kepa’a-pa’aran wia-Nikoo ampit e mepa’a-pa’ar.18Ee TUHAN, Empung ni Abraham, Ishak wo ni Israel, ama’-ama’ meiy, piaranouw i wee eng keure-urena eng kepa’a-pa’aran e nate ne umat-Mu en tuana i yi’i wo mena-ena’ mouw i tuyula e nate nea wia-Nikoo. 19Wo wia si Salomo, oki’ku, weeanomi kale’osan ate i ka’ayo sia tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa em perenta-Mu wo e nge’enge’-Mu wo eng katataapan-Nu, tumuanala em baya-wayana wo mereredeiyla em bait em petetiro’an nyi’a en tinuanaku mola.”
Salomo minamuali raja; Daud si timayan

20Kamurian lumila’ mouw si Daud wia se pakasa’an jema’ah i ti’i: “Lo’orenouw satorona si TUHAN, Empungmu!” Takar se pakasa’an jema’ah i ti’i se limo’or si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, kamurian sea kumurur wo maongkot wia si TUHAN wo wia si raja. 21E nendo kawo’odoanna sea sumempela en tetule rineret wo en tetule tinunu wia si TUHAN , nyi’a i yi’i se esa nga riwu nga ipus sapi, esa nga riwu nga ipus domba raghar wo se esa nga riwu nga ipus domba muda, ampit en tetule-tetule tinoa’na wo se ka’asa’an se tetule rineret demi se minapekasa Israel.22Laa o sea kumaan wo kumoo’ witu e nendo ni’itu witu en sinaru ni TUHAN ampit e mepa’a-pa’ar wangko’, kamurian o mapaloo’o-loo’ola i wee eng karuana si Salomo, oki’ ni Daud, tanume si raja wo misu’la nisia i wee si TUHAN tanume si raja wo si Zadok si tanume si imam. 23Kamurian rumuberouw si Salomo tanume si raja simawelela si Daud, ama’na, witu natas en takhta neiy i tataapla ni TUHAN; sia si minaka’ato eng kamang, i ka’ayo se susur tou Israel se malingala e lelila’anna.24O laa em baya ne ma’aka-aka wo ne pahlawan, o kangkasi em baya ne oki’ ni raja Daud se maakula eng kakuasa’an ni raja Salomo. 25TUHAN si simiwo si Salomo luar biasa eng kewangko’ witu em beren ne minapekasa tou Israel wo kimaruniala wia nisia eng kewangko’an eng keraja’an tanu e reiy’ ma’an mekasa wawean wia em baya ne raja nu reiy’pe’ nisia se minerenta witu se Israel.26Tuana mouw si Daud bin Isai nu minerenta mola witu se minapekasa Israel. 27Sia si minerenta witu se tou Israel eng keurean epat nga pulu’ nge te’un; waki Hebron sia si minerenta pitu nge te’un wo waki Yerusalem sia si minerenta telu nga pulu’ o telu nge te’un. 28Kamurian mate mouw sia witu e nedo puti’ mouw em bu’ukna, pinekelawir e numurna, wuta eng kakaya’an wo eng kamulia’an, kamurian lumongkotouw raja si Salomo, oki’na , simawelela nisia.29Eng kaulitna , na’asaren ni raja Daud waki kasa ketarean i ka’ayo eng kesampetan neiy i kepatik witu e na’asaren ni Samuel, lumeloo’ i ti’i, wo witu e na’asaren ni nabi Natan, wo witu e na’asaren ni Gad, lumeloo’ i ti’i, 30ma’an e reiy’ sa mina’asa em patou-touanna tanume si raja wo eng kapahlawananna wo eng ka’ada’an en zaman em pine’annami wo em pine’ani ne Israel wo ne reiy’ sa mina’asa keraja’an waki wanua-wanua walina.

2 Chronicles

Chapter 1

1Salomo, oki’ ni Daud, si minaente’ witu eng kadudukanna tanume si raja; TUHAN, Empungna, si rimapitla nisia wo si simiwola eng kakuasa’anna e reiy’ kenaramen eng kaselana.2Salomo si minee perenta wia se minapekasa Israel, wia se kapala-kapala pasukan esa nga riwu wo se pasukan esa nga atus, wia em baya ne akim wo wia em baya ne ma’aka-aka waki minapekasa Israel, nyi’a i yi’i em baya ne kapala walak. 3Laa o mea mouw si Salomo mewali-wali ampit se pakasa’an jema’ah i ti’i minea waki kakenturan patulean em baki Gibeon, karengan e witu mouw en Dasing Pinasungkulan ni Empung en siniwo ni Musa, hamba ni TUHAN i ti’i, waki padang gurun. 4– Ta’an si Daud si minateromi en tabut ni Empung waki Kiryat-Yearim mea waki tampa en tiniro’nala i wee en tabut i ti’i, - karengan nisia si minaasola en dasing i wee en tabut i ti’i waki Yerusalem. 5Ta’anouw e mezbah tambaga en siniwo ni Bezaleel bin Uri bin Hur e manape’me waki saruan en Dasing Suci ni TUHAN. Takar mea mouw maname si Salomo wo se jema’ah i ti’i mekekiwee teturu’ ni TUHAN.6Salomo si minapasempe’la en tetule maname witu en sinaru ni TUHAN witu natas e mezbah tambaga em bitu en saruan en Dasing Pinasungkulan i ti’i; sia si minapasempela se esa nga riwu tetule tinunu witu natasna. 7Witu em bengi ni’itu kangkasi si Empung si minapaloo’ola en tou wia si Salomo wo mee nuwu’ wia nisia: “Kiweenouw sapa e laa-Ku i peweweela wia nikoo.”8Lumila’ mouw si Salomo wia si Empung: ”Nikoo mouw si minapa’ato mola e nupus o lale’-Mu wangko’ wia si Daud, ama’ku, wo minopo mola niaku minamuali raja simawelela nisia. 9Takar en teakan, ee Empung TUHAN, tudu’ mola eng kate’etepan en ta’ar-Mu wia si Daud, ama’ku, karengan Nikoo mouw si minopo mola niaku minamuali raja witu se esa bangsa eng kelaker nea se tanu e riawu en tana’. 10Weeanomi teakan wia niaku eng hikmat wo em pangartian, rio aku toro rumou’ wo ghumorem tanume si ma’aka-aka se bangsa i yi’i, karengan seiy ku’a re’en si toro makimla se umat-Mu kewangko’ iyi’i?” 11O mee mouw nuwu’ si Empung wia si Salomo: “Karengan e ni’itu ni’i kepa’armu wo nikoo koo reiy’ kimiwee kakaya’an, harta benda, eng kamulia’an ka’apa e nyawa ni rumeri’iris nikoo, o kangkasi reiy’ kimiwee pakalawiren, ta’an eng kapurikitna nikoo koo kimiwee en kasama’an wo em pangartian kaa laa toro ma’akimla se umat-Ku e witu natasna Niaku ku rimaja mola nikoo,12takar eng kasama’an wo em pangartian i ti’i neiy i weela wia nikoo; reiy’ i te ni’itu Niaku ku mineela eng kakaya’an, harta benda wo eng kamulia’an, tanu eng kumura e reiy’pe’ ma’an mekasa wawean witu se raja-raja nu reiy’pe’ nikoo wo e reiy’ laa wawean witu se raja-raja nu reiy’ mouw nikoo.” 13Laa o marengomi si Salomo waki kakenturan patulean em baki Gibeon i ti’i, waki saruan en Dasing Pinasungkulan, mea waki Yerusalem wo nisia si maperenta witu se Israel.14Salomo si minerurla kangkasi eng kareta-kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo, i ka’ayo sia si minakapunyala esa nga riwu epat nga atus kareta wo se mapulu’ o rua nga riwu tou mesake-sake kawalo, em baya nea se neiy i tampala witu eng kota-kota kareta wo tawi ni raja waki Yerusalem. 15Raja si simiwo eng kelakerna e mas wo em perak waki Yerusalem masuat tanu em batu, wo eng kelakerna nakana eng kayu aras masuat tanu e nakana ara en timou waki Daerah Kakenturan. 16Kawalo i wee si Salomo se waki Misraim wo waki Kewe o alini; se belante’-belante’ ni raja se timeles nisea waki Kewe ampit e narga pasar. 17E nesa kareta waki Misraim o alini e maka arga i ka’ayo enem nga atus syikal perak, wo siesa nga ipus kawalo i ka’ayo esa nga atus lima nga pulu’ syikal; wo tuanakan kangkasi en tumoromi nisea tare i rou’mi em baya nyi’a i ti’i wia em baya ne raja tou eng Het wo wia se raja-raja Aram.16Kawalo i wee si Salomo se waki Misraim wo waki Kewe o alini; se belante’-belante’ ni raja se timeles nisea waki Kewe ampit e narga pasar. 17E nesa kareta waki Misraim o alini e maka arga i ka’ayo enem nga atus syikal perak, wo siesa nga ipus kawalo i ka’ayo esa nga atus lima nga pulu’ syikal; wo tuanakan kangkasi en tumoromi nisea tare i rou’mi em baya nyi’a i ti’i wia em baya ne raja tou eng Het wo wia se raja-raja Aram.
Chapter 2

1Salomo si minerentala laa rumedeiyla e nesa wale i wee e ngaran ni TUHAN wo e nesa istana keraja’an i wee en touna nuesa. 2Wo si Salomo si minoghela se pitu nga pulu’ nga riwu kuli, uwalu nga pulu’ nga riwu se memema’at waki kakuntungan, wo se telu nga riwu enem nga atus mandor kaa laa mategha’la nisea i ti’i. 3O laa si Salomo si timoke tou wia si Huram, raja em banua Tirus, ampit e nower: “Siwonouw witu niaku tanu en siniwomu witu si ama’ku Daud, katoroan koo nu minapa’alimi eng kayu aras wia nisia, i ka’ayo sia toro rimedeiyla i wee nisia e nesa istana kaa laa mena’ witu.4Kete’uanola, niaku ku laa mereredeiyla e nesa wale i wee e ngaran ni TUHAN, Empungku, kaa laa mekekudusla nyi’a i wee Nisia, rio witu en sinaru-Na o tunun e nukupan waki wewoun-wewoun, mena-ena’ tu’utulen e roti sesakeiy wo i sempela en tetule tinunu witu e nedo memo’odo wo witu e nedo mawengindo, witu e nendo-nendo Sabat wo en sumedot-sumedot weru, wo witu em pewangko’an-pewangko’an neiy i tataapla ni TUHAN, Empung meiy, karengan em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw eng kawajiban ne tou Israel i wee eng keure-urena. 5Wo em bale e laa ku i pereredeiyla i ti’i e lewo’ sa reiy’ sela, karengan si Empung meiy si lebe sela waki se reiy’ sa mina’asa empung.6Ta’an seiy si makawoo mereredeiyla e nesa wale i wee Nisia, kasuatan e langit, awes tare e langit minatasla e reiy’ sa mina’asa langit tu’u e reiy’ mete’u mememuat Nisia? Wo seiy ku’a re’en niaku i yi’i, i ka’ayo aku laa mereredeiyla e nesa wale i wee Nisia, kacuali tanume en tampa kaa laa petetunuan en tetule witu en sinaru-Na? 7Takar en teakan, pakiali momi wia niaku siesa tou si kasa sigha’ mepepa’ayngla e mas, perak, tambaga, wesi, roko’ buwung kera, roko’ kirmizi, roko’ buwung reiydem, wo kangkasi si sigha’ sumiwo e linumi, kaa laa sumawang em baya ne kasa sigha’ se wia niaku waki Yehuda wo waki Yerusalem, se tinu’udekola ni ama’ku Daud.8Pakialimi kangkasi wia niaku eng kayu aras, sanobar wo en cendana waki kuntung Libanon, karengan eng kete’uangku, kaa se hamba-hambamu se sigha’ mapele e nakana waki Libanon. Witu e ni’itu se hamba-hambaku se laa sumawang se hamba-hambamu 9kaa laa mesesadiala i wee niaku eng kelakerna eng kayu, karengan em bale ni’i pereredeiykula i ti’i e lewo’ sa reiy’ sela wo e maka’erangen. 10Wo i wee se memema’ayang-memema’ayang se minele e nakana se weeangkula gandum rua nga pulu’ nga riwu kor, jelai rua nga pulu’ nga riwu kor, nanggor rua nga pulu’ nga riwu bat wo e lana rua nga pulu’ nga riwu bat, tanume em bahan kekaanen i wee se hamba-hambamu i ti’i.”11Wo si Huram, raja em banua Tirus, si minakiali en surat pasuli’ wia si Salomo, em palingan: “Karengan si TUHAN si meupusla se umat-Na, Sia si minopo mola nikoo minamuali raja witu nisea.” 12O laa si Huram si minapawee-weela: “Lino’orouw si TUHAN, Empung ne tou Israel, si simiwola e langit wo em bumi, karengan Nisia si minee mola wia si raja Daud siesa oki’ sama’, wuta e akal budi wo em pangartian, si laa mereredeiyla e nesa wale i wee si TUHAN wo e nesa istana keraja’an i wee en touna nuesa!13Takar en teakan niaku ku minakiali siesa ahli, si wuta em pangartian, nyi’a i yi’i si Huram Abi, 14sioki’ niesa wewene waki se bani Dan, kasuatan si ama’na sitou en Tirus. Sia si sigha’ mepa’ayangla e mas, perak, tambaga, wesi, watu, kayu, roko’ buwung kera, roko buwung reiydem, lenan nalus wo e roko’ kirmizi, wo kangkasi si sigha’ masiwo e reiy’ sa mina’asa linumi wo e reiy’ sa mina’asa en tiniro’ neiy i lukarla wia nisia ampit sawangen ne kasasigha’-kasasigha’mu wo ne kasasigha’-kasasigha’ ni ama’mu, tuangku Daud.15Le’osouw en teakan si tuangku si makialimi se hamba-hamba ni tuangku eng gandum wo en jelai, lana wo e nanggor en tinotorola ni tuangku i ti’i. 16Wo nikeiy keiy laa mele eng kayu waki kuntung Libanon kelaker em pemandungennula wo mali nyi’a wia nikoo ampit e rakit-rakit tumorome en tasik i ka’ayo waki Yafo, wo nikoo koo toro mater nyi’a mea waki Yerusalem.” 17O laa si Salomo si rimeken em baya se tou wo’oseiy tuama se waki wanua Israel masuat tanu e mekasa mouw tinuanala ni Daud, ama’na. Takar ka’atoanola se esa nga atus lima nga pulu’ o telu nga riwu enem nga atus tou. 18Wo waki elet nea, se pitu nga pulu’ nga riwu tou se siniwola kuli, se uwalu nga pulu’ nga riwu se tou memema’at waki kakuntungan, wo se telu nga riwu enem nga atus tou se mandor se lewo’ sa reiy’ mareo se tou i ti’i ma’ayang.17O laa si Salomo si rimeken em baya se tou wo’oseiy tuama se waki wanua Israel masuat tanu e mekasa mouw tinuanala ni Daud, ama’na. Takar ka’atoanola se esa nga atus lima nga pulu’ o telu nga riwu enem nga atus tou. 18Wo waki elet nea, se pitu nga pulu’ nga riwu tou se siniwola kuli, se uwalu nga pulu’ nga riwu se tou memema’at waki kakuntungan, wo se telu nga riwu enem nga atus tou se mandor se lewo’ sa reiy’ mareo se tou i ti’i ma’ayang.
Chapter 3

1Salomo si muleiy maredeiyla em bale ni TUHAN waki Yerusalem waki kuntung Moria, witu e wisa si TUHAN nu minapa’atola en tou wia si Daud, ama’na, witu tampa neiy i tataapla ni Daud, nyi’a i yi’i witu en tampa pasirian ni Ornan, tou e Yebus i ti’i. 2Sia si muleiy maredeiyla em bale i ti’i witu en sumedot karua, witu en te’un kaepat em paperenta’anna. 3Nyi’i mouw e nukuran en tino’otolan pinake ni Salomo kaa laa mereredeiyla em bale ni Empung: kelabotna e nenem nga pulu’ hasta, i ki’it nukuran hasta ure wo eng kapenarna e rua nga pulu’ hasta.4Balai witu esa nga weka saruan e woang sela em bale i ti’i, kelabotna e rua nga pulu’ hasta, i ki’it eng kapenar em bale i ti’i, wo eng kerakekna esa nga atus rua nga pulu’ hasta. Em balai i ti’i e linapisnami waki ghorem ampit e mas tulen. 5E woang wangko’ em pinapangnala ampit eng kayu sanobar. Kayu i ti’i en sino’okepna ampit e mas tu’a; kamurian em pinaasanna nakana eng korma wo en tetuun e rante witu natasna.6E woang i ti’i e niunsunanna kangkasi ampit e watu permata maal-maal tanume e lelo’or, kasuatan e masna e mas Parwaim. 7Tuana mouw e woang i ti’i, en salawako-salawakona, e limawa-limawana, eng kedir-kedirna wo em pepalen-pepalenna en sino’okepna ampit e mas wo witu eng kedir-kedirna e linumianna eng kerub.8Kamurian sia sumiwo e woang kasa kudus; kelabotna e rua nga pulu’ hasta, i ki’it eng kapenar em bale i ti’i, wo eng kapenarna e rua nga pulu’ hasta kangkasi. Laa o sia sumo’okepla nyi’a ampit e mas tu’a kawutena e nenem nga atus talenta; 9kawuter em paku-paku e lima nga pulu’ syikal mas. O kangkasi eng kamar-kamar atas en sino’okepna ampit e mas.10Sia si simiwo e rua kerub tanula em pina’at witu e woang kasa kudus wo limapisla nyi’a ampit e mas. 11Kale’ekeuw eng kerub-kerub i ti’i minapekasana e rua nga pulu’ hasta eng kelabotna; kale’ekew esa nga weka eng kerub esa e lima hasta eng kelabotna limeler eng kedir e woang , kasuatan eng kale’ekewna esa nga weka kasi e lima hasta kangkasi eng kelabotna wo e limeler eng kale’ekew eng kerub walina. 12Tuanakan kangkasi eng kale’ekew eng kerub walina i ti’i e lima hasta eng kelabotna wo e limeler eng kedir em boang, kasuatan eng kale’ekew esa nga weka kasi e lima hasta kangkasi eng kelabotna wo minaleleran ampit eng kale’ekew eng kerub kasa ketare-tare.13Jadi eng kale’ekew e rua kerub i ti’i e rimepa kelabotan rua nga pulu’ hasta, kasuatan e rua kerub iti’i e rimedeiy witu natas e ne’ana wo en simaru e woang sela. 14Kamurian sia sumiwo em peremelna waki e roko’ buwung tu’a, e roko’ buwung kera, e roko’ kirmizi wo e lenan nalus, wo gimambarla eng kerubim witu nyi’a. 15Witu en saruan em bale i ti’i siniwona e rua tobol, kerakekna en telu nga pulu’ o lima hasta, ampit en sengkang witu eng kokongna e nesa o nesa mekerakek lima hasta. 16Laa o siwoanna tetuunena e rante neiy i paasna tanume eng kalong witu natas eng kokong en tobol-tobol i ti’i, wo en siniwoanna esa nga atus wu’ana en delima neiy i paasna witu en tetuunena e rante i ti’i. 17Tobol-tobol i ti’i neiy i redeiynala witu en saruan em Bait Suci, e nesa witu esa nga weka lele’os wo e nesa witu esa nga weka kawii; tobol lele’os e nginarananna Yakhim, wo en tobol kawii Boas.15Witu en saruan em bale i ti’i siniwona e rua tobol, kerakekna en telu nga pulu’ o lima hasta, ampit en sengkang witu eng kokongna e nesa o nesa mekerakek lima hasta. 16Laa o siwoanna tetuunena e rante neiy i paasna tanume eng kalong witu natas eng kokong en tobol-tobol i ti’i, wo en siniwoanna esa nga atus wu’ana en delima neiy i paasna witu en tetuunena e rante i ti’i. 17Tobol-tobol i ti’i neiy i redeiynala witu en saruan em Bait Suci, e nesa witu esa nga weka lele’os wo e nesa witu esa nga weka kawii; tobol lele’os e nginarananna Yakhim, wo en tobol kawii Boas.
Chapter 4

1Laa o sia sumiwola e mezbah tambaga e rua ngapulu’ hasat eng kelabotna, wo e rua nga pulu’ hasta eng kapenarna wo e mapulu’ hasta eng kerakekna. 2Kamurian siwonna mola en “tasik” tinoa’ e mapulu’ hasta waki wiwina mea waki wiwina, tabuleleng kaledong, lima hasta eng kerakekna, wo en toro li’ikeran lumedong en tali telu nga pulu’ hasta eng kelabotna. 3Witu esa nga weka wawa’ li’ilikna wawean gambar se sapi-sapi limedongla nyi’a minapekasana, mapulu’ witu esa nge hasta, simaputi en “tasik” i ti’i minakaledong; sapi i ti’i se rua werot, se tinoa’ esa nga teto’an ampit eng kure’ i ti’i.4“Tasik” i ti’i en time’up witu natas ne mapulu’ o rua sapi, telu se simarume amian wo se telu se simarume talikuran, telu se simarume timu wo se telu se simarume sendangan; “tasik” i ti’i en time’up witu natasna, kasuatan e reiy’ sa mina’asa nipus ne sapii ti’i limaa ghorem. 5Kakuraber en “tasik” i ti’i esa nge palar e lawas wo em biwina mange’an biwina em piala, tanu e wungang bakung minelar. “Tasik i ti’i en toro muat telu nga riwu bat rano. 6Awes kangkasi en siniwona e mapulu’ kure’ paoasan wo i weenala e lima witu en siri’ lele’os wo e lima witu en siri’ kawii tanume em paoasan; witu se tou se maoas sapa em pemandungen i wee en tetule tinunu, kasuatan en “tasik” i ti’i nyi’a mouw en tanume en tampa paoasan em baya ne imam.7Sia si simiwo e mapulu’ sesoloan mas minatoroan ampit en tetiro’anna wo mineela nyi’a witu eng gorem em Bait Suci, lima witu esa nga weka lele’os wo e lima witu esa nga weka kawii. 8Tumodongla nyi’a sia sumiwo e mapulu’ meja wo mineela nyi’a witu eng gorem em Bait Suci, lima witu esa nga weka lele’os wo e lima witu esa nga weka kawii; sia si simiwo kangkasi esa nga atus bokor paserewan e mas o siwon.9Sia si simiwo kangkasi em podol em baya ne imam, kalasan wangko’ wo em pepalen-pepalen eng kalasan iti’i; pepalen pepalen i ti’i e niunsunanna ampit en tambaga. 10“Tasik” i ti’i neiy i weena witu en siri’ lele’os , minarat sendangan timu.11Wo si Huram si simiwo kangkasi eng kure’-kure’, sesodo-sesodo wo em bokor-bokor sesereuwan. Tuana mouw si Huram nu simampetela em pepa’ayangen e lewo’sa reiy’ tuanannala i wee si raja Salomo witu em Bale ni Empung, 12nyi’a i yi’i e rua tobol, ampit e rua tabulelngna en sengkang witu eng kokong en tobol i ti’i, e rua pure’eket-pure’eket en timutuw e rua tabulelengna en sengkang i ti’i; 13e nepat nga atus wu’ana en delima i wee e rua pure’eket-pure’eket i ti’i, rua werot wu’ana en delima i wee e nesa pure’eket-pure’eket kaa metetutuwla e rua tabulelengna en sengkang em bitu natas en tobol i ti’i.14O kangkasi en siniwona mola eng kareta-kareta patobol wo eng kure’-kure’ paoasan em bitu natas eng kareta-kareta i ti’i; 15“tasik e nesa i ti’i wo se mapulu’ o rua sapi witu em bawa’na. 16Kure-kure’, sesodo-sesodo, porek-porek wo e reiy’ sa mina’asa lelekep walina en siniwo ni Huram-Abi i wee si raja Salomo i wee em bale ni TUHAN nyi’a mouw en tambaga sinerengatouw.17Raja si timoa’ em baya nyi’a i ti’i waki Kewong e Yordan witu eng gorem en tana’ pulut nelet en Sukot wo en Zereda. 18Salomo si simiwo e reiy’ sa mina’asa lelekep i ti’i witu eng kasa ka’asa’an eng kelakerna, i ka’ayo eng kawuter en tambaga i ti’i e reiy’ mouw kinarekenan.19Salomo si simiwola kangkasi e reiy’ sa mina’asa lelekep witu em bale ni Empung, nyi’a i yi’i e mezbah wo e meja-meja tampa paweean e roti sesakeiy, 20Awes kangkasi en sesoloan-sesoloan e mas tulen o siwon ampit en solo-solona,kaa laa i pelelayasla witu en saruan woang muri minatoroan ampit e natoran; 21e wungang-wungangna, en solo-solona wo eng kekopit-kekopitna, e mas o siwon, em baya nyi’a e mas tulen o siwon; 22em pai’-pai’na, em bokor-bokor seserewanna, en cawan-cawanna wo e wewaa’an-wewaa’anna, e mas tulen o siwon; o kangkasi em pepalen maghoreme em bale i ti’i, wo em pepalen-pepalen esa nga weka ghorem mengea waki tampa kasa kudus, wo em pepalen-pepalen mengea waki woang wangko’ em Bait Suci, em baya nyi’a e mas o siwon.22em pai’-pai’na, em bokor-bokor seserewanna, en cawan-cawanna wo e wewaa’an-wewaa’anna, e mas tulen o siwon; o kangkasi em pepalen maghoreme em bale i ti’i, wo em pepalen-pepalen esa nga weka ghorem mengea waki tampa kasa kudus, wo em pepalen-pepalen mengea waki woang wangko’ em Bait Suci, em baya nyi’a e mas o siwon.
Chapter 5

1Takar tu sumampetouw e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen en tinuanala ni Salomo i wee em bale ni TUHAN i ti’i. Kamurian si Salomo si ghimoremla em barang-barang kudus ni Daud, ama’na, wo meela em perak, mas wo em barang-barang i ti’i witu em penu’utu-nu’utulan witu em bale ni Empung.2Witu e nedo ni’itu si Salomo si rimeo em baya ne tu’a-tu’a Israel wo em baya ne kapala suku, em baya ne ma’aka-aka e walak ne tou Israel, merur waki Yerusalem, kaa laa ma’ateri en tabut teta’aran ni TUHAN waki kota Daud, nyi’a i ti’i en Sion. 3Takar witu e nendo wangko’ sumedot kapitu merurouw witu en sinaru ni raja em baya se tou Israel.4Nu reiy’ mouw em baya ne tu’a-tu’a ne tou Israel nu mineiy, takar poponouw ne tou-tou Lewi en tabut i ti’i. 5Nisea se minopo en tabut i ti’i Wo en Dasing Pinasungkulan wo e reiy’ sa mina’asa barang kudus em bitu eng gorem en dasing i ti’i; em baya nyi’a i ti’i neiy i ater ne imam-imam wo ne tou-tou Lewi. 6Ta’an si raja Salomo wo se pakasa’an umat Israel se minerurola witu en sinaruna, rumedeiy witu en saruan en tabut i ti’i, wo mapasempela se membe’ domba wo se lembu sapi se reiy’ karekenan wo se reiy’ i keila’ eng kelakerna.7Kamurian se imam-imam se minali en tabut teta’aran ni TUHAN i ti’i waki tampana, waki woang muri em bale i ti’i, waki tampa kasa kudus, minakatena-tena’ witu e wawa’ eng kale’ekeuw eng kerub-kerub; 8jadi eng kerub-kerub i ti’i minitarla e rua kale’ekeuwna witu natas en tampa en tabut i ti’i, i ka’ayo eng kerub-kerub i ti’i e minorongi en tabut ma’an eng kayu-kayu wewulengna waki atas.9kayu-kayu wewuleng i ti'i en tuana eng kalabotna, i ka'ayo en tempokna em paloo'oni waki tampa kudus, em baki saruan e woang muri i ti'i, ta'an e reiy' paloo'oni waki luar; wo em bitu mouw en tampana i ka'ayo e nendo i yi'i 10Witu en tabut i ti’i e reiy’la sapa-sapa ta’an i te waki e rua loh watu neiy i weela ni Musa witu eng goremna waki kuntung Horeb, katoroan si TUHAN nu mina’akes teta’aran ampit se tou israel witu e nedo em pakela-kelangan nea rimou’mi waki Mesir.11O laa em baya ne imam se rimou’mi waki tampa kudus. Em baya ne imam se witu witu e nedo ni’itu em baya nea se kimudusola en tou, neiy i kewayami waki pinontolan e rewok niesa o niesa. 12Tuanakan kangkasi em baya ne kumekantar ne tou Lewi em baya nea se witu, nyi’a i yi’i si Asaf, Heman, Yedutun, ma’an se oki-oki’ wo se patuari-patuarina. Nisea se rimedeiy witu esa nga weka sendangan e mezbah, minake e lenan nalus wo ampit en ceracap, gambus wo eng kecapina, mewali-wali se esa nga atus rua nga pulu’ imam sumesengo e nafiri.13O laa em baya ne sumesengo e nafiri wo em baya ne kumekantar i ti’i se minakarengan minapalingala eng koor nea kaa laa mekekantarla em puji-pujian wo en syukur wia si TUHAN. Nisea se timaleintengla e legu’an ampit e nafiri, ceracap wo em pakakas-pakakas musik kasuatan malo’or si TUHAN ampit en tetotoren: “Karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.” Witu en toro ni’itu em bale i ti’i, nyi’a i ti’i em bale ni TUHAN, e winutami linaak, 14i ka’ayo se imam-imam i ti’i se reiy’ tumaang rimedeiy kaa laa metetuanala e raghes eng karengan e linaak i ti’i, karengan eng kamulia’an ni TUHAN e minutala em bale i ti’i.
Chapter 6

1Witu e nedo ni’itu lumila’mouw si Salomo: “TUHAN si minutusola kaa laa mena’ witu eng karibe’ebengan. 2En teakan, niaku ku rimedeiy mola em bale paena’an i wee-Nikoo, en tampa Nikoo nu mena’ eng keure-urena.” 3Kamurian lumenge mouw si raja laa o merkatla se minapekasa jema’ah Israel, kasuatan se pakasa’an jema’ah Israel se rimedeiy.4Sia si limila’: “Lino’orouw si TUHAN, Empung ne tou Israel, si simampetola ampit e lawas-Na sapa neiy i nuwu’-Nala ampit en suma-Na wia si Daud, ama’ku, en tuana: 5Rengan Niaku nu minali se umat-Ku rimou’mi waki tana’ Mesir, e reiy’la kota em pineleng-Ku witu nelet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel kaa laa mereredeiy’la wale maname en tanume en tampa paena’an e ngaran-Ku, wo reiy’la sitou si pineleng-Ku kaa laa mamuali raja witu se umat-Ku Israel. 6Ta’an eng kamurian Niaku ku mineleng e Yerusalem tanume en tampa paena’an e ngaran-Ku wo mineleng si Daud kaa laa kumuasa witu se umat-Ku Israel.7Katoroan si Daud, ama’ku, si mekemaksut mereredeiyla wale i wee e ngaran ni TUHAN, Empung Israel, 8o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia nisia: Nikoo koo mekemaksut mereredeiyla wale i wee e ngaran-Ku, wo e maksutmu i ti’i e memangouw le’os; 9ta’an i te, e reiy’ mouw nikoo si laa rumedeiyla em bale i ti’i, ta’an i te sioki gandongmu si laa i patou ee sangari, nisia mouw si laa rumedeiyla em bale i ti’i i wee e ngaran-Ku.10Jadi si TUHAN si minapatena’ mola en ta’ar e neiy mouw i totor-Nala; niaku ku timo’orola simawelela si Daud, ama’ku, wo rimuberouw witu natas en takhta keraja’an Israel, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN; niaku ku rimedeiy mola em bale i yi’i i wee e ngaran ni TUHAN, Empung Israel, 11wo timampa mola maname en tabut, minuat en teta’aran neiy mouw i wa’akes ni TUHAN ampit se tou Israel.”12Kamurian rumedeiy’ mouw sia witu en saruan e mezbah ni TUHAN witu en sinaru ne pakasa’an jema’ah Israel, laa o malungla e lawasna; 13– karengan si Salomo si simiwo mola e nesa mimbar tambaga eng kelabotna e lima hasta, kapenarna e lima hasta wo eng kerakekna en telu hasta, e neiy i weena witu eng kalasan –; sia si rimedeiy witu natasna laa o kumurur witu en sinaru ne pakasa’an jema’ah Israel wo malunge e lawasna waki langit,14kasuatan limila’: “Oh TUHAN, Empung Israel! Reiy’la si Empung tanu Nikoo waki langit wo wia em bumi; Nikoo si miniara en teta’aran wo nupus o lale’ wia se hamba-hamba-Mu se ampit em pakasa’an e natena matou-tou witu en sinaru-Mu; 15Nikoo si minena-ena’ timiboiy witu en ta’ar-Mu wia si hamba-Mu Daud, ama’ku, wo limekepola ampit e lawas-Mu sapa neiy mouw i nuwu’-Mula ampit en suma-Mu, tanu e minamuali wia e nendo i yi’i.16Takar en teakan, ee TUHAN, Empung Israel, piaranouw sapa neiy i ta’ar-Mula wia si hambamu Daud, ama’ku, ampit limila’: See’mu se reiy’ laa merangkut witu en sinaru-Ku wo se minena-ena’ laa rumuber witu natas en takhta keraja’an Israel, asal se oki-oki’mu se minena-ena’ matou-tou maki’it e nukum-Ku masuat tanu nikoo nu matou-tou witu en sinaru-Ku. 17Takar en teakan, ee TUHAN, Empung Israel, ma’anouw i tu kaloo’ala eng kaulitan e nuwu’-Mu e neiy-Mu mouw i totorla wia si hamba-Mu Daud.18Ta’an e nulit ku’a re’en si Empung si laa mena’ mewali sitou wia natas em bumi? Eng kaulitna e langit, awes tare e langit minatasla e reiy’ sa mina’asa langit tu’u e reiy’ mete’u laa mememuat Nikoo, e lebepe’ kasi em bale ni’i pereredeiykula i yi’i. 19Takar lumenge mouw wia en sesombayangen wo e naleiy ni hamba-Mu i yi’i, ee TUHAN Empungku, linganome e naleiy wo en sombayang neiy i pa’ayome ni hamba-Mu wia en sinaru-Mu i yi’i! 20Satorona em beren-Nu mawuka’ wia em bale i yi’i, oat o wengi, wia en tampa neiy i lila’-Mula e laa mamuali paena’an e ngaran-Nu – linganome en sombayang ni paayome ni hamba-Mu wia en tampa i yi’i.21Wo linganome em paaleiyen ni hamba-Mu wo ne umat-Mu Israel e neiy pa’ayo neame wia en tampa i yi’i; kaa Nikoo kangkasi si limingame nyi’a waki tampa paena’an-Nu, waki sorga; wo sakawisa Koo lumingame nyi’a takar Nikoo koo laa mampungela.22Sa siesa nga touan si minakadosa mouw wia si ka’ampitna, o laa si lewo’ sa reiy’ tumiwa’ ampit kumutok en touna, wo sia meiy tumiwa’ witu en saruan e mezbah-Mu wia eng gorem em bale i yi’i, 23takar Nikoo tu’u koo lumingame waki sorga wo minta’ ma’an madilela se hamba-hamba-Mu, nyi’a i yi’i sumuli’ em pasiwo-siwon ne tou simelok ampit mepetanggongla nyi’a wia sitou i ti’i nuesa, ta’an e mulitla sitou ulit ampit sumuli’la wia nisia minatoroan ampit eng kaulitanna.24Sakawisa se umat-Mu Israel kawewean mekala ne kesaruna karengan nisea se makadosa wia-Nikoo, kamurian sea murikiti wo maakula e ngaran-Nu, wo sea sumombayang wo maaleiy witu en sinaru-Mu wia em bale i yi’i, 25takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame waki sorga wo mampungela en dosa ne umat-Mu Israel wo marengla nisea mea waki tana’ e neiy-Mu mouw i weela wia nisea wo se nene moyang nea.26Sakawisa e langit minapenet, i ka’ayo reiy’la aro, karengan nisea se minakadosa mouw wia-Nikoo, laa o sea sumombayang wia en tampa i yi’i wo maakula e ngaran-Nu wo sea murikiti waki dosana, karengan Nikoo koo limotoiy mola nisea, 27takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame nyi’a waki sorga wo mampungela en dosa ne hamba-hamba-Mu, umat-Mu Israel, – karengan Nikoo mouw si timudu’la wia nisea e lalan le’os e lewo’ sa reiy’ kelangan neala – wo Nikoo satorona koo meemi aro wia en tana’-Mu e neiy-Mu mouw i weela wia se umat-Mu minamuali kapunya’an pusaka.28Sakawisa wawean kelalenan wia em banua i yi’i, sakawisa wawean rumara menganup, witek wo rumara eng gandum, kompo’ wo se kompo’ mera’abus, sakawisa se kesaru sume’esekla nisea witu e meta’esa’an kota nea, sakawisa wawean katula ka’apa rumara sapa i te tu’u, 29o laa siesa nga touan ka’apa se pakasa’an umat-Mu Israel se ma’ayome en sesombayangen wo e naleiy wia em bale i yi’i ampit minalungla e lawasna – karengan nisea siesa o siesa se makasine’u eng katulana wo em peme’itanna nuesa – 30takar Nikoo tu’u satorona koo lumingame waki sorga, en tampa paena’an-Nu tataap , wo satorona Koo mampungela, wo sumuli’ wia se susur tou minatoroan ampit e reiy’ samina’asa em pasiwo-siwonna, karengan Nikoo si makasine’u e natena – karengan Nikoo mouw i te si makasine’u e nate ne tou-tou, – 31rio sea meide’la Nikoo wo maki’itla e reiy’sa mina’asa lalan e neiy-Mu i tudu’la eng keurean sea nu matou-tou wia natas en tana’ e neiy-Mu mouw i weela wia se nene moyang meiy.32O kangkasi sakawisa siesa tou wo’oseiy, si reiy’ neiy i kaghorem umat-Mu Israel, waki wanua wa’akat o meiy eng karengan e ngaran-Nu wangko’, e lawas-Mu ente’ wo e lalupa-Mu neiy i kaayat, wo nisia si mineiy sumombayang wia em bale i yi’i, 33takar Nikoo tu’u koo lumingame waki sorga wo waki tampa paena’an-Nu tataap, wo satorona Koo minta’ e minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i aleiyla ni tou wo’oseiy i ti’i wia-Nikoo, rio se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se sumine’u e ngaran-Nu, rio sea meide’la Nikoo masuat tanu se umat-Mu Israel, wo i ka’ayo sea mete’u, kaa e ngaran-Nu neiy mouw i aleiyla witu em bale e neiyku mouw i redeiyla i yi’i.34Sakawisa se umat-Mu rumou’mi kaa laa meseseke’ sumaru se kesaru-kesaruna, tumoro wisa i te tu’u Koo rumeola nisea, wo sakawisa sea sumombayang wia-Nikoo ampit sumarume waki kota em pineleng-Mu mola i yi’i wo mea waki wale e neiyku mouw i redeiyla i wee e ngaran-Nu, 35takar Nikoo satorona koo lumingame waki sorga en sombayang wo e naleiy nea wo Nikoo satorona koo meela ka’adilan wia nisea.36Sakawisa sea makadosa wia-Nikoo – karengan reiy’la sitou si reiy’ makadosa – wo Nikoo koo mineupi’ wia nisea wo simarakan nisea wia se kesaru, i ka’ayo sea neiy i ater kinetaangan waki wanua wa’akat ka’apa tawi, 37wo sakawisa sea mawena’as sumeup witu e natena waki wanua en tampa nea kinetaangan, ampit limila’: Nikeiy keiy minakadosa mola, simelok, wo simiwo lewo’, 38sakawisa sea murikiti wia-Nikoo ampit em pakasa’an e natena wo ampit em pakasa’an ni imukurna waki wanua ne tou-tou se minater nisea kinetaangan, wo sakawisa sea sumombayang wia-Nikoo ampit sumarume waki wanua nea e neiy-Mu mouw i weela wia se nene moyang nea, waki kota em pineleng-Mu mola, wo waki wale e neiyku mouw i redeiyla i wee e ngaran-Nu, 39takar Nikoo satorona koo lumingame waki sorga, waki tampa paena’an-Nu tataap, wia en sombayang wo e reiy’ sa mina’asa em paaleiyen nea, wo satorona Koo meela ka’adilan wia nisea, wo Nikoo satorona koo mampungela se umat-Mu se minakadosa mola wia-Nikoo. 40Kaa ni’itu, ee Empungku, satorona em beren-Nu e minawuka’ wo en taling-Mu minee ghenang wia en sombayang neiy i pa’ayola wia en tampa i yi’i. 42Wo en teakan, tumo’orouw ee Empung TUHAN, wo mea mouw waki tampa paena’an-Nu, Nikoo ampit en tabut kaente’an-Nu! Satorona ee Empung TUHAN, se imam-imam-Mu se mekelabungla eng kelawiran, wo setou-tou se i koupus-Mula se mepa’a-pa’ar karengan eng kale’osan-Nu.40Kaa ni’itu, ee Empungku, satorona em beren-Nu e minawuka’ wo en taling-Mu minee ghenang wia en sombayang neiy i pa’ayola wia en tampa i yi’i. 41Wo en teakan, tumo’orouw ee Empung TUHAN, wo mea mouw waki tampa paena’an-Nu, Nikoo ampit en tabut kaente’an-Nu! Satorona ee Empung TUHAN, se imam-imam-Mu se mekelabungla eng kelawiran, wo setou-tou se i koupus-Mula se mepa’a-pa’ar karengan eng kale’osan-Nu. 42Ee Empung TUHAN, te’a mouw Koo mesesede’ sitou si ni’isu’-Mu mola, ghenangenola e reiy’ sa mina’asa nupus lale’-Mu wia si Daud, hamba-Mu i ti’i.”
Chapter 7

1Nu reiy’ mouw si Salomo nu simampetla en sombayangna, napi tu’u en timumpami waki langit kimaan mina’apu en tetule tinunu wo en tetule-tetule rineret i ti’i, wo eng kamulia’an ni TUHAN e minutala em bale i ti’i. 2Em baya ne imam se reiy’ mete’u ghumoremla em bale ni TUHAN i ti’i, karengan eng kamulia’an ni TUHAN e minutala em bale ni TUHAN. 3Katoroan se pakasa’an tou Israel nu limoo’ e napi i ti’i timumpami wo eng kamulia’an ni TUHAN en simongkouwi em bale i ti’i, kumururouw sea witu natas em bela ampit eng gio nea mina’ayo en tana’, laa o mongkot masempe wo mekantarla en syukur i wee si TUHAN: “Karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.”4O laa si raja mewali-wali se minapekasa bangsa se simempela en tetule rineret witu en sinaru ni TUHAN. 5Tanume en tetule rineret raja Salomo si minapasempela se rua nga pulu’ o rua nga riwu nga ipus lembu sapi wo se esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu nga ipus membe’ domba. Tuana mouw si raja wo se minapekasa bangsa timahbisla em bale ni Empung. 6Em baya ne imam se timiro’ mouw rimedeiy witu en tampa nea. Tuanakan kangkasi se tou-tou Lewi se timiro’ mouw ampit em pakakas-pakakas musik kaa laa melelo’orla si TUHAN, nyi’a i yi’i em pakakas-pakakas musik en siniwola ni raja Daud kaa laa meteteperla eng kekantaren syukur i wee si TUHAN: “Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!” Susur sea i lukarla ni Daud kumantarla em puji-pujian. Witu e ni’itu em baya ne imam se rimedeiy minesaruan ampit nisea kasuatan masengo e nafiri, kasuatan se pakasa’an tou Israel se rimedeiy.7O laa si Salomo si kimudusla eng keuneran em podol witu en saruan em bale ni TUHAN, karengan e witu mouw em paola’an e reiy’ sa mina’asa en tetule tinunu wo e warewes en tetule kelawiran, karengan e mezbah tambaga en siniwo ni Salomo e reiy’ meteu makamuat en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy wo e reiy’ sa mina’asa warewes en tetule.8Wo witu e nedo ni’itu kangkasi si Salomo si simiwola em pewangko’an e Lekouw Laleina keurean em pitu nga endo, mewali-wali ampit se minapekasa Israel, se esa jema’ah kasa ka’asa’an, waki lalan maghoreme mea waki Hamat i ka’ayome waki so’oso’an Mesir. 9Witu e nendo kauwalu sea se simiwola em pinaeruran wangko’, karengan nisea se minangko’ mola em pentahbisan e mezbah keurean pitu nga endo, wo em pewangko’an e Lekouw Laleina keurean pitu nga endo. 10Witu e nendo karua nga pulu’ o telu, sumedot kapitu, neiy i reona se bangsa i ti’i mareng mea waki dasing-dasing nea kasuatan mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’ witu eng kale’osan en tinuana mola ni TUHAN wia si Daud, wia si Salomo, wo wia se tou Israel, umat-Na.11Tuana mouw si Salomo nu simampetla em bale ni TUHAN wo e istana ni raja, wo si minua’ timuanala witu em bale ni TUHAN wo witu istanana e reiy sa mina’asa wo’o sapa e limentuti witu e natena. 12Kamurian si TUHAN si minapa’atola en tou wia si Salomo witu e nendo wengi wo minee nuwu’ wia nisia: “Liningaku mola en sombayangmu wo em pineleng-Ku mola en tampa i yi’i i wee-Niaku tanume em bale sesempean.13Sakawisa Aku menet e langit, i ka’ayo reiy’la siaro, wo sakawisa Aku rumeo se kompo’ kumaan ma’apu e wua’na em bumi, wo sakawisa Aku mayame e rumara menganup witu nelet ne umat-Ku, 14wo se umat-Ku, e witu nisea ngaran-Ku patotoren, makumengela en tou, masombayang wo masero eng gio-Ku, laa o murikiti waki lalan-lalanna e lewo’, takar Niaku ku laa lumingame waki sorga wo mampungela en dosa nea, wo sumegaya’la em banua nea. 15Teakan em beren-Ku minawuka’ wo en talinga-Ku mawee ghenang witu en sesombayangen wia en tampa nyi’i.16Teakan em pineleng-Ku mola wo eng kinudus-Ku mola em bale i yi’i, rio e ngaran-Ku mena’ i wee eng keure-urena, takar em beren-Ku wo e nate-Ku e laa witu eng kelabotan e masa. 17En tanume nikoo, sa koo matou-tou witu en sinaru-Ku masuat tanu si Daud, ama’mu, wo masiwola e minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i perentala wia nikoo, wo sa koo minena-ena’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa katataapan wo e natoran-Ku, 18takar Niaku ku laa tume’etepla en takhta keraja’annu minatoroan ampit en teta’aran e wina’akes-Ku mola ampit si Daud, ama’mu, ampit limila’: reiy’ laa makentol se see’mu merenta witu se Israel.19Ta’an sa nikouw i yi’i kouw murikit wo tumele’ula e reiy’ sa mina’asa eng katataapan wo em perenta-Ku e neiy-Ku mouw i weela wia nikoo, wo mea rumaghes wia se empung walina wo mongkot sumempe wia nisia, 20takar Niaku ku laa sumawuti nikouw waki tana’-Ku e neiy-Ku mouw i weela nikoo, wo em bale i yi’i eng kinudus-Ku mola i wee e ngaran-Ku, e laa-Ku i tea’mi waki sinaru-Ku, wo e laa-Ku siwonla ne’ulur wo en sesindir witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa. 21Wo susur tou si lumangkoiy em bale eng kasa i perakekla i yi’i, si laa i kenganga wo lumila’: Sapa ku’a re’en eng karenganna si TUHAN si simiwo en tuana wia em banua i yi’i wo wia em bale i yi’i? 22Takar se tou se laa lumila’: Karengan nisea se timele’ula si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, si minali nisea rimou’mi waki tana’ Mesir, wo eng karengan nisea se timiboiy witu se empung walina wo maongkot masempe wia nisia wo meraghes wia nisia. Ni’itu mouw eng karenganna Sia minapa eiy e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an i yi’i witu nisea.”21Wo susur tou si lumangkoiy em bale eng kasa i perakekla i yi’i, si laa i kenganga wo lumila’: Sapa ku’a re’en eng karenganna si TUHAN si simiwo en tuana wia em banua i yi’i wo wia em bale i yi’i? 22Takar se tou se laa lumila’: Karengan nisea se timele’ula si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, si minali nisea rimou’mi waki tana’ Mesir, wo eng karengan nisea se timiboiy witu se empung walina wo maongkot masempe wia nisia wo meraghes wia nisia. Ni’itu mouw eng karenganna Sia minapa eiy e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an i yi’i witu nisea.”
Chapter 8

1Ni’itu nu limangkoiy mouw rua nga pulu’ nge te’un simampetouw si Salomo rimedeiyla em bale ni TUHAN wo e istanana nuesa. 2Takar si Salomo si minapaente’la eng kota-kota neiy i weela ni Harun wia nisia, wo rimeo se tou Israel mena’ maname.3O laa si Salomo si minea waki Hamat-Zoba wo tumu’utukla nyi’a. 4Kamurian sia mapaente’la en Tadmor waki padang gurun wo em baya eng kota pewalunan neiy i redeiyla ni Hamat.5Sia si minapaente’ kangkasi em Bet-Horon Tewa wo em Bet-Horon Lua’an minamuali kota rereen makabeton, makapepalen leloangan wo makakelam, 6wo kangkasi em Baalat, wo e reiy’ sa mina’asa kota pewalunan kapunya’an ni Salomo, e reiy’sa mina’asa kota tampa eng kareta, kota-kota en tampa ne tou mesake-sake kawalo wo sapa i te eng kepa’ar ni Salomo mereredeiyla nyi’a waki Yerusalem, ka’apa waki kuntung Libanon, ka’apa waki pakasa’an e wanua kakuasa’anna.7Em baya ne tou se timele’upe’ waki se tou Het, tou Amori, tou Feris, tou Hewi wo se tou Yebus, se reiy’ neiy i kaghorem tou Israel, 8nyi’a i yi’i se see’ ne bangsa-bangsa se maena’pe’ witu em banua i ti’i wo se reiy’ pinunengla ne tou Israel, nisea mouw se neiy i oghela ni Salomo kaa laa mamuali tou rodi; tuana mouw sea i ka’ayo e nendo i yi’i.9Ta’an se tou Israel reiy’la si siniwola budak ni Salomo i wee em pepa’ayangenna, ta’an i te nisea se minamuali perajurit, ka’apa perwira pasukan mesake-sake kawalo, ka’apa panglima witu se pasukan kareta wo pasukan mesake-sake kawalo. 10Wo i yi’i mouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka kelakeran ni raja Salomo: rua nga atus lima nga pulu’ tou se maperenta se rakyat.11Wo si Salomo si simoro’mi sioki’ ni Firaun waki kota Daud mea waki wale neiy i redeiynala i wee nisia, karengan em pokeiyna: “Reiy’ toro siesa ka’awuku mena’ witu e istana ni Daud, raja israel, karengan en tampa-tampa eng ginoremanola en tabut ni TUHAN nyi’a mouw eng kudus.”12O laa si Salomo si minapasempela en tetule-tetule tinunu i wee si TUHAN witu natas e mezbah ni TUHAN neiy i redeiynala witu en saruan em balai em Bait Suci, 13Minatoroan ampit en sapa i ki’it em perenta ni Musa neiy i tataapla tanume en tetule i wee susur e nendo, nyi’a i yi’i witu e nendo-nendo Sabat, witu en sumedot-sumedot weru, wo maka telu esa nge te’un witu e nendo-nendo wangko’: witu e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi, witu e nendo wangko’ Pitu Duminggu wo witu e nendo wangko’ Lekouw Laleina.14Wo i ki’it e natoran ni Daud, ama’na, sia si timataapla e rewok em baya ne imam witu e lukar jabatan nea, wo se tou-tou Lewi witu e lukar mekantarla em puji-pujian wo matuanala e raghes witu en sinaru em baya ne imam, susur e nendo i ki’it neiy i tataapla i wee e nendo i ti’i, wo kangkasi se menaang-menaang witu em pepalen leloangan witu e rewok nea i wee susur em pepalen leloangan. Karengan en tuana mouw em perenta ni Daud, abdi ni Empung. 15Nisea se reiy’ mase’epangi waki perenta ni raja en tanume em baya ne imam wo ne tou-tou Lewi witu em perkara sapa i te tu’u, o kangkasi en tanume em penu’utu-nu’utulan.16Takar eng kinasiwoanola e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen ni Salomo, waki e nendo tino’otolan em bale ni TUHAN nu neiy i reta’la i ka’ayo witu e nendo em bale i ti’i nu simampet. Ampit en tuana en simampetola em bale ni TUHAN. 17Kamurian si Salomo si minea waki Ezion-Geber wo waki Elot, e rimeta’ waki li’ilik en tasik, waki tana’ Edom. 18Ampit em pinaeletan ne anak buahna Huram si minapa’ali eng kapal-kapal wia nisia wo se anak buah mete’u tanume en tasik. Mewali-wali se anak buah ni Salomo sea i ka’ayome waki Ofir wo waki maname sea medo e nepat nga atus lima nga pulu’ talenta mas, e niali neami wia si raja Salomo.17Kamurian si Salomo si minea waki Ezion-Geber wo waki Elot, e rimeta’ waki li’ilik en tasik, waki tana’ Edom. 18Ampit em pinaeletan ne anak buahna Huram si minapa’ali eng kapal-kapal wia nisia wo se anak buah mete’u tanume en tasik. Mewali-wali se anak buah ni Salomo sea i ka’ayome waki Ofir wo waki maname sea medo e nepat nga atus lima nga pulu’ talenta mas, e niali neami wia si raja Salomo.
Chapter 9

1Katoroan si ratu em banua Syeba nu liminga nabar en tanume si Salomo, takar ampit se pasukan i pateper se tuana eng ka’asa’an wo ampit se onta-onta maali-ali rampa-rampa, kelaker e mas wo e watu permata maal-maal o meiy mouw sia waki Yerusalem kaa laa mewewa’awa’ si Salomo ampit e mepepureiy. Sia nu neiy mouw i ka’ayola wia si Salomo, susuiyenna mola e reiy’ sa mina’asa em bitu eng gorem e natena ampit nisia. 2Wo si Salomo si miningkot e reiy’ sa mina’asa wewueiyen ni ratu i ti’i; i wee si Salomo e reiy’la neiy i kakirong, e reiy’ mete’u wingkotenna i wee si ratu i ti’i.3Katoroan si ratu em banua Syeba nu limoo’ eng hikmat ni Salomo wo em bale neiy mouw i redeiynala, 4kekaanen witu e mejana, eng kaparuber ne pegawai-pegawaina, eng kapelayan ne pelayan-pelayanna wo eng kinepepake, se sumesiwo-sumesiwo kekoo’on wo e labung nea, wo en tetule tinunu eng kenaramen i pasempenala waki wale ni TUHAN, takar i kenganga mouw si ratu i ti’i.5Wo sia lumila’ wia si raja: “Nulit kangkasi e nabar liningakula waki wanuaku en tanume nikoo wo en tanume eng hikmatmu, 6ta’an niaku ku reiy’ ma’eman e lelila’an-lelila’an nea i ka’ayo aku mineiy wo lumoo’ nyi’a ampit em berenku nuesa; uli-ulit, esa nga parua waki hikmatmu e wangko’ i ti’i e reiy’pe’neiy i pakite’ula wia niaku; nikoo koo lumantouwla e nabar liningaku.7Ma’aruiyola se tou-toumu, wo ma’aruiyola em baya ne pegawai-pegawaimu i yi’i se reiy’ maena-ena melayanla nikoo wo masairila eng hikmatmu! 8Lino’orouw si TUHAN, Empungmu, si minepa’arola nikoo eng katuanana, i ka’ayo sia rimuberla nikoo witu natas en takhta-Na tanume si raja i wee si TUHAN, Empungmu! Karengan si Empung si meupusla se tou Israel, takar Sia si timataapla nisea i wee eng keure-urena, wo simiwola nikoo raja witu nisea kaa laa metetuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan.”9Laa o i weela wia si raja esa nga atus rua nga pulu’ talenta mas, wo eng kasa ka’asa’an e rampa-rampa wo e watu permata e maal-maal; e reiy’ mouw ma’an mekasa kasi wawean e rampa-rampa tanu neiy i weela ni ratu em banua Syeba wia si raja Salomo i ti’i.10Awes kangkasi se hamba-hamba ni Huram wo se hamba-hamba ni Salomo, se minalimi e mas waki Ofir, se minalimi kangkasi eng kayu cendana wo e watu permata maal-maal. 11Raja si mina’ayangla eng kayu cendana i ti’i e minamuali aran-aran i wee em bale ni TUHAN wo e istana ni raja, wo kangkasi e minamuali kecapi wo eng gambus i wee em baya ne kumekantar. Kapualitan tanu ni’itu e reiy’pe’ma’an mekasa kaloo’an nu reiy’pe’ nyi’a waki tana’ Yehuda. 12Raja Salomo si mineela wia si ratu em banua Syeba e reiy’ sa mina’asa ni’i kepa’arnala wo eng kiniweena, limantouwla e nialimi ni ratu i ti’i i wee si raja. O laa si ratu i ti’i si minae minareng waki wanuana mewali-wali ampit se pegawai-pegawaina.13Sapa tare kawuter e mas nialimi wia si Salomo witu e nesa nge te’un kawuterna e nenem nga atus enem nga pulu’ o enem talenta, 14reiy’pe’ neiy i kareken e nialimi ne belante’-belante’ wo ne tibo-tibo: o kangkasi em baya ne raja Arab wo se kumbasar-kumbasar waki wanua i ti’i se minali e mas wo em perak wia si Salomo.15Raja Salomo si simiwo e rua nga atus kekelung sela e mas tini’ir o siwon, e nenem nga atus syikal e mas tini’ir em pinakena i wee susur eng kekelung sela; 16sia si simiwo kangkasi en telu nga atus kekelung rintek e mas tini’ir o siwon, telu nga atus syikal e mas pinakena susur eng kekelung rintek; o laa si raja si mineela em baya nyi’a i ti’i witu eng gorem eng gedung “Talun Libanon”.17O kangkasi si raja si simiwo en takhta wangko’ eng gading o siwon, en sino’okepna ampit e mas ledos. 18Takhta i ti’i e nenem ransunna, wo eng kinontoiyan ne’ana e mas o siwon, neiy i kaputla witu en takhta i ti’i, wo witu e rua li’ilik reruberan wawean eng kelek-kelek. Witu esa nga weka eng kelek-kelek i ti’i rimedeiy se rua singa,19kasuatan se mapulu’ o rua singa se rimedeiy witu natas e nenem ransun i ti’i minesesangaweka’an; reiy’pe’la siniwo en tuana i wee e nesa keraja’an. 20E reiy’ sa mina’asa pakakas kekoo’on ni raja Salomo e mas o siwon wo e reiy’ sa mina’asa barang witu eng gedung “Talun Libanon” i ti’i e mas ledos o siwon; perak e reiy’ i papokeiyla maka arga witu en zaman ni Salomo. 21karengan si raja si maka punya eng kapal-kapal e mawoleme mengea waki Tarsis mewali-wali ampit se tou-tou ni Huram; wo e mekasa esa nge te’un eng kapal-kapal Tarsis i ti’i mengeiy maalimi e mas wo em perak ma’an eng gading; o kangkasi se woleiy wo se burung merak.22Raja Salomo si limantouwla em baya ne raja wia em bumi witu eng kapulaitan kakaya’an wo eng hikmat. 23Em baya se raja wia em bumi se me’inakut ma’atoan si Salomo kaa laa mesesairila eng hikmat e neiy mouw i weela ni Empung witu eng gorem e natena. 24Nisea se mineiy siesa o siesa maali-ali en sesempena, nyi’a i yi’i em barang-barang perak wo em barang-barang mas, labung, lelutam, rampa-rampa, kawalo wo se bagal, wo tuana mouw en te’un lumaa en te’un.25Salomo si makapunya kangkasi e nepat nga riwu kalero i wee se kawalo-kawalona wo eng kareta-karetana wo se mapulu’ o rua nga riwu tou mesake-sake kawalo, se neiy i tampala witu eng kota-kota eng kareta wo tawi si raja waki Yerusalem. 26Wo nisia si minerenta witu em baya ne raja muleiymi waki so’oso’an Efrat i ka’ayome em banua ne tou em Filistin wo i ka’ayome en te’etek paakaran e Mesir.27Raja si simiwo eng kelakerna em perak waki Yerusalem masuat tanu em batu, wo kelakerna eng kayu aras masuat tanu e nakana ara en timou waki Daerah Kakuntungan. 28Kawalo i wee si Salomo waki Misraim wo alini wo waki e reiy’ sa mina’asa wanua. 29Esa nga lebena waki na’asaren ni Salomo waki kasa ketarean i ka’ayo eng kesampetan, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu e na’asaren ni nabi Natan wo witu e wenti’ ni Ahia, tou en Silo iti’i, wo witu em pineleloo’-pineleloo’ ni Ido, lumeloo’ i ti’i, en tanume si Yerobeam bin Nebat? 30Salomo si minerenta waki Yerusalem witu se minapekasa Israel epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 31Kamurian si Salomo si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud, ama’na. Takar si Rehabeam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.29Esa nga lebena waki na’asaren ni Salomo waki kasa ketarean i ka’ayo eng kesampetan, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu e na’asaren ni nabi Natan wo witu e wenti’ ni Ahia, tou en Silo iti’i, wo witu em pineleloo’-pineleloo’ ni Ido, lumeloo’ i ti’i, en tanume si Yerobeam bin Nebat? 30Salomo si minerenta waki Yerusalem witu se minapekasa Israel epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 31Kamurian si Salomo si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud, ama’na. Takar si Rehabeam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 10

1Kamurian si Rehabeam si minea waki Sikhem, karengan se minapekasa Israel se mineiy mouw waki Sikhem kaa laa mepepopola nisia mamuali raja. 2Makarengan nu reiy’ mouw eng kapualitan i ti’i kalinga’ala wia si Yerobeam bin Nebat – sia si waki Mesir, karengan nisia si timingkasla en tou minea maname witu en sinaru ni raja Salomo – takar marengomi sia waki Mesir.3Tou se rimeo kumeret nisia, laa o meiy mouw si Yerobeam ampit se minapekasa tou Israel wo lumila’ wia si Rehabeam: 4“Ama’mu si minuterola em pemesa’anen neiy, takar en teakan wure’enola em pepa’ayangen pedis neiy i pesa’anla ni ama’mu wo em pemesa’anen wuter neiy i pesa’anla wia nikeiy, rio keiy mamuali hambamu.” 5Ta’an nisia si miningkot nisea: “Meiy mouw sumeup wia niaku ngasusa.” Laa o mea mouw se rakyat i ti’i.6Nu reiy’ mouw i tu si Rehabeam si kimiwee e nge’enge’ waki em baya ne tu’a-tu’a eng keurean em patou-touan ni Salomo se mateperla si Salomo, ama’na, pokeiyna: “Sapa ku’a re’en e nge’enge’mu kaa laa mewewingkotla se rakyat i ti’i?” 7Nisea se limila’ wia nisia: “Sa koo pa’ar sumiwo e le’os wia se rakyat i ti’i, pa’ar mesesenaangla nisea wo lumila’la e lelila’an-lelila’an e le’os wia nisea, takar nisea se laa mamuali hamba-hambamu esa nga labotan e nedo.”8Ta’an nisia si kimawila e nge’enge’ neiy i weela em baya ne tu’a-tu’a i ti’i, laa o sia kumiwee nge’enge’ wia se muda-muda se esa nge raang ampit nisia wo se mateperla nisia, 9pokeiyna wia nisea: “Sapa ku’a re’en e nge’enge’mu, rio kita toro mingkot se rakyat se limila’la wia niaku: Wure’anola en tanggongan neiy i pesa’anla ni ama’mu wia nikeiy?”10O laa se muda-muda esa nge raang ampit nisia i ti’i se limila’: “Teinti’i mouw e lewo’sa reiy’ i lila’mula wia se rakyat se limila’ mola wia nikoo: Ama’mu si minuterola en tanggongan neiy, ta’an nikoo i yi’i, weeanouw kawure’an wia nikeiy – teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’mula wia nisea: No’oki’ku e lebe sela ta’an e rereenan ni ama’ku! 11Takar en teakan, siama’ku, si minesa’anola wia nikouw em pemesa’anen wuter, ta’an niaku ku laa mawes em pemesa’anen niouw; ama’ku si simiasa mouw nikouw ampit en sesa’abok, ta’an niaku ku laa sumiasa nikouw ampit en sesa’abok tetunean wesi.”12Ngasusana meiy mouw si Yerobeam ampit se pakasa’an rakyat wia si Rehabeam, tanu neiy i lila’la ni raja: “Marengomi wia niaku ngasusa.” 13Raja Rehabeam si miningkot nisea ampit eng kakete; sia si kimawi mola e nge’enge’ em baya ne tu’a-tu’a; 14sia si limila’la wia nisea i ki’it e nge’enge’ ne muda-muda: “Ama’ku si minuterola em pemesa’anen niouw, ta’an niaku ku laa mawesla nyi’a; ama’ku si simiasa mola nikouw ampit en sesa’abok, ta’an niaku ku laa sumiasa nikouw ampit en sesa’abok tetunean wesi.”15Jadi si raja si reiy’ limingala em pengiween ne rakyat, karengan eng kapualitan i ti’i en tanula em peroba’an eng karengan si Empung, rio si TUHAN si makatena’la e nuwu’ neiy i totor-Nala ampit e nieletan ni Ahia, tou en Silo, wia si Yerobeam bin Nebat.16Nu reiy’ mouw se minapekasa Israel nu limoo’, kaa si raja si reiy’ minelelingala em pengiween nea, takar se rakyat se miningkot si raja: “Weteng sapa ku’a re’en eng kina’atoan ta waki si Daud? Nikita kita reiy’ minaka’ato warisan waki sioki’ ni Isai i ti’i! Siesa o siesa mea waki dasingmu, heiy tou israel! Urusenouw tekan em balemu nuesa, heiy Daud!” Takar mea mouw se minapekasa tou Israel waki dasing nea, 17i ka’ayo si Rehabeam si minamuali raja witu i te se tou Israel se maena’ waki kota-kota Yehuda. 18Kamurian si raja Rehabeam si timoke si Hadoram si minamuali kapala rodi, ta’a se tou-tou Israel se limawala nisia ampit em batu, i ka’ayo minate, awes tare si raja Rehabeam si weitouw reiy’ mete’u sumeret eng karetana kaa laa metetingkasla en tou mea waki Yerusalem. 19Tuana mouw eng ketarena se tou Israel nu rimangu wia se me’urang ni Daud i ka’ayomi e nendo i yi’i.17i ka’ayo si Rehabeam si minamuali raja witu i te se tou Israel se maena’ waki kota-kota Yehuda. 18Kamurian si raja Rehabeam si timoke si Hadoram si minamuali kapala rodi, ta’a se tou-tou Israel se limawala nisia ampit em batu, i ka’ayo minate, awes tare si raja Rehabeam si weitouw reiy’ mete’u sumeret eng karetana kaa laa metetingkasla en tou mea waki Yerusalem. 19Tuana mouw eng ketarena se tou Israel nu rimangu wia se me’urang ni Daud i ka’ayomi e nendo i yi’i.
Chapter 11

1Katoroan si Rehabeam mineiy waki Yerusalem, sia si minerurla se kaum Yehuda wo Benyamin, esa nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu tole se makawoo sumeke’ kaa laa meseseke’la se tou Israel ampit e maksut mewewarengla eng keraja’an i ti’i wia nisia.2Ta’an meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Semaya, abdi ni Empung, en tuana: 3“I lila’ mola wia si Rehabeam, oki’ ni Salomo, raja Yehuda, wo wia se pakasa’an tou Israel waki Yehuda wo waki Benyamin, en tuana: 4Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw kouw mememaju wo te’a mouw kouw meseseke’ sumaru se patuari-patuarimu. Marengouw siesa o siesa waki walena, karengan Niaku mouw si kimarenganla eng kapualitan i yi’i mamuali.” Takar nisea se limingala e nuwu’ ni TUHAN wo mareng ampit e reiy’ minea rumego si Yerobeam.5Rehabeam si maena’ waki Yerusalem wo minapaente’ eng kota-kota rineen waki Yehuda. 6Sia si minapaente’ em Betlehem, Etam, Tekoa, 7Bet-Zur, Sokho, Adulam, 8Gat, Mares, Zif, 9Adoraim, Lakhis, Azeka, 10Zora, Ayalon wo eng Hebron, e rimeta’ waki Yehuda wo waki Benyamin, tanume eng kota-kota makarereen.11Sia si minapate’etep eng kota-kota rineen i ti’i wo timampala witu se kapala-kapala pasukan ampit se kimesan kekaanen, lana wo e nanggor; 12kekelung wo en tetura’ tu’un en sinadiala waki susur eng kota. Sia si simiwo eng kota-kota i ti’i kasa te’etep. Tuanakan e Yehuda wo em Benyamin e minamuali daerah kakuasa’anna.13Em baya ne imam wo se tou Lewi waki minapekasa Israel se mineiy kuma’ampetla en tou ampit nisia waki daerah-daerah paena’an nea. 14Karengan se tou Lewi se timele’ula en tana’ perawiran wo eng kapunya’an nea, laa o mea waki Yehuda wo e Yerusalem, eng karengan si Yerobeam wo se oki-oki’na se minalouw nisea tumiboiy en jabatan imam ni TUHAN, 15wo minopo i wee en touna se imam-imam i wee eng kakenturan-kakenturan patulean i wee se jin-jin wo i wee se sapi- sapi oki ‘ raghar se siniwona.16Waki se pakasa’an suku Israel se tou se mineiy waki Yerusalem kimi’iti se tou-tou Lewi i ti’i, nyi’a i yi’i se tou se timabulelengola e natena kaa laa mesesero si TUHAN Empung Israel; wo nisea se mineiy kaa laa mapasempela en tetule wia si TUHAN, Empung ne nene moyang nea. 17Tuana mouw nisea nu minapate’etepla eng keraja’an Yehuda wo minapaente’ em paperenta’an ni Rehabeam bin Salomo keurean en talu nge te’un, karengan eng keurean en telu nge te’un nisea se matou-tou maki’itla e nenus ni Daud wo ni Salomo.18Rehabeam si minedo si Mahalat, oki’ ni Yerimot bin Daud wo si Abihail binti Elhiab bin Isai , minamuali ka’awuna, 19si timimea’la i wee nisia se oki-oki’ tuama i yi’i: Yeush, Semarya wo si Zaham.20Nu reiy’ mouw si Mahalat sia medo si Maakha, oki’ ni Absalom, minamuali ka’awuna, si timimea’la i wee nisia si Abia, Atai, Ziza wo si Selomit. 21Rehabeam si meupusla si Maakha, oki’ ni Absalom i ti’i, limantouwla wia em baya ne ka’awu wo se gundikna – sia si minedo se mapulu’ o uwalu ka’awu wo se enem nga pulu’ gundik wo minapaurangla se rua nga pulu’ o uwalu oki’ tuama wo se enem nga pulu’ oki’ wewene.22Rehabeam si minopo si Abia, oki’ ni Maakha, tanume si pamuka-muka, nyi’a i yi’i si tanume si ma’aka-aka witu nelet ne patuari-patuarina, karengan nisia si mekemaksut mesesiwola nisia raja. 23Eng karengan e ni’itu sia si minedo eng kasama’an kaa laa meseserala em baya se oki’na walina mea waki e minapekasa en daerah Yehuda wo em Benyamin, mea waki e reiy’ sa mina’asa kota rineen. Sia si mineela nisea kekaanen limokon wo simadiala i wee nisea kelaker se ka’awu.
Chapter 12

1Rehabeam ma’an se minapekasa Israel se timele’ula e nukum ni TUHAN, katoroan eng keraja’an e minate’etep wo eng kakuasa’anna minaente’.2Ta’an witu en te’un kalima en zaman ni raja Rehabeam, maju mouw si Sisak, raja Mesir, rumego e Yerusalem – karengan nisea se minaroba lale’ wia si TUHAN – 3ampit esa nga riwu rua nga atus kareta wo se enem nga pulu’ nga riwu tou mesake-sake kawalo, kasuatan se rakyat se maki’iti nisia waki Mesir, nyi’a i yi’i se tou Libia, tou en Suki wo se tou Etiopia, se reiy’ karekenan eng kelakerna. 4Sia si rimo’obit eng kota-kota benteng em baki Yehuda, awes tare metawila e Yerusalem.5Nabi Semaya si mineiy wia si Rehabeam wo se ma’aka-aka – ma’aka-aka ne Yehuda se minerur waki Yerusalem minato’orongan ampit e ne’iwetan ni Sisak, wo lumila’ wia nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw kouw timele’u mola Niaku, kaa ni’itu Niaku tu’u ku timele’ula nikouw kangkasi witu eng kuasa ni Sisak.” 6Takar se ma’aka-aka –ma’aka-aka ne Israel wo si raja se kimumengla en tou wo lumila’: “TUHANouw si ulit!”7Katoroan si TUHAN nu limoo’ kaa nisea se kimumengla en tou, meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Semaya, em palingan: “Nisea se kimumengola en tou, kaa ni’itu Niaku ku reiy’ laa munengla nisea. Niaku ku laa makarengan laa lumiseiyla nisea wo eng kenanaran e nupi-Ku e reiy’ laa i wura’arakla witu Yerusalem ampit nieletan ni Sisak. 8Ta’an nisea se laa mamuali hamba-hambana, rio sea mete’u mememange’anla e nelet malukar wia-Niaku wo malukar wia eng keraja’an-keraja’na eng kaowatan.”9Takar maju mouw si Sisak, raja Mesir i ti’i, rumego e Yerusalem. Sia si kimaat em barang-barang penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN wo em barang-barang penu’utu-nu’utulan em bale ni raja; em baya nyi’a eng kinaatna. Sia si kimaat kangkasi eng kekelung-kekelung mas en siniwo ni Salomo. 10Tanume en sesawelna si raja Rehabeam si simiwo eng kekelung-kekelung tambaga, e neiy i emannala wia se ma’aka-aka –ma’aka-aka ne rereo ni raja se timayur witu em pepalen istana ni raja.11Susur si raja ghumorem em bale ni TUHAN, se rereo-rereo ni raja se meiy mali ghumorem eng kekelung-kekelung i ti’i, wo nisea kangkasi se marengla nyi’a witu eng kamar petayuran em baya ne rereo ni raja. 12Eng karengan si raja si kimumengla en tou, kumo’okosouw e nupi’ ni TUHAN waki nisia, i ka’ayo sia reiy’ pinuneng-Nala uli-ulit. Awes kangkasi em paatoane’ eng kapualtan-kapualitan e le’os waki Yehuda.13Raja Rehabeam si minapa’atola en touna si ente’ witu em paperenta’anna waki Yerusalem. Rehabeam si makaumur epat nga pulu’ o esa nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja, wo mapulu’ o pitu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem, eng kota pineleng ni TUHAN waki elet ne reiy’ sa mina’asa suku Israel kaa laa mesesiwo e ngaran-Na mena’ maname. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Naama, siesa wewene Amon. 14Sia si masiwo e lewo’, karengan nisia si reiy’ tentem masero si TUHAN. 15Reiy’ ku’a re’en e na’asaren ni Rehabeam waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan em baya nyi’a neiy i kepatik witu e na’asaren ni Semaya, nabi i ti’i, wo ni Ido, lumeloo’ i ti’i, – si simiwo kangkasi en daftar silsilah. E nelet ni Rehabeam wo ni Yerobeam e reiy’ maena-ena’ wawean paseke’an. 16Kamurian si Rehabeam si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud. Takar si Abia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.15Reiy’ ku’a re’en e na’asaren ni Rehabeam waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan em baya nyi’a neiy i kepatik witu e na’asaren ni Semaya, nabi i ti’i, wo ni Ido, lumeloo’ i ti’i, – si simiwo kangkasi en daftar silsilah. E nelet ni Rehabeam wo ni Yerobeam e reiy’ maena-ena’ wawean paseke’an. 16Kamurian si Rehabeam si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud. Takar si Abia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 13

1Witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni raja Yerobeam mamuali mouw raja si Abia witu se Yehuda. 2Telu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Mikhaya, oki ni Uriel waki Gibea. Wo wawean paseke’an e nelet ni Abia wo ni Yerobeam. 3Abia si minuleiy em paseke’an ampit se pasukan pahlawan-pahlawan em paseke’an, eng kelakerna se epat nga atus nga riwu tou pineleng, kasuatan si Yerobeam si timu’utul se barisan paseke’na sumaru nisia ampit se uwalu nga atus nga riwu tou pineleng, se pahlawan-pahlawan waraneiy.4O laa si Abia si rimedeiy witu natas eng kuntung Zemaraim, e neiy i kaghorem kakuntungan Efraim, wo lumila’: “Luminga mouw wia niaku, Yerobeam wo se minapekasa Israel! 5Reiy’ ku’a re’en kete’uan niouw, kaa si TUHAN Empung Israel si minee mola eng kuasa keraja’an witu se Israel wia si Daud wo se oki-oki’na i wee eng keure-urena ampit e nesa teta’aran wuras?6Ta’an si Yerobeam bin Nebat, hamba ni Salomo bin Daud si timo’orouw merangu mesaru si tuangna. 7Lumelepu-lumelepu, se tou-tou wuruk eng kalakuan, se minerur wia nisia; nisea se taleus ente’ i wee si Rehabeam bin Salomo, si mudape’ wo reiy’pe’ te’etep e nate, wo si reiy’ mete’u metetaangla en tou witu nisea.8Tantu nikouw kouw mapokeiyla, kaa nikouw kouw toro metetaangla en tou witu eng keraja’an ni TUHAN, en tiniboiyan ne see’ ni Daud, karengan eng kelaker miouw kouw ka’asa’an wo karengan e wia nikouw wawean sioki’ ni sapi mas si siniwo ni Yerobeam i wee nikouw mamuali empung. 9Reiy’ ku’a re’en nikouw kouw simingkirola se imam-imam ni TUHAN, se oki-oki’ ni Harun i ti’i, wo se tou-tou Lewi, laa o mopo se imam-imam i ki’it eng kenaramen ne bangsa-bangsa wanua-wanua walina, i ka’ayo susur tou si mineiy kaa laa petetahbisela ampit siesa nga ipus sapi raghar muda wo se pitu nga ipus domba raghar, se siniwola imam i wee e wo’o sapa si reiy’ Empung.10Ta’an nikeiy i yi’i, TUHANouw si Empung meiy, wo nikeiy keiy reiy’ timele’ula-Nisia. Wo se oki-oki’ ni Harunouw se melayanla si TUHAN tanume si imam, kasuatan se tou Lewi se malekepla e lukarna, 11nyi’a i yi’i susur e memo’odo wo susur e mawengindo se matunu i wee si TUHAN en tetule tinunu wo e nukupan waki weweun-weweun, meransun e roti sesakeiy witu natas e meja lenas, wo matu’utul en sesoloan mas ampit en solo-solona kaa laa i peteterangla susur e mawengindo, karengan nikeiy mouw si mapiara eng kawajiban neiy witu si TUHAN, Empung meiy, ta’an nikouw mouw si timele’ula-Nisia.12Loo’onouw , wia e weteng meiy si Empung si ma’aka-aka, kasuatan se imam-imam-Na se timiro’ mesesengo eng kowa’ mererego witu nikouw ampit e nafiri pasine’u-pasine’u. Heiy tou Israel, te’a kouw meseseke’ sumaru si TUHAN, Empung ne nene moyangmu, karengan nikouw kouw reiy’ laa muntung!”13Ta’an si Yerobeam si minapa’ali se esa pasukan papontar se lewo’ sa reiy’ sumiwo oghean lumedong rio i ka’ayo waki muri nea, i ka’ayo se kokong ne pasukanna se witu rerior ni Yehuda wo se pasukan-pasukan papontar se waki muri nea. 14Katoroan si Yehuda nu limengeme muri, loo’onouw, nisea se lewo’sa reiy’ sumarula em paseke’an waki rerior wo waki muri. Nisea se minaleiy wia si TUHAN, kasuatan em baya ne imam se masengo e nafiri, 15wo se tou-tou Yehuda se makukukla eng kekukuk paseke’. Witu e nedo se tou-tou Yehuda i ti’i makukukla eng kekukuk paseke’, Empung si minewe minekala si Yerobeam wo se pakasa’an tou Israel kaa ni Abia wo ni Yehuda.16Tou Israel se matingkasi waki saruan ni Yehuda, ta’an si Empung si simarakan nisea witu e lawas ni Yehuda. 17Abia ampit se laskarna se minapa eiy eng kakala’an kasa wangko’ wia nisea. Waki se tou Israel se minate kinawunu’an se lima nga atus nga riwu tou pineleng. 18Tuana mouw se tou Israel nu neiy i tu’utukla witu e nedo ni’itu, kasuatan se tou Yehuda se minate’etep, karengan nisea se minapa emanla en tou wia si TUHAN, Empung ne nene moyang nea. 19Abia si maki’it si Yerobeam wo rimo’obiti waki nisia em pirala kota, nyi’a i yi’i em Betel ampit e reiy’sa mina’asa oki’eng kotana, Yesana ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana wo e Efron ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana. 20Reiy’ mouw ma’an mekasa kasi si Yerobeam maka’ato kaketeran witu en zaman ni Abia. TUHAN si minewe nisia, i ka’ayo sia minate. 21Abia si minapa’ato en touna si ente’. Sia si minedo se mapulu’ o epat ka’awu wo minapaurangla se rua nga pulu’ o rua oki’ tuama wo se mapulu’ o enem oki’ wewene. 22Esa nga lebena waki na’asaren ni Abia, eng kapa ke’a-ke’angna wo en titah-titahna, neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ni nabi Ido.19Abia si maki’it si Yerobeam wo rimo’obiti waki nisia em pirala kota, nyi’a i yi’i em Betel ampit e reiy’sa mina’asa oki’eng kotana, Yesana ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana wo e Efron ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana. 20Reiy’ mouw ma’an mekasa kasi si Yerobeam maka’ato kaketeran witu en zaman ni Abia. TUHAN si minewe nisia, i ka’ayo sia minate. 21Abia si minapa’ato en touna si ente’. Sia si minedo se mapulu’ o epat ka’awu wo minapaurangla se rua nga pulu’ o rua oki’ tuama wo se mapulu’ o enem oki’ wewene. 22Esa nga lebena waki na’asaren ni Abia, eng kapa ke’a-ke’angna wo en titah-titahna, neiy i kepatik witu eng kaol sejarah ni nabi Ido.
Chapter 14

1Kamurian si Abia si minaka’atopaena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud. Takar si Asa, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia. Witu en zaman em paperenta’anna em banua i ti’i e aman keurean mapulu’ nge te’un. 2Asa si matuanala sapa e le’os wo e nulit witu em beren ni TUHAN, Empungna. 3Sia si mewa’akatla e mezbah-mezbah ne wo’oseiy wo eng kakenturan-kakenturan patulean, mapete’la en tugu-tugu berhala. 4Sia si minerentala se tou Yehuda rio sea sumero si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, wo maki’itla e nukum wo em perenta.5Sia si mewa’akatla eng kakenturan-kakenturan patulean wo em padupa’an-padupa’an waki e reiy’ sa mina’asa kota waki Yehuda. Wo eng keraja’an tu’u e aman witu e wawa’ em paperenta’anna. 6Karengan em banua i ti’i e aman reiy’la si maseke’la nyi’a witu en te’un-te’un i ti’i, nisia si toro rumedeiyla eng kota-kota benteng waki Yehuda; TUHAN si kimarunia mola eng ka’amanan wia nisia.7Pokeiyna wia se tou Yehuda: “Meiy mouw kita mapaente’ eng kota-kota i yi’i wo lumedongla nyi’a ampit em beton ma’an em pewale-pewalena, em pepalen-pepalenna wo eng kelam-kelamna. Wanua i yi’i em biape’ e lawas ta, karengan nikita kita masero si TUHAN Empung ta wo Nisia si masero nikita ma’an kimaruniala eng ka’amanan wia nikita waki e reiy’ sa mina’asa ruuna.” Takar nisea se maredeiyla ni’itu ampit e minua’la. 8Pasukan-pasukan ni Asa se waki Yehuda kelakerna se telu nga atus nga riwu tou se maali-ali eng kekelung wangko’ wo en tetura’, wo waki se Benyamin kelakerna se rua nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu tou se maali-ali eng kekelung rintek, tanume se mememana. Nisea nu waya se pahlawan-pahlawan waraneiy.9Zerah, tou Etiopia iti’i, si minaju sumeke’ mesaru nisea ampit se suraro kelaker esa nga yuta tou wo en telu nga atus kareta. Sia i ka’ayola waki Maresa. 10O laa si Asa si minaju masu’usukla nisia. Nisea se timu’utul se barisan paseke’na waki kewong Zefata tawi e Maresa. 11Kamurian si Asa si minaleiy wia si TUHAN, Empungna: “Oh TUHAN, reiy’ siwalina ta’an i te nikoo, reiy’la si mete’u tumulung si lewea’ witu si ente’. Tulungenouw keiy ee TUHAN, Empung meiy, karengan wia-Nikoo mouw keiy tumebe wo ampit e ngaran-Nu keiy maju sumaru se pasukan se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna i yi’i. Oh TUHAN, Nikoo si Empung meiy, te’a i pewewayala siesa tou makapunya eng kaente’an kaa laa mesesaru Nikoo!”12Wo si TUHAN si minewe minekala se tou-tou Etiopia i ti’i witu en sinaru ni Asa wo ne Yehuda. Tou-tou Etiopia i ti’i se timingkas, 13wo sea ki’iten ni Asa wo ne laskarna i ka’ayo waki Gerar. Waki se tou-tou Etiopia i ti’i se ka’asa’an se minate, i ka’ayo reiy’la si timele’u matou-tou, karengan nisea se minakemu witu en sinaru ni TUHAN wo ne surarona. Tou-tou Yehuda se minaka’ato e rinemu’ kasa wangko’. 14Nisea se kimalala em baya eng kota waki kaledong eng Gerar, karengan eng kineide’an em baki si TUHAN en timoro se pendudukna. Nisea se rimemu’la em baya eng kota i ti’i, karengan em paremu’an wangko’ e niato witu. 15Dasing-dasing ne makapunya ternak tu’u e rino’obit nea, wo kelaker se membe’ domba wo se onta se neiy i aterna tanume se rinemu’, laa o sea mareng waki Yerusalem.14Nisea se kimalala em baya eng kota waki kaledong eng Gerar, karengan eng kineide’an em baki si TUHAN en timoro se pendudukna. Nisea se rimemu’la em baya eng kota i ti’i, karengan em paremu’an wangko’ e niato witu. 15Dasing-dasing ne makapunya ternak tu’u e rino’obit nea, wo kelaker se membe’ domba wo se onta se neiy i aterna tanume se rinemu’, laa o sea mareng waki Yerusalem.
Chapter 15

1Azarya bin Oded si tineka’an e Roh ni Empung. 2Sia si minea matola si Asa wo lumila’ wia nisia: “Luminga mouw wia niaku, Asa wo se minapekasa Yehuda wo se Benyamin! TUHAN si rumapit ampit nikouw sakawisa kouw rumapit ampit Nisia. Sakawisa kouw sumero-Nisia, Sia si mepa’ar atonnula, ta’an sakawisa kouw tumele’ula Nisia, kouw laa i tele’u-Nala.3Ure kasa se Israel se reiy’ ampit si Empung ulit, reiy’ ampit en teturu’ waki se imam wo reiy’ ampit e nukum. 4Ta’an witu eng kase’esekan se minurikiti wia si TUHAN, Empung ne tou Israel. Nisea se simero Nisia, wo Nisia si mepa’ar aton neala. 5Witu en zaman e ni’itu reiy’ mete’u sitou mea wo marengi ampit e lawir, karengan peka’atoan eng kaserokan wangko’ witu nelet ne pakasa’an penduduk en daerah-daerah.6Bangsa se makemula se bangsa, kota makemula eng kota, karengan si Empung si simerokla nisea ampit e minegheghioan kase’esekan. 7Ta’an nikouw i yi’i, ente’enola natemu, te’a lewea’ e me’inakutmu, karengan wawean tetoro em pe’inakutennu!”8Katoroan si Asa nu liminga lelila’an e wenti’ neiy i totorla ni nabi Azarya bin Oded i ti’i, si mente’la e natena wo sumingkirla se dewa-dewa kari’irisan waki minapekasa tana’ Yehuda wo em Benyamin wo waki kota-kota e rino’obitna waki kakuntungan Efraim. Sia si minerula e mezbah ni TUHAN em bitu en saruan em balai em Bait Suci ni TUHAN. 9Sia si minerurla se minapekasa Yehuda wo se Benyamin wo se tou-tou Efraim, Manasye wo se Simeon se maena’ witu nelet nea tanume se tou wo’oseiy. Karengan waki se Israel kelaker se limewet maedo-edo nisia katoroan sea nu limoo’ kaa si TUHAN, Empungna, si rimapit ampit nisia.10Nisea se minerur waki Yerusalem witu en sumedot katelu en te’un kamapulu’ o lima waki paperenta’an ni Asa. 11Witu e nendo ni’itu nisea se minapasempela wia si TUHAN se pitu nga atus lembu sapi wo se pitu nga riwu membe’ domba waki se rinemu’ se neiy i wareng neami.12Nisea se simiwola teta’aran kaa laa mesesero si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, ampit em pakasa’an e nate wo e imukur. 13Susur tou, le’os se oki-oki’ ka’apa se tou dewasa, le’os se tuama ka’apa wewene, se reiy masero si TUHAN , Empung Israel, se lewo’ sa reiy’ ukumen paten.14Nisea se timiwa’ lale’ wia si TUHAN ampit en suara menaleinteng, ampit e mario-rio wo ampit en sengoan nafiri wo en sesebungen. 15Minapekasa Yehuda se mepa’a-pa’ar witu en tiwa’ i ti’i, karengan ampit em pakasa’an e nate nea se timiwa’ lale’ wo ampit eng kepa’aran tabuleleng nisea se simero si TUHAN. TUHAN si mepa’ar niato neala wo kimaruniala eng ka’amanan wia nisea waki e reiy’sa mina’asa ruuna.16awes tare si raja Asa si minecat si Maakha, nenena, waki pangkat ibu suri, karengan si nenena i ti’i si simiwo si patong Asyera si kasa wuruk. Asa si timonga’la si patong kasa wuruk i ti’i, tumome nisia i ka’ayo minarinte’na wo timunu nyi’a waki kewong eng Kidron. 17Ma’anouw tu’un eng kakenturan-kakenturan patulean e reiy’ neiy i wa’akati waki se Israel, ta’anouw e nate ni Asa e nuli-ulit reiy’ mewarat kelabotan e numurna. 18Sia si maali en sesempe-sesempe kudus ni ama’na wo en sesempe-sesempe kudusna nuesa waki wale ni Empung, nyi’a i yi’i e mas wo em perak ma’an em barang-barang walina. 19Reiy’la paseke’an i ka’ayo witu en te’un katelu nga pulu’ o lima em paperenta’an ni Asa.18Sia si maali en sesempe-sesempe kudus ni ama’na wo en sesempe-sesempe kudusna nuesa waki wale ni Empung, nyi’a i yi’i e mas wo em perak ma’an em barang-barang walina. 19Reiy’la paseke’an i ka’ayo witu en te’un katelu nga pulu’ o lima em paperenta’an ni Asa.
Chapter 16

1Witu en te’un katelu nga pulu’ o enem em paperenta’an ni Asa maju mouw si Baesa, raja Israel, si laa meseseke’ sumaru se Yehuda. Sia si minapaente’ e Rama ampit e maksut ma’ape’la se mea o meiy wia si Asa, raja Yehuda.2O laa si Asa si rimou’mi e mas wo em perak waki penu’utu-nu’utulan em bale ni TUHAN wo waki penu’utu-nu’utulan em bale ni raja wo mapa’alila nyi’a wia si Behadad, raja Aram si maena’ waki Damsyik ampit e nower: 3“Wawean teta’aran e nelet niaku wo nikoo, e nelet ni ama’ku wo ni ama’mu. I yi’i ku minapa’ali e mas wo em perak wia nikoo. Meiy mouw, po’opolenola en teta’arannu ampit si Baesa, raja Israel, rio sia munduri waki niaku.”4O laa si Benhadad si limingala em pengiween ni raja Asa; sia rumeo se panglima-panglimana rumego eng kota-kota Israel. Wo nisea se minewe minekala e Iyon, Dan, Abel-Maim wo e reiy’ sa mina’asa tampa pawalunan eng kota-kota waki Naftali. 5Makarengan nu reiy’ mouw si Baesa nu limingala eng kapualitan i ti’i, nisia si minena’ mouw maente’la e rama; sia si minapaena’la em pe’inakutenna i ti’i. 6Ta’an si raja Asa si minoghela se pakasa’an tou Yehuda, se lewo’sa reiy’ mopo em batu wo eng kayu pinakela ni Baesa kaa laa mapaente’ e Rama i ti’i. Sia makela nyi’a kaa laa mapaente’ eng Geba wo e Mizpa.7Witu e nedo ni’itu meiy mouw si Hanani, lumeloo’ i ti’i, wia si Asa, raja Yehuda, pokeiyna wia nisia: “Karengan nikoo koo timebe wia si raja Aram wo reiy’ timebe wia si TUHAN Empungmu, eng karengan e ni’itu i kaliseiyomi se suraro ni raja Aram waki lawasmu. 8Reiy’ ku’a re’en se suraro ne tou Etiopia wo ne Libia se ka’asa’an eng kelakerna, kareta wo se tou mesake-sake kawalona se kasa ka’asa’an? Ta’anouw si TUHAN si simarakanola nisea witu e lawasmu, karengan nikoo koo timebe wia-Nisia.9Karengan em beren ni TUHAN materok e minapekasa em bumi kaa laa ma’erala eng kaente’an-Na wia nisea se mengulit e nate witu Nisia. Witu eng kapualitan i yi’i koo mina we’engelouw, karengan e ni’itu muleiymi en teakan i yi’i koo laa me’anla em paseke’an.” 10Takar rara ate mouw si Asa karengan e lelila’an ni lumeloo’ i ti’i, i ka’ayo sia ghimoremla nisia witu eng gorem em pejara, karengan memang sia si kasa meupi’ wia nisia karengan em perkara iti’i. Witu e nedo ni’itu Asa si simiasala kangkasi se pirala tou waki se rakyat.11Eng kaulitna e na’asaren ni Asa waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Yehuda wo Israel. 12Witu en te’un katelu nga pulu’ o siouw em paperenta’anna Asa si peme’itan e rumara witu ne’ana eng kamurian eng kasa mouw mineke laa-laala. Ta’anouw witu eng karumara’anna i ti’i sia si reiy’ simero en tetulungan ni TUHAN, ta’an en tetulungan ne mengelot-mengelot.13Kamurian si Asa si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna. Sia si minate witu en te’un kaepat nga pulu’ o esa em paperenta’anna, 14wo neiy i kuburla witu em pakuburan eng kiniarola i wee nisia waki kota Daud. Nisea se ghimoleiyla nisia witu em patekelan wuta ampit e rampa-rampa wo e reiy’ sa mina’asa minegheghioan rampa-rampa minasewokan en sinewok i ki’it eng kapasewok e rampa-rampa, laa o lumayasla e napi kasa sela kaa laa ma’ormatla nisia.
Chapter 17

1Takar si Yosafat, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia. Tanume si ma’aka-aka ne Israel sia si minapaente’ en touna 2ampit timampala se suraro waki em baya eng kota makarereen waki Yehuda wo se pasukan-pasukan paruber waki tana’ Yehuda ma’an waki kota-kota Efraim e rino’obit ni Asa, ama’na.3Wo si TUHAN si rimapitla si Yosafat, karengan nisia si matou-tou maki’itla e nenus eng ketareana waki si Daud, ama’ opo’na, wo si reiy’ masero se Baal-baal, 4ta’an i te si masero si Empung ni ama’na. Sia si matou-tou i ki’it em perenta-perenta-Na wo si reiy’ masiwo tanu si Israel.5Eng karengan e ni’itu si TUHAN si time’etepla eng keraja’an em bitu e wawa’ eng kakuasa’anna. Minapekasa Yehuda se maweela sesempe wia si Yosafat, i ka’ayo sia minekaya wo kasa pasighi’in. 6Ampit eng kakelutan e nate sia si matou-tou maki’it e lalan neiy i tudu’la ni TUHAN. O kangkasi sia si mina’akatla waki Yehuda e reiy’ sa mina’asa kakenturan patulean wo em pa’asek berhala.7Witu en te’un katelu em paperenta’anna sia si timoke se pirala pemangko’na, nyi’a i yi’i si Benhail, Obaja, Zakharia, Nataneel wo si Mikha kaa laa mewewee teturu’ waki kota-kota Yehuda. 8Mewali-wali nisea kimi’it kangkasi se pirala tou Lewi, nyi’a i yi’i si Semaya, Netanya, Zebaya, Asael, Semiramot, Yonatan, Adonia, Tobia wo si Tob-Adonia rinapitla ne imam-imam Elisama wo ni Yoram. 9Nisea se maweela teturu’ waki Yehuda ampit maali-ali eng kaol Taurat ni TUHAN. Nisea se maledongla em baya eng kota waki Yehuda kasuatan mawee teturu’ se rakyat.10Kineide’an waki si TUHAN en timoro em baya eng keraja’an waki wanua-wanua kaledong e Yehuda, i ka’ayo sea reiy’ berani sumeke’ sumaru si Yosafat. 11Waki elet ne tou-tou em Filistin wawean se maalila wia si Yosafat en sesempe, wo em perak tanume e upeti. O kangkasi setou-tou Arab se maali wia nisia se membe’ domba, domba raghar se pitu nga riwu pitu nga atus nga ipus wo se membe’ raghar se pitu nga riwu pitu nga atus nga ipus.12Yosafat makaurela si makaente’la, si minamuali reiy’ kenaramen eng kaente’. Waki Yehuda sia si rimedeiy em benten-benten wo eng kota-kota pewalunan. 13Laker em pewalunanna waki kota-kota Yehuda. Tou-tou i paseke’na se waki Yerusalem, em baya nea se pahlawan waraneiy.14I yi’i mouw en daftar pinaesa’an nea i ki’it e walak-walak nea; panglima-panglima waki Yehuda nyi’a mouw si panglima Adna ampit se telu nga atus nga riwu pahlawan waraneiy; 15mewalinala nisia si panglima Yohanan ampit se rua nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu tou; 16wo mewalinala nisia si Amasia bin Zikhri, ampit eng kepa’a-pa’aran si simarakanola en touna wia si TUHAN, ampit se rua nga atus nga riwu pahlawan waraneiy. 17Wo waki se Benyamin nyi’a mouw si Elyada, siesa tou pahlawan waraneiy, ampit se rua nga atus nga riwu tou se makalelutamla em borang wo eng kekelung. 18Mewalinala nisia si Yozabad, ampit se esa nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu tou se makalelutam kaa laa meseseke’. 19Nisea i ti’i mouw se malukar wia si raja, se walinana waki nisea se neiy i tampala ni raja waki kota-kota makarereen waki minapekasa Yehuda.17Wo waki se Benyamin nyi’a mouw si Elyada, siesa tou pahlawan waraneiy, ampit se rua nga atus nga riwu tou se makalelutamla em borang wo eng kekelung. 18Mewalinala nisia si Yozabad, ampit se esa nga atus uwalu nga pulu’ nga riwu tou se makalelutam kaa laa meseseke’. 19Nisea i ti’i mouw se malukar wia si raja, se walinana waki nisea se neiy i tampala ni raja waki kota-kota makarereen waki minapekasa Yehuda.
Chapter 18

1Katoroan si Yosafat nu kaya wo kasa paormaten, nisia si minamuali kasungkul ni Ahab. 2Pirala nge te’un kamurian, mea mouw sia wia si Ahab waki Samaria. Ahab si rimeret kelaker se membe’ domba wo se lembu sapi i wee nisia wo se rewokna, wo maruiy nisia kaa laa mererego e Ramot-Gilead. 3Lumila’ mouw si Ahab, raja Israel, wia si Yosafat, raja Yehuda: “Pa’ar ku’a re’en nikoo mea waki Ramod-Gilead mewali-wali niaku?” Wingkotna wia nisia: “Nikita kita kasa masuat, niaku wo nikoo, rakyatmu wo se rakyatku, niaku ku laa mewali-wali nikoo witu em paseke’an.”4Ta’an si Yosafat si limila’ wia si raja Israel: “Le’osouw mueiype’la rior e nuwu’ ni TUHAN.” 5O laa si raja Israel si minerurla em baya se nabi, epat nga atus tou eng kelakerna, kamurian mueiy mouw sia wia nisea: “Sapa ku’a re’en keiy toro mea sumeke’ sumaru e Ramot-Gilead ka’apa aku mo’opolela nyi’a?” Wingkot nea: “Maju mouw! Empung si laa sumarakanla nyi’a witu e lawas ni raja.”6Ta’an si Yosafat si minueiy: “Reiy’ mola ku’a re’en wia nyi’i siesa nabi ni TUHAN, rio ampit em pinaeletanna kita toro kumiwee teturu?” 7Wingkot ni raja Israel wia si Yosafat: “Waweane’ siesa tou kasi ampit em pinaeletanna en toro kiween en teturu’ ni TUHAN. Ta’an niaku ku mari’iris nisia, karengan reiy’ ma’an mekasa sia menti’la e le’os en tanume niaku, ta’an i te en salalu kacilaka’an. Tou i ti’i nyi’a mouw si Mikha bin Yimla.” Pokeiy ni Yosafat: “Te’a mouw si raja meila’ en tuana.” 8Kamurian si raja Israel si kimeret siesa pegawai istana, pokeiyna: “Makarengan sungkulenouw si Mikha bin Yimla!”9Kasuatan si raja Israel wo si Yosafat, raja Yehuda, nu rimuber siesa o siesa witu natas en takhtana ampit e labung kewangko’an, waki e nesa tampa pasirian witu en saruan em pepalen leloangan Samaria, kasuatan em baya ne nabi i ti’i se mawenti’ witu en sinaru nea, 10takar si Zedekia bin Kenaana si simiwo en sunge-sunge wesi, laa o lumila’: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Ampit e nyi’i nikoo koo laa sumunge e Aram i ka’ayo koo kuma’apula nisea.” 11O kangkasi em baya ne nabi iti’i se minenti’ en tuana, pokeiyna: “Maju mouw mea waki Ramod-Gilead, wo nikoo koo laa kamangen; TUHAN si laa sumarakan nyi’a witu e lawas ni raja.”12Rereoan si minea kumeret si Mikha i ti’i si limila’ wia nisia: “Kete’uanola, se nabi-nabi i ti’i se esa nga iyonouw mewewenti’la e le’os i wee si raja, satoro nikoo kangkasi koo sumusuiy tanu si meta’esa’an waki nisea wo menti’la e le’os.” 13Ta’an si Mikha si miningkot: “Demi si TUHAN matou-tou, eng kaulitna, sapa e laa i penenuwu’la ni Empungku ni’itu mouw e laa ku i lila’la.” 14Sia nu neiy mouw i ka’ayola wia si raja, mueiy mouw si raja wia nisia: “Mikha, sapa ku’a re’en keiy toro mea sumeke’ sumaru e Ramot-Gilead ka’apa aku mo’opolela nyi’a?” Wingkotna: “Maju mouw wo nikouw kouw laa kamangen, karengan nisea se laa i sarakan witu e lawasmu!”15Ta’an si raja si limila’ wia nisia:”I ka’ayo makapira aku rumeo nikoo tumiwa’, rio koo lumila’la wia niaku e reiy’ siwalina waki kaulitan?” 16O laa e wingkotna: “Linoo’ku mouw se minapekasa Israel se minangasesera waki kuntung-kuntung tanu se membe’ domba se reiy’ makapunya rumerawir, kaa ni’itu si TUHAN si minee nuwu’: Nisea i yi’i se reiy’ maka tuang; le’osouw siesa o siesa mareng waki walena ampit e lawir.”17Kamurian si raja Israel si limila’ wia si Yosafat: “Reiy’ ku’a reen neiy ku mouw i lila’la wia nikoo: Reiy’ ma’an mekasa sia menti’la e le’os en tanume niaku, ta’an i te eng kacilaka’an?” 18Pokeiy ni Mikha: “Kaa ni’itu linganola e nuwu’ ni TUHAN. Niaku ku limoo’ mola si TUHAN si kasuatan rimuber witu natas en takhta-Na wo se pakasa’an suraro sorga se rimedeiy witu esa nga weka lele’os-Na wo witu esa nga weka kawii-Na.19Wo si TUHAN si minee nuwu’: Seiy ku’a re’en si laa melur si Ahab, raja Israel, kaa laa maju sumeke’, rio sia mate waki Ramod-Gilead? Takar siesa tou si meila’ en teinti’i se walina se meila’ en tuana.20Kamurian mapa’ato mouw e nesa roh, laa o rumedeiy witu en sinaru ni TUHAN. Sia lumila’: Niaku i yi’i ku laa melur nisia. TUHAN si minueiy wia nisia: Ampit en sapa? 21Wingkotna:Niaku ku laa rumou’ wo mamuali roh towo witu en suma em baya ne nabina. Sia mee nuwu’: Ma’anouw nikoo si melur nisia, wo nikoo koo laa mua’la kangkasi. Rumou’ mouw wo sumiwo mouw en tuana!22Kaa ni’itu, eng kaulitna si TUHAN si minee mola e roh towo witu eng gorem en suma ne nabi-nabimu i yi’i, karengan si TUHAN si timataapola kaa laa metetorola eng kacilaka’an wia nikoo.”23Nu reiy’ mouw i tu mapa’ato mouw si Zedekia bin Kenaana; sepe’ennala eng kere ni Mikha ma’an limila’: “Kumura wona’na e Roh ni TUHAN sumoro’mi waki niaku kaa laa sumusuiy wia nikoo?” 24Ta’an si Mikha si miningkot: “Eng kaulitna nikoo koo laa lumoo’ nyi’a witu e nendo nikoo nu tumingkasi waki esa kamar mea waki kamar walina kaa laa mekekirongla en tou.”25Lumila’ mouw si raja Israel: “Sikopenouw si Mikha, alin sia mareng waki si Amon, makua-kuasa eng kota, wo wia si Yoas, oki’ ni raja, 26wo i lila’la: Teinti’i mouw en titah ni raja: Ghoremla sitou i yi’i witu eng gorem em penjara wo weean sia kumaan roti wo kumoo’ rano teto’oki’-teto’oki’ i ka’ayo aku marengi ampit e lawir.” 27Ta’an e wingkot ni Mikha: “Sa uli-ulit koo marengi ampit e lawir, tantu mouw si TUHAN si reiy’ mee nuwu’ ampit e nieletangku!” Laa o to’orongennala: “Linganouw, heiy bangsa-bangsa nu waya!”28Nu reiy’ mouw i tu maju mouw si raja Israel ampit si Yosafat, raja Yehuda, mea waki Ramot-Gilead. 29Raja Israel si limila’ wia si Yosafat: “Niaku ku laa sumarap wo ghumorem em paseke’an, ta’an nikoo, pakenouw e labung kawangko’annu.” Laa o sumarapola raja Israel, laa o sea ghumorem witu em paseke’an. 30Sapa tare si raja em banua Aram si minee mola perenta wia em baya se panglimana ne pasukan eng karetana en tuana: “Te’a mouw kouw meseseke’ sumaru waya’an i te tou, reiy’ siwalina sumaru si raja Israel i te.”31Makarengan nu reiy’ mouw em baya se panglima ne pasukan eng kareta i ti’i nu limoo’ si Yosafat, sea lumila’: “Ti’ikela si raja Israel!” Laa o sea kumepung nisia, kaa laa mererego nisia, ta’an si Yosafat si rimekeiy wo si TUHAN si timulung nisia. Empung si minelur nisea rumou’mi waki nisia. 32Makarengan nu reiy’ mouw em baya se panglima ne pasukan eng kareta i ti’i nu limoo’, kaa nisia si reiy’ raja Israel, takar munduromi sea waki nisia.33Ta’an siesa nga touan si kimeong em panana wo lumutam ampit e waya’an i te, wo en timena’la si raja Israel witu nelet en tino’orongan e labung zirahna. Kamurian sia lumila’ wia si mengali eng karetana: “Murikit! Alin aku rumou’ wia em paseke’an, karengan niaku ku pali’ mouw.” 34Ta’an em paseke’an i ti’i minawes eng kerame witu e nendo ni’itu, wo si raja Israel si minena-ena’ rimedeiy witu eng gorem eng kareta minesaruan ampit se tou Aram i ti’i i ka’ayo mawengindo. Sia si minate eng katoroan si endo nu tumenem.
Chapter 19

1Yosafat, raja Yehuda, si minareng ampit e lawir witu e istanana waki Yerusalem. 2Katoroan e ni’itu si Yehu bin Hanani, lumeloo’ i ti’i, si minea matola nisia wo lumila’ wia si raja Yosafat: “Kewaarna ku’a re’en koo tumulung se tou reiy’ malinga-linga si TUHAN wo mekaloan ampit nisea se mari’iris si TUHAN? Karengan eng kapualitan e ni’itu si TUHAN si mineupi’ wia nikoo. 3Ta’anouw waweane’ niato eng kapualitan-kapualita e le’os wia nikoo, karengan nikoo koo rime’ila em pa’asek-pa’asek berhala wia em banua i yi’i wo simero si Empung ampit en tentem.”4Yosafat si maena’ waki Yerusalem. Sia si minea lumales kangkasi waki daerah-daerah, waki Bersyeba i ka’ayo waki kakuntungan Efraim, kasuatan mareo se rakyat murikit wia si TUHAN, Empung ne nene moyang nea. 5Sia si minopo kangkasi se akim-akim waki minapekasa wanua, nyi’a i yi’i waki em baya eng kota makarereen waki Yehuda, witu en susur eng kota.6Mowerouw sia wia se akim-akim i ti’i: “Pemili-milingenola sapa e laa siwon niouw, karengan e reiy’ mouw i wee sitou kouw metetinggolela e nukum, ta’an i te i wee si TUHAN, si witu ma’an nikouw, sakouw mare’epesla e nukum. 7Kaa ni’itu, satorona kouw sinaputi em pedaman meide’ wia si TUHAN. Minta’ mouw ampit eng kasa uli-ulit, karengan e masiwo wiles, mesangaweka ka’apa tu’u maka’ato wewoko’ e reiy’la wia si TUHAN, Empung ta.”8O kangkasi waki Yerusalem si Yosafat si minopo se pirala tou waki elet ne tou Lewi, waki elet em baya ne imam wo waki elet em baya ne kapala walak Israel kaa laa mewewee kare’epesan witu eng kapualitan nukum ni TUHAN wo witu eng kapualitan pinesali’isi’an. Nisea se makareruberan waki Yerusalem. 9Sia si minerentala nisea: “Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mawinta’ ampit e meide’la si TUHAN, ampit e lale’ wo ampit eng kepa’aran e nate, en tuana:10Witu en susur perkara, neiy i pa’ayola wia nikoo ne ka’ampit-ka’ampitmu se maena’ waki kota-kota, nyi’a i yi’i em perkara-perkara tanume em pinatoa’an raa’ ka’apa en tanume e nukum, perenta, katataapan-katataapan wo e natoran-natoran, satorona kouw ngume’enge’la nisea, rio sea te’a makaselok witu si TUHAN, i ka’ayo e nupi’-Na en tumoro nikouw wo se ka’ampit-ka’ampitmu. Satorona kouw sumiwo en tuana, wo nikouw kouw reiy’ laa makaselok.11Ampit e nyi’i si imam kapala Amarya si pinopo tanume si ketuamu witu e reiy’ samina’asa perkara kaempungan wo si Zebaya bin Ismael, pamuka-muka ne kaum Yehuda, witu e reiy’samina’asa perkara eng keraja’an, kasuatan se tou Lewi se laa melayanla nikouw tanume se tumetu’utul. Minta’ mouw ampit e ledos! Satorona si TUHAN si rumapitla sitou le’os ate.”
Chapter 20

1Nu reiy’ mouw i tu se bani Moab wo se bani Amon se mineiy sumeke’ mesaru si Yosafat mewali-wali se esa nga pasukan tou Meunim. 2Meiy mouw sitou mineiy makite’ula si Yosafat: “Se esa laskar ka’asa’an mineiy se waki lewet en Tasik Wurasen, waki Edom, mererego si tuangku. Teakan nisea se waki Hazezon-Tamar,” nyi’a i yi’i e En-Gedi.3Yosafat si mineide’, laa o medo kaputusan kaa laa sumero si TUHAN. Sia si minaleiyla wia se minapekasa Yehuda rio moso. 4Wo se Yehuda se minerur kaa laa mekekiweemi tetulungan waki si TUHAN. Nisea se mineiy se waki reiy’ sa mina’asa kota waki Yehuda kaa meiy mesesero si TUHAN.5O laa si Yosafat si rimedeiy witu eng keuneran ne jema’ah Yehuda wo Yerusalem witu em bale ni TUHAN, witu en saruan em podol weru 6wo lumila’: “Oh TUHAN, Empung ne nene moyang meiy, reiy’ ku’a re’en Nikoo si Empung witu eng gorem en sorga? Reiy’ ku’a re’en Nikoo si maperenta witu se pakasa’an keraja’an bangsa ? Kuasa wo eng kewaraneiyan em bitu eng gorem e lawas-Mu, i ka’ayo reiy’la sitou si toro tumaang mesesaru Nikoo. 7Reiy’ ku’a re’en Nikoo si Empung meiy si simere’ se penduduk en tana’ i yi’i waki sinaru ne umat-Mu Israel, wo mineela nyi’a wia se see’ ni Abraham, kalo-Mu i ti’i, i wee eng keure-urena?8Laa o sea mena’la witu en tana’ i ti’i, wo rumedeiyla i wee-Nikoo en tampa kudus i wee e ngaran-Nu. Pokeiy nea: 9Sa e nesa kacilaka’an en tumoro nikeiy, nyi’a i yi’i en santi, peukuman, rumara menganup ka’apa kelalenan, nikeiy keiy laa rumedeiy wia en saruan em bale i yi’i, witu en sinaru-Mu, karengan e ngaran-Nu minena’ wia eng gorem em bale i yi’i. Wo nikeiy keiy laa maleiy wia-Nikoo witu eng kase’esekan neiy, i ka’ayo Koo luminga wo lumawirla nikeiy.10Teakan, loo’onouw, se bani Amon wo se Moab, wo se tou-tou waki kakuntungan Seir i yi’i! Eng katoroan se tou Israel nu waki tana’ Mesir o meiy, Nikoo koo minalouw nisea megheghoremla em banuana. Eng karengan e ni’itu nisea se mina’akatla nyi’a wo reiy’ minunengla nyi’a. 11Loo’onouw, tanume en sesuli’an nisea se mineiy mure’ nikeiy wia en tana’ kapunya’an e neiy-Mu mouw i warisla wia nikeiy.12Oh Empung meiy, e reiy’ ku’a re’en Koo laa mukum nisea? Karengan nikeiy keiy reiy’ makapunya kaente’an kaa laa mesesarula se laskar ka’asa’an i yi’i, se mineiy rumego nikeiy. Nikeiy keiy reiy’ mete’u sapa e lewo’ sa reiy’ tuanan neiyla, ta’an em beren neiy en timuyu wia-Nikoo.” 13Kasuatan e ni’itu se minapekasa Yehuda se rimedeiy witu en sinaru ni TUHAN, o kangkasi se pakasa’an ne me’urang nea ampit se ka’awu wo se oki-oki’ nea.14O laa si Yahaziel bin Zakharia bin Benaya bin Matanya, siesa tou Lewi waki se bani Asaf, si tineka’anla e Roh ni TUHAN witu eng keuneran ne jema’ah, 15wo maaleiy: “Ghenangenola maka le’os, heiy minapekasa Yehuda wo penduduk Yerusalem wo tuangku raja Yosafat, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia nikoo: te’a mouw kouw meide’ wo i kalo’osit karengan se laskar ka’asa’an i yi’i, karengan reiy’ nikouw si laa sumeke’ ta’an i te si Empung.16Wo’odo e lewo’ sa reiy’mouw kouw tumumpa rumego nisea. Nisea se laa sumosor em penosoran Zis, wo nikouw kouw laa matola nisea waki tempok eng kewong, waki saruan em padang gurun Yeruel. 17Witu em paseke’an i yi’i reiy’ perlu kouw meseseke’. Heiy Yehuda wo Yerusalem, mena’ mouw rumedeiy witu en tampamu, wo loo’onouw kumura si TUHAN nu meela kamenangan wia nikoo. Te’a mouw kouw meide’ wo i kalo’osit. Maju mouw wo’odo sumarula nisea, TUHAN si laa rumapitla nikouw.”18Laa o kumururouw si Yosafat ampit eng giona waki tana’. Minapekasa Yehuda wo se penduduk Yerusalem tu’un se maongkot witu en sinaru TUHAN wo masempe wia-Nisia. 19Kamurian se tou Lewi waki se bani Kehat wo se bani Korah se timo’or rimedeiy kaa laa mekekantarla puji-pujian i wee si TUHAN, Empung Israel, ampit en suara kasa menaleinteng.20E nendo kawo’odoanna memo’odope’ sea maju mea waki padang gurun Tekoa, katoroan sea nu ma’e, rumedeiy’ mouw si Yosafat, wo lumila’: “Lingan, heiy Yehuda wo penduduk Yerusalem! Ma’emanouw wia si TUHAN, Empungmu, wo kouw mena-ena’ te’etep! Ma’emanouw wia se nabi-nabi-Na, wo kouw laa mua’la!” 21Nu reiy’ mouw sia nu rimundingla ampit se rakyat, sia mopo se tou-tou se laa mekekantar eng kekantaren i wee si TUHAN wo melelo’or si TUHAN witu e labung kudus masena’ witu e nedo sea nu rumou’mi waki sinaru ne tou-tou makalelutam, kasuatan meila’: “Kantarenola eng kekantaren syukur i wee si TUHAN, eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!”22Eng katoroan sea nu muleiy merio-rio wo mekantarla eng kekantaren pujian, siwonouw ni TUHAN em paape’an witu se bani Amon wo se bani Moab, wo se tou-tou waki kakuntungan Seir, se laa mererego e Yehuda, i ka’ayo se kinawewean minekala. 23O laa se bani Amon wo se bani Moab se rimedeiy mapero se penduduk eng kakuntungan Seir se laa mererego wo mepepunengla nisea. Makarengan nu reiy’ mouw sea nu minunengla se tou en Seir, nisea se minewewunu’an.24Katoroan se tou Yehuda nu i ka’ayola waki tampa pelalesan waki padang gurun, nisea se timu’use waki tampa ne laskar i ti’i. Kaloo’anola em baya nea se minamuali mouw bangke mineteta’ateran witu en tana’, reiy’la si neiy i kaliseiy.25O laa si Yosafat wo se tou-touna se timumpa kaa laa mereremu’ em barang-barang nea. Nisea se minatola kelaker se ternak, harta kapunya’an, e labung wo em barang-barang maka arga. Eng kinaat nea i ti’i e lebe laker ta’an en toro paalin. Telu nga endo eng keurena sea maremu’ em barang-barang i ti’i, karengan en tuana eng kelakerna. 26Witu e nendo kaepat nisea se minerur waki Kewong Palo’oran. Mana mome sea malo’or si TUHAN, kaa ni’itu mouw eng karenganna se tou se ngimaranla en tampa i ti’i Kewong Palo’oran i ka’ayo en teakan.27Laa o marengouw se minapekasa tou Yehuda wo Yerusalem ampit si Yosafat si waki rerior. Nisea se minareng waki Yerusalem ampit e mepa’a-pa’ar, karengan si TUHAN si simiwo mouw nisea mepa’a-pa’ar karengan eng kakala’an ne kesaru nea, 28Nisea se ghimorem waki Yerusalem ampit eng gambus wo eng kecapi wo e nafiri, laa o mea waki wale ni TUHAN.29Eng keide’an waki si Empung en timeka’la em baya eng karaja’an ne wanua-wanua walina, katoroan sea nu liminga, kaa si TUHAN si maseke’la se kesaru-kesaru ni Israel. 30Wo eng keraja’an ni Yosafat e amanouw, karengan si Empungna si kimaruniala eng ka’amanan wia nisia waki e reiy’ sa mina’asa ruuna.31Yosafat si minerenta witu se Yehuda. Sia si makaumur telu nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nga pulu’ o lima nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Azuba, oki’ ni Silhi. 32Sia si matou-tou maki’itla e nenus ni Asa, ama’na; sia si reiy’ mase’epangi waki nyi’a, wo matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN. 33Eng kakenturan-kakenturan i te patulean e reiy’ neiy i wa’akatla. Bangsa i ti’i se reiy’pe minapatorola e natena wia si Empung ne nene moyang nea.34Esa nga lebena waki na’asaren ni Yosafat, waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu e na’asaren ni Yehu bin Hanani, e neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Israel.35Kamurian si Yosafat, raja Yehuda, si minaasa’an ampit si Ahazia, raja Israel, reiy’ malinga-linga si Empung em pasiwo-siwonna. 36Sia si minaasa’an ampit si Ahazia kaa laa mesesiwo eng kapal-kapal en toro moleme mea waki Tarsis. Eng kapal-kapal i ti’i en siniwo nea waki Ezion-Geber. 37Ta’an si Eliezer bin Dodawa waki Maresa si minenti’ witu si Yosafat, pokeiyna: “Karengan nikoo koo minaasa’an ampit si Ahazia, takar si TUHAN si laa rumonga’la em pepa’ayangennu.” O laa eng kapal-kapal i ti’i e minapete’, wo e reiy’ mete’u mole mea waki Tarsis.
Chapter 21

1Kamurian si Yosafat si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud. Takar si Yoram, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia. 2Patuari-patuarina, se oki-oki’ ni Yosafat, nyi’a mouw: si Asarya, Yehiel, Zakharia, Azariahu, Mikhael wo si Sefaca. Nisea nu waya se oki-oki’ ni Yosafat, raja Israel. 3Ama’na si mineela wia nisea kelaker en tetaber, teume e mas wo em perak wo em barang-barang maka arga, o kangkasi eng kota-kota makarereen waki Yehuda. Ta’an e reruberan raja neiy i weenala wia si Yoram, karengan nisia mouw sioki’ polonna.4Si Yoram nu timiboiy mouw em paperenta’an witu eng keraja’an ni ama’na wo mapedam en touna ente’, sia munu’ ampit en santi em baya se patuarina wo kangkasi se pirala pemangko’ ne Israel. 5Yoram si makaumur telu nga pulu’o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo uwalu nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem.6Sia si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne raja-raja Israel tanu en tinuanala ne me’urang ni Ahab, karengan si minamuali ka’awuna nyi’a mouw sioki’ ni Ahab. Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 7Ma’anouw tuana, TUHAN si so’o mepepunengla se me’urang ni Daud eng karengan en teta’aran wina’akes-Na ampit si Daud, minatoroan ampit e neiy i ta’ar-Nala, kaa Nisia si laa meweweela see’ wia nisia wo wia seoki-oki’na eng keure-urena.8Witu en zamanna rumangu mouw e Edom witu eng kakuasa’an e Yehuda wo nisea se minopo siesa raja witu nisea nuesa. 9Takar maju mouw si Yoram ampit se panglima-panglimana ma’an e minapekasa eng karetana; witu e nedo wengi tum’orouw sia, o laa mewali-wali ampit em baya se panglima pasukan eng kareta sia sumori’isipe em barisan ne tou Edom se kimepung nisia. 10Tuana mouw e Edom nu minererangu eng kakuasa’an e Yehuda wo se neiy i kareta’ i ka’ayo en teakan i yi’i. O laa e Libna tu’un e minererangu witu eng kakuasa’anna witu e masa ni’itu kangkasi. Ni’itu neiy i karenganla kaa nisia si timele’u mola si TUHAN, Empung ne nene moyangna.11Awes kangkasi nisia si simiwo eng kakenturan-kakenturan patulean waki kuntung-kuntung Yehuda. Sia si minelur se penduduk Yerusalem kaa laa sumiwo en zinah wo nisia si simeipla e Yehuda.12Laa o ma’ayo momi wia nisia e nesa surat waki si nabi Elia, em palingan: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ni Daud, ama’ opo’mu: Karengan nikoo koo reiy’ matou-tou maki’itla e nenus ni Yosafat, ama’mu, wo ni Asa, raja Yehuda, 13ta’an i te nikoo koo matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne raja Israel wo minelur e Yehuda wo se penduduk-penduduk Yerusalem kaa laa sumiwo en zinah, masuat tanu en tinuanala ne me’urang ni Ahab, wo kangkasi karengan nikoo koo minunu’ mola se patuari-patuarimu, se minapekasa me’urang ni ama’mu se lebe le’os ta’an nikoo, 14takar si TUHAN si laa mapa eiy eng katula wangko’ witu se rakyatmu, oki-oki’mu, ka’awu-ka’awumu, wo witu e reiy’ sa mina’asa harta kapunya’annu. 15Wo nikoo nuesa koo laa peme’itan e rumara kasa hebat, e nesa rumara en tine’i, i ka’ayo reiy’ pirala e nedo en tine’imu re rumegaki karengan e rumara i ti’i.”16O laa si TUHAN si minoghela e nate ne tou em Filistin wo ne tou Arab se maena’ minetawian ampit se tou Etiopia kaa laa sumaru si Yoram. 17Takar sea maju sumaru e Yehuda, ghumoreme nyi’a wo mater e reiy’ sa mina’asa harta kapunya’an e niato witu eng gorem istana ni raja tanume e rinemu’, o kangkasi se oki-oki’ wo se ka’awu-ka’awuna, i ka’ayo reiy’la siesa oki’ si timele’u wia nisia kacuali si Yoahas, oki’na taweng.18Nu reiy’ mouw em baya nyi’a i yi’i TUHAN si kimatulala wia nisia ampit rumara en tine’i e reiy’ mete’u male’os. 19Pirala nga edo mineletela, wo’o wona’ limangkoiy mola rua nge te’un, rumegakomi en tine’ina karengan e rumarana i ti’i, laa o sia mate ampit em peme’itan kasa hebat . Rakyatna se reiy’ timoula api i wee nisia tanu en siniwo nea i wee se nene moyangna. 20Sia si makaumur telu nga pulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo uwalu nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Sia si timayan ampit si reiy’ neiy i koupusla ne tou. Sia si neiy i kuburla waki kota Daud, ta’an reiy’ witu em pakuburan se raja-raja.
Chapter 22

1O laa se penduduk Yerusalem se minopo si Ahazia, oki’na taweng, minamuali raja simawelela nisia, karengan em baya se oki’na se lebe tu’a e numurna se winunu’ mouw ne gerombolan se mineiy witu em pedasingan mewali-wali se tou Arab. Ampit en tuana si Ahazia, oki’ ni Yoram raja Yehuda, si minamuali raja. 2Ahazia si makaumur epat nga pulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo esa nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Atalya, puyun ni Omri. 3Sia tu’u si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ ne me’urang ni Ahab, karengan si ina’na si mange’enge’la nisia kaa laa matuanala e lewo’.4Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN masuat tanu se me’urang ni Ahab, karengan si ama’na nu minate mouw nisea se minamuali ngumenge’enge’-ngumenge’enge’na se cimilakala nisia. 5Witu e nge’enge’ nea kangkasi sia mea mewali-wali si Yoram bin Ahab, raja Israel, kaa laa sumeke’ sumaru si Hazael, raja Aram, waki Ramot-Gilead. Ta’an se tou-tou Aram se minepali’la si Yoram.6Kamurian marengouw sia mea waki Yizreel kaa laa pa’eloten karengan em pali-pali’ kina’atoanna waki Rama witu e nedo sia nu maseke’ mesaru si Hazael, raja Aram. Wo si Ahazia, oki’ ni Yoram raja Yehuda, si minea lumoo’ si Yoram bin Ahab waki Yizreel, karengan nisia si rara’an.7Neiy mouw i tantula ni Empung, kaa si Ahazia si laa matola em pateanna witu e nedo sia nu lumalesla si Yoram; takar eng katoroan si Ahazia nu meiy, mea mouw sia mewali-wali si Yoram matola si Yehu, puyun ni Nimsi, si ni’isu’ mola ni TUHAN, rio nisia mouw si rume’ila se me’urang ni Ahab. 8Kasuatan si Yehu nu matuanala em peukuman witu se me’urang ni Ahab, sia si minatola se pemangko’-pemangko’ ne Yehuda wo se oki-oki’ patuari-patuari ni Ahazia, se malayanla si Ahazia. O kangkasi nisea se winunu’na.9Laa o sia sumero si Ahazia; Ahazia si kinasikopan eng katoroan sia nu kimirong waki Samaria. Sia si niali wia si Yehu, laa o wunu’un, ta’an si kinuburla kangkasi, karengan em pokeiy ne tou: “Nisia i yi’i si puyun ni Yosafat, si simero si TUHAN ampit em pakasa’an e natena.” Waki se me’urang ni Ahazia se reiy’ mola kasi si makawoo mepeperenta.10Katoroan si Atalya, ina’ ni Ahazia, nu limoo’ kaa sioki’na si minate mouw, takar tumo’orouw sia munengla em baya se see’ ni raja waki se kaum Yehuda. 11Ta’an si Yosabat, oki’ wewene ni raja, si minedo si Yoas bin Ahazia, minu’isi nisia waki keuneran ne oki-oki’ ni raja se laa pewewunu’un i ti’i, ghimoremla nisia ampit si inang matoto’ nisia witu eng gorem eng godoong tampa patekelan. Tuana mouw si Yosabat, oki’ wewene ni raja Yoram, ka’awu ni imam Yoyada, – nisia nyi’a mouw si patuari wewene ni Ahazia – kimirongla nisia witu si Atalya, i ka’ayo sia reiy’ wunu’en ni Atalya. 12Takar mena’ mouw si Yoas enem nge te’un eng keurena mewali-wali nisea ampit kimirong witu em bale ni Empung, kasuatan si Atalya nu maperenta em banua.
Chapter 23

1Ta’an witu en te’un kapitu Yoyada si mineranila en tou wo nisia si simiwola paasa-asa’an ampit em baya ne kapala pasukan esa nga atus, nyi’a i yi’i: si Asarya bin Yeroham, ismael bin Yohanan, Azarya bin Obed. Maaseya bin Adaya, wo si Elisafat bin Zikhri. 2Nisea se limedongla e Yehuda wo merurla se tou-tou lewi waki em baya eng kota waki Yehuda ma’an se kapala-kapala walak ne tou Israel, wo nisea nu waya se mineiy waki Yerusalem. 3O laa se minapekasa jema’ah i ti’i se mina’akes teta’aran ampit si raja witu em bale ni TUHAN. Pokeiy ni Yoyada wia nisea: “Loo’onouw, sioki’ ni raja! Ma’anouw sia merenta, tanu e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN en tanume se oki-oki’ ni Daud!4Nyi’i mouw e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla: esa nga patelu waki nikouw, nyi’a i yi’i se simampetouw malukar witu e nendo Sabat, le’os imam ka’apa tu’u tou Lewi, se lewo’ sa reiy’ mouw mamuali menaang witu em pepalen, 5se esa nga patelu kasi se lewo’ sa reiy’ mouw witu e istana ni raja, wo se esa nga patelu kangkasi se witu em pepalen leloangan To’otolan, kasuatan se minapekasa rakyat se lewo’ sa reiy’ mouw witu em podol em bale ni TUHAN.6Seiy i te tu’u si reiy’ toro ghumorem witu em bale ni TUHAN reiy’ siwalina waki em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se malukar. Nisea se toro ghumorem, karengan nisea se kudus, ta’an se minapekasa rakayt se lewo’ sa reiy’ lumale’la e natoran ni TUHAN. 7Witu e ni’itu se tou-tou Lewi se lewo’ sa reiy’ mouw lumedongla si raja waki reiy’ sa mina’asa ruuna, siesa o siesa ampit e lelutamna witu lawasna, wo seiy si megheghoremla witu em bale i ti’i si lewo’ sa reiy’ wunu’un. Wo le’osouw kouw rumapitla si raja susur sia rumou’mi ka’apa ghumorem.”8Tou-tou Lewi wo se minapekasa Yehuda se timuanala e minakatena-tena’ tanu neiy i perentala ni imam Yoyada. Siesa o siesa se minedo se tou-touna se simampetouw malukar witu e nendo Sabat mewali-wali ampit se tou-tou se ghimorem melelukar witu e nendo ni’itu, karengan si imam Yoyada si reiy’ minayala se rewok-rewok i ti’i. 9O laa si imam Yoyada si mineela wia se kapala em baya ne pasukan esa nga atus i ti’i en tetura’-tetura’, kekelung rintek tabuleleng wo eng kekelung-kekelung kapunya’an ni raja Daud em bitu em bale ni Empung.10Sia si timampala se minapekasa rakyat, siesa o siesa ampit em bengkouw witu e lawasna, witu e neber lele’os i ka’ayo waki eber kawii em bale i ti’i, ampit limedongla e mezbah wo em bale i ti’i kaa laa meteterungla si raja. 11Nu reiy’ mouw i tu si Yoyada wo se oki-oki’na se minali sioki’ ni raja i ti’i witu luar, makela lelo’or en tuintung wia nisia wo meela e nukum ni Empung wia nisia. Nisea se minopola nisia minamuali raja ma’an minisu’la nisia, laa o rumio mouw se rakyat: “Tumou mouw si raja!”12Katoran si Atalya nu liminga e rioan ne rakyat se matingka-tingkas masungkul si raja wo melo’o-lo’or nisia, mea mouw sia matola se rakyat i ti’i witu eng gorem em bale ni TUHAN. 13Laa o loo’onna mola si raja si rimedeiy tawi e narii witu e lalan maghorem, kasuatan em baya ne ma’aka-aka ampit em baya ne timiboiy e nafiri se witu e reten ni raja. Wo se minapekasa rakyat em banua se mepa’a-pa’ar kasuatan masengo e nafiri, kasuatan em baya ne kumekantar ampit em pakakas-pakakas musik nea, ma’aka-aka eng kekantaren puji-pujian. Takar si Atalya si kimurensangla e labungna kasuatan limila’: “Sime’epang, sime’epang!”14Ta’an si imam Yoyada si rimeo rumou’mi em baya ne kapala pasukan esa nga atus , nyi’a i yi’i se tou-tou se mekapalala se suraro, pokeiyna wia nisea: “Alinouw sia rumou’mi waki elet em barisan! Seiy si maedo-edo nisia si lewo’ sa reiy’ wunu’un ampit en santi!” Karengan si imam i ti’i si limila’ mouw eng ketarena: “Te’a kouw mewewunu’ nisia witu em bale ni TUHAN!” 15Laa o sea sumikop si wewene i ti’i. Witu e nedo sia nu i ka’ayola witu lalan maghoreme e istana ni raja witu em pepalen leloangan Kawalo, winunu’ mola sia witu.16Kamurian si Yoyada si mina’akes teta’aran e nelet nisia ampit se pakasa’an rakyat wo si raja, kaa nisea se mamuali umat ni TUHAN. 17Nu reiy’ mouw i tu ghumoremouw se minapekasa rakyat mea witu em bale ni Baal, laa o rumonga’la nyi’a; nisea se minete’la e mezbah-mezbahna wo se patong-patongna wo munu’ si Matan, imam Baal, witu en saruan e mezbah-mezbah i ti’i.18Kamurian si Yoyada si simarakan em pategha’an witu em bale ni TUHAN wia se imam-imam wo se tou-tou Lewi, em pinemete-metengola ni Daud witu e rewok kaa laa lumukar witu eng gorem em bale ni TUHAN, nyi’a i yi’i kaa laa mesesempela en tetule tinunu wia si TUHAN – tanu neiy i kepatik witu en Taurat ni Musa – ampit e mepa’a-pa’ar wo ampit eng kekantaren i ki’it en teturu’ ni Daud. 19O kangkasi se neiy i tampanala se menaang-menaang witu em pepalen witu em pepalen-pepalen leloangan em bale ni TUHAN, rio witu eng kapualitan sapa i te tu’u kangkasi te’a o ghumorem siesa nga touan najis.20Nu reiy’ mouw i tu sia maruiy em baya ne kapala pasukan esa nga atus, em baya ne pamuka-muka, em baya ne maperenta se rakyat wo se minapekasa rakyat em banua, laa o mali si raja tumumpami witu em bale ni TUHAN; sea ghumorem witu e istana ni raja timorola em pepalen leloangan Atas, laa o rumuberela si raja witu natas en takhta keraja’an. 21Mepa’a-pa’arouw se minapekasa rakyat em banua, wo amanouw eng kota i ti’i, Nu reiy’ mouw si Atalya nu minate winunu’ ampit en santi.
Chapter 24

1Yoas si makaumur pitu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja, wo epat nga pulu’nge te’un eng keurena sia maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni iana’na nyi’a mouw e Zibya, waki Bersyeba. 2Yoas si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN keurean em patou-touan ni imam Yoyada. 3Yoyada si minedo se rua ka’awu i wee nisia; waki nisea sia si minaka’ato oki’ tuama wo oki’ wewene.4Kamurian si Yoas si mekemaksut mewewerula em bale ni TUHAN. 5Sia si minerurla em baya se imam wo se tou Lewi wo lumila’ wia nisea: “Mea mouw kouw mea waki kota-kota Yehuda wo merurola loit waki se minapekasa tou Israel kaa laa mesesoupla em bale ni Empungmu susur en te’un. Tuananola eng kapualitan i ti’i ampit e makarengan!” Ta’an se tou Lewi i ti’i se reiy’ timuanala nyi’a ampit e makarengan.6O laa si raja si kimeret si imam kapala Yoyada wo mueiy wia nisia: “Ka’a koo reiy’ kimiwee wia se tou-tou Lewi kaa laa ma’alimi waki Yehuda wo waki Yerusalem em pajak neiy i tena’la ni Musa, hamba ni Empung i ti’i, wia se jema’ah Israel i wee en Dasing tampa e nukum ni Empung? 7Karengan se oki-oki’ ni Atalya, wewene fasik i ti’i, se ghimogharola em bale ni Empung, awes tare se minake em barang-barang kudus em bale ni TUHAN i wee em baya se Baal.”8Nu reiy’ mouw i tu raja si minerentala rio siwon e nesa piti wo i tampala witu en saruan em pepalen leloangan em bale ni TUHAN, 9Laa o rumeo i palakatla waki Yehuda wo waki Yerusalem, kaa se tou se lewo’ sa reiy’ mali i wee si TUHAN em pajak neiy i tena’la ni Musa, hamba ni Empung i ti’i, wia se tou Israel waki pagang gurun. 10Takar mepa’a-pa’arouw em baya ne ma’aka-aka wo se minapekasa rakyat; nisea se mineiy maalimi em pajakna wo ghumoremla nyi’a witu em piti i ti’i i ka’ayo mawuta.11Susur em piti i ti’i e nalin ghumorem kaa laa periksan ne tou-tou Lewi witu e ngaran ni raja, wo sakawisa sea lumoo’ kaa lakerouw e loit witu eng goremna, takar meiy mouw si panitera ni raja wo si kuasa usaha ni imam kapala rumou’mi em pumpun em piti i ti’i; kamurian sea mopo em piti i ti’i, laa o meela nyi’a kasi witu en tampana. Tuana mouw sea matuanala susur mekasa, wo kelaker e loit nierurla. 12Raja wo si Yoyada se simarakan e loit i ti’i wia nisea se memandorla em pepa’ayangen em bale ni TUHAN. Nisea i yi’i se mawee tetoro se memema’at-memema’at wo se meneniwo-meneniwo eng kayu kaa laa mewewerula em bale ni TUHAN; o kangkasi se meneniwo-meneniwo em besi wo en tambaga kaa laa meseseupla em bale ni TUHAN.13Nu reiy’ mouw i tu muleiy mouw se meneniwo-meneniwo i ti’i ma’ayang; pepa’ayangen paseupan e mekelaa-laala witu e lawas nea. Nisea se mebangun sumeup em bale ni Empung i ki’it eng ka’ada’anna eng ketare-tare wo tume’etepla nyi’a. 14Nisea nu simampetola, sea mali e loit kalebena wia si raja wo si Yoyada. Loit i ti’i em pinake kaa laa mesesiwo em pakakas-pakakas em bale ni TUHAN, nyi’a i yi’i: em pakakas-pakakas i wee em pasiwoan kabakti’an, pakakas-pakakas i wee en tetule tinunu, o kangkasi en cawan-cawan wo em pakakas-pakakas e mas wo em perak. Kelabotan e numur ni Yoyada en tetule tinunu e minena-ena’ i pasempela witu em bale ni TUHAN.15Yoyada si mina tu’a, wo pinakatu’an e numur, laa o mate mouw sia. Esa nga atus telu nga pulu’ nge te’un e numurna eng katoroan sia nu minate. 16Sia si kinuburla waki kota Daud witu esa nga weka ne raja-raja, karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna e le’os waki Israel witu si Empung wo em bale-Na.17Si Yoyada nu minate mouw, se ma’aka-aka – ma’aka-aka ne Yehuda se mineiy sumempe wia si raja. Rengan e ni’itu si raja si melelingala nisea. 18Nisea se timele’ula em bale ni TUHAN, Empung ne nene moyang nea, laa o rumaghes wia em pa’asek-pa’asek berhala wo se patong-patong berhala. Eng karengan eng kaselokan i ti’i Yehuda wo e Yerusalem en tinoro e nupi’. 19Ta’anouw si TUHAN si timoke se nabi-nabi wia nisea, rio sea murikit wia-Nisia. Nabi-nabi i ti’i se kasa uli-ulit mange’enge’la nisea, ta’an nisea se so’o melelingala nyi’a.20O laa e Roh ni Empung eng kimuasala si Zakharia, oki’ ni imam Yoyada. Sia mapatuu’ witu en saruan ne rakyat, wo lumila’ wia nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni Empung: Ka’a kouw limangkoiy em perenta-perenta ni TUHAN, i ka’ayo kouw reiy’ kinamang? Eng karengan nikouw kouw timele’ula si TUHAN, Sia tu’u tumele’ula nikouw!” 21Ta’an nisea se simiwola paasa-asa’an witu nisia, wo witu em perenta ni raja sea se limawala nisia ampit em batu witu em podol em bale ni TUHAN. 22Raja Yoas si reiy’ ghimenang eng kelale’an neiy i papa’atola ni Yoyada, ama’ ni Zakharia i ti’i, witu en touna. Sia si minunu’ sioki’ ni Yoyada i ti’i, witu e nedo kinepepatena si minaleiy: “Satorona si TUHAN si lumoo’ nyi’a wo kume’i sesuli!”23Witu em pesawelan en te’un suraro Aram se minaju rumego si Yoas wo ghumorem waki Yehuda wo e Yerusalem. Waki se bangsa i ti’i em baya ne ma’aka-aka se mina’apu winunu’ nea wo e reiy’ sa mina’asa rinemu’ neiy i papa’ali nea wia si raja em banua Damsyik. 24Ma’anouw tu’u se suraro Aram i ti’i mineiy ampit se toyo’ tou, ta’anouw si TUHAN si simarakanla se suraro kasa ka’asa’an wia nisea, karengan se tou Yehuda se timele’u mola si TUHAN, Empung ne nene moyang nea. Tuana mouw se tou Aram nu timuanala em peukuman wia si Yoas.25Katoroan sea nu rumou’mi waki nisia, – nisea se timele’ula nisia ampit em pali-pali wuter – se pegawai-pegawaina se simiwola paasa-asa’an witu nisia karengan e raa’ ni oki’ ni imam Yoyada i ti’i, laa o munu’ nisia witu natas en tetekelanna. Sia si minate wo neiy i kuburla waki kota Daud, ta’an reiy’ waki pakuburan se raja-raja. 26Nisea se simiwola paasa-asa’an witu nisia nyi’a mouw: si Zabad, oki’ ni Simeat wewene Amon, wo si Yozabad, oki’ ni Simrit wewene Moab.27En tanume se oki-oki’na wo en tetotoren-tetotoren ilahi eng kelakeran witu nisia , ma’an en tanume em paseupan em bale ni Empung, em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu en takseran eng kaol ne raja-raja. Takar si Amazia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 25

1Amazia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nga pulu’ o siouw nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem; ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Yoadan, waki Yerusalem. 2Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, ta’an i te reiy’ ampit em pakasa’an e nate.3Makarengan nu reiy’ mouw eng kuasa keraja’an i ti’i te’etep witu lawasna, wunu’unna mola se pegawai-pegawaina se minunu’ mola si raja, nyi’a i ti’i si ama’na. 4Ta’an se oki-oki’ nea se reiy niukumna paten, ta’an i te nisia si mawinta’ minatoroan ampit en sapa neiy i kepatik witu en Taurat, nyi’a i yi’i eng kaol ni Musa, witu e wisa si TUHAN si minee mola perenta: “Te’a mouw si ama’na mate karengan sioki’na, ta’an i te susur tou si lewo’ sa reiy’ mate karengan en dosana nuesa.”5O laa si Amazia si minerurla se tou Yehuda wo rumeo nisea, nyi’a i yi’i se minapekasa tou Yehuda wo Benyamin, rumedeiy i ki’it e walak-walakna witu e wawa’ ne kapala-kapala pasukan esa nga riwu wo ne kapala-kapala pasukan esa nga atus. Katoroan sia nu rimeken nisea se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas, kina’atoannala se telu nga atus nga riwu toleoki’ se makawoo kumaluar sumeke’ ampit en tetura’ wo eng kekelung. 6E walina witu e ni’itu sia si mineram se esa nga atus nga riwu pahlawan waraneiy waki Israel ampit e wewear esa nga atus talenta perak.7Ta’an siesa tou abdi ni Empung si mineiy wia nisia wo lumila’: “Ee raja, te’a mouw se suraro Israel i pewewayala kuma’ampet wia si tuangku, karengan si TUHAN si reiy’ rimapit se Israel, nyi’a i yi’i em baya se bani Efraim i yi’i. 8Wo sawona’ sea kuma’ampetkan kangkasi, kumura tu’u kangkasi em pasiwo-siwon wo eng kaente’annu witu maseke’, Empung si laa rume’esokla nikoo witu en saruan ne kesaru, karengan si Empung si makapunya kuasa kaa laa metetulung wo merere’esokla!”9Laa o pokeiy ni Amazia wia si abdi ni Empung i yi’i: “Kumura ampit esa nga atus talenta e neiyku mouw i weela wia se pasukan-pasukan Israel i ti’i?” Wingkot ni abdi ni Empung i ti’i: “TUHAN si toro meela lumebe witu e ni’itu wia nikoo!” 10Kamurian si Amazia si timampasla se pasukan mineiy kuma’ampet wia nisia se waki Efraim, rio sea mareng waki tampa paena’anna. Takar se kasa mouw meupi’ sea witu se Yehuda. Nisea se minareng waki tampa paena’anna ampit e nupi’ melaya-layas.11Amazia si minaka’ato kaberanian laa o ma’aka-akala se rakyatna mea waki Kewong Wurasen wo mewe minekala se mapulu nga riwu tou waki se bani Seir. 12Walinana e ni’itu se mapulu’ nga riwu tou se tinaang matou-tou ne bani Yehuda wo alin waki e nesa toka kakenturan watu, laa o sea i tereki waki toka kakenturan watu iti’i, i ka’ayo makemu mouw nisea nu waya.13Ta’an se tou-tou waki se pasukan neiy i warengla ni Amazia, wo se reiy’ neiy i weela kumi’it sumeke’ ampit nisia, se rimego eng kota-kota waki Yehuda, waki matorome en Samaria i ka’ayome waki Bet-Horon, wo minatela se telu nga riwu tou pendudukna wo kimaat kelaker e rinemu’.14Katoroan si Amazia nu mareng, Sia nu kimala mola se tou-tou Edom i ti’i, sia si rimedeiyla em baya se empung ne bani Seir, se nialinami mareng, tanume se empungna. Sia si maongkot masempe wia se empung-empung i ti’i wo matunu tetule i wee nisea. 15Takar tumo’orouw e nupi’ ni TUHAN witu si Amazia; Sia si rimeo siesa nabi wia nisia lumila’: “Ka’a koo simero si empung ne esa bangsa se reiy’ mete’u mayala se bangsana nuesa waki lawasmu?”16E nedo si nabi nu kasuatan masusuiy, lumila’ mouw si Amazia wia nisia: “Sapa ku’a re’en nikeiy keiy minopo mola nikoo mamuali ngumenge’enge’ ni raja? Menesouw! Sapa ku’a re’en koo pa’ar wunu’un?” Laa o menesouw si nabi i ti’i sia nu limila’ mola: “En teakan niaku ku mete’u, kaa si Empung si timantu mola laa munengla nikoo, karengan nikoo koo simiwo mola eng kapualitan i yi’i, wo reiy’ melelingala e nge’enge’ku!”17Kamurian si Amazia, raja Yehuda, si minasusuiyla, laa o rumeo tou wia si Yoas bin Yoahas bin Yehu, raja Israel, lumila’la: “Meiy kita sumaka eng keter!”18Ta’an si Yoas, raja Israel, si rimeo tou wia si Amazia, raja Yehuda, lumila’la: “Tetune waki kuntung Libanon minapa’ali e nower wia si akana aras em baki kuntung Libanon, em palingan: I wee momi sioki’mu wewene wia sioki’ku tuama mamuali ka’awuna. Ta’an se tekapen-tekapen en talun se waki kuntung Libanon i ti’i se kimelang limangkoiyi maname, laa o lume’ek en tetune i ti’i. 19Genangmu, nikoo koo kimala mola e Edom, kaa ni’itu e natemu e mema’awa-ma’awar en toumu kaa laa maka’ato kaormatan. Teakan, mena’ mouw mana em bale. I wee en sapa koo mekawar eng kacilaka’an, i ka’ayo koo i ka’anu wo e Yehuda mewali-wali nikoo?”20Ta’an si Amazia si so’o minelelingala; karengan eng kapualitan i ti’i neiy mouw i tataapla ni Empung si laa mesesarakanla nisea witu e lawas ni Yoas, karengan nisea se simero mola se empung ne tou Edom. 21Kaa ni’itu maju mouw si Yoas, raja Israel, laa o sumaka mouw eng keter sea, sia wo si Amazia raja Yehuda, waki Bet-Semes e neiy kaghorem wilaya Yehuda. 22Yehuda si kinawewean minekala ne Israel, i ka’ayo siesa o siesa se timingkas waki dasingna.23Yoas, raja Israel, si simikop si Amazia, raja Yehuda, oki’ ni Yoas bin Yoahas, waki Bet-Semes. O laa si Yoas si minali nisia mea waki Yerusalem. Sia si ghimoghar em beton Yerusalem waki Pepalen Leloangan Efraim i ka’ayome waki Pepalen Leloangan Ruuna, epat nga atus hasta eng kelabotna. 24Nu reiy’ mouw i tu sia medo e reiy’sa mina’asa mas wo em perak wo e reiy’ sa mina’asa pakakas e niato witu em bale ni Empung wo witu e wawa’ em pategha’an ne me’urang ni Obed-Edom, o kangkasi em penu’utu-nu’utulan e istana ni raja wo se tou-tou tinaang, kamurian marengouw sia waki Samaria.25Amazia bin Yoas, raja Yehuda, si timoupe’ mapulu’ o lima nge te’un eng keurena nu reiy’ mouw si Yoas bin Yoahas, raja Israel nu mate. 26Esa nga lebena waki na’asaren ni Amazia, waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Yehuda wo Israel?27Rengan si Amazia nu mina’akatla si TUHAN, tou se simiwola paasa-asa’an sumaru nisia waki Yerusalem, kaa ni’itu tumingkasouw sia mea waki Lakhis, laa o wunu’unouw sia maname. 28Sia si neiy i ater ampit ne kawalo, laa o i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki kota Daud.
Chapter 26

1Pakasa’an bangsa Yehuda se minedo si Uzia, si makaumure’ mapulu’ o enem nge te’un wo minopola nisia minamuali raja simawelela si ama’na, Amazia. 2Sia si minapaente’ e Elot wo minarengla nyi’a wia se Yehuda, si raja nu minaka’ato mola paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna. 3Uzia si makaumur mapulu’ o enem nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e lima nga pulu’ o rua nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Yekholya, waki Yerusalem.4Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, e minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Amazia, ama’na. 5Sia si masero si Empung keurean em patou-touan ni Zakharia, si minee teturu’ nisia rio sia meide’la si Empung. Wo eng keurean sia masero si TUHAN, Empung si simiwo e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutenna e minua’.6Takar maju mouw sia sumeke’ sumaru se tou-tou em Filistin wo ghumoghar em beton Gat, Yabne wo e Asdod, laa o rumedeiyla eng kota-kota waki esa nga kaledong e Asdod wo waki wilayah-wilayah walina ne tou em Filistin. 7Empung si timulung nisia witu se tou em Filistin, wo witu se tou Arab se maena’ waki Gur-Baal, wo witu se tou Meunim. 8Tou-tou Amon se maweare upeti wia si Uzia. Ngaranna eng kasa kasine’uan i ka’ayo waki Mesir, karengan eng kaente’anna kasa sela.9Uzia si rimedeiyla pewale waki Yerusalem witu natas em Pepalen Leloangan Ruuna witu natas em Pepalen Leloangan Lebak wo witu natas Ruuna, ma’an time’etepla nyi’a. 10Sia si rimedeiyla kangkasi pewale-pewale waki padang gurun wo kimiar kelaker parigi, karengan kelaker se ternakna, le’os waki Nataran Kakumengan ka’apa tu’u waki Nataran Kerakekan. O kangkasi nisia si makapunya se menguma-menguma wo se tumetayur-tumetayur e numa anggor, waki kuntung-kuntung wo waki tana’ karewuran, karengan nisia si pa’ar wia se menguma.11Walinana witu e ni’itu si Uzia si makapunya suraro se makawoo sumeke’, se minaju sumeke’ witu se laskar-laskar i ki’it eng kelakerna ne anak buah se neiy i patik ni panitera Yeiel wo si penata usaha Maaseya, witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni Hananya, si metaesa’an panglima ni raja. 12Kapala-kapala walak pahlawan-pahlawan waraneiy i ti’i minapekasana se rua nga riwu enem nga atus tou. 13Witu e wawa’ em pa’aka-aka’an nea wawean se esa pasukan ne suraro, neiy i karedeiyi waki se telu nga atus pitu nga riwu lima nga atus tou se waraneiy witu meseseke’, kaa laa mesesawang si raja witu mesesarula se kesaru.14Uzia si minapalekepla se minapekasa suraro i ti’i ampit eng kekelung, tetura’, seipa’, labung zirah, borang wo em batu pepasot. 15Sia si simiwo kangkasi waki Yerusalem em pakakas-pakakas paseke’, en siniwo niesa ahli, en toro malutame oki’na em panah wo em batu wangko’, kaa laa i tampala witu em pewale-pewale wo e ruuna-ruuna. Ngaran ni raja i ti’i eng kasa kasine’uan i ka’ayo waki wanua-wanua wa’akat, karengan nisia si tinulung ampit e maka’erangen i ka’ayo minaente’.16Sia nu mina ente’ mouw, sia mamuali tingkeiy i ka’ayo sia matuanala eng kapualitan makaterin. Sia si minaroba lale’ wia si TUHAN, Empungna, wo ghumoremla witu em bait ni TUHAN kaa laa tumunu ukupan witu natas e mezbah patunuan ukupan. 17Ta’an si imam Azarya si maki’itla nisia wia muri mewali-wali se uwalu nga pulu’ imam ni TUHAN, se tou-tou ledos; 18sea rumedeiy witu en saruan ni raja Uzia wo lumila’ wia nisia: “Heiy, Uzia, nikoo koo reiy’ mekehak tumunu e nukupan wia si TUHAN, se imam-imam i te see’ ni Harun se kinudusola se mekehak tumunu e nukupan! Rumou’ mola wia en tampa kudus i yi’i, karengan nikoo koo minaroba mouw lale’! Nikoo koo reiy’ laa maka’atomi kaormatan waki si Empung TUHAN karengan eng kapualitan i yi’i.”19Ta’an si Uzia, ampit em bokor ukupan witu e lawasna kaa laa petetunun mamuali upi’. Kasuatan e nupi’na simegoa witu em baya ne imam, lumentutouw e rumara lepra witu en tuintungna witu en sinaru em baya ne imam witu em bale ni TUHAN, reten e mezbah patunuan ukupan. 20Imam kapala Azarya wo em baya ne imam walina se timu’us wia nisia, wo eng kaulitna, sia si rara’an lepra witu en tuintungna. Mario-rior sea mure’mi nisia maname, wo nisia nuesa si mario-rior rimou’mi, karengan si TUHAN si timoro mola eng katula wia nisia.21Raja Uzia si rara’an lepra i ka’ayo witu e nendo kinepepatena, wo en tanume sitou rara’an lepra sia si maena’ witu e nesa wale pasea’an, karengan nisia si neiy i sea’mi waki wale ni TUHAN. Wo si Yotam, oki’na, si kimapalala e istana ni raja wo makelangla em paperenta’an witu se rakyat em banua i ti’i.22Esa nga lebena waki na’asaren ni Uzia, waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan, neiy i patik ni nabi Yesaya bin Amos. 23Kamurian si Uzia si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu esa nga weka ne nene moyangna waki penguma’an tawi em pakuburan ne raja-raja, karengan nisia si makarumara lepra, pokeiy ne tou. Takar si Yotam, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 27

1Yotam si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu’ o enem nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na, nyi’a mouw e Yerusa, oki’ ni Zadok. 2Sia si matuanala sapa e le’os witu em beren ni TUHAN, minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Uzia, ama’na, ta’an i te nisia si reiy’ maghoremla witu em Bait ni TUHAN. Ta’an i te se rakyat se matuanape’la eng kapualitan makaterin.3Sia si rimedeiyla em Pepalen Leloangan Rakek witu em bale ni TUHAN wo simiwola kelaker em pembangunan witu em beton Ofel. 4Sia si rimedeiyla kangkasi eng kota-kota waki kakuntungan Yehuda wo em benteng-benteng wo em pewale-pewale waki talun-talun.5Sia si maseke’ mesaru si raja ne bani Amon wo kimalala nisia, i ka’ayo witu en te’un i ti’i kangkasi se bani Amon se minear wia nisia esa nga atus talenta perak, mapulu’ nga riwu kor gandum wo e mapulu’ nga riwu kor jelai. O kangkasi witu en te’un karua wo eng katelu se bani Amon se minali e upeti ni’itu wia nisia.6Yotam si mina ente’, karengan nisia si timuyula em patou-touanna wia si TUHAN, Empungna. 7Esa nga lebena waki na’asaren ni Yotam, e reiy’ sa mina’asa em pinaseke’an wo eng kapake’a-ke’angna, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Israel wo Yehuda.8Sia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu’ o enem nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 9Kamurian si Yotam si minaka’ato paena’an mewali-wali se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla waki kota Daud. Takar si Ahas, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 28

1Ahas si makaumur rua nga pulu’ nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu o enem nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yarusalem. Sia si reiy’ matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN tanu si Daud, ama’ opo’na, 2ta’an nisia si matou-tou maki’it eng kapawinta-winta ne raja-raja Israel, awes tare nisia si simiwo se patong-patong tinoa’ i wee em baya se Baal.3Sia si matunu kangkasi en tetule waki Lebak Ben-Hinom wo tumunu se oki-oki’na tanume se tetule witu e napi, minatoroan ampit em pasiwo-siwon kasa wu’ul ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki saruan ne tou Israel. 4Nisia si minapasempela wo matunu tetule waki kakenturan-kakenturan patulean wo waki atas en tampa-tampa kerakekan wo waki wawa’ susur e nakana rirung.5Kaa ni’itu si TUHAN, Empungna, si simarakanla nisia witu lawas ni raja ne tou Aram. Nisea se kimalala nisia wo timaang kelaker se tou waki nisia, se neiy i ater minea waki Damsyik. Kamurian nisia si neiy i sarakan kangkasi witu e lawas ni raja Israel wo mine’anla eng kakala’an wangko’. 6Karengan witu esa nga endo si Pekah bin Remalya si minatela waki se Yehuda se esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu tou, em baya nea se tou-tou lali’iket, eng karengan nisea se timele’u mola si TUHAN, Empung ne nene moyang nea.7Wo si Zikhri, pahlawan waki Efraim, minunu’ si Maaseya, oki’ ni raja, Azrikam, kapala istana, wo si Elkana tou karua witu e wawa’ ni raja. 8Tou Israel se timaang waki se patuari-patuarina se rua nga atus nga riwu tou, nyi’a i yi’i se wewene-wewene ma’an se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene. Nisea se kimaat kangkasi kelaker eng harta kapunya’an waki se tou-tou i ti’i, wo minali eng kinaat i ti’i mea waki Samaria.9Ta’an maname wawean siesa nabi ni TUHAN si mekengaran Oded. Sia si minea matola se suraro se minareng mineiy waki Samaria wo lumila’ wia nisea: “Loo’onouw, karengan eng kenanaran e nupi’-Na wia se Yehuda, TUHAN, Empung ne nene moyangmu, si simarakan nisea witu e lawasmu, wo nikouw kouw simiwo mola em pawunu’an witu nelet nea ampit eng kaupi’an mina’ayo waki langit. 10Wo en teakan nikouw kouw mekemaksut metetu’utukla se tou Yehuda wo se tou Yerusalem mamuali hambamu tuama wo wewene. Reiy’la ku’a re’en witu nikouw nuesa eng kaselokan wangko’ wia si TUHAN, Empungmu? 11Takar en teakan, linganola e lelila’angku i yi’i: i warengola setou-tou tinaang miouwmi waki se patuari-patuarimu i ti’i, karengan nupi’ ni Empung e melaya-layas witu nikouw.”12Laa o tumo’orouw se pirala ma’aka-aka ne bani Efraim, nyi’a i yi’i: si Azarya bin Yohanan, Berekhya bin Mesilemot, Yehizkia bin Salum wo si Amasa bin Hadlai simarula se tou-tou minarengi waki paseke’an, 13wo lumila’ wia nisea: “Te’a pa’alini se tinaang-tinaang i ti’i wia nyi’i, karengan e maksutmu i ti’i mesesiwola nikita simelok witu si TUHAN wo mawes en dosa wo eng kaselokan ta! Nawesouw eng kewangko’ eng kaselokan ta, wo e nupi’ melaya-layas en timoro mouw e Israel.”14O laa se tou-tou makalelutam i ti’i se timele’ula se tinaang wo em barang-barang kinaat nea witu en saruan em baya ne ma’aka-aka wo ne minapekasa jema’ah. 15Wo se tou-tou tinudu’ ampit en tinotor ngaranna se tumo’or, laa o sumungkul em baya ne tinaang i ti’i. Em baya ne tou se poteiy se wineean neala labung waki kinaat i ti’i. Tou-tou i ti’i se wineean labung, kasut, kekaanen wo eng kekoo’on. Nisea se ni’isu’la ampit e lana wo em baya ne kasa mouw lewea’ kaa laa mekekelang se neiy i ater ampit ne keledai, wo alin waki Yerikho, Kota Nakana eng Korma, tawi ne patuari-patuari nea. Nu reiy’ mouw i tu se tou Israel i ti’i se minareng waki Samaria.16Witu e nedo ni’itu si raja Ahas si rimeo tetoke wia si raja em banua Asyur kaa laa makisawang. 17Karengan se tou Edom se mineiy mouw kangkasi wo kimalala se Yehuda ma’an minater se tinaang-tinaang. 18Tou-tou em Filistin kangkasi se rimego mouw eng kota-kota waki Daerah Kakenturan wo waki Tana’ Negeb Yehuda. Nisea tu’u se rimo’obit em Bet-Semes, Ayalon, Gederot, Sokho ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, Timna ampit e reiy’ sa mina’asa oki’eng kotana wo eng Gomzo ampit e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, wo minena-ena’ witu eng kota-kota i ti’i.19Tuana mouw si TUHAN nu kimumengla e Yehuda eng karengan si Ahas, raja Israel i ti’i, si minayala e reiy’ mete’u nadat paken waki Yehuda wo minaroba lale’ wia si TUHAN. 20Takar meiy mouw si Tilgat-Pilneser, raja em banua Asyur, wia nisia, ta’an i te si reiy’ mesawang nisia, ta’an i te si sime’esekla nisia. 21Ma’anouw tu’u si Ahas si kimaati em barang-barang waki wale ni TUHAN, waki wale ni raja wo waki wale-wale em baya ne ma’aka-aka wo sumarakanla em baya ni’itu wia si raja em banua Asyur, ta’anouw em pasiwo-siwonna i ti’i e reiy’ minuntungla nisia.22Witu eng ka’ada’an neiy i kase’esek i ti’i si raja Ahas i yi’i, awes tare si makaroba mola lale’ witu si TUHAN. 23Sia si masempela tetule wia em baya ne empung ne tou Damsyik se kimala mola nisia. Genangna: “Si simawang se raja-raja ne tou Aram nyi’a mouw em baya se empung nea; wia nisea aku laa sumempela en tetule, rio sea sumawang niaku kangkasi.” Ta’an se empung-empung i ti’i mouw se minamuali sebab eng karewa’an i wee nisia wo mewali-wali ampit nisia i wee se minapekasa Israel.24Ahas si minerurla em pakakas-pakakas em bale ni Empung wo kumemula nyi’a. Sia si minenet em pepalen em bale ni TUHAN, laa o sumiwo e mezbah-mezbah i wee en touna waki pakasa’an ruuna e Yerusalem. 25Waki susur eng kota waki Yehuda sia si simiwo eng kakenturan-kakenturan patulean kaa laa metetunu en tetule i wee se empung walina. Ampit en tuana sia si rimarala e nate ni TUHAN, Empung ne nene moyangna.26Esa nga lebena waki na’asarenna wo e minapekasa eng kapake’a-ke’angna, waki ketareani i ka’ayo eng kesampetan, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Yehuda wo Israel. 27Kamurian si Ahas si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo neiy i kuburla waki ghorem eng kota, waki Yerusalem; ta’an nisia si reiy’ niali waki pakuburan se raja-raja Israel. Takar si Hizkia, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 29

1Hizkia si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nga pulu’o siouw nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw e Abia, oki’ ni Zakharia. 2Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, minakatena-tena’ tanu en tinuanala ni Daud, ama’ opo’na.3Witu en te’un kasa ketare-tare em paperenta’anna, witu en sumedot kasa ketare-tare, sia si minuka’ em pepalen-pepalen em bale ni TUHAN wo sumeupla nyi’a. 4Sia si minapa eiy em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, wo merurla nisea waki kalasan esa nga weka sedangan. 5Pokeiyna wia nisea: “Linganouw, heiy tou-tou Lewi! Teakan kudusenola en toumu wo kudusenola em bale ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu! I rou’ momi eng kakewuran waki tampa kudus!6Karengan se nene moyang ta se minaroba mouw lale’. Nisea se matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, Empung ta, timele’u mola-Nisia, nisea se limenge momi eng gio waki paena’an ni TUHAN wo timaburila-Nisia. 7Awes tare nisea se minenet em pepalen-pepalen em balai em bale ni TUHAN wo minunu’la e reiy’ sa mina’asa solo. Nisea se reiy’ matunu tetule ukupan wo reiy’ masempela tetule tinunu i wee si Empung ne tou Israel witu en tampa kudus,8i ka’ayo e nupi’ ni TUHAN en timoro e Yehuda wo e Yerusalem. Sia si simiwo nisea minamuali makaide’en, kahebatan wo katuyuan en siwikan tanu em paloo’on niouwla ampit em berennu nuesa. 9Karengan eng kapualitan i ti’i mouw se nene moyang ta se pinate en santi, wo se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene ta ma’an se ka’awu-ka’awu ta se tinaang.10En teakan niaku ku mekemaksut mewewa’akes teta’aran ampit si TUHAN, Empung Israel, rio e nupi’na melaya-layas i ti’i munduri waki nikita. 11Oki-oki’ku, en teakan te’a mouw kouw pepar, karengan nikouw kouw minelengola si TUHAN kaa laa rumedeiy witu en sinaru-Na kaa laa melelayanla Nisia, kaa laa mesesiwola kabakti’an wo tumunu tetule i wee-Nisia.”12Laa o tumo’orouw se tou-tou Lewi i ti’i, nyi’a i yi’i waki se bani Kehat: si Mahat bin Amasai wo si Yoel bin Azaria, waki se bani Merari: si Kish bin Abdi wo si Azaria bin Yehaleleel, waki se tou Gerson: si Yoah bin Zima wo si Eden bin Yoah, 13waki se bani Elisafan: si Simri wo si Yeiel, waki se bani Asaf: si Zakharia wo si Matanya, 14waki se bani Heman: si Yehiel wo si Simei, wo waki se bani Yedutun: si Semaya wo si Uziel.15Nisea se minerurla se patuari-patuarina wo kimudusla en touna. Kamurian sea meiy i ki’it em perenta ni raja, minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN, laa o lumenasla em bale ni TUHAN. 16Nu reiy’ mouw i tu ghumoremouw em baya ne imam mea witu e weteng ghorem em bale ni TUHAN kaa laa melelenasla nyi’a. Em baya e makari’irisen, e niato neala witu eng gorem em bait ni TUHAN, niali nea waki podol em bale ni TUHAN; tou-tou Lewi se simungkulela nyi’a kaa laa i pa’ater mea waki luar, mea waki kewong Kidron. 17Pepa’ayangen makudusla i ti’i minuleiymi witu en tanggal satu sumedot kasa ketare-tare. Witu e nendo kauwalu en sumedot ni’itu sea i ka’ayo waki balai em bale ni TUHAN wo kumudusla e minapekasa em bale ni TUHAN witu e uwalu nga endo. Nisea se simampet witu e nendo kaa mapulu’ o enem en sumedot kasa ketare-tare.18Laa o ghumoremouw sea sumaru si raja Hizkia wo lumila’: “Nikeiy keiy limenasola e minapekasa em bale ni TUHAN, o kangkasi e mezbah en tetule tinunu ampit e reiy’ sa mina’asa pakakasna wo e meja roti sesakeiyan ampit e reiy’ samina’asa pakakasna. 19Wo e reiy’sa mina’asa pakakas, e neiy i tea’ ni raja Ahas, eng katoroan sia nu minaroba lale’ witu e masa em paperenta’anna, en sinadia meiy mola wo eng kinudus meiy mola. Teakan em baya nyi’a i ti’i em bitu en saruan e mezbah ni TUHAN!”20Takar e memo’odope’ si raja Hizkia si minerurla se ma’aka-aka – ma’aka-aka eng kota, wo mea waki wale ni TUHAN. 21Nisea se minali se pitu nga ipus sapi raghar, pitu nga ipus domba raghar wo se pitu nga ipus membe’ raghar tanume en tetule pare’i en dosa i wee se me’urang ni raja, i wee en tampa kudus wo i wee se Yehuda. Sia si minerentala se oki-oki’ ni Harun, nyi’a i yi’i em baya ne imam, kaa laa makisempela nyi’a witu natas e mezbah ni TUHAN.22Laa o sea rumeret se sapi-sapi i ti’i; em baya ne imam se simungkul e raa’na wo sumereuwla nyi’a witu e mezbah. Kamurian sea, rumeret se domba-domba raghar wo sumereuwla e raa’na witu e mezbah. Nu reiy’ mouw i tu sea rumeret se domba-domba muda wo sumereuwla e raa’na witu e mezbah. 23Tumodongla nyi’a sea mali se membe’-membe’ raghar se laa mamuali tetule pare’i en dosa witu en sinaru ni raja wo ne jema’ah. Nisea se rimeta’la e lawasna witu natas ne membe’-membe’ i ti’i. 24Wo em baya ne imam se rimeret nisea wo makisempela e raa’na witu natas e mezbah tanume en tetule pare’i en dosa kaa laa mesesiwola pedamean i wee se minapekasa Israel.25Sia si timampala se tou-tou Lewi witu em bale ni TUHAN ampit en ceracap, gambus wo eng kecapi minatoroan ampit em perenta ni Daud wo ni Gad, lumeloo’ ni raja, wo ni nabi Natan, karengan e waki si TUHANouw em perenta i ti’i, ampit nieletan ne nabi-nabi-Na. 26Takar rumedeiy mouw se tou-tou Lewi ampit em pakakas-pakakas musik ni Daud, tuanakan kangkasi em baya ne imam ampit e nafiri.27O laa si Hizkia si minerentala kaa laa sumempela en tetule tinunu witu natas e mezbah. Witu e nedo en sesempe tetule tinunu i muleiy, muleiy mouw kangkasi i kantarla eng kekantaren i wee si TUHAN wo i legu’la e nafiri, ampit em pateperen em pakakas-pakakas musik ni Daud, raja Israel. 28Minapekasa jema’ah se maongkot masempe kasuatan eng kekantaren ni’i pekantarla wo e nafiri ni’i palegu’la. Em baya nyi’a i ti’i e minapawee-wee i ka’ayo en tetule tinunu e ma’apu katunuan.29Ma’apula en tetule tinunu i sempela, raja wo em baya ne tou se witu mewali-wali nisia se kimurur wo maongkot masempe. 30O laa si raja Hizkia wo em baya ne ma’aka-aka se minerentala se tou-tou Lewi kumantarla puji-pujian i wee si TUHAN ampit e lelila’an-lelila’an ni Daud wo ni Asaf, lumeloo’ i ti’i. Takar sea kumantarla puji-pujian ampit e mepa’a-pa’ar, laa o kumurur wo maongkot masempe.31Kamurian sumusuiy mouw si Hizkia: “En teakan kouw timahbisola en toumu i wee si TUHAN. Tumawi mouw wo alinouw en tetule-tetule rineret wo en tetule-tetule syukur mea waki wale ni TUHAN! O laa se jema’ah se minali en tetule-tetule rineret wo en tetule-tetule puji-pujian; susur tou kaa eng kepa’aran e nate se minali kangkasi en tetule-tetule tinunu.32Kelakerna en tetule tinunu niali ne jema’ah nyi’a mouw: sapi se pitu nga pulu’ nga ipus, domba raghar se esa nga atus nga ipus wo se domba muda se rua nga atus nga ipus. Em baya nea se tanume en tetule tinunu i wee si TUHAN. 33Sesempe-sesempe kudus neiy i karedeiyi waki: lembu sapi se enem nga atus nga ipus wo se membe’ domba se telu nga riwu nga ipus.34Ta’an eng kelaker ne imam se taleus toyo’, i ka’ayo nisea se reiy’ makawoo mekekuli’la em baya ne tetule tinunu. Eng karengan e ni’itu se patuari-patuari nea, tou-tou Lewi, se simawang nisea i ka’ayo em pepa’ayangen i ti’i nu simampet wo i ka’ayo em baya ne imam se kimudusla en touna. Karengan se tou-tou Lewi i ti’i se lebe makauli-ulit makudusla en touna ta’an em baya ne imam.35Awes kangkasi en tetule tinunu i ti’i eng kelaker, ampit e reiy’ sa mina’asa warewesna en tetule kelawiran wo e reiy’ sa mina’asa tetule neiy i toa’ witu en tetule-tetule tinunu i ti’i. Tuana mouw e raghes witu em bale ni TUHAN neiy i tantula sumeup. 36Hizkia wo se minapekasa rakyat se mepa’a-pa’ar witu en sapa neiy mouw i tantula ni Empung i wee se bangsa i ti’i, karengan eng kapualitan i ti’i e minamuali reiy’ pa’ara-arapen.
Chapter 30

1Kamurian si Hizkia si minapa’ali e nower wia se minapekasa Israel wo se Yehuda, awes tare si minatik en surat wia si Efraim wo si Manasye rio sea meiy mangko’la em Paskah i wee si TUHAN, Empung ne tou Israel, witu em bale ni TUHAN waki Yerusalem. 2Raja mewali-wali ampit em baya ne ma’aka-aka wo ne minapekasa jema’ah waki Yerusalem se timiro’la kaa laa mewewangko’la em Paskah witu en sumedot karua, 3karengan nisea se reiy’ mete’u mewewangko’la nyi’a witu e nedona, karengan em baya ne imam se reiy’pe’ awes eng kelaker se kimudusla en tou wo se rakayat se reiy’pe’ minaerur waki Yerusalem.4Tetiro’an i ti’i en sinungkul le’os ni raja wo ne minapekasa jama’ah. 5Nisea se timinggolela kaa laa ma’abarla makite’ula waki minapekasa Israel, waki Bersyeba i ka’ayo waki Dan, rio siesa o siesa meiy waki Yerusalem mangko’la em Paskah i wee si TUHAN, Empung Israel, karengan nisea se reiy’pe’ minangko’la eng kenaramen ne kelakeran tanu neiy i kepatik.6Takar mae mouw se rereo-rereo repet minea waki minapekasa Israel wo Yehuda minali en surat ni raja wo em baya ne ma’aka-aka, wo lumila’la e minatoroan ampit em perenta ni raja: “Heiy, tou Israel, marengouw wia si TUHAN, Empung ni Abraham, Ishak wo ni Israel, takar nisia si laa mareng wia se neiy i katele’u waki nikouw, nyi’a i yi’i nisea se neiy i kaliseiyi waki lawas ne raja-raja Asyur.7Te’a mouw mawinta’ tanu se nene moyangmu wo se patuari-patuarimu se minaroba lale’ witu si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, I ka’ayo Sia simiwo nisea minamuali kahebatan tanu e linoo’ miouw nuesa. 8En teakan, te’a mouw kete ate tanu se nene moyangmu. Sarakanouw en toumu wia si TUHAN wo meiy mouw wia en tampa kudus eng kinudus-Na mola i wee eng keure-urena, ma’an rumaghesouw wia si TUHAN, Empungmu, rio e nupi’-Na melaya-layas e munduri waki nikoo. 9Karengan sakawisa kouw mareng wia si TUHAN, takar se patuari-patuarimu wo se oki-oki’mu se laa maka’ato en tongkoupusen waki se tou-tou timaang nisea, i ka’ayo sea marengi wia em banua i yi’i. Karengan si TUHAN, Empungmu, si tongkoupus wo meupu-upus: Sia si reiy’ laa lumengemi eng gio-Na waki nikouw, sakawisa kouw marengi wia-Nisia!”10Katoroan se rereo-rereo repet i ti’i nu minea waki kota o kota, limease en tana’ Efraim wo Manasye i ka’ayo waki Zebulon, nisea se i pake’eke’la wo penero-nero’an. 11Ta’anouw se pirala tou waki Asyer, Manasye wo Zebulon se kimumengla en tou, wo meiy waki Yerusalem. 12Waki Yehuda em pinakaloo’o-loo’ola kangkasi e lawas ni Empung en timabulelengla e nate nea kaa laa metetuanala em perenta ni raja wo em baya ne ma’aka-aka e minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN.13Takar merurouw waki Yerusalem kelaker se tou, se esa jema’ah kasa ka’asa’an, kaa laa mewewangko’la e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi witu en sumedot karua. 14Laa o tumo’orouw sea ma’akatla e mezbah-mezbah em baki Yerusalem; o kangkasi em baya e mezbah en tetule ukupan neiy i singkirla wo i terek waki Kewong Kidron. 15Kamurian reretenouw si domba Paskah witu en tanggal mapulu’ o epat sumedot karua. Takar em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se mineirang, wo kumudusla en touna wo mali tetule tinunu waki wale ni TUHAN.16Nisea se rimedeiy witu en tampana i ki’it e natoran pepaken i wee nisea siesa o siesa minatoroan ampit en Taurat ni Musa, abdi ni Empung i ti’i; em baya ne imam se simereuwla e raa’ sinungkul neala waki se tou-tou Lewi. 17Karengan wawean kelaker witu nelet ne jema’ah se reiy’ kimudusla en touna, i ka’ayo minamuali lukar ne tou Lewi kaa laa rumeret se domba-domba Paskah i wee se susur tou se reiy’ mete’u kimudusla nyi’a i wee si TUHAN karengan nisia si reiy’ lenas.18Karengan se esa nga weteng wangko’ waki se rakyat – i paketa-ketare se waki Efraim, Manasye, Isakhar wo Zebulon – se reiy’ limenasla en tou. Ta’anouw nisea se kimaan Paskah, ma’anouw tu’u reiy’ minatoroan ampit en sapa neiy i kepatik. Ta’an si Hizkia si masombayang i wee nisea, pokeiyna: “TUHAN, si le’os iti’i, satorona si sumiwola pedamean i wee em baya ne tou, 19si kasa uli-ulit kasa pa’ar sumero si Empung, nyi’a i yi’i si TUHAN, Empung ne nene moyangna, ma’anouw tu’u eng kalenasan nea e reiy’ minatoroan ampit en tampa kudus.” 20TUHAN si liminga si Hizkia wo minayala se bangsa i ti’i lawir.21Pitu nga endo eng keurena setou Israel se waki Yerusalem se mewangko’la e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi ampit eng kepa’a-pa’aran wangko’, kasuatan se tou-tou Lewi wo em baya ne imam susur e nendo se mekantarla em puji-pujian i wee si TUHAN ampit eng kaente’an eng keter. 22Hizkia si timotorla e lelila’an-lelila’an pujian wia em baya ne tou Lewi se minapa’atola e akal budi le’os witu melayanla si TUHAN. Tuana mouw se tou nu mekaanla eng kekaanen pewangko’an eng keurean pitu nga endo, kasuatan masempela en tetule kelawiran wo matotorla syukur wia si TUHAN, Empung ne nene moyang nea.23Kamurian se minapekasa jema’ah se minaasa’an kaa laa mendo wangko’ pitu nga endope’ kasi. Laa o sea mendo wangko’ pitu nga endo kasi ampit e mepa’a-pa’ar. 24Karengan si Hizkia, raja Yehuda, si mineela wia se jema’ah se esa nga riwu nga ipus sapi raghar wo se pitu nga riwu membe’ domba. O kangkasi em baya ne ma’aka-aka se mineela wia se jema’ah se esa nga riwu nga ipus sapi raghar wo se mapulu’ nga riwu nga ipus membe’ domba. Wo se esa nga weteng wangko’ wia em baya ne imam se kimudusola en tou.25Minapekasa jema’ah Yehuda se mepa’a-pa’ar, o kangkasi em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, wo se minapekasa jema’ah se waki Israel o meiy, ma’an se tou-tou wo’oseiy, le’os se waki tana’ Israel o meiy, ka’apa tu’u se maena’waki Yehuda. 26Takar e wangko’ mouw eng kepa’a-pa’aran waki Yerusalem, karengan e rengan si Salomo bin Daud, raja Israel, e reiy’ ma’an mekasa mamuali em peristiwa tanu e ni’itu waki Yerusalem. 27Nu reiy’ mouw i tu em baya ne imam Lewi se timo’or rumedeiy wo merkatla se rakyat. Suara nea e lininga ni TUHAN wo en sombayang nea e mina’ayo waki tampa paena’an-Na eng kudus waki sorga.
Chapter 31

1Ni’itu nu kinawusanola em baya nyi’a i yi’i, se minapekasa Israel himadir se minea waki kota-kota waki Yehuda, laa o rumimu’umukla e reiy’ sa mina’asa tugu berhala, kimemula e reiy’ sa mina’asa pa’asek berhala, wo rumonga’la e reiy’ sa mina’asa kakenturan patulean wo e mezbah waki minapekasa e Yehuda wo em Benyamin, o kangkasi waki Efraim wo e Manasye, i ka’ayo minapuneng em baya nyi’a. Kamurian marengouw se minapekasa tou Israel mea waki kota-kotana, waki kapunya’anna siesa o siesa.2Hizkia si timantula e rewok em baya ne imam wo ne tou-tou Lewi, rewok demi e rewok, siesa o siesa i ki’it e lukar jabatanna tanume si imam ka’apa tanume nu tou Lewi, kaa laa mapasempela en tetule tinunu wo en tetule kelawiran, kaa laa metetotor syukur wo mekekantarla em puji-pujian wo kaa laa melelayanla witu em pepalen-pepalen leloangan witu en tampa pedasingan ni TUHAN. 3Raja si minee sesawang waki harta kapunya’anna i wee en tetule tinunu, nyi’a i yi’i: en tetule tinunu witu e nedo memo’odo wo witu e nedo mawengindo, en tetule-tetule tinunu witu e nendo-nendo Sabat wo witu en sumedot-sumedot weru, wo witu e nendo-nendo wangko’, em baya nyi’a neiy i kepatik witu en Taurat ni TUHAN.4Sia si minerentala se rakyat, nyi’a i yi’i se penduduk Yerusalem, kaa laa meela sesawang e minamuali weteng em baya ne imam wo ne tou-tou Lewi, rio sea toro mura’arakla eng keter nea kaa laa metetuanala en Taurat ni TUHAN. 5Makarengan nu reiy’ mouw em perenta i yi’i neiy i ka’abar, tou Israel se minali witu eng kasa ka’asa’an eng kelakerna e wua’na kasa ketare waki Gandum, anggor, lana, madu wo e reiy’ sa mina’asa minegheghioan e wua’na em bumi. Nisea se minali kangkasi en sesempe paesa nga mapulu’an waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu eng kasa ka’asa’an eng kelakerna.6Tou Israel wo se tou Yehuda se maena’ waki kota-kota Yehuda kangkasi se minali en sesempe paesa nga mapulu’an neiy i karedeiyi waki se lembu sapi wo se membe’ domba, wo en sesempe paesa nga mapulu’an neiy i karedeiyi waki sesempe kudus eng kinudusola i wee si TUHAN Empung nea. Em baya e ni’itu neiy i reta’ neala minetawu-tawun. 7Nisea se minuleiy simiwo en tinawunan i ti’i witu en sumedot katelu, wo nisea se simampet witu en sumedot kapitu. 8Hizkia wo em baya ne ma’aka-aka se mineiy lumoo’ en tinawunan i ti’i, sea malo’or si Empung wo se umat-Na, tou Israel.9Hizkia si minueiyla em baya ne imam wo se tou-tou Lewi en tanume en tinawun i ti’i, 10wo e winingkot ni Azarya, imam kapala see’ ni Zadok en tuana: “Rengan en sesempe wuntul muleiy paalini witu em bale ni TUHAN, keiy kimaanola minawesu-wesula, ta’anouw en tele’una eng kasape’ laker. Karengan si TUHAN si minerkatola se umat-Na, i ka’ayo timele’u en tele’u kelaker i yi’i.” 11Kamurian si Hizkia si rimeo sumadiala ruragh-ruragh witu em bale ni TUHAN wo nisea se simadiala nyi’a. 12Wo ampit e lale’ sea maali e reiy’ sa mina’asa sesempe wuntul, sesempe paesa nga mapulu’an wo en sesempe-sesempe kudus i ti’i maname. Konanya, siesa tou Lewi, si mategha’la em baya nyi’a, wo si Simei, patuarina, nyi’a mouw sitou karua, 13Kasuatan si Yehuel, Azazya, Nahat, Asael, Yerimot, Yozabat, Eliel, Yismakhya, Mahat wo si Benaya nyi’a mouw se penilik witu e wawa’ ni Konanya wo ni Simei, patuarina i ti’i, minatoroan ampit en teturu’ ni raja Hizkia wo ni Azarya, kapala em bale ni Empung.11Kamurian si Hizkia si rimeo sumadiala ruragh-ruragh witu em bale ni TUHAN wo nisea se simadiala nyi’a. 12Wo ampit e lale’ sea maali e reiy’ sa mina’asa sesempe wuntul, sesempe paesa nga mapulu’an wo en sesempe-sesempe kudus i ti’i maname. Konanya, siesa tou Lewi, si mategha’la em baya nyi’a, wo si Simei, patuarina, nyi’a mouw sitou karua, 13Kasuatan si Yehuel, Azazya, Nahat, Asael, Yerimot, Yozabat, Eliel, Yismakhya, Mahat wo si Benaya nyi’a mouw se penilik witu e wawa’ ni Konanya wo ni Simei, patuarina i ti’i, minatoroan ampit en teturu’ ni raja Hizkia wo ni Azarya, kapala em bale ni Empung.14Wo si Kore bin Yimna, siesa tou lewi, menaang witu em pepalen leloangan waki esa nga weka sendangan, si mategha’la en tetaber-tetaber kapa’a-pa-aran i wee si Empung, ma’an memete-metengla en sesempe wuntul e ni’i pewewee si TUHAN wo en sesempe-sesempe kasa kudus. 15Waki kota-kota imam sia si pesawangen ampit e lale’ ni Eden, Minyamin, Yesua, Semaya, Amarya wo si Sekhanya witu e winetengla i ti’i wia se patuari-patuari nea i ki’it e rewok, wia se tou sela mouw wo seoki-oki’,16kacuali wia se susur tou si ghimorem witu em bale ni TUHAN, i ki’it e nendo-nendo neiy i tantula, i ki’it e lukar jabatan neiy i lukarla wia nisia, wo i ki’it e rewokna, nyi’a i yi’i nisea se neiy i kepatik witu en daftar tanume si tuama makaumur telu nge te’un o matas.17Em baya ne imam se neiy i kepatik witu en daftar i ki’it e walak-walak nea, kasuatan se tou-tou Lewi se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas se neiy i patik i ki’it e lukar wo e rewok nea. 18Em baya ne imam se neiy i kedaftar ampit se minapekasa me’urang nea, nyi’a i yi’i si ka’awu, oki’ tuama wo wewene, se minapekasa kaum i ti’i, karengan ampit e lale’ nisea se makudusla en tou i wee en sesempe kudus. 19I wee se see’ ni Harun, nyi’a i yi’i se imam-imam, se maena’ waki padang-padang perawiran esa nga kaledong eng kota-kota nea, witu en susur kota wawean se tou-tou se tinu’udek ampit en tinotor e ngaranna, kaa laa sumiwola wewetengan wia se susur tou tuama waki me’urang ne imam wo wia se susur tou Lewi se neiy i kedaftar.20Tuana mouw em pasiwo-siwon ni Hizkia waki minapekasa Yehuda. Sia si matuanala sapa e le’os, sapa en jujur, wo sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, Empungna. 21Witu en susur em pe’inakutan neiy i muleiyna i wee em pelayananna witu em bale ni Empung wo i wee witu em patuana’ala en Taurat wo em perenta ni Empung, nisia si masero si Empungna. Em baya nyi’a em patuanannala ampit em pakasa’an e nate, i ka’ayo e reiy’sa mina’asa em pe’inakutenna e minua’.
Chapter 32

1Nu reiy’ mouw em peristiwa minapa’atola eng kelale’an ni Hizkia i ti’i meiy mouw si Sanherib, raja Asyur, rumego e Yehuda. Sia si kimepung eng kota-kota makarereen, wo si minepa’ar merero’obitla nyi’a.2Katoroan si Hizkia nu minete’ula, kaa si Sanherib si ma’eiy meseseke’ e Yerusalem, 3sia rumunding ampit em baya ne panglima wo ne pahlawanna kaa laa menet e reiy’ sa mina’asa kembu’an e niato waki luar kota wo nisea i ti’i se pa’ar sumawang nisia. 4Takar merurouw se tou kelaker. Nisea se minenet eng kembu’an wo en temberan maso’oso’mi waki keuneran em banua i ti’i. Pokeiy nea: “Ka’a ku’a se raja-raja Asyur se lewo’ sa reiy’ maka’ato laker rano, sa sea meiy?”5Ampit eng kaente’an eng keter si Hizkia si minangun sumeup e minapekasa beton e minaghogharola, rimedeiyla pewale-pewale witu natasna wo em beton walina witu e luarna. Nisia si minapaente’ kangkasi e Milo waki kota Daud wo simiwo wengkouw wo eng kekelung eng kasa ka’asa’an.6Sia si minopo se panglima-panglima paseke’ se mekapalala se rakyat, rimeo nisea merur wia nisia witu eng kalasan em pepalen leloangan kota wo minelurla e nate nea ampit e lelila’an-lelila’an: 7“Ente’enola wo te’etepenola natemu! Te’a mouw meide’ wo i kasenge’ wia si raja Asyur ma’an se minapekasa laskar merapitla nisia, karengan se rimapit nikita se lebe laker ta’an se merapitla nisia. 8E merapitla nisia nyi’a mouw e lawas ni tou, ta’an si merapitla nikita nyi’a mouw si TUHAN, Empung ta, si mesawang nikita wo matuanala em paseke’an ta.” Kaa e lelila’an-lelila’an ni Hizkia, raja Yehuda i ti’i, rakyat se minaka’ato eng ka’emannanna sumeup.9Nu reiy’ mouw i tu si Sanherib , raja Asyur, si kasuatan kimepung e Lakhis ampit e minapekasa eng kaente’an ne surarona, si timoke se pirala pegawaina mea waki Yerusalem, wia si Hizkia, raja Yehuda, wo wia em baya ne tou Yehuda se waki Yerusalem, ampit e nower: 10“Teinti’i mouw en titah ni Sanherib, raja Asyur: Sapa ku’a re’en em paarapen niouwla, takar kouw minena’ i te wia e Yerusalem eng kinakepungan i yi’i?11Reiy’ ku’a re’en si Hizkia si minonge’la nikouw, rio kouw mate kelalenan wo kare’oan, ampit lumila’la: si TUHAN, Empung ta, si laa mayami nikita waki lawas ni raja Asyur? 12Reiy’ ku’a re’en si Hizkia i yi’i si mina’akatla e reiy’ sa mina’asa kakenruran patulean wo e mezbah ni TUHAN i ti’i, wo limila’ wia se Yehuda wo Yerusalem: Witu i te en saruan e nesa mezbah kouw lewo’ sa reiy’ mongkot sumempe wo tumunu tetule witu natasna?13Reiy’ ku’a re’en kinete’uan niouwla sapa en tinuanakula wo se nene moyangku witu em baya se bangsa wanua-wanua walina? Sapa ku’a re’en em baya se empung ne bangsa-bangsa ne reiy’ sa mina’asa wanua i ti’i se mekasa mouw mua’la minayala em banua nea waki lawasku? 14Seiy si waki em baya ne empung ne bangsa-bangsa se rinego mola ne nene moyangku i ti’i se toro mayami se bangsana waki lawasku? Ma’anouw tu’u si Empungmu si toro mayami nikouw waki lawasku? 15En teakan, te’a mouw si Hizkia mepeponge’la wo ma’elur nikouw tanu e nyi’i! Te’a mouw ma’eman wia nisia, karengan e reiy’la si empung waki se bangsa ka’apa keraja’an wisa tu’u si toro mayami se bangsana waki lawasku wo waki lawas ne nene moyangku, e lebe-lebepe’ kasi si Empungmu i ti’i si reiy’ laa mete’u mayami nikouw waki lawasku!”16Wo e lakere’ kasi neiy i totorla ne pegawai-pegawai ni Sanherib i ti’i mapero si Empung TUHAN wo mapero si Hizkia, hamba-Na. 17Sia si minatik kangkasi en surat wuta en sering wo e nojat wia si TUHAN, Empung Israel, em palingan: “Tanu eng kumura em baya se empung ne bangsa-bangsa e reiy’ sa mina’asa wanua walina se reiy’ mete’u mewewayami se bangsana waki lawasku, tuanakan kangkasi si Empung ni Hizkia si reiy’ mete’u mewewayami se bangsa-Na waki lawasku.”18Wo nisea se minaleiy ampit en suara menaleinteng witu em baasa Yehuda wia se rakyat Yerusalem se witu natas em beton, kaa laa me’ide’la wo mesesenge’la nisea, rio sea toro rumo’obit eng kota i ti’i. 19Nisea se mesesusuiy en tanume si Empung e Yerusalem tanu en tanume em baya ne empung ne bangsa-bangsa wia eng kaoatan, nyi’a mouw en siniwo lawas ni tou.20Ta’an eng karengan e ni’itu si raja Hizkia wo si nabi Yesaya bin Amos se simombayang wo maaleiye wia si sorga. 21O laa si TUHAN si minapa’ali si malaikat minunengla em baya ne pahlawan waraneiy, pamuka-muka wo se panglima se witu em pedasingan ni raja Asyur, i ka’ayo sia kineira-irangan mewewareng waki wanuana. Kamurian sia patenla ampit en santi ne oki-oki’ gandongna nuesa eng katoroan sia nu maghoremla em bale ni empungna.22Tuana mouw si TUHAN nu limawirla si Hizkia wo se penduduk Yerusalem waki lawas ni Sanherib, raja Asyur, wo waki lawas em baya ne kesaruna. Wo nisia si kimaruniala eng ka’amanan wia nisea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna. 23Kelaker tou se minali sesempe waki Yerusalem i wee si TUHAN wo em barang-barang maka arga i wee si Hizkia, raja Yehuda i ti’i. Rengan e ni’itu sia si pewangko-wangkola em baya ne bangsa.24Witu e nendo-nendo ni’itu si Hizkia si minerara’an, i ka’ayo si weitouw mate. Sia sumombayang wia si TUHAN, wo si TUHAN si minee nuwu’ wia nisia wo mineela wia nisia e nesa kowa’ maka’erangen. 25Ta’an si Hizkia si reiy’ timarumakase witu eng kale’osan neiy i papa’atola wia nisia, karengan nisia si minatingkeiy, i ka’ayo nisia wo e Yehuda wo e Yerusalem en tinoro nupi’. 26Ta’an nisia si minawena’asla witu eng katingkeiyanna i ti’i wo kumumengla en tou mewali-wali ampit se penduduk Yerusalem, i ka’ayo e nupi’ ni TUHAN e reiy’ timoro nisea witu en zaman ni Hizkia.27Hizkia si minaka’ato eng kakaya’an wo eng kamulia’an kasa wangko’. Sia si simiwo em penu’utu-nu’utulan – penu’utu-nu’utulan i wee e mas, perak, watu permata maal-maal, rampa-rampa, kekelung-kekelung wo e reiy’ sa mina’asa minegheghioan em barang wangun-wangun, 28o kangkasi en tampa pewalunan i wee em bua’na eng gandum, i wee e nanggor wo e lana, wo eng kalero-kalero i wee se minegheghioan tekapen wangko’ wo eng kalero-kalero i wee se kawang ne membe’ domba. 29Sia si rimedeiyla eng kota-kota, minaka’ato kelaker se membe’ domba wo se lembu sapi, karengan si Empung si kimaruniala nisia eng harta kapunya’an kasa ka’asa’an.30Hizkia i yi’i kangkasi si simeperola en salu Gihon waki esa nga weka tewa, wo sumo’oso’la nyi’a mea waki lua’an, mea waki esa nga weka talikuran, mea waki kota Daud. Hizkia si minua’ witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutenna. 31Tuanakan kangkasi eng katoroan se tetoke-tetoke ne raja-raja Babel nu mineiy wia nisia kaa laa mewewueiyla eng kowa’ maka’erangen e minamuali mola witu em banua, en toro ni’itu si Empung si timele’ula nisia kaa laa mewewa’awala nisia, rio kakete’uala e reiy’ sa mina’asa em pumpun e natena.32Esa nga lebena waki na’asaren ni Hizkia wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna lale’, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu em pineleloo’ ni nabi Yesaya bin Amos, witu eng kaol ne raja-raja Yehuda wo Israel. 33Kamurian si Hizkia si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo neiy i kuburla waki penosoran mea waki pakuburan ne oki-oki’ ni Daud. Witu e nedo kinepateanna se minapekasa Yehuda wo se penduduk Yerusalem se minee ormat wia nisia. Takar si Manasye, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 33

1Manasye si makaumur mapulu’o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e lima nga pulu’ o lima nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 2Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, minatoroan ampit em pasiwo-siwon kasa wuruk ne bangsa-bangsa se neiy mouw i sere’mi ni TUHAN waki rerior ne tou Israel. 3Sia si rimedeiyla sumeup eng kakenturan-kakenturan patulean e neiy mouw i ronga’la ni Hizkia, ama’na; sia si rimedeiyla e mezbah-mezbah i wee em baya ne Baal, simiwo se patong-patong Asyera wo maongkot masempe wia se pakasa’an suraro e langit wo meraghes wia nisia.4Sia si rimedeiyla e mezbah-mezbah witu em bale ni TUHAN, ma’anouw tu’u esa nga to’orongan ampit em bale i ti’i TUHAN si minee mola nuwu’: “Waki Yerusalem ngaran-Ku e laa mena’ i wee eng keure-urena!” 5Wo nisia si rimedeiyla kangkasi e mezbah-mezbah i wee se pakasa’an suraro e langit witu e rua podol em bale ni TUHAN. 6awesla, sia si minapasempela se oki-oki’na tanume se tetule witu e napi waki Lebak Ben-Hinom; sia si matuanala e wenti’, matebo wo en sihir, wo makeretla em baya ne mengengeret se tou minate mouw wo em baya ne mengengeret e roh mementi’. Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, i ka’ayo sia si limentutla e rara ate-Na.7Sia si mineela kangkasi si patong berhala si siniwona mola witu em bale ni Empung, ma’anouw tu’u si Empung si minee mola nuwu’ wia si Daud wo wia si Salomo, oki’na: “Wia em bale i yi’i wo waki Yerusalem, em pineleng-Ku mola witu e nelet ne reiy’sa mina’asa suku Israel, Niaku ku laa meweweela e ngaran-Ku i wee eng keure-urena! 8Niaku ku reiy’ laa sumiwo kangkasi se tou Israel kumenus kumaluare wia en tana’ neiy-Ku mouw i tantula i wee se nene moyangmu, asal i te sea matuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa e neiy-Ku mouw i perentala wia nisea ampit nieletala ni Musa, nyi’a i yi’i e reiy’sa mina’asa ukum, katantuan wo e natoran.” 9Ta’an si Manasye si simeipla e Yehuda wo se penduduk Yerusalem, i ka’ayo sea matuanala sapa e lewo’ lumantouwla waki se bangsa-bangsa se pinunengola ni TUHAN waki saruan ne tou Israel.10Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Manasye wo se rakyatna, ta’an nisea se reiy’ minadungla nyi’a. 11Eng karengan e ni’itu si TUHAN si minapa eiy wia nisea se panglima-panglima ne suraro ni raja Asyur se simikop si Manasye ampit en sese’it, tumorongku nisia ampit e rante tambaga wo mali nisia mea waki Babel.12Witu eng ka’ada’an neiy i kase’esek i yi’i, sia si me’inakut meleleme’la e nate ni TUHAN, Empungna: sia si kasa kimumengla en tou witu en sinaru ni Empung ne nene moyangna, 13wo masombayang wia-Nisia. Takar si TUHAN si lime’ele’la en sombayangna, wo limingala em paaleiyenna. Sia si minali nisia minareng waki Yerusalem wo minarengla eng kadudukanna tanume si raja. Wo si Manasye si maakula, kaa si TUHAN i ti’i si Empung.14Kamurian sia rumedeiyla em beton luar witu eng kota Daud, waki esa nga weka talikuran eng Gihon, waki kewong, i ka’ayo tawi em Pepalen Leloangan Sera’, limedongla e Ofel. Beton i ti’i en siniwona kasa rakek. Sia si timampala kangkasi se panglima-panglima paseke’ witu en susur kota rereen waki Yehuda. 15Sia si mina’akatla se empung-empung wo’oseiy wo em berhala waki wale ni TUHAN, o kangkasi e reiy’ sa mina’asa mezbah neiy i redeiynala witu natas eng kuntung em bale ni TUHAN wo waki Yerusalem, wo tumerek’la nyi’a waki luar kota.16Sia si minalinto’orla sumeup e mezbah ni TUHAN, minapasempela en tetule kelawiran wo en tetule syukur witu natasna, minaleiyla wia se Yehuda kaa laa rumaghes wia si TUHAN, Empung Israel. 17Ma’anouw tu’u tuana, se rakyat se masempepe’la en tetule waki kakenturan-kakenturan patulean, ta’an wia i te si TUHAN, Empung nea.18Esa nga lebena waki na’asaren ni Manasye, en sombayangna wia si Empungna, wo en tetotoren-tetotoren em baya ne lumeloo’ se minengila-ngila’ wia nisia ampit e ngaran ni TUHAN, Empung Israel, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i e niato witu na’asaren ne raja-raja Israel. 19En sombayangna wo eng kinale’ele’an en sombayangna, e reiy’ sa mina’asa dosana wo e reiy’ kelale’anna, em baya en tampa witu e wisa sia nu rimedeiy mola eng kakenturan-kakenturan patulean ma’an rimedeiyla em pa’asek-pa’asek berhala wo se patong-patong nu reiy’pe’ sia nu kimumengla en tou, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu e na’asaren em baya ne lumeloo’. 20Kamurian si Manasye si minaka’ato paena’an mewali-wali ampit se nene moyangna, wo nisia si neiy i kuburla witu eng gorem e istanana. Takar si Amon, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.21Amon si makaumur rua nga pulu’ o rua nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e rua nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 22Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN tanu en tinuana mola ni Manasye, ama’na, Amon si minapasempela tetule wia se reiy’ sa mina’asa patong se siniwo ni Manasye, ama’na, wo meraghes wia se patong-patong i ti’i. 23Ta’an nisia si reiy’ kimumengla en tou witu en sinaru ni TUHAN tanu si Manasye, ama’na, kimumengla en tou, awes tare si Amon e minekelakerola eng kaselokanna.24Takar se pegawai-pegawaina se simiwola paasa-asa’an sumaru nisia, wo munu’ nisia witu e istanana. 25Ta’an se rakyat em banua i ti’i se minunu’ em baya ne tou se simiwola em paasa-asa’an mesesaru si raja Amon; wo se rakyat em banua i ti’i se minopo si Yosia, oki’na, minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 34

1Yosia si makaumur uwalu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga pulu’ o esa nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 2Sia si matuanala sapa e nulit witu em beren ni TUHAN, wo matou-tou tanu si Daud, ama’ opo’na, wo reiy’ mase’epang lumaa lele’os ka’apa lumaa kawii. 3Witu en te’un kauwalu waki paperenta’anna, eng katoroan sia nu mudape’ karengan, sia muleiy sumero si Empung ni Daud, ama’ ne opo’na, wo witu en te’un kamapulu’ o rua sia muleiy lumenasla e Yehuda wo e Yerusalem waki kakenturan-kakenturan patulean wo em pa’asek-pa’asek berhala, patong-patong pina’at wo se patong-patong tinoa’.4Mezbah-mezbah em baya ne Baal neiy i ronga’la witu en sinaruna; sia si kimemula em padupa’an-padupa’an em bitu e natasna; sia si rimimu’umukla wo kimemula em pa’asek-pa’asek berhala, patong-patong pina’at wo se patong-patong tinoa’, wo sumerala nyi’a witu natas em pakuburan ne tou-tou se minapasempela en tetule wia se berhal-berhala i ti’i. 5E ruiy-ruiy em baya ne imam e rinengisna witu natas e mezbah-mezbah nea. Tuana mouw sia nu limenasla e Yehuda wo e Yerusalem.6O kangkasi waki kota-kota Manasye, Efraim wo en Simeon, i ka’ayo waki kota-kota Naftali, e wisa-wisa i te e minamuali mouw riberek, 7Sia si timonga’la e reiy’ sa mina’asa mezbah wo em pa’asek berhala, kimemula se reiy’sa mina’asa patong pina’at ma’an rimimu’umukla nyi’a, wo kimemula em baya em padupa’an waki minapekasa tana’ Israel. Nu reiy’ mouw i tu sia mareng waki Yerusalem.8Witu en te’un kamapulu’ o uwalu waki paperenta’anna, ni’itu nu simapetola limenasla em banua wo em bale ni TUHAN, sia rumeo si Safan bin Azalya, wo si Maaseya, makua-kuasa eng kota, ma’an si Yoah bin Yoahas, bendahara negara, kaa laa meseseupla em bale ni TUHAN, Empungna. 9Takar meiy mouw sea wia si imam wangko’ Hilkia wo sumarakan wia nisia e loit niali nea mola waki wale ni Empung wo e nierurola ne tou-tou Lewi, nyi’a i yi’i em baya ne tumetayur em pepalen, waki se tou-tou Manasye wo Efraim, wo waki em baya ne tou se timele’upe’ waki se Israel, o kangkasi waki se minapekasa tou Yehuda wo Benyamin, wo waki se penduduk Yerusalem.10Loit i ti’i neiy i wee neala witu lawas em baya ne memema’ayang se pinipo kaa laa mategha’la em bale ni TUHAN; wo nisea i ti’i, se mepa’ayang witu em bale ni TUHAN, kimaluarla nyi’a kaa laa metetiro’la wo meseseupla em bale i ti’i. 11Nisea se mineela nyi’a wia se sumesiwo-sumesiwo eng kayu wo se sumesiwo-sumesiwo em bangunan, rio se sumesiwo-sumesiwo i ti’i se tumeles em batu pepa’at wo eng kayu i wee en tingkal-tingkal wo kaa laa maas en salawako-salawako witu eng gedung-gedung, karengan neiy i wayala rimonga’ ne raja-raja Yehuda.12Tou-tou i ti’i se matuanala em pepa’ayangen i ti’i ampit e lale’. Tou-tou se pinopo minamuali tumetegha’ nea nyi’a mouw: si Yahad wo si Obaja, se tou-tou Lewi waki se bani Merari, kasuatan si Zakharia wo si Mesulam waki se bani Kehat se kimapala em baya nea. Wo em baya ne tou Lewi se sigha’ mepa’ayangla em pakakas-pakakas musik, 13mekapalala se kuli-kuli wo mateperla em baya ne sumesiwo witu em pepa’ayangen sapa tu’u. Waki elet ne tou-tou Lewi i ti’i wawean se minamuali panitera, tumetu’utul ka’apa menaang witu em pepalen leloangan.14Katoroan sea nu rimou’mi e loit niali mola waki wale ni TUHAN, imam Hilkia si minatola eng kaol Taurat ni TUHAN, e neiy i weemi ampit nieletan ni Musa. 15Takar lumila’ mouw si Hilkia wia si Safan, panitera negara i ti’i: “Niaku ku minato mola eng kaol Taurat witu em bale ni TUHAN!” O laa si Hilkia si mineela eng kaol i ti’i wia si Safan, 16wo si Safan si minali eng kaol i ti’i wia si raja. Sia kangkasi si mina’ayola e nabar wia si raja: “E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i lukarla wia se hamba-hambamu, en tinuana nea mola.17Nisea se minedo mola e minapekasa loit em bitu em bale ni TUHAN wo mineela nyi’a witu e lawas em baya ne tumetegha’ wo em baya ne memema’ayang.” 18Safan, panitera negara i ti’i, si minakite’ula kangkasi wia si raja: “Imam Hilkia si minee mola eng kaol wia niaku,” o laa si Safan si minacala esa nga weteng witu en sinaru ni raja. 19Makarengan nu reiy’ mouw si raja nu limingala e lelila’an en Taurat i ti’i kurensangenna mola e labungna.20Kamurian si raja si minee perenta wia si Hilkia, wia si Ahikam bin Safan, wia si Abdon bin Mikha, wia si Safan, panitera negara i ti’i, wo wia si Asaya, hamba ni raja, pokeiyna: 21“Mea mouw, kumiwee mouw teturu’ ni TUHAN i wee niaku, i wee se minena’pe’ wia Israel wo wia Yehuda tanume e lelila’an eng kaol niatola i yi’i, karengan kahebat eng kenanaran e nupi ni TUHAN neiy i wura’araki wia nikita, eng karengan se nene moyang ta se reiy’ miniara e nuwu’ ni TUHAN ampit simiwo e minakatena-tena’ tanu neiy i kepatik witu eng kaol i yi’i!”22Takar mea mouw si Hilkia ampit se tou-tou neiy i reo ni raja wia si nabiah Hulda, ka’awu niesa tou si mengengurus e labung-labung, nyi’a i ti’i si Salum bin Tokhat bin Hasra, si menaang witu e labung-labung; nabiah i ti’i si maena’ waki Yerusalem, waki wewanua’an weru. Nisea se simusuiy wia nisia tanu eng kumura neiy i perentala.23Wewene i ti’i si miningkot nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel! I lila’ mola wia sitou si rimeo nikouw wia-Niaku! 24Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an witu en tampa i yi’i wo witu se pendudukna, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa kutok neiy i kepatik witu eng kaol e winaca mola witu en sinaru ni raja Yehuda, 25karengan nisea se timele’ula Niaku wo matunu tetule wia se empung walina ampit e maksut melelentutla e rara ate-Ku ampit e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e lawas nea; kaa ni’itu layas e nupi’-Ku e laa i wura’araki wia en tampa i yi’i ampit e reiy’ mepate-pate.26Ta’an wia si raja Yehuda si rimeo momi nikouw kaa meiy kumiwee en teturu’ ni TUHAN, e lewo’ sa reiy’ kouw lumila’la en tuana: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Tanume e lelila’an e liningamu mola i ti’i, 27eng karengan nikoo koo mineneselola wo nikoo koo kimumengola en tou witu en sinaru ni Empung witu e nedo koo nu liminga e nuwu’-Na tanume en tampa i yi’i wo en tanume se pendudukna, eng karengan nikoo koo kimumengla en tou witu en sinaru-Ku, kimurensangla e labungmu wo miname’ witu en sinaru-Ku, Niaku tu’u ku liminga mola nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, 28takar eng kaulitna Niaku ku laa merurla nikoo wia se nene moyangmu, wo nikoo koo laa i le’osla witu eng gorem eng kuburmu ampit en dame, wo em berenmu e reiy’ laa lumoo’ e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an e laa-Ku i pa’eiyla witu en tampa i yi’i wo witu se pendudukna.” Laa o sea ma’ayola e wewingkot i ti’i wia si raja.29Nu reiy’ mouw i tu si raja si rimeo tou merurla em baya ne tu’a-tu’a Yehuda wo Yerusalem. 30Kamurian mea mouw si raja waki wale ni TUHAN mewali-wali em baya ne tou Yehuda wo se penduduk Yerusalem, em baya ne imam, tou-tou Lewi, wo se minapekasa tou karengan, le’os se sela ma’anouw tu’u se oki’pe’. Ampit em palingan nea sia si mewacala e reiy’sa mina’asa lelila’an waki kaol teta’aran e niatola witu em bale ni TUHAN i ti’i.31Nu reiy’ mouw i tu rumedeiy mouw si raja witu en tampana wo wa’akesenna mola en teta’aran witu en sinaru ni TUHAN kaa laa tumou ampit maki’itla si TUHAN, wo minena-ena’ maki’itla em perenta-perenta-Na, e natoran-natoran-Na wo eng katantuan-katantuan-Na ampit em pakasa’an e natena wo ampit em pakasa’an ni imukurna wo kaa laa tumuanala e lelila’an en teta’aran neiy i kepatik witu eng kaol i ti’i. 32Sia si rimeo em baya ne tou se witu e Yerusalem wo Benyamin kumi’it mewali witu en teta’aran iti’i. Wo se penduduk Yerusalem se simiwo i ki’it en teta’aran ni Empung, nyi’a i yi’i si Empung ne nene moyang nea .33Yosia si mina’akatla se reiy’ sa mina’asa dewa kawurukan waki em baya en daerah ne tou Israel wo rimeo em baya ne tou se waki Israel rumaghes wia si TUHAN, Empung nea. Takar eng kelabotan em patou-touan ni Yosia nisea se reiy’ mase’epang maki’itla si TUHAN, Empung ne nenen moyang nea.
Chapter 35

1Kamurian si Yosia si minangko’la em Paskah i wee si TUHAN waki Yerusalem. Domba Paskah si rineret witu en tanggal mapulu’ o epat witu en sumedot kasa ketare. 2Sia si timantula e lukar em baya ne imam, wo timodo nisea lumekepla e lukar jabatan nea witu em bale ni TUHAN.3Lumila’ mouw sia wia se tou-tou Lewi se nyi’a mouw se mememee teturu’ se minapekasa tou Israel wo se tou-tou kudus ni TUHAN: “I tampa mola en tabut kudus i ti’i witu eng gorem em bale neiy mouw i redeiyla ni Salomo bin Daud, raja Israel. Reiy’ mouw perlu kasi kouw muleng nyi’a. En teakan layanenola si TUHAN, Empungmu, wo se Israel, umat-Na! 4Tumiro’ mouw i ki’it e walak-walakmu wo i ki’it e rewokmu tanu eng kumura neiy i patikla ni Daud, raja Israel, wo ni Salomo, oki’na.5Rumedeiy mouw waki kalasan en tampa kudus i ki’it eng golongan e walak ne patuari-patuarimu walina, nyi’a i yi’i se kaum karengan, ampit e nesa rewok e walak ne tou Lewi i wee susur eng golongan ne patuari-patuarimu i ti’i. 6Reretenouw si domba Paskah, kudusenola en toumu, wo siwonola en tetiro’an i wee se patuari-patuarimu, rio tu tuananla sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN ampit nieletan ni Musa.”7Yosia si simumbangla wia se kaum karengan kelakerna se telu nga pulu’ nga riwu nga ipus membe’ domba, nyi’a i yi’i se domba-domba wo se membe’-membe’ raghar muda, em baya nea se tanu se tetule em Paskah i wee em baya ne tou se witu. Walinana e ni’itu neiy i sumbangnala se telu nga riwu nga ipus sapi. Em baya nyi’a i ti’i e waki harta kapunya’an ni raja. 8O kangkasi em baya ne panglimana se minee en sumbangan kepa’a-pa’aran wia se rakyat, em baya ne imam, wo se tou-tou Lewi. Kamurian si Hilkia, Zakharia wo si Yehiel, em baya ne pamuka-muka em bale ni Empung, se minee wia em baya ne imam se rua nga riwu enem nga atus nga ipus membe’ domba tanume se tetule em Paskah wo se walina e ni’itu se telu nga atus nga ipus sapi. 9O laa si Konanya wo se rua patuarina, si Semaya wo si Netaneel, ma’an si Hasabya, Yeiel wo si Yozabad, em baya ne ma’aka-aka ne tou-tou Lewi, se simumbangla wia se tou-tou Lewi se lima nga riwu nga ipus membe’ domba se tanume en tetule em Paskah wo se walina e ni’itu se lima nga atus nga ipus sapi.10Nu reiy’ mouw e upacara meraghes nu tiniro’la, rumedeiy mouw em baya ne imam witu en tampana wo se tou-tou Lewi i ki’it e rewokna minatoroan ampit em perenta ni raja. 11Takar reretanouw se domba Paskah, wo em baya ne imam se simereuwla e raa’ sinungkul neami waki se tou-tou Lewi, kasuatan se tou-tou Lewi nu makuli’la se domba i ti’i. 12Ta’an nisea se tima’atasla en tetule tinunu kaa laa i pesesarakan wia se kaum karengan i ki’it eng golongan e walak nea, rio i sempela wia si TUHAN tanu eng kumura neiy i kepatik witu eng kaol ni Musa. Tuanakan kangkasi en tinuana neala ampit se sapi-sapi.13Kamurian sea lumutu’ se domba Paskah witu natas e napi minatoroan ampit e natoran, kasuatan en sesempe-sesempe kudus e linutu’ nea witu eng kure’, wesi wo rumping, laa o mali nyi’a mario-rior wia se pakasa’an kaum karengan. 14Kamurian sea sumadiala nyi’a i wee en tou nea wo i wee em baya ne imam, karengan em baya ne imam, nyi’a i yi’i se oki-oki’ ni Harun, i ka’ayo e nendo wengi se maringangar mapasempela en tetule tinunu wo e reiy’ sa mina’asa warewes. Eng karengan e ni’itu se tou-tou Lewi se simadiala nyi’a i wee en tou nea wo i wee em baya ne imam, nyi’a i yi’i se oki-oki’ ni Harun.15Em baya ne kumekantar, nyi’a i yi’i se bani Asaf, se witu en tampa nea minatoroan ampit em perenta ni Daud, Asaf, Heman wo si Yedutum, lumeloo’ ni raja i ti’i; o kangkasi se menaang witu em pepalen leloangan se witu en susur em pepalen leloangan. Nisea se reiy’ perlu metetele’ula e lukar nea, karengan se patuari-patuari nea, tou-tou Lewi, se simadia mola nyi’a i wee nisea.16Tuana mouw e minapekasa upacara meraghes i wee si TUHAN en tiniro’la witu e nendo ni’itu kaa laa mewewangko’la em Paskah wo kaa laa mesesempela en tetule tinunu witu natas e mezbah ni TUHAN minatoroan ampit em perenta ni raja Yosia. 17Witu e nedo ni’itu se tou Israel se mineiy witu mewewangko’la em Paskah wo e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi eng keurean pitu nga endo.18Em Paskah tanu e ni’itu e reiy’ ma’an mekasa kasi winangko’la waki Israel rengane’ si nabi Samuel. Siesa tou tu’u waki elet ne raja-raja ne tou Israel se reiy’ ma’an mekasa minangko’la em Paskah tanu e winangko’la ni Yosia ampit em baya ne imam wo ne tou-tou Lewi, ampit se minapekasa tou Yehuda wo Israel se toro mineiy, wo ampit se penduduk Yerusalem. 19Paskah i ti’i e winangko’la witu en te’un kamapulu’ o uwalu paperenta’an ni Yosia.20Kamurian waki em baya nyi’a i yi’i, nu reiy’ mouw si Yosia nu simeupla em bale ni TUHAN, maju mouw si Nekho, raja mesir, si laa meseseke’ waki Karkemis waki li’ilik en so’oso’an Efrat. Yosia si rimou’mi mesesarula nisia. 21Sia si minepelaa tetoke wia si Yosia, ampit e nower: “Sapa ku’a re’en e nurusannu ampit niaku, raja Yehuda? Nedo i yi’i niaku ku reiy’ mineiy mesesaru nikoo, ta’an mesesaru se me’urang ni raja se kasuatan paseke’engku. Empung si minerentala niaku rio makarengan minta’. I ena’ mola eng kepa’armu mapero si Empung si rimapitla niaku, rio koo te’a punengen-Na!”22Ta’an si Yosia si reiy’ limengemi waki nyi’a, ta’an i te si simarap kaa laa sumeke’ sumaru nisia. Sia si reiy’ minadungla e lelila’an-lelila’an ni Nekho, en tanula e nower ni Empung, laa o sumeke’ waki kewong Megido.23Takar se mememana-mememana se limutamla si raja Yosia, wo si raja si minaleiy wia se tou-touna: “Alin aku rumou’me wia nyi’i, karengan niaku ku pali’ kasa!” 24Tou-touna se minopomi nisia waki karetana, laa o mater nisia ampit eng kareta cadanganna laa o mali nisia mea waki Yerusalem. Kamurian mate mouw sia, laa o i kuburla waki pakuburan ne nene moyangna. Minapekasa Yehuda wo e Yerusalem se mengasi’ karengan si Yosia.25Yeremia si simiwo e nesa tetabaken maka’aripen en tanume si Yosia. Wo i ka’ayomi en teakan i yi’i em baya ne kumekantar tuama wo ne kumekantar wewene se mekantarla en tetabaken-tetabaken maka’aripen en tanume si Yosia, wo nisea se simiwola e ni’itu e nesa kenaramen waki Israel. Em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu en Tetabaken-tetabaken Maka’aripen. 26Esa nga lebena waki na’asaren ni Yosia wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna e lale’ minatoroan ampit neiy i kepatik witu en Taurat ni TUHAN, 27nyi’a i yi’i, e na’asarenna waki kasa ketareani i ka’ayo eng kesampetan, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Israel wo Yehuda.26Esa nga lebena waki na’asaren ni Yosia wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna e lale’ minatoroan ampit neiy i kepatik witu en Taurat ni TUHAN, 27nyi’a i yi’i, e na’asarenna waki kasa ketareani i ka’ayo eng kesampetan, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Israel wo Yehuda.
Chapter 36

1Rakyat em banua se simungkul si Yoahas oki’ ni Yosia, wo mopo nisia mamuali raja waki Yerusalem sumawelela si ama’na. 2Yoahas si makaumur rua nga pulu’ o telu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga sumedot eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem.3Raja Mesir si minecat nisia waki paperenta’anna waki Yerusalem wo dimenda em banua i ti’i esa nga atus talenta perak wo e nesa talenta mas. 4Kamurian si raja Mesir i ti’i si minopo si Elyakim, patuari ni Yoahas, mamuali raja witu se Yehuda wo Yerusalem, wo timo’orla e ngaranna ampit e Yoyakim. Ta’an si Yoahas, patuarina i ti’i, si tinaang ni Nekho, wo alin waki Mesir.5Yoyakim si makaumur rua nga pulu’ o lima nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e mapulu’ o esa nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, Empungna. 6Nebukadnezar, raja Babel, si minaju mesaru nisia, timorongku nisia ampit e rante tambaga kaa laa ma’ali nisia mea waki Babel. 7O kangkasi em pirala pakakas em bale ni TUHAN e niali ni Nebukadnezar mea waki Babel wo i tampala waki istanana waki Babel.8Esa nga lebena waki na’asaren ni Yoyakim, e reiy’ sa mina’asa kawurukan en tinuananala wo eng kaselokan em bia nisia, eng kaulitna em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng kaol ne raja-raja Israel wo Yehuda. Takar si Yoyakhin, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.9Yoyakhin si makaumur mapulu’ o uwalu nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo en telu nga sumedot mapulu’ nga endo eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN. 10Witu em pesawelan en te’un raja Nebukadnezar si rimeo mali nisia mea waki Babel ma’an em pakakas-pakakas wangun-wangun waki wale ni TUHAN wo si Zedekia, patuari ni ama’ ni Yoyakhin, si minamuali raja witu se Yehuda wo Yerusalem.11Zedekia si makaumur rua nga pulu’ o esa nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo e mapulu’ o esa nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. 12Sia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN, Empungna, wo si reiy’ kimumengla en tou witu en sinaru ni nabi Yeremia, si mineiy maali-ali e nower ni TUHAN.13Awes kangasi si rimangu wia si raja Nebukadnezar, si rimeo mola nisia tumiwa’ demi si Empung. Sia si kimetela eng kokongna wo kimetela e natena wo si reiy’ minurikit wia si TUHAN, Empung Israel. 14O kangkasi em baya ne ma’aka-aka witu nelet em baya ne imam wo ne rakyat se mineneu-neup maroba lale’ ampit e maki’itla e reiy’ sa mina’asa kawurukan ne bangsa-bangsa walina. Em bale kinudusla ni TUHAN waki Yerusalem i ti’i eng kinemo’ neala.15Ta’anouw si TUHAN, Empung ne nene moyang nea, si mineneu-neup mapa’ali e nower timoromi wia se tetoke-tetoke-Na, karengan Nisia si meupus wia se umat-Na wo en tampa paena’an-Na. 16Ta’an nisea se menero-nero’ se tetoke-tetoke ni Empung i ti’i, masero’ e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Na, wo masero’ se nabi-nabi-Na. Eng karengan e ni’itu nupi’ ni TUHAN en timo’or witu se umat-Na, i ka’ayo e reiy’ mouw wona’ mete’u kasi pesesegaya’en.17TUHAN si minoghela si raja ne tou eng Kasdim sumaru nisea. Raja i ti’i si minunu’ si tole nea ampit en santi witu em bale kudus nea, wo se reiy’ meupusla si tole ka’apa si reraa’, se tou tu’a mouw ka’apa se tou puti’ mouw wu’uk – em baya nea se neiy i sarakan ni TUHAN witu e lawasna.18Minapekasa pakakas em bale ni Empung, en sela wo rintek, ma’an eng harta benda waki wale ni TUHAN, harta benda ni raja, wo eng harta benda em baya ne panglimana, em baya nyi’a e nialina mea waki Babel. 19Nisea se rimengis em bale ni Empung, rimonga’la em beton Yerusalem wo rimengis e reiy’ sa mina’asa puri witu eng kota i ti’i ampit e napi, i ka’ayo minapuneng e reiy’sa mina’asa perabotanna wangun-wangun.20Nisea se neiype’ i katele’u wo se neiy i kaliseiyi waki santi se neiy i aterna mea waki Babel wo nisea se minamuali budakna wo budak ne oki-oki’na i ka’ayo eng keraja’an Persia nu kumuasa. 21Ampit en tuana lekepouw e nuwu’ ni TUHAN neiy i totorla ni Yeremia, i ka’ayo en tana’ i ti’i minasegaya’mi waki wua’na minapeparla en te’un-te’un sabatna, karengan en tana’ i ti’i eng karesean keurean makelangla en sabat, i ka’ayo lekepouw em pitu nga pulu’ nge te’un.22Witu en te’un kasa ketare-tare en zaman ni Koresh, raja em banua Persia, TUHAN si minoghela e nate ni Koresh, raja Persia i ti’i kaa laa melelekepla e nuwu neiy i totorla ni Yeremia, i ka’ayo neiy i abarla waki minapekasa keraja’a ni Koresh eng kenaramen i patotor wo em pepatik ni’i paabar i yi’i: 23“Teinti’i mouw em perenta ni Koresh, raja Persia: E reiy’sa mina’asa keraja’an wia em bumi neiy mouw i karuniala ni TUHAN wia niaku, Empung pakasa’an e langit. Sia si limukarla niaku kaa laa rumedeiyla wale i wee-Nisia waki Yerusalem, e rimeta’waki Yehuda. Seiy si witu e nelet miouw si neiy i kaghorem umat-Na, TUHAN, Empungna, si rumapit nisia, wo i waya mola sia mareng!”

Ezra

Chapter 1

Koresh si miniyonla se tou-tou neiy i sea’ mareng waki wanuana

1Witu en te’un kasa ketare-tare en zaman ni Koresh, raja em banua Persia, TUHAN si minoghela e nate ni Koresh, raja Persia i ti’i kaa laa melelekepla e nuwu’ neiy i totorla ni Yeremia, i ka’ayo neiy i abarla waki minapekasa eng keraja’an ni Koresh le’os neiy i lila’ wo neiy i patik em palakat i yi’i: 2“Teinti’i mouw em perenta ni Koresh, raja Persia: e reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi e neiy mouw i karuniala wia niaku ni TUHAN, Empung pakasa’an e langit. Sia si limukarla niaku kaa laa mereredeiyla wale i wee-Nisia waki Yerusalem, e rimeta’ waki Yehuda.3Seiy si witu nelet miouw si neiy i kaghorem umat-Na, Empungna si rumapitla nisia! Ma’anouw sia mae mareng waki Yerusalem, e rimeta’waki Yehuda, wo rumedeiy’la wale ni TUHAN, Empung Israel, nyi’a i yi’i si Empung maena’ waki Yerusalem. 4Wo susur tou si neiy i katele’u, wisa tu’un sia witu tanume si malepu-lepu, si lewo’ sa reiy’ tobolen ne penduduk witu ampit em perak wo e mas, harta benda wo ternak, tumampasla en sesempe kepa’a-pa’aran i wee em bale ni Empung waki Yerusalem.”5Takar tumu’utulouw se kapala-kapala kaum ne me’urang ne tou Yehuda wo ne tou Benyamin, ma’an em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, nyi’a i yi’i susur tou e natena neiy i oghela ni Empung kaa laa mae mareng wo rumedeiyla e wale ni TUHAN waki Yerusalem. 6Wo se reiy’ sa mina’asa tou witu eng kaledong nea se simawang nisea ampit em barang-barang perak, ampit e mas, harta benda wo se ternak wo ampit en tetaber wangun-wangun, e walinana waki reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i sempela ampit eng kepa’a-pa’aran.7O kangkasi si raja Koresh si rimeo rumou’mi eng kalekepan em bale ni TUHAN e neiy mouw i ateri ni Nebukadnezar waki Yerusalem wo neiy i weenala witu eng gorem eng kuil ni empungna. 8Koresh, raja Persia i ti’i, rimeo i rou’mi em baya nyi’a i ti’i witu e wawa’ em pategha’an ni Mitredat, bendahara ni raja, si rimeken e minapekasa nyi’a i wee si Sesbazar, pemangko’ waki Yehuda.9Nyi’i mouw en daftarna: telu nga pulu’ bokor mas, esa nga riwu bokor perak, rua nga pulu’ o siouw pai’, 10telu nga pulu’ piala mas, o kangkasi e nepat nga atus esa nga pulu’ piala perak, esa nga riwu wu’ana em barang-barang walina. 11Em barang-barang mas wo em perak i ti’i minapekasa nyi’a eng kelakerna e lima nga riwu epat nga atus.Em baya nyi’a i ti’i e niali ni Sesbazar e nedo se tou-tou neiy i sea’ i ti’i se nialimi minareng waki wanua Babel mineiy waki Yerusalem.

Chapter 2

Daftar ne tou-tou se minarengi waki pasea’an

1Nyi’i mouw se tou-tou em propinsi Yehuda se minae minarengi waki pasea’an, nyi’a i yi’i em baya ne tinaang, eng ketareanna se neiy i ater minea waki Babel ni Nebukadnezar, raja Babel, wo se minareng mea waki Yerusalem wo mea waki Yehuda, siesa o siesa minea waki kotana. 2Nisea se mineiy mewali-wali si Zerubabel, Yesua, Nehemia, Seraya, Reelaya, Mordekhai, Bilsan Mispar,Bigwai, Rehum wo si Baana. Nyi’i mouw en daftar ne tou-tou bangsa Israel:3bani Paros: se rua nga riwu esa nga atus pitu nga pulu’ o rua tou; 4bani Sefaca: se telu nga atus pitu nga pulu’ o rua tou; 5bani Arah: se pitu nga atus pitu nga pulu’ o lima tou; 6bani Pahat-Moab, nyi’a i yi’i se oki-oki’ ni Yosua wo ni Yoab: se rua nga riwu uwalu nga atus mapulu’ o rua tou;7bani Elam: se esa nga riwu rua nga atus lima nga pulu’ o epat tou; 8bani Zatu: se siouw nga atus epat nga pulu’ o lima tou; 9bani zakai: se pitu nga atus enem nga pulu’ tou; 10bani Bani: se enem nga atus epat nga pulu’ o rua tou;11bani Bebai: se enem nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 12bani Azgad: se esa nga riwu rua nga atus rua nga pulu’ o rua tou; 13bani Adonikam: se enem nga atus enem nga pulu’ o enem tou; 14bani Bigwai: se rua nga riwu lima nga pulu’ o enem tou;15bani Adin: se epat nga atus lima nga pulu’ o epat tou; 16bani Ater, nyi’a i yi’i se bani Hizkia: se siouw nga pulu’ o uwalu tou; 17bani Bezai: se telu nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 18bani Yora: se esa nga atus mapulu’ o rua tou;19bani Hasum: se rua nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 20bani Gibar: se siouw nga pulu’ o lima tou; 21waki Betlehem: se esa nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 22tou-tou e Netofa: se lima nga pulu’ o enem tou;23tou-tou e Anatot: se esa nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou; 24waki Asmawet: se epat nga pulu’ o rua tou; 25waki Kiryat-Arim, Kefira wo Beerot: se pitu nga atus epat nga pulu’ o telu tou; 26waki Ramai wo Gaba: se enem nga atus rua nga pulu’ o esa tou;27tou-tou e Mikhmas: se esa nga atus rua nga pulu’ o rua tou; 28tou-tou em Betel wo Ai: se rua nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 29waki Nebo: se lima nga pulu’ o rua tou; 30bani Magbis: se esa nga atus lima nga pulu’ o enem tou;31bani Elam, nyi’a i yi’i se Elam walina: se esa nga riwu rua nga atus lima nga pulu’ o epat tou; 32bani Harim: se telu nga atus rua nga pulu’ tou; 33tou-tou waki Lod, Hadid wo Ono: se pitu nga atus rua nga pulu’ o lima tou;34waki Yerikho: se telu nga atus epat nga pulu’ o lima tou; 35bani Senaa: se telu nga riwu enem nga atus telu nga pulu’ tou.36Nyi’i mouw em baya ne imam: bani Yedaya, nyi’a i yi’i se kaum me’urang ni Yesua: se siouw nga atus pitu nga pulu’ o telu tou; 37bani Imer: se esa nga riwu lima nga pulu’ o rua tou; 38bani Pasyhur: se esa nga riwu rua nga atus epat nga pulu’ o pitu tou; 39bani Harim: se esa nga riwu mapulu’ o pitu tou.40Nyi’i mouw se tou-tou Lewi: bani Yesua wo Kadmiel, nyi’a i yi’i se bani Hodawya: se pitu nga pulu’ o epat tou. 41Nyi’i mouw em baya ne kumekantar: bani Asaf: se esa nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou. 42Nyi’i mouw se kaum menaang witu em pepalen leloangan: bani Salum, bani Ater, bani Talmon, bani Akub, bani Hatita, bani Sobai, em baya nea se esa nga atus telu nga pulu’ o siouw tou.43Nyi’i mouw em baya ne budak witu em bait ni Empung: bani Ziha, bani Hasufa, bani Tabaot; 44bani Keros, bani Siaha, bani Padon; 45bani Lebana, bani Hagaba, bani Akub; 46bani Hagab, bani Samlai, bani Hanan;47bani Gidel, bani Gahar, bani Reaya; 48bani Rezin. Bani Nekoda, bani Gazam; 49bani Uza, bani Paseah, bani Besai; 50bani Asna, bani Meunim, bani Nefusim;51bani Bakbuk, bani Hakufa, bani Harhur; 52bani Bazlut, bani Mehida, bani Harsa; 53bani Barkos, bani Sisera, bani Temah; 54bani Neziah, bani Hatifa.55Nyi’i mouw se see’ em baya ne hamba ni Salomo: bani Sotai, bani Soferet, bani Peruda; 56bani Yaala, bani Darkon, bani Gidel; 57bani Sefaca, bani Hatil, bani Pokheret-Hazebaim, bani Ami. 58se minapekasa budak witu em bait ni Empung wo se see’ em baya ne hamba ni Salomo se telu nga atus siouw nga pulu’ o rua tou.59Nyi’i mouw se tou-tou minae marengi waki Tel-Melah, Tel-Harsa, Kerub, Adan wo Imer, ta’an nisea se reiy’ mete’u minapaloo’o-loo’ola sapa ku’a re’en se kaum ne me’urang wo e nasal usul nea neiy i kaghorem bangsa Israel: 60bani Telaya, bani Tobia, bani Nekoda, se enem nga atus lima nga pulu’ o rua tou;61wo waki elet ne kaum imam: bani Hebaya, bani Hakos, bani Barzilai. Barzilai i ti’i si minepeka’awu siesa oki’ wewene ni Barzilai, tou Gilead i ti’i, wo rengan e ni’itu sia si nginaranan i ki’it e ngaran ne me’urang i ti’i. 62Nisea i ti’i se simoisapla sapa ku’a re’en e ngaran nea neiy i kepatik witu en silsilah, ta’an karengan e ni’itu e reiy’ niatola, takar nisea se neiy i papaloo’o-loo’ola se reiy’ lenas i wee en jabatan imam. 63Wo en tanume nisea e rine’epesla ni kapala daerah, kaa nisea se reiy’ toro kumaani waki sesempe kasa kudus, i ka’ayo wawean siesa imam si minta’ ampit tumiboiy e Urim wo en Tumim.64Minapekasa jema’ah i ti’i mewali-wali se epat nga pulu’ o rua nga riwu telu nga atus enem nga pulu’ tou, 65esa nga walinana waki se budak nea tuama wo wewene eng kelakerna se pitu nga riwu telu nga atus telu nga pulu’ o pitu tou. Witu nisea wawean se rua nga atus kumekantar tuama wo wewene.66Nisea se makapunya se pitu nga atus telu nga pulu’ o enem nga ipus kawalo, rua nga atus epat nga pulu’ o lima nga ipus bagal, 67epat nga atus telu nga pulu’ o lima nga ipus onta, wo enem nga riwu pitu nga atus rua nga pulu’ nga ipus keledai.68Se pirala kapala kaum ne me’urang, katoroan nu mineiy waki wale ni TUHAN em baki Yerusalem, se minapasempela en sesempe kepa’a-pa’aran i ka’arala em pebangunan em bale ni Empung witu en tampana kasa ketare. 69Nisea se minee sesawang eng kadar i te eng kaawoan nea i wee em penu’utu-nu’utulan i ka’arala em pepa’ayangen i ti’i eng kelakerna e nenem nga pulu’ o esa nga riwu dirham mas, lima nga riwu mina perak wo esa nga atus kameja ne imam.70Sapa tare em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, wo kangkasi se esa nga weteng waki se rakyat, ma’an em baya ne kumekantar, em baya ne menaang witu em pepalen leloangan wo em baya ne budak witu em bait ni Empung se minena’ witu eng kota-kota nea, tuanakan kangkasi em baya ne tou Israel walina, siesa o siesa waki kotana nuesa.

Chapter 3

Pebangunan e mezbah

1Katoroan i ka’ayola en sumedot kapitu, nu reiy’ mouw se tou Israel nu minena’ waki kota-kotana, takar makarengan merurouw se minapekasa rakyat waki Yerusalem. 2Takar muleiy mouw si Yesua bin Yozadak ma’an se patuari-patuarina, em baya ne imam i ti’i, wo si Zerubabel bin Sealtiel ma’an se patuari-patuarina mebangun e mezbah ni Empung Israel kaa laa mapasempela en tetule tinunu witu natasna, minatoroan ampit neiy i kepatik witu eng kaol Taurat ni Musa, abdi ni Empung.3Nisea se rimedeiyla e mezbah i ti’i witu en tampana kasa ketarean, ma’anouw tu’u sea kineide’an wia se penduduk em banua, laa o sea mapasempela witu natasna en tetule tinunu wia si TUHAN, en tetule tinunu nedo memo’odo wo e nedo mawengido. 4Nisea kangkasi se simiwola e nendo wangko’ Lekouw Laleiyna, minatoroan ampit neiy i kepatik, wo mapasempela en tetule tinunu e nendo lumaa nendo i ki’it eng kelakerna e minatoroan ampit e natoran, nyi’a i yi’i susur nendo i ki’it neiy i tantula i wee e nendo ni’itu. 5Wo rengan e ni’itu o siwoanola en tetule tinunu tataap, o kangkasi en tetule tinunu witu en sumedot weru wo witu en susur nendo wangko’ eng kudus i wee si TUHAN, wo susur tou si mapasempela en sesempe kepa’a-pa’aran wia si TUHAN.6Rengan e nendo kasa ketare-tare en sumedot kapitu nisea se muleiy mapasempela en tetule tinunu wia si TUHAN, ta’anouw en to’otolan em Bait Suci ni TUHAN e reiy’pe’ kangkasi neiy i reta’la. 7Laa o sea meela loit wia se sumesiwo em batu wo se sumesiwo eng kayu, kasuatan wia se tou en Sidon wo Tirus eng kekaanen wo eng kekoo’on wo e lana, rio se tou-tou i ti’i malimi eng kayu aras waki Libanon i ka’ayomi waki tasik tawi e Yafo, tanu e neiy mouw i yonla wia nisea ni Koresh, raja em banua Persia.

Rineta’an en to’otolan em Bait Suci

8Witu en te’un karua nu reiy’ mouw sea nu i ka’ayola waki wale ni Empung waki Yerusalem, witu en sumedot karua, takar si Zerubabel bin Sealtiel wo si Yesua bin Yozadak ma’an se patuari-patuari nea walina, nyi’a i yi’i em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, wo em baya ne tou se minarengi waki Yerusalem waki tampa tinaangan se minuleiy em pepa’ayangen i ti’i. Nisea se limukarla se tou-tou Lewi se makaumur rua nga pulu’ nge te’un o matas kaa laa mategha’la em pepa’ayangen mebangun em bale ni TUHAN. 9O laa si Yesua ma’an se oki-oki’ wo se patuari-patuarina wo si Kadmiel ma’an se oki-oki’na, tou-tou Yehuda mewali-wali se mininta’ mategha’la se tou-tou se matuanala em pepa’ayangen mebangun em bale ni Empung. Tuanakan kangkasi se bani Henadad, se oki-oki’ wo se patuari-patuari nea, tou-tou Lewi i ti’i.10Witu e nedo en to’otolan em Bait Suci ni TUHAN, neiy i reta’la ne sumesiwo-sumesiwo bangunan, takar mapa’ato mouw em baya ne imam ampit minake e labung jabatan wo maali-ali e nafiri, wo se tou-tou Lewi, bani Asaf, ampit maali-ali en ceracap, kaa laa melelo’o-lo’or si TUHAN, i ki’it en teturu’ ni Daud, raja Israel. 11Eng kenaramen meningko-ningkoman nisea se mekantarla i wee si TUHAN eng kekantaren lelo’or wo en syukur: “Karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na wia se Israel!” Wo se minapekasa umat se merio-rio ampit e menaleinteng kasuatan melo’o-lo’or si TUHAN, eng karengan en to’otolan em bale ni TUHAN neiy mouw i reta’la.12Ta’an laker witu nelet em baya ne imam, tou-tou Lewi wo se kapala-kapala kaum ne me’urang, se tu’a-tu’a se mekasa mouw limoo’ em bale ketareanna, se miname’ ampit en suara menaleinteng, katoroan em pareta’an en to’otolan em bale i yi’i en tinuanala witu en saruan em beren nea, kasuatan kelaker tou se merio-rio ampit en suara menaleinteng karengan se mepa’a-pa’ar. 13Tou se reiy’ mouw mete’u kasi mememange’anla wisa e legu’an merio-rio mepa’a-pa’ar wo wisa e legu’an name’an ne rakyat, karengan se rakyat se merio-rio ampit en suara menaleinteng, i ka’ayo e legu’anna em palingan mina’ayo kewa’akat.

Chapter 4

Pebangunan e Yerusalem neiy i kalodok kaa em pasu’usuken

1Katoran se kesaru ne tou Yehuda wo Benyamin nu liminga, kaa se tou-tou minarengi waki pasea’an i ti’i se kasuatan mebangun em Bait Suci i wee si TUHAN, Empung Israel, 2takar sea tumawila si Zerubabel ma’an em baya se kapala kaum ne me’urang wo lumila’ wia nisea: “Ma’anouw nikeiy kumi’it mebangun mewali-wali ampit nikouw, karengan nikeiy tu’u keiy malukar wia si Empungmu masuat tanu nikouw; awes kangkasi nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ masempela en tetule wia-Nisia rengan en zaman ni Esar-Hadon, raja Asyur, si simoro’mi nikeiy mineiy wia nyi’i.”3Ta’an si Zerubabel, Yesua wo em baya se kapala kaum ne me’urang ne tou Israel walina se limila’ wia nisea: “E reiy’ ku’a urusan ta mewali-wali, i ka’ayo nikouw wo nikeiy mebangun em bale i wee si Empung meiy, karengan nikeiy nuesa mouw si laa mebebangun i wee si TUHAN, Empung Israel, tanu neiy i perentala wia nikeiy ni Koresh, raja em banua Persia.”4Takar se penduduk em banua i ti’i se limewea’la em pe’inakuten ne tou-tou Yehuda wo en simiwo nisea meide’ mebebangun. 5Awes tare, keurean en zaman ni Koresh, raja em banua Persia, i ka’ayo en zaman paperenta’an ni Darius, raja em banua Persia, nisea se minoko’ em baya ne ngumenge’enge’ kaa laa sumu’usuk se tou-tou Yehuda wo mo’opolela en tetiro’an nea. 6Witu en zaman paperenta’an ni Ahasyweros, witu eng kinetareani em paperenta’anna, nisea se minatik en surat teturean witu se tou-tou se maena’ mouw waki Yehuda wo waki Yerusalem.7Wo witu en zaman ni Artahsasta i patikouw en surat neiy i patik ni Bislam, Mitredat wo ni Tabiel ma’an se karapi-karapina walina wia si Artahsasta, raja em banua Persia. Naskah en surat i ti’i neiy i patik witu em baasa Aram ampit e niera’an nyi’a. (Witu em baasa Aram:) 8Rehum, kumbasar, wo si Simsai, panitera, se minatikola en surat witu Yerusalem wia si raja Artahsasta, em pumpunna tanu en tumodongla.9– Witu e nedo ni’itu i patikouw en surat i ti’i ni Rehum, kumbasar, wo ni Simsai, panitera, ma’an se karapi-karapi nea walina, em baya ne akim wo se punggawa wo se pegawai-pegawai, tou Persia, tou-tou waki Erekh, waki Babel ma’an se tou-tou waki Susan, nyi’a i ti’i se tou-tou Elam, 10wo se bangsa-bangsa walina, karengan ni Asnapar si wangko’ wo mulia i ti’i se neiy i soro’la wo neiy i reo mena’ waki kota Samaria wo waki daerah walina esa nga weka talikuran so’oso’an Efrat.11Nyi’i mouw en sinelokan en surat neiy i papa’ali nea wia nisia: ”Mea witu en sinaru ni raja Artahsasta waki se hamba-hamba ni tuangku, tou-tou waki daerah esa nga weka talikuran so’oso’an Efrat. Takar 12satorona si raja mete’ula, kaa se tou-tou Yahudi, se minae rimou’mi waki si tuangku mineiy waki tampa meiy, se mina’ayo mouw waki Yerusalem. Nisea se kasuatan mebangun sumeup eng kota durhaka wo e lewo’ i ti’i; nisea se mesampetla pebangunan em beton-beton wo maseupla en to’otolanna.13Satorona si raja mete’ula, kaa sa wona’na eng kota i ti’i em binangunola wo em beton-betonna en simampetola, tou se reiy’ mouw kasi mear pajak, upeti ka’apa bea, i ka’ayo eng kota i ti’i eng kesampetanna mapa eiy eng karugian wia se raja-raja.14En teakan, eng karengan nikeiy keiy maka punya kato’orongan ampit si raja wo e reiy’ waar i wee nikeiy lumoo’ si raja tena’an en sesero’, takar eng karengan e ni’itu keiy rimeo tou makite’ula eng kapualitan i ti’i wia si raja, 15rio siwoala sesoisapan witu eng kaol na’asaren ne nene moyang ni tuangku. Witu eng gorem eng kaol na’asaren i ti’i si tuangku si laa matola wo mamete’ula, kaa eng kota i ti’i eng kota durhaka, e reiy’ maena-ena’ mapa eiy eng karugian wia se raja-raja wo en daerah-daerah, wo kaa se tou se reiy’ maena-ena’ masiwola em peranguan witu eng goremna rengan en zaman ketareanna. Ni’itu mouw eng karenganna takar eng kota i ti’i em pinunengla. 16Nikeiy i yi’i keiy makite’ula wia si raja, kaa sa wona’na eng kota i ti’i em binangunouw sumeup wo em beton-betonna en simampetouw, takar i wee si tuang ee sangari reiy’ mola kasi kapunya’an waki daerah esa nga weka talikuran so’oso’an Efrat.”17Takar si raja si minapa’ali en surat wewingkot i yi’i: “Wia si Rehum, kumbasar, wo si Simei, panitera, ma’an se karapi-karapi nea walina, se maena’ waki Samaria wo waki daerah walina lewet en so’oso’an Efrat. Tabea! Takar en teakan, 18en surat neiy i pakiali miouw wia nikeiy, neiy mouw i wacala wia niaku ampit kalenona. 19O laa witu em perentaku en sinoisapanola, wo e niatola, kaa eng kota i ti’i rengane en zaman ketareanna se reiy’ maena-ena’ mato’or mesaru se raja-raja wo kaa se pendudukna se reiy’ maena-ena’ madurhaka wo merangu.20Awes kangkasi eng ketareanna wawean se raja-raja se makakuasa witu e Yerusalem, se maperenta e minapekasa daerah lewet en so’oso’an Efrat, wo wia nisea winearla em pajak, upeti wo em bea. 21Eng karengan e ni’itu, i rou’ momi em perenta, kaa laa mapaena’la se tou-tou i ti’i, rio eng kota i ti’i te’a pebebangunen sumeup, nu reiy’pe’ niaku nu kumaluarla em perenta. 22Wo ghenangenouw makale’o-le’os rio te’a kouw sumiwo e nesa kapeparan witu em perkara i yi’i. Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna eng kinaterian e minamualila karugian ne raja-raja i ti’i minawes eng kasela?”23Takar nu reiy’ mouw en sinelokan en surat ni raja Artahsasta neiy wacala wia si Rehum, wo si Simsai, panitera, ma’an se karapi-karapi nea, mae mouw sea ampit e minakarengan waki Yerusalem matola se tou-tou Yahudi, wo ampit eng kaketean sea se mapupus se tou-tou i ti’i mena’la em pepa’ayangen i ti’i. 24Witu e nedo ni’itu i kaena’ mouw em pepa’ayangen mebangun em bale ni Empung em baki Yerusalem, wo e minena-ena’ neiy i kaena’ i ka’ayo en te’un karua en zaman paperenta’an ni Darius, raja em banua Persia.

Chapter 5

Pebangunan neiy i muleiy kasi ampit e iyon ni raja Darius

1Ta’an si nabi Hagai wo si Zakharia bin Ido, se rua nabi i ti’i, se minenti’ witu se tou-tou Yahudi se maena’ waki Yehuda wo waki Yerusalem witu e ngaran ni Empung Israel, si rimapitla nisea. 2Witu e nedo ni’itu muleiy mouw si Zerubabel bin Sealtiel wo si Yesua bin Yozadak mebangun em bale ni Empung em baki Yerusalem. Nisea se tineper wo sinawang ne nabi-nabi ni Empung.3Ta’an witu e nedo ni’itu kangkasi meiy mouw wia nisea si Tatnai, kumbasar en daerah esa nga weka talikuran en so’oso’an Efrat, mewali-wali ampit si Syetar-Boznai wo se karapi-karapi nea, wo en teinti’i mouw em pokeiyna wia nisea: “Seiy ku’a re’en si minee perenta wia nikoo kaa laa mebebangun em bale i yi’i wo mesesampetla em beton i yi’i?” 4Laa o pokeiyna kangkasi wia nisea: “Seiy ku’a re’en e ngaran-ngaran ne tou se rimedeiyla em bangunan i yi’i?” 5Ta’an em beren ni Empung e memee-mee ghenang em baya se tu’a-tu’a ne tou Yahudi, i ka’ayo sea reiy’ pupusan mena’ ne tou-tou i ti’i i ka’ayo wawean abar eng ka’atoan ni Darius wo kamurian makialimi sumeup en surat bewingkot tanume eng kapualitan i ti’i.6Nyi’i mouw en sinelokan en surat neiy i pakiali ni Tatnai, kumbasar en daerah esa nga weka talikuran en so’oso’an Efrat, mewali-wali ampit si Syetar-Boznai wo se karapi-karapina, em baya ne punggawa en daerah esa nga weka talikuran en so’oso’an Efrat, wia si raja Darius. 7Nisea se minapa’ali e laporan neiy i kepatik wia nisia em palingan tanu en tumodongla: Mea witu en sinaru ni raja Darius. Tabea pinakale’os!8Satorona si raja si mamete’ula, kaa nikeiy keiy mineiy wia en daerah Yehuda, mineiy wia em bale ni Empung si kasa wangko’. Wale i ti’i eng kasuatan pebangunen ampit em batu sela-sela, kasuatan eng kedirna linapis ampit eng kayu, wo em pepa’ayangen i ti’i em pina’ayang ampit e makale’o-le’os wo e makelang le’os witu e lawas nea. 9Kamurian keiy minueiyla em baya se tu’a-tu’a i ti’i wo en teinti’i mouw em pokeiy meiy wia nisea: Seiy ku’a re’en si minee perenta wia nikoo kaa laa mebebangun em bale i yi’i wo mesesampetla em beton i yi’i? 10awes kangkasi nikeiy keiy minueiyla wia nisea e ngaran-ngaran nea, kaa laa mapakite’ula nyi’a wia si tuangku, ampit minatikla e ngaran ne tou-tou se mekapalala nisea.11Nyi’i mouw em bewingkot neiy i wee neala wia nikeiy: Nikeiy nyi’a mouw keiy hamba-hamba ni Empung em pakasa’an e langit wo em bumi, wo nikeiy keiy mebangun sumeup em bale, e neiy mouw i redeiyla minate’u-te’unouw nu reiy’pe nyi’a, neiy i redeiyla wo neiy i sampetla ni esa raja Israel si wangko’.12Ta’an nu reiy’ mouw se nene moyang meiy nu minapato’orla e nupi’ ni Empung pakasa’an e langit, nisea se neiy i sarakan-Nala witu e lawas ni Nebukadnezar, raja em banua Babel, tou eng Kasdim, si timeri em bale i ti’i wo minater se bangsa i ti’i tanume se tinaang minea waki wanua Babel. 13Ta’an laa witu en te’un kasa ketare-tare en zaman ni Koresh, raja em banua Babel, i kaluaromi em perenta ni raja Koresh kaa laa mebebangun em bale i yi’i.14O kangkasi eng kalekepan e mas wo em perak waki wale ni Empung, e niedo momi ni Nebukadnezar waki Bait Suci em baki Yerusalem wo e niali witu eng gorem em bait suci em baki Babel, e niedomi kangkasi ni raja Koresh waki bait suci em baki Babel i ti’i, wo neiy i sarakanla wia siesa tou si mekengaran Sesbazar si pinopona mola minamuali kumbasar. 15Em perentana wia nisia: Edonouw eng kalekepan i yi’i, mea mouw wo i weela ni’itu witu eng gorem em Bait Suci em baki Yerusalem, wo ma’anouw em bale ni Empung em bangunen witu en tampana ketare-tare.16Kamurian meiy mouw si Sesbazar, rimeta’la em peteto’otolan em bale ni Empung em baki Yerusalem, wo rengan e nedo ni’itu i ka’ayomi en teakan o pa’ayangenola em pebangunan nyi’a, ta’an i te e reiy’pe’ simampet.17Eng karengan e ni’itu, sa wona’na i papokeiyla le’os ni raja, takar satorona tuana’ala pasoisapan witu eng gorem eng gedung penu’utu-nu’utulan ni raja, maname’, waki Babel, sapa ku’a re’en e mekasa mouw kaluarala perenta ni raja Koresh kaa laa mebebangun sumeup em bale ni Empung em baki Yerusalem i ti’i. Kamurian e rine’epesan ni raja tanume eng kapualitan i ti’i satorona ni’i pakialimi wia nikeiy.”

Chapter 6

1Nu reiy’ mouw i tu witu em perenta ni raja Darius o siwoanola em pasoisapan witu em penu’utu-nu’utulan waki Babel, witu en tampa tinu’utulan e naskah-naskah. 2Kamurian waki Ahmeta, benteng em baki propensi Media, kina’atoala e nesa langkunan em pumpunena tanume en tumodongla: "Piagam:3Witu en te’un kasa ketare-tare en zaman ni raja Koresh i kaluaromi em perenta ni raja Koresh: Tanume em bale ni Empung waki Yerusalem. Wale i ti’i e lewo’ sareiy’ mouw bangunen sumeup tanume en tampa ne tou mapasempela en tetule rineret wo en tetule api-apian; e lewo’ sa reiy’ mouw eng kerakekna e nenem nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e nenem nga pulu’ hasta. 4Wo e lewo’ sa reiy’ mouw i paas telu nga unsun watu sela-sela wo e nesa nga unsun kayu. E nongkosna e lewo sa reiy’ weareni waki penu’utu-nu’utulan eng keraja’an. 5Wo kangkasi eng kalekepan e mas wo em perak em bale ni Empung e niedomi ni Nebukadnezar waki Bait Suci em baki Yerusalem wo alin minea waki Babel i ti’i e lewo’ sa reiy’ mouw i warengla, rio mareng kangkasi witu eng gorem em Bait Suci em baki Yerusalem, mea witu en tampana kasa ketare; wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ mouw meela nyi’a witu eng gorem em bale ni Empung.”6“Eng karengan e ni’itu, heiy Tatnai, kumbasar en daerah lewet en so’oso’an Efrat, wo si Syetar-Boznai ma’an se karapi-karapimu, em baya ne punggawa en daerah lewet en so’oso’an Efrat, satorona kouw ma’akati en tou maname. 7I waya mola em pepa’ayangen mebangun em bale ni Empung i ti’i. Kumbasar wo em baya ne tu’a-tu’a ne tou Yahudi se toro mangun em bale ni Empung i ti’i witu en tampana kasa ketare.8Awes kangkasi neiyku mouw i kaluarla em perenta tanume en sapa e lewo’ sa reiy’ siwon niouw witu em baya se tu’a-tu’a ne tou Yahudi tanume em pebangunan em bale ni Empung i ti’i, nyi’a i yi’i waki wewua’an eng keraja’an, waki e upeti en daerah lewet en so’oso’an Efrat, e lewo’ sa reiy’ mouw ampit e makale’o-le’os wo ampit e reiy’ maleken mee ongkos wia se tou-tou i ti’i. 9Wo sapa em pemadungen, nyi’a i yi’i si sapi raghar muda, domba raghar, oki’ ni domba i wee en tetule tinunu i wee si Empung pakasa’an e langit, o kangkasi eng gandum, wuras, nanggor wo e lana, i ki’it en teturu’ em baya ne imam se waki Yerusalem, em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ i weela wia nisea e nendo lumaa e nendo reiy’ ampit eng kapeparan, 10rio sea reiy’ maena-ena mapasempela en tetule maka’aruiyen wia si Empung pakasa’an e langit wo masombayangla si raja ma’an se oki-oki’na.11Tumodongla nyi’a neiyku mouw i kaluarla em perenta, rio susur tou si lumangkoiy eng katenggolan i yi’i, e laa sawuten esa nge wa’atang narii waki walena, kaa laa melelesetla nyia’ witu en tempok en tobol i ti’i wo rio em balena en siwonla riberek karengan eng kapualitan i ti’i. 12Takar si Empung, si simiwo mola e ngaran-Na mena’ maname, ma’anouw sia rumonga’la susur raja wo susur bangsa, si maayatla e lawas kaa laa lumangkoiy eng katenggolan i yi’i wo mepepunengla em bale ni Empung em baki Yerusalem i ti’i. Niaku, Darius, si kimaluarola em perenta i yi’i. Satorona mouw i tu patuananla ampit e makale’o-le’os.”

Pepa’ayangen en simampet; tinahbisan em bale ni Empung wo e nendo wangko’ Paskah kasa ketare-tare

13Kamurian si Tatnai, kumbasar en daerah esa nga weka talikuran so’oso’an Efrat, si Syetar-Boznai wo se karapi-karapi nea se simiwo ampit em pinakale’o-le’os i ki’it sapa neiy i perentala ni raja Darius. 14Em baya ne tu’a-tu’a ne tou Yahudi se minapawee-weela em pebangunen i ti’i ampit e le’os neiy i oghela e wenti’ ni nabi Hagai wo ni nabi Zakharia bin Ido. Nisea se simampetla em pebangunen i ki’it em perenta ni Empung Israel wo i ki’it em perenta ni Koresh, Darius wo ni Arthasasta, raja-raja em banua Persia. 15Takar sumampetola em bale i ti’i witu e nendo katelu en sumedot Adar, nyi’a i yi’i witu en te’un kaenem zaman em paperenta’an ni raja Darius.16Takar se tou Israel, em baya ne imam, tou-tou Lewi wo se tou-tou walina se minarengi waki pasea’an, se minangko’la en tinahbisan em bale ni Empung i yi’i ampit e mepa’a-pa’ar. 17I wee em pentahbisan em bale ni Empung i yi’i nisea se minapasempela sapi raghar esa nga atus nga ipus, domba raghar rua nga atus nga ipus wo oki’ ni domba epat nga atus nga ipus; o kangkasi membe’ raghar tanume en tetule pare’i en dosa i wee se minapekasa tou Israel se mapulu’ o rua nga ipus, i ki’it e rerekenan ne suku Israel. 18Nisea kangkasi se timampala em baya se imam witu eng golongan-golonganna wo se tou-tou Lewi witu e rewok-rewokna metetuanala e raghes wia si Empung si maena’ waki Yerusalem, minatoroan ampit neiy i kepatik witu eng kaol ni Musa.19Wo witu en tanggal mapulu’ o epat sumedot kasa ketare nisea se minarengi waki pasea’an se minangko’la em Paskah. 20Karengan em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se mewali-wali limenasla en tou, i ka’ayo lenasouw nisea nu waya. Tuana mouw nisea nu rimeret sioki’ ni domba Paskah i wee em baya ne tou se minarengi waki pasea’an, wo i wee se patuari-patuari nea, nyi’a i yi’i em baya ne imam, wo i wee en touna nuesa.21Tou-tou Israel se minarengi waki pasea’an se kimaan nyi’a wo tuanakan kangkasi susur tou si tima’atasi en tou waki kanajisan ne bangsa-bangsa em banua i ti’i laa o kuma’ampetla en tou wia nisea, kaa laa melelukar wia si TUHAN, Empung Israel. 22Awes kangkasi nisea se minangko’la e nendo wangko Roti Reiy’ Siragi ampit e mepa’a-pa’ar, pitu nga endo eng keurena, karengan si TUHAN si simiwo mouw nisea mepa’a-pa’ar; Nisia si minapalenge mola e nate ni raja em banua Asyur wia nisea, i ka’ayo si raja si simawang nisea witu em pepa’ayangen mebangun em bale ni Empung, nyi’a i yi’i si Empung Israel.

Chapter 7

Ezra si wineean kuasa ni raja kaa laa tumu’utul eng kabakti’an witu em bale ni Empung

1Kamurian waki em baya nyi’a i ti’i, witu en zaman paperenta’an ni Artahsasta, raja em banua Persia, takar mae mouw si Ezra bin Seraya bin Azarya, bin Hilkia 2bin Salum bin Zadok bin Ahitub 3bin Amarya bin Azarya bin Merayot 4bin Zerahya bin Uzi bin Buki 5bin Abisua bin Pinehas bin Eleazar bin Harun, nyi’a i ti’i si Harun imam kapala.6Ezra i yi’i si rimou’mi waki Babel. Nisia nyi’a mouw siesa tou kasa mete’u eng kaol, kasa sigha’ witu en Taurat ni Musa neiy i weela ni TUHAN, Empung Israel. Wo si raja si mineela nisia e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arnala, eng karengan e lawas ni TUHAN, Empungna, materungla nisia. 7O kangkasi minae minareng waki Yerusalem se pirala nga rewok ne tou Israel wo se imam, tou Lewi, kumekantar, menaang witu em pepalen leloangan wo se budak witu em bait ni Empung witu en te’un kapitu witu en zaman ni raja Artahsasta.8Laa o i ka’ayo mola sia waki Yerusalem witu en sumedot kalima, nyi’a i yi’i witu en te’un kapitu en zaman ni raja i ti’i. 9Minakatena-tena witu en tanggal esa en sumedot kasa ketare sia muleiy em pakela-kelanganna marengi waki Babel wo e minakatena-tena’ witu en tanggal esa sumedot kalima sia i ka’ayola waki Yerusalem, eng karengan e lawas murah ni Empungna i ti’i en timerungla nisia. 10Karengan si Ezra si kasa mouw pa’ar kaa laa mesesoisapla en Taurat ni TUHAN wo metetuanala nyi’a ma’an meteturu’la eng katataapan wo e natoran witu nelet ne tou Israel.11Nyi’i mouw en sinelokan en surat, neiy i weela ni raja Artahsasta wia si Ezra, imam wo si kasa sigha’ eng kaol i ti’i, si kasa sigha’ witu e lelila’a’an e reiy’ sa mina’asa perenta wo eng katataapan ni TUHAN i wee se tou Israel: 12“Artahsasta, raja reiy’ sa mina’asa raja, wia si Ezra, imam wo kasa mete’u en Taurat ni Empung pakasa’an e langit, wo en tumodongla nyi’a. Takar en teakan, 13kaa niaku e neiy mouw kaluari em perenta, kaa susur tou si witu eng gorem eng keraja’angku si neiy i kaghorem tou Israel karengan, ka’apa em baya ne imamna ka’apa se tou-tou Lewi, wo si pa’ar mea waki Yerusalem, si toro kumi’it mea ampit nikoo.14Eng karengan nikoo koo neiy i reo ni raja ma’an se pitu tou ngumenge’enge’na kaa laa mesesoisapla tanume e Yehuda wo e Yerusalem ampit kumi’itla witu e nukum ni Empungmu e minamuali tetiboiyannu, 15wo kaa laa ma’ali em perak wo e mas, e neiy i weela ni raja ma’an em baya ne ngumenge’enge’na tanume en sesempe kepa’a-pa’aran wia si Empung Israel, en tampa paena’an-Na waki Yerusalem, 16ma’an e reiy’ sa mina’asa perak wo e mas e laa ka’atoannu waki minapekasa propensi Babel, ampit en sesempe kepa’a-pa’aran e laa i pesesempela ne rakyat wo em baya ne imam i wee em bale ni Empung nea em baki Yerusalem,17takar eng karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw koo ampit e makale’o-le’os make e loit i ti’i kaa laa tumeles se sapi-sapi raghar, domba-domba raghar, oki-oki’ ne domba ampit en tetule sesakeiyanna wo en tetule tinoa’na, wo e lewo’ sa reiy’ mouw em baya nyi’a i ti’i i sempemula witu natas e mezbah witu em bale ni Empungmu em baki Yerusalem. 18Ta’an sapa ni’i papokeiymula le’os wo ne patuari-patuarimu kaa laa pesesiwoala ampit em perak wo e mas esa nga lebena, en toro siwon niouw minatoroan ampit eng kepa’aran ni Empungmu.19Ta’an eng kalekepan-kalekepan i te neiy i sarakanla wia nikoo i wee e raghes witu em bale ni Empungmu, i pa’ayo mola i tu witu en sinaru ni Empung waki Yerusalem. 20Wo em balina em pemandungene’ i wee em bale ni Empungmu, em pawearan nyi’a e minamuali pemesa’anennu, ni’itu en toro wearennumi waki penu’utu-nu’utulan eng keraja’an.21Kamurian niaku, raja Artahsasta, kimaluarola em perenta wia em baya ne bendahara waki daerah lewet en so’oso’an Efrat, teinti’i: e reiy’ sa mina’asa eng kiniweemi waki nikoo ni imam Ezra, si kasa sigha’ en Taurat ni Empung pakasa’an e langit, e lewo’ sa reiy’ mouw tuananla ampit e makale’o-le’os, 22ampit minake em perak i ka’ayo esa nga atus talenta eng kelakerna, gandum i ka’ayo esa nga atus kor eng kelakerna, nanggor i ka’ayo esa nga atus bat eng kelakerna, lana i ka’ayo esa nga atus bat eng kelakerna, wo em buras e reiy’ siniakaran. 23E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en timo’otolela witu em perenta ni Empung pakasa’an e langit, e lewo’ sa reiy’ tuananla ampit en tentem i wee em pemandungen em bale ni Empung pakasa’an e langit, rio te’a em paperenta’an ni raja ma’an se oki-oki’na tena’an e nupi.24Awes kangkasi keiy makite’ula wia nikoo, kaa e reiy’ mouw sah sa em baya ne imam, tou Lewi, kumekantar menaang witu em pepalen leloangan, budak witu em bait ni Empung wo em baya ne hamba em bale ni Empung se tena’anla em pajak, upeti ka’apa bea.25Takar nikoo, heiy Ezra, mopo mouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka wo se akim-akim minatoroan ampit eng hikmat ni Empungmu e minamuali tetiboiyannu, rio sea maakimla se minapekasa rakyat se maena’ waki daerah lewet en so’oso’an Efrat, nyi’a i yi’i em baya ne tou se mete’ula e nukum ni Empungmu; wo se tou reiy’pe’ mete’ula nyi’a se lewo’ sa reiy’ mouw turu’ennu. 26Susur tou, si reiy’ matuanala e nukum ni Empungmu wo e nukum ni raja, si lewo’ sa reiy’ ukumen ampit e makale’o-le’os, le’os ampit e nukuman paten, ka’apa tu’u ampit em pasea’an, ampit e nukuman denda ka’apa ukuman penjara.”27Lino’orouw si TUHAN, Empung ne nene moyang ta, si ampit en tuana minoghela e nate ni raja, i ka’ayo sia simerengatla em bale ni TUHAN em baki Yerusalem, 28a wo en simiwo niaku i koupusla ni raja wo ne ngumenge’enge’- ngumenge’enge’na ma’an se reiy’ sa mina’asa pemangko’ ni raja se makua-kuasa!

Patiro’an em pakela-kelangan

b Takar niaku ku kimeterla nateku, karengan e lawas ni TUHAN, Empungku, en timerungla niaku wo niaku ku minerurla waki elet ne tou Israel se pirala ma’aka-aka kaa laa mae mareng mewali-wali niaku.

Chapter 8

1Nyi’i mouw se kapala-kapala kaum ne me’urang wo en silsilah ne tou-tou se minae marengi mewali-wali niaku waki Babel witu en zaman em paperenta’an ni raja Artahsasta: 2waki se bani Pinehas: si Gersom; waki se bani Itamar: si Daniel; waki se bani Daud: si Hatus 3bin Sekhanya; waki se bani Paros: si Zakharia, wo mewali-wali nisia se esa nga atus lima nga pulu’ tou tuama se neiy i kepatik witu en silsilah;4waki se bani Pahat-Moab: si Elyoenai bin Zerahya, wo mewali-wali nisia se rua nga atus tou tuama; 5waki se bani Zatu: si Sekhanya bin Yahaziel, wo mewali-wali nisia se telu nga atus tou tuama; 6wo waki se bani Adin: si Ebed bin Yonatan, wo mewali-wali nisia se lima nga pulu’ tou tuama; 7waki se bani Elam: si Yesaya bin Atalya wo mewali-wali ampit nisia se pitu nga pulu’ tou tuama;8wo waki se bani Sefaca: si Zebaja bin Mikhael, wo se mewali-wali nisia se uwalu nga pulu’ tou tuama; 9wo waki se bani Yoab: si Obaja bin Yehiel, wo mewali-wali nisia se rua nga atus mapulu o uwalu tou tuama; 10wo waki se bani Bani: si Selomit bin Yosifya, wo mewali-wali nisia se esa nga atus enem nga pulu’ tou tuama; 11wo waki se bani Bebai: si Zakharia bin Bebai, wo mewali-wali nisia se rua nga pulu o uwalu tou tuama;12wo waki se bani Azgad: si Yohanan bin Hakatan, wo mewali-wali nisia se esa nga atus mapulu’ tou tuama; 13wo waki se bani Adonikam: se mineiy kamurian, wo nyi’i mouw e ngaran nea: si Elifelet, Yehiel wo si Semaya, wo mewali-wali nisea se enem nga pulu’ tou tuama; 14wo waki se bani Bigwai: si Utai wo si Zabud wo mewali-wali nisia se pitu nga pulu’ tou tuama.15Niaku ku minerurla nisea tawi en so’oso’an e maso’oso’ mea waki Ahawa wo maname keiy dumasing telu nga endo eng keurena. Katoroan soisapengkula sea, kaloo’ala wawean se tou-tou Israel karengan wo se imam-imam, ta’an reiy’ niatokula witu e nelet nea se tou-tou waki se bani Lewi. 16Kaa ni’itu niaku ku minapa’ali si Eliezer, Ariel, Semaya, Elnatan, Yarib, Elnatan, Natan, Zakharia, , Mesulam, nyi’a i yi’i se kapala-kapala kaum ne me’urang, wo si Yoyarib wo si Elnatan, nyi’a i yi’i se mememee-mememee teturu,17ampit e nesa ower i wee si Ido, kapala en tampa waki Kasifya. Niaku ku mineela e lelila’an-lelila’an witu eng gorem en suma nea kaa laa i pelelila’la wia si Ido wo se patuari-patuarina, em baya se budak witu em bait ni Empung waki Kasifya i ti’i, rio sea mapa eiymi wia nikeiy se tou-tou se lewo sa reiy’ tumuanala eng kabakti’an wia em bale ni Empung meiy.18Kamurian karengan e lawas murah ni Empung meiy i ti’i en timerungla nikeiy, o paki eiy nea mouw wia nikeiy se tou-tou se maka akal budi waki se bani Mahli bin Lewi bin Israel, nyi’a i yi’i si Serebya ampit se oki-oki’ wo se patuari-patuarina, se mapulu’ o uwalu tou; 19wo si Hasabya wo si Yesaya, waki se bani Merari, wo se patuari-patuarina wo se oki-oki’ nea, se rua nga pulu’ tou; 20wo waki em baya ne budak witu em bait ni Empung, se neiy i weela ni Daud wo em baya ne pemangko’ kaa laa pesesawang em pepa’ayangen ne tou-tou Lewi, se rua nga atus rua nga pulu’ tou, siesa o siesa se tinu’udek ampit en tinotor e ngaranna.21Kamurian maname, waki li’ilik en so’oso’an Ahawa i ti’i, niaku ku minapakite’ula em poso rio keiy kumumengla en tou witu en sinaru ni Empung meiy wo maleiy wia-Nisia e lalan aman i wee nikeiy, i wee se oki-oki’ meiy wo e reiy’ sa mina’asa eng harta benda meiy. 22Karengan niaku ku meirang kumiwee suraro wo se tou-tou mesake-sake kawalo wia si raja kaa laa kumawal nikeiy witu se kesaru wia lalan; karengan nikeiy keiy limila’ mouw wia si raja, en tuana: “Lawas ni Empung meiy e tumerungla em baya ne tou se menaro Nisia demi eng kelawiran nea, ta’an eng kuasa e nupi-Na en tumoro em baya ne tou se timele’ula Nisia.” 23Jadi moso mouw keiy womaaleiyla eng kapualitan i ti’i wia si Empung wo si Empung si lime’ele’la em paaleiyen neiy.24Laa o ku meleng se mapulu’ o rua pamuka-muka ne imam, nyi’a i yi’i si Serebya wo si Hasabya, wo mewali-wali nisea se mapulu’ tou waki elet ne patuari-patuari nea. 25Niaku ku timimbang i wee nisea em perak, e mas, wo eng kalekepan-kalekepan, nyi’a i yi’i en sesempe-sesempe wuntul i wee em bale ni Empung meiy e neiy i wuntulela ni raja ma’an se ngumenge’enge’- ngumenge’enge’na wo se pemangko’-pemangko’na wo em baya ne tou Israel se maname.26O kangkasi niaku ku timimbang kaa laa mesesarakan witu e lawas nea: em perak enem nga atus lima nga pulu’ talenta, kalekepan em perak e maka arga esa nga atus talenta, e mas esa nga atus talenta, 27rua nga pulu’ piala mas maka arga esa nga riwu dirham wo e rua wu’ana eng kalekepan waki tambaga lenas e maserengat wo e wangun tanu e mas.28Wo niaku ku limila’ wia nisea: “Nikouw kouw kudus i wee si TUHAN, wo eng kalekepan-kalekepan i yi’i tu’u eng kudus, wo em perak wo e mas i yi’i nyi’a mouw en sesempe kepa’a-pa’aran wia si TUHAN, Empung ne nene moyangmu; 29urusenouw wo tayuranouw i tu i ka’ayo kouw toro tumimbang nyi’a witu en sinaru em baya ne pamuka-muka ne imam ma’an se tou-tou Lewi wo em baya ne ma’aka-aka ne kaum ne me’urang ne tou Israel waki Yerusalem, witu e ruragh-ruragh em bale ni TUHAN.” 30O laa em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se simungkul em perak wo e mas wo eng kalekepan-kalekepan en tinimbangouw i ti’i kaa laa pa’alin mea waki Yerusalem, mea waki wale ni Empung meiy.

Neiy i ka’ayo waki Yerusalem

31Kamurian rumou’ momi keiy waki so’oso’an Ahawa mea waki Yerusalem witu en tanggal mapulu’ o rua en sumedot kasa ketarean kaa laa mekekelang mea waki Yerusalem, wo e lawas ni Empung meiy en timerungla nikeiy wo sime’epangla nikeiy waki lawas ne kesaru wo ne menokol. 32Takar i ka’ayo mola keiy waki Yerusalem. Nu reiy’ mouw keiy nu minena’la maname telu nga endo,33wo witu e nendo kaepat timbangenouw em perak wo e mas wo eng kalekepan-kalekepan iti’i witu em bale ni Empung meiy witu e wawa’ em pategha’an ni imam Meremot bin Uria, si tineperla ni Eleazar bin Pinehas, wo nisea se sinawang ni Yozabad bin Yesua wo ni Noaja bin Binui, se tou-tou Lewi. 34Em baya nyi’a e rineken wo en tinimbang sumeup, wo eng kelakerna en tinimbangan nyi’a neiy buukla.35Witu e nedo ni’itu kangkasi se tou-tou minarengomi waki tinaangan, nyi’a i yi’i nisea se minarengomi waki pasea’an, se minapasempela tanume en tetule tinunu wia si Empung Israel: sapi raghar mapulu’ o rua nga ipus i wee se minapekasa Israel, domba raghar se siouw nga pulu’ o enem nga ipus, oki’ ni domba se pitu nga pulu’ o pitu nga ipus, membe’ raghar tanume en tetule pare’i en dosa se mapulu’ o rua nga ipus, em baya nyi’a i ti’i en tanume en tetule tinunu i wee si TUHAN. 36Nisea se mina’ayola kangkasi en surat perenta ni raja wia se wakil-wakil ni raja wo se kumbasar-kumbasar en daerah esa nga weka talikuran en so’oso’an Efrat, wo se tou-tou i ti’i se minee tetobolan wia se bangsa ta wo wia em bale ni Empung.

Chapter 9

Ezra si minaaku en dosa ne tou-tou Israel witu en sesombayangen

1Nu reiy’ mouw em baya nyi’a i ti’i nu tinuanala meiy mouw em baya ne pamuka-muka tumawimi niaku wo lumila’: “Tou-tou Israel karengan, em baya ne imam, se tou-tou Lewi se reiy’ tima’atasla en tou waki se penduduk em banua ampit e reiy’ sa mina’asa eng kakejianna, nyi’a i yi’i waki se tou Kana’an, tou Het, tou Feris, tou Yebus, tou Amon, tou Moab, tou Mesir wo se tou Amori. 2Karengan nisea se minedo mola ka’awu waki elet ne oki’ wewene ne tou-tou i ti’i i wee en tou nuesa wo i wee se oki-oki’ nea, i ka’ayo masewokanouw em bibit kudus ampit se penduduk em banua, awes tare se pamuka-muka wo se makua-kuasa mouw se rimerior timuanala em pasiwo-siwon e reiy’ lale’ i ti’i.”3Katoroan niaku nu liminga e lelila’an i ti’i, takar niaku ku kimurensangla e labungku wo eng karaiyku wo ku sumawut e wu’uk eng kokongku wo en sokomku wo rumuberouw aku i kenganga. 4Laa o merurouw wia niaku em baya ne tou se matenggo’ogho’ karengan e nuwu’ ni Empung Israel, eng karengan em pasiwo-siwon reiy’ lale’ ne tou-tou neiy i sea’ i ti’i, ta’an niaku ku minena-ena’ rimuber neiy i kenganga i ka’ayo en tetule mawengido.5Witu e nedo en tetule mawengido wo tumo’orouw aku wo mena’ masiksa en touku, laa o ku kumurur ampit e labungku wo eng karaiyku minatoya-toyak kasuatan minalungla e lawasku wia si TUHAN, Empungku, 6wo pokeiyku: “Ee Empungku, niaku ku meirang wo minaka’ato en sesero’, i ka’ayo ku reiy’ berani mekeka’atla eng gioku wia-Nikoo, ee Empungku, karengan en dosa meiy e mine’unsunanouw minatasla eng kokong meiy wo eng kaselokan neiy e minumbungome waki langit.7Waki zaman ne nene moyang meiy i ka’ayomi e nendo i yi’i eng kaselokan neiy em bangko’, wo eng karengan en dosa meiy takar keiy nu waya ampit se raja-raja wo se imam-imam meiy neiy i sarakanla witu e lawas ne raja-raja em banua, mea witu eng gorem eng kuasa en santi, mea witu eng gorem petaangan wo em paremu’an, wo em pasero’an witu en saruan ne kelakeran, tanu e minamuali en teakan i yi’i.8Wo en teakan, en tare mouw i te pe’anen neiyla e nupus karunia waki si TUHAN, Empung meiy si timele’ula wia nikeiy se tou-tou neiy i kaliseiy, wo minee nikeiy tampa paena’an waki tampa-Na eng kudus, i ka’ayo si Empung meiy si simiwo em beren neiy masena’ wo minee nikeiy e noki kapenasan witu em pabudakan neiy. 9Karengan e ma’anouw tu’u keiy minamuali budak , ta’an witu em pabudakan i ti’i keiy reiy’ neiy i tele’ula ni Empung meiy. Nisia si simiwo nikeiy neiy i koupusla ne raja-raja em banua Persia, i ka’ayo keiy minaka’ato kapenasan kaa laa mebebangun em bale ni Empung meiy wo malinto’orla sumeup e riberekna, wo e weean beton kekelung waki Yehuda wo waki Yerusalem.10Ta’an en teakan, ee Empung meiy, sapa e laa i lila’ meiy nu reiy’ mouw em baya nyi’a i yi’i? Karengan nikeiy keiy timele’u mola em perenta-Mu, 11e neiy-Mu i perentala ampit em pinaeletan ne hamba-hamba-Mu, em baya ne nabi i ti’i, ampit minee nuwu’: Em banua ghinorem miouwla kaa laa pereruberan nyi’a mouw em banua kewur eng karengan eng kakewuran ne penduduk em banua, nyi’a i yi’i eng karengan e makari’irisen en tinuana neala ampit e reiy’ sa mina’asa kanajisan nea waki pakasa’an em banua i ti’i waki tempok mea waki tempok. 12Jadi en teakan te’a mouw kouw meweweela se oki-oki’ wewenemu wia se oki’ tuama nea, ka’apa tu’u medo se oki-oki’ wewene nea i wee se oki’ tuamamu. Te’a mouw kouw mememe’inakutla eng kasejahtera’an wo eng ka’aruiyan nea i wee eng keure-urena, rio kouw mamuali ente’, kumeipi em bua’na en tana’ e le’os, wo meela en tana’ i ti’i wia se oki-oki’mu i wee eng keure-urena.13Nu reiy’ mouw em baya em pine’an neiymi eng karengan em pasiwo-siwon neiy e lewo’, wo eng karengan eng kaselokan neiy em bangko’, kasuatan Nikoo, ee Empung meiy, koo reiy’ meukum e minekesaruan ampit en dosa meiy, wo kimaruniape’la wia nikeiy se tou-tou neiy i kaliseiy kelaker i yi’i, 14ma’anouw tu’u keiy sumeup lumangkoiy em perenta-Mu wo kumaweng-mekawengan ampit se bangsa –bangsa se keji i yi’i? Reiy’ ku’a re’en Nikoo koo laa meupi’ wia nikeiy i ka’ayo keiy ma’apu mapuneng, i ka’ayo reiy’la si timele’u matou-tou ka’apa neiy i kaliseiy?15Ee TUHAN, Empung Israel, Nikoo sikasa ulit, karengan nikeiy keiy neiype’ i wayala timele’u tanume setou-tou neiy i kaliseiy, tanu e minamuali en teakan i yi’i. Loo’onouw, keiy simaru eng hadirat-Mu ampit eng kaselokan neiy. Eng kaulitna, witu eng ka’ada’an tuana e reiy’ wona’na sitou tumaang rumedeiy witu en sinaru-Mu.”

Chapter 10

E winta’ ni Ezra witu em pekawengan masewokan

1Kasuatan si Ezra masombayang wo maaku en dosa, kasuatan maame’ ampit maongkot witu en saruan em bale ni Empung, meruromi wia nisia se jema’ah tou Israel se kasa ka’asa’an eng kelakerna, tuama, wewene wo se oki-oki’. Tou-tou i ti’i se maame’ ente-ente’. 2Takar sumusuiy mouw si Sekhanya bin Yehiel, waki se bani Elam, pokeiyna wia si Ezra: “Nikeiy keiy timuana mola em pasiwo-siwon reiy’ lale’ wia si Empung ta, eng karengan nikeiy keiy minapaka’awu mola se wewene wo’oseiy waki elet ne penduduk em banua. Ma’anouw tuana en teakan kangkasi e waweane’ arapan i wee se Israel.3Meiy mouw nikita en teakan ma’akes en teta’aran ampit si Empung ta, kaa nikita kita laa mure’ em baya ne wewene i ti’i ampit se oki-oki’ neiy i patou neala, i ki’it e nge’enge’ ni tuang wo ne tou-tou matenggo’ogho’ karengan em perenta ni Empung ta. Wo ma’anouw sitou minta’ i ki’it e nukum Taurat. 4Tumo’orouw, karengan eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw e lukarmu. Nikeiy keiy laa tumeperla nikoo. Ente’enola natemu, wo minta mouw!”5Kamurian tumo’orouw si Ezra wo rumeo em baya ne pamuka-muka ne imam wo se tou-tou Lewi wo se pakasa’an tou Israel tumiwa’, kaa nisea se laa sumiwo i ki’it e lelila’an i ti’i, takar tumiwa’ mouw sea. 6Nu reiy’ mouw i tu Ezra si rimou’mi waki saruan em bale ni Empung tumuyume e ruragh ni Yohanan bin Elyasib, wo maname sia minapawengi ampit e reiy’ kimaan roti wo kimoo’ rano, kaa nisia si mengasi’ karengan se tou-tou neiy i sea’ i ti’i se timuana mola em pasiwo-siwon reiy’ lale’.7O laa i abarola em palakat waki Yehuda wo waki Yerusalem wia em baya ne tou se minarengi waki pasea’an kaa laa merur waki Yerusalem. 8Seiy’ i te witu en telu nga endo si reiy’ mineiy, takar i ki’it en tinenggolela em baya ne ma’aka-aka wo ne tu’a-tu’a e reiy’ sa mina’asa hartana e laa edon wo nisia si laa i sea’mi waki se jema’ah se minarengi waki pasea’an.9Laa o merurouw em baya ne tou tuama Yehuda wo Benyamin waki Yerusalem witu en telu nga endo i ti’i, nyi’a i yi’i witu en sumedot kasiouw witu en tanggal rua nga pulu’ sumedot ni’itu. Minapekasa rakyat se rimuber witu eng kalasan em bale ni Empung, kasuatan matenggo’ogho’ karengan em perkara i ti’i wo karengan e naro repet. 10Takar tumo’orouw si imam Ezra, laa o lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw timuana mola em pasiwo-siwon reiy’ lale’, karengan nikouw kouw minepeka’awula se wewene wo’oseiy wo ampit en tuana e minawes eng kaselokan ne tou Israel.11Ta’an en teakan mengaku mouw witu en sinaru ni TUHAN, Empung ne nene moyangmu, wo tuananola sapa e mekepa’aren wia-Nisia wo ta’atasenomi en toumu waki se penduduk em banua wo se wewene-wewene wo’oseiy i ti’i!”12O laa se minapekasa jema’ah se miningkot wo minaleiy ampit en suara menaleinteng: “Eng kaulitna, nyi’a mouw eng kawajiban neiy tanu em pokeiymu i ti’i. 13Ta’an se tou-tou i yi’i se ka’asa’an eng kelakerna wo en tekan e noras naro, i ka’ayo se tou se reiy’ mouw makawoo kasi rumedeiy witu luar. Awes kangkasi em pepa’ayangen i ti’i e reiy’ perkara esa nga endo rua nga endo, karengan witu eng kapualitan i ti’i keiy lakerouw timuanala kaselokan.14Ma’anouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka meiy se minta’ mewakilela se jema’ah minapekasana, takar susur tou se waki kota-kota meiy se minepeka’awula se wewene wo’oseiy se lewo’ sa reiy’ meiy sumaru witu e nedo-nedo neiy i ketantu, wo mewali-wali nisea em baya ne tu’a-tu’a wo em baya ne akim waki susur eng kota, i ka’ayo e nupi’ ni Empung meiy e melaya-layas karengan em perkara i yi’i ni’i wa’akati waki nikeiy.” 15Si Yonatan bin Asael i te, wo si Yahzeya bin Tikwa, se rimedeiy mapero em perkara i ti’i, tinobol ni Mesulam wo ni Sabetai, tou Lewi i ti’i.16Ta’an nisea se minarengi waki pasea’an se matuanala nyi’a. Takar si imam Ezra si mineleng se pirala tou, se kapala-kapala kaum ne me’urang, siesa o siesa i wee se kaum ne me’urangna, em baya nea ampit e ngaranna en tinotor. Witu e nendo kasa ketare-tare en sumedot kamapulu’ nisea se simidang mesesoisapla em perkara i ti’i, 17wo nisea se simampetla e reiy’ sa mina’asa urusan en tanume sitou minepeka’awu si wewene wo’oseiy i ti’i witu e nendo kasa ketare-tare en sumedot kasa ketare-tare.18Witu nelet ne kaum imam se minepeka’awu wewene wo’oseiy se kina’atoan: se waki se bani Yesua bin Yozadak, ampit se patuari-patuarina: Maaseya, Eliezer, Yarib wo si Gedalya. 19Ampit timiboiy e lawas , nisea i ti’i se timiwa’ laa mure’ si ka’awu nea. Wo nisea se minapasempela siesa nga ipus domba raghar waki se kawang ne membe’ domba tanume en tetule tetubuus en selok karengan eng kaselokan nea.20Waki se bani Imer: si Hanani wo si Zebaja; 21waki se bani Harim: si Maaseya, Elia, Semaya, Yehiel wo si Uzia; 22wo waki se bani Pasyhur: si Elyoenai, Maaseya, Ismael, Netaneel, Yozabad wo si Elasa.23Waki se tou-tou Lewi: si Yozabad, Simei, Kelaya (nyi’a i yi’i si Kelita), Petahya, Yuda wo si Eliezer. 24Waki em baya ne kumekantar: si Elyasib.Waki em baya ne menaang witu em pepalen leloangan: si Salum, Telem wo si Uri. 25Waki se tou-tou israel walina: waki se bani Paros: si Ramya, Yezia, Malkia, Miyamin, Eleazar, Malkia wo si Benaya.26Waki se bani Elam: Matanya, Zakharia, Yehiel, Abdi, Yeremot wo si Elia. 27Waki se bani Zatu: si Elyoenai, Elyasib, Matanya, Yeremoy, Zabad wo si Aziza. 28Waki se bani Bebai: si Yohanan, Hananya, Zabai wo si Altai. 29Waki se bani Bani: si Mesulam, Malukh, Adaya, Yasub, Seal wo si Yeramot.30Waki se bani Pahat-Moab: si Adna wo si Kelal, Benaya, Maaseya, Matania, Bezaleel, Binui wo si Manasye. 31Waki se bani Harim: si Eliezer, Yisia, Malkia, Semaya, Simeon 32Benyamin Malukh, wo si Semarya.33Waki se bani Hasum: si Matnai, Matata, , Zabad, Elifelet, Yeremai, Manasye wo si Simei. 34Waki se bani Bani: si Maadai, Amram, Uel, 35Benaya, Bedeya, Keluhu, 36Wanya, Meremot, Elyasib,37Matanya, Matnai, Yaasai. 38Waki se bani Binui: si Simei, 39Selemya, Natan, Adaya, 40Makhnadbai, Sasai, Sarai,41Azareel, Salemya, Semarya, 42Salum, Amarya wo si Yusuf. 43Waki se bani Nebo: si Yeiel, Matica, Zabad, Zebina, Yadai, Yoel wo si Benaya. 44Nisea nu waya se minedo tanume si ka’awu wewene wo’oseiy; takar nisea se rimeo minea se ka’awu-ka’awu i ti’i ampit se oki-oki’na.

Nehemiah

Chapter 1

1Na’asaren ni Nehemia bin Hakhalya. Witu en sumedot Kislew en te’un karua nga pulu’, katoroan niaku nu witu em puri Susan, 2meiy mouw si Hanani, si meta’esa’an waki se patuari-patuariku ampit se pirala tou waki Yehuda, Niaku ku minueiyla nisea en tanume se tou-tou Yahudi se neiy i kaliseiy, neiy i kase’epangi waki petetaangen wo en tanume e Yerusalem.3Pokeiy nea wia niaku: “Tou-tou se minena’pe’ waki daerah maname, se neiy i kase’epangi waki petetaangen, se witu eng kapedisan wangko’ wo se witu eng ka’ada’an neiy i kase’ese’. Beton Yerusalem e minaghogharouw wo em pepalen-pepalen leloanganna e minarengisouw.”4Katoroan liningaku e nabar i yi’i, rumuberouw aku maame’ wo mengasi’ eng keurean pirala nga endo. Niaku ku minoso wo masombayang witu en sinaru ni Empung pakasa’an e langit, 5pokeiyku: “Ee TUHAN, Empung pakasa’an e langit, Empung si kasa wangko’ wo ke’ekel, si timiboiy witu en teta’aran wo e nupus lale’-Na witu sitou si meupus wia-Nisia wo si minena-ena’ maki’itla em perenta-perenta-Na,6i wee mouw en talinga-Mu wo wuka’anouw em beren-Nu wo linganome en sombayang ni hamba-Mu en teakan i yi’i ni’i pa’ayokume witu en sinaru-Mu oat o wengi i wee se tou Israel, hamba-hamba-Mu i ti’i, ampit maaku e reiy’ sa mina’asa dosa en tinuana meiy mola nu tou Israel wia-Nikoo. O kangkasi niaku wo se kaum ne me’urangku nu simiwo mola en dosa. 7Nikeiy keiy kasa mouw simelok witu-Nikoo wo reiy’ maki’itla em perenta-perenta, katataapan-katataapan wo e natoran-natoran neiy mouw i perenta-Mula wia si Musa, hamba-Mu i ti’i.8Ghenangenola e nuwu’ neiy-Mu i ower wia si Musa, hamba-Mu i ti’i, nyi’a i yi’i: Sa kouw maroba lale’, kouw laa-Ku i sabureseiyla witu nelet ne bangsa-bangsa. 9Ta’an, sa kouw murikiti wia-Niaku wo minena-ena’ maki’itla em perenta-perenta-Ku ma’an matuanala nyi’a, takar ma’anouw tu’u se tou-tou neiy i kasea’mu se waki tempok e langit, se laa-Ku eruren sea sumeup wo aling-Ku waki tampa em pineleng-Ku mola kaa laa sumiwo e ngaran-Ku mena’ maname.10Reiy’ ku’a re’en nisea i yi’i se hamba-hamba-Mu wo umat-Mu se neiy mouw i waya-Mumi ampit eng kaente’an-Nu kewangko’ wo ampit e lawas-Mu ente’? 11Ee, TUHAN, weeanouw talinga wia en sombayang ni hamba-Mu i yi’i wo wia en sombayang ne hamba-hamba-Mu se pa’ar meide’la e ngaran-Nu, wo ma’anouw se hamba-hamba-Mu se mua’la e nendo i yi’i wo maka’ato en tongkoupusen waki sitou i yi’i.” Katoroan e ni’itu niaku i yi’i ku sumesiwo eng kekoo’on ni raja.
Chapter 2

1Witu en sumedot Nisan en te’un karua nga pulu’ em paperenta’an ni raja Artahsasta, katoroan e minamuali lukarku kaa laa sumadiala anggor, niaku ku minopola e nanggor wo ma’ayola nyi’a wia si raja. Karengan niaku ku paloo’ola tekur, e memang reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali witu en sinaru ni raja, 2o mueiy mouw sia wia niaku: “Ka’a eng giomu en tedur, ma’anouw tu’u koo reiy’ rara’an? Nikoo koo tantu mouw tekur ate.” Laa o ku minamuali kasa meide’.3Wingkotku wia si raja: “Tumou mouw si raja i wee eng keurena! Kumura eng gioku e reiy’ laa tumedur, sa eng kota, en tampa pakuburan ne nene moyangku, e minamualimouw riberek wo em pepalen-pepalen leloanganna e mina’apu kinaan e napi?”4O laa em pokeiy ni raja wia niaku: “Jadi, sapa ni’i kepa’armu?” takar ku sumombayang wia si Empung pakasa’an e langit, 5kamurian e wingkotku wia si raja: “Sa si raja mapokeiyla le’os wo mepa’arla wia si hambamu i yi’i, i toke mouw aku mea waki Yehuda, mea waki kota pakuburan ne nene moyangku, rio aku mangunla nyi’a sumeup.” 6Laa o mueiy mouw si raja wia niaku, kasuatan si permaisuri si rimuber witu esa nga wekana: “Pira eng keure koo witu em pakela-kelangan, wo kawisa ku’a re’en koo marengi?” Wo si raja si minepa’ar timoke niaku, nu reiy’ mouw niaku nu timotorla eng keurean e nedo wia nisia.7Lumila’la aku wia si raja: “Sa si raja mapokeiyla le’os, weeanola aku surat-surat i wee se kumbasar-kumbasar waki daerah lewet en so’oso’an Efrat, rio sea mangintorola niaku o laa i ka’ayo aku i ka’ayola waki Yehuda. 8O kangkasi e nesa surat i wee si Asaf, tumetegha’ en taman ni raja, rio sia meela niaku kayu kaa laa mepepaas en salawako-salawako witu em pepalen-pepalen leloangan waki benteng em Bait Suci, i wee em beton kota wo i wee em bale laa ena’angku.” Wo si raja si lime’ele’la em pengiweengku i ti’i, karengan e lawas ni Empungku murah en timerungla niaku.9Takar meiy mouw aku wia se kumbasar-kumbasar waki daerah lewet en so’oso’an Efrat wo sumarakan wia nisea en surat-surat ni raja. Wo si raja si rimeo se panglima-panglima paseke’ wo se tou-tou mesake-sake kawalo tumeperla niaku. 10Katoroan si Sanbalat, tou eng Horon, wo si Tobia, tou e Amon, si pelayan i ti’i, nu liminga eng kapualitan i ti’i, nisea se kasa oki’ ghenang kaa wawean tou se mineiy mame’inakutla eng kasejahtera’an ne tou Israel.11Takar i ka’ayo mola aku waki Yerusalem. Niaku nu telu nga endo mouw maname, 12tumo’orouw aku witu e nendo wengi mewali-wali se parala tou i te se timeperla niaku. Niaku ku reiy’ minakite’ula wia si seiy i te tu’u en tetiro’an laa petetuanangkula i wee e Yerusalem, e neiy i weela ni Empungku witu nateku. O kangkasi e reiy’la walina sitekapen wia niaku kacuali si sinakeangku.13Tuana mouw witu e nendo wengi niaku nu kimaluar timorola em pepalen leloangan Lebak, mea waki matorome eng kembu’an Leloiy’ Naga wo em pepalen leloangan Liwoka. Niaku ku simoisapla makale’o-le’os em beton-beton Yerusalem e minaghogharouw wo em pepalen-pepalen leloanganna e mina’apu kinaan e napi. 14Laa o ku mapawee-weela em pakela-kelangangku mea waki pepalen leloangan Kembu’an wo em pusung Raja. Karengan si tekapen sinakeangku si reiy’ mete’u lumeas witu en tampa i ti’i,15o ku lumongkot matas timorola en so’oso’an pera witu e nendo wengi wo ku sumoisapla ampit e makale’o-le’os em beton i ti’i.Kamurian o ku mareng, laa o ghumorem timorola em pepalen leloangan Lebak. Tuana mouw aku nu minareng. 16Em baya ne makua-kuasa se reiy’ mete’u wisa e lina’angku mola wo sapa en tinuanaku mola, karengan i ka’ayomi i yi’i niaku ku reiy’pe’ minakite’ula sapa-sapa wia se tou Yahudi, le’os wia em baya ne imam, ka’apa tu’u wia em baya ne pamuka-muka, wia em baya ne makua-kuasa wo em baya ne petugas walinana.17Lumila’ mouw niaku wia nisea: “Loo’on niouw eng ka’eseman em pine’antami , nyi’a i yi’i e Yerusalem e minamuali mouw riberek, wo em pepalen-pepalen leloanganna e mina rengisouw. Meiy, tu wangunen ta sumeup em beton Yerusalem , rio kita reiy’ mouw kasi sero’an.” 18Katoroan i pakite’ukula wia nisea, kumura eng kamurahna e lawas ni Empungku en timerungla niaku wo kangkasi sapa neiy i lila’la ni raja wia niaku, lumila’ mouw sea: “Nikeiy keiy timiro’ kaa laa mebebangun!” Wo ampit eng kaente’an eng keter sea muleiy tumuanala em pepa’ayangen e le’os i ti’i.19Katoroan si Sanbalat, tou eng Horon, wo si Tobia, tou Amon, si pelayan i ti’i, wo si Gesyem, tou Arab, nu liminga ni’itu, sea menero-nero’la wo maoki’la nikeiy. Pokeiy nea: “Sapa em patuanan niouwla i ti’i? Sapa kouw pa’ar mererangu witu si raja?” 20Niaku ku miningkot nisea, pokeiyku: “Empung em pakasa’an e langit, Nisia mouw si simiwo nikeiy minua’! Nikeiy, hamba-hamba-Na, keiy timiro’ mouw kaa laa mebebangun. Ta’an nikouw kouw reiy’ makapunya weteng ka’apa hak wo reiy’ laa ghenangen waki Yerusalem!”
Chapter 3

1Takar tumiro’ mouw si imam wangko’ Elyasib wo em baya ne imam, patuari-patuarina, laa o mangun sumeup em pepalen leloangan Domba. Nisea se timahbisla nyi’a wo maas em pepalen-pepalenna. Nisea se timahbisla nyi’a i ka’ayo em pewale Mea, em pewale Hananeel. 2Minetawian ampit nisea se tou-tou Yerikho mebangun, wo minetawian ampit se tou-tou i ti’i si Zakur bin Imri.3Pepalen leloangan Sera’ em pebangunen ne bani Senaa. Nisea se minaas en salawako-salawako laa o maas em pepalen-pepalenna ampit eng keketep-keketep wo eng kelam-kelamna. 4Minetawian ampit nisea si Meremot bin Uria bin Hakos si matuanala em pasoupen, wo minetawian ampit nisia si Mesulam bin Berekhya bin Mesezabeel. Minetawian ampit nisia si Zadok bin Baana matuanala em pasoupen, 5wo minetawian ampit nisia se tou-tou en Tekoa. Se pamuka-muka nea i te se so’o meela em palukana i wee em pepa’ayangen ni tuang nea.6Pepalen leloangan Ure en sinoupla ni Yoyada bin Paseah wo ni Mesulam bin Besoja. Nisea se minaas en salawako-salawako laa o maas em pepalen-pepalenna ampit eng keketep-keketep wo eng kelam-kelamna. 7Minetawian ampit nisea si Melaca, tou eng Gibeon, wo si Yadon, tou e Meronot, matuanala em pasoupen ma’an se tou-tou eng Gibeon wo Mizpa, se witu wawa’ eng kakuasa’an ni kumbasar daerah lewet talikuran en so’oso’an Efrat.8Minetawian ampit nisea si Uziel bin Harhaya, si meta’esa’an tou meneniwo mas, matuanala em pasoupen,wo minetawian ampit nisia si Hananya, siesa tou sumesewok e rampa-rampa. Nisea se minapate’etep e Yerusalem i ka’ayo em beton Penar. 9Minetawian ampit nisea si Refaya bin Hur, si makua-kuasa esa nga parua wilayah Yerusalem nesa si matuanala em pasoupen. 10Minetawian ampit nisia si Yedaya bin Harumaf si matuanala em pasoupen, minakatena-tena’ witu en sinaru em balena, wo minetawian ampit nisia si Hatus bin Hasabneya.11Malkia bin Harim wo si Hasub bin Pahat-Moab si masoupla e weteng walina wo em pewale Paapian. 12Minetawian ampit nisea si Salum bin Halohesh, si makua-kuasa esa nga parua wilayah Yerusalem walina si matuanala em pasoupen mewali-wali se oki-oki’ wewenena.13Pepalen leloangan Lebak en sinoupla ni Hanun wo ne penduduk Zanoah. Nisea se minangunla nyi’a sumoup wo minaas em pepalen-pepalenna ampit eng keketep-keketep wo eng kelam-kelamna. O kangkasi em beton en sinoupla eng kelabotan esa nga riwu hasta i ka’ayo waki pepalen leloangan Liwoka.14Pepalen leloangan Liwoka en sinoupla ni Malkia bin Rekhab, si makua-kuasa e wilayah Bet-Kerem. Sia si minangunla nyi’a sumoup wo minaas em pepalen-pepalenna ampit eng keketep-keketep wo eng kelam-kelamna. 15Pepalen leloangan Kembu’an en sinoupla ni Salum bin Kolhoza, makua-kuasa e wilayah Mizpa. Pepalen leloangan i ti’i em binangunna sumoup, wineeanna atep wo i paasna em pepalen-pepalenna ampit eng keketep-keketep wo eng kelam-kelamna. O kangkasi en sinoupna em beton pusung paeruran e rano en salu, tawi en taman ni raja i ka’ayo witu e naran-naran e matumpami waki kota Daud.16Witu esa nga wekana si Nehemia bin Azbuk, si makua-kuasa esa nga parua wilayah Ben-Zur, si masiwola em paseupen i ka’ayo waki saruan em pakuburan ni Daud wo i ka’ayo witu em pusung siniwote wo e wale em baya ne pahlawan. 17Witu esa nga wekana se tou-tou Lewi se masiwola em pasoupen, nyi’a i yi’i si Rehu bin Bani, wo minetawian ampit nisia si Hasabaya, makua-kuasa esa nga parua e wilayah Kehila esa, i wee e wilayana.18Witu esa nga wekana se patuari-patuari nea, nyi’a i yi’i si Binui bin Henadad, makua-kuasa esa nga parua e wilayah Kehila walina, si masiwola em pasoupen. 19Minetawian ampit nisia si Ezer bin Yesua, makua-kuasa e Mizpa, si masoupla e weteng tumodongla, witu en saruan em pasosoran mea waki godong lelutam, tawi e Ruuna.20Witu esa nga wekana si Barukh bin Zabai masoupla e weteng tumodongla, waki Ruuna i ka’ayo witu em pepalen maghoreme em bale ni imam wangko’ Elyasib. 21Witu esa nga wekana si Meremot bin Uria bin Hakos si masoupla e weteng tumodongla, waki pepalen maghoreme em bale ni Elyasib i ka’ayo witu en tempok em bale ni Elyasib.22Witu esa nga wekana em baya ne imam, se tou-tou waki Kewong e Yordan, se matuanala em pasoupen. 23Witu esa nga wekana si Benyamin wo si Hasub se masiwola em pasoupen witu en saruan em bale nea. Witu esa nga weka nea si Azarya bin Maaseya bin Ananya se masiwola em pasoupen witu esa nga weka em balena. 24Witu esa nga wekana si Binui bin Hanadad si masoupla e weteng tumodongla, waki wale ni Azarya i ka’ayo e Ruuna wo i ka’ayo em Penjuru.25Palal bin Uzai si masiwola em pasoupen witu en saruan e Ruuna wo witu en saruan em pewale rakek e rimoa’mi waki istana ni raja, tawi em podol petayuran. Witu esa nga wekana si Pedaya bin Paros si masiwola em pasoupen 26i ka’ayo waki saruan em pepalen leloangan Rano, waki esa nga weka sedangan wo witu en saruan em pewale rimoa’. Sapa tare em baya ne budak witu em bait ni Empung se minena’ waki Ofel. 27Witu esa nga weka ni Pedaya se tou-tou en Tekoa se masoupla e weteng tumodongla, waki saruan em pewale wangko’ e rimoa’ i ti’i i ka’ayo waki beton Ofel.28Muleiymi waki pepalen leloangan Kawalo em baya ne imam se simiwola em pasoupen, siesa o siesa witu en saruan em balena. 29Witu esa nga weka nea si Zadok bin Imer si masiwola em pasoupen witu en saruan em balena. Witu esa nga wekana si Semaya bin Sekhanya, si tumetayur em pepalen leloangan Sedangan. 30Witu esa nga wekana si Hananya bin Selemya wo si Hanun, sioki’ ni Zalaf kaenem, se masoupla e weteng tumodongla . Witu esa nga weka nea si Mesulam bin Berekhya si masiwola em pasoupen witu en saruan e ruraghna.31Witu esa nga wekana si Malkia, siesa tou meneniwo mas, si masiwola em pasoupen i ka’ayo witu em bale em baya ne budak witu em bait ni Empung wo em baya ne belante’, witu en saruan em pepalen leloangan Pedaftaran wo i ka’ayo witu eng kamar atas waki ruuna. 32O laa e nelet eng kamar atas witu en duuna wo em pepalen leloangan Domba em baya ne meneniwo mas wo em baya ne belante’ se masiwola em pasoupen.
Chapter 4

1Katoroan si Sanbalat nu liminga, kaa nikeiy keiy kasuatan mebangun sumoup em beton, tumo’orouw e nupi’na wo nisia si kasa rara ate. Sia si menero-nero’la se tou Yahudi 2wo meila’ witu en sinaru ne patuari-patuarina wo ne suraro Samaria: “Sapa mouw ee pasil em patuanan ne tou Yahudi lewea’ i yi’i? Sapa ku’a re’en nisea se mapate’etep e wo’o sapa? Sapa ku’a re’en sea laa ma’ali en sesempe? Sapa ku’a re’en sea laa sumampet witu esa nga endo? Sapa ku’a re’en sea laa tumoula sumoup em batu-batu waki ruruk e riberek e minarengisouw mina’apu tanu e nyi’i?” 3Laa o lumila’ mouw si Tobia, tou Amon i ti’i, si witu en tawina: “Ma’anouw tu’u sea mangun sumoup, sa siesa nga ipus asu en talun rumenteki wo lumeler nyi’a, i karonga’ mouw em beton watu nea.”4Oh, Empung meiy, lingane kumura keiy pasero’an. Purikitla en sero’ nea tumoro eng kokong nea nuesa wo i sarakanola sea mamuali rinemu’la waki tana’ en tampa ne tinaang. 5Te’a Koo mepepenetla eng kaselokan nea, wo en dosa nea te’a perere’in-Nu waki sinaru-Mu, karengan nisea se rimarala e nate-Mu ampit eng kapawinta-winta’ nea wia se tou-tou se kasuatan mebangun. 6Ta’an nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ mebangun em beton i ka’ayo esa nga parua eng kerakek wo i ka’ayo en tempok-tempokna maatoan, karengan se minapekasa bangsa se mepa’ayang ampit em pakasa’an e nate.7Katoroan si Sanbalat wo si Tobia ma’an se tou Arab wo se tou Amon wo se tou Asdot nu liminga, kaa em pepa’ayangen pasoupan em beton Yerusalem e melaa wo kaa em po’opot-po’opot em beton e muleiy mouw mapenet, takar kasa mouw meupi’ sea. 8Nisea nu waya se simiwola paasa-asa’an mewali-wali kaa laa meseseke’la e Yerusalem wo mesesiwola eng karingka’an maname. 9Ta’an nikeiy keiy simombayang wia si Empung meiy, wo simiwola petayuran wia nisea oat o wengi karengan eng kapawinta-winta’ nea.10Lumila’ mouw se tou Yehuda: “Kaente’an em baya ne mememopo eng kimo’okosouw wo e riberek eng kasape’ laker. Reiy’ makawoo keiy mebangun sumoup em beton i yi’i.” 11Ta’an se kesaru-kesaru meiy se ghimenang: “Nisea se reiy’ laa mamete’u wo reiy’ laa lumoo’ sapa-sapa, i ka’ayo kita ta witu e nelet nea, munu’ nisea wo mapaena’la em pepa’ayangen i ti’i.”12Katoroan se tou-tou Yahudi se maena’ tawi nea se minakapulu’ momi mineiy ngume’enge’la nikeiy: “Nisea se laa rumego nikita waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’an nea.” 13takar niaku ku timampala se rakyat i ki’it se kaum ne me’urang nea ampit en santi, tetura’ wo em panah waki weteng-weteng kasa kumeng waki tampa i ti’i, witu muri em beton, witu en tampa-tampa minawuka’. 14Tegha’ engkula em baya nyi’a, laa o tumo’or rumedeiy wo lumila’ wia em baya ne pamuka-muka wo em baya ne makua-kuasa wo wia se tou-tou walina: “Te’a kouw meide’ wia nisea! Ghumenangouw wia si Tuhan si kasa wangko’ wo si ke’ekel wo sumeke’ mouw i wee se patuari-patuarimu, i wee se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewenemu, i wee si ka’awumu wo em balemu.”15Katoroan lininga ne kesaru meiy, kaa en tetiro’an nea eng kinakete’uan neiy mola wo kaa si Empung si mino’opolola nyi’a, takar en toro mouw nikeiy nu waya mareng mea waki beton, siesa o siea mea witu em pepa’ayangenna. 16Rengan e nendo ni’itu se esa nga weteng waki se anak buahku se matuanala em pepa’ayangen, wo se esa nga weteng walina se timiboiy en tetura’, kekelung wo em panah wo minakela e labung Zirah, kasuatan em baya ne ma’aka-aka se rimedeiy witu muri ne pakasa’an kaum Yehuda17se mebangun witu em beton. Se tou-tou minesa’an wo maater se matuanala em pepa’ayangenna ampit e nesa lawas wo ampit e lawas walina nisea se timiboiy e lelutam. 18Susur tou si mebangun si mepa’ayang ampit mina’akesla en santi witu e rereenanna, wo witu esa nga wekaku rimedeiy si sumesengo en sesebungen.19Lumila’ mouw aku wia em baya ne pamuka-muka wo em baya ne makua-kuasa wo wia se tou-tou walina: “Pepa’ayangen i yi’i en sela wo em pelas, wo nikita ta neiy i kasera witu em beton, siesa si wa’akat waki se walina. 20Wo sa kouw luminga legu’an en sesebungen waki e nesa tampa, merurouw mea maname matola nikeiy. Empung ta si laa sumeke’ i wee nikita!”21Witu esa nga wekana si Meremot bin Uria bin Hakos si masoupla e weteng tumodongla, waki pepalen maghoreme em bale ni Elyasib i ka’ayo witu en tempok em bale ni Elyasib. 22Witu esa nga wekana em baya ne imam, se tou-tou waki Kewong e Yordan, se matuanala em pasoupen. 23Witu esa nga wekana si Benyamin wo si Hasub se masiwola em pasoupen witu en saruan em bale nea. Witu esa nga weka nea si Azarya bin Maaseya bin Ananya se masiwola em pasoupen witu esa nga weka em balena.
Chapter 5

1Takar kalinga’anouw e nga’angal kaente waki se rakyat wo kangkasi waki se weteng em baya ne tu’awewene witu se kasuat tou Yahudi. 2Wawean se marekeiy: “Oki’ tuama wo se oki’ wewene meiy se kelaker wo nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ maka’ato gandum, rio keiy toro kumaan wo tumou.” 3Wo wawean se marekeiy: “Penguma’an wo e numa anggor wo em bale neiy i eram meiyla kaa laa maka’ato gandum witu e nedo kelalenan.”4O kangkasi wawean se marekeiy: “Nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ minjang loit kaa laa mear em pajak neiy i tena’la ni raja witu em penguma’an wo e numa anggor meiy. 5En teakan, ma’anouw tu’u nikeiy i yi keiy esa nga raa’ esa nga le’ona ampit se patuari-patuari esa nge bangsa meiy wo se oki-oki’ meiy se masuat ampit se oki-oki’ nea, nikeiy keiy neiy i kase’esek minayala se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene meiy minamuali budak wo se pira mola oki’ wewene meiy se lewo’ sa reiy’ mayala en tou mapunyala ni tou. Nikeiy keiy reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa, karengan em penguma’an wo e numa anggor meiy em bitu mouw e lawas ne tou walina.”6Takar kasa mouw meupi’ aku, katoroan ku liminga e nga’angal nea wo e naba-abar i ti’i. 7Niaku nu minakaghenangola makale’o-le’os, ku kumulitikla em baya ne pamuka-muka wo em baya ne makua-kuasa. Pokeiyku wia nisea: “Siesa o siesa kouw kimaanola e rente waki se patuari-patuarimu!” Laa o siwoangkula wia nisea e nesa sidang jema’ah kasela. 8Lumila’ mouw aku wia nisea: “Nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ mame’inakut satoro-torona kaa laa tumubuus se kasuat tou Yahudi se neiy i wangker wia se bangsa-bangsa walina. Ta’an nikouw i yi’i awes tare mewangker se patuari-patuarimu, rio sea telesen neiy kasi!” Nisea se minenes en tou karengan se reiy’ mete’u mepepero.9Pokeiyku: “E reiy’ mouw waar sapa en tinuana miouwla i ti’i! Reiy’ ku’a re’en nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mawinta-winta’ ampit meide’la si Empung ta kaa laa mesese’epangla en tou waki sesero’an ne bangsa-bangsa walina, se kesaru-kesaru ta? 10O kangkasi niaku wo se patuari-patuariku wo se anak buahku se minungangola e loit wo eng gandum wia nisea. I waya mola kita rume’ila e nutang nea i ti’i! 11I waya mola kouw marengla wia nisea e nendo i yi’i kangkasi em penguma’an nea, numa anggor, numa zaitun wo em bale nea, o kangkasi re’inola e nutang nea, nyi’a i yi’i e loit ma’an eng gandum, nanggor wo e lana em pawusuken niouwmi waki nisea!”12Lumila’ mouw sea: “Ni’itu e laa i wareng meiyla! Wo nikeiy keiy reiy’ laa kume’i sapa-sapa waki nisea. Nikeiy keiy laa tumuanala minakatena-tena’ tanu neiymu i perentala!” Laa o ku kumeret em baya ne imam wo rumeo nisea tumiwa’, kaa nisea se laa makatena’la en ta’ar nea. 13O kangkasi i pi’ipikekula e lepetan e labungku kasuatan lumila’: “Tuana mouw susur tou si reiy’ minapatena’la en ta’ar i yi’i si laa i pi’ipiki ni Empung waki walena wo e wua’na em pine’inakutna. Tuana mouw sia i pi’ipik wo mamuali reiy’la sisapa-sapa!” Wo se minapekasa jema’ah se limila’: “Amin,” o laa sea melo’o-lo’or si TUHAN. Takar se rakyat se simiwo e minatoroan ampit en ta’ar i ti’i. Kapawinta-winta ni Nehemia si reiy’ masero kauntungan14O kangkasi rengan niaku nu pinopo tanume si kumbasar waki tana’ Yehuda, nyi’a i yi’i waki te’un karua nga pulu’ I ka’ayo en te’un katelu nga pulu’ o rua em paperenta’an ni Artahsasta jadi e mapulu’ o rua nge te’un eng keurena, niaku wo se patuari-patuariku keiy reiy’ ma’an mekasa medo e weweteng minamuali hak ni kumbasar. 15Ta’an em baya ne kumbasar nu reiy’pe nyi’a, se rimeriorla niaku, se kasa mawuterla em pemesa’anen ne rakyat. Kumbasar-kumbasar i ti’i se maedomi waki nisea e nepat nga pulu’ syikal perak esa nga endo i wee em bahan kekaanen wo e nanggor. Awes tare se anak buah nea se maka lela’la witu se rakyat. Ta’an niaku ku reiy’ masiwo en tuana karengan ku meide’la si Empung.16Niaku tu’u ku minuleiy em pepa’ayangen em baton i ti’i, ma’anouw tu’u ku reiy’ minaka’ato penguma’an. Wo em baya se anak buahku se nierurla maname wuntul i wee em pepa’ayangen i ti’i. 17Rumuber witu e mejaku se tou-tou Yahudi wo em baya ne makua-kuasa, se esa nga atus lima nga pulu’ tou, walinana wia nisea se mineiy wia nikeiy waki se bangsa-bangsa kaledong meiy.18En sinadiala esa nga endo witu en tanggongangku nyi’a mouw: siesa nga ipus sapi, enem nga ipus membe’domba se kinapelengan wo se pirala nga ipus unggas, wo e minegheghioan anggor ampit e meloko-lokon susur mapulu’ nga endo. Ta’anouw, ampit em baya nyi’a i ti’i, niaku ku reiy’ make’i wewetengan e minamuali hak ni kumbasar, karengan em pepa’ayangen i ti’i eng kasa meubel se rakyat. 19Oh Empungku, demi eng kasejahtera’angku, ghenangenouw e reiy’ sa mina’asa en siniwoku i wee em bangsa i yi’i.
Chapter 6

1Katoroan si Sanbalat wo si Tobia wo si Gesyem, tou Arab i ti’i wo se kesaru-kesaru meiy walina nu liminga, kaa niaku ku simampetouw minangun sumeup em beton, i ka’ayo reiy’ mola kasi sipo’opot ma’anouw tu’u i ka’ayo e nedo ni’itu witu em pepalen leloangan e reiy’pe’ neiyku i paas em pepalenna, 2takar si Sanbalat wo si Gesyem se timoke tou wia niaku ampit e nower: “Meiy, kita sumiwola pinasungkulan mewali-wali waki Kefirim, waki kewong Ono!” Ta’an nisea se mekemaksut mececilakala niaku.3O laa aku mapa’ali tetoke wia nisea ampit e wewingkot: “Niaku ku kasuatan matuanala e nesa pepa’ayangen wangko’. Niaku ku reiy’ mete’u meiy! I wee en sapa em pepa’ayangen i yi’i ni’i kaena’ eng karengan ku timele’ula nyi’a wo mea wia nikouw!” 4I ka’ayo makaepat sea minakiali e nower tanu ni’itu wia niaku wo susur e nyi’a ku meela wewingkot masuat wia nisea.5O laa ampit eng kenaramen masuat i wee eng kalimana si Sanbalat si minakialimi siesa anak buahna wia niaku si minalimi en surat neiy i kawuka’. 6Witu en surat i ti’i neiy i kepatik: “Wawean se mengena-nena’ witu e nelet ne bangsa-bangsa wo si Gasymu si minulitela nyi’a, kaa nikoo wo se tou-tou Yahudi kouw mekemaksut laa mererangu, wo eng karengan e ni’itu kouw mebangun sumoup em beton. Awes kangkasi, i ki’it e nabar ni’itu, nikoo koo pa’ar mamuali raja nea.7Awes tare nikoo koo timu’udekola se nabi-nabi se lewo’ sa reiy’ mabarla tanume en toumu waki Yerusalem, en tuana: Wawean siesa raja waki Yehuda! En teakan, e nabar tanu ni’itu e laa lingan ni raja. Eng karengan e ni’itu, meiy, kita mewali-wali rumunding!”8Ta’an niaku ku minapa’ali tou wia nisia ampit e wewingkot: “Kapualitan tanu en tinotormu i ti’i e reiy’ ma’an mekasa wia. Ni’itu em bela’awa’mu i te waya!” 9Karengan nisea nu waya se pa’ar mengide-ngide’la nikeiy, genangna: “Nisea se laa mayala em pepa’ayangen i ti’i, i ka’ayo reiy’ mete’u i sampetla.” Ta’an niaku e nulitna ku me’inakut esa nga kaente’an eng keter.10Katoroan niaku nu minea waki wale ni Semaya bin Delaya bin Mehetabeel, karengan nisia si kina’ape’an ma’eiy, lumila mouw sia: “I waya mola kita maatoan waki wale ni Empung, witu eng gorem em Bait Suci, wo kumusi’ em pepalen-pepalenna, karengan wawean sitou si pa’ar ma’eiy mewewunu’ nikoo, iyon, em bengi i yi’i nisea se pa’ar ma’eiy mewewunu’ nikoo.” 11Ta’an em pokeiyku: “Tou wisa ku’a re’en si tanu niaku i yi’i si laa tumingkasla en tou? Tou wisa ku’a re’en si tanu niaku i yi’i si toro ghomoremla witu em Bait Suci wo minena’ matou-tou? Niaku ku reiy’ mea!”12Karengan eng kete’uangku ulit, kaa si Empung si reiy’ timoke nisia. Nisia si timotorla e wenti’ i ti’i wia niaku, karengan si winoko’an ni Tobbia wo ni Sanbalat. 13I wee e nyi’i nisia si winoko’an, rio aku mameide’la laa o sumiwo en tuana, i ka’ayo aku makadosa. Ampit en tuana nisea se makapunyala kalempotan kaa laa mewewu’ulela e ngaranku, i ka’ayo toro sumero’la niaku. 14Oh Empungku’ ghenangenouw kumura si Tobia wo si Sanbalat siesa o siesa nu mininta’ mola! Tu’un e winta’ ni nabiah Noajah wo se nabi-nabi walina se pa’ar minengide-ngide’la niaku.15Takar sumampetola em beton i ti’i witu en tanggal rua nga pulu’ o lima en sumedot Elul witu e nedo lima nga pulu’ o rua nga endo. 16Katoroan em baya ne kesaru meiy nu liminga eng kapualitan i ti’i, meide’ mouw em baya ne bangsa kaledong meiy. Nisea se kasa kinaliongan eng gio wo minawena’as, kaa em pepa’ayangen i ti’i en tinuanala ampit en sesawangan ni Empung meiy.17Witu e masa ni’itu kangkasi em baya se pamuka-muka ne Yehuda se minapa’ali kelaker en surat wia si Tobia, wo eng kapurikitna nisea se simungkul en surat-surat waki nisia, 18karengan kelaker tou waki Yehuda se makapunyala wewa’akesan en tiwa’ ampit nisia, karengan nisia nyi’a mouw si manuang ni Sekhanya bin Arah, kasuatan si Yohanan, oki’na, si minedo sioki’ ni Mesulam bin Berekhya tanume si ka’awu. 19O kangkasi nisea se menoto-notor e reiy’ sa mina’asa eng kale’osan ni Tobia witu en saruanku wo e reiy’ sa mina’asa lelila’angku e reiy’ maena-ena’ neiy i wewerla wia nisia. O kangkasi si Tobia si minapa’ali en surat-surat kaa laa mengide-ngide’la niaku.
Chapter 7

1Nu reiy’ mouw em beton nu simampetla binangun, o ku maas em pepalen-pepelaen. Laa o poponola se menaang-menaang witu em pepalen leloangan, em baya ne kumekantar wo se tou-tou Lewi. 2Pategha’an witu e Yerusalem neiyku i sarakanla wia si Hanani, patuariku, wo wia si Hananya, panglima em benteng, karengan nisia siesa tou si toro emanen wo si meide’la si Empung lumebela ta’an se tou-tou walina.3Lumila’ mouw niaku wia nisea: ”Em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem te’a i pewewuka’ i ka’ayo siendo nu masu’ tume’etel. Wo em pepalen-pepalenna e lewo’ sa reiy’ peneten wo kelamen, kasuatan se tou malukare’ witu en tampana. I tampa mola se tumetayur-tumetayur waki elet ne penduduk Yerusalem, siesa o siesa witu en tampa-tampa petayuran wo witu en saruan em balena.” Daftar ne tou-tou se minarengi waki pasea’an 4Sapa tare eng kota i ti’i em pelas wo en sela, ta’an se pendudukna se toyo’ wo e wale-wale e reiy’pe’ binangun.5Takar si Empungku si mineela witu nateku en tetiro’an kaa laa ma’erurla em baya ne pamuka-muka, em baya ne makua-kuasa wo se rakyat, rio sea i patik witu en silsilah. Laa o ku matola en daftar silsilah ne tou-tou se lebe rerior minae minarengi. Witu en daftar i ti’i e niatokula neiy i kepatik:6Nyi’i mouw se tou-tou em propensi Yehuda se minae minarengi waki pasea’an, nyi’a i yi’i em baya ne tinaang, eng ketarena se neiy i ater ni Nabukadnezar, raja Babel, wo se minarengi waki Yerusalem wo waki Yehuda, siesa o siesa minea waki kotana. 7Nisea se mineiy mewali-wali si Zerubabel, Yesua, Nehemia, Azarya, Raamya, Nahamani, Mordekhai, Bilsan, Misperet, Bigwai, Nehum wo si Baana. Nyi’i mouw en daftar ne tou-tou bangsa Israel:8bani Paros: se rua nga riwu esa nga atus pitu nga pulu’ o rua tou; 9bani Sefaca: se telu nga atus pitu nga pulu’ o rua tou; 10bani Arakh: se enem nga atus lima nga pulu’ o rua tou;11bani Pahat-Moab, nyi’a i yi’i se bani Yosua wo Yoab: se rua nga riwu uwalu nga atus mapulu’ o uwalu tou; 13bani Zatu: se uwalu nga atus epat nga pulu’ o lima tou; 14bani Zakai: se pitu nga atus enem nga pulu’ tou;15bani Binui: se enem nga atus epat nga pulu’ o uwalu tou; 16bani Bebai: enem nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou; 17bani Azgad: se rua nga riwu telu nga atus rua nga pulu o rua tou; 18bani Adonikam: se enem nga atus enem nga pulu’ o pitu tou;19bani Bigwai: se rua nga riwu enem nga pulu’ o pitu tou; 20bani Adin: se enem nga atus lima nga pulu’ o lima tou; 21bani Ater, nyi’a i yi’i se bani Hizkia: se siouw nga pulu’ o uwalu tou; 22bani Hasum: se telu nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou;23bani Bezai: se telu nga atus rua nga pulu’ o epat tou; 24bani Harif: se esa nga atus mapulu’ o rua tou; 25bani Gibeon: se siouw nga pulu’ o lima tou; 26tou-tou em Betlehem wo Netofa:se esa nga atus uwalu nga pulu’ o uwalu tou;27tou-tou e Anatot: se esa nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou; 28tou-tou em Bet-Azmawet: se epat nga pulu’ o rua tou; 29tou-tou eng Kiryat-Yearim, Kefira wo em Beerot: se pitu nga atus epat nga pulu’ o telu tou; 30tou-tou e Rama wo eng Gaba: se enem nga atus rua nga pulu’ o esa tou;31tou-tou e Mikhmas: se esa nga atus rua nga pulu’ o rua tou; 32tou-tou em Betel wo Ai: se esa nga atus rua nga pulu’ o telu tou; 33tou-tou waki Nebo se walina: se lima nga pulu’ o rua tou; 34bani Elam, nyi’a i yi’i se Elam walina: se esa nga riwu rua nga atus lima nga pulu’ o epat tou;35bani Harim: se telu nga atus rua nga pulu’ tou; 36tou-tou Yerikho: se telu nga atus epat nga pulu’ o lima tou; 37tou-tou Lod, Hadid wo Ono: se pitu nga atus rua nga pulu’ o esa tou; 38bani Senaa: se telu nga riwu siouw nga atus telu nga pulu’ tou.39I yi’i mouw em baya ne imam: bani Yedaya, nyi’a i yi’i se kaum ne me’urang ni Yesua: se siouw nga atus pitu nga pulu’ o telu tou; 40 40bani Imer: se esa nga riwu lima nga pulu’ o rua tou; 41bani Pasyhur: se esa nga riwu rua nga atus epat nga pulu’ o pitu tou; 42bani Harim: se esa nga riwu mapulu’ o pitu tou.43I yi’i mouw se tou-tou Lewi: bani Yesua, nyi’a i yi’i se bani Kadmiel wo se bani Hodewa; se pitu nga pulu’ o epat tou. 44I yi’i mouw em baya ne kumekantar: bani Asaf: se esa nga atus epat nga pulu’ o uwalu tou. 45I yi’i mouw em baya ne menaang witu em pepalen leloangan: bani Salum, bani Ater, bani Talmon, bani Akub, bani Hatita, bani Sobai: se esa nga atus telu nga pulu’ o uwalu tou.46I yi’i mouw em baya ne budak witu em bait ni Empung: bani Ziha, bani Hasufa, bani Tabaot; 47bani Keros, bani Sia, bani Padon; 48bani Lebana, bani Hagaba, bani Salmai; 49bani Hanan, bani Gidel, bani Gahar; bani Reaya, bani Rezin, bani Nekoda;50bani Reaya, bani Rezin, bani Nekoda; 51bani Gazam, bani Uza, bani Paseah; 52bani Besai, bani Meunim, bani Nefusim; bani Bakbuk, bani Hakufa, bani Harhur; bani Bazlit, bani Mehida, bani Harsa;53bani Bakbuk, bani Hakufa, bani Harhur; 54bani Bazlit, bani Mehida, bani Harsa; 55bani Barkos, bani Sisera, bani Temah; 56bani Neziah, bani Hatifa.57I yi’i mouw se see’ em baya ne hamba ni Salomo: bani Sotai, bani Soferet, bani Perida; 58bani Yaala, bani Darkon, bani Gidel; 59bani Sefaca, bani Hatil, bani Pokheret-Hazebaim, bani Amon. 60Se minapekasa budak witu em bait ni Empung wo se see’ em baya ne hamba ni Salomo se telu nga atus siouw nga pulu’ o rua tou.61I yi’i mouw se tou-tou se minae minarengi waki Tel-Melah, Tel-Harsa, Kerub, Adon wo Imer, ta’an nisea se reiy’ mete’u minapaloo’o-loo’ola sapa ku’a re’en se kaum ne me’urang wo e nasal usul nea neiy i kaghorem bangsa Israel: 62bani Delaya, bani Tobia, bani Nekoda: se enem nga atus epat nga pulu’ o rua tou; 63wo waki elet em baya ne imam: se bani Habaya , bani Hakos, bani Barzilai. Barzilai i ti’i si minapaka’awu siesa oki’ wewene ni Barzilai, tou eng Gilead i ti’i, wo rengan e ni’itu sia ngaranan i ki’it e ngaran ne me’urang i ti’i.64Nisea i ti’i se simoisapla sapa ku’a re’en e ngaran nea neiy i kepatik witu en silsilah, ta’an karengan e ni’itu e reiy’ niatola, takar nisea se neiy i papaloo’o-loo’ola se reiy’ lenas i wee en jabatan imam. 65Wo en tanume nisea en tinengolela ne kapala daerah, kaa nisea se reiy’ toro mekaani waki sesempe kasa kudus, i ka’ayo wawean siesa imam si minta’ ampit timiboiy e Urim wo en Tumim.66Minapekasa jema’ah i ti’i nu mewali-wali se epat nga pulu’ o rua nga riwu telu nga atus enem nga pulu’ tou, 67e walinana waki se budak nea tuama wo wewene eng kelaker nea se pitu nga riwu telu nga atus telu nga pulu’ o pitu tou. Witu nisea wawean se rua nga atus epat nga pulu’ o lima kumekantar tuama wo wewene.68Nisea se makapunyala se pitu nga atus telu nga pulu’ o enem nga ipus kawalo, rua nga atus epat nga pulu’ o lima nga ipus bagal, 69epat nga atus telu nga pulu’ o lima nga ipus onta wo se enem nga riwu pitu nga atus rua nga pulu’ nga ipus keledai.70Esa nga weteng waki se kapala kaum ne me’urang se minee tetaber i wee em pepa’ayangen i ti’i, kasuatan se kapala daerah se minee tetaber i wee em penu’utu-nu’utulan e nesa nga riwu dirham mas, lima nga pulu’ bokor pasereuwan, wo e lima nga atus telu nga pulu’ kameja ne imam. 71O kangkasi se pirala kapala kaum ne me’urang se minee tetaber i wee em penu’utu-nu’utulan em pepa’ayangen i ti’i e rua nga pulu’ nga riwu dirham mas wo e rua nga riwu rua nga atus mina perak. 72Wo neiy i taberla ne tou-tou walina nyi’a mouw: e rua nga pulu’ nga riwu dirham mas, e rua nga riwu mina perak wo e nenem nga pulu’ o pitu kameja ne imam.73Sapa tare em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, em baya ne menaang witu em pepalen wo em baya ne kumekantar, o kangkasi se esa nga weteng waki se rakyat, em baya ne budak witu em bait ni Empung wo em baya ne tou Israel walina se minena’ witu eng kota-kota nea. Binaca’an eng kaol ukum Nendo wangko’ Lekouw Laleiyna
Chapter 8

1Katoroan i ka’ayola en sumedot kapitu, kasuatan se tou Israel se maena’ mouw witu eng kota-kotana, 2takar se minakarengan minewali minerurla se minapekasa rakyat witu eng kalasan witu en saruan em pepalen leloangan Rano. Nisea se kimiwee wia si Ezra, si kasa sigha’ eng kaol i ti’i, rio sia mali eng kaol Taurat ni Musa, nyi’a i yi’i eng kaol ukum neiy i weela ni TUHAN wia se Israel. 3O laa witu e nendo kasa ketare-tare en sumedot kapitu i ti’i imam Ezra si minali eng kaol Taurat i ti’i witu en sinaru ne jema’ah, nyi’a i yi’i le’os tuama ka’apa tu’u wewene wo susur tou si toro luminga wo mangarti.4Nisia si minacala em pirala nga weteng waki kaol iti’i witu eng kalasan witu en saruan em pepalen leloangan Rano waki memo’odo i ka’ayo marorake witu en sinaru ne tuama wo wewene wo em baya ne tou se toro mangarti. Ampit eng kasa mawee ghenang se minapekasa umat se malingala em pewaca’an eng kaol Taurat i ti’i. 5Ezra, si kasa sigha’ eng kaol i ti’i, si rimedeiy witu natas e mimbar kayu en siniwola kaa em peristiwa i ti’i. witu e li’ilikna esa nga weka lele’os rimedeiy si Matica, Sema, Anaya, Uria, Hilkia wo si Maaseya, kasuatan witu esa nga weka kawii rimedeiy si Pedaya, Misael, Malkia, Hasum, Hasbadana, Zakharia wo si Mesulam.6Ezra si minuka’ eng kaol i ti’i witu en saruan em beren ne minapekasa umat, karengan nisia si rimedeiy lebe rakek waki em baya ne tou i ti’i. Witu e nedo sia nu muka’ eng kaol i ti’i em baya ne tou se timo’or rimedeiy. 7O laa si Ezra si limo’or si TUHAN, Empung si kasa wangko’, wo em baya ne tou se simarot ampit e : “Amin, amin!”, kasuatan minayat e lawas. Kamurian sea kumurur wo maongkot masempe wia si TUHAN ampit eng gio mina’ayo en tana’. 8O kangkasi si Yesua, Bani, Serebya, Yamin, Akub, Sabetai, Hodia, Maaseya, Kelita, Azarya, Yozabad, Hanan, Pelaya, se nyia’ mouw se tou-tou Lewi, se maweela teturu’ en Taurat i ti’i wia se tou-tou i ti’i, kasuatan se tou-tou i ti’i se rimedeiy witu en tampana.9E weteng-weteng waki kaol i ti’i, nyi’a i yi’i en Taurat ni Empung, e winacala ampit eng kalenona, ampit wineeanla katerangan-katerangan, i ka’ayo em binacala em pangartian. 10O laa si Nehemia, nyi’a i yi’i si kapala daerah i ti’i, wo si imam Ezra, si kasa sigha’ eng kaol i ti’i, wo se tou-tou Lewi se mawee teturu’ se tou-tou i ti’i, lumila’ wia nisea nu waya: “Nendo i yi’i nyi’a mouw eng kudus i wee si TUHAN, Empungmu. Te’a kouw tumekur wo mame’!”, karengan em baya ne tou i ti’i se mame’ eng katoroan nu liminga en tetotoren-tetotoren en Taurat i ti’i.11Laa o lumila’ mouw sia wia nisea: “Mea mouw kouw, kumaanouw e mengaruiy wo kumoo’ mouw eng kekoo’on emis wo i papa’ali mouw esa nga weteng wia nisea se reiy’ simadia sapa-sapa, karengan e nendo i yi’i nyi’a mouw eng kudus i wee si TUHAN ta! Te’a kouw masusah ate, karengan e mepa’a-pa’ar eng karengan si TUHAN ni’itu mouw em pakelungannu!” 12O kangkasi setou-tou Lewi se rimeo em baya se tou i ti’i rio makapenes ampit e lelila’an-lelila’an: “Menesouw! Nendo i yi’i nyi’a mouw eng kudus, Te’a mouw kouw masusah ate!”13Takar mea mouw em baya ne tou i ti’i kaa laa mekekaan wo mekekoo’, kaa laa memete-meteng kekaanen wo melesir mepa’a-pa’ar, karengan nisea se mangarti e reiy’ sa mina’asa e nuwu’ neiy i pakite’ula wia nisea. 14Witu e nedo karua se kapala-kapala kaum ne me’urang ne minapekasa bangsa, o kangkasi em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se minerur witu si Ezra, si kasa sigha’ e nukum Taurat i ti’i, kaa laa mesesoisap en tetotoren-tetotoren en Taurat i ti’i. 15Takar eng kina’atoannala e neiy i kepatik witu e nukum neiy i weela ni TUHAN ampit e nieletala ni Musa, kaa se tou Israel se lewo’ sa reiy’ mena’ witu e lekouw-lekouw witu e nendo wangko sumedot kapitu,16wo kaa waki em baya eng kota nea wo waki Yerusalem e lewo’ sa reiy’ i pa’ayola e nabar wo em palakat em palingan: “Mea mouw waki kuntung, edonouw e laleiyna nakana en zaitun, e laleiyna nakana e lana, e laleiyna nakana e murad, e laleiyna nakan eng korma wo e laleiyna waki akana-akana rirung kaa laa siwon lekouw-lekouw tanu eng kumura neiy i kepatik.” 17Takar mea mouw se tou mea medo e laleiyna-laleiyna i ti’i, laa o sumiwo e lekouw-lekouw, siesa o siesa witu natas natep em balena, witu eng kalasan nea, o kangkasi witu em podol e wale-wale ni Empung, waki pelein em pepalen leloangan Rano wo waki pelein em pepalen leloangan Efraim.18Minapekasa jema’ah se minarengi waki pasea’an i ti’i se simiwo e lekouw-lekouw wo mena’ witu. Memang rengan en zaman ni Yosua bin Nun i ka’ayo nendo ni’itu se tou Israel se reiy’ ma’an mekasa sumiwo en tuana. Takar siwonola em pelesir mepa’a-pa’ar eng kasa wangko’. E weteng-weteng eng kaol Taurat ni Empung i ti’i em pewacanla susur e nendo, waki e nendo kasa ketare i ka’ayo e nendo kesampetan. Pitu nga endo eng keurena sea nu minangko’la e nendo wangko’ i ti’i wo witu e nendo kauwalu wawean em penasungkulan wangko’ minatoroan ampit e natoran. Paakuan en dosa wo em pengiweean en sombayang
Chapter 9

1Witu e nendo karua nga pulu’ o epat sumedot ni’itu merurouw se tou Israel wo moso ampit minakela labung pengasi’ wo ampit en tana’ witu eng kokong. 2See’ ne tou Israel se tima’atasla en tou waki em baya ne tou wo’oseiy, laa o rumedeiy waki tampana wo maaku en dosa wo eng kaselokan ne nene moyang nea.3Kasuatan nisea nu rimedeiy witu en tampa, i waca mola e weteng-weteng waki kaol en Taurat ni TUHAN, Empung nea, keurean esa nga paepat nga endo, kasuatan esa nga paepat nga endo kasi nisea se matotorla em paakuan wo maongkot masempe wia si TUHAN, Empung nea. 4Witu natas e naran en tampa ne tou-tou Lewi rumedeiy mouw si Yesua, Bani, Kadmiel, Sebanya, Buni, Serebya, Bani wo si Kenani. Ampit en suara menaleinteng sea maaleiy wia si TUHAN, Empung nea.5Wo lumila’ mouw si Yesua, Kadmiel, Bani, Hasabneya, Serebya, Hodia, Sebanya wo si Petahya, tou-tou Lewi i ti’i: “Tumo’orouw, lo’orenouw si TUHAN Empungmu waki keure-urena i ka’ayo eng keure-urena! Lino’orouw e ngaran-Nu mulia, e neiy i rakekla minatasla e reiy’ sa mina’asa lo’or wo e normat!” 6“Nikoo i te nyi’a mouw si TUHAN Nikoo koo simiwo mola e langit, yon e langit e reiy’ sa mina’asa langit ampit se reiy’ sa mina’asa pasukan perajurit ne surarona, wo em bumi ampit e reiy’ sa mina’asa em bitu natasna, wo en tasik ampit e reiy’ sa mina’asa em bitu eng goremna. Nikoo koo minee em patou-touan wia em baya nea i ti’i wo se pasukan perajurit ne suraro langit se maongkot masempe wia-Nikoo.7Nikoo mouw si TUHAN, Empung si minelengola si Abram wo minali nisia rimou’mi waki Ur-Kasdim wo mineela wia nisia ngaran Abraham. 8Nikoo koo minatola kaa natena e lale’ witu Nikoo wo Nikoo koo mina’akes en teta’aran ampit nisia kaa laa meweweela en tana’ se tou Kana’an, en tana’ se tou Het, en tana’ se tou Amori, en tana’ se tou Feris, en tana’ se tou Yebus wo en tana se tou Girgasi wia se see’na. Wo Nikoo koo minapatena’ mola en ta’ar-Mu, karengan Nikoo siulit.9Nikoo koo limoo’ em peme’itan ne nene moyang meiy waki Mesir wo liminga e rekeiyan nea waki li’ilik en Tasik Teberau. 10Nikoo koo minapa’ato mola eng kowa-kowa’ wo e mujizat-mujizat witu en saruan ni Firaun wo em baya ne pegawaina ma’an se minapekasa rakyat em banuana, karengan Nikoo koo mete’ula nisea se mawinta’ tingkeiy wia se nene moyang meiy. Ampit en tuana Nikoo koo minabarola e ngaran-Nu tanu eng kumura eng kaleno e nendo i yi’i.11Witu en sinaru nea Koo kimewe’ en tasik, i ka’ayo sea toro lumewet timorola en tampa pera witu eng keuneran en tasik. Ta’an se mengi’it-mengi’it nisea se neiy-Mu mouw i terekla witu e rano kerarem, tanu em batu minea witu e rano kake’ekel.12Ampit em pa’asek linaak Koo mina’aka-aka nisea witu e nendo oat wo ampit em pa’asek api witu e nendo wengi kaa laa meteterangla e lalan patoroan neala. 13Nikoo koo minerosomi waki atas eng kuntung Sinai wo sumusuiy ampit nisea waki langit wo mineela nisea e natoran-natoran e nadil, e nukum-ukum e nulit ma’an eng katataapan-katataapan wo em perenta-perenta e le’os.14O kangkasi Koo minakite’ula wia nisea en sabat-Mu kudus wo mineela wia nisea em perenta-perenta, katataapan-katataapan wo e nukum-Mu ampit pinaeletan ni Musa, hamba-Mu. 15E neiy-Mu mouw i weela wia nisea e roti waki langit kaa laa merere’ila e narem wo e rano neiy-Mu i rou’mi i wee nisea waki kuntung watu kaa laa merere’ila e re’o. O kangkasi Nikoo koo rimeo nisea ghumoremla wo ruberala em banua se ampit minopo en tiwa’ e neiy-Mu mouw i ta’arla meweweela nyi’a wia nisea.16Ta’an nisea, se nene moyang meiy i ti’i, se mininta’ tingkeiy wo mine’eteng e lee’ wo reiy’ lele’ wia em perenta-perenta-Mu. 17Nisea se simede’ laa lumale’ wo se reiy’ maghenang em pasiwo-siwon – pasiwo-siawon e maka’erangen en Siniwo-Mu mola witu nelet nea. Nisea se mine’eteng e lee’ awes tare se kimete eng kokong kaa laa mareng mea waki pabudakan waki Mesir. Ta’an Nikoo mouw si Empung si pa’ar mampungela, wo si makaupus wo tongkoupusen, si labot sabar wo minelokon e nupus lale’-Na. Nikoo koo reiy’ timele’ula nisea.18awes tare, eng katoroan sea nu masiwo sioki’ ni sapi neiy i toa’ wo lumila’: “Nyi’i mouw si Empungmu si timeper nikoo rimou’mi waki Mesir!’, wo simiwo eng kakewuran wangko’, 19Nikoo koo reiy’ timele’ula nisea waki padang gurun karengan e nupus wo rendem-Mu eng kewangko’. Em pa’asek linaak e reiy’ simoro’mi waki atas nea witu e nendo oat kaa laa ma’aka-aka nisea witu em pakela-kelangan, tuanakan kangkasi em pa’asek api witu e nendo wengi kaa laa materangla e lalan patoroan neala.20Wo Nikoo koo mineela wia nisea e Roh-Mu le’os kaa laa ma’ajar nisea. O kangkasi e manna-Mu e reiy’ tinaang-Mu waki suma nea wo Nikoo koo mineela rano wia nisea kaa laa merere’ila e re’o. 21Epat nga pulu’ nge te’un eng keurena Nikoo nu mineela nisea kumaan waki padang gurun. Nisea se reiy’ sikakurangan, e labung nea e reiy’ teri, wo e ne’a nea e reiy’ kimesa.22Nikoo koo simarakanla wia nisea eng keraja’an-keraja’an wo se bangsa-bangsa wo minetengla ni’itu wia nisea tanume en daerah paakaran, karengan nisea se rimuberla en tana’ waki si Sihon, raja em banua Hesbon wo en tana waki si Og, raja em banua Basan.23Nikoo koo simiwo se oki-oki’ nea minelaker tanu se sumesena’-sumesena’ waki langit wo minali nisea mea waki tana’ e neiy-Mu i reo wia se nene moyang nea kaa laa ghoremen wo ruberan. 24O laa se oki-oki’ i ti’i se ghimoremla wo rimuberla en tana’ i ti’i wo Nikoo koo timu’utukla witu en sinaru nea se penduduk en tana’ i ti’i, nyi’a i yi’i se tou-tou eng Kana’an, wo simarakanla setou-tou i ti’i, le’os se raja-raja nea, ka’apa tu’u se bangsa-bangsa en tana’ i ti’i, witu e lawas nea, rio se tou-tou i ti’i se patuananla esa nga kepa’aran e nate nea.25Nisea se rimo’obit eng kota-kota makarereen wo en tana’ rewur. Nisea se kimaat em bale-wale wuta makapumpun e minegheghioan barang le’os, en tampa-tampa rano pina’at, e numa-uma anggor, e numa-uma zaitun wo e nakana-nakana e wu’ana-wu’ana witu eng kasa ka’asa’an. Nisea se kimaan wo se minawesu wo rebur. Nisea se matou-tou mewah karengan eng kale’osan-Nu em bangko’.26Ta’an nisea se reiy’ limale’ wo se merangu witu-Nikoo. Nisea se timaburila e nukum-Mu wo minunu’ se nabi-nabi-Mu se ngime’enge’la nisea ampit e maksut mesesiwo nisea murikit wia-Nikoo. Nisea se simiwo eng kakewuran wangko’. 27O laa Nikoo koo simarakanla nisea witu lawas ne kesaru-kesaru nea, se sime’esekla nisea . Wo witu e nedo peme’itan nisea se rimekeiy wia-Nikoo, o laa Nikoo koo limingame waki langit wo karengan e nupus o rendem-Mu e wangko’ neiy-Mu i weela wia nisea se tou-tou se limawiromi nisea waki lawas ne kesaru nea.28Ta’an tuana sea nu maka’atola eng ka’amanan, minareng sea sumiwo e lewo’ witu en sinaru-Mu. Wo Nikoo koo simarakan nisea witu lawas ne kesaru-kesaru nea se kimuasala nisea. Minareng sea rumekeiy wia-Nikoo, wo Nikoo koo limingame waki langit, laa o tumulung nisea mineneu-neup karengan e nupus rendem-Mu. 29Nikoo koo ngime’enge’la nisea ampit e maksut mesesiwo nisea murikiti wia e nukum-Mu. Ta’an nisea se mawinta’ tingkeiy nisea se reiy’ lale’ wia em perenta-perenta-Mu wo nisea se makadosa witu e natoran-natoran-Nu, e nawes tare e minee patou-touan wia sitou si timuanala nyi’a. Nisea se timilawala em paluka kaa laa mesesaru, nisea se mine’eteng e lee’ wo so’o luminga.30Ta’anouw e minete’u-te’un eng keurena Koo minapawee-weela en sabaar-Mu witu nisea. Ampit e Roh-Mu Koo ngime’enge’la nisea, nyi’a i yi’i ampit em pinaeletan em baya ne nabi-Mu, ta’an nisea se reiy’ minadungla nyi’a, i ka’ayo Koo simarakanla nisea witu lawas ne bangsa-bangsa e reiy’ sa mina’asa wanua. 31Ta’an karengan e nupus rendem-Mu e wangko’ Nikoo koo reiy’ minunengla nisea kasa uli-ulit wo reiy’ timele’ula nisea, karengan Nikoo mouw si Empung tongkoupusen wo makaupus.32En teakan, ee Empung meiy, Empung si kasa wangko’, ente’ wo ke’ekel, si timiboiy witu en teta’aran wo nupus lale’-Na, Te’a mouw Koo maloo’ola apis e reiy’ sa mina’asa peme’itan em pine’an neiy momi, ne raja-raja meiy, ma’aka-aka – ma’aka-aka meiy, imam-imam meiy, nabi-nabi meiy, wo se nen moyang meiy, yon ne minapekasa umat-Mu, rengan en zaman ne raja-raja Asyur i ka’ayo e nendo i yi’i. 33Ta’an Nikoo mouw si ulit witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan en timoro nikeiy, karengan nikoo si matuanala e lale’ wo nikeiy mouw si masiwo em bu’ul. 34O kangkasi se raja-raja meiy, se ma’aka-aka – ma’aka-aka meiy, se imam-imam meiy, wo se nene moyang meiy se reiy’ matuanala e nukum-Mu. Nisea se reiy’ maweeghenangla em perenta-perenta-Mu wo e nge’enge’-nge’enge’-Mu e neiy-Mu i weela wia nisea.35Witu eng kadudukan tanume si raja nisea se so’o rumaghes wia Nikoo, ma’anouw tu’u Koo kimaruniamola wia nisea kelaker eng kale’osan wo simadia mola i wee nisea en tana’ kapelas wo e rewur. Nisea se reiy’ minurikiti waki pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea e lewo’.36Loo’onouw, en teakan i yi’i nikeiy nyi’a mouw keiy budak. Iyon, wia en tana’ neiy-Mu i weela wia se nene moyang meiy kaa laa kumeipi e wua’na wo e reiy’ sa mina’asa kakaya’anna nikeiy i yi’i nyi’a mouw keiy budak. 37Tana’ i ti’i e minua’la kelaker i wee se raja-raja se neiy mouw i tantu-Mula witu nikeiy karengan en dosa-dosa meiy. Nisea i ti’i se maperenta esa nga kepa’aran e nate witu en tou meiy, wo se ternak meiy, i ka’ayo keiy witu eng kase’esekan wangko.” Piagam teta’aran38Tumo’otolela witu em baya nyi’a i yi’i nikeiy keiy mina’akes en teta’aran e te’etep e neiy i patik meiy ampit wineeanla e wa’il em baya ne ma’aka-aka meiy, se tou-tou Lewi meiy, wo em baya ne imam meiy.
Chapter 10

1Se mineela wa’il nyi’a mouw: si kapala daerah Nehemia bin Hakhalya, Zedekia, 2Seraya, Azarya, Yeremia, 3Pasyur, Amarya, Malkia,4Hatus, Sebanya, Malukh, 5Harim, Meremot, Obaja, 6Daniel, Gineton, Barukh, 7Mesulam, Abia, Miyamin, 8Maazya, Bigai wo si Semaya. Ni’itu mouw em baya ne imam.9Kasuatan waki se tou-tou Lewi: si Yesua bin Azanya, Binui, siesa tou waki elet ne oki-oki’ ni Henadad, Kadmiel. 10Wo se patuari-patuari nea, nyi’a i yi’i: si Sebanya, Hodia, Kelita, Pelaya, Hanan, 11Mikha, Rehob,Hasabya, 12Zakur, Serebya, Sebanya, 13Hodia, Bani wo si Beninu. 14Wo waki se ma’aka-aka – ma’aka-aka em bangsa: si Paros, Pahat-Moab, Elam, Zatu, Bani,15Buni, Azgad, Bebai, 16Adonia, Bigwai, Adin, 17Ater, Hizkia, Azur, 18Hodia, Hasum, Bezai, 19Harif, Anatot, Nebai, 20Magpias, Mesulam, Hezir, 21Mesezabeel, Zadok, Yadua,22Pelaca, Hanan, Anaya, 23Hosea, Hananya, Hasub, 24Halohes, Pilha, Sobek, 25Rehum, Hasabna, Maaseya, 26Ahia, Hanan, Anan, 27Malukh, Harim wo si Baana.28Wo se tou-tou walina, nyi’a i yi’i: em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, em baya ne menaang witu em pepalen leloangan, em baya ne kumekantar, em baya ne budak witu em bait ni Empung wo se reiy’ sa mina’asa tou se tima’atasi en tou wa ki se penduduk em banua kaa laa lumale’ wia e nukum ni Empung, wo se ka’awu nea oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene nea, tuanakan kangkasi em baya ne tou se kadewasana mouw kaa laa mangarti, 29se kima’ampetla en tou ampit se patuari-patuari nea, nyi’ai yi’i se i pamuka-muka – pamuka-muka nea i ti’i. Nisea se timiwa’ kutok kaa laa tumou kumi’it e nukum ni Empung e neiy i weela ampit e nieletan ni Musa, hamba ni Empung i ti’i, wo kaa laa mena-ena’ maki’itla wo matuanala e reiy’ sa mina’asa em perenta ni TUHAN, nyi’a i yi’i si Tuhan meiy, ma’an e reiy’ sa mina’asa natoran wo eng katataapan-Na.30O kangkasi nikeiy keiy reiy’ mee se oki-oki’ wewene meiy wia se penduduk em banua, ka’apa tu’u medo se oki-oki’ wewene nea i wee se oki-oki’ tuama meiy. 31Wo sakawisa se penduduk em banua mali em barang-barang wo e minegheghioan gandum kaa laa i pewewangker witu e nendo Sabat, nikeiy keiy reiy’ laa tumeles nyi’a wia nisea witu e nendo Sabat ka’apa witu e nendo kudus. Wo nikeiy keiy laa mayala tuana i te em bua’na en tana’ witu en te’un kapitu wo reiy’ laa mingkul e nutang.32O kangkasi nikeiy keiy timantula en tou kaa laa mee susur en te’un esa nga patelu syikal i wee e raghes witu em bale ni Empung meiy, nyi’a i yi’i: 33i wee e roti sesakeiy, i wee en tetule sesakeiy tataap, i wee e nendo-nendo Sabat, sumedot-sumedot weru wo e nedo wangko’ tataap, i wee en sesempe-sesempe kudus wo en tetule-tetule pare’i en dosa, kaa laa mesesiwola pedamean i wee se tou Israel ma’an e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen witu em bale ni Empung meiy.34O kangkasi ampit limobo’ eng koba’ meiy: nyi’a i yi’i em baya ne imam, se tou-tou Lewi, wo se kaum karengan, se timataapla e nesa kapatuana kaa laa mesesadiala lungu. E lungu i ti’i e lewo’ sa reiy’ alin mea waki wale ni Empung meiy en tuanan menawe-nawel ne kaum-kaum ne me’urang meiy witu e nendo-nendo neiy i ketantu susur en te’un, rio witu natas e mezbah ni TUHAN Empung meiy wawean e napi melayas, tanu neiy i kepatik witu eng kaol Taurat. 35Awes kangkasi susur en te’un nikeiy keiy laa maali mea waki wale ni TUHAN em bua’na kasa ketare-tare waki tana’ meiy wo e wua’na polon e reiy’ sa mina’asa akana. 36Tu’un nikeiy keiy laa maali mea witu em bale ni Empung meiy, nyi’a i yi’i wia em baya ne imam se matuanala eng kabakti’an witu em bale ni Empung meiy, se oki-oki’ polon neiy wo se oki-oki’ polon ne ternak meiy tanu neiy i kepatik witu eng kaol Taurat, o kangkasi se oki-oki’ polon ne sapi meiy wo se membe’ domba meiy.37Wo en topong jelai meiy eng kasa katare-tarena, wo en sesempe-sesempe wuntul meiy, wo em bu’ana e reiy’ sa mina’asa akana, wo e nanggor wo lana e laa alin neiy wia em baya ne imam, mea witu e ruragh-ruragh em bale ni Empung meiy, wo wia se tou-tou Lewi e laa alin neiy en sesempe pa’esa nga mapulu’an waki tana’ meiy, karengan se tou-tou Lewi i yi’i mouw se mapurut en sesempe-sesempe pa’esa nga mapulu’an waki e reiy’ sa mina’asa kota petani’an neiy. 38Siesa imam, oki’ ni Harun, si laa rumapitla se tou-tou Lewi i ti’i, sa sea mapurut en sesempe pa’esa nga mapulu’an. Wo se tou-tou Lewi i ti’i se laa malimi en sesempe pa’esa nga mapulu’a waki sesempe pa’esa nga mapulu’a i ti’i mea waki wale ni Empung meiy, mea waki ruragh-ruragh em bale penu’utu-nu’utulan.39Karengan se tou Israel wo se tou Lewi se lewo’ sa reiy’ maali en sesempe wuntul waki gandum, anggor wo e lana mea waki ruragh-ruragh i ti’i. Witu wawean em pakakas-pakakas en tampa kudus, o kangkasi em baya ne imam se simiwola kabakti’an, em baya ne menaang witu em pepalen leloangan wo em baya ne kumekantar. Nikeiy keiy reiy’ laa mayala em bale ni Empung meiy. Daftar ne penduduk Yerusalem wo Yehuda
Chapter 11

1Em baya ne ma’aka-aka ne bangsa se minena’ waki Yerusalem, kasuatan se tou-tou walina se limobo’ koba’ kaa laa metetantula siesa waki se mapulu’ tou se lewo’ sa reiy’ mena’ waki Yerusalem, kota kudus i ti’i, katoroan se siouw tou kasi se mena’ waki kota-kota walina. 2Tou-tou se malo’or susur tou si pa’ar mena’ waki Yerusalem.3Nyi’i mouw se kapala-kapala em propensi Yehuda se maena’ waki Yerusalem, kasuatan waki kota-kota waki Yehuda susur tou, nyi’a i yi’i se tou-tou Israel karengan, em baya ne imam, tou-tou Lewi, budak-budak witu em bait ni Empung wo se see’ em baya ne budak ni Salomo, se maena’ witu en tana’ kapunya’anna, waki kotana nuesa. 4Waki Yerusalem maena’ se tou-tou waki se bani Yehuda wo bani Benyamin. Waki se oki’oki’ Yehuda: si Ataya bin Uzia bin Zakharia bin Amarya, bin Sefaca bin Mahalaleel waki se bani Peres,5wo si Maaseya bin Barukh bin Kolhoze bin Hazaya bin Adaya bin Yoyarib bin Zakharia see’ ne tou en Syaela. 6Em baya ne bani Peres se maena’ waki Yerusalem kelakerna se epat nga atus enem nga pulu’ o uwalu tou se waraneiy.7Wo nyi’i mouw se bani Benyamin: si Salu bin Mesulam bin Yoed bin Pedaya bin Kolaya bin Maaseya bin Itiel bin Yesaya. 8Wo nu reiy’ mouw nisia: si Gabai, Salai: se siouw nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou. 9Yoel bin Zikhri nyi’a mouw si tumetegha’ nea, kasuatan si Yehuda bin Hasenua nyi’a mouw si wakil ni makua-kuasa eng kota.10Waki em baya ne imam: si Yedaya bin Yoyarib, Yakhin, 11Seraya bin Hilkia bin Mesulam bin Zadok bin Merayot bin Ahitub, se pamuka-muka em bale ni Empung, 12wo se patuari-patuari nea se malukar witu em bale i ti’i: se uwalu nga atus rua nga pulu’ o rua tou. O kangkasi si Adaya bin Yeroham bin Pelalya bin Amzi bin Zakharia bin Pasyhur bin Malkia13wo se patuari-patuarina, kapala-kapala kaum ne me’urang: se rua nga atus epat nga pulu’ o rua tou. Wo si Amasai bin Asareel bin Ahzai bin Mesilemot bin Imer, 14wo se patuari-patuari nea, pahlawan-pahlawan se waraneiy, se esa nga atus rua nga pulu’ o uwalu tou ampit si Zabdiel bin Gedolim tanume si tumetegha’ nea.15Waki se tou-tou Lewi: si Semaya bin Hasub bin Azrikam bin Hasabya bin Buni. 16O kangkasi si Sabetaiy wo si Yozabad, kapala-kapala ne tou-tou Lewi, se mategha’la em pepa’ayangen witu luar em bale ni Empung.17O laa si Matanya bin Mikha bin Zabdi bin Asaf, ma’aka-aka se minopo eng kekantaren syukur witu en sesombayangen, wo si Bakbukya, sitou karua witu nelet ne patuari-patuarina, wo si Abda bin Samua bin Galal bin Yedutun. 18Em baya ne tou Lewi waki kota kudus se rua nga atus uwalu nga pulu’ o epat tou.19Em baya ne menang witu em pepalen leloangan: si Akub wo si Talmon ampit se patuari-patuari nea se matuanala em petayuran witu em pepalen-pepalen leloangan, kelakerna se esa nga atus pitu nga pulu’ o rua tou. 20Esa nga lebena waki se tou-tou Israel karengan wo waki em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se witu em baya eng kota Yehuda, siesa o siesa witu en tana’ pusakana. 21Ta’an em baya ne budak witu em bait ni Empung se maena’ waki Ofel. Si Ziha wo si Gispa nyi’a mouw se ma’aka-aka em baya ne budak witu em bait ni Empung i ti’i.22Tumetegha’ ne tou-tou Lewi waki Yerusalem nyi’a mouw si Uzi bin Bani bin Hasabya bin Matanya bin Mikha waki se bani Asaf, nyi’a i yi’i em baya ne kumekantar se mekantar kasuatan mamuleiype’ eng kabakti’an witu em bale ni Empung. 23Karengan en tanume nisea wawean em perenta ni raja en timataapla natoran i wee em baya ne kumekantar i ki’it em pemandungen susur nendo. 24Petahya bin Mesezabeel waki se bani Zerah bin Yehuda neiy i pakisawangla wia si raja i wee e reiy’ sa mina’asa nurusan en tanume se bangsa i ti’i.25Tanume en tampa-tampa paena’an waki daerah penguma’an, se esa nga weteng waki se bani Yehuda maena’ waki Kiryat-Arba wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, waki Dibon wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana wo waki Yekabzeel wo en desa-desana; 26waki Yesua, waki Molada wo Bet-Pelet, 27waki Hzar-Sual, waki Bersyeba wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana,28waki Ziklag, waki Mekhona wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, 29waki En-Rimon, Zora, Yarmut, 30Zanoah, Adulam wo en desa-desana, waki Lakhis wo em penguma’an-penguma’anna, wo waki Azeka wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana. Tuana mouw sea nu mawanua waki Bersyeba i ka’ayo waki Lebak Hinom. 31Wo se bani Benyamin se maena’ muleiymi waki Geba waki Mikhmas, waki Aya, waki Betel wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, 32waki Anatot, Nob wo Ananya, 33waki Hazor, Rama wo Gitaim, 34waki Hadid, Zeboim wo Nebalat, 35waki Lod wo waki Ono, Kewong ne Meneniwo-meneniwo. 36Pirala rewok ne tou Lewi waki Yehuda se kima’ampet ampit se tou Benyamin. Daftar em baya ne imam wo se tou-tou Lewi31Wo se bani Benyamin se maena’ muleiymi waki Geba waki Mikhmas, waki Aya, waki Betel wo e reiy’ sa mina’asa oki’ eng kotana, 32waki Anatot, Nob wo Ananya, 33waki Hazor, Rama wo Gitaim, 34waki Hadid, Zeboim wo Nebalat, 35waki Lod wo waki Ono, Kewong ne Meneniwo-meneniwo. 36Pirala rewok ne tou Lewi waki Yehuda se kima’ampet ampit se tou Benyamin.Daftar em baya ne imam wo se tou-tou Lewi
Chapter 12

1I yi’i mouw em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se minae minarengi mewali-wali si Zerubabel bin Sealtiel wo si Yesua: si Seraya, Yeremia, Ezra, 2Amarya, Malukh, Hatus, 3Sekhanya, Rehum, Meremot,4Ido, Ginetoi, Abia, 5Miyamin, Maaja, Bilga, 6Semaya, Yoyarib, Yeyada, 7Salu, Amok Hilkia wo si Yedaya. Ni’itu mouw se kapala-kapala ne imam wo se patuari-patuari nea witu en zaman ni Yesua.8Waki se tou-tou Lewi: si Yesua, Binui, Kadmiel, Serebya, Yehuda wo si Matanya. Matanya i yi’i wo se patuari-patuarina se ma’aka-aka em pekantaran syukur, 9kasuatan si Bakbukya wo si Uni wo se patuari-patuari nea se rimedeiy witu en sinaru nea i ti’i i ki’it e reok-reok e lukar.10Yesua si minapaurangla si Yoyakim, wo si Yoyakim si minapaurangla si Elyasib, wo si Elyasib si minapaurangla si Yoyada, 11wo si Yoyada si minapaurangla si Yonatan, wo si Yonatan si minapaurangla si Yadua.12Witu en zaman ni Yoyakim se minamuali imam nyi’a mouw se kapala-kapala kaum ne me’urang i yi’i: si Meraya, waki se kaum ne me’urang ni Seraya, Hananya waki se kaum ne me’urang ni Yeremia, 13Mesulam waki se kaum ne me’urang ni Ezra, Yohanan waki se kaum ne me’urang ni Amarya, 14Yonatan waki se kaum ne me’urang ni Malikhu, Yusuf waki se kaum ne me’urang ni Sebanya,15Adna waki se kaum ne me’urang ni Harim, Helkai waki se kaum ne me’urang ni Merayot, 16Zakharia waki se kaum ne me’urang ni Ido, Mesulam waki se kaum ne me’urang ni Gineton, 17Zikri waki se kaum ne me’urang ni Abia, waki se kaum ne me’urang ni Minyamin, Piltai waki se kaum ne me’urang ni Moaja, 18Samua waki se kaum ne me’urang ni Bilga, Yonatan waki se kaum ne me’urang ni Semaya, 19Matnai waki se kaum ne me’urang ni Yoyarib, Uzi waki se kaum ne me’urang ni Yedaya, 20Kalai waki se kaum ne me’urang ni Salai, Heber waki se kaum ne me’urang ni Amok, 21Hasabya waki se kaum ne me’urang ni Hilkia wo si Netaneel waki se kaum ne me’urang ni Yedaya.22Tanume se tou-tou Lewi, em baya se kapala kaum ne me’urang nea se neiy i kepatik witu en zaman ni Elyasib, si Yoyada, Yohanan wo si Yadua, kasuatan em baya ne imam se neiy i kepatik i ka’ayo em paperenta’an ni Darius, tou em Persia i ti’i. 23Kapala-kapala kaum ne me’urang ne oki-oki’ ni Lewi se neiy i kepatik witu eng kaol sejarah i ka’ayo en zaman ni Yohanan bin Elyasib.24I yi’i mouw em baya ne kapala ne tou-tou Lewi: si Hasabya, Serebya, Yesua bin Kadmiel, wo se patuari-patuari nea se rimedeiy witu en sinaru nea kaa laa mekekantarla em puji-pujian wo en syukur minatoroan ampit em perenta ni Daud, abdi ni Empung i ti’i, reok witu esa nga weka reok. 25Si Matanya, Bakbukya, Obaja, Mesulam, Talmon wo si Akub nyi’a mouw se menaang-menaang witu em pepalen leloangan se matuanala petayuran witu eng godong-godong palekepan witu em pepalen-pepalen leloangan. 26Nisea i ti’i se matou-tou witu en zaman ni Yoyakim bin Yesua bin Yozadak wo witu en zaman ni kumbasar Nehemia wo ni imam Ezra, si kasa sigha’ eng kaol i ti’i. Tinahbisan em beton Yerusalem27Witu en tinahbisan em beton Yerusalem se tou-tou Lewi se kinereti waki e reiy’ sa mina’asa tampa nea wo alin waki Yerusalem kaa laa mesesiwola em petetahbisan kasa rame ampit en totor syukur wo eng kidung, ampit en ceracap, gambus, wo eng kecapi. 28Takar merurouw se kaum kumekantar waki daerah kaledong Yerusalem, waki desa-desa ne tou e Netofa,29waki Bet-Gilgal, waki padang Geba wo Asmawet, karengan em baya ne kumekantar i ti’i se rimedeiy mola wanua-wanua kaledong e Yerusalem. 30Em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se limenasla en touna, laa o lumenasla se minapekasa umat i ti’i, wo eng kamurian em pepalen-pepalen leloangan wo em beton.31O laa niaku ku minepelaala em baya ne ma’aka-aka ne tou Yehuda lumongkot witu natas em beton wo kusumiwo se rua paduan suara kewangko’. Se esa se minateperan mea lele’os witu natas em beton mea waki matorome em pepalen leloangan Liwoka.32Witu e murina kumelangouw si Hosaya ampit se esa nga weteng waki em baya ne ma’aka-aka ne tou Yehuda, 33o kangkasi si Azarya, Ezra, Mesulam, 34Yehuda, Benyamin, Semaya wo si Yeremia, 35wo waki se kaum imam se timiboiy e nafiri: si Zakharia bin Yonatan bin Semaya bin Matanya bin Mikha bin Zakur bin Asaf,36wo se patuari-patuarina, nyi’a i yi’i: si Semaya, Azareel, Milalai, Gilalai, Maai, Netaneel, Yehuda wo si Hanani ampit e legu’an-legu’an ni Daud, abdi ni Empung i ti’i, kasuatan si Ezra, si kasa sigha’ eng kaol i ti’i si makelang witu rerior nea. 37O laa witu em pepalen leloangan Kembu’an nisea se minapawee-wee limongkot e naran-naran eng kota Daud, witu e lalan penosoran beton, tumoro e istana ni Daud, wo kumelang i ka’ayo em pepalen leloangan Rano, waki esa nga weka sedangan.38Wo se paduan suara karua se minateperan mea kawii wo niaku ku maki’itla nisea ampit se esa nga weteng waki se tou-tou i ti’i tumorola em beton wo em pewale Paapian i ka’ayo waki beton Penar. 39O laa keiy tumorola em pepalen leloangan Efraim, em pepalen leloangan Ure, em pepalen leloangan Sera’, em pewale Hananeel wo em pewale Mea i ka’ayo waki pepalen leloangan Domba. Nisea se minena’ witu em pepalen leloangan Petayuran.40Kamurian se rua paduan suara i ti’i se rimedeiy witu em bale ni Empung. Tuanakan kangkasi niaku ku mewali-wali se esa nga weteng waki em baya ne makua-kuasa, 41wo em baya ne imam, nyi’a i yi’i: si Elyakim, Maaseya, Minyamin, Mikha, Elyoenai, Zakharia, Hananya ampit timiboiy e nafiri, 42wo si Maaseya, Semaya, Eleazar, Uzi, Yohanan, Malkia, Elam wo si Ezer. O laa em baya ne kumekantar se minapalingala eng kidung witu e wawa’ em pa’aka-aka’an ni Yizrahya.43Witu e nendo ni’itu nisea se minapasempela en tetule ka’asa’an. Nisea se mepa’a-pa’ar karengan si Empung si mineela nisea e mekepa’aren kewangko’. O kangkasi se reiy’ sa mina’asa wewene wo se oki-oki’ se mepa’a-pa’ar, i ka’ayo eng kepa’aran e Yerusalem eng kinalinga’an i ka’ayo wa’akat. Neram em patou-touan i wee em baya ne imam wo se tou-tou Lewi44Witu e masa ni’itu se pirala tou se pinopo kaa laa metetegha’la e ruragh-ruragh penu’utu-nu’utulan, e ruragh-ruragh i wee en sesempe wuntul, i wee em bua’na kasa ketare-tare wo i wee en sesempe pa’esa nga mapulu’an, rio en sesawang kimi’it e nukum e minamuali weteng em baya ne imam wo ne tou-tou Lewi e nerurela witu e ruragh-ruragh i ti’i minatoroan ampit em penguma’an susur eng kota. Karengan e Yehuda e mepa’a-pa’ar karengan em baya ne imam wo se tou-tou Lewi se malukar. 45Karengan nisea mouw se matuanala e lukar pelayanan i wee si Empung nea wo e lukar palenasan, tunakan kangkasi em baya ne kumekantar wo em baya ne menaang witu em pepalen leloangan, minatoroan ampit em perenta ni Daud wo ni Salomo, oki’na.46Karengan e rengane’ eng ketareanna, witu en zaman ni Daud wo ni Asaf, wawean se ma’aka-aka – ma’aka-aka ne kumekantar, wawean kekantaren puji’an wo eng kekantaren syukur i wee si Empung. 47Witu en zaman ni Zerubabel wo ni Nehemia em baya ne tou Israel se mineela sesawang i wee em baya se kumekantar wo em baya ne menaang witu em pepalen leloangan sakadar em pemadungen susur nendo wo mapasempela en sesempe kudus wia se tou-tou Lewi. Wo se tou-tou Lewi se minapasempela en sesempe kudus wia se oki-oki’ ni Harun. Kelale’an ni Nehemia witu e nukum
Chapter 13

1Witu masa ni’itu e weteng-weteng waki kaol ni Musa neiy i wacala ampit lininga ne rakyat. Kina’atoala neiy i kepatik witu eng kaol i ti’i, kaa se tou Amon wo se tou Moab se reiy’ toro ghumorem jema’ah ni Empung i wee eng keurena. 2Karengan nisea se reiy’ simungkul se tou Israel ampit e roti wo e rano, awes tare se minee tetoro si Bileam sumaru se tou israel rio i kutoknala. Ta’an si Empung meiy si rimoba eng kutok i ti’i minamuali berkat. 3Katoroan nisea nu liminga em binaca’an en Taurat i ti’i nisea se tima’atasla em baya ne peranakan waki se tou Israel.4Ta’an nu reiy’pe’ e masa ni’itu si imam Elyasib si pinopo kaa laa metetegha’la e ruragh-ruragh em bale ni Empung meiy, wo se makapunya em paato-atoan rebet ampit si Tobia, 5se simadiala e nesa ruragh wangko’ i wee si Tobia i ti’i. Nu reiy’pe’ nyi’a se tou se maalime witu e ruragh i ti’i en tetule sesakeiy, kamania, em pakakas-pakakas wo en sesempe pa’esa nga mapulu’an waki gandum, nanggor wo e lana minamuali hak ne tou-tou Lewi, em baya ne kumekantar wo em baya ne menaang witu em pepalen leloangan, wo en sesempe wuntul i wee em baya ne imam.6Katoroan em peristiwa i ti’i nu minamuali niaku ku reiy’ waki Yerusalem, karengan witu en te’un katelu nga pulu’ o rua em paperenta’an ni Artahsasta, raja Babel, niaku ku limaa sumaru si raja. Ta’an reiy’ pirala eng keurena ku lumiwaghla wia si raja kaa ku me’a mouw. 7O laa ku i ka’ayola waki Yerusalem wo lumoo’ eng kalewo’an siniwo ni Elyasib i wee eng kamang ni Tobia, karengan i wee si Tobia i yi’i en sinadiana mola e nesa ruragh witu em podol em bale ni Empung.8Niaku ku kasa mineupi’, o laa i lawaku em baya em perabot em bale ni Tobia mea witu luar e ruragh i ti’i. 9Kamurian i reoku lenasen e ruragh i ti’i, nu reiy’ mouw i tu alingku sumoup maname em pakakas-pakakas em bale ni Empung, en tetule sesakeiy wo eng kamania.10O kangkasi e niatokula kaa en sesawang-sesawang i wee se tou-tou Lewi e reiy’ ma’an mekasa i weela, i ka’ayo se tou-tou lewi wo em baya ne kumekantar se malukar siesa o siesa se timingkas minea waki penguma’anna. 11Niaku ku mineneselela em baya ne makua-kuasa, pokeiyku: “Ya ka’a em bale ni Empung e neiy i te i wayala tuana?” O laa erurengkula se tou-tou Lewi i ti’i wo i warengkula witu en tampana.12Takar se minapekasa tou Yehuda se minaali kasi en sesempe pa’esa nga mapulu’an waki gandum, nanggor wo e lana witu em penu’utu-nu’utulan. 13Tanume se tumetegha’-tumetegha’ em penu’utu-nu’utulan pinopoku si imam Selemya wo si Zadok, siesa tou kasa sigha’ eng kaol, wo si Pedaya, tou Lewi, kasuatan si Hanan bin Zakur bin Matanya si neiy i pakisawangla wia nisea, karengan se tou-tou i ti’i se i papokeiyla lale’. Nisea se sinarakanan e lukar kaa laa tumu’utul e wewetengan wia se patuari-patuari nea. 14Oh Empungku, ghenangenouw aku karengan eng kapualitan i ti’i wo te’a mouw perere’inla e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon e lukar en tinuanaku mola witu em bale ni Empungku wo e reiy’ sa mina’asa pelayanan witu eng goremna!15Witu e masa ni’itu linoo’ku waki Yehuda se tou-tou masiri mapuus e nanggor witu e nendo Sabat, o kangkasi se tou-tou se maali-ali eng ke’ekes-ke’ekes eng gandum wo mamuatla nyi’a witu natas ni keledai, o kangkasi e nanggor, wu’ana nanggor, wu’ana ara, wo e minegheghioan muatan em paalin nea mea waki Yerusalem witu e nendo Sabat. Niaku ku ngime’enge’la nisea eng katoroan sea nu mewangker em bahan kekaanen.16O kangkasi se tou en Tirus se maena’ witu se maali-ali sera’ wo e minegheghioan barang pewangker wo mewangker ni’itu wia se tou-tou Yehuda witu e nendo Sabat, awes tare waki Yerusalem. 17O laa ku mineneselela se pamuka-muka – pamuka-muka ne tou Yehuda, pokeiyku wia nisea: “Kalewo’an sapa em patuanan niouwla i yi’i ampit melangkoiyla eng kakudusan e nendo Sabat? 18Reiy’ ku’a re’en se nene moyangmu se simiwo mola en tuana, i ka’ayo si Empung ta si minapa eiy e minapekasa kacilaka’an i yi’i witu nikita wo witu eng kota i yi’i? Sapa ku’a re’en kouw mekemaksut mapasela e nupi’ en timoro se Israel ampit limangkoiy eng kakudusan e nendo Sabat?”19Sa i tu kime’eremouw witu em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem melelaa e nendo Sabat, i reoku peneten em pepalen-pepalen wo perentangkula rio te’a pawuka’an i ka’ayo lumangkoiy e nendo Sabat. Wo i tampakula se pirala tou waki se oki-oki’ku witu em pepalen-pepalen leloangan, rio reiy’la muatan ghumorem witu e nendo Sabat. 20Ta’an se tou-tou mabelante’ wo se mewangker e minegheghioen barang i ti’i kamurian se minapawengi kangkasi witu luar em beton Yerusalem minaka esa ruala.21Laa o ku ngume’enge’la nisea, pokeiyku: “Ya ka’a kouw minapawengi wia luar em beton? Sa kouw sumiwo ni’itu mekasape’ kasi e laa i tena’ku e lawasku wia nikoo.” Rengan e nedo ni’itu nisea se reiy’ mouw mineiy kasi witu e nendo Sabat. 22O kangkasi neiyku i reo se tou-tou Lewi lumenasla en touna wo meiy tumayur witu em pepalen-pepalen leloangan kaa laa mekekudusla e nendo Sabat. Ee Empungku, ghenangenola niaku kangkasi karengan eng kapualitan i ti’i wo i koupus i tela niaku i ki’it e nupus lale’-Mu wangko’!23Witu e masa ni’itu kangkasi linoo’oku kaa se pirala tou Yahudi se minepeka’awula se wewene-wewene Asdod, wewene-wewene Amon ka’apa se wewene-wewene Moab. 24Esa nga weteng waki se oki-oki’ nea se masusuiy em baasa Asdod ka’apa em baasa ne bangsa walina i ti’i wo se reiy’ mete’u susmusuiy em baasa Yahudi.25Niaku ku mineneselela nisea, i kutokkula sea, wo se pirala tou witu nelet nea se wineweku wo en sinawutku em bu’ukna wo i reoku sea tumiwa’ demi si Empung, en tuana: “Te’a ma’an mekasa kouw sumarakanla se oki-oki’ wewenemu wia se oki-oki’ tuama nea, ka’apa medo se oki-oki’ wewene nea tanume si ka’awu i wee se oki-oki’ tuamamu ka’apa i wee en toumu nuesa! 26Reiy’ ku’a re’en si Salomo, raja Israel, si simiwo mola en dosa karengan eng kapualitan tanu e ni’itu? Ma’anouw tu’u witu nelet ne tuana eng ka’asa’an bangsa e reiy’la siesa raja tanu nisia, si neiy i keupusla ni Empungna wo si pinopo ni Empung i ti’i minamuali raja ne minapekasa Israel, ta’anouw nisia tu’u si kina’alian witu en dosa ne wewene-wewene wo’oseiy i ti’i. 27Sapa ku’a re’en se tou se lewo’ sa reiy’ luminga kaa nikouw kangkasi kouw simiwo e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an wangko’ i ti’i, nyi’a i yi’i minaroba lale’ witu si Empung ta karengan minepeka’awu se wewene-wewene wo’oseiy?”28Siesa waki se oki-oki’ ni Yoyada bin Elyasib, imam wangko’ i ti’i, nyi’a mouw si manuang ni Sanbalat, tou eng Horoni i ti’i. Eng karengan e ni’itu neiyku i ure’ sia rumou’mi waki niaku. 29Ee Empungku, ghenangenola kumura sea kimewurla en jabatan imam ma’an en teta’aran tanume em baya ne imam wo se tou-tou Lewi.30Linenaskula sea waki ereiy’sa mina’asa wo’o sapa e wo’oseiy wo neiyku i tataapla e lukar-lukar i wee em baya ne imam wo se tou-tou Lewi, siesa o siesa witu en supu pepa’ayangenna, 31O kangkasi neiyku i tataapla e nesa kenaramen kaa laa mesesadiala lungu witu e nedo-nedo neiy i ketantu wo i wee e wua’na-wua’na kasa ketare-tare. Ee Empungku, ghenangenola niaku, demi eng kasejahtera’angku!

Esther

Chapter 1

1Witu en zaman ni Ahasyweros – nisia mouw si Ahasyweros rimajala esa nga atus rua nga pulu’ o pitu daerah minuleiymi waki India mina’ayome waki Etiopia –, 2witu en zaman ni’itu, katoroan si raja Ahasyweros nu rimuber witu en takhta keraja’anna witu eng gorem em benteng Susan,3witu en te’un katelu em paprenta’anna, siwoanola ni baginda em pesakeiyan i wee em baya ne pemangko’ wo ne pegawaina; suraro Persia wo Media, kaum bangsawan wo se pemangko’ en daerah se witu witu en sinaru ni baginda. 4Walinana e ni’itu si baginda si minapatuu’la eng kakaya’an kamulia’an eng keraja’anna wo eng kewangunan eng kewangko’anna en simena’, em pirala nga endo eng keurena, neiy i ka’ayo esa nga atus uwalu nga pulu’ nga endo.5Nu minalekepouw e nendo-nendo ni’itu, takar si raja si simiwola sesakeiyan kasi pitu nga endo eng keurena i wee se minapekasa rakyat se paaton witu em benteng Susan, waki se tou sela i ka’ayo wia se anakoki’, timampa witu em podol witu en taman istana keraja’an. 6Witu em peremel-peremel waki roko’ lenan o siwon, mori alus wo e roko’ buwung tu’a, neiy i kewa’akes ampit en tali lenan alus wo em buwung kera, miniboiy witu eng kelebu’-kelebu’ perak witu en tobol-tobol marmar puti’, kasuatan e rosbang mas wo em perak neiy i tampala witu natas em bela pualam, marmar puti’, eng kima wo em pelinggam.7Kekoo’on neiy i sakeiyla witu em piala mas minegheghioan keliur, wo e nanggorna nyi’a mouw e nanggor kekoo’on ni raja e mineloko-lokon, tanu eng kumura e waarna i wee si raja. 8Sapa tare e natoran makoo’ nyi’a mouw: reiy’ ampit em papupusan’ karengan en teinti’i mouw neiy i siaratla ni raja wia em baya ne rereo ni raja witu eng ghorem, rio sea sumiwo i ki’it eng kepa’aran ne susur tou.9O kangkasi si Wasti, sang ratu, si simiwola sesakeiyan i wee em baya ne wewene witu eng gorem e istana ni raja Ahasyweros. 10Witu e nendo kapitu katoroan si raja si kasa mepa’a-pa’ar e natena karengan kimoo’ anggor, tumitah mouw si baginda wia si Mehuman, Bizta, Harbona, Bigta, Abagta, Zetar wo si Karkas, nyi’a i yi’i se pitu sida-sida se malukar witu en sinaru ni raja Ahasyweros, 11rio sea malimi si Wasti, sang ratu, ampit makemi e mahkota keraja’an, sumaru si raja kaa laa mapaloo’ola eng kawulouwanna wia se pakasa’an rakyat wo se pemangko’-pemangko’, karengan si ratu si kasa wulouw eng giona.12Ta’an si ratu Wasti si simede’ kaa laa mesesaru i ki’it en titah ni raja neiy i pa’ayola ne sida-sida i ti’i, i ka’ayo kasa mouw meupi’ si raja wo mengapi mouw e nupi’na.13Takar mueiy mouw si raja wia se tou-tou sama’, se tou-tou se mete’ula eng kenaramen en zaman – karengan en tuana mouw eng kenaramenna eng kapualitan-kapualitan ni raja ni’i pa’ayola wia em baya ne kasa sigha’ undang-undang wo e nukum; 14sapa tare se kasa susut wia si baginda nyi’a mouw si Karsena, Setar, Admata, Tarsis, Meres, Marsena wo si Memukan, se pitu pemangko’ Persia wo Media, se toro tumu’us eng gio ni raja wo se makapunya kadudukan rakek witu eng gorem eng keraja’an –, wueiyen ni raja: 15“Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon witu si ratu Wasti i ki’it e undang-undang, karengan e reiy’ tinuananala en titah ni raja Ahasyweros neiy i pa’ayola ne sida-sida?”16Takar e nongkot ni Memukan witu en sinaru ni raja wo em baya ne pemangko’ i ti’i: “Wasti, sang ratu, si reiy’ simelok wia si raja i te, ta’anouw kangkasi wia em baya ne pemangko’ wo ne reiy’ sa mina’asa bangsa se witu eng gorem e reiy’ sa mina’asa daerah ni raja Ahasyweros. 17Karengan eng kalakuan ni ratu i ti’i e laa merampen wia em baya ne wewene, i ka’ayo sea reiy’ mepadungla si ka’awuna, sakawisa i susuiyla ne tou: Raja Ahasyweros si timitahla, rio si Wasti, sang ratu, alin sumaru wia nisia, ta’an nisia si so’o meiy. 18Wia e nendo i yi’i kangkasi se ka’awu em baya ne pemangko’ ne raja waki Persia wo Media se liminga tanume eng kalakuan ni ratu se laa sumusuiy tanume eng kapualitan i ti’i wia si ka’awuna, i ka’ayo i ke’ea-ea mouw em pasero’an wo eng kaupi’an.19Sa i tu le’os witu em paloo’ala ni raja, le’osouw i reu’mi e nesa titah keraja’an waki sinaru ni baginda wo i patikla witu eng gorem e undang-undang Persia wo Media, i ka’ayo e reiy’ mete’u sawuten sumeup, kaa si Wasti si pinalouwan sumaru wia si raja Ahasyweros, wo kaa si raja si laa kumaruniala eng kadudukanna tanume si ratu wia sitou walina si lebe le’os ta’an nisia. 20Sa e re’pes niedo ni raja kalinga’an waki e minapekasa keraja’anna – oh pasil ku’a re’en kaselana eng keraja’an i ti’i! –, takar em baya ne wewene se laa mee ormat wia si ka’awu nea, waki se tou sela i ka’ayo waki se tou rintek.”21Nusul i ti’i em papokeiyla le’os ni raja ma’an em baya ne pemangko’, jadi minta’ mouw si raja minatoroan ampit e nusul ni Memukan i ti’i. 22I papa’ali mola ni baginda en surat-surat mea waki pakasa’an en daerah keraja’an, susur en daerah i ki’it em patikanna wo susur bangsa i ki’it em baasana, em palingan: “Susur tuama si lewo’ sa reiy’ mamuali kapala e rumah tanggana wo sumusuiy i ki’it em baasa ne bangsana.”
Chapter 2

1Nu reiy’ mouw em peristiwa-peristiwa i yi’i, eng kepasu’an e nupi’ ni raja Ahasyweros nu minompasola, i kaghenangouw si baginda wia si Wasti wo en tinuananala, wo witu en sapa en tinenggolela witu nisia. 2Takar en sempe em baya ne biduanda ni raja se malukar wia si baginda: “Satorona se tou se sumerola i wee si raja se reraa-reraa, nyi’a i ti’i se oki-oki’ reraa se wulouw eng giona;3satorona si raja si tumampala se kuasa-kuasa waki pakasa’an en daerah keraja’anna, rio sea merurla em baya se reraa, se oki-oki’ reraa se wulouw eng giona, witu eng gorem em benteng Susan, witu em balai ne wewene, witu e wawa’ em pategha’an ni Hegai, sida-sida ni raja, tumetayur em baya ne wewene; satorona weeala wewoun sea. 4Wo si reraa kasa le’os witu em paloo’ala ni raja, le’osouw nisia si mamuali ratu sawel ni Wasti.” Kapualitan i ti’i e linoo’ le’os ni raja, wo tu tuananola en tuana.5Witu e nedo ni’itu wawean witu eng gorem em benteng Susan siesa tou Yahudi, si mekengaran Mordekhai bin Yair bin Simei bin Kish, siesa tou Benyamin 6si neiy i ateri waki Yerusalem tanume si meta’esa’an tou neiy i sea’ si kimi’it ampit si Yekhonya, raja Yehuda, katoroan sia nu neiy i ater witu em pasea’an ni raja Nebukadnezar, raja Babel.7Mordekhai i ti’i si me’uru-urus si Hadasa, nyi’a i yi’i si Ester, oki’ ni patuari ni ama’na, karengan sioki’ i ti’i si reiy’ mouw maka ina’ o ama’ kasi; reraa i ti’i si wulouw e nouwakna wo e wulouw eng giona. Katoroan se ina o ama’na nu mate, nisia si pinopo tanume sioki’ ni Mordekhai.8Nu reiy’ mouw en titah wo e undang-undang ni raja i ka’abar wo kelaker reraa se nierurla witu eng gorem em benteng Susan, witu e wawa’ em pategha’an ni Hegai, takar si Ester tu’un si niali ghimorem witu eng gorem e istana ni raja, witu e wawa’ em pategha’an ni Hegai, tumetayur em baya ne wewene. 9Takar si reraa i ti’i si kasa le’os witu em paloo’annala wo e limentutla nupus o rendemna, i ka’ayo si Hegai si minakarengan mineela wewoun wo e lelamur wia nisia , wo kangkasi se pitu tou dayang-dayang se kinapelengani waki pumpun e istana ni raja, kamurian o sumoro’la nisia ampit se dayang-dayangna mea waki weteng kasa le’os witu eng gorem em balai ne wewene.10Ester si reiy’ minakite’ula eng kebangsa’an wo e nasal usulna, karengan pinalouwan ni Mordekhai. 11Susur e nendo mengela-ngelangouw si Mordekhai witu en saruan em podol balai ne wewene i ti’i kaa laa mememete’ula kumura eng ka’ada’an ni Ester wo sapa e laa mamuali witu nisia.12Susur siesa reraa nu maka’ato pinontolan kaa laa ghumorem sumaru si raja Ahasyweros, wo nu reiy’pe’ nyi’a sia si niurus i ki’it e natoran i wee em baya ne wewene eng keurean mapulu’ o rua nga sumedot, karengan e minapekasa nedo ni’itu ni’i peka’arala i wee em pepakean wewoun: enem nga sumedot kaa laa mepepakela e lana mur wo e nenem nga sumedot kasi kaa laa mepepakela e lana kasai ma’an em balina-walina wewoun ne wewene. 13O laa si reraa i ti’i si ghumorem sumaru si raja, wo e reiy’ sa mina’asa sapa em pengiweenna e lewo’ sa reiy’ i weela wia nisia kaa laa alini ghumorem waki balai ne wewene mea witu eng gorem e istana ni raja.14Witu e nedo mawengindo sia ghumorem wo witu e nedo memo’odo sia mareng, ta’an e mekasa i yi’i witu eng gorem em balai ne wewene eng karua, witu e wawa’ em pategha’an ni Saasgas, sida-sida ni raja, tumetayur em baya ne gundik, sia si reiy’ mouw i wee ghumorem kasi sumaru si raja, kacuali sa wona’na si raja mepa’arla wia nisia wo nisia si kereten ampit en totoren e ngaranna.15Katoroan si Ester – oki’ ni Abihail, nyi’a i yi’i si patuari ni ama’ ni Mordekhai si minopo si Ester tanume sioki’ – si minaka’ato em pinontolan kaa laa ghumorem sumaru si raja, takar nisia si reiy’ mekepa’arla e wo’o sapa tu’u ta’an i te witu en sapa neiy i nge’enge’la ni Hegai , sida-sida ni raja, tumetayur em baya ne wewene. Takar si Ester si toro minapalentutla e nupus o rendem wia em baya ne tou se limoo’ nisia. 16Tuana mouw si Ester niali ghumorem sumaru si raja Ahasyweros witu eng gorem istanana witu en sumedot kamapulu’ – nyi’a i yi’i en sumedot Tebet – witu en te’un kapitu witu em paperenta’an ni baginda.17Takar si Ester si neiy Ii koupusla ni baginda e lumantouwla waki em baya ne wewene walina, wo nisia si minaka’ato e nupus wo rendem ni baginda lumantouwla waki em baya ne oki’ reraa walina, i ka’ayo si baginda si minakela e mahkota keraja’an witu natas eng kokongna wo minopo nisia minamuali ratu sawel ni Wasti. 18Kamurian siwonola ni baginda e nesa sesakeiyan i wee em baya ne pemangko’ wo se pegawaina, nyi’a i yi’i en sesakeiyan karengan si Ester, wo si baginda si timitahla eng kabebasan pajak i wee en daerah-daerah ma’an kimaruniala anugerah, tanu eng kumura e waar wia si raja.19Keurean se oki-oki’ reraa nierurla eng karuana, Mordekhai si rimuber witu em pepalen leloangan e istana raja. 20Sapa tare si Ester si reiy’ minakite’ula e nasal usul wo eng kebangsa’anna tanu neiy i perentala ni Mordekhai wia nisia, karengan si Ester si minena-ena’ masiwo i ki’it e lelila’an ni Mordekhai tanu witu e nedo nisia nu witupe’ e nurusanna. 21Witu e nedo ni’itu, katoroan si Mordekhai nu rimuber witu em pepalen leloangan e istana raja, rara ate mouw si Bigtan wo si Teresh, se rua tou sida-sida ni raja se neiy i kaghorem weteng ne tumetayur em pepalen, laa o mame’inakutouw sea kaa laa mewewunu’ si raja Ahasyweros.22Ta’an eng kapualitan i ti’i en toro kinakete’uala ni Mordekhai, o laa i pakite’unala wia si Ester, sang ratu, wo si Ester si minapasempela nyi’a wia si raja witu e ngaran ni Mordekhai. 23Perkara i ti’i eng kinulisik wo neiy kaloo’ala e nulit, takar se rua tou i ti’i se neiy i tude’la witu em pa’asek. Wo e minamuali i ti’i neiy i patikla witu eng kaol sejarah, witu en sinaru ni raja.
Chapter 3

1Nu reiy’ mouw em peristiwa-peristiwa i yi’i takar si Haman bin Hamedata, tou Agag, si kinaruniala eng kawangko’an ni raja Ahasyweros, wo em pangkatna neiy i atasla ma’an eng kadudukanna neiy i tataapla witu natas em baya ne pemangko’ se witu en sinaru ni baginda. 2Wo em baya ne pegawai ni raja se witu em pepalen leloangan istana ni raja se kimurur wo minongkot wia si Haman, karengan en tuana mouw em pinerenta’ala ni raja en tanume nisia, ta’an si Mordekhai si reiy’ kimurur wo reiy’ minongkot.3Takar em baya ne pegawai ni raja se witu em pepalen leloangan istana ni raja se limila’ wia si Mordekhai: “Ya ka’a koo limangkoiy em perenta ni raja?” 4Nisea nu timogorola nisia minaka endo-endo ampit si reiy’ minelelingala nyi’a kangkasi, takar eng kapualitan i ti’i neiy i pakite’u neala wia si Haman kaa laa lumoo’, sapa ku’a re’en eng kapawinta-winta’ ni Mordekhai i ti’i en toro tumataap, karengan nisia si simusuiy mola wia nisea, kaa nisia sitou Yahudi.5Katoroan si Haman nu limoo’, kaa si Mordekhai si reiy’ kimurur wo minongkot wia nisia, takar eng kasa mouw minasu’ e nate ni Haman, 6ta’an nisia si mapokeiyla en touna en talous hina sa laa mewewunu’ si Mordekhai i te, karengan se tou se minakite’u mola wia nisia eng kebangsa’an ni Mordekhai i ti’i. Jadi si Haman si masero mame’inakut mepepunengla em baya se tou Yahudi, nyi’a i yi’i se bangsa ni Mordekhai i ti’i, witu e minapekasa eng keraja’an ni Ahasyweros.7Witu en sumedot kasa ketare-tare, nyi’a i yi’i en sumedot Nisan, witu en te’un kamapulu’ o rua en zaman ni raja Ahasyweros, tou se limobo em pur – nyi’a i yi’i eng koba’ – witu en saruan ni Haman, nendo lumaa e nendo, sumedot lumaa en sumedot i ka’ayo limenta’ witu en sumedot kamapulu’ o rua, nyi’a i yi’i en sumedot Adar.8Takar en sempe ni Haman wia si raja Ahasyweros: “Wawean se esa bangsa se matou-tou minangasesera wo se neiy i kasea’ witu nelet ne bangsa-bangsa witu eng gorem e minapekasa daerah keraja’an ni tuangku, wo e nukum nea e minelaengan ampit e nukum ne reiy’ sa mina’asa bangsa, wo e nukum ni raja e reiy patuanan neala, i ka’ayo e reiy’ waar i wee si raja mayala nisea waya’an i te. 9Sa wona’ le’os witu em paloo’ala ni raja, satorona i papareu’mi surat titah kaa laa mepepunengla nisea; takar si hamba si laa tumimbang perak mapulu’ nga riwu talenta wo sumarakanla nyi’a wia e lawas em baya ne pejabat neiy i kake’it, rio sea ghumoremla nyi’a witu eng gorem em penu’utu-nu’utulan ni raja.”10Takar si raja si simawuti si sesolong pewa’ilna waki tetudu’na, o laa i sarakannala wia si Haman bin Hamedata, tou e Agag, kesaru ne tou Yahudi i ti’i, 11kamurian en titah ni raja wia si Haman: “Perak i ti’i waya’anola wia nikoo, o kangkasi se bangsa i ti’i se laa tuanannula tanu e linoo’omu le’os.”12Takar witu en sumedot kasa ketare-tare witu e nendo kamapulu’ o telu o keretenouw em baya se panitera ni raja, o laa, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Haman, i patikouw en surat wia se wakil-wakil ni raja, wia se susur kumbasar se makuasala en daerah wo wia em baya ne pemangko’ em bangsa, nyi’a i yi’i wia se susur daerah i ki’it em pepatikanna wo wia se susur bangsa i ki’it em baasana; en surat i ti’i neiy i patik witu e ngaran ni raja Ahasyweros wo e wina’il ampit en sesolong pewa’il ni raja. 13Surat-surat i ti’i neiy i papa’alila ampit nieletan ne rereo-rereo repet mea waki e reiy’ sa mina’asa daerah keraja’an, rio re’inla, wunu’un wo punengen em baya se tou Yahudi waki se muda i ka’ayo wia se tu’a, awes tare se oki-oki’ wo se wewene-wewene, witu esa nga endo i te kangkasi, witu en tanggal mapulu’ o telu sumedot kamapulu’ o rua – nyi’a i yi’i en sumedot Adar –, wo rio kaaten eng harta kapunya’an nea.14Niasaran en surat i ti’i e lewo’ sa reiy’ i undangla waki ghorem ne susur en daerah, laa o i palakatla wia se reiy’ sa mina’asa bangsa, rio sea tumiro-tiro’ i wee e nendo ni’itu. 15Takar ampit e mario-rior mae mouw se rereo-rereo repet i ti’i, witu en titah ni raja, wo e undang-undang i ti’i neiy i kaluari witu eng gorem em benteng Susan. Kasuatan e ni’itu si raja ma’an si Haman se rimuber mengoo-ngoo’, ta’an eng kota Susan e minaringka’.
Chapter 4

1Nu reiy’ mouw si Mordekhai nu minamete’ula e reiy’ sa mina’asa e minamuali i ti’i, sia si kimurensangla e labungna, laa o makela e roko’ pengasi’ wo nawu, laa o rumou’mi kumelang waki keuneran eng kota, kasuatan mereke-rekeiy ampit eng kasa ente’ wo maka aripen. 2Ampit en tuana meiy mouw sia i ka’ayo waki saruan em pepalen leloangan istana ni raja, karengan siesa tou tu’u si reiy’ mete’u ghumorem witu em pepalen leloangan e istana ni raja ampit minake roko’ pengasi’. 3Witu en susur daerah, witu e wisa en titah wo undang-undang ni raja mina’ayo mola, wawean em pengasi’an wangko’ witu nelet ne tou Yahudi rinapitla em poso wo rebek; kaa ne kelaker tou neiy i welarla e roko’ pengasi’ ampit e nawu tanume e na’ali’ tekelanna.4Katoroan se dayang-dayang wo se sida-sida ni Ester nu makite’ula eng kapualitan i ti’i wia nisia, Takar eng kasa mouw tekur e nate ni ratu, laa o i papa’alina mola e labung, rio i pakela wia si Mordekhai wo rio pangkuleni e roko’ pengasi’na waki nisia, ta’an e reiy’ sinungkulnala. 5Takar si Ester si kimeret si Hatah, si meta’esa’an sida-sida ni raja si neiy i tantula ni baginda melayanla nisia, laa o mee perenta wia nisia minueiyla si Mordekhai kaa laa mememete’ula sapa em penoronna wo sapa eng karenganna eng kapualitan i ti’i.6Laa o kumaluarouw si Hatah matola si Mordekhai waki pelein eng kota em bitu en saruan em pepalen leloangan istana ni raja. 7wo si Mordekhai si simusuiyla wia nisia e reiy’ sa mina’asa em pine’annami, ma’an em pirala eng kelakerna em perak neiy i ta’arla ni Haman e laa timbangen i wee em penu’utu-nu’utulan ni raja tanume e narga pepepunengan se tou Yahudi. 8O kangkasi e niasaran en surat undang-undang, neiy i kaluari waki Susan kaa laa merere’ila nisea i ti’i, neiy i sarakannala wia si Hatah, rio i papa’atola wo i pakite’ula wia si Ester. Awes kangkasi si Hatah si neiy i reo pa’ayola e nower wia si Ester, rio mea sumaru si raja kaa laa maleiy eng karuniana wo kaa laa rumapit se bangsana witu en sinaru ni baginda.9Laa o ghumoremouw si Hatah wo ma’ayola e lelila’an ni Mordekhai wia si Ester. 10Ta’an laa si Ester si rimeo si Hatah makite’ula wia si Mordekhai: 11“Em baya ne pegawai ni raja ma’an se penduduk en daerah-daerah keraja’an se mamete’ula kaa i wee se susur tuama ka’apa wewene, se sumaru si raja waki podol ghorem ampit e reiy’ kineret, pepaken i te e nesa undang-undang, nyi’a i yi’i e nukuman paten. Wia i te sitou wia nisia si raja mayatla e wulu’ mas , si laa mena-ena’ matou-tou. Wo niaku eng keurean telu nga pulu’ nga endo i yi’i ku reiy’ kineret sumaru si raja.” 12Katoroan i pa’ayola ne tou e lelila’an ni Ester i ti’i wia si Mordekhai,13takar si Mordekhai si rimeo i pa’ayola e wewingkot i yi’i wia si Ester: “Te’a o pokeiymu, karengan nikoo koo witu eng gorem e istana ni raja, nikoo i te si laa i kaliseiyi waki elet em baya ne tou Yahudi. 14Karengan ma’anouw tu’u koo wia e nedo i yi’i koo minakapenes i te en tou, i wee se tou Yahudi e laa lumentut kangkasi en tetulungan wo eng kareta’an waki se weteng walina, wo nikoo ampit se kaum ne me’urangmu se laa mapuneng. Seiy si mete’u, e wo’o wona’ awes tare i wee e nedo tanu nyi’i nikoo koo maka’ato kadudukan tanume si ratu.”15Takar si Ester si rimeo i pa’ayola e wewingkot i yi’i wia si Mordekhai: 16“Mea mouw, erurenola em baya se tou Yahudi se niatola waki Susan wo moso mola i wee niaku; te’a mouw mekekaan wo te’a mouw mekekoo’ telu nga endo eng keurena, le’os e nedo wengi , le’os e nedo oat. Niaku ma’an se dayang-dayangku tu’u keiy laa moso tuana, wo eng kamurian niaku ku laa ghumorem sumaru si raja, ma’anouw tu’u minasu’usukan ampit e undang-undang; sa i kase’esek aku mate, ma’anouw aku mate.” 17Takar mea mouw si Mordekhai wo siwonna mola e minakatena-tena’ tanu neiy i owerla ni Ester wia nisia.
Chapter 5

1Witu e nendo katelu Ester si minakela e labungna ratu, laa o rumedeiy mouw sia waki podol witu e istana ni raja, minakatoro witu en saruan e istana ni raja. Raja si rimuber witu natas en takhta keraja’an witu eng gorem e istana, minesaruan ampit em pepalen istana i ti’i. 2Katoroan si raja nu limoo’ si Ester, sang ratu, si rimedeiy witu em podol, minepa’arla si raja wia nisia, i ka’ayo si raja si minayatla e wulu’ mas em bitu lawasna minea katoroan ni Ester, laa o tumawi mouw si Ester wo lumeler en tempokna e wulu’ i ti’i.3Wueiy ni raja wia nisia: “Sapa e maksutmu, heiy ratu Ester, wo sapa ni’i kepa’armu? I ka’ayo esa nga parua eng keraja’an tu’un e laa i weela wia nikoo.” 4Wingkot ni Ester: “Sa wona’na e le’os witu em paloo’ala ni raja, meiy mouw satorona si raja ampit si Haman wia e nendo i yi’i meiy wia en sesakeiyan en siniwola ni hamba i wee si raja.”5Takar en titah ni raja: “I reo momi si Haman ampit e makarengan, rio keiy mutala em pengiween ni Ester.” O laa si raja si mineiy ampit si Haman witu en sesakeiyan siniwola ni Ester. 6Kasuatan makoo’ anggor mueiy mouw si raja wia si Ester: “Sapa ku’a re’en em pengiweennu? Tantu mouw e laa le’ele’ala. Wo sapa ku’a re’en eng kepa’arannu? I ka’ayo esa nga parua eng keraja’an tu’u e laa wutanla.”7Takar e wingkot ni Ester: “Pengiween wo eng kepa’aran ni hamba nyi’a mouw: 8Sa wona’na si hamba maka’ato e nupus ni raja, wo sa wona’na e le’os witu em paloo’ala ni raja lume’ele’la em pengiween ma’an mutala eng kepa’aran ni hamba, meiy mouw kangkasi satorona si raja ampit si Haman waki sesakeiyan e laa pesesiwonla ni hamba i wee si raja wo si Haman; takar wo’odo e laa tuananla ni hamba e ni’i kepa’arla ni raja.”9Witu e nendo ni’itu rumou’ momi si Haman ampit e nate mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’; ta’an eng katoroan si Haman nu limoo’ si Mordekhai si witu em pepalen leloangan istana ni raja, si reiy timo’or wo reiy’ minoghe ma’ormatla nisia, takar eng kasa mouw minasu’ e nate ni Haman wia si Mordekhai. 10Ta’an si Haman si timaang e natena, laa o marengouw sia waki walena wo rumeo meiy se kalo-kalona wo si Zeresh, ka’awuna. 11Takar si Haman si simusuiyla wia nisea i ti’i eng kaselana eng kakaya’anna, eng kelakerna ne oki’na tuama, wo e reiy’ sa mina’asa eng kawangko’an neiy i weela ni raja wia nisia ma’an eng kina’atas em pangkatna witu natas em baya ne pemangko’ wo ne pegawai ni raja.12O kasi em pokeiy ni Haman: “Awesla kangkasi e reiy’ siesa tou tu’u si kiniwee ni Ester, sang ratu, kaa laa meiy mewali-wali si raja meiy witu em pesakeiyan en siniwonala, kacuali niaku; wo i wee e wo’odo tu’u niaku ku nieri’na mewali-wali ampit si raja. 13Ta’an em baya nyi’a i ti’i e reiy’ makaka’ara’an i wee niaku, keurean niaku nu maloo’ope’ si Mordekhai, si Yahudi i ti’i, rimuber witu em pepalen leloangan e istana ni raja.”14Laa o pokeiy ni Zeresh, ka’awuna, wo em baya ne kalona wia nisia: “Rumeo mouw tou sumiwola pa’asek eng kerakekna lima nga pulu’ hasta, wo i sempe mola memo’odo wo’odo wia si raja, rio si Mordekhai si surala ne tou witu em pa’asek i ti’i; kamurian toro mouw koo ampit e mepa’a-pa’ar mea mewali-wali ampit si raja waki pesakeiyan i ti’i.” Eng kapualitan i ti’i e linoo’ le’os ni Haman, laa o sia rumeo sumiwo em pa’asek i ti’i.
Chapter 6

1Witu em bengi i ti’i kangkasi si raja si reiy’ katekelan. Takar tumitah mouw si baginda maali-ali eng keol pepatikan en sejarah, o laa i bacala witu en sinaru ni raja. 2Wo e witu eng kina’atoala e nesa pinatikan en tanume si Mordekhai, si mekasa mouw minakite’ula kaa si Bigtan wo si Teresh, se rua tou sida-sida ni raja se neiy i kaghorem weteng ne tumeteyur em pepalen, se mine’inakutola mewewunu’ si raja Ahasyweros. 3Takar mueiy mouw si raja: “Kaormatan wo eng kewangko’an sapa ku’a re’en neiy i anugerala wia si Mordekhai eng karengan em perkara i ti’i?” Wingkot em baya ne biduanda ni raja se malukar wia si baginda: “Wia nisia si reiy’ nianugera’ala e sapa i te tu’un.”4Takar mueiy mouw si raja: ‘Seiy ku’a re’en sia i ti’i si waki podol?” Witu e nedo ni’itu si Haman si tare mouw meiy witu em podol luar istana ni raja kaa laa mepepakite’ula wia si baginda, kaa nisia si laa mesesurala si Mordekhai witu em pa’asek e neiy mouw i redeiynala i wee nisia. 5O laa e wingkot em baya ne biduanda ni raja wia si baginda: “Ni’itu mouw si Haman, sia si rimedeiy waki podol.” Takar en titah ni raja: “I reo mouw sia ghumorem.” 6Si Haman nu ghimoremola, o mueiy mouw si raja wia nisia: “Sapa ku’a re’en e lewo’sa reiy’ tuananla wia sitou si raja si minepa’ar ma’ormatla nisia?” Pokeiy ni Haman witu natena: “Wia si seiype’ kasi si raja nu minepa’ar ma’anugerala eng kaormatan lumantouwla wia niaku?”7Eng karengan e ni’itu wingkot ni Haman wia si raja: “En tanume sitou si raja si minepa’ar ma’ormatla nisia, 8satorona edoni e labung keraja’an eng kenaramen pepaken ni raja nuesa, wo kasi si kawalo si kenaramen pengalin ni raja nuesa wo si wineean mahkota keraja’an witu eng kokongna, 9wo satorona i sarakanla e labung wo si kawalo i ti’i witu e lawas niesa tou waki elet em baya ne pemangko’ ni raja, se tou-tou bangsawan, o laa satorona e labung i ti’i ni’i pakela wia sitou si raja nu minepa’ar ma’ormatla nisia, kamurian satorona nisia si’i ledong mareo-reok ampit makela si kawalo i ti’i tumorola em pelein kota kasuatan se tou se merio-rio witu e reriorna: Teinti’i mouw en tinuanala wia sitou si raja si minepa’ar ma’ormatla nisia!”10Takar en titah ni raja wia si Haman: “Makarengan edonouw e labung wo si kawalo i ti’i, tanu neiy i lila’mula i ti’i, wo siwonola tuana wia si Mordekhai, tou Yahudi, si rimuber waki pepalen leloangan istana. Esa nga repu’ lelila’an tu’u te’a mouw koo mepepeparla waki e reiy’ sa mina’asa neiy i lila’mula i ti’i.” 11Olaa si Haman si minedo e labung wo si kawalo i ti’i, wo i pakenala e labung i ti’i wia si Mordekhai, kamurian i ledongna mareo-reok si Mordekhai timorola em pelein kota i ti’i, kasuatan nisia si mariola witu e reriorna: “Te’inti’i mouw en tinuanala wia sitou si raja si minepa’ar ma’ormatla nisia.”12Kamurian marengouw si Mordekhai mea waki pepalen leloangan e istana ni raja, ta’an si Haman si mario-rior minareng mea waki walena ampit en tekur natena wo timawun eng kokongna. 13Wo si Haman si simusuiyla wia si Zeresh, ka’awuna, wo wia em baya ne kalona sapa e niatonami. Takar em pokeiy em baya ne tou sama’, wo ni Zeresh ka’awuna, wia nisia: “Sa wona’na si Mordekhai, si witu e reriorna nikoo koo muleiy mouw mawolon, nyi’a mouw si see’ ne Yahudi, takar nikoo koo reiy’ laa makawoo mesesaru nisia, awes tare nikoo koo laa i kawolon uli-ulit witu en saruanna.” 14Kasuatan nisea i ti’i nu menusu-nusuiy ampit nisia, meiy mouw se sida-sida ni raja, laa o malila si Haman ampit e minakarengan mea waki pesakeiyan en siniwola ni Ester.
Chapter 7

1Meiy mouw si raja ampit si Haman kaa laa i akir ni Ester, sang ratu. 2Witu e nendo karua i ti’i, kasuatan makoo’ anggor, mueiy mouw kasi si raja wia si Ester: “Sapa ku’a re’en em pengiweennu, heiy ratu Ester? Tantu mouw e laa le’ele’ala. Wo sapa ku’a re’en eng kapa’arannu? I ka’ayo esa nga parua eng keraja’an tu’un e laa wutanla.”3Takar e wingkot ni Ester, sang ratu: “Yon raja, sa wona’na si hamba maka’ato e nupus ni raja wo sa wona’na e le’os witu em paloo’ala ni raja, i karunia mola satorona wia si hamba e nyawa ni hamba witu em pengiweean ni hamba, wo se bangsa ni hamba witu eng kepa’aran ni hamba. 4Karengan nikeiy, hamba ma’an se bangsa ni hamba, se neiy mouw i kewangker kaa laa perere’in, pewewunu’un wo pepepunengen. Sa andeiyna keiy i wangker i te tanume se budak tuama wo wewene, tantu mouw si hamba si laa makapenesla en tou, ta’an eng kacilaka’an i yi’i e reiy’ siniakaranna witu nelet em bincana timoro si raja.” 5Takar mueiy mouw si raja Ahasyweros wia si Ester, sang ratu: “Seiy ku’a re’en sitou i ti’i wo waki wisa ku’a re’en sia e natena en tina’apungan em pa’ar laa mesesiwo en tuana?”6O laa e wingkot ni Ester: “Lumelotoiy wo si kesaru i ti’i, sia mouw si Haman, tou lewo’ i yi’i!” Takar si Haman tu’u si kasa mouw kineide’an witu en sinaru ni raja wo ni ratu. 7Laa o tumo’orouw si raja ampit em pasu’ natena witu eng kimoo’la e nanggor wo kumaluar lumaa waki taman istana; ta’an si Haman si timele’upe’ kaa laa ma’aleiy e nyawana wia si Ester, sang ratu, karengan nisia si limoo’, kaa e minerangkutouw em pa’ar ni raja kaa laa mapa eiy en cilaka wia nisia.8Katoroan si raja nu marengi waki taman istana meiy witu eng gorem e woang pakoo’an nanggor, takar si Haman si kimurur witu e rosbang tampa ni Ester nu limo’or. Takar en titah ni raja: “Pa’are’ kangkasi ku’a re’en sia mewewantila si sang ratu wia eng gorem e istanaku nuesa?” Katoroan en titah ni raja i ti’i nu kumaluari witu en sumana, takar en tinawunala ne tou eng gio ni Haman.9Sempe ni Harbona, si meta’esa’an sida-sida si witu en sinaru ni raja: “Awes kangkasi em pa’asek siniwo ni Haman i wee si Mordekhai, sitou limawirla si raja ampit em pinakite’uannala i ti’i, e rimedeiy mouw witu en tawi em bale ni Haman, e lima nga pulu’ hasta eng kerakekna.” O laa en titah ni raja: “I surala sia witu em pa’asek i ti’i.” 10Kamurian si Haman si neiy i surala witu em pa’asek neiy i redeiynala i wee si Mordekhai. Takar mompasouw em pasu’ ate ni raja.
Chapter 8

1Witu e nendo ni’itu kangkasi si raja Ahasyweros si kimaruniala eng harta kapunya’an ni Haman, kesaru ne tou Yahudi, wia si Ester, sang ratu, wo si Mordekhai si ghimorem simaru si raja, karengan si Ester si minakite’u mola em pepatuarian ni Mordekhai ampit nisia. 2Takar si raja si simawut si sesolong wewa’il si niedomi waki si Haman, o laa i sarakannala wia si Mordekhai; wo si Mordekhai si pinopo ni Ester minamuali kuasa witu eng harta kapunya’an ni Haman.3Kamurian si Ester si limila’ kasi wia si raja kasuatan maongkot witu e ne’ana wo maame’ maaleiy eng karuniana, rio po’opolennala e maksut lewo’ ni Haman, tou e agag i ti’i, ma’an en tetiro’an en siniwona mola witu se tou Yahudi. 4Takar si raja si minayatla e wulu’ mas wia si Ester, laa o tumo’orouw si Ester wo rumedeiy witu en sinaru ni raja,5ma’an sempena: “Sa wona’ e le’os witu em paloo’ala ni raja wo sa wona’ si hamba si maka’ato e nupus ni raja, wo eng kapualitan i yi’i satorona e linoo’ le’os ni raja wo si raja si minepa’arla wia si hamba, takar satorona i kaluari surat titah kaa laa kumeongi sumeup en surat-surat e makapumpun tetiro’an ni Haman bin Hamedata, tou e Agag i ti’i, neiy i patikna kaa laa mepepunengla se tou Yahudi witu eng gorem em baya en daerah keraja’an. 6Karengan kumura si hamba toro lumoo’ eng kacilaka’an en tumoro se bangsa ni hamba wo kumura si hamba toro lumoo’ eng kapunengan ne kawanua patuari ni hamba?”7Takar e wingkot ni raja Ahasyweros wia si Ester, sang ratu, ma’an wia si Mordekhai tou Yahudi i ti’i: “Harta kapunya’an ni Haman e neiyku mouw i karuniala wia si Ester, wo si Haman nuesa si neiy mouw i surala witu em pa’asek karengan nisia si minayatola e lawasna wia se tou Yahudi. 8I patikola witu e ngaran ni raja sapa e linoo’ miouw le’os en tanume se tou Yahudi wo i wa’ilala en surat i ti’i ampit en sesolong wewa’il ni raja, karengan en surat neiy i patikla witu e ngaran ni raja wo neiy i wa’ilela ampit en sesolong wewa’il ni raja e reiy’ mete’u keongeni sumeup.”9Witu e nedo ni’itu kangkasi keretenola em baya ne panitera ni raja, witu en sumedot katelu – nyi’a i yi’i en sumedot Siwan – witu en tanggal rua nga pulu’ o telu, wo e minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni Mordekhai i patikouw en surat wia se tou Yahudi, wo wia em baya ne wakil pemerenta, em baya ne kumbasar wo em baya ne pemangko’ en daerah, waki India i ka’ayo waki Etiopia, esa nga atus rua nga pulu’ o pitu daerah, wia se susur en daerah i ki’it em patikanna wo wia se susur bangsa i ki’it em baasana, o kangkasi wia se tou Yahudi i ki’it em patikan wo em baasana.10Takar i patikouw e nower witu e ngaran ni raja Ahasyweros wo e wina’il ampit en sesolong wewa’il ni raja, o laa ampit e nieletan ne rereo-rereo repet se mesake-sake kawalo se mengali se kawalo keraja’an se lali’iket se tinernakla waki pakawaloan, i papa’ali mola en surat-surat 11em pumpunna: raja si miniyonla se tou Yahudi waki susur eng kota kaa laa merur wo metetaangla e nyawana ma’an merere’ila, munu’ ka’apa munengla se reiy’ sa mina’asa suraro, awes tare se oki-oki’ wo se wewene-wewene, waki se bangsa wo en daerah se laa mererego nisea, wo kaa laa mekekaat eng harta kapunya’anna, 12witu e nendo masuat waki e reiy’ sa mina’asa daerah ni raja Ahasyweros, witu en tanggal mapulu’ o telu sumedot kamapulu’ o rua, nyi’a i yi’i en sumedot Adar.13Niasaran e nower neiy i kepatik i ti’i e lewo’sa reiy i undangla waki susur daerah, laa o i palakatla wia se reiy’ sa mina’asa bangsa, wo se tou Yahudi se lewo’ sa reiy’ tumiro-tiro’ i wee e nendo ni’itu lumaa metetuanala en sesuli’an wia se kesaruna. 14Takar ampit e mario-rior wo merepe-repet o mea mouw se rereo-rereo repet se mengali se kawalo eng keraja’an ripoiy i ti’i, witu en titah ni raja, wo e undang-undang i ti’i neiy i kaluari witu eng gorem em benteng Susan.15Wo si Mordekhai si rimou’mi witu en sinaru ni raja ampit minake e labung keraja’an waki e roko’ buwung tu’a wo e roko’ lenan, ampit minake mahkota mas e maka’erangen ma’an eng karaiy roko’ lenan nalus wo e roko’ buwung kera. Takar eng kota Susan tu’u se makompo’ mario wo mepa’a-pa’ar: 16tou Yahudi se minaka’atomouw kapenasan e nate wo eng kepa’a-pa’aran, kelaya-laya’an wo eng kaormatan. 17Tuana mouw kangkasi waki e minapekasa daerah wo waki susur eng kota, waki tampa wisa tu’u en titah wo e undang-undang ni raja nu mina’ayo mola, wawean kepa’a-pa’aran wo wo eng kelaya-laya’an witu nelet ne tou Yahudi, wo em pesakeiyan ma’an e nendo melaya-laya’; wo kasi kelaker waki elet ne rakyat em banua i ti’i se ghimorem Yahudi, karengan nisea se tinoro eng kineide’an wia se tou Yahudi.
Chapter 9

1Witu en sumedot kamapulu’ o rua – nyi’a i yi’i en sumedot Adar –, witu e nendo kamapulu’ o telu, katoroan en titah ma’an e undang-undang ni raja e laa petetuananla, witu e nendo ne kasaru-kesaru ne tou Yahudi se maarap mekekalala se tou Yahudi, mamuali mouw eng kapurikitna: tou Yahudi se kimalala se rumeri’iris-rumeri’iris nisea. 2Takar merurouw se tou-tou Yahudi witu eng gorem eng kota-kotana waki minapekasa daerah ni raja Ahasyweros, kaa laa mewewunu’ se tou-tou mine’inakut minececilakala nisea, wo e reiy’ siesa tou tu’u si tumaang mesesarula nisea, karengan eng kineide’an wia se tou Yahudi en timoro mola se reiy’ sa mina’asa bangsa i ti’i.3Wo em baya ne pemangko’ en daerah wo se wakil em pemerenta’an wo se kumbasar ma’an se pejabat keraja’an se matobol se tou Yahudi, karengan eng kineide’an wia si Mordekhai en timoro mola nisea. 4Karengan si Mordekhai e wangko’ eng kakuasa’anna witu eng gorem e istana ni raja wo i ka’abarouw e nabar tanume nisia waki pakasa’an daerah, karengan si Mordekhai i ti’i e maawes-maawes eng kaselana eng kakuasa’anna. 5Takar se tou Yahudi se kimalala em baya ne kesaruna: nisea se minewe nisea ampit en santi, minunu’ wo minunengla nisea; nisea se masiwo eng kepa’aran e natena witu se rumeri’iris-rumeri’iris nisea.6Witu eng gorem em benteng Susan i te se tou Yahudi se minunu’ wo minunengla se lima nga atus tou. 7O kangkasi si Parsandata, Dalfon, Aspata, 8Porata, Adalya, Aridata, 9Parmasta, Arisai, Aridai wo si Waizata, 10se mapulu’ oki’ tuama ni Haman bin Hamedata, kesaru ne tou Yahudi, se winunu’ nea, ta’an witu em barang kinaat se reiy’ mouw minayatla lawas.11Witu e nendo ni’itu kangkasi eng kelaker ne tou-tou kinawunu’an witu eng gorem em benteng Susan se neiy i pa’ayola witu en sinaru ni raja. 12O laa en titah ni raja wia si Ester, sang ratu: “Witu em benteng Susan i te se minunu’ mola wo minunengola se lima nga atus tou ma’an se mapulu’ oki’ ni Haman. Waki daerah-daerah keraja’an walina, andi mouw sapa en siniwo nea. Wo sapa mouw ku’a re’en em pengiweennu en teakan? Tantu mouw e laa le’ele’ala. Wo sapa mouw ku’a re’en eng kepa’arannu kasi? Tantu mouw e laa wutanla.”13O laa e wingkot ni Ester: “Sa wona’ le’os witu em paloo’ala ni raja,iyonanola satorona wia se tou Yahudi se waki Susan kaa laa sumiwo e wo’odo tu’u e minatoroan ampit e undang-undang i wee e nendo i yi’i, wo se mapulu’oki’ ni Haman i ti’i satorona se i surala witu em pa’asek.” 14Raja tu’u si timitahla sumiwo en tuana; takar e undang-undang i ti’i neiy i kaluari waki Susan wo se mapulu’ oki’ ni Haman se neiy i surala ne tou.15Jadi merurouw se tou Yahudi se waki Susan witu e nedo kamapulu’ o epat en sumedot Adar kangkasi wo winunu’nala waki Susan se telu nga atus tou, ta’an wia em barang kinaat se reiy’ mouw minayatla lawas. 16Tou Yahudi walina, se witu eng gorem en daerah keraja’an, se minerur wo metaangla e nyawana ma’an minaka’ato ka’amanan witu se kesaruna; nisea se minunu’ se pitu nga pulu’ o lima nga riwu tou witu nelet ne rumeri’iris-rumeri’iris nisea , ta’an witu em barang kinaat se reiy’ mouw minayatla lawas.17Kapualitan i ti’i e minamuali witu nendo kamapulu’ o telu witu en sumedot Adar. Witu e nendo kamapulu’ o epat mena’ mouw sea wo nendo i ti’i en siniwo neala nendo pesakeiyan wo mepa’a-pa’ar. 18Ta’an laa se tou Yahudi waki Susan se minerur, le’os witu e nendo kamapulu’ o telu, le’os witu e nendo kamapulu’ o epat witu en sumedot i ti’i. Laa o mena’ mouw sea witu e nendo kamapulu’ o lima wo e nendo ni’itu e siniwo neala nendo pesakeiyan wo mepa’a-pa’ar. 19Eng karengan e ni’itu se tou Yahudi waki tewa, nyi’a i yi’i se maena’ waki pewanua’an se minangko’la e nendo kamapulu’ o epat en sumedot Adar i ti’i tanume e nendo mepa’a-pa’ar wo e nendo pesakeiyan, wo en tanume e nendo melaya-laya i wee e mengali-ngalian kekaanen.20Takar si Mordekhai si minatikla em peristiwa i ti’i, laa o mapa’alila en surat-surat wia em baya se tou Yahudi waki e minapekasa daerah ni raja Ahasyweros, le’os se tawi le’os se wa’akat, 21kaa laa mewewajibla nisea, rio susur en te’un se mangko’la e nendo kamapulu’o epat wo eng kamapulu’ o lima en sumedot Adar, 22karengan witu e nendo-nendo i ti’i mouw se tou Yahudi se minaka’ato ka’amanan witu se kesaruna wo witu en sumedot ni’itu mouw em peme’itan nea minaroba minamuali mepa’a-pa’ar wo e nendo mengasi’ minamuali nendo melaya-laya’, wo rio sumiwola e nendo-nendo i ti’i nendo pesakeiyan wo mepa’a-pa’ar wo e nendo mengali-ngalian kekaanen wo kaa laa mee esa nga wuntul wia se tou-tou miskin.23Takar se tou Yahudi se simungkul tanume eng katataapan sapa e neiy mouw i muleiyla nisea se matuanala nyi’a wo en sapa neiy i patikla ni Mordekhai wia nisea. 24Eng kaulitna si Haman bin Hamedata, tou e Agag, kesaru em baya ne tou Yahudi i ti’i, si timiro’ mola laa mepepunengla se tou Yahudi wo nisia tu’u si limobo’ mola – nyi’a i yi’i eng koba’ – kaa laa mekekemula wo mepepunengla nisea, 25ta’an laa eng katoroan eng kapualitan i ti’i neiy i pa’ayola witu en saruan ni raja, takar i titahna mola ampit en surat, rio en tetiro’an lewo’ en siniwo ni Haman witu se tou Yahudi i ti’i ni’i warengla witu natas eng kokongna. Takar si Haman ma’an se oki-oki’na se neiy i surala witu em pa’asek.26Eng karengan e ni’itu mouw e nendo-nendo i ti’i em patotoren Purim, i ki’it en totor pur. Eng karengan e ni’itu mouw kangkasi, nyi’a i yi’i karengan e minapekasa em pumpun en surat i ti’i wo karengan en sapa e linoo’ nea tanume eng kapualitan i ti’i wo sapa em pine’an neami, 27tou Yahudi se simungkul tanume eng kawajiban wo tanume eng katataapan i wee en touna nuesa wo se see’na wo i wee se pakasa’an tou se laa kuma’ampet ampit nisea, kaa nisea se reiy’ laa lumantouwla mewewangko’la e rua nendo i ti’i susur en te’un, i ki’it neiy i patikla en tanume ni’itu wo witu e nedo neiy i tantula, 28wo kaa e nendo-nendo ni’itu e laa ghenangen wo wangko’on witu se susur angkatan, witu se susur kaum, waki susur daerah, witu en susur eng kota, i ka’ayo e nendo-nendo Purim i ti’i e reiy’ laa mere’i waki keuneran ne tou Yahudi wo em paghenanganna e reiy’ laa kumawusi waki elet ne see’ nea.29O laa si Ester, sang ratu, oki’ ni Abihail, si minatik surat, mewali-wali si Mordekhai, tou Yahudi i ti’i; en surat karua tanume e nendo wangko’ Purim i yi’i neiy i patiknala ampit e reiy’ sa mina’asa kaledosan kaa laa mapaente’la nyi’a.30O laa i papa’ali mouw en surat-surat wia em baya se tou Yahudi witu esa nga atus rua nga pulu’ o pitu daerah keraja’an ni Ahasyweros, ampit e lelila’an –lelila’an tabea wo lale’, 31rio e nendo-nendo Purim i ti’i e wangko’en witu e nedo neiy i tantula, tanu neiy i wajibla wia nisea ni Mordekhai, tou Yahudi i ti’i, wo ni Ester sang ratu, wo en tanu neiy i wajib neala wia en tou nea nuesa ma’an se see’ nea, tanume eng kapualitan maposo wo merebe-rebek. 32Tuana mouw emperenta ni Ester timataapla eng kapualitan Purim i ti’i, kamurian neiy i patikla witu eng gorem eng kaol.
Chapter 10

1Takar si raja Ahasyweros si minapatena’la e upeti witu em banua wo en daerah-daerah li’ilik kangkasi. 2E reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwona eng hebat ma’an gagah wo em paabaran kasa maato-ato tanume eng kewangko’an neiy i karuniala ni raja wia si Mordekhai, reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i neiy i kepatik witu eng gorem eng kaol ne raja-raja Media wo Persia?3Karengan si Mordekhai, tou Yahudi i ti’i, si minamuali tou karua witu e wawa’ ni raja Ahasyweros, wo nisia si paormaten ne tou Yahudi ma’an i kepa’arla ne kelaker patuari-patuarina, karengan nisia si mame’inakutla e le’os i wee se bangsana wo masusuiy i wee eng kelawiran i wee em baya ne tou esa nge bangsana.

Job

Chapter 1

1Wawean siesa tuama waki tana’ Us mekengaran Ayub; sitou i ti’i si lale’ wo jujur; sia si meide’la si Empung wo mewa’akatla eng kalewo’an. 2Sia si minaka’ato se pitu oki’ tuama wo se telu oki’ wewene. 3Sia si makapunya se pitu nga riwu nga ipus membe’ domba, se telu nga riwu nga ipus onta, lima nga atus nge paar sapi, lima nga atus keledai mereiy wo se budak-budak se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna, i ka’ayo sitou i ti’i nyi’a mouw si kasa kaya waki em baya ne tou waki esa nga weka sendangan.4Se oki-oki’na tuama se minenaram masiwola em pelesir waki wale nea siesa o siesa i ki’it em pontol wo se telu patuari wewene nea se nieri’ kaa laa kumaan wo kumoo’ mewali-wali nisea. 5Susur e mekasa, sakawisa e nendo-nendo pelesir limangkoiy mola, Ayub si kumeret nisea, wo kumudusla nisea; e nendo kawo’odoanna, memo’odope’, tumo’orouw si Ayub, laa o mapasempela en tetule tinunu, kelaker eng kelakerna em baya nea nu waya, karengan eng genangna: “Wo’o wona’ se oki-oki’ku se simiwo mola en dosa wo kimutokola si Empung witu eng gorem e nate.” Tuana mouw em patuananla ni Ayub e reiy’ siena’na.6Witu e nendo mekasa meiy mouw se oki-oki’ ni Empung sumaru si TUHAN wo witu e nelet nea si mineiy kangkasi si Iblis. 7Takar mueiy mouw si TUHAN wia si Iblis: “Waki wisa o koo meiy?” O laa e wingkot ni Iblis wia si TUHAN: “Waki pakela-kelangan limedonge wo timeroke em bumi.” 8Laa o mueiy mouw si TUHAN wia si Iblis: “Sapa ku’a re’en nikoo koo mineela ghenang si hambaku Ayub? Karengan e reiy’la siesa tou tu’u waki bumi si tanu nisia, si tuana eng kelale’ wo jujur, si meide’la si Empung wo mewa’akatla eng kalewo’an.”9O laa e wingkot ni Iblis wia si TUHAN: “Sapa ku’a re’en ampit e reiy’ maka’ato sapa-sapa si Ayub si meide’la si Empung? 10Reiy’ ku’a re’en Nikoo si simiwo e rereen esa nga kaledongna wo em balena ma’an e reiy’ sa mina’asa eng kinapunya’annala? Sapa em pina’ayangnala em binerkat-Mu mola wo sapa eng kinapunya’annala eng kasa maawes waki wanua i ti’i. 11Ta’an i repa mola e lawas-Mu wo ka’apangenouw e reiy’ sa mina’asa eng kinapunya’annala, nisia si tantu mouw laa kumutok Nikoo witu en sinaru-Mu.” 12Takar e nuwu’ ni TUHAN wia si Iblis: “Aah, e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna em bitu eng kakuasa’annu; ta’an i te te’a mouw koo mererepala e lawasmu witu en touna.” Kamurian rumou’ momi si Iblis waki sinaru ni TUHAN.13Witu e nendo mekasa, katoroan se oki-oki’na tuama wo wewene se mangaa-ngaan wo makoo anggor waki wale ni patuari nea polon, 14meiy mouw siesa tou rereoan wia si Ayub wo lumila’: “Kasuatan se lembu sapi nu mapajeko wo se keledai-kledai mereiy mekaan rukut waki esa nga wekana, 15meiy mouw se tou-tou en Syeba wo rumego wo kumaat nisea ma’an minewe se tumetayurna ampit em berenna en santi. Niaku mokan nuesa ku neiy i kaliseiy, i ka’ayo ku toro ma’ayola eng kapualitan i ti’i wia si tuang.”16Kasuatan sitou i ti’i nu masususiy, meiy mouw sitou walina wo lumila’: “Napi en simearomi waki langit wo rumengis ma’an kimaan mina’apu se membe’ domba wo se tumetayur-tumetayurna. Niaku mokan nuesa ku neiy i kaliseiy, i ka’ayo ku toro makite’ula eng kapualitan i ti’i wia si tuang.” 17Kasuatan sitou i ti’i nu masusuiy, meiy mouw sitou walina wo lumila’: “Tou-tou eng Kasdim se simiwo telu pasukan, laa o rumego se onta-onta wo kumaat nisea ma’an minewe se tumetayurna ampit em berenna en santi. Niaku mokan nuesa ku neiy i kaliseiy, i ka’ayo ku toro makite’ula eng kapualitan i ti’I wia si tuang.”18Kasuatan sitou i ti’i nu masusuiy, meiy mouw sitou walina wo lumila’: “Se oki-oki ni taung se tuama wo se wewene se kasuatan mengaa-ngaan wo makoo e nanggor waki wale ni patuari nea polon, 19i kalo’ositi e reghes tumokol en simengomi waki lewet em padang gurun; em bale i ti’i en tinoronami waki epat ruuna wo i karonga’ timoro se taretumou o reraa i ti’i, i kja’ayo sea minate. Niaku mokan nuesa ku neiy i kaliseiy, i ka’ayo ku toro makite’ula eng kapualitan i ti’i wia si tuang.”20Takar rumedeiy’ mouw si Ayub, laa o kumurensang eng karaiyna, wo sumukur eng kokongna, kamurian mongkotouw sia wo masempe, 21pokeiyna: “Ampit em poteiy niaku ku rimou’mi waki gandongan ni ina’ku, ampit em poteiy kangkasi ku laa mareng witu eng goremna. TUHAN si minee, TUHAN si minedo, lino’orouw e ngaran ni TUHAN!” 22Witu em baya nyi’a i ti’i si Ayub si reiy’ simiwo en dosa wo reiy’ mature si Empung simiwo e reiy’ waar.
Chapter 2

1Witu e nendo mekasa meiy mouw se oki-oki’ ni Empung sumaru si TUHAN wo witu e nelet nea si mineiy kangkasi si Iblis kaa laa mesesaru si TUHAN. 2Takar mueiy mouw si TUHAN wia si Iblis: “Waki wisa o koo meiy?” O laa e wingkot ni Iblis wia si TUHAN: “Waki pakela-kelangan limedonge wo timeroke em bumi.”3Nuwu’ ni TUHAN wia si Iblis: “Sapa ku’a re’en koo mineela ghenang si hamba-Ku Ayub? Karengan reiy’la siesa tou tu’u waki bumi si tanu nisia, si tuana eng kelale’ wo jujur, si meide’la si Empung wo mewa’akatla eng kalewo’an. Nisia si minena-ena’ lale’ witu eng kelale’anna, ma’anouw tu’u koo minelurola Niaku sumaru nisia kaa laa mececilakala nisia ampit e reiy’ sitino’otolan.”4O laa e wingkot ni Iblis wia si TUHAN: “Kuli’ sawelan eng kuli’! Tou si laa meela e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna sawel e nyawana. 5Ta’an i repamola e lawas-Mu wo ka’apangenouw e ruiy wo e le’ona, sia si tantu mouw laa kumutok Nikoo witu en sinaru-Mu.” 6Takar e nuwu’ ni TUHAN wia si Iblis: “Aah, nisia si witu eng kakuasa’annu; ta’an i koupusela e nyawana.”7Kamurian si Iblis rumou’mi waki sinaru ni TUHAN, laa o toronna si Ayub ampit em baana wu’ul waki palarna i ka’ayo waki watu eng kokongna. 8O laa si Ayub si minedo esa nga kebi’ kaca pete’ kaa laa i pengo’oko-ngo’okor e nouwakna, kasuatan rimuber witu nuner e riawu.9Takar lumila’ mouw si ka’awuna wia nisia: “Matenteme’ ku’a re’en nikoo witu eng kelale’annu? I kutokola si Empungmu wo mate mouw!” 10Ta’an e wingkot ni Ayub wia nisia: “Nikoo koo masusuiy tanu si wewene sepereng! Sapa ku’a re’en nikita ta pa’ar i te sumungkul e le’os waki si Empung, ta’an so’o sumungkul e wu’ul?” Witu em baya nyi’a i ti’i si Ayub si reiy’ simiwo en dosa ampit en sumpingna.11Katoroan se telu kalo ni Ayub nu liminga e nabar tanume e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an timoro nisia, takar rumou’ momi sea waki tampa nea siesa o siesa, nyi’a i yi’i: si Elifas, tou en Teman, wo si Bildad, tou en Suah, ma’an si Zofar, tou e Naama. Nisea se minaasa’an kaa laa tumotorla esa nga pemesa’anen wia nisia wo mibor nisia.12Katoroan nisea nu lumoo’omi waki wa’akat, nisea se reiy’ mouw simine’u kasi nisia. Laa o mame’ mouw sea ampit en suara menaleinteng. Nisea se kimurensang eng karaiy nea, wo mu’uwurla riawu wia eng kokong witu silangit. 13Laa o sea rumuber mewali-wali nisia witu en tana’ eng keurean pitu nga endo pitu nga wengi. Siesa tou tu’u si reiy’ timotorla esa nga repu’ lelila’an wia nisia, karengan nisea se limoo’, kaa eng kasa wuter em peme’itanna. Nga’angal em penga’angal ni Ayub
Chapter 3

1Nu reiy’ mouw i tu ayub si minuka’ en sumana wo kumutokla e nendo kinatouanna. 2Takar sumusuiy mouw si Ayub: 3“Ma’anouw i kaliong ma’apu e nendo kinatouangku wo em bengi e limila’la: Siesa oki’ tuama si witu mouw eng gandongan.4Ma’anouw e nendo i ti’i mamuali kareiydeman, te’a mouw satorona si Empung waki atas si mewewee ghenangla nyi’a, wo te’a mouw en sena’ terang en tumerangla nyi’a. 5Ma’anouw eng kareiydeman wo eng karibe’ebengan eng kume’i e nendo i ti’i, linaak liminaak en timerungla nyi’a, wo eng gerhana ni endo en sumenge’la nyi’a.6Em bengi i ti’i – ma’anouw sia ri’ikemen ni kareiydeman; te’a mouw sia mepa-pa’ar witu e nendo-nendo witu esa nge te’un; te’a mouw sia i kaghorem patotoran en sumedot-sumedot. 7Yon, ma’anouw witu em bengi i ti’i reiy’la si tumimea’, wo reiy’ kalinga’an en suara mepa’a-pa’ar.8Ma’anouw sia i tiwa’la em baya ne kumekutok e nendo, nisea nu sigha’ mewewongkela e nupi’ ni Lewiatan. 9Ma’anouw se sumesena’-sumesena’ mawengindo se mareiydem; ma’anouw sia ma’ena’la en terang reiy’ maeiy-eiy, te’a mouw sia lumoo’ eng kerereka’ em beena, 10karengan e reiy’ pinenetna em pepalen eng gandongan ni ina’ku, wo e reiy’ neiy i kirongnala eng kasusa’an waki werenku.11Ka’a aku reiy’ minate e nedo niaku nu minatou, ka’apa minapuneng e nedo niaku nu rimou’mi waki gandongan? 12Ka’a em palar en simungkul niaku; ka’a wawean em bu’ana em be’ewer, i ka’ayo aku toro tumoto’?13Sa wona’na reiy’, niaku en teakan ku limo’or wo lompon; niaku ku kinatekelan wo minaka’ato paasengan 14mewali-wali se raja-raja wo se ngumenge’enge’-ngumenge’enge’ wia em bumi, si rimedeiyla sumeup e riberek i wee en touna,15ka’apa mewali-wali se pemangko’-pemangko’ se makapunya mas, se minutala em balena ampit em perak. 16Ka’apa ka’a aku reiy’ tanu sioki rima’aragh si neiy i kirongla, tanu si dade reiy’ limoo’ en terang?17Mana mome sitou fasik minena’ malentutla eng huru-hara, mana mome nisea se kina’apuan eng keter se minaka’ato paasengan. 18Wo em baya ne tinaang se mewali-wali minalompon, nisea se reiy’ mouw kasi luminga en suara ne kumekeret. 19Maname sitou rintek wo sitou sela se masuat, wo si budak si neiy i kewayami waki si tuangna.20Ka’a en terang neiy i weela wia se masusa-susa, wo em patou-touan wia se mange’enget ate; 21se mengena-ngena’la e maut, e reiy’ i ka’ayomi, se mekeki’itla nyi’a lumantouwla waki mekekiar eng harta neiy i kaleweng; 22se mepa’a-pa’ar wo merio-rio wo se senaang, sa sea matola eng kubur;23wia si tuama e lalanna neiy i kakirong, si linedong ni Empung? 24Karengan en sawel e rotiku nyi’a mouw e nga’angal penga’angalku, wo e nga’angalku neiy i katoa’ tanu en dano.25Karengan neiyku i keide’la, ni’itu mouw en timoro niaku, wo neiyku i kakori’la, ni’itu mouw e mineiy niaku. 26Niaku ku reiy’ minaka’ato kalomponan wo eng kaleneran; niaku ku reiy’ minaka’ato pinaasengan, ta’an eng kakori’anouw e limentut.”
Chapter 4

1Takar sumusuiy mouw si Elifas, tou en Teman: 2“Oki ate ku’are’en nikoo, sa sitou ma’awa’la sumusuiy wia nikoo? Ta’an seiy ku’a re’en si toro menet en sumana? 3Eng kaulitna, nikoo koo minee mouw teturu’ se laker tou, wo e lawas lewea’ eng kinetermu mola;4sitou neiy i kawolon si winongke mola e lelila’an-lelila’annu, wo eng kurur le’emes en tine’etepmu mola; 5ta’an en teakan, en toumu en tinoro, wo nikoo koo oki’ ate, toumu en tinena’, wo nikoo koo neiy i kasenge’. 6Reiy’ ku’a re’en e nide’mula si Empung e minamuali patuarimu, wo eng kelale’an em patou-touanu e minamuali arapannu?7Weeanola ghenang e nyi’i: seiy si mapuneng ampit e reiy’ siselok wo wisa ku’a re’en sitou jujur pinunengla? 8E linoo’ku mola nyi’a mouw kaa sitou si minajeko eng kalewo’an wo minu’uwur eng kasusa’an sia si minupu’ nyi’a kangkasi. 9Nisea se minapuneng kaa nasengan ni Empung, wo minere’i kaa en sengoan en sesepunan-Na.10Si singa ngimuang, si singa mineger – marepu’ mouw em ba’ang ne singa-singa muda. 11Singa se minapuneng karengan e reiy’ awes se pekekaanen, wo se oki-oki’ ni singa mereiy se minangasesera.12E nesa lelila’an e neiy mouw i pa’ayola wia niaku ampit e memene-menes wo en talingaku en simikop en tena’na, 13nedo en timekur karengan em paghenangan em bengi, katoroan en tekel e re’erep en timeka’la se tou.14Niaku ku neiy i kasenge’ wo mineide’, i ka’ayo e ruiy-ruiyku matenggo’ogho’. 15E nesa roh limangkoiyla niaku, tu tumaga’ mouw em berasinku.16Sia si minena’, ta’an eng giona e reiy’ mete’u kinasine’uangku. E nesa kumalenoan em bitu en saruan em berenku, en suara menena-nena’ palingangku: 17Wona’ ku’a re’en siesa tou si ulit witu en sinaru ni Empung, wona’ ku’a re’en siesa nga touan si lenas witu en sinaru ni Simiwo nisia?18Eng kaulitna, se hamba-hamba-Na se reiy’ pa’emanen-Na, se malaikat-malaikat-Na tu’u se kina’atoan-Nala neiy i kaseip, 19lebe-lebepe’ kasi nisea se maena’ witu e lekouw tana’ pulut, en to’otolanna em bitu riawu, se minate kinapese’an tanu si tanga’.20Witu nelet memo’odo wo mawengindo nisea se kinemula, wo e reiy’ pinadung neala e mapuneng i wee eng keure-urena. 21E reiy’ ku’a re’en en dasing nea en sinawut? Nisea se minate e reiy’ ampit eng hikmat.
Chapter 5

1Maleiy mouw – wawean ku’a re’en sitou mingkot nikoo? Wo wia si seiy witu e nelet ne tou-tou kudus koo laa lumenge? 2Eng kaulitna, sitou we’engel si winunu’ e rara ate, wo sitou ba’abal si pinatela e niri ate. 3Niaku nuesa ku mekasa mouw lumoo’ sitou we’engel minamut, ta’an e minakarengan i kutokkula en tampa paena’anna.4Se oki-oki’na se salalu reiy’ katulungan, nisea se i pele’e-le’ek witu em pepalen leloangan e reiy’la sitou si laa mayami nisia. 5Sapa e niupu’na, eng kaanen ma’apu ne tou arem, awes tare eng kaateni waki keuneran en tetune, wo se tou-tou re’o se mepa’arla eng kakaya’anna.6Karengan e reiy’ waki riawu o rumetiki en cilaka wo e reiy’ waki tana’ o tumoumi eng kasusa’an; 7ta’an i te sitou si limentuti eng kasusa’an i wee en touna, tanu e wungangna e napi melayupe kerakek.8Ta’an niaku, tantu mouw ku laa sumero si Empung, wo wia si Empung niaku ku laa rumapotla em perkaraku. 9Sia si timuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e wangko’ wo e reiy’ katika’an, ma’an e maka’erangen-maka’erangen e reiy’ katotoran eng kelakerna; 10Nisia si minee naro wia natas en saruan em bumi wo rima’araghi rano witu natas em penguma’an;11Sia si timampala sitou hina witu en teper kerakekan wo sitou mengasi’ si minaka’ato tetulungan kaente’; 12Sia si mino’opolela en tetiro’an ne tou lali’iket, i ka’ayo em pe’inakutan e lawas nea e reiy’ minua’; 13Sia si simikop sitou makahikmat witu eng kelali’iketanna nuesa, i ka’ayo en tetiro’an ni tou e minereko-reko’ em pino’opolela.14Witu e nendo oat nisea se tinoro e reiydem, wo witu e marorake nisea se maringka-ringkap tanu witu e nedo wengi. 15Ta’an Nisia si limawirla se tou-tou miskin waki kahebatan en suma nea, wo waki lawas ne tou se ente’. 16Tuana mouw e wawean arapan kasi se tou rintek, wo eng kawilesan e menet en suma.17Eng kaulitna, ma’aruiyola se tou se tinogor ni Empung; kaa ni’itu te’a mouw koo mesesede’ en didikan Ni Kasakuasa. 18Karengan Nisia mouw si minali’la, ta’an kangkasi si simalipupu; Nisia si minewela, ta’an e lawas-Na e lime’osla kangkasi. 19Waki enem nga ghio kase’esekan nikoo koo neiy i liseiy-Nala wo witu em pitu nga ghio nikoo koo reiy’ tinena’ eng kacilaka’an.20Witu e noras eng kelalenan nikoo koo neiy i waya-Nami waki maut, wo witu e noras em paseke’an waki kuasa en santi. 21Waki sesa’alit lila’ nikoo koo kinaterungan, wo nikoo koo reiy’ perlu meide’, sa eng kapunengan nu meiy. 22Kapunengan wo eng kelalenan e laa i ke’eke’mula wo se tekapen siru se reiy’ laa i keide’mula.23Karengan e nelet nikoo wo em batu-batu waki padang e laa wawean teta’aran, wo se tekapen siru se laa medamean ampit nikoo. 24Nikoo koo laa me’anla, kaa en dasingmu e aman wo sakawisa koo kumumisi en tampa paena’annu, nikoo koo reiy’ laa kaliongan sapa-sapa. 25Nikoo koo laa me’anla, kaa se see’mu se melaker wo kaa se oki’ puyunmu se tanu e rukut witu en tana’.26Witu e numur pinakatu’an koo laa tumumpa witu eng gorem eng kubur, tanu eng ke’ekes eng gandum niali ghimorem witu e nedona. 27Eng kaulitna, em baya nyi’a i ti’i eng kinumisi meiy mola, memang tuana e ni’itu; linganola wo weeanola ghenang e ni’itu!”
Chapter 6

1O laa si Ayub si miningkot: 2“Oh, satorona mouw wona’ eng kaupi’an e nateku e wilingen wo eng kabelotangku ni’i reta’ mewali-wali witu en timbangan! 3Takar eng kawuterna e laa lumantouwla e neris waki tasik; eng karengan e ni’itu e neiy i karerio-rerior e lelila’angku.4Karengan sioki’na em pana waki Si Kasakuasa neiy i kate’etep witu e nouwakeku, wo e racungna en sine’esep ni imukurku; kahebatan ni Empung tanu se pasukan mesaru niaku. 5Makuringking ku’a re’en si keledai siru waki tampa e rukut sobor, ka’apa mamoo ku’a re’en si sapi tawi eng kekaanenna? 6Toro ku’a re’en eng kekaanen tewang eng kaanen reiy’ ampit em buras ka’apa sapa’ ku’a re’en em puti’na em burenga wawean em pe’anena?7Niaku ku reiy’ pa’ar kuma’apang nyi’a, em baya nyi’a i ti’i eng kekaanen makakero’on i wee niaku. 8Oh, satorona eng kale’ele’an em pengiweengku wo si Empung si mee sapa em paarapengkula! 9Satorona si Empung si mepa’ar rumimu’umukla niaku, satorona Sia si mayala e lawas-Na wo ma’apula e nyawaku!10Ni’itu mouw en tanupe’la em pangiboran i wee niaku, awes tare niaku ku laa mengompo-ngompo’ melaya-laya’ witu e nendo kange’engetan e reiy’ makasine’u en tongkoupusen, karengan niaku ku reiy’ ma’an mekasa sumangkal e nuwu’ Ni Kasakudus. 11Sapa ku’a re’en eng kaente’angku, i ka’ayo aku makawoo tumaang, wo sapa ku’a re’en e masa wia reriorku, i ka’ayo aku lewo’ sa reiy’ sumabaar?12Sapa ku’a re’en eng kaente’angku tanu eng kaente’an em batu? Sapa ku’a re’en e nouwakeku en tambaga o siwon? 13Reiy’ ku’a re’en e reiy’ mola kasi tetulungan i wee niaku, wo eng kelawiran e wa’akat wia niaku?14Seiy si metaang e nupus o rendem witu si kasuatna, si mapeparla e meide’la Si Kasakuasa. 15Patuari-patuariku reiy’la si mete’u emanen tanu en so’oso’an, tanu en to’otolan waki so’oso’an e maso’oso’ minere’i, 16eng kewur karengan en dano kimete, em bitu eng goremna en salju minerano, 17eng kimo’okos witu noras ra’ar, wo minapera witu en tampana sakawisa tena’an em pasu’;18minemeko-meko’ e lalan e narosna, maso’oso’me waki padang rese, laa o mere’i. 19Kafila waki Tema e menegha-negha’la nyi’a wo se rewok waki Syeba se maarapla nyi’a, 20ta’an nisea se oki’ ghenang karengan eng ka’emanan nea, nisea se kinale’ekokan i kekeka’ayo nea maname.21Tuana mouw kouw en teakan i wee niaku, katoroan nu limoo’ eng hebat, mineide’ mouw kouw. 22Mekasa mouw ku’a re’en niaku limila’: Weeanola aku wo’o sapa, ka’apa: Weeanola niaku e loit wewoko’ waki hartamu, 23ka’apa: Liseiyi niaku waki lawas ne kesaru, ka’apa: Tubuusenouw niaku waki lawas ne tou lalim?24Ajarenouw niaku, takar niaku ku laa menes; wo i tudu’la wia niaku witu eng kapualitan sapa niaku neiy i kaseip. 25Kumura eng kate’etepna e lelila’an-lelila’an jujur! Ta’an sapa ku’a re’en e maksut en sesero’an waki wetengmu i ti’i?26Sapa ku’a re’en kouw mekemaksut mesesero’ e lelila’an? Sapa ku’a re’en e lelila’an ne tou se reiy’ siarapan em papokeiyla reghes? 27Awes tare witu se oki’ ula kouw malobo’ koba’, wo si kalomu si patuanan niouwla tanume em barang i pabelante’.28Ta’an en teakan, lumenge mouw wia niaku; niaku ku reiy’ laa tumowo witu en sinarumu. 29Murikitouw, te’a mouw tu mamuali kawilesan, murikitouw, niaku ku tantu ulit. 30Sapa ku’a re’en wawean kawilesan witu lila’ku? Sapa ku’a re’en e langit-langitku e reiy’ mete’u mememange’anla em bencana?”
Chapter 7

1“Reiy’ ku’a re’en sitou si lewo’ sa reiy’ memalo-malo’ wia em bumi, wo e nendo-nendona en tanu e nendo-nendo ne tou paweean tetoro? 2Tanu wia siesa budak malelola en teterungan, tanu wia sitou paweean tetoro si mengena-ngena’la en tetorona, 3tuana mouw e winetengla wia niaku en sumedot-sumedot e reiy’ si penoron, wo neiy i tantula wia niaku e wengi-wengi wuta eng kasusa’an.4Sa aku mea tumekel, takar eng genangku: Kawisa ku’a re’en aku laa mawongke? Ta’an em bengi e rimenet kelabot, wo niaku ku rini’ikem em balisa i ka’ayo en tawi moat. 5Se witek wo riawu se timutuwla e nouwakeku, kuli’ku e minakete, laa o mapete’.6Nendo-nendoku e limease lebe repet ta’an e lulut, wo eng kimawus reiy’ ampit e narapan. 7Ghenangenouw, kaa em patou-touangku en sengoan i te nasengan; em berenku e reiy’ mouw kasi laa lumoo’ e le’os.8Tou si tumu’usla niaku, si reiy’ mouw laa lumoo’ niaku kasi, kasuatan Nikoo nu tumu’usla niaku, niaku ku reiy’ mouw wia kasi. 9Tanu eng kumura e linaak mere’i wo minerar i kaliong, tuana mouw kangkasi sitou nu tumumpame witu eng kaoatan ne tou minate si reiy’ mouw laa modoli kasi. 10Sia si reiy’ mouw kasi mareng waki walena, wo si reiy’ mouw sine’un kasi en tampa pinaena’anna.11Kaa ni’itu niaku tu’u ku reiy’ laa tumaang en sumaku, niaku ku laa sumusuiy witu eng kase’esekan e imukurku, nguma’angal witu eng kange’engetan e nateku. 12Sapa ku’a re’en niaku i yi’i ku tasik ka’apa naga, i ka’ayo Koo timampala tumetayur witu niaku?13Sakawisa aku ghumenang: En tampa patekelangku e laa mee niaku pangiboran, wo en tampa palo’orangku e laa mewewure’la e nga’angal penga’angalku, 14takar Nikoo koo limo’ositla niaku ampit e nimpian wo simenge’la niaku ampit eng khayal, 15i ka’ayo aku lebe pa’ar koti’en wo mate ta’an tumanggong eng kasusa’angku.16Niaku ku senso’, niaku ku so’o tumou i wee eng keure-urena. I waya mola aku, karengan e nendo-nendoku en tanu i te en sengoan nasengan. 17Sapa ku’a re’en ee pasil sitou, i ka’ayo sia si’i papokeiy-Mula wangko’, wo Koo mawee ghenangla, 18wo si pengein-Nu susur memo’odo wo si peujin-Nu susur nedo?19Kawisa mouw ku’a rer’en Koo mewewerami en tu’usan-Nu waki niaku, wo mayala niaku, i ka’ayo aku i kalempot nume’enep e rura’ku? 20Sa aku masiwo en dosa, sapa ku’a re’en en siniwoku mola witu Nikoo, ee Tumetayur ne tou? Ka’a Koo sumiwola niaku sesarapen-Nu, i ka’ayo aku minamuali pemesa’anen i wee en touku?21Wo ka’a Koo reiy’ minampungla em pinasu’uskeku, wo reiy’ rime’ila eng kaselokangku? Karengan en teakan niaku ku neiy i kagholeiy witu e riawu, o laa Nikoo koo laa masero niaku, ta’an niaku ku reiy’ mouw laa wia kasi.”
Chapter 8

1Takar sumusuiy mouw si Bildad, tou en Suah: 2“Pirape’ eng keure kasi koo laa sumusuiy en tuana, wo e lelila’an en sumamu tanu e reghes maeder? 3Ma’an tu’u si Empung si mareko’la eng ka’adilan? Ma’an tu’u Si Kasakuasa si mareko’la eng kaulitan?4Sawona’na se oki-oki’mu se simiwo mola en dosa witu Nisia, takar Nisia si minaya mola nisea kinuasa’ala eng kaselokan nea. 5Ta’an nikoo, sa koo menero si Empung, wo maaleiy en tongkoupusen waki Si Kasakuasa,6sa koo weresi wo jujur, takar tantu mouw Sia si laa tumo’or demi nikoo wo sia si laa sumegaya’la em bale kaa nyi’a mouw eng hakmu. 7Takar eng kadudukannu eng ketareanna e laa kaloo’an hina, ta’an eng kadudukannu eng kamurian e laa mamuali kasa mulia.8Memueiy-mueiy mouw en tanume se tou-tou en zaman ketareanna, wo weeanola ghenang sapa eng kinumisi em baya ne nene moyang. 9Karengan nikita, oki-oki’ eng kaawi’in, ta reiy’ mete’ula sapa-sapa; karengan e nendo-nendo ta en tanu eng kumalenoan-kumalenoan wia em bumi. 10Reiy’ ku’a re’en nisea se lewo’ sa reiy’ majarla nikoo wo se lewo’ sa reiy’ sumusuiy wia nikoo, wo tumoula e lelila’an-lelila’an waki akal budi nea?11Toro ku’a re’en em pondang tumou rakek, sa reiy’ witu eng ga’agharan, ka’apa e rewo’ tumou sobor, sa reiy’ witu en dano? 12Kasuatan witu em patouan, nu reiy’pe e nedona sampuren, mawelesouw sia rumeriorla e rukut walina.13Tuana mouw em pine’ani em baya ne tou se limiurla si Empung; takar mere’i mouw e narapan ne tou fasik, 14en tetedeanna tanu e wanaang ni karimangka’, eng ka’emananna tanu en sala ni karimangka. 15Sia si timebe witu em balena, ta’an em balena i ti’i e reiy’ minena’ timaga’, sia si simiwola nyi’a tampa patiboiyan, ta’an em bale i ti’i e reiy’ taang.16Sia si tanu en tetanemen-tetanemen en segaya’pe’ witu em pasu’ ni endo, tempokna e minanap waki minapekasa en taman. 17Kalat-kalatna rimiker en tawunan e watu, en simori’isip witu en selet-seletna em batu i ti’i. 18Ta’an sa sia sawuteni waki tampana, takar en tampana i ti’i e reiy’ maakula nisia kasi, pokeiyna: E reiy’pe’ ma’an mekasa aku lumoo’ nikoo!19Tuana mouw eng kepa’aran em patou-touanna, wo en tetanemen-tetanemen walina e limentuti waki tana’. 20Kete’uanola, Empung si reiy’sumede’ sitou lale’, wo Nisia si reiy’ tumiboiy e lawas ni tou simiwo lewo’.21Sia si laape’ sumiwo en sumamu kume’eke’ wo en sumpingmu merio-rio. 22Rumeri’iris nikoo se laa kesaputan ampit e nirang, wo en dasing ne tou fasik e laa reiy’ mouw wia kasi.”
Chapter 9

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Nulit, niaku ku mete’u, kaa en tuana mouw eng kapualitanna, ma’anouw tu’u sitou si ulit witu en sinaru ni Empung? 3Sawona’na sia pa’ar mepeperkara ampit si Empung esa waki esa nga riwu sia si reiy’ mete’u mero-Nisia.4Empung i ti’i si sama’ wo ente’, seiy ku’a re’en si toro kumete sumaru Nisia, wo minena-ena’ lawir? 5Sia mouw si simoro’la eng kuntung-kuntung ampit reiy’ kinete’uala ne tou, si mineghogha-ghoghirla nyi’a witu e nupi’-Na; 6si minensongi em bumi waki tampana, i ka’ayo em pa’asekna minengoghe-ngoghe;7si minee perenta wia siendo, i ka’ayo reiy’ rimetik, wo kimalero se tekapen-tekapen ampit e wa’il; 8si maesa-esa minitarla e langit, wo kume’ang witu natas em balolongan-balolongan en tasik; 9si simiwola si sumesena’ Biduk, sumesena’ Belantik, sumesena’ Kartika, wo e werot-werot ne sumesena’ Woang Timu;10si timuanala em pasiwo-siwon wangko’ e reiy’ kinatika’an, wo e maka’erangen-maka’erangen e reiy’ i katotor eng kelakerna. 11Sakawisa Sia lumangkoiyla niaku, niaku ku reiy’ limoo’-Nisia, wo sa Sia lumeas, niaku ku reiy’ minete’ula. 12Sakawisa Sia kumaat, seiy si laa mape’la-Nisia? Seiy si laa tumogoor-Nisia: Sapa en tinuana-Mula?13Empung si reiy’ tumaangla e nupi’-Na, witu wawa’ eng kuasa-Na em baya ne sumesawang ni Rahab se minengkur; 14lebe-lebe niaku, kumura aku toro mero Nisia, meleng e lelila’an-lelila’angku witu en sinaru-Na? 15Ma’anouw tu’u aku ulit, niaku ku reiy’ wona’ mero Nisia, awes tare aku ku lewo’ sa reiy’ maleiy en tongkoupusen wia si timure niaku.16Sa aku maleiy, Sia si mingkot; niaku ku reiy’ mete’u ma’eman, kaa Nisia si pa’ar melelingala en suaraku; 17Sia mouw si rimimu’umukla niaku witu reghes tumokol, si minepelaker em pali’ku ampit e waya’an em pa’ar, 18si reiy’ minayala niaku maseng, ta’an si minesula niaku ampit eng kape’itan.19Sa en tanume eng kaente’an eng keter, Sia mouw si makapunyala! Sa en tanume eng ka’adilan, seiy si toro kume’I Nisia? 20Ma’anouw tu’u aku ulit, en sumaku nuesa e laa mapaloo’o-loo’ola niaku ku reiy’ ulit; ma’anouw tu’u aku reiy’ siselok, Sia si laa mapaloo’o-loo’ola niaku ku makaselok.21Niaku ku reiy’ makaselok! Niaku ku reiy’ mepadungla en touku, niaku ku reiy’ maweela ghenang em patou-touangku! 22Em baya nyi’a i ti’i e masuat i te, ni’itu mouw eng karenganna niaku ku limila’: si reiy’ simelok wo si simelok se marua-ruana se pinuneng-Nala. 23Sa en sesa’alit-Na e munu’ ampit e minakarengan, Nisia si menero-nero’ eng kareiy’ siarapan ne tou reiy’ siselok. 24Bumi e neiy mouw i sarakanla witu lawas ne tou fasik, wo em beren em baya ne akimna em pinenet-Na mola; Sa reiy’ kaa Nisia, ni seiype’ kasi?25Nendo-nendoku e limease lebe repet ta’an siesa tou tumetingkas, minere’i reiy’ ampit limoo’ e naruiy, 26makoror e limangkoiy tanumokan e lodeiy pondang, tanu si rajawali masear em pekekaanenna.27Sa aku ghumenang: Niaku ku laa meleliurla e nga’angal i penga’angalku, rimoba eng gioku, wo melaya-laya’, 28takar meide’ mouw aku wia e reiy’ sa mina’asa kasusa’angku; niaku ku mete’u, kaa Nikoo koo reiy’ laa mapokeiyla niaku reiy’ makaselok. 29Niaku ku neiy i papaloo’o-loo’ola makaselok, sapa eng ka’aranna aku mesesusala en tou ampit e reiy’ sipenoron?30Ma’anouw tu’u aku moas en touku ampit en salju wo moas e lawasku ampit en sabong, 31ta’anouw Nikoo koo laa tumenemla niaku witu lipetek, i ka’ayo e labungku mapedam e ri’iris witu niaku.32Karengan Nisia si reiy’ tou tanu niaku, i ka’ayo aku toro mingkot-Nisia: Meiy mewali-wali sumaru em paadilan. 33Reiy’la wasit witu e nelet meiy, si toro tumiboiy nikeiy nu rua!34Ma’anouw Sia sumingkiri em bewewe-Na waki niaku, te’a aku toron eng kineide’an witu Nisia, 35takar niaku ku laa sumusuiy ampit e reiy’ mapedam e meide’ witu Nisia, karengan niaku ku reiy’ maweela ghenang eng kaselokangku.”
Chapter 10

1“Niaku ku masenso’ mouw matou-tou, niaku ku laa meteturusla e nga’angalku, niaku ku laa sumusuiy witu eng kape’itan ni imukurku. 2Niaku ku laa lumila’ wia si Empung: Te’a manginselokela niaku; i pakite’u mola niaku, ka’a Koo maperkara ampit niaku. 3Sapa ku’a re’en e nuntungna i wee-Nikoo simiwola em palotoiyan, tumea’ e wua’na rawoiy em bedu e lawas-Mu, kasuatan Nikoo koo madukung en tetiro’an ne tou fasik?4Sapa ku’a re’en Nikoo koo makapunya em beren e nouwak? Masuat ku’a re’en em peloo’an-Nu ampit em peloo’an ni tou? 5Sapa ku’a re’en e nendo-nendo-Mu en tanu e nendo-nendo ni tou, en te’un-te’un-Nu en tanu e nendo-nendo nitou tuama, 6i ka’ayo Koo menero-nero eng kaselokangku, wo make’i en dosaku, 7e nulitna Nikoo koo mete’u, kaa niaku ku reiy’ makaselok, wo kaa e reiy’la siesa tou tu’u si toro mee eng kewaya’ani waki lawas-Mu?8Lawas-Mu mouw e minentuk wo simiwo niaku, ta’an eng kamurian Koo lumenge wo laa mepepunengla niaku? 9Ghenangenouw, kaa Nikoo si simiwomi niaku waki tana’ pulut, ta’an Nikoo koo laa mesesiwola niaku mariawu sumeup?10Reiy’ ku’a re’en Nikoo si timoa’la niaku tanu e ranona en susu, wo kimetela niaku tanu eng keju? 11Nikoo koo minakela eng kuli’ wo e le’ona wia niaku, wo limuwir niaku ampit e ruiy wo e noat.12Matou-tou wo nupus o lale’ neiy i karunia-Mula wia niaku, wo pemiara’an-Nu en timayur e nyawaku. 13Ta’an nyi’i mouw e neiy i kirong-Mula witu eng gorem e nate-Mu; kete’uangku, kaa nyi’i mouw e maksut-Mu: 14sa aku sumiwo en dosa, takar Nikoo koo laa tumegha’la niaku, wo Nikoo koo reiy’ laa mayami niaku waki kaselokangku.15Sa aku makaselok, cilaka mouw aku! Wo sa aku ulit, niaku ku reiy’ laa berani kuma’ati eng kokongku, karengan ku wesu ampit en sesero’an, wo karengan limoo’ em peme’itangku. 16Sa aku kuma’ati eng kokongku, takar tanu si singa Koo laa mengasu niaku, wo mapa’atola sumeup eng kuasa-Mu maka’erangen wia niaku.17Nikoo koo laa mapa’ayola se sairi-sairi weru witu niaku, – Nikoo koo minapasela eng keupi’an-Nu witu niaku – wo se pasukan-pasukan weru, awes tare se pasukan perajurit ne suraro se mesaru niaku.18Ka’a Koo kimarenganla niaku rimou’mi waki gandongan? Lebe le’os aku minapuneng, nu reiy’pe’ se tou nu limoo’ niaku! 19Takar niaku ku tanu mokan e reiy’ ma’an mekasa wia; waki gandongan ni ina’ niaku ku neiy i papawee-wee niali mea waki kubur.20Reiy’ ku’a re’en e nendo-nendo e numurku en toyo’ i te? I waya mola aku, rio aku toro melaya-laya’ reiy’ ure, 21nu reiy’pe niaku nu mea, wo reiy’ mouw marengi kasi, mea waki wanua reiydem wo eng kasa ribe’ebeng, 22mea waki wanua kasa reiydem, en tampa kasa ribe’ebeng wo e minesesuke’ekalan, witu e wisa en sena’na en terang mange’an ampit eng kareiydeman.”
Chapter 11

1Takar sumusuiy mouw si Zofar, tou e Naama: 2“Sapa ku’a re’en sitou si laker susuiy si reiy’ o lewo’ sa reiy’ wingkoten? Sapa ku’a re’en sitou si laker suma si lewo’ sa reiy’ i ulitla? 3Sapa ku’a re’en sitou si lewo’ sa reiy’ makapenes witu e lo’odeghmu? Wo sa koo memanti-manti, sapa ku’a re’en e reiy’la si mepeira-irangla nikoo?4Pokeiymu: Paajarangku e lenas, wo niaku ku weresi witu em beren-Nu. 5Ta’an, pa’edonouw si Empung nuesa si mee nuwu’, wo muka’ en suma-Na witu nikoo, 6wo mabarla wia nikoo em pengiro-ngirong eng hikmat, kaa ni’itu e maka’erangen i wee em pangartian. Takar nikoo koo laa mamete’ula, kaa si Empung si reiy’ minaparekenla i wee nikoo esa nga weteng waki kaselokannu.7Toro ku’a re’en nikoo mamete’ula eng keulitan ni Empung, muntepe em paakaran-paakaran eng kakuasa’an Ni Kasakuasa? 8Kerakekna tanu e langit – sapa en toro tuanangkula? Keraremna limantouwla eng kaoatan ne tou minate – sapa en toro kakete’uannula? 9Lebe labot ta’an em bumi e nukuranna, wo e lebe pelas ta’an e lawanan.10Sakawisa Sia lumangkoiy, tumuanala em pasikopan, wo sumiwola em paadilan, seiy si toro mape’la-Nisia? 11Karengan Nisia si sumine’u si lumele’ekok wo lumoo’ eng kalewo’an reiy’ ampit minenegha-negha’la nyi’a. 12Sa wona’na sitou we’engel si toro mangarti, takar sioki’ ni keledai siru tu’u si toro i patou tanume sitou.13Sa wona’na nikoo i yi’i koo sumadiala e natemu, wo malungla e lawasmu wia-Nisia; 14sa wona’na koo ma’akatla eng kalewo’an witu e lawasmu, wo reiy’ mayala eng kawilesan mena’ witu eng gorem en dasingmu,15takar eng kaulitna, nikoo koo toro kuma’ati eng giomu reiy’ ampit en sering, wo nikoo koo laa rumedeiy te’etep wo reiy’ laa meide’, 16awes tare nikoo koo laa lumiurla eng kasusa’annu, neiy i te i kaghenang wia nisia tanu e rano simo’oso’ mola limangkoiy. 17Em patou-touannu e laa mamuali lebe maserengat ta’an e nendo oat, kareiydeman e laa mamuali terang tanu e nendo memo’odo.18Nikoo koo laa medam aman, karengan wawean arapan, wo nu simoisapola kawii lele’os, nikoo koo laa mea tumekel ampit e lompon; 19nikoo koo laa ghumoleiy tumekel ampit e reiy’ reungen, wo laker tou se laa ma’edo eng gio wia nikoo.20Ta’an em beren ne tou fasik e laa merapa, nisea se reiy’ mouw mete’u tumingkasla en tou kasi; em paarapen neape’la en sumengo i te’la nasengan.”
Chapter 12

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Memang, nikouw mouw se tou-tou i ti’i, wo mewali-wali nikouw eng hikmat e laa mate. 3Niaku tu’u ku makapunya pangartian, masuat tanu nikouw, niaku ku reiy’ kala ampit nikouw; seiy si reiy’ mete’u eng kapualitan-kapualitan mange’an e ni’itu?4Niaku ku minamuali keke’eke’en ne kasuateku, niaku, si minaka’atomi wewingkot waki si Empung, sa aku maleiy wia-Nisia; tou si ulit wo lale’ minamuali keke’eke’en. 5Pasero’an i wee se tou minacilaka, – tuana mouw em pendapat ne tou se matou-tou aman – e nesa wewewe i wee se tou neiy i kare’esok e ne’ana. 6Ta’an amanouw en dasing em baya ne tumeteri, wo lenerouw nisea se mato’orla e nupi’ ni Empung, nisea se laa ma’ali si Empung witu e lawasna.7Ta’an mueiy mouw wia si tekapen, takar nikoo koo laa weeanna pangajaran, wia si burung waki reghe-reghesan, takar nikoo koo laa weeanna katerangan. 8Ka’apa tumotorouw wia si bumi, takar nikoo koo laa weeanna pangajaran, awes tare se sera’ waki tasik se laa sumusuiy wia nikoo.9Seiy si witu e nelet em baya nyi’a i ti’i si reiy’ mete’u, kaa e lawas ni Empung en timuanala ni’itu; 10kaa witu e lawas-Na rimeta’ e nyawa ne reiy’ sa mina’asa se matou-tou wo e nasengan susur ne tou?11Reiy’ ku’a re’en en talinga e meuji e lelila’an-lelila’an, tanu e langit-langit menga’anga’ eng kekaanen? 12Pokeiy nea eng hikmat em bia se tou tu’a, wo em pangartian e witu se tou pinakatu’an e numurna.13Ta’an em bia si Empungouw eng hikmat wo eng kaente’an, Nisia mouw si makapunya en tetimbangan wo em pangartian. 14Sa Sia ghumoghar, e reiy’la si toro mangun sumeup; sa Sia sumikop siesa nga touan, e reiy’la si toro mayala nisia. 15Sa Sia sumeper en dano, mapera mouw em baya nyi’a; sa Sia mayala nyi’a sumo’oso’, takar en tana’ en toronnala.16Wia Nisia mouw eng kuasa wo eng kamenangan, Nisia mouw si kimuasala le’os se tou neiy i kaseip ma’anouw tu’u se tou maseipla. 17Sia si rimawir si mentri ampit em poteiy, wo em baya ne akim se wine’engel-Nala. 18Nisia si minuka’ en torongku neiy i pakela ne raja-raja wo mina’akes e rereenan nea ampit en tali wewa’akes.19Nisia si rimawir wo simoisap em baya ne imam, wo minolonla se te’etep. 20Nisia si minu’ukulela se tou-tou pa’emanen, simiwola em baya ne tu’a-tu’a kinaliongan akal. 21Nisia si minapa eiymi em sesero’an wia em baya ne pamuka-muka, wo minayami e ne’ereten ne tou ente’.22Nisia si minongka’la em pengiro-ngirong eng kareiydeman, wo minapa eiyla eng kasa karibe’ebengan witu en terang. 23Nisia si simiwo se bangsa-bangsa timou, laa o munengla nisea, wo mepelaker se bangsa-bangsa, laa o sumere’ nisea.24Nisia si minakarenganla em baya ne ma’aka-aka eng kaoatan kinaliongan akal, wo simiwo nisea neiy i kaseip waki padang pelas e reiy’la lalanna. 25Nisea se meringka-ringkap witu eng kareiydeman e reiy’la terangna; wo Nisia si simiwo nisea kimelang matuyu-tuyu tanu se tou tineleuw.”
Chapter 13

1“Eng kaulitna, em baya nyi’a i ti’i e linoo’ mola em berenku, lininga wo em pinangartiala en talingaku. 2Sapa eng kete’uan niouw, niaku kangkasi ku mete’u, niaku ku reiy’ kala ampit nikouw.3Ta’an niaku, niaku ku laa mesesusuiy ampit Si Kasakuasa, niaku ku pa’ar mererapit em perkaraku witu en sinaru ni Empung. 4Eng kapurikitna nikouw mouw sitou kimelungla en towo, tabib palsu mouw nikouw nu minapekasa. 5sa wona’na kouw menet en suma, ni’itu e laa i papokeiyla kesama’an waki nikoo.6Linganola em perapitangku, wo weeanola ghenang em paperoan en sumpingku. 7Pa’ar ku’a re’en koo tumowo i wee si Empung, pa’ar ku’a re’en kouw tumotorla en towo i wee Nisia? 8Sapa ku’a re’en kouw pa’ar maedo-edo si Empung, mapero kaa laa mererapit Nisia?9Sapa ku’a re’en le’os, sa Sia sumoisap nikouw? Toro ku’a re’en kouw lume’ekok Nisia tanu e lume’ekok sitou? 10Nikouw kouw laa ukumen-Na ampit eng kete, sa wona’na kouw memene-menes ma esa nga weka.11Sapa ku’a re’en eng kewangko’an-Na e reiy’ laa sumenge’la nikouw wo keide’an wia-Nisia en tumoro nikouw? 12En dalil-dalilmu nyi’a mouw e amsal riawu, wo eng kekelungmu eng kekelung tana’ pulut.13Menes! Niaku ku laa mesesusuiy, sapa tu’u e laa mamuali witu en touku! 14Le’onaku e laaku edon ampit em ba’angku, wo e nyawaku e laaku palaren witu e rerongkemku. 15Loo’onouw, Sia si laa mewewunu’ niaku, e reiy’ mola arapan i wee niaku, ta’anouw niaku ku laa mererapit kapawinta-winta’ku witu en sinaru-Na.16Ni’itu mouw e limawirla niaku; ta’an sitou fasik si reiy’ laa sumaru wia-Nisia. 17Linganola makale’o-le’os e lelila’angku, weeanola ghenang eng katerangangku.18Kete’uanola , niaku ku timiro’la em perkaraku, ku ma’eman, kaa niaku ku ulit. 19Seiy si pa’ar me’ising ampit niaku? Witu nedo i te ni’itu kangkasi ku pa’ar makapenes en tou wo mapuneng.20Ta’an i te te’a mouw Koo metetuanala witu niaku e rua kapualitan i yi’i, takar niaku ku reiy’ laa kumirong witu Nikoo: 21wa’akatomi satorona e lawas-Mu waki niaku wo eng kineide’an witu Nikoo te’a mouw tumoro niaku! 22Keretenouw, takar niaku ku laa mingkot; ka’apa niaku ku sumusuiy, wo Nikoo koo mingkot.23Takura eng kasela eng kaselokan wo en dosaku? I pakite’u mola wia niaku eng kaselokan wo en dosaku i ti’i. 24Ka’a Koo kumirongla eng gio-Mu, wo mapokeiyla niaku ku tanume si kesaru-Mu? 25Sapa ku’a re’en Koo laa mapaide-ide’la e laleiyna neiy i sengola e reghes, wo mekeki’it en daami pera?26Karengan Nikoo koo minatik eng kapualitan-kapualitan pe’it witu niaku wo mukum niaku karengan eng kaselokan wo e masa mudaku; 27ne’aku neiy i ghorem-Mula witu eng gorem en tongkoru, e reiy’ sa mina’asa eng kapawinta-winta’ku em pategha’en-Nula, wo em paape’ neiy i ta’an-Nu witu rerior em palar ne’aku? 28Wo em baya nyi’a i ti’i witu se tou lewea’ mouw tanu eng kayu tewu, tanu e roko’ kinaan ne momot!”
Chapter 14

1“Tou si neiy i patoumi waki si wewene, e reiy’ ure e numurna wo wuta eng kabalisa’an. 2Tanu e wungang sia minungang, laa o maweles, tanu eng kumalenoan-kumalenoan sia i kaliong mere’i wo reiy’ mete’u tumaang. 3Ma’anouw tu’u Koo tumuyula en tu’usan-Nu wia sitou tanu ni’itu, wo i sarula wia-Nikoo kaa laa pa’adilen?4seiy si toro mapa eiy e lenas waki si najis? Siesa tou tu’u e reiy’! 5Sa wona’na e nendo-nendona en tantu mouw, wo eng kelaker en sumedotna en tantu mouw wia-Nikoo, wo em paakaran-paakaranna e neiy-Mu mouw i tataapla, i ka’ayo e reiy’ mete’u ke’angannala, 6satorona i wera-Mumi en tu’usan-Nu waki nisia, rio sia maseng, i ka’ayo sia tanu sitou paweean tetoro si toro kumeipila e nendona.7Karengan i wee nakana e waweane’ arapan: sakawisa tu pelen, sia si laa sumuru sumeup, wo en suruna e reiy’ mena’ matou. 8Sakawisa eng kalatna matu’a witu eng gorem en tana’, wo en tu’urna minate witu eng gorem riawu, 9takar sumuru mouw sia, ni’itu nu winouna mola en dano, wo i kaluarna momi em panga tanu eng keloko.10Ta’an sa sitou mate, takar e reiy’ mouw sikaketeran sia, sa sitou mapuneng, wisa ku’a re’en sia? 11Tanu e rano simegori waki ghorem en tasik, wo en so’oso’an eng kimo’okos wo e minapera, 12tuana mouw kangkasi se tou se limo’or wo se reiy’ mouw timo’ori kasi, i ka’ayo e langit i kaliong minere’i, nisea se reiy’ minawongke, wo se reiy’ timo’ori waki tekelna.13Oh, satorona Nikoo koo kumirongla niaku witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate, kumedirla niaku, i ka’ayo e nupi’-Mu mompas; wo tumataapla e nedo i wee niaku, kamurian o ghumenang niaku kasi! 14Sa sitou mate, toro ku’a re’en sia tumou sumeup? Takar naiku ku laa mee arap keurean e nendo-nendo pemalo-malo’angku, i ka’ayo tu ka’ayola em pontolku;15takar Nikoo koo laa kumeret, wo niaku tu’u ku laa sumingkom; Nikoo koo laa lumelo wia en siniwo lawas-Mu. 16Uli-ulit tu’u Nikoo koo rumeken eng ke’angku, Nikoo koo reiy’ laa meela ghenang en dosaku; 17kaselokangku e laa i ghoremla witu eng gorem en sompoiy-sompoiy e wina’ilela, wo eng kaselokangku e laa peneten-Nu ampit em pulut.18Ta’an tanu eng kuntung rimewa minesesuke’ekalan, wo eng kuntung watu e minensongi waki tampana, 19tanu em batu-batu kini’ikis en dano, wo em bumi neiy i ayurla e naro repet en tana’na, tuana mouw Koo kumemula e narapan ni tou.20Nikoo koo limupula nisia i wee eng keure-urena, takar mea mouw sia, Nikoo koo rimoba eng giona wo rumeo nisia mea. 21Se oki-okina se minamulia, ta’an nisia si reiy’ mete’u; ka’apa nisea se minamuali hina, ta’an nisia si reiy’ minete’ula nyi’a 22E nouwakna i te en simiwo en touna peme’itan, wo karengan en touna nuesa imukurna e mengasi’.”
Chapter 15

1Takar si Elifas, tou en Teman, si miningkot: 2“Sapa ku’a re’en sitou makapunya hikmat si mingkot ampit en tine’u e reiy’ sisapa, wo mumpun eng genangna ampit e reghes? 3Sapa ku’a re’en sia si matogor ampit en sesusuiyen e reiy’ sika’ara’an, wo ampit e lelila’an e reiy’la sipenoron?4Awes kangkasi nikoo koo rime’ila em pedaman meide’ wo kimurangla em pedaman ormat wia si Empung. 5Kaselokannu mouw e minajarla en sumamu, wo em baasa ne tou wiles em pinelengmu. 6En sumamu mouw nuesa e minanginselokela nikoo, reiy’ niaku; en sumpingmu nuesa e minamuali sairi mapero nikoo.7sapa ku’a re’en nikoo koo neiy i patoula tanume sitou kasa ketare, ka’apa siniwola lebe rerior ta’an eng kakenturan-kakenturan? 8Sapa ku’a re’en nikoo koo kimi’it limingala witu eng gorem musyawarah ni Empung wo kima’apang eng hikmat i wee en toumu? 9Sapa ku’a re’en eng kete’uannula, e reiy’ kinete’uan neiyla? Sapa ku’a re’en em pinakasilimu, e reiy’ terang i wee nikeiy?10Witu e nelet meiy kangkasi wawean tou si puti’ wu’uk wo si pinakatu’a e numurna, si lebe tu’a e numurna ta’an si ama’mu. 11Reiy’ awes ku’a re’en em penoronna i wee nikoo em pangiboran ni Empung, wo e lelila’an ampit e rinda neiy i tuyula wia nikoo?12Ka’a koo neiy i ayurla em pedaman e natemu wo ka’a em berennu melaya-layas, 13i ka’ayo koo limengela e natemu masu’usuk si Empung, wo en sumamu e marou’mi lelila’an mange’an e ni’itu? 14Ma’an tu’una sitou si weresi, ma’an tu’una si ulit si minatoumi waki si wewene?15Eng kaulitna, em baya ne suci-Na se reiy’ pa’emanen-Nala, e minapekasa langit tu’u e reiy’ weresi witu em paloo’an-Nala; 16lebe-lebepe’ kasi sitou kasa wu’ul wo kasa teri, si maserop eng kawilesan tanu en dano.17Niaku ku laa meteterangla e wo’o sapa wia nikoo, linganola aku, wo sapa e linoo’oku mola, e laaku i susuiyla, 18nyi’a i yi’i sapa neiy i abarla ne tou se minakapunyala eng hikmat, e reiy’ neiy i kirongla ne nene moyang nea.19katoroan wia i te nisea em banua i ti’i neiy i weela, wo reiy’la siesa tou wo’oseiy tu’u si ghumorem witu eng keuneran nea. 20Tou fasik se matenggo’ogho’ eng kelabotan em patou-touanna, tuanakan kangkasi se tou wengi’is eng keurean en te’un-te’un en sinadiala i wee nisia. 21Legu’an hebat e mina’ayome witu en talingana, witu e masa dame nisia si nieiy ne tumeteri.22Sia si reiy’ ma’eman, kaa nisia si laa marengi waki kareiydeman: sia si neiy mouw i tantula kaa laa kaanen en santi. 23Sia si limepu kaa laa mesesero kumaan, andi minea wisa. Sia si mete’u, kaa e nendo kareiydeman en timiro’ mengena-ngena’la nisia. 24Sia si’i keide’la eng kase’esekan wo eng kapesetan, si malupula nyi’a tanumokan si raja timiro’ merera’akep.25Karengan nisia si rimenetola e lawasna mesaru si Empung wo berani mekawar Si Kasakuasa; 26ampit minenteng e lee’ sia si matingka-tingkas mesarula Nisia, ampit eng kekelungna e linapis kakuraber.27Giona em pinenetnala ampit em barewes, wo e lapis em barewes em pinakenala witu e rereenanna; 28sia si maena’ waki kota-kota e minakemu mouw, waki wale-wale e reiy’ mouw mete’u ena’anla ni tou, e neiy i tantula kaa laa mena-ena’ mamuali riberek.29Sia si reiy’ laa mamuali kaya wo eng hartana e reiy’ ke’ekel, ma’an eng kapunya’anna tu’u e reiy’ maawes-maawes wia em bumi. 30Sia si reiy’ laa i kaliseiyi waki kareiydeman, suruna e laa welesen e layasna napi, wo sia si laa re’inla e nasengan en suma-Na.31Te’a mouw sia ma’eman wia e reiy’ sipenoronna, si laa kale’ekokanouw sia, karengan e reiy’ si penoronna e laa mamuali sesu’ianna. 32Nu reiy’pe’ lekep e masana, em pateanna e laa i ka’ayo; wo em pangana tu’u e reiy’ laa lumisouw. 33Sia si tanu nakana e nanggor rima’aragh em bu’ana wo tanu nakana en zaitun limenta’ em bungangna.34Karengan se kawang ne tou-tou fasik se reiy’ minua’, wo e napi eng kimaan mina’apu en dasing-dasing ne tou se kimaan e wewoko. 35Nisea se gimandongla em bencana wo tumimea’la eng kalewo’an, wo e le’ekok wiles eng ginandong e nate nea.”
Chapter 16

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Kapualitan i ti’i e re’ereghouw lelingangku. Meibor e kombengen nikouw nu waya! 3E reiy’pe’ mina’apu ku’a re’en e lo’odegh i ti’i? Sapa en simareinsengla nikoo kaa laa mapero?4Niaku tu’un ku toro sumusuiy tanu nikouw, sa wona’na kouw witu en tampaku; niaku ku laa sumiwo e lelila’an-lelila’an wangun witu nikouw, wo menguyu-ngyungla eng kokong witu nikouw. 5Niaku ku laa kumeterla e natemu ampit en suma, wo e reiy’ meketaang en sumpingku melelila’la en tongkoupusen.6Ta’an sa aku sumusuiy, em peme’itangku e reiy’ laa mawure’, wo sa aku menes en tou, sapa ku’a re’en neiy i kaliong waki niaku? 7Ta’an en teakan, Sia si simiwo mola niaku mawedu wo timabuke’isla em pakasa’an e rumah tanggaku, 8simikopola niaku; nyi’i mouw e minamuali sairi; karukusangku en timo’oromi mature niaku.9Nupi’-Na e mera’akep wo mesarula niaku, Sia si kimare’eketla em ba’angna witu niaku; kesaruku si matu’usla niaku ampit em beren e maapi-api. 10Nisea se ngimangala en suma nea mesaru niaku, simepe’ eng kereku ampit en sesero’an, wo mewali-wali minuyutla niaku.11Empung si simarakan niaku wia se tou wengi’is, wo limenta’la niaku witu e lawas ne tou fasik. 12Niaku ku matou-tou ampit en dame, ta’an Nisia si mebalisala niaku, niaku ku sinikop-Na witu e lo’ongku, laa o i wansal-Na, wo niaku ku neiy i walinto’or-Nala minamuali sesarapen-Na.13Niaku ku winale’ewekla em pana, watu-watuku e linampat-Na ampit e reiy’ makasine’u en tongkoupusen, peruku neiy i wa’awar-Nala witu en tana’. 14Sia si minengisi-ngisi’ niaku, marego niaku tanu mokan siesa pejuang.15Eng kaneki neiyku mouw i wilitla witu eng kuli’ku, wo en sesungeku e neiyku i ghoremla witu eng gorem riawu; 16gioku e mea’ karengan e miname’, wo em pepi’ipitku em pinorongla eng kasa ribe’ebeng, 17ma’anouw tu’u e reiy’la kawengi’isan witu e lawasku, wo en sombayangku em beresi.18Heiy bumi, te’a mouw mepepenetla e raa’ku, wo te’a mouw satorona e rekeiyku e maka’ato tampa paena’an! 19Kete’uanola, en teakan i te tu’u kangkasi, Sairiku si waki surga, Si minee kasairian i wee niaku si waki tampa kasa rakek.20Ma’anouw tu’u niaku ku sinero’ala ne kalo-kaloku, ta’anouw en timorome si Empung em berenku kima’at kasuatan maame’, 21rio Sia tumenggolela em perkara e nelet ni tou ampit si Empung, wo e nelet ni tou ampit si kasuatna. 22Karengan en toyo’ eng kelakerna en te’un laa meiy, wo niaku ku laa tumoro e lalan, waki wisa niaku ku reiy’ mouw marengi kasi.
Chapter 17

1Semangatku e minarepu’, numurku e mina’apu mouw, wo i wee niaku neiy i kesadia eng kuburan. 2Eng kaulitna, niaku ku minamuali sesero’an; em berenku neiy i kalupu limo’ola eng kekawar nea. 3Ma’anouw Nikoo si mamuali ne’eramku i wee-Nikoo nuesa! Seiype’ kasi si toro miyonla i wee niaku?4Karengan e nate nea neiy mouw i likep-Mula i wee em pangartian; ni’itu mouw eng karenganna Nikoo koo minape’ nisea kaa laa muntung. 5Seiy i te si rumapotla si kalona kaa laa mesesero ka’untungan, em beren ne oki-oki’na e laa merapa.6Niaku ku minamuali mouw sesindiren witu nelet ne bangsa-bangsa, wo niaku ku minamuali tou si rinura’an eng giona. 7Em berenku minakewur karengan nge’enget e nate, e reiy’ sa mina’asa weteng e nouwakeku tanu eng kumalenoan-kumalenoan. 8Se tou-tou jujur se neiy i kenganga karengan eng kapualitan i ti’i, wo sitou si reiy’ siselok si kasa meupi’ witu se tou fasik.9Ma’anouw tu’u tuana sitou ulit si minena-ena’ witu e lalanna, wo sitou e weresi lawasna si maawes-maawes eng kaente’. 10Ta’an nikouw nu waya, meiy mouw sumeup! Siesa tou si makapunya hikmat si reiy’ laa atongkula witu e nelet miouw!11Numurku e limangkoiy mola, minapo’opolouw en tetiro’an-tetiro’angku, em pina’ayokula. 12Wengi e laa pesesiwon neala oat: en terang e makarengan modoli waki reiydem, pokeiy nea.13Sakawisa aku maarapla eng kaoatan ne tou minate en tanume em baleku, sumadiala en tetekelangku witu eng gorem eng kareiydeman, 14wo lumila’ wia ruragh eng kubur: Nikoo koo ama’ku, wia se witek: Ina’ku wo se patuari weweneku, 15takar wisa ku’a re’en e narapangku? Seiy ku’a re’en si limoo’ e wawean arapan i wee niaku? 16Marua-rua nea se laa i katenem mea waki to’otolan eng kaoatan ne tou minate, sakawisa keiy mewali-wali tumumpa mea waki ghorem e riawu.”16Marua-rua nea se laa i katenem mea waki to’otolan eng kaoatan ne tou minate, sakawisa keiy mewali-wali tumumpa mea waki ghorem e riawu.”
Chapter 18

1Takar si Bildad, tou en Suah, si miningkot: 2“Kawisa ku’a re’en koo sumampet mesesusuiy? Ghenangenola, tare mouw keiy laa sumusuiy.3Ka’a keiy i papokeiyla tekapen? Ka’a keiy we’engel witu em paloo’annula? 4Nikoo si rima’akep en toumu nuesa witu eng kaupi’an, demi em pe’ukumennu ku’a re’en em bumi e lewo’ sa reiy’ mapenes, wo eng kuntung watu e minensongi waki tampana?5Ma’anouw kumura tu’u kangkasi en terang ne tou fasik en tantu mate, wo e layas napina e reiy’ minena-ena’ masena’. 6En terang witu eng gorem en dasingna e minareiydem, wo em barung witu natasna e mate.7Ke’angna eng kaente’ eng kinaape’an, wo em pemili-milingenna nuesa eng kima’anula nisia. 8Karengan e ne’ana nuesa en simangkongla nisia witu em pure’eket, wo witu natas em pepenet pemo’opot sia makelang.9Tu’umirna eng kinasikopan em palewo’, wo nisia si kinetaangan em be’etes. 10Tali neiy i kakirong i wee nisia witu en tana’, en torak neiy i keta’an i wee nisia witu e lalan patoroannala. 11Kahebatan en sumenge’la nisia wisa –wisa i te, wo mekeki’it nisia wisa i te kangkasi sia kume’ang.12Bencana e mepa’arla nisia, kapunengan e meniro-niro’ mengena-ngena’la nisia i ka’anu. 13Kuli’ e nouwakna eng kinaan e rumara, awes tare e weteng e nouwakna eng kinaan e rumara kasa.14Sia si kineongi waki dasingna, en tampa sia nu mapedam aman, wo niali wia si raja kahebatan. 15Witu en dasingna en timele’u sapa e reiy’la minake’itanna ampit nisia, witu natas en tampa paena’anna e winu’uwurala em balelang.16Witu e wawa’ em pera mouw eng kalat-kalatna, wo witu natas e welesouw em pangana. 17Eng genang wia nisia minere’imi waki bumi, ngarana e reiy’ mouw kasi tinotor wia e lorong-lorong.18Sia si neiy i ure’mi waki tampa terang mea witu eng kareiydeman, wo nisia si rine’imi waki kaoatan. 19Sia si reiy’ laa makapunyala oki’ ka’apa puyun o cici witu e nelet ne bangsana, wo e reiy’ siesa tou tu’u si timele’u matou-tou witu en tampa paena’anna. 20Witu nendo em pateanna se tou-tou waki Talikuran se laa i kenganga, wo se tou-tou waki sendangan se laa teka’anla eng kineide’an.21Nulit, tuana mouw en tampa paena’an ne tou wiles, tuana mouw en tampa paena’an ne tou se reiy’ sumine’u si Empung.”
Chapter 19

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Pirape’ eng keure kasi kouw merarala nateku, wo rumimu’umukla niaku ampit e lelila’an?3Teakan e minakapulu’ mola kouw masero’ niaku, Nikouw kouw reiy’ meirang masiksa niaku. 4Sa aku uli-ulit neiy i kaseip, takar niaku nuesa si mesa’an eng kaseipangku i ti’i.5Sa kouw uli-ulit laa meseselala en tou witu niaku, wo sumiwo en seringku tanume em bukti witu en touku, 6wena’asenola, kaa si Empung si timuana mola e reiy’ adil witu niaku, wo minitarla e lelobo’-Na witu niaku.7Eng kaulitna, ku rimekeiy: Kawengi’isan!, ta’an e reiy’la si miningkot. Niaku ku minaleiy makitulung, ta’an e reiy’la ka’adilan. 8Lalanku em pinenet-Na ampit em beton, i ka’ayo aku reiy’ mete’u lumangkoiyla nyi’a, wo e lalan-lalanku i ti’i en siniwo-Na reiydem. 9Sia si minangkulola eng kamulia’angku wo kimaat e mahkota witu eng kokongku.10Sia si maghoghar niaku waki em baya en tampa, i ka’ayo aku minere’i, wo tanu nakana e narapangku sinawut-Na. 11Nupi’-Na e melayas witu niaku, wo mapokeiyla niaku kesaru-Na. 12Pasukan-Na se minaju minakarengan, nisea se minape’la e lalan mesaru niaku, laa o kumepung en dasingku.13Se patuari-patuariku se neiy i wa’akat-Nami waki niaku, wo se makasine’u-makasine’u niaku se reiy’ mouw kasi sumine’u niaku. 14Se kawanua patuariku se sime’epang, wo se ka’ampit-ka’ampitku se limiurla niaku.15Se oki’ mepa’ayang wia niaku wo se budak weweneku se mapokeiyla niaku tou reiy’ kasine’uan, niaku ku paloo’on neala tou wo’oseiy. 16Sa aku kumeret se budakku, nisea se reiy’ masingkom; niaku ku lewo’ sa reiy’ melur nisea ampit e lelila’an-lelila’an emis.17Nasengangku malentutla em pedaman mari’iris wia si ka’awuku, wo em bouku e makakero’on se patuari-patuari esa nga gandongku. 18awes tare se koki’-koki’ tu’u se masero’ niaku, sa aku mereredeiy nisea se masero’ niaku. 19Em baya se ka’ampit karetukeku se mapedam mekekero’ witu niaku; wo nisea se neiy i koupuskula, se minurikit mesaru niaku.20Ruiyku eng kimerut witu eng kuli’ wo e le’onaku, wo en dengitku mokan en timele’u wia niaku. 21I keupusola aku, i keupusola aku, heiy kalo-kaloku, karengan e lawas ni Empung en timoro mola niaku. 22Ka’a kouw mekeki’it niaku, tanu mokan si Empung, wo e reiy’ minawesu kimaan e le’onaku?23Oh, satorona e lelila’angku ni’i patik, ni’i catat witu eng kaol, 24neiy i kepa’at ampit em besi lelumi wo en tima witu eng kuntung watu i wee eng keure-urena!25Ta’an niaku ku mete’u: Tumetubuusku si matou-tou, wo eng kesampetanna Nisia si laa tumo’ori witu atas e riawu. 26O kangkasi nu reiy’ mouw eng kuli’ nouwakeku eng kasa minateri, reiy’ ampit e le’onaku tu’u ku laa lumoo’ si Empung, 27e niaku nuesa ku laa lumoo’ si laa maedo-edo niaku; em berenku nuesa e lumoo’ola-Nisia wo e reiy’ tou walina. Em pusu’ nateku en timekur karengan e lelo.28Sa kouw lumila’: Nikeiy keiy laa kume’i nisia wo matola wia nisia em poong em perkarana!, 29meide’ mouw wia en santi, karengan eng kaupi’an e mapa eiy nukuman en santi, rio kouw mete’u, kaa wawean paadilan.”
Chapter 20

1Takar si Zofar, tou e Naama, si miningkot: 2“Eng karengan e ni’itu mouw eng genang-genangku en timodo niaku mingkot, karengan e nateku e reiy’mouw sabaar kasi. 3Ku liminga en togoran e masero’ niaku, ta’an e miningkot niaku nyi’a mouw e akal budi e reiy’ makapangartian.4E reiy’pe’ ku’a re’en koo minete’ula em baya nyi’a i ti’i rengane’ eng kasa ketareanna, rengan se tou neiy i tampala wia em bumi, 5kaa e merio-rio ne tou fasik e reiy’ ure i te, wo e mepa’a-pa’ar ne tou durhaka e reiy’ pni’ipitan weren?6Ma’anouw tu’u eng katingkeiyanna e mina’ayo waki langit wo eng kokongna en timobokla e linaak, 7ta’anouw si tanu en te’ina sia laa mapuneng i wee eng keure-urena; seiy si mekasa mouw limoo’ nisia, si minueiy: Wisa sia?8E nasar ni’ipi sia si minerar limiong, reiy’ minalulang, minere’i nasarla en tu’usan e nedo wengi. 9Sia si reiy’ mouw kasi paaton witu em beren ne meleloo’ nisia, wo en tampa paena’anna e reiy’ mouw maloo’ nisia kasi.10Se oki-oki’na se lewo’ sa reiy’ sumero en tongkoupusen ne tou miskin, wo e lawasna nuesa e lewo’ sa reiy’ marengla eng kakaya’anna. 11E ruiy-ruiyna en toro mawuta eng kaketeran ne tou muda, ta’an eng kaketeran i ti’i tu’u e laa ghumoleiyla en tou mewali nisia witu riawu.12Ma’anouw tu’u eng kalewo’an e nemis pape’anen witu eng gorem en sumana, ma’anouw tu’u sia kimirongla nyi’a witu e wawa’ e lila’na, 13kumeipila nyi’a ma’an e reiy’ rumeta’la nyi’a, wo tumaang e nyi’a witu e langit-langitna, 14ta’anouw e minarobakan kangkasi eng kekaanenna witu eng gorem en tianna, e minamuali we’i ni leloiy item witu eng goremna.15Harta benda e nine’enepna, ta’an neiy i kero’nala kasi, Empung si rimou’mi nyi’a waki ghorem en tianna. 16We’i ni leloiy’ item e laa se’esepenna, sia si laa wunu’un e lila’ ni leloiy’.17Sia si reiy’ toro lumoo’ e wa’atang-wa’atang en dano wo en teberan-teberan maso’oso’la e madu wo en dadih. 18Sia si lewo’ sa reiy’ marengla sapa eng kina’atoanna wo reiy’ me’anla nyi’a; sia si reiy’ kimeipila eng kakaya’an wua’na em belante’na. 19Karengan nisia si kimemu mola sitou miskin, wo timele’ula nisea neiy i kewaya; sia si kimaat em bale e reiy’ binangunna.20Eng kaulitna, sia si reiy’ sumine’u eng kalomponan witu eng gorem e natena, wo nisia si reiy’ laa i kaliseiy ampit e maali eng harta bendana. 21E nesa tu’u e reiy’ limiseiyi waki karoko’na, ni’itu mouw eng karenganna eng kamangna e reiy’ ke’ekel. 22Witu eng kamewa’anna masewe-sewel nisia si wuta e nide’, nisia si tinoro eng kasusa’an ampit eng kasa hebatna.23Kaa laa mepepumpunla em po’otna, Empung si rimeta’la witu natasna e nupi-Na melaya-layas, wo minale’ewekla ni’itu wia nisia tanume eng kekaanenna. 24Sia si toro lumiseiyla en tou witu en salanti wesi, ta’anouw em pana tambaga e limampat nisia. 25Noki’na em pana i ti’i e minesawut wo rumou’mi waki ru’urna, berenna em pana e makerap i ti’i e rimou’mi waki peruna: nisia si minalieiy.26Kareiydeman tanu mokan neiy i kesadia i wee nisia, e napi reiy’ sinengo eng kimaan nisia wo mina’apula sapa neiy i katele’u witu en dasingna. 27Langit e minongka’la eng kaselokanna, wo em bumi en timo’or mesaru nisia.28Wua’na em pine’inakutenna em bitu em balena e neiy i ater, em baya nyi’a e mina’apu witu nendo e nupi’-Na. 29Ni’itu mouw en sesu’i ni Empung i wee sitou fasik, kapunya’an pusaka e neiy i ta’arla ni Empung wia nisia.”
Chapter 21

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Linganola makale’o-le’os e lelila’angku wo ma’anouw i tu mamuali pangiborannu, 3Sumabaarouw ampit niaku, niaku ku laa sumusuiy; nu simampetola en sesusuiyengku toro mouw kouw sumero’.4Wia sitou ku’a re’en e ngenga’angalku neiy i katuyu? Ka’a aku reiy’ toro meupi’ e nate? 5Lumenge mouw wia niaku, takar kouw laa i kenganga, wo menet en sumamu ampit e lawas! 6Sa aku ghumenangla nyi’a, ku mineide’, wo tumenggo’ogho’ mouw e nouwakeku.7Ka’a se tou fasik se minena-ena’ matou-tou, matu’a, awes tare maawes-maawes eng kaente’? 8See’ nea se minena-ena’ mewali nisea, wo se oki’ o puyun se paweean neala ghenang. 9Em bale-wale nea e aman, e reiy’la kineide’an, wewewe ni Empung e reiy’ tumoro nisea.10Sapi raghar nea se mabibit ta’an se reiy’ pino’opol, sapi mereiy nea se minaanak wo reiy’ kinawu’uwusan. 11Se koki’-koki’ nea se i pewayala kumaluar tanu se membe’ domba, se oki-oki’ nea se mengompo-ngompo’. 12Nisea se menganta-ngantar ampit pateperela e rebana wo eng kecapi, wo mepa’a-pa’ar i ki’it eng kekantaren sesulingen.13Nisea se ma’apula e nendo-nendo nea witu eng kamang, wo ampit e lompon sea tumumpa witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate. 14Ta’an em pokeiy nea wia si Empung: Rumou’me wia nikeiy! Nikeiy keiy so’o mamete’ula e lalan-lalan-Nu. 15Si Kasakuasa i ti’i sapa, i ka’ayo keiy lewo’ sa reiy’ rumaghes wia-Nisia, wo sapa eng ka’ara’anna i wee nikeiy, sa keiy maleiy wia-Nisia?16Memang, eng kamang nea e reiy’ neiy i kareta’ witu eng kuasa nea nuesa! Tetiro’an ne tou fasik nyi’a mouw e wa’akati waki niaku. 17Kumura eng kare’ereghna em barung ne tou fasik pinatela, kapunengan en timoro nisea wo eng kinerara’an neiy i wetengla ni Empung wia nisea witu e nupi’-Na! 18Nisea se minamuali tanu en daami witu en saruan e reghes, tanu e neta neiy i telewla e reghes tumokol.19Em bencana i wee nisia neiy i kirongla ni Empung i wee se oki-oki’na. Eng kale’osna sitou i ti’i nuesa si su’in ni Empung, rio mawena’as; 20eng kale’osna em berenna nuesa e lumoo’ eng kapunenganna, wo nisia nuesa si kumoo’omi waki upi’ Ni Kasakuasa! 21Karengan mepadungla sapa sia wia se me’urangna nu reiy’ mouw sia nu minate, sa tu mina’apu mola eng kelakerna en sumedotna?22Ma’anouw tu’u wia si Empung e neiy i ajarla ni tou en tine’u, wia Nisia si minadilela nisea se waki tampa rakek? 23Siesa tou si minate ampit e wutape’ eng keter, ampit eng kasa lompon wo kasa senaang; 24rereenanna e rebur kaa em barewes, wo e we’enek e ruiy-ruiyna en segaya’pe’.25Se walina se minate ampit e rara ate, ampit e reiy’ ma’an mekasa mine’anla eng kasenaangan e nate. 26Ta’an mewali-wali nisea sea neiy i kagholeiy witu eng gorem e riawu, wo se witek-witek se maroiy-roiyna’ witu natas nea.27Eng kaulitna, niaku ku mete’ula eng genangmu, wo e le’ekok tiniro’ miouwla witu niaku. 28Pokeiymu: Wisa em bale ni makua-kuasa? Wisa en dasing tampa paena’an ne tou-tou fasik?29E reiy’pe’ ma’an mekasa ku’a re’en kouw memue-mueiy wia se tou-tou melangkoiy witu lalan? Toro ku’a re’en kouw sumangkal en teturu’-teturu’ nea, 30ka se tou lewo’ se kinaterungan witu e nendo kapunengan, wo se linawirla witu e nendo nupi’ ni Empung?31Seiy si laa makarengan kume’i eng kalakuanna, wo sumu’i em pasiwo-siwonna? 32Sia mouw si niali waki pakuburan, wo e warugana em peurusen ne tou. 33Ampit eng kasenaang nisia si pinenetla e me’eme’-me’eme’ en tana’ waki kewong; susur tou se maki’itla nisia, wo se rimeriorla nisia se reiy’ i katotor eng kelakerna.34Kumura e reiy’la sisapana em pangiborannu i wee niaku! Em baya em bewingkotmu e le’ekok wiles i te waya!”
Chapter 22

1Takar si Elifas, tou en Teman, si miningkot: 2“Sapa ku’a re’en sitou si maka ka’ara’an i wee si Empung? Reiy’, sitou maka akal budi si maka ka’ara’an i te i wee en touna nuesa. 3Sapa ku’a re’en wawean eng ka’ara’anna i wee Si Kasakuasa, sa koo ulit, ka’apa eng kamangna, sa koo matou-tou lale’?4Sapa ku’a re’en karengan e nide’mula si Empung, takar koo niukum-Na, wo alin-Na waki paadilan? 5Reiy’ ku’a re’en eng kalewo’annu en sela wo eng kaselokannu e reiy’ si kinesampetan?6Karengan ampit e waya’an i te koo simungkul e neram waki se patuari-patuarimu, wo kimaat e labung ne tou-tou miskin; 7tou si mare’o mouw si reiy’ wineeannu kumoo rano, wo sitou kinelalenan si reiy’ wineeannu kumaan, 8ta’an sitou ente’, nisia mouw si makapunyala en tana’, wo sitou pa’ormaten nisia mouw si rimuberla nyi’a.9Balu-balu se neiy i reomu mea ampit e lawas memayos, wo e lalupa ne ula e rinimu’umukmula. 10Ni’itu mouw eng karenganna nikoo koo linedongla em perangkap, wo sinenge’la eng kahebatan ampit e limo’osit i tela. 11Terangmu e minareiydem, i ka’ayo koo reiy’ mete’u lumoo’ wo en songker e limi’ikerla nikoo.12Reiy’ ku’a re’en si Empung si rimuber waki langit kerakek? Loo’onouw se sumesena’-sumesena’ se kasa rakek, kumura eng kerakekna! 13Ta’an eng genangmu: Mete’u en sapa si Empung? Toro ku’a re’en sia maadili waki purikitna e linaak-linaak reiydem? 14Linaak e limi’ikerla Nisia, i ka’ayo Sia reiy’ mete’u lumoo’; Nisia si mengela-ngelang kelabotan e rerikeran e langit!15Sapa ku’a re’en nikoo koo pa’ar minena-ena’ maki’itla e lalan ure, en tinoroala ne tou-tou lewo’, 16nisea se rina’abusome nu reiy’pe’ e nedona, en teto’otolanna neiy i ayurla en so’oso’an; 17nisea se limila’la wia si Empung: Rumou’ mome wia nikeiy! wo: Si Kasakuasa si toro sumiwo sapa witu nikeiy?18Ta’anouw Nisia mouw kangkasi si minutala em bale nea ampit e reiy’ sa mina’asa e le’os – ta’an en tetiro’an ne tou fasik nyi’a mouw e wa’akat wia niaku. 19Kapualitan i ti’i e linoo’ ne tou ulit wo nisea se mepa’a-pa’ar; se tou reiy’ siselok se menero-nero’ nisea: 20Uli-ulit, se kesaru meiy se rine’i mola, wo neiy i tele’u nea e mina’apu mouw kinaan e napi.21Minta’ mouw e rinda witu Nisia, rio koo lompon; ampit en tuana koo maka’ato eng kamang. 22Sungkulenouw sapa neiy i ajarla en suma-Na, wo i weela e nuwu’-Na witu e natemu.23Sakawisa koo makedo’ wia Si Kasakuasa, wo kumumengla en tou; sakawisa koo ma’akati eng kawilesan waki ghorem en dasingmu, 24tumerek e watuna e mas witu eng gorem e riawu, e mas Ofir mea witu nuner em batu-batu en teberan, 25wo sakawisa Si Kasakuasa si minamuali tinawunan e masmu, wo eng kakaya’an em perakmu,26takar eng kasa uli-ulit nikoo koo laa masena-senaang karengan Si Kasakuasa, wo laa kuma’at wia si Empung. 27Sa wona’na koo sumombayang wia-Nisia, Sia si laa lume’ele’la en sombayangmu,wo nikoo koo laa mear e nazarmu. 28Sakawisa koo tumenggolela sumiwo wo’o sapa, takar e laa ka’ayoan e maksutmu, wo en sena’ terang en sumena’la e lalan-lalannu.29Karengan si Empung si kumumengla sitou tingkeiy ta’an si lumawirla sitou si timu’utukla eng kokong! 30Tou si reiy’ siselok si’i liseiy-Nala: nikoo koo neiy i kaliseiy karengan eng kaweresian e lawasmu.”
Chapter 23

1Ta’an si Ayub si minignkot: 2“En teakan i yi’i e ngenga’angal i penga’angalku e minamuali peranguala, lawas-Na e meubel niaku, i ka’ayo aku rimapot.3Oh, satorona niaku ku mete’u ma’atola Nisia, wo toro meiy waki tampa paena’an-Na. 4Takar e laa i welarkula em perkaraku witu en sinaru-Na, wo wutangkula en sumaku ampit en tetororen-tetotoren rerapitan. 5Takar niaku ku laa mamete’ula e wewingkot-wewingkot ni’i wee-Nala wia niaku wo niaku ku laa makasiligh, sapa neiy i nuwu’-Nala wia niaku.6Pa’ar ku’a re’en Sia sumiwola perkara ampit niaku witu eng kekasakuasa’an-Na? Reiy’, Nisia si laa meela ghenang wia niaku. 7Sitou jujurouw si laa rumapit en tou witu en sinaru-Na, wo niaku ku laa i kewayami waki si Akimku i wee eng keure-urena.8Eng kaulitna, sa aku kumelang mea waki sendangan, Sia si reiy’ maname; ka’apa mea waki talikuran, reiy’ atongkula Sia; 9waki amian ku menero Nisia, Sia si reiy’ mapa’ato, niaku nu lumengeme waki timu, niaku ku reiy’ limoo’ Nisia.10Karengan Nisia si mete’u e lalan em patou-touangku; sa andeiyna Sia meuji niaku, niaku ku laa lumentut tanu e mas. 11Ne’aku e minena-ena’ maki’itla e nenus-Na, niaku ku matorola e lalan-Na wo e reiy’ mase’epang. 12Perenta waki sumping-Na e reiy’ linangkoiyku, witu em pusu’ nateku neiy i kirongku en totor en suma-Na.13Ta’an Nisia si reiy’ ma’an mekasa maroba – seiy si toro mape’la Nisia? Sapa neiy i kepa’ar-Nala, en tuanan-Nala kangkasi. 14Karengan Nisia si laa sumampetla sapa neiy i tataap-Nala witu niaku, wo lakere’ kasi eng kapualitan mange’an e ni’itu ni’i maksut-Nala.15Ni’itu mouw eng karenganna e nateku matenggo’ogho’ mesarula Nisia, sa em baya nyi’a i ti’i eng ghenangengkula, takar niaku ku kineide’an witu Nisia. 16Empung si simiwo mouw niaku e reiy’ siarapan, Si Kasakuasa si simiwo mola e nateku matenggo’ogho’; 17kaa e reiy’ karengan eng kareiydeman niaku mapuneng, wo e reiy’ kangkasi karengan eng gioku em pinenetla e reiydem me’ulit.”
Chapter 24

1“Ka’a Si Kasakuasa si reiy’ kimesanla e masa peukuman wo nisea se sumine’u Nisia se reiy’ lumoo’ e nendo paadilan-Na?2Wawean tou si sime’ese’ em paakaran en tana’, si kimaat se kawang ne ternak, laa o rumawirla nisea. 3Keledai kapunya’an ne ula se neiy i patounala, wo si sapi mereiy kapunya’an niesa balu si sinungkulna tanume e neram, 4tou miskin se neiy i todonami waki lalan, tou peme’itan witu eng gorem em banua se neiy i kapupus kumirong em baya nea.5Eng kaulitna, tanu si keledai siru waki padang gurun nisea se rimou’mi kaa laa ma’ayang sumero sapa-sapa waki padang kapelas tanume eng kekaanen i wee se oki-oki’ nea. 6Waki penguma’an sea maedo kekaanen ne tekapen, wo e numa anggor, punya ne tou fasik, en tinipu’la em bu’ana neiy i katele’u. 7Ampit em poteiy nisea se timekel, karengan se reiy’la silabung, wo nisea se reiy’ makapunyala ne’ules witu e nedo ghe’egher;8kaa e naro repet waki kakuntungan nisea se minakekos ru’unut, wo karengan e reiy’la tampa paterungan, nisea se kimipitla e nouwakna witu eng kuntung watu. 9Wawean si rimo’obiti sioki’ ula waki susu ni ina’na wo simungkul si dade ni tou miskin tanume si eram. 10Ampit em poteiy nisea se matio-tiouw, karengan e reiy’la silabung, wo ampit eng kelalenan nisea se minesa’an eng ke’ekes-ke’ekes eng gandum;11witu nelet e rua nga werot uma nisea se masiwo lana, nisea se mele’e-le’ek en tampa pakusuan kasuatan minare’o. 12Waki ghorem eng kota eng kinalinga’an e nengisan ne tou-tou se tawi mouw mate wo e rekeiyan ne tou-tou se peme’itan em pali’, ta’an si empung si reiy’ minadungla en sombayang nea.13Waweane’ kasi se weteng ne masu’usukla en terang, si reiy’ makasine’u e lalan nea wo se reiy’ minena-ena’ minena’ witu en tetoroanna. 14Witu en tawi moat tumiro’ mouw si mememunu’, tou peme’itan wo miskin se winunu’na, wo e nedo wengi sia si mawinta’ tanu si rongkit.15Tou si masiwo en zinah si ma’ena’ e mawengindo, eng genangna: Te’a siesa tou tu’u si lumoo’ niaku; laa o pakennala em peporong eng gio. 16Witu e reiydem nisea se maghoghar em bale, witu e nendo oat nisea se kumirong; nisea se sumine’u en terang, 17karengan eng kareiydeman nyi’a mouw e nendo memo’odo i wee nisea nu waya, wo nisea se minenaramouw ampit eng kahebatan eng kareiydeman.18Nisea se minayur witu en saruanna en dano, e weteng nea neiy i kakutok wia em bumi; nisea se reiy’ mouw kasi minea waki uma anggor nea. 19Rano en salju eng kina’apula e noras ra’ar wo em pasu’, tuanakan kangkasi en tinuanala eng kaoatan ne tou minate witu nisea se simiwo en dosa.20Eng gandongan ni ina’ e limiurla nisia, witek se minuyutla nisia, sia si reiy’ mouw paghenangen kasi: kawilesan e rinepu’la tanu nakana eng kayu. 21Sia si maremu’la se wewene pesel, se reiy’ mineurang, wo reiy’ masiwo le’os witu siesa balu,22awes tare se kimeong se tou-tou waraneiy ampit eng kaente’anna; sia si timo’or sumeup, ta’an em patou-touanna e reiy’ nieram. 23Empung si minee nisia ka’amanan e minamuali sesaderanna, wo mategha’la e lalan-lalanna.24E reiy’ i te ure sea rimakekla en tou, laa o reiy’ mouw wia kasi; nisea se rima’aragh, laa o kumesut tanu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, nisea se kina’aret tanu e naka en tangkupna eng gandum. 25Sa wona’na e reiy’ tuana eng kapualitanna, seiy si berani mero niaku wo rume’ila e lelila’angku?”
Chapter 25

1Takar si Bildad, tou en Suah, si miningkot: 2“Kakuasa’an wo eng kahebatan em bia Nisia, si timuanala en dame waki tampa-Na kasa rakek. 3Toro ku’a re’en rekenen se pasukan-Na? Wo seiy ku’a re’en si reiy’ sinena’la en terang-Na?4Kumura sitou si ulit witu en sinaru ni Empung, wo kumura sitou neiy i patoula ni wewene i ti’i o weresi? 5Eng kaulitna, awes tare si sumedot tu’u si reiy’ terang wo se sumesena’-sumesena’ tu’u se reiy’ masena’ witu em beren-Na. 6Lebe-lebepe’ kasi sitou, nyi’a mouw si witek, oki’ ni tou, nyi’a mouw si wate!”
Chapter 26

1Ta’an si Ayub si miningkot: 2“Kumura eng kale’osna en sesawangmu wia se reiy’ ente’, wo en tetulungannu witu e lawas reiy’ siketer! 3Kumura eng kale’osna e nge’enge’mu wia sitou si reiy’ makapunyala eng hikmat, wo em pangartian neiymu i ajarla ampit eng kalokonna! 4Witu e ngenge’enge’ ni seiy ku’a re’en koo timotorla e lelila’an-lelila’an i ti’i, wo e wua’na eng genang ni seiy ku’a re’en e neiy i papaloo’o-loo’omula?5E Roh-roh waki wawa’ e matenggo’ogho’, tuanakan kangkasi en dano wo se maena’ witu nyi’a. 6Eng kaoatan ne tou minate e minawuka’ witu en sinaru ni Empung, en tampa kapunengan tu’u e reiy’la pepenetna.7Empung si minitarla e namian witu natas e reiy’la sisapa, wo miniboiyla em bumi witu e reiy’ kareiy’sisapa’an. 8Sia si simaput en dano witu eng gorem e linaak-Na, ta’anouw e linaak i ti’i e reiy’ minakisi’.9Sia si kimelungla em patu’usane en takhta-Na, minorongla nyi’a ampit e linaak-Na. 10Sia si kimeongola warot witu natas en dano, mina’ayo en tempok em paakaran nelet en terang wo e reiydem;11tobol-tobol e langit e mengoghe-ngoghe, menganga-nganga kaa e rekak-Na. 12Sia si limomponola en tasik ampit eng kuasa-Na wo rimimu’umukla si Rahab ampit eng kesama’an-Na.13Kaa e nasengan-Na e langit minalompon, lawas-Na e limampat si leloiy’ lali’iket.. 14Eng kaulitna, em baya nyi’a i ti’i en tempok-tempok i te e lalan-Na; kumura eng karindana en tetena’ liningatami waki-Nisia! Seiy si toro makasilighla e lenter eng kuasa-Na?”
Chapter 27

1Takar si Ayub si minapawee-weela ni’i pekayasna: 2“Demi si Empung matou-tou, si reiy’ minee ka’adilan wia niaku, wo demi Si Kasakuasa, si ngime’engetela e nateku, 3keurean e nasengangku em biape’ niaku, wo e roh ni Empung em bitupe’ em po’opotna en sesepunangku,4takar en sumpingku e nuli-ulit e reiy’ laa tumotorla eng kawilesan, wo e lila’ku e reiy’ laa mapatoula e le’ekok wiles. 5Niaku ku kasa-kasa reiy’ mulitela nikouw! I ka’ayo mapuneng niaku ku minena-ena’ metetaangla kaa niaku ku reiy’ siselok.6Eng kaulitangku en tiboiyangku te’etep wo e reiy’ i wayakula; nateku e reiy’ masero’ esa nga endo tu’u waki umurku. 7Ma’anouw se kesaruku se me’anla tanu se tou fasik, wo sitou masu’usuk niaku si tanu sitou wiles.8karengan en sapa ku’a re’en e narapan ni tou reiy’ lale’, sa si Empung si ma’apula nisia, sa Sia kume’i e nyawana? 9Sapa ku’a re’en si Empung si laa luminga e rekeiyna, sa eng kase’esekan en tumoro nisia? 10Toro ku’a re’en sia masena-senaang karengan Si Kasakuasa wo maaleiy wia si Empung susur nedo?11Niaku ku laa tumuru’la nikouw en tanume e lawas ni Empung, sapa neiy i maksutla Ni Kasa kuasa e reiy’ laa ku i kirongla. 12Eng kaulitna, nikouw nu waya kouw limoo’ mola nyi’a nuesa; ka’a nikouw kouw maghenang e reiy’-reiy’?13Nyi’i mouw e weteng ne tou fasik neiy i tantula ni Empung, wo eng kapunya’an pusaka ne tou-tou wengi’is en sinungkul neami waki Si Kasakuasa: 14sa se oki-oki’ nea maawes eng kelaker nisea se mamuali kekaanen en santi, wo se oki’ o puyunna se reiy’ maka’ato awes eng kumaan;15seiy si’i kaliseiyi waki nisia, si laa tumumpa mea waki kubur karengan e rumara menganup, ampit e reiy’ ame’ala ni balu nea. 16Sa wona’na sia tumawun e loit tanu e riawu eng kelakerna, wo rumuruk e labung tanu en tana’ pulut, 17ma’anouw tu’u nisia si rimuruk nyi’a, ta’anouw sitou ulit si laa makela nyi’a, wo sitou reiy’ siselok si laa memete-meteng e loit i ti’i.18Sia si rimedeiyla em balena tanu en sala ni karimangka’, tanu en sabua siniwo ni tumetayur. 19Tanume sitou kaya sia si ghimoleiyla en tou, ta’an e reiy’ mete’u sia meseseupla nyi’a: eng katoroan sia nu muka’mi em berenna, takar e reiy’ mouw wia kasi em baya nyi’a i ti’i.20Kahebatan e mekeki’it nisia tanu e rano ampuan, witu e nendo wengi nisia si neiy i telewla e reghes tumokol; 21reghes sendangan e minopo nisia, laa o mere’ila sia; sia si neiy i lawanami waki tampana.22ampit e reiy’ sumine’u en tongkoupusen Empung si limawala nisia, ampit eng karepet nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’mi en tou waki kuasa-Na. 23Eng karengan nisia se tou se masepe’ lawas, wo menisi-nisit karengan nisia waki tampa paena’anna.”
Chapter 28

1“Memang wawean en tampa ne tou metambang em perak wo en tampa ne tou matibe mas; 2wesi eng kiniari waki ghorem en tana’, wo waki watu rinanola en tambaga.3Tou si kimawusla eng kareiydeman, wo em batu en sinoisapnala neiy i ka’ayo eng kerare-raremna, witu eng ghorem e ribe’ebeng wo eng kasa karibe’ebengan. 4Tou se makiar tambang wa’akat waki paena’an ne tou, nisea se liniurla ne tou-tou se makelang witu natas, nisea se mapera-perar wa’akat waki se tou.5Tana’ e mawua’la pengaanen, witu raremna e ghinogha-ghoghir tanu kaa e napi. 6watuna nyi’a mouw en tampa paatoala e lazurit en tima’apung e mas mekayas.7E lalan mea maname e reiy’ kasine’uan ni esa nga ipus wara lela’ tu’un, wo em beren ni sikep e reiy’ lumoo’ nyi’a; 8tekapen lela’ si reiy’ male’ekla e ne’ana maname wo si singa si reiy’ kume’ang matorola nyi’a.9Sitou si kimerutla e lawasna witu em batu kete, sia si meghogha-ghoghir eng kuntung-kuntung i ka’ayo witu eng kalat-kalatna; 10witu eng gorem eng kuntung watu sia si kimiar e ruragh, wo em berenna e limoo’ e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e maka’arga; 11e rano en teberan masori’isip en sineperna, wo sapa neiy i kakirong e nialina mea waki tampa terang.12Ta’an waki wisa eng hikmat toro ka’atoan, wisa en tampa akal budi? 13E lalan mea maname e reiy’ kinete’uala ne tou, wo e reiy’ kina’atoala waki wanua ne tou matou-tou. 14Pokeiy e lawanan wangko’: Sia si reiy’ paaton witu eng goremku, wo pokeiy en tasik: Sia si reiy’ wia niaku.15I wee en sawelna e reiy’ mete’u weeanla mas murni, wo e nargana e reiy’ mete’u timbangen ampit em perak. 16Sia si reiy’ mete’u pesesuaten ampite e mas Ofir, ka’apa tu’u ampit em permata krisopras eng kemaal ka’apa ampit em permata lazurit; 17reiy mete’u imbangen e mas ka’apa kaca, ka’apa tu’u to’oran ampit em permata waki e mas tu’a o siwon.18Le’os se kelobi’, le’os eng hablur, e reiy’ mouw karekenan kasi; makapunya eng hikmat nyi’a mouw e lebe le’os ta’an e mutiara. 19Em permata krisolit Etiopia e reiy’ mete’u mimbangla nyi’a, sia si reiy’ mete’u pesesuaten ampit e mas tulen.20Hikmat i ti’i, waki wisa ku’a re’en eng kine’e eiyna, ka’apa e akal budi, waki wisa ku’a re’en en tampana? 21Sia si kinaterungani waki weren ne reiy’ sa mina’asa matou-tou, awes tare neiy i kakirong i wee se wara waki reghe-reghesan. 22Kapunengan wo e maut e limila’: En tetena-tetena’na i te e mina’ayola witu en talinga meiy.23Empung si mete’ula e lalan mengea mana, Sia kangkasi si sumine’u en tampa paena’anna. 24Karengan Nisia si matu’use i ka’ayo waki tempok-tempok em bumi, wo maloo’ e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bia en solong e langit. 25Katoroan Sia nu timataapla eng kaente’an e reghes, wo matu’utul kelakerna en dano,26katoroan Sia nu simiwo eng katataapan i wee e naro, wo e lalan i wee eng kerap e lenter, 27eng katoroan e ni’itu mouw Sia lumoo’ eng hikmat, laa o mabarla nyi’a, timataapla nyi’a, awes tare simoisapla nyi’a; 28ta’an wia se tou Sia si minee nuwu’: Eng kaulitna, talo si Tuhan, ni’itu mouw eng hikmat, wo ma’akatla eng kalewo’an ni’itu mouw e akal budi.”
Chapter 29

1Takar si Ayub si minapawee-weela ni’i pekayasna: 2“Oh, satorona niaku ku tanu witu en sumedot-sumedot e limangkoiyla, tanu witu e nendo-nendo, eng katoroan si Empung nu timerungla niaku, 3katoroan em barung-Na en simena’ witu natas eng kokongku, wo witu e wawa’ en terang-Na niaku ku makelang witu e reiydem;4tanu eng katoroan niaku nu mine’ani e masa taretumouku, katoroan si Empung si makasewok retuk ampit niaku witu eng gorem en dasingku; 5katoroan Si Kasakuasa si mewali-walipe’ niaku, wo se oki-oki’ku se witu eng kaledongku; 6katoroan eng ke’ang-ke’angku malele’la en dadih, wo eng kuntung watu maso’oso’la en temberan lana witu en tawiku.7Sakawisa aku rumou’ mea waki pepalen leloangan kota, wo sumadiala en tampa reruberangku witu eng keuneran em pelein, 8takar eng katoroan niaku nu kinaloo’an, mundurouw se tou-tou muda wo tumo’orouw se tou-tou se pinakatu’anouw e numurna, laa o mena’ rimedeiy;9em baya ne pemangko se minena’ masusuiy, wo menet en suma nea ampit e lawas; 10suara em baya ne pamuka-muka e minawowo’, wo e lila’ nea eng kimerut witu e langit-langitna;11sakawisa en talinga luminga en tanume niaku, takar niaku ku totoren ma’aruiy; wo sakawisa em beren lumoo’, takar niaku ku lo’oren. 12Karengan niaku ku melawirla se tou peme’itan se marekeiy makitulung, o kangkasi se oki’ ula se reiy’la si tumetulungna; 13niaku ku minaka’ato en totor berkat waki se tou se ta’are’ mapuneng, wo e nate niesa balu en siniwoku mepa’a-pa’ar;14niaku ku limabung eng kaulitan wo eng ka’adilan en timutuwla niaku tanu eng karaiy wo en sorban; 15niaku ku minamuali weren i wee se tou rapa, wo ne’a i wee se tou pekol; 16niaku ku minamuali ama’ i wee se tou miskin, wo em perkara ne tou se reiy’ kasine’uangku, en soisapengku.17Em ba’ang sela ni tou wiles e rimu’umukengku, wo rumo’obiti sipenganenna waki wa’angna. 18Genangku: Mewali-wali ampit en salaku niaku ku laa mapuneng, wo minepelaker e nendo-nendoku tanu si wara feniks. 19Kalatku e mina’ayo en dano, wo e nombong minapawengi witu natas em panga-pangaku.20Kamulia’angku en salalu weru wia niaku, wo em borangku e minente’ sumeup witu e lawasku. 21Wia niaku mouw se tou malinga kasuatan ma’ena’, ampit e minakapenes nisea se malingala e ngenge’enge’ku. 22Ma’apula en sesusuiyku e reiy’la siesa tou tu’u si minopomi en sesusuiyen kasi, wo e lelila’angku e matiise’ mea witu natas nea.23Tou se mengena-ngena’la niaku tanu se ma’ena’la e naro, wo minalungla en sumana tanu minalung e naro witu eng kesampetan e noras. 24Niaku ku kime’eke’ wia nisea, eng katoroan sea nu reiy’ siarapan, wo e naruiy eng gioku e reiy’ mete’u i ke’erem neala.25Niaku ku metantula e lalan nea wo rumuber mamuali ma’aka-aka; niaku ku rimuber tanu si raja witu eng keuneran ne rakyat, tanu siesa tou si meibor nisea nu mengasi.”
Chapter 30

1“Ta’an en teakan niaku ku i pake’eke’ neala, e numurna se mudape’la niaku, se ama-ama’ nea se paloo’ongkula kasa hina kaa laa i petetampala mewali-wali se asu tumetayur ne membe’ dombaku. 2Awes kangkasi, sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna i wee niaku eng kaente’an e lawas nea? Nisea se kina’apuanouw keter, 3nisea se timekur karengan eng kareiy’awesan wo eng kelalenan, matewi en tana’ pera, eng kongkom waki gurun wo em padang pelas;4nisea se timipu’mi eng kulalo en tasik waki elet eng kongkom-kongkom, wo eng kalat e nakana arar e minamuali kekaanen nea. 5Nisea se neiy i ure’mi waki e makasewokan em patou-touan, wo se tou se mereke-rekeiy witu nisea tanu witu se rongkit. 6Waki kewong-kewong e mekeide’en nisea se lewo’ sa reiy’ mena’, waki ghorem en si’at-si’at en tana’ wo e nele-nelet eng kuntung;7waki elet eng kongkom-kongkom nisea se mengege-ngeger, nisea se rimeok witu wawa’ eng ketama; 8nisea i ti’i mouw se tou-tou ba’abal se reiy’ kasine’uan, se neiy i pesiki waki wanua.9Ta’an en teakan niaku ku minamuali tetabak sesindiran wo sesero’an nea. 10Nisea se minu’ulela niaku, mina’akati en tou waki niaku, nisea se reiy’ metaangla en tou marura’la eng gioku, 11karengan en tali dasingku e neiy mouw i wayala ni Empung wo niaku ku neiy i kumeng-Nala, wo nisea se reiy’ timaang en tou witu niaku.12Witu esa nga weka lele’osku minodol se rambangan, kine’itna e ne’aku, wo en tinengkena e lalan kapunengan witu niaku; 13nisea se ghimoghar e lalanku wo me’inakutla eng ka’anuangku; e reiy’la si mengape-ngape’la nisea.14Tanu matorola em beton mina kewe’ kapenar nisea se marego, nisea se mineiy mawalolong witu eng keuneran eng karewa’an. 15Eng kahebatan neiy i torola wia niaku; kamulia’angku neiy i tewelela tanu ni reghes, wo e naruiyku minerar limiong tanu e linaak.16Eng karengan e ni’itu si imukurku si minakemu witu en touku; e nendo-nendo peme’itan eng kimeingkem niaku. 17Witu nendo wengi e ruiy-ruiyku tanu em peka’areten, wo em pedaman peri’ikemen e maude’ reiy’ mena’.18Kaa eng kaketean reiy’ kasu’usukan o makurensangouw e labungku wo e mineroiy esa nga kaledongku tanu eng kameja. 19Sia si mine’epesola niaku witu eng gorem liwota’, wo niaku ku tanu mokan e riawu wo nawu.20Niaku ku maaleiy makitulung wia-Nikoo ta’an Nikoo koo reiy’ miningkot; niaku ku rimedeiy mengena-ngena’, ta’an Nikoo koo reiy’ minadungla niaku. 21Nikoo koo minawengi’is wia niaku, Nikoo koo simarula niaku ampit eng kaente’an e lawas-Mu.22Nikoo koo minadete niaku mea waki atas e reghes, minerarla niaku wo kumemula niaku witu eng gorem e reghes tumokol. 23Yon, niaku ku mete’u: Nikoo koo minali niaku wia si maut, mea waki tampa ne reiy’ sa mina’asa se matou-tou nierurla.24Eng kaulitna, ma’anouw tu’u sitou si reiy’ laa kumaya’la e lawasna wia si kimolo’, sa wona’na sia witu eng kacilaka’anna e reiy’la si tumetulungna? 25Reiy’ ku’a re’en niaku ku miname’ karengan se tou se mine’anla e nendo kapedisan? Reiy’ ku’a re’en en susa nateku karengan se tou miskin? 26Ta’an, eng katoroan niaku nu maarapla e le’os, takar eng kalewo’anouw e mineiy; katoroan niaku nu ma’ena’la en terang, takar eng kareiydemanouw e mineiy.27Batinku e mawuaya wo e reiy’ laa makapenes, e nendo-nendo peme’itan en timoro mola en touku. 28Ampit en tekur, ampit e reiy’ kine’iboran, niaku ku matio-tiouw; niaku ku rimedeiy witu eng keuneran ne jema’ah kasuatan marekeiy makitulung. 29Niaku ku minamuali mouw patuari i wee se serigala, wo ka’ampit i wee se burung onta.30Kuli’ku e mineitem wo e makuli’asi waki nouwakeku, e ruiy-ruiyku e mapera-mapera karengan e minasu’; 31pema’ayangan kecapiku e minamuali rebekan, wo en sengoan en sesulingengku e nasar en suara ni tou maame’.”
Chapter 31

1“Niaku ku timataapola en syarat i wee em berenku, ma’anouw tu’u aku maweela ghenang si reraa? 2Karengan e weteng sapa ku’a re’en e neiy i tantumi ni Empung waki atas, kapunya’an pusaka sapa ku’a re’en neiy i tataapi Ni Kasakuasa waki tampa kasarakek?3Reiy’ ku’a re’en eng kapunengan i wee se tou wiles wo eng kabelotan i wee se matuanala eng kalewo’an? 4Reiy’ ku’a re’en si Empung si menegha-negha’la e lalanku wo mareken e reiy’ sa mina’asa eng ke’angku?5Sa wona’na aku makasewok ampit en towo, ka’apa e ne’aku e repet make’ang mea witu e le’ekok wiles, 6ma’anouw aku timbangen witu natas en tetimbangan mengulit, takar si Empung si laa mamete’ula, kaa niaku ku reiy’ makaselok.7Sa wona’na eng ke’angku e mase’epangi waki lalan, wo e nateku maki’itla en tu’usan em berenku, wo en sering eng kimerut wia lawasku, 8takar ma’anouw sapa neiyku i keror, eng kaanen ne tou walina, wo ma’anouw kesawutan sapa e matou i wee niaku.9Sa wona’na e nateku mepa’ar wia si wewene, wo niaku ku maape’ witu em pepalen ni kasuatku, 10takar ma’anouw si tu’aweneku magiling i wee se tou walina, wo ma’anouw se tou-tou walina se tumekelela nisia.11Karengan eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw em pasiwo-siwon sa’amek, awes tare eng kalewo’an, e waar ukumen ni akim. 12Eng kaulitna, ni’itu mouw e napi mengaan menga’apu, wo rimengisla e minapekasa wua’naku.13Sa aku meparla eng hak budakeku tuama ka’apa wewene, eng katoroan nisea nu maperkara ampit niaku, 14sapa mouw ku’a re’en eng kaketerangku, sa si Empung si tumo’or rumedeiy; sa Sia sumiwola keke’ian, sapa ku’a re’en e wingkotmu wia-Nisia? 15E reiy’ ku’a re’en Nisia, si simiwo niaku witu eng gandongan, simiwo sitou i ti’i kangkasi? E reiy’ ku’a re’en e nesa kangkasi e minentuk nikeiy witu eng gandongan?16Sa wona’na aku mekasa mouw sumede’ eng kepa’aran ne tou-tou rintek, eng kimarenganla em beren niesa balu minakeas, 17ka’apa kumaan eng kekaanengku maesa-esa, kasuatan se oki’ ula se reiy’ kumi’it kumaan nyi’a 18– awes tare rengan e mudana niaku ku simelami nisia tanu siesa ama’, wo rengan eng gandongan ni ina’na niaku ku mateper nisia – ;19sa wona’na aku lumoo’ sitou minate karengan e reiy’la si labung, ka’apa tou miskin si reiy’ makapunyala ne’ules, 20wo e rereenanna e reiy’ kimiwee berkat i wee niaku, wo e reiy’ pinasu’nala e nouwakna ampit eng kuli’ wu’uk ni dombaku; 21sa wona’na aku mayatla e lawasku sumaru se oki’ ula, karengan witu em pepalen leloangan niaku ku limoo’ wawean si simawang niaku,22takar ma’anouw e ruiyna em palukaku mangkuli waki palukaku, wo e lalupaku e repu’ni waki wukuna. 23Karengan en cilaka em baki si Empung e mine’ide’la niaku, wo niaku ku reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa witu eng kerakekan-Na.24Sa wona’na aku meela ka’emanan witu e mas, wo lumila’ wia e mas: Nikoo mouw si ka’emanangku; 25sa wona’na aku mepa’a-pa’ar, karengan eng kakaya’angku em bangko wo karengan e lawasku minaka’ato harta benda meloko-lokon;26sa wona’na aku mekasa mouw matu’use siendo, eng katoroan sia nu masena’, wo si sumedot, si maledong ampit eng kewangunena, 27i ka’ayo memene-menes e nateku eng kina’aruiyan, wo mina’ayola en siongan e lawas wia nisia, 28takar eng kapualitan i ti’i kangkasi e minamuali kalewo’an e waar ukumen ni akim, karengan si Empung waki atas si sinangkalku mola.29Sapa ku’a re’en aku mepa’a-pa’ar karengan eng kacilaka’an ni rumeri’iris niaku, wo merio-rio, sa sia toron eng kacilaka’an 30– niaku ku reiy’ laa mayala en sumaku sumiwo en dosa kume’i e nyawana ampit tumotorla en tetiwa’ eng kutok! –31Sa wona’na se tou-tou witu en dasingku lumila’la: Seiy si reiy’ wesu ampit e nenanamna? 32– awes tare sitou wo’oseiy tu’u si reiy’ ma’an mekasa mapawengi witu luar, pepalenku e winuka’ku i wee se malepu-lepu! –33Sa wona’na aku mapenetla eng kaselokangku tanu sitou ampit e makirongla eng kaselokangku witu nateku, 34karengan niaku ku meide’la se tou kelaker wo em pasero’an ne kaum ne me’urang e limo’ositla niaku, i ka’ayo aku minenes en tou wo reiy’ kimaluari waki pepalen!35Oh, sa wona’na wawean si lumingala niaku! – Nyi’i mouw eng kowa’ e lawasku! Satorona mouw Si Kasakuasa mingkot niaku! – Sawona’na wawean surat teturean neiy i patik ni kesaruku! 36Uli-ulit, en surat i ti’i e laaku pesa’anen, wo e laa pakengku nasarla e mahkota. 37Susur eng ke’angku e laa ku i pakite’ula wia-Nisia, e nasarna si pamuka-muka niaku ku laa sumaru Nisia.38Sa wona’na em penguma’angku e rumekeiy karengan niaku wo e lare’ em pajekona e maame’ mewali-wali, 39sa wona’na aku kumaan ma’apu e wua’na ampit e reiy’ mawear, wo masusala se makapunya-makapunya nyi’a, 40takar ma’anouw e reiy’ gandum en tumou, ta’an en tetune, wo e reiy’ jelai, ta’an e rukut.” Tuana mouw e lelila’an-lelila’an ni Ayub.
Chapter 32

1Takar se telu tou i ti’i se minapaena’la em peroan nea witu si Ayub, karengan nisia si mapokeiyla en touna ulit. 2Laa o meupi’ mouw si Elihu bin Barakheel, tou em Bus, waki se kaum Ram; sia si meupi’ witu si Ayub, , karengan nisia si mapokeiyla en touna e lebe ulit ta’an si Empung,3wo nisia kangkasi si meupi’ witu se telu tou mekalo i ti’i, karengan nisea se minanginselokela si Ayub, ma’anouw tu’u reiy’ mete’u meela peperoan. 4Elihu si limodokla en sesususiyenna ampit si Ayub, karengan nisea se lebe tu’a ta’an nisia. 5Ta’an ni’itu nu linoo’ona mola, kaa en suma ne telu tou i ti’i e reiy’ mouw kasi maweela pepero, takar meupi’ mouw sia.6Laa o sumusuiy mouw si Elihu bin Barakheel, tou em Bus i ti’i: “Niaku ku mudape’ wo nikouw kouw makaumurouw kerakek; Eng karengan e ni’itu niaku ku meirang wo meide’ ma’ayola em pendapatku wia nikoo. 7Genangku: Ma’anouw se pinakatu’a mouw e numurna se sumusuiy, wo se lakerouw eng kelakerna en te’unena se mitarla eng hikmat.8Ta’an e roh em bitu eng gorem ni tou, wo nasenagan Ni Kasakuasa, ni’itu mouw e minee wia nisia pangartian. 9Reiy’ sitou si pinakatu’an e numurna si makapunyala eng hikmat, e reiy’ sitou si tu’amouw si mangarti eng ka’adilan. 10Eng karengan e ni’itu niaku ku limila’: Linganola aku, niaku tu’u ku laa ma’ayola em pendapatku.11Kete’uanola, niaku ku minengena-ngena’ mola e lelila’an-lelila’annu, niaku ku minee mola ghenang em peghghenangannu, i ka’ayo kouw matola e lelila’an-lelila’an e minakatena-tena’. 12Wia nikoo mouw em pinekeunerangkula eng genangku, ta’an eng kaulitna, e reiy’la siesa tou tu’u si makulitik si Ayub, reiy’la siesa tou tu’u witu e nelet miouw si mapero e lelila’anna.13Te’a meila’ en teakan: Nikeiy keiy minaka’ato mola eng hikmat; si Empung i te si toro kumalala nisia, reiy’ sitou. 14Lelila’anna e reiy’ neiy i katuyu wia niaku, wo niaku ku reiy’ laa mingkot nyi’a ampit e lelila’annu.15Nisea se likoko, nisea se reiy’ mete’u mee peperoan kasi, nisea se reiy’ mouw mete’u mesesusuiy kasi. 16E lewo’ sa reiy’ ku’a re’en aku ma’ena’, karengan nisea se minena’ masusuiy, karengan nisea se rimedeiy maname wo reiy’ mee pepero kasi?17Niaku tu’u ku laa mewewee pepero witu em pontolku, niaku tu’u ku laa ma’ayola em pendapatku. 18Karengan niaku ku kinawusokan ampit e lelila’an-lelila’an, pe’inakuten em bitu eng gorem en touku e mase’esek niaku. 19Eng kaulitna, em batinku en tanu nanggor e reiy’ minaka’ato lalan eng hawa, tanu en sempe weru e laa meleletup.20Niaku ku lewo’ sa reiy’ sumusuiy, rio aku penas, niaku ku lewo’ sa reiy’ muka’ en sumaku wo mee pepero. 21Niaku ku reiy’ laa maedo-edo wia si seiy i te tu’u wo reiy’ laa menu’u-nu’un si seiy i te tu’u, 22karengan niaku ku lengeiy menu’u-nu’un; sa tuana, takar e makarengan si Simiwo niaku si laa sumawut e nyawaku.”
Chapter 33

1“Ta’an laa en teakan, heiy Ayub, linganola en sesusuiyku, wo wuka’anouw en talingamu wia e reiy’ sa mina’asa lelila’angku. 2Kete’uanola, en sumaku em binuka’ku mola, lila’ku witu wawa’ e langit-langitku e masusuiy. 3Lelila’angku e rimou’mi waki e nate jujur, wo en sumpingku e minapaloo’o-loo’ola ampit en terang sapa eng kinete’uala.4Roh ni Empung en simiwo mola niaku, wo e nasengan Ni Kasakuasa en simiwo niaku matou-tou. 5Sa wona’na koo toro, wingkotenouw aku, tumiro’ mouw koo sumarula niaku, petetaangenola en toumu.6Eng kaulitna, i wee si Empung niaku ku masuat ampit nikoo, niaku tu’u ku binentuki waki tana’ pulut. 7Jadi nikoo koo reiy’ perlu toron eng kineide’an witu niaku, ne’ubelku witu nikoo e reiy’ laa mawuter.8Ta’an nikoo koo simusuiy mola tawi en talingaku, wo en totor-totormu e liningaku mola: 9Niaku ku weresi, niaku ku reiy’ timuanala kaselokan, niaku ku suci, niaku ku reiy’la kaselokan.10Ta’an Nisia si minaka’ato to’otolan witu niaku, Sia si mapokeiyla niaku tenume si kesaru-Na. 11Sia si ghimoremla ne’aku witu eng gorem en tongkoru, Sia si mategha’la e reiy’ sa mina’asa lalanku. 12Eng kaulitna, witu eng kapualitan i ti’i nikoo koo reiy’ ulit, tuana mouw em peperoangku wia nikoo, karengan si Empung i ti’i si lebe ta’an sitou.13Ka’a koo mepeperoan ampit Nisia, kaa Nisia si reiy’ miningkot e reiy’ sa mina’asa lelila’annu? 14Karengan si Empung si mawee nuwu’ ampit e nesa rua kenaramen, ta’an se tou se reiy’ maweela ghenang nyi’a. 15Witu e nipi, witu em peloo’an nedo wengi, sa se tou re’erep en tekel, sa ghimoleiy witu natas en tetekelan,16takar Sia si muka’ en talinga ni tou wo sumenge’la nisea ampit en tetogor-tetogor 17kaa laa ma’ape’la sitou waki pasiwo-siwonna, wo rume’ila eng katingkeiyan ni tou, 18kaa laa metetaang e nyawana waki ruragh eng kubur, wo em patou-touanna waki e maut kaa em bengkouw.19Ampit em peme’itan sia si tinogor witu en tampa patekelanna, wo e minuaya minapawee-wee e matubalan witu e ruiy-ruiyna: 20tianna e masenso’ kekaanen, limiong en seritna laa mekekaan e langiu-langiu;21kumo’okosouw e le’ona, i ka’ayo e reiy’ mouw paloo’ola kasie en duiy-duiyna, eng ketare-ketare reiy’ paloo’ola, e rimoa’mi limuar, 22i ka’ayo nyawana e limalesla ruragh eng kubur, wo em patou-touanna en timawila nisea se maali-ali e maut.23Sa wona’na witu esa nga wekana wawean e mala’ekat, mengenguner, siesa witu nelet ne esa nga riwu, kaa laa mapaloo’o-loo’ola e lalan nulit wia se tou, 24takar Nisia si laa meupusla nisia ampit minee nuwu’: I reta’la sia, rio te’a sia tumumpa mea witu ruragh eng kubur; e loit tetubuus eng kina’atoang-Ku mola.25Nouwakna e mine’anla eng kasegaya’an niesa taretumou, sia si tanu witu e masa mudana. 26Sia si simombayang wia si Empung, wo si Empung si minepa’ar simungkulela nyi’a; sia si laa lumoo’ eng gio-Na ampit e merio-rio, wo si Empung si minarengla eng kaulitan wia sitou.27Sia si laa kumantar witu en saruan ne tou: Niaku ku simiwo mola en dosa, wo en teren e rineko’ku mola, ta’an eng kapualitan i ti’i reiy’ neiy i suli’la wia niaku. 28Sia si minaya momi e nyawaku waki lalan mea waki ruragh eng kubur, wo em patou-touangku e laa lumoo’ en terang.29Eng kaulitna, em baya nyi’a i yi’i en tinuanala ni Empung e rua, maka telu witu sitou: 30minarengi e nyawana waki ruragh eng kubur, i ka’ayo sia terangela en sena’na em patou-touan.31Weeanola ghenang, heiy Ayub, linganola aku, menesouw, niaku mouw si sumusuiy. 32Sa wona’na wawean e laa i pelelila’mula, wingkotenouw aku; lumila’mouw, karengan niaku ku kasa pa’ar me’ulitla nikoo. 33Sa wona’na reiy’, satorona nikoo koo lumingala niaku; menesouw, niaku ku laa ma’ajarla eng hikmat wia nikoo.”
Chapter 34

1Takar sumusuiy mouw si Elihu: 2“Linganola e lelila’angku, nikouw nu tou-tou si makapunyala eng hikmat, i wee mouw en talinga wia niaku, nikouw nu tou-tou si maka akal budi. 3Karengan en talinga i ti’i meuji e lelila’an-lelila’an, tanu e langit-langit menga’anga’ eng kekaanen.4Ma’anouw kita mutusla i wee nikita nuesa sapa e nadil, tumantula mewali-wali sapa e le’os. 5Karengan si Ayub si limila’: Niaku siulit, ta’an si Empung si minedo eng hakeku; 6ma’anouw tu’u aku makapunyala hak niaku ku i papokeiyla matowo, ma’anouw tu’u aku reiy’ matuanala eng kaselokan, em pali’ku e reiy’ mouw mete’u male’os kasi.7Seiy ku’a re’en si tanu si Ayub, si kimoo’ e nojatan witu si Empung tanu en dano, 8si masero em paasa-asa’an ampit se tou-tou se matuanala eng kalewo’an wo makasewok ampit se tou-tou fasik? 9Karengan nisia si limila’ mola: e reiy’ sika’ara’an i wee sitou, sa sia pina’arla ni Empung.10Eng karengan e ni’itu, nikouw nu tou-tou se maka akal budi, linganola niaku: Wa’akatouw waki si Empung kaa laa metetuanala eng kefasikan, wo waki Si Kasakuasa kaa laa mesesiwo em biles. 11Awesla Sia si sumu’i sitou minatoroan em pasiwo-siwonna, wo simiwo susur tou si me’anla minatoroan eng kalakuanna. 12Nulit, si Empung si reiy’ matuana em biles, Si Kasakuasa si reiy’ mareko’la eng ka’adilan.13Seiy si minemanla em bumi wia-Nisia? Seiy si minesa’anla e nalam pakasa’an wia-Nisia? 14Sa wona’na Sia kumeong sumeup e Roh-Na, wo marengla e nasengan-Na wia-Nisia, 15takar mapunengouw mewali-wali e reiy’ sa mina’asa e matou-tou, wo marengouw sitou wia e riawu.16Sa wona’na koo maka akal budi, linganola nyi’i, ta’anola en talinga witu en sapa neiyku i totorla. 17Toro ku’a re’en si rumeri’iris eng ka’adilan si tumiboiy eng kakuasa’an, wo sapa ku’a re’en nikoo koo pa’ar manginselokela Nisia si adil wo waraneiy,18Sia si minee nuwu’ wia si raja: Heiy, tou wuruk eng kalakuan, wia em baya ne bangsawan: Heiy, tou fasik; 19Sia si reiy’ maedo-edo wia em baya ne pemangko’, wo reiy me’uku-ukum se tou kasa pamuka-muka ta’an se tou rintek, karengan nisea nu waya se siniwola e lawas-Na? 20Witu e reiy’ pi’ipitan weren nisea se mate, yon, witu maparua em bengi se tou se sinenge’la wo mapuneng; nisea se waraneiy se rine’ila e reiy’ kaa e lawas ni tou.21Karengan em beren-Na mategha’la e lalan ne tou, wo Nisia si maloo’ e reiy’ sa mina’asa eng ke’angna; 22e reiy’la kareiydeman ka’apa tu’u eng karibe’ebengan, waki wisa se tou-tou se matuanala eng kalewo’an se toro kumirong. 23Karengan i wee se tou Nisia si reiy’ metantula nedo kaa laa meiy sumaru si Empung rio adilen,24se tou-tou waraneiy se rinimu’umuk-Nala ampit e reiy’ sinoisapla, wo se tou-tou walina se pinopo-Na sawel nea. 25Jadi, Nisia si mete’ula em pasiwo-siwon nea, wo ghumoleiyla nisea witu e nedo wengi, i ka’ayo sea minakemu minerano..26Nisea se sinepe’-Na karengan eng kefasikan nea, ampit linoo’ ne tou kelaker, 27karengan nisea se timele’ula Nisia, wo reiy’ kimi’itla e nesa tu’u waki lalan-Na, 28i ka’ayo nisea se kimarenganla eng keakan ne tou miskin e limongkot waki sinaru-Na, wo Nisia si liminga eng keakan ne tou peme’itan.29– Sa Sia makapenes en tou, seiy si laa meela ukuman? Sa Sia kumirongla eng gio-Na, seiy si laa lumoo’ Nisia, le’os i tu se esa bangsa ka’apa sitou o sitou? –, 30rio te’a mamuali raja ne tou fasik kaa nyi’a mouw em be’etes i wee se tou kelaker.31Ta’an sa siesa tou lumila’ wia si Empung: Niaku ku timingkeiy mola en tou, ta’an niaku ku reiy’ mouw kasi laa sumiwo lewo’; 32sapa e reiy’ kasilighangku, i ajarola wia niaku; sa wona’na aku simiwo mola em biles, takar niaku ku reiy’ mouw laa sumiwola kasi, 33i ki’it e ru’utmu sapa ku’a re’en si Empung si lewo’ sa reiy’ tumuanala sesuli’an karengan nikoo si simede’? Jadi, nikoo kangkasi mouw si lewo’ sa reiy’ tumenggolela, reiy’ niaku; i lila’ mola sapa eng kete’uannu!34Takar se tou-tou maka akal budi wo se tou makapunyala eng hikmat se limingala niaku se laa lumila’ wia niaku: 35Ayub si masusuiy reiy’ ampit en tine’u, wo e lelila’anna e reiy’ tima’apung kasilighan.36Oh, satorona si Ayub si ujin mapawewee-wee, karengan nisia si mawingkot tanu se tou-tou lewo’! 37Karengan nisia si minawesla en dosana ampit eng kaselokan, nisia si rimongkemla e lawas witu nelet meiy wo kelaker susuiy witu si Empung.”
Chapter 35

1Takar sumusuiy mouw si Elihu: 2“Nyi’i mouw ku’a re’en e ni’i papokeiymula adil wo em patotorennu: kaulitangku witu en sinaru ni Empung, 3sa koo mawueiy: Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna i wee niaku? Sapa ku’a re’en eng kalebeangku sa aku sumiwo dosa?4Niaku mouw si laa mee wewingkot wia nikoo wo wia se kalo-kalomu mewali-wali ampit nikoo: 5Torome en tu’usannu waki langit wo loo’onouw, weeanola ghenang e linaak-linaak e lebe rakek ta’an nikoo!6Sa wona’na koo sumiwo en dosa, sapa e laa tuanannula witu Nisia? Sa eng kaselokannu e laker, sapa en siwonnu witu Nisia? 7Sa wona’na koo ulit, sapa ku’a re’en e laa i weemula wia Nisia? Ka’apa sapa ku’a re’en e laa sungkulen-Na waki lawasmu? 8Tou i te tanu nukoo si rinugila eng kafasikannu wo sioki’ i te ni tou si niuntungla eng kaulitannu.9Tou se makeak karengan eng kelakerna em palotoiyan, marekeiy makitulung karengan eng kaketean ne tou-tou se makakuasa; 10ta’an se tou se reiy’ mawueiy: Waki wisa si Empung, si simiwo niaku, wo minee kekantaren lelo’or witu e nedo wengi; 11si minee nikita akal budi limantouwla se tekapen wia em bumi, wo eng hikmat limantouwla se wara waki reghe-reghesan?12Katoroan e ni’itu se tou se makeak, ta’an Nisia si reiy’ miningkot, eng karengan eng kawilesan ne tou-tou lewo’. 13Nuli-ulit, e rekeiyan e reiy’la sisapa e reiy’ lingan ni Empung wo e reiy’ padungela Ni Kasakuasa. 14Lebe-lebepe’ kasi sa koo lumila’, kaa nikoo koo reiy’ limoo’ Nisia, kaa em perkaramu neiy mouw i rapotla witu en sinaru-Na, ta’an minena’pe’ kangkasi koo mengena-ngena’la Nisia!15Ta’an en teakan: karengan e nupi’-Na e reiy’ meukum wo Nisia si reiy’ taleus mepadungla eng kaselokan, 16takar si Ayub si minapasela en suma ampit e reiy’ sipenoron, laker masusuiy reiy’ ampit eng kasilighan.”
Chapter 36

1Lumila’ mouw si Elihu n tumodongla nyi’a: 2“Sumabaarola reiy’ ure, niaku ku laa majar nikoo, karengan e waweane’ e laaku i pelelila’la demi si Empung. 3Niaku ku laa kuma’apangi en tine’uku waki wa’akat wo mulitla si Simiwo niaku;4karengan eng kasa uli-ulit, e reiy’ towo e lelila’angku, siesa tou si lekep en tine’una si mesesarula nikoo. 5Kete’uanola, si Empung i ti’i si waraneiy, ta’anouw si reiy’ maloo’ola hina en sapa tu’u, Sia si waraneiy witu eng kaente’an e akal budi.6Sia si reiy’ mewayala se tou fasik tumou, ta’an mawee ka’adilan wia se tou-tou peme’itan; 7Sia si reiy’ mawerami en tu’usan em beren-Na waki se tou ulit, ta’an si timampala nisea i wee eng keure-urena witu esa nga weka ne raja-raja witu natas en takhta, i ka’ayo nisea se rakek e martabatna.8Sa wona’na sea torongkun ampit e rante, kinasikopan witu en tali kapeme’itan, 9takar Nisia si ngime’enge’la nisea wia em pasiwo-siwon nea, wo wia eng kaselokan nea karengan nisea se mawinta’ wiles,10wo nisia si minuka’la en talinga nea i wee en teturu’, wo rimeo nisea murikiti waki kalewo’an. 11Sa wona’na sea luminga wo tu’utuk, takar nisea se tumou kamangen i ka’ayo eng kesampetan e nendo-nendo nea wo senaang i ka’ayo eng kesampetan en te’un-te’un nea. 12Ta’an, sa sea reiy’ luminga, takar nisea se laa mate ampit em bengkouw, wo mapuneng witu eng keba’abalan.13Se tou-tou fasik e natena se kimirong e nupi’; nisea se reiy’ rumekeiy makitulung, sa sea torongkun-Na; 14nyawa nea mapuneng witu e masa muda, wo em patou-touan nea en sumampet nu reiy’pe’ e nedona.15Ampit em peme’itan Nisia si limawirla se tou peme’itan, ampit em palotoiyan Nisia si minuka’la en talinga nea. 16O kangkasi nikoo koo eluren-Na rumo’umi waki kase’esekan, mea waki tampa pelas, reiy’ i peubel, mea waki meja sesakeiyannu e lener wo wuta em barewes.17Ta’an nikoo koo minaka’ato mouw ukuman ne tou fasik kawutana, nikoo koo rino’obeng e nukuman wo eng ka’adilan; 18te’a mouw em pasu’ ate melur nikoo o menero-nero’, te’a mouw eng kaselana en tetubuus en sumeipla nikoo.19Toro ku’a re’en e rekeiyannu e lumiseiyi nikoo waki kase’esekan, ka’apa ku’a re’en e minapekasa eng kaente’an pe’ulitennu? 20Te’a mouw melelelola e nendo wengi, e nedo se bangsa-bangsa rimou’mi waki tampana. 21Tayuranouw en toumu, te’a mouw malenge witu eng kalewo’an, karengan e ni’itu mouw eng karenganna nikoo koo wina’awa’ala em peme’itan.22Eng kaulitna, si Empung i ti’i si mulia witu eng kakuasa’an-Na; seiy ku’a re’en si guru tanu Nisia? 23Seiy ku’a re’en si laa tumantula e lalan i wee Nisia, wo seiy si berani lumila’: Nikoo koo simiwo mouw em biles? 24Ghenangenouw, kaa nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumu’un rumakek em pasiwo-siwon-Na, e reiy’ siena’na i pekantarla ne tou.25Em baya ne tou se limoo’ nyi’a, se tou se matu’usi nyi’a waki wa’akat. 26Eng kaulitna, si Empung i ti’i si wangko’, si reiy’ ayonla en tine’u ta, laker en te’un-Na e reiy’ mete’u soisapen.27Sia si kimeong minatas en ti’itik-ti’itik e rano, wo kimantalela en semu minamuali aro, 28neiy i toa’mii en salem, wo neiy i serewla witu natas ne kelaker tou. 29Seiy si makasiligh eng kinewewelarna e linaak, wo legu’ e ringu’ungu’ waki tampa paena’an-Na?30Eng kaulitna, Nisia si minelarla en terang-Na witu eng kaledong-Na, wo minorongla en to’otolan en tasik. 31Karengan ampit em baya nyi’a i ti’i Sia si maadilela se bangsa-bangsa, wo kangkasi mawee kumaan ampit meloko-lokon.32E rua lawas-Na en sinaleleng-Nala ampit eng kerap lenter wo rumeo nyi’a sumear em pesarapen. 33Kukuk en seseke’-Na e minakite’ula eng ke’e eiy-Na, sa ampit e nupi’ Nisia si mame’inakut mesaru eng kawilesan.”
Chapter 37

1“Nuli-ulit, eng karengan e ni’itu nateku e menengka-nengkap wo eng kimompo’mi waki tampana. 2Lingan, linganouw eng kakurea’an en suara-Na, e lenter rimeu’mi waki ghorem en suma-Na. 3Sia si rimeta’la nyi’a mea waki minapekasa solong e langit, wo kangkasi eng kerap lenter-Na mea waki tempok-tempok em bumi.4Kamurian en suara-Na e maeder, Sia si limenter ampit en suara-Na sawa’; Nisia si reiy’ tumaang eng kerap lenter, sa en suara-Na kalinga’an. 5Empung si limenter ampit en suara-Na maka’erangen; Sia si matuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko’ e reiy’ ka’ayoala en tine’u ta; 6karengan wia en salju Sia si minee nuwu’: Lumenta’ mome waki bumi, wo wia e naro repet wo e naro teber: Mamuali mouw teber!7Lawas ne susur tou e Wina’akes-Na ampit e wineean wa’il, rio em baya ne tou se mamete’ula em pasiwo-siwon-Na. 8Takar se tekapen siru se ghumorem witu eng gorem en tampa kekirongan nea wo minena’ witu en sala nea 9Reghes tumokol e rimou’mi waki ghorem em penu’utu-nu’utulan, wo e reghes ghe’egher waki esa nga weka amian.10Kaa e nasengan ni Empung o mamuali mola e eis, wo en saruan en dano kapelas eng kimete. 11Linaak tu’u en sineretan-Nala ampit en dano, wo e linaak rimesiki eng kerap-Na,12o laa eng kerap-Na e masea-sear mea waki minapekasa ruuna i ki’it em pa’aka-aka’an-Na kaa laa metetuanala wia en saruan em bumi e reiy’ sa mina’asa neiy i perenta-Nala. 13Sia si simiwola nyi’a mina’ayola eng kepa’aranna, le’os kaa laa mamuali wewewe i wee em pumpun em bumi-Na ka’apa tu’u kaa laa mapaloo’o-loo’ola e nupus o lale’.14Weeanouw talinga wia em baya nyi’a i ti’i, heiy Ayub, menesouw, wo weeanola ghenang e maka’erangen-maka’erangen ni Empung. 15Mete’ukan ku’a re’en nikoo, kumura si Empung minee lukar wia nisia, wo en simena’mi en sena’ waki linaak-Na?16Mete’ukan ku’a re’en nikoo tanume eng kinepeperarna e linaak-linaak, tanume e maka’erangen-maka’erangen waki Si Kasamete’u, 17heiy koo, e labungna minamuali pasu’, sa em bumi neiy i kapenes karengan em pasu’na e reghes timu?18Toro ku’a re’en nikoo tanu Nisia rimansun e linaak minamuali cakrawala, kete tanu en sereming tinoa’? 19I pakite’u mola wia nikeiy sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’ meiyla wia-Nisia: e reiy’la en toro i welar meiyla eng karengan eng kareiydeman. 20Sapa ku’a re’en e laa i pakite’ula wia-Nisia, kaa niaku ku laa sumusuiy? Mekasa mouw ku’a re’en nikoo limila’, kaa nisia si pa’ar punengen?21Makarengan en terang e reiy’ kaloo’an, karengan e rineiydemla en salem; o laa e reghes e mini’iwis, takar e weresi mouw en cuaca. 22Waki esa nga weka amian e minodoli en sena’ tanu e mas; Empung si sinalelengla eng kewangko’an kahebat.23Si Kasakuasa, si reiy’ mete’u kasilighantala, wangko’ eng kakuasa’an wo eng ka’adilan-Na; ma’anouw tu’u kaya eng kaulitan Nisia si reiy’ limotoiy nyi’a. 24Ni’itu mouw eng karenganna Sia si’i keide’la ne tou; susur tou si mapokeiyla en touna makapunyala eng hikmat, se reiy’ pinadung-Nala.”
Chapter 38

1Takar waki ghorem e reghes tumokol TUHAN si miningkot si Ayub: 2“Seiy ku’a re’en sia si kimewurla eng katenggolan ampit e lelila’an-lelila’an e reiy’ sitine’u? 3Tumiro’ mouw koo tanume si tuama! Niaku ku laa mewewueiyla nikoo, rio koo makite’ula Niaku.4Wisa ku’a re’en nikoo, eng katoroan Niaku nu rimeta’la en to’otolan em bumi? I susuiy mola, sa koo makapunyala eng kasilighan! 5Seiy ku’a re’en si timataapola e nukuranna? Reiy’ ku’a re’en nikoo koo mete’ula nyi’a? – Ka’apa seiy ku’a re’en si rimenetla en tali peukur wia nisia?6Natas en sapa ku’a re’en e wuku-wukuna linentu’, wo seiy ku’a re’en si minaas e watu reruuna 7witu e nedo se sumesena’-sumesena’ em beena merio-rio mewali-wali wo em baya ne oki’ ni Empung se merio-rio?8Seiy si simeperola en tasik ampit em pepalen, eng katoroan kimeresot rimou’mi waki ghorem eng gandongan? 9katoroan Niaku nu simiwo e linaak minamuali labungna wo eng kake’ereman e minamuali loyorna;10katoroan Niaku nu timataapla em paakaranna, wo minaas eng kelam em pepalenna; 11katoroan Niaku nu minee nuwu’: I ka’ayo wia nyi’i toro koo meiy, te’a melangkoiy, wia e nyi’i mouw em balolong-balolongmu tingkeiy e laa i ena’la!12Mekasa mouw ku’a re’en witu em patou-touannu koo rimeo meiy en tawi moat ka’apa em beena i tudu’mula en tampana 13kaa laa metetiboiy en tempok-tempok em bumi, i ka’ayo se tou- tou fasik se i pi’ipiki waki nyi’a?14Bumi i ti’i e minaroba tanu en tana’ pulut wina’ilela, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa makakeliur tanu e roko’. 15Tou-tou fasik eng kinaat en terangna, wo e rinepu’la e lalupa neiy i ayatla.16Nikoo ku’a re’en si timumpa i ka’ayome waki kembu’an en tasik, ka’apa mengela-ngelang matorome en to’otolan e lawanan wangko’? 17Sapa ku’a re’en em pepalen leloangan maut neiy i kaongka’ i wee nikoo, ka’apa mekasa mouw ku’a re’en nikoo lumoo’ em pepalen leloangan kasa reiydem? 18Sapa ku’a re’en nikoo koo makasiligh em pelasna em bumi? I papaloo’o-loo’o mola, sa koo mete’u em baya nyi’a i ti’i.19Waki wisa ku’a re’en e lalan mea waki tampa paena’an en terang, wo waki wisa ku’a re’en en tampa paena’an eng kareiydeman, 20i ka’ayo koo toro malila nyi’a mea waki daerahna, wo mamete’ula e lalan-lalan mea waki walena? 21Tantu nikoo koo sumine’u nyi’a, karengan eng katoroan e ni’itu nikoo koo minatou mouw, wo eng kelakerna e nendo-nendomu e lakerouw!22Sapa ku’a re’en nikoo koo ghimoremola i ka’ayome waki penu’utu-nu’utulan en salju, ka’apa limoo’ em penu’utu-nu’utulan e naro watu, 23e neiy-Ku i kirong i wee e noras eng kase’esekan, i wee e nedo patokolan wo em paseke’an? 24Waki wisa ku’a re’en e lalan mea waki tampa en terang maresiki, waki tampa e reghes sedangan maserami wia natas em bumi?25Seiy ku’a re’en si kimiar en salu i wee e naro repet wo e lalan i wee eng kerap lenter, 26kaa laa mewewee aro witu natas en tana’ waki wisa e reiy’la tou, witu natas em padang rese e reiy’ paena’an ne tou; 27kaa laa mewewesula eng gurun wo em belantara, wo metetoula en suru-suru e rukut sobor?28Sapa ku’a re’en e naro i ti’i e meke ama’? Ka’apa seiy ku’a re’en si kimarenganla kinetetouna en ti’itik-ti’itik ranona e nombong? 29Waki ghorem eng gandongan ni seiy ku’a re’en o rumou’mi e rano kimete, wo e nombong kimete waki langit, seiy ku’a re’en si timimea’la nyi’a? 30Rano eng kimete tanu em batu, wo en saruan e lawanan wangko’ eng kimete.31Toro ku’a re’en koo kume’ekes em ba’akesan ni sumesena’ Kartika, wo muka’ en torongku ni sumesena’ Belantik? 32Toro ku’a re’en koo rumetikla e Mintakulburuj witu e nedona, wo ma’akala si sumesena’ Biduk ampit se tumeteper-tumeteperna? 33Sapa ku’a re’en nikoo koo mete’ula e nukum-nukum i wee e langit? Ka’apa tumataapla em paperenta’anna wia natas em bumi?34Toro ku’a re’en koo tumaleintengla en suaramu i ka’ayo waki linaak-linaak, i ka’ayo en songker lumi’ikerla nikoo? 35Toro ku’a re’en koo rumeta’la eng kerap, i ka’ayo mesesaka’an, kasuatan lumila’ wia nikoo: Yon?36Seiy si mee hikmat witu e linaak-linaak ka’apa seiy si meela kasilighan wia e me’eme’na en salem? 37Seiy si toro rumeken e linaak ampit eng hikmat, wo seiy si toro tumoa’la en tampayang-tampayang e langit, 38katoroan e riawu eng kimete minamuali logam tinoa’, wo e me’eme’ en tana’ minengeru-ngerutan?39Toro ku’a re’en koo mengasu em pengaanen i wee si singa mereiy, wo mapateu-teula eng kepa’aran ne singa-singa muda, 40sa sea manap witu eng gorem en sala nea, mengetip witu e wawa’ eng kongkom?41Seiy ku’a re’en si sumadiala pengaanen i wee se kokoak, sakawisa se oki-oki’na se mengoa-ngoak wia si Empung, matio-tiouw karengan e reiy’la sikekaanen?
Chapter 39

1Sapa ku’a re’en koo mete’ula e nedona ne membe eng kuntung nu maanak, ka’apa menegha-negha’la se rusa e nedo nu rara’an maanak? 2Toro ku’a re’en koo rumeken pira eng keurena i ka’ayo lekep en sumedotna, wo mete’ula e nedona nu maanak?3Ampit e minengkurla en tou nisea se timimea’la se oki-oki’na, wo rimou’mi em pumpun eng gandonganna. 4Oki-oki’na se mina ente’ wo simela waki padang, nisea se minea wo reiy’ mouw minarengi kasi wia si inangna.5Seiy ku’a re’en si minayala se keledai siru, ka’apa seiy ku’a re’en si minuka’ en tali wewa’akesan ni keledai siru? 6Wia nisia si wineeang-Ku mola en tana’ ketana’an tanume en tampa paena’anna wo em padang wurasen tanume en tampa paena’anna.7Nisia si kime’eke’la eng keramean eng kota, reiy’ melelingala e rekeiy ni tumeteper; 8sia si materok eng kuntung-kuntung em padang rukutna, wo menero sapa i te e lisouw.9Sapa ku’a re’en si sapi en talun si pa’ar tumu’utuk wia nikoo, ka’apa mapawengi tawi e lalirmu? 10Toro ku’a re’en koo lumupu si sapi en talun kumi’itla e lare’ em pajeko ampit em bu’ukul, ka’apa sapa ku’a re’en sia si laa sumisir en tana’ kewong kumi’itla nikoo?11Ma’eman ku’a re’en nikoo wia nisia, karengan eng kaente’anna eng kasa wangko’? Ka’apa i sarakannula ku’a re’en wia nisia em pepa’ayangennu e wuter? 12Sapa ku’a re’en koo minee ka’emanan wia nisia, kaa nisia si laa mali mareng em bua’na en tana’mu, wo merurla nyi’a waki tampa kekusuannu?13Ampit e mepa’a-pa’ar eng kale’ekew ni burung onta memale-male’epes, ta’an sapa ku’a re’en em pale’epes wo em bu’uk i ti’i e minee e nupus tarendem? 14Karengan em burengana neiy i tele’unala witu en tana’, wo neiy i wayanala minepasu’ witu eng gorem e neris, 15ta’an si minaliur, kaa em burenga i ti’i en toro kale’ekan e ne’a, wo i pele’e-le’ek ne tekapen-tekapen siru.16Sia si matuanala se oki-oki’na ampit eng kete tanu mokan se reiy’ oki’na nuesa; sia si reiy’ mepadung, sa e rinawoiy pine’ulitna e reiy’ sipenoron, 17karengan si Empung si reiy’ mineela nisia hikmat, wo reiy’ minetengla kasilighan wia nisia. 18Sakawisa sia ampit en sawa’ mepale’epesla eng kale’ekewna, takar sia si kime’eke’la si kawalo wo si sumesakena.19Nikoo ku’a re’en si minee keter wia si kawalo? Nikoo ku’a re’en si minakela en surai witu e lo’ongna? 20Nikoo ku’a re’en si simiwo nisia makompo’ tanu si kompo’? Ringki’anna eng kahebat mekeide’en.21Sia si mako’okor en tana’ kewong ampit e melaya-laya’, ampit eng kaente’an sia si memaju mesarula en salanti. 22Kahebatan ni’i pake’eke’nala, sia si reiy’ ma’an mekasa kori’ ate, wo nisia si reiy’ meundur mesarula en santi. 23Witu natas nisia e lulut em pana menari’isit, tetura’ wo em bengkouw maserengat;24ampit e mepeide’ wo mapalewo’ sinugarna en tana’, wo sia si memaya-mayat sa kalinga’ani e legu’an en sesebungen; 25sia si maringki’ susur en sesebungen sengon; wo waki wa’akat e winouna mouw em paseke’an em bure’enget em baya ne panglima wo eng kukuk.26Kaa eng kasilighannu ku’a re’en si sikep matewel, rimepala eng kale’ekewna matoro mea waki timu?27Witu em perentamu ku’a re’en se rajawali timelew minumbung, wo simiwo en sala nea waki tampa kerakek? 28Sia si maena’ wo simala waki kentur watu, waki toka eng kentur watu wo waki kuntung em pedis pa’aean.29Maname sia mategha’ menero pengaanen, waki wa’akat em berenna menebo-nebomi; 30se oki-oki’na se mare’erep e raa’, wo wisa e wawean se minate, witu mouw sia.”
Chapter 40

1Takar e wingkot ni TUHAN wia si Ayub: 2“Sapa ku’a re’en si kopero si laa mepeperoan ampit Si Kasakuasa? Satorona si maserok si Empung si mingkot!”3Takar e wingkot ni Ayub wia si TUHAN: 4“Eng kaulitna, niaku i yi’i ku taleus hina; wewingkot sapa ku’a re’en en toro i weekula wia-Nikoo? Sumaku em pinenetku ampit e lawas. 5E mekasa niaku ku simusuiy, ta’an e reiy’ laaku seupen; awes tare e makarua, ta’an e reiy’ laaku i papawee-weela.”6Takar waki ghorem e reghes tumokol TUHAN si miningkot si Ayub: 7“Tumiro’ mouw koo tanume si tuama; Niaku ku laa mueiyla nikoo, wo nikoo koo makite’ula Niaku.8Sapa ku’a re’en koo laa merere’ila em paadilang-Ku, manginselokla Niaku rio koo toro mangiulitela en toumu? 9Sapa ku’a re’en e lalupamu tanu e lalupa ni Empung, wo toro ku’a re’en koo lumenter tanu Nisia?10Lo’orenola en toumu ampit eng kesawa’an wo eng kamulia’an, pakenola eng kewangko’an wo en serengat! 11Liurenola e nupi’mu mawuaya; anga-angatenola susur tou si tingkeiy wo i kumengola sia!12Anga-angatenola susur tou si tingkeiy, i tu’utukola sia, wo kemunola se tou-tou fasik waki tampana! 13Tenemouw sea mewali-wali witu riawu, kaleronouw sea witu en tampa neiy i kakirong. 14Takar Niaku tu’u ku laa lumo’or nikoo, karengan e lawas lele’osmu e minee nikoo kamenangan.”15“Weeanola ghenang si kawalo Nil, si siniwo-Ku mola tanukan kangkasi nikoo. Sia si mekaan rukut tanu si sapi. 16Weeanola ghenang eng keter witu rereenanna, eng keter witu e noa-oat en tianna!17Sia si rimentengla e nipusna tanu e nakana aras, noa-oat em pa’ana e mineluwi-luwiran. 18E ruiy-ruiyna tanu en sese’esep tambaga, rangkangna en tanu e wa’atang wesi.19Sia si kasa ketare siniwo ni Empung, makhluk si wineean-Na makasalantila en santi; 20yon, eng kentur-kentur e marou’mi wua’na i wee nisia, waki wisa se tekapen-tekapen siru mema’aya-ma’ayang. 21Witu e wawa’ en tanemen karati sia si kimudu, neiy i kakirong witu e rewo’ wo eng ga’agharan.22Tanemen-tanemen karati en timerungla nisia ampit eng kumalenoan-kumalenoanna, nakana-nakana en saketa limedongla nisia. 23Eng kaulitna, ma’anouw tu’u en so’oso’an eng kasa ente’ e narosna, sia si reiy’ meide’; sia si minena’ minakapenes, ma’anouw tu’u en so’oso’an Yordan minurep timoro en sumana. 24Toro ku’a re’en sitou sumikop nisia waki saruan, mupus en sesepunanna ampit em bu’ukul?”
Chapter 41

1Toro ku’a re’en koo kumeong si buaya ampit e nopas, ka’apa kumopit e lila’na ampit en tali? 2Toro ku’a re’en koo makela en tali podos witu en sesepunanna, mupus e narena ampit en sese’itan? 3Wo’o wona’ ku’a re’en sia ma’ayola kelaker e naleiy tongkoupusen wia nikoo, ka’apa sumusuiy ampit e rinda wia nikoo?4Wo’o wona’ ku’a re’en sia mina’akes en teta’aran ampit nikoo, i ka’ayo koo minedo nisia minamuali hamba i wee eng keure-urena? 5Toro ku’a re’en koo mema’aya-ma’ayang ampit nisia tanu ampit si wara, wo ma’akes nisia i wee se oki-oki’mu wewene? 6Wona’ ku’a se ka’ampit-ka’ampit melour mebebelante’la nisia, ka’apa memete-metengla nisia witu nelet ne tibo-tibo?7Toro ku’a re’en koo tumude’la eng kuli’na ampit en sosoroka, wo eng kokongna ampit en tetura’ potot? 8Reta’la e lawasmu witu natasna! Ghenangenouw em patokolan nyi’a! Nikoo koo reiy’ laa tumuanala nyi’a kasi! 9Eng kaulitna, e narapannu e reiy’ sisapa! Tare mouw i te lumoo’ nisia, sitou si neiy mouw i kakoteiy.10Sitou sua tu’u si reiy’ laa berani meteto’orla e nupi’na. Seiy ku’a re’en si toro tumaang witu en sinaru-Ku? 11Seiy ku’a re’en si mesarula Niaku, si’i waya-Kula minena-ena’ lawir? Sapa em bia minapekasa en solong langit, nyi’a mouw eng kapunya’ang-Ku. 12Niaku ku reiy’ laa makapenesla en tou tanume e weteng-weteng e nouwakna, tanume eng kewaraneiyanna wo e nouwakna gaga.13Seiy ku’a re’en si toro mongka’la e labung luarna? E labung zirahna e mekelapis rua, seiy ku’a re’en si toro lumampatla nyi’a? 14Seiy si toro muka’ em pepalen en semurna? Witu eng kaledong em ba’angna wawean e mekeide’en. 15E ru’urna nyi’a mouw eng kekelung-kekelung e rimansun, neiy i kakerut susut tanu e wa’il.16Susut minekayonganna e nesa ampit em balina, i ka’ayo e reghes e reiy’ mete’u ghumorem; 17e nesa eng kimerut wia em balina, minake’itan e reiy’ mouw i keta’atasla kasi. 18Wa’anena en simena’la en terang, em berenna tanu mokan eng kinerereka’na em beena.19Waki ghorem en sumana e rimou’mi solo, wo mangareresiki em bungangna e napi. 20Waki ghorem em po’opot en sesepunanna masegori en segor tanu mokan waki ghorem e wesi mekaro’oko’ wo masereputi em pumpunna. 21Nasenganna melayasla waana, wo layasna napi marou’mi waki ghorem en sumana.22Witu eng gorem e lo’ongna wawean kaketeran; kineide’an e mangakekompo’ witu en sinaruna. 23E le’ona minentoiy witu e lee’na minakerutan, eng kimerut wia nisia, e reiy’ i kaoghe. 24Natena eng kete tanu em batu, eng kete tanu e watu gegilingan wawa’.25Sa sia tumo’or, takar em baya se makakuasa se mineide’, minalikoko karengan se kineide’an. 26Sa sia regon ampit en santi, sia si reiy’ edoan, tuanakan kangkasi ampit en tetura’, tetura’ tabelang ka’apa em bengkouw. 27Em besi em papedamenna tanu en daami, en tambaga tanu eng kayu tewu.28Oki’na em pana e reiy mete’u sumere’ nisia, watu pepasot tanu mokan e minaroba wia nisia e minamuali daami. 29Tetengkel ni’i papokeiynala daami wo nisia si make’eke’la en saliwikna em bengkouw. 30Witu e weteng wawa’na wawean em pete’na eng kure’ timidus; sia si minepelabot witu natas e liwota’ tanu em paseretan eng kekusuan.31Lo’okna en siniwona mengereso-ngeresot tanu en sempe, en tasik en siniwonala tampa palutu’an pasewokan rampa-rampa. 32Sia si timele’ula nenus e masena’, i ka’ayo e lawanan wangko’ em papokeiyla ne tou wu’uk puti’33E reiy’la si kasuatna wia natas em bumi; ni’itu mouw si makhluk si reiy’ makasine’u e nide’. 34E reiy’ sa mina’asa e rakek e meide’ wia nisia; nisia nyi’a mouw si raja witu se reiy’ sa mina’asa ne tekapen lela’.”
Chapter 42

1Takar e wingkot ni Ayub wia si TUHAN: 2“Niaku ku mete’u, kaa Nikoo koo makawoo tumuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, wo e reiy’la en tetiro’an-Nu e minapo’opol. 3Nuwu’-Mu: Seiy ku’a re’en sia si simalelengla eng katenggolan reiy’ ampit en tine’u? Ni’itu mouw eng karenganna, reiy’ ampit eng kasilighan niaku ku simusuiy mola tanume eng kapualitan-kapualitan kasa maka’erangen i wee niaku wo e reiy’ kete’uangkula.4Nuwu’-Mu: Linganouw, takar Niaku mouw si laa mee nuwu’; Niaku ku laa mueiyla nikoo, rio koo makite’ula Niaku. 5Waki i te totor ne tou niaku ku limingala en tanume Nikoo, ta’an en teakan em berenku nuesa e limoo’ Nikoo. 6Eng karengan e ni’itu niaku ku simawut e lelila’angku wo ampit e menesel ku rimuber witu e riawu wo nawu.” Ka’ada’an ni Ayub en sinegaya’la7Nu reiy’ mouw si TUHAN nu timotorla e nuwu’ i ti’i wia si Ayub, takar e nuwu’ ni TUHAN wia si Elifas, tou en Teman: “Nupi’-Ku e melayas witu nikoo wo witu se rua kalomu, karengan nikouw kouw reiy’ limila’ e nulit en tanume Niaku tanu si hamba-Ku Ayub. 8Eng karengan e ni’itu, medo mouw pitu nga ipus sapi raghar wo pitu nga ipus domba raghar wo mea mouw wia si hamba-Ku Ayub, o laa i sempe mola em baya nyi’a i ti’i tanume en tetule tinunu i wee en toumu, wo le’osouw si hamba-Ku Ayub si kumiwee en sesombayang i wee nikouw, karengan witu i te em pengiweeannala e laa-Ku sungkulen, rio Aku reiy’ tumuanala em palotoiyan witu nikouw, karengan nikouw kouw reiy’ minila’ e nulit en tanume Niaku tanu si hamba-Ku Ayub.” 9Takar mea mouw si Elifas, tou en Teman, Bildad, tou en Suah, wo si Zofar, tou e Naama, laa o sea tumuanala tanu en sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN wia nisea. Wo si TUHAN si simungkul em pengiween ni Ayub.10O laa si TUHAN si simegaya’la eng ka’ada’an ni Ayub, nu reiy’ mouw sia nu kimiwee en sombayang i wee se kalo-kalona, wo si TUHAN si mineela wia si Ayub e limepet makarua waki e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anna eng ketareanna. 11Kamurian meiy mouw wia nisia em baya ne patuarina tuama wo wewene wo em baya se kasine’uanna ure, wo kumaan mewali-wali ampit nisia witu em balena. Nisea se minapaloo’o-loo’ola se kimi’it mengasi’ wo meibor nisia eng karengan e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an e neiy mouw i torola ni TUHAN wia nisia, wo nisea siesa o siesa se minee nisia loit esa kesita wo sesolong mas.12TUHAN si minerkatla si Ayub witu em patou-touanna tumodongla nyi’a e limantouwla ta’an em patou-touanna eng ketareanna; sia si minaka’ato mapulu’ o epat nga riwu nga ipus membe’ domba, wo enem nga riwu onta, esa nga riwu nge paar sapi, wo esa nga riwu nga ipus keledai mereiy. 13Sia kangkasi si minaka’ato pitu oki’ tuama wo telu oki’ wewene; 14wo sioki’ wewene kasa ketare wineeanna ngaran Yemima, si karua si Kezia wo si katelu si Kerenhapukh.15Waki minapekasa wanua e reiy’ ka’atoan wewene eng kawulouw ne oki-oki’ ni Ayub, wo nisea se wineean ni ama’na eng kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne patuari-patuarina tuama. 16Nu reiy’ mouw i tu si Ayub si timoupe’ esa nga atus epat nga pulu’ nge te’un eng keurena; sia si limoo’ se oki-oki’na wo se puyun-puyunna i ka’ayo se see’ kaepat. 17Takar mate mouw si Ayub, tu’a wo pinakatu’an e numur.

Psalms

Chapter 1

1Ma’aruiyola sitou si reiy’ makelang i ki’it e nge’enge’ ne tou fasik, si reiy’ rimedeiy witu e lalan ne tou makadosa, wo si reiy’ rimuber witu e nieruran ne sumesero’, 2ta’an eng kepa’aranna nyi’a mouw en Taurat ni TUHAN, wo si maghenangla en Taurat i ti’i oat o wengi.3Sia si tanu e nakana, neiy i tanem witu li’ilik en so’oso’an e rano, e minua’la wu’ana witu norasna, wo e reiy’ minaweles e laleiynana; sapa i te en siwonna e mua’.4Reiy’ ku’a tuana se tou fasik: nisea se tanu e neta i sengola reghes. 5Kaa ni’itu se tou fasik se reiy’ laa tumaang witu em paakiman, tuanakan kangkasi se tou makadosa witu e nieruran ne tou ulit;6karengan si TUHAN si makasine’u e lalan ne tou ulit, ta’an e lalan ne tou fasik e matoro eng kapunengan.
Chapter 2

1Ka’a e ringka’ se bangsa-bangsa, ka’a se suku-suku bangsa se meniro-niro’ em perkara reiy’ sipenoron? 2Raja-raja eng kaoatan se timiro-tiro’ wo em baya ne pemangko’ se minaasa’an mewali-wali sumaru si TUHAN wo si ni’isu’-Nala: 3“Meiy mouw kita rumangkutla en torongku-torongku nea wo tumea’mi en tali-tali nea waki nikita!”4Nisia, si maena’ waki sorga, si make’eke’; Tuhan si menero-nero’ nisea. 5Takar lumila’ mouw Sia wia nisea witu e nupi’Na wo simenge’la nisea witu eng kenanaran eng kaupi’an-Na:6“Niaku mouw si limantikola si raja-Ku waki Sion, eng kuntung-Ku kudus!” 7Niaku ku pa’ar sumusuiyla en tanume eng katataapan ni TUHAN; Sia si limila’ wia niaku: “Oki’-Ku nikoo! Nikoo koo neiy-Ku mouw i peurangla wia e nendo i yi’i.8Kumiwee mouw wia-Niaku, takar se bangsa-bangsa se laa-Ku i weela wia nikoo mamuali kapunya’an pusakamu, wo en tempok em bumi e mamuali kapunya’annu. 9Nikoo koo laa rumimu’umukla nisea ampit en tetengkel wesi, mete’la nisea tanu en sempe ni meneniwo kure’.”10Eng karengan e ni’itu, heiy raja-raja, minta’ mouw en sama’, sungkulenouw em pangajaran, heiy em baya ne akim eng kaoatan! 11Rumaghesouw wia si TUHAN ampit e nide’ wo sionganouw e ne’a-Na ampit e matenggo’ogho’,12rio Sia te’a meupi’ wo kouw mapuneng wia lalan, karengan eng gampang kasa e nupi’-Na lumayas. Ma’aruiyola em baya ne tou se timerung wia-Nisia!
Chapter 3

1Mazmur ni Daud, eng katoroan sia nu timingkasi waki si Absalom, oki’na. Oh, TUHAN, kumura eng kelakerna se kesaruku! Kelaker tou se timo’or marego niaku; 2kelaker tou se meila’ en tanume niaku: “I wee nisia e reiy’la tetulungan waki si Empung.” S e l a (maseng)3Ta’an Nikoo, TUHAN, nyi’a mouw si kekelung materungla niaku, Nikoo mouw si kamulia’angku wo si minopo eng kokongku. 4Ampit e menaleinteng niaku ku maaleiy wia si TUHAN, wo Nisia si miningkoti niaku waki kuntung-Na eng kudus, S e l a (maseng)5Niaku ku limo’orla en tou, laa o tumekel; niaku ku timo’or, karengan si TUHAN si timobol niaku! 6Niaku ku reiy’ meide’ wia se nga pulu’an nga riwu tou se timiro mekekepung niaku.7Tumo’orouw, TUHAN, tulungenouw aku, eeh Empungku! Yon, Nikoo koo minewe mola e nare em baya ne kesaruku, wo rimepu’la em ba’ang ne tou-tou fasik. 8Waki si TUHAN e mineiy en tetulungan. Em berkat-Mu witu se umat-Mu! S e l a (maseng)
Chapter 4

1I wee se ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Mazmur ni Daud. Sakawisa aku maleiy, wingkotenouw aku, eeh Empung, si minulitela niaku. Witu eng kase’esekan Nikoo koo minee kapenasan wia niaku. I koupusola aku wo linganola en sombayangku!2Heiy tou-tou, pirape’ eng keure kasi eng kamulia’angku en seringela, pirape’ eng keure kasi kouw meupusla e reiy’ sipenoron wo masero eng katowoan? S e l a (maseng) 3Kete’uanola, kaa si TUHAN si minelengola i wee-Nisia siesa tou si neiy i koupus-Nala; TUHAN si lumingala, sakawisa koo maleiy wia-Nisia.4Ma’anouw kouw moupi’, ta’an te’a masiwo en dosa; melila-lila’ mouw witu e natemu witu en tetekelannu, ta’an mena-ena’ mouw makapenes. S e l a (maseng) 5I sempe mola en tetule ulit wo ma’emanouw wia si TUHAN.6Kelaker tou se meila’: “Seiy si laa mapa’atola e le’os wia nikita?” Ma’anouw en sena’ eng gio-Mu en tumerangla nikeiy, eeh TUHAN! 7Nikoo koo minee mola e mepa’a-pa’ar wia niaku, lebe laker ta’an nisea eng katoroan nisea nu kinalokonan eng gandum wo e nanggor. 8Ampit e lener niaku ku laa melelo’orla en tou, laa o makarengan tumekel, karengan Nikoo i te, eeh TUHAN, si minayala niaku mena’ ampit e aman.
Chapter 5

1I wee se ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan sesulingen, Mazmur ni Daud. Weeanouw talinga wia e lelila’angku, eeh TUHAN, linganola e nga’angal penga’angalku. 2Weeanola ghenang e rekeiyangku makitulung, eeh Rajaku wo Empungku, karengan wia-Nikoo mouw aku masombayang. 3TUHAN, witu e nedo memo’odo Nikoo koo malinga e naleiyku, witu e nedo memo’odo ku tumu’utul en sesempe i wee-Nikoo, wo niaku ku mengena-ngena’.4Karengan Nikoo koo reiy’ i te Empung si mepa’arla wia eng kafasikan; tou lewo’ si reiy’ laa tume’up wia-Nikoo. 5Lumelo’odegh si reiy’ laa tumaang witu en saruan em beren-Nu; Nikoo koo mari’iris em baya ne tou se matuanala eng kalewo’an. 6Nikoo koo minunengla se tou-tou meila’ en towo, TUHAN si mari’iris maloo’ se menenoa’ raa wo se lumele’ekok.7Ta’an niaku, berkat e nupus lale’-Mu e wangko’, niaku ku laa ghumorem witu eng gorem em bale-Mu, mongkot sumempe matorome em bait-Mu kudus ampit e meide’la Nikoo. 8TUHAN, teperenouw aku witu eng ka’adilan-Nu karengan se kesaruku; rampenenola e lalan-Mu witu e reriorku.9Karengan e lelila’an nea e reiy’la en jujur, em batin nea wuta eng kawu’ulan, en tikoo nea tanu eng kubur neiy i kenganga, lila’ nea e memilo-milot. 10Ma’anouw sea mesa’an eng kaselokan nea, eeh Empung, ma’anouw sea i ka’anu karengan en tetiro’an nea nuesa; terekouw sea karengan eng kelakerna eng kaselokan nea, karengan nisea se merangu witu Nikoo.11Ta’an em baya ne tou se timerung wia-Nikoo se laa mepa’a-pa’ar, nisea se laa merio-rio eng keure-urena, karengan Nikoo koo timerungi nisea; wo karengan Nikoo se laa mepa’a-pa’ar se tou-tou se meupusla e ngaran-Nu. 12Karengan Nikoo mouw si minerkatla se tou ulit, eeh TUHAN; Nikoo koo rimeenla nisia ampit e anugerah-Mu tanu eng kekelung.
Chapter 6

1I wee se ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. I ki’it e lagu: Eng kauwalu. Mazmur ni Daud. Oh TUHAN, te’a mouw me’ukum niaku witu e nupi’-Mu, wo te’a mouw mewewetu niaku witu eng kepasu’an eng keupi’an-Nu. 2I koupusola niaku, TUHAN, karengan niaku ku tekur; le’osenola aku, TUHAN, karengan e ruiy-ruiyku e matenggo’ogho’,3wo e imukurku tu’u eng kasa neiy i kasenge’; ta’an Nikoo, TUHAN, pirape’ eng keure kasi? 4Marengouw kasi, TUHAN, liseiyola e imukurku, lawirenola aku eng karengan e nupus lale’-Mu. 5Karengan witu e maut e reiy’la tou si ghumenang Nikoo; seiy ku’a re’en si laa mee syukur wia-Nikoo witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate?6Reawa’ aku karengan menga’angal; susur em bengi niaku ku mawunongla en tampa patekelangku, ampit e lue’ku niaku ku meurepela en tetekelangku. 7Em berenku merara karengan e rara ate, rapa karengan em baya ne kesaruku.8Ma’akatola waki niaku, nikouw nu waya si matuanala eng kalewo’an, karengan si TUHAN si liminga mola e name’ku; 9TUHAN si liminga mola em paaleiyku, TUHAN si simungkul en sombayangku 10Em baya ne kesaruku se minaka’ato e nirang wo se kasa neiy i kasenge’; nisea se minundur wo minaka’ato e nirang witu e reiy’ pini’ipitan em beren.
Chapter 7

1Kekantaren na’aripen ni Daud, neiy i kantarla i wee si TUHAN karengan si Kush, tou em Benyamin i ti’i. Oh TUHAN, Empungku, wia-Nikoo niaku tumerung; lawirenomi niaku waki em baya ne tou se mekeki’it niaku wo i reta’ mola aku, 2rio te’a sea tanu si singa ruma’akep niaku wo kumeong niaku, ampit e reiy’la si mayala.3Oh TUHAN, Empungku, sa aku sumiwo e nyi’i: sa wawean eng kawilesan witu e lawasku, 4sa aku matuanala e lewo’ witu sitou si matou-tou dame ampit niaku, ka’apa rumugila sitou mesaru niaku ampit e reiy’la sito’otolanna,5takar si kesaruku satorona si kumi’it niaku i ka’ayo sumikop niaku, wo mele’e-le’ekla em patou-touangku witu en tana’, wo mee eng kamulia’angku witu eng gorem e riawu. S e l a (maseng)6Tumo’orouw, TUHAN, witu e nupi’-Mu, rumedeiy mouw sumarula e nupi ne tou-tou se mesaru niaku, tumo’orouw i wee niaku, eeh Nikoo si minerenta mola em paakiman! 7Ma’anouw se bangsa-bangsa se merur lumedongla Nikoo, wo rumuberouw witu natas nea waki tampa kasa rakek.8TUHAN si minadilela se bangsa-bangsa. Akimenola niaku, TUHAN, sapa ku’a re’en aku ulit, wo sapa ku’a re’en aku tulus kasa uli-ulit. 9Ma’anouw kumawus eng kalewo’an ne tou fasik, ta’an te’etepenola se tou ulit, Nikoo, si meuji e nate wo em batin ne tou, eeh Empung e adil.10Kekelung i wee niaku nyi’a mouw si Empung, si limawirla se tou-tou uli-ulit e nate; 11Empung nyi’a mouw si Akim e adil wo si Empung si meupi’ susur nedo.12Uli-ulit, simeup sia mawi’iwi’ en santina, minengkur em borangna wo sumara. 13Witu en touna nisia si minapatiro’la en salanti-salanti mekepaten, wo simiwo se oki’ em panana se minamuali melayas.14Eng kaulitna, sitou i ti’i si maali-ali nouwak ampit eng kalewo’an, sia si megandong eng kawengi’isan wo timimea’la en towo. 15Sia si simiwo eng ko’okor wo kumiar nyi’a, ta’an nisia nuesa si neiy i ka’anu witu eng gorem em pepo’opot siniwona. 16Kawengi’isan en tinuananala e minareng timoro eng kokongna, wo eng kaketeanna en timumpa timoro e watu eng kokongna.17Niaku ku laa mesesyukur wia si TUHAN karengan eng ka’adilanna, wo mememazmur i wee e ngaran ni TUHAN, Si Kasarakek.
Chapter 8

1I wee se ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Gitit. Mazmur ni Daud. Oh TUHAN, Tuhan meiy, kumura eng kamuliana e ngaran-Nu wia e minapekasa em bumi! Kewangko’an-Nu e minatasla e langit neiy i kantarla. 2Waki suma ne dade-dade wo ne oki-oki’ matoto’ e neiy-Mu mouw i reta’la en to’otolan eng kaente’an karengan se kesaru-Mu, kaa laa mekeke’ekepla se kesaru wo se sumesu’i.3Sa aku lumoo’ e langit-Mu, siniwo en tetudu’-Mu, sumedot wo se sumesena-sumesena’ se neiy i tampa-Mula: 4Sapa ku’a re’en sitou, i ka’ayo Koo maghenang nisia? Sapa ku’a re’en sioki’ ni tou, i ka’ayo Koo melelingala nisia? 5Ta’anouw Nikoo koo simiwo mola nisia ta’are’ masuat tanu si Empung, wo minahkota mola nisia ampit eng kamulia’an wo e normat.6Nikoo si simiwo nisia makakuasa witu en siniwo e lawas-Mu; em baya-wayana e neiy mouw i reta’-Mula witu e wawa’ e ne’ana: 7membe’ domba wo se lembu sapi minapekasana, o kangkasi se tekapen-tekapen waki padang; 8se wara-wara waki reghe-reghesan wo se sera’-sera’ waki tasik, wo sapa se malease e naros lawanan.9Oh TUHAN, Tuhan meiy, kumura eng kamuliana e ngaran-Nu wia e minapekasa em bumi!
Chapter 9

1I wee se ma’ak-aka ne biduan. I ki’it elag: Mut-Laben. Mazmur ni Daud. Niaku ku laa mesesyukur wia si TUHAN ampit em pakasa’an nateku, niaku ku laa mesesusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen; 2niaku ku laa mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’ kaa Nikoo, mememazmur i wee e ngaran-Nu, eeh Kasarakek,3karengan se kesaruku se minundur, neiy i kasu’usu’ kima’anu wo mapuneng witu en sinaru-Mu. 4Karengan Nikoo si rimapit em perkaraku wo eng hakeku, tanume si Akim adil Koo rimuber witu natas en takhta.5Nikoo koo rimekakola se bangsa-bangsa, minunengola se tou-tou fasik; ngaran nea e rine’i-Mu mola i wee e mapawee-weena wo eng keure-urena; 6kesaru se mina’apu mouw minapuneng, minamuali tinawunan e riberek reiy’ maena-ena’: eng kota-kota neiy mouw i rewa-Mula; minere’i mouw eng genang wia nisia.7Ta’an si TUHAN si rimuber i wee eng keure-urena, takhta-Na neiy i redeiy-Nala kaa laa mekekelangla em paakiman. 8Nisia mouw si minakimla eng kaoatan ampit eng ka’adilan wo minadilela se bangsa-bangsa ampit eng kaulitan.9Tuana mouw si TUHAN nyi’a mouw si tampa paterungan i wee se tou se neiy i kale’ek, tampa paterungan witu e nedo kase’esekan. 10Sitou si makasine’u e ngaran-Nu ma’eman wia-Nikoo, karengan si reiy’ neiy i tele’u-Mula sitou si masero Nikoo, eeh TUHAN.11Memazmurola i wee si TUHAN, si rimuber waki Sion, i abarola em pasiwo-siwon-Na waki elet ne bangsa-bangsa, 12karengan Nisia, si simuli’ em pinatoa’an raa’, ghimenang wia se tou neiy i kalotoiy; rekeiy nea e reiy’ mouw kinaliuran-Na.13I koupusola niaku, eeh TUHAN; loo’onouw em peme’itangku, kinarenganla ne tou-tou se mari’iris niaku, eeh Nikoo, si minopomi niaku waki pepalen leloangan maut, 14rio aku sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Nu em palo’oren wo merio-rio witu em pepalen leloangan ni puteri Sion karengan eng kelawiran em baki-Nikoo.15Bangsa-bangsa se neiy i katenem witu em pepo’opot siniwona, ne’ana eng kinasikopan witu em pure’eket neiy i ta’annala nuesa. 16TUHAN si minakisine’u mola en tou-Na, Sia si makelangla em paakiman; tou fasik se kinawe’etesan witu em pasiwo-siwon e lawasna nuesa. H i g a y o n. S e l a (maseng)17Tou-tou fasik se laa mareng waki kaoatan ne tou minate, yon, se reiy’ sa mina’asa bangsa se limiurla si Empung. 18Karengan e reiy’ i wee e mapawee-weena se tou miskin se liurela, reiy’ i wee eng keurena se kaliongan arapan se tou peme’itan.19Tumo’orouw, TUHAN, te’a mouw se tou rumajalela; ma’anouw se bangsa-bangsa se akimela witu en sinaru-Mu! 20Ma’anouw sea mameide’, eeh TUHAN, i ka’ayo se bangsa-bangsa i ti’i maakula, kaa nisea se tou i te. S e l a (maseng)
Chapter 10

1Ka’a Koo rumedeiy wa’aka-wa’akat, eeh TUHAN, wo kumirongla en tou-Mu witu e nedo-nedo kase’esekan? 2Karengan en tingkeiy ne tou fasik se lingkama’ mekeki’it se tou neiy i kalotoiy; nisea se neiy i kepa’an witu e le’ekok wiles en tiniro’ neala. 3Karengan se tou fasik se melo’o-lo’or eng kepa’aran e natena, wo se tou sorodo se makutokla wo makewur si TUHAN.4Pokeiy ne tou fasik i ti’i ampit e wa’atang en sesepunanna minatas: “Empung si reiy’ laa kume’i! Reiy’la si Empung!”, ni’itu mouw e minapekasa eng genangna. 5E winta’-winta’na en salalu mawua’; e nukum-nukum-Mu e rakek kasa, wa’akatla waki nisia; sia si mapokeiyla apis em baya ne kesaruna.6Sia si limila’ witu e natena: “Niaku ku reiy’ laa moghe. Niaku ku reiy’ laa toron eng kacilaka’an see’ o see’ 7Sumana e wuta ampit en tiwa’ dedoti, ampit e le’ekok wo em palotoiyan; witu e lila’na wawean eng kawengi’isan wo eng kalewo’an.8Sia si rimuber mapontar waki lekouw-lekouw, waki tampa neiy i kakirong sia si minunu’ se tou reiy’ siselok. Em berenna e mategha’ se tou lewea’; 9sia si mengetip waki tampa neiy i kakirong tanu si singa witu eng gorem eng kongkom-kongkom; sia si maatip kaa laa mesesikop sitou neiy i kalotoiy. Sia si simikop sitou neiy i kalotoiy i ti’i ampit kimeong nisia mea witu eng gorem em pure’eketna. 10Sia si minengkur, wo kimepa, o laa se tou-tou lewea’ i ka’anu witu eng keka’arotna kaente’.11Sia si limila’ witu e natena: “Empung si limiurla nisia; Sia si kimirongla eng gio-Na, wo reiy’ laa lumoo’ nisia i wee e mapawee-weena.” 12Tumo’orouw, TUHAN! Eeh Empung, i repa momi e lawas-Mu, te’a mouw peleliuren se tou-tou neiy i kalotoiy.13Ka’a se tou fasik se makewur si Empung, kasuatan meila’ witu e natena: “Nikoo koo reiy’ kume’i?” 14Nikoo koo memang limoo’ nyi’a, karengan Nikoo mouw si limoo’ eng kasusa’an wo e rara ate, rio Koo medo nyi’a mea witu eng gorem e lawas-Mu nuesa. Wia-Nikoo mouw sitou lewea’ sumarakan en tou; i wee se oki’ ula Nikoo koo minamuali tumetulung.15Repu’unola e lawas ne tou fasik wo se tou lewo’, ke’inouw eng kafasikan nea i ka’ayo Koo reiy’ mouw matola nisea kasi. 16TUHAN nyi’a mouw si Raja i wee e mapawee-weena wo eng keure-urena. Bangsa-bangsa se minere’imi waki tana’-Na.17Eng kepa’aran ne tou-tou se neiy i kalotoiy e lininga-Mu mola, eeh TUHAN; Nikoo koo kimeterla e nate nea, Nikoo koo tima’an en talinga-Mu, 18kaa laa mewewee ka’adilan wia se oki’ ula wo se tou neiy i kale’ek; rio e reiy’la kasi siesa tou wia em bumi si berani mengide-ngide’la.
Chapter 100

1Mazmur i wee en tetule syukur. Rumio-rio mouw i wee si TUHAN, heiy minapekasa em bumi! 2Rumaghesouw wia si TUHAN ampit e mepa’a-pa’ar, meiy mouw witu en sinaru-Na ampit e merio-rio!3Kete’uanola, kaa si TUHANouw si Empung; Nisia mouw si simiwola nikita wo punya-Na mouw kita, umat-Na wo kawang ne domba perawiren-Na.4Ghumoremouw tumoro em pepalen leloangan-Na ampit eng kekantaren syukur, mea witu eng gorem em podol-Na ampit em puji-pujian, syumukurouw wia-Nisia wo lo’orenouw e ngaran-Na! 5Karengan si TUHAN i ti’i si le’os, e nupus lale’-Na i wee eng keure-urena, wo eng kelale’an-Na e minena-ena’ see’ o see’.
Chapter 101

1Mazmur ni Daud. Niaku ku laa mekekantarla e nupus o lale’ wo e nukum, niaku ku laa mememazmur i wee-Nikoo, eeh TUHAN.2Niaku ku laa meweweela ghenang em patou-touan e reiy’ siweleiy: Kawisa ku’a re’en Nikoo meiy wia niaku? Niaku ku laa tumou witu eng kaulitan e nateku witu eng gorem em baleku. 3E reiy’ i reta’ku witu en saruan em berenku em perkara ne tou e wuruk kalakuan; pasiwo-siwon e murtad eng kari’risku, ni’itu e reiy’ laa kumerut wia niaku.4E nate reko’ e laa ma’akatla waki niaku, eng kalewo’an niaku ku so’o mamete’u. 5Tou si makiro-kirong masero’ si ka’ampitna, sia si laaku punengela. Sitou tingkeiy wo rakek ate, niaku ku reiy’ pa’ar. 6Em berenku neiy i katuyu wia se tou-tou kasa lale’ wia em banua, rio sea mena’ mewali-wali o niaku. Sitou matou-tou ampit eng kenaramen reiy’ sisering, si laa melayanla niaku.7Tou si matuanala e le’ekok wiles si reiy’ laa mena’ witu eng gorem em baleku, tou si masusuiy en towo si reiy’ laa tumaga’ witu en saruan em berenku. 8Susur memo’odo se laaku punengela em baya ne tou fasik waki wanua; se laaku re’ini waki kota ni TUHAN, em baya ne tou se matuanala eng kalewo’an.
Chapter 102

1Sombayang ni esa tou peme’itan, witu e nedo sia nu lewea’ reawa’ wo minura’arakla e rerapotna witu en sinaru ni TUHAN. TUHAN, linganome en sombayangku, wo ma’anouw e rekeiyku maki tulung e ma’ayome wia-Nikoo. 2Te’a mouw i pekekirongla eng gio-Mu witu niaku witu e nendo niaku nu neiy i kase’esek. I se’elengomi en talinga-Mu witu niaku; witu e nendo niaku nu maaleiy, makarenganouw mingkot niaku!3Karengan e nendo-nendoku e mina’apu tanu e nawun, e ruiy-ruiyku e minewaa tanu em paapian. 4Nateku e minawewe wo minaweles tanu en dukut, i ka’ayo niaku ku minaliur kumaan e rotiku.5Eng karengan e nga’angalku menaleinteng, niaku ku ruiy-ruiyna mokan. 6Niaku ku asarokan si wara re’erep pera’ waki padang gurun, minamuali mouw tanu si wara reiy’ si ipus witu e riberek.7Niaku ku reiy’ mete’u tumekel wo pedis mamuali tanu se wara neiy i katewa witu natas em paa. 8Kelabotan e nendo niaku ku pasero’an ne kasaru-kesaruku, se tou- tou se mepa’ayangla niaku se matiwa’ ampit matotor e ngaranku.9Karengan niaku ku mekaan e riawu tanu e roti, wo masewok eng kekoo’ongku ampit e nengisan, 10eng karengan e nupi’-Mu wo eng keupi’an-Nu, karengan Nikoo koo minopo mola niaku wo timerekla niaku.11E nendo-nendoku tanu eng kumalenoan-kumalenoan minepelabot, wo niaku nuesa ku minaweles tanu en dukut. 12Ta’an Nikoo, eeh TUHAN, koo rimuber i wee eng keure-urena, wo e ngaran-Nu e minena-ena’ see’ o see’.13Nikoo nuesa koo laa tumo’or, laa meupusla en Sion, karengan e nedona mouw laa meupusla nyi’a, em bia mouw e nedona. 14Karengan se hamba-hamba-Mu se meupus wia em batu-batuna, wo mapedam meupusla e riawuna. 15Takar se bangsa-bangsa se mineide’la e ngaran ni TUHAN, wo em baya ne raja em bumi se mineide’la eng kamulia’an-Nu, 16sa si TUHAN si minangunola en Sion, minapa’ato mola en tou witu eng kamulia’an-Na,17limenge momi melelingala en sesombayangen ne tou-tou lo’ogas, wo reiy’ maloo’ola hina en sesombayangen nea. 18Ma’anouw eng kapualitan i yi’i ni’i patikla i wee se angkatan kamurian, wo se bangsa siwonla kamurian se laa melo’o-lo’or si TUHAN,19Karengan Nisia si timembo momi waki kerakekan-Na kudus, TUHAN si matebomi waki sorga wia bumi, 20kaa laa melelinga e nga’angal ne tou tinaang, kaa laa mewewayami se tou-tou neiy i tantula mate wunu’un,21rio e ngaran ni TUHAN ni’i susuiyla waki Sion, wo Nisia si pelo’o-lo’oren waki Yerusalem, 22sakawisa merur mewali-wali se bangsa-bangsa wo se keraja’an-keraja’an kaa laa rumaghes wia si TUHAN.23Nisia si rimepu’ mola eng kaente’angku witu e lalan, wo minapapotot e numurku. 24Niaku ku limila’: “Oh Empungku, te’a mouw ma’edo niaku witu eng keuneran e numurku! En te’un-te’un-Nu e minena-ena’ see’ o see’!”25Eng ketareanna neiy-Mu mouw i reta’la en to’otolan em bumi, wo e langit nyi’a mouw en siniwola e lawas-Mu. 26Em baya nyi’a i ti’i e laa mapuneng, ta’an Nikoo koo minena-ena’ wia, wo em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali ure tanu e labung, tanu eng karaiy Koo laa rumoba nisea, wo nisea se minaroba; 27ta’an Nikoo koo minena-ena’ masuat, wo en te’un-te’un-Nu e reiy’ siniakaran.28Se oki’ ne hamba-hamba-Mu se laa mena’ ampit e lompon, wo se oki’ puyun nea se laa minena-ena’ wia en sinaru-Mu.
Chapter 103

1Waki si Daud. Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku! Lo’orenouw e ngaran-Na kudus, heiy pakasa’an em batinku! 2Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku! Wo te’a mouw paliurela e reiy’ sa mina’asa kale’osan-Na!3Sia si maampungela e reiy’ sa mina’asa eng kaselokannu, si male’osela e reiy’ sa mina’asa rumaramu, 4Nisia si timubuusi em patou-touannu waki ruragh eng kubur, si minahkotala nikoo ampit e nupus o lale’ wo e rahmat, 5Nisia si minakateu-teula eng kepa’arannu ampit eng kale’osan, i ka’ayo e masa mudamu e minamuali weru tanu em bitu si wara rajawali.6TUHAN si makelangla eng ka’adilan wo e nukum i wee se reiy’ sa mina’asa tou se paperasen. 7Nisia si minapasine’u mola e lalan-lalan-Na wia si Musa, wo em pasiwo’siwon- pasiwo-siwon-Na wia se tou Israel. 8TUHAN nyi’a mouw si tongkoupusen wo mengengupus, labot sabaar wo masewel e nupus lale’-Na.9E reiy’ re’eregh Sia make’i, wo reiy’ i wee eng keure-urena Sia pa’ar mesesuli’ 10E reiy’ tinuana-Nala wia nikita e minewaaran ampit en dosa ta, wo e reiy’ neiy i suli’-Na wia nikita e minewaaran ampit kaselokan ta,11ta’an esa nga kerakek e langit wia natas em bumi, tuana mouw eng kewangko’na e nupus lale’-Na wia se tou-tou se talo Nisia. 12esa nga kewa’akat en sendangan waki talikuran, tuana mouw neiy i wa’akat-Nami waki nikita eng kaselokan ta. 13Tanu si ama’ meupus wia se oki-oki’na, tuana mouw si TUHAN nu meupus wia se tou-tou se talo Nisia.14Karengan Nisia nuesa si mete’u sapa nikita, Nisia si ghimenang, kaa nikita i yi’i ta riawu. 15Sapa tare se tou, e nendo-nendona en tanu e rukut, tanu e wungang waki padang tuana mouw sia minungang; 16sakawisa e reghes lumeasi nyi’a, takar e reiy’ mouw wia kasi sia, wo en tampana e reiy’ mouw sumine’u nisia kasi.17Ta’an e nupus o lale’ ni TUHAN waki eng keure-urena i ka’ayo eng keure-urena witu se tou-tou se talo Nisia, wo eng ka’adilan-Na i wee se oki’ o puyun, 18i wee se oki-oki’ se timiboiy witu en teta’aran-Na wo se maghenang kaa laa metetuanala en titah-Na. 19TUHAN si minalinto’orola en takhta-Na waki sorga wo eng keraja’an-Na e makakuasa witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.20Lo’orenouw si TUHAN, heiy malaikat-malaikat-Na, heiy pahlawan-pahlawan waraneiy se matuanala e nuwu’-Na ampit e malingala en suara nuwu’-Na. 21Lo’orenouw si TUHAN, heiy reiy’samina’asa suraro-Na, heiy pejabat-pejabat-Na se matuanala eng kepa’aran-Na. 22Lo’orenouw si TUHAN, heiy e reiy’ samina’asa siniwo-Na, waki e reiy’ sa mina’asa en tampa kakuasa’an-Na! Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku!
Chapter 104

1Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku! TUHAN, Empungku, Nikoo koo kasa wangko’! Nikoo si limabung eng kewangko’an wo en serengat, 2wo makane’ulesla en terang tanu e roko’, si minelare e langit tanu en tenda, 3si rimedeiyla e ri’irir-ri’irir em paa-Mu waki rano, si simiwola e linaak-linaak tanume em pengalin-Nu, e maoghe witu natas eng kale’ekew e reghes,4en simiwo e reghes tanume e rereoan-rereoan-Nu, wo e napi melayas en tanume se pelayan-pelayan-Nu, 5si timo’otolola em bumi witu natas eng kontoiyanna, i ka’ayo e reiy’ laa moghe i wee e mapawee-weena wo eng keurena.6Ampit e lawanan wangko’ Nikoo koo limi’ikerola nyi’a; e rano minurepomi limantouwi eng kuntung-kuntung. 7Witu e rekakan-Nu en dano i ti’i en timingkasla en tou, timingkas minalikoko witu e legu’an e lenter-Mu,8sumosor eng kuntung, meros eng kewong mea waki tampa neiy i tantu-Mula i wee nisea. 9Em paakaran Nikoo koo timantula, e reiy’ laa langkoiyen neala, e reiy’ laa sumeup sea tumawuni em bumi.10Nikoo si minaya eng kembu’an-kembu’an mea witu eng gorem eng kewong-kewong, maso’oso’ witu e nelet eng kuntung-kuntung, 11mawee kumoo’ se reiy’ sa mina’asa tekapen waki padang, minapateu-teula e re’o ne keledai-keledai en talun; 12witu en tawina maena’ se wara-wara wia natas, masiwiki waki elet e laleiyna-laleiyna.13Nikoo si minee kumoo’ eng kuntung-kuntung waki ri’irir-ri’irir em paa-Mu, em bumi e minawesumi waki wu’ana em pina’ayang-Mu. 14Nikoo si timoumi en dukut i wee se tekapen wo en tanemen-tanemen kaa laa pape’inakuten ne tou, 15wo e nanggor mekepa’aren e nate ni tou, en simiwo eng gio masena’ karengan e lana, wo eng kekaanen e makasegaya’en e nate ne tou.16Wesu e nakana-nakana ni TUHAN, e nakana-nakana aras waki Libanon neiy i tanem-Na, 17witu e wisa se wara-wara mesala, se uak em balena e witu nakana-nakana en sanobar; 18eng kuntung-kuntung rakek nyi’a mouw ni’i wee se membe’-membe’ en talun, eng kakenturan-kakenturan watu nyi’a mouw en tampa teterungan i wee se pelanduk.19Nikoo si simiwo mola si sumedot minamuali petantu e nedo, siendo si mete’ula e nedo keuntepna. 20Sakawisa Koo mapa eiy e reiydem, takar e nendo tu’u e wengi mouw; katoroan e ni’itu mouw o maoghe se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun.21Singa-singa muda se mengua-nguangla se pengaanen, wo make’i eng kekaanenna waki si Empung. 22Sakawisa siendo nu rumetik, merurouw em baya nea wo ghumoleiy witu en tampa teterungan nea;23sitou tu’u rumou’ mouw mea waki pepa’ayangenna, wo mea waki pe’inekutanna i ka’ayo mawengido. 24Kumura eng kelaker em pasiwo-siwon-Nu, eeh TUHAN, minapekasa nyi’a en siniwo-Mula ampit eng kesama’an, bumi e wuta empit en siniwo-Mu.25Loo’onouw en tasik i ti’I, sela wo em pelas e wilayahna, witu se maoghe, se reiy’ i keila’ eng kelakerna, se tekapen-tekapen rintek wo sela. 26Witu eng kapal-kapal e mawole wo si Lewiatan si binentuk-Mu mola kaa laa ma’ayang ampit e nyi’a.27Em baya nyi’a e ma’ena’la Nikoo, rio weeanla kekaanen witu nedona. 28Sakawisa Koo meela nyi’a, nisea se murut nyi’a; sakawisa Koo muka’ e lawas-Mu, nisea se wesu kaa eng kale’osan.29Sakawisa Koo kumirongla eng gio-Mu, nisea se i kasenge’; sakawisa Koo medo e roh nea, nisea se mate mapuneng wo mareng mamuali riawu. 30Sakawisa Koo mapa’alimi e roh-Mu, nisea se kinasiwoan, wo Nikoo koo minerula en saruan em bumi.31Ma’anouw eng kamulia’an ni TUHAN e minena-ena’ i wee eng keure-urena, ma’amouw si TUHAN si mepa’a-pa’ar karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na! 32Nisia si timu’us em bumi i ka’ayo mineide’, si limeler eng kuntung-kuntung i ka’ayo minawun.33Niaku ku laa mekekantar i wee si TUHAN eng keurean naiku nu matou-tou, Niaku ku laa mememazmur i wee si Empungku eng keurean niaku nu wiape’. 34Ma’anouw eng geghenangangku e nemis palingan wia-Nisia! Niaku ku laa mepa’a-pa’ar karengan si TUHAN.35Ma’anouw ma’apumi se tou-tou makadosa waki bumi, wo ma’anouw se tou-tou fasik se reiy’ mouw wia kasi! Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku! Haleluya!
Chapter 105

1Mee mouw syukur wia si TUHAN, i aleiy mola e ngaran-Na, i pakisine’u mola em pasiwo-siwon-Na witu e nelet ne bangsa-bangsa! 2Kumantarouw i wee-Nisia, memazmurouw i wee-Nisia, pasusuiyenola e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Na maka’erangen! 3Sumawa’ mouw witu e ngaran-Na kudus, ma’anouw mepa’a-pa’ar ate se tou-tou masero si TUHAN!4Seronouw si TUHAN wo eng kaente’an-Na, seronouw eng gio-Na reiy’ siena’na! 5Ghenangenola em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen en tinuana-Nala, e mujizat-mujizat-Na wo em peukuman-peukuman neiy i totor-Nala, 6heiy oki’ o puyun ni Abraham, hamba-Na, heiy oki-oki’ ni Yakub, tou-tou pineleng-Na!7Nisia mouw si TUHAN, Empung ta, wia minapekasa em bumi em pepaken em peukuman-Na. 8Nisia si maghenangla i wee eng keure-urena en teta’aran-Na, e nuwu’ neiy i perenta-Nala wia se esa nga riwu angkatan,9em bina’akes-Na ampit si Abraham, wo en tiwa’-Na wia si Ishak; 10siniwo-Nala eng kapualitan i ti’i minamuali katataapan i wee si Yakub, minamuali teta’aran kekal i wee se Israel, 11nuwu’-Na: “Wia nikoo e laa-Ku i weela en tana’ Kana’an, tanume eng kapunya’an pusaka neiy i tantula i wee nikoo.”12Katoroan eng kelaker nea se reiy’ takura, se toyo’ i te, wo nisea se tou-tou wo’oseiy maname, 13wo malepu waki se bangsa esa mea waki se bangsa walina, waki keraja’an esa mea waki se suku bangsa walina,14Sia si reiy’ minayala siesa tou tu’u meras nisea, raja-raja se niukum-Na eng karengan nisea: 15“Te’a mawilot se tou-tou ni’isu’-Kula, wo te’a masiwo lewo’ wia se nabi-nabi-Ku!”16Eng katoroan Sia nu minapa eiy eng kelalenan witu natas em banua i ti’i, wo kimemula e minapekasa walun kekaanen, 17i toke-Na mola siesa tou rumeriorla nisea: Yusuf si neiy i wangker minamuali budak.18Nisea se rimopit e ne’ana ampit en torongku, lee’na eng gimorem witu eng gorem em besi, 19mina’ayo e nedo e nuwu’-Na minalekepouw, wo en teta’aran ni TUHAN e minulitla nyi’a.20Raja si rimeo rumeta’la nyi’a, makua-kuasa ne bangsa-bangsa se minayala nyi’a. 21Siniwonala sia tuang witu e istanana, wo kuasa witu e reiy’ sa mina’asa harta kapunya’anna, 22Kaa laa meweweela patudu’ wia em baya ne pemangkona esa nga kepa’aran e natena wo maturu’la eng hikmat wia em baya ne tu’a-tu’ana. 23Tuana mouw se Israel mineiy waki Mesir, wo si Yakub si minena’ tanume sitou wo’oseiy waki tana’ Ham.24TUHAN si simiwo se umatna kasa sobor, wo simiwola nisia lebe ente’ ta’an em baya ne kesaruna; 25rinoba-Na e nate nea kaa laa rumi’iris se umat-Na, kaa laa mepeponge’la se hamba-hamba-Na. 26Neiy i toke-Na si Musa, hamba-Na, wo si Harun si pineleng-Na mola; 27sea nu rua se simiwola eng kowa’-kowa’-Na witu e nelet nea, wo e mujizat-mujizat waki tana’ Ham:28neiy i papa’ali-Na eng kareiydeman, takar e nendo minareiydem, ta’an nisea se minererangu witu e nuwu’-Na; 29rinoba-Na en dano nea minamuali raa’, wo pinate-Nala se sera’-sera’ nea. 30Pekak-pekak se maroina-roina’ waki wanua nea, awes tare witu e ri’irir-ri’irir ne raja nea;31Sia si minee nuwu’, takar meiy mouw se laler laar, wo se rongit-rongit waki minapekasa en daerah nea; 32neiy i wura’arak-Nami e naro eis sawel e naro nea, wo e napi melaya-layas waki wanua nea; 33rinoba-Nala e nakana nanggor wo e nakana ara nea, wo neiy i ro’at-Nala e nakana waki daerah nea;34Sia si minee nuwu’, takar meiy mouw se kompo’ wo se kompo’ kumekompo’ se reiy’ i keila’ eng kelakerna, 35se kimaan e reiy’ sa mina’asa en tanemen-tanemen waki wanua nea, wo kimaan e wua’na en tana’ nea; 36winunu’-Na em baya ne oki’ polon waki wanua nea, kinetareani e reiy’ sa mina’asa eng kapo’opolan nea:37Rinawir-Na sea rimou’mi maali-ali em perak wo mas, wo witu e nelet ne suku-suku nea e reiy’la si neiy i kare’esok. 38Tou Mesir se mepa’a-pa’ar, eng katoroan nisea nu rimou’mi, karengan se tou-tou Mesir i ti’i se tinoro eng kineide’an witu nisea. 39Neiy i welar-Nala e linaak minamuali peporong, wo e napi kaa laa meteterangla em bengi.40Nisea se makiwee, takar neiy i eiy-Nala se wara kekekouw, wo ampit e roti waki langit winesu-Nala sea. 41Winuka’-Na eng kuntung watu, takar neiy i keresotoi en dano, laa o sumo’oso’ waki padang-padang pera tanu en so’oso’an; 42Rinawir-Na se umat-Na rimou’mi ampit e melaya-laya’ wo se tou-tou pineleng-Na ampit e merio-rio.4344Neiy i wee-Nala wia nisea e wanua-wanua ne bangsa-bangsa, i ka’ayo sea makapunya wua’na e rinawoiy pine’ulit ne suku-suku bangsa, 45rio sea minena-ena’ maki’itla eng katataapan-Na, wo tumiboiy e reiy’sa mina’asa ni’i paajar-Na. Haleluya!
Chapter 106

1Haleluya! Syumukurouw wia si TUHAN, Karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 2Seiy mouw ku’a re’en si toro makite’ula eng kaente’an ni TUHAN, mapalingala e reiy’ sa mina’asa e lo’or wia-Nisia?3Ma’aruiyola se tou-tou se timiboiy witu e nukum, se matuanala eng ka’adilan witu e reiy’ sa mina’asa nedo! 4Ghenangenouw niaku, eeh TUHAN, demi eng kamura’an witu se umat-Mu, 5rio aku lumoo’ eng kale’osan witu se tou-tou pineleng-Mu, rio aku mepa’a-pa’ar witu eng kepa’aran ne umat-Mu, wo rio aku sumawa’ mewali-wali se kapunya’an-Nu nuesa.6Nikeiy wo se nene moyang meiy keiy simiwo mola en dosa, nikeiy keiy simelokouw, simiwo mola em fasik. 7Nene moyang meiy waki Mesir se reiy’ makasiligh em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen, reiy’ ghimenang eng kaselana e nupus lale’-Mu, ta’an nisea se rimangu witu Si Kasarakek waki li’ilik en Tasik Teberau.8Ta’anouw linawir-Nala sea eng karengan e ngaran-Na, kaa laa mapasine’ula eng kaente’an-Na. 9Rinekak-Na en Tasik Teberau, i ka’ayo minapera, niali-Na sea makelang matorola e lawanan wangko’ tanu matorola em padang gurun.10Tuana mouw e linawir-Nami sea waki lawas ne rumeri’iris, tinubuus-Na sea waki lawas ne kesaru; 11rano en simongkouwi em baya se kesaru nea, siesa tou tu’u wia nisea reiy’la sitimele’u. 12Katoroan e ni’itu ma’emanouw sea wia e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Na, nisea se mekantarla em puji-pujian wia-Nisia.13Ta’an e makarengan nisea lumiurla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na, wo reiy’ mina’ena’la e nge’enge’-Na; 14nisea se sinareinseng en serit waki padang gurun, wo mina’awa’la si Empung waki padang pelas. 15Neiy i wee-Nala wia nisea sapa eng kiniwee nea, wo neiy i eiy-Na e rumara paru-paru witu e nelet nea.16Nisea se oki’ ghenang wia si Musa waki pedasingan, wo wia si Harun, tou kudus ni TUHAN. 17Bumi e minawuka’ wo lume’ouw si Datan, timutuwi e nieruran ni Abiram. 18Napi limayas witu e wuntul nea, layas e napi rimengisla se tou-tou fasik i ti’i.19Nisea se simiwo sioki’ ni sapi waki Horeb, wo maongkot masempe wia si patong tinoa’; 20nisea se timo’or eng Kamulia’an nea ampit em bangunan ni sapi raghar mengaan rukut. 21Nisea se limiurla si Empung si limawirola nisea, si timuana mola eng kapualitan-kapualitan e wangko’ waki Mesir:22em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon maka’erangen waki tana’ Ham, em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon hebat waki li’ilik en Tasik Teberau. 23Takar Nisia si limila’la si laa mepepunengla nisea, sa si Musa, tou pineleng-Na, si reiy’ minengunerla witu en sinaru-Na, kaa laa ma’ompasla e nupi’-Na, i ka’ayo Sia reiy’ munengla nisea.24Nisea se simede’ em banua kewangun i ti’i, se reiy’ ma’eman witu e nuwu’-Na. 25Nisea se ngimu’ungul witu en dasing nea wo se reiy’ melelingala en suara ni TUHAN.26Laa o Sia mayat e lawas-Na witu nisea kaa laa mererewala nisea waki padang gurun, 27wo kaa laa metetabuke’isla se oki’ o puyun nea mea waki elet ne bangsa-bangsa, wo sumarakan nisea mea waki waya’an wanua.28Nisea se kimaput wia si Baal Peor, wo kimaan en tetule-tetule rineret pawee se tou minate. 29Nisea se rimarala e nate-Na ampit em pasiwo-siwon nea, takar lumentutouw eng katula witu e nelet nea. 30 Ta’an si Pinehas si rimedeiy wo kimelangla e nukum, takar mena’ mouw eng katula i ti’i.3031Eng kapualitan i ti’i neiy i rekenla wia nisia tanume en jasa ni’i patumpa i wee eng keure-urena.32Nisea se minupi’la Nisia tawi en dano Meriba, i ka’ayo si Musa si tinena’ en cilaka eng karengan nisea; 33karengan nisea se mine’itla e natena, i ka’ayo sia minapepar ampit e lelila’an-lelila’anna. 34Nisea se reiy’ minunengla se bangsa-bangsa, tanu neiy i perentala ni TUHAN wia nisea, 35ta’an nisea se minasewokan ampit se bangsa-bangsa, wo minetete’u eng kenaramen-kenaramen nea mepa’ayang. 36Nisea se meraghes wia se berhala-berhala nea, se minamuali we’etes i wee nisea.37Nisea se timulela se oki-oki’ tuama nea, wo se oki-oki’ wewene nea wia se roh-roh lewo’, 38wo timoa’la e raa’ ne tou reiy’ siselok, e raa’ ne oki-oki’ tuama wo ne oki-oki’ wewene nea, se neiy i tule neala wia se berhala-berhala Kana’an, i ka’ayo em banua i ti’i eng kewur kaa e nutang raa’. 39Nisea se menajisla en tou ampit en sapa en tinuana neala, wo masiwo en zinah witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea.40Takar lumayasouw e nupi’ ni TUHAN witu se umat-Na, wo Nisia si mari’iris wia se kapunya’an-Na nuesa. 41I sarakan-Na mola sea witu e lawas ne bangsa-bangsa, i ka’ayo se tou-tou mari’iris nisea se makakuasa witu nisea.42Mekelaker neiy i reta’-Nami sea, ta’an nisea se mawinta’ merangu ampit en tetiro’an-tetiro’an nea, se timenem witu eng kaselokan nea. 43Makelaker neiy i waya-Nami sea, ta'an nisea se mawinta' merangu ampit en tetiro'an-tetiro'an nea, en timenem witu eng kaselokan nea44Ta’anouw Nisia si timebo eng kasusa’an nea, eng katoroan Nisia nu liminga e rekeiy nea. 45Sia si ghimenang en teta’aran-Na eng karengan nisea, wo menesel minatoroan ampit e nupus lale’-Na kewangko’. 46Wineean-Na sea minaka’ato e rahmat waki weteng em baya ne tou se timaang nisea.47Lawirenola keiy, eeh TUHAN, Empung meiy, wo erurenomi keiy waki elet ne bangsa-bangsa, rio keiy mee syukur wia e ngaran-Nu kudus, wo sumawa’ witu em puji-pujian wia-Nikoo. 48Lino’orouw si TUHAN, Empung Israel, waki eng keure-urena i ka’ayo eng keure-urena, wo ma’anouw se minapekasa umat se lumila’la: “Amin!” Haleluya!
Chapter 107

1Syumukurouw wia si TUHAN, karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 2Ma’anouw i tu i lila’la ne tou-tou se tinubuusi ni TUHAN waki kuasa e makase’eseken, 3se nierur-Nami waki wanua-wanua, waki sendangan wo waki talikuran, waki amian wo waki timu.4Wawean tou-tou se limepu waki padang pelas, lalan mea waki kota tampa paena’an ne tou se reiy’ niato neala; 5nisea se arem wo re’o, imukur nea e lewea’ reawa’ witu eng gorem en tou nea. 6Takar mengale-ngaleiy mouw sea wia si TUHAN witu eng kase’esekan nea, wo neiy i waya-Nami sea waki kakori’an nea. 7Niali-Na sea timoro e lalan karondoran, i ka’ayo mina’ayo waki kota tampa paena’an ne tou.8Ma’anouw sea mee syukur wia si TUHAN karengan e nupus lale’-Na, karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu se oki-oki’ ni tou, 9karengan em pinakateu-teu-Nala e imukur e re’o, wo e imukur e arem e winesu-Nala ampit eng kale’osan. 10Wawean se tou-tou se rimuber witu eng gorem e reiydem wo ribe’ebeng, kinakurungan witu em peme’itan wo em besi.11Karengan nisea se rimangu witu em perenta-perenta ni Empung, wo kimewur e ngenge’enge’ Ni Kasarakek, 12takar neiy i tu’utuk-Nala e nate nea witu eng gorem eng kasusa’an, nisea se neiy i kare’esok, wo e reiy’la si timulung. 13Takar mengale-ngaleiy mouw sea wia si TUHAN witu eng kase’esekan nea, wo lawiren-Na momi sea waki kakori’an nea,14niali-Na sea rumou’mi waki reiydem wo ribe’ebeng, wo e rinangkut-Nala en torongku-torongku nea. 15Ma’anouw sea mee syukur wia si TUHAN karengan e nupus lale’-Na, karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu se oki-oki’ ni tou, 16karengan em pinete’-Nala em pepalen-pepalen tambaga, wo eng kinemu-Nala eng kekelam-kekelam em pepalen wesi.17Wawean se tou-tou se minerara’an karengan eng kalakuan nea e makadosa, wo se siniksa karengan eng kaselokan-kaselokan nea; 18Nisea se mari’iris witu e reiy’ sa mina’asa kekaanen wo nisea se mina’ayo mouw witu em pepalen leloangan maut. 19Takar mengale-ngaleiy mouw sea wia si TUHAN witu eng kase’esekan nea, wo linawir-Nami sea waki kakori’an nea,20neiy i pa’ayo-Nala e nuwu’-Na wo line’os-Nala sea, neiy i liseiy-Nami sea waki ruragh eng kubur. 21Ma’anouw sea mee syukur wia si TUHAN karengan e nupus lale’-Na, karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu se oki-oki’ ni tou. 22Ma’anouw sea mapasempela en tetule syukur, wo me’umanla em pepa’ayangen-pepa’ayangen-Na ampit e merio-rio!23Wawean se tou-tou se malease en tasik ampit eng kapal-kapal, se matuanala em pabelante’an waki lawanan pelas; 24nisea se limoo’ em pepa’ayangen-pepa’ayangen ni TUHAN, wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen waki tampa kerarem.25Sia si minee nuwu’, takar i to’or-Nami e reghes tumokol e rimakekla em balolong-balolongna. 26Nisea se limongkot i ka’ayo waki langit wo tumumpami waki lawanan wangko’, imukur nea si minakemu karengan en cilaka; 27nisea se minapusing wo matigo-tigogor tanu sitou tinoek, wo kinaliongan akal.28Takar mengale-ngaleiy mouw sea wia si TUHAN witu eng kase’esekan nea, wo neiy i rou’-Nami sea waki kakori’an nea, 29siniwo-Nala e reghes tumokol i ti’i minenes, i ka’ayo em balolong-balolongna e minakapenes. 30Nisea se mepa’a-pa’ar, karengan em baya nyia e minompas, wo rinawir-Na sea mea waki sesuwa’an kepa’aran nea.31Ma’anouw sea mee syukur wia si TUHAN karengan e nupus lale’- Na, karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu se oki-oki’ nitou. 32Ma’anouw sea rumakekla Nisia witu se jema’at ne umat i ti’i, wo melo’o-lo’or Nisia witu se majelis em baya ne tu’a-tu’a.33Siniwo-Na en so’oso’an-so’oso’an minamuali padang gurun, wo eng keresotan-keresotan en dano e minamuali tana’ rese, 34en tana rewur e minamuali padang wurasen, karengan eng kalewo’an ne tou-tou se maena’ witu eng goremna. 35Siniwo-Na em padang gurun minamuali pusung en dano, wo en tana’ pera e minamuali pakeresotan-pakeresotan en dano.36Neiy i tampa-Nala maname se tou-tou arem, wo nisea se rimedeiyla eng kota tampa paena’an; 37nisea se makeror waki penguma’an-penguma’an wo simiwo e numa-uma anggor, e makaluari wu’ana-wu’ana tanume e wua’na. 38Binerkat-Nala sea i ka’ayo sea kasa minawes eng kelaker, wo se tekapen-tekapen nea se reiy’ siniwo-Na minakurang.39Ta’an nisea se minakurang wo minengkur karengan e nubelan en cilaka wo mengasi’. 40Neiy i toa’-Nami eng kahina’an witu natas ne tou-tou se kasa kasine’uan, wo siniwo-Na sea limepu waki pagang rese e reiy’la silalan;43
Chapter 108

1Kekantaren.Mazmur ni Daud. Nateku en timiro’, eeh Empung, niaku ku pa’ar mekekantar, niaku ku pa’ar mememazmur. Tumo’orouw, heiy imukurku, 2tumo’orouw, heiy gambus wo kecapi, niaku ku pa’ar mewewongkela em beena.3Niaku ku pa’ar mesesyukur wia-Nikoo witu e nelet ne bangsa-bangsa, eeh TUHAN, wo niaku ku pa’ar mememazmur i wee-Nikoo witu e nelet ne suku-suku bangsa; 4karengan e nupus-Mu e wangko’ limantouwe e langit, wo e lale’-Mu mina’ayome waki linaak-linaak.5I rakekola en tou-Mu lumantouwe e langit, eeh Empung, wo ma’anouw eng kamulia’an-Nu lumantouwe e minapekasa em bumi. 6Rio i kalempot se tou-tou i koupus-Mula, lawirenola ampit e lawas lele’os-Mu wo wingkotenouw niaku!7Empung si minee momi nuwu’ waki tampa kudus-Na: “Niaku ku laa merio-rio, Niaku ku laa memete-metengla en Sikhem, wo eng kewong Sukot e laa-Ku ukuren. 8Gilead em punya-Ku, Manasye em punya-Ku, Efraim nyi’a mouw si tumeterung eng kokong-Ku, Yehuda nyi’a mouw si wulu’ eng keraja’ang-Ku,9Moab sia mouw si tampa paosang-Ku, wia si Edom Niaku ku limawala eng kasut-Ku, wo karengan em Filistia Niaku ku merio-rio.” 10Seiy ku’a re’en si laa mali niaku mea waki kota e makarereen? Seiy ku’a re’en si rumawir niaku mea waki Edom?11Reiy’ ku’a re’en Nikoo, eeh Empung, si timea’ mola nikeiy, wo si reiy’ minaju, eeh Empung, mewali-wali se bala suraro meiy? 12Weeanola wia nikeiy tetulungan witu se kesaru, karengan e reiy’ sipenoron em pelawiran waki sitou. 13Ampit si Empung e laa ta tuananla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e waraneiy, karengan Nisia nuesa si laa mele’e-le’ek em baya se kesaru ta.
Chapter 109

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Oh Empung palo’orengku, te’a mouw makapenes en tou! 2Karengan en suma ne tou fasik wo en suma ne tou le’ekok e neiy i kenganga witu niaku, nisea se mesesusuiy witu niaku ampit e lila’ towo; 3ampit e lelila’an-lelila’an kari’irisan nisea se marego niaku wo maseke’la niaku reiy’ sitino’otolan.4Tanume en sesuli’ witu e nupusku nisea se mature niaku, kasuatan niaku ku masombayangla nisea. 5Nisea se simuli’ eng kalewo’an wia niaku sawel eng kale’osan wo eng kari’irisan sawel e nupusku.6“Poponouw siesa tou fasik witu nisia, wo ma’anouw siesa tou tumeture rumedeiy witu esa nga weka lele’osna; 7sakawisa akimen, ma’anouw sia rumou’ tanume sitou simelok, wo ma’anouw en sombayangna mamuali dosa.8Ma’anouw e numurna kumurang, ma’anouw en jabatanna edon ne tou walina. 9Ma’anouw se oki-oki’na se mamuali ula, wo si ka’awuna si mamuali balu. 10Ma’anouw se oki-oki’na se lumepu waya’an i te wo mengiwee, wo i sere’mi waki riberek em balena.11Ma’anouw se menenagi e nutang se medo e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna, wo se tou-tou walina se rumemu’ em bua’na e rinawoiy pine’ulitna. 12Te’a mouw wawean tou si minena-ena’ mapa’atola e nupus wia nisia, wo te’a mouw wawean tou si meupus wia se oki-oki’na minamuali ula. 13Ma’anouw re’inla se see’na, wo re’inla e ngaranna witu se angkatan eng kamurian.14Ma’anouw eng kaselokan ne nene moyangna em peghena-ghenangen witu en sinaru ni TUHAN, wo te’a mouw perere’in en dosa ni ina’na. 15Ma’anouw i tu salalu paweeala ghenang ni TUHAN, rio eng genang wia nisea e re’ini waki bumi. 16Eng karengan nisia si reiy’ sighenang mapa’atola e nupus, ta’an maki’it se tou peme’itan wo miskin wo se tou kemu ate i ka’ayo sea mate.17Sia si meupus witu eng kutok – ma’anouw i tu meiy wia nisia; sia si reiy’ pa’ar wia em berkat – ma’anouw i tu ma’akati waki nisia. 18Sia si mepake eng kutok tanume e labungna – ma’anouw i tu sumori’isip tanu en dano mea witu eng gorem en touna, wo tanu e lana mea witu eng gorem e ruiy-ruiyna;19ma’anouw i tu i wee nisia tanu e labung em pinakenala, tanume e ne’ereten e reiy’ maena-ena’ pepakenna. 20Ma’anouw em baya nyi’a i ti’i e waki weteng ni TUHAN e mamuali tetoro ne tou se mature niaku, wo en tetoro ne tou-tou se mengila-ngila’ lewo’ witu niaku.”21Ta’an Nikoo, eeh EMPUNG, Tuhanku, minta’ mouw wia niaku karengan e ngaran-Nu, i waya momi niaku karengan e nupus lale’-Mu le’os! 22Karengan peme’itan wo miskin niaku, wo e nateku eng kinepali’an witu en touku; 23niaku ku limiong tanu eng kumalenoan-kumalenoan witu e nedo minepelabot, niaku ku neiy i tapekla tanu si kompo’.24Kururku e limentu’ eng karengan e maposo, wo e nouwakeku e minarukus, mina’apu em barewesna. 25Niaku ku minamuali weweleiy i wee nisea; lumoo’ niaku, nisea se makuyungla eng kokongna.26Tulungenouw niaku, eeh TUHAN, Empungku, lawirenola niaku minatoroan ampit e nupus lale’-Mu, 27rio sea mete’u, kaa e lawas-Mu mouw e nyi’i, kaa Nikoo mouw, eeh TUHAN, si timuana mola nyi’a.28Ma’an sea kumutok, Nikoo koo laa merkatla; ma’anouw se kesaru-kesaruku se maka’ato e nirang, ta’an si hamba-Mu i yi’i satorona si mepa’a-pa’ar. 29Ma’anouw se tou-tou se mature niaku se mekelabungla en sering, wo makane’ulesen e nirangna tanume eng karaiy.30Niaku ku kasa mesesyukur wia si TUHAN ampit en sumaku, wo niaku ku laa melo’o-lo’or Nisia witu eng keuneran ne tou kelaker. 31Karengan Nisia si rimedeiy witu esa nga weka lele’os ne tou miskin kaa laa melelawiri nisea waki se tou-tou se meukum nisea.
Chapter 11

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki si Daud. Wia si TUHAN niaku tumerung, kumura kouw berani lumila’ wia niaku: “Tumelew mouw mea waki kuntung tanu si wara!” 2Karengan, loo’on se tou fasik se minengkur em borangna, nisea se minaas sioki’ em panana witu en tali e worang, kaa laa mepepana se tou tulus ate witu en tampa reiydem.3Sakawisa en to’otolan-to’otolan eng kemun, sapa ku’a re’en en toro siwon ne tou ulit i ti’i? 4TUHAN si witu em bait-Na kudus; TUHAN, en takhta-Na waki sorga; em beren-Na e menganga-ngangati, tu’usan em beren-Na e meuji se oki-oki’ ni tou.5TUHAN si meuji se tou ulit wo se tou fasik, wo Nisia si mari’iris se tou meupusla eng kaketean. 6Sia si minura’arakla se tou-tou fasik ampit en temur maapi wo em balelang; e reghes mangarengisla, ni’itu mouw em pumpun em piala nea. 7Karengan si TUHAN nyi’a mouw si adil wo Nisia si meupusla eng ka’adilan; sitou tulus si laa lumoo’ eng gio-Na.
Chapter 110

1Mazmur ni Daud. Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si tuangku: “Rumuberouw witu esa nga weka lele’os-Ku, i ka’ayo siwong-Ku se kesaru-kesarumu mamuali kontoiyan e ne’amu.”2E wulu’ eng kaente’annu e laa i kaya’mi ni TUHAN waki Sion: merenta mouw witu e nelet ne kesarumu! 3Witu e nendo se suraromu bangsamu mineela en tou kaa laa maju ampit e makaregetela eng kakudusan; waki gandongan em beena minapa’ato i wee nikoo eng ketaretumouannu tanu e leleidem.4TUHAN si timiwa’ mola, wo Nisia si reiy’ laa menesel: “Nikoo nyi’a mouw si imam i wee eng keure-urena, i ki’it si Melkisedek.”5TUHAN si witu esa nga weka lele’osmu; Nisia si rumimu’umukla se raja-raja witu e nendo e nupi’-Na, 6Nisia si minukum se bangsa-bangsa, i ka’ayo e mayat-mayat e mineteta’ateran; Sia si rumimu’umukla se tou-tou se minamuali kapala waki wanua pelas.7Waki so’oso’an witu li’ilik e lalan sia kumoo’, eng karengan e ni’itu nisia si kima’ati eng kokong.
Chapter 111

1Haleluya! Niaku ku pa’ar mesesyukur wia si TUHAN ampit em pakasa’an e nate, witu eng kaledong ne tou-tou ulit wo witu se jema’ah. 2Wangko’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni TUHAN, e waar soisapen em baya ne tou se mepa’arla nyi’a. 3Wangko’ wo maserengat em pepa’ayangen-Na, wo eng ka’adilan-Na e minena-ena’ i wee eng keurena.4Em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen en siniwo-Nala i pange’enge’; TUHAN i ti’i si tongkoupusen wo mengupus. 5Wineean-Nala e wene’ wia se tou-tou talo Nisia. Nisia si ghimenang i wee eng keure-urena witu en teta’aran-Na. 6Kaente’an em pasiwo-siwon-Na neiy i abar-Nala wia se umat-Na, ampit e mineela wia nisea eng kapunya’an pusaka ne bangsa-bangsa.7Pasiwo-siwon e lawas-Na nyi’a mouw eng kaulitan wo eng ka’adilan, e reiy’ sa mina’asa titah-Na en te’etep, 8nente’ i wee e mapaweena wo eng keurena, tinuanala witu eng kaulitan wo eng kajujuran. 9Neiy i papa’ali-Na eng kabebasan wia se umat-Na, pinerenta-Nala rio en teta’aran-Na i ti’i i wee eng keure-urena; ngaran-Na eng kudus wo eng hebat.10Kinetareani eng hikmat nyi’a mouw en talo si TUHAN, em baya ne tou se matuanala nyi’a se maka akal budi e le’os. Puji-pujian wia-Nisia e minena-ena’ i wee eng keurena.
Chapter 112

1Haleluya! Ma’aruiyola se tou se meide’la si TUHAN, se kasa pa’ar witu e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na. 2Se oki’ puyunna se laa mewaraneiy wia em bumi; angkatan ne tou ulit se laa berkaten.3Harta wo eng kakaya’an em bitu eng gorem em balena, eng kale’osanna e minena-ena’ i wee eng keurena. 4Witu eng gorem e reiydem rimetik en terang i wee se tou ulit; tongkoupus wo me’upus se tou adil. 5Kinamang sitou minee en tongkoupusen wo si minee pinjangan, si matuanala e nurusanna ampit eng kewaarna.6Karengan nisia si reiy’ laa moghe i wee eng keure-urena; sitou ulit i ti’i si laa ghenangen eng keure-urena. 7Nisia si reiy’ meide’ witu e nabar cilaka, natena e minena-ena’, wuta eng ka’emanan wia si TUHAN.8Natena en te’etep, sia si reiy’ meide’, i ka’ayo sia limoo’ kumeng em baya se kesaruna. 9Sia si minemete-metengla, sia si mineela wia se tou miskin; kale’osanna e minena-ena’ i wee eng keure-urena, sungena e rimakek witu eng kamulia’an.10Tou fasik se limoo’ nyi’a laa o merara ate, sia si kimare’eketla em ba’angna, laa o makemu; kepa’aran ne tou fasik e laa tumoro eng kapunengan.
Chapter 113

1Haleluya! Lo’orenouw, heiy hamba-hamba ni TUHAN, lo’orenouw e ngaran ni TUHAN! 2Satorona e ngaran ni TUHAN ni’i ka’abarla wisa-wisa i te, en teakan i yi’i wo eng keure-urena.3Waki kinereretikna i ka’ayo wia eng kine’untepna ni endo lino’orola e ngaran ni TUHAN. 4TUHAN si rakek minatasla se reiy’ sa mina’asa bangsa, eng kamulia’an-Na e minatasla e langit.5Seiy ku’a re’en si tanu si TUHAN, Empung ta, si maena’ waki tampa kerakek, 6si kimumengla en tou kaa laa lumoo’me waki langit wo waki bumi?7Sia si minalinto’ori se tou hina waki ghorem e riawu wo minopomi se tou miskin waki liwota’, 8kaa laa metetu’utukla nisia mewali-wali ampit em baya se bangsawan, mewali-wali ampit em baya se bangsawan ne bangsana.9Sia si timu’utukla si wewene mandul waki wale tanume si ina’ ne oki-oki’, wuta e mepa’a-pa’ar. Haleluya!
Chapter 114

1Witu e nedo se Israel nu rumou’mi waki Mesir, kaum see’ ni Yakub waki se bangsa e reiy’ kasilighan em baasana, 2takar e Yehuda minamuali tampa kudus-Na, Israel e wilayah kakuasa’an-Na.3Tasik e limoo’ nyi’a, laa o tumingkasla en tou, so’oso’an Yordan e minurikit mea waki tewa. 4Kuntung-kuntung e mengompo-ngompo’ tanu si domba raghar, wo eng kakenturan-kakenturan en tanu sioki’ ni domba.5Wawean sapa, heiy tasik, i ka’ayo koo tumingkasla en tou, heiy so’oso’an Yordan, i ka’ayo koo minurikit waki tewa, 6heiy kuntung-kuntung, i ka’ayo kouw mengompo-ngompo’ tanu si domba raghar, heiy kakenturan-kakenturan, i ka’ayo kouw tanu sioki’ ni domba? 7Tumenggo’ogho’ mouw, heiy bumi, witu en sinaru ni TUHAN, witu en sinaru ni Empung ni Yakub,8si rimoba eng kuntung watu minamuali pusung en dano, wo em batu kakete minamuali kembu’an!
Chapter 115

1Reiy’ wia nikeiy, eeh TUHAN, reiy’ wia nikeiy, ta’an wia e ngaran-Nu mouw weean eng kamulia’an, eng karengan e nupus-Mu, eng karengan e lale’-Mu! 2Ka’a se bangsa-bangsa se laa lumila’: “Waki wisa si Empung nea?”3Empung ta si waki sorga; Sia si matuanala sapa neiy i kepa’ar-Nala! 4Berahala-berhala nea nyi’a mouw em perak wo e mas, en siniwo e lawas ni tou,5makapunya suma, ta’an e reiy’ mete’u meila-ila’, makapunya weren, ta’an e reiy’ mete’u lumoo’, 6makapunya talinga, ta’an e reiy’ mete’u luminga, makapunya sesepunan, ta’an e reiy’ mete’u sumengut,7makapunya lawas, ta’an e reiy’ mete’u maringka-ringkap, makapunya ne’a, ta’an e reiy’ mete’u kumelang, wo e reiy’ mete’u mee suara ampit en tikoona. 8Tanu e ni’itu mouw e minamualina se tou-tou simiwo nyi’a, wo em baya ne tou se ma’eman wia nyi’a.9Heiy Israel, ma’emanouw wia si TUHAN! – Nisia mouw si tetulungan nea wo kekelung nea. 10Heiy kaum Harun, ma’emanouw wia si TUHAN! – Nisia mouw si tetulungan nea wo kekelung nea. 11Heiy se tou-tou talo si TUHAN, ma’emanouw wia si TUHAN! – Nisia mouw si tetulungan nea wo kekelung nea.12TUHAN si ghimenangola nikita; Sia si laa merkatla, merkatla se kaum Israel, merkatla se kaum Harun, 13merkatla se tou-tou talo si TUHAN, le’os se rintek ka’apa tu’u se sela. 14Satorona si TUHAN si mee em pa’awesan wia nikouw, wia nikouw wo wia se oki-oki’mu.15Binerkatola ni TUHAN nikouw, si simiwola e langit wo em bumi. 16Langit i ti’i e langit kapunya’an ni TUHAN, wo em bumi i ti’i e neiy mouw i wee-Nala wia se oki-oki’ ni tou.17Reiy’ se tou-tou minate se laa melo’o-lo’or si TUHAN, wo e reiy’ em baya ne tou se timumpame waki tampa kapenesan, 18ta’an nikita, nikita ta laa lumo’or si TUHAN, en teakan i yi’i i ka’ayo eng keure-urena. Haleluya!
Chapter 116

1Niaku ku meupus si TUHAN, karengan Nisia si malingala en suaraku wo em paaleiyengku. 2Karengan Nisia si mase’elengi en talinga-Na wia niaku, takar esa nga umur em patou-touangku ku laa maleiy wia-Nisia.3Tali-tali maut e limi’ikerola niaku, wo eng kineide’an witu eng kaoatan ne tou minate en timoro niaku, niaku ku mine’ani eng kase’esekan wo e mengasi. 4Ta’an niaku ku maaleiyla e ngaran ni TUHAN: “Oh TUHAN, i liseiyola satorona niaku!”5TUHAN nyi’a mouw si tongkoupus wo adil, Empung ta mengupus. 6TUHAN si mapiara se tou-tou rinda; niaku ku lewea’ mouw, ta’an linawir-Nala niaku.7Marengola makapenes, heiy imukurku, karengan si TUHAN si simiwo mola le’os wia nikoo. 8Yon, Nikoo koo limiseiyomi niaku waki maut, wo em berenku waki lue’, wo e ne’aku waki neiy i kasu’usu’.9Niaku ku toro kumelang witu en sinaru ni TUHAN, waki wanua ne tou-tou matou-tou. 10Niaku ku ma’eman, ma’anouw tu’u ku lumila’: “Niaku i yi’i ku kasa neiy i kalotoiy.” 11Niaku i yi’i ku limila’ witu eng kalikokoangku: “Em baya ne tou se tumetowo.”12Kumura aku laa sumuli’ wia si TUHAN e reiy’ sa mina’asa eng kale’osan-Na wia niaku? 13Niaku ku laa mopo em piala kelawiran, wo laa maleiyla e ngaran ni TUHAN, 14laa mear e nazarku wia si TUHAN witu en saruan ne minapekasa umat-Na. 15Maka’arga witu em beren ni TUHAN eng kinepatean em baya ne tou se neiy i koupus-Nala.16Oh TUHAN, niaku ku hamba-Mu! Niaku ku hamba-Mu, oki’ waki si hamba-Mu wewene! Nikoo koo minuka’ mola e wewa’akes-wewa’akesku! 17Niaku ku laa mapasempela en tetule syukur wia-Nikoo, wo laa ma’aleiyla e ngaran ni TUHAN,18laa mear e nazarku wia si TUHAN witu en saruan ne minapekasa umat-Na, 19waki podol em bale ni TUHAN, waki keunerannu, eeh Yerusalem! Haleluya!
Chapter 117

1Lo’orenouw si TUHAN, heiy reiy’ sa mina’asa bangsa, sawa’enola Sia, heiy reiy’ sa mina’asa suku bangsa! 2Karengan e nupu-Na eng hebat witu nikita, wo eng kelale’an ni TUHAN i wee eng keure-urena. Haleluya!
Chapter 118

1Syumukurouw wia si TUHAN, kaa Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 2Ma’anouw e Israel e lumila’: “Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!”3Ma’anouw se kaum Harun se lumila’: “Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!” 4Ma’anouw se tou talo si TUHAN se lumila’: “Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!”5Witu eng kase’esekan niaku ku minaleiy mola wia si TUHAN. TUHAN si miningkotomi niaku ampit minee kapenasan. 6TUHAN si witu em betengku, niaku ku reiy’ laa meide’. Sapa ku’a re’en en toro tuananla ni tou witu niaku? 7TUHAN si witu em betengku, tumulung niaku; niaku ku laa lumoo’ kumeng nisea se mari’iris niaku.8Lebe le’os tumerung wia si TUHAN ta’an ma’eman wia sitou. 9Lebe le’os tumerung wia si TUHAN ta’an ma’eman wia em baya se bangsawan.10Reiy’ sa mina’asa bangsa se limedong niaku – demi e ngaran ni TUHAN, eng kaulitna wineweku nisea minundur. 11Nisea se limedongla niaku, yon limedongla niaku – demi e ngaran ni TUHAN, eng kaulitna wineweku nisea minundur. 12Nisea se limedongla niaku tanu se tampaneer, nisea se melaya-layas tanu e napi tetunean, – demi e ngaran ni TUHAN, eng kaulitna wineweku nisea minundur.13Niaku ku neiy i sede’ i ka’ayo neiy i ka’anu, ta’an si TUHAN si timulung niaku. 14TUHAN i ti’i si kaente’angku wo mazmurku; Nisia si minamuali mola kelawirangku.15Suara merio-rio wo eng kamenangan waki dasing ne tou-tou ulit: “Lawas lele’os ni TUHAN en timuanala eng kewaraneiyan, 16lawas lele’os ni TUHAN e makakuasa merakekla, lawas lele’os ni TUHAN matuanala eng kewaraneiyan!”17Niaku ku reiy’ laa mate, ta’an tumou, wo niaku ku laa sumusuiyla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni TUHAN. 18TUHAN si simiasa mola niaku ampit eng kakete, ta’an Nisia si reiy’ simarakanla niaku wia e maut.19Wuka’anola niaku em pepalen leloangan kaulitan, niaku ku laa megheghorem witu eng goremna, laa metetotor syukur wia si TUHAN. 20Nyi’i mouw em pepalen leloangan ni TUHAN, tou-tou ulit se laa ghumorem witu eng gorem nyi’a. 21Niaku ku masyukur wia-Nikoo, karengan Nikoo koo miningkotomi niaku wo minamuali mola kelawirangku.22Watu neiy i tea’ ne meneniwo-meneniwo bangunan e minamuali mouw watu en duuna. 23Eng kapualitan i ti’i e minamualimi waki weteng ni TUHAN, e nesa pasiwo-siwon maka’erangen witu em beren ta.24Nyi’i mouw e nendo siniwola ni TUHAN, meiy mouw kita merio-rio wo mepa’a-pa’ar karengan e nyi’a! 25Oh TUHAN, weeanouw satorona kelawiran! Oh TUHAN, weeanouw satorona kamang!26Binerkatola sia si mineiy witu e ngaran ni TUHAN! Nikeiy keiy merkati nikouw waki ghorem em bale ni TUHAN. 27TUHANouw si Empung, Sia si materangi nikita. I wa’akesola en tetule nendo wangko’ i ti’i ampit en tali, witu en sunge-sunge e mezbah. 28Empungku Nikoo, niaku ku laa mee syukur wia-Nikoo, Empungku, niaku ku laa mererakekla Nikoo.29Syumukurouw wia si TUHAN, kaa Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.
Chapter 119

1Ma’aruiyola se tou-tou em patou-touanna e reiy’ si sering, se matou-tou maki’it en Taurat ni TUHAN. 2Ma’aruiyola se tou-tou se timiboiy e nge’enge’-nge’enge’-Na, se masero Nisia ampit em pakasa’an e nate,3se kangkasi reiy’ matuanala eng kalewo’an, ta’an se matou-tou maki’it e lalan-lalan neiy i tudu’-Nala. 4Nikoo nuesa koo mina’ayo mola en titah-titah-Mu, rio tiboiyan ampit e makauli-ulit.5Sa wona’na em patou-touangku en tantu kaa laa tumiboiy witu eng katataapan-Nu! 6Takar niaku ku reiy’ laa maka’ato e nirang, sakawisa ku memee-meela ghenang e reiy’ sa mina’asa em perenta-Mu.7Niaku ku laa mee syukur wia-Nikoo ampit e nate jujur, sakawisa ku ma’ajar e nukum-nukum-Mu e nadil. 8Niaku ku laa tumiboiy witu eng katataapan-katataapan-Nu, te’a mouw i petetele’ula niaku uli-ulit.9Ampit en sapa ku’a re’en siesa taretumou metetaangla eng kalakuanna weresi? Ampit tumayur nyi’a minatoroan ampit e nuwu’-Mu. 10Ampit em pakasa’an e nateku niaku ku masero Nikoo, te’a mouw i pewewayala niaku sume’epangi waki perenta-perenta-Mu.101Witu e reiy’ sa mina’asa lalan kalewo’an niaku ku metaang e ne’aku, rio aku tumiboiy witu e nuwu’-Mu. 102Niaku ku reiy’ sume’epangi waki ukum-ukum-Mu, karengan Nikoo mouw si mawee teturu’ niaku.103Kumura eng kaemisna en ta’ar-Mu i ti’i i wee e langit-langitku, e lebe ta’an e madu i wee en sumaku. 104Niaku ku minaka’ato kasilighan waki titah-titah-Mu, ni’itu mouw eng karenganna niaku ku mari’iris e reiy’ sa mina’asa lalan towo.105Nuwu’-Mu i ti’i em barung i wee e ne’aku wo en terang i wee e lalanku. 106Niaku ku timiwa’ mola wo niaku ku laa makatorola nyi’a, kaa laa tumiboiy witu e nukum-ukum-Mu e nadil.107Niaku ku kasa neiy i kalotoiy, eeh TUHAN, tounola niaku minatoroan ampit e nuwu’-Mu. 108Satorona en sesempe kepa’a-pa’aran en tanula em puji-pujian e mekepa’aren wia-Nikoo, eeh TUHAN, wo i turu’ momi e nukum-ukum-Mu wia niaku.109Niaku ku salalu mesaelangla e nyawaku, ta’anouw en Taurat-Mu e reiy’ liurengkula. 110Tou-tou fasik se tima’anola we’etes witu niaku, ta’an niaku ku reiy’ simeip waki titah-titah-Mu.11Witu e nateku ku kimirong en ta’ar-Mu, rio aku reiy’ makadosa witu Nikoo. 12Lino’orouw Nikoo, eeh TUHAN; i ajarola eng katatapan-katataapan-Nu wia niaku.111E nge’enge’-nge’enge’-Mu nyi’a mouw eng kapunya’an pusakaku i wee eng keure-urena, karengan em baya nyi’a i ti’i eng kelaya-laya’an e nateku. 112Neiyku mouw i ewe’la e nateku kaa laa metetuanala eng katataapan-katataapan-Nu, i wee eng keure-urena, i ka’ayo e nedo kesampetan.113Tou si meware-wareng e nate si kari’irisku, ta’an en Taurat-Mu ni’i koupusku. 114Nikoo mouw si kekirongangku wo kekelungku; niaku ku maarap wia e nuwu’-Mu.115Ma’akatouw waki niaku, heiy lumelewo-lumelewo’; niaku ku laa metetiboiy em perenta-perenta ni Empungku. 116Tobolenouw niaku minatoroan ampit en ta’ar-Mu, rio aku tumou, wo te’a mouw mesesiwo niaku meirang witu em paarapengku.117Tobolenouw aku, rio aku melawir; niaku ku laa merio-rio witu eng katataapan-katataapan-Nu reiy’ maena-ena’. 118Nikoo koo simede’ em baya ne tou se simeipi waki katataapan-katataapan-Nu, karengan e reiy’ sipenoron e le’ekok wiles nea.119Tanume en te’ina Koo mapokeiyla em baya se tou fasik wia em bumi; kaa ni’itu niaku ku meupusla e nge’enge’-nge’enge’-Mu. 120Nouwakeku matenggo’ogho’ karengan eng kineide’an witu Nikoo, niaku ku meide’ witu em peukuman-Nu.121Niaku ku kimelangola e nukum wo eng ka’adilan; te’a mouw mesesarakan niaku wia se mememeras-mememeras niaku! 122Mamuli mouw eram i wee se hamba-Mu i wee eng kale’osan, te’a mouw se tou-tou reiy’ siadat se mepeperas niaku.123Em berenku eng kasa malelola eng kelawiran waki Nikoo wo malelola en ta’ar-Mu e nadil. 124Patuananola se hamba-Mu minatoroan ampit e nupus lale’-Mu, wo i turu’ momi eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku.125Hamba-Mu niaku i yi’i, siwonouw aku makasiligh, rio aku mete’u e nge’enge’-nge’enge’-Mu. 126E nedo kaa laa minta’ e mina’ayo mouw i wee si TUHAN; nisea se ghimogharola en Taurat-Mu.127Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku meupusla em perenta-perenta-Mu lumebela ta’an e mas, awes tare waki e mas tu’a. 128Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku matou-tou jujur minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa en titah-Mu; e reiy’ sa mina’asa lalan towo eng kari’irisku.129E nge’enge’-nge’enge’-Mu e maka’erangen, ni’itu mouw eng karenganna e imukurku en timiboiy nyi’a. 130Sa i kaongka’, e nuwu’-nuwu’-Mu e mawee terang, mawee kasilighan wia se tou-tou we’engel.13Ampit en sumpingku ku sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa e nukum neiy-Mu i totorla. 14Witu en teturu’ e nge’enge’-nge’enge’-Mu niaku ku melaya-laya’, tanu witu e reiy’ sa mina’asa harta.131Sumaku ni’i ngangakula wo memo’a-mo’aiy, karengan niaku ku kasa mepa’arla em perenta-perenta-Mu. 132Lumenge mouw wia niaku wo i koupusola niaku, kumura eng kewaarna witu se tou-tou meupusla e ngaran-Nu.133Te’etepenola eng ke’angku kaa en ta’ar-Mu, wo te’a mouw e reiy’ sa mina’asa kalewo’an eng kumuasa witu niaku. 134I wayamomi aku waki paperasan ne tou, rio aku tumiboiy witu en titah-titah-Mu.135Sena’enomi si hamba-Mu ampit eng gio-Mu, wo i turu’ momi eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku. 136Lue’ku e makerewowoiy tanu en salosot en dano, karengan se tou se reiy’ timiboiy witu en Taurat-Mu.137Nikoo koo adil, eeh TUHAN, wo e nukum-ukum-Mu e nulit. 138E neiy-Mu mouw i perentala e nge’enge’-nge’enge’-Mu witu eng ka’adilan wo witu eng kelale’an em bayana.139Layas e nupusku e mina’apula niaku, karengan em baya ne kesaruku se limiurla e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Mu. 140Ta’ar-Mu eng kasa mineuji, wo si hamba-Mu si meupusla nyi’a.141Niaku i yi’i ku rintek wo hina, ta’an en titah-titah-Mu e reiy’ liurengkula. 142Eng ka’adilan-Nu e nadil i wee eng keure-urena, wo en Taurat-Mu e nulit.143Niaku ku timoro eng kase’esekan wo eng kasusa’an, ta’an em perenta-perenta-Mu e minamuali kepa’arangku. 144E nge’enge’-nge’enge’-Mu e nadil i wee eng keure-urena, siwonouw niaku makasiligh, rio aku tumou.145Niaku ku maaleiy ampit em pakasa’an e nate; wingkotenouw niaku, eeh TUHAN, Eng katataapan-katataapan-Nu e laaku petetiboiyan. 146Niaku ku maaleiy wia-Nikoo; lawirenola niaku! Niaku ku laa metetiboiy witu e nge’enge’-nge’enge’-Mu.147Memo’odope’ rapa niaku ku timo’or wo rumekeiy makitulung; niaku ku maarap wia e nuwu’-Mu. 148Niaku ku timo’or rimeriorla e nedo metayur em bengi kaa laa mengengenangla en ta’ar-Mu.149Linganouw en suaraku minatoroan ampit e nupus lale’-Mu; eeh TUHAN tounola niaku minatoroan ampit e nukum-Mu. 150Timawi se tou-tou mekeki’it niaku ampit e maksut lewo’, nisea se mina’akati waki Taurat-Mu.15Niaku ku laa megheghenangla en titah-titah-Mu wo memee-meela ghenang e lalan-lalan-Nu. 16Niaku ku laa kasa mepa’ar witu eng katataapan-katataapan-Nu; nuwu-Mu e reiy’ laaku liuren.151Nikoo koo tawi, eeh TUHAN, wo e reiy’ sa mina’asa em perenta-Mu nyi’a mouw e nulit. 152Rengane’ eng ketareanna niaku ku minete’umi waki e nge’enge’-nge’enge’-Mu, kaa Nikoo koo timataapola nyi’a i wee eng keure-urena.153Loo’onouw em peme’itangku wo i liseiyola niaku, karengan en Taurat-Mu e reiy’ liurengkula. 154Pe’inakutenola em perkaraku wo tubuusenouw aku, tounola niaku minatoroan ampit en ta’ar-Mu.155Kelawiran e mina’akati waki se tou-tou fasik, karengan eng katataapan-katataapan-Nu e reiy’ mouw sinero nea. 156Rahmat-mu e limokon. eeh TUHAN, tounola niaku minatoroan ampit e nukum-nukum-Mu.157Mengengi’it wo se kesaruku se laker, ta’an niaku ku reiy’ sime’epangi waki e nge’enge’-nge’enge’-Mu. 158Lumoo’ se sumese’epang-sumese’epang, niaku ku masenso’, karengan nisea se reiy’ timiboiy witu en ta’ar-Mu.159Loo’onouw, kumura niaku nu meupusla en titah-titah-Mu! Eeh TUHAN, tounola niaku minatoroan ampit e nupus lale’-Mu. 160To’otolan e nuwu’-Mu nyi’a mouw eng kaulitan wo e reiy’ sa mina’asa e nukum-nukum-Mu e nadil nyi’a mouw i wee eng keure-urena.161Pemangko-pemangko’ se mekeki’it niaku reiy’ sito’otolan, ta’an witu i te e nuwu’-Mu e nateku matenggo’ogho’. 162Niaku ku melaya-laya’ witu en ta’ar-Mu, tanu sitou si minaka’ato kelaker e rinemu’.163Niaku ku masenso’ wo mari’iris witu en towo, ta’an en Taurat-Mu ni’i koupusku. 164Maka pitu witu esa nga endo niaku melo’o-lo’or Nikoo, karengan e nukum-nukum-Mu e nadil.165Wangko’ mouw eng kaleneran witu se tou-tou se meupusla en Taurat-Mu, e reiy’la siwatu kasu’usu’an i wee nisea. 166Niaku kumengena-ngena’la eng kelawiran waki Nikoo, eeh TUHAN, wo niaku ku matuanala em perenta-perenta-Mu.167Niaku ku timiboiy witu e nge’enge’-nge’enge’-Mu, wo niaku ku kasa meupusla nyi’a. 168Niaku ku timiboiy witu en titah-titah-Mu wo e nge’enge’-nge’enge’-Mu, karengan e minapekasa em patou-touangku neiy i kawuka’ witu en sinaru-Mu.169Ma’anouw e rekeiyku e ma’ayome waki sinaru-Mu, eeh TUHAN; weeanouw niaku kasilighan minatoroan ampit e nuwu’-Mu. 170Ma’anouw em paaleiyengku e meiy witu en sinaru-Mu; i waya momi niaku minatoroan ampit en ta’ar-Mu.17Tuananola eng kale’osan wia si hamba-Mu i yi’i, rio aku tumou, wo niaku ku laa metetiboiy witu e nuwu’-Mu. 18Ongka’enola em berenku, rio aku lumoo’ e maka’erangen- maka’erangen waki Taurat-Mu.171Ma’anouw en sumpingku tumotorla em puji-pujian, karengan Nikoo koo timuru’la eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku. 172Ma’anouw e lila’ku kumantarla en ta’ar-Mu, karengan e reiy’ sa mina’asa em perenta-Mu e nulit.173Ma’anouw e lawas-Mu e mamuali tumetulungku, karengan niaku ku mineleng en titah-titah-Mu. 174Niaku ku lumelo wia eng kelawiran waki-Nikoo, eeh TUHAN, wo en Taurat-Mu e minamuali kepa’arangku.175Ma’anouw e imukurku tumou, rio melo’o-lo’or Nikoo, wo ma’anouw e nukum-nukum-Mu en tumulung niaku. 176Niaku ku seip tanu si domba neiy i kaliong, seronouw si hamba-Mu i yi’i, karengan em perenta-perenta-Mu e reiy’ liurengkula.19Niaku i yi’i ku tou wo’oseiy wia eng kaoatan, te’a mouw i pekekirongla em perenta-perenta-Mu witu niaku. 20Minakemu e imukurku karengan lumelo wia e nukum-nukum-Mu susur nedo.21Nikoo koo marekak se tou-tou reiy’ time’u nadat, i kakutokouw se tou se mase’epangi waki perenta-perenta-Mu. 22I wolonomi waki atasku e weleiy wo en sesero’an, karengan niaku ku timiboiy e nge’enge’-nge’enge’-Mu.23Ma’anouw tu’u se pamuka-muka se rumuber maesa’an sumaru niaku, hamba-Mu i yi’i si maghenangla eng katataapan-katataapan-Nu. 24Yon, e nge’enge’-nge’enge’-Mu e minamuali kepa’arangku, e minamuali ngumenge’enge’-ngumenge’enge’ku.25Imukurku si kimerut wia riawu, tounola niaku minatoroan ampit e nuwu’-Mu. 26Lalan-lalan em patou-touangku e neiy ku mouw i susuiyla wo Nikoo koo miningkot niaku – i ajarola eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku.27Siwonouw aku makasiligh en teturu’ en titah-titah-Mu, rio aku ghumenangla em pasiwo-siwon –pasiwo-siwon-Nu e maka’erengen. 28Imukurku si maame’ karengan mengasi’ e nate, te’etepenola niaku minatoroan ampit e nuwu’-Mu.29Wa’akatomi e lalan towo waki niaku, wo karunianola niaku en Taurat-Mu. 30Niaku ku minelengola e lalan kaulitan, timampa mola e nukum- nukum-Mu witu en sinaruku.31Niaku ku kimaputola witu e nge’enge’-nge’enge’-Mu, eeh TUHAN, te’a mouw pesesiwon aku meirang. 32Niaku ku laa kumi’itla en teturu’ em perenta-perenta-Mu, karengan Nikoo koo lime’arla e nateku.33I papaloo’o mola wia niaku, eeh TUHAN, en teturu’ eng katataapan-katataapan-Nu, niaku ku laa metetiboiy nyi’a i ka’ayo e nedo kesampetan. 34Siwonouw aku makasiligh, takar niaku ku laa tumiboiy en Taurat-Mu; niaku ku laa mepepiara nyi’a ampit em pakasa’an e nate.35Ma’anouw aku tumou kumi’it en teturu’ em perenta-perenta- Mu, karengan niaku ku mepa’arla nyi’a. 36I ewe’ mola e nateku witu e nge’enge’-nge’enge’-Mu, wo te’a witu e nuntung.37I leasomi em berenku waki maloo’ eng kapualitan reiy’ sisapa, tounola niaku ampit e lalan-lalan neiy-Mu i tudu’la! 38Te’etepenola wia si hamba-Mu i yi’i en ta’ar-Mu, em pepaken i wee se tou meide’ wia-Nikoo.39I leasola e weleiyku e magho’ogho’la niaku, karengan e nukum-nukum-Mu nyi’a mouw e le’os. 40Eng kaulitna niaku ku lumelo wia en titah-titah-Mu, tounola niaku ampit eng ka’adilan-Nu!41Satorona e nupus lale’-Mu e lumalesi niaku, eeh TUHAN, kelawiran waki Nikoo i ti’i e minatoroan ampit en ta’ar-Mu, 42rio aku toro mee wewingkot wia se tou se maweleiy niaku, karengan niaku ku ma’eman wia e nuwu’-Mu.43Te’a mouw ma’an mekasa mesesawuti e nuwu’ kaulitan waki sumaku, karengan niaku ku maarap wia e nukum-nukum-Mu. 44Niaku ku laa tumiboiy witu en Taurat-Mu e reiy’ maena-ena’, i wee e mapawee-weena wo eng keurena.45Niaku ku laa tumou witu eng kale’aran, karengan niaku ku masero en titah-titah-Mu. 46Niaku ku laa sumusuiy en tanume e nge’enge’-nge’enge’-Mu witu en sinaru ne raja-raja, wo niaku ku reiy’ laa maka’to nirang.47Niaku ku kasa laa mepa’ar witu em perenta-perenta-Mu e neiyku i koupusla i ti’i. 48Niaku ku minayatla e lawasku witu em perenta-perenta-Mu e neiyku i koupusla, wo niaku ku laa megheghenangla eng katataapan-katataapan-Nu.49Ghenangenouw e nuwu’ neiy-Mu i lila’la wia si hamba-Mu, eng karengan Nikoo koo simiwo mola niaku maarap. 50Nyi’i mouw em pangiborangku witu em peme’itangku, kaa en ta’ar-Mu en tumoula niaku.51Tou-tou se reiy’ siadat se kasa masero’la niaku, ta’an niaku ku reiy’ mase’epangi waki Taurat-Mu. 52Niaku ku maghenang wia e nukum-nukum-Mu wakipe’ kasa ketarenanna, eeh TUHAN, takar kineiboranola niaku.53Niaku ku mineupi’ witu se tou-tou fasik, se timele’ula en Taurat-Mu. 54Eng katataapan-katataapan-Nu nyi’a mouw eng kekantaren e mazmur i wee niaku waki wale paena’angku tanume sitou wo’oseiy.55Witu e nedo wengi ku ghimenang wia e ngaran-Nu, eeh TUHAN; niaku ku laa metetiboiy witu en Taurat-Mu 56Nyi’i mouw eng kina’atoangku, kaa niaku ku timiboiy en titah-titah-Mu.57Wetengku nyi’a mouw si TUHAN, niaku ku tima’arola kaa laa tumiboiy witu e nuwu’-nuwu’-Mu. 58Niaku ku maaleiy en tongkoupusen-Nu ampit em pakasa’an e nate, i koupusola niaku minatoroan ampit en ta’ar-Mu.59Niaku ku maghenangla e lalan-lalan em patou-touangku, wo make’angla e ne’aku matorome e nge’enge’-nge’enge’-Mu. 60Niaku ku minakarengan wo reiy’ mengere-ngerer kaa laa tumiboiy witu em perenta-perenta-Mu.61En tali-tali ne tou-tou fasik e limi’iker niaku, ta’an en Taurat-Mu e reiy’ liurengkula. 62Maparua em bengi niaku ku timo’or kaa laa mesesyukur wia-Nikoo witu e nukum-nukum-Mu e nadil.63Niaku ku minaasa’an ampit em baya ne tou se meide’ wia-Nikoo, wo ampit se tou-tou se timiboiy witu en titah-titah-Mu. 64Bumi e wuta ampit e nupus lale’-Mu, eeh TUHAN, i ajarola eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku.65Kale’osan en tinuana-Mu mola wia si hamba-Mu, eeh TUHAN, minatoroan ampit e nuwu’-Mu. 66I ajarola wia niaku eng kesama’an wo en tine’u e le’os, karengan niaku ku ma’eman witu em perenta-perenta-Mu.67Nu reiy’pe’ niaku nu neiy i kalotoiy, niaku ku mase’epang, ta’an en teakan niaku ku timiboiy witu en ta’ar-Mu. 68Nikoo koo le’os wo masiwo e le’os; i ajarola eng katataapan-katataapan-Nu wia niaku.69Tou se reiy’ siadat se simeringla niaku ampit en towo, ta’an niaku, ampit em pakasa’an e nate niaku ku laa tumiboiy en titah-titah-Mu. 70Nate nea eng kuraber tanu em barewes, ta’an niaku, en Taurat-Mu nyi’a mouw eng kepa’arangku.71Kaa niaku nu neiy i kalotoiy i ti’i e le’os i wee niaku, rio aku ma’ajar eng katataapan-katataapan-Nu. 72En Taurat neiy-Mu i pa’ayola nyi’a mouw e le’os i wee niaku, e lebe waki riwuan nga kebi’ e mas wo em perak.73Lawas-Mu en simiwo mola niaku wo minentukla niaku, weeanomi aku kasilighan, rio aku toro ma’ajar em perenta-perenta-Mu. 74Se tou-tou meide’ wia-Nikoo se limoo’ niaku wo mepa’a-pa’ar, karengan niaku ku maarap wia e nuwu’-Mu.75Niaku ku mete’u, eeh TUHAN, kaa e nukum-nukum-Mu e nadil, wo kaa Nikoo koo limotoiy mola niaku witu eng kelale’an. 76Ma’anouw satorona e nupus lale’-Mu e mamuali pangiborangku, minatoroan ampit en ta’ar neiy-Mu i totorla wia si hamba-Mu.77Ma’anouw e rahmat-Mu ma’ayo wia niaku, rio aku tumou, karengan en Taurat-Mu nyi’a mouw eng kasa kepa’arku. 78Ma’anouw se tou-tou reiy’ siadat se maka’ato e nirang, karengan nisea se mawinta’ reko’ witu niaku reiy’ sitino’otolan; ta’an niaku ku laa megheghenangla en titah-titah-Mu.79Ma’anouw murikit wia niaku se tou-tou meide’ wia-Nikoo, se tou-tou mete’u e nge’enge’-nge’enge’-Mu. 80Ma’anouw e nateku eng kasa uli-ulit witu eng katataapan-katataapan-Nu, rio aku reiy’ maka’ato e nirang.81Imukurku eng kasa malelola eng kelawiran waki-Nikoo, niaku ku maarap wia e nuwu’-Mu. 82Em berenku eng kasa malelola en ta’ar-Mu; niaku ku limila’: “Kawisa ku’a re’en Koo laa miborla niaku?”83Karengan niaku ku minamuali mola tanu en sompoiy niawunan, ta’anouw eng katataapan-katataapan-Nu e reiy’ liurengkula. 84Pirape’ kasi e nendo-nendo ni hamba-Mu i yi’i? Kawisa ku’a re’en Koo mukum se tou-tou mekeki’it niaku?85Se tou-tou reiy’ siadat se kimiarola eng ko’okor i wee niaku, se tou-tou reiy’ maki’itla en Taurat-Mu. 86E reiy’ sa mina’asa em perenta-Mu en toro emanen; nisea se maki’it niaku reiy’ sitino’otolan – tulungenouw niaku!87Weitouw i te sea ma’apula niaku wia em bumi, ta’an niaku ku reiy’ timele’ula en titah-titah-Mu. 88Tounola niaku minatoroan ampit e nupus lale’-Mu, rio aku tumiboiy witu e nge’enge’ neiy i wee-Mula.89I wee eng keure-urena, eeh TUHAN, nuwu’-Mu e minena-ena’ te’etep waki sorga. 90Kelale’an-Nu waki se see’ mea waki se see’; Nikoo koo minalinto’orla em bumi i ka’ayo e minena-ena’ wia.91I ki’it e nukum-nukum-Mu em baya nyi’a i ti’i em bia en teakan, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e melayanla Nikoo. 92Sa wona’na en Taurat-Mu e reiy’ minamuali kasa kepa’arku, takar niaku ku minapunengola witu em peme’itangku.93I wee eng keure-urena niaku ku reiy’ lumiurla en titah-titah-Mu, karengan ampit e ni’itu Nikoo koo timoula niaku. 94Niaku ku kapunya’an-Nu, lawirenola niaku, karengan niaku ku masero en titah-titah-Mu.95Tou-tou fasik se mengena-ngena’la niaku kaa laa mepepunengla niaku; ta’an niaku ku laa meweweela ghenang e nge’enge’- nge’enge’-Mu. 96Niaku ku limoo’ em paakaran-paakaran eng kalekepan, ta’an em perenta-Mu em pelas kasa.97Eng kasa i keupuskula en Taurat-Mu! Niaku ku meghena-ghenangla nyi’a eng kelabotan e nendo. 98Em perenta-Mu en simiwo niaku lebe sama’ waki se kesaru-kesaruku, karengan eng keure-urena i ti’i em bia niaku.99Niaku ku lebe maka akal budi ta’an em baya ne menenuru’ niaku, karengan e nge’enge’-nge’enge’-Mu em paghenangengkula. 100Niaku ku lebe makasiligh ta’an se tou-tou tu’a, karengan niaku ku timiboiy en titah-titah-Mu.
Chapter 12

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Eng kauwalu. Mazmur ni Daud. Tulungenouw satorona, TUHAN, karengan se tou lale’ se mina’apu mouw, minere’i mola se tou-tou lale’ waki elet ne oki-oki’ ni tou.2Nisea se meila’ en towo, siesa wia se walina, nisea se meila’ ampit en sumping emis wo e nate minanga. 3Ma’anouw si TUHAN si kume’eket e reiy’ sa mina’asa en sumping emis wo susur e lila’ menusuiy em bangko’, 4waki nisea se meila’: “Ampit e lila’ meiy, keiy minuntung! En sumping meiy en timobol nikeiy! Seiy ku’a re’en si tuang witu nikeiy?”5Eng karengan em palotoiyan witu se tou-tou lewea’, eng karengan e nga’angal ne tou-tou miskin, en teakan tu’u Niaku ku tumo’or, nuwu’ ni TUHAN; Niaku ku mee kelawiran wia sitou si rime’ola nisia.6En ta’ar ni TUHAN nyi’a mouw en ta’ar lenas, nasarla em perak niuji mouw, makapitu linenasla witu e nawu paranoan witu en tana’. 7Nikoo, TUHAN, si laa makatena-tena’la nyi’a, Nikoo si laa tumayur nikeiy reiy’ maena-ena’ witu se angkatan i yi’i. 8Tou-tou fasik se kumelang mea waki wisa i te, kasuatan eng kawu’ulan minodoli waki elet ne oki-oki’ ni tou.
Chapter 120

1Kekantaren ziarah. Witu eng kase’esekangku niaku ku maaleiy wia si TUHAN wo Nisia si miningkot niaku: 2“Oh TUHAN, i waya momi niaku waki sumping towo, waki e lila’ lumele’ekok.”3Sapa ku’a re’en neiy i weela wia nikoo wo sapa ku’a re’en neiy i awesla wia nikoo heiy lila’ lumele’ekok? 4Em panah-panah ketarem waki se pahlawan wo em baana eng kayu arar.5Cilaka mouw niaku, karengan ku lewo’ sa reiy’ mena’ tanume sitou wo’oseiy waki Mesekh, karengan ku lewo’ sa reiy’ mena’ witu e nelet en dasing-dasing ne Kedar! 6En torola eng keure niaku nu maena’ mewali-wali ampit se tou-tou se mari’iris em pedamean. 7Niaku i yi’i ku pa’ar em pedamean, ta’an sakawisa ku sumusuiy, takar nisea se mepa’arla em paseke’an.
Chapter 121

1Niaku ku minapatu’use em berenku mea waki kuntung-kuntung; waki wisa ku’a re’en o laa meiy en tetulungangku? 2Tetulungangku nyia’ mouw e waki si TUHAN, si simiwola e langit wo em bumi.3Sia si reiy’ laa mayala e ne’amu moghe. Tumetayurmu si reiy’ laa re’erep en tekel. 4Eng kaulitna e reiy’ re’erep en tekel wo reiy’ kinatekelan si Tumetayur e Israel.5TUHANouw si Tumetayurmu, TUHANouw si paterungannu witu esa nga weka lawas lele’osmu. 6Siendo si reiy’ merarala nikoo witu e nedo oat, ka’apa si sumedot witu e nedo wengi.7TUHAN si laa tumayur nikoo witu e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an; Sia si laa tumayur e nyawamu. 8TUHAN si laa tumayur e rumou’ wo ghumoremmu waki en teakan ika’ayo eng keure-urena.
Chapter 122

1Kekantaren ziarah ni Daud. Niaku ku mepa’a-pa’ar, eng katoroan neiy i lila’la ne tou wia niaku: “Meiy kita mea waki wale ni TUHAN.” 2En teakan e ne’a meiy e rimedeiy witu em pepalen leloangannu, heiy Yerusalem. 3Heiy Yerusalem, e neiy mouw i redeiyla tanume eng kota minawerot,4mea wisa se suku-suku maziarah, nyi’a i yi’i se suku-suku ni TUHAN, kaa laa mesesyukur wia e ngaran ni TUHAN minatoroan ampit e natoran i wee se Israel. 5Karengan e mana mome neiy i wee eng kadera-kadera paadilan, eng kadera-kadera kapunya’an ne me’urang ni raja Daud.6Sumombayangouw i wee eng kasejahtera’an e Yerusalem: “Ma’anouw se tou-tou se meupusla nikoo se maka’ato santosa. 7Ma’anouw eng kasejahtera’an wawean witu eng kaledong em betonmu, wo en santosa witu eng gorem em purimu!”8Eng karengan se patuari-patuariku wo se ka’ampit-ka’ampitku niaku ku laa metetotorla: “Satorona eng kasejahtera’an wawean witu eng goremmu!” 9Eng karengan em bale ni TUHAN, Empung ta, niaku ku laa mesesero eng kale’osan i wee-nikoo.
Chapter 123

1Kekantaren ziarah. Wia-Nikoo ku minapatu’use em berenku, yon Nikoo si rimuber waki sorga. 2Loo’on, tanu em beren em baya ne hamba tuama maloo’ome wia e lawas ni tuangna, tanu em beren ni hamba wewene maloo’ome wia e lawas ni nyorana, tuana mouw em beren ta maloo’ome wia si TUHAN, Empung ta, i ka’ayo Sia meupusla nikita.3I keupusola nikeiy, eeh TUHAN, i keupusola nikeiy, karengan nikeiy keiy mina’awesola eng kawesu ampit en sesero’an; 4imukur meiy e mina’awesola eng kawesu ampit en sesero’an-sesero’an ne tou-tou se mapedam aman, ampit en sesero’an ne tou tingkeiy.
Chapter 124

1Kekantaren ziarah ni Daud. Sa wona’ e reiy’ si TUHAN si maedo-edo nikita, – ma’anouw se Israel se lumila en tuana – 2sa wona’ e reiy’ si TUHAN si maedo-edo nikita, eng katoroan se tou nu tumo’or mesaru nikita, 3takar nisea se lime’ouw mola nikita matou-tou, eng katoroan e nupi’ nea e melaya-layas witu nikita;4takar en dano e minayurola nikita, wo en so’oso’an en simo’oso’ mola limi’ikerla en tou ta, 5takar en simo’oso mola limi’ikrla en tou ta en dano meure-urep i ti’i.6Lino’orola si TUHAN si reiy’ simarakanla nikita minamuali pengaanen i wee em ba’ang nea! 7Imukur ta e neiy i kaliseiyi tanu si wara waki we’etes pasikop wara; e we’etes i ti’i e minerangkutouw, wo nikita tu’u ta neiy i kaliseiy!8Tetulungan ta nyia’ mouw e witu e ngaran ni TUHAN, si simiwola e langit wo em bumi.
Chapter 125

1Kekantaren ziara. Tou-tou se ma’eman wia si TUHAN nyi’a mouw se tanu eng kuntung Sion e reiy moghe, e minena-ena’ i wee eng keure-urena. 2Yerusalem, eng kuntung-kuntung esa nga kaledongna; tuana mouw si TUHAN esa nga kaledong ne umat-Na, wia en teakan i ka’ayo eng keure-urena. 3Wulu’ eng keraja’an ne tou fasik e reiy’ laa minena-ena’ witu natas en tana’ neiy i koba’la wia se tou-tou ulit, rio se tou-tou ulit se reiy’ laa kumaya’la e lawasna wia eng kalewo’an.4Tuananola eng kale’osan, eeh TUHAN, wia se tou-tou le’os wo wia se tou-tou kasa le’os ate; 5ta’an se tou-tou se sime’epange witu e lalan minererikeran, satorona si TUHAN si rume’ila nisea mewali-wali se tou-tou matuanala eng kalewo’an. Dame sejahtera witu se Israel!
Chapter 126

1Kekantaren ziarah. Katoroan si TUHAN nu simegaya’la eng ka’ada’an en Sion, eng ka’ada’an ta en tanu se tou-tou me’ipi.2Witu e nedo ni’itu en suma ta e wuta ampit eng ke’eke’, wo e lila’ ta ampit e merio-rio. Witu e nedo ni’itu lumila’ mouw se tou witu e nelet ne bangsa-bangsa: “TUHAN si timuana mola em perkara wangko’ wia se tou-tou i yi’i!” 3TUHAN si timuana mola em perkara wangko’ wia nikita, takar nikita kita mepa’a-pa’ar.4Segaya’enola eng ka’ada’an neiy, eeh TUHAN, tanu en sumegaya’la e wa’atang en dano pera waki Tana’ Negeb! 5Tou-tou se makeror ampit e makerewowoiy lue’, se laa mupu’ ampit e merio-rio. 6Tou si makelang memaju ampit e maame’ kasuatan makeror bibit, tantu si mareng ampit e merio-rio kasuatan maali eng ke’ekes-ke’ekesna.
Chapter 127

1Kekantaren ziarah ni Salomo. Sa wona’ e reiy’ si TUHAN si minangun em bale, e reiy’ mouw sipenoron em pine’inakut ne tou se mebangun nyi’a; sa wona’ e reiy si TUHAN si mekawal eng kota, e reiy’ mouw sipenoron se pengawal menayu-nayur. 2e reiy’ mouw sipenoron nikouw nu tumo’or memo’odope’ wo merube-ruber i ka’ayo kasa wengi, wo kumaan e roti eng kina’atoan ampit kasa pedis – karengan Nisia si maweela wia se i keupus-Nala witu e nedo timekel.3Eng kaulitna, se oki-oki’ tuama nyi’a mouw se kapunya’an pusaka ni TUHAN, wo e wu’ana eng gandongan nyi’a mouw e nesa tetoro. 4Tanu se oki-oki’ em panah witu e lawas ni pahlawan, tuana mouw se oki-oki’ witu e masa muda. 5Ma’aruiyola sitou simiwo mola minawuta e lulut em panahna ampit em baya e ni’itu. Nisia si reiy’ laa maka’ato e nirang, sakawisa sia sumusuiy ampit se kesaru-kesaru witu em pepalen leloangan.
Chapter 128

1Kekantaren ziarah. Ma’aruiyola susur tou si meide’la si TUHAN, si matou-tou maki’it e lalan neiy i tudu’-Nala! 2Sakawisa koo kumaan e wua’na rinawoiy wineduan e lawasmu, ma’aruiyola nikoo wo le’osouw eng ka’ada’annu!3Tu’awewenemu si laa mamuali tanu nakana e nanggor sobor witu eng gorem em balemu; se oki-oki’mu se tanu en suru nakana en zaitun esa nga kaledong e mejamu! 4Eng kaulitna en tuana mouw se laa berkaten se tou tuama se talo si TUHAN. 5Satorona si TUHAN si merkati nikoo waki Sion, rio koo lumoo’ eng ka’aruiyan e Yerusalem esa nga umur em patou-touannu, 6wo lumoo’ se oki-oki’ waki se oki-oki’mu! Dame sejahtera witu se Israel!
Chapter 129

1Kekantaren ziarah. Nisea se mina’awesola mase’esekla niaku rengane’ e masa mudaku – ma’anouw se Israel se lumila tuana – 2nisea se mina’awesola mase’esekla niaku rengane’ e masa mudaku, ta’an nisea se reiy’ mete’u kumalala niaku. 3Witu natas e ru’urku si mememajeko si mepajeko, masiwo eng kelabotan e lare’ em pajeko nea.4TUHAN i ti’i si adil, Sia si kimetor en tali-tali ne tou fasik. 5Em baya se tou mari’iris en Sion se laa maka’ato e nirang wo se laa mundur.6Nisea se tanu e rukut witu natas em paa, e minaweles nu reiy’pe’ sinawut, 7e reiy’ rinongkem e lawas ni sumesampur, ka’apa em pinotoiy ni tou si mema’akes eng ke’ekes, 8i ka’ayo se tou-tou melangkoiy se reiy’ lumila’: “Berkat ni TUHAN witu nikouw! Nikeiy keiy merkatla nikouw witu e ngaran ni TUHAN!”
Chapter 13

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Pirape’ eng keure kasi, TUHAN, Koo lumiurla niaku minapawee-wee? Pirape’ eng keure kasi Koo kumirongla eng gio-Mu witu niaku? 2Pirape’ eng keure kasi ku lewo’ sa reiy’ meela kalieiyan witu en touku, wo tumekur ate kelabotan e nendo? Pirape’ eng keure kasi se kesaruku se rumakekla en tou witu niaku?3Loo’onouw satorona, wingkotenouw aku, eeh TUHAN, Empungku! Siwonouw em berenku sumena’, rio te’a aku kinatekelan wo mate, 4rio si kesaruku te’a lumila’: “Niaku ku kimala mola nisia,” wo se kesaru-kesaruku se merio-rio, sakawisa aku moghe.5Ta’an niaku, witu e nupus lale’-Mu niaku ku ma’eman, nateku e merio-rio karengan e linawiran-Nu. 6Niaku ku pa’ar laa kumantar i wee si TUHAN, karengan Nisia si simiwo mola e le’os wia niaku.
Chapter 130

1Kekantaren ziarah. Waki temping kerarem niaku ku maaleiy wia-Nikoo, eeh TUHAN! 2Tuhan, linganome e naleiyku! Ma’anouw en talinga-Mu e meela ghenang wia en suara i paaleiyku.3Sa Nikoo, eeh TUHAN, meghena-ghenang eng kaselokan-kaselokan, Tuhan, seiy ku’a re’en si toro tumaang? 4Ta’an wia-Nikoo e wawean em paampungan, rio Koo i keide’la ne tou.5Niaku ku mengena-ngena’la si TUHAN, imukurku e mengena-ngena’, wo niaku ku maarapla e nuwu’-Na. 6Imukurku e maarapla si Tuhan lumebemi waki se pengawal nu maarapla e memo’odo, lumebemi waki se pengawal nu maarapla e memo’odo.7Marapouw wia si TUHAN, heiy Israel! Karengan wia si Tuhan wawean e nupus o lale’, wo Nisia si mekelaker masiwola em pewaya’an. 8Nisia mouw si laa mewewayami se Israel waki e reiy’ sa mina’asa eng kaselokanna.
Chapter 131

1Kekantaren ziarah ni Daud. TUHAN, niaku ku reiy’ rakek ate, wo reiy’ matu’us ampit en tingkeiy; niaku ku reiy’ mekeki’it eng kapualitan-kapualitan taleus wangko’ ka’apa eng kapualitan-kapualitan taleus mak’erangen i wee niaku.2Eng kaulitna, niaku ku limenerola wo minenesla e imukurku; tanu sioki’ rine’ian en toto’ ghimoleiy tawi ni ina’na, yon, tanu sioki’ rine’ian en toto’ si imukurku witu en touku. 3Marapouw wia si TUHAN, heiy Israel, wia en teakan i ka’ayo eng keure-urena!
Chapter 132

1Kekantaren ziarah. Ghenangenouw, eeh TUHAN, wia si Daud wo e reiy’ sa mina’asa em peme’itanna, 2kumura sia nu timiwa’ mola wia si TUHAN, minee mola e nazar wia Si Kasaente’ waki si Yakub:3“Eng kaulitna niaku ku reiy’ laa ghumorem witu eng gorem en dasing paena’angku, reiy’ laa ghumoleiy witu en tetekelan patekelangku, 4eng kaulitna niaku ku reiy’ laa mayala em berenku tumekel ka’apa mayala em pepi’ipit em berenku tumekel re’erep, 5i ka’ayo aku maka’ato tampa i wee si TUHAN, paena’an i wee Si Kasaente’ waki si Yakub.”6Memang nikita kita liminga mola en tanume ni’itu waki Efrata, minaka’ato mola nyi’a waki padang Yaar. 7“Meiy kita mea waki paena’an-Na, mongkot sumempe witu kinontoiyan e nea-Na.” 8Tumo’orouw, eeh TUHAN, wo mea mouw waki tampa paena’an-Nu, Nikoo ma’an en tabut kaente’an-Nu!9Ma’anouw se imam-imam-Mu se lumabungla eng kaulitan, wo merio-rio se tou-tou i koupus-Mula! 10Eng karengan si Daud, hamba-Mu, te’a mouw Koo mesesede’ sitou ni’isu’-Mula!11TUHAN si minapaloo’o-loo’o mola en tiwa’ kasa lale’ wia si Daud, Sia si reiy’ laa kumelongla nyi’a: “Siesa oki’ karengannu si laa-Ku i ruberla witu natas en takhtamu; 12sa seoki-oki’mu se tumiboiy witu en teta’arang-Ku, wo witu e natoran-natorang-Ku e neiy-Ku i turu’la wia nisea, takar se oki-oki’ nea eng keure-urena se laa rumuber witu en takhtamu.”13Karengan si TUHAN si minelengola en Sion, minepa’arla nyi’a minamuali tampa reruberan-Na: 14”Nyi’i mouw en tampa paena’ang-Ku eng keure-urena, wia nyi’i Niaku ku laa mena’, karengan Niaku ku mepa’arla nyi’a.15Em pewalunanna e laa-Ku berkaten ampit eng kalokonena, setou-touna miskin se laa-Ku wesun ampit e roti, 16imam-imamna se laa-Ku pakean e labung kelawiran, wo se tou-touna lale’ se laa merio-rio ampit e melaya-laya’.17Mana mome Niaku ku laa mapatoula e nesa sunge i wee si Daud, Niaku ku laa sumadiala e nesa warung i wee se tou ni’isu’-Kula. 18Kesaru-kesaruna se laa-Ku pakean e labung wuta e nirang, ta’an witu natas eng kokongna e laa sumerengat e mahkotana.”
Chapter 133

1Kekantaren ziarah ni Daud. Nulit, kumura e le’osna wo e ewangunena, sakawisa se patuari-patuari mena’ mewali ampit e retuk!2Tanu e lana le’os witu natas eng kokong matiise mea witu en sokom, e matiise mea witu en sokom ni Harun wo mea witu e lee’ eng karaiyna. 3Tanu e leleiydem eng kuntung Hermon matumpami waki atas eng kuntung-kuntung Sion. Karengan mea mouw mana si TUHAN minerentala em berkat, em patou-touan i wee eng keure-urena.
Chapter 134

1Kekantaren ziarah. Meiy, lo’orenouw si TUHAN, heiy em baya ne hamba ni TUHAN, se mineiy melayanla witu em bale ni TUHAN witu e nedo wengi. 2Poponouw e lawasmu mea waki tampa kudus wo lo’orenouw si TUHAN!3Satorona si TUHAN si simiwola e langit wo em bumi, si merkati nikoo waki Sion.
Chapter 135

1Haleluya! Lo’orenouw e ngaran ni TUHAN, lo’orenouw, heiy hamba-hamba ni TUHAN, 2heiy tou-tou se meiy melayanla waki wale ni TUHAN, waki podol em bale ni Empung ta!3Lo’orenouw si TUHAN, karengan si TUHAN i ti’i si le’os, memazmurouw i wee e ngaran-Na, karengan e ngaran i ti’i e wangun! 4Karengan si TUHAN si minelengola si Yakub i wee-Nisia, Israel e minamuali kasa i keupus-Na.5Eng kaulitna niaku ku mete’u, kaa si TUHAN i ti’i si kasa wangko’ wo si Tuhan ta i ti’i si lumantouwla se reiy’ sa mina’asa empung. 6TUHAN si matuanala sapa ni’i kepa’ar-Nala, waki langit wo wia em bumi, waki tasik wo waki pakasa’an e lawanan wangko’;7Sia si minatasi e semu waki tempok em bumi, Sia si simiwo eng kerap maki’itla e naro, Sia si rimou’mi e reghes waki ghorem em penu’utu-nu’utulan-Na.8Nisia mouw si minewe minate se oki-oki’ polon Mesir, le’os se tou ka’apa se tekapen, 9wo minapa eiy eng kowa’-kowa’ wo e mijizat-mujizat mea witu eng keunerannu, heiy Mesir, masu’usuk si Firaun wo masu’usuk em baya se pegawaina.10Nisia mouw si minewe minekala se kelaker bangsa, wo minunu’ se raja-raja ente’: 11Si Sihon, raja ne tou Amori, wo si Og, raja em banua Basan, wo e reiy’ sa mina’asa keraja’an Kana’an,12wo mineela en tana’ nea tanume eng kapunya’an pusaka, kapunya’an pusaka wia se Israel, umat-Na. 13Oh TUHAN, e ngaran-Nu nyi’a mouw i wee eng keure-urena; oh TUHAN, Nikoo koo ghenangen see’ o see’.14Karengan si TUHAN si laa mee ka’adilan wia se umat-Na, wo laa meupus wia se hamba-hamba-Na. 15Berhala ne bangsa-bangsa nyi’a mouw em perak wo e mas, siniwo e lawas ni tou, 16makapunya suma, ta’an e reiy’ mete’u meila-ila’, makapunya weren, ta’an e reiy’ mete’u lumoo’, 17makapunya talinga, ta’an e reiy’ mete’u luminga, o kangkasi e nasengan e reiy’la witu en suma nea. 18Tanu e ni’itu mouw e minamualina se tou-tou simiwo nyi’a, em baya ne tou se ma’eman wia nyi’a.19Heiy kaum israel, lo’orenouw si TUHAN! Heiy kaum Harun, lo’orenouw si TUHAN! 20Heiy kaum Lewi, lo’orenouw si TUHAN! Heiy tou-tou se meide’la si TUHAN, lo’orenouw si TUHAN! 21Lino’orouw si TUHAN waki Sion, Sia si maena’ waki Yerusalem! Haleluya!
Chapter 136

1Syumukurouw wia si TUHAN, karengan Nisia si le’os! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 2Syumukurouw wia si Empung ne reiy’ sa mina’asa empung! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na 3Syumukurouw wia si TUHAN ne reiy’ sa mina’asa tuhan! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.4Wia Nisia si maesa-esa timuanala e maka’erangen-maka’erangen wangko’! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 5Wia Nisia si simiwola e langit ampit eng kesama’an! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.6Wia Nisia si minelarla em bumi witu natas en dano! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 7Wia Nisia si simiwola se teterang-teterang wangko’; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.8Siendo kaa laa mekekuasala e noat; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 9Sumedot wo se sumesena’-sumesena’ kaa laa mekekuasala em bengi! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na10Wia Nisia si minewe minate se oki-oki’ polon e Mesir; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 11Wo minali se Israel rimou’mi waki keuneran nea; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 12Ampit e lawas ente’ wo ampit e lalupa neiy i ka’ayat! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.13Wia Nisia si kimewe’ en Tasik Teberau minamuali rua nga kewe’; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 14Wo si limeweti se Israel waki keuneran nyia’; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 15Wo si minesikla si Firaun wo se surarona mea waki Tasik Teberau! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.16Wia Nisia si mina’aka-aka se umat-Na timoromi em padang gurun! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 17Wia Nisia si minewe minekala se raja-raja wangko’; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.18Wo minunu’ se raja-raja mulia; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 19Si Sihon, raja ne tou Amori; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 20Wo si Og, raja em banua Basan; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.21Wo mineela en tana’ nea minamuali kapunya’an pusaka; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 22Kapunya’an pusaka wia se Israel, hamba-Na! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 23Nisia si maghenangla nikita witu eng kakumengan ta; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.24Wo minayami nikita waki em baya ne kesaru ta; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 25Nisia si mineela roti wia se reiy’ sa mina’asa makhluk; eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na. 26Symukurouw wia si Empung em pakasa’an e langit! Eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na.
Chapter 137

1Waki li’ilik en so’oso’an-so’oso’an em Babel mana mome kita rimuber kasuatan maame’, sakawisa kita ghumenang en Sion. 2Witu e nakana-nakana eng gandarusa waki tampa i ti’i kita simangkongla eng kecapi ta.3Karengan e mana mome se tou-tou timaang nikita se makiwee wia nikita mapalingala eng kekantaren, wo se tou-tou simiksa nikita se kimiwee eng kekantaren e mepa’a-pa’ar: “I kantaromi i wee nikeiy eng kekantaren waki Sion!” 4Kumura ku’a re’en kita kumantarla eng kekantaren ni TUHAN waki wanua ne wo’oseiy?5Sa aku lumiurla nikoo, heiy Yerusalem, ma’anouw mapera e lawas lele’osku! 6Ma’anouw e lila’ku eng kumerut witu e langit-langitku, sa aku reiy’ ghumenang nikoo, sa reiy’ siwongkula e Yerusalem toka e mepa’a-pa’arku!7Ghenangenouw, eeh TUHAN, wia se bani Edom, witu e nendo papunengan e Yerusalem e limila’la: “Rewa mouw, i rewa mouw i ka’ayome waki to’otolanna!”8Heiy keke’ Babel, si pa’ar matuanala eng kaketean, ma’aruiyola sitou si simuli’ wia nikoo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon en tinuanamula wia nikeiy! 9Ma’aruiyola sitou si simikop wo minete’la se oki-oki’mu witu eng kentur watu!
Chapter 138

1Waki si Daud. Niaku ku laa mesesyukur wia-Nikoo ampit em pakasa’an e nateku, witu en sinaru em baya ne empung niaku ku laa mememazmur i wee-Nikoo. 2Niaku ku laa mongkot tumorome em bait-Mu kudus wo lumo’or e ngaran-Nu, eng karengan e nupus-Mu wo eng karengan e lale’-Mu; karengan Koo simiwo e ngaran-Nu wo en ta’ar-Mu lumantouwla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.3Witu e nendo niaku nu minaleiy, Nikoo tu’u koo miningkot niaku, Nikoo koo minawesla eng kaente’an witu si imukurku. 4Em baya ne raja wia em bumi se laa mee syukur wia-Nikoo, eeh TUHAN, karengan nisea se liminga en ta’ar waki suma-Mu;5nisea se laa kumantar tanume e lalan-lalan ni TUHAN, karengan e wangko’ eng kamulia’an ni TUHAN. 6TUHAN i ti’i si rakek, ta’anouw Nisia si maloo’ se tou hina, wo sumine’umi se tou tingkeiy waki wa’akat.7Sa aku witu eng gorem eng kase’esekan, Nikoo koo minangintaangla em petou-touangku, witu e nupi’ ne kesaruku Nikoo koo kimaya’la e lawas-Mu, wo e lawas lele’os-Mu e limawirla niaku. 8TUHAN si laa sumampetla nyi’a i wee niaku! Oh TUHAN, e nupus lale’-Mu i wee eng keure-urena; te’a mouw Koo metetele’ula em pasiwo-siwon e lawas-Mu!
Chapter 139

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. TUHAN, Nikoo koo masoisapla wo sumine’u niaku; 2Nikoo koo mete’ula sa aku rimuber ka’apa rimedeiy, Nikoo koo makasilighi eng genangku waki rou’.3Nikoo koo masoisap niaku sa aku makelang ka’apa ghimoleiy, e reiy’ sa mina’asa lalanku Nikoo si mete’ula. 4Karengan nu reiy’pe’ e lila’ku rumou’mi lelila’an, eng kaulitna, em baya nyi’a eng kinete’uan-Nu mola, eeh TUHAN. 5Waki muri wo waki rerior Nikoo koo kimurung niaku, wo Nikoo koo minee e lawas-Mu witu natasku. 6Taleus maka’erangen i wee niaku en tine’u i ti’i, taleus rakek, reiy’ makawoo aku ma’ayola nyi’a.7Mea wisa aku toro mea mewewa’akatla e roh-Mu, mea wisa aku toro tumingkasi waki sinaru-Mu? 8Sa aku sumosore mea waki langit, Nikoo koo maname; sa aku meela en tampa tetekelangku waki kaoatan ne tou minate, witula tu’u Nikoo.9Sa aku tumelew ampit en tetelew em beena, wo sumiwo paena’an waki tempok en tasik, 10o kangkasi maname e lawas-Mu laa rumawir niaku, wo e lawas lele’os-Mu en tumiboiy niaku.11Sa aku lumila’: “Ma’anouw eng kareiydeman i te e morongi niaku, wo en terang esa nga kaledongku mamuali wengi,” 12takar eng kareiydeman tu’u e reiy’ makareiydemen i wee niaku, wo em bengi mamuali terang tanu e noat; kareiydeman e masuat tanu en terang.13Karengan Nikoo mouw si minentuk e wu’ana e rereenangku, limuwir niaku witu eng gandongan ni ina’ku. 14Niaku ku masyukur wia-Nikoo karengan eng kinememualiku eng kahebat wo maka’erangen; maka’erangen sapa en siniwo-Mu, wo e imukurku e nuli-ulit minena’asla nyi’a.15Ruiy-ruiyku e reiy’ kinaterungan i wee-Nikoo, katoroan niaku nu siniwola witu en tampa neiy i kakirong, wo niaku ku rinekam waki weteng-weteng em bumi kasa wawa’; 16em beren-Nu limoo’ eng kasuatan niaku nu mememuali oki’, wo witu eng kaol-Mu em baya nyi’a neiy i kepatik e nendo-nendo laa pebebentuken nu reiy’pe’la e nesa tu’u waki nyi’a.17Wo i wee niaku, kumura eng kapedisna eng genang-Mu, eeh Empung! Kumura eng kasela eng kelakerna! 18Sa aku pa’ar merereken nyi’a, ni’itu e lebe laker ta’an e neris. Sakawisa aku mena’, niaku ku mewali-walipe’ kasi Nikoo.19Sa wona’na Koo matela se tou fasik, eeh Empung, i ka’ayo ma’akati waki niaku se menenoa’-menenoa’ raa’, 20se menoto-notor en towo witu Nikoo, wo masu’usuk Nikoo ampit e reiy’ sipenoron.21Ma’anouw tu’u aku reiy’ mari’iris se tou-tou mari’iris Nikoo, eeh TUHAN, wo reiy’ mapedam senso’ wia se tou-tou timo’or mesaru Nikoo? 22Niaku ku kasa uli-ulit mari’iris nisea, nisea se minamuali kesaruku.23Soisapenouw aku, eeh Empung, wo sine’unouw e nateku, ujinouw aku wo sine’unouw eng genang-genangku; 24loo’onouw, sapa ku’a re’en e lalanku e mewarat, wo rawirenouw aku witu e lalan kekal!
Chapter 14

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki si Daud. Tou ba’abal si limila’ witu e natena: “Reiy’la si Empung.” Wu’ul wo e ri’iris em pasiwo-siwon nea, e reiy’la si masiwo le’os.2TUHAN si timebomi waki sorga wia se oki-oki’ ni tou kaa laa meleloo’, sapa ku’a re’en wawean si maka akal budi wo si masero si Empung. 3Nisea nu waya se sime’epangouw, em baya nea se teri mouw; reiy’la si masiwo e le’os, siesa tou tu’u e reiy’.4Reiy’ mawena’as ku’a re’en em baya ne tou se matuanala eng kalewo’an, se kimaan mina’apu se umat-Ku tanu kimaan e roti, wo se reiy’ maaleiy wia si TUHAN?5Mana mome sea toron eng kasenge’an e wangko’, karengan si Empung si rimapitla se angkatan se ulit. 6Nikouw kouw toro meneo-nero’ e maksut ne tou se neiy i kalotoiy, ta’an si TUHAN si tampa teterunganna.7Yon, meiy mouw satorona waki Sion eng kelawiran i wee se Israel! Sakawisa si TUHAN sumegaya’la eng ka’ada’an ne umat-Na, takar si Yakub si laa merio-rio, Israel si laa mepa’a-pa’ar.
Chapter 140

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. I liseiyomi niaku, eeh TUHAN, waki se tou lewo’, tayuranouw aku witu se tou matuanala eng kaketean, 2se matiro’la eng kalewo’a witu eng gorem e nate, wo susur nendo se mengule-ngule em paseke’an! 3Nisea se metaremla e lila’na tanu si leloiy’, racung ni leloiy’ senduk em bitu e wawa’ en sumpingna. S e l a (maseng)4Piaranouw aku, eeh TUHAN, witu e lawas ne tou fasik, tayuranouw aku witu se tou matuanala eng kaketean, se mekemaksut mekeka’anula niaku. 5Tou tingkeiy ampit e makirong se meta’an we’etes witu niaku, wo nisea se minitarla en tali-tali tanume em pure’eket, witu esa nga kelabotan e lalan nisea se minee perangkap witu niaku. S e l a (maseng)6Niaku ku limila’ wia si TUHAN: “Empungku Nikoo, weeanouw talinga, eeh TUHAN, wia en suara i paaleiyku!” 7Oh Empung, Tuhanku, kaente’an kelawirangku, Nikoo koo minorongla eng kokongku witu e nendo petetokolan en saliatan. 8Oh TUHAN, te’a pekeki’itala eng kepa’aran ne tou fasik, te’a i pelelempotla e le’ekok tetiro’anna! S e l a (maseng)9Tou-tou se limedongi niaku se rimakekla eng kokong; ma’anouw em bencana neiy i totor neala en tumoro nisea! 10Ma’anouw Sia me’eweki nisea ampit em baana e napi! Ma’anouw Sia molonla nisea witu eng gorem e ri’iping i ka’ayo e reiy’ mouw tumo’or kasi! 11Sumesero’ se reiy’ laa mena’ minena-ena’ wia em bumi; tou si matuanala eng kaketean si laa pekeki’iten eng kacilaka’an.12Kete’uangku, kaa si TUHAN si laa mee ka’adilan wia se tou neiy i kalotoiy, wo rumapit em perkara ne tou miskin. 13Nuli-ulit, se tou-tou ulit se laa lumo’or e ngaran-Nu, se tou-tou jujur se laa mena’ witu en sinaru-Mu.
Chapter 141

1Mazmur ni Daud. Oh TUHAN, niaku ku maaleiy wia-Nikoo, meiy mouw makrengan wia niaku, weeanouw talinga witu en suaraku, e nedo niaku nu maaleiy wia-Nikoo! 2Ma’anouw en sombayangku nyi’a mouw i wee-Nikoo tanu en sesempe weweun tinunu, wo e lawasku neiy i kaayat tanu en sesempe tetule witu e nedo mawengindo.3Pategha’enola en sumaku, eeh TUHAN, tumayurouw witu em pepalen en sumpigku! 4Te’a mouw i pa’ewe’la e nateku wia e lewo’, kaa laa metetuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e fasik mewali-waliampit se tou-tou matuanala eng kalewo’an; wo te’a aku me’an e langiyu-langiyu nea.5Ma’anouw se tou ulit se tume’etek wo mukum niaku, ni’itu mouw e nupus; ta’an te’a mouw e lana ne tou fasik lumo’orla eng kokongku! E nuli-ulit niaku ku reiy’ maena-ena’ masombayang mapero eng kalewo’a-kalewo’an nea. 6Sakawisa sea i sarakan wia se akim-akimna, takar nisea se laa luminga, kaa e lelila’an-lelila’angku e makasenaangen. 7Tanu em batu kinewe’ wo eng kinemula witu en tana’, tuana mouw e laa mangasesera e ruiy-ruiy nea witu en suma eng kaoatan ne tou minate.8Ta’an wia-Nikoo mouw, eeh EMPUNG, Tuhanku, em berenku neiy i katuyu; wia-Nikoo mouw aku materung, te’a i pepepesikla niaku! 9Terunganola niaku witu en seso’okepan em be’etes neiy nea i ta’an witu niaku, wo waki torak ne tou-tou se matuanala eng kalewo’an. 10Tou-tou fasik se laa i ka’anu minakarengan witu eng gorem em pure’eket nea, ta’an niaku ku make’ang maleas.
Chapter 142

1Kekantaren pawee teturu’ ni Daud, katoroan nisia nu witu eng gorem e ruragh: e nesa sesombayangen. Ampit e menaleinteng niaku ku mengale-ngaleiy wia si TUHAN, ampit e menaleinteng niaku ku makiwee wia si TUHAN. 2Niaku ku minura’arakla e nga’angalku witu en sinaru-Na, eng kase’esekangku e neiyku i pakite’ula witu en sinaru-Na.3Katoroan en semangatku e lewea’ reawa’ witu eng gorem en touku, Nikoo mouw si mete’ula e lalanku. Witu e lalan e lewo’ sa reiy’ kelangangku, ampit eng kimirong nisea se tima’an e we’etes witu niaku. 4Tumu’usome witu lele’os wo loo’onouw, e reiy’la siesa tou tu’u si mepadungla niaku; en tampa petetingkasan i wee niaku e neiy mouw i kaliong, e reiy’la siesa tou tu’u si masero niaku. 5Niaku ku mengale-ngaleiy wia-Nikoo, eeh TUHAN, em pokeiyku: “Nikoo mouw koo tampa paterungangku, e wetengku waki wanua ne tou-tou matou-tou!”6Weeanola ghenang e rekeiyku, karengan niaku ku minamuali mouw kasa lewea’. I waya momi niaku waki se tou-tou mekeki’it niaku, karengan nisea se taleus ente’ i wee niaku. 7I rou’ momi niaku waki ghorem em penjara kaa laa melelo’or e ngaran-Nu. Tou-tou ulit se laa lumedongla niaku, sakawisa Koo sumiwo e le’os wia niaku.
Chapter 143

1Mazmur ni Daud Oh TUHAN, linganome en sombayangku, weeanouw talinga witu em paaleiyengku! Wingkotenouw niaku witu eng kelale’an-Nu, demi eng ka’adilan-Nu! 2Te’a mouw mepeperkara ampit si hamba-Mu i yi’i, karengan witu e nelet ne matou-tou e reiy’ siesa tou tu’u si ulit witu en sinaru-Mu.3Karengan se kesaru se minekeki’itola niaku wo mepepe’epesla e nyawaku witu en tana’, timampala niaku witu e reiydem tanu sitou si ure mouw minate. 4En semangatku e lewea’ reawa’ witu en touku, nateku neiy i kapenes witu e nouwakeku.5Niaku ku neiy i kaghenang wia e nendo-nendo kasa ketareanna, niaku ku ghimenangla e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Nu, niaku ku maghenangla em pasiwo-siwon e lawas-Mu. 6Niaku ku minalungla e lawasku wia-Nikoo, imukurku e re’o wia-Nikoo tanu en tana rese. S e l a (maseng)7Wingkotenouw aku ampit e makarengan, eeh TUHAN, mina’apu mouw en semangatku! Te’a pekekirongla eng gio-Mu witu niaku, i ka’ayo aku tanu nisea se timumpa witu ruragh eng kubur. 8I papalinga mola e nupus lale’-Mu wia niaku witu e nedo memo’odo, karengan wia-Nikoo mouw niaku ma’eman! Pakite’uanola aku e lalan e lewo’ sa reiy’ toroangku, karengan wia-Nikoo mouw em popongku e imukurku.9I waya momi niaku waki se kesaru-kesaruku, eeh TUHAN, wia-Nikoo mouw niaku tumerung! 10Turu’enouw niaku matuanala eng kepa’aran-Nu, karengan Nikoo mouw si Empungku! Satorona e Roh-Mu le’os i ti’i e rumawir niaku waki tana e rampen!12
Chapter 144

1Waki si Daud. Lino’orouw si TUHAN, kuntung watuku, si timuru’ e lawasku kaa laa tumokol, wo en tetudu’-tetudu’ku kaa laa sumeke’; 2si minamuali tampa paterungangku wo rereen petaangangku, kota bentenku wo lumelawirku, kekelungku wo tampa niaku nu materung, si timu’utukla se bangsa-bangsa witu e wawa’ eng kuasaku!3Oh TUHAN, sapa ku’a re’en sitou i ti’i, i ka’ayo koo maweela ghenang nisia, wo sioki’ ni tou, i ka’ayo Koo minaparekenla nisia? 4Tou si masuat tanu e reghes, e nendo-nendona tanu eng kumalenoan-kumalenoan e melangkoiy.5Oh TUHAN, peku’enola e langit-Mu wo tumumpa mouw, lelerenouw eng kuntung-kuntung, i ka’ayo mawun! 6Wa’alengomi eng kerap-kerap wo i sarakanola sea, i reta’ momi em panah-panah-Mu, i ka’ayo sea i kaserok!7I kaya’ momi e lawas-Mu waki tampa rakek, i waya momi aku wo i reta’ momi aku waki songker, waki lawas ne tou-tou wo’oseiy, 8en sumana matotorla e le’ekok wo e lawas lele’osna nyi’a mouw e lawas lele’os towo.9Oh Empung, niaku ku laa mekekantarla eng kekantaren weru i wee-Nikoo, ampit eng gambus mapulu’ tali niaku ku laa mememazmur i wee-Nikoo, 10Nikoo si mineela kamenangan wia se raja-raja, wo si minayami si Daud, hamba-Mu! 11I waya momi niaku waki santi cilaka wo i wayamomi niaku waki lawas ne tou-tou wo’oseiy, en sumana e matotorla e le’ekok, wo e lawas lele’osna nyi’a mouw e lawas lele’os towo.12Satorona se oki-oki’ tuama ta se tanu en tanemen-tanemen se tumouw mewangko’ witu e nedo kamudana; wo se oki-oki’ wewene ta se tanu en tobol-tobol ruuna, em pina’at i wee em bangunan istana! 13Satorona eng godong-godong ta e wuta, marou’mi e minegheghioan barang; satorona se membe’ domba ta se mamuali mangariwu-riwu, mangalaksa-laksa waki padang-padang ta!14Satorona se lembu sapi ta se wuta o wuter; satorona e reiy’la kapo’opolan wo reiy’la kera’araghan, wo reiy’la rekeiyan waki pelein-pelein ta! 15Ma’aruiyola se bangsa se tuana eng ka’adanna! Ma’aruiyola se bangsa si Empungna nyi’a mouw si TUHAN!
Chapter 145

1Puji-pujian waki si Daud. Niaku ku laa mewewangko’la Nikoo, eeh Empungku, eeh Rajaku, wo niaku ku laa melelo’or e ngaran-Nu i wee e mapawee-weena wo eng keurena. 2Susur e nendo niaku ku laa melelo’or Nikoo, wo laa mememuliala e ngaran-Nu i wee e mapawee-weena wo eng keurena. 3Wangko’ mouw si TUHAN wo kasa lino’or, wo eng kewangko’an-Na e reiy’ katika’an.4Angkatan demi angkatan se laa mesawa’la em pepa’ayangen-pepa’ayangen-Nu wo laa mabarla eng kewaraneiyan-Nu. 5Serengat eng kamulia’an-Nu e wangko’ wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen e laaku i kantarla.6Eng kaente’an em pasiwo-siwon –pasiwo-siwon-Nu eng kahebat e laa i pakite’u neala, wo eng kewangko’an-Nu e laaku i pesesusuiyla. 7E nge’enge’ wia eng kaselana eng kale’osan-Nu e laa masyuren neala, wo en tanume eng ka’adilan-Nu nisea se laa merio-rio.8TUHAN i ti’i si tongkoupusen wo mengengupus, labot sabaar wo wangko’ e nupus lale’-Na. 9TUHAN i ti’i si le’os wia em baya se tou, wo wuta e rahmat witu e reiy’ sa mina’asa en siniwo-Nala.10E reiy’sa mina’asa en siniwo-Mula i ti’i e laa syumukur wia-Nikoo, eeh TUHAN, wo se tou-tou i keupus-Mula se laa lumo’or Nikoo. 11Nisea se laa makite’ula eng kamulia’an eng keraja’an-Nu, wo laa mesesusuiyla eng kewaraneiyan-Nu, 12kaa laa makite’ula eng kewaraneiyan-Nu wia se oki-oki’ ni tou, wo eng kamulia’an en serengat eng keraja’an-Nu.13Keraja’an-Nu nyi’a mouw eng keraja’an e reiy’ sa mina’asa abad, wo em pemerenta’an-Nu e minena-ena’ matorola se reiy’ sa mina’asa see’. TUHAN si lale’ witu e reiy’ sa mina’asa lelila’an-Na wo wuta e nupus o lale’ witu e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Na.14TUHAN i ti’i si tumetobol i wee em baya ne tou se meka’anu wo tumetaga’ i wee em baya ne tou se neiy i katu’utuk. 15Em beren ne minapekasa tou e mengena-ngena’la Nikoo, wo Nikoo tu’u koo minee nisea kumaan witu e nedona; 16Nikoo si minuka’ e lawas-Mu wo si minepa’ar minesula e reiy’ sa mina’asa se matou-tou.17TUHAN i ti’i si adil witu e reiy’ sa mina’asa e lalan-Na wo wuta e nupus o lale’ witu e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Na. 18TUHAN si tawi wia se susur tou se maaleiy wia-Nisia, wia se susur tou se maaleiy wia-Nisia witu eng kelale’an. 19Sia si matuanala eng kepa’aran ne tou-tou se meide’la Nisia, malingala e rekeiy nea makitulung wo lumawirla nisea.20TUHAN si metayur em baya ne tou se meupusla-Nisia, ta’an em baya se tou fasik se laa punengen-Nala. 21Sumaku e matotorla puji-pujian wia si TUHAN wo ma’anouw se reiy’ sa mina’asa makhluk se lumo’or e ngaran-Na kudus i wee e mapawee-weena wo eng keurena.
Chapter 146

1Haleluya! Lo’orenouw si TUHAN, heiy imukurku! 2Niaku ku laa mememuliala si TUHAN eng keurean niaku nu matou-tou, wo mememazmur i wee si Empungku eng keurean naiku nu wia.3Te’a mouw ma’eman wia em baya se bangsawan, wia se oki’ ni tou se reiy’ mete’u meela kelawiran. 4Sakawisa e nyawana e merar, sia si mareng mea waki tana’; witu e nendo i ti’i kangkasi minere’i mouw e maksut-maksutna.5Ma’aruiyola sitou si makapunyala si Empung ni Yakub tanume si tumetulung, narapanna e wia si TUHAN, Empungna: 6Sia si simiwola e langit wo em bumi, en tasik wo e reiy’ sa mina’asa pumpunena; si minena-ena’ lale’ i wee eng keure-urena,7si minalinto’orla eng ka’adilan i wee se tou-tou pineras, si minee roti wia se tou-tou maarem. TUHAN si minayami se tou-tou kinakurungan, 8TUHAN si minuka’ em beren ne tou-tou rapa, TUHAN si timaga’la se tou se neiy i katu’utuk, TUHAN si meupusla se tou-tou ulit.9TUHAN si metayur se tou-tou wo’oseiy, se oki’ ula wo se balu se neiy i taga’-Nala sumeup, ta’an e lalan ne tou fasik e neiy i reko’-Nala. 10TUHAN i ti’i si Raja i wee eng keure-urena, Empungmu, eeh Sion, see’ o see’! Haleluya!
Chapter 147

1Haleluya! Nuli-ulit, memazmur i wee si Empung ta ni’itu e nulit, awes tare e wangun, wo e waarouw melo’o-lo’or e ni’itu.2TUHAN si minangun e Yerusalem, Sia si minerurla se tou-tou Israel neiy i keta’ata-ta’atas; 3Sia si lime’osla se tou-tou repu’ ate wo simalipupu em pali’-pali’ nea;4Sia si timantula eng kelakerna ne sumesena’-sumesena’ wo timotor e ngaran-ngaran em baya nyi’a. 5Wangko’ mouw si Tuhan ta wo limokon eng kaente’an, eng kasama’an-Na e reiy’ siniakaran.6TUHAN si timaga’la sumeup se tou-tou neiy i kalotoiy, ta’an kimumengla se tou-tou fasik i ka’ayo waki bumi. 7Kumantarouw i wee si TUHAN ampit eng kekantaren syukur, memazmurouw i wee si Empung ta ampit eng kecapi!8Nisia, si minenetla e langit ampit e linaak-linaak, si simadiala e naro i wee em bumi, si simiwo eng kuntung-kuntung minapatoumi rukut. 9Nisia, si minee kekaanen wia se tekapen, wia se oki-oki’ ne wara kokoak, se mengere-ngeret.10Sia si so’o wia eng kegaga’an ni kawalo, Sia si reiy’ senaang wia e ne’a ne tuama; 11TUHAN si senaang wia se tou-tou talo Nisia, wia se tou-tou maarapla e nupus lale’-Na.12Sawa’enola si TUHAN, heiy Yerusalem, lo’orenouw si Empungmu, heiy Sion! 13Karengan Nisia si time’etepla eng kelam em pepalen leloangannu, wo minerkatla se oki-oki’mu witu e neletmu. 14Sia si mineela eng kasejahtera’an wia en daerahmu wo minesula nikoo ampit eng gandum kasa le’os.15Sia si mina’ayola em perenta-Na mea waki bumi; ampit e minakarengan e nuwu’-Na matingkas. 16Sia si timumpami en salju tanu em bu’uk ni domba wo simerala e leleiydem kimete tanu e riawu.17Sia si limawami e rano watu tanu em pete’an-pete’an. Seiy ku’a re’en si taang rumedeiy sumarula eng ge’egher-Na? 18Sia si mina’ayola e nuwu’-Na, laa o rumanola em baya nyi’a, Sia si simengomi e reghes-Na, takar en dano e maso’oso’.19Sia si minabarla e nuwu’-Na wia si Yakub, katataapan-katataapan-Na wo e nukum-ukum-Na wia se Israel. 20Sia si reiy’ simiwo en tuana wia se reiy’ sa mina’asa bangsa, wo e nukum-ukum-Na e reiy’ kasine’uan nea. Haleluya!
Chapter 148

1Haleluya! Lo’orenouw si TUHAN waki sorga, lo’orenouw Sia waki tampa rakek! 2Lo’orenouw Sia, heiy reiy’ sa mina’asa malaikat-Na, lo’orenouw Sia, heiy reiy’ sa mina’asa suraro-Na!3Lo’orenouw Sia, heiy siendo wo sumedot, lo’orenouw Sia, heiy reiy’ sa mina’asa sumesena’ terang! 4Lo’orenouw Sia, heiy langit e minatasla e reiy’ sa mina’asa langit, heiy rano witu natas e langit!5Le’osouw em baya nyi’a lumo’or e ngaran ni TUHAN, karengan Nisia si minee perenta takar em baya nyi’a eng kinasiwoan. 6Sia si rimedeiyla em baya nyi’a i wee e mapawee-weena wo eng keurena, wo minee katataapan e reiy’ mete’u langkoiyen.7Lo’orenouw si TUHAN wia em bumi, heiy leloiy’-leloiy’ naga wo em pakasa’an lawanan wangko’; 8heiy api wo e naro eis, salju wo en semu, reghes tumokol e matuanala e nuwu’-Na;9heiy kuntung-kuntung wo e reiy’ sa mina’asa kakenturan, nakana e wu’ana-wu’ana wo e reiy’ sa mina’asa nakana aras: 10heiy tekapen-tekapen siru wo e reiy’ sa mina’asa tekapen, tekapen maoyouw wo se wara-wara makakale’ekew;11heiy raja-raja wia em bumi wo e reiy’ sa mina’asa bangsa, pemangko’-pemangko’ wo em baya ne maperenta eng kaoatan; 12heiy tole wo se oki-oki’ reraa, se tu’a wo se muda!13Ma’anouw em baya nea se melo’o-lo’or si TUHAN, karengan e ngaran-Na i te e rakek mulia, kewangko’an-Na minatasla em bumi wo e langit. 14Sia si rimakekola en sunge ne umat-Na, minamuali lelo’or-lelo’or i wee em baya ne tou se neiy i keupus-Nala, i wee se tou Israel, umat se tawi wia-Nisia. Haleluya!
Chapter 149

1Haleluya! Kantarenola i wee si TUHAN eng kekantaren weru! Lo’orenouw Sia witu se jema’ah ne tou-tou lale’.2Ma’anouw se Israel se mepa’a-pa’ar witu Si simiwola nyi’a, ma’anouw se bani Sion merio-rio witu si raja nea! 3Ma’anouw sea melo’o-lo’or e ngaran-Na ampit e na’engketen-na’engketen, ma’anouw sea memazmur wia-Nisia ampit e rebana wo eng kecapi!4Karengan si TUHAN si mepa’ar wia se umat-Na, Sia si memahkotala se tou-tou kumeng ate ampit eng kelawiran. 5Ma’anouw se tou-tou lale’ se mepa’a-pa’ar witu eng kamulia’an, ma’anouw sea merio-rio witu natas en tetekelan nea!6Ma’anouw e lo’or pewangko’an si Empung em bitu eng gorem en tikoo nea, wo en santi makaweren rua witu e lawas nea, 7kaa laa metetuanala en sesuli’an witu se bangsa-bangsa, pasiksa’an-pasiksa’an witu se suku-suku bangsa,8kaa laa metetorongku se raja-raja nea ampit e rante, wo se tou-tou nea mulia ampit en tali-tali wesi, 9kaa laa metetuanala witu nisea e nukuman tanu neiy i kepatik. Ni’itu mouw en serengat i wee em baya ne tou se neiy i keupus-Nala. Haleluya!
Chapter 15

1Mazmur ni Daud. TUHAN, seiy si toro tume’up witu en dasing-Mu? Seiy si toro mena’ witu eng kuntung-Mu eng kudus? 2Nyi’a i ti’i nisia si mawinta’ e reiy’ sisering, si matuanala sapa e nadil wo si meila’la eng kaulitan ampit em pakasa’an e natena,3si reiy’ maserame en sesero’ ampit e lila’na, si reiy’ masiwo lewo’ witu si ka’ampitna wo si reiy’ minapatorola en sering wia si ketana’na;4si maloo’ola hina sitou neiy i kasingkir, ta’an si mewangko’la sitou si meide’la si TUHAN; si timiboiy witu en tiwa’ ma’anouw tu’u rugi; 5si reiy’ minakipinjangla e loitna ampit e mekaan em bungangna wo si reiy’ masungkul e wewoko’ mesaru sitou reiy’ siselok. Seiy si mawinta’ en tuana, si reiy’ laa moghe eng keure-urena.
Chapter 150

1Haleluya! Lo’orenouw si Empung witu en tampa kudus-Na! Lo’orenouw Sia witu en cakrawala-Na ente’! 2Lo’orenouw Sia karengan e reiy’ sa mina’asa eng kewaraneiyan-Na, lo’orenouw Sia minatoroan ampit eng kewangko’an-Na kahebat!3Lo’orenouw Sia ampit en sengoan en sesebungen, Lo’orenouw Sia ampit eng gambus wo eng kecapi! 4Lo’orenouw Sia ampit e rebana wo e na’engketen-na’engketen, lo’orenouw Sia ampit em pema’ayangan kecapi wo en sesulingen! 5Lo’orenouw Sia ampit en ceracap matinting, lo’orenouw Sia ampit en ceracap makenteng!6Ma’anouw e reiy’ sa mina’asa se maaseng se lumo’or si TUHAN! Haleluya!
Chapter 16

1Miktam, Waki si Daud. Tayuranouw aku, eeh Empung, karengan wia-Nikoo niaku timerung. 2Niaku ku limila’ wia si TUHAN: “Nikoo mouw si Tuhanku, e reiy’la si le’os i wee niaku ta’an i te Nikoo!” 3Tou-tou kudus se wia en tana’ i yi’i, nisea mouw se tou mulia se salalu minamuali kepa’arangku.4Minawes kasela eng katekuran ne tou-tou se maki’itla se empung walina; niaku ku reiy’ laa kumi’it mapasempela en tetule tinoa’ nea e waki raa’, o kangkasi reiy’ laa menoto-notor e ngaran nea waki sumpingku.5Oh TUHAN, Nikoo mouw si weteng e warisangku wo em pialaku, Nikoo nuesa mouw si time’etepla e weteng neiy i koba’la wia niaku. 6Tali i peukur e limenta’ i wee niaku waki tampa-tampa kewangun; yon, eng kapunya’an pusakaku e masenaangla nateku.7Niaku ku malo’or si TUHAN, si minee mola e ngenge’enge wia niaku, yon, witu e nedo wengi nate nuraniku e maajarla niaku. 8Niaku ku reiy’ maena-ena’ matu’us wia si TUHAN; karengan Nisia si rimedeiy witu esa nga weka lele’osku, niaku ku reiy’ moghe.9Kaa ni’itu nateku e mepa’a-pa’ar wo e imukurku merio-rio, awes tare e nouwakeku e laa mena’ ampit e lener; 10karengan Nikoo koo reiy’ simarakanla niaku mea waki kaoatan ne tou minate, wo reiy’ minayala Sitou Kudus-Mu lumoo’ eng kapunengan.11Nikoo koo minakite’ula wia niaku e lalan em petou-touan; witu en sinaru-Mu wawean e mepa’a-pa’ar meloko-lokon, witu e lawas lele’os-Mu wawean e nikmat reiy’ maena-ena’.
Chapter 17

1Sombayang ni Daud. Linganola, TUHAN, em perkara e ulit, weeanola ghenang e naleiyku; weeanouw talinga en sombayangku, waki sumping e reiy’ male’ekok. 2Waki-Nikoo mouw satorona meiy em paakiman: em beren-Nu satorona e lumoo’ sapa e nulit.3Sa Koo me’uji e nateku, meriksa nyi’a witu e nedo wengi, wo sumoisapla niaku, takar Nikoo koo reiy’ laa matola e wo’o sapa tu’u kalewo’an; sumaku e reiy’ neiy i kawerot4Tanume em pasiwo-siwon ni tou, minatoroan ampit e nuwu’ neiy i totor-Mula, niaku ku timayurola en touku witu e lalan ne tou-tou se matuanala eng kaketean; 5eng ke’angku e minena-ena’ maki’itla e nenus-Mu, ne’aku e reiy’ minoghe.6Niaku ku maaleiy wia-Nikoo, karengan Nikoo koo mingkot niaku, oh Empung; i se’elengomi en talinga-Mu wia niaku, linganola e lelila’angku. 7Papa’ato mola e nupus lale’-Mu maka’erangen, yon Nikoo, si limawirla se tou-tou se timerung witu e lawas lele’os-Mu witu se rumerangu.8Piaranouw aku tanu e watuna em beren, i kirongola aku witu sinalangkouwan en tetewel-Mu 9witu se tou-tou fasik se kimontoiyla niaku, witu se kesaruku nyawaku eng kimepung niaku. 10Nisea se reiy’ mapa’atola en tongkoupusen, nisea se mawela’awa’;11nisea se maki’itla eng ke’ang-ke’angku, nisea en teakan se mawuyutla niaku, em beren nea ni’i patorola kaa laa mepepe’epesla niaku mea waki bumi. 12Rupa nea en tanu si singa, simerit kaa laa merera’akep, tanu si singa muda, maetip waki tampa neiy i kakirong.13Tumo’orouw, TUHAN, sarunola sea, i rewa mola sea, i liseiyomi aku ampit en santi-Mu waki se tou fasik. 14Liseiyola aku, eeh TUHAN, ampit e lawas-Mu, waki se tou-tou eng kaoatan i yi’i e wetengna nyi’a mouw e witu em patou-touan i yi’i; ma’anouw em po’ot nea e winesula ampit en sapa e neiy-Mu i kirong, i ka’ayo se oki-oki’ nea se mateu-teula, wo en teleu’na neiy i tele’u neala i wee se dade-dade nea.15Ta’an niaku, witu eng kaulitan e laaku tu’usan eng gio-Mu, wo witu e nedo keteto’or niaku ku laa mateu-teula ampit e rupa-Mu.
Chapter 18

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki si hamba ni TUHAN, nyi’a i yi’i si Daud si mina’ayola e lelila’an eng kekantaren i yi’i wia si TUHAN, witu e nedo si TUHAN nu minaya momi nisia waki rerongkeman em baya ne kesaruna wo waki e lawas ni Saul. Sia si limila’: “Niaku ku meupusla Nikoo, eeh TUHAN, kaente’angku!2Oh TUHAN, kentur watuku, reen petaangangku wo lumelawirku, Empungku, kuntung watuku, tampaku materung, kekelungku, sunge kelawirangku, kota bentenku! 3Lino’orouw si TUHAN, naleiyku: takar niaku tu’u ku lawir waki se kesaruku.4Tali-tali maut en simoisapola niaku, wo en songker-songker kasa lewo’ en timoro mola niaku, 5tali-tali eng kaoatan ne tou minate e limi’ikerola niaku, e we’etes- we’etes maut neiy i keta’an witu en saruanku.6Katoroan niaku nu witu eng kase’esekan, wia si Empungku niaku rumekeiy makitulung. Sia si limingame en suaraku waki bait-Na, e rekeiyku makitulung wia-Nisia e mina’ayo waki talinga-Na.7Laa o maoghe wo moghe mouw em bumi, wo en to’otolan-to’otolan eng kuntung matenggo’ogho’ wo maoghe, eng karengan e melaya-layas e nupi’-Na. 8Nawun minumbungi waki sesepunan-Na, e napi masila’ rimou’mi waki suma-Na, waana e melayas e rimou’mi waki-Nisia.90 Sia si mineku’la e langit, laa o tumumpa, karibe’ebengan em bitu e wawa’ ne’a-Na. 10Sia si mengali eng kerub, laa o tumelew wo merar witu natas eng kale’ekew e reghes.11Sia si simiwo eng kareiydeman witu eng kaledong-Na minamuali kekirongan-Na, yon, e minamuali lekouw-Na: rano naro e reiydem, linaak eng kuraber. 12Karengan en sena’ witu en sinaru-Na i kaliongouw e linaak-linaak-Na minewali e naro eis wo em baana napi.13Takar si TUHAN si limenter waki langit, Si Kasarakek si minapalingala en suara-Na. 14Neiy i waya-Name em panah-panah-Na, i ka’ayo neiy i sarakan-Nala sea, kerap e mangarero’orot, i ka’ayo kinaceu-Nala sea.15Laa o kaloo’anouw en to’otolan-to’otolan e lawanan, wo i kaongka’ mouw e na’ali’-na’ali’ eng kaoatan karengan e rekak-Mu, eeh TUHAN, karengan en sengoan e nasengan waki sesepunan-Nu16Sia si kima’apangi waki tampa rakek, minedo niaku, kimeongi niaku waki songker. 17Sia si minayami niaku waki se kesaruku kegaga wo waki se tou-tou mari’iris niaku, karengan nisea se taleus ente’ i wee niaku.18Nisea se minontar niaku witu e nendo belotku, ta’an si TUHAN si minamuali tetebean i wee-Niaku; 19Sia si minali niaku rimou’mi mea waki tampa pelas, Sia si limawirla niaku, karengan Nisia si minepa’arla wia niaku.20TUHAN si matuanala niaku minatoroan ampit eng kaulitangku, Sia si simuli’ wia niaku e minatoroan ampit eng kasucian e lawasku, 21karengan niaku ku minena-ena’ maki’itla e lalan ni TUHAN wo reiy’ mawinta’ fasik witu si Empugnku.22Karengan e reiy’ sa mina’asa e nukum-Na em bineeangkula ghenang, wo eng katataapan-Na e reiy’ neiy i wa’akatkula waki niaku; 23niaku ku mawinta’ reiy’ mapero witu en sinaru-Na, wo metayur en tou witu eng kaselokan. 24Kaa ni’itu si TUHAN si simuli’ wia niaku minatoroan ampit eng kaulitangku, e minatoroan ampit eng kasucian e lawasku witu en saruan em beren-Na.25Witu se tou se lale’ Nikoo koo mawinta lale’, witu se tou e reiy’ sisering Nikoo koo mawinta’ reiy’ sisering, 26witu se tou suci Nikoo koo mawinta’ suci, ta’an witu se tou reko’ Nikoo koo mawinta’ e minererengkom.27Karengan Nikoo mouw si limawirla se bangsa neiy i kalotoiy, ta’an se tou se matu’usla ampit en tingkeiy se neiy i kumeng-Mula. 28Karengan Nikoo mouw si simiwola en soloku simena’; TUHAN , Empungku, si timerangla eng kareiydemangku. 29Karengan ampit Nikoo niaku ku berani mesarula se rambangan, wo ampit si Empungku niaku ku berani kumompo’la em beton.30Sapa tare si Empung, e lalan-Na e lekep; ta’ar ni TUHAN nyi’a mouw e murni; Nisia si minamuali kekelung em baya ne tou se timerung wia-Nisia. 31Karengan seiy ku’a re’en si Empung sa reiy’ si TUHAN, wo seiy ku’a re’en si kuntung watu kacuali si Empung ta? 32Empung Nisia mouw si mina’akes e rereenangku ampit eng kewaraneiyan wo simiwo e lalanku rimampen;33si simiwo e ne’aku tanu e ne’a ni rusa wo simiwo niaku rimedeiy waki kakenturan; 34si minajar e lawasku maseke, i ka’ayo e lawasku en toro mengkurla em borang tambaga.35Koo mineela wia niaku eng kekelung kelawiran-Nu, lawas lele’os-Mu en timobol niaku, kamura’an-Nu en simiwo niaku sela. 36Koo mineela en tampa pelas i wee eng ke’angku, wo em berenna e ne’aku e reiy’ moghe.37Niaku ku mekeki’it se kesaruku i ka’ayo ku sumikop nisea, wo reiy’ murikiti nu reiy’pe’ sea ka’apungkula; 38niaku ku rimimu’umukla nisea, i ka’ayo sea reiy’ mouw mete’u tumo’or kasi; nisea se rimewa witu e wawa’ e ne’aku. 39Nikoo koo mina’akesola e rereenangku ampit eng kewaraneiyan kaa laa sumeke’; Nikoo koo timu’utukla witu e wawa’ eng kuasaku se tou se timo’or masu’usuk niaku.40Koo simiwo se kesaruku timingkasi waki niaku, wo se tou-tou se mari’iris niaku se pinunengkula. 41Nisea se marekeiy makitulung, ta’an e reiy’la si lumawirla, nisea se marekeiy wia si TUHAN, ta’an Nisia si reiy’ miningkot nisea. 42Niaku ku gimiling nisea mina rinte’-rinte’ tanu e riawu witu en saruan e reghes, minansalela nisea tanu e liwota’ witu lalan.43Nikoo koo limiseiyi niaku waki pemeroan ne rakyat; Nikoo si minopo niaku minamuali kapala witu se bangsa-bangsa; bangsa se reiy’ kasine’uangku se minamuali hambaku; 44tare mouw i te en talinga nea luminga, nisea se lale’ wia niaku; tou-tou wo’oseiy se tu’tuk masila’ niaku. 45Tou-tou wo’oseiy se kera weles wo rumou’mi waki kota rineen nea ampit e matenggo’ogho’.46TUHAN si matou-tou! Lino’orouw si kuntung watuku, wo mulia mouw si Empung Lumelawirku, 47Empung, si simiwo mola sesuli’an i wee niaku, si timu’utukola se bangsa-bangsa witu e wawa’ eng kuasaku,48si limiseiyomi niaku waki se kesaruku. Awes tare, Nikoo koo rimakekola niaku limantouwla nisea se timo’or mesaru niaku; Nikoo koo minaya momi niaku waki se tou se matuanala eng kawengi’isan. 49Kaa ni’itu niaku ku pa’ar mekekantarla en syukur i wee-Nikoo witu nelet ne bangsa-bangsa, eeh TUHAN, wo niaku ku pa’ar mekekantarla e mazmur i wee e ngaran-Nu.50Sia si kimaruniala eng kelawiran wangko’ wia se raja se pinopo-Na, wo minapa’atola e nupus o lale’ wia se tou se ni’isu’-Nala, nyi’a i ti’i si Daud wo wia se oki’ puyunna i wee eng keurena.”
Chapter 19

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mzmur ni Daud. Langit e masusuiyla eng kamulia’an ni Empung, wo en cakrawala e maabarla em pepa’ayangen e lawas-Na; 2nendo e minapawee-weela e nabar i ti’i wia si nendo, wo em bengi e minapa’ayola en tine’ui ti’i wia si wengi. 3Reiy’la si abar wo reiy’la si totor, en suara nea e reiy’ palingan;4ta’an en singkom nea e rimesike minea waki minapekasa eng kaoatan, wo e lelila’an nea e mina’ayome en tempok em bumi. Sia si minaas en dasing waki langit i wee siendo, 5si rimou’mi tanu mokan si peredegom si rimou’mi waki kamarna, mepa’a-pa’ar tanu mokan si pahlawan si laa metetuanala em pakela-kelanganna. 6Waki tempok e langit sia rumetik, wo sia lumedong i ka’ayome waki tempok walina; reiy’la si kinaterungan waki pasu’ en sena’na.7Taurat ni TUHAN i ti’i e lekep, makasegaya’en e imukur; natoran ni TUHAN i ti’i en te’etep, maweela hikmat wia sitou si reiy’la em pine’ani. 8Titah ni TUHAN i ti’i e minakatena-tena’, mekepa’aren e nate; perenta ni TUHAN i ti’i e lenas, masiwo em beren masena’.9Talo si TUHAN i ti’i en suci, e minena-ena’ wia i wee eng keurena; e nukum-ukum ni TUHAN i ti’i e nulit, e nadil em baya nyi’a, 10lebe wangun ta’an e mas, awes tare waki kelaker e mas tu’a; wo e lebe emis ta’an e madu, awes tare waki madu tiisan waki sala ne tampaner.11Awes kangkasi si hamba-Mu si ngine’enge’ala em baya nyi’a i ti’i, wo sitou si timiboiy wia nyi’a si maka’ato tetoro e wangko’. 12Seiy ku’a re’en si toro mamete’ula eng kaseipan? i waya momi niaku waki sapa e reiy’ kawena’asangkula.13Terungenola si hamba-Mu, wo o kangkasi witu sitou si kurangajar; te’a mouw sea kumuasala niaku! Takar niaku ku mamuali reiy’ sisering wo i kewayami waki kaselokan wangko’. 14Pa’edonouw Nikoo koo mepa’arla witu e tetotoren en sumaku wo eng genangan e nateku, eeh TUHAN, kuntung watuku wo tumetubuusku.
Chapter 20

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Satorona si TUHAN si mingkot nikoo witu e nedo kase’esekan! Satorona e ngaran ni Empung ni Yakub e mentenla nikoo! 2Satorona ni’i papa’ali-Nami en sesawang wia nikoo waki tampa kudus wo su’unen-Nami nikoo waki Sion.3Satorona eng genangen-Na e reiy’ sa mina’asa tetule sesempemu, wo ni’i kepa’ar-Nala en tetule tinunumu. S e l a (maseng) 4Satorona i wee-Nala wia nikoo sapa ni’i kepa’armula wo en siwon-Nala mua’ sapa en tiniro’mula.5Nikeiy keiy pa’ar merio-rio tanume eng kamenangan-Nu wo mopo em panji-panji demi e ngaran ni Empung ta; satorona si TUHAN si mutala e reiy’ sa mina’asa em pengiweennu. 6Teakan niaku ku mete’u, kaa si TUHAN si minee kamenangan wia sitou si ni’isu’-Nala wo mingkoti nisia waki sorga-Na eng kudus ampit eng kamenangan eng kasa masere-serengat kaa e lawas lele’os-Na.7Sitou i yi’i si mesawa’la eng kareta wo sitou i ti’i si mesawa’la se kawalo, ta’an nikita kita mesawa’ witu e ngaran ni TUHAN, Empung ta. 8Nisea se rimewa wo i ka’anu, ta’an nikita ta tumo’or rumedeiy wo minena-ena’ minalito’or.9Oh TUHAN, weeanola kamenangan wia si raja! Wingkotenouw satorona nikeiy witu e nedo nikeiy nu maaleiy!
Chapter 21

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. TUHAN, karengan eng kuasa-Mu mouw si raja si mepa’a-pa’ar; kumura eng kewangko’ e melaya-laya’na karengan eng kamenangan waki-Nikoo! 2Sapa e minamuali kepa’aran e natena e neiy mouw i karunia-Mula wia nisia, wo em pengiween en sumpingna e reiy’ neiy-Mu i sede’. S e l a (maseng)3Karengan Nikoo koo simungkul nisia ampit em berkat limokon; Nikoo koo minee e mahkota mas tu’a witu natas eng kokongna. 4Patou-touan eng kiniweenami waki-Nikoo; Nikoo koo mineela nyi’a wia nisia, wo e numur pakatu’an i wee e mapawee-weena wo eng keure-urena.5Wangko’ eng kamulia’anna karengan eng kamenangan waki-Nikoo; kawangko’an wo eng kamulia’an neiy mouw i karunia-Mula wia nisia. 6Yon, Nikoo si simiwo nisia minamuali berkat i wee e mapawee-weena; Nikoo koo minutala nisia e mepa’a-pa’ar witu en sinaru-Mu.7Karengan si raja si ma’eman wia si TUHAN, wo karengan e nupus o lale’ Ni Kasarakek nisia si reiy’ moghe. 8Lawas-Mu e laa sume’u em baya ne kesaru-Mu; lawas lele’os-Mu e laa sume’u se tou-tou se mari’iris Nikoo.9Nikoo koo laa sumiwo nisea tanu e ramporan melaya-layas, witu e nedo Nikoo nu mapa’atola en tou, eeh TUHAN. Nupi’ ni TUHAN e laa lume’ouw nisea wo e napi e laa kumaan nisea. 10Se see’ nea se laa punengen-Numi waki saruan em bumi, wo se oki’ o puyun nea waki elet ne oki-oki’ ni tou.11Sakawisa sea laa mapa eiy eng kacilaka’an witu nikoo, metetiro’la e le’ekok wiles, nisea se reiy’ siketer. 12Yon, Nikoo koo laa sumiwo nisea tumingkasla en tou, ampit en tali worang-Mu Nikoo koo mesara eng gio nea.13Tumo’orouw, eeh TUHAN, witu eng gorem eng kuasa-Mu! Nikeiy keiy pa’ar mekekantarla wo mememazmurla eng kaente’an-Nu.
Chapter 22

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Rusa witu em beena, Mazmur ni Daud. Empungku, Empungku, ka’a Koo tumele’ula niaku? Niaku ku maaleiy, ta’an Nikoo koo minena-ena’ wa’akat wo reiy’ tumulung niaku. 2Empungku, ku mereke-kekeiy witu e nedo oat, ta’an Nikoo koo reiy’ mingkot, wo witu e nedo wengi, ta’an e reiy’ kangkasi aku lumompon.3E nulitna Nikoo mouw Si Kudus si maena’ waki atas em puji-pujian ne tou Israel. 4Wia-Nikoo se nene moyang meiy ma’eman; nisea se ma’eman, wo Nikoo koo limiseiyla nisea. 5Wia-Nikoo sea mengale-ngaleiy, wo nisea se neiy i kaliseiy; wia-Nikoo sea ma’eman, wo nisea se reiy’ maka’ato e nirang.6Ta’an niaku i yi’i ku witek wo e reiy’ tou, pasero’an ne tou kelaker. 7Em baya se limoo’ niaku se menero-nero’ niaku, nisea se mawi’la en sumpingna, makuyungla eng kokongna: 8“Nisia si minee en tou wia si TUHAN; ma’anouw Sia si lumiseiyi nisia, ma’anouw Sia si mayami nisia! Reiy’ ku’a re’en Sia si minepa’arla wia nisia?”9Yon, Nikoo si rimou’mi niaku waki gandongan; Nikoo si simiwo niaku aman witu em be’ewer ni ina’ku. 10Wia-Nikoo niaku neiy i sarakan rengane’ niaku nu minatou, rengane’ witu eng gandongan ni ina’ku Nikoo mouw si Empungku.11Te’a mouw mewa’akat waki niaku, karengan eng kasusa’an en tawi mouw, wo e reiy’la si tumulung. 12Laker se sapi raghar minuyuti niaku; banteng-banteng waki Basan se kimepung niaku; 13nisea se ngimangala en semurna witu niaku tanu si singa si mera’akep wo manguang.14Tanu en dano niaku neiy i katoa’, wo e reiy’ sa mina’asa e ruiyku neiy i kapensoli waki kekusi’anna; nateku minamuali tanu e lilin, minakemu minerano witu eng gorem em be’ewerku; 15Kaente’angku em pera tanu em pete’an eng kaca, lila’ku eng kimerut witu e langit-langit en sumaku; wo witu e riawu maut Koo rimeta’la niaku.16Karengan se asu-asu se minuyuti niaku, se rambangan lumelewo’ se kimepung niaku, nisea se timude’ e lawas wo ne’aku. 17E reiy’ sa mina’asa ruiyku en toro rekenengku; nisea se ma’ato, nisea se matu’usla niaku.18Nisea se minemete-meteng e labungku witu nelet nea, wo nisea se limobo’ eng koba’ witu eng karaiyku. 19Ta’an Nikoo, TUHAN, te’a mouw wa’akat; eeh kaente’angku, makarenganouw tumulung niaku!20I waya momi niaku waki en santi, wo e nyawaku waki rerongkeman ni asu. 21Lawirenomi niaku waki semur ni singa, wo waki sunge em benten. Nikoo koo miningkotouw niaku!22Niaku ku laa mememasyurla e ngaran-Nu wia se patuari-patuariku wo melo’o-lo’or Nikoo witu eng keuneran ne jema’ah: 23nikouw si meide’la si TUHAN, lo’orenouw Sia, heiy ne pakasa’an oki’ o puyun ni Yakub, mulianola Sia, wo meide’ mola witu Nisia, heiy ne pakasa’an oki’ o puyun ni Israel!24Karengan Nisia si reiy’ maloo’ola hina ka’apa tu’u mapedam mari’iris em peme’itan ne tou se neiy i kalotoiy, wo Nisia si reiy’ mekekirongla eng gio-Na wia se tou i ti’i, wo Nisia si luminga eng katoroan sitou i ti’i nu rumekeiy makitulung wia-Nisia. 25Karengan Nikoo niaku ku melo’o-lo’or witu se jema’ah kasela; nazarku e laaku wearen witu en sinaru nea se meide’la Nisia.26Sitou si kumeng ate si laa kumaan wo mawesu, sitou simasero si TUHAN si laa melo’o-lo’or Nisia; ma’anouw e natemu tumou i wee eng keurena! 27E reiy’ sa mina’asa tempokna em bumi e laa ghumenang nyia’ wo murikit wia si TUHAN; wo se reiy’ sa mina’as kaum waki se bangsa-bangsa se laa mongkot sumempe witu en sinaru-Na.28Karengan si TUHANouw si makapunya eng keraja’an, Nisia mouw si maperenta witu se bangsa-bangsa. 29Yon, wia-Nisia se laa mongkot sumempe em baya ne tou se tingkeiy wia em bumi, witu en sinaru-Na se laa kumurur em baya ne tou se tumumpa witu eng gorem e riawu, wo se tou se reiy’ mete’u tumo’orong em patou-touan.30Se oki-oki’ o puyun se laa rumaghes wia-Nisia, wo laa sumusuiyla en tanume si TUHAN wia se angkatan e laa meiy. 31Nisea se laa mabarla eng ka’adilan-Na wia se bangsa se laa tumou eeh sangari, karengan Nisia si timuana mola nyi’a.
Chapter 23

1Mazmur ni Daud. TUHAN nyi’a mouw si rumerawirku, reiy’ sikakurangan aku. 2Sia si ghimoleiyla niaku waki padang e makarukut lisouw, Sia si timeper niaku mea waki rano kaleneran;3Sia si simegaya’la e imukurku. Nisia si rimawir niaku witu e lalan ulit eng karengan e ngaran-Na.4Ma’anouw tu’u aku makelang witu eng kewong karibe’ebengan, niaku ku reiy’ meide em bahaya, karengan Nikoo koo ma’an niaku; em bewewe-Mu wo em bulu’-Mu, ni’itu mouw e meibor niaku.5Nikoo koo simadiala sesakeiyan i wee niaku, witu en sinaru ni kesaruku; Nikoo koo minisu’la eng kokongku ampit e lana; em pialaku e wuta masewel.6Kale’osan wo eng kamura’an tu’uman e laa kumi’itla niaku, esa nga umur em patou-touangku; wo niaku ku laa mena’ witu em bale ni TUHAN kelabotan e masa.
Chapter 24

1Mazmur ni Daud. TUHANouw si makapunya em bumi ma’an e reiy’ sa minasa em pumpunena, wo eng kaoatan ma’an se maena’ witu eng goremna. 2Karenagn Nisia mouw si timo’otolela nyi’a witu natas en tasik wo minalinto’orla nyi’a witu natas en so’oso’an-so’oso’an.3Seiy ku’a re’en si toro sumosor mea waki atas eng kuntung ni TUHAN? Seiy ku’a re’en si toro rumedeiy waki tampa-Na eng kudus?” 4“Sitou em beresi e lawasna wo lenas e natena, si reiy’ simarakanla en touna wia em pale’ekokan, wo si reiy’ matiwa’ e reiy’ ulit.5Nisia mouw si laa sumungkul em berkat waki si TUHAN wo eng ka’adilan waki si Empung si limawirla nisia. 6Ni’itu mouw se angkatan ne tou-tou se minueiyla Nisia, se masero eng gio-Mu, eeh Empung ni Yakub.” S e l a (maseng)7Ka’atouw eng kokongmu, heiy pepalen-pepalen leloangan, wo kina’adetanouw kouw, heiy pepalen-pepalen e minaka abat-abatouw, rio ghumorem si Raja Kamulia’an! 8“Seiy ku’a re’en i ti’i si Raja Kamulia’an?” “TUHAN , si jaya wo waraneiy, TUHAN, si waraneiy witu em paseke’an!”9Ka’atouw eng kokongmu, heiy pepalen-pepalen leloangan, wo kina’adetanouw kouw, heiy pepalen-pepalen e minaka abat-abatouw, rio ghumorem si Raja Kamulia’an! 10“Seiy ku’a re’en Nisia i ti’i si Raja eng Kamulia’an?” “TUHAN e minapekasa alam, Sia mouw si Raja Kamulia’an!” S e l a (maseng)
Chapter 25

1Waki si Daud. Wia-Nikoo, eeh TUHAN, popongku e imukurku; 2Empungku, wia-Nikoo aku ma’eman; te’a mouw satorona aku maka’ato nirang; te’a mouw se kesaru-kesaruku se mepa’a-pa’ar witu niaku. 3Yon, em baya ne tou se mengena-ngena’la Nikoo se reiy’ laa maka’ato e nirang; se maka’ato e nirang nyi’a mouw nisea se masiwo en sime’epang ampit e reiy’la sito’otolanna.4I pakite’u momi e lalan-lalan-Mu wia niaku, eeh TUHAN, i papa’ato momi ni’itu wia niaku. 5Alinouw aku kumelang witu eng kaulitan-Nu wo turu’enouw aku, karengan Nikoo mouw si limawirla niaku, Nikoo koo pengena-ngena’angku kelabotan e nendo.6Ghenangenouw e reiy’ sa mina’asa rahmat-Mu wo e nupus lale’-Mu, eeh TUHAN, karengan em baya nyi’a i ti’i em bia mouw rengane’ em pubakala. 7Dosa-dosaku witu e nedo nu muda wo eng kaselokan-kaselokangku te’a mouw pegheghenangen-Nu, ta’an ghenangenola niaku minatoroan ampit e nupus lale’-Mu, eng karengan eng kale’osan-Nu, eeh TUHAN.8TUHAN i ti’i si le’os wo ulit; kaa ni’itu Nisia si tumudu’la lalan wia se tou maseip. 9Nisia si merawir se tou-tou se kumeng ate i ki’it e nukum, wo Nisia si maturu’la e lalan-Na wia se tou-tou se kumeng ate.10E reiy’ sa mina’asa e lalan ni TUHAN nyi’a mouw e nupus o lale’ wo eng kaulitan i wee sitou si timiboiy witu en teta’aran-Na wo e nge’enge’-nge’enge’-Na. 11Eng karengan e ngaran-Nu, eeh TUHAN, ampunganola eng kaselokangku, karengan em bangko’ eng kaselokan i ti’i.12Seiy ku’a re’en sitou si meide’la si TUHAN? Seiy ku’a re’en sitou si reiy’ meide’la si TUHAN? Wia nisia si TUHAN si tumudu’la lalan e lewo’ sa reiy’ pelengenna. 13Sitou i ti’i nuesa si laa mena-ena’ witu eng ka’aruiyan wo se oki’ puyunna se laa maka’atola em bumi.14TUHAN si maksewok retuk ampit sitou si meide’la Nisia, wo en teta’aran-Na ni’i pakite’u-Nala wia nisea. 15Berenku e minena-ena’ neiy i katoro wia si TUHAN, karengan Nisia si rimou’mi e ne’aku waki pure’eket. 16Lumenge mouw wia niaku wo i koupusola niaku, karengan niaku ku maesa-esa reiy’la patuari wo neiy i kalotoiy.17Le’arola e nateku se’esek wo i rou’ momi aku waki kapedisangku! 18Tebonouw em peme’itangku wo eng kasusa’angku, wo ampunganola e reiy’ sa mina’asa dosaku. 19Loo’onouw, kumura eng kelakerna se kesaruku, wo kumura sea mari’iris niaku ampit eng kasa minamut.20Tayuranouw satorona si imukurku wo i waya momi aku; te’a mouw aku maka’ato irang, karengan niaku ku timerung wia-Nikoo. 21Kale’osan e nate wo eng kajujuran satorona en tumeper niaku, karengan niaku ku mengena-ngena’la Nikoo.22Oh TUHAN, i waya momi se tou Israel waki e reiy’ sa mina’asa kase’esekanna!
Chapter 26

1Waki si Daud. Weeanola ka’adilan wia niaku, eeh TUHAN, karengan niaku ku timou mouw witu eng kale’osan e nate; wia si TUHAN niaku ma’eman ampit e reiy’ meware-wareng. 2Ujinouw aku, eeh TUHAN, wo wa’awa’anouw aku; soisapenouw em batinku wo e nateku. 3Karengan em berenku neiy i katuyu witu e nupus lale’-Mu, wo niaku ku matou-tou witu eng kaulitan-Nu.4Niaku ku reiy’ rimuber ampit se lumele’ekok, wo ampit se tou munafik niaku ku reiy’ makasewok; 5niaku ku mari’iris wia em pinaeruran ne tou se masiwo lewo’, wo ampit se tou fasik niaku ku reiy’ rimuber.6Niaku ku minoas e lawasku eng kowa’ reiy’ simelok, laa o kumelang lumedongla e mezbah-Mu, eeh TUHAN, 7kasuatan minapalingala eng kekantaren syukur ampit e menaleinteng, wo simusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen. 8TUHAN, niaku ku rumendem witu em bale paena’an-Nu wo witu en tampa eng kamulian’an-Nu rimuber.9Te’a mouw mesesawut e nyawaku mewali-wali se tou makadosa, ka’apa em patou-touangku mewali-wali se tou menenoa’ raa’, 10em bitu e lawasna eng kimerut em pasiwo-siwon sa’amek, wo e lawas lele’osna en simungkul e wewoko’.11Ta’an niaku i yi’i ku matou-tou witu eng kale’osan e nate; i waya momi aku wo i koupusola aku. 12Ne’aku e rimedeiy witu en tana’ rampen; niaku ku pa’ar melelo’or si TUHAN witu se jema’ah.
Chapter 27

1Waki si Daud. TUHAN nyi’a mouw si terangku wo kelawirangku, wia si seiy ku’a re’en niaku lewo’ sa reiy’ meide’? TUHAN nyi’a mouw si benten em patou-touangku, witu si seiy ku’a re’en aku lewo’ sa reiy’ tumenggo’ogho’?2Katoroan se lumelewo’-lumelewo’ nu rumego niaku kaa laa mekekaan e le’onaku, nyi’a i yi’i em baya ne kasu’usukeku wo se kesaruku, nisea nuesa mouw se neiy i kare’esok wo ka’anu. 3Ma’anouw tu’u se suraro dumasing kumepung niaku, reiy’ meide’ e nateku; ma’anouw tu’u tu lumentut em paseke’an mesaru niaku, witu eng kapualitan i ti’i tu’u niaku ku minena-ena’ ma’eman.4E nesa kapualitan eng kiniweeku mola wia si TUHAN, ni’itu mouw ni’i kepa’arkula: mena’ witu em bale ni TUHAN esa nga umur em patou-touangku, lumoo’ola eng kamura’an ni TUHAN wo kumeipila em bait-Na.5Karengan Nisia si timerungla niaku witu e lekouw-Na witu e nedo bahaya; Sia si kimirongla niaku witu em kekirongan waki dasing-Na, Sia si minopo niaku mea waki atas eng kuntung watu. 6Takar en teakan taga’ mouw eng kokongku, limatouwla se kesaruku esa nga kaledongku; witu en dasing-Na niaku ku pa’ar mesesempela tetule ampit e merio-rio; niaku ku pa’ar mekekantar wo mememazmur i wee si TUHAN.7Linganouw, TUHAN, e naleiy neiyku i pa’ayola, i koupusola aku wo wingkotenouw aku! 8Nateku maki’itla e nuwu’-Mu: “Seronouw eng gio-Ku”; takar eng gio-Mu en seronku, eeh TUHAN.9Te’a mouw mekekirongla eng gio-Mu wia niaku, te’a mouw mesesede’ si hamba-Mu i yi’i ampit e nupi’; Nikoo mouw si tumetulungku, te’a meteterek niaku wo te’a mouw metetele’ula niaku, eeh Empung lumelawirku! 10Ma’anouw tu’u si ama’ku wo si ina’ku tumele’ula niaku, ta’anouw si TUHAN si simungkul niaku.11I tudu’ mola e lalan-Mu wia niaku, eeh TUHAN, wo rawirenouw aku witu e lalan rampen eng karengan se kasu’usukeku. 12Te’a mouw mesesarakan niaku witu en serit ne kesaruku, karengan timo’orouw marego niaku se sairi-sairi towo, wo se tou-tou se maasengla eng kawengi’isan.13Eng kaulitna, niaku ku ma’emanla laa lumoo’ eng kale’osan ni TUHAN waki wanua ne tou-tou se matou-tou! 14Pa’ena’enola si TUHAN! Ente’enola wo te’etepenola natemu! Yon, pa’ena’enola si TUHAN!
Chapter 28

1Waki si Daud. Wia-Nikoo, eeh TUHAN, kuntung watuku, niaku maaleiy, te’a mouw makapenes en tou witu niaku, karengan, sa Koo minena-ena’ minakapenes wia niaku, niaku ku minamuali tanu sitou si timumpa witu eng gorem ruragh eng kubur. 2Linganola en suara paaleiyku, sakawisa ku rumekeiy wia-Nikoo maki tulung, wo mayat e lawasku i torome en tampa-Mu eng kasa kudus.3Te’a mouw mekekeong niaku mewali-wali ampit se tou fasik ka’apa tu’u ampit se tou se matuanala eng kalewo’an. 4Su’inola sea i ki’it em pasiwo-siwon nea wo i ki’it eng kapawinta’ nea e lewo’; su’inola sea eng kewaar ampit em pasiwo-siwon e lawas nea, i suli’ mouw wia nisea sapa en tinuana neala. 5Karengan nisea se reiy’ mepadungla em pepa’ayangen ni TUHAN wo em pasiwo-siwon e lawas-Na; Sia si laa kuma’anula nisea wo reiy’ tumo’orla nisea kasi.6Lino’orouw si TUHAN, karengan Nisia si liminga mola en suara paaleiyku. 7TUHAN nyi’a mouw si kaente’angku wo kekelungku; wia-Nisia nateku ma’eman. Niaku ku kinatulungan kaa ni’itu e mepa’a-pa’ar e nateku, wo ampit eng kekantarengku niaku ku masyukur wia –Nisia. 8TUHAN nyi’a mouw si kaente’an ne umat-Na wo benten kelawiran i wee se tou se ni’isu’-Nala!9Lawirenola satorona se umat-Mu wo berkatenola eng kapunya’an-Nu nuesa, rawirenola sea wo ru’urenouw sea i wee eng keure-urena.
Chapter 29

1Mzmur ni Daud. Wia si TUHAN, heiy se maena’ waki sorgawi, wia si TUHAN i te eng kamulia’an wo eng kaente’an! 2I wee mouw wia si TUHAN eng kamulia’an e ngaran-Na, mongkotouw wia si TUHAN ampit e minanginlo’orela eng kakudusan!3Suara ni TUHAN witu natas e rano, Empung si mulia si limenter, TUHAN si witu natas e rano em bangko’. 4Suara ni TUHAN wuta eng kaketeran, suara ni TUHAN wuta en serengat. 5Suara ni TUHAN e rimepu’la e nakana aras, awes tare, TUHAN si rimo’atla e nakana aras Libanon.6Sia si simiwo eng kuntung Libanon mengompo-ngompo’ tanu sioki’ ni sapi, wo eng kuntung Siryon tanu sioki’ ni banteng. 7Suara ni TUHAN e masegoa’mi layasna napi. 8Suara ni TUHAN simiwo em padang gurun matenggo’ogho’, TUHAN si simiwo em padang gurun Kadesh matenggo’ogho’9Suara ni TUHAN simiwo minaanak si rusa mereiy megandong, awes tare, en talun e rino’opongnala; wo witu eng gorem em bait-Na susur tou se maaleiy: “Ormat!” 10TUHAN si rimuber witu natas e rano ampuan, TUHAN si rimuber tanume si Raja i wee eng keure-urena.11TUHAN satorona si meela kaketeran wia se umat-Na, TUHAN satorona si merkatla se umat-Na ampit en sejahtera!
Chapter 30

1Mazmur. Kekantaren i wee em pentahbisan em Bait Suci. Waki si Daud. Niaku ku laa lumo’or Nikoo, eeh TUHAN, karengan Nikoo koo kimeongome niaku minatas wo reiy’ minee se kesaru-kesaruku mepa’a-pa’ar witu niaku 2TUHAN, Empungku, wia-Nikoo niaku marekeiy makitulung, wo Nikoo koo lime’osola niaku. 3TUHAN, Nikoo koo minopomi niaku waki kaoatan ne tou minate, Nikoo koo timoula niaku witu nelet nea se timumpame waki ruragh eng kubur.4I kantarola e mazmur i wee si TUHAN, heiy tou-tou se i koupus-Nala, wo i sempe mola en syukur witu e ngaran-Na kudus! 5Karengan esa nga edo i te Sia meupi’, ta’an esa nga umur em patou-touan Sia si mura ate; eng kelabotan em bengi wawean name’an, melelaa memo’odo kinalinga’an merio-rio.6Witu eng kasenaangangku niaku ku limila’: “Niaku ku reiy’ laa moghe i wee eng keure-urena!” 7TUHAN, eng karengan Nikoo koo minepa’arla, Nikoo koo timampa mola niaku waki atas eng kuntung te’etep; eng katoroan Nikoo nu kimirongla eng gio-Mu, niaku ku neiy i kasenge’. 8Wia-Nikoo, eeh TUHAN, niaku maaleiy, wo wia si Tuhanku niaku makiwee:9“Sapa ku’a re’en e nuntungna sa e raa’ku i katoa’, sa aku tumumpa mea waki ghorem ko’okor eng kubur? Toro ku’a re’en e riawu syumukur wia-Nikoo wo mabarla eng kelale’an-Nu? 10Linganouw, TUHAN, wo i koupusola niaku, TUHAN, mamuali mouw tumetulungku!”11Niaku si ma’arip rinoba-Mu mola minamuali tou si mengengke-ngengket, e roko mengasi’ku e winuka’-Mu mola, rereenangku e wina’akes-Mu ampit e mepa’a-pa’ar, 12rio e imukurku eng kumantarla mazmur i wee-Nikoo wo te’a makapenes en tou. TUHAN, Empungku, i wee eng keure-urena niaku pa’ar mekekantarla en syukur i wee-Nikoo.
Chapter 31

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Wia-Nikoo, TUHAN, niaku materung, te’a mouw ma’an mekasa aku maka’ato irang. I liseiyola aku eng karengan eng ka’adilan-Nu, 2i se’elengomi en talinga-Mu wia niaku, makarenganouw mayami niaku! Mamuali mouw i wee niaku kuntung watu tampa paterungan, reen petaangan kaa laa melelawirla niaku!3Karengan Nikoo koo kentur watuku wo petaangangku, wo eng karengan e ngaran-Nu Nikoo koo laa rumawir wo tumeper niaku. 4Nikoo koo laa rumou’mi niaku waki pure’eket neiy i ta’anla ne tou witu niaku, karengan Nikoo mouw si tampa paterungangku.5Witu e lawas-Mu mouw i sarakankula e nyawaku; Nikoo koo minaya momi niaku, eeh TUHAN, Empung e lale’. 6Nikoo koo mari’iris wia se tou se maepung em berhala e reiy’ sipenoron, ta’an niaku ku ma’eman wia si TUHAN. 7Niaku ku laa merio-rio wo mepa’a-pa’ar karengan e nupus lale’-Mu, karengan Nikoo koo timebo mola em peme’itan, minee mola ghenang eng kase’esekan e imukurku,8wo reiy’ simarakan niaku witu e lawas ne kesaru, ta’an timaga’la e ne’aku witu en tampa kapelasan. 9I koupusola niaku, eeh TUHAN, karengan niaku ku mapedam se’esek; karengan e rara ate em peme’itanouw em berenku, timekurouw e imukur wo nouwakeku.10Karengan em patou-touangku e mina’apu witu mengasi’ wo en te’un-te’un e numurku witu e nga’angal i penga’angal; kaente’angku eng kimo’okos karengan em peme’itangku, wo e ruiy-ruiyku e minalewea’. 11Witu en sinaru em baya ne kesaruku niaku ku reiy’ lekep, mekeide’en i wee se ketana-ketana’ku, wo minamuali kasenge’an i wee se kasine’uan-kasine’uangku; nisea se limoo’ niaku waki lalan se timingkasi waki niaku.12Niaku ku neiy mouw i kaliongi waki paghenangan tanu sitou minate, minamuali mouw tanu em barang e minapete’. 13Karengan niaku ku liminga kelaker se tou menena-nena’, – wawean eng kineide’an waki se reiy’ sa mina’asa weteng! – nisea se mewali-wali minaasa’an mececilakala niaku, nisea se mekemaksut mesesawut e nyawaku.14Ta’an niaku, wia-Nikoo aku ma’eman, eeh TUHAN, niaku ku limila: “Nikoo mouw si Empungku!” 15E masa patou-touangku e witu lawas-Mu, i waya momi niaku waki lawas ne kesaru-kesaruku wo se tou-tou se mekeki’it niaku! 16Siwonouw eng gio-Mu sumena’ witu si hamba-Mu, lawirenola niaku kaa e nupus lale’-Mu!17TUHAN, te’a mouw i pewewayala niaku maka’ato irang, karengan niaku ku maaleiy wia-Nikoo; ma’anouw se tou-tou fasik se maka’ato e nirang wo tumumpa waki kaoatan ne tou minate wo mu’ukul. 18Ma’anouw en sumping towo e mu’ukul, e maabut se tou ulit ampit eng katingkeiyan wo en sesero’an!19Kumura eng kalokonena eng kale’osan-Nu e neiy-Mu mouw i kirongla i wee se tou se meide’la Nikoo, en tinuana-Mu mola i wee se tou se timerung wia-Nikoo, witu en sinaru ne tou! 20Nikoo koo kimirongla nisea witu en sinalangkouwan eng gio-Mu witu em paasa-asa’an ne tou-tou; nikoo koo timerungla nisea witu e lekouw witu em paperoan e lila’.21Lino’orouw si TUHAN, karengan e nupus o lale’-Na neiy i tudu’-Nala wia niaku ampit e maka’erangen witu e nedo kase’esekan! 22Niaku ku mapokeiyla witu eng kalikokoangku: “Niaku ku neiy mouw i katea’mi waki sinaru em beren-Nu.” Ta’an eng kaulitna Nikoo koo limingala en suara ni’i paaleiyku, eng katoroan niaku nu marekeiy wia-Nikoo makitulung.23I koupusola si TUHAN, heiy em baya ne tou se neiy i koupus-Nala! TUHAN si timayur se tou-tou se kasa lale’, ta’an se tou-tou se masiwo em biles se sinu’i-Na ampit e reiy’ meware-wareng. 24Ente’enola wo te’etepenola e natemu, heiy em baya ne tou se maarap wia si TUHAN!
Chapter 32

1waki si Daud. Kekantaren mawee teturu’. Ma’aruiyola se tou se niampungala eng kaselokanna, en dosana eng kinelungala! 2Ma’aruiyola sitou, eng kaselokanna e reiy’ rinekenla ni TUHAN, wo si reiy’ maka imukur lumele’ekok!3Eng keurean niaku nu minakapenes en tou, e ruiy-ruiyku e mina reawa’ karengan niaku kumenga’angal eng kelabotan e nendo; 4karengan oat o wengi e lawas-Mu meubel niaku ampit eng kawuterna, we’enekeku e minapera, tanu kaa en te’etelna e noras ra’ar. S e l a (maseng)5Dosaku neiy i pakite’ukula wia-Nikoo wo eng kaselokangku e reiy’ mouw neiyku i kirongla; niaku ku limila’: “Niaku ku laa maku wia si TUHAN eng kaselokan-kaselokangku,” wo Nikoo koo minampungla eng kaselokan karengan en dosaku. S e l a (maseng) 6Kaa ni’itu satorona susur tou lale’ se sumombayang wia-Nikoo, kasuatan Nikoo nu toro atonla; eng kaulitna witu e nedo en songker wangko’ minamuali, ni’itu e reiy’ timoro nisia.7Nikoo mouw si pakirongan i wee niaku, witu eng kase’esekan Nikoo koo makedir niaku, Nikoo koo maledongla niaku, i ka’ayo aku i kaliseiy wo rumio. S e l a (maseng) 8Niaku ku laa mewewee teturu’ wo metetudu’la wia nikoo e lalan e lewo’ sa reiy’ kelangennu; Niaku ku laa mewewee ngenge’enge’, em beren-Ku neiy i katuyu wia nikoo.9Te’a mouw tanu si kawalo ka’apa bagal se reiy’ siakal, eng kawengi’isanna e lewo’ sa reiy’ patiro’en ampit en tali leis wo en toom, sa reiy’, sia si reiy’ laa tumawila nikoo. 10Laker e rumara pineme’itan ne tou fasik, ta’an se tou ma’eman wia si TUHAN se linedong-Nala ampit e nupus o lale’.11Mepa’a-pa’arola witu si TUHAN wo rumio-rio mouw, heiy tou-tou ulit; rumio-rio mouw, heiy tou-tou jujur!
Chapter 33

1Rumio-rio mouw, heiy tou-tou ulit, witu si TUHAN! Karengan e melo’o-lo’or i ti’i e waar i wee se tou-tou jujur. 2Syumukurouw wia si TUHAN ampit eng kecapi, memazmurouw i wee-Nisia ampit eng gambus mapulu’ tali! 3I kantarola i wee-Nisia eng kekantaren weru; i pa’ayangouw eng kecapi makale’o-le’os ampit e merio-rio!4Karengan e nuwu’ ni TUHAN i ti’i e nulit, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pina’ayang-Nala ampit eng kelale’an. 5Nisia si pa’ar eng ka’adilan wo e nukum; em bumi e wuta ampit e nupus o lale’ ni TUHAN. 6Kaa e nuwu’ ni TUHAN e langit en siniwo mola, kaa e nasengan waki suma-Na e reiy’ sa mina’asa surarona.7Sia si minerurla e rano en tasik tanu witu en seper, Sia si minee e lawanan wangko’ witu en tampana. 8Ma’anouw em pakasa’an em bumi e meide’ wia si TUHAN, ma’anouw em baya ne penduduk eng kaoatan se meide’ witu Nisia! 9Karengan Nisia si minee nuwu’, takar em baya nyi’a e minamuali; Sia si minee perenta, takar em baya nyi’a em bia.10TUHAN si mino’opolela em pesesiwon ne bangsa-bangsa; Sia si rime’ila en tetiro’an ne suku-suku bangsa; 11ta’an em pesesiwon ni TUHAN en tataap eng keure-urena, tetiro’an e nate-Na see’ o see’. 12Ma’aruiyola se bangsa, si Empungna nyi’a mouw si TUHAN, suku bangsa se pineleng-Na se minamuali kapunya’an-Na nuesa!13TUHAN si matembomi waki sorga, Sia si maloo’mi em baya se oki’ ni tou; 14waki tampa paena’an-Na Sia si matebomi em baya ne penduduk em bumi. 15Nisia si minentuk e nate nea nu waya, se mineela ghenang e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen nea.16Siesa raja si reiy’ laa lumawir kaa eng kewangko’an eng kuasa; siesa pahlawan si reiy’ laa katulungan eng kaselana eng kaketeran. 17Kawalo nyi’a mouw si arapan reiy’ sipenoron kaa laa ma’ayola eng kamenangan, e ma’anouw tu’u tu sela eng kelali’iketanna e reiy’ mete’u mee kaliseiyan.18Eng kaulitna, em beren ni TUHAN neiy i katuyu wia nisea se meide’la Nisia, wia nisea se maarapla e nupus lale’-Na, 19kaa laa mewewayami e imukur nea waki maut wo miara em patou-touan nea witu e noras kelalenan.20Imukur ta si mengena-ngena’la si TUHAN, Nisia mouw si tumetulung ta wo kekelung ta! 21Yon, karengan Nisia e nate ta e mepa’a-pa’ar, karengan witu e ngaran-Na kudus nikita ta ma’eman.22E nupus lale’-Mu, eeh TUHAN, satorona e rumapitla nikeiy, tanu nikeiy nu maarap wia-Nikoo
Chapter 34

1Waki si Daud, witu e nedo sia nu towo-towo sepereng eng genangna witu en sinaru ni Abimelekh, i ka’ayo sia neiy i ure’, laa o mea. Niaku ku laa melelo’or si TUHAN witu e reiy’ sa mina’as nedo; puji-pujian wia-Nisia e minena-ena’ witu eng gorem en sumaku.2Karengan si TUHAN e imukurku e mesawa’; ma’anouw se tou-tou kumeng ate se luminga nyi’a wo mepa’a-pa’ar. 3Wangko’enola si TUHAN mewali-wali ampit niaku, meiy mouw kita mewali-wali mapasine’ula e ngaran-Na!4Niaku ku simero mola si TUHAN, laa o Sia mingkot niaku, wo mayami niaku waki e reiy’ sa mina’asa eng keide’angku. 5I tuyu mola en tu’usannu wia-Nisia, takar eng giomu e laa sumena’-sena’, wo reiy’ laa kasa meirang. 6Sitou si neiy i kalotoiy i yi’i si minaleiy, wo si TUHAN si liminga; Sia si limawiri nisia waki e reiy’ sa mina’asa eng kase’esekanna.7Malaikat ni TUHAN se dimasing waki kaledong ne tou-tou se meide’la Nisia, laa o lumiseiyla nisea. 8Pe’anenouw wo loo’onouw, kumura eng kale’osna si TUHAN i ti’i! Ma’aruiyola se tou se timerung wia-Nisia! 9Meide’ mola si TUHAN, heiy tou-tou-Na kudus, karengan e reiy’ sikakurangan se tou se meide’la Nisia!10Singa-singa muda se timekur kinelalenan, ta’an se tou-tou se masero si TUHAN se reiy’ sikakurangan e wo’o sapa tu’u e le’os. 11Meiy mouw eeh oki-oki’, linganola niaku, meide’la si TUHAN e laa i turu’kula wia nikoo!12Seiy ku’a re’en sitou si mepa’arla em patou-touan, si maewela e numur pinakatu’an kaa laa mekekeipila e le’os? 13Tayuranouw e lila’mu witu e lewo’ wo en sumpingmu witu en tetororen-tetotoren e mele’ekok; 14wa’akatenola e lewo’ wo tuananola e le’os, seronouw em pedamean wo me’inakutouw ma’atola nyi’a!15Em beren ni TUHAN neiy i katuyu wia se tou-tou ulit, wo en talinga-Na witu e rekeiy nea nu makitulung; 16eng gio ni TUHAN e mapero se tou-tou masiwo lewo’ kaa laa merere’ila eng genang wia nisea waki saruan em bumi. 17Sakawisa se tou-tou ulit i ti’i mengale-ngaleiy, takar si TUHAN si luminga, wo rumeta’mi nisea waki e reiy’ sa mina’asa eng kase’esekan nea.18TUHAN i ti’i si tawi wia se tou-tou se repu’ ate, wo Nisia si limawirla se tou-tou e rimu’umuk imukurna. 19Kabelotan ni tou-tou ulit eng kelaker, ta’an si TUHAN si minayami nisia waki em baya nyi’a i ti’i; 20Sia si kimedirla e reiy’ sa mina’asa e ruiyna, e reiy’ siesa tu’u e minarepu’.21Kabelotan e laa matela se tou fasik, wo seiy si mari’iris se tou ulit se laa mesa’an e nukuman. 22TUHAN si minayami e imukur ne hamba-hamba-Na, wo em baya ne tou se timerung wia-Nisia se reiy’ laa mesa’an e nukuman.
Chapter 35

1Waki si Daud. Mapero mouw, TUHAN, sumaru se tou se mepeperoan ampit niaku, sumeke’ mouw sumaru se tou se maseke’ mesaru niaku! 2Tiboiyanouw eng kekelung wo eng kekelung rintek, tumo’orouw tumulung niaku, 3sawutenouw en tetura’ wo em pati mesesarula se tou-tou se mekeki’it niaku; i lila’ mola wia si imukurku: “Niaku mouw ku kelawirannu!”4Ma’anouw maka’ato e nirang wo tena’an en sering, se tou-tou se pa’ar mesesawut e nyawaku; ma’anouw mundur wo kasa meira-irang se tou-tou se mesesiwola eng kacilaka’angku! 5Ma’anouw sea tanu e neta niali e reghes, neiy i todo ni Malaikat ni TUHAN; 6ma’anouw e lalan nea e reiydem wo nere, wo si Malaikat ni TUHAN si mekeki’it nisea!7Karengan e reiy’ ampit sito’otolanna sea tima’an em pure’eket witu niaku, e reiy’ ampit sito’otolanna sea nu kimiar em pemo’opot i wee e nyawaku. 8Ma’anouw eng kapunengan e meiy nisia ampit e reiy’ pengara-ngarapen, em pure’eket neiy i ta’anna, ma’anouw tu sumikop nisia nuesa, ma’anouw sia i ka’anu wo mapuneng!9Ta’an niaku ku merio-rio eng karengan si TUHAN, niaku ku mepa’a-pa’ar karengan eng kelawiran waki-Niisa; 10e reiy’ sa mina’asa ruiyku e meila’: “Yon, TUHAN, seiy ku’a re’en si tanu Nikoo, si rimeta’mi sitou peme’itan waki lawas ni tou lebe ente’ ta’an nisia, se tou peme’itan wo miskin waki lawas ni tou si mekaatla nisia?”11Sairi-sairi se kasa pa’ar eng kaketean se timo’or rimedeiy, sapa e reiy’ kete’uangkula, ni’itu mouw em pekeke’in neami waki niaku. 12Nisea se simuli’ eng kale’osangku ampit eng kalewo’an; pedaman wiles e rimo’omes niaku.13Ta’an niaku, eng katoroan nisea nu rara’an, niaku ku minake labung mengasi’; niaku ku simiksa en touku ampit e minoso, wo en sombayangku en simeup limentuti witu em be’ewerku, 14tanu mokan si ka’ampiteku ka’apa si patuariku mouw si rara’an, tuana mouw niaku mawinta’; tanu sitou si menga’angal e nga’angal karengan pinatean ni ina’, tuana mouw niaku ku tu’utuk ampit e labung mengasi’.15Ta’an eng katoroan niaku nu neiy i kasu’usu’ i ka’anu, mepa’a-pa’arouw sea wo muyut, minuyut mesaru niaku; se tou-tou wo’oseiy se reiy’ kasine’uangku makewur niaku ampit e reiy’ maena-ena’na; 16ampit em fasik nisea se menero-nero’ reiy’ mena’, kimare’eketla em ba’angna witu niaku.17I ka’ayo pira eng keure, Tuhan, Koo matu’us i temi? Lawirenomi si imukurku waki paterian nea, e nyawaku waki se singa-singa muda! 18Niaku ku pa’ar mekekantarla en syukur wia-Nikoo witu se jema’ah kewangko’, witu eng keuneran ne rakyat kelaker ku laa melo’o-lo’or Nikoo.19Te’a mouw ma’an mekasa i te mepa’a-pa’ar witu niaku se tou-tou se masu’usukla niaku e reiy’la si kinapoongan, ka’apa memi’ipi-mi’ipitla em beren ne tou-tou se mari’iris niaku e reiy’la si tino’otolan. 20Karengan nisea se reiy’ mesesusuiyla en dame, wo witu se tou-tou se retuk witu em banua nisea se timiro’la em biles,21nisea se minuka’ en sumana minakapenar witu niaku wo lumila’: “Syukur, syukur, em beren neiy e limoo’ mola nyi’a!” 22Nikoo koo limoo’ mola nyi’a, TUHAN, te’a mouw makapenes en tou, eeh Tuhan, te’a mouw wa’akat wia niaku! 23Mawongke mouw wo tumo’orouw rumapit eng hakeku, rumapit em perkaraku, eeh Empungku wo Tuhanku!24Akimenola niaku minatoroan ampit eng ka’adilan-Nu, eeh TUHAN Empungku, rio te’a sea mepa’a-pa’ar witu niaku! 25Te’a mouw sea lumila’ witu natena: “Syukur, ni’itu mouw eng kepa’aran neiy!” Wo te’a mouw sea lumila’: “Nikeiy keiy lime’ouw mouw nisia!” 26Ma’anouw mewali-wali maka’ato nirang wo kasa meirang se tou-tou se mepa’a-pa’ar wiru eng kinabelotangku; ma’anouw mekelabung e nirang wo en sering se tou-tou se minangko’la en touna witu niaku!27Ma’anouw merio-rio wo mepa’a-pa’ar se tou-tou se pa’ar lumoo’ niaku i ulitela! Ma’anouw sea minena-ena’ lumila’: “TUHAN i ti’i si wangko’, Nisia si maewela eng kelawiran ne hamba-Na! 28Wo e lila’ku e laa menoto-notor eng ka’adilan-Nu, melo’o-lo’or Nikoo eng kelabotan e nendo.
Chapter 36

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki si hamba ni TUHAN, waki si Daud. Dosa e matotor witu lo’okna e nate ni tou fasik; mapedam meide’ wia si Empung e reiy’la wia sitou i ti’i, 2karengan nisia si maelur en touna, i ka’ayo sitou nu matola eng kaselokanna wo mari’iris nisia.3Lelila’en waki sumana nyi’a mouw eng kalewo’an wo e le’ekok wiles, sia si reiy’ mawinta’ en sama’ wo masiwo e le’os. 4Kalewo’an en siniwonala witu en tetekelanna, sia si timampala en touna witu lalan e reiy’ le’os; sapa e lewo’ e reiy’ i sede’na.5Oh TUHAN, e nupus-Mu mina’ayome waki langit, lale’-Mu e mina’ayome waki linaak. 6Ka’adilan-Nu nyi’a mouw en tanu eng kuntung-kuntung ni Empung, e nukum-Mu nasarla e lawanan wangko’ kahebat. Setou wo se tekapen se linawir-Mula, eeh TUHAN.7Kumura e maka argana e nupus lale’-Mu, eeh Empung! Oki-oki’ ni tou se timerung witu en sinalangkouwan eng kale’ekew-Mu. 8Nisea se minesula en touna ampit em barewes witu em bale-Mu; Nikoo koo minee nisea kumoo’omi waki so’oso’an eng kasenaangan-Nu. 9Karengan wia-Nikoo wawean eng kembu’an em petou-touan, witu eng gorem en terang-Mu nikeiy keiy limoo’ en terang.10I papawee-wee mola e nupus lale’-Mu i wee se tou se makasine’u Nikoo, wo eng ka’adilan-Nu i wee se tou le’os ate! 11Te’a mouw satorona e ne’a ne tou-tou tingkeiy e lume’ek niaku, wo e lawas ne tou fasik e mure’ niaku, 12Loo’on, se tou-tou se matuanala eng kalewo’an i ti’i nu i ka’anu; nisea se i wansal wo se reiy’ mouw mete’u tumo’ori kasi.
Chapter 37

1Waki si Daud. Te’a meupi’ karengan sitou si masiwo e lewo’, te’a loo’ e nate wia se tou masiwo em biles; 2karengan nisea se makarengan kumesut tanu en dukut wo maweles tanu en tanemen-tanemen lisouw.3Ma’emanouw wia si TUHAN wo tuananola e le’os, mena’ mola waki wanua minta’ mouw e lale’, 4wo lumaya-laya’ mouw karengan si TUHAN; takar Nisia si laa meela wia nikoo sapa eng kepa’aran e natemu.5I sarakanola em patou-touannu wia si TUHAN wo ma’emanouw wia-Nisia, wo Nisia si laa minta’; 6Nisia si laa modolela eng kaulitannu tanu en terang, wo eng hakmu tanu e noat7Makapenesouw en tou witu en sinaru ni TUHAN wo pa’ena’anola Sia; te’a meupi’ karengan sitou si minua’ witu em patou-touanna, karengan sitou si matuanala e le’ekok wiles.8Mena’ mola meupi’ wo i tele’u mola e nate pasu’ i ti’i, te’a meupi’, ni’itu e mali i te wia eng kalewo’an. 9Karengan se tou-tou se masiwo e lewo’ se laa punengen, ta’an se tou-tou se mengena-ngena’la si TUHAN se laa maka’atola em banua. 10Karengan e reiy’ mouw ure kasi, takar mere’i mouw sitou fasik, sa koo meela ghenang en tampana, takar nisia si reiy’ mouw wia kasi.11Ta’an se tou-tou kumeng ate se laa maka’atola em banua wo melaya-laya’ karengan eng kasejahtera’an e meloko-lokon. 12Tou fasik si matiro’la eng kalewo’an witu sitou ulit wo kimare’eketla em ba’ang witu nisia; 13Tuhan si kime’eke’la sitou fasik i ti’i, karengan Nisia si limoo’ e nendona en tawi mouw.14Tou-tou fasik se simawut en santi wo minengkur em borang nea kaa laa mekekolo’la se tou-tou peme’itan wo se tou-tou miskin, kaa laa mewewunu’ se tou-tou se matou-tou jujur; 15ta’an en santi nea e laa kumuek em be’ewer nea nuesa, wo em borang nea e laa repu’un.16Lebe le’os e noki’ wia se tou ulit ta’an e meloko-lokon waki se tou fasik; 17karengan e lalupa ne tou-tou fasik e laa repu’unela, ta’an si TUHAN si tumobol se tou-tou ulit.18TUHAN si mete’ula e nendo-nendo ne tou se lale’, wo eng kapunya’an pusaka nea e laa minena-ena’ eng keure-urena; 19nisea se reiy’ laa maka’to nirang witu e nedo kacilaka’an, wo nisea se laa mawesu witu e nendo-nendo kelalenan.20Eng kaulitna, se tou-tou fasik se laa mapuneng; kesaru ni TUHAN tanu eng kewangunan em padang rukut: nisea se ma’apu mere’i, ma’apu mere’i asarla e nawun. 21Tou fasik se mapinjang wo se reiy’ mawear sumeup, ta’an se tou ulit nyi’a mouw se toroupus wo reiy’ sesel.22Eng kaulitna, se tou-tou se binerkat-Nala se laa maka’atola em banua, ta’an se tou-tou se kinutok-Nala se laa re’inla. 23TUHAN si tumataapla eng ke’angan-ke’angan ni tou em patou-touanna e mekepa’aren wia-Nisia; 24sakawisa sia i ka’anu, si reiy’ i ka’ayo i kakoteiy, karengan si TUHAN si timobol e lawasna.25Eng ketareanna niaku ku muda, en teakan ku minatu’a mouw, ta’an e reiy’pe’ ma’an mekasa ku lumoo’ sitou ulit neiy i tele’ula, ka’apa se oki’ puyunna se mengiwee-ngiwee roti; 26susur nendo nisia si mawee en tongkoupusean wo mawee pinjangan, wo se oki’ puyunna se minamuali berkat. 27Wa’akatenola e lewo’, wo tuananola e le’os, takar nikoo koo laa minena-ena’ minena’ i wee eng keure-urena;28karengan si TUHAN si meupusla e nukum, wo Nisia si reiy’ tumele’ula se tou-tou neiy i keupus-Nala. I ka’ayo eng keure-urena nisea se laa kapiara’an, ta’an se oki’ o puyun ne tou-tou fasik se laa re’inla. 29Tou-tou ulit se laa maka’atola em banua wo mena’ maname mapawee-wee. 30Suma ne tou ulit e matotorla en sama’, wo e lila’na e meila’la e nukum;31Taurat ni Empungna em bitu eng gorem e natena, eng ke’angan- ke’anganna e reiy’ maoghe. 32Tou fasik se mategha’ sitou ulit wo me’inakut mewewunu’ nisia; 33TUHAN si reiy’ sumarakan sitou ulit i ti’i witu e lawasna, Sia si reiy’ mayala nisia i papaloo’o-loo’ola fasik witu e nedo paadilen.34Pa’ena’anola si TUHAN wo minena-ena’ ki’itenola e lalan-Na, takar Nisia si laa mopo nikoo kaa laa maka’atola em banua, wo nikoo koo laa lumoo’ se tou-tou fasik re’inla.35Niaku ku limoo’ siesa tou fasik si gaga tingkeiy, si timou simela tanu e nakana aras Libanon; 36katoroan niaku nu lumangkoiy, minere’i mouw sia, niaku ku menero nisia, ta’an si reiy’ kina’atoan.37Weeanola ghenang se tou le’os ate wo lumoo’o mouw wia se tou jujur, karengan wia se tou se pa’ar en dame se laa wawean e nedo rerior; 38ta’an se lumelewo’-lumelewo’ se laa punengen mewali-wali, wo e nedo rerior ne tou-tou fasik e laa re’inla.39Tou-tou ulit se linawirla ni TUHAN; Nisia nyi’a mouw si tampa paterungan nea witu e nedo kase’esekan; 40TUHAN si tumulung nisea wo lumiseiyi nisea, Sia si limiseiyi nisea waki lawas ne tou-tou fasik wo limawirla nisea, karengan nisea se timerung wia-Nisia.
Chapter 38

1Mazmur ni Daud witu e nedo minapasempela en tetule i paghenang. TUHAN, te’a mouw me’ukum niaku witu e nupi’-Mu, wo te’a mouw mesesiasa niaku witu eng kepasu’an e nupi’-Mu; 2karengan sioki’na em pana-Mu si limampat niaku, lawas-Mu en timumpa momi timoro niaku.3E reiy’la si segaya’ witu e le’onaku eng karengan e nupi-Mu, e reiy’la si lawir witu e ruiy-ruiyku eng karengan en dosaku; 4karengan eng kaselokangku en timoro mola eng kokongku; em baya nyi’a tanu em pemesa’anen wuter e minamuali taleus wuter i wee niaku.5Em pali’-pali’ku mawou wu’ul, menana’ karengan eng kawe’engelangku; 6niaku ku neiy i kawengku-wengkur, kasa neiy i katu’utuk; kelabotan e nendo niaku ku makelang ampit e mengasi’.7Karengan e rereenangku wuta em papesin, e reiy’la si segaya’ witu e le’onaku; 8Niaku ku kina’apuan eng keter wo kasa minarimu’umuk, niaku ku mange’enges karengan e meletu-letup em pusu’ku.9Tuhan, Nikoo si mete’ula e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arangku, wo e nga’angalku tu’u e reiy’ neiy i kakirong i wee-Nikoo; 10em pusu’ku e menengka-nengkap, eng kaente’angku e limiong, wo en sena’na em berenku tu’u e minere’imi waki niaku.11Se kalo-kaloku wo se ka’ampit-ka’ampitku se mina’akat karengan e rumaraku, wo se kawanua patuariku se mina’akat. 12Se tou-tou se pa’ar mesesawut e nyawaku se tima’an e we’etes, se tou-tou se mame’inakutla en cilakaku, se maghenangla eng kakemuan wo matiro’la e le’ekok wiles kelabotan e nendo.13Ta’an niaku i yi’i ku tanu se tou lunteng, niaku ku reiy’ malinga, tanu sitou wowo’ si reiy’ minuka’ en sumana. 14yon, niaku i yi’i ku tanu sitou reiy’ malinga, e rereiy’la sipepero witu en sumana.15Karengan wia-Nikoo, eeh TUHAN, niaku maarap; Nikoo mouw si laa mingkot, eeh Tuhan, Empungku. 16Eng genangku: “Asal sea reiy’ mepa’a-pa’ar karengan niaku, te’a mewewangko’la en tou witu niaku sakawisa e ne’aku i kaoghe!”17Karengan niaku ku muleiy meka’anu kaa neiy i kasu’usu’, wo niaku ku reiy’ maena-ena’ patoron eng kasa merara; 18yon, niaku ku minaku eng kaselokangku, niaku ku kori’ karengan en dosaku.19Se tou-tou se masu’usukla niaku se kasa ka’asa’an, lakerouw se tou-tou se mari’iris niaku e reiy’ sikinapoongan; 20nisea se masuli e lewo’ wia niaku sawel e le’os, nisea se masu’sukla niaku, karengan niaku ku mekeki’it e le’os.21Te’a i petetele’ula niaku, ee TUHAN, Empungku, te’a mouw wa’akat waki niaku! 22Makarenganouw tumulung niaku, eeh Tuhan, kelawirangku!
Chapter 39

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I wee e Yedutun. Mazmur ni Daud. Eng genangku: “Niaku ku laa metetayur en tou, rio te’a aku makadosa ampit e lila’ku; niaku ku laa tumaang en sumaku ampit en toom eng keurean se tou fasik se witupe’ en saruanku.”2Niaku ku minu’ukul, niaku ku minenes, niaku ku minowo’, niaku ku wa’akati waki kapualitan e le’os; ta’an em peme’itangku e makawuterla 3Nateku e mawuaya witu en touku, melayas tanu napi, eng katoroan niaku nu menga’angal e nga’angal; niaku ku masusuiy ampit e lila’ku:4“Yon TUHAN, i pakite’u momi wia niaku em pateangku, wo sapa e nakaran e numurku, rio aku mete’ula kumura eng katerina niaku! 5Nulit, em pira ngerangan ite neiy i tantu-Mula e numurku; i wee- Nikoo em patou-touangku tanu e nesa reiy’ sisapa. Yon, susur tou se minaghio-ghio i te! S el a (maseng)6Nisia si kumalenoan i te limease! Sia si minaparungkea’ i tela e reiy’ sipenoron wo tumawun, ta’an si reiy’ mete’u, seiy si laa kumawi nyi’a ee sangari. 7Wo en teakan, sapa ku’a re’en em pengena-ngena’an, eeh Tuhan? Wia-Nikoo mouw niaku maarap.8I waya momi niaku waki e reiy’ sa mina’asa eng kaselokangku, te’a pesesiwonla niaku sesero’an ne tou ba’abal! 9Niaku ku minu’ukul, e reiy’ wuka’angku en sumaku, karengan Nikoo nuesa mouw si mininta’.10I liseiyomi niaku waki wewewe-Mu, niaku ku rimu’umuk karengan e regoan e lawas-Mu. 11Nikoo koo simiasa siesa nga touan ampit e nukuman karengan eng kaselokanna, wo kimemula eng kewangunanna masuat tanu se wu’uwuk; eng kaulitna, susur tou nyi’a mouw se kaghio-ghioan waya. S e l a (maseng)12inganome en sombayangku, eeh TUHAN, wo weeanola talinga witu e rekeiyku makitulung, te’a mouw makapenes en tou maloo’ e lue’ku! Karengan niaku ku time’up wia-Nikoo, niaku ku malepu-lepu tanu em baya ne nene moyangku. 13I wera momi en tu’usan-Nu waki niaku, rio aku mepa’a-pa’ar nu reiy’pe’ niaku nu mea wo e reiy’ mouw wia kasi!”
Chapter 40

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Niaku ku kasa mengena-ngena’la si TUHAN; laa o sia lumalesi wia niaku wo luminga e rekeiyku makitulung. 2Sia si minopomi niaku waki po’opot eng kapunengan, waki lipetek eng ga’agharan; Sia si timampala ne’aku waki atas eng kentur watu, timataapla eng ke’angku,3Sia si mineela eng kekantaren weru witu en sumaku kaa laa melelo’or si Empung ta. Laker tou se laa lumoo’ nyi’a wo se mineide’, laa o ma’eman wia si TUHAN. 4Ma’aruiyola sitou, si minee eng ka’emananna wia si TUHAN, si reiy’ limenge wia se tou-tou tingkeiy, ka’apa wia se tou-tou se sime’epangola witu eng katowoan!5Lakerouw en tinuana-Mu mola, eeh TUHAN, Empungku, em pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen wo e maksut-Mu i wee nikeiy. reiy’la e mete’u i teperela ampit Nikoo! Niaku ku pa’ar ma’abarla wo lumila’la nyi’a, ta’an en taleus wangko’ eng kelakerna kaa laa rekenen. 6Nikoo koo reiy’ mepa’ar wia en tetule rineret wo en tetule sesakeiyan, ta’an Nikoo koo minuka’mola en talingaku; tetule tinunu wo en tetule pare’i en dosa e reiy’ kine’i-Mu.7Laa o ku lumila’: “Nulit, niaku ku meiy; witu e langkunan eng kaol wawean neiy i kepatik en tanume niaku; 8niaku ku pa’ar tumuanala eng kepa’aran-Nu, eeh Empungku; Taurat-Mu em bitu eng gorem em be’ewerku.” 9Niaku ku maabarla eng ka’adilan witu se jema’ah kewangko’; awes tare e reiy’ petaangengku en sumpingku, Nikoo kangkasi si mete’u, eeh TUHAN.10Ka’adilan e reiy’ mouw i kirongkula witu e nateku, kelale’an-Nu wo eng kelawiran waki-Nikoo en sinusuiykula, nupus-Mu wo eng kaulitan-Nu e reiy’ i peneskula wia se jema’ah kewangko’. 11Nikoo, TUHAN, te’a mouw metetaang e rahmat-Mu waki niaku, nupus-Mu wo eng kaulitan-Nu satorona en tumayur niaku e reiy’ siena’na!12Karengan eng kacilaka’an eng kimepung niaku i ka’ayo e reiy’ neiy i keila’ eng kelakerna. Niaku ku kinaki’itanouw eng kaselokangku, i ka’ayo ku reiy’ makawoo lumoo’; lebe wangko’ eng kelakerna waki wu’uk witu eng kokongku, i ka’ayo e nateku en timu’utuk. 13Mepa’arla satorona Nikoo, eeh TUHAN, kaa laa mayami niaku; TUHAN, makarenganouw tumulung niaku!14Ma’anouw maka’ato irang wo eng kasa meirang nisea nu waya se mesesawut e nyawaku; ma’anouw sea mundur wo tena’an en sering nisea se mepa’arla eng kacilaka’angku! 15Ma’anouw i kapenes karengan e meirang nisea se rimekaki niaku: “Syukur, syukur!”16Ma’anouw melaya-laya’ wo mepa’a-pa’ar kaa Nikoo em baya ne tou se menero Nikoo; ma’anouw nisea se meupusela eng kelawiran waki-Nikoo se minena-ena’ lumila’: “TUHAN i ti’i si wangko’!” 17Niaku i yi’i ku peme’itan wo miskin, ta’an si Tuhan si maweela ghenang niaku. Nikoo mouw si timulung niaku wo limiseiymi niaku, eeh Empungku, te’a mouw mangerer!
Chapter 41

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Ma’aruiyola sitou si maweela ghenang se tou lewea’! TUHAN si laa lumiseiyla nisia witu e nedo macilaka. 2TUHAN si laa tumerungla nisia wo miara e nyawana, i ka’ayo sia totoren ma’aruiy wia em bumi; Nikoo koo reiy’ laa mayala nisia pa’ayangen ne kesaruna! 3TUHAN si sumawang nisia witu en tetekelanna e nedo rara’an; witu en tetekelanna Koo sumegaya’mi nisia kasa uli-ulit waki rumarana.4Sa aku, pokeiyku: ”TUHAN, i koupusola niaku, le’osenola niaku, karengan witu Nikoo mouw aku makadosa!” 5Kesaruku se meila’la e lewo’ tanume niaku: “Kawisa ku’a re’en sia mate, wo eng ngaranna i kaliong mere’i?” 6Sitou si mineiy lumales, si meila’ en towo; natena wuta eng kalewo’an, laa o sia kumaluar sumusuiyla nyi’a witu e lalan.7Em baya ne tou se mari’iris wia niaku se menena-nena’ mewali-wali en tanume niaku, nisea se matiro’la e lewo’ witu niaku: 8“Rumara lewo’ en timoro mola nisia, mekasa i kagholeiy, si reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi.” 9Awes tare si kalo karetukeku si pa’emanengkula, si kimaan e rotiku, si kimenteiyola en tu’umirna witu niaku.10Ta’an Nikoo, eeh TUHAN, i koupusola niaku wo i taga’ mola aku, takar niaku ku laa metetuanala en sesuli’an witu nisea. 11Ampit en tuana niaku ku mete’u, kaa Nikoo koo mepa’ar wia niaku, sakawisa se kesaruku se reiy’ merio-rio karengan niaku. 12Ta’an niaku, Nikoo koo timobol niaku karengan eng kale’osan e nateku, Nikoo koo simiwo niaku timaga’ witu en sinaru-Mu i wee eng keure-urena.13Lino’orouw si TUHAN, Empung Israel, waki keure-urena i ka’ayo eng keure-urena! Amin, yon Amin.
Chapter 42

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Kekantaren pawee teturu’ ne bani Korah. Tanu si rusa malelola en so’oso’an e mekerano, tuana mouw si imukurku malelola Nikoo, eeh Empung. 2Imukurku si mare’o wia si Empung, wia si Empung matou-tou, kawisa ku’a re’en aku toro meiy lumoo’ si Empung?3E lue’ku minamuali kekaanengku oat o wengi, karengan eng kelabotan e nendo se tou se meila’ wia niaku: “Waki wisa si Empungmu?” 4Nyi’i mouw e laa pegheghenangengku, kasuatan e imukurku en tekur o wedu; kumura aku kumelang maju witu eng keidetan ne tou, rumeriorla nisea kume’ang mea waki wale ni Empung ampit en suara merio-rio wo eng kekantaren syukur, witu eng keramean ne tou-tou se masiwo em pelesir.5Ka’a koo neiy i keubel, heiy imukurku, wo balisa witu eng gorem en touku? Maarapola wia si Empung! Karengan niaku ku laa mee syukur kasi wia-Nisia, si tumetulungku wo Empungku! 6Imukurku si neiy i kaubel witu en touku, kaa ni’itu niaku ku neiy i kaghenang wia-Nikoo waki tana’ en so’oso’an Yordan wo eng kakuntungan Hermon, waki kuntung Mizar.7Lawanan wangko’ e mengere-ngeretan ampit e nerutan en tuunan-Nu; e reiy’ sa mina’asa wuaya wo em balolongan-Nu melangkun metawuni niaku. 8TUHAN si minerentala e nupus lale’-Na witu e nendo oat, wo witu e nendo wengi niaku ku mekantarla eng kekantaren, e nesa sombayang wia si Empung patou-touangku.9Niaku ku limila’ wia si Empung, kuntung watuku: “Ka’a Koo lumiurla niaku? Ka’a aku lewo’ sa reiy’ matou-tou mengasi’ witu wawa’ e ropitan ne kesaru?” 10Tanu eng kinuek e maut witu eng gorem e ruiyku se kesaruku se mapero’ niaku, kasuatan meila’ wia niaku eng kelabotan e nendo: “Waki wia si Empungmu?”11Ka’a koo neiy i keubel, heiy imukurku, wo ka’a koo balisa witu eng gorem en touku? Maarapola wia si Empung! Karengan niaku ku mee syukur kasi wia-Nisia, si tumetulungku wo Empungku!
Chapter 43

1Weeanola ka’adilan wia niaku, eeh Empungku, wo pe’inakutenola em perkaraku witu se kaum reiy’ lale’! I liseiyomi niaku waki se tou le’ekok wo se tou wiles! 2Karengan Nikoo mouw si Empung tampa pate’upangku. Ka’a Koo tumerek niaku? Ka’a aku lewo’sa reiy’ tumou mengasi’ witu e wawa’ e ropitan ne kesaru?3I reo mouw en terang-Mu wo eng kelale’an-Nu meiy, rio aku teperen wo alin waki eng kuntung-Mu kudus wo mea waki tampa paena’an-Nu! 4Takar niaku ku toro mea waki mezbah ni Empung, sumaru si Empung, e nyi’a mouw eng kepa’a-pa’arangku wo eng kelaya-laya’angku, wo mee syukur wia-Nikoo ampit eng kecapi, eeh Empung, Empungku!5Ka’a Koo neiy i keubel, heiy imukurku, wo ka’a koo balisa witu eng gorem en touku? Maarapola wia si Empung! Karengan niaku ku masyukur kasi wia Nisia, si tumetulungku wo Empungku!
Chapter 44

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki se bani Korah. Kekantaren pawee teturu’. Oh Empung, ampit en talinga meiy nuesa e lininga meiy mola, se nene moyang meiy se simusuiy mola wia nikeiy em pasiwo-siwon en tinuana-Mu mola witu en zaman nea, witu en zaman purbakala. 2Nikoo nuesa, ampit e lawas-Mu, simere’ mola se bangsa-bangsa ta’an nisea i yi’i se neiy i waya-Mula matou; suku-suku bangsa se cinilaka-Mu mola, ta’an nisea i yi’i se neiy i waya-Mula sumena.3Karengan reiy’ ampit en santi nisea se rimuberla em banua, reiy’ e lalupa nea e maweela nisea kamenangan, ta’an i te e lawas lele’os-Mu wo e lalupa-Mu wo en sena’ eng gio-Mu, karengan Nikoo koo minepa’ar wia nisea. 4Nikoo mouw si Rajaku wo Empungku si minerentala eng kamenangan i wee si Yakub.5Ampit Nikoo mouw keiy sumunge em baya se kesaru meiy, ampit e ngaran-Nu mouw keiy mele’e-le’ek se tou-tou se timo’or marego nikeiy. 6Karengan reiy’ ampit em panaku aku ma’eman, wo en santiku tu’u e reiy’ minee niaku kamenangan,7ta’an Nikoo mouw si minee nikeiy eng kamenangan witu em baya ne kesaru meiy, wo se tou-tou se mari’iris nikeiy se wineean-Nu nirang. 8Karengan si Empung nikeiy keiy makantarla em puji-pujian eng kelabotan e nendo, wo i wee e ngaran-Nu keiy tumotorla syukur eng keure-urena. S e l a (maseng)9Ta’anouw Nikoo koo timea’ mola nikeiy wo minayala nikeiy tena’an e na’abut, Nikoo koo reiy’ minaju mewali-wali ampit em baya ne suraro meiy. 10Nikoo koo simiwo nikeiy minunduri waki se kesaru meiy, wo setou-tou se mari’iris nikeiy se maro’obit. 11Nikoo koo simarakan nikeiy tanume si domba rineretan wo simarakan nikeiy witu e nelet ne bangsa-bangsa.12Nikoo koo minangker se umat-Mu ampit en tuana i te wo reiy’ minedo ka’untungan sapa-sapa waki si mewangker i ti’i. 13Nikoo koo simiwo nikeiy minamuali sering i wee se ketana’-ketana’ meiy, minamuali sesero’an-sesero’an wo pasero’an i wee se tou-tou esa nga kaledong meiy. 14Nikoo koo simiwo nikeiy minamuali sesindiren witu nelet ne bangsa-bangsa, kimarenganla se suku-suku bangsa menguyu-nguyung eng kokong.15Kelabotan e nendo niaku ku i pesarula ampit en seringku wo e nirang e minulesela eng gioku, 16karengan e lelila’an-lelila’an ne tou se maweleiy wo makewur, witu en sinaru ne kesaru wo ne sumesu’i. 17Em baya nyi’a i yi’i en timoro mola nikeiy, ta’an nikeiy keiy reiy’ lumiurla Nikoo, wo reiy’ mase’epangla en teta’aran-Nu.18Nate meiy e reiy’ mesangkal wo eng ke’angan neiy e reiy’ mase’epangi waki lalan-Mu, 19ma’anouw tu’u Koo rimimu’umukola nikeiy witu en tampa ne serigala, wo minulesela nikeiy ampit eng karibe’ebengan. 20Sa wona’ keiy lumiurla e ngaran ni Empung meiy, wo malungla e lawas meiy wia si empung walina, 21ma’anouw tu’u si Empung si reiy’ laa sumoisapla nyi’a? Karengan Nisia si mete’ula em pengiro-ngirong e nate! 22Eng karengan Nikoo nikeiy keiy witu em bahaya maut kelabotan e nendo, nikeiy keiy i papokeiyla tanume se domba-domba perereretan.23Mawongke mouw! Ka’a Koo tumekel, eeh Tuhan? Tumo’orouw! Te’a mouw metetea’ nikeiy mapawee-wee! 24Ka’a Koo kumirongla eng gio-Mu wo lumiurla em palotoiyan wo e nubelan witu nikeiy?25Karengan e imukur meiy neiy i katenem witu e riawu, e nouwak meiy neiy i kasera witu en tana’. 26Tumiro’ mouw tumulung nikeiy, i waya momi nikeiy kaa e nupus lale’-Mu!
Chapter 45

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Wungang bakung. Waki se bani Korah. Kekantaren pawee teturu; kekantaren upus. Nateku sinewel ampit e lelila’an-lelila’an wangun, niaku ku laa ma’ayola en tetabakengku wia si raja; lila’ku nyi’a mouw em pepatik niesa memematik si kasa sigha’. 2Nikoo si kasa wulouw witu e nelet ne oki-oki’ ni tou, kamura’an neiy i katoa’ witu em biwimu, kaa ni’itu si Empung si minerkatola nikoo i wee eng keure-urena.3I wa’akesouw en santimu witu e rereenan, heiy pahlawan, witu eng kewangko’annu wo en serengatmu! 4Witu en serengatmu i ti’i maju mouw demi eng kaulitan, eng kenaramen ne tou wo eng ka’adilan! Ma’anouw e lawas lele’osmu en tumuru’la nikoo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e hebat!5Oki-oki’ em panamu tarem, e limampat em pusu’ ne kesaru ni raja; bangsa-bangsa se kima’anu witu e wawa’ e ne’amu. 6Reruberannu eng kapunya’an ni Empung, e minena-ena’ i wee e mapawee-weena wo eng keurena, wo e wulu’ eng keraja’annu nyi’a mouw e wulu’ eng kaulitan. 7Nikoo koo meupusla eng ka’adilan wo mari’iris eng kefasikan; kaa ni’itu si Empung, Empungmu, si minisu’ mola nikoo ampit e lana tanume eng kowa’ kepa’aran, limantouwla se ka’ampit-ka’ampit kaesamu.8E reiy’ sa mina’asa labungmu e mawou mur, gaharu wo en cendana waki istana gading em pepa’ayangen kecapi e mekepa’arenla nikoo; 9witu e nelet nea se i koupusla kina’atoan se putri-putri ni raja, witu esa nga weka lele’osmu rimedeiy si permaisuri limabung e mas waki Ofir.10Linganouw, heiy putri, loo’onouw, wo se’elengola en talingamu, liurenola se bangsamu wo se esa nga pumpun em bale ni ama’mu! 11Ma’anouw si raja si sumerit karengan eng kawulouwannu, karengan nisia mouw si tuangmu! Mongkotouw wia nisia!12Putri Tirus si mineiy ampit en tetaber-tetaber; tou-tou kaya witu e nelet ne rakyat se laa medo eng gio wia nikoo. 13Kewangunan kasa ni putri raja i ti’i em bitu eng gorem, e labungna makawanaangla mas.14Ampit minake labung sinujian minakeliu-keliur nisia si niali wia si raja; se oki-oki’ reraa se maki’itla nisia, nyi’a i yi’i se ka’ampit-ka’ampitna, se neiy i eiy i wee nisia. 15Ampit e mepa’a-pa’ar wo merio-rio sea alin, nisea se ghimorem witu eng gorem e istana ni raja.16Em baya ne ama’ opo’mu satorna se sawelan ne oki-oki’mu ee sangari; nikoo koo laa mopo nisea mamuali pemangko’ wia minapekasa em bumi. 17Niaku ku pa’ar mapasine’ula e ngarannu see’ o see’; kaa ni’itu se bangsa-bangsa se laa mee syukur wia nikoo i wee e mapawee-weena wo eng keurena.
Chapter 46

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki se bani Korah. Ampit e lagu: Alamot. Kekantaren. Empung i ti’i i wee nikita si tampa paterungan wo kaente’an, tanume si tumetulung witu eng kase’esekan eng kasa pinakaloo’o-loo’ola. 2Kaa ni’itu kita reiy’ laa meide’, ma’anouw tu’u em bumi maroba, ma’anouw tu’u eng kuntung-kuntung ghumo’ogho’ witu eng gorem en tasik; 3ma’anouw tu’u merangu wo masewu e ranona, ma’anouw tu’u eng kuntung-kuntung e moghe kaa e wuayana. S e l a (maseng)4Kota ni Empung, paena’an Ni Kasarakek, neiy i pa’arla ne salu-salu e nesa so’oso’an. 5Empung si witu eng goremna, eng kota i ti’i e reiy’ laa moghe; Empung si laa tumulung nyi’a melelaa memo’odo.6Bangsa-bangsa se rungkea’, keraja’an-keraja’an e limo’olok, Sia si minapalingala en suara-Na, wo em bumi tu’u e minakemu. 7TUHAN e minapekasa alam si merapitla nikita, kota benten ta nyi’a mouw si Empung ni Yakub. S e l a (maseng)8Mea mouw, werenanouw em pepa’ayangen ni TUHAN, si simiwola em papunengan wia em bumi. 9si minena’la em paseke’an i ka’ayo waki tempok em bumi, si marepu’la em borang em pana, masumpulela en tetura’, rimengis eng kareta-kareta i paseke’ ampit e napi!10“Menesouw wo kete’uanola, kaa Niaku mouw si Empung! Niaku ku i perakekla witu e nelet ne bangsa-bangsa, i perakekla wia em bumi!” 11TUHAN e minapekasa alam si merapitla nikita, kota benten ta nyi’a mouw si Empung ni Yakub. S e l a (maseng)
Chapter 47

1I wee si ma’aka-aka ne biduan.Waki se bani Korah. Mazmur. Heiy e reiy’ sa mina’asa bangsa, sumepe’ mola lawas, pengena-ngena’enola si Empung ampit e merio-rio! 2Karengan si TUHAN, Si Kasarakek nyi’a mouw si kahebat, si Raja kasa wangko’ witu e minapekasa em bumi.3Sia si timu’utukla se bangsa-bangsa witu e wawa’ eng kuasa ta, suku-suku bangsa witu e wawa’ e ne’a ta, 4Sia si minelengla i wee nikita en tana’ pusaka ta, kesawa’an ni Yakub si neiy i koupus-Nala. S e l a (maseng) 5Empung si limongkotouw ampit tineperla e rioan, yon si TUHAN i ti’i, ampit tineperla e legu’an en sesebungen.6Memazmurola i wee si Empung, memazmurola, memazmurola i wee si Raja ta, memazmurola! 7Karengan si Empung nyi’a mouw si Raja e minapekasa em bumi, memazmurola ampit eng kekantaren pawee teturu’!8Empung si maperenta tanume si raja witu se bangsa-bangsa, Empung si maena’ witu natas en takhta-Na kudus. 9Em baya ne pamuka-muka ne bangsa-bangsa se minerur tanume se umat ni Empung Abraham. Karengan si Empung si makapunya eng kekelung-kekelung em bumi; Nisia si kasa i perakekla.
Chapter 48

1Kekantaren. Mazmur ne bani Korah. Wangko’ mouw si TUHAN wo kasa kinalo’oran waki kota ni Empung ta! 2Kuntung-Na eng kudus, e limantouw kewangun, nyi’a mouw eng kelaya-laya’an i wee se minapekasa em bumi; eng kuntung Sion i ti’i, e wa’akat waki esa nga weka amian, eng kota ni Raja Wangko’. 3Witu em puri-purina Empung si minapasine’ula en tou-Na tanume si benten.4Karengan e loo’on, se raja-raja se mineiy merur, nisea se mewali-wali makelang memaju; 5demi nisea nu meleloo’ nyi’a, nisea se neiy i kenganga-nganga, neiy i kasenge’, laa o tumingkas minalikoko. 6Kineide’an en timoro nisea maname; nisea se minerara tanu si wewene si laa metetimea’.7Ampit e reghes sendangan Nikoo koo minete’la eng kapal-kapal Tarsis. 8Tanu e lininga ta mola, tuanakan kangkasi kita lumoo’, waki kota ni TUHAN e minapekasa alam, waki kota ni Empung ta; Empung si minalinto’orla nyi’a i wee eng keure-urena. S e l a (maseng)9Nikeiy keiy ghimenang, eeh Empung, e nupus lale’-Mu witu eng gorem em bait-Mu. 10Tanu e ngaran-Nu, eeh Empung tuanakan eng kewangko’an-Nu mina’ayome waki tempok em bumi; e lawas lele’os-Mu wuta ampit eng ka’adilan.11Ma’anouw eng kuntung Sion e mepa’a-pa’ar; ma’anouw se oki-oki’ wewene ne Yehuda merio-rio eng karengan em peukuman-Nu!12Ledongenouw en Sion wo terokenola sia, rekenenouw em pewalena, 13weeanola ghenang em betonna, kelanganola em puri-purina, rio kouw toro sumusuiyla wia se angkatan kamurian:14Eng kaulitna i yi’i mouw si Empung, Empung ta mouw Sia mapawee-weena wo i wee eng keurena! Nisia mouw si ma’aka-aka nikita!
Chapter 49

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki se bani Korah. Mazmur. Linganouw, heiy bangsa-bangsa nu waya, ta’anouw en talinga, heiy em baya ne penduduk eng kaoatan, 2le’os se hina ka’apa tu’u se mulia, le’os se kaya ka’apa tu’u se miskin se mewali-wali!3Sumaku e laa tumotorla eng hikmat, wo eng ginenangela e nateku nyi’a mouw em pangartian. 4Niaku ku laa sume’elengla en talingaku wia e amsal, niaku ku laa ma’ayola em peribaasaku ampit e ma’ayang kecapi. 5Ka’a aku meide’ witu e nendo-nendo cilaka witu e nedo niaku nu kinepung eng kalewo’an ne mengasu-mengasu niaku,6nisea se ma’emanla wia eng harta bendana, wo mesawa’la en tou ampit eng kelakerna eng kakaya’an nea? 7Reiy’la siesa tou tu’u si toro mayami en touna, ka’apa meela tetubuus wia si Empung sawel e nyawana, 8karengan en taleus maal e narga pewewaya’ani e nyawana, wo e reiy’ ma’awes i wee eng keure-urena –9rio sia mena-ena’ tumou i wee e mapawee-weena, wo reiy’ lumoo’ eng ko’okor eng kubur. 10Nulit, e laa loo’onna: se tou-tou makapunyala eng hikmat se mate, se tou-tou we’engel wo bidok tu’u se minapuneng mewali-wali wo timele’ula eng harta benda nea i wee se tou walina.11Kubur nea nyi’a mouw em bale nea i wee eng keure-urena, en tampa paena’an nea see’ o see’; nisea se mapokeiyla em penguma’an-penguma’an em punya nea.12Ta’an ampit e reiy’ sa mina’asa kaserengatanna sitou si reiy’ mete’u tumaang, sia si toro pasuatela ampit se tekapen pinunengela. 13Nyi’i mouw e lalanna ne tou-tou se ma’eman wia en touna nuesa, em patean ne tou-tou se mepa’arla e lelila’anna nuesa. S e l a (maseng)14Tanu si domba sea makoror mea witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate, rinawirela e maut; nisea se timumpa minapawee-wee mea waki kubur, e nouwak nea minakemu, eng kaoatan ne tou minate e minamuali tampa paena’an nea. 15Ta’an si Empung si laa mayami e nyawaku waki rinongkeman eng kaoatan ne tou minate, karengan Nisia si laa kumeong niaku. S e l a (maseng)16Te’a mouw meide’, sakawisa siesa nga touan mamuali kaya, sakawisa eng kamulia’an ne me’urangna e maawes, 17karengan witu e nedo kepepatena em baya nyi’a i ti’i e reiy’ laa paalinna mewali, eng kamulia’anna e reiy’ laa tumumpa kumi’itla nisia.18Ma’anouw tu’u sia mapokeiyla en touna mina’aruiy witu e masa em patou-touanna, ma’anouw tu’u se tou lumo’or nisia, karengan nisia si masiwo e le’os witu en touna nuesa, 19ta’anouw nisia si laa i ka’ayo wia se angkatan ne nene moyangna, se reiy’ laa lumoo’ en terang i wee e mapawee-weena. 20Sitou, si ampit e reiy’ sa mina’asa eng kaserengatanna si reiy’ makapunyala em pangartian, si toro i suatela ampit si tekapen pinunengla.
Chapter 50

1Mazmur ni Asaf. Si Kasakuasa, Empung TUHAN, si minee nuwu’ wo kimeret em bumi, waki kinereretikna ni endo i ka’ayo wia eng kine’untepna. 2Waki Sion, en toka kewangunan, Empung si minapaloo’ masena’.3Empung ta si meiy wo si reiy’ laa makapenes en tou, witu en sinaru-Na napi e masila’, esa nga kaledong-Na masengo e reghes tumokol kahebat. 4Sia si maaleiy wia si langit waki atas, wo wia si bumi kaa laa ma’adilela se umat-Na: 5“Alinomi wia se tou-tou se i koupus-Kula, se mina’akes teta’aran ampit Niaku timo’otolela witu en tetule rineret!”6Langit e maabarla eng ka’adilan-Na, karengan si Empung nuesa mouw si Akim. S e l a (maseng)7“Linganouw, heiy umat-Ku, Niaku ku laa mewewee nuwu’, heiy Israel, Niaku ku laa mesesairi witu nikouw: Niaku mouw si Empung, Empungmu! 8E reiy’ kaa en tetule rineretannu Niaku ku mukum nikoo; reiy’ ku’a re’en en tetule tinunumu e minena-ena’ wawean witu en sinaru-Ku?9Reiy’ perlu Aku medomi sapi waki walemu ka’apa membe’ raghar waki kaleromu, 10karengan se punya-Ku mouw se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun, wo se mangariwu-riwu tekapen waki kuntung. 11Niaku ku sumine’u se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan, wo sapa se maoghe waki padang nyi’a mouw se witu eng kuasa-Ku.12Sa Aku maarem, reiy’ perlu Kulumila’la wia nikoo, karengan em punya-Ku mouw eng kaoatan wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunena. 13Le’ona ni sapi raghar ku’a re’en eng kaaneng-Ku, ka’apa e raa’ ni membe’ raghar ku’a re’en eng koo’ong-Ku?14I sempe mola en syukur tanume en tetule wia si Empung wo wearenouw e nazarmu wia Si Kasarakek! 15Maleiy mouw wia-Niaku witu e nedo kase’esekan, Niaku ku laa lumiseiymi nikoo, wo nikoo koo laa mormatla Niaku.” S e l a (maseng)16Ta’an wia se tou fasik Empung si minee nuwu’: “Sapa ku’a re’en e nurusannu mesesoisap eng katataapang-Ku, wo menoto-notor en teta’aran-Ku ampit en sumamu, 17e nulitna nikoo mouw si mari’iris en tetogor, wo mesangawekala e nuwu’-Ku?18Sa koo lumoo’ si rongkit, takar nikoo koo maka’ampit ampit nisia, wo makasewok ampit se tou mesa’amek. 19Sumamu neiy i wayamula matotorla e lewo’, wo witu e lila’mu eng kimerut e le’ekok wiles. 20Koo rimuber, wo mengila-ngila’la se patuarimu, masero’ se oki ni ina’mu.21Ni’itu mouw em patuanannula, ta’an Niaku ku minakapenes en tou; nikoo koo mapokeiyla kaa Niaku i yi’i ku esa nga teper ampit nikoo. Niaku ku laa mukum nikoo wo mali em perkara i yi’i witu en sinarumu. 22Weeanola ghenang e nyi’i, heiy nikouw si limiurla si Empung; rio te’a Aku ruma’akep, wo e reiy’la si mayami.23Seiy si minapasempela en syukur tanume en tetule, nisia si minormatla Niaku; seiy si jujur e lalanna, eng kelawiran waki si Empung e laa-Ku i papaloo’ola wia nisia.”
Chapter 51

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur waki si Daud, eng katoroan si nabi Natan nu mineiy wia nisia nu reiy’ mouw sia nu timawila si Bersyeba. I koupusola niaku, eeh Empung, i ki’it e nupus lale’-Mu, re’inola eng kaselokangku i ki’it e en tongkoupusen-Nu e wangko’! 2Weresinola niaku minapekasana waki kaselokangku, wo lenasenola niaku waki dosaku!3Karengan niaku nuesa ku wena’as witu eng kaselokangku niaku ku reiy’ maena-ena’ mewalo’an ampit en dosaku. 4Witu Nikoo, witu Nikoo i te niaku minaka dosa mola wo matuanala sapa ni’i papokeiy-Mula lewo’, rio pinakaloo’o-loo’ola Nikoo koo adil witu eng katenggolan-Nu, weresi witu em peukuman-Nu.5Eng kaulitna, witu eng kaselokan niaku neiy i patoumi, witu en dosa niaku ginandongi ni ina’ku. 6Eng kaulitna, Nikoo koo mekepa’arla eng kaulitan witu em batin, wo ampit e memene-menes Nikoo koo minakite’ula eng hikmat wia niaku.7Weresinomi aku waki dosaku ampit em pepi’ipik, takar niaku ku mamuali lenas, oasanouw aku, takar niaku ku mamuali lebe puti’ ta’an en salju! 8Ma’anouw aku luminga eng kalaya-laya’an wo eng kepa’a-pa’aran ma’anouw e ruiy rinimu’umuk-Mula e merio-rio sumeup! 9I kirongomi eng gio-Mu witu en dosaku, re’inola e reiy’ sa mina’asa eng kaselokangku!10Siwonola e nateku lenas, eeh Empung, wo werunola em batinku ampit e roh te’etep! 11Te’a mouw i petetereki niaku waki sinaru-Mu, wo te’a mouw pa’edoni e roh-Mu kudus waki niaku!12Tumo’oromi sumeup wia niaku eng kelaya-laya’an karengan e lawir waki Nikoo, wo lekepenola niaku ampit e roh kasa pa’ar! 13Takar niaku ku ma’ajarla e lalan-Mu wia se tou-tou se matuanala eng kaselokan, rio se tou-tou makadosa se marengi wia-Nikoo.14I waya momi niaku waki e nutang raa’, eeh Empung, Empung kelawirangku, takar e lila’ku e laa merio-rio laa makite’ula eng ka’adilan-Nu! 15Oh TUHAN, wuka’enouw en sumpingku, rio en sumaku e makite’ula em puji-pujian wia-Nikoo! 16Karengan Nikoo koo reiy’ mepa’ar wia en tetule rineret; sa andeiyna i sempekula en tetule tinunu, Nikoo koo reiy’ mepa’arla nyi’a.17Tetule rineret wia si Empung nyi’a mouw e imukur minakemu; e nate repu’ wo rimu’umuk e reiy laa loo’on-Nu hina, eeh Empung. 18Tuananola eng kale’osan wia si Sion i ki’it eng kasa kepa’aran e natemu bangunenouw em beton-beton Yerusalem! 19Takar Nikoo koo laa mepa’ar wia en tetule e ulit, tetule tinunu wo en tetule minatunu e minapekasana; takar se tou se laa tumulela se sapi raghar witu natas e mezbah-Mu.
Chapter 52

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Kekantaren pawee teturu’ ni Daud, eng katoroan si Doeg, tou e Edom i ti’i, mineiy makite’ula wia si Saul, kaa si Daud si mina’ayo mola waki wale ni Ahimelekh. Ka’a koo mesawa’la en tou ampit eng kalewo’an, heiy pahlawan, witu se tou neiy i koupusla ni Empung eng kelabotan e nendo? 2Nikoo koo matiro’la em pakemuan, lila’mu tanu em paghi’ sesukur wini’iwi’, heiy nikoo, si lumele’ekok!3Nikoo koo meupusla e lewo’ lumebela ta’an e le’os, wo en towo lumebela ta’an e lelila’an ulit. S e l a (maseng)4Nikoo koo meupusla e reiy’ sa mina’asa lelila’an e makaseroken, heiy lila’ lumele’ekok! 5Ta’an si Empung si laa kumolo’la nikoo i wee e mapawee-weena, Sia si laa rumo’obit nikoo wo sumawuti nikoo waki ghorem en dasing, ma’anuti nikoo waki ghorem e wanua ne tou-tou matou-tou. S e l a (maseng)6Takar se tou-tou ulit se laa lumoo’ nyi’a wo mameide’, wo nisea se laa kume’eke’la nyi’a: 7“Loo’onouw sitou i ti’i si reiy’ simiwola si Empung tampa tete’upanna, si ma’emanla witu eng kakaya’anna limokon, wo timerung witu e winta’ pakemuanna!”8Ta’an niaku i yi’i ku tanu e nakana en zaitun limisouw witu eng gorem em bale ni Empung; niaku ku ma’eman e nupus lale’ ni Empung i wee e mapawee-weena wo eng keurena. 9Niaku ku laa mesesyukur wia-Nikoo eng keure-urena, karengan Nikoo mouw si mininta’; karengan e ngaran-Nu le’os, niaku ku laa mapasine’ula nyi’a witu en saruan ne tou-tou se i koupus-Mula!
Chapter 53

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Mahalat. Kekantaren pawee teturu’ ni Daud. Tou ba’abal si limila’ witu natena: “Reiy’la si Empung” E wu’ul wo e ri’iris eng kawilesan nea, e reiy’la si masiwo le’os. 2Empung si timebomi waki sorga wia seoki-oki’ ni tou, kaa laa lumoo’ sapa ku’a re’en wawean si maka akal budi wo si masero si Empung. 3Nisea nu waya se sime’epangouw, minapekasa nea se teri mouw; e reiy’la si masiwo le’os, siesa tou tu’u e reiy’.4Reiy’ mawena’as ku’a re’en se tou-tou se matuanala eng kalewo’an, se kimaan mina’apu se umat-Ku tanu se mekaan e roti, wo se reiy’ maaleiy wia si Empung? 5Manamome sea toron eng kasenge’an wangko’, e nulitna e reiy’la si simenge’la; karengan si Empung si simerala e ruiy-ruiy em baya ne kimepung nikoo; nisea se laa i papairangla, karengan si Empung si simede’ mola nisea.6Yon, meiy mouw satorona waki Sion eng kelawiran i wee se Israel! Sakawisa si Empung si sumegaya’la eng ka’ada’an ne umat-Na, takar si Yakub si laa merio-rio, Israel se laa mepa’a-pa’ar.
Chapter 54

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Kekantaren pawee teturu’ ni Daud, eng katoroan se tou en Zifi nu mineiy lumila’la wia si Saul: “Daud si kimirong wia nikeiy.” Oh Empung, lawirenola aku kaa e ngaran-Nu, weeanouw ka’adilan wia niaku karengan eng kaente’an-Nu! 2Oh Empung, linganola en sombayangku, weeanouw talinga witu en totor en sumaku! 3Karengan se tou-tou tingkeiy se timo’or marego niaku, se tou-tou tingkeiy se pa’ar mesesawut e nyawaku; nisa se reiy’ mepadungla si Empung. S e l a (maseng)4Eng kaulitna, Empung nyi’a mouw si tumetulungku; Tuhanouw si timobol niaku. 5Ma’anouw eng kalewo’an i ti’i e murikit wia se kesaru-kesaruku; punengenola sea karengan eng kelale’an-Nu!6Ampit eng kepa’aran e nate niaku ku laa manginsempela en tetule wia-Nikoo, mee syukur karengan e ngaran-Nu le’os, eeh TUHAN. 7Karengan Nisia si minayami niaku waki e reiy’ sa mina’asa kase’esekan, wo em berenku e matu’usla se kesaruku.
Chapter 55

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Kekantaren pawee teturu’ ni Daud. Weeanouw talinga, eeh Empung, wia en sombayangku, te’a mouw mekekirong witu em paaleiyengku! 2Weeanola ghenang niaku wo wingkotenouw niaku! Niaku ku limepu wo maame’ karengan eng kori’, 3karengan e rekeiyan ne kesaru, karengan en siasa’an ne tou fasik; karengan nisea se timorola eng kabelotan wia niaku, wo ampit e we’etenganna nisea se masu’usukla niaku.4Nateku em balisa, mekeide’en e maut en timoro mola niaku. 5Niaku ku rineung e nide’ wo meide’, pedaman mekeide’en e simaputla niaku.6Genangku: “Sawona’na aku wineean teteleuw tanu si pombo, niaku ku laa tumeleuw wo sumero en tampa kapenesan, 7awes tare niaku ku laa tumingkas wa’aka-wa’akat wo mapawengi waki padang gurun. S e l a (maseng)8Niaku ku laa makarengan sumero tampa paterungan witu e reghes ente’ wo e reghes tumokol.” 9Likokonola sea, serokenola en sesususiyen nea, eeh Tuhan, karengan niaku ku limoo’ eng kalewo’an wo em paperoan witu eng kota!10Oat o wengi nisea se maledongla eng kota i ti’i witu natas em beton-betonna, wo witu eng goremna em bawean kabelotan wo en cilaka; 11pakemuan em bitu eng keuneranna, witu em peleinna e reiy’ ma’apu-apu em palotoiyan wo e le’ekok.12Sa si kesaruku si maweleiy niaku, niaku ku torope’ mesa’an nyi’a; sa si rumeri’iris niaku si mangko’la en tou witu niaku, niaku ku torope’ kumirongla en tou witu nisia. 13Ta’an nikoo sitou tawi ampit niaku, ka’ampitku wo tou ka’emanangku: 14nikeiy si mewali-wali makasewok ampit e le’os, wo ghumorem em bale ni Empung waki keuneran eng keramean.15Ma’anouw e maut e rumego nisea, ma’anouw sea tumumpa matou-tou witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate! Karengan eng kalewo’an em bitu em paena’an nea, yon e witu em batin nea.16Ta’an niaku ku maaleiy wia si Empung, wo si TUHAN si laa lumawirla niaku. 17– Witu e nedo mawengindo, memo’odo wo marorake niaku ku kori’ wo maame’; wo Nisia si liminga en suaraku. 18Nisia si minayami niaku ampit e aman waki reregoan witu niaku, karengan e mawuyu-wuyut sea mesaru niaku.19Empung si laa luminga wo kumumengla nisea, – Sia si rimuber e rengane’ em purba kala. S e l a (maseng) Karengan nisea se reiy’ maroba wo nisea se reiy’ meide’la si Empung.20Sitou i ti’i si minayatla e lawasna wia nisea se matou-tou dame ampit nisia, en ta’arna e linangkoiyna; 21sumana e lebe eree ta’an e mantega, ta’an nisia si mekemaksut mererego; lelila’anna e lebe leme’ ta’an e lana, ta’an em bayana nyi’a mouw en santi sinawut.22I sarakanola e lieiymu wia si TUHAN, takar Nisia si laa miara nikoo! Reiy’ i wee eng keure-urena i waya-Nala se tou ulit i ti’i moghe. 23Ta’an Nikoo, eeh Empung, si laa rumukila nisea mea witu eng ko’okor em parigi kerarem; sitou tumetoa’ raa’ wo lumele’ekok e reiy’ laa ma’ayo esa nga parua e numurna. Ta’an niaku i yi’i ku ma’eman wia-Nikoo.
Chapter 56

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Pombo se witu e nakana-nakana en tarbantin kewa’akat. Miktam waki si Daud, katoroan se tou em Filistin nu simikop nisia waki Gat. I koupusola niaku, eeh Empung, karengan se tou-tou se mele’e-le’ek niaku, eng kelabotan e nendo se tou se maseke’la niaku wo mase’esek niaku! 2Kesaru-kesaruku se mele’e-le’ek niaku eng kalabotan e nendo, awes tare kelaker tou se maseke’la niaku ampit eng katingkeiy.3E nedo niaku nu meide’, niaku i yi’i ku ma’eman wia-Nikoo; 4wia si Empung, e nuwu’-Na em palo’orengku, wia si Empung niaku ma’eman, niaku ku reiy’ meide’. Sapa ku’a re’en en toro tuananla ni tou witu niaku?5Kelabotan e nendo nisea se maserokla em perkaraku; nisea se reiy’ siena’na mekemaksut lewo’ wia niaku. 6Nisea se pa’ar mererego, nisea se maetip, menegha-negha’la eng ke’angku, tanu se tou-tou se pa’ar mesesawut e nyawaku.7Sapa ku’a re’en nisea se toro i kaliseiyi ampit eng kalewo’an nea? I rewa mola se bangsa-bangsa ampit e nupi’-Mu, eeh Empung! 8Em peme’itangku Nikoo mouw si mereke-reken., e lue’ku neiy i wee-Mu witu eng gorem en sompoiy-Mu. Reiy’ ku’a re’en em baya nyi’a e neiy-Mu mouw i daftarla?9Takar se kesaruku se laa I kewareng witu e nedo niaku nu maleiy; niaku ku ma’eman, kaa si Empung si maedo-edo niaku. 10Wia si Empung, nuwu’-Na e lo’orengku, wia si TUHAN, nuwu’-Na e lo’orengku, 11wia si Empung niaku ma’eman, niaku ku reiy’ meide’. Sapa ku’a re’en en toro siwonla ni tou witu niaku?12Nazarku wia-Nikoo, eeh Empung, e laa tuanangkula, wo en tetule syukur e laa wearengku wia-Nikoo. 13Karengan Nikoo koo limiseiyomi niaku waki maut, awes tare timayur e ne’aku, i ka’ayo e reiy’ neiy i kasu’usu’; takar niaku ku toro kumelang witu en sinaru ni Empung witu en sena’na em patou-touan.
Chapter 57

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Te’a mepepunengla. Miktam Waki si Daud, eng katoroan sia nu timingkasi waki si Saul, minea witu eng gorem eng goa. I koupusola niaku, eeh Empung, i koupusola niaku, karengan wia-Nikoo mouw e imukurku timerung, i ka’ayo lumease em pakemuan i ti’i.2Niaku ku maaleiy wia si Empung, Si Kasarakek, wia si Empung si simampetla nyi’a i wee niaku. 3Satorona Sia si mapa’alimi tetoke waki sorga wo lumawirla niaku, meleiy se tou-tou se mele’e-le’ek niaku. S e l a (maseng) Satorona si Empung si mapa’alimi e nupus o lale’ wo eng kaulitan-Na.4Niaku ku neiy i kagholeiy witu eng keuneran ne singa se pa’ar merero’okep se oki-oki’ ni tou, em ba’angna en tanu mokan en tetura’ wo em panah wo e lila’na en tanu mokan en santi telew. 5I rakekome en tou-Mu, matase e langit, eeh Empung! Ma’anouw eng kewangko’an-Nu matase e minapekasa em bumi!6Nisea se tima’an pure’eket witu eng keke’angan-keke’angangku, neiy i tu’utuknala e imukurku, nisea se kimiar ko’okor witu en saruanku, ta’an nisea nuesa se neiy i ka’anu witu eng goremna. S e l a (maseng)7Nateku en timiro’, eeh Empung, nateku en timiro’; niaku ku pa’ar mekekantar, niaku ku pa’ar mememazmur. 8Tumo’orouw, heiy imukurku, tumo’orouw, heiy gambus wo kecapi, niaku ku pa’ar mewewongkela em beena!9Niaku ku pa’ar mesesyukur wia-Nikoo witu e nelet ne bangsa-bangsa, eeh Tuhan, niaku ku pa’ar mememazmur i wee-Nikoo witu e nelet ne suku-suku bangsa; 10karengan e nupus lale’-Mu wangko’ e mina’ayome waki langit, wo eng kaulitan-Nu e mina’ayome waki linaak-linaak. 11I rakekome en tou-Mu matase e langit, eeh Empung! Ma’anouw eng kewangko’an-Nu matase e minapekasa em bumi!
Chapter 58

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Te’a mepepunengela. Miktam waki si Daud. Nulit ku’a re’en nikouw kouw mawee katenggolan e nadil, heiy em baya ne makua-kuasa? 2Awes tare e minatoroan ampit eng kepa’arannu kouw timuanala eng kalewo’an, lawasmu, e makelangla eng kalewo’an wia em bumi.3Rengane’ e minatou se tou-tou fasik se sime’epangouw, rengane’ waki gandongan se tumetowo-tumetowo se simeipouw. 4Racung nea tanu e racung ni leloiy’, nisea se tanu si leloiy’ item lunteng si minenet en talingana, 5se reiy’ malingala en suara ne mengengutok-mengengutok ka’apa en suara ne mememaca en doti kasigha’.6Oh Empung, kemunola em ba’ang nea em bitu en sumana, repu’enola em ba’ang-ba’ang ne singa-singa muda, eeh TUHAN! 7Ma’anouw sea i kaliong tanu en dano simo’oso’ minere’i! Ma’anouw sea maweles tanu en dukut witu e lalan! 8Ma’anouw sea tanu se siput minamuali kerar, tanu e ra’araghan ni wewene si reiy’ limoo’ siendo.9Nu reiy’pe’ eng kure’-kure’mu me’anla e napi eng kongkom tetunean, en tinoro-Na mola le’os se matou-tou segaya’ ka’apa tu’u se minarengis. 10Sitou ulit i ti’i si laa mepa’a-pa’ar, karengan nisia si lumoo’ en sesuli’an, sia si laa moas e ne’ana witu e raa’ ne tou fasik. 11Wo se tou se laa lumila’: “Eng kaulitna wawean wu’ana le’os i wee se tou ulit, eng kaulitna wawean si Empung si mawee ka’adilan wia em bumi.”
Chapter 59

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Te’a mepepunengela. Miktam waki si Daud, eng katoroan si Saul nu rimeo tou mategha’la em balena kaa laa mewewunu’ nisia, I waya momi niaku waki se kesaruku, eeh Empungku; bentenenola niaku witu se tou-tou se timo’or mesaru niaku.. 2I waya momi niaku waki se tou-tou se matuanala eng kalewo’an wo lawirenomi niaku waki se tumetoa’-tumetoa’ raa’.3Karengan eng kaulitna, nisea se minape’ e nyawaku; se tou-tou waraneiy se rimego niaku, e nulitna niaku ku reiy’ timuanala eng kaselokan, niaku ku reiy’ makadosa, eeh TUHAN, 4niaku ku reiy’ siselok, nisea mouw se timingkas wo mineniro-niro’. Meiy mouw matola niaku, wo loo’onouw!5Nikoo, TUHAN, Empung em pakasa’an alam, nyi’a mouw si Empung Israel. Tumo’orouw kaa laa mukum se reiy’ sa mina’asa bangsa; te’a mouw me’upusla nisea se matuanala eng kalewo’an ampit e mase’epang! S e l a (maseng)6Witu e nedo mawengindo nisea se mineiy sumeup nisea se manguang tanu se asu wo maledongla eng kota. 7Eng kaulitna nisea se masindir ampit en sumana; en sero’ em bitu en sumping nea, karengan – seiy ku’a re’en si luminga nyia’?8Ta’an Nikoo, TUHAN, koo make’eke’la nisea, Nikoo koo memele-meleiy se reiy’ sa mina’asa bangsa. 9Eeh kaente’angku, niaku ku pa’ar metetiboiy wia-Nikoo, karengan si Empung nyi’a mouw si kota bentenku.10Empungku ampit e nupus lale’-Na si laa sumungkul niaku; Empung si laa sumiwo niaku mapokeiyla kumeng se kesaru-kesaruku. 11Te’a mouw mewewunu’ nisea, rio se bangsaku se reiy’ maliur, sere’ mouw nisea mea o meiy ampit eng kuasa-Mu, wo i ka’anu mola nisea , eeh Tuhan, kekelung meiy!12Karengan en dosa en suma nea nyi’a mouw e lelila’an en sumping nea, ma’anouw sea kasikopan witu eng katingkeiyanna. Eng karengan en tiwa’ kutok wo en towo neiy i susuiy neala, 13ka’apunola sea witu e nupi’, ka’apunola, i ka’ayo sea reiy’ mouw wia kasi, rio sea mawena’as kaa si Empung si maperenta witu e nelet ne see’ ni Yakub, i ka’ayo en tempokna em bumi. S e l a (maseng)14Witu e nedo mawengindo nisea se mineiy sumeup, nisea se manguang tanu se asu maledongla eng kota. 15Nisea se malepu menero kumaan; sakawisa sea reiy’ mawesu, takar nisea se manguang.16Ta’an niaku ku pa’ar mekekantarla eng kaente’an-Nu, witu e nedo memo’odo niaku ku pa’ar merio-rio karengan e nupus lale’-Mu; karengan Nikoo koo minamuali mouw kota bentenku, tampa patingkasangku witu e nedo kase’esekangku. 17Eeh kaente’angku, i wee-Nikoo ku pa’ar mememazmur; karengan si Empung nyi’a mouw si kota bentenku, Empungku ampit e nupus lale’-Na.
Chapter 60

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu:Wungang bakung kasairian. Miktam waki si Daud kaa laa i pa’ajarla, eng katoroan nisia nu simeke’la se tou Aram-Mesopotamia wo se tou Aram-Zoba, wo eng katoroan si Yoab witu e nedo nu marengi minewe mola minekala se mapulu’ o rua nga riwu tou Edom waki Kewong Wurasen, Oh Empung, Nikoo koo timea’ mola nikeiy, limampat em petaangan neiy; Nikoo koo mineupi’ mola; segaya’enola nikeiy!2Nikoo koo minoghe mola em bumi wo kimewe’la nyi’a; le’osenola e reka’-reka’na, karengan em bumi e minoghe mouw. 3Nikoo koo simiwo mola se umat-Mu mine’anla em peme’itan e wuter, Nikoo koo minee mola nikeiy kumoo’ e nanggor e makapusingen.4Wia nisea se meide’ wia-Nikoo se wineean-Nu mola em panji- panji, eng kowa’ kaa laa kumelung witu em panah. S e l a (maseng) 5Rio i kaliseiy se tou-tou neiy i koupus-Mula, weeanola kelawiran ampit e lawas lele’os-Mu wo wingkotenouw nikeiy!6Empung si minee momi nuwu’ waki tampa kudus-Na: “Niaku ku laa merio-rio, Niaku ku laa memete-metengla en Sikhem, wo eng kewong Sukot e laa-Ku pe’ukuren. 7Punya-Ku eng Gilead wo em punya-Ku e Manasye. Efraim sia mouw si tumeterung eng kokong-Ku, Yehuda sia mouw si wulu’ eng keraja’ang-Ku;8Moab sia mouw si tampa paosang-Ku, wia si Edom Niaku ku limawala eng kasut-Ku, karengan si Filistea Niaku ku merio-rio.” 9Seiy ku’a re’en si laa mali niaku mea waki kota makarereen? Seiy ku’a re’en si laa tumeper niaku mea waki Edom?10Reiy’ ku’a re’en Nikoo, eeh Empung, si timea’ mola nikeiy, wo si reiy’ minaju, eeh Empung, mewali-wali se pasukan perajurit ne suraro meiy? 11Weeanola wia nikeiy en tetulungan witu se kesaru, karengan e reiy’la sipenoron em pelawiran waki sitou. 12Ampit si Empung e laa ta tuananla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon waraneiy, karengan Nisia nuesa si laa mele’e-le’ek em baya se kesaru ta.
Chapter 61

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Waki si Daud, Linganola satorona e naleiyku, eeh Empung, weeanola ghenang en sombayangku! 2Waki tempok em bumi niaku ku maaleiy wia-Nikoo, karengan e nateku e lewea’ reawa’; teperenouw niaku mea waki kuntung watu en taleus rakek i wee niaku. 3Nuli-ulit Nikoo koo minamuali mouw tampa paterungangku, pewale kaente’ witu se kesaru.4Ma’anouw aku tume’up witu eng gorem en dasing-Mu i wee eng keure-urena, ma’anouw aku tumerung witu en sinalangkouwan eng kale’ekew-Mu! S e l a (maseng) 5Nuli-ulit, Nikoo, eeh Empung, si liminga mola e nazarku, minuta mola em pengiween ne tou-tou se meide’la e ngaran-Nu.6Awesanola e numur ni raja, en te’un-te’un em patou-touanna satorona i ka’ayo se see’ o see’; 7satorona sia si mena’ witu en sinaru ni Empung eng keure-urena, i titah mola e nupus o lale’ wo eng kaulitan en tumayur nisia.8Takar niaku ku laa mememazmurla e ngaran-Nu eng keurena, kasuatan niaku nu mear e nazarku e nendo demi e nendo.
Chapter 62

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it: Yedutun. Mazmur ni Daud, Reten i te ni Empung ku reiy’ moghe, waki Nisia mouw eng kelawirangku. 2Nisia i te si kuntung watuku wo kelawirangku, kota bentenku, niaku ku reiy’ laa moghe.3Pira eng keure ku’a re’en kouw laa mererego siesa nga touan, laa mererimu’umukla nisia, heiy nikouw nu waya, tanu witu eng kedir e wingi, witu em beton mererewa? 4Nisea se mekemaksut i te mepepesiki nisia waki reruberanna e rakek; nisea se pa’ar wia en towo; ampit en suma nea sea se maberkatla, ta’an witu e natena nisea se makutokla. S e l a (maseng)5Wia si Empung i te satorona niaku reiy’ moghe, karengan e waki Nisia mouw e narapangku. 6Nisia i te si kuntung watuku wo kelawirangku, kota bentenku, niaku ku reiy’ laa moghe.7Wia si Empung wawean eng kelawirangku wo eng kamulia’angku; kuntung watu kaente’angku, tampa paterungangku nyi’a mouw si Empung. 8Ma’emanouw wia-Nisia susur e nedo, heiy umat, i wura’arakola em pumpun e natemu witu en sinaru-Na; Empung nyi’a mouw si tampa paterungan ta. S e l a (maseng)9Se reghes i te se tou-tou hina, e nesa towo i te se tou-tou mulia. Witu en tetimbangan nisea se minatas, nisea nu waya se lebe wure’ ta’an e reghes. 10Te’a mouw ma’eman wia em paperasan, te’a mouw mawee arap reiy’ sipenoron wia em pengaatan; sakawisa eng harta maka awesla, te’a mouw e natemu kumerut wia nyi’a.11E mekasa si Empung si minee nuwu’, e rua kapualitan e liningaku: kaa eng kuasa e waki si Empung e nasalna, 12wo waki Nikoo kangkasi e nupus o lale’, eeh Tuhan; karengan Nikoo koo masuli’ susur tou i ki’it em pasiwo-siwonna.
Chapter 63

1Mazmur ni Daud, eng katoroan nisia nu waki padang gurun Yehuda, Oh Empung, Nikoo mouw si Empungku, niaku ku masero Nikoo, imukurku si re’o wia-Nikoo, nouwakeku e lumelo wia-Nikoo, tanu en tana’ em pera wo e rese, reiy’ sirano. 2Tuana mouw niaku ku mawerene wia-Nikoo waki tampa kudus, kasuatan maloo’ eng kaente’an-Nu wo eng kamulia’an-Nu.3Karengan e nupus lale’-Mu e lebe le’os ta’an e matou-tou; en sumpingku e laa mesawa’la Nikoo. 4Tuana mouw niaku ku pa’ar laa melelo’or Nikoo esa nga umur em patou-touangku wo mayatla e lawasku demi e ngaran-Nu.5Tanu ampit em barewes wo em be’enek e imukurku winesula, wo ampit en sumping e merio-rio en sumaku e melo’o-lo’or. 6Sakawisa niaku ghumenang wia-Nikoo witu en tetekelangku, maghenangla Nikoo esa nga kelabotan kina’ampit em bengi, –7nuli-ulit Nikoo koo minamuali mouw tetulungangku, wo witu en sinalangkouwan eng kale’ekew-Mu niaku ku merio-rio. 8Imukurku si kimerut wia-Nikoo, e lawas lele’os-Mu en timobol niaku.9Ta’an se tou-tou se mine’inakut mesesawut e nyawaku, se laa ghumorem witu e weteng-weteng em bumi kasa wawa’. 10Nisea se laa i sarakan wia eng kuasa en santi, Nisea se laa mamuali kekaanen ne asu en talun.11Ta’an si raja si laa mepa’a-pa’ar witu si Empung; susur tou, si tumiwa’ demi Nisia, si laa sumawa’, karengan en suma ne tou-tou se meila’la en towo e laa wusengen.
Chapter 64

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud, Oh Empung, linganouw en suaraku witu e nedo niaku nu mesa’ali, tayuranouw e nyawaku witu se kesaru kasa hebat. 2I kirongomi niaku witu em paasa-asa’an ne tou lewo’, witu eng karungkea’an ne tou-tou se masiwola eng kalewo’an,3se metaremla e lila’na tanu en santi, se mesarapla e lelila’an e pe’it tanu em panah, 4kaa laa melelutam se tou tulus ate waki tampa neiy i kakirong; i kalo’ositi nisea se malutam nisia ampit e reiy’ meide-ide’.5Nisea se timiboiy te’etep witu maksut e lewo’, nisea se minesesusuiyla se laa tuma’an e we’etes ampit eng kumirong; pokeiy nea: “Seiy si lumoo’ nyi’a?” 6Nisea se timiro’ eng kawilesan-kawilesan: “Nikeiy keiy timiro’ mouw, tetiro’an en simampetouw.” Kumura eng keraremna em batin wo e nate ni tou!7Ta’an si Empung si limutam nisea ampit em panah; minakarengan nisea kinepali’an. 8Sia si simiwo nisea neiy i kare’esok karengan e lila’ nea; susur tou si lumoo’ nisea si makuyungla eng kokong. 9Takar em baya ne tou se meide’ wo mabarla em pasiwo-siwon ni Empung, wo maakula em pepa’ayangen-Na.10Tou ulit se laa mepa’a-pa’ar karengan si TUHAN wo tumerung wia-Nisia; em baya ne tou se jujur se laa sumawa’.
Chapter 65

1I wee si ma’aka-aka ne biduan.Mazmur ni Daud. Kekantaren, I wee-Nikoo mouw em puji-pujian waki Sion, eeh Empung; wo wia-Nikoo mouw se tou mawear e nazar. 2Nikoo si limingala en sesombayangen. Wia-Nikoo mouw mineiy em baya ne matou-tou 3karengan simelok. Sakawisa eng kaselokan-kaselokan neiy e lumantouwla eng kaente’an neiy, Nikoo mouw si rume’ila nyi’a.4Ma’aruiyola sitou si pineleng-Mu wo si neiy i reo-Mu rumeten kaa laa mena’ witu em podol-Mu! Satorona nikeiy keiy mawesu ampit e reiy’ sa mina’asa e le’os witu em bale-Mu, witu em bait-Mu kudus.5Ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kahebat wo ampit eng ka’adilan Nikoo koo miningkot nikeiy, eeh Empung si limawirla nikeiy, Nikoo, si minamuali ka’emanan e reiy’ sa mina’asa en tempok em bumi wo em pulau-pulau e wa’akat-wa’akat;6Nikoo, si minalinto’orela eng kuntung-kuntung ampit eng kaente’an-Nu, kasuatan e rereenan-Nu e mekewewa’akesla eng kewaraneiyan; 7Nikoo, si minompasla e nerut e lawanan, nerut em balolong-balolongna wo eng karingka’an ne bangsa-bangsa!8Kaa ni’itu se tou-tou se maena’ waki tempok-tempok em bumi se meide’ wia eng kowa’-kowa’ mujizat-Mu; en tampa kereretikna e memo’odo wo e mawengindo en siniwo-Mu merio-rio. 9Nikoo koo minadungla en tana’ i ti’i, kimaruniala nyi’a eng kalokonan, wo simiwo nyi’a kasa kaya. Wa’atang e rano ni Empung wuta en dano; Nikoo koo simadiala gandum i wee nisea. Yon, tuana mouw Nikoo nu simadiala nyi’a;10Nikoo koo minee rano e lare’ em pajekona, Nikoo koo kimekosla e me’eme’-me’eme’ en tana’na, ampit en dirus e naro Nikoo koo rimewurla nyi’a; Nikoo koo minerkatla en tanemen-tanemenna. 11Nikoo koo minahkotala en te’un ampit eng kale’osan-Nu, nenus-Mu e mekaluari warewes; 12tana’-tana’ em padang gurun e mati’itik; eng kentur-kentur e makane’ereten e merio-rio;13padang-padang rukut e limabungela se kawang ne membe’ domba, eng kewong-kewong e makane’ulesela eng gandum, em baya nyi’a e merio-rio wo menganta-ngantar.
Chapter 66

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Kekantaren Mazmur. Merio-rio mouw i wee si Empung, heiy minapekasa em bumi, 2I mazmurola eng kewangko’an e ngaran-Na, wangko’enola Sia ampit em puji-pujian!3I lila’ mola wia si Empung: “Kumura eng kahebatna e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Nu; karengan eng kaente’an-Nu eng kewangko’ se kesaru-Mu se tu’utuk masila’ wia-Nikoo. 4Minapekasa em bumi se maongkot masempe wia- Nikoo, wo memazmur i wee-Nikoo, memazmurela e ngaran-Nu.” S e l a (maseng)5Mea mouw wo loo’onouw em pepa’ayangen-pepa’ayangen ni Empung; Nisia si hebat witu em pasiwo-siwon-Na witu se tou: 6Nisia si rimoba en tasik minamuali tana’ pera, wo se tou-tou i ti’i se makelang malewetla en so’oso’an. Eng karengan e ni’itu nikita kita mepa’a-pa’ar kaa Nisia, 7si maperenta ampit eng kahebat i wee eng keure-urena, em beren-Na e mategha’la se bangsa-bangsa. Rumerangu-rumerangu se reiy’ mete’u rumakekla en tou. S e l a (maseng)8Lo’orenouw si Empung meiy, heiy bangsa-bangsa, wo i papalinga mola em puji-pujian wia-Nisia! 9Nisia si minangintaangela si imukur meiy witu em patou-touan wo reiy’ mayala e ne’a meiy moghe.10Karengan Nikoo koo minuji mola nikeiy, eeh Empung, limenasola nikeiy tanu sitou malenasla em perak. 11Nikoo koo minali mola nikeiy mea witu eng gorem em pure’eket, minakela pawuter witu e rereenan neiy; 12Nikoo koo minaya mola se tou-tou lumease eng kokong meiy, nikeiy keiy timoro momi e napi wo en dano; ta’an Nikoo koo rimou’ momi nekeiy i ka’ayo keiy i kewayami.13Niaku ku laa ghumorem witu eng gorem em bale-Mu ampit e maali en tetule-tetule tinunu, niaku ku laa mear wia-Nikoo e nazarku, 14e neiy mouw i totorla en sumpingku, wo neiy i lila’la en sumaku witu e nedo niaku nu pedis. 15En tetule-tetule tinunu waki se tekapen rebur e laaku i sempela wia-Nikoo, ampit e nawun en tetule waki se domba-domba raghar; niaku ku laa sumadiala se sapi-sapi wo se membe’-membe’ raghar. S e l a (maseng)16Meiy mouw, linganouw, heiy nikouw nu waya se meide’la si Empung, niaku ku laa mesesusuiyla sapa en tinuana-Nala witu en touku. 17Wia-Nisia niaku ku minaleiy mola ampit en sumaku, e yi’in ampit e lila’ku niaku ku kumantarla em pujian. 18Sa wona’na wawean eng kepa’aran lewo’ witu e nateku, tantu mouw si Tuhan si so’o luminga.19Eng kaulitna, si Empung si liminga mola, Nisia si minee mola ghenang en sesombayangen neiy ku i totorla. 20Lino’orouw si Empung, si reiy’ masede’ en sombayangku wo e reiy’ mina’akatla e nupus lale’-Na waki niaku.
Chapter 67

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Mazmur. Kekantaren. Satorona si Empung si meupusela nikita wo merkatela nikita, satorona Sia si sumena’mi nikita ampit eng gio-Na. S e l a (maseng) 2Rio e lalan-Nu eng kasine’uan wia em bumi, wo eng kelawiran-Nu witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa.3Satorona se bangsa-bangsa se mee syukur wia-Nikoo, eeh Empung; satorona se bangsa-bangsa em baya nea se mee syukur wia-Nikoo. 4Satorona se suku-suku bangsa se mepa’a-pa’ar wo merio-rio, karengan Nikoo koo maperenta se bangsa-bangsa ampit e nadil, wo rumawir se suku-suku bangsa wia natas em bumi. S el a (maseng)5Satorona se bangsa-bangsa se mee syukur wia-Nikoo, eeh Empung, satorona se bangsa-bangsa em baya nea se mee syukur wia-Nikoo. 6Tana’ e minee mola wua’na; Empung, Empung ta, si minerkatla nikita.7Empung si minerkatla nikita; satorona e reiy’ sa mina’asa en tempok em bumi e meide’la Nisia!
Chapter 68

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ni Daud. Kekantaren Empung si timo’or, takar i kasera mouw se kesaru-kesaru-Na, se tou-tou se mari’iris Nisia se timingkasi en tou waki sinaru-Na. 2Tanu nawun e limiong neiy i kasengo, tanu e lilin minerano witu en saruan e napi, tuana mouw se tou-tou fasik minapuneng witu en sinaru ni Empung. 3Ta’an se tou-tou ulit se mepa’a-pa’ar, nisea se merio-rio witu en sinaru ni Empung, melaya-laya’ wo mepa’a-pa’ar.4Kumantarouw i wee si Empung, mazmurenola e ngaran-Na, siwonouw e lalan i wee Nisia si mengali malease e linaak-linaak! Ngaran-Na nyi’a mouw si TUHAN; merio-rio mouw witu en sinaru-Na! 5Ama’ i wee se oki’ ula wo Tumeterung em baya ne balu, ni’itu mouw si Empung si waki paena’an-Na kudus; 6Empung si minee tampa paena’an wia se tou-tou se maesa-esa mokan, Nisia si rimou’mi se tou-tou tinaang, i ka’ayo ma’aruiy, ta’an se rumerangu-rumerangu se mena’ waki tana’ e ro’opong.7Oh Empung, eng katoroan Nikoo nu minaju maseke’ witu en saruan ne umat-Mu, eng katoroan Nikoo nu make’ang waki padang pelas, S e l a (maseng) 8moghe mouw em bumi, awes tare e langit en timoa’mi e naro witu en sinaru ni Empung; Sinai e minoghe witu en sinaru ni Empung, Empung Israel.9E naro limokon neiy i serew-Mumi, eeh Empung; Nikoo koo simegaya’la en tana’ kapunya’an-Nu e rese, 10i ka’ayo se kawang ne tekapen-Nu se minena’ maname; witu eng kale’osan-Nu Nikoo koo minutala em pemandungen ne tou se neiy i kalotoiy, eeh Empung.11Tuhan si mina’ayola e lelila’an; se tou-tou se minali e nabar le’os i ti’i se tanula se suraro e wangko’: 12Raja-raja ne reiy’ sa mina’asa suraro se timingkasla en tou, timingkasla en tou, wo se wewene waki wale se memete-meteng e rinemu’. 13Pa’ar ku’a re’en kouw lumo’or witu e nelet eng kalero-kalero? Kale’ekew-kale’ekew ne pombo en sino’okep ampit em perak, e wu’uk eng kale’ekewna ampit e mas maserenga-serengat.14Katoroan Si Kasakuasa nu simarakan se raja-raja maname, tumumpa mouw en salju waki atas eng kuntung Zalmon. 15Kuntung ni Empung eng kuntung Basan i ti’i, eng kuntung makatoka kelaker eng kuntung Basan i ti’i! 16Heiy kuntung-kuntung e makatoka kelaker, ka’a kouw makirit metayur, wia eng kuntung neiy i kepa’arla ni Empung mamuali tampa reruberan-Na? Eng kaulitna si TUHAN si laa mena’ maname i wee e mapawee-weena!17Kareta-kareta ni Empung em pulu’an nga riwu, awes tare e mangariwu-riwu eng kelakerna; Tuhan si mineiy mouw waki Sinai, ghumorem mea waki tampa kudus! 18Nikoo koo limongkotome mea waki tampa rakek, minali mouw se tinaang-tinaang; Nikoo koo simungkulola en sesempe-sesempe witu nelet ne tou, awes tare waki se rumerangu-rumerangu kaa laa mena’ maname, eeh Empung TUHAN.19Lino’orouw si Tuhan! Nendo demi e nendo Nisia si timanggong i wee nikita; Empung nyi’a mouw si kelawiran ta. S e l a (maseng) 20Empung i wee nikita nyi’a mouw si Empung melawirla, EMPUNG, Tuhanku, si mineemi kaliseiyan waki maut. 21Eng kaulitna, Empung si rimimu’umukla eng kokong ne kesaru- Na, tereuka’ eng kokong e makawu’uk waki se tou se minena-ena’ matou-tou witu eng kaselokan-kaselokanna.22Tuhan si minee mola nuwu’: “Waki Basan e laa-Ku alini sumeup, e laa-Ku alini sumeup waki tampa kerarem, 23rio koo moas e ne’amu witu e raa’, wo e lila’ ne asu-asumu e maka’ato wetengna waki se kesaru.”24Tou se limoo’ e rineokan-Nikoo, eeh Empung, rineokan si Empungku, Rajaku, mea witu eng gorem en tampa kudus. 25Waki rerior makelang se kumekantar-kumekantar, waki muri se memema’ayang-memema’ayang kecapi, witu eng keuneran se dayang-dayang se mate’etek e rebana.26“Witu se jema’ah lumo’orouw si Empung, nyi’a i yi’i si TUHAN, heiy nikouw si asal waki kembu’an Israel!” 27I ti’i si Benyamin, si taweng, si makelang witu e rerior nea, pamuka-muka – pamuka-muka ne Yehuda se maongko-ongkor, pamuka-muka – pamuka-muka ne Zebulon, pamuka-muka – pamuka-muka ne Naftali.28I oghe mola eng kaente’an-Nu, eeh Empung, i papa’ato mola eng kaente’an-Nu, eeh Empung, Nikoo si mininta’ mola i wee nikeiy. 29Demi em bait-Mu waki Yerusalem, raja-raja se mina’ayola en sesempe wia-Nikoo.30Rekakenouw se tekapen-tekapen waki teberau, kawang ne tou-tou ente’, makua-kuasa – makua-kuasa ne bangsa-bangsa! I le’ekouw sea se mekeki’it em perak; i sarakanola se bangsa-bangsa se pa’ar maseke’! 31Waki Mesir se tou-tou se minalimi em barang-barang tambaga, Etiopia e minakarengan kimaya’la e lawasna wia si Empung.32Heiy keraja’an-keraja’an em bumi, kumantarouw i wee si Empung, memazmurouw i wee si Tuhan; S e l a (maseng) 33i wee Nisia si mengali malease e langit purbakala. Weeanola ghenang, Sia si minapalingala en suara-Na, en suara-Na kahebat!34Akunola eng kakuasa’an ni Empung; eng kewangko’an-Na em bitu natas ne Israel, kakuasa’an-Na witu eng gorem e linaak-linaak. 35Empung nyi’a mouw si hebat waki ghorem em tampa kudus-Na; Empung Israel, Nisia si kimaruniala eng kakuasa’an wo eng kaente’an wia se umat-Na. Lino’orouw si Empung!
Chapter 69

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Wungang bakung. Waki si Daud. Lawirenola niaku, eeh Empung, karengan en dano minurepouw mina’ayo witu e lee’ku! 2Niaku ku timeneme witu e gha’agharan kerarem, e reiy’la sitampa pelele’ekan; niaku ku neiy mouw i kare’esoke witu en dano kerarem, em balolongan minurep e minayurla niaku.3Reawa’ aku karengan e mengale-ngaleiy, en tikooku minapera;em berenku e nge’enget karengan maarapla si Empungku. 4Se tou-tou se mari’iris niaku reiy’ sitino’otolan se lebe laker ta’an em bu’uk witu eng kokongku; taleus ka’asa’an eng kelakerna se tou-tou se laa mepepunengla niaku, se mesu’usukla niaku reiy’la eng kimarengan; niaku ku papupusan laa marengla sapa e reiy’ kinaatku.5Oh Empung, Nikoo koo mete’ula eng kawe’engelangku, eng kaselokan-kaselokangku e reiy’ neiy i kakirong i wee-Nikoo. 6Te’a mouw maka’ato irang eng karengan niaku se tou-tou mengena-ngena’la Nikoo, eeh Tuhan, EMPUNG e minapekasa alam! Te’a mouw tena’an en sering eng karengan niaku se tou-tou masero Nikoo, eeh Empung Israel!7Eng karengan Nikoo mouw niaku ku timanggong e weweleiy, en sering en simaputla eng gioku. 8Niaku ku minamuali mouw tou luar i wee se patuari-patuariku, tou wo’oseiy i wee se oki-oki’ ni ina’ku; 9karengan e nupus i wee em bale-Mu e rimengisla niaku, wo e lelila’an-lelila’an e maweleiy Nikoo en timoro mola niaku.10Niaku ku rimimu’umukla en touku ampit e maposo, ta’an e ni’itu tu’u e minamuali weleiy i wee niaku; 11niaku ku simiwo e roko’ pengasi’ minamuali labungku, niaku ku minamuali sesindiren i wee nisea. 12Niaku ku minamuali wu’ana en sumping ne tou-tou se rimuber witu em pepalen leloangan, ampit eng kecapi se mengengoo’-mengengoo’ se mekantar en tanume niaku.13Ta’an niaku, ku masombayang wia-Nikoo, eeh Tuhan, witu e nedo Nikoo nu mepa’ar, eeh Empung; demi e nupus lale’-Mu e wangko’ wingkotenouw niaku ampit en tetulungan-Nu e lale’! 14I waya momi niaku waki ghorem e lipetek, rio te’a aku i katenem, ma’anouw aku i wayami waki se tou-tou se mari’iris niaku, wo waki rano kerarem! 15Te’a mouw em balolongan en dano e mayurla niaku, ka’apa en tebir e nume’enep niaku, ka’apa em parigi e menet en sumana witu natasku.16Wingkotenouw niaku, eeh TUHAN, karengan e nupus lale’-Mu e le’os, lumenge momi wia niaku i ki’it e rahmat-Mu kewangko’! 17Te’a mouw i pekekirongla eng gio-Mu wia si hamba-Mu, karengan niaku ku neiy i kase’esek; makarenganouw mingkot niaku!18Meiy mouw wia niaku, tubuusenouw niaku, i waya momi niaku eng karengan se kesaru-kesaruku. 19Nikoo koo sumine’u em beleiyku, nirangku wo en seringku; em baya ne kesaruku se witu en sinaru-Mu.20E weleiy i ti’i e rimepu’ mola nateku, wo niaku ku reiy’ siarapan; niaku ku ma’ena’la en tongkoupusen, ta’an e reiy’ sipenoron, ma’ena’la se mengengibor-mengengibor, ta’an se reiy’ niatokula. 21Awes tare, nisea se minee niaku kumaan e racung, wo witu e nedo niaku nu mare’o, nisea se minee niaku kumoo e nanggor esem.22Ma’anouw en sesakeiyan em bitu en saruan nea e mamuali we’etes, wo en tetabea nea e mamuali perangkap. 23Ma’anouw em beren nea mareiydem, i ka’ayo sea reiy’ maloo’; siwonouw e rereenan nea e moghe reiy’ maena-ena’!24I toa’ momi e nupi’-Mu witu natas nea, wo ma’anouw e nupi’-Mu melaya-layas en tumoro nisea. 25Ma’anouw em pedasingan nea e mapenes, wo ma’anouw en dasing-dasing nea e reiy’la si maena’na.26Karengan nisea se mekeki’it sitou winewe-Mu, nisea se minawes e rumara ne tou-tou se kinuek-Mu. 27Awesanola selok wia en selok nea, wo te’a mouw i ka’ayo Koo mulitela nisea!28Ma’anouw sea re’ini waki kaol em patou-touan, te’a mouw sea i kepatik mewali-wali ampit se tou-tou ulit! 29Ta’an niaku i yi’i ku neiy i kalotoiy wo kinerara’an, eng kelawiran waki-Nikoo, eeh Empung, satorona en tumerungla niaku!30Niaku ku laa melo’o-lo’or e ngaran ni Empung ampit eng kekantaren, mewangko’la Nisia ampit eng kekantaren syukur; 31witu em paloo’ala ni Empung ni’itu e lebe le’os ta’an si sapi raghar, ta’an si sapi raghar si makasunge wo makasulu kewe’.32Loo’onouw, heiy tou-tou se kumeng ate, wo mepa’a-pa’arola; nikouw si masero si Empung, ma’anouw e natemu en tumou sumeup! 33Karengan si TUHAN si malingala se tou-tou miskin, wo reiy’ maloo’ola hina se tou-tou-Na witu en tahanan.34Ma’anouw e langit wo em bumi e melo’o-lo’or Nisia, en tasik wo e reiy’ sa mina’asa se maoghe witu eng goremna. 35Karengan si Empung si laa lumawirla en Sion wo mangun eng kota-kota Yehuda, rio se tou-tou se mena’ maname wo makapunyala nyi’a; 36oki’ o puyun ne hamba-hamba-Na se laa maka’ato nyi’a, wo se tou-tou se meupusla e ngaran-Na se laa mena’ witu.
Chapter 70

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Waki si Daud, witu e nedo minapasempela en tetule i paghenang. Oh Empung, makarenganouw mayami niaku, tumulung niaku, eeh TUHAN! 2Ma’anouw maka’ato irang wo mapaira-irang nisea se pa’ar mesesawut e nyawaku; ma’anouw mundur wo tena’an en sering nisea se mepa’arla eng kacilaka’angku; 3Ma’anouw murikit karengan e meirang se mineila’la: “Syukur, syukur!”4Ma’anouw melaya-laya’ wo mepa’a-pa’ar karengan Nikoo em baya ne tou se masero Nikoo; ma’anouw nisea se meupusla eng kelawiran waki-Nikoo se reiy’ siena’na meila’: “Empung i ti’i si wangko’!” 5Ta’an niaku i yi’i ku peme’itan wo miskin – eeh Empung, makarenganouw meiy! Nikoo mouw si tumulung niaku wo lumiseiyla niaku; eeh TUHAN, te’a mouw teure mengeiy!
Chapter 71

1Wia-Nikoo, eeh TUHAN, niaku tumerung, te’a ma’an mekasa niaku maka’ato e nirang. 2I waya momi niaku wo i liseiyomi niaku kaa eng ka’adilan-Nu, se’elengomi en talinga-Mu wia niaku wo lawirenola niaku! 3Mamuali mouw i wee niaku kuntung watu, tampa paterungan, rereen petaangan kaa laa lumawirla niaku; karengan Nikoo mouw koo kentur watuku wo petaangangku.4Oh Empungku, i liseiyomi niaku waki lawas ne tou fasik, waki rino’omesan ne tou-tou wengi’is wo lewo’. 5Karengan Nikoo mouw koo arapangku, eeh Tuhan, ka’emanangku rengane’ e masa muda, eeh EMPUNG.6Wia-Nikoo mouw niaku timobol muleiymi waki gandongan, Nikoo koo rimou’ momi niaku waki po’ot ni ina’ku; Nikoo koo reiy’ siena’na pelo’o-lo’orengku. 7I wee se laker tou niaku ku tanu eng kowa’ maka’erangen, karengan Nikoo mouw si tampa paterungangku ente’.8Sumaku e wuta ampit em puji-pujian wia-Nikoo, ampit em paormatan wia-Nikoo kelabotan e nendo. 9Te’a mouw i petetea’ niaku witu e nedo katu’angku, te’a mouw i petetele’ula niaku sakawisa eng kaente’angku ma’apu.10Karengan se kesaru-kesaruku se mengila-ngila’ en tanume niaku, se tou-tou se menegha-negha’ e nyawaku se marunding mewali-wali 11wo meila: “Empung si timele’u mola nisia, ki’iten wo sikopenouw sia, karengan e reiy’la si rumeta’mi nisia!”12Oh Empung, te’a mouw mewa’akat wia niaku! Empungku, makarenganouw tulungen niaku! 13Ma’anouw maka’ato e nirang wo ma’apu se tou-tou se masu’sukla e imukurku; ma’anouw ma’anouw makane’ulesela em beleiy wo en sering se tou-tou se mame’inakutla en cilakaku!14Ta’an niaku ku reiy’ maena-ena’ pa’ar maarap wo mawes em puji-pujian wia-Nikoo; 15sumaku e laa sumusuiyla eng ka’adilan-Nu wo eng kelawiran waki-Nikoo kelabotan e nendo, karengan niaku ku reiy’ mete’u rumeken nyi’a. 16Niaku ku meiy ampit eng kewaraneiyan-kewaraneiyan ni EMPUNG Tuhan, laa mememasyurla eng ka’adilan-Nu i te!17Oh Empung, Nikoo koo minajarola niaku rengan ku oki’pe’, wo i ka’ayo en teakan niaku ku maabarla em pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen; 18o kangkasi i ka’ayo eng katua’angku wo puti’ em bu’ukeku, oh Empung, te’a mouw metetele’ula niaku, rio aku mabarla eng kuasa-Mu wia se angkatan i yi’i, kewaraneiyan-Nu wia se tou laa meiy.19Ka’adilan-Nu, oh Empung, mina’ayo e langit. Nikoo si timuana mola eng kapualitan-kapualitan e wangko’. Oh Empung, seiy ku’a re’en si tanu Nikoo? 20Nikoo si simiwo mola niaku mine’ani laker kasusa’an wo eng kacilaka’an, Nikoo koo laa tumoula niaku sumeup, wo waki lawanan wangko’ em bumi Nikoo koo laa lumongkoti niaku sumeup.21Nikoo koo laa mawes eng kasela’angku wo laa lumengemi mibor niaku. 22Niaku tu’u ku pa’ar kumantarla e mazmur i wee-Nikoo ampit eng kecapi, oh Si Kudus Israel.23Sumpingku e merio-rio kasuatan mekantarla e mazmur i wee-Nikoo, o kangkasi si imukurku si neiy mouw i waya-Mumi. 24Lila’ku kangkasi e menoto-notor eng ka’adilan-Nu kelabotan e nendo, karengan se laa maka’ato nirang wo mekeirangan se tou-tou se mame’inakutla en cilakaku.
Chapter 72

1Waki si Salomo. Oh Empung, i wee mola e nukum-Mu wia si raja wo eng ka’adilan-Nu wia si tole ni raja! 2Satorona sia si madilela se umat-Mu ampit eng ka’adilan wo se tou-tou-Mu se neiy i kalotoiy ampit nukum! 3Satorona eng kuntung-kuntung mali en dame sejahtera i wee em bangsa, wo eng kentur-kentur e mali eng kaulitan!4Satorona sia si mee ka’adilan wia setou-tou neiy i kalotoiy waki se bangsa i ti’i, tumulung se tou-tou miskin, ta’an rumimu’umukla se mememeras-mememeras! 5Satorona em pakatu’an e numurna kaurean wawean siendo, wo eng keurean wawean si sumedot, see’ o see’!6Satorona sia si tanu e naro en timumpami witu natas em padang rukut, tanu en dirus e naro minunongi em bumi! 7Satorona eng ka’adilan e melar witu en zamanna wo en dame sejahtera e lumokon, i ka’ayo e reiy’ mola kasi sumedot!8Satorona sia si merenta waki tasik mea waki tasik, waki so’oso’an Efrat i ka’ayome waki tempok em bumi! 9Satorona se maena waki padang pelas se kumurur witu en saruanna, wo se kesaru-kesaruna se sumila’ e riawu; 10satorona se raja-raja waki Tarsis wo em pulau-pulau se mali en sesempe-sesempe; satorona se raja-raja waki Syeba wo Seba se ma’ayola e upeti!11Satorona em baya ne raja se mongkot sumempe wia nisia, wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se mamuali hambana! 12Karengan nisia si laa mayami se tou miskin se marekeiy makitulung, tou neiy i kalotoiy, wo se tou se reiy’ makapunya tumetulung;13sia si laa meupus wia se tou lewea’ wo se tou miskin, sia si laa lumawirla e nyawa ne tou miskin. 14Sia si laa tumubuusi e nyawa nea waki palotoiyan wo eng kaketean, e raa’ nea e maal witu em berenna.15Tumou mouw sia! Satorona i sempela wia nisia e mas Syeba! Satorona sia si’i sombayangla e reiy’ maena-ena’, wo berkatela eng kelabotan e nendo! 16Ma’anouw en tanemen gandum lumoko-lokon waki wanua, mewalolong waki toka eng kakuntungan; ma’anouw em bu’ana en sumeput tanu mokan e Libanon, e wulis-wulisna e melar tanu mokan e rukut wia em bumi.17Ma’anouw e ngaranna e minena-ena’ eng keure-urena, satorona e ngaranna eng kasa pasine’unla eng keurean wawean siendo. Satorona se reiy’ sa mina’asa bangsa se mebebberkatan ampit e ngaranna, wo tumotor nisia mina’aruiy.18Lino’orouw si TUHAN, Empung Israel, si timuanala em pasiwo-siwon maka’erangen maesa-esa! 19Wo lino’orouw satorona e ngaran-Na mulia eng keure-urena, wo satorona eng kamulian-Na e mutami e minapekasa em bumi. Amin, oh amin. 20Tuana mouw en sombayang-sombayang ni Daud bin Isai.
Chapter 73

1Mazmur ni Asaf. Eng kaulitna si Empung i ti’i si le’os i wee nisea se le’os e natena, i wee nisea se weresi e natena. 2Ta’an niaku, e noki’pe’ kasi takar e ne’aku i kare’esok, ta’are’ aku i karo’oros. 3Karengan niaku ku lo’ ate wia se lelo’odeghan-lelo’odeghan, sa aku lumoo’ eng kamang ne tou-tou fasik.4Karengan eng kinerara’an e reiy’la wia nisea, segaya’ wo rebur e nouwak nea; 5nisea se reiy’ mine’ani eng kasusa’an ne tou, wo nisea se reiy’ tinena’ eng katula tanu se tou walina.6Kaa ni’itu nisea se makakelana eng katingkeiyan wo mekelabung eng kaketean. 7Karengan eng kareburan, eng kaselokan nea e rimoa’, e nate nea mengaro-ngaro’oko ampit e ni’i papokeiyla.8Nisea se masindir wo mengila-ngila’la ampit eng kalewo’na, eng kapualitan paperasan em pasusuiyen neala ampit eng kerakekan e nate. 9Nisea se minuka’ en suma masu’usuk e langit wo e lila’ nea malo’odegh wia em bumi.10Kaa ni’itu se tou-tou se minurikit wia nisea, minatola nisea tanu en dano e masewe-sewel. 11Wo nisea se limila’: “Kumura si Empung o mete’u eng kapualitan i ti’i, wawean ku’a re’en en tine’u wia Si Kasarakek?” 12Eng kaulitna, ni’itu mouw se tou-tou fasik: nisea se maawes eng harta benda wo en senaang eng keurena!13Kasa reiy’ sipenoron niaku metetaangla e nate weresi, wo moas e lawasku, eng kowa reiy’ siselok. 14Ta’anouw eng kelabotan e nendo niaku ku tinena’ eng katula, wo tena’an e nukum susur memo’odo. 15Sa wona’na aku lumila’: “Niaku ku pa’ar melila-lila’ tanu e ni’itu,” takar eng kaulitna niaku ku sime’epangola wia se angkatan ne oki-oki’mu.16Ta’an eng katoroan niaku nu mekemaksut kaa laa mamete’ula nyi’a, eng kapualitan i ti’i e minamuali kapedisan witu em berenku, 17i ka’ayo aku ghumorem witu eng gorem en tampa kudus ni Empung, wo meela ghenang eng kesampetan nea.18Eng kaulitna waki tampa-tampa ere Koo mineela nisea, Koo limesoughla nisea i ka’ayo minakemu. 19Kumura e minapunengna nisea witu e reiy’ pini’ipitan weren, minere’i, mina’apu karengan eng kahebatan! 20Tanu me’ipi witu e nedo neiy i kato’or, eeh Tuhan, witu e nedo minawongke, e rupa nea e linoo’-Mu hina.21Katoroan e nateku mape’an pe’it wo e wu’ana e rereenangku e menude-nude’papedamen, 22niaku ku we’engel wo reiy’ makasiligh, tanu si tekapen niaku witu en tawi-Mu.23Ta’an niaku ku minena-ena’ witu en tawi-Mu; Nikoo koo timiboiy e lawas lele’osku. 24Ampit e nge’enge’-Mu Nikoo koo merawir niaku, wo eng kamurian Nikoo koo minopo niaku mea witu eng gorem eng kamulia’an.25Seiy eeh pasilan si wia niaku waki sorga e reiy’ siwalinana Nikoo? E reiy’ siwalinana Nikoo e reiy’la si kepa’areku wia em bumi. 26Ma’anouw tu’un e le’onaku wo e nateku e ma’apu mere’i, kuntung watuku wo e wetengku e minena-ena’ mouw si Empung eng keure-urena.27Karengan eng kaulitna, seiy si wa’akat wia-Niaku si laa mapuneng; Nikoo koo minunengla em baya ne tou, se mesa’amek ampit timele’ula Nikoo. 28Ta’an niaku, niaku ku pa’ar tawi wia si Empung; niaku ku minee en tampa paterungangku wia si EMPUNG Tuhan, rio toro sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Na.
Chapter 74

1Kekantaren pawee teturu’ ni Asaf. Ka’a, eeh Empung, Koo tumea’ nikeiy i wee e minapawee-weena? Ka’a melayas e nupi-Mu witu se membe’ domba rerawiran-Nu? 2Ghenangenola se umat-Mu se kina’atoan-Nu mola witu en zaman purbakala, se tinubuus-Mu minamuali bangsa kapunya’an-Nu nuesa! Ghenangenola eng kuntung Sion e niena’an-Nu.3Wure’enola eng ke’angan-Nu mea witu en tampa teri minapawee-weena; e reiy’ sa mina’asa – sa mina’asana e rine’i mola ne kesaru waki tampa kudus. 4Kesaru-kesarumu se makukuk witu en tampa pinasungkulan-Nu wo rimedeiy mola em panji-panji nea tanume eng kowa’. 5Paloo’ola nyi’a en tanu sitou minayongla rimake-rakek e nesa pati wia eng kayu-kayuan e rirung, 6wo en teakan e lumi-lumianna minapekasa nyi’a e winangkeng nea ampit em pati wo em pisouw;7nisea se timutung en tamapa kudus-Mu ampit e napi, nisea se kimemo’la en tampa paena’an e ngaran-Nu i ka’ayo wia en tana’; 8nisea se meila’ witu natena: “Le’osouw kita lumotoiy nisea em baya nea!” Nisea se matunu e reiy’ sa mina’asa tampa tete’upan ni Empung waki wanua.9Eng kowa’-kowa’ meiy e reiy’ linoo’ meiy, e reiy’ mola kasi si nabi, wo e reiy’la witu e nelet meiy si mete’ula pirape’ eng keure kasi. 10Pirape’ eng keure kasi, eeh Empung, se kesaru i ti’i maweleiy, wo se kesaru kumemo’ e ngaran-Nu e reiy’ siena’na? 11Ka’a Koo kimeong sumeup e lawas-Mu, rumeta’ e lawas lele’os- Mu witu em be’ewer?12Ta’anouw Nikoo, oh Empung nyi’a mouw si Rajaku wakipe’ en zaman purbakala, si timuanala em pelawiran wia natas em bumi. 13Nikoo mouw si kimewe’ en tasik ampit eng kaente’an-Nu, si minete’la eng kokong ne leloiy’-leloiy’ naga witu natas en dano.14Nikoo mouw si rimimu’umukla eng kokong-kokong ne Lewiatan, si mineela nyi’a minamuali kekaanen ne maena-ena’ waki padang pelas. 15Nikoo mouw si kimewe’ eng kembu’an wo en so’oso’an; Nikoo mouw si minerala en so’oso’an-so’oso’an e reiy’ siena’na maso’oso’.16Punya-Mu mouw e noat, punya-Mu mouw kangkasi em bengi. Nikoo mouw si minee se tumeterang wo siendo. 17Nikoo mouw si timataapla e reiy’ sa mina’asa em paakaran em bumi, noras ra’ar wo noras e naro Nikoo mouw si simiwo-Nyi’a.18Ghenangenouw e nyi’i: kesaru se maweleiy, eeh TUHAN, wo se bangsa e ba’abal i ti’i se makewur e ngaran-Nu. 19Te’a mouw i peweweela e nyawa ni pombomu wia se tekapen siru! Te’a mouw paliuren e minapawee-weena e nyawa ne tou-tou-Mu se neiy i kalotoiy!20Lumoo’o mouw witu en teta’aran, karengan en tampa-tampa reiydem wia em bumi wuta en sala-sala eng kaketean. 21Te’a mouw i pewewayala se tou neiy i kale’e-le’ek se warengen ampit tena’an en sering. Ma’anouw se tou peme’itan wo se tou miskin se melo’o-lo’or e ngaran-Nu.22Tumo’orouw, eeh Empung, tuananola em pe’inakuten-Nu! Ghenangenola e weleiy wia-Nikoo waki weteng ne tou ba’abal kelabotan e nendo. 23Te’a mouw liuren en suara ni kesaru-Mu, e neder ne tou-tou se timo’or mesesu’usuk Nikoo, se minapawee-weena makaente’la.
Chapter 75

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Te’a mepepunengla. Mazmur ni Asaf. Kekantaren. Nikeiy keiy masyukur wia-Nikoo, eeh Empung, keiy masyukur, wo se tou-tou se maaleiyla e ngaran-Nu se masusuiyla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Nu e maka’erangen. 2“Sakawisa Niaku tumataapla e nedona, Niaku nuesa ku laa makimla ampit eng kaulitan. 3Bumi e minakemu wo em baya ne pendudukna; ta’an Niaku mouw si time’etepla em pa’asek-pa’asekna.” S e l a (maseng)4Niaku ku limila’ wia se lelo’odeghan-lelo’odeghan: “Te’a malo’odegh.” Wo wia se tou-tou fasik: “Te’a merakekla en sunge! 5Te’a meka’atla en sungemu i rake-rakek, te’a mesesusuiy kimete e lee’!” 6Karengan e reiy’ waki sendangan ka’apa waki talikuran wo e reiy’ waki padang gurun eng ke’e eiyna em perakekan i ti’i,7ta’an si Empung nyi’a mouw si Akim: i kumeng-Nala siesa wo i rakek-Nala se walina. 8Karengan e nesa piala em bitu lawas ni TUHAN, e makapumpun anggor masewu, wuta sinewok e rampa; Sia si timoa’mi witu; nulit, nampasena e laa re’erepen wo koo’on em baya ne tou fasik wia em bumi.9Ta’an niaku ku laa merio-rio i wee eng keure-urena, niaku ku laa mememazmur i wee si Empung ni Yakub. 10E reiy’ sa mina’asa sunge ne tou-tou fasik e laa kemun-Nala, ta’an en sunge-sunge ne tou ulit e laa i rakekela.
Chapter 76

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi. Mazmur ni Asaf. Kekantaren. Empung si kasa kasine’uan waki Yehuda, ngaran-Na e masyur waki Israel! 2Waki Salem waweanouw e lekouw-Na, wo em paena’an-Na e waki Sion! 3Mana mome e rinepu’-Nala em pana maserengat, kekelung wo en santi wo em pakakas i paseke’. S e l a (maseng)4Maserengat Nikoo, e lebe mulia ta’an eng kuntung e wia rengane’ em purba. 5Tou-tou berani se rinemu’ mola, nisea se neiy i kare’erep witu en tekelna wo em baya ne tou waraneiy se kinaliongan eng kaketeranna.6Eng karengan e rekak-Mu, eeh Empung ni Yakub, se kinatekelan re’erep le’os si mengali ka’apa tu’u si kawalo. 7Hebat Nikoo! Seiy ku’a re’en si tumaang rumedeiy witu en sinaru-Mu witu e nedo Nikoo nu meupi?8Waki langit Nikoo koo minapalingala eng katenggolan-Nu; bumi e mineide’ wo neiy i kenganga, 9witu e nedo si Empung nu tumo’or kaa laa mewewee peukuman, kaa laa melelawirla em baya se neiy i kalotoiy wia em bumi. S e l a (maseng)10Eng kaulitna em pasu’ e nate ni tou e laa mamuali syukur i wee-Nikoo, wo en tele’u em pasu’ ate i ti’i e laa i pakiereten-Nula.11Mee mouw nazar wo wearenouw e nazarmu i ti’i wia si TUHAN, Empungmu! Ma’anouw em baya ne tou se witu eng kaledong-Na se ma’ayola en sesempe wia Nisia si neiy i keide’la, 12Nisia si rimepu’la en semangat em baya ne ma’aka-aka, Nisia si hebat i wee se raja-raja wia em bumi.
Chapter 77

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. i ki’it: e Yedutun. Mazmur ni Asaf. Niaku ku pa’ar mengale-ngaleiy ampit e menaleinteng wia si Empung, ampit e menaleinteng wia si Empung, rio Sia lumingala niaku.2Witu e nendo kasusa’angku niaku ku sumero si Tuhan; mawengi-wengi e lawasku neiy i karenet wo e reiy’ minalewea’, imukurku si reiy’ mepa’ar iboren. 3Sakawisa ku ghumenang si Empung, takar niaku ku kumuouw, sakawisa ku tumekur, eng kasa malewea’ reawa’ mouw en semangatku. S e l a (maseng)4Nikoo koo simiwo em berenku minena-ena’ minawuka’; niaku ku balisa, i ka’ayo reiy’ mete’u meila-ila’. 5Niaku ku meghena-ghenang e nendo-nendo en zaman purbakala, en te’un-te’un en zaman ketareanna eng ginenangku.6Niaku ku menoto-notor witu nedo wengi witu e nateku, niaku ku timekur, wo e rohku e menero-nero: 7“I wee eng keurena ku’a re’en si Tuhan sumede’ wo reiy’ mareng mamura ate kasi?8Minere’i mouw ku’a re’en i wee e mapawee-weena e nupus lale’-Na, kimawusouw ku’a re’en en ta’ar i ti’i pepaken ne see’ o see’? 9Minaliurouw ku’a re’en si Empung mee e mekeupusen, ka’apa em pinenet-Na ku’a re’en e rahmat-Na karengan e nupi’-Na?” S e l a (maseng)10Takar em pokeiyku: “Nyi’i mouw eng kimuek e nateku, kaa e lawas lele’os Ni Kasarakek e minaroba.”11Niaku ku laa megheghenang em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni TUHAN, yon, niaku ku laa megheghenang e maka’erangen-maka’erangen-Nu waki zaman em purbakala. 12Niaku ku laa metetoto-totor e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Nu, wo ghumenangla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Nu.13Oh Empung, e lalan-Nu nyi’a mouw eng kudus! Empung wisa ku’a re’en si tuana eng kewangko’ tanu si Empung meiy? 14Nikoo mouw si Empung si timuanala e maka’erangen; Nikoo koo minapaloo’o-loo’o mola eng kuasa-Mu witu e nelet ne bangsa-bangsa. 15Ampit e lalupa-Mu Nikoo koo timubuusola se umat-Mu, se bani Yakub wo se bani Yusuf. S e l a (maseng)16E rano e limoo’ mola Nikoo, eeh Empung, e rano e limoo’ mola Nikoo, laa o mameide’, awes tare e lawanan wangko’ en timinggo’ogho’. 17Linaak-linaak e matoa’mi rano, linaak-malinaak e mengeder, awestare se oki-oki’ em panah-Mu se mangatetelew.18Neder e lenter-Mu e mawolon, eng kerap-kerap e materangi eng kaoatan, bumi e matinggo’ogho’ wo maoghe. 19Matorola en tasik e lalan-Nu wo e lorong-Mu e matorola muka en dano kapelas ta’an e nenus-Mu e reiy’ paloo’ola. 20Nikoo koo rimawirola se umat-Mu tanu se kawang ne domba ampit e nieletala ni Musa wo ni Harun.
Chapter 78

1Kekantaren teturu’ ni Asaf. I ta’anola en talinga witu en teturu’ku, heiy bangsaku, i se’elengola en talingamu wia en tetotoren en sumaku. 2Niaku ku pa’ar mewewuka’ en suma mila’la e amsal, niaku ku pa’armetetotorla e mepepureiyan waki en zaman em purbakala.3E lininga meiy mola wo eng kete’uan neiy, wo neiy i susuiyla wia nikeiy ne nene moyang meiy, 4nikeiy keiy reiy’ laa mekekirongla wia se oki-oki’ nea, ta’an nikeiy keiy laa sumusuiyla wia se angkatan eng kamurian em puji-pujian wia si TUHAN wo eng kaente’an-Na wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon maka’erangen en tinuana-Na mola.5Neiy mouw i tataap-Nala e ngenge’enge waki si Yakub wo e nukum Taurat neiy i wee-Na waki Israel; nene moyang ta se pinerenta-Nala kaa laa mapasine’ula nyi’a wia seoki-oki’ nea, 6rio sine’un ne angkatan eng kamurian, rio se oki-oki’, se laa i patou eeh sangari, tumo’or wo sumusuiyla nyi’a wia se oki-oki’ nea,7rio sea mee ka’emanan wia si Empung wo reiy’ lumiurla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni Empung, ta’an tumiboiy em perenta-perenta-Na; 8wo te’a tanu se nene moyang nea, se angkatan masiwo e reiy’ lale’ wo rumerangu, angkatan se reiy’ tataap e natena wo e reiy’ lale’ e imukurna wia si Empung.9Bani Efraim, mememanah-mememanah se makasaliatan e lekep, se minurikit witu e nendo paseke’an; 10nisea se reiy’ timiboiy witu en teta’aran ni Empung wo se reiy’ pa’ar tumou kumi’it en Taurat-Na. 11Nisea se limiurla em pepa’ayangen-pepa’ayangen-Na wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen, e neiy mouw i papa’ato-Nala wia nisea.12Witu en sinaru ne nene moyang nea en tinuana-Nala e maka’erangen-maka’erangen, waki tana’ Mesir, waki padang Zoan; 13kinewe’-Na en tasik, i lewet-Nala sea; neiy i redeiy-Nala en dano tanume en seper, 14rinawir-Na sea ampit e linaak witu e nedo oat, wo esa nga wengi ampit en terang e napi;15kinewe’na eng kuntung watu waki padang gurun, wineean-Na sea kumoo’ kelaker en dano tanu waki lawanan wangko’; 16siniwo-Na em paso’oso’an en dano rimou’mi waki kentur watu, wo en siniwo-Na en dano timumpa tanu en so’oso’an.17Ta’an nisea se reiy’ maena-ena’ masiwo en dosa witu Nisia ampit e rimangu witu Si Kasarakek waki padang pera. 18Nisea se mewa’awa’la si Empung witu e nate nea ampit e makiwee kekaanen maki’itla en serit nea.19Nisea se limila’ witu si Empung: “Makawoo ku’a re’en si Empung sumakeiyla en sesakeiy waki padang gurun? 20Memang, Nisia si minewe eng kuntung watu, i ka’ayo kimeresot rano wo en simongker en so’oso’an-so’oso’an; ta’an makawoo ku’a re’en Sia meela roti kangkasi, ka’apa sumadiala le’ona i wee se umat-Na?21Kaa ni’itu, eng katoroan nu liminga eng kapualitan i ti’i, TUHAN si kasa mineupi’, napi limayas timoro si Yakub, awes tare e nupi’ minuaya timoro e Israel, 22karengan nisea se reiy’ ma’eman wia si Empung, wo reiy’ ma’emanla eng kelawiran waki-Nisia.23Takar Nisia si minerentala e linaak-linaak waki atas, minuka’ em pepalen-pepalen e langit, 24timumpami wia nisea e naro manna kaa laa kaanen, wo mineemi wia nisea eng gandum waki langit; 25susur tou se kimaanola e roti malaikat, Sia si minapa’alimi e walun wia nisea meloko-lokon.26Sia si simengo momi e reghes sendangan waki langit wo rumawir e reghes timu ampit eng kaente’an-Na; 27Sia si timumpami wia nisea e naro le’ona tanu e riawu eng kelakerna, wo e naro ne wara-wara maka kale’ekew tanu e neris waki tasik; 28Sia si limenta’la nyi’a witu nuner em pedasingan nea, esa nga kaledong en tampa paena’an i ti’i.3031takar tumo’orouw e nupi’ ni Empung witu nisea: Sia si minunu’ se jago-jago nea, wo minatela se tole-tole Israel. 32Ma’anouw tu’u tuana nisea se masiwope’ kasi en dosa wo reiy’ ma’eman wia em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen.33Kaa ni’itu Nisia si simiwo e nendo-nendo nea mina’apu witu e reiy’ sipenoron, wo en te’un-te’un nea witu eng kasenge’an. 34Sakawisa Sia munu’ nisea, takar nisea se sumero Nisia, nisea se minurikiti wo mepa’arla si Empung;35nisea se neiy i kaghenang kaa si Empung nyi’a mouw si kuntung watu nea, wo kaa si Empung Si Kasarakek nyi’a mouw si Tumetubuus nea. 36Ta’an nisea se minonge’ Nisia ampit en suma nea , wo ampit e lila’ nea nisea se timowola Nisia. 37Nate nea e reiy’ minena-ena’ wia-Nisia, wo nisea se reiy’ lale’ wia en teta’aran-Na.38Ta’an Nisia si makasifat tongkoupusen, Sia si maampungela eng kaselokan nea wo reiy’ minunengla nisea: kelakeran Nisia si metaang e nupi’-Na wo reiy’ mato’ori em pakasa’an e nupi’-Na.39Sia si ghimenang kaa nisea i ti’i se le’ona, reghes e limease, e reiy’mouw laa marengi. 40Minaka pirala sea merangu witu Nisia waki padang gurun, wo masusala e nate-Na waki padang pelas! 41Mineneu-neup sea mewewa’awa’la si Empung, rimarala e nate Ni Kudus waki Israel.42Nisea se reiy’ ghimenang witu eng kakuasa’an-Na, witu e nendo Nisia nu minayami nisea waki se kesaru, . 43eng katoroan Nisia nu timuanala eng kowa’-kowa’ waki Mesir wo e mijizat-mujizat waki padang Zoan.44Sia si rimoba mianmuali raa’ en so’oso’an-so’oso’an nea wo en salu-salu en dano nea, i ka’ayo e reiy’ kinakoo’an; 45Sia si minayala wia nisea se laler laar se kimaan nisea, wo se pekak-pekak se minunengla nisea; 46Sia si mineela wua’na en tana’ nea wia se wate, wo e wua’na em pine’inakut nea wia se kompo’47Sia si minatela nakana e nanggor nea ampit e naro watu, wo e nakan-nakana ara nea ampit e leleiydem minewatu; 48Sia si minayala se kawang ne tekapen nea toron e naro eis, wo se ternak nea searen e lenter; 49Sia si rimeta’la wia nisea e nupi’-Na melaya-layas, eng kasaupi’, eng kaupi’an wo eng kase’esekan, se esa nga pasukan malaikat se maali-ali eng kacilaka’an;50Sia si minayala e nupi’-Na minuaya, Sia si reiy’ minalouwmi e imukur nea waki maut, e nyawa nea neiy i sarakan-Nala witu e rumara menganup; 51winunu’-Na em baya se oki’ polon waki Mesir, eng kegaga’an nea kasa ketare-tare waki dasing-dasing ni Ham;52neiy i reo-Na se umat-Na mengae tanu se domba-domba, pina’aka-aka’an-Na sea tanu se kawang ne tekapen waki padang gurun; 53rinawir-Na nisea ampit eng kalener, i ka’ayo se reiy’ matinggo’ogho’, kasuatan se kesaru nea se tinawunani en tasik;54niali-Na sea mea waki tana’-Na kudus, nyi’a i yi’i eng kakuntungan i yi’i, e kina’atoan e lawas lele’os-Na; 55neiy i sere’-Na se bangsa-bangsa waki rerior nea, pinewete-weteng-Nala en tana’ pusaka ampit en tali i peukur, wo neiy i reo-Na se suku-suku Israel tumampala en dasing-dasing nea i ti’i.56Ta’an nisea se mina’awa’la wo merangu witu si Empung, Si Kasarakek, wo se reiy’ timiboiy witu e nge’enge’-nge’enge’-Na; 57nisea se murtad wo sime’epang tanu se nene moyang nea, minaroba tanu em borang mepeponge’;58nisea se rimarala e nate-Na ampit eng kentur-kentur patulean nea, simiwo nisia lo’ ate ampit se patong-patong nea. 59Eng katoroan si Empung nu liminga, Sia si kasa mineupi’, Sia si kasa simede’ se Israel;60Sia si timea’ em paena’an-Na waki Silo en dasing niena’an-Na waki elet ne tou; 61Sia si minayala eng kaente’an-Na kinetaangan, minayala eng kaormatan-Na minolone witu e lawas ne kesaru;62Sia si minayala se umat-Na kinaan en santi, wo kasa mouw mineupi’ Sia witu se kapunya’an-Na nuesa. 63Se toleoki’-toleoki’ nea se kinaan e napi, wo se reraa-reraa nea se riy’ mouw kasi palo’oren ampit eng kekantaren pekawengan;64imam-imam nea se rima’aragh ampit en santi, wo se balu-balu nea se reiy’ mete’u mame’. 65Laa o mawongke mouw si Tuhan, tanu sitou si kinatekelan, tanu si pahlawan minawena’asi waki tinoek e nanggor; 66Sia si minewe mundur em baya se kesaru-Na, Sia si kimarenganla nisea minaka’ato e weweleiy i wee eng keure-urena.67Sia si simede’ en dasing ni Yusuf, wo se suku Efraim se reiy’ pineleng-Na, 68ta’an Nisia si mineleng se suku Yehuda, kuntung Sion neiy i koupus-Nala; 69Sia si minangun en tampa kudus-Na eng kerakekan e langit, tanu mokan em bumi neiy i to’otol-Nala i wee eng keure-urena;70pineleng-Na si Daud, hamba-Na, niedo-Nami sia waki elet eng kalero-kalero ne membe’ domba; 71waki tampa ne domba-domba se matoto’la neiy i eiy-Na sia, kaa laa mererawirla si Yakub, umat-Na, wo e Israel, eng kapunya’an-Na nuesa. 72Sia si rimawirla nisea ampit eng kale’osan e natena, wo mewawir nisea ampit eng kelali’iketan e lawasna.
Chapter 79

1Mazmur ni Asaf. Oh Empung, se bangsa-bangsa walina se ghimoremomi witu eng gorem en tana’ kapunya’a-Nu, kimemo’la em bait kudus-Mu, simiwo e Yerusalem minamuali tinawunan e riberek. 2Nisea se mineela e mayat ne hamba-hamba-Mu tanume eng kekaanen wia se wara-wara waki reghe-reghesan, e le’ona ne tou-tou se i koupus-Mula wia se tekapen-tekapen siru wia em bumi. 3Nisea se timoa’la e raa’ ne tou-tou i ti’i tanu en dano esa nga kaledong e Yerusalem, wo e reiy’la sikimuburla.4Nikeiy keiy minamuali weleiy i wee se ketana’-ketana’ meiy, minamuali pengutete-nguteteken wo pengoba-ngobangan i wee se tou-tou esa nga kaledong meiy. 5Pirape’ eng keure kasi, eeh TUHAN, Koo meupi’ e mapawee-wena, wo e lo’ ate-Mu e memua-muaya tanu e napi?6I toa’ momi e nupi’-Mu witu natas ne bangsa-bangsa se reiy’ sumine’u Nikoo, witu natas eng keraja’an-keraja’an se reiy’ maaleiyla e ngaran-Nu; 7karengan nisea se kimaanola mina’apu si Yakub, wo en tampa paena’anna eng kinemu neala.8Te’a mouw i pererekenla wia nikeiy eng kaselokan ne nene moyang meiy; satorona e rahmat-Mu e makarengan sumungkul nikeiy, karengan kasa mouw lewea’ nikeiy. 9Tulungenouw nikeiy, eeh Empung lumelawir nikeiy, demi eng kamulia’an e ngaran-Nu! i waya momi keiy wo ampunganola en dosa meiy eng karengan e ngaran-Nu!10Ka’a se bangsa-bangsa walina se toro lumila’: “Wisa si Empung nea?” Ma’anouw witu en sinaru meiy se bangsa-bangsa walina se mamete’ula en sesuli’an witu e raa’ neiy i katoa’mi waki se hamba-hamba-Mu. 11Ma’anouw i ka’ayo waki sinaru-Mu e nga’angal ne tou se tinaang; minatoroan ampit eng kasela’an e lalupa-Mu, i waya mola matou-tou se tou-tou se neiy i tantula kaa se laa mate wunu’un!12Wo i warengola witu natas em pinalar ne ketana’ meiy e makapitu lumepet e weleiy neiy mouw i papa eiymi wia-Nikoo, eeh Tuhan! 13Takar nikeiy i yi’i, nu umat-Mu, wo kawang ne domba rerawiran-Nu, keiy laa mee syukur wia-Nikoo i wee eng keure-urena, wo laa mabarla em puji-pujian i wee-Nikoo see’ o see’.
Chapter 80

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: wungang bakung. Kasairian ni Asaf. Mazmur. Heiy rumerawir ne Israel, i ta’anouw en talinga, Nikoo si rimawir si Yusuf tanume si kawang ne domba! Yon Nikoo, si rimuber witu natas em baya eng kerub, mapa’ato mouw sumena’ 2witu en saruan ni Efraim wo ni Benyamin wo ni Manasye! I to’orenola eng kewaraneiyan-Nu wo meiy mouw kaa laa melelawirla nikeiy. 3Oh Empung, segaya’enomi nikeiy, siwonouw eng gio-Mu sumena’, takar nikeiy keiy laa melawir.4TUHAN, Empung em pakasa’an alam, pirape’ eng keure kasi e nupi’-Mu melayas ma’anouw tu’u se umat-Mu se masombayang? 5Nikoo koo minee nisea kumaan e roti patiisan e lue’, Nikoo si minee nisea kumoo’ e lue’ meloko-lokon, 6Nikoo si simiwo nikeiy minamuali kinapoongan pe’isingan ne ketana’-ketana’ meiy, wo se kesaru-kesaru meiy se menero-nero’ nikeiy.7Oh Empung em pakasa’an alam, segaya’enola keiy, siwonouw eng gio-Mu sumena’ , takar nikeiy keiy laa melawir. 8E niedo-Mu momi e nakana e nanggor waki Mesir, se neiy mouw i sere’-Mu se bangsa-bangsa, laa o i tanem-Mu e nakana i ti’i.9Nikoo koo simadia mola tampa i we nisia, takar kumalatouw sia rimare-rarem wo mutala em banua; 10eng kuntung-kuntung eng kinaterungan eng kumalenoan-kumalenoanna, wo e nakana-nakana aras ni Empung kaa em pangana-pangana; 11neiy i renetnala em pangana-pangana mina’ayome waki tasik, wo en sobor-soborna e mina’ayome waki so’oso’an Efrat.12Ka’a Koo lumuwek em betonna, i ka’ayo sia tipu’en ne susur tou malangkoiy? 13Wi’o se meka’aretla nyi’a wo se tekapen-tekapen waki padang se kimaan nyi’a.14Oh Empung em pakasa’an alam, marengomi satorona, tembonomi waki langit, wo loo’onouw! Padungenola e nakana nanggor i yi’i, 15wa’atang neiy i tanem e lawas lele’os-Mu! 16Nisea se timunu mola nyi’a ampit e napi wo minele nyi’a; ma’anouw sea i kaliong ma’apu kaa e rekakan eng gio-Mu!17Satorona e lawas-Mu en tumerungla sitou si witu esa nga weka lele’os-Mu, sioki’ ni tou si tine’etep-Mu mola i wee en tou-Mu i ti’i, 18takar nikeiy keiy reiy’ laa sume’epangi waki-Nikoo. Ma’anouw keiy tumou’, takar nikeiy keiy laa maleiyla e ngaran-Nu.19Oh TUHAN, Empung em pakasa’an alam, segaya’enomi keiy, siwonouw eng gio-Mu sumena’, takar nikeiy keiy laa melawir.
Chapter 81

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Gitit. Waki si Asaf. Merio-rio mouw i wee si Empung, si kaente’an ta, merio-rio mouw i wee si Empung ni Yakub. 2Mopo mouw lagu, i legu’ mola e rebana, kecapi maka’aruiyen, teperenla eng gambus. 3Sengonouw en sesebungen witu en sumedot weru, witu en sumedot pakarenganan, witu e nendo wangko’ ta.4Karengan eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw e nesa katataapan i wee se Israel, e nesa ukum waki si Empung ni Yakub. 5Tanume e nesa ngenge’enge’ i wee si Yusuf neiy i tataap-Nala eng kapualitan i ti’i, witu e nedo Sia nu minaju mesaru en tana’ Mesir. Niaku ku liminga em baasa reiy’ kasine’uangku:6“Niaku ku minopo momi em pemesa’anen waki palukana, lawasna e neiy mouw i kewayami waki karanjang papesa’anan; 7witu eng kase’esekan nikoo koo maaleiy, takar Niaku ku limiseiyi nikoo; Niaku ku miningkot nikoo witu eng kekirongan e lenter, Niaku ku minuji mola nikoo tawi e rano Meriba. S e l a (maseng)8Linganouw heiy umat-Ku, Niaku ku laa mengenge’enge’ wia nikoo; heiy Israel, sa koo pa’ar melelingala Niaku! 9Te’a mouw wawean witu e neletmu empung walina, wo te’a mouw koo mesesempe wia si empung wo’oseiy. 10Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si rimawiri nikoo rimou’mi waki tana’ Mesir: wuka’anouw en sumamu makapena-penar, takar Niaku ku laa sumiwola nyi’a mawuta.11Ta’an se umat-Ku se reiy’ malingala en suara-Ku, wo se Israel se reiy’ pa’ar wia-Niaku. 12Kaa ni’itu Niaku ku minayala nisia witu eng kaketean e natena; ma’anouw sea kumelang maki’itla en tetiro’anna nuesa!13Sa wona’na se umat-Ku lumingala Niaku! Sa wona’na se Israel se tumou kumi’it e lalan neiy-Ku i tudu’la! 14Eng katoroan e ni’itu i te kangkasi se kesaru nea se neiy i tu’utuke-Kula, wo witu em baya ne kesaru nea Niaku ku murikitla e lawas-Ku.15Tou-tou se mari’iris si TUHAN se laa tumu’utuk sumila’ wia-Nisia, wo ni’itu mouw e nasib nea i wee eng keure-urena. 16Ta’an se umat-Ku se laa-Ku weean kumaan eng gandum kasa le’os wo ampit e madu waki kuntung watu Niaku ku laa makawesula nisea.”
Chapter 82

1Mazmur ni Asaf Empung si rimedeiy witu en sidang ilahi, witu e nelet em baya ne empung Sia si minakimla: 2“Pirape’ eng keure kasi kouw maakimla ampite e wengi’is wo ma’esa nga weka wia se tou fasik? S e l a (maseng)3Weeanouw ka’adilan wia se tou lewea’ wo wia se oki’ ula, rapitanouw eng hak ne tou peme’itan wo se tou reiy’ siawes! 4I liseiyomi se tou lewea’ wo se miskin, i waya momi sea waki lawas ne tou fasik!”5Nisea se reiy’ mete’u wo reiy’ makasiligh sapa-sapa, witu eng kareiydeman sea makelang; i oghe mouw e reiy’ sa mina’asa en to’otolan em bumi.6Niaku nuesa ku minee mola nuwu’: “Nikouw nyi’a mouw si empung, wo oki-oki’ Ni Kasarakek nikouw nu waya. – 7Ta’anouw en tanu sitou kouw laa mate wo en tanu si meta’esa’an pemangko’ kouw laa paten.”8Tumo’orouw eeh Empung, akimenola em bumi, karengan Nikoo mouw si makapunyala se reiy’ sa mina’asa bangsa.
Chapter 83

1Mazmur ni Asaf: e nesa kekantaren. Oh Empung, te’a mouw Koo minakapenes, te’a mouw makapenes en tou wo te’a mouw mepepalar e lawas, eeh Empung! 2Karengan eng kaulitna se kesaru-kesaru-Mu se rungkea’, se tou- tou se mari’iris Nikoo se merakekla eng kokong.3Nisea se simiwola em paasa-asa’an e wiles mesaru se umat-Mu, wo nisea se marunding kaa laa sumaru se tou-tou tinerungan-Nula. 4Pokeiy nea: “Meiy mouw kita rume’ila nisea tanume se bangsa, i ka’ayo e ngaran Israel e reiy’ mouw ghenangen kasi!” 5Nulit, nisea se rimundingola ampit e nesa ate, nisea se simiwo mola teta’aran sumaru Nikoo:6Se maena’ witu en dasing-dasing ni Edom wo se tou Ismael, Moab wo se tou eng Hagar, 7Gebal wo Amon wo Amalek, Filistea ma’an se penduduk en Tirus,8o kangkasi e Asyur eng kima’ampetola ampit nisea, minamuali ne’a o lawas ne bani Lot. S e l a (maseng)9Patuananola nisea tanu e Midian, tanu en Sisera, tanu e Yabin tawi en so’oso’an Kison, 10se pinunengola waki En-Dor, minamuali pupuk i wee en tana’.11Siwonouw em baya ne pamuka-muka nea tanu si Oreb wo si Zeeb, tanu si Zebah wo si Salmuna em baya ne ma’aka-aka nisea, 12se limila’: “Meiy mouw kita rumuberla en tampa-tampa paena’an ni Empung!”13Oh Empungku, siwonouw sea tanu e rinte’na mangatetewel, tanu en daami pasengon e reghes! 14Tanu e napi matunu en talun, wo tanu layasna e napi marengisla eng kuntung-kuntung, 15ki’itenouw sea ampit e reghes tumokol-Mu, wo senge’enola sea ampit e ma’edo lewo’-Mu;16wutanola eng gio nea ampit eng kahina’an, rio sea sumero e ngaran-Nu, eeh TUHAN! 17Ma’anouw sea maka’ato e nirang wo i kasenge’ eng keure-urena; ma’anouw sea mapaira-irang wo mapuneng,18rio sea mete’u kaa Nikoo mouw i te si mekengaran TUHAN, Si Kasarakek witu e minapekasa em bumi.
Chapter 84

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Gitit. Mazmur ne bani Korah. 2 Kumura kinasenaangala en tampa paena’an-Nu, eeh TUHAN em pakasa’an e alam! 2Imukurku si minakemu karengan malelola em podol-podol ni TUHAN; nateku wo e le’onaku e merio-rio wia si Empung matou-tou.3Awes tare se wara ringkeng se minaka’ato mola e nesa wale, wo se wara pisok e nesa sala, en tampa maweela se oki-oki’na, witu e mezbah-mezbah-Mu, eeh TUHAN e minapekasa alam, eeh Rajaku wo Empungku! 4Ma’aruiyola se tou-tou se maena’ witu em bale-Mu, se reiy’ siena’na melo’o-lo’or Nikoo. S e l a (maseng)5Ma’aruiyola sitou eng kaente’anna em bitu Nikoo, si kasa pa’ar mezeziarah! 6Sakawisa lumease eng kewong Baka, nisea se sumiwo nyi’a mamuali tampa e makakembu’an; awes tare e naro witu eng ketareani noras en timutuwi nyi’a ampit em berkat.7Nisea se makelang mekeurela se makaente’la, se laa mesesaru si Empung waki Sion. . 8Oh TUHAN, Empung e minapekasa alam, linganola en sombayangku, I ta’anouw en talinga, eeh Empung ni Yakub. S e l a (maseng) 9Loo’onouw eng kekelung meiy, eeh Empung, tu’usanouw eng gio ni tou si ni’isu’-Mula! 10Karenga e lebe le’os e nesa nga endo witu em podol-Mu ta’an e nesa nga riwu nga endo witu en tampa walina; lebe le’os rumedeiy witu reten em pepalen em bale ni Empungku ta’an mena’ witu en dasing-dasing ne tou fasik.11Karengan si Empung TUHAN nyi’a mouw siendo wo kekelung; nupus wo eng kamulia’an neiy i wee-Nala; Nisia si reiy’ timaang eng kale’osan waki se tou matou-tou reiy’ sisering. 12Oh TUHAN e minapekasa alam, ma’aruiyola sitou si ma’eman wia-Nikoo!
Chapter 85

1I wee si ma’aka-aka ne biduan. Mazmur ne bani Korah. Nikoo koo minepa’arola wia en tana’-Mu, eeh TUHAN, simegaya’ mola eng ka’ada’an ni Yakub. 2Nikoo koo minampungola eng kaselokan ne umat-Mu, minenetola e reiy’ sa mina’asa en dosa nea. S e l a (maseng)3Nikoo koo limo’olosola e reiy’ sa mina’asa eng kaupi’an-Nu, minompasola e nupi’-Mu melaya-layas. 4Segaya’enola nikeiy, eeh Empung, lumelawir meiy, wo re’inola e rara ate-Mu wia nikeiy. 5I wee eng keurena ku’a re’en Nikoo meupi’ witu nikeiy wo mapawee-weela e nupi-Mu wia se see’ o see’?6Sapa ku’a re’en Nikoo koo so’o metetoula nikeiy sumeup, i ka’ayo se umat-Mu se mepa’a-pa’ar karengan Nikoo? 7I pakiloo’ mola wia nikeiy e nupus lale’-Mu, eeh TUHAN, wo i wee momi wia nikeiy eng kelawiran waki-Nikoo!8Niaku ku pa’ar luminga sapa e laa i penenuwu’la ni Empung, TUHAN. Reiy’ ku’a re’en Nisia si laa sumusuiy tanume en dame wia se umat-Na wo wia se tou-tou neiy i koupus-Nala, rio te’a sea mareng wia eng kawe’engelan? 9Eng kaulitna eng kelawiran waki-Nisia en tawi wia se tou-tou se meide’la Nisia, i ka’ayo eng kamulia’an e mena’ witu em banua ta.10Nupus wo eng kelale’an e laa masungkul, ka’adilan wo en dame sejahtera e laa menio-niongan. 11Kelale’an e laa tumoumi waki bumi, wo eng ka’adilan e laa lumalesi waki langit.12Awes tare si TUHAN si laa meela eng kale’osan, wo em banua ta e laa mee wua’na. 13Ka’adilan e laa kumelang witu en sinaru-Na, wo e laa sumiwo e nenus ne’a-Na mamuali lalan.
Chapter 86

1Sombayang ni Daud. I se’elengomi en talinga-Mu, eeh TUHAN, wingkotenouw niaku, karengan peme’itan wo miskin niaku. 2Piaranouw e nyawaku, karengan niaku ku tou neiy i koupus-Mula, lawirenola si hamba-Mu si ma’eman wia-Nikoo.3Nikoo nyi’a mouw si Empungku, i koupusola niaku, eeh Tuhan, karengan wia-Nikoo mouw niaku maaleiy eng kelabotan e nendo. 4Siwonouw si imukur ni hamba-Mu mepa’a-pa’ar, karengan wia-Nikoo mouw, eeh Tuhan, popongku si imukurku.5Karengan Nikoo, eeh Tuhan, si le’os wo pa’ar maampungela wo limokon e nupus o lale’ i wee em baya ne tou se maaleiy wia-Nikoo. 6Ta’anola en talinga witu en sombayangku, eeh TUHAN, wo weeanola ghenang en suara paaleiyengku. 7Witu e nendo kase’esekangku niaku ku maaleiy wia-Nikoo, karengan Nikoo koo mingkot niaku.8Reiy’la si tanu Nikoo witu e nelet em baya ne empung, eeh Tuhan, wo e reiy’la tanu en sapa en siniwo-Mu. 9Se reiy’ sa mina’asa bangsa se siniwo-Mula se laa meiy mongkot sumempe witu en sinaru-Mu, eeh Tuhan, wo laa mewewangko’la e ngaran-Nu.10Karengan Nikoo koo wangko’ wo matuanala e maka’erangen-maka’erangen; Nikoo nuesa i te si Empung. 11I tudu’ mola wia niaku e lalan-Nu, eeh TUHAN, rio aku tumou kumi’it eng kaulitan-Nu; tabulelengenola e nateku kaa laa meide’la e ngaran-Nu. 12Niaku ku laa mesesyukur wia-Nikoo, eeh Tuhan, Empungku, ampit em pakasa’an e nateku, wo memuliala e ngaran-Nu i wee eng keure-urena;13karengan e nupus lale’-Mu e wangko’ witu niaku, wo Nikoo koo minaya momi e nyawaku waki kaoatan ne tou minate eng kasa wawa’. 14Oh Empung, se tou-tou tingkeiy se timo’orouw marego niaku, wo se rambangan ne tou-tou tingkeiy se pa’ar mesesawut e nyawaku, wo se reiy’ mepadungla Nikoo.15Ta’an Nikoo, eeh Tuhan, Empung tongkoupusen wo mengupus, labot sabaar wo limokon e nupus wo lale’. 16Lumenge mouw wia niaku wo i koupusola niaku, i wee momi eng kaente’an-Nu wia si hamba-Mu, wo lawirenola sioki’ tuama ni hamba-Mu wewene! 17Tuananola wia niaku e nesa kowa’ kale’osan, rio se tou-tou se mari’iris niaku se lumoo’ ampit e nirang, kaa Nikoo, eeh TUHAN, si timulungola wo miniborla niaku.
Chapter 87

1Mazmur ne bani Korah: e nesa kekantaren. Waki eng kuntung-kuntung kudus wawean eng kota em binangun-Nala: 2TUHAN si lebe meupusla em pepalen-pepalen leloangan en Sion ta’an i te e reiy’ sa mina’asa en tampa paena’an ni Yakub. 3Kapualitan-kapualitan mulia linila’la en tanume Nikoo, eeh kota ni Empung. S e l a (maseng)4Niaku ku timotor si Rahab wo em Babel witu e nelet ne tou-tou se sumine’u Niaku, awes tare e Filistea, Tirus wo e Etiopia: “Nyi’i ni’i patoula maname.”5Ta’an en tanume en Sion neiy i lila’la: “Siesa tou demi siesa tou se neiy i patoula witu eng goremna,” wo Nisia, Si Kasarakek si malinto’orla nyi’a. 6TUHAN si rimeken witu e nedo nu minatik se bangsa-bangsa: “Nyi’i ni’i patoula maname.” S e l a (maseng)7Wo se tou se manganta-ngantar kasuatan ma’engket merame-rame: “E reiy’ sa mina’asa eng kembu’angku em bitu eng goremmu.”
Chapter 88

1Kekantaren. Mazmur ne bani Korah. I wee si ma’aka-aka ne biduan. I ki’it e lagu: Mahalat Leanot. Kekantaren pawee teturu’ ni Haman, tou e Ezrahi. Oh TUHAN, Empung si limawirla niaku, nendo oat niaku ku mengale-ngaleiy, witu e nedo wengi niaku ku sumaru Nikoo. 2Ma’anouw en sombayangku meiy witu en sinaru-Mu, i se’elengomi en talinga-Mu witu e rekeiyku;3karengan si imukurku si wesu ampit eng kacilaka’an, wo em patou-touangku en tawi mouw eng kaoatan ne tou minate. 4Niaku ku i papokeiy mola neiy i kaghorem se tou-tou timumpame witu e ruragh eng kubur; Niaku ku tanu sitou si reiy’ makaketer.5Niaku ku lewo’ sa reiy’ mena’ witu e nelet ne tou-tou minate, tanu se tou-tou minate winunu’, neiy i kagholeiy witu eng kubur, se reiy’ mouw ghenangen-Nu kasi, karengan nisea se neiy i kerangkuti waki kuasa-Mu. 6Neiy-Mu mouw i weela niaku witu e ruragh eng kubur kasa wawa’, witu eng kareiydeman, witu en tampa kerarem.7Niaku ku neiy i keubel em pasu’ e nupi’-Mu, wo e reiy’ sa mina’asa em pete’an em balolong-Mu e neiy-Mu i empis wia niaku. S e l a (maseng)8Neiy-Mu mouw i wa’akatla se kawanua-kawanuaku waki niaku, siniwo-Mu mola niaku minamuali kasa wuruk i wee nisea. Niaku ku kinetaangan wo reiy’ mete’u rumou’;9berenku en timekur karengan em peme’itan. Niaku ku minaleiy mola wia-Nikoo, eeh TUHAN, kelabotan e nendo, kimaya’ mola e lawasku wia-Nikoo 10Sapa ku’a re’en Koo timuanala e maka’erangen i wee se tou-tou minate? Ma’an tu’u e arwah en tumo’or kaa laa mee syukur wia-Nikoo? S e l a (maseng)11Toro ku’a re’en e nupus-Mu ni’i abarla witu eng gorem eng kubur, wo eng kelale’an-Nu witu en tampa kapunengan? 12Kinete’uala ne tou ku’a re’en e maka’erangen-maka’erangen-Nu witu eng kareiydeman, wo eng ka’adilan-Nu waki wanua e reiy’ sa mina’asa liur?13Ta’an niaku i yi’i, eeh TUHAN, wia-Nikoo ku marekeiy makitulung, wo witu e nedo memo’odo en sombayangku e mineiy witu en sinaru-Mu. 14Ka’a, eeh TUHAN, Koo tumea’ niaku, Koo kumirongla eng gio-Mu waki niaku?15Niaku ku neiy i kalotoiy wo minamuali pekeki’iten e maut rengan oki’pe’, niaku ku minesa’anouw e mekeide’en waki-Nikoo, niaku ku reiy’ siarapan. 16Kenanaran e nupi’-Mu en timoro niaku, kahebatan-Nu e minu’ukulela niaku,17limedongla niaku tanu e rano songker kelabotan e nendo, limi’iker niaku minakarengan. 18Neiy-Mu mouw i wa’akati waki niaku se kalo wo se ka’ampit, kawanua-kawanuaku nyi’a mouw eng kareiydeman.
Chapter 89

1Kekantaren pawee teturu’ ni Etan, tou e Ezrahi. Niaku ku laa mekekantarla e nupus o lale’ ni TUHAN eng keure-urena, laa mapasine’ula eng kelale’an-Nu ampit en sumaku see’ o see’. 2Karengan e nupus lale’-Mu em binangun i wee eng keure-urena; eng kelale’an-Nu e minalinto’or tanu e langit.3Nikoo koo limila’ mola: “Ku mina’akesola teta’aran ampit se tou pineleng-Ku, Niaku ku timiwa’ mola wia si Daud, hamba-Ku: 4I wee eng keure-urena Niaku ku laa malinto’orla se oki’ puyunnu, wo mangun en takhtamu see’ o see’.” S e l a (maseng)5Kaa ni’itu e langit e masyukur karengan e maka’erangen-maka’erangen-Nu, eeh TUHAN, awes tare karengan eng kelale’an-Nu witu e nelet ne jema’ah ne tou-tou kudus. 6Karengan seiy ku’a re’en waki linaak-linaak si mateper ampit si TUHAN, si masuat tanu si TUHAN witu e nelet ne maena’ waki sorgawi?7Empung si paormaten witu eng kaledong ne tou-tou kudus, wo si kasa i keide’la limantouwla em baya se witu eng kaledong-Na. 8Oh TUHAN, Empung e minapekasa alam, seiy ku’a re’en si tanu Nikoo? Nikoo koo ente’, eeh TUHAN, wo eng kelale’an-Nu em bitu eng kaledong-Mu.9Nikoo mouw si maperenta eng katingkeiyan en tasik, witu e nedo minatas em balolong-balolongna, Nikoo kangkasi si minompasla nyi’a. 10Nikoo mouw si rimimu’umukla si Rahab tanu sitou kinawunu’an, ampit e lalupa-Mu eng kaente’ Nikoo koo minena’ata-na’atasola se kesaru-Mu.11Punya-Mu mouw e langit, punya-Mu mouw kangkasi em bumi, kaoatan ma’an em pumpunena Nikoo mouw si timo’otolela nyi’a. 12Amian wo en timu, Nikoo mouw si simiwola nyi’a, Tabor wo eng Hermon e merio-rio karengan e ngaran-Nu.13Punya-Mu mouw e lalupa waraneiy, nente’ e lawas-Mu wo rakek e lawas lele’os-Mu. 14Ka’adilan wo nukum nyi’a mouw eng kontoiyan en takhta-Mu, nupus wo eng kelale’an makelang witu e rerior-Mu.15Ma’aruiyola se bangsa se sigha’ merio-rio, eeh TUHAN, nisea se matou-tou witu en sena’na eng gio-Mu; 16karengan e ngaran-Nu nisea se merio-rio kelabotan e nendo, wo karengan eng ka’adilan-Nu nisea se mesawa’.17Karengan Nikoo mouw si kamulia’an kaente’an nea, wo karengan Nikoo koo minepa’ar, en sunge meiy e rumakek. 18Karengan eng kekelung ta eng kapunya’an ni TUHAN, wo si raja ta si kapunya’an Ni Kudus Israel.19Mekasa mouw Koo masusuiy witu em paloo’an wia se tou-tou i koupus-Mula, pokeiy-Mu: 20Niaku ku minaka’ato mola si Daud, hamba-Ku; Niaku ku minisu’ mola nisia ampit e lana-Ku kudus, 21takar e lawas-Ku e minena-ena’ ampit nisia, awes tare e lalupa- Ku en time’etepla nisia. 22Kesaru se reiy’ laa rumego nisia, wo se tou wiles se reiy’ laa lumotoiy nisia. 23Niaku ku laa kumemumi se kesaruna waki sinaruna, wo se tou-tou se mari’iris nisia se laa-Ku wunu’un.24Kelale’ang-Ku wo e nupus-Ku e merapitla nisia, wo eng karengan e ngaran-Ku en sungena e laa rumakek. 25Niaku ku laa sumiwo e lawasna kumuasala en tasik, wo e lawas lele’osna eng kumuasala en so’oso’an-so’oso’an. 26Nisia tu’u si laa maleiy wia-Niaku: ‘Ama’ku Nikoo, Empungku wo kuntung watuku kelawirangku.’27Niaku tu’u kangkasi ku laa mopo nisia mamuali oki’ polon, mamuali si kasarakek witu e nelet ne raja-raja em bumi. 28Niaku ku laa mepepiara e nupus lale’-Ku i wee nisia i wee eng keure-urena, wo en teta’aran-Ku en te’etep i wee nisia. 29Niaku ku merame e laa wawean se oki’ puyunna i ka’ayo eng keure-urena, wo en takhtana esa nga umur e langit.30Sa se oki-oki’na se tumele’ula en Taurat-Ku wo nisea se reiy’ matou-tou maki’it e nukum-Ku, 31sa eng katataapang-Ku e langkoiyen nea wo reiy’ tumiboiy witu em perenta-perenta-Ku, 32takar Niaku ku laa sumuli’ e linangkoiy nea ampit en tetengkel wo eng kaselokan nea ampit em bewewe-bewewe.33Ta’an e nupus lale’-Ku e reiy’ laa-Ku i wa’akati waki nisia wo Niaku ku reiy’ laa tumuana em biles witu eng kapualitan eng kelale’ang-Ku. 34Niaku ku reiy’ laa lumangkoiy en teta’aran-Ku, wo en sapa e rimou’mi waki sumping-Ku e reiy’ laa-Ku roban.35Mekasa Ku tumiwa’ demi eng kakudusang-Ku, tantu mouw Niaku ku reiy’ laa tumowo wia si Daud: 36Se oki’ puyunna se laa wia i wee eng keure-urena, wo en takhtana en tanu siendo witu en saruan em beren-Ku, 37Tanu si sumedot si wia eng keure-urena, e nesa sairi e lale’ waki linaak-linaak.” S e l a (maseng)38Ta’an Nikoo nuesa koo simede’ wo timea’, mina kasa moupi’ wia se tou se ni’isu’-Mula, 39mino’opolela en teta’aran ampit se hamba-Mu, rimi’irisela e mahkotana e nasar e riawu, 40timoro e reiy’ sa mina’asa em betonna, simiwo e rereen-rereenna minamuali riberek.41Em baya ne tou se melangkoiy waki lalan se maro’obit nyi’a, wo nisia si minamuali sering i wee se ketana’na. 42Nikoo koo rimakekola e lawas lele’os em baya ne kesaruna, simiwo mola em baya ne kesaruna mepa’a-pa’ar. 43O kangkasi Nikoo koo minurikitla em beren en santina, wo reiy’ simiwo nisia toro tumaang witu em paseke’an.44Nikoo koo minena’la eng kaserengatanna, wo en takhtana e neiy-Mu i pe’epesla wia em bumi. 45Nikoo koo minototela e masa mudana, Nikoo koo timutuwla nisia ampit e nirang. S e l a (maseng)46Pirape’ eng keure kasi, eeh TUHAN, Koo kumirong e mapawee-wee, mawua-wuaya e nupi’-Mu nasar e napi? 47Ghenangenouw sapa e numur em patou-touani ti’i, kumura e reiy’ sipenoronna Koo simiwola em baya se oki’ ni tou! 48Seiy ku’a re’en sitou si matou-tou wo si reiy’ me’anla em patean, si toro lumiseiyla e nyawana waki kuasa eng kaoatan ne tou minate? S e l a (maseng)49Waki wisa ku’a re’en e nupus lale’-Mu eng kasa ketare-tare, eeh Tuhan, e neiy mouw i ta’ar-Mula ampit en tiwa’ wia si Daud demi eng kelale’an-Nu? 50Ghenangenouw en sering ni hamba-Mu, eeh Tuhan, kaa witu em be’ewerku niaku ku timanggong em pasero’an ne reiy’ sa mina’asa bangsa, 51e neiy i pasoti ne kesaru-kesaru-Mu, eeh TUHAN, neiy i pasoti maweleiy e nenus eng ke’ang ne tou se ni’isu’-Mula.52Lino’orouw si TUHAN i wee eng keure-urena! Amin, yon amin.
Chapter 90

1Sombayang ni Musa, abdi ni Empung. Tuhan, Nikoo mouw koo tampa paterungan neiy see’ o see’. 2Nu reiy’pe’ eng kuntung-kuntung neiy i patoula, wo em bumi wo eng kaoatan nei i paanakla, awes tare e waki keure-urena i ka’ayo eng keure-urena Nikoo mouw si Empung.3Nikoo koo minarengla se tou witu e riawu, wo lumila’: “Marengouw, heiy oki-oki’ ni tou!” 4Karengan witu em beren-Nu esa nga riwu nge te’un masuat tanu e nendo eng kaawi’in, sakawisa lumangkoiy, ka’apa tanu e nesa pontol e lukar witu e nedo wengi.5Nikoo koo minayurla se tou: nisea se tanu e me’ipi, tanu e rukut matou, 6witu e nedo memo’odo mawungang wo matou, witu e nedo mawengindo eng kesut wo weles.7Nulit, nikeiy keiy mina’apu minere’I karengan e nupi’-Mu, wo eng karengan e kenanaran e nupi’-Mu nikeiy keiy neiy i kasenge’. 8Nikoo koo minee eng kaselokan neiy witu en sinaru-Mu, wo en dosa meiy neiy i kakirong witu en sena’na eng gio-Mu.9Nulit, e reiy’ sa mina’asa nendo meiy e limangkoiy karengan eng kasa upi’-Mu, nikeiy keiy mina’apula en te’un-te’un neiy tanu e nga’angal. 10E masa em patou-touan neiy em pitu nga pulu’ nge te’un wo sa keiy ente’, e nuwalu nga pulu’ nge te’un, wo eng kesawa’anna nyi’a mouw eng kasusa’an wo em peme’itan; karengan eng kelelangkoiyna e mario-rior, wo nikeiy keiy minerar minere’i.11Seiy ku’a re’en si sumine’u eng kaente’an e nupi’-Mu wo meide’ witu eng kasa kaupi’an-Nu? 12Turu’enouw nikeiy rumeken e nendo-nendo meiy esa nga tuana, i ka’ayo keiy maka’ato e nate sama’. 13Marengomi, eeh TUHAN – pirape’ eng keure kasi? – wo i koupusola se hamba-hamba-Mu!14Wesunola keiy witu e nedo memo’odo ampit e nupus lale’-Mu, rio keiy merio-rio wo mepa’a-pa’ar esa nga orasna e nendo-nendo meiy. 15Siwonouw nikeiy mepa’a-pa’ar minaimbangan ampit e nendo-nendo Nikoo nu limotoiy nikeiy, minaimbangan ampit en te’un-te’un nikeiy nu mine’ani en cilaka. 16Ma’anouw kaloo’an wia se hamba-hamba-Mu em pasiwo-siwon-Nu, wo en serengat-Mu wia se oki-oki’ nea.17Satorona eng kamura’an ni Tuhan, Empung meiy, witu nikeiy, wo te’etepenola em pasiwo-siwon e lawas meiy, yon, em pasiwo-siwon e lawas meiy, te’etepenola i tu.
Chapter 91

1Tou si rimuber witu en tinerungan Ni Kasarakek wo mapawengi witu en sinalangkouwan Ni Kasakuasa 2si laa lumila’ wia si TUHAN: “Tampa paterungangku wo rereen tetaangangku, si Empung, si pa’emanengkula.”3Nulit, Nisia mouw si laa mayami nikoo waki we’etes sesikop se wara, waki rumara menganup e wange. 4Ampit en tetelew-Na Nisia si laa morongla nikoo, witu e wawa’ eng kale’ekew-Na koo laa tumerung, kelale’an-Na nyi’a mouw eng kekelung wo em pagher beton.5Nikoo koo reiy’ perlu meide’ witu eng kahebatan em bengi, witu em panah matelew witu e nedo oat, 6witu rumara ne ko’oko’ e makelang witu e reiydem, witu e rumara menganup e merangu witu e nedo mawengindo. 7Ma’anouw se esa nga riwu tou i kakolo’ witu esa nga wekamu, wo se esa nga mapulu’ nga riwu witu esa nga weka lele’osmu, ta’an e ni’itu e reiy’ laa tumoro nikoo.8Nikoo koo ma’ato i te nyi’a ampit em berennu nuesa wo lumoo’ en sesuli’an witu se tou-tou fasik. 9Karengan si TUHAN nyi’a mouw si tampa paterungannu, Si Kasarakek si siniwomu mola tampa paterungannu,10eng kacilaka’an e reiy’ laa tumoro nikouw, wo eng katula e reiy’ laa tumawi wia en dasingmu; 11karengan se malaikat-malaikat-Na se laa perentan-Nala wia nikoo kaa laa tumayur nikoo waki e reiy’ sa mina’asa lalannu.12Nisea se laa malar nikoo witu natas e lawasna, rio e ne’amu te’a i kasu’usu’ wia em batu. 13Singa wo se leloiy’ item se laa ke’angannula, nikoo koo laa lume’ek sioki’ ni singa wo ni leloiy’ naga.14“Nulit, natena eng kimerut wia-Niaku, takar Niaku ku laa lumiseiyla nisia, Niaku ku laa mentenla nisia, karengan nisia si sumine’u e ngaran-Ku. 15Sa sia maleiy wia-Niaku, Niaku ku laa mingkot, Niaku ku laa rumapitla nisia witu eng kase’esekan, Niaku ku laa lumiseiyla nisia wo mangko’la nisia. 16Ampit em pinekelawir si laa-Ku wesunla sia, wo e laa-Ku i papa’atola wia nisia eng kelawiran waki-Niaku
Chapter 92

1Mazmur. Kekantaren i wee e nendo Sabat. Nyi’a mouw e le’os kaa laa mekekantarla en syukur wia si TUHAN, wo kaa laa mekekantarla e mazmur i wee e ngaran-Nu, eeh Si Kasarakek, 2kaa laa ma’abarla e nupus lale’-Mu witu e nedo memo’odo wo eng kelale’an-Nu witu e nedo wengi, 3ampit e legu-legu’an e mapulu’ tali wo ampit eng gambus, ampit em pateperen eng kecapi.4Karengan siniwo-Mu mola niaku mepa’a-pa’ar, eeh TUHAN, ampit em pepa’ayangen-Nu, karengan em pasiwo-siwon e lawas-Mu niaku ku laa merio-rio. 5Kumura eng kewangko’na em pepa’ayangen-pepa’ayangen-Nu, eeh TUHAN, wo eng kasa keraremna en tetiro’an-tetiro’an-Nu.6Tou we’engel si reiy’ laa mamete’ula, wo sitou ba’abal si reiy’ laa makasiligh eng kapualitan i ti’i. 7Sakawisa se tou-tou fasik sumuru tanu en tanemen-tanemen, wo se tou-tou se matuanala eng kalewo’an se sumena, nyi’a mouw rio sea punengela i wee eng keure-urena.8Ta’an Nikoo koo waki tampa kerakek i wee eng keure-urena, eeh TUHAN! 9Karengan, eng kaulitna se kesaru-Mu, eeh TUHAN, karengan, eng kaulitna se kesaru-Mu se laa mapuneng, em baya ne tou se matuanala eng kalewo’an se laa i tabuke’isla.10Ta’an Nikoo koo rimakekla en sungeku tanu en sunge ni banteng, niaku ku tinoa’ala ampit e lana weru; 11em berenku matu’usla se kesaruku, en talingaku malinga en tanume se tou-tou lewo’ se timo’or mesaru niaku.12Tou ulit se laa sumuru tanu nakana eng korma, se laa tumou sobor tanu e nakana aras waki Libanon; 13nisea se neiy i tanem waki bait ni TUHAN se laa sumuru waki podol ni Empung ta.15
Chapter 93

1TUHAN nyi’a mouw si Raja, Nisia si mekelabung eng kesawa’an, TUHAN si mekelabung, makane’ereten eng kaente’an. Nulit, timaga’ mouw eng kaoatan, e reiy’ maoghe; 2takhta-Mu en timaga’ rengane’ eng kasa ketareanna, waki kekal Nikoo wia.3En so’oso’an-so’oso’an e minatasouw, eeh TUHAN, en so’oso’an-so’oso’an e minatsola en suarana, en so’oso’an-so’oso’an e minatasla e legu’an em ba’awakanna. 4Waki suara e rano kewangko, waki pete’an e walolong en tasik kahebat, lebe hebat si TUHAN waki tampa rakek.5Natoran-Nu eng kasa te’etep; em bait-Mu e waar kudus, eeh TUHAN, i wee eng kelabotan e masa.
Chapter 94

1Oh Empung sumesuli’, ee TUHAN, ee Empung sumesuli’, mapa’ato mouw! 2Tumo’orouw, eeh Akim em bumi, i suli’ mouw wia se tou-tou tingkeiy sapa en tinuana neala!3Pirape’ eng keure kasi se tou-tou fasik, eeh TUHAN, pirape’ eng keure kasi se tou fasik merio-rio? 4Nisea se makero’mi e lelila’an-lelila’an e reiy’ siadat wo em baya ne tou se matuanala eng kalewo’an i ti’i se timingkeiy.5Umat-Mu, eeh TUHAN, se rinimu’umuk neala, wo se kapunya’an-Nu nuesa se neiy i lotoiy nea; 6balu wo se tou wo’oseiy se rineret nea, wo se oki-oki ula se winunu’ nea; 7wo nisea se limila’: “TUHAN si reiy’ limoo’ nyi’a, wo si Empung ni Yakub si reiy’ mepadungla nyi’a.”8Weeanola ghenang, heiy tou-tou we’engel witu e nelet ne rakyat! Heiy tou-tou ba’abal, kawisa ku’a re’en kouw make eng kelali’iketan em budimu? 9Nisia si timanemla en talinga, ma’anouw tu’u reiy’ luminga? Nisia si minentuk em beren, ma’anouw tu’u reiy matu’us?10Nisia si simiasa se bangsa-bangsa, ma’anouw tu’u reiy’ laa mukum? Nisia si minajarla en tine’u wia se tou? 11TUHAN si mete’ula en tetiro’an-tetiro’an ne tou; eng kaulitna em baya nyi’a e reiy’la sipenoron waya.12Ma’aruiyola se tou se siniasa-Mu, eeh TUHAN, wo se tinuru’-Mula waki Taurat-Mu, 13kaa laa melelomponla nisia witu e nendo-nendo kacilaka’an, i ka’ayo kiaren eng ko’okor i wee se tou fasik.14Karengan si TUHAN si reiy’ laa tumea’ se umat-Na, wo se kapunya’an-Na nuesa se reiy’ laa i tele’u-Nala; 15karengan e nukum e laa mareng wia eng ka’adilan, wo e laa ki’iten em baya ne tou se ulit e nate. 16Seiy ku’a re’en si timo’or i wee niaku mesaru se tou-tou lewo’, seiy ku’a re’en si minapa’ato i wee niaku mesaru se tou-tou se matuanala eng kalewo’an?17Sa reiy’ si TUHAN si timulung niaku, ta’are’ aku mena’ waki tampa kapenesan. 18Eng katoroan niaku nu maghenang: ”Ne’aku e maoghe,” takar e nupus lale’-Mu, eeh TUHAN, en timobol niaku. 19Sakawisa maawes eng kelaker eng genang witu em batinku, em pangiboran-Nu e masenaangla si imukurku.20Ma’an tu’u e maasa’an ampit Nikoo en takhta kawurukan, en timiro’la em bencana timo’otolela eng katataapan? 21Nisea se minaasa’an mesaru e imukur ne tou ulit, wo mapaloo’o-loo’ola fasik e raa’ ne tou se reiy’la siselok.22Ta’an si TUHAN si kota bentenku wo si Empungku nyi’a mouw si kuntung watu teterunganku. 23Nisia si laa sumuli’ wia nisea em pasiwo-siwon lewo’ nea, wo karengan eng kalewo’an nea Nisia si laa munengla nisea; TUHAN, Empung ta, si laa munengla nisea.
Chapter 95

1Meiy mouw kita merio-rio i wee si TUHAN, merio-rio i wee eng kuntung watu kelawiran ta. 2Ma’anouw kita sumaru eng gio-Na ampit eng kekantaren syukur, merio-rio i wee-Nisia ampit eng kekantaren mazmur. 3Karengan si TUHAN nyi’a mouw si Empung e wangko’, wo si Raja e wangko’ minatasla se reiy’ sa mina’asa empung.4E weteng-weteng em bumi kasa rarem em bitu e lawas-Na, en toka eng kuntung-kuntung tu’u eng kapunya’an-Na. 5Kapunya’an-Na en tasik, Nisia mouw si simiwola nyi’a, wo eng ketana’an, e lawas-Na mouw e minentukla nyi’a.6Ghumoremouw, meiy mouw kita mongkot sumempe, kumurur witu en sinaru ni TUHAN si simiwola nikita. 7Karengan Nisia mouw si Empung ta, wo nikita mouw kita umat rerawiren-Na wo kawang ne domba pateperen e lawas-Na.8Te’a mouw pekeketenla e natemu tanu waki Meriba, tanu witu e nendo waki masa waki padang gurun, 9witu e nedo se nene moyangmu mewa’awa’la Niaku, meuji Niaku, e nulitna nisea se limoo’ em pasiwo-siwong-Ku.10Epat nga pulu’ nge te’un Niaku masenso’ wia se angkatan i ti’i, takar em pokeiy-Ku: “Nisea se esa bangsa seip ate, wo nisea i ti’i se reiy’ makasine’u e lalan-Ku.” 11Kaa ni’itu Niaku ku timiwa’ witu e nupi’-Ku: “Nisea se reiy’ laa ghumorem waki tampa paena’ang-Ku.”
Chapter 96

1Kantarenola eng kekantaren weru i wee si TUHAN, kumantarouw i wee si TUHAN heiy pakasa’an em bumi! 2Kumantarouw i wee si TUHAN, lo’orenouw e ngaran-Na, i abarola eng kelawiran e waki-Nisia waki nendo wo nendo.3I susuiyola eng kamulia’an-Na witu e nelet ne bangsa-bangsa wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-Na e maka’erangen witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa suku bangsa. 4Karengan si TUHAN si kasa wangko’ wo lino’or kasa, Nisia si lebe hebat ta’an se reiy’ sa mina’asa empung.5Karengan se reiy’ sa mina’asa empung ne bangsa-bangsa nyi’a mouw se reiy’ sisapa, ta’an si TUHANouw si simiwola e langit. 6Kewangko’an wo en serengat em bitu en sinaru-Na, kaente’an wo eng kaormatan em bitu en tampa kudus-Na.7Wia si TUHAN, heiy suku-suku bangsa, wia si TUHAN i te eng kamulia’an wo eng kaente’an! 8I wee mouw wia si TUHAN eng kamulia’an e ngaran-Na, mali mouw sesempe wo ghumoremouw witu em podol-Na!9Mongkotouw sumempe wia si TUHAN ampit e makalelo’orla eng kakudusan, tumenggo’ogho’ mouw witu en sinaru-Na heiy pakasa’an em bumi! 10I lila’ mola witu e nelet ne bangsa-bangsa: “TUHAN i ti’i si Raja! E nulit taga’ eng kaoatan, e reiy’ moghe. Nisia si laa madilela se bangsa-bangsa witu eng kaulitan.”11Ma’anouw e langit e mepa’a-pa’ar wo em bumi e merio-rio, ma’anouw e neder en tasik ma’an em pumpunena, 12ma’anouw mepa’a-pa’ar em padang wo e reiy’ sa mina’asa em bitu natasna, takar e reiy’ sa mina’asa e nakana waki talun e merio-rio. 13witu en sinaru ni TUHAN, karengan Nisia si mineiy, karengan Nisia si mineiy kaa laa ma’akimela em bumi. Nisia si laa makimla eng kaoatan ampit eng ka’adilan, wo se bangsa-bangsa ampit eng kelale’an-Na.
Chapter 97

1TUHAN nyi’a mouw si Raja! Ma’anouw em bumi merio-rio, ma’anouw laker em pulau mepa’a-pa’ar! 2Linaak wo eng karibe’ebengan em bia esa nga kaledong-Na, ka’adilan wo nukum nyi’a mouw eng kontoiyan en takhta-Na.3Napi merangket witu en sinaru-Na, wo rimengisla em baya se kesaru-Na esa nga kaledong. 4Eng kerap-kerap-Na en timerangi eng kaoatan, bumi e limoo’ nyi’a wo matenggo’ogho’. 5Kuntung-kuntung e minerano tanu e lilin witu en sinaru ni TUHAN, witu en sinaru ni Tuhan minapekasa em bumi.6Langit e minabarla eng ka’adilan-Na, wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se limoo’ eng kamulian-Na. 7Em baya ne tou se meraghes wia si patong se laa maka’ato nirang, tou se mesawa’la en tou karengan em berhala-berhala; se reiy’ sa mina’asa empung se maongkot masempe wia-Nisia. 8Sion e liminga nyi’a wo mepa’a-pa’ar, keke’-keke’ Yehuda se merio-rio, eng karengan em peukuman-Nu, eeh TUHAN.9Karengan Nikoo mouw, eeh TUHAN, Si Kasrakek wia natas e minapekasa em bumi, Nikoo koo kasa i pewangko’la witu natas ne reiy’ sa mina’asa empung. 10Heiy tou-tou se meupusla si TUHAN, ri’irisenouw eng kalewo’an! Sia, si miniara e nyawa ne tou-tou se neiy i koupus-Nala, si laa mayami nisea waki lawas ne tou-tou fasik. 11Terang e rimetikouw i wee se tou ulit, wo e mepa’a-pa’ar i wee se tou-tou uli-ulit ate.12Mepa’a-pa’arouw karengan si TUHAN, heiy tou-tou ulit, wo kantarenola en syukur i wee e ngaran-Na kudus.
Chapter 98

1Mazmur.Kantarenola eng kekantaren weru i wee si TUHAN, karengan Nisia si timuana mola em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e maka’erangen; kelawiran em pina’ayangola wia-Nisia e lawas lele’os-Na, e lawas-Na kudus. 2TUHAN si minapasine’u mola eng kelawiran e waki-Nisia, minapaloo’o-loo’o mola eng ka’adilan-Na witu en saruan em beren ne bangsa-bangsa.3Nisia si ghimenang e nupus o lale wo eng kelale’an-Na witu se kaum Israel, e reiy’ sa mina’asa tempokna em bumi e limoo’ mola eng kelawiran e waki si Empung ta. 4Rumio-rio mouw i wee si TUHAN, heiy minapekasa em bumi, lumaya-laya’ mouw, merio-rio mouw wo memazmurola!5Memazmurola i wee si TUHAN ampit eng kecapi, ampit eng kecapi wo wo eng kekantaren menaleinteng, 6ampit e nafiri wo en sesebungen menaleinteng merio-rio mouw witu en sinaru ni Raja, nyi’a i yi’i si TUHAN!7Ma’anouw e neder en tasik ma’an em pumpunena, eng kaoatan ma’an se maena’ witu eng goremna! 8Ma’anouw en so’oso’an-so’oso’an en sumepe’ lawas, wo eng kuntung-kuntung merio-rio mewali-wali 9witu en sinaru ni TUHAN karengan Nisia si mineiy kaa laa ma’akimela em bumi. Nisia si laa makimela eng kaoatan ampit eng ka’adilan, wo se bangsa-bangsa ampit eng kaulitan.
Chapter 99

1TUHAN i ti’i si Raja, takar se bangsa-bangsa se matenggo’ogho’. Nisia si rimuber witu natas eng kerub-kerub, takar em bumi minoghe. 2TUHAN i ti’i si kasa wangko’ waki Son, wo Nisia si rakek minatasla se reiy’ sa mina’asa bangsa. 3Ma’anouw sea kumantarla syukur i wee e ngaran-Nu e wangko’ wo eng hebat; Kudusouw Sia!4Si Raja ente’, si meupusla e nukum, Nikoo mouw si timaga’la eng kaulitan; nukum wo eng ka’adilan witu e nelet ne see’ ni Yakub, Nikoo mouw si timuanala nyi’a. 5Rakekenola si TUHAN, Empung ta, wo mongkotouw sumempe wia eng kinontoiyan e ne’a-Na! Kudusouw Sia!6Musa wo si Harun witu e nelet ne imam-imam-Na, wo si Samuel witu e nelet ne tou-tou se maaleiyla e ngaran-Na. Nisea se maaleiy wia si TUHAN wo Nisia si miningkot nisea. 7Witu em pa’asek linaak Nisia si mesesusuiy wia nisea; nisea se timiboiy mouw witu e nge’enge’-nge’enge’-Na wo eng katataapan neiy i wee-Nala wia nisea.8TUHAN, Empung meiy, Nikoo koo miningkotola nisea, Nikoo si Empung maampungela i wee nisea, ta’an si simuli’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea. 9Rakekenola si TUHAN, Empung ta, wo mongkotouw sumempe witu en sianaru eng kuntung-Na kudus! Karengan kudusouw si TUHAN, Empung ta!

Proverbs

Chapter 1

1Amsal-amsal ni Salomo bin Daud, raja Israel, 2kaa laa mamete’ula eng hikmat wo en didikan, kaa laa makasiligh e lelila’an-lelila’an makapenoron, 3kaa laa sumungkul en didikan masiwola pande, ma’an eng kaulitan, ka’adilan wo eng kajujuran,4kaa laa meweweela kelali’iketan wia sitou si reiy’pe’ mine’ani, wo en tine’u ma’an eng kesama’an wia se tou muda – 5le’osouw sitou sama’ si luminga wo mawes en tine’u wo le’osouw sitou makasilighan si maka’ato bahan pemili-milingen – 6kaa laa makasilighla e amsal wo e nasar, lelila’an wo e mepepureiyan ne tou sama’.7Talo si TUHAN nyi’a mouw eng kasa ketareani en tine’u, ta’an se tou-tou we’engel se masero’ eng hikmat wo en didikan. 8Heiy oki-ku, linganola en didikan ni ama’mu, wo te’a mouw meghio-ghiola e najaran ni ina’mu 9karengan en tuunan wungang kewangun i ti’i i wee eng kokongmu, wo e nesa kelana i wee e lee’mu.10Heiy oki’ku, sa sitou makadosa si laa ma’elurla nikoo, te’a mouw koo mekeki’it; 11sa wona’na sea lumila’: “Meiy mouw kumi’it nikeiy, ma’anouw kita montar e raa’, ma’anouw kita tumegha’la sitou reiy’ siselok, ampit e reiy’ waya’an i te;12ma’anouw kita lume’ouw nisea matou-tou tanu eng kaoatan ne tou minate, minapekasana, tanu nisea se timumpa mea waki ruragh eng kubur; 13nikita ta laa maka’ato e minegheghioan benda maka’arga, nikita ta laa mutala em bale ta ampit em barang kinaat; 14i lobo’ mouw eng koba’mu witu eng keuneran neiy, esa sompoiy-sompoiy i wee nikita nu pakasa’an.”15Heiy oki’ku, te’a mouw koo matou-tou maki’it eng kapawinta-winta’ nea, taangenouw e ne’amu waki lalan nea, 16karengan e ne’a nea matingkas matuyu eng kalewo’an wo merio-rior kaa laa metetoa’la raa’. 17Karengan e reiy’ mouw sipenoron em pure’eket neiy i welarla witu en saruan em beren ne reiy’ sa mina’asa se makakalekew,18e nulitna nisea se mapontar e raa’na nuesa wo mategha’ e nyawana nuesa. 19Tuana mouw em pine’ani ne susur tou se sorem witu eng kauntungan e reiydem, se maedo e nyawa ne tou se makapunya nyi’a.20Hikmat e maaleiy menaleinteng waki lalan-lalan, waki pelein-pelein sia si minapalingala en suarana, 21waki atas em beton-beton sia si mengale-ngaleiy, witu en saruan em pepalen-pepalen leloangan eng kota sia si timotorla e lelila’an-lelila’anna. 22“Pirape’ eng keure kasi, heiy tou si reiy’ sipine’ani, nikouw kouw meupuse’ wia eng ka’adannu i ti’i, sumesero’ si kasape’ pa’ar wia en sero’, wo se tou ba’abal se mari’iris wia en tine’u?23Lumenge mouw kouw witu en togorangku! Eng kaulitna, niaku ku laa mewewura’arakla em pumpun e nateku wia nikoo wo makite’ula e lelila’angku wia nikoo. 24Eng karengan nikouw kouw simede’ eng katoroan niaku nu mengeret, wo e reiy’la tou si mepadungla eng katoroan niaku nu kimaya’la e lawasku, 25awes tare, kouw mineparla e ngenge’enge’ku, wo so’o sumungkul en togorangku,26takar niaku kangkasi ku laa kume’eke’la en cilakamu; niaku ku laa menero-nero’, sakawisa eng kahebatan e meiy witu nikoo, 27sakawisa eng kahebatan meiy witu nikoo tanu e reghes tumokol, wo en cilaka en tumoro nikouw tanu e reghes mawuliling, sakawisa eng kapedisan wo eng kakori’an e meiy tumoro nikouw.28Witu e nedo ni’itu nisea se laa maleiy wia niaku, ta’an se reiy’ laaku wingkoten, nisea se laa tumentem sumero niaku, ta’an se reiy’ laa matola niaku. 29Eng karengan nisea se mari’iris wia en tine’u wo e reiy’ mineleng meide’la si TUHAN, 30so’o sumungkul e ngenge’enge’ku, ta’an masede’ e reiy’ sa mina’asa en togorangku,31takar nisea se laa kumaan e wu’ana em pasiwo-siwon nea, wo mawesu kaa en tetiro’an nea. 32Karengan sitou si reiy’ mine’ani si laa wunu’un eng kareiy’pa’aranna, wo sitou ba’abal si laa punengela eng kapeparanna. 33Ta’an seiy si melelingala niaku, sia si laa mena’ ampit e aman, kinaterungani waki eng kahebatan eng kacilaka’an.”
Chapter 2

1Heiy oki’ku, sa wona’na koo sumungkulela e lelila’angku wo tumu’utulela em perentaku witu eng gorem e natemu, 2i ka’ayo en talingamu e meela ghenang eng hikmat, wo nikoo koo mewe’la e natemu wia eng kepandean,3yon, sa wona’na koo maleiy wia e makasilighan, wo tumudu’la en suaramu wia eng kepandean, 4sa wona’na koo masero nyi’a tanu masero em perak, wo mekeki’it nyi’a tanu mekeki’it eng harta neiy i kale’elep, 5takar nikoo koo laa maka’ato em pangasilighan tanume e meide’la si TUHAN wo maka’ato em pasine’uala si Empung.6Karengan si TUHANouw si maweela eng hikmat, waki suma-Na mineiy en tine’u wo eng kepandean. 7Sia si simadiala en tetulungan i wee se tou jujur, minamuali kekelung i wee se tou reiy’ sisering eng kapawinta’na, 8kasuatan metayur e lalan ka’adilan, wo mapiara e lalan ne tou-tou-Na se lale’.9Takar nikoo koo laa makasiligh en tanume eng kaulitan, ka’adilan wo eng kajujuran, awes tare susur e lalan le’os. 10Karengan eng hikmat e laa ghumorem witu eng gorem e natemu wo en tine’u e laa sumenaangla si imukurmu;11kesama’an e laa miara nikoo, kepandean e laa tumayur nikoo 12rio koo i kewayami waki lalan e lewo’, waki se tou matotorla e le’ekok wiles, 13waki nisea se timele’ula e lalan karondoran wo minedo e lalan reiydem;14se mepa’a-pa’ar matuanala eng kalewo’an, merio-rio karengan e le’ekok wiles e lewo’, 15e minengengko-ngengkol e lalanna wo en seip eng kapawinta-winta’na;16rio koo i kewayami waki se wewene lela’, waki se wewene wo’oseiy, e nere e lelila’anna, 17si timele’ula si ka’ampit nu matou-tou e masa mudana wo limiurela en teta’aran ni Empungna;18eng kaulitna em balena e limiong neiy i katenem witu eng gorem e maut, e lalanna matuyume waki se imukur-imukur ne tou minate. 19Se reiy’ sa mina’asa tou se mineiy wia nisia se reiy’ minareng sumoup, wo se reiy’ mina’ayo e lalan em patou-touan.20Kaa ni’itu medo mouw e lalan ne tou le’os, wo piaranouw e lalan-lalan ne tou ulit. 21karengan se tou jujurouw se laa tumampala en tana’, wo se tou se reiy’ siseringouw se laa mena-ena’ mena’ witu, 22ta’an se tou fasik se laa punengela waki tana’ i ti’i, wo se sumese’epang se laa i tea’mi witu.
Chapter 3

1Heiy oki’ku, te’a mouw koo meleliurla en teturu’ku, wo ma’anouw e natemu miarala em perentaku, 2karengan labot e numur wo pinakatu’an ma’an en sejahtera e laa i awesnala wia nikoo.3Te’a mouw satorona e nupus wo lale’ en tumele’ula nikoo! I kelana mola ni’itu witu e lee’mu, i patikola ni’itu witu e loh e natemu. 4takar nikoo koo laa maka’ato e nupus wo em paarga’an witu em paloo’ala ni Empung ma’an ne tou.5Ma’emanouw wia si TUHAN ampit em pakasa’an e natemu, wo te’a mouw matebe witu eng kasilighan nuesa. 6Akunola Sia witu e reiy’ sa mina’sa e winta’mu, takar Nisia si laa tumerenla e lalannu.7Te’a mouw koo mapokeiyla en toumu nuesa en sama’, meide’ mola si TUHAN wo wa’akatenola eng kalewo’an; 8ni’itu mouw e laa lume’osla e nouwakmu wo sumegaya’la e ruiy-ruiymu.9Mulianola si TUHAN ampit eng hartamu wo ampit e wua’na kasa ketare-tare waki e reiy’ sa mina’asa e wewua’annu, 10takar en talimumung-talimumungmu e laa pumpunan mawuta i ka’ayo makaloko-lokon, wo e lulut pepuusannu e laa sumewel ampit e ranona em bu’ana e nanggorna.11Heiy oki’ku, te’a mouw koo mesesede’ en didikan ni TUHAN, wo te’a mouw koo masenso’la e ngenge’enge’-Na. 12Karengan si TUHAN si mawee teturu’ wia se neiy i keupus-Nala, tanu siesa ama’ wia sioki’ si neiy i keupusla.13Ma’aruiyola sitou si simungkul eng hikmat, sitou si minaka’ato eng kepandean, 14karengan eng kamangna e limantouwla eng kamang em perak wo e wua’na e limantouwla e mas.15Sia si lebe maka’arga ta’an em permata; sapa tu’u ni’i kepa’armula, e reiy’ mete’u sumuatla nyi’a. 16Pakatu’an em bitu e lawas lele’osna, witu e lawas kawiina eng kakaya’an wo eng kaormatan.17E lalanna nyi’a mouw e lalan wuta e naruiy e reiy’ sa mina’asa e lalanna en sejahtera i te. 18Sia si minamuali akana em patou-touan i wee se tou timiboiy nyi’a, seiy si timiboiy witu nyi’a si laa totoren mina’aruiy.19Ampit eng hikmat si TUHAN si rimeta’ mola en to’otolan em bumi, ampit eng kasilighan neiy i tataap-Nala e langit, 20ampit en tine’u-Na e rano lawanan wangko’ e mangareresik wo e linaak mati’itiki leleiydem.21Heiy oki’ku, te’a mouw em pemili-milingen wo eng kesama’an i ti’i ma’akati waki werennu, piaranouw i tu, 22takar e ni’itu e laa mamuali patou-touan i wee si imukurmu, wo e lelo’or i wee e lee’mu.23Takar nikoo koo laa kumelang witu e lalannu ampit e aman, wo e ne’amu e reiy’ laa i kasu’usu’. 24Sa wona’na koo ghumoleiy, nikoo koo reiy’ laa i kasenge’, ta’an nikoo koo laa ghumoleiy wo tumekel re’erep.25Te’a mouw meide’ wia eng kasenge’an e limo’osit i te, ka’apa wia eng kapunengan ne tou fasik, sa i tu meiy. 26Karengan si TUHANouw si laa mamuali patuarimu, wo laa lumiseiyi e ne’amu waki we’etes. E nge’enge’ kaa laa sumiwo le’os27Te’a mouw metetaang eng kale’osan waki se tou-tou mekehak sumungkul nyi’a, e nulitna nikoo koo makawoo tumuanala nyi’a. 28Te’a mouw koo melelila’ wia si kasuatmu: “Mea mouw wo marengomi, wo’odo e laaku i wee,” kasuatan em pengiween em bia nikoo.29Te’a mouw metetiro’la eng kalewo’a witu si kasuatmu, kasuatan e reiy’ ampit e mapokeiyla nisia si maena’ mewali-wali nikoo. 30Te’a mouw me’ising e reiy’ waya’an i te ampit siesa nga touan, sa wona’na sia reiy’ simiwo e lewo’ wia nikoo.31Te’a mouw loo’ ate wia se tou timuanala eng kawengi’isan, wo te’a mouw mepepeleng esa tu’u waki e lalanna, 32karengan se tou seip nyi’a mouw eng kasa wuruk wia si TUHAN, ta’an ampit se tou jujur Nisia si makasewok rebet.33Eng kutok ni TUHAN em bitu eng gorem em bale ne tou fasik, ta’an en tampa paena’an ne tou ulit em binerkat-Nala. 34Sakawisa Sia sumarula se sumesero’, takar Nisia tu’u si sumero’, ta’an se tou kumeng ate se i keupus-Nala.35Se tou sama’ se laa maka’atola eng kaormatan, ta’an se tou ba’abal se laa sumungkul en sesero’.
Chapter 4

1Linganola, heiy oki-oki’, en didikan niesa ama’, wo weeanola ghenang rio koo maka’ato kasilighan, 2karengan niaku ku mineela en tine’u e leos wia nikoo; te’a mouw metetele’ula en teturu’ku.3Karengan eng katoroan niaku nu maena’pe’ waki wale ni ama’ku tanume sioki’, lewea’ wo tanume sioki’ pengesan i wee si ina’ku, 4niaku ku tinuru’la ni ama’ku, pokeiyna wia niaku: “Ma’anouw e natemu tumiboiy e lelila’angku; tumiboiy mouw witu en teturu’-teturu’ku, takar nikoo koo laa tumou.5Pa’edonola eng hikmat, pa’edonola eng kasilighan, te’a liuren, wo te’a mesese’epangla waki lelila’an en sumaku. 6Te’a mouw metetele’ula eng hikmat i ti’i, takar nikoo koo laa piaranna, i koupusola sia, takar nikoo koo laa tayuranna.7Eng kasa ketare-tareani eng hikmat nyi’a mouw: pa’edonola eng hikmat wo ampit e reiy’ sa mina’asa eng kina’atoannu pa’edonola eng kasilighan. 8Su’unenouw sia, takar nikoo koo laa i rakeknala; nikoo koo laa siwonla kasa ormaten, sakawisa koo rumawak nyi’a. 9Sia si laa makela en tetuunan wungang e wangun witu eng kokongmu, mahkota e wangun e laa i karunianala wia nikoo.”10Heiy oki’ku, linganola wo sungkulenouw e lelila’angku, rio en te’un patou-touannu e melaker. 11Niaku ku maturu’la e lalan hikmat wia nikoo, niaku ku ma’aka-aka nikoo witu e lalan karondoran. 12Sa koo kumelang eng ke’angannu e reiy’ laa kaape’an, sa koo tumingkas nikoo koo reiy’ laa i kasu’usu’.13Tumiboiy mouw witu en didikan, te’a mouw mewewayala nyi’a, piaranouw sia, karengan nisia mouw em patou-touannu. 14Te’a mouw metetoro e lalan ne tou fasik, wo te’a mouw mekeki’itla e lalan ne tou lewo’. 15Wa’akatenola e lalan i ti’i, te’a mouw metetoro nyi’a, sume’epangomi waki nyi’a wo kumelangouw mapawee-wee.16Karengan nisea se reiy’ mete’u tumekel, sa reiy’ sumiwo lewo’; lea nea e ma’apu, sa sea reiy’ sumiwo sitou i kasu’usu’; 17karengan nisea se mekaan e roti kefasikan, wo makoo e nanggor kawengi’isan.18Ta’an e lalan ne tou ulit i ti’i tanu en sena’na em beena, e maka’awesla en terang i ka’ayo minalinto’or e marorake. 19Lalan ne tou fasik i ti’i tanu eng kareiydeman; nisea se reiy’ mete’u sapa eng kimarenganla nisea neiy i kasu’usu’.20Heiy oki’ku, weeanola ghenang e lelila’angku, i toro mome en talingamu wia en tetotorengku; 21te’a mouw em baya nyi’a i ti’i e ma’akati waki werennu, i kirongola i tu waki lo’okna e natemu.22Karengan e ni’itu mouw e minamuali patou-touan i wee nisea se minaka’atola nyi’a wo eng kale’osan i wee e minapekasa nouwak nea. 23Tayuranouw e natemu ampit e reiy’ sa mina’asa kateghaman, karengan waki witu mouw neiy i karesiki em patou-touan.24I terekomi en suma warat waki nikoo wo wa’akatenola en sumping e reiy’ sa i totor waki nikoo. 25Ma’anouw em berennu en tumu’us mapawee-wee mea waki rerior wo en tu’usan em berennu e minena-ena’ mea waki saruan.26Tumoro mouw e lalan rampen wo satorona e minena-ena’ e reiy’ sa mina’asa lalannu. 27Te’a mouw mesese’epang mea lele’os ka’apa mea kawii, i wa’akatomi e ne’amu waki kalewo’an.
Chapter 5

1Heiy oki’ku, weeanola ghenang eng hikmatku, i tuyu mola en talingamu wia eng kepandean neiyku i turu’la, 2rio koo tumiboiy witu eng kesama’an wo en sumpingmu e miara en tine’u.3Karengan en sumping ne wewene lela’ e mati’itki tiisan e madu wo e langit-langit en sumana e lebe ere ta’an e lana, 4ta’an eng kamurian sia si pe’it tanu em peru, wo tarem tanu en santi makaweren rua.5Ne’ana en timumpa matoro e maut, eng ke’anganna matoro eng kaoatan ne tou minate. 6Sia si reiy’ timoro e lalan patou-touan, lalanna en seip, ampit e reiy’ kinete’uannala.7Kaa ni’itu heiy oki-oki’, linganola niaku, te’a mouw kouw mesese’epangi waki e lelila’an en sumaku. 8I wa’akatomi e lalannu waki nisia, wo te’a mouw metetawila em pepalen em balena,9rio koo te’a mesesarakanla eng ketaretumouannu wia se tou walina, wo en te’un-te’un e numurmu wia se tou kasa lewo’; 10rio se tou walina te’a mewewesula en tou ampit eng kakaya’annu, wo em bua’na e rinawoiy me’ulitmu te’a o ghumorem mea witu em bale ne tou se reiy’ kasine’uan11wo witu eng kesampetanna nikoo koo laa nguma’angal, sa e le’ona wo e nouwakmu e ma’apu mapuneng, 12laa o koo laa lumila’: “Oh, ka’a aku mari’iris wia en didikan, wo nateku e masede’ en togoran;13ka’a aku reiy’ minelelingala en suara ne guru-guruku, wo reiy’ timuyula en talingaku wia se menenuru’-menenuru’ku? 14Niaku ku weitouw i karumpak witu en susur kacilaka’an witu eng keuneran ne jema’ah wo em paeruran.”15Koo’onouw e rano waki wunongmu nuesa, koo’onouw e rano waki parigimu e matereboa’. 16Waar ku’a re’en eng kembu’annu matereboa’ mea witu luar tanu e wa’atang-wa’atang e rano mea waki pelein-pelein? 17Ma’anouw i tu mamuali kapunya’annu nuesa, te’a kangkasi mamuali kapunya’an ne tou walina.18Binerkatola satorona en tabu’mu, mepa’a-pa’arouw ampit si ka’awu e masa mudamu: 19si rusa kewangun, si kijang wulouw; ma’anouw em bu’ana em be’ewerna e reiy’ mena’ manginteu-teula nikoo, wo nikoo koo reiy’ mena’ sumerit karengan e nupusna.20Heiy oki’ku, ka’a koo maseritla se wewene lela’, wo kume’ekep em be’ewer ne wewene wo’oseiy? 21Karengan e reiy’ sa mina’asa e lalan ne tou neiy i kawuka’ witu en saruan em beren ni TUHAN, wo e reiy’ sa mina’asa eng ke’angan ne tou em pategha’en-Nala.22Tou fasik si kinasikopan witu eng kalewo’anna, wo kinawe’etesan witu en tali en dosana nuesa. 23Sia si minate, karengan si reiy’ simungkul en didikan wo karengan eng kawe’engelanna eng kasela nisia si neiy i kaseip.
Chapter 6

1Heiy oki’ku, sa wona’na koo mamuali tumetanggong si kasuatmu, wo ma’iyonaan ampit se tou walina; 2sa wona’na koo kinawe’etesan witu e lelila’an en sumamu, kinasikopan witu e lelila’an en sumamu,3sumiwo mouw teinti’i, heiy oki’ku, wo i waya momi en toumu, karengan nikoo koo neiy mouw i kawolon witu e rerongkeman ni kasuatmu: mea mouw, kumururouw, wo se’esekenouw si kasuatmu i ti’i;4te’a mouw i pewewayala em berennu tumekel, wo em pepi’ipit em berennu melelea; 5i waya momi en toumu tanu si kijang waki sinikopla, tanu si wara waki lawas ni memilot.6Heiy reiy’ kaweduan, mea mouw wia se senget, weeanola ghenang e winta’na wo mamuali mouw sama’: 7ma’anouw tu’u e reiy’la si ma’aka-akana, tumetu’utulna wo makua-kuasana, 8sea se mesadiala e rotina witu e noras ra’ar, wo maerurla eng kekaanenna witu e nedo meupu’.9Heiy reiy’ kaweduan, pirape’ eng keure kasi koo ghimoleiy? Kawisa ku’a re’en koo laa tumo’ori waki tekelmu? 10“Tumekel e reiy’ ure kasi, melelea e reiy’ ure kasi, lumepet e lawas e reiy’ ure kasi kaa laa mena’ ghimoleiy” – 11takar meiy mouw eng kamiskinan wia nikoo tanu siesa tou rumerego, wo kareiy’awesan tanu sitou makalelutam.12E reiy’ mouw sipenoronna wo lewo’ mouw sitou si matou-tou ampit en suma mewarat, 13si mapi’ipitla em berenna, si ma’ayang e ne’a wo menudu-nudu’ ampit en tetudu’,14natena en tima’apung e le’ekok wiles, si reiy’ maena-ena’ matiro’la eng kalewo’an, wo si malentutla em pe’isingan. 15Ni’itu mouw eng karenganna nisia si tinoro eng kapunengan ampit e limo’osit i temi, esa nga edo i te sia rinimu’umukla ampit e reiy’ mete’u segaya’en kasi.16E nenem perkara i yi’i ni’i kari’iris ni TUHAN, awes tare, em pitu perkara e minamuali kawengi’isan i wee e nate-Na:17weren tingkeiy, lila’ towo, lawas e matoa’la raa’ ne tou se reiy’ siselok, 18nate e masiwo tetiro’an-tetiro’an e lewo’, ne’a e makarngan timingkas timorome eng kalewo’an, 19siesa tou sairi towo si merepu-reputi eng katowoan wo si malentutla em peisingan ne matuari.20Heiy oki’ku, piaranouw em perenta ni ama’mu, wo te’a mouw meghio-ghio en teturu’ ni ina’mu. 21I awesola e reiy’ maena-ena’ em baya nyi’a i ti’i witu e natemu, I kelana mola witu e lee’mu.22Sa wona’na koo kumelang, nikoo koo laa pa’aka-aka’an e nyi’a, sa wona’na koo ghumoleiy, nikoo koo laa tayuran e nyi’a, sa wona’na koo tumo’or, koo laa lila’an e nyi’a. 23Karengan em perenta i ti’i em barung, wo en teturu’ i ti’i en sena’, wo en togoran madidik i ti’i e lalan em patou-touan,24e materungla nikoo witu si wewene lewo’, witu eng kawilesan e lila’ ni wewene wo’oseiy. 25Te’a mouw mepepa’arla eng kawulouwanna witu e natemu, te’a mouw kawilotan em bu’uk pepi’ipitna .26Karengan i wee sitou sa’amek esa nga ketor roti mouw em poong, ta’an si tu’awewene ne tou walina si mekeki’it e nyawa maka’arga. 27Toro ku’a re’en sitou mali e napi witu em pinotoiy e labung ampit e reiy’ katunuan e labungna?28Ka’apa toro ku’a re’en sitou kumelang witu natas e waana, ampit e reiy’ marengis e ne’ana? 29Tuanakan kangkasi sitou si timawila si tu’awewene ni kasuatna; e reiy’ siesa tou tu’u, si limeler nisia, si’i kalempoti waki ukuman.30Sapa ku’a re’en siesa tou rongkit si reiy’ laa sero’an, sakawisa sia rumongkit kaa laa manginteu-teula en seritna karengan e maarem? 31Wo sa sia kasikopan, e lewo’ sa reiy’ mouw sia mear sumeup e makapitu lumepet, em pakasa’an eng harta em pumpun em balena e lewo’ sa reiy’ i sarakanna.32Seiy si matuanala en sa’amek si reiy’ siakal budi; tou si masiwo en tuana si materi en touna. 33Siksa wo en sesero’ eng kina’atoanna, nirangna e reiy’ kare’ian.34Karengan en tetayuren nyi’a mouw eng kaupi’an niesa tuama, sia si reiy’ makasine’u en tongkoupusen witu e nendo pasuli’an; 35sia si reiy’ laa pa’ar sumungkul em patubuus sapa tu’u, wo nisia si laa minena-ena’ kasa mapupus, kumura eng kelakerna tu’u em peweweemu.
Chapter 7

1Heiy oki’ku, tumiboiy mouw witu e lelila’angku, wo tu’utulanouw em perentaku witu e natemu. 2Tumiboiy mouw witu em perentaku, takar nikoo koo laa tumou; tu’utulanouw en teturu’ku tanu e watuna em berennu. 3Rikerola em baya ni’itu witu en tetudu’mu, wo i patikouw ni’itu witu e loh e natemu.4I lila’ mola wia eng hikmat: “Nikoo mouw koo patuariku” wo totorenola eng kasilighan i ti’i kawanuamu, 5rio koo terunganala witu si wewene lela’, witu si wewene wo’oseiy, e nere lelila’anna.6Karengan katoroan e mekasa niaku ku meloo-loo’, waki terali-terali, waki teteboan em baleku, 7linoo’oku witu e nelet ne reiy’ sipine’ani, niatokula witu e nelet ne oki-oki’ taretumou siesa tole si reiy’ maka akal budi,8si limewet tawi en duuna e lalan, laa o kume’ang matorome em bale ni wewene tanula e ni’itu, 9witu e nedo mawengindo, witu e nendo tare em bengi, witu em bengi reiydem.10Takar meiy mouw sumungkul nisia siesa wewene, minake labung sa’amek ampit e nate wiles; 11ruke’eket wo pulut si wewene i yi’i, ne’ana e reiy’ mete’u i kapenesla waki wale, 12reiy’ ure nisia si waki lalan wo e reiy’ ure nisia si waki pelein, tawi susur eng kaengkolan nisia si mapontar.13Laa o tiboiyanna mouw si tole i ti’i wo sionganna, ampit eng gio e reiy’ si’irangna lumila’ mouw sia wia nisia: 14“Niaku ku lewo’ sa reiy’ mapasempela en tetule kelawiran, wo wia e nendo i yi’i em binearku mola e nazarku i ti’i. 15Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku rimou’mi sumungkul nikoo, kaa laa mesesero nikoo wo en teakan koo niatokula.16Neiyku mouw i welarla em permadani witu natas en tetekelangku, e roko’ lenan minegheghioan keliur waki Mesir. 17Ghegholeiyangku e winu’uwurangku mola ampit e mur, gaharu wo eng kayu manis. 18Meiy mouw kita manginteu-teula en serit ma’ayo e nendo memo’odo, wo mewali-wali kumeipila em pedaman e nupus.19Karengan si ka’awuku si reiy’ wia em bale, nisia si kasuatan witu em pakela-kelangan rou’, 20esa nga sompoiy loit nialina, sia si tare mouw i te mareng melelaa en sumedot pakarenganan.” 21Sia si minaruiy si taretumou i ti’i ampit e rupa-rupa na’elur, ampit eng kawilesan en sumping sia si mawilot nisia.22Takar i kalo’ositi si taretumou i ti’i si maki’itouw nisia tanu si sapi paalin mea waki rereretan, wo tanu siesa tou we’engel si tinorongku kaa laa pe’ukumen, 23i ka’ayo sioki’ em panah limampat e natena; tanu si wara ampit eng karepetna ghimorem witu em berong, ampit e reiy’ minete’ula, kaa em patou-touanna eng kina’iwetan.24Eng karengan e ni’itu, heiy oki-oki’, linganola niaku, weeanola ghenang e lelila’an en sumaku. 25Te’a mouw e natemu maengkol mea witu e lalan-lalan ni wewene i ti’i, wo te’a mouw meseseipla en toumu witu e lalan-lalanna.26Karengan lakerouw se tou neiy i kera’aragh pinatela nyi’a, ka’asa’an eng kelakerna se tou winunu’ nyi’a. 27Em balena nyi’a mouw e lalan mea waki kaoatan ne tou minate, en timumpa mea waki woang-woang e maut.
Chapter 8

1Reiy’ ku’a re’en eng hikmat e mengale-ngaleiy, wo eng kepandean e minapalingala en suarana? 2Witu natas en tampa-tampa kerakekan witu li’ilik e lalan, witu em pontol e lalan-lalan, mana mome sia rimedeiy, 3witu esa nga weka em pepalen-pepalen leloangan, waki saruan eng kota, witu e lalan paghoreman, sia si maaleiy ampit e menaleinteng:4“Heiy em baya ne tuama, wia nikoo mouw niaku maaleiy, wia se oki-oki’ ni tou ni’i tuyukula en suaraku. 5Heiy oki’ e reiy’pe sipine’ani, ke’inouw eng kelali’iketan, heiy tou ba’abal, makasiligh mola witu e natemu.6Linganouw, karengan niaku ku laa melelila’la em perkara-perkara kerarem wo laa muka’ en sumpingku tanume em perkara-perkara e minakatena-tena’. 7Karengan e lila’ku e meila’la eng kaulitan, wo eng kefasikan nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee en sumpingku.8E reiy’ sa mina’asa lelila’an en sumaku nyi’a mouw e nadil, e reiy’la si wiles ka’apa minarat. 9Em baya nyi’a i ti’i e leno i wee se lali’iket, e rondor i wee se makatine’u.1011Karengan eng hikmat e lebe maka arga ta’an em permata, sapa tu’u ni’i kepa’arla ne tou, e reiy’ mete’u sumuatla nyi’a.12Niaku, eng hikmat, keiy maena’ mewali-wali ampit eng kelali’iketan, wo niaku ku minaka’ato en tine’u wo eng kesama’an 13Talo si TUHAN nyi’a mouw e mari’iris eng kalewo’an; niaku ku mari’iris wia eng katingkeiyan, kasendoyoan, eng kapawinta-winta’ e lewo’, wo en suma wuta e le’ekok wiles.14Wia niaku wawean e ngenge’enge’ wo em pemili-milingen, niaku mouw eng kasilighan, wia niaku mouw eng kaente’an. 15Karengan niaku em baya ne raja se maperenta, wo em baya ne pemangko’ matataapla eng ka’adilan. 16Karengan niaku em baya ne pemangko’ se makakuasa o kangkasi em baya ne bangsawan wo em baya ne akim wia em bumi.17Niaku ku meupusla sitou si meupusla niaku, wo sitou si tentem masero niaku si laa maka’atola niaku. 18Kakaya’an wo eng kaormatan em bia niaku, o kangkasi eng harta tataap wo eng ka’adilan.19Wu’anaku e lebe maka arga ta’an e mas, awes tare waki e mas tu’a, wua’naku e lebe ta’an em perak pineleng. 20Niaku ku makelang witu e lalan kaulitan, witu eng keuneran e lalan ka’adilan, 21rio i tu wariskula eng harta wia se meupusla niaku, wo pumpunangku wuta em penu’utu-nu’utulan nea.22TUHAN si simiwo mola niaku tanume eng kinetareani em pepa’ayangen-Na, tanume em pasiwo-siwon-Na kasa ketare-tare eng kasa ketareanna. 23Witupe’ en zaman purbakala niaku nu binentuk, witu eng kasa ketare-tarean, nu reiy’pe em bumi nu wia.24Nu reiy’pe’ e rano lawanan wangko’ nu wia, niaku ku neiy mouw i patou, nu reiy’pe’ wia eng kembu’an-kembu’an e winuteran ampit en dano. 25Nu reiy’pe eng kuntung-kuntung neiy i ketanem wo e lebe kasa ketareani ta’an eng kakenturan-kakenturan niaku ku minatou mouw;26Nu reiy’pe Nisia nu simiwo em bumi ampit em padang-padangna ka’apa e riawu e nataran kasa ketare-tare. 27Eng katoroan Nisia nu metetiro’la e langit, niaku ku maname, eng katoroan Nisia nu mewarot e ne’ana e langit witu en saruan e rano lawanan wangko’,28eng katoroan Nisia nu timataapla e linaak-linaak waki atas, wo eng kembu’an e lawanan wangko’ minurep ampit eng kateber, 29eng katoroan Nisia nu timantula em paakaran wia en tasik, rio e rano te’a melelangkoiy en titah-Na, wo eng katoroan Nisia nu timataapla en to’otolan-to’otolan em bumi,30niaku ku witu ma’an-Nisia tanume sioki’ kasa i koupus, susur e nendo niaku ku minamuali kasenaangan-Na, wo reiy’ maena-ena’ mema’aya-ma’ayang witu en sinaru-Na; 31niaku ku mema’aya-ma’ayang witu natas en saruan em bumi-Na wo se oki-oki’ ni tou se minamuali kasenaangangku.32Eng karengan e ni’itu, heiy oki-oki’, linganola niaku, karengan ma’aruiyola nisea se mapiara e lalan-lalanku. 33Linganola en didikan, takar nikouw kouw mamuali sama’;te’a mouw mepepeparla nyi’a. 34Ma’aruiyola sitou si melelingala niaku, si susur e nendo si ma’ena’ witu em pepalenku, si metayur en tobol em pepalen leloanganku.35Karengan seiy si matola niaku, si maka’atola em patou-touan, wo si TUHAN si mepa’arla nisia. 36Ta’an seiy si reiy’ matola niaku, si rumugila en touna; em baya ne tou se mari’irisla niaku, se meupusla e maut.”
Chapter 9

Neri'an eng hikmat wo neri'an eng kawe'engelan

1Hikmat e rimedeiy mola em balena, minalinto’orla em pitu tobolna, 2kimetor ternak rineretanna, simewok e naggorna, wo simadiala en sesakeiyanna.3Pelayan-pelayan wewene neiy mouw i reona mengale-ngaleiy waki atas en tampa-tampa kerakek waki kota: 4“Seiy si reiy’pe’ sipine’ani, tumuli momi wia nyi’i”; wo wia se reiy’ maka akal budi e lelila’anna:5“Meiy mouw, kaanenouw e rotiku, wo koo’onouw e nanggor en sinewokku mola; 6i terekouw eng kawe’engelan, takar nikouw kouw laa tumou, wo ki’itenouw e lalan kasilighan.”7Seiy si madidik siesa tou sumesero’, si mapa eiy en sesero’ wia en touna nuesa, wo seiy si makutetek se tou fasik, si maka’ato e weweleiy. 8Te’a mouw makutetek siesa tou sumesero’, rio koo te’a i kari’irisna, kutetekenouw se tou sama’, takar nikoo koo laa i koupusnala, 9weeanouw se tou sama’ e ngenge’enge’, takar nisia si laa mamuali lebe sama’, turu’enouw se tou ulit, takar en tine’una e laa ka’awesan.10Ketareani eng hikmat nyi’a mouw en talo si TUHAN, wo sumine’u’ Si Kasakudus nyi’a mouw eng kasilighan. 11Karengan eng kaa niaku e numurmu e linabot, wo en te’un-te’un em patou-touannu e niawesan. 12Sa wona’na koo sama’, eng kesama’annu i ti’i i wee nikoo nuesa, sa wona’na koo sumero’ , nikoo nuesa mouw sitou si laa mesa’an e nyi’a.13Wewene ba’abal ruke’eket, si kasa reiy’ sipine’ani sia, wo reiy’ mete’u e nirang. 14Sia si maruber witu en saruan em pepalen em balena witu natas eng kadera waki tampa-tampa kerakek waki kota, 15wo se tou-tou se malease waki lalan, e rondor e lalanna se paeri’enna ampit e lelila’an-lelila’an:16“Seiy si reiy’ sipine’ani, tumuli momi wia nyii”; wo wia sitou si reiy’ maka akal budi e lelila’anna: 17“Rano rinongkit e nemis, wo e roti em pekaanen ampit e makiro-kirong e range’enget pape’anen.” 18Ta’an sitou i ti’i si reiy’ mete’u, kaa maname wawean se imukur-imukur ne minate wo kaa se tou-tou nieri’na se witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate.

Chapter 10

1Amsal-amsal ni Salomo. Sioki’ sama’ si mapa eiy e mepa’a-pa’ar wia si ama’na, ta’an sioki’ ba’abal nyi’a mouw si ka’aripan i wee si ina’na. 2Eng kapunya’an kina’atoan ampit eng kefasikan e reiy’ sika’ara’an, ta’an eng kaulitan e lumawiri sitou waki e maut. 3TUHAN si reiy’ mayala se tou ulit peme’itan eng kelalenan, ta’an eng kepa’aran ne tou fasik neiy i sede’-Na.4E lawas e me’emeng en sumiwo e miskin, ta’an e lawas ne tou lingkama’ en sumiwola kaya. 5Seiy si maerurla witu e noras ra’ar, sia si maka akal budi; seiy si timekel witu e noras meupu’ si masiwo e nirang.6Berkat e witu natas eng kokong ne tou ulit, ta’an en suma ne tou fasik makirongla eng kawengi’isan. 7Paghenangan wia se tou ulit e mapa eiy em berkat, ta’an e ngaran ne tou fasik e mina wu’ul.8Seiy si sama’ ate, si maweela ghenang em perenta-perenta, ta’an seiy si we’engel eng kapasusuiyna si laa i ka’anu. 9Seiy si weresi eng kapawinta-winta’na, aman e lalanna, ta’an seiy si minereko-reko’ e lalanna, si laa kakete’uala.10Seiy si mapi’ipitla em beren, si mekarenganla eng kasusa’an, seiy si we’engel eng kapasusuiyna , si laa i ka’anu. 11Suma ne tou ulit nyi’a mouw eng kembu’an em patou-touan, ta’an en suma ne tou fasik e makirongla eng kawengi’isan.12Kari’irisan e malentutla em pe’isingan, ta’an e nupus masongkouwla e reiy’ sa mina’asa kaselokan. 13Witu en sumping ne tou makasilighan kina’atoan eng hikmat, ta’an em bewewe neiy i kesadia i wee e ru’ur ne tou reiy’ maka akal budi.14Tou sama’ se kimirong en tine’u, ta’an en suma ne tou we’engel nyi’a mouw eng kapunengan e meiwet. 15Eng kota ente’ i wee se tou kaya nyi’a mouw eng hartana, ta’an e minamuali kapunengan i wee se tou pedis nyi’a mouw eng kamiskinan.16Tetoro em pepa’ayangen ne tou ulit e mali wia em patou-touan, pawua’an ne tou fasik e mali wia en dosa. 17Seiy si mepadungla en didikan, si matoro e lalan em patou-touan, ta’an seiy si mapeparla en togoran, si kaseip.18Seiy si makirongla eng kari’irisan, towo en sumpingna; seiy si masusuiy e lewo’ nyi’a mouw sitou ba’abal. 19Witu e ruke’eket tantu wawean eng kaselokan, ta’an seiy si metaang en sumpingna, si maka akal budi.20Lila’ ne tou ulit tanu em perak pineleng, ta’an eng genang ne tou fasik e noki’ e nargana. 21Sumping ne tou ulit e merawirla laker tou, ta’an se tou we’engel se mate karengan se reiy’ awes akal budi.22Berkat ni TUHANouw en simiwola kaya, memedu-medu e reiy’ laa mawesla nyi’a. 23Mawinta’ kewur nyi’a mouw eng kasa kepa’aran ne tou ba’abal, tanu eng kumura matuanala eng hikmat i wee se tou pande.24Sapa e mepeide’la se tou fasik, ni’itu mouw e laa tumoro nisia, ta’an eng kepa’aran ne tou ulit e laa le’ele’ala. 25Sa reghes tumokol en tumoro, mere’i mouw se tou fasik, ta’an se tou ulit nyi’a mouw se na’ali’ abadi.26Tanu en cuka i wee em ba’ang wo e nawun i wee em beren, tuana mouw si reiy’ kaweduan i wee se tou mareo nisia. 27Talo si TUHAN mepelabot e numur, ta’an en te’un-te’un ne tou fasik em pinotot.28Narapan ne tou ulit e laa mamuali mepa’a-pa’ar, ta’an e narapan ne tou fasik e minamuali reiy’ sipenoron. 29Lalan ni TUHAN nyi’a mouw em paterungan i wee se tou le’os ate, ta’an eng kapunengan i wee se tou masiwo lewo’. 30Tou ulit se reiy’ i kalengki-lengki’ i wee eng keure-urena, ta’an se tou fasik se reiy’ laa mena’la em banua.31Suma ne tou ulit marou’mi eng hikmat, ta’an e lila’ minanga e laa ke’eketen. 32Sumping ne tou ulit e mete’ula eng kapualitan makasenaangen, ta’an en suma ne tou fasik e mete’u i te e le’ekok wiles.
Chapter 11

1Tetimbangan minarat nyi’a mouw eng kasa wuruk i wee si TUHAN, ta’an Nisia si mepa’arla e watu patimbangan e minakatena-tena’. 2Sa wona’na eng katingkeiyan i ka’ayomi, i ka’ayomi kangkasi en sesero’, ta’an eng hikmat em bia sitou si kumeng ate.3Tou jujur si pa’aka-aka’an eng kale’osan e natena, ta’an si sumese’epang si terin eng kawilesanna. 4Witu e nendo kaupi’an eng harta e reiy’ sika’ara’anna, ta’an eng kaulitan e mayami sitou waki maut.5Lalan ne tou lale’ e rampenen eng kaulitanna, ta’an sitou fasik si’i ka’anu karengan eng kefasikanna. 6Sitou jujur si’i wayami eng kaulitanna, ta’an si sumese’epang si kinasikopan en seritna.7Paarapan ne tou fasik e minapo’opol witu eng kinepateanna, wo e narapan ne tou lewo’ e minamuali reiy’ sipenoron. 8Tou ulit si linawiri waki kapedisan, o laa se tou fasik se simawelela nyi’a.9Ampit en sumana sitou fasik si minunengla se kasuat en tou, ta’an se tou ulit se linawirla en tine’u. 10Sa se tou se kinamang, merio-rio mouw eng kota, wo sa se tou fasik mapuneng mengenderouw e mepa’a-pa’ar. 11Berkat ne tou jujur e meperangkete eng kota, ta’an en suma ne tou fasik e rumewala nyi’a.12Seiy si masero’ si kasuatna, si reiy’ maka’akal budi, ta’an sitou si pande, si minakapenes en tou. 13Seiy si masusuiy lewo’, mawuka’ ni’i pengiro-ngirong, ta’an seiy si lale’, si mapenetla em perkara.14sawona’na e rereiy’la si ma’aka-aka, ka’anu mouw em bangsa, ta’an sa wona’na se ngumenge’enge’ se kelaker, kelawiran e wawean.15Kasa mouw neiy i kabelot sitou si timanggong se tou walina, ta’an seiy si mari’iris en tetanggongan, amanouw sia. 16Wewene si le’os ate si maka’ato e normat; kasuatan siesa tou lumelotoiy si maka’ato kakaya’an.17Tou si mura ate si masiwo le’os witu en touna nuesa, ta’an sitou si kasa lewo’ si masiksa en touna nuesa. 18Tou fasik si masiwo e nuntung reiy’ sipenoron, ta’an seiy si makeror eng kaulitan, si maka’ato eng kamang tataap.19Seiy si tumiboiy witu eng kaulitan kasa uli-ulit, si matoro em patou-touan, ta’an seiy si mekeki’it eng kalewo’an, si matoro em patean. 20Sitou e minarat e natena nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, ta’an sitou reiy’ sisering, e lalanna ni’i kepa’ar-Na.21Nuli-ulit, sitou lewo’ si reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman, ta’an se see’ ne tou ulit se laa lawiren. 22Tanu eng karabu mas witu en jungur ni tieiy, tuana mouw si wewene wulouw reiy’ siadat.23Eng kepa’aran ne tou ulit e mapa eiy eng ka’aruiyan karengan, e narapan ne tou fasik e mapa eiy e nupi’. 24Wawean se mawu’uwur eng harta, ta’an maawes mekaya, wawean se kasa-kasa maru’ut, ta’anouw se salalu reiy’ ma’awes.25Seiy si laker mawee berkat, si weean kalokonan, seiy si mawee kumoo’, nisia nuesa si laa weean kumoo’. 26Seiy si metaang eng gandum, nisia si’i kutokla ne tou, ta’an em berkat en tumumpa witu natas eng kokong ne tou mewangker gandum.27Seiy si mekeki’it eng kale’osan, si me’inakut kaa laa pa’aren ne tou, ta’an seiy si mekeki’it eng kalewo’an si laa toron eng kalewo’an. 28Seiy si makiemanla en tou wia eng kakaya’anna si laa i ka’anu; ta’an se tou ulit se laa tumou tanu e laleiyna sobor.29Seiy si simerokla e rumah tanggana si laa sumikop e reghes; tou we’engel si laa mamuali budak ne tou sama’.30Wua’na ne tou ulit nyi’amouw e nakana em patou-touan, wo seiy si sama’, si medo e nate ne tou. 31Sa se tou ulit maka’ato en sesuli’ wia natas em bumi, lebe-lebe se tou fasik wo se tou makadosa!
Chapter 12

1Seiy si meupusla en didikan, si meupusla en tine’u; ta’an seiy si mari’iris en togoran, nyi’a mouw si bolebak. 2Tou le’os i kepa’ar ni TUHAN, ta’an si lumele’ekok si ukumen-Na.3Tou si reiy’ laa minena-ena’ minalinto’or karengan eng kefasikan, ta’an e namut ne tou ulit e reiy’ laa moghe. 4Tu’awewene ripoiy nyi’a mouw si mahkota ni tu’atuamana, ta’an si masiwo e nirang nyi’a mouw si tanu e rumara mawu’ulela e ruiy ni tu’atuamana.5Tetiro’an ne tou ulit nyi’a mouw e nadil, pelaan ne tou fasik e mepeponge’. 6Lelila’an ne tou fasik maape’ e raa’, ta’an en suma ne tou redeiy e melawirla tou.7Tou fasik se i ka’anula i ka’ayo sea reiy’ mouw wia kasi, ta’an em bale ne tou ulit e rimedeiy minenteng. 8Susur tou si lo’oren minaimbangan ampit e akal budina, ta’an sitou minarat e natena, si laa sero’en.9Lebe le’os mamuali tou rintek, ta’an mepa’ayang i wee en tou nuesa, ta’an ma’asa-asar se tou wangko’, ta’an e reiy’ awes eng kumaan. 10Tou ulit si maweela ghenang em patou-touan ne tekapenna, ta’an en tongkoupusen ne tou fasik i ti’i eng kasa lewo’.11Seiy si mepa’ayangla en tana’na, si laa mawesu ampit eng kekaanen, ta’an seiy si mekeki’it em barang reiy’ sipenoron, si reiy’ maka akal budi. 12Tou fasik se mepa’arla em pure’eket ne tou lewo’, ta’an e namut ne tou ulit e mapa eiy e wua’na.13Tou lewo’ si kinawe’etesan eng kaselokan en sumpingna, ta’an se tou ulit se toro kumaluari waki kapedisan. 14Susur tou si wesunla ampit eng kale’osan eng karengan e wu’ana e lelila’an, wo sitou si maka’ato sesuli’an waki pina’ayangla e lawasna.15Lalan ne tou we’engel e rondor witu em papokeiyanna nuesa, ta’an seiy si malingala e ngenge’enge’, nisia si sama’. 16We’engelouw si mapaloo’o-loo’ola e rara natena en toro i te ni’itu kangkasi, ta’an en sama’ , e mapeparla en sesero’.17Seiy si meila’la eng kaulitan, si mapaloo’o-loo’ola sapa e nadil, ta’an en sairi towo e mapaloo’o-loo’ola e le’ekok wiles. 18Wawean sitou e ruke’eket en sumana tanu eng kuekan en santi, ta’an e lila’ ne tou sama’ e mapa eiy eng kale’osan.19Sumping e meila’la eng kale’osan en tataap i wee eng keure-urena, ta’an e lila’ towo i wee i te e reiy’ sipini’ipitan weren. 20E le’ekok wiles em bitu nate ne tou se matiro’la eng kalewo’an, ta’an se tou se mange’enge’la eng kasejahtera’an se maka’ato e mepa’a-pa’ar.21Tou ulit se reiy’ laa toron em bencana sapa tu’u, ta’an se tou fasik se laa reiy’ maena-ena’ macilaka. 22Sitou towo en sumpingna nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, ta’an se tou mawinta’ lale’ i kepa’ar-Na.23Sitou sama’ si makirongla en tine’una, ta’an e nate ne tou ba’abal e merekeiy-rekeiyla eng kawe’engelan. 24Lawas ne tou lingkama’ matiboiy eng kakuasa’an, ta’an e reiy’ kaweduan e mawua’la e mepa’ayang palupuan.25Kalieiyan witu e nate e mapawokola sitou, ta’an e lelila’an le’os e mekelaya-laya’en nisia. 26Tou ulit si maka’ato en tampa perawiranna, ta’an e lalan ne tou fasik e manginseipla nisea nuesa.27Tou reiy’ kaweduan si reiy’ laa sumikop si pengi’itenna, ta’an si tou lingkama’ si laa maka’ato eng harta maka arga. 28Waki e lalan kaulitan kina’atoan em patou-touan, ta’an e lalan murtad matoro e maut.
Chapter 13

1Sioki’ sama’ si malingala en didikan ni ama’na, ta’an siesa tou sumesero’ si reiy’ melelingala e rekakan. 2Waki wu’ana en sumana siesa nga touan si laa kumaan e le’os, ta’an en serit niesa tou sumese’epang nyi’a mouw e matuanala eng kawengi’isan.3Seiy si metayur en sumana, si mapiara e nyawana, seiy si penar sumping, si laa toron eng kapunengan. 4E nate ni reiy’ kaweduan e wuta eng kepa’aran, ta’an e reiy’ sipenoron, kasuatan e nate ne tou lingkama’ e wineean kalokonan.5Tou ulit se mari’iris wia en towo, ta’an se tou fasik se mapairang wo mapawurukela en tou. 6Kaulitan e metayur sitou e lale’ lalanna, ta’an eng kefasikan e mangincilakala se tou makadosa.7Wawean tou se ma’asa-asar se kaya, ta’an se reiy’ makapunya sapa-sapa, wawean kangkasi se towo-towo miskin, ta’an eng hartana eng kelaker. 8Kakaya’an nyi’a mouw en tetubuusan e nyawa niesa nga touan, ta’an se tou miskin se reiy’ laa luminga e niwetan.9En terang ne tou ulit e masena’ maserengat, kasuatan em barung ne tou fasik e minate. 10Katingkeiyan e malentut i tela em pe’isingan, ta’an nisea se malingala e ngenge’enge’ se makapunyala eng hikmat.11Harta eng karepet kina’atoan e laa kumo’okos, ta’an seiy simerurla mengoki-ngoki’, si mekaya. 12E narapan neiy i kalodok makasusan e nate, ta’an eng kepa’aran eng kinawuta’ala nyi’a mouw e nakana em patou-touan.13Seiy si maapisla e nuwu’, sia si laa mesa’an em bua’na, ta’an seiy si lale’ wia em perenta, si laa sumungkul en sesuli’. 14Teturu’ ne tou sama’ nyi’a mouw eng kembu’an em patou-touan, i ka’ayo sitou si’i kaliseiyi waki pure’eket-pure’eket e maut.15Akal budi e le’os e mapa eiy eng karunia, ta’an e lalan ne sumese’epang-sumese’epang e macilakala nisea. 16Tou lali’iket se mawinta’ ampit en tine’u, ta’an se tou ba’abal se mawewerla eng kawe’engelan.17Tetoke ne tou fasik se manginsu’umulela tou mea witu en cilaka, ta’an se tetoke lale’ se mapa eiy eng kale’osan. 18Kamiskinan wo en sesero’ matoro se tou se mapeparla en didikan, ta’an seiy si mepadungla en togoran, nisia si ormaten.19Kepa’aran eng kinatuana’an e makasenaangen e nate, meleliseiyi eng kalewo’an nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee se tou ba’abal. 20Seiy si makasewok ampit se tou sama’ si mamuali sama’, ta’an seiy si maka’ampit ampit se tou ba’abal si’i kabelot.21Tou makadosa si pekeki’iten eng kacilaka’an, ta’an Nisia si sumuli se tou ulit ampit eng ka’aruiyan. 22Tou le’os se matele’ula e warisan i wee se oki’ puyunna, ta’an eng kakaya’an ne tou makadosa neiy i kirong i wee se tou ulit.23Rekat ne tou miskin e mawua’la kelaker kekaanen, ta’an wawean e minere’i karengan e rereiy’la si ka’adilan. 24Seiy si reiy’ mepakela wulu’, mari’iris wia sioki’na; ta’an seiy si meupusla sioki’na, si mawetu nisia witu nedona.25Tou ulit se mekaan e makawesu-wesuna, ta’an em po’ot ne tou fasik em peme’itan eng kareiy’awesan.
Chapter 14

1Si wewene sama’ si rimedeiyla em balena, ta’an si we’engel si rimewala nyi’a ampit e lawasna nuesa. 2Seiy si makelang ampit e redeiy, si meide’la si TUHAN, ta’an sitou en seip e lalanna, si masero’ Nisia.3Witu eng gorem en suma ne tou we’engel wawean podos i wee e ru’urna, ta’an sitou sama’ si papiaran en sumpingna. 4Sa rereiy’la sisapi, e rereiy’la kangkasi gandum, ta’an ampit eng kaente’an ni sapi kelaker em bua’na.5Si sairi lale’ si reiy’ matowo, ta’an seiy si merepu-reputi eng katowoan, nyi’a mouw en sairi towo. 6Si sumesero’ si masero eng hikmat, ta’an e reiy’ sipenoron, ta’an i wee se tou maka kasilighan, en tine’u e reiy’ pedis pa’aton.7Wa’akatenola se tou ba’abal, karengan en tine’u e reiy’ atonnula waki sumpingna. 8Makasiligh e lalanna nuesa nyi’a mouw eng hikmat ne tou lali’iket, ta’an se tou ba’abal se line’ekok eng kawe’engelanna.9Tou we’engel si masero’la en tetule tetubuus, ta’an se tou redeiy se mepepa’atoan eng kale’osan. 10E nate maksine’u eng kapedisanna nuesa, wo se tou walina se reiy’ mete’u kumi’it me’anla eng kasenaanganna.11Wale ne tou fasik e laa mapuneng, ta’an en dasing ne tou redeiy e laa melar. 12Wawean e lalan ni’i papokeiyla ne tou e rondor, ta’an en tempokna matoro e maut.13Witu e make’eke’ tu’u e nate en toro tumekur, wo eng kepa’aran en toro kumawus ampit e mengasi’. 14Sitou murtad e natena si mamuali wesu ampit e lalanna, wo sitou e le’os ampit en sapa em bia nisia.15Sitou reiy’pe’la sipine’ani si ma’eman wia en susur lelila’an, ta’an sitou sama’ si maweela ghenang eng ke’anganna. 16Sitou sama’ si maato-ato wo mewa’akatla eng kalewo’an, ta’an sitou ba’abal si maturusla en seritna wo mapedam aman.17Seiy si repet maatas e raa’, si mawinta’ we’engel, ta’an sitou sama’, si mesabaar. 18Sitou reiy’pe’la sipine’ani si maka’ato eng kawe’engelan, ta’an sitou sama’ si makamahkotala en tine’u.19Tou lewo’ se tu’utuk witu en tawi ne tou le’os, tou fasik se witu en saruan em pepalen leloangan ne tou ulit. 20O kangkasi kaa se ka’ampitna tou miskin i ti’i se i kari’iris, ta’an se kalo ne tou kaya i ti’i se kelaker.21Seiy si masero’ si kasuatna si masiwo en dosa, ta’an ma’aruiyola sitou minee en tongkoupusen wia se tou peme’itan. 22Reiy’ maseip ku’a re’en sitou matiro’la eng kalewo’an? Ta’an si matiro’la eng kapualitan e le’os si maka’ato e nupus wo lale’.23Witu en susur e rinawoiy pine’ulit e wawean kamang, ta’an e lelila’an-lelila’an i te waya e mapa eiy eng kareiy’awesan i te. 24Mahkota ne tou sama’ nyi’a mouw eng kepandeanna; peporong ne tou ba’abal nyi’a mouw eng kawe’engelanna.25sairi ne lale’ e lumawirla em patou-touan, ta’an seiy si merepu-reputi eng katowoan nyi’a mouw si sumese’epang.26Witu e meide’la si TUHAN wawean kaleneran e wangko’, awes tare e wawean teterungan i wee se oki-oki’-Na. 27Meide’la si TUHAN nyi’a mouw eng kembu’an em patou-touan i ka’ayo sitou si neiy i kaliseiyi waki pure’eket maut.28Witu eng ka’asa’an kelakerna ne rakyat e rimeta’ eng kesawa’an ni raja, ta’an sa reiy’ ampit se rakyat i karewa mouw se pemerenta. 29Sitou sabaar e wangko’ eng kasilighanna, ta’an seiy si repet meupi’ si mewangko’la eng kawe’engelan.30E nate minakapenes e masegaya’la e nouwak, ta’an e niri ate e manginwu’ulela e ruiy. 31Seiy si malotoiy se tou lewea’, si masero’ si Simiwo nisia, ta’an seiy si minee en tongkoupusen wia se tou miskin, si mewangko’la Nisia.32Tou fasik se neiy i kolo’la karengan eng kalewo’anna, ta’an se tou ulit se minaka’ato teterungan karengan eng kale’osan e natena. 33Hikmat e maena’ witu eng gorem e nate ne tou makakasilighan, ta’an e reiy’ kasine’uan witu eng gorem e nate ne tou ba’abal.34Kaulitan e merakekla en derajat em bangsa, ta’an en dosa nyi’a mouw en sering em bangsa. 35Raja si mepa’ar wia si hamba maka akal budi, ta’an eng kaupi’anna en tumoro se tou masiwo e nirang.
Chapter 15

1Wewingkot e rinda mawowaghla eng kaupi’an, ta’an e lelila’an raras e makato’oren e nupi’. 2Lila’ ne tou sama’ mareu’mi en tine’u, ta’an en suma ne tou ba’abal e mawura’araki kawe’engelan.3Em beren ni TUHAN em bia e reiy’ sa mina’asa tampa, mategha’la se tou lewo’ wo se tou le’os. 4Lila’ leme’ nyi’a mouw e nakana em patou-touan, ta’an e lila’ wiles mepali’la e nate.5Tou we’engel si masede’ en didikan ni ama’na, ta’an seiy si mepadungla en togoran nyi’a mouw si sama’. 6Witu em bale ni tou ulit wawean kelaker eng harta benda, ta’an e wewua’an ne tou fasik e maali eng katerian.7Sumping ne tou sama’ mawu’uwrla en tine’u, ta’an e nate ne tou ba’abal e reiy’ redeiy. 8Tetule ne tou fasik nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, ta’an en sombayang ne tou redeiy ni’i kepa’ar-Na.9Lalan ne tou fasik nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, ta’an seiy si mekeki’it eng kaulitan, si’i koupus-Nala. 10En didikan kete nyi’a mouw i wee se tou timele’ula e lalan ulit, wo seiy si ri’iris wia en togoran si laa mate.11Kaoatan ne tou minate wo eng kapunengan neiy i kawuka’ witu en sinaru ni TUHAN, lebe-lebe e nate ni oki’ ni tou! 12Si sumesero’ si reiy’ pa’ar togoren ne tou; nisia si so’o mea wia se tou sama’.13E nate melaya-laya’ en sumiwo eng gio maserenga-serengat, ta’an eng kape’itan e nate marepu’la en semangat. 14Nate ne tou makasilighan e masero en tine’u, ta’an en suma ne tou ba’abal e maringangar ampit eng kawe’engelan.15Nendo ne tou makakasusa’an e wuruk em baya nyi’a, ta’an se tou e melaya-laya’ e natena se reiy’ maena-ena’ mapelesir. 16Lebe le’os toyo’ barang ampit rinapitla en talo si TUHAN ta’an i te kelaker harta ampit rinapitla eng kakori’an.17Lebe le’os esa nga piring raaren ampit e nupus ta’an i te si sapi rebur ampit eng kari’irisan. 18Si tongkoupi’in si mato’ori em pe’isingan, ta’an sitou sabaar si masewula em pesesede’an.19Lalan ni reiy’ kaweduan tanu e rereen tetunean, ta’an e lalan ne tou redeiy nyi’a mouw e rampen. 20Sioki’ sama’ si mepelaya-laya’la si ama’na, ta’an sitou ba’abal si masero’ si ina’na.21Kawe’engelan nyi’a mouw eng kepa’aran i wee se tou reiy’ maka akal budi, ta’an se tou pande se makelang teren. 22Tetiro’an e mapo’opol sa reiy’la em pemili-milingen, ta’an e kasiwoan sa laker ngumenge’enge’.23Siesa nga touan si mepa’a-pa’ar karengan e wewingkot neiy i weenala, wo kumura ku’a re’en eng kale’osna e lelila’an e minakatena-tena’ witu e nedona! 24Lalan em patou-touan ne tou maka akal budi matoro mea waki atas, rio sia ma’akati eng kaoatan ne tou minate waki wawa’.25Em bale ne tou tingkeiy e robe’en ni TUHAN, ta’an em paakaran en tana’ niesa balu en siniwo-Nala minena-ena’. 26Tetiro’an ne tou lewo’ nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, ta’an e lelila’an e rinda i ti’i en suci.27Seiy si sorodo witu eng kamang e reiydem, si maserokla e rumah tanggana, ta’an seiy si mari’iris em bewoko’ si laa tumou. 28Nate ne tou ulit e memili-milinge e wewingkotna, ta’an en suma ne tou fasik e mawura’arakla eng kapualitan-kapualitan e lewo’.29TUHAN i ti’i si wa’akati waki se tou fasik, ta’an en sombayang ne tou ulit e lingan-Na. 30Em beren masena-sena’ e mekepa’aren e nate, wo e nabar le’os, makasegaya’en en duiy.31Tou si timuyula en talinga wia en togoran maali wia em patou-touan si laa mena’ witu eng keuneran ne tou sama’. 32Seiy si mapeparla en didikan si matea’ en touna nuesa, ta’an seiy si melelingala en togoran, si maka’ato akal budi.33Meide’la si TUHAN nyi’a mouw en didikan mapa eiy eng hikmat, wo eng kakumengan e nate e rumeriorla eng kaormatan.
Chapter 16

1Sitou si toro memili-miling witu e nate, ta’an wewingkot e lila’ e nasal waki si TUHAN. 2E reiy’ sa mina’asa lalan ne tou nyi’a mouw em beresi i ki’it em paloo’annala nuesa, ta’an si TUHANouw si meuji e nate.3I sarakanola em pasiwo-siwonnu wia si TUHAN, takar eng kasiwoanouw e reiy’ sa mina’asa tetiro’annu. 4TUHAN si simiwo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i wee en tuyuanna niesa o niesa, awes tare se tou fasik se siniwo-Na i wee e nendo kacilaka’an.5Susur tou si rakek ate nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN; e nuli-ulit, nisia si reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman. 6Ampit e nupus wo eng kelale’an, eng kaselokan e nampungala, karengan meide’la si TUHAN se tou se mewa’akati eng kalewo’an.7Sa wona’na si TUHAN mepa’ar wia e lalan niesa nga touan, takar se kesaru ni tou i ti’i tu’u se damen-Nala ampit nisia. 8Lebe le’os em pawua’an en toyo rinapitla eng kaulitan, ta’an em pawua’an kelaker e reiy’ ampit eng ka’adilan.9Nate ni tou meghena-ghenangla e lalanna, ta’an si TUHANouw si metantula en toroan eng ke’anganna. 10Katenggolan waki si Empung em bitu en sumping ni raja, sa sia maadilela en sumana e reiy’ masiwo en selok.11Timbangan wo en tetimbangan e nulit nyi’a mouw eng kapunya’an ni TUHAN, e reiy’ sa mina’asa watu tetimbangan witu eng gorem en sompoiy-sompoiy nyi’a mouw en siniwo-Na. 12Matuanala eng kefasikan nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si raja, karengan en takhta minate’etep kaa eng kaulitan.13Sumping e nulit ni’i kepa’ar ni raja, wo sitou masusuiy e redeiy si’i koupus-Nala. 14Kaupi’an ni raja nyi’a mouw si rereona maut, ta’an sitou sama’ si simewula nyi’a.15Gio ni raja masena’ mawee em patou-touan wo eng kale’osanna tanu e linaak e naro noras masuru. 16Maka’ato hikmat e nuli-ulit wa’akat lumebela e maka’ato mas, wo maka’ato kasilighan e wa’akat lebe maka arga ta’an e maka’ato perak.17Mewa’akati eng kalewo’an ni’itu mouw e lalan ne tou redeiy; seiy si metayur e lalanna, si mapiara e nyawana. 18Katingkeiyan mareriorla eng kakemuan, wo e rakek ate mareriorla eng ka’anuan.19Lebe le’os makumengla en tou ampit se tou kumeng ate ta’an maweteng eng kinaat ampit se tou tingkeiy. 20Seiy si maweela ghenang e nuwu’ si laa maka’ato eng kale’osan, wo ma’aruiyola sitou ma’eman wia si TUHAN.21Sitou sama’ ate si patotoren makakasilighan, wo masusuiy emis si lebe toro me’emanla. 22Akal budi nyi’a mouw eng kembu’an em patou-touan i wee se makapunyala nyi’a, ta’an eng kapedisan i wee se tou we’engel nyi’a mouw eng kawe’engelanna.23E nate ne tou sama’ en sumiwola en sumana maka akal budi, wo sumiwola en sumpingna lebe toro me’emanla. 24Lelila’an makasenaangen nyi’a mouw en tanu en sala madu, nemis i wee e nate wo em paelotan i wee e ruiy-ruiy.25Wawean e lalan ni’i papokeiyla rondor, ta’an en tempokna matoro e maut. 26Mapedam arem mepa’ayang i wee siesa tou memema’ayang, karengan en sumana e malupu nisia.27Sitou reiy’ sika’ara’an si makiar eng ko’okor kalewo’an, wo witu en sumpingna en tanu mokan wawean e napi makarengisen. 28Tou wiles se malentutla em pe’isingan, wo siesa tou sumesero’ si meta’atasla se kalona kasa maka’ampit.29Sitou mepakela eng kaketean si maseipla se kasuatna, wo maali nisia witu e lalan reiy’ le’os. 30Seiy si merengla em berenna, si metetiro’la e le’ekok wiles; seiy si lumikepla en sumpingna, si timuana mola eng kalewo’an.31Wu’uk puti’ nyi’a mouw e mahkota kewangun, eng kina’atoan witu e lalan kaulitan. 32Sitou sabaar si lumebela siesa pahlawan, sitou makuasala en touna, si lumebela sitou rimo’obit eng kota.33Koba’ neiy i lobo’ witu em pinalar, ta’an susur eng katenggolanna e nasal waki si TUHAN.
Chapter 17

1Lebe le’os esa nga ka’adur roti pera rinapitla ampit eng kaleneran, ta’an eng kekaanen le’ona esa nga wale e rinapitla em pasede’an. 2Budak si maka akal budi si laa makakuasa witu se oki’ masiwo e nirang, wo se laa maka’ato weteng warisan mewali-wali ampit se patuari-patuari ni oki’ i ti’i.3Kui nyi’a mouw em peranoan em perak wo e reramporan em peranoan e mas, ta’an si TUHANouw si meuji e nate. 4Sitou masiwo lewo’ si maweela ghenang en sumping lewo’, siesa tou menenowo si minee talinga wia e lila’ makacilakan.5Seiy si menero-nero’ se tou miskin si masero’ Sisimiwo nisia; seiy si melaya-laya’ karengan e nesa kacilaka’an si reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman. 6Mahkota ne tu’a-tu’a nyi’a mouw se oki’ o puyun wo eng kaormatan ne oki-oki’ nyi’a mouw se nene moyang nea.7Tou ba’abal se reiy’ waar matotorla e lelila’an-lelila’an e wangun, sapape’ kasi se tou mulia se matotorla e lelila’an-lelila’an towo. 8Tetaber wewoko’ nyi’a mouw en tanu e mustika witu em beren ni mineela nyi’a, wisa i te kangkasi sia lumengela eng gio, nisia si makakamang.9Seiy si mapenetla eng kaselokan, si mekeki’it e nupus, ta’an seiy si men’o-no’ori em perkara, si meta’atasla se kalo kasa retuk. 10E nesa rekakan e lebe ghumorem wia sitou makakasilighan ta’an esa nga atus le’ebakan wia sitou ba’abal.11Sitou reiy’ lale’ si masero i te eng kalewo’an, ta’an witu nisia se laa i reo se tetoke kasa lewo’. 12Lebe le’os maatoan ampit si beruang mereiy kinaliongan sioki’, ta’an ampit sitou ba’abal ampit eng kawe’engelanna.13Seiy si masuli’ eng kale’osan ampit eng kalewo’an, eng kalewo’a e reiy’ laa lumiseiyi waki walena. 14Mamuleiy em pe’isingan nyi’a mouw en tanu mawuka’ lalan en dano; jadi mundurouw nu reiy’pe em pasede’an nu mamuleiy.15Meulitela se tou fasik wo manginselokela se tou ulit, e rua-ruana nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN. 16Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna e loit witu lawas ne tou ba’abal kaa laa i peteteles eng hikmat, kasuatan nisia si reiy’ maka akal budi?17Siesa kalo si mawee e nupus susur e nedo, wo minamuali siesa patuari witu eng kapedisan. 18Sitou reiy’ maka akal budi nyi’a mouw nisia si masiwo em paasa’an, si minamuali memesa’an i wee se kasuatna.19Seiy si pa’ar me’ising, si pa’ar kangkasi wia eng kaselokan, seiy si mewangunla em pepalenna si masero eng kakemuan. 20Sitou e minarat e natena si reiy’ laa maka’ato e naruiy, sitou si menguli-nguliling e lila’na si laa i ka’anu witu en cilaka.21Seiy si maka’ato sioki’ ba’abal, si maka’ato e mengasi’, wo si ama’ ne tou we’engel si reiy’ laa mepa’a-pa’ar. 22E nate aruiy nyi’a mouw em paelotan kasa uli-ulit, ta’an en semangat e repu’ makaperan en duiy.23Tou fasik se masungkul en tetaber wewoko’ waki sompoiy-sompoiy kaa laa ma’engkolela e lalan ukum. 24Paloo’an ne tou makakasilighan neiy i katuyu witu eng hikmat, ta’an em beren ne tou ba’abal e minerar mina’ayome waki tempok em bumi.25Sioki’ ba’abal si mekeraran e nate ni ama’na wo mange’engetla e nate ni ina’na. 26Mepakela en denda ne tou ulit nyi’a mouw en selok, mewe se tou mulia tu’u e reiy’ waar.27Sitou makatine’u si metaang e lelila’anna, sitou makakasilighan si makakokong ghe’egher. 28O kangkasi sitou we’engel si laa i papokeiyla sama’ sa sia makapenes en tou wo i papokeiyla makakasilighan sa sia lumikepla en sumpingna.
Chapter 18

1Sitou metampas, si masero eng kepa’aranna, e nupi’na maletup witu en susur em pemili-milingen. 2Sitou ba’abal si reiy’ pa’ar wia eng kasilighan, pa’ar i te mawera’la em pumpun e natena.3Sa eng kefasikan e meiy, e meiy mouw kangkasi em pasero’an wo en sering rinapitla en sesero’. 4Lelila’an en suma ne tou nyi’a mouw en tanu en dano kerarem, ta’an eng kembu’an eng hikmat nyi’a mouw en tanu e wa’atang en dano maso’oso’.5E reiy’ le’os maedo-edo wia se tou fasik ampit e masede’ se tou ulit witu em paadilan. 6Sumping ne tou ba’abal e malentutla pasede’an, wo en sumana e maaleiy makiwee wewewe.7Tou ba’abal si punengela en sumana, en sumpingna nyi’a mouw em pure’eket e nyawana. 8Lelila’an ne sumesero’ tanu en sedaap-sedaapan, eng gimoreme witu e lo’okna e nate.9Tou si metaka-taka witu em pepa’ayangenna si minamuali mouw patuari waki si tumeteri. 10Ngaran ni TUHAN nyi’a mouw em pewale kaente’, mea mouw maname se tou ulit tumingkas wo sea melawir.11Eng kota ente’ i wee se tou kaya nyi’a mouw eng hartana wo en tanu em beton kerakek i ki’it em papokeiyanna. 12Rakek ate e mareriorla eng kakemuan, ta’an eng kakumengan ate e mareriorla eng kaormatan.13Sa wona’na siesa nga touan si mee wewingkot nu reiy’pe’ liminga, ni’itu mouw eng kawe’engelan wo kasese’anna. 14Sitou makasemangat si toro mesa’an em peme’itanna, ta’an seiy si laa sumegaya’la en semangat minarepu’?15E nate ne tou makakasilighan e maka’ato tine’u, wo en talinga ne tou sama’ e make’i en tine’u. 16En tetaber e mawee kapelasan wia sitou, e mali nisia sumaru se tou-tou wangko’.17Si sumesusuiy kasa ketare-tare witu e nesa pe’isingan paloo’ola si ulit, laa o meiy mouw se tou walina wo sumoisapla em perkarana. 18Kekoba’an eng kimawusla em pe’isingan, wo simampetela eng kinapoongan e nelet ne tou-tou makakuasa.19Si patuari line’ekokela si lebe pedis petetawin ta’an eng kota ente’, wo em pe’isingan nyi’a mouw en tanu eng kekelam em patubo e nesa benten. 20Tian ni tou em binesula e wua’na en sumana, sia si winesula e wua’na en sumpingna.21Tumou wo mate eng kinuasa’an e lila’, seiy si pa’ar mapasingkome nyi’a, si laa kumaan em bu’ana. 22Seiy si maka’ato tu’awewene, si maka’ato wo’o sapa e le’os, wo nisia si’i kepa’ar ni TUHAN.23Tou miskin se masusuiy ampit e mengale-ngaleiy, ta’an se tou kaya se mawingkot ampit e risa’asap. 24Wawean ka’ampit se mapa eiy eng kacilaka’an, ta’an wawean kangkasi se kalo wo karia se lebe retuk ta’an siesa patuari.
Chapter 19

1Lebe le’os siesa tou miskin si weresi eng kalakuanna ta’an siesa tou e minarat en sumpingna si ba’abale’ kasi. 2Reiy’ ampit en tine’u eng kalingkama’an tu’u e reiy’ le’os; sitou mario-rior si laa i kaselok kume’ang.3Kawe’engelan makaseipen e lalan ne tou, laa o meupi’ mouw e natena witu si TUHAN. 4Kakaya’an e maawes eng kelaker ne kalo, ta’an se tou miskin se i tele’ula ne kalona.5Sairi towo e reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman, sitou merepu-reputi eng katowoan si reiy’ laa i kase’epang. 6Laker tou se maedo e nate ne tou mura’ate, susur tou si mekalo ampit si mememee.7Tou miskin si’i kari’iris em baya ne patuarina, sapape’ kasi se kalo-kalona, nisea se mewa’akatla nisia. Sia si mekeki’it nisea, makeret nisea ta’an nisea se reiy’ mouw wia kasi. 8Seiy si minaka’ato akal budi, si meupusla en touna; seiy si timiboiy witu eng kasilighan, si maka’ato eng ka’aruiyan.9Sairi towo e reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman, sitou merepu-reputi eng katowoan si laa mapuneng. 10Kewangunan e reiy’ waar i wee se tou ba’abal, sapape’ kasi siesa budak merenta se pemangko’.11Akal budi en sumiwo siesa nga touan labot sabaar wo sitou i ti’i si lo’oren karengan e maampungela eng kaselokan. 12Kaupian ni raja nyi’a mouw en tanu e nguangan ni singa muda, ta’an eng kale’osanna tanu e leleiydeman timumpami witu natas en dukut.13Sioki’ ba’abal nyi’a mouw si kacilaka’an i wee si ama’na, wo em pe’isingan niesa tu’awewene nyi’a mouw en tanu en tiisan e reiy’ maena-ena’na mati’itik.. 14Wale wo eng harta nyi’a mouw e warisan ne nene moyang, ta’an si tu’awewene maka akal budi nyi’a mouw si karunia ni TUHAN.15E reiy’ kaweduan e mapa eiy en tekel re’erep, wo sitou me’emeng si laa peme’itan e narem. 16Seiy si tumiboiy witu em perenta, si mapiara e nyawana, ta’an si masero’ e nuwu’, si laa mate.17Seiy si mawee en tongkoupusean wia se tou lewea’, si meutangi wia si TUHAN, si laa mesesuli’la em pasiwo-siwonna i ti’i. 18Le’ebakanouw sioki’mu eng keurean wawean arapan, ta’an te’a koo mepa’arla em pateanna.19Sitou kasa repet meupi’ si laa tena’an en denda, karengan sa koo laa metetulung nisia, nikoo koo maawes i te e nupi’na. 20Linganola e ngenge’enge wo sungkulenouw en didikan, rio koo mamuali sama’ witu e nendo wia muri.21Kelaker en tetiro’an witu e nate ni tou, ta’an eng katenggolan ni TUHANouw e minamuali. 22Eng kenaramen ni’i kepa’arla wia siesa nga touan nyi’a mouw eng kelale’anna; lebe le’os tou miskin ta’an siesa tou tumetowo.23Talo si Empung e mapa eiy em patou-touan, takar se tou se minapawengila ampit e minateu-teula, reiy’ ampit tinoro eng kacilaka’an. 24Si reiy’ kaweduan si simosouw e lawasna witu eng gorem em baki, ta’an reiy’ kangkasi minarengla nyi’a witu en suma.25Sa wona’na si sumesero’ si wewennu, tare mouw se tou e reiy’ sipine’ani mamuali sama’, sa wona’na sitou makakasilighan si togoren, sia si mawena’as.26Sioki’ masiasa si ama’na ka’apa meure’ si ina’na, si mawurukla wo mapairangla en tou. 27Heiy oki’ku, te’a mouw kasi melelingala en didikan, sa koo sume’epangi kangkasi waki lelila’an-lelila’an e mawee tine’u.28Sairi si reiy’ sika’ara’an si masero’la e nukum wo en suma ne tou fasik e mane’enep en towo. 29E nukuman i wee si sumesero’ neiy i kesadia wo em bewewe i wee e ru’ur ne tou ba’abal.
Chapter 20

1E nanggor nyi’a mouw en sumesero’, kekoo’on kete nyi’a mouw e rumerungkea’, si reiy’ mouw sama’ sitou si mawe’ewe-we’ewe’ karengan e nyi’a. 2Kineide’an e waki si raja o meiy nyi’a mouw en tanu nguangan ni singa muda, seiy si manginto’orela e nupi’na si mebahayala en touna.3Kinaormatanouw siesa nga touan, sa sia ma’akatla e mepeperoan, ta’an susur se tou we’engel se mayala e nupi’na lumetok. 4Witu noras eng ge’egher si reiy’ kaweduan si reiy’ mepajeko; sa wona’na sia masero witu noras e meupu’, takar e reiy’la sapa-sapa.5Tetiro’an witu e nate ni tou i ti’i tanu en dano kerarem, ta’an sitou pande si mete’u tumimba nyi’a. 6Kelaker tou se matotor en tou le’os ate, ta’an se tou e lale’, seiy ku’a re’en si matola nisia?7Tou ulit e weresi eng kalakuanna – ma’aruiyola se see’na. 8Raja si rimuber witu natas eng kadera paadilan si toro mamete’ula e reiy’ sa mina’asa e lewo’ ampit em berenna.9Seiy ku’a re’en si toro lumila’: “Niaku ku mineresi mola e nateku, niaku ku lenas waki dosaku?” 10Rua nga ghio watu timbangan, e rua nga ghio e nukuran, marua-rua nyi’a e nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN.11Se oki-oki’ tu’u se toro mouw kasine’uani waki pasiwo-siwonna, sapa ku’a re’en e weresi wo redeiy eng kapawinta’na. 12Talinga e malinga wo em beren e maloo’, marua-rua’ nyi’a en siniwo ni TUHAN.13Te’a mouw mepa’arla en tekel, rio koo reiy’ i kawolon mamiskin, wuka’anouw em berennu wo nikoo koo laa kumaan i ka’ayo mawesu. 14“E reiy’ le’os! E reiy’ le’os!”, em pokeiy ni meneles, Ta’an en tuana nisia nu mea, nisia si malo’or en touna.15Ma’anouw tu’u wawean e mas wo em permata kelaker, ta’an eng kasa maka arga nyi’a mouw en sumping e makatine’u. 16Edonouw e labung ni tou si timanggong se tou walina, wo taangenouw sia tanume si tinaang sawel sitou wo’oseiy.17Roti wua’na e line’ekok en sedap em pe’anna , ta’an eng kamurian en sumana e wuta ampit eng kerikil. 18Tetiro’an e mamuali kaa em pemili-milingen, kaa ni’itu sumeke’ mouw ampit en siasat.19Seiy si masusuiy e lewo’, si mawuka’ em pengiro-ngirong, kaa ni’itu te’a mouw koo maka sewok ampit se tou lesut suma. 20Seiy si makutokla si ama’ ka’apa ina’na, em barungna e laa mate witu e nedo reiydem.21Kapunya’an e niatola ampit eng karepet witu eng kasa ketareanna, eng kesampetanna e reiy’ binerkatla. 22Te’a mouw koo melelila’: “Niaku ku laa sumuli’ eng kalewo’an,” pa’ena’anola si TUHAN, Sia si laa lumawirla nikoo.23Rua nga ghio watu timbangan nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee si TUHAN, wo en tetimbangan minarat i ti’i e reiy’ le’os. 24Eng ke’angan ni tou ni’i tantula ni TUHAN, ta’an kumura ku’a re’en sitou o toro makasiligh e lalan em patou-touanna?25E nesa pure’eket i wee sitou nyi’a mouw sa sia reiy’ ampit e ghimenang lumila’la “Kudus”, wo tare mouw memili-miling nu reiy’ mouw e mineela nazar. 26Raja si sama’ si toro sumine’u se tou-tou fasik, wo lumi’isigh nisea meneu-neup.27Roh ni tou nyi’a mouw em barung ni TUHAN, e masoisapla minapekasa e lo’ok e natena. 28Nupus wo lale’ e makedirla si raja, wo ampit e nupus nisia si matobol en takhtana.29Lelo’or ne taretumou nyi’a mouw eng kaente’anna, wo eng kewangunan ne tu’a nyi’a mouw em bu’uk puti’. 30Em pali’-pali’ meraa’ e maweresila eng kalewo’an, wo e le’ebakan e maweresila e lo’okna e nate.
Chapter 21

1Nate ni raja tanu e wa’atang en dano witu e lawas ni TUHAN, ni’i so’oso’-Nala mea wisa Sia mepa’arla. 2Susur e lalan ni tou nyi’a mouw en teren i ki’it em paloo’annala nuesa, ta’an si TUHANouw si meuji e nate.3Matuanala eng kaulitan wo eng ka’adilan e lebe i kepa’ar ni TUHAN ta’an en tetule. 4Em beren sendoyo wo e nate tingkeiy, e minamuali warung ne tou fasik, nyi’a mouw en dosa.5Tetiro’an ne tou lingkama’ esa nga werenan mapa eiy eng kalokonan, ta’an susur tou si mario-rior si laa i te me’anla eng kareiy’awesan. 6Minaka’ato eng harta benda ampit e lila’ towo nyi’a mouw e reiy’ sipenoron e minere’imi waki sitou masero e maut.7Tou fasik se kineong em pasiasa’an nea, karengan nisea se simede’ matuanala eng ka’adilan. 8Minengengko-ngengkol e lalan ni lumele’ekok, ta’an sitou redeiy en teren em pasiwo-siwonna.9Lebe le’os mena’ witu e ruuna em paa em bale ta’an mena’ esa nge wale ampit si wewene kepa’ar me’ising. 10Nate ne tou fasik mepa’arla eng kalewo’an wo nisia si reiy’ mawee en tongkoupusen wia se kasuatna.11Sa wona’na si sumesero’ si ukumen, sitou reiy’ sipine’ani si mamuali sama’, wo sa wona’na sitou sama’ si weeala teturu’, sia si laa maka’ato en tine’u. 12Si Kasa adil si maweela ghenang em bale ne tou fasik, wo mangintoro’odekla se tou fasik witu eng kacilaka’an.13Seiy si mapenet en talingana i wee eng kuwouwan ne tou lewea’, si reiy’ laa sumungkul e wewingkot, sa nisia nuesa si mengale-ngaleiy. 14Petaber ampit e makiro-kirong e mepatela e nupi’, wo en tetaber ni’i pakirongla e maompasla eng kaupi’an kasa hebat.15Matuanala eng ka’adilan nyi’a mouw eng kepa’aran i wee se tou ulit, ta’an e makaide’en se tou masiwo lewo’. 16Sitou mase’epangi waki lalan akal budi si laa mena’ witu en tampa ne imukur-imukur ne minate minerur.17Sitou pa’ar masenaa-senaang si laa makakakurangan, sitou kasa pa’ar wia e lana wo e nanggor si reiy’ laa mekaya. 18Tou fasik si pinake tanume en tetubuus i wee se tou ulit, wo si sumese’epang si tanume en sawel ne tou redeiy.19Lebe le’os mena’ waki padang gurun ta’an mena’ ampit si wewene pa’ar me’ising wo tongkoupi’in. 20Harta kewangun wo e lana em baki paena’an ne tou sama’, ta’an se tou ba’abal se maroyalela nyi’a.21Seiy si mekeki’it eng kaulitan wo e nupus si laa maka’ato em patou-touan, kaulitan wo eng kaormatan. 22Tou sama’ se toro luma’aput eng kota ne pahlawan-pahlawan, wo rumonga’la em benten pa’emanen neala.23Seiy si mapiara en suma wo e lila’na, si mapiarami en tou waki kapedisan. 24Sitou reiy’ siadat wo tingkeiy si sumesero’ e ngaranna, sia si mawinta’ ampit eng katingkeiyan e reiy’ sikina’ayoan.25Si reiy’ kaweduan si wunu’un eng kepa’aranna, karengan e lawasna e reiy’ pa’ar ma’ayang. 26Kepa’aran e maserit eng kelabotan e nendo, ta’an se tou ulit se mawee ampit e reiy’ siniakaran.27Tetule ne tou fasik nyi’a mouw eng kawengi’isan, lebe-lebe sa i sempela ampit e maksut lewo’. 28Sairi towo e laa mapuneng, ta’an sitou minelelingala si laa minena-ena’ sumusuiy.29Tou fasik se maka gio kuraber, ta’an se tou redeiy se matu’utul e lalanna.30Rereiy’la hikmat wo eng kasilighan, wo rereiy’la em pemili-milingen en toro tumandingla si TUHAN. 31Kawalo se linekepla i wee e nendo paseke’an, ta’an eng kamenangan em bitu e lawas ni TUHAN.
Chapter 22

1Ngaran le’os e lebe maka arga ta’an eng kakaya’an wangko’, i koupusla ne tou e lebe le’os ta’an em perak wo e mas. 2Tou kaya wo se tou miskin minaatoan; si simiwo nisea nu waya nyi’a mouw si TUHAN.3Sa sitou sama’ lumoo’ eng kacilaka’an, kumirongouw sia, ta’an sitou reiy’pe’ siniatomi si kumelang mapawee-wee, laa o tena’an en cilaka. 4Sesu’i eng kakumengan e nate wo en talo si TUHAN nyi’a mouw eng kakaya’an, kaormatan wo em patou-touan.5Tetune wo em be’etes em bitu lalan ne tou minarat e natena; seiy si pa’ar mepepiara en tou ma’akatla sitou i ti’i. 6Didikenouw se muda i ki’it e lalan e waar i wee nisea, takar witu e nedo katua’anna tu’u sia si reiy’ laa sume’epangi waki lalan i ti’i.7Tou kaya si makuasala sitou miskin, si minutang si mamuali budak ni mineela e nutang. 8Sitou kimeror eng kawilesan si laa mupu’ eng kacilaka’an, wo en diki-diki e nupi’na e laa ma’apu mapuneng.9Sitou le’os ate si laa berkaten, karengan nisia si mineteng em bene’na ampit si miskin. 10I ure’ mouw si sumesero’, takar e mere’i mouw em pe’isingan, wo e laa mena’ mouw e mepeperoan wo en sero’.11Sitou meupusla eng kasucian e nate wo e nemis kapasusuiyna si mamuali kalo ni raja. 12Em beren ni TUHAN metayur en tine’u, ta’an Nisia si mino’opolla e lelila’an ni sumese’epang.13Si reiy’ kaweduan si limila’: “Wawean singa witu luar, niaku ku laa wunu’un witu nuner e lalan.” 14Suma ni wewene sa’amek nyi’a mouw em po’opot kerarem; sitou neiy i keupi’la ni TUHAN si laa i kawusok mea witu eng gorem nyi’a.15Kawe’engelan kimerut witu e nate ne taretumou, ta’an en diki-diki en didikan e laa mure’mi ni’itu waki nisia. 16Sitou malotoiy se tou lewea’ kaa laa mekekamangla en tou ka’apa mawee tetaber wia se tou kaya, si marugi i tela en tou.17I ta’anouw en talingamu wo linganola e amsal-amsal ne tou sama’, mee mouw ghenang wia en tine’uku. 18Karengan tumu’utulela nyi’a witu e nate e laa makasenaangen i wee nikoo, sa em baya nyi’a i ti’i neiy i kesadia witu en sumpingmu. 19Rio koo meela eng ka’emanannu wia si TUHAN, niaku ku tumuru’la nyi’a wia nikoo en teakan, yon wia nikoo.20Reiy’ ku’a re’en niaku ku minatikola nyi’a wia nikoo eng ketareanna ampit e ngenge’enge’ wo en tine’u, 21kaa laa tumuru’la wia nikoo sapa e nulit wo e nuli-ulit, rio koo toro meela wewingkot e minakatena-tena’ wia se mareo nikoo.22Te’a mouw mekaat wia sitou lewea’, karengan nisia si lewea’, wo te’a mouw mele’e-le’ek se tou makakasusa’an witu em pepalen leloangan. 23Karengan si TUHAN si merapit em perkara nea, wo medo e nyawa ne tou se mekaat wia nisea.24Te’a meka’ampit wo sitou repet meupi, te’a makasewok ampit siesa tou tongkoupi’in, 25rio koo te’a menaram ampit eng kapawinta-winta’na wo tuma’an em pure’eket i wee en toumu nuesa.26Te’a koo i kaghorem sitou masiwo em pa’iyonan, wo mamuali si tumetanggong e nutang. 27Ka’a sitou si laa ma’edo en tetekelannu waki wawa’mu, sa koo reiy’ makapunyala sapa-sapa kaa laa mewewear sumeup?28Te’a mouw koo mesesoro’la em paakaran en tana’ e nure, neiy i tataapla ne nene moyangmu. 29Mekasa mouw ku’a re’en koo lumoo’ sitou lingkama’ witu em pepa’ayangenna? Witu en sinaru ne raja-raja nisia si laa rumedeiy, reiy’ witu en sinaru ne tou-tou hina.
Chapter 23

1Sa koo rumuber kumaan ampit siesa tou pemangko’, weeanola ghenang makale’o-le’os sapa em bitu en saruannu. 2Weeanola esa paaghi’ witu e lee’mu, sa wangko’ en seritmu! 3Te’a mepa’arla eng kekaanenna range’enget, ni’itu en sesakeiy mele’ekok.4Te’a me’inakut mamuali kaya, i tele’ula eng kepa’arannu i yi’i. 5Sa koo menegha-negha’la nisia, mere’i mouw sia, karengan i kasenge’mi sia si makakale’ekew, laa o tumelew mea waki reghe-reghesan tanu si rajawali.6Te’a mekekaan e roti ne tou te’etew, te’a mepa’arla eng kekaanenna range’enget. 7Karengan en tanu sitou si masiwo rerekenan witu en touna nuesa en tuana mouw sia. “I laa mouw kumaanouw wo kumoo’o mouw,” em pokeiyna wia nikoo, ta’an nisia si reiy’ makauli-ulit ate wia nikoo. 8Wewoko’ eng kinaannu mola, e laa i kero’mula, wo e lelila’an-lelila’annu emis em peghio-ghionnula.9Te’a masusuiy witu en talinga ne tou ba’abal, karengan nisia si laa ma’apisla e lelila’an-lelila’annu en sama’. 10Te’a koo mesesoro’la em paakaran en tana’ e nure, wo megheghoremla em penguma’an ne oki-oki’ ula. 11Karengan si tumetubuus nea si ente’, Nisia mouw si rumapit em perkara nea sumaru nikoo.12I tuyu mola em padungmu wia en didikan, wo en talingamu wia e lelila’an-lelila’an en tine’u.13Te’a mesesede’ en didikan waki sioki’mu sia si reiy’ laa mate sa koo mewe nisia ampit em podos. 14Nikoo koo mewe nisia ampit em podos, ta’an nikoo koo limawiri e nyawana waki kaoatan ne tou minate.15Heiy oki’ku, sa e natemu en sama’, e nateku kangkasi e mepa’a-pa’ar. 16Imukurku e mepa’a-pa’ar, sa en sumpingmu meila’la e redeiy.17Te’a mouw e natemu e loo’ wia se tou-tou makadosa, ta’an meide’ mola si TUHAN e reiy’ maena-ena’. 18Karengan e nedo wia muri e nulit wawean, wo e narapannu e reiy’ laa i kaliong.19Heiy oki’ku, linganola, wo mamuali mouw sama’, i tudu’ mola e natemu mea witu e lalan ulit. 20Te’a koo witu e nelet ne mengoo’ anggor wo se roko’ le’ona. 21Karengan si mengoo’ wo si roko’ se mamuali miskin, wo e lea en sumiwo sitou lumabung eng kekurensangokan.22Linganola si ama’mu si minapaurangola nikoo, wo te’a mouw masero’la si ina’mu sa sia tu’a mouw. 23Telesenouw eng kaulitan wo te’a mewewangker nyi’a; tuanakan kangkasi ampit eng hikmat, didikan wo eng kasilighan.24Ama’ niesa tou ulit si laa merio-rio; si minapaurangla se oki-oki’ sama’ se laa mepa’a-pa’ar karengan nisia. 25Ma’anouw si ama’mu wo si ina’mu mepa’a-pa’ar, ma’anouw melaya-laya’ nisia si timimea’la nikoo.26Heiy oki’ku, i wee mola e natemu wia niaku, ma’anouw em berennu en senaang ampit e lalan-lalanku. 27Karengan se wewene sa’amek nyi’a mouw se po’opot kerarem wo se wewene wo’oseiy nyi’a mouw se parigi e peset. 28Awes tare, tanu si tumetokol sia mapontar, wo mepelaker se sumese’epang witu e nelet ne tou.29Seiy si merapot? Seiy si menga’angal? Seiy si me’ising? Seiy si menga’angal e ngenga’angal? Seiy si minaka’ato pali’ e rereiy’la sitimuana? Seiy si mea’ em berenna? 30Nyi’a i yi’i nisea se rimuber ampit e nanggor i ka’ayo e maparua em bengi, nisea se mineiy me’an e nangor sinewok.31Te’a maloo’ wia e nanggor, sa mea’ mengaruiy eng keliurna, wo maserengati witu eng kower, e maayur maghorem ampit e nikmat, 32ta’an eng kamurian e matongko’ tanu si leloiy’, wo mareputi em be’ina tanu si leloiy’ item. 33O laa em berenu e laa lumoo’ eng kapualitan-kapualitan e maka’erangen, wo e natemu matotorla e lelila’an-lelila’an serok.34Nikoo koo tanu sitou witu nuner em balolong en tasik, tanu sitou witu natas em pa’asek eng kapal. 35Nikoo koo laa lumila’: “Tou se mawewe niaku, ta’an niaku ku reiy’ mapedam rara. Tou se timengkel niaku ta’an e reiy’ pinedamku. Kawisa ku’a re’en aku mawena’as? Niaku ku laa sumero e nanggor kasi.”
Chapter 24

1Te’a loo’ wia se tou lewo’, te’a pa’ar makasewok ampit nisea. 2Karengan e nate nea e maghenangla em palotoiyan wo en sumping nea e masusuiyla en cilaka.3Ampit eng hikmat em bale neiy i redeiyla, ampit eng kepandean ni’itu neiy i walinto’orla, 4wo ampit eng kasilighan e ri’irir-ri’irir em pinumpunan ampit e minegheghioan harta benda e maka arga wo e mengaruiy.5Sitou sama’ si lebe makawibawa ta’an sitou ente’, o kangkasi sitou si makatine’u ta’an sitou te’etep ente’. 6Karengan ampit en tetiro’an i te koo toro sumeke’, wo eng kamenangan niy i kekayong wia se ngumenge’enge’ laker.7Hikmat en taleus rakek i wee se tou we’engel; sia si reiy’ mawuka’ en sumana waki pepalen leloangan.8Seiy si reiy’ siena’na matiro’la eng kalewo’an si laa totoren lumele’ekok. 9Mapikirla eng kawe’engelan e mapa eiy en dosa, wo si sumesero’ nyi’a mouw si kawengi’isan i wee se tou.10Sa koo tewang ate witu e nedo kase’esekan, rintekouw eng kaente’annu.11I wayami sea se neiy i ater kaa laa pewewunu’un, lawirela se tou se matigo-tigogor matorome en tampa pesabouwan. 12Sa koo lumila’: “Nuli-ulit, nikeiy keiy reiy’ mete’u eng kapualitan i ti’i!” Sapa ku’a re’en Nisia si meuji e nate si reiy’mete’u eng kaulitan e nyi’a? Sapa ku’a re’en Nisia si metayur e imukurmu si reiy’ mete’ula nyi’a,13Oki’ku, kumaanouw madu, karengan e ni’itu e le’os; wo en tiisan e madu emis i wee e langit-langit en sumamu. 14Kete’uanola, tuana mouw eng hikmat i wee e imukurmu: Sa koo maka’ato nyi’a, takar wawean e nendo wia muri, wo e narapannu e reiy’ laa i kaliong.15Te’a mategha’ em paena’an ne tou ulit tanu se tou fasik, te’a meteteri em balena. 16Karengan e makapitu se tou ulit i ka’anu, ta’anouw nisia si tumo’or sumeup, ta’an se tou fasik se laa i katonga’ witu eng kacilaka’an.17Te’a mepa’a-pa’ar sa se kesarumu i ka’anu, te’a e natemu melaya-laya’ sa sia i kare’esok, 18rio si TUHAN si reiy’ lumoo’ nyi’a wo mapokeiyla nyi’a e lewo’, laa o lumengemi e nupi’na waki sitou i ti’i.19Te’a maupi’ karengan sitou si masiwo lewo’, te’a loo’ wia se tou fasik. 20Karengan e reiy’la e nendo wia muri i wee se lumelewo’, em barung ne tou fasik e laa mate.21Heiy oki’ku, meide’ mola si TUHAN wo si raja; te’a masu’usuk e marua-rua nisea. 22Karengan ampit e limo’osit i te nisea se malentuti eng kacilaka’an, wo seiy si mete’ula eng kakemuan neiy i eiy nea?23O kangkasi e nyi’i nyi’a mouw e amsal-amsal waki se tou sama’. Matu’us em bu’uk witu em paadilan e reiy’ mouw le’os.24Seiy si lumila’ wia se tou fasik: “Nikoo koo reiy’ simelok”, koo laa kutoken ne bangsa-bangsa, koo i kutokla ne suku-suku bangsa. 25Ta’an nisea se minee ngenge’enge’ se laa ma’aruiy, nisea se laa maka’ato en sesu’i berkat.26Seiy si mee wewingkot e minakatena-tena’ si limikep en sumping. 27i sampetola em pepa’ayangennu waki luar, tior’enola ni’itu waki penguma’an; tare mouw eng kamurian i redeiy mola em balemu.28Te’a mamuali sairi witu si kasuatmu ampit e reiy’ sitimuana, wo lume’ekok ampit en sumpingmu. 29Te’a mouw melelila’:”Tanu eng kumura sia nu matuanala niaku, en tuana niaku matuanala nisia. Niaku ku masuli’ sitou i ki’it em pasiwo-siwonna.”30Niaku ku timoromi em penguma’an niesa tou reiy’ kaweduan wo e numa anggor ni tou si reiy’ maka akal budi. 31Loo’onouw, em baya ni’itu en tinouan en tetune, en tana’na eng kinatutuwan ampit eng ketama, wo em betonna e neiy mouw i kakolo’.32Niaku ku timu’usla nyi’a niaku ku mineela ghenang nyi’a, niaku ku limoo’ nyi’a wo kimeongi e nesa teturu’. 33“Timekel e reiy’ ure kasi, melelea e reiy’ ure kasi, lumepet e lawas e reiy’ ure kasi kaa laa mena-ena’ ghimoleiy.” 34takar meiy mouw eng kamiskinan tanu siesa tou rumerego, wo eng kareiy’awesan tanu sitou e makalelutam.
Chapter 25

1O kangkasi e ni’in nyi’a mouw e amsal-amsal ni Salomo e nierurla ne pegawai-pegawai ni Hizkia, raja Yehuda. 2Kamulia’an ni Empung nyi’a mouw e mengiro-ngirongla wo’o sapa, ta’an eng kamulia’an ne raja-raja nyi’a mouw e masoisapla wo’o sapa. 3Tanu eng kerakekna e langit wo eng keraremna em bumi, tuana mouw e nate ne raja-raja e reiy’ katika’an.4I wa’akatomi en sewu waki perak, takar e rumou’ momi e nesa kewangun i wee se meneniwo mas. 5I wa’akatomi se tou fasik waki sinaru ni raja, takar en te’etepouw en takhtana kaa eng kaulitan.6Te’a matingkeiy witu en sinaru ni raja, ka’apa rumedeiy witu en tampa em baya ne pemangko’.7Karengan e lebe le’os se tou lumila’ wia nikoo: “Lumongkotomi wia nyi’i,” ta’an koo i kumengla witu en sinaru ne tou mulia. Sapa em berennu limoo’, 8te’a mouw mario-rior koo sumiwo em perkara paadilan. Karengan witu eng kesampetanna sapa en toro tuanannula, sa si kasuatmu si minepeira-irangola nikoo?9Rapitanouw em perkaramu witu si kasuatmu i ti’i, ta’an te’a i pewewuka’ em pengiro-ngirong ne tou walina, 10rio te’a se tou liminga nikoo se laa sumero’la nikoo, wo eng kutetek witu nikoo e laa reiy’ i kaliong.11Lelila’an neiy i totorla minakatena-tena’ witu e nedona nyi’a mouw en tanu em bu’ana e napel mas witu em baki perak. 12Togoran ne tou sama’ nyi’a mouw en tanu en sesolong mas wo e lelo’or eng kareta mas i wee en talinga ne malinga.13Tanu eng kaghe’egherna en salju witu noras meupu’, tuana mouw si rereo lale’ i wee se tou-tou mareo nisia. Sia si masegaya’la e nate ne tuang-tuangna. 14Linaak wo e reghes reiy’ ampit e naro, tuana mouw se tou matingkeiyla en tou ampit en tetaber e reiy’ ma’an mekasa neiy i weenala.15Ampit eng kasabaaran niesa tou makua-kuasa en toro me’emanla wo e lila’ rinda e marepu’la en duiy’.16Sa koo maka’ato madu, kumaanouw esa nga wuntulna, te’a i ka’ayo koo taleus wesu ampit e ni’itu, laa o kumero’la nyi’a. 17Te’a mouw mere’eregh mengeiy witu em bale ni kasuatmu, rio te’a sia masenso’, laa o mari’iris nikoo.18Sitou mesairi towo witu si kasuatna nyi’a mouw si tanu en tetengkel, ka’apa santi, ka’apa em panah tarem. 19Ka’emanan wia se sumese’epang witu e masa kase’esekan nyi’amouw en tanu em ba’ang e tewu wo e ne’a minoghe.20Sitou mekantarla eng kekantaren i wee e nate tekur nyi’a mouw en tanu sitou minangkulela e labung witu noras eng ge’egher, wo tanu en cuka witu em pali’.21Sa wona’na si kesarumu si maarem, weeanouw sia kumaan e roti wo sa wona’na sia mare’o, weeanouw sia kumoo’ e rano. 22Karengan nikoo koo laa rumuruk em baana e napi witu natas eng kokongna, wo si TUHAN si laa sumuli’ ni’itu wia nikoo.23Reghes amian maali-ali e naro, masusuiy eng kenaramen makiro-kirong eng gio meupi’. 24Lebe le’os mena’ witu e ruuna em paana em bale ta’an mena’ esa nge wale ampit si wewene pa’ar me’ising.25Tanu e rano ghe’egher i wee e imukur mare’o, tuana mouw e nabar le’os waki wanua rou’. 26Tanu eng kembu’an kewur wo eng kebu’an kere’emus, tuana mouw sitou ulit si lieiy witu en sinaru ne tou fasik.27E reiy’ mouw le’os mekaan laker madu; kaa ni’itu ma’anouw telang e lelila’an-lelila’an lelo’ormu. 28Sitou reiy’ mete’u me’ulinla en tou nyi’a mouw si tanu eng kota neiy i karonga’ em betonna.
Chapter 26

1Tanu en salju witu e noras ra’ar wo e naro witu nedo meupu’, tuana mouw eng kaormatan tu’un e reiy’ waar i wee se tou ba’abal. 2Tanu se ringkeng makepak wo se pisok mateleuw, tuana mouw eng kutok ampit e reiy’ sitino’otolan e reiy’ laa tumena’.3Sesa’alit nyi’a mouw i wee si kawalo, en toom i wee si keledai, wo em bewewe i wee e ru’ur ne tou ba’abal. 4Te’a mewewingkot sitou ba’abal i ki’it eng kawe’engelanna, rio te’a nikoo nuesa koo mamuali masuat ampit nisia.5Wingkotenouw se tou ba’abal i ki’it eng kawe’engelanna, rio te’a sia mapokeiyla en touna en sama’. 6Seiy si mapa’ali e nower ampit e nieletan ne tou ba’abal si marepu’la e ne’ana nuesa wo kumoo’ eng kacilaka’an.7Amsal witu en suma ne tou ba’abal nyi’a mouw en tanu ne’a neiy i ketalo’aiyi waki sitou pelong. 8Tanu sitou minee watu witu em bewa’aleng, tuana mouw sitou si mawee oremat wia se tou ba’abal.9Amsal witu en suma ne tou ba’abal nyi’a mouw en tanu en tetune matude e lawas ne tetoeken. 10Seiy si mangimpa’ayangla se tou ba’abal wo se tou-tou melangkoiy nyi’a mouw en tanu si mememanah mepali’la se susur tou.11Tanu siasu minareng witu eng kero’na, tuana mouw sitou ba’abal maseupla eng kawe’engelanna. 12Sa koo lumoo’ sitou mapokeiyla en touna sama’, e narapan i wee sitou ba’abal e lebe laker ta’an i wee sitou i ti’i.13Lumila’ mouw si reiy’ kaweduan: “Wawean singa waki lalan! Wawean singa waki sesolongan!” 14Tanu em pepalen mawuliling witu e engselna, tuana mouw si reiy’ kaweduan witu en tetekelanna.15Si reiy’ kaweduan si simosouwla e lawasna witu eng gorem em baki, ta’an nisia si taleus wedu laa mewewarengla nyi’a mea witu en sumana. 16Si reiy’ kaweduan si mapokeiyla en touna si lebe sama’ ta’an se pitu miningkot ampit eng kesama’na.17Sitou maki’it masewo-sewok witu em pe’isingan ne tou walina nyi’a mouw si tanu sitou simikop en talinga ni asu limease.18Tanu sitou sepereng limutame em panah maapi , em panah wo e maut, 19en tuana mouw sitou maponge’ si kasuatna wo meila’: “Niaku ku me’uwak i te.”20Sa eng kayu ma’apu, mate mouw e napi; sa si sumesero’ si reiy’ wia, mompasouw em pe’isingan. 21Tanu en temur i wee em baana melayas wo eng kayu i wee e napi, tuana mouw sitou pa’ar me’ising i wee em pasu’na em paperoan.22Tanu e range’enget-range’engetan e lelila’an ne sumesero’ ghumorem witu lo’okna e nate. 23Tanu em pete’an en sempe’ sino’okepla em perak, tuana mouw en sumping emis ampit e nate lewo’.24Si rumeri’iris si towo-towo ampit en sumpingna, ta’an witu e nate en tina’apungna e le’ekok wiles. 25Sa sia rinda, te’a mouw ma’eman wia nisia, karengan em pitu kawengi’isan em bitu eng gorem e natena. 26Ma’anouw tu’un eng kari’irisanna en sinalelengla e le’ekok wiles, eng kalewo’anna e laa pakaloo’o-loo’on witu se jema’ah.27Seiy si makiar eng ko’okor si laa i ka’anu witu eng goremna, wo seiy si kumedengla watu, e watu i ti’i e laa mareng tumoro nisia. 28Lila’ towo mari’iris en tetulena, wo en suma ere e mapa eiy eng kakemuan.
Chapter 27

1Te’a mouw malo’or en tou karengan e nendo wo’odo, karengan nikoo koo reiy’ mete’u sapa e laa mamuali e nendo ni’itu. 2Ma’anouw se tou walina se lumo’or nikoo wo reiy’ en sumamu, sitou reiy’ kasine’uannu wo reiy’ en sumpingmu nuesa.3Watu nyi’a mouw em buter wo e neris tu’un e wawean wuterna, ta’an e lebe wuter waki marua-ruana nyi’a mouw e rara ate wia se tou we’engel. 4Pasu’ ate wengi’is wo eng kaupi’an en timoro, ta’an seiy si toro tumaang witu en tetayuren?5Lebe le’os en togoran kasa pakaloo’o-loo’ola ta’an e nupus neiy i kakirong. 6Siesa ka’ampit si mawewe ampit e maksut le’os, ta’an siesa kesaru si masiong eng kenaramen meloko-lokon.7Sitou mawesu si mele’e-le’ek e madu, ta’an i wee se tou maarem e reiy’ sa mina’asa em pe’it em pape’anen emis. 8Tanu si wara timingkasi waki sala’na tuana mouw sitou si timingkasi waki paena’anna.9Lana wo em beweun-beweun e mekepa’aren e nate, ta’an em peme’itan e makisi’ e imukur. 10Te’a i petetele’ula se ka’ampitmu wo se ka’ampit ni ama’mu. Tea mengeiy witu em bale ne patuarimu witu e nedo koo neiy i kabelot. Lebe le’os se ketana’ kareten ta’an se patuari kewa’akat.11Oki’ku, satorona koo sama’, pa’arenola e nateku, rio aku toro mingkot sitou makutetek niaku. 12Sa sitou sama’ lumoo’ eng kacilaka’an, kumirongouw sia, ta’an sitou reiy’ sipine’ani si kumelang mapawee-wee, laa o tena’an en cilaka.13Edonouw e labung ni tou si timanggong se tou walina, wo taangenouw sia tanume si tinaang sawel se tou wo’oseiy. 14Seiy si memo’odope’ kasa si mawee tabea ampit en suara menaleinteng, eng kapualitan i ti’i e laa i papokeiyla tanume eng kutok i wee nisia.15Siesa tu’awewene pa’ar me’ising si mange’an ampit en tiis e reiy’ maena-ena’na mati’itik witu e nedo maaro. 16Seiy si metaang nyi’a si metaang e reghes, wo e lawas lele’osna e rimongkem lana.17Wesi e metaremla em besi, tou si metaremla si kasuatna. 18Seiy si mapiara e nakana ara si laa kumaan em bu’ana, wo seiy si metayur si tuangna si laa orematen.19Tanu e rano maseremingla eng gio, tuana mouw e nate ni tou maseremingla sitou i ti’i. 20Kaoatan ne tou minate wo eng kapunengan e reiy’ laa mateu-teula, tuana mouw em beren ni tou e reiy’ laa mateu-teula.21Kui e laa peranoan em perak wo reramporan e laa perano e mas, wo sitou si arga’en i ki’it e lelo’or neiy i weela wia nisia. 22Ma’anouw tu’u koo lumuwek sitou we’engel witu e leluwekan, ampit e nalu mewali-wali eng gandum, eng kawe’engelanna e reiy’ mere’imi waki nisia.23Sine’unouw maka le’o-le’os eng ka’ada’an ne membe’ dombamu, weeanola ghenang se kawang ne tekapennu. 24Karengan eng harta benda e reiy’ mouw ke’ekel. Sapa ku’a re’en e mahkota e minena-ena’ see’ o see’? 25Sa e rukut lumiong wo en suru sobor e loo’on, wo e rukut kuntung e neruren,26takar nikoo koo makapunyala se domba-domba muda i wee e labungmu wo se membe’-membe’ raghar kaa laa i peteteles penguma’an, 27o kangkasi e nawes en susu ne membe’ i wee em pekekaanennu wo eng kumaan ne me’urangmu, wo i wee em pengidopan ne pelayan-pelayannu wewene.
Chapter 28

1Tou fasik se timingkas, ma’anouw tu’u e reiy’la se mekeki’it nisea, ta’an se tou ulit se mapedam aman tanu si singa muda. 2Karengan em peranguan em banua kelakerouw se makua-kuasa – makua-kuasana, ta’an eng karengan se tou se makakasilighan wo makatine’u en tataapouw e nukum.3Tou miskin se malotoiy se tou-tou lewea’ nyi’a mouw en tanu e naro repet, ta’an e reiy’ mawee kekaanen. 4Sitou mapeparla e nukum si malo’or se tou fasik, ta’an se tou timiboiy witu e nukum se mapero nyi’a.5Sitou lewo’ si reiy’ makasiligh eng ka’adilan, ta’an sitou masero si TUHAN si makasiligh e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa. 6Lebe le’os se tou miskin e weresi eng kalakuanna ta’an se tou e minemeko-meko’ e lalanna , ma’anouw tu’u sia kaya.7Sitou mapiara e nukum nyi’a mouw sioki’ makasilighan, ta’an sitou makasewok ampit se roko’ si mepeira-irangla si ama’na. 8Sitou mepelaker eng hartana ampit e rente wo e wungang e loit, si maerurela e ni’itu i wee se tou-tou makatongkoupusen wia se tou-tou lewea’.v9 Seiy si malengela en talingana kaa laa reiy’ melelingala e nukum, o kangkasi en sombayangna nyi’a mouw eng kawengi’isan.910Seiy si maseipla se tou redeiy mea witu e lalan lewo’ si laa i ka’anu witu eng gorem eng ko’okorna nuesa, ta’an se tou-tou reiy’ sisering se laa maka’atola eng ka’aruiyan.11Tou kaya se mapokeiyla en touna sama’, ta’an se tou miskin makasilighan se sumine’u nisia. 12Sa se tou ulit se muntung, kelakerouw e lelo’or ne tou, ta’an sa se tou fasik se maka’ato kakuasa’an, se tou se kumirongla en tou.13Seiy si makirongla eng kaselokanna si reiy’ laa makakamang, ta’an seiy si maakula nyi’a wo tumele’ula nyi’a si laa i koupusla. 14Ma’aruiyola sitou si reiy’ maena-ena’ meide’la si TUHAN, ta’an sitou makete’la e natena si laa i ka’anu witu eng gorem eng kacilaka’an.15Tanu si singa manguang ka’apa si beruang marego, en tuana mouw se tou fasik nu maperenta se rakyat lewea’. 16Siesa tou ma’aka-aka si reiy’ makapunyala kasilighan ente’ em palotoiyanna, ta’an sitou mari’iris e nuntung reiy’ halal, si minepelabot e numurna.17Sitou timanggong e raa’ ne tou walina si laa tumingkas i ka’ayome waki ruragh eng kubur. Te’a mouw koo metetaangla nisia! 18Seiy si mawinta’ e reiy’ sisering si laa lawiren, ta’an seiy si minemeko-meko’ e lalanna si laa i ka’anu witu eng gorem eng ko’okor.19Seiy si mepa’ayangla en tana’na si laa mawesu ampit eng kekaanen, ta’an seiy si mekeki’it em barang reiy’ sipenoron si laa mawesu ampit eng kamiskinan. 20Sitou toro emanen si maka’ato laker berkat, ta’an sitou pa’ar repet mekaya, si reiy’ laa i kaliseiyi waki ukuman.21Matu’us em bu’uk e reiy’ le’os, ta’an i wee esa nga kerot roti sitou si sumiwo kaselokan. 22Sitou te’etew si mario-rior mekeki’it eng harta, ta’an si reiy’ mamete’ula kaa nisia si laa me’anla eng kareiy’awesan.23Seiy si matogor sitou lumaa eng kamurian si lebe i koupusla ta’an sitou masila’. 24Seiy si mekaatla si ama’ wo si ina’na, wo mapokeiyla ni’itu e reiy’ esa kaselokan, nisia nuesa si ka’ampit ni tumeteri.25Sitou sorodo, si malentutla em pe’isingan, ta’an seiy si ma’eman wia si TUHAN, si weean kalokonan. 26Seiy si ma’eman wia e natena nuesa nyi’a mouw sitou ba’abal, ta’an seiy si mawinta’ ampit en sama’ si laa melawir.27Seiy si mawee wia se tou miskin si reiy’ laa makakakurangan, ta’an sitou minenet em berenna si laa kasa i kutokla. 28Sa se tou fasik maka’ato kakusa’an, se tou se laa kumirongla en tou, ta’an sa sea mapuneng, maawesouw eng kelakerna se tou ulit.
Chapter 29

1Seiy si kasa mine’eteng e lee’, ma’anouw tu’u minaka’ato mouw tetogor, si laa makarengan rimu’umuken ampit e reiy’ mouw mete’u segaya’en kasi. 2Sa se tou ulit maawes, mepa’a-pa’arouw se rakyat, ta’an sa se tou fasik se maperenta, nguma’angalouw se rakyat.3Sitou moupusla eng hikmat si mepelaya-laya’la si ama’na, ta’an seiy si makasewok ampit si sumesa’amek si maroyalela eng harta. 4Ampit eng ka’adilan siesa raja si mewalinto’orla em banuana, ta’an sitou mapurut laker em pajak si rimewala nyi’a.5Sitou masila’ si kasuatna si minelarla em pure’eket witu en saruan e ne’ana. 6Sitou lewo’ si kinapure’eketan eng kaselokanna, ta’an sitou ulit si laa rumio wo mepa’a-pa’ar.7Tou ulit se mete’ula eng hak ne tou lewea’, ta’an se tou fasik se reiy’ makasiligh e nyi’a. 8Sumesero’ se maserokla eng kota, ta’an se tou sama’ se maompasla e nupi’.9Sa sitou sama’ maperkara ampit sitou we’engel, sitou we’engel i yi’i si rumangu wo kume’eke’, i ka’ayo rereiy’la sikalomponan. 10Sitou mare’ola e raa’ si mari’iris se tou lale’, ta’an sitou redeiy si masero eng kelawiranna.11Tou ba’abal si mawura’arakla e minapekasa nupi’na, ta’an sitou sama’ eng kesampetanna si minompasla nyi’a. 12Sa se mapere-perenta maweela ghenang eng katowoan, em baya ne pegawaina se mamuali fasik.13Si miskin wo si lumelotoiy se minaatoan, wo si TUHAN si simiwo em beren ne rua tou i ti’i simena’. 14Raja si maakimla se tou lewea’ ampit e nadil, en takhtana e minena-ena’ te’etep i wee eng keure-urena.15Wulu’ wo en tetogor e mapa eiy eng hikmat, ta’an sioki’ neiy i wayala si mapaira-irangla si ina’na. 16Sa se tou fasik maawes, maawesouw kangkasi eng kaselokan, ta’an se tou ulit se laa lumoo’ eng karewa’an nea.17Didikenouw sioki’mu, takar nisia si laa meela kalomponan wia nikoo, wo mapa eiy e mepa’a-pa’ar wia nikoo. 18Sa reiy’la si wahyu, mamuali mouw siru se rakyat. Ma’aruiyola se tou timoboiy witu e nukum.19Ampit e lelila’an-lelila’an i te siesa hamba si reiy’ mete’u turu’un, karengan ma’anouw tu’u sia makasiligh, ta’anouw nisia si reiy’ minadungla nyi’a. 20Kulimoo’ sitou karepet ampit e lelila’an-lelila’anna; e narapan lebe laker i wee se tou ba’abal ta’an i wee sitou i ti’i.21Seiy si maere’la si hambana rengan e muda, eng kesampetanna en simiwola nisia kete kokong. 22Si mengengupi’ si malentutla em pe’isingan, wo sitou repet meupi’, laker eng kaselokanna.23Katingkeiyan e makumengla sitou, ta’an sitou kumeng ate, si maka’ato lelo’or. 24Seiy si sumungkul e weteng waki si rongkit, si mari’iris en touna. Liningana eng kutok, ta’an e reiy’ neiy i pakite’unala.25Meide’ wia sitou mapa eiy em pure’eket, ta’an seiy si ma’eman wia si TUHAN, si kendiren. 26Laker tou se masero eng gio wia se mapere-perenta, ta’an waki si TUHAN sitou si maka’ato eng ka’adilan.27Tou we’engel nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee se tou ulit, se tou redeiy e lalanna nyi’a mouw eng kawengi’isan i wee se tou fasik.
Chapter 30

1Lelila’an ni Agur bin Yake waki Masa. E lelila’an ni tou i ti’i: Niaku ku memedu-medu, ee Empung, niaku ku memedu-medu, i ka’ayo mina’apu eng keterku. 2Karengan niaku i yi’i ku lebe we’engel ta’an se tou walina, eng kasilighan ni tou e reiy’la wia niaku. 3O kangkasi e reiy’ pinetete’ukula eng hikmat, i ka’ayo ku reiy’ mete’u sumine’u Si Kasakudus.4Seiy ku’a re’en si limongkote mea waki sorga laa o tumumpami? Seiy ku’a re’en si minerurola e reghes witu e rerongkemanna? Seiy ku’a re’en si simaputola en dano ampit e roko’? Seiy ku’a re’en si timantu mola e reiy’ sa mina’asa tempok em bumi? Seiy e ngaranna wo seiy e ngaran ni oki’na? Nikoo koo tantu mete’u!5Em baya e nuwu’ ni Empung nyi’a mouw e lenas. Nisia nyi’a mouw si kekelung i wee se tou-tou materung wia-Nisia. 6Te’a maawesla e nuwu’-Na, rio koo reiy’ togoren-Na wo i papokeiyla tumetowo.7Rua kapualitan e naleiyku wia-Nikoo, te’a i tu i pesesede’-Mu nu reiy’pe’ niaku nu mate, nyi’a i yi’i: 8I wa’akatome wia niaku eng kawilesan wo eng katowoan, te’a mouw i peweweela wia niaku eng kamiskinan ka’apa eng kakaya’an. Ma’anouw aku makeipila eng kekaanen minamuali wetengku. 9Rio, sa aku mawesu, niaku ku reiy’ sumangkal-Nikoo wo lumila’: Seiy si TUHAN i ti’i? Ka’apa, sa aku miskin, ku rumongkit, wo kumewurela e ngaran ni Empungku.10Te’a makutetek siesa hamba wia si tuangna, rio te’a sia kumutokla nikoo wo koo lewo’ sa reiy’ tumanggong eng kaselokan i ti’i.11Wawean se see’ se makutokla si ama’na wo reiy’ maberkatla si ina’na. 12Wawean se see’ se mapokeiyla en touna e lenas, ta’an se reiy’pe’ nioasani waki te’ina nuesa.13wawean se see’ se makatetu’usan tingkeiy, e limo’ap em pep’ipit em berenna. 14Wawean se see’ em ba’angna nyi’a mouw en santi, em bewa’anganna nyi’a mouw em paaghi’, kaa laa mekekaani ma’apu waki bumi se tou-tou neiy i kalotoiy, se tou-tou miskin witu e nelet ne tou.15Si linta’ si makapunya rua oki’ wewene: “I wee niaku!” wo “I wee niaku!” Wawean en telu kapualitan e reiy’ laa mawesu, wawean e nepat kapualitan e reiy’ ma’an mekasa lumila’: “Awesouw!” 16Kaoatan ne tou minate, wo e rahim pesel, wo em bumi e reiy’ ma’an mekasa mateu-teula ampit en dano, wo e napi e reiy’ ma’an mekasa lumila’: “Awesouw!” 17Em beren menero-nero’ si ama’, wo e reiy’ pa’ar melelingala si ina’ si laa tongko’on ni keleak eng kewong wo kaanen nioki’ ni rajawali.18Wawean telu kapualitan e maka’erangen niaku, awes tare, wawean epat kapualitan e reiy’ kasilighangku: 19lalan ni rajawali waki reghe-reghesan, lalan ni leloiy’ witu natas en timepe, lalan eng kapal waki keuneran en tasik, wo e lalan niesa tuama ampit niesa reraa.20Nyi’i mouw e lalan ni wewene masiwo en zinah: sia si kimaan, laa o sumamu’ en sumana, wo lumila’: Niaku ku reiy’ simiwo lewo’.21Karengan en telu kapualitan em bumi eng gimo’ogho’, awes tare, karengan e nepat kapualitan nisia si reiy’ mete’u timaang: 22karengan siesa hamba, sa sia mamuali raja, karengan siesa tou ba’abal, sa sia kinawesuan kimaan, 23karengan siesa wewene si reiy’ i kepa’arla ne tou,sa sia maka’ato tu’atuama, wo karengan siesa hamba wewene, sa sia sume’esek eng kadudukan ni nyorana.24Wawean epat tekapen se kasa rintek wia em bumi, ta’an se kasa ripoiy: 25senget se bangsa reiy’ ente’, ta’an se mesadiala eng kekaanenna witu e noras ra’ar, 26pelanduk, se bangsa lewea’, ta’an se simiwo em balena waki kentur watu,27kompo’ se reiy’ makapunya raja, ta’an em baya nea se minateperan ampit e minatu’utul, 28tumeta’ata’ si toro sikopennu ampit e lawas, ta’an e kangkasi se waki istana-istana ne raja.29Wawean telu tekapen se gagah eng kapake’angna, awes tare, e nepat kapualitan e gagah eng kapakelangna, nyi’a i yi’i: 30singa, si kasa ente’ witu e nelet ne tekapen, si reiy’ meundur witu en sapa tu’un. 31Ko’oko’ laka’ si tingkeiy, ka’apa membe’ raghar, wo siesa raja si makelang witu rerior ne rakyatna.32Sa koo mapatingkeiyla en tou reiy’ ampit ka’apa ampit e makaghenang, i kepelola e lawas witu en suma! 33Karengan, sa en susu ni’i ubel, e mantega ni’i wua’la, wo sa en sesepunan ni’i ubel, raa’ e remou’mi, wo sa eng kaupi’an ni’i ubel, pe’isingan e lumentut.
Chapter 31

1Nyi’i mouw e lelila’an ni Lemuel, raja Masa, e neiy i turu’la ni ina’na wia nisia. 2Sapa e laaku i lila’la, oki’ku, oki’ku karengan, sioki’ e nazarku? 3Te’a i pewewee eng kaente’annu wia si wewene, wo e lalannu wia se wewene-wewene se minunengla se raja-raja.4E reiy’ mouw waar i wee si raja, heiy Lemuel, e reiy’ mouw waar i wee si raja kumoo’ e nanggor, ka’apa tu’u i wee em baya ne pemangko’ mepa’arla eng kekoo’on menoek, 5te’a i ka’ayo karengan eng kimoo’ sia lumiurla sapa e neiy mouw i tataapla, wo rumeko’la eng hak ne tou-tou neiy i kalotoiy.6I wee mola eng kekoo’on menoek i ti’i wia se tou laa mapuneng, wo e nanggor i ti’i wia se tekur e nate. 7I waya mola sia kumoo’ wo lumiurla eng kamiskinanna, wo e reiy’ mouw kasi ghumenang eng kasusa’anna.8Wuka’anouw en sumamu i wee se tou wowo’, i wee eng hak em baya ne tou tekur. 9Wuka’anouw en sumamu, medo mouw katenggolan eng kenaramen adil wo i wee mola wia se neiy i kalotoiy wo se miskin eng hak nea.10Si tu’awewene imek seiy ku’a re’en si laa maka’atola nisia? Nisia si lebe maka arga ta’an em permata. 11Nate ni tu’atuamana e ma’eman wia nisia, tu’atuamana si reiy’ laa kareiy’awesan eng kamang. 12Sia si masiwo e le’os wia si tu’atuamana wo si reiy’ masiwo lewo’ eng kelabotan e numurna.13Sia si masero e wu’uk ne domba wo en daami wo si senaang mepa’ayang ampit e lawasna. 14Sia si mange’an eng kapal-kapal ne belante’ , waki wa’akat sia mapa eiy eng kekaanenna. 15Sia si mato’or sa wengipe’, laa o sumadiala kekaanen i wee se esa nga pumpun em balena, wo memete-metengla e lukar wia se pelayan-pelayanna wewene.16Sia si timeles e nesa penguma’an neiy i kepa’arnala, wo waki wua’na e lawasna e numa anggor en tinanemannala. 17Sia si mina’akes e rereenanna ampit eng kaente’an, sia si minente’la e lalupana.18Sia si mete’u kaa em peka’atoanna e makakamangen, witu e nendo wengi em barungna e reiy’ mate. 19Lawasna neiy i reta’na witu em bola, tetudu’-tetudu’na en timiboiy eng kekedong.20Sia si mineela e lawasna wia se neiy i kalotoiy, rimenetla e lawasna wia se miskin. 21Sia si reiy’ meide’ wia en salju i wee se esa nga pumpun em balena, karengan se minapekasa em pumpun em balena se limabung kinambar.22Sia si simiwo i wee en touna em permadani, lenan nalus wo e roko’ buwung e labungna. 23Tu’atuamana si kasine’uan waki pepalen leloangan, sa sia rumuber mewli-wli em baya ne tu’a-tu’a em banua.24Sia si simiwo e labung lenan, wo mangker nyi’a, sia si simarakan e ne’ereten wia se belante’. 25Labungna nyi’a mouw eng kaente’an wo eng kamulia’an, sia si make’eke’ en tanume e nendo wia muri.26Sia si mawuka’ en sumana ampit eng hikmat, en teturu’ e rinda em bitu e lila’na. 27Sia si mategha’la e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon e rumah tanggana, kekaanen reiy’ kaweduan e reiy’ pekaanenna.28Oki-oki’na se timo’or, wo tumotor nisia ma’aruiy, o kangkasi si tu’atuamana si malo’or nisia: 29Kelaker wewene se simiwo mola e le’os, ta’a nikoo koo limantouwla nisea nu waya.30Kewangunan nyi’a mouw en towo wo eng kawulouwan nyi’a mouw e reiy’ sipenoron, ta’an si tu’awewene meide’la si TUHAN si pelo’o-lo’oren. 31I wee mouw wia nisia em beteng waki wua’na e lawasna, ma’anouw em pasiwo-siwonna e lumo’or nisia waki pepalen-pepalen leloangan!

Ecclesiastes

Chapter 1

1Nyi’i mouw e lelila’an ni Pengkhotbah, oki’ ni Daud, raja waki Yerusalem. 2E reiy’ sipenoron waya, pokeiy ni Pengkhotbah, e reiy’ sipenoron waya, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyia’ mouw e reiy’ sipenoron. 3Sapa ku’a re’en eng ka’aranna sitou mame’inakut ampit em bedu o rawoiy witu e wawa’ ni endo?4Se see’ esa se mea wo se see’ walina se meiy, ta’an em bumi e minena-ena’ wia. 5Siendo si rumetik, siendo si tumenem, laa o mario-rior matoro mea waki tampa nisia nu rumetiki sumeup. 6Reghes e masengome mea waki timu, laa o muliling mea waki amian, minapawee-wee sia mawuliling, wo witu e wulilinganna e reghes i ti’i e minareng.7Em baya en temberan e maso’oso’ mea waki tasik, ta’an en tasik e reiy’ kangkasi mawuta; mea wisa en temberan maso’oso’, mea witu en temberan maso’oso’ reiy’ siena’na. 8E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e makasenso’on, i ka’ayo e reiy’ i keila’la ni tou; em beren e reiy’ wesu maloo’, en talinga e reiy’ minateu-teula malinga.9Sapa e mekasa mouw wia e laa wia kasi, wo sapa e mekasa mouw siniwo e laa siwon kasi; e reiy’la wo’o sapa em beru witu e wawa’ niendo. 10Wawean ku’a re’en e wo’o sapa en toro i lila’la: “Loo’onouw , nyi’i em beru!”? Ta’an e ni’itu em bia mouw eng ketareanna, e nure mouw nu reiy’pe’ nikita nu wia. 11Eng gena-ghenangan waki masa limangkoiyla e reiy’la, wo waki e masa rerior e laape’ meiy tu’un e reiy’ laa wawean eng gena-ghenangan witu nisea se matou-tou nu reiy’ mouw nyi’a.12Niaku, Pengkhotbah, nyi’a mouw ku raja witu se Israel waki Yerusalem. 13Niaku ku timabulelengla e nateku kaa laa mepeperiksa wo mesesoisapla ampit eng hikmat e reiy’ sa mina’asa e minamuali wia em bawa’ e langit. Ni’itu em pepa’ayangen makasusan neiy i weela ni Empung wia se oki-oki’ ni tou kaa laa mewewedula en tou. 14Niaku ku limoo’o mola e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon en tinuanala ne tou wia e wawa’ niendo, ta’an loo’onouw, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw e reiy’ sipenoron wo e me’inakut mepepure’eket e reghes. 15E reko’ e reiy’ mete’u terenen, wo e reiy’ wia e reiy’ mete’u rekenen.16Niaku ku limila’ witu e nate: “Loo’onouw, niaku ku minapasela mola wo minawes eng hikmat limantouwla em baya ne tou se maperenta witu e Yerusalem nu reiy’pe’ niaku, wo e nateku e minaka’ato mola kelaker eng hikmat wo en tine’u.” 17Niaku ku timabulelengola e nateku kaa laa makasilighla eng hikmat wo en tine’u, kawe’engelan wo eng keba’abalan. Ta’an niaku ku minawena’asla kaa eng kapualitan i yi’i tu’u nyi’a mouw e me’inakut mepepure’eket e reghes, 18karengan witu e laker hikmat e wawean kelaker en susa ate, wo seiy si mepelaker en tine’u, si mepelaker eng kasusa’an.
Chapter 2

1Niaku ku limila’ witu e nate: “Meiy, niaku ku laa me’uji eng kelaya-laya’an! Keipianola eng kasenaangan! Ta’an loo’on, o kangkasi e ni’itu tu’u e reiy’ sipenoron.” 2Tanume eng ke’eke’ niaku ku limila’: “Ni’itu e we’engel!”, wo en tanume eng kelaya-laya’an: “Sapa eng ka’ara’anna?”3Niaku ku masoisapla en touku ampit e masegaya’la e nouwakeku ampit e nanggor, – kasuatan e akal budiku en tataap ma’aka-aka ampit eng hikmat –, wo ampit e maka’to keba’abalan, i ka’ayo aku mamete’ula sapa e le’os i wee se oki-oki’ ni tou kaa laa tuananla wia wawa’ e langit eng keurean em patou-touan nea em potot i ti’i.4Niaku ku matuanala em pepa’ayangen-pepa’ayangen wangko’, maredeiyla i wee niaku em bale-wale, metanemla i wee niaku e numa-uma anggor; 5niaku ku mame’inakutla i wee niaku e numa-uma wo en taman-taman, wo tumanemla nyi’a ampit e minegheghioan nakana em bu’a-wu’ana; 6niaku ku kimiar i wee niaku em pusung-pusung kaa laa mereranomi waki witula en tanemen e nakana-nakana sobor.7Niaku ku timeles se budak-budak tuama wo wewene, wo wawean se budak minatou witu em baleku; niaku ku makapunya kangkasi kelaker se sapi wo membe’ domba lumantouwla si seiy tu’u si mekasa mouw tumou waki Yerusalem nu reiy’pe niaku. 8Niaku ku maerurla i wee niaku kangkasi em perak wo e mas, eng harta benda ne raja-raja wo ne daerah-daerah. Niaku ku masero i wee niaku se kumekantar-kumekantar tuama wo se kumekantar-kumekantar wewene, wo masenaangla se oki-oki’ ni tou, nyi’a i yi’i laker gundik.9Ampit en tuana niaku ku minewangko’, awes tare e lebe wangko’ ta’an si seiy tu’u si mekasa mouw tumou waki Yerusalem nu reiy’pe’ niaku; witu e ni’itu eng hikmatku e minena’ tataap wia niaku. 10Niaku ku reiy’ masemperla em berenku waki sapa tu’u ni’i kepa’arnala, wo niaku ku reiy’ metaang e nateku waki e mepa’a-pa’ar sapa tu’u, karengan e nateku e mepa’a-pa’ar karengan e reiy’ sa mina’asa e rinawoiy wineduangku. Ni’itu mouw em bu’ana e reiy’ sa mina’asa e rinawoiy wineduangku.11Eng katoroan niaku nu simoisap e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen en tinuana mola e lawasku wo e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuanaku mola i wee e ni’itu ampit e rinawoiy wineduan, loo’onouw, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw e reiy’ sipenoron wo me’inakut mepepure’eket e reghes; memang e reiy’la sikamang witu e wawa’ ni endo. 12Laa o ku lumenge kaa laa meleloo’me eng hikmat, kawe’engelan wo eng keba’abalan, karengan sapa e laa tuananla ni tou si sumawelela si raja? Sapa i te en tinuana mola ni tou.13Wo niaku ku limoo’ kaa eng hikmat e limantouwla eng kawe’engelan, tanu en terang limantouwla eng kareiydeman. 14Em beren ne tou makahikmat em bitu eng kokongna, kasuatan se tou we’engel se makelang witu eng kareiydeman, ta’an niaku ku mete’u kangkasi kaa e nasib masuat en timoro nisea nu waya.15Takar niaku ku limila’ witu e nate: “E nasib en timoro se tou we’engel kangkasi e laa tumoro niaku. I wee en sapa niaku i yi’i eng ketareanna ku tuana makahikmat?” Laa o ku lumila’ witu e nate , kaa e nyi’i tu’un e reiy’ sipenoron. 16Karengan e reiy’la gena-ghenangan eng ke’ekel e le’os waki sitou makahikmat, ka’apa tu’u waki sitou we’engel, karengan witu e nendo-nendo laa meiy em baya nyi’a e nure mouw liniurla. Wo, oh, sitou makahikmat si mate kangkasi tanu sitou we’engel!17Eng karengan e ni’itu niaku ku mari’iris em patou-touan, karengan niaku ku mapokeiyla e masusala sapa en tinuanala witu e wawa’ ni endo, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw e reiy’ sipenoron wo me’inakut mepepure’eket e reghes. 18Niaku ku mari’iris e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuanakula ampit e rawoiy o wedu witu e wawa’ ni endo, karengan niaku ku lewo’ sa reiy’ tumele’ula nyi’a wia se tou se meiy nu reiy’ mouw niaku.19Wo seiy ku’a re’en si mete’ula sapa ku’a re’en sitou i ti’i si makahikmat ka’apa we’engel? Ma’anouw tu’u tuana nisia si laa makakuasa witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuanakula witu e wawa’ ni endo ampit e rawoiy o wedu wo ampit e minapaka’arala eng hikmat. E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron. 20Ampit en tuana niaku ku muleiy mouw reiy’ siarapan witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuanakula ampit e rawoiy o wedu witu e wawa’ ni endo.22Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna eng kina’atoani ni tou waki e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuananala ampit e rawoiy o wedu witu e wawa’ ni endo wo waki kepa’aran e natena? 23Minapekasa em patou-touanna e wuta eng kasusa’an e nate, awes tare witu e nendo wengi e natena e reiy’ lener, E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron.24Reiy’la e lebe le’os i wee sitou ta’an i te eng kumaan wo kumoo’ wo masenaa-senaang witu e rawoiy o weduna. Niaku ku minawena’asla kaa e nyi’i tu’u e waki lawas ni Empung. 25Karengan seiy si toro kumaan wo me’anla eng kasedaapan witu e luar Nisia?26Karengan wia sitou si’i kepa’ar-Na Sia si kumaruniala eng hikmat, tine’u wo eng kepa’aran, ta’an se tou makadosa se linukar-Nala kaa laa merur wo tumawun e wo’o sapa eng kamurian e lewo’ sa reiy’ i weenala wia sitou i kinepa’aran ni Empung. E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron wo me’inakut mepepure’eket e reghes.
Chapter 3

1I wee e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wawean e masana, i wee en sapa tu’u wia e wawa’ e langit e wawean e nedona. 2wawean e nedo kaa laa tumou, wawean e nedo kaa laa tumayan, wawean e nedo kaa laa tumanem, wawean e nedo kaa laa sumawut neiy i tanem; 3wawean e nedo kaa laa munu’, wawean e nedo kaa laa lume’osela; wawean e nedo kaa laa rumobe’, wawean e nedo kaa laa mebangun;4wawean e nedo kaa laa mame’, wawean e nedo kaa laa kume’eke’; wawean e nedo kaa laa ma’arip; wawean e nedo kaa laa ma’engket; 5wawean e nedo kaa laa tumea’ watu, wawean e nedo kaa laa merurla watu; wawean e nedo kaa laa rumawak, wawean e nedo kaa laa tumaang en tou waki mererawak;6wawean e nedo kaa laa sumero, wawean e nedo kaa laa mayala marugi; wawean e nedo kaa laa tumu’utul, wawean e nedo kaa laa tumerek; 7wawean e nedo kaa laa kumisi’, wawean e nedo kaa laa milit; wawean e nedo kaa laa makapenes en tou, wawean e nedo kaa laa sumusuiy;8wawean e nedo kaa laa meupusla, wawean e nedo kaa laa rumi’iris; wawean e nedo kaa laa sumeke’, wawean e nedo kaa laa dumame. 9Sapa ku’a re’en eng kamang ni memema’ayang waki pina’ayangnala ampit e rimawoiy minedu? 10Niaku ku limoo’o mola em pepa’ayangen neiy i weela ni Empung wia se oki-oki’ ni tou kaa laa mewewedula en touna.11Sia si simiwo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e wangun witu e nedona, awes tare Nisia si mineela kake’ekelan witu e nate nea. Ta’an sitou si reiy’ mete’u me’untepla em pepa’ayangen tinuanala ni Empung waki ketareani i ka’ayo kimawus.12Niaku ku mete’u kaa i wee nisea e reiy’la e lebe le’os ta’an e mepa’a-pa’ar wo makeipila eng kasenaangan witu em patou-touan nea. 13Wo kaa susur tou se toro kumaan, kumoo’ wo makeipila eng kasenaangan witu e reiy’ sa mina’asa e rinawoiy wineduanna, ni’itu kangkasi nyi’a mouw en tetaber ni Empung.14Niaku ku mete’u kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanala ni Empung e laa minena-ena’ wia i wee eng keurena; ni’itu e reiy’ mete’u awesan wo e reiy’ mete’u rou’ani; Empung si simiwo en tuana, rio sitou si meide’la Nisia. 15En teakan em bia eng ketareanna em bia mouw, wo e laa wia e nure mouw wia; wo si Empung si masero e limangkoiy mola. Kareiy’adilan witu em patou-touan16Wawean kasi e linoo’oku witu e wawa’ ni endo: witu en tampa paadilan, e witu tu’u eng kina’atoan eng kareiy’adilan, wo witu en tampa pa’adilan, e witu tu’u eng kina’atoan eng kareiy’adilan. 17Lumila’ mouw niaku witu e nate: “Empung si laa madilela le’os sitou ulit ka’apa tu’u se reiy’ adil, karengan i wee e reiy’ sa mina’asa kapualitan wo e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen wawean e nedona.”18En tanume se oki-oki’ ni tou niaku ku limila’ witu e nate: “Empung si laa me’uji nisea wo mapa’atola wia nisea kaa nisea se tekapen i te.”19Karengan e nasib ni tou nyi’a mouw e masuat ampit e nasib ni tekapen, e nasib masuat en tumoro nisea; tanu eng kumura siesa si mate, tuanakan kangkasi se walina. Marua-ruana se makapunya e nasengan masuat, wo sitou si reiy’ makapunyala kalebean witu si tekapen, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw e reiy’ sipenoron. 20Marua-ruana se matorome e nesa tampa; marua-ruana se minamualimi waki riawu wo marua-ruana se mareng wia e riawu.21Seiy ku’are’en si mamete’ula, sapa ku’a re’en e nasengan ni tou e lumongkot matas wo e nasengan ni tekapen en tumumpa mea waki wawa’ em bumi. 22Niaku ku limoo’ kaa e reiy’la e lebe le’os i wee sitou ta’an e lumaya-laya’ witu em pepa’ayangenna, karengan e ni’itu nyi’a mouw em betengna. Karengan seiy si laa mapa’atola wia nisia sapa e laa mamuali nu reiy’ mouw nisia?
Chapter 4

1O kasi niaku ku lumoo’ e reiy’ sa mina’asa palotoiyan e minamuali witu e wawa’ ni endo, wo loo’onouw, e lue’ ne tou-tou se neiy i lotoiy wo e reiy’la si meibor nisea, karengan witu e weteng ne tou-tou malotoiy se wawean kakuasa’an.2Eng karengan e ni’itu niaku ku mapokeiyla se tou-tou minate, se ure mouw timayan, se lebe aruiy ta’an se tou-tou matou-tou, en teakan se matou-toupe’. 3Ta’an se lebe aruiy ta’an se marua-ruana i ti’i se i papokeiykula tou reiy’pe’ wia, se reiy’pe’ limoo’ em pasiwo-siwon lewo’, e minamuali witu e wawa’ ni endo.4Wo niaku ku limoo’ kaa e reiy’ sa mina’asa e rinawoiy wineduan wo e reiy’ sa mina’asa kelali’iketan witu em pepa’ayangen nyi’a mouw e loo’ ate niesa nga touan witu se tou walina, E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron wo me’inakut mepepure’eket e reghes.5Sitou we’engel si limepet e lawasna wo mekaan e le’ona nuesa. 6Esa nga rongkem kaleneran e lebe le’os ta’an e rua nga rongkem rinawoiy wineduan wo e me’inakut mepepure’eket e reghes. E reiy’ sipenoron witu e matou-tou7Niaku ku limoo’ kasi e reiy’ sipenoron witu e wawa’ ni endo: 8wawean siesa tou maesa-esa i te, sia si reiy’ maka oki’ tuama ka’apa patuari tuama, wo e reiy’ maena-ena’na sia memedu-medu, em berenna tu’u e reiy’ mateu-teula ampit eng kakaya’an; – i wee si seiy niaku memedu-medu wo masede’ eng kasenaangan? – E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron wo eng kapualitan makasusan.9Merua’an e lebe le’os ta’an e maesa-esa en tou, karengan nisea se maka’ato en tetoro le’os witu e rawoiy wedu nea. 10Karengan sa sea i ka’anu siesa si mopo si ka’ampitena, ta’an ee welegh sitou neiy i ka’anu, si reiy’ makapunyala tou walina kaa laa mopo nisia! 11O kangkasi sa se tou tumekel merua, nisea se mepasu’, ta’an kumura sa maesa-esa i te o toro mepasu?12Wo sakawisa siesa tou si toro epungela, rua tou se toro laa tumaang. En tali telu e reiy’ gampang pererangkuten.13Lebe le’os siesa taretumou miskin ta’an si makahikmat ta’an i te siesa raja tu’a ta’an si we’engel, si reiy’ so’o weean ngenge’enge’ kasi. 14Karengan waki penjara si taretumou i ti’i si rumou’mi kaa laa mamuali raja, ma’anouw tu’u sia neiy i patoula miskin e masa paperenta’an ni tou tu’a mouw i ti’i.15Niaku ku limoo’ em baya ne tou se matou-tou witu e wawa’ ni endo se makelang mewali-wali ampit si taretumou eng ketare, si laa mamuali sawel ni raja i ti’i. 16E reiy’ ma’apu-apuna se rakyat pa’aka-aka’anna, ta’an se tou mineiy eng kamurian se reiy’ mepa’arla nisia. Eng karengan e ni’itu, e nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron wo me’inakut mepepure’eket e reghes. Meide’ mola si Empung Tayuranouw eng ke’angannu, sa koo kumelang mea waki wale ni Empung! Metawila kaa laa luminga nyi’a mouw e lebe le’os ta’an e mapasempela en tetule tinuanala ne tou-tou we’engel, karengan nisea se reiy’ mete’u, kaa nisea se masiwo lewo’.
Chapter 5

1Te’a mouw mario-rior ampit en sumamu, wo te’a mouw e natemu merepe-repet mare’umi lelila’an witu en sinaru ni Empung, karengan si Empung si waki sorga wo nikoo koo wia em bumi; karengan e ni’itu, ma’anouw e lelila’annu en toyo’.2Karengan tanu eng kumura e nipi eng kinarenganla e laker karingangaran, tuanakan kangkasi em penusuiyan e we’engel eng kinarenganla laker e lelila’an. 3Sa koo mee nazar wia si Empung, te’a mouw melodo-lodok mapatena’la nyi’a, karengan Nisia si reiy’ senaang wia se tou-tou we’engel. I papatena’ mouw e nazarmu.4Lebe le’os koo reiy’ minee nazar ta’an minee nazar ta’an e reiy’ minapatena’la nyi’a. 5Te’a mouw en sumamu mali nikoo mea witu en dosa, wo te’a mouw meila’ witu en sinaru ne tetoke ni Empung kaa nikoo koo neiy i kaselok. Sapa ku’a re’en padung si Empung kasa meupi’ witu en totor-totormu wo tumerila em pina’ayang e lawasmu?6Karengan tanu eng kumura e nipi laker, en tuanakan kangkasi e lelila’an reiy’ sipenoron e laker. Ta’an meide’ mola si Empung. E reiy’ sipenoronna eng kakaya’an 7Sa koo lumoo’ witu e nesa daerah se tou miskin i palotoiy wo e nukum ma’an eng ka’adilan e ghinioan, te’a mouw ma’erangla witu em perkara i ti’i, karengan si pejabat rakek esa si mategha’la se walina, tuanakan kangkasi se pejabat-pejabat lebe rakek se mategha’la nisea.8E nesa kamang i wee e negara witu eng ka’ada’an tuana nyi’a mouw, sa si rajana si paormaten witu en daerah i ti’i. 9Seiy si meupusela e loit si reiy’ laa mateu-teula ampit e loit, wo seiy si meupusela eng kakaya’an si reiy’ mateu-teula ampit e wewua’anna. E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron.10Ampit e maawesna eng harta, maawes kangkasi se tou-tou meka’apula nyi’a. Wo sapa ku’a re’en eng kamang ni makapunya nyi’a ta’an i te maloo’ola nyi’a? 11Sedaap eng ketetekelna sitou mepa’ayang, le’os sia kumaan toyo’ ka’apa tu’u laker; ta’an eng kawesuan ni tou kaya eng kasa reiy’ mayala nisia tumekel.12Wawean eng kabelotan maka aripen e linoo’oku witu e wawa’ ni endo: eng kakaya’an en tinu’utulan ni makapunya nyi’a e minamuali kacilaka’anna nuesa.13Wo eng kakaya’an i ti’i e minapuneng kaa eng kabelotan, i ka’ayo e reiy’la e nesa tu’u em bia nisia ni’i wee se oki’na. 14Tanu eng kumura sia nu rimou’mi waki gandongan ni ina’na, en tuanakan kangkasi sia nu laa mea, poteiy tanu eng katoroan nisia nu mineiy wo e reiy’ kina’atoanna waki rinawoiy wineduanna e nesa tu’u en toro paalin witu e lawasna.15E nyi’i tu’u eng kinabelotan e maka aripen. Tanu eng kumura nisia nu mineiy, en tuanakan tu’un nisia nu laa mea. Wo sapa ku’a re’en eng kamang ni tou eng ketare si minemedu-medu mola mapure’eket e reghes? 16Awes tare eng kelabotan e numurna nisia si witu eng gorem eng kareiydeman wo eng katekuran, mape’anla laker kasusa’an, peme’itan wo em peneselan. 17Loo’onouw, ni’i papokeiykula le’os wo e minakatena-tena’ nyi’a mouw, sa se tou kumaan kumoo’ wo menena-nenaang witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakuten en tinuanala ampit e rawoiy o wedu witu e wawa’ ni endo eng keurean em patou-touan em potot i te, e neiy i karuniala ni Empung wia nisia, karengan e ni’itu mouw em betengna.18Susur tou si kinaruniala ni Empung eng kakaya’an wo eng harta benda wo eng kuasa kaa laa mekekeipila nyi’a, kaa laa sumungkul em betengna, wo kaa laa mepa’a-pa’ar witu e rawoiy o weduna – o kangkasi e ni’itu tu’u eng karunia ni Empung.20
Chapter 6

1Wawean e nesa kabelotan e linoo’oku mola witu e wawa’ ni endo, eng kasa meubel sitou: 2sitou si kinaruniala ni Empung eng kakaya’an, harta benda wo eng kamulia’an, i ka’ayo sia reiy’ sikakurangan wo’o sapa tu’u ni’i kepa’arnala, ta’an sitou i ti’i si reiy’ kinaruniala ni Empung eng kuasa kaa laa kumeipila nyi’a, ta’an i te se tou walina se makeipila nyi’a! Nyi’i mouw e reiy’ sipenoron wo em peme’itan e pe’it.3Sa sitou si maka’ato se esa nga atus oki’ wo tumou ure i ka’ayo ma’ayola e numur pinekelawir, ta’an nisia si reiy’ mateu-teula ampit eng kasenaangan, awes tare si reiy’ minaka’ato pekekuburan, em pokeiyku, sioki’ rima’aragh si lebe le’os ta’an sitou i yi’i. 4Karengan sioki’ rima’aragh i ti’i si mineiy witu e reiy’ sipenoron wo minea witu eng kareiydeman, wo e ngaranna em pinenetla eng kareiydeman.5Awes kangkasi nisia si reiy’ limoo’ si endo wo reiy’ minete’ula sapa-sapa. Nisia si lebe lener ta’an sitou eng ketare. 6Ma’anouw tu’u sia tumou makarua esa nga riwu nge te’un, sa sia reiy’ makeipila eng kasenaangan: e reiy’ ku’a re’en e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e matorome e nesa tampa?7E reiy’ sa mina’asa e rawoiy o wedu ni tou nyi’a mouw ni’i wee en sumana, ta’anouw eng kepa’aranna e reiy’ kinateu-teuala. 8Karengan sapa ku’a re’en eng kalebean ni tou makahikmat ta’an sitou we’engel? Sapa ku’a re’en eng kalebean ni tou miskin si sigha’ mawinta-winta’ witu en sinaru ne tou?9Lebe le’os e maloo’ i tela ta’an maki’itela en serit. E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron wo meinakut mepepure’eket e reghes. 10Sapa tu’u em bia, e nure mouw tinotor e ngaranna. Wo kinakete’uanola seiy sitou, nyi’a i ti’i kaa nisia si reiy’ mete’u sumiwola perkara ampit si lebe ente’ ta’an nisia. 11Karengan mekelakerla e lelila’an-lelila’an, mekelakerla e reiy’ sipenoron. Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna i wee sitou? 12Karengan seiy ku’a re’en si mamete’ula sapa e le’os i wee sitou kelabotan e nedo potot waki patou-touanna e reiy’sipenoron, eng kinelangna tanu eng kumalenoan? Seiy ku’a re’en si toro lumila’la wia sitou sapa e laa mamuali witu e wawa’ ni endo nu reiy’ mouw nisia?11Karengan mekelakerla e lelila’an-lelila’an, mekelakerla e reiy’ sipenoron. Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna i wee sitou? 12Karengan seiy ku’a re’en si mamete’ula sapa e le’os i wee sitou kelabotan e nedo potot waki patou-touanna e reiy’sipenoron, eng kinelangna tanu eng kumalenoan? Seiy ku’a re’en si toro lumila’la wia sitou sapa e laa mamuali witu e wawa’ ni endo nu reiy’ mouw nisia?
Chapter 7

1E ngaran kasa kasinou’an e lebe le’os ta’an e lana kemaal, wo e nendo kepepate e lebe le’os ta’an e nendo kinatouan. 2Mea waki wale sinuat e lebe le’os ta’an e mea waki wale pelesir, karengan waki wale sinuatouw eng kinesampetan ne susur tou; satorona se tou matou-tou se meela ghenang nyi’a.3Tumekur e lebe le’os ta’an eng kume’eke’, karengan eng gio tedur en sumiwo e nate mapenas. 4Sitou makahikmat si senaang witu em bale sinuat, ta’an sitou we’engel si senaang witu e wale tampa mepa’a-pa’ar.5Luminga e rekakan ne tou makahikmat e lebe le’os ta’an luminga eng kekantaren ne tou we’engel. 6Karengan tanu e legu’an en tetune marengis witu e wawa’ eng kure’, tuana mouw eng ke’eke’an ne tou we’engel, E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron.7Nulit, em paperasan e mawe’engelela se tou makahikmat, wo e loit wewoko’ e materila e nate.8Kawus e nesa kapualitan e lebe le’os ta’an eng kinetareani nyi’a. Labot sabaar e lebe le’os ta’an e rakek ate. 9Te’a mouw mario-rior meupi’ witu e nate, karengan e nupi e maena’ witu em be’ewer ne tou we’engel.10Te’a mouw meila’la: “Ka’a en zaman ketareanna e lebe le’os ta’an en zaman en teakan?” Karengan e reiy’ ampit timo’otolela witu eng hikmat koo mawueiyela eng kapualitan iti’i.11Hikmat nyi’a mouw e masuat eng kale’osna ampit e warisan wo en tanula e nesa kamang i wee se tou-tou maloo’ siendo. 12Karengan em paterungan eng hikmat nyi’a mouw en tanu em paterungan e loit. Wo kinamangouw si mamete’ula kaa eng hikmat e mapiara em patou-touan ne makapunya-makapunya nyi’a.13Weeanola ghenang em pepa’ayangen ni Empung! Seiy ku’a re’en si toro tumerenla sapa e rineko’-Na mola?14Witu e nendo kinamang lumaya-laya’ mouw, ta’an witu e nendo i kabelot ghenangenouw, kaa e nendo neiy i kabelot i yi’i tu’u en siniwola ni Empung tanukan kangkasi e nendo kinamang, rio sitou si reiy’ mete’u matola e wo’o sapa tanume e masa reriorna.15Witu em petou-touangku e reiy’ sipenoron niaku ku limoo’o mola e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i yi’i: wawean sitou lale’ si minapuneng witu eng kelale’anna, wawean sitou fasik si timou ure witu eng kalewo’anna. 16Te’a mouw taleus lale’, te’a mouw eng kapawinta-winta’mu en taleus makahikmat; ka’a koo laa mepepunengla en toumu nuesa?17Te’a mouw taleus fasik, te’a mouw e we’engel! Ka’a koo pa’ar mate nu reiy’pe e nedomu? 18E lebe le’os sa koo tumiboiy e nesa, o kangkasi reiy’ mayala em balina, karengan sitou meide’la si Empung si’i kaliseiyi waki marua-rua nyi’a.19Hikmat e mawee wia si makapunyala nyi’a e lebe laker kaente’an ta’an se mapulu’ makua-kuasa witu eng kota. 20Eng kaulitna, wia em bumi e rereiy’la sitou lale’: si masiwo le’os wo si reiy’ ma’an mekasa sumiwo en dosa!21O kangkasi te’a meweweela ghenang e reiy’ sa mina’asa lelila’an neiy i totorla ne tou, rio koo reiy’ luminga si palayanmu kumutokla nikoo. 22Karengan e natemu e mete’u kaa nikoo kangkasi koo minakapira mola kimutokla se tou-tou walina. Pekeki’itan eng hikmat e mekeraran nate23Em baya nyi’a i yi’i e niuji ku mola kaa laa ma’ayola eng hikmat. Pokeiyku: “Niaku ku laa ma’edo eng hikmat,” ta’an eng hikmat i ti’i e wa’akat wia niaku. 24Sapa em bia, ni’itu e wa’akat wo e rarem, eng kasa rarem, seiy si toro matola nyi’a? 25Niaku ku timuyula eng genangku kaa laa makasilighla, sumoisapla, wo sumero eng hikmat wo eng katenggolan, ma’an laa mamete’ula kaa eng kefasikan i ti’i eng kawe’engelan wo eng keba’abalan i ti’i eng kaseperengan.26Wo niaku ku minatola e nesa lebe pe’it ta’an e maut: wewene nyi’a mouw se pure’eket, e natena nyi’a mouw em be’etes wo e lawasna nyi’a mouw en torongku. Sitou si’i kepa’arla ni Empung si neiy i kaliseiyi witu nyi’a, ta’an sitou makadosa si sikopen nyi’a.27Loo’onouw, e nyi’i e niatokula, pokeiy ni Pengkhotbah: Kasuatan ma’esala e nesa ampit em balina kaa laa maka’ato kawu’utulan, 28em penerongkupe’ ta’an e reiy’ niatokula, niatokula siesa tuama witu e nelet ne esa nga riwu, ta’an ku reiy’ minatola siesa wewene witu e nelet nea.29Loo’onouw, e nyi’i i te e niatokula: kaa si Empung si simiwo mola sitou redeiy, ta’an nisea se menero laker e li’ikur.
Chapter 8

1Seiy ku’a re’en si tanu sitou makahikmat? Wo seiy ku’a re’en si mete’ula eng keterangan susur em perkara? Hikmat ni tou en simiwola eng giona simena’ wo maroba mouw eng kaketean eng giona.2Lale’enola em perenta ni raja demi en tiwa’mu wia si Empung. 3Te’a mouw mario-rior rumou’mi waki sinaruna, te’a mouw metaang witu em perkara e lewo’, karengan sia si masiwo sapa ni’i kepa’arnala. 4Karengan en titah ni raja e makakuasa; seiy ku’a re’en si laa lumila’la wia nisia: “Sapa ku’a re’en em pasiwon ni baginda?”5Seiy si melale’la em perenta si reiy’ laa me’anla em perkara makacilakan, wo e nate ni tou makahikmat e mamete’ula e nedo paadilan, 6karengan i wee e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wawean e nedo paadilan, wo eng kalewo’an ni tou e meubel en touna. 7Eng kaulitna, nisia si reiy’ mamete’ula sapa e laa mamuali, karengan seiy ku’a re’en si laa lumila’la wia nisia kumura i tu laa mamuali?8E reiy’la siesa tou tu’u si makakuasa tumaang e reghes wo e reiy’ siesa tou tu’u si makakuasa witu e nendo kepepate. E reiy’la paasengan witu em paseke’an, wo eng kefasikan e reiy’ mewayala sitou tumuanala nyi’a. 9Em baya nyi’a i yi’i e linoo’oku mola wo niaku ku minee ghenang wia e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon en tinuanala witu e wawa’ ni endo, eng katoroan sitou esa si makuasala se tou walina i ka’ayo sia macilaka.10Niaku ku limoo’o kangkasi se tou-tou fasik se laa i pekekuburla se toro ghumorem, kasuatan se tou mawinta’ e nulit se lewo’ sa reiy’ rumeu’mi waki tampa kudus wo liurela witu eng kota. E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron. 11Eng karengan e nukuman witu em pasiwo-siwon lewo’ e reiy’ minakarengan tinuanala, takar e nate ni tou minawuta eng kepa’aran kaa laa mesesiwo lewo’.12Ma’anouw tu’u sitou makadosa wo si masiwo lewo’ si maka esa nga atus tumou ure, ta’anouw eng kete’uangku, kaa sitou meide’la si Empung si laa maka’ato eng ka’aruiyan, karengan nisea se meide’ witu eng hadirat-Na. 13Ta’an se tou fasik se reiy’ laa maka’ato eng ka’aruiyan wo tanu eng kumalenoan-kumalenoan sia si reiy’ laa labot e numur, karengan nisia si reiy’ meide’ witu eng hadirat ni Empung.14Wawean e nesa reiy’ sipenoronna e minamuali wia natas em bumi: wawean se tou-tou ulit, se minaka’ato sesu’i e waar i wee em pasiwo-siwon ne tou fasik, wo wawean se tou-tou fasik se minaka’ato e wua’na em pasiwo-siwon le’os e waar i wee em pasiwo-siwon ne tou ulit. Niaku ku limila’: “E nyi’i tu’u e reiy’ sipenoron!” 15Eng karengan e ni’itu niaku ku malo’or eng kepa’aran, karengan e reiy’la ka’aruiyan walina i wee sitou witu e wawa’ ni endo, reiy’ si walina eng kumaan wo eng kumoo’ wo e mepa’a-pa’ar. Ni’itu e merapitla nisia witu e rawoiy o weduna esa nga umur em patou-touanna neiy i weela ni Empung wia nisia witu e wawa’ ni endo.16Katoroan niaku nu minee eng genangku kaa laa makasilighla eng hikmat wo limoo’ eng kalingkama’an tinuanala ne tou wia eng kaoatan reiy’ ampit e melelea oat o wengi, 17takar em pakaloo’o-loo’onola wia niaku, kaa sitou si reiy’ mete’u me’untepela e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen ni Empung, en tinuana-Nala witu e wawa’ ni endo. Kumura tu’u kangkasi sitou memedu-medu menero nyi’a, nisia si reiy’ laa me’untepela nyi’a. Ma’anouw tu’u sitou makahikmat si lumila’la, kaa nisia si mete’ula nyi’a, ta’anouw nisia si reiy’ mete’u me’untepla nyi’a.
Chapter 9

1Eng kaulitna, em baya nyi’a i yi’i e wineeangku mola ghenang, em baya nyi’a i yi’i en sinoisapku mola, nyi’a i yi’i kaa se tou-tou ulit wo se tou-tou makahikmat wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea, le’os e nupus ka’apa eng kari’irisan, em bitu e lawas ni Empung; sitou si reiy’ mete’ula sapa tu’u em pesarunnala.2E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e masuat i wee se pakasana; nasib ne tou e masuat: le’os se tou ulit ka’apa tu’u se tou fasik, se tou le’os ka’apa tu’u se tou lewo’, se tou lenas ka’apa tu’u se tou seremor, se tou minapasempela en tetule ka’apa tu’u se reiy’ minapasempela tetule. Tanu eng kumura sitou le’os, en tuanakan kangkasi sitou makadosa; tanu eng kumura sitou nu timiwa’ en tuanakan kangkasi sitou meide’ kaa laa metetiwa’.3Nyi’i mouw en cilaka witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minamuali witu e wawa’ ni endo; nasib em baya ne tou e masuat. Nate ne oki-oki’ ni tou tu’u e wuta ampit eng kalewo’an, wo eng keba’abalan em bitu eng gorem e nate nea esa nga umur em patou-touan, wo eng kamurian sea tumuyume e alam ne tou minate.4Ta’an seiy si neiy i kaghorem tou matou-tou si makapunya arapan, karengan si asu matou-tou si lebe le’os ta’an si singa minate. 5Karengan se tou-tou matou-tou se mete’u kaa nisea se laa mate, ta’an se tou minate se reiy’ mete’u en sapa-sapa, e reiy’ mola kasi tetoro i wee nisea, awes tare eng genangan wia nisea e minere’i mouw.6Le’os e nupus nea, ka’apa tu’u eng kari’irisan wo eng katetayuren nea e nure mouw limiong, wo i wee eng keure-urena e reiy’ mola kasi e weteng nea witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minamuali witu e wawa’ ni endo. 7Meiy, kaanenouw e rotimu ampit e mepa’a-pa’ar, wo koo’onouw e nanggormu ampit e nate senaang, karengan si Empung si ure mouw minepa’arla em pasiwo-siwonnu. 8Ma’anouw minena-ena’ puti’ e labungmu wo te’a o reiy’la lana witu eng kokongmu.9Keipianouw em patou-touan ampit si tu’awewene i koupusmula esa nga umur em patou-touannu e reiy’ sipenoron, neiy i karuniala ni TUHAN wia nikoo witu e wawa’ ni endo, karengan e ni’itu mouw e naruiymu witu em patou-touan wo witu em pe’inakutan em patuanannula ampit e rawoiy o wedu witu e wawa’ ni endo. 10E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e niatola lawasmu kaa laa pepepa’ayangen, pa’ayangenola ni’itu esa nga kaente’an eng keter, karengan e reiy’la pepa’ayangen, wo em pemili-milingen, en tine’u wo eng hikmat witu eng kaoatan ne tou minate, waki wisa nikoo nu laa mea.11O kasi niaku ku limoo’ witu e wawa’ ni endo kaa eng kamenangan palowa’an e reiy’ i wee si repet, wo eng ka’unggulan pe’inakuten e reiy’ i wee si ente’, o kangkasi e roti e reiy’ i wee si makahikmat, eng kakaya’an e reiy’ i wee si pande, wo eng karunia e reiy’ i wee si kasa lali’iket, karengan e nedo wo e nasib em pe’anen nea nu waya. 12Karengan sitou si reiy’ mete’ula e nedona. Tanu si sera’ kinasikopan witu e lelobo’ makacilakan, wo tanu si wara kinasikopan witu em pure’eket, en tuana mouw se oki-oki’ ni tou se kinapure’eketan witu e nedo neiy i kabelot, sa eng kapualitan i ti’i en tumoro nisea eng kenaramen limo’osit i te.13Eng kapualitan i yi’i kangkasi e linoo’oku tanu eng hikmat witu e wawa’ ni endo wo em paloo’ola wangko’ i wee niaku; 14wawean e nesa kota rintek, pendudukna se reiy’ takura; siesa raja wangko’ si rimego, kimepung nyi’a wo rumedeiyla em beton-beton pakepungan sela witu nisia; 15witu eng kina’atoan siesa tou miskin si makahikmat, ampit eng hikmatna nisia si limawirla eng kota i ti’i, ta’an e reiy’la sitou si ghimenang sitou miskin i ti’i.16Pokeiyku: “Hikmat e lebe le’os ta’an eng kewaraneiyan, ta’an eng hikmat ne tou miskin en sinero’an wo e lelila’anna e reiy’ lininga ne tou.”17Lelila’an ne tou makahikmat e lininga ampit eng kalompon, e lebe le’os ta’an e rekeiyan ni tou makakuasa witu e nelet ne tou we’engel. 18Hikmat e lebe le’os ta’an em pakakas-pakakas seseke’, ta’an si esa tou wiles si toro tumerila laker eng kapualitan e le’os.
Chapter 10

1Silaler minate si kimarenganla e ne’isu waki si sumesiwo ne’isu’ e minou wuruk; tuanakan kangkasi en toyo’ kawe’engelan e lebe mengaruiy ta’an eng hikmat wo eng kaormatan. 2Nate ni tou makahikmat e matuyu mea lele’os, ta’an e nate ni tou we’engel mea kawii. 3O kangkasi sa sia kumelang witu en sesolongan sitou we’engel i ti’i en sumpul eng genangna, wo nisia si meila’ wia se susur tou: “Sitou i ti’i si we’engel!”4Sa e nupi’ ni makua-kuasa en tumoro nikoo, te’a mouw metetele’ula en tampamu, karengan eng kasabaaran e malouw eng kaselokan-kaselokan wangko’.5Wawean e nesa kalewo’an e linoo’ku witu e wawa’ ni endo tanume eng kaselokan e nasal waki siesa tou makua-kuasa: 6witu e laker tampa kerakek, neiy i ruberla se tou we’engel, kasuatan en tampa kumeng e rinuberan ne tou kaya. 7Niaku ku limoo’ se budak-budak simake kawalo wo se pemangko’-pemangko’ se makelang tanu se budak-budak.8Seiy i te si kumiar eng ko’okor si laa i ka’anu witu eng goremna, wo seiy i te si tumubal em beton si laa tongko’on ni leloiy’. 9Seiy i te si mete’la watu si laa pali’an nyi’a; seiy i te si kumewe’ eng kayu si laa bahayanla nyi’a.10Sa em besi masumpul wo e reiy’ wi’iwi’in, takar sitou si lewo’ sa reiy’ mapasela eng keter, ta’an eng kasa pe’ukumen kaa laa mua’ nyi’a mouw eng hikmat. 11Sa si leloiy’ tumongko’ nu reiy’pe en doti neiy i totorla, takar si dumedoti si reiy’ laa mua’.12Lelila’an en suma ne tou makahikmat e mengaruiy, ta’an en sumping ni tou we’engel e nume’enep sitou i ti’i nuesa.13Eng ketareani e lelila’an rimou’mi waki sumana nyi’a mouw eng kawe’engelan, wo eng kinawusan en susuiyna nyi’a mouw eng keba’abalan makacilakan. 14Sitou we’engel kelaker en susuiyna, ma’anouw tu’u sitou si reiy’ mete’u en sapa e laa mamuali, wo seiy ku’a re’en si laa lumila’la wia nisia sapa e laa mamuali nu reiy’ mouw nisia?15Rawoiy o wedu ni tou we’engel e makawedun sitou i ti’i nuesa, karengan nisia si reiy’ mete’ula e lalan mea waki kota.16Woiy nikoo tana’, sa si rajamu siesa anakoki’, wo se ma’aka-aka – ma’aka-akamu e memo’odope’ se kimaanola! 17Ma’aruiyola nikoo tana’ sa si rajamu siesa tou asal waki se kaum pamuka-muka, wo se ma’aka-aka – ma’aka-akamu se mekaan witu e nedona witu eng kewaraneiyan wo e reiy’ witu eng kinatoekan!18Eng karengan e reiy’ kaweduan i karewa mouw e natep, wo eng karengan eng kame’emengan e lawas po’opotouw em bale. 19Kaa laa kume’eke’ sitou si mesakeiyla eng kekaanen; anggor e melaya’la em patou-touan wo e loit e mawona’la em baya nyi’a i ti’i.20Witu eng genang tu’u te’a mouw koo mekekutokla si raja, wo witu eng kamar patekelan te’a mouw koo mekekutokla sitou kaya, karengan si wara waki reghe-reghesan si wona’na laa ma’ayola en totormu, wo se reiy’ sa mina’asa makakale’ekew se toro ma’ayola sapa e neiymu i totorla.
Chapter 11

1I lawa mola e rotimu witu en dano, takar nikoo koo laa matola nyi’a sumeup e nure nu reiy’ mouw e ni’itu. 2Weeanola weteng wia se pitu, awes tare wia se uwalu tou, karengan nikoo koo reiy’ mete’u eng kacilaka’an sapa e laa mamuali wia natas em bumi. 3Sa e linaak-linaak rimat en tma’apung aro, takar e naro i ti’i ni’i wura’araknami wia natas em bumi; wo sa e nakana i kakolo’ mea timu ka’apa mea amian, waki tampa e nakana i ti’i kumolo’, witu sia minena’ neiy i kareta’.4Seiy si reiy’ siena’na maweela ghenang e reghes si reiy’ laa kumeror; wo seiy si reiy’ siena’na maloo’ e linaak si reiy’ laa mupu’. 5Tanu eng kumura nikoo nu reiy’ mete’ula e lalan e reghes wo e ruiy-ruiy witu eng gandongan niesa wewene megandong, en tuanakan kangkasi nikoo koo reiy’ minamete’ula em pepa’ayangen ni Empung si matuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.6I wu’uwurola em bibitmu memo’odope’ e nendo, wo te’a mouw meweweela maseng wia si lawasmu witu e nendo mawengindo, karengan nikoo koo reiy’ mamete’ula sapa ku’a re’en e nyi’i ka’apa e ni’itu laa mua’, ka’apa e rua-rua nyi’a e masuat le’os. 7En terang i ti’i e makasenaangen wo maloo’ siendo i ti’i e le’os i wee em beren; 8eng karengan e ni’itu sa wona’na sitou e labot e numurna, ma’anouw sia mepa’a-pa’ar witu nyi’a, ta’an satorona sia ghumenangla e nendo-nendo reiydem, karengan eng ka’asa’an eng kelakerna. E reiy’ sa mina’asa e mineiy nyi’a mouw e reiy’ sipenoron.9Mepa’a-pa’arola, heiy taretumou, witu eng kamuda’annu, ma’anouw e natemu mepa’a-pa’ar witu e masa mudamu, wo ki’itanola eng kepa’aran e natemu wo em patu’usan em berennu, ta’an kete’uanola kaa eng karengan e reiy’ sa mina’asa kapualitan i yi’i si Empung si laa mali nikoo mea waki paadilan! 10I tea’ mouw eng ka’aripan waki e natemu wo i wa’akatola em peme’itan waki e nouwakmu, karengan eng kamuda’an wo em beena em patou-touan nyi’a mouw e reiy’ sipenoronna.
Chapter 12

1Ghenangenola si Simiwo nikoo witu e masa mudamu, nu reiy’pe’ neiy i ka’ayo e nendo-nendo kabelot wo tumawi en te’un-te’un neiymu i lila’la: “Reiy’la sikasenaangan i wee niaku witu e nyi’a!”, 2nu reiy’pe’ siendo wo en terang, sumedot wo se sumesena’-sumesena’ mareiydem, wo e linaak-linaak mineiy sumeup nu reiy’ mouw e naro,3witu e nedo se tumetayur-tumetayur em bale nu matenggo’ogho’, wo se tou-tou ente’ se minengkur, wo se wewene-wewene gumegiling nu minena’ karengan kinareu’an eng kelakerna, wo se maloo’omi waki teteboan em baya nea se minakewur,4wo em pepalen-pepalen witu e li’ilik lalan e minakusi, wo legu’an em pagilingan e minalewea’, wo en suara minamuali tanu e name’an ni wara, wo em baya ne kumekantar wewene se timu’utuk,5o kangkasi sitou si mineide’ mererakek, wo kineide’an witu e lalan, nakana em badam e minungang, kompo’ se makeong en touna ampit eng kasa pedis wo en serit mekaan e reiy’ mouw mete’u to’oreni kasi – karengan sitou si minea waki e walena ke’ekel wo se mengengarip-mengengarip se memoya-moya wia lalan,6nu reiy’pe e rante perak rinangkutla wo em barung mas pinete’la, nu reiy’pe’ en tampayang e rinimu’umukla tawi eng kembu’an wo e wola en tetimba en tinerila witu natas em parigi, 7wo e riawu minareng minamuali tana’ tanu eng ketareanna wo e roh minareng wia si Empung si kimaruniala nyi’a.8Reiy’ sipenoron witu e reiy’ sipenoron, pokeiy ni Pengkhotbah, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyia’ mouw e reiy’ sipenoron. Kesampetan e lelila’an 9E walinana ni Pengkhotbah nu makahikmat, nisia si maweela teturu’ kangkasi wia se umat i ti’i en tine’u. Sia si memili-miling, meuji wo rimansun kelaker e amsal.10Pengkhotbah si me’inakut maka’ato e lelila’an-lelila’an makasenaangen wo matik e lelila’an-lelila’an eng kaulitan eng kenaramen redeiy. 11Lelila’an-lelila’an ne tou makahikmat tanu eng kuasa wo e nieruran-nieruran e nyi’a tanu em paku-paku neiy i kepa’asek, neiy i weela ni esa rumerawir.12Awes kangkasi, oki’ku, tumeghamouw! Sumiwo laker buuk e reiy’ laa wawean sikesampetanna, wo laker metete’u e makawedun e nouwak.13Kesampetan e lelila’an waki e reiy’ sa mina’asa e lininga nyi’a mouw: meide’ mola si Empung wo tumiboiy mouw witu em perenta-perenta-Na, karengan e nyi’i eng kawajiban ne susur tou. 14Karengan si Empung si laa mali susur em pasiwo-siwon mea waki paadilan em pepaken witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i kakirong, aandi i tu le’os, aandi i tu lewo’.

Song of Solomon

Chapter 1

1Tetabaken wangko’ waki si Salomo. 2– Satorona sia sumiong niaku ampit en siongan! Karengan e nupusmu e lebe makasenaangen ta’an e nanggor, 3sedaap em bouna e lanamu, nasar e lana neiy i katoa’ e ngarannu, eng karengan e ni’itu se reraa-reraa se meupus wia nikoo! 4Keongenouw niaku witu murimu, meiy mouw kita mario-rior mea! Si raja si minali mouw niaku minea witu eng gorem e maligai-maligaina. Nikeiy keiy laa merio-rio wo melaya-laya’ karengan nikoo, nikeiy keiy laa lumo’or e nupusmu lumantouwla ta’an e nanggor! Waarouw sea meupus wia nikoo!5Memang item niaku, ta’an wulouw, heiy keke’-keke’ Yerusalem, tanu en dasing ne tou Kedar, tanu em peremel-peremel ne tou Salma. 6Te’a mouw koo meweweela ghenang kaa niaku ku item, karengan en te’etel ni endo e rimengis niaku. Se utu’-utu’ ni ina’ku se meupi’ wia niaku, niaku ku siniwo neala tumetayur e numa-uma anggor; e numa anggorku nuesa e reiy’ petayurangku.7I susuiy momi wia niaku, ee pusu’ e nateku, waki wisa koo kaka’ merawirla se domba, waki wisa koo minayala se domba-domba ghumoleiy witu e nendo mawengindo. Karengan ka’a niaku laa mamauali mange’an si lumelepu tawi ne kawang-kawang domba ne ka’ampit-ka’ampitmu?8– Sa koo reiy’ mete’u, heiy wulouw witu e nelet ne wewene, ki’itanola e nenus-nenus ni domba, wo rawirenola se oki-oki’ ne membe’mu tawi em pedasingan em baya ne rumerawir. Peredegom wo si beroit se melelo’oran9– Ampit si kawalo mereiy waki eng kareta-kareta ni Firaun i ulurkula nikoo, emisku. 10Wulouw mouw eng keremu witu e nuner ne lelo’or-lelo’or wo e lee’mu witu e nuner ne kelana-kelana. 11Nikeiy keiy laa sumiwo i wee nikoo se lelo’or-lelo’or mas ampit se mani-mani perak.12– Eng kasuatan si raja nu rimuber witu e mejana, simareinseng em beuna narwastuku. 13I wee niaku si’i koupuseku si tanu si esa nge saput mur, neiy i kaselet witu e nelet em bu’ana em be’ewerku. 14I wee niaku si’i koupuseku si esa nge tangkup wungang pacar waki uma-uma anggor En-Gedi.15– Loo’onouw, wulouw nikoo, emisku, uli-ulit wulouw nikoo, e nasar si pombo em berennu.16– Loo’onouw, kegaga nikoo si’i koupuseku, uli-ulit mengaruiy; uli-ulit ghe’egher em patekelan ta. 17E waki kayu aras en salawako-salawako em bale ta, e waki kayu eru em papang eng kedir-kedir ta.
Chapter 2

1Wungang rosi waki Saron niaku, wungang bakung waki kewong-kewong. 2– Tanu e wungang bakung witu nelet en tetune-tetune, tuana mouw siemisku witu nelet ne reraa-reraa.3– Tanu nakana apel witu nelet e nakana-nakana waki talun, tuana mouw si’i koupuseku witu nelet ne tole-tole. Witu e wawa’ en teterunganna niaku ku pa’ar rumuber, wu’ana e nemis i wee e langit-langitku. 4Nialina mola niaku mea waki wale pelesir, wo em panjina witu natasku nyi’a mouw e nupus.5Keterenola niaku ampit eng kukis kismis, segaya’enola niaku ampit em bu’ana apel, karengan rara’an e rendem niaku. 6Lawas kawiina em bitu e wawa’ eng kokongku, e lawas lele’osna e rimawak niaku.7I tiwa’kula nikouw, keke’-keke’ Yerusalem, demi se kijang-kijang, ka’apa demi se rusa-rusa mereiy waki padang: te’a mouw kouw meteto’orla wo ma’oghela e rendem nu reiy’pe’ i kepa’arnala!8Linganouw ! Ee koupuseku! Loo’onouw, sia si mengeiy, makompo-kompo’ waki atas eng kuntung-kuntung, merente-rentek waki atas eng kakenturan-kakenturan. 9Si’i koupuseku si mange’an si kijang, ka’apa sioki’ ni rusa. Loo’onouw, nisia si rimedeiy witu muri eng kedir ta, kasuatan meloo-loo’omi waki teteboan-teteboan wo matu’usi waki ansouw.10Si’i koupuseku si minuleiy masusuiy wia niaku: “Tumo’orouw emisku, wulouwku, meiy mouw! 11Karengan e loo’onouw, e noras eng ge’egher e limangkoiy mouw, naro e minena’ mouw wo e limangkoiy mola.12Waki penguma’an em paloo’onouw em bungang-wungang, mina’ayo mouw e noras meparas; name’an ne wukur eng kinalinga’anouw wia en tana’ ta. 13Nakana ara e muleiy mawu’a, wo e wungang nakana anggor menareinseng em beuna. Tumo’orouw, emisku, wulouwku, meiy mouw!14Pomboku witu en si’at-si’at em batu, waki kekirongan e lembe-lembe eng kuntung, i papaloo’o momi eng giomu, i papalinga momi en suaramu! Karengan ng kewangun en suaramu wo e wulouw eng giomu!”15Sikopenouw i wee nikeiy se ruba-ruba i ti’i, se ruba-ruba rintek, se materi e numa-uma anggor meiy eng kasuatan mawungang!16Si’i koupuseku si kapunya’angku, wo niaku ku kapunya’anna si merawirla se domba waki keuneran e wungang bakung. 17Nu reiy’pe’ e reghes mawengindo nu mi’iwis wo eng kumalenoan-kumalenoan lumiong, marengomi, ee koupuseku, minta’ mola tanu si kijang, ka’apa tanu sioki’ ni rusa waki atas eng kuntung-kuntung en tetanemen rampa-rampa!
Chapter 3

1Witu natas en tetekelangku witu e nendo wengi penerongku si pusu e nateku. Penerongku, ta’an si reiy’ niatokula sia. 2Niaku ku laa meteto’or wo lumedong waki kota; waki lalan-lalan wo waki pelein-pelein penerongku sia, si pusu’ e nateku. Penerongku, ta’an si reiy’ niatokula sia.3Niaku ku niatola ne tumeterok-tumeterok eng kota. “Sapa ku’a re’en kouw limoo’ola si pusu’ e nateku?” 4Tare mouw i te niaku nu tumele’ula nisea, atongkula si pusu’ e nateku; tiboiyangku wo reiy’ i wayakula sia, i kja’ayo alingku sia mea waki wale ni ina’ku, mea witu eng kamar ni tou si timimea’la niaku.5I tiwa’kula kouw, keke’-keke’ Yerusalem, demi se kijang-kijang ka’apa demi se rusa-rusa mereiy waki padang: te’a kouw meteto’orla wo ma’oghela e rendem nu reiy’pe’ i kepa’arnala!6Sapa ku’a re’en e ni’itu e mabumbungi waki padang gurun tanu e me’eme’na-me’eme’na e nawun eng kinesalipupuan ampit em bouna sedaap e mur wo eng kamania wo e minegheghioan em bouna sedaap waki padang? 7Loo’on, ni’itu mouw eng kale’ekos ni Salomo, e linedongla ne enem nga pulu’ pahlawan waki elet ne pahlawan-pahlawan Israel.8Em baya nea se maali-ali santi, minelati witu e maseke’, siesa o siesa ampit en santi witu e rereenan karengan eng kahebatan em bengi. 9Raja Salomo si simiwo i wee en touna e nesa wewulengan eng kayu Libanon o siwon.10E naari-naarina em perak o siwon, tetebeanna e mas o siwon, reruberanna e makakeliur buwung, e weteng ghoremna e lino’orla ampit eng kayu temur. Heiy keke’-keke’ Yerusalem, 11Keke’-keke’ Sion, rumou’ momi wo loo’onouw si raja Salomo ampit e mahkota neiy i pakela ni ina’na wia nisia witu e nendo kinekekawengna, witu e nendo kepa’aran e natena.
Chapter 4

1Loo’onouw, wulouw nikoo, emisku, uli-ulit wulouw nikoo! E nasar si pombo em berennu witu em purikit em peporongmu. Em bu’ukmu e nasar se kawang ne membe’ se mewalolong matumpami waki kakuntungan Gilead.2Em ba’angmu e nasar se kawang ne domba se tare mouw i te sukurela, se rimou’mi waki tampa paoasan, se minaanak kambar em baya nea, se reiy’ minaanak e reiy’la.3E nasar esa nga ketor pita kirmizi en sumpingmu, wo e wulouw en sumamu. E nasar eng kinewe’an em bu’ana delima em pali’ipismu witu em purikit em peporongmu.4Lee’mu e nasar em pewale ni Daud em binangun kaa laa tu’utulan en saliatan. Esa nga riwu kekelung neiy i kekayong wia nyi’a wo em bewangkeng em baya ne pahlawan minapekasana. 5Tanu se rua oki’ ni rusa em bu’ana em be’ewermu, tanu se oki’ kambar ni kijang se kasuatan mekaan rukut waki keuneran e wungang bakung.6Nu reiy’pe’ e reghes mawengindo nu mi’iwis wo eng kumalenoan-kumalenoan lumiong, niaku ku pa’ar mea waki kuntung mur wo waki kakenturan kamania. 7Nikoo koo wulouw kasa, emisku, e reiy’la siwalulang o weleiy wia nikoo.8Tumumpa momi wia niaku waki kuntung Libanon, beroitku, meiy mouw wia niaku waki kuntung Libanon, tumumpa momi waki toka Amana, waki toka Senir wo Hermon, waki ruragh-ruragh ne singa, waki kakuntungan en tampa ne macang ti’itikan!9Nikoo koo makatengkapen e nateku, ee royor, beroitku, nikoo koo timengkapla e nate ampit e nesa pi’ipitan em beren, ampit esa nga tetuun kelana waki leleo’or e lee’mu.10Kumura eng kasedaap e nupusmu, ee royor, beroitku! Wa’akat lebe sedaap e rendemmu ta’an e nanggor, wo e lebe mawou sedaap e lanamu ta’an e minegheghioan rampa. 11Sumpingmu e matiisi madu murni, beroitku, madu wo en susu em bitu e wawa’ lila’mu, wo em bouna e labungmu en tanu em bouna eng kuntung Libanon.12Ee royor, beroitku, e numa eng kinakelungannu, e numa eng kinakelungan wo eng kembu’an e wina’ilan. 13En suru-surumu e nasar e numa nakana-nakana en delima ampit em bu’ana-wu’ana kasa sedaap, wungang pacar wo e narwastu, 14narwastu wo eng kekuniren, pola wo eng kayu manis ampit e minegheghioan akana eng kamania, mur wo eng gaharu, ma’an e reiy’ sa mina’asa rampa eng kinapelengan.15O, kembu’an waki uma, kembu’an e rano em patou-touan, e maso’osomi waki kuntung Libanon! 16– Tumo’orouw, heiy reghes amian, wo meiy mouw, heiy reghes timu, mi’iwisouw witu e numaku, rio sumareinsengouw em bouna e rampa-rampana! Satorona si’i koupuseku si meiy witu e numana wo kumaan em bu’ana-wu’ana kasa sedaap.
Chapter 5

1– Niaku ku mineiy witu e numaku, ee royor, beroitku, nierurkula e mur wo e rampa-rampaku, kinaanku e rina’ku wo e maduku, kinoo’oku e nanggorku wo en susuku. Kaanenouw, ee ka’ampit-ka’ampit, koo’onouw, koo’onouw i ka’ayo toeken en tarendem!2Niaku ku timekel, ta’an e nateku en timo’or. Linganouw, si’i koupuseku si matengkor. “Wuka’anouw em pepalen, ee royor, emisku, pomboku, pelelo-lelongku, karengan eng kokongku wuta e leleiydem, wo em bu’ukeku wuta en tiisan e leleiydem wengi!”3“Labungku em pinangkulku mola, sapa ku’a re’en niaku ku laa tumodongla nyi’a kasi? Ne’aku e nioasangku mola, sapa ku’a re’en niaku ku laa kumemo’la nyi’a kasi?” 4Si’i koupuseku si ghimoremla e lawasna timorola em po’opotna em pepalen, menengka-nengkapouw e nateku.5Niaku ku timo’or kaa laa mewewuka’ em pepalen i wee si’i koupuseku, lawasku e mangatetiis mur; mangatetiis saona e mur en tetudu-tetudu’ku witu en tetiboiyan kekusi’an em pepalen.6Si’i koupuseku si winuka’angkula pepalen, ta’an si’i koupuseku si minea mouw, minere’i. Tanu si minawuleng niaku eng katoroan sia nu limiong. Penerongku sia, ta’an si reiy’ niatokula, kineretku, ta’an e reiy’ siningkomna.7Niaku ku niatola ne tumeterok-tumeterok eng kota, winewe nea niaku, pinali’an nea, en sesalelengengku eng kinaat ne tumetayur-tumetayur em beton.8I tiwa’kula kouw, keke’-keke’ Yerusalem: sa kouw matola si’i koupuseku, sapa ku’a re’en e laa i lila’ miouwla wia nisia? I lila’ mola, kaa rara’an e rendem niaku! Beroit si malo’or si peredegom witu en sinaru ne keke’-keke’ Yerusalem9– Sapa ku’a re’en eng kalebean ni’i koupusemu waki si’i koupus ne walina, heiy wulouw witu e nelet ne wewene? Sapa ku’a re’en eng kalebean ni’i koupusemu waki si’i koupus ne walina, i ka’ayo i tiwa’mula nikeiy tanu e nyi’i?10– Puti’ weresi wo mea terang si’i koupuseku, meroa-roa’ em beren witu e nelet ne esa nge laksa tou. 11E nasarla e mas, mas murni, eng kokongna, em bu’ukna e minalolong, nitem tanu si keleak.12Em berenna e nasarla si pombo witu e wa’atang en dano, malele’ witu en susu, rimuber witu em pusung e wuta.13Kerena e nasarla em bedeng rampa-rampa, tempa-tempa e rampa-rampa amut. Wungang-wungang bakung en sumpingna, e makatetii’san en saona e mur.14Lawasna en tabuleleng e mas, makalelo’orla em permata tarsis, nouwakna e lumian eng gading o siwon, makawewu’uwur e watu nilam.15Ne’ana nyi’a mouw em pa’asek-pa’asek marmar puti’, kimontoiy witu na’ali’ mas lenas. Nouwakna tanu eng kuntung Libanon, kinapelengan tanu e nakana-nakana aras.16Lelila’an-lelila’anna e nemis i te waya, e reiy’ sa mina’asa em bia nisia e mengaruiy. Tuana mouw si’i koupuseku, tuana mouw si ka’ampiteku, heiy keke’-keke’ Yerusalem.
Chapter 6

1– Wisa e nieanna si’i koupusmu, heiy wulouw witu e nelet ne wewene? Minea katoroan wisa ku’a re’en si’i koupusmu nu minea, rio keiy sumero nisia e ma’an nikoo?2– Si’i koupusku si timumpa mouw mea waki umana, mea waki bedeng e rampa-rampa kaa laa mererawirla se domba witu e numa wo tumipu’ e wungang bakung. 3Niaku ku kapunya’an ni’i sikoupusku, wo kapunya’angku si’i koupusku, si merawirla se domba waki keuneran e wungang bakung. Peredegom si limo’or si beroit4Wulouw nikoo, emisku, tanu eng kota Tirza, kawulouw tanu e Yerusalem, hebat tanu se pasukan ne suraro ampit em panji-panjina.5I lenge momi em berennu waki niaku, kaa niaku ku minalikoko karengan e nyi’a. Em bu’ukmu e nasarla se kawang ne membe’ se mewalolong matumpami waki Gilead.6Em ba’angmu e nasarla se kawang ne domba, se rimou’mi waki tampa paoasan, se minaanak kambar em baya nea, se reiy’ minaanak e reiy’la. 7E nasarla eng kewe’an em bu’ana en delima em pali’ipismu witu em purikitna em peporongmu.8Permaisuri se enem nga pulu’, selir se uwalu nga pulu’, wo se reraa-reraa se reiy’ i keila’ eng kelakerna. 9Ta’an nisia mouw si maesa-esana pomboku, pelelo-lelongku, maesa-esana oki’ ni ina’na, oki’ i koupus i wee si timimea’mi nisia; keke’-keke’ se maloo’ nisia wo matotor nisia ma’aruiy, permaisuri-permaisuri wo se selir-selir se malo’or nisia.10“Seiy ku’a re’en sia si minodoli tanu mokan em beena rimeka’, wangun tanu mokan si sumedot pakarenganan, masena’ tanu mokan siendo, hebat tanu se perajurit ne suraro ampit em panji-panjina?”11Mea waki uma kenari niaku ku timumpa meleloo’ e wungang-wungang waki kewong, lumoo’ sapa ku’a re’en e nakana e nanggor mawunte’enger wo e nakana-nakana en delima e mawungang. 12Reiy’ minawena’as en tou niaku; kaleloangku en timampala niaku witu natas eng kareta ni tou bangsawan.13Marengomi, marengomi, ee reraa Sulam, marengomi, marengomi, rio keiy toro lumoo’ nikoo! Ka’a kouw senaang lumoo’ si reraa Sulam i ti’i tanu e limoo’ e na’engketen-na’engketen seseke’?
Chapter 7

1Kumura eng kewangun eng ke’angan-ke’angannu ampit en selop-selop i ti’i, si keke’ rinda kasa le’os! Kaongna e rereenannu e nasarla se lelo’or, siniwo e lawas ne seniman.2Pusermu tanu eng kower ketabuleleng, e reiy’ kere’ian anggor sinewok. Tiannu en tawunan eng gandum, makarereen e wungang-wungang bakung.3Tanu se rua oki’ ni rusa em bu’ana em be’ewermu, tanu se oki’ kambar ni kijang. 4Lee’mu e nasarla em pewale gading, em berennu e nasarla e lour waki Hesybon, tawi em pepalen leloangan Batrabim; sesepunannu tanu em pewale waki kuntung Libanon, en simarume waki kota Damsyik.5Kokongmu en tanu eng kakenturan Karmel, wu’uk eng kokongmu e mea’ buwung; siesa raja si kinetaangan witu eng kepang-kepangna. Kerange’engetan en tarendem 6Kumura eng kawulouw, kumura eng kawulouwna nikoo, heiy si’i koupus witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa se neiy i kepa’arla.7Rupa e nouwakmu en tanula e nakana eng korma wo em bu’ana em be’ewermu en tetuunanna. 8Em pokeiyku: “Niaku ku pa’ar melela’aput e nakana eng korma i ti’i wo tumiboiy en tetuunan-tetuunanna. Satorona em bu’ana em be’ewermu en tanu en tetuunan e nanggor wo e nasengan en sesepunannu en tanu em bu’ana apel,.9Lelila’an-lelila’annu e nemis tanula e nanggor!” Yon, e nanggor i ti’i e maso’oso’ wia si’i koupuseku ampit e reiy’ sirangkutena, simewel mea witu en sumping ne tou-tou se kasuatan timekel!10Kapunya’an ni’i koupuseku niaku, wia niaku en seritna neiy i katuyu. 11Meiy, ee koupuseku, kita mea waki padang, mapawengi waki elet e wungang-wungang pacar!12Meiy, kita mea memo’odope’ mea waki uma anggor wo lumoo’ sapa ku’a re’en e nakana nanggor e minungangouw, sapa ku’a re’en e rimeka’ mouw em bungangna, sapa ku’a re’en e nakana-nakana en delima e minungangouw! Mana mome niaku laa meela en tarendemku wia nikoo!13Sareinseng e wou em bu’ana en dudaim; tawi em pepalen ta wawean e wu’ana-wu’ana kasedaap, e nure mouw wo en tare mouw i te tipu’ela. Ni’itu e neiyku mouw i kirongla i wee nikoo ee koupuseku!
Chapter 8

1O, sa wona’na koo patuariku tuama, si timoto’ witu em bu’ana em be’ewer ni ina’ku, laa siongangku nikoo sa atongkula waki luar, karengan e reiy’la sitou laa sumero’ niaku!2Laaku teperen koo wo alingku mea waki wale ni ina’ku, rio koo tumuru’ niaku. E laaku i wee wia nikoo e nanggor mawou sedaap kaa laa koo’on, rano em bu’ana en delimaku. 3Lawas kawiina em bitu e wawa’ eng kokongku, e lawas lele’osna e rimawak niaku.4I tiwa’kula kouw, keke’-keke’ Yerusalem: ka’a kouw mato’orla wo maoghela e rendem nu reiy’pe’ i kepa’arnala?5Seiy ku’a re’en sia si minodoli waki padang gurun, si timebe wia si’i koupusena? – Witu e wawa’ nakana apel to’orengkula nikoo, mana mome si ina’mu gimandongola nikoo, mana mome sia gimandong wo tumimea’la nikoo.6– I wee mola niaku tanu e wa’il witu e natemu, tanu e wa’il witu em palukamu, karengan e rendem e nente’ tanu e maut, kaseritan en te’etep tanu eng kaoatan ne tou minate, layasna nyi’a mouw e layas e napi, tanu e layas e napi ni TUHAN!7Rano kelaker e reiy’ mete’u sumewula e rendem, so’oso’an-so’oso’a e reiy’ mete’u mayurla nyi’a. Ma’anouw tu’u se tou se mee e reiy’ sa mina’asa harta benda em balena i wee en tarendem, ta’anouw nisia si laa sero’an. Beroit wo si tuarina8– Nikeiy keiy makapunya siesa tuari wewene , si reiy’pe’ makapunya wu’ana em be’ewer. Sapa ku’a re’en e laa siwon neiy ampit si tuari wewene meiy witu e nendo sia nu kiween?9Sa sia beton, e laa redeiyan neiyla atep perak witu natasna; sa sia pepalen, laa kelamen neiyla sia ampit eng kekelam kayu aras.10– Niaku nyi’a mouw ku esa beton wo e wu’ana em be’ewerku e nasarla em pewale. Witu em berenna en toro ni’itu niaku ku tanula sitou minaka’ato mouw eng ka’aruiyan. Lebe aruiy ta’an si Salomo11Salomo si makapunya uma anggor waki Baal-Hamon. Neiy i sarakanna e numa anggor i ti’i wia em baya ne tumetayur, siesa o siesa se maweela esa nga riwu nga kebi’ perak i wee em bua’na. 12Numa anggorku, em punyaku nuesa, em bitu en sinaruku; i wee nikoo mouw esa nga riwu nga kebi’ i ti’i, raja Salomo, wo e rua nga atus i wee se tou-tou se metayur em bua’na.13– Heiy, menaang e numa, se ka’ampit-ka’ampit se mineela ghenang en suaramu, i papalinga mola ni’itu wia niaku!14– Merior, ee koupuseku, minta’ mouw tanu si kijang, ka’apa tanu sioki’ ni rusa waki atas eng kuntung-kuntung en tanemen rampa-rampa.

Isaiah

Chapter 1

1Pineleloo’ e linoo’o mola ni Yesaya bin Amos en tanume e Yehuda wo e Yerusalem witu en zaman ni Uzia, Yotam, Ahas wo ni Hizkia, raja-raja ne Yehuda.2Linganouw, heiy langit, wo weeanola ghenang, heiy bumi, karengan si TUHAN si minee nuwu’: “Niaku ku simelami se oki-oki’ wo minurus nisea, ta’an nisea se rimangu witu Niaku. 3Sapi si sumine’u si makapunya nisia, ta’an se Israel e reiy’; keledaiy si sumine’u e lontang en sinadiala ni tuangna, ta’an se umat-Ku se reiy’ makasilighla nyi’a.”4Cilaka mouw se bangsa makadosa, kaum se wuta ampit eng kaselokan, se see’ lewo’-lewo’, se oki-oki’ mawinta’ em bu’ul! Nisea se timele’ula si TUHAN, kimewur Si Kasakudus, Empung Israel, wo limenge timaburila Nisia.5Waki wisa kouw pa’ar wewen kasi, nikouw si maawes mamurtad? Minapekasa eng kokong e rara wo e minapekasa nate e lewea’ reawa’. 6Waki palarna ne’a i ka’ayo eng kokong e reiy’la sisegaya’: Kesa wo rirem wo em pali’ weru, e reiy’ niuru wo e reiy’ sinalipupu wo e reiy’ wineean lana.7Em banuamu minapenes, eng kota-kotamu e mina’apu minarengis; witu en saruan em berennu se tou-tou wo’oseiy se mekaan em bua’na waki tana’mu. Eng kasa penes em banua i ti’i en tanu mokan neiy i pangapepule’itla ne tou wo’oseiy. 8Keke’ Sion si neiy i katele’u maesa-esa tanu e lekouw waki uma anggor, tanu en sabua waki uma welaan wo tanu eng kota kinakepungan.9Sa wona’na si TUHAN e minapekasa alam si reiy’ timele’ula wia nikita toyo’ tou se neiy i kewayami, kita minamuali mouw tanu en Sodom, wo masuat tanu eng Gomora. Makedo’ e lebe le’os ta’an e mapasempela en tetule10Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy ma’aka-aka – ma’aka-aka, ne tou en Sodom! Weeanola ghenang en teturu’ ni Empung ta, heiy rakyat, tou eng Gomora! 11“I wee en sapa i tu se tetulemu melake-laker?” nuwu’ ni TUHAN; “Niaku ku senso’ mouw se tetule-tetule tinunu tanu se domba raghar wo em barewes waki se oki’ ne sapi rinebur; e raa’ ne sapi raghar wo ne domba-domba wo ne membe’raghar e reiy’ i kepa’ar-Kula.12Sakawisa kouw meiy kaa meiy mesesaru witu eng hadirat-Ku, seiy ku’a re’en si kime’imi ni’itu waki nikoo, kaa nikouw kouw mele’e-le’ek em podol em Bait Suci-Ku? 13Te’a mouw kasi ma’ali en sesempemu e reiy’ uli-ulit, karengan em bouna nyi’a mouw eng kari’irisan i wee-Niaku. Sa kouw mewangko’la en sumedot weru wo en sabat ka’apa masiwola em pinasungkulan-pinasungkulan, Niaku ku reiy’ tumaang maloo’ola nyi’a, karengan em pewangko’annu i ti’i e wuta eng kalewo’an.14Pewangko’an-pewangko’an en sumedot werumu wo em pinasungkulan-pinasungkulannu en tataap, Niaku ku mari’iris maloo’o nyi’a; em baya nyi’a i ti’i e minamuali pemesa’anen i wee-Niaku, Niaku ku pedisouw tumanggong nyi’a. 15Sakawisa kouw malungla e lawasmu kaa laa mesesombayang , Niaku ku laa lumengela eng gio-Ku, awes tare ma’anouw tu’u kouw mangapepirala masombayang, Niaku ku reiy’ laa lumingala nyi’a, karengan e lawasmu e wuta ampit e raa’.16Oasanouw, weresinola en toumu, i wa’akatola em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’ waki saruan em beren-Ku. Mena’ mola masiwo lewo’, 17metete’u mola masiwo le’os; pe’inakutenola eng ka’adilan, ulinenouw se tou wengi’is; rapitanouw eng hak ne oki-oki’ ula, pe’inakutenola em perkara ne balu-balu!18Meiy mouw, le’osouw kita maperkara! – nuwu’ ni TUHAN – Ma’anouw tu’u en dosamu mea’ tanu eng kirmizi, e laa maputi’ tanu en salju; ma’anouw tu’u tu makakeliur tanu e roko’ kesumba, e laa maputi’ tanu em bu’uk ni domba.19Sa koo kumi’it wo pa’ar luminga, takar nikouw kouw laa kumaan e wua’na le’os waki wanua i ti’i. 20Ta’an sa kouw sumu’usuk wo rumangu, takar kouw laa kaanen en santi.” Uli-ulit, si TUHAN si timotorla nyi’a.21Kumura nyi’i, eng kota ketareanna lale’ en teakan e minesa’amekouw! Ketarena wuta eng ka’adilan wo witu e reiy’ mena’ paena’an eng ka’adilan, ta’an en teakan e wuta ne memunu’. 22Perakmu e reiy’ mouw lenas kasi wo en timpa’mu minasewok e rano.23Em baya ne ma’aka-akamu nyi’a mouw se rumerangu wo minaasa’an ampit se rongkit. Em baya nea se pa’ar mesesungkul em bewoko’ wo mekeki’it e wewoko. Nisea se reiy’ merapit eng hak ne oki-oki’ ula, wo em perkara ne balu-balu e reiy’ mina’ayo wia nisea.24Kaa ni’itu tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, TUHAN e minapekasa alam, Si Kasaente’ tumeterung ne Israel; “Aa, Niaku ku laa mura’arakla e nupi’-Ku mesesuli’ wia em baya ne kasu’usuk-Ku, wo tumuanala en sesuli’an wia em baya ne kesaru-Ku. 25Niaku ku laa minta’ witu nikoo: Niaku ku laa melelenasla em perakmu ampit em buras soda, wo laa sumingkiri e reiy’ sa mina’asa tima witu nyi’a.26Niaku ku laa marengla em baya ne akimmu tanu eng ketareanna, wo em baya ne ngumenge’enge’mu tanu eng kasa ketare. Nu reiy’ mouw i tu nikoo koo laa totoren kota ka’adilan, eng kota lale.”27Sion e laa-Ku i wayala ampit em paakiman e nadil wo se tou-touna minakedo’ se laa-Ku i wayala ampit e wewinta’an e nulit. 28Ta’an se tou-tou rimangu wo se tou-tou makadosa se laa kemun mewali, wo se tou-tou timele’ula si TUHAN se laa ma’apu mere’i.29Uli-ulit, nikouw kouw laa maka’ato e nirang karengan e nakana-nakana penaangan ni’i kepa’ar miouwla; wo nikouw kouw laa kasa meirang karengan en taman-taman dewa em pineleng miouw. 30Karengan nikouw kouw laa tanu e nakana penaangan e laleiynana minaweles, wo tanu e numa reiy’ awes e rano.31Takar si ente’ si minamuali tanu mokan eng kapas wo em pepa’ayangenna e minamuali tanu mokan e wungangna e napi; marua-rua nyi’a e malentuti api wo e reiy’la si toro mesesewula.
Chapter 2

1E nuwu’ neiy i papaloo’o-loo’ola wia si Yesaya bin Amos en tanume e Yehuda wo e Yerusalem. 2E laa mamuali witu e nendo-nendo kasa mamuri: Eng kuntung tampa em bale ni TUHAN e laa rumedeiy malinto’or waki tewa eng kuntung-kuntung wo e rumoa’ kerakek waki atas eng kakenturan-kakenturan; se reiy’ sa mina’asa bangsa se laa mareo-reok mea manamee,3wo laker se suku bangsa laa mea ma’an lumila’: “Meiy, kita sumosor mea waki kuntung ni TUHAN, mea waki wale ni Empung ni Yakub, rio sia mee teturu’ nikita en tanume e lalan-lalan-Na, wo rio kita kumelang tumorola nyi’a; karengan waki Sion e laa kumaluari en teturu’ wo e nuwu’ ni TUHAN waki Yerusalem.”4Sia si laa mamuali akim e nelet ne bangsa-bangsa wo laa mamuali wasit i wee se laker suku bangsa; takar nisea se laa tumi’ir en santi-santina mamuali weren em pajeko wo en tetura’-tetura’na mamuali paaghi’ pemaras; bangsa se reiy’ mouw laa kasi mayat en santi witu se bangsa, wo nisea se reiy’ mouw laa kasi metete’u e maseke’.5Heiy kaum see’ ni Yakub, meiy mouw kita kumelang witu en terang ni TUHAN! Ukuman ni TUHAN witu em baya ne tou se merakekla en tou 6Uli-ulit, neiy-Mu mouw i tea’ se umat-Mu, nyi’a i yi’i se kaum see’ ni Yakub, karengan wisa-wisa i te se matuanala e wenti’ tanu se waki Sedangan wo en sihir tanu se tou Filistin, wo se tou-tou wo’oseiy witu e nelet nea se talous laker.7Wanuana e wuta e mas wo em perak wo e reiy’ siniakaran eng harta bendana; wanuana e wuta ne kawalo wo e reiy’ siniakaran kelakerna eng karetana. 8Wanuana e wuta em berhala-berhala; nisea se maongkot masempe wia en siniwo e lawasna nuesa wo wia em pina’ayangla e lawasna.9Takar sitou si neiy i tu’utukla wo se tou se neiy i kumengla – te’a mouw pa’ampungala sea! 10Ghumoremouw witu en si’at eng kuntung watu wo kumirongouw witu eng gorem e ruragh en tana’ witu eng kahebatan ni TUHAN wo witu en serengat eng kamulia’an-Na! 11Sitou tingkeiy si laa i kumengla, wo sitou rakek ate si laa i tu’utukla; wo si TUHAN i te si kasa rakek witu e nendo ni’itu.12Karengan si TUHAN em pakasa’an alam si timataapla e nesa endo kaa laa me’ukum em baya se tou tingkeiy wo rakek ate ma’an e mukum em baya se merakekla en tou, rio i kumengla; 13kaa laa me’ukum em baya nakana aras waki Libanon en timou rimakek wo e minena-ena’ limantouw, wo mukum em baya e nakana en tarbantin waki Basan;14kaa laa me’ukum em baya eng kuntung e rakek-rakek wo em baya eng kakenturan e limantouwe minatas; 15kaa laa me’ukum em baya em pewale e rakek-rakek wo em baya em beton makarereen; 16kaa laa me’ukum em baya eng kapal Tarsis wo em baya eng kapal kasa wangun.17Sitou tingkeiy si laa i tu’utukla wo sitou rakek ate si laa i kumengla; TUHAN i te si kasa rakek witu e nendo ni’itu. 18Kasuatan se berhala-berhala se laa i kaliong kasa uli-ulit. 19Takar se tou se laa ghumorem eng goa-goa waki kuntung watu wo mea witu eng gorem e ruragh-ruragh witu en tana’ witu eng kahebatan ni TUHAN wo witu en serengat eng kamulia’an-Na, witu e nedo Sia nu tumo’or mengide-ngide’la em bumi.20Witu e nendo ni’itu se berhala-berhala perak wo se berhala-berhala mas se siniwo ne tou kaa laa ma’ongkot sumempe wia nisia se laa i lawanala wia se kawok wo se peret, 21wo nisia si laa ghumorem witu eng gorem e woang-woang waki kuntung watu wo mea witu eng gorem en si’at-si’at waki kentur watu witu eng kahebatan ni TUHAN wo witu en serengat eng kesawa’an-Na, witu e nedo Sia nu tumo’or mengide-ngide’la em bumi. 22Te’a maarap wia sitou, karengan nisia si reiy’ lebe ta’an en sengoan e nasengan, wo tanume en sapa ku’a re’en sia toro i papokeiyla?
Chapter 3

1Takar eng kaulitna si Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam, si laa ma’akati waki Yerusalem wo waki Yehuda susur tou se i pemangko-mangko’ neala, e reiy’ sa mina’asa walun kekaanen wo kekoo’on: 2pahlawan wo se tou paseke’, akim wo nabi, menebo wo se tu’a-tu’a, 3perwira wo se tou paloo’o-loo’on, ngumenge’enge’ wo se ahli sihir, wo se tou mete’u en doti.4Niaku ku laa mopo se taretumou-taretumou mamuali ma’aka-aka nea, wo se oki-oki’ se laa merenta witu nisea. 5Takar se bangsa i ti’i se laa se’esek-mene’esek, siesa tou wia siesa tou, siesa wia se walina; taretumou se laa mereka-rekak witu se tu’a, se tou hina witu se tou mulia.6I ka’ayo sakawisa siesa tou tumiboiy si patuarina witu em bale ni ama’na wo lumila’: “Nikoo koo makapunyape’la karaiy, mamuali mouw ma’aka-aka meiy, wo e riberek i yi’i em bitu e wawa’ eng kuasamu”, 7takar witu e nedo ni’itu si patuarina si laa mingkot: “Niaku ku so’o laa mamuali mengelot; waki waleku e reiy’la roti wo e reiy’la karaiy; te’a mouw pepepopon niaku mamuali ma’aka-aka ne bangsa.”8Uli-ulit, e Yerusalem e rimewa mouw wo e Yehuda eng kimolo’ mouw; karengan e lelila’an nea wo em pasiwo-siwon nea e masu’usuk si TUHAN wo nisea se mekawar eng kamulia’an eng hadirat-Na. 9Ranona eng gio nea e mapaloo’o-loo’ola eng kalewo’an nea, wo en tanu se tou en Sodom, nisea ampit e reiy’ makiro-kirong menoto-notor en dosana, e reiy’ mouw kasi i pakiro-kirongnala. Cilaka mouw se tou-tou i ti’i! Karengan nisea se minapa eiy eng kacilaka’an wia en touna nuesa.10I lila’ mola mina’aruiy se tou ulit! Karengan nisea se laa kumaan e wua’na em pepa’ayangenna. 11Cilaka mouw se tou fasik! Eng kacilaka’an e laa tumoro nisea, karengan nisea se laa tuananla i ki’it em pasiwo-siwonna nuesa. 12Sapa tare se umat-Ku, makuasa-kuasa nisea nyi’a mouw se anakoki’, wo se wewene-wewene se maperenta witu nisea. Heiy umat-Ku, se ma’aka-aka – ma’aka-akamu nyi’a mouw se sumeseip, wo e lalan patoroan niouw en sinerok neala!13TUHAN si minedo tampa kaa laa mekeke’i wo rimedeiy kaa laa ma’adilela se bangsa-bangsa. 14TUHAN si mininta’ tanume siakim witu se tu’a-tu’a wo se ma’aka-aka-ma’aka-aka ne umat-Na: “Nikouw mouw si minunengla e numa anggor i ti’i, em barang kinaati waki se tou neiy i kalotoiy e mine’unsunan witu eng gorem em balemu. 15Ka’a kouw masiksa se umat-Ku wo masiasa se tou-tou neiy i kalotoiy?” Tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam.16TUHAN si minee nuwu’: Eng karengan se wewene Sion se minatingkeiy mouw wo se makelangouw ampit eng kelabotan e lee’ wo ampit e mepa’ayang em beren, makelang ampit em pasiwo-siwon eng ke’anganna wo e renge’an ampit e reget-reget e ne’ana, 17takar si TUHAN si laa sumiwo e watuna eng kokong ne wewene Sion wuta eng kudis wo si TUHAN si laa sumukur em bu’uk esa nga weka en tuintung nea.18Witu e nedo ni’itu si Tuhan si laa ma’akatla e reiy’ sa mina’asa lelo’or nea: kulalo-kulalo ne’a, leli’iker-leli’iker wo se bulan-bulanan; 19lelo’or-lelo’or en talinga, wewingkol-wewingkol wo em peporong-peporong; 20lelo’or-lelo’or eng kokong, kulalo-kulao e rante ne’a, na’ereten-na’ereten, tampa-tampa em bewoun wo en doti-doti;21sesolong wewa’il wo se karabu-karabu en sesepunan; 22e labung-labung pelesir, eng karaiy-karaiy, en sesalelengen-sesalelengen wo en sompoiy-sompoiy; 23en sereming-sereming, e labung-labung ghorem e roko’ lenan o siwon, wewa’akes-wewa’akes eng kokong wo e labung-labung luar.24Takar en tanume en sawel e rampa-rampa mawou sedaap e laa wawean mawou wu’ul, tanume en sawel e wewa’akes e rereenan esa nga ketor tali, tanume en sawel eng kekopit em bu’uk eng kokong lo’ogas, tanume en sawel e labung nendo wangko’ esa nga ketor roko’ mengasi’; wo eng kowa’ pinupus sawel eng kawulouwan. 25Tou-toumu se laa mate kaa en santi, wo se pahlawan-pahlawannu kaa em paseke’an. 26Pepalen-pepalen leloangan en Sion e laa dumodo’ wo mengasi’. Wo eng kota i ti’i e laa tanu si wewene ro’opong rimuber wia em bumi.
Chapter 4

1Witu e nedo ni’itu se pitu wewene se laa tumiboiy siesa tuama, ma’an lumila’: “Nikeiy keiy laa tumanggong eng kekaanen wo e labung meiy nuesa; ta’an ma’anouw e ngarannu i kerutla wia e ngaran neiy; edonouw sering em bia nikeiy!” 2Witu e nedo ni’itu en suru neiy i toula ni TUHAN e laa mamuali kewangunan wo kamulia’an, wo e wua’na en tana’ e mamuali kesawa’an wo kaormatan i wee se tou-tou Israel se neiy i kaliseiy.3Wo se tou neiy i katele’u waki Sion wo se neiy i katele’u waki Yerusalem se laa totoren kudus, nyi’a i yi’i susur tou waki Yerusalem se neiy i kepatik kaa laa maka’ato patou-touan, 4sakawisa si TUHAN si mineresi mola eng kakere’emusan ne keke’ Sion wo rume’imi e reiy’ sa mina’asa en seringna e raa’ e Yerusalem waki keuneranna ampit e roh e maadilela wo matunu.5Takar si TUHAN si laa sumiwola waki atas e minapekasa wilayah eng kuntung Sion wo witu natas en susur em pinasungkulan en siniwola witu esa nga me’eme’ linaak witu e nedo oat wo esa nga me’eme’ awun ma’an en sena’na e napi melaya-layas witu e nedo wengi, karengan witu natas em baya nyi’a i ti’i e laa wawean kamulia’an ni TUHAN tanume em peporong 6wo en tanume e lekouw tampa materung witu e nedo oat witu em pasu te’etel wo en tanume eng kekelungan wo kekirongan witu e reghes tumokol wo naro.
Chapter 5

1Niaku ku laa mekekantarla eng kekantaren en tanume si’i koupuseku, kekantaren ni’i koupuseku tanume e numa anggorna: Si’i koupuseku i ti’i si makapunya uma anggor waki lebena eng kakenturan karewur. 2Nisia si miningkung nyi’a wo timerek em batu-batuna, wo tumanemla nyi’a ampit e nakana nanggor pineleng; sia si rimedeiyla e nesa pewale petayuran witu eng keuneran nyi’a wo kumiar ko’okor tampa papuusan e nanggor; laa o pa’ena’anna rio e numa i ti’i mua’la wu’ana e nanggor le’os, ta’an neiy i wua’nala nyi’a mouw e wu’ana nanggor esem.3Takar en teakan, heiy penduduk Yerusalem, wo tou Yehuda, adilenola e nelet Niaku wo e numa anggor-Ku i ti’i. 4Sapape’ kasi e lewo’ sa reiy’ siwon i wee e numa anggor-Ku i ti’i, e reiy’pe’ siniwo-Ku wia nisia? Niaku ku ma’ena’ rio i wua’nami e wu’ana naggor e le’os, ka’a neiy’ i wua’nami e wu’ana i te e nanggor esem?5Takar en teakan, Niaku ku pa’ar makite’ula wia nikoo sapa e laa-Ku petetuananla witu e numa anggor-Ku i ti’i: Niaku ku laa mele e rereen tetunena , i ka’ayo e numa i ti’i eng kaanen ma’apu, wo lumuwek em betonna, i ka’ayo e numa i ti’i ni’i pele’e-le’ek; 6Niaku ku laa sumiwo nyi’a teuala eng kongkom-kongkom, e reiy’ pinanga’ala wo e reiy’ pinelasla, i ka’ayo tumou em putri malu wo e rukut; Niaku ku laa merentala e linaak-linaak, rio te’a i tumpanami e naro witu e natasna.7Karengan e numa anggor ni TUHAN em pakasa’an alam nyi’a mouw se tou Israel, wo se tou Yehuda nyi’a mouw en tanemen-tanemen kepa’aran-Na; pina’ena’-Na eng ka’adilan, ta’an wawean i te eng kawengi’isan, pina’ena’-Na eng kaulitan ta’an wawean i te eng karingka’an.8Cilaka mouw sea se masolong em bale demi em bale wo maro’okep em penguma’an demi em penguma’an, i ka’ayo e reiy’ mola kasi tampa i wee se tou walina wo nikoo i te maesa-esa si maena’ wia eng gorem em banua! 9Witu en talingaku eng kinalinga’an e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Eng kaulitna laker e wale laa kasa mapenes; e wale-wale wangko’ wo e le’os e reiy’ laa wawean maena’na. 10Karengan e numa anggor eng kapelasna e mapulu’ nga endo pepajekon e laa mua’la esa i te efa gandum.”11Cilaka mouw sea se timo’or memo’odope’ wo mapawee-wee sumero eng keko’on menoek, wo merube-ruber i ka’ayo e nendo wengi, kasuatan e nouwakna em pepasu’en e nanggor! 12Kecapi wo eng gambus, rebana wo sesulingen, ma’an e nanggor em paaton witu em pesakeiyan-pesakeiyan nea, ta’an em pasiwo-siwon ni TUHAN e reiy’ pepadungen nea wo em pepa’ayangen ni TUHAN i ti’i e reiy’ paloo’on nea.13Kaa ni’itu se umat-Ku se lewo’ sa reiy’ mea witu eng gorem em pasea’an, eng karengan nisea se reiy’ makasiligh sapa-sapa; tou-tou mulia se laa mate kelalenan, wo se tou kelaker se laa peme’itan eng kare’oan. 14Kaa ni’itu eng kaoatan ne tou minate e laa muka’ en tikoona lume’a-le’ar wo laa ngumangala en sumana memena-menar ampit e reiy’ siniakaran, i ka’ayo mere’i mea witu eng goremna e reiy’ sa mina’asa kaserengatan wo eng keramean e Yerusalem, e reiy’ sa mina’asa karingka’anna wo se tou-tou mepa’a-pa’ar witu eng kota i ti’i.15Takar sitou si laa i tu’utukla wo se tou se laa i kumengla, yon, se tou-tou tingkeiy se laa i kumengla. 16Ta’an si TUHAN em pakasa’an alam si laa pakaloo’o-loo’ola kasa rakek witu eng ka’adilan-Na, wo si Empung kasa kudus si laa mapaloo’o-loo’ola eng kakudusan-Na witu eng kaulitan-Na. 17Takar se domba-domba se laa kumaan rukut witu tanu em padangna nuesa wo se membe’-membe’ se laa sumero kumaan witu e riberek eng gedung-gedung ne tou kaya.18Cilaka mouw nisea se maopas eng kaselokan ampit en tali katowoan wo en dosa tanu en tali e roda, 19se meila’: “Le’osouw si Empung mario-rior wo merepe-repet tumuanala e wewinta’an-Na, rio kita lumoo’; wo le’osouw eng katenggolan Ni Kasakudus, Empung Israel, meiy tumawimi, rio kete’uan ta.”20Cilaka mouw nisea se matotorla eng kalewo’an i ti’i e le’os wo eng kale’osan i ti’i e lewo’, se maroba eng kareiydeman mamuali terang wo en terang mamuali kareiydeman, se maroba em pe’it mamuali emis, wo e nemis mamuali pe’it. 21Cilaka mouw nisea se maloo’ola en touna sama’, se mapokeiyla en touna pande!22Cilaka mouw nisea se minamuali jago mengoo’ wo juara witu masewok eng kekoo’on menoek; 23se meulitla se tou fasik karengan e wewoko’ wo se makelongla eng hak ne tou ulit.24Kaa ni’itu tanu e lila’na e napi mekaan en daami, wo tanu e rukut pera mina’apu minere’i witu layasna e napi, tuana mouw eng kalat-kalat nea e laa mawuruk, wo em bungangna e laa tumeleuw tanu e riawu, eng karengan nisea se simede’ mola en teturu’ ni TUHAN em pekasa’an alam wo kimewur e nuwu’ Ni Kasakudus, Empung Israel.25Kaa ni’itu tumo’orouw e nupi ni TUHAN witu se umat-Na, neiy i ayat-Nala e lawas-Na witu nisea wo winewe-Na sea; kuntung-kuntung e laa tumenggo’ogho’ wo e mayat-mayat nea e laa tanu en te’ina witu nuner e lalan. Ma’anouw tu’u em baya nyi’a i yi’i minamuali, e nupi’-Na e reiy’pe minompas, wo e lawas-Na e minayate’.26Sia si laa kumapeiyla e wandera-wandera wia se bangsa waki rou’, wo laa sumisit kumereti nisea waki tempok em bumi; eng kaulitna nisea se laa meiy ampit e minakarengan, ampit eng karepet!27Reiy’la si wedu wo reiy’la si neiy i kasu’usu’ witu e nelet nea; nisea se reiy’ re’erep wo reiy’ kinatekelan, reiy’ neiy i kewaya en na’eretenna wo en tali kasutna e reiy’ minerangkut; 28sioki’ em panana si tinaremla, wo e reiy’ sa mina’asa em borangna e linewea’; en sulu ni kawalona eng kete’ tanu em batu api wo e wola eng karetana tanu e ma’edo lewo’.29Nguanganna en tanu si singa mereiy, nisea se manguang tanu se singa muda; nisea se manguang wo masikop se kekaanen nea, tumager nyi’a wo reiy’la si mayala. 30Witu e nendo ni’itu nisea se laa songkouweni en suara tanu en suara en tasik maarut. Sa se tou tumu’use waki bumi, eng kaulitna, wawean e reiydem makase’eseken, wo en terang e minareiydem kaa e linaak-linaak!
Chapter 6

1Witu en te’un kinepepate ni raja Uzia niaku ku limoo’ si Tuhan si rimuber witu natas en takhta kasa rakek wo rimoa’, wo en tempok eng karaiy-Na minutala em Bait Suci. 2Em baya se Serafim se rimedeiy witu esa nga weka natas-Na, siesa o siesa se makapunya enem teteleuw; rua teteleuw em pepaken kaa laa mekekelungla eng gio nea, rua teteleuw em pepaken kaa laa mekekelungla e ne’a nea wo e rua teteleuw em pepaken kaa laa mepare-pareiy.3Wo nisea se maaleiy siesa tou wia siesa tou, pokeiyna: “Kudus, kudus, kudusouw si TUHAN em pakasa’an alam, minapekasa em bumi wuta eng kamulia’an-Na!”4Takar moghe mouw e na’ali’ tawi em pepalen neiy i karenganla en suara ne tou maaleiy i ti’i wo em bale i ti’i tu’u e wuta mouw ampit e nawun. 5Laa o pokeiyku: “Cilaka mouw niaku! Niaku ku mapuneng! Karengan niaku i yi’i ku esa tou seremor sumping, wo niaku ku maena’ witu eng keuneran ne bangsa seremor en sumping, ta’anouw em berenku e limoo’o mola Si Raja, nyi’a i yi’i si TUHAN em pakasa’an alam.”6Ta’an siesa waki se Serafim i ti’i si timeleuw meiy matola niaku; witu e lawasna wawean waana, e niedonami ampit en sesopit waki atas e mezbah. 7Sia si limelerla nyi’a witu en sumaku ma’an limila’: “Loo’on, e nyi’i e limelerola en sumpingmu, takar eng kaselokannu e rine’i mola wo en dosamu e niampunganola.”8Laa o ku luminga en suara ni Tuhan e meila’: “Seiy ku’are’en si laa-Ku i toke, wo seiy ku’a re’en si pa’ar mea i wee Niaku?” Takar en singkomku: “I yi’i niaku, i toke mouw aku!” 9Kamurian e nuwu’-Na: “Mea mouw, wo i lila’ mola wia se bangsa i yi’i: Linganouw makauli-ulit, ta’an e makasiligh: tea’! Loo’onouw makale’o-le’os, ta’an luminga makale’o-le’os: tea’!10Siwonouw e nate ne bangsa i yi’i kete wo siwonouw en talingana wuter melelinga wo siwonouw em berenna kumerut minereng, rio te’a sea lumoo’ ampit em berenna wo luminga ampit en talingana wo makasiligh ampit e natena, laa o murikit wo male’os.”11Kamurian o ku mueiy: “I ka’ayo pirala eng keurena, ee Tuhan?” Laa o wingkoten-Na: “I ka’ayo eng kota-kota em penesouw kasa minakapenes, e reiy’ mola kasi se maena’la, wo witu em bale-wale e reiy’ mola kasi sitou wo en tana minapenes wo kasa penes. 12TUHAN si laa sumea’la se tou wa’aka-wa’akat, i ka’ayo tawi e minapekasa em banua e mina rereiy’la sapa-sapa.13Wo sa witu e waweane’ se maena’ esa nga mapulu’ waki nisea, nisea se lewo’ sa reiy’ mekasape’ kasi toron eng kapunengan, ta’anouw eng ka’ada’anna e laa masuat e nakana em be’etes wo nakana en jawi-jawi en tu’urna e minena’ rimedeiy witu e nedo pinele. Wo waki tu’ur e ni’itu mouw e laa kumaluari en suru kudus!”
Chapter 7

1Witu en zaman ni Ahas bin Yotam bin Uzia, raja Yehuda, takar si Rezin, raja Aram, ampit si Pekah bin Remalya, raja Israel, se minaju mea waki Yerusalem kaa laa sumeke’ sumaru eng kota i ti’i, ta’anouw nisea se reiy’ mete’u kumalala nyi’a. 2Laa o i pakite’u mola wia se me’urang ni Daud: “Aram se dimasingouw waki wilayah ne Efraim,” takar e nate ni Ahas wo e nate ne rakyatna e matenggo’ogho’ kineide’an tanu e nakana-nakana en talun maoghe pasengon e reghes.3O mee mola nuwu’ si TUHAN wia si Yesaya: “ Le’osouw koo kumaluar matola si Ahas, nikoo wo si Syear Yasyub, sioki’mu tuama, mea waki tempokna en salu pusung atas, mea waki lalan wangko’ witu em Padang Ni Mengengemes, 4wo i lila’ mola wia nisia: Te’etepenola natemu wo mena’ mouw makapenes, te’a mouw meide’ wo te’a mouw e natemu tedur karengan e rua kokor lungu maawun i yi’i, nyi’a i ti’i eng kepasu’an e nupi’ ni Rezin ampit si Aram wo se oki’ ni Remalya.5Eng karengan si Aram wo si Efraim ampit se oki’ ni Remalya se timiro’ mola e lewo’ witu nikoo, ampit limila’: 6Meiy mouw kita maju rumego e Yehuda wo mengide-ngide’la nisea ma’an rumo’obit e nyi’a, kamurian mopo sioki’ Tabeel tanume si raja witu eng keuneranna,7takar en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E reiy’ laa ma’ayo eng kapualitan i ti’i, wo e reiy’ laa mamuali, 8karengan en Damsyik nyi’a mouw e ibu kota Aram, wo si Rezin nyi’a mouw si kapala en Damsyik. Witu e nenem nga pulu’ o lima nge te’un Efraim e laa mapete’, se reiy’ mouw laa mamuali bangsa kasi. 9Wo en Samaria nyi’a mouw e ibu kota ne Efraim, wo sioki’ ni Remalya nyi’a mouw si kapala en Samaria. Sa kouw reiy’ ma’eman, uli-ulit kouw reiy’ te’etep jaya.”10TUHAN si minapawee-weela e nuwu’-Na wia si Ahas, pokeiy-Na: 11“Kumiwee mouw e nesa kowa’ waki si TUHAN, Empungmu, ma’anouw i tu e nesa waki kaoatan ne tou minate eng kasa wawa’ ka’apa e nesa waki tampa kasa rakek em baki atas.” 12Ta’an si Ahas si miningkot: “Niaku ku so’o kumiwee, niaku ku reiy’ pa’ar mewewa’awa’la si TUHAN.”13Laa o lumila’ mouw si nabi Yesaya: “Le’osouw, linganla, heiy me’urang ni Daud! Reiy’pe awes ku’a re’en kouw mawedula setou, i ka’ayo kouw mawedula si Empungku kangkasi? 14Kaa ni’itu si Tuhan nuesa mouw si laa meela wia nikoo e nesa kowa’: Eng kaulitna, siesa wewene muda si laa gumandong wo laa tumimea’la siesa oki’ tuama, wo sia si laa ngumaranla Nisia Imanuel. 15Sia si laa kumaan en dadih wo e madu i ka’ayo sia mete’u sumede’ e lewo’ wo meleng e le’os,16karengan nu reiy’pe’ sioki’ i ti’i nu mete’u sumede’ e lewo’ wo meleng e le’os, takar em banua se rua rajana se i keide’mula se laa i tele’ula reiy’la sisapa. 17TUHAN si laa mapa eiyla witu nikoo wo witu se rakyatmu wo witu se kaum ne me’urangmu e nendo-nendo en tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa meiy rengan si Efraim nu mina’akati en tou waki Yehuda – nyi’a i yi’i si raja Asyur.”18Witu e nendo ni’itu e laa mamuali: Si TUHAN si sumisit kumeret se laler waki tempokna en salu-salu en so’oso’an Nil, wo kumeret se tampaneer se waki tana’ Asyur. 19Wo em baya nea se laa meiy tumeka’ waki kewong-kewong katemping wo waki si’at-si’at eng kentur-kentur watu, waki e reiy’ sa mina’asa rereen tetunean wo waki e reiy’ sa mina’asa tana’ perawiran.20Witu e nendo ni’itu ampit em paaghi’ sesukur em pininjangi waki lewet en so’oso’an Efrat, nyi’a i yi’i si raja Asyur, Tuhan si laa sumukur eng kokong wo e wu’ukna em pa’a, awes tare em paaghi’ i ti’i e laa rume’ila en sokom kangkasi. 21Witu e nendo ni’itu susur tou se laa miara siesa nga ipus sapi mereiy si muda wo se rua nga ipus domba, 22wo karengan eng kelakerna en susu neiy i wua’la, nisea se laa kumaan en dadih; uli-ulit, en dadih wo e madu e laa kaanen ne susur tou se maena’pe’ witu eng gorem em banua.23Witu e nendo ni’itu susur tampa, witu e wisa eng kenaramenna tumou esa nga riwu akana anggor wo e maka arga esa nga riwu syikal perak, e laa mamuali tampa em putri malu wo e rukut. 24Tou minea maname se kinapupusan maali se oki-oki’ em pana wo em pepetir, karengan em putri malu waya e minapekasa em banua i ti’i. 25Wo nikoo koo reiy’ berani mea waki reiy’ sa mina’asa lebena eng kuntung eng kenaramenna pawingkungen, karengan e meide’la em putri malu wo e rukut; witula se sapi i te wo se domba se laa mesesali’iweran.
Chapter 8

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Edonouw e nesa watu pepatikan sela wo i patikola witu e natasna ampit em patikan karengan: Maher Syalal Hash-Bas.” 2Takar niaku ku kimeret se rua sairi toro emanen, nyi’a i yi’i si imam Uria wo si Zakharia bin Yeberekhya.3Kamurian aku tumawila si tu’aweweneku; sia si gimandong wo tumimea’la siesa oki’ tuama. Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Ngarananola sia : Maher Syalal Hash-Bas, 4karengan nu reiy’pe’ sioki’ i ti’i nu mete’u makeret: Ama’! Ina’! takar eng kakaya’an en Damsyik wo e rinemu’ en Samaria e laa i ater witu en saruan ni raja Asyur.”5TUHAN si minapawee-weela kasi e nuwu’-Na wia niaku: 6“Eng karengan se bangsa i yi’i se simede’ mola e rano Syiloah maso’oso’ ngerer, wo timewangola ate witu si Rezin wo sioki’ ni Remalya, 7kaa ni’itu, eng kaulitna, Tuhan si laa sumiwo e rano en so’oso’an Efrat e nente’ wo en sela, meure-urep witu nisea, nyi’a i ti’i si raja Asyur ampit e reiy’ sa mina’asa eng kamulianna; e rano i yi’i e laa murep lumantouwla em pakasa’an en saluna wo e laa sumo’oso’ lumantouwla em pakasa’an en tempingna,8ampit en sumori’isip ghumorem mea waki Yehuda, e nasar en songker meure-urep i ka’ayo mina’ayo e lee’; wo en teteleuw-teteleuwna neiy i repala e laa menet em pakasa’an em banuamu, yon Imanuel!”9Kete’uanola, heiy bangsa-bangsa, wo i kasenge’ mouw, weeanola ghenang e reiy’ sa mina’asa ruuna em bumi, makana’eretenouw, wo i kasenge’ mouw; makana’eretenouw wo i kasenge’ mouw! 10Sumiwo mouw tetiro’an, ta’an e laa mapo’opol kangkasi; medo mouw katenggolan, ta’an e reiy’ katuana’ala kangkasi, karengan si Empung si merapitla nikeiy!11Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku, eng katoroan e lawas-Na eng kimuasala niaku, wo eng katoroan Sia nu ngime’enge’la niaku, rio te’a maki’itla eng kapawinta-winta’ ne bangsa i yi’i: 12“Te’a patotoren pinaasa’an e reiy’ sa mina’asa sapa en tinotor ne bangsa i yi’i pinaasa’an, wo sapa e ni’i keide’ neala wo te’a mouw i keide’ miouwla wo te’a mouw meide’ maloo’ola nyi’a. 13Ta’an si TUHAN em pakasa’an alam, Nisia mouw si lewo’ sa reiy’ akun niouw tanume Si Kudus; wia-Nisia mouw e lewo’ sa reiy’ kouw meide’ wo witu Nisia mouw e lewo’ sa reiy’ kouw kumori’.14Nisia si laa mamuali tampa kudus, Ta’an kangkasi si mamuali watu kaleleran wo watu kasu’usu’an i wee se rua kaum Israel i ti’i, ampit e mamuali pure’eket wo we’etes i wee se penduduk Yerusalem. 15Wo laker witu nelet nea se laa i kasu’usu’, ka’anu wo mepali kasa, kasikopan wo ketaangan.”16Niaku ku lewo’ sa reiy’ kumirong eng kasairian i yi’i wo ma’ilela en teturu’ i yi’i witu e nelet ne murid-muridku. 17Wo niaku ku laa mengena-ngena’la si TUHAN si kimirongla eng gio-Na witu se kaum see’ ni Yakub; niaku ku laa ma’arapla Nisia. 18Eng kaulitna, niaku wo se oki-oki’ neiy mouw i weela ni TUHAN wia niaku, nyi’a mouw eng kowa’ wo e alamat witu nelet ne tou Israel e waki si TUHAN em pakasa’an alam si maena’ waki kuntung Sion.19Wo sakawisa se tou lumila’ wia nikoo: “Kumiwee mouw teturu’ wia se imukur ne minate wo se roh-roh mementi’ se menena-nena’ wo melo’opu-lo’oput,” takar wingkotenouw: “Reiy’ ku’a re’en se esa bangsa se waar kumiwee teturu’ wia si empungna? Ka’apa e lewo’sa reiy’ ku’a re’en sea kumiwee teturu’ wia se tou-tou minate i wee se tou-tou matou-tou?” 20“Sumero mouw teturu’ wo kasairian!” Seiy si reiy’ masusuiy minatoroan ampit e lelila’an i ti’i, takar i wee nisia e reiy’ rumetik em beena.21Nisea se laa mea o meiy waki wanua i ti’i, peme’itan wo maarem, wo sakawisa sea maarem, nisea se laa meupi’ wo laa kumutok si raja nea wo si Empung nea; nisea se laa kuma’ate waki langit, 22wo laa lumoo’omi wia em bumi, wo eng kaulitna, eng kase’esekan i te wo eng kareiydeman, kake’ereman e rimopit, wo nisea se laa i tea’ mea witu eng gorem en semu.
Chapter 9

1Ta’an e reiy’ eng keurena laa wawean kake’ereman i wee em banua kinakimpitan i ti’i. Sa eng ketareanna si TUHAN si kimumengla en tana’ Zebulon wo en tana’ Naftali, takar witu eng kamurian e nendo Sia si laa mangko’la e lalan 2Bangsa se makelang witu eng kareiydeman se limoo’o mouw en terang wangko’; nisea se maena’ waki wanua karibe’ebengan, witu nisea en terang en simena’ mouw.3Nikoo koo limentutola laker e merio-rio, wo mepa’a-pa’ar e wangko’; nisea se mepa’a-pa’arouw witu en sinaru-Mu, tanu e mepa’a-pa’ar witu e nedo meupu’, tanu se tou merio-rio witu e nedo memete-meteng e rinemu’.4Karengan em bongkouw minubel nisea wo em pepeti’an em bitu natas em palukana ma’an en diki-diki ni lumelotoiy e rinepu’-Mu mola tanu witu e nendo kekala’an e Midian. 5Karengan susur en sapatu ne suraro menge’a-nge’ang wo susur eng karaiy minelela’amuran raa’ e laa mamuali pa’an e napi.6Karengan siesa oki’ si minatou mouw i wee nikita, siesa toleoki’ si neiy mouw i weemi wia nikita; sesine’uan em paperenta’an em bitu natas em palukana wo e ngaranna en tinotorla ne tou: Ngumenge’enge’ Maka’erangen, Si Empung Waraneiy, Ama’ Kekal, Raja en Dame. 7Wangko’ eng kakuasa’anna, wo en dame sejahtera e reiy’ laa si’i kesampetan witu natas en takhta ni Daud wo witu eng gorem eng keraja’anna, karengan nisia si timo’otolela wo time’etepla nyi’a ampit eng ka’adilan wo eng kaulitan waki teakan i ka’ayo eng keure-urena. Katetayuran ni TUHAN em pakasa’an alam e laa tumuanala eng kapualitan i yi’i.8Tuhan si mina’ayo mola e nuwu’ wia si Yakub, wo e nuwu’-Na i ti’i en timoro se Israel. 9Ma’anouw se minapekasa bangsa i ti’i mamete’ula nyi’a, nyi’a i yi’i se Efraim wo se penduduk Samaria, se meila’ ampit eng katingkeiyna wo eng kerakek natena: 10“Beton en tela rimonga’, e laa i redeiytala waki watu pina’at o siwon; nakana-nakana ara em pelen, e laa sawelanta ampit e nakana-nakana aras.”11Takar si TUHAN si timo’orla em baya ne panglima Rezin sumaru nisea, wo moghela se kesaru-kesaru nea: 12Tou Aram waki sedangan, wo se tou em Filistin waki talikuran, nisea se lime’ouw se Israel ampit en suma kapenar. Ma’anouw tu’u em baya nyi’a i yi’i e minamuali, e nupi’-Na e reiy’pe’ minompas, wo e lawas-Na e minayate’.13Ta’an se bangsa i ti’i se reiy’ minareng wia Nisia si minetu nisea, wo nisea se reiy’ simero si TUHAN em pakasa’an alam. 14Takar si TUHAN si kime’eketi waki se Israel eng kokong wo e nipus, wa’atang wo em panga witu e nesa nga endo kangkasi. 15Tu’a-tu’a wo se tou paloo’o-loo’on, ni’itu mouw eng kokong, wo se nabi maweela teturu’ en towo, ni’itu mouw e nipus.16Karengan se tou-tou mengulin se bangsa i yi’i nyi’a mouw se sumeseip, wo se tou-tou peulinen nea se minangaseserok. 17Kaa ni’itu si Tuhan si reiy’ mepa’a-pa’ar karengan se tole-tole nea, wo reiy’ meupus wia seoki-oki’ ula wo se balu-balu nea, karengan se minapekasa nea se murtad wo masiwo lewo’, wo susur en suma e masusuiy ba’abal. Ma’anouw tu’u em baya nyi’a iyi’i e minamuali, e nupi’-Na e reiy’pe’ minompas, wo e lawas-Na e minayate’.18Karengan eng kefasikan i ti’i e melayas tanu e napi eng kimaan mina’apu em putri malu wo en dukut, laa o rumengis eng kongkom waki talun i ka’ayo en tobol e nawun materebun maatas. 19Eng karengan e nupi’ ni TUHAN em pakasa’an alam, marengisouw en tana’ i ti’i, wo se bangsa i ti’i se minamuali kekaanen e napi; siesa tou tu’u si reiy’ meupusela si patuarina.20Nisea se sime’ume waki esa nga weka lele’os, ta’an e maareme’, nisea se kimaan mea esa nga weka kawii, ta’an reiy’ minawesu, susur tou si mekaan e le’ona ni ka’ampitna: 21Manasye si kimaan si Efraim, wo si Efraim si kimaan si Manasye, wo mewali-wali sea mesaru si Yehuda. Ma’anouw tu’u em baya nyi’a e minamuali, e nupi’-Na e reiy’pe’ minompas, wo e lawas-Na e minayate’.
Chapter 10

1Cilaka mouw nisea se metantula eng katataapan-katataapan e reiy’ adil, wo nisea se mekaluari eng katenggolan-katenggolan kawengi’isan, 2kaa laa mengape-ngape’la se tou-tou lewea’ maka’ato ka’adilan kaa laa merero’obit eng hak ne tou-tou peme’itan witu e nelet ne umat-Ku, rio sea toro kumaat eng kapunya’an ne balu-balu, wo toro rumemu’ se oki-oki’ ula!3Sapa ku’a re’en e laa tuanan niouwla witu e nendo peukuman, wo witu e nedo kapunengan waki wa’akat o meiy? Wia si seiy ku’a re’en kouw laa tumingkas makitulung, wo waki wisa ku’a re’en kouw laa tumele’ula eng kakaya’annu? 4E reiy’ mete’u kouw metetuanala sapa-sapa ta’an i te rumungku’ witu nelet ne tou-tou kinakurungan, wo mate witu nelet ne tou-tou kinawunu’an! Ma’anouw tu’u em baya nyi’a i yi’i e minamuali, e nupi’ ni TUHAN e reiy’pe’ minompas, wo e lawas-Na e minayate’.5Cilaka mouw se Asyur, si minamuali sesa’abok e nupi’-Ku wo minamuali wulu’ eng kaupi’ang-Ku! 6Niaku ku laa rumeo nisia witu se bangsa murtad, wo Niaku ku laa merentala nisia sumaru se umat sesara’an e nupi’-Ku, kaa laa metetuanala em pekaatan wo em paremu’an, wo kaa laa mele’e-le’ek nisea tanu e liwota’ witu lalan.7Ta’an nisia nuesa e reiy’ tuana e maksutna wo e reiy’ tuana en tetiro’an e natena, ta’an i te eng kepa’aran e natena nyi’a mouw e laa mepepunengla wo laa merere’ila e reiy’ toyo’ se bangsa-bangsa. 8Karengan nisia si limila’: “Reiy’ ku’a re’en se panglima-panglimaku i ti’i se raja-raja waya? 9Reiy’ ku’a re’en eng Kalno e masuat eng kapualitanna tanu eng Karkemis, ka’apa reiy’ ku’a re’en eng Hamat tanu e Arpad, ka’apa en Samaria tanu en Damsyik?10Tanu e lawasku nu rimego mola eng keraja’an em baya ne berhala, e nulitna se patong-patong nea se lumantouwla se waki Yerusalem wo se waki Samaria, 11ma’anouw tu’u e reiy’ laa tuanangkula wia si Yerusalem wo se patong-patong berhalana, tanu en tinuanaku mola si Samaria wo se berhala-berhalana?”12Ta’an sakawisa si Tuhan nu simampetola e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Na waki kuntung Sion wo waki Yerusalem, takar Nisia si laa mukum em pasiwo-siwon kerakekan ate ni raja Asyur wo eng kapawinta’na si tingkeiy kaparupa-rupa. 13Karengan nisia si limila mola: “Ampit eng kaente’an e lawasku niaku ku timuana mola nyi’a wo ampit eng kesama’angku, karengan niaku ku maka akal budi; niaku ku rime’i mola em paakaran-paakaran nelet ne bangsa, wo rimo’obitola em balun-walun nea, ampit eng kewaraneiyan niaku ku timumpa momi se tou-tou rimuber witu natas en takhta.14Tanu wia en sala ne wara, tuana mouw e lawasku kima’apangola wia eng kakaya’an ne bangsa-bangsa, wo tanu sitou sime’u e wurenga-wurenga neiy i tele’ula ni inangna, tuana mouw niaku nu sime’u mola e minapekasa em bumi, wo e reiy’ siesa nga ipus tu’u si minoghela eng kale’ekeuw, si ngimangala en tetongko’ ka’apa si mengie-ngiek.”15Wawean ku’a re’en em pati mesawa’la en touna witu se tou mepake nisia, ka’apa eng geghi’ighir mewangko’la en touna witu sitou mepeka’arala nyi’a? tanu mokan em bewangkeng maoghela sitou minopo nyi’a, wo en tanu moka e wulu’ minopo sitouna e reiy’ kayu! 16Kaa ni’itu si Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam, si laa sumiwo se tou-touna te’etep se mamuali rukus pera, wo e reiy’ sa mina’asa eng kakaya’anna e laa tunun ma’apu, ampit e napi melaya-layas.17Takar en Terang Israel e laa mamuali api, wo si Empungna, Si Kasakudus, si laa melaya-layas wo laa tumunu wo kumaan ma’apu em putri malu wo en dukutna witu esa nga endo kangkasi. 18Kewangunan en talun Asyur wo e numa em bu’a-wu’ana e laa ka’apun-Nala, waki wa’atangna i ka’ayo em pangana, i ka’ayo laa mamuali tanu siesa tou rara’an si peme’itan i ka’ayo mate; 19wo en tele’u e nakana-nakana en talunna e laa toro rekenen eng kelakerna, i ka’ayo siesa oki’ si toro matik nyi’a. Tele’u ne Israel se linawirla20Ta’an witu e nedo ni’itu se tele’u ne tou Israel wo se tou neiy i kaliseiyi waki elet ne kaum see’ ni Yakub, se reiy’ mouw laa tumede kasi wia se kimalala nisea, ta’an se laa tumede wia si TUHAN, Si Kasakudus, Empung Israel wo minena-ena’ lale’. 21Se esa tele’u se laa marengi, tele’u ni Yakub se laa makedo’ witu en sinaru ni Empung kasa waraneiy.22Karengan ma’anouw tu’u se bangsamu, heiy Israel, se tanu e neris waki tasik eng kelakerna, ta’anouw se tele’una i te se laa marengi. TUHAN si timantu mola eng ke’e eiy eng kapunengan wo witu e ni’itu o lumentut eng ka’adilan e meure-urep. 23Uli-ulit, eng kapunengan en tantu mouw laa tuananla ni Tuhan wia natas e minapekasa em bumi, TUHAN em pekasa’an alam.24Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam: “Heiy umat-Ku se maena’ waki Sion, te’a mouw meide’ witu se Asyur, sakawisa sea mewe nikoo ampit em bewangkeng wo metu nikoo ampit em bulu’na, tanu en tinuanala ne Mesir eng ketareanna. 25Karengan noki’pe e nedo kasi eng kaupi’ang-Ku witu nikoo e laa kumawus, wo e nupi’-Ku e laa kumarenganla eng kakemuan nea.26TUHAN em pakasa’an alam si laa suma’abok nisea ampit en sesa’alit, tanu Nisia nu lime’ebak se Midian waki kuntung watu Oreb, wo minayonge e wulu’-Na waki atas en tasik Teberau wo minopo nyi’a tanu e waki Mesir eng ketareanna, 27b Asyur se minodolomi waki Rimon28wo se mineiy mouw rumego se Ayat; sia si limangkoiyomi waki Migron, wo waki Mikhmas en tinu’utulna em balunena. 29Nisea se limewetomi waki temping lelewetan, kasuatan marekeiy: “Geba en tampa papawengian ta!” Penduduk Rama se matenggo’ogho’, se menaang witu eng Gibea-Saul se timingkasla en tou.30I rou’ momi eng keakannu, heiy keke’ Galim! Weeanola ghenang, heiy Laisya! Wingkotenouw sia, heiy Anatot! 31Menaang witu e Madmena se timingkas mina’aka-wa’akat, penduduk eng Gebim se minea tume’up. 32E nendo i yi’i kangkasi se Asyur se laa mena’ waki Nob, mengaya-ngayate e lawasna mea matorome eng kuntung keke’ Sion, kakenturan Yerusalem.33Loo’on, Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam si laa kumetor em pangana-pangana e nakana ampit eng kaente’an e mekeide’en; e rakek-rakek eng kinetetouna e laa pelen, wo e limantouwe minatas e laa i kumengi. 34Eng kongkom en talun rebet e laa ta’atasen ampit em pati, wo e Libanon ampit e nakana-nakana kahebat e laa lumenta’.
Chapter 11

1E nesa suruna e laa kumaluari waki tu’ur ni Isai, wo en tangkup laa tumoumi waki akana e laa mee wu’ana. 2E Roh ni TUHAN e laa wawean wia nisia, roh hikmat wo eng kasilighan, roh ngenge’enge’ wo eng kewaraneiyan, roh papasine’uan wo talo si TUHAN;3yon, eng kasenaanganna nyi’a mouw en talo si TUHAN. Sia si reiy’ laa makimla ampit e mineren i tela, ka’apa medola katenggolan i ki’it e lelila’an ne tou. 4Ta’an nisia si laa makimla se tou-tou lewea’ ampit eng ka’adilan, wo laa medola katenggolan witu se tou-tou neiy i kalotoiy witu em banua ampit eng karedeiyan; sia si laa sumiasa em bumi ampit e lelila’anna tanu ampit em bulu’, wo ampit e nasengan en sumana sia si laa munu’ se tou fasik. 5Sia si reiy’ laa sume’epangi waki kaulitan wo eng kelale’an, tanu e na’ereten e minena-ena’ neiy i kewa’akes witu e rereenan.6Serigala se laa mena’ mewali o se domba wo si macang ti’itikan si laa ghumoleiy witu esa nga weka ni membe’. Sioki’ ni sapi wo sioki’ ni singa se laa kumaan rukut mewali-wali wo siesa anakoki’ si laa rumawir nisea. 7Sapi wo si beruang se laa mewali-wali kumaan rukut wo se oki’ nea se laa mewali-wali ghumoleiy, kasuatan si singa si laa kumaan en daami tanu si sapi.8Sioki’ matoto’ si laa mema’aya-ma’ayang tawi e ruragh ni leloiy’ item wo sioki rine’ian en toto’ si laa kumaya’la e lawasna mea witu en sala ni leloiy’ beludak. 9E reiy’la si laa sumiwo lewo’ ka’apa si mawinta’ wu’ul waki e minapekasa eng kuntung-Ku kudus, karengan e minapekasa em bumi e wuta ampit em papasine’uala si TUHAN, tanu e rano en tasik timutuwla en to’otolanna.10Takar witu e nedo ni’itu en tangkup en suru waki aka ni Isai e laa rumedeiy tanume em panji-panji i wee se bangsa-bangsa; sia si laa seron ne suku-suku bangsa wo en tampa paena’anna e laa mamuali mulia. 11Witu e nedo ni’itu si Tuhan si laa mopo kasi e lawas-Na kaa laa metetubuus se tele’u-tele’u ne umat-Na se neiy i katele’u waki Asyur wo waki Mesir, waki Patros, waki Etiopia wo waki Elam, waki Sinear, waki Hamat wo waki pulau-pulau waki tasik.12Sia si laa tumo’orla em panji-panji i wee se bangsa-bangsa , laa merurla se tou-tou Israel neiy i katea’, wo laa merurla se tou-tou Yehuda se neiy i kaserami waki epat ruuna em bumi. 13Katetayuran ni Efraim e laa lumeas, wo makase’eseken e Yehuda e laa mere’i. Efraim si reiy’ mouw laa metetayur kasi wia si Yehuda, wo si Yehuda si reiy’ laa sume’esekla si Efraim kasi.14Ta’an nisea se laa tumeleuw mea waki talikuran, mea waki atas lebena eng kuntung Filistin, mewali-wali nisea se laa rumemu’ se bani Sendangan; nisea se laa kumaat e Edom wo e Moab, wo se tou Amon se laa lale’ wia nisea. 15TUHAN si laa merala en teluk Mesir ampit e nasengan-Na makarengisen, ma’an mayatla e lawas-Na witu en so’oso’an Efrat wo minewe nyi’a e minapete’ minamuali pitu nge wa’atang e rano, i ka’ayo se tou se toro tumorola nyi’a ampit e minake kasut.16Takar e laa wawean lalan wangko’ i wee se tele’u-tele’u ne umat-Na se neiy i katele’u waki Asyur, tanu e waweanouw i wee se Israel eng ketareanna, witu e nedo nisea nu kumaluari waki Mesir.
Chapter 12

1Witu e nedo ni’itu nikoo koo laa lumila’: “Niaku ku pa’ar mee syukur wia-Nikoo, ee TUHAN, karengan ma’anouw tu’u Koo mineupi’ mola witu niaku: ta’an e nupi’-Mu e minompasola wo Nikoo koo minibor niaku. 2Uli-ulit, si Empung i ti’i si kelawirangku; Niaku ku ma’eman ampit e reiy’ sikineide’an, karengan si EMPUNG TUHAN i ti’i si kaente’angku wo mazmurku, Sia si minamuali mola kelawirangku.”3Takar nikouw kouw laa tumimba rano ampit eng kepa’a-pa’aran waki kembu’an kelawiran. 4Witu e nedo ni’itu nikouw kouw laa lumila’: “Mee mouw syukur wia si TUHAN, keretenouw e ngaran-Na, i pakite’u mola em pasiwo-siwon-Na witu nelet ne bangsa-bangsa, wangko’enola, kaa ngaran-Na e rakek mulia!5Memazmurola i wee si TUHAN, karengan em pasiwo-siwon-Na e mulia; le’osouw eng kapualitan i yi’i kakete’uala wia minapekasa em bumi! 6Maleiy mouw wo merio-rio mouw, heiy penduduk Sion, karengan Si Kasakudus, Empung Israel, si wangko’ witu eng keunerannu!”
Chapter 13

1Tetotoren kaempungan witu si Babel neiy i papaloo’o-loo’ola wia si Yesaya bin Amos. 2I to’orola em panji-panji witu natas eng kuntung e lo’ogas, maleiy mouw witu nisea ampit en suara menaleinteng; i kapeiy mola e lawas rio sea ghumorem mea waki pepalen-pepalen leloangan em baya ne bangsawan! 3Niaku i yi’i ku minerenta mola se tou-tou kinudus-Kula, kimeretola se tou-tou waraneiy-Ku kaa laa metetuanala e nukuman e nupi’-Ku, se tou-tou-Ku se mepa’a-pa’ar wo sawa’.4Wawean suara keramean waki atas eng kuntung-kuntung, tanu en suara nieruran ne tou se ka’asa’an eng kelakerna! Suara karungkea’an waki keraja’an-keraja’an, waki se bangsa-bangsa se minerur! TUHAN em pakasa’an alam si kasuatan makumisi se pasukan paseke’. 5Nisea se waki wanua wa’akat o meiy, yon waki tempok e langit, nyi’a i ti’i si TUHAN ma’an se timuanala e nupi’-Na kaa laa metetrila e minapekasa em bumi.6Ma’aripouw, karengan e nendo ni TUHAN en tawi mouw, ke’e eiy nyi’a en tanume em pemunengan waki Si Kasakuasa. 7Kaa ni’itu em baya e lawas e laa maliwenu, susur e nate ni tou e laa matewang, 8wo nisea se laa i kasenge’. Rara’an en tian wo e rara’an matimea’ e laa rumego nisea, nisea se laa kumoila’ kerara’an tanu si wewene minatimea’la. Nisea se laa menu’u-nu’usan ampit e menganga-nganga, eng gio nea en tanu sitou nanar.9Uli-ulit, e nendo ni TUHAN e mineiy ampit eng kawengi’isan, ampit eng kaupi’an wo ampit e nupi’ melaya-layas, kaa laa sumiwo em bumi mapenes kasa wo kaa laa mepepunengi waki nyi’a se tou-tou makadosa. 10Karengan se sumesena’-sumesena’ wo se tetuun-tetuunena waki langit se reiy’ laa rumesiki sena’na; siendo si laa mareiydem witu e nedo nu rumetik, wo si sumedot si reiy’ laa rumesiki sena’na.11Wia si kaoatan e laa-Ku i suli’la eng kalewo’anna, wo wia se tou-tou fasik eng kaselokan nea; katingkeiyan ne tou-tou se kaberani e laa-Ku i ena’la, wo eng kesawa’an ne tou-tou gaga e laa-Ku repu’enla. 12Niaku ku laa sumiwo sitou lebe telang ta’an e mas tu’a, wo se tou se lebe telang ta’an e mas Ofir.13Kaa ni’itu Niaku ku laa sumiwo e langit tumenggo’ogho’ wo em bumi tu’u e laa moghemi waki tampana, witu e nedo eng kaupi’an ni TUHAN em pakasa’an alam, wo witu e nendo e nupi’-Na melaya-layas. 14Tanu se kijang pengi’i-ngi’iten wo tanu se domba reiy’ rinawirla, en tuana mouw nisea nu laa lumenge, siesa o siesa wia se bangsana, wo tumingkasla en tou siesa o siesa mea waki wanuana.15Susur tou si atonla si laa kueken, wo susur tou si sinikop si laa i karewa mate kaa en santi. 16Dade-dade nea se laa rimu’umuken witu en saruan em beren nea, e wale-wale nea e laa ro’obitan, wo se tu’awewene-tu’awewene nea se laa tekelen.17Loo’on , Niaku ku minoghela se tou Madai sumaru nisea, se tou-tou reiy’mepadungla em perak wo reiy’ pa’ar wia e mas. 18Em panah-panah nea e laa lumampat se tou-tou muda; nisea se reiy’ laa meupus wia em bu’ana eng gandongan, wo nisea se reiy’ mawee mekeupusen wia se oki-oki’.19Wo em Babel, eng kewangun witu e nelet ne keraja’an-keraja’an, lelo’or ne tou Kasdim eng kegaga, e laa masuat en Sodom wo eng Gomora witu e nendo si Empung nu minengapepule’itela nyi’a: 20e reiy’la si penduduk i wee e mapawee-weena wo e reiy’la si maena’ see’ o see’; tou Arab se reiy’ laa dumasing maname, wo se rumerawir-rumerawir se reiy’ laa mayala se tekapenna ghumoleiy maname;21ta’an se laa ghumoleiy maname nyi’a mouw se tekapen eng gurun, wo e wale-wale nea e laa mawuta ampit se loyot; se wara-wara onta se laa mena’ maname, wo se jin-jin se laa mengompo-ngompo’; 22se asu-asu en talun se laa ngumuang witu eng gorem em puri-purina, wo se serigala-serigala witu eng gorem e istana-istana kasenaangan. Nedona e laa meiy makarengan, wo e numurna e reiy’ laa laboten.
Chapter 14

1Karengan si TUHAN si laa meupusla si Yakub wo laa meleng se Israel mekasape’ kasi wo laa mayala nisea mena’ witu en tana’ nea, takar se tou wo’oseiy se laa kuma’ampetla en tou wia nisea wo laa maesa’an uli-ulit ampit se kaum see’ ni Yakub. 2Bangsa-bangsa walina se laa mali se Israel mareng mea waki tampana, o laa se kaum Israel se laa makapunyala se bangsa-bangsa i ti’i waki tana’ ni TUHAN tanume se hamba-hamba tuama wo hamba-hamba wewene. Tuana mouw nisea se laa tumaang se tou-tou timaang nisea wo se laa makakuasa witu em baya ne lumelotoiy nisea.3Wo witu e nendo si TUHAN nu kumawusla eng kerara’an wo e mengori-ngori’mu wo mepa’ayang papupusan wuter neiy i pupusla wia nikoo, 4takar nikoo koo laa mapalingala en sesero’an i yi’i en tanume si raja Babel, wo lumila’: “Woh, kimawusouw si lumelotoiy kimawusouw sitou wengi’is!5TUHAN si rimepu’ mola e wulu’ ne tou-tou fasik, wewangkeng ne tou-tou se maperenta, 6se minewe se bangsa-bangsa ampit eng kasa meupi’, ampit em bewewe e reiy’ sirangkutna; si mele’e-le’ek se bangsa-bangsa witu e nupi’ ampit e reiy’ siena’na.7Pakasa’an em bumi e amanouw wo lener; se tou se melaya-laya’ ampit e merio-rio. 8O kangkasi e nakana-nakana en sanobar wo e nakana-nakana aras waki Libanon e mepa’a-pa’ar karengan eng kineka’anuannu, pokeiyna: ‘Waki rengane’ nikoo nu kimolo’ neiy i kagholeiy, e reiy’ mola kasi tou simosor kaa laa mepepele nikeiy!’ 9Kaoatan ne tou minate waki wawa’ e matenggo’ogho’ kaa laa mesesungkul eng ke’e eiymu, tinayurannala se roh-roh ne minate i wee nikoo, nyi’a i yi’i em baya ne mekasa mouw mina’aka-akala wia em bumi; em baya ne mekasa mouw minerajala ne bangsa-bangsa se tino’ornami waki takhta nea.10Minapekasa nea se muleiy masusuiy wo meila’ wia nikoo: ‘Nikoo kangkasi koo minalewea’ mouw tanu nikeiy, minamuali mouw masuat tanu nikeiy!’ 11Mea waki kaoatan ne tou minate neiy mouw i tumpala eng kesawa’annu wo e legu’an eng gambus-gambusmu; se wate-wate se neiy i welarla tanume se na’ali’ en tekelmu, wo se witek-witek se tanume e ne’ulesmu.”12Woh, nikoo koo limenta’ momi waki langit, heiy Sumesena’ Sendangan, toleoki’ em Beena, nikoo koo pinete’ mola wo lumenta’mi wia em bumi, heiy si kimalala se bangsa-bangsa! 13Nikoo si ketarena meila’ witu e natemu: Niaku ku laa melelongkot mea waki langit, niaku ku laa mereredeiyla en takhtaku matasla se sumesena’-sumesena’ ni Empung, wo niaku ku laa mereruber witu natas eng kakenturan pasungkulan, wa’akat waki esa nga weka amian. 14Niaku ku laa lumongkot ma’atasla eng kerakekan e linaak-linaak, laa mememasuatla Si Kasarakek!15Eng kapurikitna, mea witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate koo neiy i tumpala, mea witu en tampa kasa ghorem witu e ruragh eng kubur. 16Se tou-tou limoo’ nikoo se laa meela ghenang wo menegha-negha’la nikoo, pokeiyna: I yi’i mouw ku’a re’en sia si simiwo mola em bumi matenggo’ogho’, wo si simiwo mola eng keraja’an-keraja’an minoghe, 17si simiwo mola eng kaoatan tanu em padang gurun, wo kumemula eng kota-kotana, si reiy’ minayala se tou-touna kinakurungan mareng waki wale?18Em baya se mekasa mouw minerajala ne bangsa-bangsa se limo’or witu eng kamulia’an, siesa o siesa witu em bale eng kuburna. 19Ta’an nikoo i yi’i koo neiy mouw i kelawa, wa’akati waki kuburmu, tanu en tangkupna e ri’iris, en tinawunan ampit e mayat ne tou-tou kinakuekan en santi wo i ka’anu neiy i kapesike witu em batu-batu ruragh eng kubur tanu em bangke neiy i kale’e-le’ek. 20Nikoo koo reiy’ laa mewali-wali se raja-raja i ti’i witu eng gorem eng kubur, karengan nikoo koo timeri mola em banuamu wo minunu’ se rakyatmu. Oki’ o puyun ni tou masiwo lewo’ se reiy’ laa penoto-notoren i wee eng keure-urena.21I redeiy mola i wee se oki-oki’na en tampa wewunu’an, eng karengan eng kaselokan ne nene moyang nea, rio sea te’a tumo’or wo rumuberla em bumi wo mutala eng kaoatan ampit eng kota-kota.” 22“ Niaku ku laa tumo’or sumaru nisea.” Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, “Niaku ku laa rume’ila e ngaran em Babel wo en tele’una, oki’ o puyun wo se oki’ cicitna, ” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 23“Niaku ku laa sumiwo em Babel mamuali kapunya’an ni landak wo mamuali rano gha’agharan, wo eng kota i ti’i e laa-Ku siasan maweresi wo punengeng-Kula,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.24TUHAN em pakasa’an alam si timiwa’ mouw, e nuwu’-Na: “Eng kaulitna tanu e maksut-Ku, en tuana mouw e laa mamuali, wo en tanu en tiniro’-Ku, en tuana mouw e laa katuana’an: 25Niaku ku laa munengla se tou Asyur witu em banua-Ku wo mele’e-le’ek nisea witu natas eng kuntung-Ku; em bongkouw neiy i reta’ neala witu natas ne umat-Ku e laa i katea’ wo en tuanakan kangkasi em pemesa’anen neiy i toro neala witu natas em palukana.”26Ni’itu mouw en tetiro’an siniwomula en tanume e minapekasa em bumi, wo ni’itu mouw e lawas neiy i kaayat witu se reiy’ sa mina’asa bangsa. 27TUHAN em pakasa’an alam si timiro’ mola, seiy ku’a re’en si toro mo’opolela nyi’a? Lawas-Na neiy mouw i kaayat, seiy ku’a re’en si toro sumiwo nyi’a keongeni sumeup?28Witu en te’un kinepepate ni raja Ahas o meiy mouw en tetotoren kaempungan i yi’i: 29Te’a mouw mepa’a-pa’ar, heiy pakasa’an ne Filistea, karengan ma’anouw tu’u em bewangkeng ne tou minewe nikoo e repu’ mouw, ta’an waki se see’ ni leloiy’ i ti’i se laa kumaluari se leloiy’ biludak, wo se oki’na se laa mamuali leloiy’ naga mateleuw. 30Se kasa hina waki se umat-Ku se laa maka’ato kekaanen wo se tou-tou miskin se laa mena’ ampit e lener, ta’an se see’mu se laa-Ku patenla ampit eng kelalenan, wo se tele’u-tele’umu se kaa-Ku wunu’un.31Ma’aripouw, heiy pepalen leloangan! Rumekeiy mouw, heiy kota! Tumenggo’ogho’ mouw, heiy pakasa’an em Filistea! Karengan waki esa nga weka amian e mine’eme’ mouw e nawun meseseke’, wo se barisan ne kesaru se memaju e rereiy’la si meundur. 32Wo sapa ku’a re’en e wewingkot laa i wee wia se tetoke-tetoke ne bangsa i ti’i? “TUHAN si rimeta’la en to’otolan en Sion, wo mana mome se tou-tou peme’itan waki se umat-Na se maka’ato teterungan.”
Chapter 15

1Tetotoren kaempungan tanume e Moab. Nulit, witu em bengi mekasa Ar-Moab en tineri mola, em pinunengla; nulit, witu em bengi mekasa eng Kir-Moab en tineri mola, em pinunengla! 2Keke’ Dibon si simosore waki kentur-kentur patulean kaa laa ma’ame’; Moab e ma’arip karengan e Nebo wo karengan e Medeba. Witu em baya ne tou se rimo’opong eng kokongna wo kimetor en sokomna tanume eng kowa’ mengasi’.3Witu e lalan-lalan se tou se simalelengla e roko’ mengasi’, witu natas em paa wo waki pelein-pelein se minapekasana se ma’arip, kasuatan e lue’ makerewowoiy. 4Hesybon wo e Eleale se menguo-nguouw, en suara nea em palingan i ka’ayome waki Yahas. Kaa ni’itu se tou-tou makasaliatan waki Moab se mengale-ngaleiy, imukurna tu’u e matenggo’ogho’.5Niaku ku marekeiy karengan e Moab, mate’u-te’up – mate’u-te’up se mina’ayo mome waki Zoar, mea waki Eglat-Selisia. Nulit, se tou se masosor em penosoran Luhit kasuatan maame’; wo waki lalan mea waki Horonaim se tou se marekeiy karengan se tinoro eng kacilaka’an. 6Nulit, e rano waki Nimrim e minapera wo rese wo e rukut em pera mouw, e rukut sobor e mina’apu mouw, e reiy’ mola kasi en tanemen-tanemen lisouw. 7Kaa ni’itu e reiy’ sa mina’asa harta e rinuruk nea wo e reiy’ sa mina’asa neiy nea i kirong e niali nea mea waki lewet en so’oso’an Haarabim.8Nulit, e rekeiy i ti’i e laa kalinga’an waki minapekasa en daerah Moab, e naripna eng kinalinga’an i ka’ayome waki Eglaim, awes tare i ka’ayome waki Beer-Elim. 9Nulit, rano en Dibon e wuta mouw ampit e raa’, ta’an en timoro en Dibon e laa-Ku awesan kasi, nyi’a i ti’i si singa si laa ruma’akep se tou-tou neiy i kaliseiyi waki Moab wo se neiy i katele’u witu en tana’ i ti’i.
Chapter 16

1Nisea se minapa’ali sioki’ ni domba wia se maperenta em banua, waki Sela tumoromi em padang gurun mea waki kuntung keke’ Sion. 2Tanu si wara timingkas timelew, wo em pumpunna en sala se neiy i ure’, tuana mouw se oki-oki’ wewene Moab waki tampa-tampa palewetan en so’oso’an Arnon.3“Weeanouw ngenge’enge’, petetaangenola eng hak, mamuali mouw teterungan e lompon witu e nedo minalinto’or marorake; i kirongola se tou-tou neiy i kasea’, te’a mouw pelele’ekoken se tou-tou matingka-tingkas! 4I waya mola se tou-tou neiy i kasea’mi waki Moab tume’up wia nikoo, mamuali mouw tampa pakirongan i wee nisia witu si mememuneng! Sakawisa em pakua-kuasa’an eng kimawusola, papunengan e limangkoiy mola wo se tou wengi’is se mina’apu mola minere’i waki wanua,5takar e nesa takhta e laa i walinto’orla witu e nupus o lale’ wo witu e natasna, witu en dasing ni Daud, laa rumuber reiy’ siena’na siesa akim si mewalinto’orla eng ka’adilan, wo si makarengan tumuanala eng kaulitan.”6Nikeiy keiy liminga mola tanume eng katingkeiyan e Moab, kumura eng katingkeiyna sia, tanume eng kesawa’anna, eng katingkeiyanna wo eng kasa keupi’anna wo tanume en susuiy reghesna e reiy’ ulit. 7Kaa ni’itu ma’anouw se tou Moab se ma’arip, siesa karengan se walina, ma’anouw se minapekasana se ma’arip. Maghenang eng kukis kismis ne Kir-Hareset ma’anouw sea dumodo’ wo makemu merano kasa uli-ulit!8Karengan e numa-uma eng Hesybon wo e nakana anggor en Sibma e timekurouw; em baya ne makua-kuasa se bangsa-bangsa se kimetorola e nakana-nakana e nanggorna kasa le’os, eng ketareanna e minelas mina’ayome waki Yaezer wo eng kimereme waki padang gurun; em pangana-pangana en simera mina’ayome waki lewet en tasik.9Kaa ni’itu niaku ku kimi’it miname’ ampit si Yaezer karengan e nakana e nanggor Sibma; niaku ku pa’ar mekekekosla nikoo ampit e lue’ku, heiy Hesybon wo Eleale, karengan witu e noras e ra’ar minakatena-tena’ e nedo meupu’ kesarumu se rumego ampit eng kukuk paseke’an. 10Minere’i momi e mepa’a-pa’ar wo e merio-rio waki uma wu’ana-wu’ana; e limiongomi waki uma-uma anggor e mereke-rekeiy wo e merio-rio; e reiy’la kekusu anggor waki tampa papuusan, eng kukuk nea e minena’ mouw.11Eng karengan e ni’itu, tanu eng kecapi meleideng, tuana mouw e nateku marekeiy limoo’ eng ka’ada’an e Moab, wo witu e nateku neiy i kaoghe limoo’ eng ka’ada’an eng Kir-Heres. 12Takar ma’anouw tu’u e Moab mea rumaghes wo kasa me’inakut waki atas eng kentur patulean wo ghumorem mea witu en tampa kudusna kaa laa mesesombayang, sia si reiy’ laa ma’ayola en sapa-sapa.13Ni’itu mouw e nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN tanume e Moab witu e nedo limangkoiyla. 14Takar en teakan si TUHAN si minee nuwu’: “Witu en telu nge te’un, i ki’it e masa pepa’ayangan ne perajurit paweean tetoro, takar eng kamulia’an e Moab, ma’an ampit eng kerameanna e wangko’, e laa mamuali kahina’an, wo se tou neiy i katele’u se laa kasa toyo’ wo rereiy’la sikuasa.”
Chapter 17

1Tetotoren kaempungan witu en Damsyik. Eng kaulitna, en Damsyik e reiy’ laa minena-ena’ tanume eng kota, ee sangari e mamuali esa tinawunan riberek; 2e wanua-wanuana e laa i tele’ula eng keure-urena wo e mamuali tampa i wee se kawang-kawang ne papiaran, ghumoleiy ampit e reiy’ pareungen ni seiy i te tu’u. 3E reen-reen e laa kaliongi waki Efraim wo eng kuasa eng keraja’an e laa mere’imi waki Damsyik, o kangkasi en tele’u-tele’u e Aram, em baya nyi’a e laa mere’i masuat tanu eng kamulia’an ne tou Israel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.4Takar witu e nedo ni’itu eng kamulia’an ni Yakub e laa karou’an, wo eng kama’amuranna e laa kumo’okos; 5eng ka’ada’anna tanu eng gandum rinongkem ni tou kaa laa pe’upu’en wo e lawasna matipu’ e wulis-wulis; ka’apa tanu e wulis-wulis pinurut ni tou waki kewong ne tou Refaim.6Waki nisia e laa i katele’u en tele’u i wee em pe’upu’un tumodong tanu witu e nedo sitou masoghel em bu’ana en zaitun, eng kinatele’uan esa rua witu esa nga weka em parena wo em pirala witu em pangana-pangana, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN Empung Israel. 7Witu e nedo ni’itu sitou si laa tumu’us wia Nisia si simiwola nyi’a, wo em berenna e laa lumoo’ wia Si Kasakudus, Empung Israel;8sia si reiy’ laa tumu’us wia e mezbah-mezbah siniwo e lawasna nuesa, wo reiy’ laa lumoo’ wia em pina’ayangla e lawasna, nyi’a i yi’i em pa’asek-pa’asek berhala wo em padupa’an-padupa’an. 9Witu e nedo ni’itu eng kota-kotamu e laa i tele’ula tanu eng kota-kota ne tou Hewi wo ne tou Amori e neiy i tele’u neala karengan se tou Israel, i ka’ayo e mina kasa penes.10Karengan nikoo koo limiurola si Empung si limawirla nikoo, wo reiy’ ghimenang eng kuntung watu kaente’annu. Kaa ni’itu ma’anouw tu’u koo simiwo en taman kasa wangun wo tumaneme nyi’a ampit en cinangkok luar em banua, 11Ma’anouw tu’u witu e nendo timanem nyi’a koo simiwo nyi’a timou kasobor, wo witu e memo’odo cimangkokla nyi’a koo simiwo nyi’a minungang, ta’anouw meupu’ e laa makarengan mere’i witu e nendo kerara’an wo e nendo peme’itan eng kasa pedis.12Wooiy! Karungkea’na ne kelaker bangsa-bangsa, nisea se marungkea’ tanu em balolongan en tasik maarut! Karingka’na ne suku-suku bangsa, nisea se karingka’ tanu eng karingka’na en dano kahebat! 13Suku-suku bangsa se rimingka’ tanu eng karingka’na en dano kasela; ta’an si TUHAN si rimekak nisea, i ka’ayo sea timingkas mina’aka-wa’akat, mario-rior tanu e neta witu en tampa paluwekan sinengo e reghes, wo tanu e rinte’na sinengo e ma’edo lewo’. 14Melelaa e nedo mawengindo, eng kaulitna em bawean kahebatan! Nu reiy’pe’ e nendo memo’odo, nisea se reiy’ mouw wia kasi! Ni’itu mouw em beteng ne tou-tou se rimo’obitla wia nikita, wo ni’itu mouw neiy i tantula i wee se tou-tou se kimaatla wia nikita.
Chapter 18

1Wooiy! Wanua saliwikan eng kale’ekew waki lewet en so’oso’an-so’oso’an Etiopia, 2si minapa’ali se tetoke-tetoke timoromi en tasik witu e lodeiy-lodeiy pondang masusu en saruan en dano! Mea mouw, heiy se tetoke-tetoke lali’iket, wia se bangsa rangka’ makakuli’ maserengat, wia se kaum i keide’la tawi wo wa’akat, nyi’a i yi’i se bangsa maka kaente’an tentem wo wengi’is, em banuana e lineasan en so’oso’a-so’oso’an!3Heiy em baya ne penduduk eng kaoatan, heiy tou-tou se maena’ wia em bumi! Sakawisa em panji-panji i to’orla waki kuntung-kuntung, loo’onouw; sakawisa en sesebungen en sengon, linganouw!4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Niaku ku laa tumebomi waki tampa paena’ang-Ku ampit e reiy’ moghe, tanu e reghes pasu’ mekaro’oko’ e nedo pasu te’etel, tanu en semu leleiydem witu em pasu noras meupu’.” 5Karengan nu reiy’pe’ noras em bu’ana, sakawisa e nedo mawungang nu kumawus, wo en tetuunan en seputna mamuali wu’ana e nanggor melelaa mawowos, takar si TUHAN si laa kume’eket em pangana-pangana ampit em paaghi’ peparas, wo en suruna-suruna ampit en sumabouw nyi’a.6Em baya nyi’a i ti’i e laa i tele’ula mineruru-ruruk i wee se wara-wara lela’ waki kakuntungan, wo i wee se tekapen-tekapen waki talun. Witu noras e ra’ar se wara-wara lela’ se laa tumampa witu wo se reiy’ sa mina’asa tekapen en talun witu e noras eng ge’egher. 7Witu e nedo ni’itu kangkasi en sesempe e laa i pa’ayola wia si TUHAN em pakasa’an alam waki se kaum rangka’ wo se makakuli’ maserengat, wo waki se kaum i keide’la tawi wo e wa’akat, nyi’a i yi’i se bangsa maka kaente’an tentem wo e wengi’is, em banuana e lineasani en so’oso’an-so’oso’an, mea waki tampa e ngaran ni TUHAN em pakasa’an alam, nyi’a i ti’i eng kuntung Sion.
Chapter 19

1Tetotoren kaempungan witu se Mesir. Loo’on, Si TUHAN si mengali e linaak karepet wo meiy waki Mesir, takar em berhala-berhala ne Mesir e matenggo’ogho’ witu en sinaru-Na, wo e nate ne tou Mesir, en tekur minakemu witu en tou nea. 2Niaku ku laa moghela se tou Mesir sumaru se tou Mesir, rio sea sumeke’, susur tou sumaru si patuarina, wo susur tou sumaru si ka’ampitna, kota sumaru eng kota, keraja’an sumaru eng keraja’an;3en semangatt ne tou Mesir ni’i kaliong, wo en tetiro’anna e laa-Ku seroken; takar nisea se laa kumiwee teturu’ wia se berhala-berhala wo wia se dumedoti-dumedoti, wia e roh ne minate wo wia se roh-roh mementi’. 4Niaku ku laa sumarakanla se tou mesir witu e lawas niesa tou si tuang wengi’is, wo siesa raja wengi’is si laa merenta nisea; tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam.5E rano waki so’oso’an Nil e laa ma’apu, wo en so’oso’an i ti’i e laa mamuali kasa taghas wo pera, 6i ka’ayo en salu-salu e laa mou wuruk, wo se oki-oki’ en so’oso’an Nil se laa tumaghas wo kasa metaghas, rewo’-rewo’ e laa mate i karewa.7E rukut waki li’ilik en so’oso’an Nil wo e minapekasa en tana’ pabibitan witu en so’oso’an Nil e laa mapera sengon e reghes wo e reiy’ mouw wia kasi. 8Em baya ne melour se laa dumodo’ wo mengasi’, nyi’a i ti’i em baya ne tou se maopas waki so’oso’an Nil; em baya ne tou se melobo’ witu se laa tumekur kangkasi.9Se tou-tou maola e lenan se laa maka’ato e nirang, tuanakan kangkasi se mengengayam-mengengayam e roko’ puti’. 10Nisea ne maayam se laa marimu’umuk e natena, se reiy’ sa mina’asa memema’ayang patetoroan se laa ma’arip e nate.11Em baya ne pemangko’ en Zoan nyi’a mouw se tou-tou we’engel waya; em baya ne ngumenge’enge’ ni Firaun se kasa sama’ se mawee ngenge’enge’ we’engel. Kumura ku’a re’en kouw toro lumila’ wia si Firaun: “Niaku i yi’i ku oki’ ne tou-tou sama’, oki’ ne raja-raja en zaman kasa ketareanna?” 12Wisa ku’a re’en se tou-tou sama’mu? Ma’anouw sea lumila’la wia nikoo ma’an makite’ula sapa en tinenggolela ni TUHAN em pakasa’an alam tanume e Mesir.13Em baya ne pamangko’ en Zoan se mawinta’ ba’abal, em baya se pemangko’ ne Memfis se kinaponge’anouw; em baya ne pamuka-muka ne suku-suku nea se limikoko mola e Mesir. 14TUHAN si minura’arakola witu nelet nea e nesa roh kaserokan, wo nisea se limikokola e Mesir witu e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutenna, i ka’ayo tanu siesa tou tinoek si likoko witu e nedo mengero-ngero’. 15Wo e reiy’la em pe’inakuten e Mesir e laa mua’ en tinuanala ne ma’aka-aka wo ne maki’i-ki’it, kaa ne pamuka-muka wo se tou karengan.16Witu e nedo ni’itu se tou-tou Mesir se laa masuat se tou-tou wewene; nisea se laa tumenggo’ogho’ wo i kasenge’ witu e lawas ni TUHAN em pakasa’an alam e neiy i ayat-Nala wia nisea. 17Takar en tana’ Yehuda e laa lumentutla eng karingka’an witu nelet ne tou Mesir, wo seiy tu’u si’i kaghenang wia nisia si laa i kasenge’ luminga eng katenggolan ni TUHAN em pakasa’an alam e niedo-Na en tanume nisea.18Witu e nedo ni’itu e laa wawean lima kota waki tana’ Mesir se mesesusuiy em baasa Kana’an wo se timiwa’ demi si TUHAN em pakasa’an alam. E nesa witu neletna e laa totoren Ir-Heres.19Witu e nedo ni’itu e laa wawean e mezbah i wee si TUHAN witu eng keuneran en tana’ Mesir wo en tugu paghenangan i wee si TUHAN witu em paakaranna. 20Ni’itu e laa mamuali kowa’ kasairian i wee si TUHAN em pakasa’an alam waki tana’ Mesir: sakawisa sea maaleiy wia si TUHAN eng karengan se tou-tou lumelotoiy, takar Nisia si laa mapa’ali siesa tou lumelawir wia nisea, si laa me’inakut wo laa mayala nisea.21TUHAN si laa mapaloo’o-loo’ola en tou wia se tou Mesir, wo se tou Mesir se laa sumine’u si TUHAN witu e nedo ni’itu; nisea se rumaghes ampit en tetule rineret wo en tetule sesakeiy, wo nisea se laa mee nazar wia si TUHAN ma’an mear e nazar i ti’i. 22TUHAN si laa sumiasa se tou Mesir, laa sumiasa wo lume’osla; wo nisea se laa murikit wia si TUHAN wo Nisia si laa lume’ele’la en sombayang nea ma’an lume’osla nisea.23Witu e nedo ni’itu e laa wawean lalan wangko’ waki Mesir mea waki Asyur, i ka’ayo se tou Asyur se toro ghumorem mea waki Mesir wo se tou Mesir mea waki Asyur, wo se Mesir se laa rumaghes mewali-wali se Asyur.24Witu e nedo ni’itu Israel si laa mamuali katelu witu esa nga weka ni Mesir wo witu esa nga weka ni Asyur, e nesa berkat wia natas em bumi, 25em binerkatla ni TUHAN em pakasa’an alam ampit minee nuwu’: “Binerkatola se Mesir, umat-Ku, wo se Asyur, siniwo e lawas-Ku, wo se Israel, kapunya’an pusaka-Ku.”
Chapter 20

1Witu en te’un eng katoroan si panglima neiy i papa’ali ni Sargon, raja Asyur, nu i ka’ayome waki Asdod laa o sumeke’ wo rumo’obit nyi’a, 2witu e nedo ni’itu o mee mouw nuwu’ si TUHAN limangkoiyla si Yesaya bin Amos. E nuwu’-Na: “Mea mouw wo wuka’anomi e roko’ pengasi’ waki rereenannu wo pangkulenomi en sapatu waki ne’amu,” laa o sia tu’u sumiwo en tuana, takar kumelangouw sia poteiy wo reiy’ simapatu.3O mee mouw nuwu’ si TUHAN: “Tanu si hamba-Ku Yesaya makelang poteiy wo reiy’ simapatu telu nge te’un eng keurena tanume eng kowa wo alamat witu se Mesir wo witu se Etiopia, 4tuana mouw si raja Asyur laa rumawir se tou Mesir tanume se tinaang wo se tou Etiopia tanume se tou neiy i sea’, tu’a wo se muda, poteiy wo reiy’ simapatu ampit em penarna em paloo’on, e nesa sesero’an i wee se Mesir.5Takar se tou se laa i kasenge’ wo meirang karengan e Etiopia, em poong paarapan nea, wo karengan e Mesir, eng kesawa’an nea. 6Wo se penduduk en tana’ li’ilik en tasik i yi’i se laa lumila witu e nedo ni’itu: Loo’on, en tuana mouw e nasib ne tou-tou em paarapen neiyla, wia si seiy keiy tumingkasla en tou kumiwee tetulungan rio lawireni waki si raja Asyur. Kumura wona’ keiy i kaliseiy?”
Chapter 21

1Tetotoren kaempungan witu “em padang gurun waki li’ilik en tasik”. Tanu e ma’edo lewo’ masieng limangkoiy waki tana’ negeb, tuana mouw eng ke’e eiyna waki padang gurun, waki wanua kahebat. 2E nesa pineleloo’ wengi’is neiy mouw i abarla wia niaku: “Rumero’obit maro’obit, tumeteri meneri! Maju mouw, heiy Elam, ledongenouw, heiy Madai! Niaku ku mena’la em baya e nga’angal neiy i lentutnala,”3Kaa ni’itu e rereenangku eng kasa rara, rara’an em po’ot en timoro niaku tanu e rara’an em po’ot ne wewene timimea’la; niaku ku neiy i kawengku-wengkur, reiy’ mouw malinga kasi, ku neiy i kasenge’, reiy’ mouw maloo’ kasi. 4Nateku em balisa, kasenge’an e limi’ikerla niaku, e nendo wengi e reiy’ maena-ena’ palelongkula i ti’i en teakan e makori’la niaku.5Tou se maringangar mesakeiyla en sesakeiy, matu’utul en tampa-tampa paruberan, kumaan kumoo’….I kalo’ositi eng kinalinga’an: “Heiy em baya ne panglima! Tumiro’ mouw sumeke’, lananola eng kekelung!”6Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni Tuhan wia niaku: “Mea mouw, i tampa mola siesa tou tumontanga’, sapa e linoo’na e lewo’ sa reiy’ mouw i pakite’unala. 7Sakawisa loo’onna se pasukan, se mepaa-paaran ne tou mesake-sake kawalo, pasukan keledai, pasukan onta, e lewo’ sa reiy’ mouw weeannala ghenang maka uli-ulit, ampit e wuta eng genang.”8Kamurian rumekeiy mouw sitou limoo’ i ti’i: “Wia en tampa patontanga’an, ee tuangku, niaku ku rimedeiy reiy’ siena’na esa nga endo tu’una, wo wia en tampa pekawalangku niaku ku neiy i kate’edek susur em bengi.” 9Loo’on, ti’ime se mengeiy mouw se esa nga pasukan tou, mepaa-paaran ne tou mesake-sake kawalo! Laa o rumekeiy mouw sia, pokeiyna: “Kima’anu mouw, kima’anu mouw em Babel, wo se reiy’ sa mina’asa patong berhalana se rinimu’umukola wo se minangasesera witu en tana’.“10Heiy bangsaku se neiy mouw i peloto-lotoiy wo i pele’e-le’ek! Sapa e liningaku waki si TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, e neiyku mouw i pakite’ula wia nikoo.11Tetotoren kaempungan witu se Duma. Wawean siesa tou minaleiyi wia niaku waki Seir: “Heiy pengawal, e nurepe’ em bengi i yi’i? Heiy pengawal e nurepe’ em bengi i yi’i?” 12Pengawal i ti’i si limila’: “Memo’odo e laa meiy, ta’an em bengi kangkasi. Sa kouw pa’ar mewewueiy, meiy mouw mueiy mekasape’ kasi!”13Tetotoren kaempungan witu se Arabi. Waki kongkom waki Arabia kouw laa mapawengi, heiy kafilah-kafilah ne tou Dedan! 14Heiy penduduk en tana’ Tema, rumou’ momi, mali mouw rano wia se tou mare’o, mea mouw, sungkulenouw se tou matingka-tingkas ampit e roti! 15Karengan nisea se timingkasi en tou witu en santi, yon witu en santi neiy i kesawut, witu em borang e linewea’, wo witu eng kahebatan em paseke’an.16Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni Tuhan wia niaku: “Witu e nesa nge te’un kasi, i ki’it e masa pepa’ayangan ne perajurit patetoroan, takar e reiy’ sa mina’asa eng kamulia’an eng Kedar e laa ma’apu. 17Wo waki se mememanah-mememanah waraneiy waki se bani Kedar, se laa tumele’u eng kelakerna se toyo’ i te, karengan si TUHAN, Empung Israel, si limila’ mola nyi’a.”
Chapter 22

1Tetotoren kaempungan witu eng “kewong paleloo’an”. Wawean sapa ee pasil, takar em baya ne pendudukmu se limongkot witu em paa-paana em bale, 2heiy kota se mario kerame wo marungkea’ melaya-laya’, heiy e wanua merio-rio? Se tou-toumu minate kinawunu’an se reiy’ kinawunu’an en santi, wo reiy’ kaa minate witu em paseke’an.3Em baya ne panglimamu se mewali-wali timingkasla en tou, nisea se kinetaangan reiy’ ampit e lutaman em panah; em baya ne tou-tou ente’mu se mewali-wali kinetaangan, ma’anouw tu’u sea timingkasouw mina’aka-wa’akat. 4Kaa ni’itu niaku ku limila’: “I tea’ mouw eng giomu witu niaku, i waya mola aku mame’ witu eng kape’itan; te’a mouw mesese’esek niaku, rio aku kaiboran tanume eng kapunengan ne keke’ ne bangsaku.”5Karengan si Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam si timantu mola e nesa endo: Nisia si laa rumingka’la, mele’e-le’ek wo sumerokla se tou: waki “kewong paleloo’an” em beton e laa i robe’ wo e rekeiyan maki tulung i ka’ayome waki toka eng kuntung! 6Elam si tima’anouw e lulut em panah, Aram si mineiy ampit se pasukan maka kareta wo se mesake-sake kawalo, wo eng Kir e minuka’ ne’uma’an eng kekelung. 7Takar eng kewong-kewongmu kasa wangun e wuta ampit eng kareta, wo se pasukan mesake-sake kawalo se minateper witu en sinaru em pepalen leloangan,8wo e Yehuda eng kinaliongan pakelungan. Witu e nedo ni’itu nikoo koo limoo’ wia eng kalekepan en saliatan waki “Gedung Talun”: 9nikouw kouw limoo’ kaa memang lakerouw kasa e retang-retang em beton kota ni Daud wo kouw merurla e rano em pusung wawa’;10nikouw kouw rimeken em bale-wale waki Yerusalem, wo kouw kumolo’la em bale-wale kaa laa metete’etepla em beton; 11nikouw kouw simiwo en tampa paeruran e rano witu nelet e rua beton i ti’i kaa laa meteta’apungi en dano waki pusung ure; ta’an nikouw kouw reiy’ mineren wia Nisia si simiwo nyi’a, wo reiy’ limoo’ wia Nisia si rengane’ eng ketareanna minentukla nyi’a.12Witu e nedo ni’itu si Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam si rumeo se tou mame’ wo ma’arip ampit e rumo’opong eng kokong wo rumikerla e roko’ pengasi’; 13ta’an loo’on, witu eng keuneran nea e wawean eng kelaya-laya’an wo e mepa’a-pa’ar, mawunu’ se sapi wo mareret se domba, kumaan e le’ona wo makoo’ anggor, kasuatan maaleiy: “Meiy mouw kita kumaan wo kumoo’, karengan e wo’odo kita mate!” 14Ta’an si TUHAN em pakasa’an alam si minapaloo’o-loo’ola en tou wo mee nuwu’ wia niaku: “E nuli-ulit, eng kaselokannu i yi’i e reiy’ laa ampungala, i ka’ayo kouw mate,” nuwu’ ni Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam.15Teinti’i mouw e nuwu’ ni Tuhan, TUHAN em pakasa’an alam: “Meiy, mea mouw wia si kapala istana i yi’i, wia si Sebna meurus e istana, wo i lila’la: 16Wawean si sapamu wo si seiymu wia nyi’i, takar koo kumiar eng kubur i wee nikoo wia nyi’i, , heiy si makiar eng kuburna waki tampa rakek, si mepa’at em penaangan i wee nisia waki kakenturan watu?17Eng kaulitna, si TUHAN si laa metire nikoo wa’aka-wa’akat, heiy tou! Sia si laa tumiboiy nikoo ampit e nente-ente’ 18wo lumangkun nikoo ente-ente’ mamuali esa langkunan wo kumedengla nikoo tanu e wola mea witu en tana kapelas; witu mouw koo laa mate, wo witu mouw laa mena’ eng kareta-kareta kamulia’annu, heiy nikoo si minapairangla se me’urang ni tuangmu! 19Niaku ku laa lumawala nikoo waki jabatannu, wo waki pangkatmu koo laa i ra’araghla.20Takar witu e nedo ni’itu Niaku ku laa kumeret si hamba-Ku, Elyakim bin Hilkia: 21Niaku ku laa makela eng karaiymu wia nisia wo e na’eretennu e laa-Ku i wa’akesla wia nisia, wo eng kakuasa’annu e laa-Ku i weela witu e lawasna; takar nisia si laa mamuali ama’ i wee se penduduk Yerusalem wo i wee se kaum Yahuda. 22Niaku ku laa mee eng kekusi’ em bale ni Daud witu e natas em palukana: sakawisa sia muka’ e reiy’la si toro menet; sakawisa sia menet, e reiy’la si toro muka’.23Niaku ku laa meela nisia eng kadudukan te’etep tanu en sesangkongan neiy i paas ente-ente’ witu em beton te’etep; takar nisia si laa mamuali kadera kamulia’an i wee se kaum ne me’urangna. 24Wo wia nisia e laa i sangkongla e reiy’ sa mina’asa pemesa’anen ne kaum ne me’urangna, suru wo en tuwu’, ma’an e reiy’ sa mina’asa pakakas karintek waki piring tampayang i ka’ayo eng kure’.25Takar witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, sesangkonga neiy i pas ente-ente witu en tampa te’etep i ti’i e reiy’ mouw laa ente’ kasi, i ka’ayo minarepu wo i kalenta’, wo e reiy’ sa mina’asa em pemesa’anenna i ti’i e minakemu, karengan si TUHAN si limila’ mola nyi’a.”
Chapter 23

1Tetotoren kaempungan tanume en Tirus. Ma’aripouw, heiy kapal-kapal Tarsis, karengan en Tirus en teri mouw, e reiy’ mola kasi em balemu ka’apa en sesuwa’annu! Eng katoroan nisea nu wakipe’ e wanua ne tou eng Kitim e neiy mouw i papaloo’o-loo’ola eng kapualitan i ti’i wia nisea. 2Makapenesouw en tou, heiy penduduk en tana’ li’ilik en tasik, Belante’ Sidon, rereo-rereomu se masusula en tasik, wo mawole waki lawanan kasela; 3em barang-barang neiy i ghoremla waki Sidon nyi’a mouw eng gandum waki Sihor, wo niupu’ en daerah Nil, i ka’ayo eng kota i ti’i e minamuali pasar i wee se bangsa-bangsa.4Mete’u mola e nirang heiy Sidon, karengan en tasik, benten en tasik, masusuiy,pokeiyna: “Niaku ku reiy’ ma’an mekasa makoila’ rara wo reiy’ timimea’la, niaku ku reiy’ ma’an mekasa sumelami se oki-oki’ toleoki’, wo reiy’ minurusi se oki-oki’ wiko’oki’.” 5Sakawisa e nabar tanume en Tirus i ti’i i ka’ayome waki Mesir, nisea se laa tumenggo’ogho’ luminga nyi’a.6Tumo’upouw mea waki Tarsis, ma’aripouw, heiy penduduk en tana’ li’ilik en tasik! 7Nyi’i ku’a re’en eng kotamu e merio-rio, e nasalna waki en zaman kasa ketareanna? Touna se limalesome en tampa kewa’akat kaa laa lumepu maname.8seiy ku’a re’en si timenggolela e nyi’i witu se Tirus, eng kota mekasa mouw tumaberla mahkota, se belante’-belante’na pemangko’-pemangko’ wo se tibo-tibona se tou-tou mulia wia em bumi? 9TUHAN em pakasa’an alam si timenggolola nyi’a kaa laa mererepu’la eng katingkeiyan, kaa laa mesesero’la e reiy’ sa mina’asa em bangun wo em baya ne tou mulia wia em bumi.10Pa’ayangenola em penguma’annu tanu e waki li’ilik en so’oso’an Nil, heiy keke’ Tarsis , e reiy’ mola kasi eng galangan-galangan kapal! 11TUHAN si minayatola e lawas-Na witu en tasik wo simiwo eng keraja’an-keraja’an timenggo’ogho’; Sia si minee mola perenta tanume eng Kana’an kaa laa mepepunengla em benten-bentenna. 12Wo nisia si minuwu’ mola: “Nikoo koo reiy mouw laa merio-rio kasi, heiy reraa si winantiala, heiy keke’ Sidon! Tumo’orouw tume’upouw wia se tou eng Kitim! Maname tu’u kangkasi e reiy’ laa wawean en tampa senaang i wee nikoo.”13Loo’on em banua ne tou eng Kasdim! Bangsa i ti’i mouw se timuanala nyi’a, e reiy’ se tou Asyur. Nisea se simarakanola en Tirus wia se tekapen-tekapen eng gurun, nisea se rimedeiy mola em pewale-pewale pakepungan wo rimampenola em puri-puri eng kota i ti’i wo simiwo eng kota i ti’i minamuali riberek. 14Ma’aripouw, heiy kapal-kapal Tarsis, karengan en tineri mola em bentenmu!15Witu e nedo ni’itu en Tirus e laa liurela pitu nga pulu’ nge te’un eng keurena, masuat ampit e numur niesa raja. Nu limangkoiy mola pitu nga pulu’ nge te’un, e laa mamuali wia si Tirus tanu e minamuali wia si wewene sa’amek wia eng kekantaren i yi’i: 16“Edonouw eng kecapi, ledongenola eng kota, heiy sa’amek si liniurla! Tipu’unouw male’o-le’os, kumantarouw lumake-laker, rio koo ghenangen ne tou.”17Wo nu limangkoiy mola pitu nga pulu’ nge te’un, TUHAN si laa meela ghenang en Tirus, i ka’ayo sia mareng maka’ato en tetoro sa’amekna, wo nisia si laa suma’amek ampit se reiy’ sa mina’asa keraja’an se wia en saruan em bumi. 18Nuntungna wo en tetoro en sa’amekna e laa kudus i wee si TUHAN, e reiy’ laa taangen ka’apa tu’utulan, ta’an ampit e nuntungna i ti’i e laa i sadiala kekaanen e nawes wo e labung e wangun i wee se tou-tou maena’ witu en sinaru ni TUHAN.
Chapter 24

1Eng kaulitna, TUHAN si laa rumesela em bumi wo laa kumemula nyi’a, laa muritla en saruanna, wo laa sumarakan se pendudukna. 2Takar tanu e nasib ne rakyat en tuana mouw e nasib ni imam, tanu e nasib ni hamba tuama en tuana mouw e nasib ni tuangna, tanu e nasib ni hamba wewene en tuana mouw e nasib ni nyorana, tanu e nasib ni tumeteles en tuana mouw e nasib ni mememangker, tanu e nasib ni mapinjang en tuana mouw e nasib ni maweela pinjangan, tanu e nasib ni tou minutang en tuana mouw e nasib ni tou si mawee utang.3Bumi e laa resenla esa nga rese-resena, wo e laa remu’en esa nga apu-apuna, karengan si TUHANouw si timotorla e nuwu’ i yi’i. 4Bumi e mengasi wo maweles, yon, eng kaoatan en tumekur wo maweles, langit wo em bumi en tumekur mewali. 5Bumi eng kewur karengan se pendudukna, karengan nisea se melangkoiy e undang-undang, maroba eng katataapan wo makelongla en teta’aran ke’ekel.6Kaa ni’itu en tiwa’ kutok e laa kumaan em bumi, wo se pendudukna se laa maka’ato ukuman; kaa ni’itu se penduduk em bumi se laa marengis mere’i , wo se tou laa tumele’u se toyo’. 7Rano e nanggor e reiy’ mouw mekelaya-laya’an kasi, nakana e nanggor en timekur, wo em baya ne tou se mepa’a-pa’ar e nate se nguma’angal.8Kelaya-laya’an en suara rebana e minena’ mouw, keramean ne tou-tou se merio-rio e minenesouw, wo eng kelaya-laya’an en suara kecapi e minena’ mouw. 9E reiy’ mola kasi sitou makoo’ anggor ampit e mekantar, en timpa e minape’it i wee se tou makoo’ nyi’a.10Eng kota serok rungkea’ eng kemu mouw, susur e wale e minapenetouw, e reiy’ mete’u ghoreman. 11Tou se makuouw wia e lalan-lalan karengan e rereiy’la anggor, e reiy’ sa mina’asa mepa’a-pa’ar e minare’i mouw, kelaya-laya’an em bumi neiy mouw i kaliong.12Em paaton witu eng kota eng katerian i te, em pepalen leloangan em pine’utola wo i karewa. 13Karengan en teinti’i mouw e laa mamuali wia natas em bumi, witu eng keuneran ne bangsa-bangsa, nyi’a i ti’i tanu witu e nedo sitou nu masoghel em bu’ana en zaitun, tanu witu e nedo peupu’an timodongla, sakawisa em peupu’an em bu’ana nanggor eng kimawusouw.14Ampit en suara menaleinteng nisea se merio-rio, demi eng kesawa’an ni TUHAN, nisea se makukuki waki esa nga weka talikuran: 15“Kaa’ ni’itu mulianola si TUHAN waki wanua-wanua sedangan, ngaran ni TUHAN, Empung Israel, waki tana’-tana’ li’ilik en tasik!”16Waki tempok em bumi keiy liminga eng kekantaren puji’an: “Oremat i wee Si Kasaadil!” Ta’an niaku ku limila’: “Rukus tekur niaku, rukus tekur niaku. Cilaka mouw aku! Karengan em baya ne rumero’obit se maro’obit, yon, e mapawee-weena sea matuanala em paro’obitanna!”17Heiy penduduk bumi, nikouw kouw laa senge’en, laa ghumorem witu em pepo’opot wo em pure’eket! 18Takar se tumingkas karengan e legu’an makasenge’en se laa i ka’anu mea witu eng gorem em pepo’opot laa kasikopan witu em pure’eket. Karengan e ansouw-ansouw waki langit e laa i kawuka’ wo e laa moghe en to’otolan-to’otolan em bumi.19Bumi eng kasa marimu’umuk, bumi eng kasa makemu bumi eng kasa moghe. 20Em bumi e matigo-tigogor masuat kasa tanu sitou tinoek wo moghe tanu en sabua pasengon e reghes; en dosa pineranguanna en tumoro nisia ampit eng kaente’, sia si karewa wo reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi.21Takar witu e nedo ni’itu si TUHAN si laa mukum se suraro e langit waki langit wo se raja-raja em bumi wia natas em bumi. 22Nisea se laa eruren mewali-wali, tanu se tinaang i ghoremla witu e ruragh; nisea se laa i ghoremla witu em penjara wo laa ukumen nu reiy’ mouw e nedo keure. 23Sumedot pakarenganan si laa meira-irang, wo siendo te’etel si laa maka’ato nirang, karengan si TUHAN em pakasa’an alam si laa merenta waki kuntung Sion wo waki Yerusalem, wo Nisia si laa mapa’atola eng kamulia’an-Na witu en saruan ne tu’a-tu’a umat-Na
Chapter 25

1Oh TUHAN, Nikoo mouw si Empungku; niaku ku pa’ar mererakekla Nikoo, pa’ar mekekantarla syukur i wee e ngaran-Nu; karengan ampit eng kelale’an te’etep Nikoo koo timuana mola en tetiro’an-Nu maka’erangen em bia mouw rengane’ eng ketareanna. 2Karengan Nikoo koo simiwo mola eng kota i ti’i minamuali petawunan watu, wo eng kota makarereen i ti’i minamuali riberek; em puri ne tou luar e reiy’ mouw kasi minamuali kota, wo e reiy’ mouw tino’orla kasi i wee eng keure-urena. 3Eng karengan e ni’itu e nesa bangsa ente’ e laa mewangko’la Nikoo; eng kota ne bangsa-bangsa keteren e laa meide’ wia Nikoo.4Karengan Nikoo koo minamuali tampa pate’upan i wee se tou lewea’, tampa pate’upan i wee se tou miskin witu eng kase’esekanna, teterungan witu e reghes tumokol, paterungan witu em pasu’ te’etel, karengan eng kaupi’an ne tou-tou keteren tingkeiy i ti’i en tanu e reghes tumokol witu noras eng ge’egher, 5tanu em pasu’ te’etel witu en tampa pera. Karingka’an ne tou-tou luar neiy i penes-Mula; tanu em pasu’ te’etel e rine’ila en terungna e linaak, tuana mouw eng kekantaren ne tou-tou keteren tingkeiy nu rine’ila.6TUHAN em pakasa’an alam si laa sumadiala wia eng kuntung Sion i yi’i i wee se reiy’ sa mina’asa bangsa-bangsa e nesa sesakeiyan ampit e linutu’ makawarewes, e nesa sesakeiyan ampit e nanggor kasa tu’a ulit, e linutu’ makawarewes wo makawe’enek, e nanggor tu’a en tinapis en timenemna. 7Wo wia natas eng kuntung i yi’i si TUHAN si laa kumurensangla e roko’ pengasi’an neiy i salelengla wia se reiy’ sa mina’asa suku bangsa wo em peporong neiy i porongla wia se reiy’ sa mina’asa bangsa-bangsa. 8Sia si laa rume’ila e maut i wee e mapawee-weena; wo si EMPUNG Tuhan si laa rume’ila e lue’ waki e reiy’ sa mina’asa eng gio; wo en sering ne umat-Na e laa i wa’akat-Nami waki minapekasa em bumi, karengan si TUHAN si limila’ mola nyi’a.9Witu e nedo ni’itu se tou se laa lumila’: “Eng kaulitna, si yi’i mouw si Empung ta, si pengena-ngena’antala, rio kita lawiren. Si yi’i mouw si TUHAN pengena-ngena’antala; meiy mouw kita merio-rio wo mepa’a-pa’ar karengan eng kelawiran en siniwo-Nala!” 10Karengan e lawas ni TUHAN e laa tumerungla eng kuntung i yi’i, ta’an e Moab e laa i pele’e-le’ek waki tampana nuesa, tanume e noam i pele’e-le’ek witu eng ko’okor em pesaan.11Sakawisa e Moab rumepala e lawasna witu eng goremna tanu eng kenaramen ni lumeli’ilip marepala nyi’a kaa laa meleli’ilip, takar si TUHAN si laa rumepu’la eng katingkeiyan nea ampit e reiy’ sa mina’asa eng kaketeran pe’inakuten nea. 12Takar e reen-reen em betonmu kerakek e laa i ro’at-Nala wo i tonga’-Nala, wo i pe’epes-Nala witu en tana’ wo riawu.
Chapter 26

1Witu e nedo ni’itu eng kekantaren i yi’i e laa i kantarla waki tana’ Yehuda: “Wia nikita wawean eng kota ente’, i wee eng kelawiran ta TUHAN si minaasola em beton wo em benten. 2Wuka’anouw em pepalen-pepalen leloangan, rio ghumorem se bangsa ulit wo se minena-ena’ lale’!3E natena te’etep se tayuran-Nula ampit en dame sejahtra, karengan wia-Nikoo mouw sia ma’eman, 4Ma’emanouw wia si TUHAN eng keure-urena, karengan si EMPUNG TUHAN nyi’a mouw si kuntung watu ke’ekel.5Karengan Nisia si timu’utukola se penduduk en tampa rakek; eng kota makabenten neiy mouw i kumeng-Nala, neiy i kumeng-Nala i ka’ayome waki tana’ wo i pe’epes-Nala i ka’ayome waki riawu. 6Ne’a ne tou-tou peme’itan, em palarna ne’a ne tou-tou lewea’ e laa mele’e-le’ek nyi’a.”7E nenus ne tou ulit nyi’a mouw e rondor, karengan Nikoo si timengke e lalan rondor i wee nisia. 8Oh TUHAN, nikeiy kangkasi keiy mengena-ngena’la e nedona Nikoo nu kumelangla em paakiman; kepa’aran neiy nyi’a mouw en tumotor e ngaran-Nu wo ghumenang Nikoo. 9Ampit em pakasa’an ni imukur niaku ku lumelola Nikoo witu e nedo wengi, o kangkasi ampit esa nga wuta e nate niaku ku sumero Nikoo witu e nedo memo’odo; karengan sakawisa Koo meiy makimla em bumi, takar se penduduk eng kaoatan se laa metete’u sapa e nulit.10Sa andeiyna sitou fasik si’i koupusla, sia si reiy’ laa metete’u sapa e nulit; sia si laa sumiwo wiles witu em banua witu wisa e nukum pepaken, wo reiy’ laa lumoo’ eng kamulia’an ni TUHAN.11Oh TUHAN, e lawas-Mu neiy atasla, ta’an nisea se reiy’ limoo’ nyi’a. Ma’anouw sea lumoo’ eng katetayuren-Nu karengan se umat-Mu wo ma’anouw sea maka’ato e nirang! Ma’anouw e napi munengla se kesaru-Mu kumaan nisea ma’apu! 12Oh TUHAN, Nikoo si laa sumadiala en dame sejahtra i wee nikeiy, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pina’ayang meiyla, Nikoo mouw si timuanala nyi’a i wee nikeiy.13Oh TUHAN, Empung meiy, tuang-tuang walina se mekasa mouw kumuasala witu nikeiy, ta’an e ngaran-Nu i te ni’i abar meiyla. 14Nisea se minate mouw, se reiy’ mouw laa tumou kangkasi, minamuali mouw imukur ne minate se reiy’ mouw laa tumo’or kangkasi; eng kaulitna, Nikoo koo minukumola wo minunengla nisea, wo rime’ila e reiy’ sa mina’asa eng genang wia nisea.15Oh TUHAN, Nikoo koo simiwo mola se bangsa i yi’i maawes-maawes, yon, simiwo maawes-maawes se umat kamulian-Nu; Nikoo koo kasa mouw minapapelas em banuana.16Oh TUHAN, witu eng kase’esekan nisea se masero Nikoo; katoroan e wetuan-Nu en tumoro nisea, nisea se nguma’angal witu en sesombayangen. 17Tanu si wewene megandong en tawi mouw e nedona kaa laa metetimea’la, makoila’ merara, maenges karengan e rara metetimea’, tuana mouw eng ketarena eng ka’ada’an neiy witu en sinaru-Mu, ee TUHAN:18Nikeiy keiy megandong, nikeiy keiy makoila’ merara, ta’an en tanu mokan nikeiy matimea’la e reghes: nikeiy keiy reiy’ mete’u sumiwola kelawiran wia em bumi, wo rereiy’la se timou se penduduk eng kaoatan.19Oh, TUHAN, se tou-tou-Mu minate se laa tumou kasi. Heiy tou-tou se kinuburola witu eng gorem en tana’ tumo’orouw wo merio-rio! Karengan e leleiydem ni TUHAN nyi’a mouw e leleiydem terang, wo em bumi e laa tumimea’la sumeup e imukur ne tou minate.20Meiy ee bangsaku, ghumoremome witu eng gorem eng kamarmu, penetenouw em pepalennu nu reiy mouw nikoo nu ghumorem, kumirongouw reiy’ ure, i ka’ayo eng kaupi’an i ti’i lumangkoiy. 21Karengan eng kaulitna, si TUHAN si mererou’mi waki tampa-Na kaa laa me’ukum se penduduk em bumi karengan eng kaselokan nea, wo em bumi e reiy’ mouw kasi makirongla raa’ neiy i katoa’ witu natasna, e reiy’ mouw kasi matutuwla se tou-tou minate kinawunu’an maname.
Chapter 27

1Witu e nedo ni’itu si TUHAN si laa tumuanala e nukuman ampit en santi-Na kakete, sela wo nente’ witu si Lewiatan, si leloiy’ makoror, witu si Lewiatan, si leloiy’ rimiker, wo Nisia si laa munu’ si leloiy’ naga si waki tasik. 2Witu nedo ni’itu e laa i lila’la: “Kumantarouw tanume e numa anggor kewangun! 3Niaku, TUHAN, tumetayur nyi’a; susur nedo Niaku ku sumerew nyi’a, rio te’a se tou rumeung nyi’a, oat o wengi Niaku metayurla nyi’a;4kenanaran e nupi’ e rereiy’la wia-Niaku. Sa wona’na kaloo’an wia-Niaku em putri malu wo en dukut, Niaku ku laa minta’ sumeke’la nyi’a wo laa rumengis nyi’a minapekasana, 5kacuali sea sumero teterungan wia-Niaku wo sumero dame ampit e Niaku!”6Witu e nendo-nendo laa meiy, Yakub si laa kumalat, Israel e laa melar wo sumuru wo mutala en saruan em bumi ampit em bua’na.7Sapa ku’a re’en si TUHAN si munengla se umat-Na en tanu Nisia nu munengla se tou minunengla nisea? Ka’apa sapa ku’a re’en Sia munu’ se umat-Na tani Nisia nu munu’ se tou minunu’ nisea? 8Ampit en sumere’ wo ampit e mure’ nisea Nikoo koo simaru mola nisea. Nisia si simede’ mola nisea ampit e reghes-Na kaente’ witu e nedo e reghes sedangan.9Takar en teinti’i mouw e laa re’inla eng kaselokan ni Yakub wo e nyi’i mouw em bu’ana sa sia ma’akatla en dosana: sia si laa sumiwo e reiy’ sa mina’asa watu e mezbah tanu em batu-batu kapur em pinemete-mete’la, i ka’ayo e rereiy’ mola kasi em pa’asek-pa’asek berhala wo em padupa’an-padupa’an en timele’u rimedeiy.10Karengan eng kota makarereen i ti’i neiy i katewa, e nesa tampa paena’an eng kinosongla wo neiy i tele’ula tanu em padang gurun; sioki’ ni sapi si laa kumaan rukut wo ghumoleiy witu menga’apula em pangana-pangana e nakana. 11Sakawisa em pangana-pangana em pera mouw, takar e laa repu’un; wewene-wewene se laa meiy wo tumutungla nyi’a. Karengan i yi’i mouw e nesa bangsa reiy’ maka akal budi, ni’itu mouw eng karenganna sia si reiy’ neiy i koupusla ni Nisia si simiwola nyi’a wo reiy’ i koupusla ni Nisia si minentukla nyi’a.12Takar witu e nedo ni’itu TUHAN si laa lume’ek muleiymi waki so’oso’an Efrat i ka’ayo en so’oso’an Mesir, wo nikouw i yi’i kouw laa eruren pengesa-ngesan, heiy tou Israel! 13Witu e nedo ni’itu en sesebungen wangko’ e laa sengon, wo laa meiy nisea se neiy i kaliong waki tana’ Asyur ma’an nisea se neiy i kasea’me waki tana’ Mesir kaa laa mongkot sumempe wia si TUHAN waki kuntung kudus, waki Yerusalem.
Chapter 28

1Cilaka witu e mahkota kesawa’an ne tetoeken-tetoeken Efraim, witu e wungang muleiy mouw maweles witu e lelo’or eng kokong nea em bangun-wangun – nyi’a i ti’i eng kota rimeta’ kerakek waki atas eng kakenturan, witu natas eng kewong karewur e wuta ne kumekoo’ anggor se rara mouw eng kokong –! 2Eng kaulitna, witu si Tuhan e wawean siesa tou ente’ wo te’etep, siesa tou tanu e reghes tumokol tineperla e naro watu, nyi’a i yi’i e reghes tumokol e mangapepunengen, siesa tou si tanu e reghes tumokol rinapitla e rano naro kahebat maka ayuren; sia si laa me’epesla nisea witu en tana’ ampit eng kaketean.3Mahkota kesawa’an ne tetoeken-tetoeken Efraim i ti’i se laa i pele’e-le’ek ampit e ne’a, 4wo em bungang e muleiy mouw maweles witu e lelo’or eng kokong nea em bangun-wangun i ti’i – nyi’a i ti’i eng kota rimeta’ kerakek waki atas eng kakenturan, witu natas eng kewong karewur – nasibna e laa tanu em bu’ana ara minawowos rerior nu reiy’pe’ e noras ra’ar: en tare mouw i te loo’on ne tou e makarengan tipu’un wo ne’enepen.5Witu e nedo ni’itu si TUHAN em pakasa’an alam si laa mamuali mahkota kewangunan, wo lelo’or eng kokong e wangun-wangun i wee se tele’u ne umat-Na, 6e laa mamuali roh ka’adilan i wee sitou rimuber maadilela, wo mamuali roh kapahlawanan i wee sitou si minewe mundur em paseke’an mea matorome em pepalen leloangan.7Ta’an se tou-tou wia nyi’i tu’u se rara eng kokong karengan e nanggor wo pusing karengan en timpa’. Le’os si imam ka’apa tu’u si nabi se rara eng kokong karengan en timpa, minaserok kaa e nanggor; nisea se pusing kaa en timpa’, rara eng kokong witu e nedo limoo’ em pineleloo’, moghe witu e nedo mee katenggolan. 8E nulit, e reiy’ sa mina’asa meja e wuta ampit eng kero’, en te’ina, i ka’ayo e reiy’ mola en tampa weresi kasi.9Wo se tou se meila’: “Wia si seiy ku’a re’en sia i yi’i meteturu’la en tine’una wo wia si seiy ku’a re’en sia pa’ar mapaloo’o-loo’ola e wenti-wenti’na? En tanu mokan eng kokong ni oki’ si tare mouw re’iala en toto’, wo si tare mouw ta’atasala en susu! 10Karengan e lewo’ sa reiy’ mouw e nyi’i e lewo’ sa reiy’ mouw e ni’itu, musti teinti’i musti tuana, awesan e nyi’i, awesan e ni’itu!”11E nulit, kaa se tou-tou masusuiy e likoko wo kaa se tou-tou mebaasa ne wo’oseiy se laa sumusuiy wia se bangsa i yi’i 12Nisia si minee mola nuwu’ wia nisea: “Nyi’i mouw en tampa ena’an, weeanola ena’an wia se tou wedu; nyi’i mouw en tampa paasengan!” Ta’an nisea se so’o melelingala.13Takar nisea se laa lumingala e nuwu’ ni TUHAN en teinti’i: “E lewo’ sa reiy’ e nyi’i e lewo’sa reiy’ e ni’itu, e musti teinti’i e musti tuana, awesan e nyi’i awesan e ni’itu!” rio witu e makelang nisea se ka’anu i ketalo’aiy, i ka’ayo mepali’, kasikopan wo ketaangan.14Kaa ni’itu linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy tou-tou sumesero’, heiy tou-tou maperenta se rakyat se wia e Yerusalem i yi’i! 15Karengan nikouw kouw limila’ mola: “Nikeiy keiy mina’akesola teta’aran ampit e maut, wo ampit eng kaoatan maut nikeiy keiy simiwo mola esa nga iyonan; ma’anouw tu’u en sesa’alit e mengera-ngeras ampit eng kalegu’na, nikeiy keiy reiy’ laa tena’an;karengan nikeiy keiy simiwo mola en towo tanume en teterungan neiy, wo witu en towo keiy kimirongla en tou,”16kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Eng kaulitna, Niaku ku rimeta’la tanume en to’otolan waki Sion e nesa watu, e watu niuji mouw, e nesa watu ruuna kemaal, e nesa to’otolan en te’etep: Seiy si ma’eman, si reiy’ laa mebalisa!17Wo Niaku ku laa sumiwo eng ka’adilan mamuali tali i peukur, wo eng kaulitan e mamuali tali paakaran; e naro watu e laa sumapu maweresi en teterungan en towo, wo en dano teber e laa mayurla eng kekirongan.”18En teta’arannu ampit e maut i ti’i e laa re’inla, wo esa nga iyonannu ampit eng kaoatan ne tou minate i ti’i e reiy’ laa mena-ena’ paken; sakawisa en ses’alit mengera-ngeras ampit eng kalegu’na, nikouw kouw laa makemu i pele’e-le’ek. 19Mangapirala sia meiy, sia si laa kumeong nikouw, karengan e memo’odo demi e memo’odo sia si laa meiy, witu e nedo oat wo witu e nedo wengi; takar nyi’a mouw e mekeide’en i te waya kaa laa makasiligh e nuwu’ lininga i ti’i.20Karengan en tetekelan e reiy’ awes eng kelabot laa pepepaken mererenetla en tou wo e ne’ules e laa reiy’ awes eng kapenar laa paken metetutuwla en tou. 21Karengan si TUHAN si laa tumo’or tanu waki kuntung Perasim, Sia si laa rumangu tanu waki kewong tawi eng Gibeon, kaa laa metetuanala em pasiwo-siwon-Na – e likoko pasiwo-siwon-Na i ti’i; wo kaa laa mepepa’ayangla em pepa’ayangen-Na – e maka’erangen pepa’ayangen-Na i ti’i!22Eng karengan e ni’itu, te’a mouw kouw masero’, rio en tali torongkumu te’a tu kasa rumebet, karengan kuliminga tanume eng kapunengan en tantu mouw em baki si Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam o meiy witu e minapekasa em banua i ti’i.23I ta’anouw en talinga wo linganola en suaraku; weeanola ghenang wo linganola e lelila’angku! 24Susur e nendo ku’a re’en sitou mepajeko, mawingkung wo masisir en tana’na kaa laa kumeror?25Reiy’ ku’a re’en nu rimampenola en tana’na, sia si laa sumerala en jintan item wo marutla en jintan puti’, mee eng gandum jawawut wo en jelai keite-iteman wo en sekoi witu e li’ilikna? 26Tanume e nadat kenaramen nisia si niajarola, wineean teturu’ ni Empungna.27Karengan en jintan item e reiy’ pakusun ampit em pulangan kekusuan, wo em bola roda e reiy pepaken laa gumiling en jintan puti’, ta’an en jintan item en sirin ampit e memewe-mewe nyi’a ampit en tetegher wo en jintan puti’ ampit em bulu’. 28Sapa ku’a re’en sitou e nedo masiri si mewe eng gandum i ka’ayo makemu? Uuli-ulit e reiy,’ sitou si reiy’ mapawee-wee mawewe nyi’a i ka’ayo makemu! Wo ma’anouw tu’u kumelangla witu natas eng gandum i ti’i em bola roda ampit si kawalona, ta’anouw sitou si reiy’ laa gumiling nyi’a i ka’ayo makemu.29Wo e nyi’i tu’u kine’e eiyna em baki si TUHAN em pakasa’an alam; Nisia si maka’erangen witu eng katenggolan wo wangko’ witu eng kasama’an.
Chapter 29

1Cilaka mouw e Ariel, Ariel, eng kota tampa ni Daud dimasing! Ma’anouw en te’un demi en te’un em pewangko’an-pewangko’an e mesesawelan! 2Niaku ku sume’esekla e Ariel, i ka’ayo se tou se kumeak wo dumodo’, wo eng kota i ti’i e laa tanu e ramporan i wee-Niaku.3Niaku ku laa dumasing waki e reiy’ sa mina’asa ruuna kumepung nikoo, wo laa sumiwo en tampa-tampa patontanga’an kaa laa rumopit nikoo, wo laa rumedeiyla e rereen-rereen pakepungan witu nikoo. 4Takar nikoo koo laa kumumengla en tou wo nikoo koo sumuarami waki ghorem en tana’, wo e lelila’annu e laa kalinga’an pesesalinga’ateni waki ghorem e riawu; en suaramu e laa lumegu’mi tanu en suara ni imukur ne minate waki ghorem en tana’, wo e lelila’annu e laa kalinga’ani tanu en tena’an waki ghorem e riawu.5Ta’an e laa se reiy’ sa mina’asa pasukan ne kesarumu se laa i kaliong mere’i tanu e riawu rinte’na, wo em baya ne tou se keteren tingkeiy se laa mamuali tanu e neta limease matelew. Karengan e limo’osit i te, witu e reiy’ kinapi’ipitan em beren, 6nikoo koo laa lumoo’ eng ke’e eiy ni TUHAN em pakasa’an alam witu e lenter, pengero’ wo en suara hebat, witu e ma’edo lewo’ wo e reghes tumokol wo witu layas e napi eng kimaan mina’apu.7Takar se reiy’ sa mina’asa pasukan ne bangsa-bangsa se maseke’ mesaru e Ariel, wo em baya ne tou se maseke’la nisia wo e reen petaanganna wo se tou-tou sime’esekla nisia se laa tanu e me’ipi wo tanu em paleloo’an em bengi-wengi: 8em petanula siesa tou maarem si me’ipi nisia si kasuatan mekaan, witu e nedo mawongke, en tianna e reiy’pe’la sisapa, ka’apa em petanula siesa tou mare’o si me’ipi nisia si kasuatan makoo’, witu e nedo mawongke, eng kaulitna sia si wedupe’, en tikoona e re’ope’, tuana mouw eng kapualitanna ampit se reiy’ sa mina’asa pasukan ne bangsa-bangsa se maseke’ mesaru eng kuntung Sion.9I kenganga-nganga mouw, wuta eng ka’erangan, waya mola em berennu neiy i kapenet, rapa i te waya! Mamuali mouw tinoek, ta’an e reiy’ karengan e nanggor, mamuali mouw rara’an eng kokong, ta’an e reiy’ karengan en timpa’! 10Karengan si TUHAN si simiwo mola nikouw timekel re’erep; em berennu – nyi’a i yi’i em baya ne nabi – se neiy mouw i pereng-Nala wo eng giomu – nyi’ai ti’i em baya ne lumeloo’ - se pinorongan-Na mola.11Takar i wee nikoo em paleloo’an waki em baya nyi’a i ti’i en tanu em pumpun e nesa kaol kinawa’ilan, sakawisa i tu i weela wia sitou sigha’ mewaca ampit e lumila’la: “Le’osouw wacan e nyi’i,” takar nisia si laa mingkot: “Niaku ku reiy’ mete’u, karengan eng kaol i ti’i eng kinawa’ilan”; 12wo sakawisa eng kaol i ti’i ni’i weela wia siesa tou reiy’ mete’u mewaca ampit e lumila’la: “Le’osouw wacan e nyi’i,” takar nisia si laa mingkot: “Niaku ku reiy’ mete’u mewaca.”13Wo si Tuhan si minee mouw nuwu’: “Eng karengan se bangsa i yi’i se mineiy tumawi ampit en sumana wo mamuliala Niaku ampit en sumpingna, e nulitna natena e mina’akati waki-Niaku, wo e raghesna wia-Niaku em perenta i te ni tou neiy i hafalela. 14takar eng karengan e ni’itu, eng kaulitna, Niaku ku laa tumuanala kangkasi eng kapualitan-kapualitan e maka’erangen wia se bangsa i yi’i , ka’erangan e mekengangan; hikmat ne tou-tou makahikmat e laa i kaliong, wo eng kesama’an ne tou-tou sama’ e laa kumirong.”15Cilaka mouw sitou makirongla makaghore-ghorem en tetiro’anna witu si TUHAN, em pepa’ayangen-pepa’ayangenna e minamuali witu e reiydem kasuatan meila’: “Seiy ku’a re’en si lumoo’ nikita wo seiy ku’a re’en si sumine’u nikita?”16Kumura nikouw nu mangapepurikitla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa! Sapa ku’a re’en en tana’ pulut en toro i papokeiyla masuat tanu si meneniwo kure’, i ka’ayo sapa en siniwo en toro lumila’ en tanume si simiwo nyi’a: “E reiy’ nisia si simiwo niaku”; wo sapa em binentuk e lumila en tanume si minentuk nisia: “Sia si reiy’ mete’u en sapa-sapa”?17Reiy’ ku’a re’en en toyo’ i te e nedo kasi, Libanon e laa maroba mamuali uma e wu’ana-wu’ana, wo e numa e wu’ana-wu’ana i ti’i e laa i papokeiyla talun? 18Witu e nedo ni’itu se tou-tou lunteng se laa luminga e lelila’an-lelila’an e nesa kaol, wo i kewayami waki karibe’ebengan wo eng kareiydeman em beren ne tou-tou rapa e laa lumoo’. 19Se tou-tou pame’itan se laa mawes mepa’a-pa’ar witu si TUHAN, wo setou-tou miskin witu nelet ne tou se laa merio-rio witu Si Kasakudus, Empung Israel!20Karengan se tou keteren tingkeiy se laa kumawus wo se tou sumesero’ se laa ma’apu, wo em baya ne tou se mepa’ar e lewo’ se laa punengen, 21nyi’ai ti’i nisea se tuana i te mapaloo’o-loo’ola siesa nga touan si makadosa witu e nesa perkara, wo se meta’an em pure’eket witu sitou tumogor nisea witu em pepalen leloangan, wo se mase’esek se tou ulit ampit en to’otolan e reiy’-reiy’.22Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ne kaum see’ ni Yakub, Sia si minaya momi si Abraham: “Muleiy en teakan Yakub si reiy’ mouw kasi maka’ato e nirang, wo eng giona e reiy’ mouw kasi kera. 23Karengan witu e nedo nisea, se see’ ni Yakub i ti’i, nu limoo’ sapa en siniwo e lawas-Ku witu eng keuneranna, nisea se laa kumudusla e ngaran-Ku; nisea se laa kumudusla Si Kudus, Empung ni Yakub, wo nisea se laa kumori’ wia si Empung Israel; 24se tou-tou seip eng genang se laa maka’ato eng kasilighan, wo se tou-tou mengu’ungu-ngu’ungul se laa maka’ato teturu’,”
Chapter 30

1Cilaka mouw se oki-oki rumerangu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, si matuanala e nesa tetiro’an e reiy’ waki-Niaku, si maghoremla e nesa paasa-asa’an, e reiy’ kaa e lelupuan e Roh-Ku, i ka’ayo en dosa nea e maawes-maawes, 2se minae waki Mesir ampit e reiy’ kimiwee eng katenggolan-Ku, kaa laa tumerung wia si Firaun wo kaa laa meteterung witu e wawa’ en sinalangkouwan e Mesir.3Ta’an witu en tinerungan ni Firaun e laa me’irangla nikouw, wo em paterungan witu e wawa’ en sinalangkouwan e Mesir e laa sumeringla nikouw. 4Karengan ma’anouw tu’u se pemangko’-pemangko’ e Yerusalem se waki mouw Zoan, wo se tetoke-tetoke se neiy mouw i kaa’ayola waki Hanes, 5se pakasa’an nea se laa maka’ato e nirang karengan se bangsa i ti’i se reiy’ mete’u mee ka’ara’an wia nisea, wo se reiy’ mete’u mee tetulungan ka’apa ka’ara’an; ta’an i te e mapairangla, awes tare mapaseringla nisea.6Tetotoren kaempungan en tanume se tekapen-tekapen waki Tana’ Negeb. Timorola e nesa wanua wuta eng kase’esekan wo eng kapesetan, en tampa ne singa mereiy wo ne singa raghar se manguang, en tampa ne leloiy’ item wo ne leloiy’ naga matelew, nisea se minater eng harta kakaya’an nea witu natas e ru’ur ni keledai, wo em barang-barang penu’utu-nu’utulan nea witu natas en toba’ ni onta, wia se esa bangsa se reiy’ mete’u mee ka’ara’an, 7nyi’a i yi’i e Mesir e minee tetulungan e reiy’ makaka’ara’an wo e reiy’ sika’ara’an; kaa ni’itu Niaku ku ngimaranla nyi’a teinti’i: “Rahab en siniwo reiy’ sipepa’ayangen.”8Takar en teakan, mea mouw, i patikouw i tu witu en saruan em beren nea witu e nesa loh, wo i ka’ampetola witu e nesa kaol, rio i tu mamuali kasairian i wee e nedo kamurian, i ka’ayo eng keure-urena. 9Karengan nisea i ti’i se bangsa rumerangu, se oki-oki’ se pa’ar matowo, se oki-oki’ se so’o malingala e najaran ni TUHAN;10se meila’la wia em baya ne menenoisap: “Te’a masoisap,” wo wia em baya ne lumeloo’: “Te’a mouw maloo’ i wee nikeiy eng kapualitan-kapualita e nulit, ta’an i lila’ momi wia nikeiy eng kapualitan-kapualitan e nemis, loo’onouw i wee nikeiy eng kapualitan-kapualitan kewur, 11sumea’ momi waki lalan wo medo mouw lalan walina, te’a mouw pesesusanla nikeiy ampit Si Kasakudus, Empung Israel.”12Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ Ni Kasakudus, Empung Israel: “Eng karengan nikouw kouw simede’ e nuwu’ i yi’i, wo minapa emanla en tou wia se tou-tou mememeras wo se mawinta’ mewarat wo matebe wia nisia, 13takar eng karengan e ni’itu i wee nikoo en dosa i yi’i e laa tanu em pete’an em beton e melelenta’ neiy i kasereputi witu luar witu em beton kerakek, eng kakemuanna e mineiy ampit e limo’osit i te, witu esa nga pi’ipit em beren,14tanu eng kinekekemu en tampayang ni meniwo kure’ eng kinemula ampit e reiy’ sumine’u e nupus, i ka’ayo witu nelet eng kinakemuanna e reiy’ niatoan esa nga kebi’ tu’u en toro paken kaa laa ma’edomi api waki ramporan ka’apa metetakuri rano waki pusung.”15Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Si Kasakudus, Empung Israel: “Ampit e makedo’ wo minena’ makapenes nikouw kouw laa lawiren, witu e minena’ lompon wo ma’eman eng kinareta’an eng kaente’annu.” Ta’an nikouw kouw wareng, 16nikouw kouw limila’: “Reiy’, nikeiy keiy pa’ar sumake kawalo wo tumingkas karepet,” takar nikouw kouw laa tumingkas wo mere’ila. Pokeiymu kasi: “Nikeiy keiy pa’ar ma’alila si kawalo lali’iket,” takar em baya ne mengi’it nikoo se laa lebepe’ lali’iket kasi.17Esa nga riwu tou se laa tumingkas lumoo’ e ne’iwetan ni esa tou, witu e ne’iwetan ne lima tou nikouw kouw laa tumingkas, i ka’ayo kouw i tele’ula tanu en te’etek kekowa’ witu natas en tokana eng kuntung wo tanu em panji-panji waki atas eng kakenturan.18Kaa ni’itu si TUHAN si mengena-ngena’la e nedona laa mapa’atola e nupus-Na wia nikouw; kaa ni’itu Sia tumo’or laa me’upusla nikouw. Karengan si TUHAN nyi’a mouw si Empung e adil; ma’aruiyola em baya ne tou se mengena-ngena’la Nisia! 19E nulit, heiy bangsa waki Sion se maena’ waki Yerusalem, nikoo koo reiy’ laa mapawewee-wee maame’. Tantu mouw si Tuhan si laa mangiupusla nikoo, sakawisa koo mangale-ngaleiy; witu e nedo Nisia nu luminga e rekeiyannu, Nisia si laa mingkot.20Wo ma’anouw tu’u si Tuhan si meela nikouw roti wo rano en toyo i te waya, ta’anouw si Menenuru’mu si reiy’ mouw laa kumirongla en tou kasi, ta’an em berennu e laa mapawee-wee lumoo’ Nisia, 21wo en talingamu e laa lumingami e lelila’an i yi’i waki murimu: “Nyi’i mouw e lalan, kumelangouw kumi’itla nyi’a,” andi kouw lumele’os ka’apa kumawii.22Nikoo koo laa mapokeiyla najis se patong-patongmu se sino’okep ampit em perak ka’apa se linapis ampit e mas; nikoo koo laa tumea’ nyi’a tanu e roko kewur kasuatan lumila wia nisia: “Rumou’!”23O laa si TUHAN si laa mee aro i wee em bibit en tare mouw i te i wu’uwur miouwla waki penguma’anu, wo waki wua’na en tana’ i ti’i nikouw kouw laa kumaan e roti kasedaap wo meloko-lokon. 24se sapi-sapi wo se keledai-keledai se mina’ayangla en tana’ se laa kumaan eng kekaanen sinewok eng kasedaap en tina’apanouw wo tinapis.25Waki susur eng kuntung kerakek wo waki susur eng kakenturan rimoa’ e laa rumesik en so’oso’an-so’oso’an witu e nendo pawunu’an e wangko’, sakawisa em pewale-pewale i karewa. 26Takar en terang en sumedot pakarenganan e laa tanu en terang niendo te’etel wo en terang niendo te’etel e laa makapitu lumepet, nyi’a i ti’i tanu en terangna em pitu nga endo, witu e nedo si TUHAN nu sumalipupu em pali’ ne umat-Na wo lume’osla e mekasa mouw winewe.27TUHAN si mineiy mapaloo’o-loo’ola en touna waki tampa-Na kewa’akat – kaupi’an-Na e melaya-layas, Sia si mineiy witu e linaak reiydem e mame’eme-me’eme’, sumping-Na wuta e nupi’, wo e lila’-Na tanu e napi mekaan ma’apu; 28sengoan e nasengan-Na tanu en so’oso’an e maka ayuren, en danona e mina’ayo witu e lee’ – Si mineiy kaa meiy ma’aya se bangsa-bangsa ampit e naya-aya kapunengan wo kaa laa mepepaas e nesa leis makaseipen witu en suma ne suku-suku bangsa.29Nikouw kouw laa kumantarla e nesa kekantaren tanu witu e nedo wengi eng katoroan se tou nu makudusla en tou i wee em pewangko’an, wo nikouw kouw laa mepa’a-pa’ar ate tanu witu e nedo sitou nu makelang pateperen en sesulingen laa mesesosor mea witu eng kuntung ni TUHAN, mea waki Kuntung Watu Israel.30Wo si TUHAN si laa mapalingala en suara-Na mulia, laa mapaloo’ola e lawas-Na en tumumpa tumoro ampit e nupi’ kahebat wo layas e napi mekaan ma’apu, ampit e naro repet, reghes tumokol wo e naro watu.31Karengan e Asyur e laa i kasenge’ kaa en suara ni TUHAN, witu e nedo Nisia nu mewe nisea ampit em bewangkeng. 32Karengan susur em bewean ampit em bulu’ pasiasa neiy torola ni TUHAN witu e natasna, e laa teperen e rebana wo eng kecapi, wo Nisia si laa sumeke’ sumaru e Asyur ampit e lawas neiy i wayongla i wee em paseke’an.33Karengan wakipe’ eng ketareanna en tinu’utulouw en tampa patunuan – reiy’ ku’a re’en e ni’itu i wee si raja – to’otolanna en siniwo kerarem wo eng kapelas, tetunuanna wuta e napi wo eng kayu; nasengan ni TUHAN e rimengisla nyi’a tanu en so’oso’an em balelang.
Chapter 31

1Cilaka mouw se tou-tou minea waki Mesir makiwee tetulungan, se maandalela se kawalo-kawalo, se ma’eman wia eng karetana en tuana eng kelaker, wo wia se pasukan mesake-sake kawalo se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna, ta’an se reiy’ maloo’ wia Si Kasakudus, Empung Israel, wo reiy’ masero si TUHAN. 2Ta’an e laa Nisia si sama’ si laa mapa eiy eng kacilaka’an, wo reiy’ kumeong e nuwu’-Na; Sia si laa tumo’or sumaru se kaum lumelewo’, wo sumaru em baya se sesawang ne tou-tou wengi’is.3Karengan se tou Mesir nyi’a mouw sitou, reiy’ empung, wo se kawalo-kawalo nea nyi’a mouw se makhluk lewea’, reiy’ roh makakuasa. Sakawisa si TUHAN mayatla e lawas-Na, i kare’esokouw si mesawang wo i ka’anu mouw si pesawangen, wo nisea nu minapekasana se ma’apu mapuneng mewali-wali.4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: Tanu siesa nga ipus singa ka’apa singa muda maeger kaa laa metetaangla si penganenna, wo reiy’ i kasenge’ luminga e rekeiyan ne minapekasa pasukan rumerawir se neiy i oghela sumaru nisia, wo reiy’ meundur witu eng karungkea’an nea, tuana mouw si TUHAN em pakasa’an alam laa tumumpa sumeke’ kaa laa metetaangla eng kuntung Sion wo eng kakenturanna.5Tanu si wara mema’apa-ma’apak meteterungla e rero’onganna, en tuana mouw si TUHAN em pakasa’an alam laa tumerungla e Yerusalem, yon, tumerungla wo lumawirla nyi’a, miara nyi’a wo ma’akatla en cilaka. 6Makedo’ mouw, heiy tou Israel, wia Nisia si neiy miouw mouw i tele’ula wa’aka-wa’akat! 7Ulit witu e nendo ni’itu nikouw siesa o siesa kouw laa tumea’ em berhala-berhala perakna wo em berhala-berhala e masna en siniwo e lawasmu nuesa ampit e wuta en dosa. 8Asyur e laa i karewa kaa en santi, ta’an e reiy’ santi ni tou, wo laa kaanen ma’apu en santi, ta’an e reiy’ santi ni tou; nisea se laa tumingkasla en tou witu en santi, wo se tole-tolena se laa mamuali tou mepa’a-pa’ayang. 9Tumeterung nea se laa mere’i karengan se kori’, wo se panglimana se laa tumingkas i kasenge’ tumele’ula em panji-panji, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN si makapunyala e napi waki Sion wo e nawu paapian waki Yerusalem.8Asyur e laa i karewa kaa en santi, ta’an e reiy’ santi ni tou, wo laa kaanen ma’apu en santi, ta’an e reiy’ santi ni tou; nisea se laa tumingkasla en tou witu en santi, wo se tole-tolena se laa mamuali tou mepa’a-pa’ayang. 9Tumeterung nea se laa mere’i karengan se kori’, wo se panglimana se laa tumingkas i kasenge’ tumele’ula em panji-panji, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN si makapunyala e napi waki Sion wo e nawu paapian waki Yerusalem.
Chapter 32

1Eng kaulitna, siesa raja si laa merenta kumi’it eng kaulitan, wo se ma’aka-aka – ma’aka-aka se laa ma’aka-aka kumi’it eng ka’adilan, 2wo nisea siesa o siesa se laa tanu en tampa paterungan witu e reghes wo e tampa paterungan witu e reghes tumokol, tanu en salosot-salosot en dano witu en tampa pera, tanu en teterungan watu kasela, witu en tana’ karese. 3Em beren-weren ne tou-tou maloo’ e reiy’ mouw kasi laa i kapenet, wo en talinga ne tou-tou se malinga e laa meela ghenang.4E nate ne tou-tou neiy i karerior en serit e laa mete’u memili-miling, wo e lila’ ne tou-tou ga’agap e laa toro sumusuiy leno. 55 Tou ba’abal se reiy’ laa totoren kasi sitou maka budi luhur, wo sitou lumele’ekok si reiy’ laa lila’ela kasa paorematen. 6Karengan sitou ba’abal si lumila’la eng keba’abalan, wo e natena matiro’la e lewo’, nyi’a i yi’i e mekemaksut murtad wo lumila’la e makaseipen en tanume si TUHAN, mayala e reiy’ sisapa em po’ot ne tou maarem wo sitou mare’o si reiy’ awes eng kekoo’on.7Sa si lumele’ekok, e naka-akalna nyi’a mouw e lewo’ sia si matiro’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wengi’is kaa laa mececilakala sitou peme’itan ampit e lelila’en towo, ma’anouw tu’u se tou miskin i ti’i se merapit eng hakna. 8Ta’an sitou maka budi luhur si matiro’ eng kapualitan-kapualitan luhur, wo nisia si reiy’ mena’ mawinta tuana. E ngenge’enge’ wia se wewene-wewene Yerusalem9Heiy wewene-wewene se matou-tou aman, tumo’orouw, limganola en suaraku, heiy oki-oki’ wewene se matou-tou lompon, weeanola ghenang e lelila’angku! 10Witu e nedo esa nge te’un lebe kouw laa tumenggo’ogho’, heiy tou-tou se matou-tou lompon, karengan em peupu’an em bu’ana e nanggor e mina’apu mouw minapuneng, wo em peupu’an e wu’ana-wu’ana walina kangkasi e rereiy’la.11Kumori’ mouw, heiy wewene-wewene se matou-tou aman, tumenggo’ogho’ mouw, heiy wewene-wewene se matou-tou lompon, pangkulenola wo wuka’anouw e labungmu, pakeanola roko’ pengasi witu e rereenannu! 12Aripenola em penguma’annu kewangun, wo nakana nanggormu e reiy’ mena’ mawu’a idet, 13aripenola en tana’ ne bangsaku en tineuan eng kongkom tetunean wo em putri malu, awes tare kangkasi e reiy’ sa mina’asa walemu en tampa melaya-laya’ witu eng kota wuta eng keramean.14Karengan em purimu neiy mouw i tele’ula wo eng keramean eng kotamu e minaroba mouw minamuali kapenesan. Kakenturan wo em Pewale e minamuali mouw tana’ rampen i wee eng keure-urena, minamuali tampa kelaya-laya’an i wee se keledai en talun wo e tampa mekaan rukut i wee se kawang ne tekapen. 15I ka’ayo i wura’araki wia nikita e Roh waki atas: Takar em padang gurun e laa mamuali uma e wu’ana-wu’ana, wo e numa wu’ana-wu’ana i ti’i i laa i papokeiyla talun.16Waki padang gurun e reiy’ mena’ laa pepaken eng ka’adilan wo waki uma wu’ana-wu’ana e laa tataap wawean kaulitan. 17Witu e wisa wawean eng kaulitan witula e laa tumou en dame sejahtra, wo e wua’na eng kaulitan nyi’a mouw eng kalomponan wo eng kaleneran i wee eng keure-urena. 18Bangsaku se laa mena’ witu en tampa dame, witu en tampa paena’an kaleneran witu en tampa paasengan e aman.19En talun e laa i karewa minapekasana wo eng kota e laa i kumengla esa nga kume-kumengna. 20Ma’aruiyola nikouw si toro kumeror waki e reiy’ sa mina’asa tampa witu e wisa niatoan rano, si toro mayala se sapi wo se keledaina mea waki waya’an i te!
Chapter 33

1Cilaka mouw nikoo, heiy tumeteri si reiy’ tineri nuesa, wo nikoo, heiy rumero’obit si reiy’ rino’obit nuesa! Sakawisa koo simampetouw materi, nikoo nuesa koo laa terin; sakawisa koo simampetou maro’obit , nikoo nuesa koo laa ro’obitan.2TUHAN, i koupusola nikeiy, Nikoo koo pengena-ngena’an neiy! Terunganola nikeiy susur e memo’odo ampit e lawas-Mu, yon, lawirenola nikeiy witu e nedo kase’esekan!3E nedo nu liminga en suara malenter eng katoroan Nikoo nu timo’or, tumingkasouw se bangsa-bangsa wo mangasesera mouw se suku-suku bangsa. 4Tou se minerurla e rinemu’ tanu si kompo’ karoko’ mane’enep eng kekaanenna; nisea se rimego nyi’a tanu e reregoan ne kawang ne kompo’.5TUHAN si rakek mulia, karengan Nisia si maena’ waki tampa rakek; Nisia si simiwo en Sion wuta eng ka’adilan wo eng kaulitan. 6E masa ka’amanan e laa i ka’ayola i wee nikoo; eng kakaya’an e makalawiren nyi’a mouw eng hikmat wo en tine’u; meide’la si TUHAN, ni’itu mouw eng harta benda en Sion.7Loo’on se tou-tou Ariel se marekeiy waki lalan, tetoke-tetoke se masero en dame maame’ ampit e nge’enget. 8Lalan-lalan wangko’ e minapenes wo siesa tou tu’u e reiy’ mola kasi si maleas witu e lalan. En teta’aran e neiy mouw i sede’la, sairi-sairi se neiy mouw i kelong, wo se tou se reiy’ mouw pepadungela.9Wanua e mengasi’ wo en timekur; Libanon e meira-irang wo minate rimewa; Saron en tanu mouw em padang pelas, Basan wo eng Karmel e mera’aragh laleiyna.10En teakan, Niaku ku laa tumo’or, e nuwu’ ni TUHAN, en tekan Niaku ku laa tumo’or rumedeiy, en teakan Niaku ku laa rumedeiy mineketaga’! 11Nikouw kouw gimandong e rukut pera, wo tumimea’la en daami; keupi’annu en tanu e napi mekaan nikouw nuesa. 12Bangsa-bangsa se laa tunun mamuali kapur wo laa tunun witu e napi tanu eng kongkom tetunean em pinele.13Heiy se tou-tou wa’akat, linganouw sapa en tinuana-Ku mola, heiy se tou-tou tawi, kete’uanola eng kewaraneiyang-Ku! 14Se tou-tou makadosa se neiy i kasenge’ waki Sion se tou-tou murtad se tina’apungan eng kakori’an. Nisea se limila’: “Seiy ku’a re’en wia e nelet ta si toro mena’ witu e napi mengakeka’apula i yi’i? Seiy ku’a re’en wia e nelet ta si toro mena’ witu em paapian e ke’ekel i yi’i?”15Sitou matou-tou witu eng kaulitan, si masusuiy ampit e redeiy, si masede’ e nuntung wua’na em paperasan, si timengkapla e lawasna, rio te’a sumungkul em bewoko’, si minenet en talingana, rio te’a lumingala en tetiro’an patoa’an e raa’, si minenet em berenna, rio te’a lumoo’ eng kalewo’an, 16sia mouw si tanu sitou maena’ aman waki tampa-tampa rakek, bentenna nyi’a mouw e reen waki atas eng kakenturan watu; e rotina neiy i sadiala rano eng kekoo’onna en tinanggong.17Nikoo koo laa lumoo’ si raja witu en serengatna, laa lumoo’ em banua e minera’ kewa’akat. 18Witu e natemu koo laa ghumenangla e mekeide’en e reiy’-reiy’ mouw: “Minere’i mouw ku’a re’en si rumereken, minere’i mouw ku’a re’en si tumetimbang, wo minere’i mouw ku’a re’en sitou mareken em pewale-pewale?” 19Reiy’ mouw kasi laa loo’ongku se bangsa reiy’ mete’u e nadat i ti’i, se bangsa eng kapasusuiyna en sarap, i ka’ayo e reiy’ kasilighala, em baasana eng ga’agap, i ka’ayo e rereiy’la si makasiligh.20Werenanouw en Sion, eng kota pinasungkulan wangko’ ta! Em berennu e laa lumoo’ e Yerusalem, en tampa paena’an e aman, en dasing e reiy’ masoro-soro’, en te’etekna e reiy’ sinawut i wee e mapawee-weena, wo em baya en talina e reiy’ laa merangkut. 21Witula kita laa lumoo’ kumura eng kamulia ni TUHAN ta: tanu en tampa wuta en so’oso’an wo en salu kapenar; lodeiy pakeli e reiy laa tumorola nyi’a, wo eng kapal sela e reiy’ lumewetla nyi’a22Karengan si TUHAN sia mouw si akim ta, TUHAN sia mouw si minee ukum i wee nikita; TUHAN sia mouw si Raja ta, Sia si laa lumawirla nikita.23En tali-talimu e limo’olosouw, e reiy’mete’u ma’akes te’etep em pa’asek e layar witu en tampana, e reiy’ mete’u melarla e layar. Witu e nedo ni’itu se tou se laa memete-meteng eng kinaat melake-laker, wo se tou-tou pelong se laa rumemu’ e rinemu’. 24E reiy’la siesa tou tu’u si maena’ witu si laa lumila’: “Niaku ku rara’an,” wo em baya ne pendudukna se laa ampungala eng kaselokanna.
Chapter 34

1Meiy mouw tumawi, heiy bangsa-bangsa, linganouw, wo weeanola ghenang, heiy suku-suku bangsa! Le’osouw em bumi ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunna luminga, kaoatan wo e reiy’ sa mina’asa neiy i karesiki waki nisia. 2Karengan si TUHAN si mineupi’ witu se reiy’ sa mina’asa bangsa, wo natena em pasu’ witu se reiy’ sa mina’asa suraro nea. Nisia si minuntulola nisea kaa laa punengen ma’apu wo sumarakan nisea kaa laa wunu’un.3Tou-touna se minate kinawunu’an se laa i lawala, wo witu em bangke-wangke nea e laa matasi e wou wu’ul; eng kuntung-kuntung e laa kasongkeran e raa’ nea. 4Se pakasa’an ne suraro e langit se laa makemu, wo e langit e laa langkunen tanu e langkunan eng kaol, se reiy’ sa mina’asa suraro nea se laa kera’aragh tanu e laleiyna neiy i kera’araghi waki akana e nanggor, tanu eng kinera’araghna e laleiyna nakana ara.5Karengan en santi-Ku waki langit e merangu mouw, loo’on, sia si timumpa ma’akimla e Edom, se bangsa neiy-Ku i wuntulela kaa laa punengen ma’apu. 6TUHAN si makapunya esa santi minelela’amuran e raa’ wo e wuta em barewes, nyi’a i ti’i e raa’ ne oki-oki’ ne domba wo ne membe’-membe’ raghar wo em barewes em bu’ana e rereeenan ne domba-domba raghar. Karengan si TUHAN si simiwola pareretan en tetule waki Bozra wo em pawunu’an wangko’ waki tana’ Edom.7Banten-banten e laa i karewa mate mewali-wali se domba wo se membe’ i ti’i, wo se sapi-sapi raghar muda mewali-wali se sapi-sapi raghar keteren, minapekasa e wanua nyi’a en sinori’isipan e raa’, wo en tana’ nea e wuta em barewes.8Karengan si TUHAN si minapa eiy e nendo pasuli’an wo en te’un sesu’ian karengan em perkara en Sion. 9So’oso’an-so’oso’an Edom e laa maroba mamuali teer, wo en tana’na e mamuali walelang; wanuana e laa mamuali teer e melaya-layas. 10Oat o wengi em banua i ti’i e reiy’ laa mepate-pate, e nawunna e maatase i wee eng keure-urena. Wanua i ti’i e laa mamuali riberek see’ o see’ e reiy’la sitou maleasla nyi’a i wee e mapawee-weena.11Se wara re’erep pera’ wo se landak se laa rumuberla nyi’a, se loyot wo se kokoak se laa mena’ witu eng goremna. TUHAN si simiwola nyi’a minangasesewokan wo reiy’ sisapa minakatena-tena’ i ki’it en tetiro’an-Na. 12Jin-jin se laa mena’ witu eng goremna, wo em baya ne pamuka-mukana se laa reiy’ mouw wia kasi; e reiy’ mola kasi maname si kinakete’uan tanume si raja, wo em baya ne ma’aka-akana se minere’i mouw.13Tetune-tetune e laa tumou witu em puri-purina, rukut wo em putri malu witu en tampa-tampana makarereen, i ka’ayo mamuali tampa paena’an ne serigala, wo pelein i wee se wara onta. 14Maname se minasungkul se tekapen gurun ampit se asu en talun, wo se jin se maatoan ampit se ka’ampitna; lulu em bengi i te se maname wo minaka’ato tampa paena’an. 15Maname se leloiy’ akana se simala wo murenga, merumun i ka’ayo em burengana minete’; wara-wara keleak i te se minerur maname, siesa o siesa ampit si kepaarna.16Seronouw witu eng kaol ni TUHAN wo wacanouw: Esa tu’u waki em baya ne makhluk i ti’i e reiy’la si neiy i katele’u wo siesa si reiy’ kinaliongan se walina; karengan en tuana mouw em perenta rimou’mi waki suma ni TUHAN, wo e Roh ni TUHAN nuesa e minerurola nisea. 17Nisia nuesa si limobo’ mola eng koba’ wo memete-meteng em banua i ti’i witu e nelet nea ampit en tali peukur; nisea se laa rumuberla nyi’a i ka’ayo eng keure-urena wo laa mena’ witu see’ o see’.
Chapter 35

1Padang gurun wo em padang pera e laa melaya-laya’, em padang pelas e laa merio-rio wo mungang; 2tanu e wungan mawar sia si laa mungang idet, laa merio-rio, yon merio-rio wo mepa’a-pa’ar. Kamulia’an e Libanon e laa i weela wia nisia, en serengat eng Karmel wo en Saron; nisea i ti’i se laa lumoo’ eng kamulia’an ni TUHAN, serengat ni Empung ta.3Ente’enola e lawas lewea’ reawa’ wo te’etepenola eng kurur maoghe. 4I lila’ mola wia se tou-tou tewang ate: “Ente’enola e nate, te’a mouw meide’! Loo’onouw, si Empungmu si laa meiy ampit en sesuli’an wo ampit en sesu’ian ni Empung. Nisia nuesa si mineiy lumawirla nikouw!”5Witu e nedo ni’itu em beren ne tou-tou rapa e laa i wuka’la, wo en talinga ne tou-tou lunteng e laa wuka’en. 6Witu e nedo ni’itu sitou pelong si laa kumompo’ tanu si rusa, wo en suma ni tou wowo’ e laa merio-rio; karengan eng kembu’an e laa kumeresoti waki padang gurun, wo en so’oso’an waki padang pelas; 7en tana’ eris e nanar e laa mamuali pusung, wo en tana’ rese e mamuali kembu’an-kembu’an e rano; witu en tampa ne serigala ghimoleiy e laa tumou em pola wo em pondang.8Witu e laa wawean lalan wangko’, e laa totoren Lalan Kudus; sitou reiy’ lenas si reiy’ laa lumease nyi’a, wo se tou-tou ba’abal se reiy’ laa lumepu witu e natasna. 9Witu e reiy’ laa wawean singa, tekapen lela’ se reiy’ laa kumelangi nyi’a wo reiy’ laa atoan maname; se tou-tou linawirla se laa kumelang witu,10wo se tou-tou neiy i wayala ni TUHAN se laa mareng wo ghumorem mea waki Sion ampit e merio-rio, karengan e mepa’a-pa’ar ke’ekel en timutuwla nisea; eng kelaya-laya’an wo e mepa’a-pa’ar e laa mutala nisea, e mengasi’ wo e nga’angal i penga’angal e laa ma’akat.
Chapter 36

1Takar witu en te’un kamapulu’ o epat en zaman ni raja Hizkia maju mouw si Sanherib, raja Asyur, rumego e reiy’ sa mina’asa kota makarereen e wanua Yehuda, laa o rumo’obit nyi’a. 2Raja Asyur si timoke si sumesiwo kekoo’on wangko’ waki Lakhis mea waki Yerusalem wia si raja Hizkia rinapitla ne suraro ka’asa’an. Sia si minedo tampa tawi en salu pusung atas waki lalan wangko’ witu em Padang ni Mengengemes em Pengemesan. 3Rumou’ momi matola nisia si Elyakim bin Hilkia, kapala e istana, wo si Sebna, panitra ne negara, ma’an si Yoah bin Asaf, tumetu’utul ne negara.4Laa o lumila’ mouw si sumesiwo kekoo’on wangko’ wia nisea: “Le’osouw i lila’la wia si Hizkia: Teinti’i mouw em pokeiy ni raja wangko’, raja Asyur: Ka’emanan tanu eng kumura ku’a re’en en tiniboiyannu i yi’i? 5Peila’mu i te kaa en tetotoren en sumping i te en toro metetanula en tetiro’an wo eng kaente’an kaa laa sumeke’! En teakan, wia si seiy koo maarap, takar koo merangu witu niaku?6Eng kaulitna, nikoo koo maarap wia e wulu’ tabelang e repu’ timalo’ay i ti’i, nyi’a i ti’i e Mesir, e laa tumude’ wo lumampat e lawas ni tou si timobol wia nisia. Tuana mouw eng ka’ada’an ni Firaun, raja Mesir, i wee em baya ne tou se maarap wia nisia. 7Wo sakawisa koo lumila’ wia niaku: Nikeiy keiy maarap wia si TUHAN, Empung meiy, – reiy’ ku’a re’en Nisia i ti’i si kakenturan-kakenturan tetulean-Na wo e mezbah-mezbah-Na e neiy mouw i wa’akatla ni Hizkia kasuatan limila’ wia se Yehuda wo se Yerusalem: Wia en saruan e mezbah i yi’i mouw kouw lewo’ sa reiy’ mongkot sumempe!8Takar en teakan, le’osouw mataru wo si tuangku, raja Asyur: Niaku ku laa meela se rua nga riwu nga ipus kawalo wia nikoo, sa koo makawoo meemi waki wetengmu se tou-tou mengalila nisea.9Kumura ku’a re’en e wona’na koo mewe mundur siesa perwira ni tuangku si kasa rintek? E nulitna nikoo koo maarap wia se Mesir witu eng kapualitan eng kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo! 10En teakan tu’u, sapa ku’a re’en witu e luar eng kepa’aran ni TUHAN niaku memaju mesaru em banua i yi’i kaa laa mepepunengla nyi’a? TUHAN si minee mola nuwu’ wia niaku: Maju mouw rumego em banua i ti’i wo punengenola i tu!”11Laa o lumila’ mouw si Elyakim, Sebna wo si Yoah wia si sumesiwo kekoo’on wangko’: “I laa mouw sumusuiy mouw witu em baasa Aram wia se hamba-hambamu i yi’i, karengan nikeiy keiy reiy’ makasiligh; ta’an te’a mouw masusuiy ampit nikeiy witu em baasa Yehuda kasuata tu lingan ne rakyat se witu natas em beton.” 12Ta’an si sumesiwo kekoo’on wangko’ si limila’: “Sapa ku’a re’en si tuangku si timoke niaku kaa laa tumotorla e lelila’an-lelila’an i yi’i wia i te si tuangmu wo wia nikoo i te? Reiy’ ku’a re’en kangkasi wia se tou-tou rimuber witu natas em beton, se mekaan en te’ina wo makoo’ eng ketotna mewali-wali ampit nikouw?”13Kamurian rumedeiy mouw si sumesiwo kekoo’on wangko’ wo maleiy mouw sia ampit en suara menaleinteng witu em baasa Yehuda, Sia si limila’: “Linganouw e lelila’an ni raja wangko’, raja Asyur! 14Teinti’i mouw em pokeiy ni raja: Te’a mouw si Hizkia mepeponge’la nikouw, karengan nisia si reiy’ makawoo mayami nikouw! 15Te’a mouw si Hizkia maruiy nikouw maarap wia si TUHAN ampit e lumila’la: Tantu mouw si TUHAN si laa mayami nikita; eng kota i yi’i e reiy’ laa i sarakan witu eng gorem e lawas ni raja Asyur.16Te’a mouw pelelinganla si Hizkia, karengan en teinti’i mouw em pokeiy ni raja Asyur: I siwo mola teta’aran sinarakanan ampit niaku wo meiy mouw witu luar wia niaku, takar susur tou waki nikoo se laa kumaani waki akana e nanggorna wo waki akana e arana ma’an kumoo’omi waki parigina, 17i ka’ayo niaku nu meiy wo mali nikouw mea waki e nesa wanua tanu em banuamu, e nesa wanua mekegandum wo e mekerano anggor, e nesa wanua makaroti wo e makauma anggor.18Te’a i ka’ayo si Hizkia melur nikouw ampit e lumila’la: TUHAN si laa mayami nikita! Sapa ku’a re’en e mekasa mouw em baya se empung ne bangsa-bangsa se mayami em banuana nesa o nesa waki lawas ni raja Asyur? 19Wisa ku’a re’en em baya ne empung em banua Hamat wo Arpad? Wisa ku’a re’en em baya ne empung em banua Sefarwaim? Sapa ku’a re’en nisea se minayamomi en Samaria waki lawasku? 20Seiy ku’a re’en si witu e nelet em baya ne empung em banua-wanua i yi’i si minaya momi em banua nea waki lawasku, ika’ayo si TUHAN si makawoo mayami e Yerusalem waki lawasku?”21Ta’an se tou se minakapenes en tou se reiy’ mawingkot nisia esa nga engkol lelila’an tu’u, karengan e wawean em perenta ni raja, em palingan: “Te’a kouw mewewingkot nisia!” 22Kamurian mea mouw si Elyakim bin Hilkia, kapala e istana, wo si Sebna, panitra e negara, wo si Yoah bin Asaf, matu’utu-tu’utul ne negara, sumaru si Hizkia, ampit e labung kinurensangla, laa o makite’ula wia si raja e lelila’an ni sumesiwo kekoo’on wangko’.
Chapter 37

1Makarengan nu reiy’ mouw si raja Hizkia nu liminga ni’itu, kurensangenna mola e labungna wo salelenganna mola e nouwakna ampit e roko’ pengasi’, laa o ghumoremouw sia mea witu em bale ni TUHAN . 2I reona mola kangkasi si Elyakim, kapala e istana, si Sebna, panitra e negara, wo se tu’a-tu’a witu nelet em baya ne imam, ampit simalelengla e roko’ pengasi’, mea wia si nabi Yesaya bin Amos.3Lumila’ mouw sea wia nisia: “Teinti’i mouw em pokeiy ni Hizkia: Nendo i yi’i e nendo kase’esekan, e nendo peukuman wo em pakewuran; karengan e mineiy mouw e nedona kaa laa metetimea’la sioki’, ta’an e reiy’la sikaente’an kaa laa metetimea’la nisia. 4Wo’o wona’ si TUHAN, Empungmu, si liminga mola e lelila’an ni sumesiwo kekoo’on wangko’ si neiy mouw i toke ni raja Asyur, tuangna, kaa laa meleiy si Empung matou-tou, i ka’ayo si TUHAN, Empungmu, si pa’ar mee ukuman karengan e lelila’an-lelila’an e lininga-Na mola. Takar e le’osouw koo matase en sesombayangen i wee se tele’u timele’upe’ i yi’i!”5Eng katoroan se pegawai-pegawai ni raja Hizkia nu i ka’ayola wia si Yesaya, 6lumila’ mouw si Yesaya wia nisea: “Teinti’i mouw nikouw nu lumila’la wia si tuangmu: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw koo meide’ witu e lelila’an liningamu e neiy mouw i tototrla ne budak-budak ni raja Asyur kaa laa ma’ojat Niaku. 7Eng kaulitna, Niaku ku laa rumeo e nesa roh ghumorem witu eng goremna, i ka’ayo sia luminga e nesa abar wo mareng mea waki wanuana; Niaku ku laa sumiwo nisia mate i karewa kaa en santi waki wanuana nuesa.”8Eng katoroan si sumesiwo kekoo’on wangko’ nu mareng, kina’atoannala si raja Asyur si maseke’ mesaru se Libna; karengan e liningana mola kaa si raja si rimou’ momi waki Lakhis. 9Witu e ni’itu si raja si liminga en tanume si Tirhaka, raja Etiopia, e nabar en tuana: “Sia si rimou’ momi meseseke’ sumaru nikoo,” wo eng katoroan nu liminga e ni’itu, i reona mouw se tetoke-tetoke wia si Hizkia ampit e nower: 10“Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla wia si Hizkia, raja Yehuda: Te’a mouw si Empungmu si pa’emanennula i ti’i si monge’la nikoo ampit en tuma’arla: Yerusalem e reiy’ laa i sarakanla witu e lawas ni raja asyur.11Eng kaulitna, nikoo i yi’i koo liminga mola tanume en tinuanala ne raja-raja Asyur wia se reiy’ sa mina’asa wanua, nyi’a i yi’i kaa nisea se minunengola mina’apu nyi’a; ma’an tu’u nikoo i yi’i koo laa i wayala? 12Reiy’mouw ku’a re’en em baya ne empung waki se bangsa-bangsa se pinunengola ne nene moyangku, se toro mayala nisea, nyi’a i yi’i eng Gozan, Haran, Rezef wo se bani Eden se waki Telasar? 13Wisa ku’a re’en si raja em banua Hamat wo si Arpad raja eng kota Sefarwaim, raja e wanua Hena wo Iwa?”14Hizkia si simungkul en surat i ti’i waki lawas em baya ne tetoke, laa o maca nyi’a; kamurian mea mouw sia waki wale ni TUHAN wo melarla en surat i ti’i witu en sinaru ni TUHAN. 15Hizkia si simombayang witu en sinaru ni TUHAN, pokeiyna: 16“Oh TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, si timakhta witu natas eng kerubim! Nikoo i te nuesa si Empung ne reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi; Nikoo mouw si simiwola e langit wo em bumi.17I se’elengomi en talinga-Mu, ee TUHAN, wo linganouw; wuka’anouw em beren-Nu, ee TUHAN, wo loo’onouw; linganouw e reiy’ sa mina’asa lelila’an ni Sanherib e neiy mouw i papa’aliname kaa laa meweweleiy si Empung matou-tou. 18Oh TUHAN, memang se raja-raja Asyur se minunengola em baya se bangsa wo em banua-wanua nea19wo meela em baya se empung nea witu eng gorem e napi, karengan nisea se reiy’ Empung, se siniwo i te e lawas ni tou, kayu wo e watu; kaa ni’itu se toro punengela ne tou. 20Takar en teakan, ee TUHAN, Empung meiy, lawirenomi nikeiy waki lawasna, rio se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi se mamete’ula kaa Nikoo i te nuesa si TUHAN.”21O laa si Yesaya bin Amos si rimeo tou wia si Hizkia lumila’la: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: tanume e neiy mouw i sombayangmula wia-Niaku en tanume si Sanherib, raja Asyur, 22nyi’i mouw e nuwu’ neiy mouw i totorla ni TUHAN en tanume nisia: Sioki’ reraa, nyi’a i ti’i si keke’ Sion, si simero’ mola nikoo, wo minenero-nero’ mola nikoo; wo si keke’ Yerusalem si minenguyu-nguyungola eng kokong witu e murimu. 23Seiy ku’a re’en si paweleiyennu wo paojatennu? Witu si seiy ku’a re’en koo menaleintengla en suaramu, wo matu’us ampit e matingke-tingkeiy? Witu Si Kasakudus, Empung Israel!24Ampit e nieletala ne hamba-hambamu nikoo koo mineley mouw si Tuhan, wo nikoo koo limila’ mola: Ampit eng kelakerna eng karetaku niaku ku simosore waki tampa-tampa rakek waki kakuntungan, mea waki tampa kasa rou’ waki kuntung Libanon; niaku ku minele mola e nakana-nakana arasna eng kerakek kasela, nakana-nakana en sanobarna pineleng; niaku ku ghimoremome waki tampa rakek kasa tempok, mea waki talun e nakana-nakana karirung. 25Niaku i yi’i ku kimiarola rano wo kimoo’ mola rano; niaku ku minera mola ampit em palarna ne’aku e reiy’ sa mina’asaso’oso’an waki Mesir!26Reiy’ ku’a re’en e liningamu mola, kaa Niaku ku timantu mola nyi’a wakipe’ wa’akat e nendo wo timiro’ mola nyi’a wakipe’ en zaman kasa ketareanna? En teakan Niaku ku sumiwola nyi’a, kaa nikoo koo simiwo minakasa penes eng kota-kota makarereen e minamuali tetawunan e watu, 27kasuatan se pendudukna reiy’ siketer se neiy i kasenge’ wo meirang; nisea se minamuali tanu en tetanemen-tetanemen waki padang wo tanu e rukut lisouw, tanu e rukut witu natas em paa, ka’apa eng gandum minaweles nu reiy’pe’ sia nu wowos.28Kete’uangku, sa koo tumo’or ka’apa rumuber, sa rumou’ ka’apa ghumorem, ka’apa sa koo rumangu witu Niaku. 29Eng karengan nikoo koo rimangu mola witu Niaku, wo e lelila’an-lelila’an katingkeiyannu e limongkotomi mina’ayo witu en talinga-Ku, takar Niaku ku laa meela eng kulalo-Ku witu en sesepunannu wo en toom-Ku witu en sumpingmu, wo Niaku ku laa marengla nikoo tumoro e lalan, waki wisa koo nu mineiy.30Wo e nyi’i mouw e laa mamuali kowa’ i wee nikoo, heiy Hizkia: Witu en te’un i yi’i sitou si kumaan sapa en timoumi nuesa, wo witu en te’un eng karua, sapa en timoumi waki tanemen kasa ketare, ta’an witu en te’un katelu, kumerorouw kouw, mupu’, sumiwo uma anggor wo kumaan em bu’ana.31Wo se tou-tou neiy i kaliseiy witu e nelet ne kaum Yehuda, nyi’a i ti’i se tou-tou se neiype’ i katele’u, se laa kumalat kangkasi mea waki wawa’ wo mua’la wu’ana mea waki atas. 32Karengan waki Yerusalem laa rumou’mi se tou-tou neiy i katele’u wo waki kuntung Sion se tou-tou neiy i kaliseiy; lingkama’ tetayuren ni TUHAN em pakasa’an alam e laa tumuanala eng kapualitan i yi’i.33Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si raja Asyur: Sia si reiy’ laa ghumoremi wia eng kota i yi’i wo reiy’ laa lumutami em panah maname; o kangkasi sia si reiy’ laa lumalesla nyi’a ampit eng kekelung wo reiy’ laa tumawun en tana’ mamuali beton kaa laa mekekepung nyi’a. 34Tumorola e lalan, waki wisa sia meiy, sia laa mareng, ta’an meiy wia eng kota i yi’i sia si reiy’ laa ghumorem, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.35Wo Niaku ku laa rumeenla eng kota i yi’i kaa laa melelawirla nyi’a, eng karengan Niaku wo eng karengan si Daud, hamba-Ku.”36Rumou’ momi si Malaikat ni TUHAN, laa o wunu’en-Nala se esa nga atus uwalu nga pulu’ o lima nga riwu tou witu eng gorem em pedasingan ne Asyur. E nendo kawo’odoanna memo’odope’ kaloo’anouw, em baya nyia’ em bangke ne tou-tou minate waya! 37Kaa ni’itu mae mouw si Sanherib, raja Asyur wo mareng, laa o mena’ mouw sia waki Niniwe.38Witu e mekasa eng katoroan sia nu maongkot masempe witu eng gorem eng kuil Nisrokh, empungna, takar si Adramelekh wo si Sarezer, oki-oki’na, minunu’ nisia ampit en santi, wo nisea se limiseiyla en tou mea waki tana’ Ararat. Kamurian si Esarhadon, oki’na, si minamuali raja simawelela nisia.
Chapter 38

1Witu e nendo-nendo i ti’i Hizkia si rinara’an wo ta’arouw mate. Laa o meiy mouw si nabi Yesaya bin Amos wo lumila’ wia nisia: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: I pa’ayo mola e nower kasa mamuri wia se me’urangmu, karengan nikoo koo laa mate wo reiy’ mouw male’osi kasi. “ 2O laa si Hizkia si limengela eng giona witu eng kedir wo sia sumombayang wia si TUHAN. 3Sia si limila’: “Oh TUHAN, ghenangenouw satorona, kaa niaku ku timou mola witu en sinaru-Mu ampit e lale wo ampit eng kale’osan e nate wo kaa niaku ku timuana mola sapa e le’os witu em beren-Nu.” Kamurian mame’ mouw si Hizkia ampit eng kasa.4Takar mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Yesaya: 5“Mea mouw wo i lila’ mola wia si Hizkia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung ni Daud, ama’ ni opo’mu: E lininga-Ku mola en sombayangmu wo e linoo’o-Ku mola e lue’mu. Eng kaulitna Niaku ku laa mepelabotla em patou-touannu mapulu o lima nge te’une’ kasi, 6wo Niaku ku laa mayami nikoo wo eng kota i yi’i waki lawas ni raja Asyur wo Niaku ku laa rumeenla eng kota i yi’i.7Nyi’i mouw e laa mamuali kowa’ i wee nikoo e waki si TUHAN, kaa si TUHAN si laa tumuanala sapa e neiy mouw i ta’ar-Nala: 8Eng kaulitna, eng kumalenoan-kumalenoan witu em patudu’ niendo en siniwo ni Ahas e laa-Ku siwon mundur mea waki muri esa nga mapulu’ nge palar waki pinaelet eng kinelanganna mola.9Karengan si Hizkia, raja Yehuda, nu reiy’ mouw nisia nu rara’an wo male’osi waki rumarana: 10Niaku i yi’i ku limila’: witu eng keuneran e numurku niaku ku lewo’ sa reiy’ mea, waki pepalen leloangan eng kaoatan ne tou minate niaku kineret i wee esa nga lebena waki em patou-touangku. 11Niaku ku limila’: niaku ku reiy’ mouw laa lumoo’ si TUHAN kasi waki wanua ne tou-tou e matou-tou; niaku ku reiy’ mouw laa lumoo’ siesa tou tu’u kasi witu nelet ne penduduk eng kaoatan.12Lekouw paena’angku eng ginoghar wo e winuka’ tanu en dasing ne rumerawir; tanu si mengengayam melangkun e nayamanna niaku nu kumawusla em patou-touangku; TUHAN si rimangkuti e nyawaku waki wanaang patou-touan. Waki oat i ka’ayo e wengi Koo minayala niaku tuana i te, 13niaku ku marekeiy makitulung neiy i ka’ayo memo’odo; tanu si singa en tuana mouw si TUHAN kimemula e reiy’ sa mina’asa e ruiy-ruiyku; waki oat i ka’ayo e wengi Koo minayala niaku tuana i te.14Tanu si pisok tuana mouw niaku mengie-ngiek, suaraku eng kime’erem tanu en suara ni pombo. Em berenku en tare i te kuma’ate waki atas, oh Tuhan, paperasan e minamuali wia niaku: mamuali mouw eram i wee niaku! 15Sapa ku’a re’en e laaku i lila’la wo i totorkula wia si TUHAN; reiy’ ku’a re’en Nisia si timuanala nyi’a? Niaku ku kasa reiy’ mete’u tumekel karengan em pe’it nge’engetna em pedamangku.16Oh Tuhan, karengan e nyi’i mouw e nateku maarapla Nikoo; penesenola e rohku, siwonouw aku segaya’, siwonouw aku male’os! 17Eng kaulitna, em peme’itan e pe’it e minamuali kelawiran i wee niaku; Nikoo mouw si minalouwmi si imukurku waki po’opot kapunengan. Karengan Nikoo koo limawa mola e reiy’ sa mina’asa en dosaku ma’akati waki sinaru-Mu.18Karengan eng kaoatan ne tou minate e reiy’ mete’u tumotor syukur wia-Nikoo, wo e maut e reiy’ mete’u melo’o-lo’or Nikoo; se tou-tou timumpame waki ruragh eng kubur se reiy’ mengena-ngena’la eng kelale’an-Nu. 19Ta’an se tou i te matou-tou, sia mouw si matotor syukur wia-Nikoo, tanu niaku wia e nendo i yi’i; siesa ama’ si minakite’ula eng kelale’an-Nu wia se oki-oki’na.20TUHAN si mineiy mouw lumawirla niaku! Nikeiy keiy mepepa’ayang kecapi, esa nga umur em patou-touan neiy witu em bale ni TUHAN.21Kamurian lumila’ mouw si Yesaya: “Le’osouw edon e nesa kukis ara wo i wee witu em baana i ti’i, rio male’os!” 22Nu reiy’pe’ e ni’itu Hizkia si limila’ mola: “Sapa ku’a re’en e laa mamuali kowa’, kaa niaku ku laa mea waki wale ni TUHAN?”
Chapter 39

1Witu e nedo ni’itu si Merodakh-Baladan bin Baladan, raja Babel, si rimeo tou mali en surat wo en tetaber wia si Hizkia, karengan e liningana mola kaa si Hizkia si rara’an eng ketarena wo si ente’ mouw sumeup. 2Hizkia si mepa’a-pa’ar witu eng kine’e eiy nea, wo i papaloo’onala wia nisea eng gedung harta bendana, mas wo em perak, rampa-rampa wo e lana maka arga, em pakasa’an eng gedung sesaliatanna wo e reiy’ sa mina’asa e niatola witu em penu’utu-nu’utulanna. Reiy’la barang e reiy’ neiy i papa’atola ni Hizkia wia nisea witu e istanana wo witu e minapekasa en daerah kakuasa’anna.3Kamurian meiy mouw si nabi Yesaya wia si raja Hizkia wo mueiy wia nisia: “Sapa ku’a re’en e neiy mouw i lila’la ne tou-tou i yi’i? Wo waki wisa ku’a re’en sea meiy? Wingkot ni Hizkia: “Nisea se waki wanua kewa’akat o meiy, waki Babel!” 4Laa o wueiyenna kasi: “Sapa ku’a re’en e linoo’ nea mola witu e istanamu?” Wingkot ni Hizkia: “Em baya em bitu e istanaku e linoo’ nea mola. E reiy’la barang e reiy’ neiyku i papa’atola wia nisea witu em penu’utu-nu’utulangku.”5O laa si Yesaya si limila’ wia si Hizkia : “Linganola e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam! 6Eng kaulitna, e nesa masa e laa meiy, kaa e reiy’ sa mina’asa em bitu eng gorem istanamu wo en tinu’utulan ne nene moyangmu i ka’ayo e nendo i yi’i e laa i ater mea waki Babel. Reiy’la barang e laa i tele’ula, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.7Wo waki se see’mu se laa ka’atoannu, se laa edon ne tou kaa laa mamuali sida-sida waki istana ni raja Babel.” 8Hizkia si miningkot wia si Yesaya: “E nulit le’os e nuwu’ ni TUHAN e neiymu i totorla i ti’i!” Ta’an eng genangna: “Asal wawean dame wo eng ka’amanan esa nga umur em patou-touangku!”
Chapter 40

1Iborenola, iborenola se umat-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni Empungmu, 2lomponenola e nate ni Yerusalem wo i aleiy mola wia nisia, kaa em pehamba’anna eng kimawusouw, kaa eng kaselokanna e niampunganola, karengan nisia si simungkulola e nukuman waki lawas ni TUHAN e maka rua lumepet karengan e reiy’ sa mina’asa en dosana.3Wawean en suara mengale-ngaleiy: “I tiro’ mola waki padang gurun e lalan i wee si TUHAN, rondorenola waki padang kapelas e lalan wangko’ i wee si Empung ta! 4Susur eng kewong e lewo’ sa reiy’ peneten, wo susur eng kuntung wo eng kakenturan e rampenen; en tana’ minakentu-kentur e lewo’ sa reiy’ mamuali tana’ kerampen, wo en tana’ minelewo-lewong e mamuali tana’ nataran; 5takar eng kamulia’an ni TUHAN e laa i paploo’o-loo’ola wo se minapekasa umat ne tou se laa lumoo’ nyi’a mewali-wali; uli-ulit, si TUHAN nuesa si limila’ mola nyi’a.”6Wawean suara e meiyla’: “Maleiy mouw!” Wingkotku: “Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ i aleiykula?” “Minapekasa umat ne tou nyi’a mouw se tanu e rukut wo em baya en serengatna en tanu e wungan waki padang. 7Rukut e mapera, wungang e maweles, sakawisa si TUHAN sumengo nyi’a ampit e nasengan-Na. Eng kaulitna mouw se bangsa i ti’i se tanu en dukut. 8Rukut e mapera, wungang e maweles, ta’an e nuwu’ ni Empung ta en tataap i wee eng keure-urena.”9Heiy Sion, mengali e nabar le’os, sumosorouw mea waki atas eng kuntung kerakek! Heiy Yerusalem mengali e nabar le’os, i taleintengola en suaramu i ente-ente’, i taleintengola en suaramu, te’a meide’! I lila’ mola wia se kota-kota Yehuda: “Loo’on, si ti’ila si Empungmu!” 10Loo’on, si ti’ila si EMPUNG Tuhan, Sia si mineiy ampit eng kaente’an wo ampit e lawas-Na Sia si makakuasa. Loo’on, nisea se minamuali tetoro e rawoiy wedu-Na se witu mewali-wali Nisia, wo nisea se kina’atoan-Na se makelang witu en sinaru-Na.11Tanu siesa rumerawir Nisia si rimawirla se kawang ne ternak-Na wo simalangkouwla nisea ampit e lawas-Na; se oki-oki’ ni domba se pinalar-Na, se inang-inang ne domba se rinawir-Na ampit e maasi-asi’. Empung si witu natas em baya ne empung12Seiy si metakur rano en tasik ampit em palar e lawasna wo meukur e langit ampit e ngerangan, tumakur e riawu en tana’ ampit en tetakur, tumimbang eng kuntung-kuntung ampit en tetimbangan, ka’apa eng kakenturan-kakenturan ampit e neraca?13Seiy si toro tumu’utul e Roh ni TUHAN ka’apa mee teturu’ wia-Nisia tanume si ngumenge’enge’? 14Wia si seiy si TUHAN makiwee e ngenge’enge’ kaa laa maka’ato eng kasilighan, wo seiy si timuru’ si TUHAN kaa laa kumelangla eng ka’adilan, ka’apa seiy si timuru’ Nisia en tine’u wo mee Nisia teturu’ rio Sia minta’ ampit eng kasilighan?15Eng kaulitna, se bangsa-bangsa nyi’a mouw se tanu esa nga ti’itk e rano witu en tetimba wo i papokeiyla tanu esa nga oki’ riawu witu en tetimbangan. Eng kaulitna, em pulau-pulau e reiy’ lebe waki riawu rinte’na eng kawuterna. 16Libanon e reiy’ ma’awesla i wee e lungu, wo se margasatwana se reiy’ ma’awesla i wee en tetule tinunu. 17Se reiy’ sa mina’asa bangsa se tanu se reiy’ wia witu en sinaru-Na nisea se i papokeiy-Na reiy’ sisapa wo reiy’ sipenoron i te.18Jadi ampit si seiy pesesuaten niouwla si Empung, wo sapa en toro i papokeiy miouwla mange’an ampit Nisia? 19Patong ku’a re’en? Sumesiwo em besi si timoa’ nisia, wo si sigha’ mas si limapis nyi’a ampit e mas, simiwo e rante-rante perak i wee nisia. 20Sitou rimedeiyla si patong, si mineleng eng kayu reiy’ repet mawuruk, masero sumesiwo kasa sigha’ kaa laa meteto’orla si patong e reiy’ repet moghe.21Reiy’ ku’a re’en kouw mete’u? Reiy’ ku’a re’en kouw liminga? Reiy’ ku’a re’en neiy i pakite’ula wia nikoo waki ketareanna? Reiy’ ku’a re’en kouw makasiligh waki rengane’ en to’otolan em bumi neiy i reta’la? 22Sia si rimuber witu natas en tabulelngna em bumi se pendudukna se tanu se kompo’; Sia si minelarla e langit tanu e roko’ wo minaasla nyi’a tanu en dasing paena’an!23Sia si simiwo se pemangko’-pemangko’ mina reiy’ wia wo si simiwola se akim-akim eng kaoatan se reiy’ sipenoron i te! 24Tare mouw i te sea neiy i tanem, tare mouw i te sea neiy I kerorla, tare mouw i te en cangkok nea kimalat witu eng gorem en tana’, Sia si simengo mola kangkasi wia nisea, i ka’ayo sea mapera wo i telewla e reghes tumokol tanu en daami.25Ampit si seiy kouw laa mememasuatla Niaku, en tanu mokan Niaku ku tanu nisia? e nuwu’ Ni Kasakudus. 26I toro mome em berenmu waki langit wo loo’onouw: seiy si simiwola em baya se sumesena’ i ti’i wo rimeo se pakasa’an suraro nea rumou’, kasuatan makeret e ngaran nea nu pakasa’na? Siesa tu’u e reiy’la si reiy’ mineiy, eng karengan Nisia si kasa kuasa wo kasa ente’.27Ka’a ku’a re’en koo meila’ en tuana, heiy Yakub, wo meila’ en teinti’i, heiy Israel: “Em patou-touangku neiy i kakirongi waki si TUHAN, wo eng hakeku e reiy’ wineeala ghenang ni Empungku?” 28Reiy’ ku’a re’en koo mete’u, wo reiy’ ku’a re’en koo liminga? TUHAN nyi’a mouw si Empung ke’ekel si simiwola em bumi waki tempok mea waki tempok; Sia si reiy’ minawedu wo reiy’ minareawa’, e reiy’ katika’an eng kasilighan-Na.29Sia si minee kaketeran wia se mawedu wo maawes semangat wia se reiy’ makaketer. 30Taretumou-taretumou se mina wedu wo reawa’ wo se tole-tole se kima’anu neiy i kasu’usu’, 31ta’an se tou-tou mengena-ngena’la si TUHAN se maka’ato eng kaketeran weru: nisea se tanula si rajawali minatas matelew ampit eng kaente’an eng kale’ekewna: nisea se matingkas wo reiy’ mina reawa’, nisea se makelang wo reiy’ mina wedu.
Chapter 41

1Linganola Niaku ampit e makapenes en tou,heiy pulau-pulau; satorona se bangsa-bangsa se maka’ato kaketeran weru! Ma’anouw sea meiy tumawi, kamurian o sumusuiy; le’osouw kita mapa’ato mewali-wali kaa laa mepeperkara! 2Seiy ku’a re’en si minoghemi nisia waki sendangan, minoghela nisia si minaka’ato kamenangan witu en susur eng ke’angna, si timu’utukla se bangsa-bangsa mea witu e reriorna wo tumumpala se raja-raja? Santina en simiwo nisea tanu e riawu wo em panahna en simiwo nisea tanu en daami neiy i kasengo.3Sia si mekeki’it nisea wo ampit e lawir sia si timorola e lalan e reiy’pe’ ma’an mekasa le’ekan e ne’ana. 4Seiy ku’a re’en si timuanala wo mina’ayangla em baya nyi’a i ti’i? Nisia wakipe’ eng ketareanna si kimeret tumo’or se see’-see’, Niaku, TUHAN, si kasa ketareanna, wo i wee nisea se kasa kamurian Niaku ku minena-ena’ Nisia kangkasi.5Pulau-pulau se limoo’ mola nyi’a wo mineide’, tempok-tempok em bumi tu’u se mateng go’ogho’; nisea se mengeiy wo kasa meketawimi. 6Siesa nga touan si tumulung se walina wo lumila’ wia si ka’ampitna: “Ente’enola natemu!” 7Sumesiwo em besi si mente’la e nate ni sumesiwo mas, wo sitou metari’ipisla e logam ampit e martelu si mente’la e nate ni tou mati’ir witu natas en teti’iran; sia lumila’ tanume en sesolderan: “Ni’itu e le’os,” laa o mente’la nyi’a ampit em paku-paku, ika’ayo reiy’ maoghe. Israel hamba ni TUHAN8Ta’an nikoo, heiy Israel, hamba-Ku, heiy Yakub, si pineleng-Ku mola, see’ ni Abraham, si’i koupus-Kula; 9nikoo si niedo-Ku momi waki tempok-tempok em bumi wo si kineret-Ku momi waki ruuna-ruuna, Niaku ku lumilame wia nikoo: “Nikoo koo hamba-Ku, Niaku ku minelengola nikoo wo reiy’ simede’ niko”;10te’a mouw meide’, karengan Niaku ku rumapitla nikoo, te’a mouw meware-wareng, karengan Niaku i yi’i ku Empungmu; Niaku ku laa tume’etepla, awes tare laa tumulung nikoo; Niaku ku laa tumiboiy nikoo ampit e lawas lele’os-Ku e maali eng kamenangan.11Eng kaulitna, em baya ne tou en timo’or e nupi’na witu nikoo se laa maka’ato nirang wo en sering; se tou-tou mapero nikoo se laa tanu se reiy’ wia wo laa mapuneng;12nikoo koo laa sumero se tou-tou matokol ampit nikoo, ta’an reiy’ laa matola nisea; se tou-tou maseke’ mesaru nikoo se laa tanu se reiy’ wia wo reiy’ sisapa. 13Karengan Niaku i yi’i, TUHAN, Empungmu, timiboiy e lawas lele’osmu wo lumila’ wia nikoo: “Te’a mouw meide’, Niaku mouw si timulung nikoo.”14Te’a mouw meide’, heiy si witek ni Yakub, heiy si wate ni Israel! Niaku mouw si tumulung nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo si timubuus nikoo nisia mouw Si Kasakudus, Empung Israel. 15Eng kaulitna, Niaku ku sumiwo nikoo mamuali papang sesiri en tarem wo weru, ampit e wa’ang rua nga teper; nikoo koo laa sumiri eng kuntung-kuntung wo kumemula nyi’a, wo eng kakenturan-kakenturan tu’u e laa siwonnu tanu e neta.16Nikoo koo laa tuma’ap nisea, o laa e reghes e laa tumelewla nisea, wo e reghes tumokol e laa sumerala nisea. Ta’an nikoo i yi’i koo laa merio-rio witu si TUHAN wo sumawa’ witu Si Kasakudus, Empung Israel.17Tou-tou peme’itan wo se tou-tou miskin se kasuatan masero rano, ta’an e reiy’la, e lila’ nea em pera mare’o; ta’an Niaku, TUHAN, ku laa mingkot nisea, wo tanume si Empung ne tou Israel Niaku ku reiy’ laa tumele’ula nisea. 18Niaku ku laa sumiwo en so’oso’an-so’oso’an eng kumeresot waki atas eng kakenturan-kakenturan lo’ogas, wo sumiwo eng kembu’an-kembu’an tumereboa’ waki uner e nataran; Niaku ku laa sumiwo em padang gurun mamuali lour wo kumeresoti rano waki tana’ pera.19Niaku ku laa tumanem e nakana aras waki padang gurun, akana em penaga, akana e murad wo nakana e lana; Niaku ku laa tumoula nakana en sanobar waki padang pelas wo e nakana em berangan ma’an e nakana eng kayuroya witu esa nga wekana. 20rio em baya ne tou se lumoo’ wo mete’ula nyi’a, meela ghenang wo makasilighla, kaa e lawas ni TUHAN en simiwo em baya nyi’a i yi’i wo Si Kasakudus, Empung Israel, si simiwola nyi’a. TUHAN si kimawar em berhala-berhala21I pa’ayo mola em perkaramu, e nuwu’ ni TUHAN, I pa’ayo mola en to’otlan-to’otolannu, e nuwu’ ni Raja, Empung ni Yakub. 22Ma’anouw sea maju wo makite’ula wia nikeiy sapa e laa mamuali! Wenti’ eng ketareanna, i pakite’u mola sapa em penoronna, rio keiy meela ghenang nyi’a ka’apa eng kapualitan-kapualitan e laa meiy, i abarola wia nikeiy, rio keiy mete’u eng kesampetanna!23I pakite’u mola eng kapualitan-kapualitan e laa meiy kamurian, rio keiy mete’ula, kaa nikouw i yi’i kouw uli-ulit empung; minta’ mola, ma’an tu kenaramen le’os ka’apa tu’u eng kenaramen wuruk, rio keiy mewali-wali i kenganga lumoo’ nyi’a! 24Eng kaulitna, nikouw i yi’I nyi’a mouw kouw tanu se reiy’ wia wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu nyi’a mouw e reiy’ sisapa; sitou meleng nikouw nyi’a mouw si kari’irisan.25Niaku ku minoghe mola siesa tou waki amian wo nisia si mineiy mouw, waki esa nga weka em paretikan ni endo Niaku ku kimeretouw nisia ampit e ngaranna. Tanu si sumesiwo eng kure’ mele’e-le’ek en tana’ pulut, tuana mouw sia laa mele’e-le’ek se makua-kuasa – makua-kuasa tanu e lipetek. 26Seiy ku’a re’en si minakite’ula nyi’a waki kasa ketare-tarena, i ka’ayo keiy mete’ula nyi’a, wo wakipe’ eng ketareanna, i ka’ayo keiy lumila’la: “Ulitouw sia?” Ulit-ulit, e reiy’la tou si minakite’ula nyi’a, e reiy’la tou si minabarla nyi’a, e reiy’la tou si liminga esa nga repu’ lelila’an tu’u waki nikoo.27Tanume si kimetare Niaku ku minakite’ula nyi’a wia se Sion, wo Niaku ku mineela sitou maali e nabar le’os wia se Yerusalem. 28Sakawisa Niaku nu lumoo ‘ maledong, takar e reiy’la siesa tou tu’u, wo witu e nelet em baya nea i yi’i e reiy’la si mete’u mee teturu’, ka’apa si mete’u mee wewingkot sa Aku mueiyla nisea. 29Eng kaulitna, se minapekasa nea se tanu se reiy’ wia, em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea e reiy’ sisapa, patong-patong tinoa’ nea se reghes wo se kasa reiy’ sipenoron.
Chapter 42

1Loo’on, si ti’i si hamba-Ku, si tiniboiyang-Ku, sitou pineleng-Ku, e wia nisia niaku mepa’ar. Niaku ku minee mola e Roh-Ku witu natasna, rio sia mapaloo’o-loo’ola e nukum wia se bangsa-bangsa. 2Sia si reiy’ laa rumekeiy ka’apa tumaleintengla en suara ka’apa mapalingala en suarana witu e lalan.3Tabelang e repu’ timalo’aiy e reiy’ laa tenggolennala, wo en sumbu kime’erem e layasna e reiy’ laa patennala, ta’an ampit e lale’ nisia si laa mapaloo’o-loo’ola e nukum. 4Nisia nuesa si reiy’ laa make’erem wo reiy’ laa marepu’ ketalo’aiy, i ka’ayo sia tumaga’la e nukum wia em bumi; e reiy’ sa mina’asa pulau e maarapla em paturu’anna.5Teinti’i mouw e nuwu’ ni Empung, TUHAN, si simiwola e langit wo minelarla nyi’a, si kimayo’la em bumi ampit e reiy’ sa mina’asa en timou witu natasna, si mineela asengan wia se umat ne tou se rimuberla nyi’a wo e nyawa wia nisea se matou-tou witu e natasna: 6“Niaku i yi’i, TUHAN, si kimeretola nikoo i wee e maksut pelawiran, timiboiyola e lawasmu; Niaku ku minentukola nikoo wo minee nikoo mamuali teta’aran i wee se umat ne tou mamuali terang i wee se bangsa-bangsa,7kaa laa mewewuka’ em beren e rapa, kaa laa mererou’mi se tou ukuman waki tampa petaangan wo mererou’mi se tou-tou rimuber witu e reiydem waki wale penjara.8Niaku i yi’i ku TUHAN, ni’itu mouw e ngaran-Ku; Niaku ku reiy’ laa meela eng kamulia’ang-Ku wia se walina ka’apa eng kemasyurang-Ku wia se patong. 9Wenti’-wenti’ eng ketareanna en teakan e minamuali mouw pakaloo’o-loo’ola, eng kapualitan-kapualitan e weru e laa-Ku i pakite’ula. Nu reiy’pe’ eng kapualitan-kapualitan i ti’i nu modol, Niaku kumabarla nyi’a wia nikoo.”10I kantarola eng kekantaren weru i wee si TUHAN wo lo’oreni Sia waki tempok em bumi! Le’osouw en tasik e merut ma’an se reiy’ sa mina’asa pumpunena wo em pulau-pulau ampit se reiy’ sa mina’asa pendudukna. 11Le’osouw em padang gurun tumaleintengla en suara ampit eng kota-kotana wo en desa-desa niena’anla ne Kedar! Le’osouw merio-rio se penduduk eng Kentur Watu, le’osouw sea mengale-ngaleiyi waki toka eng kuntung-kuntung!12Le’osouw sea mee paorematan wia si TUHAN, wo mabarla em pujian e wia-Nisia waki pulau-pulau. 13TUHAN si rimou’mi maseke’ tanu se pahlawan, tanu se tou maseke’ Sia timo’orla en semangat-Na kaa laa sumeke’; Sia si kasa mario, yon, Sia si kimukuk, witu se kesaru-kesaru-Na Sia si mapa’atola eng kapahlawanan-Na.14Niaku ku minenes waki rengane’ eng kasa ketareanna, Niaku ku minakapenes en tou, Niaku kumetaang e nate-Ku; en teakan Niaku ku pa’ar nguma’angal tanu si wewene timimea’la, Niaku ku pa’ar menga’anga-nga’angap wo memo’a-mo’aiy.. 15Niaku ku pa’ar mesesiwo marese eng kuntung-kuntung wo eng kakenturan-kakenturan, wo pa’ar mesesiwo maweles e reiy’ sa mina’asa en tumetou-tumetouna; Niaku ku pa’ar mesesiwo en so’oso’an-so’oso’an mamuali tana’ pera wo pa’ar mesesiwo mapera e lour-lour.16Niaku ku pa’ar ma’aka-akala se tou-tou rapa witu e lalan reiy’ kasine’uan nea, wo pa’ar ma’ali nisea kumelang witu e lalan-lalan reiy’ kasine’uan nea. Niaku ku pa’ar mesesiwo eng kareiydeman witu en saruan nea mamuali terang wo en tana’ minengewo-ngewong e mamuali tana’ rampen. Ni’itu mouw eng kapualitan-kapualitan e laa-Ku petetuananla wia nisea, en tantu laa-Ku tuananla.17Se tou-tou ma’eman wia se patong pina’at se laa lumenge mea waki muri wo maka’ato irang, nyi’a i ti’i se tou-tou meila’ wia si patong tinoa’: “Nikoo mouw si empung meiy!”18Linganola, heiy tou-tou lunteng tu’usanouw wo loo’onouw, heiy tou-tou rapa! 19Seiy ku’a re’en si rapa ta’an i te waki se hamba-Ku, wo se lunteng tanu se tetoke neiy-Ku i reo? Seiy ku’a re’en si rapa tanu si rereoang-Ku wo si lunteng tanu si hamba ni TUHAN?20Nikoo koo limoo’ kelaker, ta’an reiy’ mineela ghenang, nikoo koo tima’an en talinga, ta’an reiy’ liminga. 21TUHAN si minepa’arola demi em pelawiran-Na kaa laa mee en teturu’an-Na e wangko’ wo mulia:22ta’anouw nisea se esa bangsa rinemu’an wo rino’obitan, nisea nu waya se neiy i kasempak witu eng karungkea’an-karungkea’an wo neiy i kirongla witu e wale-wale penjara; nisea se minamuali mouw rinemu’ wo reiy’la si mayala, minamuali kinaat wo reiy’la si lumila’: “I warengola!”23Seiy ku’a re’en witu e nelet miouw si pa’ar tuma’an en talinga wia eng kapualitan i yi’i, si pa’ar meela ghenang wo lumingala nyi’a i wee e masa kamurian? 24Seiy ku’a re’en si simarakan si Yakub kaa laa kaaten, wo e Israel wia si rumeremu’? Reiy’ ku’a re’en e ni’itu si TUHAN? Karengan e wia nisia kita minakadosa mola, wo se tou se so’o kumi’itla e lalan neiy mouw i tudu’-Nala, wo witu en teturu’-Na se tou se so’o luminga.25Takar Sia si timoa’ mola wia nisia eng kepasu’an e nupi’-Na wo em paseke’an kahebat, e rimengisla nisia waki esa nga kaledong, ta’an nisia si reiy’ mawena’asla nyi’a, wo e matunu nisia, ta’an nisia si reiy’ mineela ghenang nyi’a.
Chapter 43

1Ta’an en teakan, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN si simiwola nikoo, heiy Yakub, si minentuk nikoo, heiy Israel: “Te’a mouw meide’, karengan Niaku ku timubuusola nikoo, Niaku ku kimeretola nikoo ampit e ngarannu, nikoo i yi’i koo kapunya’ang-Ku.2Sakawisa koo lumewet tumorola en dano, Niaku ku laa rumapitla nikoo, ka’apa tumorola en so’oso’an-so’oso’an, nikoo koo reiy’ laa i ayurela; sakawisa koo kumelang tumorola e napi, koo reiy’ laa rengisela, wo layas e napi e reiy’ laa tumunu nikoo. 3Karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, Si Kasakudus, Empung Israel, Lumelawirmu. Niaku ku timubuus nikoo ampit e Mesir, wo mineela e Etiopia wo en Syeba tanume en sawelmu.4Eng karengan nikoo koo maka arga witu em beren-Ku wo mulia, wo Niaku i yi’i ku meupusla nikoo, takar Niaku ku mineela sitou tanume si sawelmu, wo se bangsa-bangsa tanume se sawel e nyawamu. 5Te’a mouw meide’, karengan Niaku i yi’i ku rumapitla nikoo, Niaku ku laa mapa eiy se oki’ puyunmu waki sedangan, wo Niaku ku laa meruri nikoo waki talikuran.6Niaku ku laa lumila’ wia si amian: I wee mola! wo wia si timu: Te’a mouw penaa-naangen! Alinomi se oki-oki’-Ku tuama waki rou’, wo se oki-oki’-Ku wewene waki tempok-tempok em bumi, 7em baya ne tou se tinotorla ampit e ngaran-Ku se siniwo-Kula i wee eng kamulia’ang-Ku, se binentuk-Ku wo kangkasi se siniwo-Kula!” Israel se tanu se sairi ni TUHAN8Ma’anouw se tou mali mapa’ato se bangsa rapa ma’anouw tu’u wawean e werenna, se lunteng ma’anouw tu’u wawean talingana! 9Ma’anouw merur mewali-wali se reiy’ sa mina’asa bangsa-bangsa, wo ma’anouw merur se suku-suku bangsa! Seiy ku’a re’en si witu e nelet nea si toro makite’ula eng kapualitan-kapualitan i yi’i, si toro mabarla wia nikita eng kapualitan-kapualitan kasa ketareanna? Ma’anouw sea mali se sairi-sairina, rio sea pakaloo’o-loo’ola ulit; ma’anouw se tou luminga nyi’a wo lumila’: “E nulit tuana!”10“Nikouw i yi’i mouw kouw sairi-sairi-Ku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, “wo se hamba-Ku se pineleng-Ku mola, rio kouw mete’u wo ma’eman wia-Niaku wo makasiligh, kaa Niaku ku tataap Nisia. Nu reiy’pe Niaku e reiy’la si Empung binentukla, wo nu reiy’ mouw Niaku e reiy’ laa wawean kasi. 11Niaku, Niaku mouw si TUHAN wo e reiy’la si lumelawir walina ta’an i te Niaku.12Niaku mouw si minakite’ula, limawirla wo minabarla, wo reiy’ si empung wo’oseiy si wia e neletmu. Nikouw mouw si sairi-sairi-Ku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, “wo Niaku mouw si Empung. 13O kangkasi e mapawee-weena Niaku ku tataap Nisia, wo reiy’la si toro mayami waki lawas-Ku; Niaku ku tumuanala nyi’a, seiy ku’a re’en si toro malouwla nyi’a?”14Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Tumetubuusmu, Si Kasakudus, Empung Israel: “Eng karengan nikouw Niaku ku pa’ar merereo tou mea waki Babel wo pa’ar muka’ em baya eng kekelam-kekelam em pepalen em penjara, wo e merio-rio ne tou Kasdim e minamuali ngenga’angal. 15Niaku mouw si TUHAN, Si Kasakudus, Empungmu, Rajamu, si simiwola e Israel.”16Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, si simiwo mola e lalan matorola en tasik wo matorola e rano kahebat, 17si rimeo mola eng kareta wo se kawalo rumou’mi kaa laa sumeke’, o kangkasi se suraro wo se tou keteren – nisea se neiy i kagholeiy, reiy’ mete’u tumo’or, minate mouw, minate mouw tanume en sumbu –,18nuwu’-Na: “Te’a mouw meghena-ghenang eng kapualitan kasa ketareanna, wo te’a mouw paweeala ghenang eng kapualitan-kapualitan e wakipe’ en zaman purbakala! 19Loo’on, Niaku ku laa mesesiwo e nesa e weru, en teakan en timou mouw, reiy’pe ku’a re’en kouw minete’ula nyi’a? Yon, Niaku ku laa mesesiwo lalan waki padang gurun wo en so’oso’an-so’oso’an waki padang pelas.20Tekapen en talun se laa mememuliala Niaku, serigala wo se wara onta, karengan Niaku ku simiwo en dano makeresoti waki padang gurun wo en so’oso’an-so’oso’an waki padang pelas, kaa laa mee kumoo’ se umat pineleng-Ku; 21umat se binentuk-Ku mola i wee-Niaku se laa mabarla eng kemasyurang-Ku.” Dosa ne Israel e niampungala22“Uli-ulit, nikoo koo reiy’ kimeret Niaku, heiy Yakub, wo nikoo ko reiy’ menusa-susa karengan Niaku, heiy Israel. 23Nikoo koo reiy’ maali domba tetule tinunumu i wee-Niaku, wo reiy’ mamuliala Niaku ampit en tetule rineretmu. Niaku ku reiy’ mawuterla nikoo ampit e make’i en tetule sesakeiyan ka’apa masusala nikoo ampit e make’i eng kamania.24Nikoo koo reiy’ timeles pola mawou sedap i wee-Niaku ampit e loit ka’apa mewewesula Niaku ampit em barewes ni tetule rineretmu. Ta’an nikoo koo minuterla Niaku ampit en dosamu, nikoo koo masusala Niaku ampit eng kaselokannu.25Niaku, Niaku mouw Sia si rime’i en dosa pineranguannu eng karengan Niaku nuesa, wo Niaku ku reiy’ meghena-ghenang en dosamu. 26Ghenangenola Niaku, meiy mouw kita maperkara, i pareriorola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, rio koo pakaloo’o-loo’ola ulit!27Ama’ opo’mu se kasa ketarean se minakadosa mola, wo si sumesusuiymu si rimangu mola witu Niaku. 28Jadi Niaku ku neiy i kapupus numajisla se ma’aka-aka – ma’aka-aka en tampa kudus, wo neiy i kapupus sumarakanla si Yakub kaa laa regon wo e Israel kaa laa kewuren.”
Chapter 44

1“Ta’an en teakan, linganouw’, heiy Yakub hamba-Ku, wo heiy Israel, si pineleng-Ku mola! 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN si simiwola nikoo, si minentuk nikoo rengane’ waki gandongan wo si timulung nikoo: Te’a mouw meide’, heiy hamba-Ku Yakub, wo heiy Yesyurun, si pineleng-Ku mola!3Karengan Niaku ku laa tumoa’mi rano witu natas en tana’ mare’o, wo e naro karewek witu natas en tampa pera. Niaku ku laa tumoa’la e Roh-Ku witu natas ne see’mu, wo em berkat-Ku mea witu natas ne oki’ puyunnu. 4Nisea se laa tumou tanu e rukut witu eng keuneran en dano, tanu e nakan-nkana eng gandarusa witu li’ilik en so’oso’an.5Siesa si laa lumila’: Niaku ku kapunya’an ni TUHAN, si walina si laa tumotor en touna ampit e ngaran ni Yakub, wo si katelu si laa matikla witu e lawasna: Kapunya’an ni TUHAN, wo laa tumotorla en touna ampit e ngaran Israel.”6Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Raja wo tumetubuus ne Israel, TUHAN em pakasa’an alam: “Niaku mouw si kasa ketareanna wo Niaku mouw si kasa kamurian; e reiy’la si Empung walina ta’an i te Niaku.7Seiy ku’a re’en si tanu Niaku? Ma’anouw sia maleiyla nyi’a, ma’anouw sia makite’ula nyi’a wo melarla nyi’a wia-Niaku! Seiy ku’a re’en si minabarla waki ketareanna e nedo eng kapualitan-kapualitan nu laa meiy? Sapa e laa i ka’ayomi, ma’anouw sea makite’ula nyi’a wia nikeiy!8Te’a mouw kori’ wo te’a mouw meide’, karengan e memang wakipe’ ketareanna neiy-Ku mouw i abarla wo i pakite’ula eng kapualitan i ti’i wia nikoo. Nikouw mouw si sairi-sairi-Ku! Wawean ku’a re’en Empung walina ta’an i te Niaku? E reiy’la si Kuntung Watu walina, e reiy’la si kasine’uang-Ku!9Tou-tou se minentuk si patong, em bayanyi’a nyi’a mouw e reiy’ sipenoron, wo em barang-barang i koupus nea i ti’i e reiy’kan mawee ka’ara’an. Sumesempe-sumesempe se patong i ti’i se reiy’kan maloo’ wo reiy’kan mamete’ula sapa-sapa; eng karengan e ni’itu nisea se laa maka’to e nirang. 10Seiy ku’a re’en si minentuk si empung wo timoa’ si patong reiy’ mawee ka’ara’an?11Eng kaulitna, em baya ne maki’i-ki’it e nyi’a se laa maka’ato e nirang, wo se sumesiwo-sumesiwona mouw nyi’a se tou i te waya. Ma’anouw nisea nu waya merur wo tumo’or rumedeiy! Nisea se laa kumori’ wo maka’ato e nirang mewali-wali.12Sumesiwo em besi si simiwo nyi’a witu em baana e napi wo tumi’ir nyi’a ampit e martelu, sia si mina’ayangla nyi’a ampit e reiy’ sa mina’asa eng keter witu e lawasna. Awes tare nisia si metaang e narem i ka’ayo mina’apu mouw eng keterna, wo nisia si reiy’ kimoo’ rano i ka’ayo sia wedu reawa’.13Sumesiwo eng kayu si rimenetla en tali peukur wo sumiwo en tiro’an niesa patong ampit eng kapur mea’; sia si mina’ayangla nyi’a ampit em pepa’at wo ghuma’arisla nyi’a ampit en jangka, laa o sia meela bentuk niesa tuama wia nisia, tanu siesa tou gaga eng gio, wo tumodongla nyi’a i tampala witu eng kuil.14Wo’o wona’ sia minele e nakana-nakana aras ka’apa sia mineleng e nakana en saru ka’apa nakana en tarbantin, laa o mayala nyi’a tumou minasela witu nelet e nakana-nakana waki talun, ka’apa sia timanem e nakana en salam, o laa e naro en simiwo nyi’a simela.15Wo eng kayuna e minamuali lungu i wee se tou, se mepakela nyi’a kaa laa mepepasu’la en tou; awes kangkasi nisia si melayasla nyi’a kaa laa metetunu e roti. Ta’an e kangkasi nisia si simiwo nyi’a minamuali empung laa o sumempe wia nisia; nisia si mina’ayangla nyi’a minamuali patong laa o mongkot wia nisia. 16Esa nga paruana en tinununa witu e napi wo witu natas e nyi’a rinarangna e le’ona. Laa o sia kumaan e le’ona rinarang i ti’i i ka’ayo minawesu; nisia si minasu’la en tou kasuatan limila’: “Aa, niaku ku minasu’ mouw , niaku ku mine’anola eng kepasu’an e napi.”17Wo en tele’u eng kayu i ti’i em pina’ayangnala minamuali empung, minamuali patong sesempeanna; sia si maongkot wia nisia, sia si masempe wo masombayang wia nisia, pokeiyna: “Tulungenouw aku karengan nikoo mouw si empungku!”18Sitou tanu e ni’itu si reiy’ mete’ula en sapa-sapa wo reiy’ makasiligh en sapa-sapa, karengan em berenna eng kimerut minapenet, i ka’ayo reiy’ mete’u lumoo’, wo e natena neiy i kapenet kangkasi, i ka’ayo reiy’ mete’u makasilighla.19Reiy’ la si minemili-milingla nyi’a, reiy’la siawes en tine’u ka’apa eng kasilighan kaa laa lumila’la: “Esa nga paruana en tinunuku mola witu e napi wo witu natasna kangkasi en tinunuangku mola e roti, e rinarangangku mola e le’ona, laa o kaanengku. Ma’anouw tu’u en tele’una e laaku siwon mamuali dewa kawengi’isan? Ma’anouw tu’u aku laa sumempe’ wia eng kayu pera?”20Sitou karingangar ampit e riawu waya, si’i seipla e natena kinale’ekokan; sia si reiy’ mete’u lumawirla si imukurna ka’apa lumila’la: “Reiy’ ku’a re’en en towo e minamuali tetiboyangku?”21Ghenangenouw em baya nyi’a i yi’i, heiy Yakub, karengan nikoo mouw si hamba-Ku, heiy Israel. Niaku ku minentukola nikoo, nikoo nyi’a mouw si hamba-Ku; heiy Israel, nikoo koo reiy’ liureng-Kula. 22Niaku ku rime’i mola em baya ne dosa pineranguannu tanu e leleiydem neiy i telewla e reghes wo e reiy’ sa mina’asa en dosamu tanu e linaak neiy i kasengo. Marengomi wia-Niaku, karengan Niaku ku timubuusola nikoo!23Merio-rio mouw, heiy langit, karengan si TUHAN si mininta’ mola, rumio-rio mouw, heiy gandongan em bumi! Lumaya-laya’ mouw ampit e merio-rio, heiy kuntung-kuntung, heiy talun ma’an e reiy’ sa mina’asa akana witu eng goremna! Karengan si TUHAN si timubuusola si Yakub, wo Nisia si minapa’ato mola eng kewangko’an-Na witu eng kapualitan ne Israel.24Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Tumetubuusmu, si minentuk nikoo rengane’ waki gandongan; “Niaku mouw si TUHAN, si simiwola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, si maesa-esa en tou minelarla e langit, si simerala em bumi – seiy ku’a re’en si timeperla Niaku? – 25Niaku mouw si rime’ila eng kowa’-kowa’ ne mementi’ tumetowo wo minema’aya-ma’ayangla se menenebo-menenebo; si simiwo se tou-tou sama’ minundur mea waki muri, wo minurikitla en tine’u nea minamuali kawe’engelan;26Niaku mouw si minente’la e lelila’an ne hamba-hamba-Ku wo timuanala eng katenggolan-katenggolan neiy i abarla ne tetoke-tetoke-Ku; se meila’ tanume e Yerusalem: Le ‘osouw sia ena’an! wo en tanume eng kota-kota ne Yehuda: Le’osouw sia bangunen, Niaku ku pa’ar mereredeiyla sumeup e riberekna! 27Niaku mouw si limila’ wia en temping e lawanan: Mapera mouw, Niaku ku pa’ar mepeperala en so’oso’an-so’oso’annu!28Niaku mouw si limila’ en tanume eng Koresh: Nisia si rumerawir-Ku; e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arang-Ku e laa lekepennala ampit e lumila’la en tanume e Yerusalem: Le’osouw sia bangunen! Wo en tanume em Bait Suci: Le’osouw i reta’la en to’otolanna!”
Chapter 45

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Nyi’i mouw e nuwu’-Ku wia sitou ni’isu’-Kula, wia si Koresh e lawas lele’osna en tiniboiyang-Ku rio Aku tumu’utukla se bangsa-bangsa witu en saruanna wo mangkuli se raja-raja, rio Aku muka’ em pepalen-pepalen witu en saruanna wo rio em pepalen-pepalen leloangan e reiy’ minena’ minakapenet:2Niaku nuesa ku laa mekekelang witu e reriormu wo laa mererampenla eng kuntung-kuntung, laa mepepete’la em pepalen-pepalen tambaga wo laa mererepu’la eng kekelam-kekelam wesi. 3Niaku ku laa meela wia nikoo eng harta benda neiy i kale’elep wo eng harta kakaya’an neiy i kakirong, rio koo mete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, Empung Israel, si kimeret nikoo ampit e ngarannu.4Eng karengan si hamba-Ku Yakub wo si Israel, pineleng-Ku, takar Niaku ku kimeret nikoo ampit e ngarannu, minee tetotoren nikoo, ma’anouw tu’u koo reiy’ makasine’u Niaku. 5Niaku mouw si TUHAN wo e reiy’la si walina; kacuali Niaku e reiy’la Empung. Niaku ku minapasalianti mola nikoo, ma’anouw tu’u koo reiy’ makasine’u Niaku, 6rio se tou mete’u waki kereretikna niendo i ka’ayo eng kinetetenemna, kaa reiy’la se walina witu e luar Niaku. Niaku mouw si TUHAN wo e reiy’la se walina,7si simiwola en terang wo simiwola e reiydem, si simiwola e nasib kinamang wo simiwola e nasib neiy i kabelot; Niaku mouw si TUHAN si simiwo em baya nyi’a i yi’i. 8Heiy langit, i tiisomi eng ka’adilan waki atas, wo le’osouw e linaak-linaak e mura’araki nyi’a! Le’osouw em bumi muka’la en tou wo makasurula eng kelawiran, wo le’osouw i tounami eng ka’adilan! Niaku mouw si TUHAN si simiwola em baya nyi’a i yi’i.”9Cilaka mouw sitou mepeperoan ampit si Minentuk nisia; nisia si reiy’ siwalinami waki em pete’an eng kure i te! Wawean ku’a re’en en tana’ pulut e lumila’ wia si minentuk nisia: “Sapa ku’a re’en em pasiwonnu?” ka’apa em binentukna mola: “Nikoo koo reiy’ mekelawas!”10Cilaka mouw sitou meila’ wia si ama’na: “Sapa ku’a re’en e neiymu i peurangi?” wo wia si ina’na: “Sapa ku’a re’en e neiymu i peurangi?” wo wia si ina’na: “Sapa ku’a re’en e neiymu i patoumi?”11Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Si Kasakudus, Empung wo si Minentuk e Israel: “Nikouw ku’a re’en si mina’ayola e wewueiyen wia-Niaku en tanume se oki-oki’-Ku, ka’apa minee perenta wia-Niaku en tanume se siniwo e lawas-Ku?12Niaku mouw si simiwola em bumi wo si simiwola sitou witu e natasna; lawas-Ku mouw e minitarla e langit, wo Niaku mouw si minee perenta wia se minapekasa surarona.13Niaku mouw si minoghela si Koresh i wee e maksut pelawiran, wo Niaku ku laa rumampenla e reiy’ sa mina’asa e lalanna; sia mouw si laa mebebangun eng kota-Ku wo si laa mayami se tou-tou-Ku se witu em pasea’an, reiy’ ampit e wearan wo reiy’ ampit e wewoko’,” e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.14Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Wua’na en tana’ waki Mesir wo e reiy’ sa mina’asa e nuntung waki Etiopia wo se tou-tou en Syeba, se tou-tou rakek e nouwakna, se laa sumoro’ wia nikoo wo mamuali kapunya’annu, nisea se laa kumelang witu e murimu ampit e rinante; nisea se laa mongkot wia nikoo wo laa melur nikoo, pokeiyna: Wia i te eng keunerannu e wawean Empung, wo e reiy’la si walina; kacuali Nisia e reiy’la si Empung! 15Uli-ulit, Nikoo si Empung kimirongla en tou, Empung Israel, Lumelawir.16Ta’an se meneniwo-meneniwo em berhala se lewo’ sa reiy’ mundur ampit e wuta en sering, em baya nea se laa maka’ato e nirang wo tena’an en sering kangkasi. 17Kasuatan se Israel se linawirla ni TUHAN ampit eng kelawiran eng keure-urena; nikouw kouw reiy’ laa maka’ato e nirang wo reiy’ laa tena’an en sering i ka’ayo eng keurena wo e mapawee-weena.”18Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, si simiwola e langit, – Nisia mouw si Empung – si minentuk em bumi wo simiwola nyi’a wo si minalinto’orla nyi’a, – wo Nisia si simiwola nyi’a reiy’ o rio reiy’ sisapa, ta’an Nisia si minentuk nyi’a kaa laa ena’an –: “Niaku mouw si TUHAN wo e reiy’la si walina.19Reiy’pe’ ma’an mekasa Niaku lumila’ ampit eng kimirong ka’apa waki tampa em bumi kareiydem. Reiy’pe’ ma’an mekasa Niaku rumeo se see’ ni Yakub kaa laa sumero Niaku ampit e reiy’ sipenoron! Niaku, TUHAN, reiy’ maena-ena’ meila’ e nulit, reiy’ maena-ena’ maabarla sapa en teren.”20“Merurouw wo meiy mouw, mapa’ato mouw mewali-wali, heiy nikouw nu pekasana se neiy i kaliseiy witu nelet ne bangsa-bangsa! Rereiy’la sitine’u se tou-tou maali si patong kayu wo se masombayang wia si empung reiy’ mete’u lumawirla.21I pakite’u mola wo i pa’ayo mola en to’otolannu, yon, ma’anouw sea rumunding mewali-wali: seiy ku’a re’en si minabarla eng kapualitan i yi’i wakipe’ en zaman kasa ketareanna, wo minakite’ula nyi’a waki rengane’ eng ketareanna? Reiy’ ku’a re’en Niaku, TUHAN? Reiy’la si walina, reiy’la si Empung walina ta’an i te Niaku! Empung si adil wo Lumelawir, reiy’la si walina kacuali Niaku!22Lumenge mouw wia-Niaku wo i waya mola en toumu lawirenla, heiy tempok-tempok em bumi! Karengan Niaku mouw si Empung wo reiy’la si walina. 23Demi Niaku nuesa Niaku ku timiwa’ mola, waki suma-Ku e rimou’ momi eng kaulitan, e nesa nuwu’ e reiy’ mouw mete’u keongeni sumeup: wo em baya ne tou se laa meku’ eng kurur witu en sinaru-Ku, wo laa tumiwa’ e lale’ witu e reiy’ sa mina’asa baasa,24kasuatan meila’: Eng ka’adilan wo eng kaente’an em bitu i te si TUHAN. Em baya ne tou en timo’orouw e nupi’na witu Nisia se laa meiy wia-Nisia wo maka’ato nirang, 25ta’an se minapekasa see’ ne Israel se laa pakaloo’o-loo’ola ulit wo laa sumawa’ witu si TUHAN.”
Chapter 46

1Dewa Bel si neiy mouw i tu’utukla, dewa Nebo si neiy mouw i rewala, patong-patongna se neiy mouw i atere witu natas ne tekapen; se mekasa mouw paalin niouw maledong, en teakan se neiy mouw i seretla tanume se pemesa’anen wia si tekapen e wedu, 2si reiy’ mete’u lumawirla em pemesa’anenna i ti’i. Dewa-dewa i ti’i se mewali-wali neiy i rewa’la wo i tu’utukla wo nisea nuesa se lewo’ sa reiy’ mea tanume se tinaang.3“Linganola Niaku, heiy kaum see’ ni Yakub, heiy em baya ne tou se timele’upe’ waki se see’ ne Israel, heiy tou-tou se dinukung-Ku rengane’ waki gandongan, heiy tou-tou se sinu’un-Ku rengane’ waki gandongan. 4I ka’ayo e masa tu’amu Niaku ku tataap Nisia wo i ka’ayo e masa puti’ em bu’ukmu Niaku ku rumawak nikouw. Niaku ku timuana mola nyi’a wo pa’ar tumanggong nikouw mapawee-wee; Niaku ku pa’ar mesa’an nikouw wo lumawirla nikouw.5Wia si seiy ku’a re’en kouw laa mesesuatla Niaku, laa me’imbangla wo laa mepe’ulurla Niaku, i ka’ayo keiy masuat? 6Sitou si rimou’mi e mas waki ghorem en sompoiyna wo tumimbang em perak ampit en tetimbangan, nisea se minee tetoro se meneniwo mas kaa laa sumiwo empung waki em bahan i ti’i, laa o sea sumempe nisia, o kangkasi mongkot wia nisia!7Nisea se minopo nisia witu natas em paluka wo mesa’an nisia, laa o meela nisia witu en tampana; witu sia rimedeiy wo reiy’ mete’u mensongi waki tampana. Ma’anouw tu’u se tou maaleiy wia nisia, si reiy’ mingkot wo nisia si reiy lumawiri nisea waki kase’esekan nea.8Ghenangenouw eng kapualitan i ti’i wo meirangola, pemili-milingenola witu e nate, heiy tou-tou rumerangu! 9Ghenangenouw eng kapualitan-kapualitan eng ketareanna waki rengane’ eng kasa ketareanna, eng kaulitna Niaku mouw si Empung wo e reiy’la si walina, Niaku mouw si Empung wo e reiy’la si tanu Niaku,10si minakite’ula waki kasa ketare-tare eng kapualitan kamurian wo waki en zaman kasa ketareanna sapa e reiy’pe kinatuana’an, si limila’: Katenggolang-Ku e laa ma’ayo, wo e reiy’ sa mina’asa eng kepa’arang-Ku e laa-Ku tuananla, 11si kimereti si wara lela’ waki sedangan, wo sitou timuanala eng katenggolang-Ku waki wanua kewa’akat. Niaku ku limila’ mola nyi’a, takar Niaku ku laa mapawee-weela nyi’a, Niaku ku timiro’ mola nyi’a, takar Niaku ku laa metetuanala nyi’a.12Linganola Niaku heiy tou-tou tingkeiy, tou-tou se wa’akati waki kaulitan: 13Kelawiran e waki-Niaku e reiy’ mouw wa’akat kasi, karengan Niaku ku timawi momi nyi’a wo eng kewaya’an neiy-Ku i weela e reiy’ kalodok kasi; Niaku ku laa meela eng kewaya’an waki Sion wo eng kewangko’ang-Ku wia si Israel.”
Chapter 47

1Tumumpa mouw wo rumuberouw witu natas e riawu, heiy oki’ reraa, keke’ Babel! Rumuberouw witu en tana’ ampit e reiy’ meketakhta, heiy keke’ Kasdim! Karengan nikoo koo reiy’ mouw laa totorela kasi emis wo lontik. 2Edonouw e watu gegilingan wo gilingenouw en topoong, wuka’anouw em peporongmu; i angkatouw em buyangmu, i ongka’ mola em pa’a, lewetenola en so’oso’an-so’soso’an!3Ma’anouw e noatmu i kaongka’ wo en seringmu eng kaloo’an! Niaku ku laa tumuanala sesuli’an wo reiy’ meneselela siesa tou tu’u, 4pokeiy ni Tumetubuus nikeiy, TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na, Si Kasakudus, Empung Israel. 5Rumuberouw ampit e makapenes en tou wo ghumoremouw mea witu eng kareiydeman, heiy keke’ Kasdim! Karengan nikoo koo reiy’ mouw laa totoren kasi ratu witu se keraja’an-keraja’an.6Niaku eng ketarena ku meupi’ witu se umat-Ku, kimemo’la eng kapunya’an pusaka-Ku, wo sumarakanla nyi’a witu e lawasmu; wo nikoo koo reiy’ minee tongkoupusen wia nisea, awes tare eng kasa minuterla em bongkouwmu wia se tou katu’a. 7Pokeiymu eng ketarena: “I wee eng keure-urena niaku ku minena-ena’ minamuali ratu!” kasuatan nikoo koo reiy’ minawena’asla wo reiy’ ghimenangla eng kesampetan em baya nyi’a i ti’i.8Eng karengan e ni’itu, linganouw e nyi’i, heiy tou se matou-tou mengere-ngere’, se merube-ruber ampit e lompon, e meila’ witu e natemu: “Rereiy’la si walina witu esa nga wekaku! Niaku ku reiy’ laa mebalu wo reiy’ laa mapuneng!” 9E rua kapualitan i ti’i e laa tumoro nikoo witu e reiy’ pini’ipitan em beren, witu e nesa nga endo kangkasi. Kapunengan wo eng kebaluan ampit eng kawutana e laa tumoro nikoo, ma’anouw tu’u laker en sihirmu wo eng kasa ente’ en dotimu.10Nikoo eng ketarena koo mapedam aman witu eng kalewo’annu, pokeiymu: “Rereiy’la si limoo’ niaku!” Kesama’annu wo en tine’umu ni’itu mouw e sumeipla nikoo, i ka’ayo koo lumila’ witu e natemu: “Rereiy’la si walina witu esa nga wekaku!” 11Ta’an eng kacilaka’an e laa tumoro nikoo, nikoo koo lengeiy mepeka’arala en dotimu witu nyi’a; cilaka e laa tumena’ witu nikoo, nikoo koo reiy’ makawoo mesikla nyi’a ampit e mapasempela en tetule; kapunengan e laa tumoro nikoo ampit e lumo’osit i te e reiy’ katika’annula.12Tumaangola ampit e reiy’ sa mina’asa en dotimu wo en sihirmu kelaker i ti’i , eng kina’atoannu mola waki rengane’ eng kaoki’annu; wo’o wona’ koo makawoo mapa eiy en sesawang, wo’o wona’ koo toro mapalentutla eng kineide’an. 13Nikoo koo paya mouw karengan eng kelakerna e ngenge’enge’! Ma’anouw mapa’ato wo lumawirla nikoo se tou-tou simoisap e reiy’ sa mina’asa e ruuna e langit, se timebo se sumesena’-sumesena’ wo se witu en susur en sumedot weru se makite’ula sapa e laa mamuali witu nikoo!14Eng kaulitna, nisea se tanume en daami patunun e napi; nisea se reiy’ mete’u mayami e nyawana waki kuasa layas e napi; napi i ti’i e reiy’ waana e napi kaa laa mepepasu’la en tou, reiy’ api kaa laa pererarangan! 15Tuana mouw eng ka’ara’anna i wee nikoo waki se dumedoti-dumedoti i ti’i, e riningangarmu mola waki rengane’ eng kaoki’annu; siesa o siesa nisea se matigo-tigogor mea waki e reiy’ sa mina’asa em pela’an, e reiy’la si toro lumawirla nikoo.
Chapter 48

1Linganouw e nuwu’ i yi’i, heiy kaum see’ ni Yakub, se timotorla en touna ampit e ngaran Israel wo se nyi’a mouw se see’ ne Yehuda, se timiwa’ demi e ngaran ni TUHAN wo minakula si Empung Israel – ta’an e reiy’ ampit e makauli-ulit wo ampit em pakasa’an e nate – 2awes tare nisea se timotorla en touna i ki’it eng kota kudus wo nisea se timobol wia si Empung Israel, TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na;3nuwu’ ni TUHAN: “Eng kapualitan-kapualitan e minamuali witu e masa limangkoiyla e neiy-Ku mouw i pakite’ula waki rengane’ eng ketareanna, Niaku ku timotorola nyi’a wo minabarola nyi’a. Kamurian ampit e limo’osit i te Niaku ku timuanala nyi’a kangkasi wo em baya nyi’a i ti’i e minamuali mouw pakaloo’o-loo’ola. 4Eng karengan Niaku ku mete’u, kaa nikoo koo kete ate, kete kokong wo makakokong watu, 5Takar Niaku ku minakite'ula nyi'a wia nikoo waki rengane' eng ketarenanna; nu reiy'pe eng kapualitan i ti'i minamuali pakaloo'oloo'ola, Niaku ku minabaria nyi'a wia nikoo, ria te'a koo lumila': Em berhalaku en timuanala nyi'a, patomg pina'atku wo se patong tinoa'ku se minenerentala nyi'a.6Nikoo koo liminga mola em baya nyi’a i ti’i wo en teakan nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumoo’ nyi’a; reiy’ ku’a re’en nikoo nuesa koo pa’ar makula nyi’a? Niaku ku mabarla wia nikoo eng kapualitan-kapualitan e weru waki rengan en tekan, wo eng kapualitan-kapualitan neiy i kakirong e reiy’pe’ kinete’uannula. 7En tare mouw en teakan eng kapualitan-kapualitan i ti’i siniwola wo e reiy’ waki rengane’ eng ketareanna, wo nu reiy’pe’ nyi’a koo reiy’ liminga nyi’a, rio te’a koo lumila’: memang niaku ku minete’u mola nyi’a!8Nikoo koo reiy’ liminga nyi’a ka’apa tu’u minete’ula nyi’a, o kangkasi en talingamu e reiy’ minuka’ waki rengane’ eng ketareanna; ta’an Niku ku minete’u mola, kaa nikoo koo masiwo e reiy’ lale’ kawengi’i-wengi’isna, wo kaa se tou se matotorla nikoo: rumerangu rengane’ waki gandongan.9Eng karengan e ngaran-Ku Niaku ku metaang e nupi’-Ku wo eng karengan eng kemasyurang-Ku Niaku ku makoupusla nikoo, i ka’ayo Niaku ku reiy’ rime’ila nikoo. 10Eng kaulitna, Niaku ku limenasola nikoo, ta’anouw e reiy’ tanu em perak, ta’an Niaku ku minuji mola nikoo witu e nawu peme’itan. 11Niaku ku laa tumuanala nyi’a eng karengan Niaku, yon eng karengan Niaku nuesa, karengan ma’anouw tu’u e ngaran-Ku e laa kewuren? Niaku ku reiy’ laa meela eng kamulia’ang-Ku wia se walina!”12“Linganola Niaku, heiy Yakub, wo nikoo Israel si kineret-Ku! Niaku mouw si tataap masuat, Niaku mouw si kasa ketareanna, Niaku mouw kangkasi si kasa kamurian! 13Lawas-Ku kangkasi e rimeta’la en to’otolan em bumi, wo e lawas lele’os-Ku e minitarla e langit. Katoroan Niaku nu tumotor e ngaranna, em baya nyi’a e makaodo-odoli.14Merurouw nikouw nu pekasana wo linganouw! Seiy ku’a re’en witu e nelet nea si makite’ula em baya nyi’a i yi’i? Nisia si’i koupusla ni TUHAN si laa tumuanala eng kepa’aran ni TUHAN witu em Babel wo mapa’atola eng kaente’an e lawas ni TUHAN wia se tou eng Kasdim. 15Niaku, Niaku mouw si limila’la nyi’a wo si kimeret nisia kangkasi, Niaku mouw si minapa eiy nisia, wo e reiy’ sa mina’asa em pe’inakutenna e laa mua’.16Tumawi mouw wia-Niaku, linganouw e nyi’i: Wakipe’ eng ketareanna e reiy’ ma’an mekasa Niaku lumila’ ampit eng kimirong wo witu e nedo eng kapualitan i ti’i nu minamuali Niaku ku witu.” Wo en teakan, EMPUNG Tuhan si timoke niaku ampit e Roh-Na.17Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Tumetubuusmu, Si Kasakudus, Empung Israel: “Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si timuru’ nikoo tanume en sapa e mawee ka’ara’an, e merawir nikoo witu lalan e lewo’ sa reiy’ kelangannu. 18Sa wona’na koo meela ghenang em perenta-perenta-Ku, takar en dame sejahteramu e laa tanu en so’oso’an e reiy’ ma’an mekasa mapera, wo eng ka’aruiyannu e laa reiy’ maena-ena’ lumokon tanu em balolongan-walolongan en tasik e reiy’ ma’an mekasa mena’,19takar se see’mu se laa tanu e neris wo se oki’ puyunnu se tanu eng kersik eng kelakerna; ngaran nea e reiy’ laa punengen ka’apa re’ini waki sinaru-Ku.”20Rumou’ momi waki Babel, tumingkasomi waki Kasdim! I pakite’u mola ampit en suara merio-rio wo i abarola eng kapualitan i yi’i! I palakatola ni’itu i ka’ayo mea waki tempok em bumi! I lila’ mola: “TUHAN si timubuusola si Yakub, hamba-Na!”21Nisea se reiy’ pineme’itan e re’o, eng katoroan Nisia nu ma’aka-aka nisea timoromi en tampa-tampa rese; Sia si rimou’mi rano waki kuntung watu i wee nisea; Sia si kimewe’ eng kuntung watu, takar kumeresoti rano. 22“Reiy’la dame sejahtera i wee se tou-tou fasik!” e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 49

1Linganola niaku, heiy pulau-pulau, weeanola ghenang, heiy se bangsa-bangsa rou’! TUHAN si kimeretola niaku rengane’ waki gandongan timotorola e ngaranku rengane’ waki po’ot ni ina’ku. 2Sia si simiwo mola en sumaku tanume en santi katelew wo simiwo niaku timerung witu en tinerungan e lawas-Na. Sia si simiwo mola niaku minamuali sioki’na em panah ketarem wo kimirongla niaku witu e lulut em panah-Na.3Sia si minee nuwu’ wia niaku: “Nikoo nyi’a mouw si hamba-Ku, Israel, wo kaa nikoo Niaku ku laa mapaloo’o-loo’ola eng kewangko’ang-Ku.” 4Ta’an niaku ku limila’: “Niaku ku minenusa-nusa ampit e reiy’ si penoron, wo kima’apu mola eng kaente’angku ampit e reiy’ sipenoron wo reiy’ makaka’ara’an; ta’anouw eng hakeku neiy i kaeram wia si TUHAN wo en tetoroku wia si Empungku.”5Takar en teakan e nuwu’ ni TUHAN, e minentuk niaku rengane’ waki gandongan kaa laa mamuali hamba-Na, kaa laa mewewarengla si Yakub wia-Nisia wo rio se Israel se i erurla wia-Nisia – takar niaku ku i pamuliala witu em beren ni TUHAN, wo si Empungku si mamuali kaente’angku –, nuwu’-Na: 6“Taleus toyo’ i wee nikoo kaa laa i te mamuali hamba-Ku, kaa laa tumaga’la se suku-suku ni Yakub wo kaa laa mewewarengla se tou-tou Israel se mina piarape’. Ta’an Nikau ku laa sumiwo nikoo mamuali terang i wee se bangsa-bangsa rio eng kelawiran e waki-Niaku i ka’ayome waki tempok em bumi.”7Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Tumetubuus se Israel, Empung nea si Kasakudus, wia nisia si hininala ne tou, wia nisia si rini’irisla ne bangsa-bangsa, wia se hamba ne makua-kuasa – makua-kuasa: “Raja-raja se laa lumoo’em pasiwo-siwong-Ku, laa o tumo’or sumighi’, wo se pemangko’-pemangko’ se laa mongkot sumempe, eng karengan si TUHAN si lale’ eng karengan Si Kasakudus, Empung Israel, si mineleng nikoo.”8Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Witu e nendo Niaku nu mepa’ar, Niaku ku laa mingkot nikoo, wo witu e nendo Niaku nu lumawirla, Niaku ku laa tumulung nikoo; Niaku ku minentukola wo minee nikoo, mamuali teta’aran i wee se umat ne tou, kaa laa mebebangunla sumeup em bumi wo kaa laa memete-metengla en tana’ pusaka eng kasa mouw minapenes,9kaa laa me’ila’la wia se tou-tou kinakurungan: Rumou’ mouw! wia se tou-tou se witu e reiydem: Mapa’ato mouw! Witu eng kelabotan e lalan nisea se tanu se domba reiy’ ma’an mekasa reiy’ awes e rukut, wo waki e reiy’ sa mina’asa kakenturan lo’ogas tu’u neiy i kesadia e rukut i wee nisea.10Nisea se reiy’ minaarem wo re’o; reghes nanar wo en te’etel ni endo e reiy’ laa tumoro nisea, karengan si Mengengupus nisea si laa ma’aka-aka nisea wo laa rumawir nisea mea waki reten eng kembu’an-kembu’an e rano. 11Niaku ku laa sumiwo e reiy’ sa mina’asa eng kuntung-Ku mamuali lalan wo e reiy’ sa mina’asa e lalan wangko’-Ku e laa-Ku rampenen.12Loo’on, wawean tou se mengeiy se waki wa’akat, wawean se waki amian wo waki talikuran, wo wawean se waki tana’ Sinim.” 13Rumio-rio mouw, heiy langit, rumio-rio mouw heiy bumi, wo lumaya-laya’ mouw ampit e merio-rio, heiy kuntung-kuntung! Karengan si TUHAN si meibor se umat-Na wo meupusla se tou-tou-Na neiy i kalotoiy.14Sion e limila’: “TUHAN si timele’u mola niaku wo si Tuhanku si limiurola niaku.” 15Toro ku’a re’en siesa wewene lumiurla si dadena, i ka’ayo sia reiy’ meupusla sioki’ waki gandonganna? Ma’anouw tu’u sia lumiurla nisia, Niaku ku reiy’ laa lumiurla nikoo.16Loo’on, Niaku ku limukisola nikoo witu em palarna e lawas-Ku; em beton-betonmu e minena-ena’ witu e woang em beren-Ku. 17Tou-tou se mebangun nikoo se mineiy minakarengan, ta’an se tou-tou marobe’ wo materi nikoo se tumele’ula nikoo. 18I ka’atouw eng giomu wo lumoo’o mome esa nga kaledong, nisea nu waya se minerur mengeiy wia nikoo. Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, nulit, nisea nu waya se laa pakennu tanume e lelo’or, wo nisea se laa i rikermula, tanu en tinuanala ni beroit.19Karengan en tampa-tampamu eng karese wo eng kasapenes wo em banuamu e rinobe’, nulit, en teakan en taleus peset i wee se tuana eng kelakerna ne pendudukmu wo se tou-tou pa’ar menene’enep se laa ma’akat. 20Awes tare se oki-oki’mu se i papokeiymula limiong se laa lumila wia nikoo: “Tampa i ti’i en taleus peset i wee niaku, ma’akatola, rio aku toro mena’ witu!”21Takar nikoo koo laa lumila’ witu e natemu: “Seiy ku’a re’en si timimea’ mola e minapekasana i yi’i i wee niaku? Reiy’ ku’a re’en niaku ku so’odek wo pesel, neiy i ater mea waki pasea’an wo neiy i se’ese’la? Ta’an se oki-oki’ i yi’i, seiy ku’a re’en si simelami nisea? Eng kaulitna, niaku ku neiy i katele’u maesa-esa, ta’an nisea i yi’i, waki wisa ku’a re’en sea meiy?”22Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Loo’on, Niaku ku laa mayat e lawas-Ku tanume eng kowa’ i wee se bangsa-bangsa wo maas em panji-panji-Ku i wee se suku-suku bangsa, takar nisea se laa rumawak se oki-oki’mu tuama wo se oki-oki’mu wewene se laa leleiyen witu natas em palukana.23Takar se raja-raja se laa mamuali mapia-piara nikoo wo se permaisuri-permaisuri nea se mamuali inangmu. Nisea se laa mongkot wia nikoo ampit eng giona ma’ayola en tana’ wo laa sumila’ e riawu e ne’amu. Takar nikoo koo laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, wo kaa se tou-tou mengena-ngena’la Niaku se reiy’ laa maka’ato e nirang.”24Toro ku’a re’en ro’obiteni sumoup e rinemu’ waki se pahlawan ka’apa toro’ ku’a re’en i kalempot se tinaang ne tou keteren? 25E nulit, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Se tinaang ne pahlawan tu’u se toro ro’obiteni sumoup, wo e rinemu’ ne tou keteren en toro i kalempot, karengan Niaku nuesa ku laa sumaru se tou mesaru nikoo wo Niaku nuesa ku laa lumawirla se oki-oki’mu.26Niaku ku laa lumupu se tou-tou malotoiy nikoo kumaan e le’ona nuesa, wo nisea se laa toeken kumoo’ e raa’na nuesa, tanu sitou tinoek kimoo’ e nanggor weru, rio se minapekasa umat ne tou se mamete’ula, kaa Niaku, TUHAN, nyi’a mouw si Lumelawirmu wo Tumetubuusmu, Si Kasaente’, Empung ni Yakub.”
Chapter 50

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Wisa ku’a re’en ee pasilan en surat cere ni ina’mu eng kowa’ Niaku nu minure’ mola nisia? Ka’apa wia si seiy ku’a re’en witu e nelet ne mengenge’i e nutang-Ku Niaku ku mekasa mouw mangker nikoo? Eng kaulitna, eng karengan eng kaselokannu nuesa o kouw neiy i kewangker wo eng karengan eng kaselokannu nuesa si ina’mu si neiy i ure’.2Ka’a eng katoroan Niaku nu meiy e reiy’la sitou, wo eng katoroan niaku nu mengeret e reiy’la si mingkot? Wo’o wona’ ku’a re’en e lawas-Ku en taleus potot kaa laa mewewayala ka’apa reiy’la ku’a re’en kaente’an wia-Niaku kaa laa mewewayala? Eng kaulitna, ampit e rekak-Ku Niaku ku minerala en tasik, Niaku ku simiwo en so’oso’an-so’oso’an minamuali padang gurun; se sera’-sera’na se minou li’ik karengan e reiy’la rano wo minate kinare’oan. 3Niaku ku minakela e labung ke’erem wia si langit wo minulesla nisia ampit e roko’pengasi’.” Kelale’an ne hamba ni TUHAN4EMPUNG Tuhan si minee mola wia niaku e lila’ niesa murid, rio ampit e lelila’an niaku ku toro mee semangat weru wia se tou wedu reawa’. Susur e memo’odo Sia si mepetarem e lelinga’angku kaa laa luminga tanu siesa murid.5EMPUNG Tuhan si minuka’ mola en talingaku, wo niaku ku reiy’ merangu, reiy’ malengeme waki muri. 6Niaku ku minee e ru’urku wia se tou-tou mawewe niaku, wo eng kereku wia se tou-tou mesawut en sokomku. Niaku ku reiy’ kimirongla eng gioku katoroan niaku nu sinero’an wo rinura’an.7Ta’an si EMPUNG Tuhan si timulung niaku; kaa ni’itu niaku ku reiy’ minaka’ato sering. Kaa ni’itu niaku ku time’etepla e nateku tanu eng kate’etepan eng kuntung watu karengan eng kete’uangku, kaa niaku ku reiy’ laa maka’ato e nirang.8Nisia si minapaloo’o-loo’ola niaku ku ulit tawi mouw. Seiy ku’a re’en si berani maperoan ampit niaku? Meiy mouw kita mapa’ato mewali-wali! Seiy ku’a re’en si kesaruku maperkara? Ma’anouw sia tumawimi wia niaku! 9Eng kaulitna, EMPUNG Tuhan si timulung niaku; seiy ku’a re’en si berani mapaloo’o-loo’ola niaku ku simelok? Eng kaulitna, nisea nu waya se laa mawuruk tanu e labung kasa mouw ure; tanga’ se laa kumaan nisea.10Seiy si witu neletmu si meide’la si TUHAN wo melelingala en suara ni hamba-Na? Sa sia matou-tou witu eng kareiydeman wo e reiy’la sisena’na masena’ i wee nisia, le’osouw sia ma’eman wia e ngaran ni TUHAN wo tumebe wia si Empungna!11Eng kaulitna, nikouw nu waya si limayasla e napi wo si minaas em panah-panah api, ghumoremouw witu eng gorem e layas e napimu, wo witu eng keuneran em panah-panah api e neiy mouw i paas miouwla! Kaa e lawas-Ku mouw eng kapualitan i ti’i e laa mamuali witu nikoo; nikouw kouw laa ghumoleiy witu en tampa papedisan.
Chapter 51

1Linganola Niaku, heiy nikouw si mekeki’it sapa e nulit, heiy nikouw si masero si TUHAN! Tu’usanouw eng kuntung watu e waki nyi’a kouw neiy i kepa’at, wo wia eng ko’okor pakiaran watu e waki nyi’a kouw kina kiniaran.2Tu’usanouw si Abraham, ama’ ne opo’mu, wo si Sara timimea’la nikouw; eng kasuatan si Abraham nu maesa-esa, Niaku ku kimeret nisia, o laa Niaku ku minerkatla wo minepelaker nisia.3Karengan si TUHAN si minibor en Sion, minibor em baya e riberekna; Sia sumiwo em padang gurunna tanu en taman Eden wo em padang pelasna tanu en taman ni TUHAN. Witu eng kina’atoan eng kelaya-laya’an wo e mepa’a-pa’ar, kekantaren syukur wo eng kekantaren menaleinteng.4Weeanola ghenang en suara-Ku, heiy bangsa-bangsa, wo i ta’anouw en talinga wia-Niaku, heiy suku-suku bangsa! Karengan en teturu’an e laa rumou’mi waki-Niaku wo e nukum-Ku tanume en terang i wee se bangsa-bangsa. 5Witu e reiy’ pini’ipitan em beren eng kelawiran e waki-Niaku e laa tawi, eng kewaya’an neiy-Ku i weela e laa i ka’ayomi, wo ampit e lawas kakuasa’ang-Ku Niaku ku laa merenta se bangsa-bangsa; wia-Niaku mouw em pulau-pulau se mengena-ngena’, pasiwo-siwon e lawas-Ku em paarapen neala.6I tuyu momea em berennu waki langit wo lumoo’o momi wia em bumi wia em bawa’; karengan e langit e mere’i tanu e nawun, bumi e mawuruk tanu e labung kasa mouw ure wo se pendudukna se laa mate tanu se rongit; ta’an eng kewaya’an neiy-Ku i weela e laa minena-ena’ i wee eng keure-urena, wo eng kelawiran e waki-Niaku e reiy’ laa kumawus.7Linganola Niaku, heiy nikouw si mete’ula sapa e nulit, heiy bangsa se timu’utul en teturu’ang-Ku witu e natemu! Te’a meide’ sa weleiyen ne tou wo te’a mouw i kasenge’ sa kewuren nea. 8Karengan se tanga’ se laa kumaan nisea tanu mekaan e labung wo se momot se laa kumaan nisea tanu mekaan e roko’ wu’uk ni domba; ta’an eng kelawiran e waki-Niaku e laa minena-ena’ i wee eng keure-urena wo eng kewaya’an neiy-Ku i weela e laa mapawee-wee waki se see’ laa wia se see’.9Mawongke’ mouw, mawongke mouw! Pakenola eng kaente’an, heiy e lawas ni TUHAN! Mawongke mouw tanu witu en zaman kasa ketareanna, witu en zaman ne see’ kasa ketareanna! Reiy’ ku’a re’en Nikoo si rimimu’umukla si Rahab, si kimuek si naga i ka’ayo minate? 10Reiy’ ku’a re’en Nikoo si minerala en tasik, e rano lawanan wangko’ kahebat? Si simiwo en tasik kerarem minamuali lalan, rio se tou-tou linawirla se toro lumewet?11Takar se tou-tou neiy i wayami ni TUHAN se laa mareng wo ghumoreme waki Sion ampit e merio-rio, kasuatan e mepa’a-pa’ar ke’ekel en sumaputla nisea; kelaya-laya’an wo e mepa’a-pa’ar e laa mutala nisea, mengasi’ wo e nga’angal e laa ma’akat.12Niaku mouw, Niaku mouw si minibor nikouw. Seiy ku’a re’en nikoo takar koo meide’ witu sitou si memang laa mate, witu sioki’ ni tou si neiy i terek tanu en dukut,13i ka’ayo koo limiurla si TUHAN si simiwola nikoo, si minitarla e langit wo rimeta’la en to’otolan em bumi, i ka’ayo koo reiy’ siena’na kori’ eng kelabotan e nendo witu eng kepasu’an e nupi’ ne tou sumesiasa, sakawisa sia meniro-niro’ mepepunengla? Wisa ku’a re’en ee pasilan eng kepasu’an e nupi’ ne tou sumesiasa i ti’i?14Sia si tinorongku kinewa’akesan si laa makarengan i wayami; sia si reiy’ laa tumumpa mate mea witu e ruragh eng kubur, wo reiy’ laa kakurangan kekaanen. 15Karengan Niaku mouw si TUHAN, Empungmu, si kimelayo’la en tasik, i ka’ayo em balolong –walolongna e merangu, – TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na.16Niaku ku minee e nuwu’-Ku witu eng gorem en sumamu wo kumirongla nikoo witu en tinerungan e lawas-Ku, rio Aku mareng mitarla e langit wo rumeta’la en to’otolan em bumi wo lumila’ wia si Sion: Nikoo nyi’a mouw koo umat-Ku!17Mawongke mouw, mawongke mouw, tumo’orouw, heiy Yerusalem, heiy nikoo si kimoo’ momi waki lawas ni TUHAN em pumpun em piala kenanaran e nupi’-Na, nikoo si kimoo’ mola, rime’erep mina’apu em pumpun eng gelas makapusingen! 18Waki em baya ne oki-oki’ se neiy i patounala e reiy’la si merawir nisia wo waki em baya ne oki-oki’ se sinelanala e reiy’la si timiboiy e lawasna.19E rua kapualitan i yi’i en timoro mola nikoo – seiy ku’a re’en si laa kumi’it mengasi ampit nikoo? Kapunengan wo eng karewa’an, kelalenan wo en santi – seiy ku’a re’en si laa mibor nikoo? 20Se oki-oki’mu se neiy mouw i ketalo’aiy kinaweduan waki em baya en tempok e lalan tanu si sapi en talun niedo em pure’eket; nisea se sinaputla eng kenanaran e nupi’ ni TUHAN wo e rekak ni Empungmu.21Kaa ni’itu, linganouw e nyi’i, heiy nikoo si neiy i kalotoiy, heiy nikoo si tinoek, ta’an e reiy’ karengan e nanggor! 22Teinti’i mouw e nuwu’ ni Tuhanmu, TUHAN, Empungmu si mine’inakutla em perkara ne umat-Na: “Eng kaulitna, Niaku ku minedomi waki lawasmu em piala ampit em pumpunena makapusingen, wo em pumpun eng gelas kenanaran e nupi’-Ku e reiy’ mouw laa koo’onnu kasi,23ta’an Niaku ku laa meela nyi’a witu e lawas ni tou si malotoiy nikoo, sitou eng ketarena meila’ wia nikoo: Tumu’utukouw, rio keiy lumangkoiy lume’ek nikouw! Takar nikoo koo rimenetla e ru’urmu esa nge rampen en tana’ wo en tanume e lalan i wee se tou se melangkoiyi waki atasna.”
Chapter 52

1Mawongke mouw, mawongke mouw! Pakenola eng kaente’annu tanu e labung, heiy Sion! Pakenola e labung kaorematannu, heiy Yerusalem, eng kota kudus! Karengan e reiy’ siesa tou tu’u si reiy’ makasunat ka’apa si seremor si laa ghumorem kasi mea witu eng goremmu.2I pi’ipikomi e riawu waki nikoo, tumo’orouw, heiy Yerusalem si kinetaangan! Pangkulenola e wewa’akes-wewa’akes witu e lee’mu, heiy keke’ Sion si kinetaangan! 3Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw kouw neiy i wangker reiy’ ampit e winearan, takar nikouw kouw laa tubuusen reiy’ ampit e wearan kangkasi.4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng ketareanna se umat-Ku se minae waki Mesir kaa laa mena’ witula tanume se tou wo’oseiy, o laa si Asyur si mineras nisia reiy’ ampit en tino’otolan.5Ta’an en teakan, sapape’ ku’a re’en kasi e nurusang-Ku wia nyi’i? tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Umat-Ku se kinaatola tuana i te, Nisea se makua-kuasa witu nisia se mesawa’la en tou, tuana mpuw e nuwu’ ni TUHAN, wo e ngaran-Ku e reiy’ maena-ena’ paojaten eng kelabotan e nendo. 6Kaa ni’itu se umat-Ku se laa sumine’u e ngaran-Ku wo witu e nedo ni’itu nisea se laa makasiligh kaa Niaku mouw Sia si masusuiy, yon Niaku!7Kumura eng kewangunena paloo’oni waki toka eng kakenturan-kakenturan eng ke’e eiy ni maali-ali e nabar, si maabarla e nabar dame, wo maabarla e nabar le’os, si maabarla e nabar kelawiran wo lumila’ wia si Sion: “Empungmu i ti’i si Raja!” 8Linganouw en suara ne tou-tou se mekawal nikoo: nisea se mewali-wali merio-rio. Karengan ampit em beren eng kokong nuesa nisea se limoo’ kumura si TUHAN minarenge waki Sion.9Lumaya-laya’ mouw, rumio-rio mouw mewali-wali, heiy riberek e Yerusalem! Karengan si TUHAN si miniborola se umat-Na, timubuusola se Yerusalem. 10TUHAN si minapa’ato mola e lawas-Na kudus witu en saruan em baya ne bangsa; takar e reiy’ sa mina’asa tempok em bumi se lumoo’ eng kelawiran waki si Empung ta.11Ma’akatouw, ma’akatouw! Rumou’ momi maname! Te’a mouw koo tumena’ witu en seremor! Rumou’ momi waki keuneranna, lenasenola en toumu, heiy tou-tou se minopo em pakakas em bale ni TUHAN! 12Ulit, nikouw kouw reiy’ laa mario-rior rumou’ wo reiy’ laa matingka-tingkas makelang, karengan si TUHAN si laa kumelang witu e reriormu, wo si Empung Israel si laa mamuali kekusi em barisannu. Hamba ni TUHAN si peme’itan13Eng kaulitna, si hamba-Ku si laa mua’, sia si laa i rakekla, lo’oren wo wangko’on. 14Tanu se laker tou laa i kenganga lumoo’ nisia – tuana eng kawuruk e rupana, si reiy’ mouw tanu sitou kasi, wo si paloo’ola reiy’ mouw tanu sioki’ ni tou kasi –15en tuana mouw nisia si laa sumiwo i kenganga se laker bangsa, raja-raja se laa lumikepla en sumana lumoo’ nisia; karengan sapa e reiy’ neiy i susuiyla wia nisea e laa loo’on nea, wo sapa e reiy’ lininga nea e laa kasilighan nea.
Chapter 53

1Seiy ku’a re’en si ma’eman wia e nabar lininga meiy, wo wia si seiy ku’a re’en e lawas kakuasa’an ni TUHAN ni’i paploo’o-loo’ola? 2Tanume en tuwu’na sia nu timou witu en sinaru ni TUHAN wo en tanume en suruna waki tana’ pera. Sia si reiy’ gaga wo en serengatna tu’u e reiy’la i ka’ayo kita tumu’us nisia, wo e rupa tu’u e reiy’, i ka’ayo kita mepepa’arla nisia.3Sia si pasero’an wo pewa’akaten ne tou, siesa tou wuta em peme’itan wo si naram peme’itan eng kerara’an; nisia si kasa pasero’an, i ka’ayo se tou se makelung eng giona witu nisia wo i wee nikita tu’u nisia si reiy’ neiy i kaghorem rerekenan.4Ta’an eng kaulitna, e rumara ta mouw en tinanggongna, wo em peme’itan ta em pinesa’anna, e nulitna nikita ta mawona’la nisia si tinena’ eng katula, winewe wo neiy i lotoiy ni Empung.5Ta’an nisia si kinakuekan karengan em peranguan ta, nisia si rinimu’umukla karengan eng kalewo’an ta; sesu’i e minapa eiyla eng kelawiran i wee nikita neiy i torola wia nisia, wo eng karengan e rirem-riremna kita minale’os.6Nikita nu waya kita seip tanu se domba, siesa o siesa kita minedo e lalanna nuesa, ta’an si TUHAN si timoro mola wia nisia eng kalewo’an ta nu waya.7Sia si siniasa, ta’an nisia si minayala en tou i lotoiy wo reiy’ minuka’ en sumana tanu sioki’ ni domba niali mea waki pareretan; tanu si inang ni domba wowo’ witu en saruan ne tou-tou makunting em bu’ukna, nisia si reiy’ minuka’ en sumana.8Nu reiy’ mouw en tinaangan wo em peukuman nisia si kinaedoan, wo tanume e nasibna seiy ku’a re’en si maghenangla nyi’a? Ulit, sia si neiy i kerangkuti waki wanua ne tou-tou matou-tou, wo eng karengan em peranguan ne umat-Ku sia si tinena’ eng katula. 9Tou se timampala eng kuburna witu nelet ne tou-tou fasik, wo witu eng kinepepatena nisia si witu nelet ne lumelewo’-lumelewo’, ma’anouw tu’u sia reiy’ simiwo eng kaketean wo e le’ekok e reiy’la witu en sumana.10Ta’an si TUHAN si mekepa’ar mererimu’umukla nisia ampit eng kerara’an. Sakawisa sia sumarakan en touna tanume si tetule tetubuus en selok, sia si laa lumoo’ se see’na, e numurna e laa mapawee-wee, wo eng kepa’aran ni TUHAN e laa katuana’anna. 11Nu reiy’ mouw eng kasusa’an ni imukurna nisia si laa lumoo’ en terang wo mateu-teula; wo si hamba-Ku i ti’i, si tanume sitou ulit, laa mulitela kelaker tou kaa eng hikmatna, wo eng kalewo’an nea em pesa’anenna.12Kaa ni’itu Niaku ku laa metengla wia nisia se tou-tou wangko’ tanume se kinaat, wo nisia si laa maka’ato se tou-tou ente’ tanume se rinemu’, nyi’a i ti’i tanume se sawel karengan nisia si simarakanola e nyawana witu eng gorem e maut wo karengan nisia si neiy i kareken witu nelet ne rumerangu-rumerangu, ma’anouw tu’u sia timanggong en dosa ne laker tou wo simombayang i wee se rumerangu-rumerangu. Teta’aran dame ampit se Sion
Chapter 54

1Merio-rio mouw, heiy si pesel reiy’ ma’an mekasa tumimea’la! Lumaya-laya’ mouw ampit e merio-rio wo kumukukouw, heiy nikoo si reiy’ ma’an mekasa peme’itan e rumara matimea’! Karengan si neiy i tele’ula ni tu’atuamana si laa makapunya lebe laker oki’ ta’an se makatu’atuama, e nuwu’ ni TUHAN.2Pelasenola en tampa pedasingannu, wo i pitarola en tenda’ tampa paena’annu, te’a mouw mereru’ut nyi’a; pepelabotenola en tali-tali en dasingmu wo i pa’asekola makate’ete-te’etep en te’etek-te’etekmu! 3Karengan nikoo koo laa kumereme lele’os wo kawii, se see’mu se laa maka’ato en tampa ne bangsa-bangsa, wo laa mena’la eng kota-kota kapenes.4Te’a mouw meide’, karengan nikoo koo reiy’ laa maka’ato e nirang, wo te’a mouw mapedam meirang, karengan nikoo koo reiy’ laa kasa mengira-ngirang. Karengan nikoo koo laa lumiurla e nirang kareraa’annu, wo reiy’ laa ghumenang kasi en sering kebaluannu.5Karengan si minamuali tu’atuamamu nyi’a mouw Nisia si simiwola nikoo, TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na; si minamuali Tumetubuusmu nyi’a mouw Si Kasakudus, Empung Israel, Sia si patotoren Empung ne minapekasa em bumi. 6Karengan tanu si tu’awewene neiy i tele’ula wo si masusa ate TUHAN si kumeret nikoo sumoup; ma’anouw tu’u si tu’awewene waki masa muda si laa minena-ena’ i sede’? e nuwu’ ni Empungmu.7Esa nga edo i te eng keurena Niaku tumele’ula nikoo, ta’an karengan e nupus o rendem kewangko’ Niaku ku minedo nikoo sumoup. 8Witu e nupi’ masegoa’ Niaku ku kimirongola eng gio-Ku witu nikoo esa nga edo eng keurena, ta’an witu e nupus o lale’ ke’ekel Niaku ku mineupusola nikoo, e nuwu’ ni TUHAN, Tumetubuusmu.9Ka’ada’an i yi’i i wee-Niaku en tanu witu en zaman ni Noh: tanu Niaku nu timiwa’ mola wia nisia kaa e rano ampuan e reiy’ mouw laa lumi’ikeri em bumi, en tuana mouw Niaku nu timiwa’ mola kaa Niaku ku reiy’ laa meupi’ witu nikoo wo reiy’ mouw laa rumekak nikoo kasi. 10Karengan ma’anouw tu’u eng kuntung-kuntung eng kume’esot wo eng kakenturan-kakenturan e moghe, ta’an e nupus lale’-Ku e reiy’ laa kume’esoti waki nikoo wo en teta’aran dame-Ku e reiy’ laa moghe, e nuwu’ ni TUHAN, si mineupusla nikoo.11Heiy se neiy i kalotoiy, se linangkoiy e reghes tumokol, se reiy’ ni’iborla! Eng kaulitna, Niaku ku laa rumeta’la e na’ali’mu e watu item o siwon wo en to’otolan-to’otolannu e watu nilam o siwon. 12Niaku ku laa sumiwo eng kemuncak-kemuncak em betonnu e watu delima o siwon, em pepalen-pepalen leloangannu e watu manikam mea’ o siwon wo em pakasa’an em beton paakarannu e watu permata o siwon.13Em baya ne oki’mu se laa mamuali murid ni TUHAN, wo en sela mouw eng kasejahtera’an nea; 14nikoo koo laa i taga’la witu natas eng kaulitan. Nikoo koo laa wa’akat waki paperasan, karengan nikoo koo reiy’ perlu kasi meide’, wo nikoo koo laa wa’akat waki kasenge’an, karengan nisia si reiy’ laa tumawi wia nikoo.15Sakawisa se tou rumego, ni’itu e reiy’ mouw waki-Niaku; seiy i te tu’u si rumego nikoo, sia si laa i karewa sumaru nikoo. 16Eng kaulitna, niaku mouw si simiwola si meneniwo em besi si mawi’iwis e napi wo mawua’la saliatan i ki’it eng kelali’iketanna, ta’an Niaku mouw kangkasi si simiwola em pemuneng kaa laa meteterila nyi’a.17Susur en saliatan en tini’ir witu nikoo e reiy’ laa mua’, wo susur tou si mina’alengla en teturean mesaru nikoo witu em paadilan, si laa papa’atomula simelok. Nyi’i mouw e minamuali weteng ne hamba-hamba ni TUHAN wo eng kaulitan en sinungkul nea waki-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 55

1Ote mouw, heiy em baya ne tou se mare’o, meiy mouw wo kumoo’o mouw rano, wo heiy se tou reiy’ makapunya loit, meiy mouw! Sungkulenouw eng gandum reiy’ ampit e loit i pateles wo kaanenouw, o kangkasi e nanggor wo en susu reiy’ ampit e wearan!2Ka’a ku’a re’en kouw melanjala e loit i wee e wo’o sapa e reiy’ roti, wo en tetoro em bedu mine’ulitmu i wee e wo’o sapa e reiy’ makawesun? Linganola Niaku takar kouw laa kumaan e le’os wo nikouw kouw laa kumeipila en sesakeiy kasa sedaap.3I se’elengola en talingamu wo meiy mouw wia-Niaku; linganola, takar nikouw kouw laa tumou! Niaku ku laa mewewa’akes en teta’aran ke’ekel ampit nikouw, i ki’it e nupus o lale’ te’etep e neiy-Ku i ta’arla wia si Daud. 4Eng kaulitna, Niaku ku timataapola nisia mamuali sairi i wee se bangsa-bangsa, mamuali siesa raja wo maperenta i wee se suku-suku bangsa;5eng kaulitna, nikoo koo laa kumeret se bangsa se reiy’ kasine’uannu, wo se bangsa se reiy’ makasine’u nikoo se laa tumingkas wia nikoo, eng karengan si TUHAN, Empungmu, wo eng karengan Si Kasakudus, Empung Israel, si minangko’la nikoo.6Seronouw si TUHAN eng keurean Sia nu mepa’ar pa’atonla; maleiy mouw wia-Nisia eng keurean Sia nu tawi! 7Le’osouw se tou fasik tumele’ula e lalanna, wo se tou lewo’ tumele’ula en tetiro’anna; le’osouw sia mareng wia si TUHAN, takar Nisia si laa meupusla nisia, wo wia si Empung ta, karengan Nisia si minee paampungan ampit eng kalokonna.8Karengan en tetiro’ang-Ku e reiy’ mouw tetiro’annu, wo e lalannu e reiy’ mouw lalan-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 9Tanu eng kerakekna e langit waki bumi, tuana mouw eng kerakekna e lalan-Ku waki lalannu wo en tetiro’ang-Ku waki tetiro’annu.10Karengan tanu e naro wo en salju timumpami waki langit wo e reiy’ minarenge witu, ta’an i te e minee rano em bumi, en simiwo nyi’a rewur wo e minapatoula en tanemen-tanemen, mineela bibit wia se mengeror wo e roti wia se tou pa’ar kumaan, 11tuana mouw e nuwu’-Ku e rimou’mi waki suma-Ku: sia si reiy’ laa marengi wia-Niaku ampit e reiy’ sipenoron, ta’an nisia si laa tumuanala sapa neiy-Ku i kepa’arla, wo laa mua’ witu en sapa e neiy-Ku i reola wia nisia.12Nulit, nikoo koo laa mengae ampit e mepa-apar wo laa alinla ampit en dame; kuntung-kuntung ma’an eng kakenturan-kakenturan e laa melaya-laya’ wo merio-rio witu en saruannu wo e reiy’ sa mina’asa akana-akana waki padang e laa sumepe’ lawas. 13Tanume en sawel eng kongkom tetunean e laa tumou e nakana en sanobar, wo tanume en sawel eng kecubung e laa tumou e nakana e murad, wo e ni’itu e laa mamuali tanume eng kemasyuran i wee si TUHAN, tanume eng kowa’ ke’ekel e reiy’ laa mere’i.
Chapter 56

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Lale’enola e nukum wo i taga’ mola eng ka’adilan, karengan e reiy’ mouw ure kasi e laa meiy eng kelawiran e waki-Niaku, wo eng ka’adilang-Ku e laa i papaloo’o-loo’ola. 2Ma’aruiyola sitou matuanala nyi’a, wo sioki’ ni tou timiboiy wia nyi’a: si mapiara e nendo Sabat wo reiy’ maseremorla nyi’a, wo si metaang en tou waki susur em pasiwo-siwon lewo’.3Te’a mouw sitou wo’oseiy kuma’apetla en tou wia si TUHAN si lumila’: “En tantu mouw si TUHAN si laa meteta’atasi niaku waki se umat-Na”; wo te’a mouw sitou kabiri si lumila’: “Eng kaulitna, niaku i yi’i ku akana pera.”4Karenagan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Wia se tou-tou kabiri se mapiara e nendo-nendo Sabat-Ku wo se mineleng sapa neiy-Ku i kepa’arla wo se timiboiy witu en teta’aran-Ku, 5wia nisea e laa-Ku i weela witu em bale-Ku wo witu eng kaledong em beton-beton paena’ang-Ku e nesa kowa’ paghenangan wo e ngaran – ni’itu e lebe le’os ta’an se oki-oki’ tuama wo wewene –, e nesa ngaran ke’ekel e reiy’ laa mere’i e laa-Ku i weela wia nisea.6Wo se tou-tou wo’oseiy se kima’ampetla en tou wia si TUHAN kaa laa melelayanla Nisia, kaa laa meupusla e ngaran ni TUHAN wo kaa laa mamuali hamba-hamba-Na, em baya nea se mapiara e nendo Sabat wo reiy’ maseremorla nyi’a, wo se timiboiy wia en teta’aran-Ku, 7nisea se laa-Ku alin mea waki eng kuntung-Ku kakudus wo laa-Ku weean eng kepa’a-pa’aran witu em bale sombayang-Ku. Niaku ku laa mepa’arla wia en tetule-tetule tinunu wo en tetule-tetule rineret nea e neiy i sempela witu natas e mezbah-Ku, karengan em bale-Ku e laa totoren wale sesombayangan i wee se reiy’ sa mina’asa bangsa.8Tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan si tima’apung se tou-tou Israel neiy i kasea’: Niaku ku laa merurla tou wia nisia kasi tanume se na’awes wia setou-touna kinaeruranola.”9Heiy reiy’ sa mina’asa tekapen waki padang, heiy reiy’ sa mina’asa tekapen waki talun, meiy mouw kaa laa kumaan! 10Karengan se pengawal-pengawal ne umat-Ku nyi’a mouw se tou-tou rapa, nisea nu waya se reiy’ mete’u en sapa-sapa; nisea nu waya nyi’a mouw se asu-asu wowo’, se lengeiy ngumuang; nisea se ghimoleiy timekur wo se pa’ar meneke-nekel i te;11se asu-asu sorem, reiy’mete’u em besu. Wo se tou-tou i ti’i mouw se rumerawir-rumerawir, se reiy’ mete’u makasiligh! Nisea nu waya se maedo e lalanna nuesa, siesa o siesa se mekeki’it e nuntung, rereiy’la si neiy i kacualila. 12“Meiy mouw,” pokeiy nea, “niaku ku laa medo anggor, le’osouw kita kumoo’ timpa lake-laker; wo’odo e laa masuat tanu e nendo i yi’i, wo e lebe hebat kasi!”
Chapter 57

1Tou ulit se mapuneng, wo reiy’la siesa tou tu’u si meela ghenang nyi’a; tou-tou lale’ se kesawutan e nyawana, wo reiy’la siesa tou tu’u si mepadungla nyi’a; nulit, karengan eng kasa kelaa -aanala eng kalewo’an, o kesawutanouw e nyawa ne tou ulit 2wo sia ghumoreme waki tampa dame; se tou-tou matou-tou ampit en teren ate se maka’ato paena’an witu natas en tetekelanna.3Ta’an nikouw, tumawi mouw kouw wia nyi’i, heiy oki-oki’ waki se wewene-wewene sihir, heiy see’ ne sumesa’amek wo wewene sa’amek! 4En tanume si seiy ku’a re’en kouw mari’awut, witu si seiy ku’a re’en kouw masegoa’la e lelila’an-lelila’an e reiy’-reiy’ wo masero’ nisia? Reiy’ ku’a re’en nikouw i yi’i kouw oki-oki’ ne rumerangu, see’ ne tumetowo,5heiy se tou-tou kinatununan en serit tawi e nakana-nakana em penaangan, witu e wawa’ susur e nakana karirung, heiy tou-tou se mareret se oki-oki’ waki kewong-kewong, witu en si’at-si’at eng kakenturan watu. Pasempean berhala tanume em pesa’amekan6Wia nikoo wawean i te em batu-batu ere’ waki so’oso’an, wo e ni’itu i te neiy i tantula i wee nikoo; wia nisea kangkasi nikoo koo minapatuu’la en tetule neiy i toa’, wo minapasempela en tetule sesakeiyan. Ma’an tu’una Aku sumabaar witu eng kapualitan i ti’i?7Nikoo koo minee en tekelmu witu natas eng kuntung kerakek wo e rimoa’ wo mea waki atas eng kuntung i ti’i kangkasi koo simosor kaa laa mapasempela en tetule rineret. 8Nikoo koo minee mola e lambang berhalamu witu en tawi em pepalen maghoreme em balemu, yon, nikoo koo timele’u mola Niaku wo minoteiyla en toumu, nikoo koo simeretla witu en tekelmu wo minenarola nyi’a; nikoo koo simiwo mola ta’ar ampit se pirala tou se i kepa’armula kaa laa tumekel mewali-wali nisea wo nikoo koo matu’usla en tugu watu.9Nikoo koo mineiy sumaru si Molokh ampit e maali-ali lana wo eng kelake-laker em bewoun; nikoo koo rimeo se tetoke-tetokemu mea i ka’ayo kewa’akat, wo i ka’ayome waki wawa’ waki kaoatan ne tou minate. 10Kaa em pakela-kelangannu kewa’akat nikoo koo wedu mouw reawa’, ta’an nikoo koo reiy’ limila’: “Reiy’la siarapan!” Nikoo koo minaka’ato kaente’an e weru, wo kaa ni’itu nikoo koo reiy’ minalewea’.11Wia si seiy ee pasilan koo kumori’ wo meide’, i ka’ayo koo tumowo wo reiy’ ghumenang Niaku ka’apa mee eng genang wia-Niaku? Reiy’ ku’a re’en karengan Niaku ku minakapenes wo minenet em beren, takar koo reiy’ meide’ wia-Niaku! 12Niaku ku laa tumotorla eng kelale’annu wo e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu, ta’an em baya nyi’a i ti’i e reiy’ laa makaka’ara’an i wee nikoo:13sakawisa koo rumekeiy, ma’anouw em berhala-berhalamu e rumeta’la nikoo! Nisea nu waya se laa sengon e reghes, laa i telewla en sengoan e nasengan. Ta’an se tou timerung wia-Niaku se laa maka’atola em banua wo laa makapunyala eng kuntung-Ku kudus. Lelila’an-lelila’an pangiboran14Wawean se meila’: “Wuka’anouw, wuka’anouw, i tiro’ mola lalan, poponomi e watu kasu’usu’an waki se umat-Ku!” 15Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ Ni Kasarakek wo Ni Kasamulia, si rimuber i wee eng keurena wo Si Kasakudus e ngaran-Na: “Niaku ku rimuber waki tampa rakek wo waki tampa kudus ta’an kangkasi mewali-wali se tou minarimu’umuk wo kumeng ate, kaa laa metetoula en semangat ne tou-tou kumeng ate wo kaa laa metetoula e nate ne tou-tou minarimu’umuk.16Karengan e reiy’ i wee eng keure-urena Niaku laa mepepero, wo e reiy’ i wee e mapawee-weena Niaku laa me’upi’, rio en semangat nea e reiy’ wedu reawa’ witu en sinaru-Ku, e nulitna Niaku mouw si simiwo e nasengan em patou-touan. 17Niaku ku meupi’ karengan eng kaselokan eng kasorodoanna, Niaku ku simiasa nisia, kimirongla eng gio-Ku wo meupi’, ta’an ampit e murtad sia si minedo e lalan em pineleng e natena.18Niaku ku limoo’o mola e reiy’ sa mina’asa e lalanna i ti’i, ta’an Niaku ku laa lume’osla wo laa rumawir nisia wo laa sumegaya’la nisia ampit em pangiboran; o kangkasi witu en sumping ne tou-touna mengasi’ 19Niaku ku laa sumiwola em puji-pujian. Dame, en dame sejahtera i wee nisea se wa’akat wo i wee nisea se tawi – e nuwu’ ni TUHAN – Niaku ku laa lume’osla nisia!20Ta’an se tou-tou fasik nyi’a mouw se tanu en tasik mewalo-walolong karengan e reiy mete’u minena-ena’ makapenes, wo e narosna e malentutla em pesaan wo e liwota’. 21Rereiy’la dame i wee se tou-tou fasik i ti’i,” nuwu’ ni Empungku.
Chapter 58

1I aleiyola ente-ente’, te’a mouw penaa-naangen! I taleintengola en suaramu tanu mokan en sesebungen, i pakite’u mola wia se umat-Ku eng kaselokan nea wo wia se kaum see’ ni Yakub en dosa nea! 2Memang susur e nendo nisea se masero Niaku wo pa’ar kaa laa mesesine’u e reiy’ sa mina’asa e lalan-Ku. Tanu se bangsa matuanala e nulit wo se reiy’ timele’ula e nukum ni Empungna nisea se minueiyla Niaku en tanume e nukum-ukum ulit, nisea se pa’ar tumawi sumaru si Empung, e wueiyna:3“Ka’a nikeiy keiy maposo wo Nikoo koo reiy’ mineela ghenang nyi’a kangkasi? Ka’a nikeiy keiy kimumengla en tou wo Nikoo koo reiy’ minadungla nyi’a kangkasi? Eng kaulitna, witu e nendo maposomu nikoo koo minena-ena’pe’ meurus e nurusannu, wo nikouw kouw mene’ese-ne’esek em baya se memema’ayangmu.4Eng kaulitna, nikouw kouw maposo kasuatan mapero wo matokol ma’an mawewe ampit eng kekunteiy ampit e reiy’ sikewaarna. Ampit eng kenaramennu maposo tanu en teakan i yi’i en suaramu e reiy’ laa lingan waki tampa rakek. 5Eng kasa uli-ulit e nyi’i ku’a re’en e maposo neiy-Ku i kepa’arla, wo sumiwola e nendo makumengla en tou, sa koo tumu’utukla eng kokong tanu e rewo’ wo mitarla e roko’ karong wo e riawu tanume e na’ali’ tumekel? Eng kasa uli-ulit e ni’itu ku’a re’en em patotorennula maposo, sumiwola e nendo mekepa’aren wia si TUHAN?6Reiy’! Maposo e neiy-Ku i kepa’arla, nyi’a mouw rio koo muka’ en torongku-torongku kawengi’isan, wo mayala en tali-tali em bongkouw, rio koo mememerdekala se tou neiy i kalotoiy wo rumepu’la susur em bongkouw, 7rio koo mengebi-ngebi’ e rotimu i wee se tou maarem wo mali mea waki walemu se tou miskin se reiy’ makapunya wale, wo sakawisa koo lumoo’ sitou poteiy, rio koo mee nisia labung wo reiy’ kumirongla en tou witu si patuarimu nuesa!8Witu e nedo ni’itu mouw en terangmu e laa rumeka’ tanu em beena wo em pali’mu e laa sumegaya’ ampit e makarengan; kaulitan e laa mamuali barisan e reriormu wo eng kamulia’an ni TUHAN em barisan murimu.9Witu e nedo ni’itu mouw nikoo koo laa kumeret wo si TUHAN si laa mingkot, nikoo koo laa rumekeiy makitulung wo Nisia si laa lumila’: I yi’i Niaku! Sakawisa koo reiy’ mouw kasi minakela em bongkouw wia si kasuatmu wo e reiy’ mouw kasi menu’ude-nu’udek sitou ampit en tetudu’ wo masero’, 10sakawisa koo sumarakan wia sitou maarem sapa ni’i kepa’armula nuesa wo mapateu-teula e nate ne tou neiy i kalotoiy takar en terangmu e laa rumetik witu e reiydem wo eng kareiydemannu e laa tanu minalinto’orna e marorake.11TUHAN si laa rumawir nikoo e reiy’ siena’na wo laa mapateu-teula e natemu waki en tana’ pera, wo laa mapawerula eng kaente’annu; nikoo koo laa tanu en taman peranonla ampit e le’os wo tanu eng kembu’an e reiy’ ma’an mekasa makatekuren.12Nikoo koo laa mangun e riberek mina abad-abadouw, wo laa sumoupla en to’otolan neiy i reta’la ne kelaker see’. Nikoo koo laa totorela “si simoupla em beton limampat”, “si timu’utulela e lalan rio en tampa i ti’i en toro ena’an”.13Sakawisa koo reiy’ mele’e-le’ek e nukum Sabat wo reiy’ matuanala e nurusannu witu e nendo kudus-Ku; sakawisa koo tumotorla e nendo Sabat “e nendo kasedaapan”, wo e nendo kudus ni TUHAN “e nendo mulia”; sakawisa koo maorematla nyi’a ampit reiy’ makelangla e reiy’ sa mina’asa e nacaramu wo ampit e reiy’ meurus e nurusannu ka’apa lumila’ e lelo’odeghan,14takar nikoo koo laa menenaa-nenaang karengan si TUHAN, wo Niaku ku laa sumiwo nikoo lumease en toka eng kakenturan-kakenturan wia em bumi ampit eng kendara’an kamenangan; Niaku ku laa mee kumaan nikoo waki kapunya’an pusaka ni Yakub, ama’ ne opo’mu, karengan en suma ni TUHANouw e limila’la nyi’a.
Chapter 59

1Eng kaulitna, e lawas ni TUHAN e reiy’ siawes eng kelabot kaa laa melelawirla, wo em palinga’an-Na e reiy’ siawes eng tarem kaa laa luminga; 2ta’an en tanula em peta’atas e nelet nikouw wo si Empungmu nyi’a mouw e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’annu, wo en simiwo Nisia kimirongla en tou witu nikouw, i ka’ayo Sia reiy’ liminga, nyi’a mouw e reiy’ sa mina’asa en dosamu.3Karengan e lawasmu eng kewur kaa en daa’ wo en tetudu’mu kaa eng kalewo’an; sumamu e meiyla’la en towo, e lila’mu e menoto-notor eng kawilesan. 4E reiy’la si mina’ayola e rerapot ampit en to’otolan e ulit, wo e reiy’la si minakimla ampit en to’otolan te’etep; tou matedela e reiy’ sipenoron wo masusuiyla en towo, tou si gimandong eng kacilaka’an wo tumimea’la eng kawengi’isan.5Nisea se minete’la e wurenga ni leloiy’ beludak, wo minayam en sala ni karimangka’; seiy si kumaani waki wurengana i ti’i si laa mate, wo sakawisa e nesa ni’i ubel mapete’, rumou’ momi siesa leloiy’ biludak. 6En sala niayam i ti’i e reiy’ mete’u pakenla tanume e labung, wo en siniwo nea i ti’i e reiy’ mete’u paken tanume e roko’; em pasiwo-siwon nea nyi’a mouw em pasiwo-siwon kawengi’isan, wo em pina’ayangla e lawas nea nyi’a mouw eng kaketean i te waya.7Nisea se makarengan timuanala eng kalewo’an, wo mainakarerengan laa metetoa’la raa’ ne tou reiy’ siselok; ; tetiro’an nea nyi’a mouw en tetiro’an kawengi’isan, wo wisa-wisa i te sea mea nisea se matele’ula eng kapunengan wo eng karewa’an. 8Nisea se reiy’ makasine’u e lalan dame, wo witu e nenus nea e reiy’la ka’adilan; nisea se maedo e lalan-lalan reko’, wo susur tou si makelang witu si reiy’ laa makasine’u en dame.9Kaa ni’itu eng ka’adilan e minena-ena’ wa’akat waki nikeiy wo eng kaulitan e reiy’ mina’ayo wia nikeiy. Nikeiy keiy mengena-ngena’la en terang, ta’an eng kareiydeman i te waya, mengena-ngena’la en sena’, ta’an nikeiy keiy makelang witu eng kake’ereman. 10Nikeiy keiy meringka-ringkap eng kedir tanu sitou rapa, wo meringka-ringkap tanu mokan si reiy’ makaweren; nikeiy keiy neiy i kasu’usu’ witu e nedo marorake tanu e witu nedo mawengindo, rimuber witu en tampa reiydem tanu se tou minate.11Nikeiy nu minapekasana keiy maeger tanu si beruang; en suara meiy eng kime’erem tanu en suara ni wara pombo; nikeiy keiy mengena-ngena’la eng ka’adilan, ta’a e reiy’la, mengena-ngena’la eng kelawiran, ta’an e minena-ena’ wa’akati waki nikeiy.12Ulit-ulit, en dosa peranguan neiy eng kelaker witu en sinaru-Mu wo en dosa meiy e mesairi mesaru nikeiy; ulit-ulit, nikeiy keiy mawena’asla em peranguan neiy wo nikeiy keiy sumine’u eng kalewo’an neiy: 13nikeiy keiy rimangu mola wo makelong witu si TUHAN, wo minurikiti waki maki’itla si Empung meiy, nikeiy keiy timiro’la em paperasan wo paselewengan, gimandong en towo witu nate wo tumimea’la nyi’a witu e lelila’an-lelila’an.14E nikum neiy mouw i kase’eseke waki muri, wo eng ka’adilan e rimedeiy wa’aka-wa’akat, karengan eng kaulitan neiy i kesangkong witu en tampa kelakeran wo eng karedeiyan ni’i pasede’ ne tou. 15Ampit en tuana eng kaulitan e neiy mouw i kaliong, wo seiy si mina’akati eng kalewo’an, nisia si mamuali tetule kinaat. Ta’an si TUHAN si limoo’ nyi’a, wo nyi’a mouw e lewo’ witu em beren-Na karengan e reiy’la siukum.16Sia si limoo’ kaa e reiy’la siesa tou tu’u si minapa’ato, wo Nisia si neiy i kenganga karengan e reiy’la si rumapit. Takar e lawas-Na nuesa e minee Nisia tetulungan, wo eng ka’adilan-Na mouw en simawang Nisia.17Sia si mepakela eng ka’adila tanume e labung zirah wo en seipa’ kelawiran em bitu eng kokong-Na; Sia si mepakela e labung sesuli’an wo simalelengla eng katetayuren tanume eng karaiy. 18Minatoroan ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni tou, en tuana mouw Sia mee sesuli’an: kenanaran e nupi’ wia se kasu’usuk-kasu’usuk-Na, sesu’ian wia se kesaru-kesaru-Na; awes tare wia em pulau-pulau e wa’akat Sia si minee sesu’ian.19Takar se tou se laa meide’ wia e ngaran ni TUHAN waki niendo nu meuntep wo wia eng kamulia’an-Na waki tampa niendo nu rumetik, karengan Nisia si laa meiy tanu en songker waki tampa kapeset, neiy i todo e nasengan ni TUHAN. 20Wo Nisia si laa meiy tanume si Tumetubuus en Sion wo i wee se tou-tou ni Yakub se minakedo’mi waki peranguanna, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.21Sapa tu’u Niaku, nyi’i mouw en teta’aran-Ku ampit nisea, e nuwu’ ni TUHAN: Roh-Ku en timeka’la nikoo wo e nuwu’-Ku e neiy-Ku i wee witu en sumamu e reiy’ laa tumele’ula en sumamu wo en suma ne see’mu wo en suma ne see’ nea, waki en teakan i ka’ayo eng keure-urena, e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 60

1Tumo’orouw, mamuali mouw terang, karengan en terangmu e mineiy, wo eng kamulia’an ni TUHAN e rumetik witu nikoo.2Karengan eng kaulitna, eng kareiydeman en tumutuwi em bumi, wo eng kake’ereman en timutuwla se bangsa-bangsa; ta’an en terang ni TUHAN e rimetik witu nikoo, wo eng kamulia’an-Na e minamuali pakaloo’o-loo’ola witu nikoo. 3Bangsa-bangsa se mareo-reok mineiy wia en terangmu, wo se raja-raja wia en sena’ rimetik i wee nikoo.4I ka’atouw eng giomu wo lumoo’o mome waki esa nga kaledong, nisea nu waya se mineiy merur wia nikoo; se oki-oki’mu tuama se waki wa’akat o meiy, wo se oki-oki’mu wewene se rinawak. 5Witu e nedo ni’itu nikoo koo laa ma’erang lumoo’ wo melaya-laya’, nikoo koo laa i kenganga wo laa mangko’ e nate, karengan eng kalokonan waki lewet en tasik e laa merala wia nikoo, wo eng kakaya’an ne bangsa-bangsa e laa meiy wia nikoo.6Se tuana eng ka’asa’an ne onta se tumutuwla en daerahmu, onta-onta muda waki Midian wo Efa. Nisea nu waya se laa meiy waki Syeba, laa malimi e mas wo eng kamania, ma’an makite’ula em pasiwo-siwon e masyur ni TUHAN. 7Se reiy’ sa mina’asa membe’ domba ne Kedar se laa merur wia nikoo, domba-domba raghar ne Nebayot se laa i kesadia i wee e raghesmu; em baya nea se laa i sempela witu natas e mezbah-Ku tanume se tetule mekepa’aren wia-Niaku, wo Niaku ku laa sumerengatla em bale kewangko’ang-Ku.8Seiy ku’a re’en nisea i yi’i se maperar tanu e linaak wo tanu si burung pombo mea waki pepalen eng kalerona? 9E nulit, Niaku mouw si pengena-ngena’anla em pulau-pulau kewa’akat; eng kapal-kapal ne Tarsis e mawole waki rerior kaa laa ma’ali se oki-oki’mu tuama waki wa’akat, em perak wo e masna e niali mewali, i wee e ngaran ni TUHAN, Empungmu, wo eng karengan Si Kasakudus, Empung Israel, karengan Nisia si mewangko’la nikoo.10Tou-tou wo’oseiy se laa mangun em betonmu, wo se raja-raja nea se laa melayanla nikoo; karengan witu e nupi’-Ku Niaku ku simiasa mola nikoo, ta’anouw Niaku ku minepa’arola meupusla nikoo. 11Pepalen-pepalen lelongannu e laa i kawuka’ mapawee-wee, le’os oat ka’apa tu’u wengi e reiy’ laa i kapenet, rio se tou se toro mali eng kakaya’an ne bangsa-bngsa wia nikoo, kasuatan se raja-raja nea se i ki’it keongen tanume se tinaang.12E nulit, se bangsa wo eng keraja’an se so’o mabdi wia nikoo se laa mere’i; bangsa-bangsa i ti’i se laa terinpunengen. 13Kamulia’an e Libanon, nyi’a i ti’i e nakana en sanobar, nakana em berangan wo nakana eng kayuroya, e laa alin mewali-wali wia nikoo, kaa laa mapaserengat en tampa em bait kudus-Ku, karengan Niaku ku laa mememuliala en tampa e ne’a-Ku makaenus.14Se oki-oki’ ne tou-tou malotoiy nikoo se laa meiy wia nikoo wo tumu’utuk, wo em baya ne tou se makewur nikoo se mongkot sumempe’ em palarna e ne’amu; nisea se laa tumotorla nikoo “kota ni TUHAN”, “Sion eng kapunya’an Ni Kasakudus, Empung Israel.”15Tanume en sesawel eng ka’ada’annu ketareanna, eng katoroan nikoo nu neiy i tele’ula, rini’iris wo reiy’ tinuliala niesa tou tu’u, en teakan Niaku ku laa sumiwola nikoo mamuali kewangko’an e nate ke’ekel, mamuali kelaya-laya’an ne see’ o see’. 16Nikoo koo laa sume’esep en susu ne bangsa-bangsa wo laa kumoo’ en susu ne karaja’an-keraja’an takar nikoo koo laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN, Lumelawirmu, wo Tumetubuusmu, Si Kasakuasa, Empung ni Yakub.17Tanume en sesawel en tambaga Niaku ku laa mali e mas, wo tanume en sesawel en besi Niaku ku laa mali em perak, tanume en sesawel eng kayu, en tambaga, wo tanume en sawel em batu, e wesi; Niaku ku laa meela en dame sejahtera wo eng ka’adilan e laa tumerungla wo tumu’utul em patou-touannu. 18E reiy’ mouw laa wawean kasi e nabar tanume em pasiwo-siwon eng kaketean waki wanuamu, tanume eng kapunengan ka’apa eng karewa’an waki daerahmu; nikoo koo laa tumotorla em betonnu “Lawir” wo em pepalen-pepalen leloangannu “Pujian”.19I wee nikoo siendo si reiy’ mouw kasi minamuali teterang witu e nendo oat wo en sena’ ni sumedot e reiy’ mouw kasi mee terang witu e nendo wengi, ta’an si TUHAN si laa mamuali teterang reiy’ ke’ekel i wee nikoo wo si Empungmu si laa mamuali kewangko’annu. 20I wee nikoo e laa wawean siendo si reiy’ ma’an mekasa i keuntep wo si sumedot si reiy’ kumo’okos, karengan si TUHAN si laa mamuali teterang ke’ekel i wee nikoo, wo e nendo-nendo pangasi’annu e laa kumawus.21Pendudukmu em baya nea se tou-tou ulit, nisea se makapunyala em banua i wee eng keure-urena; nisea se tanume en cinangkok neiy-Ku i tanem nuesa kaa laa mapa’atola eng kewangko’ang-Ku. 22Si kasa rintek si laa mamuali kaum kasela’ wo si kasa lewea’ si laa mamuali bangsa kasa ente’; Niaku, TUHAN, ku laa tumuanala nyi’a ampit e makarengan witu e nedona.
Chapter 61

1Roh ni EMPUNG Tuhan em bia niaku, eng karengan si TUHAN si minisu’ mola niaku; Sia si timoke mola niaku kaa laa mapa’ayola e nabar le’os wia se tou-tou peme’itan, wo murus se tou-tou rimu’umuk e nate, kaa laa ma’abarla eng kewaya’an wia se tou-tou tinaang, wo wia se tou-tou kinakurungan eng kewaya’ani waki penjara,2kaa laa ma’abarla en te’un e rahmat ni TUHAN wo e nendo sesuli’an ni Empung ta, kaa laa me’ibor em baya ne tou mengasi’,3kaa laa mekekaruniala wia nisea e lelo’or eng kokong sawel e riawu, lana i wee em pelesir sawel e roko’ pengasi’, kekantaren puji-pujian sawel en semangat kimeas, rio se tou tumotorla nisea “akana en terbantin kaulitan”, tanemen ni TUHAN” kaa laa mapaloo’ola eng kewangko’an-Na.4Nisea se laa mangun e riberek mina abat-abatouw, wo laa rumedeiyla sumoup en tampa-tampa rengane’ eng ketareanna minapenes; nisea se merula eng kota-kota rimewa, en tampa-tampa e mina see’-see’ mouw minapenes. 5Tou-tou luar se laa lumayanla nikouw tanume se rumerawir ne membe’ dombamu, wo se tou-tou wo’oseiy se laa ma’ayang i wee nikoo tanume se tumetani’ wo mengenguma e numa anggormu.6Ta’an nikouw kouw laa totoren imam ni TUHAN wo laa ngaranala pelayan ni Empung ta. Nikouw kou laa kumeipila eng kakaya’an ne bangsa-bangsa wo laa sumawa’la en tou ampit e reiy’ sa mina’asa eng harta benda nea. 7Tanume en sawel kaa nikouw kouw minaka’ato e nirang maka rua lumepet, wo tanume en sawel en sering wo e rura’ e minamuali wetengmu, nikouw kouw laa maka’ato warisan maka rua lumepet waki wanuamu wo e mepa’a-pa’ar reiy’ siniakaran e laa mamuali kapunya’annu.8Karengan Niaku, si TUHAN, meupusla e nukum, wo mari’iris em pengaatan wo eng kawilesan; Niaku ku laa mee en tetoromu ampit e minakatena-tena’, wo laa ma’akes en teta’aran e reiy’ siniakaran ampit nikouw. 9See’mu se laa kasakasine’uan witu nelet ne bangsa-bangsa, wo se oki’ puyunnu witu eng keuneran ne suku-suku bangsa, i ka’ayo em baya ne tou se laa lumoo’ nisea se laa maakula, kaa nisea nyi’a mouw se see’ binerkatla ni TUHAN.10Niaku ku mepa’-pa’ar witu si TUHAN, imukurku e merio-rio witu si Empungku, karengan Nisia si minakela e labung kelawiran wia niaku wo simalelengla niaku ampit eng karaiy kaulitan, tanu si peredegom minakela e lelo’or eng kokong wo tanu si beroit minakela se lelo’orna. 11Karengan tanu em bumi rimesiki en tumetou-tumetou, wo tanu e numa minapatoumi em bibit neiy i kerorla, en tuana mouw si EMPUNG Tuhan nu laa mapatoula eng kaulitan wo em puji-pujian witu en saruan em baya ne bangsa-bangsa.
Chapter 62

1Eng karengan en Sion niaku ku reiy’ mete’u minakapenes en tou, wo eng karengan e Yerusalem niaku ku reiy’ laa minena’ minakapenes, i ka’ayo eng kaulitanna en sumena’ tanu en sena’ wo eng kelawiranna e lumayas tanu em barung. 2Takar se bangsa-bangsa se laa lumoo’ eng kaulitannu, wo em baya ne raja se laa lumoo’ eng kamulia’annu, wo se tou se laa tumotor nikoo ampit e ngaran weru e laa i tantula ni TUHAN nuesa.3Nikoo koo laa mamuali mahkota kewangko’an witu e lawas ni TUHAN wo en sorban keraja’an witu e lawas ni Empungmu. 4Nikoo koo reiy’ mouw laa totoren kasi “si neiy i tele’ula ni tu’atuama”, wo em banuamu e reiy’ laa totoren kasi “eng kasapenes”, ta’an nikoo koo laa ngaranala “si mekepa’aren wia-Niaku” wo em banuamu “si makatu’atuama”, karengan si TUHAN si minepa’arola wia nikoo wo em banuamu e laa makatu’atuama.5Karengan tanu siesa toleoki’ kasa muda minamuali tu’atuama ni oki’ reraa, en tuana mouw Sia si minangun nikoo si laa mamuali tu’atuamamu wo en tanu e melaya-laya’ e natena niesa peredegom lumoo’ si beroit, en tuana mouw si Empungmu laa melaya-laya’ e nate witu nikoo.6Witu e natas em beton-betonnu, heiy Yerusalem, neiy-Ku mouw i tampala se tumetontanga’-tumetontanga’. Kelabotan e nendo wo eng kelabotan em bengi, nisea se reiy’ laa ma’an mekasa minakapenes en tou. Heiy nikouw si lewo’ sa reiy’ mapaghenangla si TUHAN wia se Sion, te’a mouw kouw mena’ minakapenes 7wo te’a mouw i pewayala Sia minena’ minakapenes, i ka’ayo Sia tumaga’la e Yerusalem wo i ka’ayo Sia sumiwo nyi’a mamuali kamasyuran wia em bumi.8TUHAN si timiwa’ mola demi e lawas lele’os-Na, demi e lawas kaente’-an-Na: “Eng kaulitna, Niaku ku reiy’ mouw laa mee eng gandummu kasi tanume eng kekaanen wia se kesarumu, wo eng kaulitna, se tou-tou wo’oseiy se reiy’ laa kumoo’ e rano nanggormu e neiy mouw i wua’mula ampit e mangasesusa-susa; 9ta’an sitou minupu’ nyi’a si laa kumaan nyi’a kangkasi wo laa melo’o-lo’or si TUHAN, wo sitou minerurla nyi’a si laa kumoo’ nyi’a kangkasi waki podol-podol en tampa kudus-Ku.”10Kumelangouw, kumelangouw tumorola em pepalen-pepalen leloangan, tiro’enola e lalan i wee se umat, wuka’anouw, wuka’anouw e lalan wangko’, i pesikola em batu-batu, i walinto’orola em panji-panji i wee se bangsa-bangsa!11Karengan e nyi’i mouw e neiy i papalingala ni TUHAN i ka’ayo waki tempok em bumi! I lila’ mola wia si keke’ Sion: Eng kaulitna, eng kelawirannu e meiy; eng kaulitna nisea se minamuali tetoro em bedu pine’ulit-Na se wia mewali-wali Nisia wo nisea se kina’atoan-Na se makelang witu en sinaru-Na. 12Tou se laa tumotorla nisea “bangsa kudus”, “tou-tou tetubuusan ni TUHAN”, wo nikoo koo laa totoren “si peneron”, “eng kota reiy’ neiy i tele’ula”.
Chapter 63

1“ Seiy sia si waki Edom o meiy, si waki Bozra o meiy ampit e labung e mea’, nisia si maserengat ampit e labungna, si make’ang ampit eng kaenta’anna wangko’?” “Niaku mouw si tima’arla eng ka’adialn wo si makakuasa kaa laa melelawirla!” 2Ka’a ku’a re’en e labung-Mu eng kamea’na ni’itu, wo e labung-Mu en tanu e labung ni mememuus em bu’ana e nanggor?”3“Niaku nu maesa-esa mouw si matuanala em pakusuan, wo waki elet ne umat-Ku e reiy’la si kima’apitla Niaku! Niaku ku kimusu mola se bangsa-bangsa witu e nupi’-Ku, wo Niaku ku minele’e-le’ekola nisea witu eng kenanaran eng keupi’ang-Ku; keresotan e raa’ nea e mini’ipik wia e labung-Ku, wo e minapekasa labung-Ku e minakewurouw. 4Karengan e nendo pasuli’a en tiniro’-Ku mola wo en te’un pake’ian e rerapit e mineiy mouw.5Niaku ku limease en tu’usang-Ku:e reiy’la si tumulung; Niaku ku neiy i kenganga: e reiy’la si sumawang. O laa e lawas-Ku e minee Niaku tetulungan, wo eng kenanaran eng keupi’ang-Ku, ni’itu mouw en simawang Niaku. 6Niaku ku mengonto-ngontoiy se bangsa-bangsa witu e nupi’-Ku, kimemula nisea witu eng kenanaran eng keupi’ang-Ku wo simiwo eng keresotan e raa’ nea en simo’oso’me waki tana’.”7Niaku ku laa menoto-notor em pasiwo-siwon e nupus o lale’ ni TUHAN, em pasiwo-siwon ni TUHAN e masyur, minatoroan ampit e reiy’ sa mina’asa en tinuanala ni TUHAN wia nikita, wo eng kale’osan e wangko’ wia se kaum Israel en tinuana-Nala wia nisea minatoroan ampit e nupus o rendem-Na wo minatoroan ampit e nupus lale’-Na e wangko’. 8Reiy’ ku’a re’en Nisia si minee nuwu’: “Nulit, nisea mouw se umat-Ku, se oki-oki’ reiy’ laa minta’ em biles,” takar Nisia si mamuali Lumelawir nea9witu e reiy’ sa mina’asa eng kase’esekan nea. Reiy’ kaa siesa tou tetoke ka’apa neiy i toke, ta’an i te Nisia nuesa mouw si lumawirla nisea; Nisia mouw si timubuus nisea witu e nupus-Na wo en tongkoupusen-Na. Sia si mopo wo rumawak nisea eng keurean en zaman kasa ketareanna.10Ta’an nisea se rimangu wo minengasi’la e Roh Kudus-Na; takar Nisia si minaroba minamuali kesaru nea, wo Nisia nuesa si maseke’ mesaru nisea.11Laa o i kaghenangouw nisea witu en zaman kasa ketareanna, en zaman ni Musa, hamba-Na i ti’i: Waki wisa ku’a re’en Nisia si minali nisea limongkoti waki tasik mewali-wali ampit se rumerawir se membe’ domba-Na? Waki wisa ku’a re’en Nisia si minee e Roh Kudus-Na witu e nate nea;12si ampit e lawas-Na e wangko’ rimapitla si Musa witu esa nga weka lele’os; si kimewe’ e rano witu en saruan nea kaa laa sumiwo e ngaran reiy’ siniakaran i wee-Nisia; 13si rimawir nisea limeasi e lawanan wangko’ tanu si kawalo limeasi em padang gurun? Nisea se reiy’ ma’an mekasa i kasu’usu’,14tanu se ternak minerose mea witu eng kewong. E Roh ni TUHAN e malime nisea waki tampa paena’an. Tuana mouw Nikoo nu mina’aka-aka se umat-Mu kaa laa sumiwo e ngaran e wangko’ i wee-Nikoo.15Tebonomi waki sorga wo loo’onomi waki paena’an-Nu kudus wo e wangko’! Waki wisa ku’a re’en eng katetayuren-Nu wo eng kewaraneiyan-Nu, e nate-Mu neiy i kaoghe wo e nupus e rendem-Mu? Te’a mouw satorona koo metaang en tou! 16Reiy’ ku’a re’en Nikoo koo Ama’ meiy? Nulit, Abraham si reiy’ mete’u en sapa-sapa en tanume nikeiy, wo si Israel si reiy’ sumine’u nikeiy. Yon TUHAN , Nikoo nuesa koo Ama’ meiy; ngaran-Nu nyi’a mouw en “Tumetubuus meiy”17Oh TUHAN, ka’a Koo mayala nikeiy simeipi waki lalan-mu, wo ka’a Koo kumetela e nate meiy, i ka’ayo reiy’ meide’ wia-Nikoo? Marengomi eng karengan se hamba-hamba-Mu, eng karengan se suku-suku kapunya’an-Nu!18Ka’a se tou-tou fasik se masero’ en tampa kudus-Mu, em baya ne kasu’usuk meiy se mele’e-le’ek em bait kudus-Mu? 19Ka’adan neiy en tanu mokan nikeiy nu waki kasa ketareanna e reiy’ ma’an mekasa witu e wawa’ em paperenta’an-Nu, tanu mokan e ngaran-Nu e reiy’ ma’an mekasa totoren witu nikeiy.
Chapter 64

1Sa wona’na Koo kumurensangla e langit wo Koo tumumpa, i ka’ayo eng kuntung-kuntung e moghe witu en sinaru-Mu 2– tanu e napi simiwo em pu’upuk melaya-layas wo tanu e napi simiwo en dano mekaro’oko’ – kaa laa mesesiwo e ngaran-Nu kasa kasine’uan ne kesaru-kesaru-Mu, i ka’ayo se bangsa-bangsa tumenggo’ogho’ witu en sinaru-Mu,3karengan Nikoo koo timuanala eng kahebatan e reiy’ paarapen neiyla, tanu e reiy’ ma’an mekasa lingan ne tou rengane’ eng kasa ketareanna! 4Reiy’la en talinga liminga, wo reiy’la e weren limoo’ siesa empung si mininta’ i wee se tou mengena-ngena’la nisia; Nikoo i te si simiwo en tuana.5Nikoo koo simungkul nisea se matuanala e nulit wo se ghimenang e lalan neiy-Mu i tudu’la! Eng kaulitna, Nikoo i yi’i koo meupi’, karengan nikeiy keiy makadosa; witu Nikoo keiy merangu e rengane’ eng kasa ketareanna.6Tuana mouw nikeiy nu minapekasana tanu siesa tou makari’irisen wo e reiy’ sa mina’asa eng kelale’an neiy tanu e roko’ keremo’; nikeiy nu minapekasana keiy minaweles tanu e laleiyna wo nikeiy keiy minere’i kaa eng kalewo’an neiy tanu e laleiyna rine’ila ni reghes. 7Reiy’la si makeret e ngaran-Nu ka’apa si timo’or kaa laa tumiboiy wia-Nikoo; karengan Nikoo koo kimirongla eng gio-Mu witu nikeiy, wo simarakan nikeiy mea witu eng gorem eng kakuasa’an en dosa meiy.8Ta’an en teakan, ee TUHAN, Nikoo mouw si Ama’ meiy! Nikeiy mouw si tana’ pulut wo Nikoo mouw si minentuk nikeiy, wo nikeiy nu minapekasana nyi’a mouw keiy siniwo e lawas-Mu. 9Oh TUHAN, e te’a mouw kasa-kasa maupi’ wo te’a mouw meghena-ghenang en dosa i wee e mapawee-weena! Eng kaulitna, tu’usanouw satorona, nikeiy nu minapekasana nyi’a mouw keiy umat-Mu.10Eng kota-kota-Mu kudus e minamuali mouw padang gurun, Sion e minamuali mouw padang gurun, Yerusalem e mina kasa penes. 11Em bait meiy kudus wo e wangko’, en tampa ne nene moyang meiy melo’o-lo’or Nikoo, e minamuali mouw pa’an e napi, takar eng kapunya’an neiy kasa wangun e minamuali mouw riberek. 12Limoo’ em baya nyi’a i yi’i, oh TUHAN, ma’an tu’una Koo tumaang en tou, ma’an tu’una Koo mena’ makapenes wo lumotoiy nekeiy kasa hebat?
Chapter 65

1Niaku ku minepa’arola mee paturu’ wia se tou reiy’ mewewueiyla Niaku; Niaku ku minepa’arola atonla ne tou se reiy’ masero Niaku. Niaku ku limila’ mola: “I yi’i Niaku, i yi’i Niaku!” wia se bangsa reiy’ makeret e ngaran-Ku. 2Kelabotan e nendo Niaku ku kimaya’ mola e lawas-Ku wia se suku bangsa se merangu, se minedo e lalan reiy’ le’os wo maki’itla en tetiro’anna nuesa;3suku bangsa se rimarala e nate-Ku se reiy’ siena’na witu en saruan em beren-Ku, ampit e mapasempela en tetule witu en taman-taman ne dewa wo matunu en tetule witu natas en tela; 4se maruber waki waruga-waruga wo mapawengi waki ghorem eng goa-goa; se mekaan e le’ona ni tieiy wo en sawo le’ona makari’irisen em bitu eng gorem eng kure’ nea;5se meila’: “Ma’akatouw, te’a mouw maringkap niaku, sangari koo mamuali kudus kaa niaku!” Em baya nyi’a i yi’i tanu e nawun minatasi witu eng gorem en sesepunang-Ku, tanu e napi melayas kelabotan e nendo.6Eng kaulitna, waweanouw neiy i kepatik witu en sinaru-Ku: Niaku ku reiy’ laa mena’ minakapenes, awes tare Niaku ku laa sumiwola sesuli’an, yon, sesuli’an witu en tou nea, 7witu e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan nea nuesa, ka’apa tu’u witu eng kaselokan ne nene moyangna, em baya nyi’a e minakarengan, e nuwu’ ni TUHAN. Karengan nisea se timunu mola en tetule waki atas eng kuntung-kuntung wo simeringla Niaku waki atas eng kakenturan-kakenturan. Memang Niaku ku laa mukur witu eng gorem eng karaiy nea en tetoro i wee em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea eng ketareanna!8Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Tanu em pokeiy ne tou sa witu em pare em bu’ana nanggor em peka’atoane’ ranona: Te’a mouw pepepunengela ni’itu, karengan witu eng goremna e waweane’ berkat! tuana mouw Niaku nu laa minta’ eng karengan se hamba-hamba-Ku, nyi’a i yi’i Niaku ku reiy’ laa munengla se minapekasana.9Niaku ku laa tumo’orla se see’ waki si Yakub, wo se tou minaka’atola eng kuntung-kuntung-Ku waki Yehuda; se tou-tou pineleng-Ku se laa maka’atola nyi’a, wo se hamba-hamba-Ku se laa mena’ witu. 10Saron e laa mamuali padang rukut i wee se membe’ domba, wo eng kewong Akhor e mamuali tampa pagholeiyan i wee se lembu sapi, i wee se umat-Ku se masero Niaku.11Ta’an nikouw si timele’u mola si TUHAN, se limiurola eng kuntung-Ku kudus, si simakeiyla en sesakeiy i wee si dewa Gad, wo si mineela anggor sinewok e rampa i wee si dewa Meni:12Niaku ku laa tumatula nikouw i wee en santi, wo nikouw nu pekasana kouw laa tumeku’ eng kurur kaa laa wunu’un! Eng karengan eng katoroan Niaku nu mengeret, kouw reiy’ mawingkot, eng katoroan Niaku nu masusuiy, kouw reiy’ malinga, ta’an nikouw kouw matuanala sapa e lewo’ witu em beren-Ku wo lebe mepa’arla sapa e reiy’ mekepa’aren wia-Niaku.”13Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Eng kaulitna, se hamba-hamba-Ku se laa kumaan, ta’an nikouw kouw laa peme’itan eng kelalenan; eng kaulitna se hamba-hamba-Ku se laa kumoo’, ta’an nikouw kouw laa peme’itan eng kare’oan; eng kaulitna, se hamba-hamba-Ku se laa mepa’a-pa’ar, ta’an nikouw kouw laa maka’ato e nirang; 14eng kaulitna se hamba-hamba-Ku se laa merio-rio karengan e melaya-laya’ e natena, ta’an nikouw kouw laa rumengit karengan tekur e nate, wo nikouw kouw laa mame’ karengan e repu’ en semangat.15Nikouw kouw lewo’sa reiy’ tumele’ula e ngarannu wia se tou-tou pineleng-Ku kaa laa paken tanume en tiwa’ kutok i yi’i: EMPUNG Tuhan satorona si sumiwo nikoo tanu nisea! Ta’an se hamba-hamba-Ku se laa totoren ampit e ngaran walina, 16i ka’ayo sitou si laa maka’ato em berkat waki wanua si laa maleiy em berkat demi si Empung lale’, wo sitou laa metetiwa’ witu em banua si laa tumiwa’ demi si Empung lale’, karengan eng kase’esekan-kase’esekan eng ketareanna eng kinaliuranouw, wo neiy mouw i kakirongi waki weren-Ku.” Ta’ar en tanume e langit weru wo em bumi weru17“Karengan eng kaulitna, Niaku ku simiwola e langit weru wo em bumi weru; kapualitan-kapualitan eng ketareanna e reiy’ mouw laa ghenangen kasi, wo e reiy’mouw laa lumentut kasi witu e nate. 18Ta’an lumaya-laya’ mouw wo rumio-rio i wee eng keure-urena witu en sapa en siniwo-Kula, karengan eng kaulitna, Niaku ku simiwola e Yerusalem witu e merio-rio wo se pendudukna se wuta e melaya-laya’. 19Niaku ku laa merio-rio karengan e Yerusalem, wo melaya-laya’ karengan se umat-Ku; witu eng goremna e reiy’ mouw laa kalinga’an kasi legu’an e name’an wo legu’an e marengit tu’un e reiy’.20E witu e reiy’ laa wawean kasi dade si timou i te pirala nga endo wo si tu’a si reiy’ mina’ayo e numur pinekelawir, karengan seiy si minate witu e numur esa nga atus nge te’un si’i papokeiye’la muda , wo seiy si reiy’ mina’ayo esa nga atus nge te’un si laa i papokeiyla tinena’ eng kutok. 21Nisea se laa rumedeiyla e wale-wale wo mena’la witu nyi’a kangkasi; nisea se laa tumanemla e numa-uma nanggor wo kumaan em bu’ana kangkasi.22Nisea se reiy’ laa rumedeiyla e wo’o sapa, rio se tou walina mena’la witu nyi’a, wo nisea se reiy’ laa tumanem e wo’o sapa, rio se tou walina se kumaan em bu’ana; karengan e numur ne umat-Ku e laa esa nga kelabotan e numur e nakana, wo se tou-tou pineleng-Ku se laa kumeipila em pepa’ayangen e lawas nea. 23Nisea se reiy’ laa masusa-susa ampit e reiy’ sipenoron wo reiy’ laa tumimea’la sioki’ laa mate limo’osit i te, karengan nisea i ti’i se see’ ne tou-tou binerkatla ni TUHAN, wo se oki’ o puyun nea se witu ma’an nisea.24Takar nu reiy’pe’ nisea nu kumeret, Niaku ku miningkotola nyi’a; eng katoroan nisea nu kasuatan masusuiy, Niaku ku liminga mola nyi’a. 25Serigala wo sioki’ ni domba se laa mewali-wali kumaan rukut, singa si laa kumaan en daami tanu si sapi wo si leloiy’ si laa tumoumi waki riawu. E reiy’la si laa sumiwo e lewo’ ka’apa si mawinta’ e wu’ul waki pakasa’an eng kuntung-Ku kudus,” e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 66

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Langit nyi’a mouw en takhta-Ku wo em bumi nyi’a mouw eng kontoiyan e ne’a-Ku; wale sapa ku’a re’en e laa miouw i pereredeiyla i wee-Niaku, wo en tampa sapa ku’a re’en e laa mamuali paena’ang-Ku?2Reiy’ ku’a re’en e lawas-Ku en simiwo em baya nyi’a i yi’i, i ka’ayo em baya nyi’a i yi’i e minamuali? tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Ta’an e wia se tou i yi’i mouw Niaku matu’us: wia se tou neiy i kalotoiy wo e repu’ en semangatna wo se kori’ wia e nuwu’-Ku.3Sitou mareret se sapi raghar, ta’anouw si mawunu’ se tou kangkasi, sitou matulela se domba, ta’anouw si malentu’la e lee’ ne asu, sitou minapasempela en tetule sesakeiy, ta’anouw si mapasempela e raa’ ne tieiy, sitou minapasempela eng kamania, ta’anouw si maepung se berhala kangkasi. Kaa ni’itu: masuat tanu nisea se lebe mepa’arla e lalan nea nuesa, wo e imukurna e mepa’arla se dewa kari’irisan nea,4tuana mouw Niaku ku lebe mepa’arla matuanala nisea ampit e waya’an em pa’ar wo mapa eiy wia nisea sapa ni’i keide’ neala; eng karengan sakawisa Niaku kumeret, e reiy’la si mingkot, sakawisa Niaku sumusuiy, nisea se reiy’ lumingala, ta’an nisea se matuanala e lewo’ witu em beren-Ku wo lebe mepa’arla sapa e reiy’ neiy-Ku i kepa’arla.5Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy nikouw si kori’ wia e nuwu’-Na! Patuari-patuarimu, se mari’iris nikouw, se simea’la nikouw eng karengan kouw maorematela e ngaran-Ku, limila’ mola: “Le’osouw si TUHAN mapaloo’o-loo’ola eng kamulia’an-Na, rio keiy lumoo’ e mepa’a-pa’armu!” Ta’an nisea nuesa mouw se minaka’ato e nirang.6Lingan, e legu’an karingka’an waki kota, lingan, e waki Bait Suci o meiy! Lingan, TUHAN si matuanala en sesuli’an wia se kesaru-kesaru-Na!7Nu reiy’pe’ makoiyla’ rara’an, nisia si timimea’ mola, nu reiy’pe’ mine’ani e rumara maanak, nisia si timimea’ mola sioki’ tuama. 8Seiy ku’a re’en si liminga mola eng kapualitan tanu e ni’itu, seiy ku’a re’en si limoo’ mola eng kapualitan tuana? Ma’an tu’una e nesa wanua neiy i paanakla witu esa nga endo, ka’apa e nesa bangsa neiy i patoula witu e mekasa i te? Ta’anouw se tare mouw i te makoiyla’ rara’an, Sion en timimea’ mola se oki-oki’na.9Ma’an tu’una Niaku ku muka’la eng gandongan ni tou, wo reiy’ sumiwola sia tumimea’? e nuwu’ ni TUHAN. Ka’apa ma’an tu’una Niaku ku sumiwo sitou tumimea’la, wo menet eng gandonganna kangkasi? e nuwu’ ni TUHAN.10Mepa’a-pa’arola mewali-wali e Yerusalem, wo merio-rio mouw karengan e nyi’a, heiy em baya ne tou se meupusla nyi’a! Lumaya-laya’ mouw mewali-wali nisia esa nga kelaya-laya’na, heiy em baya ne tou se mengasi karengan e nyi’a! 11rio kouw sume’esepi wo mawesu waki e susu en sumegaya’la nikouw, rio kouw rume’erep wo kumeipila waki e we’ewerna wesu.12Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku sumo’oso’la wia nisia eng kelawiran tanu en teberan, wo eng kakaya’an ne bangsa-bangsa tanu e wa’atang en dano sumongker; nikouw kouw laa tumoto’, laa rawaken, laa pemeo-meosen witu em pinalar. 13Tanu siesa nga touan peiboren ni ina’na, en tuana mouw Niaku i yi’i laa mibor nikouw; nikouw kouw laa iboren waki Yerusalem.14Sakawisa kouw lumoo’ nyi’a, natemu e laa mepa’a-pa’ar, wo nikouw kouw laa tanu e rukut sobor en timou ampit eng keidet; takar e lawas ni TUHAN e laa pakaloo’o-loo’ola wia se hamba-hamba-Na, wo eng keupi’an-Na wia se kesaru-kesaru-Na.15Karengan eng kaulitna, TUHAN si laa meiy ampit e napi, wo eng kareta-kareta-Na e laa tanu e ma’edo lewo’, kaa laa metetuyula e nupi’-Na ampit eng kepasu’an wo e rekak-Na ampit e layasna e napi. 16Karengan si TUHAN si laa mukum e reiy’ sa mina’asa se matou-tou ampit e napi wo ampit en santi-Na, wo se tou-tou se mate kinawunu’an ni TUHAN se laa ka’asa’an eng kelakerna.17Nisea se kimudusla wo limenasla en touna i wee en taman-taman ne dewa, ampit e maki’itla siesa nga touan si witu eng keuneran nea, si mekaan e le’ona ni tieiy wo se tekapen-tekapen ri’iris ma’an se kawok, nisea nu waya se laa mere’i minapekasana, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.18Niaku ku sumine’u e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon wo en tetiro’an nea, wo Niaku ku mineiy kaa laa ma’arurla se reiy’ sa mina’asa bangsa waki em baya em baasa, wo nisea i ti’i se laa meiy wo lumoo’ eng kamulia’ang-Ku. 19Niaku ku laa mee kowa’ witu eng keuneran nea wo laa tumoke waki elet nea se tou-tou neiy i kaliseiy wia se bangsa-bangsa, nyi’a i yi’i si Tarsis, Pul wo si Lud, mea waki Mesekh wo e Rosh, mea waki Tubal wo e Yawan, mea waki pulau-pulau kewa’akat e reiy’pe’ ma’an mekasa luminga e nabar tanume Niaku wo se reiy’pe’ ma’an mekasa lumoo’ eng kamulia’ang-Ku, rio sea mabarla eng kamulia’ang-Ku witu nelet ne bangsa-bangsa.20Nisea i ti’i se laa malimi em baya se patuarimu waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa tanume se tetule i wee si TUHAN witu natas ne kawalo wo eng kareta wo witu natas em bewulengan, witu natas ne bagal wo ne onta mereiy karepet, mea waki atas eng kuntung-Ku kudus, mea waki Yerusalem, e nuwu’ ni TUHAN, masuat tanu se tou Israel maali en tetule witu en tampa e lenas mea witu eng gorem e wale ni TUHAN. 21O kangkasi waki elet nea se laa-Ku edon se imam-imam wo se tou-tou Lewi, e nuwu’ ni TUHAN.22Karengan e masuat tanu e langit e weru e laa-Ku pesesiwonla i ti’i, e mena’ tataap witu en sinaru-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, tuana mouw se see’mu wo e ngarannu e laa mena’ tataap. 23Sumedot sumawel sumedot, wo en Sabat sumawel Sabat, takar se minapekasa umat ne tou se laa meiy kaa laa mongkot sumempe witu en sinaru-Ku, e nuwu’ ni TUHAN.24Nisea se laa rumou’ wo laa tumu’usla em bangke ne tou-tou se rimangu mola wia-Niaku. Witu se wate-watena se reiy’ laa mate, wo e napina e reiy’ laa mate, takar em baya nyi’a e laa mamuali mekeide’en i wee se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou.

Jeremiah

Chapter 1

1Nyi’i mouw e lelila’an-lelila’an ni Yeremia bin Hilkia, waki se see’ ne imam si waki Anatot waki tana’ Benyamin. 2Witu en zaman ni Yosia bin Amon, raja Yehuda, witu en te’un kamapulu’ o telu waki paperenta’anna o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia. 3Nuwu’ i ti’i e mineiy kangkasi witu en zaman ni Yoyakim bin Yosua, raja Yehuda, i ka’ayo witu en te’un kamapulu’ o esa en zaman ni Zedekia bin Yosia, raja Yehuda, i ka’ayo se penduduk Yerusalem neiy i atere mea waki ghorem em pasea’an witu en sumedot kalima.4Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku, em palingan: 5“Nu reiy’pe’ Niaku nu minentuk nikoo witu eng gandongan ni ina’mu, Niaku ku simine’u mola nikoo, wo nu reiy’pe’ nikoo nu rumou’mi waki gandongan, Niaku ku kimudusola nikoo. Niaku ku timataapola nikoo mamuali nabi ne bangsa-bangsa.” 6Takar niaku ku miningkot: “Oh, EMPUNG Tuhan! Eng kaulitna niaku ku reiy’ sigha’ masusu-susuiy, karengan niaku i yi’i ku mudape’.”7Ta’an si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Te’a mouw me’ila’la: niaku i yi’i ku mudape’, ta’an wia si seiy tu’u koo i toke-Ku, e lewo’ sa reiy’ mouw koo mengea, wo sapa tu’u ni’i perenta-Kula wia nikoo, e lewo’ sa reiy’ mouw i pa’ayomula. 8Te’a mouw meide’ wia nisea, karengan niaku ku merapitla nikoo kaa laa mewewayala nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”9O laa si TUHAN si rimenetla e lawas-Na wo lumeler en sumaku; TUHAN si minee nuwu’ wia niaku; ‘Eng kaulitna, Niaku ku minee e lelila’an-lelila’ang-Ku witu eng gorem en sumamu. 10Kete’uanola, wia e nendo i yi’i Niaku ku mopo nikoo witu se bangsa-bangsa wo witu se karaja’an-keraja’an kaa laa sumawut wo tumonga’la, kaa laa munengla wo rumewala, kaa laa mebebangun wo tumanem.”11Nu reiy’ mouw i tu e nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku, em palingan: “Sapa ku’a re’en e linoo’omu, heiy Yeremia?” E wingkotku: “Niaku ku limoo’ e nesa nge wa’atang pangana nakana em badam.” 12O laa e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Le’os em peloo’annu, karengan Niaku ku timiro-tiro’ mouw kaa laa metetuanala e nuwu’-Ku.”13E nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku i wee eng karuana, em palingan: “Sapa ku’a re’en e linoo’omu?” E wingkotku: ”Niaku ku limoo’ e nesa kure’ mekaro’oko’; eng kine’e eiyna waki esa nga weka amian.” 14O laa e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Waki amian e laa rumangu eng kacilaka’an en tumoro se reiy’ sa mina’asa penduduk em banua i yi’i.15Karengan eng kaulitna, Niaku ku kumeret se reiy’ sa mina’asa kaum ne keraja’an esa nga weka amian, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo nisea se laa meiy wo rumedeiyla en takhtana siesa o siesa waki suma em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem, tawi e reiy’ sa mina’asa em beton witu esa nga kaledongna wo reten e reiy’ sa mina’asa eng kota Yehuda. 16Takar Niaku ku laa meela e nukuman-Ku witu nisea, karengan e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan nea, karengan nisea se timele’u mola Niaku, ampit timunula en tetule wia si empung walina wo maongkot masempe wia en siniwo e lawasna nuesa.17Ta’an nikoo i yi’i, e le’osouw koo tumiro’, tumo’orouw wo i pa’ayo mola wia nisea, e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i perentala wia nikoo. Te’a mouw koo kori’ witu nisea, rio te’a Aku mekekori’la nikoo witu en saruan nea! 18En tanume Niaku, eng kaulitna wia e nendo i yi’i Niaku ku sumiwo nikoo mamuali kota e makarereen, mamuali pa’asek wesi wo mamuali beton tambaga sumu’usuk se minapekasa em banua i yi’i, mero se raja-raja Yehuda wo se pamuka-muka – pamuka-mukana, mero em baya se imamna wo se rakyat em banua i yi’i. 19Nisea se laa sumeke’la nikoo, ta’an se reiy’ laa kumalala nikoo, karengan Niaku ku merapitla nikoo kaa laa mewewayala nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”
Chapter 2

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku, em palingan: 2“Mea mouw makite’ula wia se penduduk Yerusalem ampit e lumila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Niaku ku neiy i kaghenang wia e nupusmu witu e masa mudamu, witu e rendemmu witu e nedo nikoo nu minamuali paloyanan, kumura koo nu maki’itla Niaku waki padang gurun, waki wanua e rereiy’la kekeroranna. 3En toro ni’itu se Israel se kudus i wee si TUHAN, tanume se wu’ana kasa ketare waki wua’na en tana’-Na. Em baya se tou kimaan nyi’a se minamuali simelok, eng kacilaka’an en tumoro nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.4Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy kaum see’ ni Yakub, heiy reiy’ sa mina’asa kaum me’urang see’ ni Israel. 5Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sapa ku’a re’en eng kawilesan niatola ne nene moyangmu wia-Niaku, i ka’ayo sea mina’akati waki-Niaku, maki’itla se dewa-dewa reiy’ sipenoron, i ka’ayo sea minamuali reiy’ sipenoron? 6Wo nisea se reiy’ mouw kasi minueiy: Waki wisa ku’a re’en si TUHAN, si rimawir nikita rimou’mi waki tana’ Mesir; si ma’aka-aka nikita waki padang gurun, waki e tana’ rese wo minereka-reka’, waki tana’ kasa pera wo reiydem, waki tana’ reiy’ paleasala ne tou wo e reiy’ paena’an ne tou?7Niaku ku minali mola nikouw mea waki tana’ karewur kaa laa kumeipila em bu’ana wo e reiy’ sa mina’asa e le’os waki nisia. Ta’an e minakarengan nu reiy’ mouw nikouw nu ghimorem, nikouw kouw kimemo’la en tana’Ku; en tana’ kapunya’ang-Ku en siniwo miouw mola minamuali kawengi’isan. 8Em baya se imam se reiy’ mouw kasi mawueiy: Waki wisa ku’a re’en si TUHAN? Tou-tou se matuanala e nukum se reiy’ mouw makasine’u Niaku kasi, wo em baya ne rumerawir se reiy’ mouw lale’ witu Niaku. Em baya ne nabi se mawenti’ demi si Baal, nisea se maki’itla sapa e reiy’ simakaka’ara’an.9Kaa ni’itu Niaku ku laa mepeperoan kasi ampit nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo ampit se oki’ puyunmu Niaku mepeperoan. 10Lumewetokeme ku’a mea waki tana’ li’ilik en tasik ne tou eng Kitim wo loo’onouw; rumeo mouw tou mea waki Kedar wo weeanola ghenang ampit e makale’o-le’os! Loo’onouw sapa ku’a re’en wawean e minamuali tanu e nyi’i: 11mekasa mouw ku’a re’en se esa bangsa simawelela si empungna ma’anouw tu’u i tu e nulitna si reiy’ empung? Ta’an se umat-Ku se simawelela eng Kamulia’anna ampit en sapa e reiy’ simakaka’ara’an.12I kenganga mouw witu eng kapualitan i ti’i, heiy langit, tumingku’uku’ wo tumenggo-ogho’ mouw ampit eng kasana, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 13Karengan e maka rua se umat-Ku simiwo lewo’: nisea se timele’ula Niaku, kembu’an e rano matou-tou, kaa laa kumiar pusung i wee nisea nuesa, nyi’a i yi’i em pusung e po’opot, e reiy’ mete’u tumaang rano.14Sapa ku’a se Israel i ti’i se budak ka’apa oki’ ni budak? Takar ka’a sia minamuali pekekaatan? 15Witu nisia se singa-singa muda se manguang, menaleintengla en suarana; em banuana en siniwo ne tou minarese, eng kota-kotana e minarengis, e reiy’ mola kasi si penduduk. 16Awes tare se tou-tou e Memfis wo Tahpanhes se rimo’opongola e watu eng kokongmu. 17Reiy’ ku’a re’en nikoo nuesa si timorola nyi’i witu natas en toumu, eng karengan koo timele’ula si TUHAN, Empungmu, eng katoroan Nisia nu rimawir nikoo witu e lalan?18Wo en teakan, sapa ku’a re’en e nuntungmu, kaa laa me’a waki Mesir, laa mekekoo’ rano en so’oso’an Nil? Wo sapa ku’a re’en e nuntungmu me’a waki Asyur, laa mekekoo’ rano en so’oso’an Efrat? 19Eng kalewo’annu e laa kumuri’imas nikoo, wo eng kamurtatannu e laa sumiksa nikoo! Kete’uanola wo loo’onouw kumura eng kalewo’ wo nge’engetna koo timele’ula si TUHAN, Empungmu; wo reiy’ matenggo’ogho’ witu Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan em pakasa’an alam.20Karengan waki kasa ketareanna nikoo koo rimepu’ mola em bongkouwmu, rimangkutola en tali wewa’akesmu, wo lumila’: Niaku ku so’o mouw kasi budaken. Awes tare witu natas en susur eng kakenturan limantouw wo witu e wawa’ susur e nakana rirung koo ghumoleiy wo mesa’amek. 21Ta’anouw Niaku ku simiwo mola nikoo tumou tanume e nakana e nanggor pineleng, tanume em bibit e nulit lenas. Kumura koo minaroba minamuali akana mawou wu’ul, nakana e nanggor siru! 22Awes tare, ma’anouw tu’u koo moas en toumu ampit e ranona e riawu, wo ampit e laker saboong, ta’anouw en seringna eng kaselokannu e minena-ena’ wawean witu en saruan em beren-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.23Kumura ku’a re’en koo berani lumila’: niaku ku reiy’ ma’an mekasa kumemo’la en touku, niaku ku reiy’ ma’an mekasa kumi’itla em baya se Baal? Loo’onouw eng kapa ke’a-ke’angmu waki kewong, kete’uanola sapa en tinuanamu mola: heiy, onta mereiy si wure’ ne’a meningka-ningkas mea o meiy, 24si minayala en tou timingkase waki padang gurun, karengan pa’ar merere’erep e reghes! Seiy’ ku’a re’en si toro tumaang en seritna kaa laa mebebibit? Em baya se masero nisia, reiy’ perlu medu, nisea se laa matola nisia witu e noras mabibit.. 25Tayuranouw, rio e ne’amu te’a reiy’ simapatu wo rio en tikoomu te’a mare’o! Ta’an nikoo koo limila’: Em peghio-ghion i te! Em peghio-ghion! Karengan niaku ku rumendem wia se tou-tou wo’oseiy, jadi niaku ku pa’ar kumi’itla nisea.26Tanu e nirangna ni rongkit, sakawisa ka’atoan, tuana mouw e nirangna ne kaum Israel, nyi’a i yi’i em baya ne rajana, pamuka-mukana, em baya se imamna wo se nabina, 27se meila’ wia e nesa nga ketor kayu: Nikoo mouw koo ama’ku! wo wia em batu: Nikoo mouw si timimea’la niaku! E nulit, nisea se timaburila Niaku wo reiy’ simarula eng giona wia-Niaku, ta’an witu e nedo nisea nu tinoro eng kacilaka’an nisea se limila’: Tumo’orouw lumawirla nikeiy! 28Waki wisa ku’a re’en em baya ne empungmu se siniwomula i wee en toumu? Ma’anouw sea tumo’or, sa sea toro lumawirla nikoo witu e nedo eng kacilaka’annu! Karengan tanu eng kelakerna eng kotamu tuana eng kelakerna em baya ne empungmu, heiy Yehuda!29Ka’a ku’a re’en kouw pa’ar mepeperoan ampit Niaku? Nikouw nu minapekasana kouw limewo’ mola wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 30Reiy’ sipenoron Niaku minewe mola se oki-oki’mu, em bewetu e reiy’ mouw sungkulen nea; en santimu nuesa eng kimaanola mina’apu em baya ne nabimu tanu si singa muda minunengla. 31See’ en sapa ku’a re’en nikouw i yi’i? Weeanola ghenang e nuwu’ ni TUHAN! Minamuali mouw ku’a re’en padang gurun Niaku i wee se Israel ka’apa tana’ eng kasa reiydem? Takar ka’a se umat-Ku se meila’: Nikeiy keiy bebasouw, nikeiy keiy reiy’ mouw kasi pa’ar meiy wia-Nikoo?32Toro ku’a re’en siesa reraa lumiurla e lelo’orna, ka’apa siesa paloyanan wewene lumiurla e na’eretenna? Ta’an se umat-Ku se limiurla Niaku, rengan e nedo e reiy’ i keila’ eng keurena. 33Wona’ eng kale’osna koo tumu’utul e lalannu kaa laa sumero e rerendeman! Kaa e ni’itu kangkasi nikoo koo minenenaramla e reiy’ sa mina’asa lalannu wia eng kalewo’an. 34I ka’ayo witu e labungmu eng kina’atoan raa’ ne tou-tou miskin se reiy’ makaselok; reiy’ e nedo nisea nu ghimoghar kaa laa mererongkit o atonnula sea! Ma’an tu’u em baya nyi’a i ti’i en tuana,35nikoo koo limila’: Niaku ku reiy’ simelok! Memang e keupi’an-Na en timele’u mola niaku! Eng kaulitna Niaku ku laa mali nikoo mea waki paadilan, eng karengan nikoo koo limila’: Niaku ku reiy’ makadosa! 36Kumura eng kawure’na koo maloo’ola kaa laa rumoba eng kapa ke’a-ke’angmu! O kangkasi karengan e Mesir koo laa meirang, tanu nikoo nu mineirangola karengan e Asyur. 37Waki maname tu’u kangkasi koo laa rumou’mi ampit e minayat e lawasmu, karengan si TUHAN si simede’ mola nisea se niemanmu mola wo nikoo koo reiy’ laa mua’ ampit nisea.”
Chapter 3

1E nuwu’-Na: “Sa siesa nga touan tuma’atasla si ka’awuna, o laa si wewene i ti’i rumo’umi waki nisia wo mamuali ka’awu ne tou walina, laa mareng ku’a re’en si tuama kasa ketare wia si wewene i ti’i? Reiy’ ku’a re’en em banua i ti’i en tataapouw kewur? Nikoo koo sima’amekola ampit se kelaker i koupus, wo pa’ar mewewareng wia niaku? Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 2I kere mome em berennu waki kakenturan-kakenturan ro’opong wo loo’onouw! Waki wisa ku’a re’en koo reiy’ ma’an mekasa i tekelela? Waki li’ilik e lalan-lalan koo rimuber mengena-ngena’la si’i koupus, tanu siesa tou Arab waki padang gurun. Nikoo koo kimewurola em banua ampit en sa’amekmu wo ampit eng kalewo’annu.3Kaa ni’itu en dirus e naro eng kinetaangan wo e naro witu eng kesampetan e noras e reiy’ mineiy. Ta’an en tuintungmu nyi’a mouw en tuintung ni wewene sa’amek, nikoo koo reiy’ makasine’u e nirang. 4Reiy’ ku’a re’en en tarekan koo kimeretla Niaku: Ama’ku! Nikoo mouw koo ka’ampitku rengan oki’pe’! 5I wee eng keure-urena ku’a re’en Sia laa meupi’ ka’apa laa mee dendam i wee e mapawee-weena? Tuana mouw e lelila’annu, ta’anouw nikoo esa nga toro-torona koo matuanala eng kalewo’an.” Israel wo si Yehuda se niaruiy mareng wia si TUHAN6TUHAN si minee nuwu’ wia niaku witu en zaman ni raja Yosia: “Linoo’omu mola ku’a re’en sapa en tinuanala ni Israel, wewene murtat i ti’i, kumura sia simosor mea waki atas susur eng kakenturan limantouw wo mea waki wawa’ susur e nakana rirung kaa laa suma’amek maname? 7Genang-Ku: Nu reiy’ mouw en timuanala em baya nyi’a i yi’i, sia si laa mareng wia-Niaku, ta’an nisia si reiy’ minareng. Kapualitan i ti’i e linoo’o mola ni Yehuda, patuarina wewene si reiy’ lale’.8Linoo’ona, kaa eng karengan en sa’amekna Niaku ku tima’atasola si Israel, wewene murtat i ti’i, wo mineela wia nisia en surat cere; ta’anouw si Yehuda, patuarina wewene si reiy’ lale’ i ti’i si reiy’ meide’, ta’an i te nisia kangkasi tu’un si minea suma’amek. 9Ampit en sa’amekna sorodo i ti’i takar nisia si kimewurla em banua wo mesa’amek ampit masempe em batu wo eng kayu. 10O kangkasi ampit em baya nyi’a i yi’i si Yehuda, patuarina wewene si reiy’ lale’ i ti’i, si reiy’ minareng wia-Niaku ampit eng kasa uli-ulit e natena, ta’an ampit en towo-towo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”11Wo si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Israel, si wewene murtat i ti’i, si minapa’atola en touna lebe ulit ta’an si Yehuda, si wewene reiy’ lale’ i ti’i. 12Mea mouw i aleiyla e lelila’an-lelila’an i yi’i waki amian, i lila’ mola: Marengomi, heiy Israel, wewene murtat, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Eng giok-Ku e reiy’ laa tumedur witu nikoo, karengan Niaku i yi’i ku murah ate, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, reiy’ laa meupi’ i wee eng keure-urena.13Ta’an i te akunola eng kaselokannu, kaa nikoo koo reiy’ mouw limale’la witu si TUHAN, Empungmu, timurusola e rendem seritmu wia se tou-tou wo’oseiy waki susur e nakana rirung, wo reiy’ melelingala en suara-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” Se umat se laa meiy waki Sion 14Marengomi, heiy oki-oki’ murtat, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan Niaku ku minamuali mouw tuang witu nikouw! Niaku ku laa medo nikouw, siesa tou waki susur eng kota wo rua tou waki susur ne me’urang, wo laa mali nikouw mea waki Sion. 15Niaku ku laa mopo i wee nikoo se rumerawir-rumerawir se minatoroan ampit e nate-Ku; nisea se laa rumawirla nikouw ampit en tine’u wo eng kasilighan.16sakawisa witu e masa i ti’i kouw maawes eng kelaker wo maanak muyun wia em banua i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, takar se tou se reiy’ mouw kasi laa sumusuiy tanume en tabut teta’aran ni TUHAN. Ni’itu e reiy’ mouw kasi laa ghenangen ne tou; tou se reiy’ mouw kasi laa sumero nyi’a ka’apa sumiwo nyi’a sumoup.17Witu e nedo ni’itu Yerusalem e laa totoren takhta ni TUHAN, wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se laa merure maname, demi e ngaran ni TUHAN mea waki Yerusalem, wo nisea se reiy’ mouw kasi laa matingkeiy kume’ang i ki’it eng kaketean ate e natena lewo’. 18Witu e masa ni’itu se kaum Yehuda se laa mea wia se kaum Israel, wo nisea se laa meiy mewali-wali waki wanua amian mea waki wanua e neiy-Ku mouw i wetengla wia se nene moyangmu mamuali kapunya’an pusaka.19Ketarena eng genang-Ku: “E nulit Niaku ku pa’ar metetampala nikoo witu eng keuneran ne oki-oki’-Ku wo meela wia nikoo e wanua kewangun, kapunya’an pusaka eng kasa wangun waki se bangsa-bangsa. Genang-Ku, nikoo koo laa kumeret Niaku: Ama’ku, wo reiy’ laa murikiti waki maki’itla Niaku. 20Ta’an eng kaulitna, tanu siesa tu’awewene reiy’ lale’ witu si ka’ampitna, tuana mouw kouw reiy’ lale’ witu Niaku, heiy kaum Israel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.21Lingan! Waki atas eng kakenturan-kakenturan ro’opong kinalinga’an e name’an mengale-ngaleiyi waki se oki-oki’ Israel, karengan nisea se minelengola e lalan seip, wo limiurola si TUHAN, Empung nea. 22Marengouw, heiy se oki-oki’ murtat! Niaku ku laa lume’osla nikoo waki murtatmu.” “I yi’i mouw keiy, keiy mineiy wia-Nikoo, karengan Nikoo mouw si TUHAN, Empung meiy.23Eng kaulitna, eng kakenturan-kakenturan patulean nyi’a mouw le’ekok wiles,nyi’a i yi’i eng keramean waki atas eng kuntung-kuntung i ti’i! Eng kaulitna, wia i te si TUHAN, Empung ta, e wawean kelawiran se Israel! 24Ta’an em berhala mekeirangen i ti’i e nime’enep e reiy’ sa mina’asa wua’na rinawoiy winedu ne nene moyang ta waki masa muda ta; membe’ domba nea wo se sapi-sapi nea, se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene nea. 25Takar i waya mola kita ghumoleiy ampit em pedaman meirang, wo i waya mola en sering ta e mulesla nikita, karengan nikita ta minakadosa mola wia si TUHAN, Empung ta, nyi’a i yi’i nikita wo se nene moyang ta waki masa muda ta i ka’ayomi e nendo i yi’i; wo nikita ta reiy’ minelelingala en suara ni TUHAN, Empung ta.”
Chapter 4

1“Sa koo pa’ar mareng, heiy Israel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, marengomi nikoo wia-Niaku; wo sa koo pa’ar mewewa’akatla se dewa-dewamu makari’irisen, e reiy’ mouw perlu koo metetingkasla en tou waki sinaru-Ku! 2Wo sa koo tumiwa’ witu eng kelale’an, witu eng ka’adilan wo witu eng kaulitan: Demi si TUHAN matou-tou!, takar se bangsa-bangsa se laa mebeberkatan witu Nisia wo laa sumawa’ witu Nisia.” 3Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia se tou Yehuda wo wia se penduduk Yerusalem: “Muka’ mouw i wee nikoo en tana’ weru, wo te’a mouw mekekeror witu en tampa en tetune matou.4Sunatenouw en toumu i wee si TUHAN, wo i wa’akatola eng kuli’ khatan e natemu, heiy tou Yehuda wo penduduk Yerusalem, rio te’a e nupi’-Ku rumangu tanu e napi, wo melaya-layas ampit e reiy’la si sumewula, eng karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’!” Yehuda si minaka’atomi ne’iwet waki amian 5I pakite’u mola waki Yehuda wo i abarola waki Yerusalem: Sengonouw en sesebungen witu eng gorem em banua, maleiy mouw ente-ente’: “Merurouw wo meiy mouw kita mea waki e kota-kota makarereen!” 6I ayatouw em panji-panji i pakatorome en Sion! Rumepe-repetouw kouw tume’up, te’a minena’ makapenes! Karengan Niaku ku mapa eiymi eng kacilaka’an waki amian wo eng kakemuan wangko’.7Singa si timo’oromi waki talunoki’, mememuneng se bangsa-bangsa se minae mouw, rimou’ momi waki tampana kaa laa sumiwo em banuamu mamuali rese; eng kota-kotamu e laa siwonla riberek, e reiy’la si maena’la nyi’a. 8Eng karengan e ni’itu i rikerola e roko pengasi’, mame’ wo ma’aripouw; karengan eng keupi’an ni TUHAN e melaya-layas e reiy’ kumo’okosi waki nikita.9“Witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, raja wo em baya ne pamuka-muka se laa kaliongan semangat; em baya ne imam se laa i katu’us wo em baya ne nabi se laa i kenganga-nganga, 10kasuatan meila’: Oh, EMPUNG Tuhan, e nulit, Nikoo koo kasa mouw minapaponge’la se bangsa i yi’i wo se penduduk Yerusalem, ampit limila’la: Dame satorona em bia nikoo, e nulitna en santi e miniwetouw e nyawa meiy!”11Witu e masa i ti’i e laa i lila’la wia se bangsa i yi’i wo wia se penduduk Yerusalem: “Reghes pasu’ waki kakenturan-kakenturan ro’opong waki padang gurun en sumengo mea waki matorome se keke’ ne umat-Ku; e reiy’ kaa laa tuma’ap wo e reiy’ kaa laa meweweresila, 12ta’an i te e reghes mengente’ e mineiy witu em perenta-Ku. En teakan Niaku nuesa ku laa ruma’araghla e nukuman witu nisea.”13Loo’on, sia si limongkot tanu e linaak-linaak, karetana eng karepet tanu e reghes tumokol, kawalona se lebe lali’iket ta’an si wara rajawali. Cilaka mouw kita, karengan nikita ta punengen! 14Weresinomi e natemu waki kalewo’an, heiy Yerusalem, rio koo lawirenla! Pirape’ eng keure kasi mena’ witu eng gorem e natemu en tetiro’an-tetiro’an kadurjana’annu? 15Lingan! Tou se minakite’umi waki Dan, minabari eng kacilaka’an waki kakuntungan Efraim.16I nge’enge’ mola wia se bangsa-bangsa: E nulit sia si mineiy! I abarola waki Yerusalem: “Kumekepung se waki wanua wa’akat o meiy, se minapalingala en suarana witu eng kota-kota Yehuda. 17Tanu se tou-tou metayurla em penguma’an nea maledongi nyi’a waki e reiy’ sa mina’asa kaweteng, karengan si Yehuda si merangu mouw witu Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 18Kapake’angmu wo em pasiwo-siwonnu eng kimarenganola em baya nyi’a i yi’i wia nikoo. Ni’itu mouw nasibmu e wuruk, kumura eng kape’itna, i ka’ayo timude’ e natemu.”19Ododo’, em be’ewerku, em be’ewerku! Niaku ku makoila’ rara’an! Ododo’, e ri’irir em pusu’ku! Pusu’ku e menengka-nengkap, niaku ku reiy’ mete’u makapenes en tou, karengan ku liminga e legu’an en sesebungen, eng kukuk paseke’. 20Kakemuan demi eng kakemuan neiy i abarla, minapekasa em banua en tinerila; dasingku en tinerila ampit e limo’osit i te, tenda’ku witu e reiy’ pini’ipitan weren.21Pirape’ eng keure kasi niaku lumoo’ em panji-panji i ti’i, wo luminga e legu’an en sesebungen i ti’i? 22“Nulit, we’engelouw se umat-Ku i ti’i, nisea se reiy’ makasine’u Niaku! Nisea nyi’a mouw se oki-oki’ kasa we’engel, wo reiy’ makapunya kasilighan! Nisea se pande kaa laa sumiwo e lewo’, ta’an kaa laa sumiwo le’os nisea se reiy’ mete’u.”23Niaku ku limoo’ wia si bumi, pakaloo’o-loo’ola e minesesewokan wo e reiy’ sisapa, wo limoo’ wia si langit, e reiy’la siterangna. 24Niaku ku limoo’ wia se kuntung-kuntung, pakaloo’o-loo’ola e maoghe; wo e minapekasa eng kakenturan tu’u e maoghe. 25Niaku ku limoo’, pakaloo’o-loo’ola e reiy’la sitou, wo em baya se wara waki reghe-reghesan se timingkasouw timelew . 26Niaku ku limoo’, pakaloo’o-loo’ola en tana’ rewur e minamuali mouw padang gurun, wo e reiy’ sa mina’asa eng kotana e rimewa mouw witu en sinaru ni TUHAN, witu en sinaru eng keupi’an-Na melaya-layas!27Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Minapekasa em banua i yi’i e laa malulu kasa penes, ta’an Niaku ku reiy’ laa sumiwo nyi’a ma’apu mere’i. 28Karengan eng kapualitan i yi’i em bumi e laa mengasi’, wo e langit waki atas e laa mareiydem, karengan Niaku ku limila’ mola nyi’a, Niaku ku timiro’ mola nyi’a, Niaku ku reiy’ laa meneselela nyi’a wo reiy’ laa munduri witu e ni’itu.” 29Eng karengan eng karungkea’-karingka’ ne pasukan mesake-sake kawalo wo se mememana se minapekasa em banua se timingkas. Nisea se ghimoreme witu eng gorem en talunoki’ wo lumongkot witu eng kakenturan-kakenturan watu; susur kota e neiy mouw i tele’ula wo e reiy’la siesa tou tu’u si minena’ witu eng goremna.30Wo nikoo si rine’ila, sapa ku’a re’en e laa tuanannula, ka’a koo minakela e labung kirmizi, limo’orla en toumu ampit e lelo’or mas, minitemla em pali’ipis em berennu ampit e ne’item? E reiy’ sipenoron koo minepewangun en toumu, se mengengupus-mengengupus nikoo se masede’ nikoo, awes tare nisea se pa’ar mesesawut e nyawamu. 31Karengan niaku ku liminga en suara tanu en suara ni wewene matimea’, en suara ni tou kinase’esekan tanu en suara ni ina’ si memematimea’la sioki’ kasa ketare, en suara ni keke’ Sion si memo’a-mo’aiy, si merente-rentengla e lawasna: “Cilaka mouw aku, karengan niaku ku minapuneng witu en saruan em baya ne mememunu’!”
Chapter 5

1Leasanouw e lalan-lalan Yerusalem, loo’onouw makale’o-le’os wo weeanola ghenang! Soisapenouw waki pelein-peleinna, sapa ku’a re’en kouw toro matola siesa nga touan, sapa ku’a re’en e wawean si matuanala eng ka’adilan wo se masero eng kaulitan, takar Niaku ku pa’ar mampungela eng kota i ti’i. 2Ma’anouw tu’u sea lumila’: “Demi si TUHAN matou-tou,” ta’anouw nisea se matiwa’ e reiy’ ulit. 3Oh TUHAN, reiy’ ku’a re’en em beren-Nu neiy i katuyu wia eng kaulitan? Nikoo koo minewe nisea, ta’an nisea se reiy’ kinerara’an; Nikoo koo rimimu’umukla nisea, ta’an nisea se so’o sumungkul e wetuan. Nisea se kimetela eng kokongna limebela ta’an em batu, wo nisea se so’o makedo’.4Laa o aku ghumenang: “Ni’itu se tou-tou i te rintek; nisea nyi’a mouw se tou-tou we’engel, karengan nisea se reiy’ mete’ula e lalan ni TUHAN, e nukum ni Empung nea. 5Le’osouw aku mea wia se tou-tou wangko’, wo sumusuiy wia nisea, karengan nisea mouw se mete’ula e lalan ni TUHAN, e nukum ni Empung nea.” Ta’an nisea tu’un em baya nea se rimepu’ mola em bongkouw, rimangkutola en tali-tali wewa’akes. 6Kaa ni’itu si singa waki talun si laa mewe mate nisea, wo si serigala waki e padang pera se laa tumerila nisea. Macang ti’itikan si laa tumegha’ waki li’ilik eng kota-kota nea, susur tou si rumou’mi si laa ra’akepen. Karengan eng kaselokan nea eng kasa laker, wo eng kaseipan nea e wangko’ kasa.7Kumura, sa tuana, toro ku’a re’en Niaku mampungela nikoo? Oki-oki’mu se timele’u mola Niaku, wo tumiwa’ demi si reiy’ empung. Nu reiy’ mouw Niaku nu minesula nisea, nisea se sima’amek wo maatoane waki wale pesa’amekan. 8Nisea nyi’a mouw se kawalo-kawalo raghar karebur wo kekeri’itan, siesa o siesa makuringking mepa’arla si ka’awu ni kasuatna. 9Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ mukum nisea karengan em baya nyi’a i yi’i?, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ sumuli’ en dendam-Ku wia se bangsa tanu nyi’i?10Lumongkotouw mea waki uma anggorna minaara-aran, terinola, ta’an te’a mesesiwo nyi’a ma’apu mere’i. i terekouw en suru-susur e nakana nanggorna, karengan em baya nyi’a i ti’i e reiy’ kapunya’an ni TUHAN! 11Karengan se kaum Israel wo se kaum Yehuda se kasa mouw makauli-ulit matuana e reiy’ lale’ witu Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 12Nisea se makelongla si TUHAN wo meila’: “Nisia si reiy’ simiwo sapa-sapa! Eng kacilaka’an e reiy’ laa tumoro nikita, paseke’an wo eng kelalenan e reiy’ laa pe’anen ta. 13Em baya se nabi se laa mamuali reghes, e nuwu’ ni TUHAN e reiy’la wia nisea.”14Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam: “Eng karengan nisea se meila’ tanu e ni’itu, takar en teinti’i mouw e laa mamuali wia nisea: Eng kaulitna Niaku ku laa sumiwo e lelila’an-lelila’ang-Ku mamuali api witu eng gorem en sumamu, wo se bangsa i yi’i se mamuali lungu, takar e napi e laa kumaan ma’apu nisea. 15Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa eiymi se esa bangsa waki wa’akat rumego nikouw, heiy kaum Israel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se esa bangsa te’etep ente’, se esa bangsa waki kasa ketareanna, se esa bangsa e reiy’ kasine’uannu em baasana, wo e reiy’ kasilighannu sapa ni’i peila’nala.16Lulut em panana en tanu eng kubur neiy i kenganga, nisea nu waya nyi’a mouw se pahlawan-pahlawan. 17Nisea se laa kumaan ma’apu e wua’na niupu’mu wo eng kekaanennu, laa kumaan ma’apu se oki-oki’mu tuama wo wewene, laa kumaan ma’apu se membe’ dombamu wo se lembu sapimu, laa kumaan ma’apu e nakana nanggormu wo e nakana aramu, laa kumemula ampit en santi eng kota-kotamu makarereen, ni’i penawa-nawa’mula.”18“Ta’an witu e nedo ni’itu tu’u kangkasi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku reiy’ laa sumiwo nikouw ma’apu mere’i. 19Wo sakawisa kouw ee sangari memue-mueiy: I wee en sapa ku’a re’en si TUHAN, Empung ta, matuanala e reiy’ sa mina’asa kapualitan i yi’i witu nikita?, takar nikoo koo laa mingkot nisea: Tanu nikouw nu timele’ula Niaku wo mepehambala en tou wia si empung wo’oseiy waki wanuamu, en tuana mouw kouw laa mepehambala en tou wia se tou-tou wo’oseiy waki e nesa wanua reiy’ wanuamu.”20I pakite’u mola nyi’i witu e nelet ne kaum see’ ni Yakub, i abarola ni’itu waki Yehuda ampit lumila’la: 21“Linganola nyi’i, heiy bangsa e we’engel wo reiy’ makapunya ghenang, se makapunya weren, ta’an reiy’ maloo’, se makapunya talinga, ta’an reiy’ malinga! 22Ma’an tu’una kouw reiy’ meide’ wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kouw reiy’ matenggo’ogho’ witu Niaku? Reiy’ ku’a re’en Niaku si simiwo em pante eris tanume em paakaran i wee en tasik, tanume em paka’ayoane tataap e reiy’ mete’u lantouwennala? Ma’anouw tu’u sia mawuaya, sia si reiy’ makawoo, ma’anouw tu’u e walolong-walolongna merangu, nisea se reiy’ mete’u lumantouwla nyi’a!23Ta’an se bangsa i yi’i se makapunya e nate reiy’ mena’ mesaru wo merangu; nisea se sime’epangouw wo limiong. 24Nisea se reiy’ meila’ witu e natena: Le’osouw kita talo si TUHAN, Empung ta, si minee e naro wo e nedona, naro witu eng ketarean e noras ka’apa tu’u e naro witu eng kesampetan e noras, wo si mineram i wee nikita en duminggu-duminggu tataap i wee e meupu’. 25Kaselokannu e minape’la em baya nyi’a i yi’i, wo en dosamu e minusengla e le’os waki nikoo .26Eng kaulitna, witu nelet ne umat-Ku kina’atoan se tou-tou fasik se tima’an em pure’eketna; tanu en sesikop si wara sea tima’an e we’etes, sea nu masikop sitou. 27Taniu eng kalero ne wara minawuta ampit se wara-wara, tuana mouw em bale nea e minawuta ampit e le’ekok; ni’itu mouw eng karenganna nisea se minamuali tou sela wo kaya, 28tou rebur wo po’otan. Awes kangkasi nisea se minayala limangkoiy eng kalewo’an-kalewo’an, reiy’ mepadungla e nukum, reiy’ meuntungla em perkara ne oki’ ula, wo reiy’ merapit eng hak ne tou miskin. 29Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ mukum nisea karengan em baya nyi’a i yi’i?, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ sumuli’ en dendam-Ku wia se bangsa tanu nyi’i?”30Kahebatan wo makaide’en e minamuali wia em banua i yi’i: 31Em baya ne nabi se minenti’ e reiy’ ulit wo em baya ne imam se minee teturu’ waya’an em pa’ar, wo se umat-Ku se mepa’arla en tuana! Ta’an sapa ku’a re’en e laa miouw siwon, sakawisa meiy eng kesampetanna?
Chapter 6

1Tumingkasouw tumo’up, heiy tou-tou em Benyamin, waki keuneran e Yerusalem! Sengonouw en sesebungen waki Tekoa, wo i atasome e nawun tanume eng kowa’ waki atas em Bet-Kerem! Karengan eng kacilaka’an e mategha’ momi waki amian, nyi’a i yi’i e nesa kakemuan wangko’. 2Sapa ku’a re’en si keke’ Sion si masuat tanu em padang kasa i kepa’arla, 3i ka’ayo se rumerawir-rumerawir se mineiy e nyi’a ma’an se kawang ne ternak nea? Nisea se minaasola en dasing-dasing nea esa nga kaledongna, siesa o siesa se kumaan ma’apu sapa e natonna.4“Tiro’onola em paseke’an sumaru nisia; ote, meiy mouw kita maju rumego witu e marorake!” “Cilaka mouw kita, karengan siendo si mineleiy mouw , kumalenoan-kumalenoan e nendo mawengindo e limabotouw!” 5Ote, meiy mouw kita maju rumego witu e nedo wengi wo tumerila em puri-purina!”6Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Pelenouw e nakana-nakana wo tumawunouw tana’ mamuali beton witu e Yerusalem! Ni’itu mouw eng kota e lewo’ sa reiy’ ukumen! Em palotoiyan i te em bitu eng goremna! 7Tanu eng kembu’an makeresoti ranona, tuana mouw eng kota i ti’i masegoa’mi eng kalewo’anna. Kaketean wo em pasiasa’an eng kalinga’an witu eng goremna, pali’ wo em bewewean e reiy’ maena-ena’ wawean linoo’o-Ku. 8Sungkulenouw em pawetuan, heiy Yerusalem, rio Aku te’a kumeongi en tou waki nikoo, rio Aku te’a sumiwo nikoo malulu kasa penes, mamuali wanua e reiy’la sipenduduk!”9Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Tipu’enouw ma’apu-apula en tele’u-tele’u ne tou Israel tanu e nakana nanggor en tinipu’an mina’apu-apula. Marengouw tanu se tumetipu’ em bu’ana nanggor ampit e lawasmu menero-nero em bu’ana witu em pangana-pangana.” 10Wia si seiy’ ku’a re’en aku lewo’ sa reiy’ sumusuiy wo sumairi, rio sea toro meela ghenang? Nulit, en talinga nea e reiy’ makasunat, nisea se reiy’ mete’u luminga! Nulit, e nuwu’ ni TUHAN e minamuali sesero’an i wee nisea, nisea se reiy’ mepa’arla nyi’a!11Ta’an niaku ku wuta ampit eng kenanaran eng kaupi’an ni TUHAN, niaku ku pedisouw metaang nyi’a, lewo’ sa reiy’ tumoa’la nyi’a wia si dade witu lalan, wo wia em paeruran ne tole mewali-wali. Eng kaulitna, le’os tuama ka’apa tu’u wewene se laa sikopen, le’os se tu’a ka’apa tu’u se tou em pinakatu’a mouw e numurna. 12Em bale-wale nea e laa kaera wia se tou walina, mewali em penguma’an-penguma’an wo se ka’awu-ka’awu nea. – “Eng kaulitna, Niaku ku mayatla e lawas-Ku sumaru se penduduk em banua i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.13Eng kaulitna waki se rintek i ka’ayo se sela witu nelet nea, em baya nea se mekeki’it e nuntung, le’os se nabi ka’apa tu’u se imam em baya nea se matuanala e le’ekok. 14Nisea se maelotla em pali’ ne umat-Ku ampit e maloo’ola nyi’a wure’, pokeiyna: Dame sejahtra! Dame sejahtra!, ta’an e reiy’la dame sejahtra. 15E lewo’ sa reiy’na nisea se mapedam meirang, karengan nisea se matuanala eng kari’irisan; ta’an nisea se kasa reiy’ mapedam meirang wo reiy’ makasine’u en sering nea. Kaa ni’itu nisea se laa i karewa witu nelet ne tou-tou neiy i karewa; nisea se laa i kasu’usu’ ka’anu witu e nedo Niaku nu mukum nisea, nuwu’ ni TUHAN.”16Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Edonouw en tampamu witu e lalan-lalan wo loo’onouw, wueiyenla e lalan-lalan kasa ketareanna, wisa ku’a re’en e lalan le’os, kelanganouw i tu, ampit en tuana si imukurmu si maka’ato kaleneran. Ta’an nisea se limila’: Nikeiy keiy so’o tumorola nyi’a! 17O kangkasi niaku ku mopo witu nisea se tumetayur-tumetayur, e nuwu’-Ku : Weeanola ghenang e legu’an en sesebungen! Ta’an nisea se limila’: Nikeiy keiy so’o meela ghenang nyi’a! 18Kaa ni’itu linganouw, heiy bangsa-bangsa, wo kete’uanola, heiy jema’at, sapa e laa mamuali witu nisea! 19Linganouw, heiy bumi! Nulit, witu natas ne bangsa i yi’i Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an, wua’na waki tetiro’an-tetiro’an nea, karengan nisea se reiy’ mineela ghenang e lelila’an-lelila’ang-Ku wo simede’ en teturu’-Ku.20Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna i wee-Niaku kouw minalimi eng kamania waki Syeba wo em pola e le’os waki wanua kewa’akat? Niaku ku reiy’ mepa’ar wia en tetule-tetule tinunumu wo en tetule-tetule rineretmu e reiy’ makasenaangen e nate-Ku. 21Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nulit, Niaku ku laa meela watu kasu’usu’an waki rerior ne bangsa i yi’i, rio sea i ka’anu i kasu’usu’ karengan e nyi’a; ama’-ama’ wo se oki-oki’, ketana’ wo se ka’ampitna, em baya nea se laa mapuneng.” 22Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Eng kaulitna, se esa bangsa se laa meiy waki tana’ amian, se esa suku bangsa kasela se laa moghe majumi waki tempok em bumi.23Nisea se minake em pana wo en tetura’; nisea se wengi’is, reiy’ makasine’u en tongkoupusen. Suara nea e maarut tanu en tasik, nisea se mengali kawalo, minakalekep tanu sitou memaju meseseke’, rumego nikoo, heiy keke’ Sion!” 24Nikeiy keiy liminga mola e nabarna, lawas meiy e minamuali mouw lewea’ reawa’; kase’esekan e rimego mouw nikeiy, nikeiy keiy kinerara’an tanu si wewene timimea’la.25“Te’a mouw mererou’ mea waki padang, wo te’a mouw mekekelang witu lalan, karengan en santi ne kesaru e merangu – kakori’an e mineiy waki e reiy’ sa mina’asa tetoroan!” 26Heiy keke’ ne bangsaku, pakenola e roko mengasi’, wo meghole-gholeiyola witu e riawu! Mengasi’ mouw tanu e maame’la sioki’ pengesan, ma’aripouw ampit em pe’it e nge’enget! Karengan en tanu mokan si laa meiy si mememuneng rumego nikoo. Yeremia si minamuali mengenguji se umat27Niaku ku minopo mola nikoo witu nelet ne umat-Ku tanume si mengenguji, nikoo koo lewo’ sa reiy’ mete’u kumura mesesoisapla nyi’a, wo lewo’ sa reiy’ muji e winta’ kapake’ang nea. 28Em baya nisea nyi’a mouw se sumesiwo e reiy’ lale’ waya, makelang mea o meiy tanume si menenero’; minapekasa nea se mawinta’ e wu’ul! 29Embusan en simengo mouw, ta’an e rimou’mi waki api en timah i te item, tambaga wo em besi. Reiy’ sipenoron sitou meranola reiy’ siena’na, ta’an se tou-tou lewo’ se reiy’ i keta’atasla. 30Totorenola sea perak neiy i sede’, karengan si TUHAN si simede’ mola nisea!
Chapter 7

1E nuwu’ mineiy wia si Yeremia e waki si TUHAN, em palingan: 2“Rumedeiy mouw witu em pepalen leloangan em bale ni TUHAN, i aleiy momi maname e nuwu’ i yi’i wo i lila’ mola: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy e minapekasa ne tou Yehuda se ghimorem timoromi em baya em pepalen leloangan i yi’i kaa laa mongkot sumempe wia si TUHAN!3Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Soupenouw eng kapa winta-winta’mu wo em pasiwo-siwonnu, takar Niaku ku pa’ar mena’ mewali-wali nikouw wia en tampa i yi’i. 4Te’a mouw ma’eman wia e lelila’an towo em palingan: Nyi’i em bait ni TUHAN, bait ni TUHAN, bait ni TUHAN,5ta’an i te sa kouw makauli-ulit sumoupla eng kapawinta-winta’mu wo em pasiwo-siwonnu, sa kouw makauli-ulit matuanala eng ka’adilan witu e nelet miouw siesa o siesa, 6mawinta’ malotoiy se tou wo’oseiy, se ula wo se balu, reiy’ matoa’la e raa’ ni tou reiy’ siselok wia en tampa i yi’i wo reiy’ maki’itla si empung walina, si minamuali kabelotannu nuesa, 7takar Niaku ku pa’ar mena’ mewali-wali nikouw wia en tampa i yi’i, wia en tana’ neiy-Ku mouw i weela wia se nene moyangmu, waki kasa ketareanna i ka’ayo eng keure-urena.8Ta’an eng kaulitna, kouw ma’eman wia e lelila’an towo e reiy’ mawee ka’ara’an. 9Ma’an tu’una kouw marongkit, mawunu’, mesa’amek wo matiwa’ e reiy’ ulit, matunu en tetule wia si Baal wo maki’itla si empung walina si reiy’ kasine’uan niouw, 10kamurian o kouw meiy rumedeiy witu en sinaru-Ku wia em bale e witu natasna ngaran-Ku neiy i aleiyla, kasuatan meila’: Kita lawir, rio toro kangkasi tumuanala e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon e wengi’is i yi’i! 11Minamuali mouw ku’a re’en sala ne rampok witu em berennu em bale e witu natasna ngaran-Ku neiy i aleiyla i yi’i? Sa Niaku, Niaku nuesa ku limoo’ em baya nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.12Ta’an le’osouw meape’ rerior waki tampa-Ku em baki Silo i ti’i, witu e wisa Niaku nu simiwola e ngaran-Ku menese’la , wo loo’onouw sapa en tinuana-Ku mola wia nisia karengan eng kalewo’an ne umat-Ku Israel! 13Takar en teakan, eng karengan nikouw kouw timuana mola e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwoni ti’i kangkasi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo eng karengan nikouw kouw so’o melelingala, ma’anouw tu’u Aku masusuiy wia nikoo reiy’ siena’na, wo kouw so’o mingkot, ma’anouw tu’u Aku maaleiy wia nikoo, 14kaa ni’itu mouw wia em bale, witu natasna e ngaran-Ku neiy i aleiyla wo ni’i pesawa-sawa’ miouwla i ti’i, wo wia en tampa, e neiy-Ku mouw i weela wia nikoo wo wia se nene moyangmu i ti’i, e laa-Ku tuananla tanu en tinuana-Ku mola wia si Silo; 15Niaku ku laa lumawami nikoo waki sinaru-Ku, tanu em baya se patuarimu, nyi’a i yi’i se minapekasa see’ ni Efraim, se neiy-Ku mouw i lawala.” Sumaru em pasempean ni ratu sorga16“Ta’an nikoo, te’a mouw mesesombayang i wee se bangsa i yi’i, te’a mouw i pa’ayola e naleiy pengiweean wo en sombayang i wee nisea, wo te’a mouw mesese’esek Niaku, karengan Niaku ku reiy’ laa lumingala nikoo. 17Reiy’ ku’a re’en nikoo koo limoo’ sapa en tinuana neala waki kota-kota Yehuda wo waki lalan-lalan e Yerusalem? 18Se oki-oki’ se mapurut lungu, ama-ama’ se melayasla e napi wo se wewene-wewene se mero’ome-ro’omes e adonan kaa laa sumiwo em penganen sesempean i wee si ratu sorga, wo se tou se minapasempela en tetule neiy i toa’ wia si empung walina ampit e maksut mererara nate-Ku.19Nate-Ku ku’a re’en e nulitna rinara neala, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, reiy’ ku’a re’en e nate nea nuesa, i ka’ayo sea mineirang? 20Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng kaulitna, eng keupi’ang-Ku wo eng kenanaran e nupi’-Ku e laa i katoa’ wia en tampa i yi’i, mea witu natas ne tou, mea witu natas ne tekapen, mea witu natas e nakana-nakana waki padang wo mea witu natas e wua’na en tana’; e nupi’ i ti’i e laa melaya-layas ampit e reiy’ mepate-pate.”21Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: “I awesola en tetule tinunumu wia en tetule rineretmu wo keipianola e le’ona! 22Nulit, witu e nedo Niaku nu minali se nene moyangmu rimou’mi waki tana’ Mesir Niaku ku reiy’ limila’la ka’apa minerentala wia nisea e nesa tanume en tetule tinunu wo en tetule rineret; 23en tumodong i te i yi’i mouw e neiy-Ku mouw i perentala wia nisea: Linganola en suaraku, takar Niaku ku laa mamuali Empungmu wo nikouw kouw laa mamuali umat-Ku, wo ki’itanola e reiy’ sa mina’asa lalan neiy-Ku i perentala wia nikoo, rio kouw ma’aruiy!24Ta’an nisea se so’o melelingala wo so’o mee ghenang, ta’an i te nisea se maki’itla en tetiro’an-tetiro’an wo eng kaketean e natena lewo’, wo nisea se mapa’atola e murianna wo reiy’ en saruanna. 25waki rengan e nedo ne nene moyangmu nu rimou’mi waki tana’ Mesir i ka’ayo e nedo i yi’i, Niaku ku timoke wia nisea se hamba-hamba-Ku, em baya ne nabi, e nendo demi e nendo, e mapawee-weena, 26ta’an nisea se so’o melelingala wia-Niaku wo so’o mee ghenang, awes tare nisea se kimetela eng kokongna, masiwo e lebe lewo’ ta’an se nene moyang nea.27Ma’anouw tu’u koo lumila’la wia nisea e reiy’sa mina’asa em perkara i yi’i, nisea se reiy’ laa melelingala e lelila’annu, wo ma’anouw tu’u koo maaleiy wia nisea, nisea se reiy’ laa mingkot nikoo. 28Kaa ni’itu, i lila’ mola wia nisea: I yi’i mouw se bangsa so’o melelingala en suara ni TUHAN, Empung nea, wo se so’o sumungkul em pawetuan! Kaulitan e nate nea e minere’i mouw, e rine’i momi waki suma nea.” Pasempean berhala wo em bua’na29Sukurenouw em bu’uk eng kokongmu wo i terekouw! Poponouw e narip waki atas eng kakenturan-kakenturan ro’opong, karengan si TUHAN si simede’ mouw wo timerekouw se bangsa tinena’ eng keupi’an-Na! 30Nulit, se tou Yehuda se timuana mola sapa e lewo’ witu em beren-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se timampa mola se dewa-dewa nea makari’irisen witu em bale witu nyi’a e ngaran-Ku neiy i aleiyla i yi’i kaa laa mekekemo’la nyi’a.31Nisea se rimedeiy mola eng kakenturan patulean mekengaran Tofet waki Kewong Ben-Hinom kaa laa metetunu se oki-oki’na tuama wo wewene, e nesa kapualitan e reiy’ ma’an mekasa i perenta-Kula wo e reiy’ ma’an mekasa lumentut witu e nate-Ku. 32Kaa ni’itu, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa se tou se reiy’ mouw laa lumila’ kasi en “Tofet” wo eng “Kewong Bet-Hinom”, ta’an i te eng “Kewong Pawunu’an”; tou se laa kumuburla e mayat waki Tofet karengan eng kareiy’awesan tampa,33awes tare se mayat ne bangsa i yi’i se laa mamuali kekaanen ne wara-wara waki reghe-reghesan ma’an se tekapen-tekapen wia em bumi ampit e reiy’la si mareung nisea. 34Waki kota-kota e Yehuda ma’an waki lalan-lalan e Yerusalem e laa i ena’-Kula en suara melaya-laya’ wo en suara mepa’a-pa’ar, en suara ni paloyanan tuama wo en suara ni paloyanan wewene, karengan em banua i ti’i e laa mamuali tampa karese.
Chapter 8

1Witu e masa ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, e ruiy-ruiy ne raja-raja Yehuda, e ruiy-ruiy ne pamuka-muka – pamuka-mukana, e ruiy-ruiy ne imam-imam, e ruiy-ruiy ne nabi-nabi wo e ruiy-ruiy ne pakasa’an penduduk Yerusalem e laa i rou’mi waki ghorem eng kubur nea 2wo i serala witu en saruan ni endo, witu en saruan ni sumedot wo witu en saruan ne pakasa’an suraro e langit eng ketareanna se i koupusla, palukaren, paki’iten, pawueiyan wo pasempen nea. Em baya nyi’a i ti’i e reiy’ laa erurenla wo e reiy’ laa kuburenla; nisea se laa mamuali pupuk waki penguma’an. 3Ta’an em baya ne tou se timele’upe’ waki se kaum e lewo’ i yi’i se lebe pa’ar mate ta’an tumou waki e reiy’ sa mina’asa tampa mea wisa Niaku nu timabuke’isla nisea, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. Dosa wo e nukumanna4Nikoo koo lewo’ sa reiy’ lumila’la wia nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sakawisa sitou i ka’anu, ma’an tu’una sia reiy’ tumo’or sumeup? Sakawisa sitou lumenge, ma’an tu’una sia reiy’ mareng? 5Ka’a ku’a re’en se bangsa i yi’i se limenge, limenge minapawee-weena? Nisea se timiboiy witu e le’ekok, nisea se simede’ laa mareng.6Niaku ku minee mola ghenang wo limingala: nisea se reiy’ limila’ ampit e minakaredeiy! Reiy’la si menesel karengan eng kalewo’anna ampit e limila’la: Sapa ku’a re’en en tinuanaku mola i yi’i! Kasuatan matingkas em baya nea se limenge, tanu si kawalo minusekla en tou witu em paseke’an. 7Awes tare si wara uak waki regehe-reghesan si mete’ula e norasna, si wara wukur, si wara ma’apas wo si wara pokok se timiboiy witu e nedo kewewarengna, ta’an se umat-Ku se reiy’ mete’ula e nukum ni TUHAN.8Kumura ku’a re’en kouw berani lumila’: Nikeiy keiy sama’, wo nikeiy keiy makapunya en Taurat ni TUHAN? Eng kaulitna em potelot reiy’ ulit ni menenurat en simiwo mola nyi’a minamuali towo. 9Se tou-tou sama’ se laa meirang, laa i kasenge’ wo kasikopan. Eng kaulitna, nisea se simede’ mola e nuwu’ ni TUHAN, takar eng kasama’an sapa ku’a re’en em biape’ nisea? 10Kaa ni’itu Niaku ku laa meela se tu’awewene-tu’awewene nea wia se tou walina, penguma’an-penguma’an nea wia se mengengontoiy. Eng kaulitna, waki se rintek i ka’ayo se sela, em baya nea se mekeki’it e nuntung; le’os nabi ka’apa tu’u imam em baya nea se matuanala e le’ekok.11Nisea se minelotla em pali’ ni keke’ ne umat-Ku ampit limoo’ola nyi’a wure’, pokeiyna: Dame sejahtra! Dame sejahtra!, ta’an e reiy’la dame sejahtra. 12E lewo’ sa reiy’na nisea se mapedam meirang, karengan nisea se matuanala e makari’irisen; ta’an nisea se kasa reiy’ mapedam meirang wo reiy’ sumine’u en sering nea. Kaa ni’itu nisea se laa i karewa witu e nelet ne tou-tou neiy i karewa, nisea se laa i kasu’usu’ i ka’anu witu e nedo nisea nu ukumen, e nuwu’ ni TUHAN. 13Niaku ku pa’ar mepepurut e wua’ nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ta’an e reiy’la siwu’ana e nanggor witu nakana e nanggor, reiy’la siwu’ana ara witu e nakana ara, wo e laleiyna-laleiyna em belesouw; kaa ni’itu Niaku ku laa tumataapla i wee nisea se tou-tou laa lumi’isigh nisea.”14Ka’a ku’a re’en kita merube-ruber i te? Merurouw wo meiy mouw kita mea waki kota-kota makarereen wo mapuneng maname! Karengan si TUHAN, Empung ta, si munengla nikita, mee nikita kumoo’ racung, karengan nikita kita minakadosa mola wia si TUHAN. 15Nikita ta maarapla en dame, ta’an e reiy’ meiy e wo’o sapa e le’os, maarapla e nedo kale’osan, ta’an e wawean e mekeide’en i te!16“Sengut ni kawalo ne kesaru eng kinalinga’ani waki Dan; karengan e legu’an eng kuringking ni kawalo raghar nea o tumenggo’ogho’ mouw se minapekasa em banua. Nisea se mineiy wo kumaan ma’apu em banua wo em pumpunena, eng kota ampit se pendudukna. 17Loo’onouw, Niaku ku minayala mea witu e neletmu se leloiy’-leloiy’ beludak, se reiy’ mete’u dotiala, se laa tumongko’ nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” E na’aripen witu se Yehuda wo Yerusalem18E reiy’ kale’osan em pengasi’an timoro en touku , nateku e rara nge’enget. 19Lingan! E naleiyan ni keke’ ne bangsaku makitulung waki wanua kewa’akat: “Reiy’la ku’a re’en TUHAN waki Sion? Reiy’la ku’a re’en si Rajana witu eng goremna?” – Ka’a ku’a re’en sea lumentutla e rara ate-Ku ampit se patong-patong nea, ampit se dewa-dewa wo’oseiy reiy’ sipoenoron? –20Limangkoiy mouw e noras meupu’, kimawusouw e noras ra’ar, ta’an nikita ta reiy’pe linawirla kangkasi! 21Karengan em pali ni keke’ ne bangsaku nateku em pali’; niaku ku mengasi’, eng kahebatan e rimego mola niaku. 22E reiy’la ku’a re’en balsem waki Gilead? Reiy’la ku’a re’en mengelot maname? Ka’a ku’a re’en o reiy’pe mineiy kangkasi eng kale’osan em pali’ ni keke’ ne bangsaku?
Chapter 9

1Sa wona’na eng kokongku wuta rano, wo em berenku mamuali salosot e lue’, takar oat o wengi niaku ku laa mame’la se tou-tou ni keke’ ne bangsaku se kinawunu’an! 2Sa wona’na waki padang gurun niaku ku makapunyala tampa tete’upan i wee se tou-tou se kasuatan witu em pakela-kelangan, takar niaku ku laa tumele’ula se bangsaku wo ma’akati waki nisea! Karengan nisea nu pekasana nyi’a mouw se tou-tou mesa’amek, e nesa nieruran ne tou-tou se reiy’ lale’. 3Nisea se malewea’la e lila’na tanu em borang; towo wo e reiy’ kaulitan e makalela’la witu em banua; nulit, nisea se make’angi waki kalewo’an wia eng kalewo’an, ta’an si TUHAN si reiy’ mouw kasine’uan nea.4Le’osouw susur tou si mategha-tegham witu si ka’ampitna, wo te’a mouw ma’eman wia si patuari wisa tu’u, karengan susur patuari nyi’a mouw si le’ekok minale’os, wo susur ka’ampit se makelang mea o meiy tanume si sumesero’. 5Siesa tou si lume’ekok se walina, wo e reiy’la siesa tou tu’u si lumila’ e nulit; nisea se nimaramola e lila’na kaa laa lumila en towo; nisea se matunala eng kaselokan wo reiy’ kaweduan kaa laa makedo’. 6Palotoiyan em petawunala em palotoiyan, e le’ekok em petawunala e le’ekok! Nisea se wareng mesesine’u si TUHAN.7Kaa ni’itu en teinti mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Eng kaulitna Niaku ku pa’ar mekekemu wo me’uji nisea, karengan sapape’ kasi en toro i lila-Kula witu si keke’ ne umat-Ku? 8Lila’ nea nyi’a mouw sioki’ em pana memunu’, lelila’an waki sumana nyi’a mouw e le’ekok; nisea se masusuiy en dame ampit si ka’ampitna, ta’an witu e natena nisea se matiro’ em pepepontaran witu nisia. 9Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ mukum nisea karengan em baya nyi’a i yi’i?, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ sumuli’ en dendam-Ku wia se bangsa tanu e nyi’i?10Mame’ wo rumebekouw karengan eng kuntung-kuntung, wo ma’aripouw karengan em padang rukut waki gurun, karengan em baya nyi’a e rese mouw i ka’ayo e reiy’la sitou malease nyi’a, wo se tou se reiy’ mouw luminga kasi en suara ne ternak; le’os se wara-wara waki reghe-reghesan ka’apa tu’u se tekapen-tekapen, em baya nea se timingkasouw wo minere’i mouw. 11Niaku ku laa sumiwo e Yerusalem tawunan e riberek, tampa pakirongan ne serigala-serigala; Niaku ku laa sumiwo eng kota-kota e Yehuda malulu kasa penes, e reiy’ mouw si penduduk kasi.” Ni’iwetan ampit eng karewa’an wo em pasea’an 12Seiy ku’a re’en sitou si tuana eng kesama’na, i ka’ayo sia toro makasiligh eng kapualitan i yi’i, sitou minaka’ato mola e nuwu’ waki suma ni TUHAN, rio sia toro makite’ula nyi’a? Sapa ku’a re’en eng karenganna em banua i yi’i minapuneng, rese tanu em padang gurun i ka’ayo reiy’la sitou malease nyi’a?13O mee mouw nuwu’ si TUHAN: “Eng karengan nisea se timele’ula en Taurat-Ku e neiy-Ku mouw i sarakanla wia nisea, wo eng karengan nisea se reiy’ minelelingala en suara-Ku wo reiy’ maki’itla nyi’a, 14ta’an i te se maki’itla eng kaketean e natena wo maki’itla em baya se Baal tanu neiy i turu’la ne nene moyang nea wia nisea.15Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku laa mee se bangsa i yi’i kumaan e nipuh wo kumoo racung. 16Niaku ku laa sumerala nisea mea waki elet ne bangsa-bangsa se reiy’ kasine’uan nea ka’apa ne nene moyang nea, wo Niaku ku laa maya en santi mekeki’it nisea i ka’ayo Aku munengla nisea.”17Weeanola ghenang! Keretenouw se wewene-wewene mengengarip, rio sea meiy, wo rumeo mouw tou wia se wewene-wewene sama’, rio sea meiy! 18Ma’anouw sea makarengan wo ma’arip karengan nikita, rio em beren ta tumiisla lue’, wo em pepi’ipit em beren ta tumiisi rano!19Karengan kinalinga’ani e narip waki Sion: Wooiy punengouw nikeiy! Nikeiy keiy kasa neiy i papaira-irangla! Karengan nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ tumele’ula em banua i yi’i, karengan em bale-wale paena’an neiy neiy i ronga’la ne tou. 20Takar linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy wewene-wewene, ma’anouw en talingamu sumungkul e nuwu’ waki suma-Na; i turu’ mola e narip wia se oki-oki’mu wewene, wo ne susur wewene eng kekantaren na’aripen wia se ka’ampitna:21“Maut en simori’isipomi waki teteboan-teteboan ta, ghimoreme waki ghorem e istana-istana ta; sia si rime’i momi se anakoki’-anakoki’ waki lalan, taretumou-taretumou waki pelein; 22mayat-mayat ne tou mineteta’ateran tanu em pupuk waki penguma’an, tanu eng ke’ekes eng gandum witu muri ne tou-tou meupu’ ampit e reiy’la si maerurla.” Sumine’u si Empung nyi’a mouw eng ka’aruiyan ne tou23Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Te’a mouw sitou sama’ mesesawa’ karengan eng kesama’anna, te’a mouw sitou ente’ mesesawa’ karengan eng kaente’anna, te’a mouw sitou kaya mesesawa’ karengan eng kakaya’anna, 24ta’an seiy si pa’ar mesesawa’, le’osouw sumawa’ karengan en tumodongla: Kaa nisia si makasiligh wo makasine’u Niaku, karengan Niaku mouw si TUHAN si minapa’atola e nupus o lale’, ka’adilan wo eng kaulitan wia em bumi; nulit, em baya nyi’a i ti’i ni’i kepa’ar-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”25“Loo’on, nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN kaa Niaku ku meukum se tou-tou makasunatouw eng kuli’ khatanna: 26tou Mesir, tou Yehuda, tou Edom, bani Amon, tou Moab wo em baya ne tou se makaketor e li’ilik em bu’ukna makaledong, tou-tou se maena’ waki padang gurun, karengan se reiy’ sa mina’asa bangsa se reiy’ makasunat wo se pakasa’an kaum Israel se reiy’ makasunat e natena.”
Chapter 10

1Linganouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni TUHAN wia nikoo, heiy kaum Israel! 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Te’a mouw penenaramela en toumu ampit eng kapake’ang ne bangsa-bangsa, te’a mouw kori’ witu eng kowa’-kowa’ waki langit, ma’anouw tu’u se bangsa-bangsa se kori’ witu nyi’a.3Karengan em paorematela ne bangsa-bangsa nyi’a mouw e reiy’ sipenoron. Reiy’ ku’a re’en em berhala i ti’i e nakana eng kayu em pinelemi ni tou waki talun, em pina’ayangla ampit em pepa’at ni memema’ayang eng kayu? 4Tou se minepewangunla nyi’a ampit e mas wo em perak; tou se minapaente’la nyi’a ampit em paku wo en tetengkel, rio te’a moghe. 5Berhala i ti’i masuat tanu si tetou sesere’ waki uma welan, reiy’ mete’u sumusuiy; tou se lewo’ sa reiy’ mopo nisia, karengan reiy’ mete’u kume’ang. Te’a mouw meide’ wia nisia, karengan si berhala i ti’i si reiy’ mete’u sumiwo lewo’, wo sumiwo e le’os tu’u si reiy’ mete’u.”6Reiy’la si masuat tanu Nikoo, ee TUHAN! Nikoo koo wangko’ wo e ngaran-Nu e wangko’ kaa eng kewaraneiyan. 7Seiy ku’a re’en si reiy’ meide’ wia-Nikoo, ee Raja ne bangsa-bangsa? Nulit, wia-Nikoo mouw e lewo’ sa reiy’na e winta’ tuana; karengan witu nelet em baya ne tou sama’ waki se bangsa-bangsa wo waki elet ne raja-raja nea e reiy’la si masuat tanu Nikoo!8Berhala i ti’i em baya nea se we’engel wo kasa we’engel; patudu’ ne dewa i ti’i e reiy’ sipenoron, karengan sia si kayu i te waya. – 9Em perak tinari’ipis e nialimi waki Tarsis, wo e mas em baki Ufas; berhala i ti’i en siniwo ni meneniwo wo en siniwo e lawas ni sigha’ mas. Labungna e roko’ buwung tu’a wo e roko’ buwung kera o siwon, em baya nyi’a en siniwo ne tou-tou kasa sigha’. – 10Ta’an si TUHAN nyi’a mouw si Empung keulit, Nisia mouw si Empung matou-tou wo si Raja ke’ekel. Bumi minoghe karengan eng kaupi’an-Na, wo se bangsa-bangsa se reiy’ taang witu e nupi’-Na.11Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla wia nisea: “Em baya ne empung se reiy’ simiwola e langit wo em bumi se laa mere’imi waki bumi wo wia en solong e langit i yi’i.” 12TUHANouw si simiwola em bumi ampit eng kaente’an-Na, si timaga’la eng kaoatan ampit eng kesama’an-Na, wo si minitarla e langit ampit e akal budi-Na. 13Sakawisa Sia mapalingala en suara-Na, mederouw e legu’a e rano waki langit, Sia si limongkote en semuna e linaak waki tempok em bumi, Sia si simiwo eng kerap ma’an ampit e naro, wo rimou’mi e reghes waki penu’utu-nu’utulan-Na.14Susur tou si pinakaloo’o-loo’ola we’engel, reiy’ sitine’u, wo susur se sigha’ e mas se mineirang karengan si patong siniwona. Karengan si patong tinoa’na i ti’i nyi’a mouw si le’ekok, e reiy’la nyawa witu eng goremna, 15em baya nyi’a nyi’a mouw e kareiy’ sipenoron, pepa’ayangen e minamuali wu’ana en sesero’an, wo si laa mapuneng witu e nedo ukumen. 16E reiy’ tuana Sia si minamuali weteng ni Yakub, karengan Nisia mouw si minentuk e reiy’ sa mina’asa-asana, wo se Israel nyi’a mouw se suku kapunya’an-Na; ngaran-Na nyi’a mouw si TUHAN em pakasa’an alam!17I aterome em barang-barangmu wia em banua i yi’i, heiy tou-tou se witu eng kinepungan! 18Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Eng kaulitna, mekasa i yi’i Niaku ku laa tumerekla se penduduk em banua i yi’i, wo Niaku ku laa sume’esekla nisea, rio sea me’anla nyi’a.” –19Cilaka mouw niaku karengan e rumaraku, em pali’ku e reiy’ kale’osala! Niaku ku ghimenang: “Oh, nyi’i mouw e nesa kange’engetan e lewo’ sa reiy’ tanggongengku!” 20Dasingku en teri mouw, wo em baya en talina e rangkutouw. Se oki-oki’ku se rimou’ mome wia niaku, reiy’ mola kasi; e reiy’ mola kasi si rumedeiyla en dasingku wo si melarla en tenda’ku. –21Nulit, se rumerawir-rumerawir se mina we’engelouw, nisea se reiy’ mawueiyla em patudu’ ni TUHAN. Kaa ni’itu nisea se reiy’ mina’aruiy wo se minapekasa tekapen perawiren nea se minena’ata-na’atas. 22Kalinga’anouw e nesa abar, em palingan: Karingka’an wangko’ e laa meiy waki tana’ esa nga weka amian, kaa laa mesesiwo eng kota-kota e Yehuda malulu kasa penes, mamuali tampa kekirongan ne serigala-serigala.23Niaku ku mete’u, ee TUHAN, kaa sitou si reiy’ makakuasa kaa laa tumantula e lalanna, wo sitou makelang si reiy’ makakuasa kaa laa tumataapla eng ke’angna. 24Wetuanouw niaku, ee TUHAN, ta’an ampit eng kewaarna, tea’ ampit e nupi’-Mu, rio aku te’a punengen-Nula! 25I toa’ momi eng kepasu’an e nupi’-Mu witu natas ne bangsa-bangsa se reiy’ sumine’u Nikoo, witu natas ne kaum-kaum ne me’urang se reiy’ maaleiyla e ngaran-Nu; karengan nisea se kimaanola si Yakub wo mina’apula nisia, wo simiwo en tampa penaanganna minamuali riberek.
Chapter 11

1E nuwu’ mineiy wia si Yeremia e waki si TUHAN, em palingan: 2“Linganouw e lelila’an-lelila’an en teta’aran i yi’i wo i pa’ayo mola ni’itu wia se tou Yehuda wo wia se penduduk Yerusalem!3I lila’ mola wia nisea: en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel,: I kakutokouw sitou si reiy’ melelingala e lelila’an-lelila’an en teta’aran i yi’i, 4e neiy-Ku mouw i perentala wia se nene moyangmu witu e nedo nisea nu niali-Ku rimou’mi waki tana’ Mesir, waki awu peranoan em besi, ampit e minee nuwu’: Linganola en suara-Ku wo tuananola e reiy’ sa mina’asa sapa e neiy-Ku i perentala wia nikoo, takar nikouw kouw laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empungmu, 5i ka’ayo Aku toro mapatena’la en tiwa’ neiy-Ku mouw i ta’arla makauli-ulit wia se nene moyangmu kaa laa meweweela wia nisea en tana’ makaloko-lokon en susu wo e maduna, tanu eng kapualitanna wia e nedo i yi’i.” O laa e wingkotku: “Tuana mouw satorona, ee TUHAN!”6O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “I aleiy mola e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i waki kota-kota Yehuda wo waki lalan-lalan e Yerusalem ampit e lumila’la: Linganola e lelila’an-lelila’an en teta’aran i yi’i wo tuananola i tu! 7Karengan Niaku ku kasa makauli-ulit minapange’enge’la se nene moyangmu, witu e nedo Niaku nu rimawir nisea rimou’mi waki tana’ Mesir; i ka’ayo wia e nedo i yi’i Niaku ku mange’enge’la nisea e mapawee-weena: Linganola en suara-Ku! 8Ta’an nisea se so’o melelingala ka’apa tu’u meela ghenang nyi’a, ta’an i te nisea siesa o siesa se maki’itla eng kaketean e natena lewo’; takar Niaku ku minapa eiy mouw witu natas nea e reiy’ sa mina’asa lelila’an en teta’aran i yi’i, e neiy-Ku mouw i perentala tiboiyan, ta’an nisea se reiy’ timiboiy nyi’a.”9O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Niatoanouw paasa-asa’an lewo’ witu e nelet ne tou Yehuda wo ne penduduk Yerusalem. 10Nisea se neiy mouw i kawolon sumoup wia eng kaselokan ne nene moyang nea en ketareanna se simede’ mouw melelingala e nuwu’-Ku. Nisea se kimi’itla si empung walina wo meraghes wia nisia. Kaum Israel wo se kaum Yehuda se kimelongola en teta’aran-Ku e wina’akes-Ku mola ampit se nene moyang nea.11Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku minapa eiy witu natas nea eng kacilaka’an e reiy’ mete’u liseiyen neala, wo sakawisa sea mengale-ngaleiy wia-Niaku, takar Niaku ku reiy’ laa lumingala nisea. 12Wo ma’anouw tu’u eng kota-kota Yehuda wo se penduduk e Yerusalem mea mengale-ngaleiy wia em baya ne empung se pasempen nea ampit en tetule tinunu, ta’an si empung i ti’i si kasa reiy’ mete’u tumulung nisea witu e nedo nisea nu toron eng kacilaka’an. 13Karengan tanu eng kelakerna eng kotamu tuana eng kelakerna em baya se empungmu, heiy Yehuda, wo tanu eng kelakerna e lalan waki Yerusalem tuana eng kelakerna e mezbah neiy miouw i redeiyla kaa laa metetunu en tetule wia si Baal.14Sapa tare nikoo, te’a mouw koo mesesombayang i wee se bangsa i yi’i wo te’a mouw melelongkote em pengiween wo en sombayang i wee nisea, karengan Niaku ku reiy’ laa lumingala witu e nedo nisea nu maaleiy wia-Niaku karengan eng kacilaka’an nea. 15Sapa ku’a re’en kasi e nurusan ni’i koupus-Ku witu eng gorem em bale-Ku, reiy ku’a re’en sia si timuana mola en tetiro’an-tetiro’an e lewo’? Mete’u ku’a re’en e nazar-nazar wo e le’ona suci e lumangkoiymi eng kacilaka’an waki nikoo, i ka’ayo eng kamurian koo toro mepa’a-pa’ar? 16Nakana en zaitun karirung, wangun paloo’on em beren, mekasa mouw si TUHAN ngumaranla nikoo. Ta’an ampit e legu’an eng karungkea’an kahebat Sia lumayasla e napi witu e laleiyna-laleiynana, i ka’ayo em pangana-pangana minarengis.17TUHAN em pakasa’an alam, si simiwo mola nikoo timou,timantu mola eng kacilaka’an witu nikoo karengan eng kalewo’an en tinuana mola ne kaum Israel wo ne kaum Yehuda kaa laa melelentutla e rara ate-Ku ampit timunu en tetule wia si Baal.” Nyawa ni Yeremia kine’iwetan waki Anatot18TUHAN si minakite’ula eng kapualitan i ti’i wia niaku, takar niaku ku minete’ula nyi’a; witu e nedo ni’itu Nikoo, TUHAN, minapalo’ola em pasiwo-siwon nea wia niaku. 19Ta’an niaku eng ketareanna ku tanu sioki’ ni domba naram si paalin kaa laa rereten, niaku ku reiy’ mete’u kaa nisea se simiwola em paasa-asa’an e lewo’ witu niaku: “Meiy mouw kita munengla e nakana i yi’i ampit em bu’ana-wu’ana! Meiy mouw kita rume’imi nyi’a waki wanua ne tou-tou matou-tou, i ka’ayo e ngaranna e reiy’ ghenangen ne tou kasi!” 20Ta’an, si TUHAN em pakasa’an alam, si maakimla ampit e nadil, si meuji em batin wo e nate, ma’anouw aku lumoo’ola en sesuli’an-Nu witu nisea, karengan wia-Nikoo mouw kusumarakanla em perkaraku.21Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume se tou-tou Anator se pa’ar mesesawut e nyawaku ampit e limila’la: “Te’a mouw mawenti’ demi e ngaran ni TUHAN, rio te’a koo mate kaa e lawas meiy!” – 22Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Eng kaulitna, Niaku ku laa mukum nisea: taretumou-taretumou nea se laa mate kaa en santi, se oki-oki’ nea tuama wo wewene se laa ma’apu mate kelalenan; 23e reiy’la si tumele’u matou-tou witu e nelet nea, karengan Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an wia se tou-tou Anatot witu en te’un e nukuman nea.”
Chapter 12

1Nikoo koo memang ulit, ee TUHAN, sakawisa niaku mepeperoan ampit Nikoo! Ta’an niaku ku pa’ar mesesusuiy ampit Nikoo tanume eng ka’adilan: Ka’a ku’a re’en eng kinamang em patou-touan ne tou fasik, sentosa em baya ne tou se mawinta’ e reiy’ lale’? 2Nikoo koo simiwo nisea matou, wo sea tu’u kangkasi kumalat, nisea se timou karewur wo mawua’la e wu’ana kangkasi. Memang reiy’ maena-ena’ Nikoo witu en suma nea, ta’an wa’akati waki ate nea.3Oh TUHAN, Nikoo koo sumine’u niaku, Nikoo koo maloo’ niaku, wo Nikoo koo meuji niaku kumura e nateku witu Nikoo. Keongenouw sea mea witu luar tanu se domba-domba rineret,wo i wuntulola sea i wee e nendo pareretan. – 4Pirape’ eng keure kasi em banua i yi’i mapera, wo e rukut waki pakasa’an padang e maweles? Karengan eng kalewo’an ne pendudukna se tekapen-tekapen wo se wara-wara se ma’apu mere’i, karengan nisea se mapokeiy mola: “Sia si reiy’ laa lumoo’ eng kapawinta-winta’ ta!”5“Sa koo timingkasola ampit se tou makelang, wo koo winedu mola, kumura ku’a re’en koo laa melelowa’an sumaru si kawalo? Wo sa waki wanua dame koo reiy’ mapedam aman, sapa ku’a re’en e laa siwonnu waki talunoki’ en so’oso’an Yordan? 6Karengan se patuari-patuarimu wo se kaum ne me’urangmu, nisea nuesa kangkasi se masiwo e reiy’ lale’ witu nikoo; nisea kangkasi se mewali-wali witu e murimu. Te’a mouw ma’eman wia nisea, ma’anouw tu’u sea meila’ e nemis wia nikoo!7Niaku ku timele’u mola em penaangang-Ku, timerekola em banua kapunya’ang-Ku; Niaku ku simarakanola si wu’ana e nate-Ku witu e lawas ne kesaruna. 8E wanua kapunya’ang-Ku e minamuali mouw tanu si singa witu en talun i wee-Niaku; sia si minente’la en suarana mekawar Niaku, kaa ni’itu Niaku ku mari’iris nisia. 9E wanua kapunya’ang-Ku e minamuali mouw tanu si wara kolongan i wee-Niaku; wara-wara lela’ se minuyutla nisia. Meiy, erurenola se reiy’ sa mina’asa tekapen waki padang alinouw kaa laa mekeka’apula nisea!10Laker rumerawir se timeri mola e numa anggor-Ku, mele’e-le’ek en tana’-Ku, wo sumiwo en tana’ kasa i kepa’ar-Ku minamuali padang gurun kalulu kasa penes. 11Yon, nisea se simiwo mola nyi’a minalulu kasa penes, minalulu kasa penes en tana’ i ti’i mengasi’ witu en sinaru-Ku! Minalulu kasa penes en teakan em pakasa’an em banua iti’i, ta’an e reiy’la sitou maweela ghenang nyi’a.12Em baya se mememuneng se mineiy mouw limeasi e reiy’ sa mina’asa eng kakenturan lo’ogas waki padang gurun; karengan en santi ni TUHAN e merangu mekaan waki tempok e wanua esa mea waki tempok walina; e reiy’la dame i wee se reiy’ sa mina’asa ne matou-tou. 13Nisea se kimerorola gandum, ta’an e niupu’ nyi’a mouw eng kongkom tetunean; nisea se minengente’ mola, ta’an em pe’inakuten nea e reiy’ sika’ara’an; nisea se meirang karengan e wua’na kina’atoan nea, e wua’na waki keupi’an ni TUHAN e melaya-layas.”14Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “En tanume se pakasa’an ne ketana’-Ku kalewo’ se rimeungola em banua neiy-Ku mouw i weela tanume eng kapunya’an pusaka wia se umat-Ku Israel, eng kaulitna Niaku ku laa sumawuti nisea waki tana’ nea wo Niaku ku sumawuti se kaum Yehuda waki keuneran nea. 15Ta’an nu reiy’ mouw Niaku nu sumawuti nisea, takar Niaku ku laa meupusla nisea sumeup. Niaku ku laa marengla nisea siesa o siesa mea waki kapunya’an pusakana wo siesa o siesa mea waki wanuana.16Wo sa sea makauli-ulit metete’u eng kapatou-tou ne umat-Ku i ka’ayo tumiwa’ demi e ngaran-Ku: Demi si TUHAN matou-tou, tanu eng ketarena nisea nu maturu’ se umat-Ku kaa laa tumiwa’ demi si Baal, takar nisea se laa bangunen witu eng keuneran ne umat-Ku. 17Ta’an sa sea so’o melelingala, takar Niaku ku laa makauli-ulit sumawut wo munengla se bangsa tuana, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”
Chapter 13

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Mea mouw tumeles e na’ereten lenan, i wa’akesola ni’itu witu e rereenannu, ta’an te’a i pesesosouwmula witu eng gorem en dano!” 2Takar niaku ku timeles e na’ereten tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN, laa o ma’akesla nyi’a witu e rereenangku. 3Nu reiy’ mouw i tu o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku i wee eng karuana, em palingan: 4“Edonouw e na’ereten en tinelesmu mola wo en teakan em bitu e rereenannu i ti’i! Mea mouw makarengan mea waki so’oso’an Efrat kaa laa mekekirongla nyi’a maname waki si’at-si’at eng kakenturan watu!”5Takar mea mouw aku, laa o kumirongla nyi’a witu e li’ilik en so’oso’an Efrat tanu neiy i perentala ni TUHAN wia niaku. 6Nu reiy’ mouw em pirala nga edo eng keurena, o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Mea mouw makarengan mea waki so’oso’an Efrat medomi maname e na’ereten neiy-Ku i perentala i kirongmula maname!” 7Takar mea mouw aku mea waki so’oso’an Efrat, laa o ku kumiar wo medomi e na’ereten i ti’i waki tampa niaku nu kimirongla nyi’a, ta’an em pakaloo’o-loo’ola e na’ereten i ti’i en tewu mouw, e reiy’ sika’ara’an i wee en sapa tu’u.8Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 9“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Tuana mouw Niaku laa rume’ila eng katingkeiy we’engelan e Yehuda wo e Yerusalem. 10Se bangsa kalewo’ i yi’i, se wareng melelingala e lelia’an-lelila’ang-Ku, se maki’itla eng kaketean e natena wo maki’itla se empung walina kaa laa rumaghes wo mongkot sumempe wia nisea, se laa mamuali tanu e na’ereten i yi’i e reiy’ sika’ara’an i wee en sapa tu’u. 11Karengan tanu e na’ereten kimerut witu e rereenan ni esa nga touan, tuana mouw eng ketarena se pakasa’an ne kaum Israel wo se pakasa’an ne kaum Yehuda neiy-Ku i kerutla wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, rio sea i ti’i mamuali umat, mamuali kasa kasine’uan, kasa palo’oren wo kasa paorematen i wee-Niaku. Ta’an nisea i ti’i se so’o melelinga.” Potung e nanggor em pinete’la12“I lila’ mola wia nisea e nwu’ i yi’i : Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Susur em potung e lewo’ sa reiy’ wutan ampit e nanggor! Wo sa sea lumila’la wia nikoo: Ma’an tu’una keiy reiy’ mete’u ulit, kaa susur em potung e lewo’ sa reiy’ wutan e nanggor?, 13takar i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna se minapekasa penduduk em banua i yi’i se laa-Ku wutan ampit eng katoekan: em baya ne raja rimuber witu natas en takhta ni Daud, em baya ne imam, em baya ne nabi wo se minapekasa penduduk Yerusalem. 14Niaku ku laa mansalela siesa tou wia se walina i ka’ayo sea makemu, ama’-ama’ wo se oki-oki’na, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa munengla nisea reiy’ ampit en tongkoupusen, reiy’ ampit e mapedam moupus, reiy’ ampit e nampung.” E nge’enge’ wo niwetan15Linganouw i ta’anouw en talingamu, te’a mouw kouw rakek ate, karengan si TUHAN si minee mouw nuwu’. 16Pewangko’enola si TUHAN, Empungmu, nu reiy’pe’ Sia nu sumiwo e nendo mareiydem, nu reiy’pe’ e ne’amu i kasu’usu’ witu natas eng kakenturan-kakenturan en sinalipupula e mawengindo, kasuatan nikouw nu mengena-ngena’la en terang, ta’an Nisia si simiwola e nendo ke’erem reiydem wo rimoba nyi’a minamuali reiydem kasa. 17Sa kouw so’o melelingala nyi’a, niaku ku laa mame’ witu en tampa kakirongan eng karengan eng katingkeiyannu, e lue’ku e laa meni-niis, awes tare e laa kumerewowoiy, eng karengan se kawang ne domba ni TUHAN se neiy i ater kinetaangan.18I lila’ mola wia si raja wo wia si ina’ ni raja: “Rumuberouw witu en tampa kasa kumeng, karengan e mahkota kamulia’annu en timumpa momi waki kokongmu!” 19Eng kota-kota en tana’ Negeb em pinenetouw e leloanganna, wo e reiy’la siesa tou tu’u si muka’la nyi’a. Pakasa’an ne Yehuda se neiy mouw i atere mea waki pasea’an, neiy i atere mea waki pasea’an se minapekasana.20I leasome em berennu, heiy Yerusalem, wo loo’onouw, wawean se tou-tou mengeiy waki amian! Waki wisa ku’a re’en se kawang ne ternak neiy i weela wia nikoo, membe’ domba se minamuali kamulia’annu? 21Sapa ku’a re’en ni’i lila’mula, sakawisa sea popon mamuali kapalamu se tou-tou patuanannula tanume si tunangan? Reiy’ ku’a re’en eng kerara’an e laa rumego nikoo tanu eng kapualitanna siesa wewene timimea’la?22Wo sakawisa koo mueiy witu e natemu: “Ka’a ku’a re’en em baya nyi’a en timoro niaku?” Karengan eng kelakerna eng kaselokannu mouw takar i ongka’ mola en tempokna em buyangmu wo koo perkosan! 23Toro ku’a re’en sitou Etiopia sumawel eng kuli’na ka’apa si macang ti’itikan rumoba eng koroteiyna? Ma’an tu’una kouw toro sumiwo le’os, heiy tou-tou si nimaramla en tou masiwo lewo’? 24Niaku ku laa sumerala nisea tanu e neta ni’i patelewla e reghes padang gurun.25Ni’itu mouw e nasibmu, wetengmu e niukur-Ku mola i wee nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan nikoo koo limiurla Niaku, wo ma’emanla en towo. 26Niaku tu’u kangkasi ku laa mopo en tempok em buyangmu i ka’ayo witu eng giomu, i ka’ayo kaloo’an e mekeirangennu. 27Sa’amekmu wo eng kuringkingmu, pesa’amekannu seremor waki atas eng kakenturan-kakenturan wo waki padang-padang, Niaku ku limoo’o mola em pasiwo-siwonnu kasa wu’ul i ti’i. Cilaka mouw koo, heiy Yerusalem, pirape’ eng keure kasi i ka’ayo koo mamuali lenas?
Chapter 14

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Yeremia tanume e noras em pera . 2Yehuda e mengasi’, em pepalen-pepalen leloanganna e rimewa wo ampit en tekur mineteta’ateran witu en tana’; rekeiyan e Yerusalem e minatas. 3Pemangko’-pemangko’na se rimeo se pelayan-pelayanna sumero rano; nisea se neiy i ka’ayome waki parigi-parigi, ta’an se reiy’ minatola rano, i ka’ayo sea mareng ampit e na’asu-na’asu reiy’ sisapa. Nisea se mairang, eng gio nea eng kimeremea’, i ka’ayo sea simalelengla eng kokong nea.4Pepa’ayangen waki penguma’an neiy mouw i kaena’, karengan e naro e reiy’ timumpa waki wanua, takar se tumetani’-tumetani’ nea se timekur wo sumalelengla eng kokong nea. 5Awes tare si rusa mereiy waki padang si timele’ula sioki’na tare mouw i patoumi, karengan e reiy’la rukut sobor. 6Keledai-keledai en talun se rimedeiy waki atas eng kakenturan lo’ogas, mengua-nguang tanu se serigala, em berenna e minalewea’, karengan e reiy’la sirukut.7“Ma’anouw tu’u eng kaselokan-kaselokan neiy en simairi mesaru nikeiy, minta’ mouw rumapit nikeiy, ee TUHAN, eng karengan e ngaran-Nu! Karengan eng kelaker eng kamurtatan neiy, nikeiy keiy minakadosa mouw wia-Nikoo. 8Oh Paarapan Israel, tumetulungna witu e nedo kasusa’an! Ka’a ku’a re’en Koo tanu sitou wo’oseiy wia em banua i yi’i, tanu sitou makela-kelang si timuli i te kaa laa mapawengi? 9Ka’a ku’a re’en Koo tani sitou minalikoko, tanu si pahlawan reiy’ makawoo tumulung? Ta’an Nikoo koo wia nelet meiy, ee TUHAN, wo e ngaran-Nu neiy i aleiyla witu nikeiy; te’a mouw i petetele’ula keiy!”10Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume se bangsa i yi’i: “Nisea se kasa senaang malepu-lepu wo reiy’ metaang e ne’ana. Kaa ni’itu si TUHAN si reiy’ mepa’arla wia nisea; ta’an en teakan Nisia si pa’ar megheghenang eng kaselokan nea wo pa’ar me’ukum en dosa nea.” 11TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Te’a mouw koo mesesombayang i wee eng kale’osan ne bangsa i yi’i! 12Ma’anouw tu’u sea maposo, Niaku ku reiy’ laa lumingala e naleiyan nea; ma’anouw tu’u sea mapasempela en tetule tinunu wo en tetule sesakeiy, Niaku ku reiy’ laa mepa’arla wia nisea, ta’an i te Niaku ku laa kuma’apula nisea ampit em paseke’an, ampit eng kelalenan wo ampit e rumara menganup.”13Laa o ku lumila’: “O dodo, EMPUNG Tuhan! Reiy’ ku’a re’en em baya ne nabimu se limila’ mola wia nisea: Nikouw kouw reiy’ laa me’anla em paseke’an, wo eng kelalenan e reiy’ laa tumoro nikouw, ta’an Niaku ku laa meweweela wia nikouw en dame sejahtera te’etep wia en tampa i yi’i!” 14Wingkot ni TUHAN wia niaku: “Em baya ne nabi i ti’i se mawenti’ e reiy’ ulit demi e ngaran-Ku! Niaku ku reiy’ timoke nisea, reiy’ minerentala nisea wo reiy’ minee nuwu’ wia nisea. Nisea se minenti’la wia nikoo em pineleloo’ towo, e wenti’ reiy’ sisapa wo e le’ekok tetiro’an e natena nuesa.15Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN tanume em baya ne nabi se minenti’ demi e ngaran-Ku, e nulitna Niaku ku reiy’ timoke nisea, wo se limila’: Paseke’an wo eng kelalenan e reiy’ laa tumoro em banua i yi’i –: Em baya se nabi i ti’i nuesa se laa ma’apu mate kaa em paseke’an wo eng kelalenan! 16Wo se bangsa e wia nisia sea mawenti’ se laa i kape’epes mate witu e lalan-lalan Yerusalem, neiy i karenganla eng kelalenan wo em paseke’an, wo e reiy’la sitou si laa kumuburla nisea: nisea nuesa, tu’awewene-tu’awewene nea, se oki-oki’ nea tuama wo se wewene. Tuana mouw e laa-Ku i toa’la eng kalewo’an nea witu natas nea.”17I lila’ mola e lelila’an i yi’i wia nisea: “Lue’ku e mangatetiis oat o wengi ampit e reiy’ maena-ena’, karengan sioki’ reraa, keke’ ne bangsaku, pinali’an ampit pali’ kasa minepali’, em pali kasa reiy’ kale’osala. 18Sakawisa ku rumou’mi mea waki padang, maname wawean se tou-tou minate kinawunu’an en santi! Sakawisa ku ghumoreme witu eng gorem eng kota, maname wawean se tou-tou rara’an eng kelalenan! Awes tare, le’os nabi ka’apa tu’u imam se materok em banua reiy’ kasine’uanna.”19Kasa mouw neiy i sede’-Mu ku’a re’en e Yehuda? Mapedam mouw senso’ ku’a re’en Nikoo witu en Sion? Ka’a ku’a re’en keiy winewe-Mu eng katuanana, i ka’ayo e reiy’la sikale’osan kasi i wee nikeiy? Nikeiy keiy maarapla en dame sejahtera, ta’an e reiy’ meiy en sapa e le’os; maarapla e nedo kale’osan, ta’an wawean i te e mekeide’en! 20Oh TUHAN, nikeiy keiy mete’ula eng kawu’ulan neiy wo eng kaselokan ne nene moyang meiy; nulit, nikeiy keiy minakadosa mouw wia-Nikoo.21Te’a mouw Koo mekekelong nikeiy, eng karengan e ngaran-Nu, wo te’a mouw Koo manginsero’la en takhta kamulia’an-Nu! Ghenangenouw en ta’ar-Mu ampit nikeiy, te’a mouw pepepo’opolela nyi’a 22Wawean ku’a re’en si toro tumumpami e naro witu nelet ne dewa reiy’ sipenoron ne bangsa-bangsa i ti’i? Ka’apa toro ku’a re’en e langit nuesa e mee naro merewek? Reiy’ ku’a re’en Nikoo i te, ee TUHAN Empung meiy, Paarapan neiy, si simiwo em baya nyi’a i ti’i?
Chapter 15

1TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Ma’anouw tu’u si Musa wo si Samuel rumedeiy witu en sinaru-Ku, nate-Ku e reiy’ laa murikit wia se bangsa i yi’i. I ure’mi sea waki sinaru-Ku, ma’anouw sea mea! 2Wo sakawisa sea mueiy wia nikoo: Mea waki wisa ku’a re’en keiy lewo’ sa reiy’ mea?, takar wingkotenouw sea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Si mea waki maut, mea mouw waki maut! Si mea waki santi, mea mouw waki santi! Si mea waki kelalenan, mea mouw waki kelalenan! wo si mea waki kinetaangan, mea mouw waki kinetaangan!3Niaku ku laa mapa eiy witu nisea e nepat ukuman, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN: santi kaa laa i pewewunu’, se asu-asu kaa laa metage-tager, wara-wara waki reghe-reghesan wo se tekapen-tekapen wia em bumi kaa laa kumaan wo mekeka’apula. 4Ampit en tuana Niaku ku laa sumiwo nisea mamuali mekeide’en i wee se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi, eng karengan e reiy’ sa mina’asa sapa en tinuanala ni Manasye bin Hizkia, raja Yehuda, waki Yerusalem.” Kahebatan neiy i lentutla em paseke’an5“Seiy ku’a re’en si laa medam kasiang witu nikoo, heiy Yerusalem, wo seiy ku’a re’en si laa kumi’it mengasi’ ampit nikoo? Seiy ku’a re’en si laa tumuli kaa laa mewewueiyla en tanume eng kasegaya’annu? 6Nikoo nuesa koo simede’ mola Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, minea mouw timele’ula Niaku. Takar Niaku ku minayatla e lawas-Ku wo munengla nikoo; Niaku ku senso’ mouw kaa laa medam menesel. 7Niaku ku tima’ap nisea ampit en teta’ap waki kota-kota em banua; Niaku ku simiwo se umat-Ku kinaliongan se oki’ wo minunengla nisea, karengan nisea se reiy’ minurikiti waki kapake’a-ke’ang nea.8Balu-balu witu nelet nea se siniwo-Ku lebe ka’asa’an eng kelakerna ta’an e neris en tasik. Niaku ku minapa eiy witu si ina’ wo si tole e nesa papuneng witu e marorake. Ampit e limo’osit i te Niaku ku timumpala witu nisea eng kakori’an wo eng kasenge’an. 9Takar tumekurouw si wewene si makapitu mouw timimea’la, nasenganna e memo’a-mo’aiy, i wee nisia siendo si timenemouw kasuatan e nendo oat, sia si mineirang wo kasa meirang. Tele’u nea se laa-Ku i sarakanla wia en santi witu en saruan ne kesaru-kesaru nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” Pemalo-malo’an ni nabi Yeremia10Cilakaniaku, ee ina’ku, kaa nikoo koo timimea’la niaku, siesa tou minamuali pesesede’an wo wu’ana em pe’isingan i wee se minapekasa em banua. Niaku ku reiy’ tou si mineela utang ka’apa tu’u tou si minutang wia si seiy tu’u, ta’an nisea nu waya se makutokla niaku. 11Nulit, ee TUHAN, niaku ku limayanola Nikoo ampit esa nga kale’o-le’osna, wo rimapitola se kesaru witu en saruan-Nu witu e masa kacilaka’anna wo eng kase’esekanna! 12Toro ku’a re’en sitou rumepu’la em besi, em besi waki amian wo en tambaga?13“Eng harta kakaya’annu wo em barang-barang penu’utu-nu’utulannu e laa-Ku i weela kaaten tanume en sesu’i witu e reiy’ sa mina’asa en dosamu waki pakasa’an en daerahmu. 14Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali budak ne kesarumu waki wanua reiy’ kasine’uannu, karengan witu eng keupi’ang-Ku e rimiapouw e napi laa lumayas witu nikoo.”15Nikoo koo mete’ula nyi’a; ee TUHAN, ghenangenouw niaku wo weeanola ghenang niaku, tuananola em pasuli’an i wee niaku witu se tou-tou mekeki’it niaku. Te’a mouw i pewewayala niaku edon, karengan e labot en sabaar-Mu, kete’uanola kumura niaku timanggong en sesero’an eng karengan Nikoo! 16Sakawisa ku maatoan ampit e lelila’an-lelila’an-Nu, takar niaku ku makeipila nyi’a; nuwu’-Mu i ti’i e minamuali kelaya-laya’an i wee niaku, wo e minamuali kepa’aran e nateku, karengan e ngaran-Nu neiy mouw i aleiyla witu niaku, ee TUHAN, Empung em pakasa’an alam.17E reiy’ ma’an mekasa niaku rumuber mepa’a-pa’ar witu em pinasungkulan ne tou-tou menguwa-nguwak; karengan e nubelan e lawas-Mu niaku ku rimuber maesa-esa, karengan Nikoo koo minuta mola niaku ampit eng keupi’an. 18Ka’a ku’a re’en em peme’itangku e reiy’ sikinesampetan, wo em pali’ku eng kasa wedu, em pedis pelele’osen? Nulit, Nikoo koo tanu en so’oso’an reiy’ redeiy i wee niaku, e rano reiy’ mete’u emanen.19Kaa ni’itu en teinti’i mouw e wingkot ni TUHAN: “Sa koo pa’ar mareng, Niaku ku laa marengla nikoo mamuali pelayan witu en sinaru-Ku, wo sa koo tumotorla sapa e maka arga wo e reiy’ hina, takar nikoo koo laa mamuali teto’orong e lila’ i wee-Niaku. Ma’anouw tu’u sea laa mareng wia nikoo, ta’anouw nikoo koo reiy’ perlu mareng wia nisea. 20Witu se bangsa i yi’i Niaku ku laa sumiwo nikoo tanume em beton makarereen tambaga; nisea se laa sumeke’la nikoo, ta’an se reiy’ laa kumalala nikoo, karengan Niaku ku rumapitla nikoo kaa laa melelawirla wo mewewayami nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 21Niaku ku laa mayami nikoo waki lawas ne tou-tou lewo’ wo mayami nikoo waki rinongkeman ne tou-tou wengi’is.”
Chapter 16

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku, em palingan: 2“Te’a mouw ma’edo tu’awewene wo te’a mouw makapunya oki-oki’ tuama wo oki-oki’wewene wia en tampa i yi’i. 3karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN tanume se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene se neiy i patou wia en tampa i yi’i, tanume se ina-ina’ nea se timimea’la nisea wo tanume se ama’-ama’ nea se minapaurangla nisea wia em banua i yi’i: 4Nisea se laa mate karengan e rumara-rumara maali-ali e maut; nisea se reiy’ laa pa’aripan wo reiy’ laa i kuburla; nisea se laa mamuali pupuk waki penguma’an; nisea se laa ma’apu kaa en santi wo eng kelalenan; e mayat nea e laa mamuali kekaanen ne wara-wara waki reghe-reghesan wo ne tekapen-tekapen wia em bumi.5Nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw megheghorem witu em bale pengasi’an, wo te’a mouw me’a ma’arip wo te’a mouw kumi’it mengasi’ ampit nisea, karengan Niaku ku kimeongomi en dame sejahtra tetaber-Ku waki sebangsa i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, o kangkasi e nupus o lale’ wo en tongkoupeseng-Ku. 6Sela wo rintek se laa mate wia em banua i yi’i; nisea se reiy’ laa i kuburla, wo e rereiy’la siesa tou si laa ma’aripla nisea; e rereiy’la sitou si laa meghori-ghorit en tou wo si laa rumo’opong eng kokong karengan nisea.7E reiy’la sitou si laa mengebi-ngebi’la e roti i wee sitou mengasi’ kaa laa me’iborla nisia karengan em pinatean i ti’i. Awes tare e rereiy’la sitou si laa meemi nisia kumoo’ waki kower pangiboran eng karengan em pinatean ni ama’ ka’apa ni ina’na. 8Te’a mouw koo megheghoreme witu em bale ne tou sumiwola sesakeiyan kaa laa rumuber kumaan kumoo’ ampit nisea. 9Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, wia en tampa i yi’i, witu en saruan em berennu wo witu en zamannu, e laa-Ku i ena’la en suara melaya-laya’ wo en suara mepa’a-pa’ar, en suara ni paloyanan tuama wo en suara ni paloyanan wewene.10Sakawisa koo makite’ula wia se bangsa i yi’i e reiy’ sa mina’asa lelila’an i ti’i wo sea lumila’ wia nikoo: Ka’a ku’a re’en si TUHAN si miniwetla e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an kasela i yi’i witu nikeiy?” Sapa ku’a re’en eng kaselokan neiy wo sapa ku’a re’en en dosa en tinuana meiy mola witu si TUHAN, Empung meiy?, 11takar nikoo koo laa lumila’ wia nisea: Eng karengan se nene moyangmu se timele’u mola Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo eng karengan nisea se kimi’itola si empung walina ampit e meraghes wo maongkot masempe wia nisia, ta’an nisea se timele’ula Niaku wo reiy’ timiboiy witu en Taurat-Ku.12Wo nikouw nuesa kouw mawinta’ e lebe lewo’ ta’an se nene moyangmu! Loo’on, nikouw siesa o siesa kouw maki’itla eng kaketean e natena lewo’ ta’an melelingala wia-Niaku. 13Takar Niaku ku laa tumereke nikouw wia em banua i yi’i mea waki wanua reiy’ kasine’uan niouw ka’apa tu’u se nene moyangmu. Maname kouw laa rumaghes wia si empung walina oat o wengi, karengan Niaku ku reiy’ mouw laa mee kasiang kasi wia nikoo.14Kaa ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, kaa e reiy’ mouw i lila’la ne tou kasi: Demi si TUHAN matou-tou si rimawir se tou Israel rimou’mi waki tana’ Mesir, 15ta’an i te: En demi si TUHAN matou-tou si rimawir se tou Israel rimou’mi waki tana’ amian wo waki e reiy’ sa mina’asa wanua mea wisa Sia nu timabuke’isola nisea! Karengan Niaku ku laa mali nisea mareng mea waki tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia se nene moyang nea.16Eng kaulitna, Niaku ku laa rumeo laker se sumesikop sera’, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se laa sumikop nisea, nu reiy’ mouw i tu Niaku ku pa’ar merereo kelaker se kumeki’it laa kumi’it nisea waki atas e reiy’ sa mina’asa kuntung wo waki atas e reiy’ sa mina’asa kakenturan wo waki si’at-si’at eng kakenturan watu. 17Karengan Niaku ku menegha-negha’la e reiy’ sa mina’asa eng kapake’a-ke’ang nea; em baya nyi’a i ti’i e reiy’ neiy i kakirongi waki paloo’ang-Ku, wo eng kaselokan nea tu’u e reiy’ kinaterungan witu en saruan em beren-Ku. 18Niaku ku laa sumu’i makarua lumepet eng kaselokan wo en dosa nea, eng karengan nisea se simeremorola em banua-Ku ampit em bangke ne dewa-dewa nea makari’irisen wo minuta mola en tana’ kapunya’ang-Ku ampit em pasiwo-siwon nea e wengi’is.”19Oh TUHAN, kaente’angku wo bentenku, tampa patingkasangku witu e nendo kase’esekan! Wia-Nikoo e laa meiy se bangsa-bangsa waki tempok em bumi ma’an e meila’: “Nulit, se nene moyang meiy se makapunya i te dewa lumele’ekok, dewa reiy’ sipenoron esa tu’u se reiy’ si makaka’ara’an. 20Toro ku’a re’en sitou sumiwo si empung i wee en touna nuesa? Si tuana si reiy’ empung!” 21“Kaa ni’itu, kete’uanola, Niaku ku pa’ar makite’ula wia nisea, e mekasa i yi’i Niaku ku laa makite’ula wia nisea eng kakuasa’ang-Ku wo eng kewaraneiyang-Ku, rio sea mete’u, kaa e ngaran-Ku TUHAN.”
Chapter 17

1“En dosa e Yehuda neiy mouw i kepatik ampit em pena wesi, em berenena intan o siwon, neiy i kalumi witu e loh nate nea 2tanume e nge’enge’ witu nisea! – Mezbah-mezbah nea wo em pa’asek-pa’asek berhala nea memang em bitu esa nga weka nakana karirung waki atas eng kakenturan kerakek,3nyi’a i yi’i eng kakuntungan waki padang. – Eng harta kakaya’annu wo e reiy’ sa mina’asa barang em penu’utu-nu’utulannu e laa-Ku i weela kaaten tanume en sesu’i witu en dosamu waki pakasa’an en daerahmu. 4Nikoo koo neiy i kapupus mayami waki kapunya’an pusakamu e neiy-Ku mouw i weela wia nikoo, wo Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali budak ne kesarumu waki wanua reiy’ kasine’uannu, karengan witu e nupi’-Ku e napi e rimeti’ mouw laa lumayas i wee eng keure-urena.”5Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “I kakutokola sitou si mesawa’la eng kaente’anna nuesa, wo e natena mewa’akati waki si TUHAN! 6Sia si laa tanu eng kongkom ro’opong waki padang gurun, sia si reiy’ laa me’anla eng ka’ada’an le’os; sia si laa mena’ waki tana’ rengis waki padang gurun, waki wanua padang wurasen e reiy’ sipenduduk.7Binerkatola sitou mesawa’la si TUHAN, si minee e narapanna wia si TUHAN! 8Sia si laa tanu e nakana neiy i tanem witu li’ilik en dano, e kimaputla eng kalat-kalatna mea witu li’ilik e wa’atangna e rano, wo reiy’ mape’anla eng kapengeiyna em pasu’ te’etel, e laleiynana e minena’ lisouw, si reiy’ kori’ witu en te’un pera, wo reiy’ siena’na mawua’la em bu’ana.9Kumura eng kawilesna e nate, lebe wiles ta’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, natena e minewatu mouw: seiy ku’a re’en si toro mamete’ula nyi’a? 10Niaku, ku TUHAN, si masoisapla e nate, si meuji em bitu e nate, kaa laa mewewee sesuli’an wia se susur tou eng kewaarna ampit eng kapake’a-ke’angna, eng kewaarna ampit em bua’na em pasiwo-siwonna.” 11Tanu si ko’oko’ lulu merumunla e reiy’ neiy i wurenganala, en tuana mouw sitou mako’okor eng kakaya’an eng kenaramen reiy’ toro pasiwon, witu eng keuneran e numurna sia si laa kaliongan em baya nyi’a, wo witu eng kesampetan e numurna sia si kasa kasine’uan tanume siesa tou ba’abal.12Takhta kamulia’an, rakek rengane’ eng kasa ketarena, tampa em bait kudus ta! 13Oh Paarapan ne Israel, TUHAN, em baya ne tou se timele’ula Nikoo se laa mameirang; tou-tou se sime’epangi waki Nikoo se laa re’ini waki wanua, karengan nisea se timele’u mola eng kembu’an e rano em patou-touan, nyi’a i yi’i si TUHAN. 14Le’osenola niaku, ee TUHAN, takar niaku ku laa male’os; lawirenola niaku, takar niaku ku laa melawir, karengan Nikoo mouw si kalo’orangku!15Eng kaulitna, nisea se limila’ wia niaku: “Waki wisa ku’a re’en e nuwu’ ni TUHAN i ti’i? Ma’anouw sia i ka’ayo!” 16Ta’anouw e reiy’ ma’an mekasa niaku sume’esek wia-Nikoo kaa laa mapa eiy eng kacilaka’an, niaku ku reiy’ mepa’arla e nendo kacilaka’an! Nikoo mouw si mete’ula sapa e rimou’mi waki sumpingku, em baya nyi’a neiy i kawera’ witu en sinaru em beren-Nu.17Te’a mouw Koo mamuali kahebatan i wee niaku, Nikoo mouw si teterungangku witu e nendo kacilaka’an. 18Ma’anouw se tou-tou mekeki’it niaku se mameirang, ta’an te’a mouw niaku i yi’i ku mameirang; ma’anouw sea i kasenge’, ta’an te’a mouw niaku i yi’i ku i kasenge’! Siwonouw e nendo kacilaka’an tumoro nisea, wo kemunola sea ampit eng kakemuan kumabar. Nendo Sabat e lewo’ sa reiy’ kudusen19Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Mea mouw koo wo rumedeiy mouw witu em pepalen leloangan Urang ne Rakyat, em patoroani rumou’ ghumorem ne raja-raja Yehuda, wo waki e reiy’ sa mina’asa pepalen leloangan e Yerusalem; 20i lila’ mola wia nisea: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy raja-raja Yehuda, heiy pakasa’an ne Yehuda wo pakasa’an ne penduduk Yerusalem se ghimorem timoromi em pepalen leloangan i yi’i!21Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Maato-ato mouw demi e nyawamu! Te’a mouw’ ma’ater em barang-barang witu e nendo Sabat wo mali nyi’a tumorola em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem! 22Te’a mouw ma’alimi em barang-barang waki walemu mea waki luar witu e nendo Sabat wo te’a mouw matuanala e nesa pepa’ayangen, ta’an kudusenola e nendo Sabat tanu e neiy-Ku mouw i perentala wia se nene moyangmu. 23Ta’anouw nisea se so’o melelingala wo so’o meweweela ghenang nyi’a, ta’an i te nisea se kimete eng kokong, i ka’ayo so’o melelingala wo so’o sumungkul en togooran.24Sakawisa kouw makauli-ulit melelingala Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo reiy’ mali ghumorem em barang-barang tumorola em pepalen-pepalen leloangan eng kota i yi’i witu e nendo Sabat, ta’an kimudusla e nendo Sabat wo reiy’ matuanala e nesa pepa’ayangen witu e nendo ni’itu, 25takar tumorola em pepalen-pepalen leloangan eng kota i yi’i se laa mura’arak ghumorem se raja-raja wo se pamuka-muka – pamuka-muka, se laa mereruber witu natas en takhta ni Daud, ampit e mengalila eng kareta wo se kawalo: nisea wo se pamuka-muka – pamuka-muka nea, tou-tou Yehuda wo se penduduk Yerusalem. Wo eng kota i yi’i e laa ena’an ne tou i wee eng keure-urena.26Tou waki kota-kota Yehuda se laa meiy wo se waki tampa-tampa kaledong e Yerusalem, waki tana’ Benyamin wo waki daerah Kakenturan, waki kakuntungan wo waki tana’ Negeb, ampit mali en tetule tinunu, tetule rineret, tetule sesakeiy wo eng kamania, mali en tetule syukur mea witu eng gorem em bale ni TUHAN. 27Ta’an sakawisa kouw reiy’ melelingala em perenta-Ku kaa laa kumudusla e nendo Sabat wo kaa laa reiy’ ghumorem ma’ater em barang-barang tumorola em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem witu e nendo Sabat, takar witu em pepalen-pepalen leloanganna Niaku ku laa lumayasla e napi, laa kumaan ma’apu em puri-puri Yerusalem, wo e reiy’ laa kawunu’an.”
Chapter 18

1E nuwu’ waki si TUHAN mineiy wia si Yeremia, em palingan: 2“Mea mouw ampit e makarengan waki wale ni meneniwo kure’! Maname Niaku ku laa mapalingala e lelila’an-lelila’ang-Ku wia nikoo.” 3Laa o mea mouw niaku waki wale ni meneniwo kure’, wo e reiy’ tinu’utu’ nisia si kasuatan mepa’ayang ampit e metabulelengla. 4Sakawisa en tampayang, kasuatan em pasiwonna en tana’ pulut witu e lawasna i ti’i, e minateri, takar si meneniwo kure’ si mina’ayangla nyi’a sumeup minamuali tampayang walina i ki’it sapa e le’os witu em paloo’annala.5Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku, em palingan: 6“Ma’an tu’una Niaku ku reiy’ mete’u minta’ wia nikouw tanu si meneniwo kure’ i yi’i, heiy kaum Israel, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Nulit, tanu en tana’ pulut witu e lawas ni meneniwo kure’, en tuana mouw nikouw witu e lawas-Ku, heiy kaum Israel! 7Kakurala Niaku ku meila’ en tanume e nesa bangsa wo en tanume e nesa keraja’an kaa Niaku ku laa sumawut, rumonga’la wo munengla nisea. 8Ta’an sakawisa se bangsa witu si seiy Niaku lumila’ en tuana se minakedo’ momi waki kalewo’anna, takar meneselouw Niaku, kaa Niaku ku laa melelenta’la eng kacilaka’an en tiniro’-Kula i ti’i witu nisea.9Kakurala Niaku ku meila’ en tanume e nesa bangsa wo en tanume e nesa keraja’an kaa Niaku ku laa mangun wo tumanem nisea. 10Ta’an sakawisa sea tumuanala sapa e lewo’ witu en saruan em beren-Ku wo reiy’ melelingala en suara-Ku, takar meneselouw Niaku, kaa Niaku ku laa mapa eiy eng kamang neiy-Ku i ta’arla i ti’i wia nisea.11Kaa ni’itu, i lila’ mola wia se tou Yehuda wo wia se penduduk Yerusalem: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku i yi’i ku kasuatan matiro’ eng kacilaka’an witu nikouw wo metetiro’la en tetiro’an witu nikouw. Le’osouw nikouw siesa o siesa makedo’mi waki kapake’a-ke’angmu e lewo’, wo seupenola eng kapake’a-ke’angmu wo em pasiwo-siwonnu! 12Ta’an nisea se limila’: Reiy’la sika’ara’anna! Karengan nikeiy keiy laa minta’ maki’itla en tetiro’an neiy nuesa wo siesa o siesa laa minta’ kumi’itla eng kaketean e natena e lewo’.”13Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Ma’awa’ mouw mueiyla waki kaledong ne bangsa-bangsa: seiy ku’a re’en si liminga mola eng kapualitan tanu e nyi’i? Sioki’ reraa’ Israel si timuana mola eng kapualitan-kapualitan kasa mekeide’en! 14Ma’an tu’una en salju puti’ e laa sumoro’mi waki kuntung watu Siryon? Ma’an tu’una e rano eng kuntung e laa ma’apu; e reno ghe’egher wo e maso’oso’?15Ta’an se umat-Ku se limiurola Niaku, nisea se timunu mola en tetule wia si dewa reiy’ sipenoron; nisea se neiy mouw i kasu’usu’ kima’anu witu e lalan-lalan nea, nyi’a i yi’i e lalan-lalan wakipe’ eng kasa ketareanna, wo minedo mola e lalan papontaran, nyi’a i yi’i e lalan e reiy’ rinampenla. 16Takar nisea se simiwo em banuana minamuali mekeide’en e minamuali sesara’an en sisitan i wee eng keurena. Susur tou si melangkoiyla nyi’a si laa medam meghagha, wo si laa menguyu-nguyungla eng kokongna. 17Tanu e reghes sendangan Niaku ku laa sumarakanla nisea witu en saruan ne kesaruna. Murian-Ku e laa-Ku i paploo’ola wia nisea wo e reiy’ saruan-Ku witu e nendo kacilaka’an nea.”18Lumila’ mouw sea:”Meiy mouw kita sumiwola paesa’an witu si Yeremia, karengan si imam si reiy’ laa ka’apuan teturu’, tou sama’ si reiy’ laa ka’apuan ngenge’enge’ wo si nabi si reiy’ laa ka’apuan e nuwu’. Meiy mouw kita mewe nisia ampit em baasana nuesa wo te’a maweela ghenang susur e lelila’anna!” 19Weeanola ghenang niaku, ee TUHAN, wo linganome en suara i perapotku! 20E laa suli’an ku’a re’en eng kale’osan ampit eng kalewo’an? Ta’anouw nisea se kimiarouw pepo’opot i wee niaku! Ghenangenouw kaa niaku ku rimedeiy mouw witu en sinaru-Mu, wo simusuiy mola merapit nisea, rio e nupi’-Mu ni’i ompasi waki nisea.21Kaa ni’itu i sarakanola se oki-oki’ nea wia eng kelalenan, wo ma’anouw sea sabouwen en santi! Ma’anouw se tu’awewene-tu’awewene nea se kaliongan se oki’ wo tu’atuama; ma’anouw se tuama nea se mate kaa e rumara menganup, wo se tole-tole nea se mate karengan en santi waki paseke’an! 22Ma’anouw kalinga’an e rebekan waki wale-wale nea, sakawisa Nikoo ampit e limo’osit i te minapa eiy se rambangan ne rampok wia nisea! Karengan nisea se kimiarola pepo’opot kaa laa sumikop niaku, wo tima’anola we’etes i wee e ne’aku. 23Ta’an Nikoo, ee TUHAN, Nikoo koo mete’ula e reiy’ sa mina’asa en tetiro’an nea kaa laa mewewunu’ niaku. Te’a mouw pa’ampungala eng kaselokan nea , wo te’a mouw perere’ini en dosa nea waki sinaru-Mu, ta’an ma’anouw sea i kasu’usu’ witu en sinaru em beren-Nu; minta’ mouw witu e nendo nupi’-Mu witu nisea!
Chapter 19

1Teinti’i mouw kasi e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Mea mouw tumeles em potung en tana’ o siwon, wo aruiyenouw mewali-wali nikoo se pirala tu’a-tu’a ne bangsa i ti’i, wo se pirala imam kasa tu’a, 2kamurian mae mouw waki Kewong Ben-Hinom em bitu en saruan em pepalen leloangan Beling! I aleiy mola maname e lelila’an-lelila’an e laa-Ku i pa’ayola wia nikoo! 3I lila’ mola: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy raja-raja Yehuda wo penduduk Yerusalem! Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an wia en tampa i yi’i, i ka’ayo en talinga ni tou si lumingala nyi’a, e ngumengeng!4Karengan nisea se timele’u mola Niaku, minee mola en tampa i yi’i wia si empung wo’oseiy wo timunu mola en tetule wia nyi’i wia si empung walina si reiy’ kasine’uan nea nuesa wo ne nene moyang nea wo ne raja-raja Yehuda. Nisea se simiwo mola en tampa i yi’i wuta ampit e raa’ ne tou-tou reiy’ siselok. 5Nisea se rimedeiy mola eng kakenturan-kakenturan patulean i wee si Baal kaa laa tumunu se oki-oki’ nea tanume se tetule tinunu wia si Baal, e nesa kapualitan e reiy’ ma’an mekasa i perenta-Kula ka’apa i lila’-Kula wo e reiy’ ma’an mekasa lumentut witu e nate-Ku.6Kaa ni’itu, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa en tampa i yi’i e reiy’ mouw laa totoren kasi: Tofet wo e Kewong Ben-Hinom, ta’an i te eng Kewong Pawunu’an. 7Niaku ku laa mo’opolela en tetiro’an e Yehuda wo e Yerusalem wia en tampa i yi’i wo Niaku ku laa sumiwo nisea i karewa kaa en santi witu en saruan ne kesaru nea wo kaa e lawas ne tou-tou se pa’ar mesesawut e nyawa nea. Niaku ku laa mayala e mayat-mayat nea kaanen ne wara-wara waki reghe-reghesan wo ne tekapen-tekapen wia em bumi. 8Niaku ku laa sumiwo eng kota i yi’i mamuali mekeide’en wo mamuali sesara’an en sisitan. Susur tou si melangkoiyla nyi’a si laa medam ghumagha wo sumisit karengan e reiy’ sa mina’asa wewewe em peme’itanna. 9Niaku ku laa sumiwo nisea kumaan e le’ona ne oki-oki’na tuama wo e le’ona ne oki-oki’na wewene, wo susur tou si kumaan e le’ona ni ka’ampitna, witu eng ka’ada’an susah wo pedis neiy i lentutla ne kesaruna wia nisea wo kaa se tou-tou pa’ar mesesawut e nyawa nea.10Tumodongla nyi’a pete’enola en tampayang i ti’i witu en saruan ne tou-tou se kimi’it mewali-wali nikoo. 11I lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Tuana mouw laa-Ku pete’enla se bangsa i yi’i wo eng kota i yi’i, tanu sitou mete’la eng kure’ ni meneniwo sempe’, i ka’ayo e reiy’ mouw mete’u seupen sumeup. Wo en Tofet e laa mamuali tampa pakuburan, karengan e reiy’la tampa walina kaa laa mekekuburla.12Tuana mouw e laa-Ku tuananla wia en tampa i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo wia se pendudukna. Niaku ku laa sumiwo eng kota i yi’i tanu en Tofet: 13e wale-wale ne Yerusalem wo e wale-wale em baya ne raja Yehuda e laa mamuali makari’irisen tanu en tampa en Tofet, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa wale em bitu natas em paana ne tou matunu en tetule wia se reiy’ sa mina’asa suraro langit wo mapasempela en tetule neiy i toa’ wia si empung walina.”14Katoroan si Yeremia nu marengi waki Tofet, minea wisa si TUHAN nu timoke mola nisia kaa laa menti’, rumedeiy mouw sia waki podol em bale ni TUHAN wo lumila’ wia se pakasa’an tou kelaker: 15“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa eiy witu natas eng kota i yi’i wo witu natas e reiy’ sa mina’asa eng kota kaledongna e minapekasa kacilaka’an e neiy-Ku mouw i lila’la laa tumoro nisea, karengan nisea se kimete eng kokong wo reiy’ melelingala e lelila’an-lelila’ang-Ku.”
Chapter 20

1Pasyhur bin Imer, si imam witu e nedo ni’itu si jimabat kapala witu em bale ni TUHAN, liminga si Yeremia mawenti’la e lelila’an-lelila’an i ti’i. 2O laa si Pasyhur si minewe si nabi Yeremia wo tumorongkula nisia witu em pepalen leloangan Benyamin em bitu nata s em bale ni TUHAN.3Ta’an eng katoroan si Pasyhur e nendo kawo’odoanna nu rumou’mi si Yeremia waki tinorongkuan i ti’i, lumila’ mouw si Yeremia wia nisia: “TUHAN si laa tumotor e ngarannu e reiy’ Psyhur, ta’an i te eng Kakori’an-waki-e reiy’ sa mina’asa-patoroan. 4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali kakori’an i wee nikoo nuesa wo i wee em baya se kalomu; nisea se laa i karewa mate kaa en santi ne kesaruna witu en saruan em berennu nuesa. Wo e minapekasa Yehuda e laa-Ku i sarakanla witu e lawas ni raja Babel si laa mater nisea mea witu em pasea’an mea waki Babel wo mewe mate nisea ampit en santi.5O kangkasi eng harta benda eng kota i yi’i, e reiy’ sa mina’asa wua’na em pine’inakutna, e reiy’ sa mina’asa em barangna maka’arga wo e reiy’ sa mina’asa em barang penu’utu-nu’utulan ne raja-raja Yehuda e laa-Ku i sarakanla witu e lawas ne kesaruna, se laa rumemu’, merurla wo mali em baya nyi’a i ti’i mea waki Babel. 6En tanume nikoo, heiy Pasyhur, wo em baya ne tou se maena’ witu em balemu, nikouw kouw laa i ater kinetaangan; nikoo koo laa i ka’ayome waki Babel wo laa mate maname wo laa i kuburla maname: nikoo i yi’i wo em baya ne kalomu e wia nisea koo minenti’ mola e reiy’ ulit.” E nga’angal ni’i penga’angal ni Yeremia e wua’na nubelan en jabatanna7Nikoo koo minelurola niaku, ee TUHAN, wo niaku ku minaya mola en touku eluren; Nikoo koo taleus ente’ i wee niaku wo Nikoo koo timu’utukla niaku. Niaku ku minamuali mouw kinetaangan eng kelabotan e nendo, em baya nisea se menero-nero’la niaku. 8Karengan susur ku sumusuiy, neiy i kapupus niaku ku rumekeiy, neiy i kapupus maleiy: “Kawengi’isan! Siasa!” Karengan e nuwu’ ni TUHAN e minamuali mouw sese’ wo sero’ wia niaku, eng kelabotan e nendo. 9Ta’an sakawisa niaku ghumenang: “Niaku ku so’o megheghenang Nisia wo so’o metetotorla e nuwu’ kasi demi e ngaran-Na”, takar witu e nateku wawean e nesa en tanu e napi melaya-layas, neiy i kakengkem witu e ruiy-ruiyku; niaku ku memedu-medu kaa laa metetaang nyi’a, ta’an niaku ku reiy’ makawoo.10Niaku ku liminga mola en tetena’an ne laker tou: “Kakori’an e mineiy waki e reiy’ sa mina’asa tetoroan! I saka mola sia! Nikita ta pa’ar mesesakala nisia!” Em baya ne tou se mekalo me’ulitku se mategha’ sapa ku’a re’en niaku ku neiy i kasu’usu’ kima’anu: “Wo’o wona sia minayala en touna eluren, i ka’ayo kita toro kumalala nisia wo toro tumuanala en sesuli’an ta witu nisia!” 11Ta’an si TUHAN si merapitla niaku tanu si pahlawan keteren, kaa ni’itu se tou-tou mekeki’it niaku se laa i kasu’’usu’ ka’anu wo nisea se reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa. Nisea se laa meirang kasa, karengan nisea se reiy’ minua’, e nesa sering eng keure-urena reiy’ kaliuran!12Oh TUHAN em pakasa’an alam, si meuji se tou ulit, si maloo’ em batin wo e nate, ma’anouw aku lumoo’ en sesuli’an-Nu witu nisea, karengan e wia Nikoo mouw i sarakankula em perkaraku. 13Kumantarouw i wee si TUHAN, lo’orenouw si TUHAN! Karengan Nisia si minaya momi e nyawa ne tou miskin waki lawas ne tou-tou se masiwo lewo’.14I kakutokola e nendo katoroan niaku nu neiy i patoumi! Ma’anouw te’a pebeberkaten e nendo katoroan si ina’ku nu timimea’la niaku! 15I kakutokola sitou minali e nabar wia si ama’ku ampit e limila’la: “Siesa oki’ tuama si neiy’ mouw i patoumi i wee nikoo!” en simiwo nisia mepa’a-pa’ar kasa.16Mamuali mouw wia e nendo i ti’i tanu wia eng kota-kota neiy i pangapepule’itla ni TUHAN ampit e rereiy’la sitongkoupusen! Lininganna mola satorona e rekeiyan witu e nedo memo’odo wo eng karungkea’an witu e nedo marorake! 17Karengan e nendo i ti’i e reiy’ munu’ niaku eng keurean witu eng gandongan, i ka’ayo si ina’ku si minamuali kuburangku, wo nisia si megandong i wee eng keurena! 18Ka’a ee pasil aku rimou’mi waki gandongan, lumoo’ eng kasusa’an wo pengasi’an, i ka’ayo e nendo-nendoku e mina’apu limangkoiy witu e nirang?
Chapter 21

1E nuwu’ mineiy waki si TUHAN wia si Yeremia, katoroan si raja Zedekia nu timoke si Pasyhur bin Milkia wo si imam Zefanya bin Maaseya wia nisia ampit e nower: 2“Wueiyene’la satorona em patudu’ ni TUHAN i wee nikeiy, karengan si Nebukadnezar, raja Babel, si maseke’la nikeiy! Wo’o wona’ si TUHAN si pa’ar metetuanala wia nikeiy e minakatena-tena’ tanu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon-N maka’erangen, i ka’ayo si Nebukadnezar si mundur tumele’ula nikeiy.”3Pokeiy ni Yeremia wia nisea: “Teinti’i mouw ni’i lila’ miouwla wia si Zedekia: 4Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku laa murikitla en saliatan paseke’ en tiniboiyan niouw, em pinake miouw maseke’ mesaru si raja Babel wo mesaru se tou-tou eng Kasdim se kimepungi nikouw waki luar em beton; Niaku ku laa merurla nisea wia eng gorem eng kota i yi’i. 5Niaku nuesa ku laa sumeke’ sumaru nikouw ampit e lawas neiy i ka’ayat, ampit e lalupa kaente’, ampit e nupi’, ampit eng kenanaran eng kaupi’an wo ampit eng kaupi’an e wangko’.6Niaku ku laa mewe se penduduk eng kota i yi’i, le’os se tou ka’apa tu’u se tekapen; nisea se laa mate kaa e rumara menganup kasa hebat. 7Nu reiy’ mouw i tu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, takar si Zedekia, raja Yehuda, wo se pegawai-pegawaina wo se rakyat wia eng kota i yi’i, se neiype’ i katele’umi matou-tou waki rumara menganup, waki santi wo waki kelalenan, se laa-Ku i sarakanla witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel, nyi’a i ti’i witu e lawas ni kesaru nea si me’inakut mesesawut e nyawa nea; se tou se laa mewe mate nisea ampit em berenna en santi reiy’ ampit e mapedam meupus, reiy’ ampit en tongkoupusen wo reiy’ ampit siampungna.8Ta’an wia se bangsa i yi’i e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la: En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku laa sumarula wia nikouw e lalan em patou-touan wo e lalan em patean. 9Seiy si maena’ wia eng kota i yi’i si laa mate karengan en santi, karengan eng kelalenan wo karengan e rumara menganup; ta’an seiy si rumou’me wia nyi’i wo sumarakanla en tou wia se tou-tou eng Kasdim se kimepung nikouw, nisia si laa minena-ena’ matou-tou; nyawana e laa mamuali rinemu’ i wee nisia. 10Karengan Niaku ku simu’usukola eng kota i yi’i kaa laa mapa eiy eng kacilaka’an wo e reiy’ kaa laa mapa eiy eng kamangna, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Eng kota i yi’i e laa i sarakanla witu e lawas ni raja babel si laa rumengisla nyi’a ma’apu ampit e napi.” E wenti’ mesaru si raja Yehuda11Wia se me’urang ni raja Yehuda. Linganouw e nuwu’ ni TUHAN: 12“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy see’ ni Daud: I lenta’ mola e nukuman adil susur memo’odo wo i waya momi waki lawas ni maperas nisia sitou eng kinaat eng hakna, rio eng kenanaran e nupi’-Ku te’a sumear tanu e napi wo melaya-layas ampit e reiy’la si sumewula nyi’a, eng karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’!13Eng kaulitna, Niaku ku laa mamuali kesarumu, heiy kota witu natas eng kewong, kuntung watu waki nataran, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy nikouw si limila’: seiy ku’a re’en si berani tumumpa wia nikeiy wo seiy ku’a re’en si berani ghumoreme witu en tampa paterungan neiy? 14Niaku ku laa tumuanala sesuli’an wia nikoo minatoroan ampit e wua’na em pasiwo-siwonnu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Niaku ku laa lumayasla e napi waki talunena e laa kumaan ma’apu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu eng kaledongna.”
Chapter 22

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Mea mouw waki istana ni raja Yehuda wo i pa’ayo mola maname e nuwu’ i yi’i! 2I lila’ mola: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy raja Yehuda si rimuber witu natas en takhta ni Daud, nikoo, pegawai-pegawaimu wo se rakyatmu se ghimorem timoromi em pepalen-pepalen leloangan i yi’i! 3Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Tuananola eng ka’adilan wo eng kaulitan, i waya momi waki lawas ni mememeras nisia sitou kinaatan eng hakna, te’a mouw koo melelotoiy wo te’a mouw koo metetuanala se tou wo’oseiy, se ula wo se balu ampit eng kakete, wo te’a mouw koo metetoa’la e raa’ ne tou reiy’ siselok wia en tampa i yi’i!4Karengan sa kouw uli-ulit tumuanala em baya nyi’a i yi’i, takar tumorola em pepalen-pepalen leloangan e istana i yi’i se laa mura’arak ghumorem se raja-raja se laa mereruber witu natas en takhta ni Daud ampit mengalila eng kareta wo kawalo: nisea i ti’i, pegawai-pegawaina wo se rakyatna. 5Ta’an sa kouw reiy’ melelingala e lelila’an-lelila’an i yi’i, takar Niaku ku timiwa’ mola demi en tou-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa e istana i yi’i e laa mamuali riberek.6Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume se me’urang ni raja Yehuda: Nikoo koo tanu si Gilead i wee-Niaku, tanu en toka kuntung Libanon! Ta’anouw en tantu mouw Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali padang gurun, mamuali kota e reiy’ penaangan ne tou. 7Niaku ku laa tumataapla se mememuneng-mememuneng witu nikoo, siesa o siesa ampit en saliatanna; nisea se laa mele e nakana aras em pinelengmu wo tumerekla nyi’a witu e napi.8Wo sakawisa laker se bangsa melangkoiyla eng kota i yi’i, takar nisea se laa lumila’ siesa wia se walina: Ka’a ku’a re’en si TUHAN si matuanala en tanu ni’itu wia eng kota kewangko’ i yi’i? 9Tou se laa mingkot: Eng karengan nisea se limiurola en teta’aran ni TUHAN, Empung nea, wo se maongkotouw masempe wia si empung walina wo meraghes wia nisia.” E wenti’ sumu’usuk si raja Salum10Te’a mouw kouw ma’ame’la se tou minate wo te’a mouw kumi’it mengasi’ karengan nisia. Lebe mouw le’os kouw ma’ame’la nisia si minea mouw, karengan nisia si reiy’ mouw marengi kasi, sia si reiy’ mouw kasi laa lumoo’ en tana’ kinatouanna.11Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si Salum bin Yosia, raja Yehuda, si minamuali mola raja simawelela si Yosia, ama’na, wo si timele’u mola en tampa i yi’i: “Sia si reiy’ mouw kasi laa marengi wia nyi’i, 12ta’an nisia si laa mate waki tampa sinea’an nisia, wo si reiy’ mouw kasi laa lumoo’ em banua i yi’i.” E wenti’ sumu’usuk si raja Yoyakim13Cilaka mouw sia si minangun e istanana timo’otolela eng kareiy’adilan wo en tempokna en timo’otolela eng kawengi’isan, si minangimpa’ayangla si kasuatna ampit en tuana i te wo reiy’ mineela en tetorona wia nisia; 14si meila’: “Niaku ku pa’ar mereredeiyla e istana kasela em penar wo em pores kale’ar pelas!”, laa o mete’ eng kedir istana sumiwo teteboan, wo mapangla e istana i ti’i ampit eng kayu aras wo sumaat nyi’a mea’.15Pokeiymu raja ku’a re’en nikoo, sa koo melelowa’an witu eng kapualitan mepake eng kayu aras? Reiy’ ku’a re’en si ama’mu si kumaan kumoo’ kangkasi wo minaka’ato eng kakeipian? Ta’an nisia si matuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, 16ma’an minadilela em perkara ne tou peme’itan wo ne tou miskin ampit e nadil. Reiy’ ku’a re’en ni’itu e ngaranna sumine’u Niaku? Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.17Ta’an em berennu wo e natemu neiy i te i katuyu wia em pekeki’itan e nuntung, wia em patoa’an e raa’ ne tou reiy’ siselok, wia em paperasan wo wia em pasiasa’an!! 18Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda: “Tou se reiy’ laa ma’aripla nisia: O welegh ee pekaka’angku! O welegh ee kakakku! Tou se reiy’ laa ma’ame’la nisia: o welegh ee tuang! O welegh ee seri Paduka! 19Sia si laa i kubur eng kenaramen pakuburan si keledai, keongen wo i lawame waki luar em pepalen-pepalen leloangan Yerusalem.” E wenti’ sumu’usuk si raja Konya20Sumosorouw mea waki kuntung Libanon wo rumekeiy mouw! I papalinga mola en suaramu waki kakuntungan Basan! Rumekeiy momi waki kakuntungan Abarim, karengan em baya se i koupusmu se minakemu mouw! 21Niaku ku simusuiy mola wia nikoo kasuatan nikoo nu sentosa, ta’an nikoo koo limila’: “Niaku ku so’o melelingala!” Ni’itu mouw eng kapawinta-winta’mu rengan eng masa ketaretumouannu, karengan nikoo koo so’o melelingala en suara-Ku!22Em baya ne tou se rimawirla nikouw se laa se laa i sere’ e reghes tumokol, wo em baya ne i koupusmu se laa i ater kinetaangan. Witu e nedo ni’itu nikoo koo laa mameirang wo makasering waki karengan e reiy’ sa mina’asa kalewo’annu. 23Heiy nikoo si maena’ waki kuntung Libanon, wo si simala waki akana-akana aras! Kumura koo laa nguma’angal katoroan eng kerara’an en tumoro nikoo, kerara’an tanu en tinanggong ni wewene timimea’la!24“Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, awes tare ma’anouw si Konya bin Yoyakim, raja Yehuda, nyi’a mouw si tanume si sesolong wewa’il witu e lawas lele’os-Ku, ta’anouw Niaku ku laa sumawut nikoo! 25Niaku ku laa sumarakanla nikoo witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawamu, witu e lawas ne tou-tou se i keide’mula, witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel, wo witu e lawas ne tou-tou Kasdim. 26Niaku ku laa lumawala nikoo ma’an si ina’mu si timimea’la nikoo mea waki wanua walina, e reiy’ tampa kinatouannu; manamome kouw laa mate.27Ta’an mea waki wanua em palelon neala kaa laa marenge witu, nisea se reiy’ laa mareng!” 28Sapa ku’a re’en si Konya i yi’i siesa barang kahina, e laa pete’en ni tou, ka’apa e nesa kure e reiy’ i kepa’arla ne tou? Ka’a ku’a re’en sia si neiy i terekla wo i lawala mea waki wanua reiy’ kasine’uanna?29Heiy wanua, wanua, wanua! Linganouw e nuwu’ ni TUHAN! 30Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “I patikouw sitou i yi’i tanume sitou reiy’ makaoki’, tanume si tuama reiy’ ma’an mekasa mua’ witu em patou-touanna; karengan siesa tou tu’u waki se see’na si reiy’ laa mua’ rumuber witu natas en takhta ni Daud wo merenta sumeup waki Yehuda.”
Chapter 23

1“Cilaka mouw em baya ne rumerawir se minayala se membe’ domba rerawirang-Ku limiong wo neiy i kasera!” – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 2Kaa’ ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, witu em baya ne rumerawir se merawirla se bangsaku: “Nikouw kouw minaya mola se membe’ domba-Ku neiy i kasera wo mineteta’atasan, wo nikouw kouw reiy’ timayurla nisea. Takar kete’uanola, Niaku ku laa sumuli’la wia nikoo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.3Wo Niaku nuesa ku laa meruri se tele’u-tele’u ne membe’ domba-Ku waki e reiy’ sa mina’asa wanua witu e wisa Niaku nu timabuke’isola nisea, wo Niaku ku laa mali nisea sumeup mea waki padang nea: nisea se laa sumena wo mawes eng kelaker. 4Niaku ku laa mopo witu nisea se rumerawir-rumerawir se laa rumawirla nisea, i ka’ayo sea reiy’ mouw meide’ kasi, reiy’ i kasenge’ wo reiy’ kaliongan esa nga ipus tu’u, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.5Eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mapatoula en Suru adil i wee si Daud. Sia si laa merenta tanume si raja sama’ wo laa tumuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan wia em banua. 6Witu en zamanna si Yehuda si laa i wayala, wo e Israel e laa tumou lompon; wo nyi’i mouw e ngaranna e neiy i weela ne tou wia nisia: TUHAN si ka’adilan ta.7Kaa ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, kaa se tou se reiy’ mouw kasi laa lumila’la: Demi si TUHAN matou-tou si rimawir se tou Israel rimou’mi waki tana’ Mesir!, 8ta’an i te: Demi si TUHAN matou-tou si rimawir wo minali minarengi se see’ ne kaum Israel rimou’mi waki tana’ amian wo waki e reiy’ sa mina’asa wanua witu e wisa Sia nu timabuke’isola nisea!, takar nisea se laa mena’ witu en tana’na nuesa.” Mapero se nabi-nabi palsu9En tanume se nabi-nabi. Nateku e minakemu witu em be’ewerku, e reiy’ sa mina’asa ruiyku e minoghe. Ka’ada’angku en tanu sitou tinoek, tanu si tuama taleus laker kimoo’ anggor, eng karengan si TUHAN wo eng karengan e nuwu’-Na kudus. 10Em banua e wuta mouw ampit ne tou-tou mesa’amek; nulit, eng karengan eng kutok i yi’i em pera mouw em banua wo welesouw em padang-padang rukut waki gurun; sapa em pekeki’iten nea nyi’a mouw eng kalewo’an, wo eng kaente’an nea nyi’a mouw eng kareiy’adilan.11“Nulit, le’os nabi ka’apa tu’u imam se mawinta’ em bu’ul; witu em bale-Ku tu’u kangkasi Niaku ku minatola eng kalewo’an nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 12Kaa ni’itu e lalan nea e laa tanu e lalan-lalan ere i wee nisea; witu eng kareiydeman nisea se laa i kasu’usu’ wo laa i ka’anu maname; karengan Niaku ku laa mapa eiy eng kacilaka’an witu nisea witu en te’un e nedo nisea nu ukumen, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.13Witu eng kaledong em baya ne nabi Samaria Niaku ku limoo’ wawean e reiy’ waar: nisea se mawenti’ demi si Baal wo maseipla se umat-Ku Israel. 14Ta’an witu eng kaledong em baya ne nabi Yerusalem Niaku ku limoo’ wawean e mekeide’en: nisea se mesa’amek wo makakalakuan e reiy’ redeiy; nisea se maente’la e nate ne tou-tou masiwo lewo’, ika’ayo e reiy’la siesa tou tu’u si minakedo’mi waki kalewo’anna; em baya nea se minamuali mouw tanu en Sodom i wee-Niaku wo se pendudukna se tanu eng Gomora.” 15Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam en tanume em baya se nabi i ti’i: “Eng kaulitna Niaku ku laa mee nisea kumaan e napouw wo kumoo’ e racung, karengan waki em baya ne nabi Yerusalem eng kimere mome eng kawu’ulan mea waki minapekasa em banua.”16Teinti’I mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Te’a mouw pelelinganla e lelila’an em baya ne nabi se mawenti’ wia nikouw! Nisea se mewewee i te arapan reiy’ sipenoron wia nikoo, wo mewewera’ i tela em pineleloo’ le’ekok wiles e natena nuesa, e reiy’ sapa e mineiy waki suma ni TUHAN; 17nisea se reiy’ mena’ meila’ wia se tou-tou makewur e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw kouw laa melawir! wo wia se susur tou si maki’itla eng kaketean e natena: Eng kacilaka’an e reiy’ laa tumoro nikouw!” 18Karengan seiy ku’a re’en si mineiy witu en dewan musyawarah ni TUHAN, i ka’ayo sia mineela ghenang wo liminga e nuwu’-Na? Seiy ku’a re’en si mineela ghenang e nuwu’-Na wo liminga nyi’a?19Loo’onouw, e reghes tumokol ni TUHAN, nyi’a i yi’i eng kenanaran e nupi’, e rimou’ momi masear, – e reghes ma’edo lewo – timoro eng kokong ne tou-tou seremor. 20Nupi’ ni TUHAN e reiy’ laa kumo’okos, i ka’ayo Sia timuana mola wo simiwo mola sapa en tiniro’-Na witu e nate-Na; witu e nendo-nendo kesampetan nikouw kouw laa makauli-ulit makasiligh eng kapualitan i ti’i.21“Niaku ku reiy’ timoke em baya se nabi i ti’i, ta’anouw nisea se lingkama’; Niaku ku reiy’ minee nuwu’ wia nisea, ta’an nisea se mawenti’. 22sa wona’na sea mineiy witu en dewan musyawarah-Ku, en tantu nisea se laa mabarla e nuwu’-Ku wia se umat-Ku, mali nisea marengi waki kapawinta-winta’na e lewo’ wo waki pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna e lewo’.23Ma’an tu’una Niaku i yi’i ku Empung i te wia en tawi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN wo reiy’ Empung waki wa’akat kangkasi? 24Sa wona’na wawean siesa nga touan si kimirongla en tou witu en tampa kekirongan, ma’an tu’una Niaku ku reiy’ limoo’ nisia? tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Reiy’ ku’a re’en Niaku ku minutala e langit wo em bumi? tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.25Niaku ku liminga mola sapa neiy i lila’la em baya ne nabi, se mawenti’ e reiy’ ulit demi e ngaran-Ku ampit meila’la: Niaku ku mine’ipi mola, niaku ku mine’ipi mola! 26I ka’ayo sakawisa eng kapualitan i ti’i em bitu eng gorem e nate em baya ne nabi se mawenti’ e reiy’ ulit wo se mawenti’la e le’ekok wiles e natena nuesa, 27si timiro’ simiwo e ngaran-Ku limiurla e ngaran-Ku ampit e nipi-ipina neiy i susuiy neala siesa tou wia siesa tou, masuat tanu se nene moyang nea limiurla e ngaran-Ku karengan si Baal?28Nabi si minaka’to e nipi, ma’anouw sia sumusiyla e nipina i ti’i, wo si nabi minaka’ato e nuwu’-Ku, ma’anouw sia sumusuiyla e nuwu’Ku i ti’i ampit e nulit! Sapa ku’a re’en minato’oronganna en daami wo eng gandum? tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 29Reiy’ ku’a re’en e nuwu’-Ku en tanu e napi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN wo tanu en tetengkel makemula eng kakenturan watu? 30Kaa ni’itu, eng kaulitna, Niaku ku laa mamuali kesaru em baya ne nabi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se rimongkiti e nuwu’-Ku siesa o siesa waki si ka’ampitna.31Eng kaulitna Niaku ku laa mamuali kesaru em baya ne nabi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se mepake e lila’na waya’an em pa’ar kaa laa ma’ayola e nuwu’ kaempungan. 32Eng kaulitna, Niaku ku laa mamuali kesaru nea se minenti’la e nipi-ipi towo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo se simusuiyla nyi’a ma’an simeipla se umat-Ku ampit en towona wo ampit e lo’odeghna. Niaku i yi’i ku reiy’ ma’an mekasa tumoke nisea wo reiy’ ma’an mekasa merentala nisea. Nisea se kasa reiy’ si ka’ara’anna i wee em bangsa i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.33Sakawisa se bangsa i yi’i – le’os nabi ka’apa tu’u imam – mueiy wia nikoo: Sapa ku’a re’en e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN?, takar wingkotenouw sea: Nikouw mouw kouw pemesa’anen i ti’i! Kaa ni’itu nikouw kouw laa-Ku i tereki waki sinaru-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 34Sapa tare se nabi ka’apa imam ka’apa rakyat se masusuiye’ en tanume e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN, wia sitou i ti’i wo wia se me’urangna se laa-Ku tuana’an en sesuli’an.35Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla, siesa o siesa wia si ka’ampitna wo siesa o siesa wia si patuarina: Sapa ku’a re’en e wewingkot ni TUHAN? ka’apa: Sapa ku’a re’en e nuwu’ ni TUHAN? 36Ta’an e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN te’a mouw penoto-notoren niouwla kasi, karengan e minamuali pemesa’anen i wee se susur tou nyi’a mouw e lelila’anna nuesa, eng karengan nikouw kouw minengapepurikitola e lelila’an-lelila’an ni Empung matou-tou, TUHAN em pakasa’an alam, Empung ta.37Teinti’i mouw koo lewo’ sa reiy’ lumila’ wia se nabi: Sapa ku’a re’en e wewingkot ni TUHAN wia nikoo? ka’apa: Sapa ku’a re’en e nuwu’ ni TUHAN? 38Ta’an sa kouw masusuiye’ en tanume e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN, takar en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng karengan nikouw kouw mepakepe’ e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN i ti’i, ma’anouw tu’u Aku timoke tou wia nikoo lumila’la: Te’a mouw kouw mesesusuiy en tanume e Lelila’an neiy i pesa’anla ni TUHAN, 39takar eng kaulitna, Niaku ku laa sumikop nikouw wo tumereki nikouw waki sinaru-Ku, nikouw ma’an eng kota neiy-Ku mouw i weela wia nikoo wo wia se nene moyangmu i ti’i. 40Niaku ku laa tumorola wia nikoo e nirang ke’ekel wo en sering ke’ekel e reiy’ laa kaliurala.”
Chapter 24

1Loo’onouw, TUHAN si minapaloo’ola wia niaku e rua karanjang wu’ana ara e rimedeiy witu en sinaru em bait ni TUHAN. Kapualitan i ti’i e minamuali nu reiy’ mouw si Nebukadnezar, raja Babel, minatere waki pasea’an si Yekhonya bin Yoyakim, raja Yehuda, ma’an em baya se pamuka-muka ne Yehuda, sumesiwo wo se sigha’ em besi waki Yerusalem wo mali nisea mea waki Babel. 2Eng karanjang esa e makapumpun wu’ana ara kasa le’os tanu e wu’ana ara bungaran, ta’an eng karanjang walina e makapumpun e wu’ana ara wuruk, e reiy’ mete’u kaanen karengan e wurukna. 3Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Sapa ku’a re’en e linoo’omu, heiy Yeremia?” Takar e wingkotku: “Wu’ana ara! Wu’ana ara e le’os i ti’i eng kasa le’os, wo e wu’ana ara wu’ul, e reiy’ mete’u kaanen karengan eng kawu’ulna.”4Kamurian meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku, em palingan: 5“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Masuat tanu e wu’ana ara le’os i yi’i, en tuana mouw Niaku laa meela ghenang i wee eng kale’osanna ne tou-tou Yehuda se niali-Ku wia en tampa i yi’i minea waki pasea’an, minea waki wanua ne tou-tou eng Kasdim. 6Takar Niaku ku laa mapatorome em beren-Ku wia nisea i wee eng kale’osan nea, wo Niaku ku laa mali nisea marengi wia em banua i yi’i. Niaku ku laa mangun nisea, reiy’ mererewala nisea; Niaku ku laa tumanem, reiy’ mesesawut nyi’a. 7Niaku ku laa mee nisea e nesa ate kaa laa sumine’u Niaku, nyi’a i ti’i kaa Niaku mouw si TUHAN. Nisea se laa mamuali umat-Ku wo Niaku i yi’i ku laa mamuali Empung nea, karengan nisea se laa makedo’ wia-Niaku ampit em pakasa’an e natena.8Ta’an tanu e wu’ana ara wu’ul i ti’i, e reiy’ mete’u kaanen karengan eng kawu’ulna – nulit, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN – en tuana mouw Niaku nu laa mapatuanala si Zedekia, raja Yehuda, ma’an em baya se pamuka-mukana, wo se tele’u-tele’u ne penduduk Yerusalem se maena’pe’ wia em banua i yi’i wo se tou-tou menaang waki wanua Mesir. 9Niaku ku laa sumiwo nisea mamuali makaide’en i wee se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi, mamuali sese’ wo i peulurla, mamuali sesindir wo kutok waki e reiy’ sa mina’asa tampa mea wisa Niaku nu tumabuke’isla nisea. 10Wo Niaku ku laa mapa’alila em paseke’an, kelalenan wo e rumara menganup mea witu e nelet nea, i ka’ayo sea ma’apu re’ini waki atas en tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia nisea wo wia se nene moyang nea.”
Chapter 25

1Nuwu’ e mineiy wia si Yeremia en tanume se reiy’ sa mina’asa kaum Yehuda witu en te’un kaepat paperenta’an ni Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda, nyi’a i ti’i witu en te’un kasa ketare em paperenta’an ni Nebukadnezar, raja Babel. 2Nuwu’ i ti’i neiy mouw i pa’ayola ni nabi Yeremia wia se pakasa’an kaum Yehuda wo wia se pakasa’an penduduk Yerusalem, pokeiyna:3“Rengan waki te’un kamapulu’ o telu em paperenta’an ni Yosia bin Amon, raja Yehuda, i ka’ayo e nendo i yi’i, jadi e rua nga pulu’ mouw nge te’un eng keurena, e nuwu’ ni TUHAN mineiy wia niaku wo e reiy’ maena-ena’ niaku matotorla nyi’a wia nikoo, ta’an nikouw kouw so’o melelingala nyi’a. 4O kangkasi si TUHAN si reiy’ maena-ena’ matoke wia nikoo em baya se hamba-Na, nyi’a i yi’i se nabi-nabi, ta’an nikouw kouw so’o melelingala wo meela ghenang nisea.5Pokeiy nea: Makedo’ mouw siesa o siesa nikouw waki kapawinta-winta’mu e lewo’ wo waki em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’; takar nikouw kouw laa tataap mena’ witu en tana’ neiy i weela ni TUHAN wia nikoo wo wia se nene moyangmu, waki keure-urena i ka’ayo eng keure-urena. 6O kangkasi te’a mouw kouw maki’itla si empung walina kaa laa rumaghes wo mongkot sumempe wia nisia; te’a mouw kouw melelentutla e rara ate-Ku ampit en siniwo e lawasmu, rio te’a Aku mapa eiy eng kacilaka’an wia nikoo.7Ta’an nikouw kouw reiy’ melelingala Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, i ka’ayo kouw minapalentutla e rara ate-Ku ampit en siniwo e lawasmu i wee eng kabelotannu nuesa. 8Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Eng karengan nikouw kouw reiy’ minelelingala e lelila’an-lelila’ang-Ku, 9eng kaulitna, Niaku ku laa moghela em baya ne kaum waki amian – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN – rumeo kumeret si Nebukadnezar, raja Babel, hamba-Ku i ti’i; Niaku ku laa mapa eiy nisea sumaru em banua i yi’i, sumaru se pendudukna wo sumaru se bangsa-bangsa esa nga kaledongna i yi’i, e laa-Ku regon wo siwong-Ku mamuali mekeide’en, mamuali sesara’an en sisitan wo mamuali karesean i wee eng keure-urena.10Niaku ku laa rume’ila witu e nelet nea en suara melaya-laya’ wo en suara mepa’a-pa’ar, suara ni paloyanan tuama wo ni paloyanan wewene, legu’an e watu gilingan wo en sena’ en solo. 11Takar e minapekasa em banua i yi’i e laa mamuali riberek wo karesean, wo se bangsa-bangsa i yi’i se laa mamuali hamba wia si raja Babel pitu nga pulu’ nge te’un eng keurena.12Kamurian nu minalekepola em pitu nga pulu’ nge te’un i ti’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, takar Niaku ku laa tumuanala sesuli’an wia si raja Babel wo wia se bangsa i ti’i eng karengan eng kaselokan nea, o kangkasi wia em banua ne tou-tou eng Kasdim, ampit sumiwo nyi’a mamuali tampa-tampa karese i wee eng keure-urena. 13Niaku ku laa mapatorola wia em banua i yi’i e reiy’ sa mina’asa sapa e neiy-Ku mouw i nuwu’la en tanume nisia, nyi’a i ti’i e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i kepatik wia eng kaol iyi’i tanu e neiy mouw i wenti’la ni Yeremia en tanume se reiy’ sa mina’asa bangsa i ti’i. 14Karengan nisea tu’u kangkasi se laa mamuali hamba wia se laker bangsa-bangsa wo se raja-raja wangko’, wo Niaku ku laa sumu’i nisea esa nga kewaar ampit em pepa’ayangen nea wo esa nga kewaar ampit em pasiwo-siwon e lawas nea.” Kower eng kaupi’an ni TUHAN witu se bangsa-bangsa15Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, wia niaku: “Edonome wia e lawas-Ku eng kower pinumpunan e nanggor kenanaran eng kaupi’an iyi’i wo i koo’ mola em pumpunena wia se reiy’ sa mina’asa bangsa e wia nisia Niaku timoke nikoo, 16rio sea kumoo’, mamuali matuyu-tuyu wo likoko karengan en santi e laa-Ku i papa’alila mea waki eletna.17Takar niaku ku minedomi eng kower i ti’i waki lawas ni TUHAN, laa o mapakoo’la em pumpunena wia se reiy’ sa mina’asa bangsa e wia nisea si TUHAN timoke niaku, 18nyi’a i yi’i wia se Yerusalem wo eng kota-kota Yehuda, ma’an se raja-rajana wo se pamuka-muka – pamuka-mukana, kaa laa sumiwo em baya nyi’a i ti’i mamuali riberek, karesean wo sesara’an en sisitan wo eng kutok tanu eng kapualitanna wia e nendo i yi’i;19wia si Firaun, raja Mesir, ma’an se pegawai-pegawaina, wo se pamuka-muka – pamuka-mukana, wo se pakasa’an rakyatna, 20o kangkasi wia em baya ne tou minasewokan waki se minegheghioan bangsa; wia em baya ne raja em banua Us; wia em baya ne raja em banua Filistin, nyi’a i yi’i si Askelon, Gaza, Ekron wo se tou-tou timele’upe’ matou-tou waki Asdod; 21wia si Edom, Moab wo se bani Amon;22wia em baya ne raja en Tirus, em baya ne raja en Sidon wo wia se raja-raja en tana’ li’ilik waki lewet en tasik; 23wia si Dedan, Tema, Bus wo wia se tou-tou e makaketor e li’ilik em bu’ukna minakaledong;24wia em baya ne raja Arab se maena’ waki padang gurun; 25wia em baya ne raja en Zimri, wia em baya ne raja e Elam wo wia em baya ne raja e Madai; 26wia em baya ne raja waki amian, se tawi wo se wa’akat, esa o siesa, wo wia em baya ne keraja’an eng kaoatan se wia natas en saruan em bumi; o kangkasi si raja Sesakh si laa kumoo’ nyi’a nu reiy’ mouw nisea.27Kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw i lila’mula wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Kumoo’o mouw i ka’ayo toeken wo mangakekero’! Rumewa mouw wo te’a meteto’or kasi, eng karengan en santi e laa-Ku i papa’alila mea witu e nelet miouw! 28Ta’an sakawisa sea wareng mesesungkul eng kower i ti’i waki lawasmu kaa laa kumoo’ em pumpunena, takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ kumoo’ nyi’a! 29Karengan eng kaulitna waki kota e ngaran-Ku neiy mouw i aleiyla witu natasna Niaku ku laa muleiy mapa eiy eng kacilaka’an; ma’an tu’una nikouw i yi’i kouw i kewayami waki ukuman? nikouw kouw reiy’ i kewayami waki ukuman, karengan Niaku i yi’i ku moghela en santi mea witu natas ne pakasa’an penduduk em bumi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.30Wo nikoo i yi’i, i wenti’ mola e reiy’ sa mina’asa e nuwu’ i yi’i wia nisea. I lila’ mola wia nisea: TUHAN si laa tumaleintengi waki tampa rakek wo mapalingami en suara-Na waki en tampa paterungan-Na kudus; Sia si laa ngumuang hebat witu en tampa perawiran-Na, e nesa kukukan, tanu neiy i kukukla ne menenipu’-menenipu’ e wu’ana nanggor, witu se pakasa’an penduduk em bumi. 31Neder em paseke’an e laa i ka’ayome waki tempok em bumi, karengan si TUHAN si makapunyala e rerapotan witu se bangsa-bangsa; Sia si laa maperkara ampit se reiy’ sa mina’asa makhluk: Se tou-tou wuruk eng kalakuan se laa i sarakan-Nala wia en santi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.32Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Eng kaulitna, eng kacilaka’an e laa manapi waki se bangsa mea waki se bangsa, e nesa reghes tumokol wangko’ e laa mengasesa’amuki waki tempok-tempok em bumi. 33Takar witu e nendo ni’itu se laa mesesulempangan se tou-tou minate kinawunu’an ni TUHAN waki tempok em bumi i ka’ayome en tempok em bumi. Nisea se reiy’ laa pa’aripan, reiy’ laa eruran wo reiy’ laa i kuburla; nisea se laa mamuali pupuk waki penguma’an.34Nguma’angal wo rumekeiy mouw, heiy em baya ne rumerawir! Ghumole-gholeiy mouw witu e riawu, heiy ma’aka-aka – ma’aka-aka ne kawang ne membe’ domba! Karengan e lekepouw e nedona kouw laa rereten, wo nikouw kouw laa rumewa tanu si domba raghar pineleng. 35Takar i wee em baya ne rumerawir e reiy’ mouw laa wawean kasi eng kewaya’an, wo i wee em baya ne ma’aka-aka ne kawang ne membe’ domba e reiy’ mouw laa wawean kasi eng kaliseiyan. 36Lingan! em baya ne rumerawir se marekeiy, em baya ne ma’aka-aka ne kawang ne membe’ domba se menga’angal! Karengan si TUHAN si timeri mola em padang rerawiran nea,37wo e lulu penesouw em padang rukut sentosa, eng karengan e nupi’ ni TUHAN e melaya-layas i ti’i. 38Tanu si singa Sia timele’ula en talunoki’ kekirongan-Na, karengan em banua nea e minamuali mouw karesean, eng karengan en santi kahebat, eng karengan e nupi’-Na e melaya-layas.”
Chapter 26

1Witu eng kasa ketarean em paperenta’an ni Yoyakim, oki’ ni Yosia raja Yehuda, o meiy mouw e nuwu’ i yi’i e waki si TUHAN, em palingan: 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Rumedeiy mouw witu em podol em bale ni TUHAN wo i lila’ mola wia se penduduk e reiy’ sa mina’asa kota Yehuda, se mineiy kaa laa ma’ongkot witu em bale ni TUHAN, e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy-Ku i perentala kaa laa i lila’mula wia nisea. Te’a mouw perereu’annula esa nga ketor lelila’an tu’u! 3Wo’o wona’ sea pa’ar melelingala wo siesa o siesa se pa’ar mepepurikiti waki kapawinta-winta’na e lewo’, i ka’ayo Aku meneselela e kacilaka’an en tiniro’-Kula i ti’i witu nisea eng karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea e lewo’.4Jadi i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sa kouw reiy’ pa’ar melelingala Niaku, reiy’ pa’ar maki’itla en Taurat-Ku e neiy-Ku mouw i welarla witu en sinarumu, – ta’an nikouw kouw reiy’ pa’ar melelingala, – 5wo reiy' pa'ar melelingala e lelila'an ne hamba-hambaKu, em baya ne nabi,- 6takar Niaku ku laa sumiwo em bale i yi’i masuat tanu en Silo, wo eng kota i yi’i e laa mamuali kutok i wee se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi.”7Em baya ne imam, em baya ne nabi wo se minapekasa rakyat se liminga si Yeremia nu timotorla e lelila’an-lelila’an i ti’i witu em bale ni TUHAN. 8O laa nu reiy’ mouw si Yeremia nu simampet limila’la e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i perentala ni TUHAN kaa laa i lila’la wia se minapekasa rakyat i ti’i, takar em baya ne imam, em baya ne nabi wo se minapekasa rakyat i ti’i se simikop nisia ma’an limila’: “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mate! 9Ka’a koo mawenti demi e ngaran ni TUHAN ampit e meila’: Wale i yi’i e laa masuat tanu en Silo, wo eng kota i yi’i e laa mamuali riberek, i ka’ayo e reiy’ mola kasi sipendudukna?” Wo se minapekasa rakyat se minerur minuyutla si Yeremia witu em bale ni TUHAN.10Eng katoroan em baya ne pamuka-muka ne Yehuda nu liminga tanume eng kapualitan iyi’i, rumou’ momi sea waki istana ni raja mea waki wale ni TUHAN, laa o rumuber witu em pepalen leloangan weru witu em bale ni TUHAN. 11Kamurian lumila’ mouw em baya ne imam wo em baya ne nabi i ti’i wia em baya ne pamuka-muka wo wia se minapekasa rakyat i ti’i, pokeiyna: “Tou i yi’i si waar maka’ato e nukuman paten, karengan nisia si minenti’ mola en tanume eng kota i yi’i, tanu e lininga miouw ampit en talingamu nuesa.” 12Ta’an si Yeremia si limila’ wia se reiy’ sa mina’asa pamuka-muka wo wia se minapekasa rakyat i ti’i, pokeiyna: “TUHANouw si timoke momi niaku rio menti’ tanume em bale wo eng kota i yi’i kaa laa mapa’ayola e reiy’ sa mina’asa lelila’an e lininga miouw mola i ti’i.13Eng karengan e ni’itu, pesesoupenola eng kapawinta-winta’mu wo em pasiwo-siwonnu, wo linganola en suara ni TUHAN, Empungmu, i ka’ayo si TUHAN si meneselela eng kacilaka’an neiy iwet-Nala witu nikouw. 14Ta’an niaku i yi’i, eng kaulitna, niaku ku witu e lawasmu, siwonouw wia niaku sapa e le’os wo e nulit witu em berennu. 15Ta’an i te kete’uanola makauli-ulit, kaa sa kouw munu’ niaku, takar nikouw kouw minapa eiy e raa’ ni tou si reiy’ siselok witu nikouw wo witu eng kota i yi’i wo se pendudukna, karengan si TUHAN si uli-ulit timoke niaku wia nikoo kaa laa mapa’ayola e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i yi’i wia nikoo.”16Laa o lumila’ mouw em baya ne pamuka-muka wo se minapekasa rakyat i ti’i wia se imam-imam wo se nabi-nabi iti’i: “Tou i yi’i si reiy waar maka’ato e nukuman paten, karengan nisia si simusuiy mola wia nikita demi e ngaran ni TUHAN, Empung ta.” 17Memang se pirala tou waki em baya ne tu’a-tu’a em banua i ti’i se minapatuu’ kangkasi mea waki saruan wo lumila’ wia nieruran ne rakyat i ti’i, pokeiyna:18“Mikha, sitou e Moresyet i ti’i, si minenti’ mola witu en zaman ni Hizkia, raja Yehuda. Sia si limila’ mola wia se pakasa’an bangsa Yehuda: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Sion e laa pajekon tanu em penguma’an wo e Yerusalem e laa mamuali tawunan e riberek wo eng kuntung em Bait Suci e laa mamuali kakenturan e meketalun. 19Sapa ku’a re’en si Hizkia, raja Yehuda, ma’an se pakasa’an ne Yehuda se minunu’ nisia? Reiy’ ku’a re’en sia talo si TUHAN, i ka’ayo sia maaleiy en tongkoupusen ni TUHAN, rio si TUHAN si meneselela eng kacilaka’an neiy iwet-Nala witu nisea? Wo nikita, pa’ar ku’a re’en kita mapa eiy eng kacilaka’a en tuana eng kasela witu en tou ta nuesa?”20Wawean kangkasi siesa tou walina si mawenti’ demi e ngaran ni TUHAN, nyi’a i ti’i si Uria bin Semaya, waki Kiryat-Yearim. Sia si mawenti’ tanume eng kota wo em banua i yi’i e minakatena-tena’ tanu neiy i lila’la ni Yeremia. 21Eng katoroan si raja Yoyakim, mewali-wali ampit se pakasa’an perwirana wo em baya ne pamuka-muka, nu liminga e lelila’an ni tou i ti’i, takar si raja tu’u si masero me’inakut kaa laa mewewunu’ nisia. Liminga eng kapualitan i ti’i takar meide’ mouw si Uria, laa o tumingkasla en tou wo i ka’ayola waki Mesir.22Kamurian si raja Yoyakim si rimeo tou mea waki Mesir, nyi’a i ti’i si Elnatan bin Akhbor ma’an se pirala tou. 23Nisea se minedomi si Uria waki Mesir wo mali nisia wia si raja Yoyakim. Raja si rimeo munu’ nisia ampit en santi wo lumawala e mayatna mea waki pakuburan ne rakyat karengan. 24Ta’an si Yeremia si tinerungala ni Ahikam bin Safan, i ka’ayo sia reiy’ neiy i sarakanla witu e lawas ne rakyat kaa laa wunu’un.
Chapter 27

12Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: “Sumiwo mouw tali wewa’akes wo em pepeti’an, laa o i paasouw ni’itu witu e lo’ongmu! 3Kamurian i papa’ali mouw e nower wia si raja Edom, wia si raja Moab, wia si raja ne bani Amon, wia si raja Tirus wo wia si raja Sidon, ampit em pinaeletan ne tetoke-tetoke se minaiy mouw wia e Yerusalem sumaru si Zedekia, raja Yehuda. 4Perentanola sea lumila’la wia se tuang-tuang nea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Teinti’i mouw e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla wia se tuang-tuangmu:5Niaku mouw si simiwola em bumi, tou wo se tekapen se wia natas en saruan em bumi ampit eng kaente’ang-Ku kewangko’ wo ampit e lawas-Ku neiy i karepa, wo Niaku ku meweweela nyi’a wia sitou si ulit witu em beren-Ku. 6Wo en teakan, Niaku ku sumarakanla e reiy’ sa mina’asa wanua i yi’i witu eng gorem e lawas ni hamba-Ku, nyi’a i yi’i si Nebukadnezar, raja Babel; o kangkasi se tekapen waki padang se neiy-Ku mouw i sarakanla rio tu’utuk wia nisia. 7Reiy’ sa mina’asa bangsa se laa tu’utuk wia nisia wo wia se urangna wo wia se puyunna, i ka’ayo e nedona kangkasi i ka’ayo i wee em banuana nuesa, takar laker se bangsa wo se raja-raja wangko’ se laa tumu’utukla nisia.8Ta’an se bangsa wo se keraja’an se so’o tumu’utuk wia si Nebukadnezar, raja Babel, wo se so’o sumarakan e lo’ongna witu e wawa’ em bongkouw ni raja Babel, takar se bangsa i ti’i se laa-Ku ukumen ampit en santi, kelalenan wo e rumara menganup, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, i ka’ayo Kusumarakanla nisea witu e lawasna.9En tanume nikouw, te’a mouw kouw melelingala se nabi-nabimu, menenebo-menenebomu, mengengipi-mengengipimu, mementi’-mementi’mu wo se menenihir-menenihirmu se limila’ wia nikoo: Te’a mouw kouw pa’ar metetu’utuk wia si raja Babel! 10Karengan nisea se mawenti’ e reiy’ ulit wia nikoo ampit e maksut mewewa’akati nikouw waki tana’mu, i ka’ayo kouw i tabuke’is-Kula wo mapuneng. 11Ta’an se bangsa pa’ar mee e lo’ongna witu e wawa’ em bongkouw ni raja Babel wo se tu’utuk wia nisia, takar nisea se laa-Ku i wayala witu natas en tana’na, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo nisea se laa tumani’ nyi’a wo mena’ maname.”12Wia si Zedekia, raja Yehuda, niaku ku simusuiy mola ampit eng kenaramen e masuat, pokeiyku: “I wee mola e lo’ongmu witu e wawa’ em bongkouw ni raja e wanua Babel, tu’utukouw wia nisia wo wia se rakyatna, takar nikouw kouw laa tumou. 13Ka’a nikoo ma’an se rakyatmu kouw leow’ sa reiy’ mate ampit en santi, kelalenan wo e rumara menganup tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN en tanume se bangsa se so’o tumu’utuk wia si raja Babel i ti’i?14Te’a mouw pelelinganla e lelila’an ne nabi-nabi se meila’ wia nikoo: Te’a mouw kouw pa’ar metetu’utukla wi si raja Babel! Karengan nisea se mawenti’ e reiy’ ulit wia nikoo. 15Karengan Niaku ku reiy’ timoke nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ta’an nisea se mawenti’ e reiy’ ulit demi e ngaran-Ku, i ka’ayo kouw i tabuke’is-Kula wo mapuneng mewali-wali ampit se nabi-nabi se mawenti’ wia nikoo i ti’i.”16O kangkasi wia se imam-imam wo wia se minapekasa rakyat i ti’i niaku ku simusuiy, pokeiyku: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw pelelinganla e lelila’an ne nabi-nabimu se mawenti’ wia nikoo: Eng kaulitna, em pakakas-pakakas em bale ni TUHAN e reiy’ pirala eng keure kasi e laa alini sumeup waki Babel! Karengan nisea se mawenti’ e reiy’ ulit wia nikoo. 17Te’a kouw melelingala nisea, tumu’utukouw wia si raja Babel, takar nikouw kouw laa tumou. Ka’a eng kota i yi’i e laa mamuali riberek? 18Sa memang nisea i ti’i se nabi wo sa wawean e nuwu’ ni TUHAN witu nisea, le’osouw sea sume’esek wia si TUHAN em pakasa’an alam,, rio em pakakas-pakakas timele’upe’ witu em bale ni TUHAN wo witu e istana ni raja Yehuda wo waki e Yerusalem i ti’i te’a i pa’atere waki Babel.19Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam tanume em pa’asek-pa’asek, lulut en ‘tasik’ wo en se’enget, en tanume en tele’u em pakakas-pakakas timele’upe’ wia eng kota i yi’i, 20e reiy’ niedo ni Nebukadnezar, raja Babel, eng katoroan sia nu minater si Yekhonya bin Yoyakim, raja Yehuda, mea waki ghorem em pasea’an ma’an se reiy’ sa mina’asa pamuka-muka ne Yehuda wo Yerusalem, waki Yerusalem mea waki Babel, –21nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, tanume em pakakas-pakakas en timele’upe’ i ti’i waki wale ni TUHAN wo waki istana ni raja Yehuda wo waki Yerusalem: 22Em baya nyi’a e laa i ater mea waki Babel wo e laa mena’ maname i ka’ayo wia e nendo Niaku nu meela ghenang nyi’a kasi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, laa o malimi nyi’a sumoup wia en tampa iyi’i.”
Chapter 28

1Witu en te’un i ti’i kangkasi, witu eng kasa ketarean em paperenta’an ni Zedekia, raja Yehuda, witu en sumedot kalima en te’un kaepat, lumila’ mouw si nabi Hananya bin Azur si asal waki Gibeon i ti’i wia niaku witu em bale ni TUHAN, witu en saruan em beren ne imam-imam wo ne minapekasa rakyat: 2"Teinti'i mouw e nuwu' ni Tuhan em pakasaan alam, Empung Israel: Niaku ku rimepu' mola em3Witu e rua nge te’un i yi’i Niaku ku laa marengla witu en tampa i yi’i e reiy’ sa mina’asa pakakas em bale ni TUHAN e niedo mome wia en tampa i yi’i ni Nebukadnezar, raja Babel, wo e neiy i aterna mea waki Babel. 4O kangkasi si Yekhonya bin Yoyakim, raja Yehuda, ma’an se reiy’ sa mina’asa tou neiy i sea’mi waki Yehuda se niali mea waki Babel se laa-Ku i warengi wia en tampa i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN! Nulit, Niaku ku laa rumepu’la em bongkouw ni raja Babel i ti’i!”5Laa o lumila’ mouw si nabi Yeremia wia si nabi Hananya witu en saruan em beren ne imam-imam wo witu en saruan em beren ne minapekasa rakyat se rimedeiy witu em bale ni TUHAN i ti’i, 6pokeiy ni nabi Yeremia: “Amin! Pa’edonouw si TUHAN si sumiwo en tuana! Pa’edonouw si TUHAN si mapatena’la e lelila’an-lelila’an e neiymu i wenti’la i ti’i ampit neiy i kewarengnami em pakakas-pakakas em bale ni TUHAN wo em baya ne tou se neiy i sea’ i ti’i waki Babel meiy wia en tampa i yi’i. 7Ta’an i te, linganola satorona e lelila’an e laaku i pelelila’la witu en talingamu wo witu en talinga ne minapekasa rakyat i yi’i:8Nabi-nabi se wia mouw nu reiy’pe’ niaku wo nu reiy’pe’ nikoo waki kasa ketareanna se minenti’ mola wia eng kelaker wanua wo witu eng keraja’an-keraja’an wangko’ en tanume em paseke’an wo eng kacilaka’an wo e rumara menganup. 9Ta’an en tanume siesa nabi si mawenti’ tanume en dame sejahtra, sa e wenti’ ni nabi i ti’i e linekepla, takar tare mouw kakete’uan, kaa si nabi i ti’i si uli-ulit neiy i toke ni TUHAN.”10Kamurian si nabi Hananya si minedomi em pepeti’an i ti’i waki lo’ong ni nabi Yeremia, laa o rumepu’la nyi’a. 11Lumila mouw si Hananya witu en saruan em beren ne minapekasa rakyat i ti’i: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Witu e rua nge te’un i yi’i en tuana mouw kangkasi Niaku nu laa rumepu’la em bongkouw ni Nebukadnezar, raja Babel i ti’i, waki e lo’ong ne reiy’ sa mina’asa bangsa!” Ta’an mea mouw si nabi Yeremia rumou’mi maname.12Takar nu reiy’ mouw si nabi Hananya nu rimepu’la em pepeti’an waki lo’ong ni nabi Yeremia, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia: 13“Mea mouw lumila’la wia si Hananya:Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikoo koo rimepu’ mola em pepeti’an kayu, ta’an Niaku ku laa sumiwo em pepeti’a wesi tanume en sesawelna! 14Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Bongkouw wesi e laa-Ku i wee witu natas e lo’ong ne reiy’ sa mina’asa bangsa i yi’i, i ka’ayo sea tu’utuk wia si Nebukadnezar, raja Babel; nulit, nisea se laa tumu’utuk wia nisia! awes tare se sumesena’-sumesena’ waki padang se neiy-Ku mouw i sarakanla wia nisia.”15Laa o lumila’ mouw si nabi Yeremia wia si nabi Hananya: “Linganola, heiy Hananya! TUHAN si reiy’ timoke nikoo, ta’an nikoo koo simiwo mola se bangsa i yi’i ma’eman wia en towo. 16Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku rumeo nikoo rumou’me wia en sarauan em bumi. En te’un i te i yi’i kangkasi nikoo koo laa mate, karengan nikoo koo minaruiy mouw mamurta witu si TUHAN.” 17Takar mate mouw si nabi Hananya witu en te’un i te i ti’i kangkasi, witu en sumedot kapitu.

Chapter 29

1Teinti’i mouw palingan en surat neiy i papa’alime ni nabi Yeremia waki Yerusalem wia se tu’a-tu’a witu e nelet ne tou neiy i sea’, wia se imam-imam, wia se nabi-nabi wo wia se minapekasa rakyat se neiy mouw i atere ni Nebukadnezar mea waki ghorem em pasea’an waki Yerusalem mea waki Babel. 2Ni’itu e minamuali nu reiy’ mouw si raja Yekhonya ma’an si ina’ ni raja, pegawai-pegawai istana, pamuka-muka – pamuka-muka ne Yehuda wo Yerusalem, sumesiwo wo se sigha’ em besi se rimou’ momi waki Yerusalem. 3Surat i ti’i neiy i papa’ali ampit em pinaeletan ni Elasa bin Safan wo si Gemarya bin Hilkia si neiy i toke ni Zedekia, raja Yehuda, mea waki Babel, wia si Nebukadnezar, raja Babel. Em palingan:4“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, wia em baya ne tou neiy i sea’ se neiy i ater waki ghorem em pasea’an waki Yerusalem mea waki Babel: 5Rumedeiy mola wale kaa laa ena’an niouw; sumiwo mouw uma kaa laa keipian niouw em bua’na;6medo mouw tu’awewene kaa laa mapaurangla oki’ tuama wo wewene; i edo mola tu’awewene i wee se oki’mu tuama wo i sero mola tu’atuama i wee se oki’mu wewene, rio sea tumimea’la oki’ tuama wo wewene, rio maname kouw mawes eng kelaker wo te’a karou’an! 7Pe’inakutenola eng kasejahtera’an eng kota mea wisa kouw i sea’-Ku, wo sumombayangouw i wee eng kota i ti’i wia si TUHAN, karengan eng kasejahtera’anna nyi’a mouw eng kasejahtera’annu.8Nulit, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Te’a mouw kouw pepeponge’enla ne nabi-nabimu se witu eng keunerannu wo ne tumetebo-tumetebomu, wo te’a mouw kouw melelingala e nipi-ipi em pe’ipin neala! 9Karengan nisea se mawenti’ e reiy’ ulit wia nikoo demi e ngaran-Ku. Niaku ku reiy’ timoke nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.10Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sakawisa lekepouw em pitu nga pulu’ nge te’un i wee em Babel, tare mouw Aku meela ghenang nikouw. Niaku ku laa mapatena’la en ta’ar-Ku i ti’i wia nikoo ampit e marengi nikouw wia en tampa iyi’i. 11Karengan Niaku i yi’i ku mete’ula en tetiro’an-tetiro’an sapa em bia-Niaku en tanume nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, nyi’a i ti’i en tetiro’an dame sejahtra wo reiy’ en tetiro’an kacilaka’an, kaa laa meweweela wia nikoo e nendo wia muri wuta e narapan.12Wo sakawisa kouw maleiy wo meiy kaa laa mesesombayang wia-Niaku, takar Niaku ku laa lumingala nikouw; 13sakawisa kouw sumero Niaku, nikouw kouw laa matola Niaku; sakawisa kouw mueiyla Niaku ampit em pakasa’an e nate, 14Niaku ku laa meela nikouw minatola Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’annu wo laa merurla nikouw waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa wo waki e reiy’ sa mina’asa tampa mea wisa kouw neiy-Ku mouw i tabuke’isla, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo Niaku ku laa marengla nikouw mea waki tampa e waki wisa Niaku nu simea’ mola nikouw. –15Memang nikouw kouw limila’: TUHAN si timo’orola se nabi-nabi i wee nikeiy waki Babel. – 16Nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si raja rimuber witu natas en takhta ni Daud wo en tanume se minapekasa rakyat se maena’ wia eng kota i yi’i, nyi’a i yi’i se patuari-patuarimu se reiy’ rimou’me ma’an nikouw mea waki ghorem em pasea’an: 17Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa’ali en santi, kelalenan wo e rumara menganup mea waki elet nea, wo Niaku ku laa sumiwo nisea tanu em bu’ana ara wu’ul wo en tuana eng kawurukna, i ka’ayo e reiy’ mete’u kaanen.18Niaku ku laa mekeki’it nisea ampit en santi, kelalenan wo e rumara menganup, wo Niaku ku laa sumiwo nisea mamuali mekeide’en i wee se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi, mamuali kutok, kahebatan, sisitan wo sering witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa mea wisa sea i tabuke’is-Kula, 19tanume en sesu’i kaa nisea se reiy’ minelelingala e lelila’ang-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, e neiy-Ku mouw i pa’ayola wia nisea e reiy’ siena’na ampit em pineletan ne hamba-hamba-Ku, nyi’a i yi’i em baya ne nabi; ta’an nikouw kouw reiy’ minelelingala nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.20Ta’an linganola e nuwu’ ni TUHAN, heiy nikouw nu waya tou neiy i sea’, se neiy-Ku mouw i papa’alime waki Yerusalem mea waki Babel! 21Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, en tanume si Ahab bin Kolaya wo en tanume si Zedekia bin Maaseya, se tou-tou mawenti’ e reiy’ ulit wia nikoo demi e ngaran-Ku: Eng kaulitna, Niaku ku laa sumarakanla nisea witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel si laa matil nisea mate witu en saruan em berennu nuesa,22i ka’ayo waki ka’ada’an nea e laa siwonla e nesa kutok em baya ne tou se neiy i sea’mi waki Yehuda se waki Babel, en tuana: Ma’anouw si TUHAN si tumuanala nikouw tanu si Zedekia wo si Ahab se rinarangola ni raja em banua Babel witu eng gorem e napi!, 23eng karengan nisea se timuana mola eng keba’abalan waki Israel, se sima’amekola ampit se tu’awewene ne kasuat nea wo timotorola demi e ngaran-Ku e lelila’an towo e reiy’ neiy-Ku i owerla wia nisea. Niaku nuesa mouw si mete’ula wo limoo’ola nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” E winta’ ni esa tou neiy i sea’ witu en surat ni Yeremia24Wia si Semaya, tou e Nehelam i ti’i, e lewo’ sa reiy’ mouw i lila’mula: 25“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng karengan nikoo koo minapa’ali mouw en surat witu e ngarannu nuesa wia se minapekasa rakyat waki Yerusalem, nyi’a i ti’i wia si imam Zefanya bin Maaseya wo wia se reiy’ sa mina’asa imam, em palingan: 26TUHAN si minopo mola nikoo, Zefanya, minamuali imam simawelela si imam Yoyada, rio koo mamuali tumetegha’ witu em bale ni TUHAN kaa laa metetorongkula se susur tou sepereng se mapokeiyla en touna nabi wo kaa laa mererante e lee’na ampit em besi.2727 Ta’an en teakan, ka’a ku’a re’en koo reiy’ timogor si Yeremia, tou e Anatot i ti’i, si mapokeiyla en touna nabi witu e neletmu? 28Reiy’ ku’a re’en nisia si minapa’ali mola e nower wia nikeiy waki Babel, pokeiyna: Pesesea’an nikoo e nurepe’. Rumedeiy mola wale kaa laa ena’an niouw; sumiwo mouw uma kaa laa keipian niouw e wua’na!” 29Surat i yi’i neiy i wacala ni imam Zefanya witu en talinga ni nabi Yeremia.30Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia, em palingan: 31“Mapa’ali mouw e nower wia em baya ne tou se neiy i sea’ i ti’i: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si Semaya, tou e Nehelam i ti’i: Eng karengan si Semaya si minenti’ mola wia nikoo, ma’anouw tu’u Aku reiy’ timoke nisia, wo nisia si simiwo mola nikouw ma’eman wia en towo, 32takar en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku mukum si Semaya, tou e Nehelam i ti’i, wo se see’na: e reiy’la siesa tou tu’u waki se me’urangna se laa mena’ witu eng keuneran ne bangsa i yi’i kaa laa lumoo’ e le’os e laa-Ku tuananla wia se umat-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan nisia si minaruiy mouw murtat witu si TUHAN.”
Chapter 30

12“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: I patikola e reiy’ sa mina’asa lelila’an e neiy-Ku mouw i nuwu’la wia nikoo i ti’i witu e nesa kaol. 3Karengan, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an ne umat-Ku Israel wo ne Yehuda – e nuwu’ ni TUHAN – wo Niaku ku laa marengla nisea mea waki wanua e neiy-Ku mouw i weela wia se nene moyang nea, wo nisea se laa makapunyala nyi’a.”4Nyi’i mouw e lelila’an-lelila’an e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN en tanume e Israel wo en tanume e Yehuda: 5“Nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: E lininga meiy mola e rekeiy eng kakori’an, kahebatan wo e reiy’ sidame.6Ma’awa’ mouw mueiyla wo soisapen, wawean ku’a re’en si tuama timimea’la? Ka’a ku’a re’en susur tuama linoo’-Ku e lawasna witu e rereenanna tanu siesa wewene timimea’la? Ka’a ku’a re’en susur eng gio e minakera? 7Heiy, kumura eng kahebatna e nendo ni’itu, e reiy’la sikasuatna; ni’itu mouw e nedo kasusa’an i wee si Yakub, ta’an nisia si laa lawireni waki nyi’a.8Takar witu e nendo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Niaku ku laa rumepu’mi em bongkouw waki lo’ong nea wo rumangkutla en tali-tali wewa’akes nea wo nisea se reiy’ mouw laa lumukar kasi wia se tou-tou wo’oseiy. 9Nisea se laa lumukar wia si TUHAN, Empung nea, wo wia si Daud, raja nea, si laa-Ku to’oren i wee nisea.10Takar nikoo, te’a mouw meide’, heiy hamba-Ku Yakub, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, te’a mouw kori’, heiy Israel! Karengan eng kaulitna, Niaku ku lumawiri nikoo waki tampa wa’akat wo se see’mu waki wanua sinea’an nisea. Yakub si laa mareng wo tumou lompon wo aman, ampit e reiy’la si sumenge’la. 11Karengan Niaku ku rumapitla nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa laa melelawirla nikoo: reiy’ sa mina’asa bangsa e witu neletna koo neiy-Ku i sarakanla kaa laa-Ku pa’apunla, ta’an nikoo i yi’i koo reiy’ laa-Ku pa’apunla. Niaku ku laa sumiasa nikoo iki’it e nukum, ta’an Niaku ku kasa reiy’ maloo’ nikoo o reiy’la siselok.12Nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Rumaramu eng kasa wedu, pali’mu e reiy’ laa kale’osan! 13Reiy’la si merapit eng hakmu, e reiy’la sipaelotan i wee eng kupes, kale’osan e reiy’la i wee nikoo!14Em baya se i koupusmu se lumiurla nikoo, nisea se reiy’ mouw mawueiyla nikoo kasi. Nulit, Niaku ku minewe mola nikoo ampit e wewewe ne kesaru, ampit em bewetu wengi’is, karengan eng kaselokannu e laker, dosamu eng kasa ka’asa’an. 15Ka’a ku’a re’en koo marekeiy karengan e rumaramu, karengan eng kange’engetannu kasa wedu? Karengan eng kaselokannu eng kelaker, dosamu eng ka’asa’an, takar Niaku ku timuana mola em baya nyi’a i yi’i wia nikoo.16Ta’an em baya ne tou se lime’ouw nikoo se laa kale’ouwan, wo em baya ne kesarumu se laa ghumorem witu eng gorem en tinaangan; tou-tou se rimo’obit nikoo se laa mamuali rero’obitan, wo em baya ne tou se rimemu’ nikoo se laa mamuali reremu’an. 17Karengan Niaku ku laa mapa eiy eng kale’osan i wee nikoo, Niaku ku laa melotla em pali’-pali’mu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan nisea se timotorola nikoo: tou neiy i sea’, nyi’a i yi’i en tele’u e rereiy’la siesa tou tu’u mawueiyla nyi’a.18Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an en dasing-dasing ni Yakub, wo laa kumasiangla en tampa-tampa paena’anna, eng kota i ti’i e laa bangunen sumeup witu natas e riberekna, wo em puri i ti’i e laa rumedeiy witu en tampana asli. 19Kekantaren syukur e laa kalinga’ani waki elet nea, o kangkasi en suara ne tou mepa’a-pa’ar. Niaku ku laa sumiwo nisea lumaker wo nisea se reiy’ mouw laa kumurang kasi; Niaku ku laa sumiwo nisea wangko’on wo nisea se reiy’ mouw laa sero’an kasi.20Oki-oki’ nea se laa mamuali tanu eng kasa ketareanna, wo em paasa-asa’an nea e laa minena-ena’ witu en sinaru-Ku; Niaku ku laa mukum em baya ne tou se malotoiy nisea. 21Tou si maperenta witu nisea si laa mapatuu’mi waki elet nea nuesa, wo sitou makua-kuasa witu nisea si laa tumo’ori waki keuneran nea; Niaku ku laa sumiwo nisia maju wo tumawi wia-Niaku, karengan seiy ku’a re’en si berani sumaelangla e nyawana kaa laa tumawi wia-Niaku? Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 22Takar nikouw kouw laa mamuali umat-Ku, wo Niaku ku laa mamuali Empungmu.”23Loo’onouw, e reghes tumokol ni TUHAN, nyi’a i yi’i eng kenanaran e nupi’, e rimou’ momi masear, – e reghes ma’edo lewo’ – wo en timumpa timoro se tou-tou seremor. 24Nupi’ ni TUHAN e melaya-layas i ti’i e reiy’ laa kumo’okos i ka’ayo Sia timuana mola wo mapaloo’o-loo’ola sapa en tiniro’-Na witu e nate-Na; witu e nendo-nendo kesampetan nikouw kouw laa makasiligh eng kapualitan i ti’i.
Chapter 31

1“Witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa mamuali Empung ne reiy’ sa mina’asa kaum ne me’urang ni Israel wo nisea se laa mamuali umat-Ku. 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sia si minaka’ato e nupus karunia waki padang gurun, nyi’a i ti’i se bangsa neiy i kaliseiyi waki santi i ti’i! Israel si makelang masero ma’aseng i wee en touna! 3Waki wa’akat si TUHAN si minapa’atola en tou wia nisia: Niaku ku moupusla nikoo ampit e nupus ke’ekel, kaa ni’itu Niaku ku mapawee-weela e nupus lale’-Ku wia nikoo.4Niaku ku laa mangun nikoo sumoup, i ka’ayo koo wangunen, heiy oki’ reraa Israel! Nikoo koo laa lumo’orla en toumu sumoup ampit e rebana wo laa mapatuu’ witu e na’engketen-na’engketen ne tou mepa’a-pa’ar. 5Nikoo koo laa sumiwo e numa anggor sumoup waki kuntung-kuntung Samaria; yon, se tou-tou sumiwo nyi’a se laa tumipu’ e wua’na kangkasi. 6Nulit, e laa meiy e nendona kaa em baya ne tumetayur se laa maleiy waki kuntung Efraim: Meiy, meiy mouw kita sumosor mea waki Sion, wia si TUHAN, Empung ta!7Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Merio-rio mouw i wee si Yakub ampit e mepa’a-pa’ar, mepa’a-pa’arouw en tanume se ma’aka-aka ne bangsa-bangsa! I abarola, lo’orenouw wo i lila’ mola: TUHAN si limawirola se umat-Na, nyi’a i yi’i se tele’u-tele’u ne Israel!8Eng kaulitna, Niaku ku laa malimi nisea waki tana’ amian wo laa merurla nisea waki tempok em bumi; witu e nelet nea wawean se tou rapa wo pekol, wawean se wewene megandong mewali-wali ampit em pinaesa’an ne timimea’la; witu em pinaeruran kewangko’ nea se laa marengi meiy wia! 9Ampit e maame’ nisea se laa meiy, ampit e niboran Niaku ku laa mali nisea; Niaku ku laa ma’aka-aka nisea mea waki so’oso’an-so’oso’an, waki lalan kerampen, waki wisa sea reiy’ laa i kasu’usu’; karengan Niaku ku minamuali mouw ama’ Israel, Efraim nyi’a mouw sioki’ polon-Ku.10Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy bangsa-bangsa, i pakite’u mola ni’itu waki tana’-tana’ li’ilik en tasik e wa’akat, i lila’ mola: Nisia si simera mola se Israel si laa merurla nisea sumoup, wo tumayur nisea tanu si rumerawir witu se kawang ne dombana! 11Karengan si TUHAN si minaya mola si Yakub, timubuusomi nisia waki lawas ne tou se lebe ente’ ta’an nisia.12Nisea se laa meiy merio-rio waki atas eng kakenturan Sion, eng gio nea e laa sumena-sena’ karengan eng kale’osan ni TUHAN, karengan eng gandum, nanggor wo e lana, karengan se oki-oki’ ne membe’ domba wo se lembu sapi; em patou-touan nea e laa tanu en taman rinanola makale’o-le’os, nisea se reiy’ mouw laa mareng kasi tumekur.13Witu e nedo ni’itu se oki-oki’ reraa se laa mepa’a-pa’ar ma’engket merame-rame, se muda-muda wo se tu’a-tu’a se laa melaya-laya’. Niaku ku laa rumoba em pengasi’an nea mamuali kepa’a-pa’aran, laa mibor nisea wo mangimpa’arla nisea nu reiy’ mouw e mengasi’ nea. 14Niaku ku laa manginteu-teula e imukur em baya ne imam ampit eng kalokonan, wo se umat-Ku se laa mawesu ampit eng kale’osang-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.15Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Lingan! Waki Rama eng kinalinga’an e narip, name’an em pe’it nge’enget: Rahel si maame’la se oki-okina, sia si so’o iboren karengan se oki-oki’na, karengan nisea se reiy’ mouw wia kasi.16Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Taangenouw en suaramu waki maame’, wo em berennu waki matiisla lue’, karengan i wee e wedu rawoiymu em bawean sesu’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN; nisea se laa marengi waki wanua ne kesaru. 17Waweane’ arapan i wee e nendo mamurimu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN: se oki-oki’ se laa marenge waki daerah nea.18Lininga-Ku mola kasauli-ulit si Efraim si ma’arip: Nikoo koo simiasa mola niaku, wo niaku ki simungkulola en sesiasa, tanu sioki’ ni sapi reiy’ minenaram. Alinouw aku mareng, rio aku murikit, karengan Nikoo mouw si TUHAN, Empungku. 19Nulit, nu reiy’ mouw niaku nu minurikit, niaku ku menesel, wo nu reiy’ mouw niaku nu minete’ula en touku, niaku ku simepe’ e rereenan tanume eng kowa’ mengasi’; niaku ku mapedam meirang wo makasering, karengan niaku ku timanggong en sese’ e masa mudaku. 20Sioki’ i koupus ku’a re’en ee pasil si Efraim i wee-Niaku ka’apa oki’ kepa’aran? Karengan susur Aku rumekak nisia, reiy’ siena’na Niaku i kaghenang wia nisia; kaa ni’itu e nate-Ku e ma’arip witu nisia; e reiy’ mete’u o reiy’ Niaku ku laa meupusla nisia, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.21I redeiy’ mola i wee nikoo em patudu’-patudu’ e lalan, paasola i wee nikoo eng kowa’-kowa’ e lalan; weeanola ghenang e lalan wangko’ makale’o-le’os, nyi’a i yi’i e lalan kinelangannu mola! Marengouw, heiy oki’ reraa’ Israel, marengouw wia eng kota-kotamu i yi’i! 22Pirape’ eng keure kasi koo mundur o maju, heiy oki’ wewene si reiy’ lale’? Karengan si TUHAN si simiwola e wo’o sapa em beru waki wanua: wewene makele se tuama.”23Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung ne tou Israel: “Tou se laa tumotorla e lelila’an i yi’i kasi waki tana’ Yehuda wo waki kota-kotana, sakawisa Niaku nu simegaya’ mola eng ka’ada’an nea: TUHAN satorona si merkatla nikoo, heiy en tampa paena’an eng kaulitan, heiy eng kuntung kudus! 24Maname laa rumuber si Yehuda ma’an e reiy’ sa mina’asa kotana, tumetani’-tumetani’ wo se tou’tou malepu-lepu ampit se kawang ne ternakna. 25Karengan Niaku ku laa sumiwo masegaya’ se tou wedu, wo susur tou si timekur si laa-Ku siwon mateu-teula.” 26Kaa ni’itu niaku ku timo’or wo lumoo’; en tekelku e makasenaangen.27“Eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa lumokonla se kaum Israel wo se kaum Yehuda ampit em bibit ni tou wo em bibit ni tekapen. 28Takar en tanu eng ketarena Niaku ku menayu-nayur witu nisea kaa laa mesesawut wo mekekolo’la, kaa laa mererewala wo mepepunengla wo mececilakala, tuana mouw kangkasi Niaku nu laa menayu-nayur witu nisea kaa laa mebebangun wo metetanem, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.29Witu e nedo ni’itu se tou se reiy’ mouw laa lumila’ kasi: Ama’-ama’ se kimaan e wu’ana mata’, wo em ba’ang ne oki-oki’na e mina’ilouw, 30ta’an i te: Susur tou si laa mate karengan eng kaselokanna nuesa; susur tou si kumaan e wu’ana mata’, em ba’angna nuesa e mina’ilouw.31Eng kaulitna, e laa meiy e nedona, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa sumiwola en teta’aran weru ampit se kaum Israel wo se kaum Yehuda, 32e reiy’ tanu en teta’aran en siniwo-Ku mola ampit se nene moyang nea witu e nedo Niaku nu timiboiy e lawas nea kaa laa ma’ali nisea rumou’mi waki tana’ Mesir; teta’aran-Ku i ti’i e neiy mouw i kelong neala, ma’anouw tu’u Niaku ku minamuali si tuang makakuasa witu nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.33Ta’an en teinti’i mouw en teta’aran en siniwo-Kula ampit se kaum Israel nu reiy’ mouw e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN: Niaku ku laa mee en Taurat-Ku witu em batin nea wo matikla nyi’a witu e nate nea; takar Niaku ku laa mamuali Empung nea wo nisea se laa mamuali umat-Ku. 34Wo e reiy’ mouw perlu kasi sitou mee teturu’ si kasuatna ka’apa mee teturu’ si patuarina ampit e lumila’la: Sine’unouw si TUHAN! Karengan nisea nu waya, sela o rintek, se laa sumine’u Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan Niaku ku laa mampungela eng kaselokan nea wo reiy’ mouw kasi ghumenang en dosa nea.”35Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, si minee siendo kaa laa meteterangla e noat, si timataapla si sumedot wo se sumesena’-sumesena’ kaa laa meteterangla em bengi, si kimelayo’ en tasik, i ka’ayo em balolong-walolongna e nente’, – TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na: 36Eng kaulitna, tanu eng katataapan-katataapan i yi’i e reiy’ laa merami waki sinaru-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, tuana mouw se see’ ni Israel kangkasi se reiy’ laa mena’ mamuali bangsa witu en sinaru-Ku i wee eng kelabotan e nedo.37Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, tanu e langit waki atas e reiy’ keukuran wo en to’otolan-to’otolan em bumi waki wawa’ e reiy kasoisapan, tuanakan kangkasi Niaku ku reiy’ laa sumede’ se reiy’ sa mina’asa see’ ni Israel, karengan e reiy’ sa mina’asa sapa en tinuana neala, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.38Eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa eng kota i ti’i e laa bangunen sumoup i wee si TUHAN, waki pewale Hananeel i ka’ayo em Pepalen Leloangan Ruuna; 39kamurian en tali peukur i ti’i e laa i karenteng mapawee-wee i ka’ayome waki kakenturan Gareb, laa o mengkole waki Goa. 40Wo em pakasa’an eng kewong i ti’i, ampit e mayat-mayat wo e riawu ne tetulena, wo em pakasa’an tana’ waki li’ilik en so’oso’an Kidron i ka’ayome waki ruuna em Pepalen Leloangan Kawalo mea waki katoroan sedangan, e laa mamuali kudus i wee si TUHAN. Tou se reiy’ mouw laa mererewala wo mekekolo’la kasi maname i wee eng keure-urena.”
Chapter 32

1Nuwu’ e mineiy e waki si TUHAN wia si Yeremia witu en te’un kamapulu’ em paperenta’an ni Zedekia, raja Yehuda; ni’itu mouw en te’un kamapulu’ o uwalu em paperenta’an ni Nebukadnezar. 2Witu e nedo ni’itu se suraro ni raja Babel se kimepung e Yerusalem, wo si nabi Yeremia si tinaang waki podol tetayuran em bitu e istana ni raja Yehuda.3Karengan si Zedekia, raja Yehuda, si timaangola nisia maname ampit en teturean: “Ka’a koo mawenti’: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku sumarakanla eng kota i yi’i witu e lawas ni raja Babel, rio sia rumuberla nyi’a; 4Zedekia, raja Yehuda, si reiy’ laa i kaliseiyi waki lawas ne tou eng Kasdim, ta’an i te en si tantu laa i sarakanla witu e lawas ni raja Babel, i ka’ayo sia sumusuiy ampit nisia suma on suma wo lumoo’ nisia weren om beren; 5Zedekia si laa alinna mea waki Babel wo mana mome sia laa mena’, i ka’ayo Niaku nu meela ghenang nisia, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Sakawisa kouw sumeke’ sumaru se tou eng Kasdim i ti’i, nikouw kouw reiy’ laa makakamang!”6Lumila’ mouw si Yeremia: “Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia niaku, em palingan: 7Eng kaulitna, si Hanameel, oki’ ni Salum, ito’mu, si laa meiy wia nikoo ampit e nusul: Telesenouw em penguma’angku em baki Anatot i ti’i, karengan nikoo mouw si makapunya eng hak tumubuus kaa laa tumeles nyi’a.8Kamurian, e minatoroan ampit e nuwu’ ni TUHAN, o meiy mouw si Hanameel, oki’ ni ito’ku, wia niaku witu em podol petayuran, wo musulela wia niaku: Telesenouw em penguma’angku em baki Anatot waki daerah Benyamin iti’i, karengan nikoo mouw si makapunya eng hak kapunya’an wo eng hak tumubuus; telesenouw i tu! Takar mete’u mouw niaku, kaa e ni’itu nyi’a mouw e nuwu’ ni TUHAN. 9Jadi niaku ku timelesla em penguma’an em baki Anatot i ti’i waki si Hanameel, oki’ ni ito’ku, wo tumimbang e loit i wee nisia: mapulu’ o pitu syikal perak.10Niaku ku minatik en surat tinelesan, mina’ilela nyi’a, kimeret se sairi-sairi wo tumimbang em perek i ti’i ampit en tetimbangan. 11O laa aku medo en surat tinelesan e makapumpun en syarat wo eng katataapan iti’i, le’os e wina’ilela ka’apa tu’u e na’asaranna neiy i kawuka’: 12Kamurian niaku ku mineela en surat tinelesan i ti’i wia si Barukh bin Neria bin Mahseya witu en saruan ni Hanameel, oki’ ni ito’ku, witu en saruan em baya ne sairi se timanda tanganola en surat tinelesan i ti’i, wo witu en saruan em baya ne tou Yehuda se witu em podol petayuran i ti’i.13Witu en saruan nea niaku ku minerentala wia si Barukh, pokeiyku: 14Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Edonouw en surat-surat i yi’i, le’os en surat tinelesan e wina’ilala i ti’i ka’apa tu’u e na’asaranna neiy i kawuka’ i yi’i, i wee mola em baya nyi’a i yi’i witu e lulut tana’, rio toro tumaang ure. 15Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Wale, penguma’an wo e numa anggor e laa telesen kangkasi wia em banua i yi’i!16Nu reiy’ mouw niaku nu mineela en surat tinelesan i ti’i wia si Barukh bin Neria, o sumombayangouw niaku wia si TUHAN, pokeiyku: 17Oh, EMPUNG Tuhan! Eng kaulitna, Nikoo mouw si simiwola e langit wo em bumi ampit eng kaente’an-Nu kewangko’ wo ampit e lawas-Mu neiy i karepa. Rereiy’la e nesa sapa tu’u e mustahil i wee-Nikoo! 18Nikoo mouw si minapa’atola e nupus lale’-Mu wia se mangariwu-riwu tou wo si simuli’la eng kaselokan ni ama’ wia se oki-oki’na se mineiy eng kamurian. Oh Empung kewangko’ wo waraneiy, ngaran-Nu nyi’a mouw si TUHAN em pakasa’an alam,19sela witu en tetiro’an-Nu wo wangko’ witu em pasiwo-siwon-Nu; em beren-Nu neiy i kawuka’ witu eng kapawinta-winta ne oki-oki’ ni tou ampit sumu’i se susur tou minatoroan ampit eng kapawinta-winta’na wo e minatoroan ampit e wu’ana em pasiwo-siwonna; 20Nikoo si minapaloo’ola eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mujizat waki tana’ Mesir, i ka’ayo wia e nedo i yi’i wia se Israel wo wia se umat ne tou, i ka’ayo Koo simiwo e ngaran i wee-Nikoo, tanu em pinakaloo’o-loo’ola wia e nedo i yi’i. 21Nikoo koo minali mola se umat-Mu Israel rimou’mi waki tana’ Mesir ampit eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mijizat, ampit e lawas kaente’ wo e lawas neiy i kaayat wo ampit eng kahebatan e wangko’.22Wo Nikoo koo minee mola wia nisea em banua i yi’i, tanu e neiy-Ku mouw i ta’arla ampit en tetiwa’ wia se nene moyang nea kaa laa meela nyi’a wia nisea, e nesa wanua meloko-lokon en susu wo e maduna. 23Kamurian sea ghumoremla wo rumuberla nyi’a, ta’an nisea se reiy’ minelelingala en suara-Mu wo reiy’ mawinta-winta’ i ki’it en Taurat-Mu; nisea se reiy’ matuanala e reiy’sa mina’asa sapa neiy –Mu i perentala wia nisea kaa laa tuananla. Kaa ni’itu Nikoo koo minura’arakla wia nisea e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an i yi’i.24Eng kaulitna, em beton-beton pakepungan em pinake kaa laa merero’obit eng kota e mina’ayo mouw metawila nyi’a; eng karengan en santi, kelalenan wo e rumara menganup takar eng kota iti’i e neiy mouw i sarakanla wia se tou-tou eng Kasdim se simeke’la nyi’a. Takar sapa neiy-Mu i nuwu’la i ti’i e minamuali mouw; nulit, Nikoo nuesa koo limoo’ nyi’a. 25Ta’anouw Nikoo, ee EMPUNG Tuhan, koo minuwu’ mola wia niaku: Telesenouw em penguma’an i ti’i ampit em perak wo kumeretouw sairi-sairi! – e nulitna eng kota i ti’i e neiy mouw i sarakanla witu e lawas ne tou-tou eng Kasdim.”26Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Yeremia, em palingan: 27“Eng kaulitna, Niaku mouw si TUHAN, Empung ne reiy’ sa mina’asa makhluk; wawean ku’a re’en e nesa sapa tu’u e mustahil i wee-Niaku? 28Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku meela eng kota i yi’i witu e lawas ne tou-tou eng Kasdim wo witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel, wo nisia si laa rumo’obit nyi’a.29Tou-tou eng Kasdim se simeke’la eng kota iyi’i se laa meiy tumunu nyi’a wo rumengisla nyi’a ma’an ampit em bale-wale e witu natas em paana se tou matunu en tetule wia si Baal wo mapasempela en tetule neiy i toa’ wia si empung walina kaa laa melelentutla e rara ate-Ku. 30Karengan se tou Israel wo se tou Yehuda se matuana i tela e lewo’ witu em beren-Ku rengane’ e masa mudana; nulit se tou Israel se malentut i tela e rara ate-Ku ampit em pasiwo-siwon e lawas nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.31Yon, eng kota i yi’i en timo’orola e nupi’ wo eng kenanaran eng kaupi’ang-Ku muleiymi waki e nendo kinereredeiyla nyi’a i ka’ayo e nendo i yi’i, i ka’ayo Niaku ku lewo’ sa reiy’ sumingkiri nyi’a waki sinaru-Ku, 32Karengan e reiy’ sa mina’asa kalewo’an en tinuanala ne tou Israel wo ne tou Yehuda kaa laa melelentutla e rara ate-Ku, kaa nisea nuesa, raja-raja nea, pamuka-muka – pamuka-muka nea, imam-imam nea, nabi-nabi nea, tou Yehuda wo se penduduk Yerusalem.33Nisea se timaburila Niaku wo reiy’ simaru wia-Niaku, wo ma’anouw tu’u Aku mawee teturu’ nisea, reiy’ siena’na, e reiy’ o sea pa’ar melelingala ka’apa sumungkul en sesiasa’an. 34Nisea se timampala se dewa-dewa nea makari’irisen witu em bale e witu natasna e ngaran-Ku ni’i paaleiyla, kaa laa mekekemo’la nyi’a. 35Nisea se rimedeiyla eng kakenturan-kakenturan patulean i wee si Baal waki Kewong Ben-Hinom, kaa laa mapasempela se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene nea wia si Molokh tanume se tetule witu e napi, ma’anouw tu’u Aku reiy’ ma’an mekasa merentala nyi’a wia nisea wo ma’anouw tu’u eng kapualitan i ti’i e reiy’ ma’an mekasa lumentuti witu e nate-Ku, nyi’a i yi’i eng kapualitan matuanala eng kari’irisan i yi’i, i ka’ayo e Yehuda e neiy i kare’esoke witu en dosa.36Eng karengan e ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, en tanume eng kota i yi’i, e neiymu i lila’la neiy mouw i sarakanla witu e lawas ni raja Babel karengan en santi, kelalenan wo e rumara menganup: 37Eng kaulitna, Niaku ku mineruri nisea waki e reiy’ sas mina’asa wanua, waki wisa Niaku nu timabuke’isla nisea karengan e nupi’-Ku, kenanaran eng kaupi’ang-Ku wo e nupi’-Ku kewangko’, wo Niaku ku laa marengi nisea wia en tampa i yi’i wo laa sumiwo nisea mena’ ampit e lompon.38Takar nisea se laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empung nea. 39Niaku ku laa meela nisea esa ate wo esa kapake’a-ke’ang, i ka’ayo sea meide’ wia-Niaku kelabotan e masa i wee eng kale’osan nea wo ne oki-oki’ nea se meiy eng kamurian. 40Niaku ku laa ma’akes en teta’aran ke’ekel ampit nisea, kaa Niaku ku reiy’ laa tumaburila nisea, ta’an i te laa sumiwo le’os wia nisea; Niaku ku laa mee e meide’la wia-Niaku witu eng gorem e nate nea, rio sea te’a ma’akati waki-Niaku.41Niaku ku laa melaya-laya’ karengan nisea kaa laa sumiwo le’os wia nisea wo Niaku ku laa sumiwo nisea tumou wia em banua i yi’i ampit eng kelale’an, ampit em pakasa’an e nate-Ku wo ampit em pakasa’an ni imukur-Ku. 42Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: En tanu Niaku nu minapa eiy wia se bangsa i yi’i e reiy’ sa mina’asa eng kacilaka’an kahebat i yi’i, en tuana mouw Niaku nu mapa eiy witu e natas nea eng kamang neiy-Ku i ta’arla wia nisea.43Tou se laa tumeles em penguma’an kasi wia em banua i yi’i e neiy miouw i lila’la: Ni’itu nyi’a mouw en tampa rese e reiy’la sitou wo tekapen; ni’itu e neiy mouw i sarakanla witu e lawas ne tou-tou eng Kasdim! 44Tou se laa tumeles em penguma’an-penguma’an ampit em perak, matik en surat tinelesan, ma’ilela nyi’a wo kumeret se sairi-sairi waki daerah Benyamin, waki kaledong e Yerusalem, waki kota-kota Yehuda, waki kota-kota Kakuntungan, waki kota-kota Daerah Kakenturan wo waki kota-kota en Tana’ Negeb. Karengan Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”
Chapter 33

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN i wee eng karuana wia si Yeremia, eng katoroan nisia nu kinakurungane’ waki podol petayuran i ti’i, em palingan: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, si simiwo mola em bumi ampit minentukla nyi’a wo timaga’la nyi’a – TUHAN nyi’a mouw e ngaran-Na –: 3Maleiy mouw wia-Niaku, takar Niaku ku laa mingkot nikoo wo laa makite’ula wia nikoo eng kapualitan-kapualitan e wangko’ wo e reiy’ kasilighan, nyi’a i yi’i eng kapualitan-kapualitan e reiy’ kete’uannula.4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, en tanume em bale-wale wia eng kota i yi’i wo en tanume eng gedung-gedung e istana ni raja Yehuda e neiy i kolo’la kaa laa paken witu em beton pakepungan wo en santi: 5Tou se laa ghumorem em paseke’an sumaru se tou-tou eng Kasdim wo eng kota i yi’i e laa mawuta ampit em bangke-bangke ne tou se winewe-Ku mola minate karengan a nupi’-Ku wo eng kenanaran eng kaupi’ang-Ku, karengan Niaku ku kimirongomi eng gio-Ku waki kota i yi’i eng karengan e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an nea.6Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa eiy wia nisea eng kasegaya’an wo eng kale’osan, wo Niaku ku laa lume’osla nisea wo laa mongka’la wia nisea eng kasejahtera’an wo eng ka’amanan e meloko-lokon. 7Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an ne Yehuda wo ne Israel wo laa mangun nisea tanu eng kasa ketareanna: 8Niaku ku laa lumenasi nisea waki e reiy’ sa mina’asa kaselokan en tinuana neala ampit e minakadosa witu Niaku, wo Niaku ku laa mampungela e reiy’ sa mina’asa kaselokan en tinuana neala ampit e minakadosa wo ampit e minererangu witu Niaku. 9Wo eng kota i yi’i e laa mamuali poongna eng kalaya-laya’an: kasa kasine’uan, kalo’oran wo kasa paorematen i wee-Niaku witu en saruan ne reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se liminga mola tanume e reiy’ sa mina’asa kale’osan en tinuana-Kula wia nisea; Nisea se laa i kasenge’ wo tumenggo’ogho’ karengan e reiy’ sa mina’asa eng kale’osan wo e reiy’ sa mina’asa eng kasejahtera’an en tinuan-Kula wia nisea.10Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Wia en tampa i yi’i, e neiy miouw i lila’la minamuali mouw riberek e rereiy’la sitou wo e rereiy’la sitekapen, waki kota-kota Yehuda wo waki lalan-lalan Yerusalem eng kalulu kasapenes i ti’i e rereiy’la sitou, e rereiy’la sipenduduk wo e rereiy’la sitekapen, 11e laa kalinga’an kasi en suara melaya-laya’ wo en suara mepa’a-pa’ar, en suara ni paloyanan tuama wo en suara ni paloyanan wewene, en suara ne tou-tou se meila’la: Syumukurouw wia si TUHAN em pakasa’an alam, karengan si TUHAN i ti’i si le’os, eng kaulitna i wee eng keure-urena e nupus lale’-Na!, kasuatan mapasempela en tetule syukur witu em bale ni TUHAN. Karengan Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an em banua i yi’i tanu eng kasa ketareanna, e nuwu’ ni TUHAN.12Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Wia en daerah i yi’i, e minamuali mouw riberek, rereiy’la sitou wo rereiy’la sitekapen, wo waki e reiy’ sa mina’asa kotana e laa wawean kasi padang rukut i wee se rumerawir-rumerawir se ghimoleiyla se membe’ domba witu. 13Waki kota-kota Kakuntungan, waki kota-kota Daerah Kakenturan, waki kota-kota en Tana’ Negeb, waki daerah Benyamin, waki esa nga kaledong e Yerusalem wo waki kota-kota e Yehuda, membe’ domba se laa lumangkoiyi kasi waki wawa’ e lawas ni tou si rimeken nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” Teta’aran ampit se see’ ni Daud wo se see’ ni Lewi14“Eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mapatena’la en ta’ar e neiy-Ku mouw i lila’la wia se kaum Israel wo se kaum Yehuda. 15Witu e nedo i ti’i wo witu e masa i ti’i Niaku ku laa mapatoula en Suru ka’adilan i wee si Daud. Sia si laa tumuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan waki wanua. 16Witu e nedo i ti’i e Yehuda e laa i wayami, wo e Yerusalem e laa tumou ampit e lompon. Wo ampit e ngaran i yi’i mouw nisea se laa kereten: TUHAN si ka’adilan ta!17Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: See’ ni Daud se reiy’ laa i kerangkut rumuber witu natas en takhta keraja’an ne kaum Israel! 18Wo se see’ ne imam-imam ne tou Lewi se reiy’ laa i kerangkut mapasempela en tetule tinunu witu en sinaru-Ku wo tumunu en tetule sesakeiy wo tumulela en tetule rineret eng kelabotan e masa.”19Nuwu’ ni TUHAN mineiy wia si Yeremia, em palingan: 20“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sa kouw toro kumelongla en teta’aran-Ku ampit e noat wo en teta’aran-Ku ampit em bengi, i ka’ayo e noat wo em bengi e reiy’ mouw meiy kasi witu e nedona, 21takar kangkasi en teta’aran-Ku ampit si hamba-Ku Daud en toro kelongen, i ka’ayo sia reiy’ mouw makapunya oki’ kasi si merenta witu natas en takhtana; en tuanakan kangkasi en teta’aran-Ku ampit se tou-tou Lewi, nyi’a i yi’i se imam-imam se minamuali pelayan-Ku. 22Tanu se suraro langit reiy’ katotoran wo tanu e neris en tasik reiy’ keukuran, en tuana mouw Niaku laa sumiwo laker se see’ ni hamba-Ku Daud wo se tou-tou Lewi se melayanla Niaku.”23Nuwu’ ni TUHAN mineiy wia si Yeremia, em palingan: 24“Reiy’ ku’a re’en kouw mineela ghenang e neiy i lila’la ne tou-tou i yi’i: Se rua kaum ne me’urang se pineleng ni TUHAN i ti’i se neiy mouw i sede’-Na? Ampit en tuana nisea se masero’ se umat-Ku, se i papokeiyna reiy’ mouw esa bangsa kasi.25Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Sa Aku reiy’ timataapla en teta’aran-Ku ampit e noat wo em bengi wo e natoran e langit wo em bumi, 26takar kangkasi Niaku ku laa sumede’ se see’ ni Yakub wo ni hamba-Ku Daud, i ka’ayo mena’ mapopomi waki se see’na ne tou-tou se merenta witu se see’ ni Abraham, Ishak wo ni Yakub. Karengan Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an nea wo meupusla nisea.”
Chapter 34

1Nuwu’ e mineiy e waki si TUHAN wia si Yeremia, eng katoroan si Nebukadnezar, raja Babel, wo se reiy’ sa mina’asa surarona, se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi se witu e wawa’ em paperenta’anna, wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se maseke’ mesaru e Yerusalem wo e reiy’ sa mina’asa eng kotana: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel: Mea mouw sumusuiy wia si Zedekia, raja Yehuda, i lila’la wia nisia: en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku sumarakanla eng kota i yi’i witu e lawas ni raja Babel, rio rengisennala ampit e napi. 3Wo nikoo nuesa koo reiy’ laa i kaliseiyi waki lawasna, ta’an i te koo laa tantu kasikopan wo i sarakanla witu e lawasna; nikoo koo laa lumoo’ si raja Babel weren mesaruan weren wo nisia si laa sumusuiy ampit nikoo suma mesaruan suma. Kamurian nikoo koo laa mea waki Babel.4Ta’anouw en tuana, linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy Zedekia, raja Yehuda, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume nikoo: nikoo koo reiy’ laa mate kaa en santi! 5Nikoo koo laa mate ampit en dame. Wo tanu eng kumura neiy i layasla e napi kaa laa ma’orematla se ama’-ama’ ne opo’mu, se raja-raja kasa ketareanna, se timou nu reiy’pe’ nikoo, en tuana mouw se tou laa lumayasla e napi kaa laa ma’orematla nikoo, wo laa ma’aripla nikoo ampit e lumila’: Oh en do’on, tuang! Nulit Niaku mouw si timotorla e nuwu’ i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”6Nabi Yeremia si minapa’ayola e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i yi’i wia si Zedekia, raja Yehuda, waki Yerusalem, 7eng katoroan se suraro ni raja Babel nu maseke’ mesaru e Yerusalem wo e reiy’ sa mina’asa eng kota ne Yehuda en timele’upe’, nyi’a i ti’i e Lakhis wo e Aseka, karengan eng kota-kota i ti’i mouw en timele’upe’ waki elet eng kota-kota ne Yehuda tanume eng kota-kota makarereen.8Nuwu’ e mineiy em baki si TUHAN wia si Yeremia, nu reiy’ mouw si raja Zedekia nu mina’akes en teta’aran ampit se pakasa’an rakyat waki Yerusalem kaa laa mapakite’ula em pewewaya’an, 9rio susur tou si mayala si budakna bangsa Ibrani, le’os tuama ka’apa tu’u wewene, tanume sitou merdeka, i ka’ayo e reiy’la siesa tou tu’u kasi si mapabudak sitou Yehuda, patuarina.10Takar em baya se pamuka-muka wo se pakasa’an rakyat se kimi’it mewali witu en teta’aran i ti’i se miniyonla, kaa susur tou se laa mayala se budakna tuama wo se budakna wewene tanume sitou merdeka, i ka’ayo e reiy’ mola kasi si mapabudak nisea. Tou-tou i ti’i se miniyonla nyi’a. laa o mayala nisea. 11Ta’an nu reiy’ mouw i tu nisea se minurikit eng genang, laa o medo sumeup se budak-budak tuama wo wewene se neiy mouw i waya neala tanume se budak merdeka i ti’i wo timu’utukla nisea minamuali budak tuama wo budak wewene kasi.12Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia, em palingan: 13“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, Niaku nuesa ku mina’akesola en teta’aran ampit se nene moyangmu witu e nedo Niaku nu minali nisea rimou’mi waki tana’ Mesir, waki tampa pabudakan, em pumpunena: 14Witu eng kesampetan em pitu nge te’un e lewo’ sa reiy’ mouw kouw siesa o siesa mayala si patuarina bangsa Ibrani si minangkerola en touna wia nikoo; sia si laa ma’ayang wia nikoo enem nge te’un eng keurena, kamurian e lewo’ sa reiy’ mouw koo mayala nisia tanume sitou merdeka.Ta’an se nene moyangmu se reiy’ limingala Niaku wo reiy’ mineela ghenang Niaku.15Nendo i yi’i kouw minakedo’ mouw wo matuanala sapa e nulit witu em beren-Ku karengan susur tou se minapakite’ula em pewaya’an wia si patuarina, wo nikouw kouw mina’akes en teta’aran witu en sinaru-Ku waki wale witu e natasna e ngaran-Ku neiy i aleiyla. 16Ta’an nikouw kouw minurikitola eng genang wo simeremorola e ngaran-Ku; nikouw siesa o siesa kouw minedo mola sumoup si budakna tuama wo si budakna wewene, si neiy mouw i waya miouwla tanume sitou merdeka i ki’it eng kepa’aranna, wo timu’utukola nisea, rio sea mamuali budakmu tuama wo budakmu wewene kasi.17Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw i yi’i kouw reiy’ minelelingala Niaku rio susur tou si mapakite’ula em pewaya’an wia si kasuatna wo wia si patuarina, takar eng kaulitna, Niaku ku mapakite’ula i wee nikoo em pewaya’an, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa laa i pesesarakanla wia en santi, rumara menganup wo eng kelalenan. Niaku ku laa sumiwo nikouw mamuali mekeide’en i wee se reiy’ sa mina’asa keraja’an wia em bumi. 18Wo Niaku ku laa sumarakan se tou-tou, se limangkoiy en teta’aran-Ku wo se reiy’ minapatena’la em pumpun en teta’aran wina’akes nea witu en sinaru-Ku, ampit kimetor si sapi oki’ raghar minamuali rua kaa laa mekekelang witu nelet eng kewe’an-kewe’anna; 19pamuka-muka – pamuka-muka ne Yehuda, pamuka-muka – pamuka-muka ne Yerusalem, pegawai-pegawai istana, imam-imam wo se pakasa’an rakyat em banua se kimelangola witu nelet eng kewe’an-kewe’an ni sapi oki’ raghar i ti’i,20nisea se laa-Ku i sarakan witu e lawas ne kesaru nea wo witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawa nea, i ka’ayo e mayat nea e mamuali kekaanen ne wara-wara waki reghe-reghesan wo ne tekapen-tekapen wia em bumi. 21O kangkasi si Zedekia, raja Yehuda, ma’an em baya se pamuka-mukana se laa-Ku i sarakanla witu e lawas ne kesaru nea wo witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawa nea wo witu e lawas ne suraro keraja’an Babel en teakan se rimou’ momi waki nikouw. 22Eng kaulitna, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku minee perenta wo mali nisea marengi wia eng kota i yi’i kaa laa meseseke’la nyi’a, rumo’obit nyi’a wo rumengisla nyi’a ampit e napi. Niaku ku laa sumiwo eng kota-kota Yehuda mamuali karesean e rereiy’la sipenduduk.”
Chapter 35

1Nuwu’ e mineiy em baki si TUHAN wia si Yeremia witu en zaman ni Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda, em palingan: 2“Mea mouw wia se kaum ne tou Rekhab, sumusuiy mouw ampit nisea wo alinouw sea mea waki wale ni TUHAN, witu eng gorem e nesa ri’irir, kamurian weeanouw sea kumoo’ anggor!3Takar Niaku ku simungkul si Yaazanya bin Yeremia bin Habazinya ma’an se patuari-patuarina wo em baya se oki-oki’na, e weta’na se pakasa’an kaum ne tou Rekhab. 4Niaku ku minali nisea mea witu em bale ni TUHAN, mea witu eng gorem e ri’irir ne oki-oki’ ni Hanan bin Yigdalya, abdi ni Empung; ni’itu mouw e ri’irir witu esa nga weka e ri’irir em baya ne pemangko’, witu natas e ri’irir ni Maaseya bin Salum, tumetayur em pepalen.5Witu en saruan ne anggota-anggota kaum ne tou e Rekhab i ti’i niaku ku rimeta’la em piala-piala wuta e nanggor wo eng kower-kower, laa o ku lumila’ wia nisea: ”I laa mouw kumoo’ mouw anggor!” 6Ta’an nisea se miningkot: “Nikeiy keiy reiy’ mengo’ anggor, karengan si Yonadab bin Rekhab, ama’ ni opo’ meiy, si minee mola perenta wia nikeiy, pokeiyna: Te’a mouw kouw ka’apa se oki-oki’mu tu’un kumoo’ anggor i ka’ayo eng keure-urena; 7te’a mouw kouw mereredeiyla wale, te’a mouw kouw mewewu’uwur bibit; te’a mouw kouw mesesiwo ka’apa makapunyala uma anggor, ta’an i te e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mena’ witu en dasing-dasing eng keurean em patou-touannu, rio ure kouw tumou witu en tana’, waki wisa kouw mena’ tanume se tou wo’oseiy!8Nikeiy keiy melale’la en suara ni Yonadab bin Rekhab, ama’ ni opo’ meiy witu e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i perentanala wia nikeiy, rio keiy reiy’ kumoo’ anggor keurean em patou-touan neiy, nyi’a i yi’i nikeiy nuesa, tu’awewene meiy, se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene meiy, 9rio keiy reiy’ rumedeiyla e wale-wale kaa laa ena’an neiy, reiy’ makapunyala uma anggor ka’apa penguma’an ma’an em bibit, 10ta’an i te nikeiy keiy mena’ witu en dasing-dasing wo lale’ matuanala e minakatena-tena tanu neiy i perentala wia nikeiy ni Yonadab, ama’ ni opo’ meiy. 11Ta’an eng katoroan si Nebukadnezar, raja Babel, minoghe maju mesaru em banua i yi’i, takar nikeiy keiy limila’: Meiy mouw kita tumo’up mea waki Yerusalem, karengan se surarao ne tou eng Kasdim wo se suraro ne tou e Aram i ti’i! Tuana mouw nikeiy nu minena’ waki Yerusalem.”12Witu e nedo ni’itu o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia, em palingan: 13“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Mea mouw wo i lila’ mola wia se tou Yehuda wo wia se penduduk Yerusalem: Reiy’ ku’a re’en kouw pa’ar sumungkul en teturu’an, nyi’a i yi’i lumingala e lelila’an-lelila’ang-Ku? 14Memang em perenta ni Yonadab bin Rekhab i ti’i em paki’itane’; sia si minerenta mola wia se see’na, rio sea te’a kumoo’ anggor, wo i ka’ayo en teakan i yi’i nisea se reiy’ makoo’ nyi’a, karengan nisea se malingala em perenta ni ama’ ni opo’ nea. Niaku nuesa ku simusuiyola wia nikouw, e reiy’ siena’na, ta’an nikouw kouw reiy’ minelelingala Niaku.15Niaku ku timoke mola wia nikoo se reiy’ sa mina’asa hamba-Ku, nyi’a i yi’i em baya se nabi, se reiy’ siena’na, meila’la: Marengomi kouw siesa o siesa waki kapawinta-winta’mu e lewo’ i ti’i, soupenouw em pasiwo-siwonnu, te’a mouw maki’itla se empung walina kaa laa rumaghes wia nisea, takar nikouw kouw laa mena-ena’ mena’ waki tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia nikouw wo wia se nene moyangmu. Ta’an nikouw kouw so’o mineela ghenang nyi’a wo nikouw kouw so’o minelelingala Niaku. 16Nulit, se see’ ni Yonadab bin Rekhab se minapatena’la em perenta neiy i weela ni ama’ ni opo’na wia nisea, ta’an se bangsa i yi’i se so’o melelingala Niaku!17Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku mapa eiy wia e Yehuda wo wia se pakasa’an penduduk Yerusalem e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an e neiy-Ku iwetla witu nisea; karengan Niaku ku simusuiy mola wia nisea, ta’an nisea se so’o minelelingala, wo Niaku ku minaleiy mouw wia nisea, ta’an nisea se so’o mingkot.”18Ta’an lumila’ mouw si Yeremia wia se kaum ne tou e Rekhab: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng karengan nikouw kouw liminga mola em perenta ni Yonadab, ama’ ni opo’mu, timiboiy mola e reiy’ sa mina’asa em perentana wo timuana mola e minakatena-tena’ tanu neiy i perentanala wia nikoo, 19takar en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung israel: Se see’ ni Yonadab bin Rekhab se reiy’ laa i kerangkut melayanla Niaku eng kelabotan e masa.”
Chapter 36

1Witu en te’un kaepat em paperenta’an ni Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda, o meiy mouw e nuwu’ i yi’i em baki si TUHAN wia si Yeremia, em palingan: 2“Edonouw eng kaol linangkun wo i patikouw witu eng goremna e reiy’ sa mina’asa lelila’an e neiy-Ku mouw i nuwu’la wia nikoo en tanume e Israel, Yehuda wo se reiy’ sa mina’asa bangsa, waki rengane’ Niaku nu simusuiy wia nikoo, i ka’ayo e nedo i yi’i. 3Wo’o wona’na sakawisa se kaum Yehuda luminga en tanume e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an en tiniro’-Kula laa mapa e’eiyla nyi’a wia nisea, takar nisea siesa o siesa se laa makedo’mi waki kapawinta-winta’na e lewo’ i ti’i, i ka’ayo Aku mampungela eng kaselokan wo en dosa nea.”4Jadi si Yeremia si kimeret si Barukh bin Neria, o laa si Barukh si minatikla witu eng kaol linangkun i ti’i e minakarengani waki suma ni Yeremia e reiy’ sa mina’asa lelila’an e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN wia nisia. 5Witu e mekasa si Yeremia si minee perenta wia si Barukh: “Niaku i yi’i ku kina’ape’an, reiy’ mete’u mea waki wale ni TUHAN. 6Jadi witu e nendo maposo nikoo mouw si mea macala e lelila’an-lelila’an ni TUHAN wia se tou laker witu em bale ni TUHAN waki langkunan e neiymu i patikla minakarengani waki sumaku i ti’i; wia se pakasa’an tou Yehuda se mineiy waki kota-kotana e lewo’ sa reiy’ mouw i wacamula nyi’a kangkasi.7Wo’o wona’na em paaleiyen nea e ma’ayo witu en sinaru ni TUHAN wo nisea siesa o siesa se makedomi waki kapawinta-winta’na e lewo’ i ti’i, karengan e wangko’ e nupi’ wo eng kenanaran eng kaupi’an neiy iwetla ni TUHAN wia se bangsa i yi’i.” 8O laa si Barukh bin Neria si timuanala e minakatena-tena’ tanu neiy i perentala wia nisia ni nabi Yeremia kaa laa macala e lelila’an-lelila’an ni TUHAN waki kaol i ti’i witu em bale ni TUHAN. –910Takar si Barukh si minacala wia se reiy’ sa mina’asa rakyat e lelila’an ni Yeremia waki kaol i ti’i, witu em bale ni TUHAN, witu e ri’irir ni Gemarya oki’ ni panitera Safan, waki podol atas witu en saruan em pepalen leloangan weru waki wale ni TUHAN.11Eng katoroan si Mikhaya bin Gemarya bin Safan nu liminga e reiy’ sa mina’asa e nuwu’ ni TUHAN waki kaol i ti’i, 12tumumpa mouw sia mea waki istana raja, mea waki ri’irir ne panitera. Maname kinaloo’an rimuber em baya se pamuka-muka, nyi’a i yi’i si panitera Elisama, Delaya bin Semaya, Elnatan bin Akhbor, Gemarya bin Safan, Zedekia bin Hananya wo em baya se pamuka-muka walina.13O laa si Mikhaya si minakite’ula wia nisea e reiy’ sa mina’asa nuwu’ e liningana mola, eng katoroan si Barukh nu minacala eng kaol i ti’i wia se tou laker. 14Kamurian em baya ne ma’aka-aka i ti’i se rimeo si Yehudi bin Netanya bin Selemya bin Kusyi wia si Barukh lumila’la: “Alinouw e langkunan e neiymu mouw i wacala wia se tou laker i ti’i wo meiy mouw wia nyi’i!” Takar si Barukh bin Neria si minali e langkunan i ti’i wo meiy wia nisea. 15Lumila’ mouw sea wia nisia: “I laa mouw rumuberouw wo wacanola i tu wia nikeiy!” O laa si Barukh si minacala nyi’a wia nisea.16Nisea nu liminga mola e reiy’ sa mina’asa lelila’an i ti’i, takar i kasenge’ mouw sea wo lumila’ siesa wia se walina:”Nikita ta lewo’ sa reiy’ ampit e minakarengan makite’ula e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i wia si raja!” 17Mueiy mouw sea wia si Barukh, pokeiyna: “I pakite’u momi wia nikeiy, kumura eng kenaramenna koo nu minatikla e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i yi’i!” 18E wingkot ni Barukh wia nisea: “E reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i e minakarengani waki suma ni Yeremia wia niaku, wo niaku ku minatikla nyi’a ampit en tinta witu eng kaol.” 19Laa o lumila’ mouw em baya ne pamuka-muka i ti’i wia si Barukh: “Mea mouw, i kirongola en toumu mewali si Yeremia! Te’a mouw wawean tou si mete’ula wisa en tampamu!”20Kamurian mea mouw sea sumaru si raja waki podol, nisea nu kimirongola e langkunan i ti’i witu e ri’irir ni panitera Elisama. Nisea se minakite’ula e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i wia si raja. 21Raja si rimeo si Yehudi medomi e langkunan i ti’i, laa o sia medomi nyi’a waki ri’irir ni panitera Elisama i ti’i. Yehudi si minacala nyi’a wia si raja wo em baya ne pamuka-muka se rimedeiy tawi ni raja. 22Nedo ni’itu nyi’a mouw en sumedot kasiouw wo si raja si kasuatan rimuber waki balai noras eng ge’egher, kasuatan witu en saruanna e napi melayas witu em paapian.2323 Susur e mekasa sakawisa si Yehudi nu sumampet macala en telu epat nge warot, takar si raja si mengure-ngurensang nyi’a ampit em paghi’ sesa’asaw, laa o i pelawala witu e napi em bitu em paapian i ti’i, i ka’ayo e minapekasa langkunan i ti’i e mina’apu kinaan e napi em bitu em paapian i ti’i. 24Le’os si raja ka’apa tu’u em baya se pegawaina, se limingala e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i, siesa tou tu’u e reiy’la si neiy i kasenge’ wo reiy’ kimurensangla e labungna.25Elnatan, Delaya wo si Gemarya se memang mase’esek wia si raja, rio te’a metetunu e langkunan i ti’i, ta’an si raja si reiy’ melelingala nisea. 26Awes tare si raja si minerentala si pangeran Yerahmeel, Seraya bin Azriel wo si Selemya bin Abdeel kaa laa sumikop si memematik Barukh wo si nabi Yeremia, ta’an si TUHAN si kimirongla nisea.27Si raja nu timunu mola e langkunan makapumpun e lelila’an-lelila’an neiy i patikla ni Barukh e minakarengani waki suma ni Yeremia i ti’i, takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia, em palingan: 28“Medo mouw kasi e langkunan walina, i patikola witu eng goremna e reiy’ sa mina’asa lelila’an eng ketareanna em bitu e langkunan kasa ketare-tare en tinunu ni Yoyakim, raja Yehuda. 29En tanume si Yoyakim, raja Yehuda, e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikoo koo timunu mola e langkunan i yi’i ampit e limila’: Ka’a ku’a re’en koo minatik witu eng goremna, kaa si raja Babel si tantu laa meiy kaa laa mepepunengla em banua i yi’i wo kaa laa merere’imi waki ghoremna se tou wo se tekapen?30Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN en tanume si Yoyakim, raja Yehuda: Sia si reiy’ laa makapunyala see’ si laa rumuber witu natas en takhta ni Daud, wo e mayatna e laa i kapesik, i ka’ayo tena’an em pasu witu e nedo oat wo tena’an eng ge’egher witu e nedo wengi. 31Niaku ku laa mukum nisia, see’na wo se hamba-hambana karengan eng kaselokan nea; Niaku ku laa mapa eiy witu nisea, witu se reiy’ sa mina’asa penduduk Yerusalem wo witu se tou Yehuda em pakasa’an eng kacilaka’an e neiy-Ku i iwetla wia nisea, nisea se so’o melelinga nyi’a.”32Takar si Yeremia si minedo e langkunan walina wo meela nyi’a wia si memematik Barukh bin Neria si minatikla nyi’a witu eng goremna e minakarengani waki suma ni Yeremia e reiy’ sa mina’asa lelila’an em bitu eng gorem eng kaol en tinunu mola ni Yoyakim, raja Yehuda witu e napi i ti’i. Awes kangkasi e niawesane’la ampit eng kelaker lelila’an tanu e ni’itu.
Chapter 37

Raja Zedekia si kimiwee teturu’ wia si Yeremia

1Zedekia bin Yosia si minamuali raja simawelela si Konya bin Yoyakim; Nebukadnezar, raja Babel, si minopo mola nisia minamuali raja witu e wanua Yehuda. 2Ta’an e le’os nisia, le’os se pegawai-pegawaina ka’apa tu’u se rakyat em banua i ti’i, se reiy’ melelingala e nuwu’ neiy i pa’ayola ni TUHAN ampit e nieletan ni nabi Yeremia.3Witu e mekasa si raja Zedekia si rimeo si Yukhal bin Selemya wo si imam Sefanya bin Maaseya wia si Yeremia kaa laa kumiwee: “Sumombayangouw satorona i wee nikeiy wia si TUHAN, Empung ta!” 4Sapa tare witu e nedo ni’itu si Yeremia si waya’ane’ mea o meiy witu eng keuneran ne rakyat; sia si reiy’pe’ neiy i ghoremla ne tou witu eng gorem em penjara. 5Sapa tare se suraro ni Firaun se minae mouw rimou’mi waki Mesir; liminga e nabar i ti’i takar se tou-tou eng Kasdim kimepung e Yerusalem se kime’angomi waki Yerusalem.6Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Yeremia, em palingan: 7“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, . Wia si raja Yehuda, si rimeo nikouw wia niaku kaa laa kumiwee teturu’, e lewo’ sa reiy’ kouw lumila’la en teinti’i: Loo’on se suraro ni Firaun se rimou’ momi kaa laa mesesawang nikouw se laa mareng waki wanuana, mea waki Mesir. 8Ta’an se tou-tou eng Kasdim se laa meiy sumoup sumeke’la eng kota i yi’i, rumo’obit nyi’a wo rumengisla nyi’a ampit e napi.9Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Te’a mouw koo metetowola en toumu nuesa ampit e lumila’la: Tou-tou eng Kasdim i ti’i se minea mouw i wee eng keurena wia nikita! E nulitna nisea se reiy’ minea i wee eng keurena! 10Wo sa wona’na kouw mewe mekala se pakasa’an suraro ne Kasdim se simeke’ mola nikouw i ti’i, i ka’ayo witu e nelet nea timele’u mokan se tou-tou kinepali’an kasa, siesa o siesa waki dasingna nisea se laa tumo’or wo rumengisla eng kota i yi’i ampit e napi.” Yeremia si pinenjarala11Eng katoroan se suraro ne tou eng Kasdim i ti’i nu simoro’ momi waki Yerusalem eng karengan meide’ wia se suraro ni Firaun, 12takar rumou’ momi si Yeremia waki Yerusalem kaa laa me’a waki daerah benyamin ampit e maksut me’urus maname e weteng warisan witu e nelet ne kaum ne me’urang. 13Ta’an eng katoroan sia nu i ka’ayola witu em pepalen leloangan Benyamin, takar maname wawean siesa kapala jaga mekengaran Yeria bin Selemya bin Hananya; sia si simikop si nabi Yeremia kasuatan rimekeiy: “Nikoo koo laa melelewet wia se tou eng Kasdim!”14Wo ma’anouw tu’u si Yeremia si miningkot: “Ni’itu en towo, niaku ku reiy’ melelewet wia se tou eng Kasdim!”, ta’an si Yeria si reiy’ melelingala, laa o sia sumikop si Yeremia wo mali nisia sumaru em baya ne pamuka-muka. 15Em baya ne pamuka-muka i yi’i se mineupi’ wia si Yeremia; nisea se minewe nisia wo ghimoremla nisia witu eng gorem em bale petaangan, e wale ni panitera Yonatan i ti’i; sapa tare em bale i ti’i en siniwo nea mola minamuali penjara.16Tuana mouw eng kapualitanna si Yeremia nu ghimorem witu eng gorem e woang pakesanan e rano em bitu e wawa’ en tana’ i ti’i. Wo keure si Yeremia maena’ maname. Zedekia si simoro’la en tampa ni Yeremia nu kinurung 17Witu e mekasa si raja Zedekia si rimeo tou medo nisia. O laa ampit e memene-menes o mueiy mouw si raja waki istanana wia nisia: “Wawean ku’a re’en mineiy e nuwu’ waki si TUHAN?” Wingkot ni Yeremia: “Wawean!” O kasi em pokeiyna: “Em palingan: Nikoo koo laa i sarakanla witu e lawas ni raja Babel!”18Kamurian lumila’ mouw si Yeremia wia si raja Zedekia: “Sapa ku’a re’en en dosa siniwokula wia nikoo, wia se pegawai-pegawaimu wo wia se bangsa i yi’i, i ka’ayo kouw ghumoremla niaku witu eng gorem em penjara? 19Wisa ku’a re’en ee pasilan em baya se nabimu se minenti’ mola wia nikoo, kaa si raja Babel si reiy’ laa meiy rumego nikouw wo em banua i yi’i? 20En teakan, linganola, heiy tuangku raja! Ma’anouw em paaleiyengku e ma’ayola witu en sinarumu: te’a mouw i pewewarengla niaku mea waki wale ni panitera Yonatan, sangari aku mate maname.”21Raja Zedekia si minee perenta, o laa se tou se timaang si Yeremia waki podol tetayuran wo maweela susur nendo wia nisia esa nga ketor roti waki lalan ni meneniwo roti, i ka’ayo witu e nedo e reiy’ sa mina’asa roti mina’apu witu eng kota i ti’i. Tuana mouw si Yeremia nu minena’ witu em podol tetayuran i ti’i.

Chapter 38

1Ta’an si Sefaca bin Matan, Gedalya bin Pasyhur, Yukhal bin Selemya wo si Pasyhur bin Malkia se liminga e lelila’an reiy’ maena-ena’ i patotorla ni Yeremia wia se pakasa’an tou kelaker i ti’i: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Seiy si maena’ wia eng kota i yi’i si laa mate karengan en santi, karengan eng kelalenan wo karengan e rumara menganup; ta’an seiy si rumou’me wia nyi’i si matola se tou eng Kasdim, sia si minena-ena’ matou-tou; nyawana e laa mamuali rinemu’ i wee nisia wo nisia si minena-ena’ matou-tou. 3Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kota i yi’i en laa tantu i sarakanla witu e lawas ne suraro ni raja Babel se laa rumo’obit nyi’a.”4Takar lumila’ mouw em baya se pamuka-muka i ti’i wia si raja: ”Le’osouw sitou i yi’i si ukumen paten! Karengan eng kaulitna ampit e meila’la eng kapualitan-kapualitan tanu e ni’itu takar nisia si malewea’la en semangat ne perajurit-perajurit se minena’pe’ wia eng kota i yi’i wo en semangat ne pakasa’an rakyat. Nulit, sitou i yi’i si reiy’ mame’inakutla eng kasejahtera’an i wee se bangsa i yi’i, ta’an i te eng kabelotan.” 5Raja Zedekia si miningkot: “Le’osouw, nisia si witu eng gorem eng kuasamu! Karengan si raja si reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa mepepero nikouw!”6Takar nisea se minedo si Yeremia wo ghumoremla nisia witu eng gorem em parigi kapunya’an ni pangeran Malkia em bitu em podol tetayuran i ti’i; nisea se timumpala si Yeremia ampit en tali. Witu em parigi i ti’i e rey’la sirano, e liwota’ i te, o laa i kawusokouw si Yeremia witu eng gorem e liwota’ i ti’i.7Ta’an eng katoroan lininga ni Ebed-Melekh, tou e Etiopia i ti’i – sia siesa sida-sida maena’ witu e istana ni raja – kaa si Yeremia si neiy mouw i ghoremla witu eng gorem em parigi – witu e nedo ni’itu si raja si kasuatan rimuber witu em pepalen leloangan Benyamin – 8takar rumou’ momi si Ebed-Melekh waki istana ni raja i ti’i, laa o lumila’ wia si raja: 9“Oh tuangku raja, em pasiwo-siwon ne tou-tou i yi’i e lewo’ witu e reiy’ sa mina’asa sapa em patuanan neala witu si nabi Yeremia, nyi’a i yi’i ghimoremla nisia witu eng gorem em parigi; sia si laa mate kelalenan witu en tampa i ti’i! Karengan e reiy’ mola kasi roti wia eng kota.”10O laa si raja si minee perenta wia si Ebed-Melekh, tou e Etiopia i ti’i, pokeiyna: “Mali mouw telu tou wia nyi’i wo poponomi si nabi Yeremia waki parigi i ti’i nu reiy’pe’ sia nu mate!” 11Ebed-Melekh si minali se tou-tou i ti’i wo ghumoreme witu e istana ni raja, mea witu eng gudang labung witu en tampa penu’utu-nu’utulan; maname sia medo e labung wuruk-wuruk wo e labung kisi’-kisi’, laa o tumumpame nyi’a ampit en tali wia si Yeremia witu em parigi i ti’i.12Maleiy mouw si Ebed-Melekh, tou e Etiopia i ti’i wia si Yeremia: “I wee mola e labung wuruk-wuruk wo eng kisi’-kisi’ i ti’i witu e wawa’ eng kekile’mu tanume en seselet en tali!” Yeremia tu’u si simiwo en tuana. 13Kamurian sea kumeong wo mopomi si Yeremia ampit en tali waki parigi i ti’i. Tuana mouw si Yeremia si minena’ witu em podol tetayuran i ti’i.14Raja Zedekia si rimeo tou mali si nabi Yeremia wia nisia waki pepalen katelu witu em bale ni TUHAN. Lumila’ mouw si raja wia si Yeremia: “Niaku ku pa’ar mewewueiyla e nesa wia nikoo; te’a mouw mekekirongla sapa-sapa wia niaku!” 15Wingkot ni Yeremia wia si Zedekia: “Sakawisa niaku makite’ula nyi’a wia nikoo, en tantu mouw nikoo koo laa munu’ niaku, reiy’ ku’a? Wo sa kawisa aku mee ngenge’enge’ wia nikoo, nikoo koo reiy’ kangkasi laa lumingala niaku!” 16Laa o tumiwa’ mouw si raja Zedekia ampit e memene-menes wia si Yermia, pokeiyna: “Demi si TUHAN matou-tou si minee mola e nyawa i yi’i wia nikita, niaku ku reiy’ laa munu’ nikoo wo reiy’ laa sumarakanla nikoo witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawamu i ti’i!”17Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Yeremia wia si Zedekia: “Teinti’i mouw e muwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam, Empung Israel: Sa koo rumou’ sumarakanla en tou wia em baya ne perwira ni raja Babel, takar e nyawamu e laa kapiara’an, wo eng kota i yi’i e reiy’ laa rengisen ampit e napi; nikoo ampit se me’urangmu kouw laa tumou. 18Ta’an sa koo reiy’ sumarakanla en tou wia em baya ne perwira ni raja babel, takar eng kota i yi’i e laa i sarakanla witu e lawas ne tou-tou eng Kasdim se laa rumengisla nyi’a ampit e napi; wo nikoo nuesa koo reiy’ laa i kaliseiyi waki lawas nea.”19Kamurian lumila’ mouw si raja Zedekia wia si Yeremia: “Niaku ku meide’ wia se tou-tou Yehuda se limewet wia se tou eng Kasdim i ti’i; sangari aku i sarakanla witu e lawas nea, i ka’ayo sea mepepa’ayangla niaku.”20Yeremia si miningkot: “Kapualitan i ti’i e reiy’ laa mamuali! Linganola en suara ni TUHAN witu eng kapualitan sapa e neiyku i lila’la wia nikoo, takar eng ka’ada’annu e laa le’os wo e nyawamu e laa kapiara’an. 21Ta’an sa koo wareng mesesarakanla en tou, takar e nyi’i mouw e nuwu’ neiy i papaloo’o-loo’ola ni TUHAN wia niaku:22Nulit, em baya ne wewene se timele’upe’ waki istana ni raja Yehuda se rinawir kimaluar mea witu en sinaru em baya ne perwira ni raja Babel kasuatan maaleiy: Nikoo koo ponge’en, kalanla ne kalo-kalomu. Ta’an tare mouw i te e ne’amu i kawusok witu e liwota’, nisea se limenge mouw mareng. 23Em baya se ka’awumu wo se oki-oki’mu se laa rawiren kumaluar mea witu en sinaru ne tou-tou eng Kasdim i ti’i. Wo nikoo nuesa koo reiy’ laa i kaliseiyi waki lawas nea, ta’an nikoo koo laa kasikopan ni raja Babel. Wo eng kota i yi’i e laa rengisen ampit e napi.”24Laa o lumila’ mouw si Zedekia wia si Yeremia: “Te’a mouw wawean tou si mamete’ula tanume en sesusuiyen i yi’i, rio koo te’a mate. 25Sakawisa em baya ne pamuka-muka luminga, kaa niaku ku simusuiy mola ampit nikoo, o laa sea meiy kumiwee wia nikoo: I pakite’u mola wia nikeiy sapa e neiymu mouw i lila’la wia si raja wo sapa e neiy mouw i lila’la ni raja wia nikoo; te’a mouw i pekekirongla wia nikeiy, rio koo te’a wunu’un neiy!, 26takar e lewo’ sa reiy’ mouw koo lumila’la wia nisea: Niaku ku mina’ayola em paaleiyengku witu en sinaru ni raja, rio aku te’a i pewewarengname mea waki wale ni Yonatan kaa laa mate maname.”27Memang em baya ne pamuka-muka i ti’i se mineiy mueiy wia si Yermia, ta’an nisia si minee wewingkot wia nisea e minakatena-tena’ tanu e reiy’ sa mina’asa neiy i perentala ni raja. Takar sea mayala nisia, karengan e nesa tu’u waki sesusuiyen i ti’i e reiy’la eng kinete’uala ni seiy tu’u. 28Tuana mouw si Yeremia nu minena’ waki podol tetayuran i ti’i i ka’ayo wia e nedo e Yerusalem rino’obit.
Chapter 39

1witu en te’un kasiouw em paperenta’an ni Zedekia, raja Yehuda, witu en sumedot kamapulu’, mineiy mouw si Nebukadnezar, raja Babel, ma’an se pakasa’an surarona kaa laa kumepung e Yerusalem; 2witu en te’un kamapulu’ o esa em paperenta’an ni Zedekia, witu en sumedot kaepat, witu en tanggal kasiouw sumedot e ni’itu, o makewe’ mouw em beton eng kota i ti’i – 3takar meiy mouw em baya ne perwira ni raja Babel i ti’i, laa o medo tampa witu em pepalen leloangan uner, nisea i ti’i nyi’a mouw si Nergal-Sarezer, pemangko waki Sin-Magir, panglima, wo si Nebusyazban, kapala istana, wo em baya se perwira walinana waki si raja Babel.4Limoo’ nisea nu waya takar si Zedekia, raja Yehuda, ampit em baya ne suraro se timingkasla en tou, timele’ula eng kota i ti’i witu e nedo wengi ampit e minedo lalan en taman ni raja, ampit timorola em pepalen leloangan e nelet e rua beton; kamurian sea kumelang matorome e Araba-Yordan. 5Ta’an se suraro eng Kasdim i ti’i se maki’it nisea wo matodeiy si Zedekia waki nataran Yerikho; nisea se simikop nisia wo mali nisia mea waki Ribla waki tana’ Hamat, wia si Nebukadnezar, raja Babel, si mineela ukuman witu nisia.6Raja Babel si rimeo rumeret se oki-oki’ ni Zedekia witu en saruan em berenna waki Ribla; o kangkasi em baya ne pemangko’ ne Yehuda se rineret ni raja Babel. 7Kamurian em beren ni Zedekia e rinapanala, laa o sia torongkun ampit e rante tambaga kaa laa pa’alin waki Babel.8Tou-tou eng Kasdim se timunu e istana ni raja wo em pewalean ne rakyat ampit e napi, laa o sea tumonga’la em beton-beton e Yerusalem. 9Kamurian si Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, si minatere mea witu em pasea’an mea waki Babel se tele’u-tele’u ne rakyat se minena’pe witu eng kota i ti’i wo em baya ne sumese’epang se limewet mea witu em betengna wo se te’leu-tele’u em baya ne mema’ayang e lawas. 10Ta’an se esa nga weteng waki se rakyat, nyi’a i yi’i se tou-tou miskin se reiy’ makapunya sapa-sapa, se neiy i tele’ula waki tana’ Yehuda ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper. Witu e nedo i ti’i kangkasi i weena mola e numa-uma anggor wo em penguma’an-penguma’an wia nisea. Perenta ni Nebukadnezar kaa laa kumedirla si Yeremia11En tanume si Yeremia, Nebukadnezar, raja Babel, si minee mola perenta ampit e nieletan ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, em palingan: 12“Alinouw wo weeanola ghenang sia te’a mouw pekekuranla sia, ta’an i te e lewo’ sa reiy’ mouw koo matuanala wia nisia e minatoroan ampit em pengiweenna wia nikoo!” 13Takar si Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, ma’an si Nebusyazban, kapala istana, wo si Nergal-Serezer, panglima, wo em baya ne perwira rakek ni raja Babel, se timoke tou – 14nisea se rimeo medomi si Yeremia waki podol tetayuran, laa o sumarakanla wia si Gedalya bin Ahikam bin Safan kaa laa mayala nisia, rio mareng waki wale. Tuana mouw si Yeremia nu minena’ witu eng keuneran ne rakyat. Ta’ar wia si Ebed-Melekh kaa nisia si laa i wayami15Kasuatan si Yeremia nu kinurunge’ waki podol tetayuran, e nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia nisia, em palingan: 16“Mea mouw wia si Ebed-Melekh, tou e Etiopia iti’i wo i lila’ mola wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, e nuwu’-Ku witu eng kota i yi’i e laa-Ku tuananla i wee eng kabelotan wo reiy’ i wee eng kale’osanna, wo em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali witu en saruan em berennu witu e nedo ni’itu kangkasi.17Witu e nedo ni’itu kangkasi, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa mayami nikoo, wo nikoo koo reiy’ laa i sakanla witu e lawas ne tou-tou se i keide’mula, 18ta’an ampit en tantu Niaku ku laa lumiseiyi nikoo: nikoo koo reiy’ laa i karewa kaa en santi; nyawamu e laa mamuali remu’an i wee nikoo, karengan nikoo koo ma’eman wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”
Chapter 40

1Nuwu’ e mineiy waki si TUHAN wia si Yeremia, nu reiy’ mouw nisia nu neiy i wayami waki Rama ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, si rimeo mola kaa laa medomi nisia si kinatorongkuan witu e lawasna waki keuneran em baya ne tou neiy i sea’mi waki Yerusalem wo Yehuda se i pa’atere mea waki ghorem em pasea’an waki Babel. 2Kapala pasukan tumeteper i ti’i si minedo momi si Yeremia wo lumila’ wia nisia: “TUHAN, Empungmu, si miniwetola eng kacilaka’an i yi’i witu en tampa i yi’i,3wo Nisia si timuana mola nyi’a. TUHAN si timuana mola sapa neiy iwet-Nala, eng karengan nikouw kouw minakadosa mola wia si TUHAN wo reiy’ minelelingala en suara-Na, ika’ayo mamuali mouw eng kapualitan i yi’i wia nikouw. 4Takar en teakan, loo’onouw niaku ku minayami nikoo nendo i yi’i waki torongku em bitu lawasmu i ti’i. Sa koo pa’ar kaa laa kumi’it mea ampit niaku mea waki babel, meiy mouw! Niaku ku laa meela ghenang nikoo. Ta’an sa koo so’o kaa laa kumi’it mea ampit niaku mea waki Babel, te’a mouw me’a! Loo’on, e minapekasa wanua i yi’i e minawuka’ i wee nikoo: nikoo koo toro mea wisa i te e linoo’omu le’os wo ulit.5Nikoo ko toro mareng wia si Gedalya bin Ahikam bin Safan si pinopo mola ni raja Babel witu eng kota-kota Yehuda, wo mena’ mouw mewali-wali nisia witu eng keuneran ne rakyat, ka’apa wisa i te e linoo’omu ulit, mea mouw witu!” O laa si kapala pasukan tumeteper si mineela wia nisia e walun kekaanen wo e nesa tetaber, kamurian o mayala nisia mea. 6Jadi mea mouw si Yeremia wia si Gedalya bin Ahikam waki Mizpa, wo mena’ mewali-wali ampit nisia witu eng keuneran ne rakyat se maena’pe witu em banua i ti’i. E masa ni Gedalya nu minamuali gubernur wo e winunu’an nisia7Eng katoroan em baya ne panglima ne suraro, se wakipe’ luar kota ampit se tou-touna, liminga kaa si raja Babel si minopo mola si Gedalya bin Ahikam bin Safan witu e wanua i ti’i wo kaa wia nisia e neiy mouw i sarakanla em pategha’an witu se tuama, wewene wo se oki-oki’, nyi’a i ti’i e waki se tou-tou lewea’ witu em banua i ti’i, se reiy’ neiy i atere witu eng gorem em pasea’an waki Babel, 8takar mea mouw sea wia si Gedalya waki Mizpa; nisea nyi’a mouw si Ismael bin Netanya, Yohanan bin Kareah, Seraya bin Tanhumet, oki-oki’ ni Efai tou e Netofa i ti’i, wo si Yezanya, oki’ ni esa tou Maakha , mewali ampit se anak buahna.9Laa o tumiwa’ mouw si Gedalya bin Ahikam bin Safan wia nisea ampit se anak buah nea: “Te’a mouw kouw meide’ kaa laa tu’utuk wia se tou-tou eng Kasdim i ti’i; mena’ mouw wia em banua i yi’i wo tu’utukouw wia si raja Babel, takar eng ka’ada’an e laa male’os. 10Wo niaku nuesa, ku menaang waki Mizpa kaa laa minta’ tanume si wakil witu e n saruan ne tou-tou eng Kasdim se laa meiy wia nikita; ta’an nikouw i yi’i, erurenola tare e wua’na e nanggor, em bu’ana-wu’ana wo e lana, kamurian tu’utulanouw tanume em pakesanan, wo mena’ mouw waki kota-kota waki wisa kouw laa tumataap.”11O kangkasi eng katoroan em baya ne tou Yehuda, se waki Moab waki elet ne bani Amon, waki Edom wo waki wanua-wanua walina, se liminga kaa si raja Babel si minaya mola mena’ se tele’u rakyat waki Yehuda wo minopo si Gedalya bin Ahikam bin Safan witu nisea, 12takar marengomi em baya se tou Yehuda waki e reiy’ sa mina’asa tampa waki wisa nisea nu minenera-nera mouw, wo ghumoreme waki tana’ Yehuda wia si Gedalya waki Mizpa; nisea se minerurla em bua’na nanggor wo em bu’ana-wu’ana eng kasa ka’asa’an eng kelakerna.13Witu e mekasa si Yohanan bin Kareah wo em baya ne panglima suraro se wakipe’ sela eng kota se mineiy wia si Gedalya waki Mizpa, 14wo sea lumila’ wia nisia: “Mete’u ku’a re’en nikoo kaa si Baalis, raja ne bani Amon, si rimeo mola si Ismael bin Netanya munu’ nikoo?” Ta’an si Gedalya bin Ahikam si reiy’ ma’eman wia nisea.15Kamurian si Yohanan bin Kareah si limila’ ampit e memene-menes wia si Gedalya waki Mizpa: “Le’osouw aku mea munu’ si Ismael bin Netanya i ti’i ampit e reiy’ kete’uala ni seiy tu’u kangkasi. Ka’a koo lewo’ sa reiy’ wunu’unna, i ka’ayo em baya ne tou Yehuda se minerurouw witu esa nga kaledongmu se mangasesera kasi wo se tele’u e Yehuda i ti’i se mapuneng?” 16Ta’an si Gedalya bin Ahikam si miningkot si Yohanan bin Kareah: “Te’a mouw petetuananla ni’itu! Karengan e neiymu i
Chapter 41

1Witu en sumedot kapitu meiy mouw si Ismael bin Netanya bin Elisama – sia si see’ ni raja wo si perwira rakek ni raja – minewali se mapulu’ tou mineiy wia si Gedalya bin Ahikam waki Mizpa. Eng kasuatan nisea nu mewali-wali mekaan roti waki Mizpa, 2takar tumo’orouw si Ismael bin Netanya ampit se mapulu’ tou witu mewali-wali nisia, laa o sea mewe mate si Gedalya bin Ahikam bin Sefan ampit en santi; tuana mouw si Ismael nu minunu’ nisia si pinopo mola ni raja Babel witu em banua i ti’i. 3O kangkasi em baya ne tou Yehuda se witu mewali-wali ampit si Gedalya waki Mizpa wo se tou-tou eng Kasdim, nyi’a iyi’i se perajurit, se niato maname se winewe minate ni Ismael.4E nendo kawo’odoanna nu reiy’ mouw sia nu minunu’ si Gedalya – en toro ni’itu e reiy’pe’la si mete’u – 5meiy mouw se tou-tou waki Sikem, waki Silo wo waki Samaria, uwalu nga pulu’ tou eng kelakerna, en sokomna en sinukur, labungna e minekekurensang wo e nouwakna e minetori-tori’; nisea se minali en tetule sesakeiy wo eng kamania kaa laa i pesesempela witu em bale ni TUHAN.6Laa o rumou’ momi si Isamel bin Netanya waki Mizpa kaa laa ma’atola nisea kasuatan maame’. Eng katoroan nisia nu maatoan ampit nisea, lumila’ mouw sia wia nisea: “Mea mouw wia si Gedalya bin Ahikam!” 7Ta’an eng katoroan nisea nu i ka’ayola waki keuneran eng kota i ti’i, takar nisea se rineret ni Ismael bin Netanya ampit sinawangan ne tou-tou se mewali-wali ampit nisia; mayat-mayat nea neiy i pesikla witu eng gorem em parigi.8Ta’an witu e nelet nea kina’atoan mapulu’ tou se limila’ wia si Ismael:”Te’a mouw pewewunu’un nikeiy, karengan nikeiy keiy makapunyape’ walun neiy i kakirong waki sela eng kota, nyi’a iyi’i eng gandum, jelai, lana wo e madu!” Takar sia tu’u mayala nisea, reiy’ minunu’ nisea mewali-wali ampit se ka’ampit-ka’ampit nea. 9Sapa tare, em parigi witu e wisa si Ismael limawala e reiy’ sa mina’asa mayat ne tou-tou se winewena minate i ti’i nyi’a mouw em parigi wangko’ en siniwo mola ni raja Asa kaa laa mesesarula si Baesa, raja Israel; ni’itu mouw em pinumpunan ni Ismael bin Netanya ampit e mayat ne tou-tou se minate kinawunu’an i ti’i.10O laa si Ismael si minater tanume se tinaang se minapekasa tele’u-tele’u ne rakyat se waki Mizpa i ti’i, keke’-keke’ ni raja wo em baya ne tou se maena’pe’ waki Mizpa se neiy mouw i tampala witu e wawa’ ni Gedalya bin Ahikam ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper i ti’i. Ismael bin Netanya si minater nisea tanume se tinaang, laa o sia mae kaa laa melelewete mea waki daerah ne bani Amon.11Ta’an eng katoroan si Yohanan bin Kareah ma’an em baya ne perwira ne suraro, se mewali-wali nisia, liminga en tanume e reiy’ sa mina’asa kalewo’an en tinuana mola ni Ismael bin Netanya, 12takar sea tu’u merurla em baya se anak buah nea, laa o sea mae sumeke’la si Ismael bin Netanya. Nisea se minaatoan ampit nisia waki lour em baki Gibeon.13Eng katoroan se minapekasa rakyat se mewali-wali ampit si Ismael nu limoo’s si Yohanan bin Kareah ma’an em baya ne perwira ne suraro se mewali-wali ampit nisia, takar e mepa’a-pa’arouw sea. 14Em baya ne tou se neiy i ater tanume se tinaang ni Ismael waki Mizpa i ti’i se minurikit wo mea kumi’itla si Yohanan bin Kareah.15Ta’an si Ismael bin Netanya ma’an se uwalu tou se neiy ikaliseiyi waki lawas ni Yohanan wo mea waki daerah ne bani Amon. 16O laa si Yohanan bin Kareah ma’an em baya ne perwira ne suraro se mewali-wali ampit nisia se minerurla se minapekasa tele’u-tele’u ne rakyat se neiy i ateri tanume se tinaang ni Ismael bin Netanya waki Mizpa, nu reiy’ mouw sia nu minewe minate si Gedalya bin Ahikam: nyi’a i ti’i se tuama, perajurit-perajurit, se wewene-wewene, oki-oki’ wo se pegawai-pegawai istana se niali minarengi waki Gibeon,17Kamurian sea kumelang mapawee-wee wo mena’ waki tampa teto’upan kapunya’an ni Kimham tawi em Betlehem, ampit e maksut kumelang mapawee-wee matoro mea waki Mesir, 18kaa laa mesese’epangla se tou-tou eng Kasdim, se i keide’ neala, eng karengan si Ismael bin Netanya si minewe mouw minate si Gedalya bin Ahikam si pinopo mola ni raja Babel witu em banua i ti’i.
Chapter 42

1Kamurian meiy mouw em baya ne perwira ne suraro, witu e neletna si Yohanan bin Kareah wo si Azarya bin Hosaya,ma’an se minapekasa rakyat, waki se rintek i ka’ayo se sela, 2wo sea lumila’ wia si nabi Yeremia: “Ma’anouw satorona em paaleiyen neiy i ka’ayo witu en sinarumu! Sumombayangouw i wee nikeiy wia si TUHAN, Empungmu, i wee se minapekasa tele’u i yi’i; karengan waki se kelaker tou toyo’ i te nikeiy neiy i katele’u, tanu em paloo’onnu ampit em berennu nuesa. 3Satorona si TUHAN, Empungmu, si makite’ula wia nikeiy e lalan e lewo’ sa reiy’ kelangen neiy wo sapa e lewo’ sa reiy’ tuanan neiyla.”4Wingkot ni nabi Yeremia wia nisea: “Em paaleiyennu e liningaku mola! Loo’on, niaku ku laa sumombayang wia si TUHAN, Empungmu, tanu em pengiween niouw i ti’i, wo e reiy’ sa mina’asa nuwu’, e neiy i wee ni TUHAN tanume e wewingkot, e laaku i pakite’ula wia nikoo; esa nga repu’ lelila’an tu’u e reiy’ laaku i pakapenesla wia nikoo!” 5Lumila’ mouw sea wia si Yeremia: “Ma’anouw si TUHAN si mamuali sairi ulit wo si toro emanen witu nikeiy, sa keiy reiy’ sumiwo i ki’it e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i reo ni TUHAN, Empungmu, ni’i pa’ayomula wia nikeiy. 6Ma’anouw tu’u le’os ka’apa tu’u wuruk, nikeiy keiy laa lumingala en suara ni TUHAN, Empung ta, e wia-Nisia keiy timoke nikoo, rio eng ka’ada’an neiy e le’os, eng karengan nikeiy keiy melelingala en suara ni TUHAN, Empung ta.”7Nu reiy’ mouw e mapulu’ nga endo o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia. 8O laa si Yeremia si kimeret si Yohanan bin Kareah wo em baya ne perwira suraro se witu mewali-wali ampit nisia, wo se miapekasa rakyat, waki se rintek i ka’ayo waki se sela. 9Lumila mouw sia wia nisea: “Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel e wia-Nisia kouw timoke mola niaku kaa laa ma’ayola em paaleiyennu witu en sinaru-Na: 10Sa kouw mena’ tumataap wia em banua i yi’i, takar Niaku ku laa mangun wo reiy’ laa mererewala nikouw, laa sumiwo nikouw tumou wo reiy’ laa sumawut nikouw; karengan Niaku ku menesel minapa eiy mola eng kacilaka’an wia nikoo.11Te’a mouw meide’ wia si raja Babel si’i keide’ miouwla i ti’i. Te’a mouw meide’ wia nisia, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan Niaku ku rumapitla nikouw kaa laa lumawirla nikouw wo kaa laa mewewayami nikouw waki lawasna. 12Niaku ku laa sumiwo nikouw maka’ato en tongkoupusen, i ka’ayo sia mapedam tongkoupusen wia nikoo wo mayala nikouw mena’ witu en tana’mu.13Ta’an sa kouw so’o melelingala en suara ni TUHAN, Empungmu. Ampit lumila’la: Keiy so’o mena’ wia em banua i yi’i!, 14karengan eng genangmu: E reiy’! Nikeiy keiy pa’ar mea waki wanua Mesir, waki wisa keiy reiy’ laa me’anla em paseke’an, reiy’ laa luminga e legu’an en sesebungen wo reiy’ laa peme’itan eng kelalenan; manamome keiy laa mena’!,15takar linganola en teakan e nuwu’ ni Empung, heiy tele’u e Yehuda: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Sa kouw kasauli-ulit pa’ar me’a waki Mesir, wo memang kouw mea wo mena’ tanume sitou wo’oseiy maname, 16takar en santi ni’i keide’ miouwla i ti’i e laa tumoro nikouw waki wanua Mesir, wo eng kelalenan ni’i kakori’ miouwla i ti’i e reiy’ siena’na mengi’i-ngi’it nikouw waki mesir, i ka’ayo kouw mate maname. 17Em baya ne tou, se pa’ar me’a waki Mesir kaa laa mena’ tanume sitou wo’oseiy maname, se laa mate karengan en santi, kelalenan wo e rumara menganup; siesa tou tu’u waki nisea e reiy’la si’i kewaya ka’apa i kaliseiyi waki kacilaka’an e neiy-Ku i eiyla witu nisea.18Nulit, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, em pakasa’an alam, Empung israel: Tanu neiy i katoa’na e nupi’-Ku wo eng kenanaran eng kaupi’ang-Ku witu se penduduk Yerusalem, tuana mouw e laa i katoa’ eng kenanaran eng kaupi’ang-Ku witu nikouw, sakawisa kouw mea waki Mesir. Nikouw kouw laa mamuali kutok, mekeide’en eng kutokan wo en sering; nikouw kouw reiy’ mouw laa lumoo’ en tampa i yi’i kasi. 19TUHAN si minee mola nuwu’ wia nikoo, heiy tele’u ne Yehuda: Te’a mouw me’a waki Mesir! Weeanola ghenang makale’o-le’os, kaa niaku ku ngime’enge’la nikouw wia e nendo i yi’i!20Nikouw kouw lime’ekokola en toumu wo mebahayala e nyawamu, eng katoroan nikouw nu timoke niaku wia si TUHAN, Empungmu, ampit e limila’: Sumombayangouw i wee nikeiy wia si TUHAN, Empung ta, wo i pakite’u mola ampit e minakatena-tena wia nikeiy sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN, Empung ta, rio keiy tumuanala nyi’a! 21Ta’an, ma’anouw tu’u aku makite’ula nyi’a wia nikoo wia e nendo i yi’i, nikouw kouw reiy’ laa melelingala en suara ni TUHAN, Empungmu, nyi’a i ti’i reiy’ maki’itla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i reo-Na ipa’ayokula wia nikoo. 22Eng karengan e ni’itu, weeanola ghenang makauli-ulit, kaa nikouw kouw laa mate karengan en santi, kelalenan wo e rumara menganup waki tampa em palelon niouwla kaa laa mena’ tanume sitou wo’oseiy maname.”
Chapter 43

1Eng katoroan si Yeremia nu simampetouw limila’la wia se minapekasa rakyat e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni TUHAN, Empung nea, e neiy i reo ni TUHAN, Empung nea, i pa’ayonala wia nisea, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa nuwu’ en tinotor witu natas, 2takar lumila’ mouw si Azarya bin Hosaya wo si Yohanan bin Kareah ma’an em baya ne tou tingkeiy i ti’i wia si Yeremia: “Nikoo koo meila’ en towo! TUHAN, Empung ta, si reiy timoke nikoo kaa laa lumila: Te’a mouw me’a waki Mesir kaa laa mena’ tanume sitou wo’oseiy maname, 3ta’an si Barukh bin Neria si meule nikoo witu nikeiy ampit e maksut mesesarakanla nikeiy witu e lawas ne tou-tou eng Kasdim, rio sea munu’ nikeiy wo matere nikeiy mea witu eng gorem em pasea’an mea waki Babel.”4Tuana mouw si Yohanan bin Kareah wo em baya ne perwira suraro ma’an se minapekasa rakyat se so’o melelingala en suara ni TUHAN kaa laa mena’ witu en tana’ Yehuda. 5O laa si Yohanan bin Kareah wo em baya ne perwira suraro i ti’i se minerurla se minapekasa tele’u e Yehuda, nyi’a i yi’i em baya ne tou se minarengomi waki elet ne reiy’ sa mina’asa bangsa, minea wisa sea nu minangasesera mouw, kaa laa tumataap witu en tana’ Yehuda, 6tuama, wewene, se oki-oki’, keke’-keke’ ni raja wo susur tou si neiy mouw i wayala ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, wia si Gedalya bin Ahikam bin Safan; o kangkasi si nabi Yeremia wo si Barukh bin Neria. 7Laa o sea mea waki tana’ Mesir, karengan nisea se so’o melelingala en suara ni TUHAN. Takar i ka’ayo mola sea waki Tahpanhes. Yeremia si minenti kaa e Mesir e laa i tu’utukla ni Nebukadnezar8Kamurian meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yeremia waki Tahpanhes, em palingan: 9“Edonouw witu e lawasmu em batu-batu sela wo i kirongola ni’itu witu en tana’ pulut tawi em pepalen maghoreme e istana ni Firaun waki Tahpanhes witu en sinaru em beren ne tou-tou Yehuda i ti’i, 10o laa i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku timoke tou kaa laa sumungkul si Nebukadnezar, raja Babel, hamba-Ku i ti’i, rio sia rumedeiyla en takhtana witu natas em batu-batu e neiy-Ku mouw i reo i kirongla i yi’i, wo melarla em permadani kawangko’anna witu natasna.11Wo sakawisa sia meiy, nisia si laa mewe en tana’ Mesir: Si mea waki maut, mea mouw waki maut! Si mea waki tinaang, mea mouw waki tinaang! Si mea waki santi, mea mouw waki santi!! 12Sia si laa lumayasla e napi waki kuil-kuil em baya ne empung e Mesir wo laa tumunu ka’apa laa mater nisia tanume si tinaang. Wo nisia si laa meresimi en tana’ mesir waki se tuma-tuma tanu siesa rumerawir meresimi e labungna waki se timas-timas, kamurian nisia si laa rumou’mi maname ampit e reiy’ kareungan. 13Nisia si laa mete’la en tugu-tugu berhala Bet-Syemes em baki Mesir wo laa rumengisla eng kuil em baya ne empung e Mesir iti’i ampit e napi.”
Chapter 44

1Nuwu’ e mineiy wia si Yeremia i wee em baya ne tou Yehuda se maena’ waki tana’ Mesir, waki Migdol, waki Tahpanhes, waki Memfis wo waki tana’ Patros: 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung israel: Nikouw kouw mine’anomi e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an e neiy-Ku mouw i papa eiyla witu e Yerusalem wo witu e reiy’ sa mina’asa eng kota e Yehuda; nulit, em baya nyi’a i ti’i yi’i e minamuali mouw riberek wo e reiy’la siesa tou tu’u si maena’ maname. 3Ni’itu neiy i karenganla eng kalewo’an en tinuana nea mola kaa laa melelentutla e rara ate-Ku, nyi’a i yi’i nisea se minea tumunu tetule wo rumaghes wia si empung walina si reiy’ kasine’uan nea nuesa, kaa nikouw ka’apa ne nene moyangmu.4Reiy’ siena’na Niaku timoke mola wia nikoo em baya se hamba-Ku, em baya se nabi, ampit e lumila’la: Te’a mouw satorona kouw matuanala eng kari’irisan ni’i kari’irs-Ku i yi’i! 5Ta’an nisea se so’o melelingala wo so’o meela ghenang rio murikiti waki kalewo’an nea wo reiy’ tumunu en tetule kasi wia si empung walina. 6Kaa ni’itu eng kenanaran eng kaupi’ang-Ku wo e nupi’-Ku e neiy mouw i katoa’ wo tumunu eng kota-kota e Yehuda wo e lalan-lalan e Yerusalem, i ka’ayo minamuali riberek wo tampa karesean, tanu em pakaloo’o-loo’ola en teakan i yi’i.7Takar en teakan, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam, Empung Israel: Ka’a ku’a re’en kouw minapa eiy eng kacilaka’an wangko wia en toumu nuesa? Nikouw kouw pa’ar merere’ila se tuama, se wewene, se oki-oki’ wo se dade waki Yehuda ampit e reiy’ timele’ula en tele’u sapa tu’u? 8Ka’a kouw pa’ar melelentutla e rara ate-Ku ampit em pasiwo-siwon e lawasmu, nyi’a i yi’i e matunu tetule wia si empung walina waki tana’ Mesir eng ginorem miouwla kaa laa mena’ tanume se tou wo’oseiy maname? Ka’a kouw pa’ar mamuali kutok wo sering witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi?9Minaliurouw ku’a re’en nikouw wia eng kalewo’an ne nene moyangmu, eng kalewo’an ne raja-raja Yehuda, eng kalewo’an em baya ne pamuka-muka nea, eng kalewo’annu nuesa wo eng kalewo’an ne ka’awu-ka’awumu en tinuana neala waki tana’ Yehuda wo waki lalan-lalan e Yerusalem? 10Nisea se reiy’ rimu’umuk e nate i ka’ayo wia e nendo i yi’i, nisea se reiy’ meide’ wo reiy’ maki’itla en Taurat-Ku wo eng katataapang-Ku e neiy-Ku mouw i weela wia nikoo wo wia se nene moyangmu.11Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku pa’ar metetuyula eng gio-Ku witu nikouw i wee eng kacilaka’annu, nyi’a i yi’i Niaku ku pa’ar merere’ila se pakasa’an tou Yehuda. 12Niaku ku pa’ar mesesawut se tele’u e Yehuda se kasa pa’ar me’a waki tana’ Mesir kaa laa mena’ tanume se tou wo’oseiy maname; nisea nu waya se laa ma’apu mate waki tana’ mesir; nisea se laa mate karengan en santi wo karengan eng kelalenan wo nisea se laa mamuali kutok, mekeide’en, kutokan wo sering.13Niaku ku pa’ar me’ukum nisea se maena’ waki tana’ Mesir, masuat tanu Niaku nu minukumola e Yerusalem, nyi’a i ti’i ampiten santi, ampit eng kelalenan wo ampit e rumara menganup, 14i ka’ayo waki se tele’u e Yehuda, se minea mouw waki tana’ mesir kaa laa mena’ tanume se tou wo’oseiy maname, e reiy’la siesa tou tu’u i kaliseiy ka’apa i kewaya kaa laa marengi mea waki tana’ Yehuda, waki wisa e nate nea eng kasa lumelo kaa laa mena’ maname kasi; nulit, nisea se reiy’ laa marengi, kacuali se pirala tou mato’u-to’up.”15Laa o mingkotouw wia si Yeremia em baya ne tuama se mete’u kaa se ka’awu nea se matunu tetule wia si empung walina, wo em baya se wewene se himadir maname, se esa nieruran kewangko’, nyi’a i yi’i se reiy’ sa mina’asa rakyat se maena’ waki tana’ Mesir wo waki Patros, pokeiyna: 16“Tanume en sapa neiymu i lila’la demi e ngaran ni Empung wia nikeiy i ti’i, nikeiy keiy reiy’ laa lumingala nikoo, 17ta’an nikeiy keiy laa mapawee-wee tumuanala e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i totor meiyla, nyi’a i yi’i tumunu en tetule wia si ratu en sorga wo mapasempela en tetule tinoa’ wia nisia tanu en tinuana meiy mola, nikeiy nuesa wo se nene moyang meiy wo se raja-raja meiy wo se pamuka-muka – pamuka-muka meiy waki kota-kota Yehuda wo waki lalan-lalan e Yerusalem. Witu e nedo ni’itu nikeiy keiy makapunyala e nawes eng kekaanen; nikeiy keiy mapedam ka’aruiy wo reiy’ mape’anla em peme’itan.18Ta’an rengan nikeiy nu minena’ matunu tetule wo mapasempela en tetule tinoa’ wia si ratu sorga, takar nikeiy keiy kinakurangan em baya-wayana wo nikeiy keiy kina’apula en santi wo eng kelalenan.” 19O laa se wewene-wewene i ti’i se minawesla: “Sakawisa keiy tumunu en tetule wo mapasempela en tetule tinoa’ wia si ratu sorga, sapa ku’a re’en witu e luar eng kinakete’uala ni ka’awu meiy kaa nikeiy keiy simiwo eng kekaanen sesempean e mange’an ampit sipatongna wo mapasempela en tetule tinoa’ wia nisia?”20Nu reiy’ mouw i tu lumila’ mouw si Yeremia wia se pakasa’an rakyat i ti’i, wia se tuama wo wewene wo wia em baya ne tou se minee mola wewingkot wia nisia i ti’i, pokeiyna: 21“Awesla en tetule tinunu waki kota-kota Yehuda wo waki lalan-lalan e Yerusalem kaa nikouw nuesa, kaa se nene moyangmu, kaa se raja-rajamu, kaa se pamuka-muka – pamuka-mukamu wo kaa se rakyat em banua, reiy’ ku’a re’en e ni’itu eng ginenang ni TUHAN wo e wineean-Nala ghenang?22TUHAN si reiy’ mouw tumaang kasi maloo’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e lewo’ wo eng kari’irisan em patuanan niouwla; eng karengan e ni’itu em banuamu tu’u e minamuali mouw riberek, mekeide’en wo eng kutok reiy’ sipenduduk, tanu em pakaloo’o-loo’ola en teakan i yi’i. 23Nikouw kouw timunu mola tetule wo nikouw kouw minakadosa mola wia si TUHAN, reiy’ melelingala en suara ni TUHAN wo reiy’ maki’itla en Taurat-Na, katataapan-Na wo e natoran-Na, ni’itu mouw eng karenganna eng kacilaka’an i yi’i en timoro nikouw, tanu em pakaloo’o-loo’ola en teakan i yi’i.”24Kamurian lumila’ mouw si Yeremia wia se pakasa’an rakyat wo wia em baya ne wewene iti’i: “Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy em baya ne tou Yehuda se waki tana’ Mesir. 25Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel:Nikouw, tuama wo se ka’awu-ka’awumu! Nikouw kouw minuta mola sapa e neiy mouw i totor miouwla, nyi’a i ti’i: Nikeiy keiy laa makatena-tena’la ampit e makale’o-le’os e nazar neiy i totor meiyla kaa laa metetunu tetule wo mesesempela en tetule tinoa’ wia si ratu sorga. Le’osouw! Le’ele’enola wo i papatena-tena’ mola e nazarmu ampit e makale’o-le’os!26Takar linganola e nuwu’ ni TUHAN, heiy em baya ne tou Yehuda se maena’ waki tana’ Mesir: Eng kaulitna, Niaku ku timiwa’ mola demi e ngaran-Ku kewangko’ – nuwu’ ni TUHAN – kaa e ngaran-Ku e reiy’ laa i aleiyla kasi ni esa nga touan Yehuda waki pakasa’an tana’ Mesir, ampit e lumila’: Demi si Tuhan EMPUNG matou-tou! 27Eng kaulitna Niaku ku menayu-nayur i wee eng kacilaka’an nea wo reiy’ i wee eng ka’aruiyan nea; susur tou Yehuda si waki tana’ Mesir si laa ka’apun en santi wo eng kelalenan i ka’ayo sea mapuneng uli-ulit. 28Se pira i tela tou se i kaliseiyi waki santi – kelakerna se toyo’ – se laa marengi waki tana’ Mesir mea waki tana’ Yehuda. Takar se minapekasa tele’u e Yehuda se minea mouw waki Mesir kaa laa mena’ tanume se tou wo’oseiy maname se laa mamete’ula e lelila’an ni seiy eng kale’ele’an, lelila’ang-Ku ka’apa e lelila’an nea.29Nyi’i mouw eng kowa’ i wee nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mukum nikouw wia en tampa i yi’i, rio kouw mamete’ula kaa e lelila’an-lelila’ang-Ku witu nikouw e laa kasa uli-ulit kale’ele’an i wee eng kacilaka’annu. 30Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, Niaku ku sumarakanla si Firaun, Hofra, raja Mesir, witu e lawas ne kesaruna wo witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawana, masuat tanu Niaku nu simarakanola si Zedekia, raja Yehuda, witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel, si kesaruna me’inakut mesesawut e nyawana.”
Chapter 45

1Nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yeremia wia si Barukh bin Neria, e nedo si Barukh nu witu en te’un kaepat paperenta’an ni Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda, si minatikla e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i katotor witu e nesa kaol e minakarengani waki suma ni Yeremia: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel, en tanume nikoo, heiy Barukh! 3Eng karengan nikoo koo limila’mola: Cilaka mouw niaku, karengan si TUHAN si minawesola em pengasi’an witu em peme’itangku! Niaku ku reawa’ karengan e nga’angal i penga’angalku wo niaku ku reiy’ minaka’ato kaleneran,4takar en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, sapa em binangun-Ku e laa-Ku i rewala, wo sapa e neiy-Ku i tanem e laa-Ku sawuten, awes tare ma’anouw tu’u e minapekasa wanua! 5Ma’an tu’una koo masero eng kapualitan-kapualitan e wangko’ i wee nikoo nuesa? Te’a mouw mesesero nyi’a! Karengan, Eng kaulitna, Niaku ku mapa eiy eng kacilaka’an witu se reiy’ sa mina’asa makhluk, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ta’an wia nikoo e laa-Ku i weela e nyawamu tanume e rinemu’ waki e reiy’ sa mina’asa tampa waki wisa koo mea.”
Chapter 46

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si nabi Yeremia en tanume se bangsa-bangsa. 2En tanume e Mesir. Witu se suraro ni Firaun Nekho, raja Mesir, se dimasing waki li’ilik en so’oso’an Efrat tawi eng Karkemis wo se winewe minekala ni Nebukadnezar, raja Babel, witu en te’un kaepat em paperenta’an ni Yoyakim bin Yosia, raja Yehuda: 3“Tiro’enola eng kekelung sela wo eg kekelung rintek wo maju mouw kaa laa sumeke’! 4Paasouw se kawalo, wo sumake’ mouw, heiy mengengali-mengengali! Edonouw en tampamu ampit e makela seipa’, taremenola en tetura’mu, pakenouw e labung zirahmu!5Ka’a linoo’oku nisea se neiy i kasenge’, minundur mea waki muri? Pahlawan-pahlawan nea se kinawewean minekala, timingkas reiy’ sinakela’an, reiy’ malenge; kahebatan waki e reiy’ sa mina’asa toroani!, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 6Sitou lali’iket si reiy’ mete’u tumingkasla en tou, pahlawan si reiy’ mete’u lumiseiyla en tou; waki amian, waki li’ilik en so’oso’an Efratouw sea i kasu’usu’ wo kakolo’.7Seiy ku’a re’en si yi’i si mapelas tanu en so’oso’an Nil, wo en danona e mawuaya tanu en temberan-temberan? 8Ni’itu mouw e Mesir e mapelas tanu en tenberanan Nil, wo en danona e mawuaya tanu en tenberan-temberan. Sia si limila’: Niaku ku mepepelas metetutuwla em bumi, mepepunengla eng kota wo se pendudukna. 9Maju mouw, heiy kawalo-kawalo! Maju mouw, heiy kareta-kareta! Maju mouw sumeke’, heiy pahlawan-pahlawan, heiy nikouw nu tou Etiopia wo tou Put si timiboiy eng kekelung, wo se tou Lidia se makenteng em borang!10Nendo i ti’i nyi’a mouw e nendo ni Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam, e nendo pasuli’an kaa laa tumuanala en sesuli’an wia em baya ne kesaru-Na. Santi e laa kumaan i ka’ayo mawesu, wo laa mateu-teula kumoo’ e raa’ nea. Karengan si Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam si simiwola en tetule pareretan waki tana’ amian, tawi en temberan Efrat.11Mea mouw waki Gilead medo em balsem, heiy oki’ reraa’, keke’ Mesir! Reiy’ sipenoron koo mepake kelaker paelotan, kale’osan e reiy’ laa ka’atoannu! 12Bangsa-bangsa se liminga mola en seringmu, bumi e wuta mouw ampit e rekeiymu, karengan si pahlawan esa si neiy i kasu’usu’ wia si pahlawan walina, marua-rua nea se neiy i kakolo’ mewali-wali.”13E nuwu’ neiy i pa’ayola ni TUHAN wia si nabi Yeremia tanu eng ke’e eiy ni Nebukadnezar, raja Babel, kaa laa mewe mekala en tana’ Mesir: 14“I pakite’u mola waki Mesir, wo i abarola waki Migdol! I abarola waki Memfis wo waki Tahpanhes! I lila’ mola: Medo mouw tampa wo tumiro’ mouw, karengan se esa nga kaledongmu se mina’apu kinaan en santi!15Ka’a si Apis si timingkasla en tou, reiy’ ku’a re’en makawoo si sapi ragharmu tumaang? Nulit, TUHAN si timu’utukola nisia! 16Laker waki nikoo se neiy i kasu’usu’ wo kakolo’, nisea se meila’ siesa wia se walina: Meiy mouw kita mareng wia se bangsa ta, mea waki wanua kinatouan ta, kaa laa meleliseiyla en santi e malela’la i yi’i! 17Totorenouw e ngaran ni Firaun, raja Mesir: Rumerungkea’ si minayala eng kalempotan limangkoiy!18Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni Raja e ngaran-Na TUHAN em pakasa’an alam, sia si laa meiy tanu eng kuntung Tabor e rimoa’ witu nelet eng kuntung-kuntung walina, tanu eng kuntung Karmel timadenge witu en tasik. 19Tiro’onola i wee nikoo em barang-barang i wee em pakela-kelangannu mea waki pasea’an, heiy keke’ Mesir si ure mouw menaang! Karengan e Memfis e laa malulu kasa penes, en siwon riberek e reiy’ makapenduduk kasi.20Mesir nyi’a mouw si sapi muda kewangun, ta’an siesa nga ipus laar waki amian si mineiy nisia. 21O kangkasi se perajurit-perajurit paweean tetoro se wia nisia nyi’a mouw se tanu se oki-oki’ ni sapi rebur; nisea tu’u se murikit wo tumingkasla en tou mewali-wali; nisea se reiy’ mete’u tumaang, karengan e nendo kacilaka’an nea en tumoro nisea, nyi’a i yi’i e nendo peukuman nisea. 22Suarana en tanu si leloiy masisit, sakawisa sea kumelang maju ampit e makasuraro; nisea se meiy nisia ampit e maali-ali pati tanu se tou-tou mememele akana.23Nisea se mele en talunena, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ma’anouw tu’u i tu reiy’ mete’u ghoremen; karengan e lebe laker nisea ta’an se kompo’, reiy’ i keila’ eng kelakerna. 24Keke’ Mesir si mineirang, neiy i sarakanla witu e lawas ne bangsa waki amian.”25TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel, si minee nuwu’: “Eng kaulitna, Niaku ku mapa eiy e nukuman witu si dewa Amon waki Tebe, witu si Firaun ma’an e Mesir, dewa-dewana wo se raja-rajana, nyi’a i yi’i witu si Firaun ma’an se tou-tou se ma’eman wia nisia. 26Niaku ku laa sumarakanla nisea witu e lawas ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawa nea, nyi’a i yi’i witu e lawas ni Nebukadnezar, raja Babel, wo em baya ne pegawaina. Ta’an nu reiy’ mouw nyi’a em banua i ti’i e laa ena’an tanu witu en zaman kasa ketareanna, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.27Takar nikoo, te’a mouw meide’, heiy hamba-Ku Yakub, te’a mouw kori’, heiy Israel! Karengan eng kaulitna, Niaku ku lumawiri nikoo waki tampa wa’akat wo se see’mu waki wanua sinea’an nisea. Yakub si laa mareng wo tumou lompon wo aman, ampit e reiy’la si sumenge’la. 28Takar nikoo, te’a mouw meide’, heiy hamba-Ku Yakub, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, karengan Niaku ku rumapitla nikoo: se reiy’ sa mina’asa bangsa witu e neletna koo neiy-Ku i tabuke’isla se laa-Ku ka’apuni, ta’an nikoo i yi’i koo reiy’ laa-Ku ka’apuni. Niaku ku laa sumiasa nikoo i ki’it e nukum, ta’an Niaku ku kasa reiy’ limoo’la nikoo reiy’ siselok.”
Chapter 47

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si nabi Yeremia en tanume se tou em Filistin, nu reiy’pe’ si Firaun nu kimalala eng Gaza. 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Loo’on, rano e mapelas merangumi waki amian e minamuali temberan masongker, masongkeri em banua ma’an em pumpunena, eng kota ma’an se pendudukna. Tou se laa rumekeiy, wo se minapekasa penduduk em banua se laa ma’arip,3luminga e legu’an eng ke’angan en sulu ni kawalona, luminga eng ka’aretan eng karetana, wa’awakan em bolana. Em baya ne ama’ se reiy’ mouw kasi lumenge lumoo’ wia se oki-oki’, karengan e lawas nea e lewea’ mouw, 4eng karengan e mina’ayo mouw e nendona kaa laa mepepunengla em baya se tou em Filistin, wo merere’ila i wee en Tirus wo en Sidon susur se tumetulung se timele’upe’. Nulit, TUHAN si laa munengla se tou em Filistin, nyi’a i yi’i se tele’u ne tou se mineiy waki pulau Kaftor.5Gasa e minalo’ogasouw, Askelon e minu’ukulouw; heiy Asdod, tele’u ne tou Enak, pirape’ eng keure kasi koo megho’ore-gho’ores en tou? 6Oh, santi ni TUHAN, pirape’ eng keure kasi tare koo mena’? ghumoremouw sumoup witu e ne’uma’annu, malomponouw wo masengouw! 7Ta’an kumura sia toro mena’? Reiy’ ku’a re’en si TUHAN si minerentala nisia? Mea waki Askelon wo mea waki li’ilik em pante tasik, manamome Sia rimeo nisia!”
Chapter 48

1En tanume e Moab. Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: “Cilaka mouw e Nebo, karengan eng kota i ti’i em pinunengola! Kiryataim e mineirangouw wo rino’obit! Eng kota benten i ti’i e mineirang wo neiy i kasenge’: 2minere’i mola eng kesawa’an e Moab! Waki Hesybon se tou se matiro’la eng kacilaka’an witu nisea: Meiy mouw kita rume’ila nyi’a tanume se bangsa! O kangkasi nikoo, heiy Madmen, nikoo koo laa wu’ukulen, nikoo koo laa pengi’i-ngi’iten en santi.3Lingan! E rekeiyan waki Horonaim: Kapunengan! Kakemuan wangko’! 4Moab e minakemu mouw ru’unut! Kinalinga’an se tou marekeiy i ka’ayome waki Zoar. 5Nulit, se tou se masosore em penosoran Luhit kasuatan maame’. Nulit, waki lalan matumpame waki Horonaim se tou se liminga e rekeiy karengan tinoro eng kacilaka’an.6Tumingkasouw, lawirenola e nyawamu: mamuali mouw tanu si keledai siru waki padang gurun! 7Nulit, eng karengan nikoo koo ma’eman wia em bentenmu wo em penu’utu-nu’utulannu, takar nikoo tu’u koo laa ro’obiten; Kamos si laa mea witu eng gorem em pasea’an, mewali-wali ampit em baya ne imam wo se pamuka-mukana.8Mememuneng se laa meiy witu en susur kota, e reiy’la kota neiy i kaliseiy! Kewong e laa mapuneng, tana’ rampen e ma’apu mere’i, tanu neiy i nuwu’la ni TUHAN. 9Weeanola kale’ekew wia si Moab, rio sia tumingkas tumelew; eng kota-kotana e laa malulu kasa penes, e reiy’ mola kasi penduduk witu eng goremna. 10I kakutokouw sitou matuanala em pepa’ayangen ni TUHAN ampit em pepar, wo i kakutokouw sitou maape’ en santi-Na waki patoa’an e raa’!11Moab si matou-tou aman waki rengane’ e masa mudana, sia si matou-tou lener tanu e nanggor witu en tuakna, e reiy’ neiy i toa’mi waki tampayang esa mea witu en tampayang walina, reiy’ ma’an mekasa ghumoreme witu eng gorem em pasea’an; kaa ni’itu e nanamna e minena-ena’ wia nisia, wo em beuna e reiy’ minaroba. 12Kaa ni’itu, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mapa’alime wia nisia se sumesiwo-sumesiwo se laa tumoa’la nyi’a, mu’uwusla en sempe-sempena wo mete’la em potung-potungna.13Takar e Moab e laa meirang eng karengan si dewa Kamos, masuat tanu se kaum Israel mineirang eng karengan em Betel, eng ka’emanan nea. 14Kumura ku’a re’en kouw berani lumila’: Nikeiy nyi’a mouw se pahlawan-pahlawan, tou-tou waraneiy kaa laa meseseke’!15Mememuneng e Moab si minaju mouw rumego nisia, se tole-tolena pineleng se timumpa mouw waki pareretan, tuana mouw e nuwu’ ni Raja e ngaran-Na TUHAN em pakasa’an alam. 16Kacilaka’an e Moab en tawi mouw meiy, eng kacilaka’anna eng kasa makarengan i ka’ayo. 17Pa’aripenola sia, heiy em baya ne witu esa nga kaledongna, heiy em baya ne sumine’u e ngaranna! I lila’ mola: Nulit, e repu’ mouw en tolena eng kakuasa’an, e wulu’ kawangko’an i ti’i!18Tumumpa momi waki kamulia’annu wo rumuberouw witu natas en te’ina, heiy keke’ Dibon si ure mouw menaang! Karengan si mememuneng e Moab si minaju mouw rumego nikoo, munengla en tampa-tampamu makarereen. 19Rumedeiy mouw witu li’ilik e lalan wo lalesenouw, heiy penduduk Aroer! Wueiyenola wia se tou timingkas wo se neiy i kaliseiyi, i lila’ mola: Sapa ku’a re’en e minamuali mola? 20Moab si meirangouw, karengan nisia si neiy i kasenge’! Ma’aripouw wo rumekeiy mouw, i pakite’u mola waki temberan Arnon: Nulit, Moab e minapunengouw!21Peukuman em pepakenouw witu en daerah nataran rakek, witu eng kota-kota Holon, Yahas, Mefaat, 22Dibon, Nebo, Bet-Diblataim, 23Kiriyataim, Bet-Gamul, Bet-Meon, 24Keriot, Bozra wo witu e reiy’sa mina’asa kota em banua Moab e wa’akat wo en tawi. 25Minarepu’ mouw en sunge kakuasa’an e Moab, wo e lalupa kakuasa’anna em pete’ mouw! tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.26Siwonouw sia tinoek, karengan nisia si mewangko’la en tou witu si TUHAN! Moab si laa mawolo-wolon witu eng kero’na, wo nisia nuesa tu’u si laa mamuali keke’eke’en ne tou, 27Sapa ku’a re’en e reiy’ si Israel eng ketarena si minamuali keke’eke’en i wee nikoo? Sapa ku’a re’en nisia si kina’atoan witu e nelet ne rongkit-rongkit, i ka’ayo koo menguyu-nguyungla eng kokong, susur koo sumusuiy en tanume nisia?28I tele’u mola eng kota-kota wo mena’ mouw waki kakenturan watu, heiy penduduk Moab! Mamuali mouw tanu si wara pombo si simala witu eng kedir en sumana e ruragh. 29Nikeiy keiy liminga mola tanume eng katingkeiyan ni Moab, kumura eng katingkeiyna sia, en tanume eng kasombonganna, katingkeiyanna wo eng kesawa’anna, tanume e rakek atena.30Niaku i yi’i ku sumine’u eng kasa katingkeiyna, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, reiy’ ulit eng kapasusuiyna, wo e reiy’ ulit eng kapawinta’na. 31Kaa ni’itu niaku ku laa ma’arip karengan si Moab, laa rumekeiy karengan si Moab minapekasana, wo laa dumodo’ karengan se tou-tou eng Kir-Heres! 32Niaku ku laa mame’ karengan nikoo, lumantouwla ta’an e maame’ karengan si Yaezer, heiy akana e nanggor ni Sibma! Em panga-pangamu e laa manap i ka’ayome waki tasik, e minelas i ka’ayome waki Yaezer. Si mememuneng si neiy mouw i ka’anu timoro em bua’na e noras ra’armu wo e nupu’an em bu’ana e nanggormu.33Mepa’a-pa’ar wo merio-rio e minere’i momi waki uma em bu’a-wu’ana wo waki Moab. Niaku ku mina’akatomi e nanggor waki tampa papuusan; kekusu e reiy’ mola kasi sikekusuna, kukuk mepa’a-pa-ar e reiy’ mouw kalinga’an kasi.34Hesybon wo si Eleale se menguo-nguouw; tou se mapalingala en suarana i ka’ayome waki Yahas, waki Zoar i ka’ayo eng Horonaim wo e Eglat-Selisia; karengan e rano en so’oso’an Nimrim kangkasi e minamuali karesean. 35Nuwu’ ni TUHAN: Niaku ku laa manginena’la se tou waki Moab mapasempela en tetule tinunu waki kakenturan tetulean wo mapasempela en tetule wewoun wia si empungna.36Kaa ni’itu tanu e nateku kinaroupan malinga en sesulingen, tuana mouw e nateku kinaroupan limoo’ eng ka’ada’an e Moab, wo e nateku eng kinaroupan maloo’ eng ka’ada’an ne tou-tou eng Kir-Heres; reiy’ ku’a re’en e neiy mouw i kaliong e reiy’ sa mina’asa harta e rinuruk nea? 37Nulit, susur kokong e rino’opong wo susur en sokom eng kinetor, witu em baya e lawas e wawean tori-tori’na wo e roko’ mengasi’ em paken witu em baya rereenan.38Witu natas e reiy’ sa mina’asa paana e Moab wo waki pelein-peleinna e wawean i te em pengasi’an waya; – nulit, Niaku ku minete’ mola e Moab tanu eng kure’, i ka’ayo reiy’la sitou mepa’arla nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 39Kumura neiy i kasenge’na sia! Kumura e Moab mekekirongla eng giona karengan e nirang! Takar e Moab e minamuali mouw keke’eke’en wo kasenge’an i wee em baya se witu esa nga kaledongna.40Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna, sia si mineiy mapera-perar tanu si wara rajawali wo minitarla eng kale’ekewna witu natas e Moab. 41Kota-kota e rino’obit, rereen-rereen petaangan eng kinaat. Nate em baya ne pahlawan e Moab witu e nedo ni’itu e laa tanu e nate ni wewene rara’an minaanak.42Moab si laa mapuneng tanume se bangsa, karengan nisia si mewangko’la en tou witu si TUHAN. 43Senge’ wo em pepo’opot wo em pure’eket i wee nikoo, heiy penduduk Moab! Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 44Se timingkasi waki kasenge’an se laa i ka’anu witu eng gorem em pepo’opot, wo se limongkoti waki pepo’opot se laa kasikopan witu em pure’eket. Nulit, Niaku ku minapa eiy em baya nyi’a i yi’i witu e Moab witu en te’un peukuman witu nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.45Witu en tinerungan ni Hesybon se tou-tou matingka-tingkas se minena’, kina’apuan keter; ta’an e napi eng kimaluari waki Hesybon, layasna e napi waki istana Sihon, eng kimaan mina’apu em pali’ipis e Moab wo e watuna eng kokong ne tou-tou rungkea’.46Cilaka mouw nikoo heiy Moab, mapuneng koo, heiy bangsa ni dewa Kamos! Karengan se oki-oki’mu tuama se pinu’isouw kinetaangan wo se oki-oki’mu wewene se mianmuali tinaang. 47Ta’an Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an ni Moab witu eng kamurian e nendo, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” I ka’ayo mouw wia nyi’i e nuwu’ peukuman witu si Moab.
Chapter 49

1En tanume se bani Amon. Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “E reiy’la ku’a re’en sioki’ si Israel, e reiy’la ku’a re’en si ahli warisna? Ka’a ku’a re’en si dewa Milkom si makapunyala si Gad, wo se bangsana se maena’la eng kota-kotana? 2Kaa ni’itu, eng kaulitna, e nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mapalelingala e rerioan em paseke’an witu si Raba bani Amon. Eng kota i ti’i e laa mamuali oki’ ni kakenturan karese, wo eng kota-kota jajahanna e laa tunun ampit e napi; takar e Israel e laa makapunyala se tou-tou eng ketareanna se makapunyala nyi’a, e nuwu’ ni TUHAN.3Ma’aripouw, heiy Hesybon, karengan si mememuneng si minaju mouw mererego, rumekeiy mouw, heiy keke’-keke’ e Raba, make mola e roko pengasi’, mengasi’ mouw, kumelang lumedongouw ampit em pali’ sinojouw-soyouwan, karengan si Milkom si laa mea waki ghorem em pasea’an mewali-wali ampit em baya ne imam wo se pamuka-muka – pamuka-mukana. 4Kumurana koo mesawa’la en toumu ampit eng kewongmu, heiy keke’ katingkeiy, si ma’emanla eng harta bendana wo si limila’: Seiy ku’a re’en si berani meiy rumego niaku?5Eng kaulitna, Niaku ku mapa eiy eng kasenge’an witu nikoo tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam, waki e reiy’ sa mina’asa tampa witu esa nga kaledongmu, i ka’ayo kouw merio-rio, siesa o siesa mea waki toroanna nuesa, wo e reiy’la si minerurla se tou-tou malepu-lepu i ti’i. 6Ta’an nu reiy’ mouw i tu Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an ne bani Amon i ti’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.” En tanume e Edom7En tanume e Edom. Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “E reiy’la ku’a re’en kasi kasama’an e waki Teman? Neiy mouw i kaliong ku’a re’en em pemili-milingan waki se tou-tou maka akal budi, e mina wurukouw ku’a re’en eng kasama’an nea? 8Tumingkasouw merepet, kumirongola witu e ruragh-ruragh, heiy penduduk Dedan! Karengan eng kacilaka’an e laa-Ku i eiyla witu si Esau, witu e nedo Niaku nu mukum nisia.9Sa se menenipu’ em bu’ana nanggor meiy wia nikoo, nisea se reiy’ laa tumele’ula en tele’u-tele’u em penipu’anna! Sa mawengi-wengi si rongkit meiy wia nikoo, nisea se reiy’ laa tumerila eng kateu-teuna! 10Ta’an Niaku i yi’i ku minoteiyola si Esau, minongka’ mola en tampa-tampa kekironganna, i ka’ayo sia reiy’ mouw mete’u kumirongla en tou kasi. 11I tele’u mola se oki-oki’ ulamu, niaku ku laa tumoula nisea; ma’anouw se balu-balumu se mee ka’emanan wia niaku!”12Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Sedangkan se tou-tou se reiy’ i kewaarna kumoo’ em pumpun em piala i ti’i se neiy mouw i kapupus kumoo’ nyi’a, ma’an tu’una nikoo i yi’i koo i kewayami waki ukuman? Nikoo koo reiy’ laa i kewayami waki ukuman, ta’an koo lewo’ sa reiy’ kumoo’ nyi’a! 13Karengan Niaku ku timiwa’ mouw demi en tou-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa em Bozra e laa mamuali karesean, sering, karewa’an wo eng kutok, wo e reiy’ sa mina’asa kotana e laa mamuali riberek ke’ekel.”14E nesa abar e liningaku mola waki si TUHAN, siesa tou tetoke si neiy mouw i reo mea waki keuneran ne bangsa-bangsa: “Merurouw, mea mouw rumego nisia, tumiro’ mouw kaa laa sumeke’! 15Karengan eng kaulitna, Niaku ku sumiwo nikoo rintek witu e nelet ne bangsa-bangsa, i sero’la witu e nelet ne tou.16E winta’mu mapatenggo’ogho’la se tou e maponge’la nikoo, wo eng katingkeiyan e natemu, yon nikoo si maena’ witu e ruragh-ruragh watu, si rimuberla en tampa rakek eng kakenturan! Ma’anouw tu’u koo sumiwo en salamu rakek tanu si wara rajawali, Niaku ku laa tumumpami nikoo maname, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.17Edom e laa mamuali karesean; susur tou si melelangkoiyla nyi’a si mapedam mekeide’en wo masisit karengan e reiy’ sa mina’asa em bewewe pineme’itanna. 18Tanu witu e nedo neiy i pangapepule’itnala en Sodom wo eng Gomora wo eng kota-kota ketana’na – nuwu’ ni TUHAN – takar siesa tou tu’u si reiy’ laa mena’ kasi maname wo siesa tou tu’u si reiy’ laa tumele’u kasi witu eng goremna.19Eng kaulitna, tanu si singa timo’or rimou’mi waki talunoki’ en so’oso’an Yordan mineiy em padang rukut en tampa ne kawang ne domba, en tuana mouw Niaku laa sumiwo nisea tumingkasi ampit e limo’osit i te waki wanua i ti’i wo mopo witu eng goremna nisia si pineleng-Ku. Karengan seiy ku’a re’en si tanu Niaku? Seiy’ ku’a re’en si berani tumure Niaku? Seiy ku’a re’en ee pasil si rumerawir taang sumarula Niaku?20Kaa ni’itu linganouw eng katenggolan e niedo mola ni TUHAN witu si Edom wo en tetiro’an-tetiro’an en siniwo-Na mola witu se penduduk Teman: Kaa eng kaulitna, si kasa lewea’ tu’u witu e nelet ne kawang ne domba si laa keongen. Kaa eng kaulitna, em padang rukut nea nuesa e laa medam mekeide’en witu nisea.21Bumi e laa moghe karengan e legu’an eng kinerera’aragh nea; rekeiyan nea e laa kalinga’an e legu’anna waki Tasik Teberau. 22Eng kaulitna, nisia si limongkot timelew tanu si wara rajawali, mapera-perar wo minelarla eng kale’ekewna mea waki atas em Bozra. Nate em baya ne pahlawan e Edom witu e nedo ni’itu e laa tanu e nate ni wewene rara’an minaanak.” En tanume en Damsyik23En tanume en Damsyik. “Hamat wo si Arpad se mineirangouw, karengan nisea se liminga e nabar wuruk; nate nea en timenggo’ogho’ karengan eng kakori’an, e reiy’ mete’u malompon. 24Damsyik e minamuali mouw lewea’ en semangat, minurikit kaa laa tumingkas, eng karingka’an e rimi’ikemola nisia, kase’esekan wo e rara minaanak e rimongkemola nisia tanu siesa wewene si kasuatan memematimea’la. 25Nulit, eng kota kasa palo’oren i ti’i e neiy mouw i tele’ula, eng kota kelaya-laya’an i ti’i!26Kaa ni’itu se tole-tolena se laa i karewa waki pelein-peleinna wo em baya ne perajuritna se laa mawu’ukul witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 27Niaku ku laa lumayasla e napi waki beton en Damsyik, e rumengisla em puri Benhadad.” En tanume se suku-suku ne bangsa Arab28En tanume eng Kedar wo en tanume eng keraja’an-keraja’an Hazor e winewe kala ni Nebukadnezar, raja Babel. Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN : “Tumiro’ mouw, maju mouw sumaru eng Kedar, punengenola se tou-tou waki esa nga weka sendangan! 29Satorona en dasing-dasing nea wo se kawang ne domba nea se kaaten i ka’ayo maweresi, en tenda’-tenda’ nea wo e reiy’ sa mina’asa perabot nea; satorona se onta-onta nea se ka’apun alin mewali, wo satorona rumeke-rekeiy wia nisea: Kakori’an waki e reiy’ sa mina’asa patoroani!30Tumingkasouw, tume’upouw mario-rior, kumirongouw witu e ruragh-ruragh, heiy penduduk Hazor! Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Karengan si Nebukadnezar, raja Babel, si minedo mola katenggolan witu nikouw wo simiwo mola tetiro’an witu nikouw. 31Tumiro’ mouw, maju mouw sumaru se bangsa matou-tou sentosa, se maena’ ampit e aman kasa lener, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo se reiy’ makapunya pepalen leloangan ka’apa kekelam, wo se maena’ neiy i ketampas!32Onta-onta nea se laa mamuali rinemu’, wo se ternak nea kelaker i ti’i se mamuali kinaat! Niaku ku laa sumarakanla mea waki e reiy’ sa mina’asa weren e reghes nisea eng kinetor e li’ilik em bu’ukna minakaledong, wo waki e reiy’ sa mina’asa toroani Niaku ku mapa eiy eng kacilaka’an witu nisea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 33Hazor e laa mamuali tampa kekirongan i wee se serigala, mamuali tampa rese i ka’ayo eng keure-urena; siesa tou tu’u e reiy’la si mena’ kasi maname wo siesa tou tu’u e reiy’la si mena’ kasi witu eng goremna.” En tanume e Elam34Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si nabi Yeremia en tanume e Elam, witu eng kasa ketare-tare em paperenta’an ni Zedekia, raja Yehuda: 35Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Eng kaulitna, Niaku ku rimepu’la em borang ni Elam, nyi’a i yi’i em be’ina eng kaente’anna. 36Niaku ku mapa eiyla witu e Elam e nepat reghes waki epat ruuna e langit wo laa sumarakanla nisea mea waki e reiy’ sa mina’asa weren e reghes i yi’i, i ka’ayo e reiy’la bangsa si reiy’ ka’eiyan ne tou-tou se simerami waki Elam.37Niaku ku laa sumiwo e Elam i kasenge’ witu en saruan em baya ne kesaruna wo witu en saruan ne tou-tou se me’inakut mesesawut e nyawana. Niaku ku laa mapa eiy witu nisia eng kacilaka’an, nyi’a i yi’i e nupi’ku melaya-layas, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Niaku ku laa rumeo en santi mekeki’it nisea i ka’ayo sea ka’apung-Kula. 38Niaku ku laa meela en takhta-Ku waki Elam, wo Niaku ku laa munengi maname si raja wo se pamuka-muka – pamuka-muka, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 39Ta’an waki e nendo kamurian Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an e Elam,tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”
Chapter 50

1Nuwu’ neiy i pa’ayola ni TUHAN ampit e nieletan ni nabi Yeremia tanume em Babel, tanume em banua ne tou-tou eng Kasdim: 2“I pakite’u mola witu e nelet ne bangsa-bangsa wo i abarola, i to’orola em panji-panji wo i abarola, te’a mouw i pekekirongla, i lila’ mola: Babel e rino’obitola, dewa Bel si mineirang, Merodak si neiy mouw i kasenge’! Berhala-berhalana se mineirang, se dewa-dewana kawengi’is se neiy mouw i kasenge’!3Takar se esa bangsa se minaju rimegomi nisia waki amian, simiwo em banuana minamuali tampa rese; e reiy’ mola kasi si maena’ witu eng goremna, le’os tou ka’apa tu’u tekapen, em baya nea se timingkas minere’i. 4Witu e nedo ni’itu wo witu e masa ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, tou Israel se laa meiy, mewali-wali ampit se tou Yehuda; nisea se laa kumelang kasuatan maame’ wo sumero si TUHAN, Empung nea; 5nisea se mawueiyla e lalan mea waki Sion, mea mouw maname sea i katorola: Meiy mouw kita kuma’ampetla en tou wia si TUHAN kuma’ampet witu e nesa teta’aran ke’ekel e reiy’ mete’u liuren!6Umat-Ku eng ketarena se tanu se domba-domba neiy i kaliong; nisea se neiy i wayala sumeip ne rumerawir-rumerawirna, neiy i wayala lumepu waki kuntung-kuntung, nisea se makelang waki kuntung mea waki kakenturan i ka’ayo limiurla en tampa pagholeiyanna. 7Seiy tu’u si matola nisea, si kumaan ma’apu nisea, wo se kesaru-kesaru nea se limila’: Nikeiy keiy reiy’ simelok! Karengan nisea se minakadosa mola wia si TUHAN, tampa eng kaulitan, TUHAN, si paarapan ne nene moyang nea!8Tumingkasomi waki keuneran em Babel, waki wanua ne tou-tou eng Kasdim! Rumou’ mouw! Mamuali mouw tanu se membe’-membe’ raghar si mekapalala se kawangna! 9Karengan eng kaulitna, Niaku ku moghela wo tumo’orla witu em Babel esa nga eruran ne bangsa-bangsa kewangko’ waki amian; nisea se laa tumu’utul em barisan kaa laa sumaru nisia, manamome eng kota i ti’i laa ro’obiten. Em pana-pana nea nyi’a mouw en tanu si pahlawan si kinamang, si reiy’ ma’an mekasa mareng ampit e lawas memayos. 10Wanua ne tou-tou eng Kasdim e laa mamuali pekekaatan, em baya ne tou se kimaatla nyi’a se laa mateu-teula e natena, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.11Ma’anouw tu’u kouw mepa’a-pa’ar wo merio-rio, heiy tou-tou si rimo’obit eng kapunya’ang-Ku, ma’anouw tu’u kouw mengompo-ngompo’ tanu sioki’ ni sapi waki padang rukut, wo kumuringking tanu se kawalo-kawalo raghar, 12ta’anouw, si ina’mu si kasa metanggong e nirang, wo si wewene timimea’la nikouw si kasa mengira-ngirang! Loo’on, nisia mouw si minamuali kasa mamuri waki se bangsa-bangsa: padang gurun, padang pelas wo e nataran rukut! 13Karengan eng kaupi’an ni TUHAN em banua i ti’i e reiy’ laa ena’an kasi, eng kasa laa mamuali tampa rese. Susur tou si melangkoiyla em Babel si laa medam mekeide’en wo laa sumisit karengan em bewean-wewean em pineme’itanna.14Tu’utulenouw em barisannu rumego em babel waki e reiy’ sa mina’asa kaweteng, heiy em baya ne tou mememana! Pana mouw wia nisia, te’a mouw mapedam meupusla sioki’ em pana, karengan wia si TUHANouw sia makadosa! 15Rumio-rio mouw rumego nisia waki e reiy’ sa mina’asa kaweteng! Sia si menyera mouw, em pa’asek-pa’asekna eng kimolo’ mouw, rereen-rereenna e rimewa mouw ! Nulit, ni’itu mouw en sesuli’an ni TUHAN! Tuananola en sesuli’an witu nisia, tuananola wia nisia tanu en tinuananala nuesa!16Re’inomi se tou mengengeror waki Babel wo se tou sumesampur witu noras meupu’! Kaa laa meleliseiyla en santi kahebat i yi’i, susur tou si laa murikit mareng wia se bangsana, susur tou si laa tumingkas mea waki wanuana.17Israel nyi’a mouw si tanu se domba neiy i ketabuke’isla, neiy i sere’la ne singa-singa. Eng ketare-tare si raja Asyur si kimaan nisia, wo en teakan witu eng kamurianna si Nebukadnezar, raja Babel, kimaru’uku’ en duiy-ruiyna. 18Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Eng kaulitna, Niaku ku mukum si raja Babel wo em banuana, tanu Niaku nu minukumola si raja Asyur.19Ta’an Niaku ku laa marengla se Israel waki padang rukutna, rio sia kumaan e rukut waki atas eng Karmel wo waki Basan, wo mawesu waki atas eng kakuntungan Efraim wo waki Gilead. 20Witu e nedo i ti’i wo witu e masa i ti’i, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se tou se laa sumero eng kaselokan ne Israel, ta’a e reiy’ ka’atoanna, wo en dosa ne Yehuda, ta’an e reiy’la e natonnala, karengan Niaku ku laa mampungela se tou-tou se neiy-Ku i wayala timele’u matou-tou.21Maju mouw mea waki wanua Merataim, maju mouw rumego nyi’a wo rumego se penduduk em Pekod! Wunu’unouw wo regonouw sea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, tuananola e minakatena-tena’ tanu neiy-Ku i perentala! 22E neder em paseke’an waki wanua wo mamuali mouw eng kakemuan wangko’!23Kumura eng karimu’umukna wo eng kakemuna en tetengkel e minapekasa em bumi i ti’i! Kumura em Babel minamuali mekeide’en witu e nelet ne bangsa-bangsa! 24Niaku ku tima’an pure’eket i wee nikoo, wo memang nikoo ko neiy i kasempak, heiy Babel, ampit e reiy’ minamete’ula nyi’a. Nikoo koo kina’atoan wo memang koo kinasikopan, karengan nikoo koo kimawarola si TUHAN.25TUHAN si minuka’ mola en tampa palekepan-Na wo rimou’mi en saliatan-saliatan eng keupi’an-Na, karengan wawean pepayangen i wee si Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam waki wanua ne tou-tou eng Kasdim: 26Meiy mouw lumalesi nyi’a waki e reiy’ sa mina’asa toroani, wuka’anouw en talimumung-talimumungna, i rurukola em pumpunena minenawu-nawun wo regonouw i tu, te’a mouw wawean en tumele’u en tele’una!27wunu’enouw se reiy’ sa mina’asa sapina, ma’anouw i kakolo’ em baya nea kaa laa rereten! Cilaka mouw nisea, karengan e nedona e mina’ayo mouw, e nedo peukuman witu nisea! 28Lingan! Se matingka-tingkas – matingka-tingkas wo se tou-tou neiy i kaliseiyi waki wanua babel se mineiy makite’ula waki Sion tanume en sesuli’an ni TUHAN, Empung ta, sesuli’an karengan em bait suci-Na.29I oghe mola se lumelutam-lumelutam sumaru em Babel, em baya ne tou mememana! Dumasingouw kumepung nisia, rio te’a wawean si’i kalempot! Suli’anouw sia mekewaar ampit em pasiwo-siwonna, tuananola wia nisia e minakatena-tena’ tanu en tinuananala nuesa! Karengan nisia si mininta’ eng kurang ajar witu si TUHAN, witu Si Kasakudus, Empung Israel. 30Kaa ni’itu se tole-tolena se laa i kakolo’ waki pelein-peleinna, wo em baya ne perajurina se laa mu’ukul witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.31Eng kaulitna, Niaku ku minamuali kesarumu, heiy nikoo si kurang ajar, tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan EMPUNG em pakasa’an alam, karengan e nedomu e mina’ayo mouw, e nedo Niaku nu mukum nikoo. 32Si kurang ajar i ti’i si laa i kasu’usu’ ka’anu wo e reiy’la si laa tumo’ori nisia. Waki kota-kotana Niaku ku laa lumayasla e napi e laa rumengisla e reiy’ sa mina’asa sapa em bitu esa nga kaledongna.33Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Tou Israel se neiy i lotoiy mewali-wali ampit se tou Yehuda. Em baya ne tou se timaang nisea se minena-ena’ timaang nisea, se so’o mayala nisea. 34Ta’an si Tumetubuus nisea nyi’a mouw siente’; TUHAN em pakasa’an alam ngaran-Na. Tantu mouw Nisia si laa mepe’inakutla em perkara nea, rio Sia mee kaleneran wia si bumi, ta’an eng karingka’an wia se penduduk em Babel.35Santi e laa tumoro se tou-tou eng Kasdim, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, en tumoro se penduduk em Babel, en tumoro se pamuka-muka – pamuka-mukana wo se tou-touna makahikmat! 36Santi en tumoro se memementi’-memementi’, i ka’ayo pakaloo’o-loo’ola sea se we’engel! Santi en tumoro se pahlawan-pahlawanna, i ka’ayo sea mamuali i kasenge’! 37Santi en tumoro se kawalona wo en karetana, en tumoro se pakasa’an suraro minasewokan se witu eng keuneranna, i ka’ayo sea mamuali tanu se wewene! Santi en tumoro em penu’utu-nu’utulanna, i ka’ayo remu’un ne tou!38Santi en tumoro e reiy’ sa mina’asa ranona., i ka’ayo mapera! Karengan em banua i ti’i e wuta ne patong-patong, nisea se masepereng kaa se berhala-berhala nea! 39Kaa ni’itu se tekapen-tekapen eng gurun ma’an se asu-asu en talun se laa mena’ maname, o kangkasi se wara-wara onta se laa mena’ witu eng goremna. Wanua i ti’i e reiy’ mouw laa ena’an kasi i wee e mapawee-weena wo e reiy’ mouw laa ena’an kasi ne see’ o see’. 40Tanu eng kasa ketareanna witu e nedo si Empung nu minangapepule’itla en Sodom wo eng Gomora ma’an eng kota-kota ketana’na, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, tuana mouw e reiy’ laa wawean tou kasi se mena’ maname wo siesa oki’ ni tou tu’u si reiy’ laa mena’ kasi witu eng goremna.41Loo’onouw, e nesa bangsa e laa meiy waki amian, e nesa suku bangsa kewangko’, wo laker raja, se laa moghe majumi waki tempok em bumi. 42Nisea se mepake pana wo en tetura’; nisea se wengi’is, reiy’ sumine’u en tongkoupusen. Suara nea maerut tanu en tasik, nisea se mengalila kawalo, minakalekep tanu se tou memaju meseseke’, rumego nikoo, heiy keke’ Babel 43Raja Babel si liminga mola e nabar tanume nisea, lawasna e minamuali mouw lewea’ reawa’, kase’esekan e rimego mouw nisia, nisia si kinerara’an tanu si wewene matimea’.43Raja Babel si liminga mola e nabar tanume nisea, lawasna e minamuali mouw lewea’ reawa’, kase’esekan e rimego mouw nisia, nisia si kinerara’an tanu si wewene matimea’.44Eng kaulitna, tanu si singa timo’or rimou’mi waki talunoki’ en so’oso’an Yordan limalesla em padang rukut en tampa ne kawang ne domba, en tuana mouw Niaku laa sumiwo nisea tumingkas ampit e limo’osit i te waki wanua i ti’i wo mopo witu natasna nisia si pineleng-Ku. Karengan seiy ku’a re’en si tanu Niaku? Seiy’ ku’a re’en si berani tumure Niaku? Seiy ku’a re’en ee pasil si rumerawir si tumaang mesesarula Niaku?45Kaa ni’itu linganouw eng katenggolan e niedo mola ni TUHAN witu si Babel wo en tetiro’an-tetiro’an en siniwo-Na mola witu em banua ne tou-tou eng Kasdim: Kaa eng kaulitna, si kasa lewea’ tu’u witu e nelet ne kawang ne domba si laa keongen. Kaa eng kaulitna, em padang rukut nea nuesa e laa medam mekeide’en witu nisea. 46Bumi e laa moghe karengan e nabar: Babel e rino’obitouw; e narip nea e laa kalinga’an witu e nelet ne bangsa-bangsa!”
Chapter 51

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Eng kaulitna, Niaku ku moghela witu em Babel, witu em banua ne tou-tou eng Kasdim, e nesa semangat pemuneng. 2Niaku ku laa mapa’ali mea waki Babel se menena’ap-menena’ap se laa tuma’apla nyi’a wo se laa sumapu maweresi em banuana, karengan nisea se kimepung nyi’a waki e reiy’ sa mina’asa kaweteng witu e nendo kacilaka’an.3Satorona si mememana si sumarala em panana wia se tou mesara wo wia se tou mekelabung Zirah! Te’a mouw mapedam meupusla se tole-tolena, regonouw se reiy’ sa mina’asa surarona! 4Se tou-tou kinawunu’an se laa i kakolo’ waki wanua ne tou-tou eng Kasdim wo se tou-tou kinepali’an kasa waki lalan-lalanna –5nulit, Israel wo e Yehuda se reiy’ i tele’ula tanume si balu ni Empungna, ni TUHAN em pakasa’an alam – karengan em banua ne tou eng Kasdim e wuta ampit eng kaselokan witu Si Kasakudus, Empung Israel. 6Tumingkasomi waki keuneran em Babel, satorona susur tou si lumawirla e nyawana, rio kouw te’a karegoan karengan eng kaselokanna! Karengan e nyi’i mouw e nedo pasuli’an i wee si TUHAN; Sia si mawear en sesu’ian wia nisia.7Babel eng ketarena sitanu em piala mas witu e lawas ni TUHAN timoekla e minapekasa em bumi. Bangsa-bangsa se kimoo’mi waki anggorna, ni’itu mouw eng karenganna se bangsa-bangsa se minasepereng. 8I kalo’ositi em Babel neiy i ka’anu wo mapete’, pa’aripenola sia! Medo mouw balsem i wee em pali’na, wo’o wona’ sia male’os!9Nikeiy eng ketarena keiy pa’ar melele’osla em Babel, ta’an nisia si reiy’ mete’u le’osen; i tele’u mola sia, meiy mouw kita mareng siesa o siesa mea waki wanuana! Nulit, em peukumanna i mina’ayo mouw mea waki langit, en timobokouw e linaak-linaak! 10TUHAN si simiwo mola e reiy’ sa mina’asa eng kaulitan ta minamuali pakalo’o-loo’ola; meiy mouw kita sumusuiyla waki Sion em pasiwo-siwon ni TUHAN, Empung ta!11Taremenola se oki-oki’ em pana, tiro’enola eng kekelung-kekelung! TUHAN si timo’orola en semangat ne raja-raja e Media, karengan en tiro’-Na witu si Babel nyi’a mouw kaa laa mepepunengla nisia: ni’itu mouw en sesuli’an ni TUHAN, sesuli’an karengan em bait suci-Na! 12Poponouw em panji-panji witu em beton-beton em Babel, ente’enouw em petayuran! I tampa mola se tou-tou metayur, tiro’enola em paadangan! Karengan si TUHAN si timiro’ mola wo timuana mola kangkasi sapa neiy iwet-Nala witu se penduduk Babel.13Heiy nikoo si maena’ waki li’ilik en so’oso’an wangko’, si makapunya kakaya’an wangko’, kesampetan em patou-touannu e mineiy mouw, nakaran em petou-touannu e mina’ayo mouw! 14TUHAN em pakasa’an alam si timiwa’ mola demi en tou-Na nuesa: Ma’anouw tu’u koo wuta ampit se tou-tou tanu se kompo’, ta’an se tou se laa mopo eng kukukan paseke’an witu nikoo.15TUHANouw si simiwola em bumi ampit eng kaente’an-Na, si timaga’la eng kaoatan ampit eng kasama’an-Na, wo si minitarla e langit ampit e akal budi-Na. 16Sakawisa Sia mapalingala en suara-na, mederouw e legu’an en dano waki langit, Sia si minatasi en semu linaak waki tempok em bumi, Sia si simiwo eng kerap ma’an ampit e naro, wo rimou’mi e reghes waki em penu’utu-nu’utulan-Na.17Susur tou se pakaloo’o-loo’ola we’engel, reiy’ sitine’u, wo susur si sigha’ e mas si laa meirang karengan se patong siniwona. Karengan se patong tinoa’na i ti’i nyi’a mouw se le’ekok, reiy’la nyawa witu eng goremna, 18em bayana nyi’a mouw e reiy’ sipenoron, pepa’ayangen e minamuali wu’ana en sesero’an, wo e laa mapuneng witu e nedo ukumen. 19Si reiy’ tuana Nisia si minamuali weteng ni Yakub, karengan Nisia mouw si minentuk em baya-wayana, wo se israel nyi’a mouw se suku kapunya’a-Na; ngaran-Na nyi’a mouw si TUHAN em pakasa’an alam!20Nikoo eng ketarena nyi’a mouw si martelu wewangkeng i wee-Niaku, saliatan paseke’: Ampit nikoo Niaku ku kimemula se bangsa-bangsa, ampit nikoo Niaku ku minunengla se keraja’an-keraja’an, 21ampit nikoo Niaku ku kimemula se kawalo wo se mengali nisia, ampit nikoo Niaku ku kimemula eng kareta wo se mesake-sake nyi’a,22ampit nikoo Niaku ku kimemula se tou tuama wo wewene, ampit nikoo Niaku ku kimemula se tou tu’a wo se muda, ampit nikoo Niaku ku kimemula se tole wo se reraa, 23ampit nikoo Niaku ku kimemula se rumerawir wo se kawang ne dombana, ampit nikoo Niaku ku kimemula se tumetani’ wo se sapi pemajekona, ampit nikoo Niaku ku kimemula se kumbasar-kumbasar wo se pemangko’-pemangko’!24Ta’anouw Niaku ku laa sumuli’la wia si Babel wo wia se pakasa’an penduduk em banua Kasdim e reiy’ sa mina’asa kalewo’an en tinuana nea mola witu si Sion, witu en saruan em berennu nuesa, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.25Eng kaulitna, Niaku ku minamuali kesarumu, heiy kuntung memuneng, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, si minunengla e minapekasa em bumi! Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku wia nikoo, moloni nikoo waki kakenturan watu, wo sumiwo nikoo mamuali kuntung api e minate mouw. 26Tou si reiy’ laa medomi watu ruuna ka’apa watu to’otolan waki nikoo, ta’an nikoo koo laa mamuali tampa rese kake’ekel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.27Poponouw em panji-panji wia em bumi, sengonouw en sesebungen witu e nelet ne bangsa-bangsa, tiro’enola se bangsa-bangsa sumeke’ sumaru si Babel, i oghe mola se keraja’an-keraja’an sumaru nisia - Ararat, Mini wo e Askenas – mopo mouw siesa panglima sumaru nisia, I papatuu’ mola se kawalo tanu se kawang ne kompo’! 28Tiro’enola se bangsa-bangsa sumeke’ sumaru nisia, raja-raja Media ma’an se kumbasar-kumbasar wo se pemangko’-pemangko’na, wo susur wanua se witu e wawa’ eng kuasana!29Bumi e minoghe wo timenggo’ogho’, karengan en tetiro’an ni TUHAN witu si Babel eng kasuatan patuanan, nyi’a i yi’i kaa laa sumiwo e wanua Babel mamuali tampa rese e reiy’ sipenduduk.30Pahlawan-pahlawan em Babel se minena’ mouw maseke’ nisea se rimuberokan waki reen-reen petaangan eng kewaraneiyan nea e minere’i mouw, nisea se minamuali mouw tanu se wewene, En tampa-tampa paena’anna e minarengisouw, kekelam-kekelam em pepalenna e repu’ mouw! 31Rereo-rereo se karepet matingkas metetu’umeran, mengengali-mengengali e nabar se metetu’umeran, kaa laa ma’abarla wia si raja Babel, kaa eng kotana e rino’obitomi waki e reiy’ sa mina’asa ruuna, 32tampa-tampa palewetan e rinuberanola, benten-benten petaangan e rinengisola ampit e napi, perajurit-perajurit se minaringka’ mouw.33Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel: Keke’ Babel nyi’a mouw si tanu en tampa pakusuan witu e nedo se tou nu mele’e-le’ek nyi’a! Noki’pe’ e nedo kasi e laa meiy e nedo meupu’ i wee nisia.34Niaku ku kinaan mina’apu, neiy i serala ni Nebukadnezar, raja Babel, neiy i reta’la tanu eng kower reiy’ sipumpunena. Sia si lime’ouw niaku tanu si leloiy’ naga, sia si minutala em po’otna ampit eng kekaanengku range’enget-range’enget, sia si timerekla niaku. 35Ma’anouw em pakontoiyan wo em pakemuan witu niaku ni’i katoro wia si Babel, en tuana mouw satorona lumila’ se penduduk en Sion, ma’anouw e raa’ku i katoro wia se penduduk e wanua ne tou eng Kasdim, tuana mouw satorona lumila’ si Yerusalem.36Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku laa mapa’inakutla em perkaramu, wo laa tumuanala en sesuli’an i wee nikoo: Niaku ku laa merala en tasikna wo laa rumesela eng kembu’an e ranona; 37Babel e laa mamuali tawunan e riberek, tampa pakirongan ne serigala-serigala, tampa mekeide’en wo en sisitan, reiy’ sipenduduk.38Mewali-wali nisea manguang tanu se singa-singa muda, maeger tanu se oki-oki’ ni singa; 39sa sea mapedam pasu’, Niaku ku laa sumadiala pesakeiyan i wee nisea, laa sumiwo nisea tinoek, rio sea lumibuyun wo ka’anu i katekel i wee eng keure-urena, reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 40Niaku ku laa kumolo’la nisea kaa laa rereten tanu se oki-oki’ ni mambe’, tanu se domba-domba raghar wo se membe’-membe’ raghar.41Kumurana en Sesakh rino’obit, wo e wanua palo’oren ne minapekasa em bumi rinuberala! Kumura em Babel minamuali mekeide’en witu e nelet ne bangsa-bangsa! 42Tasik e minurepouw timutuwla em Babel, em balolongan-walolonganna e maerut minorongla nisia.43Eng kota-kotana e minamuali mouw tampa karesean, e minamuali wanua pera wo e padang pelas, wanua e reiy’ niena’an niesa tou tu’u wo e reiy’ pelangkoiyan ni esa tou tu’u. 44Niaku ku laa mukum si dewa Bel waki Babel, wo laa rumou’mi waki sumana sapa e nine’enepna. Bangsa-bangsa se reiy’ mouw laa meiy kasi sumo’oso’ wia nisia, beton em Babel tu’u e rimewa mouw.45Rumou’ momi waki keuneranna, heiy umat-Ku! Satorona susur tou si lumawirla e nyawana waki e nupi’ ni TUHAN e melaya-layas i ti’i! 46Ma’anouw e natemu te’a tumedur wo meide’ karengan e nabar kinalinga’an waki wanua: sakawisa en te’un i yi’i meiy e nabar i yi’i, wo en te’un kamurian e nabar i ti’i, sakawisa eng kaketean e makalela’la wia em banua wo se makua-kuasa wengi’is sumaru se makua-kuasa wengi’is.47Kaa ni’itu eng kaulitna, e nedona e laa meiy, kaa Niaku ku laa mukum se patong-patong em Babel; minapekasa em banuana se laa meirang wo em baya se touna kinawunu’an se kumolo’ witu eng keuneranna. 48Takar e langit wo em bumi ma’an e reiy’ sa mina’asa sapa em bitu eng goremna se laa merio-rio tanume em Babel, sakawisa waki amian se meiy wia nisia se tumeteri i ti’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 49Babel e laa i kawolon eng karengan se tou-tou minate kinawunu’an witu e nelet ne israel masuat tanu eng kinewewolonna ne tou-tou se minate kinawunu’an wia minapekasa em bumi eng karengan em Babel.50Nikouw, tou-tou se neiy i kaliseiyi waki santi, mea mouw, te’a mouw ma’ena’! Ghenangenomi waki wa’akat wia si TUHAN wo ma’anouw e Yerusalem e lumentuti kasi witu e natemu: 51Nikeiy keiy meirang, karengan nikeiy keiy liminga mola tanume en sese’, sering en timutuwla eng gio meiy, karengan se tou-tou wo’oseiy se ghimorem mola en tampa-tampa kudus waki wale ni TUHAN.52Kaa ni’itu eng kaulitna, nedona e laa meiy, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, kaa Niaku ku laa mukum se patong-patongna, wo waki minapekasa wanuana se laa nguma’angal se tou-tou se minepali’ kinakuekan. 53Ma’anouw tu’u em Babel e lumongkot mea waki langit wo ma’anouw tu’u siwonna e reen reiy’ ketawiala waki tampa rakekna, witu em perenta-Ku se laa meiy em baya ne tumeteri wia nisia, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.54Lingan! E narip waki Babel wo eng kakemuan wangko’ waki wanua ne tou eng Kasdim! 55Karengan si TUHAN si timerila em Babel wo minena’la en suarana kewangko’. Ma’anouw tu’u em balolong-walolongna e maarut tanu e rano wangko’ wo en suaran minawes eng karungkea’, 56ta’anouw witu si Babel se laa meiy se tumeteri, em baya ne pahlawanna se laa kasikopan wo em borang-worangna e laa makemu, karengan si TUHAN nyi’a mouw si Empung sumesuli’, en tantu mouw Nisia si laa sumiwola sesuli’an!57Niaku ku laa sumiwo tinoek em baya ne pamuka-mukana, tou-tou sama’na, em baya ne kumbasarna, em baya ne pemangko’na wo em baya ne pahlawanna, i ka’ayo sea i ka’anu i katekel i wee eng keure-urena, e reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi, tuana mouw e nuwu’ ni Sang Raja si TUHAN em pakasa’an alam e ngaran-Na. 58Teiti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Beton-beton kuraber em Babel e laa rampenen, wo em pepalen-pepalen leloanganna kerakek e laa tunun ampit e napi, i ka’ayo se bangsa-bangsa mangasesusa-susa i wee e reiy’ sipenoron wo se suku-suku bangsa se memedu-medu i wee e napi i te.”59E nower neiy i weela ni nabi Yeremia wia si Seraya bin neria bin mahseya, eng katoroan si Seraya nu minea mewali-wali si Zedekia, raja Yehuda, minea waki Babel witu en te’un kaepat waki paperenta’anna – Seraya e nedo ni’itu nyi’a mouw si kapala kalekepan. 60Yeremia si minatikola witu e nesa kaol em pakasa’an eng kacilaka’an laa tumoro em Babel, nyi’a i yi’i e reiy’ sa mina’asa lelila’an neiy i kepatik wia nyi’i en tanume em Babel. –61Pokeiy ni Yeremia wia si Seraya: “Sa koo i ka’ayola waki Babel, takar i pe’inakutola, rio koo toro macala e reiy’ sa mina’asa e lelila’an i yi’i, 62wo i lila’ mola: TUHAN, Nikoo koo minee mola nuwu’ en tanume eng kota i yi’i kaa Nikoo koo laa rume’ila nyi’a, i ka’ayo e reiy’ mola kasi si mena’ witu eng goremna, le’os tou ka’apa tu’u tekapen, wo i ka’ayo eng kota i yi’i e laa mamuali tampa rese i wee eng keure-urena!63Sakawisa koo simampetouw minacala eng kaol i yi’i, takar i wa’akesola e nesa watu wia nisia, o laa i lawa mome sia witu eng keuneran en so’oso’an Efrat 64kasuatan lumila’: Teinti’i mouw em Babel laa tumenem, wo e reiy’ mouw laa malentu-lentuti kasi, eng karengan eng kacilaka’an e neiy-Ku i eiyla witu nisia.”
Chapter 52

1Zedekia si makaumur rua nga pulu’ o esa nge te’un witu e nedo sia nu minamuali raja wo mapulu’ o esa nge te’un eng keurena sia nu maperenta waki Yerusalem. Ngaran ni ina’na nyi’a mouw si Hamutal binti Yeremia, waki Libna. 2Nisia si matuanala sapa e lewo’ witu em beren ni TUHAN e minakatena-tena’ tanu em patuananla ni Yoyakim. 3Eng karengan kaa nupi’ ni TUHANouw eng kapualitan i ti’i minamuali witu e Israel wo e Yehuda, nyi’a i yi’i kaa Nisia si ka’ayo timea’mi nisea waki sinaru-Na. Zedekia si rimangu witu si raja Babel.4Takar witu en te’un kasiouw waki paperenta’anna, witu en sumedot kamapulu’, witu en tanggal mapulu en sumedot ni’itu, meiy mouw si Nebukadnezar, raja Babel, ampit se reiy’ sa mina’asa surarona rumego e Yerusalem. Dumasingouw sea kumepung nyi’a wo i redeiy nea mola em beton kekepungan esa nga kaledongna. 5Tuana mouw eng kota i ti’i kinakepungan i ka’ayo en te’un kamapulu’ o esa em paperenta’an ni raja Zedekia.6Witu en tanggal kasiouw en sumedot kaepat, eng katoroan eng kelalenan e minakalela’ mola witu eng kota i ti’i wo e reiy’ mola kasi kekaanen wia se rakyat e wanua i ti’i, 7takar kewe’enouw ne tou em beton kota i ti’i. Limoo’ eng kapualitan i ti’i takar tumingkasouw en tou si raja ampit em baya ne suraro, timele’ula eng kota i ti’i witu e nedo wengi timorola em pepalen leloangan minelet e rua beton em bitu en tawi en taman raja, ma’anouw tu’u se tou eng Kasdim se kimepung eng kota i ti’i esa nga kaledong. Nisea se timingkas matoromea waki Araba-Yordan. 8Ta’an se suraro ne Kasdim i ti’i se maki’iti si raja waki muri wo mina’ayola si Zedekia waki nataran Yerikho; se reiy’ sa mina’asa surarona se minangasesera mouw timele’ula nisia.9Nisea se simikop si raja wo mali nisia mea waki Ribla waki tana’ Hamat, wia si raja Babel, si mineela ukuman witu nisia. 10Raja Babel si rimeo rumeret se oki-oki’ ni Zedekia witu en saruan em berenna; o kangkasi em baya ne pamuka-muka ne Yehuda se rineretna waki Ribla. 11Kamurian em beren ni Zedekia e rinapanala, laa o sia torongkun ampit e rante tambaga. Kamurian si raja Babel si minali nisia mea waki Babel wo meela nisia witu em bale peukuman i ka’ayo witu e nendo kinepepatena.12Witu en sumedot kalima, witu en tanggal kamapulu’ en sumedot ni’itu – ni’itu mouw en te’un kamapulu’ o siouw em paperenta’an ni Nebukadnezar, raja Babel – o meiy mouw si Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, si melayanla si raja Babel, mineiy waki Yerusalem. 13Sia si timunu em bale ni TUHAN , em bale ni raja wo e reiy’ sa mina’asa wale waki Yerusalem; e reiy’ sa mina’asa wale ne tou-tou wangko’ en tinununa ampit e napi. 14E reiy’ sa mina’asa beton esa nga kaledong eng kota Yerusalem neiy i kolo’la ne suraro Kasdim se witu mewali-wali ampit si kapala pasukan tumeteper i ti’i.15Esa nga weteng waki se tou-tou kasa lewea’ wo se tele’u-tele’u ne rakyat se maena’pe’ witu eng kota i ti’i wo se sumese’epang-sumese’epang se limewet minea witu e weteng ni raja Babel wo se tele’u-tele’u em baya ne memema’ayang e lawas se neiy i atere waki ghorem em pasea’an ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper i ti’i. 16Se pira i tela tou miskin waki wanua i ti’i se neiy i tele’ula ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper i ti’i, kaa laa mamuali mengenguma-mengenguma anggor wo se menguma-menguma em penguma’an.17O kangkasi em pa’asek-pa’asek tambaga em bitu em bale ni TUHAN wo eng kareta tetobol wo en tasik tambaga em bitu em bale ni TUHAN em pinete’la ne tou eng Kasdim wo e minapekasa tambagana neiy i ater nea mea waki Babel. 18Eng kure’-kure’, en sodo-sodo, em paaghi’-paaghi’, em bokor-bokor seserewan wo eng kower-kower wo e reiy’sa mina’asa pakakas tambaga em pepaken i wee e masiwola kabakti’an e niedo nea, 19o kangkasi e na’asu-na’asu, e wewaa’an-wewaa’an, em bokor-bokor seserewan, eng kure’-kure’, en sesoloan-sesoloan, eng kower-kower, en cawan-cawan wo em piala-piala le’os e reiy’ sa mina’asa e mas o siwon ka’apa tu’u e reiy’ sa mina’asa em perak o siwon, e niedo ni kapala pasukan tumeteper i ti’i.20Sapa tare e rua pa’asek, en tasik esa i ti’i wo se mapulu’ o rua sapi tambaga se witu e wawa’ eng kareta tetobol, en siniwo ni raja Salomo i wee em bale ni TUHAN, e reiy’ katimbangan en tambagana e reiy’ sa mina’asa em pakakas iyi’i. 21Sapa tare em pa’asek-pa’asek i ti’i, esa pa’asek e mapulu’ o uwalu hasta eng kerakekna wo en toro rikeren en tali mapulu’ o rua hasta eng kelabotna; eng kakuraberna e nepat tetudu’ wo eng keramean waki ghorem.22Witu e natasna wawean en sengkang tambaga o siwon; kerakek en sengkang esa i ti’i e lima hasta, wo em pure’eket-pure’eket wo e wu’ana-wu’ana en delima em bitu natas en sengkang i ti’i esa nga kaledong, em baya nyi’a en tambaga o siwon. Tanume em bu’ana en delima, 23wawean siouw nga pulu’ o enem wu’ana en delima en tanula gambar limentut; e minapekasana wu’ana-wu’ana en delima i ti’i wawean esa nga atus witu em pure’eket-pure’eket i ti’i esa nga kaledong.24O laa si kapala pasukan tumeteper i ti’i si simikop si Seraya, imam kapala, wo si Zefanya, imam ransun karua, wo se telu tumetayur em pepalen. 25Waki kota i ti’i si sinikopna siesa pegawai istana si pinopo kumapalala se perajurit-perajurit wo se pitu tou pelayan wuntul ni raja se kina’atoan witu eng kota i ti’i, wo si panitra panglima ne suraro si minoghela se rakyat em banua mamuali suraro, wo se enem nga pulu’ tou waki se rakyat em banua se kina’atoan witu eng keuneran eng kota i ti’i.26Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, si simikop nisea wo mali nisea wia si raja Babel, waki Ribla. 27O laa si raja Babel si rimeo wunu’un sea waki Ribla, waki tana’ Hamat. En tuana mouw se tou Yehuda neiy i ateri mea witu eng gorem em pasea’an waki tana’na.28I yi’i mouw eng kelakerna ne rakyat se neiy i atere mea witu eng gorem em pasea’an ni Nebuzaradan: witu en te’un kapitu, se telu nga riwu rua nga pulu’ o telu tou Yehuda; 29witu en te’un kamapulu’ o uwalu en zaman ni Nebukadnezar, se uwalu nga atus telu nga pulu’ o rua imukur waki Yerusalem; 30Witu en te’un karua nga pulu’ o telu en zaman ni Nebukadnezar, neiy i atere mea witu em pasea’an ni Nebuzaradan, kapala pasukan tumeteper, se pitu nga atus epat nga pulu’ o lima imukur tou Yehuda; em baya nea eng kelakerna se epat nga riwu enem nga atus imukur.31Kamurian witu en te’un katelu nga pulu’ o pitu nu reiy’ mouw si Yoyakim, raja Yehuda, neiy i sea’, witu en sumedot kamapulu’ o rua, witu en tanggal rua nga pulu’ o lima en sumedot ni’itu, takar si Ewil-Merodakh, raja Babel, witu en te’un sia nu minamuali raja, si minapa’atola en tongkoupusenna wia si Yoyakim, raja Yehuda, ampit minayami nisia waki penjara.32Ewil-Merodakh si simisuiy makale’o-le’os ampit nisia wo mineela kadudukan wia nisia e lebe rakek ta’an eng kadudukan ne raja-raja se mewali-wali ampit nisia waki Babel. 33Yoyakim si toro sumawel e labung penjarana wo toro reiy’ siena’na mekaan roti witu en sinaru ni raja keurean em patou-touanna. 34Wo en tanu en tetelesna, raja Babel si reiy’ mena’ maweela wia nisia, en tanu i te em pemandungen susur e nendo, eng keurean em patou-touanna, ika’ayo e nendo kepepatena.

Lamentations

Chapter 1

1Oh, kumura neiy i katewana eng kota i ti’i, eng ketareanna kerame! Tanu mokan siesa balu sia, eng ketareanna si wangko’ witu e nelet ne bangsa-bangsa. Eng ketareanna si ratu witu e nelet eng kota-kota, en teakan si minamuali neiy i tu’utuk. 2Witu e nendo wengi seseghu’un sia maame’, e lue’na makerewowoiy witu eng kere; waki em baya se i koupusena, e reiy’la siesa tou tu’u si minibor nisia. Em baya se ka’ampitna se male’ekokla nisia, nisea se minamuali kesaruna.3Yehuda e neiy mouw i tele’ula ne pendudukna karengan em peme’itan wo karengan em paata-ata’an kawuter; sia si maena’ witu eng keuneran ne bangsa-bangsa, ta’anouw nisia si reiy’ minaka’ato kaleneran; seiy i te si rumego si toro ghumoreme witu nisia witu e nedo sia nu neiy i kase’esek.4Lalan-lalan mengea waki Sion e lini’ikeri e mengasi’, karengan se lumelales-lumelales em pewangko’an e rereiy’la; eng kasa penesouw e reiy’ sa mina’asa pepalen leloanganna, kasa mouw menga’angal se penulong-penulongna; kasa timekur se reraa-reraana; wo nisia nuesa eng kasa ma’arip e natena. 5Kesaru-kesaru se kimuwasala nisia, kasu’usuk-kasu’usukna se mina’aruiy’. Nulit, EMPUNG si simiwo nisia timekur, karengan laker eng kaselokanna; taranak-taranakna se makelang witu rerior ne kesaru tanume se tinaang.6Mere’i momi waki si keke’ Sion e reiy’ sa mina’asa kamulia’anna; ma’aka-aka – ma’aka-akana se tanula se rusa reiy’ minatola em patar e rukut; nisea se makelang reiy’ siketer witu e rerior ne mengi’it nisia.7I kaghenangouw e Yerusalem, witu e nendo-nendo pedis wo em peme’itanna, witu e reiy’ sa mina’asa em budel kapunya’anna kasa ketareanna; e nedo se pendudukna neiy i kawolon witu e lawas ne kesaru, wo e reiy’la si tumetulung i wee nisia, em baya ne kesaru se limoo’ nisia, wo make’eke’ karengan eng kinarewa’anna.8Yerusalem eng kasa makaselok, i ka’ayo si makari’irisen; em baya ne ketareanna se maorematela nisia, en teakan se masero’la nisia, karengan limoo’ em poteiyna; wo nisia nuesa si kasa menga’angal, wo lumengela eng giona. 9Kaseremoranna eng kimerut witu en tempok e roko’na; nisia si reiy’ maghenangla eng kamurianna, kasa mouw rarem sia neiy i kawolon, e reiy’la sitou si meibor nisia. “Oh, EMPUNG, loo’onouw eng kapedisangku, karengan si kesaru si mewangko’la en touna!”10Si kesaru si rimenetla e lawasna wia e reiy’ sa mina’asa em budelna; awes tare e lewo’ sa reiy’ loo’onna kumura se bangsa-bangsa nu ghimoreme witu en tampa kudusna, e nulitna Nikoo, ee EMPUNG, koo minalouw mola nisea megheghorem jema’ah-Mu.11Kasa menga’angal se minapekasa pendudukna, eng kasuatan nisea nu masero roti; budel nea neiy i weela sawel eng kekaanen, kaa laa meteto’orong em patou-touan nea. “Loo’onouw, ee TUHAN, tu’usanouw kumura eng kakumengna niaku i yi’i! 12Reiy’ si padungena ku’a re’en nikouw nu waya se limease? Tu’usanouw wo loo’onouw, sapa ku’a re’en e wawean eng katekuran tanu eng katekuran neiy i torola ni EMPUNG wia niaku, kaa laa sumiwo niaku tumekur e nedo e nupi’-Na melaya-layas”13Waki atas i papa’ali-Nami e napi ghumoremi witu eng gorem en duiy-ruiyku; neiy i welar-Nala em pure’eket witu en saruan e ne’aku, neiy i se’esek-Na niaku mundur; niaku ku siniwo-Na neiy i kasenge’, rinara’an eng kelabotan e nendo. 14E reiy’ sa mina’asa eng kaselokangku nyi’a mouw em bongkouw kawuter, nesa tetuun en siniwo e lawas ni Empung, neiy i wee witu natas e lo’ongku, i ka’ayo minelongla eng kaketerangku; Empung si simarakanola niaku witu e lawas ne tou-tou, se reiy’ mete’u i perokula.15Empung si timea’ em baya ne pahlawanku se witu eng kaledongku; Nisia si simiwola pelesir mapero niaku kaa laa mepepunengla se tole-toleku; Empung si minele’e-le’ekola si keke’ Yehuda, si reraa i ti’i, tanu sitou makusu mapuus e nanggor.16Karengan e nyi’i mouw niaku maame’, em berenku matiisi rano; karengan si wa’akati wia niaku si mengengibor si toro sumegaya’la si imukurku; likoko mouw se oki’oki’ku, karengan si taleus ente’ si kesaru.” 17Sion si kimaya’la e lawasna, ta’an e reiy’la sitou minibor nisia; witu si Yakub neiy i oghela ni EMPUNG se ketana’-ketana’na se tanume se kesaru. Yerusalem si minaseremorouw witu eng keuneran nea.18“EMPUNGouw si ulit, karengan niaku ku rimangu mola witu e nuwu’-Na; linganouw heiy ne reiy’ sa mina’asa bangsa, wo loo’onouw eng katekurangku; reraa-reraaku wo se tole-toleku se minea tanume se tinaang. 19Niaku ku kimeret se i koupus-koupusku, ta’an nisea se minonge’la niaku; penulong-penulongku wo em baya ne tu’a-tu’aku se minate mola em baya nea waki kota, e nedo masero kumaan i wee en touna kaa laa meteto’orong em patou-touanna.20Oh, EMPUNG, loo’onouw, kumura eng kewangko’ eng kineide’angku, kumura eng kebalisa ni imukurku; nateku e mapuri-purikit witu eng gorem em be’ewerku, karengan e limantouw mola em paakaran niaku merangu; witu luar ne see’ku se pinunengla en santi, witu eng gorem em bale e rumara menganup.21Linganouw kumura e nga’angal i penga’angalku, kasuatan e reiy’la si mengengibor i wee niaku; kesaru-kesaruku se liminga tanume eng kacilaka’angku, nisea se melaya-laya’ karengan Nikoo si minapa eiy nyi’a! Meiy mouw satorona e nendo neiy-Mu mouw i abarla i ti’i, wo ma’anouw sea mamuali tanu niaku! 22Ma’anouw em baya eng kalewo’an nea meiy witu en sinaru-Mu, wo siwonouw wia nisea, tanu en siniwo-Mu mola wia niaku eng karengan e reiy’ sa mina’asa eng kaselokangku; karengan lakerouw e nga’angal i penga’angalku, wo nge’enget e nateku.”
Chapter 2

1Oh, kumura si Empung simalelengla si keke’ Sion ampit e linaak witu eng kaupi’an-Na! Kewangko’an e Israel neiy i lawa-Nami waki langit mineiy wia em bumi. E reiy’ paghenangen-Nala eng kontoiyan e ne’a-Na e nedo Nisia nu meupi’. 2Ampit e reiy’ si tongkoupusenna Empung si minunengla e reiy’ sa mina’asa em penguma’an ni Yakub. Sia si kimemula witu e nupi’-Na em benten-benten ni keke’ Yehuda. Sia si minesiki wia em bumi wo kimewurla eng kakolanoan wo se ma’aka-aka – ma’aka-akana.3Witu eng kaupi’an melaya-layas Nisia si rimepu’la e reiy’ sa mina’asa en sunge ni Israel, kimeongi sumoup e lawas lele’osna witu e nedo si kesaru nu tumawi, timunu si Yakub tanu mokan e napi melaya-layas, maseare witu esa nga kaledong. 4Sia si simarala en tingka-Na tanu siesa kesu’usuk ampit minayatla e lawas lele’os-Na tanu siesa kesaru; minunu’ e reiy’ sa mina’asa makasenaangen em beren witu en dasing ni keke’ Sion, kimero’mi nupi’-Na tanu e napi.5Empung si minamuali tanu siesa tou kasu’usuk; Sia si kimemula e Israel, rimimu’umukla e reiy’ sa mina’asa em purina, rimiberekla em benten-bentenna, minepelaker en susa wo e nga’angal wia si keke’ Yehuda. 6Sia si timoro en dasing-Na tanu e numa, kimemula en tampa teto’upan-Na. Waki Sion si EMUNG si simiwola se tou minaliur em pewangko’an wo en sabat, wo simede’ witu eng kaupi’an e nupi’-Na se kolano wo se penulong.7Tuhan si timea’ e mezbah-Na, timele’ula en tampa kudus-Na, simarakanla witu e lawas ne kasu’usuk em beton em puri-purina. E rekeiyan e rame nea witu em Bait ni Empung tanu eng keramean witu e nendo pewangko’an ne jema’ah.8Tuhan si timenggolola kaa laa rumiberekla em beton ni keke’ Sion. Sia si minukur em baya nyi’a ampit en tali i peukur, Sia si reiy’ timaang e lawas-Na kaa laa kumemula nyi’a. Sia si simiwola mengasi’ em beton luar wo em beton ghorem, nisea se timekur waya. 9Neiy i kale’elep em patubo-patubona witu eng gorem en tana’; TUHAN si kimemula wo rimanola eng kekelam-kekelam em pepalenna. Kolanona wo se ma’aka-aka – ma’aka-akana se witu e nelet ne bangsa-bangsa wo’oseiy, e reiy’la si teturu’ waki si EMPUNG, awes tare se wali’an-wali’an se reiy’ mouw minaka’atomi kasi wahyu waki-Nisia.10Rumuberouw neiy i katu’us witu en tana’ em baya se tu’a-tu’a ni keke’ Sion; nisea se mawu’uwur e riawu witu natas eng kokong, wo minakela e roko’ mengasi’. Reraa-reraa’ e Yerusalem se timu’utuke eng kokongna witu en tana’.11Em berenku eng kineas ampit e lue’, eng kasa minarimu’umuk e nateku; minakemu mina’apu e nateku karengan eng kinarewa’an ni keke’ ne bangsaku, karengan neiy i ka’anu minawuleng se koki’-koki’ wo se dade waki pelein-pelein eng kota. 12Wia si ina’na sea mawueiy: “Soo mouw e roti wo e nanggor?”, kasuatan nisea nu neiy i ka’anu minawuleng tanu sitou neiy i kera’aragh waki pelein-pelein eng kota, eng katoroan simengola e nasengan witu em pinalar ni ina’na.13Sapa en toro i papaloo’o-loo’okula wia nikoo, ampit en sapa ku toro manginsuatla nikoo, ee keke’ e Yerusalem? Ampit en sapa ku toro mememange’anla nikoo kaa laa iboren, ee reraa, keke’ Sion? Karengan em pelas tanu en tasik e riberekmu; seiy si laa sumegaya’mi nikoo? 14Wali’an-wali’annu se limoo’ i wee nikoo em pineleloo’ towo wo e reiy’ sisapa. Nisea se reiy’ minapaloo’o-loo’ola eng kaselokannu, kaa laa mesesegaya’la nikoo sumoup. Nisea se rimou’mi i wee nikoo e wenti’-wenti’ towo wo e makaseipen.15Se minapekasa tou melangkoiy se masepe’ lawas karengan nikoo. Nisea se menisi-nisit wo makuyungla eng kokongna en tanume si keke’ Yerusalem: “Nyi’i mouw ku’a re’en eng kota em patotoren ne tou kota kasa wangun, eng kepa’aran eng kaoatan e minapekasana?” 16Witu nikoo em baya ne kesu’usukmu se ngimangala en sumana. Sea se menisi-nisit wo mekare’eketla em ba’ang: “Nikeiy keiy minunengola nyi’a!”, em pokeiy nea, “Wooh, nyi’i mouw e nendona em pengena-ngena’an neiy, nikeiy keiy mine’ani nyi’a, nikeiy keiy limoo’ nyi’a!”17EMPUNG si kimelangola en tiniro’-Nala, Sia si timuanala neiy i nuwu’-Nala, neiy i perenta-Nala eng kasa ketareanna; Sia si timeri reiy’ ampit en tongkoupusen, Sia si simiwola si kasu’usuk aruiy witu nikoo, Sia si rimakekla en sunge ne kesaru-kesarumu.18Rumekeiy mouw wia si Empung ampit e menaleinteng, heiy, keke’ Sion, i papatiisomi e lue’ tanu en so’oso’an oat o wengi; te’a mouw koo meweweela en toumu maseng, te’a mouw em berennu eren! 19Tumo’orouw, rumebekouw witu e nendo wengi, witu eng kasa ketareani nu pinontol tumayur wengi; i wura’arakola em pumpun e natemu nasarla en dano witu en sinaru ni Tuhan, i ayatouw e lawasmu wia-Nisia kaa em patou-touan ne oki-oki’mu, se neiy i ka’anu minawuleng karengan e narem waki tempok-tempok e lalan!20Loo’onouw, EMPUNG, wo tu’usanouw, wia si seiy ku’a re’en Koo simiwo mola nyi’i? Sapa ku’a re’en si wewene si lewo’ sa reiy’ kumaan sioki’na karengan, se oki-oki’ se pabuepe’? Sapa ku’a re’en witu en tampa kudus ni Empung se lewo’ sa reiy’ wunu’un se penulong wo se wali’an?21Neiy i kagholeiy witu e riawu e lalan se taretumou wo se tu’a; reraa-reraaku wo se tole-toleku se minate kaa en santi; Nikoo koo minunu’ nisea e nedo Nikoo nu meupi’, reiy’ ampit entongkoupusen Koo rimeret nisea! 22Tanu mokan witu e nendo pawangko’an Koo mineri’mi em baya se i keide’kula waki esa nga kaledong. E nedo si EMPUNG nu moupi’ e reiy’la siesa tou si’i kaliseiy ka’apa melawir. Nisea se neiyku i bue wo se sinelakumi se pinunengla ne kasu’usukeku.
Chapter 3

1Niaku mouw sitou limoo’ em peme’itan neiy i karenganla en sesa’alit nupi’-Na. 2Nisia si simere’ wo minali niaku mea witu eng kareiydeman e reiy’la siterangna. 3Eng kaulitna, niaku ku winewe-Na minenou-noup ampit e lawas-Na kelabotan e nendo. 4Nisia si kimo’okosla e le’onaku wo eng kuli’ku, e ruiy-ruiyku e rinepu’-Nala.5Nisia si rimedeiyla beton esa nga kaledongku, limedongla niaku ampit eng katekuran wo eng kasusa’an. 6Nisia si timampala niaku witu e reiydem tanu sitou si ure mouw minate. 7Nisia si minenet e reiy’ sa mina’asa lalan mea witu luar i wee niaku, Nisia si mina’akes niaku ampit e rante kawuter. 8Ma’anouw tu’u aku mengere-ngeret wo marekeiy makitulung, e reiy’ lininga-Nala en sombayangku.9Nisia si minape’la e lalan-lalanku ampit em batu pepa’at, wo simiwola nyi’a reiy’ kelangkoiyan. 10Tanu mokan si beruang Sia minontar niaku, tanu mokan si singa witu en tampa kekirongan. 11Nisia si minengkolela e lalan-lalanku, minengisi-ngisi’ niaku wo simiwo niaku neiy i katu’us.12Nisia si simarala em pana-Na, simiwola niaku sesara’an ne oki’na em pana. 13Nisia si simori’isipi witu eng gorem e nateku se reiy’ sa mina’asa oki’na em pana waki lulut-Na. 14Niaku ku minamuali kinetaangan i wee se pakasa’an ne bangsaku, minamuali kekantaren sesero’an nea eng kelabotan e nendo. 15Nisia si minesula niaku ampit eng kape’itan, minee niaku kumoo’ apouw.16Nisia si rimimu’umukla em ba’ang-wa’angku ampit e minee niaku kumaan kerikil; Nisia si minubel niaku mea witu eng gorem e riawu. 17Nikoo koo tima’atasi e nyawaku waki kasejahtera’an, niaku ku limiurla eng ka’aruiyan. 18Em papokeiykula: limiongouw minere’i eng kewangko’angku wo e narapangku wia si TUHAN.19Niaku ku kimeret se i koupus-koupusku, ta’an nisea se minonge’la niaku; penulong-penulongku wo em baya ne tu’a-tu’aku se minate mola em baya nea waki kota, e nedo masero kumaan i wee en touna kaa laa meteto’orong em patou-touanna. 20Oh, EMPUNG, loo’onouw, kumura eng kewangko’ eng kineide’angku, kumura eng kebalisa ni imukurku; nateku e mapuri-purikit witu eng gorem em be’ewerku, karengan e limantouw mola em paakaran niaku merangu; witu luar ne see’ku se pinunengla en santi, witu eng gorem em bale e rumara menganup. 21Linganouw kumura e nga’angal i penga’angalku, kasuatan e reiy’la si mengengibor i wee niaku; kesaru-kesaruku se liminga tanume eng kacilaka’angku, nisea se melaya-laya’ karengan Nikoo si minapa eiy nyi’a! Meiy mouw satorona e nendo neiy-Mu mouw i abarla i ti’i, wo ma’anouw sea mamuali tanu niaku!22E reiy’ sikinesamppetan e nupus o lale’ ni TUHAN, e reiy’ sima’apu-apuna e rahmat-Na, 23en salalu weru susur memo’odo; wangko’ eng kelale’an-Nu! 24“TUHAN nyi’a mouw si wetengku,” em pokeiy ni imukurku, eng karengan e ni’itu niaku ku maarap wia-Nisia.25TUHAN nyi’a mouw si le’os i wee se tou maarap wia-Nisia, i wee si imukur masero Nisia. 26Eng kasa mouw le’os e mengena-ngena’la ampit e minakapenes en tetulungan ni TUHAN. 27Eng kasa mouw le’os i wee siesa tuama mesa’an em bongkouw witu e masa ketaretumouanna. 28Ma’anouw sia rumuber maesa-esa wo makapenes en tou sa si TUHAN si mapapesa’anla nyi’a. 29Ma’anouw sia mapakolo’la en tou ampit eng giona witu riawu, wo’o wona’ wawean arapan.3030 Ma’anouw sia meela eng kere wia si sumepe’ nisia, ma’anouw sia mawesu ampit en sesero’an. 31Karengan e reiy’ i wee eng keure-urena si Tuhan si sumea’la. 32Karengan ma’anouw tu’u Sia minapa eiy em pedis, Nisia kangkasi si moupusela i ki’it eng kewangko’an e nupus lale’-Na. 33Karengan e reiy’ ampit eng kepa’aran e nate Sia malotoiy wo mebalisala se oki-oki’ ni tou.34Sa pengonto-ngontoiyen ampit e ne’a se tinaang-tinaang wia eng kaoatan, 35sa eng hak ni tou ni’i engkolela witu en sinaru Ni Kasarakek, 36ka’apa sitou si patuananla reiy’ adil witu em perkarana, ma’an tu’una si Tuhan si reiy’ lumoo’ nisia?37Seiy si mee nuwu’, takar em baya nyi’a e mamuali? Reiy’ ku’a re’en si Tuhan si minerentala nyi’a? 38Reiy’ ku’a re’en e waki suma Ni Kasarakek o rumou’mi sapa em bu’ul wo sapa e le’os? 39Ka’a se tou matou-tou se menga’angal? Ma’anouw susur tou si nguma’angal tanume en dosana!40Meiy mouw kita sumoisapla wo meriksa em patou-touan ta, wo lumenge wia si TUHAN. 41Meiy mouw kita mopo e nate wo e lawas ta wia si Empung waki sorga: 42Nikeiy keiy simusa mola wo rimangu, Nikoo koo reiy’ minampungela. 43Nikoo koo simalelengla en tou-Mu ampit e nupi’, mekeki’it nikeiy wo mewewunu’ nikeiy e reiy’la sitongkoupusenna.44Nikoo koo simalelengla en tou-Mu ampit e linaak, i ka’ayo en sombayang e reiy’ mete’u lumampat. 45Nikeiy keiy siniwo-Mula seremor wo wengi’is witu e nelet ne bangsa-bangsa. 46Witu nikeiy em baya ne kasu’usuk meiy se ngimangala en sumana. 47En senge’ wo em pure’eket en timoro nikeiy, kapunengan wo eng kakemuan.48Lue’ku e maso’oso’ tanu mokan e wa’atang en dano, karengan eng kinarewa’an ni keke’ ne bangsaku. 49Lue’ku e mapawee-weena mangatetiis, ampit e reiy’ maena-ena’na, 50i ka’ayo si TUHAN si timembomi waki atas wo lumoo’omi waki sorga.51Em berenku em papedamen nge’enget eng karengan eng ka’ada’an ne keke’-keke’ eng kotaku. 52Tanu si wara niaku pengi’i-ngi’iten nea se minamuali kasu’usukku e rereiy’la sikarenganna. 53Nisea se limawala niaku matou-tou witu eng ko’okor, wo mewa’alengla niaku ampit em batu. 54Rano en simongker witu natas eng kokongku, em pokeiykula: “Mapuneng niaku!”55“Oh Tuhan, niaku ku makeret e ngaran-Nu waki to’otolan eng ko’okor kerarem. 56Nikoo koo malinga en suaraku! Te’a mouw Koo mepepenetla en talinga-Mu witu em penga’angalku wo e rekeiy makitulungku! 57Nikoo koo tawi e nedo niaku nu kumeret-Nikoo, Nikoo koo minee nuwu’: Te’a meide’!”58“Oh Tuhan, Nikoo koo minepe’inakutola em perkaraku, Nikoo koo limawirola em patou-touangku. 59Nikoo koo limoo’o mola eng kareiy’adilan witu niaku, oh TUHAN; weeanomi ka’adilan! 60Nikoo koo limoo’o mola e reiy’ sa mina’asa oki’ ghenang nea, e reiy’ sa mina’asa tetiro’an nea witu niaku, 61Nikoo koo liminga mola en sesero’an nea, ee TUHAN, e reiy’ sa mina’asa en tetiro’an nea witu niaku,62en seusuiyen ne tou-tou se mesaru niaku, wo en tetiro’an nea witu niaku kelabotan e nendo. 63Tegha’enola e rumuber tumo’or nea! Niaku ku minamuali kekantaren sesero’an nea.”64“Nikoo koo laa sumiwola sesuli’an witu nisea, ee TUHAN, i ki’it en siniwo e lawas nea. 65Nikoo koo laa kumetela e nate nea; satorona eng kutok-Mu en tumoro nisea! 66Nikoo koo laa kumi’it nisea ampit eng kaupi’an wo munengi nisea waki wawa’ e langit, ee TUHAN!”
Chapter 4

1Woh, e nulit kumeas e mas i ti’i, e mas lenas i ti’i e minaroba; em batu-batu suci i ti’i neiy i katea’ witu en duuna susur e lalan. 2Oki-oki’ ni Sion se maka arga, se esa nga timbang ampit e mas tu’a, e nulit nisea se i papokeiyla kure’-kure’ tana’ en siniwo e lawas ni meneniwo kure’.3Serigala tu’u si mineela en toto’na wo matoto’la se oki-oki’na, ta’an si keke’ ne bangsaku si minawengi’isouw tanu si wara onta waki padang eris.4Lila’ ni dade eng kimerut witu e langitan karengan mare’o; taranak-taranak se makiwee roti, ta’an e reiy’ siesa tou tu’u si minee. 5Se minenaram mekaan en sedaap-sedaap se minate kinelalenan witu e lalan-lalan; se minenaram maruber witu natas en tetedean kirmizi se neiy i kagholeiy witu en tinawunan em pesaan.6Kawengi’isan ni keke’ ne bangsaku e limantouwla en dosa ni Sodom, reiy’ pini’ipitan weren e minegheghoghar e rereiy’la lawas minewe nisia.7Ma’aka-aka – ma’aka-aka se lebe weresi ta’an en salju wo se lebe puti’ ta’an en susu, nouwak nea e lebe mea’ ta’an e mani-mani mea’, tanu e watu nilam e rupa nea. 8En teakan e rupa nea e lebe item ta’an en temur, nisea se reiy’ pasine’un waki lalan-lalan, kuli’ nea eng kimiput witu en duiy-ruiyna, minapera tanu eng kayu.9Lebe ma’aruiy nisea se minate karengan en santi ta’an nisea se minate karengan e narem, se timekur wo mate karengan e rereiy’la siwua’na em penguma’an. 10Ampit e lawas nuesa si wewene rinda malutu se taranak-taranak nea, i wee eng kekaanen nea e nedo nu i karewa si keke’ ne bangsaku.11TUHAN si minayala e reiy’ sa mina’asa eng kaupi’an-Na, minu’uwusla e nupi’-Na melaya-layas, wo limayasla, e napi waki Sion eng kimaan en teto’otolan-teto’otolanna.12Reiy’ ma’eman se raja-raja wia em bumi, o tu’un se penduduk eng kaoatan, kaa se kesaru wo se kasu’usuk se toro ghumorem witu em patubo-patubo Yerusalem. 13Kapualitan i ti’i e minamuali eng karengan en dosa ne nabi-nabina wo eng kawengi’isan ne imam-imamna witu eng keuneranna se timoa’la e raa’ ne tou reiy’ siselok.14Nisea se matuyu-tuyu tanu sitou rapa waki lalan-lalan, kewur karengan en daa’, i ka’ayo se tou se reiy’ mete’u lumeler e labung nea. 15“Sume’epang! Makari’irisen!”, pokeiy ne tou wia nisea, “Sume’epang! Sume’epang! Te’a maleler!”; laa o sea tumingkas wo lumepu, takar lumila’ mouw se bangsa-bangsa: “Nisea se reiy’ toro mena’ lebe ure wia nyi’i.”16TUHAN nuesa si timabuke’isla nisea, reiy’ mouw pa’ar kasi Sia metetu’usla nisea. Em baya ne imam se reiy’ paorematen neala, wo se tu’a-tu’a se reiy’ i koupus neala.17E reiy’ maena-ena’ em beren neiy malelola en tetulungan, ta’an e reiy’ sipenoron; waki pewale tetayuran keiy mengena-ngena’la se esa bangsa se reiy’ mete’u tumulung. 18Nisea se mategha’ eng ke’angan-ke’angan neiy, i ka’ayo keiy reiy’ mete’u kumelang waki pelein-pelein neiy; kesampetan em petou-touan neiy en timawi, e nendo-nendo meiy e lekepouw, yon, eng kesampetan em patou-touan neiy e mina’ayo momi.19Se mengengi’it-mengengi’it nikeiy se lebe repet ta’an si wara rajawali waki reghe-reghesan nisea se mekeki’it nikeiy waki kuntung-kuntung, mapontar nikeiy waki padang gurun. 20Sitou si ni’isu’la ni TUHAN, e nasengan em patou-touan neiy, eng kinasikopan witu em pepo’opot nea, nisia si’i papokeiy meiyla: “Witu en tinerunganna keiy laa tumou witu e nelet ne bangsa-bangsa.”21Lumaya-laya’ wo mepa’a-pa’arouw, heiy keke’ Edom, nikoo si maena’la en tana’ Us, o kangkasi wia nikoo em piala e laa i ka’ayo, nikoo koo laa mamuali tinoek laa o moteiyla en toumu! 22E rine’i mola eng kaselokannu, keke’ Sion, e reiy’ mouw laa kasi si TUHAN mali nikoo mea witu eng gorem em pasea’an, ta’an eng kaselokannu, keke’ Edom, e laa suli’an-Na, wo en dosa-dosamu e laa i ongka’-Nala.
Chapter 5

1Ghenangenouw, ee TUHAN, sapa e minamuali witu nikeiy, tu’usanouw wo loo’onola eng kahina’an neiy. 2Eng kapunya’an pusaka meiy e minera wia se tou walina, em bale-wale meiy wia se tou wo’oseiy. 3Nikeiy keiy minamuali oki’ ula, reiy’ siama’, wo si ina’ meiy si tanu se balu. 4E rano meiy keiy makoo’ ampit e mawear, nikeiy keiy maka’ato eng kayu ampit em pawearan.5Nikeiy keiy pengi’iten tawi-tawi, nikeiy keiy mawedu, i wee nikeiy e rereiy’la siasengna. 6Nikeiy keiy kimaya’la e lawas wia si Mesir, wo wia si Asyur kaa laa mawesu ampit e roti. 7Ama’-ama’ meiy se simiwo en dosa, nisea se reiy’ mouw wia kasi, wo nikeiy keiy timanggong eng kawengi’isan nea.8Pelayan-pelayan se maperenta witu nikeiy; se minayami nikeiy waki lawas nea e reiy’la. 9Ampit em bahaya maut karengan e regoan en santi waki padang gurun, nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ medo eng kekaanen neiy. 10Kuli’ meiy e minewaa tanu mokan e ramporan karengan e nge’engetna eng kelalenan.11Nisea se minerkosa se wewene-wewene waki Sion wo se reraa-reraa waki kota-kota e Yehuda. 12Ma’aka-aka – ma’aka-aka se rinantong e lawas nea, em baya ne tu’a-tu’a se reiy’ paorematen.13Taretumou-taretumouw se lewo’ sa reiy’ mesa’an e watu galean, oki-oki’ se neiy i ka’anu karengan eng kawuterna em pepesa’anan kayu. 14Em baya ne tu’a-tu’a se reiy’ mouw mengeru-ngerur kasi waki pepalen leloangan, em baya ne tole se minena’ mepa’ayang kecapi.15Minere’i mouw eng kelaya-laya’an e nate meiy, e na’engketen-na’engketen neiy e minaroba minamuali pengasi’an. 16E mahkota e limenta’ momi waki kokong meiy. Ohoiy nikeiy, karengan nikeiy keiy simiwo mola en dosa!17Karengan e nyi’i mouw e nate meiy e rara, karengan e nyi’i mouw em beren neiy e minakewur: 18karengan eng kakenturan Sion eng karese, witu e wisa se asu-asu en talun se subelatla.19Nikoo, ee TUHAN, si rumuber eng keure-urena, e reruberan-Nu e minena-ena’ waki masa mea waki masa! 20Ka’a Koo lumiurla nikeiy eng keure-urena, timele’ula nikeiy tuana eng keure? 21Alinouw keiy mareng wia-Nikoo, ee TUHAN, takar nikeiy keiy laa mareng, werunola e nendo-nendo meiy tanu eng kasa ketareanna! 22Ka’apa, sapa ku’a Koo timea’ mouw nikeiy kasa uli-ulit? Kasa meupi’ ku’a re’en Nikoo witu nikeiy?

Ezekiel

Chapter 1

1Witu en te’un katelu nga pulu’, witu en sumedot kaepat, witu en tanggal lima en sumedot ni’itu, eng katoroan niaku nu mewali-wali em baya ne neiy i sea’ witu e li’ilik en so’soo’an Kebar, i kawuka’ mouw e langit wo niaku ku limoo’ em pineleloo’-pineleloo’ en tanume si Empung. 2Witu en tanggal lima en sumedot ni’itu, nyi’a i ti’i en te’un kalima nu reiy’ mouw si raja Yoyakim nu neiy i sea’, 3o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si imam Yehezkiel, oki’ ni Busi, waki wanua ne tou eng Kasdim waki li’ilik en so’oso’an Kebar, wo maname eng kakuasa’an ni TUHAN e limi’ikerla nisia.4Laa o ku lumoo’, e nulit, e reghes tumokol en simengomi waki amian, wo e mali-ali esa nga me’eme’ linaak kasela ampit e napi makera-kerap wo e linaak i ti’i e linedongla en sena’; witu eng gorem, witu eng keuneran e napi i ti’i eng kinaloo’an tanu en suasa maserengat. 5Wo witu eng keuneran e ni’itu kangkasi wawean e minasarla se epat makhluk matou-tou wo en teinti’i mouw em paloo’onna nisea: nisea se mange’anla sitou, 6ta’an siesa o siesa se makapunya epat ghio wo wia siesa o siesa e wawean kangkasi epat kale’ekeuw.7Ne’a nea nyi’a mouw e teren wo em palar e ne’ana tanu en sulu ni oki’ ni sapi; ne’a-ne’a i yi’i e maserengat tanu en tambaga tare mouw ghoson. 8Witu e nepat siri’ nea witu em bawa’ eng kale’ekeuw-kale’ekeuwna paloo’on e lawas ni tou. Tanume en saruan wo eng kale’ekeuw nea nu epat nyi’a mouw en teinti’i: 9Nisea se minaleleran ampit eng kale’ekeuwna; nisea se reiy’ mapurikit sa makelang, siesa o siesa se makelang teren mea waki rerior.10Eng gio nea em paloo’on teinti’i: kaepat nea se makapunya eng gio ni tou witu en saruan, eng gio ni singa witu esa nga weka lele’os, eng gio ni sapi witu esa nga weka kawii, wo eng gio ni rajawali witu muri. 11Eng kale’ekeuw-kale’ekeuw nea neiy i welare mea waki atas; nisea se mineleleleran ampit e nesa nge paar kale’ekeuwna wo e nesa nge paar kale’ekeuw walina en timutuwla e nouwak nea. 12Siesa o siesa se makelang meneren mea waki rerior; mea waki matorome wisa e roh i ti’i laa me’a, manamome nisea mengea, nisea se reiy’ mapurikit sa makelang.13Witu e nuner ne makhluk matou-tou i ti’I paloo’on tanu em baana e napi melayas, tanu e nobor, e maoghe mea o meiy witu e nelet ne makhluk-makhluk matou-tou i ti’i, wo e napi i ti’i e masena’ kasuatan waki e napi i ti’i eng kerap e mesesaka’an. 14Makhluk-makhluk matou-tou i ti’i se matelew mea o meiy tanu eng kerap.15Niaku ku limoo’, e nulit, waki atas en tana’ witu esa nga weka niesa o niesa waki se epat makhluk-makhluk matou-tou i ti’i wawean e nesa wola. 16Rupa em bola-wola i ti’i tanu en serengatna em permata pirus wo e nepat nyi’a e mange’an; kinesesiwona tanu mokan em bola esa em bitu eng keuneran em balina.17Sa sea makelang nisea se toro matorome e nepat tetoroan; nisea se reiy’ mapurikit sa makelang. 18Nisea se makapunya reriker wo niaku ku limoo’, kaa esa nga kaledong e reriker epat i ti’i e wuta ampit em beren.19Sa se makhluk-makhluk matou-tou i ti’i kumelang, em bola-wola i ti’i kangkasi e makelang witu esa nga weka nea; wo sa se makhluk-makhluk matou-tou i ti’i ka’adetani waki atas en tana’, em bola-wola i ti’i ni’i kaki’it ka’adetan. 20Metetoro wisa e roh i ti’i laa me’a, mea maname sea mengea, wo em bola-wolana e mewali-wali i kaki’it ka’adetan ampit nisea, karengan e roh ne makhluk-makhluk matou-tou i ti’i em bitu eng gorem em bola-wolana. 21Sa se makhluk-makhluk matou-tou i ti’i makelang, em bola-wola i ti’i eng kumelang; sa sea mena’, em bola-wola i ti’i e mena’; wo sa sea ka’adetani waki tana’, em bola-wola i ti’i e mewali-wali ka’adetani ampit nisea; karengan e roh ne makhluk-makhluk matou-tou i ti’i em bitu em bola-wolana.22Witu natas eng kokong ne makhluk-makhluk matou-tou i ti’i wawean e mange’anla en cakrawala, em paloo’ola tanu eng hablur eis e makahebaten, neiy i kawelar witu natas eng kokong nea. 23Wo witu e wawa’ en cakrawala i ti’i eng kale’ekew nea neiy i welarla minakateren, e nesa limeler em balina; wo e nesa o nesa e makapunya esa nge paar kale’ekeuw en timutuwla e nouwak nea.24Sa sea makelang, niaku ku malinga en suara eng kale’ekeuwna tanu en suara en tuunan maerut, tanu en suara Ni Kasakuasa, tanu eng karungkea’ ne laskar ka’asa’an; sa sea mena’, eng kale’ekeuwna neiy i wayala timalo’aiy. 25Takar kalinga’anouw en suara waki atas en cakrawala em bitu natas eng kokong nea; sa sea mena’, eng kale’ekeuwna neiy i wayala timalo’aiy.26Witu natas en cakrawala em bitu natas eng kokong nea wawean e mange’anla en takhta paloo’ola tanu em permata lazurit; wo witu natas e mange’anla en takhta i ti’i wawean em paloo’ola tanu e rupa ni tou.27Waki mange’anla e rereenanna i ka’ayome waki atas niaku ku limoo’ tanu en suasa maserengat wo tanu e napi pinorongala esa nga kaledongna; wo waki mange’anla e rereenanna i ka’ayome waki wawa’ niaku ku limoo’ tanu e napi linedongla en sena’. 28Tanu em borang kole’, eng kaloo’an witu e noras naro waki linaak-linaak, tuana mouw eng kinaloo’an en sena’ limedongla nyi’a. Tuana mouw kinaloo’an eng kamulia’an ni TUHAN. E nedo niaku nu limoo’ nyi’a niaku ku simempe minongkot, laa o ku luminga en suara-Na e minee nuwu’.
Chapter 2

1E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, tumo’orouw wo rumedeiy, karengan Niaku ku laa mesesusuiy ampit nikoo.” 2Eng kasuatan Nisia nu masusuiy ampit niaku, marengomi e rohku witu eng goremku wo i taga’na mola niaku. Kamurian niaku ku liminga Nisia si masusuiy ampit niaku. 3E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, Niaku ku tumoke nikoo wia se tou Israel, wia se bangsa rumerangu se rimangu mola mesaru Niaku. Nisea wo se nene moyang nea se reiy’ mouw melale’la witu Niaku i ka’ayo e nendo i yi’i kangkasi.4Wia se see’ i yi’i mouw, se kete kokong wo kete ate, Niaku ku tumoke nikoo wo e lewo’ sa reiy’ koo lumila’la wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 5Wo le’os sea lumingala ka’apa reiy’ – karengan nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu – nisea se laa mamete’ula kaa siesa nabi si witu eng keuneran nea.6Wo nikoo, oki’ ni tou, te’a mouw meide’ lumoo’ nisea ma’anouw tu’u lumingala e lelila’an-lelila’anna ma’anouw tu’u koo witu eng keuneran eng ketama wo en tetune wo koo maena’ tawi ni kalajengking. Te’a mouw meide’ malingala e lelila’an-lelila’anna wo te’a mouw kumori’ lumoo’ eng giona, karengan nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu.7I pa’ayo mola e lelila’an-lelila’ang-Ku wia nisea, le’os sea pa’ar lumingala ka’apa reiy’, karengan nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu. 8Wo nikoo, oki’ ni tou, linganouw sapa e neiy-Ku i nuwu’la wia nikoo; te’a mouw mererangu tanu se kaum rumerangu i yi’i. I nganga mola en sumamu wo kaanenouw sapa e neiy-Ku i weela wia nikoo.”9Niaku ku limoo’, eng kaulitna wawean e lawas neiy i kekaya’ wia niaku, wo nulit, en tiniboiyan-Na e nesa langkunan eng kaol, 10laa o i pitar-Nala witu en sinaruku. Langkunan eng kaol i ti’i em pinatikan minepepurikitan wo maname neiy i kepatik eng kekantaren-kekantaren na’aripen, e nga’angal i penga’angal wo e rebekan.
Chapter 3

1E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, kaanenouw sapa e loo’onnu wia nyi’i; kaanenouw e langkunan eng kaol i yi’i wo mea mouw, sumusuiy mouw wia se kaum Israel.” 2Takar kumuka’la en sumaku wo i wee-Nala e langkunan eng kaol i ti’i kaanengku. 3O laa e nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, kaanenouw e langkunan eng kaol neiy-Ku i weela i yi’i wia nikoo wo pumpunanouw en tiannu ampit e ni’itu,” Laa o ku kumaan nyi’a wo e nanamna e nemis tanu e madu witu en sumaku.4E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, meiy, mea mouw wo atonola se kaum Israel wo i pa’ayo mola e lelila’an-lelila’ang-Ku wia nisea. 5Karengan nikoo koo reiy’ neiy i toke wia se esa bangsa se maka baasa ne wo’oseiy wo se wuter lila’, ta’an wia se kaum Israel; 6reiy’ wia se kelaker ne bangsa-bangsa se maka baasa ne wo’oseiy wo se wuter lila’ e reiy’ kasilighannu em baasana. Sa wona’na Aku tumoke nikoo wia se bangsa tuana, nisea se laa lumingala nikoo. 7Ta’an laa se kaum Israel se so’o melelingala nikoo, karengan nisea se so’o melelingala Niaku, karengan se minapekasa kaum Israel se makakokong watu wo makete e nate.8Loo’on, Niaku ku tume’etepla e natemu mesaru nisea se makakokong watu wo mebajala en semangatmu mesaru eng kaketean e nate nea. 9Tanu watu e intan, e lebe kete ta’an em batu Kutume’etepla e natemu; te’a mouw meide’ wia nisea wo te’a mouw kumori’ lumoo’ eng giona, karengan nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu.”10Tumodongla nyi’a e nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, weeanola ghenang e reiy’ sa mina’asa lelila’ang-Ku e laa-Ku i penenuwu’la wia nikoo wo i wee mola en talingamu wia nyi’a. 11Meiy, mea mouw wo atonola se tou-tou neiy i sea’, ka’ampit esa nge bangsamu, sumusuiy mouw wia nisea wo i lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan; le’os sea pa’ar melelingala ka’apa reiy’.”12Takar e Roh i ti’i e minadet niaku, wo niaku ku liminga witu e muriku e nesa suara maeder kaente’, e nedo eng kamulia’an ni Empung limongkot minatasi waki tampana, 13nyi’a i yi’i en suara waki kale’ekew-kale’ekew ne makhluk-makhluk matou-tou e maghesouw siesa o se walina, wo e walinana e ni’itu en suara meka’aret waki em bola-wola, e nesa suara maeder kaente’.14Wo e Roh i ti’i e minadet wo minali niaku, wo niaku ku minea ampit e nate pasu’ wo ampit em peme’anen pe’it, karengan eng kakuasa’an ni TUHAN e malupu niaku ampit eng kasa me’ulit. 15Tuana mouw niaku nu mineiy wia se tou-tou neiy i sea’ se maena’ witu e li’ilik en so’oso’an Kebar waki Tel-Abib wo maname niaku ku rimuber neiy i katu’us witu eng keuneran nea eng keurean pitu nga endo.16Nu reiy’ mouw em pitu nga endo o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 17“Heiy oki’ ni tou, Niaku ku timataapola nikoo mamuali tumetayur ne kaum Israel. Sakawisa koo lumingala e nesa nuwu’ waki Niaku, nge’enge’anola sea witu e ngaran-Ku. 18Sa Aku mee nuwu’ wia sitou lewo’: Nikoo koo tantu laa ukumen paten! – wo nikoo koo reiy’ ngime’enge’la nisia ka’apa reiy’ lumila’ sapa-sapa kaa laa ngume’enge’la sitou lewo’ i ti’i waki patou-touanna e lewo’, rio sia minena-ena’ matou-tou, sitou lewo’ i ti’i si laa mate witu eng kaselokanna, ta’an Niaku ku laa kume’i e wewingkot pemesa’anen witu e nyawana waki nikoo. 19Ta’an sa wona’na koo ngume’enge’la sitou lewo’ i ti’i wo sia reiy’ murikiti waki kalewo’anna wo waki patou-touanna lewo’, sia si laa mate witu kaselokanna, ta’an nikoo koo limawirola e nyawamu.20Sa wona’na siesa tou ulit si murikiti waki kaulitanna wo nisia si masiwo em biles, wo Niaku ku rumeta’la e watu kasu’usu’an witu en sinaruna, sia si laa mate. Eng karengan nikoo koo reiy’ ngime’enge’la nisia, nisia si laa mate witu en dosana wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kaulitan em pina’ayangnala e reiy’ laa peghena-ghenangen, ta’an Niaku ku laa kume’i e wewingkot pemesa’anen witu e nyawana waki nikoo. 21Ta’an sa wona’na koo ngume’enge’la sitou ulit i ti’i rio sia te’a mesesiwo en dosa wo memang reiy’ simiwo en dosa, sia si laa minena-ena’ matou-tou, karengan nisia si pa’ar sumungkul e ngenge’enge’, wo nikoo koo limawirola e nyawamu.”22Takar e maname eng kakuasa’an ni TUHAN e limi’ikerla niaku wo Nisia si minee nuwu’ wia niaku: “Tumo’orouw wo mea mouw waki kewong, maname Niaku ku laa sumusuiy ampit nikoo.” 23Niaku ku timo’or wo mea waki kewong; eng kaulitna maname eng kinaloo’an eng kamulia’an ni TUHAN tanu eng kamulia’an e linoo’ ku mola waki li’ilik en so’oso’an Kebar, wo aku mongkot.24Ta’an ghumoremouw e Roh mea witu eng goremku wo i taga’nala niaku, laa o Sia sumusuiy ampit niaku, pokeiyna: “Mea mouw mareng, kurungenola en toumu witu eng gorem em balemu. 25Wo nikoo, oki’ ni tou, eng kaulitna, nikoo koo laa wa’akesen ampit en tali wo laa torongkun, i ka’ayo koo reiy’ mete’u kumaluar ghumorem witu eng keuneran nea.26Wo Niaku ku laa sumiwo e lila’mu kumerut witu e langit-langitmu, i ka’ayo koo mawowo’ wo reiy’ laa rumekak menge’i-nge’i, karengan nisea se kaum rumerangu. 27Ta’an sa Aku sumusuiy ampit nikoo, Niaku ku laa muka’ en sumamu wo nikoo koo laa lumila’la wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Sitou pa’ar luminga, ma’anouw sia luminga; wo sitou pa’ar mewewayala, le’osouw mayala, karengan nisea se kaum rumerangu.”
Chapter 4

1“Nikoo, oki’ ni tou, medo mouw e nesa tela, i reta’la witu en sinarumu wo i lumi mouw witu natasna e nesa kota, nyi’a i ti’i e Yerusalem. 2I lumi mouw eng kota i ti’i witu eng ka’ada’an kinepung: i redeiyla e nesa benten pakepungan, i tawun kangkasi en tana mamuali beton pakepungan, i tampala em pedasingan ne suraro wo ransunen em pakakas-pakakas tetubal esa nga kaledong eng kota i ti’i. 3Laa o medo mouw esa nga werot wesi wo i redeiy mola ni’itu witu e neletmu ampit eng kota i ti’i mamuali kedir wesi, kamurian i tuyu mola eng giomu tumorome eng kota i ti’i, i ka’ayo eng kota i ti’i em bitu eng ka’ada’an kinepung, wo nikoo mouw si kimepung nisia. Nyi’i mouw e minamuali lambang i wee se kaum Israel.4Ghumoleiy mouw koo witu en siri’ kawiimu wo Niaku ku laa mesa’anla e nukuman ne kaum Israel witu nikoo. Pira nga endo koo ghumoleiy tuana, eng keurean e ni’itu mouw koo mesa’an e nukuman nea. 5Teinti’i mouw Niaku tumantula i wee nikoo: Pira nge te’un e nukuman ne kaum Israel, tuana nga endo mouw koo mesa’an e nukuman nea, nyi’a i ti’i en telu nga atus siouw nga pulu’ nga endo.6Sa koo kimawusola e nendo i yi’i, ghumoleiy mouw koo i wee eng karuana, ta’an witu en siri’ lele’osmu wo pesa’anenouw e nukuman ne kaum Yehuda epat nga pulu’ nga endo eng keurena; Niaku ku tumantula i wee nikoo e nesa nga endo i wee e nesa nge te’un. 7I tuyu mola eng giomu wia em pakepungan e Yerusalem wo i kepelola eng kekunteiymu wia nisia wo menti’ mouw sumaru eng kota i ti’i. 8Loo’on, Niaku ku laa ma’akes nikoo ampit en tali, i ka’ayo koo reiy’ mete’u murikiti waki siri’ esa mea waki siri’ walina i ka’ayo koo kumawusla e nedo pakepungan i ti’i.9Tumodongla nyi’a medo mouw gandum, jelai, kacang mea’ wangko’, kacang mea rintek, jawan wo en sekoi wo i wee mouw witu e nesa kure’ wo lutu’enouw i tu mamuali roti i wee nikoo. Ni’itu mouw eng kekaanennu eng keurean nikoo nu ghimoleiy witu en siri’mu, nyi’a i ti’i en telu nga atus siouw nga pulu’ nga endo. 10Wo eng kekaanennu e lewo’ sa reiy’ kaanennu e laa i tantula en timbanganna, nyi’a i yi’i e rua nga pulu’ syikal esa nga endo; kaanenouw i tu witu e nedo-nedo neiy i ketantu. 11E rano pakoo’on tu’u i wee nikoo e laa i tantula, esa nga paenem hin eng kelakerna; koo’onouw i tu witu e nedo-nedo neiy i ketantu.12Kaanenouw e roti i ti’i tanu e roti jelai tabuleleng wo nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumunu nyi’a witu natas en te’i ni tou em pera mouw witu en sinaru nea.” 13Tumodongla nyi’a si TUHAN si minee nuwu’ : “Niaku ku laa tumea’ se tou Israel mea witu eng keuneran ne bangsa-bangsa wo en tuana mouw sea laa kumaan e rotina makari’irisen maname.”14Takar ku miningkot: “O welegh, EMPUNG Tuhan, eng kaulitna niaku ku reiy’ ma’an mekasa i pari’irisla wo waki e masa mudaku i ka’ayo en teakan e reiy’ ma’an mekasa aku kumaan em bangke ka-apa en tele’u ni pengaanen ni tekapen lela’; awes kangkasi e reiy’ ma’an mekasa ghumorem witu en sumaku i yi’i e le’ona wange mouw.” 15O laa e nuwu’-Na wia niaku: “Loo’on, sa tuana Niaku ku miyonla nikoo makela en te’i ni sapi sawel en te’i ni tou wo tununouw e rotimu witu e natas nyi’a.”16Nu reiy’ mouw i tu Nisia si minee nuwu’ wia niaku: “heiy, oki’ ni tou, eng kaulitna, Niaku ku laa munengla e walun kekaanen waki Yerusalem – wo nisea se laa kumaan e roti neiy i ketantu en timbanganna ampit e nate kori’; o kangkasi nisea se laa kumoo’ e rano witu e nukuran minakar ampit e nate tekur reawa’ – 17ampit e maksut, rio sea reiy’ awes kekaanen wo kekoo’on wo nisea nu waya se mamuali tekur reawa’, i ka’ayo sea
Chapter 5

1Wo nikoo, oki’ ni tou, medo mouw esa santi katelew wo pakenouw i tu tanume em paaghi’ sesukur ni mengengunting, sukurenouw em bu’ukmu wo en sokommu ampit e ni’itu; o laa medo mouw e nesa tetimbangan wo pemete-metengenouw em bu’ukmu. 2Esa nga patelu e lewo’ sa reiy’ tununnu ampit e napi witu eng keuneran eng kota i ti’i nu kimawusouw e nedo pakepungan nisia; esa nga patelu e lewo’ sa reiy’ edonnu wo ta’atakenouw ampit en santi i ti’i esa nga kaledongna; wo e nesa nga patelu kasi i sera mome witu eng gorem e reghes, Wo Niaku ku laa sumawut en santi waki muri nea.3Nikoo koo lewo’ sa reiy’ medomi oki’ waki wu’uk i ti’i wo saputen witu en tempokna en tali e roko’mu. 4Wo mekasape’ kasi koo lewo’ sa reiy’ medomi waki nisia, i terekla witu e napi wo rengisela sia maname; maname e laa rumou’mi e napi kaa laa kumaan se minapekasa kaum Israel. Wo lumila’ mouw wia nisea:5Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Nyi’i mouw e Yerusalem! Witu eng keuneran ne bangsa-bangsa i tampa-Kula sia wo esa nga kaledongna wawean em banua-wanua nea. 6Sia si rimangu mola witu e natoran-natorang-Ku si lebe lewo’ ta’an se bangsa-bangsa wo witu eng katataapan-katatapang-Ku si lebe lewo’ ta’an em banua-wanua e witu esa nga kaledongna; karengan nisea se simede’ e natoran-natorang-Ku wo eng kalakuan nea e reiy’ minatoroan ampit eng katataapan-katataapang-Ku.7Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikoo koo lebe lewo’ ta’an se bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu wo eng kalakuannu e reiy’ minatoroan ampit eng katataapan-katataapang-Ku wo nikoo koo reiy’ matuanala e natoran-natorang-Ku, awes tare nikoo koo matuanala e natoran-natoran ne bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu, 8kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku, yon Niaku nuesa ku laa mamuali kesarumu wo Niaku ku laa meela ukuman wia nikoo witu en sinaru ne bangsa-bangsa.9Eng karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu wengi’is e laa-Ku siwon witu nikoo e reiy’pe’ ma’an mekasa siwong-Ku wo e reiy’pe’ ma’an mekasa kasi laa-Ku siwon. 10Kaa ni’itu witu eng keunerannu se ama’-ama’ se kumaan se oki-oki’na wo se oki-oki’ se kumaan si ama’na wo Niaku ku laa meela ukuman wia nikoo kasuatan em baya en timele’upe’ kasi waki nikoo e laa-Ku i serala mea waki e minapekasa ruuna e reghes.11Kaa ni’itu, demi Niaku si matou-tou, en tuana mouw en nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, eng kaulitna eng karengan nikoo koo simeremorla en tampa kudus-Ku ampit se reiy’ sa mina’asa se dewamu makari’irisen wo ampit e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu wengi’is, Niaku nuesa ku laa rumewala nikoo; Niaku ku reiy’ laa medamla meupus wo reiy’ laa sumine’u en tongkoupusen. 12Esa nga patelu waki nikoo se laa mate tena’an e rumara menganup wo mate kelalenan witu eng keunerannu; esa nga patelu se laa mate kaanen en santi witu esa nga kaledongmu; wo se esa nga patelu kasi se laa-Ku i serala mea waki minapekasa weren e reghes wo Niaku ku laa sumawut en santi waki muri nea.13Niaku ku laa tumurusla e nupi’-Ku wia nisea, i ka’ayo e nate-Ku pasu’ e lumompon sumoup wo Niaku ku medam mateu-teula; wo nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si TUHAN limila’la nyi’a witu en tetayureng-Ku, e nedo Niaku nu tumurusla e nupi-Ku wia nisea. 14Niaku ku laa sumiwo nikoo mamuali riberek wo wu’ana en sesero’an witu nelet ne bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu witu en sinaru ne tou se maleasi waki nikoo.15Nikoo koo laa mamuali wu’ana en sesero’an wo e weweleiyan, mamuali ngenge’enge’ wo e nesa mekeide’en i wee se bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu, e nedo Niaku nu meela ukuman wia nikoo witu e nupi’ wo eng kaupi’an wo witu e wewetuan-wewetuan eng kaupi’an – Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a – 16e nedo Niaku nu mapa eiy witu nikoo eng kelalenan kahebat, e makapunengen, wo Niaku ku mapa eiy nyi’a kaa laa mepepunengla nikouw, e nedo Niaku nu mapahebat em bencana kelalenan witu nikoo wo munengla e walun kekaanennu. 17Niaku ku laa mapa eiy eng kelalenan witu nikoo wo se tekapen-tekapen lela’ witu eng keunerannu, se laa munengla se oki-oki’mu; rumara menganup e laa rumangu wo e raa’ e laa sumo’oso’ witu eng keunerannu wo Niaku ku laa mapa eiy en santi witu nikoo, Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a.”
Chapter 6

1Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu mea waki kuntung-kuntung Israel wo menti’ mouw sumaru nisea! 3I lila’ mola: Heiy kuntung-kuntung Israel, linganola e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan! Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia eng kuntung-kuntung wo eng kakenturan-kakenturan, wia e lare’-lare’ en so’oso’an wo eng kewong-kewong: Nulit Niaku ku laa mapa eiy em paseke’an witu nikoo wo Niaku ku laa munengla eng kakenturan-kakenturan patuleannu.4Mezbah-mezbahmu e laa malulu mapenes wo em padupa’an-padupa’annu e laa terin; wo Niaku ku laa ghumoleiyla se tou-toumu kinawunu’an witu en sinaru em berhala-berhalamu. 5Niaku ku laa me’epesla e mayat-mayat ne tou Israel witu en sinaru em berhala-berhala nea wo sumerala en duiy-ruiymu lumedong e mezbah-mezbahmu.6Wisa i te koo mena’, eng kota-kotamu e laa mamuali riberek wo eng kakenturan-kakenturan patuleannu e laa malulu mapenes, rio e mezbah-mezbahmu eng kemunla wo i tele’ula malulu mapenes, em behala-berhalamu e rimu’umukela wo re’inla, em padupa’an-padupa’annu e ranonla wo en siniwo-siniwo e lawasmu e re’inla. 7Wo se tou-toumu kinawunu’an se laa mangapepeteiy witu eng keunerannu wo nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN.8Ta’an se esa nga weteng, nyi’a i ti’i se neiy i kaliseiyi waki santi, se laa-Ku i tele’ula matou-tou witu e nelet ne bangsa-bangsa, sakawisa kouw i serala mea waki wanua-wanua i ti’i. 9Maname, witu eng keuneran ne bangsa-bangsa, mea wisa nisea alin kinetaangan, se tou-tou se neiy i kaliseiyi waki elet miouw se laa ghumenang wia-Niaku, e nedo Niaku nu marengla e nate nea mesa’amek i ti’i, se mina’akatomi waki-Niaku wo minerala em beren nea, se reiy’ maena-ena’ mesa’amek ampit maki’itla se berhala-berhala nea; takar nisea nuesa se laa medam mekekero’ lumoo’ eng kalewo’an patuanan neala wo lumoo’ e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon nea kasa wuruk. 10Wo nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN wo e reiy’ sesusuiyen reghes, sa Aku mee nuwu’ laa merera’araghla eng kacilaka’an i yi’i witu nisea.”11Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Sumepe’ mouw wo i raba’ mola e ne’amu witu en tana’ wo i aleiy mola: Maato-ato! Eng karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon ne kaum Israel eng kasa wu’ul wo e lewo’, nisea se laa i kapeteiy mate karengan en santi, kelalenan wo e rumara menganup. 12Se wa’akat se laa mate karengan e rumara menganup, se tawi se laa i kapeteiy karengan en santi se neiy i kaliseiy ma’an se kinapiara’an se laa mate karengan eng kelalenan. Tuana mouw Niaku nu laa tumurusla e nupi’-Ku wia nisea.13Wo nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN, e nedo se tou-tou nea kinawunu’an se minangapepeteiy witu eng keuneran ne berhala-berhala nea limedong e mezbah-mezbahna, waki atas susur eng kakenturan kerakek wo waki atas em baya en toka-toka eng kuntung, witu e wawa’ susur e nakana karirung wo susur e nakana penaangan e wuta em pangana-pangana, witu en tampa wisa nisea maali en tetule sesempe mawou sedaap i wee em baya se berhala-berhala nea. 14Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumaru nisea wo en tana’na, wisa i te sea maena’, e laa-Ku siwon mapuneng wo malulu mapenes muleiymi waki padang gurun i ka’ayome waki Ribla wo nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 7

1Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Nikoo, oki’ ni tou, i lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia en tana’ Israel: Kumawus! Kumawusouw e nepat ruuna en tana’ i ti’i.3Yi’in eng kesampetannu e mina’ayo mouw wo Niaku ku tumoa’la e nupi’-Ku witu nikoo wo Niaku ku laa makimla nikoo e minatoroan ampit eng kapawinta-winta’mu wo Niaku ku laa sumuli’la wia nikoo e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu kasa wuruk. 4Niaku ku reiy’ laa medam meupus wia nikoo wo reiy’ laa sumine’u en tongkoupusen, ta’an Niaku ku laa sumuli’la wia nikoo e minatoroan ampit eng kapawinta-winta’mu wo em pasiwo-siwonnu kasa wuruk e laa i katoro witu nikoo. Takar nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN.5Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, eng kacilaka’an demi eng kacilaka’an e laa meiy! 6Kesampetan e meiy, eng kesampetan e mina’ayo mouw, tanu mokan nisia si minawongke sumaru nikoo, loo’on eng ke’e eiyna! 7Kacilaka’an e meiy witu nikoo, heiy penduduk em banua! Nedona e mineiy, nedona e mina’ayo mouw! Nendo merame-rame, reiy’ e merio-rio waki atas eng kuntung-kuntung.8En teakan ampit e makarengan Niaku ku laa tumoa’la eng keupi’ang-Ku witu nikoo wo tumurusla e nupi’-Ku wia nikoo, Niaku ku laa makimla nikoo minatoroan ampit eng kapawinta-winta’mu wo sumuli’la wia nikoo e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu kasa wuruk. 9Niaku ku reiy’ laa medam meupus wo reiy’ laa sumine’u en tongkoupusen; minatoroan ampit eng kapawinta-winta’mu e laa-Ku i suli’la wia nikoo wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wuruk e laa i katoro witu nikoo. Takar nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku,TUHANouw, si munengla.10Loo’on, e nendona e nulit mineiy: kacilaka’an e laa tumoro, kawengi’isan en sumuru, katingkeiyan en timuwu’. 11Kaketean masiwo waya’an eng kepa’ar, e minamuali tetobol e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an. E reiy’la waki nisea e neiy i katele’u, le’os waki kalokonan nea ka’apa tu’u waki kamewa’anna; kawulouwanna tu’u e laa mere’i.12Nedona e meiy, nendona en timawi! Ma’anouw si meneles si te’a melaya-laya’ wo ma’anouw si mewangker si te’a mengasi’ , karengan eng kenanaran e nupi’ neiy i katoro witu e reiy’ sa mina’asa eng karingka’an nea. 13Karengan si mewangker si reiy’ laa mareng wia em pewangkerna, ma’anouw tu’u sea wiape’ eng keuneran ne tou matou-tou, karengan eng kenanaran e nupi’ neiy i katoro witu e reiy’ sa mina’asa eng karingka’an nea wo e reiy’ mouw mete’u taangen kasi, wo siesa tou tu’u si reiy’ mete’u metetaangla em patou-touanna eng karengan eng kaselokanna.14Sengonouw en sesebungen wo sadianola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa! Ta’an siesa tou tu’u si reiy’ maju sumeke’, karengan eng kenanaran e nupi’-Ku neiy i katoro witu e reiy’ sa mina’asa eng karingka’an nea. 15En santi em baki luar kota, rumara menganup wo eng kelalenan em bia eng gorem. Seiy i te si waki luar kota si laa mate karengan en santi, wo seiy i te si wia eng gorem eng kota si laa mapuneng kaa eng kelalenan wo e rumara menganup. 16Wo sa tu’u wawean se neiy i kaliseiyi waki elet nea, nisea se laa mena’ waki kuntung-kuntung tanu se wara wukur waki kewong-kewong, em baya nea se rumebek, siesa o siesa karengan eng kaselokanna nuesa.17Em baya e lawas neiy i ketalo’aiy wo em baya ne tou se neiy i kaketot kineide’an. 18Nisea se laa make e roko pengasi’, kasenge’an e laa lumi’ikerla nisea, em baya nea se laa kaliongan eng gio wo em baya eng kokong e laa ro’opongen tanume eng kowa’ pengasi’an. 19Em perak nea e laa i pesikla mea witu luar wo e mas nea e laa i papokeiyla kewur. E mas wo em perakna e reiy’ laa mete’u lumawirla nisea witu e nendo kaupi’an ni TUHAN. Nisea se reiy’ laa mawesu karengan e nyi’a wo em po’ot nea e reiy’ laa kapumpunan ampit e nyi’a. Karengan eng kapualitan i ti’i e minamuali watu kasu’usu’an, eng kima’anula nisea witu eng kaselokan.20Nisea se malo’orla en touna ampit e mas wo em perakna wo eng kewangunan e lelo’or i yi’i e minali nisea witu eng katingkeiyan. Waki e mas wo em perak i ti’i nisea se simiwo se patong-patong kasa wu’ul wo se dewa-dewana makari’irisen; eng karengan e ni’itu Niaku ku laa sumiwola e mas wo em perakna kewur i wee nisea. 21Niaku ku laa sumarakanla nyi’a mamuali kinaat witu e lawas ne tou-tou wo’oseiy wo mamuali rinemu’ i wee se tou-tou wu’ul eng kalakuan wia em bumi i yi’i, wo nisea i yi’i se laa kumemo’la nyi’a. 22Niaku ku laa lumengela eng gio-Ku waki nisea wo se rumero’obit-rumero’obit se laa kumemo’la em bale-Ku e maka arega; nisea se laa ghumorem witu eng goremna wo kumemo’la nyi’a,23ma’an munengla nyi’a. Karengan em banua i ti’i wuta e nutang raa’ wo eng kota i ti’i e wuta eng kaketean. 24Niaku ku laa mayala meiy se bangsa-bangsa kasa wengi’is wo se bangsa-bngsa i yi’i se laa medo em bale-wale nea mamuali kapunya’anna; Niaku ku laa kumawusla eng katingkeiyan nea, neiy i lentutla eng kaente’an nea i ti’i, wo en tampa-tampa kudus nea e laa kemo’onla. 25Kineide’an e mineiy, wo nisea se masero eng kelawiran, ta’an e rereiy’la.26Kacilaka’an demi eng kacilaka’an e laa meiy, e nabar demi e nabar e laa i ka’abar. Nisea se laa mepa’arla e nesa pineleloo’ waki si nabi, pawee teturu’ e limiong mina’apu waki si imam, wo e nge’enge’ waki se tu’a-tu’a. 27Raja si laa mengasi’ wo si ma’aka-aka si laa li’ikeren eng kalo’ositan wo e lawas ne minapekasa penduduk em banua i ti’i e minale’emes kineide’an. Niaku ku laa sumiwo witu nisea e minatoroan ampit eng kapawinta-winta’na wo Niaku ku laa makimla nisea minatoroan ampit eng kenaramen nea maakimla. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 8

1Witu en te’un kaenem, witu en sumedot kaenem, witu en tanggal lima sumedot ni’itu, e nedo niaku nu rimuber witu em baleku minesaru-saruan ampit em baya ne tu’a-tu’a Yehuda, eng kakuasa’an ni EMPUNG Tuhan e limi’ikeri niaku maname, 2wo niaku ku minaka’ato peleloo’an: E nulit, wawean eng kinaloo’an e mange’an siesa tuama, waki mange’an e rereenanna i ka’ayola witu em bawa’ paloo’on tanu e napi wo waki rereenanna o matas paloo’on tanu en sena’, tanu en suasa maserengat.3Nisia si kimaya’la e wo’o sapa masuat e lawas wo tiboiyan-Na em porongna eng kokongku. O laa e Roh i ti’i e minadet niaku mea waki elet e langit wo em bumi wo minali niaku witu em peleloo’an-peleloo’an kaempungan mea waki Yerusalem tawi em pepalen leloangan podol ghorem en simaru mea waki amian, witu e wisa eng kina’atoan em berhala penenayuren, e limentutla en tetayuren i ti’i. 4Loo’on, maname e minapaloo’ eng kamulia’an ni Empung Israel, tanu em pineleloo’ e linoo’oku waki kewong i ti’i.5Nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, lumoo’o mome waki amian!” Niaku ku limoo’ome waki amian, e nulit, waki esa nga weka amian leloangan mezbah, tawi e lalan maghorem, kina’atoan em berhala penenayuren eng ketare. 6Nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, e linoo’omu ku’a re’en sapa en siniwo nea, nyi’a i ti’i em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kawu’ulan en sela-sela, en tinuanala ne kaum Israel wia nyi’i, i ka’ayo Niaku ku lewo’ sa reiy’ ma’akati en tou waki tampa kudus-Ku? Nikoo koo laape’ lumoo’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kasa wu’ul e lebe wangko’ kasi.”7Wo alin-Na niaku mea waki pepalen em podol, niaku ku limoo’, e nulit, wawean e nesa po’opot witu eng gorem em betonna. 8Nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, pakaselanola em po’opot witu em beton i ti’i!” Nu reiy’ mouw niaku nu simelala em po’opot i ti’i, loo’on, wawean e nesa pepalen. 9Nuwu’-Na wia niaku: “Ghumoremouw wo loo’onouw em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kawu’ulan e lewo’, em patuanan neala wia nyi’i.”10Laa o ku ghumorem wo lumoo’, e nulit, e reiy’ sa mina’asa eng gambar-gambar ne tekapen maoyouw wo se tekapen-tekapen walina se makari’irisen wo e reiy’ sa mina’asa se berhala-berhala ne kaum Israel se neiy i kalumi witu em beton esa nga kaledong nyi’a. 11Wo witu en sinaruna se rimedeiy se pitu nga pulu’ tou tu’a-tu’a ne kaum Israel, ampit si Yaazanya bin Safan si witu eng keuneran nea wo siesa o siesa se timiboiy em bokor ukupanna witu e lawasna, wo e wou sedaap waki awun e nukupan i ti’i e limongkot minatas.12E nuwu’-Na wia niaku: “E linoo’omu ku’a re’en, heiy oki’ ni tou, sapa em patuananla ne tu’a-tu’a ne kaum Israel witu eng kareiydeman, siesa o siesa witu eng gorem e ri’irir en tampa e lumi-lumian nea? Karengan nisea se limila’: TUHAN si reiy’ maloo’ nikita; TUHAN si timele’u mola en tana’ i yi’i.” 13Neiy i awes-Nala kasi: “Nikoo koo laape’ lumoo’ kasi em pasiwo-siwon – pasoiwo-siwon kawu’ulan e lebepe’ sela kasi em patuanan neala.”14Laa o alin-Na niaku tawi em pepalen leloangan em bale ni TUHAN em bitu esa nga weka amian, e nulit, witula wawean se wewene-wewene se maame’la si dewa Tamus. 15E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, linoo’omu ku’a re’en sapa em patuanan neala? Nikoo koo laape’ lumoo’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kawu’ulan e lebepe’ sela kasi ta’an e nyi’i.”16Kamurian alin-Na niaku mea waki podol em bale ni TUHAN; e nulit, tawi e lalan maghoreme waki bait ni TUHAN, witu nelet em balai em Bait Suci wo e mezbah wawean se wo’o wona’ rua nga pulu’ o lima tou tuama, se timaburila em bait ni TUHAN wo simarume esa nga weka sedangan kasuatan maongkot wia siendo waki esa nga weka sedangan.17O laa e nuwu’-Na wia niaku: “Linoo’omu ku’a re’en e ni’itu, heiy oki’ ni tou? Em perkara rintek ku’a re’en ni’itu i wee se kaum Yehuda kaa laa tumuanala em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kawu’ulan en tinuana neala wia nyi’i, kaa nisea se minutala en tana’ i yi’i ampit eng kakete’an wo ampit e ni’itu se reiy’ siena’na merarala e nate-Ku? E nulit, nisea se makakalakuan e reiy’ waar witu en sinaru-Ku. 18Eng karengan e ni’itu Niaku ku laa sumuli’ witu emg kaupi’ang-Ku. Niaku ku reiy’ laa medam meupus wo reiy’ laa sumine’u en tongkoupusen. Wo sa tu’u sea mengale-ngaleiy wia-Niaku ampit en suara menaleinteng, Niaku ku reiy’ laa lumingala nisea.”
Chapter 9

1O laa niaku ku liminga Nisia si maaleiy ampit en suara menaleinteng: “Majumi wia nyi’i, heiy, se lewo’ sa reiy’ kumelangla e nukuman witu eng kota i yi’i! Siesa o siesa ampit em pakakas pemuneng witu e lawasna!” 2Loo’on, se enem tou tuama se mengeiy waki katoroan em pepalen leloangan Atas, en simaru mea waki amian, siesa o siesa ampit em pakakas pawewe witu e lawasna. Wo siesa tou witu e nelet nea si limabung e lenan wo witu en siri’na eng kina’atoan e nesa pakakas i pepatik. Nisea i yi’i se ghimorem wo rumedeiy witu e li’ilik e mezbah tambaga.3Witu e nedo i ti’i eng kamulia’an ni Empung Israel eng kina’adetanomi waki atas eng kerub, en tampana ketare, mea witu e limawa em pepalen Bait Suci wo Nisia si kimeret sitou limabung e lenan wo si makapunya em pakakas i pepatik witu en siri’na. 4E nuwu’ ni TUHAN wia nisia: “Kumelangomi waki keuneran eng kota, nyi’a i ti’i e Yerusalem wo i patikouw e nurup T witu en tuintung ne tou-tou se kasa menga’angal karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kasa wu’ul en tinuanala maname.”5Wo wia se walina-walina niaku ku liminga Nisia nu minee nuwu’: “Ki’itenomi sia waki muri tumoromi eng kota i ti’i wo wewenouw ka’ayo mate! Te’a mouw mapedam moupus wo te’a makasine’u en tongkoupusen. 6Tou-tou tu’a, tole-tole wo se reraa-reraa, oki-oki’ rintek wo se wewene-wewene, wunu’un wo punengen! Ta’an em baya ne tou se kinowa’an ampit e nurup T i ti’i, te’a petetungkilen! Wo muleiy momi waki tampa kudus-Ku!” Laa o sea muleiy ampit se tu’a-tu’a se witu en sinaru em Bait Suci.7Kamurian e nuwu’-Na wia nisea: “Wu’ulenola em Bait Suci i ti’i wo wutanola em podol-podolna ampit se tou-tou kinawunu’an. Mea mouw!” Nisea se minea witu e luar wo mewela se tou-tou i ka’ayo minate witu eng gorem eng kota. 8Kasuatan nisea nu mawewe se tou-tou i ka’ayo minate – e nedo ni’itu niaku ku minena’ waki muri – niaku ku minongkot wo maaleiy, pokeiyku: “Oh welegh, EMPUNG Tuhan, sapa ku’a re’en Nikoo koo mepepunengla se minapekasa tele’u ne Israel witu metetoa’la eng kaupi’an-Nu witu e Yerusalem?”9Wingkot-Na wia niaku: “Kaselokan ne kaum Israel wo ne Yehuda eng kasa laker, i ka’ayo en tana’ i yi’i wuta e nutang raa’ wo eng kota i yi’i wuta eng kareiy’adilan; karengan nisea se limila’: TUHAN si timele’u mola en tana’ i yi’i wo si TUHAN si reiy’ limoo’ nyi’a. 10Karengan e ni’itu Niaku kangkasi ku reiy’ laa medam meupus wo reiy’ makasine’u en tongkoupusen; kalakuan nea e laa-Ku i torola witu natas eng kokong nea.” 11Loo’on, sitou limabung e lenan i ti’i wo si makapunya em pakakas i pepatik witu en siri’na si mineela e rerapot , pokeiyna: “Niaku ku mina’ayangola en tanu Nikoo nu minerentala wia niaku.”
Chapter 10

1Laa o ku lumoo’, e nulit, waki atas en cakrawala em bitu natas eng kokongna eng kerub em paloo’on witu natas nea e nesa mange’anla en takhta, tanu em permata lazurit paloo’ola nyi’a. 2Takar Sia lumila’ wia sitou limabung e lenan i ti’i: “Ghumoremouw mea witu e wawa’ eng kerub waki elet em bola-wolana wo wutanola en tetakur e lawasmu ampit em baana e napi waki keuneran eng kerub i ti’i wo i wu’uwure witu natas eng kota i ti’i.” Laa o ku lumoo’ nisia ghumorem.3Eng kerub-kerub i ti’i e rimedeiy waki esa nga weka timu em Bait Suci, e nedo sitou i ti’i nu ghumorem mea witu eng keuneran em bola-wolana; wo e nesa nga me’eme’ linaak e minutala em podol ghorem. 4Witu mouw e ni’itu eng kamulia’an ni TUHAN limongkoti waki atas eng kerub wo mea waki atas limawana em pepalen em Bait Suci, wo em Bait Suci i yi’i e winutala e linaak i ti’i wo em podolna e wuta ampit en sena’ eng kamulia’an ni TUHAN. 5Suara eng kale’ekew eng kerub i ti’i eng kinalinga’an i ka’ayo em podol luar tanu en suara ni EMPUNG Si Kasakuasa, sa Sia mee nuwu’.6Nisia si minerentala wia sitou limabung e lenan i ti’i: “Edonomi e napi waki keuneran em bola-wolana, waki keuneran eng kerub i ti’i!” Takar si limabung e lenan i yi’i si minea rumedeiy waki esa nga weka e meta’esa’an waki wola-wola i ti’i. 7O laa siesa tou kerub i ti’i si kimaya’mi e lawasna waki uner eng kerub-kerub minea witu e napi em bitu eng keuneran nea, medomi sia e noki’ wo i weenala witu e lawas ni tou limabung lenan. Sitou i yi’i si simungkul nyi’a wo mea. 8Witu eng kerub-kerub i ti’i paloo’on e menge’an e lawas ni tou witu e wawa’ eng kale’ekew nea.9Niaku ku limoo’, e nulit, witu esa nga weka eng kerub-kerub i ti’i eng kina’atoan e nepat wola, e nesa wola witu esa nga weka ni esa tou kerub, wo em bola-wola i yi’i em paloo’ola nyi’a tanu en serengatna em permata pirus. 10Paloo’ola eng kaepatna nyi’a e mange’an, tanu mokan e wola esa e witu eng keuneran em balina. 11Sa sea kumelang nisea se toro tumorome e nepat pelaa’an ampit e reiy’ murikit sa makelang; karengan en tampa wisa em pelaa’an ni waki saruan, witu mouw em pengean ne walina, ampit e reiy’ murikit sa makelang.12E minapekasa nouwak nea, ru’urna, lawasna, kale’ekewna, wo em bola-wolana e wuta ampit em beren esa nga kaledongna, yon, em bola-wola nea nu epat kangkasi. 13Niaku ku liminga kaa em bola-wolana em patotoren “ma’edo lewo’”. 14Siesa o siesa se makapunya epat nga ghio: eng gio kasa ketare-tare nyi’a mouw eng gio eng kerub, eng karua nyi’a mouw eng gio ni tou, eng katelu nyi’a mouw eng gio ni singa wo eng kaepat ny’a mouw eng gio ni rajawali.15Eng kerub-kerub i ti’i e limongkote mea waki atas, ni’itu mouw se makhluk-makhluk matou-tou eng ketareanna se linoo’oku waki li’ilik en so’oso’an Kebar. 16Sa se kerub-kerub i ti’i kumelang, em bola-wola i ti’i kangkasi eng kumelang witu esa nga weka nea; sa eng kerub-kerub i ti’i mangkat eng kale’ekewna kaa laa tumelewi waki tana’, em bola-wola i ti’i e reiy’ moghemi waki esa nga weka nea. 17sa se kerub-kerub i ti’i mena’, em bola-wola i ti’i e mena’, sa eng kerub-kerub i ti’i lumongkote mea waki atas, em bola-wola i ti’i e mewali-wali lumongkote ampit nisea; karengan e roh ne makhluk-makhluk matou-tou i ti’i nyi’a mouw em bitu eng gorem em bola-wola i ti’i.18O laa eng kamulia’an ni TUHAN e rimou’mi waki limawana em pepalen em Bait Suci wo tumeka’ witu natas eng kerub-kerub. 19Wo eng kerub-kerub i ti’i se minangkat eng kale’ekew nea, wo e nedo nisea nu mea, niaku ku limoo’, nisea se limongkoti waki tana’ wo em bola-wolana e mewali-wali ampit nisea. Laa o sea mena’ tawi em pepalen leloangan em bale ni TUHAN em baki esa nga weka sendangan, kasuatan eng kamulia’an ni Empung Israel em bitu natas nea.20Ni’itu mouw se makhluk-makhluk matou-tou eng ketareanna se linoo’oku witu e wawa’ ni Empung Israel waki li’ilik en so’oso’an Kebar. Wo niaku ku makasiligh, kaa nisea nyi’a mouw se kerub-kerub. 21Siesa o siesa se makapunya epat ghio wo i wee siesa o siesa wawean epat kale’ekew wo witu e wawa’ eng kale’ekew nea wawean e nasar lawas ni tou. 22Paloo’ola eng gio nea nyi’a mouw e mange’an ampit eng gio linoo’oku waki li’ilik en so’oso’an Kebar. Siesa o siesa se makelang teren mea waki reriorna.
Chapter 11

1O laa e Roh i ti’i e minadet niaku wo mali niaku mea waki pepalen leloangan Sendangan waki wale ni TUHAN, em pepalen simaru mea waki esa nga weka sendangan. Loo’on, witu eng gorem em pepalen leloangan i ti’i wawean se rua nga pulu’ o lima tou wo witu e nelet nea linoo’oku si Yaazanya bin Azur wo si Pelaca bin Benaya, nyi’a i yi’i se ma’aka-aka – ma’aka-aka ne bangsa.2E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, i yi’i mouw se tou-tou se timiro’ eng kadurjana’an wo minu’uwurla e ngenge’enge’ lewo’ wia eng kota i yi’i, 3se limila’la: Reiy’ ku’a re’en e reiy’kan ure limangkoiyla em bale-wale ta em binangun sumoup? Eng kota i yi’i mouw eng kure’ wo nikita ta le’ona. 4Eng karengan e ni’itu menti’ mouw sumaru nisea, menti’ mouw, heiy oki’ ni tou!”5Takar e Roh ni TUHAN e limi’ikeri niaku wo si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “I lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Nikouw kouw mengila-ngila’ en teinti’i, heiy kaum Israel, wo Niaku ku mete’u sapa e lumentut witu e natemu. 6Se tou-tou winunu’ miouw wia eng kota i yi’i se minawes eng kelaker wo nikouw kouw minutala e lalan-lalanna ampit nisea. 7Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Se tou-tou winunu’ miouw wia eng kota i yi’i, nisea mouw se le’ona wo eng kota i yi’i mouw eng kure’, ta’an nikouw kouw laa-Ku rawiren rumou’mi waki ghoremna.8Nikouw kouw meide’ wia en santi, ta’an Niaku ku mapa eiy en santi witu nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 9Niaku ku laa rumawir nikouw rumou’mi waki ghoremna wo sumarakanla nikouw witu e lawas ne tou-tou wo’oseiy wo meela ukuman-ukuman wia nikoo. 10Nikouw kouw laa mangapepeteiy karengan en santi wo wia en tana’ Israel Niaku ku laa mukum nikouw; wo nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN.11Eng kota i yi’i e reiy’ laa mamuali kure’ i wee nikoo ka’apa tu’u nikouw kouw tanu mokan e le’ona witu eng goremna; wia en tana’ Israel Niaku ku laa mukum nikouw. 12Wo nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN, karengan eng kalakuannu e reiy’ minatoroan ampit eng katataapan-katataapang-Ku wo e natoran-natorasng-Ku e reiy’ patuanan niouwla; awes tare koo matuanala e natoran-natoran ne bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu.”13Takar eng kasuatan niaku nu mawenti’, mate mouw si Pelaca bin Benaya. O laa aku mongkot wo maleiy ampit en suara menaleinteng, pokeiyku: “Oh welegh, EMPUNG Tuhan, sapa ku’a re’en Koo ma’apula se tele’u ne Israel?” Ta’ar tanume em peweweruan e Israel14Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 15“Heiy oki’ ni tou, penduduk-penduduk Yerusalem se meila’ en tanume se patuari-patuarimu, en tanume se kaum kawanuamu wo se pakasa’an kaum Israel witu minapekasana: Nisea se mina’akatomi waki si TUHAN, wia nikeiy en tana’ i yi’i neiy i weela mamuali kapunya’an.16Eng karengan e ni’itu i lila’ mola: en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Ma’anouw tu’u Aku minali nisea wa’aka-wa’akat witu e nelet ne bangsa-bangsa wo sumarakanla nisea waki wanua-wanua i ti’i wo Niaku ku minamuali tampa kudus e noki’ penoronna i wee nisea waki wanua-wanua waki wisa sea mineiy, 17eng karengan e ni’itu i lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa tuma’apungi nikouw waki se bangsa-bangsa wo meruri nikouw waki wanua-wanua waki wisa kouw simera, wo Niaku ku laa meela nikouw en tana’ Israel. 18Takar nu reiy’ mouw nisea nu mineiy maname, nisea se laa ma’akatla se reiy’ sa mina’asa dewa-dewana makari’irisen wo e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kasa wu’ul waki tana’ i ti’i.19Niaku ku laa meela nisea ate walina wo e roh weru witu eng gorem em batin nea ; o kangkasi Niaku ku laa ma’akati waki nouwak nea e nate kete wo meela nisea e nate lale’, 20rio sea tumou kumi’it e reiy’ sa mina’asa katataapang-Ku wo e natoran-natorang-Ku ampit e lale’; takar nisea se laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empung nea. 21En tanume nisea, e natena eng kimaput wia se dewa-dewana makari’irisen wo witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna kasa wu’ul, Niaku ku tumorola eng kalakuan nea witu eng kokongna nuesa, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”22Takar eng kerub-kerub i ti’i e minangkat eng kale’ekew nea, wo em bola-wolana e minoghe mewali-wali ampit nisea, kasuatan eng kamulia’an ni Empung Israel em bitu natas nea. 23O laa eng kamulia’an ni TUHAN e limongkot minatasi waki keuneran eng kota wo tumeka’ witu natas eng kuntung em bitu esa nga weka sendangan eng kota.24Wo e Roh i ti’i e minadet niaku wo mali niaku mareng witu eng gorem em pineleloo’ waki e Roh ni Empung mea waki wanua Kasdim wia em baya se neiy i sea’. O laa i kaliongouw em pineleloo’ e linoo’oku i ti’i wia niaku 25wo niaku ku mina’ayola wia em baya se neiy i sea’ i ti’i e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i papaloo’ola ni TUHAN wia niaku.
Chapter 12

1Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, nikoo koo maena’ witu eng keuneran ne kaum rumerangu, se makapunya weren kaa laa meleloo’, ta’an e reiy’ maloo’ wo makapunya talinga kaa laa melelinga, ta’an e reiy’ malinga, karengan nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu.3Takar nikoo, oki’ ni tou, sadianola i wee nikoo em barang-barang ni esa tou neiy i sea’ wo kumelangouw tanu siesa tou neiy i sea’ witu e nendo oat witu en sinaru em beren nea; rumou’ momi waki tampamu en teakan mea waki tampa walina tanu siesa tou neiy i sea’ witu en sinaru em beren nea. Wo’o wona’ sea laa makedo’ kaa nisea nyi’a mouw se kaum rumerangu.4Alinouw em barang-barangmu i ti’i mea witu luar tanu em barang-barang ni esa tou neiy i sea’ witu e nendo oat witu en sinaru em beren nea; wo nikoo nuesa koo lewo’ sa reiy’ kumaluar witu e nendo wengi witu en sinaru em beren nea, tanu siesa tou si lewo’ sa reiy’ kumaluar wo mea waki pasea’an. 5Witu en sinaru em beren nea siwonouw e nesa po’opot witu em beton wo kumaluaromi witu. 6Witu en sinaru em beren nea i wee mouw em barang-barangmu witu natas em palukamu, wo alinouw ni’itu kumaluar witu em bengi reiydem; nikoo koo lewo’ sa reiy’ menetla eng giomu, i ka’ayo koo reiy’ maloo’ en tana’; karengan Niaku ku sumiwo nikoo mamuali kowa’ i wee se kaum Israel.”7Laa o tuanangkula tanu neiy i perentala wia niaku: niaku ku minali witu e nendo oat em barang-barang tanu em barang-barang niesa tou neiy i sea’ wo witu e nendo wengi niaku ku simiwo ampit e lawasku e nesa po’opot witu em beton, witu em bengi reiydem niaku ku kimaluar wo witu en sinaru em beren nea niaku ku minee em barang-barangku witu natas em palukaku.8Witu e nendo kawo’odoanna o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 9“Heiy oki’ ni tou, reiy’ ku’a re’en winueiy ne kaum Israel, ne kaum rumerangu i ti’i wia nikoo: Sapa ku’a re’en em patuanannula i yi’i? 10I lila’ mola wia nisea: en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Tetotoren kaempungan i yi’i en tanume si raja waki Yerusalem wo se minapekasa kaum Israel se maena’ maname.11I lila’ mola: Niaku ku minamuali kowa’ i wee nikoo; tanu en tinuanakula i yi’i tuana mouw e laa paken wia nisea: tanume sitou neiy i sea’ nisea se laa mea waki pasea’an. 12Wo si raja witu eng keuneran nea si laa mee em barang-barangna witu natas em palukana witu em bengi reiydem wo laa mea witu luar; tou se laa sumiwo e nesa po’opot witu em beton rio wawean i wee nisia e lalan kumaluar; sia si laa kumelungla eng giona rio sia reiy’ lumoo’ en tana’ i ti’i. 13Niaku ku laa tuma’an em pure’eket-Ku kaa laa sumikop nisia wo witu eng gorem eng kalero-Ku sia si laa i kasempak wo Niaku ku laa mali nisia mea waki Babel, tana’ ne tou eng Kasdim, ta’an en tana ni’itu nuesa e reiy’ laa loo’onna; sia si laa mate maname.14Wo em baya ne witu esa nga kaledongna, em baya ne sumesawangna wo em baya ne surarona, se laa-Ku i serala waki em baya em berenena e rumereghes wo Niaku ku laa sumawut en santi waki muri nea. 15Takar nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, sakawisa aku sumarakanla nisea witu nelet ne bangsa-bangsa wo sumerala nisea mea waki em baya e wanua. 16Ta’an Niaku ku laa tumele’ula toyo’ waki nisea se neiy i kaliseiyi waki santi, waki kelalenan wo waki rumara menganup, rio sea sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea kasa wu’ul witu nelet ne bangsa-bangsa, witu e wisa sea mineiy; wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”17Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 18“Heiy oki’ ni tou, kumaanouw eng kekaanennu ampit e matenggo’ogho’ wo kumoo’ mouw rano ampit e matingku’uku’ wo ampit e nate kori’,19wo i lila’ mola wia se penduduk em banua i yi’i: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan en tanume se penduduk Yerusalem se waki tana’ Israel: Nisea se laa kumaan eng kekaanen nea ampit e nate kori’ wo kumoo’ rano ampit e nate tekur reawa’ rio en tana’ nea malulu mapenes karengan em pumpunena e minare’i mouw, eng karengan eng kaketean en tinuanala em baya ne maena’ maname. 20Eng kota-kota paena’ane’ ne tou e mamuali riberek wo en tana’ i ti’i e laa malulu mapenes; wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”21Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 22“Heiy oki’ ni tou, sindiran sapa ku’a re’en e ni’itu en timou witu e nelet miouw waki tana’ Israel, em palingan: E nure mouw limangkoiyla, ta’an e nesa pineleloo’ tu’u e reiy’ minamuali? 23Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa mena’la en sindiran i yi’i wo se tou se reiy’ mouw laa tumotorla nyi’a kasi waki tana’ Israel. Eng kapurikitna: i lila’ mola wia nisea: Nedona en tawi mouw wo susur em pineleloo’ e laa mamuali.24Kaa ni’itu e laa wawean kasi em pineleloo’ mele’ekok ka’apa tu’u en tebo mengaseseipla witu eng keuneran ne kaum Israel, 25karengan Niaku, TUHAN, ku laa mee nuwu’ wo sapa ni’i nuwu’-Kula e laa mamuali, wo e nuwu’ i ti’i e reiy’ laa i pelodo-lodok kasi, karengan witu e masa em patou-touannu, heiy kaum rumerangu, Niaku ku laa tumotorla e nesa nuwu’ wo Niaku ku laa lumekepla nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”26Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 27“Heiy oki’ ni tou, loo’onouw, kaum Israel se meila’: Em pineleloo’ linoo’ona i ti’i, e nendona em ba’akate’, e wenti’ neiy i totornala, nedona e nurepe’. 28Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E reiy’ siesa tu’u waki e nuwu’-Ku e laa i pelodo-lodok. Sapa neiy-Ku i nuwu’la e laa mamuali, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 13

1Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, menti’ mouw sumaru se nabi-nabi ne Israel, menti’ mouw wo i lila’ mola wia nisea se mawenti’ eng kepa’aran e natena i te: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN! 3Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Cilaka mouw se nabi-nabi ba’abal se maki’itla en tena’an e natena nuesa wo se reiy’ limoo’ e nesa pineleloo’. 4Tanu si asu en talun witu eng keuneran e riberek, tuana mouw se nabi-nabimu, heiy Israel!5Nikouw kouw reiy’ metetaangla em po’opot-po’opot witu em betonmu wo reiy’ rimedeiyla em beton esa nga kaledong em bale ne Israel, rio sea toro minena-ena’ rimedeiy witu eng gorem em paseke’an witu e nendo ni TUHAN. 6Em pineleloo’ nea mele’ekok wo en teboan nea nyi’a mouw en towo; nisea se meila’: Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, e nulitna si TUHAN si reiy’ timoke nisea, wo nisea se mengena-ngena’ e nuwu’ i ti’i e lekepen-Nala. 7Reiy’ ku’a re’en em pineleloo’ lele’ekok e linoo’ miouw wo en teboan towo em peila’ miouwla, sa kouw lumila’: Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, e nulitna Niaku ku reiy’ simusuiy?8Kaa ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, eng karengan nikouw kouw meila’la e lelila’an-lelilla’an towo wo limoo’ em perkara-perkara towo, takar Niaku ku laa mamuali kesarumu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 9Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumaru se nabi-nabi se limoo’ em perkara-perkara mele’ekok wo se matotorla en teboan-teboan towo; nisea se reiy’ neiy i kaghorem pinaeruran ne umat-Ku wo se reiy’ laa i kepatik witu en daftar ne kaum Israel, wo se reiy’ mouw laa ghumorem kasi waki tana’ Israel; wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku EMPUNG Tuhan.10Eng karengan, yon e nulit karengan nisea se maseipla se umat-Ku ampit e meila’la: Dame sejahtra!, e nulitna eng kasa reiy’la dame sejahtra – nisea i ti’i se rimedeiyla em beton wo loo’on, nisea se kimapurla nyi’a – 11i lila’ mola wia nisea se kimapur em beton i ti’i: Naro repet e laa sumongker, naro eis e laa lumenta’ wo e reghes tumokol e laa sumengo! 12Sa em beton i ti’i e rimewa mouw, sapa ku’a re’en se tou se reiy’ laa lumila wia nikoo: Wisa en teakan eng kapur, e neiy i lamur miouwla i ti’i?13Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu eng kaupi’ang-Ku Niaku ku laa sumiwo e reghes tumokol sumengo wo witu e nupi’-Ku e naro merewek e laa sumongker wo witu eng kaupi’ang-Ku e naro eis mangapepunengen e laa ruma’aragh. 14Wo Niaku ku laa rumewala em beton kinapur miouwla i ti’i wo rumonga’la nyi’a witu en tana’, rio en to’otolanna eng kaloo’an; em beton kota i ti’i e laa rumewa wo nikouw kouw laa mate witu eng goremna. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.15En tuana mouw Niaku nu laa tumurusla eng kaupi’ang-Ku witu em beton i ti’i wo wia nisea se kimapur nyi’a wo Niaku ku laa lumila’ wia nikoo: Mare’i em betonna wo mare’i se tou-tou kimapur nyi’a, 16nyi’a i ti’i se nabi-nabi Israel se minenti’ tanume e Yerusalem wo limoo’ i wee nisia e nesa pineleloo’ tanume en dame sejahtra, e nulitna eng kasa reiy’la dame sejahtra, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”17“Nikoo sioki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu wia se kaum wewene ne bangsamu se mawenti’ eng kepa’aran e natena i te wo menti’ mouw sumu’usuk nisea . 18I lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Cilaka mouw se mengelot-mengelot wewene, se mewa’akesla en tali-tali wewingkol witu em baya e wingkolna wo mepakela sesalelengen witu eng kokong em baya ne tou, tu’a ka’apa muda, kaa laa sumikop e imukur ne tou se neiy i kaghorem umat-Ku wo mayala se tou-tou walina tumou i wee em pe’uku-ukumennu?19Nikouw kouw limangkoiy eng kakudusang-Ku witu eng keuneran ne umat-Ku demi i te em pirala nga rongkem jelai wo em pirala nga ketor roti, ampit e munu’ se tou-tou reiy’ waar mate, wo mayala tumou se tou-tou reiy’ waar tumou, witu eng kapualitan nikouw nu matowo wia se umat-Ku se lale’ malinga en towo.20Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa mero en tali-tali wewingkolmu, ampit e wisa koo masikop e imukur ne tou wo Niaku ku laa kumurensangi nyi’a waki lawasmu wo mayala tanu se wara-wara, se tou-tou sinikop miouw. 21Niaku ku laa kumurensangla e leli’ikerennu wo laa mayami se umat-Ku waki lawasmu wo nisea se reiy’ mouw kasi mamuali kekaanen witu e lawasmu. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.22Eng karengan nikouw kouw malewea’la e nate ne tou ulit ampit en towo, kasuatan Niaku ku reiy’ minengasi’la e natena, wo eng kapurikitna nikouw kouw maketela e nate ni tou wuruk kalakuan, i ka’ayo sia reiy’ makedo’mi waki kalakuanna wuruk i ti’i, wo nikouw kouw minayala nisia tumou. 23Eng karengan e ni’itu nikouw kouw reiy’ mouw kasi lumoo’ e lelila’an-lelila’an mele’ekok wo tumotorla en teboan-teboan towo; Niaku ku laa mayami se umat-Ku waki lawasmu wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 14

1Nu reiy’ mouw i tu o meiy mouw wia niaku se pirala tou waki se tu’a-tu’a Israel wo rumuber witu en sinaruku. 2Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 3“Heiy oki’ ni tou, se tou-tou i yi’i se masu’un em berhala-berhala nea witu e natena wo timampala witu en sinaru nea em batu kasu’usu’an, eng kima’anu mea nisea witu eng kaselokan. Sapa ku’a re’en Niaku ku pa’ar nisea kumiwee teturu’ wia-Niaku?4Eng karengan e ni’itu sumusuiy mola wia nisea wo i lila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Susur tou waki se kaum Israel se simu’un em berhala-berhalana witu e natena wo timampala witu en sinaruna em batu kasu’usu’an e kima’anula nisia witu eng kaselokan, laa o meiy matola si nabi – Niaku, TUHAN nuesa ku laa mingkot nisia eng karengan se berhala-berhalana se ka’asa’an i ti’i, 5rio Aku milot e nate ne kaum Israel, se minapekasana se sime’epangomi waki-Niaku ampit e maki’itla se reiy’ sa mina’asa berhala-berhala nea.6Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia se kaum Israel: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Makedo’ mouw wo lumenge momi waki se berhala-berhalamu wo i lenge momi eng giomu waki e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul.7Karengan susur tou, le’os waki se kaum Israel ka’apa tu’u waki se tou-tou wo’oseiy se maena’ waki keuneran Israel, se sime’epangi waki-Niaku wo masu’un se berhala-berhalana witu e natena wo timampala witu en sinaruna e watu kasu’usu’an, e kima’anula witu eng kaselokan, laa o meiy matola si nabi kaa laa mekekiwee teturu’ wia-Niaku i wee nisia – Niaku, TUHAN nuesa ku laa mingkot nisia. 8Niaku nuesa ku laa mero sitou i ti’i wo Niaku ku laa sumiwo nisia mamuali sesine’uan wo ne’ulur wo rume’imi nisia waki keuneran ne umat-Ku. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.9Sa wona’na si nabi i ti’i mayala en touna kawilotan ampit lumila’la e nesa tetotoren – Niaku, TUHAN si minilot si nabi i ti’i – takar Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumaru nisia wo munengi nisia waki keuneran ne umat-Ku Israel. 10Nisea se laa tumanggong eng kaselokanna nuesa, le’os se kimiwee teturu’ ka’apa tu’u nabi, 11rio se kaum Israel te’a kasi sumeipi waki-Niaku wo te’a mouw kasi mekekemo’la en touna ampit e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan nea; ampit en tuana nisea se laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empung nea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”12Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 13“Heiy oki’ ni tou, sa e nesa wanua e makadosa wia-Niaku ampit marobala lale’ wo Niaku ku mayatla e lawas-Ku sumaru nisia ampit e munengla em balun kekaanenna wo mapa eiy eng kelalenan witu nisia wo rume’imi waki wanua i ti’i se tou wo se tekapen, 14Ma’anouw tu’u witu eng keuneranna se witu se tou i yi’i,nyi’a i ti’i si Nuh, Daniel wo si Ayub, nisea se laa lumawirla e nyawana i te nuesa karengan eng kaulitan nea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.15Ka’apa sa wona’na Aku sumiwo se tekapen lela’ matio-tiouw witu em banua i ti’i, se munengla se pendudukna, i ka’ayo em banua i ti’i malulu mapenes, wo e reiy’ siesa tou tu’u si berani lumeasla nyi’a karengan se tekapen lela’ i ti’i, 16wo ma’anouw tu’u witu eng keuneranna se witu se telu tou eng ketare, demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nisea se reiy’ laa lumawirla le’os se oki-oki’ tuama ka’apa tu’u seoki-oki’ wewene; nisea i te nuesa se laa lawiren, ta’an em banua i ti’i e laa malulu mapenes.17Ka’apa sa wona’na Aku mali en santi witu em banua i ti’i wo Aku mee nuwu’: Heiy santi, terokenola em banua i ti’i!, wo Aku munengi waki wanua i ti’i se tou wo se tekapen, 18wo ma’anouw tu’u witu eng keuneranna se witu se telu tou eng ketare, demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nisea se reiy’ laa lumawirla le’os se oki-oki’ tuama ka’apa tu’u se oki-oki’ wewene, ta’an nisea i te nuesa se laa lawiren.19Ka’apa sa wona’na Aku mapa eiy e rumara menganup witu em banua i ti’i wo Aku tumoa’la eng keupi’ang-Ku witu nisia i ka’ayo e raa’ en sumo’oso’ ampit rume’imi waki wanua i ti’i se tou wo se tekapen, 20wo ma’anouw tu’u si Nuh, Daniel wo si Ayub se witu eng keuneranna, demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nisea se reiy’ laa lumawirla le’os se oki’ tuama ka’apa tu’u oki’ wewene, ta’an i te nisea se laa lumawirla e nyawana i te nuesa karengan eng kaulitan nea.21Yon, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E lebe wa’akat waki ni’itu, sa Aku mapa eiy e nepat ukuman-Ku e wuter-wuter, nyi’a i ti’i en santi, kelalenan, tekapen lela’ wo e rumara menganup, witu e Yerusalem kaa laa merere’imi waki nyi’a se tou wo se tekapen!22Ta’an e nulit, se laa i katele’u maname se tou neiy i kaliseiy, se timeper kimaluar se oki-oki’ tuama wo wewene; loo’on, nisea se laa meiy wia nikoo wo nikouw kouw laa lumoo’ eng kapawinta-winta’ nea wo nikouw kouw laa medam kinaiboran tanume eng kacilaka’an e neiy-Ku i papa eiy witu e Yerusalem, yon en tanume e reiy’ sa mina’asa-reiy’ sa mina’asana e neiy-Ku i papa eiy witu nisia. 23Nisea se laa mibor nikouw, sa kouw lumoo’ eng kapawinta-winta’na, wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa reiy’ o reiy’la si to’otolan Ku simiwo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwo-Ku witu e Yerusalem, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 15

1Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, sapa ku’a re’en eng kalebean eng kayu anggor waki em baya eng kayu em bu’ana en tanu e nanggor timou witu nelet eng kayu-kayu waki talun? 3Sapa ku’a re’en sitou si medo eng kayuna kaa laa sumiwomi wo’o sapa waki nisia kaa laa mesesangkongla e reiy’ sa mina’asa pakakas wia nisia? 4E nulit, eng kayu i ti’i ni’i lawala witu eng gorem e napi kaa laa tunun; e rua tempokna e mina’apu kinaan e napi wo eng keuneranna eng kasuatan melayas, makaka’ara’ane’ kasi ku’a re’en e ni’itu kaa laa sumiwo e wo’o sapa?5Loo’on, sedangkan e nedo nisia nu lekepe’, si reiy’ pinake i wee e wo’o sapa, sapape’ kasi nisia nu kinaanola e napi wo minarengis; sapa ku’a re’en en torope’ kasi paken i wee e wo’o sapa? 6Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Tanu eng kayu anggor waki elet eng kayu-kayu waki talun, e neiy-Ku i lawala witu eng gorem e napi kaa laa tunun, en tuana mouw Niaku tumuanala witu se penduduk Yerusalem.7Niaku nuesa ku laa mero nisea. Ma’anouw tu’u sea i kaliseiyi waki api, ta’an e napi e laa kumaan nisea. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu mero nisea 8wo Niaku ku sumiwola em banua i ti’i malulu mapenes, eng karengan nisea se minaroba lale’, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 16

1Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i pakite’u mola wia si Yerusalem em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna kasa wu’ul 3wo i lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia si Yerusalem: E nasalmu wo eng kinatouannu nyi’a mouw e waki tana’ Kana’an; ama’mu sia mouw sitou Amori wo si ina’mu sitou eng Heti.4Kinatouannu en teinti’i: E nedo nikoo nu neiy i patoula, em pusermu e reiy’ kinetor wo nikoo koo reiy’ nioasan ampit en dano rio weresi; o kangkasi ampit e wuras tu’u koo reiy’ ni’isu’ ka’apa sinaputla ampit e loyor. 5E reiy’la siesa tou tu’u si mapedam moupus wia nikoo i ka’ayo siwonna eng kapualitan-kapualitan i ti’i wia nikoo waki mapedam tongkoupusen; awes tare koo neiy i tea’ mea waki penguma’an, eng karengan se tou se maapisla nikoo witu e nendo kinetetoumu.6Takar Niaku ku limeasi witu wo Ku lumoo’ nikoo menepa-nepa ampit e ne’amu kasuatan makerewowoiy raa’ wo Aku lumila’ wia nikoo witu eng ka’ada’an makerewowoiy raa’ i ti’i: Nikoo koo lewo’ sa reiy’ tumou 7wo sumela mouw tanu en tanemen-tanemen waki penguma’an! Nikoo koo minasela wo awesouw e numur, awes tare e mina’ayo mouw e masa kareraa’annu. Takar em bu’ana em be’ewermu em bulongo’ mouw, em bu’ukmu en timou mouw, ta’an nikoo koo witu eng ka’ada’an poteiy.8Takar Aku limeasi witu wo Aku lumoo’ nikoo, e nulit, nikoo koo mina’ayo mouw witu e masa rendem on serit. Niaku ku minelarla e roko’ku wia nikoo wo tumutuwla e nauratmu. Ampit en tiwa’ Niaku ku simiwola teta’aran ampit nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, wo ampit e ni’itu nikoo koo punya-Ku.9Niaku ku minoas nikoo ampit en dano kaa laa meweweresimi e raa’mu waki nikoo wo Aku misu’la nikoo ampit e lana. 10Niaku ku minakela e labung keliur-keliur wia nikoo wo mineela nikoo se selop-selop waki kuli’ ni lumba-lumba wo em pepenet eng kokong e lenan nalus o siwon wo en sesalelengen sutra o siwon. 11Wo Niaku ku limo’orla nikoo ampit e lelo’or-lelo’or wo makela kulalo witu e lawasmu wo eng kelana witu e lee’mu. 12Wo Niaku ku minakela e nanti-anting witu en sesepunannu wo e nanti-anting witu en talingamu wo e mahkota kamulia’an witu natas eng kokongmu.13Ampit en tuana nikoo koo limo’or en toumu ampit e mas wo em perak, labungmu e lenan nalus wo en sutera wo e roko’ minakeliu-keliur; kekaanennu nyi’a mouw en topong kasa le’os, madu wo e lana wo nikoo koo minamuali kasa wulouw, i ka’ayo koo waar mamuali ratu. 14Wo e ngarannu eng kasa kasine’uan witu e nelet ne bangsa-bangsa karengan eng kawulouwannu, karengan eng kasa lekep nyi’a, eng karengan en serengat e lelo’or-Ku neiy-Ku i weela wia nikoo, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”15“Ta’an nikoo koo mesawa’la eng kawulouwannu wo nikoo koo metanula se mesa’amek witu maparekenla em pangasesine’uannu wo nikoo koo maserala em pesa’amekannu wia se susur tou melangkoiy. 16Nikoo koo minedomi waki labung-labungmu kaa laa mesesiwo eng kakenturan-kakenturan patuleannu minakeliu-keliur wo koo suma’amek witu; en tanu ni’itu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wo e reiy’ mouw laa wawean kasi.17Nikoo koo minedo kangkasi se lelo’or-lelo’ormu se siniwo waki mas-Ku wo em perak-Ku, e neiy-Ku i weela wia nikoo, wo nikoo koo simiwo i wee nikoo se patong-patong tuama wo koo suma’amek ampit nisea. 18Nikoo koo minedomi waki labungmu minakeliu-keliur kaa laa tumutuwla nisea wo nikoo koo minapasempela wia nisea e lana-Ku wo e nukupang-Ku. 19O kangkasi eng kekaaneng-Ku e neiy-Ku i weela wia nikoo – en topong kasa le’os, lana wo e madu neiy-Ku i weela kekaanennu – nikoo koo minapasempela wia nisea e minamuali sesempe mawou sedaap, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.20awes tare, nikoo koo minedo se oki-oki’mu tuama wo wewene se neiy i patoumumi i wee-Niaku wo mapasempela wia nisea e mamuali kekaanen nea. Sapa ku’a re’en em pesa’amekannu i yi’i em perkarape’ apis 21kaa nikoo koo mareret se oki-oki’-Ku wo sumarakanla wia nisea ampit e minapasempela nisea tanume se tetule witu e napi? 22Witu e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul wo em pesa’amekannu i ti’i nikoo koo reiy’ mouw i kaghenang kasi witu e masa reraamu, e nedo nikoo nu limengat poteiy kasuatan menepa-nepa ampit e ne’amu witu e lina’amuran e raa’mu.23Wo nu reiy’ mouw e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’annu i ti’i – cilaka, cilaka mouw nikoo! Tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan – 24nikoo koo mebangun i wee nikoo en tampa kerakek wo sumiwo i wee nikoo eng kakenturan patulean waki susur em pelein.25Witu en susur em pontol e lalan nikoo koo mebangun eng kakenturan patulean wo mewangker eng kawulouwannu mamuali kawu’ulan ampit kimekala e rua pa’amu i wee se susur tou melangkoiy, i ka’ayo em pesa’amekannu e maawes-maawes. 26Nikoo koo mesa’amek ampit se tou Mesir, ketana’mu, si aurat sela i ti’i, i ka’ayo em pesa’amekannu e maawes-maawes, e malentutla e rara ate-Ku.27Loo’on, Niaku ku simu’usukola nikoo wo kimurangomi e wetengmu wo sumarakanla nikoo wia eng kewaya-waya’an em pa’ar ne tou-tou se mari’iris nikoo, nyi’a i ti’i se wewene-wewene Filistin, se mapedam meirang maloo’ eng kapawinta-winta’mu eng kewur i ti’i. 28Nikoo koo mesa’amek kangkasi ampit se tou Asyur, eng karengan koo reiy’pe’ mapedam minateula; yon, nikoo koo mesa’amek ampit nisea, ta’an koo reiy’pe’ mapedam minateula. 29Nikoo koo minepelakere’ kasi em pesa’amekannu ampit em banua pabelante’an eng Kasdim, , ta’an ampit e ni’itu kangkasi koo reiy’pe’ mapedam minateula.30Kumura eng kasela en seritmu i ti’i, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nikoo si matuanala e reiy’ sa mina’asana i yi’i, nyi’a i ti’i em pasiwo-siwon niesa wewene sa’amek kasa lewo’, 31si minangun en tampamu kerakek witu susur em pontol e lalan wo simiwo eng kakenturan patuleannu waki susur em pelein-pelein. Ta’an nikoo koo reiy’ tanu se sa’amek kenaramen, eng karengan nikoo koo masede’ en tetoro sa’amek.32Heiy tu’awewene berzinah, si merawak se tou-tou walina sawel si tu’atuamana nuesa. 33Wia em baya ne wewene sa’amek se tou se mawee tetoro, ta’an nikoo eng kapurikitna, nikoo si mawee tetaber pepa’an wia em baya ne meupusla nikoo tanume e na’elur, rio nisea se waki esa nga kaledongmu se meiy wia nikoo kaa meiy mesesa’amek. 34Takar witu em pesa’amekannu nikoo nyi’a mouw koo kapurikitna waki se wewene-wewene walina; reiy’ tou si mekeki’it nikoo mesesa’amek; ta’an nikoo si minee en tetoro pesa’amekan, kasuatan nikoo koo reiy’ wineean sapa-sapa; ni’itu mouw eng kapurikitanna wia nikoo.35Eng karengan e ni’itu, heiy wewene sa’amek, linganola e nuwu’ ni TUHAN! 36Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikoo koo maserala eng kakewurannu wo e nauratmu ni’i paongka’la witu em pesa’amekannu ampit sitou marendemla nikoo wo ampit se berhala-berhalamu kasa wu’ul wo eng karengan e raa’ ne oki-oki’mu se neiymu i sempela wia nisea, 37e nulit, eng karengan e ni’itu Niaku ku laa merurla em baya se i koupusmu, nyi’a i ti’i se maelur e natemu, le’os se i koupusmu ka’apa tu’u se i kari’irismu; Niaku ku laa meruri nisea waki esa nga kaledongmu kaa laa sumu’usuk nikoo wo Niaku ku laa mongka’la e nauratmu witu en sinaru nea, i ka’ayo sea lumoo’ e minapekasa mekeirangennu.38Niaku ku laa makimla nikoo tanu se tou maakimla se wewene-wewene masiwo en zinah wo mato’ala raa’ wo Niaku ku laa tumurusla witu nikoo eng kaupi’an wo en tetayurang-Ku. 39Niaku ku laa sumarakanla nikoo witu e lawas nea wo nisea se laa rumewala en tampamu kerakek wo tumerila eng kakenturan-kakenturannu, nisea se laa moteiyla nikoo, laa kumaat se lelo’or-lelo’ormu wo mayala nikoo limengat poteiy.40Nisea se laa rumeo tumo’or se esa nga eruran tou sumaru nikoo, se lumawala nikoo ampit em batu wo sumabouw nikoo ampit en santi-santi nea. 41Nisea se laa rumengis em bale-walemu wo meela ukuman wia nikoo witu en sinaru ne kelaker wewene. Ampit en tuana Niaku ku sumiwo nikoo mena’ mesa’amek wo en tetoro sa’amek e reiy’ mouw laa i weemula kasi. 42Tuana mouw Niaku nu tumurusla e nupi’-Ku wia nikoo i ka’ayo en tetayureng-Ku wia nikoo e mompas sumoup; tare mouw Aku medam lompon wo reiy’ mouw rara ate kasi.43Eng karengan nikoo koo reiy’ mouw i kaghenang kasi wia e masa mudamu, ta’an ampit em baya nyi’a i yi’i en simiwo Niaku matenggo’ogho’ eng kaupi’an, e nulit, Niaku kangkasi ku laa tumorola eng kalakuannu witu eng kokongmu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Reiy’ ku’a re’en nikoo koo matuanala eng kakewuran i yi’i kasi witu esa nga weka e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul?44Loo’on, susur penyair si laa lumila’la en sindiran i yi’i en tanume nikoo: Tuana si ina’, en tuana sioki’! 45Oki’ ni ina’mu nikoo, si mari’iris maloo’ si tu’atuamana wo se oki-oki’na tuama, wo tuari ne kaka’-kaka’mu wewene nikoo, se mari’iris maloo’ se tu’atuama-tu’atuama nea wo se oki-oki’ nea tuama. Ina’mu nyi’a mouw sitou eng Heti wo si ama’mu nyi’a mouw sitou Amori.46Si kaka’mu kasa tu’a nyi’a mouw si Samaria, nisia ma’an se oki-oki’na wewene se maena’ waki esa nga weka amiannu, wo si kaka’mu kasa muda nyi’a mouw si Sodom, nisia ma’an se oki-okina wewene se maena’ waki esa nga weka timumu.47Reiy’ ku’a re’en nikoo koo matou-tou maki’it em pasiwo-siwon nea wo nikoo koo matuanala tanu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea kasa wu’ul; sabantar i te kasi koo sumiwo e lebe lewo’ ta’an nisea witu e minapekasa em patou-touannu. 48Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, eng kauli-ulitna ni Sodom, kaka’mu kasa muda ma’an se oki-oki’na wewene se reiy’ masiwo tanu en tinuanamula ma’an se oki-oki’mu wewene.49Loo’on, Nyi’i mouw eng kaselokan ni Sodom, kaka’mu kasa muda i ti’i: katingkeiyan, kekaanen meloko-lokon wo eng kasenaangan matou-tou em bia nisia wo witu se oki-oki’na wewene, ta’an nisia si reiy’ tumulung se tou-tou peme’itan wo miskin. 50Nisea se minamuali rakek ate wo matuanala eng kasa wu’ul witu en sinaru-Ku; Takar Niaku ku mina’akatla nisea nu reiy’ mouw Niaku nu limoo’ e ni’itu.51Wo si Samaria si reiy’ simiwo esa nga parua tu’u waki dosa-dosamu, awes tare nikoo koo timunala e lebe laker kasa wu’ul ta’an nisea nu rua, i ka’ayo ampit e reiy’ sa mina’asa eng kawu’ulan-kawu’ulannu en tinuanamula, nikoo koo simiwo se kaka’-kaka’mu wewene paloo’ola ulit. 52Tanggongenouw en seringmu, heiy nikoo, si minua’la e nukuman lebe wure’ wia se kaka’-kaka’mu wewene; ampit en dosa-dosamu lebe kasa wu’ul ta’an nisea, nisea se lebe ulit ta’an nikoo. Ma’anouw koo medam meirang wo tanggongenouw en seringmu, eng karengan nikoo koo simiwo se kaka’-kaka’mu wewene paloo’ola ulit.”53“Ta’an Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an nea, le’os eng ka’ada’an ni Sodom ma’an se oki-oki’na wewene ka’apa tu’u eng ka’ada’an ni Samaria ma’an se oki-oki’na wewene, wo kangkasi Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’annu witu eng keuneran nea, 54rio koo tumanggong en seringmu wo rio koo medam meirang karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu, i ka’ayo koo mamuali pangiboran i wee nisea. 55En tanume se kaka’-kaka’mu, Sodom ma’an se oki-oki’na wewene se laa segaya’en witu eng ka’ada’anna kasa ketare; Samaria kangkasi ma’an se oki-oki’na wewene se laa segaya’en witu eng ka’ada’anna kasa ketare; wo nikoo tu’un ma’an se oki-oki’mu wewene kouw laa segaya’en witu eng ka’ada’an kasa ketare.56Reiy’ ku’a re’en si Sodom, kaka’mu kasa muda, si minamuali wu’ana en sumpingmu witu e masa katingkeiyannu, 57nu reiy’pe’ eng kalewo’annu minamuali pakaloo’o-loo’ola, tanu wia e nedo i yi’i koo sineringla ne oki-oki’ wewene ne Edom ampit em baya se witu esa nga kaledongna wo se oki-oki’ wewene ne Filistin, se masero’ nikoo waki esa nga kaledongmu? 58Kakewurannu wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul e lewo’ sa reiy’ tanggongennu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.59Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa tumuanala wia nikoo tanu em patuanannula, nyi’a i ti’i nikoo koo mapokeiyla wure’ witu en tiwa’ ampit makelongla en teta’aran.60Ta’an Niaku ku laa ghumenang en teta’arang-Ku ampit nikoo witu e masa mudamu wo Niaku ku laa tume’etepla i wee nikoo en teta’aran ke’ekel. 61Tare mouw koo i kaghenang wia eng kalakuannu wo koo medam meirang, witu e nedo Niaku nu medo se kaka’-kaka’mu, le’os si kasa tu’a ka’apa tu’u si kasa muda, wo meela nisea wia nikoo mamuali oki’mu, ta’an e reiy’ timo’otolela nikoo nu timiboiy en teta’aran.62Niaku ku laa tume’etepla en teta’arang-Ku ampit nikoo, wo nikoo koo laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, 63wo ampit e ni’itu nikoo koo laa i kaghena-ghenang eng ketareanna wo medam meirang, i ka’ayo en sumamu ni’i kalikep kasa karengan en seringmu, e nedo Niaku nu sumiwola pedamean i wee nikoo karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 17

1Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i lila’ mola e nesa pepureiyen wo i totorola e nesa i peulurela wia se kaum Israel. 3I lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: siesa nga ipus wara rajawali kasela ampit eng kale’ekewna kasela wo kelabot, wuta ampit em bu’uk minakeliu-keliur si mineiy waki kuntung Libanon wo sia medo en tempok e nakana aras. 4Nisia si rimepu’la en tuwu’na kasa tempok wo alinna mea waki esa wanua pabelante’an laa o i reta’nala nyi’a waki kota pame’inakutan.5Nisia si minedomi e nesa waki suru-suru en tana’ i ti’i wo tumanemla nyi’a waki penguma’an en sadia mouw pewewu’uwuran; nisia si timampala nyi’a tawi en dano meloko-lokon tanu e nakana eng gandarusa 6i ka’ayo sia tumou wo mamuali akana anggor karirung, eng kinetetouna eng kumeng wo em pangana-pangana e minengkeng matorome si wara i ti’i wo eng kalat-kalatna e minena-ena’ witu em bawa’na. Tuana mouw nisia si minamuali akana nanggor wo minodoli en suru-suru wo maresiki tuwu’-tuwu’.7Witu e ni’itu wawean kangkasi si wara rajawali sela walina ampit eng kale’ekewna kewangko’ wo em bu’uk keidet. Wo nulit, e nakana nanggor i yi’i e matorome eng kalat-kalatna mea waki si wara i ti’i wo em pangana-pangana neiy i renetnala wia nisia, rio si wara i ti’i meemi rano nisia lebe le’os ta’an em bedeng witu e wisa sia neiy i tanem. 8Ta’anouw nisia si neiy i tanem witu em penguma’an e le’os, tawi en dano meloko-lokon, rio sia mepangana-pangana wo mee wu’ana wo rio mamuali akana nanggor kewangun.9I lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Sapa ku’a re’en e ni’itu e laa mua’? Sapa ku’a re’en sitou si reiy’ laa sumawut eng kalat-kalatna wo me’epesla em bu’ana, i ka’ayo em baya e laleiyna-laleiynana weru e mapera? Reiy’ perlu e lawas ente’ wo laker tou kaa laa mesesawut nisia ampit eng kalat-kalatna. 10Loo’on, nisia si memang neiy i tanem, ta’an sapa ku’a re’en nisia si laa mee wua’na? Sapa ku’a re’en nisia si reiy’ laa maweles mapera sa toron e reghes sendangan? Nisia si laa maweles mapera witu em bedeng tampa kinetetouna i ti’i.”11Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 12“I lila’ mola wia se kaum rumerangu: Reiy’ ku’a re’en kouw minete’ula sapa em penoronna e nyi’i? I lila’la: Loo’on, raja Babel si mineiy waki Yerusalem wo sia medo si rajana wo se pamuka-muka – pamuka-mukana wo mali nisea mea waki Babel i wee nisia.13O laa sia medo siesa tou asal waki se see’ ni raja wo sumiwola teta’aran ampit nisia kasuatan rimeo nisia tumiwa’. Sia si minedo kangkasi se tou-tou makua-kuasa em banua i ti’i, 14rio eng keraja’an i ti’i malewea’ wo te’a mererangu kasi, o kangkasi rio tumiboiy te’etep en teta’aran i ti’i wo ampit en tuana e minena-ena’ wia.15Ta’an se tou i ti’i se rimangu wia nisia ampit e rimeo se tetokena mea waki Mesir, rio sia weean kawalo wo suraro ka’asa’an. Sapa ku’a re’en nisia si laa mua’? Sapa ku’a re’en sitou masiwo en tuana si toro i kaliseiy? Sapa ku’a re’en sitou kimelongla en teta’aran si toro i kaliseiy? 16Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nisia si tantu mate waki Babel, waki tampa ni raja si minopola nisia minamuali raja. Karengan nisia si limoo’ wure’ witu en tiwa’ eng kiniweela ni raja i ti’i wia nisia wo kimelongla en teta’aran ni raja i ti’i ampit nisia.17Wo si Firaun si reiy’ laa sumawang nisia witu em paseke’an ampit se suraro ka’asa’an wo se esa nga eruran ne kelaker tou, witu e nedo em beton pakepungan nu tawunan wo em benten pakepungan ni’i redeiyla kaa laa merere’ila se kelaker tou. 18Yon, nisia si limoo’ wure’ witu en tiwa’ wo kumelongla en teta’aran. E nulit, ma’anouw tu’u sia mulitela eng kapualitan i ti’i ampit metabea’an lawas, ta’an nisia si limangkoiy em baya nyi’a i ti’i, takar nisia si reiy’ mete’u i kaliseiy.19Eng karengan e ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Demi Niaku si matou-tou, Niaku ku tantu mapatorola witu eng kokongna en tiwa’na wia-Niaku, e linoo’ona wure’ wo en teta’aranna witu en sinaru-Ku eng kinelongnala. 20Niaku ku laa tuma’an em pure’eket-Ku kaa laa sumikop nisia wo witu eng gorem em perangkap-Ku nisia si laa i kasempak; Niaku ku laa mali nisia mea waki Babel wo maname Niaku ku laa maperkara ampit nisia, karengan nisia si minaroba lale’ witu Niaku. 21Wo em baya se suraro pinelengna se laa mate kaanen en santi wo se neiy i kaliseiy se laa i serala mea waki em baya em beren e rumereghes. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, si limila’la nyi’a.22Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku nuesa ku laa medomi e nesa suru waki tempok e nakana aras kerakek wo tumanemla nyi’a; Niaku ku rumepu’mi nyi’a waki tuwu’na kasa tempok wo en sobore’ wo Niaku nuesa ku laa tumanemla nyi’a waki atas e nesa kuntung e rimoa’me kerakek waki atas; 23waki atas eng kuntung Israel kerakek si laa-Ku tanem sia, rio sia mepangana-mepangana wo mee wu’ana wo e mamuali akana aras hebat; se reiy’ sa mina’asa minegheghioan ne wara wo se makawu’uk makatetelew se maena’ witu em bawa’na, nisea se timerung witu e wawa’ em pangana-pangana.24Takar em baya e nakana waki penguma’an e laa mamete’ula , kaa Niaku, TUHAN, kimumengla e nakana kerakek wo rimakekla e nakana kumeng, simiwo e nakana matou e minaweles minapera wo simiwo e nakana weles pera en simuru sumoup. Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a wo laa sumiwo nyi’a.”
Chapter 18

1Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Wawean sapa ampit nikouw, i ka’ayo kouw limila’la en tetotoren sindiran i yi’i waki tana’ Israel: Ama’-ama’ se kimaan em bu’ana mata’ wo em ba’ang ne oki-oki’na e mina ilouw?3Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, nikouw kouw reiy’ mouw laa tumotorla e lelila’an sindiran i yi’i kasi waki Israel. 4E nulit, em baya ne imukur Niaku ku makapunya! Le’os si imukur ni ama’ ka’apa tu’u si imukur ni oki’ Niaku ku makapunya! Wo se tou masiwo en dosa, ni’itu se lewo’ sa reiy’ mate.5Sa siesa nga touan nyi’a mouw sitou ulit wo sia matuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, 6wo sia reiy’ mekaan e le’ona sesempe waki atas eng kuntung ka’apa reiy’ maloo’ wia se berhala-berhala ne kaum Israel, reiy’makewurla si tu’awewene ni kasuatna wo reiy’ metawila se wewene e nedo kumewur e roko’,7reiy’ malotoiy se tou walina, sia mewarengla e neram ne tou, reiy’ mekaat sapa-sapa, mawee kumaan se tou maarem, mawee labung wia se tou poteiy, 8reiy’ mapurut e wungang loit ka’apa maedo rente, mewa’akati en tou waki kawilesan, matuanala e nukum ulit witu e nelet ne tou ampit ne tou, 9tumou maki’it eng katataapang-Ku wo minena-ena’ maki’itla e natorang-Ku ampit mawinta’ lale’ – nyi’a mouw sitou ulit, wo nisia si tantu tumou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.8Reiy’ mapurut e wungang loit ka’apa maedo rente, mewa’akati en tou waki kawilesan, matuanala e nukum ulit witu e nelet ne tou ampit ne tou, 9tumou maki’it eng katataapang-Ku wo minena-ena’ maki’itla e natorang-Ku ampit mawinta’ lale’ – nyi’a mouw sitou ulit, wo nisia si tantu tumou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.10Ta’an sa sia tumimea’la siesa oki’ si minamuali rumero’obit, wo si pa’ar matoa’la raa’ ka’apa matuanala e meta’esa’an waki kapualitan-kapualitan i ti’i 11– ma’anouw tu’u si ama’ si reiy’ timuanala esa tu’u – o kangkasi mekaan e le’ona sesempe waki atas eng kuntung wo makewurla si tu’awewene ni kasuatna,12malotoiy se tou peme’itan wo miskin, mekaat, reiy mewarengla e neram ne tou, maloo’ wia se berhala-berhala wo matuanala eng kasa wu’ul, 13mapurut e wungang loit wo maedo rente, se tou tuana se reiy’ laa tumou. E reiy’ sa mina’asa kawu’ulan i yi’i em patuanannala, nisia si lewo’ sa reiy’ mate; e raa’na neiy i katoro wia nisia nuesa.14Eng kaulitna, sa sia tumimea’la siesa oki’ wo sioki’ i yi’i si lumoo’ e reiy’ sa mina’asa en dosa tinuanala ni ama’na, ta’an si minena’asla eng kapualitan i ti’i, i ka’ayo si reiy’ matuanala tanu e ni’itu: 15nisia si reiy’ kimaan e le’ona sesempe waki atas eng kuntung wo reiy’ maloo’ wia se berhala-berhala ne kaum Israel, reiy’ makewurla si tu’awewene ni kasuatna,16reiy’ malotoiy se tou walina, reiy’ pa’ar makiwee e neram, reiy’ mekaat sapa-sapa, mawee kumaan se tou maarem, mawee labung wia se tou poteiy, 17mewa’akati en tou waki kawilesan, reiy maedo e wungang loit ka’apa rente, matuanala e natorang-Ku wo tumou maki’it eng katataapang-Ku – sitou tuana si reiy’ laa mate karengan eng kaselokan ni ama’na, nisia si tantu tumou.18Ama’na, si matuanala em paperasan, si mekaat e wo’o sapa, wo si matuanala eng kapualitan-kapualitan e reiy’ le’os witu eng keuneran ne bangsana, e nulit, nisia si laa mate karengan eng kaselokanna.19Ta’an nikouw kouw meila’: Ka’a sioki’ si reiy’ kumi’it tumanggong eng kaselokan ni ama’na? – Karengan sioki’ i ti’i si matuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, matuanala em baya eng katataapang-Ku ampit e lale’, takar nisia si tantu tumou. 20Se tou masiwo en dosa, ni’itu se lewo’ sa reiy’ mate. Sioki’ si reiy’ laa kumi’it tumanggong eng kaselokan ni ama’na wo si ama’ si reiy’ laa kumi’it tumanggong eng kaselokan ni oki’na. Sitou si laa sumungkul em berkat eng kaulitanna, wo eng kawu’ulan ni tou wu’ul e laa i ketanggong witu nisia.21Ta’an sa wona’ sitou wu’ul si makedo’mi waki e reiy’ sa mina’asa en dosa tinuananala wo tumiboiy witu e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku ma’an matuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, nisia si tantu tumouw, nisia si reiy’ laa mate. 22E reiy’ sa mina’asa en durhaka siniwona e reiy’ laa peghena-ghenangen kasi witu nisia; nisia si laa tumou karengan eng kaulitan en tinuananala.23Sapa ku’a re’en Niaku ku mepa’arla wia eng kinepatean ne tou wu’ul? Tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Reiy’ ku’a re’en wia eng kinakedo’anna rio sia tumou?24Sa wona’ sitou ulit si murikiti waki kaulitanna wo tumuanala eng kawilesan tanu e reiy’ sa mina’asa kawu’ulan en tinuanala ne tou wu’ul – sapa ku’a re’en nisia si laa tumou? E reiy’ sa mina’asa eng kaulitan tinuananala e reiy’ laa peghena-ghenangen kasi. Nisia si lewo’ sa reiy’ mate karengan nisia si minaroba lale’ wo karengan en dosa tinuananala.25Ta’an nikouw kouw meila’: E winta’ ni Tuhan e reiy’ minakatoro! Lingane’la rior, heiy kaum Israel, sapa ku’a re’en e winta’-Ku e reiy’ minakatoro ka’apa ku’a re’en e winta’mu e reiy’ minakatoro? 26Sa sitou ulit si murikiti waki kaulitanna wo tumuanala eng kawilesan i ka’ayo sia mate, nisia si lewo’sa reiy’ mate karengan eng kawilesan tinuananala.27Eng kapurikitna, sa sitou wu’ul si makedo’mi waki kawu’ulanna en tinuananala wo sia tumuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, nisia si laa lumawirla e nyawana. 28Nisia si minawena’as wo minakedo’mi waki e reiy’ sa mina’asa en durhaka siniwona, nisia si tantu tumou, nisia si reiy’ laa mate.29Ta’an se kaum Israel se meila’: E winta’ ni Tuhan e reiy’ minakatoro! Sapa ku’a re’en e winta’-Ku e reiy’ minakatoro, heiy kaum Israel, ka’apa ku’a re’en e winta’mu e reiy’ minakatoro? 30Eng karengan e ni’itu Niaku ku laa mukum nikouw siesa o siesa i ki’it e winta’na, heiy kaum Israel, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Makedo’ mouw wo lumengemi waki e reiy’ sa mina’asa en durhakamu, rio e ni’itu te’a i wee nikoo mamuali watu kasu’usu’an, eng kuma’anula nikouw witu eng kaselokan.31i tea’ momi waki nikoo e reiy’ sa mina’asa durhaka en siniwo miouw witu Niaku wo werunola e natemu wo e rohmu! Ka’a ku’a re’en nikouw kouw laa mate, heiy kaum Israel? 32Karengan Niaku ku reiy’ mepa’arla wia eng kinepatean niesa nga touan e lewo’ sa reiy’ tanggongenna, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Eng karengan e ni’itu, makedo’ mouw, rio kouw tumou!”
Chapter 19

1Heiy, i totorola e nesa na’aripen en tanume si raja Israel, 2wo i lila’ mola en teinti’i: “Kumura si ina’mu minamuali esa nga ipus singa mereiy witu e nelet ne singa-singa! Nisia si ghimoleiy witu e nelet ne singa-singa muda, wo matoto’la se oki-oki’na. 3Nisia si simelami siesa nga ipus waki se oki-oki’na, i ka’ayo minamuali singa muda; nisia si mina’ajar maro’okep awes tare sitou si ne’enepenna. 4Bangsa-bangsa se minaleiyla: Singa si merangu! Kesampetanna nisia si neiy i kasempak witu em pepo’opot nea; nisea se mina’akes nisia wo rumawir nisia mea waki Mesir.5Nu reiy’ mouw si inang ni singa nu minena’asla kaa em pe’inakutenna e minapo’opol wo em paarepenna e limiong minere’i, sia medo sioki’na walina wo sumelami nisia minamuali singa muda. 6Sioki’na i yi’i si mengela-ngelang witu e nelet ne kawang ne singa, nisia si minamuali esa nga ipus singa muda; nisia si ma’ajar maro’okep, awes tare sitou si ne’enepenna. 7Nisia si timeri em puri-puri nea wo rumego eng kota-kotana; em bumi ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunena e minenes kineide’an malinga en suara raonganna.8Takar se bangsa-bangsa se timo’or mesaru nisia waki daerah-daerah esa nga kaledongna, nisea se tima’an em pure’eket kaa laa mesesikop nisia wo mesesempak nisia witu em pepo’opot. 9Nisia si kinurung witu eng kalero, si kasuatan pinentang, niali mea witu en sinaru ni raja Babel wo i ghoremla witu em penjara, rio en suarana te’a kalinga’an kasi waki atas eng kuntung-kuntung Israel.10Ina’mu si tanu e nakana nanggor witu e numa anggor, neiy i ketanem tawi en dano, mawu’ana wo mepanga karengan en dano meloko-lokon. 11Witu nisia en timou e nesa pangana kaente’ e minamuali wulu’ eng keraja’an; nisia si rimoa’ kerakek witu e nelet em pangana-pangana kaidet, wo minamuali pakalo’o-loo’ola karengan eng kerakekna wo karengan em pangana kelaker.12Ta’an nisia si kinesawutani witu eng gorem eng kaupi’an wo i lawami wia em bumi; reghes sedangan en simiwo nisia minaweles minapera; wo e napi eng kima’apula nisia. 13Wo en teakan nisia si neiy i ketanem waki padang gurun, waki tana’ kapera wo mare’ola rano.14Takar rumou’ momi e napi waki pangana eng kimaan mina’apu en tuwu’na wo em bu’ana, i ka’ayo e rereiy’ mola kasi wia nisia em pangana kaente’ wo e rereiy’ mola siwulu’ eng keraja’an.” E nyi’i nyi’a mouw e na’aripen wo e minamuali mouw na’aripen.
Chapter 20

1Witu en te’un kapitu, witu en sumedot kalima, witu en tanggal e mapulu’ en sumedot ni’itu, o meiy mouw se pirala tou waki se tu’a-tu’a Israel kaa meiy mekekiwee teturu’ wia si TUHAN wo rumuber witu en sinaruku.2Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 3“Heiy oki’ ni tou, sumusuiy mouw wia se tu’a-tu’a Israel wo i lila’ mola wia nisea: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Sapa ku’a re’en kouw mineiy kaa meiy mekekiwee teturu’ wia-Niaku? Demi Niaku si matou-tou, Niaku ku so’o kouw kumiwee teturu’ wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.4Pa’ar ku’a re’en koo makimla nisea, heiy oki’ ni tou, pa’ar ku’a re’en koo makimla nisea? I pakite’u mola wia nisea em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon kasa wu’ul waki se nene moyang nea, 5wo i lila’ mola wia nisia: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nendo Niaku nu mineleng e Israel, Niaku ku timiwa’ wia se see’ kaum ni Yakub wo minapaloo’o-loo’ola en tou wia nisea waki tana’ Mesir; Niaku ku timiwa’ wia nisea: Niaku mouw ku TUHAN Empungmu! 6Witu e nendo ni’itu Niaku ku timiwa’ wia nisea kaa laa malimi nisea waki tana’ Mesir meiy waki tana’ em pineleng-Ku i wee nisia, em banua e meloko-lokon en susu wo e maduna, en tana’ kewangun witu e nelet em baya em banua.7Wo Niaku ku limila’ wia nisea: Ma’anouw susur tou si tumea’la se dewa-dewana makari’irisen, witu e wisa nisia si reiy’ mena’ maloo’ wo te’a mouw mekekewurla en toumu ampit se berhala-berhala Mesir; Niaku mouw ku TUHAN, Empungmu.8Ta’an nisea se rimangu witu Niaku wo se so’o melelinga wia-Niaku; susur tou si reiy’ tumea’la se dewa-dewana makari’irisen, mea wisa sia reiy’ mena’ maloo’, wo reiy’ tumele’ula se berhala-berhala Mesir. Takar Niaku ku mekemaksut laa metetoa’la eng kaupi’ang-Ku mea witu natas nea kaa laa meteturusla e nupi’-Ku wia nisia waki keuneran en tana’ Mesir. 9Ta’an Niaku ku mininta’ eng karengan e ngaran-Ku, rio i tu te’a pewewu’ulen witu en sinaru ne bangsa-bangsa, waki wisa sea nu witu. Witu en sinaru ne bangsa-bangsa i ti’i Niaku ku minapaloo’o-loo’ola en tou wia nisea witu eng kapualitan Niaku nu minali nisea rumou’mi waki tana’ Mesir.10Niaku ku minali nisea rimou’mi waki tana’ Mesir wo rumawir nisea mea waki padang gurun. 11Maname Niaku ku mineela eng katataapan-katataapang-Ku wo minakite’ula e natoran-natorang-Ku, wo sitou matuanala nyi’a, si laa tumou, 12E nendo-nendo Sabat-Ku kangkasi e neiy-Ku i weela wia nisea e mamuali paghenangan witu e nelet Niaku wo nisea, rio sea mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, si kimudusla nisea.13Ta’an se kaum Israel se rimangu witu Niaku waki padang gurun; nisea se reiy’ matou-tou maki’it eng katataapan-katataapang-Ku wo nisea se simede’ e natoran-natorang-Ku, e, sa sitou tumuanala nyi’a, nisia si laa tumou.Nisea kangkasi se limangkoiy eng kakudusan e nendo-nendo Sabat-Ku ampit eng kasa me’ulit. Takar Niaku ku mekemaksut laa metetoa’la e nupi’-Ku mea witu natas nea waki padang gurun kaa mepepunengla nisea. 14Ta’an Niaku ku mininta’ karengan e ngaran-Ku, rio i tu te’a wu’ulen witu en sinaru ne bangsa-bangsa, se limoo’ sandiri e nedo Niaku nu minali nisea rimou’mi.15Ma’anouw tu’u tuana Niaku ku timiwa’ wia nisia waki padang gurun, kaa Niaku ku reiy’ laa mali nisea ghumorem mea waki tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia nisea, e meloko-lokon en susu wo e maduna, en tana kewangun witu e nelet em baya em banua, 16eng karengan nisea se simede’ e natoran-natorang-Ku wo reiy’ matou-tou maki’it eng katataapan-katataapang-Ku wo limangkoiy eng kakudusan e nendo-nendo Sabat-Ku; karengan e nate nea e maki’itla se berhala-berhala nea. 17Ta’an Niaku ku mapedam moupus maloo’ola nisea, i kaa’yo Aku reiy’ minunengla nisea wo reiy’ kima’apula nisea waki padang gurun.18Takar Niaku ku limila’ wia se oki-oki’ nea waki padang gurun: Te’a mouw kouw tumou kumi’it eng katataapan-katataapan ni ama’mu wo te’a mouw metetiboiy witu e natoran-natoran nea wo te’a mouw mewewu’ulela en toumu ampit se berhala-berhala nea. 19Niaku mouw ku TUHAN, Empungmu: tumou mouw kumi’it eng katataapan-katataapang-Ku wo tuananola e natoran-natorang-Ku ampit e lale, 20kudusenola e nendo-nendo Sabat-Ku, i ka’ayo e ni’itu mamuali paghenangan witu e nelet Niaku wo nikouw, rio se tou se mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, Empungmu.21Ta’an se oki-oki’ nea se rimangu witu Niaku, nisea se reiy’ matou-tou maki’it eng katataapan-katataapang-Ku wo se reiy’ matuanala e natoran-natorang-Ku ampit e lale’, kasuatan sitou si matuanala nyi’a, si laa tumou; nisea kangkasi se limangkoiy eng kakudusan e nendo-nendo Sabat-Ku. Takar Niaku ku mekemaksut metetoa’la eng kaupi’ang-Ku mea witu e natas nea kaa laa meteturusla e nupi’-Ku wia nisia waki padang gurun. 22Ta’an Niaku ku kimeongi e lawas-Ku sumoup wo mininta’ karengan e ngaran-Ku, rio i tu te’a wu’ulen witu en sinaru ne bangsa-bangsa se limoo’ sandiri e nedo Niaku nu minali nisea rimou’mi.23Ma’anouw tu’u tuana Niaku ku timiwa’ wia nisia waki padang gurun kaa laa sumarakanla nisea witu e nelet ne bangsa-bangsa wo sumerala nisea mea waki em baya em banua, 24eng karengan nisea se reiy’ matuanala e natoran-natorang-Ku wo simede’ eng katataapan-katataapang-Ku wo limangkoiy eng kakudusan e nendo-nendo Sabat-Ku wo em berenna neiy i katuyu wia se berhala-berhala ne ama’-ama’ nea.25En tuana mouw Niaku kangkasi ku mineela wia nisea eng katataapan-katataapan e reiy’ le’os wo e natoran-natoran, eng karengan e nyi’a nisea se reiy’ mete’u tumou. 26Niaku ku minayala nisea minamuali makari’irisen ampit en sesempe-sesempe nea, witu eng kapualitan nisea nu minapasempela en tanume en tetule witu e napi em baya ne kasa ketareanna neiy i patoumi waki gandongan, rio Aku sumiwo nisea i katu’us, rio sea mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.27Eng karengan e ni’itu sumusuiy mouw wia se kaum Israel, heiy oki’ ni tou, wo i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu eng kapualitan i yi’i kangkasi se nene moyangmu se minojat Niaku, nyi’a i ti’i nisea se minaroba lale’ wia-Niaku. 28Karengan nu reiy’ mouw Niaku nu minali nisea mea waki wanua e nampit en tiwa’ neiy-Ku mouw i ta’arla meela nyi’a wia nisea, nisea se maloo’ mea waki susur eng kakenturan kerakek wo waki susur e nakana wuta em pangana-pangana wo nisea se minapasempela maname en tetule rineretna wo maali en sesempena mekeraran e nate, o kangkasi maserala e wou maname en sesempe-sesempe nea mawou sedaap wo mapasempela nisea maname en tetule-tetule tinoa’ nea. 29Takar Niaku ku limila’ wia nisea: Tampa rakek sapa ni’itu e linongkot miouw? Takar e ngaranna em patotoren Tampa Rakek i ka’ayo e nendo i yi’i.30Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia se akum Israel: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Sapa ku’a re’en nikoo koo maseremor’la en toumu kangkasi ampit eng kenaramen em patou-touan ne nene moyangmu wo mesa’amek ampit maki’itla se dewa-dewana makari’irisen? 31Witu e maali en sesempe-sesempemu, nyi’a i ti’i mapasempela se oki-okimu tanume se tetule witu e napi, nikouw kouw maseremor’la en toumu ampit se reiy’ sa mina’asa berhala-berhalamu i ka’ayo e nendo i yi’i, sapa ku’a re’en Aku pa’are’ kouw kumiwee teturu’ wia -Niaku, heiy kaum Israel? Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku so’o mouw kasi kouw kumiwee teturu’ wia-Niaku. 32Wo sapa e limentut witu e natemu eng kasa reiy’ laa mamuali, nyi’a i ti’i e neiy miouw i lila’la: Nikeiy keiy pa’ar tanu se bangsa-bangsa walina, tanu se reiy’ sa mina’asa kaum waki wanua-wanua kaa laa lumukar wia e nakana wo em batu.33Demi Niaku si matou-tou, en tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku laa merenta nikouw ampit e lawas kaente’ wo e lalupa neiy i ka’ayat wo eng kaupi’an neiy i katoa’. 34Niaku ku laa malimi nikouw rumou’mi waki keuneran ne bangsa-bangsa wo meruri nikouw waki wanua-wanua, waki wisa nikouw nu simera ampit e lawas kaente’ wo e lalupa neiy i ka’ayat wo eng kaupi’an neiy i katoa’, 35wo Niaku ku laa mali nikouw mea waki padang gurun ne bangsa-bangsa wo maname Niaku ku laa maperkara ampit nikouw mesaruan eng gio.36Tanu Niaku nu minaperkara ampit se nene moyangmu waki padang gurun en tana’ Mesir, en tuana mouw Niaku nu laa maperkara ampit nikouw, en tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 37Niaku ku laa mayala nikouw lumangkoiyi waki wawa’ e wulu’ rumerawir-Ku wo ghumoremla nikouw witu eng kalero ampit e rumeken nikouw. 38Niaku ku laa tuma’atasi waki keunerannu se tou-tou rimangu wo dimurhaka witu Niaku;Niaku ku laa mali nisea rumou’mi waki wanua, en tampa nisea nu maena’ tanume se tou wo’oseiy, ta’an waki tana’ Israel nisea se reiy’ laa ghumorem. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.39Heiy nikouw, kaum Israel, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, ma’anouw siesa o siesa mea rumaghes wia se berhala-berhalana. Ta’an eng kamurian kouw laa lumingala Niaku wo reiy’ mouw kasi lumi’isigh eng kakudusan e ngaran-Ku kudus ampit en sesempe-sesempemu wo se berhala-berhalamu.40Karengan waki atas eng kuntung-Ku kakudus, waki atas eng kuntung Israel kerakek, en tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, maname waki tana’ i ti’i se pakasa’an kaum Israel witu e minapekasana se laa rumaghes wia-Niaku. Maname Niaku ku laa mepa’arla wia nikoo wo maname Niaku ku laa kume’imi waki nikouw en sesempe-sesempe wuntulmu wo en sesakeiy-sesakeiymu kinapelengan, e reiy’ sa mina’asa eng kinudus miouwla. 41Tanu wia en sesempe mawou sedaap Niaku ku mepa’arla wia nikoo witu e nedo Niaku nu rimou’mi nikouw waki uner ne bangsa-bangsa wo meruri nikouw waki wanua-wanua, waki wisa kouw simera, wo Niaku ku laa mapatudu’la eng kakudusang-Ku wia nikoo witu en sinaru ne bangsa-bangsa.42Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu minali nikouw ghumorem mea waki tana’ Israel, mea waki wanua e nampit en tiwa’ e neiy-Ku mouw i ta’arla meweweela nyi’a wia se nene moyangmu. 43Maname nikouw kouw laa i kaghena-ghenang wia e reiy’ sa mina’asa eng kapawinta-winta’mu, ampit e wisa nikouw nu simeremorla en toumu, wo nikouw kouw laa medam mekekero’ lumoo’ en toumu nuesa karengan e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an-kalewo’an en tinuana miouwla. 44Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e masa Ku, eng karengan e ngaran-Ku, ku reiy’ matuanala nikouw e minaesa’an ampit eng kapawinta-wintamu e lewo’ wo wuruk, heiy kaum Israel, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”45Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 46“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu mea waki timu wo tumotorola laker tetogor witu se tana’ timu wo menti’ mouw witu se tana’ ketalunan waki esa nga weka timu; 47wo i lila’ mola wia si talun waki esa nga weka timu: Linganouw e nuwu’ ni TUHAN: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku laa lumayasla e napi witu eng goremmu e laa kumaan ma’apu en susur e nakana timou wia nikoo wo susur e nakana minaweles minapera. E napina eng kasuatan melaya-layas e reiy’ laa mate wo em baya en saruan waki timu i ka’ayo amian e laa katunuan mepasu’ kaa e nyi’a.48Wo susur tou si laa lumoo’, kaa Niaku, TUHANouw si timutung nyi’a; e napi i ti’i e reiy’ laa mate.” 49Laa o ku lumila’: “O welegh, EMPUNG Tuhan, nisea se meila’ en tanume niaku: Sapa ku’a re’en nisia si reiy’ i te matotorla e lelila’an-lelila’an sesindir?”
Chapter 21

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mome eng giomu waki Yerusalem wo tumotorola laker tetogor witu en tampa kudusna wo menti’ mouw sumu’usuk en tana’ Israel. 3I lila’ mola wia si tana’ Israel: En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Loo’on, Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu wo laa sumawuti en santi-Ku waki ne’uma’anna wo rume’imi waki keunerannu se tou ulit wo se tou wuruk kalakuan.4Eng karengan Niaku ku laa merere’imi waki keunerannu se tou ulit wo se tou wuruk kalakuan, takar en santi-Ku e laa i kesawuti waki ne’uma’anna witu em baya se tou waki timu i ka’ayo amian. 5Wo em baya ne tou se laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, simawuti en santi-Ku waki ne’uma’anna, i ka’ayo e reiy’ mouw laa marenge kasi witu.6Wo nikoo oki’ ni tou, kumeakouw! Kumeakouw witu en sinaru nea tanu siesa tou e ruiy rereenanna e repu’ wo si witu em peme’itan kape’it. 7Wo sa sea mueiy wia nikoo: Ka’a koo menga’angal? Wingkotenouw: Karengan e nesa abar! Sa e nabar i ti’i neiy mouw I ka’abar, susur e nate e laa matewang wo em baya e lawas e laa malewea’ reawa’, e reiy’ sa mina’asa semangat e lumiong wo em baya ne tou se neiy i kaketot kineide’an. E nulit, en tantu meiy wo e mamuali! En tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”8Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 9“Heiy oki’ ni tou, menti’ mouw wo i lila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: En santi! En santi! Em bini’iwi’ mouw wo kangkasi e ni’isu’!10Em bini’iwi’ kaa laa i petetoa’la raa’ wo e ni’isu’ rio sumerengat tanu eng kerap. Sapa ku’a re’en nikita ta laa mepa’a-pa’ar? – E wulu’ ni oki’ku e masero’ e reiy’ sa mina’asa minegheghioan kayu. – 11En santi i ti’i neiy i weela rio ghoson, rio tiro’ i ka’arala; en santi i ti’i em bini’iwi’ wo eng ginoso, rio i weela witu e lawas ni memunu’.12Maleiy mouw wo kumeakouw, heiy oki’ ni tou! Karengan en santi i ti’i neiy i tuyula sumaru se umat-Ku, neiy i tuyula sumaru se ma-aka-aka ne Israel; nisea wo se umat-Ku mewali-wali neiy i wayala kaanen en santi. Eng karengan e ni’itu sepe’enouw e rereenannu tanume eng kowa’ pengasi’an. 13Karengan em pewa’awa’an e mineiy wo reiy’ e nesa tu’u e mete’u tumaang, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.14Wo nikoo oki’ ni tou, menti’ mouw wo sepe’enouw e lawasmu, ma’anola en santi i ti’i e mamuali makarua lumepet, makatelu lumepet. Ni’itu en santi pawunu’, en santi i wee em pawunu’an paka’asa-ka’asa’an, e lumedong kuma’apula nisea.15Rio e nate nea makemu wo se kima’anu minangapepeteiy se maawes-maawes witu en susur em pepalen leloangan nea, Niaku ku minerentala em patoa’an raa’ ampit en santi i ti’i. O welegh, en santi i ti’i en siniwo sumuatla eng kerap wo ginoso kaa laa tumoa’la raa’. 16Sumabouw se witu lele’os wo se witu eng kawii, wisa i te em berennu meta’atak. 17Wo Niaku kangkasi ku laa sumepe’ lawas wo e nate-Ku pasu’ e malompon sumoup. Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a.”18Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 19“Heiy nikoo oki’ ni tou, i gambarola e rua lalan laa petetoroan en santi ni raja Babel; e rua nyi’a e laa muleiymi waki esa wanua. Sumiwo mouw e nesa papang patudu’ e lalan witu eng ketareani e lalan matorome waki susur eng kota. 20I gambaromi waki lalan wisa en santi i ti’i meiy sumu’usuk e Raba, ibukota ne bani Amon wo sumu’usuk e Yehuda, em bentenena em baki Yerusalem.21Karengan si raja Babel si rimedeiy witu em pontol e lalan iti’i, witu eng ketareani e rua lalan i ti’i kaa laa metetuanala e nudam; sia si magho’ogho’ em pana, makiwee teturu’ wia si terafim wo matebo e nate ni tekapen. 22Minea witu e lawas lele’osna rima’aragh em pana ne’udam tanume e Yerusalem: rio i papalinganala en suara ne tou mawunu’ wo maleiyla eng kukuk paseke’an, rio rumansun em pakakas-pakakas i patubal em pepalen leloangan wo tumawun tana’ mamuali beton pakepungan wo rumedeiyla benten pakepungan. 23Ta’an i wee nisea, e ni’itu nyi’a mouw e ne’udam mele’ekok, ma’anouw tu’u sea minopo en tiwa’ rimake-rakek; ta’an nisia si ghimenang eng kaselokan nea, i ka’ayo sea sinikop.24Eng karengan e ni’itu, teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikouw kouw simiwo eng kaselokannu i ti’i eng kinaghenangan sumoup ampit e neiy i kaongka’na eng kaselokannu, i ka’ayo em pinakaloo’o-loo’ola en dosa-dosamu witu e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu, eng karengan nikouw e minamuali kinaghenangan sumoup, nikouw kouw laa sikopen ampit eng kaketean.25Wo heiy nikoo, raja Israel, tou wuruk kalakuan reiy’ lale’, e nedomu e mina’ayo mouw i wee em paakiman kasa kesampetan, 26Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: I wa’akatola en sorbanmu wo i tea’ mola e mahkotamu! E rereiy’la sitataap tanu eng ka’ada’anna en teakan. Si kumeng si lewo’ sa reiy’ i rakekla, si rakek si lewo’ sa reiy’ i kumengla. 27Riberek, riberek, riberek laa-Ku siwon sia! E nyi’i tu’u e reiy’ laa minena-ena’. I ka’ayo sia meiy si mekehak witu nyi’a, wo wia nisia e laa-Ku i weela ni’itu.”28“Wo nikoo oki’ ni tou, menti’ mouw wo i lila’la: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan en tanume se bani Amon wo en sesero’an nea; ilila’ mola: En santi, en santi e neiy mouw i kesawut kaa laa metetoa’la raa’, eng ginoso kaa laa mepepunengla, wo rio maserengat tanu eng kerap – 29eng kasuatan se tou se maloo’ em pineleloo’-pineleloo’ e mele’ekok i wee nikoo wo minee e ne’udam-ne’udam towo wia nikoo – kaa laa i ta’atakla witu e lee’ ne tou-tou wuruk kalakuan se reiy’ lale’, e nedona e mina’ayo mouw i wee em paakiman kasa kesampetan.30i warengola ni’itu witu e ne’uma’anna! Waki tampa pinasiwoan nikoo wo waki wanua asalmu Niaku ku laa mukum nikoo. 31Niaku ku laa tumoa’la e nupi’-Ku witu nikoo wo rumeputla e napi kaupi’ang-Ku wia nikoo wo sumarakanla nikoo witu e lawas ne tou-tou we’engel, se malentutla eng kapunengan.32Nikoo koo mamuali kekaanen e napi, e raa’mu e laa i katoa’ witu eng keuneran en tana’ i ti’i, wo nikoo koo reiy’ mouw laa peghena-ghenangen kasi, karengan Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a.”
Chapter 22

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy nikoo, oki’ ni tou, pa’ar ku’a re’en koo mekeka’anula, yon, mekeka’anula ukuman witu eng kota wuta nutang raa’? I pakite’u mola wia nisia e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonna kasa wu’ul, 3wo i lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Heiy kota, e matoa’la raa’ witu eng keunerannu, i ka’ayo e nedo pe’ukuman nikoo meiy wo sumiwo se berhala-berhala i wee nikoo se sumeremorla en toumu.4Ampit e raa’ neiymu i toa’la nikoo koo simelok wo ampit se berhala-berhalamu se siniwomu nikoo koo minaseremor; ampit en tuana nikoo koo simiwo e nedomu timawi wo simiwo eng kesampetan en te’un-te’unnu e meiy. Eng karengan e ni’itu Niaku ku mee nikoo weweleiyan i wee se bangsa-bangsa wo sesero’an i wee em baya em banua. 5Se tawi wia nikoo wo se wa’akati waki nikoo se laa sumero’ nikoo, eng kawu’ulanna eng kasa kasine’uan wo e wuta karingka’an.6Loo’on, siesa o siesa se ma’aka-aka – ma’aka-aka ne Israel se matede-tede eng kaente’anna witu eng keunerannu kaa laa metetoa’la raa’. 7Witu nikoo si ama’ wo si ina’ se sero’en wo witu eng keunerannu se tou se matuanala em paperasan witu se tou wo’oseiy, witu nikoo se oki’ ula wo se balu se i lotoiy. 8Nikoo koo maloo’ola wure’ witu eng kapualitan-kapualitan kudus i wee-Niaku wo e nendo-nendo Sabat-ku en sineremormula. 9Witu nikoo se subelatla se tou-tou sumesero’ ampit e maksut metetoa’la raa’ wo se tou kimaan e le’ona en sesempe waki atas eng kuntung-kuntung; kesa’amekan em patuananla witu eng keunerannu.10Witu nikoo se tou se maongka’la e naurat ni ka’awu ni ama’na wo maperkosa wewene witu e nedo kewur e roko’na en simeremorla nisia. 11Siesa si matuanala eng kawu’ulan ampit si ka’awu ni kasuatna wo se walina se maseremorla si manuangna wewene ampit em pasiwo-siwon sa’amek, se tou walina kasi se maperkosa si patuarina wewene, oki’ karengan ni ama’na. 12Witu nikoo se tou se masungkul em bewoko’ kaa laa metetoa’la raa’, nikoo koo mapurut em bungangna e loit ka’apa maedo rente wo marugila se kasuatmu ampit em paperasan, ta’an Niaku ku liniurmula, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.13E nulit, Niaku ku masepe’ lawas en tanume eng kauntungannu haram eng kina’atoannula wo en tanume e raa’ neiy i toa’la witu eng keunerannu. 14Sapa ku’a re’en e natemu e laa mena-ena’ te’etep wo e lawasmu mapedam ente’ witu e masa Niaku nu minta’ witu nikoo? Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a wo si laa sumiwo nyi’a. 15Niaku ku laa moghela nikoo witu e nelet ne bangsa-bangsa wo sumerame nikoo waki em baya em banua wo Niaku ku laa kumukuri eng kaseremorannu waki nikoo. 16Takar nikoo koo laa seremoren waki sinaru ne bangsa-bangsa karengan eng kaselokannu nuesa, wo nikoo koo laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”17Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 18Heiy oki’ ni tou, i wee-Niaku se kaum Israel se minamuali mouw te’ina; nisea nu waya nyi’a mouw se tanula en tambaga, tima puti’, wesi wo en tima item witu eng gorem em peranoan; nisea se tanu en te’ina em perak. 19Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikouw nu waya kouw minamuali te’ina, takar e nulit, Niaku ku laa merurla nikouw waki keuneran e Yerusalem.20Tanu se tou maerurla em perak, tambaga, wesi, tima item wo en tima puti’ witu eng gorem em peranoan wo sumengola api witu em bawa’na kaa laa mereranola nyi’a, en tuana mouw Niaku nu laa merurla nikouw witu e nupi’-Ku wo eng kaupi’ang-Ku wo meela nikouw witu eng goremna wo rumano nikouw. 21Niaku ku laa merurla nikouw wo laa rumeputla e napi kaupi’ang-Ku wia nikoo, i ka’ayo kouw ranon witu eng goremna. 22Tanu em perak e ranon witu em peranoan, en tuana mouw nikouw nu laa ranon witu eng gorem e nyi’a. Wo nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku, TUHAN, si timoa’la eng kaupi’ang-Ku witu nikoo.”23Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 24“Heiy oki’ ni tou, i lila’ mola wia nisia: Nikoo nyi’a mouw koo tana’ reiy masungkul e naro, reiy’ maka’ato rano witu e masa kaupi’an, 25se ma’aka-aka – ma’aka-akana witu eng keuneranna se tanu si singa meraong, si rima’akep si penganenna: sitou si nine’enep, harta benda wo em barang-barang maka’arga eng kinaat, balu-balu se siniwo maawes-maawes witu eng keuneranna.26Imam-imamna se maperkosa e nukum Taurat-Ku wo maseremorla eng kapualitan-kapualitan kudus i wee-Niaku, nisea se reiy’ memange’anla e nelet eng kudus ampit e reiy’ kudus, reiy’ maweela teturu’ em pemange’anan seremor ampit e lenas, nisea se minereng witu e nendo-nendo Sabat-Ku. En tuana mouw Niaku nu sineremorla witu eng kauneran nea. 27Pamuka-muka – pamuka-mukana witu eng keuneranna nyi’a mouw se tanu se serigala-serigala mera’akep se penganenna witu eng kare’oala e raa’, se mapunengla se tou-tou kaa laa me’untungla en tou nuesa eng kenaramen reiy’ pengedon. 28Wo se nabi-nabina se lima’amur nisea ampit eng kapur ampit e limoo’ em pineleloo’ mele’ekok wo minee e ne’udam towo i wee nisea; nabi-nabi i ti’i se limila’: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan! – ta’an si TUHAN si reiy’ minee nuwu’.29Penduduk em banua se matuanala em paperasan wo em pekaatan, malotoiy se tou peme’itan wo miskin wo nisea se matuanala em paperasan witu se tou wo’oseiy, e minasu’usukan ampit e nukum.30Niaku ku masero witu eng keuneran nea siesa tou laa mereredeiyla em beton ka’apa si laa metetaangla em banua i ti’i witu en sinaru-Ku, rio te’a Kumunengla, ta’an Niaku ku reiy’ minatola nisia. 31Takar Niaku ku timoa’la e nupi’-Ku witu nisea wo munengla nisea ampit e napi kaupi’ang-Ku; eng kalakuan nea neiy-Ku i torola witu eng kokong nea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 23

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, wawean se rua tou wewene, se oki’ waki siesa ina’. 3Nisea se mesa’amek waki Mesir, nisea se mesa’amek witu e masa mudana; maname en toto’na em pero’ome-ro’omesen wo em bu’ana em be’ewer kamuda’anna em penibo-niboiyan. 4Ngaran ni kasa tu’a nyi’a mouw si Ohola wo e ngaran ni tuarina nyi’a mouw si Oholiba. Nisea se punya-Ku wo nisea se timimea’la se oki-oki’ tuama wo wewene. Tanume e ngaran-ngaran nea, Ohola sia mouw si Samaria wo si Oholiba sia mouw si Yerusalem.5Wo si Ohola si mesa’amek, eng kasuatan nisia si punya-Ku. Sia si kasa serit wia se i koupus-koupusena, wia se tou Asyur, pahlawan-pahlawan em paseke’an, 6limabung e roko’ buwung tu’a, kumbasar-kumbasar wo se makua-kuasa – makua-kuasa, em baya nea se taretumouw wangun, se pasukan kawalo. 7Sia si matuanala em pesa’amekanna ampit nisea, em baya nea se tou Asyur pineleng; sia si maseromorla en touna ampit em baya ne tou, wia si seiy sia sumerit wo ampit se berhala-berhalana.8Sia si reiy’ tumele’ula em pesa’amekanna em patuanannala rengane’ waki Mesir, karengan witu e masa mudana se tou se timekelola nisia, wo nisea se menibo-niboiy em be’ewer kamuda’anna wo tumoa’la em pesa’amekan nea wia nisia. 9Eng karengan e ni’itu Niaku ku simarakanla nisia witu e lawas ne i koupus-koupusena, witu e lawas ne tou Asyur, wia si seiy sia sumerit. 10Nisea se sima’alukla e nauratna, se oki-oki’na tuama wo wewene se sinikop wo nisia nuesa si winunu’ ampit en santi. Ampit en tuana e ngaranna em penusu-nusuiyen witu e nelet ne kaum wewene karengan e nukuman neiy mouw i weela witu nisia.11Ma’anouw tu’u eng kapualitan-kapualitan i ti’i e linoo’ ni tuarina, Oholiba, nisia si lebepe’ serit kasi wo em pesa’amekanna e limebepe’mi kasi waki si kaka’na. 12Sia si serit wia se tou Asyur, wia se kumbasar-kumbasar wo se makua-kuasa – makua-kuasana, wia se pahlawan-pahlawan paseke’an e labungna eng kasa lekep, wia se pasukan kawalo, em baya nea se taretumou wangun. 13Niaku ku limoo’ kaa nisia si maseremorla en tou; eng kalakuan nea nu rua nyi’a mouw e masuat.14Awes tare, sia si minawes em pesa’amekanna kasi: sia si maloo’ si tuama neiy i kalumi witu eng kedir, gambar ne tou-tou eng Kasdim, neiy i lumi witu eng keliur mea’, 15rereenanna em bina’akes ampit e wewa’akes e rereenan, eng kokongna minake peporong e minowoiy, em baya nyi’a em paloo’ola tanu se perwira, se memange’anla se tou Babel waki Kasdim, tana’ kinatouan nea.16Makarengan nu linoo’ona mola ampit em berenna sia si serit wia nisea wo mapa’ali rereo wia nisea mea waki tana’ Kasdim. 17Takar se tou Babel se mineiy wia nisia kumeipila en tetekelan rerendeman wo sumeremorla nisia ampit em pesa’amekan nea; nu reiy’ mouw nisia nu minaseremor kaa nisea, nisia si mewayati waki nisea.18Eng karengan nisia si matuanala em pesa’amekanna ampit e reiy’ makiro-kirong wo minapaloo’ola nuesa e nauratna, takar Niaku ku mina’akati en tou karengan mari’iris wia nisia, tanu Niaku nu mina’akati en tou waki si tuarina. 19Nisia si matuanala e lebe lakere’ kasi em pesa’amekanna kasuata i kaghenang wia e masa mudana, e nedo sia nu mesa’amek waki tana’ Mesir.20Sia si serit wia se ka’ampit-ka’ampitna mesa’amek, e nauratna en tanu e naurat ni keledai wo en tata’na en tanu en tata’ ni kawalo. 21Nikoo koo mepa’arla eng kakewuran e masa mudamu, e nedo se tou Mesir nu menibo-noboiy em be’ewermu wo mero’ome-ro’omes en toto’ kareraa’annu.22Eng karengan e ni’itu, heiy Oholiba, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, memang nikoo koo mina’akatomi en toumu waki se i koupus-koupusemu, ta’an e nulit, Niaku ku laa rumeo nisea moghe sumu’usuk nikoo; Niaku ku laa mali nisea sumu’usuki nikoo waki esa nga kaledongmu: 23tou em Babel wo em baya ne tou eng Kasdim, tou em Pekod, tou en Soa wo se tou eng Koa, wo em baya ne tou Asyur mewali nisea, taretumou kewangun, kumbasar-kumbasar wo em baya ne makua-kuasa em baya nea, perwira-perwira wo se pahlawan-pahlawan paseke’, pasukan kawalo em baya nea.24Nisea se meiy sumu’usuk nikoo ampit eng kelaker kareta wo em bola-wola wo ampit se esa nga eruran ne bangsa-bangsa; nisea se laa rumansun eng kekelung wangko’ wo rintek wo en seipa’ witu esa nga kaledongmu sumu’usuk nikoo, wo Niaku ku laa sumarakanla em perkara i yi’i witu en sinaruna wo nisea se laa makimla nikoo i ki’it e nukum nea. 25Niaku ku laa sumuli’la en katetayureng-Ku wia nikoo, i ka’ayo sea mapatuanala nikoo ampit eng kaupi’an, sesepunan wo en talingamu e laa ka’areten wo se tele’umu se laa mate i kakolo’ kaa en santi. Nisea se laa sumikop se oki-oki’mu tuama wo wewene wo se tele’umu se laa kaanen e napi.26Nisea se laa moteiyla nikoo wo kumaat se lelo’or-lelo’ormu. 27Niaku ku laa sumiwo nikoo mapaena’la eng kakewurannu wo em pesa’amekannu rengane’ waki tana’ Mesir, i ka’ayo koo reiy’ mouw kasi makirit wia nisea wo reiy’ mouw kasi meghena-ghenang se tou Mesir.28Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku laa sumarakanla nikoo witu e lawas ne tou se i kari’irismu, ma’anouw tu’u koo mina’akatomi en tou waki nisea. 29Nisea se laa tumuanala nikoo ampit eng kari’irisan wo laa kumaat e reiy’ sa mina’asa wua’na em bineduannu wo tumele’ula nikoo limengat poteiy, i ka’ayo e naurat pesa’amekannu paloo’ola. Kakewurannu wo em pesa’amekannu30e mapa eiy eng kapualitan i yi’i witu nikoo, karengan nikoo koo mesa’amek ampit e mesawa’la se bangsa-bangsa wo maseremorla en toumu ampit se berhala-berhala nea. 31Nikoo koo matou-tou maki’itla eng kalakuan ni kaka’mu, kaa e ni’itu Niaku ku laa mee nikoo kumoo’omi waki pialana.32Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Nikoo koo lewo’ sa reiy’ kumoo’omi waki piala ni kaka’mu, piala kerarem wo em penar en sumana, nyi’a i ti’i em piala kelaker em pumpunena; e mamuali i penge’eke-nge’eke’ wo e weweleiy-weweleiy nikoo.33Nikoo koo laa mawuta eng katoekan wo e mengasi’. Piala mekeide’en ni’i pewalila eng kapenesan nyi’a mouw em piala ni kaka’mu Samaria. 34Nikoo koo kumoo’ nyi’a ma’an e nampasna, i ka’ayo kumu’us em pete’na-pete’na wo koo mangkulela en susumu. Karengan Niaku ku limila’la nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.35Eng karengan e ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikoo koo limiurla Niaku wo timaburila Niaku, en teakan pesa’anenouw nuesa eng kakewurannu wo em pesa’amekannu.”36O laa si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, pa’ar ku’a re’en koo makimla si Ohola wo si Oholiba wo makite’ula wia nisea em pasiwo-siwon nea kasa wu’ul? 37Karengan nisea se mesa’amek, e lawas nea e minangalela’mur raa’ wo nisea se mesa’amek ampit e masempe se berhala-berhalana, awes tare se oki-oki’ tuama nea se neiy i patoumi i wee-Niaku se neiy i sempenala tanume se tetule witu e napi wia se berhala-berhalana minamuali kekaanen.38E walinana e ni’itu eng kapualitan i yi’i kangkasi en tinuana neala witu niaku, nisea se simeremorla en tampa kudus-Ku witu e nendo ni’itu wo limangkoiy eng kakudusan e nendo-nendo Sabat-Ku. 39Wo eng kasuatan nisea nu mareret se oki-oki’ nea i wee se berhala-berhalana, nisea se mineiy witu e nendo ni’itu waki tampa kudus-Ku wo lumangkoiy eng kakudusanna. E nulit, nyi’i mouw en tinuana neala witu eng gorem em bale-Ku.40Awesala kasi nisea se makiwee se tou-tou mineiy waki tampa kewa’akat ampit rimeo rereo kumeret nisea, wo e nulit, nisea se mineiy. Demi eng ke’e eiy nea nikoo koo limele’ weresi-weresi, minangun em pali’ipismu wo limo’or en toumu ampit e lelo’or-lelo’or. 41Nikoo koo rimuber witu en tetekelan wangun i te waya wo witu en sinaruna e meja ampit eng kekaanen neiy i sakeiyla; witu natas en tetekelannu i ti’i koo minee e nukupang-Ku wo e lana-Ku.42Laa o kalinga’anouw en suara keramean em patou-touan menena-nenaang wia nisia wo wia se tou-tou waki se tou kelaker niawesala kasi se tetoeken-tetoeken waki padang gurun. Nisea se minakela eng kulalo witu e lawasna wo e mahkota kamulia’an witu natas eng kokongna.43Niaku ku limila’: Sapa ku’a re’en e wungang weles i yi’i e matuanape’la pesa’amekan? Tou se mesa’amek ampit nisia, awes tare ampit nisia. 44Nisea se mengeiy wia nisia tanu se tou mengeiyla si wewene sa’amek. En tuana mouw nisea nu mengeiy wia si Ohola wo si Oholiba kaa laa metetuanala eng kakewuran. 45Ta’an se tou-tou se ulit lale’ se laa makimla nisea tanu se tou makimla se wewene-wewene mesa’amek wo se timoa’la raa’, karengan nisea nyi’a mouw se wewene-wewene mesa’amek wo e lawas nea e minelela’amuran raa’.”46Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Ma’anouw tumo’or se esa nga eruran tou sumu’usuk nisea wo ma’anouw sea mamuali mekeide’en wo pekekaatan. 47E neruran ne tou i yi’i e laa lumawala nisea ampit em batu wo sumabouw nisea ampit en santina, munu’ se oki-oki’ tuama wo se oki-oki’ wewene nea wo rumengis ma’apu em bale-wale nea.48Niaku ku laa mena’la eng kakewuran witu en tana’ i ti’i wo em baya ne kaum wewene se laa meela ghenang e ngenge’enge’ i ti’i wo reiy’ laa tumuanala eng kakewuran kasi tanu en tinuana miouwla. 49Tou se laa sumuli’la eng kakewurannu witu nikoo wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumanggong en dosa-dosamu karengan nikouw kouw masempe se berhala-berhala. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku EMPUNG Tuhan.”
Chapter 24

1Witu en te’un kasiouw, witu en sumedot kamapulu’, witu en tanggal mapulu’ en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i patikola en tanggal e nendo i yi’i, yon, en tanggal e nendo i yi’i. Wia e nendo i yi’i kangkasi si raja Babel si muleiy rumego e Yerusalem.3I totorola e nesa i peulurela wia se kaum rumerangu wo i lila’ mola wia nisea: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: I wee mola e rumping witu natas e napi, i wee mola, wo i toa’ mouw kangasi e rano witu eng goremna; 4i wee mola e le’ona witu eng goremna, em baya nyi’a eng kinetor makale’os, em pa’a wo e ru’urna; wutanola i tu ampit en duiy-ruiy pineleng. 5Edonouw si domba kinapelengan, wo ransunenouw kangkasi eng kayu witu e wawa’na, ma’anouw em palutu’un i ti’i kumaro’oko’ wo en duiy-ruiyna eng kumi’it lumeme’ witu eng goremna.6Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Cilaka mouw eng kota wuta e nutang raa’, e rumping time’i witu eng goremna wo en te’ina e reiy’ i kaliongi witu nyi’a! I rou’mi esa nga ketor – esa nga ketor waki ghoremna reiy’ ampit e memele-meleng.7Karengan e raa’ neiy i toa’nala e niatope’ witu eng keuneranna; sia si timoa’la nyi’a waki atas eng kakenturan watu e ro’opong. Sia si reiy’ timoa’la nyi’a witu natas en tana’, rio tu tawunanna ampit en tana’. 8Demi e nupi’ limentut wo e mapedam mesesuli’ en timo’or Niaku ku laa tumoa’la e raa’na nuesa witu natas eng kuntung watu ro’opong rio te’a petetawunala.9Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Cilaka mouw eng kota wuta e nutang raa’! Niaku kangkasi ku laa mapasela en tetunuan mayatna. 10Rumansunouw laker lungu, layasen e napi, ma’anouw e le’ona e malutu’ ulit, tea’ mouw en sawona wo ma’anouw en duiy-ruiyna marengis.11I reta’ mola e rumping i ti’i e reiy’la sisapa witu natas em baana e napi, rio i tu tunun wo en tambagana e mamea’, i ka’ayo eng kemo’na e makemu witu eng goremna wo en te’ina ni’i kaliong. 12Niaku ku mame’inakut ampit e reiy’ sipenoron, karengan en te’ina eng kakuraber e reiy’ i karou’mi wia nisia , ma’an witu e napi.13Eng karengan nikoo koo maseremorla en toumu ampit eng kesa’amekannu, wo Niaku ku pa’ar melelenasla nikoo, ta’an nikoo koo reiy’ malenasi waki keseremorannu, takar nikoo koo reiy’ mouw laa lenasen kasi, i ka’ayo Aku tumurusla eng kaupi’ang-Ku witu nikoo.14Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a. Eng kapualitan i ti’i e laa meiy, wo Niaku si laa sumiwo nyi’a. Niaku ku reiy’ laa mepepeparla nyi’a wo reiy’ mapedam moupus, o kangkasi reiy’ menesel. Niaku ku laa makimla nikoo i ki’it em pasiwo-siwonnu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.” Kinepepate ni ka’awu ni Yehezkiel tanume en sesine’uan kinawolonan e Yerusalem15Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 16“Heiy oki’ ni tou, loo’on, Niaku ku laa ma’edomi waki nikoo nisia si kasa i koupusmula tanu si tinena’ katula, ta’an te’a mouw ma’arip ka’apa tu’u mame’ wo te’a mouw mererou’mi lue’. 17Memene-menes i te menga’angal, te’a mesesiwola e narip em patean; i kulilitola en susu’unnu wo pakenouw en selopmu, te’a petetutuwan eng giomu wo te’a mekekaan e roti pengasi’an.”18Witu e memo’odona niaku ku simusuiy wia se bangsa i ti’i wo witu em bengina si ka’awuku si minate. Witu e memo’odo tumodongla nyi’a niaku ku timuanala tanu em pinerentala wia niaku.19Takar se bangsa i ti’i se limila’ wia niaku: “Reiy’ ku’a re’en koo simadia makite’ula wia nikeiy, sapa em penoronna e nyi’i i wee nikeiy, kaa nikoo koo timuanala en tuana?” 20O laa wingkotengku sea: “Nuwu’ ni TUHAN e mineiy mouw wia niaku: 21I lila’ mola wia se kaum Israel: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng kauli-ulitna Niaku ku laa sumeremorla en tampa kudus-Ku, eng kakuasa’annu ni’i pesawa’mula, eng kasenaangan i wee em berennu wo i wee si imukurmu; wo se oki-oki’mu tuama wo wewene se neiy miouw i tele’ula se laa mate i kakolo’ kaa en santi.22Nikouw kouw laa tumuanala tanu en tinuanakula: Eng giomu e reiy’ laa tutuwan niouwla wo e roti pengasi’an e reiy’ laa kaanen niouw, 23eng kokongmu minake susu’un wo e ne’amu e minake selop; wo nikouw kouw reiy’ laa ma’arip ka’apa mame’. Ta’an nikouw kouw laa makemu merano witu e nukumannu, wo nikouw kouw laa nguma’angal siesa wia se walina. 24En tuana mouw si Yehezkiel mamuali sesine’uan i wee nikoo; e minakatena-tena’ tanu en tinuananala e laa tuanan niouwla. Sa i tu minamuali mola takar nikouw kouw laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku EMPUNG Tuhan.25Wo nikoo, oki’ ni tou, reiy’ ku’a re’en en teinti’i e laa mamuali? Witu e nendo Niaku nu medomi waki nisea em benten nea, e lelo’or nea e mekelaya-laya’en e natena, kasenaangan em berenna wo em palelonla ni imukurna, se oki-oki’ nea tuama wo wewene, 26witu e nendo i ti’i kangkasi si laa meiy siesa tou neiy i kaliseiy si mali e nabar wia nikoo. 27Witu e nendo i ti’i en sumamu e laa i kawuka’ wo nikoo koo laa sumusuiy wia sitou neiy i kaliseiy i ti’i wo reiy’ mouw kasi minena-ena’ wowo’. Ampit en tuana nikoo koo minamuali sesine’uan i wee nisea wo nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 25

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu wia se bani Amon wo menti’ mouw sumu’usuk nisea!3I lila’ mola wia se bani Amon: Linganouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikoo koo minaleiyla: Syukur! tanume en tampa kudus-Ku, e nedo eng kakudusanna nu linangkoiy, wo en tanume en tana’ Israel, e nedo ni’itu en siniwola kalulu kapenes, wo en tanume se kaum Yehuda, e nedo nisea nu lewo’ sa reiy’ mea waki ghorem em pasea’an, 4Eng karengan e ni’itu, e nulit, Niaku ku sumarakanla nikoo wia sitou waki esa nga weka sendangan mamuali kapunya’anna; nisea se laa rumedeiyla em pedasinganna witu nikoo wo mangun en tampa paena’anna; nisea se laa kumaan e wu’ana-wu’anamu wo kumoo’ en susu ne ternakmu. 5Niaku ku laa sumiwo e Raba mamuali padang rukut i wee se onta wo eng kota-kota ne bani Amon e mamuali tampa ne membe’ domba. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.6Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nikoo koo masepe’ lawas wo meraba’la e ne’amu witu en tana’, wo melaya-laya’ witu e natemu witu eng kacilaka’an en tana’ israel, 7eng karengan e ni’itu, e nulit, Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumu’usuk nikoo wo sumarakanla nikoo mamuali rinemu’ i wee se suku-suku bangsa wo rume’imi nikoo waki uner ne bangsa-bangsa wo munengi nikoo waki wanua-wanua; Niaku ku laa munengla nikoo. Ampit en tuana nikoo koo laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”8Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Eng karengan se Moab se meila’: E nulit, kaum Yehuda nyi’a mouw se masuat ampit em baya ne bangsa walina, 9eng karengan e ni’itu, e nulit, Niaku ku laa mayala e nataran rakek Moab i kawuka’ ampit eng kinererewana eng kota-kotana, yon, eng kota-kotana e reiy’ sikacuali, nyi’a i ti’i eng kewangunan eng kota i ti’i: Em Bet-Yesimot, em Baal-Meon wo eng Kiryataim. 10Niaku ku laa sumarakanla nisia mewali se bani Amon wia se tou waki esa nga weka Sedangan mamuali kapunya’anna, rio se bani Amon te’a peghena-ghenangen kasi witu e nelet ne bangsa-bangsa. 11Niaku ku laa meela ukuman wia se Moab wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”12Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Eng karengan se Edom se simuli’la en dendam ure mouw witu se kaum Yehuda wo simiwo eng kaselokan wangko’ ampit timuanala sesuli’an witu nisea, 13eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumu’usuk se Edom wo rume’imi waki nisia se tou wo se tekapen wo Niaku ku sumiwo nisia mamuali riberek; waki Teman i ka’ayo en Dedan nisea se laa mate i kakolo’ kaa en santi.14Niaku ku laa tumuanala en sesuli’ang-Ku witu se Edom ampit e lawas ne umat-Ku Israel. Wo nisea se laa mapatuanala se Edom e minatoroan ampit e nupi’-Ku wo eng kaupi’ang-Ku, wo nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw si simuli’, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”15Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Eng karengan se tou em Filistin se simuli’la en dendam ure mouw wo witu eng kelaya-laya’anna witu eng kacilaka’an ne Israel nu timuanala en sesuli’an ampit timuanala eng kapunengan karengan em pedaman mesesaruan see’ o see’, 16eng karengan e ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumu’usuk se tou em Filistin wo rume’ila se tou eng Kreta wo munengla se walina-walina waki li’ilik em pante tasik. 17Niaku ku laa tumuanala en sesuli’an kawengi’is witu nisea ni’i pewalila em pasiasa’an-pasiasa’an eng kaupi’an. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu tumuanala en sesuli’ang-Ku witu nisea.”
Chapter 26

1Witu en te’un kamapulu’ o esa, witu en sumedot neiy i ketantu, witu en tanggal esa sumedot e ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, eng karengan en Tirus e limila’ en tanume e Yerusalem: Syukur! En teri mouw em pepalen leloangan ne bangsa-bangsa i ti’i; nisia si laa mera wia niaku, i ka’ayo aku mawuta, ta’an nisia si mamuali riberek.3Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku mamuali kasu’usukmu, heiy Tirus. Niaku ku laa rumeo tumo’or se laker bangsa sumu’usuk nikoo, tanu e lawanan malentutla em balolong-walolongna. 4Nisea se laa munengla em beton-beton en Tirus wo rumewala em pewale-pewalena, e riawu tana’na e laa-Ku i tea’ i ka’ayo maweresimi waki nisia wo laa-Ku siwonla sia kuntung watu ro’opong.5Sia si laa mamuali pera’aran em puket waki uner e lawanan, karengan Niaku si limila’la nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan; nisia si laa mamuali remu’an i wee se bangsa-bangsa. 6Wo se oki-oki’na wewene, se maena’ waki ketana’an se laa patenla ampit en santi. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.7Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku minalimi waki amian si raja Nebukadnezar, raja Babel, raja ne reiy’ sa mina’asa raja kaa laa sumaru en Tirus ampit minake kawalo, kareta, pasukan makakawalo, wo se esa nga eruran suraro ka’asa’an. 8Oki-oki’mu wewene se maena’ waki ketana’an se laa wunu’unna ampit en santi; nisia si laa tumawun em beton pakepungan wo rumansun em pakakas-pakakas i patubal wo tuma’an eng kekelung sumaru nikoo.9Tomean em pakakas tetubalna e laa teberenla witu em beton-betonmu wo em pewale-pewalemu e laa i kolo’la ampit em pisouw-pisouwna. 10Kawalona nyi’a mouw se tuana eng kelaker, i ka’ayo koo laa katutuwan e riawu; karengan eng ke’angan ne pasukan mesake-sake kawalona wo e lo’olokan em bola eng karetana em beton-betonmu e laa ghumo’ogho’, sa sia ghumoreme em pepalen-pepalen leloangannu en tanu sitou maghoreme eng kota neiy mouw i kawuka’ karengan e pinatubal. 11Ampit e ne’a ne kawalo-kawalona sia si laa melele’e-le’ek em baya e lalan-lalanmu, rakyatmu se laa wunu’un ampit en santi, wo en tugu-tugu ni’i pesawa’mu e laa i tonga’la witu en tana’.12Nisea se laa kumaat eng kakaya’annu wo rumemu’ em barang-barang pewangkermu; nisea se laa rumewala em beton-betonnu wo tumonga’la em bale-walemu kewangun; watumu, eng kayumu wo en tana’mu e laa i tea’ mea witu eng gorem en dano. 13Niaku ku laa kumawusla eng keramean eng kekantarennu wo en suara kecapimu e reiy’ mouw laa kalinga’an kasi. 14Niaku ku laa sumiwola nikoo kuntung watu karo’opong wo ampit en tuana nikoo koo laa mamuali rera’aran em puket, i ka’ayo koo reiy’ laa bangunen sumoup, karengan Niaku, TUHANouw si limila’la nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.15Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia si Tirus: Sapa ku’a re’en en daerah li’ilik se reiy’ laa tumenggo’ogho’ luminga e neder kina’anuannu, sa se tou-tou minangakekolo’ se maengis karengan em pawunu’an waya’an em pa’ar witu eng keunerannu? 16Em baya ne pamuka-muka ne bangsa-bangsa se waki li’ilik e lawanan se laa tumumpa takhta wo ma’akatla eng karaiy-karaiy keraja’anna wo mangkulela e labungna minakeliu-keliur. Nisea se laa li’ikereni eng kakori’an wo laa rumuber witu en tana’; nisea se laa kumori’ reiy’ siena’na wo i kalo’osit lumoo’ nikoo.17Wo nisea se laa tumotorla e nesa na’aripen en tanume nikoo wo laa lumila’la wia nikoo:
Kumura koo, heiy kota kasa palo’oren, i kaliongi waki lawanan, si kota makua-kuasa waki tasik, nikoo ampit se pendudukmu, se malentutla eng kineide’an wia se penduduk wia eng ketana’an?
18En teakan, daerah li’ilik se minakori’ witu e nendo kina’anuannu, yon, en daerah li’ilik em bitu li’ilik en tasik se minaringka’ liminga eng kesampetannu.19Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nedo Niaku nu sumiwola nikoo kota riberek, tanu eng kota-kota reiy’ mouw makapenduduk kasi, sa Aku matasi e nurep e lawanan wangko’ witu nikoo wo e rano songker en tumutuwi nikoo, 20takar Niaku ku laa tumumpala nikoo, rio koo mewali-wali maname ampit se tou-tou se timumpame witu e ruragh eng kubur, wia se bangsa kasa ketareanna, wo Niaku ku laa sumiwo nikoo mena’ waki bumi kasa wawa’ tanu e riberek kasa ketareanna, mewali ampit se tou-tou se timumpa mea waki ruragh eng kubur, rio koo te’a mouw kasi ena’an ne tou, wo te’a mouw mapatuu’ kasi waki wanua ne tou matou-tou. 21Niaku ku tumantula i wee nikoo eng kesampetan em patou-touannu e makahebaten wo nikoo koo reiy’ mouw ka’atoan kasi. Nikoo koo paseron ne tou, ta’an koo reiy’ mouw atonla kasi i wee eng keure-urena, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 27

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy’ nikoo oki’ ni tou, tumotorola e nesa na’aripen tanume en Tirus, 3wo i lila’ mola wia si Tirus, neiy i kareta’ waki pepalen maghoreme e lawanan, wo se mabelante’ ampit se bangsa-bangsa waki kelaker daerah li’ilik em pante: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Heiy Tirus, nikoo koo limila’: niaku ku kapal kasa wangun.4Wilayahmu e waki uner e lawanan; se kasasigha’ mebangunmu se simiwo eng kewangunannu e reiy’ siperoan. 5E minapekasa nouwakmu en siniwo neami waki kayu sanobar Senir, nisea se minedo e aras Libanon sumiwo i wee nikoo em pa’asek e layar.6Nakana en tarbantin waki Basan em pinake i wee eng kelimu; lalirmu en siniwo neami waki ruiy eng gading neiy i lumila witu eng kayuroya waki pante Kitim. 7Layarmu en siniwomi waki e lenan nalus minakeliu-keliur waki tana’ Mesir; ni’itu mouw eng kowa’mu. Wo en dasingmu en siniwomi waki roko’ buwung tu’a wo e roko buwung kera waki pante Elisa.8Tou en Sidon wo e Arwad se minamuali mememolemu; se meneniwo-meneniwomu, heiy Tirus, se wia nikoo, nisea se minamuali lumelour-lumelourmu. 9Tu’a-tu’a eng Gebal ampit se kasasigha’-kasasigha’na se wia nikoo se laa mesesoupla eng kinaterian-kinateriannu. E reiy sa mina’asa kapal en tasik ma’an se oki’ eng kapalna se simua’ wia nikoo se laa meteto’orla em barang pewangkerna.10Tou em Persia, Lud wo se Put, se minamuali perajuritmu se witu eng gorem eng kasuraroannu. Kekelung wo en seipa’ neiy i sangkongla wia nikoo; nisea se minawes en serengatmu. 11Tou e Arwad wo se surarona se kimawok witu natas em beton-betonnu esa nga kaledong wo se tou eng Gamad witu natas em pewale-pewalemu; nisea se simangkongla eng kekelung-kekelungna witu em beton-betonnu esa nga kaledong, nisea se simiwo eng kewangunannu e reiy’ siperoan.12Tarsis si mabelante’ ampit nikoo witu e reiy’ sa mina’asa minegheghioan eng harta kelaker; nisea se mato’orla em perak, wesi tima puti’ wo en tima item sawel em barang-barangmu. 13Yawan, Tubal wo si Mesekh se mabelante’ ampit nikoo; nisea se mato’orla se budak-budak, barang-barang tambaga sawel em barang-barang i pewangkermu.14Waki Bet-Togarma nisea se mato’orla se kawalo eng kareta, kawalo sesakean wo se bagal sawel em barang –barangmu. 15Tou e Rodos se mabelante’ ampit nikoo, kelaker en daerah li’ilik en tasik e minamuali daerah pepasarannu; nisea se maali wia nikoo e ruiy gading wo eng kayu temur tanume e upeti.16Edom si mabelante’ ampit nikoo karengan eng kelakerna e wua’na-wua’namu; nisea se mato’orla em permata watu raa’, roko’ buwung kera, labung minakeliu-keliur, roko’ lenan nalus, karang wo e watu delima sawel em barang-barangmu. 17Yuda wo en tana’ Israel se mabelante’ ampit nikoo; nisea se mato’orla eng gandum waki Minit, mur, madu, lana wo em balsem sawel em barang-barang i pewangkermu. 18Damsyik si mabelante’ ampit nikoo karengan eng kelakerna e wua’na-wua’namu, karengan e reiy’ sa mina’asa minegheghioan em barangmu kelaker. E nanggor waki Helbon, e wu’uk ne domba waki Sakhar,19wo e nanggor ni’i pato’or neala sawel em barang-barangmu; em besi em pina’ayangomi waki Uzal, kayu teja wo em pola em bitu nelet em barang-barang pabelante’mu. 20Dedan e mabelante ampit nikoo witu eng kuli’ sesakean i wee se mesesake kawalo. 21Arab wo em baya se pamuka-muka ne Kedar se mabelante’ ampit nikoo witu se oki’ ne domba, domba raghar wo se membe’ raghar; witu eng kapualitan-kapualitan i ti’i mouw sea mabelante’ ampit nikoo.22Belante’ ne Syeba wo ne Raema se mabelante’ ampit nikoo; nisea se mato’orla eng kasa le’os waki e reiy’ sa mina’asa rampa-rampa wo e reiy’ sa mina’asa watu permata maal-maal wo e mas sawel em barang-barangmu. 23Haran, Kane, Eden, Asyur wo eng Kilmad se mabelante’ ampit nikoo.24Nisea se mabelante’ waki pasar-pasarmu witu eng karaiy-karaiy kemaal kasa wangun, roko’ buwung tu’a, e labung minakeliu-keliur, permadani minegheghioan keliur wo en tali e makaleluwir te’etep. 25Kapal-kapal Tarsis e maali-ali em barang-barang i pewangker i yi’i i wee nikoo.26Mea waki lawanan pelas se mememolemu minali nikoo. Ta’an e reghes tumokol sedangan en timoro nikoo waki uner e lawanan. 27Hartamu, em barangmu, em pewangkermu, se oki’ eng kapalmu wo se lumelour-lumelourmu, sumesiwo-sumesiwomu wo se belante’-belante’mu ampit em baya ne perajurit-perajuritmu se wia nikoo, yon, mewali se minapekasa penumpang-penumpangmu, i kale’elep witu e lawanan witu e nendo ketetenemmu.28Liminga e rekeiyan ne lumelourmu tumenggo’ogho’ mouw en tana’ ketana’an. 29Nisea se timumpami waki kapalna, se mewayong eng keli em bayana. Se oki’ eng kapal, lumelour em baya nea mea waki ketana’an en tingkasan nea. 30Na’aripen ente’, rekeiyan pe’it neiy i papalingala witu nikoo; minee awu witu natas eng kokong, mawolo-wolon witu riawu.31Nisea se rimo’opong en tou, demi nikoo, wo kimulilitla e roko’ pengasi’; nisea se maame’, imukur si timekur, karengan nikoo; e nesa na’aripen kape’it. 32Witu e ma’arip karengan nikoo nisea se matotorla, maame’la e na’aripen: Seiy si tanu en Tirus, em pinunengola waki uner e lawanan? 33Nu reiy’ mouw em barangmu nu mineiy waki tasik nikoo koo minesula laker se bangsa-bangsa, ampit eng kelakerna eng hartamu, em pabelante’mu nikoo koo minepekaya se raja-raja eng kaoatan.34En teakan nikoo koo tineri wo rine’imi waki saruan en tasik wo i katenem waki to’otolan e lawanan; em pabelante’mu wo se minapekasa ne penumpangmu se timenem ampit nikoo. 35Se tou li’ilik em pante se neiy i kalo’osit waya limoo’ nikoo; raja-rajana se matenggo’ogho’, eng giona eng kimure’empot. 36Belante’ ne bangsa-bangsa se meniwi-niwik witu nikoo, kesampetanna em patou-touannu e makahebaten, wo minere’i eng keurena nikoo.”
Chapter 28

1Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i lila’ mola wia si raja Tirus: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Karengan nikoo koo minamuali rakek ate, wo limila’: Niaku nyi’a mouw ku Empung! Niaku ku rimuber witu en takhta ni Empung witu eng keuneran e lawanan. E nulitna nikoo nyi’a mouw koo tou, reiy’ elegh Empung, ma’anouw tu’u e natemu en timampala en tou masuat ampit si Empung. 3Memang eng hikmatmu e limebela eng hikmat ni Daniel; rereiy’la ni’i pengiro-ngirong eng kinakediran i wee nikoo.4Ampit eng hikmatmu wo eng kasilighannu koo minaka’ato eng kakaya’an. Mas wo em perak e nierurmula witu em penu’utu-nu’utulannu. 5Karengan nikoo koo kasa sigha’ mabelante’ nikoo koo minepelaker eng kakaya’annu wo karengan e ni’itu koo minatingkeiy.6Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Karengan e natemu en timampala en tou masuat ampit si Empung 7takar, e nulit, Niaku ku mali se tou wo’oseiy sumu’usuk nikoo, nyi’a i ti’i se bangsa kasa pasu’, se laa sumawut en santi nea, sumu’usuk eng hikmatmu eng kasa pasempen; wo en serengatmu en seremorenla.8Nikoo koo i tumpanala mea witu e ruragh eng kubur, nikoo koo mate tanu sitou minate kinawunu’an waki uner e lawanan. 9Sapa ku’a re’en nikoo koo laape’ lumila’la witu en sinaru ni minunu’ nikoo: Niaku nyi’a mouw ku Empung? E nulitna witu eng kuasa ni kimuek nikoo nikoo nyi’a mouw koo tou, reiy’ elegh Empung. 10Nikoo koo laa mate tanu sitou reiy’ makasunat kaa e lawas ni tou wo’oseiy. Karengan Niaku si limila’la nyi’a, en tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.” Kekantaren na’aripen en tanume si raja Tirus11Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 12“Heiy oki’ ni tou, tumotorola e nesa na’aripen en tanume si raja Tirus wo i lila’ mola wia nisia: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng gambar waki kareiy’siperoan nikoo, e wuta eng hikmat wo eng kasa wangun. 13Nikoo koo waki taman Eden, nyi’a i ti’i en taman ni Empung wuta e reiy’ sa mina’asa watu permata e maka arega: yaspis mea’, krisolit wo e yaspis lisouw, permata pirus, krisopras wo e nefrit, lazurit, watu raa’ wo e malakit. En tampa linumian nyi’a en siniwomi waki e mas wo en sinadiala witu e nendo nu siwoan nikoo.14I wee-Kula en tampamu tawi eng kerub makatetayur, waki kuntung kudus ni Empung nikoo witu wo mengela-ngelang witu nuner em batu-batu masena-sena’. 15Nikoo koo reiy’ makasering witu eng kapawinta-winta’mu rengan e nendo siniwoan nikoo i ka’ayo kina’atoan kawilesan witu nikoo.16Ampit em pewangkermu ka’asa’an nikoo koo wuta eng kaketean wo masiwo dosa. Takar i tea’-Kumi koo waki kuntung ni Empung wo eng kerub makatetayur e munengi nikoo waki uner em batu-batu masena’. 17Nikoo koo tingkeiy karengan eng kawulouwannu, hikmatmu em pinunengmula demi en serengatmu. Mea waki bumi koo i lawa’Ku, wia se raja-raja koo i sarakan-Kula mamuali pa’aton i wee em berenna.18Ampit eng kelakerna eng kaselokannu wo eng kawilesan witu em belante’mu nikoo koo limangkoiy eng kakudusan en tampa kudusmu. Takar Niaku ku lumayasi e napi waki keunerannu e laa kumaan ma’apu nikoo. Wo i waya-Kula nikoo mamuali awu wia natas em bumi witu en sinaru em baya ne lumoo’ nikoo. 19Em baya ne witu e nelet ne bangsa-bangsa se sumine’u nikoo se i kalo’osit lumoo’ eng ka’ada’annu. Kesampetan em patou-touannu e makahebaten wo mere’i eng keurena nikoo.” E wenti’ sumu’usuk en Sidon20Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 21“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu wia si Sidon wo menti’ mouw sumu’usuk nisia 22wo i lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu, heiy Sidon, wo Niaku ku mapaloo’o-loo’ola eng kamulia’ang-Ku witu eng keunerannu. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu meela ukuman witu nisia wo mapa’atola eng kakudusang-Ku witu nisia.23Niaku ku laa mapa eiy e rumara menganup witu nisia wo e raa’ e laa sumo’oso’ witu e lalan-lalanna wo se tou-tou se laa mate i kakolo’ witu eng keuneranna karengan en santi e mineiy waki esa nga kaledongna masu’usuk nisia. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN. 24Wo e reiy’ mouw laa wawean kasi i wee se kaum Israel waki em baya ne ketana’na se masero’la nisea, mamuali tetune matude’ ka’apa ketama makange’engeten. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku EMPUNG Tuhan.25Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nedo Niaku nu meruri se kaum Israel waki keuneran ne suku-suku bangsa, waki wisa sea nu simera wo Niaku ku mapa’tola eng kakudusang-Ku wia nisea witu en sinaru ne bangsa-bangsa, takar nisea se laa mena’ witu en tana’ nea e neiy-Ku mouw i weela wia si hamba-Ku Yakub. 26Nisea se laa mena’ maname ampit e aman tenteram, nisea se laa rumedeiy wale wo sumiwo uma anggor. Yon, nisea se laa mena’ ampit e aman tenteram witu e nedo Niaku nu mee ukuman witu em baya ne ketana’na se masero’ nisea. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, Empung nea.”
Chapter 29

1Witu en te’un kamapulu’, witu en sumedot kamapulu’, witu en tanggal mapulu’ o rua en sumedot e ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou i tuyu mola eng giomu wia si Firaun, raja Mesir wo menti’ mouw sumu’usuk nisia wo sumu’usuk se minapekasa e Mesir. 3Sumusuiy mouw wo i lila’la: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku mamuali kasu’usukmu, heiy Firaun, raja Mesir, sanguran kewangko’, si ghimoleiy witu e nuner ne oki-oki’ en so’oso’annu, nyi’a i ti’i e Nil, wo si limila’: En so’oso’an Nil niaku ku makapunya, niaku ku simiwo nyi’a.4Niaku ku makela se kulalo-kulalo witu e naremu wo sumiwo se sera’ waki se oki-oki’ en so’oso’annu se mangakekerut witu en so’osopmu. Niaku ku laa mopomi nikoo waki uner ne oki-oki’ en so’oso’annu ampit se reiy’ sa mina’asa sera’na se minangakekerut witu en so’osopmu 5wo Niaku ku laa lumawala nikoo mea waki padang gurun, yon, nikoo ampit se reiy’ sa mina’asa sera’ waki se oki-oki’ en so’oso’annu. Nikoo koo laa i ka’anu waki padang wo reiy’ laa puruten ka’apa i kubur. Niaku ku meela nikoo mamuali kekaanen ne tekapen-tekapen lela’ wo ne wara-wara waki reghe-reghesan.6Wo em baya ne penduduk Mesir se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN. Eng karengan nikoo koo tanula e wulu’ tabelang i wee se kaum Israel: 7witu e nedo sea nu tumiboiy nikoo ampit e lawas, nikoo koo marepu’ ketalo’aiy wo nikoo koo mali’la em paluka nea nu waya; wo e nedo nisea nu tumobol wia nikoo, nikoo koo marepu’ wo sumiwo nisea nu waya matigo-tigogor.8Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku mapa eiy en santi witu nikoo wo rume’imi se tou wo se tekapen waki nikoo, 9i ka’ayo en tana’ Mesir e laa mamuali malulu mapenes wo mamuali riberek, Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN. Eng karengan nikoo koo limila’: En so’oso’an Nil niaku ku makapunya, niaku si simiwo nyi’a, 10takar e nulit, Niaku ku minamuali kasu’usukmu wo kasu’usuk ne oki-oki’ en so’oso’annu wo Niaku ku laa sumiwo en tana’ Mesir mamuali riberek wo e mamuali malulu mapenes muleiymi waki Migdol i ka’ayo en Siene, awes tare i ka’ayo em paakaran en tana’ Etiopia.11E reiy’ siesa tou tu’u si laa lumease nyi’a, awes tare siesa nga ipus tekapen tu’u e reiy’ wo en tana’ i ti’i e reiy’ laa ena’an eng keurean epat nga pulu’ nge te’un. 12Niaku ku laa sumiwo en tana’ Mesir mamuali malulu mapenes witu nuner em banua-wanua pinunengola wo eng kota-kotana e laa mamuali malulu mapenes witu nuner eng kota-kota neiy i rewala eng keurean epat nga pulu’ nge te’un. Niaku ku laa sumarakanla se tou Mesir witu e nelet ne bangsa-bangsa wo sumerala nisea mea waki em baya em banua.13Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu eng kesampetan e nepat nga pulu’ nge te’un i ti’i Niaku ku laa meruri se tou-tou Mesir waki uner ne bangsa-bangsa waki wisa sea simera. 14Wo Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an e Mesir wo marenge nisea mea waki tana’ Patros, nyi’a i ti’i en tana’ asal nea, wo maname nisea se mamuali keraja’an e lewea’.15Waki elet ne keraja’an-keraja’an nisia si laa kasa lewea’ wo si reiy’ laa mete’u rumakekla en touna kasi witu natas ne bangsa-bangsa walina. Niaku ku laa sumiwo nisea tuana eng kalewea’, i ka’ayo sea reiy’ laa merenta se bangsa-bangsa kasi. 16Wo i wee se kaum Israel nisea se reiy’ mouw kasi minamuali ka’emanan, e minapaghenangla eng kaselokan ne Israel, sa se Israel lumenge wia nisea kaa laa mekekiwee tetulungan. Wo e Mesir e laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku EMPUNG Tuhan.” Mesir e minamuali tetoro ni Nebukadnezar17O laa witu en te’un karua nga pulu’ o pitu, witu en sumedot kasa ketare, witu en tanggal esa sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 18“Heiy oki’ ni tou, Nebukadnezar, raja Babel, si rimeo se surarona ma’ayang mengente’ sumu’usuk en Tirus; em baya eng kokong e lo’ogasouw wo em baya em paluka eng kekerouw, ta’an le’os nisia ka’apa tu’u se surarona se reiy’ minaka’atomi kamang waki Tirus witu em pe’inakuten patuanannala masu’usuk nisia.19Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku meela en tana’ Mesir wia si Nebukadnezar, raja Babel, wo nisia si laa mater eng kakaya’anna; nisia si laa tumuanala em pekaatan wo em paremu’an wo ni’itu mouw en tetoro i wee se surarona. 20Niaku ku laa meela wia nisia en tana’ Mesir tanume eng kamang witu em pepa’ayangen tinuananala, karengan nisea se mina’ayangouw i wee-Niaku, en tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.21Witu e nendo ni’itu Niaku ku laa tumoula en sunge i wee se kaum Israel wo sumiwo nikoo toro sumusuiy kasi witu eng keuneran nea. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 30

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou menti’ mouw wo i lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Ma’aripouw: Ododo’, e nendo ni’itu! 3E nendo i ti’i en tawi mouw, e nendo ni TUHAN en tawi mouw, e nendo ampit e linaak reiydem; ni’itu nyi’a mouw e nendo ne bangsa-bangsa.4En santi e mineiy witu e Mesir wo Etiopia e laa tumenggo’ogho’ witu e nedo minakakolo’ se tou-tou minate kinawunu’an waki Mesir wo eng kakaya’anna ni’i tingkasla wo en to’otolan-to’otolanna e minaghoghar. 5Tou Etiopia, Put, Lud, se minapekasa tana’ Arab, Libia wo se tou-tou waki wanua se minaasa’an ampit nisea se laa mate i kakolo’ kaa en santi minewali sea.6Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Tou-tou se madukung e Mesir se laa mate i kakolo’, wo eng katingkeiyan e Mesir neiy i lentutla eng kaente’anna e laa marepu’. Waki Migdol i ka’ayo en Siene nisea se laa mate i kakolo’ kaa en santi, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 7Sia si laa punengela witu nuner em banua-wanua e minalulu minapenesouw wo eng kota-kotana neiy i kaghorem eng kota-kota neiy mouw i karewa.8Takar nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu lumentutla e napi waki Mesir i ka’ayo em baya ne tou se simawang nisia se punengela. 9Witu e nendo ni’itu se tetoke-tetoke-Ku se laa mae ampit e merepe-repet kaa laa sumenge’la e Etiopia menenaa-nenaang wo nisea se laa kumori’ witu e nendo peukuman e Mesir; karengan, e nulit, e nendo i ti’i e laa meiy!10Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa rume’ila eng kakaya’an e Mesir ampit nieletan ni Nebukadnezar, raja Babel. 11Nisia ma’an se bangsana, nyi’a i ti’i se kasa pasu’ witu nelet ne bangsa-bangsa, se laa alin kaa laa mepepunengla en tana’ i ti’i wo nisea se laa sumawut en santi witu se Mesir wo mutala en tana’ i ti’i ampit se tou-tou kinawunu’an.12Niaku ku laa merala se oki-oki’ en so’oso’an Nil wo laa sumarakanla en tana’ i ti’i witu e lawas ne tou-tou lewo’ wo munengla en tana’ i ti’i ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunena ampit nieletala ne tou-tou wo’oseiy. Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a.13Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa munengla se berhala-berhala wo rume’imi se dewa-dewa waki Memfis; wo e reiy’ mola kasi si ma’aka-aka waki tana’ Mesir wo Niaku ku laa lumentutla eng kineide’an maname. 14Niaku ku laa rume’ila em Patros wo lumentutla api waki Soan wo meela ukuman witu en Tebe.15Niaku ku laa tumoa’la eng kaupi’ang-Ku witu se Sin, benten e Mesir wo rume’ila eng kakaya’an en Tebe. 16Niaku ku laa lumentutla api waki Mesir, Sin e laa tumenggo’ogho’ wo en Tebe e laa ro’obiten wo em beton-betonna e laa ghogharen.17Tole-tole ne On wo ne Pi-Beset se laa mate i kakolo’ kaa en santi wo se wewene-wewene se laa i ater kinetaangan. 18Waki Tahpanhes e nendo e laa mareiydem witu e nedo Niaku nu rumepu’la eng kakuasa’an e Mesir maname wo eng katingkeiyanna, e neiy i lentutla eng kaente’anna, eng kimawus. Eng kota i ti’i e laa tutuwan e linaak wo se oki-oki’na wewene se laa i ater kinetaangan. 19Wo Niaku ku laa meela ukuman witu se Mesir wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”20Witu en te’un kamapulu’ o esa, witu en sumedot kasa ketare, witu en tanggal kapitu en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 21“Heiy oki’ ni tou, Niaku ku rimepu’ mola e lawas kaente’an ni Firaun, raja Mesir, wo loo’on, e lawasna i ti’i e reiy’ sinalipupu rio male’os sumoup, e reiy’la si maas en salipupu rio maente’ sumoup kaa laa mayat en santi.22Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku minamuali kasu’usuk ni Firaun, raja Mesir, wo Niaku ku laa rumepu’la e lawasna, le’os e nente’pe’ ka’apa tu’u e repu’ mouw, wo Niaku ku laa lumenta’mi en santi waki lawasna. 23Niaku ku laa sumarakanla se tou Mesir witu nelet ne bangsa-bangsa wo sumerala nisea mea waki em baya em banua. 24Niaku ku laa mente’la e lawas ni raja Babel wo laa meela en santi-Ku witu e lawasna, ta’an Niaku ku laa rumepu’la e lawas ni Firaun wo nisia si laa mengis witu en sinaruna tanu sitou minaka’ato pali’ wangko’.25Yon, Niaku ku laa mente’la e lawas ni raja Babel, ta’an e lawas ni raja Firaun e laa i kalenta’ i kakoteiy. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu meela en santi-Ku witu e lawas ni raja Babel wo nisia si mayatla nyi’a sumu’usuk en tana’ Mesir. 26Niaku ku laa sumarakanla se tou Mesir witu nelet ne bangsa-bangsa wo sumerala nisea mea waki em baya em banua. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 31

1Witu en te’un kamapulu’ o esa, witu en sumedot katelu, witu en tanggal ketarean en sumedot e ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i lila’ mola wia si Firaun, raja Mesir, wo wia se tou ka’asa’an se maki’i-ki’it nisia: Witu eng kewangko’annu seiy ku’a re’en si toro sumuatla nikoo?3Loo’on, Niaku ku manginsuatla nikoo ampit e nakana aras waki Libanon, wuta ampit em pangana kewangun wo e laleiyna kasa minawukuan; kinetetouna eng kerakek, tempokna e mina’ayome waki langit. 4So’oso’an-so’oso’an en simiwo nyi’a wangko’ lawanan wangko’ en simiwo nyi’a rimakek; ni’tu en simiwo en so’oso’anna maso’oso’ maledongla em bedengna i ti’i; wo simusurla en salu-salu mea waki e reiy’ sa mina’asa akana em baki padang.5Takar e ni’itu eng kinetetouna e lebe rakek waki e reiy’ sa mina’asa akana waki padang; e rangkang-rangkangna e minelaker, em pangana-pangana e limabot karengan e rano meloko-lokon e mineiy. 6Witu e rangkangna se minena’ simala se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan, witu e wawa’ em pangana se reiy’ sa mina’asa tekapen waki talun, se timimea’la se oki’na; wo em baya nea se bangsa wangko’ se rimuber timerung witu em bawa’na. 7Sia si wangun karengan eng kaselana wo karengan em pangana labot-labot; karengan eng kalatna en simusur minanap i ka’ayo waki rano meloko-lokon.89Niaku ku simiwo nisia uli-ulit wangun ampit em pangana-pangana kasa idet. Waki taman Eden, waki taman ni Empung e reiy’ sa mina’asa akana se tetayuren wia nisia.10Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan nisia si timou kerakek wo en tempokna e rimoa’ i ka’ayome waki langit wo nisia si minatingkeiy karengan eng kerakekanna, 11takar Niaku ku simarakanola nisia witu e lawas ni esa tou makakuasa witu e nelet ne bangsa-bangsa, rio sia tumuanala nisia minatoroan ampit eng kalewo’anna; Niaku ku sumere’ nisia.12Tou-tou wo’oseiy, nyi’a i ti’i se kasa pasu’ witu e nelet ne gangsa-bangsa, se laa mele nisia wo mayala nisia; waki atas eng kuntung-kuntung wo waki em baya eng kewong em pangana-pangana e minangalelenta’ wo waki em baya e lare’na en so’soo’an em banua i ti’i e rangkang-rangkangna e minangarerepu’ wo em baya ne bangsa wia em bumi se minea timingkasi waki teterunganna wo mayami nisia.13Witu natas em ba’atangna neiy i kakolo’ i ti’i se minangateteka’ se wara waki reghe-reghgesan wo witu e nelet em pangana-pangana se maena’ se reiy’ sa mina’asa tekapen waki talun. 14Em baya nyi’a i yi’i e minamuali rio e reiy’ sa mina’asa akana em baki li’ilik en dano te’a mererakekla en touna wo en tempokna te’a i pererenete i ka’ayome waki langit wo rio e nakana-akana wangko’, nyi’a i ti’i em baya se mase’esep kelaker rano, te’a minena-ena’ rimedeiy witu eng katingkeiyanna; karengan nisea nu waya se neiy mouw i sarakanla witu eng gorem e maut, waki ghorem em bumi kasa wawa’, witu e nuner ne oki-oki’ ni tou se timumpa mome waki ruragh eng kubur.
15Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nendo sia nu tumumpame waki kaoatan ne tou minate, Niaku ku sumiwo e lawanan wangko mengasi’ karengan nisia. Niaku ku sumeper en so’oso’an-so’oso’anna, i ka’ayo en dano en songkerna en seperen. Wo karengan nisia Niaku ku simiwo eng kuntung Libanon e limabung mengasi’ wo simiwo e reiy’ sa mina’asa e nakana waki talun eng kimeles.16liminga e nerut kina’anuanna Niaku ku simiwo se bangsa-bangsa tumenggo’ogho’, witu e nedo Niaku nu tumumpame nisia mea waki kaoatan ne tou minate, matola nisea se timumpa mome waki ruragh eng kubur. Wo e reiy’ sa mina’asa e nakana en taman Eden e laa medam kinaiboran waki bumi kasa wawa’, nyi’a i ti’i e nakana kinapelengan wo eng kasa wangun waki Libanon, e mase’esep kelaker rano.17Nisea kangkasi se timumpa ampit nisia mea waki kaoatan ne tou minate, nyi’a i ti’i mea waki se tou-tou minate kinawunu’an kaa en santi, wo nisea se timerung witu e wawa’na witu nuner ne bangsa-bangsa se minate kangkasi. 18Takar ampit si seiy ku’a re’en koo toro i suatla witu nuner e nakana-akana waki taman Eden witu eng kapualitan eng kamulia’an wo eng kewangko’an? Nikoo koo laa i tumpame waki bumi kasa wawa’ mewali e nakana-akana waki taman Eden wo nikoo koo tumalo’aiy witu nuner ne tou-tou se reiy’ makasunat mewali se tou-tou minate kinawunu’an en santi. Ni’itu mouw si Firaun ampit em baya ne tou ka’asa’an se maki’itla nisia, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 32

1Witu en te’un kamapulu’ o rua, witu en sumedot kamapulu’ o rua, witu en tanggal ketarean en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, totorenola e nesa na’aripen en tanume si Firaun, raja Mesir wo i lila’ mola wia nisia: Nikoo koo simuatla en toumu ampit si singa muda witu e nelet ne bangsa-bangsa. Ta’an nikoo koo tanu si sanguran waki tasik; en so’oso’an-so’oso’annu en siniwomu masewu, nikoo koo kimewurla en danona ampit e ne’a wo mewayat witu e lipetek en so’oso’anna.3Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku tuma’an em pure’eketku simikop nikoo ampit se esa nga eruran bangsa-bangsa kelaker, wo mopo nikoo witu eng gorem em puket-Ku. 4I pe’epes-Kula koo witu en tana’, i lawa-Kula koo mea waki padang. Wo witu e natasmu i reo-Ku tumeka’ se reiy’ sa mina’asa wara waki reghe-reghesan, ampit e le’omu wesung-Kula se tekapen-tekapen minapekasa em bumi.5E le’omu ni’i waya-Kula mangasesera waki atas eng kakuntungan, eng kewong-kewong e wutang-Kula ampit em bangke-bangkemu. 6Em bumi e weeang-Ku kumoo’ e raa’mu maso’oso’, yon, o kangkasi eng kuntung-kuntung; wo e lare’-lare’ en so’oso’an e laa mawuta ampit e nyi’a.7E nedo Niaku nu munengla nikoo, langit e laa-Ku peneten wo se sumesena’na se siwong-Ku maleleiydeman. Siendo si peneteng-Ku ampit e linaak wo ni sumedot, en sena’na e reiy’ i sena’la. 8Em baya se masena’ waki langit se laa-Ku reiydemen demi nikoo, Kareiydeman ni’i papa eiy-Ku witu en tana’mu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.9Niaku ku mebalisala e nate ne kelaker bangsa, sa Aku mali nikouw tanume se tinaang witu e nuner ne bangsa-bangsa, mea waki wanua-wanua e reiy’pe’ kasine’uan niouw. 10Niaku ku laa sumiwo se kelaker bangsa i kalo’osit lumoo’ nikoo, wo se raja-rajana se laa tumingku’uku’ lumoo’ nikoo, sa Aku mena’ata-na’atakla en santi-Ku witu en sinaru nea. Nisea se laa kumori’, mapawee-weena, siesa o siesa demi em patou-touanna, witu e nendo kesampetannu.11Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: En santi ni raja Babel e laa meiy witu nikoo. 12Niaku ku laa sumiwo se tou ka’asa’an maki’i-ki’it nikoo se mangakekolo’ kaa en santi em baya ne pahlawan, em baya nea se kasa pasu’ witu nelet ne bangsa-bangsa. Katingkeiyan e Mesir e laa repu’un wo se ka’asa’an maki’i-ki’it nisia nu waya se punengen.13Em baya ne tekapenna se laa-Ku punengeni waki li’ilik en so’oso’an-so’oso’an wangko’; e ne’a ni tou e reiy’ mouw kasi laa kumewurla nyi’a wo witu eng goremna e reiy’la sitekapen mewayat, 14Takar en danona e laa-Ku lenonla, en so’oso’an-so’oso’anna e laa-Ku siwon sumo’oso’ tanu e lana, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.15Witu e nedo e Mesir en siwong-Kula malulu mapenes, o kangkasi eng ka’apun re’inla e reiy’ sa mina’asa em pumpunena em banua wo em baya ne pendudukna se ma’apu punengeng-Kula, nisea se laa mamete’u kaa Niaku mouw ku TUHAN. 16Nyi’i mouw e na’aripen e lewo’ sa reiy’na kantaren; kaum wewene ne bangsa-bangsa se laa kumantarla nyi’a: nisea se laa kumantarla nyi’a witu se Mesir wo witu se minapekasa rakyatna kelaker, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”17Witu en te’un kamapulu’ o rua, witu en sumedot kasa ketare witu en tanggal mapulu’ o lima en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 18“Heiy oki’ ni tou, i papalinga mola e nesa na’aripen – nikoo mewali se kaum wewene ne bangsa-bangsa kahebat – en tanume se tou ka’asa’an waki Mesir wo i tumpa mome nisea mea waki bumi kasa wawa’ matola nisea se timumpa mome waki ruragh eng kubur.19Waki si seiy ku’a re’en nikoo koo lebe wulouw? Tumumpa mouw wo ghumoleiy mouw mewali se tou-tou reiy’ makasunat! 20Nisea se laa i kakolo’ witu e nuner ne tou-tou se minate kinawunu’an kaa en santi wo se minapekasa rakyatna kelaker se laa i kakoteiy mewali nisia. 21Se tou-tou makakuasa se waraneiy ma’an se sumesawang-sumesawangna se laa sumusuiyi en tanume nisia waki uner eng kaoatan ne tou minate: Nisea se timumpa mola wo i kakotey, se tou-tou reiy’ makasunat i ti’i, se minate kinawunu’a kaa en santi.22Witula si Asyur ampit em baya ne kaasana, esa nga kaledongna eng kina’atoan eng kuburna; nisea nu waya se minate kinawunu’an, kimolo’ kaa en santi. 23Eng kuburna neiy i tantula witu e weteng kasa rarem waki ruragh wo e neruran ne maki’i-ki’it nisia se niato esa nga kaledong eng kuburna; nisea nu waya se minate kinawunu’an, kimolo’ kaa en santi, nyi’a i ti’i e limentutla eng kineide’an wia eng kaoatan ne tou-tou matou-tou.24Witula si Elam wo esa nga kaledong eng kuburna se miapekasa rakyatna kelaker; nisea nu waya se minate kinawunu’an, kimolo’ kaa en santi’, nyi’a i ti’i se reiy’ ampit en sinunat se timumpame waki bumi kasa wawa’, e waki wetengna e malentutla eng kineide’an wia eng kaoatan ne tou-tou matou-tou. Nisea se timanggong en seringna mewali se tou-tou se timumpamewaki ruragh eng kubur. 25Waki uner ne tou-tou se minate kinawunu’an en sinadiala en tetekelan i wee nisia ampit se minapekasa rakyatna kelaker esa nga kaledong eng kuburna; nisea nu waya se tou-tou reiy’ sinunat, minate kinawunu’an kaa en santi. Eng karengan eng kineide’an witu nisea e neiy mouw i lentutla wia eng kaoatan ne tou-tou matou-tou, wo nisea se timanggong en seringna mewali se tou-tou timumpame waki ruragh eng kubur; nisea se neiy i tampala witu e nuner ne tou-tou se minate kinawunu’an.26Witula si Mesekh wo si Tubal ampit se minapekasa rakyatna kelaker esa nga kaledong eng kuburna; nisea nu waya se tou-tou se reiy’ sinunat, se minate kinawunu’an en santi, karengan nisea se limentutla eng kineide’an wia eng kaoatan ne tou-tou matou-tou. 27Nisea se reiy’ neiy i gholeiyla mewali se pahlawan-pahlawan minate kimolo’ en zaman ketareanna, se timumpame waki kaoatan ne tou minate minewali ampit e reiy’ sa mina’asa saliatan seseke’na wo en santi-santina neiy i wee ne tou witu e wawa’ eng kokongna ma’an eng kekelung-kekelungna neiy i kareta’ witu natas en duiy-ruiyna; karengan eng kineide’an witu se pahlawan-pahlawan i ti’i e limi’ikeri eng kaoatan ne tou-tou matou-tou.28Nikoo koo laa i kakoteiy witu nuner ne tou-tou se reiy’ makasunat mewali se tou-tou minate kinawunu’an en santi. 29Witula si Edom, raja-rajana wo em baya ne ma’aka-akana, se neiy i tampala tawi ne tou-tou se kinawunu’an en santi, ma’anouw tu’u sea ente’; nisea se neiy i gholeiyla tawi ne tou-tou se reiy’ sinunat wo tawi ne tou-tou se timumpame waki ruragh eng kubur.30Witula se ma’aka-aka waki amian, em baya nea, wo em baya ne tou en Sion, se ampit e nirang timumpa tawi ne tou-tou se minate kinawunu’an, ma’anouw tu’u ampit eng kaente’anna nisea se limentutola eng kineide’an witu nisea; nisea se neiy i gholeiyla ampit e reiy’ sinunat tawi ne tou-tou se minate kinawunu’an en santi wo nisea se timanggong en seringna mewali se tou-tou timumpame waki ruragh eng kubur.31Firaun si laa lumoo’ nisea nu waya wo nisia si laa medam kinaiboran ampit e nasib ne tou ka’asa’an se maki’i-ki’it nisia. Firaun si minate kinawunu’an en santi ampit se minapekasa surarona, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 32Eng karengan nisia si limentutla eng kineide’an wia eng kaoatan ne tou-tou matou-tou, takar nisia si’i gholeiyla witu nuner ne tou-tou se reiy’ sinunat, tawi ne tou se kinawunu’an en santi. Firaun ampit se minapekasa tou ka’asa’an se maki’itla nisia, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 33

1Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, sumusuiy mola wia se ka’ampit-ka’ampitmu esa nge bangsa wo i lila’ mola wia nisea: Sa Aku mapa eiy en santi witu e nesa wanua wo se bangsa em banua i ti’i se medomi siesa tou waki elet nea wo tumataapla nisia mamauali tumetayurna 3wo si tumetayur i ti’i lumoo’ en santi i ti’i mineiy witu em banuana, laa o sumengo en sesebungen kaa laa mengenge’enge’la se bangsana, 4sa wawean siesa tou si memang liminga e legu’an en sesebungen i ti’i, ta’an nisia si so’o nge’enge’ala, i ka’ayo nu reiy’ mouw en santi i ti’i nu meiy nisia si ka’apunla, e raa’na en tumoro wia nisia nuesa.5Nisia si liminga e legu’an en sesebungen, ta’an nisia si so’o nge’enge’ala, e raa’na en tumoro wia nisia nuesa. Sa sia pa’ar nge’enge’ala, nisia si limawirla e nyawana. 6Eng kapurikitna si tumetayur, si limoo’ en santi i ti’i nu mineiy, ta’an nisia si reiy’ simengo en sesebungen wo se bangsana se reiy’ minaka’ato e ngenge’enge’, i ka’ayo nu reiy’ mouw en santi i ti’i nu mineiy, siesa tou waki elet nea si ka’apunla, tou i ti’i si ka’apunla witu eng kaselokanna, ta’an Niaku ku laa kume’i en tanggong jawab witu e nyawana waki si tumetayur i ti’i.7Wo nikoo oki’ ni tou, Niaku ku tumataapla nikoo mamuali tumetayur i wee se kaum Israel. Sakawisa koo luminga e nesa nuwu’ wia-Niaku, nge’enge’anola nisea demi e ngaran-Ku. 8Sa Aku mee nuwu’ wia sitou lewo’: Heiy tou lewo’, nikoo koo tantu mate! – wo nikoo koo reiy’ lumila’ sapa-sapa kaa laa ngume’enge’la sitou lewo’ i ti’i rio makedo’mi waki patou-touanna i ti’i, sitou lewo’ i ti’i si laa mate witu eng kaselokanna, ta’an Niaku ku laa kume’i en tanggong jawab witu e nyawana waki nikoo. 9Ta’an sa wona’ koo ngume’enge’la sitou lewo’ i ti’i rio sia makedo’mi waki patou-touanna, ta’an nisia si so’o makedo’, nisia si laa mate witu eng kaselokanna, ta’an nikoo koo limawirola e nyawamu.10Wo nikoo oki’ ni tou, i lila’ mola wia se kaum Israel: Nikouw kouw limila’ en teinti’i: Eng kaselokan neiy wo en dosa meiy e neiy mouw i kapesa’an witu nikeiy wo karengan e ni’itu keiy minakemu; kumura ku’a re’en o keiy toro minena-ena’ matou-tou? 11I lila’ mola wia nisea: Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku reiy’ mepa’ar witu eng kinepatean ne tou wuruk eng kalakuan, ta’an i te Niaku ku mepa’ar witu kinedo’ani ne tou wuruk eng kalakuan i ti’i waki kalakuanna rio sia tumou. Makedo’ mouw, makedo’ momi waki patou-touannu e lewo’ iti’i! O ka’a ku’a re’en kouw laa mate, heiy kaum Israel?12Wo nikoo oki’ ni tou, i lila’ mola wia se ka’ampit-ka’ampitmu esa nge bangsa: Eng kaulitan ni tou ulit e reiy’ lumawirla nisia, witu e nedo nisia nu i ka’anu witu eng kaselokan wo eng kalewo’an ne tou lewo’ e reiy’ kimarenganla nisia i kasu’usu’, witu e nedo nisia nu makedo’mi waki kalewo’anna; wo sitou ulit si reiy’ mete’u tumou karengan eng kaulitanna, witu e nedo nisia nu sumiwo dosa. 13Sa Aku mee nuwu’ wia se tou ulit: Nikoo koo tantu tumou! – ta’an nisia si ma’emanla eng kaulitanna wo nisia si masiwo em biles, e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon –pasiwo-siawon eng kaulitanna e reiy’ laa i paparekenla, wo nisia si lewo’ sa reiy’ mate witu eng kawilesan siniwona.14Sa Aku mee nuwu’ wia sitou lewo’: Nikoo koo tantu mate! – ta’an nisia si minakedo’mi waki dosana ampit tumuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, 15sitou lewo’ i ti’i si mewarengla e neram ne tou, nisia si mear sawel eng kinaatna, maki’itla e natoran-natoran mawee patou-touan, i ka’ayo reiy’ mouw sumiwo em biles kasi, nisia si tantu tumou, nisia si reiy’ laa mate. 16Em baya en dosa siniwona e reiy’ mouw laa peghena-ghenangen kasi; nisia si timuana mola eng ka’adilan wo eng kaulitan, takar nisia si tantu tumou.17Ta’an se ka’ampit-ka’ampitmu esa nge bangsa se limila’: E winta’ ni Tuhan e reiy’ timena’! E nulitna e winta’ nea e reiy’ timena’. 18Sa wona’na sitou ulit si murikiti waki kaulitanna wo tumuanala eng kawilesan, nisia si lewo’ sa reiy’ mate karengan e ni’itu. 19Eng kapurikitna, sa sitou wuruk eng kalakuan si makedo’mi waki kawurukanna wo sia tumuanala eng ka’adilan wo eng kaulitan, nisia si tantu tumou karengan e ni’itu. 20Ta’an nikouw kouw limila’: E winta’ ni Tuhan e reiy’ timena’! Niaku ku laa makimla nikouw, siesa o siesa i ki’it eng kalakuanna, heiy kaum Israel.” E nabar kinawolonan e Israel21Witu en te’un kamapulu’ o esa nu reiy’ mouw en sinea’an nikeiy, witu en sumedot kamapulu’, witu en tanggal lima en sumedot ni’itu, o meiy mouw wia niaku siesa tou si neiy i kaliseiyi waki Yerusalem wo lumila’: “Kota i ti’i e neiy mouw i tu’utukla!” 22Takar eng kakuasa’an ni TUHAN e limi’ikerla niaku witu em bengi nu reiy’pe’ eng kine’e eiy ni tou neiy i kaliseiyi i ti’i wo si TUHAN si minuka’ en sumaku witu e nedo melelaa eng kine’e eiy ni tou si neiy i kaliseiyi i ti’i witu e nendo memo’odo. Sumaku e minawuka’ mouw wo niaku ku reiy’ mouw wowo’ kasi. Israel se kimete ate waki wanuana wo waki sinea’an23Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 24“Heiy oki’ ni tou, se tou-tou maena’ wia e riberek-riberek i yi’i, nyi’a i ti’i se waki tana’ israel, se limila’ en teinti’i: Abraham nyi’a mouw siesa tou maesa-esa, e nedo nisia nu minaka’ato en tana’ i yi’i minamuali kapunya’anna, ta’a nikita ta kelaker, tantu en tana’ i yi’i ni’i weela wia nikita mamuali kapunya’an.25Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia nisea: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Nikouw kouw mekaan e le’ona ampit e raa’na, nikouw kouw maloo’ kangkasi wia se berhala-berhala wo nikouw kouw matoa’la raa’ – sapa ku’a re’en nikouw kouw minena-ena’ makapunyala en tana’ i yi’i? 26Nikouw kouw timebe witu en santimu, nikouw kouw matuanala eng kawu’ulan wo siesa o siesa si makewurla si tu’awewene ni kasuatna – sapa ku’a re’en kouw minena-ena’ makapunyala en tana’ i yi’i?27I lila’ mola teinti’i wia nisea: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Demi Niaku si matou-tou, se tou-tou maena’ witu e riberek-riberek se laa mate i kakolo’ kaa en santi, wo se tou-tou waki padang se laa-Ku i weela wia si tekapen siru mamuali kekaanenna wo se tou-tou witu eng gorem e reen wo e ruragh se laa mate tena’an e rumara menganup. 28Tana i yi’i e laa-Ku siwon mapuneng wo malulu mapenes, wo eng katingkeiyanna, e neiy i lentutla eng kaente’anna, e laa kumawus; kuntung-kuntung Israel e laa malulu mapenes, i ka’ayo e reiy’la siesa tou tu’u si berani lumease nyi’a. 29Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu sumiwo en tana’ i yi’i mapuneng wo malulu mapenes, eng karengan em baya em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea kasa wu’ul, en tinuana neala.30Wo nikoo oki’ ni tou, se ka’ampit-ka’ampitmu esa nge bangsa se menusu-nusuiy en tanume nikoo tawi em beton-beton wo witu em pepalen em bale-wale wo meila’ siesa wia se walina, siesa o siesa wia se ka’ampitna, Meiy mouw wo luminga, sapa neiy i nuwu’la ni TUHAN! 31Wo nisea se meiy wia nikoo tanu se rakyat minuyut wo rumuber witu en sinarumu tanume se umat-Ku, nisea se malinga sapa em patotorennu, ta’an nisea se reiy’ matuanala nyi’a; sumana e wuta ampit e lelila’an-lelila’an rendem o nupus, ta’an e nate nea e mekeki’it eng kamang haram.32E nulit, nikoo i wee nisea koo tanu siesa tou mekantarla en syair rendem o nupus ampit en suara kewangun, wo si sigha’ ma’ayang kecapi; nisea se malinga sapa neiymu i totorla, ta’an nisea se kasa reiy’ matuanala nyi’a. 33Sa eng kapualitan i ti’i e meiy – wo e nulit e laa meiy! – nisea se laa mamete’ula kaa siesa nabi si witu eng keuneran nea.”
Chapter 34

1Laa o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, menti’ mouw sumu’usuk se rumerawir-rumerawir ne Israel, menti’ mouw wo i lila’ mola wia nisea, wia se rumerawir-rumerawir i ti’i : Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Cilaka mouw se rumerawir-rumerawir ne Israel, se merawirla en touna nuesa! Reiy’ ku’a re’en se domba-domba se lewo’ sa reiy’na rawiren ne rumerawir-rumerawir i ti’i? 3Nikouw kouw makeipila en susuna, waki wu’ukna kouw masiwo e labung, si rebur si rereten niouw, ta’an se domba-domba i ti’i nuesa se reiy’ perawiren niouw.4Si lewea’ si reiy’ ente’en niouwla, si rara’an si reiy’ eloten niouwla, si kinepali’an si reiy’ salipupun niouwla, si neiy i kaseip si reiy’ alin niouwmi mareng, si limiong si reiy’ seron niouw, ta’an i te nikouw kouw mele’e-le’ek nisea ampit eng kaketean wo eng kawengi’isan. 5Ampit en tuana nisea se simera, eng karengan si rumerawir si reiy’ wia, wo nisea se minamuali kekaanen i wee se reiy’ sa mina’asa tekapen waki talun. Domba-domba-Ku se simera 6wo neiy i kaseip waki e reiy’ sa mina’asa kuntung wo waki e reiy’ sa mina’asa kakenturan kerakek; yon, waki e minapekasa en tana’ i ti’i se domba-domba-Ku se minangasesera, e rereiy’la siesa tou tu’u si maweela ghenang ka’apa maserola nisea.7Eng karengan e ni’itu, heiy rumerawir-rumerawir, linganouw e nuwu’ ni TUHAN: 8Demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, eng kaulitna eng karengan se domba-domba-Ku se minamuali pengaanen wo minamuali kekaanen i wee se reiy’ sa mina’asa tekapen waki talun, karengan se merawirla nisea se reiy’ wia, eng karengan se rumerawir-rumerawir-Ku se reiy’ maweela ghenang se domba-domba-Ku, ta’an i te nisea i ti’i se merawirla en touna nuesa, ta’an se domba-domba-Ku se reiy’ perawiren neala –9eng karengan e ni’itu, heiy rumerawir-rumerawir, linganola e nuwu’ ni TUHAN: 10Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku nuesa ku laa mamuali kasu’usuk ne rumerawir-rumerawir i ti’i wo Niaku ku laa kume’imi sumoup se domba-domba-Ku waki nisea wo laa mapaena’la nisea merawirla se domba-domba-Ku. Rumerawir-rumerawir i ti’i se reiy’ mouw laa mapawee-wee kasi merawirla en touna nuesa; Niaku ku laa mayami se domba-domba-Ku waki semur nea, i ka’ayo se reiy’ mapawee-wee kasi mamuali kekaanenna.11Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Ampit eng kaulitna Niaku nuesa ku laa meela ghenang se domba-domba-Ku wo laa sumero nisea. 12Tanu siesa rumerawir masero si dombana witu e nedo si domba i ti’i nu neiy i keta’atasi waki se kawang ne dombana, en tuana mouw Niaku nu laa sumero se domba-domba-Ku wo Niaku ku laa lumawiri nisea waki e reiy’ sa mina’asa tampa, mea wisa sea neiy i sarakanla witu e nendo leleiydeman wo e nendo kareiydeman. 13Niaku ku laa mali nisea rumou’mi waki uner ne bangsa-bangsa wo meruri nisea waki wanua-wanua wo mali nisea mea waki tana’na; Niaku ku laa rumawirla nisea waki atas eng kuntung-kuntung Israel, waki lare’-lare’ en so’oso’anna wo waki em baya en tampa paena’an ne tou witu en tana’ i ti’i.14Waki padang rukut e le’os laa-Ku rawiren sea wo waki atas eng kuntung-kuntung Israel kerakek witu mouw en tampa perawiranna; maname waki tampa perawiran e le’os nisea se laa ghumoleiy wo e rukut sobor e laa mamuali kekaanenna waki atas eng kuntung-kuntung Israel. 15Niaku nuesa ku laa rumawirla se domba-domba-Ku wo Niaku ku laa mayala nisea ghumoleiy, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 16Se limiong se laa-Ku seron, se neiy i kaseip se laa-Ku alini mareng, se minepali’ se laa-Ku salipupun, se rara’an se laa-Ku ente’en, ma’an se rebur wo se ente’ se laa-Ku kediren; Niaku ku laa rumawirla nisea tanu eng kumura e lewo’ sa reiy’na.17Wo heiy nikouw domba-domba-Ku, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku laa mamuali akim witu e nelet ne domba ampit ne domba, wo witu e nelet ne domba raghar wo ne membe’ raghar. 18Sapa ku’a re’en e reiy’pe’ awes i wee nikoo kaa nikouw kouw kima’apula em padang rukut kasa le’os? E lewo’ sa reiy’ kasi ku’a re’en kouw mele’e-le’ek em padang rukut walina-walina ampit e ne’amu? E reiy’pe’ awes kaa nikouw kouw makoo’ e rano leno? E lewo’ sa reiy’ kasi ku’a re’en en timele’u i ti’i eng kewuren niouwla ampit e ne’amu? 19Sapa ku’a re’en se domba-domba-Ku se lewo’ sa reiy’na kumaan e rukut neiy mouw i pele’e-le’ek e ne’amu wo kumoo’ e rano kinewurola e ne’amu?20Eng karengan e ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan witu nisea. Ampit eng kaulitna Niaku nuesa ku laa mamuali akim witu e nelet ne domba karebur ampit ne domba karukus; 21eng karengan em baya se lewea’ se sine’esekmu ampit em bentuannu wo em palukamu ma’an kouw simunge ampit en sesungemu, i ka’ayo kouw simere’ nisea mea witu luar eng kalero,22takar Niaku ku laa tumulung se domba-domba-Ku, rio sea te’a mouw kasi mamuali pengaanen wo Niaku ku laa mamuali akim witu nelet ne domba ampit ne domba. 23Niaku ku laa mopo siesa tou rumerawir witu nisea, si laa rumawirla nisea, nyi’a i ti’i si Daud, hamba-Ku; nisia si laa rumawirla nisea, wo mamuali rumerawirna. 24Wo Niaku, TUHAN, ku laa mamuali Empung nea ma’an si hamba-Ku Daud si mamuali raja witu eng keuneran nea. Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a.25Niaku ku laa sumiwola teta’aran dame ampit nisea wo Niaku ku laa rume’imi se tekapen lela’ waki tana’ i ti’i, i ka’ayo sea toro mena’ waki padang gurun ampit e aman tenteram wo toro tumekel waki talun-talun. 26Niaku ku laa sumiwola nisea wo em baya se witu esa nga kaledong eng kuntung-Ku mamuali berkat; Niaku ku laa tumumpami e naro witu e nedona; ni’itu nyi’a mouw e naro maali-ali berkat. 27E nakana-nakana waki penguma’an e laa mee wu’ana wo en tana i ti’i e laa mee wua’na. Nisea se laa tumou aman tenteram witu en tana’na. Nisea se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu rumepu’la eng kayuna em bongkouw nea wo mayami nisea waki lawas ne tou se mebebudak nisea.28Nisea se reiy’ mouw kasi mamuali rinemu’ i wee se bangsa-bangsa wo se tekapen siru se reiy’ mouw laa ruma’akep nisea, i ka’ayo sea laa mena’ ampit e aman tenteram ampit e reiy’ senge’enla en sapa tu’u. 29Niaku ku laa rumedeiyla i wee nisea e nesa taman ka’aruiyan, i ka’ayo witu en tana’ i ti’i e reiy’ siesa tou si laa mate kelalenan wo nisea se riy’ mouw kasi tumanggong en sering neiy i lentutla ne bangsa-bangsa.30Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, Empung nea, merapitla nisea wo nisea, kaum Israel, nyi’a mouw se umat-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 31Nikouw nyi’a mouw kouw domba-domba-Ku, domba rerawirang-Ku, wo Niaku nyi’a mouw ku Empungmu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 35

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu wia si kakuntungan Seir, menti’ mouw sumu’usuk nisia 3wo i lila’ mola wia nisia: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu, heiy kakuntungan Seir wo Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumaru nikoo wo Niaku ku laa sumiwola nikoo mapuneng wo malulu mapenes.4Niaku ku laa sumiwola eng kota-kotamu mariberek wo nikoo koo mamuali malulu mapenes, wo nikoo koo laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN. 5Eng karengan e witu natemu neiy i katenem em pedaman mesaruan e minesesee’ o see’ wo nikoo koo minayala se tou Israel minamuali kekaanen en santi witu e nendo kabelotan nea, e nedo e nedona i ka’ayo i wee em paakiman kasa kesa mamuri, 6eng karengan e ni’itu, demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku laa sumiwola nikoo raa’ wo e raa’ e laa mekeki’it nikoo; eng karengan nikoo koo simelok karengan koo timoa’la raa’, takar e raa’ e laa mekeki’it nikoo.7Niaku ku laa sumiwola eng kakuntungan Seir mapuneng wo malulu mapenes wo rume’imi waki nisia se tou-tou memoya-moya. 8Niaku ku laa mutala kangkasi eng kakuntunganna ampit se tou-tou minate kinawunu’an. Waki kakenturan-kakenturannu, waki kewong-kewongmu wo e lare’-lare’ en so’oso’annu se laa mangakekolo’ se tou-tou minate kinawunu’an en santi. 9Niaku ku laa sumiwola nikoo malulu mapenes i wee eng keure-urena wo eng kota-kotamu e reiy’ mouw laa ena’an kasi. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.10Eng karengan nikoo koo limila’la: Se rua bangsa i ti’i wo e rua wanua iti’i e laa mamuali kapunya’angku wo nikita kita laa makapunyala nyi’a – e nulitna si TUHAN si witu – 11eng karengan e ni’itu, demi Niaku si matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Niaku ku laa matuanala nikoo tanu nikoo nu matuanala nisea witu eng kaupi’annu wo en tetayurennu, e limentuti waki kari’irisannu witu nisea; wo Niaku ku laa mapaloo’o-loo’ola en tou wia nikoo witu e nedo Niaku nu maakimla nikoo.12Wo nikoo koo laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, liminga e reiy’ sa mina’asa em pinakewurannu e neiymu i totorla masu’usuk eng kuntung-kuntung Israel en tuana: Eng kuntung-kuntung i ti’i e minalulu mouw minapenes wo neiy i sarakanla wia nikita mamuali kekaanen ta. 13Ampit en tuana nikouw kouw minepewangko’la en toumu witu Niaku witu en totormu wo eng kelaker kasa e lelila’an-lelila’annu witu Niaku. Niaku ku liminga nyi’a.14Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Minapekasa em bumi e laa mepa’a-pa’ar witu e nedo Niaku nu sumiwola nikoo malulu mapenes. 15En tanu nikoo nu mepa’a-pa’ar tanume eng kapunya’an pusaka ne kaum Israel, e minalulu mouw minapenes, en tuana mouw e laa-Ku tuananla witu nikoo. Nikoo koo laa malulu mapenes, heiy kakuntungan Seir wo nikoo, pakasa’an e Edom witu e minapekasamu. Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 36

1“Heiy nikoo, oki’ ni tou, menti’ mouw tanume eng kuntung-kuntung Israel wo i lila’ mola: Heiy kuntung-kuntung israel, linganouw e nuwu’ ni TUHAN! 2Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan si kesaru i ti’i si limila’ en tanume nikouw: Syukur! Eng kakenturan-kakenturan waki kasa ketareanna e minamuali mouw kapunya’an ta. 3Eng karengan e ni’itu menti’ mouw wo i lila’la: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan, iyon e nulit karengan se kesaru waki esa nga kaledongmu se simiwola nikouw minalulu minapenes wo mepa’arla nikouw, rio kouw mamuali kapunya’an ne tele’u ne bangsa-bangsa, wo eng karengan nikouw kouw minamuali wu’ana en suma ne tou wo laker pinaabutla,4eng karengan e ni’itu, heiy kuntung-kuntung Israel, linganouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia se kuntung-kuntung wo se kakenturan-kakenturan, wia se lare’-lare’ en so’oso’an wo se kewong-kewong, wia se riberek-riberek kalulu kapenes wo wia se kota-kota neiy mouw i tele’ula, se minamuali mouw rinemu’ wo sesero’an-sesero’an ne tele’u ne bangsa-bangsa witu esa nga kaledongna; 5eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku tantu mee nuwu’ witu e napi tetayureng-Ku sumu’usuk se tele’u ne bangsa-bangsa wo sumu’usuk se minapekasa e Edom, se timantula en tana’-Ku minamuali kapunya’anna ampit e reiy’ sa mina’asa em pedaman mepa’a-pa’ar wo em pedaman pasero’an, i ka’ayo en tana’-Ku i ti’i eng kinapunya’annala wo en toro ma’apu remu’un. 6Eng karengan e ni’itu menti’ mouw tanume en tana’ Israel wo i lila’ mola wia se kuntung-kuntung wo se kakenturan-kakenturan, wia se lare’-lare’ en so’oso’an wo se kewong-kewong: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku mee nuwu’ witu eng kaupi’an en tetayureng-Ku, eng karengan nikouw kouw timanggongola en sering neiy i lentutla ne bangsa-bangsa.7Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku tumiwa’ kaa se bangsa-bangsa se witu esa nga kaledongmu nuesa se tantu laa tumanggong en sering nea.8Takar nikouw, kuntung-kuntung Israel, kouw laa sumuru sumoup wo laa mee wu’ana i wee se umat-Ku Israel, karengan nisea se laa makarengan mareng. 9Nate-Ku e laa male’os sumoup wo Niaku ku laa lumenge wia nikoo wo nikouw kouw laa pa’ayangen wo wu’uwuran.10Niaku ku laa sumiwo se tou kelaker witu natasmu, nyi’a i ti’i se pakasa’an kaum Israel witu e minapekasana; eng kota-kota e laa ena’an kasi wo e riberek-riberek e laa bangunen sumoup. 11Niaku ku laa sumiwo se tou wo se tekapen kelaker witu natasmu, wo nisea se laa mawes eng kelaker wo maanak muyun wo Niaku ku laa sumiwo nikouw ena’an sumoup tanu eng ka’ada’an kasa ketareanna wo laa sumiwo le’os wia nikoo lumebela ta’an eng ka’ada’an kasa ketareanna. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN. 12Niaku ku laa sumiwo se tou memoya-moya witu natasmu nyi’a i ti’i se umat-Ku Israel; nisea se laa rumuberla nikoo wo nikoo koo laa mamuali kapunya’an pusaka nea wo nikoo koo reiy’ mouw kasi mapawee-wee munengla nisea.13Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng karengan se tou se meila’ en tanume nikoo: Nikoo koo mengaan tou wo nikoo koo mapunengla se bangsamu – 14eng karengan e ni’itu nikoo koo reiy’ mouw laa kumaan tou kasi wo reiy’ mouw laa munengla se bangsamu kasi, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 15Niaku ku reiy’ mouw kasi mayala se tou masusuiyla en sering neiy i lentutla ne bangsa-bangsa witu nikoo wo nikoo koo reiy’ mouw kasi tumanggong em pasero’an ne bangsa-bangsa wo reiy’ mouw kasi mapunengla se bangsamu, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”16Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 17“Heiy oki’ ni tou, e nedo se kaum Israel nu minena’ witu en tana’ nea, nisea se simeremorla nyi’a ampit eng kapawinta-winta’ nea; eng kalakuan nea e masuat tanu e roko’ kewur witu en sinaru-Ku. 18Takar Niaku ku tumoa’la eng kaupi’ang-Ku mea witu natas nea karengan e raa’ neiy i toa’ neala witu en tana’ i ti’i, kasuatan en tana’ i ti’i en sineremor neala ampit se berhala-berhala nea.19Niaku ku simerala nisea witu e nelet ne bangsa-bangsa, i ka’ayo sea minangasesera waki em baya em banua, Niaku ku makimla nisea minatoroan ampit eng kapawinta-winta’na. 20Wisa i te sea meiy witu e nuner ne bangsa-bangsa, nisea se maseremorla e ngaran-Ku kudus, witu eng kapualitan se tou masindir nisea: Pokeiyna nisea se umat ni TUHAN, ta’an nisea se lewo’ sa reiy’ rumou’mi waki tana’-Na. 21Niaku ku mapedam rara ate karengan e ngaran-Ku kudus en sineremorla ne kaum Israel witu nuner ne bangsa-bangsa, waki wisa sea mineiy.22Eng karengan e ni’itu i lila’ mola wia se kaum Israel: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E reiy’ karengan nikouw Niaku mininta’, heiy kaum Israel, ta’an karengan e ngaran-Ku kudus en sineremor miouwla witu e nuner ne bangsa-bangsa waki wisa kouw mineiy. 23Niaku ku laa kumudusla e ngaran-Ku kewangko’ en sineremorola witu nuner ne bangsa-bangsa, wo en sineremor miouwla witu eng keuneran nea. Wo se bangsa-bangsa se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, e nedo Niaku nu mapa’atola eng kakudusang-Ku wia nikoo witu en sinaru ne bangsa-bangsa.24Niaku ku laa sumungkuli nikouw waki elet ne bangsa-bangsa wo meruri nikouw waki em baya em banua wo laa mali nikouw mareng mea waki tana’mu. 25Niaku ku laa tumoa’la wia nikoo e rano leno, e laa lumenasi nikouw; waki e reiy’ sa mina’asa kaseromorannu wo waki em baya ne berhala-berhalamu Niaku ku laa lumenasi nikouw.26Nikouw kouw laa-Ku weeanla e nate weru, wo e roh e weru witu eng gorem em batinmu wo Niaku ku laa ma’akati waki nouwakmu e nate kakete wo Kumeela wia nikoo e nate lale’. 27Roh-Ku e laa-Ku i weela mena’ witu eng gorem em batinmu wo Niaku ku laa sumiwo nikouw tumou i ki’it e reiy’ sa mina’asa eng katataapang-Ku wo minena-ena’ tumiboiy witu e natoran-natorang-Ku wo matuanala nyi’a. 28Wo nikouw kouw laa mena’ witu eng gorem em banua e neiy-Ku mouw i weela wia se nene moyangmu wo nikouw kouw laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empungmu.29Niaku ku laa mayami nikouw waki e reiy’ sa mina’asa en dosa kaseremorannu wo Niaku ku laa mapatoula eng gandum ampit e mepelakerla nyi’a, wo Niaku ku reiy’ mouw kasi mapa eiy eng kelalenan witu nikoo. 30Niaku kangkasi ku mepelaker e nakana-akanamu wo e wua’na em penguma’annu, rio kouw te’a kasi tumanggong en sering kelalenan witu nuner ne bangsa-bangsa. 31Wo nikouw kouw laa i kaghena-ghenang wia eng kalakuannu e lewo’ wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu e reiy’ le’os wo nikouw kouw laa medam mekekero’ lumoo’ en toumu nuesa karengan eng kaselokan-kaselokannu wo em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul.32E reiy’ karengan nikoo Aku minta’, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, kete’uanola ni’itu. Medamouw meirang kouw wo ma’anouw kouw i papaira-irangla karengan eng kalakuannu, heiy kaum Israel. 33Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nendo Niaku nu lumenasi nikouw waki e reiy’ sa mina’asa eng kaselokannu, Niaku ku laa sumiwo eng kota-kota ena’anla kasi wo e riberek-riberek e laa bangunen sumoup. 34En tana’ e nure mouw minena’ rese e laa pa’ayangen sumoup, rio te’a kasi o minena-ena’ rese witu en sinaru em baya ne tou se maleasi wia nikoo.35Eng kapurikitna nisea se laa lumila’: En tana’ i yi’i e nure mouw minena’ rese e mamuali tanu en taman Eden wo eng kota-kota e neiy mouw i karewa, minalulu minapenes wo minapuneng, en teakan e niena’an wo e minamuali reen. 36Wo se bangsa-bangsa neiy i katele’u, se witu esa nga kaledongmu se laa mamete’ula, kaa Niaku mouw ku TUHAN, si minangun sumoup e minere’i mouw wo tumanemla sumoup e rese mouw. Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a wo laa sumiwo nyi’a.37Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu eng kapualitan i ti’i kangkasi Niaku ku mepa’arla, rio se kaum Israel se kumiweemi wia-Niaku sapa e laa-Ku petetuananla i wee nisea, nyi’a i ti’i sumiwo nisea lumaker tanu e lawanan ne tou. 38Tanu se domba-domba sesempe kudus, wo petanula se domba-domba Yerusalem witu e nedo-nedo pewangko’anna, tuana mouw eng kota-kota e neiy mouw i karewa e wuta ampit e lawanan ne tou. Ampit en tuana nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”
Chapter 37

1O laa eng kakuasa’an ni TUHAN e limi’ikeri niaku wo Sia mali niaku mea witu luar ampit e nieletan ni Roh-Na wo tumampala niaku witu eng keuneran eng kewong, wo eng kewong i yi’i e wuta ampit en duiy-ruiy. 2Sia si minali niaku lumoo’ en duiy-ruiy i ti’i meledo-ledong wo e nulit, eng kasa laker e mineteta’ateran witu eng kewong i ti’i; loo’on, en duiy-ruiy i ti’i eng kasa pera. 3Laa o Sia mee nuwu’ wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, toro ku’a re’en en duiy-ruiy i yi’i en tounla sumoup?” Niaku ku miningkot: “Yon EMPUNG Tuhan, Nikoo mouw si mete’ula!”4O laa e nuwu’-Na wia niaku: “Menti’ mouw en tanume en duiy-ruiy i yi’i wo i lila’ mola wia nisia: Heiy ruiy-ruiy pera, linganouw e nuwu’ ni TUHAN! 5Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia se ruiy-ruiy i yi’i: Niaku ku mee asengan em patou-touan witu eng goremmu, rio kouw tumou sumoup. 6Niaku ku laa mee e noa-oat wia nikoo wo mapatoula e le’ona wia nikoo, Niaku ku laa tumutuwla nikouw ampit eng kuli’ wo meela nikouw asengan em patou-touan, rio kouw tumou sumoup. Wo kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.”7Laa o ku menti’ tanu neiy i perentala wia niaku; wo makarengan nu reiy’ mouw niaku nu minenti’, kalinga’anouw en suara, e nulit, e nesa suara menga’are-nga’aret, wo en duiy-ruiy i ti’i e minaatoan e nesa wo em balina. 8Kasuatan niaku nu menegha-negha’la nyi’a , loo’on, e noa-oat em bia wo e le’ona e matou wia nisia, kamurian eng kuli’ en timutuwla nisia, ta’a nisea se reiy’pe’ maaseng.9Takar e nuwu’-Na wia niaku: “Menti’ mouw wia si asengan em patou-touan i ti’i, menti’ mouw, heiy oki’ ni tou, wo i lila’ mola wia si asengan em patou-touan i ti’i: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Heiy asengan em patou-touan, meiy mouw waki epat ruuna e reghes, wo mi’iwisouw mea witu eng gorem ne tou-tou se kinawunu’an i yi’i, rio sea tumou sumoup.” 10Laa o ku menti’ tanu neiy i perenta-Nala wia niaku. Wo e nasengan em patou-touan i ti’i e ghimorem witu eng gorem nea, i ka’ayo sea timou sumoup. Nisea se minapanenusla e ne’ana, se esa suraro kasa ka’asa’an.11E nuwu’-Na wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, en duiy-ruiy i yi’i nyi’a mouw se minapekasa kaum Israel. E nulit, nisea nuesa se limila’la: En duiy-ruiy meiy e minapera mouw, wo e narapan neiy e minere’i mouw, nikeiy keiy neiy mouw i kaliong. 12Eng karengan e ni’itu menti’ mouw wo i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku muka’ e waruga-warugamu wo tumo’ori nikouw, heiy umat-Ku, waki ghoremna, wo Niaku ku laa mali nikouw mea waki tana’ Israel.13Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, witu e nedo Niaku nu muka’ e waruga-warugamu wo tumo’ori nikouw, heiy umat-Ku, waki ghoremna. 14Niaku ku laa meela e Roh-Ku mea witu eng goremmu, i ka’ayo kouw tumou sumoup wo Niaku ku laa mayala nikouw mena’ witu en tana’mu. Wo nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, si limila’la nyi’a wo simiwo nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”15Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 16“Heiy nikoo oki’ ni tou, medo mouw e nesa nga ketor papang wo i patik witu natasna: I wee e Yehuda wo se tou-tou Israel se minaasa’an ampit nisia. Kamurian medo mouw em papang walina wo i patik witu natasna: I wee si Yusuf – papang ni Efraim – wo se minapekasa kaum Israel se minaasa’an ampit nisia. 17Ka’ampetenola e rua nyi’a mamuali esa papang, i ka’ayo e rua nyi’a e mamuali esa witu e lawasmu.18Takar sa se ka’ampit-ka’ampit esa nge bangsamu mueiy wia nikoo: Reiy’ ku’a re’en koo simadia makite’ula wia nikeiy, sapa em penoronna e nyi’i – 19i lila’ mola wia nisea: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Niaku ku medo em papang ni Yusuf – em bitu e lawas ni Efraim – ma’an se suku-suku Israel se minaasa’an ampit nisia wo kuma’apetla nyi’a ampit em papang ni Yehuda wo Niaku ku laa sumiwola nisea esa papang, i ka’ayo sea mamuali esa witu e lawas-Ku. 20Wo eng kasuatan nikoo nu timiboiy em papang-papang em pinatikang-Kula i ti’i witu e lawasmu witu en sinaru nea,21i lila’ mola wia nisia: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E nulit, Niaku ku sumungkul se tou Israel waki uner ne bangsa-bangsa, waki wisa sea minea; Niaku ku laa meruri nisea waki e reiy’ sa mina’asa ruuna wo laa mali nisea mea waki tana’ nea. 22Niaku ku laa sumiwola nisea esa bangsa witu en tana’ nea, waki atas eng kuntung-kuntung Israel, wo siesa raja si merenta nisea nu minapekasana; nisea se reiy’ mouw kasi minamuali rua bangsa wo e reiy’ mouw kasi minaweteng minamuali rua keraja’an. 23Nisea se reiy’ mouw kasi maseremorla en touna ampit se berhala-berhalana ka’apa se dewa-dewa nea makari’irisen ka’apa ampit em baya eng kaselokan nea. Ta’an Niaku ku laa mayami nisea waki e reiy’ sa mina’asa em pinase’epangan nea, ampit e wisa sea masiwo en dosa, wo lumenasla nisea, i ka’ayo sea laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empungna.24Takar si hamba-Ku Daud si laa mamuali rajana, wo nisea nu waya se laa makapunyala esa rumerawir. Nisea se laa tumou kumi’it e natoran-natorang-Ku wo matuanala eng katataapan-katataapang-Ku ampit e lale’. 25Nisea se laa mena’ witu en tana’ neiy-Ku i weela wia si hamba-Ku Yakub, witu e wisa se nene moyang nea maena’, iyon, nisea, se oki-oki’ nea ka’apa tu’u se puyun wo se cicit nea se laa mena’ maname i wee eng keure-urena wo si hamba-Ku Daud si mamuali raja nea i wee eng keure-urena.26Niaku ku laa sumiwola teta’aran dame ampit nisea, wo e ni’itu e laa mamuali teta’aran ke’ekel ampit nisea. Niaku ku laa merkatla nisea wo sumiwo nisea laker wo meela en tampa kudus-Ku witu eng keuneran nea i wee eng keure-urena. 27En tampa paena’ang-Ku tu’u e laa wawean witu nisea wo Niaku ku laa mamuali Empung nea wo nisea se laa mamuali umat-Ku. 28Takar se bangsa-bangsa se laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, kumudusla e Israel, witu e nedo en tampa kudus-Ku em bitu eng keuneran nea i wee eng keure-urena.”
Chapter 38

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku: 2“Heiy oki’ ni tou, i tuyu mola eng giomu wia si Gog waki tana’ Magog, nyi’a i ti’i si raja wangko’ waki wanua Mesekh wo en Tubal wo menti’ mouw sumu’usuk nisia 3wo i lila’ mola: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu, heiy Gog raja wangko’ e wanua Mesekh wo en Tubal.4Niaku ku laa kumeong nikoo ampit makela wewingkol witu e naremu wo mali nikoo mea witu luar ma’an se minapekasa suraromu, nyi’a i ti’i se pasukan mesake-sake kawalo, em baya nea se limabung lekep, esa nga eruran ne tou kelaker ampit eng kekelung sela wo rintek wo em baya nea se mekesanti witu e lawasna. 5Tou em Persia, Etiopia, wo se Put se rimapitla nisea wo em baya nea se ampit eng kekelung wo en seipa’; 6tou eng Gomer ampit se minapekasa surarona, Bet-Togarma waki amian pakasa’an ampit se minapekasa surarona, kelaker bangsa se rumapitla nikoo.7Sumadia mouw wo tumiro’ mouw koo ampit em baya neruran ne tou se kima’ampetla en tou ampit nikoo wo mamuali mouw kekedir i wee nisea. 8Nu reiy’ mouw e nedo keure kasa nikoo koo laa maka’ato perenta; witu e nendo kasa kamurian nikoo koo laa meiy waki esa wanua em binangun sumoup nu reiy’ mouw e minapuneng karengan em paseke’an, wo nikoo koo matorome se esa bangsa se nieruri waki keuneran ne kelaker bangsa waki atas eng kuntung-kuntung Israel e nure mouw minamuali riberek. Bangsa i yi’i se niali mouw rimou’mi waki uner ne bangsa-bangsa wo nisea nu waya se minena’ ampit e reiy’la si mareung. 9Nikoo koo minodol tanu e reghes tumokol wo mineiy tanu e linaak timutuwi e minapekasa em bumi, nikoo ma’an se minapekasa suraromu wo se kelaker bangsa se rimapitla nikoo.10Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Witu e nendo ni’itu lumentutouw eng kepa’aran witu e natemu wo koo sumiwo en tetiro’an lewo’. 11Nikoo koo limila’: Niaku ku laa tumo’or moghe rumego en tana’ eng kota-kotana e rereiy’la sibeton wo laa lumalesla se tou-tou se matou-tou melompo-lompon wo maena’ ampit e reiy’la simareung; nisea nu waya se maena’ reiy’ ampit em beton ka’apa kekelam ka’apa pepalen leloangan. 12Nikoo koo mekemaksut kaa laa kumaat wo rumemu’ wo mayatla e lawasmu witu e riberek-riberek em paena’anouw sumoup wo rumego se umat-Ku se nieruri waki uner ne bangsa-bangsa. Nisea se makapunya mouw ternak wo harta benda wo nisea se maena’ waki puser em bumi.13E wanua Syeba wo en Dedan ma’an se tumeteles-tumeteles em barangna, e wanua Tarsis ma’an se belante’-belante’na se laa lumila’ wia nikoo: Sapa ku’a re’en koo mineiy kaa meiy mekekaat wo merurla se kaasamu kaa laa rumemu’, kaa laa mater em perak wo e mas, kaa laa metetingkasla se ternak wo eng harta benda wo kaa laa metetuanala em pengaatan kasa hebat?14Kaa ni’itu, menti’ mouw, heiy oki’ ni tou wo i lila’ mola wia si Gog: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Eng katoroan se umat-Ku Israel se kasuatan maena’ ampit e reiy’la simareung, witu e nedo ni’itu mouw koo laa moghe 15wo rumou’mi waki tampamu waki amian kasa, nikoo ampit se kelaker bangsa se rumapitla nikoo, nisea nu waya se mengali kawalo, se esa nga eruran ka’asa’an wo se esa pasukan kaente’. 16Nikoo koo timo’or masu’usuk se umat-Ku Israel tanu e linaak timutuwi e minapekasa em bumi. Witu e nendo kasa kamurian e laa mamuali eng kapualitan i ti’i wo Niaku ku laa mali nikoo kaa laa sumu’usuk en tana’-Ku, rio se bangsa-bangsa se sumine’u Niaku, witu e nedo Niaku nu mapa’atola eng kakudusang-Ku wia nikoo witu en sinaru nea, heiy Gog.17Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Nikoo mouw i tu en tanume si seiy Niaku minee mola nuwu’ witu e nendo-nendo kasa ketareanna ampit e nieletan ne hamba-hamba-Ku, nyi’a i ti’i se nabi-nabi Israel, se minangatete’u-te’un mawenti’ witu e nedo ni’itu, kaa Niaku ku laa mali nikoo sumu’usuk se umat-Ku. 18Witu e nedo ni’itu, witu e nedo si Gog nu mineiy sumu’usuk en tana’ Israel, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, kaupi’ang-Ku e laa lumentut. Witu e nupi’-Ku,19witu en tetayureng-Ku wo witu e napi kaupi’ang-Ku Niaku ku laa mee nuwu’: Witu e nendo ni’itu en tantu mamuali em pengero’ kasa hebat waki tana’ Israel. 20Sera’-sera’ waki tasik, wara-wara waki reghe-reghesan, tekapen-tekapen en talun, se reiy’ sa mina’asa tekapen maoyouw se maanap wia em bumi wo em baya ne tou wia natas em bumi se laa kumori’ lumoo’ eng gio-Ku. Kuntung-kuntung e laa rumewa, lembena-lembena eng kuntung e laa monor wo susur em beton e laa katonga’me witu en tana’.21Wo Niaku ku laa kumeret e reiy’ sa mina’asa minegheghioan eng kasenge’an witu si Gog, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, i ka’ayo en santi ni esa tou e laa kumaan se walina. 22Niaku ku laa mukum nisia ampit e rumara menganup wo en toa’an e raa’; Niaku ku laa tumumpami e naro repet, e naro eis, napi wo e naro em balelang e mea witu natasna wo mea witu natas ne surarona wo mea witu natas ne kelaker bangsa se rimapitla nisia. 23Niaku ku laa mapa’atola eng kewangko’ang-Ku wo eng kakudusang-Ku wo mapaloo’o-loo’ola en tou-Ku witu en sinaru ne bangsa-bangsa kelaker, wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.
Chapter 39

1Wo nikoo, oki’ ni tou, menti’ mouw sumu’usuk si Gog wo i lila’ mola: En teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Loo’on, Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu, heiy Gog raja wangko’ e wanua Mesekh wo en Tubal 2wo Niaku ku laa kumeongi wo rumawir nikoo wo Niaku ku laa mapa eiy nikoo waki amian kasa wo mali nikoo mea waki kuntung-kuntung Israel. 3Niaku ku laa mewe e lawas kawiimu i ka’ayo em borangmu ni’i kalenta’ wo sumiwo em pana-panamu mangalelenta’mi waki lawas lele’osmu.4Waki atas eng kuntung-kuntung Israel nikoo koo laa i kakolo’ ampit se minapekasa suraromu ma’an se bangsa-bangsa se rimapitla nikoo; wo nikoo koo laa-Ku i weela wia se wara-wara lela’ waki se reiy’ sa mina’asa jenis wo wia se tekapen-tekapen lela’ mamuali kekaanenna. 5Nikoo koo laa i kakolo’ waki padang, karengan Niaku si limila’la nyi’a, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 6Niaku ku mapa eiy e napi witu natas e Magog wo witu natas ne tou-tou se maena’ waki daerah li’ilik em pante ampit e reiy’la simareung, wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN.7Wo Niaku ku laa mapaloo’o-loo’ola e ngaran-Ku kudus witu eng keuneran ne umat-Ku Israel wo Niaku ku reiy’ mouw kasi mayala e ngaran-Ku kudus en seremorenla, i ka’ayo se bangsa-bangsa se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, Si Kasakudus waki Israel. 8E nulit, en tantu meiy wo mamuali, nyi’a i ti’i e nendo neiy-Ku mouw i nuwu’la.9Wo se maena’ waki kota-kota Israel se laa rumou’mi wo lumayasla e napi wo tumunu em baya eng kalekepan en saliatan ni Gog, nyi’a i ti’i eng kekelung rintek wo en sela, em borang wo em pana, e wulu’ pawewe wo en tetura’, wo nisea se timunu nyi’a eng keurean pitu nge te’un. 10Nisea se reiy’ laa medomi kayu waki talun oki’ ka’apa kumewe’ e lungu waki talun-talun, karengan nisea se laa lumayasla e napi i ti’i ampit eng kalekepan en saliatan i ti’i. Nisea se laa kumaat se tou-tou kimaat nisea wo rumemu’ se tou-tou rimemu’ nisea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.11Takar witu e nendo ni’itu Niaku ku laa meela wia si Gog e nesa tampa, witu e wisa sia laa i kubur waki Israel, nyi’a i ti’i eng Kewong Palewetan waki esa nga weka sedangani waki tasik wo e waruga i ti’i e laa mape’la se tou-tou malewet. Maname si Gog laa i kubur ampit em baya se tou ka’asa’an se maki’itla nisia wo en tampa i ti’i e laa totoren Kewong ne Ka’asa’an Tou ni Gog.12Kaum Israel se laa kumubur nisea eng keurean pitu nga sumedot ampit e maksut lumenasla en tana’ i ti’i. 13Wo se minapekasa penduduk em banua se kimi’it makuburla nisea wo eng kapualitan i ti’i en sumiwola nisea kasa kasine’uan witu e nendo Niaku nu mapaloo’o-loo’ola eng kamulia’ang-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.14Pirala tou se neiy i wuntulela kaa laa reiy’ maena-ena’na materokla e minapekasa en tana’ i ti’i kaa laa kumubur se tou-tou se minangasesulempangan witu natas en tana’ ampit e maksut lumenasla nisea. Nu limangkoiy mouw em pitu nga sumedot i ti’i nisea se laa meriksa en tana’ i ti’i. 15Sa sea tumerokla nyi’a wo siesa tou si matola esa nga ketor ruiy ni tou, takar nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la watu witu esa nga wekana tanume eng kowa’ i ka’ayo se mengengubur-mengengubur kumuburla nyi’a waki Kewong ne Ka’asan Tou ni Gog. 16– Wo wawean kangkasi ngaran eng kota eng Hamona –. Ampit en tuana nisea se limenasla en tana’ i ti’i.17Wo nikoo, oki’ ni tou, en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: i lila’ mola wia se reiy’ sa mina’asa jenis ne wara-wara wo se reiy’ sa mina’asa tekapen lela’: Merurouw kouw wo meiy mouw, meruromi kouw waki e reiy’ sa mina’asa ruuna witu en sesakeiyan tetule en siniwo-Kula i wee nikoo, nyi’a i ti’i e nesa sesakeiyan en tetule kewangko’ waki atas eng kuntung-kuntung Israel; nikouw kouw laa kumaan e le’ona wo kumoo’ raa’. 18Le’ona em baya ne pahlawan e laa kaanen niouw wo e raa’ em baya ne ma’aka-aka eng kaoatan e laa koo’on niouw, nisea nu waya se tanula se domba raghar, oki’ ni domba, membe’ raghar wo sapi raghar, ternak rineburi waki Basan.19Nikouw kouw laa kumaan warewes i ka’ayo kouw mawesu wo kumoo’ raa’ i ka’ayo kouw toeken witu en sesakeiyan tetule en siniwo-Kula i wee nikoo. 20Nikouw kouw laa mawesu witu en sesakeiyang-Ku ampit eng kekaanen: kawalo wo si mesake-sake nisia, pahlawan wo em baya ne tou sumeseke’, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.21Niaku ku laa sumiwo eng kuasa kamulia’ang-Ku em paken witu se bangsa-bangsa wo nisea nu waya se lumoo’ e nukuman e laa-Ku i weela wo lumoo’ e lawas-Ku e laa mewe nisea. 22Wo se kaum Israel se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku tuhan, Empung nea, muleiymi e nendo ni’itu wo e mapawee-weena.23Wo se bangsa-bangsa se laa mamete’ula kaa eng karengan eng kaselokanna se kaum Israel se lewo’sa reiy’ mea waki ghorem em pasea’an, wo eng karengan nisea se minaroba lale’ witu Niaku, Niaku ku kimirongla eng gio-Ku witu nisea. Wo Niaku ku simarakanla nisea witu e lawas ne kesaru-kesaruna wo nisea nu waya se minate kimolo’ kaa en santi. 24Minatoroan ampit eng kaseremoran wo e reiy’ lale’ nea Kutimuanala nisea wo Kukimirongi eng gio-Ku witu nisea.25Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: En teakan, Niaku ku laa sumegaya’la eng ka’ada’an ni Yakub wo laa meupusla se minapekasa kaum Israel wo en tetayureng-Ku e limentut kaa laa metetaangla e ngaran-Ku kudus. 26Nisea se laa lumiurla en sering nea wo e reiy’ sa mina’asa eng kareiy’ lale’an nea, en tinuana neala witu Niaku, sa sea minena’ mouw sumoup witu en tana’ nea ampit e reiy’la simareung ampit e reiy’ senge’enla en sapa tu’u, 27wo sa Aku mali momi nisea marengi waki uner ne bangsa-bangsa wo meruri nisea waki tana’ ne kesaru-kesaru nea wo witu e nedo Niaku nu mapa’atola eng kakudusang-Ku witu nisea witu en sinaru ne bangsa-bangsa kelaker.28Wo nisea se laa mamete’ula kaa Niaku mouw ku TUHAN, Empung nea, si minali nisea mea waki ghorem em pasea’an waki uner ne bangsa-bangsa wo merurla nisea sumoup witu en tana’na wo Niaku ku reiy’ mayala siesa tou tu’u waki nisia mena’ maname. 29Niaku ku reiy’ mouw kasi kumirongla eng gio-Ku witu nisea, sa Aku tumoa’la e Roh-Ku witu natas ne kaum Israel, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 40

1Witu en te’un karua nga pulu’ o lima nu reiy’ mouw en sinea’an nikeiy, nyi’a i ti’i witu eng kasa ketareani en te’un, witu en tanggal kamapulu’ en sumedot ni’itu, witu en te’un kamapulu’ o epat nu reiy’ mouw eng kota i ti’i nu neiy i tu’utukla, witu e nendo ni’itu kangkasi eng kakuasa’an ni TUHAN e limi’ikeri niaku wo alin-Na niaku 2witu em peleloo’an-peleloo’an kaempungan mea waki tana’ Israel wo tumampala niaku witu natas e nesa kuntung kasa rakek. Witu natas e ni’itu witu en sinaruku wawean e metanula e nesa kota.3Manamome niaku niali-Na. Wo loo’on, wawean siesa tou si paloo’ola tanu en tambaga wo witu e lawasna e wawean tali lenan ma’an e wulu’ i peukur; wo nisia si rimedeiy witu em pepalen leloangan. 4Tou i ti’i si simusuiy wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, loo’onouw makale’o-le’os wo linganouw ampit e makauli-ulit wo weeanola ghenang makale’o-le’os e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e laaku i papa’atola wia nikoo; karengan i wee e ni’itu mouw koo nialimi wia nyi’i, rio aku mapa’atola em baya nyi’a i ti’i wia nikoo. I pakite’u mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e linoo’omu wia se kaum Israel.”5Loo’on, witu luar em bangunan i ti’i wawean em beton, e minapekasa eng kaledong em bangunan i ti’i. Wo witu e lawas ni tou i ti’i wawean e wulu’ i peukur, eng kelabotna e nenem hasta. – Hasta i yi’i e nesa nge palar lawas lebe labot waki hasta karengan – . Sia si minukur em beton i ti’i, kakuraberna e nesa wulu’ wo eng kerakekna e nesa wulu’. 6Laa o sia i ka’ayo waki pepalen leloangan en simarume sedangan wo lumongkote witu e naranna, sia mukur e limawa witu em pepalen leloangan i ti’i: e nesa wulu’ eng kapenarna. 7Kamurian sia mukur e ri’irir petayuran: kelabotna e nesa wulu’ wo eng kapenarna e nesa wulu’, wo e nelet e rua ri’irir petayuran nyi’a mouw e lima hasta. Wo e limawa witu em pepalen leloangan esa nga weka ghorem reten em balai leloangan i ti’i nyi’a mouw e nesa wulu’.8Kamurian sia mukur em balai leloangan i ti’i: e nuwalu hasta 9wo e narii em betonna e rua hasta wo em balai i ti’i em bitu esa nga weka ghorem. 10Tanume e ri’irir-ri’irir petayuran em baki pepalen leloangan esa nga weka sedangan i ti’i e wawean telu ri’irir witu en susur siri’; katelu-telu nyi’a e masuat nukuranna wo e rua narii beton witu e rua siri’ e masuat kangkasi e nukuranna.11Laa o sia mukur e woang em pepalen leloangan i ti’i: kapenarna esa nga weka ghorem nyi’a mouw e mapulu’ hasta, wo eng kapenarna esa nga weka luar e mapulu’ o telu hasta. 12Witu e weteng en saruan waki ri’irir-ri’irir petayuran i ti’i e wawean peremel, e maka ukuran esa hasta wo tuanakan kangkasi e nukuran em peremel waki esa nga weka walina. Wo e nukuran e ri’irir petayuran i ti’i nyi’a mouw e nenem hasta witu e rua nga weteng. 13Laa o sia mukuri em pepalen leloangan i ti’i waki kedir muri e ri’irir petayuran esa i ka’ayo eng kedir muri e ri’irir petayuran walina, timoromi e rua pepalen pineremelan i ti’i: eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta.14Sia si minukur kangkasi em balai leloangan i ti’i: rua nga pulu’ hasta wo esa nga kaledong em balai leloangan i ti’i nyi’a mouw em pores. 15Waki saruan em pepalen leloangan luar i ka’ayo em balai leloangan esa nga weka ghorem: e lima nga pulu’ hasta. 16Witu esa nga kaledong em pepalen leloangan i ti’i witu e weteng ghorem wawean teteboan-teteboan ampit en jalusi, nyi’a i ti’i witu e ri’irir-ri’irir petayuran wo witu e narii-narii beton wo tuanakan kangkasi witu em balai leloangan. Wo witu e narii-narii beton i ti’i neiy i kalumi eng gambar e nakana-nakana eng korma.17Laa’o alinna niaku mea waki pores luar, e nulit, esa nga kaledong em pores i ti’i e wawean e ri’irir-ri’irir, kelakerna en telu nga pulu’. Wo e ri’irir-ri’irir i ti’i em binangun witu natas e nesa wela watu. 18Wo em bela watu i ti’i em bitu esa nga weka em pepalen-pepalen leloangan kimi’itla eng kelabotna. Ni’itu mouw em bela watu wawa’. 19Kamurian sia mukuri eng kapenar em pores i ti’i waki esa nga weka ghorem em pepalen leloangan wawa’ i ka’ayo esa nga weka luar em pepalen leloangan ghorem: esa nga atus hasta. Laa o sia kumelang witu e reriorku matorome waki amian20wo e nulit, wawean em pepalen leloangan simarume waki amian, e neiy i kaghorem pores luar. Sia mukur eng kelabot wo eng kapenarna. 21E ri’irir tetayuranna, en tetetelu minanga esa nga weka’an, e narii-narii beton wo e ri’irir leloanganna nyi’a mouw e nesa nga ukuran ampit em pepalen leloangan kasa ketare: lima nga pulu’ hasta eng kelabotna wo eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta.22Teteboan-teteboanna, e ri’irir leloanganna wo eng gambar-gambar nakana eng kormana esa nga ukuran kangkasi ampit em pepalen leloangan en simarume waki sedangan. Tou se toro lumongkote witu tumorola e naran pitu nge ransun wo em balai leloanganna wawean esa nga weka ghorem. 23Witu em pores ghorem wawean e nesa pepalen leloangan e minesaruan ampit em pepalen leloangan amian masuat tanu eng kapualitanna ampit em pepalen leloangan sedangan; sia si minukuri waki pepalen leloangan i ka’ayo em pepalen leloangan: esa nga atus hasta.24Kamurian sia mali niaku tumorome en timu, e nulit, wawean e nesa pepalen leloangan en simarume waki timu; sia mukur e ri’irir-ri’irir petayuranna, e narii-narii betonna wo em balai leloanganna, nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina. 25Esa nga kaledong em pepalen leloangan i ti’i wo em balai leloanganna e wawean teteboan-teteboan, e masuat ampit em balina-walina; kelabot em pepalen leloangan i ti’i e lima nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta.26E naran mea witu nyi’a mouw em pitu nge ransun, wo em balai leloanganna em bawean esa nga weka ghorem. Witu em pepalen leloangan i ti’i kangkasi, witu e narii-narii betonna, neiy i kalumi eng gambar nakana-nakana eng korma, e nesa nge wa’atang wia esa nga weka wi’in wo e nesa nge wa’atang waki esa nga weka ti’ime. 27Witu e weteng timu em podol ghorem e wawean kangkasi pepalen leloangan; sia mukuri waki pepalen leloangan i ka’ayo pepalen leloangan witu e weteng timu: e nesa nga atus hasta.28Laa o alinna niaku mea waki pores ghorem timorola em pepalen leloangan timu wo sia mukur em pepalen leloangan i ti’i, nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina. 29E ri’irir-ri’irir petayuranna, e narii-narii betonna wo em balai leloanganna, e nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina, Esa nga kaledong em pepalen leloangan i ti’i wo em balai leloanganna em bawean teteboan-teteboan; kelabot em pepalen leloangan i ti’i e lima nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta. – 30Esa nga kaledongna em bawean balai-balai leloangan, kelabotna e rua nga pulu’ o lima hasta wo eng kapenarna e lima hasta. – 31Balai leloanganna nyi’a mouw esa nga weka pores luar wo witu e narii-narii betonna neiy i kalumi eng gambar e nakana-nakana eng korma wo e naranna mea waki atas e nuwalu nge ransun.32Laa o alinna niaku mea waki esa nga weka sedangan em pores ghorem wo sia mukur em pepalen leloangan witu, wo e nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina. 33E ri’irir-ri’irir petayuranna, e narii-narii betonna wo em balai leloanganna, e nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina. Esa nga kaledong em pepalen leloangan i ti’i wo em balai leloanganna em bawean teteboan-teteboan; kelabot em pepalen leloangan i ti’i e lima nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta. 34Em balai leloanganna nyi’a mouw e nesa nga weka pores luar wo witu e narii-narii betonna neiy i kalumi eng gambar nakana-nakana eng korma, esa nga weka wi’in wo esa nga weka ti’ime, wo e naranna mea waki atas e nuwalu nge ransun.35Kamurian o alinna niaku mea waki pepalen leloangan amian wo sia mukur nyi’a, wo e nukurana e masuat i te ampit em balina-walina. 36E ri’irir-ri’irir petayuranna, e narii-narii betonna wo em balai leloanganna, e nukuranna e masuat i te ampit em balina-walina, wo esa nga kaledongna em bawean teteboan-teteboan; kelabot em pepalen leloangan i ti’i e lima nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ o lima hasta. 37Balai leloanganna nyi’a mouw esa nga weka pores luar, wo witu e narii-narii betonna neiy i kalumi eng gambar nakana-nakana eng korma, esa nga weka wi’in wo esa nga weka ti’ime, wo e naranna mea waki atas e nuwalu nge ransun.38Wawean kangkasi e nesa ri’irir, em pepalenna em bitu em balai leloangan wo witula se tou maoas en tetule tinunu. 39Witu em balai leloangan i ti’i wawean e rua meja esa nga weka wi’in wo e rua meja esa nga weka ti’ime, en tampa mareret se tetule tinunu, tetule pare’i en dosa wo se tetule tetubuus en selok.40Witu esa nga weka kawii em balai leloangan, witu esa nga weka luar, wawean e rua meja, wo witu esa nga weka em balai leloangan i ti’i kangkasi e rua meja. 41Jadi witu em pepalen leloangan i ti’i em bawean epat meja esa nga weka wi’in wo e nepat meja esa nga weka ti’ime; em baya nyi’a e nuwalu meja em bitu i wee en tampa pareretan se tetule.42Wawean kangkasi e nepat meja kasi i wee en tetule tinunu, en siniwomi waki watu pina’at. Kelabotna esa nga parua hasta, kapenarna esa nga parua hasta wo eng kerakekna e nesa hasta. Witula neiy i reta’la em pakakas-pakakas kaa laa merereret en tetule tinunu wo en tetule rineret. 43Esa nga kaledong e woang i ti’i neiy i pakula en sesangkongan-sesangkongan eng kelabotna esa nge palar e lawas, wo witu natas e meja-meja i ti’i neiy i reta’la e le’ona en tetule.44Laa o alinna niaku mea witu em pores ghorem, e nulit, witula wawean erua ri’irir, nyi’a i ti’i e nesa witu esa nga weka em pepalen leloangan amian wo en saruanna en simarume waki timu, e nesa kasi em bitu esa nga weka em pepalen leloangan timu wo en saruanna en simarume waki amian. 45Sia si limila’ wia niaku: “Ri’irir i yi’i, en saruanna en simarume waki timu, nyi’a mouw ni’i wee se imam-imam se malukar witu em Bait Suci,46wo e ri’irir en saruanna simarume waki amian nyi’a mouw ni’i wee se imam-imam se malukar witu e mezbah; nisea i yi’i nyi’a mouw se bani Zadok wo se golongan i te i yi’i mouw waki se bani Lewi se toro tumawi wia si TUHAN kaa laa mesesiwola kabakti’an.” 47Laa o sia mukur em pores ghorem: ni’itu e nesa timempa epat, eng kelabotna esa nga atus hasta wo eng kapenarna esa nga atus hasta; e mezbah witu en sinaru em Bait Suci.48Laa o alinna niaku mea witu em balai em Bait Suci wo sia mukur e narii-narii betonna: kakuraberna e lima hasta esa nga weka wi’in wo e lima hasta esa nga weka ti’ime; kapenar em pepalen i ti’i e mapulu’ o epat hasta wo eng kedir esa nga wekana e nesa o nesa en telu hasta. 49Kelabot em balai em Bait Suci i ti’i nyi’a mouw e rua nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e mapulu’ o rua hasta. Tou si toro lumongkote witu tumorola e naran mapulu nge ransun wo reten e rua narii beton i ti’i wawean e rua narii, e nesa esa nga weka wi’in wo e nesa esa nga weka ti’ime.
Chapter 41

1Kamurian alinna niaku mea witu eng gorem e woang wangko’ em Bait Suci wo sia mukur e narii betonna: esa nga weka wi’in e nenem hasta eng kakuraberna wo esa nga weka ti’ime e nenem hasta kangkasi. 2Kapenar em pepalen i ti’i nyi’a mouw e mapulu’ hasta wo eng kapenar eng kedir li’ilikna nyi’a mouw e lima hasta esa nga weka wi’in wo e lima hasta esa nga weka ti’ime. Kelabot e woang wangko’ e niukur kangkasi: epat nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ hasta.3Laa o sia i ka’ayola waki woang ghorem. Sia mukur e narii betonna: kakuraberna e rua hasta, wo eng kapenar em pepalen nuesa: e nenem hasta wo eng kapenar eng kedir li’ilikna em pitu hasta esa nga weka wi’in wo em pitu hasta esa nga weka ti’ime. 4Sia mukur eng kelabot e woang ghorem i ti’i: e rua nga pulu’ hasta, wo eng kapenarna: e rua nga pulu’ hasta minatoroan ampit eng kapenar e woang wangko’. Laa o sia lumila’ wia niaku: “Nyi’i mouw en tampa kasa kudus.”5Kamurian sia mukur eng kedir em Bait Suci i ti’i: e nenem hasta eng kakuraberna wo eng kapenar e ri’irir neiy i awes e niato witu esa nga kaledong em Bait Suci i ti’i, e nepat hasta. 6E ri’irir-ri’irir neiy i awes i ti’i en telu nge ransun wo witu e nesa ransun kina’atoan en telu nga pulu’ ri’irir. Witu esa nga kaledong eng kedir em Bait Suci wawean en seku’-seku’ kaa laa metete’etepla e ri’irir-ri’irir neiy i awes i ti’i, karengan e ri’irir-ri’irir i yi’i e reiy’ neiy i ka’ampetla witu eng kedir em bait Suci. 7Wo e ri’irir-ri’irir neiy i awes e minakasela mola waki ransun kasa ketare i ka’ayo e ransun katelu minatoroan ampit e maawes eng kaselana en seku’-seku’ witu en susur e ransun esa nga kaledong em Bait Suci i ti’i; wawean aran mengea waki atas wo ampit en tuana sitou si toro lumongkoti waki ransun wawa’ mea waki ransun atas tumorola e ransun uner.8Niaku ku limoo’ kaa en to’otolan em Bait Suci i ti’i e lebe rakek ta’an e waki esa kaledongna. En to’otolan e ri’irir-ri’irir neiy i awes i ti’i e makaukuran esa nga wulu’ wuta, nyi’a i ti’i eng kerakekna e nenem hasta. 9Kakuraber eng kedir esa nga weka luar e ri’irir neiy i awes nyi’a mouw e lima hasta; kapenar e weteng en to’otolan em Bait Suci e neiy i wayala reiy’ sisapa nyi’a mouw e lima hasta. Witu nelet e nali’ em bangunan i ti’i wo10e ri’irir-ri’irir e wawean elet rua nga pulu’ hasta esa nga kaledong em bangunan i ti’i. 11Wo em pepalen-pepalen e ri’irir neiy i awes mea waki luar mea waki e weteng reiy’ sisapa i ti’i, e nesa pepalen waki esa nga weka amian wo e nesa pepalen waki esa nga weka timu; wo eng kapenar en tampa reiy’ sisapa i ti’i nyi’a mouw e lima hasta esa nga kaledong.12Em bangunan kina’atoan witu em pelein pinenet em baki esa nga weka talikuran eng kapenarna em pitu nga pulu’ hasta, kasuatan eng kedir limedongla nyi’a kakuraberna e lima hasta wo eng kelabotna en siouw nga pulu’ hasta. 13Laa o sia mukur em Bait Suci i ti’i: esa nga atus hasta eng kelabotna wo em pelein pinenet mewali em bangunan wo eng kedirna: esa nga atus hasta kangkasi; 14tuanakan kangkasi eng kapenarna en saruan em Bait Suci mewali em pelein pinenet esa nga weka sedangan: esa nga atus hasta.15Kamurian sia mukur eng kelabot em bangunan niato witu em pelein pinenet esa nga weka talikuran mewali em podol-podolna witu e rua nga weka: esa nga atus hasta. Woang wangko’, woang ghorem wo em balai luar 16em pinenetla ampit em papang wo esa nga kaledong en telu woang i ti’i wawean en teteboan-teteboan makajalusi wo em podol-podol. Witu en sinaru e limawa i ti’i e minapekasa em Bait Suci em pinenetla ampit em papang, muleiymi waki wela i ka’ayome waki teteboan-teteboanna – kasuatan en teteboan-teteboan i yi’i eng kinaterungan – 17i ka’ayo e weteng atas em pepalen wo e woang ghorem wo kangkasi e witu luar. Wo witu e minapekasa eng kedir weteng ghorem wo e weteng luar neiy i kalumi18eng gambar-gambar eng kerub wo e nakana-nakana eng korma, witu nelet e rua kerub e nesa nge wa’atang nakana eng korma, wo e nesa o nesa eng kerub i ti’i e maka punya rua saruan. 19Waki esa nga weka e nesa eng gio ni tou wo waki esa nga weka walina eng gio ni singa en simarume witu e nakana eng korma i ti’i wo en tuana mouw en siniwo witu e minapekasa em Bait Suci. 20Waki wela i ka’ayome waki atas em pepalen neiy i kalumi eng kerub-kerub wo e nakana-nakana eng korma witu eng kedir.21Narii-narii em pepalen waki woang wangko’ nyi’a mouw en timempa epat. Wo witu en sinaru en tampa kasa kudus e wawean e nesa minasarla 22e mezbah kayu, eng kerakekna en telu hasta, eng kelabotna e rua hasta wo eng kapenarna e rua hasta; e ruuna-ruuna ma’an en to’otolanna wo eng kedirna eng kayu o siwon. Sia si limila’ wia niaku: “Nyi’i mouw e meja witu eng hadirat ni TUHAN.” 23Woang wangko’ e makapunya rua laleiyna pepalen wo en tampa kasa kudus 24o kangkasi e makapunya rua laleiyna em pepalen. Witu em pepalen-pepalen i ti’i wawean e rua laleiyna em pepalen en toro muliling, rua laleiyna em pepalen witu em pepalen esa wo e rua laleiyna em pepalen witu em balina.25Wia em pepalen-pepalen i yi’i kangkasi, nyi’a i ti’i em pepalen-pepalen e woang wangko’, neiy i kalumi eng kerub-kerub wo e nakana-nakana eng korma, tanu em bitu eng kedir-kedir. Witu en saruan em balai em Bait Suci i ti’i, nyi’a i ti’i witu e luar, em bawean aran kayu. 26Witu e rua kedir li’ilik waki balai i ti’i em bawean teteboan-teteboan makajalusi wo e lumian e nakana-nakana eng korma.
Chapter 42

1Laa o teperenna niaku mea waki pores luar weteng amian wo alinna aku mea waki ri’irir-ri’irir esa nga weka amian e minesaruan ampit em pelein pinenet wo e minesaruan ampit em bangunan waki tempok talikuran. 2Kelabot em bangunan e ri’irir-ri’irir i ti’i waki esa nga weka amian nyi’a mouw esa nga atus hasta wo eng kapenarna e lima nga pulu’ hasta. 3E minesaruani ampit e rua nga pulu’ hasta waki pores ghorem wo e minesaruan ampit em bela watu e niato witu em pores luar em bawean em podol minesesaruan wo e mekeransun telu.4Witu en saruan e ri’irir- ri’irir i ti’i em bawean sesolongan e matoro mea waki ghorem eng kapenarna e mapulu’ hasta wo eng kelabotna esa nga atus hasta wo em pepalen-pepalen maghoremna nyi’a mouw em baki esa nga weka amian. 5E ri’irir-ri’irir waki ransun atas nyi’a mouw e lebe rintek ta’an e ri’irir-ri’irir waki ransun wawa’ wo e ransun keuneran waki bangunan i ti’i eng karengan em podol-podol i ti’i eng kimaan lebe laker tampa ta’an e ri’irir-ri’irir i ti’i. 6Karengan e ri’irir-ri’irir i ti’i e mekeransun telu wo e reiy’ makapunya e narii-arii tanu witu em pores luar. Ni’itu mouw eng karenganna e ri’irir-ri’irir atas e lebe rintek ta’an e ri’irir-ri’irir wawa’ ka’apa e nuner.7Witu luar wawean em beton minateper ampit e werotna e ri’irir-ri’irir, minaretenan ampit em pores luar wo e niato witu en sinaru e ri’irir-ri’irir; kelabotna e lima nga pulu’ hasta. 8Karengan e werotna e ri’irir e minasupuan ampit em pores luar eng kelabotna nyi’a mouw e lima nga pulu’ hasta, ta’an e werotna e ri’irir e minasupuan ampit em Bait Suci eng kelabotna esa nga atus hasta. 9Witu e weteng wawa’ e ri’irir-ri’irir i yi’i e niatoan em pepalen maghoremi waki katoroan sedangan, sa se tou waki pores luar se pa’ar megheghorem mea witu eng goremna,10wo em pepalen i ti’i e niato witu e naka em beton luar. Waki esa nga weka timu witu en sinaru em pelein pinenet i ti’i wo witu en sinaru em bangunan waki tempok talikuran em bawean kangkasi ri’irir-ri’irir 11wo witu en saruanna em bawean sesolongan. E ri’irir-ri’irir i yi’i e mange’an ampit e ri’irir-ri’irir em baki esa nga weka amian, kelabotna wo eng kapenarna, pepalen-pepalen mekaluar wo en tetiro’anna. Tanu em pepalen-pepalen paghoreman waki esa nga weka amian 12tuana mouw em pepalen-pepalen paghoreman e ri’irir-ri’irir waki esa nga weka timu. Wawean kangkasi em pepalen witu aka e lalan en timilawa witu en siri’ em beton, nyi’a i ti’i em pepalen waki katoroan sedangan, sa se tou pa’ar megheghorem mea witu eng gorem e ri’irir-ri’irir.13Laa o sia lumila’ wia niaku: “E ri’irir-ri’irir waki amian wo e ri’irir-ri’irir waki esa nga weka timu en simarume waki pelein pinenet, ni’itu mouw e ri’irir-ri’irir kudus, witu e wisa se imam-imam, se timawi wia si TUHAN, mekaan en sesempe-sesempe kasa kudus. Maname sea laa mee en sesempe-sesempe kasa kudus, tetule sesakeiy, tetule pare’i en dosa wo en tetule tetubuus en selok, karengan en tampa i ti’i eng kudus. 14Sa em baya ne imam ghumorem mea witu en tampa kudus, nisea se reiy’ laa kumaluar mea waki pores luar, nu reiy’pe sea nu mangkulela e labung nea maname, em pinakena e nedo simiwola kabakti’an, karengan e labung-labung i ti’i nyi’a mouw eng kudus. Nisea se lewo’ sa reiy’ makela e labung walina, tare mouw sea toro meiy wia en tampa ne umat ni TUHAN.”15Sia nu simampetola ampit e minukur e minapekasa bangunan ghorem i ti’i, sia tumeper niaku matorome em pepalen leloangan en simaru mea waki esa nga weka sedangan, laa o mukur esa nga kaledong eng kaledong em Bait Suci i ti’i.16Sia si minukur en siri’ sedangan ampit em bulu’ i peukur: lima nga atus hasta i ki’it em bulu’ i peukur. Laa o sia lumedong 17wo mukur en siri’ amian: lima nga atus hata i ki’it em bulu’ i peukur. Sia lumedong kasi 18mea waki siri’ timu wo mukur nyi’a: lima nga atus hasta i ki’it em bulu’ i peukur. 19Kamurian sia lumedong mea waki siri’ talikuran wo mukur nyi’a: lima nga atus hasta i ki’it em bulu’ i peukur.20E nepat siri’na e niukur. Esa nga kaledong eng kaledong i ti’i em bawean beton: kelabotna e lima nga atus hasta wo eng kapenarna e lima nga atus hasta, kaa laa meteta’atasla eng kudus waki e reiy’ kudus.
Chapter 43

1Laa o alinna naiku mea waki pepalen leloangan, nyi’a i ti’i em pepalen leloangan en simaru mea waki esa nga weka sedangan. 2E nulit, eng kamulia’an ni Empung Israel e mineiy waki esa nga weka sedangan wo kalinga’anouw en suara tanu en suara en tuunan maarut wo em bumi e masena’ karengan eng kamulia’an-Na.3Eng kinaloo’an wia niaku i ti’i nyi’a mouw en tanu eng kinaloo’an wia niaku eng katoroan Sia nu mineiy kaa laa mepepunengla eng kota i ti’i wo en tanu eng kinaloo’an wia niaku waki li’ilik en so’oso’an Kebar, takar aku simempe minongkot. 4Kasuatan eng kamulia’an ni TUHAN ghimorem witu eng gorem em Bait Suci timoromi em pepalen leloangan simaru mea waki esa nga weka sedangan, 5Roh i ti’i e minadet niaku wo mali niaku mea waki pores ghorem, e nulit, em Bait Suci i ti’i e wuta eng kamulia’an ni TUHAN.6Laa o ku luminga Nisia maweemi nuwu’ wia niaku waki ghorem em Bait Suci i ti’i – sitou minukur em Bait Suci i ti’i si rimedeiy witu esa nga wekaku – 7wo Sia mee nuwu’ wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, nyi’i mouw en tampa en takhta-Ku wo nyi’i mouw en tampa em palarna e ne’a-Ku; wia e nyi’i mouw Aku laa mena’ witu eng keuneran ne tou Israel i wee eng keure-urena wo se kaum Israel se reiy’ mouw kasi laa sumeremorla e ngaran-Ku kudus, le’os nisea ka’apa tu’u se raja-raja nea, ampit em pesa’amekan nea ka’apa ampit e mayat ne raja-raja nea se minate mouw; 8o kangkasi reiy’ ampit rumeta’la e limawa em pepalen nea tawi e limawa em pepalen-Ku ka’apa rumedeiyla e narii-narii em pepalen nea tawi e narii-narii em pepalen-Ku, i ka’ayo eng kedir i te en tima’atasi Niaku waki nisea. Nisea se simeremorla e ngaran-Ku kudus ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea kasa wu’ul, takar waki e ni’itu Niaku ku ma’apula nisea witu eng kaupi’ang-Ku.9En teakan, nisea se laa ma’akatla eng kareiy’lale’an nea wo e mayat ne raja-raja nea wia-Niaku wo Niaku ku laa mena’ witu eng keuneran nea i wee eng keure-urena.10Takar nikoo, heiy oki’ ni tou, i terangola wia se kaum Israel tanume em Bait Suci i yi’i, rio sea mameirang lumoo’ eng kaselokan-kaselokan nea, o kangkasi kumura em Bait Suci i ti’i paloo’on wo en tetiro’anna. 11Wo sa sea mapedam meirang lumoo’ e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuana neala, i gambarouw em Bait Suci i ti’i, e weteng-wetengna, pepalen-pepalen kumaluar wo em pepalen-pepalen maghoremna wo e minapekasa en derena; i pakite’u mola wia nisea e reiy’ sa mina’asa e natoranna wo e nukumna wo i patikola ni’itu witu en sinaru nea, rio sea tumuanala ampit e lale’ e reiy’ sa mina’asa e nukumna wo e natoranna.12Nyi’i mouw eng katantuan tanume em Bait Suci i ti’i: minapekasa en daerah waki toka eng kuntung i ti’i nyi’a mouw eng kasa kudus. E nulit, nyi’i mouw eng katantuan tanume em Bait Suci i ti’i.”13Nyi’i mouw e nukuran-nukuran e mezbah i ti’i witu eng hasta, nyi’a i ti’i eng hasta esa nge palar e lawas lebe labot ta’an eng hasta karengan: en saluna nyi’a mouw e nesa hasta eng keraremna wo e nesa hasta eng kapenarna wo esa nga kaledong en salu i ti’i wawean en siri’ kerakekna e nesa ngerangan. Wo nyi’i mouw eng kerakek e mezbah i ti’i: 14waki salu em baki ghorem en tana’ i ka’ayo e werot esa nga kaledong kasa wawa’ nyi’a mouw e rua hasta wo eng kapenar e werot kaledong ni’itu nyi’a mouw e nesa hasta. Waki werot kaledong kasa wawa’ i ka’ayo e werot kaledong em baki atas e nepat hasta wo eng kapenar e werot limedong i ti’i e nesa hasta kangkasi.15En tampa paapian i ti’i nyi’a mouw e nepat hasta eng kerakekna wo waki tampa paapian i ti’i e minodoli minatas e nepat sunge. 16En tampa papian i ti’i eng kelabotna e mapulu’ o rua hasta wo eng kapenarna e mapulu’ o rua hasta, jadi en tempa epat. 17e werot limedongla em paapian i ti’i kelabotna e mapulu’ o epat hasta wo eng kapenarna e mapulu’ o epat hasta, jadi en tempa epat kangkasi. Esa nga kaledong e mezbah i ti’i em bawean salu, e nesa hasta eng kapenarna wo esa nga kaledong en salu i ti’i em bawean siri’na. esa nga parua hasta eng kapenarna. Naran e mezbah i ti’i nyi’a mouw esa nga weka sedangan.18Laa o Sia mee nuwu’ wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Teinti’i mouw e natoran tanume e mezbah i ti’i: Katoroan nu simampetouw siniwo wo laa mesesempela tetule tinunu witu natasna wo sumerewla raa’ wia nisia, 19i wee mola wia se imam-imam tou Lewi waki se see’ ni Zadok siesa nga ipus sapi raghar muda i wee en tetule pare’i en dosa, karengan nisea mouw se toro tumawi wia-Niaku kaa laa mesesiwola kabakti’an, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.20Wo medo momi toyo’ waki raa’ i ti’i wo lamurla ni’itu witu e nepat sunge e mezbah i ti’i wo witu e nepat ruuna e werot limedong i ti’i wo witu en tebirna esa nga kaledong; ampit en tuana koo simucila e mezbah i ti’i wo simiwola pedamean i wee nyi’a. 21Medo mouw sapi raghar i wee en tetule pare’i en dosa i ti’i wo sitou si lewo’ sa reiy’ tumunu nisia witu en tampa neiy mouw i tantula eng kaledong em Bait Suci, witu luar en tampa kudus.22Witu e nendo karua nikoo koo lewo’ sa reiy’ mapasempela siesa nga ipus membe’ raghar si reiy’ siwalang tanume si tetule pare’i en dosa wo sitou si lewo’ sa reiy’ sumucila e mezbah i ti’i tanu en sinuci mola ampit si membe’ raghar. 23Nu reiy’ mouw e upacara pasucian i ti’i neiy i sampetmula, nikoo koo lewo’ sa reiy’ mapasempela siesa nga ipus sapi raghar muda reiy’ siwalang wo siesa nga ipus domba raghar waki elet ne domba-domba, reiy’ siwalang. 24Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mali nyi’a witu en sinaru ni TUHAN wo se imam-imam se lewo’ sa reiy’ mu’uwurla wuras witu natasna wo mapa sempela nyi’a tanume en tetule tinunu i wee si TUHAN.25Kaurean pitu nga endo koo lewo’ sa reiy’ sumiwo susur nendo siesa nga ipus membe’ tanume si tetule pare’i en dosa; lewo’ sa reiy’siwon kangkasi siesa nga ipus sapi raghar muda wo si domba raghar waki elet ne domba-domba, reiy’ siwalang. 26Pitu nga endo eng keurena nisea se lewo’ sa reiy’ sumiwola pedamean i wee e mezbah i ti’i ma’an lumenasla nyi’a, wo ampit en tuana timahbisola e mezbah i ti’i. 27Nu reiy’ mouw e nendo-nendo i ti’i nu kumawus, takar witu e nendo kauwalu wo e mapawee-weena se imam-imam se laa sumiwo en tetule-tetule tinunumu wo en tetule-tetule kelawirannu witu natas e mezbah i ti’i wo Niaku ku laa mepa’arla wia nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”
Chapter 44

1Kamurian sia mali niaku mareng mea witu em pepalen leloangan luar waki tampa kudus, en simarume waki sedangan; leloangan i yi’i em pinenet. 2O laa si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Em pepalen leloangan i yi’i e lewo’ sa reiy’ minena-ena’ minapenet, te’a pewewuka’an wo te’a siesa tou tu’u si ghumoremi witu,karengan si TUHAN, Empung Israel, si ghimoremouw timoromi nyi’a; karengan e ni’itu e leloangan i ti’i e lewo’sa reiy’ minena-ena’ pinenet. 3Raja i te i ti’i, eng karengan nisia si raja si toro rumuber maname kumaan eng kekaanen witu en sinaru ni TUHAN. Raja i ti’i si laa ghumorem tumorola em balai leloangan wo laa rumou’mi witu.”4Laa o alinna niaku timorome em pepalen leloangan amian mea waki saruan em Bait Suci; niaku ku limoo’, e nulit, em bale ni TUHAN e wuta eng kamulia’an ni TUHAN, takar niaku ku minongkot simempe. 5TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: “Heiy oki’ ni tou, weeanola ghenang makale’o-le’os, loo’onouw ampit e makale’o-le’os wo linganouw ampit e makauli-ulit e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e laa-Ku i penenuwu’la wia nikoo tanume e natoran-natoran em bale ni TUHAN wo en tanume e nukumna wo weeanola ghenang makale’o-le’os seiy si toro i weela ghumorem mea witu eng goremna wo seiy si lewo’sa reiy’ i sede’mi waki tampa kudus.6I lila’ mola wia se kaum rumerangu, nyi’a i ti’i se kaum Israel: Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Awesouw em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu kasa wu’ul i ti’i, heiy kaum israel, 7se mewayala se tou-tou wo’oseiy, nyi’a i ti’i se tou-tou reiy’ makasunat e natena ka’apa tu’u e le’ona ghumorem witu en tampa kudus-Ku wo ampit eng kehadiranna nisea se maseremorla nyi’a e nedo nikouw nu mapasempela eng kekaaneng-Ku, nyi’a i ti’i em barewes wo e raa’. Ampit simiwo en tuana nikouw kouw lebe makelongla en teta’aran-Ku ta’an ampit e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwonnu kasa wu’ul e limangkoiyola.8Nikouw kouw reiy’ mapiara em barang-barang-Ku kudus wo nikouw kouw minopo nisea kaa laa miara eng kawajibannu witu Niaku witu eng gorem en tampa kudus-Ku. 9Eng karengan e ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: E reiy’la siesa tou tu’u waki se tou wo’oseiy e natena wo e le’ona e reiy’ makasunat, toro ghumorem witu en tampa kudus-Ku, iyon susur tou wo’oseiy si witu eng keuneran ne tou Israel.10Ta’an se tou-tou Lewi se mina’akati waki-Niaku e nedo se Israel nu simeipi waki-Niaku ampit kimi’itla se berhala-berhala nea, se laa tumanggong e nukumanna. 11Witu eng gorem en tampa kudus-Ku nisea mouw se minaka’ato e lukar petayuran witu em pepalen-pepalen leloangan em Bait Suci wo e lukar pelayanan witu eng gorem em Bait Suci; nisea mouw se rumeret se tetule tinunu wo se tetule rineret i wee se bangsa i ti’i wo lumukar i wee se bangsa i ti’i kaa laa lumayanla nisea. 12Eng karengan nisea se limayanola se bangsa i ti’i witu en sinaru ne berhala-berhala nea, wo nisea i wee se kaum Israel se minamuali mouw watu kasu’usu’an, eng kuma’anula nisea witu eng kaselokan, eng karengan e ni’itu Niaku ku timiwa’ en tanume nisea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, kaa nisea se laa tumanggong e nukumanna nuesa.13Nisea se reiy’ laa rumetenla Niaku kaa laa tumuanala e lukar ni imam witu en sinaru-Ku ka’apa tu’u tumawila e reiy’ sa mina’asa em barang-Ku kudus ka’apa en sesempe-sesempe kasa kudus; nisea se laa tumanggong en seringna e limentut karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea kasa wu’ul. 14Niaku ku timataapla nisea kaa laa lumukar witu em Bait Suci wo tumuanala e reiy’ sa mina’asa em pelayanan minato’orongan ampit e ni’itu wo tumuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pemandungen witu.15Ta’an en tanume se imam-imam tou Lewi waki se bani Zadok se makelangla e lukar-lukar witu en tampa kudus-Ku e nedo se tou Israel nu simeipi waki-Niaku, nisea mouw se laa tumawi wia-Niaku kaa laa metetuanala kabakti’an wo lumukar witu en sinaru-Ku kaa laa mapasempela wia-Niaku em barewes wo e raa’, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 16Nisea mouw se laa ghumorem mea witu eng gorem en tampa kudus-Ku wo laa tumawila e meja-Ku kaa laa metetuanala kabakti’an wo nisea se laa kumelangla e lukarna witu Niaku.17Takar sa sea laa megheghoremi waki pepalen-pepalen leloangan pores ghorem, nisea se lewo’ sa reiy’ makela e labung lenan; nisea se reiy’ toro make e labung wu’uk ni domba e nedo nisea nu lumukar witu em pepalen-pepalen leloangan em pores ghorem ka’apa e nedo matuanala kabakti’an witu em Bait Suci. 18Nisea se lewo’ sa reiy’ make susu’un lenan wo make salana lenan, ta’an te’a mepake wewa’akes rereenan e makalentuten e logo.19Wo e nedo sea nu rumou’ mea waki podol luar matola se umat ni TUHAN i ti’i, nisea se lewo’ sa reiy’ mangkulela e labung nea em pinake nea witu en timuanala kabakti’an wo tumu’utulela nyi’a witu e ri’irir-ri’irir kudus, kamurian o makela labung walina, rio se umat i ti’i te’a mamuali kudus neiy i karenganla timena’ wia e labung ne imam-imam i ti’i.20Em bu’uk nea e reiy’ toro sukuren ka’apa ni’i wayala tumou lumabot, ta’an i te e lewo’ sa reiy’ ketoren potot. 21Imam-imam se reiy’ toro kumoo’ anggor, sa sea laa megheghorem witu em pores ghorem. 22Balu ka’apa siesa wewene si tina’atasola ni ka’awuna te’a pa’edon nea mamuali ka’awu, ta’an siesa i te reraa waki se see’ ne kaum Israel, ka’apa siesa balu ni imam si toro edon nea.23Nisea se lewo’ sa reiy’ majar se umat-Ku tanume e mange’anena e nelet eng kudus ampit e reiy’ kudus wo makite’ula wia nisea e nelet en seremor ampit e lenas. 24Witu e nesa perkara nisea se lewo’ sa reiy’ minta’ tanume si akim wo nisea se lewo’ sa reiy makimla nisia i ki’it e natoran-natorang-Ku; nisea se lewo’ sa reiy’ tumiboiy witu e nukum-ukum-Ku wo eng katataapan-katataapang-Ku witu e nendo-nendo wangko’-Ku wo kumudusla e nendo-nendo Sabat-Ku.25Nisea se reiy’ toro lumoo’ sitou minate eng karengan ampit en tuana nisea se minaseremor. Ampit i te e mayat ni ama’na ka’apa ni ina’na, oki’na tuama ka’apa wewene, kaka’ wo tuarina tuama, kaka’ wo tuarina wewene se reiy’pe’ kimaweng, nisea se toro sumeremorla en touna. 26Nu reiy’ mouw e linenasanna nisia si lewo’ sa reiy’ rumeken pitu nga endo, 27wo witu e nendo sia nu ghumorem kasi mea waki tampa kudus, mea waki pores ghorem, kaa laa mesesiwola kabakti’an witu en tampa kudus, nisia si lewo’ sa reiy’ mapasempela en tetule pare’i en dosana, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.28Nisea se reiy’ minaka’ato e weteng kapunya’an pusaka, karengan Niaku mouw ku kapunya’an pusakana, wo te’a mouw i peweweela wia nisea en tana’ kapunya’an waki Israel, karengan Niaku mouw ku kapunya’an nea. 29Sesempe, tetule pare’i en dosa wo en tetule tetubuus en selok, nisea mouw se lewo’ sa reiy’ kumaanla nyi’a wo e reiy’ sa mina’asa neiy i wuntulela waki tana’ Israel nyi’a mouw em beteng nea.30Wo eng kasa le’os waki wu’ana polon sapa tu’u wo e reiy’ sa mina’asa en sesempe wuntul waki sapa tu’u, waki e reiy’ sa mina’asa sesempe wuntulmu nyi’a mouw em beteng ne imam-imam; o kangkasi eng kasa le’os waki topong jelaimu e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia se imam rio em bale-walemu e maka’ato berkat. 31Se reiy’ sa mina’asa wara wo se tekapen se minate mouw ka’apa se minamuali tele’u pengaanen ne tekapen lela’ te’a mouw pekekaanen ne imam-imam.”
Chapter 45

1“Witu e nedo nikouw nu minemete-meteng em banua i ti’i minamuali kapunya’an pusakamu ampit e lalan kimoba’, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ muntulela esa nga werot waki tana’ i ti’i mamuali sesempe wuntul eng kudus i wee si TUHAN, kelabotna e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ nga riwu hasta. Minapekasa en tana’ witu eng gorem em paakaran i yi’i nyi’a mouw eng kudus. 2Waki tana’ i yi’i e lewo’ sa reiy’ i sadiala i wee en tampa kudus e nesa tempa epat eng kelabot wo eng kapenarna e lima nga atus hasta wo esa nga kaledongna wawean pelein eng kapenarna e lima nga pulu’ hasta.3Waki daerah e niukurouw i yi’i ukurenouw esa nga weteng eng kelabotna e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta: witu mouw e reta’na en tampa kudus, wo em beteng i yi’i nyi’a mouw eng kasa kudus. 4E nyi’i nyi’a mouw e weteng kudus waki tana’ i ti’i wo e mamuali tampa i wee se imam-imam se masiwola kabakti’an witu en tampa kudus, se mineiy tumawi kaa laa melelayanla si TUHAN. Ni’itu mouw en tampa wewalean nea wo e minamuali daerah kudus i wee en tampa kudus. 5E rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta eng kelabotna wo e mapulu’ nga riwu hasta eng kapenarna e lewo’ sa reiy’ mamuali kapunya’an ne tou-tou Lewi se minaka’ato lukar pelayanan witu em Bait Suci; ni’itu mouw eng kota-kotana, en tampa paena’an nea.6Tanume eng kapunya’an eng kota e lewo’ sa reiy’ i tantumula: lima nga riwu hasta eng kapenarna wo e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta eng kelabotna, minasupuan ampit en sesempe wuntul eng kudus i ti’i. Ni’itu mouw ni’i wee se minapekasa kaum Israel. 7Tanume e weteng ni raja i ti’i e lewo’ sa reiy mouw ka’atoan waki esa nga weka talikuran wo waki esa nga weka sedangan waki en sesempe wuntul eng kudus wo eng kapunya’an eng kota i ti’i wo e lewo’ sa reiy’ minasupuan ampit e rua nga weteng i ti’i. Em baki esa nga weka talikuran e lewo’ sa reiy’ ma’ayo mea waki pasupuan talikuran wo em baki esa nga weka sedangan e lewo’ sa reiy’ ma’ayo mea waki pasupuan sedangan. Jadi eng kelabotna e lewo’ sa reiy’ masuat ampit eng kelabot waki weteng ne esa suku Israel, nyi’a i ti’i waki pasupuan talikuran i ka’ayo em pasupuan sedangan em banua i ti’i.8Ni’itu mouw e minamuali kapunya’anna witu en tana’ Israel. Wo se raja-raja Israel se reiy’ mouw kasi laa lumotoiy se umat-Ku; nisea se laa sumarakanla em banua i ti’i wia se kaum Israel i ki’it se suku-suku nea.” Lukar ne umat ni TUHAN wo en tanggong jawab ni raja9Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Awesouw ni’itu, heiy raja-raja Israel, i wa’akatola eng kaketean wo em pasiasa’an, ta’an tuananola eng ka’adilan wo eng kaulitan; i ena’ mola eng kakete’annu meure’mi se umat-Ku waki tana’ kapunya’anna, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. 10En tetimbangan ulit, efa ulit wo em bat ulitouw e waar wia nikoo. 11esa nga kewaarna mouw efa wo em bat makapunya ne’ukuran masuat em bina’ilan, i ka’ayo e nesa bat em pumpunena e nesa nga mapulu’ homer, wo e nesa efa nyi’a mouw e nesa nga mapulu’ homer kangkasi; jadi i ki’it eng homerouw e nukuran-nukuran i ti’i em ba’ilan. 12I wee nikouw e nesa syikal eng kewaarna masuat ampit e rua nga pulu’ gera, e lima syikal, yon e lima syikal wo e mapulu’ syikal, yon e mapulu’ syikal, wo e lima nga pulu’ syikal nyi’a mouw e nesa mina.13Nyi’i mouw en sesempe wuntul e lewo’sa reiy’ i sempe miouwla: esa nga paenem efa waki esa nga homer gandum wo esa nga paenem efa waki esa nga homer jelai. 14En tanume eng katataapan tanume e lana: esa nga mapulu’ bat waki e nesa kor; esa kor nyi’a mouw e masuat ampit e mapulu’ bat. 15Siesa nga ipus waki sioki’ ni domba waki susur ne rua nga atus nga ipus kapunya’an ne esa kaum me’urang ne Israel. Em baya nea i ti’i i wee en tetule sesakeiy, tetule tinunu wo en tetule kelawiran kaa laa sumiwola pedamean i wee nisea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.16Se minapekasa penduduk em banua se lewo’ sa reiy’ mapasempela en sesempe wuntul i yi’i wia si raja waki Israel. 17Wo si raja mouw si maka tanggong jawab tanume en tetule tinunu, tetule sesakeiy, tetule neiy i toa’ witu e nendo-nendo wangko’, sumedot-sumedot weru, e nendo-nendo Sabat wo witu en susur em pewangko’an ne kaum Israel. Sia mouw si laa lumutu’ en tetule pare’i en dosa, en tetule sesakeiy, en tetule tinunu wo en tetule kelawiran kaa laa sumiwola pedamean i wee se kaum Israel.”18Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Witu en sumedot kasa ketare, witu en tanggal esa sumedot e ni’itu medo mouw siesa nga ipus sapi raghar muda si reiy’ siwalang wo sucinola en tampa kudus i ti’i. 19Imam si lewo’ sa reiy’ medomi oki’ waki raa’ ni tetule pare’i en dosa wo lumamurla nyi’a witu e narii-narii em Bait Suci wo witu e nepat ruuna e werot kaledong em bitu e mezbah wo witu e narii-narii em pepalen leloangan pores ghorem. 20Tuana mouw e lewo’ sa reiy’ siwonnu witu e nendo kasa ketarean en sumedot kapitu demi se tou-tou se simiwo en dosa ampit e reiy’ tinu’utu’ wo ampit e reiy’ kinete’uala. Ampit en tuana nikoo koo simiwo pedamean i wee em Bait Suci.21Witu en sumedot kasa ketare-tare, witu en tanggal mapulu’ o epat en sumedot e ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mangko’la e nendo wangko’ Paskah, wo eng keurean pitu nga endo kouw lewo’ sa reiy’ kumaan e roti reiy’ siragi. 22Witu e nendo ni’itu si raja si lewo’ sa reiy’ lumutu’ si sapi raghar tanume si tetule pare’i en dosa karengan en touna wo eng karengan se minapekasa penduduk em banua.23Eng keurean pitu nga endo e nendo wangko’ i ti’i nisia si lewo’ sa reiy’ lumutu’ en tetule tinunu i wee si TUHAN: susur nendo se pitu nga ipus sapi raghar wo se pitu nga ipus domba raghar se reiy’ siwalang wo i wee en tetule pare’i en dosa susur nendo siesa nga ipus membe’ raghar. 24Tanume si tetule sesakeiy nisia si lewo’ sa reiy’ lumutu’ e nesa efa topong ampit siesa nga ipus sapi wo e nesa efa topong ampit siesa nga ipus domba raghar wo e lana esa hin i wee e nesa efa.25Witu en sumedot kapitu, witu en tanggal mapulu’ o lima en sumedot e ni’itu, nyi’a i ti’i witu e nendo wangko’, sia si lewo’sa reiy’ lumutu’ tanu e nyi’i eng keurean pitu nga endo: tetule pare’i en dosa, tetule tinunu, tetule sesakeiy wo e lana.
Chapter 46

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: Em pepalen leloangan pores ghorem en simaru mea waki esa nga weka sedangan e lewo’ sa reiy’ mouw pinenet eng keurean e nenem nga endo pepa’ayangan, ta’an witu e nendo Sabat rio wuka’an; witu e nendo sumedot weru kangkasi rio wuka’an. 2Raja i ti’i si laa ghumoremi waki luar tumoromi em balai leloangan wo laa rumedeiy tawi e narii em pepalen leloangan i ti’i. Kasuatan e ni’itu se imam-imam se laa lumutu’ en tetule tinunu wo en tetule kelawiran ni raja i ti’i wo nisia si laa mongkot sumempe witu e limawana em pepalen leloangan i ti’i, laa o rumou’mi kasi. Wo em pepalen leloangan i ti’i e reiy’ toro peneten i ka’ayo e nendo mawengido.3Se penduduk em banua kangkasi se lewo’ sa reiy’ kumi’it mongkot sumempe witu en sinaru ni TUHAN witu em pepalen leloangan i ti’i witu e nendo Sabat wo e nendo sumedot weru. 4Tetule tinunu e lewo’ sa reiy’ i sempela ni raja i ti’i wia si TUHAN witu e nendo Sabat nyi’a mouw se enem nga ipus domba reiy’ siwalang wo siesa nga ipus domba raghar si reiy’ siwalang. 5Tetule sesakeiy waki si domba raghar si lewo’ sa reiy’ lutu’un ampit e nesa efa topong, ta’an en tetule waki se domba-domba walina eng kimayong witu eng kaawoanna, ma’an e lana esa hin i wee e nesa efa.6Witu en sumedot weru e lewo’ sa reiy’ i sempela siesa nga ipus sapi raghar muda si reiy’ siwalang, ma’an se enem nga ipus domba wo siesa nga ipus domba raghar si reiy’ si walang. 7Tanume en tetule sesakeiy nisia si lewo’ sa reiy’ lumutu’ e nesa efa topong ampit siesa nga ipus sapi wo e nesa efa topong ampit siesa nga ipus domba raghar, ta’an en tetule sesakeiy waki se domba-domba walina eng kimayong witu eng kaawoanna,ma’an e lana esa hin i wee e nesa efa. 8Sa si raja laa megheghorem mea witu eng gorem, nisia si lewo’ sa reiy’ ghumorem tumoromi em balai leloangan wo kumaluri witu kangkasi.9Ta’an sa se penduduk em banua witu em pewangko’an-pewangko’an tataap se merur witu en sinaru ni TUHAN, wo se ghumorem tumoromi em pepalen leloangan amian kaa laa kumi’it mongkot sumempe ma’anouw sea rumou’ tumorola em pepalen leloangan timu, wo se ghumorem tumoromi em pepalen leloangan timu, ma’anouw rumou’ tumoromi em pepalen leloangan amian. Te’a mouw siesa tou mareng tumorola em pepalen leloangan ghinoremannala, ta’an siesa o siesa se lewo’ sa reiy’ rumou’mi waki pepalen leloangan witu en saruanna. 10Tanume si raja i ti’i, sia si laa ghumorem mewali-wali nisea wo rumou’ mewali-wali nisea.11Witu e nendo-nendo wangko’ wo em papelesiran-papelesiran tataap e lewo’ sa reiy’ wawean tetule sesakeiy, nyi’a i ti’i e nesa efa topong lutu’un ampit siesa nga ipus sapi raghar wo e nesa efa topong e lutu’un ampit siesa nga ipus domba raghar, ta’an en tetule sesakeiy waki se domba-domba walina eng kimayong witu eng kaawoanna, ma’an e lana esa hin i wee e nesa efa. 12Sa si raja melelutu’ en tetule tinunu kepa’a-pa’aran ka’apa en tetule kelawiran kepa’a-pa’aran i wee si TUHAN, takar se tou se lewo’ sa reiy’ muka’la em pepalen leloangan esa nga weka sedangan i wee nisia wo nisia si laa mapasempela en tetule tinununa wo en tetule kelawiranna i ti’i tanu en siniwona witu e nendo Sabat. Kamurian sia rumou’mi, nu reiy’ mouw sia nu rumou’mi em pepalen leloangan e lewo’ sa reiy’ peneten.13Susur nendo sia si lewo’ sa reiy’ lumutu’ si domba makaumur esa nge te’un wo si reiy’ siwalang tanume si tetule i wee si TUHAN; susur e memo’odo nisia si lewo’ sa reiy’ tumuanala e ni’itu. 14Em balinana ni’itu susur e memo’odo nisia si lewo’ sa reiy’ mapasempela en tetule sesakeiy esa nga paenem efa topong ampit e lana esa nga patelu hin kaa laa mesesewok en topong kasa le’os i ti’i; ni’itu mouw en tetule sesakeiy i wee si TUHAN, wo eng katataapan i ti’i en tataap eng keure-urena. 15Tuana mouw nisea nu lewo’ sa reiy’ mapasempela si domba wo en tetule sesakeiy wo e lana susur e memo’odo tanume en tetule tinunu tataap.16Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: sa si raja i ti’i mee e nesa tetaber waki kapunya’an pusakana wia si meta’esa’an oki’na, takar e ni’itu e mamuali kapunya’an ni oki’na, wo eng kapunya’an i yi’i e mamuali pusaka nea. 17Sa sia meela en tetaber waki kapunya’an pusakana wia si meta’esa’an hambana, takar e ni’itu e mamuali kapunya’anna i ka’ayo en te’un kabebasan, o laa e lewo’ sa reiy’ mareng wia si raja i ti’i; se oki-oki’ i te ni raja i ti’i se toro mewarisla eng kapunya’an pusakana. 18Wo te’a mouw si raja i ti’i ma’edomi wo’o sapa waki kapunya’an pusaka ne rakyat, i ka’ayo sea i kase’eseki waki kapunya’anna; e waki i te kapunya’anna en toro i warisnala wia se oki-oki’na rio te’a siesa tou tu’u waki se umat-Ku si se’esekeni waki kapunya’anna.” Tampa palutu’an en tetule-tetule19Laa o alinna niaku timorola em pepalen maghoreme em bitu esa nga weka em pepalen leloangan mea waki ri’irir-ri’irir i wee em baya ne imam em baki esa nga weka amian en tampa kudus, wo e nulit, maname witu e weteng talikuran kasa wawean e nesa tampa. 20Sia lumila’ wia niaku: “Wia e nyi’i mouw en tampana ne imam-imam malutu’ en tetule tetubuus en selok wo en tetule pare’i en dosa wo matunu en tetule sesakeiy, wo nisea se reiy’ toro mali nyi’a mea waki pores luar, rio ampit en tuana nisea se te’a mekekudusla se umat ni TUHAN.”21Kamurian teperenna niaku mea waki pores luar wo mayala niaku mea waki e nepat ruuna em pores i ti’i, e nulit, witu en susur e ruuna em pores i ti’i em bawean kasi pores. 22Witu e nepat ruuna em pores i ti’i wawean em pores-pores rintek, epat nga pulu’ hasta eng kelabotna wo en telu nga pulu’ hasta eng kapenarna, e nepat nyi’a e masuat nukuranna. 23Limedongla e nepat pores rintek i ti’i waweanbeton watu wo witu em beteng wawa’ em beton-beton watu i ti’i esa nga kaledongna en siniwoan tampa-tampa palutu’an. 24Sia lumila’ wia niaku: “E nyi’i mouw e nawu tampa palutu’an, witu e wisa se malukar-malukar em Bait Suci malutu’ en tetule rineret ne umat ni TUHAN.”
Chapter 47

1Kamurian sia mali niaku mareng mea waki pepalen em Bait Suci, wo e nulit, wawean e rano marou’mi waki wawa’ e limawa em pepalen em Bait Suci i ti’i wo maso’oso’ matoro mea waki sedangan; karengan em bait Suci kangkasi en simaru mea waki sedangan; wo en dano i ti’i e maso’oso’mi waki wawa’ e weteng esa nga weka lele’os waki Bait Suci i ti’i, esa nga weka timu e mezbah. 2Laa o teperenna niaku mea witu luar timorola em pepalen leloangan amian wo alinna niaku lumedongi waki luar matorome em pepalen leloangan luar en simaru mea waki sedangan, e nulit, en dano i ti’i e makeresoti waki esa nga weka timu.3Kasuatan sitou i ti’i nu mea matorome sedangan wo timiboiy en tali i peukur witu e lawasna, sia mukur esa nga riwu hasta wo rumeo niaku ghumorem witu en dano i ti’i, takar eng keraremna e mina’ayo witu e wingkolna e ne’a. 4Sia mukur esa nga riwu hasta kasi wo rumeo niaku ghumorem mekasape’ kasi witu en dano i ti’i, teakan e mina’ayo mouw witu eng kurur; kamurian sia mukur esa nga riwu hasta kasi wo rumeo niaku eng kateluna ghumorem mea witu eng gorem en dano i ti’i, en teakan e mina’ayo mouw witu e rereenan. 5Mekasape’kasi sia mukur esa nga riwu hasta kasi, teakan en dano i ti’i e minamuali mouw so’oso’an, witu e wisa niaku ku reiy’ mouw mete’u kumelang kasi, karengan en dano i ti’i e rimakekouw i ka’ayo sitou si toro lumi’ilip, e nesa so’oso’an e reiy’ mouw mete’u lewetala kasi.6Laa o sia lumila’ wia niaku: “E linoo’omu mola ku’a re’en, heiy oki’ ni tou?” Kamurian sia mali niaku mareng simusu en tebir en so’oso’an. 7Witu em pakela-kelangan mewareng , e nulit, kelabotan en temping en so’oso’an iti’i wawean kasa ka’asa’an e nakana, wia esa nga weka wi’in wo waki esa nga weka ti’ime. 8Sia lumila’ wia niaku: “En so’oso’an i yi’i e maso’oso’ matorome e wilayah sedangan, wo tumumpa mea waki Araba-Yordan, wo e lumua’ waki Tasik Wurasen, e rano tima’apung kelaker wuras wo en dano i ti’i e minamuali tewang,9i ka’ayo wisa i te en dano i ti’i sumo’oso’ se reiy’ sa mina’asa makhluk matou-tou se maroina-roina’ maname se laa tumou. Sera’-sera’ se laa mamuali kasa laker, karengan wisa i te en dano i ti’i ma’ayo, e rano en tasik witu e mamuali tewang wo wisa i te en so’oso’an i ti’i maso’oso’, em baya nea nu maname se tumou. 10Takar se sumesikop-sumesikop sera’ se wuta eng kelabotan en tempingna muleiymi waki En-Gedi i ka’ayo e En-Eglaim; en derah i ti’i e minamuali pera’aran em puket wo witu en so’oso’an i ti’i wawean se minegheghioan sera’, tanu se sera’-sera’ waki tasik wangko’, se ka’asa’an.11Ta’an eng ga’agharan-ga’agharanna wo eng kapo’opotan-kapo’opotana e reiy’ minatewang, ni’itu e minamuali tampa paedoan wuras. 12Witu e rua temping en so’oso’an i ti’i en timou e minegheghioan akana em bu’a-wu’ana, e laleiynana e reiy’ minaweles wo em bu’ana e reiy’ ma’apu-apu; susur en sumedot em bawean kasi wu’ana weru, karengan e nakana-nakana i ti’i e maka’atomi rano waki tampa kudus i ti’i. Em bu’ana e mamuali kekaanen wo e laleiynana e mamuali paelotan.”13Teinti’I mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Nyi’i mouw em pasupuan-pasupuan en tana’ e lewo’ sa reiy’ pemete-metengen niouwla mamuali kapunya’an pusakamu witu e nelet ne mapulu’ o rua suku Israel. Yusuf si maka’ato rua nga weteng. 14En tana’ i ti’i e lewo’ sa reiy’ wetengen niouw pasuaten, nyi’a i ti’i en tana’ e nampit en tiwa’ neiy-Ku i ta’arla meela nyi’a wia se nene moyangmu wo ampit en tuana en tana’ i yi’i e mamuali kapunya’an pusakamu.15Nyi’i mouw em pasupuan en tana’ i ti’i: waki esa nga weka amian:waki tasik wangko’ e mapawee-wee mea waki Hetlon i ka’ayo e lalan maghorem mea waki Hamat wo mapawee-wee mea waki Zedad, 16Berota, Sibraim, e rimeta’ witu e nelet en daerah kota Damsyik wo en daerah kota Hamat, mapawee-wee mea waki Hazar-Enon em baki daerah kota Hauran. 17Tuana mouw em paakaranna i ti’i muleiymi waki tasik i ka’ayo waki Hazar-Enon, i ka’ayo en daerah kota Damsyik wo kangkasi en daerah kota Hamat neiy i kareta’ waki esa nga weka amianna. Ni’itu mouw esa nga weka amian.18Waki esa nga weka sedangan: muleiymi waki Hazar-Enon e rimeta’ waki elet eng Hauran wo en Damsyik, so’oso’an Yordan e minamuali pasupuan waki elet eng Gilead wo en tana’ Israel, mapawee-wee mea waki Tasik Sedangan i ka’ayo mea waki Tamar. Ni’itu mouw esa nga weka sedangan. 19Waki esa nga weka timu: em pasupuan e muleiymi waki Tamar i ka’ayo eng kembu’an Meriba tawi eng Kadesh, mapawee-wee mea waki so’oso’an Mesir, mapawee-wee mea waki tasik wangko’. Ni’itu mouw esa nga weka timu pasupuan ampit en Tana’ Negeb. 20Waki esa nga weka talikuran tasik wangko’ en tanula em pasupuan i ka’ayo en tampa lalan maghorem mea waki Hamat. Ni’itu mouw esa nga weka talikuran.”21“En tana’ i yi’i mouw e lewo’ sa reiy’ pemete-metengen niouw witu e nelet miouw i ki’it se suku-suku Israel. 22Wo nikouw kouw lewo’ sa reiy’ memete-meteng nyi’a mamuali kapunya’an pusaka witu e nelet miouw wo witu e nelet ne tou-tou wo’oseiy se maena’ witu e nelet miouw, se timimea’la oki’ witu eng keunerannu wo nisea se lewo’ sa reiy’ i papokeiy miouwla masuat tanu se tou israel asli; mewali-wali nikouw nisea se lewo’ sa reiy’ maka’ato weteng kapunya’an pusaka witu eng keuneran ne suku-suku Israel. 23Jadi sa witu eng keuneran ne esa suku wawean maena’ se tou wo’oseiy, witu mouw kouw meela eng kapunya’an pusakana, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.
Chapter 48

1Nyi’i mouw e ngaran ne suku-suku i ti’i: Si kasa amian: waki tasik mapawee-wee mea waki Hetlon, mea waki lalan maghorem mea waki Hamat, Hazar-Enon, i ka’ayo en daerah kota Damsyik, e minetawian ampit eng kota Hamat, e rimeta’ waki esa nga weka amianna, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran kina’atoan e weteng ni Dan. 2Minasupuan ampit e wilayah ni Dan, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Asyer. 3Minasupuan ampit e wilayah ni Asyer, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Naftali.4Minasupuan ampit e wilayah ni Naftali waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Manasye. 5Minasupuan ampit e wilayah ni Manasye, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Efraim. 6Minasupuan ampit e wilayah ni Efraim, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Ruben. 7Minasupuan ampit e wilayah ni Ruben, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Yehuda.8Minasupuan ampit e wilayah ni Yehuda, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan en sesempean wuntul e lewo’ sa reiy’ i wuntul miouwla, nyi’a i ti’i e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta eng kapenarna, wo eng kelabotna e masuat ampit eng kelabot e nesa nga weteng, nyi’a i ti’i waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, wo witu eng keuneranna kina’atoan en tampakudus. 9E weteng en sesempean wuntul e lewo’ sa reiy’ i wuntul miouwla i wee si TUHAN, kelabotna e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta wo eng kapenarna e rua nga pulu’ nga riwu hasta.10Wo i wee se tou-tou i yi’i mouw en sesempe wuntul eng kudus i ti’i: Em beteng ne imam-imam nyi’a mouw eng kelabotna waki amian wo en timu e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta, wo eng kapenarna waki sedangan wo waki talikuran e mapulu nga riwu hasta. Wo witu eng keuneranna mouw e rimeta’ en tampa kudus ni TUHAN. 11Nyi’i mouw e weteng ne imam-imam, eng kinudusola, nyi’a i ti’i se bani Zadok, se mapiara eng kewajibanna witu Niaku wo se reiy’ kimi’it simeip witu eng kaseipan ne tou israel, tanu se tou-tou Lewi. 12Nyi’i nyi’a mouw e weteng wuntul i wee nisea waki tana’ e neiy mouw i wuntulela, e nesa kapualitan kasa kudus, minasupuan ampit e weteng ne tou-tou Lewi.13E weteng ne tou-tou Lewi nyi’a mouw e minateper ampit e wilayah ne imam-imam, kelabotna e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta wo eng kapenarna e mapulu’ nga riwu hasta. Jadi e minapekasana nyi’a mouw: eng kelabot e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta wo eng kapenar e rua nga pulu’ nga riwu hasta. 14Nisea se reiy’ toro mewangker oki’ i te tu’u waki e ni’itu ka’apa meteto’orla nyi’a, wo nisea se reiy’ toro mewewarisla eng kasa le’os waki wanua i ti’i wia se tou walina, karengan e ni’itu eng kudus i wee si TUHAN.15E neiy i katele’u waki kelabotna, nyi’a i ti’i e lima nga riwu hasta kasi, e minasupuan ampit e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta i ti’i nyi’a mouw e reiy’ kudus, ta’an e ni’itu i wee em pemandungen eng kota tanume en tampa paena’an wo en tana’ peuma’an. 16Wo e nukuranna nyi’a mouw en teinti’i: esa nga weka amian wo en timu: e nepat nga riwu lima nga atus hasta, esa nga weka sedangan wo en talikuran: e nepat nga riwu lima nga atus hasta kangkasi.17Esa nga kaledong eng kota i ti’i em bawean pelein, waki esa nga weka amian wo en timu e rua nga atus lima nga pulu’ hasta, ma’an e waki esa nga weka sedangan wo en talikuran e rua nga atus lima nga pulu’ hasta kangkasi. 18E neiy i katele’u waki kelabotna, e minateper ampit en sesempean wuntul eng kudus i ti’i, nyi’a mouw e mapulu’ nga riwu hasta waki esa nga weka sedangan wo e mapulu’ nga riwu hasta waki esa nga weka talikuran wo em bua’na e minamuali kekaanen i wee se memema’ayang-memema’ayang witu eng kota i ti’i.19Memema’ayang-memema’ayang i yi’i, se mineiy waki em baya ne suku Israel, se laa ma’ayangla nyi’a. 20E minapekasa sesempe wuntul i ti’i nyi’a mouw e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta kalin rua nga pulu’o lima nga riwu hasta. Witu e rupa tempa epat nikouw kouw lewo’ sa reiy’ muntulela en sesempe wuntul eng kudus i ti’I mewali eng kapunya’an eng kota i ti’i.21Esa nga lebena nyi’a mouw eng kapunya’an ni raja, nyi’a i ti’i em baki esa nga weka sedangan wo talikuran waki sesempe wuntul eng kudus wo eng kapunya’an eng kota i ti’i, wo minasupuan ampit e rua nga pulu’ o lima nga riwu hasta i ti’i, mea waki sedangan i ka’ayo waki pasupuan sedangan wo mea waki talikuran i ka’ayo waki pasupuan talikuran wo minateperan ampit e weteng ne suku-sku walina, nyi’a mouw i wee si raja. Witu eng keuneran e weteng i ti’i nyi’a mouw en sesempe wuntul eng kudus wo em Bait Suci. 22Kasa reiy’ neiy i kaghorem eng kapunya’an ne tou-tou Lewi wo eng kapunya’an eng kota i ti’i - e rimeta’ witu eng keuneran eng kapunya’an ni raja i ti’i – takar e rinopit e wilayah ni Yehuda wo ni Benyamin nyi’a mouw ni’i wee si raja.23En tanume se suku-suku walina: waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Benyamin. 24Minasupuan ampit e wilayah ni Benyamin, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Simeon. 25Minasupuan ampit e wilayah ni Simeon, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Isakhar. 26Minasupuan ampit e wilayah ni Isakhar, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan talikuran, kina’atoan e weteng ni Zebulon.27Minasupuan ampit e wilayah ni Zebulon, waki pasupuan esa nga weka sedangan i ka’ayo em pasupuan esa nga weka talikuran, kina’atoan e weteng ni Gad. 28Em pasupuan wilayah ni Gad waki esa nga weka timu nyi’a mouw e waki Tamar i ka’ayo eng kembu’an Meriba tawi eng Kadesh, mapawee-wee mea waki so’oso’an Mesir, mapawee-wee mea waki tasik wangko’. 29Nyi’i mouw em banua e lewo’ sa reiy’ pemete-metengen niouw mamuali kapunya’an pusakamu witu e nelet ne suku-suku Israel, wo ni’itu mouw em beteng-weteng nea, tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.”30“Nyi’i mouw em pepalen-pepalen marou’mi eng kota i ti’i: witu en siri’ esa nga weka amian, e nukuranna nyi’a mouw e nepat nga riwu lima nga atus hasta, 31kina’atoan en telu pepalen leloangan, nyi’a i ti’i em pepalen leloangan ni Ruben, pepalen leloangan ni Yehuda wo em pepalen leloangan ni Lewi – karengan em pepalen-pepalen leloangan i ti’i en tinotor i ki’it e ngaran ne suku-suku Israel –. 32Waki siri’ esa nga weka sedangan, e nukuranna e nepat nga riwu lima nga atus hasta, kina’atoan en telu pepalen leloangan kangkasi, nyi’a i ti’i em pepalen leloangan ni Yusuf, pepalen leloangan ni Benyamin wo em pepalen leloangan ni Dan.33Waki siri’ esa nga weka timu, e nukuranna e nepat nga riwu lima nga atus hasta, kina’atoan en telu pepalen leloangan kangkasi, nyi’a iti’i em pepalen leloangan ni Simeon, pepalen leloangan ni Isakhar wo em pepalen leloangan ni Zebulon. 34Waki siri’ esa nga weka talikuran, e nukuranna e nepat nga riwu lima nga atus hasta, kina’atoan en telu pepalen leloangan kangkasi, nyi’a i ti’i em pepalen leloangan ni Gad, pepalen leloangan ni Asyer wo em pepalen leloangan ni Naftali. 35Jadi eng kaledong eng kota i ti’i nyi’a mouw e mapulu’ o uwalu nga riwu hasta. Rengan e nendo ni’itu ngaran eng kota i ti’i nyi’a mouw: TUHAN SI MINEIY WITU.”

Daniel

Chapter 1

1witu en te’un katelu em paperenta’an ni Yoyakim, raja Yehuda, o meiy mouw si Nebukadnezar, raja Babel, waki Yerusalem, laa o kumepung eng kota i ti’i. 2Tuhan si simarakanla si Yoyakim, raja Yehuda, wo esa nga weteng waki pakakas-pakakas witu em bale ni Empung mea witu e lawasna. Em baya nyi’a i ti’i e nialina mea waki tana’ Sinear, witu eng gorem em bale ni dewana; em pakakas-pakakas i ti’i e nialina witu em penu’utu-nu’utulan ni dewana.3O laa si raja si timita wia si Aspenas, kapala istanana, kaa laa mali se pirala tou Israel, se asal waki see’ ni raja wo waki se kaum bangsawan, 4nyi’a i yi’i se taretumou-taretumou se reiy’la esa walang, se maka nouwak le’os, se makasiligh e minegheghioan hikmat, maka tine’u kelaker wo se makapunya kasilighan tanume en tine’u, nyi’a i yi’i se tou-tou ripoiy kaa laa ma’ayang witu e istana ni raja, rio sea ajaren eng kapepatik wo em baasa ne tou Kasdim. 5Wo si raja si timataapla i wee nisea se lumela’mur susur e nendo waki kekaanen ni raja wo waki anggor eng kenaramen pakoo’onna. Nisea se lewo’ sa reiy’ didiken eng keurean telu nge te’un, wo nu reiy’ mouw i tu nisea se lewo’ sa reiy’ ma’ayang wia si raja.6Witu e nelet nea i ti’i wawean kangkasi se pirala tou Yehuda, nyi’a i yi’i si Daniel, Hananya, Misael wo si Azarya. 7Ma’aka-aka ne pegawai istana i ti’i si minee ngaran walina wia nisea: Daniel si nginarananna Beltsazar, Hananya si nginarananna Sadrakh, Misael si nginarananna Mesakh wo si Azarya si nginarananna Abednego.8Daniel si maka katataapan kaa laa reiy’ sumeremorla en touna ampit eng kekaanen ni raja wo ampit e nanggor kenaramen pakoo’on ni raja; o kiweenna mola wia si ma’aka-aka ne pegawai ni raja i ti’i, rio sia reiy’ perlu sumeremorla en touna. 9Takar si Empung si kimaruniala wia si Daniel e nupus wo rendem waki si ma’aka-aka ne pegawai istana i ti’i; 10ta’an lumila’ mouw si ma’aka-aka ne pegawai istana i ti’i wia si Daniel: “Niaku ku meide’, sa wona’na si tuangku raja, si timataapola eng kekaanen wo eng kekoo’onnu, si makapendapat kaa nikouw kouw paloo’on reiy’ kasa segaya’ ta’an se taretumou-taretumou walina se esa nga umur ampit nikouw, i ka’ayo eng karengan nikouw niaku ku papokeiyla simelok ni raja.”11Kamurian lumila’ mouw si Daniel wia si sumesawang si pinopo mola ni ma’aka-aka ne pegawai istana kaa laa mategha’la si Daniel, Hananya, Misael wo si Azarya: 12“Sumiwo mola pewa’awa’an ampit se hamba-hambamu i yi’i eng keurean mapulu’ nga endo wo ma’anouw keiy weeanla raaren kaa laa kaanen wo e rano kaa laa koo’on; 13nu reiy’ mouw i tu pasuatenola e nouwak meiy wo e nouwak ne taretumou-taretumou se mekaani waki kekaanen ni raja, kamurian patuananola se hamba-hambamu i yi’i e minatoroan ampit em pendapatmu.”14E lininganala em pengiween nea i ti’i, laa o siwoanola pewa’awa’an ampit nisea eng keurean mapulu’ nga endo. 15Nu limangkoiy mouw mapulu’ nga endo, em pinakaloo’o-loo’ola e nouwak nea e lebe le’os wo nisea se paloo’ola lebe rebur ta’an em baya ne taretumou se kimaanomi waki kekaanen ni raja. 16Kamurian si sumesawang i ti’i, si maena-ena’ maedo eng kekaanen nea wo e nanggor e lewo’ sa reiy’ koo’on nea, laa o maweela raaren wia nisea.17Wia se epat taretumou i ti’i Empung si mineela en tine’u wo eng kepandean en tanume e minegheghioan pepatikan wo eng hikmat, kasuatan si Daniel kangkasi simakapunya eng kasilighan tanume e minegheghioan pineleloo’ wo e nipi. 18Nu limangkoiy mouw e nedo neiy i tataapla ni raja, kaa nisea nu minapekasana se lewo’ sa reiy’ alin sumaru, takar alinouw sea ni ma’aka-aka ne pegawai istana i ti’i mea waki sinaru ni Nebukadnezar.21
Chapter 2

1Witu en te’un karua em paperenta’an ni Nebukadnezar o me’ipi mouw si Nebukadnezar: kaa ni’itu natena em balisa wo nisia si reiy’ mete’u tumekel. 2O laa si raja si rimeo kumeret se tou-tou makatine’u, se kasa sigha’ en doti, se kasa sigha’ en sihir wo em baya ne Kasdim, kaa laa meteterangla wia nisia tanume e nipina i ti’i; takar meiy mouw sea wo rumedeiy witu en sinaru ni raja.3Pokeiy ni raja wia nisea: “Niaku ku mine’ipi, wo nateku em balisa, karengan pa’ar mememete’ula e nipi i ti’i.” 4Laa o lumila’ mouw em baya ne Kasdim i ti’i wia si raja (witu em baasa Aram): “Yoon raja, ke’ekelouw em patou-touannu! I susuiyomi wia se hamba-hambamu e nipi i ti’i, takar nikeiy keiy laa makite’ula em penoronna.”5Ta’an si raja si miningkot em baya ne Kasdim i ti’i: “Niaku ku mindo mola katenggolan, nyi’a i yi’i sa kouw reiy’ makite’ula wia niaku e nipi i ti’i ampit em penoronna, takar nikouw kouw laa peno’oto-no’otoken wo em bale-walemu e laa i ronga’la mamuali tawunan e riberek; 6ta’an sa kouw toro makite’ula e nipi i ti’i ampit em penoronna, takar nikouw kouw laa maka’ato tetaber, em bewee-wewee wo eng kaorematan wangko’ waki niaku. Eng karengan e ni’itu i pakite’u momi wia niaku e nipi i ti’i ampit em penoronna!”7Nisea se miningkot kangkasi: “I laa mouw si tuangku raja sumusuiyla e nipi i ti’i wia se hamba-hambana i yi’i, takar nikeiy keiy laa makite’ula em penoronna.” 8E wingkot ni raja: “Niaku ku mete’u makauli-ulit, kaa nikouw kouw mewa’awa’ meghou-ghou e nedo, karengan nikouw kouw limoo’, kaa niaku ku minedo mouw katenggolan, 9nyi’a i yi’i sa kouw reiy’ mete’u makite’ula wia niaku e nipi i ti’i, takar nikouw kouw laa tena’an e nukuman masuat; wo niaku ku mete’u kaa nikouw kouw minaasa’anouw kaa laa lumila’la wia niaku eng kapualitan-kapualitan towo wo em bu’ul, i ka’ayo eng ka’ada’an e maroba. Eng karengan e ni’itu i susuiyomi wia niaku e nipi i ti’i, rio aku mamete’u, kaa nikouw kouw toro makite’ula em penoronna kangkasi wia niaku.”10Em baya ne Kasdim i ti’i se miningkot si raja: “E reiy’la siesa tou tu’u wia en saruan em bumi si toro makite’ula sapa em pengiween ni tuangku raja! Wo e reiy’ ma’an mekasa siesa raja, kumura tu’u eng kewangko’na wo eng kasela eng kuasana, si kimiwee mola eng kapualitan tuana waki siesa tou makatine’u ka’apa siesa tou kasa sigha’ en doti ka’apa siesa tou Kasdim. 11Sapa em pengiween ni tuangku raja nyi’a mouw en taleus wuter, wo e reiy’la siesa tou tu’u si toro makite’ula nyi’a wia si tuangku raja, reiy si walina waki se dewa-dewa reiy’ maena’ wia e nelet ne tou.”12Takar si raja si mina kasa moupi’ karengan eng kapualitan i ti’i, laa o i titahna mola kaa laa rume’ila em baya ne tou sama’ waki Babel. 13Eng katoroan en titah neiy i kaluari rio se tou-tou sama’ se wunu’un, takar si Daniel wo se ka’ampit-ka’ampitna tu’u se kine’iwetan laa wunu’un.14Laa o lumila’ mouw si Daniel ampit e lali’iket wo sama’ wia si Ariokh, ma’aka-aka ne pengawal ni raja si minea mouw kaa laa mewewunu’ se tou-tou sama’ waki Babel i ti’i, 15pokeiyna wia si Ariokh, pemangko’ ni raja i ti’i: “Ka’a en titah tuana eng kakete i yi’i neiy i kaluari ni raja?” O laa si Ariokh si minakite’ula eng kapualitan i ti’i wia si Daniel. 16Takar si Daniel si simaru si raja wo kumiwee wia nisia, rio sia weean edo makite’ula em penoron i ti’i wia si raja.17Kamurian marengouw si Daniel wo makite’ula eng kapualitan i ti’i wia si Hananya, Misael wo si Azarya, ka’ampit-ka’ampitna, 18ampit e maksut rio sea maleiy e nupus o rendem wia si Empung em pakasa’an e langit tanume em pengiro-ngirong i ti’i, rio si Daniel wo se ka’ampit-ka’ampitna te’a re’inla mewali-wali se tou-tou sama’ walina waki Babel.19Takar ni’i pengiro-ngirong i ti’i neiy i ongka’la wia si Daniel witu e nesa pineleloo’ wengi. O laa si Daniel si limo’or si Empung em pakasa’an e langit. 20Lumila’ mouw si Daniel: “Lino’orouw e ngaran ni Empung waki keure-urena i ka’ayo eng keure-urena, karengan e waki Nisia mouw eng hikmat wo eng kaente’an!21Sia si maroba e nedo wo nedo, Nisia si mapaena’la raja wo mapopo raja, Sia si mawee hikmat wia se tou sama’ wo en tine’u wia se tou maka-kasilighan; 22Nisia mouw si minongka’la eng kapualitan-kapualitan e reiy’ katika’an wo e neiy i kakirong, Nisia si mete’u sapa em bitu e reiydem, wo en terang em bia-Nisia.23Oh Empung ne nene moyangku, lo’orengku wo muliangku Nikoo, karengan Nikoo koo kimaruniala wia niaku eng hikmat wo eng kaente’an, wo minakite’u mola wia niaku en teakan sapa ni’i aleiy meiy wia-Nikoo: Nikoo koo minakite’u mola wia nikeiy eng kapualitan ni’i papoongla ni raja.”24Kaa ni’itu mea mouw si Daniel wia si Ariokh si neiy mouw i lukarla ni raja kaa laa rume’ila se tou-tou sama’ waki Babel; takar mea mouw sia ampit e limila’ wia nisia, en tuana: “Tou-tou sama’ waki Babel i ti’i te’a perere’innula! Alinouw niaku mea sumaru si raja, takar niaku ku laa makite’ula wia si raja em penoronna i ti’i!”25Ariokh si makarengan minali si Daniel sumaru si raja ampit e limila’ wia si raja en tuana: “Niaku ku minaka’ato mouw siesa tou neiy i sea’mi waki elet ne tou-tou neiy i sea’mi waki Yehuda, si toro makite’ula em penoron i ti’i wia si raja.” 26O mueiy mouw si raja wia si Daniel e ngaranna em Beltsazar: “Makawoo ku’a re’en koo makite’ula wia niaku e nipi linoo’oku mola i ti’i ampit em penoronna kangkasi?”27Daniel si miningkot, pokeiyna wia si raja: “Em pengiro-ngirong e winueiyla ni tuangku raja, e reiy’ mete’u i pakite’ula ne tou-tou sama’ wia si raja, se kasa sigha’ en doti, sitou maka tine’u ka’apa si kasa sigha’ menebo. 28Ta’an waki sorga wawean si Empung si maongka’la ni’i pengiro-ngirong; Nisia si minakite’u mola wia si tuangku raja Nebukadnezar sapa e laa mamuali witu e nendo-nendo e laa meiy. Nipi wo em pineleloo’-pineleloo’ e linoo’ ni tuangku witu en tetekelan nyi’a mouw e nyi’i:29Kasuatan si tuangku nu witu en tetekelan, yon tuangku raja, e limentut witu si tuangku eng genang-genang tanume en sapa e laa mamuali witu eng kamurian e nendo, wo Nisia si minongka’la ni’i pengiro-ngirong – pengiro-ngirong si minakite’u mola wia si tuangku sapa e laa mamuali. 30Sapa tare niaku, wia niaku neiy mouw i ongka’la em pengiro-ngirong i ti’i, e reiy’ karengan eng hikmat em bo’o wona’ wia niaku e limebela eng hikmat em baya ne tou matou-tou, ta’an o rio em penoronna ni’i pakite’ula wia si tuangku raja, wo rio si tuangku si sumine’u eng genang-genang ni tuangku.31Iyoon raja, tuangku si limoo’ e nesa pineleloo’, nyi’a i yi’i siesa patong kasa wangko’! Patong i yi’i si rakek, masere-serengat kasa hebat, timaga’ witu en sinaru ni tuangku, wo paloo’on makahebaten. 32Sapa tare si patong i ti’i, kokongna e mas tu’a o siwon, em be’ewerna wo e lalupana em perak o siwon, po’ot wo e rereenanna en tambaga o siwon, 33kasuatan em pa’ana em besi o siwon ampit e ne’ana esa nga weteng em besi o siwon wo esa nga weteng kasi en tana’ pulut o siwon.34Eng kasuatan si tuangku nu maloo’ nyi’a, neiy i kalongka’ rimou’mi e nesa watu e reiy’ ampit em pasiwo-siwon e lawas ni tou, laa o tumoro si patong i ti’i, minakatoro witu e ne’ana besi o siwon wo en tana’ pulut i ti’i, i ka’ayo minarimu’umuk. 35Takar ampit e minapekasana e rinimu’umuknala kangaksi em besi, tana’ pulut, tambaga, perak wo e mas i ti’i, wo em baya nyi’a e minamuali tanu e neta waki tampa pagilingan witu e noras ra’ar, o laa e reghes en simengola nyi’a, i ka’ayo e reiy’la e nenus-nenusna niatola. Ta’an em batu timoro si patong i ti’i e minamuali kuntung wangko’ minutala e minapekasa em bumi.36Ni’itu mouw e nipi ni tuangku, wo en teakan em penoronna e laa i lila’ meiyla wia si tuangku raja: 37Yon tuangku raja, raja ne reiy’ sa mina’asa raja, e wia nisia kaa si Empung em pakasa’an langit si minee mola eng keraja’an, kakuasa’an, kaente’an wo eng kamulia’an, 38wo witu eng gorem e lawasna se neiy mouw i sarakan-Nala se oki-oki’ ni tou, waki wisa tu’u sea nu witu, se tekapen-tekapen waki padang wo se wara-wara waki reghe-reghesan, wo se siniwo-Na minamuali kuasa witu em baya nea i ti’i – tuangku mouw si kokong waki e mas i ti’i.39Ta’an nu reiy’ mouw si tuangku e laa modol e nesa keraja’an walina, e reiy’ kasa sela waki keraja’an ni tuangku; kamurian e nesa keraja’an kasi, nyi’a i yi’i eng katelu, en tambaga o siwon, si laa kumuasa witu se minapekasa em bumi.40Nu reiy’ mouw i tu e laa wawean eng keraja’an kaepat, eng kete tanu em besi, minakatena-tena’ tanu em besi rimimu’umukla wo kimemula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa; wo tanu em besi eng kimemuru’unutla, takar eng keraja’an i yi’i e laa rumimu’umukla wo kumemuru’unutla em baya nyi’a.41Wo tanu e linoo’ ni tuangku e ne’a wo en tetudu’-tetudu’na esa nga weteng e waki tana’ pulut ni meneniwo kure’ wo esa nga weteng kasi em besi, ni’itu e maka penoron, kaa eng keraja’an i ti’i e minaweteng; memang eng keraja’an i ti’i kangkasi eng kete tanu em besi, minatoroan ampit e linoo’ ni tuangku em besi i ti’i minasewokan ampit en tana’ pulut. 42Ta’an tanu eng kumura en tetudu’-tetudu’ e ne’a i ti’i esa nga weteng em besi wo esa nga weteng kasi en tana’ pulut, tuana mouw eng keraja’an i ti’i e laa mamuali kete esa nga weteng wo en tewu esa nga weteng. 43Tanu e linoo’ ni tuangku em besi minasewokan ampit en tana’ pulut, ni’itu e makapenoron: nisea se laa masewokan kaa minekawengan, ta’an se reiy’ i tanula se esa pinaesa’an, tanu em besi e reiy’ mete’u masewokan ampit en tana’ pulut.44Ta’an witu en jaman ne raja-raja, Empung em pakasa’an e langit si laa rumedeiyla e nesa keraja’an e reiy’ laa mapuneng i ka’ayo eng keure-urena, wo eng kakuasa’an e reiy’ mouw laa mera kasi wia se bangsa walina: eng keraja’an i ti’i e laa rumimu’umukla e reiy’ sa mina’asa keraja’an wo kuma’apula nyi’a, ta’an eng keraja’an ni’itu nuesa e laa minena-ena’ i wee eng keure-urena, 45e minakatena-tena’ tanu e linoo’ ni tuangku, kaa reiy’ ampit em pasiwo-siwon e lawas ni tou e nesa watu neiy i katu’il minayami waki kuntung wo rumimu’umukla em besi, tambaga, tana’ pulut, perak wo e mas i ti’i. Empung si kasa wangko’ si minakite’u mola wia si tuangku raja sapa e laa mamuali witu e nendo mamuri; nipi i ti’i nyi’a mouw e nulit wo em penoronna en toro emanen.”46Laa o mongkotouw si raja Nebukadnezar ma’an simempe si Daniel; o kangkasi neiy i titahnala mapasempela en tetule wo em bewoun-bewoun wia nisia. 47Lumila’ mouw si raja wia si Daniel: “Eng kaulitna mouw, si Empungmu i ti’i si Empung ne reiy’ sa mina’asa empung wo Si makakuasa witu se reiy’ sa mina’asa raja, Wo Si minongka’la ni’i pengiro-ngirong – pengiro-ngirong, karengan nikoo koo toro mouw minongka’la ni’i pengiro-ngirong i ti’i.”48O laa si raja si minuliala si Daniel: sinani’annal ampit eng kelaker tetaber ka’asa’an, wo siniwona sia minamuali makua-kuasa witu e minapekasa wilayah Babel wo minamuali kapala em baya ne tou sama’ waki Babel. 49Witu eng kiniweean ni Daniel, raja si simarakanla em paperenta’an wilayah Babel i ti’i wia si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego, kasuatan si Daniel nuesa si maena’ waki istana ni raja.
Chapter 3

1Raja Nebukadnezar si simiwo siesa patong mas eng kerakekna e nenem nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e nenem hasta neiy i redeiynala waki nataran Dura waki wilayah Babel. 2O laa si raja Nebukadnezar si rimeo tou merurla em baya ne wakil ni raja, em baya ne makua-kuasa, em baya ne kumbasar, em baya ne ngumenge’enge’ e negara, em baya ne tumetu’utul, em baya ne akim, em baya ne kasa sigha’ e nukum wo em baya ne kapala daerah, kaa laa humadirla em pentahbisan ni patong si neiy mouw i redeiyla i ti’i.3Laa o merurouw em baya ne wakil ni raja, em baya ne makua-kuasa, em baya ne kumbasar, em baya ne ngumenge’enge’ e negara, em baya ne tumetu’utul, em baya ne akim, em baya ne kasa sigha’ e nukum wo em baya ne kapala daerah, kaa laa mehehadirla em pentahbisan ni patong si neiy mouw i redeiyla ni raja Nebukadnezar i ti’i. 4Wo maleiy mouw siesa rereo ni raja ampit en suara menaleinteng: “Teinti’i mouw e neiy i titahla wia nikoo, heiy tou-tou waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa: 5demi nikouw nu liminga e legu’an en sesebungen, sesulingen, kecapi, rebab, gambus, serdam wo e minegheghioan jenis e legu-legu’an, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kouw mongkot sumempe si patong si neiy mouw i redeiyla ni raja Nebukadnezar i ti’i;6Seiy si reiy’ mongkot sumempe, si laa i terekla en toro ni’itu i te kangkasi witu eng gorem e ramporan melaya-layas!” 7Kaa ni’itu en demi se reiy’ sa mina’asa bangsa nu luminga e legu’an en sesebungen, sesulingen, kecapi, rebana, gambus wo e minegheghiona jenis e legu-legu’an, takar mongkotouw se tou-tou waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa, wo sumempe si patong mas si neiy mouw i redeiyla ni raja Nebukadnezar i ti’i.8Witu e nedo ni’itu kangkasi mapatuu’ mouw se pirala tou eng Kasdim mature se tou Yahudi. 9Lumila’ mouw sea wia si raja Nebukadnezar: “Yon raja, ke’ekelouw em patou-touan ni tuangku! 10Tuangku raja si kimaluaromi en titah, kaa susur tou si luminga e legu’an en sesebungen, sesulingen, kecapi, rebab, gambus, serdam wo e minegheghioan jenis e legu-legu’an, si lewo’ sa reiy’ mongkot sumempe si patong mas i ti’i,11wo kaa seiy si reiy’ mongkot sumempe, si laa i terekla witu eng gorem e ramporan melaya-layas. 12Wawean se pirala tou Yahudi, e wia nisea neiy mouw i weela ni tuangku em paperenta’an witu e wilayah Babel, nyi’a i yi’I si Sadrakh, Mesakh, wo si Abednego, se tou-tou i yi’i se reiy’ minadungla en titah ni tuangku, ee raja: nisea se reiy’ malo’or si dewa ni tuangku wo reiy’ masempe si patong mas si neiy mouw i redeiyla ni tuangku.”13Nu reiy’ mouw i tu si Nebukadnezar si minerentala witu eng kaupi’anna wo e nupi’na kaa laa mali si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego sumaru. Nu reiy’ mouw se tou-tou i ti’i nu niali sumaru si raja, 14lumila’ mouw si Nebukadnezar wia nisea: “Sapa ku’a re’en e nulit, heiy Sadrakh, Mesakh wo nikoo Abednego, kaa nikouw kouw reiy’ malo’or si dewaku wo reiy’ masempe si patong mas si neiyku i redeiyla i ti’i?15En teakan, sa kouw timiro’, demi nikouw nu luminga e legu’an en sesebungen, sesulingen, kecapi, rebab, gambus, serdam wo e minegheghioan jenis legu-legu’an, mongkotouw sumempe si patong si siniwoku i ti’i! Ta’an sa kouw reiy’ sumempe, nikouw kouw laa i terekla eng katoroan e ni’itu i te kangkasi witu eng gorem e ramporan melaya-layas. Wo si dewa wisa ku’a re’en si toro mayami nikouw waki ghorem e lawasku?”16O laa si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego se miningkot si raja Nebukadnezar: “E reiy’la si ka’ara’anna keiy mee wewingkot wia si tuangku witu eng kapualitan i yi’i. 17Sa si Empung meiy si palo’oren neiy si makawoo mayami nikeiy, takar Nisia si laa mayami nikeiy waki ramporan melaya-layas i ti’i, wo waki ghorem e lawasmu, ee raja; 18ta’an sa wona’na reiy’, satorona si tuangku si mamete’ula, ee raja, kaa nikeiy keiy reiy’ laa lumo’or si dewa ni tuangku, wo reiy’ laa sumempe si patong mas si neiy i redeiyla ni tuangku i ti’i.”19Takar sumegoa’ mouw eng kaupi’an ni Nebukadnezar, rupa eng giona e minaroba witu si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego; laa o i perentanala rio e ramporan i ti’i en siwon maka pitu lebe pasu’ ta’an eng kenaramen. 20Wia se pirala tou se kasa ente’ waki se surarona neiy i titahnala kaa laa ma’akes si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego wo tumerekla nisea mea witu eng gorem e ramporan melaya-layas i ti’i.21Laa o wa’akesenouw se telu tou i ti’i, ampit eng karaiy, salana, seipa’ wo e labung-labung nea walina, wo i terekla witu eng gorem e ramporan melaya-layas. 22Karengan en titah ni raja i ti’i eng kete, o pasu’enola e reramporan i ti’i ampit e napi kasa hebat, i ka’ayo layasna e napi i ti’i e rimengis minate se tou-tou se minopo si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego i ti’i mea witu natas. 23Ta’an se telu tou i ti’i, nyi’a i yi’i si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego, se neiy i kalenta’ mea witu eng gorem e ramporan melaya-layas i ti’i ampit se wina’akes.24Kamurian i kasenge’ mouw si raja Nebukadnezar laa o tumo’or minakarengan; lumila’ mouw sia wia em baya ne mantrina: “Reiy’ ku’a re’en se telu tou se neiy ta mouw i terekla ampit e wina’akes mea witu eng gorem e napi i ti’i?” Wingkot nea wia si raja: “E nulit, ee raja!” 25Pokeiyna: “Ta’an wawean se epat tou mengela-ngelang ampit e waya’an i te witu eng keuneran e napi i ti’i; nisea se reiy’ kinepali’an, wo si kaepat i ti’i wona’na si tanu sioki’ ni dewa!”26O laa si Nebukadnezar si timawila em pepalen e ramporan melaya-layas i ti’i; o lumila’ mouw sia: “Sadrakh, Mesakh wo Abednego, hamba-hamba ni Empung si kasa rakek, rumou’ momi wo meiy mouw wia nyi’i!” Laa o rumou’ momi si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego waki api i ti’i. 27Wo em baya ne wakil ni raja, em baya ne makua-kuasa, em baya ne kumbasar wo em baya ne mantri ni raja se mineiy merur; nisea se limoo’, kaa e nouwak ne tou-tou i yi’i e reiy’ linampat e napi i ti’i, kaa em bu’uk witu eng kokong nea e reiy’ minarengis, eng karaiy nea e reiy’ minaroba sapa-sapa, awes tare em bouna rengis tu’u e rereiy’la wia nisea.28Lumila’ mouw si Nebukadnezar: “Lino’orouw si Empung ni Sadrakh, Mesakh wo ni Abednego! Sia si timoke mouw si malaikatna wo minayala se hamba-hamba-Na, se minee mola eman wia-Nisia, wo limangkoiy en titah ni raja, wo se simarakanla e nouwak nea, karengan nisea se so’o lumo’or wo sumempe si empung wisa tu’u kacuali si Empung nea.29Kaa ni’itu niaku ku rumou’mi perenta, kaa susur tou waki se bangsa, suku bangsa ka’apa em baasa wisa tu’u sia, si matotorla en sesero’an witu si Empungna ni Sadrakh, Mesakh wo ni Abednego, si laa peno’oto-no’otoken wo em balena e laa i ronga’la mamuali tawunan e riberek, karengan e reiy’la si empung walina si toro mayala eng kenaramen en tuana i ti’i.” 30O laa si raja si mineela kadudukan rakek wia si Sadrakh, Mesakh wo si Abednego waki wilayah Babel.
Chapter 4

1Waki si raja Nebukadnezar i wee se tou-tou waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa, se maena’ wia minapekasa em bumi: “Maawes-waawesouw satorona eng kasejahtera’annu! 2Niaku ku mepa’ar mapasilighla eng kowa’-kowa’ wo e mijizat-mujizat en tinuana mola ni Empung si kasa rakek wia niaku. 3Kumura eng kewangko’na eng kowa’-kowa’-Na wo kumura eng kahebatna e mujizat-mujizat-Na! Keraja’an-Na nyi’a mouw eng keraja’an ke’ekel wo em paperenta’an-Na en see’ o see’!4Niaku, Nebukadnezar, maena’ wia em baleku ampit e lompon wo matou-tou ampit eng kasenaang witu e istanaku; 5o laa aku maka’ato ipi en simenge’la niaku, wo em pengipi-ngipingku witu en tetekelangku ma’an em pineleloo’-pineleloo’ linoo’oku e makabalisan niaku. 6Takar aku rumou’mi en titah, kaa em baya ne tou sama’ wia em Babel se lewo’ sa reiy’ alin sumaru niaku, rio sea makite’ula wia niaku em penoron e nipi i ti’i.7Kamurian se tou-tou makatine’u, se kasa sigha’ madoti, em baya ne Kasdim wo se kasa sigha’ menebo se mineiy sumaru wo niaku ku simusuiyla wia nisea e nipi i ti’i, ta’an nisea se reiy’ mete’u minakite’ula em penoronna wia niaku. 8Witu eng kamurianna si Daniel si mineiy sumaru niaku, nyi’a i yi’i si Daniel nginaranan Beltsazar i ki’it e ngaran ni dewaku, wo si wuta ampit e roh em baya ne dewa kudus. O laa i susuiykula wia nisia e nipi i ti’i: 9Heiy Beltsazar, kapala ne tou-tou makatine’u! Niaku ku mete’u, kaa nikoo koo wuta ampit e roh em baya ne dewa kudus, wo kaa e rereiy’la ni’i pengiro-ngirong em pedis i wee nikoo! Kaa ni’itu e nyi’i mouw e na’asaren em pineleloo’ e niatoku, takar i susuiyomi wia niaku em penoronna.10Sapa tare em pineleloo’ e niatoku witu en tetekelangku i ti’i, en tuana: witu eng keuneran em bumi wawean e nesa nge wa’atang akana kasa rakek; 11nakana i ti’i e maawes eng kasela wo eng kaente’, eng kerakekna e mina’ayo mea waki langit, wo en toro loo’on i ka’ayo mea waki tempok e minapekasa em bumi. 12Laleiyna-laleiynana eng kewangun, em bu’ana e meloko-lokon, wia nisia wawean eng kekaanen i wee em baya ne matou-tou; witu em bawa’na se tekapen-tekapen waki padang se masero en tampa paterungan witu em pangana-pangana se simala se wara-wara waki reghe-reghesan, wo se reiy’ sa mina’asa makhluk se maka’atomi kekaanen waki nisia.13Kamurian witu em pineleloo’ e niatoku witu en tetekelangku i ti’i kinaloo’an siesa tou tumetayur, siesa tou kudus, timumpami waki langit; 14nisia si minaleiy ampit e menaleinteng, tuana em pokeiyna: Pelenouw e nakana i ti’i wo ketorenouw em pangana-pangana, i ra’araghola e laleiyna-laleiynana wo i sera mola em bu’ana-wu’ana! Ma’anouw se tekapen-tekapen tumingkasi waki wawa’na wo se wara-wara waki pangana-pangana!15Ta’an i waya mola en tu’urna minena’ witu eng gorem en tana’, kinewa’akesan ampit e rante wesi wo en tambaga, waki rukut sobor waki padang; ma’anouw sia kekoseni e leleiydem waki langit wo mewali-wali ampit se tekapen-tekapen maka’ato e wetengna waki rukut wia em bumi! 16Ma’anouw e nate nitouna e maroba wo i weela wia nisia e nate ni tekapen. Tuana mouw em paken witu nisia i ka’ayo em pitu masa lumangkoiy.17Titah i yi’i nyi’a mouw i ki’it eng katenggolan em baya ne tumetayur wo eng kapualitan i yi’i ni’i ki’it e lelila’an ne tou-tou kudus, rio se tou-tou matou-tou se mete’u, kaa Si Kasarakek si makakuasa witu eng keraja’an nitou wo meela nyi’a wia si seiy si’i kepa’ar-Nala, awes tare ma’anouw sitou kasa rintek tu’u si toro popon-Na i wee e reruberan i ti’i. 18Ni’itu mouw e nipi e niatoku mola, niaku, raja Nebukadnezar; en teakan nikoo, Beltsazar, i lila’ momi wia niaku em penoronna, karengan em baya ne tou sama’ waki keraja’angku se reiy’ mete’u makite’ula em penoronna wia niaku; ta’an nikoo mouw si makawoo, karengan nikoo koo wuta ampit e roh em baya ne dewa kudus!”19Laa o rumedeiy mouw si Daniel e ngaranna Beltsazar, si neiy i kenganga pirala nga edo, eng genang-genangna e mebalisala nisia. Lumila’ mouw si raja: “Beltsazar, te’a mouw e nipi wo em penoronna i ti’i e mebalisala nikoo!” Beltsazar si miningkot: “Tuangku, ma’anouw e nipi i ti’i en tumoro witu si kesaru ni tuangku wo em penoronna witu si kasu’usuk ni tuangku!20Nakana e linoo’ ni tuangku i ti’i, e maawes eng kasela wo eng kaente’, eng kerakekna e mina’ayo mea waki langit wo eng kaloo’an i ka’ayo mea waki minapekasa em bumi, 21e laleiyna-laleiynana eng kewangun wo em bu’ana e meloko-lokon wo witu nisia e wawean kekaanen i wee em baya ne matou-tou, witu em bawa’na wawean se tekapen-tekapen waki padang wo witu em pangana-pangana simala se wara-wara waki reghe-reghesan – 22si tuangku mouw i tu, yon raja, tuangku si minaka’awesola eng kasela wo eng kaente’, eng kewangko’anna e maawes i ka’ayo mea waki langit, wo eng kakuasa’anna e mina’ayo mea waki tempok em bumi!23Tanume e linoo’ ni tuangku raja, nyi’a i yi’i siesa tou tumetayur, siesa tou kudus, timumpami waki langit, kasuatan limila’: Pelenouw e nakana i yi’i wo punengenola sia, ta’an i waya mola en tu’urna witu-witu eng gorem en tana’, kinewa’akesan ampit e rante wesi wo en tambaga, witu e rukut sobor waki padang, wo i waya mola sia kekoseni e leleiydem waki langit wo maka’ato em betengna mewali-wali ampit se tekapen-tekapen waki padang, i ka’ayo pepakenouw en tuana witu nisia i ka’ayo em pitu masa lumangkoiy –24nyi’i mouw em penoronna, ee raja, wo nyi’i mouw eng katenggolan Ni Kasarakek en tanume si tuangku raja: 25tuangku si laa i sere’mi waki elet ne tou wo en tampa paena’an ni tuangku e laa witu nelet ne tekapen-tekapen waki padang; wia si tuang e laa i weela eng kekaanen rukut, tanu wia se sapi, wo si tuangku si laa kekoseni ampit e leleiydem waki langit; wo en tuana mouw e laa paken witu si tuangku i ka’ayo em pitu masa lumangkoiy, i ka’ayo si tuangku maakula, kaa Si Kasarakek si makakuasa witu eng keraja’an nitou wo meela nyi’a wia si seiy si’i kepa’ar-Nala.26Ni’i peila’la tanume e mayala en tu’ur e nakana i ti’i, em penoronna: eng keraja’an ni tuangku e laa mareng tiboiyan ni tuangku e makarengan nu reiy’ mouw si tuangku nu maakula, kaa en Sorga mouw e makapunya kakuasa’an. 27Jadi, ee raja, ma’anouw e ngenge’enge’ku e mekepa’aren wia e nate ni tuangku: i waya momi en tou ni tuangku waki dosa ampit e matuanala eng ka’adilan, wo waki kaselokan ampit e mapa’tola en tongkoupusen witu se tou neiy i kalotoiy; ampit en tuana eng ka’aruiyan ni tuangku e laa i papawee-weela!” 28 Em baya nyi’a i ti’i e minamuali witu si raja Nebukadnezar;2829karengan nu limangkoiy mola e mapulu’ o rua nga sumedot, eng katoroan nisia nu kasuatan mengela-ngelang witu natas e istana ni raja waki Babel, 30lumila’ mouw si raja: “Reiy’ ku’a re’en e ni’itu em Babel kewangko’ i ti’i, e nampit eng kaente’an eng kuasaku wo i wee eng kamulia’an eng kewangko’angku em binangunku mola minamuali kota keraja’an?”31Raja si reiy’pe’ simampet masusuiy, eng katoroan e nesa suara eng kinalinga’ani waki langit: “Wia nikoo neiy i papaloo’o-loo’ola, ee raja Nebukadnezar, kaa eng keraja’an e minera momi waki nikoo; 32nikoo koo laa i sere’mi waki elet ne tou wo en tampa paena’annu e laa waki elet ne tekapen-tekapen waki padang; wia nikoo e laa i weela eng kekaanen rukut tanu wia se sapi; wo en tuana mouw e laa paken witu nikoo i ka’ayo em pitu masa lumangkoiy, i ka’ayo koo nu maakula, kaa Si Kasarakek si makakuasa witu eng keraja’an nitou wo meela nyi’a wia si seiy si’i kepa’ar-Nala!”33Witu e nedo ni’itu i te kangkasi o mamuali mola e lelila’an i ti’i witu si Nebukadnezar, wo nisia si neiy i sere’mi waki elet ne tou wo mekaan rukut tanu se sapi, wo e nouwakna eng kekos kaa e leleiydem waki langit, i ka’ayo em bu’ukna e minelabot tanu em bu’uk ni wara rajawali wo en suluna tanu en sulu ni wara.34Ta’an nu limangkoiy mouw e nedo neiy i tantula, niaku, Nebukadnezar kima’ate waki langit, wo e akal budiku e minarengi kasi wia niaku. Laa o aku lumo’or Si Kasarakek wo minangko’la wo minuliala Si Matou-tou ke’ekel i ti’i, karengan eng kakuasa’an-Na nyi’a mouw eng kakuasa’an e ke’ekel wo eng keraja’an-Na see’ o see’.35Em baya se penduduk em bumi se i papokeiyla apis; Sia si masiwo i ki’it eng kepa’aran-Na witu se bala suraro e langit wo se penduduk em bumi; wo e reiy’la siesa tou tu’u si toro sumede’ e lawas-Na ampit e lumila’ wia-Nisia: “Sapa em pasiwon-Nu?”36Witu e nedo akal budiku e minarengi wia niaku, e minarengi kangkasi wia niaku eng kewangko’an wo eng kamulia’angku i wee eng kemasyhuran eng keraja’angku. Em baya ne mantriku wo em baya ne pemangko’ku se simungkul niaku kasi; niaku ku neiy i warengi wia eng keraja’angku, awes tare eng kamulia’an e lebe wangko’ waki eng kasa ketareanna neiy i weela wia niaku. 37Jadi en teakan niaku, Nebukadnezar, ku lumoo’or, rumakekla wo mamuliala si Raja Sorga, e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon-Na nyi’a mouw e nulit wo e lalan-lalan-Na nyi’a mouw e nadil, wo si makawoo kumumengla nisea se mawinta’tingkeiy.
Chapter 5

1Raja Belsyazar si simiwola sesakeiyan kewangko’ i wee em baya se pemangko’na, esa nga riwu tou eng kelakerna; wo wiut en sinaru ne esa nga riwu tou i ti’i nisia si mengoo-ngoo’ anggor. 2Witu eng kinatoekan e nanggor, Belsyazar si timitahla se tou mali em pakakas mas wo em perak e niedo momi ni Nebukadnezar, ama’na, witu eng gorem em Bait Suci waki Yerusalem, rio si raja wo em baya ne pemangko’na, em baya ne ka’awu wo em baya ne gundik nea se kumoo’mi waki pakakas i ti’i.3Kamurian alinomi em pakakas mas wo em perak i ti’i, e niedomi waki ghorem em Bait Suci, Em bale ni Empung waki Yerusalem, o laa si raja wo em baya ne pemangko’na, em baya ne ka’awu wo em baya ne gundik nea se kimoo’omi waki pakakas i ti’i; 4nisea se makoo’ anggor wo melo’o-lo’or se dewa-dewa mas wo em perak, tambaga, wesi, kayu wo em batu.5Witu e nedo ni’itu kangkasi kaloo’anouw en tetudu’-tetudu’ e lawas ni tou mepatik witu eng kapur eng kedir e istana ni raja, witu en saruan en sesoloan, wo si raja si limoo’ e ru’urna e lawas eng kasuatan mepatik i ti’i. 6O laa si raja si minakera, wo eng genang-genangna e mebalisala nisia; wuku-wuku nakana em pa’ana e minalewea’ wo eng kururna e metetengku’an.7Kamurian maleiy mouw si raja ampit eng kalegu’, rio em baya ne kasa sigha’ en doti, em baya ne tou Kasdim wo em baya ne kasa sigha’ menebo se niali sumaru. Lumila’ mouw si raja wia em baya ne tou sama’ waki Babel i ti’i: “Susur tou si toro maca em patikan i yi’i wo toro makite’ula em penoronna wia niaku, wia nisia e laa i pakela e labung roko’ buwung, wo e lee’na e laa kalongan e rante mas, wo witu eng gorem eng keraja’angku sia si laa makapunya kakuasa’an tanume sitou katelu.”8Ta’an em baya ne tou sama’ waki si raja, se mineiy mouw sumaru, se reiy’ makawoo maca em patikan i ti’i wo reiy’ makawoo makite’ula em penoronna wia si raja. 9Nu reiy’ mouw i tu eng kasa mouw kori’ e nate ni raja Belsyazar wo nisia si minakera; o kangkasi em baya ne pemangko’na se neiy i kalo’osit.10Karengan e lelila’an ni raja wo em baya ne pemangko’na i ti’i o ghumoremouw si permaisuri mea waki ghorem e woang sesakeiyan; lumila’ mouw sia: “Oh raja, ke’ekelouw em patou-touan ni tuangku! Te’a mouw eng genang-genang ni tuangku e mebalisala si tuangku wo te’a mouw makera;11karengan witu eng keraja’an ni tuangku wawean siesa tou si wuta ampit e roh em baya ne dewa kudus! Witu en zaman ni ama’ ni tuangku wawean kina’atoan witu sitou i ti’i eng kelali’iketan, akal budi wo eng hikmat tanu eng hikmat em baya ne dewa. Sia si pinopo mola ni raja Nebukadnezar, ama’ ni tuangku minamuali kapala ne tou-tou makatine’u, em baya ne kasa sigha’ en doti, em baya ne Kasdim, wo em baya ne kasa sigha’ menebo, 12karengan e wia sitou i ti’i eng kina’atoan e roh kasa hebat wo en tine’u wo e akal budi, i ka’ayo si toro tumerangla e nipi, maongka’la eng kapualitan-kapualitan neiy i kakirong wo marenetla e minewewu’utulan, nyi’a i yi’i em bia si Daniel si nginaranala Beltsazar ni raja. Le’osouw en teakan si Daniel si kereten wo sia laa makite’ula em penoronna!”13Laa o alinouw si Daniel sumaru si raja. O mueiy mouw si raja wia si Daniel: “Nikoo ku’a re’en si Daniel i ti’i, si meta’esa’an tou neiy i sea’ si neiy mouw i ateri ni raja, ama’ku, waki tana’ Yehuda? 14Liningaku mola en tanume nikoo, kaa nikoo koo wuta ampit e roh em baya ne dewa, wo kaa wia nikoo kina’atoan eng kasena’an, akal budi wo eng hikmat kasa hebat.15Wia niaku se niali momi se tou-tou sama’, em baya se kasa sigha’ en doti, rio sea maca neiy i patik i yi’i wo makite’ula em penoronna wia niaku, ta’an nisea se reiy’ makawoo lumila’la em penoron e lelila’an iti’i. 16Ta’an e liningaku mola en tanume nikoo, kaa nikoo koo toro meela em penoron wo toro rumenetla eng kawu’utulan. Eng karengan e ni’itu, sa koo toro maca em patikan i ti’i wo toro makite’ula em penoronna wia niaku, takar wia nikoo e laa i pakela e labung roko’ buwung wo witu e lee’mu e laa i kalongla e rante mas, wo wia eng keraja’an i yi’i nikoo koo laa makapunya kakuasa’an tanume sitou katelu.”17Kamurian si daniel si miningkot si raja: “Taangenouw en tetaber ni tuangku, i wee mola en tetaber ni tuangku wia se tou walina! Ta’anouw tuana, niaku ku laa maca em patikan i ti’i i wee si raja wo makite’ula em penoronna wia si tuangku. 18Yon tuangku raja! Empung, Si Kasarakek, si minee mola eng kakuasa’an tanume si raja, kewangko’an, kamulia’an wo eng kerakekan wia si Nebukadnezar, ama’ ni tuangku. 19Wo eng karengan eng kewangko’an e neiy mouw i wee-Nala wia nisia i ti’i, takar meide’ wo kori’ mouw witu nisia se tou-tou waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa; wunu’unna seiy si’i kepa’arnala wo i wayanala matou-tou seiy si’i kepa’arnala, i rakeknala seiy si’i kepa’arnala wo i kumengnala seiy si’i kepa’arnala.20Ta’an eng katoroan nisia nu minamuali rakek ate wo kete kokong, i ka’ayo mawinta’ talous tingkeiy, takar nisia si neiy i ra’araghi waki takhta keraja’anna wo eng kamulia’anna e niedomi waki nisia. 21Sia si neiy i sere’mi waki elet ne tou wo e natena e minamuali masuat tanu e nate ni tekapen, wo en tampa paena’anna em bitu e nelet ne keledai en talun; wia nisia neiy i weela eng kekaanen rukut tanu wia si sapi, wo e nouwakna eng kekos kaa e leleidem waki langit, i ka’ayo sia maakula, kaa si Empung, Si Kasarakek, si makakuasa witu eng keraja’an nitou wo mopo seiy si’i kepa’ar-Nala i wee e reruberan i ti’i.22Ta’an si tuangku, Belsyazar, oki’na, si reiy’ kimumengla en tou, ma’anouw tu’u si tuangku si minete’ula em baya nyi’a i yi’i. 23Tuangku si merakekla en tou witu Si Makua-kuasa waki sorga: em pakakas waki Bait-Na e niali ne tou wia si tuangku, o laa si tuangku ma’an em baya ne pemangko’ ni tuangku, em baya ne ka’awu wo em baya ne gundik ni tuangku se kimoo’o momi anggor waki pakakas i ti’i; tuangku si minelo’o-lo’orola se dewa-dewa perak wo mas, tambaga, wesi, kayu wo em batu, se reiy’ mete’u lumoo’ wo luminga ka’apa mamete’ula, wo reiy’ minuliala ni tuangku si Empung, si rimongkem e nasengan ni tuangku wo metantula e reiy’ sa mina’asa lalan ni tuangku. 24Kaa ni’itu nisia si rimeo e ru’urna e lawas i ti’i wo i patikola em patikan i yi’i.25Takar e nyi’i mouw em patikan neiy i kepatik i ti’i: Mene, mene, tekel ufarsin. 26Wo e nyi’i mouw em penoron e lalila’ani ti’i: Mene: e masa paperenta’an ni taungku e rineken ni Empung wo eng kinawusanola: 27Tekel: tuangku si tinimbang ampit en tetimbangan wo kina’atoan en taleus wure’; 28Peres: keraja’an ni tuangku em pete’en wo i weela wia se tou Media wo Persia.” O laa witu en titah ni Belsyazar i pake mola wia si Daniel e labung roko’ buwung wo witu e lee’na neiy i kalongla e rante mas, wo i pakite’u mola en tanume nisia, kaa witu eng gorem eng keraja’an nisia si laa makapunya kakuasa’an tanume sitou katelu. Witu em bengi ni’itu i te kangkasi kinawunu’anouw si Belsyazar, raja ne tou eng Kasdim i ti’i.29O laa witu en titah ni Belsyazar i pake mola wia si Daniel e labung roko’ buwung wo witu e lee’na neiy i kalongla e rante mas, wo i pakite’u mola en tanume nisia, kaa witu eng gorem eng keraja’an nisia si laa makapunya kakuasa’an tanume sitou katelu. 30Witu em bengi ni’itu i te kangkasi kinawunu’anouw si Belsyazar, raja ne tou eng Kasdim i ti’i. 31Darius, tou e Media, si minaka’ato em paperenta’an eng katoroan nisia nu makaumur enem nga pulu’ o rua nge te’un.
Chapter 6

1Darius, tou e Media, si minaka’ato em paperenta’an eng katoroan nisia nu makaumur enem nga pulu’ o rua nge te’un. 2Laa o mepa’arola si Darius minopo se esa nga atus rua nga pulu’ wakil-wakil ni raja witu eng keraja’anna; nisea se laa i petetampala witu e minapekasa eng keraja’an; 3minawa’la nisea se pinopo kangkasi se telu pejabat rakek, wo si Daniel si meta’esa’an waki se telu tou i ti’i; wia nisea mouw em baya ne wakil-wakil ni raja lewo’ sa reiy’ mee pertanggongan jawab, rio si raja te’a ruginla.4Takar si Daniel i yi’i si limebela em baya ne pejabat rakek wo em baya ne wakil ni raja i ti’i, karengan nisia si makapunya e roh kasa hebat; wo si raja si mekemaksut kaa laa tumampala nisia witu se minapekasa eng keraja’anna. 5Kamurian em baya ne pejabat rakek wo ne wakil ni raja i ti’i se masero e na’ali’ en teture witu si Daniel witu eng kapualitan paperenta’an, ta’an nisea se reiy’ minaka’ato e na’ali’ sapa tu’u ka’apa e nesa kaselokan, karengan nisia si lale’ wo e reiy’la kina’atoan e nesa kapeparan ka’apa e nesa kaselokan wia nisia.6Takar lumila’ mouw se tou-tou i ti’i: “Nikita kita reiy’ laa maka’ato e nesa na’ali en teturean witu si Daniel i yi’i, kacuali witu eng kapualitan e raghesna wia si Empungna!” 7Kamurian mario-riorouw em baya se pejabat rakek wo se wakil ni raja i ti’i sumaru si raja ma’an limila’ wia nisia: “Yon raja Darius, ke’ekelouw em patou-touan ni tuangku!8Em baya ne pejabat rakek eng keraja’an i yi’i, em baya ne makua-kuasa wo ne wakil ni raja, em baya ne mantri wo ne kumbasar se minaasa’anouw, rio i rou’mi satorona e nesa katataapan ni raja wo i tataapla e nesa i pepalouw, rio seiy i te witu en telu nga pulu’ nga endo si ma’ayola em paaleiyen wia si meta’esa’an dewa ka’apa tou kacuali wia si tuangku, ee raja, takar nisia si laa i lawala witu eng gorem eng goa ne singa. 9Eng karengan e ni’itu, ee raja, i rou’ momi em pepalouw i ti’i wo siwonouw e nesa surat perenta e reiy’ mete’u roban, i ki’it e undang-undang ne tou Media wo Persia, e reiy’ mete’u sawuten sumoup.”10Kaa ni’itu si raja Darius si simiwo en surat perenta ampit em pepalouw i ti’i. 11Demi e lininga ni Daniel, kaa en surat perenta i ti’i en siniwo mola, o mea mouw sia waki walena. Witu e ri’irir atasna wawean e nansouw-ansouw neiy i kawuka’ mea waki katoroan e Yerusalem; maka telu esa nga endo sia kimurur masombayang ma’an malo’or si Empungna, tanu eng kenaramen patuanannala.12O laa se tou-tou i ti’i se mario-rior ghimorem wo matola si Daniel si kasuatan masombayang wo maaleiy wia si Empungna.13Kamurian sea sumaru si raja wo mueiyla wia nisia en tanume em pepalouw ni raja: “Reiy’ ku’a re’en si tuangku si rimou’mi e nesa pepalouw, rio susur tou si witu en telu nga pulu’ nga endo si ma’ayola em paaleiyen wia si meta’esa’an dewa ka’apa sitou kacuali wia si tuangku, yon raja, si laa i lawala witu eng gorem eng goa ne singa?” Wingkot ni raja: “Perkara i yi’i en tantu mouw i ki’it e undang-undang ne tou Media wo Persia, e reiy’ mete’u sawuten sumoup.” 14O laa em pokeiy nea wia si raja: “Daniel, si meta’esa’an neiy i sea’mi waki Yehuda, si reiy’ mepadungla si tuangku, ee raja, wo reiy’ mepadungla em pepalouw neiy i rou’mi ni tuangku, ta’an e maka telu esa nga endo sia matotorla en sesombayangenna.”15Nu reiy’ mouw si raja nu limingala eng kapualitan i ti’i, takar kasa tekurouw sia, wo nisia si masero lalan kaa laa mewewayami si Daniel, awes tare i ka’ayo siendo nu ghumorem, sia si me’inakute’ kaa laa metetulung nisia.16Laa o mario-riorouw se tou-tou i ti’i sumaru si raja ma’an limila’ wia nisia: “Kete’uanola, ee raja, kaa i ki’it e undang-undang ne tou Media wo Persia e reiy’la si pepalouw ka’apa katataapan neiy i rou’mi ni raja en toro roban!”17Nu reiy’ mouw i tu raja si minee perenta, laa o edonomi si Daniel wo i lawala waki ghorem eng goa ne singa. Sumusuiy mouw si raja wia si Daniel: “Empungmu si pasempennu ampit eng katentem, Nisia mouw satorona si mayami Nikoo!” 18Takar alinouw e nesa watu wo i reta’la witu en sumana eng goa i ti’i, o laa si raja si mina’il e ni’itu ampit si sesolong wewa’ilna wo ampit se sesolong wewa’il em baya ne pemangko’na, rio witu eng kapualitan ni Daniel e reiy’ siwon em peroba’an sapa-sapa.19Laa o mea mouw si raja waki istanana wo moso mouw sia esa nga wengi-wengian i ti’i; nisia si reiy’ rimeo meiy se mengengibor-mengengibor, wo nisia si reiy’ mete’u katekelan. 20Memo’odope’ kasa eng katoroan em beena mereretikouw, tumo’orouw si raja wo mea ampit e mario-rior waki goa ne singa;21wo eng katoroan nisia nu i ka’ayola tawi eng goa i ti’i, maleiy mouw sia wia si Daniel ampit en suara maka’aripen. Lumila’ mouw sia wia si Daniel: “Daniel, hamba ni Empung matou-tou, Empungmu si pasempennu ampit eng katentem, minakawoo mola Sia mayami nikoo waki se singa-singa i ti’i?” 22O laa em pokeiy ni Daniel wia si raja: “Yon raja, ke’ekelouw em patou-touannu!23Empungku si timoke momi se mala’ikat-Na kaa laa lumikepla en suma ne singa-singa i ti’i, i ka’ayo sea reiy’ simapa-sapala niaku, karengan neiy kaloo’ala niaku ku reiy’ makakaselokan witu en sinaru-Na; ta’an kangkasi e witu si tuangku, ee raja, niaku ku reiy’ timuanala kalewo’an.”24O laa si kasa mepa’a-pa’arouw si raja wo sia mee perenta, rio si Daniel si keongeni waki ghorem eng goa i ti’i, wo e reiy’ kina’atoan pali’ sapa-sapa wia nisia, karengan nisia si ma’eman wia si Empungna. 25Raja si minee perenta, laa o edonouw se tou-tou se timure mola si Daniel wo nisea se neiy i lawala witu eng gorem eng goa ne singa, le’os nisea ka’apa tu’u se oki-oki’ wo se ka’awu-ka’awu nea. E reiy’pe kasi nisea nu i ka’ayo mea waki to’otolan eng goa i ti’i, singa-singa i ti’i se rima’akepola nisea, awes tare rimimu’umukla en duiy-ruiy nea.26Kamurian si raja Darius si minapa’ali en surat wia se tou-tou waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa, se maena’la e minapekasa em bumi, em palingan: “Maawes-waawesouw satorona eng kasejahtera’annu! 27Mewali e nyi’i kumeela perenta, kaa wia e minapekasa eng keraja’an kinuasa’angku se tou se lewo’ sa reiy’ meide’ wo kori’ wia si Empung ni Daniel, karengan Nisia mouw si Empung matou-tou, si ke’ekel i wee eng keure-urena; paperenta’an-Na e reiy’ laa mapuneng wo eng kakuasa’an-Na e reiy’ laa kumawus.28Nisia si mewayala wo matulung, wo masiwola kowa’ wo e mujizat waki langit wo wia em bumi, Nisia si minaya momi si Daniel waki kino’omesan ne singa-singa.” Wo si Daniel i yi’i si makapunya kadudukan rakek witu en zaman em paperenta’an ni Darius wo witu en zaman em paperenta’an ni Koresh, tou em Persia i ti’i.
Chapter 7

1Witu en te’un kasa ketarean em paperenta’an ni Belsyazar, raja Babel, me’ipi mouw si Daniel wo minaka’ato em pineleloo’-pineleloo’ witu en tetekelanna. Laa o i patiknala e nipi i ti’i, wo e nyi’i mouw em barot wangko’na: 2Lumila’ mouw si Daniel, en tuana: “Witu e nendo wengi niaku ku minaka’ato pineleloo’, paloo’ola e nepat reghes waki langit eng kasa minoghela en tasik wangko’, 3wo se epat tekapen wangko’ se limongkoti waki ghorem en tasik, siesa si memange’anan ampit se walina.4Si kasa ketare e rupana en tanu siesa nga ipus singa, wo makapunya kale’ekew ni wara rajawali; niaku ku reiy’ mena’ maloo’ nisia i ka’ayo eng kale’ekewna neiy i kesawuti wo sia ka’adetani waki tana’ wo neiy i taga’la witu e rua ne’a tanu sitou, wo wia nisia neiy i weela e nate ni tou. 5Wo paloo’ola e wawean siesa nga ipus tekapen walina, si karua, rupana en tanu si beruang; sia si rimedeiy witu en siri’na esa nga weka, wo en telu ruiy sela’asak em bitupe’ eng gorem en sumana witu e nelet em ba’angna. Wo en tuana mouw e neiy i lila’la wia nisia: I laa mouw, kumaanouw le’ona lake-laker.6Kamurian o ku lumoo’, paloo’ola siesa nga ipus tekapen walina, rupana en tanu si macang ti’itikan; wawean epat kale’ekew ni wara witu e ru’urna, awes kangkasi si tekapen i ti’i si maka kokong epat, wo wia nisia si wineeanla kakuasa’an. 7Kamurian o ku lumoo’ witu em pineleloo’ em bengi ni’itu, paloo’ola siesa nga ipus tekapen si kaepat, si mepeide-ide’ wo maka hebaten, wo nisia si kasa ente’. Sia si mekewa’ang kasela waki wesi; nisia si malo’omot wo marimu’umukla, wo en tele’una ni’i pele’e-le’ekna ampit e ne’ana; nisia si minamange’anan ampit se reiy’ sa mina’asa tekapen eng kasa ketareanna; awes kangkasi nisia si makasunge e mapulu’.8Kasuatan niaku nu maweela ghenang en sunge-sunge i ti’i, paloo’ola en timoumi witu neletna e nesa sunge walina karintek, i ka’ayo en telu waki sunge-sunge kasa ketareanna i ti’i e minesawut; wo witu en sunge i ti’i em paloo’ola wawean e weren tanu em beren ni tou wo en suma en timingkeiy.9Kasuatan niaku nu reiy’ mena’ maloo’, en takhta-takhta neiy i reta’la, laa o rumuberouw Si Pinakatu’an e Numurna; labung-Na em puti’ tanu en salju wo em bu’uk-Na em beresi tanu em bu’uk ni domba; eng kadera-Na waki layasna e napi ampit em bola-wolana waki e napi mawuaya-wuaya;10e nesa so’oso’an e napi e limentut wo maso’oso’mi waki sinaru-Na; maka esa nga riwu manga riwu-riwu melayanla Nisia, wo maka esa nga laksa manga laksa-laksa se rimedeiy witu en sinaru-Na. Laa o rumuberouw se Majelis Paadilan wo wuka’anouw eng Kaol-kaol.11Niaku ku reiy’ mena’ maloo’ nyi’a, karengan e lelila’an tingkeiy neiy i totorla en sunge i ti’i niaku ku reiy’ mena’ maloo’ nyi’a, i ka’ayo si tekapen i ti’i nu wunu’un, nouwakna em pinunengla wo i sarakanla witu eng gorem e napi menunu. 12O kangkasi eng kakuasa’an ne tekapen-tekapen walina en sinawut, wo eng keurean em patou-touan nea neiy i tantula i ka’ayo witu e nedo wo nedona.13Niaku ku reiy’ mena’ maloo’ witu em pineleloo’ em bengi ni’itu, paloo’ola si mineiy ampit e linaak-linaak waki langit siesa tou tanu sioki’ ni tou; o meiy mouw sia wia Si Pinakatu’an e Numurna i ti’i, wo sia alin mea waki sinaru-Na. 14Laa o i weela wia nisia eng kakuasa’an wo eng kamulia’an wo eng kakuasa’an tanume si raja, takar se tou-tou waki ne reiy’ sa mina’asa bangsa, suku bangsa wo em baasa se lumukar wia nisia. Kakuasa’anna nyi’a mouw eng kakuasa’an ke’ekel, e reiy’ laa mere’i, wo eng keraja’anna nyi’a mouw eng keraja’an e reiy’ laa mapuneng.15Takar niaku, Daniel, mina’arip karengan eng kapualitan i ti’i, wo em pineleloo’-pineleloo’ e linoo’oku i ti’i e minalisala niaku. 16Laa o retenengkula si meta’esa’an tou waki nisea si rimedeiy maname wo ku kumiwee kajelasan tanume em baya nyi’a i ti’i. Takar lumila’ mouw sia wia niaku wo i pakite’una mola wia niaku em penoronna:17Se tekapen-tekapen wangko’ se epat nga ipus i ti’i nyi’a mouw se epat raja se laa modoli waki ghorem em bumi; 18nu reiy’ mouw i tu se tou-tou kudus kapunya’an Ni Kasa rakek se laa maka’ato em paperenta’an, wo nisea se laa tumiboiy em paperenta’an i ti’i i ka’ayo eng keure-urena, awes tare eng ke’ekel eng keure-urena.19O laa niaku ku pa’ar maka’ato kajelasan en tanume se tekapen epat i ti’i, se minememange’anan ampit se reiy’ sa mina’asa tekapen walina, se kasa mekeide’en, ampit em ba’ang wesina wo en sulu tambagana, si malo’omot wo marimu’umukla wo mele’e-le’ek en tele’una ampit e ne’ana; 20wo en tanume e mapulu’ sunge em bitu eng kokongna, wo en tanume en sunge walina, nyi’a i yi’i en sunge makapunya weren wo makapunya suma matingkeiy, en timou i ka’ayo marepu’ mouw en telu sunge, wo e lebe sela e rupana waki sunge-sunge walina.21Wo niaku ku limoo’ en sunge i ti’i e maseke’ mesaru se tou-tou kudus wo kimalala nisea, 22i ka’ayo Si Pinakatu’an e Numurna i ti’i mineiy wo eng ka’adilan e neiy i weela wia se tou-tou kudus eng kapunya’an Ni Kasarakek wo e nedona nu meiy se tou-tou kudus i ti’i se tumiboiy em paperenta’an.23Takar en tuana mouw em pokeiyna: Si tekapen kaepat i ti’i nyi’a mouw eng keraja’an kaepat e laa wia em bumi, e laa memange’an ampit e reiy’ sa mina’asa keraja’an wo e laa nume’enep e minapekasa em bumi, mele’e-le’ek nyi’a wo rumimu’umukla nyi’a. 24E mapulu’ sunge i ti’i nyi’a mouw se mapulu raja se minodoli waki keraja’an i ti’i. Nu reiy’ mouw nisea, si laa modoli siesa raja; sia si minememange’an ampit se raja-raja kasa ketareanna wo laa kumumengla se telu raja.25Sia si laa tumotorla e lelila’an mapero Si Kasarakek, wo laa sumiasa se tou-tou kudus kapunya’an Ni Kasarakek; nisia si me’inakut kaa laa rumoba e nedo wo e nukum, wo nisea se laa i sarakanla witu e lawasna eng keurean e nesa masa wo e rua masa wo esa nga parua masa. 26O laa se Majelis Paadilan se laa rumuber, wo eng kakuasa’an e laa sawuteni waki nisia kaa laa punengen wo kemun i ka’ayo mere’ila.27Takar em paperenta’an, kakuasa’an wo eng kewangko’an waki keraja’an-keraja’an wia em bawa’ e minapekasa e langit e laa i weela wia se tou-tou kudus, umat Ni Kasarakek: paperenta’an nea nyi’a mouw em paperenta’an ke’ekel, wo e reiy’ sa mina’asa kakuasa’an e laa lumukar wo lale’ wia nisea. 28Tuana mouw e nabar i ti’i. Sapa tare niaku, Daniel, eng genang-genangku eng kasa mebalisala niaku, i ka’ayo aku minakera; wo niaku ku kimirong eng kapualitan i ti’i witu eng genangku.”
Chapter 8

1Witu en te’un katelu em paperenta’an ni raja Belsyazar, kaloo’anouw wia niaku, Daniel, e nesa pineleloo’ nu reiy’ mouw eng kinaloo’an wia niaku eng kasa ketareanna i ti’i. 2Niaku ku limoo’ witu em pineleloo’ i ti’i, wo eng kasuatan niaku nu maloo’, niaku ku witu em puri Susan, em baki wilayah Elam, wo niaku ku limoo’ witu em pineleloo’ i ti’i, kaa niaku ku kasuatan witu en temping en so’oso’an Ulai.3Niaku ku kima’atla eng gioku wo lumoo’, paloo’on siesa nga ipus domba raghar si rimedeiy witu en saruan en so’oso’an i ti’i; en sungena e rua wo e rua sunge i ti’i e rakek, ta’an e nesa e lebe rakek ta’an em balina wo e rakek i ti’i en timou mamuri. 4Niaku ku limoo’ si domba raghar i ti’i si simunge mea waki talikuran, mea waki amian, mea waki timu, wo e reiy’la siesa nga ipus tekapen tu’u si taang mesarula nisia, wo e reiy’la si toro mayami waki kuasana; nisia si masiwo eng kepa’a-pa’aran e natena wo mewangko’la en tou.5Ta’an eng kasuatan niaku nu maweela ghenang nyi’a, paloo’on siesa nga ipus membe’ raghar si mineiy waki esa nga weka talikuran, limeasi e minapekasa em bumi ampit e reiy’ lime’ek en tana’; wo si membe’ raghar i ti’i si makapunya e nesa sesunge maka’erangen witu e nelet e rua werenna. 6Sia si mineiy wia si domba raghar e rua sesungena wo si linoo’oku rimedeiy witu en saruan en so’oso’an i ti’i, laa o rumego nisia ampit eng kalela’anna kasa hebat.7Niaku ku limoo’ nisia si timawila si domba raghari ti’i; sia meger, laa o sungenna si domba raghar i ti’i, e rinepu’nala e rua sesungena, wo si domba raghar i ti’i si reiy’ makawoo kaa laa tumaang mesesarula nisia; neiy i pe’epesnala sia mea waki bumi, i pele’e-le’ekna, wo e reiy’la si minayami si domba raghar i ti’i waki kuasana. 8Membe’ raghar i ti’i si kasa mewangko’la en touna, ta’an eng katoroan nisia nu i ka’ayo witu en toka eng kuasana, marepu’ mouw en sunge kasela i ti’i, o laa witu en tampana en timou e nepat sunge maka’erangen, minateperan ampit e nepat werenna e rumereghes waki langit.9Takar waki meta’esa’an en sunge i ti’i e minodol e nesa sunge rintek, e minamuali kasa sela mea waki katoroan timu, mea waki katoroan sedangan wo mea waki katoroan en Tana’ Permai. 10Sia si minasela, awes tare i ka’ayo wia se bala suraro langit, wo waki se bala suraro i ti’i, waki se sumesena’-sumesena’, neiy i ra’araghnami se pirala mineiy wia em bumi, wo i pele’e-le’ekna.11Awes tare witu si Panglima ne bala suraro i ti’i tu’u nisia si minangko’la en touna, wo waki-Nisia se niedona se tetule sesempe susur nendo, wo en tampa-Na kudus neiy i ronga’nala. 12E nesa kabakti’an en siniwola eng kenaramen lewo’ simawelela en tetule susur nendo, kaulitan neiy i tapeknala mea waki bumi, wo sapa tu’u en siwonna, em baya nyi’a e mua’.13Kamurian ku luminga siesa tou kudus masusuiy, wo siesa tou kudus walina si limila’ wia si masusuiy i ti’i: “I ka’ayo pira eng keure paken em pineleloo’ i yi’i, nyi’a i yi’i en tetule susur nendo wo eng kaseremoran e makapunengen, en tampa kudus neiy i sarakan wo se bala suraro se neiy i pele’e-le’ek?” 14Takar sia mingkot: “I ka’ayo lumangkoiy e rua nga riwu telu nga atus mawengindo wo memo’odo, o laa en tampa kudus i ti’i e laa segaya’en witu eng ka’ada’an kenaramen.”15Kasuatan niaku, Daniel, limoo’ em pineleloo’ i ti’i wo me’inakut mesesilighla nyi’a, takar kaloo’anouw siesa tou rimedeiy witu en saruanku, e rupana en tanu siesa tuama; 16wo niaku ku limingami waki uner en so’oso’an Ulai i ti’i en suara ni tou si maaleiy: “Gabriel, siwonouw sitou i yi’i makasilighla em pineleloo’ i ti’i!” 17Laa o meiy mouw sia witu en tampaku rimedeiy, wo eng katoroan nisia nu meiy, i kasenge’ mouw niaku wo i ka’anu neiy i kakepa, laa o sia lumila’ wia niaku: “Pakasilighenouw, oki’ ni tou, kaa em pineleloo’ i ti’i en tanume eng kesampetan e masa!”18Kasuatan nisia nu masusuiy ampit niaku, i ka’anu minawulengouw aku neiy i kakepa mea witu en tana’; ta’an nisia si limeler niaku wo en simiwo niaku rimedeiy sumoup. 19Laa o lumila’ mouw sia: “I pakite’u-Kula wia nikoo sapa e laa mamuali witu eng kesampetan e nupi’ i yi’i, karengan eng kapualitan i ti’i en tanume eng kesampetan en zaman.20Domba raghar si linoo’omu i ti’i, ampit e rua sungena, nyi’a mouw se raja-raja tou Media wo Persia. 21Wo si membe’ raghar makawu’uk ghogho i ti’i nyi’a mouw si raja em banua Yunani, wo en sunge sela em bitu e nelet e rua werenna i ti’i nyi’a mouw si raja kasa ketare.22Wo kaa en sunge i ti’i e minarepu’ wo witu en tampana i ti’i e minodoli e nepat, e makapenoron: e nepat keraja’an e laa modoli waki se bangsa i ti’i, ta’an se reiy’ kaente’ si kasa ketareanna. 23Wo witu eng kesampetan eng keraja’an nea, sakawisa se tou-tou seremor e wuta mouw eng kalewo’anna, takar si laa modol siesa raja ampit eng gio wengi’is wo si sigha’ lume’ekok.24Eng kaente’anna e laa mahebat, ta’an e reiy’ kaente’ si kasa ketareanna, wo nisia si laa mapa eiy eng kapunengan mekeide’en, wo sapa en tuanannala e laa mua’; tou-tou makakuasa se laa punengennala, o kangkasi se umat ne tou kudus. 25Wo eng karengan e akalna, eng kale’ekokan en tuanannala e laa mua’; sia si laa mangko’la en touna witu e natena, wo ampit e reiy’ paara-arapen laker tou se laa punengennala; o kangkasi nisia si laa tumo’or sumu’usuk si Raja ne reiy’ sa mina’sa raja. Ta’an e reiy’ ampit em pasiwo-siwon e lawas ni tou, nisia si laa kemunla.26Sapa tare em pineleloo’ tanume e mawengindo wo memo’odo i ti’i, sapa neiy i lila’la en tanume e ni’itu nyi’a mouw e nulit. Ta’an nikoo, i kirongola em pineleloo’ i ti’i, karengan eng kapualitan i ti’i en tanume e masa rerior em ba’akate’.”27Takar niaku, Daniel, mawedu wo minerara’an pirala nga endo eng keurena; kamurian tumo’orouw aku wo tumuanala kasi e nurusan ni raja. Wo niaku ku neiy i kenganga-nganga en tanume em pineleloo’ i ti’i, ta’an e reiy’ minakasilighla nyi’a.
Chapter 9

1Witu en te’un kasa ketarean em paperenta’an ni Darius, oki’ ni Ahasyweros, waki see’ ne tou Media, si minamuali mouw raja witu eng keraja’an ne tou eng Kasdim, 2witu en te’un kasa ketarean eng keraja’anna i ti’i niaku, Daniel, ku mineela ghenang witu nieruran eng Kaol eng kelakerna en te’un ni’i ki’it e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Yeremia e laa paken witu en tawunan e riberek e Yerusalem, nyi’a i yi’i em pitu nga pulu’ nge te’un.3O laa niaku ku timuyula eng gioku wia si Empung Tuhan kaa laa mesesombayang wo maleiy, kasuatan moso wo makela e roko’ pengasi’ ma’an e riawu. 4Takar niaku ku minaleiy wia si TUHAN, Empungku, wo maaku en dosaku, en tuana: “Oh Tuhan, Empung si kasa wangko’ wo hebat, si timiboiy en Teta’aran wo nupus o lale’ witu nisea se moupusla Nikoo ma’an matiboiy witu em perenta-Mu!5Nikeiy keiy simiwo mola en dosa wo en selok, nikeiy keiy mininta’ mola e lewo’ wo rimangu mola, nikeiy keiy sime’epangomi waki perenta wo e natoran-Nu, 6wo nikeiy keiy reiy’ lale’ wia se hamba-hamba-Mu, em baya ne nabi, se simusuiy mola witu e ngaran-Nu wia se raja-raja meiy, wia se ma’aka-aka – ma’aka-aka meiy, wia se ama’-ama’ meiy wo wia se pakasa’an rakyat em banua.7Oh Tuhan, Nikoo mouw si ulit, ta’an e waarouw keiy meirang tanu wia e nendo i yi’i, nikeiy nu tou-tou Yehuda, penduduk eng kota Yerusalem wo se minapekasa tou Israel, nisea se tawi wo nisea se wa’akat waki e reiy’ sa mina’asa wanua minea wisa Nikoo nu simea’ mola nisea eng karengan nisea se mininta’ murtad witu Nikoo. 8Oh TUHAN, nikeiy, raja-raja meiy, ma’aka-aka – ma’aka-aka meiy wo se ama’-ama’ meiy se waarouw meirang, karengan nikeiy keiy simiwo mola en dosa witu Nikoo.9Witu si Tuhan, Empung meiy, wawean koupusan wo eng ka’ampungan, ma’anouw tu’u keiy rimangu mola witu Nisia, 10wo reiy’ minelelingala en suara ni THAN, Empung meiy, si rimeo nikeiy tumou i ki’it e nukum neiy mouw i wee-Nala wia nikeiy ampit e nieletan em baya ne nabi, se hamba-hamba-Na. 11Pakasa’an ne tou Israel se limangkoiy mola e nukum-Mu wo sime’epang karengan e reiy’ minelelingala en suara-Mu. Kaa ni’itu neiy mouw i toa’la mea witu nikeiy eng kutok wo en tiwa’, neiy i kepatik witu eng kaol Taurat ni Musa, hamba ni Empung i ti’i, karengan nikeiy keiy simiwo mola en dosa witu Nisia.12Wo neiy mouw i tataap-Nala e nuwu’-Na, e neiy i totor-Nala witu nikeiy wo witu se tou-tou se minerenta mola nikeiy, nyi’a i yi’i kaa e laa i eiy-Nala wia nikeiy eng kacilaka’an wangko’, e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali wia em bawa’ em pakasa’an e langit, tanu e waki Yerusalem. 13En tanu neiy i kepatik witu eng kaol Taurat ni Musa, e reiy’ sa mina’asa kacilaka’an i yi’i en timoro mola nikeiy, wo nikeiy keiy reiy’ minaleiy en tongkoupusen ni TUHAN, Empung meiy, ampit e minurikiti waki e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan neiy wo mineela ghenang eng kaulitan e waki-Nikoo. 14Kaa ni’itu si TUHAN si timiro’ ampit eng kacilaka’an i ti’i wo mapa eiy e nyi’a wia nikeiy; karengan si TUHAN, Empung meiy, nyi’a mouw si adil witu e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon en tinuana-Nala, ta’an nikeiy keiy reiy’ minelelingala en suara-Na.15Eng karengan e ni’itu, ee Tuhan, Empung meiy, si minali mola se umat-Mu rimou’mi waki tana’ Mesir ampit e lawas kaente’ wo manginsine’ula e ngaran-Nu, tanu wia e nendo i yi’i, nikeiy keiy simiwo mola en dosa, nikeiy keiy mininta’ mola reiy’ malinga-linga. 16Oh Tuhan, minatoroan ampit en tongkoupusen-Nu, ma’anouw satorona e nupi’ wo eng kaupi’an-Nu e rumou’mi waki Yerusalem, kota-Mu, eng kuntung-Mu kudus; kaa eng karengan en dosa meiy wo eng karengan eng kaselokan ne nene moyang meiy takar e Yerusalem wo se umat-Mu se minamuali mouw walang i wee em baya ne tou se witu esa nga kaledong meiy.17Eng karengan e ni’itu, linganola, ee Empung meiy, en sesombayangen ni hamba-Mu i yi’i wo em paaleiyenna, wo sena’enomi en tampa kudus-Mu e minapunengouw i yi’i ampit eng gio-Mu, en demi si Tuhan nuesa. 18Oh Empungku, i papatoro momi wo linganouw, wuka’anouw em beren-Nu wo loo’onouw eng kapunengan neiy wo eng kota em patotoren ampit e ngaran-Nu, karengan nikeiy keiy mapa’ayola en sesombayangen wo em paaleiyen neiy mea witu en sinaru-Mu e reiy’ timo’otolela witu en jasa-jasa meiy, ta’an en timo’otolela e nupus o rendem-Mu meloko-lokon. 19Oh Tuhan, linganouw! Yon, Tuhan, ampunganola! Oh Tuhan, weeanola ghenang wo minta’ mouw ampit e reiy’ lumodok, eng karengan Nikoo nuesa, si Empungku, karengan eng kota-Mu wo se umat-Mu se tinotor ampit e ngaran-Nu!” Pitu nga pulu’ minaka pitu masa20Eng kasuatan niaku nu masusuiy wo masombayang wo maaku en dosaku wo en dosa ne bangsaku, bangsa Israel, wo mina’ayola witu en sinaru ni TUHAN, Empungku, em paaleiyengku i wee eng kuntung kudus ni Empungku, 21eng kasuatan niaku nu masusuiy witu en sesombayangen, tumewelouw ampit eng karepet mei witu eng katoroangku Gabriel, nisia si linoo’oku mola witu em pineleloo’ kasa ketareanna i ti’i witu e nedo pasempean en tetule nendo mawengindo.22Laa o sia majarla niaku wo sumusuiy ampit niaku: “Daniel, en teakan niaku ku mineiy kaa meiy mewewee akal budi wia nikoo kaa laa makasilighla. 23Eng katoroan nikoo nu muleiy ma’ayola em paaleiyen o rumou’ momi e nesa nuwu’, takar niaku ku mineiy kaa laa makite’ula nyi’a wia nikoo, karengan nikoo koo kasa i koupusla. Jadi weeanola ghenang makale’o-le’os e nuwu’ i ti’i wo weeanola ghenang em pineleloo’ i ti’i!24Pitu nga pulu’ minaka pitu masa e neiy mouw i tataapla witu se bangsamu wo witu eng kotamu kudus, kaa laa meleliongla eng kaseremoran, kaa laa mekekawusla en dosa, kaa laa merere’ila eng kaselokan, kaa laa mapa eiy eng ka’adilan ke’ekel, kaa laa melelekepla em pineleloo’ wo se nabi, wo kaa laa me’isu’la si kasakudus. 25Takar kete’uanola wo pakasilighenola: witu e nendo e nuwu’ i ti’i nu rimou’mi, nyi’a i yi’i kaa e Yerusalem e laa segaya’en wo bangunen sumoup, i ka’ayo witu eng ke’e eiy ni esa tou si ni’isu’la, siesa raja, em bawean pitu maka pitu masa; wo e nenem nga pulu’ o rua minaka pitu masa eng keurena eng kota i ti’i laa bangunen sumoup ampit em pelein wo en saluna, ta’an witu eng keuneran eng kapedisan.26Nu reiy’ mouw e nenem nga pulu’ o rua minaka pitu masa i ti’i si laa i singkirla siesa tou si ni’isu’ mola, e nulitna si reiy’la kaselokanna sapa-sapa. Takar meiy mouw se rakyat niesa raja minunengla eng kota wo en tampa kudus i ti’i, ta’an si raja i ti’i si laa matola e nedo pateanna witu e rano ampuan; wo i ka’ayo witu eng kesampetan en zaman e laa wawean paseke’an wo em papunengan, tanu e neiy mouw i tataapla.27Raja i ti’i si laa sumiwo en teta’aran i ti’i mamuali wuter i wee se laker tou eng keurean esa maka pitu masa. Witu eng keuneran em pitu masa i ti’i sia si laa mapaena’la en tetule rineret wo en tetule kekaanen; wo witu natas eng kale’ekew kawengi’isan e laa meiy e makapunengen, i ka’ayo em papunengan e neiy mouw i tataapla en tumoro si minunengla i ti’i.”
Chapter 10

1Witu en te’un katelu em paperenta’an ni Koresh, raja ne tou Persia, e nesa nuwu’ neiy i papaloo’o-loo’ola wia si Daniel si nginaranan Beltsazar; nuwu’ i ti’i e nulit wo en tanume eng kasusa’an wangko’. Takar em pinakasilighnala e nuwu’ i ti’i wo e wineeannala ghenang em pineleloo’ i ti’i.2Witu e nedo ni’itu niaku, Daniel, mengasi’ telu nga duminggu ledos: 3eng kekaanen sedaap e reiy’ pekaanengku, le’ona wo e nanggor e reiy’ maghoreme witu eng gorem en sumaku wo niaku ku reiy’ masera’ i ka’ayo lumangkoiyla en telu nga duminggu ledos.4Witu e nendo karua nga pulu’ o epat en sumedot kasa ketarean, eng katoroan niaku nu witu en tebir en so’oso’an wangko’, nyi’a i yi’i en so’oso’an Tigris, 5i ka’atkula eng gioku, laa o loo’ongku, paloo’ola siesa tou si limabung e roko’ lenan wo si mineret e mas ufas. 6Nouwakna en tanu em permata Tarsis wo eng giona en tanu en sena’na eng kerap; em berenna en tanu e nobor melaya-layas, lalupa wo e ne’ana en tanu en serengatna en tambaga sinerengat, wo en suara kapatotorna tanu e rungkea’ ne tou kelaker.7Niaku i te, Daniel, ku limoo’ em pineleloo’ i ti’i, ta’an se tou-tou mewali-wali ampit niaku, se reiy’ limoo’ nyi’a; ta’an nisea se tinoro eng kineide’an e wangko’, i ka’ayo sea tumingkas kumirong; 8en tuana mouw niaku nu minena’ maesa-esa en tou. Eng katoroan niaku nu limoo’ em pineleloo’ e wangko’ i ti’i, o mere’i mouw eng kaente’angku; niaku ku kasa minakera, wo e reiy’ mola kasi eng kaente’an wia niaku. 9Laa o kuluminga en suara patotorenna, wo eng katoroan niaku nu liminga en suara patotorenna i ti’i, i ka’anu minawulengouw aku neiy i kakepa ampit eng gioku minea witu en tana’.10Ta’an wawean e nesa lawas en timingkul niaku wo en simiwo niaku timo’or kasuatan kimontoiy witu eng kurur wo e lawasku. 11Pokeiyna wia niaku: “Daniel, nikoo koo tou si’i koupusela, ghenangenola makale’o-le’os e nuwu’ neiyku i lila’la wia nikoo, wo rumedeiy mouw witu e ne’amu, karengan en teakan niaku ku neiy i toke wia nikoo.” Katoroan eng kapualitan i yi’i i lila’nala wia niaku, rumedeiy mouw aku ampit e matenggo’ogho’.12Laa o pokeiyna wia niaku: “Te’a mouw meide’, Daniel, karengan e lininga mola e lelila’annu rengan e nendo kasa ketarean koo minepa’ar kaa laa maka’ato kasilighan wo kaa laa mekekumengla en tou witu en sinaru ni Empungmu, wo niaku ku mineiy eng karengan e lelila’annu i ti’i. 13Ma’aka-aka eng keraja’an ne tou em Persia se rimedeiy rua nga pulu’ o esa nga endo eng keurena mapero niaku; ta’an eng kamurian si Mikhael, si meta’esa’an tou waki se ma’aka-aka – ma’aka-aka kasa kasine’uan, si mineiy tumulung niaku, wo niaku ku timele’ula nisia maname mesaruan ampit se raja-raja ne tou em Persia.14Laa o ku meiy kaa laa mesesiwo nikoo o makasiligh sapa e laa mamuali witu se bangsamu witu e nendo-nendo kasa kesampetan; karengan em pineleloo’ i yi’i kangkasi en tanume e nendo-nendo ni’itu.” 15Eng katoroan i lila’nala eng kapualitan i yi’i wia niaku, i tu’utukkula eng gioku mea witu en tana’ wo niaku ku neiy i kasenge’.16Ta’an e nesa e minasarla sitou en timingkul en sumpingku; laa o wuka’angku en sumaku wo muleiy sumusuiy, pokeiyku wia si rimedeiy witu en sinaruku i ti’i: “Tuangku, eng karengan em pineleloo’ i ti’i niaku ku tinoro eng kerara’an, wo e reiy’ mola kasi eng kaente’an wia niaku. 17Ma’an tu’una aku, hamba ni tuangku i yi’i ku toro sumusuiy ampit si tuangku! Reiy’ ku’a re’en e reiy’ mola kasi kaente’an wia niaku wo e reiy’ mola kasi asengan wia niaku?”18O laa nisia e rupana en tanu sitou si timingkul niaku kasi wo meela niaku kaente’an, 19wo lumila’: “Heiy nikoo si’i koupusela, te’a meide’, sejahtera mouw koo, mamuali mouw ente’, yon, mamuali mouw ente’!” Eng kasuatan nisia nu masusuiy ampit niaku, niaku ku minedam ente’ mouw kasi wo lumila’: “Sumusuiy mouw satorona si tuangku, karengan nikoo koo minee mola niaku kaente’an.”20O laa em pokeiyna: “Mete’u ku’a re’en nikoo, ka’a aku mineiy wia nikoo? Rey mouw ure kasi niaku ku mareng kaa laa sumeke’ ampit si ma’aka-aka ne tou em Persia, wo nu reiy’ mouw niaku nu simapetla ampit nisia, takar si ma’aka-aka ne tou Yunani si laa meiy. 21Ma’anouw tuana, niaku ku laa makite’ula wia nikoo sapa neiy i kepatik witu eng Kaol Kaulitan.
Chapter 11

1tanu eng kasa ketareanna niaku kangkasi ku timeperla nisia kaa laa metetobolela nisia, nyi’a i yi’i witu en te’un kasa ketarean em paperenta’an ni Darius, tou Media i ti’i.” Raja em banua Amian wo si raja em banua Timu 2“Eng karengan e ni’itu, niaku ku laa makite’ula wia nikoo eng kapualitan ulit. Eng kaulitna, se telu raja kasi se laa modoli waki wanua Persia, wo si kaepat si laa maka’ato eng kakaya’an lebe wangko’ waki nisea nu waya, wo sakawisa sia minaente’ mola karengan eng kakaya’anna, sia si laa me’inakut eng kaente-ente’na kaa laa sumu’usul eng keraja’an Yunani.3Kamurian si laa modol siesa raja waraneiy, si laa merenta ampit eng kakuasa’an wangko’ wo laa sumiwo waya’an eng kepa’aranna. 4Ta’an en tare mouw i te sia nu modoli, takar eng keraja’an e laa mapete’ wo i kawete-weteng i ki’it e nepat weren ni rumereghes waki langit, i kawolon reiy’ wia se see’na, wo reiy’ ampit eng kakuasa’an kinapunya’annala; karengan eng keraja’anna e laa rumewa wo mamuali kapunya’an ne tou-tou walina waki se tou-tou i yi’i.5Takar si raja em banua Timu si laa mamuali ente’; ta’an si meta’esa’an waki se panglima-panglimana si laa mamuali lebe ente’ ta’an nisia wo sitou i yi’i si merenta, o laa eng kakuasa’anna e laa mamuali kakuasa’an e wangko’. 6Pirala en te’un kamurian nisea nu rua se laa maasa’an: si keke’ ni raja wanua Timu si laa meiy wia si raja wanua Amian kaa laa sumiwola pinaesa’an. Ta’an si keke’ i ti’i si reiy’ minua’la, o kangkasi se see’na se reiy’ mete’u timaangla: keke’ i ti’i si laa i sarakanla, tuanakan kangkasi se tou-tou minalila nisia, se oki’ neiy i patounala wo se tou kimaweng nisia.7Wo witu e nedo ni’itu e laa tumou e nesa suru esa nge kalat ampit si keke’ i ti’i si sumawelela sitou i ti’i, wo sitou i yi’i si laa moghe maju sumu’usuk se surarao ni raja em banua Amian wo ghumoreme eng kota bentenna, wo nisia si laa minta’ witu nisea wo nisia si laa kumuasa. 8Awes tare se dewa-dewa nea wo se patong-patong tinoa’ nea wo em barang-barang nea maka’arga waki perak wo e mas o siwon e laa i aterna tanume em barang rinemu’ mea waki Mesir, o laa em pirala nge te’un eng keurena nisia si laa mena’ maseke’ masu’usuk si raja em banua Amian. 9Kamurian si raja i yi’i si laa ghumoreme eng keraja’an ni raja em banua Timu, ta’an eng kamurian si mareng mea waki wanuana nuesa.10Kamurian se oki-oki’na se laa tumiro’ kaa laa sumeke’, wo laa moghela kelakerna ne suraro ka’asa’an, o laa si meta’esa’an waki nisea i ti’i si laa moghe maju sumu’usuk nisia, lumi’ikerla wo sumaputi em baya nyi’a tanu e rano ampuan: wo witu e regoan eng karuana nisia si laa ma’ayome waki benten ne kesaruna.11Takar kasa mouw meupi’ si raja em banua Timu i ti’i, laa o maju sumeke’ sumu’usuk si raja em banua Amian, si minoghe mola eng kelakerna ne suraro ka’asa’an wo se suraro ka’asa’an i ti’i se laa i kawolon mea witu e lawas ni kasaruna. 12Nu reiy’ mouw se suraro ka’asa’an i ti’i nu kinemunala, takar e natena e laa sumawa’; ma’anouw tu’u sia minunu’ mola se makalaksa-laksa tou, nisia si reiy’ mouw laa makapunyala kaente’an.13O laa i wee eng karuana si raja em banua Amian i ti’i si laa moghela eng kelakerna ne suraro ka’asa’an, lebe ka’asa’an ta’an se kasa ketarean, wo em pirala nge te’un kamurian, sia si laa moghe maju sumu’usuk nisia ampit se suraro ka’asa’an wo ampit eng kelaker e lelekep em paseke’an.14Witu e nedo ni’itu laker se tou laa tumo’or sumu’usuk si raja em banua Timu; o kangkasi se tou-tou wengi’is waki se bangsamu se laa mangko’la en tou, i ka’ayo em pineleloo’ i ti’i e mamuali pinakaloo’o-loo’ola, ta’an nisea se laa i karo’oros.15Takar si raja em banua Amian i ti’i si laa meiy, rumedeiyla e reen pakepungan wo rumo’obit eng kota makabenten; wo se suraro ne wanua Timu se reiy’ laa mete’u tumaang, o kangkasi se pasukan-pasukan pinelengna mekasa tu’u, yon, e reiy’la sikaente’an sapa tu’u en toro tumaang, 16i ka’ayo si raja rimego nisia si laa sumiwo esa nga kepa’aran e nate, wo e reiy’la siesa tou tu’u si toro tumaang mesesarula nisia; nisia si laa rumuberla en Tana’ Wangun wo e minapekasa nyi’a e laa witu eng gorem eng kakuasa’anna.17kamurian nisia si laa me’inakut kaa laa mekekuasala e minapekasa eng keraja’an ne tou walina i ti’i: sia si laa sumiwola pinaiyonan ampit nisia, wo siesa keke’na si laa i weenala wia nisia kaa laa mekekemula eng keraja’an i ti’i, ta’an e maksutna i ti’i e reiy’ laa mua’ wo e reiy’ laa kumamangla nisia. 18O laa nisia si laa lumengela eng giona witu en tana’-tana’ li’ilik en tasik wo laker e laa ro’obitenna; ta’an siesa panglima si laa mapaena’la em pasero’anna i ti’i, awes tare si laa marengla en sesero’anna i ti’i wia nisia. 19Nu reiy’ mouw i tu sia si laa lumengela eng giona waki kota-kota benten waki wanuana nuesa; ta’an nisia si laa i karo’oros wo i ka’anu wo si reiy’ mouw laa aton kasi.20Sumawelela nisia si laa modoli siesa tou mareo siesa tou mememurut pajak melayanla em beten kasa wangun waki keraja’an i ti’i, ta’an em pirala nga endo kamurian sia si laa punengela, reiy’ kaa eng kaupi’an ka’apa em paseke’an. 21Sumawelela nisia si laa modoli siesa tou reiy’ kasa le’os, si reiy’ maka’ato eng kaorematan ni raja; ta’an ampit e reiy’ pa’ara-arapen nisia si laa meiy rumo’obit eng kadudukan ni raja ampit em pasiwo-siwon wiles. 22Minapekasa suraro se mineiy tumubal se laa i ayurla witu en sinaruna wo kemunla, awes tare kangkasi siesa raja Teta’aran.23Wo waki e nedo nu siniwoala pinaesa’an ampit nisia, sia si laa minta’ em biles, wo nisia si laa maju ampit e mamuali makua-kuasa, ma’anouw tu’u toyo’ se tou-touna. 24Ampit e reiy’ pa’ara-arapen sia si laa ghumoreme en daerah-daerah kasa rewur waki wanua i ti’i, wo tumuanala sapa e reiy’pe’ ma’an mekasa tuananla ne ama’-ama’ wo ne nene moyangna, nyi’a i yi’i maserala eng kinaat wo e rinemu’ wo eng harta witu e nelet ne tou-touna; o kangkasi witu en tampa-tampa makabenten nisia si masiwo siasat, ta’an i wee i te eng kasuatan e nedo.25Ka’ante’an wo eng kaberanianna e laa i papa’atonala sumu’usuk si raja em banua Timu ampit minake se suraro ka’asa’an; wo ma’anouw tu’u si raja em banua Timu i ti’i si laa tumiro’ kaa laa sumeke’ ampit se suraro kasa ka’asa’an wo ente’, sia si reiy’ laa mete’u tumaang, karengan e laa siwoala siasat witu nisia, 26wo se tou-tou se mekaani waki kekaanenna se laa rumewala nisia: surarona se laa i ka’ayur wo laker se touna se laa mate wunu’un. 27wo se rua raja i ti’i se mekemaksut lewo’, wo eng kasuatan nisea nu rimuber mewali-wali witu e nesa meja, nisea se laa metetowoan; ta’an eng kapualitan i ti’i e reiy’ laa mua’, karengan eng kesampetan en zaman i ti’i e reiy’pe’ mina’ayola e nedo neiy i tataapla.28Kamurian sia si laa mareng mea waki wanuana ampit eng kelaker harta, wo e natena e mekemaksut mepepero en Teta’aran Kudus; wo ni’itu en tinuananala, laa o mareng waki wanuana.29Witu e nedo neiy i tataapla sia si laa ghumoreme kangkasi em banua Timu, ta’an eng karuana i yi’i e reiy’ laa masuat ampit eng kasa ketare, 30karengan e laa meiy eng kapal-kapal ne tou eng Kitim sumu’usuk nisia, i ka’ayo i kaliongouw eng kaberanianna. Laa o marengouw sia ampit e nate mesesu’i witu en Teta’aran Kudus wo nisia si laa minta’: nu minarengomi sumoup, sia si laa mapa’atola eng kepadunganna wia nisea se timele’ula en Teta’aran Kudus.31Surarona se laa modoli, nisea se laa sumeremorla en tampa kudus, em benten i ti’i, rume’ila en tetule susur e nendo wo tumaga’la eng kaseremoran makapunengen. 32Wo se tou-tou mawinta’ seremor witu en Teta’aran se laa elurenna i ka’ayo mamurtad ampit e lelila’an-lelila’an wiles; ta’an se umat se makasine’u si Empungna se laa minena-ena’ ente’ wo laa minta’.33Wo se tou-tou sama’ witu e nelet ne umat i ti’i se laa sumiwo laker tou makasiligh, ta’an i wee em pirala nga edo eng keurena nisea se laa i ka’anu eng karengan en santi wo e napi, eng karengan se tinaang wo kinaat. 34Kasuatan nu kima’anu, nisea se laa maka’ato tetulungan oki’ wo laker tou se laa kuma’ampetla en tou wia nisea eng kenaramen towo-towo. 35Esa nga weteng waki se tou-tou sama’ i ti’i se laa i ka’anu, rio ampit en tuana se siwoan peujian, petapisan wo palenasan witu e nelet nea, i ka’ayo witu eng kesampetan en zaman; karengan eng kesampetan en zaman i ti’i e reiy’pe’ mina’ayola e nedo neiy mouw i tataapla.36Raja i ti’i si laa sumiwo esa nga kepa’aran e nate; sia si laa rumakekla wo mangko’la en touna witu se susur empung. O kangkasi witu si Empung si minatasla se reiy’ sa mina’asa empung sia si laa tumotorla e lelila’an-lelila’an kasa reiy’ waar, wo nisia si laa kamangen i ka’ayo eng kesampetan e nupi’ i ti’i; karengan sapa neiy i tataapla e laa mamuali. 37O kangkasi em baya ne empung ne nene moyangna se reiy’ laa padungennala; le’os se paepungen ne tou-tou wewene ka’apa tu’u se empung wisa tu’u kangkasi se reiy’ laa padungennala, karenga witu em baya nyi’a i ti’i sia si laa mangko’la en tou.38Ta’an tanume en sawel em baya nyi’a i ti’i nisia si laa morematela si dewa em benten-benten: si dewa reiy’ kasine’uan ne nene moyangna si laa orematennala ampit e mali mas wo em perak wo em permata wo em barang-barang maka arga. 39Wo nisia si laa minta’ witu em benten-benten e niente’la ampit en tetulungan ni dewa wo’oseiy i ti’i. Seiy si maakula si dewa i yi’i si laa kalokonan eng kaorematan; sia si laa sumiwo nisea mamuali makua-kuasa witu se kelaker tou wo wia nisea e laa i wetengnala en tana’ tanume en tetoro.40Ta’an witu eng kesampetan en zaman si raja em banua Timu si laa sumeke’ ampit nisia, wo si raja em banua Amian i ti’i si laa rumego nisia ampit eng kareta wo se tou-tou mesake-sake kawalo wo ampit eng kelaker kapal; wo nisia si laa ghumoreme em banua-wanua, wo lumi’ikerla wo tumawuni em baya nyi’a tanu e rano ampuan. 41O kangkasi en Tana’ Wangun e laa ghoremennala, wo laker tou se laa i ka’anu; ta’an witu e lawasna e laa i kaliseiy en tana’ Edom, tana’ Moab wo e weteng kasa pe’uku-ukumen waki se bani Amon.42Sia si laa kuma’apang em banua-wanua, wo em banua Mesir e reiy’ laa i kaliseiy. 43Sia si laa kumuasala eng harta benda mas wo em perak wo e reiy’ sa mina’asa barang maka arga ne wanua Mesir, wo se tou Libia ma’an se tou Etiopia se laa kumi’itla nisia.44Ta’an e naba-abar waki esa nga weka sedangan wo waki esa nga weka amian e laa sumenge’la e natena, i ka’ayo sia laa rumou’mii ampit eng kaupi’an wangko’ kaa laa merere’ila wo mepepunengla laker tou. 45Sia si laa rumedeiyla en dasing kewangko’anna witu nelet en tasik wo eng kuntung Wangun eng kudus i ti’i, ta’an eng kamurian sia si laa matola e nedo kepepatena wo e reiy’la siesa tou tu’u si tumulung nisia.”
Chapter 12

1“Witu e nedo ni’itu kangkasi laa modol si Mikhael, si ma’aka-aka wangko’ i ti’i, si laa tumeperla se oki-oki’ ne bangsamu; wo e laa wawean e nesa edo kase’esekan wangko’, tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali rengan wawean se bangsa-bangsa i ka’ayo witu e nedo ni’itu. Ta’an witu e nedo ni’itu se bangsamu se laa i kaliseiy, nyi’a i yi’i seiy i te si kina’atoan e ngaranna neiy i kepatik witu eng Kaol i ti’i. 2Wo laker waki elet ne tou-tou se timekelouw witu eng gorem e riawu tana’, se laa tumo’or, esa nga weteng kaa laa maka’ato em patou-touan ke’ekel, esa nga weteng kaa laa me’anla en sesero’an wo e mekeide’en ke’ekel.3Wo se tou-tou sama’ se laa sumena’ tanu en sena’na en cakrawala, wo timeperola se kelaker tou wia eng kaulitan tanu se sumesena’-sumesena’, tataap i wee eng keure-urena. 4Ta’an nikoo, Daniel, i kirongola e reiy’ sa mina’asa e nuwu’ i ti’i, wo wa’ilenola eng Kaol i ti’i i ka’ayo witu eng kesampetan en zaman; laker tou se laa mesesoisapla nyi’a, wo en tine’u e laa maawes-maawes.”5Eng kamurian niaku, Daniel, limoo’, takar kaloo’anouw rimedeiy se rua tou walina, siesa tou si wia en tebir en so’oso’an esa nga weka wi’in wo si walina si waki tebir en so’oso’an esa nga weka ti’ime. 6Wo siesa tou si minueiy wia si minake roko’ lenan, si witu esa nga weka atas e rano en so’oso’an i ti’i: “Kawisa ku’a re’en eng kapualitan-kapualitan e maka’erangen i yi’i laa kumawus?”7Laa o kuluminga sitou minake e roko’ lenan, si witu esa nga weka atas e rano en so’oso’an i ti’i si timiwa’ demi Nisia si matou-tou ke’ekel, kasuatan minayate e lawas lele’os wo e lawas kawiina mea waki langit : “Esa masa wo e rua masa wo esa nga parua masa; wo nu kimawusouw eng kuasa ne tumeteri em bangsa kudus i ti’i, takar e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan i yi’i e laa lekepen!”8Sapa tare niaku, memang kuliminga eng kapualitan i ti’i, ta’an ku reiy’ makasilighla nyi’a, laa o kumueiy: “Tuangku, sapa ku’a re’en eng kesampetan e reiy’ sa mina’asa kapualitan i yi’i?” 9Ta’an nisia si miningkot: “Mea mouw, Daniel, karengan e nuwu’ i yi’i e laa minena-ena’ neiy i kakirong wo neiy i kewa’il i ka’ayo eng kesampetan en zaman.10Laker tou se laa sucin wo lenasen wo ujin, ta’an se tou reiy’ malinga-linga se laa minta’ e reiy’ malinga-linga; e reiy’ siesa tou tu’u waki se tou reiy’ malinga-linga i ti’i se laa makasilighla nyi’a. 11Rengan neiy i ena’la en tetule susur nendo wo i taga’la se dewa-dewa eng kawengi’isan makapunengen i ti’i e wawean esa nga riwu rua nga atus wo en siouw nga pulu’ nga endo.12Ma’aruiyola sitou si tataap mengena-ngena’ wo si ma’ayo esa nga riwu telu nga atus telu nga pulu’ o lima nga endo. 13Ta’an nikoo, mea mouw i ka’ayo i ka’ayomi eng kesampetan en zaman, wo nikoo koo laa lumo’or, wo laa tumo’or kaa laa maka’ato em betengmu witu eng kare’ian en zaman.”

Hosea

Chapter 1

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Hosea bin Beeri witu en zaman ni Uzia, Yotam, Ahas wo ni Hizkia, raja-raja Yehuda, wo witu en zaman ni Yerobeam bin Yoas, raja Israel. Me’urang ni Hosea tanume eng gambaran ne Israel se reiy’ lale’ 2Eng katoroan si TUHAN nu muleiy masusuiy ampit e nieletan ni Hosea, o mee mouw nuwu’ Sia wia si Hosea: “Mea mouw, kawengenola siesa wewene sa’amek wo i papaurangola se oki-oki’ sa’amek, karengan em banua i yi’i se mesa’amek kahebat ampit timaburimla si TUHAN.”3Takar mea mouw sia wo kumawengla si Gomer binti Diblaim, laa o gumandongouw si wewene i ti’i wo tumimea’la i wee nisia siesa oki’ tuama. 4Kamurian o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Hosea: “Weeanouw ngaran Yizreel wia sioki’ i ti’i, karengan e noki’pe’ edo kasi takar niaku ku laa mukum se me’urang ni Yehu karengan e nutang raa’ ni Yizreel wo Niaku ku laa kumawusla em paperenta’an ne kaum Israel. 5Takar witu e nedo ni’itu Niaku ku laa rumepu’la em borang em pana ni Israel waki kewong Yizreel.”6O laa si wewene i ti’i si gimandong kasi wo tumimea’la siesa oki’ wewene. O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si Hosea: “Weeanouw ngaran Lo-Ruhama wia si oki’ i ti’i, karengan Niaku ku reiy’ mouw laa moupusla kasi se kaum Israel, wo kasa reiy’ laa mampungela nisea. 7Ta’an Niaku ku laa moupusela se kaum Yehuda wo lumawirla nisea demi si TUHAN, Empung nea. Niaku ku laa lumawirla nisea reiy’ ampit em pana ka’apa en santi, ampit em pakakas i paseke’ ka’apa ampit ne kawalo wo se tou-tou mesake-sake kawalo.”8Nu reiy’ mouw e rimeiy’la toto’ si Lo-Ruhama, gumandongouw kasi si wewene i ti’i wo tumimea’la siesa oki’ tuama. 9Laa o mee mouw nuwu’ Sia: “Weeanouw ngaran Lo-Ami wia sioki’ i ti’i, karengan nikouw i yi’i kouw reiy’ umat-Ku wo Niaku i yi’i ku reiy’ Empungmu.” En ta’ar tanume eng kelawiran10Ta’an ee sangari, eng kelakerna ne tou Israel se laa tanu e neris en tasik, se reiy’ mete’u ukuren wo reiy’ mete’u rekenen. Wo waki tampa witu e wisa ni’i peila’la wia nisea: “Nikouw i yi’i kouw reiy’ umat-Ku,” e laa i lila’la wia nisea: “Oki-oki’ ni Empung matou-tou.” 11Tou Yehuda wo se tou Israel se laa merur mewali-wali wo laa mopola i wee nisea siesa ma’aka-aka, o laa nisea se laa rumuberla em banua i yi’i, karengan em bangko’ e nendo Yizreel i ti’i.
Chapter 2

1I lila’ mola wia se patuari-patuarimu tuama: “Ami!” wo wia se patuari-patuarimu wewene: “Ruhama!”2“I rapotola si ina’mu, i rapotola, karengan nisia si reiy’ tu’awewene-Ku, wo Niaku i yi’i ku reiy’ tu’atuamana; ma’anouw i wa’akatnala en sa’amekna waki giona, wo em pesa’amekanna waki elet em bu’ana em be’ewerna, 3rio te’a Aku mangkulela e labungna i ka’ayo sia poteiy, wo mayala nisia tanu witu e nendo nisia nu neiy i patoumi, sumiwo nisia tanu em padang gurun, wo sumiwo nisia tanu en tana’ pera, laa o mayala nisia mate kare’oan.4En tanume se oki-oki’na, Niaku ku reiy’ moupusela nisea, karengan nisea nyi’a mouw se oki-oki’ sa’amek. 5Karengan si ina’ nea si minamuali mouw sa’amek; sia si gimandong nisea si mininta’ mouw e reiy’ waar. Karengan nisia si limila’: Niaku ku pa’ar mekeki’itla em baya se i koupuseku, se minee roti wo e rano kumoo’ku, wu’uk ni domba wo e roko’ lenanku, lana wo eng kekoo’ongku.6Kaa ni’itu, eng kaulitna, Niaku ku laa sumemper e lalanna ampit en tetune-tetune, wo rumedeiyla e rereen beton kumurung nisia, i ka’ayo sia reiy’ mete’u matola e lalanna. 7Sia si laa mekeki’it em baya se i koupusena, ta’an si reiy’ laa ma’ayola nisea; sia si laa sumero nisea, ta’an si reiy’ minaatoan ampit nisea. Takar nisia si laa lumila’: Niaku ku laa mareng sumoup wia si tu’atuamaku kasa ketare, karengan e nedo ni’itu niaku ku lebe aruiy ta’an en teakan.8Ta’an nisia si reiy’ minawena’as kaa Niaku mouw si minee wia nisia eng gandum, nanggor wo e lana, wo si minepelaker i wee nisia em perak wo e mas en siniwo nea minamuali patong Baal. 9Kaa ni’itu Niaku ku laa medomi sumoup eng gandum-Ku witu e masana wo e nanggor-Ku witu e norasna, wo laa kumaat e roko’ wu’uk ni domba wo e roko’ lenan-Ku e lewo’ sa reiy’ tumutuwla e nauratna.10Wo en teakan, Niaku ku laa mongka’la e mekeirangenna, witu en saruan em beren em baya ne i koupusena, wo siesa tou tu’u si reiy’ laa mayami nisia waki lawas-Ku. 11Niaku ku laa mapaena’la e reiy’ sa mina’asa kelaya-laya’anna, e nendo wangko’na, en sumedot weruna wo e nendo Sabatna wo e reiy’ sa mina’asa em pelesirna.12Niaku ku laa munengla e nakana e nanggorna wo e nakana arana, en tanume nyi’a e neiy i lila’nala: em baya nyi’a i yi’i neiy i wee wia niaku, neiy i taberla em baya ne i koupuseku wia niaku! Niaku ku laa sumiwo nyi’a mamuali talun, wo se tekapen-tekapen waki padang se laa kumaan nyi’a ma’apu. 13Wo Niaku ku laa mukum nisia karengan e nendo-nendo eng katoroan nisia nu timunu en tetule i wee em baya se Baal, limo’or ampit se karabu-karabuna wo se kulalona, wo maki’itla em baya se i koupusena wo limiurla Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.14“Kaa ni’itu, eng kaulitna, Niaku i yi’i ku laa melur nisia, wo mali nisia mea waki padang gurun, wo sumusuiy mapalomponla e natena. 15Niaku ku laa meemi wia niasia e numa anggorna maname, wo sumiwo eng kewong Akhor mamuali pepalen paarapan. Takar nisia si laa meela en tou maname tanu witu e masa mudana, tanu e nedo nisia nu minae rimou’mi waki tana’ Mesir.16Takar witu e nedo ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, nikoo koo laa kumeret Niaku: Tu’atuamaku, wo reiy’ mouw kasi kumeret Niaku: Baalku! 17O laa Niaku ku laa ma’akati e ngaran em baya ne Baal waki sumamu, takar e ngaran nea e reiy’ mouw kasi totoren.18Niaku ku laa ma’akes en teta’aran i wee nikoo witu e nedo ni’itu ampit se tekapen-tekapen waki padang wo ampit se wara-wara waki reghe-reghesan, wo se tekapen-tekapen maoyouw wia en saruan em bumi; Niaku ku laa rume’imi em borang em pana, en santi wo em pakakas i paseke’ waki wanua, wo laa sumiwo nikoo ghumoleiy ampit eng kalenerna.19Niaku ku laa sumiwola nikoo ka’awu-Ku i wee eng keure-urena wo Niaku ku laa sumiwola nikoo ka’awu-Ku witu eng ka’adilan wo eng kaulitan, witu e nupus o lale’ wo e nupus o rendem. 20Niaku ku laa sumiwola nikoo ka’awu-Ku witu eng kelale’an, i ka’ayo koo laa sumine’u si TUHAN.21Takar witu e nedo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa lumingala e langit, wo e langit e laa lumingala em bumi. 22Bumi e laa lumingala eng gandum, nanggor wo e lana, wo nisea i yi’i se laa lumingala si Yizreel.23Niaku ku laa kumerorla nisia i wee-Niaku wia em bumi, wo laa moupusela si Lo-Ruhama, wo Niaku ku limila’ wia si Lo-Ami: Umat-Ku koo! Wo nisia si laa lumila’: Empungku!”
Chapter 3

1O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Mea mouw kasi, i koupusola si wewene pa’ar mesa’amek wo masiwo en sa’amek, tanu si TUHAN kangkasi nu moupusela se tou Israel, ma’anouw tu’u sea limenge wia se empung-empung walina wo mepa’arla eng kukis kismis.” 2O laa ku tumeles nisia i wee niaku ampit e wewear mapulu’ o lima syikal perak wo e nesa o nesa nga parua homer jelai. 3Niaku ku limila’ wia nisia: “Ure koo lewo’ sa reiy’ mena’ wia niaku ampit e reiy’ suma’amek wo ampit e reiy’ mamuali kapunya’an ni esa tuama; o kangkasi niaku i yi’i ku reiy’ laa maesala nouwak ampit nikoo.”4Karengan ure se tou Israel laa mena’ ampit e reiy’la si raja, rereiy’la ma’aka-aka, rereiy’la tetule, rereiy’la tugu berhala wo rereiy’la efod wo terafim. 5Nu reiy’ mouw i tu se tou Israel se laa murikit wo laa sumero si TUHAN, Empung nea, wo si Daud, raja nea. Nisea se laa meiy ampit e matenggo’ogho’ wia si TUHAN wo witu eng kale’osan-Na witu e nendo-nendo kesampetan.
Chapter 4

1Linganouw e nuwu’ ni TUHAN, heiy tou israel, karengan si TUHAN si makapunya perkara ampit se penduduk em banua i yi’i, karengan e reiy’la kelale’an wo reiy’la upus, wo reiy’la pasine’uala si Empung wia em banua i yi’i. 2Ta’an i te makutok, matowo, mawunu’, marongkit, masiwo en sa’amek, matuanala eng kawengi’isan wo em patoa’an raa’.3Kaa ni’itu em banua i yi’i e laa mengasi’, wo se minapekasa pendudukna se laa tumekur; o kangkasi se tekapen-tekapen waki padang wo se wara-wara waki reghe-reghesan, awes tare se sera’-sera’ waki tasik se laa mate mapuneng.4Ta’an i te te’a mouw wawean tou si rumapot, wo te’a mouw wawean tou tumogor, karengan witu nikoo mouw e rerapot-Ku i ti’i, heiy imam! 5Nikoo koo laa i kare’esok i ka’anu witu e nendo oat, o kangkasi se nabi se laa i kare’esok i ka’anu mewali-wali nikoo witu e nendo wengi; wo Niaku ku laa munengla si ina’mu.6Umatku se mapuneng karengan reiy’ sumine’u si Empung; karengan nikoo mouw si simede’ em papasine’uan i ti’i takar Niaku ku simede’ nikoo mamuali imam-Ku; wo karengan nikoo koo limiurla en teturu’ ni Empungmu, takar Niaku kangkasi ku laa lumiurla seoki-oki’mu. 7Maka awesla eng kelaker nea, maka berdosala sea wia-Niaku, eng kamulia’an nea e laa-Ku to’oran ampit eng kahina’an.8Nisea se maka’ato wene’ waki dosa ne umat-Ku wo maarapla se umat-Ku i ti’i sumiwo en selok. 9Takar tanu e nasib ne rakyat en tuana mouw e nasib ni imam: Niaku ku laa mukum nisia karengan e winta’-winta’na wo Niaku ku laa sumuli’la em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna wia nisia.10Nisea se laa kumaan, ta’an se reiy’ mawesu, nisea se laa suma’amek, ta’an reiy’ melaker, karengan nisea se timele’u mola si TUHAN kaa laa tumiboiy wia en sa’amek.11E nanggor wo e ranona nanggor e makaliongen eng kaketeran maghenang. 12Umat-Ku se mawueiy wia siakana, wo em bulu’na e laa makite’u wia nisia, karengan e roh pesa’amekan en sumeipla nisea, wo nisea se sima’amek timele’ula si Empung nea.13Nisea se mapasempela en tetule waki toka eng kuntung-kuntung wo matunu en tetule waki atas eng kakenturan-kakenturan, witu e wawa’ e nakana wangko’ wo nakana eng hawar wo e nakana rirung, karengan en teterunganna e leos. Ni’itu mouw eng karenganna se oki-oki’mu wewene se masiwo en sa’amek wo se manuang-manuangmu wewene se mesa’amek. 14Niaku ku reiy’ laa mukum se oki-oki wewenemu ma’anouw tu’u sea masiwo en sa’amek, ka’apa se manuang-manuangmu wewene, ma’anouw tu’u sea mesa’amek; karengan nisea nuesa se simea’la en tou mewali-wali ampit se wewene-wewene sa’amek wo minapasempela tetule mewali-wali ampit se sumesa’amek-semesa’amek lukar, wo se umat reiy’ makakasilighan se laa rumewa.15Sa nikoo i yi’i koo masiwo en sa’amek, heiy Israel, te’a mouw si Yehuda i kaki’it simelok! Te’a mouw me’a waki Gilgal, wo te’a mouw melelongkot waki Bet-Awen, wo te’a mouw metetiwa’: “Demi si TUHAN matou-tou!” 16Karengan si Israel si kete watu tanu si sapi kete watu, ma’an tu’una en teakan si TUHAN si rumawirla nisea, tanu se domba waki pelein?17Efraim si minaasa’an ampit se berhala-berhala, i waya mola sia! 18Pinaesa’an em baya ne tetoeken! nisea se simarakanla en tou kasa makauli-ulit wia em pesa’amekan; nisea se lebe moupusla eng kahina’an ta’an eng kemasyuran nea. 19Reghes e timutuwi nisea witu eng kale’ekew-kale’ekewna, wo nisea se laa maka’ato e nirang karengan se tetule-tetule nea.
Chapter 5

1Linganouw e nyi’i, heiy em baya ne imam, weeanola ghenang, heiy kaum Israel, wo i ta’anouw en talinga, heiy me’urang ni raja! Karengan en tanume nikouw mouw em peukuman i ti’i, karengan nikouw kouw minamuali mouw pure’eket i wee e Mizpa, wo tetempang neiy i welarla waki atas eng kuntung Tabor, 2wo em po’opot kina’arut waki kewong Sitim, takar Niaku i yi’i ku laa sumiasa nisea nu pekasana.3Niaku i yi’i ku sumine’u si Efraim, wo se Israel se reiy’ neiy i kakirong i wee-Niaku, karengan nikoo koo simiwo mouw en sa’amek, heiy Efraim; wo se Israel se simeremorola en tou. 4Em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea e reiy’ miniyonla nisea murikit wia si Empung nea, karengan e roh pesa’amekan em bitu e nelet nea, wo nisea se reiy’ sumine’u si TUHAN.5Katingkeiyan ne Israel e minamuali sairi witu en touna nuesa; Efraim si laa i karo’oros i ka’anu kaa eng kaselokanna nuesa, wo mewali-wali nisea kangkasi e Yehuda. 6Ampit en tetule membe’ domba wo se lembu sapina nisea se laa mea kaa laa mesesero si TUHAN, ta’an se reiy’ laa matola Nisia; Nisia si kimeongomi en tou waki nisea. 7Nisea se sime’epangouw witu si TUHAN, karengan nisea se minapaurangola se oki-oki’ reiy’ sah; en teakan si mememuneng si laa kumaan ma’apu nisea wo em penguma’an nea. Israel si masero tetulungan wisa-wisa i te ta’an e reiy’ sipenoron8Sengonouw en sesebungen waki Gibea, wo e nafiri waki Rama. Rumekeiy mouw waki Bet-Awen, tumenggo’ogho’ mouw, heiy Benyamin! 9Efraim si laa mamuali rese, witu e nendo peukuman; en tanume se suku-suku Israel Niaku ku mapakite’u sapa en tantu.10Em baya ne pamuka-muka ne Yehuda nyi’a mouw se tanu se tou-tou mase’ese’ em paakaran; mea witu natas nea e laa-Ku i toa’la eng kaupi’ang-Ku tanu en dano. 11Efraim si neiy i kalotoiy, rinimu’umukla e nukuman, karengan nisia si kimete kaa laa kumelang maki’itla e reiy’ sipenoron.12Kaa ni’itu Niaku i yi’i ku laa tanu se wu’uwuk i wee si Efraim wo tanu se witek i wee se kaum Yehuda. 13Eng katoroan si Efraim nu limoo’ e rumarana, wo si Yehuda nu limoo’ eng kupesna, takar mea mouw si Efraim minea waki asyur wo tumoke tou wia si Raja “Wangko” ta’an nisia tu’u si reiy’ mete’u lume’osla nikouw wo reiy’ mete’u merere’ila eng kupes i ti’i waki nikoo.14Karengan Niaku i yi’i ku tanu si singa i wee si Efraim, wo tanu si singa muda i wee se kaum Yehuda, Niaku, Niaku i yi’i ku laa ruma’akep, laa o mea, Niaku ku laa tumager wo e reiy’la si mayala. 15Niaku ku laa mea mareng waki tampa-Ku, i ka’ayo sea maaku simelok wo sumero eng gio-Ku. Witu eng kase’esekanna nisea se laa lumelo Niaku:
Chapter 6

1“Meiy, kita laa mareng wia si TUHAN, karengan Nisia mouw si rima’akepola wo si laa lume’osla nikita, si minewe mola wo si laa sumalipupu nikita 2Nisia si laa tumoula nikita nu reiy’ mouw e rua nga endo, witu e nendo katelu Sia si laa tumo’orla nikita, wo nikita ta laa tumou witu en sinaru-Na. 3Meiy mouw kita sumine’u wo me’inakut makauli-ulit sumine’u si TUHAN; Sia si tantu modol tanu em beena, Sia si laa meiy wia nikita tanu e naro, tanu e naro witu eng kesampetan e noras e maweemi rano em bumi.”4Sapa ku’a re’en e laa-Ku tuananla wia nikoo, heiy Yehuda? E nupus lale’mu tanu en semu memo’odo, wo tanu e leleiydem limiong memo’odope’ kasa. 5Kaa ni’itu Niaku ku rimimu’umukola nisea ampit e nieletan ne nabi-nabi, Niaku ku minunu’ mola nisea ampit e lelila’an en suma-Ku, wo e nukum-Ku e rimou’mi tanu en sena’.6Karengan Niaku ku mepa’arla e nupus o lale’, wo reiy’ en tetule rineret, wo mepa’arla em pasine’uala si Empung, lumebela ta’an en tetule-tetule tinunu. 7Ta’an nisea i ti’i se kime’angola en teta’aran waki Adam, maname nisea se sime’epangola witu Niaku.8Gilead nyi’a mouw eng kota em baya ne lumelewo’, wuta ampit e nenus raa’. 9Tanu se rambangan mapontar tuana mouw em paasa-asa’an em baya ne imam; nisea se mawunu’ waki lalan mengea waki Sikhem, e nulit, nisea se matuanala em pasiwo-siwon kewur.10Witu e nelet ne kaum Israel e linoo’o-Ku mola eng kapualitan-kapualitan mekeide’en; maname wawean si Efraim mesa’amek wo si Israel si simeremorola en tou. 11O kangkasi i wee nikoo, heiy Yehuda, neiy mouw i tantula em peupu’an: Sakawisa Aku sumegaya’la eng ka’ada’an ne umat-Ku,
Chapter 7

1sakawisa Aku lume’osla si Israel, takar i kaongka’ mouw eng kaselokan ni Efraim wo eng kalewo’an-kalewo’an ni Samaria: karengan nisea se timuanala em pale’ekokan: rongkit si timubal ghimorem, rambangan se mekaat witu luar. 2Wo e reiy’ kinaghenangan nea kaa Niaku ku maghenang e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an nea. En teakan tu’u em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea eng kimepung nisea, em baya nyi’a em bitu en sinaru eng gio-Ku. Dosa ni Israel witu en supu agama wo eng kanegara’an3Nisea se minangimpa’arla si raja ampit eng kalewo’an nea, wo em baya ne pamuka-muka ampit eng katowoan nea. 4Minapekasana nisea se tou-tou masiwo en sa’amek, nasarla e nawu reramporan e melayas mapawee-wee, eng katoroan si tumetunu roti nu mena’ maselala e napina, eng kasuatan nisia nu maro’omes e adonan i ka’ayo simegha kaa e ragi. 5Witu em pelesir ni raja ta nisea se simiwo minerara’an em baya se pamuka-muka ampit e nanggor mekenanaren; sia si minaasa’an ampit em baya ne sumesero’.6Em batin nea en tanu e napi reramporan; nate nea e melaya-layas; esa nga wengi-wengian e nupi’ nea e minompas, witu e nendo memo’odo e lumayas sumoup tanu e napi masila’. 7Nisea nu waya se pasu’ mouw tanu e nawu reramporan, wo kumaan mina’apu em baya ne akim nea. Em baya ne raja nea se minate mouw, e reiy’la siesa tou witu e nelet nea si minaleiy wia-Niaku.8Efraim si simewokla en touna witu e nelet ne bangsa-bangsa, Efraim si minamuali mouw roti tabuleleng e reiy’ winiling. 9Tou-tou luar se kimaan mina’apu eng kaente’anna, ta’an nisia nuesa si reiy’ minete’ula nyi’a; o kangkasi nisia si lakerouw wu’uk puti’, ta’an nisia nuesa si reiy’ minete’ula nyi’a.10Katingkeiyan ni Israel e minamuali sairi witu en touna, ta’anouw nisea se reiy’ minurikit wia si TUHAN, Empung nea, wo reiy’ simero Nisia ma’anouw tu’u em baya nyi’a i yi’i. 11Efraim si minamuali mouw pombo we’engel, reiy’ siakal, ampit kimeret wia si Mesir, ampit minea wia si Asyur.12Sakawisa sea mea, Niaku ku laa mitare em pure’eket-Ku witu natas nea; Niaku ku laa tumumpami nisea tanu se wara-wara waki reghe-reghesan, Niaku ku laa sumiasa nisea karengan eng kalewo’an-kalewo’an nea. 13Cilaka mouw sea, karengan nisea se timingkasi en tou waki-Niaku! Mapunengouw sea, karengan nisea se rimangu witu Niaku! Niaku i yi’i ku pa’ar metetubuus nisea, ta’an nisea se timowo witu Niaku.14E naleiy nea wia-Niaku e reiy’ kimaluari waki atena, ta’an nisea se ma’arip witu en tetekelan nea. Nisea se minenori-nori’ en tou karengan eng gandum wo e nanggor, wo nisea se rimangu witu Niaku. 15Ma’anouw tu’u Niaku ku limati mola wo minente’la e lalupa-lalupa nea, ta’anouw nisea se timiro’ eng kalewo’an witu Niaku.16Nisea se minurikit wia si Baal, nisea nyi’a mouw se tanu em borang le’ekok; pamuka-muka – pamuka-muka nea se laa mate kaa en santi karengan eng kapasusuiy nea eng kekasar. Nyi’i mouw e laa mamuali sesero’an wia nisea waki tana’ Mesir.
Chapter 8

1Sengonouw en sesebungen! Regoan e nasar si rajawali witu em bale ni TUHAN! Eng karengan nisea se kime’angola en teta’arang-Ku wo mina reiy’ mouw malinga-linga witu en teturu’-Ku 2Wia-Niaku sea mengale-ngaleiy: “Oh Empungku, nikeiy, Israel makasine’u Nikoo!” 3Israel si simede’ mola e le’os – ma’anouw si kesaru si kumi’it nisia!4Nisea se minopo mola raja, ta’an reiy’ ampit e ni’iyonang-Ku; nisea se minopo pamuka-muka, ta’an ampit e reiy’ kinete’uang-Ku. Waki e mas wo em perakna sea simiwo se berhala-berhala i wee en touna nuesa, i ka’ayo sea re’inla. 5Niaku ku sumede’ sioki’ ni sapimu, heiy Samaria; nupi’-Ku e melayas witu nisea! I ka’ayo pirala eng keure e reiy’ mete’u sucin,6tou-tou Israel i ti’i? Ni’itu en siniwo ni meneniwo, wo e ni’itu e reiy’ Empung! E nulit, si laa makemu sioki’ ni sapi Samaria i ti’i! 7Karengan nisea se kimeror e reghes, takar nisea se laa mupu’ e ma’edo lewo’; eng gandum reiy’pe’ kimunir e rereiy’la wia nisea; en tanemen-tanemen i ti’i e reiy’ minua’la topong; wo sa mee wua’na, takar se tou-tou walina se nume’enep nyi’a.8Israel si line’ouw mouw; en teakan nisea i ti’i se witu e nelet ne bangsa-bangsa se tanu em barang e reiy’ kepa’arla ne tou. 9Karengan nisea se minea mouw waki Asyur, e nasarla si keledai en talun si timewala en tou; Efraim si minemete-metengola en tetaber e rendem. 10Ma’anouw tu’u sea minemete-meteng en tetaber i ti’i witu e nelet ne bangsa-bangsa, en teakan i yi’i Niaku ku laa merurla nisea, wo e reiy’ mouw ure kasi nisea se laa mena’ meisu’la si raja wo em baya ne pamuka-muka.11E nulit, Efraim si minepelakerola e mezbah; e mezbah-mezbah i ti’i en simiwo nisea makadosa. 12Ma’anouw tu’u Kumatikla i wee nisia kelakerna en teturu’-Ku, ni’itu ni’i papokeiy neala tanume e nesa reiy’ kasine’uan.13Nisea se meupusela en tetule rineret; nisea se minapasempela e le’ona wo mekaan nyi’a; ta’an si TUHAN si reiy’mepa’ar wia nisea. En teakan Nisia si laa ghumenang eng kaselokan nea wo laa mukum en dosa nea; nisea se lewo’ sa reiy’ mareng mea waki Mesir! 14Israel si limiurola si Simiwo nisia wo rimedeiy mola e istana-istana; Yehuda si minepelakerola eng kota-kota makarereen; ta’an Nikau ku laa mayala e napi witu eng gorem eng kota-kota nea, i ka’ayo em puri nea eng kaanen ma’apu.
Chapter 9

1Te’a mouw mepa’a-pa’ar, heiy Israel! Te’a mouw merio-rio tanu se bangsa-bangsa! Karengan nikoo koo simiwo mola en sa’amek ampit timele’ula si Empungmu, nikoo koo mineupusola en tetoro sa’amek waki e reiy’ sa mina’asa tampa pakusuan eng gandum. 2En tampa pakusuan eng gandum wo en tampa papuusan e nanggor e reiy’ laa mee nisea kumaan, wo e nanggor e laa moki’la ghenang nisea.3Nisea se reiy’ laa minena-ena’ mena’ witu en tana’ ni TUHAN, ta’an si Efraim si lewo’ sa reiy’ mareng mea waki Mesir, wo waki Asyur nisea se laa kumaan eng kekanen makari’irisen. 4Nisea se reiy’ laa mapasempela en tetule tinoa’ anggor wia si TUHAN wo en tetule-tetule rineret nea e reiy’ laa sumenaangla e nate-Na. Roti nea nyi’a mouw en tanu e roti pengasi’an, em baya ne tou se kumaan nyi’a se laa mamuali makari’irisen, karengan e roti nea nyi’a mouw ni’i wee en touna nuesa, e reiy’ toro alin mea witu eng gorem em bale ni TUHAN.5Sapa ku’a re’en e laa pesesiwon niouw witu e nedo pinasungkulan wangko’ wo witu nedo e nendo wangko’ ni TUHAN? 6Karengan ma’anouw tu’u sea lumiseiymi en tou waki papunengan, Mesir e laa merurla nisea, Memfis e laa kumuburla nisea. Rukut e laa tumutuwla em barang-barang perak nea maka arga; tetune e laa tumou witu en dasing-dasing nea.7E mineiy mouw e nendo-nendo peukuman, e mineiy mouw e nedo-nendo pasuli’an, Israel si laa me’anla nyi’a, “Nabi nyi’a mouw siesa tou we’engel, sitou wuta e roh nyi’a mouw sitou sepereng!”, eng karengan eng kaselana eng kaselokannu wo eng kaselana em pinasu’usukannu:8Efraim, umat ni Empungku, se kasuatan mategha’ si nabi, tetempang pasikop wara em bitu eng kelabotan e lalanna, mesesu’usukan em bitu em bale ni Empungna. 9Wu’ul kasa em pasiwo-siwon nea tanu witu e nendo-nendo Gibea; Sia si laa ghumenang eng kaselokan nea wo laa mukum en dosa nea. Wua’na eng kareiy’lale’an ni Israel10Tanu e wu’ana-wu’ana e nanggor waki padang gurun Niaku ku minatola se Israel eng kasa ketareanna; tanu em bu’ana polon tanume e wua’na kasa ketare e nakana ara Niaku limoo’ se nene moyangmu. Ta’an nisea i ti’i se minea mouw wia si Baal-Peor wo limukarola en tou wia si dewa makasese’en, i ka’ayo sea minamuali kari’irisan masuat tanu en sapa neiy nea i koupusla i ti’i.11Kamulia’an ni Efraim en timelew tanu si wara: e rereiy’la si timimea’la, si maali-ali nouwak wo si megandong! 12Ma’anouw tu’u sea simelami se oki-oki’na, Niaku ku laa sumiwo nisea malo’ogas, i ka’ayo e reiy’la sitou kasi. E nulit, cilaka mouw kangkasi sea witu e nedo Niaku nu ma’akati waki nisea!13Efraim, tanu e linoo’o-Ku, si simiwo mola se oki-oki’na minamuali tekapen pengasun; Efraim si neiy i kapupus sumarakanla se oki-oki’na wia si memunu’. 14I wee mouw wia nisea, ee TUHAN – sapa ku’a re’en e laa i pewewee-Mu? I wee mouw wia nisea eng gandongan pesel wo em bu’ana em be’ewer pera.15E reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an nea e minamuali waki Gilgal, e nulit, maname Niaku ku muleiy mari’iris nisea. Karengan eng kalewo’na em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea Niaku ku laa sumere’mi nisea waki wale-Ku. Niaku ku reiy’ mouw laa moupusla nisea kasi, em baya ne pamuka-muka nea nyi’a mouw se rumerangu.16Efraim si winewe mola, kalatna e minapera mouw, nisea se reiy’ mouw laa mua’la wu’ana. Awes tare ma’anouw tu’u sea timimea’la se oki’, Niaku ku laa matela em bu’ana eng gandonganna maka arga. 17Empungku si laa tumerek nisea, karengan nisea se reiy’ minelelingala Nisia, takar nisea se laa lumepu waki elet ne bangsa-bangsa.
Chapter 10

1Israel nyi’a mouw e nakana anggor masela eng kapatouna, e mawua’la wu’ana. Mekelakerla em bu’ana, e mekelakerla siwonna e mezbah-mezbah. Makale’osla en tana’na, makale’osla siwonna en tugu-tugu berhala. 2Nate nea em biles, en teakan nisea se lewo’ sa reiy’ tumanggong e wua’na eng kaselokanna: Sia si laa kumemula e mezbah-mezbah nea, laa rumewala en tugu-tugu berhala nea.3E nulit, en teakan nisea se meila’: “Nikita ta reiy’ mouw makapunya raja kasi, karengan nikita ta reiy’ meide’ wia si TUHAN. Sapa ku’a re’en en toro siwonla ni raja i wee nikita?” 4Nisea se mawela’awa’, mapopo en tiwa’ towo, mewa’akes teta’aran, i ka’ayo tumou e nukum tanu e nakana e napouw waki lare’-lare’ em penguma’an.5Penduduk Samaria se kori’ en tanume sioki’ ni sapi em Bet-Awen. E nulit, se rakyatna se laa mengasi’ eng karengan nisia, wo se imam-imamna se laa ma’arip eng karengan nisia, eng karengan eng kamulianna e minera momi waki nisia. 6Sioki’ ni sapi i ti’i nuesa si laa alin mea waki Asyur tanume si sesempe wia si Raja ‘Wangko’. Efraim si laa tumanggong e nirang, Israel si laa maka’ato e nirang karengan en tetiro’anna.7Samaria e laa kemunla; rajana si tanu esa nga ketor pu’upuk limentut witu en dano. 8Kakenturan-kakenturan tetulean Awen, nyi’a i yi’i en dosa ni Israel, e laa punengela. Kongkom tetunean wo e rukut tetunean e laa tumou witu natas e mezbah-mezbahna. Wo nisea se laa lumila’ wia se kuntung-kuntung: “Tawunanomi nikeiy!” wo wia se kakenturan-kakenturan: “I karewa mouw tumoro nikeiy!”9Rengan e nendo Gibea nikoo koo simiwo mola en dosa, heiy Israel; maname nisea se timo’or masu’usuk. Reiy’ ku’a re’en em paseke’an masu’usuk se tou-tou wiles e laa ma’ayola nisea waki Gibea?10Niaku ku mineiy mouw kaa laa sumiasa nisea; bangsa-bangsa se laa merur sumu’usuk nisea, sakawisa sea siasan karengan en selokna eng kimabar. 11Efraim eng kasa ketareanna siesa nga ipus oki’ ni sapi minelati, si pa’ar makusu, wo Niaku i yi’i ku moupusela e lo’ongna kewangun, Niaku ku minaas si Efraim; Yehuda si lewo’ sa reiy’ majeko, Yakub si lewo’ sa reiy’ sumisir en tana’ i wee nisia nuesa.12Kumerorouw i wee nikoo minatoroan ampit eng ka’adilan, mupu’ mouw i ki’it e nupus o lale’! Muka’ mouw i wee nikoo en tana’ weru, karengan e nedona mouw laa sumero si TUHAN, i ka’ayo Sia meiy wo mura’arakla nikouw ampit eng ka’adilan. 13Nikouw kouw minajeko mouw eng kawurukan, minupu’ mola eng kawilesan, kimaanola em bu’ana eng katowoan. Eng karengan nikoo koo timede mola en tou wia eng karetamu, witu eng kelakerna ne pahlawan-pahlawannu,14takar eng karungkea’an em paseke’an e laa lumentut witu e nelet ne bangsamu, wo e reiy’ sa mina’asa e reenmu e laa kemunla tanu si Salman nu kimemula em Bet-Arbel witu e nendo paseke’an: ina’ ma’an se oki-oki’ se rinimu’umukla. 15Tuana mouw e laa-Ku tuananla wia nikoo, heiy kaum Israel, eng karengan eng kahebatna eng kalewo’annu. Witu e nedo em beena si laa re’inla kasa uli-ulit si raja Israel.
Chapter 11

1Eng katoroan si Israel nu mudape’, Kuminoupusela nisia, wo waki Mesir Kukumereti sioki’-Ku i ti’i. 2Kasa kereteng-Ku sea, kasa marou’mi sea i ti’i waki sinaru-Ku; nisea se minapasempela en tetule wia em baya se Baal, wo matunu en tetule wia se patong-patong.3E nulitna Niaku mouw si minajar si Efraim kumelang wo minopo nisea witu e lawas-Ku, ta’an nisea se so’o mawena’as, kaa Niaku ku lime’osla nisea. 4Niaku ku kimeong nisea ampit en tali kelale’an, ampit e wewa’akesan e nupus. I wee nisea Niaku ku tanu sitou minopomi em bongkouw waki e ruiy nare nea; Niaku ku minengkur wia nisea kaa laa mewewee nisea kumaan.5Nisea se lewo’ sa reiy’ mareng waki tana’ Mesir, wo si Asyur si laa mamuali raja nea, karengan nisea se simede’ kaa laa makedo’. 6Santi e laa rumangu waki kota-kota nea, e laa munengla eng kekelam-kekelam em pepalen nea, wo laa kumaan nisea waki benten-benten nea. 7Umat-Ku se aruiy witu metaburila Niaku; nisea se makeret wia si Baal wo minena’ merakekla e ngaran-Ku.8Ma’an tu’una Aku mayala nikoo, heiy Efraim, sumarakanla nikoo, heiy Israel? Ma’an tu’una Aku mayala nikoo tanu si Adma, sumiwo nikoo tanu si Zeboim? Nate-Ku e minareng witu en tou-Ku, en tongkoupuseng-Ku en timo’or minakarengan. 9Niaku ku reiy’ laa tumuanala e nupi’-Ku melaya-layas i ti’i, reiy’ laa munengla si Efraim sumoup. Karengan Niaku i yi’i ku Empung reiy’ tou, Si Kudus witu eng keunerannu, wo Niaku ku reiy’ mineiy kaa laa mererengisla.10Nisea se laa kumi’itla si TUHAN, Sia si laa meger tanu si singa. E nulit, Sia si laa meger, takar se oki-oki’ se laa meiy ampit e matenggo’ogho’ waki talikuran, 11tanu si wara ampit e matenggo’ogho’ waki Mesir o meiy, wo tanu si pombo waki tana’ Asyur, o laa Niaku ku laa tumampala nisea kasi waki wale-wale nea, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.12Ampit eng katowoan Niaku ku kinepungola ni Efraim, ampit e le’ekok ne kaum Israel; kasuatan si Yehuda si limiongi waki reten ni Empung, waki reten Ni Kasakudus lale’.
Chapter 12

12Efraim si metayur e reghes, wo mekeki’it e reghes sedangan esa nga endo-endoan, minepelaker en towo wo em papunengan; nisea se simiwola teta’aran ampit si Asyur, wo minali lana wia si Mesir.3TUHAN si makapunyala paperoan ampit si Yehuda, Sia si laa mukum si Yakub minatoroan ampit eng kapawinta-winta’na, wo laa meela sesuli’an wia nisia minatoroan ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna. 4Witu eng gorem eng gandongan nisia si lime’ekok si patuarina, wo witu eng kegaga’anna sia si mewewueiyan ampit si Empung.5Sia si mewewueiyan ampit si Malaikat wo minuntung: sia si miname’ wo minaleiy en tongkoupusen wia-Nisia. Waki Betel sia maatoan ampit Nisia, wo manamome Sia mee nuwu’ wia nisia: 6– nyi’a i yi’i si TUHAN, Empung em pakasa’an alam, TUHAN e ngaran-Na –7“Nikoo i yi’i koo lewo’ sa reiy’ murikit wia si Empungmu, piaranouw e nupus o lale’ wo e nukum, wo pa’ena’anola si Empungmu reiy’ maena-ena’na.” 8Masuat tanu eng Kana’an, ampit en tetimbangan reiy’ ulit witu e lawasna, wo pa’ar maperas,9lumila’ mouw si Efraim: “Reiy’ ku’a re’en niaku ku minekaya mouw, minaka’ato mola eng harta benda i wee niaku! Ta’an e reiy’ sa mina’asa wua’na em pine’inakutku e reiy’ minapa eiyla eng kaselokan e nasarla en dosa i wee niaku.” 10Ta’an Niaku nyi’a mouw ku TUHAN, Empungmu rengan waki tana’ Mesir; Niaku ku pa’are’ mesesiwo nikoo mena’ sumoup waki dasing-dasing tanu witu e nendo-nendo pinasungkulan wangko’.11Niaku ku simusuiy wia em baya ne nabi wo minekelaker mawee em pineleloo’ wo mawee em peulurela ampit e nieletan ne nabi-nabi. 12Sa waki Gilead wawean kalewo’an, takar nisea se minamuali reiy’ sipenoron minapekasana; waki Gilgal nisea se minapasempela se sapi-sapi raghar, takar e mezbah-mezbah nea kangkasi e mamuali tanu en tawunan e watu waki lare’-lare’ em penguma’an.13Yakub si timingkasla en tou mea waki Tana’ Aram, wo si Israel si minepehambala en tou kaa laa maka’ato tu’awewene, yon, kaa laa maka’atola tu’awewene sia mamuali rumerawir. 14Israel si tineper ni TUHAN rimou’mi waki mesir ampit e nieletan niesa nabi, yon, sia si tinayuran niesa nabi. Efraim si limentutola e rara ate-Na eng kenaramen pe’it, takar si Tuhanna si laa mayala e nutang raa’na tumoro nisia, wo laa sumuli’ e walangna wia nisia.
Chapter 13

1Sakawisa si Efraim sumusuiy, tumenggo’ogho’ mouw se tou; nisia si pemopo-mopon waki Israel, ta’an nisia si simelok ampit e masempe se Baal, i ka’ayo mate mouw sia. 2En teakan tu’u nisea se reiy’ siena’na masiwo en dosa, wo simiwo i wee nisia si patong tinoa’ em perak o siwon wo se berhala-berhala miatoroan ampit eng kelali’iketan nea; em baya nyi’a i ti’i en siniwo ne meneniwo-meneniwo. I sempe mola en tetule wia nisia!, em pokeiy nea. Le’osouw sitou sumiong se oki-oki’ ni sapi!3Kaa ni’itu nisea se laa tanu en semu memo’odo ka’apa tanu e leleiydem neiy i kaliong memo’odpe’ kasa, tanu e riawuna en daami neiy i telewla e reghes tumokol waki tampa pakusuan ka’apa tanu e nawun waki ansouw.4Ta’an Niaku nyi’a mouw ku TUHAN, Empungmu rengan waki tana’ Mesir; nikoo koo reiy’ makasine’u empung kacuali Niaku, wo e reiy’la si lumelawir walina ta’an i te Niaku. 5Niaku mouw si makasine’u nikoo waki padang gurun, waki tana karese. 6Eng katoroan nisea nu kumaan rukut, takar nisea se minawesu; nisea nu minawesu mola, takar e nate nea e rimakek; ni’itu mouw eng karenganna nisea se limiurla Niaku.7Takar Niaku ku minamuali singa i wee nisea, tanu si macang ti’itikan Niaku mengeti-ngetip witu e li’ilik e lalan. 8Niaku ku pa’ar melelalesla nisea tanu si beruang kinaliongan oki’, Niaku ku pa’ar mekekurensangla em be’ewer nea. Maname Niaku ku laa kumaan nisea tanu si singa; tekapen siru waki padang se laa kumisi’ nisea.9Niaku ku munengla nikoo, heiy Israel, seiy ku’a re’en si toro tumulung nikoo? 10Waki wisa ee pasil si rajamu, rio lawirennala koo, wo em baya se pamuka-mukamu, rio weeanna koo ka’adilan, heiy, nikoo si limila’: “I wee mouw wia niaku siesa raja wo se pamuka-muka – pamuka-muka!” 11Niaku ku meela nikoo siesa raja witu e nupi-Ku wo medomi nisia witu eng kasa upi’-Ku.12Kaselokan ni Efraim en sinaput, en dosana en tinu’utulan. 13Rumara timimea’ e rimeriorla eng kinatouanna, ta’an nisia nyi’a mouw siesa oki’ reiy’ sama’; karengan reiy’ witu e nedona sia moghe, sa e nedona i ka’ayo, sia si so’o rumou’mii witu eng gandongan ni ina’.14Laa-Ku i wayami ku’a re’en sea waki kuasa eng kaoatan ne tou minate, laa-Ku tubuuseni ku’a re’en sea waki maut? Witu e wisa ku’a re’en e rumara menganupmu, heiy maut, witu e wisa ku’a re’en eng keter papunengmu, heiy kaoatan ne tou minate? Em beren-Ku neiy i kapenet i wee en tongkoupusen.15Ma’anouw tu’u sia timou karewur witu e nelet e rukut-rukut, takar e reghes sedangan, reghes ni TUHAN, e laa meiy, sumengomi waki padang gurun, mapaperala eng kembu’an-kembu’anna wo tumerila en salosot-salosotna; eng kaatenna eng harta benda, e reiy’ sa mina’asa em barang wangun-wangun.16Samaria si lewo’ sa reiy’ maka’ato ukuman, karengan nisia si rimangu wia si Empungna. Nisea se laa mate kaa en santi, dade-dadena se laa rimu’umuken, wo se wewene-wewenena megandong e laa kewe’en em po’otna.
Chapter 14

1Makedo’ mouw, heiy Israel, wia si TUHAN, Empungmu, kaa nikoo koo neiy mouw i karo’oros karengan eng kaselokannu. 2Alinouw ma’an nikoo e lelila’an-lelila’an peneselan, wo makedo’ mouw wia si TUHAN! I lila’ mola wia-Nisia: “Ampunganola e reiy’ sa mina’asa kaselokan, rio keiy maka’ato e le’os, takar nikeiy keiy laa mapasempela em paakuan neiy.3Asyur e reiy’ mete’u lumawirla nikeiy; nikeiy keiy so’o mengalila kawalo, wo nikeiy keiy reiy’ laa lumila’ kasi: Oh, Empung meiy! wia en siniwo e lawas meiy. Karengan Nikoo koo moupusla se oki’ ula.”4Niaku ku laa sumegaya’mi nisea waki sine’epangan, Niaku ku laa moupusela nisea ampit eng kepa’a-pa’aran, karengan e nupi-Ku e kimo’okosomi waki nisea. 5Niaku ku laa tanu e leleiydem i wee se Israel, takar nisia si laa mungang tanu e wungang bakung wo laa manapla eng kalat-kalatna tanu e nakana eng hawar. 6Em panga-pangana e laa sumee’, kasena’anna e laa tanu e nakana en zaitun wo e mawou sedaap tanu em baki Libanon.7Nisea se laa mareng wo mena’ witu en tinerungang-Ku wo tumou tanu eng gandum; nisea se laa lume’ar tanu e nakana e nanggor, eng kasa kasine’uan tanu e nanggor Libanon. 8Efraim, sapape’ ku’a re’en kasi em pinesangkongang-Ku ampit se berhala-berhala? Niaku mouw si miningkot wo mineela ghenang nikoo! Niaku i yi’i ku tanu e nakana en sanobar limisouw, wia-Niaku koo maka’ato wu’ana.9Seiy si sama’, ma’anouw sia makasilighla em baya nyi’ai yi’i; seiy si makasiligh, ma’anouw sia mamete’ula nyi’a; karengan e lalan-lalan ni TUHAN nyi’a mouw e rondor, wo se tou ulit se matorola nyi’a, ta’an se rumerangu se i karo’oros witu.

Joel

Chapter 1

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Yoel bin Petuel. 2Linganouw e nyi’i, heiy em baya ne tu’a-tu’a, i ta’anouw en talinga, heiy em baya ne penduduk em banua! Mekasa mouw ku’a re’en mamuali tanu e nyi’i witu en zamannu, ka’apa witu en zaman ne nene moyangmu? 3I susuiy mola en tanu e ni’itu wia se oki-oki’mu, wo ma’anouw se oki-oki’mu se sumusuiyla nyi’a wia se oki-oki’ nea, wo se oki-oki’ nea wia se angkatan kamurian.4Sapa neiy i tele’ula ne kompo menge’eket eng kinaanola ne kompo neiy i soro’, sapa neiy i tele’ula ne kompo’ neiy i soro’ eng kinaanola ne kompo’ rumerentek, wo sapa neiy i tele’ula ne kompo’ rumerentek eng kinaanola ne kompo’ lumelo’omot.5Tumo’orouw, heiy tetoeken, wo mame’ mouw! Ma’aripouw, heiy em baya ne mengoo’ anggor karengan e nanggor weru, karengan eng kinaatomi waki sumamu e nanggor i ti’i! 6Karengan se minaju rimego em banuaku se esa bangsa kaente’ wo reiy’ i keila’ eng kelakerna; em ba’angna e nasarla e nuala ni singa mereiy. 7En siniwona mola e nakana e nanggorku minapuneng, wo e nakana araku e minaposok; e linu’uluwna eng kuli’na minapekasana wo i lawanala, i ka’ayo en tuwu’-tuwu’na e minaputi’.8Ma’aripouw tanu si reraa simalelengla e roko’ pengasi’ karengan si peredegom, si’i koupus e masa mudana. 9Tetule sesakeiy wo en tetule tinoa’ e minare’i momi waki wale ni TUHAN; wo mengasi’ mouw em baya ne Imam, nyi’a i yi’i se pelayan-pelayan ni TUHAN. 10Penguma’an e minapunengouw, tana’ e mengasi’, karengan eng gandum e minapunengouw, wu’ana e nanggor em peramouw, lana e minatari’ipisouw.11Em baya ne tumetani’ se mineirang, se mengenguma-mengenguma e numa anggor se ma’arip karengan eng gandum wo karengan en jelai, karengan e minapunengouw em peupu’an em penguma’an. 12Nakana e nanggor em pera mouw wo e nakana ara en timekurouw; nakana en delima, o kangkasi e nakana eng korma wo e nakana apel, e reiy’ sa mina’asa akana waki padang e mapera mouw. E nulit, kelaya-laya’an e minawelesi waki elet ne oki-oki’ ni tou.13I salelengola e roko’ pengasi’ wo nguma’angalouw, heiy em baya ne imam; ma’aripouw, heiy em baya ne pelayan e mezbah; ghumoremouw, mapawengi mouw ampit e minake roko’ pengasi, heiy em baya ne pelayan ni Empungku, karengan en tinaangomi waki wale ni Empungmu, en tetule sesakeiy wo en tetule neiy i toa’. 14Siwoanola em poso kudus, i pakasilighola em pinasungkulan wangko’; erurenola em baya ne tu’a-tu’a wo se minapekasa penduduk em banua mea waki wale ni TUHAN, Empungmu, wo rumekeiy mouw wia si TUHAN.15Woiy, e nendo iti’i! E nulit, e nendo ni TUHAN en tawi mouw, ke’e eiyna en tanume em pemuneng waki Si Kasakuasa. 16Reiy’ ku’a re’en witu en saruan em beren ta e minere’i mouw eng kekaanen, e mepa’a-pa’ar wo e merio-rio waki wale ni Empung ta? 17Watuna-watuna e minapera witu eng gorem en tana’, talimumung-talimumung e nere mouw rima’aser, em paeruran-paeruran eng gandum e rimewa mouw, karengan eng gandum e mina’apu mouw.18Kumura e menga’angalna se tekapen wo e ringka’ ne kawang-kawang ne sapi, karengan e reiy’ mola kasi em padang rukut i wee nisia; o kangkasi se kawang ne membe’ domba se neiy i kasenge’. 19Wia-Nikoo, ee TUHAN, niaku ku maaleiy, karengan e napi eng kimaanola mina’apu en tana’ perawiran waki padang gurun, wo layasna e napi e rimengisola e reiy’ sa mina’asa akana waki padang. 20O kangkasi se tekapen-tekapen waki padang se marekeiy karengan lumelo wia-Nikoo, karengan e wunong em pera mouw, wo e napi tu’u eng kimaanola mina’apu en tana’ perawiran waki padang gurun.
Chapter 2

1Sengonouw en sesebungen waki Sion wo rumekeiy mouw waki kuntung-Ku kudus! Ma’anouw tumenggo’ogho’ se minapekasa penduduk em banua, karengan e nendo ni TUHAN e meiy, karengan e nendo i ti’i en tawi mouw; 2E nendo mekasa eng kasa reiydem wo reiydem en semu, e nendo mekasa makalinaak wo e reiydem me’ulit; tanu em beena waki atas eng kuntung-kuntung neiy i kawelar se esa bangasa kelaker wo ente’, mange’an e ni’itu e reiy’ ma’an mekasa wia rengan em purbakala, wo e reiy’ laa wawean kasi nu reiy’ mouw e ni’itu see o see’, witu e masa e laa meiy.3Witu en saruanna e napi mekaan menga’apu, witu murina e layas e napi melayup. Tana’ witu en saruanna tanu en Taman Eden, ta’an witu murina em padang gurun rese, wo kasa reiy’la si mete’u i kaliseiy.4Rupana en tanu si kawalo wo en tanu si kawalo i palowa’ sea matingkas. 5Tanu eng kare’eketna eng kareta-kareta, nisea se mengompo-ngompo’ waki atas en toka eng kuntung-kuntung; tanu reti’na e layas e napi eng kimaan mina’apu en daami; tanu se esa bangsa kaente’, se tu’utul em barisanna kaa laa meseseke’.6Witu nisia se bangsa-bangsa tumenggo’ogho’, e reiy’ sa mina’asa eng gio e minawes mina kasa kera. 7Tanu se pahlawan sea matingkas, tanu se perajurit sea malongkot em beton; wo nisea siesa o siesa se makelang mapawee- wee ampit e reiy’ maengkoli waki lalanna;8nisea se reiy’ mesese’ese’an, nisea se makelang mapawee-wee siesa o siesa witu e lalanna; nisea se limempot em petaangan ampit en tetura, nisea se reiy’ mewayala em barisanna i kerangkut. 9Nisea se rimego mea witu eng gorem eng kota, nisea se timingkas mea witu natas em beton, nisea se mekawok mea witu eng gorem em bale-wale, nisea se maghorem matorola en teteboan-teteboan tanu se rongkit.10Witu en saruanna em bumi e matenggo’ogho’, e langit maoghe; siendo wo sisumedot se minareiydem, wo se sumesena’-sumesena’ se limiongla en sena’na. 11Wo si TUHAN si minapalingala en suara-Na witu en saruan ne suraro-Na. Pasukan-Na se kasa ka’asa’an wo se matua-tuana e nuwu’-Na se ente’. O pasil eng kahebat wo eng kasa hebatna e nendo ni TUHAN! Seiy ku’a re’en si toro tumaang nyi’a?12“Ta’an en teakan i te kangkasi,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, “murikitomuw wia-Niaku ampit em pakasa’an e natemu, ampit e maposo, ampit e maame’ wo ampit e menga’angal.” 13Kurensangenola e natemu wo te’a e labungmu, murikitouw wia si TUHAN, Empungmu, karengan Nisia si mengengupus wo tongkoupusen, labot sabaar wo minelokon e nupus o lale’, wo Nisia si menesel karengan e nukuman-Na.14Seiy si mete’ula, wo’o wona’na Sia pa’ar murikit wo menesel, wo i tele’u-Nala em berkat, mamuali tetule sesakeiy wo tetule tinoa’ i wee si TUHAN, Empungmu.15Sengonouw en sesebungen waki Sion, siwoanola em poso kudus, i pakasilighola em pinasungkulan wangko’; 16erurenola se bangsa i yi’i, kudusenola se jema’ah, esanola se tou-tou tu’a, erurenola se oki-oki’, awes tare se oki-oki’ matoto’; le’osouw si peredegom rumou’mi waki ri’irirna, wo si beroit waki ri’irir patekelanna;17le’osouw em baya ne imam, pelayan-pelayan ni TUHAN, mame’ witu nelet em balai saruan wo e mezbah, wo lumila’: “I koupusola, ee TUHAN, se umat-Mu, wo te’a mouw i pewewayala se umat-Mu nuesa mamuali walang, i ka’ayo se bangsa-bangsa se sumindir wia nisea. Ka’a se tou se meila’ witu nelet ne bangsa: Waki wisa si Empung nea?”18TUHAN si minamuali tetayuren karengan en tana’-Na, wo Nisia si tongkoupusen wia se umat-Na. 19TUHAN si miningkot, pokeiy-Na wia se umat-Na: “Eng kaulitna, Niaku ku laa mapa’ali wia nikoo eng gandum, nanggor wo e lana, wo nikouw kouw laa mawesu kumaan nyi’a; Niaku ku reiy’ mouw laa sumarakanla nikouw kasi mamuali walang witu e nelet ne bangsa-bangsa.20Se meiy waki amian i ti’i se laa-Ku i wa’akati waki nikoo, wo se laa-Ku i ure’ mea waki e nesa wanua pera wo rese, barisan reriorna se mea waki tasik sedangan, wo se barisan murina se mea waki tasik talikuran, takar e wou wu’ulna wo e wou ngeruna e laa matas, karengan nisia si timuana mola em perkara kewangko’!21Te’a meide’, heiy tana’, merio-rio mouw wo mepa’a-pa’arouw, karengan kangkasi si TUHAN si timuana mola em perkara kewangko! 22Te’a meide’, heiy tekapen-tekapen waki padang, karengan en tana’ perawiran waki padang gurun e limisouw, nakana e mawua’la wu’ana, nakana ara wo nakana e nanggor e minee eng kakaya’anna. 23Heiy bani Sion, merio-rio mouw wo mepa’a-pa’arouw karengan si TUHAN, Empungmu! Karengan e neiy mouw i wee-Nala wia nikoo e naro witu eng ketareani e noras ampit eng kaadilna, wo neiy i tumpa-Nami wia nikoo e naro, e naro witu eng ketareani wo e naro witu eng kesampetan e noras tanu eng ketareanna.24En tampa-tampa pakusuan e minawuta ampit eng gandum, wo en tampa papuusan eng kinalokonan e nanggor wo e lana. 25Niaku ku laa marengla wia nikoo en te’un-te’un e wua’na eng kinaan mina’apu ne kompo’ neiy i soro’, kompo’ rumerentek, kompo’ lumelo’omot wo se kompo’ menge’eket, se suraro-Ku ka’asa’an se neiy-Ku i papa’ali mea waki elet miouw.26Takar nikouw kouw laa kumaan melake-laker wo mawesu, wo nikouw kouw laa melo’o-lo’or e ngaran ni TUHAN, Empungmu, si minatuana mola nikouw ampit e maka’erangen; wo se umat-Ku se reiy’ mouw laa meirang kasi i wee eng keure-urena. 27Nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku i yi’i ku witu e nelet ne tou Israel, wo kaa Niaku i yi’i, TUHAN, nyi’a mouw ku Empungmu wo e reiy’la si walina; wo se umat-Ku se reiy’ laa meirang kasi i wee eng keure-urena.” Nendo ni TUHAN28“Kamuriani witu e ni’itu e laa mamuali, kaa Niaku ku laa tumoa’la e Roh-Ku witu natas em baya ne tou, takar se oki-oki’mu tuama wo wewene se laa menti’; se tou-toumu tu’a se laa maka’ato ipi, tole-tolemu se laa maka’ato em pineleloo’-pineleloo’. 29O kangkasi mea witu natas ne hamba-hambamu tuama wo wewene e laa-Ku i toa’ala e Roh-Ku witu e nendo-nendo ni’itu.30Niaku ku laa sumiwola e mujizat-mujizat waki langit wo wia em bumi: raa’ wo e napi wo en talume’eme’-talume’eme’ e nawun. 31Siendo si laa maroba mamuali kasa reiydem wo si sumedot si mamuali raa’ nu reiy’pe eng ke’e eiyna e nendo kahebat wo eng kasa hebat i ti’i.32Wo seiy i te si maaleiy wia e ngaran ni TUHAN si laa lawiren, karengan waki kuntung Sion wo waki Yerusalem e laa wawean kelawiran, tanu e neiy mouw i nuwu’la ni TUHAN; wo susur tou si kineret ni TUHAN si laa i kaghorem tou-tou neiy i kaliseiy.”
Chapter 3

1“Karengan eng kaulitna witu e nendo-nendo i ti’i wo witu e nedo ni’itu, sakawisa Aku sumegaya’la eng ka’ada’an e Yehuda wo e Yerusalem, 2Niaku ku laa merurla se reiy’ sa mina’asa bangsa wo laa mali nisea meros mea waki kewong Yosafat; Niaku ku laa maperkara ampit nisea maname tanume se umat-Ku wo se kapunya’ang-Ku nuesa, Israel, eng karengan nisea se minangaseserala nisea mea waki elet ne bangsa-bangsa wo memete-meteng en tana’-Ku, 3Eng karengan nisea se limobo’ koba’ en tanume se umat-Ku, simarakanla siesa oki’ tuama karengan siesa tou sa’amek, wo mangker siesa oki’ wewene karengan e nanggor laa pekekoo’on.4O kasi sapa ku’a re’en e minesangkongannu ampit Niaku, heiy Tirus wo en Sidon wo e minapekasa wilayah Filistin? Sapa ku’a re’en nikouw i yi’i kouw mesesuli’ em pasiwo-siwong-Ku? Sakawisa kouw tumuanala e wo’o sapa witu Niaku, takar ampit eng karepet, ampit e minakarengan Niaku ku laa murikitla em pasiwo-siwonnu i ti’i wia nikoo nuesa. 5Eng karengan nikouw kouw minedo mola em perak-Ku wo e mas-Ku wo minali mome em barang-barang-Ku maka arga em bangun-wangun mea waki tampa-tampa peraghesannu, 6wo minangkerola se tou-tou Yehuda wo se tou-tou Yerusalem wia se tou Yunani ampit e maksut mewewa’akati nisea waki daerah nea.7Eng kaulitna Niaku ku laa moghemi nisea waki tampa minea wisa kouw minangker nisea, wo Niaku ku laa murikitla em pasiwo-siwonnu i ti’i mea witu natas eng kokongmu nuesa. 8Niaku ku laa mangker seoki-oki’mu tuama wo wewene wia se tou-tou Yehuda wo nisea se laa mangker seoki-oki’mu i ti’i wia se tou-tou en Syeba, wia se esa bangsa kewa’akat, karengan si TUHAN si minapaloo’o-loo’o mola nyi’a.”9I pakasilighola eng kapualitan i yi’i witu e nelet ne bangsa-bangsa: tumiro’ mouw i wee em paseke’an, i oghe mola em baya ne pahlawan; i reo mouw em baya se perajurit mapatuu’ wo maju! 10Ti’irenouw em berenna em pajekomu mamuali santi wo em paaghi’-paaghi’ pemarasmu mamuali tetura’; le’osouw se tou reiy’ siketer lumila’: “Niaku i yi’i ku pahlawan!”11Moghe mouw wo meiy mouw, heiy reiy’ sa mina’sa bangsa waki pakasa’an e ruuna, wo merurouw mea maname! Alinouw tumumpa, ee TUHAN, se pahlawan-pahlawan-Nu!12Le’osouw se bangsa-bangsa moghe wo maju mea waki kewong Yosafat, karengan maname Niaku ku laa rumuber kaa laa ma’akimla se reiy’ sa mina’asa bangsa waki pakasa’an e ruuna. 13I wayongola en sesampur, karengan em bowosouw em pe’upu’un; meiy mouw, kusunouw, karengan e wuta mouw en tampa e nanggor; en tampa-tampa papuusan eng kinalokonan, karengan e laker eng kalewo’an nea.14Laker tou, laker tou waki kewong petantuan! Yon, en tawi mouw e nendo ni TUHAN waki kewong petantuan! 15Siendo wo si sumedot se minareiydem, wo se sumesena’-sumesena’ se minapaliongla en sena’na.16TUHAN si minegeri waki Sion, Waki Yerusalem Sia minapalingala en suara-Na, wo e langit wo em bumi e minoghe. Ta’an si TUHAN nyi’a mouw si tampa paterungan i wee se umat-Na, wo benten i wee se tou Israel. 17“Takar nikouw kouw laa mamete’ula kaa Niaku, TUHAN, nyi’a mouw ku Empungmu, si maena’ waki Sion, eng kuntung-Ku kudus. Wo e Yerusalem e laa mamuali kudus, wo se tou-tou luar se reiy’ mouw laa limeasla nyi’a kasi.18Witu e nedo ni’itu e laa mamuali, kaa eng kuntung-kuntung e laa tumiisi anggor weru, eng kakenturan-kakenturan e laa sumo’oso’mi susu, wo e reiy’ sa mina’sa so’oso’an e Yehuda e laa sumo’oso’mi rano; eng kembu’an e laa rumetiki waki wale ni TUHAN wo e laa kumekosi eng kewong Sitim. 19Mesir e laa malulu mapenes, wo e Edom e laa mamuali padang gurun rese, eng karengan eng kaketean witu se see’ ni Yehuda, eng karengan nisea se timoa’ mola e raa’ ne tou se reiy’ siselok witu en tana’na.20Ta’an e Yehuda e minena-ena’ ena’an i wee eng keure-urena wo e Yerusalem see’ o see’. 21Niaku ku laa sumuli’ e raa’ nea e reiy’pe’ sinuli’ang-Ku; TUHAN si minena-ena’ mena’ waki Sion.”

Amos

Chapter 1

1Lelila’an neiy i papaloo’o-loo’ola wia si Amos, si meta’esa’an tou mememiara domba waki Tekoa, tanume e Israel en zaman ni Uzia, raja Yehuda, wo witu en zaman ni Yerobeam, oki’ ni Yoas, raja Israel, e rua nge te’un nu reiy’pe em pengero’. (E nukuman witu se bangsa-bangsa walina) 2Lumila’ mouw sia: “Tuhan si minegeri waki Sion wo waki e Yerusalem Sia mapalingami en suara-Na; mapera mouw em padang-padang perawiran wo mawelesouw en toka eng kuntung Karmel.”3Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo’ en Damsyik, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisea se kimusu mola eng Gilead ampit em pulangan pakusu e wesi o siwon, 4Niaku ku laa mee api witu eng gorem e istana Hazael, i ka’ayo em puri Benhadad eng kaanen ma’apu;5Niaku ku laa rumepu’la eng kekelam pepalen en Damsyik wo rume’imi se penduduk waki Bikeat-Awen ma’an se timiboiy e wulu’ keraja’an waki Bet-Eden; wo se rakyat Aram se lewo’ sa reiy’ mea tanume se tou neiy i sea’ mea waki Kir,” e nuwu’ ni TUHAN.6Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo’ ni Gaza, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisea se minaterola mea witu em pasea’an se esa bangsa minapekasana, kaa laa i sarakanla wia si Edom, 7Niaku ku laa mee api witu em beton eng Gaza, i ka’ayo em purina eng kaanen ma’apu;8Niaku ku laa rume’ila se penduduk waki Asdod wo tumiboiy e wulu’ keraja’an waki Askelon; Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku sumaru e Ekron, i ka’ayo mapunengouw se tele’u-tele’u ne tou em Filistin,” e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan.9Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo’ en Tirus, awes tare e nepat, Niaku ku laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisea se simarakanola se kinetaangan se esa bangsa minapekasana wia si Edom wo reiy’ ghimenang en teta’aran pepatuarian, 10Niaku ku laa mee api witu eng gorem em beton Tirus, i ka’ayo em purina eng kaanen ma’apu.”11Teinti’ mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon ni Edom, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisia si minekeki’it si patuarina ampit en santi wo minempen en tongkoupusenna, lime’ewengla eng kaupi’anna i wee eng keurena wo kimirong eng kasa upi’na i wee e mapawee-weena, 12Niaku ku laa rumeta’ api witu eng gorem en Teman, i ka’ayo em puri Bozra eng kaanen ma’apu.”13Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo’ ne bani Amon, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisea se kimewe’ en tian ne wewene-wewene maali-ali nouwak waki Gilead ampit e maksut mapale’arla en daerah nea nuesa,14Niaku ku laa lumayasla e napi witu eng gorem em beton Raba, i ka’ayo em purina eng kaanen ma’apu, tineperla e merio-rio witu e nedo paseke’an, tineperla e reghes tumokol witu e nedo ma’edo lewo’; 15wo si raja nea si lewo’ sa reiy’ mea tanume sitou neiy i sea’, nisia mewali-wali ampit se pemangko’-pemangko’na,” e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 2

1Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo ni Moab, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisia si timunu mola en duiy-ruiy ni raja Edom minamuali kapur,2Niaku ku laa rumeta’ api witu eng gorem e Moab, i ka’ayo em puri Keriot eng kaanen ma’apu, Moab e laa mate witu eng karingka’an, tineperla e merio-rio witu e nedo en sesebungen nu lumegu’; 3Niaku ku laa rume’ila se makua-kuasa waki eletna wo munu’ se reiy’ sa mina’asa pemangko’na mewali-wali ampit nisia,” e nuwu’ ni TUHAN. (E nukuman witu se Yehuda)4Teinti'i mouw enuwu' ni TUHAN "Karenganen en telu pasiwon-siwon' ni Yehuda awes tare e nepat, niaku reiy' laa kumeongi kasi eng katenggolang-Ku: eng karengan nisea se simede' mola e nukum ni TUHAN, wo reiy' timiboiy witu eng katataapan-katataapan-Na, ta'an se neiy i seipla ne dewa-dewa katowoanna, se kini'itla ne nene moyangna' 5Niaku ku laa mayala napi mea witu eng gorem Yehuda, i ka'ayo em puri Yerusalem eng kaanen ma'apu6Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Karengan en telu pasiwo-siwon lewo’ ne Israel, awes tare e nepat, Niaku ku reiy’ laa kumeongi sumoup eng katenggolang-Ku: Eng karengan nisea se minangker se tou ulit karengan e loit wo se tou miskin karengan esa nge paar sapatu;7nisea se mele’e-le’ek eng kokong ne tou lewea’ mea witu eng gorem e riawu wo minengkolela e lalan ne tou peme’itan; oki’ wo si ama’ se minea lumeler siesa wewene muda, i ka’ayo limangkoiy eng kakudusan e ngaran-Ku; 8nisea se kimolo’la en tou witu esa nga weka susur e mezbah witu natas e labung neiy i eram ne tou, wo makoo’ e nanggor ne tou-tou tinena’ en denda witu em bale ni Empung nea.9E nulitna Niaku mouw si minunengi waki rerior nea, tou Amori, eng kerakekna se tanu eng kerakek e nakana aras wo se ente’ tanu e nakana en tarbantin; Niaku ku minunengomi em bu’ana waki atas wo eng kalatna waki wawa’. 10E nulitna Niaku mouw si rimawiri nikouw rimou’mi waki tana’ Mesir wo ma’aka-aka nikouw epat nga pulu’ nge te’un eng keurena waki padang gurun, rio kouw rumuberla em banua ne tou Amori;11Niaku ku timo’orola se esa nga weteng waki se oki-oki’mu mamuali nabi wo se esa nga weteng waki se tole-tolemu mamuali nazir. Reiy’ ku’a re’en e uli-ulit tuana, heiy tou Israel?” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 12“Ta’an nikouw kouw minee se tou nazir kumoo’ anggor wo merentala wia em baya ne nabi: Te’a kouw mawenti’!13Eng kaulitna, Niaku ku laa ghumo’ogho’la en tampa miouw kimontoiy tanu eng go’ogho’an eng kareta e mineimpesekan ampit eng ke’ekes eng gandum. 14Tou repet si reiy’ mouw wona’ kasi tumingkasla en tou, tou ente’ si reiy’ mete’u mekeka’arala eng kaente’anna, wo si pahlawan si reiy’ mete’u tumingkasla en tou.15Meneniboiy em pana si reiy’ mouw mete’u tumaang, sitou repet e ne’a si reiy’ laa i kaliseiy wo si sumesake kawalo si reiy’ mete’u lumiseiyla en tou. 16O kangkasi sitou maka ate berani witu e nelet em baya ne pahlawan si laa tumingkasla en tou ampit e minoteiy witu e nendo ni’itu,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 3

1Linganouw e nuwu’ i yi’i, neiy i totorla ni TUHAN en tanume nikouw, heiy tou Israel, en tanume se pakasa’an kaum se rinawir-Ku mola rimou’mi waki tana’ Mesir, em palingan: 2“Nikouw i te si kasine’uang-Ku waki se reiy’ sa mina’asa kaum wia en saruan em bumi, kaa ni’itu Niaku ku laa mukum nikouw karengan e reiy’ sa min’asa eng kaselokannu.3Kumelang ku’a re’en se rua tou mewali-wali, sa sea reiy’pe’ mineta’aran? 4Meger ku’a re’en siesa nga ipus singa waki talun, sakawisa reiy’ maka’ato pengaanen? Lingan ku’a re’en si singa muda waki sala’na, sa reiy’pe’ simikop sapa-sapa?5Ruma’aragh ku’a re’en siesa nga ipus wara mea witu eng gorem em pure’eket witu en tana’, sakawisa e reiy’la pure’eket witu nisia? E metir ku’a re’en em pure’eket waki tana’, sa reiy’ sinikopna e wo’o sapa? 6Sapa ku’a re’en en sesebungen en sengon witu e nesa kota, wo se tou-tou se reiy’ tumenggo’ogho’? Sapa ku’a re’en e minamuali eng kacilaka’an witu e nesa kota, wo si TUHAN si reiy’ timuanala nyi’a?7E nulit, EMPUNG Tuhan si reiy’ sumiwo e wo’o sapa ampit e reiy’ mapaloo’o-loo’ola eng katenggolan-Na wia se hamba-hambana, em baya ne nabi. 8Singa si minegeromi, seiy’ ku’a re’en si reiy’ meide’? EMPUNG Tuhan si minee mola nuwu’, seiy ku’a re’en si reiy’ minenti’?” (Paabaran tanume eng kinarewa’an e Israel)9I abarola witu eng gorem em puri waki Asyur wo witu eng gorem em puri waki tana’ Mesir ma’an i lila’la:: “Merurouw waki kuntung-kuntung tawi en Samaria wo tu’usanouw eng karungkea’an wangko’ em bitu eng keuneranna wo em paperasan witu eng kota i ti’i.” 10“Nisea se lengeiy mesiwo e makaredeiy,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, “nisea i ti’i se timawun eng kaketean wo en siasa witu eng gorem em purina.”11Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan: “Kesaru se laa wia esa nga kaledong em banua, eng kaente’annu e laa pangkulennami waki nikoo, wo em purimu e laa remu’an!” 12Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Tanu siesa rumerawir minayami waki suma ni singa e rua weti’is ka’apa eng ketoran en talinga, en tuana mouw se tou Israel se maena’ waki Samaria se laa i wayami tanu esa nga weteng waki tetekelan wo tanu esa nga ketor waki ne’ana em pasar.”13“Linganouw, wo i nge’enge’ mola se kaum see’ ni Yakub,” tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, Empung em pakasa’an alam, 14“kaa witu e nedo Niaku nu minukum si Israel karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna e lewo’, Niaku ku laa tumuanala e nukuman wia e mezbah-mezbah em Betel, i ka’ayo en sunge-sunge e mezbah i ti’i e repu’un wo lumenta’ mea witu en tana’.15Niaku ku laa kumolo’la em balai noras eng ge’egher ma’an em balai noras e ra’ar; kemu mouw em bale-wale ne memema’awar, wo ma’apu mouw em bale-wale wangko’,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 4

1“Linganouw e nuwu’ i yi’i, heiy sapi-sapi Basan, se waki kuntung Samaria, se maperas se tou lewea’, se male’ek se tou miskin, se meila’la wia se tuang-tuangmu: Alinomi wia nyi’i, rio kita mengoo-ngoo’! 2EMPUNG Tuhan si timiwa’ mola demi eng kakudusan-Na: eng kaulitna e laa meiy e masana i wee nikoo, kaa nikouw kouw adeten ampit en sese’it wo se neiy i katele’u witu e nelet miouw ampit e nopas ne sera’.3Nikouw kouw laa rumou’mi tumorola eng kewe’na em beton, siesa o siesa rondor mea waki rerior, wo nikouw kouw laa keongen mea waki matorome eng Hermon,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Raghes ne tou Israel nyi’a mouw e raghes lewo’4“Meiy mouw wia em Betel wo tumuana mola em pasiwo-siwon lewo’, mea waki Gilgal wo hebatenola em pasiwo-siwon lewo’! Alinouw en tetule rineretmu witu e nedo memo’odo, wo en sesempe esa nga mapulu’annu witu e nendo katelu! 5Tununouw en tetule syukur waki roti reiy’ siragi wo i pakasilighola en sesempe-sesempe kepa’a-pa’aran; i abarouw i tu! Karengan e reiy’ ku’a re’en en tuana ni’i kepa’ar miouwla, heiy tou Israel?” tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Tou Israel se so’o murikit wia si TUHAN6“Ma’anouw tu’u Niaku i yi’i ku minee mola wia nikoo em ba’ang reiy’ lineler eng kekaanen waki e reiy’ sa mina’asa kotamu wo eng kareiy’awesan e roti waki e reiy’ sa mina’asa tampa paena’annu, ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikit wia-Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 7“Niaku tu’u ku timaangola e naro waki nikoo, eng katoroan telu nga sumedote’ kasi nu reiy’pe’ meupu’; Niaku ku timumpala e naro witu natas eng kota esa wo reiy’ timumpala aro witu natas eng kota walina; penguma’an esa e niaroan, wo em penguma’an, reiy’ tinena’ e naro, e minapera;8se penduduk e rua telu kota se minea mawe’ewe-we’ewe’ minea witu e nesa kota kaa laa mekekoo’ rano, ta’an nisea se reiy’ minateula; ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikit wia-Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 9“Niaku ku minewe mola nikouw ampit se witek wo e rumara eng gandum, minelesola en taman-tamanmu wo e numa-uma anggormu, nakana-nakana ara wo e nakana-nakana en zaitunmu eng kinaan mina’apu ne kompo’, ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikit wia-Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.10“Niaku ku rimeta’ mola e rumara menganup mea witu e neletmu tanu wia se tou Mesir; Niaku ku minunu’ mola se tolemu ampit en santi witu e nedo se kawalomu nu rinemu’; Niaku ku simiwo mola mawou wu’ul em pedasingannu eng kinawouan en sesepunannu; ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikit wia-Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 11“Niaku ku minangapepule’itla eng kota-kota witu nelet miouw, tanu si Empung nu minangapepule’itla en Sodom wo eng Gomora, i ka’ayo kouw minamuali tanu em pu’upuk kineongi waki kinarengisan, ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikit wia-Niaku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.12“Kaa ni’itu en tuana mouw e laa-Ku tuananla wia nikoo, heiy Israel. – Eng karengan Niaku ku laa tumuanala en tuana wia nikoo, takar tumiro’ mouw kaa laa maatoan ampit si Empungmu, heiy Israel!” 13Karengan eng kaulitna, Nisia si minentuk eng kuntung-kuntung wo simiwola e reghes, si minakite’ula wia se tou sapa em paghenangen-Nala, si simiwo em beena wo eng kareiydeman wo si maka nenus witu natas eng kakenturan-kakenturan em bumi – TUHAN , Empung em pakasa’an alam, ni’itu mouw e ngaran-Na.
Chapter 5

1Linganouw e lelila’an i yi’i e neiyku i totorla en tanume nikouw tanume e na’aripen, heiy kaum Israel: 2“Kimolo’ mola, reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi si reraa Israel neiy i kapeteiy witu natas en tana’na, e reiy’la si tumo’ori nisia.”3Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan wia se kaum Israel: “Eng kota minaju sumeke’ ampit se esa nga riwu tou, waki nisia se laa i katele’u se esa nga atus tou, wo se maju sumeke’ ampit se esa nga atus tou, waki nisia se laa i katele’u se mapulu’ tou.”4Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia se kaum Israel: “Sumero mouw Niaku, takar nikouw kouw laa tumou! 5Te’a mouw kouw mesesero em Betel, te’a mouw me’a waki Gilgal wo te’a mouw melelewet mea waki Bersyeba, karengan eng Gilgal en tantu ghumorem mea waki ghorem em pasea’an wo em Betel e laa i kaliong.”6Seronouw si TUHAN, takar nikouw kouw laa tumou, rio te’a Sia ghumoreme se see’ ni Yusuf siasar e napi, eng kumaan nyi’a ma’apu ampit e reiy’la si sumewula i wee em Betel. Mesu’usuk em patu’utkan eng ka’adilan 7Heiy nikouw si rimoba eng ka’adilan minamuali apouw wo si minansalela eng kaulitan witu en tana’!8Sia si simiwo mola si sumesena’ kartika wo si sumesena’ belantik, si rimoba eng karibe’ebengan minamuali memo’odo wo si simiwo e noat rimeiydem tanu em bengi; Sia si kimeret e rano en tasik wo minura’araki nyi’a wia natas en saruan em bumi – TUHAN i ti’i mouw e ngaran-Na. 9Nisia si timorola eng kapunengan witu se ente’, i ka’ayo eng kapunengan mineiy witu en tampa makarereen.10Nisea se mari’iris wia si mawee togoran witu em pepalen leloangan, wo nisea se wengi’is wia se meila’ ampit eng kale’osan e nate. 11Kaa ni’itu, karengan nikouw kouw mele’e-le’ek se tou lewea’ wo maedomi pajak eng gandum waki nisia, – ma’anouw tu’u kouw rimedeiy mola em bale-wale watu pina’at, nikouw kouw reiy’ laa mena’la witu nyi’a; ma’anouw tu’u kouw simiwo mola uma anggor kewangun, nikouw kouw reiy’ laa kumoo’ e nanggorna.12Karengan Niaku ku mete’u, kaa em pasiwo-siwonnu lewo’ e laker wo en dosamu eng ka’asa’an, heiy nikouw si simiwola sitou ulit kinalompitan, si simungkul e loit wewoko’ wo si simangawekala se tou miskin waki pepalen leloangan. 13Kaa ni’itu sitou maka akal budi si laa makapenes en tou witu e nedo ni’itu, karengan e nedo ni’itu nyi’a mouw e nedo kalewo’ Tumou wo mate14Seronouw e le’os wo te’a e lewo’, rio kouw tumou; ampit en tuana si TUHAN, Empung em pakasa’an alam, si laa rumapitla nikouw, tanu e neiy miouw i lila’la. 15Ri’irisenouw e lewo’ wo i koupusola e le’os; wo i taga’ mola eng ka’adilan witu em pepalen leloangan; wo’o wona’ si TUHAN, Empung em pakasa’an alam, si laa moupusela se tele’u-tele’u see’ ni Yusuf.16Eng kaulitna, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam, Tuhanku: “Waki e reiy’ sa mina’asa pelein e laa wawean na’aripen wo waki e reiy’ sa mina’asa sesolongan ne tou se laa lumila’: Woiy! Woiy! Tumetani’ se kineret kaa laa mengasi’ wo se tou-tou sigha’ ma’arip kaa laa mesesiwola na’aripan. 17Wo waki e reiy’ sa mina’asa uma anggor e laa wawean e na’aripen, sakawisa Aku kumelangi witu eng keunerannu,” e nuwu’ ni TUHAN. Nendo ni TUHAN18Cilaka mouw nisea se mepa’arla e nendo ni TUHAN! Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna e nendo ni TUHAN i ti’i i wee nikoo? E nendo i ti’i eng kareiydeman, e reiy’ terang! 19Tanu siesa tou timingkasi witu si singa, siesa nga ipus beruang si mineiy nisia, wo eng katoroan nisia nu i ka’ayome waki wale, timobole ampit e lawasna witu eng kedir, siesa nga ipus leloiy’ si kimulat nisia! 20Reiy’ ku’a re’en e nendo ni TUHAN i ti’i eng kareiydeman wo e reiy’ terang, ke’erem semu wo e reiy’ masena’? Raghes ne Israel ni’i kari’iris ni TUHAN21“Niaku ku mari’iris, Niaku ku mahinala em papelesirannu wo Niaku ku reiy’ senaang wia em pinaeruran wangko’mu. 22E nulit, sakawisa kouw mapasempela wia-Niaku en tetule-tetule tinunu wo en tetule-tetule sesakeiymu, Niaku ku so’o, wo en tetule kelawirannu en tanula se ternak karebur, Niaku ku so’o lumoo’.23I wa’akatomi waki-Niaku eng keramean eng kekantaren-kekantarennu, eng kekantaren gambusmu reiy’ pa’ar Aku malinga. 24Ta’an ma’anouw eng ka’adilan melangku-langkun tanu en dano wo eng kaulitan tanu en so’oso’an e reiy’ siena’na maso’oso’.”25“Sapa ku’a re’en nikouw kouw minapasempela wia-Niaku en tetule rineret wo en tetule sesakeiy, eng keurean epat nga pulu’ nge te’un waki padang gurun i ti’i, heiy kaum Israel? 26Nikouw kouw laa mater si Sakut, rajamu, wo si Kewan, dewa sumesena’mu, patong-patongmu se siniwo miouw mola i wee nikoo i ti’i,27wo Niaku ku laa mali nikouw mea witu eng gorem em pasea’an wa’akat mea waki lewet en Damsyik,” e nuwu’ ni TUHAN, e ngaran-Na Empung em pakasa’an alam.
Chapter 6

1“Cilaka witu se tou-tou se mapedam aman waki Sion, witu se tou-tou se mapedam senaang waki kuntung Samaria, witu se tou-tou se kasa i pamuka-muka waki se bangsa i paketa-ketare, se tou-tou wia nisea se kaum Israel minenaram mengeiy! 2Lumewetouow mea waki Kalne, wo lumoo’o-loo’onouw; kumelangomi maname mea waki Hamat eng kasela i ti’i, wo mea mouw waki Gad ne tou em Filistin! Sapa ku’a re’en nisea se lebe le’os ta’an se keraja’an-keraja’an i yi’i, ka’apa e lebe sela ku’a re’en en daerah nea ta’an en daerahmu?3Heiy nikouw, si mapokeiyla wa’akat e nendo kacilaka’an, ta’an metawimi em paperenta’an eng kaketean; 4si ghimoleiy witu en tetekelan gading o siwon wo rimuber mewayong witu en tetekelan ; si mekaani se oki-oki’ ni domba waki nieruran ne membe’ domba wo se oki-oki’ ne sapi waki keuneran ne kawang ne tekapen karebur;5se menganta-ngantar malinga e legu’an eng gambus, wo tanu si Daud nu simiwola e legu-legu’an i wee en touna; 6se makoo’mi anggor waki bokor, wo meisu’ ampit e lana kasa le’os, ta’an se reiy’ mengasi’ karengan e minakemuna se see’ ni Yusuf!7Kaa ni’itu en teakan, nisea se laa mea tanume se tou neiy i sea’ waki kokong em barisan, wo lumangkoiy mouw eng karungkea’an em pelesir ne tou-tou se rimuber mewayong i ti’i.” 8EMPUNG Tuhan si timiwa’ mola demi en tou-Na, – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam –: “Niaku i yi’i ku wengi’is wia eng katingkeiyan ni Yakub, wo mari’iris wia em purina; Niaku ku laa sumarakanla eng kota ma’an em pumpunena.”9Wo sa maenape’ se mapulu’ tou witu e nesa wale, nisea se laa mate. 10Wo sa si ito’na, si tumetunu e mayat i ti’i, si meiy mopo wo rumou’mi e mayat i ti’i waki wale i ti’i, si mueiy wia se tou witu e weteng muri em bale: “Waweane’ ku’a re’en kasi tou si mewali-wali nikoo?” wo wingkoten: “E reiy’la,” sia si laa lumila’: “Menes!” Karengan e reiy’ mouw waar menoto-notor e ngaran ni TUHAN!11Karengan eng kaulitna, TUHAN si minee perenta, takar em bale kewangko’ neiy i ronga’la minamuali riberek wo em bale rintek e mina kasa teri.12Tumingkas ku’a re’en se kawalo-kawalo waki atas eng kakenturan watu, ka’apa pajekon ni tou ku’a re’en en tasik ampit ni sapi? E nulit, nikouw kouw rimoba mouw eng ka’adilan minamuali racung wo e wua’na eng kaulitan minamuali apouw! 13Heiy nikouw, se mepa’a-pa’ar karengan si Lodabar, wo se limila’: “Reiy’ ku’a re’en nikita ampit eng kaente’an ta rimo’obit eng Karnaim i wee nikita?”14“Karengan eng kaulitna, Niaku ku laa tumo’orla se esa bangsa sumu’usuk nikouw, heiy kaum Israel,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Empung em pakasa’an alam, “wo nisea se laa lumotoiy nikouw waki lalan e matoro mea waki Hamat i ka’ayo mea waki so’oso’an em baki Araba.”
Chapter 7

1Nyi’i mouw neiy i papa’atola ni EMPUNG Tuhan wia niaku: Paloo’ola Nisia si simiwo se kawang ne kompo’, witu nedo e rukut mamuri nu muleiy matou, nyi’a i ti’i e rukut mamuri nu reiy’ mouw eng kinetor i wee si raja. 2Eng kasuatan se kompo’ nu muleiy meka’apula en tanemen witu en tana’, lumila’ mouw aku: “EMPUNG Tuhan, weeanomi satorona ka’ampungan! Kumura ku’a re’en si Yakub o toro tumaang? Reiy’ ku’a re’en nisia si rintek?” 3Takar meneselouw si TUHAN karengan eng kapualitan i ti’i. “E ni’itu e reiy’ laa mamuali,” e nuwu’ ni TUHAN. Pineleloo’ karua : Napi4Nyi’i mouw neiy i papa’atola ni EMPUNG Tuhan wia niaku: Paloo’ola si EMPUNG Tuhan si timiboiy e napi kaa laa metetuanala e nukuman. Napi i ti’i eng kimaan mina’apu e lawanan wangko’ wo e laa kumaan ma’apu en tana’ penguma’an. 5Laa o ku lumila’: “EMPUNG Tuhan, i ena’ mola satorona! Kumura ku’a re’en si Yakub o toro tumaang? Reiy’ ku’a re’en nisia si rintek?” 6Takar meneselouw si TUHAN karengan eng kapualitan i ti’i. “E nyi’i tu’u e reiy’ laa mamuali,” e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. Pineleloo’ katelu: Tali paakaran7Nyi’i mouw neiy i papa’ato-Nala wia niaku: Paloo’ola si Tuhan si rimedeiy tawi e nesa beton minalinto’or, wo witu e lawas-Na wawean en tali paakaran. 8Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Sapa ku’a r’en e linoo’omu, Amos?” e wingkotku: “Tali paakaran!” O mee mouw nuwu’ si Tuhan: “ Eng kaulitna, Niaku ku laa meela en tali paakaran witu eng keuneran ne umat-Ku Israel; Niaku ku reiy’ mouw laa mampungela nisea kasi.9Kakenturan-kakenturan patulean waki si Ishak e laa rampenen pa’apun wo en tampa-tampa kudus ne Israel e laa i rewala, wo Niaku ku laa tumo’or sumu’usuk se me’urang ni Yerobeam ampit en santi.” Amos neiy i ure’10O laa si Amazia, imam waki Betel, si rimeo tou sumaru si Yerobeam, raja Israel, ampit e nower: “Amos si simiwo mola pinaasa’an mesesu’usuk si tuangku witu eng keuneran ne kaum Israel; em banua i yi’i se reiy’ mouw mete’u kasi tumaang e reiy’ sa mina’asa lelila’anna. 11Karengan en teinti’i mouw neiy i lila’la ni Amos: Yerobeam si laa mate kawunu’an en santi wo se Israel se tantu mengea rumou’mi waki tana’na tanume se tou neiy i sea’.”12Laa o lumila’ mouw si Amazia wia si Amos: “Lumeloo’o, mea mouw, rumou’ mola mea waki tana’ Yehuda! Seronouw eng kekaanennu maname wo menti’ mouw maname! 13Ta’an te’a mouw kasi mawenti’ wia em Betel, karengan e nyi’i mouw en tampa kudus ni raja, nyi’i mouw em bait suci eng keraja’an.”14E wingkot ni Amos wia si Amazia: “Niaku i yi’i ku reiy’ nabi wo niaku i yi’i ku reiy’ neiy i kaghorem weteng ne nabi, ta’an i te niaku i yi’i ku esa tou tumeternak wo mememurut em bu’ana ara en talun. 15Ta’an si TUHAN si minedomi niaku waki pepa’ayangen merawir se membe’ domba, wo si TUHAN si minee nuwu’ wia niaku: Mea mouw, menti’ mouw witu se umat-Ku Israel.16Takar en teakan, linganouw e nuwu’ ni TUHAN! Nikoo koo limila’: Te’a mouw koo mawenti’ mapero se Israel, wo te’a mouw matotorla e lelila’an mapero se see’ ni Ishak. 17Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Tu’awewenemu si laa suma’amek waki kota, wo se oki-oki’mu tuama wo wewene se laa mate kaa en santi; tana’mu e laa i pemete-metengla ampit mepake en tali i peukur, nikoo nuesa koo laa mate witu en tana’ makari’irisen, wo se Israel se tantu mengea rumou’mi waki tana’na tanume se tou neiy i sea’.”
Chapter 8

1Nyi’i mouw neiy i papaloo’ola ni EMPUNG Tuhan wia niaku: Paloo’ola e nesa lo’olo’ makapumpun wu’ana-wu’ana e noras ra’ar: 2Laa o mee mouw nuwu’ Sia: “Sapa ku’a re’en e linoo’omu, Amos?” E wingkotku: “E nesa lo’olo’ makapumpun e wu’ana-wu’ana e noras ra’ar.” O mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: Eng kesampetan e mineiy mouw i wee se umat-Ku Israel. Niaku ku reiy’ mouw laa mampungela nisea kasi. 3Kekantaren-kekantaren witu en tampa suci e laa mamuali na’aripen witu e nendo ni’itu,” tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan. “Wawean kelaker em bangke’: wisa-wisa i te se tou se melawala nyi’a ampit e memene-menes.” Ngenge’enge’ witu sitou si mase’esep si kasuatna4Linganouw e nyi’i, nikouw si minele’e-le’ek se tou miskin, wo si minunengla se tou peme’itan wia em banua i yi’i 5wo ghimenang: “Kawisa ku’a re’en en sumedot weru lumangkoiy, rio kita toro mangker gandum wo kawisa ku’a re’en e nendo Sabat lumangkoiy, rio kita toro tumewangla en terigu ampit moki’la e efa, sumelala en syikal, sumiwo wiles ampit en tetimbangan reiy’ le’os, 6rio kita tumeles se tou lewea’ karengan e loit wo se tou miskin karengan esa nge paar sapatu; wo mangker en terigu ure mouw?”7TUHAN si timiwa’ mola demi eng kesawa’an ni Yakub: “Eng kaulitna Niaku ku reiy’ laa lumiurla i wee e mapawee-weena e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon nea! 8E reiy’ ku’a re’en laa tumenggo’ogho’ em bumi karengan eng kapualitan i ti’i, i ka’ayo susur se pendudukna se mengasi’? Reiy’ ku’a re’en e ni’itu minapekasana e laa murep tanu en so’soo’an Nil, ni’i pelengki-lengki’la wo tumaghas tanu en so’oso’an Mesir?” Gerhana niendo wo e na’aripen9“Witu e nendo i ti’i e laa mamuali,” tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, “Niaku ku laa sumiwo siendo tumenem witu e nendo oat wo sumiwo em bumi mareiydem witu e nendo lompon. 10Niaku ku laa rumoba em pelesir-pelesirmu mamuali pangasi’an,wo e reiy’ sa mina’asa kekantarennu e mamuali na’aripen. Niaku ku laa makela e roko pengasi’ witu en susur e rereenan wo sumiwola maro’opong susur eng kokong. Niaku ku laa sumiwola nyi’a tanume em pengasi’an karengan em pinatean ni oki’ pengesan, i ka’ayo mamurina e mamuali tanu e nendo pe’it nge’enget.”11“Eng kaulitna, e nedo e laa meiy,” tuana mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan, “Niaku ku laa mapa’alila eng kelalenan wia em banua i yi’i, reiy’ kelalenanla kaa eng kekaanen wo reiy’ kare’oanla kaa en dano, ta’an i te laa melelingala e nuwu’ ni TUHAN. 12Nisea se laa lumepu waki tasik mea waki tasik wo tumeroki waki amian mea waki sedangan kaa laa mesesero e nuwu’ ni TUHAN, ta’an se reiy’ minatola nyi’a.13Witu e nendo ni’itu se laa i kakolo’ reawa’ se reraa-reraa wulouw wo se toleoki-toleoki’ karengan se mare’o; 14Nisea se timiwa’ demi si Asima, dewi Samaria wo se limila’: Demi si empungmu matou-tou, heiy Dan! Ma’an: Demi si dewa koupusmu si matou-tou, heiy Bersyeba! nisea i ti’i se laa i kakolo’ wo e reiy’ mouw laa mato’o-to’ori kasi.”
Chapter 9

1Linoo’oku si Tuhan si rimedeiy tawi e mezbah, wo Sia mee nuwu’: “Wewenouw en tempokna e narii ampit eng kaente’, i ka’ayo e limawa-limawa e moghe, wo i rewa momi ni’itu witu natas eng kokong em baya ne tou, wo se tele’u-tele’u nea se laa-Ku wunu’un ampit en santi; e reiy’ siesa tou tu’u waki nisea si toro laa tumingkasla en tou, wo e reiy’ siesa tou tu’u waki nisea si toro laa limiseiyla en tou. 2Ma’anouw tu’u sea lumampat i ka’ayo mea waki kaoatan ne tou minate, lawas-Ku e laa medomi nisea maname; ma’anouw tu’u sea lumongkot mea waki langit, Niaku ku laa tumumpami nisea maname.3Ma’anouw tu’u sea kumirong waki toka eng kuntung Karmel, Niaku ku laa kume’i wo medomi nisea maname; Ma’anouw tu’u sea kumirongla en tou witu em beren-Ku waki to’otolan en tasik, Niaku ku laa merentala si leloiy’ kaa laa kumulat nisea maname. 4Ma’anouw tu’u sea kumelang witu e rerior ne kesaruna tanume se tou tinaang, Niaku ku laa merentala en santi kaa laa munu’ nisea maname. Niaku ku laa tumuyula em beren-Ku wia nisea i wee eng kacilaka’an wo reiy’ i wee eng kamang nea.”5EMPUNG Tuhan em pakasa’an alamouw si limeler em bumi, i ka’ayo moghe, wo em baya ne pendudukna se mengasi’, wo em baya nyi’a e murep tanu en so’oso’an Nil wo tumaghas tanu en so’oso’an Mesir; 6si rimedeiyla e neber-Na waki langit wo timo’otolela e na’atepan-Na wia natas em bumi; si kimeret e rano en tasik wo mura’araki nyi’a meiy wia natas en saruan em bumi – TUHAN i ti’i mouw e ngaran-Na. Bangsa pineleng neiy i sede’ ni Empung7“Reiy’ ku’a re’en nikouw kouw masuat tanu se tou Etiopia i wee-Niaku, heiy tou Israel?” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. Reiy’ ku’a re’en Niaku ku rimawiromi se tou Israel rimou’mi waki tana’ Mesir, tou em Filistin waki Kaftor, wo se tou Aram waki Kir? 8Eng kaulitna si EMPUNG Tuhan si minenegha-negha’ mola eng keraja’an makadosa i yi’i: Niaku ku laa munengi nyi’a waki saruan em bumi! Ta’an Niaku ku reiy’ laa munengla se see’ ni Yakub minapekasana,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.9“Karengan eng kaulitna, Niaku ku mee perenta, wo Niaku ku ghumo’oghola se kaum Israel witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa, tanu sitou magho’ogho’la e na’aya’an, wo e nesa watu rintek tu’u e reiy’ laa lumenta’ mea witu en tana’. 10Kaa en santi se laa mate kawunu’an em baya ne tou makadosa witu nelet ne umat-Ku se limila’la: Eng kacilaka’an i ti’I e reiy’ laa tumodeiymi wo e reiy’ laa ma’ayomi nikeiy.” Ta’ar tanume eng kelawiran11“Witu e nendo ni’itu Niaku ku laa rumedeiyla sumoup e lekouw ni Daud e neiy mouw i karonga’; Niaku ku laa mi’ot em pete’ eng kedirna, wo laa rumedeiyla sumoup e riberekna; Niaku ku laa mangun nyi’a sumoup tanu en zaman kasa ketareanna, 12rio sea kumuasala se tele’u-tele’u ne bangsa Edom wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se tinotor-Ku kapunya’ang-Ku,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN si timuanala eng kapualitan i yi’i.13“Eng kaulitna, e nedo e laa meiy,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, “kaa si mememajeko si laa minakatena-tena’ matodeiy se mengengupu’ wo se kumekusu em bu’ana nanggor mengengeror bibit; kuntung-kuntung e laa tumiisi e nanggor weru wo e reiy’ sa mina’asa kakenturan e laa kasongkeran.14Niaku ku laa sumegaya’la sumoup se umat-Ku Israel: Nisea se laa mangun eng kota-kota rimampen rima’aser wo mena’ witu nyi’a; nisea se laa tumanemla e numa-uma anggor wo kumoo’ e nanggorna; nisea se laa sumiwo uma-uma wu’a-wu’ana wo kumaan em bu’ana. 15Takar Niaku ku laa tumanem nisea witu en tana’ nea, wo nisea se reiy’ mouw laa sawuteni kasi waki tana’ e neiy-Ku mouw i weela wia nisea.” E nuwu’ ni TUHAN, Empungmu.

Obadiah

Chapter 1

1Pineleloo’ ni Obaja. Teinti’i mouw e nuwu’ ni EMPUNG Tuhan en tanume e Edom – e nesa abar lininga meiy momi waki si TUHAN, siesa tetoke si neiy mouw i reo mea waki uner ne bangsa-bangsa: ”Tumo’orouw, meiy mouw kita tumo’or sumeke’ nisia!” – 2Eng kaulitna,Niaku ku sumiwo nikoo rintek witu nelet ne bangsa-bangsa, nikoo koo kasa sero’ala.3Katingkeiyan e natemu e minonge’ mola nikoo, yon nikoo si maena’ witu e ruragh-ruragh watu, witu em paena’annu kerakek; nikoo si meila’ witu e natemu: “Seiy ku’a re’en si makawoo tumumpame niaku mea waki bumi?” 4Ma’anouw tu’u koo tumelew kerakek tanu si wara rajawali, awes tare, ma’anouw tu’u en salamu ni’i tampala waki elet ne sumesena’-sumesena’, maname tu’u Niaku laa tumumpami nikoo, – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN,5Sa mawengi-wengi si rongkit ka’apa si rumero’obit meiy wia nikoo – o weta’ koo punengennala – reiy’ ku’a re’en nisea se laa rumongkit esa nga takura em pemandungennala? Sa se menenipu’ em bu’ana nanggor meiy wia nikoo, reiy’ ku’a re’en nisea se laa tumele’ula en tele’u-tele’u en tinipu’an neala? 6O weta’ se kaum Esau se sinoisap, o weta’ eng harta bendana neiy i kakirong em penero-neron!7I ka’ayome waki paakaran nikoo koo i ure’ em baya ne ka’ampit kaesamu; nikoo koo ponge’en, kalan ne kalo-kalomu. Seiy si kumaan esa nga sesakeiyan ampit nikoo si tima’an em pure’eket witu nikoo. – E reiy’la si kasilighan wia nisia. 8Reiy’ ku’a re’en witu e nedo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa rume’imi se tou-tou sama’ waki Edom, wo eng kasilighan waki kakuntungan Esau? 9O kangkasi em baya se pahlawannu, heiy Teman, se laa i katu’us, rio em baya ne tou waki kakuntungan Esau se mere’i kawunu’an.10Karengan eng kaketean witu si patuarimu Yakub, takar e walang e laa lumi’ikerla nikoo, wo nikoo koo laa re’inla i wee eng keure-urena. 11Witu e nedo nikoo nu rumedeiy waki kasa wa’akat, kasuatan se tou-tou luar se maater eng kakaya’an e Yerusalem wo se tou-tou wo’oseiy se maghoremi em pepalen leloanganna wo lumobo’ koba’ witu nyi’a, nikoo tu’u koo tanu si meta’esa’an tou waki nisea i ti’I.12Te’a mouw paloo’ola kumeng si patuarimu, witu e nendo kabelotanna, wo te’a mouw mepa’a-pa’ar witu se see’ ni Yehuda witu e nendo kapunenganna; wo te’a mouw malo’odegh witu e nendo peme’itanna. 13Te’a mouw megheghorem mea witu em pepalen leloangan ne umat-Ku witu e nendo kabelotanna, awes tare te’a mouw paloo’ola wure’ eng kacilaka’an timoro nisia witu e nendo kabelotanna; wo te’a mouw mewewa’anut eng kakaya’anna witu e nendo kabelotanna. 14Te’a mouw mereredeiy witu em pontol kaa laa merere’ila se tou-tou neiy i kaliseiy, wo te’a mouw pesesarakan se tou-touna neiy i kewayami witu e nendo kasusa’an.15Karengan en tawi mouw e nendo ni TUHAN en tumoro se reiy’ sa mina’asa bangsa. Tanu em patuanannula, tuana mouw e laa tuananla wia nikoo, pasiwo-siwonnu e laa mareng tumoro eng kokongmu nuesa. 16Eng kaulitna, tanu nikouw nu kimoo’ mola waki atas eng kuntung-Ku kudus, se reiy’ sa mina’asa bangsa tu’u se laa kumoo’ ampit e reiy’ maena-ena’na; awes tare, nisea se laa kumoo’ ampit eng kalo’omotna, wo nisea se laa mamuali tanu mokan nisea se reiy’ ma’an mekasa wia. Kaliseiyan em baki i te Sion17Ta’an waki kuntung Sion e laa wawean se tou-tou neiy i kaliseiy, wo eng kuntung i ti’i e laa mamuali tampa kudus; wo se kaum see’ ni Yakub se laa makapunyala kangkasi en tana’ kapunya’anna. 18Kaum see’ ni Yakub se laa mamuali api wo se kaum see’ ni Yusuf se mamuali layasna napi, wo se kaum see’ ni Esau se mamuali tu’ur eng gandum: nisea se laa tumunu wo kumaan ma’apu e minapekasana, wo waki se kaum see ni Esau e reiy’la siesa tou tu’u si’i kewaya, karengan si TUHANouw si minee nuwu’ en tuana.19Takar se tou-tou en Tana’ Negeb se laa makapunyala eng kakuntungan Esau, wo se tou-tou en Daerah Kakenturan se laa makapunyala en tana’ ne tou em Filistin. Nisea se laa makapunyala e Efraim wo en daerah Samaria, wo se suku Benyamin se laa makapunyala en daerah Gilead.20Tou-tou Israel se neiy i ater mea witu eng gorem em pasea’an se laa makapunyala en tana’ ne tou eng Kana’an i ka’ayo mea waki Zarfat; wo se tou-tou Yerusalem se neiy i ater mea witu eng gorem em pasea’an, em baki Sefarat, se laa makapunyala eng kota-kota waki Tana’ Negeb. 21Lumelawir-lumelawir se laa sumosor mea waki atas eng kuntung Sion kaa laa me’ukumla eng kakuntungan Esau; takar si TUHANouw si laa makapunya eng keraja’an i ti’i.

Jonah

Chapter 1

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yunus bin Amitai, en tuana: 2“Tumo’orouw mea mouw waki Niniwe, eng kota kewangko’ i ti’i, maleiy mouw witu nisea, karengan eng kalewo’oanna e mina’ayo mouw wia-Niaku.” 3Ta’an si Yunus si timiro’ kaa laa metetingkasla en tou mea waki Tarsis, wa’akat waki sinaru ni TUHAN; nisia si minea waki Yafo wo maka’to maname e nesa kapal, e laa ma’e waki Tarsis. Sia mear e nongkos pekekelanganna, laa o sumeret eng kapal i ti’i kaa laa mewewole mewali-wali ampit nisea mea waki Tarsis, wa’akat waki sinaru ni TUHAN.4Ta’an si TUHAN si timumpami e reghes tumokol witu en tasik, laa o mamulai mouw e reghes tumokol wangko’, i ka’ayo eng kapal i ti’i e weitouw kawewean makemu. 5Maki’i-ki’it eng kapal se mineide’, siesa o siesa se mereke-rekeiy wia si empungna, wo nisea se limobo’ mea witu eng gorem en tasik e reiy’ sa mina’asa em paali-alin eng kapal i ti’i kaa mewewure’la nyi’a. Ta’an si Yunus si timumpa mouw minea waki ghorem e woang eng kapal kasa wawa’ wo ghumoleiy witu, laa o katekelan ampit eng kare’erep.6O meiy mouw si nakhoda matola nisia kasuatan limila’: “Kumura wona’ koo timekel tuana eng kare’erep? Tumo’orouw, maleiy mouw wia si Empugmu, e wo’o wona’ si Empung i ti’i si laa madungla nikita, i ka’ayo kita reiy’ mapuneng.” 7Laa o lumila’ mouw sea siesa wia se walina: “Meiy mouw kita lumobo’ eng koba’, rio kita mamete’ula, karengan si seiy o kita toroni eng kacilaka’an i yi’i.” Nisea se limobo’ eng koba’ wo si Yunusouw si tinena’ eng koba’.8Lumila’ mouw sea wia nisia: “I pakite’umi wia nikeiy, karengan si seiy o kita toron eng kacilaka’an i yi’i. Sapa em pepa’ayangennu wo waki wisa koo meiy, sapa em banuamu wo waki se bangsa wisa ku’a re’en nikoo?” 9En singkomna wia nisea: “Niaku ku esa tou Ibrani; niaku ku meide’la si TUHAN, Empung si makapunya e langit, si simiwo mola en tasik wo eng ketana’an.” 10Tou-tou i ti’i se mina kasa meide’, laa o lumila’ wia nisia: “Sapa mouw en siniwomu?” – karengan se tou-tou i ti’i se mete’ula, kaa nisia si timingkasi en tou, ma’akati waki sinaru ni TUHAN. Eng kapualitan i ti’i e neiy mouw i pakite’unala wia nisea.11O mueiy mouw sea : “Laa kuran neiyla koo, rio en tasik e mompas wo e reiy’ mouw rumego nikeiy kasi, karengan en tasik e maka wuaya mola.” 12En singkomna wia nisea: “Poponouw aku, i terekola aku witu eng gorem en tasik, takar en tasik e laa mompas wo e reiy mouw rumego nikouw kasi. Karengan eng kete’uangku, kaa eng karengan niaku mouw e reghes tumokol wangko’ i yi’i rimego nikouw.” 13Laa o mole mouw se tou-tou i ti’i ampit eng kaente’an eng keter kaa laa ma’ali eng kapal i ti’i mareng mea waki ketana’an, ta’an nisea se reiy’ makawoo, karengan en tasik e maka wuaya mola marego nisea.14Laa o maleiy mouw sea wia si TUHAN, pokeiyna: “Oh TUHAN, te’a mouw satorona Koo mayala nikeiy mapuneng karengan e nyawa ni tou i yi’i wo te’a mouw Koo mepepesa’anla wia nikeiy e raa’ ni tou reiy’ siselok, karengan Nikoo, TUHAN, koo simiwo mouw tanu ni’i kepa’ar-Mula.” 15Kamurian sea mopo si Yunus, wo tumerekla nisia witu eng gorem en tasik, wo en tasik e minena’ merangu. 16Tou-tou i ti’i se mina kasa meide’ wia si TUHAN, laa o mapasempela en tetule rineret i wee si TUHAN ma’an tima’arla makauli-ulit e nazar.17Takar witu en tinantuan ni TUHAN o meiy mouw si esa nga ipus sera’ wangko’ si lime’ouw si Yunus; wo si Yunus si minena’ witu eng gorem en tian ni sera’ i ti’i telu nga endo telu nga wengi eng keurena.
Chapter 2

1O sumombayangouw si Yunus wia si TUHAN, Empungna, waki ghorem ni sera’ i ti’i, 2pokeiyna:
“Witu eng kasusa’angku ku minaleiy wia si TUHAN, wo Nisia si miningkot niaku,waki keuneran ne tou minate o ku rumekeiy, wo e lininga-Mula en suaraku.
3Neiy mouw i terek-Mula niaku mea waki tampa kerarem, minea waki lo’okna en tasik, o laa aku kase’uan e naros en dano; e reiy’ sa mina’asa wuayana wo em balolong-Mu e limi’ikerla niaku. 4Wo niaku ku limila’: neiy mouw i keure’mi niaku waki sinaru em beren-Nu. Wona’ ku’a re’en aku lumoo’ope’ kasi em bait-Mu kudus?5E reiy’ sa mina’asa rano eng kimepungouw niaku, meiwet e nyawaku; lawanan wangko’ en sime’u niaku; narakan e lawanan e rimiker eng kokongku 6waki to’otolan eng kuntung-kuntung. Niaku ku neiy i katenem mea waki to’otolan em bumi; em pepalenna eng kinakelaman witu e muriku i wee eng keure-urena. Katoroan e ni’itu mouw Koo limongkoti e nyawaku waki ghorem e ruragh eng kubur, ee TUHAN, Empungku.7Eng katoroan si imukurku si mare’o reawa’ witu eng goremku, i kaghenangouw niaku wia si TUHAN, wo i ka’ayo mouw en sombayangku wia-Nikoo, mea witu eng gorem em bait-Mu kudus. 8Nisea se timiboiy te’etep witu em berhala reiy’ sipenoron, nisea mouw se timele’ula Nisia, si moupusela nisea ampit e lale’.9Ta’an niaku, ampit en tetotoren syukur e laaku i sempela en tetule wia-Nikoo; sapa e neiyku i nazarla e laa weearengku. Kelawiran nyi’a mouw e waki si TUHAN!” 10Laa o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia si sera’ i ti’i, wo si sera’ i ti’i tu’u si kimero’la si Yunus mea waki ketana’an.
Chapter 3

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Yunus i wee eng karuana, en tuana: 2“Tumo’orouw, mea mouw waki tana’ Niniwe, eng kota kewangko’ i ti’i, wo i pa’ayo mola wia nisia e naleiy neiy-Ku i nuwu’la wia nikoo.” 3Tumiro’ mouw si Yunus, laa o mea waki tana’ Niniwe, minatoroan ampit e nuwu’ ni Empung. Niniwe nyi’a mouw e nesa kota maka’erangen eng kewangko’na, telu nga endo pakelangen eng kapelasna.4Muleiy mouw si Yunus ghumorem mea waki ghorem eng kota i ti’i esa nga endo pakelangen eng kewa’akatna, laa o maleiy: “Epat nga endope’ kasi, takar e Niniwe e laa i pangapepule’itla.” 5Tou Niniwe se ma’eman wia si Empung, o laa sea makite’ula sumisil wo nisea, le’os se tou dewasa ka’apa tu’u se oki-oki’ se makela roko pengasi’.6Nu neiy mouw i ka’ayola e nabar i ti’i wia si raja eng kota Niniwe, tumumpa momi sia waki reruberanna, pangkulennala eng karaiyna, i salelengnala e roko’ pengasi’, laa o rumuberouw sia witu e riawu. 7O laa wiu em perenta ni raja wo em baya ne pemangko’na se tou se minapasilighla wo limila’la waki Ninewe en tuana: “Tou wo se ternak, lembu sapi wo se membe’ domba se reiy’ toro kumaan sapa-sapa wo reiy’ toro kumoo’ rano.8E lewo’ sa reiy’ mouw em baya nea, tou wo se ternak sumaleleng e roko’ pengasi’ wo maleiy ampit eng kaente’ wia si Empung ampit e lewo’ sa reiy’ mouw siesa o siesa murikiti waki kapawinta-winta’na e lewo’ wo waki kaketean patuanannala. 9Seiy si mete’ula, wo’o wona’ si Empung si laa murikit wo menesel ma’an lumengemi waki e nupi’-Na melaya-layas i ti’i, i ka’ayo kita reiy’ mapuneng.”10Eng katoroan si Empung nu limoo’ em pasiwo-siwon nea i ti’i, nyi’a i yi’i kumura sea nu minurikiti waki kapawinta-winta’na e lewo’, takar meneselouw si Empung karengan eng kacilaka’an en tiniro’-Na mola witu nisea, wo Nisia tu’u si reiy’ minamuali timuanala nyi’a.
Chapter 4

1Ta’an eng kapualitan i ti’i eng kasa mangasenso’la e nate ni Yunus, laa o moupi’ mouw sia. 2Wo sumombayangouw sia wia si TUHAN, pokeiyna: “Oh TUHAN, reiy’ ku’a re’en e neiyku mouw i lila’la i ti’i, eng katoroan niaku nu wakipe’ wanuaku? Ni’itu mouw eng karenganna, takar niaku eng ketareanna ku timingkasla en tou minea waki Tarsis, kaa eng kete’uangku, kaa Nikoo mouw si Empung si tongkoupusen wo mengengupus, si labot sabaar wo limokon e nupus o lale’ ampit si menesel karengan eng kacilaka’an e laa i pa’eiy-Nala. 3Jadi en teakan, ee TUHAN, sawutenouw satorona e nyawaku, karengan e lebe le’os aku mate ta’an tumou.”4Ta’an e nuwu’ ni TUHAN: “Waar ku’a re’en koo moupi’?” 5Yunus si rimou’ momi timele’ula eng kota i ti’i wo mena’ waki esa nga weka sedanganna. Sia si rimedeiyla witu e nesa lekouw wo sia rumuber witu e wawa’ en tinerungan nyi’a ma’ena’la sapa e laa mamuali witu eng kota i ti’i.6O laa witu en tinantuan ni Empung TUHAN o tumou mouw e nesa nge wa’atang akana en jarak limantouwla eng kokong ni Yunus kaa laa tumerungla nisia, rio sia kaiborani witu eng kasenso’an e natena. Yunus si kasa mepa’a-pa’ar karengan e nakana en jarak i ti’i. 7Ta’an e nendo kawo’odoanna, eng katoroan em beena mereretik, witu en tinantuan ni Empung o meiy mouw siesa nga ipus witek, si kime’eket e nakana en jarak i ti’i, i ka’ayo minaweles.8Makarengan nu reiy’ mouw siendo nu rimetik, takar witu en tinantuan ni Empung sumengo mouw e reghes sedangan em pasu’ te’etel, i ka’ayo en sena’ ni endo e rimarala eng kokong ni Yunus, laa o i kakolo’ mouw sia reawa’ wo maarap rio mate, pokeiyna: “Lebe le’osouw aku mate ta’an i te tumou.” 9Ta’an mee mouw nuwu’ si Empung wia si Yunus: “Waar ku’a re’en koo moupi’ karengan e nakana en jarak i ti’i?” E wingkotna: “Esa nga waarna mouw aku moupi’ i ka’ayo mate.”10O laa si Empung si minee nuwu’: “Nikoo koo moupus wia si akana en jarak i ti’i, e niwee nisia e noki’ i te tu’u koo reiy’ rimawoiy mine’inekut wo si reiy’ neiymu i papatoumi, en timou witu esa nga wengi wo e minapuneng witu esa nga wengi kangkasi. 11Kumura o reiy’ Aku laa moupus wia si Niniwe, eng kota kewangko’ i ti’i, e makapenduduk se lebe waki esa nga atus rua nga pulu’ nga riwu tou, em baya nea se lengeiy mememange’anla e lawas lele’os waki lawas kawii, ampit se ternakna kelaker?”

Micah

Chapter 1

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Mikha, tou e Moresyet, witu en zaman ni Yotam, Ahas wo ni Hizkia, raja-raja Yehuda, nyi’a i yi’i e mekepa’aren ampit e linoo’ona tanume en Samaria wo e Yerusalem. Pinakite’uan e nukuman witu se Samaria2Linganouw, heiy bangsa-bangsa nu pekasana! Weeanola ghenang, heiy bumi ma’an em pumpunena! Ma’anouw si EMPUNG Tuhan si mamuali sairi witu nikouw, nyi’a i yi’i si Tuhan waki em bait-Na kudus. 3Karengan eng kaulitna, TUHAN si rimou’mi waki tampa-Na wo tumumpa minee nenus wia natas eng kakenturan-kakenturan em bumi. 4Merano mouw eng kuntung-kuntung witu e wawa’ e ne’a-Na wo eng kewong-kewong minakewe’ tanu e lilin witu en saruan e napi, tanu en dano neiy i katoa’ waki pemerosan.5Em baya nyi’a i yi’i e minamuali karengan eng kaselokan ni Yakub, wo karengan en dosa ne kaum Israel. Kaselokan ni Yakub i ti’i en sapa? Reiy’ ku’a re’en e ni’itu en Samaria? Dosa ne kaum Yehuda i ti’i en sapa? Reiy’ ku’a re’en e ni’itu e Yerusalem?6Kaa ni’itu Niaku ku laa sumiwo en Samaria mamuali tawunan e riberek waki padang, mamuali tampa petaneman nakana e nanggor. Niaku ku laa molonla em batu-batuna mea waki ghorem eng kewong wo laa lumongka’la en to’otolan-to’otolanna. 7Se reiy’ sa mina’asa patongna se laa rimu’umuken, e reiy’ sa mina’asa tetoro sa’amekna e laa tunun, wo se reiy’ sa mina’asa berhalana se laa-Ku kemun; karengan waki tetoro sa’amek wo eruren em baya nyi’a i ti’i, wo e laa mareng mamuali tetoro sa’amek. Nabi si ma’aripla e nasib e Yehuda wo e Yerusalem8Karengan e nyi’i mouw niaku laa mengenga’angal wo ma’arip, laa mekekelang ampit e reiy’ simelop wo poteiy, laa mengenguang tanu se serigala wo rumaong tanu se wara onta: 9Karengan em pali’na e reiy’ mete’u male’os, e minanapome waki Yehuda, e mina’ayo mome waki pepalen leloangan ne bangsaku, mea waki Yerusalem! 10Waki Gat te’a mouw i pepepa’ayola e nabar, te’a mouw ma’an mekasa mame’! Le’osouw i gholeiyla en toumu witu e riawu waki Bet-Le-Afra!11Mantalouw, heiy penduduk en Safir, ampit em poteiy wo meirang. Reiy’ berani rumou’mi se penduduk en Zaanan. E na’aripen em Bet-Haezel e maape’la nikoo kaa laa minena-ena’ rimedeiy. 12Ampit e meware-wareng se penduduk e Marot se maarapla eng kale’osan. Karengan eng kacilaka’an en timumpami waki si TUHAN e mina’ayo mea waki pepalen leloangan e Yerusalem.13I todongouw si kawalo sela karepet witu eng kareta, heiy penduduk Lakhis! Nyi’i mouw eng kasa ketarena en dosa i wee si keke’ Sion, karengan wia nikoo mouw kina’atoan eng kaselokan e Israel. 14Kaa ni’itu le’osouw weean tetaber peta’atasan wia si Moresyet-Gat. Em bale-wale Akhzib e laa mamuali le’ekok towo i wee se raja-raja Israel.15Tumetu’utuk se laape’ i eiy-Kula wia nikoo, heiy penduduk Maresya! Kamulia’an e Israel e laa i ka’ayo waki Adulam. 16Sukurenouw wo ro’opongnola eng kokongmu, karengan se oki-oki’ i koupusemu! Siwonola eng kokongmu ro’opong tanu e ro’opongna ne wara em bangke, karengan waki nikoo nisea se laa ghumorem pasea’an.
Chapter 2

1Cilaka mouw se tou-tou se matiro’la eng kawengi’isan wo se matiro’la eng kalewo’an witu en tetekelanna; se matuanala nyi’a witu e nedo em beena, karengan eng kapualitan i ti’i em bitu eng kakuasa’anna; 2se sakawisa mepa’arla em penguma’an-penguma’an, nisea se kumaat nyi’a, wo em bale-wale, nisea se sumolong nyi’a; se malotoiy tou ampit em balena, sitou ampit eng kapunya’an pusakana!3Kaa ni’itu en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Eng kaulitna Niaku ku timiro’ eng kacilaka’an witu se kaum i yi’i, wo nikoo koo reiy’ mete’u lumiseiyi e lee’mu waki nisia; nikouw kouw reiy’ mouw kasi laa kumelang tingkeiy, karengan e nedo i ti’i nyi’a mouw e nendo makacilakan. 4Witu e nendo ni’itu se tou se laa mapa’ayola en sesindir en tanume nikouw wo laa mapalingala e nesa na’aripen wo laa lumila’: “Niklita ta kinemurinu’unutola! E weteng neiy i sani’ ne bangsaku e niukurola ampit en tali, wo e rereiy’la sitou minarengla nyi’a, em penguma’an-penguma’an ta neiy i wetengla wia se tou-tou timaang nikita.” 5Kaa ni’itu e reiy’ laa wawean i wee nikoo sitou lumobo’la en tali ampit eng koba’ witu se jema’ah ni TUHAN.6“Te’a mouw matotorla e wenti’,” em pokeiy nea i ti’i, “tou si reiy’ matotorla e wenti’ tanu ni’itu! Sering e reiy’ laa tumoro nikita.” 7Toro ku’a re’en eng kapualitan i ti’i i lila’la ne see’ ni Yakub? Sapa ku’a re’en si TUHAN si reiy’ awes en sabaar? Ka’apa en tanu nyi’i ku’a re’en e winta’-Na? Reiy’ ku’a re’en e nuwu’-Ku e le’os witu se tou ulit eng kalakuanna? 8Ta’an nikouw mouw si timo’or tanume se kesaru witu se umat-Ku. Nikouw kouw rimo’obiti eng karaiy waki se tou-tou se pa’ar en dame, waki se tou-tou se makelang melangkoiy ampit e aman, se reiy’ maewe’la wia em paseke’an.9Em baya se tu’awewene waki elet ne umat-Ku se neiy miouw i sere’mi waki wale koupusena, waki se dade-dadena kouw minedo i wee eng keure-urena, en serengat neiy-Ku mouw i weela wia nisea. 10Tumo’orouw wo mea mouw, karengan e nyi’i e reiy’ tampa paena’an i wee nikoo! Eng karengan eng kaseremoran takar nikouw kouw laa punengen ampit eng kapunengan e reiy’ mete’u kasegaya’an. 11Sa wona’na siesa nga touan si meiy meniro-niro’ e reiy’ sisapa wo en towo: “Niaku ku minenti’ wia nikoo en tanume e nanggor wo en timpa’,” takar nisia mouw si waar mamuali sitou minenti’ witu se bangsa i yi’i! Ta’ar tanume eng kelawiran12Ampit e makauli-ulit Niaku ku laa merurla nikouw minapekasana, heiy Yakub, ampit e makauli-ulit Niaku ku laa merurla se tele’u ne tou Israel; Niaku ku laa mapaesala nisea tanu se membe’ domba witu eng kalero, tanu se kawang ne tekapen waki keuneran em padangna, i ka’ayo merame ampit ne tou! 13Menenori’isip se laa maju witu e rerior nea; nisea se laa sumori’isip wo kumelang lumangkoiyla em pepalen leloangan wo laa rumou’mi witu. Raja nea si laa kumelang mapawee-wee witu e rerior nea, TUHAN nuesa si waki kokong ne barisan nea!
Chapter 3

1Em pokeiyku: Le’osouw luminga, heiy em baya ne kapala waki Yakub, wo heiy em baya ne ma’aka-aka ne kaum Israel! Reiy’ ku’a re’en esa nga kewaarna kouw mamete’ula eng ka’adilan, 2heiy nikouw si mari’iris eng kale’osan wo si moupusela eng kalewo’an? Nisea se kimisi’ eng kuli’ waki nouwak ne bangsaku wo e le’ona waki e ruiy-ruiyna; 3nisea se kimaan e le’ona ne bangsaku, wo kimuli’mi eng kuli’ waki nouwakna; nisea se rimimu’umukla e ruiy-ruiyna, wo timo’otok nyi’a tanu e le’ona witu rumping, tanu e ngaketor-ngaketor e le’ona witu eng kure’.4Nisea nuesa mouw ee sangari se laa mengale-ngaleiy wia si TUHAN, ta’an Niisa si reiy’ laa mingkot nisea; Sia si laa kumirongla eng gio-Na witu nisea witu e nedo ni’itu, karengan e lewo’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea.5Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN witu em baya ne nabi, se simeipla se bangsaku, e sakawisa sea maka’atola wo’o sapa kaa laa pengenga’anga’en, takar nisea se maleiyla en dame, ta’an witu se tou reiy’ mee wo’o sapa witu eng gorem en suma nea, takar nisea se lumila’la sumeke’. 6Kaa ni’itu e nedo e laa mamuali wengi i wee nikoo reiy’ ampit em paloo’an wo e mareiydem i wee nikoo reiy’ ampit em pateboan. Siendo si laa i katenem i wee em baya ne nabi i ti’i, wo e nendo e laa mamuali item ke’erem i wee nisea. 7Em baya ne meloo’ se laa maka’ato e nirang wo se tumetebo-tumetebo se laa kasa meirang; nisea nu pekasana se laa tumutuwla eng giona, karengan e reiy’la si wewingkot waki si Empung.8Ta’an niaku i yi’i ku wuta ampit eng kaente’an, ampit e Roh ni TUHAN, ampit eng ka’adilan wo eng kewaraneiyan, kaa laa ma’abarla wia si Yakub eng kaselokanna wo wia se Israel en dosa nea.9Le’osouw linganla e nyi’i, heiy em baya ne kapala ne kaum Yakub, wo em baya ne ma’aka-aka ne kaum Israel! Heiy nikouw si senso’ witu eng ka’adilan wo se mareko’la e reiy’ sa mina’asa en teren, 10heiy nikouw si rimedeiyla en Sion ampit en daa’ wo e Yerusalem ampit eng kawengi’isan! 11Em baya ne kapalana se matenggolela e nukum karengan em bewoko’, wo em baya se imamna se mawee teturu’ karengan e wewear, em baya ne nabina se matebo karengan e loit, e nulitna nisea se matebe wia si TUHAN ampit e meila’: “Reiy’ ku’a re’en si TUHAN si wia eng keuneran ta! E reiy’ laa meiy eng kacilaka’an tumoro nikita!”12Kaa ni’itu eng karengan nikouw takar en Sion e laa pajekon tanu em penguma’an, wo e Yerusalem e laa mamuali tawunan e riberek, wo eng kuntung Bait Suci e laa mamuali kakenturan meketalun.
Chapter 4

1E laa mamuali witu e nendo-nendo kasa kesampetan: eng kuntung em bale ni TUHAN e laa rumedeiy tumaga’ matasla eng kuntung-kuntung wo lumantouwe eng kerakek waki atas eng kakenturan-kakenturan; bangsa-bangsa se laa mareo-reok mea maname,2wo laker se suku bangsa se laa mea ma’an meila’: “Meiy, kita sumsor mea waki kuntung ni TUHAN, mea waki wale ni Empung ni Yakub, rio Sia mee teturu’ nikita en tanume e lalan-lalan-Na wo rio kita kumelang tumoro nyi’a; karengan waki Sion e laa rumou’mi en teturu’, wo e nuwu’ ni TUHAN e waki Yerusalem.” 3Sia si laa mamuali akim e nelet ne kelaker bangsa, wo laa mamuali wasit i wee se suku-suku bangsa ka’asa’an i ka’ayo mea waki tampa kewa’akat; nisea se laa tumi’ir en santi-santina mamuali weren em pajeko, wo en tetura’-tetura’na e mamuali paaghi’ peparas; bangsa se reiy’ mouw laa kasi mayat en santi witu se bangsa, wo nisea se reiy’ mouw laa kasi metete’u em paseke’an.4Ta’an nisea siesa o siesa se laa rumuber witu wawa’ e nakana nanggorna wo witu wawa’ e nakana arana ampit e reiy’la si sumenge’la, karengan en suma ni TUHAN em pakasa’an alam e limila’la nyi’a. 5Ma’anouw tu’u se reiy’ sa mina’asa bangsa se kumelang siesa o siesa demi e ngaran ni empungna, ta’an nikita ta laa kumelang demi e ngaran ni Empung TUHAN ta i wee eng keurena wo e mapawee-weena. Linawiran si keke’ Sion6Witu e nendo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa merurla nisea se pekol wo laa kuma’ampetla nisea se neiy i pangasesera wo nisea se cinilaka-Ku mola. 7Nisea se pekol se laa-Ku siwon aka ne esa see’, wo se neiy i ure’ ne esa bangsa kaente’, wo si TUHAN si laa mamuali raja witu nisea waki kuntung Sion, waki en teakan i ka’ayo eng keure-urena. 8Wo nikoo, heiy Pewale Kawang ne Domba, heiy Kakenturan keke’ Sion, wia nikoo e laa meiy wo e laa mareng em paperenta’an eng ketarena, eng keraja’an witu si keke’ Yerusalem.9Takar en teakan, ka’a koo marekeiy ampit eng kaente’? Rereiy’la ku’a re’en si raja witu eng keunerannu? Ka’apa minapunengouw ku’a re’en si ngumenge’enge’mu, i ka’ayo koo rinego kinerara’an tanu si wewene timimea’la? 10Kumoila’ mouw wo dumodo’ mouw, heiy keke’ Sion, tanu si wewene timimea’la! Karengan en teakan neiy i kalupu koo rumou’mi waki kota wo mena’ waki padang, neiy i kalupu koo kumelang i ka’ayo em Babel; mana mome koo laa i wayala, mana mome koo laa tubuuseni ni TUHAN waki lawas ne kesarumu.11En teakan kelaker se bangsa minerur mesesu’usuk nikoo, ampit e meiyla’: “Ma’anouw sia kewurenla, ma’anouw em beren ta mateula matu’usla en Sion!” 12Ta’an nisea i ti’i se reiy’ mamete’ula en tetiro’an ni TUHAN; nisea se reiy’ makasiligh eng katenggolan-Na, kaa Nisia si laa merurla nisea tanu eng ke’ekes eng gandum mea waki tampa pakusuan.13Tumo’orouw wo kusunouw, heiy keke’ Sion, karengan en sungemu e laa-Ku siwon tanu em besi, wo en sulumu e laa-Ku siwon tanu en tambaga, i ka’ayo koo tumome makemu se kelaker bangsa; nikoo koo laa muntulela eng kinaat nea i wee si TUHAN wo eng kakaya’an nea i wee si Tuhan em pakasa’an em bumi. En teakan, nikoo koo lewo’ sa reiy’ rumedeiyla em beton i wee nikoo; rereen pakepungan e neiy mouw i redeiy neala sumu’usuk nikita; ampit em bulu’ nisea se mewe eng kere ni tou si maperenta e Israel.
Chapter 5

1Ta’an nikoo, heiy Betlehem Efrata, heiy si kasa rintek witu nelet ne kaum-kaum Yehuda, waki nikoo si laa tumo’or i wee-Niaku siesa tou si laa merenta se Israel, eng kasa ketarena rengane’ em purbakala, rengane eng kasa ketareanna.2Kaa ni’itu sia si reiy’ laa mayala nisea i ka’ayo e nedo si wewene laa metetimea’la si timimea’ mola; o laa se esa nga lebena waki se patuari-patuarina se laa mareng wia se tou Israel. 3Takar sia si laa minta’ wo laa rumawirla nisea witu eng kaente’an ni TUHAN, witu eng kewangko’an e ngaran ni TUHAN Empungna; nisea se laa mena’ tataap, karengan en teakan nisia si minewangko’ i ka’ayo mea waki tempok em bumi,4wo nisia si minamuali dame sejahtera. Sakawisa si Asyur ghumorem mea waki wanua ta wo sakawisa sia lume’ek en tana’ ta, takar nikita ta laa tumo’orla sumu’usuk nisia se pitu rumerawir, awes tare se uwalu ma’aka-aka se tou. 5Nisea i ti’i se laa sumukur em banua Asyur ampit en santi wo em banua Nimrod ampit en santi sinawut; nisea se laa mayami nikita waki wanua Asyur, sakawisa nisia i yi’i ghumorem mea waki wanua ta wo lume’ek en daerah ta.aki wanua ta wo lume’ek en daerah ta. 6Takar se tele’u-tele’u ni Yakub se laa wia eng keuneran ne kelaker bangsa tanu e leleiydem waki si TUHAN tanu en dirus e naro mea witu natas en tanemen-tanemen se reiy’ mengena-ngena’la tou wo se reiy’ mengara-ngarapla se oki’ ni tou. 7Takar se tele’u-tele’u ni Yakub se laa wia e nelet ne suku-suku bangsa, witu eng keuneran ne kelaker bangsa tanu si singa witu nelet ne tekapen-tekapen en talun, tanu si singa muda witu nelet ne kawang ne membe’ domba: mea wisa tu’u sia mea, takar nisia si mansal wo ruma’akep, kasuatan e reiy’la si mayala.8Lawasmu e laa popon sumu’usuk em baya se kasu’usukmu, wo em baya ne kesarumu se laa punengenla! 9Takar e laa mamuali witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa rume’imi si kawalomu waki keunerannu wo laa munengla eng karetamu.10Takar e laa mamuali witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa rume’imi si kawalomu waki keunerannu wo laa munengla eng karetamu. 11Niaku ku laa rume’ila eng kota-kota em banuamu wo laa rumewala e reiy’ sa mina’asa reenmu.12Niaku ku laa rume’imi em pakakas-pakakas sihir waki lawasmu, wo se memementi-memementi’ se reiy’ mouw laa wawean kasi wia nikoo. 13Niaku ku laa rume’imi se patong-patongmu wo en tugu-tugu berhalamu waki keunerannu, takar nikoo koo reiy’ mouw kasi laa mongkot sumempe wia en siniwo e lawasmu. 14Niaku ku laa kuma’anuti em pa’asek-pa’asek berhalamu waki keunerannu wo laa munengla em berhalamu; 15Niaku ku laa sumuli’ en dendam ampit e nupi wo eng kenanaran eng kaupi’an, wia se bangsa-bangsa so’o melelingala.

Chapter 6

1Le’osouw lingan e nuwu’ neiy i totorla ni TUHAN: Tumo’orouw, teberenola e rerapot witu en saruan eng kuntung-kuntung, wo ma’anouw eng kakenturan-kakenturan luminga en suaramu! 2Linganouw, heiy kuntung-kuntung, e rerapot ni TUHAN, wo ta’anouw en talinga, heiy to’otolan-to’otolan em bumi! Karengan si TUHAN si makapunya e rerapot witu se umat-Na, wo Nisia si maperkara ampit se Israel.3“Umat-Ku, sapa ku’a re’en en tinuana-Ku mola wia nikoo? Ampit en sapa ku’a re’en koo winedu-Ku mola? Wingkotenouw Aku! 4Karengan Niaku ku rimawiromi nikoo rimou’mi waki tana’ mesir wo minaya momi nikoo waki wale pabudakan wo timoke mola si Musa wo si Harun wo si Miryam tanume se ngumenge’enge’mu. 5Umat-Ku, le’osouw ghenangen sapa en tiniro’la ni Balak, raja Moab, wo sapa neiy i wingkot ni Balak bin Beor wia nisia wo sapa e minamuali mola waki Sitim i ka’ayo mea waki Gilgal, rio koo maakula em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ka’adilan e waki si TUHAN.”6“Ampit en sapa ku’a re’en niaku laa mea sumaru si TUHAN wo tumu’utuk sumempe wia si Empung si waki tampa rakek? Laa mea ku’a re’en niaku sumaru Nisia ampit en tetule tinunu, ampit sioki’ ni sapi makaumur esa nge te’un? 7Mepa’ar ku’a re’en si TUHAN wia se nga riwuan domba raghar, wia em pulu’an nga riwu toa’an e lana? Si laaku i papasempela ku’a re’n sioki’ polonku karengan eng kaselokangku wo e wu’ana eng gandongangku karengan en dosaku nuesa?” 8“Heiy tou, e neiy mouw i pakite’ula wia nikoo sapa e le’os. Wo sapa ku’a re’en em pake’ini ni TUHAN waki nikoo: reiy’ siwalina e mawinta adil, moupusela eng kelale’an, wo tumou ampit eng kumeng ate witu en sinaru ni Empungmu?”9Linganouw, TUHAN si minaleiy wia eng kota: – nyi’a mouw en sama’ kaa laa meide’ wia e ngaran-Na – : “Linganouw, heiy suku bangsa wo se tou eng kota! 10Ma’an tu’una Aku lumiurla eng harta benda kareiy’padungan wia si Tuhan witu em bale ni tou si reiy’ padung wia si Tuhan wo e nukuran efa reiy’ awes wo neiy i kakutok i ti’i?11Ma’an tu’una Aku mayala reiy’ ukumen sitou ma’ali-ali en tetimbangan reiy’ ulit ka’apa en sompoiy-sompoiy e makapumpun watu timbangan le’ekok? 12Tou-tou kaya witu eng kota i ti’i se matuanala laker kakete’an, pendudukna se meila’ towo wo e lila’ witu en suma nea nyi’a mouw e mele’ekok.13Takar Niaku tu’u ku muleiy mewe nikoo, rumesela nikoo eng karengan en dosamu. 14Nikoo i yi’i koo laa kumaan, ta’an reiy’ minawesu, wo em po’otmu e minena-ena’ merangu karengan maarem; nikoo koo laa sumingkirla wo’o sapa , ta’an reiy’ met’u lumawirla nyi’a, wo sapa en toro lawirennula, e laa-Ku i sarakanla wia en santi. 15Nikoo i yi’i koo laa kumeror, ta’an reiy’ mupu’, nikoo i yi’i koo laa kumusu em bu’ana en zaitun, ta’an reiy’ meisu’ ampit e lanana; o kangkasi kumusu em bu’ana nanggor, ta’an reiy’ kumoo’ e nanggorna.16Nikoo koo kimaputouw wia eng katataapan-katataapan ni Omri wo wia e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon ne me’urang ni Ahab, wo nikoo koo mininta’ mouw i ki’it en tetiro’an nea, i ka’ayo Aku sumiwo nikoo mamuali karesean wo se pendudukmu se mamuali sesara’an en sisitan; en tuana mouw nikouw nu laa tumanggongi em pewalangan waki weteng ne bangsa-bangsa.”
Chapter 7

1Cilaka niaku! Karengan eng ka’ada’angku en tanu witu em paeruran e wu’ana-wu’ana noras ra’ar, tanu witu em patipu’an tumodongla em bu’ana e nanggor: e reiy’la wu’ana nanggor kaa laa pekekaanen, ka’apa e wu’ana ara ni’i kepa’arkula. 2Tou lale’ se neiy mouw i kaliongi waki wanua, wo e reiy’ mola kasi sitou redeiy waki elet ne tou. Nisea nu waya se mategha’ en daa’, siesa nga touan si mewewa’awa’ mesesikop se walina ampit em pure’eket.3Lawas nea e lali’iketouw masiwo lewo’; pamuka-muka se make’i, akim si toro woko’an; pemangko’ se mawee katenggolan esa nga kepa’aranna, wo e nukum, ni’i pangapepule’it nea! 4Sitou kasa le’os witu nelet nea nyi’a mouw si tanu en tanemen tetunean, si kasa redeiy witu e nelet nea si tanu e rereeen tetunean; e nendo i wee se tumetegha’-tumetegha’mu, e nendo pe’ukuman nikoo, e mineiy mouw, en teakan e laa muleiy eng karingka’an witu e nelet nea!5Te’amouw ma’eman wia se ka’ampit, te’a mouw matedela en tou wia se ka’ampit! Tayuranouw em pepalen en sumamu witu si wewene ghimoleiy witu em pinalarmu! 6Karengan sioki’ tuama si masero’ si ama’na, sioki’ wewene si tumo’or sumu’usuk si ina’na, manuang wewene sumu’usuk si ina’ manuangna; kesaru ni tou nyi’a mouw se tou-tou esa nga pumpun em balena. Paarapan weru i wee en Sion7Ta’an niaku i yi’i ku laa mengena-ngena’ si TUHAN, laa ma’arapla si Empung si limawirla niaku; Empungku si laa lumingala niaku! 8Te’a mouw mepa’a-pa’ar witu niaku, heiy kesaruku! Ma’anouw tu’u aku wa’akat, niaku ku laa tumo’or kangkasi, ma’anouw tu’u aku rimuber witu e reiydem, TUHAN si laa mamuali terangku.9Niaku ku laa mesa’an eng kaupi’an ni TUHAN, karengan niaku ku minakadosa mola wia-Nisia, i ka’ayo Sia minape’inakutla em perkaraku wo minee ka’adilan wia niaku, minali niaku mea witu eng gorem en terang, i ka’ayo aku mine’anla eng ka’adilan-Na.10Kesaruku se laa lumoo’ nyi’a wo ampit e meirang nisia si laa tumutuwla eng giona, nisia si limila’ wia niaku: “Waki wisa si TUHAN, Empungmu? Em berenku e laa tumu’usla nisia; en teakan nisia si’i pele’e-le’ek tanu e liwota’ witu lalan.11E laa meiy e nesa endo e rereen betonmu e laa bangunen sumoup; witu e nendo ni’itu mouw em paakarannu e laa pakapelasen. 12Witu e nendo ni’itu se tou se laa sumaru nikoo waki Asyur i ka’ayo Mesir, waki Mesir i ka’ayo en so’oso’an Efrat, waki tasik mea waki tasik, waki kuntung mea waki kuntung. 13Ta’an em bumi e laa marese eng karengan se pendudukna, tanume e wua’na em pasiwo-siwon nea. Sombayang makiwee wewinta’ wo en tongkoupusen ni Empung14Rawirenola se umat-Mu ampit em bulu’-Mu, membe’ domba kapunya’an-Nu nuesa, se neiy i katewa maena’la en talunoki’ witu eng keuneran e numa wu’a-wu’ana. Ma’anouw sea kumaan rukut waki Basan wo waki Gilead tanu witu en zaman kasa ketareanna. 15Tanu witu e nedo Nikoo nu rimou’mi waki Mesir, i papaloo’o mola wia nikeiy e maka’erangen-maka’erangen!16Ma’anouw se bangsa-bangsa lumoo’ nyi’a wo mapedam meirang witu e reiy’ sa mina’asa eng kewaraneiyan nea; ma’anouw sea menet en suma nea ampit e lawas, wo en talingana e malunteng. 17Ma’anouw sea sumila’ e riawu tanu se leloiy’, tanu se tekapen maanap wia em bumi; ma’anouw sea rumou’mi ampit e matenggo’ogho’ waki reenna, wo meiy wia si TUHAN, Empung meiy, ampit eng kori’, ampit e meide’ wia-Nikoo!18seiy ku’a re’en si Empung tanu Nikoo si maapungela en dosa, wo si maampungi eng kaselokan waki se tele’u-tele’u kapunya-an-Na nuesa; se reiy’ tumaang witu eng kaupi’an-Na i wee e mapawee-weena, ta’an i te e mekepa’aren wia e nupus o lale?19Ma’anouw Sia mareng moupusla nikita, rume’ila eng kaselokan-kaselokan ta wo lumawala e reiy’ sa mina’asa en dosa ta mea witu eng gorem en temping-temping en tasik. 20Satorona Nikoo koo mapa’atola e lale’-Mu wia si Yakub wo e nupus-Mu wia si Abraham tanu e neiy mouw i ta’ar-Mula ampit en timiwa’ wia se nene moyang meiy rengan en zaman purbakala!

Nahum

Chapter 1

1Tetotoren kaempungan en tanume e Niniwe. Kaol em pineleloo’an ni Nahum, tou e Elkosh. Kaupi’an ni TUHAN2TUHAN i ti’i si Empung tetayuren wo sumesuli’, TUHAN i ti’i si sumesuli’ wo wuta eng kananaran e nupi’. TUHAN i ti’i si sumesuli’ wia se kasu’usuk-Na wo si kaoki’ ghenang wia em baya ne kesaru-Na. 3TUHAN i ti’i si labot sabaar wo sela kuasa, ta’an Nisia si reiy’ ma’an mekasa mayami waki ukuman sitou simelok. Sia si makelang witu e ma’edo lewo’ wo e reghes tumokol, wo e linaak nyi’a mouw e riawu e ne’a-Na.4Sia si rimekak en tasik wo minerala nyi’a, wo e reiy’ sa mina’asa so’oso’an en siniwo-Nala pera. Basan wo eng Karmel e minarese wo em bungang Libanon e minaweles. 5Kuntung-kuntung e matenggo’ogho’ witu Nisia, wo eng kakenturan-kakenturan e minerano. Bumi e minalulu minapenes witu en sinaru-Na, eng kaoatan ma’an se minapekasa pendudukna.6Seiy ku’a re’en si taang rumedeiy sumarula e nupi’-Na? Wo seiy ku’a re’en si taang tumaga’ witu eng kaupi’an-Na melaya-layas? Kenanaran e nupi’-Na neiy i katoa’ tanu e napi, wo eng kuntung-kuntung watu e rimewa witu en sinaru-Na.7TUHAN i ti’i si le’os; Nisia nyi’a mouw si tampa pato’upan witu e nedo kasusa’an; Sia si sumine’u se tou-tou materung wia-Nisia 8wo malewete nisea witu e nedo songker. Nisia si meka’apula uli-ulit se tou-tou tumo’or sumu’usuk Nisia, wo se kesaru-na se i sere’-Na mea witu eng gorem e reiydem. Nuwu’ ni TUHAN wia se Yehuda wo se Niniwe9Sapa ku’a re’en e maksutmu mapero si TUHAN? Nisia si laa kuma’apula kasauli-ulit; em peme’itan e reiy’ laa lumentut maka rua! 10Karengan nisea tu’u se laa mere’ila tanu en tetune minenge’i-nge’itan, eng kaanen ma’apu tanu en daami pera. 11Reiy’ ku’a re’en e waki nikoo si modol sitou matiro’la eng kalewo’an witu si TUHAN, sitou mawee ngenge’enge’ wuruk kalakuan?12Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: “Ma’anouw tu’u sea lekep wo tuana eng ka’asa’an, ta’an nisea se laa i kaliong kinakowalan wo mate mapuneng; ma’anouw tu’u Aku kimumengola nikoo, ta’an Niaku ku reiy’ mouw laa kumumengla nikoo kasi. 13En teakan, Niaku ku laa rumepu’la em bewangkengna minuterla nikoo, wo laa rumangkutla en torongku-torongku mina’akes nikoo.”14Witu nikoo, e nyi’i mouw em perenta ni TUHAN: “E reiy’ mouw laa wawean kasi see’ ampit e ngarannu. Waki wale ni empungmu Niaku ku laa rume’ila se patong pina’at wo se patong tinoa’; kuburmu e laa-Ku sadianla, karengan nikoo koo hina.”15Loo’onouw! Waki atas eng kuntung-kuntung makelang sitou maali e nabar, si maabarla e nabar dame sejahtera. Wangko’enola e nendo wangko’mu, heiy Yehuda, weearenouw e nzarmu! Karengan e reiy’ mouw laa meiy kasi sitou wuruk eng kalakuan rumego nikoo; sia si rine’i mola kasauli-ulit!
Chapter 2

1Ghumeghoghar se maju witu nikoo; siwoan petayuran waki benten, tumegha’ mouw waki lalan, wa’akesenouw e rereenannu tume’ete-te’etep, erurenola e reiy’ sa mina’asa kaente’an! 2E nulit, TUHAN si sumegaya’la ni’i pesawa-sawa’ ni Yakub, tanu eng kesawa’an ne Israel; karengan se tumeteri se timeri mola nyi’a wo minunengola en suruna-suruna. Kesaru se timerila e Niniwe3Kekelung em baya ne pahlawanna e makakeliur mea’, perajuritna se limabung eng kirmizi; kareta e masere-serengat tanu e napi em barung witu e nedo nisia nu lumekepla nyi’a, wo se kawalo-kawalo se wuta em balisa. 4Kareta e merepet mekeide’en waki lalan, mekeki’itan waki pelein; paloo’ola nyi’a tanu em barung, melelowa’an tanu eng kerap.5Pasukan-pasukan wuntul se neiy i oghela, nisea se neiy i kasu’usu’ kima’anu witu e nedo makelang memaju; nisea se matingkas mario-rior mea waki katoroan em beton kota, kasuatan em pakakas i patubal e neiy mouw i walinto’orla.6Em pepalen-pepalen waki so’oso’an-so’oso’an em binuka’ mouw, wo e istana e minaringka’. 7Permaisuri si niali mea witu luar wo poteiyan wo se dayang-dayangna se mange’enges, madodo’ tanu en suara ni pombo kasuatan memewe-mewe em be’ewer.8Niniwe nuesa si tanu em pusung e rano en danona e maso’oso’ mea waki luar. “Mena’! Mena’! e rekeiy ne tou, ta’an e reiy’la si limenge. 9Remu’enouw em perak, remu’enouw e mas! Karengan e reiy’ sikesampetan eng kinesanan eng harta benda, kinalokonan e reiy’ sa mina’asa barang wangun-wangun! 10Karesean, pangaresean wo em palotoiyan! Nate e minatewang wo eng kurur e minoghe! Pakasa’an e rereeenan e matenggo’ogho’, wo eng gio ne minapekasana tou e minakera kasa.11Waki wisa ee pasil eng kekirongan ni singa wo eng goa ne singa-singa muda, en tampa ne singa mea o meiy, en tampa ne oki’ ni singa, witu e wisa e reiy’la si maroungla nisea? 12Kenaramenna se singa i ti’i se mera’akep rio awes eng kumaan ne oki-oki’na, makoti’ se pengaanen i wee se mereiy-mereiyna, wo mawutala e ruraghna ampit se pengaanen wo eng kekironganna ampit e rera’akepan.13Loo’on, Niaku ku laa mamuali kesarumu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Niaku ku laa tumunu eng karetamu mamuali awun, wo en santi e laa kumaan ma’apu se singa mudamu; Niaku ku laa rume’imi se pengaanennu waki atas em bumi, wo en suara ne tetoke-tetokemu e reiy’ mouw laa kalinga’an kasi.
Chapter 3

1Cilaka mouw eng kota tumetoa’ raa’i ti’i! E minapekasa nyi’a en towo waya, wuta ampit em pengaatan, wo e reiy’ maena-ena’na em pera’akepan! 2Lingan, e letasna en sesa’alit wo eng ka’aretna em bola! Lingan, kawalo se matingkas make’ang, wo eng kareta e malonto-lontok!3Pasukan mesake-sake kawalo se marego, santi e melaya-layas wo en tetura’ makera-kerap! Laker se minate kinawunu’an wo em bangke e minenawu-nawun! E reiy’ siapu-apuna se mayat-mayat, tou se neiy i kasu’usu’ kima’anu wia se mayat-mayat! 4Em baya nyi’a karengan eng kelakerna em pesa’amekan ni wewene sa’amek, e wulouw eng giona wo si kasa sigha’ witu en sihir, si minonge’la se bangsa-bangsa ampit em pesa’amekanna wo se kaum-kaum ampit en sihirna.5Loo’on, Niaku ku laa mamuali kasu’usukmu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam; Niaku ku laa mopo en tempokna e roko’mu i ka’ayo witu eng giomu wo laa mapaloo’ola e nauratmu wia se bangsa-bangsa wo e mekeirangennu wia se keraja’an-keraja’an. 6Niaku ku laa lumawala em barang kasa wuruk witu natasmu, laa sumero’ nikoo wo laa sumiwo nikoo mamuali pa’aton. 7Takar em baya ne tou se lumoo’ nikoo se laa tumingkas tumele’ula nikoo ma’an meila’: “Niniwe en teri mouw! Seiy ku’a re’en si ma’aripla nisia? Waki wisa ku’a re’en aku laa sumero se mengengibor-mengengibor i wee nisia?”8Sapa ku’a re’en koo lebe le’os ta’an en Tebe, eng kota ni dewa Amon, e reta’na waki so’oso’an Nil, ampit en dano esa nga kaledongna, em beton kotana nyi’a mouw en tasik, wo em bentenna nyi’a mouw en dano? 9Etiopia nyi’a mouw eng kaente’anna, o kangkasi e Mesir, ampit e reiy’ siniakaran; Put wo se tou-tou Libia nyi’a mouw se sumesawangna.10Ta’an nisia nuesa tu’u si neiy i kapupus mea waki ghorem em pasea’an, neiy i kapupus ghumorem mea witu eng gorem petaangan. Dade-dadena tu’u se rinimu’umukla waki tempok e reiy’ sa mina’asa lalan; tanume em baya ne touna se paorematela se i lobo’ koba’, wo em baya ne pemangko’na se tongkorun ampit e rante. 11Nikoo tu’u koo laa mamuali tinoek, laa mamuali reiy’ siketer; nikoo tu’u koo laa sumero tampa teterung witu si kesaru.12E reiy’ sa mina’asa reenmu nyi’a mouw en tanu e nakana ara ampit em bu’ana ara minawowos ketarean; sa i tu i wayongla, takar e lumenta’ mome em bu’ana witu en suma ni tou mekekaan nyi’a. 13Eng kaulitna, laskar se witu eng keunerannu i ti’i nyi’a mouw se wewene-wewene; pepalen-pepalen leloangan em banuamu neiy i kawuka’ pena-penar i wee se kesarumu; napi eng kimaanola mina’apu eng kekelam em pepalennu.14Tumimba mouw rano mesarula em pakepungan, ente’enouw e reen-reenmu! Kontoiyanouw e liwota’, le’ekanouw en tana’ pulut, tiboiyanouw en sesiwoan en tela! 15Maname e napi e laa kumaan nikoo ma’apu, en santi e laa muntar nikoo, e laa kumaan nikoo tanu se kompo’ kumekompo’. Ma’aouw koo ka’asa’an tanu se kompo’ kumekompo’, ka’asa’an tanu se kompo’ neiy soro’,16ma’anouw tu’u koo mepelaker se tou-tou belante’mu lumebe waki se sumesena’-sumesean’ waki langit, tanu se kompo’ kumekompo’ nisea se mitarla eng kale’ekew wo tumelew lumiong. 17Ma’anouw tu’u em baya ne tumetayurmu se tanu se kompo’ neiy soro’ wo em baya ne pegawaimu se tanu se kawang ne kompo’, se timeka’ witu em beton-beton witu e nedo ghe’egher, ta’anouw sa siendo nu rumetik, nisea se tumingkas lumiong, reiy’ kakete’uan en tampana.18Cilaka, kumura eng kare’erepna em baya ne rumerawirmu, heiy raja em banua Asyur! Em baya ne pamuka-mukamu se kinatekelan, laskarmu se minangasesera waki kuntung-kuntung, wo e reiy’la si merurla. 19E reiy’la pengengelotan i wee em balangmu, em pali’mu e reiy’ mete’u le’osen. Em baya ne tou se liminga en tanume nikoo se masepe’ lawas karengan nikoo; karengan wia si seiy ku’a re’en si reiy’ tinoro em pasiwo-siwon lewo’mu e mapawee-weena?

Habakkuk

Chapter 1

1Tetotoren kaempungan witu em pineleloo’ ni nabi Habakuk. Nga’angal ni nabi karengan eng kareiy’lale’an 2Pirape’ eng keure kasi, TUHAN, niaku marekeiy, ta’an e reiy’ palingan-Nu, niaku ku maaleiy wia-Nikoo: Palotoiyan!” ta’an reiy’ tulungen-Nu?3Ka’a Koo minapaloo’ola wia niaku eng kalewo’an, i ka’ayo aku timu’us eng kawengi’isan? Yon, en siasa wo eng kaketean em bitu en saruan em berenku; em pesesede’an wo em pe’isingan e minamuali. 4Ni’itu mouw eng karenganna e nukum eng kinaliongan eng kaente’anna wo e reiy’ ma’an mekasa modol eng ka’adilan, karengan se tou lewo’ se kimepung se tou ulit; ni’itu mouw eng karenganna eng ka’adilan e minodol neiy i kepasu’i.5Loo’onouw witu e nelet ne bangsa-bangsa wo weeanola ghenang, mamuali mouw ma’erang wo i kenganga-nganga, karengan Niaku ku timuanala e nesa pepa’ayangen witu en zamannu e reiy’ laa emanen niouwla, sa i susuiyla. 6Karengan, eng kaulitna, Niaku mouw si timo’orla se tou eng Kasdim, se bangsa lela’ wo lali’iket i ti’i, se limease eng kapenar e werotna em bumi kaa laa mereruberla en tampa paena’an, reiy’ kapunya’an nea. 7Bangsa i ti’i se hebat wo mekeide’en; ka’adilanna wo eng kerakekanna e nasal wia nisia nuesa.8Kawalona si lebe repet ta’an si macang ti’itikan, wo si lebe lela’ ta’an si serigala witu e nedo wengi; pasukan mesake-sake kawalona se mineiy menge’ang, waki wa’akat sea meiy, tumelew tanu si rajawali sumear si pengaanen. 9Se minapekasa bangsa i ti’i se mineiy kaa laa metetuanala eng kaketean, regoan ne pasuka reriorna tanu e reghes sedangan, wo nisea se merurla se tinaang tanu eng kelakerna e neris.10Raja-raja se sinero’annala wo se makua-kuasa – makua-kuasa se minamuali keke’eke’enna. Ni’i pake’eke’nala susur en tampa makarereen, i tawunnala en tana’ wo ro’obitenna en tampa i ti’i. 11Takar tumingkasouw sea, tanu e reghes wo maoghe reiy’ siena’na, en tuana mouw nisea nu simelok ampit e maopo’la eng kaente’anna. Waki wisa ku’a re’en eng ka’adilan ni TUHAN?12Reiy’ ku’a re’en Nikoo, ee TUHAN, wakipe’ eng ketareanna Empungku, Si Kasakudus? Reiy’ laa mate keiy. Oh TUHAN, neiy mouw i tataap-Mula sia kaa laa me’ukumla; ee Kuntung Watu, neiy mouw i tantu-Mula sia kaa laa sumiksa.13Em berennu en talous suci kaa laa lumoo’ eng kalewo’an wo Nikoo koo reiy’ mete’u tumu’us eng kawengi’isan. Ka’a Koo matu’usla se tou-tou masiwo e le’ekok wiles i ti’i wo Nikoo koo minakapenes en tou, sakawisa se tou wu’ul eng kalakuan se nume’enep se tou lebe ulit ta’an nisia? 14Nikoo koo simiwola sitou i ti’i tanu si sera’ witu en tasik,, tanu se tekapen-tekapen maoyouw se reiy’la si maperentana?15Em baya nea se niadetna mea waki atas ampit e nopas, sinikop ampit em puketna wo nierurla ampit en tetenemanna; ni’itu mouw eng karenganna nisia si mepa’a-pa’ar wo merio-rio. 16Ni’itu mouw eng karenganna i papasempenala en tetule i wee em puketna wo tinununa en tetule i wee en tetenemanna; kaa eng karengan em pakakas-pakakas i ti’i em peka’atoanna mewah wo em bene’na e meloko-lokon. 17Karengan e ni’itu ku’a re’en nisia si reiy’ maena-ena’ mesawut en santina wo mawunu’ se bangsa-bangsa ampit e reiy’ makasine’u en tongkoupusen?
Chapter 2

1Niaku ku pa’ar mereredeiy witu en tampa tetegha’angku wo rumedeiy tumaga’ witu em pewale, niaku ku pa’ar melelales wo ma’ena’la sapa e laa i penenuwu’-Nala wia niaku, wo sapa e laa i wingkot-Na witu e rerapotku.2O laa si TUHAN si miningkot niaku, en tuana: “I patikola em pineleloo’ i ti’i wo i lumi mola i tu witu e loh-loh, rio se tou kasuatan melangkoiy se toro maca nyi’a. 3Karengan em pineleloo’ i ti’i e mengena-ngena’pe’ e nedona, ta’an nisia si minakarengan matorome eng kesampetanna ampit e reiy’ male’ekok; sakawisa mengere-ngerer, pa’ena’enola i tu, karengan e ni’itu e nuli-ulit laa meiy wo e reiy’ laa lumeken.4Eng kaulitna, sitou male’arla em be’ewer, e reiy’ teren e natena, ta’an sitou ulit i ti’i si laa tumou kaa e nemanena. 5Tou tingkeiy wo le’ekok wiles sia si mesawa’, ta’an nisia si reiy’ laa mena-ena’ wia; sia si ngimangala en sumana tanu eng kaoatan ne tou minate wo si reiy’ mawesu-wesu tanu e maut, i ka’ayo se reiy’ sa mina’asa suku bangsa se nierurnala wo se reiy’ sa mina’asa bangsa se kina’ampetnala.”6Reiy’ ku’a re’en em pekasana ni’itu e laa masotla em peribaasa mari’awutla nisia, wo eng kekantaren sesero’-sesero’ ma’an en sesindir i yi’i: Cilaka mouw sitou si meka’arut i wee en touna sapa e reiy’ kapunya’anna – pirape’ eng keure kasi? – wo si mamuatla en touna ampit em barang neiy i eram. 7Reiy’ ku’a re’en se laa tumo’or ampit e limo’osit i te nisea se makiki nikoo, wo laa mawongke nisea se simenge’la nikoo, i ka’ayo koo mamuali barang kinaat i wee nisea? 8Karengan nikoo koo rimemu’ mola se kelaker suku bangsa, takar se bangsa-bangsa neiy i katele’u se laa rumemu’ nikoo, karengan e raa’ ne tou neiy i katoa’ i ti’i wo karengan eng kaketean witu em banua, eng kota wo se minapekasa pendudukna i ti’i.9Cilaka mouw sitou si maedo e nuntung reiy’ halal i wee em pemandungen em balena, kaa laa metetampala en sala’na waki tampa kerakek, ampit e maksut mewewayami en touna waki rongkeman eng kacilaka’an! 10Nikoo koo timiro’ mola e walang mea witu natas em balemu, eng katoroan nikoo nu mekemaksut mekeka’apula se kelaker bangsa; ampit en tuana nikoo koo minakadosa mouw witu en toumu nuesa. 11Karengan em batu e mengale-ngaleiyi waki beton wo en salawako e mawingkoti nyi’a waki rangkang em bale.12Cilaka mouw sitou si rimedeiyla eng kota witu natas e raa’ wo rimeta’la en to’otolan em benten witu natas eng kareiy’adilan. 13Eng kaulitna, reiy’ ku’a re’en e waki si TUHAN em pakasa’an alam e nasalna, kaa se bangsa-bangsa se minapedi-pedis i wee e napi wo se suku-suku bangsa se memedu-medu i wee e reiy’ sipenoron? 14Karengan em bumi e laa mawuta ampit en tine’u tanume eng kamulia’an ni TUHAN, tanu en dano timutuwla en to’otolan en tasik.15Cilaka mouw sitou si mawee kumoo’ si kasuatna nu tou sinewok e nupi’, awes tare tumoekla nisia kaa laa metetu’us e nauratna. 16Winesumu mola en toumu ampit en sesero’an sawel eng kaorematan. Kumoo’ mouw kangkasi koo wo mapedo-pedo mouw. Wia nikoo e laa merami em piala waki lawas lele’os ni TUHAN, wo e walang wangko’ e laa lumi’ikerla eng kamulia’annu.17Karengan eng kaketean witu eng kuntung Libanon e laa tumutuwla nikoo wo em papunengan se tekapen-tekapen e laa sumenge’la nikoo, karengan e raa’ ni tou neiy i katoa’ i ti’i wo karengan eng kaketean witu em banua, eng kota wo se minapekasa pendudukna i ti’i.18Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna si patong pina’at, si pina’at ni sumesiwo nisia? Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna si patong tinoa’, si mengengajar en towo i ti’i? Karengan si sumesiwo nisia si ma’emanla si siniwona, e nulitna se berhala-berhala wowo’ waya se siniwona. 19Cilaka mouw sitou si meila’ wia siesa nga ketor kayu: “Mawongke mouw!” wo wia siesa watu wowo’: “Tumo’orouw!” Ma’an tu’una nisia i ti’i si mawee teturu’? Memang nisia si sino’okepla e mas wo em perak, ta’an e roh eng kasa reiy’la witu eng goremna. 20Ta’an si TUHAN si witu eng gorem em bait-Na kudus. Makapenesola en tou witu en sinaru-Na, ee pakasa’an em bumi!
Chapter 3

1Sesombayangen ni nabi Habakuk. I ki’it e nada na’aripen. 2TUHAN, e liningaku mola nabar en tanume Nikoo, wo em pepa’ayengen-Nu, ee TUHAN, ni’i keide’kula! Tounola ni’itu witu e leasan en te’un, i papaloo’o-loo’o mola ni’itu witu e leasan en te’un; witu e nupi’ ghenangenola e nupus o rendem!3Empung si waki wanua Teman o meiy wo Si Kasakudus waki kakuntungan Paran. Si’isip Kewangko’an-Na en timutuwla em pakasa’an e langit, wo em bumi tu’u e wuta ampit e lo’or wia-Nisia.4Wawean e riap tanu en terang, sena’ terang waki siri’-Na wo witu mouw neiy i kali’iker eng kaente’an-Na. 5Mareriorla-Nisia makelang e rumara menganup wo e nanar e maki’itla nenus-Na.6Sia rumedeiy, takar em bumi en siniwo-Na maoghe; Sia maloo’ maledong, takar se bangsa-bangsa se siniwo-Na kimompo’ i kasenge’, makemu eng kuntung-kuntung em bia mouw rengane’ eng kasa ketareanna, kimumeng eng kakenturan-kakenturan mainaka aba-abat; ni’itu mouw em pakela-kelangan-Na minaka aba-abat7Niaku ku limoo’ en dasing-dasing ne tou eng Kusyan neiy i keubel, roko’-roko’ en tenda’ tana’ Midian e mangho’ogho’. 8Witu se so’oso’an-so’oso’an ku’a re’en, ee TUHAN, witu se so’oso’an-so’oso’an ku’a re’en e nupi’-Mu timo’or? Ka’apa witu si tasik ku’a re’en eng kaupi’an-Nu i ka’ayo Koo mengalila si kawalo wo eng kareta kamenangan-Nu?9Em borang-Mu em binuka’-Mu mola, em pinumpunan-Nu mola ampit sioki’na em pana. Si’isip Nikoo koo kimewe’ em bumi minamuali so’oso’an-so’oso’an; 10lumoo’ Nikoo, eng kuntung-kuntung en tumenggo’ogho’, e rano ampuan e maarut lumangkoiy, lawanan wangko’ e minapalingala en suarana wo mayat e lawasna.11Siendo, sumedot si minena’ witu en tampa paena’anna, karengan en sena’na ne oki-oki’ em pana-Mu se maperar karepet, karengan e riapan en tetura’-Mu e makerap. 12Witu eng kasa meupi’ Nikoo koo kime’ang limease em bumi, witu e nupi’ Nikoo koo timope se bangsa-bangsa.13Nikoo koo kimelang maju kaa laa melelawirla se umat-Mu, kaa laa melelawirla se tou ni’isu’-Mula. Nikoo koo rimimu’umukla e weteng atas em bale ne tou-tou kasa wu’ul wo Koo muka’ en to’otolanna i ka’ayo e watu kasa kesampetan. Si’isip14Nikoo koo timude’ ampit sioki’ em panana nuesa si kapala laskarna, si merangu kaa laa mesesarakanla niaku ampit e merio-rio, en tanu mokan nisea se nime’enep sitou neiy i kalotoiy eng kenaramen neiy i kakirong. 15Ampit si kawalo-Mu, Koo lime’ek en tasik, tawunan en dano masewu.16Eng katoroan niaku nu liminga nyi’a, tumenggo’ogho’ mouw e nateku, liminga e legu’anna, tumingku’uku’ mouw en sumpingku; e ruiy-ruiyku tanu mokan e ghinoremla e reawa’, wo niaku ku matenggo’ogho’ witu en tampa niaku nu rimedeiy; ta’anouw ampit e limpon e laaku pa’ena’anla e nendo kasusa’an, e laa lumalesi se bangsa se mareo-reokan marego nikeiy.17Ma’anouw tu’u e nakana ara e reiy’ minungang, nakana e nanggor e reiy’ minee wu’ana, wua’na e nakana en zaitun e reiy’ minapateu-teula, ma’anouw tu’u em penguma’an-penguma’an e reiy’ minua’la bahan kekaanen, membe’ domba se neiy i keure’mi waki kinurungan, wo e reiy’la si lembu sapi witu eng kalero,18ta’anouw niaku ku laa merio-rio witu si TUHAN, melaya-laya’ witu si Empung limawirla niaku. 19EMPUNG Tuhanku i ti’i si kaente’angku: Sia si simiwo e ne’aku tanu e ne’a ni rusa, Sia si minayala niaku mee nenus waki kakenturan-kakenturangku. ( I wee se ma’aka-aka ne biduan. Ampit em pema’ayangan kecapi )

Zephaniah

Chapter 1

1Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Zefanya bin Kisyi bin Gedalya bin Amarya bin Hizkia witu en zaman ni Yosia bin Amon, raja Yehuda. 2“Niaku ku laa sumamu’ maweresi em baya-wayana waki atas saruan em bumi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 3Niaku ku laa sumiasa se tou wo se tekapen ; Niaku ku laa sumiasa se wara-wara waki reghe-reghesan wo se sera’-sera’ waki tasik. Niaku ku laa rumewala se tou-tou kasa wu’ul wo laa munengla se tou waki atas saruan em bumi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.4Niaku ku laa mayatla e lawas-Ku witu se Yehuda wo witu se pakasa’an penduduk Yerusalem. Niaku ku laa munengi waki tampa i yi’i se tele’u-tele’u em Baal wo e ngaran em baya ne imam berhala, 5o kangkasi nisea se maongkot masempe witu natas em paa wia se suraro langit wo nisea se masempe ampit matiwa’ lale’ wia si TUHAN, ta’an walinana e ni’itu se matiwa’ demi si Dewa Milkom, 6ma’an nisea se minurikiti waki si TUHAN, se reiy’ masero si TUHAN wo se reiy’ mawueiyla em paturu’-Na.”7Makapenesouw en tou witu en sinaru ni EMPUNG Tuhan! Karengan e nendo ni TUHAN en tawi mouw. E nulit si TUHAN si simadia mola en sesakeiyan tetule wo kimudusola em baya ne nieri’-Na. 8Witu e nendo sesakeiyan en tetule ni TUHAN i ti’i Niaku ku laa mukum em baya ne pamuka-muka, em baya ne oki-oki’ ni raja wo em baya ne tou se minake labung reiy’ kenaramen. 9Niaku ku laa mukum witu e nendo ni’itu em baya ne tou se marentekla e limawa em pepalen wo mawutala e istana ni tuang nea ampit eng kaketean wo em pale’ekokan.10Takar witu e nendo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, e laa kalinga’ani e rekeiyan waki Pepalen Leloangan Sera’ wo e narip waki wewanua’an weru wo legu’an eng kinarewa’an hebat waki kakenturan-kakenturan. 11Ma’aripouw, heiy penduduk e wewanua’an Lumpang! Karengan mina’apu mouw se pakasa’an kaum belante’, minare’i mouw se pakasa’an menenimbang perak.12Witu e nedo ni’itu Niaku ku laa sumoisap e Yerusalem ampit e make warung wo laa mukum se tou-tou se kimantaalouw tanu e nanggor witu natas en tuakna wo se meila’ witu e natena: TUHAN si reiy’ masiwo le’os wo reiy’ masiwo lewo’! 13Takar eng harta kakaya’anna e laa kaaten wo em bale-walena e laa malulu mapenes. Sakawisa sea rumedeiyla wale, nisea se reiy’ laa mena’la nyi’a; sakawisa sea sumiwo uma anggor, nisea se reiy’ laa kumoo’ e nanggorna.”14Tawi mouw e nendo ni TUHAN eng kahebat i ti’i, en tawi mouw wo e meiy ampit eng karepet kasa! Lingan, e nendo ni TUHAN em pe’it, pahlawan tu’u se laa mame’. 15E nendo kasa kaupi’an e nendo ni’itu, e nendo kasusa’an wo eng kapedisan, e nendo kapunengan wo em papunengan, e nendo kareiydeman wo eng kasure’epetan, e nendo makalinaak wo eng ke’erem, 16e nendo pasengoan en sesebungen wo eng kukuk paseke’ witu eng kota-kota makarereen wo witu se pewale ruuna kerakek.17Niaku ku laa sumusala se tou, i ka’ayo sea kumelang tanu sitou rapa, karengan nisea se minakadosa mola wia si TUHAN. Raa’ nea e laa i katoa’ tanu e riawu wo en tine’i nea tanu en te’i. 18Nisea se reiy’ mete’u lawiren em perak ka’apa e mas nea witu e nendo kasa kaupi’an ni TUHAN, wo e minapekasa em bumi e laa kaanen ma’apu e napi tetayuren-Na; karengan eng kapunengan, awes tare eng kapunengan hebat en tuanan-Nala witu se pakasa’an penduduk em bumi.
Chapter 2

1Mame’inakutouw wo merurouw, heiy bangsa reiy’ padung, 2nu reiy’pe’ kouw i sere’ tanu e neta neiy i kasengo, nu reiy’pe’ mineiy witu nikoo e nupi’ ni TUHAN e melaya-layas i ti’i, nu reiy’pe’ miineiy witu nikoo e nendo kaupi’an ni TUHAN. 3Sumero mouw si TUHAN, heiy em baya ne tou se kumeng ate wia em banua, se matuanala e nukum-Na; sumero mouw ka’adilan, sumero mouw eng kakumengan e nate; wo’o wona koo laa katerungan witu e nendo kaupi’an ni TUHAN.4Karengan eng Gaza e laa i tele’ula ne tou wo e Akselon e laa mapenes; Asdod se laa i sere’ se pendudukna witu eng kinewe-walinto’or niendo marorake wo e Ekron e laa ghogha-ghogharela. 5Cilaka mouw nikouw penduduk en Daerah Tebir en Tasik, nikouw bangsa Kreti! I wee nikouw mouw e nuwu’ ni TUHAN i yi’i: Heiy Kana’an, tana’ ne tou em Filistin! Niaku ku laa munengla nikoo, i ka’ayo e reiy’ mola kasi sipendudukmu.6Daerah Tebir en Tasik e laa mamuali tampa paena’an i wee se rumerawir-rumerawir wo eng kalero makarereen i wee se membe’ domba. 7Daerah li’ilik en Tasik e laa mamuali kapunya’an ne tele’u-tele’u ne kaum Yehuda. Nisea se laa rumukut maname wo ghumoleiy witu e wale-wale Askelon witu e nendo wengi; karengan si TUHAN, Empung nea, si laa meela ghenang nisea wo laa sumegaya’la eng ka’ada’an nea.8“Niaku ku liminga momi em pasese’an waki weteng ne Moab wo e lelila’an-lelila’an kewur waki weteng ne bani Amon, kumura sea masese’ se umat-Ku wo mewangko’la en touna witu en daerah ne umat-Ku i ti’i. 9Kaa ni’itu, demi Niaku si matou-tou – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung Israel – takar e Moab e laa mamuali tanu en Sodom wo se bani Amon tanu eng Gomora, nyi’a i yi’i e mamuali padang ketama wo tampa pakiaran wuras wo tampa kalulu kapenes i ka’ayo eng keure-urena. Se tele’u-tele’u ne umat-Ku se laa rumemu’ nisea wo se timele’upe’ waki se bangsa-Ku i ti’i se laa makapunyala nisea tanume se neiy i sani’.”10Nyi’i mouw e minamuali weteng nea tanume en sawel eng katingkeiyan nea, karengan nisea se simese’ mola wo minangko’la en tou witu se umat ni TUHAN em pakasa’an alam. 11TUHAN si laa humebatla nisea, karengan Nisia si laa rume’ila se empung wia em bumi, wo wia-Nisia se laa mongkot sumempe se susur bangsa en daerah li’ilik en tasik, siesa o siesa waki tampana.12Nikouw tu’u, heiy tou e Etiopia, kouw laa mate kakuekan en santi-Ku. 13Sia si laa mayatla e lawas-Na witu se Amian, laa munengla se Asyur, wo laa sumiwo e Niniwe mamuali tampa kalulu kapenes, pera tanu em padang gurun. 14Wo witu eng keuneranna se laa ghumoleiy se kawang ne tekapen, nyi’a i yi’i se reiy’ sa mina’asa minegheghoan se tekapen en talun; le’os se wara re’erep pera’ ka’apa tu’u se wara pokok se laa mapawengi witu en tempok em pa’asekna; wara reiy’ si’ipus se laa lingan witu e ansouw, wara keleak witu e limawa em pepalen: Pepapang waki kayu aras neiy mouw i kalongka’!15Ni’itu mouw eng kota melaya-laya’ se pendudukna se tuana eng kalenerna wo se meila’ witu e natena: “Wawean i te niaku wo reiy’la se walina!” Kumura sia minamuali mouw tampa karese, tampa pagholeiyan ne tekapen-tekapen siru. Susur tou se lumangkoiymi waki nisia se laa sumisit wo mengape-ngapeiyla e lawasna.
Chapter 3

1Cilaka mouw si rumerangu wo si kewur, heiy kota wuta em palotoiyan! 2Sia si so’o melelingala en togooran ni seiy tu’un wo reiy’ mepadungla eng kulitikan; wia si TUHAN si reiy’ ma’eman wo wia si Empungna si reiy’ sumaru.3Em baya ne pamuka-mukana witu eng keuneranna nyi’a mpuw se singa meraong; em baya se akimna nyi’a mouw se serigala witu e nedo wengi se reiy’ matele’ula sapa tu’u i ka’ayo e nendo memo’odo. 4Em baya ne nabina nyi’a mouw se tou-tou reiy’ siadat wo sumese’epang; em baya se imamna se maseremorla sapa eng kudus, malotoiy e nukum Taurat.5Ta’an si TUHAN si adil witu eng keuneranna, reiy’ masiwo eng kawengi’isan. Memo’odo demi e memo’odo Sia si mawee e nukum-Na; ni’itu e reiy’ ma’an mekasa i katele’u witu e nedo em beena. Ta’an se tou wengi’is se reiy’ makasine’u e nirang!6“Niaku ku rime’i mola se bangsa-bangsa; em pewale-pewale e ruuna nea em punengouw. Niaku ku timeri mola e lalan-lalanna, i ka’ayo e reiy’la sitou melangkoiy. Eng kota-kota nea e rinese mola, i ka’ayo e reiy’la sitou wo e reiy’la sipenduduk. 7Niaku ku mapokeiyla: Tantu mouw nisia en teakan si laa meide’ wia-Niaku, laa madungla eng kulitikan wo e reiy’ sa mina’asa neiy-Ku i lukarla wia nisia e reiy’ laa mere’imi waki pineleloo’ona. Ta’an eng kaulitna nisea se makalingkama’la mawurukla em pasiwo-siwon nea.8Eng karengan e ni’itu pa’ena’anouw Niaku – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN – witu e nendo niaku nu tumo’or tanume si sairi. Karengan eng katenggolangku nyi’a mouw ma’erurla se bangsa-bangsa wo kuma’ampetla se keraja’an-keraja’an kaa laa metetoa’la mea witu natas nea eng kaupi’ang-Ku, nyi’a i yi’i em pakasa’an e nupi’-Ku melaya-layas, karengan e minapekasa em bumi e laa kaanen ma’apu e napi tetayureng-Ku.”9“Ta’an nu reiy’ mouw i tu Niaku ku laa meela sumping walina wia se bangsa-bangsa, nyi’a i yi’i en sumping weresi, rio miapekasana nisea se kumeret e ngaran ni TUHAN, rumaghes wia-Nisia ampit e metetobolan. 10Waki lewet en so’soo’an-so’oso’an em banua Etiopia se tou-tou se malo’or Niaku, se neiy i kasera-sera, se laa mali sesempe wia-Niaku. 11Witu e nendo ni’itu nikoo koo reiy’ laa maka’ato irang karengan e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon reiy’ malinga-linga en tinuanamula witu Niaku, karengan witu e nedo ni’itu Niaku ku laa sumingkiri waki nikoo se tou-toumu se laya’ tingkeiy, wo nikoo koo reiy’ mouw laa kasi rumakekla en toumu waki kuntung-Ku kudus.12Witu e neletmu se laa-Ku i wayala tumou se esa umat kumeng ate wo lewea’, wo nisea se laa sumero teterungan witu e ngaran ni TUHAN, 13nyi’a i yi’i se tele’u ne Israel i ti’i. Nisea se reiy’ laa tumuanala eng kawengi’isan ka’apa masusuiy en towo; witu en suma nea e reiy’ laa atoan e lila’ le’ekok; yon, , nisea se laa tanu se domba mengaan rukut wo ghimoleiy ampit e reiy’la si rumoungla nisia.”14Merio-rio mouw, heiy keke’ Sion, mereke-rekeiy mouw, heiy Israel! mepa’a-pa’arouw wo lumaya-laya’ mouw ampit em pakasa’an e nate, heiy keke’ Yerusalem! 15TUHAN si simingkirola e nukuman neiy i kalenta’ witu nikoo, tima’atasola minapuneng se kesarumu. Raja Israel, nyi’a i yi’i si TUHAN, si witu e neletmu; nikoo koo reiy’ laa meide’ wia eng kacilaka’an kasi. 16Witu e nendo ni’itu e laa i lila’la wia e Yerusalem: “Te’a mouw meide’, heiy Sion! Te’a mouw e lawasmu mamuali lewea’ reawa’.17Empung TUHANmu si witu e neletmu tanume si pahlawan mee ka’untungan. Nisia si melaya-laya’ karengan nikoo ampit e mepa’a-pa’ar, Sia si merula nikoo witu e nupus-Na, Sia si merio-rio karengan nikoo ampit e mario-marekeiy, 18Tanu witu e nendo pinasungkulan wangko’.” “Niaku ku laa mopomi eng kacilaka’an waki nikoo, i ka’ayo eng karengan e nyi’a koo reiy’ mouw kasi tumanggong e walang.19Eng kaulitna witu e nendo ni’itu Niaku ku laa minta’ witu se reiy’ sa mina’asa lumelotoiy nikoo, ta’an Niaku ku laa lumawirla se pekol, merurla se neiy i kasera wo laa sumiwo nisea se minaka’ato e nirang se mamuali kalo’oran wo kasa kasine’uan wia minapekasa em bumi. 20Witu e nedo ni’itu Niaku ku laa mali nikouw mareng, nyi’a i yi’i witu e nedo Niaku nu merurla nikouw, Karengan Niaku ku pa’ar mesesiwo nikouw mamuali kasa kasine’uan wo kalo’oran witu nelet ne reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi ampit sumegaya’la eng ka’ada’annu witu en saruan em beren nea,” nuwu’ ni TUHAN.

Haggai

Chapter 1

Na’aruiyen kaa laa mangun sumoup em Bait Suci

1Witu en te’un karua en zaman ni raja Darius, witu en sumedot kaenem, witu e nendo kasa ketare en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN ampit e nieletan ni nabi Hagai wia si Zerubabel bin Sealtiel, kumbasar e Yehuda, wo wia si Yosua bin Yozadak, imam wangko’, em paligan: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Bangsa i yi’i se meila’: En tekan e reiy’pe’ mina’ayo e nedona kaa laa mangun sumoup em bale ni TUHAN!”3Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN ampit e nieletan ni nabi Hagai, em palingan: 4“Sapa ku’a re’en e mina’ayo mouw e nedona i wee nikouw kaa laa mena’la em bale-walemu em pinapangla ampit e le’os, kasuatan em Bale i yi’i e minena-ena’ minamuali riberek? 5Eng karengan e ni’itu, teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Weeanola ghenang eng ka’ada’annu! 6Nikouw kouw kimeror kelaker, ta’an minali minarengi em bua’na en toyo’; kouw mekaan, ta’an reiy’ i ka’ayo mawesu; kouw makoo’, ta’an reiy’ i ka’ayo mateu-teula; kouw lumabung, ta’an e nouwakmu e reiy’ ma’ayo masu’; wo sitou si mepa’ayang i wee en tetoro, sia si mepa’ayang i wee en tetoro neiy i weela witu en sompoiy-sompoiy po’opot!7Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Weeanola ghenang eng ka’ada’anu! 8Jadi sumosorouw mea waki kuntung, maali mouw kayu wo bangunenouw em Bale i ti’i; takar Niaku ku laa mepa’ar wia nyi’a wo laa mapaloo’o-loo’ola eng kamulia’ang-Ku witu, nuwu’ ni TUHAN. 9Nikouw kouw maarapla laker, ta’an em bua’na en toyo’, ta’an eng katoroan kouw nu mali nyi’a mea waki wale, Niaku ku sumengola nyi’a. Eng karengan en sapa? Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. Eng karengan em bale-Ku e minena-ena’ minamuali riberek, eng kasuatan nikouw siesa o siesa kouw maringangar ampit e nurusan em balena nuesa.10Ni’itu mouw eng karenganna e langit en timaang e leleiydemna wo em bumi en timaang em bua’na, 11wo Niaku ku kumeret eng kapera’an meiy witu em banua, witu eng kuntung-kuntung, witu eng gandum, witu e nanggor, witu e lana, witu e reiy’ sa mina’asa ni’i pawua’la en tana’, witu sitou wo se tekapen wo witu e reiy’ sa mina’asa em bua’na pine’inakut.”12O laa si Zerubabel bin Sealtiel wo si Yosua bin Yozadak, imam wangko’, wo esa nga lebena waki se bangsa i ti’i se melelingala en suara ni TUHAN, Empung nea, wo kangkasi e lelila’an ni nabi Hagai, e minatoroan ampit en sapa neiy i reola wia nisia ni TUHAN, Empung nea; laa o meide’ mouw se bangsa i ti’i wia si TUHAN. 13Takar lumila’ mouw si Hagai, tetoke ni TUHAN i ti’i, i ki’it e nower ni TUHAN wia se bangsa i yi’i, en tuana: “Niaku i yi’i ku merapitla nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”14TUHAN si minoghela en semangat ni Zerubabel bin Sealtiel, kumbasar Yehuda, wo en semangat ni Yosua bin Yozadak, imam wangko’, wo en semangat esa nga lebena waki se bangsa i ti’i, takar meiy mouw sea, laa o tumuanala em pepa’ayangen pebangunan em bale ni TUHAN em pakasa’an alam, Empung nea, 151a witu e nendo karua nga pulu’ o epat witu en sumedot kaenem.

Chapter 2

Kewangunan em Bait Suci weru

1b Witu en te’un karua en zaman ni raja Darius, 2witu en sumedot kapitu, witu en tanggal rua nga pulu’ o esa en sumedot ni’itu, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN ampit e nieletan ni nabi Hagai, em palingan:3“I lila’ mola wia si Zerubabel bin Sealtiel, kumbasar e Yehuda, wo wia si Yosua bin Yozadak, imam wangko’, wo wia se esa nga lebena ne bangsa i ti’i, en tuana: 4Waweane’ ku’a re’en witu e nelet miouw si limoo’o mola em Bale i yi’i witu eng kewangunanna kasa ketarean? Wo kumura ku’a re’en kouw limoo’ eng ka’ada’anna en teakan? Reiy’ ku’a re’en eng ka’ada’anna witu em berennu tanu e reiy’la sipenoronna? 5Ta’an en teakan, ente’enola e natemu, heiy Zerubabel, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN; ente’enola e natemu, heiy Yosua bin Yozadak, imam wangko’; ente’enola e natemu, heiy reiy’ sa mina’asa rakyat em banua, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN; ma’ayangouw, karengan Niaku i yi’i ku merapitla nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam,6minatoroan ampit en ta’ar e wina’akes-Ku mola ampit nikouw witu e nedo nikouw nu rimou’mi waki Mesir. Wo e Roh-Ku e minena-ena’ minena’ witu eng keunerannu. Te’a mouw meide’! 7Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: E noki’pe’ nedo kasi Niaku ku laa ghumo’ogho’la e langit wo em bumi, en tasik wo eng ketana’an;8Niaku ku laa ghumo’ogho’la se reiy’ sa mina’asa bangsa, i ka’ayo em barang wangun-wangun kapunya’an ne reiy’ sa mina’asa bangsa e meiy sumo’oso’mi, takar Niaku ku laa mutala em Bale i yi’i ampit eng kewangunan, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 9Kapunya’ang-Ku mouw em perak wo eng kapunya’ang-Ku mouw e mas, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.10Sapa tare em Bale i yi’i, eng kewangunanna eng kamurian e laa lumantouwla eng kewangunanna kasa ketarean, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, wo wia en tampa i yi’i Niaku ku laa mee en dame sejahtera, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.”

Pebangunan em Bait Suci kine’iwetan eng kinekeki’itna ne tou-tou seremor

11Witu en tanggal rua rua nga pulu’ o epat en sumedot kasiouw, witu en te’un karua en zaman ni Darius, o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Hagai, em palingan: 12“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam i ti’i: Wueiyenola em pateturu’ wia em baya ne imam.13Sa wona’na siesa nga touan si mali e le’ona kudus witu en sesalelengen e labungna, o laa ampit en sesalelengenna i ti’i sia lumeler e roti ka’apa e wo’o sapa e linutu’ ka’apa e nanggor ka’apa e lana ka’apa e wo’o sapa en toro kaanen, mamuali kudus ku’a re’en e linelerna i ti’i?” O laa em baya ne imam i ti’i se miningkot, pokeiyna: “Reiy’!” 14O lumila’ mouw kasi si Hagai: “Sa siesa nga touan si minakari’irisen kaa em bangke si lumeler em baya nyi’a i yi’i, mamuali makari’irisen ku’a re’en e linelerna i ti’i? O laa em baya ne imam i ti’i se miningkot, pokeiyna: “Tantu!”15Takar sumusuiy mouw si Hagai, pokeiyna: “Tuanakan kangkasi ampit se umat i yi’i wo ampit se bangsa i yi’i witu en sinaru-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, wo ampit e reiy’ sa mina’asa en siniwo e lawas nea; wo e neiy i papasempe neala maname nyi’a mouw e makari’irisen.”
Pebangunan em Bait Suci e minapa eiy em berkat

16“Takar en teakan, weeanola ghenang muleiymi wia e nendo i yi’i wo en tumodongla nyi’a! Nu reiy’pe’ neiy i wee ne tou em batu demi em batu pebangunan em bait ni TUHAN, 17kumura eng ka’ada’annu? Eng katoroan se tou minea lumoo’ e nesa tawunan eng gandum e lewo’ sa reiy’na eng kelakerna rua nga pulu’ wantang, e wawean i te mapulu’; wo eng katoroan se tou nu mea waki papuusan e nanggor kaa laa metetakur lima nga pulu’ tetakur, e wawean i te rua nga pulu’.18Niaku ku minewe mola nikouw ampit se witek wo rumara eng gandum wo e reiy’ sa mina’asa en siniwo e lawasmu ampit e naro watu; ta’anouw nikouw kouw reiy’ minurikiti wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 19Weeanola ghenang muleiymi wia e nendo i yi’i wo en tomodongla nyi’a – muleiymi waki e nendo karua nga pulu’ o epat en sumedot kasiouw. Mulaiymi waki e nendo kinerereta’nala en to’otolan em bait ni TUHAN weeanola ghenang20sapa ku’a re’en em bibit en timele’upe’ neiy i kakirong witu en talimumung, wo sapa ku’a re’en e nakana nanggor wo nakana ara, nakana en delima wo nakana en zaitun e reiy’pe’ minee wu’ana? Muleiymi wia e nendo i yi’i Niaku ku laa mee berkat!”
En ta’ar wia si Zerubabel

21Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN i wee eng karuana wia si Hagai witu en tanggal rua nga pulu’ o epat en sumedot ni’itu, em palingan: 22“I lila’ mola wia si Zerubabel, kumbasar e Yehuda, en teinti’i:Niaku ku laa ghumo’ogho’la e langit wo em bumi23wo laa mangapepule’itla en takhta ne raja-raja; Niaku ku laa munengla eng kakuasa’an eng keraja’an ne bangsa-bangsa wo laa manga-pepule’itla eng kareta wo se mengengali nyi’a; kawalo wo se mengengali nisia se laa mate i kakolo’, siesa o siesa kaa en santi ni ka’ampitna. 24 Witu e nedo ni’itu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Niaku ku laa medo nikoo, heiy Zerubabel bin Sealtiel, hamba-Ku – tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN – wo laa sumiwola nikoo tanu sisesolong wewa’il; karengan nikoo mouw si pineleng-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.”

Zechariah

Chapter 1

1Witu en sumedot eng kauwalu witu en te’un karua en zaman ni Darius o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Zakharia bin Berekhya bin Ido, em palingan: 2“Kasa moupi’ si TUHAN wia se nene moyangmu. 3Kaa ni’itu i lila’ mola wia nisea: En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Marengomi wia-Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, takar Niaku tu’u ku laa mareng wia nikoo, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.4Te’a mouw kouw tanu se nene moyangmu e wia nisia em baya ne nabi eng kasa ketareanna se ngime’enge’ mola, en tuana: Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Murikitomi waki kapawinta-winta’mu e wuruk wo waki em pasiwo-siwonnu e lewo’! Ta’an nisea se so’o minelelingala wo se so’o minadungla Niaku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 5Se nene moyangmu, wisa sea? Wo em baya ne nabi, sapa ku’a re’en nisea se timou i wee eng keure-urena? 6Ta’an e reiy’ sa mina’asa nuwu’ wo eng katataapang-Ku e neiy-Ku mouw i perentala wia se hamba-hamba-Ku, em baya ne nabi, reiy’ ku’a re’en e ni’itu e mina’ayo mola wia se nene moyangmu? Takar makedo’ mouw sea ma’an meila’: Tanu eng kumura si TUHAN em pakasa’an alam mekemaksut ma’edo winta’ witu nikita e minatoroan ampit eng kapawinta-winta’ ta wo em pasiwo-siwon ta, tuana mouw Sia medo winta’ witu nikita!”7Witu e nendo karua nga pulu’ o epat waki en sumedot kamapulu’ o esa – ni’itu mouw en sumedot Syebat – witu en te’un karua en zaman ni Darius o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si nabi Zakharia bin Berekhya bin Ido, em palingan: 8“Eng kawengi niaku ku minaka’ato e nesa pineleloo’: paloo’ola siesa tou mesake-sake si kawalo mea’! Nisia si kasuatan rimedeiy witu nelet e nakana-nakana e murad em baki temping; wo witu e murina wawean se kawalo-kawalo mea’, se mea’ koyawas wo se puti’. 9Takar aku mueiy: Sapa ku’a re’en em penoronna em baya nyi’a i yi’i, ee tuangku? O laa si mala’ekat masusuiy ampit niaku i ti’i si miningkot: Niaku i yi’i ku laa mapaloo’ola wia nikoo sapa em penoronna em baya nyi’a i yi’i!10Sitou rimedeiy witu nelet e nakana-nakana e murad i ti’i si muleiy masusuiy, em pokeiyna: Nyi’i mouw nisea nu waya se neiy i toke ni TUHAN kaa laa meteterokla em bumi! 11Sumusuiy mouw sea wia si mala’ekat ni TUHAN si rimedeiy witu nelet e nakana-nakana e murad i ti’i, pokeiyna: Nikeiy keiy timerokola em bumi, wo eng kaulitna e minapekasa em bumi i ti’i eng kapenes wo aman.12Sumusuiy mouw si Mala’ekat ni TUHAN i ti’i, pokeiyna: Oh TUHAN em pakasa’an alam pirape’ eng keure kasi Koo reiy’ moupusla e Yerusalem wo eng kota-kota Yehuda em pitu nga pulu’ mouw nge te’un eng keurena neiy i koupi’-Mula i ti’i? 13O laa wia si mala’ekat, si mesesusuiy ampit niaku i ti’i, TUHAN si miningkot ampit e lelila’an-lelila’an karinda wo e meiborla.14Lumila’ mouw wia niaku si mala’ekat mesesusuiy ampit niaku i ti’i: I nge’enge’ mome e nyi’i: En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Kasa wangko’ em pe’inakuteng-Ku i wee e Yerusalem wo en Sion, 15ta’an eng kasa wangko’ e nupi’-Ku witu se bangsa-bangsa se mapedam en touna aman, se, eng kasuatan Niaku nu meupi’ oki’, se simawangola minapalentutla eng kalewo’an.16Kaa ni’itu, en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku mareng kasi wia si Yerusalem ampit e nupus o rendem. Wale-Ku e laa i redeiyla kangkasi maname, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, wo en tali i peukur e laa i rentengla kasi waki atas e Yerusalem. 17I nge’enge’ mola nyi’i tumodongla nyi’a: En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Kota-kota-Ku e laa makaloko-lokon kangkasi ampit eng kesama’an, wo si TUHAN si laa miborla en Sion wo laa meleng e Yerusalem kangkasi.”18Niaku ku limease em berenku wo lumoo’: paloo’ola e nepat sunge. 19O laa aku mueiy wia si mala’ekat si mesesusuiy ampit niaku i ti’i: “Sapa ku’a re’en em penoronna em baya nyi’a i yi’i?” Takar nisia si miningkot niaku: “Nyi’i mouw en sunge-sunge en simera mola e Yehuda, Israel wo e Yerusalem.”20Kamurian si TUHAN si minapa’atola wia niaku se epat meneniwo em besi. 21O laa aku mueiy:”Tou-tou i yi’i se mineiy kaa laa metetuanala en sapa?” Takar sia mingkot: “E nyi’i tu’un nyi’a mouw en sunge-sunge en simera mola se Yehuda, i ka’ayo e reiy’ siesa tou tu’u siberani kuma’ati eng kokongna. Wo em baya nyi’a i yi’i e mineiy kaa laa mesesenge’la nisea, nyi’a i yi’i kaa laa mepepe’epesla en sunge ne bangsa-bangsa se minopo mola en sunge witu en tana’ Yehuda kaa meseserala nisea.”
Chapter 2

1Niaku ku limease em berenku wo lumoo’: paloo’ola siesa tou si timiboiy en tali i peukur. 2O laa aku mueiy: “Mea wisa ku’a re’en nikoo i yi’i mengea?” Takar sia mingkot niaku: “Mea waki Yerusalem, kaa laa me’ukur nyi’a, kaa laa meleloo’ pira eng kapenarna wo eng kelabotna.”3Wo eng kasuatan si mala’ekat masusuiy ampit niaku i ti’i nu maju mea waki saruan, maju momi siesa mala’ekat walina tumawila nisia, 4si wineean perenta: “Tumingkasouw, i lila’ mola wia si taretumou waki ti’ime i ti’i, en tuana: Yerusalem e laa mena-ena’ tanu em padang neiy i kawuka’ karengan eng kelakerna ne tou wo ne tekapen witu eng gorem nyi’a. 5Wo Niaku nuesa, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ku laa mamuali beton mengapi i wee nisia witu esa nga kaledongna, wo Niaku ku laa mamuali kamulia’an witu eng goremna.”6Meiy, meiy, tumingkasomi waki Tana’ Amian, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN; karengan mea waki katoroan e nepat werenna e rumereghes Niaku ku simarakanola nikouw, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. 7Meiy, i liseiyola en toumu mea waki Sion, heiy, penduduk Babel!8Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, e witu eng kamulia’an-Na si timoke mouw niaku, en tanume se bangsa-bangsa se rimemu’ mola nikouw – karengan seiy si mine’emes nikouw, e makapenoron si mine’emes e watuna em beren-Na –: 9“Eng kaulitna Niaku ku laa moghela e lawas-Ku witu nisea, wo nisea se laa mamuali rinemu’ i wee se tou-tou eng ketarena se tu’utuk wia nisea. Takar nikouw kouw laa mamete’ula kaa si TUHAN em pakasa’an alam si timoke niaku.10Rumio-rumekeiy mouw wo mepa’a-pa’arouw, heiy keke’ Sion, karengan eng kaulitna Niaku ku meiy wo mena’ witu eng keunerannu, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN; 11wo laker bangsa se laa kuma’ampetla en tou wia si TUHAN witu e nedo ni’itu wo laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mena’ witu eng keunerannu.” Takar nikoo koo laa mamete’ula, kaa si TUHAN em pakasa’an alam si timoke niaku wia nikoo.12Wo si TUHAN si laa medo e Yehuda tanume eng kapunya’an-Na waki tana’ kudus, wo Nisia si laa meleng e Yerusalem kangkasi. 13Makapenesouw en tou, heiy reiy’ sa mina’asa makhluk, witu en sinaru ni TUHAN, karengan Nisia si timo’oromi waki en tampa paena’an-Na kudus.
Chapter 3

1Kamurian sia mapaloo’ola wia niaku si imam wangko’ Yosua si rimedeiy witu en sinaru ni Mala’ekat ni TUHAN eng kasuatan si Iblis si rimedeiy witu esa nga weka lele’osna kaa laa meteture nisia. 2Laa o lumila’ mouw si Mala’ekat ni TUHAN wia si Iblis i ti’i: “TUHAN satorona si rumekak nikoo, heiy Iblis! TUHAN, si mineleng e Yerusalem, satorona si rumekak nikoo! Reiy’ ku’a re’en nisia i yi’i si kokor kineongomi waki api?” 3Sapa tare si Yosua si minakela e labung keremo’, e nedo sia nu rimedeiy witu en sinaru ni Mala’ekat i ti’i,4si mineela perenta wia se tou-tou melayanla nisia. “Pangkulenomi e labung keremo’ i ti’i waki nisia .” Wo wia si Yosua nisia si limila’: “Loo’on, ampit e nyi’i niaku ku mina’akatomi eng kaselokannu waki nikoo! Niaku ku laa tumodongla wia nikoo e labung pelesir.” 5Kamurian sia lumila’: “Weeanouw susu’un lenas witu eng kokongna!” Takar sea meela en susu’un lenas witu eng kokongna wo tumodongla labung wia nisia, kasuatan si Mala’ekat ni TUHAN si rimedeiy witu.6O laa si Mala’ekat ni TUHAN i ti’i si minee ne’eram wia si Yosua, pokeiyna: 7“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Sakawisa koo tumou kumi’it e lalan neiy-Ku i tudu’la wo tumuanala e lukar neiy-Ku i weela wia nikoo, takar nikoo koo laa merenta em bale-Ku wo murus em pores-Ku, wo Niaku ku laa miyonla nikoo ghumorem mea waki elet nea se rimedeiy melayanla wia nyi’i.8Linganola, heiy imam wangko’ Yosua! Nikoo wo se ka’ampit-ka’ampitmu se rimuber witu en sinarumu – e nulit nikouw kouw tanula e nesa lambang. Karengan, eng kaulitna Niaku ku laa mapa eiy si hamba-Ku nyi’a i yi’i Si Suruna. 9Karengan eng kaulitna em permata e neiy-Ku mouw i sarakanla wia si Yosua – e nesa permata makaweren pitu – eng kaulitna Niaku ku laa lumumila lumian witu e natasna, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, wo Niaku ku rumei’la eng kaselokan em banua i yi’i witu esa nga endo i te.10Witu e nendo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, susur tou waki nikoo si laa meri’ si ka’ampitna rumuber witu rarem e nakana nanggor wo witu rarem e nakana ara.”
Chapter 4

1O meiy mouw sumoup si mala’ekat minesesusuiy ampit niaku i ti’i, laa o wongkenna mola aku tanu siesa tou winongkela witu en tekelna. 2Takar lumila’ mouw sia wia niaku: “Sapa e linoo’omu?” Wingkotku: “Niaku ku limoo’: paloo’ola e nesa sesoloan, waki e mas minapekasana, wo en tampa lanana em bitu e weteng natasna; en sesoloan i ti’i em pitu en solona wo em bawean pitu corot witu e nesa o nesa solo em bitu wetang natasna i ti’i. 3Wo nakana en zaitun e neiy i kalumi wia nisia, e nesa witu esa nga weka lele’os en tampana e lana i ti’i wo e nesa witu esa nga weka kawiina.”4Laa o sumusuiy mouw niaku, pokeiyku wia si mala’ekat si minesesusuiy ampit niaku i ti’i: “Sapa ku’a re’en em penoron em baya nyi’a i yi’i, tuangku?” 5Takar sumusuiy mouw si mala’ekat minesesusuiyla ampit niaku i ti’i, pokeiyna wia niaku: “Reiy’ ku’a re’en kete’uannu, sapa em penoronna em baya nyi’a i yi’i?” Wingkotku: “Reiy’, tuangku!”6Takar sumusuiy mouw sia, pokeiyna: “Nyi’i mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Zerubabel em palingan: Reiy’ ampit eng kewaraneiyan wo reiy’ ampit eng kaente’an, ta’an i te ampit e roh-Ku, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 7Seiy ku’a re’en nikoo, kuntung kewangko? Witu en saruan ni Zerubabel nikoo koo minamuali tana’ rampen. Sia si laa mopo e watu kasa i paketa-ketare, kasuatan se tou mario: Wangun! Wangun kasa em batu i ti’i!”8Kamurian o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku, en tuana: 9“Lawas ni Zerubabel e rimeta’ mola en to’otolan em Bale i yi’i, wo e lawasna kangkasi e laa sumampetla nyi’a. Takar nikouw kouw laa mamete’ula, kaa si TUHAN em pakasa’an alam si timoke niaku wia nikoo. 10Karengan seiy si maloo’ola hina e nendo kajadian-kajadian rintek, nisea se laa mepa’a-pa’ar lumoo’ em batu pineleng witu e lawas ni Zerubabel. Em pitu i yi’i nyi’a mouw em beren ni TUHAN e malease minapekasa em bumi.” 11Laa o sumusiy mouw niaku wia nisia: “Sapa ku’a re’en em penoron e rua nakana en zaitun witu esa nga weka lele’os wo e witu esa nga weka kawii en sesoloan i yi’i?”12I wee eng karuana sumusuiy mouw niaku wia nisia: “Sapa ku’a re’en em penoronna e rua panga nakana en zaitun e witu esa nga weka rua lulut mas e maso’oso’mi ranona e mas waki atasna i ti’i?” 13Sia mingkot niaku: “Reiy’ ku’a re’en kete’uannu, sapa em penoron em baya nyi’a i yi’i?” Wingkotku: “Reiy’ tuangku!”14Laa o sia lumila’: “Nyi’i mouw se rua tou se ni’isu’la se rimedeiy witu en tawi ni Tuhan minapekasa em bumi!”

Chapter 5

1Niaku ku limease em berenku kasi, takar niaku ku limoo’: paloo’on e nesa langkunan eng kaol e matelew. 2Lumila’ mouw sia wia niaku: “Sapa e linoo’omu?” E wingkotku: “Niaku ku limoo’ e nesa langkunan eng kaol e matelew; kelabotna e rua nga pulu’ hasta wo eng kapenarna e mapulu’ hasta.”3O laa sia lumila’ wia niaku: “Nyi’i mouw en tiwa’ kutok rimou’mi timoro minapekasa em banua; karengan i ki’it en tiwa’ kutok i ti’i susur se rongkit wia nyi’i se neiype’ i kewayami waki ukuman. 4Niaku ku rimeo mola nisia rumou’, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, rio i tu ghumorem mea witu eng gorem em bale ni rongkit wo mea witu eng gorem em bale ni tou si timiwa’ e reiy’ ulit demi e ngaran-Ku, wo rio i tu mapawengi witu eng gorem em bale nea wo munengla nyi’a, le’os eng kayuna ka’apa tu’u em batu-batuna.”5Mapa’ato mouw si mala’ekat minesesusuiy ampit niaku i ti’i, pokeiyna wia niaku: “I wa’awa’ mouw kereme em berennu wo loo’onouw sapa e modoli i ti’i!” 6Laa o wueiyengku: “Sapa ni’itu?” E wingkotna: “E minodoli i ti’I e nesa wantang!” O kasi pokeiyna: “Nyi’i mouw eng kalewo’an nea wia minapekasa em banua!” 7Loo’on, em pepenet tima e wantang i ti’i e neiy mouw i kaongka’, wo siesa wewene si rimuber witu eng goremna!8Kamurian lumila’ mouw sia: “Ni’itu mouw eng kareiy’padungan em perenta ni Tuhan!” O laa i todona mola si wewene i ti’i mareng mea witu eng gorem e wantang wo i wansalnala e watu tima i ti’i mea witu en sumana e wantang. 9Laa o aku lumease em berenku wo aku lumoo’: paloo’on minapa’ato se rua wewene eng kale’ekewna em patodo e reghes. Sapa tare eng kale’ekew nea nyi’a mouw eng kale’ekew tanu si wara uak. Nisea se maater e wantang i ti’i witu nelet em bumi wo e langit.10O mueiy mouw niaku wia si mala’ekat minesesusuiyla ampit niaku i ti’i: “Mea wisa sea maali e wantang i ti’i?” 11E wingkotna wia niaku: “Mea waki tana’ Sinear, kaa laa mereredeiyla e nesa wale i wee si wewene i ti’i. Wo sakawisa i tu sumampet, takar nisea se laa tumampala nisia maname witu en tampa em bale i ti’i neiy i redeiyla.”
Chapter 6

1Niaku ku limease em berenku kasi, takar niaku ku limoo’: paloo’on rimou’mi e nepat kareta waki elet e rua kuntung. Sapa tare eng kuntung-kuntung i ti’i nyi’a mouw eng kuntung-kuntung tambaga. 2Eng kareta kasa ketare em pengeongen ni kawalo mea’, eng kareta karua ni kawalo item. 3Eng kareta katelu ni kawalo puti’, wo eng kareta kaepat ni kawalo kolongan wo koroyeiy. 4Sumusuiy mouw niaku wia si mala’ekat minesesusuiyla ampit niaku i ti’i: “Sapa ku’a re’en em penoron em baya nyi’a i yi’i, tuangku?” 5 Sumusuiy mouw si mala’ekat i ti’i wia niaku: “Em baya nyi’a i yi’i e rumou’ mea waki katoroan e nepat werenna rumereghes, nu reiy’ mouw nisea nu simaru wia si Tuhan minapekasa em bumi .”56Em pengeongen ni kawalo item i ti’i e rimou’ minea waki Tana’ Amian; ni puti’ i ti’i e rimou’ minea waki matorome talikuran; ni kolongan i ti’i e rimou’ minea waki Tana’ Timu;7wo si mea’ i ti’i si rimou’, si balisa kaa laa me’a, meteterokla em bumi. Laa o lumila’ mouw sia: “Mea mouw, terokenola em bumi!” Takar sea tumerokla em bumi. 8Kamurian rumekeiy mouw sia wia niaku: “Loo’on, nisea se rimou’ minea waki Tana’ Amian i ti’i se laa lumenerla e roh-Ku waki Tana’ Amian.”9O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia niaku, em palingan: 10“Mea mouw wia i te e nendo i yi’i kangkasi mea waki wale ni Yosia bin Zefanya wo murutouw sesempe waki weteng ne tou-tou neiy i sea’, nyi’a i ti’i waki si Heldai, Tobia wo si Yedaya, em baya nea se tou-tou waki Babel o marengi sumoup, 11murutouw perak wo mas, sumiwo mouw mahkota wo i pake mola i tu witu eng kokong ni imam wangko’ Yosua bin Yozadak;12i lila’ mola wia nisia : En teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: I yi’i mouw sitou mekengaran Suru. Sia si laa sumurumi waki tampana wo nisia si laa rumedeiyla em bait ni TUHAN. 13Nisia mouw si laa rumedeiyla em bale ni TUHAN, wo nisia mouw si laa maka’ato eng kewangko’an wo laa rumuber merenta witu natas en takhtana. Witu esa nga weka lele’osna e laa wawean siesa imam wo em paasa-asa’an tanume en dame e laa wawean witu e nelet nea nu rua.14Wo e mahkota i ti’i e laa minena-ena’ mena’ witu em bait ni TUHAN tanume eng kowa’ paghenangala si Heldai, Tobia, Yedaya wo si Yosia bin Zefanya. 15Se tou-tou waki rou’ se laa meiy kaa laa kumi’it mebebangun em bait ni TUHAN; takar nikouw kouw laa mamete’ula kaa si TUHAN em pakasa’an alam si timoke niaku wia nikoo. Wo eng kapualitan i yi’i e laa mamuali, sakawisa kouw ampit e male’o-le’os melelingala en suara ni TUHAN Empungmu.”
Chapter 7

1Witu en te’un eng kaepat en zaman ni raja Darius o meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN wia si Zakharia, witu en tanggal kaepat en sumedot kasiouw, nyi’a i yi’i en sumedot Kislew. 2Sapa tare se penduduk em Betel se timoke mola si Sarezer wo si Regem-Melekh ma’an se tou-touna kaa laa meleleme’la e nate ni TUHAN, 3kaa laa mewewueiyla wia em baya ne imam waki wale ni TUHAN em pakasa’an alam wo wia se nabi, en tuana: “E lewo’ sa reiy’ ku’a re’en nikeiy nu pekasana mame’ wo sumisil witu en sumedot kalima tanu en tinuana meiy mola minete’u-te’un eng keurena?”4Takar meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam wia niaku, em palingan: 5“I lila’ mola wia se minapekasa penduduk em banua wo wia em baya ne imam, en tuana: Eng katoroan nikouw nu maposo wo ma’arip witu en sumedot kalima wo eng kapitu eng keurean pitu nga pulu’ nge te’un i yi’i, sapa ku’a re’en nikouw kouw kasa uli-ulit maposo i wee Niaku? 6Wo eng katoroan nikouw nu kumaan wo eng katoroan nikouw nu kumoo’, reiy’ ku’a re’en nikouw kouw kumaan wo kumoo’ i wee en toumu nuesa? 7Reiy’ ku’a re’en e nyi’i e nuwu’ neiy mouw i pa’ayola ni TUHAN ampit e nieletan em baya ne nabi eng ketareanna, eng katoroan e Yerusalem ampit eng kota-kota witu esa nga kaledongna em paena’ane’ ne tou wo en sentosape’ wo en Tana’ Negeb wo en Daerah Kakenturan em paeana’ane’?”8Nuwu’ ni TUHAN e mineiy wia si Zakharia, em palingan: 9“En teinti’ mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Tuananola e nukum ulit wo i papa’ato mola eng kelale’an wo e nupus o rendem wia siesa o siesa! 10Te’a mouw malotoiy se balu wo se oki’ ula, tou wo’oseiy wo se tou lengeiy, wo te’a mouw matiro’ eng kalewo’an witu eng gorem e natemu wo witu siesa o siesa.”11Ta’a nisea se so’o minadungla, i tilawanala em palukana kaa laa mesesaru wo i luntengnala en talingana rio te’a luminga. 12Nisea se simiwo e nate nea kete tanu em batu amril, rio te’a luminga en teturu’ wo e nuwu’ neiy i pa’ayola ni TUHAN em pakasa’an alam timoromi e roh-Na ampit e nieletan em baya ne nabi kasa ketareanna. Eng karengan e ni’itu o meiy mouw eng koupi’an kasa hebat waki si TUHAN.14
Chapter 8

1O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, em palingan: 2“Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Niaku ku me’inakut i wee en Sion ampit eng kalingkama’an e wangko’ wo ampit eng kenanaran eng kaupi’an e wangko’. 3Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN: Niaku ku laa mareng mea waki Sion wo laa mena’ waki keuneran e Yerusalem. Yerusalem e laa totoren Kota Lale’, wo eng kuntung ni TUHAN em pakasa’an alam e laa totoren Kuntung Kudus.4Teintii mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: e laa wawean kasi se tete-tete wo se nene-nene rumuber witu e lalan-lalan Yerusalem, siesa o siesa se timiboiy e wulu’ karengan em pinakatu’an e numurna. 5Wo e lalan-lalan eng kota i ti’i e laa mawuta ampit ne oki-oki’ tuama wo ne oki’ wewene se mema’aya-ma’ayang witu.6Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Sa witu e nedo ni’itu se tele’u-tele’u ne bangsa i yi’i se mapokeiyla eng kapualitan i ti’i maka’erangen, sapa ku’a re’en Aku mapokeiyla nyi’a maka’erangen? Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 7Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: Eng kaulitna, Niaku ku laa lumawiri se umat-Ku waki tampa paretikan niendo i ka’ayo wia en tampa patenemanna, 8wo Niaku ku laa mali nisea mareng, rio sea mena’ waki keuneran e Yerusalem. Takar nisea se laa mamuali umat-Ku wo Niaku ku laa mamuali Empung nea witu eng kelale’an wo eng kaulitan.”9Teinti’i mouw enuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Ente’enola e natemu, heiy tou-tou eng keurean i yi’i se liminga mola e nuwu’ i yi’i, neiy i totorla em baya ne nabi, rengan en to’otolan em bale ni TUHAN em pakasa’an alam neiy i reta’la, kaa laa mereredeiyla em Bait Suci i ti’i. 10Karengan nu reiy’pe’ e nedo ni’itu e reiy’la siwene’ i wee sitou, o kangkasi e reiy’ i wee si tekapen; wo eng karengan se kesaru e reiy’la sika’amanan i wee se tou marou’ wo se tou maghorem, awes kangkasi Niaku ku sumiwo em baya ne tou se me’ising.11Ta’an en teakan, Niaku ku reiy’ mouw kasi tanu e nedo ketareanna witu se tele’u-tele’u ne bangsa i yi’i, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, 12ta’an i te Niaku ku laa kumeror en dame sejahtera. Takar e nakana e nanggor e laa mee wu’ana wo en tana’ e laa mee wua’na wo e langit e laa mee rano leleiydemna. Niaku ku laa mee em baya nyi’a i ti’i wia se tele’u-tele’u ne bangsa i yi’i tanume eng kapunya’anna.13Wo sa eng ketareanna kouw minamuali mouw kutok witu e nelet ne bangsa-bangsa, heiy kaum Yehuda wo kaum Israel, takar en teakan Niaku ku laa lumawirla nikouw, i ka’ayo kouw laa mamuali berkat. Te’a mouw meide’, ente’enola e natemu!” 14Karengan en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Sa eng ketareanna Niku ku minekemaksutola mapa eiy eng kacilaka’an wia nikouw, eng katoroan se nene moyangmu simiwo Niaku minoupi’, wo Niaku ku reiy’ menesel, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, 15takar wia e nedo i yi’i Niaku ku sumoup mekemaksut sumiwo le’os wia si Yerusalem wo wia se kaum Yehuda. Te’a mouw meide’!16Nyi’i mouw eng kapualitan-kapualitan e lewo’ sa reiy’ tuanan niouwla: Lumila’ mouw e nulit siesa wia se walina wo patuananola e nukum ulit, e mapa eiy en dame witu em pepalen leloangannu. 17Te’a mouw matiro’ eng kalewo’an witu e natemu siesa wia se walina wo te’a mouw moupusla en tiwa’ reiy’ ulit. Karengan em baya nyi’a i ti’i eng kari’iris-Ku, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.”18O meiy mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam wia niaku, em palingan: 19Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: E nedo maposo witu en sumedot kaepat, witu en sumedot kalima, witu en sumedot kapitu wo witu en sumedot kamapulu’ e laa mamuali kelaya-laya’an wo kepa’a-pa’aran wo mamuali endo-endo pewangko’an mekelaya-laya’an i wee se kaum Yehuda. Takar i koupusola eng kaulitan wo en dame!”20Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Se laape’ meiy kasi se bangsa-bangsa wo se penduduk kelaker eng kota. 21Wo se penduduk eng kota esa se laa mea wia se penduduk eng kota walina, lumila’la: Meiy mouw kita mea kaa laa meleleme’la e nate ni TUHAN wo sumero si TUHAN em pakasa’an alam! Nikeiy tu’u keiy laa mea! 22Jadi laker se bangsa wo se suku-suku bangsa kaente’ se laa meiy sumero si TUHAN em pakasa’an alam waki Yerusalem wo lumeme’la e nate ni TUHAN.”23Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Witu e nedo i ti’i se mapulu’ tou waki se minegheghioan bangsa wo em baasa se laa tumiboiy ente-ente’ en tempokna eng karaiy niesa tou Yahudi ampit lumila’: Nikeiy keiy pa’ar mea rumapit nikouw, karengan e lininga meiy mola, kaa si Empung si rimapit nikouw!”
Chapter 9

1Tetotoren kaempungan. Nuwu’ ni TUHAN e mineiy witu em banua Hadrakh wo minena’ waki Damsyik. Karengan eng kapunya’an ni TUHANouw eng kota-kota Aram ma’an se reiy’ sa mina’asa suku Israel; 2o kangkasi eng Hamat e makasupu wia nisia, o kangkasi en Tirus wo en Sidon, ma’anouw tu’u sea kasa sama’.3Tirus si rimedeiyla em beton benten i wee en touna wo timawun em perak tanu e riawu wo e mas tanu e liwota’ witu lalan. 4Ta’anouw eng kaulitna, Tuhan si laa sumiwo nisia miskin wo laa ma’alengla eng kaente’anna mea witu eng ghorem en tasik, wo eng kota i ti’i nuesa e laa ma’apu kaanen e napi.5Akselon e laa lumoo’ nyi’a, laa o meide’; o kangkasi eng Gaza, laa o tumenggo’ogho kasa; Ekron tu’un, karengan e narapanna e rima’aserouw. Waki Gaza si raja si laa mapuneng wo e Akselon e reiy’ mouw laa ena’anla kasi. 6Waki Asdod se laa mena’ se see’ minasewokan, wo eng kesawa’an ne tou em Filistin e laa-Ku re’inla. 7Niaku ku laa rume’imi e raa’ waki sumana wo e makari’irisen waki elet em ba’angna, wo se timele’u waki nisea tu’un se laa mamuali kapunya’an ni Empung ta. Nisea se laa i papokeiyla tanu se esa kaum waki Yehuda, wo se tou Ekron se tanu se tou Yebus.8Niaku ku dimasing tawi em baleku tanume si pengawal witu nisea se mea o meiy; e reiy’ mouw laa wawean kasi lumelotoiy meiy nisia, karengan en teakan Niaku nuesa ku minadungola nisia. Raja Mesias waki Sion9Merio-rio mouw ampit e menaleinteng, heiy keke’ Sion, rumio -rumekeiy mouw, heiy keke’ Yerusalem! Loo’on, si rajamu si mineiy wia nikoo; sia si adil wo jaya. Sia si rinda wo si mengali siesa nga ipus keledai, siesa nga ipus keledai pemesa’anan muda. 10Sia si laa rume’ila eng kareta-kareta waki Efraim wo se kawalo-kawalo waki Yerusalem; em borang paseke’ e laa re’inla, wo nisia si laa mabarla en dame wia se bangsa-bangsa. E wilayah kakuasa’anna e laa i kapitari waki tasik i ka’ayo mea waki tasik wo waki so’oso’an Efrat i ka’ayo mea waki tempok-tempok em bumi.11En tanume nikoo, eng karengan e raa’ teta’arang-Ku ampit nikoo, Niaku ku laa mayami se tou-tou tinaangmu waki ko’okor e reiy’ sirano. 12Marengouw mea waki kota bentenmu, heiy tou tinaang se wuta e narapan! Wia e nendo i yi’i kangkasiNiaku ku makite’ula: Niaku ku laa mee sesawel wia nikoo e makarua lumepet! 13Karengan Niaku ku rimengkung e Yehuda i wee-Niaku, em borang em pinumpunangku ampit si Efraim, wo Niaku ku mayongla se oki-oki’mu, heiy Sion, witu se oki-oki’mu, heiy Yunani, wo Niaku ku laa make nikoo tanu en santi niesa pahlawan.14TUHAN si laa mapa’atola en tou wia nisea, wo seoki’ em pana-Na se laa merar rumou’ tanu eng kerap. Wo si EMPUNG Tuhan si laa sumengo en sesebungen wo laa kumelang maju witu e reghes tumokol waki timu. 15TUHAN em pakasa’an alam si laa tumerungla nisea wo nisea se laa ma’apula wo mele’e-le’ek se memema’aleng-memema’aleng. Nisea se laa kumoo’ raa’ tanu makoo anggor wo mawuta tanu em bokor seserewan, tanu e ruuna-ruuna e mezbah.16TUHAN, Empung nea, si laa lumawirla nisea witu e nendo ni’itu; tanu se kawang ne domba ne umat-Na i ti’i, nulit, nisea se tanu em permata-permata e mahkota e maserenga-serengat, en tuana mouw sea waki tana’ ni TUHAN. 17Nulit, kumura eng kale’osna ni’itu wo kumura eng kewangunna! Tole se matou karepet karengan eng gandum, wo se reraa karengan e nanggor.
Chapter 10

1Kumiwee mouw aro waki si TUHAN witu eng kesampetan e noras masuru! TUHANouw si simiwo e linaak-linaak mengali e naro rewek, wo e naro repet e laa i wee-Nala wia nisea wo en tanemen-tanemen waki padang wia se susur tou. 2Karengan sapa ni’i peila’la ni terafim nyi’a mouw e lewo’, wo em paloo’on ne tumetebo-tumetebo nyi’a mouw en towo, wo e nipi-ipi em patotoren neala nyi’a mouw e reiy’ sisapa, ampit e niboran ni’i pawee neala nyi’a mouw e reiy’ sipenoron. Eng karengan e ni’itu se bangsa i ti’i se masube-subelat tanu se kawang ne domba wo mape’an em peme’itan karengan e reiy’la sirumerawir. Winaya’ani se Israel waki kuasa-kuasa reiy’ kasine’uan3“Witu em baya ne lumelawir e laa tumo’or e nupi-Ku wo witu se kapala-kapala kawang ne membe’ Niaku ku laa mesesiwola sesuli’an, karenagan si TUHAN em pakasa’an alam si maweela ghenang se kawang ne ternak-Na, nyi’a i yi’i se kaum Yehuda, wo sumiwo nisea tanume se kawalo kewangko’an-Na witu em paseke’an.4Waki nisea e laa modol e watu ruuna, waki nisea e laa modol en te’tek en dasing, waki nisea e laa modol em borang i paseke’, waki nisea se laa rumo’umi em baya ne makua-kuasa mewali-wali. 5Takar nisea se tanu se pahlawan mele’e-le’ek se kesaruna tanu mokan e ni’itu e lipetek witu lalan; nisea se laa sumeke’, karengan si TUHAN si merapitla nisea, wo nisea se laa sumiwo meirang se tou-tou mengali kawalo.6Niaku ku laa sumiwo ente’ se kaum Yehuda, wo Niaku ku lumawirla se see’ ni Yusuf. Niaku ku laa mali nisea mareng, karengan Niaku ku moupusla nisea; wo eng ka’ada’an nea se tanu mokan se reiy’ ma’an mekasa i sede’-Ku, karengan Niaku mouw ku TUHAN, Empung nea, wo Niaku ku laa mingkot nisea. 7Efraim si laa tanu siesa pahlawan, nete nea e laa mepa’a-pa’ar tanu kaa e nanggor. Oki-oki’ nea se laa lumoo’ nyi’a, laa o mepa’a-pa’ar wo e nate nea e merio-rio karengan si TUHAN.8Niaku ku laa sumiwik kumeret nisea wo Niaku ku laa merurla nisea, karengan Niaku ku minaya momi nisea, wo eng kelaker nea se melaker tanu eng ketareanna. 9Ma’anouw tu’u Aku simarakanola nisea mea witu nelet ne bangsa-bangsa, ta’an waki tampa-tampa karou’ nisea se laa ghumenang wia-Niaku; nisea se laa tumou mewali-wali se oki-oki’ nea wo nisea se laa mareng. 10Niaku ku laa mali nisea marengi waki tana’ Mesir, wo waki Asyur Niaku ku laa meruri nisea; Niaku ku laa mali nisea ghumorem mea waki tana’ Gilead wo mea waki Libanon, i ka’ayo e rereiy’la tampa kasi i wee nisea.11Nisea se laa lumewetla en tasik Mesir wo Nisia si laa mewe em balolong witu en tasik, i ka’ayo em baya e reiy’ sa mina’asa tampa kerareman waki so’oso’an Nil e mapera. Kesawa’an e Asyur e laa i tumpala wo e wulu’ eng keraja’an Mesir e laa lumangkoiy. 12Niaku ku laa mapaente’la nisea, wo nisea se laa sumawa’ witu e ngaran ni TUHAN,” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN.
Chapter 11

1Wuka’anouw em pepalen-pepalennu, heiy Libanon, rio e napi en toro kumaan e nakana-nakana arasmu. 2Ma’aripouw, heiy nakana en sanobar, karengan eng kimolo’ mouw e nakana aras wo en tineri mola e nakana-nakana hebat! Ma’aripouw, heiy nakana-nakana en tarbantin Basan, karengan e rampenouw en talun rebet i ti’i! 3Lingan, em baya ne rumerawir se ma’arip! Karengan eng kesawa’an nea en tineri mola. Lingan, se singa-singa se meraong! Karengan en tineri mola eng kesawa’an en so’oso’an Yordan. Rua nga ghio rumerawir4Teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN Empungku wia niaku: “Rawirenola se domba-domba pererereten i ti’i! 5Tou-tou se timeles nisea se rumeret nisea ampit e reiy’ mapedam simelok wo se tou-tou minangker nisea se meila’: Kinalo’oranouw si TUHAN! Niaku ku minekaya mouw! Wo se tou-tou merawirla nisea se reiy’ moupusla nisea. 6Karengan Niaku ku reiy’ mouw kasi laa moupusla se penduduk em bumi, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, ta’an i te eng kaulitna, Niaku ku laa sumarakanla se tou siesa o siesa mea witu e lawas ni rumerawirna wo mea witu e lawas ni rajana; nisea i yi’i se laa kumemula em bumi wo Niaku ku reiy’ laa mayami siesa tou tu’u waki lawas nea.”7Takar Niaku ku rumawirla se domba-domba pererereten i ti’i i wee se belante’-belante domba. Niaku ku minedo rua wulu’ : e nesa en totorengkula “Kamura’an” wo em balina en totorengkula “Pinaesa’an”; o laa aku rumawirla se domba-domba i ti’i. 8Witu e nesa sumedot niaku ku laa rume’ila se telu rumerawir i ti’i. Kamurian niaku ku reiy’ mouw mete’u tumaang e nate kasi witu se domba-domba i ti’i, wo nisea tu’u se mapedam senso’ witu niaku 9O laa aku lumila’: “Niaku ku so’o mouw kasi mererawirla nikouw; se mepepate, ma’anouw mate; se marere’i, ma’anouw mere’i, wo se timele’upe’ ti’i, ma’anouw siesa o siesa kumaan e le’ona ni ka’ampitna!”10Niaku ku minado e wulu’ku “Kamura’an”, laa o rumepu’la nyi’a kaa laa mepepo’opolela en teta’aran wina’akesku mola ampit se reiy’ sa mina’asa bangsa. 11Jadi em pino’opolkela en teta’aran witu e nendo i ti’i, takar mete’u mola se belante’-belante’ domba se kasuatan menegha’-negha’la niaku, kaa e ni’itu nyi’a mouw e nuwu’ ni TUHAN. 12Laa o aku lumila’ wia nisea: “Sa e ni’itu ni’i papokeiy miouwla le’os, i wee momi en tetoroku, wo sa reiy’, i waya mola!” Takar nisea se mear en tetoroku ampit timimbang en telu nga pulu’ loit perak.13Ta’an mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “I sarakanola ni’itu wia si menenoa’ logam!” – e narga kerakek en tinakser nea i wee niaku. Laa o edongku en telu nga pulu’ loit perak i ti’i wo sumarakanla nyi’a wia si menenoa’ logam witu em bale ni TUHAN. 14Kamurian o ku rumepu’la e wulu’ karua, nyi’a i ti’i e “Pinaesa’an”, kaa laa merere’ila em pepatuarian nelet ni Yehuda wo ni Israel.15Nu reiy’ mouw i tu o mee mouw nuwu’ si TUHAN wia niaku: “Edonouw mekasape’ kasi em pakakas niesa rumerawir ba’abal ! 16Karengan eng kaulitna, Niaku ku laa tumo’ori wia em banua i yi’i siesa rumerawir si reiy’ mepadungla e minere’i, si reiy’ masero neiy i kaliong, si reiy’ male’osla se pali’an, si reiy’ mapiara se segaya’, ta’an i te mekaani e le’ona waki si rebur wo sumawut en sulu nea.17Cilaka mouw si rumerawir-Ku ba’abal, si timele’ula se domba-domba! Ma’anouw en santi en tumoro e lalupana wo tumoro em beren lele’osna! Ma’anouw e lalupana e mapera esa nga kapera-perana, wo em beren lele’osna e make’erem esa nga kake’ere-ke’eremna!”
Chapter 12

1Tetotoren kaempungan.
Nuwu’ ni TUHAN en tanume se Israel: Tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN si minitarla e langit wo si rimeta’la en to’otolan em bumi wo si simiwola e roh witu en tetou ni tou:
2“Eng kaulitna Niaku ku sumiwo e Yerusalem mamuali sempe eng kumarenganla se reiy’ sa mina’asa bangsa witu esa nga kaledong se merars’sn eng kokong; o kangkasi e Yehuda e laa me’anla kasusa’an eng katoroan e Yerusalem nu kepungen. 3Takar witu e nedo ni’itu Niaku ku laa sumiwo e Yerusalem mamuali watu kaa laa pepepopon i wee se reiy’ sa mina’asa bangsa. Seiy si mopo nyi’a tantu mouw si maka’ato pali’ minengakar. Se reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bumi se laa merur sumu’usuk nisia.4Witu e nedo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, Niaku ku laa sumiwo se reiy’ sa mina’asa kawalo se malikoko, si mesake-sake nisia si mamuali sepereng. Witu se kaum Yehuda, Niaku ku laa muka’ em beren-Ku, ta’an se reiy’ sa mina’asa kawalo bangsa se laa-Ku siwon mamuali rapa. 5Nu reiy’ mouw i tu se kaum-kaum waki Yehuda se laa lumila’ witu e natena: Penduduk Yerusalem se makapunyala kaente’an eng karengan si TUHAN em pakasa’an alam, Empung nea.6Witu e nedo ni’itu Niaku ku laa sumiwo se kaum-kaum waki Yehuda se tanu e ramporan maapi witu eng keuneran eng kayu wo tanu em barung maapi witu eng keuneran tinawunan e wulis eng gandum; e napi marua-rua nyi’a e laa sumila’ mea lele’os wo mea kawii ne reiy’ sa mina’asa bangsa waki esa nga kaledong, ta’an e Yerusalem tumodongla nyi’a e laa mena-ena’ minena’ witu en tampana kasa ketareanna.7TUHAN si laa kasa ketare-tare mee kamenangan wia en dasing-dasing Yehuda, rio se me’urang ni Daud wo se penduduk Yerusalem te’a talous menawa-nawa’ witu se Yehuda. 8Witu e nedo ni’itu si TUHAN si laa tumerungla se penduduk Yerusalem, wo sitou neiy i kasu’usu’ witu e nelet nea witu e nedo ni’itu si laa mamuali tanu si Daud, wo se me’urang ni Daud se laa mamuali tanu si Empung, tanu si Mala’ekat ni TUHAN, si ma’aka-akala nisea. 9Takar witu e nedo ni’itu Niaku ku me’inakut kaa laa mepepunengla se reiy’ sa mina’asa bangsa se marego e Yerusalem.”10“Niaku ku laa tumoa’la e roh pengasiangan wo e roh paaleiyan witu se me’urang ni Daud wo witu se penduduk Yerusalem, wo nisea se laa lumoo’ wia nisia si kinuek nea mola, wo laa ma’aripla nisia tanu sitou ma’aripla sioki’ pengesan, wo laa mame’la nisia ampit eng kange’enget tanu sitou maame’la sioki’ polon. 11Witu e nedo ni’itu e na’aripen waki Yerusalem e laa masuat eng kaselana ampit e na’aripen witu se Hadad-Rimon waki kewong Megido.12Wanua i ti’i e laa ma’arip, susur kaum ne me’urang neiy i ketampas; kaum ne me’urang see’ ni Daud neiy i ketampas wo se tu’awewene nea neiy i ketampas; kaum ne me’urang see’ ni Natan neiy i ketampas wo se tu’awewene nea neiy i ketampas; 13kaum ne me’urang see’ ni Lewi neiy i ketampas wo se tu’awewene nea neiy i ketampas; kaum ne me’urang ni Simei neiy i ketampas wo se tu’awewene nea neiy i ketampas; 14o kangkasi se reiy’sa mina’asa kaum ne me’urang se minena’pe’, susur kaum ne me’urang neiy i ketampas wo se tu’awewene nea neiy i ketampas.”
Chapter 13

1“Witu e nedo ni’itu e laa i kawuka’ e nesa kembu’an i wee se me’urang ni Daud wo i wee se penduduk Yerusalem kaa laa ma’oas en dosa wo eng kakewuran. 2Takar witu e nedo ni’itu, en tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, Niaku ku laa rume’ila e ngaran-ngaran em berhala waki wanua i ti’i, i ka’ayo se tou se reiy’ mouw tumotor nyi’a kasi. O kangkasi em baya se nabi wo e roh makari’irisen e laa-Ku i singkiri waki wanua i ti’i.3Wo sakawisa siesa nga touan mapa’atope’ tanume si nabi, takar si ama’na wo si ina’na, se minepeurangomi nisia, se laa lumila wia nisia: Te’a mouw koo nmatou-tou kasi, karengan e neiymu i lila’la demi e ngaran ni TUHAN i ti’i nyi’a mouw en towo! O laa si ama’na wo si ina’na , se minepeurangola nisia, se laa kumuek nisia witu e nedo nisia nu mawenti’.4Witu e nedo ni’itu em baya ne nabi siesa o siesa se laa maka’ato e nirang eng karengan em pineleloo’ona tanume si nabi, wo e reiy’ mola kasi waki nisea si mepakela eng karaiy makawu’uk kaa laa metetowo; 5ta’an siesa o siesa se laa lumila’: Niaku i yi’i ku reiy’ esa nabi, ta’an i te ku esa tou mame’inakut en tana’, karengan en tana’ eng harta kapunya’angku rengan nu rinteke’. 6Wo sakawisa wawean tou mawueiy wia nisia: Walulang sapa ku’a re’en em bia nouwakmu i yi’i?, o laa nisia si laa mingkot: Ni’itu mouw em pali’ kina’atoangku waki wale ne kalo-kaloku!” Santi en timena’ – Umat weru7“Heiy santi, tumo’orouw witu se rumerawir-Ku witu sitou kasa retuk wia-Niaku!”, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. “Wunu’unouw si rumerawir, rio se domba-domba se mangateta’atas! Niaku ku laa makela e lawas-Ku witu se lewea’.8Takar wia e minapekasa em banua, tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN, se rua esa nga patelu waki nisia se laa re’inla, mate mapuneng, ta’an se esa nga patelu waki nisia se laa minena’ matou-tou. 9Niaku ku laa mee se esa nga patelu i ti’i witu e napi wo laa lumenasla nisea tanu sitou malenasla em perak. Niaku ku laa me’uji nisea, tanu sitou me’uji e mas. Nisea se laa kumeret e ngaran-Ku, wo Niaku ku laa mingkot nisea. Niaku ku laa lumila’: Nisea nyi’a mouw se umat-Ku, wo nisea se laa mingkot: TUHAN nyi’a mouw si Empungku!”
Chapter 14

1Eng kaulitna, e laa meiy e nendo neiy i tataapla ni TUHAN, takar e rinemu’ eng kinaati waki nikoo e laa pemete-metengen witu eng keunerannu. 2Niaku ku laa merurla se reiy’ sa mina’asa bangsa kaa laa meseseke’la e Yerusalem; eng kota i ti’i e laa kaaten, em bale-wale e laa ro’obitan wo se wewene-wewene se laa i tekelela. Se esa nga parua waki se pendudk eng kota i ti’i se lewo’ sa reiy’ mea waki ghorem em pasea’an, ta’an se esa nga lebena waki se bangsa i ti’i se reiy’ laa re’ini waki kota i ti’i.3Kamurian si TUHAN si laa maju sumeke’ sumu’usuk se bangsa-bangsa i ti’i tanu Nisia nu maseke’ witu e nendo paseke’an. 4Witu e nedo ni’itu e ne’a-Na e laa makanenus waki kakenturan Zaitun e rimeta’ witu en saruan e Yerusalem waki esa nga weka sendangan. Kakenturan Zaitun e laa makewe’ maparua waki sendangan mea waki talikuran, i ka’ayo mamuali e nesa kewong kasa sela; esa nga parua waki kakenturan i ti’i e laa mensong mea waki amian wo esa nga parua kasi e mea waki timu.5Takar kapenetanouw eng kewongna eng kuntung-kuntung-Ku, karengan eng kewong eng kuntung i ti’i e laa lumeler en siri’na; wo nikouw kouw laa tumingkasla en tou tanu nikouw nu mekasa mouw timingkasla en tou eng karengan em pengero’ witu en zaman ni Uzia, raja Yehuda. O laa si TUHAN, Empungku, si laa meiy, wo em baya ne tou kudus se mewali-wali Nisia.6Takar witu e nedo ni’itu e reiy’ mola kasi e reghes ghe’egher ka’apa eng ka’ada’an minenes, 7ta’an e laa wawean e nesa endo – e nendo i ti’i eng kinete’uala ni TUHAN – ampit e reiy’la mesawelan e noat o wengi, wo em bengi tu’u e mamuali oat. 8Witu e nedo ni’itu e laa sumo’oso’mi e rano em patou-touan waki Yerusalem; esa nga paruana en sumo’oso’ mea waki tasik sendangan, wo esa nga parua kasi en sumo’oso’ mea waki tasik talikuran; eng kapualitan i ti’i e laa reiy’ maena-ena’ witu noras e ra’ar wo witu noras eng ge’egher.9Takar si TUHAN si laa mamuali Raja witu se minapekasa em bumi; witu e nedo ni’itu si TUHAN nyi’a mouw si maesa-esana wo e ngaran-Na e maesa-esana. 10E miapekasa wanua i yi’i e laa maroba mamuali tanu e Araba-Yordan, waki Geba i ka’ayo mea waki Rimon waki esa nga weka timu e Yerusalem. Ta’an eng kota i ti’i e laa rumoa’me kerakek wo e minena-ena’ witu en tampana, waki pepalen leloangan Benyamin i ka’ayo mea waki tampa em pepalen leloangan ketareanna, nyi’a i yi’i i ka’ayo mea waki pepalen leloangan Ruuna, wo waki pewale Hananeel i ka’ayo mea waki tampa papuusan e nanggor ni raja. 11Tou se laa minena-ena’ witu eng goremna, karengan em paregoan e reiy’ mouw laa wawean kasi, wo e Yerusalem e laa minena-ena’ aman.12Nyi’i mouw eng katula e laa i petetorola ni TUHAN wia se reiy’ sa mina’asa bangsa se maseke’la e Yerusalem: e le’o nea e laa mawu’ul, kasuatan nisea se nu rimedeiype’, em beren nea e laa mawu’ul witu e lewongna wo e lila’ nea e laa mawu’ul witu en suma nea. 13Takar witu e nedo ni’itu e laa mamuali karingka’an wangko’ waki si TUHAN witu e nelet nea, i ka’ayo siesa o siesa si tumiboiy e lawas ni ka’ampitna wo mayat e lawasna sumu’usuk e lawas ni ka’ampitna.14O kangkasi e Yehuda e laa sumeke’ sumu’usuk e Yerusalem i ti’i; wo erurenola eng harta benda ne reiy’ sa mina’asa bangsa witu esa nga kaledongna, nyi’a i ti’i e mas, perak wo e labung witu eng kelakerna eng ka’asa’an. 15Katula tanu e ni’itu kangkasi e laa tumoro se kawalo, bagal, unta, keledai wo se reiy’ sa mina’asa tekapen se witu eng gorem em pedasingan-pedasingan i ti’i.16Takar em baya ne tou se timele’u waki se reiy’ sa mina’asa bangsa se rimego mola e Yerusalem, e laa meiy en te’un demi en te’un kaa laa mongkot sumempe wia si Raja, TUHAN em pakasa’an alam, wo kaa laa mewewangko’la e nendo wangko’ Lekouw Laleiyna. 17Ta’an sa sea waki se kaum-kaum wia em bumi se reiy’ meiy waki Yerusalem kaa laa mongkot sumempe wia si Raja, TUHAN em pakasa’an alam, takar wia nisea e reiy’ laa tumupa e naro. 18Wo sa se kaum Mesir se reiy’ meiy wo reiy’ ghumorem sumaru, takar wia nisea e laa tumumpa eng katula neiy i torola ni TUHAN wia se bangsa-bangsa se reiy’ mineiy kaa laa mewewangko’la e nendo wangko’ Lekouw Laleiyna.19Ni’itu mouw e nukuman en dosa e Mesir wo e nukuman en dosa ne reiy’ sa mina’asa bangsa se reiy’ mineiy kaa meiy mewewangko’la e nendo wangko’ Lekouw Laleiyna.20Witu e nedo ni’itu e laa i kepatik witu e rerenge’en-rerenge’en ni kawalo: “Kudus i wee si TUHAN!” wo eng kure’-kure’ witu em bale ni TUHAN e laa tanu em bokor-bokor seserewan witu en saruan e mezbah. 21Takar e reiy’ sa mina’asa kure’ waki Yerusalem wo waki Yehuda e laa makudus i wee si TUHAN em pakasa’an alam; em baya ne tou se minapasempela en tetule se laa meiy medo nyi’a wo lumutu’ witu eng goremna. Wo e reiy’ mola kasi si belante’ witu em bale ni TUHAN em pakasa’an alam witu e nedo ni’itu.

Malachi

Chapter 1

1Tetotoren kaempungan. Nuwu’ ni TUHAN wia se Israel ampit e nieletan ni Maleakhi’

TUHAN si moupusla se Israel

2“Niaku ku moupusla nikouw,” e nuwu’ ni TUHAN. Ta’an nikouw kouw meila’: “Ampit eng kenaramen kumura Koo moupusla nikeiy?” “Reiy’ ku’a re’en si Esau i ti’i si kaka’ ni Yakub?” tuana mouw e nuwu’ ni TUHAN. “Ta’anouw Niaku ku moupusla si Yakub, 3ta’an mari’iris si Esau. Kaa ni’itu Niaku ku sumiwo eng kakuntunganna e mamuali malulu mapenes wo en tana’ pusakana en siwong-Kula padang gurun.”4Sakawisa si Edom lumila’: “Nikeiy keiy kemu mouw, ta’an nikeiy keiy laa mangun sumoup e riberek i ti’i,” takar en teinti’i mouw e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam: “Nisea se toro mangun, ta’an Niaku ku laa kumolo’la nyi’a; wo se tou se laa tumotorla nyi’a en daerah reiy’ padung si Tuhan wo se bangsa e wia nisea si TUHAN minoupi’ i ka’ayo eng keure-urena.” 5Em berennu e laa lumoo’ wo nikouw nuesa kouw laa lumila’: “TUHAN si kasa wangko’ i ka’ayo waki luar en daerah Israel.”
Pakewuran se tetule-tetule

6Siesa oki’ si maorematela si ama’na wo siesa hamba si maorematela si tuangna. Sa Niaku i yi’i ku ama’, wisa ku’a re’en e noremat e wia-Niaku i ti’i? Sa Niaku i yi’i ku tuang, wisa ku’a re’en e nide’ e wia-Niaku i ti’i? e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam wia nikouw, heiy em baya ne imam se masero’ e ngaran-Ku. Ta’an nikouw kouw meila’: “Ampit eng kenaramen kumura ku’a re’en keiy masero’ e ngaran-Nu?” 7Nikouw kouw maali e roti kekewur witu natas e mezbah-Ku, ta’an meila’: “Ampit eng kenaramen kumura ku’a re’en keiy makewurla nyi’a?” Ampit eng kenaramen mapokeiyla: “E meja ni TUHAN en toro sero’an!”8Sakawisa kouw mali siesa nga ipus tekapen rapa kaa laa i pesesempela, reiy’ ku’a re’en e ni’itu e lewo’? Sakawisa kouw mali si tekapen pekol wo rara’an, reiy’ ku’a re’en e ni’itu e lewo’? I wa’awa’ mouw ma’ayola nyi’a wia si kumbasarmu, sapa ku’a re’en sia mepa’arla wia nikoo, sapape’ kasi si sumungkul nikoo ampit e le’os? E nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 9Takar en teakan: “Ma’awa’ mouw meleleme’la e nate ni Empung, rio Sia moupusla nikita!” Karengan e lawas miouw mouw o mamuali eng kapualitan i ti’i, ma’an tu’una Sia laa sumungkul si meta’esa’an tou waki nikoo ampit e le’os? e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.10sa wona’na wawean witu e nelet miouw si pa’ar menet em pepalen, rio te’a kouw tumutungla api witu e mezbah-Ku ampit e reiy’ sipenoron. Niaku ku reiy’ pa’ar wia nikouw, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, wo Niaku ku reiy’ mepa’ar mesesungkul en sesempe waki lawasmu. 11Karengan waki kereretikna i ka’ayo witu eng ketetenemna ni endo e ngaran-Ku em bangko’ witu nelet ne bangsa-bangsa, wo witu en susur en tampa tinunuan wo neiy i sempela en tetule i wee e ngaran-Ku wo kangkasi en tetule sesakeiy e lenas; karengan e ngaran-Ku em bangko’ witu e nelet ne bangsa-bangsa, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 12Ta’an nikouw i yi’i kouw kimemo’la nyi’a, karengan nikouw kouw mapokeiyla: “E meja ni Tuhan e memang kewur wo eng kekaanen witu en toro sero’an!”13Nikouw kouw meila’: “Loo’on, kumura eng kapedis peme’itanna!” wo nikouw kouw masusala Niaku, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. Nikouw kouw minali se tekapen kinaat, tekapen pekol wo se tekapen rara’an, nikouw kouw minali nisea tanume se sesempe. Laa mepa’ar ku’a re’en Niaku sumungkuli nyi’a waki lawasmu? e nuwu’ ni TUHAN. 14I kakutokola si le’ekok, si makapunya siesa nga ipus tekapen raghar witu e nelet ne kawang ne dombana, si neiy i nazarnala, ta’an nisia si minapasempela si tekapen walulangan wia si Tuhan. Karengan Niaku i yi’i ku Raja wangko’, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, wo e ngaran-Ku ni’i keide’la witu e nelet ne bangsa-bangsa.

Chapter 2

Nupi’ ni TUHAN witu em baya ne Imam

1Takar en teakan, Wia nikouw mouw i katuyu em perenta i yi’i, heiy em baya ne imam! 2Sa kouw reiy’ melelingala, wo sa kouw reiy’ meela ghenang kaa laa ma’orematela e ngaran-Ku, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, takar Niaku ku laa mapa’alime eng kutok mea witu e neletmu wo laa sumiwo em berkat-berkatmu mamuali kutok, wo Niaku ku simiwo mola nyi’a minamuali kutok, karengan nikouw i yi’i kouw reiy’ mineela ghenang.3Eng kaulitna, Niaku ku laa rumepu’la e lalupamu wo laa lumawala en te’ina witu eng giomu, nyi’a i yi’i en te’ina en tetule waki e nendo-nendo wangko’mu, wo se tou se laa kumeong nikoo mea witu e te’ina i ti’i. 4Takar nikouw kouw laa mawena’as, kaa Kuminapa’alila em perenta i yi’i wia nikoo, rio en teta’arang-Ku ampit si Lewi e minena-ena’ tiniboiyan, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.5En teta’arang-Ku ampit nisia witu e nesa weteng nyi’a mouw em patou-touan wo en sejahtera wo e ni’itu neiy-Ku i weela wia nisia – witu se weteng walina se kineide’an – wo nisia si meide’ wia-Niaku wo kori’ witu e ngaran-Ku. 6Paturu’an e nulit em bitu en sumana wo eng kawilesan e reiy’ ka’atoan witu en sumpingna. Witu en dame sejahtera wo eng karedeiyan nisia si maki’itla Niaku wo laker tou se siniwona minurikiti waki kaselokan. 7Karengan en sumping niesa imam e mapiara en tine’u wo se tou se masero en teturu’ waki sumana, karengan nisia mouw si tetoke ni TUHAN em pakasa’an alam.8Ta’an nikouw i yi’i kouw sime’epangi waki lalan; nikouw kouw simiwo laker tou se neiy i karo’oros ampit en teturu’annu; nikouw kouw timerila en teta’aran ampit si Lewi, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 9Takar Niaku tu’u ku laa sumiwo nikouw hina wo kumeng i wee se minapekasa umat i yi’i, eng karengan nikouw kouw reiy’ kimi’itla e lalan neiy-Ku i tudu’la, ta’an memeleng i te witu em paturu’annu.

TUHAN si kimoupi’la se Israel karengan mekaweng masewokan wo em peta’atasan

10Reiy’ ku’a re’en nikita nu waya kita makapunya esa ama’? Reiy’ ku’a re’en siesa Empung si simiwola nikita? O laa ka’a kita metetodeiyan siesa ampit se walina wo ampit en tuana kita makemo’la en teta’aran ne nene moyang ta? 11Yehuda si sime’epang, wo em pasiwo-siwon kasa wuruk em patuananla waki Israel wo waki Yerusalem, karengan e Yehuda eng kimemo’ mola en tampa kudus ni’i koupusela ni TUHAN wo minamuali mouw tu’atuama ni oki’ wewene ni empung wo’oseiy. 12Ma’anouw si TUHAN si rume’imi waki dasing-dasing ni Yakub se pakasa’an see’ ne tou se masiwo en tuana, ma’anouw tu’u sia mali sesempe wia si TUHAN em pakasa’an alam!13Wo nyi’i mouw eng karua en tinuana miouwla: Nikouw kouw simongkouwla e mezbah ni TUHAN ampit e lue’, ampit e name’an wo e nengisan, eng karengan Nisia si reiy’ mouw kasi lumenge wia en sesempe wo reiy’ mepa’arla sumungkuli nyi’a waki lawasmu.14Wo kouw mueiy: “Eng karengan en sapa? Eng karengan si TUHAN si minamuali mouw sairi e nelet nikoo wo si tu’awewene e masa mudamu e wia nisia koo reiy’ mouw lale’, e nulitna nisia mouw si ka’ampit kaasamu wo tu’awewene esa nga teta’arannu. 15Reiy’ ku’a re’en si Empung e Esa si simiwola nisea le’ona wo roh? Wo sapa ku’a re’en ni’i kepa’arla eng kaesa’an i ti’i? See’ kaempungan! Jadi tayuranouw en toumu! Wo tayuranouw sitou reiy’ lale’ witu si tu’awewene waki masa mudana. 16Karengan Niaku ku mari’iris em pineta’atasan, e nuwu’ ni TUHAN, Empung Israel – o kangkasi sitou timutuwla e labungna ampit eng kaketean, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. Takar tayuranouw en toumu wo te’a mouw mesese’epang!
TUHAN si mineiy kaa meiy me’ukum

17Nikouw kouw simusala si TUHAN ampit e lelila’annu. Ta’an kouw meila’: “Ampit eng kenaramen kumura ku’a re’en keiy simusala Nisia?” Ampit eng kenaramen kouw mapokeiyla: “Susur tou si masiwo lewo’ nyi’a mouw e le’os witu em beren ni TUHAN; wia se tou-tou tuana mouw Sia mepa’ar – ka’apa sa reiy’, waki wisa ku’a re’en si Empung meukum?”

Chapter 3

1Loo’on, Niaku ku rimeo si tetoke-Ku, rio sia tumiro’la lalan witu en sinaru-Ku! Ampit e limo’osit i te si Tuhan peneron niouw i ti’i laa ghumorem mea waki bait-Na ! Mala’ekat Teta’aran si’i kepa’ar miouwla i ti’i, eng kaulitna, Sia si meiy, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 2Seiy ku’a re’en si toro tumaangla e nendo ke’e eiy-Na? Wo seiy’ ku’a re’en si toro minena-ena’ rimedeiy, sakawisa Sia mapa’atola en tou? Karengan Nisia si tanu e napi ni tumetulen e logam wo tanu en saboong ni mengengemes. 3Sia si laa rumuber tanu sitou tumetulen wo malenasla em perak; wo Nisia si limenasla se tou Lewi, limenasla nisea tanu e mas wo tanu em perak, rio sea mamuali tou-tou se masempela en tetule e ulit wia si TUHAN.4Takar en sesempe ne Yehuda wo ne Yerusalem e laa mekepa’arenla e nate ni TUHAN tanu witu e nendo-nendo kasa ketareanna wo tanu en te’un-te’un e limangko-langkoiyla. 5Niaku ku laa tumawila nikouw kaa laa ma’akimla wo laa makarengan mamuali sairi witu se menenihir-menenihir, wo se tou-tou masiwo en zinah wo se tou-tou matiwa’ en towo wo witu se tou-tou se malotoiy se tou patetoroan, balu wo se oki’ ula, wo mase’esek mea witu esa nga weka ne tou wo’oseiy, ampit e reiy’ meide’la wia-Niaku, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.

Pawearan en sesempe paesa nga pulu’an e masenaangla nate ni Empung

6Eng kaulitna Niaku, TUHAN, reiy’ maroba, wo nikouw, bani Yakub, reiy’ laa mere’i. 7Rengan en zaman ne nene moyangmu nikouw kouw sime’epangomi waki katataapang-Ku wo reiy’ miniara nyi’a. Marengouw wia-Niaku, takar Niaku ku laa mareng wia nikoo, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. Ta’an nikouw kouw minila’: “Ampit eng kenaramen kumura ku’a re’en keiy lewo’ sa reiy’ mareng?”8Toro ku’a re’en sitou lume’ekok si Empung? Ta’anouw nikouw kouw lime’ekok Niaku. Ta’an nikouw kouw meila’: “Ampit eng kenaramen kumura ku’a re’en keiy lime’ekok Nikoo?” Tanume en sesempe paesa nga pulu’an wo en sesempe wuntul! 9Nikouw kouw tinena’ mouw eng kutok, ta’an nikouw kouw lime’ekoke’ Niaku, yon nikouw nu minapekasa bangsa!10Alinouw e minapekasa sesempe paesa nga pulu’an i ti’i mea witu eng gorem em bale penu’utu-nu’utulan, rio wawean walun kekaanen witu em bale-Ku wo ujinouw Aku, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, sapa ku’a re’en Niaku ku reiy’ minuka’la e nansouw-ansouw e langit wo mura’arakla berkat wia nikoo i ka’ayo minakalokonan. 11Niaku ku laa rumekak i wee nikoo se kompo’ rumera’abus, rio te’a ka’apunnala e wua’na en tana’mu wo te’a e nakana nanggor waki padang e reiy’ mee wu’ana i wee nikoo, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam. 12Takar se reiy’ sa mina’asa bangsa se laa tumotor nikouw mina’aruiy, karengan nikouw i yi’i kouw laa mamuali wanua mekepa’aren, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’a alam.
Kamenangan kasa kesampetan i wee se tou ulit

13Kapasusuiymu e reiy’ siadat en tanume Niaku, e nuwu’ ni TUHAN. Ta’an nikouw kouw meila’: “Sapa ku’a re’en keiy masusuiyla witu e nelet meiy en tanume Nikoo?” 14Nikouw kouw limila’: “E reiy’ sipenoron meraghes wia si Empung. Sapa ku’a re’en e nuntungna kita mapiara sapa e lewo’ sa reiy’ tuananla witu-Nisia wo makelang ampit e labung pengasi’ witu en sinaru ni TUHAN em pakasa’an alam? 15Eng karengan e ni’itu nikita i yi’i ta matotor mina’aruiy se tou-tou suwa: reiy’kan i te kinamang se tou-tou masiwo e wu’ul i ti’i, ta’an ampit e mewa’awa’la si Empung tu’un, nisea se neiy i kaliseiy kangkasi .”16Teinti’i mouw masusuiy siesa wia se walina se tou-tou meide’la si TUHAN: “TUHAN si maweela ghenang wo malinga nisia; e nesa kaol i pange’enge’ neiy i patik witu en sinaru-Na i wee se tou-tou meide’la si TUHAN wo i wee se tou-tou maorematela e ngaran-Na.”17Nisea se laa mamuali kapunya’an koupusang-Ku nuesa, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam, witu e nendo tiniro’-Kula. Niaku ku moupusela nisea masuat tanu siesa nga touan moupusela sioki’na si melayanla nisia. 18Takar nikouw kouw laa lumoo’ sumoup em pemange’anan e nelet ne tou ulit wo ne tou wu’ul, e nelet ne tou se meraghes wia si Empung wo se tou reiy’ meraghes wia-Nisia.

Chapter 4

Nendo ni TUHAN

1Kaa eng kaulitna e nendo i ti’i e mineiy, melayas tanu e ramporan, wo em baya ne tou suwa wo susur tou se masiwo em bu’ul se mamuali tanu en daami wo laa katunuan e nendo laa meiy i ti’i, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam i ti’i, i ka’ayo reiy’ tinele’uannala kalat wo em panga nea. 2Ta’an nikouw si meide’la e ngaran-Ku, i wee nikoo e laa rumetik siendo kaulitan ampit eng kasegaya’an witu eng kale’ekewna. Nikouw kouw laa rumou’mi wo mengengke-ngengket tanu sioki’ ni sapi neiy i kewayami waki kalero. 3Nikouw kouw laa mele’e-le’ek se tou-tou wu’ul, karengan nisea se laa mamuali riawu witu e wawa’ em palarna ne’amu, witu nendo en tiniro’-Kula i ti’i, e nuwu’ ni TUHAN em pakasa’an alam.4Ghumenangouw wia en Taurat e neiy-Ku mouw i perentala wia si Musa, hambaku, waki kuntung Horeb kaa laa i pa’ayola wia se minapekasa Israel, nyi’a i yi’i eng katataapan-katataapan wo e nukum-ukum. 5Eng kaulitna Niaku ku laa tumoke si nabi Elia wia nikoo melelaa eng ke’e eiyna e nendo ni TUHAN e wangko’ wo eng hebat i ti’i. 6Takar sia si laa mali e nate ne ama’-ama’ murikit wia se oki-oki’na wo e nate ne oki-oki’ wia se ama’-ama’na rio te’a Aku meiy mewe em bumi i ka’ayo mapuneng.

Matthew

Chapter 1

1Nyi’i mouw en silsilah ni Yesus Kristus, urang ni Daud, urang ni Abraham. 2Abraham si minapaurangla si Ishak, Ishak si minapaurangla si Yakub, Yakub si minapaurangla si Yehuda wo se patuari-patuarina. 3Yehuda si minapaurangla si Peres wo si Zerah wia si Tamar, Peres si minapaurangla si Hezron, Hezron si minapaurangla si Ram,4Ram si minapaurangla si Aminadab, Aminadab si minapaurangla si Nahason, Nahason si minapaurangla si Salmon, 5Salmon si minapaurangla si Boas wia si Rahab, Boas si minapaurangla si Obed wia si Rut, Obed si minapaurangla si Isai, 6Isai si minapaurangla si Raja Daud, Daud si minapaurangla si Salomo wia si ka’awuna Uria,7Salomo si minapaurangla si Rehabeam, Rehabeam si minapaurangla si Abia, Abia si minapaurangla si Asa, 8Asa si minapaurangla si Yosafat, Yosafat si minapaurangla si Yoram, Yoram si minapaurangla si Uzia,9Uzia si minapaurangla si Yotam, Yotam si minapaurangla si Ahas, Ahas si minapaurangla si Hizkia, 10Hizkia si minapaurangla si Manasye, Manasye si minapaurangla si Amon, Amon si minapaurangla si Yosia, 11Yosia si minapaurangla si Yekhonya wo se patuari-patuarina witu e nedo sea nu neiy i tea’ waki Babel.12Ni’itu nu reiy’ mouw sea nu neiy i tea’ waki Babel, Yekhonya si minapaurangla si Sealtiel, Sealtiel si minapaurangla si Zerubabel, 13Zerubabel si minapaurangla si Abihud, Abihud si minapaurangla si Elyakim, Elyakim si minapaurangla si Azor, 14Azor si minapaurangla si Zadok, Zadok si minapaurangla si Akhim, Akhim si minapaurangla si Eliud,15Eliud si minapaurangla si Eleasar, Eleasar si minapaurangla si Matan, Matan si minapaurangla si Yakub, 16Yakub si minapaurangla si Yusuf ka’awu ni Maria si timimea’la Si Yesus patotoren Kristus. 17Jadi em baya nea se: mapulu’ o epat see’ waki si Abraham ma’ayomi si Daud, mapulu’ o epat see’ waki si Daud ma’ayomi nisea nu neiy i tea’ waki Babel, wo mapulu’ o epat see’ waki nisea nu neiy i tea’ waki Babel o ma’ayomi si Kristus.18Kinetetou ni Yesus Kristus nyi’a mouw tanu en tumodongla i yi’i: Witu e nedo si Maria, ina’-Na, matunangan ampit si Yusuf, kaloo’ala si megandongouw witu e Roh Kudus, nu reiy’pe’ sea nu timou tanu se esa nga awu. 19Karengan si Yusuf ka’awuna, sitou tulus ate wo si reiy’ pa’ar mekekewurla e ngaran ni ka’awuna witu en sinaru ne tou, kepa’arna si meteta’atasla nisia ampit memene-menes.20Ta’an eng katoroan nisia nu memili-miling em pa’arna i ti’i, malaikat ni Tuhan si minapa’ato wia nisia witu e nipi wo lumila’: “Yusuf, urang ni Daud, te’a mouw koo meide’ medo si Maria tanume sia nu ka’awumu karengan si oki’ witu eng gandonganna nyi’a mouw e Roh Kudus. 21Nisia si laa tumimea’la sioki’ tuama wo nikoo koo laa ngumaranla Nisia Yesus, karengan Nisia mouw si laa lumawirla se umat-Na witu en dosa nea.”22Kapualitan i ti’i minamuali rio malekepla neiy i nuwu’la ni Tuhan kaa se nabi: 23“Eng kaulitna, si reraa i ti’i si laa gumandong wo tumimea’la sioki’ tuama wo nisea se laa ngumaranla Nisia Imanuel“–em penoronna: Empung si merapitla nikita.24Nisia nu minawongke mouw witu en tekelna, Yusuf si simiwola tanu neiy i perentala ni malaikat ni Tuhan i ti’i wia nisia. Sia medo si Maria tanume si ka’awuna, 25ta’an si reiy’ minaesala nouwak ampit nisia i ka’ayo sia tumimea’la sioki’na tuama wo nginaranala ni Yusuf Sia Yesus.
Chapter 2

1Yesus nu neiy mouw i patoula waki Betlehem waki tana’ Yudea witu en zaman ni raja Herodes, meiy mouw se tou-tou majus waki sendangan mineiy waki Yerusalem 2wo memue-mueiy: “Wisa ku’a re’en Sia, si raja ne tou Yahudi si tarekan i patoula i ti’i? Nikeiy keiy limoo’o mouw si sumesena’-Na waki sendangan wo keiy meiy kaa meiy mesesempe Nisia.” 3Katoroan si raja Herodes nu limingala eng kapualitan i ti’i i kasenge’ mouw sia ampit se minapekasa e Yerusalem.4Takar nierurnala em baya se imam kepala wo se ahli Taurat ne bangsa Yahudi, laa o kiweeanna katerangan wia nisea, waki wisa si Mesias laa i patoula. 55 Sea lumila’ wia nisia: “Waki Betlehem waki tana’ Yudea, karengan en tuana mouw wawean neiy i kepatik witu eng kaol ne nabi: 6Wo nikoo ee Betlehem, tana’ Yudea, nikoo ma’an mekasa koo reiy’kan i te si kasa rintek witu e nelet nea nu maperenta e Yehuda, karengan wia mouw nikoo si laa tumo’or siesa tou pa’aka-aka’an si laa rumawirla se umat-Ku Israel.”7Laa o memene-menes si Herodes si kimeret se tou-tou majus i ti’i wo kasa maasi-asi’ mawueiy wia nisea, sakawisa si sumesena’ i ti’i kaloo’an. 8Kamurian sia rumeo nisea mea waki Betlehem, pokeiyna: “Mea wo soisapela maka le’o-le’os en tanume si Oki’ i ti’i wo sa kouw minato mola Nisia, makarengan i abarla wia niaku rio niaku tu’u ku meiy sumempe Nisia.”9Sea nu liminga mola em patotorla ni raja i ti’i, mea mouw sea. Wo loo’onouw, si sumesena’ linoo’ nea waki Sendangan i ti’i marerior wia nisea i ka’ayo tume’up wo mena’ witu natas en tampa, wisa si Oki’ i ti’i witu. 10Katoroan sea nu limoo’ si sumesena’ i ti’i, kasa mouw mepa’a-pa’ar sea.11Takar ghumoremouw sea witu eng gorem em bale i ti’i wo lumoo’ si Oki’ i ti’i ma’an si Maria, ina’-Na, laa o maongkot masempe Nisia. Sea tu’u muka’ en tampa eng harta benda nea wo sumempela en sesempe wia- Nisia, nyi’a i ti’i e mas, kamania wo e mur. 12Wo eng karengan neiy i nge’enge’la witu nipi, rio te’a mewewareng waki si Herodes, takar marengouw sea waki wanua nea timoro e lalan walina.13Se tou-tou majus i ti’i nu minae mouw, kaloo’anouw ni Yusuf si malaikat ni Tuhan witu nipi wo lumila’: “Tumo’orouw, edonouw si Oki’ i ti’i ma’an si ina’-Na, tumingkasouw waki Mesir wo mena’ mouw maname i ka’ayo Niaku nu meela nuwu’ wia nikoo, karengan si Herodes si laa sumero si Oki’ i ti’i kaa si laa mewewunu’ Nisia.” 14Takar si Yusuf tu’u tumo’orouw, edonnala si Oki’ i ti’i ma’an si ina-Na wengi i te ni’itu kangkasi laa o sea sumingkir waki Mesir, 15wo mena’ maname i ka’ayo si Herodes mate. Eng kapualitan i ti’i minamuali rio lekepouw neiy i nuwu’la ni Tuhan kaa se nabi: “Waki Mesir Ku kumeret si Oki’- Ku.”16Katoroan si Herodes nu mete’ula, kaa nisia si lini’ibusanouw ne tou-tou majus i ti’i, nisia si kasa meupi’. Laa o sia rumeo wunu’un em baya se oki’ waki Betlehem wo eng kaledongna, sea i ti’i se oki-oki’ makaumur rua nge te’un o mawa’, minatoroan ampit e nedo en toro kinakete’uanna wia se tou-tou majus i ti’i.17Ampit en tuana lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yeremia: 18“Kinalinga’anouw en suara waki Rama, e name’ wo e narip eng kasa maka’aripen; Rahel si maame’ se oki’na wo nisia si so’o eluren, karengan nisea se reiy’ mouw wia.”1919 Herodes nu minate mouw, o loo’onouw ni Yusuf si malaikat ni Tuhan witu e nipi waki Mesir, pokeiyna: 20Tumo’orouw, edonouw si Oki’ i ti’i ma’an si ina’-Na wo mae mouw waki tana’ Israel, karengan si mewewunu’ si Oki’ i ti’i, si minate mouw.” 21Laa o tumo’orouw tu’u si Yusuf, edonnala si Oki’ i ti’i ma’an si ina’-Na wo mea waki tana’ Israel.22Ta’an lininganala, kaa si Arkhelaus si minamuali raja waki Yudea simawelela wia si Herodes, ama’na, nisia si meide’ mea maname. Karengan neiy i nge’enge’ witu nipi, mea mouw si Yusuf waki daerah Galilea. 23I kekeka’ayona maname sia tu’u mena’ witu e nesa kota mekengaran Nazaret. Eng kapualitan i ti’i minamuali rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ne nabi-nabi, kaa Nisia si laa totoren: Tou Nazaret.

Chapter 3

1Witu en toro ni’itu mapa’ato mouw si Yohanes pembaptis waki padang gurun Yudea wo maabarla: 2“Makedo’ mouw, karengan eng Kerajaan Sorga en tawi mouw!” 3Eng kaulitna nisia mouw si neiy i maksudla ni nabi Yesaya katoroan nisia nu limila’: “Wawean en suara ni tou mengale-ngaleiy waki padang gurun: Tiro’onola e lalan i wee si Tuhan rondorenouw e lalan i wee-Nisia.”4Yohanes si minake eng karaiy wu’uk ni unta wo e ne’ereten kuli’, wo eng kekaanenna se kompo’ wo madu en talun. 5Takar meiy mouw wia nisia se penduduk waki Yerusalem, se waki minapekasa Yudea wo se waki minapekasa en daerah kaledong Yordan. 6O laa eng kasuatan nisea nu maaku en dosa nea sea baptisen ni Yohanes waki temberan Yordan.7Ta’an eng katoroan nisia nu limoo’ kelaker se tou Farisi wo se tou Saduki mineiy kaa neiy pebebaptisen, lumila’ mouw sia wia nisea: “Heiy kouw see’ ni leloiy’ biludak. Seiy ku’a re’en si limila’la wia nikouw, kaa kouw toro i te tumingkasla en tou witu e murka e laa meiy? 8Jadi i wua’ mola e wu’ana minatoroan ampit em pakedo’an. 9Wo te’a mouw mawona’la, kaa nikouw kouw toro lumila’ witu e natemu: Abraham nisia mouw si ama’ meiy! Karengan niaku ku lumila’me wia nikouw: Empung si toro i te sumiwola se watu-watu i yi’i mamuli oki’-oki’ i wee si Abraham!10Pati en sinadia mouw witu eng kalat e nakana wo susur e nakana reiy’ mawua’la wu’ana le’os, tantu mouw em pelen wo i tea’ witu eng gorem e napi. 11Niaku ku mebaptis nikouw ampit en dano tanume eng kowa’ pakedo’an, ta’an Nisia si meiy kamurian ta’an niaku si kasa kuasa ta’an niaku wo niaku ku reiy’ waar rumeta’la eng kasut-Na. Nisia si laa maptisla nikouw ampit e Roh Kudus wo ampit e napi. 12Niu em bitu mouw e lawas-Na. Nisia si laa meweweresila en tampa peirikan-Na wo merurla eng gandum-Na witu eng gorem e lumbung, ta’an e riawu en daami i ti’i e laa tunun-Na witu e napi reiy’ kawunu’an.”1313 Takar meiy mouw si Yesus waki Galilea mineiy waki Yordan wia si Yohanes kaa neiy pebebaptisenna. 14Ta’an si Yohanes si minape’la Nisia, pokeiyna: “Niaku mouw si mepadung baptisen-Nu, wo ka’a Nikoo si mineiy wia niaku?” 15Laa o mingkot si Yesus, pokeiy-Na wia nisia: “Ma’anouw eng kapualitan i ti’i mamuali, karengan en tuana mouw e le’osna ta lumekepla e minapekasa eng kepa’aran ni Empung.” Wo si Yohanes tu’u si kimi’it i tela Nisia.16Nisia nu binaptisola, Yesus si makarengan rimou’mi witu en dano wo en toro ni’itu kangkasi e langit minawuka’ wo Sia lumoo’ e Roh ni Empung tanu si burung Pombo en timumpa witu natas-Na 17Laa o kalinga’anouw en suara waki sorga e meila’la: “Yi’i mouw si Oki’-Ku si’i koupus-Kula, wia-Nisia mouw Niaku mepa’ar.”

Chapter 4

11 Takar si Yesus si niali ni Roh waki padang gurun kaa laa i pewewa’awa’la ni Iblis. 2Wo Nisia nu minoso mola epat nga pulu’ nga endo wo epat nga pulu’ nga wengi, kamurian maaremouw si Yesus. 3Laa o meiy mouw si mewewa’awa’ i ti’i wo lumila’ wia-Nisia: “Sa Koo Oki’ ni Empung, perentanola rio se watu-watu i yi’i mamuali roti.” 4Ta’an si Yesus si miningkot: “Neiy i kepatik: Sitou si matou-tou reiy’kan i te witu e roti, ta’an witu en susur e nuwu’ rimeu’mi witu en suma ni Empung.”5Kamurian si Iblis si minali-Nisia waki Kota Suci wo tumampala Nisia witu en songkouw em Bait ni Empung, 6laa o lumila’ wia-Nisia: “Sa Koo Oki’ ni Empung, mapalenta’ mola en tou-Mu mepewawa’, karengan wawean neiy i kepatik: Tanume Nikoo Nisia si laa merentala se malaikat-malaikat-Na wo nisea se laa malar Nikoo witu natas e lawas nea, rio e ne’a-Mu reiy’ i kasu’usu’ witu em batu.”7Yesus si limila’ wia nisia: “Wawean tu’u neiy i kepatik: Te’a mouw koo mewewa’awa’la si Tuhan, Empungmu!” 8Wo si Iblis si minali-Nisia kasi waki atas eng kuntung kasa rakek wo minapaloo’ola wia-Nisia em baya eng keraja’an eng kaoatan ampit eng kamega’anna, 9wo lumila’ wia-Nisia: “Em baya ni’itu e laa ku i weela wia-Nikoo, sa Koo mongkot sumempe niaku.”10Takar lumila’ mouw si Yesus wia nisia: “Rumou’la, iblis! Karengan wawean neiy i kepatik: Nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumempe si Tuhan, Empungmu, wo wia Nisia i te koo lumukar!” 11O laa si iblis si tumele’ula Nisia, wo loo’onouw, se malaikat-malaikat se mineiy o melayanla si Yesus.12Ta’an e nedo si Yesus nu liminga, kaa si Yohanes si sinikopouw, sumingkirouw sia waki Galilea. 13Nisia si timele’ula e Nazaret wo mena’ waki Kapernaum, waki li’ilik e lour, waki daerah Zebulon wo Naftali,14rio lekepouw e nuwu neiy i pa’ayola ni nabi Yesaya: 15“Tana’ Zebulon wo en tana’ Naftali, Lalan mengea waki, daerah lewet en temberan Yordan, Galilea, wilayah ne bangsa-bangsa walina, - 16bangsa se maana’ witu eng kareiydeman, se limoo’ mouw en Terang wangko’ wo wia nisea se maana’ waki wanua tinerungan e maut, rimetikouw en Terang.”17Rengan e nedo ni’itu mouw si Yesus si maabarla: “Makedo’ mouw, karengan eng Keraja’an Sorga en tawi mouw!”18Wo katoroan si Yesus nu makelang masusu e lour Galilea, Sia lumoo’ se rua matuari, sea i ti’i si Simon patotoren Petrus, wo si Andreas, patuarina. Nisea se mapitar em puket waki lour, karengan nisea se mememuket sera’. 19Yesus si limila’ wia nisea: “Meiy, kumi’itouw Niaku, wo nikouw kouw laa Kusiwon mememuket tou.” 20Laa o sea tu’u makarengan tumele’ula em puket nea wo kumi’it Nisia.21Wo si Yesus nu rimou’ momi maname, linoo’-Na kangkasi se rua matuari, sea i ti’i si Yakobus urang ni Zebedeus wo si Yohanes patuarina, mewali-wali si ama’ nea, Zebedeus, si kasuatan matu’utul em puket witu eng gorem e lodeiy. Yesus si kimeret nisea 22wo sea makarengan tumele’ula e lodeiy ma’an si ama’ nea, laa o kumi’it Nisia.23Yesus tu’u si maledong waki minapekasa eng Galilea; Nisia si mawee teturu’ witu eng gorem e wale-wale ibadah wo maabar e Injil Keraja’an ni Empung ma’an mare’ila e reiy’ sa mina’asa rumara wo eng kalewea’an witu e nelet ne bangsa i ti’i. 24Takar rumangketouw e nabar tanume Nisia waki minapekasa en Siria wo alinouw wia-Nisia em baya se tou wuruk eng ka’ada’anna, se peme’itan e reiy’ sa mina’asa rumara wo en sengsara, sinelaran, rara’an ayan wo si pekol, o laa si Yesus si lime’osla nisea. 25Takar se tou kelaker se mareo-reok maki’i-ki’it ampit Nisia. Nisea nu mineiy se waki Galilea, wo se waki Dekapolis, se waki Yerusalem wo se waki Yudea wo se waki lewet e Yordan.

Chapter 5

1Katoroan si Yesus nu limoo’ se tou kelaker i ti’i, o sumosorouw Sia witu natas eng kakenturan wo Nisia nu rimuberouw, o meiy mouw wia-Nisia se murid-murid-Na. 2Takar si Yesus tu’u muleiy lumila’ wo tumuru’ nisea’ pokeiy-Na: 3“Ma’aruiyola se tou miskin witu en sinaru ni Empung, karengan nisea mouw se makapunya eng Keraja’an Sorga. 4Ma’aruiyola se tou mengasi’, karengan nisea se laa iboren.5Ma’aruiyola se tou rinda, karengan nisea se laa makapunya em bumi. 6Ma’aruiyola se tou arem wo re’o eng kaulitan, karengan nisea se laa pakateu-teun. 7Ma’aruiyola se tou mura e natena, karengan nisea se laa maka’ato kamura’an. 8Ma’aruiyola se tou lenas e natena, karengan nisea se laa lumoo’ si Empung.9Ma’aruiyola se tou maali-ali en dame, karengan nisea se laa totoren ura-urang ni Empung. 10Ma’aruiyola se tou siniasa karengan eng kaulitan, karengan nisea mouw se makapunya eng Keraja’an Sorga.11Ma’aruiyola kouw, sa karengan Niaku kouw sero’an wo siasan wo wia nikoo ni’i fitnahla e reiy’ sa mina’asa e lewo’. 12Mepa’a-pa’ar wo lumaya-laya’ mouw, karengan en tetoromu e wangko’ waki sorga, karengan tuana mouw kangkasi se nabi-nabi se siniasa mola nu reiy’pe’ nikouw.”13“Nikouw mouw kouw wuras eng kaoatan. Sa e wuras i ti’i minatewangouw, ampit en sapa ku’a re’en sia wurasen sumeup? Reiy’ mouw kasi si penoronna kacuali i tea’ wo i le’ek ne tou 14Nikouw mouw kouw terang eng kaoatan. Eng kota rimeta’ waki natas eng kuntung e reiy’ wona’ i ka kirong.1515 Awes kangkasi sitou si reiy’ tumutungla en solo laa o i reta’la witu rarem e wantang, ta’an i te witu natas e ne’ana en solo i ka’ayo tumerangla em baya ne tou witu eng gorem em bale i ti’i. 16Tuana mouw satorona en terangmu sumena’ witu en sinaru ne tou, rio sea lumoo’ em pasiwo-siwonnu le’os wo lumo’orla si Ama’mu waki sorga.”17“Te’a mouw kouw mapokeiyla, kaa Niaku ku mineiy kaa meiy merere’ila e nukum Taurat ka’apa eng kaol em baya nabi. Niaku ku mineiy reiy’ kaa meiy merere’ila nyi’a, ta’an i te melelekepla nyi’a. 18Karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna eng kaurean reiy’pe’ minere’i e langit wo em bumi i yi’i, esa iota ka’apa esa ti’itik tu’u e reiy’ laa re’inla witu e nukum Taurat, nu reiy’pe’ em baya nyi’a mamuali.19Kaa ni’itu seiy si laa rume’ila meta’asa’an em perentah e nukum Taurat ma’anouw tu’u eng kasa rintek, wo tumuru’la nyi’a tuana wia se tou walina, nisia si laa rumuber witu en tampa kasa kumeng witu eng gorem eng Keraja’an Sorga; ta’an seiy si tumuanala wo tumuru’la e reiy’ sa mina’asa em perentah-perentah e nukum Taurat, nisia si laa rumuber witu en tampa kerakekan witu eng gorem eng Keraja’an Sorga. 20Takar Niaku ku lumila’me wia nikoo: Sa em patou-touan ka’agama’annu e reiy’ lebe ulit ta’an em patou-touan ka’agama’an ne ahli-ahli Taurat wo ne tou-tou Farisi, eng kaulitna kouw reiy’ laa ghumorem witu eng gorem eng Keraja’an Sorga.21Nikouw kouw liminga mola neiy i nuwu’la wia se nene moyang ta: Te’a mawunu’; seiy si munu’ si lewo’ sa reiy’ ukumen. 22Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Susur tou si meupi’ wia si patuarina si lewo’ sa reiy’ ukumen; seiy si lumila’ wia si patuarina: Kafir! Si lewo’ sa reiy’ i sarula witu Mahkamah Agama wo seiy si lumila’: Jahil! si lewo’ sa reiy’ i sarakan witu eng gorem naraka melaya-layas.23Kaa ni’itu, sa koo mesesempela en sesempemu witu natas e mezbah wo koo i kaghenang wo’o sapa witu eng gorem e nate ni patuarimu wia nikoo, 24tele’u mola en sesempemu witu en sinaru e mezbah i ti’i wo mea mouw medameane’la rior ampit si patuarimu, laa o marengla laa sumempela en sesempemu i ti’i.25Makarenganouw medamean ampit si kesarumu eng kaurean koo mewali-wali ampit nisia witu nuner e lalan, rio si kesarumu i ti’i te’a sumarakan nikoo wia si akim wo si akim i ti’i si sumarakan nikoo wia si sumesawangna wo koo i lawala witu eng gorem penjara. 26Niaku ku lumila’me wia niko: Eng kaulitna nikoo koo reiy’ laa rumou’mi maname, nu reiy’pe’ koo mear e nutangmu i ka’ayo malekep.27Nikoo koo liminga mola e nuwu’: Te’a masiwo en zinah. 28Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Susur tou si matu’usla wia si wewene ampit mepa’arla nisia, si zinah mouw ampit nisia witu eng gorem e natena.29Takar sa em berennu lele’os en sumeipla nikoo, tu’ilenouw wo i terekouw, karengan e le’os wia nikoo sa e nesa witu e nouwakmu mapuneng ta’an i te em pakasa’an e nouwakmu i lobo’la witu eng gorem e naraka. 30Wo sa e lawasmu lele’os en sumeipela nikoo, panggalenouw wo i tea’ mouw i tu, karengan e le’os wia nikoo sa e nesa witu e nouwakmu mapuneng ta’an i te em pakasa’an e nouwakmu eng ghumorem naraka.31Neiy mouw i nuwu’la kangkasi: Seiy si tuma’atasla si ka’awuna si lewo’ sa reiy’ meela surat cere wia nisia. 32Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Susur tou si tima’atasla si ka’awuna kacuali kaa en zinah, nisia si simiwo mola si ka’awuna minamuali zinah; wo seiy si kimaweng ampit si wewene tina’atasla, nisia si simiwo en zinah.33Nikouw kouw liminga mola kangkasi neiy i nuwu’la wia se nene moyang ta: Te’a matiwa’ e reiy’ ulit, ta’an i te tiboiyanouw en tiwa’mu witu en sinaru ni Tuhan. 34Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Te’a mouw ma’an mekasa i te tumiwa’, le’os kaa e langit, karengan e langit nyi’a mouw en takhta ni Empung, 35ma’anouw tu’u kaa em bumi, karengan em bumi nyi’a mouw eng kontoiyan e ne’a-Na, ka’apa tu’u kaa e Yerusalem, karengan e Yerusalem nyi’a mouw eng kota Raja Wangko’;36te’a mouw kangkasi koo tumiwa’ kaa eng kokongmu, karengan nikoo koo reiy’ sikuasa mepeputi’la ka’apa me’itemla e nesa wu’uk tu’u. 37Sa iyon, satorona kouw lumila’la: iyon, sa reiy’, satorona kouw lumila’la: reiy’. Sapa e limantouwla ni’itu eng kimetaremi waki si lewo’.38Nikouw kouw liminga mola e nuwu’: Weren sawelan weren wo e wa’ang sawelan wa’ang. 39Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Te’a mouw kouw mesesaru si tou masiwo lewo’ wia nikoo, ta’an i te seiy tu’u si sumepe’ eng keremu lele’os, i wee mouw kangkasi wia nisia eng keremu kawii.40Wo wia sitou laa mererapotla nikoo karengan si pa’ar e labungmu, sarakanola kangkasi eng karaiymu. 41Wo seiy i te tu’u si malupu nikoo kumelang esa mil, kumelangouw mewali nisia rua mil eng kewa’akat. 42weeala sitou makiwee wia nikoo wo te’a mouw i pature sitou pa’ar mepepinjang wia nikoo.43Nikouw kouw liminga mouw e nuwu’: I keupus i tela si kasuat en toumu wo ri’irisenouw si kesarumu. 44Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: I keupus i tela si kesarumu wo sumombayangouw i wee nisia si simiasala nikouw. 45Kaa en tuana mouw nikouw kouw mamuali urang-urang ni Ama’mu waki Sorga, si rimetikla si endo i wee se tou lewo’ wo se tou le’os wo timumpala e naro i wee se tou ulit wo se tou reiy’ ulit.4646 Sa kouw meupusla sitou meupus nikouw, sapa ku’a re’en en tetoromu? Reiy’ ku’a re’en si mememurut cukai kangkasi si simiwo en tuana? 47Wo sa kouw mawee i te tabea wia se patuari-patuarimu, sapa ku’a re’en e lumantouwla nyi’a ta’an em pasiwo-siwon ne tou walina? Reiy’ ku’a re’en sitou reiy’ sumine’u si Empung tu’u si simiwo en tuana? 48Kaa ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw kouw reiy’ siperoan, masuat tanu si Ama’mu waki Sorga nyi’a mouw si reiy’ siperoan.”

Chapter 6

1“Ghenangenola, te’a kouw matuanala eng kewajiban agamamu witu en sinaru ne tou o rio loo’on nea, karengan satuana, kouw reiy’ maka’ato tetoro wia si Ama’mu waki sorga. 2Jadi sakawisa koo meela esa nga wuntul, te’a mouw koo maabarla eng kapualitan i ti’i, tanu en tinuanala ni tou munafik witu e wale-wale ibadat wo witu e lorong-lorong, rio sea lo’oren ne tou. Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna nisea se minaka’ato mouw en tetoro nea.3Ta’an sa koo mawee esa nga wuntul, te’a mouw kakete’uan e lawas kawiimu sapa en siniwola e lawas lele’osmu. 4Satorona esa nga wuntulmu i ti’i ni’i weela makiro-kirong, takar si Ama’mu si limoo’ neiy i kakirong si laa sumuli’la nyi’a wia nikoo.”5“Wo sakawisa kouw sumombayang, te’a mouw kouw sumombayang tanu se tou munafik. Nisea se pa’ar matotorla en sesombayangen nea ampit rimedeiy witu eng gorem e wale-wale ibadat wo witu eng kaengkolan-kaengkolan e lalan wangko’, rio sea loo’on ne tou. Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna nisea se minaka’ato mouw en tetoro nea. 6Ta’an sa koo sumombayang, ghumoremouw witu eng gorem eng kamarmu, kusi’in em pepalen wo sumombayangouw wia si Ama’mu waki tampa neiy i kakirong. Takar si Ama’mu si limoo’ neiy i kakirong si laa sumuli’la nyi’a wia nikoo. 7Awes kangkasi witu en sesombayangennu i ti’i te’a mouw koo i kawero-werot tanu eng kenaramen ne tou reiy’ sumine’u si Empung. Pokeiy nea karengan eng kelakerna en tetotoren en sesombayangenna eng kale’ele’an.8Jadi te’a mouw kouw tanu nisea, karengan si Ama’mu si mete’u sapa em pemandungennu, nu reiy'pe’ kouw kimiwee wia-Nisia. 9Kaa ni’itu sumombayangouw tuana: Ama’ meiy waki sorga Kinudusola e ngaran-Nu, 10meiy mouw eng Keraja’an-Nu mamuali mouw eng kepa’aran-Nu wia em bumi tanukan waki sorga.11Weeani’itemi keiy wia e nendo i yi’i kekaanen neiy esa nga wuntul 12wo ampunganola keiy witu eng kaselokan neiy, tanu nikeiy kangkasi ma’ampungla sitou simelokola wia nikeiy; 13wo te’a mouw pa’alin nikeiy witu eng gorem em pewa’awa’an, ta’an liseiy i tela keiy wia si lewo’ [Karengan Nikoo mouw si makapunya eng Keraja’an wo eng kuasa wo eng kamulia’an i ka’ayo eng keure-urena. Amin]14Karengan sa wona’ kouw ma’ampungla eng kaselokan ni tou, si Ama’mu waki sorga si laa ma’ampungla nikoo kangkasi. 15Ta’an sa kouw reiy’ ma’ampungla sitou, si Ama’mu kangkasi si reiy’ laa ma’ampungla eng kaselokannu.”16“Wo sakawisa kouw maposo, te’a mouw tedur eng giomu tanu sitou munafik. Nisea se maseup eng gio nea, rio se tou se lumoo’ kaa nisea se maposo. Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna nisea se minaka’ato mouw en tetoro nea. 17Ta’an sakawisa koo maposo, lananola eng kokongmu wo rumi’amusola, 18rio te’a loo’on ne tou kaa nikoo koo maposo, ta’an i te si Ama’mu waki tampa neiy i kakirong. Takar si Ama’ mu si limoo’ neiy i kakirong si laa sumuli’la ny’a wia nikoo.”19“Te’a mouw kouw maerurla eng harta wia em bumi; wia em bumi se wu’uwuk wo eng karat en tumerila nyi’a wo si rongkit si ghumoghar ampit rumongkit nyi’a. 20Ta’an erurenola i wee nikoo eng harta waki sorga; waki sorga se wu’uwuk wo eng karat se reiy’ tumeri nyi’a wo si rongkit si reiy’ ghumoghar ampit rumongkit nyi’a. 21Karengan wisa eng hartamu witu, witu kangkasi e natemu witu.22Weren nyi’a mouw en solo e nouwak. Sa em berennu le’os, terangouw e minapekasa nouwakmu; 23sa em berennu lewo’, reiydemouw e minapekasa nouwakmu. Jadi sa en terang wia nikoo e reiydem, kumura eng kareiydemna eng kareiydeman i ti’i. 24Reiy’ siesa tou tu’u si toro lumukar wia se rua tuang. Karengan satuana, nisia si laa mari’irisla siesa wo meupusla se walina, ka’apa nisia si laa lale’ wia siesa wo reiy’ malo’orla se walina. Nikouw kouw reiy’ toro lumukar wia si Empung wo wia si Mamon.”25“Kaa ni’itu Niaku ku lumila’me wia nikoo: Te’a mouw lieiy witu em patou-touannu, sa sapa em pekekaanennu wo em pekekoo’on, wo te’a mouw lieiy kangkasi witu e nouwakmu, sa sapa e laa labungennu. Reiy’ ku’a re’en em patou-touan i ti’i ni’i paketa-ketare ta’an eng kekaanen wo e nouwak i ti’i ni’i paketa-ketare ta’an e lelabungen? 26Tu’usanouw se burung-burung waki langit, se reiy’ makeror wo reiy’ meupu’ wo reiy’ maerurla walun witu lumbung, ta’an wineean kumaan ni Ama’mu waki sorga. Reiy’ ku’a re’en nikouw kouw wa’akat lumantouwla se burung-burung i ti’i?27Seiy ku’a re’en si witu e nelet miouw kaa eng kalieiyanna en toro mawesla ma’an esa hasta i te witu e lalan em patou-touanna? 28Wo ka’a kouw lieiy witu e lelabungen? Weeanola ghenang e wungang bakung waki uma, en timou reiy’ mina’ayang wo reiy’ limuwir, 29ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Salomo witu e reiy’ sa mina’asa kamega’anna tu’u si reiy’ minake tanu eng kewangun e meta’asa’an wia se wungang i ti’i.30Jadi satuana Empung si simudeiyla e rukut waki uma, e nendo i yi’i wia wo wo’odo ni’i tea’ witu eng gorem e napi, reiy’ ku’a re’en Nisia si laa kasa kasi sumudeiyla nikoo, heiy tou reiy’ kasa ma’eman? 31Kaa ni’itu te’a mouw kouw lieiy wo lumila’: Sapa ku’a re’en e laa kaanen neiy? Sapa ku’a re’en e laa koo’on neiy? Sapa ku’a re’en e laa paken neiy?32Em baya ni’itu em peneron ne bangsa-bangsa reiy’ sumine’u si Empung. Ta’an si Ama’mu waki sorga si mete’u, kaa nikouw kouw mepadungla em baya nyi’a i ti’i. 33Ta’an serone’la ketare eng Keraja’an ni Empung wo eng kaulitanna, takar em baya nyi’a i ti’i e laa i awesla wia nikoo. 34Kaa ni’itu te’a mouw kouw lieiy e nendo wo’odo, karengan e nendo wo’odo maka kasusa’anna nuesa. Kasusa’an esa nga endo awesouw esa nga endo.”

Chapter 7

1Te’a kouw maakimla, rio kouw reiy’ akimen. 2Karengan ampit em paakiman pepaken niouw kaa laa maakimla, nikouw kouw laa akimen wo e nukuran pepaken niouw kaa laa meukur, e laa i ukurla wia nikoo.3Ka’a ku’a re’en koo limoo’ e lele’esek witu em beren ni patuarimu, kasuatan em bangin witu eng gorem em berennu e reiy’ kete’uannu? 4Kumura mouw o koo toro lumila’ wia si patuarimu: I waya mola niaku ku rumeu’la e lele’esek i ti’i witu em berennu, e nulitna wawean wangin witu eng gorem em berennu. 5Heiy tou munafik, i reu’ pe’la rior em bangin witu em berennu, takar koo laa lumoo’ maka le’o-le’os sa merere’ula e lele’esek i ti’i witu em beren ni patuarimu.”6Te’a kouw maweela em barang kudus wia si asu wo te’a kouw melawala e mutiaramu wia si tieiy, rio te’a i pele’e-le’ekna ampit e ne’ana, laa o sia murikiti kumurensang nikoo.”7Kiweenouw, takar e laa i weela wia nikoo; seronouw, takar kouw laa maka’ato; tumengkorouw; takar em pepalen e laa i wuka’la i wee nikoo. 8Karengan susur tou si makiwee, si weean wo susur tou si masero, si maka’ato wo susur tou si matengkor, wia nisia em pepalen ni’i wuka’la. 9Wawean ku’a re’en siesa tou wia nikouw si mee watu wia si urangna, sa sia makiwee roti, 10ka’apa mee leloiy, sa sia makiwee sera’?1111 Jadi sa nikouw nu lewo’ kouw mete’u mawee em pawee le’os wia se urang-urangmu, sapape’ kasi si Ama’mu waki sorga! Nisia si laa meela e le’os wia nisea se makiwee wia-Nisia.”12“E reiy’ sa mina’asa eng kepa’arannula rio siwon ne tou wia nikoo, sumiwo mouw en tuana kangkasi wia nisea. Ni’itu mouw em pumpun e minapekasa nukum Taurat wo eng kaol ne nabi.13Ghumoremouw tumoro em pepalen peset i ti’i, karengan em penarouw wo em pelasouw e lalan matoro eng kapunengan, wo kelaker tou se maghorem matoro nyi’a; 14karengan em pesetouw em pepalen wo kiselouw e lalan matoro witu em patou-touan, wo se toyo’ se tou minatola nyi’a.”15“Mategha-teghamouw wia se nabi-nabi palsu se meiy wia nikoo me’ulu-ulur si domba, ta’an eng kaulitna nisea mouw se serigala lela’. 16Waki wu’ana mouw kouw laa sumine’u nisea. Toro ku’a re’en sitou tumipu’ em bu’ana nanggor witu eng kongkom tetunean ka’apa em bu’ana ara witu e rukut tetunean? 17Tuana mouw susur e nakana le’os mawua’la wu’ana le’os, ta’an e nakana reiy’ le’os e mawua’la wu’ana reiy’ le’os.18Mamuali ku’a re’en e nakana le’os i ti’i mawua’la wu’ana reiy’ le’os, ka’apa tu’u e nakana reiy’ le’os i ti’i mawua’la wu’ana le’os. 19Wo susur e nakana reiy’ mawua’la wu’ana le’os, tantu mouw em pelen wo i terek witu eng gorem e napi. 20Jadi witu em bu’ana mouw kouw laa sumine’u nisea.21Reiy’ susur tou si maaleiy wia-Niaku: Tuhan, Tuhan! Si laa ghumorem witu eng gorem eng Keraja’an Sorga, ta’an i te si masiwola eng kepa’aran ni Ama’-Ku waki sorga. 22Witu e nendo kamurian laker tou se laa maaleiy wia-Niaku: Tuhan, Tuhan, reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy mawenti’ karengan e ngaran-Nu, wo matuanala kelaker mujizat karengan e ngaran-Nu kangkasi? 23Witu en toro ni’itu mouw Niaku ku laa makaredeiyla wia nisea wo lumila’: Niaku ku reiy’pe’ ma’an mekasa sumine’u nikouw! Rumou’ mola wia-Niaku, nikouw nu waya si meneniwo eng kalewo’an!”24“Susur tou si liminga em patotor-Ku i yi’i wo matuanala nyi’a, nisia si masuat ampit sitou sama’, si rimedeiyla em balena witu natas em batu. 25Kamurian tumumpa mouw e naro wo meiy mouw en songker, laa o toroni e reghes em bale i ti’i, ta’an em bale i ti’i e reiy’ rimonga’ karengan neiy i redeiy witu natas em batu.26Ta’an susur tou si liminga em patotor-Ku i yi’i wo si reiy’ matuanala nyi’a, nisia si masuat ampit sitou we’engel, si rimedeiyla em balena witu neris. 27Kamurian tumumpa mouw e naro wo meiy mouw en songker, laa o toroni e reghes em bale i ti’i, i ka’ayo i karonga’la em bale i ti’i wo eng kasa hebat ee pasil e minateri.”28Wo nu reiy’ mouw si Yesus nu kimawusla e lelila’an i yi’i, ma’erangouw se tou kelaker i ti’i liminga en teturu-Na, 29karengan Nisia si mawee teturu’ wia nisea tanu sitou maka kuasa, reiy’ tanu se ahli-ahli Taurat nea.

Chapter 8

1Yesus nu minerosomi waki kuntung, kelaker tou se mareo-reok maki’i-ki’it Nisia. 2Takar meiy mouw wia-Nisia siesa tou rara’an kusta, laa o maongkot masempe Nisia wo lumila’: “Tuang, sa si Tuang pa’ar, tuang si toro i te lumenasla niaku.” 3Laa o i yayatla ni Yesus e lawas-Na, lumelerla sitou i ti’i wo lumila’: “Niaku ku pa’ar, mamuali mola koo lenas.” Eng katoroan i te ni’itu kangkasi lenasouw sitou i ti’i witu eng kustana.4Laa o lumila’ mouw si Yesus wia nisia: “Ghena-ghenangen, te’a i pakite’umula eng kapualitan i yi’i wia si seiy i te tu’u, ta’an mea mouw, i papa’ato mola en toumu wia se imam wo i sempe mola en sesempe neiy i perentala ni Musa, tanume eng kowa’ wia nisea.”5Katoroan si Yesus nu ghimorem waki Kapernaum, meiy mouw siesa perwira lumalesla Nisia wo makiwee wia-Nisia: 6“Tuang, hambaku si neiy i katekel witu em bale kaa si we’ol wo nisia si kasa peme’itan.” 7Yesus si limila’ wia nisia: “Niaku ku laa meiy melele’osla nisia.”8Ta’an wingkot ni perwira i ti’i wia-Nisia: “Tuang, niaku ku reiy’ waar sumungkulla si Tuang witu eng gorem em baleku, lumila’ mola esa nga totor, takar si hambaku i ti’i si laa male’os. 9Karengan niaku nuesa ku bawahan, wo witu em bawa’ku waweane’ kangkasi perajurit. Sa aku lumila’ wia si meta’asa’an perajurit i t’i: Mea!, takar sia mea, wo wia si esape’ kasi: Meiy!, takar sia meiy, ka’apa tu’u wia si hambaku: Pa’ayangenouw e nyi’i!, takar sia ma’ayangla nyi’a.” 10Ni’itu nu lininga mola ni Yesus eng kapualitan i ti’i, ma’erangouw Sia wo lumila’ wia nisea se maki’i-ki’it-Nisia: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna iman eng kasela i yi’i e rey’pe’ ma’an mekasa atong-Kula wia siesa tou tu’u witu e nelet ne tou Israel.11Niaku ku lumila’me wia nikoo: Laker tou se laa meiy waki sendangan wo talikuran wo rumuber kumaan mewali-wali ampit si Abraham, Ishak wo si Yakub witu eng gorem eng Keraja’an Sorga, 12Kasuatan se oki’-oki’ eng Keraja’an i ti’i se laa i lobo’la witu eng gorem eng kareiydeman kasa reiydem, mana mouw e laa atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang.” 13Laa o pokeiy ni Yesus wia si perwira i ti’i: “Marengouw wo mamuali mouw wia nikoo tanu em pa’emanennu.” Takar witu i te en toro ni’itu kangkasi le’osouw si hambana.14kekeka’ayola waki wale ni Petrus, Yesus tu’u si limoo si ina’ manuang ni Petrus si neiy i katekel karengan si nanar’. 15Takar tu tiboiyan-Na e lawas ni wewene i ti’i, laa o mere’ila e nanarna. Sia tu’u tumo’orouw wo melayanla Nisia.16Melaa mouw mawengi o alinouw wia si Yesus kelaker se tou sinelaran wo ampit e nesa nga totor Yesus si minure’la se roh-roh i ti’i wo lime’osla se tou-tou peme’itan e rumara. 17 Eng kapualitan i ti’i minamuali rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yesaya: Melaa mouw mawengi o alinouw wia si Yesus kelaker se tou sinelaran wo ampit e nesa nga totor Yesus si minure’la se roh-roh i ti’i wo lime’osla se tou-tou peme’itan e rumara. 17Eng kapualitan i ti’i minamuali rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yesaya: “Nisia mouw si minesa’an eng kalewea’an ta wo timanggong e rumara ta.”18Katoroan si Yesus nu limoo’ se tou kelaker se limedong-Nisia, Sia rumeo tumodo mouw lumewet. 19Laa o meiy mouw siesa tou ahli Taurat wo lumila’ wia –Nisia: “Guru, niaku ku laa kumi’it Nikoo, wisa i te Koo mea.” 20Yesus si limila’ wia nisia: “Serigala si maka ruragh wo se burung se meke sala’, ta’an si Oki’ ni Tou si reiy’la sitampa laa merereta’la eng kokong-Na.”21Siesa tou walina, nisia i ti’i si meta’asa’an murid-Na, si limila’ wia-Nisia: “Tuhan, iyonala niaku meape’ mekekuburla si ama’ku.” 22Ta’an si Yesus si limila’ wia nisia: “Kumi’itouw Niaku wo ma’anouw se tou-tou minate kumuburla se tou-tou minate nea.”23Laa o sumeretouw si Yesus witu eng gorem e lodeiy wo se murid-murid-Na tu’u se kimi’it-Nisia. 24I kalo’ositi merangu mouw e reghes tumokol witu e lour i ti’i, i ka’ayo e lodeiy i ti’i en sinongkouw em balolong, ta’an si Yesus si timekel. 25Takar meiy mouw se murid-murid-Na mongkela Nisia, pokeiy nea: “Tuhan, tulungen, ta mapunengouw.”26Sia lumila’ wia nisea: “Ka’a kouw meide’, nikouw si reiy’ kasa ma’eman?” Laa o tumo’orouw si Yesus rumekak e reghes wo e lour i ti’i, takar e lour i ti’i eng kasa mina lompon. 27Wo ma’erangouw se tou-tou i ti’i, pokeiy nea: “Tou en sapa ku’a re’en Nisia i yi’i, i ka’ayo e reghes wo e lour tu’u e lale’ wia-Nisia?”28I kekeka’ayome waki lewet, nyi’a i ti’i waki daerah ne tou Gadara, o meiy mouw se waki pakuburan se rua tou sinelaran o lumalesi si Yesus. Nisea se kasa bahaya, i ka’ayo reiy’ siesa tou tu’u si berani tumoro e lalan i ti’i. 29Wo nisea i ti’i tu’u se rimekeiy, pokeiy nea: “Sapa e nurusan-Nu ampit nikeiy, heiy Oki’ ni Empung? Sapa ku’a re’en Nikoo koo mineiy kaa meiy mesesiksa nikeiy nu reiy’pe’ e nedona?”30Reiy’ wa’akat wia nisea i ti’i se pirala eng kelakerna se tieiy masero kumaan. 31Takar se setang-setang i ti’i se kimiwee wia-Nisia, pokeiy nea: ”Sa Koo mure’ nikeiy, reo mouw keiy sumoro’ witu eng gorem ne tieiy kawang i ti’i.” 32Yesus si limila’la wia nisea: “Mea mouw!” Laa o rumou’ mouw sea wo ghumorem witu eng gorem ne tieiy-tieiy i ti’i. Takar tumumpele’ mouw se pakasa’an kawang ne tieiy i ti’i witu en tebir en temping witu eng gorem e lour wo mate witu eng gorem e rano.33Takar tumingkasouw se tumetayur-tumetayur ne tieiy i ti’i wo i kekeka’ayome waki kota, i susuiy nea mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, o kangkasi en tanume se tou-tou sinelaran i ti’i. 34Takar rumou’ momi se pakasa’an eng kota ma’atola si Yesus wo sea nu minaatoanola ampit Nisia, o sea tu’u sume’esek, rio Sia tumele’ula en daerah nea.

Chapter 9

1Nu reiy mouw i tu sumeretouw si Yesus witu eng gorem e lodeiy laa o lumewet. Kamurian i ka’ayo mouw Sia witu eng kotana nuesa. 2Takar alinouw ne tou wia-Nisia siesa tou we’ol si neiy i katekel witu en tetekelanna. Katoroan si Yesus nu limoo’ iman nea, lumila’ mola Sia wia sitou we’ol i ti’i: “Ma’emanouw, heiy urang-Ku, en dosamu niampunganouw.”3Takar mila’ mouw se pirala tou ahli Taurat witu eng gorem e nate nea: “Nisia si maojat si Empung.” 4Ta’an si Yesus si mete’u em peghena-ghenangen nea, laa o lumila’: “Ka’a kouw meghena-ghenang eng kapualitan-kapualitan lewo’ witu eng gorem e natemu? 5Wisa ku’a re’en eng kasa wure’, lumila’la: En dosamu niampunganouw, ka’apa lumila’la: Tumo’orouw wo kumelangouw? 6Ta’an rio kouw mete’u, kaa wia eng kaoatan i yi’i si Oki’ ni Tou si wawean kuasa ma’ampungla en dosa”- laa o lumila’ mola Sia wia sitou we’ol i ti’i- : “Tumo’orouw, poponouw en tetekelannu wo marengouw waki walemu!”7Wo sitou i ti’i tu’u si timo’or laa o mareng. 8Takar se tou kelaker se limoo’ eng kapualitan i ti’i se meide’ laa o lumo’orla si Empung si minee mola eng kuasa katuanana i ti’i wia sitou. 9Yesus nu rimeu’momi witu, Sia lumoo’ siesa tou mekengaran Matius si rimuber witu em bale cukai, laa o Sia lumila’ wia nisia: “Kumi’itouw Niaku.” Takar rumedeiy mouw si Matius laa o kumi’it Nisia.10Kamurian eng katoroan si Yesus nu mekaan witu em bale ni Matius, meiy mouw se ka’asa’an se mememurut cukai wo se tou berdosa wo kumaan mewali-wali ampit Nisia wo se murid-murid-Na. 11Witu en toro se tou Farisi nu limoo’ eng kapualitan i ti’i, lumila’ mouw sea wia se murid-murid ni Yesus: “Ka’a si gurumu si mekaan mewali-wali ampit se mememurut cukai wo se tou berdosa?”12Yesus si limingala nyi’a wo lumila’: “Reiy’ sitou segaya’ si mepadungla mengelot, ta’an sitou rara’an. 13Jadi mea mouw wo petete’unola em penoron e nuwu’ i yi’i: Neiy-Ku i kepa’ar nyi’a mouw en tongkoupusen wo reiy’ en sesempe, karengan Niaku ku mineiy reiy’ kaa meiy mekekeret se tou ulit, ta’an i te se tou berdosa.”14Kamurian meiy mouw wia si Yesus se murid-murid ni Yohanes wo lumila’: “Ka’a nikeiy wo se tou Farisi keiy maposo, ta’an se murid-murid-Mu se reiy?” 15Wingkot ni Yesus wia nisea: “Toro ku’a re’en se kalo-kalo ni peredegom se mengasi’ eng kaurean si peredegom i ti’i mewali-wali nisea? Ta’an e nedona e laa meiy si peredegom i ti’i si edoni wia nisea wo witu e nedo ni’itu mow nisea se laa moso.16Reiy’ siesa tou tu’u si kumubarla esa nga kisi’ roko’ reiy’pe’ kimo’okos witu e labung ure, karengan satuana e roko’ pakubar i ti’i e laa kumurensang e labung i ti’i, laa o maka sela mouw e wirangna.17Tuanakan kangkasi e nanggor weru reiy’ i pumpunla witu eng gorem en sompoiy kuli’ ure, karengan satuana en sompoiy i ti’i e laa makurensang i ka’ayo e nanggor i ti’i i ka tea’ wo en sompoiy i ti’i tu’u e makemu. Ta’an e nanggor weru en tu’utulan ni tou witu en sompoiy weru kangkasi, wo ampit en tuana e minapiara mouw marua-ruana.”18Kasuatan si Yesus nu masusuiy en tuana wia nisea, meiy mouw siesa tou si kapala wale ibadat, laa o masempe Nisia wo lumila’: “Si oki’ku wewene si tare mouw i te tumayanla, ta’an meiy mouw wo i reta’ mola e lawas-Mu wia nisia takar sia laa tumou.” 19Laa o tumo’orouw tu’u si Yesus wo kumi’it sitou i ti’i mewali-wali ampit se murid-murid-Na.20witu en toro ni’itu siesa wewene si mapulu’ o rua mouw nge te’un eng keurena peme’itan em peraa’an si mineiy tumawimi si Yesus waki muri wo lumelerla en jumbai eng karaiy-Na. 21Karengan em pokeiyna witu eng gorem e natena: “Asal ku limelerouw eng karaiy-Na, niaku ku laa male’os.” 22Ta’an si Yesus si limenge wo tumu’us wia nisia ampit limila’: “Te’etepenola e natemu, heiy oki’-Ku, imanmu e limawirola nikoo.” Takar rengan e nedo ni’itu le’osouw si wewene i ti’i.23Katoroan si Yesus nu tume’upla waki wale ni kapala wale ibadat i ti’i wo lumoo’ se sumesengo- sumesengo e no’olingen wo se tou kelaker se marungkea’, 24o lumila mouw Sia: “Mea mouw, karengan si oki’ i yi’i si reiy’ minate, ta’an si timekel.” Ta’an nisea se kime’eke’ i tela Nisia.25Se tou kelaker i ti’i nu neiy mouw i ure’, Yesus si ghimorem wo tumiboiy e lawas ni oki’ i ti’i, laa o tumo’orouw si oki’ i ti’i. 26Takar tu rumangketouw e nabar tanume eng kapualitan i ti’i waki em pakasa’an en daerah i ti’i.27Katoroan si Yesus nu minapawee-weela em pakela-kelangan-Na maname, se rua tou rapa mengi’itla-Nisia se mengale-ngaleiy wo lumila’: “I koupus i tela keiy, heiy urang ni Daud.” 28Nu reiy’ mouw si Yesus nu ghimoremla witu eng gorem e nesa wale, o meiy mouw se rua tou rapa i ti’i wia-Nisia wo si Yesus si limila’ wia nisea: “Ma’eman ku’a re’en kouw, kaa Niaku ku toro tumuanala nyi’a?” Sea mingkot: “Iyon Tuhan, nikeiy keiy ma’eman.”29Laa o lelerela ni Yesus em beren nea kasuatan limila’: “Mamuali mouw wia nikoo i ki’it e imannu.” 30Takar maloo’ mouw em beren nea. Wo si Yesus tu’u si kasa tegol ngime’enge’ wia nisea, pokeiy-Na: “Jagan rio te’a siesa tou tu’u mete’ula eng kapualitan i yi’i.” 31Ta’an nisea se rimou’la wo malo’orla Nisia waki pakasa’an en daerah i ti’i.32Kasuatan se rua tou rapa i ti’i nu rumou’la, alinola wia si Yesus siesa tou wowo’ si sinelaran. 33Wo si setang i ti’i nu neiy mouw i ure’la, sitou wowo’ i ti’i si toro mouw meila’, takar ma’erangouw se tou kelaker, pokeiy nea: “En tuana e reiy’pe’ ma’an mekasa loo’on ne tou wia Israel. 34Ta’an se tou Farisi se limila’: “Ampit eng kuasa ni kokong ne setang Sia mure’ si setang.35Tuana mouw si Yesus nu limedong em baya eng kota wo en desa; Nisia si mawee teturu’ witu eng gorem e wale-wale ibadat wo maabarla e Injil Keraja’an Sorga wo mare’ila e reiy’ sa mina’asa rumara wo eng kalewea’an. 36Limoo’ se tou kelaker i ti’i, neiy i kaoghe e nate ni Yesus kaa en tongkoupusen wia nisea, karengan nisea se wedu wo neiy i kewaya tanu se domba reiy’la si rumerawir.37Takar pokeiy-Na wia se murid-murid-Na: “Em peupu’un memang laker, ta’an se memema’ayang se toyo’. 38Kaa ni’itu kumiwee mouw wia si tuang makapunya em peupu’un, rio sia mapa’alimi se memema’ayang-memema’ayang i wee em peupu’un i ti’i.”

Chapter 10

1Yesus si kimeret se mapulu’ o rua murid-Na wo mee kuasa wia nisea kaa laa mure’ e roh-roh lewo’ wo kaa laa merere’ila e reiy’ sa mina’asa rumara wo e reiy’ sa mina’asa kalewea’an.2Nyi’i mouw e ngaran ne mapulu’ o rua rasul i ti’i: Ketare si Simon patotoren Petrus wo si Andreas patuarina, wo si Yakobus urang ni Zebedeus wo si Yohanes patuarina, 3Filipus wo si Bartolomeus, Tomas wo si Matius mememurut cukai, Yakobus urang ni Alfeus, wo si Tadeus, 4Simon tou Zelot wo si Yudas Iskariot si khimianatla Nisia.5Se mapulu’ o rua murid i ti’i se neiy i toke ni Yesus wo Sia mower wia nisea: “Te’a mouw kouw sume’epang witu e lalan ne bangsa walina ka’apa ghumorem witu eng gorem eng kota ne tou Samaria, 6ta’an i te mea mouw wia se domba-domba neiy i kaliong wia se umat Israel. 7Mea mouw wo i abarola: Eng Keraja’an Sorga en tawi mouw.8Le’osenola se tou rara’an; to’orenola se tou minate; lenasenola se tou kusta; i ure’ mouw se setang-setang. Nikouw kouw tinaberanouw nyi’a, kaa ni’itu tumaberouw kangkasi. 9Te’a mouw kouw ma’ali e mas ka’apa perak ka’apa en tambaga witu e ne’eretennu. 10Te’a mouw kouw ma’ali walun witu em pakela-kelangan, tea kouw ma’ali labung rua nga ketor, en selop ka’apa en diki-diki, karengan sitou memema’ayang si waar maka’ato en tetorona.11Sakawisa kouw ghumorem eng kota ka’apa wanua, sumero mouw witu siesa tou toro wo mena’ mouw wia nisia i ka’ayo kouw mea. 12Sakawisa kouw ghumorem em bale ne tou, meela tabea wia nisea. 13Sa sea toro sumungkulla nyi’a, en tabeamu i ti’i en tumumpa witu natas nea, sa reiy’, en tabeamu i ti’i e mareng wia nikoo.14Wo sakawisa sitou reiy’ sumungkulla nikoo wo reiy’ luminga em patotormu, rumou’ mouw wo tele’u mola em bale ka’apa eng kota i t’i wo i pi’ipikola e riawu witu ne’amu. 15Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng keulitna witu e nendo paakiman en tana’ Sodom wo eng Gomora e laa lebe wure em pesa’ananna ta’an eng kota i ti’i.”16“Loo’on, Niaku ku timoke nikouw tanu si domba witu nuner ne serigala, kaa ni’itu satorona kouw lali’iket tanu si leloiy wo tulus tanu si pombo. 17Ta’an mategha-teghamouw wia em baya se tou; karengan wawean si laa sumarakan nikoo wia se majelis agama wo nisea se laa sumiasa nikoo witu e wale ibadat nea. 18Wo eng karengan Niaku, nikouw kouw laa rawiren witu en sinaru ne penguasa-penguasa wo ne raja-raja tanu e nesa kasairian i wee nisea wo i wee se tou-tou reiy’ makasine’u si Empung.19Sakawisa sea sumarakan nikouw, te’a mouw kouw lieiy kaa eng kumura wo kaa en sapa e lewo’ sa reiy’ totoren niouwla, karengan em baya nyi’a i ti’i e laa i karuniala wia nikoo witu i te e nedo ni’itu kangkasi. 20Karengan reiy’ nikouw si matoto-totor, ta’an i te e roh ni Ama’mu; Nisia si laa matoto-totor witu nikouw.21Sitou si laa sumarakan si patuarina kaa laa pewewunu’un, tuanakan kangkasi si ama’ wia si oki’na. Wo se oki-oki’ se laa rumangu wia se tu’a nea wo laa munu’ nisea. 22Wo nikouw kouw laa i kari’iris em baya ne tou karengan e ngaran-Ku; ta’an sitou timaang i ka’ayo witu eng kesampetanna si laa melawir. 23Sakawisa sea sumiasa nikoo witu eng kota esa, tumingkasouw waki kota walina; karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng keulitna nu reiy’pe’ nikouw nu simampet mineami waki kota-kota Israel, si Oki’ ni Tou si mineiy mola.24Si murid si reiy’ lumantouwla wia si guruna ka’apa si hamba wia si tuangna. 25En toro mouw wia si murid sa sia mamuali masuat tanu si guruna wo wia siesa hamba sa sia mamuali masuat tanu si tuangna. Sa si mekewale si patotoren Beelzebul, sapape’ kasi se esa nga pumpun em balena.26Jadi te’a mouw kouw meide’ wia nisea, karengan reiy’la e wo’o sapa tu’u e mina kusi’ o reiy’ laa wuka’an wo reiy’la wo’o sapa tu’u e neiy i kakirong o reiy’ laa kakete’uan. 27Sapa e neiy Ku i totorla wia nikoo witu e reidem, lila’ mola ni’itu witu en terang; wo sapa e neiy tena’la witu en talingamu, i abarola ni’itu waki atas e natep em bale.28Wo te’a mouw kouw meide’ wia nisea se toro munu’ e nouwak, ta’an se reiy’ si kuasa munu’ imukur; meide’ mola kasa ketare wia Nisia si kuasa mepepunengla le’os imukur ka’apa tu’u e nouwak witu eng gorem naraka. 29Reiy’ ku’a re’en si burung pipit i wangker rua nga ipus esa nga loit? Ta’an esa nga ipus tu’u wia nisea si reiy’ laa ruma’aragh wia em bumi sa reiy’ eng kepa’aran ni Ama’mu. 30Wo nikoo, wu’uk eng kokongmu tu’u rineken em baya nyi’a. 31Kaa ni’itu te’a mouw kouw meide’, karengan nikouw kouw lebe arga ta’an eng kelaker ne burung pipit.32Susur tou si maakula Niaku witu en sinaru ne tou, Niaku kangkasi Ku laa maakula nisia witu en sinaru ni Ama-Ku waki sorga. 33Ta’an seiy i te si sumangkal Niaku witu en sinaru ne tou, Niaku kangkasi Ku laa sumangkal nisia witu en sinaru ni Ama’-Ku waki sorga.”34“Te’a kouw mapokeiyla, kaa Niaku mineiy maali-ali en dame wia natas em bumi; Niaku mineiy reiy’ kaa maali-ali en dame, ta’an i te en santi. 35Karengan Niaku ku mineiy kaa meiy meteta’atasla sitou wia si ama’na, si oki’ wewene wia si ina’na, manuang wewene wia si ina’ manuangna, 36wo si kesaru ni tou e nyi’a mouw se tou-tou esa nga pumpun em balena.37Seiy i te si meupusla si ama’ ka’apa si ina’na lumantouwla Niaku, sia si reiy’ waar wia-Niaku; wo seiy si meupusla si urangna tuama ka’apa wewene lumantouwla Niaku, sia si reiy’ waar wia-Niaku. 38Seiy i te si reiy’ minesa’an en salibna wo kumi’it Niaku, sia si reiy’ waar wia-Niaku. 39Seiy i te si metaangla e nyawana, sia si neiy kaliongan e nyawana, wo seiy i te si kaliongan e nyawana kaa Niaku, nisia si laa maka’ato nyia.40Seiy i te si simungkulola nikouw, sia si simungkulola Niaku, wo seiy i te si sumungkulola Niaku, sia si simungkulola Nisia si timoke Niaku. 41Seiy i te si simungkulola si nabi tanume si nabi, sia si laa maka’ato en tetoro ni nabi, wo seiy i te si sumungkulola siesa tou ulit tanume sitou ulit, sia si laa maka’ato en tetoro ni tou ulit.42Wo seiy i te si meela rano ghe’egher esa ghelas i te tu’u wia si meta’asa’an tou rintek yi’i, karengan nisia si murid-Ku, Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna sia si reiy’ laa kaliongan en tetorona wia nisia.”

Chapter 11

1Yesus nu simampetouw minowerla wia se mapulu’ o rua murid-Na, mea mouw Sia kaa mea mewewee teturu’ wo ma’abarla Injil witu eng kota-kota nea. 2Witu eng gorem penjara si Yohanes liminga tanume em pepa’ayangen ni Kristus, 3laa o rumeo se murid-muridna mueiy wia-Nisia: “Nikoo re’en si laa meiy i ti’i ka’apa lewo’ sa reiy’ re’en keiy ma’ana’la sitou walina?”4Yesus miningkot nisea: “Mea mouw wo i lila’ mola wia si Yohanes sapa e lininga miouw wo linoo’ miouw: 5tou rapa si limoo’, tou we’ol si kimelang, tou kusta si mina lenas, tou lunteng si liminga, tou minate si tino’orela wo wia se tou miskin neiy i abarla e nabar le’os. 6Wo ma’aruiyola si tou reiy’ minerara e nate wo kumelong Niaku.”7Se murid-murid ni Yohanes nu minea mouw, muleiy mouw si Yesus sumusuiy wia se tou kelaker i ti’i en tanume si Yohanes: “Kaa en sapa ku’a re’en kouw mea waki padang gurun? Lumoo’ en tabelang em paoghela e reghes mea o meiy? 8Ka’apa kaa en sapa ku’a re’en kouw mea? Lumoo’ sitou minake e nalus? Sitou minake e nalus i ti’i en tampana waki istana raja.9Jadi kaa en sapa ku’a re’en kouw mea? Lumoo’ si nabi? Ulit, wo Niaku lumila’me wia nikoo, awes tare e lumantouwla wia si nabi 10Karengan en tanume Nisia wawean e neiy i patik: Loo’onouw, Niaku ku rimeo si tetoke-Ku rumeriorla wia Nikoo, sia si laa tumiro’la e lalan-Nu witu en sinaru-Mu.11Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna witu e nelet nea nu neiy i patoula ni wewene reiy’pe’ ma’an mekasa mapa’ato siesa tou lumantouwla eng kewangko’ ni Yohanes Pembabtis, ta’an si kasa rintek witu eng Keraja’an Sorga si lumantouwla eng kewangko’ ta’an nisia. 12Rengan minapa’atola si Yohanes Pembabtis i ka’ayomi yi’i, eng Keraja’an Sorga neiy i warat wo sitou minarat nyi’a mewewa’awa’ mekekontoiyla nyi’a.13Karengan em baya ne nabi wo eng kitab Taurat se manubuat i ka’ayo sia minapa’ato si Yohanes 14wo - sa kouw pa’ar sumungkulla nyi’a – sia mouw si Elia si laa meiy i ti’i. 15Seiy si makatalinga, satorona sia si luminga!16Ampit en sapa re’en e laa Ku i ulurla se angkatan yi’i? Nisea i ti’i se i ulurla se oki-oki’ rimuber waki pasar wo maaleiy wia se ka’ampit nea: 17Nikeiy keiy masengo no’olingen i wee nikoo, ta’an nikoo koo reiy’ maengket, nikeiy keiy mekantarla eng kidung duka, ta’an nikouw kouw reiy’ mengasi’.18Karengan si Yohanes mineiy, sia si reiy’ kimaan, wo reiy’ kimoo’, wo sea lumila’: sia si sinelaran ni setang. 19Kamurian si Oki’ ni Tou mineiy, Sia kumaan wo kumoo’, wo sea lumila’: Loo’onouw, Sia si esa tou karoko’ wo kapengoo’, kalo ni mememurut cukai wo ne tou berdosa. Ta’an eng hikmat ni Empung neiy i ulitela kaa em pasiwo-siwonna.”20Laa o muleiy si Yesus mapero eng kota-kota reiy’ mina kedo’, ma’anouw tu’u witu Sia si kasa laker timuanala e mujizat-mujizat-Na: 21“Cilaka mouw koo ee Khorazim! Cilaka mouw koo ee Betsaida! Karengan sa waki Tirus wo waki Sidon minamuali e mujizat-mujizat minamuali mola witu e nuner miouw, e nure mouw sea mina kedo’ wo mengasi’. 22Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo: Witu nendo, paakiman, pemesa’anen ni Tirus wo ni Sidon e laa makawure’la ta’an em pemesa’anennu.23Wo nikoo ee Kapernaum, sapa re’en nikoo koo laa i longkotla i ka’ayo waki langit? Reiy’, nikoo koo laa i tumpala i ka’ayo witu eng kaoatan ne tou minate! Karengan sa waki Sodom minamuali e mujizat-mujizat minamuali mola witu e nuner miouw, eng kota i ti’i tantu rimedeiye’ i ka’ayomi e nendo yi’i. 24Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo: Witu nendo paakiman, em pemesa’anen ni wanua Sodom e laa makawure’la ta’an em pemesa’anennu.”25Witu en toro ni’itu lumila’ mouw si Yesus: “Niaku ku masyukuur wia-Nikoo, Ama’, Tuhan e langit wo em bumi, karengan em baya nyi’a i ti’i e neiy i kirong-Mu wia se tou bijak wo se tou sigha’, ta’an neiy i papa’ato-Mu wia se tou rintek. 26Ya Ama’, ni’itu mouw e mekepa’aren wia-Nikoo. 27Nyi’a nu waya neiy mouw i sarakanla ni Ama’-Ku wia-Niaku wo reiy’ siesa tou tu’u sumine’u si Oki’ ta’an si Ama’ i te, wo reiy’ siesa tou tu’u sumine’u si Ama’ ta’an si Oki’ i te wo sitou wia nisia si Oki i ti’i pa’ar mapa’atola nyi’a.28Meiy mouw wia-Niaku, em baya ne reawa’ wo minesa’an wuter, Niaku ku laa meela eng karoisan wia nikoo. 29Pesa’anenouw em bongkouw neiy Ku i todongla wo metete’u mola wia-Niaku, karengan Niaku ku le’os ate wo rinda wo si imukurmu si laa maka’ato eng kaleneran. 30Karengan em bongkouw neiy Ku i todongla i ti’i en sedap wo em pemesa’anen-Ku tu’u e wure’.”

Chapter 12

1Witu en toro ni’itu, witu e nendo Sabat, Yesus si makelang waki uma gandum. Kaa maarem, se murid-murid-Na se timipu’ e wulisna eng gandum wo kumaan nyi’a. 2Limoo’ ni’itu, lumila’ mouw se tou Farisi wia-Nisia: “Loo’onouw se murid-murid-Mu se masiwo sapa e reiy’ toro siwon witu e nendo Sabat.”3Ta’an wingkot ni Yesus wia nisea: “Reiy’ ku’a re’en winaca miouw sapa en tinuanala ni Daud, katoroan sia wo nisea se maki’i-ki’it nisia nu maarem, 4kumura sia ghimorem witu eng gorem Wale ni Empung wo kumura sea kumaan e roti neiy i sakeiy reiy’ toro kaanen, le’os nisia ka’apa tu’u nisea se maki’i-ki’it nisia, kacuali se imam-imam?5Ka’apa reiy’ ku’a re’en winaca miouw witu eng kitab Taurat, kaa witu e nendo-nendo Sabat, imam-imam se limangkoiy e nukum Sabat witu eng gorem Bait ni Empung, ta’an se reiy’ simelok? 6Niaku lumila’me wia nikoo: Wia nyi’i wawean si lumantouwla em Bait ni Empung.7Sa memang pangartian niouw e maksud nuwu’ yi’i: Neiy Ku i kepa’arla nyi’a mouw en tongkoupusen wo e reiy’ en sesempe, tantu kouw reiy’ mukum si tou reiy’la si selok. 8Karengan si Oki’ ni Tou sia mouw si Tuhan witu e nendo Sabat.”9Sia nu rimou’ momi maname, Yesus si ghimorem witu e wale ibadat nea. 10Witu wawean siesa tou minate esa nga weka lawasna. Nisea se minueiy wia-Nisia: “Toro ku’a re’en lume’osla tou witu e nendo Sabat?” Kepa’aran nea nyi’a mouw rio sea toro manginselokela Nisia.11Ta’an si Yesus limila’ wia nisea:” Sa siesa tou witu e nelet miouw makapunya siesa domba wo si domba i ti’i si neiy i kalenta’ witu eng gorem eng ko’okor witu e nendo Sabat, reiy’ re’en sia si laa sumikop nisia wo rumou’mi nisia? 12Reiy’ ku’a sitou si kasa lumantouwla e narga ta’an si domba? Kaa ni’itu toro i te sumiwo le’os witu e nendo Sabat.”13Laa o pokeiy ni Yesus wia sitou i ti’i: “I uluri e lawasmu!” Wo sia mulurela e lawas, takar le’osouw e lawasna i ti’i wo mina segaya’ tanu e lawasna walina. 14Laa o rumou’ mouw se tou Farisi i ti’i wo maasa’an kaa mewewunu’ Nisia.15Ta’an Yesus si mete’u e maksud nea laa o sumingkiri Laker tou se maki’i-ki’it si Yesus wo Sia lume’osla em baya nea. 16Sia si kasa kete mepalouwla nisea sa makite’ula seiy Sia, 17rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yesaya:18“Loo’onouw, si ti’i si Hamba-Ku si pineleng-Ku, si koupus-Ku, wia-Nisia imukur-Ku mepa’ar; Niaku ku laa rumeta’la e roh-Ku witu e natas-Na, wo sia si laa maki te’ula e nukum wia se bangsa-bangsa.19Sia si reiy’ laa mekekelong wo reiy’ laa rumekeiy wo se tou se reiy’ laa luminga en suara-Na wia e lalan-lalan. 20Tabelang repu’ en timalo’aiy reiy’ laa rangkuten-Na, wo en sumbu ke’erem layasna reiy’ laa wunu’un-Na, i ka’ayo Sia sumiwola e nukum i ti’i minuntung. 21Wo wia-Nisia mouw se bangsa-bangsa laa ma’arap.”22Kamurian alinouw wia si Yesus siesa tou sinelaran ni setang. Tou i ti’i si rapa wo wowo’, laa o le’osla ni Yesus sia i ka’ayo si wowo’ i ti’i mengila-ngila’ wo maloo’. 23Takar ma’erangouw se pakasa’an ne tou kelaker i ti’i, pokeiy nea: “Sia yi’i sa reiy’ selok si Urang ni Daud.”24Ta’an katoroan se tou Farisi liminga nyi’a, sea lumila’: “Ampit si Beelzebul, kokong ne setang, Sia mure’ se setang.” 25Ta’an si Yesus si mete’u eng genang nea, laa o lumila’ wia nisea: “Susur eng keraja’an e mina pete-pete’ tantu e mapuneng wo susur eng kota ka’apa e rumah tangga mina pete-pete’ e reiy’ laa tumaangla.26Tuana mouw kangkasi sa si Iblis mure’ si Iblis, sia tu’u si mina wete-weteng wo mesaru en touna sandiri; kumura mouw eng keraja’anna toro tumaang? 27Jadi sa Aku mure’ si setang ampit eng kuasa ni Beelzebul, ampit eng kuasa ni seiy re’en se maki’i-ki’it nikoo mure’ nisia? Kaa ni’itu sea mouw se laa mamuali akimmu.28Ta’an sa Aku mure’ si setang ampit eng kuasa Roh ni Empung, takar eng kaulitna eng Keraja’an ni Empug mineiy mouw wia nikoo. 29Ka’apa kumura mouw re’en sitou toro ghumoremla em bale ni tou ente’ wo kumaat eng harta bendana sa reiy’ i wa’akesnape’la ketare sitou ente’ i ti’i? Sa wina’akesna mola tare mouw i te toro sia rumampok em bale i ti’i. 30Seiy si reiy’ mewali-wali Niaku, sia si masu’usuk Niaku wo seiy si reiy’ minerurla mewali-wali Niaku, sia si metabuke’isla.31Kaa ni’itu Niaku lumila’me wia nikoo: e reiy’ sa mina’asa dosa wo nojat ne tou e laa ampungala, ta’an e nojat saru e Roh Kudus reiy’ laa ampungan. 32Sakawisa sitou si matotorla wo’o sapa mapero si Oki’ ni Tou, sia si laa ampungan, ta’an sa sia mapero e Roh Kudus, sia si reiy’ laa ampungan, wia eng kaoatan yi’i reiy’, wo waki kaoatan e laa meiy tu’u reiy’.33Sa esa nakana e lila’mula le’os, takar e le’os kangkasi em bu’ana; sa esa nakana e lila’mula reiy’ le’os, takar e reiy’ le’os kangkasi em bu’ana. Karengan witu em bu’ana nakana i ti’i eng kinasine’uan. 34Heiy kouw see’ ni leloiy biludak, kumura reken kouw toro tumotorla eng kapualitan-kapualitan le’os, kaulitna nikouw nuesa kouw lewo’? Karengan em patotorla en suma masegori witu e nate. 35Tou le’os si marou’mi eng kapualitan-kapualitan le’os witu em penu’utu-nu’utulanna le’os wo sitou lewo’ si marou’mi eng kapualitan-kapualitan lewo’ witu em penu’utu-nu’utulanna lewo’.36Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo: Susur en totor reiy’ si penoron neiy i totorla ni tou e lewo’ sa reiy pesa’anennala witu e nendo paakiman. 37Karengan i ki’it en totormu nikoo koo laa i ulitela, wo i ki’it en totormu kangkasi nikoo koo laa ukumen.”38Witu e nedo ni’itu lumila’ mouw se pirala ahli Taurat wo se tou Farisi wia si Yesus: “Guru, keiy keiy pa’ar meleloo’ e nesa kowa wia-Nikoo.” 39Ta’an wingkot-Na wia nisea: “Angkatan lewo’ wo reiy’ lale’ yi’i se kasa makiwee e nesa kowa’. Ta’an wia nisea se reiy’ laa weean eng kowa’ ta’an i te eng kowa’ ni nabi Yunus. 40Karengan tanu si Yunus minena’ witu eng gorem po’ot ni sera’ telu nga endo telu nga wengi, tuana mouw kangkasi si Oki’ ni Tou si laa mena’ witu e rahim em bumi telu nga endo telu nga wengi.41Witu e nedo paakiman, se tou-tou Niniwe se laa tumo’or mewali se angkatan yi’i wo mukum nisea kangkasi. Karengan se tou-tou Niniwe i ti’i se mina kedo’ nu liminga mouw em paabarla ni Yunus, wo eng kaulitna em bia nyi’i e lumantouwla si Yunus!42Witu en toro paakiman, si ratu waki timu i ti’i si laa tumo’or ampit se angkatan yi’i wo sia si laa mukum nisea kangkasi. Karengan si ratu yi’i si waki tempok em bumi o meiy kaa melelinga eng hikmat ni Salomo, wo eng kaulitna em bia nyi’i e lumantouwla si Salomo!”43“Sakawisa si roh lewo’ rumou’la wia sitou, sia tu’u lumepu waki tampa-tampa karesean mesesero paana’an. Ta’an sia si reiy’ minaka’ato nyi’a. 44Laa o sia lumila’: Niaku ku laa mareng waki wale e neiy mouw i tele’ukula i ti’i. Takar mea mouw sia wo matola em bale i ti’i reiy’ si sapa, weresi sinapuan wo wangun kinetetu’utul. 45Laa o sia rumou’la wo maruiy se pitu roh walina se lumantouwla eng kalewo’na wo sea ghumorem wo mena’ witu. Takar kamurian eng ka’ada’an ni tou i ti’i minaka wurukela ta’an eng ka’ada’anna ketare. Tuanakan kangkasi e laa mamuali wia se angkatan lewo’ yi’i.”46Katoroan si Yesus masusuiye’ ampit se tou kelaker i ti’i, Ina’-Na wo se patuari-patuari-Na rimedeiy witu luar wo me’inakut ma’atola Nisia. 47Takar siesa tou limila’ wia-Nisia: “Loo’onouw, si ina’-Mu wo se patuari-patuari-Mu se witu luar wo me’inakut ma’ato Nikoo.”48Ta’an wingkot ni Yesus wia sitou mina’ayola e nabar i ti’i wia-Nisia: “Seiy si ina’-Ku? Wo seiy se patuari-patuari-Ku?” 49Laa o pokeiy-Na, suat matudu’ waki se murid-murid-Na: “yi’i si ina’-Ku wo se patuari-patuari-Ku! 50Karengan seiy i te tu’u si masiwola eng kepa’ar ni Ama’-Ku waki sorga, sia mouw si patuari-Ku tuama, sia mouw si patuari-Ku wewene, sia mouw si ina’-Ku.”

Chapter 13

1Witu e nendo ni’itu rumou’ momi si Yesus witu em bale i ti’i wo rumuber witu e li’ilik lour. 2Takar meiy mouw se tou kelaker mareo-reok laa o muyutla Nisia, i ka’ayo Sia sumeret witu e lodeiy wo rumuber witu, sedangkan se tou kelaker em baya nea se rimedeiy witu em pante.3Wo Sia si timotorla kelaker eng kapualitan witu em peulurela wia nisea. Pokeiy-Na: “Wawean siesa tou mememu’uwur rumou’mi kaa laa mewewu’uwur. 4Witu en toro sia nu mawu’uwur, esa nga weteng benih i ti’i rima’aragh witu e li’ilik lalan, laa o meiy mouw se burung wo kumaan nyi’a i ka’ayo mina’apu. 5Esa nga weteng rima’aragh witu en tana’ wewatun, e reiy’ laker en tana’na, laa o makarenganouw tu’u timou em benih i ti’i, karengan en tana’na e napis. 6Ta’an si endo nu rimetikouw, welesouw sia wo minapera karengan reiy’ kimalat.77 Esa nga weteng kasi rima’aragh witu nuner eng kongkom tetunean, laa o maka sela mola eng kongkom i ti’i wo kumimpit nyi’a i ka’ayo minate. 8Wo esa nga weteng rima’aragh witu en tana’ le’os laa o mee wu’ana: wawean e limepet maka esa nga atus, wawean e limepet maka enem nga pulu’ wawean e limepet telu nga pulu’. 9Seiy si maka talinga, sa torona sia si luminga!”10Takar meiy mouw se murid-murid-Na wo mueiy wia-Nisia: “Ka’a Koo mengila-ngila’ wia nisea witu em peulurela?” 11Wingkot ni Yesus: “Wia nikoo wineean karunia laa mete’ula em pengiro-ngirong eng Keraja’an Sorga, ta’an wia nisea reiy’. 12Karengan seiy si makapunya, wia nisia laa i wee, i ka’ayo sia kakuwuan; ta’an seiy si reiy’ makapunya, sapa i te tu’u kangkasi em bia nisia e laa edoni wia nisia.1313 Ka ni’itu mouw Niaku mengila-ngila’ witu em peulurela wia nisea; karengan ma’anouw tu’u limoo’, sea se reiy’ limoo’ wo ma’anouw tu’u liminga, sea se reiy’ liminga wo reiy’ mangarti. 14Takar wia nisea e lekepouw nubuat ni Yesaya, e lininga: Nikouw kouw laa luminga wo luminga, ta’an reiy’ mangarti, nikouw kouw laa lumoo’ wo lumoo’, ta’an reiy’ limoo’ makale’os.15Karengan e nate ne bangsa yi’i eng kimuraberouw, wo en talingana wuterouw malinga, wo em berenna eng kimerut minereng; rio te’a sea lumoo’ ampit em berenna wo luminga ampit en talingana wo mangarti ampit e natena, laa o murikiti i ka’ayo Niaku lume’osela nisea.16Ta’an ma’aruiyola em berennu karengan limoo’ wo en talingamu karengan liminga. 17Karengan Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna laker se nabi wo se tou ulit se pa’ar lumoo’ sapa e linoo’mu, ta’an se reiy’ limoo’ nyi’a, wo se pa’ar luminga sapa e liningamu, ta’an se reiy’ liminga nyi’a.1818 Kaa ni’itu, linganouw em penoron peulurela si mememu’uwur i ti’i. 19Wia se susur tou liminga e nuwu’ tanume eng Keraja’an Sorga, ta’an reiy’ mangarti nyi’a, meiy mouw si lewo’ wo kumaat e neiy i wu’uwurla witu eng gorem nate ni tou i ti’i; ni’itu mouw em benih neiy i wu’uwurla witu e li’ilik lalan.20Benih e neiy i wu’uwurla witu en tana’ wewatun nyi’a mouw sitou si liminga e nuwu’ i ti’i wo makarengan medo nyi’a ampit e naruiy. 21Ta’an nisia si reiy’ kimalat wo timaang i tela reiy’ ure. Sakawisa meiy em patindasan ka’apa em paghioan karengan e nuwu’ i ti’i, sitou i ti’i tu’u si makarengan murtad.22E neiy i wu’uwurla witu e nuner eng kongkom tetunean nyi’a mouw sitou si liminga e nuwu’ i ti’i, laa eng kalieiyan kaoatan yi’i wo e wiles kekaya’an eng kimimpit e nuwu’ i ti’i i ka’ayo reiy’ minee wu’ana. 23E neiy i wu’uwurla witu en tana’ le’os sia mouw sitou liminga e nuwu’ i ti’i wo mangarti, wo kaa ni’itu sia si minee wu’ana, wawean e limepet maka esa nga atus, wawean e limepet maka enem nga pulu’, wawean e limepet maka telu nga pulu’.”24Yesus si minitarla e nesa peulurela walina kasi wia nisea, pokeiy-Na: “Kapualitan eng Keraja’an Sorga i ti’i e nulur sitou si minu’uwurla em benih le’os witu e numana. 25Ta’an witu en toro em baya ne tou se timekel, meiy mouw si kesaruna mu’uwurla em benih lalang witu e nelet eng gandum i ti’i, laa o mea. 26Katoroan eng gandum i ti’i matou mouw wo muleiy mawulis, loo’onola kangkasi e lalang i ti’i.27Takar meiy mouw se hamba-hamba ni makauma i ti’i wia nisia wo lumila’: Tuang, reiy’ ku’a re’en em benih le’os, e neiy i wu’uwurla ni tuang witu e numa ni tuang? Wisa ku’a re’en o meiy e lalang i ti’i? 28Wingkot ni tuang i ti’i: Sikesaru si timuanala nyi’a. Laa o lumila’ mouw se hamba-hamba i ti’i wia nisia: Jadi pa’ar re’en si tuang rio keiy mea sumawutla e lalang i ti’i?29Ta’an sia si limila’: Tea’, karengan wona’ eng gandum i ti’i i kaki’iti mesawut witu en toro kouw mesawut e lalang i ti’i. 30Waya mola marua-rua tumoumi mewali i ka’ayo nedo mupu’. Witu e nedo ni’itu niaku ku laa mila’ wia se mengengupu’: Erurene’la rior e lalang i ti’i wo wa’akesenouw esa nga ke’kes-esa nga ke’kes kaa em petetunun; kamurian erurenola eng gandum i ti’i witu eng gorem e lumbungku.”31Yesus si minitarla em peulurela walina kangkasi wia nisea, pokeiy-Na: “Kapualitan eng Keraja’an Sorga i ti’i e nulur watuna en sesawi, e niedo wo i wu’uwurla ni tou witu e numana. 32Memang e watuna i ti’i eng kasa rintek witu e reiy’ sa mina’asa jenis em benih, ta’an sa timou mouw, en sesawi i ti’i en sumelala ta’an e raaren walina, awes tare e mamuali akana, i ka’ayo se burung-burung wia natas se mineiy sumala witu em pangana-pangana.”33Wo Sia si simusuiyla em peulurela i ti’i kangkasi wia nisea: “ Kapualitan eng Keraja’an Sorga i ti’i nulur e ragi niedo ni esa wewene wo i kayo’la witu en topong terigu telu sukat i ka’ayo mina sewokan em baya nyi’a.”34Em baya nyi’a i ti’i neiy i pa’ayola ni Yesus wia se tou kelaker witu em peulurela, wo reiy’ siesa peulurela tu’u e reiy’ neiy i pa’ayo-Na wia nisea, 35Rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ne nabi: “Niaku ku pa’ar muka’ en suma-Ku lumila’la em peulurela, Niaku ku pa’ar tumotorla eng kapualitan e neiy i kakirong rengan eng kaoatan siniwola.”36Takar si Yesus tu’u tumele’ula se tou kelaker i ti’i, laa o mareng. Murid-murid-Na mineiy wo lumila’ wia-Nisia: “Welaromi wia nikeiy em peulurela tanume e lalang witu numa i ti’i.” 37Sia mingkot, pokeiy-Na: “Sitou minu’uwurla em benih le’os sia mouw si Oki’ ni Tou; 38numa nyi’a mouw eng kaoatan. Em benih le’os i ti’i se oki-oki’ eng Keraja’an wo e lalang se oki-oki’ ni lewo’. 39Kesaru si minu’uwurla em benih lalang sia mouw si Iblis. Nedo meupu’ nyi’a mouw eng kesampetan en zaman wo se mengengupu’ i ti’i se malaikat.40Takar en tanume e lalang i ti’i ni erurla wo tinunu witu e napi, tuana mouw kangkasi witu eng kesampetan en zaman. 41Oki’ ni Tou si laa rumeo se malaikat-malaikat-Na wo sea se laa merurla e reiy’ sa mina’asa maka seipen wo em baya se tou se simiwola eng kalewo’an witu eng gorem Keraja’an-Na. 42Em baya nyi’a e laa i terekla witu eng gorem nawu napi; mana mouw e laa atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang. 43Witu en nedo ni’itu mouw se tou-tou ulit se laa sumena’ tanu si endo witu eng keraja’an ni Ama’ nea. Seiy si maka talinga, le’osouw sia luminga!”44“Kapualitan eng Keraja’an Sorga i ti’i e nulur eng harta neiy i kakirong waki uma, e niatola ni tou, laa o i kirongnala kasi. Karengan eng kepa’a-pa’aranna mea mouw sia mangker e minapekasa eng kapunya’anna laa o tumeles e numa i ti’i. 45Tuana mouw kangkasi eng kapualitan Keraja’an Sorga i ti’i e nulur sitou belante’ si masero mutiara wangun. 46Ni’itu nu niatona mola e mutiara kasa wawean arga, sia tu’u mea mangker e minapekasa kapunya’anna laa o tumeles e mutiara i ti’i.”47“Tuana mouw kangkasi eng kapualitan Keraja’an sorga i ti’i e nulur em puket neiy i tumpala waki tasik, laa o merurla se minegheghioan jenis ne sera’. 48Ni’itu nu wuta mouw, em puket i ti’i tu’u eng kineong ne tou waki pante, laa o rumuberouw sea wo maarurla se sera’ le’os witu eng gorem sempe wo se sera’ reiy’ le’os i tea’ nea.49Tuana mouw kangkasi witu eng kesampetan en zaman: Malaikat-malaikat se laa meiy meteta’atasla sitou lewo’ wia sitou ulit, 50laa o tumerekla sitou lewo’ witu eng gorem nawu napi; mana mouw e laa atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang.51Mangartikan em baya miouw i ti’i?” Sea se miningkot: “Yon, keiy mangarti.” 52Takar mila’ mouw si Yesus wia nisea: “Kaa ni’itu susur ahli Taurat si minaka’ato en teturu’ witu eng kapualitan eng Keraja’an Sorga i ti’i e nulur si mekewale si rimeu’mi eng harta weru wo nure witu en tinu’utulanna.” 53Yesus nu simampetouw simusuiyla em peulurela-peulurela i ti’i, Sia tu’u rumou’mi witu.5454 I kekeka’ayola waki tampa ketare-Na, Yesus si mawee teturu’ se tou-tou witu witu em bale ibadat nea. Takar ma’erangouw sea wo lumila’: “Wisa eng kina’atoan-Na eng hikmat i ti’i wo eng kuasa kaa metetuanala e mujizat-mujizat i ti’i? 55Reiy’ ku’a re’en Sia yi’i si urang ni tukang kayu? Reiy’ ku’a re’en si ina’-Na si mekengaran Maria wo se patuari-patuari-Na: Yakobus, Yusuf, Simon wo si Yudas? 56Wo reiy’ ku’a re’en se patuari-patuari-Na wewene em baya nea se mewali-wali nikita? Jadi wisa eng kina’atoan-Na em baya nyi’a i ti’i?”57Laa o sea oki’ ghenang wo sumede’ Nisia. Takar si Yesus limila’ wia nisea: “ Si nabi si paormaten wisa-wisa i te, kacuali witu en tampa asalna sandiri wo witu em balena.” 58Wo reiy’ karengan eng kapa’emanan nea, o kaa e reiy’ laker e mujizat siniwo-Na witu.

Chapter 14

1Witu e masa ni’itu i ka’ayo mouw e naba-abar tanume si Yesus wia si Herodes, raja wilayah. 2Laa o sia lumila’ wia se pegawai-pegawaina: “yi’i mouw si Yohanes Pembaptis; sia si timo’orouw witu e nelet ne tou minate wo kaa ni’itu mouw eng kuasa-kuasa i ti’i mepa’ayang witu eng gorem-Na.”3Karengan e memang si Herodes rimeo mouw sikopen si Yohanes, tumorongku nisia wo menjarala nisia, mato’orongan ampit em peristiwa ni Herodias, ka’awu ni Filipus patuarina. 4Karengan e mekasa si Yohanes timogor nisia, pokeiyna: “Reiy’ halal koo medo si Herodias!” 5Herodes si Pa’ar mewewunu’ nisia, ta’an sia si meide’ wia se tou kelaker kaa se maloo’la si Yohanes tanu si nabi.6Ta’an witu e nendo nari jadi ni Herodes, ma’engketouw si urang wewene ni Herodias witu e nuner nea wo kaa mepepa’arela e nate ni Herodes, 7i ka’ayo si Herodes timiwa’ si laa meweweela sapa i te eng kiweenna.8Takar sia nu niuleanola ni ina’na, si oki’ wewene i ti’i lumila’: “Wee mola niaku wia nyi’i eng kokong ni Yohanes Pembaptis witu em baki.” 9Laa o tekurouw e nate ni raja, ta’an karengan en tiwa’na wo karengan se sakeiy-sakeiyna, i perentanala tu’u i weela nyi’a.10Neiy i reona panggalen eng kokong ni Yohanes witu em penjara 11wo eng kokong ni Yohanes i ti’i tu’u nialimi ni tou witu em baki, laa o i weela si reraa i ti’i wo alinna nyi’a wia si ina’na. 12Kamurian meiy mouw se murid-murid ni Yohanes Pembaptis meiy medo e mayatna wo kumuburla nisia. Laa o mea mouw sea makite’ula nyi’a wia si Yesus.13Yesus nu liminga mola e nabar i ti’i sumingkiromi Sia witu, wo kaa laa mesesea’la en tou ampit e lodeiy witu en tampa kapenesan. Ta’an se tou kelaker se liminga nyi’a wo kumi’it Nisia timoro lalan ketana’an waki kota-kota nea. 14Katoroan si Yesus nu simua’, Sia lumoo’ se tou kelaker kasa laker eng kelaker nea, takar moghe mouw e nate-Na kaa en tongkoupusen wia nisea wo Sia lume’osla nisea se rara’an.15Metare em bengi, murid-murid-Na mineiy wia-Nisia wo lumila’: “Tampa yi’i em penes wo nendo mawengi mouw. Reo mouw se tou kelaker i ti’i mea rio sea toro tumeles kekaanen waki wanua-wanua.”16Ta’an si Yesus si limila’ wia nisea: “Reiy’ perlu sea mea, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mee nisea kumaan.” 17Wingkot nea: “Wawean wia nikeiy wia nyi’i e lima i te roti wo rua sera’.” 18Yesus limila’: “Alinomi wia-Niaku.”19Laa o reo-Na se tou kelaker i ti’i rumuber witu e rukut. Wo ni’itu nu niedo-Na mola e lima roti wo se rua sera’ i ti’i, Yesus si kima’ate waki langit wo tumotorla em berkat, laa o mengebi-ngebi’la e roti i ti’i wo meela nyi’a wia se murid-murid-Na, Laa se murid-murid-Na memete-metengla nyi’a wia se tou kelaker. 20Wo em baya nea se kimaan i ka’ayo mina wesu. Kamurian se tou se minerurla eng kaketor-kaketor roti timele’u, mapulu’ o rua lo’olo’ wuta. 21Se maki’i-ki’it se kimaan wo’o wona’ lima nga riwu tuama, reiy’ neiy i kaghorem se wewene wo se oki’.22Nu reiy’ mouw i tu Yesus si makarengan merentala se murid-murid-Na sumeret witu e lodeiy wo rumeriorla wia- Nisia mea waki lewet, kasuatan ni’itu Sia rumeo se tou kelaker mareng. 23Wo se tou kelaker i ti’i nu neiy mouw i reo-Na mareng, Yesus si simosor witu natas eng kuntung kaa laa mesesombayang maesa-esa. Katoroan nendo em bengi mouw, Sia si maesa-esa witu. 24Lodeiy ne murid-murid-Na em pira mola mil eng kewa’akatna witu em pante wo i palengki-lengki’ em balolongan, karengan e reghes sali’idek.25Wo’o wona’ jam tiga wengi meiy mouw si Yesus wia nisea makelang witu natas e rano. 26Katoroan se murid-murid-Na limoo’ Nisia makelang witu natas e rano, se neiy i kalo’osit wo rumekeiy: “Ti’i si mengengide’!”, laa o mereke-rekeiy kaa meide’. 27Ta’an makarengan si Yesus limila’ wia nisea: “Menesouw! Niaku ku yi’i, te’a meide’!”28Laa si Petrus ma’aleiy wo mingkot Nisia: “Tuhan, sa Nikoo i tu, reo mouw niaku meiy wia-Nikoo kumelang witu natas e rano.” 29Pokeiy ni Yesus: “Meiy mouw!” Takar si Petrus tumumpa witu lodeiy wo kumelang witu natas e rano meiy lumalesla si Yesus. 30Ta’an katoroan pedamenna sengoan e reghes, meide’ mouw sia wo muleiy matenem laa o rumekeiy: “Tuhan, tulungen niaku!”31Makarengan si Yesus kumaya’la e lawas-Na, tumiboiy nisia wo lumila’: “Heiy tou reiy’ kasa ma’eman, ka’a koo meware-wareng?” 32Laa o sea sumeret witu e lodeiy wo reghes tu’u mina ompas. 33Wo se tou-tou witu e lodeiy minongkot wia Nisia, pokeiy nea: “Kaulitna Nikoo koo Urang ni Empung.”34Kinekeka’ayome waki lewet nisea se simua’ waki Genesaret. 35Katoroan si Yesus sinine’u ne tou-tou witu en tampa i ti’i, nisea se minakite’ula nyi’a waki e minapekasa en daerah i ti’i. Takar em baya ne tou rara’an niali wia-Nisia. 36Nisea se makiwee rio iyonala lumelerla en jumbai eng karaiy-Na. Wo em baya se limelerla-Nyi’a se mina le’os.

Chapter 15

1Kamurian meiy mouw se pirala tou Farisi wo se ahli Taurat waki Yerusalem wia si Yesus wo lumila’: 2“Ka’a se murid-murid-Mu se limangkoiy mouw eng kenaramen ne nene moyang ta? Nisea se reiy’ minoas e lawas nu reiy’pe’ kimaan.” 3Ta’an wingkot ni Yesus wia nisea: “Ka’a nikouw kangkasi kouw limangkoiy em perentah ni Empung kaa eng kenaramen ne nene moyangmu?4Karengan Empung si minee nuwu’: Ormatela si ama’mu wo si ina’mu; wo kasi: Seiy si kimutokla si ama’na ka’apa si ina’na tantu mouw si ukumen paten. 5Ta’an nikouw kouw limila’: Seiy i te si limila’ wia si ama’na ka’apa wia si ina’na: Sapa e wia niaku en toro pinakela kaa em pepepiarala nikoo, em pinake mola neiy i wee sesempe wia si Empung, 6sitou i ti’i si reiy’ mouw wajib kasi maormat’la si ama’na ka’apa si ina’na. Satuana e nuwu’ ni Empung neiy mouw i papaloo-loo’ miouwla e reiy’ paken demi eng kenaramen niouw nuesa.7Heiy tou-tou munafik! Nulitouw e nubuat ni Yesaya tanume nikouw: 8Bangsa yi’i se malo’orla Niaku ampit e wiwina, kaulitna e nate nea wa’akat wia-Niaku. 9Percuma sea maibadah wia-Niaku, awesla en teturu’ paturu’ neala nyi’a mouw em perenta ni tou.”10Laa si Yesus kumeret se tou kelaker wo lumila’ wia nisea 11“Lingan wo weeanola ghenang: reiy’ e ghimorem witu eng gorem suma e numajisla sitou, ta’an i te e rimeu’mi witu en suma, ni’itu mouw e numajisla sitou.”12Takar meiy mouw se murid-murid-Na wo mueiy wia-Nisia: “Kete’uan-Nu kaa em peila’-Mu i ti’i e minamuali paape’ wia se tou-tou Farisi?” 13Wingkot ni Yesus: “Susur en tanemen e reiy’ neiy i tanem ni Ama’-Ku waki sorga e laa sawuten ampit e namut-namutna. 14I waya mola nisea i ti’i. Nisea se tou rapa se matuntun se tou rapa. Sa se tou rapa matuntun se tou rapa, tantu mouw sea nu rua se i kera’aragh witu eng gorem ko’okor.”15Laa si Petrus lumila wia-Nisia: “Welarola em peulurela i ti’i wia nikeiy.” 16Wingkot ni Yesus: “Nikouw tu’u kouw reiy’ pe’ kasi ulit-ulit mangarti nyi’a? 17Reiy’ kete’uan niouw re’en kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng ghimorem witu eng gorem en suma en tumumpa witu eng gorem en tian laa o i tea’ witu en jamban?18Ta’an sapa e rimeu’mi witu en suma eng ketarena witu e nate wo ni’itu mouw e numajisla sitou. 19Karengan witu e nate o lumentuti e reiy’ sa mina’asa ghenang lewo’, pawunu’an, pazina’an, pesa’amekan, parongkitan, en tiwa’ palsu wo e nojat. 20Ni’itu mouw e numajisla sitou. Ta’an kumaan ampit e lawas reiy’ nioasan e reiy’ numajisla sitou.”21Laa si Yesus rumou’mi witu wo sumingkir waki daerah Tiros wo Sidon. 22Takar meiy mouw si esa wewene Kana’an waki daerah i ti’i wo marekeiy: “Koupus i tela niaku, ee Tuhan, Oki’ ni Daud, karengan si urangku wewene si sinelaran ni setang wo si kasa peme’itan.” 23Ta’an si Yesus si kasa reiy’ miningkot nisia. Laa se murid-murid-Na meiy wo kumiwee wia-Nisia : “ Reo mouw sia mea, sia kumi’itla nikita ampit mereke-rekeiy.”24Wingkot ni Yesus : “ Niaku ku neiy i toke wia i te se domba-domba neiy i kaliong wia se umat Israel.” 25Ta’an si wewene i ti’i rimeten wo sumempe Nisia kasuatan lumila’ : “ Tuhan, tulungen niaku.” 26Ta’an si Yesus miningkot : “ Reiy’ waar medo roti en sinadiala i wee se oki’ wo i lawala nyi’a wia si asu.”27Pokeiy ni wewene i ti’i : “ Ulit Tuhan, ma’anouw si asu i ti’i kumaan e rema-rema rima’aragh witu e meja ni tuangna.” 28Takar si Yesus miningkot wo lumila’ wia nisia : “ Heiy ina’, wangko’ imanmu, takar mamuali mouw wia nikoo en tanu neiynu i kepa’arla.” Wo eng katoroan i te ni’itu kangkasi si urangna si minale’os.29Sia nu timele’u mola en daerah i ti’i, Yesus si simusu em pante lour Galilea wo sumosor witu e natas eng kuntung laa o rumuber witu. 30Kamurian se tou ka’asa’an se mareo-reok meiy wia-Nisia maali-ali tou pekol, tou we’ol, tou rapa, tou wowo’ wo lakere’ kasi se walina, laa o rumeta’la nisea witu e ne’a ni Yesus wo Sia lume’osla nisea em baya nea. 31Takar ma’erangouw se tou kelaker i ti’i limoo’ sitou wowo’ mengila-ngila’, sitou we’ol mina le’os, sitou pekol kimelang, sitou rapa limoo’, wo nisea se limo’orla si Empung Israel.32Laa si Yesus kumeret se murid-murid-Na wo lumila’: “Nate-Ku minoghe kaa en tongkoupusen wia se tou kelaker i ti’i. En telu mouw nga endo sea maki’i-ki’it Niaku wo sea se reiy’la kekaanen. Niaku ku so’o rumeo nisea mareng ampit e narem, sangari sea mawuleng wia lalan.” 33Pokeiy ne murid-murid-Na wia-Nisia: “Kumura wia en tampa kapenesan yi’i ta maka’ato roti kaa mewewesula se tou kelaker se tuana eng ka’asa eng kelakerna?” 34Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Wawean pira roti wia nikoo?” “Pitu,” wingkot nea, wo waweane’ kangkasi se pirala sera’ rintek.” 35Laa si Yesus rumeo se tou kelaker i ti’i rumuber witu en tana’,36Ni’itu nu reiy’ mouw Sia medo em pitu roti wo se sera’-sera’ i ti’i, tumotorla en syukur, mengebi-ngebi’la nyi’a wo meela nyi’a wia se murid-murid-Na, laa se murid-murid-Na mineela nyi’a kangkasi wia se tou kelaker. 37Wo em baya nea se kimaan i ka’ayo wesu. Kamurian se tou se minerurla eng kaketor-kaketor e roti tele’u, em pitu lo’olo’ wuta. 38Se kimi’it kimaan sea mouw se epat ngariwu tuama, reiy’ neiy i kaghorem se wewene wo se oki’. 39Laa si Yesus rumeo se tou kelaker i ti’i mareng. Sia sumeret lodeiy wo tumodome waki daerah Magadan.

Chapter 16

1Kamurian meiy mouw se tou-tou Farisi wo Saduki se mewewa’awa’ si Yesus. Sea se kimiwee rio Sia mapaloo’ola e nesa kowa’ waki sorga wia nisea. 2Ta’an wingkot ni Yesus: “Witu e nendo mawengido karengan e langit mea’, kouw limila’: Nendo laa tumerang,3wo witu e nendo memo’odo, karengan e langit mea’ wo ke’erem, kouw limila’: Nendo wuruk. Gio e langit kete’uan niouw mememange’anla nyi’a ta’an eng kowa-kowa en zaman reiy’. 4Angkatan ne lewo’ wo reiy’ lale’ yi’i se makiwee e nesa kowa’. Ta’an wia nisea se reiy’ laa weeanla eng kowa’ ta’an i te eng kowa’ ni nabi Yunus.” Laa si Yesus tumele’ula nisea wo mea.55 Witu e nedo se murid-murid ni Yesus limewet e lour, nisea se limiur minaali roti. 6Yesus si limila’ wia nisea: “Maato-ato mouw wo mategha-tegham witu e ragi ne tou Farisi wo Saduki.” 7Takar sea meghena-ghenang wo siesa mila’ wia se walina: “Ni’itu neiy i lila’-Na karengan ta reiy’ maali-ali roti.” 8Wo katoroan Yesus si mete’u sapa em penusu-nusuiyen nea, Sia lumila’: “Ka’a kouw menusu-nusuiyla eng kapualitan reiy’la roti? Heiy tou-tou reiy’ kasa ma’eman!9Reiy’pe’ kasi kouw mangarti? Reiy’ ghinenang miouw kasi e lima roti neiy i wee se lima ngariwu tou i ti’i wo pirape’ lo’olo’ e roti nierur miouwla kamurian? 10Ka’apa tu’u em pitu roti neiy i wee se epat ngariwu tou i ti’i wo pirape’ lo’olo’ nierurmiouwla kamurian?11Wo’o kumura wona’ o reiy’ pangartian niouw kaa e reiy’ roti em pemaksud-Ku. Niaku lumila’me wia nikoo: Mategha-tegham witu e ragi ne tou Farisi wo Saduki.” 12Entoro ni’itu tare mouw i te pangartian nea kaa e reiy’ maksud-Na rio sea tegham witu e ragi roti, ta’an i te witu en teturu’ ne tou Farisi wo Saduki.13Si Yesus nu mina’ayo mouw waki daerah Kaisarea Filipi, Sia mueiy wia se murid-murid-Na: “Pokeiy ne tou, seiy re’en si Oki’ ni Tou i ti’i?” 14Wingkot nea: “Wawean se meila’la : Yohanes Pembaptis, wawean kangkasi se meila’la : Elia wo wawean kangkasi se meila’la : Yeremia ka’apa si meta’asa’an wia se pakasa’an nabi.” 15Laa si Yesus mueiy wia nisea : “ Ta’an sapa em peila’mu, seiy ku’a re’en Niaku yi’i ?” 16Takar e wingkot ni Simon Petrus : “ Nikoo mouw koo Mesias, Oki’ ni Empung matou-tou!”17Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Ma’aruiyola koo ee Simon bin Yunus karengan reiy’ sitou si minila’la ni’itu wia nikoo, ta’an i te si Ama’-Ku waki sorga. 18Wo Niaku tu’u Ku lumila’me wia nikoo: Nikoo mouw koo Petrus wo witu e natas watu karang yi’i Niaku Ku laa rumedeiyla jema’at-Ku wo e alam maut e reiy’ laa kumuasala nyi’a.19Wia nikoo e laa Ku i weela eng kekusi’ Keraja’an Sorga. Sapa e wina’akesmu wia eng kaoatan yi’i e laa i kewa’akes waki sorga wo sapa e neiynu i reta’la wia eng kaoatan yi’i e laa i kareta’ waki sorga.” 20Laa si Yesus si minalouw wia se murid-murid-Na rio te’a maki te’ula wia si seiy i te tu’u kaa Nisia si Mesias.21Rengan en toro ni’itu Yesus si muleiy mapa’atola wia se murid-murid-Na kaa Nisia si lewo’ sa reiy’ mea waki Yerusalem wo mesa’an e laker peme’itan witu em beteng ne tu’a-tu’a, imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat, laa o wunu’un wo to’orela witu e nendo katelu. 22Ta’an si Petrus kimeong si Yesus sumangaweka wo tumogor Nisia, pokeiyna: “Tuhan, satorona si Empung si ma’akatla eng kapualitan i ti’i! Eng kapualitan i ti’i ma’an mekasa i te reiy’ laa tumoro Nikoo.” 23Takar si Yesus si limenge wo lumila’ wia si Petrus: “Rumou’la Iblis. Nikoo koo esa watu kasu’usu’an wia-Niaku, karengan nikoo koo reiy’ maghenangela sapa em paghenangen ni Empung, ta’an i te sapa em paghenangela ni tou.”24Laa si Yesus lumila’ wia se murid-murid-Na: “Susur tou si pa’ar kumi’it Niaku, sia si lewo’ sa reiy’ sumangkal en tetouna, mesa’an en salibna wo kumi’it Niaku. 25Karengan seiy i te si pa’ar melelawirela e nyawana, sia si laa kere’ian e nyawana; ta’an seiy i te si kere’ian e nyawana kaa Niaku, sia si laa maka’ato nyi’a. 26Sapa em penoronna si esa nga touan maka’ato e minapekasa eng kaoatan ta’an si kinaliongan e nyawana?27Karengan si Oki’ ni Tou si laa meiy witu eng kamulia’an ni Ama’-Na patepe-teperen ne malaikat-malaikat-Na; witu en toro ni’itu Sia si laa sumuli’ susur tou i ki’it em pasiwo-siwon nea. 28Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna witu e nelet ne tou wia nyi’i wawean se reiy’ laa mate nu reiy’pe’ sea limoo’ si Oki’ ni Tou meiy tanume si Raja witu eng gorem keraja’an-Na.”

Chapter 17

1Enem nga endo kamurian Yesus minaali si Petrus, Yakobus wo si Yohanes patuarina, wo mewali-wali ampit nisea Sia sumosor witu e nesa kuntung rakek. Witu nisea i te nuesa. 2Laa si Yesus si simeup en tou witu en sinaru em beren nea; eng gio-Na materang tanu si endo wo e labung-Na minaputi’ masena’ tanu en terang.3Takar minapaloo’ wia nisea si Musa wo si Elia se mesesusuiy ampit Nisia. 4Pokeiy ni Petrus wia si Yesus: “Tuhan, kumura eng ka’aruiyna nikeiy wia en tampa yi’i. Saa Koo pa’ar, ma’anouw i redeiykula wia nyi’i en telu dasing, nesa i wee Nikoo, nesa i wee si Musa wo e nesa i wee si Elia.”5Wo i kasenge’mi eng katoroan sia nu mengila-ngila’ tutumumpami e linaak terang tumerungi nisea wo witu eng gorem linaak i ti’i kinalinga’an en suara meila’: “Yi’i mouw si Oki’ neiy Ku i keupus wia-Nisia mouw Niaku mepa’ar, linganola Sia.” 6Liminga ni’itu i kasungkurouw se murid-murid-Na wo nisea se kasa kineide’an. 7Laa o sea lalesela ni Yesus wo lumelerela nisea makarengan limila’: “Rumedeiy mouw, te’a meide’!” 8Wo katoroan sea nu kuma’atla, se reiy’ limoo’ siesa tou tu’u kacuali si Yesus maesa-esa.9Witu nedo sea nu merosi witu eng kuntung i ti’i, Yesus si ngime’enge’ wia nisea : “ Te’a kouw sumusuiyla e linoo’la i ti’i wia si seiy i te tu’u nu reiy’pe’ si Oki’ ni Tou to’orela witu e nelet ne tou minate.” 10Laa se murid-murid-Na mueiy wia-Nisia : “ Satuana ka’a se ahli-ahli Taurat se limila’ kaa si Elia si lewo’ sa reiy’ meiy rumerior?”11Wingkot ni Yesus : “ Memang Elia si laa meiy wo mepepulihla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa 12wo Niaku lumila’me wia nikoo : Elia si mineiy mouw, ta’an se tou se reiy’ sumine’u nisia, wo se matuanala nisia i ki’it eng kepa’aran nea. Tuanakan kangkasi si Oki’ ni Tou si laa peme’itan kaa nisea.” 13Witu en toro ni’itu mangarti mouw se murid-murid ni Yesus kaa Nisia si masusuiy en tanume si Yohanes Pembaptis.14Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na mareng wia se tou ka’asa’an i ti’i, meiy mouw siesa tou lumalesla si Yesus wo sumempe, 15pokeiyna: “Tuhan, koupus i tela si oki’ku. Sia si rara’an ayan wo si kasa peme’itan, sia si re’eregh i ka’anu witu e napi wo kangkasi re’eregh witu en dano. 16Niaku ku minali mouw nisia wia se murid-murid-Mu, ta’an nisea se reiy’ mete’u lume’osla nisia.”17Takar pokeiy ni Yesus: “Heiy kouw angkatan reiy’ ma’eman wo neiy i kaseip, pirape’ eng keure kasi Niaku lewo’ sa reiy’ mena’ witu e nelet miouw? Pirape’ eng keurena kasi lewo’ sa reiy’ sabaar wia nikouw? Alinomi si oki’ i ti’i wia nyi’i!” 18Eng kaketena si Yesus timogor nisia, laa o rumou’ mouw si setang i ti’i wia nisia wo si oki’ i ti’i tu’u si mina le’os en toro i te ni’itu kangkasi.19Kamurian se murid-murid ni Yesus mineiy wo katoroan sea i te ampit Nisia, mueiy mouw sea: Ka’a nikeiy keiy reiy’ mete’u mure’ si setang i ti’i?” 20Sia lumila’ wia nisea: “Karengan nikouw kouw reiy’ kasa ma’eman. Karengan Niaku lumila’me wia nikouw: Kaulitna sawona’ kouw maka iman eng kaselana tanu i te e watuna sesawi nikoo koo toro lumila’ wia si kuntung yi’i: Sumoro’ wia en tampa yi’i mea waki ti’ime,- takar eng kuntung yi’i e laa i kasoro’, wo reiy’la si mustahil wia nikoo. [ 21Jenis yi’i e reiy’ mete’u i ure’ kacuali ampit en sesombayangen wo maposo.]”22Witu e nedo si Yesus wo se murid-murid-Na mewali-wali waki Galilea, Sia lumila’ wia nisea: “Oki’ ni Tou si laa i sarakan witu e lawas ne tou 23wo sea se laa munu’ Nisia wo witu e nendo katelu Sia si laa to’oren.” Takar nate ne murid-murid-Na i ti’i tu’u eng kasa tekur.24Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na i ka’ayome waki Kapernaum meiy mouw si mememurut bea em Bait ni Empung wia si Petrus wo lumila’: “Sapa ku’a si gurumu si reiy’ minear em bea rua dirham i ti’i?” 25Wingkotna: “Memang minear.” Wo katoroan si Petrus ghumorem em bale, Yesus si rimeriorla wia nisia ampit e wewueiyen: “Kumura em paloo’annula, Simon? Wia si seiy re’en ku’a se raja-raja eng kaoatan yi’i mapurut em bea wo em pajak? Wia se rakyatna ka’apa wia se tou wo’oseiy?”26Wingkot ni Petrus: “Wia se tou wo’oseiy!” Takar pokeiy ni Yesus wia nisia: “Jadi bebasouw se rakyatna. 27Ta’an rio te’a kita mamuali watu kasu’usu’an wia nisea, mea mouw mopas waki lour. Wo si sera’ ketare niopasmu, sikopenouw wo wuka’anola en sumana, takar nikoo koo laa maka’atola e loit epat dirham witu eng goremna. Edonouw ni’itu wo wearenola wia nisea, i wee-Niaku wo i wee nikoo kangkasi.”

Chapter 18

11 Witu e nedo ni’itu meiy mouw se murid-murid i ti’i wia si Yesus wo mueiy : “ Seiy re’en si kasa wangko’ witu eng Keraja’an Sorga?” 2Takar Yesus si kimeret sianakoki’ wo tumampala nisia witu eng kauneran nea 3laa o lumila’ : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna sa kouw reiy’ makedo’ wo mamuali tanu sianakoki’ yi’i, kouw reiy’ laa ghumorem witu eng gorem Keraja’an Sorga.4Awesla seiy i te si kumumengla en touna wo mamuali tanu sianakoki’ yi’i, sia mouw si kasa wangko’ witu eng Keraja’an Sorga. 5Wo seiy i te si sumungkul siesa oki’ tanu si yi’i witu e ngaran-Ku, sia si simungkul Niaku.” 6“Ta’an seiy i te si simeipla meta’asa’an wia se oki-oki’ rintek yi’i se ma’eman wia Niaku, eng kasa le’os wia nisia sa e nesa watu kilangan ni’i wa’akesla witu e lee’na laa o sia i tenemla witu eng gorem en tasik.7Cilaka mouw eng kaoatan ampit e reiy’ sa mina’asa pangaseseipanna: memang em pangaseseipan e lewo’ sa reiy’ wawean, ta’an cilaka mouw se tou matuanala nyi’a. 8Sa e lawasmu ka’apa e ne’amu maseipla nikoo, panggalenouw wo i terekouw i tu, karengan eng kasa le’os wia nikoo ghumorem witu eng gorem patou-touan ampit e lawas kudung ka’apa pekol ta’an i te e lekep rua lawas wo rua ne’amu ni’i pe’epesla witu eng gorem napi kekal.9Wo sa em beren nu sumeipla nikoo, tu’ilenouw wo i terekla i tu, karengan eng kasa le’os wia nikoo ghumorem witu eng gorem patou-touan ampit maka weren esa ta’an i te ipe’epesla witu eng gorem e napi naraka ampit maka weren rua.10Ghenangenouw, te’a mapokeiyla kumeng siesa tou wia seoki-oki’ rintek yi’i. Karengan Niaku lumila’me wia nikoo: Wawean si malaikat nea waki sorga si re’eregh matu’us eng gio ni Ama’-Ku waki sorga. [ 11Karengan si Oki’ ni Tou mineiy kaa meiy melelawirla se neiy i kaliong.]”12Kumura em paloo’annula? Sa si esa tou makapunya se esa nga atus domba, wo siesa witu e nelet nea neiy i kaseip, reiy’ ku’a sia si laa tumele’ula se siouw ngapulu’ o siouw witu eng kakuntungan wo mea sumero si neiy i kaseip i ti’i? 13Wo Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna sa sia minaka’ato mola nisia, eng kasa sela e naruiyna wia si esa i ti’i ta’an wia se siouw ngapulu’ o siouw reiy’ neiy i kaseip. 14Tuanakan kangkasi si Ama’mu waki sorga si reiy’ mepa’ar rio siesa tou tu’u wia se oki-oki’ yi’i i kaliong.”15“Sakawisa si patuarimu simiwo en dosa, togorenouw sia witu i te kouw nurua. Sa sia lumingala e nge’enge’mu kina’atoannu mouw sumeup sia. 16Sa sia reiy’ lumingala nikoo, alinouw si esa tou ka’apa rua tou kasi, rio witu em peila’la ne rua ka’apa telu tou sairi, eng kapualitan i ti’i e reiy’ i peware-wareng.17Sa sia reiy’ pa’ar lumingala nisea, ipa’ayo mola eng kapualitan nyi’a wia se jema’at, Wo sa sea reiy’ pa’ar kangkasi lumingala se jema’at, paloo’onola sia tanu sitou reiy’ makasine’u si Empung ka’apa si tou mememurut cukai.18Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna sapa e neiymu i wa’akes wia eng kaoatan yi’i e laa i kewa’akes waki sorga wo sapa e neiymu i reta’la wia eng kaoatan yi’i e laa i kareta’ waki sorga. 19Wo kasi Niaku lumila’me wia nikoo: “Sa rua tou waki nikoo wia eng kaoatan yi’i maesa’an kumiwee e sapa i te tu’u, em pakiween nea i ti’i e laa le’ele’an ni Ama-Ku waki sorga. 20Karengan wisa se rua ka’apa telu tou minerur witu e ngaran-Ku, witu Niaku witu e nuner nea.”21Kamurian meiy mouw si Petrus wo lumila’ wia si Yesus: “Tuhan, i ka’ayo makapira niaku ku lewo’ sa reiy’ maampungla si patuariku sa sia simiwo en dosa wia niaku? I ka’ayo makapitu?” 22Yesus limila’ wia nisia: “Reiy’, Niaku lumila’me wia nikoo: Reiy’ ma’ayo makapitu, ta’an i te i ka’ayo makapitu ngapulu’ o makapitu.23Karengan eng kapualitan Keraja’an Sorga en tanume siesa raja si pa’ar mesesiwola rerekenan ampit se hamba-hambana. 24Sia nu mamuleiy mouw masiwola e rerekenan i ti’i, i saru mola wia nisia siesa tou si minutang mapulu’ nga riwu talenta. 25Ta’an karengan sitou i ti’i reiy’ mouw makawoo melelekepla e nutangna, raja i ti’i si rimeola rio sia i wangker ma’an se oki’ o si ka’awuna wo e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna kaa em pewewear e nutangna.26Takar mongkotouw si hamba i ti’i sumempe nisia, pokeiyna: sumabaare’la, e reiy’ sa mina’asa nutangku e laaku lekepen. 27Laa o moghe mouw e nate ni raja i ti’i kaa en tongkoupusen wia si hamba i ti’i, i ka’ayo sia i wayanala wo rume’ila e nutangna.28Ta’an katoroan si hamba i ti’i rumou’mi, sia maatoan ampit siesa hamba walina si minutang esa nga atus dinar wia nisia. Sia sumikop wo kumo’omes si ka’ampitna i ti’i, pokeiyna: wearen e nutangmu! 29Takar mongkotouw si ka’ampitna i ti’i wo makiwee wia nisia: Sumabaare’la, e nutangku i ti’i e laaku lekepen.30Ta’an nisia si simede’ wo sumarakanla si ka’ampitna i ti’i witu eng gorem em penjara i ka’ayo lekepenna e nutangna. 31Limoo’ ni’itu se ka’ampit-ka’ampitna walina se kasa tekur laa o ma’ayola e reiy’ sa mina’asa e minamuali wia si tuang nea.3232 Raja i ti’i si rimeo kumeret sitou i ti’i wo lumila’ wia nisia: Heiy hamba lewo’, e mina pekasa nutangmu rine’iku mola karengan nikoo koo makiwee nyi’a wia niaku. 33Reiy’ ku’a nikoo tu’u koo lewo’ sa reiy’ meupusla si ka’ampitmu tanu niaku mineupusola nikoo?34Takar moupi’ mouw si tuangna i ti’i wo sumarakanla nisia wia se algojo-algojo, i ka’ayo sia lumekepla e mina pekasa nutangna. 35Takar si Ama’-Ku waki sorga si laa sumiwola en tuanakan kangkasi wia nikoo, sakawisa kouw siesa o siesa reiy’ ma’ampungla si patuarimu ampit e minapekasa natemu.”

Chapter 19

1Yesus nu simampetola ampit en teturu’-Na i ti’i, mae mouw Sia rumou’mi waki Galilea wo i ka’ayome waki daerah Yudea waki e lewet en teberan Yordan. 2Tou ka’asa mareo-reok maki’i-ki’it Nisia wo Sia tu’u lume’osla nisea maname.3Takar meiy mouw wia Nisia se tou-tou Farisi kaa meiy mewewa’awa’ Nisia. Sea mueiy: “Sapa ku’a re’en, ni’i wee i te sitou tuma’atasla si ka’awuna ampit e nalasan sapa i te?” 4Wingkot ni Yesus: “Reiy’ ku’a re’en winaca miouw, kaa Nisia si simiwola sitou rengan i te eng ketare simiwola nisea tuama wo wewene?5Wo nuwu’-Na: Kaa ni’itu si tuama si laa tumele’ula si ama’ wo si ina’na wo maesa ampit si ka’awuna, i ka’ayo sea nu rua i ti’i se minaesa le’ona. 6Tuana mouw sea se reiy’ mouw kan i te kasi rua, ta’an se esa mouw. Kaa ni’itu, sapa em pinaesa mola ni Empung, reiy’ toro peta’atasen ni tou.”7pokeiy nea wia-Nisia: “Satuana, sapa re’en en timuana si Musa minerentala meela en surat cere sa sitou si tuma’atasla si ka’awuna?” 8Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Karengan eng kaketean e natemu si Musa si yimonla wia nikouw tuma’atasla si ka’awumu, ta’an rengan eng ketarean reiy’ tuana. 9Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo: Seiy i te si tima’atasla si ka’awuna, kacuali kaa en zinah, laa o sia kumaweng ampit si wewene walina, sia si simiwo mouw en zinah.”10Murid-murid i ti’i limila’ wia-Nisia: “Satuana eng kapualitanna em paato-atoan e nelet ne esa nga awu, eng kasa le’os e reiy’ kumaweng.” 11Ta’an laa Sia lumila’ wia nisea: “reiy’ em baya ne tou se toro mangarti em patotorela i ti’i, seiy i te sea nu kinarunia. 12Wawean sitou si reiy’ kekaweng karengan nisia memang minatou tuana witu e rahim ni ina’na, wo wawean sitou si siniwola tuana ne tou walina, wo wawean sitou si simiwo en tetouna tuana karengan eng kepa’aranna nuesa karengan eng Keraja’an Sorga. Seiy si toro mangarti satorona sia si mangarti.”13Laa se tou minali se oki-oki’ rintek wia si Yesus, rio Sia rumeta’la e lawas-Na witu e natas nea wo sumombayangla nisea; ta’an se murid-murid-Na makoupi’la se tou-tou i ti’i. 14Ta’an si Yesus limila’: “Waya mola se oki-oki’ i ti’i, te’a mouw mengape-ngape’la nisea nu ma’aiy wia-Niaku; karengan se tou-tou tanu mouw i ti’i se makapunya eng Keraja’an Sorga.” 15Laa o Sia rumeta’la e lawas-Na witu e natas nea wo kamurian Sia rumou’mi witu.16Wawean sitou mineiy wia si Yesus wo lumila’: “Guru, pasiwo-siwon le’os sapa re’en e lewo ’sa reiy’ siwo engku rio maka’ato patou-touan kekal?” 17Wingkot ni Yesus: “Karengan en sapa ku’a re’en koo mawueiy wia-Niaku tanume sapa e le’os? Nesa i te e le’os. Ta’an sa koo pa’ar ghumorem witu eng gorem patou-touan, ki’itanola e reiy’ sa mina’asa em perenta ni Empung.”18Pokeiy ni tou i ti’i wia-Nisia: “Em perenta wisa?” Pokeiy ni Yesus: “Te’a mawunu’, te’a masiwo zinah, te’a marongkit, te’a matotorla en sairi towo, 19paormatela si ama’mu wo si ina’mu wo keupusela si kasuat en toumu en tanukan en toumu nuesa.”20Pokeiy ni taretumou i ti’i wia-Nisia : “ Em baya nyi’a i ti’i eng kini’itanku mouw, sapape’ kasi e reiy’ awes ?” 21Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Sa koo pa’ar reiy’ si peroan, mea mouw, wangkerouw e reiy’ sa mina’asa kapunya’annu wo i wee mola i tu wia se tou-tou miskin, takar nikoo koo laa maka’ato eng harta waki sorga, kamurian meiy mouw wia nyi’i wo kumi’itouw Niaku.” 22Katoroan si taretumou i ti’i liminga em patotorla i ti’i, mea mouw sia ampit en tekur, karengan eng kelaker eng hartana.23Yesus minila’ wia se murid-murid-Na: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna eng kasa pedis wia sitou kaya sa laa megheghorem witu eng gorem Keraja’an Sorga. 24Mekasape’ kasi Niaku lumila’me wia nikouw, eng kasa wure’ si unta ghumorem tumoro em po’opotna wewilit ta’an i te si tou kaya ghumorem witu eng gorem Keraja’an ni Empung.”25Katoroan se murid-murid liminga e ni’itu, kasa minaringka’ mouw sea wo lumila’: “Satuana, seiy re’en si toro neiy lawiren?” 26Yesus si timu’us wia nisea wo lumila’: “Wia sitou eng kapualitan yi’i e reiy’ wona’, ta’an wia si Empung em baya-waya e wona’.” 27Laa si Petrus miningkot wo lumila’ wia si Yesus: “Nikeiy yi’i keiy timele’u mouw em baya-waya wo kumi’it Nikoo; jadi sapa re’en e laa ka’atoan neiy?”28Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Niaku lumila’me wia nikouw, kaulitna witu e nedo pasiwoan sumeup, sa si Oki’ ni Tou rimuber waki takhta kamulia’an-Na, nikoo, si kimi’itouw Niaku, laa rumuber kangkasi witu e natas mapulu’ o rua takhta kaa laa ma’akimla se mapulu’ o rua suku ne Israel.29Wo susur tou kaa e ngaran-Ku sia tumele’ula em balena, patuarina tuama ka’apa patuarina wewene, ama’ ka’apa ina’na, se oki-oki’ ka’apa e numana, si laa maka’ato sumeup e maka esa nga atus lumepet wo laa maka’ato em patou-touan kekal. 30Ta’an laker se tou kimetare se laa mamuali kamurian, wo se kamurian se laa mamuali kimetare.”

Chapter 20

1Sapatare eng kapualitan Keraja’an Sorga masuat en tanu siesa tou mekewale e memo’odope’ kasa rumou’mi wo sumero se memema’ayang- memema’ayang i wee e numa anggorna. 2Sia nu minaasa’anouw ampit se memema’ayang i ti’i tanume en tetoro esa dinar esa nga endo, sia rumeo nisea mea waki e numa anggorna3Wo’o wona’ jam sembilan memo’odo sia rumou’mi kasi wo linoo’ona waweane’ kasi se tou-tou walina se reiy’ mengura waki pasar. 4Pokeiyna wia nisea: kangkasi kouw waki e numa anggorku wo sapa e waar laa ku i weela wia nikoo. Wo sea tu’u mea.5Wo’o wona’ jam dua belas wo jam tiga mawengido sia rumou’mi kasi wo sumiwola masuat tanu eng ketare. 6Wo’o wona’ jam lima mawengido sia rumou’mi kasi wo matola se tou-tou walina kangkasi, Laa o pokeiyna wia nisea: Ka’a kouw reiy’ mengura wia nyi’i eng kelabotanouw e nendo?” 7Pokeiy nea wia nisia: Karengan reiy’la sitou mewewee tetoro wia nikeiy. Pokeiyna wia nisea: Mea kangkasi ku’a kouw waki e numa anggorku.8Katoroan e nendo wengi si tuang i ti’i lumila’, wia si mandorna: Keretenouw se memema’ayang-memema’ayang i ti’i wo wearela en tetoro nea, muleiymi se ghimorem mamuri i ka’ayo se ghimorem kimetare. 9Takar meiy mouw se minuleiy ma’ayang wo’o wona jam lima wo sea maka’ato siesa o siesa e nesa dinar. 10Kamurian meiy mouw se ghimorem kimetare, ghenang nea se laa maka’ato lumakerla, ta’an sea tu’u minaka’ato siesa o siesa e nesa dinar kangkasi.11Katoroan sea nu maka’ato nyi’a, sea masu’u-su’ut wia si tuang i ti’i, 12pokeiy nea: Sea se ghimorem mamuri yi’i se mina’ayang i te satu jam wo pinasuatmu i tela ampit nikeiy nu simanga endo tu’u mina’ayang wuter wo timaangla en te’etel ni endo.13Ta’an si tuang i ti’i miningkot siesa tou wia nisea: Patuari, niaku ku reiy’ masiwo e reiy’ adil wia nikoo. Reiy’ ku’a ta minaasa’anola esa dinar esa nga endo? 14Edonouw em betengmu wo mea mouw; niaku ku meweweela wia se tou ghimorem mamuri yi’i masuat tanu wia nikoo.15Reiy’ ku’a niaku ku waya’an i te metetuanala eng kapunya’anku i ki’it eng kepa’ar nateku? Ka’apa oki’ ghenang ku’a re’en koo, kaa niaku nu murah ate? 16Tuana mouw se tou mamuri se laa mamuali kimetare wo se kimetare se laa mamuali mamuri.”1717 Katoroan si Yesus nu me’a mouw waki Yerusalem, Sia kumeret sea nu mapulu’ o rua murid-Na timampas wo lumila’ wia nisea wia nuner e lalan: 18“Teakan ta mengea waki Yerusalem wo si Oki’ ni Tou si laa i sarakanla wia se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat, wo sea se laa meela Nisia ukuman paten. 19Wo sea se laa sumarakanla Nisia wia se bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung, rio Sia penero-nero’ala, wewen wo i salibla, wo witu nendo katelu Sia si laa to’oren.”20Takar meiy mouw si ina’ ne oki’ ni Zebedeus ampit se oki-oki’na i ti’i wia si Yesus, laa o maongkot witu en sinaru-Na kaa mekekiwee wo’o sapa wia-Nisia. 21Pokeiy ni Yesus: “Sapa eng kepa’armu?” Wingkotna: “Weeani perenta, rio se rua oki’ku yi’i se toro rumuber ee sangari witu eng gorem Keraja’an-Nu, siesa si witu esa nga weka lele’os-Mu wo siesa kasi si witu esa nga weka kawii-Mu.”22Ta’an si Yesus miningkot, pokeiy-Na: “Kouw reiy’ mete’u, sapa em pakiween niouw. Toro ku’a re’en kouw kumoo’ en cawan, e lewo’ sa reiy’ koo’eng-Ku?” Pokeiy nea wia-Nisia: “Keiy toro.” 23Yesus minila’ wia nisea: “ En cawan-Ku memang e laa koo’on niouw, ta’an eng kapualitan rumuber witu esa nga weka lele’os-Ku ka’apa witu esa nga weka kawii-Ku, Niaku ku reiy’la hak meweweela nyi’a. Ni’i wee mokan ni’itu wia se tou-tou wia si seiy si Ama’-Ku simadia mola nyi’a.” 24Liminga ni’itu meupi’ mouw se mapulu’ murid walina wia se rua matuari i ti’i.25Ta’an si Yesus kimeret nisea laa o lumila’: “Kouw mete’u, kaa se pemerenta-pemerenta bangsa-bangsa maperenta se rakyatna ampit e lawas wesi wo se pemangko’-pemangko’ se makelangela eng kuasa nea kakete wia nisea. 26Reiy’ kouman tuana witu e nelet miouw. Seiy i te si pa’ar mamuali wangko’ witu e nelet miouw, satorona sia si mamuali pelayanmu, 27wo seiy i te si pa’ar mamuali paki’i-ki’itan witu e nelet miouw, satorona sia si mamuali hambamu; 28masuat tanu si Oki’ ni Tou mineiy reiy’ kaa si layanen, ta’an i te kaa melelayanela wo kaa meweweela e nyawa-Na mamuali tebusan wia se laker tou.”29Wo katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na rumou’mi waki Yerikho, ka’asa se tou mareo-reok maki’i-ki’it Nisia. 30Wawean se rua tou rapa rimuber witu e li’ilik lalan se liminga, kaa si Yesus melangkoiy, laa o sea maaleiy: “Tuhan, Urang ni Daud, koupus i tela keiy!” 31Ta’an se tou ka’asa i ti’i timogor nisea rio sea menes. Ta’an sea se maka ente’ mola maaleiy, pokeiy nea: “Tuhan, Urang ni Daud, koupus i tela keiy!”32Laa o mena’ si Yesus wo kumeret nisea. Sia lumila: “Sapa eng kepa’ar miouw rio Niaku ku sumiwola i wee nikouw?” 33Wingkot nea: “Tuhan, rio em beren neiy en toro lumoo’.” 34Takar minoghe mouw e nate ni Yesus kaa en tongkoupusen, laa o Sia tumiboiy em beren nea wo en toro i te ni’itu kangkasi sea se maloo’ mouw laa o kumi’it Nisia.

Chapter 21

1Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na se tawi mouw e Yerusalem wo ika’ayola waki Betfage e rimeta’ waki kuntung Zaitun, Yesus si rimeo se rua murid-Na 2ampit e minower: “Mea mouw witu em banua witu en sinarumu i ti’i, wo witu koo makarengan laa matola siesa keledai mereiy neiy i kewa’akes wo si oki’na si witu e retenna. Reta’ mola si keledai i ti’i wo alinomi wia-Niaku sea nu rua. 3Wo sa wawean tou tumogor nikoo, i lila’ mola: Tuhan si mepadungla nisea. Nisia si makarengan marengla nisea.”4Kapualitan i ti’i minamuali rio lekepouw e nuwu’ neiy ipa’ayola ne nabi: 5Lila’ mola wia si putri Sion: Loo’on, si Rajamu mineiy wia nikoo, Sia si rinda wo si mesake-sake siesa keledai, siesa nga ipus keledai pemesa’anan si mudape’.”6Takar mea mouw se murid-murid i ti’i wo sumiwo en tanu neiy i tokela ni Yesus wia nisea. 7Nisea se minali si keledai mereiy i ti’i ampit si oki’na, laa o ali’ala e labung nea wo si Yesus tu’u sumeret witu e natasna. 8Se tou kelaker se ka’asa’an eng kelakerna minitarla e labung nea witu lalan, wawean kangkasi se kimetor em pangana-pangana witu e nakana-nakana wo i serala nyi’a witu e lalan.9Wo se tou ka’asa se makelang marerior wia si Yesus wo se maki’i-ki’it-Nisia wia muri marekeiy, pokeiy nea: “Hosana i wee si Oki’ ni Daud, binerkatola Sia si mineiy witu e ngaran ni Tuhan, hosana waki tampa kasarakek!” 10Wo katoroan Sia nu ghumorem waki Yerusalem, ringka’ mouw e mina pekasa eng kota i ti’i wo se tou meila’: “Seiy ku’a re’en sitou yi’i?” 11Wo se tou ka’asa i ti’i se simingkom: “Yi’i mouw si nabi Yesus waki Nazaret waki Galilea.”12Laa o ghumoremouw si Yesus witu em Bait ni Empung wo mure’ em baya ne tou se mewangker mateles witu eng kalasan em Bait ni Empung. Sia si minasu’ila e meja-meja pato’oran loit wo e wangkoiy-wangkoiy ne belante’ pombo 13wo lumila’ wia nisea: “Wawean neiy i patik: Wale-Ku e laa totoren wale sombayang. Ta’an siniwo miouw mouw nyi’a sala ne penyamun.” 14Takar meiy mouw wia-Nisia se tou-tou rapa wo se tou-tou we’ol witu eng gorem em Bait ni Empung i ti’i wo nisea se line’os-Nala.15Ta’an katoroan se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat limoo’ e mujizat-mujizat siniwo-Na i ti’i wo se oki-oki’ se maaleiy witu em Bait ni Empung: “Hosana i wee si Oki’ ni Daud!” nate nea eng kasa meupi’, 16laa o sea lumila’ wia-Nisia: “Nikoo koo liminga sapa em peila’la ne oki-oki’ yi’i?” Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Niaku ku liminga; reiy’pe’ ma’an mekasa re’en kouw maca: Waki suma ne dade-dade wo se oki-oki’ matoto’ Nikoo koo simadia mola em puji-pujian?” 17Laa o Sia tumele’ula nisea wo mea waki luar kota waki Betania wo simanga wengi witu.18Witu e nendo memo’odope’ witu em pakela-kelangan-Na mewareng waki kota, Yesus si mapedam maarem. 19Tawi e lalan Sia lumoo’ e nakana ara laa o lumalesla witu, ta’an Sia si reiy’ minaka’ato sapa-sapa witu e nakana i ti’i ta’an laleina-laleina i te. Pokeiy-Na wia si akana i ti’i: “Nikoo koo reiy’ mouw laa mua’ kasi e reiy’ si niakaran!” Wo en toro i te ni’itu kangkasi em pera mouw e nakana ara i ti’i.20Limoo’ e minamuali i ti’i i kenganga mouw se murid-murid-Na, laa o lumila’: “Wo’o kumura wona’ e nakana ara i ti’i i kasenge’mi e mina pera mouw?” 21Yesus si miningkot nisea: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitena sa kouw ma’eman wo reiy’ meware-wareng, nikouw kouw reiy’kan i te toro laa sumiwo sapa en siniwo Ku ampit e nakana ara i ti’i, ta’an kangkasi sa kouw lumila’ wia si kuntung yi’i: Kumesotouw wo i katerekouw witu eng gorem en tasik! Kapualitan i ti’i e laa mamuali. 22Wo sapa i te em pakiweennu witu en sesombayangen ampit eng kasa pa’emanen, nikouw kouw laa maka’ato nyi’a.”23Laa o ghumoremouw si Yesus witu em Bait ni Empung, wo eng katoroan Sia mawee teturu’ witu, meiy mouw wia-Nisia se imam-imam kepala ma’an se tu’a-tu’a ne bangsa Yahudi, wo mueiy: “Ampit eng kuasa wisa re’en Koo matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i ? Wo seiy ku’a re’en si mineela eng kuasa i ti’i wia-Nikoo?” 24Wingkot ni Yesus wia nisea: “Niaku kangkasi ku ma’ayola e nesa wewueiyen wia nikoo wo sa koo mingkot nyi’a wia-Niaku, Niaku ku laa lumila’la kangkasi wia nikoo ampit eng kuasa wisa ku’a re’en Niaku matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i.25Waki wisa ku’a re’en o meiy em baptisan ni Yohanes? Waki sorga ka’apa waki sitou?” Nisea se minesesusiye’la nyi’a witu e nelet nea, wo lumila’: “Sawona’ kita lumila’la: Waki sorga, Sia si laa lumila’ wia nikita: Satuana, ka’a re’en ku’a kouw reiy’ ma’eman wia nisia? 26Ta’an sawona’ kita lumila’la: Waki sitou, kita meide’ wia se tou kelaker, karengan em baya ne tou se maloo’ola si Yohanes yi’i si nabi.” 27Laa o sea mingkot si Yesus: “Keiy reiy’ mete’u.” Wo si Yesus tu’u lumila’ wia nisea: “Satuana, Niaku kangkasi ku reiy’ lumila’la wia nikoo ampit eng kuasa wisa re’en ku’a Niaku matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i.”28“Ta’an sapa ku’a re’en eng kete’uannu tanume nyi’i: siesa tou maka oki’ rua tuama. Sia mea wia si oki’ polon wo lumila’: Oki’ku, mea wo ma’ayangola nendo yi’i witu e numa anggor. 29Wingkot ni oki’ i ti’i: Le’os, ama’. Ta’an nisia si reiy’ minea. 30Laa sitou i ti’i mea wia si oki’ karua wo lumila’ tuanakan kangkasi. Wo si oki’ i ti’i miningkot: Niaku ku so’o. Ta’an kamurian sia menesel laa o meakan.31Seiy re’en si witu e nelet ne rua tou i ti’i si matuanala eng kepa’ar ni ama’na?” Wingkot nea: “Si mamuri.” Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna se mememurut-mememurut cukai wo se wewene-wewene sundal se laa rumeriorla nikouw ghumorem witu eng gorem Keraja’an ni Empung. 32Karengan si Yohanes mineiy kaa meiy metetudu’la e lalan kaulitan wia nikouw, wo kouw reiy’ ma’eman wia nisia. Ta’an se mememurut-mememurut cukai wo se wewene-wewene sundal se ma’eman wia nisia. Wo ma’an tu’u kouw limoo nisia, ta’an kamurian kouw reiy’ menesel wo kouw reiy’ kangkasi ma’eman wia nisia.”33Linganola e nesa peulurela walina. Wawean siesa tou makatana’ minuka’ e numa anggor wo siwoan rereen eng kaledongna. Wo sia kumiar eng ko’okor papuusan e nanggor wo rumedeiyla pewale witu eng gorem numa i ti’i. Kamurian i eramnala e numa i ti’i wia se mengenguma-mengenguma laa o mea waki wanua walina. 34Katoroan tawi mouw e noras meupu’, sia rumeo se hamba-hambana mea wia se mengenguma-mengenguma i ti’i kaa laa maka’ato wua’ e minamuali wetengna.3535 Ta’an se mengenguma-mengenguma i ti’i se simikopla se hamba-hambana i ti’i: nisea se mawewe si esa, mawunu’ se walina wo melawala se walina kangkasi ampit em batu. 36Kamurian si tuang i ti’i rimeo kangkasi se hamba-hambana walina, lumakerla ta’an se ketare, ta’an sea tu’u se tinuanala masuat tanu se ka’ampit nea. 37Mamuri sia rumeo si urangna mea wia nisea, pokeiyna: Si urangku si laa ormaten nea.38Ta’an katoroan se mengenguma-mengenguma i ti’i limoo’ sioki’ i ti’i, sea lumila’ si esa wia se walina: Sia mouw si ahli waris, meiy sia wunu’un ta, rio e warisanna mamuali punyata. 39Sea sumikop nisia wo i terekla sia witu luar e numa anggor i ti’i, laa o munu’ nisia.40Takar sakawisa si makauma nanggor i ti’i meiy, sapa re’en e neiy tuananna wia se mengenguma-mengenguma i ti’i?” 41Pokeiy nea wia-Nisia: “Sia si laa munengla se tou-tou lewo’ i ti’i wo e numa anggorna laa i eramnala wia se mengenguma-mengenguma walina, se laa sumarakan e wua’na wia nisia witu e nedona.”42Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Reiy’pe’ ma’an mekasa ku’a re’en kouw maca witu eng Kitab Suci: Watu neiy terek ne sumesiwo-sumesiwo bangunan e mina muali mouw watu penjuru: eng kapualitan i ti’i mina muali witu e weteng ni Tuhan, e nesa pasiwo-siwon ajaib witu em beren ta.4343 Kaa ni’itu, Niaku lumila’me wia nikoo, kaa eng Keraja’an ni Empung e laa edoni wia nikoo wo laa i weela wia se esa bangsa se laa mawua’la e wu’ana eng Keraja’an i ti’i. [ 44Wo seiy i te si kalenta’ witu e natas em batu i ti’i, sia si laa makemu wo seiy i te si toron em batu i ti’i, sia si laa marimu’umuk.]”45Katoroan se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi liminga em peulurela-peulurela ni Yesus, nisea se mangarti, kaa nisea mouw se neiy i maksud-Nala. 46Wo sea se me’inakut mesesikop Nisia, ta’an se meide’ wia se tou kelaker, karengan se tou kelaker i ti’i se maloo’ola Nisia nabi.

Chapter 22

1Laa o sumusuiy kangkasi si Yesus witu em peulurela wia nisea: 22 “Kapualitan eng Keraja’an Sorga e nulur siesa raja, si simiwola em pesakeiyan kimaweng i wee si oki’na. 33 Sia rumeo se hamba-hambana kumeret se tou-tou niundangouw meiy witu em pesakeiyan kimaweng i ti’i, ta’an se tou-tou i ti’i se so’o meiy.4Sia rumeo kangkasi se hamba-hamba walina, e nge’enge’na: I lila’ mola wia se tou-tou niundangouw i ti’i: kaulitena eng kekaanen, sinadiaku mouw, sapi-sapi raghar wo se ternak papiaranku se rineretanouw; em baya-waya en sadia mouw, meiy mouw wia em pesakeiyan kimaweng yi’i.5Ta’an se tou-tou niundangouw i ti’i se reiy’ minadungla nyi’a; wawean se minea waki umana, waweaan se minea murus em pewangkeranna, 6wo se walina se simikop se hamba-hambana i ti’i, sumiasa nisea wo munu’ nisea. 7Takar meupi’ mouw si raja i ti’i, laa o rumeo se pasukan-pasukanna mea munengla se mememunu’-mememunu’ i ti’i wo tumunu eng kota nea.8Nu reiy’ mouw i tu sia lumila’ wia se hamba-hambana: Pesakeiyan kimaweng en sadia mouw, ta’an se tou-tou niundangouw eng ketare se reiy’ waar witu e ni’itu. 9Kaa ni’itu mea mouw waki pontol-pontol e lalan wo turu’unouw susur tou i pasungkulmu maname meiy wia em pesakeiyan kimaweng i ti’i. 10Takar mea mouw se hamba-hambana i ti’i wo sea merurla em baya se tou i pasungkul nea wia lalan-lalan, se tou-tou lewo’ wo se tou-tou le’os, i ka’ayo wuta mouw e woang pesakeiyan kimaweng i ti’i ampit se sakeiy.11Katoroan si raja i ti’i ghumorem kaa ma’atoan ampit se sakeiy-sakeiy i ti’i, sia lumoo’ siesa tou si reiy’ limabung e labung pelesir. 12Sia lumila’ wia nisia: Heiy patuari, kumura koo ghimoremi reiy’ minake labung pelesir? Ta’an sitou i ti’i memene-menes i te.13Laa o pokeiy ni raja i ti’i wia se hamba-hambana: Wa’akesenouw e ne’a wo e lawasna wo i terekola sitou i ti’i witu eng gorem kareideman kasa reidem, mana mouw neiy atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang. 14Karengan kelaker se kineret, ta’an toyo’ se pineleng.”15Kamurian mea mouw se tou-tou Farisi; sea rumunding sa kumura sea toro me’etes si Yesus ampit e nesa wewueiyen. 16Sea rumeo se murid-murid nea mewali-wali ampit se tou-tou Herodian mueiy wia-Nisia: “Guru, nikeiy keiy mete’u, Nikoo mouw Koo esa tou jujur wo ampit en jujur mawee teturu’ e lalan ni Empung wo Nikoo koo reiy’ meide’ wia si seiy i te tu’u kangkasi, karengan Nikoo koo reiy’ pa’ar masero eng gio. 17Lila’ mola wia nikeiy eng kete’uan-Nu: Sapa ku’a re’en ni’i wee i te mawear em pajak wia si Kaisar ka’apa reiy’?”18Ta’an si Yesus si mete’u eng kalewo’an e nate nea i ti’i laa o lumila’: “Ka’a kouw mewa’awa’ Niaku, heiy tou-tou munafik? 19Papa’atomi wia-Niaku e loit i wee pajak i ti’i.” Sea mali e nesa dinar wia-Nisia.2020 Takar Sia mueiy wia nisea: “Gambar wo em patik ni seiy re’en e nyi’i?” 21Wingkot nea: “Gambar wo em patik ni Kaisar,” Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “I wee mola wia si Kaisar sapa e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia si Kaisar wo wia si Empung sapa e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia si Empung.” 22Liminga ni’itu ma’erangouw sea wo tumele’ula si Yesus laa o mea.23Witu e nendo ni’itu meiy mouw wia si Yesus se pirala tou Saduki, se maka ghenang, kaa e reiy’la kebangkitan. Sea mueiy wia-Nisia: 24“Guru, Musa si limila’, kaa sa siesa tou mate si reiy’ timele’ula oki’, si patuarina si lewo’ sa reiy’ kumaweng ampit si ka’awuna i ti’i wo meteto’ori see’ i wee si patuarina i ti’i.25Ta’an witu e nelet meiy keiy pitu matuari. Si ketare kimaweng, ta’an e mamuri si minate. Wo kaa nisia si reiy’la see’, sia si timele’ula si ka’awuna i ti’i i wee se patuarina. 26Tuanakan kangkasi si karua wo si katelu i ka’ayo ampit si kapitu. 27Wo mamuri, nu reiy’ mouw sea nu waya, si wewene i ti’i tu’u mate. 28Seiy mouw si witu en nelet ne pitu tou i ti’i si minamuali ka’awu ni wewene i ti’i witu e nendo kebangkitan? Karengan sea nu waya se kima’awu mola nisia.”29Yesus miningkot nisea: “Nikouw neiy i kaseip, karengan nikouw kouw reiy’ mangarti eng Kitab Suci ka’apa tu’u eng kuasa ni Empung! 30Karengan witu e nendo kebangkitan sitou si reiy’ kimaweng wo reiy’ neiy i kawengla ta’an i te matou-tou tanu si malaikat waki sorga.31Ta’an en tanume eng kabangkitan ne tou-tou minate reiy’ ku’a re’en winaca miouw sapa e neiy i nuwu’la ni Empung, katoroan sia nu timotor: 32Niaku mouw Ku Empung ni Abraham, Empung ni Ishak wo Empung ni Yakub? Sia si reiy’ mouw Empung ne tou minate, ta’an i te Empung ne tou matou-tou.” 33Tou kelaker se liminga ni’itu se mina’erang en teturu’-Na.34Katoroan se tou Farisi liminga, Kaa si Yesus si simiwo mola se tou-tou Saduki i ti’i neiy i kapenes, merurouw sea 35wo siesa wia nisea, siesa tou ahli Taurat, mawueiy kaa mewewa’awa’la Nisia: 36“Guru, E nukum wisa ku’a re’en eng kasa paketa-ketare witu e nukum Taurat?”37Wingkot ni Yesus wia nisia: “Keupusola si Tuhan, si Empungmu, ampit e minapekasa natemu wo ampit e minapekasa imukurmu wo ampit e minapekasa eng genangmu. 38Ni’itu mouw e nukum eng kasa paketa-ketare wo eng ketarean.39Wo e nukum karua, masuat ampit e ni’itu, nyi’a mouw: Keupus i tela si kasuat en toumu tanukan en toumu nuesa. 40Witu e rua nukum i yi’i mouw eng kimayong em pakasa’an nukum Taurat wo eng kitab para nabi.”41Katoroan se tou-tou Farisi nu minerur, Yesus si minueiy wia nisea, pokeiy-Na: 42“Sapa ku’a re’en eng kete’uan niouw en tanume si Mesias? Urang ni seiy ku’a re’en Sia?” Pokeiy nea wia-Nisia:” Urang ni Daud.”43Pokeiy-Na wia nisea: “Satuana, kumura ku’a re’en si Daud kaa si pa’aka-aka’an e Roh si toro tumotorla Nisia si Tuangna, katoroan sia nu limila’: 44Tuhan si minuwu’ mola wia si Tuangku: rumuberouw witu esa nga weka lele’os-Ku, ma’ayo se kesaru-kesaru-Mu se i weeKu witu e wawa’ ne’a-Mu.45Jadi sa si Daud timotor Nisia si Tuangna, kumura mouw wona’ Sia urangna kangkasi?” 46Reiy’la siesa tou tu’u si toro mingkot-Nisia, wo rengan en toro ni’itu reiy’la siesa tou tu’u kangkasi si berani mueiyla wo’o sapa wia-Nisia.

Chapter 23

1Takar mila’ mola si Yesus wia se tou kelaker wo wia se murid-murid-Na, pokeiy-Na: 2“Rinuberanouw ne ahli-ahli Taurat wo ne tou-tou Farisi eng kadera ni Musa. 3Kaa ni’itu mouw ki’itanola wo tuananola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy i turu’ neala wia nikoo, ta’an te’a mouw ki’itan niouw em pasiwo-siwon nea, karengan nisea se maturu’la nyi’a ta’an se reiy’ matuanala nyi’a.4Nisea se mewa’akes em pemesa’anen-pemesa’anen wuter, laa o rumeta’la nyi’a witu e natas em paluka ni tou, ta’an nisea nuesa se reiy’ pa’ar lumelerla nyi’a. 5Em baya em pepa’ayangen tinuana neala eng kepa’ar nea i te rio loo’on ne tou; nisea se minake en tali sombayang le’ar wo en jumbai labot;6nisea se pa’ar maruber witu en tampa paormaten witu em pesakeiyan wo witu en tampa kasa rerior witu e wale ibadat; 7nisea se pa’ar maka’ato e normat witu em pasar wo pa’ar pakereten Rabi.8Ta’an nikouw, te’a mouw kouw patotoren Rabi; karengan si esa i te si Rabimu wo nikouw nu waya kouw matuari. 9Wo te’a mouw kouw tumotor si seiy i te tu’u ama’ wia em bumi yi’i, karengan si esa i te si Ama’mu, nyi’a i ti’i Nisia si waki sorga. 10Te’a mouw kangkasi kouw totoren pa’aka-aka’an, karengan si esa i te si Pa’aka-aka’annu, nyi’a i ti’i si Mesias.11Seiy i te si kasa wangko’ witu e nelet miouw, satorona sia si mamuali pelayanmu. 12Wo seiy i te si merakekla en tetou sia si laa i kumengla wo seiy i te si kimumengla en tetou, sia si laa i rakekla.13Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan kouw kimusi’ em pepalen-pepalen Keraja’an Sorga witu en sinaru ne tou. Karengan kouw nuesa reiy’ ghimorem wo kouw minape’la nisea se me’inakut megheghorem. [ 14Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan kouw nime’enep em bale ne balu-balu kasuatan kouw limi’ibusla em beren ne tou ampit en sesombayangen labot-labot. Kaa ni’itu kouw tantu mouw laa maka’ato nukuman lumantouwla eng kawuter.] 15Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan nikouw kouw sumusu e lawanan wo tumete eng ketana’an, kaa mapa i kedo’la siesa tou i te si mamuali maki’i-ki’it e nagamamu wo sia nu minakedo’ mouw, nikouw kouw simiwola nisia sitou e naraka, si makaruala lebe lewo’ ta’an nikouw nuesa.16Cilaka mouw kouw, heiy pa’aka-aka’an- pa’aka-aka’an rapa, se meiyla’: Matiwa’ demi em Bait Suci, en tiwa’ i ti’i e reiy’ sah; ta’an en tiwa’ demi e mas Bait Suci, en tiwa’ i ti’i mina’akes. 17Heiy kouw tou-tou we’engel wo tou-tou rapa, sapa ku’a re’en eng kasa pemandungen, e mas ka’apa em Bait Suci e makudusla e mas i ti’i?18Matiwa’ demi e mezbah, en tiwa’ i ti’i e reiy’ sah; ta’an matiwa’ demi en sesempe witu e natasna, en tiwa’ i ti’i mina’akes. 19Heiy kouw tou-tou rapa, sapa ku’a re’en eng kasa pemandungen, en sesempe ka’apa mezbah e makudusla en sesempe i ti’i?20Kaa ni’itu seiy i te si matiwa’ demi e mezbah, sia si matiwa’ demi e mezbah wo kangkasi demi e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e rimeta’ witu e natasna. 21Wo seiy i te si matiwa’ demi em Bait Suci, sia si matiwa’ demi em Bait Suci wo kangkasi en demi nisia, si minena’ witu. 22Wo seiy i te si matiwa’ demi en sorga, sia si matiwa’ demi en takhta ni Empung wo kangkasi en demi nisia, si rimuber witu e natasna.23Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahi Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan esa nga mapulu witu en selasih, adas emis wo en jintan e winear miouw, ta’an eng kasa pemadungen witu e nukum Taurat reiy’ padungen niouw, nyi’a i ti’i: eng ka’adilan wo en tongkoupusen wo eng kelale’an. Nesa e lewo’ sa reiy’ tinuanala wo em balina te’a i pewayala. 24Heiy kouw pa’aka-aka’an-pa’aka-aka’an rapa, rongit witu eng gorem kekoo’on niouw en tinapis miouwla, ta’an si unta witu eng goremna nine’enep miouw.25Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan en cawan wo em pinggan wineresi miouwla esa nga weka luarna, ta’an esa nga weka goremna wuta eng kinaat wo eng kalo’omotan. 26Heiy tou Farisi rapa, weresine’la ketare esa nga weka gorem en cawan i ti’i, takar esa nga weka luarna kangkasi e laa maweresi.27Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan nikouw kouw masuat tanu eng kubur linabur em puti’, esa nga weka luarna memang weresi paloo’ola, ta’an esa nga weka goremna e wuta ruiy wo mineghe ghioan e riberek. 28Tuana mouw kangkasi kouw, witu esa nga weka luar miouw, paloo’ola ulit witu em beren ne tou, ta’an witu esa nga weka eng gorem miouw e wuta kamunafikan wo eng kadurjana’an.29Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat wo tou-tou Farisi, heiy kouw tou-tou munafik, karengan kouw maredeiy e waruga ne nabi-nabi wo mewangunla en tugu ne tou-tou saleh 3030 wo lumila’: Sa ta matou-tou witu en zaman ne nene moyang ta, tantu mouw keiy reiy’ kumi’it ampit nisea witu e winunu’an se nabi-nabi i ti’i. 3131 Ta’an tuana mouw kouw simairi witu en tetou miouw nuesa, kaa nikouw mouw kouw see’ ne minunu’ se nabi-nabi i ti’i.32Jadi, wutanola kangkasi e nukuran ne nene moyang mu! 33Heiy kouw leloiy’-leloiy’, heiy kouw see’ ni leloiy biludak! Wo’o kumura wona’ ku’a kouw toro lumempotla en tetou witu e nukuman naraka?34Kaa ni’itu, loo’onouw, Niaku ku timoke wia nikoo se nabi-nabi, se tou-tou bijaksana wo se ahli-ahli Taurat: esa nga parua witu e nelet nea se laa wunu’un niouw wo e salib miouwla, se walina se laa wewen niouw witu e wale-wale ibadatmu wo ghioan niouw waki kota wo eng kota, 35rio kouw mesa’an e minamuali kinatoa’an e raa’ ne tou reiy’ si selok muleiy waki si Habel, tou ulit i ti’i, i ka’ayo wia si Zakharia urang ni Berekhya, si winunu’ miouw witu e nelet en tampa kudus wo e mezbah. 36Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitena em baya nyi’a yi’i e laa pesa’anen ne angkatan yi’i!”37“Yerusalem, Yerusalem, nikoo koo minunu’ se nabi-nabi wo limawala ampit em batu se tou-tou neiy i toke wia nikoo! Makapira Niaku lumelo ma’arurla se oki-oki’mu, masuat tanu si ko’oko’ ma’arurla se oki-okina witu e rarem eng kale’ekewna, ta’an nikouw kouw so’o. 38Loo’onola em balemu yi’i e laa i tele’ula wo mine kasa penes. 39Wo Niaku lumila’me wia nikoo: Rengan e yi’i kouw reiy’ mouw laa lumoo’ Niaku kasi, i ka’ayo kouw lumila’: Binerkatola Sia si mineiy witu e ngaran ni Tuhan!”

Chapter 24

1Nu reiy’ mouw i tu Yesus si rumou’mi witu em Bait ni Empung, laa o mea. Takar meiy mouw se murid-murid-Na wo tumudu’ wia em bangunan-bangunan em Bait ni Empung. 2Sia lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw limoo’ em baya nyi’a i ti’i? Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna reiy’ siesa watu tu’u wia nyi’i e laa i wayala rimeta’ witu e natas em batu walina; em baya nyi’a e laa i ronga’la.”3Katoroan si Yesus nu rimuber waki atas eng Kuntung Zaitun, meiy mouw wia-Nisia se murid-murid-Na kaa mesesusuiy i tela ampit Nisia. Pokeiy nea: “Lila’ mola wia nikeiy, wo’o kawisa re’en e ni’itu laa mamuali wo sapa ku’a re’en eng kowa’ eng ke’e eiy-Mu wo eng kowa kesampetan eng kaoatan?” 4Wingkot ni Yesus wia nisea: “Mategha-teghamouw rio te’a wawean tou si sumeipla nikouw! 5Karengan laker tou se laa meiy ampit mepake e ngaran-Ku wo lumila’: Niaku mouw ku Mesias, wo nisea se laa sumeipla laker tou.6Nikouw kouw laa luminga nederan em perang ka’apa e naba-abar tanume em perang. Ta’an mategha-teghamouw te’a o kouw balisa; karengan em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamuali, ta’an e ni’itu reiy’pe’ eng kesampetanna. 7Karengan se bangsa se laa tumo’or sumaru se bangsa, wo se keraja’an sumaru se keraja’an. E laa wawean kelalenan wo em pengero’ witu e reiy’ sa mina’asa tampa. 8Ta’an i laa em baya nyi’a i ti’i tare mouw i te eng ketarean em peme’itan melelaa en zaman weru.9Witu en toro ni’itu nikouw kouw laa i sarakan rio kouw siksan, wo nikouw kouw laa wunu’un wo laa i kari’iris em baya ne bangsa karengan e ngaran-Ku, 10wo laker tou se laa mamurtad wo nisea se laa mesesarakanan wo mereri’irisan. 11Laker nabi palsu se laa modol wo sumeipla laker tou.12Wo karengan eng kasa maka’awesola eng kadurhaka’an, takar e nupus ne kelakeran tou e laa maghe’egher. 13Ta’an sitou timaang i ka’ayo witu eng kesampetan si laa melawir. 14Wo Injil Keraja’an yi’i e laa i abarla wia e minapekasa eng kaoatan e mamuali kasairian wia em baya ne bangsa, nu reiy’ mouw i tu tare mouw i te i ka’ayo eng kesampetanna.”15“Jadi sakawisa kouw lumoo’ Mememuneng lewo’ rimedeiy witu en tampa kudus, i ki’it e nuwu neiy i pa’ayola ni nabi Daniel – se mewaca satorona maweela ghenang nyi’a – 16takar se tou-tou waki Yudea, lewo’ mouw sa reiy’ tumingkas waki kakuntungan. 17Sitou witu em paroisan witu e natas em bale te’a mouw sia metetumpa kaa ma’edo em barang-barang witu em balena, 18wo se tou-tou waki uma te’a mouw sia mareng kaa meiy ma’edo e labungna.19Cilaka mouw se ina’-ina’ megandong ka’apa se mawee susu si oki’ witu e noras ni’itu. 20Sumombayangouw, rio e nedo ketetingkas miouw i ti’i te’a tumena’ witu e noras eng ghe’egher wo te’a witu e nendo Sabat. 21Karengan witu e noras ni’itu e laa mamuali siksa’an kaente’ tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa minamuali rengan ketareanna eng kaoatan i ka’ayo teakan wo e reiy’ mouw laa mamuali kasi. 22Wo sawona’ e nedona reiy’ pinemotot, takar waki e reiy’ sa mina’asa matou-tou reiy’la si laa melawir; ta’an i te kaa eng karengan se tou-tou pineleng en toro ni’itu e laa pemototen.23Witu en toro ni’itu sa sitou lumila’la wia nikoo: Loo’on, Mesias si wia nyi’i, ka’apa Mesias si waki ti’ime, te’a kouw ma’eman. 24Karengan se Mesias-mesias palsu wo se nabi-nabi palsu se laa modol wo nisea se laa sumiwola eng kowa’-kowa’ hebat wo e mujizat-mujizat, i ka’ayo sawona’ toro, sea sumeipla se tou-tou pinelengla kangkasi. 25Ghena-ghenangenola, Niaku ku limila’ mola nyi’a eng ketare wia nikoo.26Jadi, sakawisa sitou lumila’la wia nikoo: Loo’on, Sia si waki padang gurun, te’a mouw kouw melelaa witu; ka’apa: Loo’on, Sia si witu eng gorem woang, te’a mouw kouw ma’eman. 27Karengan masuat tanu eng kerap kimerapi waki esa nga weka sendangan wo rumesike en sena’na i ka’ayo waki esa nga weka talikuran, tuana mouw kangkasi ee sangari eng ke’e eiy ni Oki’ ni Tou. 28Wisa e wawean wange, witu se burung nazar muyut.”2929 Makarengan nu reiy mouw en siksa’an witu e masa ni’itu, si endo si laa mareidem wo si sumedot si reiy’ laa sumena’ wo se sumesena’-sumesena’ se laa mera’araghi waki langit wo eng kuasa-kuasa langit e laa moghe.3030 Witu en toro ni’itu e laa loo’on eng kowa’ ni Oki’ ni Tou waki langit wo em baya ne bangsa wia em bumi se laa ma’arip wo nisea se laa lumoo’ si Oki’ ni Tou i ti’i meiy witu e natas linaak-linaak waki e langit ampit e reiy’ sa mina’asa kakuasa’an wo eng kamulia’an-Na. 31Wo Sia si laa rumeo se malaikat-malaikat-Na rumou’mi ampit masengo en sangkakala kasa legu’ e legu’anna wo nisea se laa merurla se tou-tou pineleng-Na waki epat ruuna em bumi, waki tempok e langit esa mea waki tempok e langit walina.32Edola teturu’ witu em peulurela tanume e nakana ara: Sakawisa em pangana-pangana rumewo’ wo muleiy sumuru, kouw mete’u, kaa e noras ra’ar en tawi mouw. 33Tuanakan kangkasi, sa kouw lumoo’ em baya nyi’a yi’i, kete’uanola, kaa e nedona en tawi mouw, witu mouw en tawi em pepalen.34Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna se angkatan yi’i se reiy’ laa lumangkoiy, nu reiy’pe’ em baya nyi’a yi’i mamuali. 35Langit wo em bumi e laa lumangkoiy, ta’an e lelila’an-Ku e reiy’ laa lumangkoiy.36Ta’an tanume e nendo wo e nedo ni’itu reiy’ siesa tou tu’u si mete’u, malaikat-malaikat waki sorga reiy’, wo si Oki’ tu’u reiy’, si Ama’ i te nuesa.”37“Karengan sakumura eng kapualitanna witu en zaman ni Nuh, tuana mouw kangkasi eng kapualitanna ee sangari eng ke’e eiy ni Oki’ ni Tou. 38Karengan eng kumura nisea nu witu en zaman nu reiy’pe’ e rano ampuan i ti’i kumaan wo kumoo’, kaweng wo kumawengla, i ka’ayo witu e nendo si Nuh nu ghumorem witu eng gorem em bahtera, 39wo nisea se reiy’ mete’u en sapa-sapa, nu reiy’pe’ e rano ampuan i ti’i meiy wo rume’ila nisea nu waya, tuana mouw kangkasi eng kapualitanna ee sangari eng ke’e eiy ni Oki’ ni Tou.40Witu en toro ni’itu sa wawean rua tou waki uma, siesa tou si laa alin wo siesa si laa i tele’ula; 41sa wawean rua wewene mawiling em batu kilangan, siesa tou si laa alin wo siesa si laa i tele’ula. 42Kaa ni’itu mategha-teghamouw, karengan nikouw kouw reiy’ mete’u witu e nendo wisa si Tuhanmu meiy.43Ta’an kete’uanola nyi’i: Sa si mekewale si mete’u witu e nedo wisa witu e nendo wengi si rongkit si laa meiy, tantu mouw sia si timayu-tayur, wo reiy’ laa i wayanala em balena ghogharen. 44Kaa ni’itu, satorona nikouw kangkasi kouw timiro’-tiro’ mouw, karengan si Oki’ ni Tou si meiy witu e nedo wo’o wona’ reiy’ kakete’uan niouw,”45“Seiy ku’a si hamba lale’ wo bijaksana, si pinopo ni tuangna wia se tou-touna kaa meweweela nisea kumaan witu e nedona? 46Ma’aruiyola si hamba, si niatola ni tuangna matuanala en tugas i ti’i, katoroan si tuangna i ti’i meiy. 47Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna si tuangna i ti’i si laa mopo nisia mamuali tumetegha’ e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna.48Ta’an sa si hamba i ti’i lewo’ wo lumila’ witu eng gorem natena: 49Tuangku si reiy’ maiy-yai, laa o sia muleiy mewe se hamba-hamba walina, wo kumaan kumoo’ mewali-wali se tetelewen-tetelewen, 50takar si tuang ni hamba i ti’i si laa meiy witu e nendo e reiy’ pa’ara-arapen, wo witu e nedo reiy’ kinakete’uanna, 51wo laa munu’ nisia wo sumiwo nisia esa nge nasib ampit se tou-tou munafik, Mana mouw e laa atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang.”

Chapter 25

1“Witu en toro ni’itu eng kapualitan Keraja’an Sorga e nulur se mapulu’ reraa, se minedo em pelita nea wo mea sumungkul si peredegom. 2Lima se witu e nelet nea se we’engel wo se lima se bijaksana. 3Reraa-reraa we’engel i ti’i se minali em pelita nea, ta’an se reiy’ minaali lana, 4Awes tare se reraa-reraa bijaksana i ti’i se minaali em pelita nea wo kangkasi e lana witu eng gorem em buli-buli nea.5Ta’an karengan si peredegom i ti’i si keure reiy’pe’ mengeiy kangkasi, melelea mouw sea nu waya laa o katekelan. 6Witu eng katoroan maparua em bengi kalinga’anouw sitou marekeiy: Mengeiy mouw si peredegom! Sungkulenouw sia!7Se reraa-reraa i ti’i tu’u em baya nea se timo’or laa o tumu’utulela em pelita nea. 8Se reraa-reraa we’engel se limila’ wia se reraa-reraa bijaksana: Weeane’mi oki’ keiy witu e lana miouw i ti’i, karengan em pelita meiy en tawi mouw mate. 9Ta’an wingkot ne reraa-reraa bijaksana i ti’i: Reiy’, sangari tu reiy’ ma’awes wia nikeiy wo wia nikouw. Kasa le’os kouw mea wia si mewangker lana wo tumeles witu.10Ta’an, witu eng kasuatan sea minea kaa meteteles nyi’a, o meiy mouw si peredegom i ti’i wo nisea se timiro’-tiro’ mouw sea ghumorem mewali-wali ampit nisia witu e woang pesakeiyan kimaweng, laa o kusi’in em pepalen. 11Kamurian meiy kangkasi se reraa-reraa walina i ti’i wo lumila’: Tuang, tuang, wuka’ane’la keiy pepalen! 12Ta’an sia si miningkot: Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna niaku ku reiy’ maka sine’u nikouw. 13Kaa ni’itu, mategha-teghamouw, karengan nikouw kouw reiy’ mete’u e nendo ka’apa tu’u e nedona.”14“Karengan eng kapualitan Keraja’an Sorga e masuat tanu siesa tou si me’a waki luar em banua, si kimeret se hamba-hambana wo minemanla eng hartana wia nisea. 15Si esa tou wineeanna lima talenta, si esa tou kasi rua wo si esa tou walina kasi e nesa, siesa o siesa i ki’it eng kaawoanna, laa o sia mea. 16Makarengan mea mouw si hamba minaka’atola lima talenta i ti’i. Sia si kimelangla e loit i ti’i laa o maka’ato e nuntung lima talenta.17Si hamba minaka’ato rua talenta i ti’i tu’u si simiwo en tuana kangkasi wo si minuntung rua talenta. 18Ta’an si hamba minaka’ato e nesa talenta i ti’i mea wo kumiar eng ko’okor witu eng gorem en tana’ laa o kumirongla e loit ni tuangna.19E nure nu reiy’ mouw i tu marengomi si tuang ne hamba-hamba i ti’i laa o sumiwola rerekenan ampit nisea. 20Si hamba minaka’ato lima talenta i ti’i mineiy wo sia si maali-ali e nuntung lima talenta, pokeiyna: Tuang, e lima talenta neiy i emanla ni tuang wia niaku; loo’on, niaku ku minaka’ato mouw e nuntung lima talenta. 21Takar pokeiy ni tuangna i ti’i wia nisia: Le’os kasa em pasiwo-siwonnu i ti’i, heiy hambaku le’os wo lale’; nikoo koo lale’ mouw witu eng kapualitan rintek, niaku ku laa meela wia nikoo em pemesa’anen witu eng kapualitan sumelala. Ghumoremouw wo kumi’itouw witu e naruiy ni tuangmu.22Laa o meiy mouw si hamba minaka’ato rua talenta i ti’i, pokeiyna: Tuang, rua talenta ni tuang neiy i emanla wia niaku; loo’on, niaku ku minaka’ato mouw e nuntung rua talenta. 23Takar pokeiy ni tuangna i ti’i wia nisia: Le’os kasa em pasiwo-siwonnu i ti’i, heiy hambaku le’os wo lale’, nikoo koo lale’ mouw minesa’an em pemesa’anen witu eng kapualitan rintek, niaku ku laa meweweela wia nikoo em pemesa’anen witu eng kapualitan sumelala. Ghumoremouw wo kumi’itouw witu e naruiy ni tuangmu.24Teakan meiy mouw kangkasi si hamba minaka’ato e nesa talenta i ti’i wo lumila’: Tuang, kete’uanku kaa si tuang sitou kejam meupu’ witu en tampa wisa si tuang reiy’ kimeror wo mapurut witu en tampa wisa si tuang reiy’ timanem. 25Kaa ni’itu ku meide’ wo mea kumirongla en talenta ni tuang i ti’i witu eng gorem en tana’: Nyi’i mouw, edonola eng kapunya’an ni tuang!26Takar wingkot ni tuangna i ti’i: Heiy koo, hamba lewo’ wo malas, jadi kete’uannu mouw, kaa niaku ku meupu’ witu en tampa wisa niaku reiy’ kimeror wo mapurut witu en tampa wisa niaku reiy’ timanem? 27Kaa ni’itu lewo’ mouw sa reiy’ e loitku i ti’i i weemula wia sitou makelangla loit, rio eng kinewewarengku niaku ku maka’atola nyi’a ampitouw em bungangna.28Kaa ni’itu edonola en talenta i ti’i wia nisia i wee mola wia sitou makapunya mapulu’ talenta i ti’i. 29Karengan susur tou si makapunya, wia nisia si laa weean, i ka’ayo sia kalokonan. Ta’an seiy si reiy’ makapunya, sapa i te tu’u kangkasi em bia nisia e laa edoni wia nisia. 30Wo i sea’ mola si hamba reiy’la ka’ara’an i ti’i witu eng gorem kareideman eng kasa reidem. Mana mouw e laa atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang.”31“Sakawisa si Oki’ ni Tou meiy witu eng kamulia’an-Na wo em baya ne malaikat se mewali-wali ampit Nisia, takar Sia si laa rumuber witu e natas en takhta kamulia’an-Na. 32Laa em baya ne bangsa se laa erurela witu en sinaru-Na wo Sia si laa tuma’atasla nisea siesa tou wia siesa tou masuat tanu si rumerawir tima’atasla se domba wia se membe’, 33wo Sia si laa tumampala se domba-domba witu esa nga weka lele’os-Na wo se membe’-membe’ witu esa nga weka kawii-Na.34Wo si Raja i ti’i si laa lumila’ wia nisea se witu esa nga weka lele’os-Na : Meiy, heiy kouw nu binerkatla ni Ama’-Ku, edonola eng keraja’an en sinadia mola i wee nikoo e rengane’ eng kaoatan siniwola. 35Karengan eng katoroan niaku maarem, nikouw kouw minee Niaku kumaan; katoroan Niaku nu re’o, nikouw kouw minee Niaku kumoo’; katoroan Niaku nu tou wo’oseiy, nikouw kouw minee Niaku tete’upan; 36katoroan Niaku nu poteiy, nikouw kouw minee Niaku labung; katoroan Niaku nu rara’an, nikouw kouw mineiy limalesi Niaku; katoroan Niaku nu witu eng gorem penjara, nikouw kouw miney limalesi Niaku.37Takar se tou-tou ulit i ti’i se laa mingkot Nisia, pokeiy nea: Tuhan, kawisa mouw re’en keiy limoo’ Koo maarem wo keiy mee Nikoo kumaan, ka’apa re’o wo keiy mee Nikoo kumoo’? 38Kawisa mouw re’en keiy limoo Koo tanume si tou wo’oseiy wo keiy mee Nikoo tete’upan, ka’apa poteiy wo keiy mee Nikoo labung? 39Kawisa mouw re’en keiy limoo’ Koo rara’an ka’apa witu eng gorem penjara wo keiy lumalesla Nikoo? 40Wo si Raja i ti’i si laa mingkot nisea: Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuana miouwla i wee si meta’asa’an wia se patuari-Ku kasa hina yi’i, nikouw kouw timuana mola nyi’a i wee Niaku.41Wo Sia si laa lumila’ kangkasi wia nisea se witu esa nga weka kawii-Na: Rumou’la witu en sinaru-Ku, heiy kouw tou-tou neiy i kutok, rumou’la mea witu eng gorem napi kekal en sadia mouw i wee si iblis wo se malaikat-malaikatna. 42Karengan katoroan Niaku nu maarem, kouw reiy’ minee Niaku kumaan; katoroan Niaku nu re’o, kouw reiy’ minee Niaku kumoo’; 43katoroan Niaku nu tou wo’oseiy, kouw reiy’ minee Niaku tete’upan; katoroan Niku nu poteiy, kouw reiy’ minee Niaku labung; katoroan Niaku nu rara’an wo witu eng gorem em penjara, kouw reiy’ limalesi Niaku.44Laa o sea tu’u laa mingkot Nisia, pokeiy nea: Tuhan, kawisa mouw re’en keiy limoo’ Koo maarem, ka’apa re’o, ka’apa tanume sitou wo’oseiy, ka’apa poteiy ka’apa rara’an, ka’apa witu eng gorem em penjara wo keiy reiy’ limayanela Nikoo? 45Takar Nisia si laa mingkot nisea: Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e reiy’ siniwo miouwla i wee si meta’asa’an wia se kasa hina yi’i, nikouw kouw reiy’ simiwola nyi’a kangkasi i wee Niaku. 46Wo nisea yi’i se laa ghumorem witu em pasiksa’an kekal, ta’an se tou ulit witu eng gorem patou-touan kekal.”

Chapter 26

1Si yesus nu simampetouw ampit e reiy’ sa mina’asa teturu’-Na i ti’i, lumila’ mouw Sia wia se murid-murid-Na: 2“Kouw mete’u, kaa e ruape’ nga endo kasi en siwonouw em Paskah, takar si Oki’ ni Tou si laa i sarakan kaa si pesesalibela.”3Witu en toro ni’itu merurola se imam-imam kepala wo se tu’a-tu’a ne bangsa Yahudi waki istana ni Imam Wangko’ si mekengaran Kayafas, 4wo sea rumundingla e nesa rencana kaa mese sikop si Yesus ampit em biles kawilesan wo kaa mewewunu’ Nisia. 5Ta’an nisea se limila’: “Te’a witu e nedo kesesiwo em Paskah, rio te’a lumentut eng karungkaran witu e nelet ne rakyat.”6Katoroan si Yesus si waki Betania, witu em bale ni Simon si kusta, 7meiy mouw si esa wewene wia-Nisia maali-ali e nesa buli-buli pualam pinumpunan e lana wangi eng kasa maal, Lana i ti’i neiy i toa’nala witu e natas eng kokong ni Yesus, si rimuber mekaan. 8Limoo’ ni’itu se murid-murid se meupi’ wo lumila’: “Edon sapa em peghio-ghion i yi’i? 9Karengan e lana i ti’i en toro i wangker maal wo e loitna en toro i weela wia se tou-tou miskin.”10Ta’an si Yesus si mete’u eng genang nea, laa o lumila’: “Ka’a kouw mesesusahla si wewene yi’i? Karengan nisia si simiwo mola e nesa pasiwo-siwon le’os wia-Niaku. 11Karengan se tou-tou miskin se re’eregh wia nikoo, ta’an Niaku ku reiy’ laa re’eregh mewali-wali nikouw.12Karengan ampit en timoa’la e lana i ti’i witu e nouwak-Ku, sia si simiwo mola e nesa tetiro’an kaa em pekekuburan-Niaku. 13Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna wisa i te injil yi’i neiy i abarla wia em pakasa’an eng kaoatan, sapa en tinuananala yi’i e laa totoren kangkasi kaa laa ghumenang nisia.”14Kamurian mea mouw siesa tou wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, si mekengaran Yudas Iskariot, wia se imam-imam kepala. 15Sia lumila’: “Sapa e laa i weemula wia niaku, rio ku sumarakanla Nisia wia nikouw?” Nisea se minear telu nga pulu’ loit perak wia nisia. 16Wo rengan en nedo ni’itu sia si menero-nero e nedo le’os kaa laa sumarakan si Yesus.17Witu e nendo ketare nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi meiy mouw se murid-murid ni Yesus wia-Nisia wo lumila’ : “ Wisa eng kepa’aran-Nu tiro’an neiyla sesakeiyan Paskah i wee Nikoo ?” 18Wingkot ni Yesus : “ Mea mouw waki kota wia si Anu wo i lila’la wia nisia : Nge’enge’ ni Guru : Nedo-Ku en tawi mouw i ka’ayo; witu mouw eng gorem em bale mu Niaku ku pa’ar mewewangko’la em Paskah mewali-wali ampit se murid-murid-Ku.” 19Laa se murid-murid-Na se timuanala tanu e neiy i tokela ni Yesus wia nisea wo metetiro’la em Paskah.20Ni’itu nu wengi mouw, Yesus si rimuber mekaan mewali-wali ampit se mapulu’ o rua murid i ti’i. 21Wo katoroan sea nu mekaan, Sia lumila’: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna siesa witu e nelet miouw si laa sumarakan Niaku.” 22Wo ampit e nate kasa susah lumila’ mouw sea siesa o siesa wia-Nisia : “ Reiy’ niaku, ee Tuhan?”23Sia mingkot : “ Sia si mewali-wali ampit Niaku simosouwla e lawasna witu em pinggan yi’i, sia mow si laa sumarakan Niaku. 24Oki’ ni Tou memang si laa mea minatoroan ampit e neiy i patik tanume Nisia, ta’an cilaka mouw sitou kaa nisia si Oki’ ni Tou i ti’i i sarakan. Eng kasa mouw le’os wia si tou i ti’i wo’o wona’ sia reiy’ neiy i patoula.” 25Yudas, si laa mesesarakan Nisia i ti’i miningkot, pokeiyna: “Reiy’ niaku, ee Rabi?” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Nikoo koo limila’ mola nyi’a.”26Wo katoroan sea nu mekaan, Yesus minedomi roti, tumotorla em berkat, mengebi-ngebi’la nyi’a laa o meela nyi’a wia se murid-murid-Na wo lumila’: “Edonouw, kaanenouw, nyi’i mouw e nouwak-Ku.”27Nu reiy’ mouw i tu Sia medola en cawan, tumotorla syukur laa o meela nyi’a wia nisea wo lumila’: “Koo’onouw, kouw nu waya, wia en cawan yi’i. 28Karengan e nyi’i mouw e raa’-Ku, e raa’ tata’aran, e neiy i toa’ i wee se laker tou kaa em paampungan en dosa. 29Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo: muleiy i temi teakan Niaku ku reiy’ mouw kasi laa kumoo’ e wua’ nakana anggor yi’i i ka’ayo witu nendo Niaku kumoo’ nyi’a, nyi’a i ti’i em beru, mewali-wali ampit nikouw witu eng Keraja’an ni Ama-Ku.”30Sea nu kimantarola eng kekantaren pujian, mea mouw si Yesus wo se murid-murid-Na waki Kuntung Zaitun. 31Takar lumila’ mouw si Yesus wia nisea: “Wengi yi’i kouw nu waya e laa i kaoghe imanmu kaa Niaku. Karengan wawean neiy i patik: Niaku ku laa munu’ rumerawir wo se kawang ne domba-domba i ti’i se laa i ketabuke’is. 32Ta’an Niaku nu tumo’orouw, Niaku ku laa rumeriorla wia nikouw laa waki Galilea.”33Petrus si miningkot-Nisia: “Ma’an tu’u sea nu waya i kaoghe iman nea kaa Nikoo, niaku ma’an mekasa i te reiy’.” 34Yesus minila’ wia nisia: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna wengi yi’i, nu reiy’pe’ se ko’oko’ kumukuk, nikoo koo simangkalouw Niaku makatelu.” 35Pokeiy ni Petrus wia-Nisia: “Ma’anouw tu’u niaku ku laa mate mewali-wali Nikoo, niaku ku reiy’ laa sumangkal Nikoo.” Em baya se murid walina tu’u limila’ tuana kangkasi.36Takar i ka’ayo mola si Yesus mewali-wali se murid-murid-Na witu e nesa tampa mekengaran Getsemani. Laa o Sia mila’ wia se murid-murid-Na: “Rumuberouw wia nyi’i, kaa Niaku ku lumaa weti’ila laa mesesombayang.” 37Wo Sia si minaali si Petrus wo se rua urang ni Zebedeus ma’an-Nisia. Takar muleiy mouw Sia mapedam susah wo meide’, 38Laa o pokeiy-Na wia nisea: “Nate-Ku eng kasa susah, tanu mepepate papedamen. Mena’ mouw wia nyi’i wo mategha-teghamola ampit Niaku.”39Takar Sia majula oki’, laa o kumurur wo sumombayang, pokeiy-Na: “Ya Ama’-Ku, sa satorona wona, ma’anouw en cawan yi’i lumngkoiye wia-Niaku, ta’an te’a mouw en tanu neiy Ku i kepa’arla, ta’an i te en tanu neiy Mu i kepa’arla.” 40Nu reiy mouw i tu Sia mareng wia se murid-murid-Na i ti’i wo matola nisea se timekel. Wo Sia lumila’ wia si Petrus: “Reiy’ re’en makawoo koo mategha-tegham esa i te jam ampit Niaku? 41Mategha-teghamouw wo sumombayangouw, rio te’a kouw i kawolon witu eng gorem pewa’awa’an: roh si memang maki’i-ki’it, ta’an e le’ona lewea’.”42Laa o Sia mea eng karuana wo sumombayang, pokeiy-Na: “Ya Ama’-Ku sa en cawan yi’i e reiy’ wona’ lumangkoiy, kacuali sakawisa Niaku kumoo’ nyi’a, mamuali mouw eng kepa’ar-Mu!” 43Wo katoroan Sia marengi kasi, Sia matola nisea se timekel, karengan em beren nea em buterouw. 44Sia si minayala nisea witu laa o mea wo sumombayang eng kateluna wo tumotorla en sesombayangen ni’itukan kangkasi.45Nu reiy mouw i tu Sia meiy wia se murid-murid-Na wo lumila’ wia nisea: “Tumekelouw teakan wo masenge’la. Loo’on, nedona e wia mouw, kaa si Oki’ ni Tou si i sarakan witu e lawas ne tou-tou berdosa. 46Tumo’orouw, meiy mouw ta mea. Sia si mesesarakan Niaku si tawi mouw.”47Witu en toro si Yesus nu masusiye’ meiy mouw si Yudas, si meta’asa’an wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, wo se mewali-wali nisia se esa nga rewok tou maali-ali en santi wo em bewewe, neiy i reo ne imam-imam kepala wo se tua-tua ne bangsa Yahudi. 48Sitou mesesarakan Nisia si minaki te’u mola eng kowa’ yi’i wia nisea: “Sitou laa sionganku, ni’itu mouw Sia, sikopenouw Sia.”49Wo makarengan sia maju lumalesla si Yesus wo lumila’: “Tabea Rabi,” Laa o sumiongla Nisia. 50Ta’an si Yesus limila’ wia nisia: “Heiy kalo, kaa ni’itu re’en o koo meiy?” Takar maju mola sea tumiboiy si Yesus wo sumikop-Nisia.51Ta’an siesa wia nisea si matepe-teper si Yesus si minayatla e lawasna, sumawut en santina wo i ta’atakla wia si hamba Imam Wangko’ i ka’ayo mina tegol en talingana. 52Takar pokeiy ni Yesus wia nisia: “Ghoremla en santi i ti’i i wareng witu eng gorem ne’uma’anna, karengan seiy i te si mepakela en santi, si laa mapuneng kaa en santi. 53Ka’apa eng genangmu, kaa Niaku ku reiy’ mete’u maaleiy wia si Ama’-Ku, rio Sia si makarengan mapa’alimi se lumantouwla wia se mapulu’ o rua pasukan malaikat sumawang Niaku? 54Satuana, kumura mouw tu laa lekepen e neiy i patik witu eng Kitab Suci, e limila’la, kaa e lewo’ sa reiy’ mamuali tuana?”55Witu en toro ni’itu Yesus si limila’ wia se tou kelaker: “Pokeiymu Niaku yi’i ku penyamun, takar kouw mineiy lekep ampit en santi wo em bewewe kaa mesesikop Niaku? E nulitna susur nendo Niaku ku rumuber mawee teturu’ witu em Bait ni Empung, wo nikouw kouw reiy’ simikop Niaku. 56Ta’an em baya nyi’a minamuali rio malekep e neiy i patik witu eng kitab nabi-nabi.” Laa o em baya ne murid-murid i ti’i timele’ula Nisia wo tumingkas.57Ni’itu nu reiy mouw sea nu simikopla si Yesus, nisea se minali-Nisia sumaru si Kayafas, Imam Wangko’, Witu minerurouw se ahli-ahli Taurat wo se tua-tua. 58Petrus si maki’itla Nisia witu em ba’akat i ka’ayo waki kalasan Imam Wangko’, wo sia nu ghimoremouw witu eng gorem, sia rumuber witu e nelet ne pengawal-pengawal kaa meleloo’ eng kesampetan eng kapualitan i ti’i.59Imam-imam kepala, ma’an tare se pakasa’an Mahkamah Agama mesesero kasairian palsu wia si Yesus rio Sia toro ukumen paten, 60ta’an sea se reiy’ minaka’atola nyi’a, ma’anouw tu’u mineiy laker se sairi towo. Ta’an mamuri meiy mouw se rua tou, 61se meila’la: “Sitou yi’i limila’: Niaku ku toro rumewala em bait ni Empung wo rumedeiyla nyi’a sumeup witu en telu nga endo.”62Laa o rumedeiy si Imam Wangko’ i ti’i wo lumila’ wia-Nisia: “Reiy’ re’en Koo meela wewingkot witu en teturean-teturean ne sairi-sairi yi’i wia Nikoo?” 63Ta’an si Yesus si minakapenes i te. Laa o pokeiy ni Imam Wangko’ i ti’i wia-Nisia: “Demi si Empung matou-tou, i lila’ momi wia nikeiy, sapa ku’a re’en Nikoo koo Mesias, Urang ni Empung, ka’apa reiy’.” 64Wingkot ni Yesus: “Nikoo koo limila’ mola nyi’a. Ta’an, Niaku lumila’me wia nikoo, rengan en teakan nikouw kouw laa lumoo’ si Oki’ ni Tou rimuber witu esa nga weka lele’os Ni Mahakuasa wo meiy witu e natas linaak-linaak waki langit.”65Takar si Imam Wangko’ i ti’i kumurensangla e labungna wo lumila’: “Sia si maojat si Empung, Edon sapa ta medope’ kasi sairi? Teakan e lininga miouw mouw e nojat-Na. 66Kumura eng genang miouw?” Nisea se miningkot wo lumila’: “Sia si lewo’ sa reiy ukumen paten!”67Laa o rura’an neala eng gio-Na wo kumunteiy-Nisia; se tou-tou walina se minewe Nisia, 68Mesias, seiy re’en si minewe Nikoo?”6969 Kasuatan ni’itu Petrus si rimuber witu luar witu eng kalasan. Takar meiy mouw wia nisia si esa hamba wewene, pokeiyna : “ Nikoo kangkasi koo re’eregh mewali-wali ampit si Yesus, sitou Galilea i ti’i.” 70Ta’an nisia si simangkal nyi’a witu en sinaru em baya ne tou, pokeiyna : “ Niaku ku reiy’ mete’u, sapa e maksudmu.”71Katoroan sia nu mea waki pepalen lengko’an, si esa hamba walina limoo’ nisia wo lumila’ wia se tou-tou witu : “ Sitou yi’i si mewali-wali ampit si Yesus, tou Nazaret i ti’i.” 72Wo sia si simangkal nyi’a kangkasi ampit en timiwa’: “ Niaku ku reiy’ makasine’u sitou i ti’i.”7373 Reiy’ ure e ni’itu se tou-tou witu meiy wia si Petrus wo lumila’: “ Tantu mouw nikoo kangkasi koo meta’asa’an wia nisea, ni’itu em pakalinga-lingan witu eng kapa susuiymu.” 74Takar makarenganouw si Petrus makutok wo matiwa’: “ Niaku ku reiy’ makasine’u sitou i ti’i.” witu i te en toro ni’itu kumukukouw se ko’oko’. 75Takar i kaghenangouw si Petrus sapa neiy i lila’la ni Yesus wia nisia: “Nu reiy’pe’ se ko’oko’ kumukuk, nikoo koo simangkalouw Niaku makatelu.” Laa o sia mea witu luar wo maame’ ampit eng kasusana.

Chapter 27

1Katoroan e nendo maoatouw, em baya ne imam kepala wo se tua-tua ne bangsa Yahudi minerur wo medo kaputusan kaa laa mewewunu’ si Yesus. 2Nisea se timorongku Nisia, laa o mali-Nisia wo sumarakan-Nisia wia si Pilatus, wali em banua i ti’i.3Witu eng katoroan si Yudas, si simarakan-Nisia, limoo’, kaa si yesus pinutusanouw e nukuman paten, meneselouw sia. Laa o warengnala e loit telu nga pulu’ perak i ti’i wia se imam-imam kepala wo se tua-tua, 4wo lumila: “Niaku ku minaberdosa mouw karengan simarakan e raa’ nitou reiy’ si selok.” Ta’an wingkot nea: “Sapa e nurusan neiy ampit e ni’itu? Ni’itu nurusannu nuesa!” 5Takar sia tu’u si limawala e loit perak i ti’i witu eng gorem em Bait Suci, laa o rumeu’la witu, wo rumantong.6Imam-imam kepala minedo e loit perak i ti’i wo lumila’: “Reiy’ i wee megheghoremla e loit yi’i witu eng gorem em piti sesempean, karengan nyi’i e loit raa’.” 7Sea nu rimundingola sea tumeles ampit e loit i ti’i en tana’ em patotoren Tana’ Sumesiwo Kure’ kaa em pesesiwon tampa pakuburan se tou wo’oseiy. 8Kaa ni’itu mouw en tana’ i ti’i i ka’ayomi e nendo yi’i em patotoren Tana’ raa’.9Satuana lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yeremia: “Nisea se minaka’ato telu nga pulu’ loit perak, nyi’a i ti’i e narga neiy i tetapla i wee sitou i ki’it eng kenaramen witu e nelet ne tou Israel, 10wo i wee neala e loit i ti’i i wee en tana’ ni sumesiwo kure’, tanu neiy i owerla ni Tuhan wia niaku.”11Laa o i sarula si Yesus wia si wali em banua. Wo si wali em banua minueiy wia –Nisia: “Nikoo re’en koo raja ne tou Yahudi?” Wingkot ni Yesus: “Nikoo nuesa koo limila’la nyi’a.” 12Ta’an witu en teturean neiy i pa’ayola ne imam-imam kepala wo se tua-tua wia Nisia, Sia si reiy’ miningkot sapa tu’u. 13Takar pokeiy ni Pilatus wia-Nisia: “Koo reiy’ re’en liminga kumura eng kelakerna en teturean ne sairi-sairi i yi’i wia Nikoo?” 14Ta’an Nisia si reiy’ miningkot esa nga totor tu’u, i ka’ayo si wali em banua i ti’i si kasa mina’erang.15Minamuali mouw kenaramen wia si wali em banua kaa mewewayala siesa tou ukuman witu en susur nendo wangko’ i ti’i i ki’it em pineleng ne laker tou. 16Wo witu en toro ni’itu wawean witu eng gorem penjara siesa tou si kasa mouw kasine’uan eng kalewo’anna si mekengaran Yesus Barabas.17Karengan nisea se minerurouw maname, si Pilatus limila’ wia nisea: “Seiy si kepa’ar miouw i wayakula i wee nikouw, Yesus Barabas ka’apa Yesus, si patotoren Kristus?” 18Sia si memang mete’u mouw, kaa nisea se simarakanola si Yesus karengan en dengki. 19Katoroan si Pilatus rimuber witu eng kadera paadilan, ka’awuna si minapa’ali e nower wia nisia: “Te’a koo mesesewokla eng kapualitan ni tou ulit i ti’i, karengan kaa Nisia niaku ku kasa peme’itan witu e nipi eng kawengi.”20Ta’an kaa e nule ne imam-imam kepala wo ne tua-tua, se tou kelaker se me’inakut mekekiwee rio si Barnabas si i wayala wo si Yesus si ukumen paten. 21Wali em banua miningkot wo lumila’ wia nisea: “Seiy si witu e nelet ne rua tou i ti’i si kepa’ar miouw i wayakula i wee nikouw?” Pokeiy nea: “Barabas.” 22Pokeiy ni Pilatus wia nisea: “Satuana, sapa re’en e lewo’ sa reiy laa ku siwon wia si Yesus, si patotoren Kristus?” Sea nu waya se minaleiy: “Sia si lewo’ sa reiy’ i salibela!”23Pokeiyna: “Ta’an eng kalewo’an sapa re’en en siniwo-Nala?” Ta’an nisea se maka ente’ mola maaleiy: “Nisia si lewo’ sa reiy’ i salibela!” 24Katoroan si Pilatus limoo’ kaa e reiy’ sa mina’asa pe’inakuten e laa maghio, awesla mamuleiy mouw malentut eng kekaceuan, sia medo rano wo rumano witu en sinaru ne tou kelaker wo lumila’: “Niaku ku reiy’ si selok witu e raa’ ni tou yi’i; ni’itu e nurusan niouw nuesa!”25Wo se pakasa’an rakyat i ti’i se miningkot: “Ma’anouw e raa’-Na i pesa’anla wia nikeiy wo wia se urang-urang meiy!” 26Laa o sia i wayanala si Barabas i wee nisea, ta’an si Yesus winewena laa o i sarakannala kaa si laa pesesalibla.27Kamurian se suraro-suraro wali em banua minali si Yesus witu eng gedung paadilan, laa o kumeret se pakasa’an pasukan merur lumedong si Yesus. 28Nisea se limengatela e labung-Na wo tumodongla eng karaiy buwung wia-Nisia. 29Nisea se minayamla e mahkota tetunean wo rumeta’la nyi’a witu e natas eng kokong-Na, laa o meela Nisia esa nge wa’atang tabelang witu e lawas lele’os-Na. Kamurian sea kumudu witu en sinaru-Na wo menero-nero’la wia Nisia, pokeiy nea: Tabea, heiy raja ne tou Yahudi!”30Nisea se rimura’la-Nisia wo medo en tabelang i ti’i wo i wewe neala nyi’a witu eng kokong-Na. 31Nu reiy’ mouw sea nu mine nero-nero’la wia Nisia lengaten neala eng karaiy i ti’i wia-Nisia wo i todongla kasi e labung-Na wia-Nisia. Kamurian sea mali Nisia rumou’ kaa si’i pesesalibla.32Katoroan sea nu makelang mea waki luar kota, sea masungkul si esa tou waki Kirene si mewali-wali si Simon. Sitou i ti’i si paketeran nea mesa’an en salib ni Yesus. 33Takar ma’ayo mouw sea witu e nesa tampa mekengaran Golgota, em penoronna: Tampa en tereuka’. 34Laa o weean nea kumoo’ Sia e nanggor sinewok em peru. Sia nu mine’anola nyi’a, Nisia si so’o mouw kumoo’ nyi’a.35Nu reiy’ mouw sea nu simalibla Nisia sea memete-meteng e labung-Na ampit makoba’. 36Laa o sea rumuber witu timayur wia Nisia. 37Wo witu e natas eng kokong-Na em pinatikan en timotor e nalasan ka’a Sia niukum: “Yi’i mouw si Yesus si Raja ne Tou Yahudi.”38Mewali-wali ampit Nisia neiy i salibla se rua tou penyamun, siesa witu esa nga weka lele’os wo siesa witu esa nga weka kawii-Na. 39Tou-tou se melangkoiy maname se maojat Nisia wo makuyungla eng kokong, 40Nisea se meila’: “Heiy Koo si pa’ar mereronga’la em Bait Suci wo pa’ar mererediyla nyi’a sumeup witu en telu nga endo, lawirenola en tou-Mu sawona’ Koo Urang ni Empung, tumumpa momi witu en salib i ti’i!”41wia Nisia wo sea meila: 42“Tou walina se linawir-Na, ta’an en tou-Na nuesa e reiy’ mete’u kelawiran-Na! Sia si Raja Israel? Le’osouw Sia tumumpami witu en salib i ti’i wo keiy laa ma’eman wia-Nisia.43Sia si minee e narapan-Na wia si Empung: le’osouw si Empung si lumawirla Nisia, sa si Empung si mepa’arla wia-Nisia! Karengan Nisia si limila’ mouw: Niaku mouw ku Urang ni Empung.” 44Awes tare se penyamun-penyamun neiy i salibla mewali-wali ampit Nisia se masese’la-Nisia tuanakan kangkasi.4545 Muleiymi en jam dua belas eng kareiydeman simongkouwi e minapekasa en daerah i ti’i mina’ayo en jam tiga. 4646 Wo’o wona’ jam tiga ma’aleiyouw si Yesus ampit eng kasa legu’: “Eli, Eli, lama sabakhtani?” Em penoronna: Empung-Ku, Empung-Ku, ka’a Koo tumele’ula Niaku?” 4747 Liminga ni’itu, se pirala tou rimedeiy witu limila’: “Nisia si makeret si Elia.”48Wo makarenganouw meiy siesa wia nisea; sia medo e wungang karang, sumosouwla nyi’a witu eng gorem nanggor esem, laa o tumude’la nyi’a witu e nesa wa’atang tabelang wo meela si Yesus kumoo’. 49Ta’an se tou-tou walina limila’: “Tea’, le’osouw loo’on ta, sapatare si Elia meiy kaa melelawirla Nisia.” 50Yesus si minaleiy kangkasi eng kasa legu’ laa o sumarakan e nyawa-Na.51Wo loo’onouw, en tabir Bait Suci minaparua waki atas mina’ayo em bawa’ wo mamuali mola em pengero’, wo eng kuntung-kuntung watu minakewe’, 52wo eng kuburan-kuburan e minawuka’ wo laker se tou kudus minate mouw se timo’or. 53Wo nu reiy’ mouw eng kineteto’or ni Yesus, sea tu’u rumou’mi witu eng kubur, laa o ghumorem witu eng kota kudus wo mapa’atola en tetou wia se laker tou.54Kepala pasukan wo se perajurit-perajuritna se timayur wia si Yesus se kasa mineide’ katoroan sea nu limoo’ em pengero’ wo sapa e minamuali mola, laa o lumila’: “Ulit, Nisia yi’i mouw si Urang ni Empung.” 55Wo wawean witu laker se wewene maloo’omi waki wa’akat, sea i ti’i se wewene-wewene se matode-todeiy wia si Yesus waki Galilea kaa melelayanela Nisia. 56Witu e nelet nea wawean si Maria Maghdalena, wo si Maria ina’ ni Yakobus wo ni Yusuf, wo si ina’ ne urang-urang ni Zebedeus.57Melaa mouw em bengi meiy mouw siesa tou kaya, sitou Arimatea, si mekengaran Yusuf wo si minamuali mouw murid ni Yesus kangkasi. 58Sia mea sumaru si Pilatus wo kumiwee e mayat ni Yesus. Pilatus si minerentala laa sumarakanla nyi’a wia nisia.59Wo si Yusuf tu’u medola e mayat i ti’i, kumafanla nyi’a ampit e roko’ lenan em puti’ weresi, 60laa o ghumoleiyla nyi’a witu eng kuburna weru, eng kiniarna witu eng gorem kuntung watu, wo nu reiy’ mouw e minolonla e nesa watu sela witu em pepalen eng kubur i ti’i, mea mouw sia. 61Ta’an si Maria Magdalena wo se Maria walina minena’ witu rimuber witu en sinaru eng kubur i ti’i.62Kawo’odoanna, nyi’a i ti’i nu reiy mouw e nendo tiniro’an, meiy mouw se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi mewali-wali simaru si Pilatus, 63wo nisea se limila’: “Tuang, keiy ghimenang, kaa si sumeseip i ti’i witu Nisia nu matou-toupe’ si limila’: Ni’itu nu reiy’ mouw en telu nga endo Niaku ku laa tumo’or. 64Kaa ni’itu perentanola kaa laa metetayurela witu eng kubur i ti’i i ka’ayola e nendo katelu; sawona’ reiy’, se murid-murid-Na se wo’o wona’ meiy kaa meiy mererongkit Nisia, laa o lumila’la wia se rakyat : Sia si timo’orouw witu e nelet ne tou minate, i ka’ayo em paseipan kesampetan e laa makawurukla e mamuali ta’an eng ketare.”65Pokeiy ni Pilatus wia nisea : “ Yi’i se tumetayur-tumetayur i wee nikoo, mea wo tayuranola eng kubur i ti’i makale’o-le’os.” 66Takar mea mouw sea wo ampit en sesawangan ne tumetayur-tumetayur i ti’i sea mee meterai eng kubur i ti’i wo tumayur witu.

Chapter 28

1Ni’itu e nendo sabat nu limangkoiyouw, e laa mouw meiy e wuena witu e nendo ketare duminggu i ti’i, mea mouw si Maria Magdalena wo se Maria walina, mea lumoo’ eng kubur i ti’i. 2Takar mamuali mola em pengero’ kasa hebat ee pasil karengan siesa malaikat ni Tuhan timumpami waki langit wo meiy witu e watu i ti’i wo molonla nyi’a laa o rumuber witu e natasna.3Eng giona en tanu mokan eng kerap wo e labungna em puti’ tanu mokan en salju. 4Wo se tumetayur-tumetayur i ti’i se kineide’an wo se minamuali tanu se tou-tou minate.5Ta’an si malaikat i ti’i limila’ wia se wewene-wewene i ti’i: “Te’a mouw kouw meide’; karengan eng kete’uanku kouw menero si Yesus si neiy i salibla i ti’i. 6Sia si reiy’ wia nyi’i, karengan sia si timo’orouw, masuat tanu mouw e neiy i lila’-Nala. Meiy, loo’onouw en tampa Sia nu neiy i gholeiyla. 7Wo makarenganouw mea wo i lila’ mola wia se murid-murid-Na kaa Nisia si timo’orouw witu e nelet ne tou minate. Sia si rimeriorola wia nikouw mea waki Galilea; maname kouw laa lumoo’ Nisia. Kaulitna niaku ku limila mola nyi’a wia nikouw.”8Nisea se makarengan rumou’mi witu eng kubur i ti’i, ampit e nide’ wo ampit mepa’a-pa’ar wangko’ wo tumingkas rimepe-repet kaa laa makite’ula nyi’a wia se murid-murid ni Yesus. 9I kasenge’mi si Yesus si minasungkulouw ampit nisea wo lumila’: “Tabea wia nikouw.” Nisea se rimetenla- Nisia wo rumawak e ne’a-Na ampit simempe-Nisia. 10Takar pokeiy ni Yesus wia nisea: “Te’a meide’. Mea wo i lila’ mola wia se patuari-patuari-Ku, rio sea mea waki Galilea, wo mana mouw sea laa lumoo’ Niaku.”11Katoroan sea nu witu e nuner lalan, meiy mouw se pirala tou wia se tumetayur i ti’i meiy waki kota wo makite’ula e reiy’ sa mina’asa minamualila i ti’i wia se imam-imam kepala. 12Wo sea nu rimundingola ampit se tua-tua, nisea se minedo kaputusan laa o meela e loit kasa laker wia se suraro-suraro i ti’i 13wo lumila’: “Nikouw kouw lewo’ sa reiy lumila’la, kaa se murid-murid-Na se mineiy mawengi-wengi wo rumongkit-Nisia katoroan kouw nu timekel.14Wo sakawisa eng kapualitan yi’i kalinga’an ne wali em banua, nikeiy keiy laa sumusuiy ampit nisea, i ka’ayo kouw reiy’ maka’ato kasulitan sapa-sapa.” 15Nisea se minaka’ato e loit i ti’i wo sumiwo tanu e neiy i owerla wia nisea. Wo e ne’umanen i yi’i e rimangket witu e nelet ne tou Yahudi i ka’ayo en teakan yi’i.16Wo se mapulu’ o rua murid i ti’i mea waki Galilea, waki kuntung e neiy mouw i tudu’la ni Yesus wia nisea. 17Katoroan nu limoo’ Nisia nisea se simempe-Nisia, ta’an se pirala tou se meware-wareng.18Yesus si simusutla nisea wo lumila’: “Wia-Niaku e neiy mouw i weela e reiy’ sa mina’asa kuasa waki sorga wo wia em bumi. 19Kaa ni’itu mea mouw, siwonola em baya ne bangsa murid-Ku wo baptisela sea witu e ngaran ni Ama’ wo ni Oki’ wo e Roh Kudus,20wo turu’unouw sea matuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy Ku mouw i perentala wia nikoo. Wo kete’uanola, Niaku ku rumapitela nikouw reiy’ si ena’na i ka’ayo witu eng kesampetan zaman.”

Mark

Chapter 1

1Nyi’i mouw eng kinetareani e' nabar leos mekepaare'n tanume si Yesus Kristus, Oki’ ni Empung. 2Tanu neiy i kepatik witu eng kaol ni nabi Yesaya: “Loo’onouw, Niaku ku rimeo si neiy i toke-Ku rumeriorla wia Nikoo, nisia si laa' tumiro’la e lalan i wee-Nikoo; 3wawean en totor ni tou mengale-ngaleiy waki patar rebet: Tiro’onola e lalan i wee si Epung, rondorenola e lalan i wee-Nisia4tuana mouw si Yohanes pembaptis nu minapa’atola waki patar rebet wo maaleiyla: “Makedo’ mouw wo i wee mola en toumu baptisen wo si Empung si laa maampungla en kaselokan.” 5Laa o meiy mouw wia nisia se tou-tou waki minapekasa en daerah Yudea wo em baya ne penduduk Yerusalem, wo eng katoroan nisea nu maaku en dosa nea sea baptisen witu en temberan Yordan. 6Yohanes si minake eng karaiy wu’uk ni onta wo ne’ereten kuli’, wo eng kekaanenna se kompo’ wo e madu en talun.77 Nyi’i mouw neiy i abarnala: “Nu reiy’ mouw niaku si laa meiy Nisia si lebe makakuasa ta’an niaku; mewewengkur wo mewewuka’ en tali kasut-Na tu’u niaku ku reiy’ waar. 88 Niaku ku mebaptis nikouw ampit en dano, ta’an Nisia si laa maptis nikouw ampit e Roh Kudus.”9Witu e nedo ni’itu o meiy mouw si Yesus waki Nazaret waki tana’ Galilea, wo Nisia si binaptis ni Yohanes waki temberan Yordan. 10Witu eng katoroan Nisia nu rumou’mi waki rano, Sia lumoo’ e langit mina wirang, wo e Roh tanu si burung pombo en timumpa witu natas-Na. 11Laa o kalinga’anola en totor waki sorga: “Nikoo mouw koo Oki’-Ku neiy-Ku i koupus wia-Nikoo mouw Niaku mepa’ar.”12Makarengan nu reiy’ mouw i tu si Roh si mina'akala Nisia mea waki patar rebet. 13Waki patar rebet i ti’i Nisia si minena’ epat nga pulu’ nga endo eng keurena, neiy i pewa’awa’ ni Iblis. Nisia nu maname si witu e nelet ne tekapen-tekapen siru wo se malaikat-malaikat melayanla Nisia.14Si Yohanes nu sinikopouw meiy mouw si Yesus waki Galilea maabarla e Injil ni Empung, 15pokeiy-Na: “Nedona e lekepouw; eng Keraja’an ni Empung en tawi mouw, Makedo’ mouw wo ma’emanouw witu e Injil!”16Katoroan si Yesus nu makelang masusu liliek e lour Galilea, Nisia si limoo’ si Simon wo si Andreas, patuari ni Simon. Nisea se kasuatan mapitarla em puket waki lour, karengan nisea se mememuket sera’. 17Yesus si limila wia nisea: “Meiy, kumi’itouw Niaku wo nikouw kouw laa Kusiwonla mememuket tou.” 18Laa si Simon wo Andreas sea tu’u makarengan tumele’ula em puket nea wo kumi’itla Nisia.19Wo si Yesus nu minapawee-weela em pakela-kelangan-Na e noki’pe’ kasi, linoo’-Na si Yakobus, oki’ ni Zebedeus, wo si Yohanes, patuarina, se kasuatan matu’utul em puket witu eng gorem e lodeiy. 20Yesus si makarengan kimeret nisea wo sea tumele’ula si ama’ nea, Zebedeus, witu eng gorem e lodeiy mewali-wali se tou-tou paweeanna tetoro laa o kumi’it Nisia.21La O Nisea i ka’ayola waki Kapernaum. E nendo Sabat mamuleiy mouw, Yesus si makarengan ghimorem witu eng gorem wale ibadat wo mee teturu’. 22Nisea se ma’erang malinga em paturu’-Na, karengan Nisia si mawee teturu’ wia nisea tanume sitou makakuasa, reiy’ tanu se ahli-ahli Taurat.23Witu e nedo ni’itu witu eng gorem e wale ibadat i ti’i wawean si esa tou sinelaran ni roh lewo’. Sitou i ti’i si marekeiy: 24“Sapa e nurusan-Nu ampit nikeiy, heiy Yesus tou Nazaret? Nikoo koo mineiy kaa meiy mepepunengla nikeiy? Niaku ku mete’u seiy Koo: Si Kudus waki si Empung.” 25Ta’an si Yesus si rimekak nisia pokeiy-Na: “Menes, rumou’ mola wia nisia!” 26E roh lewo’ i ti’i magho’ogho’ sitou i ti’i, wo eng kasuatan nisia nu marekeiy eng kaente’ palingan o sia rumou’la wia nisia.27Nisea nu waya se ma’erang, i ka’ayo nisea se minesesusuiyla nyi’a, pokeiy nea: “Sapa e nyi’i? E nesa teturu’ weru. Nisia si mengila-ngila’ ampit eng kuasa. E roh-roh lewo’ tu’u em pinerenta-Na wo nisea se lale’ wia-Nisia.” 28Laa o rumangketouw eng karepetna e nabar tanume Nisia waki e reiy’ sa mina’asa ruuna waki e minapekasa Galilea.29Kinerere’umi witu e wale ibadat i ti’i Yesus ampit si Yakobus wo si Yohanes se minea waki wale ni Simon wo ni Andreas. 30Si ina’ manuang ni Simon si neiy i katekel kaa si rara’an minasu’. Nisea se makarengan minakite’ula eng ka’ada’anna wia si Yesus. 31Sia lumalesla en tampa ni wewene i ti’i, wo eng kasuatan timiboiy e lawasna Sia mongkela nisia, laa o mere’ila em pasu’na. Kamurian si wewene i ti’i si melayanla nisea.32Melelaa mouw wengi, si endo nu timenemouw, alinomi wia si Yesus em baya se tou peme’itan rumara wo se sinelaran ni setang. 33takar muyutouw se minapekasa penduduk eng kota i ti’i witu en sinaru em pepalen. 34Nisia si lime’osla kelaker tou se peme’itan e minegheghioan rumara wo minure’la kelaker setang: Nisia si reiy’ mineela se setang-setang i ti’i sumusuiy karengan nisea se sumine’u Nisia.35Memo’odope’ kasa, e nendo reiydeme’, Sia tumo’or wo mea waki luar. Nisia si minea waki tampa kapenesan wo sumombayang maname. 36Ta’an si Simon wo se kalo-kalona se timodeiy wia Nisia; 37eng kinekeka’ato neala Nisia sea lumila’: “Em baya ne tou se menero Nikoo.”38Wingkot-Na: “Meiy mouw ta mea waki tampa walina, waki kota-kota minetawian, rio maname kangkasi Niaku ku ma’abarla e Injil, kaa ni’itu Niaku ku mineiy mouw.” 39Laa o mea mouw Sia waki e minapekasa Galilea wo maabarla e Injil witu e wale-wale ibadat nea wo meure’ se setang-setang.40Siesa tou rara’an kusta si mineiy wia si Yesus, wo eng katoroan nisia nu kimudu witu en sinaru-Na o sia makisawang-Nisia, pokeiyna: “Sa Koo pa’ar, Nikoo koo toro i te lumenasla niaku.” 41Takar i kaoghe mouw e nate-Na kaa en tongkoupusen, laa o Sia mayatla e lawas-Na, o lumelerla si tou i ti’i wo lumila’ wia nisia: “Niaku ku pa’ar, mamuali mouw koo lenas.” 42En toro i te ni’itu kangkasi minere’i mouw e rumara kusta ni tou i ti’i, wo nisia si minalenas.43makarengan Sia rumeo sitou i ti’i ampit si kasa ngine’enge’an: 44“Ghenangenouw, te’a mouw koo makite’ula sapa-sapa tanume eng kapualitan i yi’i wia si seiy i te tu’u, ta’an mea mouw, i papa’ato mola en toumu wia se imam wo sumempe mola tanume eng kinalenasannu en sesempean, neiy i perentala ni Musa, tanume em bukti wia nisea.”45Ta’an sitou i ti’i si minea mabarla e minamuali i ti’i wo rumangketla nyi’a minea wisa-wisa, i ka’ayo si Yesus si reiy’ mouw mete’u kasi mapaloo’-loo’ola megheghorem witu eng kota. Sia mena’ witu luar witu en tampa-tampa kapenesan; ta’an se tou se reiy’ mena’ kangkasi mengeiy wia-Nisia waki e reiy’ sa mina’asa ruuna.
Chapter 2

1Kamurian ni’itu nu limangkoiy mouw pirala nga endo, witu e nedo kalingalah, si Yesus nu mineiy kasi waki Kapernaum, o rumangketouw e nabar, kaa Nisia si witukan em bale. 2Takar meiy mouw se tou-tou meiy minerur i ka’ayo reiy’ mola kasi si tampa, awes tare witu en sinaru em pepalen reiy’. Kasuatan Sia nu maabarla e nuwu’ wia nisea,3wawean se tou-tou mineiy se minali wia-Nisia siesa tou kepor, si winulengan ne epat tou. 4Ta’an nisea se reiy’ mete’u mali nisia wia-Nisia kaa se tou kelaker i ti’i, laa o sea muka’ e natep witu natas-Na ; ni’tu nu mina wuka’ mouw sea tumumpame en tetekelan, en tampa ni tou kepor i ti’i timekel.5Katoroan si Yesus nu limoo’ e imam nea, o lumila’ mouw Sia wia sitou kepor i ti’i: “Heiy oki’-Ku, en dosamu niampunganouw !” 6Ta’an witu e wawean kangkasi rimuber se pirala ahli Taurat, nisea se megheghenang witu e nate nea: 7“Ka’a sitou i yi’i si meila’ tuana? Nisia si maojat si Empung. Seiy si toro ma’ampungla en dosa sa reiy’ si Empung nuesa?”8Ta’an si Yesus si makarengan minete’ula witu e nate-Na, kaa nisea se meghena-ghenang en tuana, laa o Sia lumila’ wia nisea: “Ka’a kouw maghena-ghenang en tuana witu e natemu? 9Wisa ku’a re’en eng kasa gampang, lumila’la wia sitou kepor i yi’i: En dosamu niampunganouw, ka’apa lumila’la: Tumo’orouw, poponouw en tetekelannu wo kumelang?10Ta’an rio kouw mete’u, kaa wia eng kaoatan i yi’i si Oki’ ni Tou si kuasa ma’ampungla en dosa” – lumila’ mouw Sia wia sitou pekol i ti’i - : 11“Wia nikoo Kulumila’la, tumo’orouw, poponouw en tetekelannu wo marengouw waki walemu!” 12Wo sitou i ti’i tu’u tumo’or, o makarengan mopo en tetekelanna wo mea waki luar witu en sinaru ne tou-tou i ti’i, i ka’ayo sea nu waya se ma’erang laa o lumo’orla si Empung, pokeiyna: “Tanu e nyi’i reiy’pe’ ma’an mekasa loo’on ta.”13Nu reiy’ mouw i tu Yesus si minea kasi waki li'lik e lour, wo em baya se tou kelaker se mineiy wia-Nisia laa o Sia tumuru’ nisea. 14Kamurian eng katoroan Nisia nu makelang melangkoiy witu, Sia lumoo’ si Lewi oki’ ni Alfeus si rimuber witu em bale cukai laa o Sia lumila’ wia nisia: “Kumi’itouw Niaku!” Takar rumedeiy mouw si Lewi laa o kumi’itla Nisia.15Kamurian eng katoroan si Yesus nu mekaan witu em bale ni tou i ti’i, kelaker se mememurut cukai wo se tou-tou maka'kaselokan mekaan mewali-wali ampit Nisia wo se murid-murid-Na, karengan kelaker se tou kimi’iti Nisia. 16Witu e nedo se ahli-ahli Taurat wia se golongan Farisi nu limoo’, kaa Nisia si mekaan ampit se mememurut cukai wo se tou berdosa i ti’i, lumila’ mouw sea wia se murid-murid-Na: “Ka’a Sia si mekaan mewali-wali ampit se mememurut cukai wo se tou berdosa?”17Yesus si liminga nyi’a wo lumila’ wia nisea: “Reiy’ sitou segaya’ si mepadungla mengelot, ta’an sitou rara’an; Niaku ku mineiy reiy’ kaa meiy mekekeret se tou ulit, ta’an i te se tou berdosa.”18Witu e mekasa katoroan se murid-murid ni Yohanes wo se tou-tou Farisi se tare maposo, meiy mouw se tou wo lumila’la wia si Yesus: “Ka’a se murid-murid ni Yohanes wo se murid-murid ne tou Farisi se maposo, ta’an se murid-murid-Mu reiy’?” 19Wingkot ni Yesus wia nisea: “Toro ku’a re’en se kalo-kalo ni peredegom se moso kasuatan si peredegom i ti’i si mewali-wali nisea? Eng keurean si peredegom i ti’i mewali-wali nisea, nisea se reiy’ toro moso.20Ta’an e nedona e laa meiy si peredegom i ti’i si edoni wia nisea, wo witu mouw e nedo ni’itu nisea se laa moso. 21Reiy’ siesa tou tu’u si kumubarla esa nga kisi’ roko’ reiy’pe’ kimo’okos witu e labung tu’a, karengan sa tuana e roko’ i pakubar i ti’i e laa kumurensang nyi’a, weru e laa kumurensang en tu’a, laa o makasela mouw e wirangna.22Tuanakan kangkasi reiy’ siesa tou tu’u si mumpunla e nanggor weru witu eng gorem en sompoiy kuli’ tu’a, karengan sa tuana e nanggor i ti’i e laa mirangla en sompoiy i ti’i, i ka’ayo e nanggor i ti’i wo en sompoiyna marua-rua nyi’a neiy i katea’. Ta’an e nanggor weru satorona en tu’utulan witu en sompoiy weru kangkasi.”23Witu e mekasa, witu e nendo Sabat, Yesus si makelang waki uma gandum, wo eng kasuatan makelang se murid-murid-Na se timipu’ e wulisna eng gandum. 24Takar pokeiy mouw ne tou-tou Farisi wia-Nisia: “Loo’on! Ka’a nisea se masiwo e reiy’ wee siwon witu e nendo Sabat?”25Wingkot-Na wia nisea: “Reiy’pe’ ma’an mekasa ku’a re’en kouw maca sapa en tinuanala ni Daud, katoroan nisia wo nisea se maki’i-ki’it nisia se reiy’ sisapa wo kelalenan, 26kumura nisia nu ghumorem witu eng gorem e Wale ni Empung witu e nedo si Abyatar nu rimuber tanume si Imam Wangko’ laa o kumaan e roti sesakeiyan i ti’i – e reiy’ mete’u kaanen kacuali se imam-imam – wo mineela nyi’a kangkasi wia se maki’i-ki’it nisia?”27Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “E nendo Sabat en tinuanala i wee se tou wo reiy’ sitou i wee e nendo Sabat, 28Jadi si Oki’ ni Tou nyi’a mouw kangkasi si Tuhan witu e nendo Sabat.”
Chapter 3

1Kamurian si Yesus si ghimorem kasi witu e wale pa untepan. Witu wawean siesa tou minate mouw e nesa lawasna. 2Nisea se menegha-negha’ si Yesus, kaa wo’o wona’ lume’osla sitou i ti’i witu e nendo Sabat, rio sea toro manginselokla Nisia.3Pokeiy ni Yesus wia sitou minate mouw e nesa lawasna i ti’i: “Meiy, rumedeiy mouw witu nuner!” 4Kamurian pokeiy-Na wia nisea: “Wisa ku’a re’en en toro i te siwon ta' witu e nendo Sabat, sumiwo le’os ka’apa sumiwo lewo’, lumawirla e nyawa ni tou ka’apa munu’ sitou?” Ta’an nisea i ti’i se minakapenes i te.5Nisia si ma’arip karengan eng kaketekokongan nea wo ampit e nupi’ Sia tumu’use eng kaledong-Na wia nisea laa o Sia lumila’ wia sitou i ti’i: “I yayatola e lawasmu!” Wo i yayatnala, takar le’osouw e lawasna i ti’i. 6Laa o rumou’ mouw se tou Farisi wo se makarengan minaesa’an ampit se tou-tou Herodian kaa laa mewewunu’ Nisia.7Kamurian si Yesus ampit se murid-murid-Na sumingkir waki lour, wo kelaker tou waki Galilea se mengi’iti-Nisia. O kangkasi se waki Yudea, 8waki Yerusalem, waki Idumea, waki lewet e Yordan, wo se waki daerah Tirus wo en Sidon se ka’asa’an se tou mineiy wia–Nisia, nisea nu liminga mola e reiy’ sa mina’asa en tinuana-Nala.9Sia rumeo se murid-murid-Na sumadiala esa lodeiy i wee-Nisia karengan se tou kelaker i ti’i, rio sea te’a i ka’ayo rumansak-Nisia. 10Karengan Nisia si lime’osla kelaker tou, i ka’ayo em baya se peme’itan rumara se mesese’ese’an wia-Nisia kaa melelelerla-Nisia.11Sakawisa se roh-roh lewo’ lumoo’ Nisia, sea nu mapawewe kumurur witu en sinaru-Na wo sea rumekeiy: “Nikoo mouw koo Oki’ ni Empung.” 12Ta’an Nisia si kasa kete mepalouw nisea sa makite’ula seiy Sia.13Kamurian sumosorouw si Yesus witu natas eng kuntung. Sia kumeret se tou-tou neiy i kepa’ar-Na wo sea tu’u meiy wia-Nisia. 14Nisia si timantula se mapulu’ o rua tou kaa laa rumapit Nisia kaa laa i petetoke-Na ma’abarla e Injil 15wo wineean-Na kuasa kaa laa me’ure’la se setang. 16Se mapulu’ o rua tou neiy i tantu-Na i ti’i nyi’a mouw: Si Simon, si wineean-Na ngaran Petrus,17si Yakobus oki’ ni Zebedeus wo si Yohanes patuari ni Yakobus sea nu rua se wineean-Na ngaran Boanerges, e makapenoron se oki-oki’ e lenter, 18todongla nyi’a si Andreas, si Filipus, si Bartolomeus, si Matius, si Tomas, si Yakobus oki’ ni Alfeus, si Tadeus, si Simon tou Zelot, 19wo si Yudas Iskariot, si khimianatla Nisia.20Kamurian si Yesus si ghimorem witu e nesa wale. Takar meiy mouw se tou kelaker o merur kangkasi, i ka’ayo kumaan tu’u se reiy’ minaka’ato. 21E nedo se kaum ne me’urang-Na nu liminga eng kapualitan i ti’i, sea meiy kaa ma’edola Nisia, kaa pokeiy nea Nisia si reiy’ mouw tu’utul kasi. 22Wo se ahli-ahli Taurat se waki Yerusalem o meiy se limila’: “Nisia si sinelaran ni Beelzebul,” wo: “Ampit si kokong ne setang Sia mure’ se setang.”23Yesus si kimeret nisea, laa o lumila’ wia nisea witu em peulurela: “Kumura si Iblis o toro mure’ si Iblis? 24Sa e nesa keraja’an e mina pete-pete’, eng keraja’an i ti’i e reiy’ laa tumaang, 25wo sa e nesa rumah tangga e mina pete-pete’, e rumah tangga i ti’i e reiy’ laa tumaang.26Tuanakan kangkasi sa si Iblis si rumangu sumaru en teuna nuesa wo sa sia mina wete-weteng, nisia si reiy’ laa tumaang, ta’an i te si mina’ayo mouw eng kesampetanna. 27Ta’an reiy’ siesa tou tu’u si ghumoremla em bale ni esa tou ente’ kaa laa mekekaat eng kapunya’anna sa sia reiy’ i wa’akesnape’la rior sitou ente’ i ti’i. Nu reiy mouw i tu tare mouw i te sia toro rumampokla em bale i ti’i.28Niaku ku lumilame wia nikoo: Eng kaulitna em baya en dosa wo e nojat ne oki-oki’ ni tou e laa ampungala, iyon, em baya e nojat neiy nea i totorla. 29Ta’an sakawisa sitou maojat e Roh Kudus, nisia si reiy’ maka’ato ampung eng keure-urena, ta’an i te si simelok karengan si simiwo en dosa kekal.” 30Nisia si limila’ en tuana karengan nisea se limila’la kaa Nisia si sinelaran ni roh lewo’.31Laa o meiy mouw si ina’ wo se patuari-patuari ni Yesus. Kasuatan sea nu rimedeiy witu podol, sea rumeo tou kumeret Nisia. 32Wawean tou kelaker se rimuber limedong Nisia, sia lumila’ wia-Nisia: “Loo’on, si ina’ wo se patuari-patuari-Mu se witu luar, wo nisea se me’inakut ma’atola Nikoo.”33Wingkot ni Yesus wia nisea: “Seiy si ina’-Ku wo seiy se patuari-patuari-Ku?” 34Nisia si limoo’ wia se tou-tou rimuber witu eng kaledong -Na i ti’i wo lumila’: “Yi’i si ina-Ku wo se patuari-patuari-Ku! 35Seiy i te si timuanala eng kepa’aran ni Empung, nisia mouw si patuari-Ku tuama,nisia mouw si patuari-Ku wewene, nisia mouw si ina’-Ku.”
Chapter 4

1Witu e mekasa Yesus si muleiy mouw kasi mawee teturu’ witu li’ilik e lour. Takar meiy mouw se tou kelaker se ka’asa’an eng kelakerna se minuyutla Nisia, i ka’ayo Sia sumeret witu e nesa lodeiy kasuatan simuwa’ laa o rumuber witu, kasuatan em baya ne tou kelaker i ti’i se witu eng ketana’an, witu li’ilik e lour i ti’i. 2Wo Nisia si mineela teturu’ kelaker kapualitan witu em peulurela wia nisea. Witu en teturu’-Na i ti’i Nisia si limila’ wia nisea:3“Linganouw! Wawean siesa tou mememu’uwur si rimou’mi kaa laa mewewu’uwur. 4Witu e nedo nisia nu mawu’uwur esa nga weteng koloko i ti’i limenta’ witu li’ilik e lalan, laa o meiy mouw se wara o kumaan nyi’a i ka’ayo mina’apu. 5Esa nga weteng e limenta’ witu en tana’ wewatun, reiy’ laker en tana’na, laa em bibit i ti’i tu’u e makarengan timou, karengan en tana’na e napis.6Ta’an sia nu rimetikouw siendo, minawelesouw sia wo minapera karengan e reiy’ kimalat. 7Esa nga weteng kasi e limenta’ witu eng kongkom tetunean, laa o makasela mouw eng kongkom i ti’i wo kumimpit nyi’a i ka’ayo minate i ka’ayo sia reiy’ minee wu’ana .8Wo esa nga weteng e limenta’ witu en tana’ le’os, sia tumou eng kasoborna wo mee wu’ana, wua’na wawean e limepet maka telu nga pulu’ wawean e limepet maka enem nga pulu’, wawean e limepet maka esa nga atus.” 9Wo pokeiy-Na: “Seiy si makapunya en talinga palinga, satorona nisia si luminga!”10Katoroan Nisia nu ma’esa-esa, se maki’i-ki’it-Nisia wo se mapulu o rua murid i ti’i se mawueiyla wia Nisia tanume em peulurela i ti’i. 11Wingkot-Na: “Wia nikoo neiy mouw i weela em pengiro-ngirong eng Keraja’an ni Empung, ta’an wia se tou walina e reiy’. sa mina’asa wo’o sapa neiy i pa’ayola witu em peulurela, 12rio : Ma’anouw tu’u limoo’, nisea se reiy’ limoo’ makale’os, ma’anouw tu’u liminga, nisea se reiy’ mangarti, rio te’a sea murikiti wo maka’ato ampung.”13Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Reiy’ ku’a re’en pangartian niouw em peulurela i yi’i? Sa tuana kumura kouw toro mamete’ula em baya em peulurela walina? 14Si mememu’uwur i ti’i si mawu’uwurla e nuwu’. 15Se tou-tou witu li’ilik e lalan, en tampa e nuwu’ i ti’i neiy i wu’uwurla, nyi’a mouw nisea se melelinga e nuwu’, laa o meiy mouw si Iblis wo medo e nuwu’ en tare mouw i te i wu’uwurla witu nisea.16Tuanakan kangkasi neiy i wu’uwurla witu en tana’ wewatun, nyi’a mouw se tou-tou liminga e nuwu’ i ti’i wo makarengan minedola nyi’a ampit e mepa’a-pa’ar, 17ta’an nisea se reiy’ kimalat wo se timaang i tela reiy’ ure. Sakawisa eng kamurian tu meiy em palotoiyan ka’apa em pasiasa’an karengan e nuwu i ti’i, nisea se makarengan mina murtad.18Wo e walina nyi’a mouw neiy i wu’uwurla witu nuner eng kongkom tetunean, ni’itu mouw se liminga e nuwu’ i ti’i, 19o laa eng kalieiyan eng kaoatan i yi’i wo em biles eng kekaya’an wo eng kepa’a-pa’aran-kepa’a-pa’aran witu eng kapualitan walina ghimorem o kumopit e nuwu’ i ti’i i ka’ayo reiy’ minee wu’ana. 20Wo mamuri neiy i wu’uwurla witu en tana’ le’os, nisea mouw se tou liminga wo simungkul e nuwu’ i ti’i laa o mee wu’ana, wawean e limepet minaka telu nga pulu’, wawean e limepet minaka enem nga pulu’, wo wawean e limepet minaka esa nga atus.”21O laa si Yesus lumila’ wia nisea: “Sitou maali-ali em solo reiy’ o rio i reta’la witu rarem e wantang ka’apa witu rarem en tetekelan, ta’an i te rio i weela witu natas ne’ana en solo. 22Karengan reiy’la wo’o sapa neiy i kakirong e reiy’ laa i papa’atola, wo reiy’la wo’o sapa em pengiro-ngirong o reiy’ laa i kawuka’. 23Seiy i te si makapunya talinga kaa em palinga, satorona nisia si luminga!”24Laa o Sia lumila’ kasi: “Weeanola ghenang sapa e lininga miouw! E nukuran pinake miouw kaa meukur, e laa i ukurla wia nikoo wo mewali-wali ampit e ni’itu e laa i awesla kasi wia nikoo. 25Karengan seiy si makapunya, wia nisia e laa i weela, ta’an seiy si reiy’ makapunya, sapa i te tu’u kangkasi em bia nisia e laa edoni wia nisia.”26Laa o pokeiy ni Yesus: “Teinti’i mouw eng kapualitan eng Keraja’an ni Empung i ti’i: e nulur sitou minu’uwurla em bibit witu en tana’, 27o laa witu e nendo wengi sia tumekel wo witu nendo oat sia tumo’or, wo em bibit i ti’i minee mouw suru wo en suru i ti’i mekerakekouw, kumura eng kinesesuruna reiy’ kete’uan ni tou i ti’i. 28Em tana' mouw nuesa e maweemi wu’ana, ketare-tare en tolena, laa e wulisna, kamurian e wu’ana-wu’ana wesu witu e wulisna i ti’i. 29Sakawisa e wu’ana i ti’i e nawesouw eng kawowosna, sitou i ti’i si makarengan sumampur, karengan e noras meupu’ em bia mouw.”30Pokeiy-Na kasi: “Ampit en sapa ta mesesuatla eng Keraja’an ni Empung i ti’i, ka’apa ampit em peulurela wisa ku’a re’en satorona ta gumambarla nyi’a? 31Kapualitan eng Keraja’an i ti’i nulur e watuna en sesawi neiy i wu’uwurla witu en tana’. Maan e watuna i ti’i eng kasa rintek witu e reiy’ sa mina’asa jenis em bibit wia em bumi. 32Ta’an sakawisa sia i wu’uwurla, sia si tumou wo mamuali sumelala ta’an e reiy’ sa mina’asa raaren walina wo mineela pangana-pangana sela, i ka’ayo se burung-burung wia natas se toro sumala witu en tinerunganna.”33Witu eng kelaker peulurela tanu ni’itu Nisia si maabarla e nuwu’ wia nisea minatoroan ampit em pangartian nea, 34wo sa reiy’la em peulurela Nisia si reiy’ mengila-ngila’ wia nisea, ta’an wia se murid-murid-Na Nisia si minitarla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu eng kenaramen neiy i ketampas.35Witu e nendo ni’itu, e nendo mawengindo mouw, Yesus si limila’la wia nisea: “Meiy mouw ta tumodome waki lewet.” 36Sea tumele’ula se tou kelaker i ti’i laa o tumodome wo mali si Yesus mewali-wali ampit nisea witu e lodeiy wisa si Yesus rimuberouw wo e lodeiy-lodeiy walina kangkasi e rimapitla Nisia. 37Laa o rumangu mouw e reghes tumokol eng kasa ente’ wo em balolongan en simerewok ghimorem witu eng gorem e lodeiy, i ka’ayo e lodeiy i ti’i muleiy mouw mawuta rano.38Witu en toro ni’itu Yesus si timekel witu muri lodeiy witu e nesa na’ali’. Takar se murid-murid-Na se minongkela Nisia wo lumila’ wia-Nisia: “Guru, Nikoo koo reiy’ mepadung sa kita mapuneng?” 39Sia tu’u tumo’or, o rumekak e reghes i ti’i wo lumila’ wia si lour i ti’i: “Makapenes, Mena’ mola!” Laa e reghes i ti’i e minompas wo e lour i ti’i eng kasa minalompon.40Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Ka’a kouw meide’ tuana? Ka’a ku’a re’en kouw reiy’ ma’eman?” 41Nisea se kasa mineide’ wo lumila’ siesa wia se walina: “Seiy mouw ee pasil sitou i yi’i, i ka’ayo e reghes wo e lour e lale’ wia-Nisia?”

Chapter 5

1Laa o i ka’ayo mola sea waki lewet e lour, waki daerah ne tou Gerasa. 2Tare mouw i te si Yesus nu tumumpami witu lodeiy o meiy mouw siesa tou sinelaran ni roh lewo’ waki pakuburan meiy mato Nisia.3Sitou i ti’i si maena’ maname wo reiy’ siesa tou tu’u si pa’ar ma’akes nisia, ma’anouw tu’u ampit e rante, 4karengan e re’ereghouw sia patorongkun wo peranten ta’an e rante em perangkutenna i te wo en torongkuna em pare’inna i tela, i ka’ayo reiy’la siesa tou tu’u si awes eng keter kaa menenaramla nisia.5Oat o wengi si memoya-moya waki pakuburan wo waki kuntung-kuntung ampit mereke-rekeiy wo mawewe en touna ampit em batu. 6Katoroan sia nu limoo’ si Yesus waki wa’akat, tumingkasouw sia meiy matola-Nisia laa o sumempe-Nisia,7wo eng kaente’ sia rimekeiy: “Sapa e nurusan-Nu ampit niaku, heiy Yesus, Oki’ ni Empung Si Kasarakek? Demi si Empung, te’a pesesiasan niaku!” 8Karengan nu reiy’pe’ nyi’a Yesus si limila’la wia nisia: “Heiy koo ee roh lewo’! Rumou’la wia sitou i yi’i!”9Kamurian Sia mueiy wia sitou i ti’i: “Sapa ngarannu?” Wingkotna: “Ngaranku Legion, karengan keiy kelaker.” 10Nisia si kasa makiwee rio si Yesus te’a me’ure’ se roh-roh i ti’i rumou’ waki daerah i ti’i.11Wawean maname waki lembe eng kuntung se ka’asa’an se tieiy kasuatan masero kumaan, 12laa se roh-roh i ti’i se kimiwee wia-Nisia, pokeiy nea: “Reo mouw keiy sumoro’ witu eng gorem ne tieiy-tieiy i ti’i, i wayamola keiy ghumoremla wia nisea!” 13Yesus si lime’ele’la em pengiween nea. Laa o rumou’ mouw se roh-roh lewo’ i ti’i wo ghumoremla wia se tieiy-tieiy i ti’i. Se kawang ne tieiy se wo’o wona rua nga riwu eng kelaker nea i ti’i se timumpele’ witu en tebir en temping witu eng gorem e lour wo mate mina le’emes witu eng gorem e lour.14Takar tumingkasouw se tumetayur-tumetayur ne tieiy i ti’i wo mesesusuiyla eng kapualitan i ti’i waki kota wo waki wanua-wanua kaledongna. Laa o rumou’mi se tou kaa meiy meleloo’ sapa e minamuali. 15Nisea se mineiy wia si Yesus wo limoo’ sitou sinelaran i ti’i si rimuber, limabungouw wo wena’asouw, sitou eng ketare si sinelaran ni legion i ti’i. Takar meide’ mouw sea.16Se tou-tou se limoo’ mouw sandiri eng kapualitan i ti’i se simusuiyla wia nisea tanume en sapa e minamuali mola wia sitou sinelaran ni setang i ti’i, wo en tanume se tieiy-tieiy i ti’i. 17Laa o sea malupu si Yesus rio sia tumele’ula en daerah nea.18Witu eng katoroan si Yesus nu sumeret kasi witu eng gorem e lodeiy, sitou eng ketarena sinelaran ni setang i ti’i si kimiwee, rio sia eneala rumapit Nisia. 19Yesus si reiy’ minenela nisia, ta’an Nisia si limila’ wia sitou i ti’i: “Marengouw waki walemu, wia se tou-tou esa nga wanuamu, wo pakite’u mola wia nisea e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwo mola ni Tuhan wia nikoo wo kumura Nisia nu mineupusola nikoo!” 20Sitou i ti’i tu’u mea wo muleiy maabarla waki daerah Dekapolis e reiy’ sa mina’asa sapa en siniwo mola ni Yesus witu en touna wo nisea nu waya se mina’erang.21Yesus nu limewetomi kasi ampit e lodeiy, se tou kelaker se mareo-reokan mineiy laa o muyutla wia Nisia. Kasuatan Nisia nu witu li’ilik e lour, 22meiy mouw siesa tou si kepala wale ibadat mekengaran Yairus. Katoroan nisia nu limoo’ si Yesus, i kasungkurouw sia witu en sinaru ne’a-Na 23wo kasa makiwee wia-Nisia: “Si oki’ku wewene si rara’an, ta’arouw mate, meiy mouw satorona wo i reta’ mola e lawas-Mu wia nisia, rio sia melawir wo tumoukan.” 24Laa o mea mouw si Yesus ampit sitou i ti’i. Tou kelaker se mareo-reokan maki’i-ki’it Nisia wo se mineimpesekan witu en tawi-Na25Wawean witu siesa wewene si mapulu’ o rua mouw nge te’un eng keurena peme’itan em peraa’an. 26Nisia si pinenou-noupouw pinaelotla ne reiy’ sa mina’asa mengelot, i ka’ayo kina’apuna mola em baya-waya wia nisia, ta’an eng kasa reiy’la penoronna awes tare e minurikit minakawurukla. 27Nisia si liminga mouw e naba-abar tanume si Yesus, takar witu eng keuneran ne tou kelaker i ti’i sia tumawila si Yesus wia muri wo lumelerla eng karaiy-Na.28Karengan em pokeiyna: “Asal ku limelerola eng karaiy-Na, niaku ku laa male’os.” 29Rengan i te e ni’itu kangkasi minena’ mouw em peraa’anna wo sia medam, kaa e neuwakna le’osouw witu rumarana.30Witu i te en toro ni’itu kangkasi Yesus si minete’ula, kaa wawean eng keter rimou’mi witu en touna, laa o Sia lumengeme waki se tou kelaker wo mueiy: “Seiy si limelerla eng karaiy-Ku?” 31Se murid-murid-Na se miningkot: “Nikoo koo limoo’ mouw kumura se tou-tou i yi’i se mesese’ese’an witu e reten-Nu, wo Nikoo koo mawueiy: Seiy si limelerla Niaku?” 32Laa o Sia lumoo’me eng kaledong-Na kaa meleloo’ seiy si timuana mola eng kapualitan i ti’i.33Si wewene i ti’i, si mineide’ wo matenggo’ogho’ katoroan mamete’ula sapa e minamuali mola witu en touna, sia mapa’ato wo i kasungkur witu en sinaru ni Yesus wo ampit en tulus makite’ula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia-Nisia. 34Takar pokeiy-Na wia si wewene i ti’i: “Heiy oki’-Ku, imanmu e limawirola nikoo. Mea mouw ampit eng kelawiran wo male’osouw witu e rumaramu!”35Katoroan si Yesus nu masusuiye’ meiy mouw siesa tou wia se me’urang ni kapala wale ibadat i ti’i wo lumila’: “Si oki’mu si minate mouw, sapape’ kasi em pemandungenna koo menusa-nusa mokan si Guru?”36Ta’an si Yesus si reiy’ minadungla em peila’ neala wo lumila’ wia si kapala wale ibadat: “Te’a meide’, ma’emanola!” 37O laa si Yesus si reiy’ mineela siesa tou tu’u kumi’it mewali-wali, kacuali si Petrus, Yakobus wo si Yohanes, patuari ni Yakobus. 38Sea i ka’ayome waki wale ni kepala wale ibadat, wo maname linoo’-Na se tou-tou marungkea’, maame’, wo ma’arip eng kaente’.39Nu reiy’ mouw Nisia nu ghimoremla Sia lumila’ wia se tou-tou i ti’i: “Ka’a kouw marungkea’ wo maame’? Si oki’ i yi’i si reiy’ minate, ta’an si timekel!” 40Ta’an nisea se kime’eke’ i tela Nisia.Takar neiy i ure’-Na em baya se tou i ti’i, laa o alin-Na si ama’ wo si ina’ ni oki’ i ti’i wo sea mewali-wali ampit Nisia ghumorem witu eng kamar ni oki’ i ti’i.41Laa o tiboiyan-Na e lawas ni oki’ i ti’i, pokeiy-Na: “Talitakum,” em penoronna: “Heiy oki’, Niaku ku lumila’me wia nikoo, tumo’orouw!” 42Eng katoroan i te e ni’itu kangkasi si oki’ i ti’i si timo’or rumedeiy wo kumelang, karengan e numurna mapulu’ o rua mouw ngete’un. Em baya se tou witu se kasa ma’erang. 43Ampit eng kasa ulit Nisia si minower wia nisea, rio te’a siesa tou tu’u mete’ula eng kapualitan i ti’i, laa o Sia rumeo nisea meela si oki’ i ti’i kumaan.

Chapter 6

1Kamurian Yesus si rimou’mi witu wo i ka’ayo mouw waki tampa asal-Na, kasuatan se murid-murid-Na se mengi’itla Nisia. 2Witu e nendo Sabat Sia muleiy mawee teturu’ witu e wale ibadat wo se jama’at ka’asa’an se ma’erang katoroan liminga Nisia wo sea meila’: “Waki wisa o ka’atoan-Na em baya nyi’a i ti’i ? Hikmat sapa mouw kangkasi neiy i weela-Nisia? Wo e mujizat-mujizat tuana kumura ku’a re’en o toro tinuanala e lawas-Na? 3Reiy’ ku’a re’en Nisia i yi’i si sumesiwo eng kayu, si oki’ ni Maria, patuari ni Yakobus, ni Yoses, ni Yudas wo ni Simon? Wo reiy’ ku’a re’en se patuari-patuari-Na wewene se wia mewali-wali nikita?” Laa o sea oki’ ghenang wo sumede’ Nisia.4Takar si Yesus si limila’ wia nisea: “Nabi si pa’ormaten wisa i te kacuali witu en tampana nuesa, witu e nelet ne me’urangna wo witu em balena.” 5Nisia si reiy’ mete’u tumuanala e nesa mujizat tu’u maname, kacuali lime’osla se pirala tou rara’an ampit e rimeta’la e lawas-Na wia nisea. 6Nisia si ma’erang witu e reiy’ kapa’emanan nea. Laa o kumelangouw si Yesus maledong waki wanua mea waki wanua kasuatan mawee teturu’.7Sia kumeret se mapulu’ o rua murid i ti’i wo tumoke nisea tumererua, Nisia si mineela nisea kuasa witu se roh-roh lewo’, 8wo minower wia nisea rio te’a ma’ali sapa-sapa witu em pakela-kelangan nea, kacuali en diki-diki, e roti tu’u tea’, e walun tu’u tea’, e loit witu e ne’ereten tu’u tea’, 9toro i te make e na’alas ne’a, ta’an te’a mepake rua labung.10Pokeiy-Na kasi wia nisea: “Sa witu e nesa tampa kouw sinungkulola witu e nesa wale, mena’ mouw witu i ka’ayo kouw rumou’mi witu en tampa i ti’i. 11Wo sa wawean e nesa tampa se so’o mesesungkulla nikouw wo sa sea so’o melelingalanikouw’ rumou’ mola witu wo i pi’ipikola e riawu witu ne’amu tanume e nge’enge’ wia nisea.”12Laa o mea mouw sea maabarla kaa sitou si lewo’ sa reiy’ makedo’, 13Wo nisea se minure’ kelaker setang, wo minisu’la se kelaker tou rara’an ampit e lana wo lime’osla nisea.14Raja Herodes kangkasi si liminga en tanume si Yesus, karengan e ngaran-Na eng kasine’uanouw wo se tou se meila’la: “ Yohanes pembaptis si timo’orouw witu e nelet ne tou minate wo ni’itu mouw ee pasil eng kuasa-kuasa i ti’i mepa’ayang wia Nisia.” 15Se walina se meila’la: “Nisia i ti’i si Elia!” Se walina kasi se meila’la: “Nisia i ti’i si esa nabi masuat tanu se nabi-nabi eng ketarean.”16E nedo si Herodes nu liminga eng kapualitan i ti’i, sia lumila’: “Reiy’, nisia i ti’i si Yohanes en sinabouwku mouw eng kokongna, wo si timo’ore’ kasi.” 17Karengan memang si Herodesouw si rimeo tou sumikop si Yohanes wo tumorongku nisia witu em penjara minato’orongan ampit em peristiwa ni Herodias, ka’awu ni Filipus patuarina, karengan si Herodes si minedo mola nisia tanume si ka’awuna.18Karengan si Yohanes si timogorla si Herodes: “Reiy’ halal koo minedo si ka’awu ni patuarimu!” 19Kaa ni’itu si Herodias si minee dendam wia si Yohanes wo pa’ar laa mewewunu’ nisia, ta’an reiy’ mete’u, 20Karengan si Herodes si ormat wia si Yohanes kaa nisia si mete’u, karengan si Yohanes nisia mouw sitou ulit wo lenas, jadi sia si materungla nisia. Ta’an sakawisa sia lumingala si Yohanes, e natena reiy’ mena’ melengki-lengki’, ta’an nisia si mapedam senaang kangkasi limingala nisia.21Kamurian e mina’ayokan e nedo le’os ni Herodias, katoroan si Herodes witu e nendo nari jadina si simiwola sesakeiyan i wee se pemangko’-pemangko’na, se perwira-perwirana, wo se tou-tou pa’aka-aka’an waki Galilea. 22witu e nedo ni’itu si oki’ wewene ni Herodias si minapa’ato wo ma’engket, wo nisia si minakimpa’arela e nate ni Herodes wo se sakeiy-sakeiyna. Raja si limila’la wia si reraa i ti’i: “Kumiweela wia niaku sapa i te neiynu i kepa’ar, takar i weekula wia nikoo!”,23laa o tumiwa’ wia nisia: “Sapa i te eng kiweennu e laaku i weela wia nikoo, ma’anouw tu’u esa nga parua eng keraja’angku!” 24Si oki’ i ti’i si minea wo mueiyla wia si ina’na: “Sapa e lewo’ sa reiy’ kiweengku?” Wingkotna: “Eng kokong ni Yohanes Pembaptis!” 25Takar mario-rior sia mea wia si raja wo kumiwee: “Eng kepa’arku, en teakan i te kangkasi ni’i weemula wia niaku eng kokong ni Yohanes Pembaptis witu e nesa baki!”26Laa o kasa mouw tekur e nate ni raja, ta’an karengan en tiwa’na wo karengan se sakeiy-sakeiyna nisia si so’o sumede’la nyi’a. 27Raja si makarengan rimeo siesa pengawal ampit em perenta rio mea medomi eng kokong ni Yohanes. Sitou i ti’i si minea wo sumabouwla eng kokong ni Yohanes witu em penjara. 28Nisia si minali eng kokong i ti’i witu e nesa baki wo meela nyi’a wia si reraa i ti’i wo si reraa i ti’i si mineela nyi’a kangkasi wia si ina’na. 29Katoroan se murid-murid ni Yohanes nu limingala eng kapualitan i ti’i sea meiy wo medo e mayatna, laa o i gholeiy neala witu em pakuburan.30Kamurian se rasul-rasul i ti’i se minaerur sumeup ampit si Yesus wo minakite’ula wia-Nisia e minapekasa em pina’ayang neala wo e neiy i turu’la. 31Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Meiy mouw wia en tampa kapenesan, rio kita i te nuesa, wo masenge’la reiy’ ure!” Karengan memang tuana eng kelaker ne tou mineiy wo minea, i ka’ayo eng kumaan tu’u nisea se reiy’ neiy i kekaan. 32Takar mea mouw sea kaa mesesea’la en tou ampit e lodeiy waki kapenesan.33Ta’an witu e nedo sea nu tumodome kelaker se tou limoo’ nisea wo se mete’u em pelela’an nea. Minedo lalan ketana’an o makarenganouw meiy se tou waki em baya eng kota mineiy waki tampa i ti’i i ka’ayo rimeriorla wia nisea. 34Katoroan si Yesus nu simuwa’, Sia lumoo’ se tuana eng ka’asa’an eng kelakerna se tou, takar i kaoghe mouw e nate-Na kaa en tongkoupusen wia nisea, karengan nisea se tanu se domba reiy’la si rumerawir. Laa o muleiy mouw Sia maturu’la eng kelaker kapualitan wia nisea.35Witu nedo e nendo mawengi mouw, meiy mouw se murid-murid-Na wia-Nisia wo lumila’: “En tampa i yi’i eng kapenesan, wo e nendo mawengi mouw. 36Reo mouw sea mea, rio sea toro tumeles kekaanen waki wanua-wanua kaledong i yi’i.”37Ta’an wingkot-Na: “Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mee nisea kumaan!” Pokeiy nea wia-Nisia: “Jadi e lewo’ sa reiy’ ku’a re’en keiy tumeles roti arga rua nga atus dinar kaa meweweela nisea kumaan?” 38Ta’an Nisia si limila’ wia nisea: “Pira eng kelaker roti wia nikouw? Wa’awa’anouw soisapen!” Ni’itu nu sinoisap nea mola nyi’a sea lumila’la: “E lima roti wo se rua sera’.”39Laa o Sia rumeo se tou-tou i ti’i, rio em baya nea rumuber esa nga erur-esa nga erur witu e rukut lisouw. 40Takar rumuberouw sea esa nga erur-esa nga erur, wawean se esa nga atus, wawean se lima nga pulu’ tou. 41Wo Nisia nu minedo mola e lima roti wo se rua sera’ i ti’i, Sia kuma’ate waki langit wo tumotorla em berkat, laa o mengebi-ngebi’la e roti i ti’i wo meela nyi’a wia se murid-murid-Na, rio pemete-metengla wia se tou-tou i ti’i; tuanakan kangkasi se rua sera’ i ti’i neiy i pemete-meteng-Na wia em baya nea.42Wo nisea nu waya se kimaan i ka’ayo minawesu. 43Kamurian se tou se minerurla eng kakebi’-kakebi’ e roti mapulu’ o rua wulolong wuta, reiy’pe’ en tele’u-tele’u ne sera’. 44Se kimi’it kimaan e roti i ti’i se lima ngariwu tou tuama.45Nu reiy mouw i tu Yesus si makarengan minerentala se murid-murid-Na sumeret witu lodeiy wo mea rumerior waki lewet, waki Betsaida, kasuatan e ni’itu Sia rumeo se tou kelaker mareng. 46Nisia nu tima’atasola wia nisea, Sia mea waki kuntung kaa mea mesesombayang. 47Katoroan e nendo wengi mouw e lodeiy i ti’i witu mouw nuner e lour, ta’an si Yesus si minena’ maesa-esa waki ketana’an.48Katoroan Sia nu limoo’ kumura eng kapedisna sea nu mawole karengan e reghes sali’idek, takar wo’o wona’ jam tiga wengi Sia meiy wia nisea makelang witu natas en dano wo Nisia si melelangkoiyla nisea. 49Katoroan nisea nu limoo’ Nisia makelang witu natas en dano, pokeiy nea i te kaa Nisia si mengengide’, laa o sea mereke-rekeiy, 50karengan nisea nu waya se limoo’ Nisia wo nisea tu’u se kasa neiy i kalo’osit. Ta’an makarengan Sia limila’ wia nisea: “Makapenesouw! Niaku ku yi’i, te’a meide’!”51Laa o Sia sumeret witu lodeiy matola nisea, wo e reghes tu’u e minompasouw. Nisea se neiy i kenganga wo likoko, 52karengan nu reiy’ mouw em peristiwa roti i ti’i nisea se reiy’pe’ kangkasi mangarti, wo e nate nea minena’ kete watu.53I kekeka’ayome waki lewet Yesus wo se murid-murid-Na se timana’ waki Genesaret wo simuwa’ witu. 54Katoroan sea nu rumou’mi witu lodeiy, se tou se makarengan simine’u si Yesus. 55Takar matingka-tingkasouw sea waki minapekasa en daerah i ti’i wo muleiy muleng se tou-tou rara’an witu natas en tetekelanna o meiy wia si Yesus, wisa i te e nabarna Sia nu witu.56Wisa i te tu’u Sia mea, waki desa-desa, waki kota-kota, ka’apa waki wanua-wanua, se tou se rimeta’la se tou rara’an witu em pasar wo ma’aleiy wia Nisia, rio sea iyonala rumingkap i tela en jumbai eng karaiy-Na. Wo em baya se tou rimingkap-Nisia se minale’os.

Chapter 7

1Witu e mekasa se esa nga reokan tou Farisi wo se pirala ahli Taurat waki Yerusalem se mineiy matola si Yesus.2Nisea se limoo’, kaa se pirala murid-Na se kimaan ampit e lawas najis, nyi’a i ti’i ampit e lawas reiy’ nioasan. 3Karengan se tou-tou Farisi se tanu se tou Yahudi walina se reiy’ kumaan sa reiy’ tumuanape’la em peranoan e lawas rerior, karengan nisea se timiboiy witu eng kenaramen ne nene moyang nea; 4wo sa marengi waki pasar nisea kangkasi se reiy’ kumaan sa reiy’ meresipe’la rior en tou nea. Laker e warisan walina kasi en tiniboiyan nea, nulurla eng kapualitan maoas en cawan, kendi wo em pakakas-pakakas tambaga.5Kaa ni’itu se tou-tou Farisi wo se ahli-ahli Taurat i ti’i se minueiy wia-Nisia: “Ka’a se murid-murid-Mu se reiy’ matou-tou maki’it eng kenaramen ne nene moyang ta, ta’an se mekaan ampit e lawas najis?”6Wingkot-Na wia nisea: “E nulitouw e wenti’ ni Yesaya en tanume nikouw heiy tou-tou munafik! Karengan neiy i kepatik: Bangsa i yi’i se malo’orla Niaku ampit en sumpingna, eng kaulitna e nate nea wa’akat wia-Niaku. 7Reiy’ si penoron sea meraghes wia-Niaku, awesla en teturu’ i paturu’ neala nyi’a mouw em perenta ni tou.8Em perenta ni Empung em pinepar miouwla kaa laa metetiboiy witu eng kenaramen ni tou.” 9Yesus si limila’ kangkasi wia nisea: “Uli-ulit sigha’ kouw simangawekala em perenta ni Empung, rio kouw toro miarala eng kenaramennu nuesa. 10Karengan si Musa si limila’ mouw: “Ormatenola si ama’mu wo si ina’mu! Wo: Seiy si kumutokla si ama’na ka’apa si ina’na si lewo’ sa reiy’ mate.11Ta’an nikouw kouw limila’: Sa siesa tou si lumila’ wia si ama’na ka’apa si ina’na: Sapa e wawean wia niaku, en toro i ka’arala kaa em pepepiara’an nikoo, neiy mouw i ka’arala i wee en tetule – nyi’a i ti’i en sesempean wia si Empung –, 12takar nikouw kouw reiy’ minayala nisia kasi sumiwo wo’o sapa tu’u i wee si ama’na ka’apa si ina’na. 13Ampit en tuana e nuwu’ ni Empung e neiy miouw i papaloo’o-loo’ola reiy’ pepaken kaa eng kenaramen paki’iten niouwla i ti’i. Wo kelaker eng kapualitan walina en tanu ni’itu em patuanan niouwla.”14Laa o kereten ni Yesus kasi se tou kelaker wo lumila’ wia nisea: “Nikouw nu waya, luminga mouw wia-Niaku wo ghenangenola. 15Sapa tu’u e waki luar, ghimorem witu eng gorem niesa tou, e reiy’ numajisla nisia, ta’an sapa e rimou’mi wia siesa tou, ni’itu mouw e numajisla nisia.” 16[ Seiy i te si maka talinga kaa em palinga satorona nisia si luminga!]17Nu reiy’ mouw Nisia nu ghimoremla witu e nesa wale kaa laa mesesingkirla wia se tou kelaker, se murid-murid-Na se minueiy wia-Nisia tanume em penoron em peulurela i ti’i. 18Takar e wingkot-Na: “Sapa ku’a re’en nikouw kangkasi kouw reiy’ mete’u memangartila nyi’a? Reiy’ mete’u ku’a re’en kouw kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa waki luar e ghimorem witu eng gorem niesa tou e reiy’ numajisla nisia, 19karengan e reiy’ ghimorem witu eng gorem e nate ta’an witu eng gorem em po’otna, laa o i tea’ witu eng kakus?” Sa tuana Nisia si minapaloo’o-loo’o mola em baya eng kekaanen halal.20Pokeiy-Na kasi: “Sapa e rimou’mi wia siesa tou, ni’itu mouw e numajisla nisia, 21karengan waki ghorem, waki e nate ni tou, o lumentuti e reiy’ sa mina’asa eng ghenang lewo’, em pesa’amekan, parongkitan, pawunu’an, 22pazinah’an, eng kasorodoan, kalewo’an, kawilesan, en serit, iri ate, nojat, katingkeiyan, keba’abalan. 23Em baya eng kapualitan-kapualitan lewo’ i yi’i e limentuti witu eng gorem wo numajisla sitou.”24Laa o rumou’mi witu si Yesus wo mea waki daerah Tirus, Sia ghumorem witu e nesa wale wo reiy’ pa’ar sa wawean tou mete’ula nyi’a, ta’an eng kine’e eiy-Na reiy’ mete’u i pekekirongla. 25Awes tare siesa ina’, si oki’na wewene si sinelaran ni roh lewo’, si makarengan liminga en tanume Nisia, laa o meiy wo i kasungkur witu en sinaru ne’a-Na. 26Si wewene i ti’i siesa tou Yunani bangsa Siro-Fenisia. Nisia si maaleiy wia si Yesus kaa me’ure’ si setang i ti’i waki si oki’na.27Laa o lumila’ mouw si Yesus wia nisia: “I waya mola se oki-oki’ mawesupe’la rior, karengan reiy’ waar medo e roti sinadiala i wee se oki-oki’ wo i lawala nyi’a wia se asu.” 28Ta’an si wewene i ti’i si miningkot: “E nulit, Tuhan. Ta’an se asu witu rarem e meja kangkasi se kimaan e rema-rema neiy i lenta’la ne oki-oki’.”29Takar pokeiy ni Yesus wia si wewene i ti’i: “Karengan em penoto-notorennu i ti’i, mea mouw teakan karengan si setang i ti’i si rimou’ momi wia si oki’mu.” 30Wewene i ti’i si minareng waki walena, laa o atonnala si oki’ i ti’i si ghimoleiy witu en tetekelan, ta’an si setang i ti’i si rimou’ mouw.31Kamurian Yesus si timele’ula kasi en daerah Tirus wo ampit timoro en Sidon minea waki lour Galilea, waki keuneran en daerah Dekapolis. 32Witu se tou minali wia-Nisia siesa tou lunteng wo si ga’agap wo makiwee wia-Nisia, rio Sia rumeta’la e lawas-Na wia sitou i ti’i.33Wo nu reiy’ mouw si Yesus nu tima’atasla nisia wia se tou kelaker, i ka’ayo nisea mokan, Sia ghumoremla en tetudu’-Na witu en talinga ni tou i ti’i, laa o Sia rumura’ wo rumingkap e lila’ ni tou i ti’i. 34Kamurian eng kasuatan si kima’ate waki langit Yesus si kimeong e nasengan wo lumila’ wia nisia: “Efrata!”, em penoronna: Mawuka’ mola! 35Takar mawuka’ mola en talinga ni tou i ti’i wo eng katoroan i te ni’itu neiy i kareta’la kangkasi e mina’akes e lila’na, laa o sia matoto-totor eng kale’osna.36Yesus si minower wia se tou-tou witu rio te’a mesesusuiyla nyi’a wia si seiy i te tu’u kangkasi. Ta’an pakapalouwan-Na sea, makapelasla sea maabarla nyi’a. 37Nisea se ma’erang wo neiy i kenganga wo lumila’: “Nisia si simiwola em baya-wayana le’os, si lunteng si siniwo-Na malinga, si wowo’ si siniwo-Na matoto-totor.”

Chapter 8

1Witu e nedo ni’itu wawean kangkasi se tou kelaker witu se ka’asa’an eng kelakerna, wo karengan nisea se reiy’la kekaanen, Yesus si kimeret se murid-murid-Na wo lumila’: 2“Nate-Ku neiy i kaoghe kaa en tongkoupusen wia se tou kelaker i ti’i. En telu mouw nga endo sea maki’i-ki’it Niaku nisea se reiy’la si kekaanen. 3Wo sa Kurumeo nisea mareng waki wale nea ampit e narem, nisea se laa i karewa wia lalan, karengan wawean se waki wa’akat o meiy.” 4Murid-murid-Na se miningkot: “Kumura wia en tampa kapenesan i yi’i sitou o toro meela nisea roti i ka’ayo mawesu?”5Yesus si minueiy wia nisea: “Pira roti em bia nikoo?” Wingkot nea: “Em pitu.” 6Laa o Sia rumeo se tou kelaker i ti’i rumuber witu en tana’. Nu reiy’ mouw i tu Sia medo em pitu roti i ti’i, o tumotor syukur, mengebi-ngebi’la nyi’a wo meela nyi’a wia se murid-murid-Na kaa laa i pemete-metengla, wo nisea se mineela nyi’a wia se tou kelaker.7Nisea kangkasi se makapunya pirala sera’, wo nu reiy’ mouw en timotorla em berkat witu nyi’a, Sia rumeo rio se sera’ i ti’i kangkasi se i pemete-metengla. 8Wo nisea se kimaan i ka’ayo mina wesu. Kamurian se tou se minerurla eng kakebi’-kakebi’ e roti tele’u, eng kelakerna em pitu wulolong. 9Nisea i ti’i se wo’o wona’ epat nga riwu tou. Laa o reo ni Yesus sea mareng. 10Nisia si makarengan simeret witu lodeiy ampit se murid-murid-Na wo tumodome waki daerah Dalmanuta.11Laa o modolouw se tou-tou Farisi wo mewewueiyan ampit si Yesus. Kaa mewewa’awa’la Nisia nisea se makiwee wia-Nisia e nesa kowa’ waki sorga. 12Takar nguma’angalouw Sia witu nate-Na wo lumila: “Ka’a se angkatan i yi’i se makiwee kowa’? Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna wia se angkatan i yi’i ma’an mekasa se reiy’ laa weean kowa’.” 13Sia tumele’ula nisea; Sia ghumorem kasi witu e lodeiy wo tumodome waki lewet.14Kamurian kaloo’ala se murid-murid ni Yesus se limiur minaali roti, wawean e nesa i te wia nisea witu lodeiy. 15Laa o ngume’enge’la si Yesus wia nisea, pokeiy-Na: “Mategha-teghamouw wo maato-ato mouw witu e ragi ne tou Farisi wo e ragi ni Herodes.”16Takar nisea se meghena-ghenang wo siesa si meila’ wia se walina: “Ni’itu em peila’-Na kaa nikita ta reiy’la si roti.” 17Wo eng katoroan si Yesus nu mete’ula sapa em pesesusiyen nea, Sia lumila’: “Ka’a kouw mesesusuiyla eng kapualitan reiy’la si roti? Reiy’pe’ kangkasi ku’a re’en kouw mangartila wo mangarti? Mina kete watu mouw ku’a re’en e natemu?18Nikouw kouw maka weren, reiy’ ku’a re’en kouw maloo’ wo nikouw kouw maka talinga, reiy ku’a re’en kouw malinga? Reiy’ ku’a re’en ghinenang miouw kasi, 19Witu e nedo Niaku nu minemete-mete’la e lima roti neiy i wee se lima nga riwu tou i ti’i, pira wulolong wuta eng kaketor-kaketor e roti nierur miouwla?” Wingkot nea: “Mapulu’ o rua wulolong.”20“Wo witu e nedo em pitu roti neiy i wee se epat nga riwu tou i ti’i, pira wulolong wuta eng kaketor-kaketor e roti nierur miouwla?” Wingkot nea: “Em pitu wulolong.” 21Laa o pokeiy-Na wia nisea: “Reiy’pe’ ku’a re’en kasi kouw mangarti?”22Kamurian ma’ayo mola si Yesus wo se murid-murid-Na waki Betsaida. Witu se tou se minali wia si Yesus siesa tou rapa wo nisea se maaleiy wia-Nisia, rio Sia lumelerla nisia. 23Yesus si timiboiy e lawas ni tou rapa i ti’i wo mali nisia rumou’mi witu em banua. Laa o Sia rumura’la witu em beren ni tou i ti’i wo rumeta’la e lawas-Na wia nisia, wo mueiy: “Koo limoo’ mola wo’o sapa?”24Sitou i ti’i si limoo’me waki sinaruna, laa o lumila’: “Niaku ku limoo’ tou, karengan limoo’ nisea se mengela-ngelang, ta’an se paloo’ola tanu e nakana-nakana.” 25Yesus si rimeta’la kasi e lawas-Na witu em beren ni tou i ti’i, takar sitou i ti’i si uli-ulit maloo’ mouw wo minale’osouw, i ka’ayo sia toro lumoo’ e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kalenona. 26Nu reiy’ mouw i tu Yesus si rimeo nisia mareng waki walena wo lumila’: “Te’a megheghorem waki wanua!”27Kamurian si Yesus ampit se murid-murid-Na se minea waki wanua-wanua witu eng kaledong Kaesaria Filipi. Witu nuner e lalan Sia mueiy wia se murid-murid-Na, pokeiy-Na: “Pokeiy ne tou, seiy ku’a re’en Niaku i yi’i?” 28Wingkot nea: “Wawean se meila’la: Yohanes Pembaptis, wawean kangkasi se meila’la: Elia, wawean kangkasi se meila’la: siesa tou wia se pakasa’an nabi.”29Sia mueiy wia nisea: “Ta’an sapa em peila’mu, seiy ku’a re’en Niaku i yi’i?” Takar wingkot ni Petrus: “Nikoo mouw koo Mesias!” 30Laa o kasa pepalouwan ni Yesus sea rio te’a makite’ula wia si seiy i te tu’u en tanume Nisia.31Kamurian muleiy mouw si Yesus mawee teturu’ wia nisea, kaa si Oki’ ni Tou si lewo’ sa reiy’ mesa’an e laker peme’itan wo i sede’ ne tu’a-tu’a, imam-imam kepala wo ne ahli-ahli Taurat, laa o wunu’un wo tumo’or nu reiy’ mouw en telu nga endo. 32Eng kapualitan i yi’i neiy i lila’-Na minakaredeiy. Ta’an si Petrus si kimeong si Yesus witu esa nga weka wo tumogor Nisia.33Takar lumenge mouw si Yesus wo kasuatan timu’use se murid-murid-Na Sia kumoupi’ wia si Petrus, pokeiy-Na: “Rumou’la Iblis, karengan nikoo koo reiy’ maghenang sapa em paghenangela ni Empung, ta’an i te sapa em paghenangela ni tou.” 34O laa si Yesus si kimeret se tou kelaker wo se murid-murid-Na wo lumila’ wia nisea: “Susur tou si pa’ar kumi’it Niaku, nisia si lewo’ sa reiy’ kumelong en touna, mesa’an en salibna wo kumi’it Niaku.35Karengan seiy si pa’ar melelawirla e nyawana, nisia si laa kaliongan e nyawana; ta’an seiy i te si kinaliongan e nyawana karengan Niaku wo karengan e Injil, nisia si laa lumawirla nisia. 36Sapa eng ka’ara’anna sitou minaka’ato e minapekasa eng kaoatan, ta’an nisia si kinaliongan e nyawana. 37Karengan sapa ku’a re’en en toro i weenala tanu en sawel e nyawana?38Karengan seiy i te si meirang kaa Niaku wo kaa em patotor-Ku witu eng keuneran ne angkatan reiy’ lale’ wo se berdosa i yi’i, si Oki’ ni Tou tu’u si laa meirang karengan sitou i ti’i sakawisa Sia meiy ee sangari witu eng kamulia’an ni Ama’-Na, patepe-teperen ne malaikat-malaikat kudus.”

Chapter 9

1Pokeiy-Na kasi wia nisea: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna witu e nelet ne tou mineiy wia nyi’i wawean se reiy’ laa mate nu reiy’pe’ sea limoo’ kaa eng Keraja’an ni Empung e mineiy mouw ampit eng kuasa.” 2Enem nga endo kamurian Yesus si minali si Petrus, Yakobus wo si Yohanes wo mewali-wali ampit nisea Sia sumosor witu e nesa kuntung kerakek. Witu nisea i te nuesa. O laa si Yesus e minaseup eng gio witu en sinaru em beren nea, 3wo em pakean-Na eng kasa puti’ maserengat. Reiy’la siesa tou tu’u wia eng kaoatan i yi’i si mete’u lumoo’ eng kalenona em pakean tanu e ni’itu.4Takar mapa’ato mouw wia nisea si Elia mewali-wali ampit si Musa, sea nu rua se mesesusuiy ampit si Yesus. 5Pokeiy ni Petrus wia si Yesus: “Rabi, kumura eng ka’aruiyna keiy wia en tampa i yi’i. Le’osouw keiy rumedeiyla telu dasing, nesa i wee Nikoo, nesa i wee si Musa, wo e nesa i wee si Elia.” 6Nisia si limila’ en tuana, karengan si reiy’ mete’u en sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’nala, karengan nisea se kasa kineide’an.7Takar meiy mouw e linaak timerungi nisea wo witu eng gorem e linaak i t’i lininga en suara: “ Yi’i mouw si Oki’ neiy Ku i keupusla, linganola Sia.” 8Wo i kalo’ositi eng katoroan nisea nu limoo’ eng kaledong nea, nisea se reiy’ mouw limoo’ siesa tou tu’u kasi mewali-wali nisea, kacuali si Yesus maesa-esa.9Witu e nedo nisea nu tumumpami waki kuntung i ti’i, Yesus si minower wia nisea, rio sea te’a mesesusuiyla wia siesa tou tu’u sapa e linoo’ nea mola i ti’i, nu reiy’pe’ si Oki’ ni Tou tumo’ori witu e nelet ne tou minate. 10Nisea se timiboiy e nower’ ketare kasuatan minangimpoongla witu e nelet nea sapa neiy i maksudla ampit en “timo’ori witu nelet ne tou minate.”11Laa o sea mueiy wia-Nisia: “Ka’a se ahli-ahli Taurat se limila’, kaa si Elia si lewo’ sa reiy’ meiy rerior?” 12Wingkot ni Yesus: “Memang si Elia si laa meiy rerior wo mesesegaya’la e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa. Ta’an i te, kumura ku’a re’en ampit e neiy i kepatik en tanume si Oki’ ni Tou, kaa Nisia si laa laker peme’itan wo laa sero’an ? 13Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Memang si Elia si mineiy mouw wo se tou se matuanala nisia i ki’it eng kepa’aran nea, minatoroan ampit e wawean neiy i kepatik en tanume nisia.”14Katoroan si Yesus, Petrus, Yakobus wo si Yohanes marengi wia se murid-murid walina, sea lumoo’ se tou kelaker se minuyut wia se murid-murid i ti’i, wo se pirala ahli Taurat se minangimpoongla wo’o sapa ampit nisea. 15Witu e nedo se tou kelaker i ti’i nu limoo’ si Yesus, i kenganga mouw sea nu waya wo rumingangar sumungkul Nisia. 16Laa o mueiy mouw si Yesus wia nisea: “Sapa em pinewewueiyan niouwla ampit nisea?”17Pokeiy ni esa tou wia se tou kelaker i ti’i: “Guru, si oki’ku i yi’i si nialiku wia-Nikoo, karengan nisia si sinelaran ni roh minowo’la nisia. 18Wo susur si roh i ti’i sumeke’ nisia, si roh i ti’i si mewansalela nisia witu en tana’; laa o masewu en sumana, em ba’angna mekare’eket wo e nouwakna en timegher. Niaku ku kimiwee mola wia se murid-murid-Mu, rio sea mure’ si roh i ti’i, ta’an nisea se reiy’ makawoo’.” 19Takar pokeiy ni Yesus wia nisea: “Heiy kouw angkatan reiy’ ma’eman, pirape’ eng keurena kasi Niaku ku lewo’ sa reiy’ mena’ witu e nelet miouw?” Pirape’ eng keurena kasi Niaku ku lewo’ sa reiy’ sumabaar wia nikouw?” Alinomi sioki’ i ti’i wia nyi’i!”20Laa o alin neami sia wia-Nisia. E nedo si roh i ti’i nu limoo’ si Yesus, sioki’ i ti’i si makarengan i pegho’ogho-gho’ogho’na, wo sioki’ i ti’i si neiy i kewalengkeiy witu en tana’ wo minakede-kedeng, kasuatan en sumana masewu. 21Laa o mueiy si Yesus wia si ama’ ni oki’ i ti’i: “Pira mouw eng keurena sia patoron e nyi’i?” Rengan nisia nu rinteke’. 22Wo mere’ereghla si roh i ti’i makeong nisia witu eng gorem e napi ka’apa tu’u witu eng gorem en dano kaa laa mepepunengla nisia. Kaa ni’itu sa Koo toro sumiwola sapa, tulungela keiy wo i keupus i tela keiy.”23Wingkot ni Yesus: “Pokeiymu: sa Koo toro? Reiy’la si mustahil wia sitou ma’eman!” 24Makarengan si ama’ ni oki’ i ti’i rimekeiy: “Niaku ku ma’eman. Tulungenouw niaku nu reiy’ ma’eman i yi’i!” 25Katoroan si Yesus nu limoo’ se tou kelaker se maka eiy mouw mewewuyut, Sia tumogoor si roh lewo’ i ti’i eng kaente’na, pokeiy-Na: “Heiy koo ee roh simiwola sitou mina wowo’ wo lunteng, Niaku ku merentala nikoo, rumou’ mola wia si oki’ i yi’i wo te’a mouw kasi megheghoremla wia nisia!”26Laa o rumou’ mola si roh i ti’i kasuatan marekeiy wo megho’ogho-gho’ogho’ si oki’ i ti’i eng kahebatna. Sioki’ i ti’i si paloo’onokan tanu sitou minate, i ka’ayo kelaker se tou meila’: “Nisia si minate mouw.” 27Ta’an si Yesus si timiboiy e lawas ni oki’ i ti’i wo mongkela nisia, laa o sia tumo’ori sandiri.28Katoroan si Yesus nu waki mouw wale, wo se murid-murid-Na maesa-esa ampit Nisia, o mueiy mouw sea: “Ka’a keiy reiy’ maka woo wia si roh i ti’i ?” 29Wingkot-Na wia nisea: “En jenis i yi’i si reiy’ i keure’ kacuali ampit en sesombayangen.”30Yesus wo se murid-murid-Na se rimou’mi witu wo lumangkoiyi eng Galilea, wo si Yesus si reiy’ pa’ar eng kapualitan i ti’i kakete’uan ne tou; 31karengan Nisia si kasuatan mawee teturu’ se murid-murid-Na. Nisia si limila’la wia nisea: “Si Oki’ ni Tou si laa i sarakan witu e lawas ne tou, wo nisea se laa munu’ Nisia, wo telu nga endo nu reiy’ mouw Nisia nu winunu’ Nisia si laa tumo’or.” 32Nisea se reiy’ mangarti em patotorla i ti’i, ta’an se meirang mueiyla nyi’a wia-Nisia.33Kamurian ma’ayo mola si Yesus wo se murid-murid-Na waki Kapernaum. Katoroan si Yesus witu mouw em bale, Sia mueiy wia se murid-murid-Na: “Sapa em pesesusuiyen niouw eng ketare wia nuner e lalan?” 34Ta’an nisea se minenes, karengan wia nuner e lalan ketare nisea se minepe’isingla sa seiy si kasa wangko’ witu e nelet nea. 35Laa o rumuber si Yesus wo kumeret se mapulu’ o rua murid i ti’i. Pokeiy-Na wia nisea: “Sa siesa tou si pa’ar mamuali kasa ketare, satorona nisia si mamuali mamuri wia em baya nea wo si pelayan wia em baya nea.”36Takar si Yesus si minedola siesa oki’ wo tumampala nisia witu nuner nea, laa o Sia rumawak sioki’ i ti’i wo lumila’ wia nisea: 37“Seiy i te si sumungkul sioki’ tanu si yi’i witu e ngaran-Ku, nisia si simungkul Niaku. Wo seiy i te si simungkul Niaku, reiy’ Niaku ku sinungkulna, ta’an Nisia si timoke Niaku.”38Pokeiy ni Yohanes wia si Yesus: “Guru, Nikeiy keiy limoo’ siesa tou reiy‘ maki’i-ki’it nikita minure’ si setang kaa e ngaran-Nu, laa o palouwan neiy sitou i ti’i, karengan nisia si reiy’ maki’i-ki’it nikita.” 39Ta’an pokeiy ni Yesus: “Te’a kouw maape’ nisia! Karengan reiy’ siesa tou tu’u si timuana mola e mujizat kaa e ngaran-Ku, si toro eng katoroan i te ni’itu kangkasi sia mabut Niaku.40Seiy i te si reiy’ mesaru nikita, nisia si witu em beteng ta. 41Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna seiy i te si mee nikoo kumoo’ esa nga ghelas rano eng karengan nikouw nyi’a mouw si maki’i-ki’it si Kristus, nisia si reiy’ laa kaliongan en tetorona.”42Seiy i te sia si simeipla si meta’asa’an wia se oki-oki’ rintek se ma’eman i yi’i, eng kasa le’os wia nisia sa e nesa watu kilangan ni’i wa’akesla witu e lee’na laa o sia i lobo’la witu eng gorem en tasik. 43Wo sa e lawasmu en sumeipla nikoo, panggalenouw, karengan eng kasa le’os koo ghumorem witu eng gorem em patou-touan ampit e lawas pekol ta’an i te ampit e rua lawasmu lekep o koo i tea’ witu eng gorem e naraka, witu eng gorem e napi reiy’ kawunu’an; 44[ witu en tampa i ti’i se witekna se reiy’ laa mate, wo napina e reiy’ laa kawunu’an]45Wo sa e ne’amu en sumeipla nikoo, panggalenouw, karengan eng kasa le’os koo ghumorem witu eng gorem em patou-touan ampit e we’ol, ta’an i te ampit e rua ne’amu lekep o koo i terekla witu eng gorem e naraka; [ 46witu en tampa i ti’i se witekna se reiy’ laa mate, wo napina e reiy’ laa kawunu’an.]47Wo sa em berennu en sumeipla nikoo, tuilenouw, karengan eng kasa le’os koo ghumorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung ampit e maka weren esa ta’an i te maka weren rua o koo i terekla witu eng gorem e naraka, 48witu wisa se witek-witek em bangke se reiy’ mate wo napi e reiy’ mate’.49Karengan susur tou si laa wurasen ampit e napi. 50Wuras memang le’os, ta’an sa e wuras mina tewangouw, ampit en sapa ku’a re’en kouw mewewurasla nyi’a?Satorona kouw reiy’ maena-ena’ makapunyala wuras witu en toumu wo reiy’ maena-ena’ tumou medamean siesa ampit se walina.”

Chapter 10

1Witula si Yesus o mae waki daerah Yudea wo waki daerah lewet en temberan Yordan wo witu tu’u se tou kelaker se mineiy minuyutla wia Nisia; wo tanu eng kenaramen Nisia si maweela teturu’ wia nisea kangkasi. 2Takar meiy mouw se tou-tou Farisi, wo kaa laa mewewa’awa’la si Yesus nisea se minueiy wia-Nisia: “Sapa ku’a re’en siesa tu’atuama si toro i te tuma’atasla si tu’awenena?” 3Ta’an wingkot-Na wia nisea: “Sapa em perenta ni Musa wia nikouw?” 4Wingkot nea: “Musa si miniyonla sa meteta’atasla nisia ampit sumiwo surat cere.”5Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “Awes tare karengan eng kaketean e natemu mouw takar si Musa si minatikla em perenta i yi’i i wee nikouw. 6Karengan witu eng ketareani eng kaoatan, Empung si simiwola nisea tuama wo wewene,7kaa ni’itu si tuama si laa tumele’ula si ama’na wo si ina’na wo maesa wo si ka’awuna, 8i ka’ayo sea nu rua i ti’i se minamuali mouw esa le’ona. Tuana mouw nisea se reiy’ mouw kasi rua, ta’an i te se esa. 9Kaa ni’itu, sapa em pinaesa mola ni Empung, reiy’ mete’u peteta’atasen ni tou.”10Katoroan nisea nu waki mouw wale, se murid-murid i ti’i se minueiy kangkasi wia si Yesus tanume eng kapualitan i ti’i. 11Laa o pokeiy-Na wia nisea: “Seiy i te si tuma’atasla si tu’awewenena laa o kumaweng ampit si wewene walina, nisia si matou-tou witu em pazinah’an wia si ka’awuna i ti’i. 12Wo sa si tu’awewene si tuma’atasla si tu’atuamana wo kumaweng ampit se tuama walina, nisia si masiwo en zinah.”13Laa o alin ne tou se oki-oki’ rintek wia si Yesus, rio Sia lumelerla nisea; ta’an se murid-murid-Na se makoupi’la se tou-tou i ti’i. 14Katoroan si Yesus nu limoo’ eng kapualitan i ti’i, Nisia si meupi’ wo lumila’ wia nisea: “I wayala se oki-oki’ i ti’i meiy wia-Niaku, te’a penempe-nemperen sea, karengan se tou-tou tanu se yi’i mouw se makapunya eng Keraja’an ni Empung.15Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna seiy i te si reiy’ sumungkul eng Keraja’an ni Empung tanu siesa oki’ rintek, nisia si reiy’ laa ghumorem witu eng goremna.” 16Laa o Sia rumawak se oki-oki’ i ti’i wo eng kasuatan rimeta’la e lawas-Na wia nisea Sia merkatla nisea.17Witu e nedo si Yesus nu mae mouw kaa mapawee-weela em pakela-kelangan-Na, o meiy mouw siesa tou matingka-tingkas meiy matola Nisia wo kasuatan kimurur witu en sinaru-Na sia mueiy: “Guru le’os, sapa e lewo’ sa reiy’ siwongku rio ku maka’ato em patou-touan kekal?” 18Wingkot ni Yesus: “Ka’a koo matotorla Niaku le’os? Reiy’la siesa tou tu’u si le’os sa reiy’ si Empung i te. 19Nikoo koo tantu mouw mete’u e reiy’ sa mina’asa perenta ni Empung: Te’a mawunu’, te’a masiwo en zinah, te’a marongkit’, te’a matotorla en sairi towo, te’a pareu’ala eng hak ni tou, ormatenola si ama’mu wo si ina’mu!”20Laa o pokeiy ni tou i ti’i wia-Nisia: “Guru, em baya nyi’a i ti’i eng kini’itangku mouw rengane’ niaku nu mudape’.” 21Ta’an si Yesus si timu’usla wia nisia wo minee upus wia nisia, laa o lumila’ wia nisia: “Nesape’ kasi e reiy’ awes wia nikoo: mea mouw, wangkerouw sapa eng kapunya’annu wo i wee mola ni’itu wia se tou-tou miskin, takar nikoo koo laa maka’ato eng harta waki sorga, kamurian meiy mouw wia nyi’i wo kumi’itouw Niaku.” 22Liminga em patotorla i ti’i nisia si minaoki’ ate, laa o mea ampit en tekur, karengan kelaker eng hartana.23Laa o tumu’usouw si Yesus wia se murid-murid-Na witu eng kaledong-Na wo lumila’ wia nisea: “Kumura eng kapedisanna sitou maka loit megheghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung.” 24Se murid-murid-Na se neiy i kenganga liminga em patotor-Na i ti’i. Ta’an si Yesus si timo’orongla kasi: “Oki-oki’-Ku, kumura eng kapedisanna megheghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung. 25Eng kasa gampang siesa unta ghumorem witu em po’optna em bewilit ta’an siesa tou kaya megheghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung.”26Nisea se kasa minaringka’ wo lumila’ siesa wia se walina: “Sa tuana, seiy ku’a re’en si toro lawiren?” 27Yesus si timu’use wia nisea wo lumila’: “Wia sitou eng kapualitan i ti’i e reiy’ wona’, ta’an e reiy’ tuana wia si Empung, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw e wona’ i wee si Empung.” 28Lumila’ mola si Petrus wia si Yesus: “Nikeiy i yi’i keiy timele’u mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo kumi’it Nikoo!”29Wingkot ni Yesus: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna susur tou karengan Niaku wo karengan e Injil sia timele’ula em balena, se patuarina tuama ka’apa se patuarina wewene, si ina’na ka’apa si ama’na, se oki-oki’na ka’apa e numana, 30sitou i ti’i en teakan wia e masa i yi’i te kangkasi nisia si laa maka’ato sumeup e maka esa nga atus lumepet: wale, patuari tuama, patuari wewene, ina’, oki’ wo e numa, ma’anouw tu’u tu rinapitla e reiy’ sa mina’asa pasiasa’an, wo witu en zaman laa meiy nisia si laa maka’ato em patou-touan kekal. 31Ta’an kelaker se tou kimetare se laa mamuali mamuri wo se mamuri se laa mamuali kumetare.”32Yesus wo se murid-murid-Na se witu em pakela-kelangan mea waki Yerusalem wo si Yesus si makelang marerior. Murid-murid se mapedam balisa wo kangkasi se tou-tou maki’i-ki’it Nisia wia muri se mapedam meide’. Mekasape’ kasi si Yesus kimeret se mapulu’ o rua murid-Na wo Sia muleiy meila’la wia nisea sapa e laa mamuali witu en tou-Na, 33pokeiy-Na: “En teakan ta mengea mouw waki Yerusalem wo si Oki’ ni Tou si laa i sarakan wia se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat, wo nisea se laa tumantula Nisia ukumen paten. Wo nisea se laa sumarakan Nisia wia se bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung, 34wo Nisia si laa penero-nero’ala, rura’an, wewen wo wunu’un, wo nu reiy’ mouw en telu nga endo Nisia si laa tumo’or.”35O laa si Yakobus wo si Yohanes, se oki’ ni Zebedeus, rumetenla si Yesus wo lumila’ wia-Nisia: “Guru, paarapen neiy rio Nikoo satorona Koo lume’ele’la e nesa pengiween neiy!” 36Wingkot-Na wia nisea: “Sapa eng kepa’ar miouw siwong-Kula i wee nikouw?” 37Laa o pokeiy nea: “Te’esan i tela keiy rumuber witu eng kamulia’an-Nu wia eng kamurian, siesa tou kasi si witu esa nga weka lele’os-Mu wo siesa tou si witu esa nga weka kawii-Mu.”38Ta’an pokeiy ni Yesus wia nisea: “Nikouw kouw reiy’ mete’u sapa em pengiween niouw. Toro ku’a re’en kouw kumoo’ en cawan e lewo’ sa reiy’ koo’ong-Ku wo em baptisen ampit em pebaptis e lewo’ sa reiy’ edong-Ku?” 39Wingkot nea: “Nikeiy keiy toro.” Yesus si limila’ wia nisea: “ Memang, nikouw kouw laa kumoo’ en cawan e lewo’ sa reiy’ koo’ong-Ku wo laa baptisen ampit em pebaptis e lewo’ sa reiy’ edong-Ku. 40Ta’an eng kapualitan rumuber witu esa nga weka lele’os-Ku ka’apa witu esa nga weka kawii-Ku, Niaku ku reiy’la hak meweweela nyi’a. Ni’itu e laa i weela wia se tou-tou wia si seiy e ni’itu neiy mouw i sadiala.”41Liminga e ni’itu se mapulu’ murid walina se mineupi’ wia si Yakobus wo si Yohanes. 42Ta’an si Yesus si kimeret nisea laa o lumila’: “Kete’uan niouw, kaa nisea se patotoren pemerintah ne bangsa-bangsa se maperentah se rakyatna ampit e lawas wesi, wo se pemangko’-pemangko’na se makelangla eng kuasa nea ampit eng kaketena wia nisea.43Reiy’ kouman tuana witu e nelet miouw. Seiy i te si pa’ar mamuali wangko’ witu e nelet miouw, satorona nisia si mamuali pelayanmu, 44wo seiy i te si pa’ar mamuali maketa-ketare witu e nelet miouw, satorona nisia si mamuali hamba em baya nea. 45Karengan si Oki’ ni Tou kangkasi si mineiy reiy’ o layanen, ta’an i te kaa melelayanla wo kaa laa meweweela e nyawa-Na mamuali sesuli’ wia se kelaker tou.”46Laa o ma’ayo mola si Yesus wo se murid-murid-Na waki Yerikho. Wo eng katoroan si Yesus nu rumou’mi waki Yerikho, mewali-wali ampit se murid-murid-Na wo se tou kelaker se mareo-reok, wawean si mengengiwee rapa, si mekengaran Bartimeus, sioki’ ni Timeus, si rimuber witu li’ilik e lalan. 47Katoroan liningana, kaa Nisia mouw si Yesus tou Nazaret, o muleiy mouw sia maaleiy: “Yesus, Oki’ ni Daud, i koupus i tela niaku!” 48Laker tou se timogor nisia rio sia makapenes. Ta’an maka ente’ mola sia maaleiy: “Oki’ ni Daud, i koupus i tela niaku!”49Laa o mena’ si Yesus wo lumila’: “Keretenomi sia!” Nisea se kimeretla sitou rapa i ti’i wo lumila’ wia nisia: “Ente’en e natemu, rumedeiy mouw, Nisia si makeret nikoo.” 50Laa o sia rumou’la eng karaiyna, nisia si makarengan rimedeiy wo mea matola si Yesus.51o wueiyen ni Yesus sia: “Sapa eng kepa’arannula siwong-Ku i wee nikoo?” Wingkot ni tou rapa i ti’i: “Rabuni, rio niaku ku toro lumoo’!” 52Laa o pokeiy ni Yesus wia nisia: “Mea mouw, imanmu e limawirola nikoo!” Witu i te en toro ni’itu kangkasi limoo’ mouw sia, laa o sia kumi’it si Yesus witu em pakela-kelangan-Na.

Chapter 11

1Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na se tawi mouw e Yerusalem, reten em Betfage wo em Betania e rimeta’ waki kuntung Zaitun, Yesus si rimeo se rua murid-Na 2ampit e nower: “Mea mouw waki wanua witu en sinarumu i ti’i. Witu e nedo kouw nu ghumoreme witu, kouw makarengan laa matola siesa keledai mudape’ si neiy i ka’antung, si reiy’pe’ ma’an mekasa sakeala ni tou. I reta’la si keledai i ti’i wo alini wia nyi’i. 3Wo sa wawean tou si lumila’la wia nikoo: Ka’a kouw timuanala ni’itu, wingkotenouw: Tuhan si mepadungla nisia. Sia si makarengan marengla nisia wia nyi’i.”4Sea tu’u mea, wo matola siesa keledai muda neiy i ka’antung witu en sinaru em pepalen waki luar, witu li’ilik e lalan, laa o rumeta’la nisia. 55Wo se pirala tou witu se limila’ wia nisea: “Sapa e maksudna kouw rimeta’la si keledai i ti’i?” 6Laa o sea mingkot tanu e neiy mouw i lila’la ni Yesus. Takar se tou-tou i ti’i se minayala nisea.7Laa o alin nea si keledai i ti’i wia si Yesus, wo ali’an neala ampit e labung nea, kamurian si Yesus si simeret witu natasna. 8Laker se tou minitarla e labung nea witu lalan, wawean kangkasi se simerala em pangana-pangana lisouw niedo neami waki uma. 9Se tou-tou makelang marerior wo nisea se maki’i-ki’it wia muri se maaleiy: “Hosana! Binerkatola Sia si mineiy witu e ngaran ni Tuhan, 10binerkatola eng Keraja’an mineiy, Eng Keraja’an ni ama’ ta Daud, Hosanna waki tampa kasarakek !”11I kekeka’ayome waki Yerusalem Sia ghumorem witu em Bait ni Empung. Maname Sia meloo-loo’ em baya nyi’a, ta’an karengan e nendo en tawi mouw mawengi Sia rumou’mi o mea waki Betania minewali ampit se mapulu’ o rua murid-Na. 12Kawo’odoanna nu reiy’ mouw si Yesus wo se mapulu’ o rua murid-Na timele’ula em Betania, Yesus si mapedam maarem.13Wo waki wa’akat Sia lumoo’ e nakana ara limaleiyna mouw. Sia tumawila nyi’a kaa meleloo’ sa wona’ Sia maka’ato sapa-sapa witu e nakana i ti’i. Ta’an witu e nedo Sia nu i ka’ayola witu, Nisia si reiy’ minatola sapa-sapa witu e nakana i ti’i ta’an e laleiyna-laleiyna i te, karengan memang reiy’ oras em bu’ana ara. 14Takar pokeiy-Na wia si akana ara i ti’i: “Te’a kasi siesa tou tu’u si kumaan em bu’amu eng keure-urena!” Wo se murid-murid-Na tu’u se liminga nyi’a.15Laa o ma’ayo mola si Yesus wo se murid-murid-Na waki Yerusalem. Yesus nu ghimoremola witu em Bait ni Empung, o muleiy mouw Sia meure’ se tou-tou mewangker mateles witu eng kalasan em Bait ni Empung. E meja-meja peno’oran loit wo e wangkoiy-wangkoiy ne belante’ pombo neiy i purikit-Na, 16wo Nisia si reiy’ mineela se tou-tou maali em barang-barang lumease eng kalasan em Bait ni Empung.17Laa o Sia mee teturu’ wia nisea, pokeiy-Na: “Reiy’ ku’a re’en wawean neiy i kepatik: Wale-Ku e laa totoren wale sesombayangan wia se reiy’ sa mina’asa bangsa? Ta’an siniwo miouw mola nyi’a sala ne penyamun!” 18Se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat se liminga tanume em peristiwa i ti’i, wo nisea se me’inakut laa mepepunengla Nisia, karengan nisea se meide’ wia Nisia, se limoo’ kaa se minapekasa ne tou kelaker se ma’erang witu en teturu’-Na. 19Melelaa mouw wengi sea rumou’mi kasi waki kota.20Memo’odope’ katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na nu melangkoiy, sea lumoo’ e nakana ara ketare em pera mouw mina’ayo eng kalat-kalatna. 21Takar i kaghenangouw si Petrus witu en sapa minamuali mola, laa o sia lumila’ wia si Yesus: “Rabi, loo’onouw, e nakana ara neiy-Mu i kutokla i ti’i em pera mouw.”22Yesus si miningkot nisia: “Ma’emanouw wia si Empung! 23Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna seiy i te si lumila’ wia si kuntung i yi’i: Kumesotola wo i katerekola waki ghorem en tasik! Asal reiy’ meware-wareng e natena, ta’an ma’eman, kaa en sapa neiy i lila’nala i ti’i e laa mamuali, takar eng kapualitan i ti’i e laa mamuali i wee nisia.24Kaa ni’itu Niaku ku lumila’me wia nikoo: sapa i te em pakiweennu wo i sombayangla, emanenouw kaa nikoo koo minaka’ato mola nyi’a, takar eng kapualitan i ti’i e laa i weela wia nikoo. 25Wo sa koo rumedeiy kaa mesesombayang, ampungane’la ketare sa wona’ wawean wo’o sapa witu e natemu wia siesa tou, rio kangkasi si Ama’mu waki sorga si mampungla eng kaselokan-kaselokannu.” [ 26Ta’an sa kouw reiy’ maampungla, takar si Ama’mu waki sorga kangkasi si reiy’ laa mampungla eng kaselokan-kaselokannu.]2727 O laa si Yesus wo se murid-murid-Na i ka’ayola kangkasi waki Yerusalem. Katoroan si Yesus nu makelang witu eng kalasan em Bait ni Empung, o meiy mouw wia-Nisia se imam-imam kepala, se ahli-ahli Taurat wo se tu’a-tu’a, 2828 wo mueiy wia-Nisia: “Ampit eng kuasa sapa ku’a re’en Koo matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i? Wo seiy ku’a re’en si mineela eng kuasa i ti’i wia-Nikoo, i ka’ayo Koo matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i?”29Wingkot ni Yesus wia nisea: “Niaku ku laa ma’ayola e nesa wewueiyen wia nikoo. Weeanola Niaku wewingkotna, takar Niaku ku laa lumila’la wia nikoo ampit eng kuasa sapa ku’a re’en Niaku ku matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i. 30Em baptisan ni Yohanes i ti’i, waki sorga ka’apa waki sitou? Weeanola Niaku wewingkotna!”31Nisea se minesesusuiye’la nyi’a witu e nelet nea, wo lumila’: “Sa kita lumila’la : Waki sorga, Nisia si laa lumila’: Sa tuana, ka’a kouw reiy’ ma’eman wia nisia? 32Ta’an masa’kan ta lumila’la: Waki sitou!” Karengan nisea se meide’ wia se tou kelaker, karengan em baya ne tou se maloo’ola kaa si Yohanes si uli-ulit nabi. 33Laa o sea mingkot si Yesus: “Nikeiy keiy reiy’ mete’u.” Takar pokeiy ni Yesus wia nisea: “Sa tuana, Niaku kangkasi ku reiy’ lumila’la wia nikoo ampit eng kuasa sapa ku’a re’en Niaku matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i.”

Chapter 12

1O laa si Yesus si muleiy mouw sumusuiy wia nisea witu em peulurela: “Wawean siesa tou si minuka’ e numa anggor wo rumeen eng kaledongna. Sia kumiar eng ko’okor papuusan e nanggor wo rumedeiyla em pewale. Kamurian i eramnala e numa i ti’i wia se mengenguma-mengenguma laa o mea waki wanua walina. 2Wo eng katoroan witu mouw e norasna, sia rumeo siesa hamba mea wia se mengenguma-mengenguma i ti’i kaa laa maka’ato esa nga weteng witu e wua’na e numa i ti’i wia nisea. 3Ta’an nisea se simikop si hamba i ti’i wo mewe nisia, laa o rumeo nisia mea ampit e lawas memayos.4Kamurian sia rumeo kangkasi siesa hamba walina wia nisea. Sitou i yi’i si winewe nea i ka’ayo minepali’ eng kokongna wo kasa neiy nea i papaira-irangla. 5Laa o sia rumeo siesa hamba walina kasi, wo sitou i yi’i si winunu’ nea. Wo lakere’ kasi se walina, wawean si winewe nea wo wawean si winunu’ nea.6Teakan siesa mokan oki’na si i keupusna. Mamuri sia rumeo nisia wia nisea, pokeiyna: Sioki’ku si laa ormaten neala. 7Ta’an se mengenguma-mengenguma i ti’i se limila siesa wia se walina: Nisia mouw si ahli waris, meiy mouw sia wunu’un ta, takar e warisan i yi’i mamuali punyata.8Nisea se simikop nisia wo munu’ nisia, laa o i lawala sia witu luar e numa anggor i ti’i. 9Teakan sapa e laa tuananla ni makauma anggor i ti’i? Nisia si laa meiy wo munengla se mengenguma-mengenguma i ti’i, laa o mapa emanla e numa anggor i ti’i wia se tou-tou walina.10Reiy’ ma’an mekasa ku’a re’en kouw maca e nats i yi’i: Watu neiy i terek ne meneniwo-meneniwo bangunan e minamuali mouw watu penjuru: 11eng kapualitan i ti’i minamuali waki suat ni Tuhan, e nesa pasiwo-siwon maka’erangen witu em beren ta.” 12Laa o sea me’inakut mesesikop si Yesus, karengan nisea se mete’u, kaa nisea mouw se i pemaksud-Nala ampit em peulurela i ti’i. Ta’an nisea se meide’ wia se tou kelaker, jadi sea mea wo mayala Nisia.13Kamurian i reomi se pirala tou Farisi wo se tou Herodian wia si Yesus kaa meiy mewewe’etes Nisia ampit e nesa wewueiyen. 14Se tou-tou i ti’i se mineiy wo lumila’ wia-Nisia: “Guru, nikeiy keiy mete’u, Nikoo koo esa tou jujur, wo Nikoo koo reiy’ meide’ wia si seiy i te tu’u kangkasi, karengan Nikoo koo reiy’ pa’ar mengisu-ngisu’, ta’an i te ampit en jujur mawee teturu’ e lalan ni Empung ampit e reiy’ sa mina’asa kajujuran. Sapa ku’a re’en ni’i wee i te mawear em pajak wia si Kaisar ka’apa reiy’? Lewo’ sa reiy’ku’a re’en keiy mear ka’apa reiy’?” 15Ta’an si Yesus si mete’u eng kamunafikan nea, laa o lumila’ wia nisea: “Ka’a kouw mewa’awa’ Niaku? Alinomi e nesa dinar rio tu loo’eng-Kula!”16Laa o sea malila. Takar Sia mueiy wia nisea: “Eng gambar wo em patik ni seiy ku’a re’en e nyi’i?” Wingkot nea: “Eng gambar wo em patik ni Kaisar.” 17Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “I wee mola wia si Kaisar sapa e lewo’ sa reiy i wee miouwla wia si Kaisar wo wia si Empung sapa e lewo’ sa reiy’ i wee miouwla wia si Empung!” Nisea se kasa mina’erang liminga Nisia.18Meiy mouw wia si Yesus se pirala tou Saduki, se maka ghenang, kaa reiy’la eng kato’oran. Nisea se minueiy wia-Nisia: 19“Guru, Musa si minatikla em perenta i yi’i i wee nikita: Sa siesa tou, si maka patuari tuama, si minate ampit si timele’ula siesa tu’awewene ta’an si reiy’ timele’ula urang, patuarina si lewo’ sa reiy’ kumaweng ampit si tu’awewenena i ti’i wo meteto’ori see’ i wee si patuarina i ti’i.2020 Nisea se pitu matuari. Si ketare si kimaweng ampit siesa wewene wo mate si reiy’ timele’ula see’. 2121 Laa o si karua kangkasi si kimawengla nisia wo mate si reiy’ timele’ula see’. Tuanakan kangkasi ampit si katelu. 2222 Wo tuana mouw se katodongna, nisea nu pitu se reiy’ timele’ula see’. Wo eng kamurian, nu reiy’ mouw sea nu waya, si wewene i ti’i tu’u si minate. 2323 Witu e nendo nu to’oren, sakawisa sea tumo’or, seiy ku’a re’en si minamuali tu’atuama ni wewene i ti’i? Karengan nisea nu pitu se timu’awewene mola nisia.”24Wingkot ni Yesus wia nisea: “Nikouw kouw seip, eng kaulitna kaa nikouw kouw reiy’ mangarti eng Kaol Suci ka’apa tu’u eng kuasa ni Empung. 25Karengan sakawisa sitou tumo’or witu e nelet ne tou minate, sitou si reiy’ kimaweng wo reiy’ neiy i kawengla ta’an i te matou-tou tanu si malaikat waki sorga.26Wo kangkasi en tanume eng keteto’or ne tou-tou minate, reiy’ ku’a re’en winaca miouw witu eng kaol ni Musa, witu e numan tanume eng kongkom tetunean, kumura lininga e nuwu’ ni Empung wia nisia: Niaku mouw Ku Empung ni Abraham, Empung ni Ishak wo Empung ni Yakub? 27Nisia si reiy’ mouw Empung ne tou minate, ta’an i te si Empung ne tou matou-tou. Nikouw kouw uli-ulit simeip!”28O laa siesa ahli Taurat, liminga si Yesus wo se tou-tou Saduki mewewueiyan wo mete’u, kaa si Yesus si minee wewingkot en timena’ wia se tou-tou i ti’i, si mineiy wia-Nisia wo mueiy: “E nukum wisa ku’a re’en eng kasa i paketa-ketare?” 29Wingkot ni Yesus: “E nukum kasa i paketa-ketare nyi’a mouw: Linganouw, heiy tou Israel, Tuhan si Empung ta, Tuhan i ti’i si esa. 30I keupusola si Tuhan, Empungmu, ampit em pakasa’an e natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu wo ampit em pakasa’an eng genangmu wo ampit em pakasa’an eng kaketerannu. 31Wo e nukum eng karua nyi’a mouw: I keupusola si kasuatmu en tou tanukan en toumu nuesa. Reiy’la ukum walina eng kasa i paketa-ketare ta’an i te e rua ukum i yi’i.”32Laa o pokeiy ni ahli Taurat i ti’i wia si Yesus: “Eng kasa timena’, Guru, e nulit em pokeiy-Mu i ti’i’, kaa Nisia siesa, wo kaa reiy’la si walina kacuali Nisia. 33Memang meupusla Nisia ampit em pakasa’an e nate wo ampit em pakasa’an eng genang wo ampit em pakasa’an eng kaketeran, wo kangkasi meupusla si kasuat en tou tanukan en tou nuesa nyi’a mouw e wa’akat kasa i paketa-ketare ta’an i te em baya en tetule tinunu wo en tetule rineret.” 34Yesus si limoo’, kumura en sama’na e wewingkot ni tou i ti’i, wo Sia lumila’ wia nisia: “Nikoo koo reiy’ wa’akat witu eng Keraja’an ni Empung!” Wo siesa tou tu’u si reiy’ mouw berani kasi mueiyla wo’o sapa wia si Yesus.35Witu e mekasa katoroan si Yesus nu mawee teturu’ witu em Bait ni Empung, Sia lumila’: “Kumura se ahli-ahli Taurat o toro lumila’la, kaa si Mesias nyi’a mouw si oki’ ni Daud? 36Si Daud nuesa kaa em pa’aka-aka’an ni Roh Kudus si limila’: Tuhan si minee mola nuwu’ wia si Tuangku: rumuberola witu esa nga weka lele’os-Ku i ka’ayo se kesaru-kesaru-Mu se i reta’-Ku witu wawa’ e ne’a-Mu. 37Si Daud nuesa si matotor Nisia si Tuangna, kumura mouw wona’ o Sia oki’na kangkasi? Se tou kelaker se ka’asa’an eng kelakerna se malingala Nisia ampit minawuta em pa’ar.38Witu eng kapawee-Na teturu’ Yesus si limila’: “Maato-ato mouw wia se ahli-ahli Taurat se pa’ar mengela-ngelang minake eng karaiy labot wo se pa’ar maka’ato eng kaormatan waki pasar, 39se pa’ar maruber witu en tampa kasa muka witu e wale ibadat wo witu en tampa kasa paormaten witu em pesakeiyan, 40se nime’enep em bale ne balu-balu, kasuatan sea nu limi’ibusla em beren ne tou ampit en sesombayangen labo-labot. Nisea i yi’i tantu mouw se laa maka’ato e nukuman lebe wuter.”41Witu e mekasa Yesus si rimuber simarula em piti sesempean wo maweela ghenang kumura se tou kelaker maghoremla e loit witu eng gorem em piti i ti’i. Laker se tou kaya se mawee eng kelaker. 42Laa o meiy mouw siesa balu miskin wo sia ghumoremla rua peser, nyi’a i ti’i e nesa loit.43Takar kineret-Na se murid-murid-Na wo lumila’ wia nisea: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna si balu miskin i yi’i si minee e lumantouwla eng kelaker ta’an em baya ne tou se ghimoremla e loit witu eng gorem em piti sesempean. 44Karengan nisea nu waya se minee witu eng kalokonan nea, ta’an si balu i yi’i si minee witu eng kareiy’awesanna, em baya em bia nisia, nyi’a i ti’i e minapekasa em bene’na.”

Chapter 13

1Katoroan si Yesus nu rumou’mi witu em Bait ni Empung, siesa murid-Na si limila’ wia-Nisia: “Guru, loo’onouw kumura eng kate’etepna em batu-batu i ti’i wo kumura eng kamega’anna eng gedung-gedung i ti’i !” 2Laa o lumila si Yesus wia nisia: “Loo’onnu eng gedung-gedung hebat i yi’i? Reiy’la siesa watu tu’u e laa i wayala rumeta’ witu natas em batu walina, em baya nyi’a e laa i ronga’la.”3Katoroan si Yesus nu rimuber witu natas eng kakenturan Zaitun, minesaruan ampit em Bait ni Empung, Petrus, Yakobus, Yohanes wo si Andreas se minueiy sandiri wia-Nisia: 4“I lila’momi wia nikeiy, sakawisa ku’a re’en e ni’itu laa mamuali, wo sapa ku’a re’en eng kowa’na, sa em baya nyi’a i ti’i e laa i ka’ayola witu eng kesampetanna.”5Takar muleiy mouw si Yesus lumila’ wia nisea: “Tumeghamouw rio te’a wawean tou si sumeipla nikouw! 6Laa meiy kelaker se tou ampit mepake e ngaran-Ku wo lumila’: Niaku mouw Sia, wo nisea se laa sumeipla laker tou.7Wo sakawisa kouw luminga e nederan em perang ka’apa e naba-abar em perang, te’a mouw kouw balisa, em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamuali, ta’an e ni’itu reiy’pe’ eng kesampetanna. 8Karengan se bangsa se laa tumo’or sumaru se bangsa wo eng keraja’an sumaru eng keraja’an. E laa mamuali em pengero’ wia e reiy’ sa mina’asa tampa, wo e laa wawean kelalenan. Em baya ni’itu en tare mouw i te ketarean em peme’itan melelaa en zaman weru.9Ta’an nikouw i yi’i, maato-ato mouw! Nikouw kouw laa i sarakan wia se majelis agama wo nikouw kouw laa wewen witu e wale ibadat wo nikouw kouw laa i sarula witu en sinaru ne penguasa-penguasa wo ne raja-raja kaa Niaku, en tanume eng kasairian i wee nisea. 10Ta’an e Injil e lewo’ sa reiy’ i abarla rerior wia em baya ne bangsa.11Wo sa kouw rawiren wo i sarakanla, te’a mouw kouw lieiy sa sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla, ta’an i lila’mola sapa e neiy i karuniala wia nikoo witu i te en toro ni’itu kangkasi, karengan reiy’ nikoo si meila-ila’ ta’an i te e Roh Kudus. 12Siesa patuari si laa sumarakan si patuarina kaa laa wunu’un, tuanakan kangkasi siesa ama’ wia si oki’na. Wo se oki-oki’ se laa rumangu wia se tu’ana wo laa munu’ nisea. 13Nikouw kouw laa i kari’iris em baya ne tou karengan e ngaran-Ku. Ta’an sitou timaang i ka’ayo witu eng kesampetanna nisia si laa melawir.”14“Sakawisa kouw lumoo’ si Mememuneng lewo’ rimedeiy witu en tampa reiy’ kewaarna – em baya ne mememaca satorona se meela ghenang nyi’a – takar se tou-tou waki Yudea se lewo’ sa reiy’ mouw tumingkasla waki kakuntungan. 15Sitou kasuatan witu em paroisan witu natas em bale te’a mouw sia metetumpa wo ghumorem kaa laa ma’edo wo’o sapa witu em balena, 16wo se tou waki uma te’a mouw sia mareng kaa ma’edo em pakeanna.1717 Cilaka mouw se ina-ina’ megandong ka’apa se matoto’la si dadeoki witu e masa i ti’i. 1818 Sumombayangouw, rio em baya nyi’a i ti’i te’a mamuali witu e noras eng ge’egher. 1919 Karengan witu e masa ni’itu e laa mamuali siksa’an tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamualila rengane’ eng ketareanna eng kaoatan, en siniwola ni Empung, i ka’ayomi en teakan wo e reiy’ mouw laa mamuali kasi. 2020 Wo sa wona’na si Tuhan si reiy’ minapapototla e nedona, takar waki se reiy’ sa mina’asa matou-tou reiy’ laa wawean si melawir; ta’an kaa eng karengan se tou-tou pineleng se pineleng-Na mola, Tuhan si minapapototla e nedona.21Witu e nedo ni’itu sa sitou lumila’la wia nikoo: Loo’on, si Mesias si waki ti’ime, te’a kouw ma’eman. 22Karengan se Mesias-mesias palsu wo se nabi-nabi palsu se laa modol wo nisea se laa tumuanala eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mujizat ampit e maksud, satorona wona’, sumeipla se tou-tou pinelengla. 23Maato-ato mouw kouw! Niaku ku kimetare mola limila’la em baya nyi’a i yi’i wia nikouw.”24Ta’an witu e masa ni’itu, nu reiy’ mouw en siksa’an i ti’i, si endo si laa mareiydem wo si sumendot si reiy’ sumena’ 25wo se sumesena’-sumesena’ se laa mera’araghi waki langit, wo eng kuasa-kuasa langit e laa moghe. 26Witu en toro ni’itu se tou se laa lumoo’ si Oki’ ni Tou si meiy witu e linaak-linaak ampit e reiy’ sa mina’asa kakuasa’an wo eng kamulia’an-Na. 27Wo witu e nedo ni’itu tu’u Nisia si laa rumeo rumou’mi se malaikat-malaikat-Na wo laa merurla se tou-tou pineleng-Na waki epat ruuna em bumi, waki tempok em bumi i ka’ayo waki tempok e langit.28Medo mouw teturu’ witu em peulurela tanume e nakana ara. Sakawisa em pangana-pangana rumewo’ wo muleiy masuru, kete’uan niouw, kaa noras ra’ar en tawi mouw. 29Tuanakan kangkasi, sa kouw lumoo’ eng kapualitan-kapualitan i ti’i mamuali, kete’uanola kaa e nedona en tawi mouw, witu mouw en sinaru em pepalen.30Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna se angkatan i yi’i se reiy’ laa lumangkoiy, nu reiy’pe’ em baya nyi’a i ti’i mamuali. 31Langit wo em bumi e laa lumangkoiy, ta’an em patotor-Ku e reiy’ laa lumangkoiy. 32Ta’an tanume e nendo ka’apa e nedo ni’itu e reiy’ siesa tou tu’u si mete’u, se malaikat-malaikat waki sorga reiy’, wo si Oki’ tu’u reiy’, si Ama’ i te.”33“Maato-ato mouw wo mategha-teghamouw! Karengan nikouw kouw reiy’ mete’u sakawisa ku’a re’en e nedona ma’ayomi. 34Wo eng kapualitanna masuat en tanu siesa tou si minea, si timele’ula em balena wo sumarakan en tanggong jawab wia se hamba-hambana, siesa o siesa ampitouw e lukarna, wo minerentala si tumetayur em pepalen rio mategha-tegham.35Kaa ni’itu mategha-teghamouw, karengan nikouw kouw reiy’ mete’u sakawisa ku’a re’en si mekewale i ti’i o marengi, melelaa wengi, ka’apa maparua em bengi, ka’apa kasa wengi, ka’apa memo’odope’ kasa, 36rio sa sia i kalo’ositi meiy te’a o kouw atonna timekel. 37Sapa em peila’-Kula wia nikoo, em peila’-Kula wia em baya ne tou: mategha-teghamouw!”

Chapter 14

1E nendo wangko’ Paskah wo e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi e laa muleiy rua nga endope’ kasi, imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat se masero lalan kaa laa mesesikop wo mewewunu’ si Yesus ampit em biles kawilesan , 2karengan nisea se limila’: “Te’a witu e nendo pewangko’an, rio te’a tu lumentut eng karungkea’an witu nelet ne rakyat.”3Katoroan si Yesus nu waki Betania, witu em bale ni Simon si kusta, wo rimuber mekaan, meiy mouw siesa wewene maali-ali e nesa buli-buli pualam pinumpunan e lana narwastu murni eng kemaal e nargana. Ni’itu nu pinete’na mola e lee’na em buli-buli i ti’i, o i toa’nala e lana i ti’i witu natas eng kokong ni Yesus. 4Wawean se tou mineupi’ wo lumila’ siesa wia se walina: “Edon sapa peghio-ghion e lana narwastu i yi’i? 5Karengan e lana i yi’i en toro i wangker lumantouwla en telu ngaatus dinar wo e loitna en toro i weela wia se tou-tou miskin.” Laa o koupi’an nea si wewene i ti’i.6Ta’an si Yesus si limila’: “I waya mola sia. Ka’a ku’a kouw mesesusa nisia? Nisia si simiwo mola e nesa pasiwo-siwon le’os wia-Niaku. 7Karengan se tou-tou miskin se re’eregh wia nikoo, wo nikoo koo toro tumulung nisea, sakawisa koo mepa’arla nyi’a, ta’an Niaku ku reiy’ re’eregh laa mewali-wali nikouw. 8Nisia si timuana mola sapa en toro tinuananala. E nouwak-Ku e linanana mola tanukan en tetiro’an kaa em pekekuburan-Niaku. 9Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna waki wisa i te e Injil ni’i abarla wia e minapekasa eng kaoatan, sapa en siniwonala i yi’i e laa totoren kangkasi kaa laa ghumenang nisia.”10Laa o mea mouw si Yudas Iskariot, si meta’asa’an wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, wia se imam-imam kepala ampit e maksud kaa laa mesesarakanla si Yesus wia nisea. 11Nisea se kasa mepa’a-pa’ar witu e nedo liminga nyi’a wo nisea se tima’ar kaa laa meweweela loit wia nisia. Kamurian nisia si masero kalempotan e le’os kaa laa mesesarakan si Yesus.12Witu e nendo kasa ketarean waki nendo wangko Roti Reiy’ Siragi, witu e nedo se tou nu rumeret domba Paskah, murid-murid ni Yesus se limila’ wia-Nisia: “Waki tampa wisa eng kepa’aran-Nu keiy mea kaa mea metetiro’la en sesakeiyan Paskah i wee-Nikoo?” 13Laa o Sia rumeo se rua murid-Na ampit e nower: “Mea mouw waki kota; maname koo laa maatoan ampit siesa tou maali-ali eng kure’ pinumpunan rano. Todeiyanola sia 14wo i lila’ mola wia si mekewale ghinoremanna: E nower ni Guru: wisa ku’a re’en e woang sinadiala i wee-Niaku kaa mekekaan Paskah mewali-wali ampit se murid-murid-Ku?15O laa sitou i ti’i si laa tumudu’la wia nikoo e nesa woang kasela witu natas, e lekepouw wo en sadia mouw. Witu mouw kouw lewo’ sar eiy’ tumiro’la en sesakeiyan Paskah i wee nikita!” 16Takar mea mouw se rua murid i ti’i wo i kekeka’ayome waki kota, loo’on neala em baya nyi’a en tanu neiy i lila’la ni Yesus wia nisea. Laa o sea tumiro’la em Paskah.17E nendo nu wengi mouw, meiy mouw si Yesus mewali-wali ampit se mapulu’ o rua murid i ti’i. 18Katoroan sea nu rimuber witu wo mekaan, Yesus si limila’: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna siesa wia e nelet miouw si laa sumarakan Niaku, nisia i ti’i si kimaan ampit Niaku.” 19Takar en tekurouw e nate nea wo siesa o siesa lumila’ wia-Nisia: “Reiy’ niaku, ee Tuhan?”20Sia mingkot: “Sitou i ti’i nyi’a mouw si meta’asa’an wia nikouw nu mapulu’ o rua i yi’i, nisia si simosouwla e roti witu eng gorem em baki ampit Niaku. 21Si Oki’ ni Tou si memang laa mea minatoroan ampit e wawean neiy i kepatik en tanume Nisia, ta’an cilaka mouw sitou karengan nisia si Oki’ ni Tou i ti’i si neiy i sarakan. Eng kasa mouw le’os wia sitou i ti’i sa wona’ sia reiy’ neiy i patoula.”22Wo eng katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na se mekaan, Yesus si minedo e roti, tumotorla em berkat, mengebi-ngebi’la nyi’a laa o meela nyi’a wia nisea wo lumila: “Edonouw, nyi’i mouw e nouwak-Ku.” 23Nu reiy’ mouw i tu Sia medo en cawan, tumotor en syukur laa o meela nyi’a wia nisea, wo nisea nu waya se kimoo witu en cawan i ti’i. 24Wo Nisia si limila’ wia nisea: “Nyi’i mouw e raa’-Ku, e raa teta’aran, neiy i toa’la i wee se laker tou. 25Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna Niaku ku reiy’ mouw laa kumoo’ kasi e wua’na nakana anggor i ka’ayo witu e nendo Niaku nu kumoo’ nyi’a, nyi’a i ti’i em beru, witu eng Keraja’an ni Empung.”26Nisea nu kimantarola eng kekantaren pujian, o mea mouw sea waki Kakenturan Zaitun. 27Laa o lumila’ mouw si Yesus wia nisea: “Nikouw nu waya kouw laa’ i kaoghe e imanmu. Karengan wawean neiy i kepatik: Niaku ku laa mewe si rumerawir wo se domba-domba i ti’i se laa i kasera.28Ta’an nu reiy’ mouw Niaku nu tumo’ori, Niaku ku laa rumeriorla nikouw lumaa waki Galilea.” 29Pokeiy ni Petrus wia-Nisia: “Ma’anouw tu’u nisea nu waya ni’i kaoghe e iman nea, niaku e reiy’.”30Laa o pokeiy ni Yesus wia nisia: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna wia e nendo i yi’i, wengi i yi’i te kangkasi, nu reiy’pe’ se ko’oko’ nu kumukuk makarua, nikoo koo kimelongouw Niaku makatelu.” 31Ta’an ampit eng kasa uli-ulit Petrus si limila’: “Ma’anouw tu’u niaku ku lewo’ sa reiy’ mate mewali-wali Nikoo, niaku ku reiy’ laa kumelong Nikoo.” Em baya ne walina tu’u se limila’ en tuana kangkasi.32Laa o i ka’ayo mola si Yesus wo se murid-murid-Na waki e nesa tampa mekengaran Getsemani. Pokeiy ni Yesus wia se murid-murid-Na: “Rumuberouw wia nyi’i, kasuatan Niaku nu masombayang.” 33Wo Sia mali si Petrus, Yakobus wo si Yohanes ma’an-Nisia. Nisia si kasa meide’ wo kineide’an, 34laa o pokeiy-Na wia nisea: “Nate-Ku eng kasa tekur, tanu mepepate papedamen. Mena’ mouw wia nyi’i wo mategha-teghamouw.”35Sia majula oki’, mapakolo’la en tou witu en tana’ wo sumombayang rio, satorona wona’, e nedo i ti’i lumease wia-Nisia. 36Pokeiy-Na: “Oh Abba, oh Ama’, reiy’la e mustahil i wee-Nikoo, edonouw en kower i yi’i wia-Niaku, ta’an te’a mouw en sapa e neiy-Ku i kepa’arla, ta’an i te sapa neiy-Mu i kepa’arla.”37Nu reiy’ mouw i tu Sia meiy sumeup, wo matola nisea nu telu se timekel. Wo Sia lumila’ wia si Petrus: “Simon, timekel ku’a re’en koo? Reiy’ ku’a re’en makawoo koo mategha-teghamla esa jam? 38Mategha-teghamouw wo sumombayangouw, rio kouw te’a i kawolon witu eng gorem em pewa’awa’an; e roh memang maki’i-ki’it, ta’an e le’ona e lewea’.” 39Laa o Sia mea kasi wo tumotorla en sesombayangen e ni’itukan kasi.40Wo katoroan Sia nu marengi kasi, Sia matola nisea se timekel, karengan em beren nea em buterouw wo nisea se reiy’ mete’u e wewingkot sapa e lewo’ sa reiy’ i wee neala wia-Nisia. 41Kamurian Sia marengi eng kateluna wo lumila’ wia nisea: “Tumekelouw en teakan wo masengouw. Toro mouw. Nedona neiy mouw i ka’ayo, loo’on, si Oki’ ni Tou si’i sarakanouw witu e lawas ne tou-tou berdosa. 42Tumo’orouw, meiy mouw ta mea. Nisia si mesesarakan Niaku si tawi mouw.”43E nedo si Yesus nu masusuiye’, modolomi si Yudas, si meta’asa’an wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, wo mewali-wali nisia se esa nga reokan tou maali-ali en santi wo em bewewe, neiy i reo ne imam-imam kepala, ahli-ahli Taurat wo ne tu’a-tu’a. 44Sitou mesesarakan Nisia si minakite’u mola eng kowa i yi’i wia nisea: “Sitou laa sionganku, ni’itu mouw Sia, sikopenouw Sia wo alinouw Sia ampit e lawir.” 45Wo eng katoroan sia i ka’ayola witu wo nisia si makarengan limaa matola si Yesus wo lumila’: “Rabi,” laa o sumiong Nisia. 46Takar sea tumiboiy si Yesus wo sumikop-Nisia.47Si meta’asa’an wia nisea nu witu si simawut en santina, laa o i ta’ataknala wia si hamba Imam Wangko’ i ka’ayo minategol en talingana. 48Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Pokeiymu Niaku i yi’i ku penyamun, takar kouw mineiy lekep ampit en santi wo em bewewe kaa mesesikop Niaku? 49Eng kaulitna susur e nendo Niaku ku wia nuner miouw mawee teturu witu em Bait ni Empung, wo nikouw kouw reiy’ sumikop Niaku. Ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw linekepla neiy i kepatik witu eng Kaol Suci.” 50O laa em baya ne murid i ti’i se tumele’ula Nisia wo tumingkas.51Wawean siesa taretumou, witu e nedo i ti’i si minake i te esa nga ketor roko’ lenan kaa laa kumelungla e nouwakna, mengi’itla Nisia. Nisea se mesesikop nisia, 52ta’an nisia si rimeta’la e roko’na wo tumingkas poteiy.53Kamurian Yesus si niali simaru se Imam Wangko’. O laa em baya ne imam kepala, tu’a-tu’a wo se ahli Taurat se minerur witu. 54Wo si Petrus si mengi’itla Nisia wia em ba’akat, i ka’ayo witu eng gorem eng kalasan ne Imam Wangko’, wo maname sia rumuber witu e nelet ne pengawal-pengawal kasuatan merarang witu reten e napi.55Imam-imam kepala, awes tare em baya ne Mahkamah Agama se masero eng kasairian wia si Yesus rio Sia toro ukumen paten, ta’an nisea se reiy’ minatola nyi’a. 56Laker kangkasi se tou matotorla eng kasairian towo wia Nisia, ta’an eng kasairian-kasairian i ti’i e reiy’ minatoroan e nesa ampit em balina.57O laa se pirala tou se simairi simaru Nisia ampit en teturean towo i yi’i: 58“Nikeiy keiy liminga mouw sitou i yi’i si limila’: Niaku ku laa rumonga’la em Bait Suci siniwo e lawas ne tou i yi’i wo witu eng katelu nga endo e laa Ku i redeiyla walina, e reiy’ siniwo e lawas ni tou.” 59Witu eng kapualitan i yi’i tu’u eng kasairian nea e reiy’ minatoroan e nesa ampit em balina.60Takar si Imam Wangko’ si timo’or o rumedeiy witu eng keuneran en sidang wo mueiy wia si Yesus, pokeiyna: “Sapa ku’a re’en Nikoo koo reiy’ meela wewingkot witu en teturean-teturean ne mesairi i yi’i wia Nikoo?” 61Ta’an Nisia si minena-ena’ minekapenes wo reiy’ miningkot sapa-sapa. Si Imam Wangko’ i ti’i si minueiy wia-Nisia mekasape’ kasi, pokeiyna: “Sapa ku’a re’en Nikoo koo Mesias. Oki’ waki Si Kasapalo’oren?” 62Wingkot ni Yesus: “Niaku mouw Sia, wo nikouw kouw laa lumoo’ si Oki ni Tou si rumuber witu esa nga weka lele’os ni Si Kasakuasa wo meiy witu eng keuneran e linaak-linaak waki langit.”63Takar si Imam Wangko’ i ti’i si kimurensangla e labungna wo lumila’: “I wee sapape’ kasi ta mepadungla en sairi? 64Nikouw kouw liminga mouw e nojat-Na wia si Empung. Kumura e lininga’an niouw?” Laa o sea maesa’an tumantula, kaa Nisia si lewo’ sa reiy’ ukumen paten. 65Laa o muleiy mouw se pirala tou rumura’la Nisia wo tumawunla eng gio-Na wo kumunteiy-Nisia kasuatan meila’ wia-Nisia: “Heiy nabi, wa’awa’anouw petetoron!” Awes tare se pakasa’an ne pengawal tu’u se mawewe Nisia.66676866 Witu e nedo ni’itu Petrus si witupe’ em bawa’, witu eng kalasan. Laa o meiy mouw siesa hamba wewene ni Imam Wangko’, 67 wo eng katoroan si wewene i ti’i nu limoo’ si Petrus merarang, sia tumu’us eng giona wo lumila’: “Nikoo kangkasi koo reiy’ mena’ mewali-wali ampit si Yesus, tou Nazaret i ti’i.” 68 Ta’an nisia si simangkal nyi’a wo lumila’: “Niaku ku reiy’ mete’u wo reiy’ mangarti sapa e maksudmu.” Laa o sia mea waki podol muka [wo kumukukouw se ko’oko’].69Katoroan si hamba wewene i ti’i nu limoo’ si Petrus kasi, o lumila’ mouw sia kasi wia se tou-tou witu: “Sitou i yi’i nisia mouw si meta’asa’an wia nisea.” 70Ta’an si Petrus si simangkal e nyi’a kangkasi. Reiy’ ure kamurian se tou-tou witu se limila’ kangkasi wia si Petrus: “Nikoo i yi’i tantu mouw koo meta’asa’an wia nisea, sapape’ kasi nikoo koo tou Galilea!”71Takar muleiy mouw si Petrus makutok wo matiwa’: “Niaku ku reiy’ sumine’u sitou penoto-notoren niouw i yi’i !” 72Wo witu e nedo ni’itu kumukukouw se ko’oko’ eng karuana. Takar i kaghenangouw si Petrus, kaa si Yesus si limila’ mouw wia nisia: “Nu reiy’pe’ se ko’oko’ nu kumukuk eng karuana, nikoo koo simangkalouw Niaku maka telu.” Laa o mame’ mouw sia seseghu’un.

Chapter 15

1Memo’odope’ kasa se imam-imam kepala ampit se tu’a-tu’a wo se ahli-ahli Taurat wo se minapekasa ne Mahkamah Agama en tabulelengouw em pinaesa’an nea. Nisea se timorongku si Yesus laa o mali-Nisia wo sumarakan-Nisia wia si Pilatus. 2Pilatus si minueiy wia-Nisia: “Nikoo ku’a re’en koo raja ne tou Yahudi?” Wingkot ni Yesus: “Nikoo nuesa koo limila’la nyi’a.” 3O laa se imam-imam kepala se mina’ayola kelaker en teturean nea wia Nisia.4Pilatus si minueiy kasi wia-Nisia, pokeiyna: “Koo reiy’ ku’a re’en meela wewingkot? Loo’onouw kumura eng kelakerna em pature nea wia Nikoo!” 5Ta’an si Yesus si kasa mouw reiy’ miningkot, i ka’ayo si Pilatus si mina’erang.6Minamuali mouw kenaramen kaa laa mewewayala siesa tou niukum witu en susur e nendo wangko’ i ti’i i ki’it em pakiween ne tou kelaker. 7Wo witu e nedo ni’itu wawean siesa tou si mekengaran Barabas si pinenjarala ampit se pirala tou rumerontak walina. Nisea se simiwo mola em pawunu’an witu em parontakan. 8Takar meiy mouw se tou kelaker wo makiwee rio en teakan eng kenaramen i ti’i eng ki’itala kangkasi.9Pilatus si miningkot nisea wo mueiy: “Sapa ku’a re’en nikouw kouw mepa’arla rio i wayakula si raja ne tou Yahudi i yi’i?” 10Nisia si memang mete’u, kaa se imam-imam kepala se simarakanola si Yesus karengan eng kadangkean. 11Ta’an se imam-imam kepala se minulela se tou kelaker o laa kumiwee rio si Barabasouw si’i wayanala i wee nisea.12Pilatus si mekasape’ kasi mingkot wo mueiy wia nisea: “Sa tuana, sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku ampit sitou patotoren niouw raja ne tou Yahudi i yi’i?” 13Takar nisea se marekeiy kasi, pokeiy nea: “I salibla Sia!”14Laa o lumila’ si Pilatus wia nisea: “Ta’an eng kalewo’an sapa ku’a re’en en siniwo-Na mola?” Ta’an nisea se maka ente’ mola marekeiy: “I salibla Sia!” 15Wo karengan si Pilatus si pa’ar mepepa’arla e nate ne tou kelaker i ti’i, sia i wayanala si Barabas i wee nisea. Ta’an si Yesus si siniasana laa o i sarakannala kaa si laa i pesesalibla.16Kamurian se suraro-suraro se minali si Yesus witu eng gorem e istana, nyi’a i ti’i eng gedung paadilan, wo kumeret se minapekasa ne pasukan merur. 17Nisea se limabungla eng karaiy buwung wia-Nisia, o mayamla e nesa mahkota tetunean wo meela nyi’a witu natas eng kokong-Na. 18Kamurian sea muleiy mawee ormat wia-Nisia, pokeiy nea: “Tabea, heiy raja ne tou Yahudi!”19Nisea se minewee eng kokong-Na ampit en tabelang, wo rumura’la-Nisia wo kumurur sumempe-Nisia. 20a Nu reiy’ mouw e menero-nero’la Nisia o i rou’ neala eng karaiy buwung i ti’i wia-Nisia wo pakela kasi wia-Nisia e labung-Na.20b Kamurian si Yesus si niali witu luar kaa si’i pesesalib. 21Witu e nedo ni’itu lumangkoiyouw siesa tou mekengaran Simon, sitou eng Kirene, ama’ ni Aleksander wo ni Rufus, si werukan mineiy waki luar kota, wo sitou i ti’i si paketeran nea mesa’an en salib ni Yesus.22Nisea se minali si Yesus waki tampa mekengaran Golgota, e makapenoron: Tampa en Tereuka’. 23Laa o sea meela e nanggor sinewok mur wia-Nisia, ta’an Nisia si simede’la nyi’a. 24Kamurian sea sumalibla Nisia, laa o sea meteng e labung-Na ampit makoba’ witu nyi’a kaa se metetantula e weteng niesa o niesa.25E nendo jam sembilan katoroan Sia nu neiy i salibla. 26Wo e nalasan ka’a Sia niukum en tinotor witu em patikan neiy i wee witu: “Raja ne tou Yahudi”. 27Mewali-wali ampit Nisia neiy i salibla se rua penyamun, siesa si witu esa nga weka lele’os-Na wo siesa si witu esa nga weka kawii-Na. 28[ sa tuana lekepouw e nats Alkitab lininga: “Nisia si laa i kareken witu e nelet ne tou-tou durhaka.”]29Se tou-tou melangkoiy maname se maojat Nisia, wo eng kasuatan nisea nu makuyungla se meila’: “Heiy Koo si pa’ar mereronga’la em Bait Suci wo pa’ar mereredeiyla nyi’a sumeup witu en telu nga endo, 30tumumpa momi witu en salib i ti’i wo lawirenola en tou-Mu!”31Tuanakan kangkasi se imam-imam kepala mewali-wali se ahli Taurat se menero-nero’ wia Nisia witu e nelet nea nuesa wo sea meila’: “Tou walina se linawir-Nala, ta’an en tou-Na nuesa e reiy’ kelawiran-Nala! 32Le’osouw si Mesias, Raja ne Israel i ti’i, tumumpami witu en salib i ti’i, rio ta lumoo’ wo ma’eman.” Awes tare se rua tou neiy i salibla mewali-wali ampit Nisia se masese’la Nisia kangkasi.33Witu en jam dua belas, kareiydeman en simongkouwi e minapekasa en daerah i ti’i wo minapawee-wee mina’ayo en jam tiga. 34Wo witu en jam tiga maaleiy mouw si Yesus ampit en suara kaente’: “Eloi, Eloi, lama sabakhtani?”, e makapenoron: Empungku, Empungku, ka’a Koo tumele’ula Niaku? 35Liminga e ni’itu, se pirala tou rimedeiy witu se limila: “Loo’on, Nisia si makeret si Elia.”36Takar meiy mouw siesa tou ampit e wungang karang, sumosouwla nyi’a witu eng gorem e nanggor esem laa o tumude’la nyi’a witu e wa’atang tabelang wo meela si Yesus kumoo’ ma’an limila’: “Le’osouw ta ma’ana’ wo lumoo’ sapa ku’a re’en si Elia si meiy kaa meiy metetumpala Nisia.” 37Laa o maaleiy mouw si Yesus ampit en suara kasa ente’ wo sumarakanla e nyawa-Na. 38Katoroan e ni’itu en tabir em Bait Suci minaparua waki atas mina’ayomi rarem.39E nedo si kepala pasukan nu rimedeiy minesaruan ampit Nisia si limoo’ eng kinepepate-Na en tuana, o lumila’ mouw sia: “Uli-ulit sitou i yi’i Nisia mouw si Oki’ ni Empung!” 40Wawean kangkasi se pirala wewene se maloo’mi waki wa’akat, witu neletna si Maria Magdalena, si Maria ina’ ni Yakobus Muda wo si Yoses, ma’an si Salome. 41Nisea nu waya se kimi’itouw si Yesus wo melayanla-Nisia witu e nedo Nisia nu waki Galilea. Wo wawean kangkasi witu kelaker se wewene walina se mineiy waki Yerusalem mewali-wali ampit si Yesus.42Kasuatan e ni’itu e nendo mawengi mouw, wo e nendo ni’itu nyi’a mouw e nendo patiro’an, nyi’a i ti’i e nendo melelaa Sabat. 43Kaa ni’itu si Yusuf, tou Arimatea, siesa anggota Majelis Wangko’ si’i parerio-rerior, nisia kangkasi si mengena-ngena’ eng Keraja’an ni Empung, si mineranila en tou sumaru si Pilatus wo kumiwe e mayat ni Yesus. 44Pilatus si mina’erang katoroan nu limingala kaa si Yesus si minate mouw. Takar sia kumeret si kepala pasukan wo mueiy wia nisia sapa ku’a re’en si Yesus si minate mouw.45Ni’itu nu liningana mola em peila’la ni kepala pasukan, nisia si pa’ar mineela e mayat i ti’i wia si Yusuf. 46Yusuf tu’u si timeles e roko’ lenan, kamurian sia tumumpala e mayat ni Yesus witu en salib wo kumafanla nyi’a ampit e roko’ lenan i ti’i. Laa o i gholeiynala Sia witu eng gorem eng kubur eng kiniar witu eng gorem eng kuntung watu. Kamurian i wolonnala e nesa watu witu em pepalen eng kubur i ti’i. 47Maria Magdalena wo si Maria ina’ ni Yoses se limoo’ wisa si Yesus neiy i gholeiyla.

Chapter 16

1Ni’itu nu limangkoiy mouw e nendo Sabat, Maria Magdalena wo si Maria ina’ ni Yakobus, ma’an si Salome se timeles e rerampa kaa se me’a waki kubur wo melelanala si Yesus. 2Wo memo’odope’ kasa witu e nendo kasa ketare en duminggu ni’itu, si endo nu rimetikouw, mea mouw sea waki kubur.3Nisea se meila’ siesa wia se walina: “Seiy si laa moloni em batu i ti’i i wee nikita waki pepalen eng kubur?” 4Ta’an eng katoroan nisea nu limoo’la witu en tawi, kaloo’anola, em batu memang kasa sela i ti’i e minolonouw.5Laa o sea ghumorem witu eng gorem eng kubur wo sea lumoo’ siesa taretumou si minake eng karaiy puti’ rimuber witu esa nga weka lele’os, nisea tu’u se kasa neiy i kasenge’, 6ta’an si taretumou i ti’i si limila’ wia nisea: “Te’a meide’! Nikouw kouw mesesero si Yesus tou Nazaret, si neiy i salibla i ti’i. Nisia si timo’orouw. Nisia si reiy’ mouw wia nyi’i. Loo’on! Nyi’i mouw en tampa ghinoleiyan neala Nisia. 7Ta’an en teakan mea mouw, i lila’ mola wia se murid-murid-Na wo wia si Petrus: Nisia si rimeriorola wia nikouw minea waki Galilea; maname kouw laa lumoo’ Nisia, tanu e neiy mouw i lila’-Nala wia nikouw.”8Laa o sea rumou’mi wo tumingkas tumele’ula eng kubur i ti’i, karengan eng keide’an wo eng kaente’an en timoro nisea. Nisea se reiy’ limila’la sapa-sapa wia si seiy i te tu’u kangkasi karengan e nide’. Ampit em pinemotot i tela nisea se mina’ayola em baya e nower i ti’i wia si Petrus wo se ka’ampit-ka’ampitna. Nu reiy’ mouw i tu si Yesus nuesa ampit nieletan ne murid-murid-Na se minabarla waki Sendangan mea waki Talikuran e nabar kudus wo e reiy’ kapunengala tanume eng kelawiran kekal i ti’i.9Nu reiy’ mouw si Yesus nu timo’or memo’odope’ witu e nendo kasa ketare duminggu ni’itu, Nisia eng ketare-tare si minapa’atola en tou-Na wia si Maria Magdalena. Wia nisia Yesus si mekasa mouw minure’la se pitu setang. 10Laa o mea si wewene i ti’i makite’ula nyi’a wia nisea se reiy’ mena’ mateperla si Yesus, wo witu e nedo ni’itu se kasuatan mengasi’ wo maame’. 11Ta’an eng katoroan nisea nu limingala, kaa si Yesus si timou wo linoo’ona mouw, nisea se reiy’ ma’eman.12Nu reiy’ mouw i tu Sia mapa’atola en tou witu eng gio walina wia se rua tou witu nisea, katoroan sea nu rua se witu em pakela-kelangan mengea waki luar kota. 13Laa o marengouw sea wo makite’ula nyi’a wia se ka’ampit-ka’ampit walina, ta’an wia nisea tu’u se ka’ampit-ka’ampit i ti’i se reiy’ ma’eman.14Eng kesampetanna Sia mapa’atola en tou wia se mapulu’ o esa tou i ti’i eng katoroan nisea nu mekaan, wo Nisia si masese’la e reiy’ kapa’emanan wo eng kakete watuan e nate nea, karengan nisea se reiy’ ma’eman wia se tou-tou limoo’ mola Nisia nu reiy’ mouw eng kineteto’or-Na. 15Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Mea mouw waki minapekasa eng kaoatan, i abarola e Injil wia se reiy’ sa mina’asa makhluk. 16Seiy si ma’eman wo baptisen si laa lawiren, ta’an seiy si reiy’ ma’eman si laa ukumen.17Eng kowa’-kowa’ i yi’i e laa rumapitla se tou-tou ma’eman: nisea se laa mure’ se setang-setang kaa e ngaran-Ku, nisea se laa mesesusuiy witu e baasa-baasa weru i wee nisea, 18nisea se laa tumiboiy leloiy’, wo ma’anouw tu’u sea kumoo’ e racung maut, nisea se reiy’ laa maka’ato cilaka; nisea se laa rumeta’la e lawas nea witu natas ne tou rara’an, wo sitou i ti’i si laa male’os.”19Nu reiy mouw si Tuhan Yesus nu simusuiyla en tuana wia nisea, ka’adetanome Sia mea waki sorga, laa o rumuber witu esa nga weka lele’os ni Empung. 20Sea tu’u mea mouw maabarla e Injil waki e reiy’ sa mina’asa ruuna, wo si Tuhan si kimi’it mepa’ayang wo time’etepla e nuwu’ i ti’i ampit eng kowa’-kowa’ mateperla nyi’a.

Luke

Chapter 1

1Kelaker tou se mine’inakutola mereransun e nesa abar tanume em peristiwa-peristiwa minamuali mola witu e nelet ta, 2en tanu neiy i pa’ayo neala wia nikita, waki ketareanna nyi’a mouw se sairi mineren wo se pelayan e nuwu’. 3Kaa ni’itu, niaku ku simoisapola e reiy’ sa mina’asa peristiwa i ti’i maka le’o-le’os waki asal eng ketareanna, niaku ku minedola kaputusan kaa laa mebebuukla nyi’a pakale’osen i wee nikoo, 4rio koo toro mete’ula, kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i turu’la wia nikoo e nuli-ulit ulit.5Witu en zaman ni Herodes, raja Yudea, wawean siesa imam mekengaran Zakharia wia se rombongan Abia. Si ka’awuna kangkasi si asal wia se see’ ni Harun, ngaranna Elisabet. 6Nisea nu rua se ulit witu en sinaru ni Empung wo matou-tou maki’it e reiy’ sa mina’asa perenta wo eng katataapan ni Tuhan ampit e reiy’ si walulang. 7Ta’an nisea se reiy’la si oki’, karengan si Elisabet si mandul wo nisea nu rua se langkoiy mouw e numurna.8Witu mekasa, e nedo i ka’ayola em pontol ne rombonganna, Zakharia si timuanala e lukar ka’imaman witu en sinaru ni Tuhan. 9Karengan eng katoroan ni onde, kumura eng kenaramen, sa metetantula si imam melelukar, nisia mouw si tinu’udek laa ghumorem witu eng gorem em Bait Suci wo tumunu e nukupan witu. 10Kasuatan e ni’itu se minapekasa umat se minerur witu luar wo sumombayang. E nedo ni’itu nyi’a mouw e nedo patunuan e nukupan.11Takar mapa’ato mouw wia si Zakharia siesa malaikat ni Tuhan si rimedeiy witu esa nga weka lele’os em patunuan ukupan. 12Limoo’ eng kapualitan i ti’i sia i kasenge’ wo mineide’. 13Ta’an si malaikat i ti’i si limila’ wia nisia: “Te’a meide’, heiy Zakharia, karengan en sombayangmu e line’ele’ala wo si Elisabet, ka’awumu, si laa tumimea’la siesa oki’ tuama i wee nikoo wo lewo’ sa reiy’ mouw koo ngumaranla nisia Yohanes.14Nikoo koo laa mepa’a-pa’ar wo lumaya’, awesla laker tou se laa mepa’a-pa’ar witu eng katouanna i ti’i. 15Karengan nisia si laa mewangko’ witu en sinaru ni Tuhan wo nisia si reiy’ laa kumoo’ anggor ka’apa eng kekoo’on menoek wo nisia si laa mawuta ampit e Roh Kudus muleiymi waki rahim ni ina’na;16nisia si laa sumiwo laker se tou Israel marengi wia si Tuhan, Empung nea, 17wo nisia si laa kumelang rumeriorla si Tuhan witu e Roh wo eng kuasa ni Elia kaa laa mesesiwo e nate ne ama’-ama’ murikit wia se oki-oki’na wo e nate ne tou-tou durhaka witu eng genang ne tou-tou ulit wo ampit en tuana metetiro’la i wee si Tuhan esa umat se waar wia-Nisia.”18Laa o pokeiy ni Zakaria wia si malaikat i ti’i: “Kumura mouw kakete’uangku, kaa eng kapualitan i yi’i e laa mamuali? Karengan niaku ku tu’a mouw wo si ka’awuku langkoiy mouw e numurna.” 19Wingkot ni malaikat i ti’i wia nisia: “Niaku mouw ku Gabriel melayanla si Empung wo niaku ku neiy mouw i tokemi kaa meiy mesesusuiy ampit nikoo wo kaa meiy ma’ayola e nabar le’os i yi’i wia nikoo. 20Eng kaulitna nikoo koo laa mawowo’ wo reiy’ mete’u matoto-totor i ka’ayola witu e nendo, witu wisa em baya nyi’a i yi’i mamuali, karengan nikoo koo reiy’ ma’eman witu e lelila’angku laa pakaloo’o-loo’on eng kaulitanna witu e nedona.”21Kasuatan e ni’itu se tou kelaker se mengena-ngena’ si Zakharia. Nisea se mina’erang, kaa nisia si tuana eng keure witu eng gorem em Bait Suci. 22Katoroan nisia nu rumou’mi, nisia si reiy’ mouw mete’u matoto-totor wia nisea wo mangarti mouw sea, kaa nisia si limoo’ mouw e nesa pineleloo’ witu eng gorem em Bait Suci. Laa o sia matudu-tudu’ wia nisea, karengan nisia si minena’ wowo’. 23Katoroan simampetouw eng kelabotan e nedo lukar jabatanna, sia mareng waki wale.24Reiy’ ure kamurian si Elisabet, ka’awuna, gumandong wo eng keurean lima nga sumedot nisia si reiy’ minapa’atola en tou, pokeiyna: 25“Nyi’i mouw e nesa pasiwo-siwon ni Tuhan wia niaku, wo en teakan Nisia si minepa’ar merere’ila e nirangku witu en sinaru ne tou.”26Witu en sumedot ka enem Empung si rimeo si malaikat Gabriel mea waki e nesa kota mekengaran Nazaret, 27wia siesa reraa si matunangan ampit siesa tou mekengaran Yusuf wia se me’urang ni Daud; ngaran ni reraa i ti’i Maria. 28Katoroan si malaikat i ti’i nu ghumoremla witu em bale ni Maria, sia lumila’: “Tabea, heiy koo si kinaruniala, Tuhan si rimapit nikoo.” 29Maria si neiy i kasenge’ liminga en tetotoren i ti’i, laa o mueiy witu eng gorem e natena, sapa ku’a re’en em penoron en tabea i ti’i.30Pokeiy ni malaikat i ti’i wia nisia: “Te’a meide’, heiy Maria, karengan nikoo koo minaka’ato e nupus karunia witu en sinaru ni Empung. 31Eng kaulitna nikoo koo laa gumandong wo laa tumimea’la siesa oki’ tuama wo satorona nikoo koo ngumaranla Nisia Yesus. 32Sia si laa mewangko’ wo laa totoren Oki’ ni Empung Si Kasarakek. Wo Si Empung Tuhan si laa kumaruniala wia-Nisia en takhta Daud, ama’ ne opo’-Na, 33wo Nisia si laa mamuali raja wia se kaum see’ ni Yakub i ka’ayo reiy’ siniakaran wo eng Keraja’an-Na e reiy’ si kinesampetan.”34Pokeiy ni Maria wia si malaikat i ti’i: “Kumura eng kapualitan i ti’i o wona’ mamuali, karengan niaku ku reiy’pe’la si ka’awu?“ 35Wingkot ni malaikat i ti’i wia nisia: “Roh Kudus e laa tumumpa wia nikoo wo eng kuasa ni Empung Si Kasarakek e laa tumerungla nikoo; kaa ni’itu sioki’ i laa patoumula i ti’i si laa totoren kudus, Oki’ ni Empung.36Wo eng kaulitna, si Elisabet, kawanuamu i ti’i, sia kangkasi si megandong siesa oki’ tuama witu e nendo katua’anna wo e nyi’i mouw en sumedot ka enem wia nisia, si patotoren mandul i ti’i. 37Karengan wia si Empung reiy’la si mustahil.” 38Pokeiy ni Maria: “Eng kaulitna niaku i yi’i ku hamba ni Tuhan; mamuali mouw wia niaku i ki’it em patotormu i ti’i.” O laa si malaikat i ti’i tumele’ula nisia.39Em pira mola tempo kamurian mae mouw si Maria wo mapawee-wee kimelang waki kakuntungan matorome e nesa kota waki Yehuda. 40Witula sia ghumorem witu em bale ni Zakharia wo mee tabea wia si Elisabet. 41Wo eng katoroan si Elisabet nu liminga en tabea ni Maria, kumompo’ mouw sioki’ witu eng gorem e rahimna wo si Elisabet tu’u si mina wuta ampit e Roh Kudus,42laa o sia maaleiy eng kalegu’: “Binerkatola nikoo witu nelet em baya ne wewene wo binerkatola em bu’ana e rahimmu. 43Seiy ku’a re’en niaku i yi’i i ka’ayo si ina’ ni Tuhanku si mineiy limalesi niaku? 44Karengan eng kaulitna, katoroan en tabeamu nu mina’ayo witu en talingaku, sioki’ witu eng gorem e rahimku si kimompo’ mepa’a-pa’ar. 45Wo ma’aruiyola sia, si mina’emanola, karengan sapa neiy i lila’la wia nisia e waki si Tuhan, e laa katuana’anla.”46Laa o pokeiy ni Maria: “Imukurku malo’orla si Tuhan, 47wo nateku melaya-laya’ karengan si Empung, si Lumelawirku,48karengan Nisia si minee mola ghenang eng kakumengan ni hamba-Na. Eng kaulitna, muleiy i temi en teakan se reiy’ sa mina’asa see’ se laa tumotor niaku mina’aruiy, 49karengan Si Kasakuasa si timuana mola em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko’ wia niaku wo e ngaran-Na nyi’a mouw eng kudus.50Wo e rahmat-Na matumpa wia se tou meide’ Nisia. 51Nisia si minapaloo’ola eng kuasa-Na ampit em pasiwo-siwon e lawas-Na wo timabuke’isla se tou-tou tingkeiy e natena;52Nisia si tumumpala se tou-tou makakuasa witu en takhta nea wo rumakekla se tou-tou kumeng; 53Nisia si simani’la e reiy’ sa mina’asa e le’os wia se tou maarem, wo rumeo se tou kaya mea ampit e lawas memayos;54Nisia si timulung si Israel, hamba-Na, karengan Nisia si ghimenang e rahmat-Na, 55tanu neiy i ta’ar-Nala wia se nene moyang ta, wia si Abraham wo se see’na i wee eng keure-urena.”56Wo si Maria si minena’ wo’o wona’ telu nga sumedot eng keurena mewali-wali ampit si Elisabet, laa o mareng sumeup waki walena. 57Kamurian lekepouw en sumedotna i wee si Elisabet kaa laa metetimea’ wo sia tu’u tumimea’la siesa oki’ tuama. 58Katoroan se ketana’-ketana’na ma’an se kawanua patuarina se liminga, kaa si Tuhan si minapa’ato mola e rahmat-Na tuana eng kewangko’ wia nisia, mepa’a-pa’arouw sea mewali-wali ampit nisia.59Takar meiy mouw sea witu e nendo kauwalu kaa meiy mesesunatla sioki’ i ti’i wo nisea se mengengaranla nisia Zakharia i ki’it e ngaran ni ama’na, 60ta’an si ina’na si limila”: “Tea’, nisia si lewo’ sa reiy’ ngaranan Yohanes.” 61Pokeiy nea wia nisia: “Reiy’la si witu e nelet ne kawanua patuarimu si mekengaran tuana.”62Laa o sea matudu-tudu’ wia si ama’na kaa mewewueiy, e ngaran sapa ni’i peweweenala wia sioki’na i ti’i. 63Sia kumiwee watu pepatikan, laa o matikla e lelila’an-lelila’an i yi’i: “Ngaranna nyi’a mouw e Yohanes.” Wo sea tu’u ma’erang em baya nea.64Wo en toro i te ni’itu kangkasi minawuka’ mola en sumana wo i kewaya mola e lila’na, laa o sia melila-lila’ wo malo’or si Empung. 65Takar kineide’anouw em baya ne tou se maena’ witu eng kaledongna, wo e reiy’ sa mina’asa minamualila i ti’i e minamuali penoto-notoren waki minapekasa kakuntungan Yudea. 66Wo em baya ne tou, se liminga nyi’a, se meghena-ghenang nyi’a wo lumila’: “Mamuali sapa ku’a re’en sioki’ i yi’i ee sangari?” Karengan e lawas ni Tuhan rimapit nisia.67Wo si Zakharia, ama’na, si minawuta ampit e Roh Kudus, laa o sia mawenti’, pokeiyna: 68“Lo’orenouw si Tuhan, Empung ni Israel, karengan Nisia si limalesi se umat-Na wo mali eng kaliseiyan wia nisea,69Nisia si timeula e nesa sunge kelawiran i wee nikita witu en see’ ni Daud, si hamba-Na i ti’i, 70– En tanu neiy mouw i nuwu’-Nala rengane’ em purbakala kaa en suma ne nabi-nabi-Na kudus – 71kaa laa merereta’mi nikita waki se kesaru-kesaru ta wo witu e lawas em baya ne tou mari’iris nikita,72kaa laa mapa’atola e rahmat-Na wia se nene moyang ta wo ghumenang en teta’aran-Na kudus, 73nyi’a i ti’i en tiwa’ neiy i totor-Nala wia si Abraham, ama’ ne opo’ ta, kaa Nisia si kimaruniala nikita, 74rio kita, i kareu’mi witu e lawas ne kesaru, o toro meraghesla wia-Nisia reiy’la si ide’, 75witu eng kakudusan wo eng kaulitan witu en sinaru-Na esa nga umur em patou-touan ta.76Wo nikoo, heiy oki’ku, koo laa totoren nabi ni Empung Si Kasarakek; karengan nikoo koo laa kumelang rumeriorla si Tuhan kaa laa metetiro’la e lalan i wee-Nisia, 77kaa laa meweweela wia se umat-Na em pangartian lumaa eng kelawiran tumo’otolela witu em paampungan en dosa-dosa nea,78karengan e rahmat wo en tongkoupusen waki si Empung ta, ampit e wisa Sia laa lumales nikita, Siendo memo’odo waki e tampa rakek, 79kaa laa meteterangla nisea se maena’ witu eng kareiydeman wo witu en tinerungan e maut kaa laa mapatorola e ne’a ta witu e lalan dame sejahtera.”80Sapa tare sioki’ i ti’i si maawes eng kasela wo maka ente’ mola e rohna. Wo nisia si maena’ waki padang gurun i ka’ayo witu e nendo nisia nu lewo’ sa reiy mapa’atola en tou wia si Israel.

Chapter 2

1Witu e nedo ni’itu si Kaisar Agustus si rimeu’mi e nesa perenta, rimeo matikla em baya se tou wia minapekasa eng kaoatan. 2Nyi’i mouw em pepatikan kasa ketare katoroan si Kirenius minamuali wali em banua waki Siria. 3Takar mea mouw em baya ne tou minea matikla en tou, siesa o siesa waki kotana nuesa.4Tuanakan kangkasi si Yusuf si rimou’mi waki kota Nazaret waki Galilea o mea waki Yudea, minea waki kota Daud mekengaran Betlehem, - karengan nisia si asal wia se me’urang wo see’ ni Daud – 5rio i patikla mewali-wali ampit si Maria, tunanganna, si kasuatan megandong.6Katoroan sea nu witu mina’ayo mouw e nedona i wee si Maria kaa laa metetimea’la, 7wo sia tumimea’la siesa oki’ tuama, sioki’na polon, laa o saputenna ampit e lampin wo i gholeiynala witu e lontang, karengan e reiy’la si tampa i wee nisea witu e wale tete’upan.8Waki daerah i ti’i wawean se rumerawir-rumerawir maena’ waki padang metayur se kawang ne ternak nea witu e nedo wengi. 9I kasenge’mi si rimedeiy mouw siesa malaikat ni Tuhan witu en tawi nea wo eng kamulia’an ni Tuhan e masena’ simaputla nisea wo nisea se kasa kineide’an.10Laa o pokeiy ni malaikat i ti’i wia nisea: “Te’a meide’, karengan eng kaulitna niaku ku ma’abarla wia nikouw e mekepa’aren wangko’ ni’i wee se minapekasa bangsa: 11E nendo i yi’i minatou mouw i wee nikoo si Lumelawir, nyi’a iti’i si Kristus, Tuhan, waki kota Daud. 12Wo nyi’i mouw eng kowa’na i wee nikoo: Nikouw kouw laa tume’upla siesa dade sinaput ampit e lampin wo neiy i gholeiy witu e lontang.”13Wo i kasenge’mi loo’onouw se mewali-wali ampit si malaikat i ti’i se ka’asa’an eng kelakerna se suraro sorga se malo’or si Empung, pokeiy nea: 14“Eng kamulia’an i wee si Empung waki tampa kasarakek wo en dame sejahtera wia em bumi witu e nelet ne tou mekepa’aren wia-Nisia.”15Se malaikat-malaikat nu timele’u mola nisea wo mareng waki sorga, se rumerawir-rumerawir i ti’i se limila’ siesa wia se walina: “Meiy mouw ta mea waki Betlehem kaa mea meleloo’ sapa e minamuali maname, tanu neiy i pakite’ula ni Tuhan wia nikita.” 16Laa o sea mario-rior mea wo tume’upla si Maria wo si Yusuf wo si dade i ti’i, si kasuatan ghimoleiy witu eng gorem e lontang.17Wo eng katoroan nisea nu limoo’- Nisia, sea makite’ula sapa e neiy mouw i lila’la wia nisea en tanume si Oki’ i ti’i. 18Wo em baya ne tou se liminga nyi’a se ma’erang tanume en sapa neiy i lila’la ne rumerawir-rumerawir i ti’i wia nisea. 19Ta’an si Maria si kimirong e reiy’ sa mina’asa em perkara i ti’i witu eng gorem e natena wo meghena-ghenangla nyi’a. 20Takar marengouw se rumerawir-rumerawir i ti’i kasuatan mapuji wo malo’orla si Empung karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e lininga nea wo e linoo’ nea, em baya nyi’a minatoroan ampit en sapa neiy mouw i lila’la wia nisea.21Wo eng katoroan lekepouw uwalu nga endo wo Nisia si lewo’ sa reiy’ sunaten, Nisia si wineean ngaran Yesus, nyi’a i ti’i e ngaran neiy i totorla ni malaikat nu reiy’pe’ Nisia nu ginandong ni ina’na22Wo katoroan e lekepouw e nedo palenasan, i ki’it e nukum Taurat ni Musa, nisea se minali Nisia waki Yerusalem kaa laa mesesarakanla-Nisia wia si Tuhan, 23tanu wawean neiy i kepatik witu e nukum ni Tuhan: “Em baya ne oki’ tuama polon se lewo’ sa reiy’ kudusela i wee si Empung”, 24wo kaa laa mesesempe’la en tetule i ki’it en sapa neiy i nuwu’la witu e nukum ni Tuhan, nyi’a i ti’i se esa nge paar wukur ka’apa rua nga ipus oki’ ni Pombo.25Wawean waki Yerusalem siesa tou si mekengaran Simeon. Nisia siesa tou ulit wo saleh si ma’ana’la em pangiboran i wee si Israel. Roh Kudus e witu natasna, 26wo wia nisia neiy mouw i papaloo’ola ni Roh Kudus, kaa nisia si reiy’ laa mate nu reiy’pe’ nisia nu lumoo’ si Mesias, nyi’a i ti’i Nisia si ni’isu’la ni Tuhan.27Nisia si mineiy waki Bait ni Empung kaa e Roh Kudus. Katoroan si Yesus, Oki’ i ti’i, si niali ghumorem ne tu’ana kaa laa metetuanala wia Nisia sapa neiy i tantula e nukum Taurat, 28nisia si simungkul si Oki’ i ti’i wo malar-Nisia kasuatan malo’or si Empung, pokeiyna: 29“En teakan, Tuhan, i waya mola si hamba-Mu i yi’i mea witu en dame sejahtera, minatoroan ampit e nuwu’-Mu,30karengan em berenku limoo’ mouw eng kelawiran waki-Nikoo, 31en sinadia-Mu mola witu en sinaru ne reiy’ sa mina’asa bangsa, 32nyi’a i ti’i en terang minamuali pakaloo’-loo’on i wee se bangsa-bangsa walina wo mamuali kamulia’an i wee se umat-Mu, Israel.”33Wo si ama’ wo si ina’na se kasa mina’erang witu e reiy’ sa mina’asa sapa neiy i lila’la en tanume Nisia. 34Laa o berkatela ni Simeon sea wo lumila’ wia si Maria, ina’ ni Oki’ i ti’i: “Eng kaulitna si Oki’ i yi’i si neiy i tantula mekeka’anula ka’apa meteto’orla kelaker tou waki Israel wo kaa laa mamuali esa kowa’ lumentutla em pe’isingan 35– wo e nesa santi laa lumampat si imukurmu nuesa -, rio mamuali pakaloo’o-loo’ola eng genang e nate ne kelaker tou.”36Awes kangkasi witu wawean si Hana, siesa nabi wewene, si urang ni Fanuel wia se suku Asyer. Nisia si kasa mouw limangkoiy e numurna. Nisia nu kimawengola si timou pitu nge te’un mewali-wali si ka’awuna, 37wo en teakan nisia si balu wo makaumur uwalu nga pulu’ o epat nge te’un. Nisia si reiype’ ma’an mekasa tumele’ula em Bait ni Empung wo noat o wengi si meraghes ampit maposo wo masombayang. 38Wo witu en toro ni’itu kangkasi meiy mouw sia witu wo tumotor en syukur wia si Empung wo mesesusuiy en tanume si Oki’ i ti’i wia em baya se tou se ma’ena’la eng kaliseiyan i wee e Yerusalem.39Wo ni’itu nu simampetouw em baya e lewo’ sa reiy tinuanala i ki’it e nukum ni Tuhan, o marengouw sea waki kota paana’an nea, nyi’a i ti’i eng kota Nazaret waki Galilea. 40Si Oki’ i ti’i si maawes eng kasela wo mina ente’, si wuta eng hikmat, wo e nupus karunia ni Empung em bia-Nisia.41Susur en te’un se tu’a ni Yesus se mea waki Yerusalem witu e nendo wangko’ Paskah. 42Katoroan si Yesus nu maka umurouw mapulu’ o rua nge te’un o mea mouw sea waki Yerusalem tanu eng kenaramen witu e nendo wangko’ i ti’i. 43Ni’itu nu mina’apu mola e nendo-nendo pewangko’an i ti’i, katoroan nisea nu makelang mewareng, o mena’ mouw si Yesus waki Yerusalem si reiy’ kete’uan ne tu’ana. 44Karengan pokeiy nea i te kaa Nisia si witu e nelet ne tou makelang mewali-wali nisea, kumelangouw sea esa nga endo pakelangen eng kewa’akatna, laa o sumero Nisia witu e nelet ne kawanua nea.45Karengan nisea se reiy’ minatola Nisia, o marengouw sea waki Yerusalem kasuatan reiy’ maena-ena’ masero Nisia. 46Ni’itu nu telu mouw nga endo sea matola Nisia si witu eng gorem em Bait ni Empung; Nisia si rimuber witu nuner ne alim ulama, kasuatan malingala nisea wo ma’ayola e wewueiyen-wewueiyen wia nisea. 47Wo em baya ne tou se malinga Nisia se kasa ma’erang kaa eng kepandean-Na wo e reiy’ sa mina’asa wewingkot neiy i wee-Nala.48Wo eng katoroan se tu’a-Na nu limoo’ Nisia, i kenganga mouw sea, laa o pokeiy ni ina’-Na wia-Nisia: “Tole, ka’a ku’a Koo sumiwo en tuana wia nikeiy? Si ama’-Mu wo niaku ampitouw e nide’ masero Nikoo.” 49Wingkot-Na wia nisea: “Ka’a ku’a kouw masero Niaku? Reiy’ ku’a re’en kete’uan niouw, kaa Niaku ku lewo’ sa reiy’ wia eng gorem em bale ni Ama’-Ku?“ 50Ta’an nisea se reiy’ mangarti sapa neiy i lila’-Nala wia nisea.51witu e nurusan nea. Wo si ina’-Na si kimirong em baya em perkara i ti’i witu eng gorem e natena. 52Wo si Yesus si kasa mouw maawes eng kasela wo maawes eng hikmat-Na wo eng kewangko’-Na, wo si kasa mouw i koupusla ni Empung wo ne tou.

Chapter 3

1Witu en te’un kamapulu’ o lima witu em paperenta’an ni Kaisar Tiberius, katoroan si Pontius Pilatus minamuali wali em banua Yudea, wo si Herodes si raja wilayah Galilea, Filipus, patuarina, si raja wilayah Iturea wo en Trakhoitis, wo si Lisanias si raja wilayah Abilene, 2witu e nedo si Hanas wo si Kayafas se minamuali Imam Wangko’, meiy mouw e nuwu’ ni Empung wia si Yohanes, oki’ ni Zakharia, waki padang gurun.3Takar meiy mouw si Yohanes waki minapekasa en daerah Yordan wo maaleiyla: “Makedo’ mola wo i wee mouw en toumu baptisen wo si Empung si laa mampungla en dosamu,4tanu wawean neiy i kepatik witu em buuk nubuat-nubuat ni Yesaya: Wawean palingan si mengale-ngaleiy waki padang gurun: Tiro’onola e lalan i wee si Tuhan, rondorenola e lalan i wee-Nisia.5Susur eng kewong e laa tawunan wo susur eng kuntung wo eng kentur e laa merampen, e mine reko-reko’ e laa terenen, e mine ngewo-ngewong e laa pataren, 6wo em baya ne tou se laa lumoo’ eng kelawiran waki si Tuhan.”7Laa o sia lumila’ wia se tou kelaker se mineiy wia nisia kaa neiy pebebaptisen, pokeiyna: “Heiy kouw see’ ni leloiy biludak! Seiy ku’a re’en si limila’la wia nikouw rio tumingkasla en tou witu e murka laa meiy?8Jadi i wua’ mola e wu’ana-wu’ana minatoroan ampit em pakedo’an. Wo te’a mouw maghenangla witu e natemu: Kaa si Abraham nisia mouw si ama’ meiy! Karengan niaku ku lumila’me wia nikoo: Si Empung si toro i te sumiwola se watu-watu i yi’i mamuali oki-oki’ i wee si Abraham!9Pati en sadia mouw witu eng kalat e nakana wo susur e nakana reiy’ mawua’la wu’ana le’os e laa pelen wo i tea’ witu napi.”10Se tou kelaker se minueiy wia nisia: “Sa tuana sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon neiy? “ 11Wingkotna: “Seiy i te si makapunya rua nga ketor labung, satorona nisia si metengla nyi’a ampit se reiy’la, wo seiy i te si makapunya kekaanen, satorona nisia kangkasi si sumiwola en tuana.”12Mineiy kangkasi se mememurut-mememurut cukai kaa neiy pebebaptisen wo nisea se minueiy wia nisia: “Guru, sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon neiy?” 13Wingkotna: “ Te’a makiwee lumantouwla eng kelaker witu en sapa neiy mouw i tantula i wee nikoo.”14Wo se perajurit-perajurit kangkasi se minueiy wia nisia: “Wo nikeiy, sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon neiy? Wingkot ni Yohanes wia nisea: “Te’a mekaat wo te’a maperas wo pa’awesenola en toumu ampit en tetoromu.”15Ta’an eng karengan se tou kelaker se kasuatan ma’ena’ wo ma’arap, wo em baya nea se mawueiy witu e nate nea en tanume si Yohanes, wo’o wona’ nisia mouw si Mesias, 16Yohanes si miningkot wo limila’ wia em baya se tou i ti’i: “Niaku ku mebaptis nikouw ampit en dano, ta’an Nisia si lumantouwla eng kuasa ta’an wia niaku si laa meiy wo mewewuka’la en tali kasut-Na tu’u niaku ku reiy’ waar. Nisia si laa maptis nikouw ampit e Roh Kudus wo ampit e napi.17Niu witu mouw e lawas-Na kaa laa meweweresila en tampa peirikan-Na wo kaa laa ma’erurla eng gandum-Na witu eng gorem e lumbung-Na, ta’an e riawu en daami i ti’i e laa tunun-Na witu e napi reiy’ kawunu’an.”18Ampit eng kelaker teturu’ walina si Yohanes si maabarla e Injil wia se tou kelaker. 19Ta’an nisia nu timogorla si Herodes raja wilayah karengan em peristiwa ni Herodias, ka’awu ni patuarina, wo karengan e reiy’ sa mina’asa kalewo’an walina en tinuananala, 20si raja i ti’i si minawes eng kalewo’anna ampit ghimoremla si Yohanes witu eng gorem em pejara.21Katoroan em baya ne tou kelaker i ti’i se binaptisola wo katoroan si Yesus kangkasi si binaptisola wo eng kasuatan masombayang, o mawuka’ mouw e langit 22wo tumumpa mouw e Roh Kudus minasar si Pombo mineiy witu natas-Na. Wo kaling’anouw en suara waki langit: “Nikoo mouw si Oki-Ku neiy-Ku i keupus, wia-Nikoo mouw Niaku mepa’ar.”23Katoroan si Yesus nu mememuleiy em pepa’ayangen-Na, Nisia si makaumur wo’o wona’ telu nga pulu’ nge te’un wo i ki’it em paloo’ala ne tou, Nisia nyi’a mouw si urang ni Yusuf, urang ni Eli, 24urang ni Matat, urang ni Lewi, urang ni Malkhi, urang ni Yanai, urang ni Yusuf,25urang ni Matica, urang ni Amos, urang ni Nahum, urang ni Hesli, urang ni Nagai, 26urang ni Maat, urang ni Matica, urang ni Simei, urang ni Yosekh, urang ni Yoda,27urang ni Yohanan, urang ni Resa, urang ni Zerubabel, urang ni Sealtiel, urang ni Neri, 28urang ni Malkhi, urang ni Adi, urang ni Kosam, urang ni Elmadam, urang ni Er, 29urang ni Yosua, urang ni Eliezer, urang ni Yorim, urang ni Matat, urang ni Lewi,30urang ni Simeon, urang ni Yehuda, urang ni Yusuf, urang ni Yonam, urang ni Elyakim, 31urang ni Melea, urang ni Mina, urang ni Matata, urang ni Natan, urang ni Daud, 32urang ni Isai, urang ni Obed, urang ni Boas, urang ni Salmon, urang ni Nahason,33urang ni Aminadab, urang ni Admin, urang ni Arni, urang ni Herson, urang ni Peres, urang ni Yehuda, 34urang ni Yakub, urang ni Ishak, urang ni Abraham, urang ni Tera, urang ni Nahor, 35urang ni Serug, urang ni Rehu, urang ni Pelek, urang ni Eber, urang ni Salmon,36urang ni Kenan, urang ni Arpakhsad, urang ni Sem, urang ni Nuh, urang ni Lamekh, 37urang ni Metusalah, urang ni Henokh, urang ni Yared, urang ni Mahalaleel, urang ni Kenan, 38urang ni Enos, urang ni Set urang ni Adam, urang ni Empung.

Chapter 4

1Yesus, si wuta ampit e Roh Kudus, marengi waki temberan Yordan, laa o alin ni Roh Kudus waki padang gurun. 2Witu Nisia si minena’ epat nga pulu’ nga endo eng keurena wo wina’awa’an ni Iblis. Eng keurean nu witu Nisia si reiy’ kimaan sapa-sapa wo nu reiy’ mouw e nedo ni’itu o Sia maarem.3Laa o lumila’ mouw si Iblis wia-Nisia: “Sa Koo urang ni Empung, reo mouw se watu i yi’i mamuali roti.” 4Wingkot ni Yesus wia nisia: “Wawean neiy i kepatik: Sitou si matou-tou reiy’ witu e roti i te.”5Kamurian sia mali si Yesus waki e nesa tampa rakek wo reiy’ pini’ipitan weren wo sia mapaloo’ola wia-Nisia em baya eng keraja’an sorga. 6Pokeiy ni Iblis wia-Nisia: “E reiy’ sa mina’asa kuasa i ti’i ma’an eng kamulia’anna e laaku i weela wia-Nikoo, karengan em baya nyi’a i ti’i neiy mouw i sarakan wia niaku wo niaku ku meweweela nyi’a wia si seiy i te si neiy ku i kepa’arla. 7Jadi sa Koo sumempe niaku, minapekasa ni’itu e laa mamuali punya-Mu.”8Ta’an si Yesus si limila’ wia nisia: “Wawean neiy i kepatik: Nikoo koo lewo’ sa reiy sumempe si Tuhan, si Empungmu wo wia i te Nisia koo lumukar!”9Kamurian sia mali si Yesus waki Yerusalem wo tumampala Nisia witu en songkouw em Bait ni Empung, laa o lumila’ wia-Nisia: “Sa Koo Oki’ ni Empung, mapalenta’ mola en tou-Mu wia nyi’i o mawa’, 10karengan wawean neiy i kepatik: En tanume Nikoo, Nisia si laa merentala se malaikat-malaikat-Na kaa laa kumedirla Nikoo, 11wo nisea se laa malar Nikoo witu natas e lawas nea, rio e ne’a-Mu te’a i kasu’usu’ witu em batu.”12Yesus si miningkot nisia, pokeiy-Na: “Wawean e nuwu’: Te’a koo mewewa’awa’ si Tuhan, Empungmu!” 13Si Iblis nu simampetola em pewa’awa’an i ti’i, sia munduri wia-Nisia wo ma’ena’ e nedo le’os.14Witu eng kuasa Roh o marengouw si Yesus waki Galilea. Wo rumangketouw e nabar tanume Nisia waki minapekasa en daerah i ti’i. 15Kasuatan e ni’itu Nisia si mawee teturu’ witu e wale-wale ibadat witu wo em baya ne tou se malo’or Nisia.16Sia meiy waki Nazaret en tampa Nisia nu sinelami, wo i ki’it eng kenaramen-Na witu e nendo sabad Nisia si ghumorem witu e wale ibadat, laa o rumedeiy kaa laa mewewaca waki Kaol 17Wia Nisia si wineeanla eng kaol ni nabi Yesaya wo eng kinewewuka’-Nala, Sia matola e nats, witu e wisa wawean neiy i kepatik:18“E Roh ni Tuhan em bia-Niaku’, karengan Nisia si minisu’ mola Niaku, kaa laa mepepa’ayola e nabar le’os wia se tou-tou miskin; wo Nisia si timoke mouw Niaku 19kaa laa ma’abarla eng kaliseiyan wia se tou-tou tawanan, wo em pineleloo’ wia se tou-tou rapa, kaa laa mewewayala se tou-tou siniasa, kaa laa ma’abarla en te’un rahmat ni Tuhan mineiy mouw.”20Kamurian Sia menetla eng kaol i ti’i, o meela nyi’a sumeup wia si pejabat, laa o rumuber; wo em beren em baya ne tou witu eng gorem wale ibadat i ti’i neiy i kawuyut wia-Nisia. 21Laa o Sia muleiy mee teturu’ wia nisea, pokeiy-Na: “Wia e nendo i yi’i lekepouw e nats i yi’i witu e nedo nikouw nu liminga nyi’a.” 22Wo em baya ne tou i ti’i se minulitla Nisia wo nisea se ma’erang witu e lelila’an-lelila’an wangun neiy i totor-Nala, laa o pokeiy nea: “Reiy’ ku’a re’en Nisia i yi’i si urang ni Yusuf?”23Takar lumila’ mouw Sia wia nisea: “Tantu nikouw kouw laa lumila’la em pepatah i yi’i wia-Niaku: Heiy mengelot, le’osenola en tou-Mu nuesa. Siwonola wia nyi’i kangkasi, wia en tampa asal-Mu i yi’i, e reiy’ sa mina’asa lininga meiy minamuali mola waki Kapernaum!” 24Wo pokeiy-Na kasi: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna reiy’la si nabi si paarga’an witu en tampa asalna.25Wo Niaku ku lumila’me wia nikoo, wo em peila’-Ku i yi’i e nulit: Witu en zaman ni Elia niatoan kelaker se wewene balu waki Israel eng katoroan e langit mina penet eng keurean telu nge te’un wo enem nga sumedot wo eng katoroan em bahaya kelalenan ee pasil en timoro e minapekasa em banua. 26Ta’an si Elia si neiy i toke reiy’ wia si meta’asa’an wia nisea, ta’an i te wia siesa wewene balu waki Sarfat, waki tana’ Sidon. 27Wo witu en zaman ni nabi Elisa kelaker se tou kusta waki Israel wo reiy’la siesa tou tu’u si linenasla, reiy’ siwalina ta’an i te si Naaman, sitou en Siria i ti’i.”28Liminga ni’itu kasa mouw meupi’ em baya ne tou se witu e wale ibadat i ti’i. 29Sea rumedeiy, laa o rumawir si Yesus mea waki luar kota wo mali Nisia waki ri’iping eng kuntung, en tampa eng kota i ti’i rimeta’, kaa laa melelawala Nisia witu e ri’iping i ti’i. 30Ta’an Nisia si kimelang limangkoiyi eng keuneran nea, laa o mea.31Kamurian Yesus si minea waki Kapernaum, e nesa kota waki Galilea, laa o mawee teturu’ witu witu e nendo-nendo Sabad. 32Nisea se ma’erang malinga en teturu’-Na, karengan eng kapaila’-Na wuta eng kuasa.33Witu eng gorem e wale ibadat i ti’i wawean siesa tou sinelaran ni setang wo nisia si marekeiy kaente’: 34“Hei Koo, Yesus tou Nazaret, sapa e nurusan-Nu ampit nikeiy? Nikoo koo mineiy kaa mepepunengla nikeiy? Niaku ku mete’u seiy Koo: Si Kudus waki si Empung.”35Ta’an si Yesus si rimekak nisia pokeiy-Na: “Menes, rumou’ mouw wia nisia!” Wo si setang i ti’i tu’u si mine’epesla sitou i ti’i witu eng keuneran ne tou kelaker, laa o rumou’la wia nisia wo si kasa reiy’ rimarala nisia. 36Wo em baya ne tou se ma’erang, laa o lumila’ siesa wia se walina, pokeiy nea: “Kumura eng kahebatna en tetotoren i yi’i! Karengan ampit e minawuta wibawa wo eng kuasa Nisia si minee perenta wia se roh-roh lewo’ wo sea tu’u rumou’.” 37Wo i kasera mouw e nabar tanume Nisia witu e wisa i te waki daerah i ti’i.38Kamurian Sia tumele’ula e wale ibadat i ti’i wo mea waki wale ni Simon. Sapa tare si ina’ manuang ni Simon si kasa nanar wo nisea se kimiwee wia si Yesus rio tumulung nisia. 39Takar Sia rumedeiy witu li’ilik ni wewene i ti’i, laa o rumekak e nanar i ti’i, wo e rumara i ti’i tu’u en timele’ula nisia. Si wewene i ti’i si makarengan timo’or wo melayanla nisea.40Katoroan si endo nu tumenem, em baya ne tou se minali wia-Nisia se tou-tou rara’an nea, se peme’itan e minegheghioan rumara. Sia tu’u rumeta’la lawas-Na wia nisea siesa o siesa wo lume’osla nisea. 41Waki se kelaker tou sea rumou’mi kangkasi se setang-setang kasuatan marekeiy: “Nikoo mouw koo Urang ni Empung.” Laa o ampit eng kasa ente’ Sia mepalouw nisea wo reiy’ meela nisea sumusuiy, karengan nisea se mete’u kaa Nisia si Mesias.42Katoroan e nendo oat, Yesus si minae wo mea waki e nesa tampa kapenesan. Ta’an se tou kelaker se menero Nisia, laa o matola-Nisia wo me’inakut metaang Nisia rio te’a metetele’ula nisea. 43Ta’an Nisia si limila’ wia nisea: “Waki kota-kota walina Niaku kangkasi ku lewo’ sa reiy’ maabarla e Injil Keraja’an ni Empung karengan kaa ni’itu mouw Niaku ku neiy i toke.” 44Wo Sia si maabarla e Injil witu e wale-wale ibadat waki Yudea.

Chapter 5

1Witu mekasa Yesus si rimedeiy waki pante lour Genesaret, kasuatan se tou kelaker se minuyutla Nisia kaa se melelingala e nuwu’ ni Empung. 2Sia lumoo’ e rua lodeiy witu li’ilik em pante. Se lumelour-lumelourna se timumpa mouw wo kasuatan makemes em puket nea. 3Sia sumeret witu eng gorem e meta’asa’an lodeiy i ti’i, nyi’a i ti’i e lodeiy ni Simon, wo rumeo nisia tumodola lodeiyna ma’akatla oki’ witu em pante. Laa o Sia rumuber wo mawee teturu wia se tou kelaker witu i te natas e lodeiy.4Nisia nu simampetouw mesesusuiy, Sia lumila’ wia si Simon: “Tumodo mouw waki tampa kerareman wo i pitarouw em puketmu kaa em pesesikop sera’.” 5Simon si miningkot: “Guru, simanga wengi mouw keiy mengente’ mepa’ayang wo nikeiy keiy reiy’ simikop sapa-sapa, ta’an kaa Nikoo si rimeo nyi’a, niaku ku laa mitarla em puket kasi.” 6Wo sea nu timuana mola nyi’a, nisea se simikop ka’asa’an sera’ i ka’ayo em puket nea e muleiy makurensang. 7Laa o sea mengape-ngapeiy se ka’ampit-ka’ampit nea witu lodeiy walina rio sea meiy sumawang nisea. Wo nisea i ti’i se mineiy, laa o sea mewali-wali mapumpun e rua lodeiy i ti’i ampit se sera’ i ka’ayo weitouw i katenem.88 Katoroan si Simon Petrus limoo’ eng kapualitan i ti’i sia tu’u i kasungkur witu en sinaru ni Yesus wo lumila’: “Tuhan, ma’akatola wia niaku, karengan niaku i yi’i ku esa tou berdosa.” 9Karengan nisia wo em baya se tou mewali-wali ampit nisia se ma’erang karengan eng kelakerna se sera’ sinikop nea; 10tuanakan kangkasi si Yakobus wo si Yohanes, se oki’ ni Zebedeus, se minamuali ka’ampit ni Simon. Pokeiy ni Yesus wia si Simon: “Te’a meide’, muleiymi en teakan nikoo koo muket se tou.” 11Wo nu reiy’ mouw i tu sea kumeongi e lodeiy-lodeiy nea witu eng ketana’an o sea tu’u tumele’ula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, laa o kumi’it si Yesus.12Witu mekasa Yesus si witu eng gorem e nesa kota. Witu wawean siesa tou si wuta eng kusta. Katoroan sia nu limoo’ si Yesus, i kasungkurouw sia wo makiwee: “Tuang, sa si Tuang pa’ar, Tuang si toro i te lumenasla niaku.” 13Laa o i yayatla ni Yesus e lawas-Na, lumelerla sitou i ti’i, wo lumila’: “Niaku ku pa’ar, mamuali mouw koo lenas.” En toro i te ni’itu kangkasi minere’i mouw e rumara kustana.14Yesus si minalouw sitou i ti’i makite’ula nyi’a wia si seiy i te tu’u kangkasi wo lumila’: “Mea mouw, i papaloo’o mola en toumu wia se imam wo i sempe mola witu eng kinalenasannu en sesempean tanu neiy i perentala ni Musa, tanume em bukti wia nisea.”15Ta’an e nabar tanume si Yesus eng kasa mouw wa’akat neiy i ka’abar wo meiy mouw se tou kelaker mareo-reok wia-Nisia kaa meiy melelinga Nisia wo kaa laa pelele’osela witu rumara nea. 16Ta’an Nisia si minundurla en touna witu en tampa-tampa kapenesan wo sumombayang.17Witu e nendo mekasa katoroan si Yesus nu mawee teturu’, wawean se pirala tou Farisi wo se ahli Taurat se rimuber melelingala-Nisia. Nisea nu mineiy se waki e reiy’ sa mina’asa desa waki Galilea wo Yudea wo waki Yerusalem. Eng kuasa ni Tuhan rimapitla Nisia, i ka’ayo Sia toro lume’osla se tou rara’an.18Laa o meiy mouw se pirala tou se minuleng siesa tou kepor witu natas en tetekelan; nisea se me’inakut ma’ali nisia ghumorem wo merereta’la nisia witu en sinaru ni Yesus. 19Karengan nisea se reiy’ mete’u mali nisia ghumorem minato’orongan ampit eng kelakerna ne tou witu, o lumongkotouw sea witu natepna em bale, laa o ghumoghar e natep i ti’i, wo tumumpala sitou i ti’i ampit en tetekelanna witu eng keuneran ne tou kelaker e minakatoro witu en sinaru ni Yesus.20Katoroan si Yesus nu limoo’ e iman nea, o lumila’ mouw Sia: “Heiy patuari, en dosamu niampunganouw.” 21Ta’an se ahli-ahli Taurat wo se tou-tou Farisi se ghimenang witu e natena: “Seiy ku’a re’en sitou maojat si Empung i yi’i? Seiy si toro ma’ampungla en dosa sa reiy’ si Empung nuesa?”22Ta’an si Yesus si mete’u eng genang nea, laa o lumila’ wia nisea: “Sapa ku’a re’en em peghena-ghenangen niouw witu e natemu? 23Wisa ku’a re’en e lebe gampang, lumila’la: En dosamu niampunganouw, ka’apa lumila’la: Tumo’orouw, wo kumelangouw? 24Ta’an rio kouw mete’u, kaa wia eng kaoatan i yi’i si Oki ni Tou si wawean kuasa ma’ampungla en dosa” – o lumila’ mola Sia wia sitou kepor i ti’i - : “Wia nikoo Kulumila’la, tumo’orouw, poponouw en tetekelannu wo marengouw waki walemu!”25Wo witu i te en toro ni’itu kangkasi tumo’orouw sia, witu en sinaru nea, laa o mopo en tetekelanna wo mareng waki walena kasuatan malo’orla si Empung. 26Em baya se tou i ti’i se ma’erang, laa o lumo’orla si Empung, wo nisea se kasa meide’, pokeiy nea: “E nendo i yi’i nikeiy keiy minakaloo-loo’ mola eng kapualitan-kapualitan kasa maka’erangen.”27Kamurian, eng katoroan si Yesus nu limaa witu luar, Sia lumoo’ siesa tou mememurut cukai, mekengaran Lewi, si kasuatan merube-ruber witu e wale cukai. Yesus si limila wia nisia: ”Kumi’itouw Niaku!” 28Takar o rumedeiy mouw si Lewi wo tumele’ula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, laa o kumi’it Nisia.29Wo si Lewi si simiwola e nesa sesakeiyan wangko’ i wee Nisia witu em balena wo se ka’asa’an se mememurut cukai wo se tou-tou walina se kimi’it kimaan mewali-wali ampit Nisia. 30Se tou-tou Farisi wo se ahli-ahli Taurat se mengu’ungu-ngu’ungul wia se murid-murid ni Yesus, pokeiy nea: “Ka’a kouw mekaan wo makoo’ mewali-wali ampit se mememurut cukai wo se tou berdosa?” 31Laa o wingkot ni Yesus wia nisea, pokeiy-Na: “Reiy’ sitou segaya’ si mepadungla mengelot, ta’an sitou rara’an; 32Niaku ku mineiy reiy’ kaa meiy mekekeret se tou ulit, ta’an se tou berdosa, rio sea makedo’.”33Se tou-tou Farisi i ti’i se limila’ kangkasi wia si Yesus: “Se murid-murid ni Yohanes se re’eregh maposo wo masombayang, tuanakan kangkasi se murid-murid tou Farisi, ta’an se murid-murid-Mu se mekaan wo makoo’.” 34Wingkot ni Yesus wia nisea: “Toro ku’a re’en se kalo ni peredegom se i reo moso, kasuatan si peredegom i ti’i si mewali-wali nisea? 35Ta’an e laa meiy e nedona, sakawisa si predegom i ti’i edoni wia nisea, witu e nedo ni’itu mouw nisea se laa moso.”36Nisia si limila’la kangkasi e nesa peulurela wia nisea: “Reiy’ siesa tou tu’u si kumurensangla esa nga kisi’ roko’ witu e labung weru kaa ni’i pekekubarla nyi’a witu e labung tu’a. Sa tuana, em beru i ti’i kangkasi e laa makurensang wo witu en tu’a i t’i e reiy’ laa matoroan o roko’ pakubar eng kinurensangla witu em beru i ti’i.37Tuanakan kangkasi e reiy’ siesa tou tu’u si mumpunla e nanggor weru witu eng gorem en sompoiy kuli’ tu’a, karengan sa tuana, e nanggor weru i ti’i e laa kumurensangla en sompoiy i ti’i wo e nanggor i ti’i e laa i katea’ wo en sompiy i ti’i tu’u e makemu. 38Ta’an e nanggor weru e lewo’ sa reiy’ tu’utulan witu en sompoiy weru tu’u. 39Wo e reiy’ siesa tou tu’u si kimoo’ mouw e nanggor tu’a si pa’ar kumoo’ e nanggor weru, karengan nisia si laa lumila’: E nanggor tu’a i ti’i e le’os.”

Chapter 6

1Witu mekasa e nendo Sabat, katoroan si Yesus nu makelang witu e numa gandum, se murid-murid-Na se timipu’ e wulisna eng gandum wo kumaan nyi’a, kasuatan nisea nu mapisul nyi’a ampit e lawas nea. 2Ta’an se pirala tou Farisi se limila’: “Ka’a kouw masiwo sapa e reiy’ i wee siwon witu e nendo Sabat?”3Laa o wingkoten ni Yesus sea: “Reiy’ ku’a re’en winaca miouw sapa en tinuanala ni Daud, katoroan nisia wo nisea se maki’i-ki’it nisia nu maarem, 4o kumura nisia nu ghimorem witu eng gorem e Wale ni Empung wo medo e roti sesakeiyan, laa o kumaan nyi’a wo meela nyi’a wia se maki’i-ki’it nisia, eng kaulitna e roti i ti’i e reiy’ toro kaanen nea kacuali se imam-imam?” 5Pokeiy ni Yesus kasi wia nisea: “Si Oki ni Tou nyi’a mouw si Tuhan witu e nendo Sabat.”6Witu mekasa e nendo Sabat walina, Yesus si ghimorem witu e wale ibadat, laa o mee teturu’. Witu wawean sitou minate e lawas lele’osna. 7Se ahli-ahli Taurat wo se tou-tou Farisi se menegha-negha’la si Yesus kaa wo’o wona’ Sia lume’osla tou witu e nendo Sabat, rio sea maka’ato to’otolan kaa laa manginselokla Nisia. 8Ta’an Nisia si mete’u eng genang nea, laa o lumila’ wia sitou minate e lawasna i ti’i: “Tumo’orouw wo rumedeiy mouw witu nuner!” Takar tumo’orouw sitou i ti’i wo rumedeiy.9Laa o lumila si Yesus wia nisea: “Niaku ku mueiyme wia nikouw: Wisa ku’a re’en e ni’i wee i te witu e nendo Sabat, sumiwo le’os ka’apa sumiwo lewo’, lumawirla e nyawa nitou ka’apa mepepunengla nisia?“ 10Nu reiy’ mouw i tu Sia tumu’use eng kaledong wia nisea nu waya, laa o lumila’ wia sitou rara’an i ti’i: “I yayatola e lawasmu!” sitou i ti’i si simiwo en tuana wo mina le’osouw e lawasna. 11Takar tu sumegoa’ mouw e nupi’ nea, laa o sea rumunding, sapa ku’a e laa tuanan nea wia si Yesus.12Witu e nedo ni’itu mea mouw si Yesus waki kentur kaa mea mesesombayang wo esa nga wengi-wengian Nisia masombayang wia si Empung. 13Katoroan e nendo oat, Sia kumeret se murid-murid-Na meiy wia-Nisia, laa o meleng witu e nelet nea se mapulu’ o rua tou, se patotoren-Na rasul:14Simon kangkasi si wineean-Na ngaran Petrus, wo si Andreas patuari ni Simon, si Yakobus wo si Yohanes, si Filipus wo si Bartolomeus, 15si Matius wo si Tomas, si Yakobus urang ni Alfeus, wo si Simon si patotoren tou Zelot, 16si Yudas urang ni Yakobus, wo si Yudas Iskariot eng kamurian si minamuali pengkhianat.17Laa o Sia tumumpa ampit nisea wo mena’ witu e nesa tampa patar: witu se minerur se ka’asa’an waki se murid-murid-Na wo kelaker se tou walina mineiy se waki minapkasa Yudea wo waki Yerusalem wo waki daerah pante Tirus wo en Sidon. 18Nisea se mineiy kaa meiy melelingala Nisia wo kaa laa pelele’osela witu rumara nea; o kangkasi nisea se sinelaran ne roh-roh lewo’ se maka’ato eng kale’osan. 19Wo em baya ne tou kelaker i ti’i se me’inakut meleleler Nisia, karengan wawean eng kuasa rime’umi wia-Nisia wo em baya ne tou i ti’i se line’os-Nala.20Laa o tumu’use si Yesus wia se murid-murid-Na wo lumila’: “Ma’aruiyola, heiy kouw si miskin, karengan nikouw mouw si makapunya eng Keraja’an ni Empung 21Ma’aruiyola, heiy kouw en teakan i yi’i maarem, karengan nikouw kouw laa pakateu-teunla. Ma’aruiyola, heiy kouw en teakan i yi’i maame’, karengan nikouw kouw laa kume’eke’.22Ma’aruiyola kouw, sa eng karengan si Oki’ ni Tou se tou mari’irisla nikouw, wo sa sea sumea’la nikouw, wo masero’la nikouw ma’an sumede’la e ngarannu tanume e nesa e lewo’. 23Mepa’a-pa’arola witu e nedo ni’itu wo lumaya-laya’ mouw, karengan eng kaulitna, en tetoromu wangko’ waki sorga; karengan eng kenaramen tuana kangkasi se nene moyang nea se minatuana mola em baya se nabi24Ta’an cilaka mouw kouw, heiy kouw nu kaya, kaa witu eng kekaya’annu kouw minaka’ato mola em pangiborannu. 25Cilaka mouw kouw, en teakan i yi’i wesu, karengan nikouw make’eke’ karengan nikouw kouw laa mengasi’ wo mame’.26Cilaka mouw kouw, sa em baya ne tou se malo’or nikouw; karengan eng kenaramen tuana kangkasi se nene moyang nea se minatuana mola se nabi-nabi palsu.”27“Ta’an wia nikouw, si malingala Niaku, Niaku ku lumila’: I keupusla si kesarumu, sumiwo mouw le’os wia se tou mari’iris nikoo; 28kumiwee mouw em berkat i wee sitou makutok nikoo; sumombayangola i wee se tou maabut nikoo.29Seiy i te si sumepe’ eng keremu esa, i weela kangkasi wia nisia eng keremu walina, wo seiy i te si medo eng karaiymu, i waya mola kangkasi sia medo e labungmu. 30Weeala wia se susur tou makiwee wia nikoo; wo te’a mouw pakiween sumeup wia sitou si minedo eng kapunya’annu.31Wo kumura eng kepa’ar miouwla rio siwon ne tou wia nikoo, sumiwo mouw kangkasi en tuana wia nisea. 32Wo sa kouw meupusla sitou si meupusla nikouw, sapa ku’a re’en en tetoromu? Karengan se tou-tou berdosa tu’u se mineupusla kangkasi se tou-tou meupusla nisea. 33Karengan sa koo masiwola e le’os wia se tou masiwola le’os wia nikoo, sapa ku’a re’en en tetoromu? Se tou-tou berdosa tu’u se masiwo en tuana. 34Wo sa wona’ kouw meela pinjangan wo’o sapa wia sitou, karengan kouw ma’arapla laa maka’ato sapa wia nisia, sapa ku’a re’en en tetoromu? Se tou-tou berdosa tu’u se mineela pinjangan wia se tou-tou berdosa, rio sea maka’atola sumeup masuat eng kelaker.35Ta’an nikouw, i keupusla si kesarumu wo sumiwo mola le’os wia nisea wo pinjangala ampit e reiy’ ma’arapla suli’an, takar en tetoromu e laa wangko’ wo nikouw kouw laa mamuali oki’-oki’ ni Empung Si Kasarakek, karengan nisia si le’os wia se tou-tou reiy’ mete’u en taruma kase wo wia se tou-tou lewo’. 36Satorona kouw mura ate, masuat tanu si Amamu si mura ate.”37“Te’a mouw koo maakimla, takar nikouw tu’u kouw reiy’ laa akimen. Wo te’a mouw kouw meukum, takar kouw tu’u kouw reiy’ laa ukumen; ampunganola wo kouw laa ampungala.38Meela wo kouw laa weean: e nesa peukuran le’os, neiy i ransakla, neiy i oghe wo en timoa’ kimaluar e laa i wu’uwusla witu em pinalarmu. Karengan em peukuran pepaken niouw peukur, e laa i ukurla wia nikoo.”39Yesus si limila’la kangkasi e nesa peulurla wia nisea: “Toro ku’a re’en sitou rapa rumawir sitou rapa? Reiy’ ku’a re’en nisea nu rua se laa i kawu’uwu’ witu eng ko’okor? 40Siesa murid si reiy’ lumantouwla wia si guruna, ta’an seiy i te si kimawusola witu em petete’unna si laa masuat ampit si guruna.41Ka’a ku’a re’en nikoo koo limoo’ e lele’esek witu em beren ni patuarimu, kasuatan em bangin witu em berennu nuesa e reiy’ kakete’uannula? 42Kumura mouw ku’a re’en koo toro lumila’la wia si patuarimu: Patuari, i waya mola niaku ku rumou’la e lele’esek witu em berennu, awesla em bangin witu em berennu e reiy’ paloo’onnu? Heiy tou munafik, i rou’ pe’la rior em bangin witu em berennu, takar koo laa lumoo’ ampit e makaloo’o-loo’ola kaa laa merereu’la e lele’esek i ti’i witu em beren ni patuarimu.”43“Karengan e reiy’la si akana le’os si mawua’la wu’ana reiy’ le’os, wo kangkasi reiy’la si akana reiy’ le’os si mawua’la wu’ana le’os. 44Karengan susur e nakana eng kasine’uan witu em bu’ana. Karengan waki kongkom tetunean sitou si reiy’ tumipu’ em bu’ana ara wo waki en tetune-tetune si reiy’ tumipu’ em bu’ana nanggor.45Sitou le’os si rumeu’mi em barang le’os witu em penu’utu-nu’utulan e natena le’os wo sitou lewo’ si rumeu’mi em barang lewo’ witu em penu’utu-nu’utulanna lewo’. Karengan ni’i patotorla en sumana, masegori witu natena.”46Ka’a ku’a kouw maaleiy wia-Niaku: Tuhan, Tuhan, eng keulitna kouw reiy’ masiwola sapa em peila’-Kula? 47Susur tou si mineiy wia-Niaku si limingala em patotor-Ku ma’an simiwola nyi’a – Niaku ku laa mapaloo’ola wia nikoo ampit si seiy sia toro i panginsuatla -, 48nisia si masuat ampit siesa tou rimedeiyla wale: Sitou i ti’i si kimiar e rimare-rarem wo rumeta’la en teto’otolanna witu natas em batu. Katoroan mineiy e rano ampuan wo en songker en timoro em bale i ti’i, em bale i ti’i e reiy’ mete’u kaoghean, karengan em bale i ti’i en te’etep kinereredeiy.49Ta’an seiy i te si liminga em patotor-Ku, ta’an si reiy’ masiwola nyi’a, nisia si masuat ampit siesa tou rimedeiyla wale witu natas en tana reiy’ si teto’otolan. Katoroan en songker timoromi nyi’a, em bale i ti’i makarengan i kakolo’ wo hebatouw eng katerianna.”

Chapter 7

1Si Yesus nu simampetla masusuiy witu en sinaru ne tou kelaker, ghumoremouw Sia waki Kapernaum.2Witu wawean siesa perwira makapunya siesa hamba, si kasa pa’arga’anna. Si hamba i it’i si kasuatan kasa rara’an wo si weitouw mate. 3Katoroan si perwira i ti’i nu liminga en tanume si Yesus, sia rumeo se pirala tou se tu’a-tu’a Yahudi meiy wia-Nisia kaa laa mekekiwee, rio Sia meiy wo lume’osla si hambana. 4Nisea se mineiy wia si Yesus wo nisea se kasa makiwee en tetulungan-Na, pokeiy nea: Nisia si waar tulungen-Nu, 5karengan nisia si meupus se bangsa ta wo nisia mouw si timanggong eng kinaparedeiy e wale ibadat meiy.”6Laa o mea si Yesus mewali-wali ampit nisea. Katoroan Sia nu reiy’ mouw wa’akatla waki wale ni perwira i ti’i, si perwira i ti’i si rimeo se kalo-kalona laa lumila’la wia-Nisia: “Tuang, te’a mouw memedu-medu, karengan niaku ku reiy’ waar sumungkul si tuang witu eng gorem em baleku; 7kaa ni’itu mouw niaku kangkasi ku maloo’ola en touku ku reiy’ waar ma’eiy wia-Nikoo. Ta’an lumila’ mola esa nga totor tetotoren, takar si hambaku i ti’i si laa male’os. 8Karengan niaku nuesa ku bawahan, wo witu e wawa’ku waweane’ kangkasi perajurit. Sa aku lumilala’ si meta’asa’an wia se perajurit i ti’i: “Mea!, takar sia mea, wo wia si esape’ kasi: “Meiy!, takar sia meiy, ka’apa tu’u wia si hambaku: “Pa’ayangenouw e nyi’i!, takar sia ma’ayangla nyi’a.”9Yesus nu liminga mola em peiyla’la i ti’i, Nisia si ma’erang wia nisia, wo eng kasuatan si limenge wia se tou kelaker se maki’itla Nisia, Sia lumila’: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, iman eng kasela i yi’i e reiy’pe’ ma’an mekasa i pasungkul-Ku, ma’anouw tu’u witu e nelet ne tou Israel!” 10Wo se tou-tou neiy i reo i ti’i nu minarengouw waki wale, neiy aton neala si hamba i ti’i si segaya’ mouw sumoup.11Kamurian Yesus si minea waki e nesa kota mekengaran Nain, se murid-murid-Na se minea mewali-wali ampit Nisia, wo kangkasi se tou kelaker se rimapitla-Nisia mareo-reok. 12Nisia nu tawi mouw em pepalen leloangan kota, wawean sitou minate si pinesa’an witu luar, sioki’ tuama, sioki’ pengesan ni ina’na si balu mouw, wo kelaker se tou witu eng kota i ti’i se rimapitla si balu i ti’i. 13Wo katoroan si Tuhan nu limoo’ si balu i ti’i, i kaoghe mouw e nate-Na kaa en tongkoupusen, laa o Sia lumila’la wia nisia: “Te’a maame’!” 14Kasuatan metawila e wewulengan i ti’i Sia lumelerla nyi’a, wo eng kasuatan se mawuleng i ti’i nu minena’, Sia lumila: “Heiy oki’ taretumou, Niaku ku lumila’me wia nikoo, tumo’orouw!” 15Takar tumo’orouw sitou i t’i wo rumuber wo muleiy mengila-ngila’, wo si Yesus si simarakanla nisia wia si ina’na.16Em baya ne tou i ti’i se kineide’an wo sea malo’orla si Empung, kasuatan meila’: “Siesa nabi wangko si minodolouw wia eng keuneran ta,” wo “Si Empung si limalesouw se umat-Na.” 17Takar tu rumangketouw e nabar tanume si Yesus waki minapekasa Yudea wo waki minapekasa en daerah kaledongna.18Katoroan si Yohanes nu minaka’ato abar tanume e reiy’ sa mina’asa em peristiwa i ti’i wia se murid-muridna, 19sia kumeret se rua tou witu e neletna wo rumeo nisea mueiy wia si Tuhan: “Nikoo mouw si laa meiy i ti’i ka’apa e lewo’ sa reiy’ ku’a re’en keiy ma’ana’la tou walina?” 20Katoroan se rua tou i ti’i i ka’ayola wia si Yesus, sea lumila’: “Si Yohanes Pembaptis si rimeo nikeiy mueiy wia-Nikoo: Sa Nikoo ku’a re’en si laa meiy i ti’i ka’apa e lewo’ sa reiy’ mouw ku’a re’en keiy ma’ana’la tou walina?”21Witu e nedo i ti’i Yesus si lime’osla kelaker tou witu e reiy’ sa mina’asa rumara wo em peme’itan wo witu e roh-roh lewo’, wo Sia kumaruniala ni’i paloo’la wia se kelaker tou rapa. 22Wo si Yesus si miningkot nisea: “Mea mouw, wo i lila’ mola wia si Yohanes sapa e linoo’ miouw wo en sapa e lininga miouw: Sitou rapa si limoo’, sitou kepor si kimelang, sitou kusta si minalenas, sitou tuli si liminga, sitou minate si tino’orla wo wia se tou miskin neiy i abarla e nabar le’os. 23Wo ma’aruiyola se tou reiy’ minerara e nate wo sumede’ Niaku.”24Se rereoan ni Yohanes i ti’i nu minea mouw, o muleiy mouw si Yesus sumusuiy wia se tou kelaker i ti’i en tanume si Yohanes: “I wee sapa ku’a re’en kouw mea waki padang gurun? Lumoo’ en tabelang ni’i paoghela e reghes mea o meiy? 25Ka’apa i wee sapa ku’a re’en kouw mea? Lumoo’ sitou minake e nalus? Sitou minake eng kewangun wo si matou-tou mewah, en tampana waki istana raja. 26Jadi i wee sapa ku’a re’en kouw me’a? Lumoo’ si nabi? Nulit, wo Niaku ku lumila’me wia nikoo, awes tare e lumantouwla ta’an si nabi.27Karengan en tanume Nisia wawean neiy i kepatik: Loo’onouw, Niaku ku rimeo si neiy i toke-Ku rumeriorla wia Nikoo, nisia si laa tumiro’la e lalan-Mu witu en sinaru-Mu. 28Niaku ku lumila’me wia nikoo: Witu e nelet nea nu neiy i patoula ni wewene reiy’la siesa tou tu’u si lumantouwla eng kewangko’ ta’an si Yohanes, ta’an si kasa rintek witu eng Keraja’an ni Empung si lumantouwla eng kewangko’ ta’an nisia.”29Se minapekasa tou kelaker se liminga e lelila’an-Na, ampitouw se mememurut cukai, se meulitla eng kaulitan ni Empung, karengan nisea se minee mola en tou binaptis ni Yohanes. 30Ta’an se tou-tou Farisi wo se ahli-ahli Taurat se simede’ e maksud ni Empung witu en tou nea, karengan nisea se so’o baptisen ni Yohanes.31Pokeiy ni Yesus: “Ampit en sapa ku’a re’en se laa Ku i ulurla se tou-tou waki se angkatan i yi’i wo ampit en sapa ku’a re’en sea i ti’i masuat? 32Nisea i ti’i se i ulur se oki’-oki’ rimuber waki pasar wo se ma’aleiyan: Nikeiy keiy masengo e no’olingen i wee nikoo, ta’an nikouw kouw reiy’ ma’engket, nikeiy keiy mekantarla eng kidung mengasi’, ta’an nikouw kouw reiy’ maame’.33Karengan si Yohanes Pembaptis si mineiy, nisia si reiy’ kimaan roti wo si reiy’ kimoo’ anggor, wo kouw lumila’: Nisia si sinelaran ni setang. 34Kamurian si Oki ni Tou si mineiy, Sia kumaan wo kumoo’, wo kouw lumila’: Loo’onouw, Nisia si tou karoko’ wo mengoo’, kalo ne mememurut cukai wo ne tou berdosa. 35Ta’an eng hikmat neiy i ulitla em baya ne tou se minaka’ato nyi’a.”36Siesa tou Farisi si minundang si Yesus kaa meiy kumaan waki walena. Yesus si mineiy waki wale ni tou Farisi i ti’i, laa o rumuber kumaan. 37Witu eng kota i ti’i wawean siesa wewene si kasa mouw kasine’uan si tanume siesa tou berdosa. Katoroan si wewene i ti’i nu liminga, kaa si Yesus si kasuatan mekaan witu em bale ni tou Farisi i ti’i, o meiy mouw sia maali-ali e nesa buli-buli pualam pinumpunan e lana wangi. 38Kasuatan maame’ sia laa rumedeiy witu muri ni Yesus tawi e ne’a-Na, laa o kumekosla e ne’a-Na i ti’i ampit e lue’na wo memeo-meosla ampit em bu’ukna, kamurian sia sumiong e ne’a-Na wo lumanala nyi’a ampit e lana wangi i ti’i.39Katoroan sitou Farisi minundang si Yesus nu limoo’ eng kapualitan i ti’i, sia lumila’ witu eng gorem e natena: “Sa Sia i yi’i si nabi, tantu Nisia si mete’u, seiy ku’a re’en wo tou en sapa ku’a re’en si wewene kima’apang-Nisia i yi’i; tantu Nisia si mete’u, karengan si wewene i ti’i siesa tou berdosa.” 40Laa o lumila si Yesus wia nisia: “Simon wawean e laa Ku i pelelila’la wia nikoo.” Singkom ni Simon: “I lila’ momi, Guru.”41“Wawean se rua tou se minutang wia siesa tou rumereta’ loit. Siesa tou si minutang lima nga atus dinar, si walina e lima nga pulu’. 42Karengan nisea se reiy’ makawoo mear, takar sia rume’ila e nutang ne rua tou i ti’i. Seiy ku’a re’en si witu e nelet nea si laa makaupusla nisia?” 43Wingkot ni Simon: “Niaku wona’ nisia si kasa laker rine’iala e nutangna.” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “E nulit eng genangmu i ti’i.”44Wo eng kasuatan si limenge wia si wewene i ti’i, Sia lumila’ wia si Simon: “Nikoo koo limoo’ si wewene i yi’i? Niaku nu ghimorem wia em balemu, ta’an nikoo koo reiy’ mineela Niaku rano kaa ni pa’oas e ne’a-Ku, ta’an nisia si kimekosola e ne’a-Ku ampit e lue’ wo memeo-meosla ampit em bu’ukna. 45Nikoo koo reiy’ simiong Niaku, ta’an rengan Niaku nu ghimoremi nisia si reiy’la si ena’na masiong e ne’a-Ku.46Nikoo koo reiy’ limanala eng kokong-Ku ampit e lana, ta’an nisia si limanala e ne’a-Ku ampit e lana wangi. 47Kaa ni’itu Niaku ku lumila’me wia nikoo: En dosana kelaker i ti’i e niampunganouw, karengan nisia si lakerouw simiwo e nupus. Ta’an sitou en toyo’ neiy i ampungla, en toyo’ kangasi sia masiwo upus.”48Laa o Sia lumila’ wia si wewene i ti’i: “En dosamu niampunganola.” 49Wo nisea, se rimuber mekaan mewali-wali Nisia, se megheghenang witu e nate nea: “Seiy ku’a re’en Nisia i yi’i, i ka’ayo Sia toro ma’ampungela en dosa?” 50Ta’an si Yesus si limila’ wia si wewene i ti’i: “Imanmu e limawirola nikoo, mea mouw ampit eng kelawiran!”

Chapter 8

1Reiy’ ure nu reiy’ mouw i tu Yesus si makelang maledong waki kota mea waki kota wo waki desa mea waki desa maabarla e Injil Keraja’an ni Empung. Se mapulu’ o rua murid-Na se mewali-wali ampit Nisia, 2wo kangkasi se pirala wewene se line’osola witu e roh-roh lewo’ ka’apa e reiy’ sa mina’asa rumara, nisea i ti’i si Maria si patotoren Magdalena, si neiy i reta’la wia se pitu roh lewo’, 3Yohana si ka’awu ni Khuza si bendahara ni Herodes, si Susana wo laker se wewene walina. Se wewene-wewene i yi’i se melayanla se rombongan i ti’i ampit eng kakaya’an nea.4Katoroan se tou kelaker se mareo-reok mineiy, sea i ti’i se tou-tou waki kota o kota se kima’ampetla en tou wia si Yesus, o lumila’ mouw Sia witu e nesa peulurela: 5“Wawean siesa tou mememu’uwur si rumou’mi kaa laa mewewu’uwurla em bibitna. Witu e nedo sia nu mawu’uwur, esa nga weteng bibit i ti’i limenta’ witu li’ilik e lalan, laa o le’ek ne tou wo se burung-burung wia natas se kimaan nyi’a i ka’ayo mina’apu. 6Esa nga weteng limenta’ witu en tana’ wewatun, wo eng kineteteumi e minapera karengan e reiy’ minaka’ato rano.7Esa nga weteng kasi limenta’ witu eng kongkom tetunean, wo eng kongkom i ti’i en timeu mewali-wali wo kumimpit nyi’a i ka’ayo minate. 8Wo esa nga weteng limenta’ witu en tana’ le’os, wo ni’itu nu timeu mouw minee wu’ana limepet maka esa nga atus.” Nisia nu limila’ mola en tuana Yesus si minaleiy: “Seiy si maka talinga kaa em palinga satorona nisia si luminga!”9Se murid-murid-Na se minueiy wia-Nisia, sapa e maksud em peulurela i ti’i. 10Laa o Sia mingkot: “Wia nikoo wineean eng karunia kaa laa metete’ula em pengiro-ngirong eng Keraja’an ni Empung, ta’an wia se tou-tou walina eng kapualitan i ti’i neiy i abarla witu em peulurela, rio ma’anouw tu’u timu’us, nisea se reiy’ limoo’ wo ma’anouw tu’u liminga, nisea se reiy’ mangarti.11Nyi’i mouw em penoron em peulurela i ti’i: Em bibit i ti’i nyi’a mouw e nuwu’ ni Empung. 12E limenta’ witu li’ilik e lalan i ti’i nyi’a mouw se tou liminga mouw nyi’a; kamurian meiy mouw si Iblis laa o medomi e nuwu’ i ti’i witu eng gorem e nate nea, rio sea te’a ma’eman wo neiy lawiren. 13E limenta’ witu en tana’ wewatun i ti’i nyi’a mouw se tou, nisea nu liminga mola e nuwu’ i ti’i, sea sumungkulla nyi’a ampit e mepa’a-pa’ar, ta’an nisea i ti’i se reiy’ kimalat, nisea se ma’eman reiy’ ure wo witu e noras em pewa’awa’an nisea se minamurtad.14E limenta’ witu eng kongkom tetunean nyi’a mouw se tou liminga mouw e nuwu’ i ti’i, wo witu eng kapatouna tumodongla nyi’a nisea se kakopitan eng kalieiyan wo eng kekaya’an wo eng kasedapan nu matou-tou, i ka’ayo sea reiy’ mawua’la e wu’ana wowos. 15E limenta’ witu en tana le’os i ti’i nyi’a mouw se tou, nisea nu liminga mola e nuwu’ i ti’i, se kimirongla nyi’a witu eng gorem e nate le’os wo rume’umi wu’ana witu eng katenteman.”16Reiy’la sitou si tumutungla en solo laa o songkouwala nyi’a ampit en tampayang ka’apa tumampala nyi’a witu rarem en tetekelan, ta’an nisia si tumampala nyi’a witu natas e ne’ana en solo, rio em baya ne tou se ghumorem witu eng gorem em bale se toro lumoo’ en sena’na. 17karengan reiy’la e wo’o sapa neiy i kakirong o reiy’ laa i papa’atola, wo reiy’la e nesa pengiro-ngirong o reiy’ laa kakete’uan wo i palakatla. 18Kaa ni’itu, weeala ghenang eng kenaramen niouw malinga. Karengan seiy si minakapunyala, wia nisia si laa weean, ta’an seiy si reiy’ minakapunyala, waki nisia e laa edoni, o kangkasi sapa em pokeiyna wawean wia nisia.”19Si Ina’ wo se patuari-patuari ni Yesus se mineiy wia-Nisia, ta’an nisea se reiy’ i kaleler Nisia karengan se tou se kelaker 20Se tou se minaki te’ula wia-Nisia: “Si ina’-Mu wo se patuari-patuari-Mu se witu luar wo se pa’ar ma’atoan ampit Nikoo.” 21Ta’an Nisia si miningkot nisea: “Ina’-Ku wo se patuari-patuari-Ku nyi’a mouw nisea, se liminga mola e nuwu’ ni Empung wo timuanala nyi’a.22Witu e nendo mekasa Yesus si simeret witu lodeiy mewali-wali ampit se murid-murid-Na, wo Sia lumila’ wia nisea: “Meiy mouw ta tumodome waki lewet e lour.” Laa o tumodo mouw sea. 23Wo eng katoroan sea nu mawole, Yesus si kinaweean tekel. I ka senge’mi tu tumumpa mouw e reghes tumokol witu e lour, i ka’ayo e lodeiy i ti’i eng kina ghoreman rano wo nisea se witu em bahaya.24Takar meiy mouw se murid-murid-Na o mongkela Nisia, pokeiy nea: “Guru, Guru, ta mapunengouw!” Sia tu’u tumo’or, laa o rumekak e reghes wo en dano merangu i ti’i. Wo e reghes wo en dano i ti’i tu’u e minompas wo e lour i ti’i minalompon. 25Laa o pokeiy-Na wia nisea: “Wisa ku’a re’en eng ka’emanannu?” Takar meide’mouw sea wo ma’erang, laa o lumila’ siesa wia se walina: “Seiy mouw ee pasil sitou i yi’i, i ka’ayo Sia mee perenta wia e reghes wo en dano wo sea lale’ wia-Nisia?”26Laa o sumuwa’ mouw si Yesus wo se murid-murid-Na waki tana’ ne tou Gerasa e rimeta’ waki lewet eng Galilea. 27Si Yesus nu limongkotouw witu eng ketana’an, meiy mouw siesa tuama waki kota i ti’i meiy matola Nisia; sitou i ti’i si sinelaran ne setang-setang wo e nure mouw sia lengat wo reiy’ maena’ witu em bale, ta’an witu em pakuburan.28Katoroan nisia nu limoo’ si Yesus, sia rumekeiy laa o i kasungkur witu en sinaru-Na wo lumila’ eng ka legu’: “Sapa e nurusan-Nu ampit niaku, heiy Yesus Oki’ ni Empung Si Kasarakek? Niaku ku maaleiy wia-Nikoo, rio Koo te’a mesesiksa niaku.” 29Nisia si limila’ en tuana karengan si Yesus si minerentala e roh lewo’ iti’i rumou’la witu sitou i ti’i. Karengan e re’eregh e roh i ti’i mengate-ngater nisia, takar kaa laa mejejagala nisia, o sia ranten wo torongkun, ta’an nisia si rimangkutla e reiy’ sa mina’asa wewa’akes i ti’i wo nisia si perawiren ni setang i ti’i witu en tampa-tampa kapenesan.30Wo si Yesus si minueiy wia nisia: “Sapa ku’a re’en e ngarannu?” Wingkotna: “Legion,” kaa nisia si sinelaran ne setang kelaker. 31Laa o maaleiy se setang-setang i ti’i wia si Yesus, rio Sia te’a mepeperentala nisea ghumorem witu eng gorem en temping maut.32Wawean maname kelaker kasa se tieiy se kasuatan masero kumaan waki lembe eng kuntung, o laa se setang-setang i ti’i se makiwee wia si Yesus, rio Sia mangimpa’arela nisea ghumoremla wia se tieiy-tieiy i ti’i. Yesus si lime’ele’la em pakiween nea. 33Laa o rumou’ mouw se setang-setang i ti’i wia sitou i ti’i wo ghumoremla wia se tieiy-tieiy i ti’i. Se kawang ne tiey i ti’i se timumpele’ witu en tebir en temping mea witu eng gorem e lour laa o mate minale’emes.34Se tumetayur-tumetayur ne tieiy i ti’i nu limoo’ mola sapa e minamualila, sea tumingkas laa o mea sumusuiyla eng kapualitan i ti’i waki kota wo waki wanua-wanua kaledong nyi’a. 35Wo rumou’ momi se tou kaa se laa meleloo’ sapa mouw e minamualila. Nisea se mineiy wia si Yesus wo nisea se time’upla sitou neiy mouw i tele’ula ne setang-setang i ti’i si rimuber witu e ne’a ni Yesus; nisia si limabungouw wo si wena’asouw. Takar meide’ mouw sea.36Se tou-tou limoo’ mola sandiri eng kapualitan i ti’i se minakite’ula wia nisea, sa kumura sitou sinelaran ni setang i ti’i si linawirola. 37O laa se minapekasa ne penduduk en daerah Gerasa se kimiwee wia si Yesus, rio Sia tumele’ula nisea, karengan nisea se kasa kineide’an. Takar sumeretouw Sia witu e lodeiy, laa o mole kasi.38Wo sitou neiy mouw i tele’ula ne setang-setang i ti’i si kimiwee rio sia iyonala rumapitla-Nisia. Ta’an si Yesus si rimeo nisia mea, pokeiy-Na: 39“Marengouw waki walemu wo i susuiy mola e reiy’ samina’asa wo’o sapa en siniwo mola ni Empung wia nikoo.” Sitou i ti’i tu’u si minea o lumedongla e minapekasa eng kota wo makite’ula e reiy’ samina’asa sapa en siniwo mola ni Yesus witu en touna.40Katoroan si Yesus nu marengi, se tou kelaker se simungkul Nisia karengan nisea nu waya se mengena-ngena’ Nisia. 41Takar meiy mouw siesa tou mekengaran Yairus. Nisia mouw si kapala e wale ibadat. Kasuatan simungkur witu en sinaru ne’a ni Yesus sia maaleiy wia-Nisia, rio si Yesus si meiy waki walena, 42karengan sioki’na wewene pengesan, si makaumur wo’o wona’ mapulu’ o rua ngete’un, si weitouw mate. Witu em pakela-kelangan mengea witu Yesus si peransa-ransaken ne tou kelaker.43Wawean siesa wewene si mapulu’ o rua mouw ngete’un peme’itan em peraa’an wo reiy’la si seiy i te tu’u si lime’osla. 44Sia meiy tumawila si Yesus wia muri wo lumeler en jumbai eng karaiy-Na, wo eng katoroan i te ni’itu kangkasi e minena’ mouw em peraa’anna.45Laa o pokeiy ni Yesus: “Seiy si limeler Niaku?” Wo eng karengan reiy’la si maakula nyi’a, mila’ mouw si Petrus: “Guru, tou se kelaker se minuyut wo rimansak Nikoo.” 46Ta’an si Yesus si limila’: “Wawean siesa tou si limeler Niaku, karengan Niaku ku minedam wawean eng kuasa rimeu’la wia en tou-Ku.”47Katoroan si wewene i ti’i nu limoo’, kaa em pasiwo-siwonna i ti’i eng kinakete’uan, sia meiy ampit e matenggo’ogho, i kasungkur witu en sinaru-Na wo sumusuiyla wia se tou kelaker karengan en sapa sia lumeler Nisia wo kaa nisia en toro i te ni’itu kangkasi si mina le’os. 48Takar pokeiy-Na wia si wewene i ti’i: “Heiy oki’-Ku, imanmu e limawirola nikoo, mea mouw ampit eng kelawiran!”49Katoroan si Yesus nu masusuiye’, meiy mouw siesa tou wia se me’urang ni kapala wale ibadat i ti’i wo lumila’: “Si oki’mu si minate mouw, te’a mouw kasi koo memee-mee susah si Guru!” 50Ta’an si Yesus si liminga nyi’a wo lumila’ wia si Yairus: “Te’a meide’, ma’emanola, wo si oki’mu si laa melawir.”51I kekeka’ayola waki wale ni Yairus, Yesus si reiy’ minangintorola siesa tou tu’u kumi’it ghumorem ampit Nisia, kacuali si Petrus, Yohanes wo si Yakobus wo si ama’ ni oki’ i ti’i ma’an si ina’na. 52Em baya ne tou se maame’ wo ma’aripla sioki’ i ti’i. Ta’an si Yesus si limila’: “Te’a maame’; nisia si reiy’ minate, ta’an si timekel.” 53Nisea se kime’eke’la Nisia, karengan nisea se mete’u kaa sioki’ i ti’i si minate mouw.54Laa o tiboiyan ni Yesus e lawas ni oki’ i ti’i wo rumekeiy, pokeiy-Na: “Hei oki’ tumo’orouw!” 55Takar marengomi e roh ni oki’ i ti’i wo en toro i te ni’itu kangkasi sia tumo’or o rumedeiy. Laa o reo ni Yesus sea weean kumaan sioki’ i ti’i. 56Wo ma’erangouw se tu’a ni oki’ i ti’i, ta’an si Yesus si minalouw nisea mapakite’ula wia si seiy i te tu’u kangkasi sapa e minamualila i ti’i.

Chapter 9

1Takar si Yesus si kimeret se mapulu’ o rua murid-Na, laa o meela eng keter wo eng kuasa wia nisea kaa se laa mekekuasala se setang-setang wo kaa se melele’osla e rumara-rumara. 2Wo Nisia si timoke nisea kaa ma’abarla eng Keraja’an ni Empung wo kaa laa melele’osla se tou,3pokeiy-Na wia nisea: “Te’a maali sapa-sapa wia em pakela-kelangan, te’a maali wulu’ ka’apa walun, roti ka’apa loit, ka’apa rua nga ketor labung. 4Wo sakawisa kouw sinungkulla witu e nesa wale, mena’ mouw witu i ka’ayo kouw rumou’mi witu.5Wo sa wawean tou si reiy’ pa’ar sumungkulla nikoo, rumou’ momi witu eng kota nea wo i pi’ipikla e riawuna witu e ne’amu tanume e nge’enge’ wia nisea.” 6Laa o mea mouw sea wo lumedong e reiy’ samina’asa wanua kasuatan maabarla e Injil wo male’osla se tou rara’an waki e reiy’ samina’asa tampa.7Herodes, raja wilayah, si liminga e reiy’ samina’asa minamuali i ti’i wo sia tu’u mapedam meide’, karengan wawean se tou meila’la, kaa si Yohanes si timo’orouw witu e nelet ne tou minate. 8Wawean kasi se meila’la, kaa si Elia si minodolouw sumeup, wo wawean kangkasi se meila’la, kaa siesa wia se nabi-nabi eng ketare si timo’orouw. 9Ta’an si Herodes si limila’: “Si Yohanes en sinabouwku mouw eng kokongna. Seiy mouw ee pasil Nisia i yi’i, e nabarna si matuanala eng kapualitan-kapualitan tuana?” Laa o sia me’inakut rio toro maatoan ampit si Yesus.10Eng kinewewarengi ne rasul-rasul i ti’i se simusuiyla wia si Yesus sapa em pina’ayang nea mola. Laa o alin ni Yesus sea wo sumingkir waki e nesa kota mekengaran Betsaida, i ka’ayo nisea i te ma’an Nisia. 11Ta’an se tou kelaker se minete’ula nyi’a, laa o kumi’itla Nisia. Nisia si simungkulla nisea wo mengila-ngila’ wia nisea tanume eng Keraja’an ni Empung wo Nisia si lime’osla se tou-tou mepadungla em pelele’osan.12Witu e nedo nendo mawengi mouw meiy mouw wia-Nisia se mapulu’ o rua murid-Na wo lumila’: “Reo mouw se tou kelaker i ti’i mea, rio sea mea waki desa-desa wo e wanua-wanua kaledong i yi’i kaa laa sumero en tampa tete’upan wo eng kekaanen, karengan wia nyi’i nikita ta wia en tampa kapenesan.” 13Ta’an Nisia si limila’ wia nisea: “Nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mee nisea kumaan!” Nisea se miningkot: “Wawean wia nikeiy e reiy’ lumantoula witu e lima roti wo se rua sera’, kacuali sa keiy mea tumeles kekaanen ni’i wee em baya se tou kelaker i yi’i.” 14Karengan witu wawean wo’o wona’ lima nga riwu tou tuama. Laa o Sia lumila’ wia se murid-murid-Na: “I reo mouw sea rumuber esa nga erur-esa nga erur, wo’o wona’ lima nga pulu tou esa nga erur.”15Se murid-murid se timuanala nyi’a wo rumeo em baya ne tou kelaker i ti’i rumuber. 16Wo Nisia nu minedo mola e lima roti wo se rua sera’ i ti’i, Sia kuma’ate waki langit, o tumotorla em berkat, laa o mengebi-ngebi’la e roti i ti’i wo meela nyi’a wia se murid-murid-Na rio i pemete-metengla nyi’a wia se tou kelaker. 17Wo nisea nu waya se kimaan i ka’ayo minawesu. Kamurian e nierurla eng kaketor-kaketor e roti tele’u eng kelakerna e mapulu’ o rua wulolong’.18Witu e mekasa katoroan si Yesus nu masombayang maesa-esa, meiy mouw se murid-murid-Na wia-Nisia. Laa o Sia mueiy wia nisea: “Pokeiy ne tou kelaker, seiy ku’a re’en Niaku i yi’i?” 19Wingkot nea: “Yohanes Pembaptis, wawean kangkasi se meila’la: Elia, wawean kangkasi se meila’la, siesa wia se nabi-nabi eng ketare si timo’orouw.”20Yesus si minueiy wia nisea: “I ki’it nikouw, seiy ku’a re’en Niaku i yi’i?” Wingkot ni Petrus: “Mesias waki si Empung.” 21Laa o kasa pepalouwan ni Yesus sea, rio sea te’a makite’ula eng kapualitan i ti’i wia si seiy i te tu’u. 22Wo si Yesus si limila’: “Si Oki’ ni Tou si lewo’ sa reiy’ mesa’an e laker peme’itan wo i sede’ ne tu’a-tu’a, imam-imam kepala wo ne ahli-ahli Taurat, laa o wunu’un wo to’oren witu e nendo katelu.”23Pokeiy-Na wia nisea nu waya: “Susur tou si pa’ar kumi’it Niaku, nisia si lewo’ sa reiy’ kumelong en touna, mesa’an en salibna susur e nendo wo kumi’it Niaku. 24Karengan seiy i te si pa’ar melelawirla e nyawana, nisia si laa kaliongan e nyawana; ta’an seiy i te si kaliongan e nyawana kaa Niaku, nisia si laa lumawirla nisia. 25Sapa em penoronna sitou si maka’ato e minapekasa eng kaoatan, ta’an nisia si minunengla ka’apa rimugila en touna nuesa?26Karengan seiy i te si meirang kaa Niaku wo karengan em peiyla’-Ku, si Oki’ ni Tou kangkasi si laa meirang kaa sitou i ti’i, sakawisa Sia meiy ee sangari witu eng kamulia’an-Na wo witu eng kamulia’an ni Ama’ wo ne malaikat-malaikat kudus. 27Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna witu e nelet ne tou mineiy wia nyi’i wawean se reiy’ laa mate nu reiy’pe’ sea nu limoo’ eng Keraja’an ni Empung.”28Wo’o wona uwalu nga endo nu reiy’ mouw e reiy’ sa mina’asa teturu’ i ti’i, Yesus si minali si Petrus, Yohanes wo si Yakobus, laa o sumosor witu natas eng kuntung kaa laa mesesombayang. 29Katoroan Nisia nu masombayang, rupa eng gio-Na en simeup wo e labung-Na minaputi’ masena’.30wo loo’onouw se rua tou mesesusuiy ampit Nisia, nisea i ti’i si Musa wo si Elia. 31Nisea nu rua se minapa’atola en tou witu eng kamulia’an wo mesesusuiy tanume en toroan em pela’an-Na e neiy lekepen-Nala waki Yerusalem.32Kasuatan e ni’itu si Petrus wo se ka’ampit-ka’ampitna se kina tekelanouw wo eng katoroan nisea nu mawongke nisea se limoo’ si Yesus witu eng kamulia’an-Na: wo se rua tou se rimedeiy witu e reten-Na i ti’i. 33Wo eng katoroan se rua tou i ti’i nu metetele’ula si Yesus, Petrus si limila’ wia-Nisia: “Guru, kumura eng ka’aruiyna keiy nu wia en tampa i yi’i. Le’osouw keiy rumedeiyla teakan en telu dasing, nesa ni’i wee Nikoo, nesa ni’i wee si Musa wo e nesa ni’i wee si Elia.” Ta’an si Petrus si reiy’ mete’u sapa neiy i lila’nala i ti’i.34Kasuatan nisia nu meila’ tuana, o meiy mouw e linaak tumerungi nisea. Wo eng katoroan nisea nu ghumorem witu eng gorem e linaak i ti’i, meide’ mouw sea. 35Takar kalinga’anouw en suara waki ghorem e linaak i ti’i, si meila’: “Yi’i mouw si Oki’-Ku si pineleng-Ku, linganola Sia.” 36Katoroan en suara i ti’i lininga, kaloo’anola si Yesus si maesa-esa mokan. Wo se murid-murid i ti’i se mengiro-ngirong nyi’a, wo witu e nedo ni’itu nisea se reiy’ simusuiyla wia si seiy i te tu’u sapa e linoo’ nea mola i ti’i.37Witu eng kawo’odoanna katoroan nisea nu merosi waki kuntung i ti’i, meiy mouw se tou kelaker se mareo-reok lumalesi si Yesus. 38Siesa wia se tou kelaker i ti’i si maaleiy, pokeiyna: “Guru, niaku ku makiwee rio Koo lumoo’ola si oki’ku, karengan nisia si maesa-esa i te oki’ku. 39Kawisa i te nisia si paseke’en e roh, laa o kasenge’mi nisia si marekeiy wo e roh i ti’i megho’ogho-gho’ogho’la nisia i ka’ayo en semurna masewu. E roh i ti’i e reiy’ mena’la masiksa nisia wo weitouw mokan so’o metetele’ula nisia. 40Wo niaku ku kimiwee mola wia se murid-murid-Mu rio sea mure’la e roh i ti’i, ta’an nisea se reiy’ mete’u.”41Takar pokeiy ni Yesus: “Heiy kouw nu angkatan reiy’ ma’eman wo neiy i kaseip, pirape’ kasi eng keure Niaku ku lewo’ sa reiy’ mena’ witu e nelet miouw wo sabar wia nikouw? Alini sioki’mu i ti’i wia nyi’i!” 42Wo eng katoroan sioki’ i ti’i nu rumeteni si Yesus, si setang i ti’i si minansalela nisia witu en tana’ wo megho’ogho-gho’ogho’ nisia. Ta’an si Yesus si timogor e roh lewo’ i ti’i ampit eng kaente’ wo lime’osla sioki’ i ti’i, laa o i warengla sia wia si ama’na.43Takar ma’erangouw em baya ne tou i ti’i karengan eng kewangko’an ni Empung. Katoroan em baya ne tou i ti’i nu ma’erange’ karengan e reiy’ sa mina’asa en siniwo-Na i ti’i, Yesus si limila’ wia se murid-murid-Na: 44“Linganola wo weeanola ghenang e reiy’ sa mina’asa tetotoreng-Ku i yi’i: Si Oki’ ni Tou si laa i sarakan witu lawas ni tou.” 45Nisea se reiy’ mangarti en tetotoren i ti’i, karengan em penoronna neiy i kakirong i wee nisea, i ka’ayo sea reiy’ minamete’ula nyi’a. Wo nisea se reiy’ berani mewewueiyla em penoron en tetotoren i ti’i wia-Nisia.46Takar tu lumentutouw em pe’isingan witu e nelet ne murid-murid ni Yesus tanume seiy ku’a re’en si kasa wangko’ witu e nelet nea. 47Ta’an si Yesus si mete’ula eng genang nea. Kaa ni’itu Sia medo siesa anakoki’ wo tumampala nisia witu esa nga weka-Na, 48wo lumila’ wia nisea: “Seiy i te si sumungkul si oki’ i yi’i witu e ngaran-Ku, nisia si simungkul Niaku; wo seiy i te si sumungkul Niaku, nisia si simungkul Nisia, si timoke Niaku. Karengan si kasa rintek witu e nelet miouw nu waya, nisia mouw si kasa wangko’.”49Yohanes si limila’: “Guru, nikeiy keiy limoo’ siesa tou si minure’ setang kaa e ngaran-Nu, laa o palouwan neiy sitou i ti’i, karengan nisia si reiy’ maki’i-ki’it nikita.” 50Yesus si limila’ wia nisia: “Te’a kouw mepalouw, karengan seiy i te si reiy’ mesaru nikouw, nisia si witu em beteng miouw.”51Katoroan en tawi mouw malekep e nedona Yesus si adetene waki sorga, Sia mapatorome en tu’usan-Na kaa me’a waki Yerusalem, 52wo Nisia si minapa’ali se pirala tetoke rumeriorla Nisia. Nisea i ti’i se minea, laa o ghumorem witu e nesa wanua ne tou Samaria kaa laa metetiro’la e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i wee-Nisia. 53Ta’an se tou-tou Samaria i ti’i se so’o mesesungkul Nisia, karengan em pakela-kelangan-Na matoro e Yerusalem.54Katoroan se rua murid-Na, nyi’a i ti’i si Yakobus wo si Yohanes, se limoo’ eng kapualitan i ti’i, sea lumila’: “Tuhan, sapa ku’a Koo pa’ar, rio keiy rumeo e napi tumumpami waki langit kaa laa mepepunengla nisea?” 55Ta’an Nisia si limenge wo tumogor nisea. 56Laa o sea mea waki desa walina.57Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na se minapa wee-weela em pakela-kelangan nea, o lumila’ mouw wia si Yesus siesa tou witu nuner e lalan: “Niaku ku laa mouw kumi’it Nikoo, wisa i te Koo mea.” 58Yesus si limila’ wia nisia: “Serigala se makaruragh wo se burung se mekesala, ta’an si Oki’ ni Tou si reiy’ meketampa metetedela eng kokong-Na.”59Laa o Sia lumila wia siesa tou walina: “Kumi’itouw Niaku!” Ta’an sitou i ti’i si limila’: “Iyonala niaku ku meape’ kumuburla si ama’ku.” 60Ta’an si Yesus si limila’ wia nisia: “Ma’anouw sitou minate si kumuburla sitou minate; ta’an nikoo, mea mouw wo i abarola eng Keraja’an ni Empung waki wisa i te.”61Wo siesa tou walina kasi si limila’: “Niaku ku laa kumi’it Nikoo, Tuhan, ta’an iyonala niaku ku lumiwaghe’ ketare wia se me’urangku.” 62Ta’an si Yesus si limila’: “Susur tou si timiro’ kaa laa mepepajeko ta’an si limengeme muri, nisia si reiy’ waar i wee eng Keraja’an ni Empung.”

Chapter 10

1Kamurian witu e ni’itu Tuhan si timudu’la se pitu nga pulu’ murid walina, laa o tumoke nisea tumererua rumeriorla-Nisia waki susur eng kota wo en tampa neiy petete’upan-Na. 2Pokeiy-Na wia nisea: “Em peupu’an memang kelaker, ta’an se memema’ayang se toyo’. Kaa ni’itu kumiwee mouw wia si Tuang makapunya em peupu’an, rio Sia mapa’alimi se memema’ayang-memema’ayang i wee em peupu’an i ti’i.3Mea mouw, eng kaulitna Niaku ku timoke nikouw tanu sioki’ ni domba witu eng keuneran ne serigala. 4Te’a mouw maali en sompoiy-sompoiy ka’apa walun ka’apa na’alas e ne’a, wo te’a mouw metabea wia si seiy i te tu’u keurean wia em pakela-kelangan.5Sa koo ghumoremla witu e nesa wale, i lila’ mola rerior: En dame sejahtera i wee em bale i yi’i. 6Wo sa witu wawean tou si waar sumungkul en dame sejahtera, takar en tabeamu i ti’i e laa mena’ wia nisia. Ta’an sa reiy’, en tabeamu i ti’i mareng wia nikoo. 7Mena’ mola witu em bale i ti’i, kumaan wo kumoo’ mouw sapa neiy i weela ne tou wia nikoo, karengan siesa tou memema’ayang si waar maka’ato en tetorona. Te’a mouw menoro-noro’ wale.8Wo sa kouw ghumorem witu eng gorem e nesa kota wo kouw sinungkulla witu, kumaanouw sapa neiy i akirla wia nikoo, 9wo le’osenola se tou-tou rara’an witu wo i lila’ mola wia nisea: Eng Keraja’an ni Empung en tawi mouw wia nikoo.10Ta’an sa koo ghumorem witu eng gorem e nesa kota wo koo reiy’ sinungkulla witu, mea mouw witu e lalan-lalan wangko’ eng kota i ti’i wo i aleiy mola: 11O kangkasi e riawu eng kotamu eng kimerut witu e ne’a meiy, ni’i pi’ipik meiyla witu en sinarumu, ta’an kete’uanola e nyi’i: Eng Keraja’an ni Empung en tawi mouw. 12Niaku ku lumila’me wia nikoo: witu e nendo ni’itu en Sodom e laa lebe wure’ em pemesa’anenna ta’an eng kota i ti’i.”13Cilaka mouw koo ee Khorazim! Cilaka mouw koo ee Betsaida! Karengan sa waki Tirus wo waki Sidon minamuali e mujizat-mujizat minamuali mola witu eng keuneran niouw, e nure mouw nisea mina kedo’ wo mengasi’. 14Ta’an witu e nendo paakiman, em pemesa’anen ni Tirus wo ni Sidon e laa lebe wure’ ta’an em pemesa’anennu. 15Wo koo ee Kapernaum, sapa ku’a re’en koo laa i longkotla i ka’ayo waki langit? Reiy’, nikoo koo laa i tumpala i ka’ayo waki kaoatan ne tou minate!16Seiy i te si limingala nikoo, nisia si limingala Niaku; wo seiy i te si sumede’ nikoo, nisia si sumede’ Niaku; wo seiy i te si sumede’ Niaku, nisia si sumede’ Nisia si timoke Niaku.”17Kamurian se pitu nga pulu’ murid i ti’i nu marengi mepa’a-pa’ar wo lumila’: “Tuhan, o kangkasi se setang-setang se tu’utuk wia nikeiy kaa e ngaran-Nu.” 18Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “Niaku ku limoo’ si Iblis rima’aragh tanu eng kerap waki langit. 19Eng keulitna Niaku ku minee mola eng kuasa wia nikouw kaa laa lume’ek si leloiy’ wo si kalajengking wo eng kuasa kaa laa metetaang eng kaente’an ne kesaru, i ka’ayo reiy’la si laa mebebahayala nikouw. 20Ma’an tuana te’a mouw mepa’a-pa’ar kaa e roh-roh i ti’i se tu’utuk wia nikoo, ta’an mepa’a-pa’arola karengan e ngarannu neiy i kepatik mana en sorga.”21Witu en toro ni’itu kangkasi melaya-laya’ mouw si Yesus witu e Roh Kudus wo lumila’: “Niaku ku masyukur wia-Nikoo, Ama’, Tuhan e langit wo em bumi, karengan em baya nyi’a i ti’i neiy i kirong-Mula wia se tou sama’ wo se tou sigha’, ta’an neiy i papaloo’o-loo’o - Mula wia se tou rintek. Oh Ama’, ni’itu mouw e mekepa’aren wia-Nikoo.22Em baya nyi’a neiy mouw i sarakan ni Ama’-Ku wia Niaku wo reiy’la siesa tou tu’u si mete’u seiy ku’a re’en si Oki’ ta’an i te si Ama’, wo seiy ku’a re’en si Ama’ ta’an i te si Oki’ wo sitou e wia nisia si Oki’ i ti’i mepa’ar minapaloo’o-loo’ola eng kapualitan i ti’i.”23Nu reiy’ mouw i tu o lumenge mouw si Yesus wia se murid-murid-Na neiy i ketampas wo lumila’: “Ma’aruiyola em beren limoo’ sapa e linoo’ miouw. 24Karengan Niaku ku lumila’me wia nikouw: Laker se nabi wo se raja reghes se limoo’ sapa e linoo’ miouw, ta’an se reiy’ limoo’ nyi’a, wo se pa’ar melelinga sapa e lininga miouw, ta’an se reiy’ liminga nyi’a.”25Witu mekasa rumedeiy mouw siesa tou ahli Taurat kaa laa mewewa’awa’ si Yesus, pokeiyna: “Guru, sapa e lewo’ sa reiy’ siwongku rio ku maka’ato em patou-touan kekal?” 26Wingkot ni Yesus wia nisia: “Sapa neiy i kepatik witu e nukum Taurat? Sapa e winacamu maname?” 27Wingkot ni tou i ti’i: “I keupusla si Tuhan, Empungmu, ampit em pakasa’an e natemu wo ampit em pakasa’an ni imukurmu wo ampit em pakasa’an eng kaketerannu wo ampit em pakasa’an akal budimu, wo i keupusla si kasuat en tou tanukan en toumu nuesa.” 28Pokeiy ni Yesus wia nisia: “E wingkotmu i ti’i e nulit; sumiwo mouw en tuana, takar koo laa matou-tou.”29Ta’an kaa si mapaulitla en touna sitou i ti’i si limila’ wia si Yesus: “Wo seiy ku’a re’en si kasuatku en tou?” 30Wingkot ni Yesus: “Wawean siesa tou si timumpami waki Yerusalem mineiy waki Yerikho; si limenta’ witu e lawas ne penyamun-penyamun se reiy’kan i te rimampok nisia uli-ulit, ta’an kangkasi se minewe nisia wo nu reiy’ mouw i tu o mea tumele’ula nisia si esa nga parua minate.31Lime’osla wawean siesa imam si timumpami timoro e lalan i ti’i; nisia si limoo’ sitou i ti’i, ta’an sia si limangkoiyla nisia waki lewet e lalan. 32Tuanakan kangkasi sitou Lewi si mineiy witu en tampa i ti’i; katoroan sia nu limoo’ sitou i ti’i; sia si limangkoiyla nisia waki lewet e lalan.33Laa o meiy sitou Samaria, si kasuatan witu em pakela-kelangan, me’a witu en tampa i ti’i; wo eng katoroan nisia nu limoo’ sitou i ti’i, i kaoghe mouw e natena kaa en tongkoupusen. 34Sia mea wia nisia laa o melot em pali’-pali’na, nu reiy’ mouw sia nu simerewla nisia ampit e lana wo e nanggor. Kamurian i seretnala sitou i ti’i witu natas ni keledai pesake-sakeanna nuesa wo mali nisia waki tampa tete’upan wo murus nisia. 35Eng kawo’odoanna sia sumarakanla e rua dinar wia si makapunya en tete’upan i ti’i, pokeiyna: Urusenouw sia wo sa ni’i telesmula lumantouwla e nyi’i, niaku ku meiy sumawella nyi’a, e nedo niaku nu marengi.36Seiy ku’a reken si witu e nelet ne telu tou i yi’i, sa i ki’it eng genangmu, seiy mouw si kasuat en tou wia sitou limenta’ witu e lawas ne penyamun i ti’i?” 37Wingkot ni tou i ti’i: “Sitou si minapa’ato mola en tongkoupusen wia nisia.” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Mea mouw, wo sumiwo mouw en tuana!”38Katoroan si Yesus wo se murid-murid-Na se witu em pakela-kelangan, i ka’ayo mola Sia witu e nesa wanua. Siesa wewene mekengaran Marta si simungkulla Nisia witu em balena. 39Si wewene i ti’i si makapatuari esa si mekengaran Maria. Maria i yi’i si rimuber witu en tawi e ne’a ni Tuhan wo si reiy’ mena’ malingala em peila’-Na,40kasuatan si Marta si kasa maringangar melayanla. O Sia tumawila si Yesus wo lumila’: “Tuhan, reiy’ ku’a reken Koo padung, kaa si patuariku si minayala niaku melayanla maesa-esa? I reo mouw sia sumawang niaku.” 41Ta’an si Tuhan si miningkot nisia: “Marta, Marta, nikoo koo lieiy wo mesesusala en tou ampit e laker perkara, 42ta’an e nesa i te em padungen: Maria si minelengouw e weteng kasa le’os, e reiy’ laa edoni wia nisia.”

Chapter 11

1Witu e mekasa Yesus si kasuatan masombayang witu e nesa tampa. Katoroan Sia nu mena’ masombayang, lumila’ mouw wia Nisia siesa wia se murid-murid-Na: “Tuhan, turu’uni keiy en sesombayangen, masuat tanu neiy i turu’la ni Yohanes wia se murid-muridna.”2Wingkot ni Yesus wia nisea: “Sakawisa kouw sumombayang, lumila’ mola: Ama’, eng kinudusola e ngaran-Nu; meiy mouw eng Keraja’an-Nu.3Weeanola keiy susur nendo eng kekaanen neiy esa nga wuntul 4wo ampunganola keiy witu en dosa meiy, karengan nikeiy kangkasi keiy ma’ampungela susur tou si simelokouw wia nikeiy; wo te’a mouw pa’alin nikeiy witu em pewa’awa’an.”5Laa o pokeiy-Na wia nisea: “Sa siesa tou witu e nelet miouw witu maparua em bengi si mea witu em bale niesa kalona wo lumila’ wia nisia: Patuari, pinjangane’la niaku telu roti, 6karengan siesa kaloku si kasuatan witu em pakela-kelangan si timuli witu em baleku wo niaku ku reiy’ makapunya sapa-sapa e laa i petete’esla wia nisia; 7torokan si witu eng gorem em bale i ti’i si laa mingkot: Te’a mareung niaku, pepalen eng kinusi’ mouw wo niaku ma’an se oki’ku keiy timekelouw; niaku ku reiy’ mouw i kato’or wo meela nyi’a wia si patuari. 8Niaku ku lumila’me wia nikoo: Ma’anouw tu’u sia so’o tumo’or wo meela nyi’a wia nisia karengan sitou i ti’i si kalona, ta’an karengan e reiy’ tongkoirangenna i ti’i, nisia si laakan tumo’or tu’u wo meela wia nisia sapa em pemandungenna.9Kaa ni’itu mouw Niaku ku lumila’me wia nikoo: Kumiwee mouw, takar e laa i weela wia nikoo; seronouw, takar kouw laa maka’ato; tumengkorouw, takar em pepalen e laa i wuka’la wia nikoo. 10Karengan susur tou si makiwee, si sumungkul wo susur tou si masero, si maka’ato wo susur tou si matengkor, wia nisia em pepalen ni’i wuka’la.11Ama’ wisa ku’a re’en si witu e nelet miouw, sa sioki’na makiwee sera’ wia nisia, si laa meela leloiy wia sioki’na i ti’i sawel ni sera’? 12Ka’apa, sa sia makiwee wurenga, si laa meela wia nisia kalajengking? 13Jadi sa nikouw nu lewo’ kouw mete’u maweela em paweela le’os wia se oki’mu, sapape’ kasi si Ama’mu waki sorga! Nisia si laa meela e Roh Kudus wia nisea se makiwee wia-Nisia.”14Witu e mekasa Yesus si minure’ waki siesa nga touan siesa setang makawowo’on. Katoroan si setang i ti’i nu rimou’la, sitou wowo’ i ti’i si toro mouw meila-ila’. Takar ma’erangouw se tou kelaker. 15Ta’an wawean witu e nelet nea si limila’: “Nisia si meure’ si setang ampit eng kuasa ni Beelzebul, si kokong ne setang.”16Wawean kangkasi si kimiwee wia-Nisia e nesa kowa’ waki sorga, kaa mewewa’awa’la Nisia. 17Ta’an si Yesus si mete’u eng genang nea laa o lumila’: “Susur eng keraja’an mina pete-pete’ tantu mouw e mapuneng, wo susur e rumah tangga mina pete-pete’, tantu mouw i karewa.18Sa wona’ si Iblis i ti’i kangkasi si mina wete-weteng wo sumaru en touna nuesa, kumura mouw tare eng keraja’anna o toro tumaang? Karengan kouw limila’, kaa Niaku ku minure’ si setang ampit eng kuasa ni Beelzebul. 19Jadi sa Ku meure’ setang ampit eng kuasa ni Beelzebul, ampit eng kuasa sapa ku’a re’en se maki’i-ki’it nikoo meure’ nisia? Kaa ni’itu nisea mouw se laa mamuali akimmu. 20Ta’an sa Aku meure’ si setang ampit eng kuasa ni Empung, takar eng kaulitna eng Keraja’an ni Empung e mineiy mouw wia nikoo.21Sakawisa siesa tou ente’ wo si lekep makalelutam si timayur em balena nuesa, takar amanouw e reiy’ sa mina’asa punyana. 22Ta’an sa siesa tou si lumantouwla eng kaente’an ta’an nisia si sumeke’ wo kumalala nisia, takar sitou i ti’i si laa kumaat eng kalekepan e lelutam, patede-tedeanna, wo sia laa memete-metengla eng kinaatna. 23Seiy si reiy’ mewali-wali Niaku, nisia si masu’usuk Niaku wo seiy si reiy’ minerurla mewali-wali Niaku, nisia si metabuke’isla.”24“Sakawisa e roh lewo’ rumou’mi wia sitou, sia tu’u lumepu waki tampa-tampa karesean mesesero paena’an, karengan nisia si reiy’ minaka’atola nyi’a, sia lumila’: Niaku ku laa mareng waki wale neiy mouw i tele’ukula i ti’i. 25Takar mea mouw sia wo matola em bale i ti’i weresi sinapuan wo e wangun kinetetu’utul. 26Laa o sia rumou’ wo maruiy se pitu roh walina se lumewo’pe’la nisia, wo sea ghumorem wo mena’ witu. Takar eng kesampetanna eng ka’ada’an ni tou i ti’i e minakawurukola ta’an eng ka’ada’anna eng ketare.”27Katoroan si Yesus nu masusuiye’, ma’aleiy mouw siesa wewene witu e nelet ne tou kelaker wo lumila’ wia-Nisia: “Ma’aruiyola si ina’ gimandongola Nikoo wo en susu simusu mola Nikoo.” 28Ta’an Nisia si limila’: “Si mina’aruiy nisia mouw si limingala e nuwu’ ni Empung wo miniarala nyi’a.”29Katoroan se tou kelaker se minuyutla Nisia, o lumila’ mouw si Yesus: “Angkatan i yi’i nisea mouw se angkatan lewo’. Nisea se mepepa’arla e nesa kowa’, ta’an wia nisea se reiy’ laa weean kowa’ ta’an i te eng kowa ni nabi Yunus. 30Karengan en tanu si Yunus minamuali kowa i wee se tou-tou Niniwe, tuana mouw kangkasi si Oki’ ni Tou si laa mamuali kowa’ i wee se angkatan i yi’i.31Witu e nedo paakiman, si ratu waki timu i ti’i si laa tumo’or mewali se tou wia se angkatan i yi’i wo nisia si laa mukum nisea. Karengan si ratu i yi’i si waki tempok em bumi o meiy kaa meiy melelingala eng hikmat ni Salomo, wo eng kaulitna si wia nyi’i si lumantouwla wia si Salomo!32Witu e nedo paakiman, se tou-tou Niniwe se laa tumo’or mewali se angkatan i yi’i wo nisia si laa mukum nisea. Karengan se tou-tou Niniwe i ti’i se mina kedo’ kinelelinga neala neiy i abarla ni Yunus, wo eng kaulitna si wia nyi’i si lumantouwla wia si Yunus!”33Reiy’ siesa tou tu’u si tumutungla en solo laa o rumeta’la nyi’a witu en solong em bale ka’apa witu rarem eng gantang, ta’an i te witu natas e ne’ana en solo, rio em baya ne tou ghumorem, se toro lumoo’ en sena’na. 34Em berennu nyi’a mouw en solo nouwak. Sa em berennu e le’os, en terangouw e minapekasa nouwakmu, ta’an sa em berennu e lewo’, e reiydemouw nouwakmu. 35Kaa ni’itu weeanola ghenang rio en terang wia nikoo te’a tu mamuali kareiydeman. 36Sa e minapekasa nouwakmu en terang wo reiy’la weteng e reiydem, takar e minapekasa nyi’a e laa tumerang, masuat tanu sakawisa en solo tumerangla nikoo ampit en sena’na.”37Katoroan si Yesus nu simampetouw mawee teturu’, siesa tou Farisi si minundang Nisia laa kumaan waki walena. Takar ghumoremouw Sia witu em bale i ti’i, laa o rumuber kumaan. 38Sitou Farisi i ti’i nu limoo’ eng kapualitan i ti’i wo sia mina’erang, karengan si Yesus si reiy’ minoas e lawas-Na nu reiy’pe’ kimaan.39Ta’an si Tuhan si limila’ wia nisia: “Nikouw tou-tou Farisi, nikouw kouw mineresila luarna en cawan wo em pinggan, ta’an eng goremna wuta eng kinaat wo eng kalewo’an. 40Heiy tou-tou we’engel, reiy’ ku’a Nisia si simiwola e luarna, Nisia kangkasi si simiwola eng goremna? 41Sa’anu, i wee mola em pumpunna tanume esa nga wuntul wo eng kaulitna em baya nyi’a e laa maweresi i wee nikoo.42Ta’an cilaka mouw kouw, heiy tou-tou Farisi, karengan nikouw kouw mawear esa nga mapulu’an witu en selasih, inggu wo e reiy’ sa mina’asa raaren, ta’an nikouw kouw reiy’ mepadungla eng ka’adilan wo e nupus ni Empung. Nesa e lewo’ sa reiy’ tinuanala wo em balina te’a o reiy’ padungela.43Cilaka mouw kouw, heiy tou-tou Farisi, karengan nikouw kouw pa’ar maruber witu en tampa kasa muka witu e wale ibadat wo pa’ar paormaten wia em pasar. 44Cilaka mouw kouw, karengan kouw masuat tanu eng kubur reiy’ minake kowa’; se tou-tou makelang witu natasna, se reiy’ mete’ula nyi’a.”45Siesa tou witu e nelet ne ahli-ahli Taurat i ti’i si miningkot wo lumila’ wia-Nisia: “Guru, ampit limila’ en tuana, Nikoo koo masero’ mouw wia nikeiy kangkasi.” 46Ta’an Nisia si miningkot: “Cilaka mouw kouw kangkasi, heiy ahli-ahli Taurat, karengan nikouw kouw rimeta’la em pemesa’anen-pemesa’anen reiy’ kapesa’anan wia sitou, ta’an nikouw nuesa kouw reiy’ limelerla em pemesa’anen i ti’i ampit e nesa tetudu’ tu’u.47Cilaka mouw kouw, karengan nikouw kouw masiwo eng kubur ne nabi-nabi, ta’an se nene moyangmu se minunu’la nisea. 48Ampit en tuana kouw minakaredeiy, kaa nikouw kouw mangiulitla em pasiwo-siwon ne nene moyangmu, karengan nisea se minunu’ mola se nabi-nabi i ti’i wo nikouw kouw masiwo eng kubur nea.49Kaa ni’itu mouw eng hikmat ni Empung limila’: Niaku ku laa tumoke wia nisea se nabi-nabi wo se rasul-rasul wo se esa nga parua witu e nelet ne nabi-nabi wo ne rasul-rasul i ti’i se laa wunu’un nea wo laa ghioan nea, 50Rio wia se angkatan i yi’i se kiweean e raa’ em baya ne nabi e neiy mouw i katoa’ rengane’ eng kaoatan i yi’i siniwola, 51Muleiymi waki raa’ ni Habel i ka’ayomi e raa’ ni Zakharia si winunu’ mola witu e nelet Mezbah wo e Wale ni Empung. Awesla, Niaku ku lumila’me wia nikoo: Em baya nyi’a i ti’i e laa kiween wia se angkatan i yi’i.52Cilaka mouw kouw, heiy ahli-ahli Taurat, karengan nikouw kouw minedo mouw eng kekusi’ en tine’u; nikouw nuesa kouw reiy’ ghimorem witu eng gorem wo se tou me’inakut megheghorem witu eng gorem se pengape-ngape’an niouw.”53Wo si Yesus nu rimou’ momi witu en tampa i ti’i, se ahli-ahli Taurat wo se tou-tou Farisi se reiy’ mena’ mategha’ wo mawuyutla-Nisia ampit e reiy’ sa mina’asa kapualitan. 54Kaa ni’itu nisea se me’inakut ma’opas-Nisia, rio sea toro sumikop-Nisia tumo’otolela witu en sapa neiy i totor-Nala.

Chapter 12

1Kasuatan e ni’itu se manga riwu-riwu tou kelaker se minaerurouw, i ka’ayo sea mereransakan. Laa o muleiy mouw si Yesus mawee teturu’, ketare-tare wia se murid-murid-Na, pokeiy-Na: “Mategha-teghamola witu e ragi, nyi’a i ti’i eng kamunafikan ne tou Farisi.2Reiy’la e nesa tu’u eng kinusi’ o reiy’ laa i wuka’ wo reiy’la e nesa tu’u neiy i kakirong o reiy’ laa kakete’uan. 3Kaa ni’itu sapa e neiymu i lila’la witu reiydem e laa kalinga’an witu en terang, wo sapa neiymu i tena’la witu en talinga witu eng gorem eng kamar e laa i abarla waki atas natep em bale.4Niaku ku lumila’me wia nikoo, heiy kalo-kaloku, te’a mouw koo meide’ wia nisea se toro munu’ nouwak wo kamurian se reiy’ mouw mete’u sumiwo sapa-sapa kasi. 5Niaku ku laa tumuru’la wia nikouw seiy ku’a re’en si lewo’ sa reiy’ i keide’ miouwla. I keide’ mola Nisia, sa minunu’ mola, si makapunya kuasa laa melelawala sitou witu eng gorem e naraka. Eng kaulitna Niaku ku lumila’me wia nikoo, i keide’ mola Nisia!6Reiy’ ku’a se burung pipit i wangker lima nga ipus rua loit? Sa ulit tu’u tuana e reiy’ siesa nga ipus tu’u wia nisea si liniurla ni Empung, 7awes tare e wu’uk eng kokongmu tu’u eng kinarekenan em baya nyi’a. Kaa ni’itu te’a meide’, karengan nikoo koo lebe arga ta’an eng kelaker ne burung pipit.8Niaku ku lumila’me wia nikoo: Susur tou si maakula Niaku witu en sinaru ni tou, si Oki’ ni Tou kangkasi si laa maakula nisia witu en sinaru ne malaikat-malaikat ni Empung. 9Ta’an seiy i te si kumelong Niaku witu en sinaru ne tou, nisia si laa kelongen witu en sinaru ne malaikat-malaikat ni Empung. 10Susur tou si limila’la wo’o sapa e masu’usuk si Oki’ ni Tou, nisia si laa ampungala; ta’an seiy i te si maojat e Roh Kudus, nisia si reiy’ laa ampungala.11Sakawisa sitou sumarula nikouw wia se majelis-majelis ka’apa wia se pemerentah-pemerentah wo se penguasa-penguasa, te’a mouw koo lieiy eng kumura wo en sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla kaa laa mesesawang en toumu. 12Karengan witukan e nedo ni’itu kangkasi e Roh Kudus e laa mee teturu’ wia nikouw sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’ miouwla.”13Siesa wia se tou kelaker i ti’i si limila’ wia si Yesus: “Guru, i lila’ mola wia si patuariku rio sia mawetengala warisan ampit niaku.” 14Ta’an si Yesus si limila’ wia nisia: “Patuari, seiy mouw si minopola Niaku mamuali akim ka’apa meune-uner wia nikouw?” 15Pokeiy-Na kasi wia nisea: “Maato-ato mouw wo mateghamla witu e reiy’ sa mina’asa kasoreman, karengan ma’anouw tu’u sitou si linokonan eng hartana, em patou-touanna e reiy’ kimayong witu eng hartana i ti’i.”16Kamurian Sia lumila’la wia nisea e nesa peulurela, pokeiy-Na: “Wawean siesa tou kaya, en tana’na mineloko-lokon e wua’na. 17Sia mueiy witu e natena: Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku, karengan niaku ku reiy’ makapunya tampa wisa niaku toro tumu’utulela e wua’na en tana’ku. 18Laa o pokeiyna: nyi’i mouw e laa ku pesesiwon; niaku ku laa rumobe’ e lumbung-lumbungku wo niaku ku laa rumedeiyla en sumelala wo niaku ku laa tumu’utulela witu eng goremna e reiy’ sa mina’asa gandum wo em barang-barangku. 19Nu reiy’ mouw i tu niaku ku laa lumila’ wia si imukurku: Imukurku, wawean wia nikoo kelaker em barang, nierur minete’u-te’un eng keurena; masengouw, kumaanouw, kumoo’ mouw wo sumena-senangouw!20Ta’an e nuwu’ ni Empung wia nisia: Hei koo tou we’engel, wia i te em bengi i yi’i kangkasi si imukurmu si laa edoni wia nikoo, wo sapa en sinadiamu mola, i wee si seiy ku’a re’en e ni’itu ee sangali? 21Tuana mouw e mamualina ampit sitou minerurla eng harta i wee en touna nuesa, sa wona’ sia reiy’ kaya witu en sinaru ni Empung.”22Yesus si limila’ wia se murid-murid-Na: “Kaa ni’itu Niaku ku lumila’me wia nikoo: Te’a mouw koo lieiy witu em patou-touannu, witu en sapa e laa pekekaanennu, wo te’a mouw lieiy kangkasi witu e nouwakmu, witu en sapa e laa labungennu. 23Karengan em patou-touan i ti’i e lebe i paketa-ketare ta’an eng kekaanen wo e nouwak i ti’i e lebe i paketa-ketare ta’an e lelabungen.24Weeanola ghenang se burung- burung keleak se reiy’ minu’uwur wo reiy’ minupu’ wo se reiy’ makapunya gudang ka’apa lumbung, ma’anouw tu’u tuana se paweean kumaan ni Empung. Tuana mouw nikouw kouw wa’akat lumantouwla se burung-burung i ti’i! 25Seiy ku’a re’an si witu e nelet miouw karengan eng kalieiyanna en toro mawesla esa nga hasta witu e lalan patou-touanna? 26Jadi, sa kouw reiy’ makawoo sumiwo em barang kasa rintek, ka’a koo lieiy witu eng kapualitan-kapualitan walina?27Weeanola ghenang e wungang bakung, reiy’ kimedong wo reiy’ minayam, ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Salomo witu e reiy’ sa mina’asa eng kamega’anna tu’u si reiy’ limabung eng kewangun e meta’asa’an witu se wungang i ti’i. 28Jadi, sa e rukut waki uma, e nendo i yi’i wia wo wo’odo ni’i terek witu e napi tuana mouw eng kinesesudeiyla ni Empung, e lebe-lebepe’ kasi nikouw, heiy tou reiy’ kasa ma’eman!29Jadi, te’a pangimpoongen niouwla sapa e laa kaanen niouw ka’apa sapa e laa koo’on niouw wo te’a mouw lieiy e natemu. 30Em baya ni’itu em peneron ne bangsa-bangsa wia eng kaoatan se reiy’ makasine’u si Empung. Ta’an si Ama’mu si mete’u, kaa nikouw kouw memang mepadungla em baya nyi’a i ti’i.31Ta’an seronola eng Keraja’an-Na, takar em baya nyi’a i ti’i e laa i awesla kangkasi wia nikoo. 32Te’a mouw meide’, hei kouw kawang oki’! Karengan si Ama’mu si minepa’arola meweweela wia nikouw eng Keraja’an i ti’i.33Wangkerouw e reiy’ sa mina’asa kapunya’annu wo mee mola esa nga wuntul! Sumiwo mouw i wee nikoo en sompoiy-sompoiy reiy’ mete’u matu’a, e nesa harta waki sorga e reiy’ laa ma’apu, reiy’ mamuali retenela ni rongkit wo e reiy’ terinla ne tanga’. 34Karengan wisa eng hartamu witu, witu kangkasi e natemu witu.”35“Satorona e rereenannu e minena-ena’ mineret, wo en solomu e minena-ena’ melayas. 36Wo satorona nikouw kouw masuat tanu se tou mengena-ngena’la si tuangna marengi waki kinawengan, rio sia meiy wo tumengkor em pepalen, o makarengan i wuka’la em pepalen i wee nisia.37Ma’aruiyola se hamba-hamba sinempakla ni tuangna se menayu-nayur eng katoroan nisia nu mineiy. Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna nisia si laa ma’akes e rereenanna wo tume’es wia nisea rumuber kumaan, wo nisia si laa meiy lumayanla nisea. 38Wo sakawisa sia meiy witu maparua em bengi ka’apa witu en tawi moat wo sumempakla nisea se masiwo en tuana, takar ma’aruiyola nisea.39Ta’an kete’uanola e nyi’i: Sa si mekewale si mete’u en jam pira si rongkit laa meiy, nisia si reiy’ laa mayala em balena ghogharen. 40Satorona nikouw kangkasi kouw matiro-tiro’, karengan si Oki’ ni Tou si meiy witu e nedo reiy’ pa’ara-arapen niouw,”41Pokeiy ni Petrus: “Tuhan, nikeiy ku’a re’en si pemaksud-Mula ampit em peulurela i ti’i ka’apa kangkasi em baya ne tou?” 42Wingkot ni Tuhan: “Jadi, seiy ku’a re’en si mengengurus em bale si lale’ wo sama’ si laa popon ni tuangna mamuali kapala wia em baya ne hambana kaa laa meweweela kekaanen wia nisea witu e nedona? 43Ma’aruiyola si hamba, sinempakla ni tuangna matuanala e lukarna i ti’i, eng katoroan si tuangna nu mineiy. 44Niaku ku lumila’me wia nikoo: “Eng kaulitna si tuangna i ti’i si laa mopo nisia mamuali tumetegha’ e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna.45Ta’an, sa wona’ si hamba i ti’i si lewo’ wo lumila’ witu eng gorem e natena: Tuangku si reiy’ maeiy-eiy, laa o sia muleiy mewe se hamba-hamba tuama wo se hamba-hamba wewene, wo kumaan kumoo’ wo toeken, 46takar si tuang ni hamba i ti’i si laa meiy witu e nedo reiy’ pa’ara-arapenna, wo witu e nedo reiy’ kinakete’uannala, wo laa mewewunu’ nisia wo sumiwo nisia esa nge nasib ampit se tou-tou reiy’ lale’.47Sapa tu’u si hamba si mete’u witu eng kepa’aran ni tuangna, ta’an si reiy’ timu’utulela tetiro’an ka’apa si reiy’ timuanala sapa neiy i kepa’arla ni tuangna, nisia si laa maka’ato laker wewewe. 48Ta’an seiy i te si reiy’ mete’u witu eng kepa’aran ni tuangna wo matuanala sapa e lewo’ sa reiy’ mapa eiy em bewewe, nisia si laa maka’ato toyo’ wewewe. Susur tou wia nisia si laker wineean, waki nisia e laa laker neiy kiween, wo wia si seiy si laker niemanala, waki nisia e laa lebepe’ laker kasi e neiy kiween.”49“Niaku ku mineiy kaa meiy melelawala e napi wia em bumi wo en tuana mouw Niaku nu maarapla, e napi i ti’i melayasouw! 50Niaku ku lewo’ sa reiy’ maka’ato baptisan, wo en tuana mouw eng kasusana nate-Ku, nu reiy’pe’ eng kapualitan i ti’i minapa wee-wee!51Nikouw kouw mengara-ngarapla, kaa Niaku ku mineiy kaa maalimi en dame wia natas em bumi? Reiy’, ni’i lila-Kume wia nikoo, reiy’ en dame, ta’an i te em pesali’isi’an. 52Karengan muleiy i temi en teakan e laa wawean em pesali’isi’an e nelet ne lima tou witu eng gorem e nesa wale, se telu mesaru se rua wo se rua mesaru se telu. 53Nisea se laa mesesali’isi’an, si ama’ si sumaru sioki’na tuama wo sioki’ tuama si sumaru si ama’na, ina’ si sumaru sioki’na wewene wo sioki’ wewene si sumaru si ina’na, si ina’ manuang si sumaru sioki manuangna wewene wo sioki’ manuang wewene si sumaru si ina’ manuangna.”54Yesus si limila’ kangkasi wia se tou kelaker: “Sakawisa kouw lumoo’ e linaak maatas waki esa nga weka talikuran, makarengan kouw lumila’: E laa meiy e naro, wo eng kapualitan i ti’i memang mamuali. 55Wo sakawisa kouw lumoo’ e reghes timu mawi’iwis, kouw lumila’: E nendo e laa tume’etel e ra’ar, wo eng kapualitan i ti’i memang mamuali. 56Heiy tou-tou munafik, eng gio em bumi wo e langit kouw mete’u maweela ghenang nyi’a, ka’a ku’a re’en kouw reiy’ mete’u meweweela ghenang en zaman i yi’i?57Wo ka’a ku’a re’en nikoo kangkasi koo reiy’ timantula sandiri sapa e nulit? 58Karengan, sa nikoo ampit si kesarumu mea sumaru si pemerenta, me’inakutola medamean ampit nisia keurean witu nuner e lalan, rio te’a koo keongenna witu si akim wo si akim si sumarakan nikoo wia si sumesawangna wo si sumesawangna i ti’i si lumobo’la nikoo witu eng gorem em penjara. 59Niaku ku lumila’me wia nikoo: Nikoo koo reiy’ laa rumou’mi maname, nu reiy’ pe’ koo minear e nutangmu i ka’ayo malekep.”

Chapter 13

1Witu e nedo ni’itu o meiy mouw wia si Yesus se pirala tou maali-ali e nabar tanume se tou-tou Galilea, e raa’ nea neiy i sewokla ni Pilatus ampit e raa’ en tetule neiy nea i sempela. 2Yesus si miningkot nisea: “Pokeiymu se tou-tou Galilea i yi’i lebe sela en dosa nea ta’an en dosa em baya ne tou Galilea walina, karengan nisea se mine’anla e nasib i ti’i? 3Reiy’, em pokeiy-Ku wia nikoo. Ta’an sa wona’ kouw reiy’ makedo’, kouw nu waya kouw laa mapuneng witu eng kenaramen tuana.4Ka’apa em pokeiymu se mapulu’ o uwalu tou, se minate tinoro e menara waki tawi en Siloam, e lebe sela eng kaselokan nea ta’an eng kaselokan em baya ne tou walina se maena’ waki Yerusalem? 5Reiy’, em pokeiy-Ku wia nikoo. Ta’an sa wona’ kouw reiy’ makedo’, kouw nu waya kouw laa mapuneng witu eng kenaramen tuana.”6Laa o lumila’la si Yesus em peulurela i yi’i: “Sitou si makapunya e nakana ara timou witu e numa anggorna, wo sia meiy kaa si mesesero em bu’ana witu e nakana i ti’i, ta’an nisia si reiy’ minatola nyi’a. 7Laa o sia lumila’ wia si mengengurus e numa anggor i ti’i: En telu mouw nge te’un niaku mengeiy masero em bu’ana witu nakana ara i yi’i wo niaku ku reiy’ minatola nyi’a. Pelenouw e nakana i yi’i! Edon sapa sia matou-tou wia en tana’ i yi’i sa reiy’ peka’ara’an!8Wingkot ni tou i ti’i: Tuang, i waya mola sia tumou en te’une’ i yi’i kasi, niaku ku laa mingkung en tana’ kaledongna wo mee pupuk wia nisia, 9wo’o wona’ te’un tumodong sia mee wu’ana; sa reiy’, pelenouw sia!”10Witu mekasa Yesus si kasuatan mawee teturu’ witu meta’asa’an wale ibadat witu nendo Sabat. 11Witu wawean siesa wewene mapulu’ o uwalu mouw nge te’un sinelaran ni roh i ka’ayo sia minerara’an i ka’ayo minawoko e ru’urna wo si reiy’ mouw kasi mete’u rumedeiy makateren.12Katoroan si Yesus nu limoo’ si wewene i ti’i, Sia kumeret nisia wo lumila’ wia nisia: “Hei ina’, e rumaramu minale’osouw.” 13Laa o Sia rumeta’la e lawas-Na wia si wewene i ti’i’ wo eng katoroan i te ni’itu kangkasi rimedeiy mouw si wewene i ti’i, wo lumo’orla si Empung. 14Ta’an si kapala wale ibadat si meupi’ karengan si Yesus si lime’osla tou witu e nendo Sabat, laa o sia lumila’ wia se tou kelaker: “Wawean enem nga endo e laa pepa’ayangan. Kaa ni’itu meiy mouw witu meta’esa’an e nendo i ti’i kaa laa pelele’osela wo te’a witu e nendo Sabat.”15Ta’an si Tuhan si miningkot nisia, pokeiy-Na: “Hei tou-tou munafik, reiy’ ku’a re’en susur tou witu e neletmu si rimeta’la se sapina ka’apa keledaina witu e nendo Sabat witu eng kalerona wo mali nisea waki tampa kekoo’an? 16Reiy’ ku’a re’en si wewene i yi’i, si mapulu o uwalu mouw nge te’un wina’akes ni Iblis, si lewo’ sa reiy’ i reta’la witu e wewa’akesna i ti’i, karengan nisia si see’ ni Abraham?”17Wo eng katoroan Nisia nu limila’ en tuana, em baya se kesaru-Na se meirang wo em baya ne tou kelaker se mepa’a-pa’ar karengan e reiy’ sa mina’asa perkara mulia en tinuana-Na mola.18Takar pokeiy ni Yesus: “Nulur en sapa ku’a re’en eng kapualitan Keraja’an ni Empung wo ampit en sapa ku’a re’en Ku laa me’ulurela nyi’a? 19Nisia si ulur e watuna en sesawi, niedo wo neiy i wu’uwurla ni tou witu numana; watuna i ti’i en timou wo mamuali akana wo se burung-burung wia natas se simala witu em pangana-pangana.”20Wo Sia lumila’ kasi: “Ampit en sapa ku’a re’en Ku laa me’ulurela eng Keraja’an ni Empung? 21Nisia si ulur e ragi niedo ni esa wewene wo i kayo’la witu eng gorem en topong terigu telu sukat i ka’ayo minasewokan em baya nyi’a22Kamurian Yesus si makelang waki kota o kota wo waki desa o desa kasuatan mawee teturu’ wo mapawee-weela em pakela-kelangan-Na mengea waki Yerusalem. 23Wo wawean siesa tou limila’ wia-Nisia: “Tuhan, toyo’ i te ku’a re’en se tou linawirla?” 24Wingkot ni Yesus wia se tou-tou witu: “Me’inakutouw lumaa ghumorem tumoro em pepalen peset i ti’i! Karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: Kelaker tou se laa me’inakut megheghorem, ta’an se reiy’ mete’u ghumorem.25Sa si mekewale si timo’orouw wo kimusi’ mouw em pepalen, nikouw kouw laa rumedeiy witu luar wo menengko-nengkor em pepalen kasuatan meila’: Tuang, wuka’anola pepalen keiy! Wo Nisia si laa mingkot wo lumila’ wia nikoo: Reiy’ kete’uang-Ku waki wisa kouw meiy. 26Takar kouw laa lumila’: Nikeiy keiy kimaanouw wo kimoo’ witu en sinaru-Mu wo Nikoo koo minee mola teturu’ witu e lalan-lalan eng kota meiy. 27Ta’an Nisia si laa lumila’ wia nikoo: Reiy’ kete’uang-Ku waki wisa kouw meiy, rumou’la wia en sinaru-Ku, hei kouw nu waya si timuanala eng kalewo’an!28Manamome neiy atoan e narip wo eng kare’eket em ba’ang, sakawisa kouw laa lumoo’ si Abraham wo si Ishak wo si Yakub wo em baya ne nabi waki ghorem eng Keraja’an ni Empung, ta’an nikouw nuesa kouw i pe’epesla witu luar. 29Wo se tou laa meiy se waki sendangan wo talikuran wo se waki amian wo timu wo nisea se laa rumuber kumaan witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung. 30Wo eng kaulitna wawean sitou kamurian si laa mamuali tou kimetare wo wawean sitou kimetare si laa mamuali tou kamurian.”31Witu e nedo ni’itu meiy mouw se pirala tou Farisi wo lumila’ wia si Yesus: “Mea mouw, i tele’u mola en tampa i yi’i, karengan si Herodes si mewewunu’ Nikoo.” 32Wingkot ni Yesus wia nisea: “Mea mouw wo i lila’ mola wia si serigala i ti’i: Niaku ku meure’ si setang wo male’osla tou, wia e nendo i yi’i wo wo’odo, wo witu e nendo katelu Niaku ku laa sumampet. 33Ta’an e nendo i yi’i wo e wo’odo wo e ngasusa Niaku ku lewo’ sa reiy’ mapawee-weela em pakela-kelangan-Ku, karengan e reiy’ mouw kewaarna siesa nabi si wunu’un sa reiy’ waki Yerusalem.34Yerusalem, Yerusalem, nikoo si minunu’ se nabi-nabi wo limawala ampit em batu se tou-tou neiy i toke wia nikoo! Makapepira mouw Niaku ku lumelo ma’arurla se oki-oki’mu, masuat tanu si inang ne ko’oko’ si simalangkouwla se oki-oki’na witu e wawa’ eng kale’ekewna, ta’an nikouw kouw so’o. 35Eng kaulitna em balemu i yi’i e laa i tele’ula wo e mina penes. Ta’an Niaku ku lumila’me wia nikoo: Nikouw kouw reiy’ mouw laa lumoo’ Niaku kasi i ka’ayo witu e nedo kouw lumila’: Binerkatola Sia si mineiy witu e ngaran ni Tuhan!”

Chapter 14

1Witu e nendo mekasa e nendo Sabat Yesus si mineiy witu em bale ni meta’asa’an wia se pa’aka-aka’an ne tou-tou Farisi kaa meiy mekekaan witu. Em baya se witu se menegha-negha’ Nisia maka le’o-le’os. 2I ka senge’mi mineiy mouw siesa tou rara’an niunteghan e rano o rumedeiy witu en sinaru-Na. 3Laa o lumila’ mouw si Yesus wia se ahli-ahli Taurat wo se tou-tou Farisi i ti’i, pokeiy-Na: “I wee i te ku’a re’en lume’osla tou witu e nendo Sabat ka’apa reiy’?”4Nisea i ti’i se minenes waya. Laa o Sia tumiboiy e lawas ni tou rara’an i ti’i wo lume’osla nisia wo rumeo nisia mea. 5Kamurian Sia lumila’ wia nisea: “Seiy ku’a re’en si witu e nelet miou si reiy’ makarengan kumeong sioki’na ka’apa sapina sa i kawu’uwu’ witu eng gorem em parigi, ma’anouw tu’u witu e nendo Sabat?” 6Nisea se reiy’ makawoo mepepero-Nisia.7Karengan Yesus si limoo’, kaa se sakeiy – sakeiy se me’inakut mereruberla witu en tampa-tampa kaormatan, Sia lumila’la em peulurla i yi’i wia nisea: 8“Sa sitou mundang nikoo mea witu em pelesir kinawengan, te’a mouw mereruber witu en tampa kaormatan, karengan wo’o wona’ sitou i ti’i si minundangouw sitou lebe paormaten ta’an nikoo, 9rio sitou i ti’i, si minundang nikoo wo nisia, te’a meiy wo lumila’ wia nikoo: I wee mola en tampa i yi’i wia sitou i ti’i, Laa o ampit e nirang koo lewo’ sa reiy’ mea rumuber waki tampa kasa kumeng.10Ta’an, sakawisa koo undangen, mea mouw rumuber witu en tampa kasa kumeng. Wo’o wona’ si mekewale si laa meiy wo lumila’ wia nikoo: Kalo, meiy mouw rumuber waki muka. Ampit en tuana nikoo koo laa maka’ato e normat witu en sinaru em beren em baya ne sakeiy walina. 11Karengan seiy i te si rumakekla en tou, nisia si laa i kumengla wo seiy i te si kumumengla en tou, nisia si laa i rakekla.”12Wo si Yesus si limila’ kangkasi wia sitou minundang Nisia: “Sakawisa koo sumiwola pesakeiyan oat ka’apa wengi, te’a mouw koo me’undang se kalo-kalomu ka’apa se patuari-patuarimu ka’apa se kaum ne me’urangmu ka’apa se ketana’-ketana’mu kaya, karengan nisea se laa sumuli’la nyi’a ampit mundang nikoo kangkasi wo ampit en tuana nikoo koo minaka’to en sesuli’na.13Ta’an sakawisa koo sumiwola pesakeiyan, undangenouw se tou-tou miskin, se tou-tou cacat, se tou-tou kepor wo se tou-tou rapa. 14Wo nikoo koo la ma’aruiy, karengan nisea se reiy’ makapunya sapa-sapa laa mesesuli’la nyi’a wia nikoo. Karengan nikoo koo laa maka’ato en sesuli’na witu e nendo kineteto’or ne tou-tou ulit.”15Liminga ni’itu o lumila’ mouw siesa wia se sakeiy-sakeiy i ti’i wia si Yesus: “Ma’aruiyola sitou si laa i akirla witu eng Keraja’an ni Empung.” 16Ta’an si Yesus si limila’ wia nisia: “Wawean siesa tou si simiwola pesakeiyan wangko’ wo nisia si minundang se kelaker tou. 17Melaa’mouw mememuleiy em pesakeiyan i ti’i, sia rumeo si hambana lumila’la wia em baya se niundang: Meiy mouw, karengan e reiy’ sa mina’asa en tiniro’ mouw.18Ta’an nisea se mewali-wali kimiwee ampungan. Si ketare si limila’ wia nisia: Niaku ku timelesouw uma wo niaku ku lewo’ sa reiy’ mea lumoo’ nyi’a; niaku ku makiwee ampungala. 19Si walina si limila’: Niaku ku timelesouw lima nge paar sapi kabiri wo niaku ku lewo’ sa reiy’ mea ma’awa’ nisea; niaku ku makiwee ampungala. 20Si walina kasi si limila’: Niaku ku weru kimaweng wo kaa ni’itu niaku ku reiy’ meiy.21Takar marengouw si hamba i ti’i wo i pa’ayonala em baya nyi’a i ti’i wia si tuangna. Laa o meupi’ mouw si mekewale i ti’i wo lumila’ wia si hambana: Mea mouw mario-rior waki e reiy’ sa mina’asa lalan wo e lorong kota wo alinomi wia nyi’i se tou-tou miskin wo se tou-tou cacat wo se tou-tou rapa wo se tou-tou pekol. 22Kamurian si hamba i ti’i rumapotla: Tuang, sapa neiy i perentala ni tuang i ti’i en tinuana mola, ta’an ma’anouw tu’u tu tuana waweane’ tampa.23Laa o pokeiy ni tuang i ti’i wia si hambana: Mea mouw waki em baya e lalan wo em papontaran wo se’esekenouw se tou-tou witu, ghumorem, karengan em baleku e lewo’ sa reiy’ mawuta. 24Karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: Reiy’la siesa tou tu’u wia se tou-tou niundangouw i ti’i si laa me’anla en sesakeiyan-Ku.”25Witu mekasa kelaker se tou mareo-reok maki’it si Yesus witu em pakela-kelangan-Na. Kasuatan nu limenge Sia lumila’ wia nisea: 26“Sa wona’ siesa tou si meiy wia-Niaku wo nisia si reiy’ mari’iris si ama’na, si ina’na, si ka’awuna, se oki’na, se patuari-patuarina tuama ka’apa wewene, ma’anouw e nyawana nuesa, nisia si reiy’ mete’u mamuali murid-Ku. 27Seiy i te si reiy’ minesa’an en salibna wo kumi’it Niaku, nisia si reiy’ mamuali murid-Ku.28Karengan seiy ku’a re’en si witu e nelet miouw sa sia pa’ar mereredeiyla e nesa menara si reiy’ rumubere’la ketare rumekenla em pesesiwona, sa wona’ tu awes loitna mesesampetla em pepa’ayangen i ti’i? 29Rio sa wona’ sia rumeta’ mola en teto’otolanna wo reiy’ mouw i kesampetnala nyi’a, wo’o wona em baya se tou limoo’ nyi’a, se sumero’ wia nisia, 30se kasuatan meila’: Sitou i ti’i si muleiy maredeiyla, ta’an si reiy’ makawoo mesesampetla nyi’a.31Ka’apa, si raja wisa ku’a re’en sa sia pa’ar me’a meseseke’ sumaru se raja walina si reiy’ rumubere’la rior kaa laa memili-miling’la, sapa ku’a re’en ampit se mapulu’ nga riwu tou sia si makawoo sumarula se kesaru se mineiy nisia ampit se rua nga pulu’ nga riwu tou? 32Sa wona’ reiy’, nisia si laa mapa’ali se tetoke eng keurean se kesaru i ti’i se wa’akate’ kaa laa mewewueiyla en sarat-sarat medamean. 33Tuana mouw kangkasi susur tou witu e nelet miouw, si reiy’ minayala en touna witu e reiy’ sa mina’asa kapunya’anna, si reiy’ mete’u mamuali murid-Ku.34Wuras memang le’os, ta’an sa e wuras kangkasi mina tewangouw, ampit en sapa ku’a re’en sia wurasen? 35Reiy’ mola kasi si penoronna le’os i wee e numa ka’apa tu’u i pupuk, wo se tou se matea’ i tela nyi’a. Seiy si makapunya talinga kaa ni’i palinga, satorona nisia si luminga!”

Chapter 15

1Em baya ne mememurut cukai wo se tou-tou berdosa eng kenaramen nea sea meiy wia si Yesus kaa se meiy melelingala Nisia. 2Takar mengu’ungu-ngu’ungulouw se tou-tou Farisi wo se ahli-ahli Taurat, pokeiy nea: “Nisia si simungkul se tou-tou berdosa wo si kimaan mewali-wali ampit nisea.”3Laa o Sia lumila’la em peulurela i yi’i wia nisea: 4“Seiy ku’a re’en si witu nelet miouw si makapunya se esa nga atus domba, wo sa wona’ sia kaliongan siesa nga ipus witu e nelet nea, sia reiy’ tumele’ula se siouw nga pulu’ o siouw nga ipus waki padang gurun wo mea sumero si neiy i kaseip i ti’i i ka’ayo sia ka’atoanna? 5Wo sa sia kina’atoanna mola, sia rumeta’la nisia witu natas em palukana ampit e mepa’a-pa’ar,6wo i kekeka’ayona waki wale sia kumeret se kalo-kalona wo se ketana’-ketana’na kasuatan lumila’ wia nisea: Mepa’a-pa’arola mewali-wali ampit niaku, karengan si dombaku neiy i kaliong i ti’i si niatoku mouw. 7Niaku ku lumila’me wia nikoo: Tuanakan kangkasi e laa wawean eng kepa’a-pa’aran waki sorga karengan siesa tou berdosa si minakedo’, lumantouwla witu eng kepa’a-pa’aran eng karengan se siouw nga pulu’ o siouw tou ulit se reiy’ mepadungla em pakedo’an.”8“Ka’apa wewene wisa ku’a re’en si makapunya e mapulu’ dirham, wo sa sia kaliongan e nesa witu nelet nyi’a, sia reiy’ tumutungla solo wo sumapu em bale kasuatan masero nyi’a ampit eng kasa maato-ato i ka’ayo sia matola nyi’a? 9Wo sa i tu kina’atoanna mola nyi’a, sia kumeret se karia-karia wo se ketana’-ketana’na kasuatan lumila’: Mepa’a-pa’arola mewali-wali ampit niaku, karengan en dirhamku neiy i kaliong i ti’i e niatoku mouw. 10Niaku ku lumila’me wia nikoo: Tuanakan kangkasi e laa wawean kepa’a-pa’aran wia se malaikat-malaikat ni Empung karengan siesa tou berdosa si minakedo’.”11Yesus si limila’ kasi: “Wawean siesa tou makapunya rua oki’ tuama. 12Pokeiy ni taweng wia si ama’na: Ama’, i wee mola wia niaku e weteng eng harta kapunya’an ta e minamuali wetengku. Laa o i pemete-metengla ni ama’na eng harta kakaya’an i ti’i witu e nelet nea.13Em pira mola nga endo kamurian sioki’ taweng i ti’i si minangker e minapekasa wetengna i ti’i laa o mea waki wanua wa’akat. Manamome o sia meghio-ghiola eng harta kapunya’anna i ti’i ampit e memoya-moya. 14Ni’itu nu kina’apuna mola em baya nyi’a, o lumentutouw eng kelalenan witu em banua i ti’i wo sia tu’u muleiy mapedis.15Laa o sia mea wo ma’ayang wia siesa pemema’ayangan witu em banua i ti’i. Sitou i ti’i si rimeo nisia mea waki uma kaa mea tumayur wia se tieiyna. 16Laa o sia pa’ar mekekaanla e nampas minamuali kekaanen ne tieiy i ti’i, ta’an reiy’la siesa tou tu’u si mineela nyi’a wia nisia.17Laa o sia mamete’ula eng ka’ada’anna, pokeiyna: Kumura eng kelakerna se tou mengengedo nendo wia si ama’ku e mangasesewel eng kekaanen nea, ta’an niaku wia nyi’i ku mate mouw kelalenan. 18Niaku ku laa tumo’or wo mea wia si ama’ku wo lumila’ wia nisia: Ama’, niaku ku mina berdosa mouw witu en sinaru en sorga wo witu en sinaru ni ama’, 19niaku ku reiy’ mouw waar kasi totoren oki’ ni ama’; edonola niaku tanume si meta’asa’an tou maedo-edo nendo wia si ama’.20Takar tumo’orouw sia wo mea wia si ama’na. Katoroan sia nu wakipe’ wa’akat, si linoo’ mouw ni ama’na, laa o i kaoghe mouw e natena kaa en tongkoupusen. Si ama’na i ti’i si timingkas mea matola nisia laa o kuma’abeng wo sumiong nisia. 21Pokeiy ni oki’ i ti’i wia nisia: Ama’, niaku ku mina berdosa mouw witu en sinaru en sorga wo witu en sinaru ni ama’, niaku ku reiy’ mouw waar kasi totoren oki’ ni ama’.22Ta’an si ama’ i ti’i si limila’ wia se hamba-hambana: Mario-riorouw alini wia nyi’i eng karaiy kasa le’os, i pake mola ni’itu wia nisia wo todongala sesolong witu en tetudu’na wo en sapatu witu e ne’ana. 23Wo edonola sioki’ ni sapi rebur i ti’i, reretanola sia wo meiy mouw ta kumaan wo mepa’a-pa’ar. 24Karengan si oki’ku i yi’i si minate mouw wo si timou sumeup, nisia si neiy mouw i kaliong wo ka’atoan sumeup. Takar muleiy mouw sea mepa’a-pa’ar.25Ta’an si oki’na polon si waki uma wo eng katoroan nisia nu marengi wo tumawi witu em bale, sia luminga e legu’na en no’olingen wo eng kekantaren na’engketen. 26Laa o sia kumeret si meta’asa’an hamba wo mueiy wia nisia sapa em penoron em baya nyi’a i ti’i. 27Wingkot ni hamba i ti’i: Tuarimu si minarengomi wo si ama’mu si rimeretola sioki’ ni sapi rebur, karengan sia si minatola nisia si minarengi ampit en segaya’.28Takar meupi’ mouw sioki’ polon i ti’i wo nisia si so’o ghumorem. Laa o rumou’mi si ama’na wo sumusuiy ampit nisia. 29Ta’an nisia si miningkot si ama’na, pokeiyna: Mina te’u-te’unouw niaku melayanla si ama’ wo reiy’pe’ ma’an mekasa niaku lumangkoiy em perenta ni ama’, ta’an wia niaku reiy’pe’ ma’an mekasa si ama’ meela siesa nga ipus oki’ ni membe’ kaa mepepa’a-pa’arla ampit se kalo-kaloku. 30Ta’an tare mouw i te meiy sioki’ ni ama’ si kima’apu mola eng harta kakaya’an ni ama’ mewali-wali ampit se sumesa’amek-aumesa’amek, takar si ama’ si rimeretla sioki’ ni sapi rebur i ti’i i wee nisia.31Pokeiy ni ama’na wia nisia: Oki’ku, nikoo koo minena’ ampit niaku, wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’anku nyi’a mouw eng kapunya’annu. 32Kita ta waar mepa’a-pa’ar wo melaya-laya’ karengan si tuarimu si minate mouw wo si timou sumeup, nisia si neiy mouw i kaliong wo si kina’atoan sumeup.”

Chapter 16

1Wo si Yesus si limila’ wia se murid-murid-Na: “Wawean siesa tou kaya si makapunya siesa bendahara. Wia nisia si pina’ayoala en teturean, kaa si bendahara i ti’i si menera-nerala eng kapunya’anna. 2Laa o sia kumeret si bendahara i ti’i wo lumila’ wia nisia: “Sapa ku’a re’en e liningakula en tanume nikoo? Weeani pertanggong jawaban witu nurusannu, karengan nikoo koo reiy’ mouw kasi toro ma’ayang tanume si bendahara.3Pokeiy ni bendahara i ti’i witu eng gorem e natena: Sapa mouw e lewo’ sa reiy’ siwongku? Tuangku si minena’la niaku witu en jabatanku tanume ku bendahara. Mingkung niaku ku lengeiy, mengengiwee niaku ku meirang. 4Niaku ku mete’u sa sapa e laaku siwon, rio sakawisa ku i ena’ witu en jabatanku tanume si bendahara, wawean tou si laa tuma’apung niaku witu em balena.5Laa o sia kumeret siesa o siesa se minutang wia si tuangna. Pokeiyna wia si ketare: Takura ku’a re’en e nutangmu wia si tuangku? 6Wingkot ni tou i ti’i: Esa nga atus tampayang lana. Laa o pokeiyna wia sitou i ti’i: Nyi’i mouw en surat nutangmu, rumuberouw wo sumiwo mouw surat utang walina en teakan i te kangkasi: Lima nga pulu’ tampayang. 7Kamurian sia lumila’ wia si karua: Wo takura ku’a re’en e nutangmu? Wingkot ni tou i ti’i: esa nga atus pikul gandum. Pokeiyna wia sitou i ti’i: Nyi’i mouw en surat nutangmu, sumiwo mouw surat utang walina: Uwalu nga pulu’ pikul.8Laa o lo’oren ni tuang i ti’i si bendahara reiy’ jujur i ti’i, karengan nisia si mininta’ mola ampit e lali’iket. Karengan se oki-oki’ eng kaoatan i yi’i se lumantouwla eng kelali’iketan wia se kasuat nea ta’an wia se oki-oki’ en terang. 9Wo Niaku ku lumila’me wia nikoo: Wa’akesenouw em pekaloan ampit mepakela si Mamon reiy’ jujur, rio sa si Mamon i ti’i si reiy’ mouw kasi mete’u tumulung, nikouw kouw sinungkulouw witu eng gorem en dasing abadi.”10Seiy i te si lale’ witu em perkara-perkara rintek, nisia si lale’ kangkasi witu em perkara-perkara wangko’, Wo seiy i te si reiy’ ulit witu em perkara-perkara rintek, nisia si reiy’ ulit kangkasi witu em perkara-perkara wangko’. 11Jadi, sa kouw reiy’ lale’ witu eng kapualitan ni Mamon reiy’ jujur, seiy mouw ku’a re’en si laa mapa’emanla wia nikoo eng harta kaulitna? 12Wo sa kouw reiy’ lale’ witu eng harta ne tou walina, seiy mouw si laa sumarakan eng hartamu nuesa wia nikoo?13Siesa hamba si reiy’ mete’u lumukar wia se rua tuang. Karengan sa tuana nisia si laa rumi’iris siesa wo meupus se walina. Ka’apa nisia si laa lale’ wia siesa wo si reiy’ melelo’orla se walina. Nikouw kouw reiy’ mete’u lumukar wia si Empung wo wia si Mamon.”14Em baya nyi’a i ti’i e lininga ne tou-tou Farisi, se hamba-hamba e loit i ti’i, wo nisea se masero’la wia Nisia. 15Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw minulitla en tou witu en sinaru ne tou, Ta’an si Empung si mete’u natemu. Karengan sapa em pa’erangen ne tou, eng kari’iris ni Empung.16E nukum Taurat wo eng kaol em baya ne nabi em pepakene’ i ka’ayo witu en zaman ni Yohanes; wo rengan e nedo ni’itu eng Keraja’an ni Empung neiy i abarla wo susur tou se mekekontoiyla nyi’a se mekekaatan megheghoremla nyi’a. 17Kasa gampang e langit wo em bumi mere’i ta’an e nesa ti’itik witu nukum Taurat e mapo’opol.18Susur tou si tima'atasla si tu'awewena laa o kumaweng ampit si wewene walina, sia si masiwo en sa'amek; wo seiy i te si kumaweng ampit si wewene si tina'atasla ni tu'atuamana, nisia si masiwo en sa'amek"19Wawean siesa tou kaya si reiy’ mena’ mepake eng karaiy buwung wo e roko’ nalus, wo susur e nendo nisia si mepa’a-pa’ar witu eng kamewa’an. 20Wo wawean siesa tou mengengiwee mekengaran Lazarus, e nouwakna mina wuta ampit eng kudis, si ghimoleiy tawi witu em pepalen em bale ni tou kaya i ti’i, 21wo si pa’ar merere’ila e naremna ampit en sapa malenta’mi witu e meja ni tou kaya i ti’i. Awes tare se asu-asu se mineiy wo masila’ eng kudisna.22Kamurian mate mouw sitou miskin i ti’i, laa o alin ne malaikat-malaikat witu em pinalar ni Abraham. 23Sitou kaya i ti’i kangkasi si minate, laa o kuburen. Wo eng kasuatan nisia nu peme’itan en sengsara waki alam maut sia kuma’ate waki atas, wo waki wa’akat o loo’onna si Abraham, wo si Lazarus si rimuber witu em pinalarna.24Laa o sia maaleiy, pokeiyna: Ama’ Abraham, i keupus i tela niaku. Reo mouw si Lazarus, rio sia sumosouwla en tempok en tetudu’na witu eng gorem en dano wo ghume’egherla e lilaku, karengan niaku ku kasa merara witu layas e napi i yi’i.25Ta’an si Abraham si limila’: Ee oki’, ghenangenola, kaa nikoo koo minaka’ato mouw e reiy’ sa mina’asa e le’os witu e nedo patou-touannu, kasuatan si Lazarus e reiy’ sa mina’asa wuruk. Teakan si minaka’ato e niboran wo nikoo koo kasa peme’itan. 26En tumampasla witu ni’itu witu e nelet meiy wo nikoo minitar en temping reiy’ kalewetan, rio sea nu pa’ar rumou’me wia nyi’i o me’a wia nikoo ka’apa tu’u sea nu pa’ar merereu’mi maname o ma’eiy wia nikeiy se reiy’ i kalewet.27Pokeiy ni tou i ti’i: Sa tuana, niaku ku kumiwee wia nikoo, ama’, rio koo rumeo nisia mea waki wale ni ama’ku, 28karengan waweane’ se lima patuariku, rio sia ngume’enge’la wia nisea ampit e makauli-ulit, rio te’a sea ghumorem ee sangari witu eng gorem en tampa peme’itan i yi’i.29Ta’an pokeiy ni Abraham: Wawean witu nisea eng kasairian ni Musa wo em baya ne nabi; le’osouw sea lumingala eng kasairian i ti’i. 30Wingkot ni tou i ti’i: Reiy’, Ama’ Abraham, ta’an sa wawean siesa tou waki elet ne tou minate o meiy wia nisea, nisea se laa makedo’. 31Pokeiy ni Abraham wia nisia: Sa sea reiy’ limingala eng kasairian ni Musa wo em baya ne nabi, nisea se reiy’ kangkasi laa pa’ar pinapa’emanela, ma’anouw tu’u ni esa tou si timo’ori witu e nelet ne tou minate.

Chapter 17

1Yesus si limila’ wia se murid-murid-Na: “Reiy’ wona’ o reiy’ laa wawean em pangaseseipan, ta’an cilaka mouw sitou masiwola nyi’a. 2Sapa tare e lebe le’os wia nisia sa e nesa watu kilangan ni’i wa’akesla witu lee’na, laa o sia i lawala witu eng gorem en tasik, ta’an i te sa sia sumeipla si meta’asa’an wia se tou-tou lewea’ i yi’i.3Tayuranouw en toumu! Sa si patuarimu simiwo en dosa, togorenouw sia, wo sa sia menesel, ampunganola sia. 4Awes tare sa sia sumiwo dosa wia nikoo makapitu esa nga endo wo makapitu sia marengi wia nikoo wo lumila’: Niaku ku menesel, nikoo koo lewo’ sa reiy’ mampungla nisia.”5Laa o pokeiy ne rasul-rasul i ti’i wia si Tuhan: “Awesala e iman neiy!” 6Wingkot ni Tuhan: “Sa wona’na kouw makapunyala iman kasela e watuna en sesawi, nikouw kouw toro lumila’la wia e nakana ara i yi’i: Mesawutola koo wo i ketanemola witu eng gorem en tasik, wo nisia si laa lale’ wia nikoo.”7“Seiy si witu nelet miouw si makapunya siesa hamba mepajeko ka’apa merawirla se ternak i wee nisia, si laa lumila’ wia si hamba i ti’i, nisia nu minarengomi waki uma: Meiy o makarenganouw kumaan! 8Reiy’ ku’a re’en eng kapurikitna nisia si laa lumila’ wia si hamba i ti’i: Sadianola eng kekaanengku. Wa’akesenouw e rereenannu wo layanenola niaku i ka’ayo ku sumampet mekaan wo makoo’.9Sapa ku’a re’en nisia si timarumakasekan wia si hamba i ti’i, karengan si hamba i ti’i si simiwo mola sapa neiy i lukarla wia nisia? 10Tuana mouw kangkasi nikouw. Sakawisa kouw simiwo mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i lukarla wia nikoo, satorona kouw lumila’: Nikeiy mouw keiy hamba-hamba reiy’ sika’ara’an; nikeiy keiy matuana i tela sapa e lewo’ sa reiy’ tuanan neiy11Witu em pakela-kelangan-Na mea waki Yerusalem Yesus si simusu em pasupuan Samaria wo eng Galilea. 12Katoroan Nisia nu maghoremla e nesa desa o meiy mouw se mapulu’ tou kusta meiy matola Nisia. Nisea se minena’ rimedeiy wa’akatla 13wo rumekeiy: “Yesus, Guru, i keupus i tela keiy!”14Laa o Sia tumu’use nisea wo lumila’: “Mea mouw, i papa’ato mola en toumu wia se imam-imam.” Wo eng kasuatan nisea nu witu nuner e lalan nisea se minalenasouw. 15Siesa wia nisea, eng katoroan nisia nu limoo’ola kaa nisia si le’osouw, o mareng kasuatan malo’orla si Empung ampit en suara kalegu’, 16laa o i kasungkur witu en sinaru ne’a ni Yesus wo matotor syukur wia-Nisia. Sitou i ti’i nyi’a mouw siesa tou Samaria.17Laa o lumila si Yesus: “Reiy’ ku’a se mapulu’ tou eng ketare em baya nea se mina lenasouw? 18Reiy’la ku’a re’en witu e nelet nea si minareng kaa melelo’orla si Empung ta’an i te sitou wo’oseiy i yi’i?” 19Laa o Sia lumila’ wia sitou i ti’i: “Rumedeiy mouw wo mea mouw, imanmu e limawirola nikoo.”20Witu wewueiyen ne tou-tou Farisi, sakawisa eng Keraja’an ni Empung laa meiy, Yesus si miningkot, pokeiy-Na: “Eng Keraja’an ni Empung e meiy reiy’ ampit eng kowa’-kowa’ paloo’ola. 21O kangkasi sitou si reiy’ mete’u lumila’la: Loo’on, sia si wia nyi’i ka’apa sia si waki ti’ime! Karengan eng kaulitna eng Keraja’an ni Empung witukan e nelet miouw.”22Wo Sia lumila’ wia se murid-murid-Na: “Laa meiy e nedona kouw pa’ar meleloo’ e nesa witu e nendo-nendo ni Oki’ ni Tou i ti’i wo nikouw kouw reiy’ laa lumoo’ nyi’a. 23Wo se tou se laa lumila’ wia nikoo: Loo’on, sia si waki ti’ime; loo’on, sia si wia nyi’i! Te’a kouw mea witu, te’a kouw kumi’it. 24Karengan masuat tanu eng kerap rimesiki waki tempok e langit esa mea waki tempok e langit walina, tuana mouw kangkasi ee sangari eng kapualitanna si Oki’ ni Tou witu e nendo ke’e eiy-Na.25Ta’an Nisia si lewo’ sa reiy’ mesa’an laker peme’itan wo i sede’ ne angkatan i yi’i. 26Wo masuat tanu e minamuali witu en zaman ni Nuh, tuana mouw kangkasi eng kapualitanna ee sangari witu e nendo-nendo ni Oki’ ni Tou: 27nisea se kumaan wo kumoo’, nisea se kumaweng wo i kawengla, i ka’ayo witu e nendo ni Nuh ghumorem witu eng gorem em bahtera, laa o meiy mouw e rano ampuan wo munengla em baya nea.28Tuanakan kangkasi tanu e minamuali witu en zaman ni Lot: nisea se kumaan wo kumoo’, nisea se mateles wo mewangker, nisea se metanem wo mebangun. 29Ta’an witu e nendo si Lot nu rumou’mi waki Sodom tu tumumpa mouw e naro napi wo e naro balelang waki langit wo munengla em baya nea.30Tuana mouw eng kapualitanna ee sangari witu e nendo, witu e wisa si Oki’ ni Tou mapa’atola en tou-Na. 31Seiy i te si witu e nendo ni’itu si kasuatan witu em paroisan witu natas em bale wo em barang-barangna witu eng gorem em bale, te’a mouw sia metetumpa kaa meiy ma’edo nyi’a, wo tuanakan kangkasi sitou si kasuatan waki uma, te’a mouw sia mewewarengi.32Ghenangenola si ka’awu ni Lot! 33Seiy i te si me’inakut mepepiara e nyawana, nisia si laa kaliongan e nyawana, wo seiy i te si kaliongan e nyawana, sia si laa lumawirla nyi’a.34Niaku ku lumila’me wia nikoo: Witu e wengi ni’itu wawean se rua tou witu natas e nesa tetekelan, siesa si laa paalin wo siesa si laa i tele’ula. 35Wawean se rua wewene se mewali-wali matibe, siesa si laa paalin wo siesa si laa i tele’ula.” [ 36Sa wawean rua tou waki uma, siesa si laa paalin wo siesa si laa i tele’ula.]37Pokeiy nea wia si Yesus: “Waki wisa, Tuhan?” Pokeiy-Na wia nisea: “Waki wisa wawean mayat, witu e winuyutan ne burung nasar.”

Chapter 18

1Yesus si limila’la e nesa peulurela wia nisea kaa laa meleledosla, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ re’eregh masombayang ampit e reiy’ masenso-senso’. 2Pokeiy-Na: “Witu e nesa kota wawean siesa akim si reiy’ meide’ si Empung wo si reiy’ ma’ormatla sitou tu’u.3Wo witu eng kota i ti’i wawean siesa balu si re’eregh mengeiy wia si akim i ti’i wo lumila’: Sa’alianouw eng hakku wia si kesaruku. 4Reiy’ pirala tempo eng keurena si akim i ti’i si simede’. Ta’an kamurian sia lumila witu natena: Ma’anouw tu’u ku reiy’ meide’la si Empung wo reiy’ ma’ormatla siesa tou tu’u, 5ta’anouw karengan si balu i yi’i si simusala niaku, le’osouw ku mulitla nisia, rio te’a sia reiy’ mena’ mengeiy wo eng kamurianna si rumego niaku.”6Pokeiy ni Tuhan: “Weeanola ghenang sapa neiy i lila’la ni akim bengis i ti’i! 7Reiy’ ku’a re’en si Empung si laa mulitla se tou-tou pineleng-Na se oat o wengi maaleiy wia-Nisia? Wo sapa ku’a re’en Sia meghou-ghou nu reiy’pe’ timulung nisea? 8Niaku ku lumila’me wia nikoo: Nisia si laa makarengan mulitla nisea. Ta’an, sa si Oki’ ni Tou i ti’i nu meiy, sapa ku’a re’en Sia si meiy matola e iman wia em bumi?”9Wo wia se pirala tou se mapokeiyla en tou nea e nulit wo maloo’ola kumeng em baya se tou walina, Yesus si limila’la em peulurela i yi’i: 10“Wawean se rua tou se limaa waki Bait ni Empung kaa laa mesesombayang; siesa nyi’a mouw si Farisi wo siesa si mememurut cukai.11Sitou Farisi i ti’i si rimedeiy wo sumombayang witu e natena teinti’i: Oh Empung, niaku ku matotor syukur wia-Nikoo, karengan niaku ku reiy’ masuat tanu em baya se tou walina, reiy’ remu’, reiy’ tou bengis, reiy’ sumezinah wo reiy’ kangkasi tanu si mememurut cukai i yi’i; 12niaku ku maposo maka rua esa nga duminggu, niaku ku maweela esa nga mapulu’ witu e reiy’ sa mina’asa wewua’engku.13Ta’an si mememurut cukai i ti’i si rimedeiy wa’aka-wa’akat, awesla nisia si reiy’ berani mekeka’ate waki langit, ta’an i te nisia si minewe en tou wo lumila: Oh Empung, i keupus i tela niaku nu tou berdosa i yi’i. 14Niaku ku lumila’me wia nikoo: Sitou i yi’i si minareng waki walena tanu sitou neiy i ulitla ni Empung wo se tou walina i ti’i reiy’. Karengan seiy i te si rumakekla en tou, nisia si laa i kumengla wo seiy i te si kimumengla en tou, nisia si laa i rakekla.”15Takar meiy mouw wia si Yesus se tou-tou maali-ali se oki-oki’ nea rintek, rio Sia lumelerla nisea. Limoo’ e ni’itu se murid-murid-Na se kimoupi’la wia se tou-tou i ti’i. 16Ta’an si Yesus si kimeret nisea wo lumila’: “I waya mola se oki-oki’ i ti’i meiy wia-Niaku wo te’a kouw mengape-ngape’ wia nisea, karengan se tou-tou tanu se ti’i mouw se makapunya eng Keraja’an ni Empung. 17Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna seiy i te si reiy’ simungkul eng Keraja’an ni Empung tanu siesa anakoki’, nisia si reiy’ laa ghumorem witu eng goremna.”18wawean siesa tou pa’aka-aka’an minueiy wia si Yesus, pokeiyna: “Guru le’os, sapa e lewo’ sa reiy’ siwongku rio ku maka’ato em patou-touan kekal?” 19Wingkot ni Yesus: “Ka’a koo meila’la Niaku le’os? Reiy’ siesa tou tu’u si le’os ta’an si Empung i te. 20Nikoo koo tantu mete’u e reiy’ sa mina’asa perenta ni Empung: Te’a masiwo en zinah, te’a mawunu’, te’a marongkit, te’a matotorla en sairi towo, ormatela si ama’mu wo si ina’mu.” 21Pokeiy ni tou i ti’i: “Em baya nyi’a i ti’i eng kini’itangku mouw rengan kumudape’.”22Liminga ni’itu Yesus si limila’ wia nisia: “E nesa mokan kapualitan kasi e lewo’ sa reiy’ tuanannula: I wangkerouw e reiy’ sa mina’asa kapunya’annu wo i pemete-metengola ni’itu wia se tou-tou miskin, takar koo laa maka’ato eng harta waki sorga, kamurian meiy mouw wia nyi’i wo kumi’itouw Niaku.” 23Katoroan sitou i ti’i nu liminga em patotorla i ti’i, nisia si kasa mina tekur, karengan nisia si kasa kaya.24Laa o tumu’use si Yesus wia nisia wo lumila’: “Kumura eng kapedisna sitou makaloit megheghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung. 25karengan e lebe gampang siesa unta ghumorem tumoro em po’opotna em bewilit ta’an sitou kaya megheghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung.”26Wo nisea se liminga e ni’itu se limila’: “Sa tuana, seiy ku’a re’en si toro linawiren?” 27Pokeiy ni Yesus: “Sapa e reiy’ wona’ wia sitou, e wona’ wia si Empung.”28Petrus si limila’: “Nikeiy i yi’i keiy timele’u mola e reiy’ sa mina’asa kapunya’an neiy wo kumi’it Nikoo.” 29Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna susur tou karengan eng Keraja’an ni empung o tumele’ula em balena, si ka’awuna ka’apa se patuarina, se tu’ana ka’apa se oki-oki’na, 30se laa maka’ato sumeup e lumepet manga rerua wia e masa yi’i te kangkasi wo witu en zaman e laa meiy nisia si laa maka’ato em patou-touan kekal.”31Yesus si kimeret se mapulu’ o rua murid-Na, laa o lumila’ wia nisea: “En teakan kita ta mea waki Yerusalem wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i patik em baya ne nabi tanume si Oki’ ni Tou e laa lekepen. 32Karengan Nisia si laa i sarakan wia se bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung, laa o penero-nero’ala, sero’an wo rura’an, 33wo nisea se sumiasa wo munu’ Nisia, wo witu e nendo katelu Nisia si laa tumo’or.”34Ta’an nisea se kasa reiy’ mangarti em baya nyi’a i ti’i; em penoron lelila’an i ti’i neiy i kakirong wia nisea wo nisea se reiy’ mete’u sapa neiy i maksudla.35Katoroan si Yesus nu tawi mouw ma’ayola waki Yerikho, wawean siesa tou rapa rimuber witu li’ilik e lalan wo mengiwee-ngiwee. 36Katoroan sitou i ti’i nu liminga se tou kelaker melangkoiy, sia mueiy: “Sapa ni’itu?” 37Pokeiy ne tou wia nisia: “Yesus tou Nazaret si melangkoiy.”38Laa o sia maaleiy: “Yesus, Oki’ ni Daud, i keupus i tela niaku!” 39Takar nisea, se makelang marerior, se timogor nisia rio sia makapenes. Ta’an maka ente’ mola sia maaleiy: “Oki’ ni Daud, i keupus i tela niaku!”40Laa o mena’ mouw si Yesus wo rumeo alini sitou i ti’i wia nisia. Wo eng katoroan nisia nu witu mouw en tawi-Na, Yesus si minueiy wia nisia: 41“Sapa eng kepa’arannula rio Niaku ku sumiwola sapa wia nikoo?” Wingkot ni tou i ti’i: “Tuhan, rio ku toro lumoo’!”42Laa o pokeiy ni Yesus wia nisia: “Lumoo’o mouw koo, imanmu e limawirola nikoo!” 43wo en toro i te ni’itu kangkasi maloo’o mouw sia, laa o mengi’itla Nisia kasuatan malo’orla si Empung. Se minapekasa rakyat se limoo’o eng kapualitan i ti’i wo sea melo’o-lo’or si Empung.

Chapter 19

1Yesus si ghimorem waki kota Yerikho wo makelang mapawee-wee malease eng kota i ti’i. 2Witu wawean siesa tou mekengaran Zakheus, si kapala ne mememurut cukai, wo nisia sitou kaya.3Nisia si me’inakut laa meleloo’ sa tou en sapa ku’a re’en si Yesus i ti’i, ta’an nisia si reiy’ i kaloo’ kaa se tou se kelaker, karengan e nouwakna em potot. 4Takar tumingkasouw sia rumeriorla se tou kelaker, laa o kumawok e nakana ara kaa laa meleloo’ si Yesus, laa lumangkoiy witu.5Katoroan si Yesus i ka’ayola witu en tampa i ti’i, Sia kuma’atla wo lumila’: “Zakheus, makarenganouw tumumpa, karengan e nendo i yi’i Niaku ku lewo’ sa reiy’ tume’up waki walemu.” 6Laa si Zakheus si makarengan timumpa wo sumungkul si Yesus ampit e mepa’a-pa’ar. 7Ta’an em baya ne tou se limoo’ eng kapualitan i ti’i se mengu’ungu-ngu’ungul, pokeiy nea: “Nisia si time’up witu em bale ni tou berdosa.”8Ta’an si Zakheus si rimedeiy wo lumila’ wia si Tuhan: “Tuhan, esa nga parua witu eng kapunya’angku e laaku i weela wia se tou miskin wo sa wona’ wawean sapa em pinerasku wia sitou e laa ku i wareng maka epat lumepet.” 9Pokeiy ni Yesus wia nisia: “E nendo i yi’i minamuali mola eng kelawiran wia em bale i yi’i, karengan sitou i yi’i tu’u sioki’ ni Abraham. 10Karengan si Oki’ ni Tou si mineiy kaa meiy mesesero wo melelawirla se neiy i kaliong.”11I wee nisea se limingala Nisia si witu, Yesus si minapawee-weela elelila’an-Na ampit e nesa peulurela, karengan Nisia si tawi mouw e Yerusalem wo nisea se mapokeiyla, kaa eng Keraja’an ni Empung e laa makarengan kaloo’an. 12Takar Sia lumila’: “Wawean siesa bangsawan si minae waki e nesa wanua kasa wa’akat kaa si pepepopon mamuali raja witu wo nu reiy’ mouw i tu tare sia mareng.13Sia kumeret se mapulu’ tou hambana wo meela mapulu’ mina wia nisea, pokeiyna: “Pakenola nyi’i ni’i belante’ i ka’ayo niaku nu meiy sumeup. 14Ta’an se tou-tou esa nge bangsana se mari’iris nisia, laa o mapa’alila tetoke tumodeiy wia nisia kaa laa melelila’la: Nikeiy keiy so’o sitou i yi’i sia mamuali raja wia nikeiy. 15Wo mamuali mola, eng katoroan nisia nu marengi, nisia nu pinopo mola minamuali raja, sia rumeo kereten se hamba-hambana, wineeanna mola loit i ti’i, rio mamete’ula sa takura e wua’na em belante’ nea siesa o siesa.16Sitou ketare-tare si mineiy wo lumila’: Tuang, e mina ni tuang esa i ti’i e minua’ mola mapulu’ mina. 17Pokeiyna wia sitou i ti’i: Eng kasa le’os em pasiwo-siwonnu i ti’i, heiy hamba le’os; nikoo koo lale’ mouw witu em perkara rintek, kaa ni’itu sungkulenouw eng kakuasa’an witu e mapulu’ kota.18Meiy mouw si karua wo lumila’: Tuang, e mina ni tuang minua’ mola lima mina. 19Pokeiyna wia sitou i ti’i: Wo nikoo, kontoiyanouw e lima kota.20Wo si hamba katelu si mineiy wo lumila’: Tuang, nyi’i mouw e mina ni tuang, niaku ku timu’utulla e ni’itu witu lenso. 21Karengan niaku ku meide’ si tuang, kaa si tuang sitou kete; tuang si maedo sapa e reiy’pe’ ma’an mekasa i reta’ ni tuang wo si tuang si meupu’ sapa e reiy’ neiy i keror ni tuang.22Pokeiyna wia sitou iti’i: Heiy hamba lewo’, niaku ku laa makimla nikoo ni’i ki’it e lelila’annu nuesa. Nikoo koo mete’u kaa niaku nyi’a mouw sitou kete, ku maedo en sapa e reiy’pe’ ma’an mekasa i reta’kula wo ku meupu’ witu en sapa e reiy’ neiyku i keror. 23Sa tuana, ka’a e loitku i ti’i e reiy’ neiynu i weela wia sitou makelang loit? Takar eng kewewarengku ku toro medola nyi’a mewali ampit em bungangna.24Laa o pokeiyna wia se tou-tou rimedeiy witu: Edonouw e mina esa i ti’i wia nisia wo i wee mola wia sitou makapunya mapulu’ mina i ti’i. 25Pokeiy nea wia nisia: Tuang, nisia si makapunya mouw e mapulu’ mina.26Wingkotna: Niaku ku lumila’me wia nikoo: Susur tou si makapunya, wia nisia si laa weean, ta’an seiy si reiy’ makapunya, wia nisia e laa edon, o kangkasi sapa em bia nisia. 27Ta’an em baya se kesaruku i yi’i, se reiy’ pa’ar niaku ku minamuali raja nea, alinomi sea wia nyi’i wo wunu’unouw witu en sinaru em berenku.”28Wo nu reiy’ mouw Nisia nu limila’la em baya nyi’a i ti’i Yesus si rimeriorla wia nisea wo mapawee-weela em pakela-kelangan-Na mea waki Yerusalem.29Katoroan Nisia nu tawi mouw em Betfage wo em Betania, rimeta’ waki kuntung mekengaran Bukit Zaitun, Yesus si rimeo se rua murid-Na 30ampit e nower: “Mea mouw waki wanua witu en sinarumu i ti’i: Witu eng katoroan kouw nu ghumorem witu nikouw kouw laa matola siesa keledai muda si neiy i ka’antung, si reiy’pe’ ma’an mekasa sakeala ni tou. I reta’ mola si keledai i ti’i wo alinomi wia nyi’i. 31Wo sa wawean sitou mawueiyla wia nikoo: Ka’a kouw rumeta’la nisia? Wingkotenouw teinti’i: Tuhan si mepadungla nisia.”3234Laa o mea mouw se i pareo i ti’i, wo sea matola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tanu mouw neiy i lila’la ni Yesus. 33Katoroan nisea nu rumeta’la si keledai i ti’i, lumila’ mouw sitou makapunya si keledai i ti’i: “Ka’a kouw rumeta’la si keledai i ti’i?” 34 Pokeiy nea: “Tuhan si mepadungla nisia.” 35Nisea se minali si keledai i ti’i wia si Yesus, laa o ali’an nea ampit e labung nea wo tumulung si Yesus sumeret witu natasna. 36Wo eng kasuatan si Yesus nu maali si keledai i ti’i nisea se mapitarla e labung nea witu lalan.37Katoroan Sia nu tawi mouw e Yerusalem, witu en tampa lalan memerosi waki Bukit Zaitun, muleiy mouw em baya ne murid matepe-teper Nisia se mepa’a-pa’ar wo malo’or si Empung ampit en suara menaleinteng karengan e reiy’ sa mina’asa mujizat e linoo’ nea mola. 38Pokeiy nea: “Binerkatola Sia nu mineiy tanume si Raja witu e ngaran ni Tuhan, dame sejahtera waki sorga wo eng kamulia’an waki tampa kasarakek!”39Pirala tou Farisi se kimi’it ampit se tou kelaker i ti’i se limila’ wia si Yesus: “Guru, togorela se murid-murid-Mu i ti’i.” 40Wingkot-Na: “Niaku ku lumila’me wia nikoo: Sa nisea i yi’i se makapenes, takar em batu i yi’i e laa rumekeiy.”41Wo eng katoroan si Yesus tawi mouw wo lumoo’ eng kota i ti’i, Sia si miname’la nyi’a, 42pokeiy-Na: “Ohoiy, kumura eng kale’osna sa wia nendo i yi’i kangkasi koo mangarti sapa em pemandungen i wee en dame sejahteramu! Ta’an en teakan eng kapualitan i ti’i neiy i kakirong i wee em berennu.43Karengan e laa meiy e nendona, kaa si kesarumu si laa lumedongla nikoo ampit e rereen, laa o kumepung nikoo wo kumimpit nikoo witu e reiy’ sa mina’asa ruuna, 44wo nisea se laa munengla nikoo ampitouw se pendudukmu wo witu eng kedir watumu nisea se reiy’ laa mayala e nesa watu tu’u e minena’ rimeta’ witu natas em batu walina, karengan nikoo koo reiy’ mete’ula e nedo, sakawisa si Empung lumalesi nikoo.”45Olaa si Yesus ghumorem witu em Bait ni Empung wo muleiy mouw Sia meure’ em baya ne belante’ witu, 46pokeiy-Na wia nisea: “Wawean neiy i kepatik: Wale-Ku nyi’a mouw e wale sesombayangan. Ta’an nikouw kouw masiwola nyi’a sala ne penyamun.”47Susur e nendo Sia si mawee teturu’ witu eng gorem em Bait ni Empung. Se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat ma’an se tou kasa i pamuka-muka wia se bangsa Israel se me’inakut mepepunengla Nisia, 48ta’an nisea se reiy’ mete’u, kumura e lewo’ sa reiy’ tuanan neala, karengan se minapekasa rakyat se neiy i kepa’ar wia-Nisia wo se pa’ar melelingala Nisia.

Chapter 20

1Witu e nendo mekasa katoroan si Yesus nu mawee teturu’ se tou kelaker witu em Bait ni Empung wo maabarla e Injil, meiy mouw se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat ma’an se tu’a-tu’a se mineiy witu, 2wo nisea se limila’ wia si Yesus: “I lila’momi wia nikeiy ampit eng kuasa wisa ku’a re’en Koo matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i, wo seiy si maweela eng kuasa i ti’i wia-Nikoo!”3Wingkot ni Yesus wia nisea: “Niaku kangkasi ku laa ma’ayola e nesa wewueiyen wia nikouw. I lila’ momi wia-Niaku: 4Em baptisan ni Yohanes i ti’i, waki sorga ka’apa waki sitou?”5Nisea se memili-miling nyi’a witu e nelet nea, wo lumila’: “Sa wona’ ta lumila’la: Waki sorga, Nisia si laa lumila’: Ka’a ku’a re’en kouw reiy’ ma’eman wia nisia? 6Ta’an sa wona’ ta lumila’la: Waki sitou, se minapekasa rakyat se laa lumawala nikita ampit em batu, karengan nisea se ma’eman, kaa si Yohanes nyi’a mouw siesa nabi.”7Laa o sea mingkot, kaa nisea se reiy’ mete’u waki wisa em baptisan i ti’i. 8Takar pokeiy ni Yesus wia nisea: “Sa tuana, Niaku kangkasi ku reiy’ lumila’la wia nikoo ampit eng kuasa wisa ku’a re’en Niaku matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i.”9O laa si Yesus si limila’la em peulurela i yi’i wia se tou kelaker: “Siesa tou si minuka’ e numa anggor; kamurian neiy i eramnala nyi’a wia se mengenguma-mengenguma laa o mae waki wanua walina witu e nedo wo’o i keurela, 10Wo eng katoroan mina’ayo mouw e norasna, sia rumeo siesa hamba wia se mengenguma-mengenguma i ti’i, rio sea meela esa nga weteng witu e wua’na e numa anggor i ti’i wia nisia. Ta’an se mengenguma-mengenguma i ti’i se minewe si hamba i ti’i wo rumeo nisia mareng ampit e lawas memayos.11Nu reiy’ mouw i tu sia rumeo siesa hamba walina, ta’an si hamba i ti’i kangkasi si winewe wo i pepeirang neala, laa o i reo mareng ampit e lawas memayos. 12Tumodongla nyi’a sia rumeo si hamba katelu, ta’an sitou i ti’i kangkasi si pinali’an nea, laa o i lawala witu luar e numa i ti’i.13Takar pokeiy ni makauma anggor i ti’i: Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku? Niaku ku laa rumeo sioki’ku i keupusku; tantu nisia si pa’ormaten nea. 14Ta’an eng katoroan se mengenguma-mengenguma i ti’i nu limoo’ sioki’na i ti’i, sea rumunding, pokeiy nea: Nisia mouw si ahli waris, meiy sia wunu’un ta, rio e warisan i yi’i mamuali punya ta.15Laa o i lawa neala sia witu luar e numa anggor i ti’i wo munu’ nisia. Teakan sapa e laa tuananla ni makauma anggor i ti’i ampit nisea? 16Nisia si laa meiy wo munengla se mengenguma-mengenguma i ti’i, wo mapa’emanla e numa anggor i ti’i wia se tou-tou walina.” Liminga ni’itu sea lumila’: “Ma’an mekasa e reiy’ toro!”17Ta’an si Yesus si timu’use nisea wo lumila’: “Sa tuana sapa ku’a re’en em penoron e nats i yi’i: Watu neiy i tea’ ne meneniwo-meneniwo bangunan e minamuali mouw watu penjuru? 18Seiy i te si kera’aragh witu natas em batu i ti’i, nisia si laa makemu, wo seiy i te si toron em batu i ti’i, nisia si laa marimu’umuk.”19O laa se ahli-ahli Taurat wo se imam-imam kepala se me’inakut mesesikop Nisia witukan en toro ni’itu kangkasi, karengan nisea se mete’u, kaa nisea mouw se i pemaksud-Nala ampit em peulurela i ti’i, ta’an nisea se meide’ wia se tou kelaker. 20Se ahli-ahli Taurat wo se imam-imam kepala se menegha-negha’ si Yesus. Nisea se rimeo wia-Nisia se tumetegha’ se ma’asa-asar tanu mokan sitou jujur, rio sea toro me’etes-Nisia ampit e nesa wewueiyen wo sumarakan-Nisia witu e wewenang wo eng kuasa ni wali em banua.21Se tou-tou i ti’i se mina’ayola e wewueiyen i yi’i wia-Nisia: “Guru, kete’uan neiy, kaa e reiy’ sa mina’asa tetotoren wo en teturu’-Mu e nulit wo Nikoo koo reiy’ pa’ar mengisu-ngisu’, ta’an i te ampit en jujur mawee teturu’ e lalan ni Empung. 22Sapa ku’a re’en keiy i wee i te maweear em pajak wia si Kaisar ka’apa reiy’?”23Ta’an si Yesus si mete’u e maksud nea wiles i ti’i, laa o lumila’ wia nisea: 24“I papa’ato momi wia-Niaku e nesa dinar; eng gambar wo em patik ni seiy ku’a re’en witu e nyi’a?” Wingkot nea: “Eng gambar wo em patik ni Kaisar.”25Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea: “Sa tuana i wee mola wia si Kaisar sapa e lewo’ sa reiy’ i weemula si Kaisar wo wia si Empung sapa e lewo’ sa reiy’ i weemula si Empung!” 26Wo nisea se reiy’ mete’u me’etes Nisia witu e lelila’an-Na witu en sinaru ne tou kelaker. Nisea se ma’erang e wewingkot-Na i ti’i wo sea menes.27Takar meiy mouw wia si Yesus se pirala tou Saduki, se reiy’ maakula sa wawean eng kato’oran. Nisea se minueiy wia-Nisia: 28“Guru, Musa si minatikla em perenta i yi’i wia nikita: Sa siesa tou, si makapunyala patuari tuama, si minate kasuatan si ka’awuna si wiape’, ta’an nisia si reiy’ timele’ula oki’, si patuarina si lewo’ sa reiy’ kumaweng ampit si ka’awuna i ti’i wo meteto’ori see’ i wee si patuarina i ti’i.29Wawean se pitu matuari, Si ketare si kimaweng ampit siesa wewene laa o mate si reiy’ timele’ula oki’. 30Laa o kawengen ni karua si wewene i ti’i, 31wo ampit si katelu wo tuana mouw minenodo-nodongla se pitu matuari i ti’i, sea nu waya se minate reiy’ timele’ula oki’. 32Mamuri si wewene i ti’i tu’u mate. 33Kumura en teakan ampit si wewene i ti’i, seiy ku’a re’en si witu e nelet ne tou-tou i ti’i si mamuali ka’awuna witu e nendo kineteto’or? Karengan nisea nu pitu se kima’awu mola nisia.”34Wingkot ni Yesus wia nisea: “Se tou-tou eng kaoatan i yi’i se kimaweng wo neiy i kawengla, 35ta’an nisea se linoo’ waar laa maka’ato weteng witu eng kaoatan walina i ti’i wo witu eng kineteto’or waki elet ne tou minate, reiy’ kimaweng wo reiy’ neiy i kawengla. 36karengan nisea se reiy’ mete’u mate kasi; nisea se masuat tanu se malaikat-malaikat wo nisea mouw se oki-oki’ ni Empung, karengan nisea se tino’orola.37Tanume eng kineteto’or ne tou-tou minate, Musa si minakite’u mola nyi’a witu nats tanume em punten tetunean, witu e wisa si Tuhan si tinotor Empung ni Abraham, Empung ni Ishak, wo Empung ni Yakub. 38Nisia si reiy’ Empung ne tou minate, ta’an i te si Empung ne tou matou-tou, karengan witu en sinaru-Na em baya ne tou se matou-tou.”39Liminga e ni’itu se pirala ahli Taurat se limila’: “Guru, e wewingkot-Mu i ti’i eng kasa timena’.” 40Karengan nisea se reiy’ mouw berani kasi mewewueiyla sapa-sapa wia si Yesus.41Ta’an si Yesus si limila’ wia nisea: “Kumura sitou o toro lumila’la, kaa si Mesias nyi’a mouw si Oki’ ni Daud? 42Karengan si Daud nuesa si limila’ witu eng kaol Mazmur: Tuhan si minuwu’ mola wia si Tuangku: rumuberouw witu esa nga weka lele’os-Ku, 43I ka’ayo siwongKu se kesaru-kesaru-Mu se mamuali kontoiyan e ne’a-Mu. 44Jadi Daud si timotor Nisia Tuangna, kumura wona’ o Sia oki’na kangkasi?”45Katoroan em baya ne tou kelaker se limingala, Yesus si limila’ wia se murid-murid-Na: 46“Mategha-teghamola wia se ahli-ahli Taurat se pa’ar mengela-ngelang minake eng karaiy labot wo pa’ar maka’ato kaormatan waki pasar, se pa’ar rumuber witu en tampa kasa muka witu e wale ibadat wo witu en tampa kasa paormaten witu en sinakeiyan, 47se nime’enep em bale ne balu-balu wo si limi’ibusla em beren ne tou ampit en sesombayangen labot-labot. Nisea i ti’i tantu mouw se laa maka’ato e nukuman lumantouwla eng kawuter.”

Chapter 21

1Katoroan si Yesus nu kuma’ati eng gio-Na, Sia lumoo se tou-tou kaya se ghimoremla en sesempe nea witu eng gorem em piti sesempean. 2Sia lumoo’ kangkasi siesa balu miskin ghimoremla e rua peser witu eng gorem em piti i ti’i. 3Laa o Sia lumila’: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna si balu miskin i yi’i si minee e lumantouwla eng kelaker ta’an em baya ne tou i ti’i. 4Karengan nisea nu waya se minee en sesempe nea witu eng kinalokonan nea ta’an si balu i yi’i si minee witu eng kareiy’awesanna awes tare nisia si minee e minapekasa eng kamangna.”5Katoroan se pirala tou se mesesusuiy tanume em Bait ni Empung wo ma’erangla em bangunan i ti’i e lino’or ampit e watu wangun-wangun wo ampit e minegheghioan barang sesempe, o lumila’ mouw si Yesus: 6“Sapa e linoo’mu witu – e laa meiy e nendona witu e wisa reiy’la esa watu tu’u e laa i wayala rumeta’ witu natas e watu walina; em baya nyi’a e laa i rewala.”7Wo se murid-murid se minueiy wia si Yesus, pokeiy nea: “Guru, kawisa ku’a re’en e ni’itu laa mamuali? Wo sapa ku’a re’en eng kowa’na, sa i tu laa mamuali?” 8Wingkot-Na: “Mategha-teeghamola, rio kouw te’a i seipla. Karengan kelaker se tou laa meiy ampit mepakela e ngaran-Ku wo lumila’: Niaku mouw Sia, wo: Nedona en tawi mouw. Te’a mouw kouw kumi’itla nisea. 9Wo sakawisa kouw luminga tanume em perang wo em peranguan, te’a mouw kouw i kalo’osit. Karengan em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ mamualipe’la rior, ta’an e ni’itu reiy’ makapenoron eng kesampetanna e laa makarengan meiy.”10Sia lumila’ wia nisea: “Se bangsa se laa tumo’or sumaru se bangsa wo eng keraja’an sumaru eng keraja’an, 11wo e laa mamuali em pengero’ kasa ringka’ wo witu e reiy’ sa mina’asa tampa e laa wawean rumara menganup wo eng kelalenan, wo e laa mamuali kangkasi eng kapualitan-kapualitan makalo’ositen wo eng kowa’-kowa’ kasa ringka’ waki langit.12Ta’an nu reiy’pe’ em baya nyi’a i ti’i nikouw kouw laa sikopen wo ghioan; nikouw kouw laa i sarakan witu e wale-wale ibadat wo em penjara-penjara, wo nikouw kouw laa i sarula wia se raja-raja wo se penguasa-penguasa karengan e ngaran-Ku. 13Eng kapulitan i ti’i e laa mamuali kalempotan wia nikoo kaa laa sumairi.14Kaa ni’itu i tantu mola witu eng gorem e natemu, rio te’a kouw megheghenange’la rior en sesa’alimu. 15Karengan Niaku nuesa ku laa meweweela wia nikoo en tetotoren-tetotoren hikmat, i ka’ayo kouw reiy’ toro kawaren ka’apa i pero ne kesaru-kesarumu.16Wo nikoo koo laa i sarakan kangkasi ne tu’amu, ne patuari-patuarimu, kaum ne me’urangmu wo se kalo-kalomu wo se pirala tou witu e nelet miouw se laa wunu’un 17wo nikouw kouw laa i kari’iris em baya ne tou karengan e ngaran-Ku. 18Ta’an reiy’ siesa tu’u witu em bu’uk eng kokongmu e laa i kaliong. 19Sa koo minena’ timaang, nikoo koo laa maka’ato em patou-touannu.”20“Sakawisa kouw lumoo’ e Yerusalem kinepung ne tentara-tentara, kete’uanola, karengan eng karonga’anna en tawi mouw 21Witu e nedo ni’itu se tou-tou waki Yudea se lewo’ sa reiy’ tumingkasla en tou waki kakuntungan, wo se tou-tou witu eng gorem eng kota se lewo’ sa reiy’ tumewa, wo se tou-tou waki tewa te’a mouw megheghorem kasi witu eng kota, 22Kaa ni’itu mouw e masa pesesuli’an witu e wisa e laa malekep waya neiy i kepatik.23Cilaka mouw se ina’-ina’ se kasuatan megandong ka’apa se matoto’la si dade witu e masa ni’itu! Karengan e laa meiy eng kapedisan kasa ringka wia e minapekasa wanua wo wia se bangsa i yi’i, 24wo nisea se laa mate kaa em beren en santi wo alin tanume si tawanan mea waki se reiy’ sa mina’asa bangsa, wo e Yerusalem e laa i pele’e-le’ek ne bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung, i ka’ayo lekepoouw en zaman ne bangsa-bangsa i ti’i.”25“Wo e laa wawean eng kowa’-kowa’ wia si endo wo si sumendot wo se sumesena’-sumesena’ wo wia em bumi se bangsa -bangsa se laa meide’ wo likoko mesesarula e nerut wo e wuayana en tasik. 26Tou si laa mate kineide’an karengan si melie-lieiy minato’orong ampit e reiy’ sa mina’asa sapa en timoro em bumi i yi’i, karengan eng kuasa-kuasa langit e laa tumenggo’ogho’27Witu e nedo ni’itu se tou se laa lumoo’ si Oki’ ni Tou mineiy witu e linaak ampit e reiy’ sa mina’asa kakuasa’an wo eng kamulia’an-Na. 28Sakawisa em baya nyi’a i ti’i muleiy mamuali, tumo’orouw i ka’atouw eng giomu, karengan em pelelawirannu en tawi mouw.”29Laa o lumila’la si Yesus em peulurela i yi’i wia nisea: “Weeanola ghenang e nakana ara ka’apa e nakana sapa i te. 30Sakawisa kouw lumoo’ e nakana-nakana i ti’i en simuru mouw, kete’uan niouw ampit en sandirina kaa noras e ra’ar en tawi mouw. 31Tuanakan kangkasi, sa kouw lumoo’ eng kapualitan-kapualitan i ti’i mamuali, kete’uanola, kaa eng Keraja’an ni Empung en tawi mouw.32Niaku ku lumila’me wia nikoo: Eng kaulitna se angkatan i yi’i se reiy’ laa lumeas, nu reiy’pe’ em baya nyi’i mamuali. 33Langit wo em bumi e laa lumeas, ta’an e lelila’eng-Ku e reiy’ laa lumeas.”34“Tayuranouw en toumu, rio e natemu te’a mawuta ampit em pelesir wo eng katinawean ma’an eng kapoongan-kapoongan eng kaoatan wo rio e nendo ni Tuhan te’a tu lumo’ositi o lumenta’ witu natas en tuomu tanu e nesa we’etes. 35Karengan nyi’a e laa tumoro em baya ne penduduk em bumi i yi’i.36Te’amaena-ena’ mategha-tegham kasuatan masombayang, rio kouw maka’ato kaketeran kaa laa i kase’engket witu em baya e laa mamuali i ti’i, wo rio kouw taang rumedeiy witu en sinaru ni Oki’ ni Tou.”37Witu e nendo oat Yesus si mawee teturu’ witu em Bait ni Empung wo witu e nendo wengi Sia rumou’ wo minapawengi waki kuntung mekengaran Bukit Zaitun. 38Wo e memo’odope’ em baya ne tou kelaker se mineiy wia-Nisia witu eng gorem em Bait ni Empung kaa se meiy melelingala Nisia.

Chapter 22

1Nendo wangko’ e Roti Reiy’ Siragi, em patotoren Paskah, en tawi mouw. 2Se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat se masero lalan, kumura sea toro munu’ si Yesus, karengan nisea se meide’ wia se tou kelaker.3Takar ghumoremouw si Iblis wia si Yudas, mekengaran Iskariot, siesa wia se mapulu’ o rua murid i ti’i. 4Laa o mea mouw si Yudas wia se imam-imam kepala wo se kepala-kepala pengawal em Bait ni Empung wo rumunding ampit nisea, sa kumura sia toro sumarakanla si Yesus wia nisea.5Nisea se kasa mepa’a-pa’ar wo se minaesa’an kaa laa meweweela eng kelakerna e loit wia nisia. 6Nisia si miniyonla nyi’a, wo muleiye’mi en toro ni’itu nisia si menero-nero e nedo le’os kaa laa mesesarakanla si Yesus wia nisea ampit e reiy’ kakete’uala ne tou kelaker.7Takar mina’ayo mouw e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi, nyi’a i ti’i e nendo wisa se tou se lewo’ sa reiy’ rumeretla domba Paskah. 8O laa si Yesus si rimeo si Petrus wo si Yohanes, pokeiy-Na: “Mea mouw, tiro’onola en sesakeiyan Paskah i wee nikita rio kita kumaan.” 9Pokeiy nea wia-Nisia: “Witu e wisa ku’a re’en eng kepa’aran-Nu keiy tumiro’la nyi’a?”10Wingkot-Na: “Sakawisa kouw ghumorem witu eng gorem eng kota, nikouw kouw laa masungkul ampit siesa tou maali-ali eng kure’ pinumpunan rano. Todeiyanouw sia witu eng gorem em bale ghinoremannala, 11wo i lila’ mola wia si mekewale i ti’i: Guru si mawueiy wia nikoo: witu wisa ku’a re’en e woang tampa Niaku mewali-wali ampit se murid-murid-Ku laa kumaan Paskah?12O laa sitou i ti’i si laa mapa’atola wia nikoo e nesa woang atas kasa sela e lekepouw, witu ni’itu mouw kouw lewo’ sa reiy’ tumiro’la nyi’a.” 13Takar mae mouw sea wo sea matola em baya nyi’a en tanu neiy i lila’la ni Yesus wia nisea. Laa o sea tumiro’la em Paskah.14Katoroan neiy mouw i ka’ayola e nedona, Yesus si rimuber mekaan mewali-wali ampit se rasul-rasul-Na. 15Pokeiy-Na wia nisea: “Niaku ku kasa lumelo kumaan Paskah i yi’i mewali-wali ampit nikouw, nu reiy’pe’ Niaku nu peme’itan. 16Karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: Niaku ku reiy’ mouw laa kumaan nyi’a kasi i ka’ayo sia maka’atola eng kalekepanna witu eng Keraja’an ni Empung.”17Kamurian Sia medo e nesa cawan, tumotor syukur, laa o lumila’: “Edonouw e nyi’i wo i wetengola witu e nelet miouw. 18Karengan Niaku ku lumila’me wia nikoo: muleiy i temi en teakan i yi’i Niaku ku reiy’ mouw laa kumoo’ kasi e wua’na nakana e nanggor i ka’ayo eng Keraja’an ni Empung e mineiy mouw.”19Laa o Sia medo e roti, tumotor syukur, mengebi-ngebi’la nyi’a wo meela nyi’a wia nisea, pokeiy-Na: “Nyi’i mouw e nouwak-Ku neiy i sarakan i wee nikouw; siwonouw e nyi’i mamuali paghenangan Niaku.” 20Tuanakan kangkasi en siniwo-Na ampit en cawan ni’itu nu kimaanola; Sia si limila: “En cawan i yi’i nyi’a mouw en teta’aran weru kaa e raa’-Ku, neiy i toa’la i wee nikouw.21Ta’an, loo’on, e lawas nitou simarakan Niaku, si wia mewali-wali ampit Niaku wia e meja i yi’i. 22Karengan si Oki ni Tou si memang laa mea tanu neiy mouw i tantula, ta’an, cilaka mouw sitou kaa nisia o Sia i sarakan!” 23Laa o muleiy mouw sea mewewueiyan, seiy si witu e nelet nea si laa sumiwo en tuana.24O mamuali mola kangkasi em pe’isingan witu nelet ne murid-murid ni Yesus, sa seiy mouw si toro paloo’ola kasa wangko’ witu nelet nea. 25Yesus si limila’ wia nisea: “Raja-raja ne bangsa-bangsa se maperenta se rakyat nea wo se tou-tou makelangla eng kuasa wia nisea se patotoren tumeterung-tumeterung.26Ta’an nikouw kouw reiy’ i te tuana, ta’an i te si kasa wangko’ witu e nelet miouw satorona si mamuali tanume si kasa muda wo pa’aka-aka’an tanume si pelayan. 27Karengan seiy ku’a re’en si lumantouwla eng kewangko’: si rimuber mekaan, ka’apa si melayanla? Reiy ku’a re’en nisia si rimuber mekaan? Ta’an Niaku ku witu eng keuneran niouw ku tanume si pelayan.28Nikouw mouw si minena-ena’ mewali-wali ampit Niaku witu e reiy’ sa mina’asa pewa’awa’an em pine’an-Kumi. 29Wo Niaku ku metantula eng hak-hak eng Keraja’an i wee nikouw, masuatkan tanu si Ama’-Ku si timantula nyi’a i wee-Niaku, 30kaa nikouw kouw laa kumaan wo kumoo’ esa meja ampit Niaku witu eng gorem eng Keraja’an-Ku wo nikouw kouw laa rumuber witu natas en takhta kaa laa ma’akimla se mapulu’ o rua suku Israel.31Simon, Simon, loo’on, Iblis si makiwee mouw kaa laa mesesiri nikouw tanu eng gandum, 32Ta’an Niaku ku simombayangola i wee nikoo, rio e imanmu te’a i kera’aragh. Wo nikoo, sa wona’ koo mina wena’asouw, keterenola se patuari-patuarimu.”33Wingkot ni Petrus: “Tuhan, niaku ku sadia ghumorem em penjara wo mate mewali-wali ampit Nikoo.” 34Ta’an si Yesus si limila’: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, Petrus, e nendo i yi’i se ko’oko’ se reiy’ laa kumukuk, nu reiy’pe’ koo nu sumangkal maka telu, kaa nikoo koo sumine’u Niaku.”35Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Katoroan Niaku nu tumoke nikouw ampit e reiy’ maali sompoiy-sompoiy, walun wo eng kasut, wawean ku’a re’en kouw reiy’ siawes en sapa-sapa?” 36Wingkot nea: “E nesa tu’u reiy’.” Pokeiy-Na wia nisea: ”Ta’an en teakan i yi’i, seiy si makapunyala en sompoiy-sompoiy, satorona nisia si maali nyi’a, tuanakan kangkasi si makapunya walun; wo seiy si reiy’ makapunyala nyi’a satorona nisia si mangkerla eng karaina wo tumeles en santi.37Karengan Niaku ku lumila’me wia nikouw, kaa nats eng Kaol Suci i yi’i e lewo’ sa reiy’ i lekepela wia-Niaku: Nisia si laa i kareken witu e nelet ne rumerangu-rumeranguKarengan sapa neiy i kepatik tanume Niaku eng kasuatan palekepen.” 38Pokeiy nea: “Tuhan, nyi’i e rua santi.” Wingkot-Na: “E nawesouw.”39Laa o mea mouw si Yesus waki luar kota wo kumura eng kenaramen Nisia nu matorome em bukit Zaitun. Se murid-murid-Na kangkasi se maki’itla Nisia. 40Nisea nu mina’ayo mola en tampa i ti’i o Sia lumila’ wia nisea: “Sumombayangouw rio kouw reiy’ i kawolon witu em pewa’awa’an.”41Kamurian Sia ma’akatla en tou wia nisea wo’o’ wona esa nge lawa watu eng kewa’akatna’, laa o Sia kumudu wo sumombayang, pokeiy-Na: 42“Oh Ama-Ku, sa wona’ Koo pa’ar, edonouw en cawan i yi’i wia-Niaku; ta’an reiy’ eng kepa’arang-Ku, ta’an i te eng kepa’aran-Nu mouw e minamuali.”43Takar siesa malaikat waki langit si minapa’atola en tou wia-Nisia kaa laa mewewee eng kaketeran wia-Nisia. 44Nisia si kasa kineide’an wo makauli-ulitola masombayang. Logo-Na minamuali tanu en ti’itik-ti’itik raa’ e mangatetiis witu en tana’.45Laa o Sia tumo’ori witu en sesombayangen-Na wo mareng waki se murid-murid-Na, wo Sia matola nisea se kasuatan timekel karengan e mengasi’. 46Pokeiy-Na wia nisea: “Ka’a kouw tumekel? Tumo’orouw wo sumombayangouw, rio kouw te’a i kawolon witu em pewa’awa’an.”47E nedo si Yesus nu masusuiye’ o meiy mouw se esa nga reok tou, kasuatan si murid-Na mekengaran Yudas, siesa wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, si makelang witu rerior nea. Yudas si timawila si Yesus kaa laa mesesiongla-Nisia. 48Takar pokeiy ni Yesus wia nisia: “Heiy Yudas, nikoo koo simarakan si Oki’ ni Tou ampit en siong?”49Katoroan nisea, se mewali-wali ampit si Yesus, se limoo’ sapa e laa mamuali, o lumila’ mouw sea: “Tuhan, lewo’ sa reiy’ ku’a re’en keiy sumeke’ nisea ampit en santi?” 50Wo siesa wia nisea si simeke’ si hamba Imam wangko’ i ka’ayo mineta’atas en talingana lele’os. 51Ta’an si Yesus si limila’: “Tuana mouw i tu.” Laa o Sia lumelerla en talinga ni tou i ti’i wo lume’osla nisia.52Takar si Yesus si limila’ wia se imam-imam kepala wo se kepala-kepala pengawal em Bait ni Empung ma’an se tu’a-tu’a se mineiy kaa meiy mesesikop Nisia, pokeiy-Na: “Peila’ miouw i te Niaku i yi’i ku penyamun, takar kouw mineiy lekep ampit en santi wo em bewewe?” 53Eng kaulitna susur nendo Niaku ku witu nuner miouw witu eng gorem em Bait ni Empung, wo kouw reiy’ sumikop Niaku. Ta’an nyi’i mouw e nedo miouw, wo e nyi’i mouw eng kuasa kareiydeman i ti’i.54Laa o sikopen si Yesus wo alin rumou’mi witu. Sia alinouw waki wale ni Imam Wangko’. Wo si Petrus si maki’iti waki wa’akat. 55Witu eng keuneran eng kalasan e wale i ti’i se tou se timutung api wo nisea se rimuber limedong nyi’a. Petrus kangkasi si rimuber witu nuner nea.5658Siesa hamba wewene si limoo’ nisia rimuber tawi e napi; sia si menegha-negha’ nisia, laa o lumila’: “O kangkasi sitou i yi’i si mewali-wali ampit Nisia.” 57Ta’an si Petrus si simangkal, pokeiyna: “Reiy’, niaku ku reiy’ sumine’u Nisia!” Reiy’ pirala eng keurena kamurian siesa tou walina si limoo’ nisia laa o lumila’: “Nikoo kangkasi siesa wia nisea!” Ta’an si Petrus si limila’: “Reiy’, niaku ku reiy’!”59Wo wo’o wona’ satu jam kamurian siesa tou walina si limila’ eng kategol: “E nulit, sitou i yi’i kangkasi si mewali-wali ampit Nisia, karengan nisia kangkasi sitou Galilea.” 60Ta’an si Petrus si limila’: “Reiy’, Niaku ku reiy’ mete’u en sapa neiymu i lila’la.” Katoroan i te ni’itu kangkasi, kasuatan nisia nu meila’, kumukukouw se ko’oko’.61Laa o lumenge mouw si Tuhan tumu’usla si Petrus, Takar i kaghenangouw si Petrus kaa si Tuhan si limila’ mola wia nisia: “Nu reiy’pe’ se ko’oko’ kimukuk wia nendo i yi’i, nikoo koo makatelu mouw simangkal Niaku.” 62Laa o sia mea witu luar wo maame’ kasa ma’arip.63Wo se tou-tou timaang si Yesus, se menero-nero’la wia Nisia wo mawewe-Nisia. 64Nisea se timutuwla eng gio-Na wo mawueiy: “Ma’awa’ mouw mila’la seiy ku’a re’en si minewe Nikoo?” 65Wo lakere’ kasi e nojat neiy i totor neala wia-Nisia.66Wo ni’itu nu oatouw merurouw se sidang em baya ne tu’a-tu’a ne bangsa Yahudi wo se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat, laa o Sia i saru neala witu se Mahkamah Agama nea, 67pokeiy nea: “Sa wona’ Nikoo mouw si Mesias, i lila’ momi wia nikeiy.” Wingkot ni Yesus: “Ma’anouw tu’u Ku lumila’la nyia wia nikouw, ta’an nikouw kouw reiy’ laa ma’eman; 68wo ma’anouw tu’u Ku mueiyla sapa wia nikouw, ta’an nikouw kouw reiy’ laa mingkot.69Muleiy en teakan si Oki’ ni Tou si rimuberouw witu esa nga weka lele’os ni Empung Si Kasakuasa.” 70Pokeiy nea nu waya: “Sa tuana, Nikoo i yi’i si Oki’ ni Empung?” Wingkot ni Yesus: “Nikouw nuesa si limila’la, kaa Niaku mouw si Oki’ ni Empung.” 71Laa o pokeiy nea: “Edon sapa ta madunge’ kasi eng kasairian? Nikita i yi’i ta liminga mola nyi’a witu en suma-Na nuesa.”

Chapter 23

1Laa o tumo’orouw se minapekasa en sidang i ti’i wo si Yesus si niali sumaru si Pilatus 2witu o sea muleiy mature Nisia, pokeiy nea: “E niato meiy mola, kaa sitou i yi’i si manginseipla se bangsa meiy, wo mepalouw mear em pajak wia si Kaisar, wo tanume en tou-Na Nisia si meila’la, kaa Nisia nyi’a mouw si Kristus, nyi’a i ti’i Raja.”3Pilatus si minueiy wia-Nisia: “Nikoo ku’a re’en si raja ne tou Yahudi?” Wingkot ni Yesus: “Nikoo nuesa si limila’la nyi’a.” 4Pokeiy ni Pilatus wia se imam-imam kepala wo se minapekasa tou kelaker i ti’i: “Niaku ku reiy’ minatola kaselokan sapa tu’u wia sitou i yi’i.” 5Ta’an nisea se kasa ente’ mase’esek, pokeiy nea: “Nisia si meule’ se rakyat ampit en teturu’-Na wia minapekasa Yudea, Nisia si minuleiye’mi waki Galilea wo mina’ayo momi wia nyi’i.”6Katoroan si Pilatus nulimingala ni’itu sia mueiy, sapa ku’a re’en sitou i ti’i sitou Galilea. 7Wo eng katoroan nisia nu mete’ula, kaa si Yesus sitou waki wilayah ni Herodes, sia si minakialime Nisia sumaru si Herodes, si witu e nedo ni’itu si waki kangkasi Yerusalem.8Katoroan si Herodes nu limoo’ si Yesus, nisia si kasa mepa’a-pa’ar. Karengan e nure mouw sia pa’ar meleloo’-Nisia, karengan nisia si re’eregh malingala en tanume Nisia, awes kangkasi nisia si maarapla meleloo’ eng kumura si Yesus matuanala e nesa kowa’. 9Nisia si mina’ayola laker wewueiyen wia si Yesus, ta’an si Yesus si reiy’ miningkotla sapa tu’u. 10Kasuatan e ni’itu se imam-imam kepala wo se ahli-ahli Taurat se minea waki muka wo ma’yola en teturean-teturean wuter wia Nisia.11Takar muleiy mouw si Herodes wo se pasukanna maweleiy wo menero-nero’la Nisia, nisea se minakela eng karaiy kewangko’an wia-Nisia wo i papa’alime sumeup waki si Pilatus. 12Wo witukan e nendo i ti’i kangkasi se mekalo mouw si Herodes wo si Pilatus; nu reiy’pe ni’itu nisea se makatokol.13Wo erurela ni Pilatus se imam-imam kepala wo se pa’aka-aka’an-pa’aka-aka’an ma’an se rakyat, 14wo lumila’ wia nisea: “Nikouw kouw minali momi sitou i yi’i wia niaku tanume sitou maseipla se rakyat. Kouw limoo’ mouw sandiri niaku nu mineriksa Nisia, wo witu eng kaselokan-kaselokan neiy miouw i turela wia-Nisia reiy’la e niatokula wia-Nisia.15Wo si Herodes kangkasi reiy’, karengan nisia si minapa’alimi Nisia marengi wia nikeiy. Eng kaulitna reiy’la e nesa sapa tu’u en siniwo-Nala e waar ampit e nukuman paten. 16Jadi niaku ku laa sumiasa Nisia, laa o rumeta’la-Nisia.” [ 17Karengan nisia si lewo’ sa reiy’ rumeta’la tou i wee nisea witu e nendo wangko’ i ti’i.]18Ta’an nisea se marekeiy mewali-wali: “Re’inola Sia, i reta’ mola si Barabas i wee nikeiy!” 19Barabas i yi’i si neiy i ghoremla witu eng gorem em penjara minato’orongan ampit e nesa pinarontakan minamualila witu eng gorem eng kota wo eng karengan em pawunu’an.20Mekasape’ kasi si Pilatus meila’ ampit eng kaante’ wia nisea, karengan nisia si pa’ar merereta’la si Yesus. 21Ta’an nisea se marekeiy masingkomla nisia, pokeiy nea: “Salibenola Sia! Salibenola Sia!” 22Pokeiy ni Pilatus eng kateluna wia nisea: “Kalewo’an sapa nulitna en tinuana mola ni tou i yi’i? Reiy’la siesa kaselokan tu’u niatokula wia-Nisia, e waar ampit e nukuman paten. Jadi niaku ku laa sumiasa Nisia, laa o rumeta’la-Nisia.”23Ta’an ampit marekeiy nisea se mase’esek wo makiwee, rio Sia i salibla, wo eng kamurianna sea se minuntung ampit e rekeiy nea. 24Laa o i tantula ni Pilatus, rio en teturean nea e le’ele’ala. 25Wo sia rumeta’la sitou neiy i ghoremla witu eng gorem em penjara karengan em parontakan wo em pawunu’an i ti’i minatoroan ampit en teturean nea, ta’an si Yesus si neiy i sarakannala wia nisea kaa laa petetuananla witu eng kepa’a-pa’aran nea.2626 Katoroan sea nu maali si Yesus, nisea se timaangla siesa tou mekengaran Simon waki Kirene, si tare mouw i te meiy waki luar kota, laa o sia reta’ala en salib i ti’i witu natas em palukana, rio tu pesa’anenna kasuatan maki’itla si Yesus.27Kasa ka’asa’an se tou maki’itla Nisia; witu e neletna laker se wewene maame’ wo ma’aripla Nisia. 28Yesus si limenge wia nisea wo lumila’: “Heiy puteri-puteri Yerusalem, te’a mouw kouw maame’la Niaku, ta’an i te maame’ mola en toumu nuesa wo se oki-oki’mu!29Karengan loo’on, e laa meiy masana se tou lumila’: Ma’aruiyola se wewene mandul wo e rahimna reiy’ ma’an mekasa tumimea’la, wo en toto’na e reiy’ ma’an mekasa tumoto’la. 30Takar se tou se laa muleiy lumila’ wia se kuntung-kuntung: Rumonga’ mouw tumoromi nikeiy! wo eng kentur-kentur: Tawunanomi keiy! 31Karengan sa sitou sumiwo en tuana ampit eng kayu matou-tou, sapa mouw e laa mamuali ampit eng kayu pera?”32Wo wawean kangkasi se rinawir se rua tou walina, sea i ti’i se rua lumelewo’ se pe’ukumen paten mewali-wali ampit Nisia.33Katoroan sea nu i ka’ayola waki tampa mekengaran Tereuka’, sea sumalibla si Yesus witu wo kangkasi se rua tou meneniwo lewo’ i ti’i, siesa si witu esa nga weka lele’os-Na wo siesa si witu esa nga weka kaawi-Na. 34Yesus si limila’: “Oh Ama’, ampungala sea, karengan nisea se reiy’ mete’u sapa en siniwo neala.” Wo nisea se kimoba’la kaa meweweteng e labung-Na.35Se tou kelaker se rimedeiy witu wo limoo’ em baya nyi’a. Se pa’aka-aka’an-pa’aka-aka’an se masero’ wia Nisia, pokeiy nea: “Se tou walina se linawir-Nala, ma’anouw en teakan Sia lumawirla en tou-Na nuesa, sa Nisia mouw si Mesias, sitou pineleng ni Empung.”36O kangkasi se perajurit-perajurit se menero-nero’la wia Nisia; nisea se minayatla e nanggor esem wia-Nisia 37wo lumila’: “Sa Nikoo mouw si raja ne tou Yahudi, lawirenola en tou-Mu!” 38Wawean kangkasi neiy i kepatik witu natas eng kokong-Na: “Yi’i mouw si raja ne tou Yahudi”.39Siesa wia se meneniwo lewo’ neiy i sangkong i ti’i si minojat Nisia, pokeiyna: “Reiy’ ku’a re’en Nikoo nyi’a mouw si Kristus? Lawirenola en tou-Mu wo nikeiy!” 40Ta’an siesa si timogor nisia, pokeiyna: “Reiy’ ku’a re’en meide’ koo, o reiy’ kangkasi wia si Empung, kasuatan nikoo koo minaka’ato e nukuman masuat? 41Nikita ta memang waar ukumen, karengan nikita ta minaka’ato suli’ e waar ampit em pasiwo-siwon ta, ta’an sitou i yi’i si reiy’ simiwola sapa en selok.”42Laa o sia lumila’: “Yesus, ghenangela niaku, sakawisa Koo meiy tanume si Raja.” 43Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Niaku ku lumila’me wia nikoo, eng kaulitna e nendo i te i yi’i kangkasi nikoo koo laa mewali-wali ampit Niaku waki Firdaus.”44Katoroan ni’itu e nendo wo’o mouw wona’ jam dua belas, o laa eng kareideman simongkouwi e minapekasa en daerah i ti’i i ka’ayo en jam tiga, 45karengan siendo si reiy’ masena’. Wo em peremel em Bait Suci minaparua.46Laa o maaleiy si Yesus eng kaente’: “Oh Ama’, witu e lawas-Mu i sarakan-Kula e nyawa-Ku.” Wo Sia nu limila’ mola en tuana Sia sumarakanla e nyawa-Na. 47Katoroan si kepala pasukan nu limoo’ sapa e minamuali, sia lumo’orla si Empung, pokeiyna: “E nulit, sitou i yi’i nyi’a mouw sitou ulit!”48Wo nu reiy’ mouw i tu em baya ne tou kelaker, se mineiy muyut witu kaa em pa’aton i ti’i, se meleloo’ sapa e minamualila i ti’i, marengouw sea kasuatan memewe-mewe en tou. 49Em baya ne tou se kasa sumine’u si Yesus, ampitouw se wewene-wewene kimi’iti ampit Nisia waki Galilea, se rimedeiy mina’aka-wa’akat wo meleloo’ em baya nyi’a i ti’i.50Wawean siesa tou mekengaran Yusuf. Nisia si anggota Majelis Wangko’, wo siesa tou le’os si ulite’ kasi. 51Nisia si reiy’ esa nga iyon ampit em putusan wo e winta’ ne Majelis i ti’i. Nisia si asal waki Arimatea, e nesa kota Yahudi wo nisia si mengena-ngena’la eng Keraja’an ni Empung.52Nisia si minea sumaru si Pilatus wo kumiwee e mayat ni Yesus. 53Wo nu reiy’ mouw nisia nu timumpala e mayat i ti’i, sia kumafanla nyi’a ampit e roko’ lenan, laa o i gholeiynala witu eng gorem eng kubur kiniar witu eng gorem eng kuntung watu witu e reiy’pe’ ma’an mekasa gholeiyala mayat.54E nendo ni’itu nyi’a mouw e nendo patiro’an wo en sabat en tawi mouw muleiy. 55Wo se wewene-wewene se mineiy mewali-wali ampit si Yesus waki Galilea, se kimi’it mewali-wali wo nisea se limoo’ eng kubur i ti’i wo kumura e mayat-Na neiy i gholeiyla. 56Wo sea nu minarengouw, sea sumadiala rampa-rampa wo e lana mur.Wo witu e nendo Sabat sea maseng i ki’it e nukum Taurat,

Chapter 24

1Ta’an e memo’odope’ kasa witu e nendo kasa ketare duminggu ni’itu sea mea waki kubur minaali e rampa-rampa en sinadia nea mola. 2Aton neala em batu minolonomi waki kubur i ti’i, 3wo sea nu ghimoremola se reiy’ minatola e mayat ni Tuhan Yesus.4Kasuatan nisea nu rimedeiy meneku-nekur karengan eng kapualitan i ti’i, i kalo’ositi wawean se rua tou rimedeiy witu en tawi nea se minake labung masena’. 5Nisea se kasa kineide’an wo tumu’utuk, ta’an se rua tou i ti’i se limila’ wia nisea: “Ka’a kouw menero Nisia si matou-tou, witu e nelet ne tou minate?6Nisia si reiy’ wia nyi’i, Nisia si timo’orouw. Ghenangenouw sapa neiy mouw i lila-Nala wia nikouw, eng katoroan Nisia nu wakipe’ Galilea, 7nyi’a i ti’i kaa si Oki’ ni Tou si lewo’ sa reiy’ i sarakan witu e lawas ne tou-tou berdosa wo i salibla, wo laa tumo’or witu e nendo katelu.”8Takar i kaghenangouw sea e lelila’an ni Yesus i ti’i. 9Wo sea nu minarengomi waki kubur, i susuiy neala em baya nyi’a i ti’i wia se mapulu’ o esa murid wo wia em baya se patuari walina. 10Se wewene-wewene i ti’i nyi’a mouw si Maria waki Magdala, wo si Yohana, wo si Maria ina’ ni Yakobus. Wo se wewene-wewene walina kangkasi se mewali-wali ampit nisea se minakite’ula nyi’a wia se rasul-rasul.11Ta’an i wee nisea e lelila’an-lelila’an i ti’i en tanu i te e wela’awa’ wo nisea se reiy’ ma’emanla se wewene-wewene i ti’i. 12Ma’anouw tu’u tuana Petrus si timo’or, laa o mario-rior mea waki kubur i ti’i. Katoroan nisia nu lumalesla witu eng gorem, sia lumoo’ e roko’ kafan i te. Laa o sia mea, wo sia mawueiy witu natena e wo’o sapa wona’ minamulila.13Witu e nendo i ti’i kangkasi se rua wia se murid-murid ni Yesus se minea waki e nesa wanua mekengaran Emaus, e rimeta’ wo’o wona’ pitu mil eng kewa’akatna waki Yerusalem, 14wo nisea se menusu-nusuiy tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minamuali mola.15Katoroan sea nu menusu-nusuiy wo memero-meroan, meiy mouw si Yesus nuesa tumawimi nisea, laa o kumelang mewali-wali ampit nisea. 16Ta’an wawean wo’o sapa eng kimelungla em beren nea, i ka’ayo sea reiy’ sumine’ula Nisia.17Yesus si limila’ wia nisea: “Sapa ku’a re’en em pesesusuiyen niouw katoroan nikouw nu makelang?” Takar mena’ mouw sea ampit eng gio simebut. 18Siesa wia nisea, e ngaranna Kleopas, si miningkot-Nisia: “Sapa ku’a re’en Nikoo koo maesa-esa tou wo’oseiy wia Yerusalem, o reiy’ mete’u e minamualila wia nyi’i wia e nendo-nendo mamuri i yi’i?”19Pokeiy-Na wia nisea: “Sapa ku’a re’en e ni’itu?” Wingkot nea: “Sapa e minamuali ampit si Yesus tou Nazaret. Nisia nyi’a mouw siesa nabi, si wawean kuasa witu em pepa’ayangen wo e lelila’an witu en sinaru ni Empung wo witu en sinaru ne minapekasa bangsa meiy. 20Ta’an se imam-imam kepala wo se pa-aka-aka’an - pa’aka-aka’an neiy se simarakanola Nisia kaa si ukumen paten wo nisea se simalibola-Nisia.21Eng kaulitna nikeiy eng ketareanna keiy maarapla, kaa Nisia mouw si mineiy kaa meiy mewewayala se bangsa Israel. Ta’an kasuatan e ni’itu limangkoiy mouw en telu nga endo, rengane’ em baya nyi’a i ti’i minamualila.22Ta’an se pirala wewene wia en suat meiy se limo’ositola nikeiy: Memo’odope’ kasa se mineamomi waki kubur, 23wo se reiy’ minatola e mayat-Na. Laa o sea meiy ampit e nabar, kaa kinaloo’anouw wia nisea se malaikat-malaikat, se limila’la, kaa Nisia si timou. 24Wo se pirala ka’ampit meiy se minea momi waki kubur i ti’i wo matola, kaa memang ulit neiy i lila’la ne wewene-wewene i ti’i, Ta’an Nisia si reiy’ linoo’ nea.”25Laa o Sia lumila’ wia nisea: “Heiy kouw tou we’engel, kumura eng kaetipna e natemu, i ka’ayo kouw reiy’ ma’eman e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa’, neiy mouw i lila’la em baya ne nabi! 26Reiy’ ku’a re’en si Mesias si lewo’ sa reiy’ peme’itan em baya nyi’a i ti’i kaa si laa megheghorem witu eng kamulia’an-Na?” 27Laa o Sia makite’ula wia nisea sapa neiy i kepatik en tanume Nisia witu e minapekasa eng Kaol Suci, muleiymi waki eng kaol-kaol ni Musa wo e reiy’ sa mina’asa eng kaol ne nabi-nabi.28Nisea se metawi mola em banua pela’an nea, laa o Sia sumiwo en tanu mokan si mapawee-weela em pakela-kelangan-Na. 29Ta’an nisea se kasa mase’esek-Nisia, pokeiy nea: “Mena’ mola mewali-wli ampit nikeiy, karengan e nendo melelaa mouw wengi wo siendo si tawi mouw tumenem.” Laa o ghumoremouw Sia kaa laa ma’ena’ mewali-wali ampit nisea.30E nedo Sia nu rimuber mekaan ampit nisea, Sia medo roti, tumotor berkat, Laa o mengebi-ngebi’la nyi’a wo meela nyi’a wia nisea. 31Katoroan e ni’itu mawuka’ mouw em beren nea wo sea tu’u sumine’u Nisia, ta’an Nisia si minere’i witu eng keuneran nea. 32Pokeiy nea siesa wia se walina: “Reiy’ ku’a re’en nateta e melaya-layas, katoroan Nisia nu mesesusuiy ampit nikita witu nuner e lalan wo eng katoroan Sia nu minitarla eng Kaol Suci wia nikita?”33Laa o tumo’orouw sea wo mapawee-wee minareng waki Yerusalem. Witu o sea matola se mapulu’ o esa murid i ti’i. Nisea se kasuatan minerur mewali-wali ampit se ka’ampit-ka’ampit nea. 34Pokeiy’ nea i ti’i: “Eng kaulitna si Tuhan si timo’orouw wo si minapa’ato mola en tou wia si Simon.” 35Laa o susuiyla tu’u ne rua tou i ti’i sapa minamuali witu nuner e lalan wo kumura sea simine’u Nisia witu e nedo Sia nu mengebi-ngebi’la e roti.36Wo eng kasuatan nisea nu menusu-nusuiy tanume eng kapualitan-kapualitan i ti’i, i kasenge’mi si Yesus si rimedeiy mouw witu eng keuneran nea wo lumila’ wia nisea: “Dame sejahtera i wee nikouw!” 37Nisea se neiy i kasenge’ wo meide’ wo mapokeiyla kaa nisea se limoo’ mengengide’.38Ta’an Nisia si limila’ wia nisea: “Ka’a kouw i kasenge’ wo sapa eng karenganna tu lumentut eng kalikokoan witu eng gorem e nate miouw? 39Loo’onouw e lawas-Ku wo e ne’a-Ku; Niaku mouw nuesa ku yi’i; pedamenouw Niaku wo loo’onouw, karengan si mengengide’’ si reiy’la le’ona wo ruiyna, tanu e linoo’ miouw wawean wia-Niaku.” 40Kasuatan meila’ tuana, Sia mapaloo’la e lawas wo e ne’a-Na wia nisea.41Wo eng katoroan nisea nu reiy’pe’ ma’eman karengan eng kepa’a-pa’aran nea wo ma’erange’, o lumila’ mouw Sia wia nisea: “Wawean ku’a kekaanen kouw wia nyi’i?” 42Laa o sea meela wia Nisia esa nga ketor sera’ ginoreng. 43Sia medola nyi’a wo kumaan nyi’a witu en sinaru em beren nea.44Sia lumila’ wia nisea: “Nyi’i mouw e lelia’ang-Ku, neiy-Ku i lila’la wia nikouw eng katoroan Niaku nu mewali-walipe’ ampit nikouw, nyi’a i ti’i kaa e lewo’ sa reiy’ linekepla em baya neiy i kepatik en tanume Niaku witu eng kaol en Taurat ni Musa wo eng kaol ne nabi-nabi wo eng kaol e Mazmur.”45Laa o Sia muka’ eng genang nea, i ka’ayo sea mangarti eng Kaol Suci. 46Pokeiy-Na wia nisea: “Wawean neiy i kepatik en tuana: Mesias si lewo’ sa reiy’ peme’itan wo tumo’or witu e nelet ne tou minate witu e nendo katelu, 47wo kasi: witu e ngaran-Na e nabar tanume em pakedo’an wo em paampungan en dosa e lewo’ sa reiy’ i pa’ayola wia se reiy’ sa mina’asa bangsa, muleiymi waki Yerusalem.48Nikouw mouw kouw sairi witu em baya nyi’a i yi’i 49Wo Niaku ku laa mapa’alime wia nikoo sapa neiy i ta’arla ni Ama-Ku. Ta’an nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mena’ wia eng gorem eng kota i yi’i i ka’ayo kouw lekepela ampit eng kakuasa’an waki tampa rakek.50Laa o alin ni Yesus sea waki luar kota i ka’ayo en tawi Betania. Witu Sia mayatla e lawas-Na wo merkatla nisea. 51Wo eng katoroan Nisia nu maberkatla nisea, Sia tumampas wia nisea wo ka’adetane waki Sorga.52Sea maongkot wo sumempe wia-Nisia, laa o sea mareng waki Yerusalem ampit eng kasa mepa’a-pa’ar. 53Nisea se reiy’ maena-ena’ witu eng gorem em Bait ni Empung wo malo’orla si Empung.

John

Chapter 1

1Witu eng ketareanna nyi’a mouw e Nuwu’; Nuwu’ i ti’i e mewali-wali ampit si Empung wo Nuwu’ i ti’i nyi’a mouw si Empung. 2Sia witu eng ketareanna si mewali-wali ampit si Empung. 3Reiy’ sa mina’asa wo’o sapa Nisia si simiwola wo sa reiy’ Nisia e reiy’la sapa tu’u e minamuali mola witu e reiy’ sa mina’asa en siniwo mola.4Wia Nisia wawean em patou-touan wo em patou-touan i ti’i nyi’a mouw en terang ni tou. 5Terang i ti’i e masena’ witu eng gorem kareideman wo eng kareideman i ti’i reiy’ kumontoiyla nyi’a.6Meiy mouw siesa tou neiy i toke ni Empung, ngaranna Yohanes; 7sia si mineiy tanume si sairi kaa meiy mewewee kasairian tanume en terang i ti’i, rio kaa nisia em baya ne tou se mina’eman. 8Sia si reiy’ en terang i ti’i, ta’an nisia si lewo’ sa reiy’ mee kasairian tanume en terang i ti’i.9En terang kaulitena, e materangela susur tou, kasuatan mengeiy wia eng gorem kaoatan.10Sia si wia mouw eng gorem kaoatan wo eng kaoatan en siniwo-Na, ta’an eng kaoatan reiy’ sumine’u-Nisia. 11Sia si mineiy wia se milik kapunya’an-Na, ta’an se tou-tou kapunya’an-Na i ti’i se reiy’ simungkulela-Nisia.12Ta’an em baya ne tou simungkulela-Nisia wineean-Na kuasa rio mamuali oki-oki’ ni Empung, nyi’a i ti’i nisea se ma’eman witu e ngaran-Na; 13tou-tou se neiy i paanakla reiy’ waki e raa’ ka’apa waki e le’ona, reiy’ kangkasi eng kenaramen e nouwak kaa eng kepa’aran niesa tuama, ta’an i te e waki si Empung.14Nuwu’ i ti’i e minamuali mouw tou, wo mena’ witu e nelet ta, wo ta limoo’ mouw eng kamulia’an-Na, nyi’a i ti’i eng kamulia’an e neiy i weela wia-Nisia tanume si Oki’ Pengesan ni Ama’, si wuta eng kasih karunia wo eng kaulitan. 15Yohanes si minee kasairian tanume Nisia wo maaleiy, pokeiyna : “ Yi’i mouw Sia, si neiyku i maksudla katoroan niaku limila’ : Kamurian wia niaku laa meiy Sia si rimeriorla niaku, karengan Nisia si wia mouw nu reiy’ pe’ niaku.”16Karengan witu eng kepenuhan-Na kita nu waya ta minaka’ato mola eng kasih karunia demi eng kasih karunia; 17karengan e nukum Taurat neiy’ i weela ni Musa, ta’an eng kasih karunia wo eng kaulitan mineiy kaa si Yesus Kristus. 18Reiy’ siesa tou tu’u si limoo’ mola si Empung; ta’an si Oki’ Pengesan ni Empung, si witu em pinalar ni Ama’, Sia mouw si minapaloo’ola-Nisia.19Wo nyi’i mouw eng kasairian ni Yohanes katoroan si tou Yahudi waki Yerusalem timoke wia Nisia se pirala imam wo se tou-tou Lewi kaa meiy mewewueiyela nisia : “ Seiy ku’a re’en Koo?” 20Sia si minakaredeiy wo reiy’ matowo, pokeiyna : “ Niaku ku reiy’ Mesias.” 21Laa o sea mueiy wia nisia : “ Satuana seiy ku’a re’en koo? Elia? Wo sia mingkot : “ Reiy’!” “ Nikoo mouw si nabi e laa meiy?” Wo sia mingkot : “ Reiy’!”22Takar pokeiy nea wia nisia : “ Seiy ku’a re’en koo?” Karengan nikeiy keiy lewo’ sa reiy mee wewingkot wia nisea se timoke nikeiy, sapa ku’a re’en em pokeiymu tanume en tetoumu nuesa?” 23Wingkotna : “ Niaku mouw ku suara ni tou si mengale-ngaleiy waki padang gurun : Rondorenola e lalan ni Tuhan! Tanu e neiy mouw i lila’la ni nabi Yesaya.”24Wo witu e nelet ne tou-tou se neiy i toke i ti’i wawean se pirala tou Farisi. 25Nisea se minueiy wia nisia, pokeiy nea : “ Ka’a ku’a koo mebaptis, sa koo reiy’ Mesias, reiy’ Elia, wo reiy’ nabi si laa meiy?”26Yohanes si miningkot nisea, pokeiyna : “ Niaku ku mebaptis ampit e rano; ta’an witu e nuner miouw rimedeiy Sia si reiy’ kasine’uan niouw, 27nyi’a i ti’i Sia, si mineiy kamurian ta’an niaku. Mewewuka’ en tali kasut-Na tu’u niaku ku reiy’ waar.” 28Kapualitan i ti’i e minamuali waki Betania waki e lewet en teberan Yordan, witu e wisa si Yohanes mebaptis.29Witu e nendo kawo’doanna Yohanes si limoo’ si Yesus mineiy wia nisia wo sia lumila’: “ Loo’onouw si Oki’ domba ni Empung, si rime’ila en dosa eng kaoatan. 30Sia mouw si neiyku i maksudla katoroan kulimila’la : Kamurian ta’an niaku laa meiy siesa tou, si rimeriorola niaku, karengan Nisia si wia mouw nu reiy’pe’ niaku. 31Wo niaku nuesa tu’u ketare-tare ku reiy’ makasine’u Nisia, ta’an kaa e ni’itu mouw ku mineiy wo mebaptis ampit e rano, rio Sia i papa’atola wia Israel.”32Wo si Yohanes minee kasairian, pokeiyna : “ Niaku ku limoo’ mouw e Roh timumpami waki langit tanu si Pombo, wo Sia mena’ witu e natas-Na. 33Wo niaku tu’u ku reiy’ sumine’u-Nisia, ta’an Nisia, si timoke niaku kaa meiy mebaptis ampit e rano, minee mola nuwu’ wia niaku : Sa koo lumoo’ e Roh i ti’i tumumpa witu e natas niesa tou wo mena’ witu e natas-Na, Nisia mouw i ti’i si laa mebaptis ampit e Roh Kudus. 34Wo niaku ku limoo’ mouw Nisia wo mee kasairian : Sia mouw yi’i si Oki’ ni Empung.”35Witu e nendo kawo’odoanna Yohanes si rimedeiy witu kangkasi ampit se rua muridna. 36Wo katoroan sia nu limoo’ si Yesus melangkoiy, sia lumila’: “ Loo’onouw si Oki’ domba ni Empung!”37Se rua murid i ti’i se liminga sapa e neiy i lila’nala i ti’i, laa o sea mea kumi’it si Yesus. 38Ta’an Yesus si limengeme muri. Sia lumoo’, kaa nisea se maki’iti Nisia laa o lumila’ wia nisea : “ Sapa re’en em peneron niouw?” Pokeiy nea wia-Nisia : “ Rabi ( em penoronna: Guru), wisa re’en em paana’an-Nu?” 39Sia lumila’ wia nisea : “ Meiy mouw wo kouw laa lumoo’ nyi’a.” Sea tu’u meiy wo lumoo’ wisa em paana’an-Na, wo e nendo ni’itu sea mena’ mewali-wali ampit Nisia; en toro ni’itu wo’o wona’ jam empat.40Si meta’asa’an wia nisea nu rua si liminga en totor ni Yohanes laa o kumi’it si Yesus siamouw si Andreas, patuari ni Simon Petrus. 41Andreas ketare-tare minasungkul ampit si Simon, patuarina, wo sia lumila’ wia nisia : “ Nikeiy keiy minato mola si Mesias ( em penoronna: Kristus).” 42Sia mali nisia wia si Yesus. Yesus timu’us nisia wo lumila’: “ Nikoo Simon, oki’ ni Yohanes, nikoo koo laa ngaranala Kefas ( em penoronna: Petrus).”43Witu e nendo kawo’odoanna Yesus si minedo kaputusan mae waki Galilea. Sia masungkul ampit si Filipus, wo lumila’ wia nisia : “ Kumi’itouw Niaku!” 44Filipus i ti’i siasal waki Betsaida, eng kota ni Andreas wo ni Petrus. 45Filipus si minasungkul ampit si natanael wo lumila’ wia nisia : “ Kina’atoan neiy mola Sia, si tinotor ni Musa witu eng kitab Taurat wo em baya ne nabi, nyi’a i ti’i si Yesus, urang ni Yusuf waki Nazaret.”46Pokeiy ni Natanael wia nisia : “ Wo’o wona’ re’en wo’o sapa e le’os waki Nazaret ?” 47Pokeiy ni Filipus wia nisia : “ Meiy wo loo’onouw!” Yesus si limoo’ si Natanael mengeiy wia-Nisia, laa o lumila’ en tanume nisia : “ Loo’on yi’i mouw sitou Israel tulen, reiy’la kepalsuan witu eng goremna!” 48Pokeiy ni Natanael wia-Nisia : “ Kumura Koo simine’u niaku?” Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Nu reiy’pe’ si Filipus kimeret nikoo, Niaku ku limoo’ mouw nikoo witu e rarem nakana ara.”49Pokeiy ni Natanael wia-Nisia : “ Rabi, Nikoo koo Urang ni Empung, Nikoo koo Raja ne tou Israel!” 50Yesus si miningkot, pokeiy-Na : “ Karengan Niaku lumila’me wia nikoo: Niaku limoo’ nikoo witu e rarem nakana ara, takar koo ma’eman? Nikoo koo laa lumoo’ eng kapualitan-kapualitan sumelala ta’an e ni’itu.” 51Laa o pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna nikoo koo laa lumoo’ e langit minawuka’ wo se malaikat-malaikat ni Empung rumoyor lumongkot wia si Oki’ ni Tou.”

Chapter 2

1Witu e nendo katelu wawean kinawengan waki Kana e waki Galilea, wo si ina’ ni Yesus si witu; 2Yesus wo se murid-murid-Na se niundang kangkasi witu eng kinawengan i ti’i.3Katoroan reiy’ awes e nanggor nea, si ina’ ni Yesus limila’ wia-Nisia : “ Nisea se kina’apuan anggor.” 4Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Pa’ar sapa ku’a nikoo wia-Niaku, ina? E nedo-Ku reiy’pe’ neiy i ka’ayo.” 5Ta’an si ina’ ni Yesus limila’ wia se pelayan-pelayan : “ Sapa e neiy i lila’la wia nikoo, siwonouw i tu!”6Witu wawean e nenem tampayang en tiniro’la paoasan i ki’it eng kenaramen ne tou Yahudi, susur em pumpunena rua telu buyung. 7Yesus si limila’ wia se pelayan-pelayan i ti’i : “ Pumpunanouw en tampayang-tampayang i ti’i wutanouw ampit e rano.” Wo sea tu’u mumpunela nyi’a i ka’ayo minawuta. 8Laa o pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Teakan takurenouw wo alinouw wia si pa’aka-aka’an em pelesir.” Laa o sea tu’u malila nyi’a.9Nu reiy’ mouw si pa’aka-aka’an em pelesir i ti’i mine’an e rano, e minamuali mouw anggor i ti’i – wo sia si reiy’ mete’u wisa o meiy nyi’a, Ta’an se pelayan-pelayan se timakuri e rano i ti’i, se mete’u e nyi’a – sia kumeret si peredegom, 10wo lumila’ wia nisia : ‘ Susur tou se simakeiyla nanggor e le’ose’ eng ketarean wo se tou nu minateu mola kimoo’, tare mouw e reiy’ kasa le’os; ta’an nikoo koo timu’utule’ e nanggor le’os i ka’ayo teakan.”11Eng kapualitan i ti’i en siniwo ni Yesus waki Kana e waki Galilea, tanume eng ketarean witu eng kowa’-kowa’-Na wo ampit e ni’itu Sia si minapaloo’ mola eng kamulia’an-Na, wo se murid-murid-Na se ma’eman wia-Nisia.12Nu reiy’ mouw i tu Yesus si minea waki Kapernaum, mewali-wali ampit si ina’-Na wo se patuari-patuari-Na wo se murid-murid-Na wo sea mena’ witu wo’o i te pirala nga endo.13Katoroan e nendo wangko’ Paskah ne tou Yahudi en tawi mouw, Yesus si minae waki Yerusalem. 14Witu em Bait Suci niato-Nala se belante’-belante’ sapi, membe’ domba wo Pombo, wo se meneno’or-meneno’or loit rimuber witu.15Sia sumiwo en sesa’alit tali laa o mure’ nisea nu waya witu em Bait Suci ampit em baya ne membe’ domba wo se sapi nea; e loit ne meneno’or-meneno’or neiy i sera-Nala witu en tana’ wo e meja-meja nea neiy i pule’ite-Nala. 16Wia se belante’-belante’ Pombo Sia si limila : “ Edon em baya nyi’a yi’i wia nyi’i, te’a kouw masiwo e wale ni Ama’-Ku wewangkeran.”17Takar i kaghenangouw se murid-murid-Na, kaa wawean e neiy i patik : “ Nupus i wee em bale-Mu e rumengisela Niaku.” 18Tou-tou Yahudi se mekawar si Yesus, pokeiy nea : “ Kowa’ sapa ku’a re’en en toro i papa’ato-Mula wia nikeiy, kaa Nikoo koo mekehak matindak tuana?” 19Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Ghogharen em Bait ni Empung yi’i , wo witu en telu nga endo Niaku ku laa rumedeiyela nyi’a sumeup.”20Laa o pokeiy ne tou Yahudi wia-Nisia : “ Epat nga pulu’ o enem nge te’un se tou rimedeiyela em Bait ni Empug yi’i wo Nikoo koo toro rumedeiyela nyi’a witu en telu nga endo?” 21Ta’an e neiy i maksud-Nala ampit em Bait ni Empung nyi’a mouw e nouwak-Na nuesa. 22Kamurian, Sia nu timo’orouw witu e nelet ne tou minate, tare mouw kaghenangan ne murid-murid-Na kaa eng kapualitan i ti’i neiy mouw i lila’-Nala, wo nisea tu’u se ma’emanouw eng Kitab Suci wo en tetotoren e neiy mouw i lila’la ni Yesus.23Wo kasuatan Sia waki Yerusalem kaurean e nendo wangko’ Paskah, laker se tou ma’eman witu e ngaran-Na, karengan nisea se limoo’ mouw eng kowa’-kowa’ tinuana-Nala. 24Ta’an si Yesus nuesa si reiy’ minemanela en tetou-Na wia nisea, karengan Sia si sumine’u nisea nu waya, 25wo karengan reiy’ mouw pemandungen siesa tou tu’u mewewee kasairian wia-Nisia en tanume sitou, karengan Nisia si mete’u sapa em bitu eng gorem nate ni tou.

Chapter 3

1Wawean siesa tou Farisi si mekengaran Nikodemus, siesa tou pa’aka-aka’an e nagama Yahudi. 2Sia si mineiy witu e nedo wengi wia si Yesus wo lumila’ : “ Rabi, keiy mete’u, kaa Nikoo koo mineiy tanume si guru neiy i toke ni Empung; karengan reiy’la siesa tou tu’u si toro tumuanala eng kowa’-kowa’ en tinuana-Mula i ti’i, sa si Empung si reiy’ rimapitela nyi’a.”3Yesus si miningkot, pokeiy-Na : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna sa sitou reiy’ i patoula sumeup, sia si reiy’ i kaloo’ eng Keraja’an ni Empung.” 4Pokeiy ni Nikodemus wia-Nisia : “ Wo’o kumura re’en wona sitou si i patoula, sa sia tu’a mouw? Toro ku’a re’en sia ghumorem sumeup witu eng gorem e rahim ni ina’na wo i patoula kasi?”5Wingkot ni Yesus : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna sa sitou si reiy’ i patoula witu e rano wo e Roh, sia si reiy’ i kaghorem witu eng gorem eng Keraja’an ni Empung. 6Sapa e neiy i patoula witu e le’ona, nyi’a mouw e le’ona, wo sapa e neiy i patoula witu e Roh, nyi’a mouw e Roh.7Te’a mouw koo ma’erang, karengan Niaku lumila’me wia nikoo: Nikoo koo lewo’ sa reiy’ i patoula sumeup. 8Reghes e masengo wisa i te sia pa’ar, wo nikoo koo malinga en saliwikena, ta’an nikoo koo reiy’ mete’u waki wisa sia meiy ka’apa wisa sia mea. Tuana mouw eng kapualitanna ampit se susur tou se minatou witu e Roh.”9Nikodemus si miningkot, pokeiyna : “ Wo’o kumura re’en wona’ eng kapualitan i ti’i mamuali?’ 10Wingkot ni Yesus : “ Nikoo mouw si mawee teturu’ ne Israel, wo nikoo koo reiy’ mangarti eng kapualitan-kapualitan i ti’i? 11Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna keiy menusu-nusuiy tanume en sapa eng kete’uan neiy wo keiy sumairi tanume en sapa e linoo’ meiy, ta’an nikouw kouw reiy’ simungkul eng kasairian neiy.12Nikouw kouw reiy’ ma’eman, e nedo Niaku menusu-nusuiy ampit nikouw tanume eng kapualitan-kapualitan eng kaoatan, kumura kouw laa ma’eman, sa Ku sumusuiy ampit nikouw tanume eng kapualitan-kapualitan sorgawi? 13Reiy’la siesa tou tu’u si limongkotouw waki sorga, ta’an i te Nisia si timumpa momi waki sorga, nyi’a i ti’i si Oki’ ni Tou.14Wo masuat tanu si Musa rimakekla si leloiy’ waki padang gurun, tuanakan kangkasi si Oki’ ni Tou lewo’ sa reiy’ i rakekla, 15rio susur tou se ma’eman wia-Nisia maka’ato em patou-touan kekal.16Karengan tuana eng kewangko’ e nupus ni Empung eng kaoatan i yi’i, i ka’ayo Sia kimaruniala si Urang-Na pengesan, rio susur tou se ma’eman wia-Nisia se reiy’ mapuneng, ta’an i te maka’ato em patou-touan kekal. 17Karengan Empung si timoke si Urang-Na wia eng kaoatan reiy’ kaa meiy ma’akimla eng kaoatan, ta’an i te kaa meiy melelawirela nyi’a kaa Nisia. 18Seiy i te si ma’eman wia-Nisia, sia si reiy’ laa ukumen; seiy i te si reiy’ ma’eman, sia si witu mouw e wawa’ nukuman, karengan sia si reiy’ ma’eman witu e ngaran ni Oki’ Pengesan ni Empung.19Wo nyi’i mouw e nukuman i ti’i : Terang e mineiy mouw wia eng kaoatan, ta’an se tou se lebe mepa’arela eng kareideman ta’an en terang, karengan em pasiwosiwon-pasiwosiwon nea e lewo’. 20Karengan seiy i te si masiwo e lewo’, mari’iris en terang wo reiy’ mineiy witu en terang i ti’i, rio em pasiwosiwon-pasiwosiwonna e lewo’ i ti’i reiy’ loo’on; 21ta’an seiy i te si matuanala e nulit, sia si mineiy witu en terang rio mamuali pakaloo’o-loo’on, kaa em pasiwosiwon-pasiwosiwonna en tinuanala witu si Empung.”22Nu reiy’ mouw i tu Yesus si minea ampit se murid-murid-Na waki tana’ Yudea wo Sia mena’ maname mewali-wali nisea wo mebaptis. 23Ta’an si Yohanes tu’u si mebaptis kangkasi waki Ainon, tawi en Salim, karengan witu e laker rano, wo se tou-tou mineiy witu kaa neiy pebebaptisen, 24karengan witu en toro ni’itu si Yohanes si reiy’pe’ neiy i ghoremela witu eng gorem em penjara.25Takar lumentutouw em pesali’isi’an witu e nelet ne murid-murid ni Yohanes ampit siesa tou Yahudi tanume e lelenoan. 26Laa o sea meiy wia si Yohanes wo lumila’ wia nisia : “ Rabi, sitou mewali-wali ampit nikoo waki lewet en teberan Yordan wo en tanume Nisia koo minee mola kasairian, Sia si mebaptis kangkasi wo em baya ne tou se mengea wia-Nisia.”27Wingkot ni Yohanes : “ Reiy’la siesa tou tu’u si toro medo e wo’o sapa i wee en touna, sa reiy’ neiy i karuniami wia nisia waki sorga. 28Nikouw nuesa kouw toro meela kasairian, kaa niaku ku limila’ mola : Niaku reiy’ Mesias, ta’an niaku neiy i toke rumeriori-Nisia.29Si makapunya si beroit, nisia mouw si peredegom; ta’an si kalo ni peredegom si rimedeiy retenna wo si melelingala nisia, si kasa mepa’a-pa’ar malinga en suara ni peredegom i ti’i. Ni’itu mouw eng kepa’a-pa’aranku, wo teakan eng kepa’a-pa’aranku i ti’i e wuta. 30Sia si lewo’ sa reiy’ makaselala, ta’an niaku ku lewo’ sa reiy’ makarintekela.31Seiy si mineiy waki atas sia mouw si witu e natas em baya nyi’a; seiy si asal waki em bumi, neiy i kaghorem witu em bumi wo melila-lila’ witu em baasa em bumi. Seiy si mineiy waki sorga sia mouw si witu e natas em baya nyi’a. 32Sia si minee kasairian tanume en sapa linoo’o-Na wo e lininga-Na, ta’an reiy’la siesa tou tu’u si simungkul eng kasairian-Na i ti’i. 33Seiy si simungkul eng kasairian-Na i ti’i, sia si maaku, kaa si Empung siamouw si ulit.34Karengan seiy si neiy i toke ni Empung, Nisia mouw si ma’ayola e nuwu’ ni Empung, karengan si Empung si kimaruniala e Roh-Na ampit e reiy’ si niakaran. 35Ama’ meupusela si oki’ wo simarakanola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia-Nisia. 36Seiy i te si ma’eman wia si Oki’, sia si maka’ato em patou-touan kekal, ta’an seiy i te si reiy’ lale’ wia si Oki’, sia si reiy’ laa lumoo’ em patou-touan, ta’an i te e murka ni Empung minena’ witu e natasna.”

Chapter 4

1Katoroan si Tuhan Yesus mete’ula, kaa se tou-tou Farisi se liminga mola, kaa Nisia si minaka’ato wo minaptis murid lumakerela ta’an si Yohanes 2– ma’anouw tu’u si Yesus nuesa si reiy’ mebaptis, ta’an i te se murid-murid-Na, - 3Sia tu’u tumele’uela e Yudea wo mareng kasi waki Galilea.4Sia si lewo’ sa reiy’ lumease en daerah Samaria. 5Takar i ka’ayo mola Sia waki e nesa kota waki Samaria, e mekengaran Sikhar tawi en tana’ neiy i weela ni Yakub dulu wia si urangna, Yusuf.6Witu wawean em parigi ni Yakub. Yesus si kasa re’o kaa em pakela-kelangan, kaa ni’itu Sia rumuber witu e li’ilik em parigi i ti’i. E nendo wo’o wona jam dua belas. 7Takar meiy mouw siesa wewene Samaria metetimba rano. Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Weeani Niaku kumoo’.” 8Karengan se murid-murid-Na se minea mouw waki kota meteteles kekaanen.9Takar pokeiy ni wewene Samaria i ti’i wia-Nisia : “ Masa’kan Koo, esa tou Yahudi, kumiwee kumoo’ wia niaku, tou Samaria?” ( Karengan se tou Yahudi se reiy’ masewokan ampit se tou Samaria.) 10Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Sawona’ koo mete’u en tanume eng karunia ni Empung wo seiy ku’a re’en Sia si limila’ wia nikoo: Weeani Niaku kumoo! Tantu nikoo koo kimiwee mouw wia-Nisia wo Nisia si minee mola wia nikoo e rano patou-touan.”11Pokeiy ni wewene i ti’i wia-Nisia : “ Tuhan, Nikoo koo reiy’ makapunya timba wo em parigi yi’i eng kasa rarem; waki wisa ku’a re’en Koo maka’ato e rano patou-touan i ti’i? 12Sapa ku’a Nikoo koo lebe wangko’ ta’an si ama’ meiy Yakub, si mineela em parigi yi’i wia nikeiy wo si kimoo’ mola sandiri witu eng goremna, sia ma’an se ura-urangna wo se ternakna?”13Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Seiy i te si kimoo e rano yi’i, sia si laa mare’o kasi, 14seiy i te si kumoo’ rano e laa Kuiweela wia nisia, sia si reiy’ laa mare’o e reiy’ si niakaran. Kapurikitena rano e laa Kuiweela wia nisia, e laa mamuali kembu’an witu en tetouna, e reiy’ maana-ana’ makeresot i ka’ayo witu em patou-touan kekal.”15Pokeiy ni wewene i ti’i wia-Nisia : “ Tuhan, weeanola niaku e rano i ti’i, rio niaku reiy’ mare’o wo reiy’ mouw meiy kasi wia nyi’i kaa meiy metetimba rano.” 16Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Mea mouw, keretenomi si ka’awumu wo meiy wia nyi’i.”17Pokeiy ni wewene i ti’i : “ Niaku ku reiy’ makapunya ka’awu.” Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Timena’ em pokeiymu, kaa nikoo koo reiy’ makapunya ka’awu, 18karengan nikoo koo makapunya mouw lima ka’awu wo si teakan wia nikoo, si reiy’ ka’awumu. Wia eng kapualitan yi’i nikoo koo limila’ e nulit.”19Pokeiy ni wewene i ti’i wia-Nisia : “ Tuhan, e nyata teakan wia niaku, kaa Nikoo koo esa nabi. 20Nene moyang meiy se masempe wia e natas eng kuntung yi’i, ta’an nikoo limila’la, kaa e Yerusalemouw en tampa ne tou masempe.”21Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Ma’emanouw wia-Niaku, heiy wewene, e nedona laa i ka’ayo, kaa nikouw kouw laa sumempe si Ama’ reiy’ wia eng kuntung i yi’i wo reiy’ kangkasi waki Yerusalem. 22Nikouw kouw masempe sapa e reiy’ kasine’uan niouw, nikeiy keiy masempe sapa eng kasine’uan neiy, karengan eng kelawiran mineiy waki se bangsa Yahudi.23Ta’an nedona e laa meiy wo e wia mouw teakan kaa se sumesempe-sumesempe ulit se laa sumempe si Ama’ witu e roh wo eng kaulitan; karengan si Ama’ si mepa’arela se sumesempe-sumesempe tuana. 24Empung i ti’i e Roh wo seiy i te si masempe Nisia, lewo’ sa reiy’ sumempe-Nisia witu e roh wo eng kaulitan.”25Wingkot ni wewene i ti’i wia-Nisia : “ Niaku ku mete’u, kaa si Mesias si laa meiy, si patotoren kangkasi Kristus; sakawisa Sia meiy, Sia si laa mabarela e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia nikeiy.” 26Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Niaku mouw Sia, si kasuatan mesesusuiy ampit nikoo.”27Witu en toro ni’itu meiy mouw se murid-murid-Na wo nisea se ma’erang, kaa Nisia si mesesusuiy ampit siesa wewene. Ta’an reiy’la siesa tou tu’u si limila’: “ Sapa eng kepa’ar-Mu? Ka’apa : Sapa em psesusuiyen-Nu ampit nisia?”28Takar si wewene i ti’i si timele’ula en tampayangna witu laa o mea waki kota wo lumila’ wia se tou-tou witu : 29Meiy, loo’on! Waki ti’ime wawean siesa tou si meila’la wia niaku e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwoku mola. Wo’o wona’ re’en Nisia si Kristus i ti’i?” 30Takar sea mea tu’u waki luar kota laa o meiy wia si Yesus.31Kasuatan e ni’itu se murid-murid-Na se ma’aruiy Nisia, pokeiy nea : “ Rabi, kumaanouw.” 32Ta’an laa Sia lumila’ wia nisea : “ Wia-Niaku wawean kekaanen e reiy’ kasine’uan niouw.” 33Takar se murid-murid i ti’i limila’ siesa wia se walina : “ Waweanouw re’en tou si minalimi wo’o sapa wia-Nisia kaa em pekekaanen?”34Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Kekaanen-Ku nyi’a mouw masiwola eng kepa’aran-Na si timoke Niaku wo sumampetela em pepa’ayangen-Na. 35Reiy’ ku’a re’en kouw limila’la : “ Epat nga sumedot kasi ma’ayo mola e noras meupu’? Ta’an Niaku lumila’me wia nikoo : Loo’onouw eng kaledongmu wo tu’usanouw e numa-uma eng kimunirouw wo wowosouw pe’upu’un. 36Teakan i te kangkasi se mengengupu’ se minaka’ato mola en tetorona wo sia si maerurela em bu’ana kaa em patou-touan e kekal, i ka’ayo se mememu’uwur wo se mengengupu’ se mewali-wali mepa’a-pa’ar.37Karengan witu eng kapualitan yi’i e nulitouw em pribaasa : Siesa tou si mawu’uwur wo se walina se meupu’. 38Niaku ku timoke nikouw kaa laa me’upu’ sapa e reiy’ pine’inakutmula; se tou walina se mine’inakut wo nikouw kouw mineiy tumipu’ e wua’na em pine’inakut nea.”39Wo laker se tou Samaria waki kota i ti’i se mina’emanouw wia-Nisia karengan e lelila’an ni wewene i ti’i, si simairi : “ Sia si limila’la wia niaku e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwoku mola.” 40Katoroan se tou-tou Samaria i ti’i i ka’ayola witu si Yesus, nisea se kimiwee wia-Nisia, rio Sia mena’ wia nisea; wo Sia tu’u mena’ witu rua nga endo eng keurena.41Wo se lebepe’ laker kasi se tou mina’eman karengan e lelila’an-Na, 42wo nisea se limila’ wia si wewene i ti’i : “ Nikeiy keiy ma’eman, ta’an e reiy’ kasi karengan en sapa e neiymu i lila’la, kaa nikeiy sandiri keiy liminga mola Nisia wo keiy mete’u, kaa Nisia mouw si uli-ulit Lumelawir eng kaoatan.”43Wo nu reiy’ mouw e rua nga endo i ti’i Yesus si rimou’mi maname o mea waki Galilea, 44karengan si Yesus nuesa si simairi mola, kaa si nabi si reiy’ pa’ormaten waki wanuana nuesa. 45Takar Sia nu neiy mouw i ka’ayola waki Galilea, se tou-tou Galilea tu’u se simungkul Nisia, karengan nisea se limoo’ mouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pina’ayang-Nala waki Yerusalem witu em pelesir i ti’i, karengan nisea sandiri tu’u se kimi’it witu em pelesir i ti’i.46Takar si Yesus mareng kasi waki Kana waki Galilea, witu e wisa Sia nu simiwo e rano minamuali anggor. Wo waki Kapernaum wawean siesa pegawai istana, si urangna si kasuatan rara’an. 47Katoroan sia nu liminga, kaa si Yesus si mineiy mouw waki Yudea mineiy waki Galilea, mea mouw sia wia-Nisia laa o makiwee, rio Sia meiy wo lume’osela si urangna, karengan si urangna i ti’i si ta’are’ mate.48Takar pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Sa kouw reiy’ limoo’ eng kowa’ wo e mujizat, kouw reiy’ ma’eman.” 49Si pegawai istana i ti’i limila’ wia-Nisia : “ Tuhan, meiy mouw nu reiy’pe’ si urangku mate.” 50Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Mea mouw si urangmu si matou-tou!” Sitou i ti’i si ma’eman sapa e lelila’an e neiy i lila’la ni Yesus wia nisia, laa o mea.51Katoroan sia nu witupe’ e nuner lalan se hamba-hambana se mineiy mouw wia nisia ampit e nabar, kaa si urangna si matou-tou. 52Sia mueiy wia nisea jam pira si oki’ i ti’i muleiy male’os. Wingkot nea : “ Noat eng kaawi’in jam satu em pasu’na e re’i mouw.”53Takar i kaghenangouw si papa i ti’i, kaa witu e nedo ni’itu mouw si Yesus limila’ wia nisia : “ Si oki’mu si matou-tou.” Laa o sia tu’u ma’eman, sia wo se minapekasa ne me’urangna. 54Wo ni’itu mouw eng kowa karua en siniwo ni Yesus katoroan Sia nu marengi waki Yudea meiy waki Galilea.

Chapter 5

1Nu reiy mouw i tu wawean e nendo wangko ne tou Yahudi, wo si Yesus mae waki Yerusalem. 2Waki Yerusalem tawi e Lengko’an Domba wawean e nesa kolam, witu em baasa Ibrani em patotoren Betesda; wawean e lima em podolna 3wo witu em podol-podolna i ti’i se ghimoleiy se tuana eng ka’asa’an se tou rara’an: se tou-tou rapa, se tou-tou kepa’, wo se tou-tou pekol, se ma’ana’la noghean e rano eng kolam i ti’i. 4Karengan kakurala tumumpa si malaikat ni Tuhan witu em kolam i ti’i wo moghe e rano i ti’i; seiy i te si kasa ketare ghumorem witu eng goremna nu reiy’mouw noghean e rano i ti’i, si male’os, sapa i te tu’u kangkasi e rumarana.5Witu wawean siesa tou si telu nga pulu’ o uwalu mouw nge te’un eng keurena rara’an. 6Katoroan si Yesus nu limoo’ sitou i ti’i ghimoleiy witu wo kaa Nisia si mete’u, karengan nisia si ure mouw witu eng ka’ada’an i ti’i, lumila’ mouw Sia wia nisia : “ Pa’ar re’en ku’a koo male’os?”7Wingkot ni tou rara’an i ti’i wia-Nisia : “ Tuhan, reiy’la sitou si tumumpala niaku witu eng kolam i ti’i sakawisa e rano muleiy maoghe, wo kasuatan niaku nu matorome eng kolam i ti’i, tou walina se timumpa mouw rimeriorela niaku.” 8Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Tumo’orouw, poponouw e na’ali’mu wo kumelangouw.”9Wo witu i te e nedo i ti’i kangkasi si le’osouw sitou i ti’i laa o sia mopo e na’ali’na wo kumelang. Ta’an e nendo ni’itu nendo Sabat.10Kaa ni’itu se tou-tou Yahudi limila’ wia se tou weru mina le’osla i ti’i : “ Nendo yi’i nendo Sabat wo reiy’ toro koo mesa’an e na’ali’mu.” 11Ta’an laa sia mingkot nisea : “ Sitou lime’osola niaku, sia si limila’la wia niaku: Poponouw e na’ali’mu wo kumelangouw?”12Sea mueiy wia nisia : “ Seiy re’en sitou i ti’i si limila’la wia nikoo: Poponouw e na’ali’mu wo kumelangouw?” 13Ta’an sitou weru mina le’os i ti’i reiy’ mete’u seiy sitou i ti’i, karengan Yesus si limiongouw witu e nuner ne tou kelaker witu en tampa i ti’i.14Kamurian si Yesus masungkul ampit nisia witu em Bait ni Empung laa o lumila’ wia nisia : “ Nikoo koo le’osouw; Te’a mouw masiwo en dosa kasi, rio wia nikoo te’a mamuali e lebe wuruk.” 15Sitou i ti’i kumaluar, laa o sumusuiyla wia se tou-tou Yahudi, kaa si Yesusouw si lime’osla nisia.16Wo kaa ni’itu se tou-tou Yahudi se me’inakut mesesiasa si Yesus, karengan Nisia si matuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i witu e nendo Sabat. 17Ta’an Sia si limila’ wia nisea : “ Ama’-Ku si mepa’ayang ka’ayo teakan, takar Niaku tu’u ku mepa’ayang kangkasi.” 18Kaa ni’itu se tou-tou Yahudi se kasape’ kasi me’inakut mewewunu’-Nisia, reiy’kan i te kaa Nisia si rime’ila e nendo Sabat, ta’an kangkasi kaa Nisia si limila’la kaa si Empung siamouw si Ama’-Na nuesa wo ampit en tuana si manginsuatela en tetou-Na ampit si Empung.19Takar Yesus si miningkot nisea, pokeiy-Na : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitena si Oki’ si reiy’ mete’u ma’ayangela wo’o sapa witu en tetou-Na nuesa, sawona’ Sia reiy’ limoo’ si Ama’ mina’ayangela nyi’a; karengan sapa em pina’ayangela ni Ama’, ni’itu kangkasi em pa’ayangela ni Oki’. 20Karengan si Ama’ si meupusela si Oki’ wo Sia si minapa’atola wia-Nisia e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pina’ayang-Nala sandiri, awes tare Sia si laa mapa’atola wia-Nisia em pepa’ayangen-pepa’ayangen en sumelape’la kasi ta’an em pepa’ayangen-pepa’ayangen i ti’i, i ka’ayo kouw mina’erang.21Karengan masuat tanu si Ama’ timo’orela se tou-tou minate wo timoula nisea, tuanakan kangkasi si Oki’ tumoula seiy i te si neiy i kepa’ar-Nala. 22Ama’ si reiy’ maakimla si seiy i te tu’u, ta’an i te si simarakanola em paakiman i ti’i em baya nyi’a wia si Oki’, 23rio embaya ne tou masighi’la si Oki’ masuat tanu nisea masighi’la si Ama’. Seiy i te si reiy’ masighi’la si Oki’, sia kangkasi si reiy’ masighi’la si Ama’, si timoke Nisia.24Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitena seiy i te si liminga e lelila’an-Ku wo ma’eman wia Nisia si timoke Niaku, sia si makapunya em patou-touan kekal wo reiy’ i ki’it ukumen, karengan nisia si simoro’ momi waki eng gorem e maut mineiy witu eng gorem em patou-touan.25Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitena e nedona laa i ka’ayo wo neiy mouw i ka’ayo, kaa se tou-tou minate se laa luminga en suara ni Oki’ ni Empung, wo nisea se liminga nyi’a, se laa matou-tou.26Karengan masuat tanu si Ama’ makapunya em patou-touan witu en tetou-Na nuesa, tuanakan kangkasi wineean-Na si Oki’ makapunyala em patou-touan witu en tetou-Na nuesa. 27Wo Sia si minee mola eng kuasa wia-Nisia kaa ma’akimla, karengan Nisia mouw si Oki ni Tou.28Te’a mouw kouw ma’erang witue ng kapualitan i ti’i, karengan e nedona e laa i ka’ayo, kaa em baya ne tou se witu eng gorem eng kuburan se laa luminga en suara-Na, 29wo nisea se simiwo mola e le’os se laa rumou’mi wo tumo’or kaa em patou-touan kekal, ta’an nisea se simiwo mola e lewo’ se laa tumo’or kaa laa ukumen.30Niaku ku reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa witu en tetou-Ku nuesa; Niaku ku maakimla i ki’it en sapa lininga-Ku, wo em paakiman-Ku adil, karengan Niaku ku reiy maki’itla eng kepa’aran-Ku sandiri, ta’an i te eng kepa’aran-Na si timoke Niaku. 31Sa Niaku ku sumairi en tetou-Ku sandiri, takar eng kasairian-Ku i ti’i e reiy’ ulit; 32wawean se walina se masairi en tanume Niaku wo Niaku ku mete’u, kaa eng kasairian e neiy i wee-Nala tanume Niaku nyi’a mouw e nulit.33Nikouw kouw minapa’ali mouw tetoke wia si Yohanes wo sia si simairi mola tanume eng kaulitan; 34ta’an Niaku ku reiy’ mepadungla eng kasairian waki sitou, ta’an Niaku ku lumila’la eng kapualitan yi’i, rio kouw neiy lawiren. 35Sia mouw en solo melayas wo e masena’ wo nikouw kouw pa’ar i te maloo’ola e reiy’ ure en sena’na i ti’i.36Ta’an Niaku ku makapunya e nesa kasairian lebe paketa-ketare ta’an eng kasairian ni Yohanes, nyi’a i ti’i e reiy’ sa mina’asa papa’ayangen e neiy i sarakanla ni Ama’ wia-Niaku, rio Niaku tumuanala nyi’a. Pepa’ayangen i ti’i kangkasi em pepa’ayangen-Kula teakan, wo ni’itu mouw e mawee kasairian en tanume Niaku, kaa si Ama’ si timoke Niaku. 37Ama’ si timoke Niaku, Sia mouw si masairi tanume Niaku. Nikouw reiy’ ma’an mekasa luminga en suara-Na, eng gio-Na tu’u e reiy’ ma’an mekasa loo’on niouw, 38wo nuwu’-Na e reiy’ mena’ mapa wee-wee witu en tetoumu, karengan kouw reiy’ ma’eman wia Nisia si neiy i toke-Na.39Nikouw kouw maselidikela eng Kitab-kitab Suci, karengan nikouw mapokeiyla kaa-Nisia o kouw makapunyala em patou-touan kekal, ta’an ma’anouw tu’u eng Kitab-kitab Suci i ti’i mawee kasairian tanume Niaku, 40ta’an kouw reiy’ pa’ar ma’aiy wia-Niaku kaa laa maka’ato em patou-touan i ti’i.41Niaku ku reiy’ mepadungla en sighi’ wia sitou. 42Ta’an tanume nikoo, memang Niaku ku mete’u kaa witu eng gorem e natemu koo reiy’ makapunyala upus wia si Empung.43Niaku ku mineiy witu e ngaran ni Ama’-Ku wo nikouw kouw reiy’ simungkul Niaku; sawona’ se tou walina meiy i ki’it e ngaranna sandiri, nikouw kouw laa sumungkul nisia. 44Kumura re’en ku’a kouw toro ma’eman, nikouw si minaka’ato e normat ni esa wia se walina wo reiy’ masero e normat mineiy waki Empung si Esa?45Te’a kouw mapokeiyla, kaa Niaku ku laa tumure nikoo witu en sinaru ni Ama’; si timure nikouw sia mouw si Musa, nyi’a i ti’i si Musa, e wia nisia kouw mineela em paarapennu. 46Karengan sawona’ kouw ma’eman wia si Musa, tantu kouw laa ma’eman kangkasi wia-Niaku, karengan nisia si minatikola en tanume Niaku. 47Ta’an sawona’ kouw reiy’ ma’emanla sapa e neiy i patikna, kumura mouw ku’a re’en kouw laa ma’eman witu en sapa neiy Kuilila’la?”

Chapter 6

11 Nu reiy’ mouw i tu Yesus si minae waki lewet e lour Galilea, nyi’a i ti’i e lour Tiberias. 2Se tou kelaker mareo-reok maki’itla Nisia, karengan nisea se limoo’ e mujizat-mujizat pinale’osan, en siniwo-Nala wia se tou-tou rara’an. 3Wo Yesus si simosor witu e natas eng kuntung wo rumuber witu ampit se murid-murid-Na.4Wo em Paskah, nendo wangko’ ne tou Yahudi, en tawi mouw. 5Katoroan si Yesus nu tumu’use eng kaledong-Na wo lumoo’, kaa se tou kelaker se mareo-reok mengeiy wia-Nisia, lumila’ mouw Sia wia si Filipus : “ Waki wisa ku’a re’en e laa telesan ta roti, rio nisea yi’i se toro kumaan?” 6Eng kapualitan i ti’i neiy i lila’-Nala kaa mewewa’awa’la nisia, karengan Nisia sandiri si mete’u, sapa em petetuanan-Nala.7Wingkot ni Filipus wia-Nisia : “ Roti e narga rua nga atus dinar reiy’ laa ma’awes i wee nisea yi’i, ma’anouw tu’u siesa o siesa maka’ato esa nga ketor rintek i te.” 8Siesa wia se murid-murid-Na, nyi’a i ti’i si Andreas, patuari ni Simon Petrus, limila’ wia-Nisia : 9“ Wia nyi’i wawean siesa oki’, si makapunya e lima roti jelai wo rua sera’; ta’an sapa mouw em penoronna i ti’i sa i wee se tou kelaker yi’i?”10Pokeiy ni Yesus : “ Reo mouw se tou-tou i ti’i rumuber.” Sapa tu’un witu en tampa i ti’i laker rukut. Takar rumuberouw se tou-tou i ti’i, wo’o wona lima nga riwu tuama eng kelakerna. 11Laa o edon ni Yesus e roti i ti’i, tumotor syukur wo memete-metengla nyi’a wia nisea se rimuber witu, tuanakan kangkasi en siniwo-Na ampit se sera’-sera’ i ti’i, kelaker eng kepa’aran nea. 12Wo sea nu wesu mouw Sia lumila’ wia se murid-murid-Na : “ Erurenola eng kaketor-kaketor e lebe rio reiy’la si katea’.”13Takar sea tu’u merurla nyi’a, wo mumpun e mapulu’ o rua wulolong wuta ampit eng kaketor-kaketor witu lima roti jelai e lebe se tou nu kimaanola. 14Katoroan se tou-tou i ti’i limoo’ e mujizat en siniwo-Na mola, sea lumila : “ Nisia mouw yi’i si uli-ulit nabi e laa meiy wia eng kaoatan.” 15Karengan Yesus si mete’u, kaa nisea se ma’aiy wo ma’ali Nisia ampit em paksa kaa laa mesesiwola Nisia raja, Sia sumingkir kasi waki kuntung , maesa-esa.16Wo katoroan e nendo muleiy mouw mawengi, murid-murid ni Yesus se minea waki lour, laa o sumeret witu e lodeiy 17wo lumewet waki Kapernaum. Katoroan e nendo reidemouw Yesus si riy’pe’ kasi mineiy matola nisea, 18kasuatan en tasik mawuaya karengan reghes e nente’.19sea nu minole mola rua telu mil eng kewa’akatna, sea lumoo’ si Yesus makelang witu natas e rano metawimi e lodeiy i ti’i. Takar kineide’anouw sea. 20Ta’an Sia si limila’ wia nisea : “ Niaku ku yi’i, te’a meide’!” 21Nisea se pa’ar meseseretla Nisia witu e lodeiy, wo en toro i te ni’itu kangkasi e lodeiy i t’i mina’ayo mouw waki pante pela’an nea.22Witu eng kawo’odoanna se tou kelaker, se minena’pe’ waki lewet, se limoo’ kaa witu e reiy’la si lodeiy walina ta’an i te e nesa ketare wo kaa si Yesus si reiy’ kimi’it simeret witu e lodeiy i ti’i mewali-wali ampit se murid-murid-Na, wo kaa se murid-murid-Na i te se minae. 23Ta’an kasuatan e ni’itu em pirala lodeiy walina e mineiy waki Tiberias tawi en tampa sea kimaan roti, nu reiy’ mouw si Tuhan nu timotorela en syukur witu nyi’a.24Katoroan se tou kelaker limoo’, kaa si Yesu si reiy’ witu wo se murid-murid-Na kangkasi reiy’, sea sumeret witu e lodeiy-lodeiy i ti’i laa o mae waki Kapernaum kaa mea mesesero si Yesus. 25Katoroan se tou kelaker minatola si Yesus waki lewet en tasik i ti’i, sea lumila’ wia-Nisia : “ Rabi, kawisa Koo i ka’ayomi wia nyi’i?”26Yesus si miningkot nisea : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna kouw masero Niaku, reiy’ kaa kouw limoo’ mouw eng kowa’-kowa’, ta’an i te kaa kouw kimaanouw e roti i ti’i wo kouw wesu. 27Ma’ayangouw, reiy’ kaa eng kekaanen en toro laa mapuneng, ta’an i te kaa eng kekaanen timaang i ka’ayo witu em patou-touan kekal, e laa i weela ni Oki’ ni Tou wia nikoo; karengan Nisia mouw si sinahla ni Ama’, Empung, ampit e meterai-Na.”28Laa o pokeiy nea wia-Nisia : “ Sapa re’en e lewo’ sa reiy’ siwon neiy, rio keiy ma’ayangla em pepa’ayangen ni’i kepa’arla ni Empung?” 29Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Nyi’i mouw em pepa’ayangen ni’i kepa’arela ni Empung, nyi’a i ti’i satorona kouw ma’emanla wia Nisia si neiy mouw i toke ni Empung.”30Takar pokeiy nea wia-Nisia : “ Kowa’ sapa ku’a re’en en siniwo-Mu, rio keiy toro lumoo’ nyi’a wo ma’eman wia-Nikoo? Papa’ayangen sapa ku’a re’en en tinuana-Mula? 31Nene moyang meiy se kimaanola e manna waki padang gurun, tanu wawean e neiy i patik: Nisea se wineean-Na kumaan roti waki sorga.”32Takar pokeiy ni Yesus wia ni sea : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitena reiy’ Musa si mineela nikouw roti waki sorga, ta’an i te si Ama’-Ku si mineela nikouw roti e ulit waki sorga. 33Karengan e roti waki si Empung nyi’a mouw e roti timumpami waki sorga wo e minee patou-touan wia eng kaoatan.” 34Takar pokeiy nea wia-Nisa : “ Tuhan, weeanola keiy e roti i ti’i salalu.”35Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Niaku mouw si roti em patou-touan; seiy i te si meiy wia-Niaku, nisia si reiy’ laa maarem kasi, wo seiy i te si ma’eman wia-Niaku, nisia si reiy’ laa mare’o kasi. 36Ta’an Niaku ku limila’ mola wia nikoo: Ma’anouw tu’u kouw limoo’ mouw Niaku, kouw reiy’ ma’eman. 37Em baya neiy i weela ni Ama’ wia-Niaku e laa meiy wia-Niaku, wo seiy i te si meiy wia-Niaku, sia si reiy’ laa i tea’-Ku.3840Karengan Niaku ku timumpa momi waki sorga reiy’ kaa meiy metetuanala eng kepa’aran-Ku, ta’an kaa meiy metetuanala eng kepa’aran-Na si timoke mouw Niaku. 39Wo nyi’i mouw eng kepa’aran-Na si timoke mouw Niaku, nyi’a i ti’i rio em baya neiy mouw i wee-Nala wia-Niaku te’a wawean i kaliong, ta’an rio to’or eng-Kula witu eng kesampetan zaman.”41Takar mengu’ngu-ngu’ngulouw se tou Yahudi en tanume Nisia, karengan Nisia si limila’ mola : “ Niaku mouw si roti en timumpa momi waki sorga.” 42Pokeiy nea : “ Reiy’ ku’a Sia yi’i si Yesus, urang ni Yusuf, si ina’ ama’-Na se kasine’uan ta ? Kumura Sia toro lumila’: Niaku ku timumpa momi waki sorga?”43Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Te’a kouw mengu’ngu-ngu’ngul. 44Reiy’la siesa tou tu’u si toro meiy wia-Niaku, sawona’ sia reiy’ kineong ni Ama’ si timoke Niaku, wo sia si laa to’or eng-Kula witu eng kesampetan zaman. 45Wawean neiy kepatik witu eng kitab nabi-nabi: Wo sea nu waya se laa turu’un ni Empung. Wo susur tou, si liminga mola wo simungkul en teturu’un waki si Empung, meiy wia-Niaku.46Kapualitan i ti’i reiy’ si penoron, kaa wawean tou si limoo’ mouw si Ama’, Sia i te si waki si Empung o meiy, Nisia mouw si limoo’ mola si Ama’. 47Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitena seiy i te si ma’eman, sia si makapunyala em patou-touan kekal.48Niaku mouw ku roti em patou-touan. 49Nene moyangmu se kimaanola e manna waki padang gurun wo nisea se minate mouw.50Nyi’i mouw e roti timumpami waki sorga: Seiy i te si kumaan witu nyi’a, sia si reiy’ laa mate. 51Niaku mouw ku roti em patou-touan timumpa momi waki sorga. Sawona’ siesa tou kumaan witu e roti yi’i, sia si laa tumou reiy’ si niakaran, wo e roti neiy Kuiweela i ti’i nyi’a mouw e le’ona-Ku, e laa Kuiweela i wee em patou-touan eng kaoatan.”52Tou-tou Yahudi se me’ising witu e nelet ne kasuat nea wo lumila’ : “ Kumura Sia yi’i sia toro meweweela e le’ona-Na wia nikita kaa em pekekaanen.” 53Takar pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna sawona’ kouw reiy’ kumaan e le’ona ni Oki’ ni Tou wo kumoo’ e raa’-Na, kouw reiy’ makapunya em patou-touan witu eng gorem en tetoumu.54Seiy i te si kumaan e le’ona-Ku wo kumoo’ e raa’-Ku, sia si makapunya em patou-touan kekal wo Niaku ku laa tumo’orla nisia witu eng kesampetan en zaman. 555Karengan e le’ona-Ku nyi’a mouw e nuli-ulit kekaanen wo e raa’-Ku nyi’a mouw e nuli-ulit kekoo’on. 56Seiy i te si kumaan e le’ona-Ku wo kumoo’ e raa’-Ku sia si minena’ witu Niaku wo Niaku ku minena’ witu nisia.57Masuat tanu si Ama’ matou-tou timoke Niaku wo Niaku matou-tou kaa si Ama’, tuanakan kangkasi seiy i te si kumaan Niaku, si laa tumou kaa Niaku. 58Nyi’i mouw e roti timumpa momi waki sorga, reiy’ e roti tanu eng kinaan ne nene moyangmu wo nisea se minate mouw. Seiy i te si kumaan e roti yi’i, sia si laa tumou reiy’ si niakaran.” 59Em baya nyi’a yi’i e neiy i lila’la ni Yesus waki Kapernaum katoroan Sia nu mawee teturu’ witu e wale ibadat.60Nu reiy’ mouw e limingala em baya nyi’a i ti’i laker wia se murid-murid ni Yesus se limila’ : “ Lelila’an yi’i eng kete, seiy mouw si makawoo melelingala nyi’a?” 61Yesus witu e nate-Na si mete’u, kaa se murid-murid-Na se mengu’ngu-ngu’ngul en tanume eng kapualitan i ti’i, o lumila’ wia nisea : “ Wawean ku’a re’en e lelila’an i ti’i minoghela e imanmu?62Wo kumura ku’a re’en, sawona’ kouw lumoo’ si Oki’ ni Tou lumongkot witu en tampa wisa Sia nu reiy’pe’ nyi’a si witu? 63Rohouw si minee em patou-touan, e le’ona eng kasa reiy’ si penoron. Lelila’an-lelila’an e neiy Kuilila’la wia nikoo nyi’a mouw e roh wo em patou-touan.6464 Ta’an witu e neletmu wawean se reiy’ ma’eman.” Ta’an Yesus si mete’u wakipe’ ketarean seiy si reiy’ ma’eman wo seiy si laa sumarakan Nisia. 65Laa o Sia lumila’: “ Kaa ni’itu neiy Kumouw i lila’la wia nikoo : Reiy’la siesa tou tu’u si toro meiy wia-Niaku, sa si Ama’ si reiy’ kumaruniala nyi’a wia nisia.”66Muleiymi en toro ni’itu laker se murid-murid-Na mina’akatla en tetou wo reiy’ mouw kasi maki’it Nisia.67Takar pokeiy ni Yesus wia se mapulu’ o rua murid-Na : “ Sapa ku’a kouw so’o mea kangkasi?”68Wingkot ni Simon Petrus wia-Nisia : “ Tuhan, wia si seiy re’en keiy laa mea? Lelila’an-Nu nyi’a mouw em patou-touan kekal;69wo keiy keiy mina’emanouw wo mete’u, kaa Nikoo mouw Si Kudus waki si Empung.”70Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Reiy’ ku’a re’en Niaku sandiri si mineleng nikouw nu mapulu’ o rua yi’i ? Ta’an siesa witu e nelet miouw si Iblis.” 71Si neiy i maksud-Nala nyi’a mouw si Yudas, urang ni Simon Iskariot; karengan nisia mouw si laa sumarakan si Yesus, sia si meta’asa’an witu e nelet ne mapulu’ o rua murid i ti’i.

Chapter 7

1Nu reiy’ mouw i tu Yesus si kimelang maledong eng Galilea, karengan Nisia si so’o tetap mena’ witu e Yudea, karengan maname se tou-tou Yahudi se me’inakut mewewunu’-Nisia. 2Eng katoroan ni’itu en tawi mouw e nendo wangko’ ne tou Yahudi, nyi’a i ti’i e nendo wangko’ Pondok Daun.3Takar pokeiy ne patuari-patuari ni Yesus wia-Nisia : “ Mae mouw wia nyi’i wo mea waki Yudea, rio se murid-murid-Mu kangkasi se lumoo’ em pasiwosiwon-pasiwosiwon en tuanan-Nula. 4Karengan reiy’ siesa tou tu’u si masiwo wo’o sapa witu en tampa neiy i kakirong, sa sia pa’ar paakunela witu en sinaru ne ka’asa’an. Sawona’ koo sumiwo eng kapualitan-kapualitan tuana, i papa’ato mola en tetoumu wia eng kaoatan.”5Karengan se patuari-patuari-Na sandiri tu’u se reiy’ ma’eman wia-Nisia. 6Takar wingkot ni Yesus wia nisea : “ Nedo-Ku reiy’pe’ neiy i ka’ayo, ta’an i wee nikouw salalu wawean edo. 7Kaoatan e reiy’ mete’u rumi’iris nikouw, , ta’an nisia si rumi’iris Niaku, karengan Niaku ku simairi en tanume nisia, kaa em pepa’ayangen-pepa’ayangenna lewo’.8Mea mouw koo witu em pelesir iti’i. Niaku ku reiy’pe’ minea witu, karengan e nedo-Ku reiy’pe’ lekep.” 9Tuana mouw em pokeiy-Na wia nisea, wo Sia tu’u mena’ waki Galilea.10Ta’an se patuari-patuari ni Yesus nu minae mouw waki pelesir i ti’i, Sia tu’un si minea kangkasi witu, reiy’ minakaredeiy ta’an memene-menes. 11Tou-tou Yahudi se simero Nisia witu em pelesir i ti’i wo lumila’ : “ Wisa re’en Sia?”12Wo e laker lininga en tetena’an witu e nelet ne tou kelaker en tanume Nisia. Wawean se limila’ : “ Sia sitou le’os.” Wawean kangkasi se limila’ : “ Reiy’, Sia si maseipla se rakyat.” 13Ta’an reiy’la siesa tou tu’un si berani limila’ makaredeiy en tanume Nisia karengan meide’ wia se tou-tou Yahudi.14Witu en toro em pelesir i ti’i kasuatan e memeepe’, Yesus si ghimorem witu em Bait ni Empung laa o mee teturu’ witu. 15Takar ma’erangouw se tou-tou Yahudi wo lumila’ : “ Kumura re’en sitou yi’i sia makapunyala e najaran tuana sa reiy’ mina’ajar!” 16Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Najaran-Ku reiy’ asal witu en tetou-Ku sandiri, ta’an waki Nisia si timoke momi Niaku.17Seiy i te si pa’ar matuanala eng kepa’aran-Na, sia si laa mete’u andi e najaran-Ku yi’i asal waki si Empung, andi Niaku mengila-ngila’ witu en tetou-Ku sandiri. 18Seiy i te si mengila-ngila’ witu en touna sandiri, sia si masero e normat i wee en tetouna sandiri, ta’an seiy i te si masero e normat i wee Nisia si timoke nisia, sia si ulit wo reiy’la ka reiy’ulitan wia nisia.19Reiy’ ku’a ka si Musa si minee mola e nukum Taurat wia nikoo? Ta’an reiy’ siesa tou tu’u witu e nelet miouw si timuanala e nukum Taurat i ti’i. Ka’a kouw me’inakut mewewunu’ Niaku?” 20Se tou kelaker i ti’i miningkot : “ Nikoo koo sinelaran ni Setang; seiy re’en si me’inakut mewewunu’ Nikoo?”21Wingkot ni Yesus wia nisea : “ E nesa i te pasiwo-siwon en tinuana-Kula wo kouw nu waya kouw ma’erangouw. 22Jadi: Musa si timetapla rio kouw makasunat – e nulitena en sunat i ti’i reiy’ asal waki si Musa, ta’an waki se nene moyang ta – wo nikouw kouw masunat tou witu e nendo Sabat!23Sawona’ siesa tou maka’ato sunat witu e nendo Sabat, rio te’a lumangkoiy e nukum ni Musa, Ka’a kouw meupi’ wia-Niaku, karengan Niaku ku lime’osela e minapekasa nouwak ni esa nga tou witu e nendo Sabat. 24Te’a mouw maakimla i ki’it sapa em paloo’on, ta’an akimenola ampit e nadil.”25Pirala tou Yerusalem limila’:” Reiy’ ku’a Nisia yi’i si pewewunu’un nea? 26Wo loo’onouw, Sia si mesesusuiy waya’an em pa’ar wo nisea se reiy’ meila’la sapa-sapa wia-Nisia. Wo’o ku’a re’en se pa’aka-aka’an ta se uli-ulit mete’u mouw, kaa Nisia mouw si Kristus? 27Ta’an tanume sitou yi’i kete’uan ta waki wisa e nasal-Na, ta’an sakawisa si Krstus meiy, reiy’la siesa tou tu’u si mete’u waki wisa e nasal-Na.”28E nedo si Yesus mawee teturu’ witu em Bait ni Empung, Sia maaleiy : “ Memang Niaku ku kasine’uan niouw wo nikouw kouw mete’u waki wisa e nasal-Ku; ta’an Niaku ku mineiy reiy’ kaa eng kepa’aran-Ku nuesa, ta’an Niaku ku neiy i tokemi ni Nisia nu ulit si reiy’ kasine’uan niouw. 29Niaku ku sumine’u Nisia, karengan Niaku kumineiy waki Nisia wo Nisia mouw si timoke Niaku.”30Nisea se me’inakut mesesikop Nisia, ta’an reiy’la siesa tou tu’u si limeler Nisia, karengan e nedo-Na reiy’pe’ neiy i ka’ayo. 31Ta’an witu e nelet ne tou kelaker i ti’i wawean kelaker se ma’eman wia-Nisia wo nisea se limila’ : “ Sakawisa si Kristus meiy, wo’o wona’ re’en Sia laa sumiwola e lebe laker mujizat ta’an en siniwo-Na mola yi’i?” 32Tou-tou Farisi se liminga se tou kelaker matena’la eng kapualitan-kapualitan i ti’i en tanume Nisia, wo kaa e ni’itu se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi rimeo se tumetayur-tumetayur em Bait ni Empung kaa laa mesesikop-Nisia .33Takar pokeiy ni Yesus : “ Noki’ mokan e nedo Niaku wia mewali-wali nikouw wo nu reiy’ mouw i tu Niaku ku laa mea wia Nisia si timoke mouw Niaku. 34Nikouw kouw laa sumero Niaku, ta’an reiy’ laa maatoan ampit Niaku, karengan kouw reiy’ mete’u meiy witu en tampa wisa Niaku witu.”35Tou-tou Yahudi i ti’i limila’ siesa wia se walina : “ Waki wisa ku’a re’en e la’an-Na, i ka’ayo kita ta reiy’ mete’u maatoan ampit Nisia? Wawean re’en e maksud-Na kaa mea wia nisea se maana’ waki pasengkotan, witu e nelet ne tou Yunani, kaa mewewee teturu’ se tou Yunani? 36Sapa re’en e maksud lelila’an e neiy i totor-Nala yi’i : Nikouw kouw laa sumero Niaku, ta’an nikouw kouw reiy’ laa maatoan ampit Niaku, wo: Nikouw kouw reiy’ mete’u meiy witu en tampa wisa Niaku witu?”37Wo witu e nendo kesampetan, nyi’a i ti’i witu en tokana em pelesir i ti’i, Yesus si rimedeiy wo maaleiy : “ Seiy i te si re’o, le’osouw sia meiy wia-Niaku wo kumoo’! 38Seiy i te si ma’eman wia-Niaku, tanu neiy i lila’la ni Kitab Suci: Waki eng gorem natena e laa sumo’oso’ en so’oso’an-so’oso’an rano patou-touan.”39Neiy i maksud-Nala nyi’a mouw e Roh laa ka’atoan ne ma’eman wia-Nisia; karengan e Roh i ti’i reiy’pe’ mineiy, karengan si Yesus si reiy’pe’ neiy i muliala.40Pirala tou witu e nelet ne tou kelaker, se limingala e lelila’an-lelila’an i ti’i, limila’ : “ Sia yi’i uli-ulit nabi si laa meiy.” 41Se walina limila’ : “ Sia yi’i si Mesias.” Ta’an se walina kasi se limila’ : “ Reiy’, Mesias si reiy’ waki Galilea o meiy! 42Karengan eng Kitab Suci limila’la, kaa si Mesias si asal waki see’ ni Daud wo waki wanua Betlehem, en tampa paana’an ni Daud ketare.”43Takar lumentutouw em pesali’si’an witu e nelet ne tou kelaker karengan Nisia. 44Pirala tou witu e nelet nea pa’ar mesesikop Nisia, ta’an reiy’la siesa tou tu’u si berani lumeler-Nisia.45Takar se tumetayur-tumetayur i ti’i mea wia se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi, se limila’ wia nisea : “ Ka’a kouw reiy’ minalimi-Nisia?” 46Wingkot ne tumetayur-tumetayur i ti’i : “ Reiy’pe’ ma’an mekasa siesa nga touan lumila’ tanu sitou i ti’i !”47Wingkot ne tou-tou Farisi i ti’i wia nisea : “ Sapa ku’a nikouw kangkasi kouw neiy i seipla? 48Wawean re’en siesa tou witu e nelet ne pa’aka’aka’an-pa’aka’aka’an se ma’eman wia-Nisia, ka’apa siesa tou witu e nelet ne tou-tou Farisi? 49Ta’an se tou kelaker yi’i se reiy’ makasine’u e nukum Taurat, i kakutokola sea!”50Nikodemus, siesa wia nisea, eng ketarean si mineiy mola wia-Nisia, limila’ wia nisea : 51“ Sapa ku’a e nukum Taurat ta meukum siesa tou, nu reiy’pe’ sia lininga wo nu reiy’pe se tou mete’ula sapa en siniwo-Na mola?” 52Wingkot nea : “ Sapa ku’a nikoo kangkasi koo tou eng Galilea? Kumisinola eng Kitab Suci wo nikoo koo laa mete’u kaa reiy’la nabi waki Galilea o meiy.”53Laa o sea mareng, siesa o siesa waki walena,

Chapter 8

1ta’an si Yesus minea waki bukit Zaitun. 2Memo’odope’ kasa Sia si witu mouw kasi em Bait ni Empung, wo se minapekasa rakyat se mineiy wia-Nisia. Sia rumuber wo mee teturu’ nisea. 3Takar se ahli-ahli Taurat wo se tou-tou Farisi minali wia-Nisia siesa wewene si kina’atoan simiwo en zinah.4Nisea se timampala si wewene i ti’i witu eng keuneran laa o lumila’ wia si Yesus : “ Rabi, wewene i yi’i si kinasempakan katoroan sia nu masiwo en zinah. 5Musa witu e nukum Taurat minerentala nikita lumawala se wewene-wewene tuana. Sapa ku’a em pendapat-Mu tanume eng kapualitan i ti’i?” 6Nisea se limila’la eng kapualitan i ti’i kaa mewewa’awa’la Nisia, rio sea maka’ato sapa-sapa kaa laa manginselokela-Nisia. Ta’an Yesus si minengkurla laa o matik ampit en tetudu’-Na witu en tana’.7Wo katoroan nisea nu reiy’ siena’na mawueiy wia-Nisia, Sia tu’u tumo’or rumedeiy laa o lumila’ wia nisea : “ Seiy i te witu e nelet miouw si reiy’ berdosa, satorona sia si kumetare lumawala em batu wia si wewene i ti’i.” 8Laa o Sia mengkurla kasi wo matik witu en tana’.9Ta’an sea nu liminga mola e lelila’an i ti’i, mea mouw sea siesa demi siesa, muleiy waki si kasa tu’a. kesampetanna timele’ula si Yesus okan maesa-esa ampit si wewene i ti’i se minena’ witu en tampana. 10Laa o tumo’or rumedeiy si Yesus wo lumila’ wia nisia : “ Heiy wewene, wisa mouw ku’a re’en sea? Reiy’la ku’a re’en siesa tou si minukum nikoo?” 11Wingkotna : “ Reiy’la, Tuhan.” Laa o pokeiy ni Yesus : “ Niaku kangkasi ku reiy’ minukum nikoo. Mea mouw, wo te’a mouw masiwo en dosa kasi muleiymi en teakan.”12Takar Yesus si limila’ kangkasi wia se tou kelaker, pokeiy-Na : “ Niaku mouw ku terang eng kaoatan; seiy i te si kumi’it Niaku, sia si reiy’ laa kumelang witu eng kareideman, ta’an i te si laa makapunyala en terang patou-touan.” 13Pokeiy ne tou-tou Farisi wia-NIsia : “ Nikoo koo masairi tanume en tetou-Mu, eng kasairian-Nu e reiy’ ulit.”14Wingkot ni Yesus wia nisea, pokeiy-Na : “ Ma’an tu’u Niaku masairi tanume en tetou-Ku sandiri, ta’an eng kasairian-Ku i ti’i nulit, karengan Niaku ku mete’u, waki wisa Niaku o meiy wo waki wisa Niaku mea. Ta’an nikouw kouw reiy’ mete’u waki wisa Niaku o meiy wo waki wisa Niaku mea. 15Nikouw kouw maakimla i ki’it e nukuran ni tou, Niaku ku reiy’ maakimla siesa tou tu’u, 16wo sawona’ Niaku maakimla, takar em paakiman-Ku iti’i e nulit, karengan Niaku ku reiy’ maesa-esa, ta’an Niaku ku mewali-wali ampit Nisia si timoke Niaku.17Wo witu eng kitab Tauratmu wawean e neiy i patik, kaa eng kasairian ne rua tou nyi’a mouw en sah; 18Niaku mouw si simairi tanume en tou-Ku sandiri, wo kangkasi si Ama’, si timoke Niaku, simairi tanume e Niaku.”19Takar pokeiy nea wia-Nisia : “ Waki wisa ku’a re’en si Ama’-Mu?” Wingkot ni Yesus : “ Le’os Niaku, ma’an tu’u si Ama-ku reiy’ kasine’uan niouw. Sa wo’o wona’ kouw sumine’u Niaku, kouw sumine’u kangkasi si Ama’-Ku.” 20En lelila’an-lelila’an i ti’i neiy i lila’la ni Yesus tawi em penu’utu-nu’utulan, e nedo Sia nu mawee teturu witu eng gorem em Bait ni Empung. Wo reiy’ siesa tou tu’u si simikop Nisia, karengan e nedo-Na reiy’pe’ neiy i ka’ayo.21Takar Yesus si limila’ kasi wia se tou kelaker : “ Niaku ku laa mea wo nikouw kouw laa sumero Niaku ta’an nikouw kouw laa mate witu en dosamu. Witu en tampa Niaku mea, reiy’ wona’ kouw meiy.” 22Takar pokeiy ne tou-tou Yahudi i ti’i : “ Sapa ku’a re’en Sia si mewewunu’ en tetou wo kaa ni’itu neiy i lila’-Nala : Waki tampa Niaku mea, reiy’ wona’ kouw meiy?”2323 Laa o Sia lumila’ wia nisea : “ Nikouw kouw asal wia e wawa’, Niaku wia e natas; nikouw wia eng kaoatan yi’i, Niaku reiy’ wia eng kaoatan yi’i. 24Kaa ni’itu eng ketare Niaku limila’ wia nikoo, kaa nikouw kouw laa mate witu en dosamu; karengan sawona’ kouw reiy’ ma’eman, kaa Niaku mouw Sia, nikouw kouw laa mate witu en dosamu.”25Takar pokeiy nea wia-Nisia : “ Seiy ku’a re’en Nikoo?” Wingkot ni Yesus wia nisea : “ Sapa ku’a re’en em penoronna kasi Niaku mesesusuiy ampit nikouw? 26Laker e lewo’ sa reiy’ i lila’-Kula wo akim eng-Kula en tanume nikouw; ta’an Nisia, si timoke Niaku, Sia mouw si ulit, wo sapa e lininga-Ku waki-Nisia, ni’itu e lila’-Kula wia si kaoatan.” 27Nisea se reiy’ mangarti, kaa Nisia si meila’ wia nisea en tanume si Ama’.28Takar pokeiy ni Yesus : “ Sakawisa kouw mineperakekola si Oki ni Tou, tare mouw kouw mete’u, kaa Niaku mouw Sia, wo kaa Niaku ku reiy’ simiwo sapa-sapa witu en tetou-Ku sandiri, ta’an Niaku ku meila’ en tanume eng kapualitan-kapualitan, eng kumura neiy i turu’la ni Ama’ wia-Niaku. 29Wo Nisia, si timoke mouw Niaku, Sia si merapitla Niaku. Sia si reiy’ mewayala Niaku maesa-esa, karengan Niaku ku reiy’ mena’ masiwo sapa e mekepa’aren i wee-Nisia.” 30Yesus nu limila’ mola em baya nyi’a i ti’i, kelaker se tou ma’eman wia-Nisia.31Takar pokeiy-Na wia se tou-tou Yahudi se ma’eman wia-Nisia : “ Sa kouw mena-ena’ witu e nuwu’-Ku, nikouw mouw kouw uli-ulit murid-Ku 32wo nikouw kouw laa mete’ula eng kaulitan, wo eng kaulitan i ti’i e laa mamerdekala nikouw.” 33Wingkot nea : “ Nikeiy mouw keiy see’ ni Abraham wo reiy’pe’ ma’an mekasa mamuali hamba ni seiy i te tu’u. Kumura Koo toro lumila’ : Kouw laa merdeka?”34Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitena susur tou si masiwo en dosa, sia mouw si hamba en dosa. 35Wo si hamba si reiy’ minena’ maana’ witu eng gorem em bale, ta’an si oki’ si minena’ maana’ witu eng gorem em bale. 36Jadi sakawisa si Oki’ i ti’i mamerdekala nikouw, nikouw tu’u uli-ulit merdeka.”37“Niaku ku mete’u, kaa nikouw mouw kouw see’ ni Abraham, ta’an nikouw kouw me’inakut mewewunu Niaku karengan e nuwu’-Ku reiy’ minaka’ato tampa witu nikouw. 38Sapa e linoo’-Ku wia si Ama’, ni’itu mouw em peila’-Kula, wo tuanakan kangkasi en siwon niouw tanume en sapa e lininga miouw wia si ama’mu.”39Wingkot nea wia-Nisia : “ Ama’ meiy sia mouw si Abraham.” Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Sa wona’na kouw oki-oki’ ni Abraham, tantu mouw kouw mepa’ayangela em pepa’ayangen pina’ayangela ni Abraham. 40Ta’an em pina’ayang miouwla nyi’a mouw e me’inakut mewewunu’ Niaku; Niaku, siesa nga tou limila’la eng kaulitan wia nikoo, nyi’a i ti’i eng kaulitan lininga-Ku waki si Empung; em pepa’ayangen tuana e reiy’ pina’ayangla ni Abraham. 41Nikouw kouw mepa’ayangela em pepa’ayangen ni ama’mu sandiri.” Wingkot nea : “ Nikeiy keiy reiy’ neiy i patoula witu en zinah. Ama’ meiy siesa, nyi’a i ti’i si Empung.”42Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Sa si Empung nyi’a mouw si Ama’mu, nikouw kouw laa meupusela Niaku, karengan Niaku rumou’ wo meiy waki si Empung, wo Niaku mineiy reiy’ kaa eng kepa’aran-Ku sandiri, ta’an i te Nisia si timoke Niaku. 43Sapa ku’a re’en ee karengan o kouw reiy’ mangarti em baasa-Ku? Karengan kouw reiy’ mete’u i kaedo e nuwu’-Ku. 44Iblisouw si minamuali Ama’mu wo kouw pa’ar matuanala eng kepa’aran-kepa’aran ni ama’mu.Sia mouw si memunu’ tou rengane’ eng ketarean wo reiy’ matou-tou witu eng kaulitan, karengan wia nisia reiy’la kaulitan, Sakawisa sia lumila’ en towo, sia si malila’ witu eng kepa’aranna sandiri, karengan nisia mouw si menenowo wo ama’ e reiy’ sa mina’asa towo.45Ta’an karengan Niaku malila’la eng kaulitan wia nikoo, kouw reiy’ ma’eman wia –Niaku. 46Seiy re’en si witu e neletmu si mebebuktila kaa Niaku simiwo en dosa? Sakawisa Niaku lumila’la eng kaulitan, ka’a ku’a kouw reiy’ ma’eman wia-Niaku? 47Seiy i te si asal waki si Empung, sia si malingala e nuwu’ ni Empung; ni’itu mouw ee karengan kouw reiy’ limingala nyi’a, karengan ni kouw kouw reiy’ asal waki si Empung.”48Tou-tou Yahudi se miningkot si Yesus : “ Reiy’ ku’a re’en ulit sa keiy lumila’la kaa Nikoo koo tou Samaria wo sinelaran ni setang?” 49Wingkot ni Yesus : “ Niaku ku reiy’ sinelaran ni setang, ta’an Niaku ku maormatela si Ama-Ku wo nikouw kouw reiy’ maormatela Niaku.50Ta’an Niaku ku riy’ masero e normat i wee-Niaku: wawean Siesa si masero nyi’a wo Nisia kangkasi si maakimla. 51Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitna seiy i te si maki’itla e nuwu’-Ku, sia si reiy’ laa me’anla e maut i ka’ayo reiy’ si niakaran.”52Pokeiy ne tou-tou Yahudi wia-Nisia : “ Teakan keiy mete’u, kaa Nikoo koo sinelaran ni setang. Karengan si Abraham si minate mouw wo tuanakan kangkasi se nabi-nabi, ta’an Nikoo koo limila’: Seiy i te si maki’itla e nuwu’-Ku, sia si reiy’ laa me’anla e maut i ka’ayo reiy’ si niakaran. 53Sapa ku’a Koo koo lumantouwela eng kewangko’ ta’an si ama’ ta Abraham, si minate mouw! Nabi-nabi tu’u minate mouw; ampit si seiy re’en Koo masuatla en tetou-Mu?”54Wingkot ni Yesus : “ Sawona’ Niaku mamuliala en tetou-Ku nuesa, takar eng kamulia’an-Ku i ti’i e noki’ i te tu’u reiy’la si penoronna. Ama’-Ku mouw si mamuliala Niaku, en tanume si seiy kouw meila’: Nisia mouw si Empung meiy, 55kaulitna nikouw kouw reiy’ makasine’u Nisia, ta’an Niaku ku sumine’u Nisia. Wo sa Niaku lumila’: Niaku ku reiy’ makasine’u Nisia, takar Niaku mouw si menenowo, masuat tanu nikouw, ta’an Niaku ku makasine’u Nisia wo Niaku ku maki’it i tela e nuwu’-Na. 56Abraham ama’mu si mepa’a-pa’ar kaa nisia si laa lumoo’ e nendo-Ku wo nisia si limoo’ mouw nyi’a wo nisia si mepa’a-pa’ar.”57Takar pokeiy ne tou-tou Yahudi i ti’i wia-Nisia : “ Numur-Mu reiy’pe’ mina’ayo lima nga pulu’ nge te’un wo Koo limoo’ mouw si Abraham?” 58Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna nu reiy’pe’ si Ambraham minamuali, Niaku ku wia mouw.” 59Laa o sea medo watu kaa melelawala Nisia; ta’an Yesus si limiong wo tumele’ula em Bait ni Empung.

Chapter 9

1E nedo kasuatan si Yesus melangkoiy, Sia lumoo’ siesa tou rapa rengane’ eng kinetetouna. 2Murid-murid-Na se minueiy wia-Nisia : “ Rabi, seiy reken si simiwo dosa, sitou yi’i sandiri ka’apa se tu’ana, i ka’ayo sia neiy i patoula rapa?”3Wingkot ni Yesus : “ Reiy’ nisia wo reiy’ kangkasi se tu’ana, ta’an karengan em pepa’ayangen-pepa’ayangen ni Empung e lewo’ sa reiy’ i papa’atola witu nisia. 4Kita ta lewo’ sa reiy’ ma’ayangla em pepa’ayangen-Na si timoke Niaku, keurean e noate’; laa meiy e wengi, wisa reiy’la siesa tou tu’u si toro ma’ayang. 5Keurean Niaku wia eng kaoatan, Niaku mouw ku terang eng kaoatan.”6Nu reiy’ mouw Sia nu limila’la em baya nyi’a i ti’i, Sia rumura’ witu en tana’, wo kumayo’ e rura’-Na i ti’i ampit en tana’, laa o misu’la nyi’a witu em beren ni tou rapa eng ketare 7wo lumila’ wia nisia : “ Mea mouw, oasanouw en tetoumu witu em kolam Siloam.” Siloam em penoronna : “ Si neiy i toke.” Takar mea mouw sitou i ti’i sia moas en touna laa o mareng ampit em berenna e wula’ mouw.8Ta’an se ketana’-ketana’na wo nisea, se ketarean simine’u nisia tanume si mengengiwee, limila’: “ Reiy’ ku’a nisia yi’i, si reiy’ mena’ mengengiwee?” 9Wawean se meila’ : “ Ulit, sia mouw si yi’i.” Wawean kangkasi se meila’ : “ Reiy’, ta’an nisia si mange’an ampit nisia.” Tou i ti’i nuesa si limila : “ Nulit niaku mouw i tu.”10Pokeiy nea wia nisia : “ Kumura em berennu mina wula’?” 11Wingkotna : “ Tou si patotoren Yesus i ti’i kimayo’ en tana’, misu’la nyi’a witu em berenku wo lumila’ wia niaku : Mea mouw waki Siloam wo oasanouw en toumu. Laa o ku mea wo niaku nu moasla en touku, niaku ku toro mouw maloo’.” 12Laa o sea lumila’ wia nisia : “ Waki wisa re’en Sia?” Wingkotna : “ Reiy’ kete’uanku.”13Laa o sea maali sitou eng ketarena i ti’i si rapa wia se tou-tou Farisi. 14Sapa tare e nendo kinekekayo’ ni Yesus en tana’ wo minula’la em beren ni tou i ti’i, nyi’a mouw e nendo Sabat. 15Kaa ni’itu se tou-tou Farisi tu’u minueiy wia nisia , kumura em berenna mina wula’. Wingkotna : “ Sia si minisu’la eng kinayo’an en tana’ witu em berenku, laa o ku moas en touku, wo teakan niaku ku toro mouw maloo’.”16Takar pokeiy ne esa nga weteng tou-tou Farisi iti’i : “ Tou yi’i si reiy’ mineiy waki si Empung, karengan Nisia si reiy’ mapiarala e nendo Sabat.” 17Laa o pokeiy nea kangkasi wia sitou rapa i ti’i : “ Wo nikoo, sapa re’en e lila’mu tanume Nisia, karengan Nisia si minula’ mola em berennu? “ Wingkotna : “ Nisia mouw siesa nabi.” 18Ta’an se tou-tou Yahudi i ti’i se reiy’ ma’eman, kaa eng ketarena sia si rapa wo tea mouw lumoo’ kasi, i ka’ayo sea kimeret se tu’ana19wo mueiy wia nisea : “ Si yi’i re’en si oki’mu, si peila’ miouwla kaa nisia si neiy i patoumi rapa? Satuana kumura re’en sia teakan si toro mouw maloo’?” 20Wingkot ne tu’a i ti’i : “ Eng kete’uan neiy nyi’a mouw, kaa nisia yi’i si oki’ meiy wo nisia si neiy i patoumi rapa, 21ta’an kumura sia teakan toro mouw maloo’, keiy reiy’ mete’u, wo seiy si minula’la em berenna, keiy reiy’ mete’u kangkasi. Wueiyenola wia nisia sandiri, sia si sela mouw, sia si toro matoto-totor i wee en touna sandiri.”22Se tu’ana se limila’ tuana, kaa nisea se meide’ wia se tou-tou Yahudi, karengan se tou-tou Yahudi i ti’i se minaasa’an nouw kaa susur sitou maaku Nisia tanume si Mesias, si laa i sea’la. 23Ni’itu mouw ee karengan takar se tu’ana limila’: “ Sia si sela mouw, wueiyenola wia nisia sandiri.”24Laa o sea kumeret mekasape’ kasi sitou ketarena rapa i ti’i wo lumila’ wia nisia : “ Lumila’ mola eng kaulitan witu en sinaru ni Empung; kete’uan neiy kaa sitou i ti’i sitou berdosa.” 25Wingkotna : “ Sapa ku’a sitou i ti’i tou berdosa, niaku ku reiy’ mete’u; ta’an e nesa kapualitan kete’uanku, nyi’a i ti’i kaa niaku ketarena rapa, wo teakan toro mouw maloo’.”2626 Pokeiy nea wia nisia : “ Sapa re’en en siniwo-Na wia nikoo? Kumura Sia minula’la em berennu?” 27Wingkotna : “ Neiy mouw i lila’kula wia nikoo, ta’an kouw reiy’ minelelingala nyi’a; ka’a kouw pa’ar melelingala nyi’a kasi? Wo’o wona kouw pa’ar mamuali murid-Na kangkasi?”28Kasuatan masero’ sea lumila’ wia nisia : “ Nikoo koo murid ni tou i ti’i ta’an nikeiy keiy murid-murid ni Musa. 29Keiy mete’u, kaa si Empung si minee mola nuwu’ wia si Musa, ta’an en tanume Nisia i ti’i nikeiy keiy reiy’ mete’u waki wisa sia meiy.”30Wingkot ni tou i ti’i wia nisea : “ Likoko kangkasi sa kouw reiy’ mete’u waki wisa Sia meiy, kaulitena Sia si minula’ mola em berenku. 31Kita ta mete’u, kaa si Empung si reiy’ minelelingala se tou-tou berdosa, ta’an i te se tou-tou saleh wo se matuanala eng kepa’aran-Na.32Wakipe’ ketarean i ka’ayomi teakan reiy’ ma’an mekasa lingan, kaa wawean tou si minula’la em beren ni tou neiy i patoumi rapa. 33sawona’ sitou i ti’i reiy’ waki si Empung o meiy, Sia si reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa.” 34Wingkot nea : “ Nikoo yi’i koo neiy i patou uli-ulit witu en dosa wo nikoo koo mewewee teturu’ nikeiy?” Laa o sia ure’ nea witu luar.35Yesus si liminga kaa nisia si neiy mouw i ure’ nea witu luar. Kamurian Sia masungkul ampit nisia wo lumila’ : “ Ma’eman ku’a re’en koo wia si Oki’ ni Tou?” 36Wingkotna : “ Seiy re’en Sia, Tuhan? Rio niaku ma’eman wia-Nisia.” 37Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Nikoo reiy’kan i te lumoo’ Nisia; ta’an Nisia si kasuatan mesesusuiy ampit nikoo, Nisia mouw i tu!” 3838 Pokeiyna : “ Niaku ma’eman, Tuhan!” Laa o sia maongkot sumempe-Nisia.39Pokeiy ni Yesus : “ Niaku mineiy wia eng kaoatan kaa meiy ma’akimela wo seiy i te si reiy’ limoo’, si toro lumoo’, wo rio seiy i te si toro lumoo’, si merapa.” 40Lelila’an-lelila’an i ti’i e lininga ne pirala tou Farisi se witu wo lumila’la wia-Nisia : “ Sapa ku’a re’en i tu e maka penoron kaa nikeiy kangkasi keiy rapa?” 41Wingkot ni Yesus wia nisea : ‘ Sawona’ kouw rapa, kouw reiy’ berdosa, ta’an karengan kouw limila’: Keiy maloo’, takar en tetapouw en dosamu.”

Chapter 10

1“Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitena seiy si ghumorem witu eng gorem kalero ni domba ampit si reiy’ timorola em pepalen, ta’an kimawok i te em beton, sia mouw siesa tou rongkit wo siesa tou ro’obit; 2ta’an seiy si ghimorem timorola em pepalen, Nisia mouw si rumerawir domba.3Kaa nisia si tumetayur minuka’ em pepalen wo se domba-domba se melelingala en suarana wo sia kumeret se domba-dombana siesa o siesa i ki’it e ngaranna wo rumawir nisea kumaluar. 4Sa em baya ne dombana se nialina mola witu e luar, sia kumelang witu e rerior nea wo se domba-domba i ti’i maki’it i tela nisia, karengan nisea se sumine’u en suarana.5Ta’an siesa tou wo’oseiy tantu si reiy’ ki’itan neala, awes tare sea tumingkasla wia nisia, karengan en suara ne tou-tou wo’oseiy e reiy’ kasine’uan nea.” 6Ni’itu mouw e neiy i lila’la ni Yesus wia nisea witu em peulurela, ta’an nisea se reiy’ mangarti e maksudna Sia limila’ en tuana wia nisea.7Takar pokeiy ni Yesus mekasape’ kasi: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna Niaku mouw em pepalen mea wia se domba-domba i ti’i. 8Em baya ne tou se mineiy nu reiy’pe’ Niaku, nyi’a mouw se rumerongkit wo se rumero’obit, wo se domba-domba i ti’i se reiy’ melelinga nisea.9Niaku mouw si pepalen; seiy i te si ghimorem timorola Niaku, nisia si laa melawir wo nisia si laa ghumorem wo rumou’ wo tume’upela em padang rukut. 10Rongkit si mineiy kaa meiy i te mererongkit wo mewewunu’ wo mepepunengela; Niaku mineiy, rio sea makapunyala em patou-touan, wo makapunyala nyi’a witu e reiy’ sa mina’asa kalokonan.11Niaku mouw si rumerawir le’os. Si rumerawir le’os si meweweela e nyawana i wee se domba-dombana; 12sedangkan siesa tou mengengedo nedo si reiy’ rumerawir, wo reiy’ makapunya sandiri se domba-domba i ti’i , katoroan limoo’ si srigala mengeiy, tumele’ula se domba-domba i ti’i laa o tumingkas, i ka’ayo se serigala i ti’i rima’akep wo timabuke’isela se domba-domba i ti’i. 13Sia si timingkas karengan nisia sitou mengengedo nedo wo reiy’ maweela ghenang se domba-domba i ti’i.14Niaku mouw si rumerawir le’os wo Niaku ku sumine’u se domba-domba-Ku wo se domba-domba-Ku se sumine’u Niaku 15masuat tanu si Ama’ sumine’u Niaku wo Niaku sumine’u si Ama’ wo Niaku ku meweweela e nyawa-Ku i wee se domba-domba-Ku. 16Waweeane’ kasi wia-Niaku se domba-domba walina, se reiy’ wia eng kalero yi’i; se domba-domba i ti’i se lewo sa reiy’ tuntun eng-Ku kangkasi wo nisea se laa lumingala en suara-Ku wo nisea se laa mamuali esa kawang ampit siesa rumerawir.17Ama’ si meupusela Niaku, eng karengan Niaku ku mineela e nyawa-Ku kaa laa maka’ato nyi’a sumeup. 18Reiy’ siesa tou tu’u medo nyi’a wia-Niaku, ta’an i te Niaku meela nyi’a i ki’it eng kepa’aran-Ku nuesa. Niaku wawean kuasa meweweela nyi’a wo wawean kuasa ma’edo nyi’a sumeup. Nyi’i mouw en tugas kina’atoan-Ku waki si Ama’-Ku.”19Takar tu lumentutouw kasi em pesali’si’an witu e nelet ne tou-tou Yahudi karengan e lelila’an i ti’i. Laker witu e nelet nea se limila’: 20“ Sia si sinelaran ni setang wo palela’an: ka’a kouw malingala Nisia?” 21Se walina limila : “ Ni’itu reiy’ tetotoren ni tou sinelaran ni setang; toro re’en si setang mewewula’la em beren ni tou-tou rapa?”22Reiy’ ure kamurian ma’ayo mouw e nendo wangko’ Pengtahbisan em Bait ni Empung waki Yerusalem; katoroan e ni’itu noras eng ge’egher. 23Wo Yesus si mengela-ngelang witu em Bait ni Empung, witu em podol ni Salomo. 24Takar se tou-tou Yahudi se limedongela Nisia wo lumila wia-Nisia : “ Pirape’ eng keure kasi Koo mayala nikeiy tumou witu eng kabimbangan? Sawona’ Koo Mesias, i lila’ momi pakaredeiy wia nikeiy.”25Yesus si miningkot nisea : “ Niaku ku limila’ mola nyi’a wia nikouw, ta’an nikouw kouw reiy’ ma’eman; pepa’ayangen-pepa’ayangen en tinuana-Kula witu e ngaran ni Ama’-Ku, ni’itu mouw e mineela kasairian tanume Niaku, 26ta’an nikouw kouw reiy’ ma’eman, karengan nikouw kouw reiy’ neiy i kaghorem domba-domba-Ku.27Domba-domba-Ku se malingala en suara-Ku wo Niaku ku sumine’u nisea wo nisea se maki’it Niaku, 28wo Niaku mineela patou-touan kekal wia nisea wo nisea tantu mouw se reiy’ laa mapuneng i ka’ayo eng keure-urena wo siesa tou tu’u si reiy’ laa kumaat nisea witu e lawas-Ku.29Ama’-Ku, si mineela nisea wia-Niaku, si lebe wangko’ ta’an si seiy i te tu’u wo siesa tou tu’u si reiy’ mete’u kaaten nea witu e lawas ni Ama’. 30Niaku wo si Ama’ keiy esa.” 31Mekasa pe’ kasi se tou-tou Yahudi minedo watu kaa em pelelawala si Yesus.32Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Laker em pepa’ayangen le’os e nasal waki si Ama’-Ku e neiy Ku i papa’atola wia nikoo; em pepa’ayangen wisa re’en witu e neletna en simiwola nikouw o pa’ar melelawala Niaku?” 33Wingkot ne tou-tou Yahudi i ti’i : “ Reiy’ karengan e nesa pepa’ayangen le’os takar keiy pa’ar melelawala Nikoo, ta’an i te kaa Nikoo maojat si Empung wo kaa Nikoo, ma’anouw tu’u esa nga touan i te, manginsuatela en tetou-Mu ampit si Empung.”34Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Reiy’ ku’a re’en wawean e neiy i patik witu eng kitab Taurat miouw: Niaku ku minee mola nuwu’: Nikouw mouw si empung? 35Sa nisea, wia si seiy e nuwu’ i ti’i neiy i pa’ayola, tinotor empung – kasuatan eng Kitab Suci e reiy’ mete’u batalen -, 36kouw limila’pe’la ka’asi’ ku’a re’en wia Nisia si kinudusela ni Ama’ wo si neiy mouw i toke-Na wia eng kaoatan; Nikoo koo maojat si Empung! Karengan Niaku ku limila’ mola: Niaku Urang ni Empung?37Sawona’ Niaku reiy’ timuanala em pepa’ayangen-pepa’ayangen ni Ama’-Ku, te’a mouw ma’eman wia-Niaku, 38ta’an sawona’ Niaku simiwola nyi’a wo kouw reiy’ pa’ar ma’eman wia-Niaku, ma’emanola witu em papa’ayangen-papa’ayangen i ti’i, rio kouw toro mete’ula wo mangarti, kaa si Ama’ witu Niaku wo Niaku witu si Ama’.” 39Mekasa pe’ kasi sea ma’awa’ mesesikop Nisia, ta’an Nisia si neiy i kase’engket witu e lawas nea.40Kamurian si Yesus minea kasi waki lewet e Yordan, waki tampa si Yohanes nu minaptis eng ketareanna, laa o Sia mena’ witu. 41Wo kelaker se tou mineiy wia-Nisia wo lumila’: “ Yohanes memang si reiy’ simiwo esa kowa’ tu’u, ta’an em baya neiy mouw i lila’la ni Yohanes en tanume sitou yi’i nyi’a mouw e nulit.” 42Wo laker se tou witu ma’eman wia-Nisia.

Chapter 11

1Wawean siesa tou si kasuatan rara’an, ngaranna Lazarus. Sia si maana’ waki Betania, e wanua ni Maria wo si tuarina Marta. 2Maria sia mouw si wewene mekasa limanala e ne’a ni Tuhan ampit e lana mur wo misu’la nyia ampit em bu’ukna.3Wo si Lazarus rara’an i ti’i si patuarina. Se rua wewene i ti’i se minapa’ali e nabar wia si Yesus: “Tuhan, nisia si i koupus-Mu, si rara’an.” 4Katoroan si Yesus nu liminga e nabar i ti’i, Sia lumila’: “Rumara i ti’i e reiy’ laa mali em patean, ta’an e laa mapa’atola eng kalo’oran ni Empung, karengan kaa e rumara i ti’i si Oki’ ni Empung si laa lo’orela.”5Yesus si memang meupusela si Marta wo si kaka’na wo si Lazarus. 6ta’an ni’itu nu lininga-Na mola, kaa si Lazarus si rara’an, Sia si timu’utu’ minena’ rua nga endo pe’ kasi witu en tampa, wisa Sia witu; 7ta’an nu reiy’ mouw i tu Sia lumila’ wia se murid-murid-Na: “Meiy ta mareng kasi waki Yudea.”8Murid-murid i ti’i limila’ wia-Nisia: “Rabi, werukan yi’i se tou-tou Yahudi se mina’awa’ melelawala Nikoo, mepa’are’ re’en Koo mareng maname?” 9Wingkot ni Yesus: “Reiy’ ku’a wawean mapulu’ o rua jam witu e nesa nga endo? Seiy si makelang witu e nendo oat, e ne’ana reiy’ i kasu’usu’, karengan nisia si maloo’ en terang eng kaoatan yi’i.10Ta’an sawona’ sitou makelang witu e nendo wengi, e ne’ana ni’i kasu’usu’, karengan en terang reiy’la witu en touna.” 11Tuana mouw e lelila’an-Na, wo nu reiy’ mouw i tu Sia lumila’ wia nisea : “ Lazarus, patuari ta, si neiy mouw i katekel, ta’an Niaku ku mea maname kaa laa meteto’orela nisia witu en tekelna.”12Takar pokeiy ne murid-murid i ti’i wia-Nisia : “ Tuhan, sawona’ sia timekel, sia si laa male’os.” 13Ta’an maksud ni Yesus nyi’a mouw en timekel witu em penoron minate, e nulitna pokeiy nea i te Yesus si limila’ tanume en timekel witu em penoron kenaramen. 14Kaa ni’itu Yesus si limila’ ampit e neiy i pakaredeiy: “Lazarus si minate mouw;15ta’an syukurouw Niaku ku reiy’ hadir witu e nedo ni’itu, karengan en tuana lebe le’os wia nikoo, rio kouw toro ma’ajarela ma’eman. Meiy mouw ta mea wia nisia teakan.” 16Laa o si Tomas, si patotoren Didimus, lumila’ wia se ka’ampit-ka’ampitna, sea i ti’i se murid-murid walina: “Meiy mouw ta mea kangkasi kaa laa mate mewali-wali ampit Nisia.”17Takar katoroan si Yesus nu neiy i ka’ayola, neiy aton-Nala si Lazarus epat nga endo mouw ghimoleiy witu eng gorem eng kubur. 18Em Betania rimeta’ tawi e Yerusalem, wo’o wona’ rua mil eng kewa’akatna. 19Witu kelaker se tou Yahudi mineiy mouw wia si Marta wo si Maria kaa meiy me’ibor nisea minato’orongan ampit em pinatean ni patuari nea. 20Katoroan si Marta liminga, kaa si Yesus mineiy sia mea maatoala-Nisia. Ta’an Maria si minena’ waki wale.21Takar pokeiy ni Marta wia si Yesus : “ Tuhan, sawona’ Koo wia nyi’i, si patuariku tantu si reiy’ minate. 22Ta’an teakan tu’u kete’uanku, kaa si Empung si laa meela wia-Nikoo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kiween-Nu wia-Nisia.” 23Pokeiy ni Yesus wia si Marta : “ Patuarimu si laa tumo’or.”24Pokeiy ni Marta wia-Nisia: “Niaku ku mete’u kaa nisia si laa tumo’or witu e nedo se tou-tou tumo’or witu eng kesampetan zaman.” 25Wingkot ni Yesus: “Niaku mouw ku kato’oran wo em patou-touan; seiy i te si ma’eman wia-Niaku, sia si laa tumou ma’anouw tu’u sia minate mouw, 26wo susur tou si matou-tou wo si ma’eman wia-Niaku, si reiy’ laa mate eng keure-urena. Ma’eman reken koo witu eng kapualitan yi’i?”27Wingkot ni Marta : “ Yon, Tuhan, niaku ku ma’eman, kaa Nikoo mouw si Mesias, Urang ni Empung, Sia si laa meiy wia eng kaoatan.” 28Wo sia nu limila’ mola en tuana sia mea kumeret si patuarina Maria wo tumena’ wia nisia : “ Guru si waki ti’ime wo Sia si mengeret nikoo.” 29Liminga ni’itu si Maria si makarengan timo’or laa o mea matola si Yesus.30Ta’an en toro ni’itu Yesus si reiy’ pe’ mina’ayo witu eng gorem em banua i t’i. Nisia si wakipe’ tampa ni Maria nu time’upela Nisia. 31Katoroan se tou-tou Yahudi se mewali-wali ampit si Maria witu em bale i ti’i kaa me’ibor nisia, limoo’ kaa si Maria makarengan timo’or wo mea waki luar, nisea se kimi’itla nisia, karengan nisea se mapokeiyla kaa nisia si mea waki kubur kaa me’a ma’arip witu. 32I kekeka’ayola ni Maria waki tampa ni Yesus nu witu wo limoo’ Nisia, i kasungkurouw sia witu en sinaru e ne’a-Na wo lumila’ wia-Nisia : “ Tuhan, sawona’ Koo wia nyi’i, si patuariku tantu si reiy’ minate.”33Katoroan si Yesus limoo’ si Maria maame’ wo kangkasi se tou-tou Yahudi mewali-wali nisia, takar en tekurouw e natena-Na. Sia si kasa arip wo lumila’: 34“Witu e wisa ku’a re’en eng ghinoleiyan niouwla nisia?” Wingkot nea: “Tuhan, meiy mouw wo loo’onouw!” 35Takar mame’ mouw si Yesus.36Pokeiy ne tou-tou Yahudi: “Loo’onouw, kumura eng koupus-Na wia nisia!” 37Ta’an se pirala tou witu e nelet nea limila’: “Sia si minula’la em beren ni tou rapa, reiy’ makawoo ku’a re’en Sia tumuana, i ka’ayo sitou yi’i si reiy’ minate?”38Takar en tekurouw kasi e nate ni Yesus laa o Sia mea waki kubur i ti’i. Eng kubur i ti’i nyi’a mouw e nesa goa pinalenan watu. 39Pokeiy ni Yesus: “Popon em batu i ti’i!” Marta, patuari ni tou timayan i ti’i, limila’ wia-Nisia: “Tuhan, sia si mawou mouw, karengan epatouw nga endo sia minate.” 40Wingkot ni Yesus: “Reiy’ ku’a neiy Ku mouw i lila’la wia nikoo: Sawona’ koo ma’eman koo laa lumoo’ eng kamulia’an ni Empung?”41Takar tu popon nea em batu i ti’i. Laa o kuma’ate waki atas si Yesus wo lumila’: “Ama’, Niaku ku tumotore en syukur wia-Nikoo, karengan Nikoo koo liminga mola Niaku. 42Niaku ku mete’u, kaa Nikoo koo salalu malingala Niaku, ta’an kaa eng karengan se tou kelaker se rimedeiy wia nyi’i limedongla Niaku, Niaku limila’la nyi’a, rio sea ma’eman, kaa Nikoo mouw si timokemi Niaku.”43Wo Sia nu limila’ mola en tuana, wo maaleiyouw Sia ampit en suara kaente’: “Lazarus, meiy mouw wia luar!” 44Sitou minate mouw i ti’i mineiy wia luar, ne’a wo e lawasna wina’akese’ ampit eng roko’ kafan wo eng giona eng kinakelungan en saraweta. Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Wuka’anouw e roko’-roko’ i ti’i wo i waya mola sia mea.”45Laker witu e nelet ne tou-tou Yahudi se mineiy lumales si Maria wo limoo’ola sandiri sapa en siniwo mola ni Yesus, ma’eman wia-Nisia. 46Ta’an wawean se minea wia se tou-tou Farisi wo sumusuiyela wia nisea, sapa en siniwo mola ni Yesus i ti’i.47Laa o se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi kumeret se Mahkamah Agama meiy merur wo sea lumila’: “Sapa re’en e lewo’ sa reiy’ siwon ta? Karengan sitou i ti’i si laker masiwo mujizat. 48Sawona’ Sia i waya ta, takar em baya ne tou se laa ma’eman wia-Nisia wo se tou-tou Roma se laa meiy wo kumaat en tampa suci ta ma’an em bangsa ta.”49Ta’an siesa tou witu e nelet nea, sia i ti’i si Kayafas, Imam Wangko’ witu en te’un i ti’i, limila’ wia nisea : “ Nikouw kouw reiy’ mete’u en sapa-sapa, 50wo nikouw kouw reiy’ mina wena’as, kaa e lebepe’ wawean penoron wia nikoo, sa siesa tou mate kaa em bangsa ta ta’an i te e minapekasa em bangsa ta mapuneng.”51Eng kapualitan i ti’i neiy i lila’na reiy’ waki en touna nuesa, ta’an en tanume sia nu Imam Wangko’ witu en te’un i ti’i sia mee nubuat, kaa si Yesus si laa mate i wee se bangsa i ti’i, 52ta’an reiy’ kaa se bangsa i te i ti’i, ta’an kangkasi ma’arurela wo mapa esala se oki-oki’ ni Empung se neiy i kasera. 53Muleiymi en nendo ni’itu sea maasa’an kaa mewewunu’ Nisia.54Kaa ni’itu Yesus si reiy’ minapa’ato kasi witu en sinaru ne tou kelaker witu e nelet ne tou-tou Yahudi, Sia rumou’mi witu wo mea waki daerah tawi em padang gurun, waki e nesa kota mekengaran Efraim, wo witu Sia mena’ mewali-wali se murid-murid-Na. 55Witu en toro ni’itu e nendo wangko’ Paskah ne tou Yahudi en tawi mouw wo kelaker se tou waki wanua i ti’i minae waki Yerusalem kaa laa melelenasela en tetou nu reiy’ pe’ em Paskah i ti’i.56Nisea se menero si Yesus wo kasuatan rimedeiy witu eng gorem em Bait ni Empung, sea lumila siesa wia se walina: “Kumura em pendapatmu? Meiykan kangkasi ku’a re’en Sia wia em pelesir?” 57Kasuatan e ni’itu se imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi se minee mola perenta rio susur tou si mete’u wisa Sia witu makite’ula nyi’a, rio sea toro sumikop Nisia.

Chapter 12

1Enem nga endo nu reiy’pe’ em Paskah Yesus si mineiy waki Betania, em paana’an ni Lazarus si tino’orla ni Yesus witu e nelet ne tou minate. 2Witu en siniwoan pesakeiyan i wee Nisia wo si Marta melayanela, kasuatan siesa nga tou kimi’it mekaan ampit si Yesus nyi’a mouw si Lazarus. 3Takar si Maria minedo esa nga parua kati e lana narwastu tulen eng kemaal e nargana, laa o lumanala e ne’a ni Yesus wo misu’la ampit em bu’ukna; wo em beuna lana en sime’u e minapekasa em bale i ti’i.4Ta’an si Yudas Iskariot, si meta’asa’an wia se murid-murid ni Yesus, si laa makarengan mesesarakanla Nisia, limila’: 5“Ka’a e lana narwastu i yi’i reiy’ neiy i wangker telu nga atus dinar wo e loitna ni’i weela se tou-tou miskin?” 6Eng kapualitan i ti’i neiy i lila’nala reiy’ karengan sia si mawee ghenangla e nasib ne tou-tou miskin, ta’an i te nisia mouw siesa tou rongkit; sia si re’eregh maedo e loit tinu’utulan witu eng kas tiniboiyanna.7Takar pokeiy ni Yesus: “I waya mola sia tumuanala eng kapualitan yi’i e ghumenang nendo kinuburan Niaku. 8Karengan se tou-tou miskin se re’eregh wia nikouw, ta’an Niaku ku reiy’ re’eregh wia nikouw.”911Kasa ka’asa’an se tou Yahudi liminga, kaa si Yesus si maname wo sea meiy reiy’kan i te kaa si Yesus, ta’an i te kangkasi kaa meiy meleloo’ si Lazarus, si tino’or-Na mola witu e nelet ne tou minate. 1010 Laa o se imam-imam kepala se minaasa’an kaa laa mewewunu’ si Lazarus kangkasi, 11 karengan kaa nisia laker se tou Yahudi timele’ula nisea wo ma’eman wia si Yesus.12E nendo kawo’odoanna katoroan se tou kelaker se mineiy mewewangko’la em pelesir liminga, kaa si Yesus si kasuatan wia nuner e lalan mengeiy wia e Yerusalem, 13nisea se minedo e laleina-laleina em palem, wo mea sumungkul Nisia kasuatan mengale-ngaleiy : “Hosana! Binerkatola Sia si mineiy witu e ngaran ni Tuhan, Raja Israel !”14Yesus si minatola siesa keledai oki’ laa o Sia sumeret witu e natasna, tanu neiy i patik : 15“Te’a meide’, heiy puteri Sion, loo’onouw, si Rajamu mengeiy, rimuber witu e natas ni esa oki’ ni keledai.”16Ketare-tare se murid-murid ni Yesus se reiy’ mangarti eng kapualitan i ti’i, ta’an si Yesus nu lino’orola, i kaghenangouw sea, kaa e nats i ti’i en tanume Nisia, kaa nisea se timuana mola nyi’a kangkasi i wee Nisia.17Tou kelaker se mewali-wali ampit Nisia katoroan Sia nu kimeret si Lasarus rumou’mi witu eng kubur wo timo’orela nisia witu e nelet ne tou minate, se minee kasairian en tanume Nisia. 18Kaa ni’itu se tou kelaker i ti’i se minea sumungkul Nisia, karengan nisea se liminga, kaa Nisia si simiwo e mujizat i ti’i. 19Takar pokeiy ne tou-tou Farisi siesa wia se walina: “Kouw limoo’ sandiri, kaa nikouw kouw kasa reiy’ minua’, loo’onouw, e minapekasa eng kaoatan mineiy kumi’itela Nisia.”20Witu e nelet nea nu minae kaa ma’e me’e ibadah witu e nendo wangko’ i ti’i, wawean se pirala tou Yunani. 21Se tou-tou i ti’i minea waki si Filipus, si asal waki Betsaida waki Galilea, laa o lumila’ wia nisia: “Tuang, keiy pa’ar maatoan ampit si Yesus.” 22Filipus si minea makite’ula nyi’a wia si Andreas; Andreas wo si Filipus se mina’ayola nyi’a kangkasi wia si Yesus.23Ta’an Yesus si miningkot nisea, pokeiy-Na: “Neiy mouw i ka’ayo e nedona si Oki’ ni Tou si lo’orela. 24Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna sawona’ e watuna eng gandum reiy’ rima’aragh witu eng gorem en tana’ wo mate, sia si minena’ esa watuna i te; ta’an sa sia mate, sia si laa mua’la laker wu’ana.25Seiy i te si meupusla e nyawana, sia si laa kaliongan e nyawana, ta’an seiy i te si reiy’ meupusela e nyawana wia eng kaoatan yi’i, sia si laa miarala nyi’a kaa em patou-touan kekal. 26Seiy i te si melayanla Niaku, sia si lewo’ sa reiy’ kumi’it Niaku wo wisa Niaku witu. Seiy i te si melayanla Niaku, sia si laa ormaten ni Ama’.27Teakan e imukur-Ku e ma’arip wo sapa mouw ku’a e laa Ku i lila’la? Ama’, lawirenola Niaku muleiy i temi yi’i? Reiy’, karengan kaa e ni’itu mouw Niaku mineiy wia eng gorem e nedo yi’i. 28Ama’, lo’orenola e ngaran-Nu!” Takar tu kalinga’anouw en suara waki sorga : “ Niaku ku limo’orola-Nyi’a, wo Niaku ku laa melelo’orela;Nyi’a kasi!” 29Tou kelaker se rimedeiy witu wo limingala nyi’a se limila’, kaa ni’itu e legu’an lenter. Wawean kangkasi se limila’: “ Siesa malaikat si simusuiyola ampit Nisia.”30Wingkot ni Yesus : “ En suara i ti’i lininga mola reiy’ kaa Niaku, ta’an i te kaa nikouw. 31Teakan e makelang em paakiman eng kaoatan yi’i: teakan kangkasi se penguasa eng kaoatan yi’i se laa i lawala witu e luar;32wo Niaku, sakawisa Niaku i rakekla wia eng kaoatan yi’i, Niaku ku laa madet em baya ne tou se meiy wia-Niaku.” 33Nyi’i e neiy i lila’-Nala kaa makite’ula kumura eng kepepate-Na.34Laa o wingkot ne tou kelaker i ti’i : “ Nikeiy keiy liminga mola witu e nukum Taurat, kaa si Mesias si minena’ timou e reiy’ si kina’ayoan; kumura mouw wona’ Koo meila’la, kaa si Oki’ ni Tou si lewo’ sa reiy’ i rakekla? Seiy re’en si Oki’ ni Tou i ti’i?” 35Pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Noki’ mokan kasi e nedo en terang witu mouw e nelet miouw. Kaurean en terang i ti’i e wia nikoo, ma’emanouw wia nisia, rio eng kareideman te’a kumontoiyla nikoo; seiy i te si makelang witu eng kareideman, sia si reiy’ mete’u sa wisa em pengeanna. 36Ma’emanouw witu en terang i ti’i, eng kaurean en terang i ti’i wia nikoo, rio kouw mamuali oki-oki’ en terang.” Yesus nu limila’ mola en tuana, Sia rumou’ o kumirongi waki elet nea.37Wo ma’anouw tu’u si Yesus si simiwola en tuana eng kelaker mujizat witu en sinaru em beren nea, ta’an nisea se reiy’ ma’eman wia-Nisia, 38rio lekepouw e nuwu’ neiy i pa’ayola ni nabi Yesaya: “Tuhan, seiy ku’a si ma’eman witu em pinakite’uan neiy? Wo wia si seiy ku’a re’en e lawas kakuasa’an ni Tuhan ni’i wera’la?”39Kaa ni’itu sea se reiy’ mete’u pa’emanen, karengan si Yesaya si limila’ mouw kangkasi : 40“Nisia si rimapa mola em beren wo kimetela e nate nea, rio sea te’a lumoo’ ampit em beren, wo meeghenang ampit e nate, laa o murikit, i ka’ayo Niaku lume’osela nisea.”41Kapualitan yi’i neiy’ i lila’la ni Yesaya, karengan nisia si limoo’ mouw eng kamulia’an-Na wo minenoto-notorola en tanume Nisia. 42Ta’an laker kangkasi witu e nelet ne pa’aka-aka’an se ma’eman wia-Nisia, ta’an eng karengan se tou-tou Farisi nisea se reiy’ maakula nyi’a makaredeiy, rio sea te’a neiy i sea’la. 43Karengan nisea se lebe pa’ar eng kaormatan ni tou ta’an eng kaormatan ni Empung.44Ta’an Yesus si minaleiy pokeiy-Na: “Seiy i te si ma’eman wia-Niaku, sia si reiy’ ma’eman wia-Niaku, ta’an wia Nisia, si timoke mouw Niaku; 45wo seiy i te si limoo’ Niaku, sia si limoo’ Nisia, si timoke mouw Niaku.46Niaku ku mineiy mouw wia eng gorem kaoatan tanume en terang, rio susur tou si ma’eman wia-Niaku, te’a mena’ witu eng gorem kareideman. 47Wo sawona’ siesa tou si liminga e lelila’an-Ku, ta’an reiy’ timuanala nyi’a, Niaku ku reiy’ mamuali akimna, karengan Niaku mineiy reiy’ kaa ma’akimla eng kaoatan, ta’an i te kaa melelawirela nyi’a.48Seiy i te si sumede’ Niaku, wo reiy’ sumungkulela e lelila’an-Ku, sia si waweanouw akimna, nyi’a i ti’i e nuwu’ neiy Kumouw i lila’la, ni’itu mouw e laa mamuali akimna witu eng kesampetan zaman. 49Karengan Niaku mengila-ngila’ reiy’ e witu en tetou-Ku nuesa, ta’an si Ama’, si timoke Niaku, Nisia mouw si minerentala Niaku kaa laa melelila’la sapa e lewo’ sa reiy’ i lila’-Kula wo ni’i pa’ayo-Kula. 50Wo Niaku ku mete’u, kaa em perenta-Na i ti’i nyi’a mouw em patou-touan kekal. Jadi sapa e neiy i lila’-Kula, Niaku ku mina’ayola nyi’a eng kumura neiy i nuwu’la ni Ama’ wia-Niaku.”

Chapter 13

1Kasuatan ni’itu nu reiy’pe’ e nendo wangko’ Paskah muleiy, Yesus si mete’u mouw, kaa e nedo-Na e mina’ayo mouw kaa mesesoro’ wia eng kaoatan yi’i mea waki si Ama’. Masuat tanu Nisia si reiy’ mena’ meupusela se murid-murid-Na tuana mouw en teakan Nisia si meupusela nisea i ka’ayo witu eng kesampetanna. 2Nisea se kasuatan mekaan mewali-wali, wo si Iblis si timena’ mola e rencana witu nate ni Yudas Iskariot, urang ni Simon, kaa mewewilesela Nisia.3Yesus si mete’u, kaa si Ama’-Na si simarakanola e reiy’ sa mina’asa wia-Nisia wo kaa Nisia si waki si Empung o meiy wo mareng wia si Empung. 4Laa o tumo’orouw si Yesus wo lumengatla eng karaiy-Na. Sia medo esa nga kisi’ roko’ lenan wo ma’akesla nyi’a witu rereenan-Na, 5kamurian Sia tumoa’la rano witu e nesa baki, wo muleiy moas e ne’a ne murid-murid-Na laa o misu’ nyi’a ampit e roko’ neiy i wa’akes witu rereenan-Na i ti’i.6Takar i ka’ayo mola Sia wia si Simon Petrus. Pokeiy ni Petrus wia-Nisia : “ Tuhan, Nikoo koo ma’oas e ne’aku?” 7Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Sapa em pasiwon-Ku, reiy’ kete’uannu en teakan, ta’an nikoo koo laa mangartila nyi’a kamurian.” 8Pokeiy ni Petrus wia-Nisia : “ Nikoo koo reiy’ laa moas e ne’aku i ka’ayo reiy’ si niakaran.” Wingkot ni Yesus : “ Sawona’ Niaku ku reiy’ moasla nikoo, nikoo koo reiy’ maka’ato weteng wia Niaku.” 9Pokeiy ni Simon Petrus wia-Nisia : “ Tuhan, te’a i te e ne’aku, ta’an kangkasi e lawas wo eng kokongku!”10Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Seiy i te si limele’ mouw, sia si reiy’ mouw mete’u moas en touna kasi ta’an i te moas e ne’ana, karengan nisia si weresi mouw e minapekasana. Nikoo kangkasi koo weresi mouw, ta’an i te reiy’ waya.” 11Karengan Nisia si mete’u, seiy si laa sumarakan Nisia. Kaa ni’itu Sia lumila’: “ Reiy’ e waya nikouw weresi.”12Nu reiy’ mouw Sia minoasla e ne’a nea, Sia makela e labung-Na wo mareng sumeup witu en tampa-Na. Laa o Sia lumila’ wia nisea : “ Mangarti ku’a re’en kouw sapa en siniwo-Ku mola wia nikoo?” 1313 Nikouw kouw matotor Niaku Guru wo Tuhan, wo em pokeiymu ni’i tu en timoro, karengan memang Niaku mouw si Guru wo Tuhan. 1414 Jadi sawona’ Niaku moasla e ne’amu, Niaku nyi’a mouw si Tuhan wo Gurumu, takar nikouw tu’un lewo’ sa reiy’ mo’asala e ne’a miouw; 1515 karengan Niaku ku minee mola e nesa patoka’an wia nikouw, rio kouw kangkasi kouw sumiwola masuat tanu en siniwo-Ku mola wia nikouw.16Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitna siesa hamba si reiy’ lumantouwla eng kerakek ni tuangna, ka’apa tu’u siesa tou neiy i toke wia si timoke nisia. 17Sawona’ kouw mete’u em baya nyi’a yi’i, takar ma’aruiyola kouw, sa kouw tumuanala nyi’a. 18Reiy’ en tanume nikouw nu waya Niaku lumila’. Niaku ku mete’u, seiy si pineleng-Ku mouw. Ta’an lewo’ sa reiy’ mouw lekep e nats yi’i : Tou si kimaan e roti-Ku, si minangkatouw en tu’umirna wia Niaku.1919 Niaku ku lumila’la nyi’a wia nikoo teakan i te kangkasi nu reiy’pe’ eng kapualitan i ti’i minamuali, rio sa eng kapualitan i ti’i mamuali, nikouw kouw ma’eman, kaa Niaku mouw Sia. 20Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna seiy i te si sumungkulela sitou neiy Ku i toke, sia si simungkulola Niaku, sia si simungkul Nisia si timoke Niaku.”21Si Yesus nu limila’ mola en tuana Sia si kasa mina’arip, laa o sumairi: “Niaku lumila’me wia nikoo, kaulitna siesa tou witu e nelet miouw si laa sumarakan Niaku.” 22Murid-murid i ti’i se metetu’usan siesa wia se walina, nisea se meware-wareng sa seiy si papokeiy-Nala.23Siesa witu e nelet ne murid ni Yesus, sia i ti’i si murid neiy i koupus-Na, timebe tawi wia-Nisia, witu esa nga weka lele’os-Na. 24Wia si murid i ti’i Simon Petrus si minee tanda wo lumila’ : “ Wueiyela seiy si pemaksud-Nala!” 25Murid si rimuber en tawi ni Yesus i ti’i limenge wo lumila’ wia-Nisia : “ Tuhan, seiy ku’a re’en sia i ti’i?”26Wingkot ni Yesus : “ Sia mouw i ti’i, e wia nisia Niaku laa meela e roti, Niaku nu simosouwola nyi’a.” Sia nu limila’ mola tuana Sia medo roti, sumosouwla nyi’a wo meela nyi’a wia si Yudas, urang ni Simon Iskariot. 27Wo si Yudas nu minedo mola e roti i ti’i, sia si sinelaran ni Iblis. Takar si Yesus limila’ wia nisia: “Sapa e laa pesesiwonnu, makarenganouw siwonola.”28Ta’an reiy’la siesa tou tu’un witu e nelet nea se rimuber mekaan i ti’i se mangarti, sapa e maksud ni Yesus limila’la e ni’itu wia si Yudas. 29Karengan si Yudas si timiboiy eng kas wawean se mapokeiyla, kaa Yesus si mareo nisia tumeles sapa-sapa em pemandungen kaa em peraya’an i ti’i, ka’apa mewewee sapa-sapa wia se tou miskin. 30Yudas si simungkulela e roti i ti’i laa o makarengan minea. Witu en toro ni’itu nendo e wengi mouw.31Yudas nu minea mouw, lumila’ mouw si Yesus: “Teakan si Oki’ ni Tou si neiy lo’orela wo si Empung si lo’orela witu Nisia. 32Sawona’ si Empung si lo’orela witu Nisia, Empung si laa lumo’orela Nisia kangkasi witu en tetou-Na, wo makarengan laa lumo’orela Nisia. 33Heiy urang-urang-Ku, e noki’ mokan kasi e nedo Niaku wia mewali-wali nikouw. Nikouw kouw laa sumero Niaku, wo en tanu neiy Ku mouw i lila’la wia se tou-tou Yahudi: Waki tampa Niaku minea, reiy’ wona’ kouw meiy, tuanakan tu’u Niaku lumila’la nyi’a teakan i te kangkasi wia nikouw.34Niaku ku mineela em perenta weru wia nikouw, nyi’a i ti’i rio kouw me’upusala; masuat tanu Niaku mineupusola nikouw tuanakan kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ me’upusala. 35Ampit en tuana se tou se laa mete’u, kaa nikouw mouw kouw murid-murid-Ku, nyi’a i ti’i sawona’ nikouw me’upusala.”36Simon Petrus si limila’ wia si Yesus: “Tuhan, wisa ku’a re’en em pela’an-Nu?” Wingkot ni Yesus: “Waki tampa pela’an-Ku, nikoo koo reiy’ mamuali kumi’itla Niaku teakan, ta’an ee sangari nikoo koo laa kumi’itla Niaku.” 37Pokeiy ni Petrus wia-Nisia: “Tuhan, ka’a niaku ku reiy’ mamuali kumi’itla Nikoo teakan? Niaku ku laa meela e nyawaku wia-Nikoo!” 38Wingkot ni Yesus: “Nyawamu e laa i weemula Niaku? Kaulitna Niaku lumila’me wia nikoo: Nu reiy’pe’ se ko’oko’ kimukuk, nikoo koo simangkalouw Niaku maka telu.”

Chapter 14

1Te’a mouw balisa e natemu; ma’emanouw wia si Empung, ma’emanouw kangkasi wia-Niaku. 2Waki wale ni Ama’-Ku laker em paana’an. Sa reiy’ tuana, tantu Niaku ku lumila’la nyi’a wia nikoo. Karengan Niaku mea witu kaa mea mesesadiala tampa i wee nikoo. 3Wo sakawisa Niaku minea mouw witu wo simadia mola en tampa i wee nikoo, Niaku ku laa meiy sumeup wo mali nikouw waki tampa-Ku, rio waki tampa wisa Niaku witu, nikouw tu’un witu.4Wo wisa Niaku mea, kouw mete’u e lalan mea witu.” 5Pokeiy ni Tomas wia-Nisia : “ Tuhan, nikeiy keiy reiy’ mete’u sa wisa e lina’an-Nu; jadi kumura kete’uan neiy e lalan mea witu?” 6Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Niaku mouw ku lalan wo eng kaulitan wo em patou-touan. Reiy’la siesa tou tu’un si meiy wia si Ama’, sa reiy’ tumorola Niaku. 7Sawona’ kouw sumine’u Niaku, tantu mouw nikouw kangkasi kouw sumine’u si Ama’-Ku. Teakan yi’i kouw sumine’u Nisia wo kouw limoo’ mouw Nisia.”8Pokeiy ni Filipus wia-Nisia : “ Tuhan, i papa’ato mola si Ama’ i ti’i wia nikeiy, ni’itu e nawesouw wia nikeiy.” 9Pokeiy ni Yesus wia nisia : “ Tuana mouw eng keure Niaku mewali-wali nikouw, Filipus, ta’an nikoo koo reiy’ sumine’u Niaku? Seiy i te si limoo’ mouw Niaku, nisia si limoo’ mouw si Ama’; kumura o koo lumila’: I papa’ato mola si Ama’ i ti’i wia nikeiy.10Reiy’ ma’eman ku’a re’en nikoo, kaa Niaku witu si Ama’ wo si Ama’ si witu Niaku? Sapa e neiy Ku i lila’la wia nikoo, reiy’ neiy Ku i lila’la kaa witu en tetou-Ku nuesa, ta’an si Ama’, si minena’ witu Niaku, Nisia mouw si timuanala em pepa’ayengen-Na. 11Ma’emanouw wia-Niaku, kaa Niaku witu si Ama’ wo si Ama witu Niaku; ka’apa sa reiy’, ma’emanouw karengan em papa’ayangen-papa’ayangen i ti’i nuesa.12Niaku lumila’me wia nikoo : Kaulitna seiy i te si ma’eman wia-Niaku, nisia si laa tumuanala kangkasi em papa’ayangen-papa’ayangen en tinuana-Kula, awes tare em papa’ayangn-papa’ayangen e lumantouwla eng kewangko’ ta’an e ni’itu. Karengan Niaku minea waki si Ama’; 13wo sapa kangkasi em pengiween niouw witu e ngaran-Ku, Niaku ku laa tumuanala nyi’a, rio si Ama’ si neiy lo’orela witu si Oki’. 14Sa kouw makiwee sapa wia-Niaku witu e ngaran-Ku, Niaku ku laa tumuanala nyi’a.”15“ Sa kouw moupusela Niaku, kouw laa kumi’itela e reiy’ sa mina’asa em perenta-Ku. 16Niaku ku laa kumiwee wia si Ama’, wo Nisia si laa meela wia nikoo siesa tou Sumesawang walina, rio sia rumapitla nikouw reiy’ si niakaran, 17nyi’a i ti’i e Roh Kaulitan. Eng kaoatan reiy’ mete’u sumungkul Nisia, karengan eng kaoatan reiy’ limoo’ Nisia wo reiy’ sumine’u Nisia. Ta’an nikouw kouw sumine’u Nisia, karengan Nisia si rimapitla nikouw wo laa mena witu eng gorem miouw.18Niaku ku reiy’ laa tumele’ula nikouw tanume se ula. Niaku ku meiy sumeup wia nikoo. 19Noki’ mokan e nedo kasi wo eng kaoatan reiy’ mouw laa lumoo’ Niaku kasi, ta’an nikouw kouw limoo’ Niaku, karengan Niaku ku matou-tou wo nikouw tu’u kouw laa matou-tou. 20Witu en toro ni’itu mouw kouw laa mete’u, kaa Niaku witu si Ama’-Ku wo nikouw witu Niaku wo Niaku witu nikouw.21Seiy i te si timiboiy em perenta-Ku wo tumuanala nyi’a, nisia mouw si meupusela Niaku. Wo seiy i te si meupusla Niaku, nisia si laa i keupusela ni Ama’-Ku wo Niaku tu’u ku laa meupusla nisia wo laa mapa’atola en tetou-Ku wia nisia.” 22Yudas si reiy’ Iskariot, si limila’ wia-Nisia : “ Tuhan, karengan en sapa ku’a re’en takar Koo mepepa’atola en tetou-Mu wia nikeiy, wo reiy’ wia eng kaoatan?”23Wingkot ni Yesus : “ Sa siesa nga touan meupusla Niaku, sia si laa kumi’itla e nuwu’-Ku wo si Ama’-Ku si laa meupusela nisia wo Nikeiy keiy laa meiy wia nisia wo mena’ mewali-wali ampit nisia. 24Seiy i te si reiy’ meupusla Niaku, nisia si reiy’ maki’it e nuwu’-Ku; wo e nuwu’ lininga miouw i ti’i reiy’ waki-Niaku ta’an i te waki si Ama’ si timoke Niaku.25Em baya nyi’a i ti’i neiy i lila-Kula wia nikoo, kaurean Niaku nu wia pe’ mewali-wali ampit nikouw; 26ta’an si Mengengibor, nyi’a mouw i ti’i e Roh Kudus, e laa i toke ni Ama’ witu e ngaran-Ku, Nisia mouw si laa tumuru’la e reiy’ sa mina’asa wia nikoo wo laa maki ghenangla nikouw witu em baya neiy mouw i lila’-Kula wia nikoo. 27En Damai Sejahtera ni’i tele’uKula i wee nikoo. En Damai Sejahtera-Ku ni’i wee-Kula wia nikoo wo sapa e neiy Ku i weela reiy’ tanu e neiy i weela eng kaoatan wia nikoo. Te’a mouw balisa wo meide’ e natemu.28Nikouw kouw liminga mouw, kaa Niaku ku limila’ mola wia nikoo : Niaku ku mea, ta’an Niaku ku meiy sumeup wia nikoo. Sawona’ kouw meupusela Niaku, kouw tantu mepa’a-pa’ar kaa Niaku ku minea waki si Ama’-Ku, karengan si Ama’-Ku si lumantouwla eng kewangko’ ta’an Niaku. 29Wo teakan i te tu’un Niaku lumila’la nyi’a wia nikoo nu reiy’pe’ eng kapualitan i ti’i minamuali, rio kouw ma’eman, sakawisa eng kapualitan i ti’i mamuali.30Reiy’ mouw laker kasi Niaku mesesusuiy ampit nikouw, karengan si penguasa eng kaoatan yi’i mineiy wo sia si reiy’la kuasa ma’an oki’ i te tu’u witu en tetou-Ku. 31Ta’an rio kete’uan eng kaoatan, kaa Niaku ku meupusla si Ama’ wo Niaku ku matuanala e reiy’ sa mina’asa tanu neiy i perentala ni Ama’ wia-Niaku, tumo’orouw, meiy mouw ta mea wia nyi’i.”

Chapter 15

1“ Niaku mouw ku pong e nakana nanggor ulit wo Ama’-Ku mouw si pengusahana. 2Susur panga witu-Niaku e reiy’ mawu’ana, eng ketoren-Na wo en susur panga e mawu’ana, e weresin-Nala, rio sia lebe laker mawu’ana.3Nikouw memang weresi mouw karengan e nuwu’ neiy Kumouw i lila’la wia nikoo. 4Mena’ mola witu Niaku wo Niaku witu nikouw. Masuat tanu em panga reiy’ mete’u mee wu’ana waki en tetouna nuesa, sa sia reiy’ mena’ witu e nakana nanggor, tuanakan kangkasi nikouw kouw reiy’ mee wu’ana, sawona’ kouw reiy’ mena’ witu Niaku.5Niaku mouw ku akana nanggor wo nikouw mouw em pangana-pangana. Seiy i te si mena’ witu Niaku wo Niaku witu nisia, sia si mee wu’ana laker, karengan sa reiy’ Niaku kouw reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa. 6Seiy i te si reiy’ minena’ witu Niaku, sia si i terek witu luar tanu em pangana wo mapera, kamurian nierurla ne tou wo i suala witu e napi laa o tunun. 7Sawona’ kouw mena’ witu Niaku wo e nuwu’-Ku mena’ witu nikouw, kumiwee mouw en sapa i te eng kepa’aran miouw, wo nikouw kouw laa maka’ato nyi’a.9Witu eng kapualitan yi’i mouw si Ama’-Ku pinalo’orela, nyi’a i ti’i sa kouw mee wu’ana laker wo ampitouw en tuana nikou mouw kouw murid-murid-Ku.” 8“ Tanu si Ama’ mineupusola Niaku, tuana mouw kangkasi Niaku mineupusola nikouw; mena’ mouw witu e nupus-Ku i ti’i.10Sawona’ kouw maki’itla em perenta-Ku, nikouw kouw laa mena’ witu e nupus-Ku, tanu Niaku maki’itla em perenta ni Ama’-Ku wo mena’ witu e nupus-Na. 11Em baya nyi’a i ti’i ni’i lila Kula wia nikoo, rio e mepa’a-pa’ar-Ku witu eng gorem miouw wo mepa’a-pa’armu mina wuta.1213Nyi’i mouw em perenta-Ku, nyi’a i ti’i rio kouw me’upusala, tanu Niaku mineupusola nikouw. 13 Reiy’la upus e lumantouwla eng kasela ta’an e nupus ni esa nga touan si mineela e nyawana kaa se kalo-kalona.14Nikouw mouw kouw kalo-Ku, sawona’ kouw sumiwola sapa e neiy Ku i perentala wia nikoo. 15Niaku ku reiy’ mouw tumotorla nikouw kasi hamba, karengan hamba si reiy’ mete’u, sapa en siniwo ni tuangna, ta’an Niaku ku tumotor nikouw kalo, karengan Niaku ku minakite’u mola wia nikouw e reiy’ sa mina’asa lininga-Ku mouw waki si Ama’-Ku.16Reiy’ nikouw si mineleng Niaku, ta’an Niaku mouw si mineleng nikouw. Wo Niaku ku timetapola nikouw, rio kouw mea wo mua’la e wu’ana wo e wu’anamu i ti’i tetap, rio sapa em pengiween niouw wia si Ama’ witu e ngaran-Ku, ni’i wee-Nala wia nikoo. 17Nyi’i mouw em perenta-Ku wia nikoo : Me’upusala siesa nga tou wia se walina.”18“Sawona’ eng kaoatan e mari’iris nikouw, ghenangenouw kaa nisia si kimetare mouw rimi’iris Niaku ta’an nikouw. 19sawona’ kouw waki kaoatan, tantu mouw eng kaoatan mepusela nikouw tanume nikou nu kapunya’anna. Ta’an karengan kouw reiy’ waki kaoatan, ta’an i te Niaku ku minelengola nikouw waki kaoatan, kaa ni’itu mouw eng kaoatan mari’iris nikouw.20Ghenangenouw sapa e neiy Ku mouw i lila’la wia nikoo : Siesa hamba si reiy’ lumantouwla eng kerakek ni tuangna. Sawona sea ghimio mola Niaku, nisea kangkasi se laa ghumiola nikouw, sawona’ sea kimi’itola e nuwu’-Ku, nisea kangkasi se laa kumi’itla e lelila’annu. 21Ta’an em baya nyi’a i ti’i e laa tuanan neala wia nikouw kaa e ngaran-Ku, karenga nisea se reiy’ sumine’u Nisia, si timoke momi Niaku. 22Sawona’ Niaku reiy’ mineiy wo reiy’ mengila-ngila’ wia nisea, nisea tantu se reiy’ berdosa. Ta’an teakan sea se reiy’ maka punya dalih witu en dosa nea!23Seiy i te si mari’iris Niaku, sia si mari’iris kangkasi si Ama’-Ku. 24Sawona’ Niaku ku reiy’ timuanala em papa’ayangen witu eng keuneran nea tanu e reiy’ ma’an mekasa tinuanala ne tou walina, nisea tantu se reiy’ berdosa. Ta’an teakan ma’anouw tu’u sea limoo’ mouw em baya nyi’a i ti’i, ta’an nisea se mari’iris le’os Niaku ka’apa tu’u si Ama’-Ku. 25Ta’an e nuwu’ wawean neiy i patik witu eng kitab Taurat nea e lewo’ sa reiy’ linekepela : Nisea se mari’iris Niaku reiy’la si alasan.2626 Sawona’ si Mengengibor si i toke Kumi waki si Ama’ si laa meiy, nyi’a i ti’i e Roh Kaulitan e rimou’mi waki si Ama’, sia si laa sumairi en tanume Niaku. 27Ta’an nikouw kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ sumairi, karengan nikouw nu waki ketareani mewali-wali ampit Niaku.”

Chapter 16

1“Em baya nyi’a yi’i ni’i lila’-Kula wia nikoo, rio kouw te’a oki’ ghenang wo sumede’ Niaku. 2Nikouw kouw laa i sea’la, awesla e laa meiy nedona kaa susur tou si munu’ nikouw si laa mengara-ngarap kaa nisia si masiwo le’os i wee si Empung.3Nisea se laa suiwo tuana, karengan nisea se reiy’ makasine’u le’os si Ama’ ka’apa tu’u Niaku. 4a Ta’an em baya nyi’i ni’i lila’-Kula wia nikoo, rio sakawisa meiy e nedona nikouw kouw ghumenang, kaa Niaku ku limila’ mola nyi’a wia nikoo.”4b “Eng kapualitan yi’i reiy’ neiy Ku i lila’la wia nikoo wakipe’ ketareani, karengan eng kaurean yi’i Niaku ku mewali-walipe’ ampit nikouw,5Ta’an teakan Niaku ku mea waki Nisia si timoke mouw Niaku, wo reiy’la siesa tou tu’u witu e nelet miouw si minueiy wia-Niaku : Waki wisa em pela’an-Nu? 6Ta’an karengan Niaku ku limila’la eng kapualitan i ti’i wia nikoo, kaa ni’itu e natemu en sinuat mengasi’ 7Ta’anouw e nulit neiy Ku i lila’la yi’i wia nikoo: Sapa tare e lebe wawean penoron wia nikouw, sa Niaku mea, karengan sawona’ Niaku ku reiy’ mea, si Mengengibor i ti’i si reiy’ laa meiy wia nikoo, ta’an sawona’ Niaku ku mea, Niaku ku laa tumoke Nisia wia nikoo.8Wo sa Sia meiy, Nisia si laa mewewena’asla eng kaoatan witu en dosa, kaulitan wo em paakiman; 9laa en dosa, karengan nisea se minena’ i te reiy’ ma’eman wia-Niaku; 10witu eng kaulitan, karengan Niaku ku minea wia si Ama’ wo nikouw kouw reiy’ mouw lumoo’ Niaku kasi; 11laa em paakiman, karengan se penguasa eng kaoatan yi’i se niukumouw.1212 Lakere’ kasi eng kapualitan e lewo’ sa reiy’ i lila’-Kula wia nikoo, ta’an teakan kouw reiy’pe’ mete’u mesa’an nyi’a. 13Ta’an sakawisa Sia meiy, nyi’a i ti’i e Roh Kaulitan, Sia si laa ma’aka-aka wia nikouw witu e minapekasa eng kaulitan; karengan Nisia si reiy’ laa menoto-notor waki en tetou-Na nuesa, ta’an e reiy’ sa mina’asa lininga-Na ni’itu mouw e laa i lila’-Nala wo Nisia si laa mabarla wia nikoo eng kapualitan-kapualitan e laa meiy. 14Nisia si laa lumo’orela Niaku, karengan nisia si laa mabarla wia nikoo sapa eng kina’atoan-Na wia Niaku.15E reiy’ sa mina’asa punya ni Ama’, nyi’a mouw em punya-Ku; kaa ni’itu mouw Niaku limila’: Sia si laa mabarla wia nikoo sapa eng kina’atoan-Na wia Niaku.” 16“Esa nga edo mokan i te wo kouw reiy’ lumoo’ Niaku kasi wo esa nga edo mokan i te kangkasi wo kouw laa lumoo’ Niaku.”17Liminga ni’itu pirala wia se murid-Na limila’ siesa wia se walina : “ Sapa re’en em penoronna Sia lumila’ wia nikita: Esa nga edo mokan i te wo kouw reiy’ lumoo’ Niaku wo esa nga edo mokan i te kangkasi wo kouw laa lumoo’ Niaku? Wo: Niaku minea waki si Ama’? 18Takar pokeiy nea : “ Sapa re’en em penoronna Sia limila’ : Esa nga edo mokan i te? Kita ta reiy’ mete’u sapa e maksud-Na.”19Yesus si mete’u, ka anisea se laa mewewueiyela wo’o sapa wia Nisia, laa o Sia lumila’ wia nisea : “ Sapa ku’a kouw minesesusuiyla siesa ampit se walina sapa e neiy Kuilila’la eng ketare, nyi’a i ti’i: Esa nga edo mokan kasi wo kouw reiy’ lumoo’ Niaku wo esa nga edo mokan kangkasi wo kouw laa lumoo’ Niaku? 20Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna nikouw kouw laa maame’ wo ma’arip, ta’an eng kaoatan e laa lumaya’; nikouw kouw laa mengasi’, ta’an e mengasi’mu laa melaeng e mamuali mepa’a-pa’ar. 21Siesa wewene si mengasi’ witu e nedo sia nu tumimea’la, ta’an nu reiy’ mouw sia nu timimea’la si oki’na, nisia si reiy’ mouw ghumenangla kasi witu em peme’itanna, karengan eng kelaya-laya’an kaa siesa nga touan si neiy mouw i patoula wia eng kaoatan.22Tuanakan kangkasi nikouw teakan kouw sinuat e mengasi’, ta’an Niaku ku laa lumoo’ nikouw kasi wo natemu e laa lumaya’ wo reiy’la siesa tou tu’u si toro kumaat e lelaya’annu i ti’i wia nikoo. 23Wo witu e nendo ni’itu kouw reiy’ laa mueiyla sapa-sapa wia-Niaku. Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna e reiy’ sa mina’asa eng kiniwee miouw wia si Ama’, e laa i wee-Nala wia nikoo witu e ngaran-Ku. 24I ka’ayomi en teakan kouw reiy’pe’ kimiwee wo’o sapa tu’u witu e ngaran-Ku, Kiweenouw takar kouw laa maka’ato, rio mawuta mouw e mepa’a-pa’armu.25Em baya nyi’a i yi’i ni’i lila’-Kula wia nikoo ampit eng kiasan. E laa i ka’ayo e nedona Niaku ku reiy’ kasi mengila-ngila’ wia nikoo ampit eng kiasan, ta’an e makaredeiy ma’abarla si Ama’ wia nikoo.26Witu e nendo ni’tu kouw laa sumombayang witu e ngaran-Ku. Wo reiy’ i lila’-Kula wia nikoo, kaa Niaku kumiwee nikoo wia si Ama’, 27karengan si Ama’ nuesa si meupusela nikouw, karengan nikouw kouw mineupusola Niaku wo ma’eman, kaa Niaku waki si Empung o meiy. 28Niaku ku waki si Empung o meiy wo Niaku ku mineiy wia eng kaoatan; Niaku ku tumele’ula eng kaoatan kangkasi wo mea waki si Ama’.”29Pokeiy ne murid-murid-Na: “Loo’on, teakan Koo makaredeiy mengila-ngila’ wo Nikoo koo reiy’ mepake eng kiasan. 30Teakan keiy mete’u, kaa Nikoo koo mete’u e reiy’ sa mina’asa wo reiy’ mepadung tou mewewueiy wia-Nikoo. Kaa ni’itu keiy ma’eman, kaa Nikoo koo waki si Empung o meiy.” 31Wingkot ni Yesus wia nisea: “Ma’emanouw ku’a re’en kouw teakan?32Loo’on, e nedona mineiy, awes tare e mineiy mouw, kaa nikouw kouw i tabuke’isla siesa o siesa waki tampana nuesa wo nikouw kouw tumele’ula Niaku maesa-esa, ta’anouw Niaku ku reiy’ maesa-esa, karengan si Ama’ si rimapitla Niaku. 33Em baya nyi’a i ti’i ni’i lila’-Kula wia nikoo, rio koo maka’ato en damai sejahtera wia Niaku. Wia eng kaoatan kouw peme’itan eng gheghioan, ta’an ente’enola e natemu, Niaku ku kimala mola eng kaoatan.”

Chapter 17

1Tuana mouw em pokeiy ni Yesus. Laa o Sia kuma’ate waki langit wo lumila’ : “ Ama’, mina’ayo mouw e nedona; pelelo’orenola si Oki’-Mu, rio si Oki-Mu si melelo’orela Nikoo. 2Masuat tanu Nikoo minee mola wia-Nisia eng kuasa wia se reiy’ sa mina’asa matou-tou, tuanakan kangkasi Sia si laa meela em patou-touan kekal witu em baya neiy mouw i wee-Mula wia-Nisia.3Nyi’i mouw em patou-touan kekal i ti’i, nyi’a i ti’i kaa nisea se sumine’u Nikoo, si maesa-esa Empung ulit, wo sumine’u si Yesus Kristus si neiy mouw i toke-Mu. 4Niaku ku limo’orola Nikoo wia em bumi e lalana i te sumampetela em papa’ayangen neiy i wee-Mula wia-Niaku kaa metetuanala nyi’a. 5Kaa e ni’itu mouw, ya Ama’, pelelo’orenola Niaku wia-Nikoo nuesa ampit eng kalo’oran wia Niaku witu eng hadirat-Mu nu reiy’pe’ eng kaoatan wia.6Niaku ku minapaloo’o mola e ngaran-Nu wia em baya ne tou, e neiy-Mu i weela wia-Niaku waki kaoatan. Nisea i ti’i se kapunya’an-Nu wo Nikoo koo minee mola nisea wia-Niaku wo nisea se maki’itouw e nuwu’-Mu. 7Teakan sea se mete’u, kaa em baya neiy-Mu i weela wia-Niaku i ti’i e nasalna waki-Nikoo. 8karengan e reiy’ sa mina’asa nuwu’ neiy i pa’ayo-Mula wia-Niaku e neiy mouw i pa’ayo-Kula wia nisea wo nisea se simungkulola nyi’a. Nisea se mete’u makauli-ulit, kaa Niaku ku waki Nikoo o meiy, wo nisea se ma’eman, kaa Nikoo mouw si timokemi Niaku.9Niaku ku masombayang i wee nisea. Reiy’ i wee eng kaoatan Niaku masombayang, ta’an i wee nisea, se neiy mouw i wee-Mula wia-Niaku, karengan nisea se kapunya’an-Nu 10wo e reiy’ sa mina’asa kapunya’an-Ku e nyi’a mouw eng kapunya’an-Nu wo eng kapunya’an-Nu e nyi’a mouw eng kapunya’an-Ku, wo Niaku ku pinelelo’orola witu nisea. 11Wo Niaku ku reiy’ mouw kasi wia eng kaoatan, ta’an nisea se wiape’ eng kaoatan, wo Niaku ku mineiy wia-Nikoo. Ya Ama’ e kudus, piaranouw sea witu e ngaran-Nu, nyi’a i ti’i e ngaran-Nu e neiy mouw i wee-Mula wia-Niaku, rio sea mamuali esa masuat tanu Nikita.12Kaurean Niaku mewali-wali nisea, Niaku ku miara nisea witu e ngaran-Nu, nyi’a i ti’i e ngaran-Nu e neiy mouw i wee-Mula wia-Niaku; Niaku ku timayurola nisea wo reiy’la siesa tou tu’u wia nisea si minapuneng ta’an i te nisia si neiy mouw i tantula laa mapuneng, rio lekepouw e neiy i patik witu eng Kitab Suci. 13Ta’an teakan, Niaku ku meiy wia-Nikoo wo Niaku ku lumila’la em baya nyi’a yi’i kasuatan Niaku wiape’ eng kaoatan, rio mawuta mouw e mepa’a-pa’ar-Ku witu en tetou nea. 14Niaku ku minee mola e nuwu’-Mu wia nisea wo eng kaoatan e mari’iris nisea, karengan nisea s reiy’ waki kaoatan, masuat tanu Niaku reiy’ waki kaoatan.15Niaku ku reiy’ makiwee, rio Koo medo nisea waki kaoatan, ta’an rio Koo tumerungla nisea wia si lewo’. 16Nisea se reiy’ waki kaoatan, masuat tanu Niaku reiy’ waki kaoatan. 17Kudusenola sea witu eng kaulitan; nuwu’-Mu nyi’a mouw eng kaulitan.18Masuat tanu Nikoo timoke mouw Niaku wia eng kaoatan, tuana mouw kangkasi Niaku ku timoke mouw nisea wia eng kaoatan; 19wo Niaku ku kimudusela en tetou-Ku i wee nisea, rio sea tu’u kudusela witu eng kaulitan.20Wo reiy’kan i te i wee nisea yi’i kasi Niaku masombayang, ta’an kangkasi i wee se tou-tou, se ma’eman wia-Niaku kaa em paabaran nea; 21rio sea nu waya se mamuali esa, masuat tanu nikoo, ya Ama’, witu Niaku wo Niaku witu Nikoo, rio nisea kangkasi witu Nikita, rio eng kaoatan ma’eman, kaa Nikoo mouw si timokela Niaku.22Wo Niaku ku minee mola wia nisea eng kalo’oran, e neiy i wee-Mula wia-Niaku, rio nisea se mamuali esa, masuat tanu mouw Nikita esa: 23Niaku witu nisea wo Nikoo witu Niaku rio sea reiy’ si peroan mamuali esa, rio eng kaoatan mete’u, kaa Nikoo si timoke mouw Niaku kaa Nikoo koo meupusla nisea, masuat tanu Nikoo meupusla Niaku.24Ya Ama’, Niaku pa’ar rio, wisa tu’u Niaku witu, nisea kangkasi se witu mewali-wali ampit Niaku, nisea se neiy mouw i wee-Mula wia-Niaku, rio sea lumoo’ eng kalo’oran-Ku e neiy mouw i wee-Mula wia-Niaku, karengan Nikoo koo mineupusola Niaku nu reiy’pe’ eng kaoatan siniwola.25Ya si Ama’ adil, memang eng kaoatan reiy’ sumine’u Nikoo, wo nisea yi’i se mete’u, kaa Nikoo mouw si timokela Niaku; 26wo Niaku ku minakite’u mola e ngaran-Nu wia nisea wo Niaku ku laa makite’ula nyi’a, rio e nupus neiy i wee-Mula wia-Niaku witu eng gorem nea wo Niaku ku witu eng gorem nea.”

Chapter 18

1Yesus nu limila’ mola em bya nyi’a i ti’i rumou’ momi Sia witu ampit se murid-murid-Na wo sea mea waki e lewet en temberan Kidron. Witu wawean e nesa taman wo Sia ghumorem witu en taman i ti’i mewali-wali ampit se murid-murid-Na. 2Yudas, si khimianatla si Yesus, si mete’u kangkasi en tampa i ti’i, karengan Yesus si re’eregh maarurla witu ampit se murid-murid-Na. 3Takar meiy mouw kangkasi si Yudas witu ampit se pasukan perajurit wo se tumetayur-tumetayur em Bait ni Empung se neiy i reo ne imam-imam kepala wo se tou-tou Farisi lekep ampit e lanterna, warung wo en senjata.4Takar Yesus, si mete’u em baya e laa tumoro en tetou-Na, majula wo lumila’ wia nisea : “ Seiy re’en si peneron niouw?” 5Wingkot nea : “ Yesus waki Nasaret.” Pokeiy-Na wia nisea : “ Niaku mouw Sia.” Yudas si khimianatla Nisia si rimedeiy kangkasi witu mewali-wali nisea.6Katoroan Sia nu limila’ wia nisea : “ Niaku mouw Sia,” mundurouw sea wo i ka’anu witu en tana’. 7Takar Sia mueiy kangkasi : “ Seiy re’en si peneron niouw?” Pokeiy nea : “ Yesus waki Nasaret.”8Wingkot ni Yesus : “ Neiy Kumouw i lila’la wia nikoo, Niaku mouw Sia. Sa Niaku si peneron niouw, i waya mola sea yi’i mea.” 9Tuana mouw eng kela’anna rio lekepouw e nuwu’ neiy mouw i lila’-Nala : “ Waki nisea se neiy i sarakan-Nu wia-Niaku, reiy’ siesa tou tu’u si’i waya-Kula mapuneng.”10Laa o si Simon Petrus, si maali-ali en santi, sumawut en santi i ti’i, tuma’atakela nyi’a wia si hamba Imam wangko’ wo tima’atasla en talinga lele’osna. Ngaran ni hamba i ti’i Malkhus. 11Pokeiy ni Yesus wia si Petrus : “ I uma’la en santimu i ti’i; reiy’ ku’a Niaku ku lewo’ sa reiy’ kumoo’ en cawan neiy i weela ni Ama’ wia-Niaku?”12Takar se pasukan prajurit ma’an se perwirana wo se tumetayur-tumetayur se neiy i reo ne tou Yahudi i ti’i simikop si Yesus wo tumorongku Nisia. 13Laa o sea mali Nisia ketare-tare waki si Hanas karengan si Hanas si manuang ni Kayafas, e witu en te’un i ti’i si minamuali Imam Wangko’; 14wo si Kayafasouw si ngime’enge’la wia se tou-tou Yahudi : “ Sapa mouw e lebe ka’ara’ala sa siesa tou mate i wee se minapekasa bangsa.”15Simon Petrus wo siesa murid walina maki’itla si Yesus. Murid i ti’i si sumine’u si Imam Wangko’ wo sia ghumorem mewali-wali ampit si Yesus witu eng kalasan istana ni Imam Wangko’, 16ta’an si Petrus si minena’ witu e luar reten em pepalen. Takar si murid walina eng ketare, si sumine’u si Imam Wangko’, mareng witu e luar, menusu-nusuiyla ampit si wewene tumetayur em pepalen laa o mali si Petrus ghumorem.17Takar pokeiy ni hamba wewene tumetayur em pepalen wia si Petrus : “ Reiy’ ku’a nikoo kangkasi koo murid ni tou i ti’i?” Wingkot ni Petrus : “ Reiy’!” 18Kasuatan e ni’itu se hamba-hamba wo se tumetayur-tumetayur em Bait ni Empung se timutungola e napi en temur, karengan eng ge’egher en toro ni’itu, wo sea rumedeiy merarang witu. Petrus kangkasi si rimedeiy merarang mewali-wali ampt nisea.19Takar muleiy mouw si Imam Wangko’ mawueiyla si Yesus en tanume se murid-murid-Na wo en tanume en teturu’-Na. 20Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Niaku ku mesesusuiy e makaredeiy wia eng kaoatan: Niaku ku reiy’ mena’ mawee teturu’ witu e wale-wale ibadat wo witu em Bait ni Empung, en tampa em baya ne tou Yahudi maerur; Niaku reiy’ ma’an mekasa mesesusuiy makiro-kirong. 21Ka’a re’en koo mawueiymi Niaku? Wueiyenola sea, se liminga mola sapa e neiy mouw i lila’-Kula wia nisea; uli-ulit, nisea se mete’u sapa e neiy mouw i lila’-Kula.”22Katoroan Sia limila’la eng kapualitan i ti’i, siesa tou tumeteyur si rimedeiy witu, simepe’ eng gio-Na kasuatan limila’ : “ Tuana re’en e wingkot-Mu wia si Imam Wangko’?” 23Wingkot ni Yesus wia nisia : “ Sawona’ em pokeiy-Ku i ti’i en selok, i turu’ mola en selokna, ta’an sawona’ em pokeiy-Ku i ti’i e nulit, ka’a ku’a koo sumepe’ Niaku?” 24Takar si Hanas minapa’ali Nisia nu tinorongku wia si Kayafas, Imam Wangko’ i ti’i.25Simon Petrus si rimedeiye’ merarang. Pokeiy ne tou-tou witu wia nisia : “ Reiy’ ku’a nikoo kangkasi koo esa murid-Na?” 26Sia si simangkal nyi’a, pokeiyna : “ Reiy’.” Pokeiy ni esa hamba Imam Wangko’, siesa tou me’urang ni hamba en talingana eng kinetor ni Petrus : “ Reiy’ ku’a nikoo koo linoo’oku waki taman i ti’i mewali-wali ampit Nisia?” 27Takar si Petrus si simangkal nyi’a kangkasi wo katoroan e ni’itu kumukukouw se ko’oko’.28Takar sea mali si Yesus waki si Kayafas mea waki gedung paadilan. Katoroan ni’itu e nendo memo’odope’. Nisea sandiri se reiy’ ghimorem witu eng gedung paadilan i ti’i, rio te’a numajisela en tou, karenga nisea se mekekaan Paskah. 29Kaa ni’itu si Pilatus kimaluar matola nisea wo lumila’: “ Sapa re’en en teturean niouw wia sitou yi’i?” 30Wingkot nea wia nisia : “ Sawona’ Sia reiy’ esa tou lumelewo’, nikeiy keiy reiy’ simarakanla-Nisia wia-Nikoo!”31Pokeiy ni Pilatus wia nisea: “Edonouw Sia wo akimenola Sia i ki’it e nukum Tauratmu.” Pokeiy ne tou-tou Yahudi i ti’i: “Nikeiy keiy reiy’ wee mewewunu’la siesa nga touan.” 32Tuana mouw eng kelaa’anna rio lekepouw e nuwu’ ni Yesus, e neiy i lila’-Nala kaa mapaloo’ola kumura e lalanna Sia laa mate.33Takar marengouw si Pilatus witu eng gorem eng gedung paadilan, laa o kumeret si Yesus wo mueiy wia-Nisia: “Nikoo mouw yi’i koo raja ne tou Yahudi?” 34Wingkot ni Yesus: “Sapa re’en nikoo koo limila’la eng kapualitan i ti’i witu e natemu nuesa, ka’apa wawean re’en tou walina se limila’la nyi’a wia nikoo tanume Niaku?” 35Pokeiy ni Pilatus: “Sapa re’en niaku ku esa tou Yahudi? Bangsa-Mu nuesa wo se imam-imam kepala se simarakanola Nikoo wia niaku; sapa mouw re’en em pinasiwo-Mula?”36Wingkot ni Yesus: “Eng keraja’an-Ku reiy’ e wia eng kaoatan yi’i ; sa eng Keraja’an-Ku e wia eng kaoatan yi’i , tantu mouw se hamba-hamba-Ku se simaru mouw, rio Niaku te’a i sarakan wia se tou Yahudi, ta’an eng Keraja’an-Ku reiy’ wia nyi’i.” 37Takar pokeiy ni Petrus wia-Nisia : “ Jadi Nikoo mouw si raja?” Wingkot ni Yesus: “Nikoo si limila’la, kaa Niaku mouw si raja. I wee ni’itu mouw Niaku neiy i patou wo i wee ni’itu mouw Niaku mineiy wia eng kaoatan yi’i, rio Niaku mee kasairian en tanume eng kaulitan; susur tou si asal witu eng kaulitan si lumingala en suara-Ku.”38Pokeiy ni Pilatus wia-Nisia: “Sapa re’en eng kaulitan i ti’i?”Sia nu limila’ mola en tuana, rumou’ mouw kasi si Pilatus matola se tou-tou Yahudi wo lumila’ wia nisea: “Niaku ku reiy’ minatola eng kaselokan sapa tu’u wia-Nisia. 39Ta’an wia nikouw wawean eng kenaramen, kaa witu em Paskah niaku ku mewewayala siesa tou i wee nikoo. Pa’ar re’en kouw, rio niaku ku mayala sitou Yahudi i wee nikoo?” 40Nisea se rimekeiy kangkasi: “Te’a Nisia, ta’an i te si Barabas!” Barabas sia mouw siesa tou penyamun.

Chapter 19

1Laa si Pilatus minedo si Yesus wo rumeo se tou sumiasa Nisia. 2Prajurit-prajurit se minayamla e nesa mahkota tetunean wo rumeta’la nyi’a witu e natas eng kokong-Na. Nisea se minakela wia Nisia eng karaiy buwung, 3wo kasuatan majume waki muka sea lumila’: “ Tabea, heiy raja ne tou Yahudi!” Laa o sea sumepe’ eng gio-Na.4Pilatus si rimou’mi kasi wo lumila’ wia nisea: “Loo’onouw, niaku ku minalimi Nisia kumaluar meiy wia nikouw, rio kouw mete’u, kaa niaku ku reiy’ minatola kaselokan sapa i te tu’u wia-Nisia.” 5Laa si Yesus kumaluar, minake mahkota tetunean wo eng karaiy buwung. Takar pokeiy ni Pilatus wia nisea: “Loo’onouw Sitou i ti’i!” 6Katoroan se imam-imam kepala wo se tumetayur-tumetayur i ti’i limoo’ Nisia, o rumekeiyouw sea: “Salibela Sia, salibela Sia!” Pokeiy ni Pilatus wia nisea: “Edone Sia wo salibela Sia; karenga niaku ku reiy’ minatola kaselokan sapa i te tu’u wia-Nisia.”7Wingkot ne tou-tou Yahudi i ti’i wia-Nisia: “Nikeiy keiy makapunya ukum wo i ki’it e nukum i ti’i Sia si lewo’ sa reiy’ mate, karengan Nisia si mapokeiyla en tetou-Na tanu si Oki’ ni Empung.” 8Katoroan si Paulus nu liminga en tetotoren i ti’i minekeide’ mola sia, 9laa o sia ghumorem kasi witu eng gorem gedung paadilan wo lumila’ wia si Yesus: “Waki wisa ku’a re’en e Nasal-Mu?” Ta’an Yesus si reiy’ miningkot wia nisia.10Takar pokeiy ni Pilatus wia-Nisia: “Reiy’ ku’a re’en pa’ar Koo sumusuiy ampit niaku? Reiy re’en kete’uan-Nu, kaa niaku ku wawean kuasa kangkasi laa merereta’la Nikoo wo wawean kuasa kangkasi laa mesesalibela Nikoo?” 11Yesus si miningkot: “Nikoo koo reiy’ makapunya eng kuasa sapa tu’u wia Niaku, sawona’ eng kuasa i ti’i e reiy’ waki atas tu i weela wia nikoo. Kaa ni’itu: sia, si simarakan Niaku wia nikoo, e lebe wangko’ en dosana.”12Rengan e ni’itu Pilatus si me’inakut laa merereta’la Nisia, ta’an se tou-tou Yahudi marekeiy: “Sa koo merereta’la Nisia nikoo koo reiy’ mouw kalo ni Kaisar. Susur tou si mapokeiyla en tetouna tanu si raja, sia si masu’usuk si Kaisar.” 13Katoroan si Pilatus nu liminga e lelila’an i ti’i, sia rumeo alin si Yesus witu luar, sia rumuber witu eng kadera paadilan, waki tampa meke ngaran Litostrotos, witu em baasa Ibrani Gabata.14Nendo ni’itu nyi’a mouw e nendo petetu’utulan em Paskah, wo’o wona’ jam dua belas. Pokeiy ni Pilatus wia se tou-tou Yahudi i ti’i: “Yi’i mouw si rajamu!” 15Takar rumekeiy mouw sea: “Re’inla Sia! Re’inla Sia! Salibela Sia!” Pokeiy ni Pilatus wia nisea: “Lewo’ sa reiy’ re’en niaku sumalibela si rajamu?” Wingkot ne imam-imam kepala: “Nikeiy keiy reiy’ makapunya raja walina ta’an i te si Kaisar!” 16Eng kamurianna Pilatus si simarakan si Yesus wia nisea kaa neiy i pesesalibela. Nisea se simungkul si Yesus.17Kasuatan minesa’an en salib-Na Sia mea waki luar waki en tampa meke ngaran Tampa en Tereuka’, witu em baasa Ibrani: Golgota. 18Wo witu Sia i salib neala wo mewali-wali ampit Nisia neiy i salibela kangkasi se rua tou walina, minesesangaweka’an, Yesus si witu eng keuneran.19Wo si Pilatus si rimeo meela kangkasi em pinatikan witu e natas eng kayu salib i ti’i, en teinti’i palingan: “Yesus, tou Nazaret, Raja ne tou Yahudi.” 20Laker se tou Yahudi se minaca e neiy i patik i ti’i, karengan en tampa wisa si Yesus neiy i salibela e rimeta’ en tawi eng kota wo en tetotoren-tetotoren i ti’i neiy i kepatik witu em baasa Ibrani, baasa Latin wo em baasa Yunani.21Takar pokeiy ne imam-imam kepala ne tou Yahudi wia si Pilatus: “Te’a koo mepatik: Raja ne tou Yahudi, ta’an kaa nisia si limila’la: Niaku mouw ku raja ne tou Yahudi.” 22Wingkot ni Pilatus: “Sapa e neiy ku i patik, minena’ neiy’ i kepatik.”23Nu reiy’ mouw se prajurit-prajurit i ti’i simalibela si Yesus, nisea se minedo e labung-Na laa o meteng nyi’a e minamuali epat nga weteng i wee susur prajurit esa nga weteng – wo eng karaiy-Na kangkasi e niedo nea. Eng karaiy i ti’i reiy’ winilitan, waki atas o mawa’ e nesa i te nayaman tu’u. 24Kaa ni’itu sea lumila’ siesa wia se walina: “Te’a mouw ta meweweteng nyi’a mamuali pirala nga ketor, ta’an le’osouw ta kumoba’la kaa metetantula seiy si maka’ato nyi’a.” Tuana mouw eng kelaa’anna rio lekepouw e wawean neiy i patik witu eng Kitab Suci: “Nisea se memete-meteng e labung-Ku witu e nelet nea wo sea kumoba’ kaa eng karaiy-Ku.” Eng kapualitan i ti’i en tinuana mola ne prajurit-prajurit i ti’i.25Wo e reten en salib ni Yesus rimedeiy si ina’-Na wo se patuari ni ina’-Na, Maria, ka’awu ni Klopas wo si Maria Magdalena. 26Katoroan si Yesus nu limoo’ si ina’-Na wo se murid i keupus-Na witu esa nga weka-Na, lumila’ mouw Sia wia si ina’-Na: “Ina’, yi’i mouw, si oki’mu!” 27Kamurian pokeiy-Na wia se murid-murid-Na: “Yi’i mouw si ina’mu!” Wo rengan e ni’itu se murid i ti’i se simungkul nisia witu em bale nea.28Nu reiy’ mouw i tu, kaa Yesus si mete’u, kaa e reiy’ sa mina’asa en simampetouw, lumila’ mouw Sia – rio lekepouw e wawean neiy i patik witu eng Kitab Suci --: “Niaku mare’o!” 29Witu wawean e nesa potung wuta e nanggor esem, takar sea tumude’la e wungang karang, e neiy mouw i sosouwla witu eng gorem e nanggor esem, witu esa nga wa’atang hisop laa o i yayatla nyi’a witu en suma ni Yesus. 30Yesus nu kimoo’ mola e nanggor esem i ti’i, lumila’ mouw Sia: “Simampetouw.” Laa o Sia tumu’utukla eng kokong-Na wo sumarakan e nyawa-Na.3133Karengan nendo ni’itu e nendo patiro’an wo rio witu e nendo Sabat se mayat-mayat i ti’i reiy’ minena’ simangkong witu eng kayu salib – karengan en Sabat i ti’i nendo kewangko’ – takar meiy mouw se tou-tou Yahudi wia si Pilatus wo makiwee wia nisia rio e ne’a ne tou i ti’i e repu’unela wo e mayat-mayatna ni’i tumpala. 32Takar meiy mouw se prajurit-prajurit laa o rumepu’la e ne’a ni tou ketarean wo ne’a ne tou walina se neiy i salibela mewali-wali ampit si Yesus;34ta’an siesa witu e nelet ne prajurit i ti’i kimuek en tian-Na ampit em bengkouw, wo makarengan simo’oso’ kimaluar e raa’ wo rano. 35Wo sitou si limoo’ sandiri eng kapualitan i ti’i si mineela eng kasairian yi’i wo eng kasairianna e nulit, wo nisia si mete’u, kaa nisia si limila’la eng kaulitan, rio nikouw kangkasi kouw ma’eman.36Karengan eng kapualitan i ti’i minamuali, rio lekepouw neiy i patik witu eng Kitab Suci: “Reiy’la rui-Na e laa repu’unela.” 37Wo wawean kangkasi nats e matotorla:” Nisea se laa tumu’us wia Nisia si kinuek nea mola.”38Nu reiy’ mouw i tu Yusuf waki Arimatea – sia si murid ni Yesus, ta’an si makiro-kirong karengan meide’ wia se tou-tou Yahudi – kimiwee wia si Pilatus, rio sia iyonala metetumpala e mayat ni Yesus. Wo si Pilatus si lime’ele’la em pakiweenna i ti’i. Laa o meiy mouw sia wo tumumpala e mayat i ti’i. 39Nikodemus kangkasi si mineiy witu. Nisia mouw si ketare-tare mineiy em bengi wia si Yesus. Sia si maali-ali en sinewokan e lana mur ampit e lana gaharu, wo’o wona’ lima nga pulu’ kati eng kawuterna.40Sea se minedo e mayat ni Yesus, kumafanla nyi’a ampit e roko’ lenan wo rumampala nyi’a ampit e rampa-rampa i ki’it eng kenaramen ne tou Yahudi sa melele’osela e mayat. 41Tawi en tampa wisa si Yesus neiy i salibela wawean e nesa taman wo witu en taman i ti’i wawean e nasa kubur weru e witu eng goremna reiy’pe’ ma’an mekasa line’osala siesa nga tou. 42Karengan e nendo i ti’i e nendo patiro’an ne tou Yahudi, awesla eng kubur i ti’i e reiy’ wa’akatla reta’na, takar sea rumeta’la e mayat ni Yesus witu.

Chapter 20

1Witu e nendo ketare duminggu ni’itu, memo’odope kasa katoroan e nendo reideme’, mea mouw si Maria Magdalena waki kubur i ti’i wo sia lumoo’ kaa em batu e niedo momi witu eng kubur. 2Sia tumingkas mea matola si Simon Petrus wo se murid walina se neiy i keupusela ni Yesus, wo lumila’ wia nisea: “Tuhan si niedo mouw ne tou waki kuburna wo nikeiy keiy reiy’ mete’u wisa rineta’ala Nisia.”3Takar mae mouw si Petrus wo si murid walina i ti’i witu eng kubur. 4Sea nu rua se matingkas mewali-wali, ta’an si murid walina i ti’i matingkas lebe repet ta’an si Petrus i ka’ayo si kasa ketarean neiy i ka’ayo waki kubur. 5Sia mangatla witu eng gorem, wo lumoo’ e roko’ kafan rimeta’ witu en tana’; ta’anouw sia si reiy’ ghimorem witu eng gorem.6Takar meiy mouw kangkasi si Simon Petrus timodeiy wia nisia wo ghumorem witu eng gorem kubur i ti’i. Sia si limoo’ e roko’ kafan rimeta’ witu en tana’, 7kasuatan en saraweta eng ketarena witu eng kokong ni Yesus e reiy’ rimeta’ reten e roko’ kafan i ti’i, ta’an en simangawekala witu en tampa walina wo e limingkunouw.8Takar ghumoremouw kangkasi si murid walina, si ketarean neiy i kaa’ayo waki kubur i ti’i wo sia si limoo’ nyi’a wo ma’eman. 9Karengan eng kaurean ni’itu nisea se reiy’pe’ mangarti em pumpun eng Kitab Suci e limila’la , kaa Nisia si lewo’ sa reiy’ tumo’or witu e nelet ne tou minate. 10Laa o marengouw se rua murid i ti’i waki wale.11Ta’an si Maria si rimedeiy reten eng kubur i ti’i wo maame’. Kasuatan maame’ sia mangat witu eng kubur i ti’i, 12wo atonna mola se rua malaikat limabung puti’, siesa si rimuber esa nga weka eng kokong wo siesa si rimuber witu e ne’a witu en tampa e mayat ni Yesus neiy i gholeiy. 13Pokeiy ne malaikat-malaikat i ti’i wia nisia: “Ina’, ka’a koo maame’?” Wingkot ni Mria wia nisea: “Tuhanku si niedo mouw ne tou wo niaku ku reiy’ mete’u wisa e rineta’ala Nisia.”14sia nu limila’ mola en tuana sia lumengeme muri wo lumoo’ si Yesus rimedeiy witu, ta’an nisia si reiy’ mete’u, kaa ni’itu mouw si Yesus. 15Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Ina’, ka’a koo maame’? Seiy re’en si peneronnu?” Maria si mapokeiyla sitou i ti’i sia mouw si menaang witu en taman, laa o lumila’ wia-Nisia: “Tuang, sawona’ si tuang si minedo Nisia, i lila’ momi wia niaku, wisa e rineta’ala ni tuang Nisia, rio niaku ku toro medola-Nisia.”16Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Maria!” Maria si limengela wo lumila’ wia-Nisia witu em baasa Ibrani: “Rabuni!”, em penoronna Guru. 17Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Te’a mouw koo metetiboiy Niaku, karengan Niaku ku reiy’pe’ minea waki si Ama’, ta’an mea mouw waki se patuari-patuari-Ku wo i lila’ mola wia nisea, kaa teakan Niaku ku laa mea wia si Ama’-Ku wo si Ama’mu, witu si Empung-Ku wo si Empungmu.” 18Maria Magdalena mea wo lumila’ wia se murid-murid: “Niaku ku limoo’ mouw si Tuhan!” wo kangkasi kaa Nisia si limila’la eng kapualitan-kapualitan i ti’i wia nisia.19Katoroan e nendo wengi mouw witu nendo ketarean duminggu ni’itu merurouw se murid-murid ni Yesus witu e nesa tampa ampit em pepalen-pepalen kinusi’ karengan nisea se meide’ wia se tou-tou Yahudi. Witu en toro ni’itu meiy mouw si Yesus wo rumedeiy witu e nuner nea wo lumila’: “Damai sejahtera i wee nikouw!” 20Wo Sia nu limila’ mola en tuana, Sia mapa’atola e lawas-Na wo en tian-Na wia nisea. Murid-murid i ti’i se mepa’a-pa’ar katoroan sea nu limoo’ si Tuhan.21Takar pokeiy ni Yesus mekasape’ kasi: “Damai sejahtera i wee nikouw! Masuat tanu si Ama’ timoke Niaku, tuanakan kangkasi teakan Niaku ku tumoke nikouw.” 22Wo Sia nu limila’ mola en tuana, Sia sumengola nisea wo lumila’: “Sungkulenouw e Roh Kudus. 23Sawona’ kouw ma’ampungela en dosa ni tou, en dosana e nampungala, wo sawona’ kouw lumila’la en dosana e minena’ witukan, en dosana e witukan.”24Ta’an si Tomas, siesa wia se mapulu’ o rua murid i ti’i, si patotoren Didimus, si reiy’ mewali-wali nisea, katoroan si Yesus nu mineiy witu. 25Takar pokeiy ne murid-murid walina i ti’i wia nisia: “Nikeiy keiy limoo’ mouw si Tuhan!” Ta’an si Tomas si limila’ wia nisea: “Nu reiy’pe’ niaku limoo’ em bekas em paku witu e lawas-Na wo nu reiy’pe’ niaku timude’la en tetudu’ku witu em bekas em paku i ti’i wo tumude’la e lawasku witu en tian-Na, ma’an mekasa niaku ku reiy’ laa ma’eman.”26Uwalu nga endo kamurian se murid-murid ni Yesus se witu sumeup eng gorem em bale i ti’i wo si Tomas si mewali-wali ampit nisea. Kasuatan em pepalen-pepalen eng kinusi’, Yesus si mineiy wo Sia rumedeiy witu e nuner nea wo lumila’: “Damai sejahtera i wee nikouw!” 27Kamurian Sia lumila’ wia si Tomas: “Reta’ mola en tetudu’mu wia nyi’i wo loo’onouw e lawas-Ku, i kaya’ momi e lawasmu wo i tude’ mola witu eng gorem en tian-Ku wo te’a koo reiy’ ma’emanla kasi, ta’an i te ma’emanola.”28Tomas si miningkot Nisia: “Yon Tuhanku wo Empungku!” 29Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Karengan koo limoo’ mouw Niaku, takar koo ma’eman. Ma’aruiyola sea nu reiy’ limoo’, ta’an se ma’eman.”30Memang e lakere’ eng kowa’ walina en siniwo ni Yesus witu en sinaru em beren ne murid-murid-Na, e reiy’ neiy kepatik witu eng kitab yi’i, 31ta’an em baya neiy i kaghorem wia nyi’i neiy mouw i patik, rio kouw ma’eman, kaa si Yesusouw si Mesias, Oki’ ni Empung, wo rio kaa e imanmu kouw maka’ato em patou-touan witu e ngaran-Na.

Chapter 21

1Kamurian si Yesus minapa’atola en tetou kasi wia se murid-murid-Na waki pante lour Tiberias wo Sia si minapa’atola en tetou tanu en tumodong. 2Waki pante iti’i minerur si Simon Petrus, Tomas si patotoren Didimus, Natanael si waki Kana e waki Galilea, wo se oki-oki’ ni Zebedeus wo se rua murid-Na walina. 3Pokeiy ni Simon Petrus wia nisea: “Niaku ku mea mesesikop sera’.” Pokeiy nea wia nisia: “Nikeiy keiy mea kangkasi ampit nikoo.” Sea mae laa o sumeret witu e lodeiy, ta’an e wengi ni’itu sea se reiy’ simikop sapa-sapa.4Katoroan e nendo maoatouw, Yesus si rimedeiy waki pante; ta’an se murid-murid i ti’i se reiy’ mete’u, kaa nyi’a mouw si Yesus. 5Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Heiy oki-oki’, wawean ku’a re’en kouw si makapunya nenanam? “Wingkot nea: “Reiy’la.” 6Takar pokeiy ni Yesus wia nisea : “ Pitarola em puketmu witu esa nga weka lele’os lodeiy, takar kouw laa maka’ato.” Laa o sea mitarla nyi’a wo nisea s reiy’ mouw mete’u kumeong nyi’a kasi karengan eng kelakerna ne sera’.7Takar si murid neiy i keupusla ni Yesus i ti’i limila’ wia si Petrus: “Ti’i si Tuhan.” Katoroan si Petrus nu liminga, kaa ni’itu mouw si Tuhan, takar sia makela e labungna, karengan nisia si limengat, laa o tumumpele’ witu eng gorem e lour. 8Murid-murid walina se mineiy ampit e lodeiy karengan nisea se reiy’ wa’akat waki ketana’an, wo’o i te wona’ rua nga atus hasta wo sea kumeong em puket wuta ne sera’ i ti’i. 9Katoroan sea nu i ka’ayo waki ketana’an, sea lumoo’ e waana napi wo witu e natasna en sera’ wo roti.10Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Ali momi pirala sera’, se weru sinikop miouwla i ti’i.” 11Simon Petrus si simeret witu e lodeiy laa o kumeong em puket i ti’i waki ketana’an, wuta ne sera’-sera’ sela: esa nga atus lima nga pulu’ o telu nga ipus eng kelakerna, wo ma’anouw tu’u se kelaker ni’itu, em puket i ti’i e reiy’ mina kurensang.1214Pokeiy ni Yesus wia nisea: “Meiy mouw wo mente’ mouw.” Reiy’la witu e nelet ne murid-murid i ti’i si berani mueiy wia-Nisia: “Seiy re’en Nikoo?” Karengan nisea se mete’u, kaa Nisia mouw si Tuhan. 13Yesus si minajula witu e muka, medo roti wo meela nyi’a wia nisea, tuanakan kangkasi se sera’ i ti’i. Ni’itu mouw eng kateluna si Yesus minapa’atola en tetou wia se murid-murid-Na nu reiy’ mouw Sia nu timo’or witu e nelet ne tou minate.15Sea nu minente’ mola Yesus si limila’ wia si Simon Petrus: “Simon, urang ni Yohanes, sapa ku’a koo meupusla Niaku e lumebela ta’an nisea yi’i?” Wingkot ni Petrus wia-Nisia: “Nulit Tuhan, Nikoo koo mete’u, kaa niaku ku meupusela Nikoo.” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Rawirenola se domba-domba-Ku.” 16Pokeiy ni Yesus kangkasi wia nisia laa eng karuana: “Simon, urang ni Yohanes, sapa ku’a koo meupusela Niaku?” Wingkot ni Petrus wia-Nisia: “Nulit Tuhan, Nikoo koo mete’u, kaa niaku ku meupusla Nikoo.” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Rawirenola se domba-domba-Ku.”17Pokeiy ni Yesus wia nisia laa eng kateluna: “Simon, urang ni Yohanes, sapa ku’a koo meupusela Niaku?” Takar en tekurouw e nate ni Petrus karengan Yesus si limila’ eng kateluna: “Sapa ku’a nikoo koo meupusla Niaku?” Wo sia lumila’ wia-Nisia: “Tuhan, Nikoo koo mete’u e reiy’ sa mina’asa, Nikoo koo mete’u, kaa niaku ku meupusla Nikoo.” Pokeiy ni Yesus wia nisia: “Rawirenola se domba-domba-Ku. 18Niaku lumila’me wia nikoo: Kaulitna katoroan nikoo nu mudape’ nikoo koo ma’akes e rereenannu sandiri wo koo kumelang wisa i te eng kepa’arannula, ta’an sa koo mina tu’a mouw, koo laa kumaya’la e lawasmu wo se tou walina se laa ma’akes nikoo wo mali nikoo waki tampa e reiy’ i kepa’armula.”19Wo eng kapualitan yi’i neiy i lila’-Nala kaa meteturu’la kumura si Petrus laa mate wo lumo’orela si Empung. Sia nu limila’ mola en tuana Sia lumila’ wia si Petrus: “Kumi’itouw Niaku.”20Kasuatan si Petrus nu limenge, sia lumoo’ kaa si murid neiy i keupusla ni Yesus si kasuatan maki’iti nisea, nyi’a i ti’i si murid witu e nedo kasuatan sea nu mekaan mewali-wali si rimuber reten ni Yesus wo si limila’: “Tuhan, seiy re’en sia si laa sumarakan Nikoo?” 21Katoroan si Petrus nu limoo’ si murid i ti’i, sia lumila’ wia si Yesus : “ Tuhan, sapa ku’a re’en e laa mamuali wia nisia yi’i?”22Wingkot ni Yesus: “Sawona’ Niaku mepa’arla, rio sia minena’ matou-tou i ka’ayo Niaku meiy, ni’itu e reiy’ urusannu. Ta’an nikoo: kumi’itouw Niaku.” 23Takar tu rumangketouw e nabarwitu e nelet ne patuari-patuari i ti’i, kaa si murid i ti’i si reiy’ laa mate. Ta’an si Yesus si reiy’ limila’la wia si Petrus, kaa si murid i ti’i si reiy’ laa mate, ta’an i te: “Sawona’ Niaku mepa’arla rio sia minena’ matou-tou i ka’ayo Niaku meiy, ni’itu e reiy’ urusannu.”24Nisia mouw si murid, si minee kasairian tanume em baya nyi’a yi’i wo si minatikola nyi’a wo kita ta mete’u, kaa eng kasairianna i ti’i e nulit. 25E lakere’ eng kapualitan-kapualitan walina kasi en siniwo ni Yesus, ta’an sawona’ em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ i patikla pengesa-ngesan, takar e wona’ eng kaoatan yi’i e reiy’ mete’u muat em baya eng kitab e lewo’sa reiy’ i patik i ti’i.

Acts

Chapter 1

1Heiy Teofilus, witu em buukeku eng ketare niaku ku minatik en tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pina’ayangla wo e neiy i turu’la ni Yesus, 2i ka’ayo witu e nendo Sia nu kina’adetan. Nu reiy’ pe’ i tu Nisia si minee mola em perenta-Na kaa e Roh Kudus wia se rasul-rasul pineleng-Na. 3Wia nisea Sia si minapa’atola en tou-Na ni’itu nu simampetouw em peme’itan-Na, wo ampit e laker kowa’ Nisia si minapaulitla, kaa Nisia si matou-tou. Karengan eng kaurean epat nga pulu’ nga endo Nisia si minenou-noup minapa’atola en tou wo mesesusuiy wia nisea en tanume eng Keraja’an ni Empung.4Witu e nendo mekasa katoroan Sia nu mekaan mewali-wali ampit nisea, Sia malouw nisea metetele’ula e Yerusalem, wo rimeo nisea mena’ witu ma’ana’la en ta’ar ni Ama’, en – tuana em pokeiy-Na – “ e lininga miouw mola wia-Niaku. 5Karengan Yohanes si mebaptis ampit e rano, ta’an reiy’ mouw ure kasi nikouw kouw laa baptisen ampit e Roh Kudus.”6Takar mueiy mouw sea nu minerur witu : “ Tuhan, pa’ar ku’a Koo wia e masa i yi’i sumegaya’la eng keraja’an ni’i wee si Israel ?” 7E wingkot-Na : “ Nikoo koo reiy’ perlu mamete’ula e masa wo e nedo, e neiy i tatapla ni Ama’ sandiri ni’i ki’it eng kuasa-Na. 8Ta’an nikouw kouw laa maka’ato eng kuasa, sa e Roh Kudus en tumumpa witu e natas miouw, wo nikouw kouw laa mamuali sairi-Ku waki Yerusalem wo waki e minapekasa Yudea wo en Samaria wo i ka’ayo waki en tempok em bumi.”9Nisia nu limila’ mola en tuana, ka’adetanouw Sia pinaka loo-loo’ nea, wo e linaak eng kimelungla wia-Nisia witu e leloo’an nea. 10Katoroan sea nu mawerene waki langit e nedo Sia nu maatas i ti’i, i kalo’ositi rimedeiy mouw se rua tou minake puti’ witu en tawi nea, 11wo lumila’ wia nisea : “ Heiy tou-tou Galilea, ka’a ku’a kouw rumedeiy maloo’me waki langit? Si Yesus yi’i, si kina’adetane waki sorga timele’ula nikouw, si laa meiy sumeup ampit eng kenaramen masuat en tanu nikouw nu limoo’ Nisia limongkot waki sorga.”12Takar marengouw se rasul-rasul i ti’i mea waki Yerusalem waki eng kuntung em patotoren Kuntung Zaitun, esa nga kekelangan i te en Sabat eng kewa’akatna waki Yerusalem. 13Nisea nu neiy mouw i ka’ayola waki kota, o lumongkotouw sea waki woang atas, witu en tampa tino’upan nea. Nisea i ti’i nyi’a mouw si Petrus wo si Yohanes, Yakobus wo si Andreas, Filipus wo si Tomas, Bartolomeus wo si Matius, Yakobus bin Alfeus, wo si Simon tou Zelot wo si Yudas bin Yakobus. 14Nisea nu waya se timentem ampit esa nga ate witu en sesombayangen mewali-wali, ampit se pirala wewene ma’an si Maria, ina’ ni Yesus, wo ampit se patuari-patuari ni Yesus.15Witu e nendo-nendo ni’itu rumedeiy mouw si Petrus witu eng kauneran ne patuari-patuari se kasuatan minerur witu, wo’o wona’ esa nga atus tou eng kelakerna laa o lumila’: 16“Heiy patuari waya, lewo’ mouw sa reiy’ lekep e nats eng Kitab Suci, e neiy i pa’ayola e Roh Kudus ampit e nieletan ni Daud en tanume si Yudas, si pa’aka-aka’an ne tou-tou simikop si Yesus i ti’i.17En dulu sia si neiy i kaghorem witu e rerekenan neiy wo maedo e weteng witu em pelayanan i yi’i.” 18– Yudas i yi’i si timelesouw esa nga werot e tana’ ampit en tetoro pasiwo-siwonna lewo’, laa o sia i ka’anu neiy i kasumparak, wo en tianna e mina kewe’ i ka’ayo em baya em pumpun en tianna en timeroa’ wia luar. 19Eng kapualitan i ti’i eng kete’uan em baya ne penduduk Yerusalem, i ka’ayo en tana i ti’i em patotoren nea witu em baasa nea nuesa “Hakal – Dama”, em penoronna Tana’ Raa’20“Karengan neiy i patik witu eng kitab Mazmur : Ma’anouw en dinasinganna e mapenes, wo ma’anouw reiy’la si maana’ witu eng goremna : wo : Ma’anouw en jabatanna e nedonla ne tou walina.21Jadi e lewo’ sa reiy’ awesala wia nikeiy siesa tou witu nisea si reiy’ mena’ meiy maarur ampit nikeiy kaurean si Tuhan Yesus mewali-wali ampit nikeiy, 22nyi’a i ti’i muleiymi waki baptisan ni Yohanes i ka’ayomi e nedo si Yesus nu kina’adetane waki sorga timele’ula nikeiy, kaa laa mamuali sairi ampit nikeiy tanume eng kebangkitan-Na.” 23Laa o sea ma’ayola se rua tou : Yusuf si patotoren Barsabas wo si kangkasi mekengaran Yustus, wo si Matias.24Nisea nu waya se simombayang wo limila’ : “ Ya Tuhan, Nikoo mouw si maka sine’u e nate em baya ne tou, i tudu’ mola satorona seiy si pineleng-Mu wia se rua tou i yi’i, 25kaa laa maka’ato en jabatan pelayanan, e nyi’a i ti’i eng kerasulan neiy i tele’ula ni Yudas si neiy mouw i kawolon witu en tampa waar i wee nisia.” 26Laa o sea kumoba’ i wee se rua tou i ti’i wo si tinena’ eng koba’ nyi’a mouw si Matias wo ampit en tuana sia si neiy i awesla witu e rerekenan ne mapulu’ o esa rasul i ti’i.

Chapter 2

1Katoroan i ka’ayola e nendo Pentakosta, em baya ne tou ma’eman se minerur witu e nesa tampa. 2Kalo’ositi en timumpa momi waki langit e nesa legu’an tanu en sengoan e reghes ente’ minutala e minapekasa em bale, witu e wisa sea rimuber; 3wo mapa’ato mouw wia nisea e lila’-lila’ en tanu e layasna napi e minangasesera wo tumeka’ wia nisea siesa o siesa. 4Takar wuta mouw sea ampit e Roh Kudus, laa o sea muleiy mengila-ngila’ witu em baasa walina, tanu neiy i weela ni Roh i ti’i wia nisea kaa laa melelila’la nyi’a.5En toro ni’itu waki Yerusalem se maana’ se tou-tou Yahudi se saleh waki e reiy’ sa mina’asa bangsa wia em bawa’ en solong langit. 6Katoroan tumumpami e legu’an i ti’i, o muyutouw se tou kelaker. Nisea se likoko karengan nisea siesa o siesa liminga se rasul-rasul i ti’i mengila-ngila’ witu em baasa nea nuesa. 7Nisea nu waya se minenganga-nganga wo ma’erang, laa o lumila’ : “ Reiy’ ku’a re’en sea nu waya nu mengila-ngila’ i ti’i se tou eng Galilea?8Kumura mouw wona’ nikita siesa o siesa liminga nisea mengila-ngila’ witu em baasa ta nuesa, nyi’a i ti’i em baasa pepaken ta waki wanua asal ta nuesa : 9nikita ta tou em Partia, Media, Elam, penduduk Mesopotamia, Yudea wo Kapadokia, Pontus wo Asia, 10Frigia wo em Pamfilia, Mesir wo en daerah-daerah Libia e minetawian ampit eng Kirene, se malepu-lepu – malepu-lepu waki Roma, 11le’os se tou Yahudi ma’anouw tu’u se maki’i-ki’it e agama Yahudi, se tou Kreta wo se tou Arab, nikita ta liminga nisea se mengila-ngila’ witu em baasa witu em baasa ta nuesa en tanume em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko’ en tinuanala ni Empung.”12Nisea nu waya se minenganga-nganga wo kasa mine ngera-ngerang katoroan meila’ siesa wia se walina : “ Sapa ku’a re’en em penoronna e nyi’i ?” 13Ta’an se tou walina se masindir : “ Nisea se kasuatan tinoek e nanggor emis.”14Takar tumo’orouw si Petrus rumedeiy ampit se mapulu o esa rasul i ti’i, wo ampit en suara menaleinteng sia lumila’ wia nisea :” Heiy kouw tou Yahudi wo nikouw nu waya maana’ waki e Yerusalem, kete’uanola wo ghenangenola e lelila’anku i yi’i. 15Se tou-tou i yi’i se reiy’ tinoek tanu em pokeiy miouwla karengan e nendo en tare mouw i te jam Sembilan,16ta’an e ni’itu mouw e neiy i nuwu’la ni Empung ampit e nieletala ni nabi Yoel : 17E laa mamuali witu e nendo-nendo kesampetan – tuana mouw e nuwu’ ni Empung – kaa Niaku ku laa mura’arakla e Roh-Ku witu e natas em baya ne tou; takar se oki-oki’mu tuama wo wewene se laa mawetik, wo se tole-tolemu se laa maka’ato em peleloo’an-peleloo’an, wo se tou-toumu tu’a se laa maka’ato e nipi.18O kangkasi witu e natas ne hamba-hamba-Ku tuama wo wewene e laa Kuiwura’arakla e Roh-Ku witu e nendo-nendo i ti’i wo nisea se laa mawetik. 19Wo Niaku ku laa sumiwola e mujizat-mujizat waki atas, waki langit wo eng kowa’-kowa’ waki wawa’, waki bumi : raa’ wo e napi wo en talume’eme’-talume’eme’ e nawun.20Si endo si laa melaeng si mamuali kasa reidem wo si sumendot si mamuali raa’ nu reiy’pe’ mineiy e nendo ni Tuhan, e nendo wangko’ wo mulia i ti’i. 21Wo seiy i te si maaleiy witu e ngaran ni Tuhan si laa lawiren.22Heiy tou-tou Israel, linganouw e lelila’an i yi’i : Si neiy ku i maksudla, nyi’a mouw si Yesus waki Nazaret, siesa tou si neiy mouw i tantula ni Empung wo si neiy i nyatala wia nikoo ampit eng kaente’an-kaente’an wo e mujizat-mujizat wo eng kowa’-kowa’ en tinuanala ni Empung ampit em perantara’an-Na witu e nuner miouw, tanu eng kete’uan niouw. 23Nisia si neiy i sarakan ni’i ki’it e maksud wo eng kepa’ar-Na, si neiy miouw mouw i salibla wo winunu’ miouw kaa e lawas ne bangsa-bangsa durhaka. 24Ta’an si Empung si timo’orla Nisia ampit rimou’la Nisia witu em peme’itan maut, karengan reiy’ wona’ o Sia minena’ witu eng kuasa maut i ti’i.25Karengan Daud si limila’ en tanume Nisia : Niaku ku reiy’ mena’ maloo’ wia si Empung, karengan Nisia si rimedeiy witu esa nga weka lele’osku, niaku ku reiy’ moghe. 26Kaa ni’itu e nateku mepa’a-pa’ar wo si imukurku si mario-rio, awesla e nouwakku e laa makapenes ampit eng kaleneran,27karengan Nikoo koo reiy’ simarakan niaku witu eng kaoatan ne tou minate, wo reiy’ minayala se Tou Kudus-Mu lumoo’ eng kapunengan. 28Nikoo koo minakite’ula wia niaku e lalan patou-touan; Nikoo koo laa kumaruniala niaku ampit e mepa’a-pa’ar witu en sinaru-Mu.29Patuari waya, niaku ku toro menoto-notor ampit e makaredeiy wia nikoo en tanume si Daud, ama’ ne bangsa ta. Nisia si minate mouw wo kinuburouw, wo eng kuburanna e wiape’ nikita i ka’ayomi e nendo yi’i. 30Ta’an nisia siesa nabi wo nisia si mete’u, kaa si Empung si tima’arola wia nisia ampit minopo en tiwa’, kaa Nisia si laa rumuberla siesa tou witu en see’ ni Daud nuesa witu e natas en takhtana. 31Kaa ni’itu nisia si limoo’ mouw wia e rerior wo si simusuiyola en tanume eng kineteto’or ni Mesias, katoroan nisia nu limila’la, kaa nisia si reiy’ neiy i tele’ula witu eng gorem eng kaoatan ne tou minate, wo kaa le’o-Na e reiy’ me’anla eng kapunengan.32Si Yesus i yi’i mouw si tino’orla ni Empung, wo en tanume eng kapualitan i ti’i nikeiy mouw nu waya keiy sairi. 33Wo Sia nu neiy mouw i rakekla e lawas lele’os ni Empung wo miaka’ato e Roh Kudus neiy i ta’arla i ti’i, takar i wura’arak-Nala sapa e linoo’ wo lininga miouw wia nyi’i.34Karengan reiy’ si Daud si limongkot waki sorga, awesla si Daud sandiri si limila’: Tuhan si minuwu’ mola wia si Tuangku, 35Rumuberouw witu esa nga weka lele’os-Ku, i ka’ayo Kusumiwo se kesaru-kesaru-Mu se mamuali kontoiyan e ne’a-Mu. 36Jadi se minapekasa kaum Israel se lewo’ sa reiy’ mete’u ampit makauli-ulit, kaa si Empung si simiwo mola si Yesus, si neiy miouw i salibla i ti’i, si minamuali Tuhan wo Kristus.”37Katoroan sea nu liminga eng kapualitan i ti’i e nate nea eng kasa mina’arip, laa o sea mueiy wia si Petrus wo se rasul-rasul walina: “Sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwon neiy, patuari waya?” 38Wingkot ni Petrus wia nisea: “Makedo’ mouw wo satorona nikouw siesa o siesa meela en tou baptisen witu e ngaran ni Yesus Kristus kaa laa pa’ampungan en dosamu, takar nikouw kouw laa maka’ato eng karunia e Roh Kudus. 39Karengan wia nikouw mouw en ta’ar i ti’i wo wia se oki-oki’mu wo wia se tou se wa’akate’, nyi’a i ti’i eng kelaker ne laa kereten ni Tuhan Empung ta.”40.” Wo ampit e laker lelila’an walina kasi nisia si minee e nesa kasairian makauli-ulit wo nisia si mapero wo mange’enge’la nisea, pokeiyna: “I wee mouw en toumu lawirela wia se angkatan lewo’ i yi’i.” 41Se tou-tou se simungkul e lelila’anna i ti’i se mineela en tou baptisen wo witu e nendo ni’itu eng kelaker nea se minawes wo’o wona’ telu nga riwu jiwa. 42Nisea se timentem witu en teturu’ ne rasul-rasul wo witu em paasa-asa’an. Wo nisea se reiy’ mena’ maarur kaa laa mepepete’la e roti wo sumombayang.43Takar kineide’anouw sea nu waya, kasuatan se rasul-rasul i ti’i se timuanala laker e mujizat wo eng kowa’. 44Wo em baya ne tou mina’emanouw se minena’ minaesa’an, wo e reiy’ sa mina’asa eng kapunya’an nea nyi’a mouw eng kapunya’an mewali-wali, 45wo reiy’ mena’ wawean wia nisea si mewangker eng harta kapunya’anna, laa o memete-metengla nyi’a wia em baya ne tou minatroan ampit em pemandungen niesa o niesa.46Ampit en tentem wo ampit esa nga ate nisea se maarur susur e nendo witu em bait ni Empung. Nisea se mapete’la e roti waki wale niesa o niesa e nesa kenaramen em papontol wo mekaan mewali-wali ampit e melaya-laya’ wo ampit en tulus ate, 47kasuatan malo’or si Empung. Wo nisea se kepa’ar em baya ne tou. Wo susur e nendo Tuhan si maawesla eng kelaker nea ampit se tou linawirla.

Chapter 3

1Witu e nendo mekasa melelaa mouw e nedo sumombayang, nyi’a i ti’i en jam tiga mawengindo, lumongkotouw si Petrus wo si Yohanes witu em Bait ni Empung. 2Witu wawean siesa tuama, si kepor rengane’ eng kinetetouna i ka’ayo sia si lewo’ sa reiy’ wulengan. Susur e nendo sitou i ti’i si neiy i reta’la tawi e lengko’an em Bait ni Empung, e mekengaran Gerbang Indah, kaa mekekiwee esa nga wuntul wia se tou maghorem witu em Bait ni Empung. 3Katoroan sitou i ti’i limoo’, kaa si Petrus wo si Yohanes se megheghorem witu em Bait ni Empung, sia kumiwee esa nga wuntul.4Nisea se timu’usla nisia wo si Petrus si limila’ : “ Lumoo’ mouw wia nikeiy.” 5Laa sitou i ti’i tumu’usla nisea ampit e narapan laa maka’ato wo’o sapa wia nisea. 6Ta’an si Petrus si limila’ : “ E mas wo em perak reiy’la wia niaku, ta’an sapa em bia niaku, ni’i weekula wia nikoo : Demi e ngaran ni Yesus Kristus, tou Nazaret i ti’i, kumelangouw !”7Laa o sia tumiboiy e lawas lele’os ni tou i ti’i wo sumawang nisia rumedeiy. En toro i te ni’itu kangkasi eng keterouw e ne’a wo em berenna e ne’a ni tou i ti’i. 8Sia kumompo’ rumedeiy laa o kumelang mea o meiy wo kumi’itla nisea witu eng gorem em Bait ni Empung, kumelang wo mengompo-ngompo’ kasuatan malo’or si Empung.9Se minapekasa rakyat i ti’i se limoo’ nisia makelang kasuatan malo’or si Empung, 10laa o sea sumine’u nisia si tanume sitou mengengiwee esa nga wuntul witu eng Gerbang Indah em Bait ni Empung, i ka’ayo nisea se ma’erang wo i kenganga en tanume en sapa e minamuali mola wia nisia.11Karengan sitou i ti’i si reiy’ mena’ maki’itla si Petrus wo si Yohanes, takar se minapekasa ne tou kelaker se kasa kina’erangan i ti’i se mineiy muyutla nisea witu em pondol patotoren Pondol Salomo. 12Petrus si lomoo’ se tou kelaker i ti’i laa o lumila’: “ Heiy tou Israel, ka’a kouw ma’erang en tanume e minamuali i ti’i wo ka’a kouw matu’us nikeiy tanu mokan nikeiy keiy simiwola sitou i yi’i kimelang karengan eng kuasa ka’apa eng kelale’an neiy nuesa?13Empung ni Abraham, Ishak, wo ni Yakub, Empung ne nene moyang ta se limo’orola si Hamba-Na, nyi’a i ti’i si Yesus neiy miouw i sarakan wo i sede’ witu en sinaru ni Pilatus, ma’anouw tu’u si Pilatus si maka ghenang, kaa Nisia si lewo’ sa reiy’ i reta’la. 14Ta’an nikouw kouw simede’ Eng Kudus wo e Nulit, ampit mepa’arla siesa tou memunu’ tanu en taber wia nikouw.15Tuana mouw Sia, Si Pa’aka-aka’an witu em patou-touan, si winunu’ miouw mouw, ta’an si Empung si timo’orola Nisia witu e nelet ne tou minate; wo en tanume eng kapualitan i ti’i nikeiy mouw keiy sairi. 16Wo karengan em pa’emanan witu e Ngaran ni Yesus, takar e Ngaran i ti’i eng kimeterola sitou linoo’ miouw wo kasine’uan niouw i yi’i ; wo em pa’emanan i ti’i e minee mola kale’osan wia sitou i yi’i witu en sinaru em baya miouw.17Heiy patuari waya, niaku ku mete’u kaa nikouw kouw simiwomola en tuana karengan eng kareiy’mete’uan, masuat tanu se pa’aka-aka’an niouw. 18Ta’an ampit e lalan tuana Empung si limekepola en sapa neiy mouw i nuwu’-Nala eng ketarean ampit e nieletan ne nabi-nabi-Na, nyi’a i ti’i kaa si Mesias si neiy i toke-Na si lewo’ sa reiy’ peme’itan.19Kaa ni’itu mawena’asouw wo makedo’ mouw, rio en dosamu e re’inla, 20rio si Tuhan si mapa eiymi e nendo kale’aran, wo tumoke si Yesus, si wakipe’ eng ketareani neiy i weela nikoo si tanume si Kristus.21Kristus i ti’i si lewo’ sa reiy’ mena’ waki sorga i ka’ayo e nedo pesesegaya’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, tanu neiy i nuwu’la ni Empung ampit e nieletan ne nabi-nabi-Na kudus witu en zaman dulu. 22Reiy’ re’en e neiy mouw i lila’la ni Musa : Empung Tuhan si laa tumo’orla i wee nikoo siesa nabi witu e nelet ne patuari-patuarimu, masuat tanu niaku : Linganola sia witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e laa i lila’nala wia nikoo. 23Wo e laa mamuali, kaa em baya ne tou se reiy’ limingala si nabi i ti’i, se laa punengen witu se umat ta.24Wo em baya ne nabi se simusuiyola, e muleiymi waki si Semuel, wo nu reiy’ mouw nisia, se minawetikola en tanume en zaman i yi’i. 25Nikouw mouw kouw maka’ato e wetik-wetik i ti’i wo maka’ato weteng witu en teta’aran tinuana mola ni Empung ampit se nene moyang ta, katoroan Sia nu minee nuwu’ wia si Abraham : Kaa se see’mu em baya ne bangsa wia en saruan em bumi se neiy berkaten. 26Wo i wee nikouw mouw eng ketare-tare si Empung tumo’orela si Hamba-Na wo tumoke-Nisia wia nikouw, rio Sia merkatla nikouw ampit ma’aka-akala wia nikouw siesa o siesa marengi waki e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’annu.”

Chapter 4

1Katoroan si Petrus wo si Yohanes masusuiy wia se tou kelaker, i kalo’ositi se nieiy mouw ne imam-imam wo si kepala pengawal em Bait ni Empung ma’an se tou-tou Saduki. 2Se tou-tou i ti’i se kasa meupi’ karengan nisea se maturu’ se tou kelaker wo maabarla, kaa witu si Yesus wawean eng keteto’or witu e nelet ne tou minate. 3Nisea se sinikop wo i sarakan witu eng gorem en tahanan i ka’ayo e nendo kawo’odoanna, karengan nendo e wengi mouw. 4Ta’an witu e nelet ne tou liminga en teturu’ i ti’i laker se mina’eman, i ka’ayo eng kelaker nea se minamuali wo’o wona’ lima nga riwu tou tuama.5Witu e nendo kawo’odoanna se pa’aka-aka’an – pa’aka-aka’an ne Yahudi ma’an se tu’a-tu’a wo se ahli-ahli Taurat se timuanala sidang waki Yerusalem 6ampit si Imam Wangko’ Hanas wo si Kayafas, Yohanes wo si Aleksander wo em baya se tou walina se neiy i kaghorem see’ ne Imam Wangko’. 7Laa si Petrus wo si Yohanes se neiy i sarula witu en sidang i ti’i wo muleiy periksan ampit e wewueiyen i yi’i : “ Ampit eng kuasa wisa ku’a re’en ka’apa witu e ngaran ni seiy ku’a re’en kouw mawinta’ en tuana i ti’i?”8Takar wingkot ni Petrus, wuta ampit e Roh Kudus : “ Heiy pa’aka-aka’an – pa’ak-aka’an ne umat wo tu’a-tu’a, 9sa nikeiy teakan keiy lewo’ sa reiy’ periksan karengan e nesa kale’osan wia siesa tou rara’an wo lewo’ sa reiy’ tumerangla ampit eng kuasa wisa ku’a re’en sitou i ti’i line’osla, 10takar kete’uan niouw mola nu waya wo ne minapekasa umat Israel, kaa witu e ngaran ni Yesus Kristus, tou Nazaret, si neiy miouw mouw i salibla, ta’an si tino’orla ni Empung witu e nelet ne tou minate – kaa eng karengan si Yesus i ti’i mouw sitou i yi’i si rimedeiy ampit en segaya’ teakan wia en sinaru miouw.11Yesus nyi’a mouw si watu neiy i tea’ ne meneniwo-meneniwo bangunan – nyi’a i ti’i nikouw nuesa – , ta’an nisia si minamuali mouw watu penjuru 12Wo eng kelawiran reiy’la witu eng gorem ni seiy i te tu’u kangkasi ta’an witu i te eng gorem-Na, karengan wia e wawa’ en solong e langit i yi’i reiy’la e ngaran walina neiy i weela wia sitou kaa nyi’a o kita toro lawiren.”13Katoroan en sidang i ti’i limoo’ eng kaberanian ni Petrus wo ni Yohanes wo mamete’ula, kaa nisea nu rua se tou karengan se reiy’ simekolah, ma’erangouw sea; wo nisea se sumine’u nisea nu rua se tanume se maki’i-ki’it si Yesus. 14Ta’an karengan nisea se limoo’ sitou si line’osla i ti’i si rimedeiy witu esa nga weka ne rua rasul i ti’i, nisea se reiy’ mete’u lumila’la sapa-sapa kaa mepepero nyi’a.15Wo nu reiy’ mouw sea nu rimeo se rasul-rasul i ti’i tumele’ula e woang sidang, rumundingouw sea, 1616 wo lumila’ : “ E winta’ sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ edon ta wia se tou-tou i yi’i? karengan em pakaloo’o-loo’onola wia em baya ne penduduk Yerusalem, kaa nisea se timuana mola e nesa mujizat em pakaloo’-loo’n wo nikita ta reiy’ mete’u sumangkal nyi’a. 17Ta’an rio eng kapualitan i ti’i te’a tu kumere i ka’abar witu e nelet ne tou kelaker, le’osouw ta miwet wo malouw nisea, rio sea te’a sumusuiy kasi wia si seiy i te tu’u witu e ngaran i ti’i.” 18Wo nu reiy’ mouw sea nu rua nu neiy i reo ghumorem, nisea se pinerentala, rio kasa mouw te’a mesesusuiy ka’apa mawee teturu’ kasi witu e ngaran ni Yesus.19Ta’an si Petrus wo si Yohanes se miningkot nisea : “ I laa mouw nikouw kouw mutusla nuesa wisa re’en e nulit witu en sinaru ni Empung : lale’ wia nikouw ka’apa lale’ wia si Empung. 20Karengan reiy’ wona’ wia nikeiy e laa reiy’ mengila-ngila’ en tanume en sapa e linoo’ meiy mouw wo e lininga meiy mouw.”21Nisea se makakete mola maiwet wia se rasul-rasul i ti’i, ta’an eng kesampetanna e rimeta’la nisea tu’u, karengan en sidang e reiy’ limoo’ e lalan kaa laa me’ukum nisea karenga se meide’ wia se tou kelaker se limo’orola e ngara ni Empung minato’orongan ampit en sapa e minamuali mola. 22Karengan sitou si line’osla e mujizat i ti’i e limantouw mouw witu e nepat nga pulu’ nge te’un e numurna.23Sea nu neiy mouw i reta’la mea mouw si Petrus wo si Yohanes wia se ka’ampit-ka’ampit nea , laa o sea ma’asarla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy i lila’la ne imam-imam kepala wo se tu’a-tu’a wia nisea. 24Katoroan se ka’ampit-ka’ampit nea nu liminga eng kapualitan i ti’i, maaleiy mouw sea mewali-wali wia si Empung, pokeiy nea : “ Oh Tuhan, Nikoo mouw si simiwola e langit wo em bumi, en tasik wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunna. 25Wo kaa e Roh Kudus ampit e nieletan ni hamba-Mu Daud, ama’ meiy, Nikoo koo minuwu’ mouw :Ka’a se rungkar se bangsa-bangsa,ka’a se suku-suku bangsamawona-wona’ em perkara reiy’ si ka’ara’an?2626 Se raja-raja eng kaoatan se matiro-tiro’ wo em baya ne pemangko’ se minerurkaa mesesu’usuk si Tuhan wo Se Niurap-Nala27Karengan eng kaulitna se minerurouw wia eng kota i yi’i si Herodes wo si Pontius Pilatus ma’an se bangsa-bangsa wo se walak-walak ne bangsa Israel se mesesu’usuk si Yesus, si Hamba-Mu kudus, si niurap-Mula, 28kaa laa metetuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i tantu-Mula wakipe’ eng ketareani kaa eng kuasa wo eng kepa’aran-Nu.29Wo teakan, oh Tuhan loo’onouw kumura sea me’iwet nikeiy wo weeanola wia se hamba-hamba-Mu eng kaberanian kaa laa ma’abarla e nuwu’-Mu. 30I ulurola e lawas-Mu kaa melele’osla sitou, wo i siwo mola eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mujizat kaa e ngaran ni Yesus, si Hamba-Mu kudus.” 31Wo katoroan nisea nu kasuatan masombayang, o moghe mouw en tampa nieruran nea i ti’i wo nisea nu waya se wuta ampit e Roh Kudus, laa o sea maabarla e nuwu’ ni Empung ampit eng kaberanian.32Sapa tare em paeru-eruran ne tou se mina’emanouw i ti’i, nisea se esa nga ate wo se esa nga imukur, wo reiy’ siesa tou tu’u si lumila’, kaa e wo’o sapa witu eng kapunya’anna nyi’a mouw eng kapunya’anna nuesa, ta’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw eng kapunya’an mewali-wali. 33Wo ampit eng kuasa wangko’ se rasul-rasul se minee eng kasairian tanume eng kineteto’or ni Tuhan Yesus wo nisea nu waya se matou-tou witu e nupus karunia mineloko-lokon.34Karengan reiy’la siesa tou tu’u si reiy’ awes witu e nelet nea; karengan em baya ne tou se makapunya tana’ ka’apa wale, se minangker eng kapunya’anna i ti’i, wo e wua’ winangkeran i ti’i e niali nea 35wo i reta’ neala witu en sinaru ne’a ne rasul-rasul; laa o i pemete-metengla wia se susur tou minatoroan ampit em pemandungen nea.36Tuana mouw kangkasi ampit si Yusuf, si patotoren ne rasul-rasul Barnabas, em penoronna si oki’ pangiboran, siesa tou Lewi waki Siprus. 37Nisia si minangker e numa, kapunya’anna, laa o mali e loitna i ti’i wo rumeta’la nyi’a witu en sinaru ne’a ne rasul-rasul.

Chapter 5

1Wawean siesa tou walina si mekengaran Ananias. Nisia ma’an si ka’awuna Safira se minangker esa nga werot tana’. 2Ampit eng kete’uan ni ka’awuna sia tumaang e nesa nga weteng witu e wua’ winangkeran i ti’i wo e nesa nga weteng walina e niali wo neiy i reta’la witu en sinaru e ne’a ne rasul-rasul.3Ta’an si Petrus si limila’: “ Ananias, ka’a e natemu eng kinuasa’an ni Iblis, i ka’ayo koo timowo mola e Roh Kudus wo timaang e nesa nga weteng witu e wua’ winangkeran en tana’ i ti’i? 44Kaurean en tana’ i ti’i reiy’ neiy i wangker, reiy’ ku’a e ni’itu e minena’ kapunya’annu, wo nu neiy mouw i wangker, reiy’ ku’a e wua’na i ti’i e minena’ witu eng kuasamu? Ka’a koo minepa’arlala em pasiwo-siwon i ti’i witu e natemu? Nikoo koo reiy’ timowola sitou, ta’an koo timowola si Empung.” 5Katoroan nu liminga e lelila’an i ti’i o i karewa mouw si Ananias wo rangkutouw e nyawana. Takar se kasa mouw kineide’an em baya se tou liminga eng kapualitan i ti’i. 6Laa o meiy mouw se pirala taretumou; sea kumafanla e mayat i ti’i, muleng nyi’a kumaluar wo mea kumuburla nisia.7Wo’o wona tiga jam kamurian ghumoremouw si ka’awu ni Ananias, ta’an nisia si reiy’ mete’u sa sapa e minamuali mola. 8Pokeiy ni Petrus wia nisia : “ I lila’ momi wia niaku, ampit e narga tuana re’en en tana’ i ti’i neiymu i wangker?” Wingkot ni wewene i ti’i : “ E nulit tuana.”9Pokeiy ni Petrus : “ Ka’a nikouw nu rua kouw minaesa’an kaa mewewa’awa’la e Roh ni Tuhan? Loo’onouw, se tou-tou se werukan kimuburla si ka’awumu se rimedeiy witu en sinaru em pepalen wo nisea se laa muleng nikoo kangkasi kumaluar.” 10Laa o i karewa mouw si wewene i ti’i en toro i te ni’itu kangkasi witu en sinaru e ne’a ni Petrus wo rangkutouw e nyawana. Katoroan se taretumou-taretumou i ti’i ghumorem, nisea se minatola nisia si minate mouw, laa o sea muleng nisia kumaluar wo kumuburla nisia witu esa nga weka ni ka’awuna. 11Takar se kasa kineide’anouw se minapekasa ne jema’at wo em baya ne tou se liminga eng kapualitan i ti’i.12Wo kaa en tinuanala ne rasul-rasul eng kelaker eng kowa’ wo e mujizat witu e nelet ne tou kelaker. Em baya se tou ma’eman se reiy’ mena’ maarur witu em Pondol Salomo witu em paasa-asa’an ente’. 13Se tou-tou walina se reiy’la si berani sumewokla en tou wia nisea. Ta’an nisea se kasa pa’ormaten ne tou laker.14Wo makaurela se maka’awesola eng kelaker ne tou ma’eman wia si Tuhan le’os tuama ka’apa tu’u wewene, 15awes tare nisea se maali se tou rara’an kumaluar, witu e lalan wangko’, wo ghumoleiyla nisea witu e natas en dego-dego wo en tetekelan, rio, sakawisa si Petrus lumangkoiy, ma’anouw tu’u kumura em bayangna en tumena’la si meta’esa’an wia nisea. 16Wo kangkasi se tou kelaker waki kota-kota kaledong e Yerusalem se mineiy mareo-reok ampit e maali-ali se tou-tou rara’an wo se tou-tou paroungen e roh lewo’. Wo nisea nu waya se line’osla.17Kamurianna muleiy mouw si Imam Wangko’ wo se maki’i-ki’it nisia, nyi’a i ti’i se tou-tou waki mazhab Saduki, se mawinta’ karengan nisea se kasa iri ate. 18Nisea se simikop se rasul-rasul i ti’i, laa o ghumoremla nisea witu eng gorem em penjara kota.19Ta’an e nedo wengi siesa malaikat ni Tuhan si minuka’ em pepalen-pepalen em penjara i ti’i wo mali nisea kumaluar, pokeiyna : 20“ Mea mouw, rumedeiy mouw witu em Bait ni Empung wo i abarola e minapekasa e nuwu’ matou-tou i ti’i wia se tou laker.” 21Nisea se lale’ witu e nower i ti’i, wo melelaa mouw memo’odo o ghumoremouw sea witu eng gorem em Bait ni Empung, laa o muleiy mawee teturu’ witu. Kasuatan e ni’itu si Imam Wangko’ wo se maki’i-ki’it nisia se rimeo se Mahkamah Agama merur, nyi’a i ti’i se minapekasa majelis tu’a-tu’a ne bangsa Israel, wo nisea se rimeo medo se rasul-rasul i ti’i waki penjara.22Ta’an katoroan se pejabat-pejabat mineiy waki penjara, nisea se reiy’ minatola se rasul-rasul i ti’i witu. Laa o sea mareng wo makite’ula, 23pokeiy nea : “ Nikeiy keiy minatola em penjara eng kinusi’ makale’os wo em baya se pengawal se witu en tampana witu en sinaru em pepalen, ta’an ni’itu nu winuka’ meiy mola, reiy’la siesa tou tu’u si niato meiyla witu eng goremna.”24Katoroan si kepala pengawal em Bait ni Empung wo se imam-imam kepala nu liminga e rapot i ti’i, nisea se lieiy wo mawueiy sa sapa e minamuali mola wia se rasul-rasul i ti’i. 25Ta’an meiy mouw siesa tou matola nisea ampit e nabar : “ Loo’on, se tou-tou neiy mouw i ghorem miouwla witu eng gorem em penjara, se witu eng gorem em Bait ni Empung wo nisea se mawee teturu’ wia se tou kelaker.”26Takar mea mouw si kepala pengawal ma’an se tou-touna mea waki Bait ni Empung, laa o medo se rua rasul i ti’i, ta’an reiy’ ampit eng kaketean, karengan nisea se meide’, kaa wo’o wona’ se tou kelaker se lumawala nisea. 27Nisea se minali sea nu rua wo i sarula sea wia se Mahkamah Agama. Imam Wangko’ si muleiy mawueiyla nisea, 28pokeiyna : “ Ampit eng kakete keiy mepalouw nikouw mawee teturu’ witu e ngaran i ti’i. Ta’an e kaloo’ala, nikouw kouw minuta mola e Yerusalem ampit en teturu’mu wo nikouw kouw laa mepepesa’anla e raa’ ni Tou i ti’i wia nikeiy.”29Ta’an si Petrus wo se rasul-rasul i ti’i se miningkot, pokeiy nea : “ Nikita ta lewo’ sa reiy’ lumantouwla eng kelale’ wia si Empung ta’an wia sitou. 3030 Empung ni nene moyang ta si timo’orola si Yesus si neiy miouw i sangkongla witu eng kayu salib wo wunu’un niouw. 31Nisia mouw si neiy mouw i rakekla ni Empung ampit e lawas lele’os-Na mamuali Pa’aka-aka’an wo Lumelawir, rio si Israel si toro makedo’ wo sumungkul em paampungan en dosa. 32Wo nikeiy mouw keiy sairi waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i ti’i, nikeiy wo e Roh Kudus, e neiy karuniala ni Empung wia em baya ne tou se melale’la Nisia.”33Liminga e lelila’an i ti’i eng kasa mouw kinatude’an e nate nea wo nisea se mekemaksud mewewunu’ se rasul-rasul i ti’i. 34Ta’an siesa tou Farisi si witu e Mahkamah Agama i ti’i, si mekengaran Gamaliel, siesa tou ahli Taurat si kasa pa’ormaten ne minapekasa tou kelaker, tumo’or wo makiwee, rio se tou-tou i ti’i i se i reo kumaluar reiy’ ure.35Nu reiy’ mouw i tu sia lumila’ witu en sidang : “ Heiy tou-tou Israel, pemili-milingela maka le’o-le’os, sapa e laa pesesiwon niouw wia se tou-tou i yi’i ! 36Karengan e limangkoiyla si minodol si Teudas, si maaku en touna siesa tou pe’uku-ukumen wo nisia si makapunya wo’o wona’ epat nga atus tou maki’i-ki’it; ta’an nisia si winunu’ wo i ketabuke’isouw se minapekasa ne maki’i-ki’it nisia wo se minare’i. 37Nu reiy’ mouw nisia, witu e nedo pepatikan se penduduk, modolouw si Yudas, siesa tou Galilea. Sia si kimeong laker tou witu em parontakanna, ta’an nisia kangkasi si minate wo i ketabuke’isouw se minapekasa ne maki’i-ki’it nisia.38Kaa ni’itu niaku lumila’me wia nikoo : Te’a mouw mawinta’la wia se tou-tou i yi’i. I waya mola sea, karengan sa e maksud wo em pasiwo-siwon nea e nasalna waki sitou, tantu e laa mare’i, 39ta’an sa e nasalna waki si Empung, nikouw kouw reiy’ mete’u rume’ila se tou-tou i yi’i; wo’o wona’ kaloo’ala kangkasi ee sangari, kaa nikouw kouw masu’usuk si Empung.” E nge’enge’ i ti’i en sinungkul.40Nisea se kimeret se rasul-rasul i ti’i, laa o sumiasa nisea wo mepalouw nisea mawee teturu’ witu e ngaran ni Yesus. Nu reiy’ mouw i tu sea i reta’la. 41Se rasul-rasul i ti’i se timele’ula en sidang Mahkamah Agama ampit e melaya-laya’, karengan nisea se linoo’ mouw waar peme’itan em pasero’an karengan e Ngaran ni Yesus. 42Wo susur nendo nisea se mapawee-weela e mawee teturu nea witu em Bait ni Empung wo witu e wale-wale ne tou wo maabarla e Injil en tanume si Yesus Nisia mouw si Mesias.

Chapter 6

1Witu e masa ni’itu, katoroan eng kelaker ne murid se maka awesouw, o lumentutouw e ngu’ungu – ngu’ungul witu e nelet ne tou-tou Yahudi se mebaasa Yunani wia se tou-tou Ibrani, karengan e wewetengan wia se balu-balu e neiy nea i kawila witu em pelayanan susur nendo.2Minato’orongan ampit e ni’itu se mapulu’ o rua rasul i ti’i se kimeret em baya se murid merur wo lumila’: “ Nikeiy keiy reiy’ mapedam minateula, karengan nikeiy keiy mineparla witu e Nuwu’ ni Empung kaa melelayanla e meja. 3Kaa ni’itu, ee patuari waya, melengouw pitu tou witu e nelet miouw, se kasine’uan le’os, wo se wuta e Roh wo eng hikmat, rio keiy mopola nisea kaa e lukar i ti’i, 4wo rio keiy nuesa keiy toro meela ghenang witu en sesombayangen wo em pelayanan e nuwu’.”5E nusul i ti’i en sinungkul le’os ne minapekasa jema’at, laa o sea meleng si Stefanus siesa tou si wuta iman wo e Roh Kudus, wo si Filipus, si Prokhorus, si Nikanor, si Timon, si Parmenas wo si Nikolaus, siesa tou maki’i-ki’it e agama Yahudi waki Antiokhia. 6Nisea i ti’i se neiy i sarula se rasul-rasul, laa se rasul-rasul i ti’i tu’u se simombayang wo rumeta’la e lawas witu e natas nea.7E Nuwu’ ni Empung eng kasa mouw makere, wo eng kelaker ne murid waki Yerusalem se kasa mouw maawes eng kelaker; o kangkasi se pirala eng kelaker ne imam se simarakan en tou wo ma’eman8Wo si Stefanus, si minawuta ampit eng karunia wo eng kuasa, si timuanala e mujizat-mujizat wo eng kowa’-kowa’ witu e nelet ne tou kelaker. 9Ta’an mapa’ato mouw se pirala tou waki jema’at Yahudi se patotoren jema’at ne tou Libertini – se anggota-anggota ne jema’at i ti’i nyi’a mouw se tou-tou waki Kirene wo waki Aleksandria – mewali-wali ampit se pirala tou Yahudi waki Kilikia wo waki Asia. Se tou-tou i ti’i se mewewueiyan ampit si Stefanus,10Ta’an nisea se reiy’ maka woo sumu’usuk eng hikmatna wo e Roh matodo nisia masusuiy. 11Laa o sea meule wia se pirala tou kaa laa melelila’la : “ Nikeiy keiy liminga mouw nisia nu meila’la en toto-totor nojat wia si Musa wo si Empung.”12Ampit e lalan tuana nisea se simiwola e nesa gerakan witu e nelet ne tou kelaker ma’an se tu’a-tu’a wo se ahli-ahli Taurat ; nisea se rima’akep si Stefanus, kumeong nisia wo mali nisia witu en sinaru Mahkamah Agama. 13Laa o sea mepelaa se sairi-sairi towo se meila’: “ Sitou i yi’i si reiy’ mena’ matotorla e lelila’an maweleiy en tampa kudus i yi’i wo e nukum Taurat, 14karengan nikeiy keiy liminga mola nisia nu meila’la , kaa si Yesus, tou Nazaret i ti’i, si laa mereronga’la en tampa i yi’i wo meseseupla eng kenaramen neiy i warisla ni Musa wia nikita.” 15Em baya ne tou se rimuber witu en sidang Mahkamah Agama i ti’i se timu’us wia si Stefanus, laa o sea lumoo’ eng gio ni Stefanus masuat tanu eng gio ni esa malaikat.

Chapter 7

1Pokeiy ni Imam Wangko’ : “ E nulit re’en tuana?” 2Wingkot ni Stefanus : “ Hey patuari waya wo se ama’-ama’, linganola! Si Empung Kasamulia si minapa’ato mola en tou-Na wia si ama’ ni opo’ ta Abraham, katoroan sia nu wakipe’ Mesopotamia, nu reiy’pe’ sia nu minena’ waki Haran, 3wo minee nuwu’ wia nisia : Rumou’ momi waki wanuamu wo waki se kawanua patuarimu wo mea mouw waki wanua e laa Kuituru’la wia nikoo.4Takar rumou’ momi sia waki e wanua ne tou Kasdim, laa o mena’ waki Haran. Wo nu reiy’ mouw si ama’na nu timayan, Empung si rimeo nisia sumoro’mi maname meiy wia en tana’ i yi’i, en tampa paana’an niouw teakan; 5wo witu si Empung si reiy’ mineela eng kapunya’an pusaka wia nisia, awesla esa nga ke’ang tana’ tu’u reiy’, ta’an Nisia si tima’ar si laa meweweela en tana’ i ti’i wia nisia e mamuali kapunya’anna wo kapunya’an ne see’na, ma’anouw tu’u witu en toro ni’itu sia si reiy’ maka oki’.6Teinti mouw e nuwu’ ni Empung, nyi’a i ti’i kaa se see’na se laa mamuali malepu-lepu waki wanua wo’oseiy wo kaa nisea se laa budaken wo ghioan epat nga atus nge te’un eng keurena. 7Ta’an se bangsa laa mebebudak nisea i ti’i se laa Kuukumen, e nuwu’ ni Empung, wo nu reiy’ mouw i tu nisea se laa rumou’mi witu wo rumaghes wia-Niaku wia en tampa i yi’i. 8Laa si Empung si mineela wia nisia en teta’aran sunat ; wo en tuana mouw si Abraham nu minapaurangla si Ishak, laa o mapasunatla nisia witu e nendo ka uwalu ; wo si Ishak si minapaurangla si Yakub, wo si Yakub si minapaurangla se mapulu’ o rua ama’ ne opo’ ta.9Karengan e iri ate, se ama’-ama’ ne opo’ ta se minangker si Yusuf waki tana’ Mesir, ta’an si Empung si rimapitla nisia, 10wo rimeta’la nisia witu e reiy’ sa mina’asa pasiasa’an ma’an minanugerala wia nisia e nupus karunia wo eng hikmat, katoroan sia nu simaru si Firaun, raja Mesir, Firaun si minopo nisia minamuali kuasa witu en tana Mesir wo witu e minapkasa istanana.11Takar o meiy mouw em bahaya kelalenan en timoro e minapekasa en tana’ Mesir wo en tana’ Kana’an ma’an em peme’itan e wangko’, i ka’ayo se nene moyang ta se reiy’ minaka’ato kekaanen. 12Ta’an katoroan si Yakub nu liminga, kaa waki tana’ Mesir wawean gandum, sia rumeo se nene moyang ta mea maname. Ni’itu mouw eng kinelelales nea eng ketare-tare; 13witu eng kinelelales nea eng karua Yusuf si minapasine’ula en touna wia se patuari-patuarina, laa o kakete’uanola ni Firaun e nasal en see’ ni Yusuf.14Kamurian Yusuf si rimeo sungkulan si Yakub, ama’na, wo em baya se kawanua patuarina, se pitu nga pulu’ o lima jiwa eng kelaker nea, 15Laa o mea mouw si Yakub waki tana’ Mesir. Witu sia tumayan, sia wo se nene moyang ta; 16e mayat nea neiy i soro’la waki Sikhem wo neiy i reta’la witu eng gorem e waruga en tinelesola ni Abraham ampit eng kelakerna e loit perak wia se oki-oki’ ni Hemor waki Sikhem.17Ta’an meketawila e lekepna en ta’ar neiy i weela ni Empung wia si Abraham, se maka’awesouw eng kelaker se bangsa i ti’i waki Mesir, 18i ka’ayo nu tumo’or siesa raja walina si maperenta en tana’ Mesir, siesa tou reiy’ makasine’u si Yusuf. 19Raja i ti’i si minepeka’arala en towo wiles wia se bangsa ta wo si simiasa se nene moyang ta ampit e rimeo tumea’ se dade nea, rio se bangsa ta i ti’i te’a sumena.20Witu en toro ni’itu mouw si Musa nu minatou wo nisia si wangun witu em beren ni Empung. Telu nga sumedot eng keurena sia peurusen witu em bale ni ama’na. 21Laa o sia i tea’, ta’an si keke’ ni Firaun si minurut nisia wo rimeo murus nisia tanu sioki’na nuesa.22Wo si Musa si tinuru’ witu e reiy’ sa mina’asa eng hikmat ne tou Mesir, wo nisia si makakuasa witu e lelila’an wo em pasiwo-siwonna. 23Witu en toro sia nu makaumur epat nga pulu’ nge te’un, o lumentutouw eng kepa’aran witu e natena kaa laa melelalesla se patuari-patuarina nyi’a i ti’i se tou-tou Israel. 24Katoroan e ni’itu sia lumoo siesa tou si siniasa ni esa tou Mesir, laa o sia tumulung wo rumapit wia sitou i ti’i ampit minunu’ sitou Mesir i ti’i. 25Witu eng genangna se patuari-patuarina se laa mangarti, kaa si Empung si minake nisia kaa laa melelawirla nisea, ta’an nisea se reiy’ mangarti.26Witu e nendo kawo’odoanna sia modoli kasi katoroan se rua tou Israel se metetokol, laa o sia me’inakut mededamela nisea, pokeiyna : Patuari waya! Reiy’ ku’a re’en nikouw i yi’i kouw matuari? Ka’a ku’a kouw mesesiasa’an? 27Ta’an sitou simiwola eng kaselokan wia si ka’ampitna i ti’i si simede’ si Musa wo lumila’: Seiy re’en si minopola nikoo o mamuali pa’aka-aka’an wo akim wia nikeiy? 28Sapa ku’a koo mewewunu’ niaku, masuat tanu eng kaawi’in koo minunu’ sitou Mesir i ti’i?29Liminga e lelila’an i ti’i, tumingkasouw si Musa wo matou-tou tanu se malepu-lepu waki tana’ Midian. Witu o sia mapaurangla se rua oki’ tuama. 30Wo nu reiy’ mouw epat nga pulu’ nge te’un mapa’ato mouw wia nisia siesa malaikat waki padang gurun eng kuntung Sinai witu eng gorem e layasna napi o rumou’mi witu eng kongkom tetunean.31Musa si mina’erang en tanume e linoo’na i ti’i, wo katoroan sia nu lumaa witu kaa laa meleloo’ nyi’a witu en tawi, meiy mouw en suara ni Tuhan wia nisia : 32Niaku mouw si Empung ne nene moyangmu, Empung ni Abraham, Ishak wo ni Yakub. Takar o tumenggo’ogho’ mouw si Musa, wo nisia si reiy’ mouw berani kasi lumoo’ nyi’a.33Laa e nuwu’ ni Empung wia nisia : Pangkulenola eng kasutmu witu e ne’amu, karengan en tampa, wisa koo rimedeiy i ti’i, nyi’a mouw en tana’ kudus. 34Niaku ku minee mola ghenang ampit e uli-ulit eng kapedisan ne umat-Ku waki tana’ Mesir wo Niaku ku liminga mouw e nga’angal nea, wo Niaku ku timumpa mouw kaa merereta’la nisea; kaa ni’itu meiy mouw, nikoo koo laa Kuitoke waki tana’ Mesir.35Si Musa yi’i, si neiy nea mouw i sede’ , ampit e limila’la : Seiy re’en si minopola nikoo mamuali pa’aka-aka’an wo akim? – si Musa i yi’i mouw kangkasi si neiy i toke ni Empung tanume si pa’aka-aka’an wo lumelawir kaa se malaikat, se minapa’ato mola en tou wia nisia waki eng kongkom tetunean i ti’i. 36Nisia mouw si minali nisea rumou’ ampit simiwola e mujizat-mujizat wo eng kowa’-kowa’ waki tana’ Mesir, waki Tasik Mea’ wo waki padang gurun epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 37Musa i yi’i mouw kangkasi si limila’ wia se tou Israel : Siesa nabi tanu niaku i yi’i si laa to’orela ni Empung i wee nikoo witu e nelet ne patuari-patuarimu.38Musa i yi’i mouw si minamuali paelet witu en sidang jema’ah waki padang gurun witu e nelet ne malaikat se minee e nuwu wia nisia waki eng kuntung Sinai wo se nene moyang ta; wo nisia mouw si simungkul e nuwu-nuwu’ matou-tou kaa laa mapa’ayola nyi’a wia nikouw. 39Ta’an se nene moyang ta se reiy’ pa’ar lumale’ wia nisia, awes tare nisea se simede’ nisia. Witu e nate nea se pa’ar mareng waki tana’ Mesir. 40Wia si Harun sea lumila’: Siwo mouw i wee nikeiy se pirala empung se laa kumelang witu e rerior meiy, karengan si Musa i yi’i si mina’aka-aka mola wia nikeiy kimaluari waki tana’ Mesir – nikeiy keiy reiy’ mete’u sapa e minamuali mola ampit nisia.41Laa o witu en toro ni’itu sea sumiwo e nesa sioki’ ni lembu wo sumempela wia sesempean wia si berhala i ti’i wo sea mepa’a-pa’ar tanume en sapa en siniwo neala nuesa. 42Takar lumenge mouw si Empung wia nisea wo mayala nisea marahges wia se suraro langit, tanu neiy i patik witu em buuk ne nabi-nabiSapa ku’a kouw simempela wia-Niaku en tetule rineret wo e sesempeaneng kaurean epat nga pulu’ nge te’un waki padang gurun i ti’i, heiy kaum Israel ?43Reiy’ ma’a mekasa, awes tare kouw minuleng en dasing Molokh wo si sumesena’ ni dewa Refan, se patong-patong siniwo miouw i ti’i kaa se laa pa’ongkoten. Takar Niaku ku laa mali nikouw witu eng gorem en tinea’an i ka’ayo waki e lewetname em Babel.44Dasing Kasairian em bia se nene moyang ta waki padang gurun, tanu neiy i perentala ni Empung wia si Musa kaa mesesiwola nisia i ki’it en contoh linoo’na mouw. 45Eng dasing i ti’i eng kina’atoan ne nene moyang taw o ampit e niaka’an ni Yosua nialimi ghumorem wia en tana’ yi’i, nyi’a i ti’i e nedo en tana’ yi’i kinaatla wia se bangsa-bangsa walina se niape’an ni Empung witu en sinaru ne nene moyang ta; tuana mouw i ka’ayomi en zaman ni Daud. 46Daud si minaka’ato mola e nupus karunia witu en sinaru ni Empung wo nisia si makiwee, rio sia iyonala kaa laa mereredeiyla e nesa tampa paana’an i wee si Empung ni Yakub.47Ta’an si Salomo mouw si rimedeiyla e nesa wale i wee si Empung. 48Ta’an Si Kasarakek si reiy’ minena’ witu eng gorem sapa en siniwo e lawas ni tou, tanu neiy i lila’la ni nabi : 49Langit nyi’a mouw en takhta-Ku, wo em bumi nyi’a mouw eng kontoiyan e ne’a-Ku.Wale sapa re’en e laa i redeiymula i wee-Niaku,tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, en tampa sapa re’en elaa mamuali ena’an-Ku? 50Reiy’ ku’a e lawas-Ku sandiri en simiwo em baya nyi’a yi’i?51Heiy tou-tou se kete kokong wo se reiy’ makasunat ate wo talinga, nikouw kouw reiy’ mena’ mekawar e Roh Kudus, masuat tanu se nene moyangmu, tuana mouw kangkasi nikouw. 52Seiy re’en wia se nabi-nabi si reiy’ siniasa ne nene moyangmu? Awesla nisea se minunu’ se tou-tou se kasa ketare minabarla en tanume eng ke’e eiy ni Tou Ulit, en takan si winilesan niouw mola wo winunu’ miouw. 53Nikouw kouw minaka’ato mouw e nukum Taurat e neiy i pa’ayola ne malaikat-malaikat, ta’an kouw reiy’ kimi’itla nyi’a.”54Katoroan se anggota-anggota Mahkamah Agama i ti’i liminga em baya nyi’a i ti’i, eng kasa kina tude’an e nate nea. Takar nisea se simungkul nyi’a ampit eng kare’eket em ba’ang. 55Ta’an si Stefanus, si minawuta ampit e Roh Kudus, timu’use waki langit, laa o lumoo’ eng kamulia’an ni Empung wo si Yesus si rimedeiy witu esa nga weka lele’os ni Empung. 56Laa o pokeiyna : “ E nuli-ulit, niaku ku limoo’ e langit mina wuka’ wo si Oki’ ni Tou si rimedeiy witu esa nga weka lele’os ni Empung.”57Takar mereke-rekeiyow sea wo kasuatan minenet en talinga makarengan simerbu nisia. 58Nisea se kimeong nisia waki luar kota , laa o lumawa nisia. Wo se sairi-sairi se rimeta’la eng karaiy nea witu en sinaru e ne’a ni esa taretumou si mekengaran Saulus.59Kasuatan se nu melawala nisia Stefanus si simombayang, pokeiyna : “ Oh Tuhan Yesus, sungkuleouw e rohku.” 60Kasuatan kimurur sia maaleiy ampit en suara menaleinteng : “ Tuhan, te’a mouw i pepepesa’anla en dosa yi’i wia nisea!” Wo ampit e lelila’an i ti’i tumayanouw sia.

Chapter 8

11a Saulus kangkasi si minene, kaa si Stefanus si minate winunu’.Jema’at se paghioan waki Yerusalem 1b Witu e nedo ni’itu muleiy mouw em paghioan ee pasil wia se jema’at waki Yerusalem. Sea nu waya, kacuali se rasul-rasul, se simera waki e minapekasa en daerah Yudea wo e Samaria. 2Se tou-tou saleh se kimuburla e mayat ni Stefanus ma’an se kasa ma’aripla nyi’a. 3Ta’an si Saulus si me’inakut mepepunengla se jema’at i ti’i wo sia si maghoremla e wale kaa e wale wo kumeong se tuama wo se wewene rumumi wo sumarakanla nisea kaa laa i pegheghoremla witu eng gorem em penjara.4Nisea se neiy i kasera i ti’i se simusu e minapekasa em banua i ti’i kasuatan maabarla e Injil. 5Wo si Filipus si minea waki e nesa kota waki Samaria wo maabarla si Mesias wia se tou-tou witu.6Katoroan se tou kelaker i ti’i nu liminga em paabarla ni Filipus wo limoo’ eng kowa’-kowa’ en tinuananala, sea nu waya ampit en tabuleleng ate se simungkul sapa e neiy i abarnala i ti’i. 7Karengan witu eng kelaker ne tou sinelaran e roh lewo’ o rumou’ mouw e roh-roh i ti’i kasuatan maaleiy ampit en suara kaente’, wo laker kangkasi se tou kepor wo se tou we’ol se line’osla. 8Takar eng kasa mouw wangko’ e mepa’a-pa’ar witu eng kota i ti’i.9Siesa tou si mekengaran Simon rengane’ eng ketareani si matuana mouw en sihir waki kota i ti’i wo mapa’erangla se rakyat Samaria, ampit e ma’asa-asar wiakan sia sitou kasa pe’uku-ukumen. 10Em baya ne tou, wangko’ o rintek, se maki’itla nisia wo meila’: “ Sitou i yi’i nyi’a mouw si kuasa ni Empung si kasa kasine’uan tanu si Kuasa Wangko’.” 11Wo nisea se maki’itla nisia, karengan ure mouw sia minapa’erangla nisea kaa em pasiwo-siwon en sihirna.12Ta’an teakan sea se ma’eman wia si Filipus si minabarla Injil en tanume eng Keraja’an ni Empung wo en tanume e ngaran ni Yesus Kristus, wo nisea se minee en tou nea baptisen, le’os tuama ma’anouw tu’u wewene. 13Si Simon nuesa kangkasi si mina’eman, wo sia nu binaptisouw, sia si reiy’ mena’ mewali-wali si Filipus, wo ma’erang katoroan sia nu limoo’ eng kowa’kowa’ wo e mujizat-mujizat wangko’ e minamuali.14Katoroan se rasul-rasul waki Yerusalem se liminga, kaa en tana’ Samaria en simungkulouw e nuwu’ ni Empung, nisea se timoke si Petrus wo si Yohanes mea witu. 15I kekeka’ayola witu se rua rasul i ti’i se simombayang, rio se tou-tou Samaria i ti’i se maka’ato e Roh Kudus. 16Karengan e Roh Kudus reiy’pe’ timumpa witue natas ni esa tou tu’u witu e nelet nea, karengan nisea se binaptis i te witu e ngaran ni Tuhan Yesus. 17Kamurian sea nu rua se time’upla e lawas witu e natas nea, laa o sea maka’ato e Roh Kudus.18Katoroan si Simon nu limoo’, kaa neiy i weela ni Roh Kudus e minamuali karengan se rasul-rasul i ti’i se time’upla e lawas nea, nisia si time’esla loit wia nisea, 19ampit limila’: “ Weeanola kangkasi wia niaku eng kuasa i ti’i, rio sa ku tume’upla e lawasku witu e natas ni esa tou, sia si toro maka’ato e Roh Kudus.”20Ta’an si Petrus si limila’ wia nisia : “ Punengouw satorona e loitmu i ti’i mewali ampit nikoo, karengan nikoo koo mapokeiyla, kaa nikoo koo toro tumeles eng karunia ni Empung ampit e loit. 21Reiy’la e weteng ka’apa eng hakmu witu em perkara i yi’i, karengan e natemu e reko’ witu en sinaru ni Empung. 22Jadi makedo’ mouw witu eng kalewo’annu i yi’i wo sumombayangouw wia si Tuhan, wo Sia mampungela eng kepa’aran e natemu; 23karengan kulimoo’, kaa natemu en tanu mouw em peru pe’it wo kina we’etesan witu eng kalewo’an.”24Wingkot ni Simon : “ Satorona kouw sumombayang i wee niaku wia si Tuhan, rio te’a o wona’mamuali wia niaku e reiy’ sa mina’asa sapa e neiy mouw i lila’mula i ti’i.”2525 Nu reiy’ mouw sea nu rua nu simairi wo minabarla e nuwu’ ni Tuhan, o marengouw sea waki Yerusalem wo witu em pakela-kelangan nea i ti’i nisea se maabarla e Injil witu e laker wanua waki Samaria.26Kamurian lumila’ mouw siesa malaikat ni Tuhan wia si Filipus, pokeiyna : “ Tumo’orouw wo mae mouw waki esa nga weka timu, kumi’it e llan timumpami waki Yerusalem meiy waki Gasa.” E lalan ni’itu e lalan kapenesan. 27Laa o mae mouw si Filipus. Sapa mouw siesa tou Etiopia, siesa sida-sida, si pemangko’ wo si kapala em penu’utu-nu’utulan ni Sri Kandahe, si ratu e wanua Etiopia si minea waki Yerusalem kaa si mea mereraghes. 28Teakan sitou i ti’i si kasuatan witu em pakela-kelangan mewareng wo si rimuber witu eng gorem eng karetana kasuatan mewaca eng kiab ni nabi Yesaya.29Laa o pokeiy ni Roh wia si Filipus : “ Mea mouw witu wo retenenola eng kareta i ti’i!” 30Filipus si makarengan limaa witu wo luminga si sida-sida i ti’i si kasuatan mewaca eng kitab ni nabi Yesaya. Pokeiy ni Filipus : “ Mangartikan si tuang sapa em pewacan ni tuang i ti’i?” 31Wingkotna : “ Kumura mouw o ku toro mangarti, sa reiy’la si rumawir niaku?” Laa o sia kumiwee si Filipus sumeret wo rumuber witu esa nga wekana.32E nats pewacanna i ti’i e lininga tanu en tumodongla : Tanu siesa nga ipus domba Nisia si niali waki pareretan ;wo tanu soki’ ni domba kinalo’ositanwitu en sinaru ni tou si mekekunting embu’ukna,tuana mouw Sia si reiy’ minuka’ ensuma-Na 33Witu eng kahina’an-Na e mapawee-wee mouwe nukum-Na ;Seiy mouw si laa sumusuiylae nasal-usul-Na?Karengan e nyawa-Na e niedomi waki bumi.34Takar pokeiy ni sida-sida i ti’i wia si Filipus : “ Niaku ku mueiyme wia nikoo, en tanume si seiy ku’a re’en si nabi o lumila’ en tuana? En tanume en touna nuesa ka’apa en tanume se tou walina?” 35Takar o muleiy mouw si Filipus sumusuiy wo en timo’otoli witu e nats i ti’i sia mabarla e Injil ni Yesus wia nisia.36Nisea se minapawee-weela em pakela-kelangan nea, wo i ka’ayo witu e nesa tampa wawean rano. Laa o pokeiy ni sida-sida i ti i : “ Loo’on, witu wawean rano; sapa ku’a e mape’la, sa ku baptisen?” [ 37En singkom ni Filipus: “ Sa si tuang si ma’eman ampit em pakasa’an e nate, toro.” E wingkotna : “ Niaku ku ma’eman, Ka si Yesus Kristus nyi’a mouw si Oki’ ni Empung.” ] 38O laa sitou Etiopia i ti’i si rimeo i ena’la eng kareta i ti’i, wo sea nu rua se timumpa witu e rano, le’os si Filipus ma’anouw tu’u si sida-sida i ti’i, wo si Filipus si minabtis nisia.39Wo nisea nu rimeu’ momi waki rano, e Roh ni Tuhan i kasenge’mi en timingkasla si Filipus wo si sida-sida i ti’i si reiy’ mouw limoo’la nisia kasi. Nisia si minapawee-weela em pakela-kelanganna ampit e mepa’a-pa’ar. 40Ta’an kaloo’ala si Filipus si waki Asdod. Nisia si kimelang si timoro en daerah i ti’i wo maabarla e Injil waki em baya eng kota i ka’ayo sia nu ma’ayola waki Kaesaria

Chapter 9

1Kasuatan e ni’itu eng kasa melayas e nate ni Saulus kaa si mapero wo mewewunu’ se murid ni Tuhan. Nisia si minea sumaru si Imam Wangko’, 2wo si kimiwee surat kuasa wia nisia kaa em pa’alin wia se majelis-majelis Yahudi waki Damsyik, rio, sa sia matola tuama ka’apa wewene se maki’itla e Lalan ni Tuhan, sia si sumikop nisea wo mali nisea waki Yerusalem.3Witu em pakela-kelanganna mea waki Damsyik, katoroan sia nu tawi mouw eng kota i ti’i, i kalo’ositi en sena’ e rimesiki waki langit e limedongla nisia. 4Sia i karewa witu en tana’ o kalinga’anna mouw e nesa suara e limila’ wia nisia : “ Saulus, Saulus, ka’a re’en ku’a koo masiasa Niaku?5Wingkot ni Saulus : “ Seiy re’en Nikoo, Tuhan?” Pokeiy-Na : “ Niaku mouw si Yesus si pasiasannu i ti’i. 6Ta’an tumo’orouw wo mea mouw waki eng gorem eng kota, o maname e laa i lila’la wia nikoo, sapa e lewo’ sa reiy’ siwonnula.” 7Takar minaliko-likoko mouw se ka’ampit-ka’ampitna esa nga pakela-kelangan, karengan nisea se memang liminga en suara i ti’i, ta’an se reiy’ limoo’ siesa tou tu’u kangkasi.8Saulus si timo’or wo rumedeiy, laa o muka’ em berenna, ta’an nisia si reiy’ mouw mete’u lumoo’ sapa-sapa; nisea se lewo’ sa reiy’ rumawir nisia ghumorem waki Damsyik. 9En telu nga endo eng keurena sia si reiy’ mete’u lumoo’ wo en telu nga endo sia si reiy’ kimaan wo kimoo.10Waki Damsyik wawean siesa murid ni Tuhan si mekengaran Ananias. E nuwu’ ni Tuhan wia nisia witu e nesa pineleloo’: “ Ananias!” Wingkotna : “ Nyi’ikan niaku , Tuhan!” 11E nuwu’ ni Tuhan : “ Meiy, mea mouw witu e lalan mekengaran Lalan Teren, wo seronouw witu e wale ni Yudas siesa tou waki Tarsus si mekengaran Saulus, Nisia en teakan si masombayang, 12wo witu e nesa pineleloo’ nisia si limoo’, kaa siesa tou si mekengaran Ananias si ghimorem witu eng gorem wo si time’upla e lawasna witu e natasna, rio sia toro lumoo’ kasi.”13Wingkot ni Ananias : “ Tuhan, waki eng kelaker ne tou e liningaku mouw en tanume sitou i ti’i, kumura eng kelakerna eng kalewo’an en tinuananala wia se tou-tou kudus-Mu waki Yerusalem. 14Wo nisia si mineiy wia nyi’i amit eng kuasa kasa waki se imam-imam kepala kaa mesesikop em baya ne tou se makeret e ngaran-Nu.” 15Ta’an e nuwu’ ni Tuhan wia nisia : “ Mea mouw, karengan sitou i yi’i nyi’a mouw si pakakas pineleng i wee-Niaku kaa laa ma’abarla e ngaran-Ku wia se bangsa-bangsa walina ma’an se raja-raja wo se tou-tou Israel. 16Niaku nuesa ku laa tumuru’la wia nisia, kumura eng kelakerna em peme’itan e lewo’ sa reiy’ pesa’anenna karengan e ngaran-Ku.”17Laa o mea mouw si Ananias witu wo ghumorem witu em bale i ti’i. Sia tumo’upla e lawasna witu e natas ni Saulus, pokeiyna : “ Saulus, patuariku, Tuhan Yesus, si minapa’ato mola en tou wia nikoowitu e lalan tinoroannumi, si rimeo mouw niaku wia nikoo, rio koo toro lumoo’ kasi wo mawuta ampit e Roh Kudus.” 18Wo en toro i te ni’itu kangkasi en tanu mokan eng kuli’ ipis e rima’araghiwitu em berenna, i ka’ayo sia si toro mouw lumoo’ kasi. Sia tumo’or laa o babtisen. 19a Wo sia nu kimaanola, en segaya’ mouw eng keterna.19b Saulus si minena’ pirala nga endo mewali-wali ampit se murid-murid waki Damsyik.20Katoroan i te ni’itu kangkasi sia si maabarla si Yesus witu e wale-wale ibadat, wo meila’la kaa si Yesus nyi’a mouw si Oki’ ni Empung. 21Em baya se tou liminga eng kapualitan i ti’i se ma’erang wo lumila’ : “ Reiy’ ku’a nisia i yi’i si waki Yerusalem si pa’ar mepepunengla seiy i te tu’u si makeret e ngaran ni Yesus i yi’i? Wo reiy’ ku’a nisia si mineiy wia nyi’i ampit e maksud kaa mesesikop wo ma’ali nisea witu en sinaru ne imam-imam kepala?” 22Ta’an si Saulus e makasela mola em pengaruna wo nisia si minapalikokola se tou-tou Yahudi se maana’ waki Damsyik, kaa nisia si minapa’atola, kaa si Yesus nyi’a mouw si Mesias.23Em pirala nga endo kamurian se tou Yahudi se simusuiyla e nesa petetuanan kaa laa mewewunu’ si Saulus. 24Ta’an e maksud e lewo’ i ti’i eng kinakete’uan ni Saulus. Oat o wengi se tou-tou se timayur witu em pepalen lengko’an kota, rio sea toro munu’ nisia. 25ma’anouw tu’u tuana witu e wengi mekasa se murid-muridna se minedo nisia wo tumumpala nisia waki atas em beton eng kota witu eng gorem e nesa karanjang.26I kekeka’ayome waki Yerusalem saulus si mina’awa’ mekeka’ampetla en tou wia se murid-murid, ta’an em baya nisea se meide’ wia nisia, karengan nisea, karengan nisea se reiy’ ma’eman, kaa nisia kangkasi siesa murid. 27Ta’an si Barnabas si simungkul nisia wo mali nisia wia se rasul-rasul wo neiy i susuiyla wia nisea, kumura si Saulus nu limoo’ si Tuhan witu e nuner e lalan wo kaa si Tuhan si minesesusuiy ampit nisia wo kumura eng kaberanianna mawee teturu’ waki Damsyik witu e ngaran ni Yesus.28. Wo si Saulus si minena’ mewali-wali ampit nisea waki Yerusalem, wo ampit eng kaberanian mawee teturu’ witu e ngaran ni Tuhan. 29Nisia kangkasi si mesesusuiy wo mewewueiyan ampit se tou-tou Yahudi, mabaasa Yunani, ta’an nisea i ti’i se me’inakut mewewunu’ nisia. 30Ta’an eng kapualitan i ti’i nu kenakete’uanola ne patuari-patuari jema’at, nisea se minali nisia waki Kaisarea wo witu sea sumawang nisia mea waki Tarsus.31Eng kaurean pirala nga edo se jema’at waki e minapekasa Yudea, Galilea wo Samaria se witu eng ka’ada’an dame. Jema’at i ti’i neiy i redeiy wo matou-tou witu e meide’la wia si Tuhan. Eng kelakerna e maka’awesola eng kasela kaa en tulungan woe m pangiboran e Roh Kudus. 32Witu en toro ni’itu Petrus si makelang materok, melalesla waki wisa-wisa i te. Witu em pakela-kelangan i ti’i sia tumuli kangkasi wia se tou-tou kudus se waki Lida.33Witu niatonala siesa tou mekengaran Eneas, si uwalu mouw nge te’un neiy i katekel witu en tetekelankarengan si kepor. 34Pokeiy ni Petrus wia nisia : “ Eneas, Yesus Kristus lume’osla nikoo; tumo’orouw wo tu’tulenouw en tetekelannu!” En toro i te ni’itu kangkasi o tumo’orouw sitou i ti’i. 35Em baya se penduduk Lida wo e Saron se limoo’ nisia, laa o sea murikit wia si Tuhan.36Waki Yope wawean siesa murid wewene mekengaran Tabita – witu em baasa Yunani Dorkas. Si wewene i ti’i si laker kasa masiwo e le’os wo mawee esa nga wuntul. 37Ta’an witu en toro ni’itu si rara’an laa o tumayan. Wo sia nu linele’ mola, e mayatna neiy i gholeiyla witu e woang atas.38Lida e minetawian ampit e Yope. Katoroan se murid-murid nu liminga, kaa si Petrus si waki Lida, nisea se rimeo se rua tou wia nisia ampit em pakiween: “Maka-renganouw meiy wia en tampa meiy.” 39Takar rumingangarouw si Petrus wo mae mewali-wali ampit nisea. Sea nu neiy mouw i ka’ayome mana, sia alin waki woang atas wo em baya ne balu se mineiy rumedeiy witu e retenna wo kasuatan maame’ sea mapa’atola wia nisia em baya e labung wo em pakean, en siniwo ni Dorkas witu e nedo sia nu matou-toupe’.40Ta’an si Petrus si rimeo nisea nu waya rumou’, laa o sia kumurur wo sumombayang. Kamurian sia lumengeme waki e mayat i ti’i wo lumila: “Tabita, tumo’orouw!” O laa si Tabita si minuka’ em berenna wo katoroan limoo’ si Petrus, sia tumo’or laa o rumuber. 41Petrus si timiboiy e lawasna wo sumawang nisia rumedeiy. Kamurian sia kumeret se tou-tou kudusma’an se balu-balu, laa o mapa’atola wia nisea, kaa si wewene i ti’i si matou-tou. 42Em peristiwa i ti’i e neiy i ka’abar waki e minapekasa Yope wo kelaker se tou mina’eman wia si Tuhan. 43Kamurian witu e ni’itu Petrus si minena’ pirala nga endo waki Yope, witu em bale ni esa tou mekengaran Simon, siesa tou lumelutu’ kuli’.

Chapter 10

1Waki Kaisarea wawean siesa tou mekengaran Kornelius, siesa perwira pasukan se patotoren pasukan Italia. 2Sia si saleh, nisia ampit se esa nga pumpun em balena se meide’la wia si Empung wo nisia si mawee kelaker esa nga wuntul wia se umat Yahudi wo reiy’ mena’ masombayang wia Empung.3Witu e nesa pneleloo’, wo’o wona’ jam tiga mawengindo, kaleno minapa’ato wia nisia siesa malaikat ni Empung ghimorem witu em balena wo lumila’ wia nisia : “ Kornelius!” 4Sia tumu’us si malaikat i ti’i wo ampit e nide’ sia lumila: “Wawean sapa, Tuhan?” Wingkot ni malaikat i ti’i: “Em baya en sombayangmu wo esa nga wuntulmu e mina’ayo mouw witu en sinaru ni Empung wo si Empung si ghimenang nikoo. 5Wo teakan, i reo mouw se pirala tou mea waki Yope mea sumungkulla siesa tou mekengaran Simon wo si patotoren Petrus. 6Nisia si time’up witu em bale ni esa tou lumelutu’ kuli’ mekengaran Simon, si maana’ witu e li’ilik en tasik.”7Nu reiy’ mouw si malaikat si simusuiyla wia nisia i ti’i nu timele’ula nisia, o keretenna mouw se rua tou se hambana ma’an siesa prajurit saleh wia se tou-tou reiy’ mena’ mewali-wali ampit nisia. 8Wo nu reiy’ mouw sia nu minitarla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia nisea, sia rumeo nisea mea waki Yope.9E nendo kawo’odoanna se telu tou i ti’i se witu em pakela-kelangan wo se tawi mouw eng kota Yope, wo’o wona’ jam dua belas marorake, o lumongkotouw si Petrus witu natas em bale kaa mesesombayang. 10Sia si mapedam maarem wo pa’ar mekekaan, ta’an kasuatan eng kekaanen patiro’on, i kasenge’mi e rohna en sinongkouw mouw eng kuasa ilahi. 11Eng kinaloo’anna e langit mina wuka’ wo tu tumumpa mouw e nesa roko’ penar eng kimayong witu e nepat ruuna, e neiy i tumpala witu en tana’. 12Witu eng goremna niato se minegheghioan en jenis ne tekapen maka ne’a epat, tekapen maanap wo se burung.13O kalinga’anna mouw e nesa suara e limila’: “Tumo’orouw, heiy Petrus, reretanouw wo kumaanouw!” 14Ta’an si Petrus si miningkot: “Reiy’, Tuhan, reiy’, karengan niaku ku reiy’pe’ ma’an mekasa kumaan e wo’o sapa eng haram wo e reiy’ lenas.” 15O kalinga’anouw kangkasi eng karuana en suara e limila’ wia nisia: “Sapa e neiy i lila’la halal ni Empung, e reiy’ toro koo lumila’la haram.” 16Eng kapualitan i ti’i e minamuali maka telu wo makarengan nu reiy’ mouw i tu o ka’adetanouw em benda i ti’i waki langit.17Petrus si memue-mueiy witu eng gorem e natena, saa wona’ em penorona em pineleloo’ e linoo’nala i ti’i. Kasuatan e ni’itu se mina’ayo mouw witu en sinaru em pepalen se tou-tou neiy i reo ni Kornelius wo se me’inakut metet’ula wisa em bale ni Petrus. 18Nisea se kimeret siesa tou wo mueiy, Sapa ku’a si Simon si patotoren Petrus si time’up witu em bale i ti’i.19Wo katoroan si Petrus nu megheghenang en tanume em pineleloo’na i ti’i, o lumila’ mouw e Roh: “Wawean telu tou se masero nikoo. 20Tumo’orouw, tumumpa mouw waki wawa’ wo mae mouw mewali-wali ampit nisea, te’a meware-wareng, karengan Niaku ku rimeo nisea wia nyi’i.” 21Laa o tumumpa mouw si Petrus waki wawa’ wo lumila’ wia se tou-tou i ti’i : “ Niaku mouw si peneron niouw; sapa e maksud kakouw mineiy.”22Wingkot nea : “ Kornelius, siesa perwira tulus ate wo meide’ si Empung, wo si kasine’uan le’os witu e nelet ne minapekasa bangsa Yahudi, si minaka’ato mola em pernyata’an ni Empung ampit e nieletan niesa malaikat kudus, rio sia mundang nikoo waki walena wo luminga sapa e laa i lila’mula.” 23Nisia si time’esla wia nisea tumekel witu.E nendo kawo’odoanna sia tumo’or wo mae mewali-wali ampit nisea, wo se pirala patuari waki Yope se rimapitla nisia.24Wo witu e nendo tumodongla nyi’a i ka’ayo mouw sea waki Kaisarea. Kornelius si kasuatan ma’ana’la nisea wo nisia si kimeretouw se kawanua patuarina wo se kalo-kalona merur.25Katoroan si Petrus nu ghumorem, meiy mouw si Kornelius sumungkulla nisia, wo kasuatan si neiy i kasungkur witu en sinaru e ne’ana, sia si simempe si Petrus. 26Ta’an si Petrus si timaga’la nisia, pokeiyna: “Tumo’orouw, niaku ku tou i te.”27Wo kasuatan menusu-nusuiy ampit nisia, sia ghumorem wo matola kelaker tou se kasuatan minerur. 28Sia lumila’ wia nisea: “Kete’uan niouw, kumura eng kaketena em palouw wia sitou Yahudi kaa laa meka’ampetan ampit se tou-tou se reiy’ Yahudi ka’apa ghumorem witu em bale nea. Ta’an si Empung si timuru’ mola wia niaku, kaa niaku ku reiy’ toro tumotor sitou najis ka’apa reiy’ lenas. 29Ni’itu mouw en timuanala niaku ku reiy’ kaberatan katoroan niaku nu kineret, laa o meiy wia nyi’i. Teakan niaku ku pa’ar mamete’u, sapa en timuanala o kouw kumeret niaku.”30Wingkot ni Kornelius : “ Epat nga endo limangkoiyla wo’o wona’ en toro ni’itu en tanu en teakan, nyi’a i ti’i en jam tiga mawengindo, niaku ku kasuatan masombayang witu em bale, I kasenge’mi wawean sitou rimedeiy witu en sinaruku, em pakeanna e masere-serengat 31Wo sia lumila’ : “ Kornelius, en sesomb ayangen-nu e lininga mola ni Empung wo e nesa nga wuntulmu neiy mouw i papaghenangla witu en sinaru-Na. 32Rumeo mouw tou mea waki Yope kaa mesesungkul si Simon si patotoren Petrus, nisia si kasuatan time’up witu em bale ni Simon, siesa tou lumelutu’ kuli’, si maana’ waki li’ilik en tasik. 33Kaa ni’itu makarenga kurumeo tou wia nikoo wo ampit en senang ate koo mineiy mouw. Teakan keiy nu waya keiy wia mouw nyi’i wia en sinaru ni Empung kaa melelingala sapa e lukarla ni Empung wia nikoo.”34Laa o muleiy mouw si Petrus sumusuiy, pokeiyna: “Eng kaulitna niaku ku mangarti mouw, kaa si Empung si reiy’ mangi-nge’anla tou. 35Susur tou waki se bangsa wisa tu’u se meide’la Nisia wo se masiwola e nulit mekepa’aren wia-Nisia.36Ni’itu mouw e nuwu’ ni’i pareo-Na i pa’ayola wia se tou-tou Israel, e nyi’a i ti’i e nuwu maabarla en damai sejahtera kaa ni Yesus Kristus, nyi’a mouw si Tuhan wia em baya ne tou. 37Nikouw kouw mete’u tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapae minamuali waki e minapekasa en tana’ Yudea, muleiymi waki Galilea, nu reiy’ mouw em baptisan neiy i abarla ni Yohanes, 38nyi’a i ti’i en tanume si Yesus waki Nazaret: kumura si Empung minurapla Nisia ampit e Roh Kudus wo eng kuasa ente’, Sia, si makelang materok kasuatan masiwo e le’os wo male’osla em baya ne tou se kinuasa’ala ni Iblis, karengan si Empung si rimapit Nisia.39Wo nikeiy mouw si sairi witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwo-Na waki tana’ Yudea ka’apa tu’u waki Yerusalem; wo nisea se minunu’ mouw Nisia wo simangkong Nisia witu eng kayu salib. 40Yesus i ti’i si tino’orola ni Empung witu e nendo katelu, wo Si Empung si mepa’ar, kaa Nisia si mapa’atola en tou, 41reiy’ wia se minapekasa bangsa, ta’an wia se sairi-sairi, sea nu reiy’pe’ nyi’a se tinuru’ mouw ni Empung, nyi’a i ti’i wia nikeiy nu kimaanouw wo kimoo mewali-wali ampit Nisia, nu reiy’ mouw Sia nu timo’or witu e nelet ne tou minate.42Wo Nisia si limukarola nikeiy mabarla wia se minapekasa bangsa wo sumairi, kaa Nisia mouw si neiy i tantula ni Empung mamuali akim wia se tou-tou matou-tou wo se tou-tou minate. 43En tanume Nisia mouw em baya ne nabi se masairi, kaa seiy i te si ma’eman wia-Nisia, sia si laa maka’ato em paampungan en dosa karengan e ngaran-Na.”44Katoroan si Petrus si kasuatan meila’ tuana, tu tumumpa mouw e Roh Kudus witu e natas em baya ne tou se melelinga em paabaran i ti’i. 45Wo em baya ne tou ma’eman waki weteng ne tou makasunat se rimapitla si Petrus, se minenganga-nganga, karengan limoo’, kaa eng karunia e Roh Kudus neiy i wura’arakla witu e natas ne bangsa walina kangkasi,46karengan nisea se liminga se tou-tou i ti’i se menoto-notor witu em baasa roh wo malo’orla si Empung. Laa o pokeiy ni Petrus: 47Toro re’en sitou si mape’la kaa mebebaptis se tou-tou i yi’i ampit e rano, kasuatan nisea se simungkulouw e Roh Kudus masuat tanu nikita?” 48Laa o sia rumeo nisea baptisen witu e ngaran ni Yesus Kristus. Kamurian sea kumiwee si Petrus, rio sia mena pirala nga endo kasi mewali-wali ampit nisea.

Chapter 11

1Rasul-tasul wo se patuari-patuari waki Yudea se liminga, kaa se bangsa-bangsa walina kangkasi se simungkul e nuwu’ ni Empung. 2Katoroan si Petrus i ka’ayola waki Yerusalem, se tou-tou witu e weteng ne makasunat se minesali’isi’an ghenang ampit nisia. 3Pokeiy nea : “ Nikoo koo ghimoremouw witu em bale ne tou-tou se reiy’ makasunat wo kumaan mewali-wali ampit nisea.”4Ta’an si Petrus si minitarla e reiy’ sa mina’asa minenodo-nodong, pokeiyna : 5“ Niaku ku kasuatan masombayang waki kota Yope, i kalo’ositi e rohku en sinongkouwi eng kuasa ilahi wo niaku ku limoo’ e nesa pineleloo’: e nesa roko’ penar eng kimayong witu e nepat ruuna neiy i tumpami waki langit i ka’ayomi witu en sinaruku. 6Niaku ku timu’usla nyi’a wo witu eng goremna niaku ku limoo’ se reiy’ sa mina’asa en jenis ne tekapen maka ne’a epat wo se tekapen siru wo se tekapen maanap wo se burung-burung.7Laa o ku luminga en suara e limila’ wia niaku : Tumo’orouw, heiy Petrus, reretanouw wo kumaanouw! 8Ta’an niaku ku limila’ : Reiy’, Tuhan, reiy’, karengan reiy’pe’ ma’an mekasa e wo’o sapa eng haram wo e reiy’ lenas e ghimorem witu eng gorem en sumaku. 9Ta’an e laa eng karuana en suara waki sorga e limila’ wia niaku : Sapa e neiy i lila’la halal ni Empung, e reiy’ toro i welarmula haram! 10Eng kapualitan i ti’i e minamuali maka telu, laa o em baya nyi’a eng kineonge mareng waki langit.11Wo katoroan i te ni’itu kangkasi se telu tou se rimedeiy mouw witu en sinaru em bale, wisa keiy time’up; nisea se neiy i tokemi wia niaku waki Kaisarea. 12Laa o pokeiy ni Roh wia niaku : Mea mewali nisea amit e reiy’ meware-wareng! Wo se enem patuari i yi’i se rimapitla niaku. O keiy ghumorem witu eng gorem em bale ni tou i ti’i, 13wo nisia si simusuiyla wia nikeiy, kumura sia limoo’ siesa malaikat si rimedeiy witu eng gorem em balena wo lumila’ wia nisia : “ Rumeo mouw tou mea waki Yope kaa mea mesesungkulla si Simon si patotoren Petrus. 14Nisia si laa ma’ayola e nesa abar wia nikouw, e laa mapaeiyla eng kalawiran i wee nikoo wo i wee se minapekasa em pumpun em balemu.15Wo katoroan niaku nu muleiy mesesusuiy, wo tu tumumpa mouw e Roh Kudus witu e natas nea, masuat tanu eng ketarean witu e natas ta. 16Takar i kaghenangouw aku witu e lelila’an ni Tuhan: Yohanes si mebaptis ampit e rano, ta’an nikouw kouw laa baptisea ampit e Roh Kudus.17Jadi sa si Empung si mineela eng karunia-Na wia nisea masuat tanu wia nikita witu e nedo kita muleiy ma’eman wia si Yesus Kristus, kumura mouw wona’ niaku mepepero Nisia?” 18Katoroan sea nu liminga eng kapualitan i ti’i, nisea se minatenang, laa o lumo’orla si Empung, pokeiy nea : “ Jadi wia se bangsa-bangsa walina kangkasi si Empung si kimaruniala em pakedo’an e ma’aka-aka witu em patou-touan.”19Kasuatan e ni’itu laker se patuari-patuari se neiy mouw i kasera karengan em pasiasa’an e limentut nu reiy’ mouw si Stefanus nu niukum paten. Nisea se neiy i kasera mina’ayo waki Fenesia, Siprus wo Antiokia ; ta’an nisea se maabarla e Injil wia se tou Yahudi i te. 20Ta’anouw witu e nelet nea wawean se pirala tou Siprus wo se tou eng Kirene se neiy i ka’ayomi wia e Antiokhia wo mengila-ngila’ kangkasi wia se tou-tou Yunani wo maabarla e Injil, kaa si Yesus nyi’a mouw si Tuhan. 21Wo e lawas ni Tuhan e rimapitla nisea wo se kasa ka’asa’an setou mina’eman wo minurikit wia si Tuhan.22Takar tu ma’ayo mouw e nabar en tanume nisea i ti’i wia se jema’at waki Yerusalem, laa o se jema’at i ti’i tumoke si Barnabas mea waki Antiokhia. 23Nu reiy’ mouw si Barnabas nu mineiy wo lumoo’ e nupus karunia ni Empung, mepa’a-pa’arouw sia. Sia ngume’enge’la nisea, rio sea nu waya se minena’ lale wia si Tuhan, 24karengan si Barnabas nyi’a mouw sitou le’os, minawuta ampit e Roh Kudus wo iman. Eng kelakerouw ne tou se niali wia si Tuhan.25Laa o mea mouw si Barnabas waki Tarsus kaa mea mesesero si Saulus; wo sia nu minaatoanola ampit nisia, sia alinna waki Antiokhia. 26Nisea se minena’ mewali-wali ampit se jema’at i ti’i esa nge te’un eng keurena, kasuatan mawee teturu’ se kelaker tou. Waki Antiokhia mouw se murid-murid i ti’i eng kasa ketarena se patotoren Kristen.27Witu en toro ni’itu o meiy mouw se pirala nabi waki Yerusalem mineiy waki Antiokhia. 28Siesa wia nisea si mekengaran Agabus rumedeiy wo kaa eng kuasa Roh sia lumila’la, kaa e minapekasa eng kaoatan e laa toron em bahaya kelalenan wangko’. Eng kapualitan i ti’i e minamuali kangkasi witu en zaman ni Klaudius.29O laa se murid-murid se timantula kaa laa ma’arurla sumbangan, minatoroan ampit eng kaawoan nea siesa o siesa wo mapa’alila nyi’a wia se patuari-patuari se maana’ waki Yudea. 30Eng kapualitan i ti’i en tinuana neala kangkasi wo sea mapa’alila nyi’a wia se penatua-penatua ampit e nieletala ni Barnabas wo ni Saulus.

Chapter 12

1Wo’o wona’ witu en toro ni’itu si raja Herodes si muleiy mawinta’ ampit eng kete wia se pirala tou waki jema’at. 2Nisia si rimeo wunu’un si Yakobus, patuari ni Yohanes, ampit en santi.3Katoroan sia nu limoo’, kaa eng kapualiten i ti’i e minaruiyla e nate ne tou Yahudi, sia si minapawee-weela em pasiwo-siwonna i ti’i wo rumeo tumaang si Petrus. En toro ni’itu e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi. 4Nu reiy’ mouw si Petrus nu sinikop, Herodes si rimeo menjarala nisia witu en tinayuran ne epat regu, e nesa o nesa se epat preajurit. E maksudna nyi’a mouw, rio tu reiy’ mouw em Paskah sia si sumarula nisia witu en sinaru ne tou kelaker.5Tuana mouw si Petrus nu tinaang witu eng gorem em penjara. Ta’an se jema’at se tentem masombayangla nisia wia si Empung. 6Witu em bengi nu reiy’pe’ si Herodes nu mesesarula nisia wia se tou kelaker, Petrus si timekel witu e nelet ne rua perajurit, tinorongku ampit e rua rante. Awes tare se perajurit-perajurit pengawal se kasuatan mekawal witu en sinaru em pepalen.7i kasenge’mi rimedeiy mouw siesa malaikat ni Tuhan witu en tawi ni Petrus wo en terang en simena’ witu eng gorem e woang i ti’i. Malaikat i ti’i si mina’apal si Ptrus kaa mewewongkela nisia, pokeiyna: “Makarenganouw tumo’or!” Takar i kera’araghouw e rante i ti’i witu e lawas ni Petrus. 8Laa o pokeiy ni malaikat i ti’i wia nisia: “wa’akesenouw e rerereenannu wo todonganouw en sapatumu!” Sia tu’u sumiwo en tuana. Laa o lumila’ mouw si malaikat i ti’i wia nisia: “Todonganouw eng karaiymu wo kumi’itouw niaku!”9Laa o sia kumi’iti si malaikat i ti’i witu e luar wo nisia si reiy’ mete’u, kaa sapa en tinuanala ni malaikat i ti’i e nuli-ulit minamuali, pokeiyna sia si limoo’ e nesa pineleloo’. 10Nu reiy’ mouw sea nu timorola en tampa kawal ketarean wo en tampa kawal karua, i ka’ayo mouw sea witu e lengko’an wesi e matorome eng kota. E lengko’an i ti’i e minawuka’ sandirina i wee nisea. Nu reiy’ mouw e ney i ka’ayola witu e luar, sea kumelang i ka’ayo waki tempok e lalan, wo i kasenge’mi si malaikat i ti’i si timele’u mola nisia.11Wo sia nu wena’asouw witu en touna, Petrus si limila’: “Teakan mete’u mouw uli-ulit niaku kaa si Tuhan si rimeo mouw si malaikat-Na wo lumawirla niaku witu e lawas ni Herodes wo witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em paarapela ne tou Yahudi.” 12Wo sia nu minikirola reiy’ ure, o mea mouw sia waki wale ni Maria, ina’ ni Yohanes si patotoren kangkasi Markus, Witu kelaker se tou minerur wo masombayang.13Wo katoroan sia nu tumengkorla em pepalen, o meiy mouw siesa hamba wewene mekengaran Rode kaa laa metete’ula seiy si matengkor em pepalen i ti’i. 14Sia si makarengan simine’u en suara ni Petrus, ta’an karengan eng kepa’a-pa’aranna sia si reiy’ minuka’ em pepalen i ti’i wo makarengan ghimorem witu eng gorem kaa laa makite’ula, kaa si Petrus si witu en sinaru em pepalen. 15Pokeiy nea wia si wewene i ti’i: “Nikoo koo marawit.” Ta’an nisia si reiy’ mena’ meila’la, kaa e nuli-ulit en tuana. Pokeiy nea: “Ni’itu si malaikatna.”16Ta’an si Petrus si reiy’ siena’na matengkor wo katoroan sea nu muka’ em pepalen wo lumoo’ nisia, nisea se neiy i kenganga-nganga. 17Ta’an si Petrus si mineela tanda ampit e lawasna, rio sea makapenes, laa o i susuiynala eng kumura si Tuhan rimawir nisia rumou’mi waki penjara, pokeiyna: “I pakite’u mola eng kapualitan i yi’i wia si Yakobus wo se patuari-patuari ta.” Laa o sia rumou’la wo mea waki tampa walina.18Witu e nendo kawo’odoanna se ringka’ mouw se perajurit-perajurit i ti’i. Nisea se memue-mueiy sa sapa mouw e minamuali ampit si Petrus. 19Herodes si rimeo seron si Petrus, ta’an nisia si reiy’ niatola. O laa si Herodes si rimeo kumisin se pengawal-pengawal i ti’i wo wunu’un sea. Kamurian sia rumou’mi waki Yudea o mae waki Kaisarea wo mena’ witu.20Herodes si kasa meupi’ wia se tou Tirus wo Sidon witu em pinaesa’an nea mewali minea sumaru nisia. Nisea se minua’la minelur si Blastus, si pegawai istana raja, si mineiy witu em beteng nea, laa o sea makiweela en dame, karengan em banua nea e maka’ato em bahan kekaanen waki e wilayah ni raja. 21Wo witu e nendo mekasa e neiy i tantula, Herodes si minake e labung keraja’an, laa o rumuber witu natas en takhta wo mapidato wia nisea.22Wo se rakyatna se Mario masingkom nyi’a: “E nyi’i en suara ni empung wo e reiy’ suara ni tou!” 23Wo katoroan i te ni’itu kangkasi sia sepe’en ni malaikat ni Tuhan karngan nisia si reiy’ minee ormat wia si Empung; sia mate kinaan ne witek-witek.24Takar e nuwu’ ni Empung e maka sera mouw wo e meke-lakerla lininga ne tou. 25Barnabas wo si Saulus se waki Yerusalem o marengi, nu reiy’ mouw sea nu simampetla e lukar pelayanan nea. Nisea se minali si Yohanes, si patotoren kangkasi Markus.

Chapter 13

1Witu e nedo ni’itu witu se jema’at waki Antiokhia wawean se pirala nabi wo se mememee teturu’, nyi’a i ti’i: Si Barabas wo si Simeon si patotoren Niger, wo si Lukius tou Kirene, wo si Menahem si niurus mewali-wali ampit si raja wilayah Herodes, wo si Saulus. 2Witu e nendo mekasa katoroan sea nu maraghes wia si Tuhan wo maposo, o lumila’ mouw e Roh Kudus: “I wuntulola si Barnabas wo si Saulus i wee-Niaku kaa e lukar neiy mouw i Kutantula i wee nisea.” 3Takar moso mouw wo sumombayangouw sea, wo sea nu rimeta’ mola e lawas witu natas ne rua tou i ti’i, sea mayala sea nu rua mea.4Karengan neiy i reo ni Roh Kudus, Barnabas wo si Saulus se minae waki Seleukia, wo maname sea mole mea waki Siprus. 5I keka’ayome waki Salamis nisea se minabarla e nuwu’ ni Empung witu e wale-wale ibadat ne tou Yahudi. Wo si Yohanes si rimapitla nisea tanume si sumesawang nea.6Nisea se limedongla e minapekasa em pulau i ti’i i ka’ayo waki Pafos. Witu sea maatoan ampit siesa tou Yahudi mekengaran Baryesus. Sia siesa tou menenihir wo si nabi palsu. 7Nisia mouw si ka’ampit ni gubernur em pulau i ti’i, Sergius Paulus, sia mouw si tou pande. Gubernur i ti’i si kimeret si Barnabas wo si Saulus, karengan nisia si pa’ar melelingala e nuwu’ ni Empung. 8Ta’an si Elimas – tuana mouw e ngaranna witu em baasa Yunani –, si menenihir i ti’i, si mengape-ngape’la wo me’inakut ma’engkolla si gubernur i ti’i witu e imanna.9Ta’an si Saulus, o kangkasi si patotoren Paulus, si wuta ampit e Roh Kudus, si timu’us nisia, 10wo lumila’: “Heiy oki’ ni Iblis, nikoo koo minawuta ampit e rupa-rupa wiles eng kawilesan wo eng kalewo’an, nikoo koo kesaru e reiy’ sa mina’asa eng kaulitan, reiy’ re’en koo laa mena’ ma’engkolla e Lalan ni Tuhan e rondor i ti’i?11Teakan, loo’onouw, e lawas ni Tuhan mineiy en timoro nikoo, wo nikoo koo minerapa, em pirala nendo eng kaurena nikoo koo reiy’ mete’u lumoo’ si endo.” Wo katoroan i te ni’itu kangkasi sitou i ti’i si mapedam tinawunani en semu wo e reidem, wo katoroan meringka-ringkap nisia si lewo’ sa reiy’ sumero tou rumawir nisia. 12Limoo’ sapa e minamuali mola i ti’i, ma’emanouw si gubernur i ti’i; nisia si mina’erang kaa en teturu’ ni Tuhan.13O laa si Paulus wo se ka’ampit-ka’ampitna se timele’ula em Pafos wo moleme waki Perga waki Pamfilia; ta’an si Yohanes si timele’ula nisea laa o mareng waki Yerusalem. 14Waki Perga sea mapawee-weela em pakela-kelangan nea, laa o sea i ka’ayola waki Antiokhia waki Pisidia. Witu e nendo Sabat nisea se minea waki wale ibadat, laa o rumuber witu. 15Ni’itu nu simampetou em pewaca’an witu e nukum Taurat wo eng kitab ne nabi-nabi, se pejabat-pejabat e wale ibadat se rimeo mueiy wia nisea: “ Patuari waya, sawona’ se patuari waya se wawean ower kaa laa meteteren wo me’ibor se umat i yi’i, i laa mouw!”16Takar tumo’orouw si Paulus, sia si minee tanda ampit e lawasna, laa o lumila’ : “ Heiy tou-tou Israel wo nikouw si meide’la si Tuhan, linganola! 17Empung ne umat Israel i yi’i si minelengola se nene moyang taw o simiwo se umat i ti’i minamuali wangko’, katoroan nisea nu maana’ waki Mesir tanume se tou wo’oseiy. Ampit e lawas-Na mulia Sia si mina’aka-aka mola wia nisea rumou’mi waki e wanua i ti’i. 18Epat nga pulu’ nge te’un eng keurena Sia si sabar witu em pake’a-ke’angan nea waki padang gurun.19Wo sia nu minunengola se pitu bangsa waki tana’ Kana’an, Sia memete-metengla en tana’ i ti’i wia nisea kaa laa mamuali warisan nea 20eng kaurean wo’o wona’ epat nga atus lima nga pulu’ nge te’un. Nu reiy’ mouw i tu Sia meela wia nisea se aki-akim i ka’ayo witu en zaman ni nabi Samuel.21Kamurian sea kumiwee siesa raja wo si Empung si mineela wia nisea si Saul bin Kish wia se walak ni Benyamin, epat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 22Si Saul nu neiy mouw i singkirla, Empung si minopo si Daud minamuali raja nea. En tanume si Daud Empung si limila’ mola: Niaku ku minato mola si Daud bin Isai, siesa tou mekepa’aren witu e nate-Ku wo si matuanala e reiy’ sa mina’asa eng kepa’ar-Ku.23Wo waki se see’na mouw, se minatoroan ampit e neiy mouw i ta’ar-Nala, Empung si timo’orola si Lumelawir i wee se tou Israel, nyi’a i ti’i si Yesus. 24Melelaa eng ke’e eiy-Na Yohanes si minaaleiy mola wia se minapekasa bangsa Israel rio sea makedo’ wo meela en tou baptisen. 25Wo katoroan si Yohanes nu tawi mouw sumampet lumekepla e lukarna, sia lumila’: Niaku ku reiy’ Nisia si i papokeiy miouw, ta’an Nisia si laa meiy kamurian ta’an niaku. Mewewuka’la eng kasut witu e ne’a-Na tu’u niaku ku reiy’ waar.26Heiy patuari-patuariku, le’os se neiy i kaghorem see’ ni Abraham, ma’anouw tu’u se meide’la si Empung, e nabar kalawiran i ti’i e neiy mouw i pa’ayola wia nikita. 27Karengan se penduduk Yerusalem wo se ma’aka-aka nea se reiy’ maakula si Yesus. Ampit e mineela e nukuman paten wia Nisia, nisea se limekepla e lelila’an ne nabi-nabi em pewacala susur e nendo Sabat.28Wo ma’anouw tu’u sea reiy’ minatola wo’o sapa en toro mamuali to’otolan kaa e nukuman paten i ti’i, ta’an nisea se kimiwee mouw wia si Pilatus rio Sia wunu’in. 29Wo sea nu limekepola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy i kepatik en tanume Nisia, nisea se timumpala Nisia witu eng kayu salib, laa o ghumoleiyla-Nisia witu eng gorem eng kubur.30Ta’an si Empung si timo’orla Nisia witu e nelet ne tou minate. 31Wo eng keurean pirala nga edo Sia minapa’atola en tou wia nisea se maki’itla Nisia waki Galilea mea waki Yerusalem. Nisea i ti’i mouw en teakan se minamuali sairi-Na i wee se umat i yi’i.32Wo nikeiy teakan keiy maabarla e nabar mekepa’aren wia nikouw, nyi’a i ti’i kaa en ta’ar neiy i weela wia se nene moyang ta, 33e linekepola ni Empung wia nikita, se see’ nea, ampit timo’orla si Yesus, tanu neiy i kepatik witu e mazmur karua:Si Oki’-Ku Nikoo!Niaku ku minapaurangola NikooWitu e nendo i yi’i. 34Empung si timo’orola Nisia witu e nelet ne tou minate wo Sia si reiy’ laa i sarakan sumeup witu eng kapunengan. Eng kapualitan i ti’i e neiy i papaloo-loo’ola ni Tuhan witu enuwu’ i yi’i:Niaku ku laa lumekepla wia nikooen ta’ar-ta’ar kudus en toro emanela,e neiy Kumouw i weela wia si Daud.35Kaa ni’itu Sia si limila’la witu e mazmur walina:Nikoo koo reiy’ laa mayala SitouKudus-Mu lumoo’ eng kapunengan. 36Karengan si Daud si timuanala eng kepa’ar ni Empung witu en zamanna, laa o sia tumayan wo i le’osla witu esa nga weka ne nene moyangna, wo nisia si memang neiy i sarakan witu eng kapunengan. 37Ta’an si Yesus, si tino’orla ni Empung, reiy’ tuana.38Jadi kete’uanola, heiy patuari waya, o karengan Nisia mouw takar tu i abarla wia nikoo em paampungan en dosa. 39Wo witu Nisia susur tou se ma’eman se maka’ato eng kabebasan waki e reiy’ sa mina’asa dosa, e reiy’ ka’atoan niouw witu e nukum ni Musa.40Kaa e ni’itu, tumeghamouw, rio te’a mamuali wia nikouw sapa e neiy mouw i lila’la witu eng kitab ne nabi-nabi: 41Ghenangenouw, heiy kouwsumesero’-sumesero’, i kenganga mouwwo mere’i mouw,karengan Niaku ku metetuanala e nesapepa’ayangen witu en zamannu,e nesa pepa’ayangen, e reiy’ laaemanen niouw,sa i susuiyla wia nikoo.”42Katoroan si Paulus wo si Barnabas kumaluar, nisea se kiniwee kaa laa sumusuiy en tanume em poong i ti’i’ kangkasi witu e nendo Sabat tumodongla nyi’a. 43Ni’itu nu simampetouw e maraghes, kelaker se tou-tou Yahudi wo se maki’i-ki’it e agama Yahudi se meide’ wia si Empung, se kimi’itla si Paulus wo si Barnabas; se rua rasul i ti’i se timuru’ nisea wo ngime’enge’la rio sea reiy’ mena’ matou-tou witu e nupus karunia ni Empung.44Witu e nendo Sabat tumodongla nyi’a o meiy mouw se weitouw e minapekasa eng kota i ti’i se minerur kaa melelinga e nuwu’ ni Empung. 45Ta’an kaa, eng katoroan se tou Yahudi nu limoo’ se tou kelaker i ti’i, o mawuta mouw sea ampit e niri ate wo kasuatan maojat, sea makelong sapa e neiy i lila’la ni Paulus.46Ta’an ampit em berani si Paulus wo si Barnabas se limila’: “Memang wia nikouw mouw e nuwu’ ni Empung e lewo’ sa reiy’ i abarla ketarean, ta’an nikouw kouw simede’ nyi’a wo mapokeiyla en toumu e reiy’ waar laa maka’ato em patou-touan kekal. Kaa e ni’itu o keiy lumenge wia se bangsa-bangsa walina. 47Karengan e nyi’i mouw e neiy i perentala wia nikeiy:Niaku ku timantu mola nikoomamuali terang i wee se bangsa-bangsase reiy’ makasine’u si Empung,rio koo malieng kalawiran i ka’ayo waki en tempok em bumi.”48Liminga e ni’itu o lumaya’ mouw em baya ne tou se reiy’ maka sine’u si Empung wo nisea se limo’orla e nuwu’ ni Empung; woe m baya se tou neiy i tantula ni Empung kaa laa matou-tou kekal, se ma’eman. 49O laa e nuwu’ ni Tuhan e neiy i siarla waki e minapekasa en daerah i ti’i.50Se tou-tou Yahudi se meule se wewene-wewene i parerio-rerior se meide’la si Empung, wo se pemangko’-pemangko’ witu eng kota i ti’i, wo nisea se limentutla em paghioan wia si Paulus wo si Barnabas wo minure’ nisea waki en daerah i ti’i. 51Ta’an kaa si Paulus wo si Barnabas se kime’isla e riawu ne’a nea en tanume e nge’enge’ wia se tou-tou, laa o mea waki Ikonium. 52Wo se murid-murid waki Antiokhia se minawuta ampit e mepa’a-pa’ar wo ampit e Roh Kudus.

Chapter 14

1Waki Ikonium tu’u se rua rasul i ti’i se ghimorem witu e wale ibadat ne tou Yahudi, laa o mee teturu’ en tuana rupa, i ka’ayo eng kelaker se tou Yahudi wo se tou Yunani se mina eman. 2Ta’an se tou-rou Yahudi, se simede’ em paabaran nea, se minasu’la e nate ne tou-tou reiy’ maka sine’u si Empung wo e simiwo nisea meupi’ wia se patuari-patuari i ti’i.3Paulus wo si Barnabas se minena’ pirala nga edo eng keurena witu. Nisea se mawee teturu’ ampit em berani, kaa nisea se ma’eman wia si Tuhan. Wo si Tuhan si minente’la e nabar tanume e nupus karunia-Na ampit e kimaruniala wia nisea eng kuasa kaa laa metetuanala eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mijizat. 4Ta’an se tou kelaker witu eng kota i ti’i se minaweteng minapa rua: wawean se maedo-edo se tou Yahudi, wawean kangkasi se maedo-edo wia se rua rasul i ti’i.5Takar muleiy mouw se tou-tou reiy’ maka sine’u si Empung wo se tou-tou Yahudi mewali-wali ampit se pa’aka-aka’an nea e limentutla e nesa gerakan kaa mesesiksa wo melelawala se rua rasul i ti’i ampit em batu. 6Se rasul-rasul i ti’i nu minete’u mola nyi’a, o sumingkirouw sea mea waki kota-kota waki Likaonia, nyi’a i ti’i e Listra wo en Derbe wo en daerah kaledongna. 7Witu sea maabarla e Injil.8Waki Listra wawean siesa tou si merube-ruber i te, karengan e lewea’ e ne’ana wo si kepor rengane’ neiy i patoumi wo reiy’pe’ ma’an mekasa toro kumelang. 9Nisia si rimuber o malingala, katoroan si Paulus nu meila’. Wo si Paulus si timu’us nisia wo limoo’, kaa nisia si maka iman wo si toro le’osen. 10Laa o pokeiy ni Paulus ampit en suara menaleinteng: “Rumedeiy mouw makateren witu natas e ne’amu!” Wo sitou i ti’i si kimompo’ rimedeiy, laa o kumelang mea o meiy.11Katoroan se tou kelaker nu limoo sapa en siniwola ni Paulus, nisea i ti’i se minaleiy witu em baasa Liakonia: “dewa-dewa se timumpa mouw wia eng keuneran ta witu e nasar ne tou.” 12Barnabas si patotoren nea Zeus wo si Paulus si patotoren nea Hermes, karengan nisia si meila-ila’. 13Takar meiy mouw si imam ni dewa Zeus, eng kuilna e rimeta’ waki luar kota, si maali-ali se sapi-sapi raghar wo e wungang-wungang e niali waki lengko’an kota kaa laa mesesempela en tetule mewali-wali ampit se tou kelaker wia se rasul-rasul i ti’i.14Liminga e ni’itu si Barnabas wo si Paulus se kimurensangla e labung nea, laa o tumumpele’ witu eng keuneran ne tou kelaker kasuatan maaleiy: 15“Heiy kouw nu waya, ka’a kouw simiwo en tuana? Nikeiy i yi’i keiy tou i te karengan masuat tanu nikouw. Nikeiy keiy wia nyi’i kaa ma’abarla e Injil wia nikouw, rio kouw tumele’ula em pasiwo-siwon reiy’ sipenoron i yi’i wo murikit wia si Empung matou-tou, si simiwo mola e langit wo em bumi, en tasik wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunna. 16Witu en zaman limangkoiyla Empung si minayala em baya ne bangsa kumi’itla e lalanna siesa o siesa,17Ta’an Nisia reiy’ kaa e reiy’ minapa’atola en tou-Na ampit e reiy sa mina’asa kale’osan, nyi’a i ti’i ampit en timumpami e naro waki langit wo ampit mineela e nora-oras rewur i wee nikouw. Nisia si minapateu-teula e natemu ampit eng kekaanen wo eng kelaya-laya’an.” 18Ma’anouw tu’u se rasul-rasul i ti’i se limila’ en tuana, ta’an sea se tawi-tawi reiy’ mete’u malouw wia se tou kelaker se mesesempela en tetule wia nisea.19Ta’an meiy mouw se tou-tou Yahudi waki Antiokia wo Ikonium wo nisea se minelur se tou kelaker i ti’i o rio maedo-edo nisea. Laa o sea lumawa si Paulus ampit em batu wo kumeong nisia waki luar kota, karengan nisea se mapokeiyla, kaa nisia si minate mouw. 20Ta’an katoroan se murid-murid i ti’i rimedeiy limedongla nisia, o tumo’orouw sia laa o ghumorem witu eng gorem eng kota. E nendo kawo’odoanna o mae mouw sia mewali-wali ampit si Barnabas mea waki Derbe.21Paulus wo si Barnabas se maabarla e Injil waki kota i ti’i wo se minaka’ato laker murid. Laa o marengouw sea waki Listra, Ikonium wo e Antiokhia. 22Witu en tampa i ti’i nisea se minente’la e nate ne murid-murid i ti’i wo ngime’enge’la wia nisea rio sea tumentem witu e iman, wo limila’la, kaa sa megheghorem witu eng Keraja’an ni Empung nikita ta lewo’ sa reiy’ me’anla e laker peme’itan.23Wia e susur jema’at se rasul-rasul i ti’i se timantula se penatua-penatua i wee se jema’at i ti’i wo nisea nu simombayangola wo minoso mola, sea sumarakan se penatua-penatua i ti’i wia si Tuhan, si kembu’an em pa’emanan nea. 24Nisea se kimere e minapekasa em Pisidia wo i ka’ayola waki Pamfilia. 25Witu sea se minabarla e nuwu’ waki Pirga, laa o mea waki Atalia, waki pante. 26Maname o mole mouw sea mea waki Antiokhia; waki tampa i ti’i mouw nisea eng ketarean nu neiy i sarakan witu e nupus karunia ni Empung kaa laa mememuleiy em pepa’ayangen, e neiy mouw i sampet neala.27I kekeka’ayola witu sea kumeret se jema’at merur, laa o sea mumanla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanala ni Empung ampit e nieletan nea, wo kaa Nisia si minuka’ mola em pepalen i wee se bangsa-bangsa walina witu e iman. 28Witu sea se ure maana’ mewali-wali ampit se murid-murid i ti’i.

Chapter 15

1Se pirala tou se mineiy waki Yudea meiy waki Antiokhia wo maweela teturu’ wia se patuari-patuari witu: “Sa kouw reiy’ sunaten i ki’it eng kenaramen neiy i warisla ni Musa, nikouw kouw reiy’ mete’u lawirela.” 2Ta’an si Paulus wo si Barnabas ampit eng kakete masu’usuk wo makelong eng genang nea i ti’i. Eng kesampetanna e neiy tantula, rio si Paulus wo si Barnabas ma’an se pirala tou walina wia se jema’at i ti’i mea wia se rasul-rasul wo se penatua-penatua waki Yerusalem kaa mea mesesusuiyla em poong i ti’i.3Nisea se nialila ne jema’at i ka’ayola waki luar kota, laa o sea kumelang timoro em Fenisia wo en Samaria, wo witu en tampa-tampa i ti’i nisea se simusuiyla en tanume em pakedo’an ne tou-tou se reiy’ makasine’u si Empung. Eng kapualitan i ti’i eng kasa limaya’la e nate ne patuari-patuari witu. 4I kekeka’ayola waki Yerusalem sea se sinungkul ne jema’at wo ne rasul-rasul wo ne penatua-penatua, laa o sea sumusuiyla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuanala ni Empung ampit e nieletan nea.5Ta’an se pirala tou wia se golongan Farisi, se mina’emanouw, mineiy wo lumila’: “Se tou-tou reiy’ Yahudi se lewo’ sa reiy’ sunaten wo se lewo’ sa reiy’ kumi’itla e nukum ni Musa.” 6Takar sumidangouw se rasul-rasul wo se penatua-penatua kaa laa mesesusuiyla em poong i ti’i.7Ni’itu nu pirala mola nga edo eng keurena se mineno’o-no’oran eng genang en tanume em poong i ti’i, o rumedeiy mouw si Petrus wo lumila’ wia nisea: “Heiy patuari waya, kouw mete’u, kaa e rengane’ eng ketarena si Empung mineleng niaku witu e nelet miouw, rio ampit e nieletan en sumaku se bangsa-bangsa walina se luminga e Injil wo ma’eman. 8Wo si Empung, si sumine’u e nate ni tou, si minapa’ato mola eng kepa’aran-Na sumungkul nisea, karengan Nisia si kimarunia mola e Roh Kudus kangkasi wia nisea masuat tanu e wia nikita, 9wo Nisia si kasa reiy’ minange’anla nikita ampit nisea, Sia nu limenasola e nate nea kaa e iman.10Sa tuana, ka’a koo pa’ar mewewa’awa’la si Empung ampit e rimeta’la witu e lee’ ne murid-murid i ti’i e nesa bongkouw, e reiy’ mete’u kapesa’anan, le’os se nene moyang ta ka’apa tu’u nikita nuesa? 11Eng kapurikitna, nikita ta ma’eman, kaa e nupus karunia ni Tuhan Yesus Kristus nikita ta laa maka’ato eng kalawiran masuat tanu nisea kangkasi.”12Takar menesouw se minapekasa umat i ti’i, laa o sea lumingala si Paulus wo si Barnabas simusuiyla e reiy’ sa mina’asa kowa’ wo e mujizat en tinuanala ni Empung ampit e nieletan nea witu e nuner ne bangsa-bangsa walina.13Nu reiy’ mouw si Paulus wo si Barnabas nu simampetla meila’, lumila’ mouw si Yakobus: “Heiy patuari waya, linganola niaku: 14Simon si simusuiyola, kaa e rengane’ eng ketarean si Empung si minapa’ato mola e rahmat-Na wia se bangsa-bangsa walina, nyi’a i ti’i ampit e minelengla esa umat witu e nelet nea i wee e ngaran-Na.15Eng kapualitan i ti’i e minatoroan ampit en tetotoren-tetotoren ne nabi en tanu neiy i patik: 16Kamurian Niaku ku laa marengiwo rumedeiyla sumeupem pondok Daud neiy mouw i karonga’,wo e riberekna e laaKuiredeiy sumeupwo e laa Kute’etepela, 17rio em baya se tou walinase sumero si Tuhanwo se reiy’ sa mina’asa bangsase reiy’ sumine’u si Empung,se patotoren-Ku kapunya’an-Kutuana mouw e nuwu’ ni Tuhansi timuanala em baya nyi’a i yi’i, 18eng kinakete’uanola rengane’ waki eng ketareanna.19Kaa ni’itu niaku ku maka ghenang, kaa nikita ta reiy’ toro lumentutla eng kapedisan wia nisea waki se bangsa-bangsa walina se minurikit wia si Empung, 20ta’an nikita ta lewo’ sa reiy’ matikla surat wia nisea, rio sea ma’akatla en tou witu eng kekaanen eng kinewurola em berhala-berhala, witu em pesa’amekan, witu e le’ona ni tekapen minate kino’omes wo witu e raa’. 21Kaa e rengane’ en zaman dulu e nukum ni Musa e neiy i abarla wia en susur kota, wo ma’ayomi yi’i e nukum i ti’i ni’i pewacala susur nendo Sabat witu e wale-wale ibadat.”22Takar se rasul-rasul wo se penatua-penatua ma’an se minapekasa ne jema’at i ti’i se minedo kaputusan kaa mepepeleng witu e nelet nea se pirala tou se laa i petetoke waki Antiokhia mewali-wali si Paulus ampit si Barnabas, nyi’a i ti’i si Yudas si patotoren Barsabas wo si Silas. Sea nu rua se tou paloo’o-loo’on witu e nelet ne patuari-patuari i ti’i. 23Wia nisea neiy i sarakanla en surat en teinti’i palingan: “Tabea waki se rasul-rasul wo se penatua-penatua, o waki se patuari-patuarimu i wee se patuari-patuari waki Antiokhia, Siria wo Kilikia e nasal waki se bangsa-bangsa walina.24Nikeiy keiy liminga mouw, kaa wawean se pirala tou witu e nelet meiy, se reiy’ minaka’ato e nower wia nikeiy, e minalisa mola wo e minoghe mola e natemu ampit en teturuan nea. 25Kaa e ni’itu ampitouw en tabuleleng e nate nikeiy keiy timantu mola kaa laa meleng wo tumoke se pirala tou witu nikouw mewali-wali ampit si Barnabas wo si Paulus se i koupus meiyla, 26nyi’a i ti’i se rua tou se simaelangola e nyawa nea krengan e ngaran ni Tuhan ta Yesus Kristus.27Takar keiy timoke mouw si Yudas wo si Silas, ampit e lumila’la se laa ma’ayola e nower neiy i patik i yi’i kangkasi wia nikouw. 28Karengan e nyi’a mouw eng kaputusan e Roh Kudus wo eng kaputusan neiy, rio wia nikouw te’a i pesa’anla e lumantouwla eng kelaker em pemesa’anen witu em pemandungen i yi’i: 29nikouw kouw lewo’ sa reiy’ ma’akatla en tou witu eng kekaanen e neiy i sempela witu em berhala, witu e raa’, witu e le’ona ne tekapen minate kino’omes wo witu em pesa’amekan. Sa koo mapiara en tou witu eng kapualitan-kapualitan i yi’i, koo masiwo e le’os. Tuana mouw, selamat.”30Sea nu limila’ mola, Yudas wo si Silas minae waki Antiokhia. Witu sea kumeret se minapekasa jema’at merur, laa o sumarakan en surat i ti’i wia nisea. 31Sea nu minaca mola en surat i ti’i, se jema’at se mepa’a-pa’ar karengan em pumpunna e makaiboren. 32Yudas wo si Silas, sea se nabi kangkasi, se ure minange’enge’la se patuari-patuari i ti’i wo minente’la e nate nea.33Wo nu reiy’ mouw em pirala nga edo sea nu rua se minena’ witu, se patuari-patuari i ti’i se rimeta’la nisea witu en dame kaa se mareng wia se timoke nisea. 34[Ta’an si Silas si timantula si mena’ witu.] 35Paulus wo si Barnabas se minena’ pirala eng keure waki Antiokhia. Nisea se mewali-wali ampit se kelaker tou walina mawee teturu’ wo maabarla e nuwu’ ni Tuhan.36Ta’an em pirala nga edo kamurian o lumila’ mouw si Paulus wia si Barnabas: “Le’osouw ta mareng wia se patuari-patuari ta wia en susur eng kota, waki wisa kita minabarola e nuwu’ ni Tuhan, kaa laa lumoo’, sa kumura eng ka’ada’an nea.” 37Barnabas si pa’ar ma’ali kangkasi si Yohanes si patotoren Markus; 38ta’an si Paulus ampit en tegol limila’, kaa e reiy’ le’os maali sitou si timele’u mola nisea waki Pamfilia wo si reiy pa’ar kumi’it ma’ayang mewali-wali ampit nisea.39Eng kapualitan i ti’i e limentutla pesali’isi’an tarem, i ka’ayo sea mineta’atasan wo si Barnabas si minali si Markuskangkasi ma’an nisia moleme waki Siprus. 40Ta’an si Paulus si mineleng si Silas, wo nu reiy’ mouw nu neiy i sarakanla ne patuari-patuari i ti’i witu e nupus karunia ni Tuhan 41o mae mouw sia lumedongla en Siria wo eng Kilikia kasuatan mateguhla se jema’at-jema’at witu.

Chapter 16

1Paulus si mineiy kangkasi waki Derbe wo waki Listra. Witu wawean siesa murid mekengaran Timotius; si ina’na siesa tou Yahudi wo si mina emanouw, sedangkan si ama’na sitou Yunani. 2Timotius i yi’i si kasine’uan le’os ne patuari-patuari waki Listra wo waki Ikonium, 3wo si Paulus si pa’ar, rio sia rumapit nisia witu em pakela-kelangan. Paulus si rimeo sumunatla nisia kaa se tou-tou Yahudi waki daerah i ti’i, karengan susur tou se mete’u kaa si ama’na sitou Yunani.4Witu em pakela-kelangan maledong waki kota mea waki kota Paulus wo si Silas mina’ayola eng kaputusan-kaputusan e niedo ne rasul wo ne penatua waki Yerusalem ampit e nower, rio se jema’at-jema’at kumi’itla nyi’a. 5Tuana mouw se jema’at-jema’at tineguhla witu e iman wo maka urela maka awesla eng kasela eng kelakerna.6Nisea se limease en tana’ Frigia wo en tana’ Galatia, karengan e Roh Kudus minalouw nisea sa ma’abarla e Injil waki Asia. 7Wo i kekeka’ayola waki Misia nisea se mina’awa’ megheghorem waki daerah Bitinia, ta’an e Roh ni Yesus e reiy’ minyionla wia nisea. 8Nu reiy’ mouw e limease e Misia, sea i ka’ayola waki Troas.9Witu e nendona wengi kaloo’anouw ni Paulus e nesa pineleloo’: wawean siesa tou Makedonia si rimedeiy witu wo maaleiy wia nisia, pokeiyna: “Lumewetomi wia nyi’i wo tulungen keiy!” 10Si Paulus nu limoo’ mola em pineleloo’ i ti’i, makarenganouw keiy sumero kesempatan kaa ma’ae waki Makedonia, karengan witu em pineleloo’ i ti’i keiy minedola kaputusan, kaa si Empung si kimeretola nikeiy kaa laa ma’abarla e Injil wia se tou-tou maname.11Laa o keiy tumodomi waki Troas wo mapawee-wee moleme waki Samotrake, wo e nendo kawo’odoanna i ka’ayo mola keiy waki Neapolis; 12witu o keiy mea waki Filipi, eng kota ketarean wia em beteng e Makedonia i yi’i, e nesa kota palepuan ne tou Roma. Witu eng kota i ti’i keiy minena’ pirala nga endo. 13Witu e nendo Sabat keiy kumaluar e lengko’an kota. Keiy simusu e li’ilik en temberan wo matola en tampa sesombayangan Yahudi, en tinakser meiy mouw em bitu; nu rimuberouw, o keiy sumusuiy wia se wewene-wewene se minerur witu.14Siesa wia se wewene-wewene i ti’i si mekengaran Lidia si kimi’it melelingala. Nisia siesa mememangker roko’ waki kota Tiatira, si maraghes wia si Empung. Tuhan si minuka’ e natena, i ka’ayo sia si maweela ghenang sapa em peila’la ni Paulus. 15Sia nu binaptisola mewali-wali ampit se esa nga pumpun em balena, sia si minaruiy nikeiy, pokeiyna: “Sa kouw makapenoron, kaa niaku ku uli-ulit ma’eman wia si Tuhan, meiy mouw tume’up waki waleku.” Nisia si mase’esek i ka’ayo keiy sumungkulela nyi’a.16Witu e mekasa katoroan keiy nu mengea waki tampa sesombayangan i ti’i, keiy maatoan ampit siesa hamba wewene si maka punya e roh tenung; ampit en tenungan-tenunganna se tuangna se maka’ato wua’ wangko’. 17Nisia si maki’iti si Paulus wo nikeiy wia muri kasuatan maaleiy, pokeiyna: “Se tou-tou i yi’i nisea mouw se hamba ni Empung Si Kasarakek. Nisea se maabarla wia nikoo e lalan witu eng kalawiran.” 18Eng kapualitan i ti’i en tinuanana em pirala nga endo eng keurena. Ta’an katoroan si Paulus si reiy’ mouw tumaang kasi witu e reung i ti’i, sia lumenge wo lumila’ wia si roh i ti’i: “Demi e ngaran ni Yesus Kristus niaku ku rumeo nikoo rumou’la wia si wewene yi’i.” katoroan i te e ni’itu kangkasi rimou’ mouw e roh i ti’i.19Katoroan se tuang-tuang ni wewene i ti’i limoo’, kaa e narapan nea laa maka’ato wua’ minere’I, nisea se simikop si Paulus wo si Silas, laa o kumeong nisea mea waki pasar sumaru se penguasa. 20Nisea nu minali mola sea nu rua sumaru se pemangko’-pemangko’ eng kota i ti’i, o lumila’ mouw sea, pokeiy nea: “Se tou-tou i yi’i se mekacau eng kota ta i yi’i, karengan nisea se tou Yahudi, 21wo nisea se mawee teturu eng kenaramen, kaa n ikita ta tanume tou Rum ta reiy’ toro sumungkul nyi’a ka’apa kumi’itla nyi’a.”22O kangkasi tou kelaker se timo’or mapero nisea. O laa se pemangko’-pemangko’ eng kota i ti’i se rimeo kumurensangla e labung witu nouwak nea wo suma’abok nisea. 23Sea nu pinenou-noupouw sina’abok, sea i lawala witu eng gorem em penjara. Kepala penjara si pinerentala tumayur wia nisea ampit e makauli-ulit. 24Minatoroan ampit em perenta i ti’i, kepala penjara si ghimoremla nisea witu e woang penjara eng kasa uner wo tumorongku e ne’a nea witu en torongku ente’.25Ta’an wo’o wona maparua em bengi Paulus wo si Silas sumombayang wo kumantarla em puji-pujian wia si Empung wo se tou-tou ukuman walina se malingala nisea. 26Ta’an laa o mamuali mouw em pengero’ hebat, i ka’ayo em penjara i ti’i e minoghe; wo katoroan i te ni’itu kangkasi mina wuka’ mouw em baya em pepalen wo minangkulouw en torongku em baya nea.27Katoroan si kepala penjara i ti’i mawongkemi witu en tekelna wo lumoo’ em pepalen-pepalen em penjara mina wuka’, sia sumawut en santina mewewunu en tou, karengan em pokeiyna i te, kaa se tou-tou ukuman i ti’i se timingkasouw. 28Ta’an si Paulus si minaleiy ampit en suara menaleinteng, pokeiyna: “Te’a mececilakala en toumu, karengan keiy nu waya keiy wiakan e nyi’i!”29Kepala penjara i ti’i si rimeo malimi solo, laa o tumingkas ghumorem wo ampit matenggo’ogho’ o i kasungkurouw sia witu en sinaru ni Paulus wo ni Silas. 30Sia si minalila nisea witu luar, kasuatan limila’: “Tuang-tuang, sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku, rio ku melawir?” 31Wingkot nea: “Ma’emanouw wia si Tuhan Yesus Kristus wo koo laa melawir, nikoo wo se esa nga pumpun em balemu.”32Laa o sea maabarla e nuwu’ ni Tuhan wia nisia wo wia em baya ne tou se witu em balena. 33Witu i te en jam i ti’i kangkasi si kepala penjara i ti’i minali nisea wo moas em pali’ nea. Katoroan i te ni’itu kangkasi sia wo se me’urangna se mineela en tou baptisen. 34Laa o sia mali nisea waki walena wo makirla kekaanen wia nisea. Wo nisia si kasa mepa’a-pa’ar, kaa nisia wo se esa nga pumpun em balena se mina’emanouw wia si Empung.35Ni’itu nu oatouw se pemangko’-pemangko’ eng kota se rimeo se pejabat-pejabat eng kota mea wia si kepala penjara ampit e nower : “ I waya mola se rua tou i ti’i !” 36Kepala penjara si minapawee-weela e nower i ti’i wia si Paulus, pokeiyna : “ Se pemangko’-pemangko’ eng kota se rimeo mouw mayala nikouw; jadi rumou’ mouw kouw teakan wo mea mouw ampit e lawir!”37Ta’an si Paulus si limila’ wia se tou-tou i ti’i : “ Ma’anouw reiy’ pe’ niadilela nisea se sima’abokouw nikeiy, se warganegara-warganegara Roma, witu en sinaru ne tou, laa o lumawala nikeiy witu eng gorem em penjara. Teakan sea se pa’ar merere’ula nikeiy ampit e memene-menes? Reiy’ wona’ tuana! I waya mola sea meiy sandiri wo mali nikeiy kumaluar.” 38Se pejabat-pejabat i ti’i se mina’ayola e lelila’an i ti’i wia se pemangko’-pemangko’ eng kota. Katoroan sea nu liminga, kaa si Paulus wo si Silas se tou Rum, takar meide’ mouw sea. 39Nisea se mineiy makiwee ampung laa o mali se rua rasul i ti’i kumaluar wo makiwee, rio sea tumele’ula eng kota i ti’i.40Laa o sea tumele’ula em penjara i ti’i wo mea waki wale ni Lidia; wo sea nu minaatoanola ampit se patuari-patuari witu wo miniborla nisea, o mae mouw se rua rasul i ti’i.

Chapter 17

1Paulus wo si Silas se minedo lalan timoro e Amfipolis wo e Apolonia wo i ka’ayola waki Tesalonika. Witu wawean e nesa wale ibadat ne tou Yahudi. 2Tanu eng kenaramen Paulus si ghimorem witu e wale ibadat i ti’i. Telu nga endo Sabat minenodo-nodol nisia si minesesusuiyla ampit nisea e wete-weteng witu eng Kitab Suci.3Sia si timerangla nyi’a wia nisea wo timuru’la, kaa si Mesias si lewo’ sa reiy’ peme’itanwo tumo’ori witu e nelet ne tou minate, laa o sia lumila’: “Yi’i mouw si Mesias, nyi’a i ti’i si Yesus, si neiy kuiabarla wia nikoo.” 4Se pirala tou wia nisea se mine yakin wo kuma’ampetla en tou ampit si Paulus wo si Silas wo kangkasi se ka’asa’an tou Yunani se meide’ wia si Empung, wo se reiy’ i te toyo se wewene-wewene parerio-rerior.5Ta’an se tou-tou Yahudi se mina iri ate wo ampit sinawang ne pirala meneniwo lewo’ witu e nelet ne lumelepu-lumelepu waki pasar, nisea se simiwola eng karungkea’an wo kumaceu eng kota i ti’i. Nisea se simerbu em bale ni Yason ampit e maksud kaa laa mesesarula si Paulus wo si Silas witu en sidang rakyat. 6Ta’an katoroan nisea nu reiy’ minatola sea nu rua, sea kumeong si Yason wo se pirala patuari witu en sinaru ne pemangko’-pemangko’ eng kota, kasuatan marekeiy, pokeiy nea: “Se tou-tou mekaceula e minapekasa eng kaoatan se mineiy mouw kangkasi wia nyi’i, 7wo si Yason si simungkul nisea tume’up witu em balena. Sea nu waya se mininta’ simu’usuk eng katetapan-katetapan ni Kaisar ampit e limila’la, kaa wawean siesa raja walina, nyi’a i ti’i si Yesus.”8Katoroan se tou kelaker wo se pemangko’-pemangko eng kota liminga em baya nyi’a i ti’i, nisea se mina balisa. 9Ta’an sea nu minaka’ato mouw jaminan wia si Yason wo wia se patuari-patuari walina, o sea tu’u i reta’la.10Ta’an witu em bengi i ti’i kangkasi makarengan se patuari-patuari witu se rimeo si Paulus wo si Silas mae waki Berea. I kekeka’ayola witu mea mouw sea witu e wale ibadat ne tou Yahudi. 11Se tou-tou Yahudi witu eng kota i ti’i e lumantouwla eng kale’os e nate nea ta’an se tou-tou Yahudi waki Tesalonika, karengan nisea se simungkul e nuwu’ i ti’i ampit e reiy’ sa mina’asa eng karela’an e nate wo susur e nendo sea se makumisila eng Kitab Suci kaa laa rio mamete’ula, sapa ku’a re’en em baya nyi’a i ti’i e nulit tuana. 12Laker witu e nelet nea se mina’eman; o kangkasi se reiy’ toyo’ witu e nelet ne wewene-wewene parerio-rerior wo se tuama-tuama Yunani.13Ta’an katoroan se tou-tou Yahudi waki Tesalonika minete’u, kaa kangkasi waki Berea e neiy mouw i abarla ni Paulus e nuwu’ ni Empung, o meiy mouw kangkasi sea maname meule wo mebebalisala e nate ne tou kelaker. 14Ta’an se patuari-patuari se rimeo si Paulus makarengan mae tumoro em pante tasik, ta’an si Silas wo si Timotius se minena’ pe’ waki Berea. 15Se tou-tou mateperla si Paulus kima’ampitla nisia i ka’ayo waki Atena, laa o mareng ampit e nower wia si Silas wo si Timotius, rio sea mario-rior meiy wia nisia.16Katoroan si Paulus nu ma’ana’la nisea waki Atena, eng kasa tekur e natena karengan sia si limoo’, kaa eng kota i ti’i e wuta ampit se patong-patong berhala. 17Kaa ni’itu witu e wale ibadat sia si meteto’oran ghenang ampit se tou-tou Yahudi wo se tou-tou meide’ si Empung, wo waki pasar susur e nendo ampit se tou-tou i pasungkulna witu.18Wo kangkasi se pirala ahli piker wia se golongan ne Epikuros wo ne Stoa se mewewueiyan ampit nisia wo wawean se meila’: “Sapa ku’a re’en e nipelelila’la ni ruke’eket i yi’i?” Ta’an se walina se limila’: “Sa paloo’ola nisia mouw si mengengabar en teturu’ ne dewa-dewa wo’oseiy.” Karengan nisia si maabarla e Injil en tanume si Yesus wo en tanume eng keteto’or-Na.19Laa o sia alin nea sumaru en sidang Areopagus wo lumila’la: “Toro ku’a keiy mete’ula en teturu weru wisa em paturu’mula i yi’i?” 20Karengan nikoo koo minapalingala wia nikeiy em perkara-perkara maka’erangen. Kaa ni’itu keiy pa’ar mamete’ula, sapa ku’a em penoronna em baya ni’itu.” 21Sapa tare se tou-tou Atena wo se tou-tou wo’oseiy se maana’ witu se reiy’ maka punyala e nedo kaa en sapa ta’an i te kaa melelila’la ka’apa melelinga e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em beru.22Paulus si minea rumedeiy waki atas e Areopagus wo lumila’: “Heiy tou-tou Atena, linoo’ku, kaa witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan kouw kasa maraghes wia se dewa-dewa. 23Karengan katoroan niaku nu mengela-ngelang waki kota miouw wo meloo-loo’ em barang-barang palo’orennu, niaku ku minasungkulla kangkasi e nes mezbah ampit em pinatikan: I wee si Empung reiy’ kasine’uan. Sapa em pasempen niouw sa reiy’ sumine’u nisia, ni’itu mouw e ni paabarkula wia nikouw.24Empung si simiwo mola em bumi wo e reiy’ sa mina’asa pumpunna, Nisia, nyi’a mouw si Tuhan natas e langit wo em bumi, si reiy’ maana’ witu eng gorem eng kuil-kuil en siniwo e lawas ni tou, 25wo kangkasi si reiy’ pelayanela e lawas ni tou, tanu mokan si reiy’ awes sapa-sapa, karengan Nisia mouw si mineela em patou-touan wo nasengan wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia em baya ne tou.26Wia siesa tou i te Sia si simiwo mola em baya ne bangsa wo se umat ne tou laa mena’la wia e minapekasa en saruan em bumi wo Nisia si timantu mola e nora-oras i wee nisea wo em pasupuan-pasupuan paana’an nea, 27rio sea sumero Nisia wo satorona lumeler wo matola Nisia, ma’anouw tu’u Sia reiy’ wa’akatla wia nikita siesa o siesa.28Karengan witu Nisia ta matou-tou, ta maoghe, ta wia, tanu e neiy mouw kangkasi i lila’la ne pujangga-pujanggamu: 29Karengan nikita ta asal waki see’ ni Empung, ta reiy’ toro maghenangla, kaa eng ka’ada’an ilahi e masuat tanu e mas ka’apa perak ka’apa watu, siniwo eng kesenian wo eng ka’ahlian ni tou.30Ampit e reiy’ mouw limoo’ kasi en zaman kawe’engelan, takar teakan si Empung si minabarla wia sitou, wisa-wisa i tee m baya nea se lewo’ sa reiy’ makedo’. 31Karengan Nisia si timantu mola e nesa nga endo, witu e nedo wisa Sia ampit e nadil si laa ma’akimla eng kaoatan ni esa tou si neiy mouw i tantu-Nala, Sia nu minee mola wia em baya ne tou e nesa bukti en tanume eng kapualitan i ti’i ampit en timo’orla Nisia witu e nelet ne tou minate.”32Katoroan sea nu liminga tanume eng kineteto’or ne tou minate, takar wawean se masero’, wo se walina se meila’ : “ Kawisa mokan keiy luminga koo mesesusuiy tanume eng kapualitan i ti’i.” 33O laa si Paulus mea tumele’ula nisea. 34Ta’an se pirala tou tuama se kima’ampetla en tou ampit nisia wo se mina eman, witu e neletna kangkasi si Dionisius, si anggota majelis Areopagus, wo siesa wewene mekengaran Damaris, wo kangkasi se tou-tou walina mewali-wali ampit nisea.

Chapter 18

1Kamurian Paulus si timele’ula e Atena, laa o mea waki Korintus. 2Waki Korintus sia masungkul ampit siesa tou Yahudi mekengaran Akwila, si asal waki Pontus. Nisia si werukan mineiy waki Italia ampit si Priskila, ka’awuna, karengan si kaisar Klaudius si minerenta mola, rio em baya ne tou Yahudi se tumele’ula e Roma. Paulus si timuli witu em bale nea. 3Wo karengan nisea se matuanala em pepa’ayangen masuat, nisia si minena’ mewali-wali ampit ni sea. Nisea se mepa’ayang mewali-wali, karengan nisea se mewali-wali meneniwo dasing.4Wo susur e nendo Sabat Paulus si meila’ witu e wale ibadat wo si me’inakut me’e emanla se tou-tou Yahudi wo se tou-tou Yunani. 5Katoroan si Silas wo si Timotius nu mineiy se waki Makedonia o meiy, Paulus ampitouw eng kasa mengente’ si toro maabarla e nuwu’, witu e wisa sia mawee kasairian wia se tou-tou Yahudi, kaa si Yesus nyi’a mouw si Mesias. 6Ta’an katoroan se tou-tou i ti’i nu simu’usukla nisia wo maojat, nisia si mini’ipikla e riawu witu e labungna wo lumila’ wia nisea: “Ma’anouw e raa’mu ni’i katoa’ witu e natas eng kokongmu sandiri; niaku ku weresi, reiy’ simelok. Muleiymi teakan niaku ku laa mea wia se bangsa-bangsa walina.”7Takar rumou’ momi sia witu, laa o meiy witu em bale ni esa tou mekengaran Titus Yustus, si maraghes wia si Empung , wo em balena e mina esa nga weka’an ampit e wale ibadat. 8Ta’an si Krispus, si kepala e wale ibadat i ti’i, si mina eman wia si Tuhan mewali-wali ampit se esa nga pumpun em balena, wo laker wia se tou-tou eng Korintus, se limingala em paabarla ni Paulus, se mina eman wo mineela en tou nea baptisen.9Witu em bengi mekasa mee mola nuwu’ si Tuhan wia si Paulus witu e nesa pineleloo’: “Te’a meide’! Mapawee-wee mouw maabarla e nuwu’ wo te’a makapenes! 10Karengan Niaku ku matepe-teper nikoo wo reiy’la siesa tou tu’u si laa lumeler wo sumiasa nikoo, karengan laker se umat-Ku wia eng kota yi’i.” 11Takar mena’ mouw si Paulus witu eng kaurean esa nge te’un enem nga sumedot wo sia maturu’la e nuwu ni Empung witu e nuner nea.12Ta’an si Galio nu mina muali mouw gubernur waki Akhaya, tumo’orouw se tou-tou Yahudi mewali-wali sumaru si Paulus, laa o mali nisia witu en sinaru em pengadilan. 13Pokeiy nea : “ Nisia i yi’i si me’inakut me’e emanla se tou kaa laa rumaghes wia si Empung ampit e lalan minasu’usukan ampit e nukum Taurat.”14Katoroan si Paulus nu muleiy mouw melelila’, lumila’ mouw si Galio wia se tou-tou Yahudi i ti’i : “ Heiy tou-tou Yahudi, sa wona’na en tetureannu en tanume e nesa pelanggaran ka’apa kalewo’an, e waarna mouw niaku sumungkulla em perkaramu, 15ta’an sa eng kapualitan i ti’i e nyi’a mouw em pinesali’isi’an en tanume en tetotoren ka’apa ngaran ka’apa e nukum em pepakene’ witu e nelet miouw, takar satorona nikouw nuesa kouw murus nyi’a; niaku ku reiy’ menee mamuali akim witu em perkara tuana.”16Laa o sia mure’ nisea waki woang paadilan. 17Takar se tou i ti’i nu waya simerbu si Sostenes, si kepala wale ibadat, laa o mewe nisia witu en sinaru em paadilan i ti’i; ta’an si Galio si kasa reiy’ minadungla eng kapualitan i ti’i.18Paulus si minena’ pirala nga endo kasi waki Korintus. Laa o lumila’la me’a mouw wia se patuari-patuari witu, wo moleme waki Siria, sia nu simukurola em bu’ukna waki Kengkrea, karengan nisia si tima’arouw. Si Priskila wo si Akwila se tumeper nisia. 19Laa o i ka’ayo mola sea waki Efesus. Paulus si timele’ula si Priskila wo si Akwila witu. Sia nuesa si ghimorem witu e wale ibadat wo mesesusuiy ampit se tou-tou Yahudi.20Nisea se makiwee wia nisia sa toro mena’pe’ lebe ure witu, ta’an nisia si reiy’ mineneela nyi’a. 21Nisia si limila’la me’a mouw wo lumila’: “Niaku ku laa marengi wia nikouw, sa si Empung si mepa’arla nyi’a.” Laa o tumodo momi sia waki Efesus.22Sia ma’ayola waki Kaesaria wo sia nu limongkotouw witu eng ketana’an wo mee tabea wia se jema’at, sia mae waki Antiokhia. 23Ni’itu nu pira mola nga endo eng keurena sia maana’ witu, sia mae tu’u, laa o sia kumerela e minapekasa en tana’ Galatia wo em Frigia kaa metete’etepla e nate em baya ne murid.24Kasuatan e ni’itu meiy mouw waki Efesus siesa tou Yahudi mekengaran Apolos, si asal waki Aleksandria. Sia siesa tou sigha’ meila-ila’ wo si kasa mete’u witu en so’al-so’al Kitab Suci. 25Nisia si simungkulouw en teturu’ witu e Lalan ni Tuhan. Ampit en semangat sia meila’ wo ampit en teliti sia mawee teturu’ tanume si Yesus, ta’an nisia si mete’u i tela em baptisan ni Yohanes. 26Nisia si muleiy mawee teturu’ ampit em berani witu e wale ibadat. Ta’an si Priskila wo si Akwila nu liminga mola nyi’a, sea mali nisia waki wale nea wo ampit en teliti se minitarla wia nisia e Lalan ni Empung.27Karengan si Apolos si pa’ar melelewetla waki Akhaya, se patuari-patuari waki Efesus se minapa’ali surat i wee se murid-murid witu, rio sea sumungkul nisia. I kekeka’ayola waki Akhaya takar sia, kaa e nupus karunia ni Empung, si minamuali esa tou kasa paka’ara’an i wee se tou-tou ma’eman. 28Karengan ampit e reiy’ masenso-senso’ sia si mapero se tou-tou Yahudi witu en sinaru ne tou kelaker wo minuktila witu eng Kitab Suci kaa si Yesus nyi’a mouw si Mesias.

Chapter 19

1Katoroan si Apolos nu wakipe’ Korintus, Paulus si kemere mola en daerah-daerah tewa wo i ka’ayola waki Efesus. Witu e niatoanna se pirala murid. 2Pokeiyna wia nisea: “Kouw minaka’ato mola e Roh Kudus, katoroa kouw nu mina eman?” Ta’an nisea se miningkot nisia: “Reiy’pe’, awesla keiy reiy’pe’ ma’an mekasa liminga, kaa wawean e Roh Kudus.”3Laa o pokeiy ni Paulus wia nisea: “Sa tuana ampit em baptisan wisa re’en kouw binaptisla?” Wingkot nea: “Ampit em baptisan ni Yohanes.” 4Pokeiy ni Paulus: “Baptisan ni Yohanes nyi’a mouw em pebaptisan se tou mina kedo’ mouw, wo sia lumila’ wia se tou kelaker, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ ma’eman wia Nisia si mineiy eng kamurian ta’an nisia, nyi’a i ti’i si Yesus.”5Katoroan sea nu liminga eng kapualitan i ti’i, nisea se minee en tou nea baptisen witu e ngaran ni Tuhan Yesus. 6Wo katoroan si Paulus nu limelerla e lawas witu e natas nea, tu tumumpa mouw e Roh Kudus witu e natas nea, wo muleiy mouw sea melila-lila’ witu em baasa roh wo mawetik. 7Eng kelaker nea wo’o wona’ mapulu’ o rua tou.8Eng kaurean telu nga sumedot Paulus si limalesla e wale ibadat witu wo mawee teturu’ ampit em berani. Kaa em paabaranna nisia si me’inakut mapa’emanla nisea tanume eng Keraja’an ni Empung. 9Ta’an wawean se pirala tou se ente’ e natena. Nisea se reiy’ pa’ar pe’e emanela, awes tare se mengedo-ngedo lewo’ e Lalan ni Tuhan witu en sinaru ne tou kelaker. Kaa ni’itu Paulus si timele’ula nisea wo tima’atasla se murid-muridna wia nisea, wo susur e nendo masusuiy witu e woang kuliah ni Tiranus. 10Eng kapualitan i yi’i en tinuananala rua nge te’un eng keurena, i ka’ayo em baya ne penduduk Asia se liminga e nuwu’ ni Tuhan, le’os se tou Yahudi ka’apa tu’u se tou Yunani.11Kaa si Paulus Empung si simiwola e mujizat-mujizat luar biasa, 12awesla se tou se minali e lenso ka’apa roko’ em pernah mouw pinakela ni Paulus wo rumeta’la nyi’a witu e natas ne tou-tou rara’an, takar e minere’i mouw e rumara nea wo rumo’u mouw se roh-roh lewo’.13O kangkasi se pirala dumedoti ne Yahudi, se makelang maledong em banua i ti’i, se mewewa’awa’ metetotor e ngaran ni Tuhan Yesus witu se sinelaran e roh lewo’ ampit minaleiy, pokeiyna : “ Niaku ku tumiwa’la nikoo demi e ngaran ni Yesus e neiy i abarla ni Paulus.” 14Nisea se timuanala eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw se pitu oki’ wia siesa imam kepala Yahudi si mekengaran Skewa.15Ta’an si roh lewo’ i ti’i si miningkot: “Yesus si kasine’uangku, wo si Paulus si kete’uangku, ta’an nikouw, seiy re’en kouw?” 16Wo sitou si sinelaran ni roh lewo’ i ti’i si rima’akep nisea wo kimontoiyla wia nisea nu waya wo kimalala nisea, i ka’ayo sea tumingkasi waki wale ni tou i ti’i ampit se poteiy wo pepali’ mokan. 17Eng kapualitan i ti’i eng kinete’uan ne minapekasa penduduk Efesus, le’os se tou Yahudi ka’apa se tou Yunani, takar kineide’anouw sea nu waya wo eng kasa mouw kasine’uala e ngaran ni Tuhan Yesus.18Laker se witu e nelet nea se mina emanouw, se mineiy o minakaredeiyla witu en sinaru ne tou kelaker, kaa nisea se pernah timuanala em pasiwo-siwon tanu e ni’itu. 19Laker kangkasi se witu e nelet nea, se pernah timuanala en sihir, se minerurla eng kitab-kitab nea laa o tumunula nyi’a witu en sinaru em beren em baya ne tou. E narga eng kitab-kitab i ti’i en tinakser e lima nga pulu’ nga riwu loit perak. 20Ampit e lalan i yi’i eng kasa mouw neiy i ka’abarla e nuwu’ ni Tuhan wo kasa mouw makuasa.21Kamurian witu em baya nyi’a i ti’i Paulus si meke pa’ar me’a waki Yerusalem tumoro e Makedonia wo e Akhaya. Pokeiyna: “ Niaku nu limalesola witu niaku ku lewo’ sa reiy’ lumoo’ e Roma kangkasi.” 22Laa o sia rumeo se rua sumesawangna , nyi’a i ti’i si Timotius wo si Erastus, rumeriorla nisia mea waki Makedonia, ta’an sia nuesa si minena pirala eng keure kasi waki Asia.23Wo’o wona’ en toro ni’itu e limentut eng huru-hara wangko’ en tanume e Lala ni Tuhan. 24Karengan wawean siesa tou mekengaran Demetrius, siesa tou meneniwo perak, si simiwo eng kuil-kuilan ni dewi Artemis em perak o siwon. Em pine’inakutna i ti’i e minapa’eiyla wua’ e reiy’kan i te toyo’ i wee se sumesiwo-sumesiwona. 25Nisia si minerurla nisea mewali-wali ampit se memema’ayang-memema’ayang walina witu em pe’inakutan i ti’i wo lumila’: “Patuari waya, kete’uan niouw, kaa eng kemakmuran ta nyi’a mouw e wua’ em pe’inakutan i yi’i!26Teakan kouw nuesa kouw limoo’ wo liminga, kumura si Paulus, reiy’kan i te waki Efesus, ta’an kangkasi ta’arouw wia e minapekasa Asia si minelurouw wo simeipla kelaker tou ampit e limila’la, kaa sapa en siniwo e lawas ni tou e reiy’ tu dewa. 27Ampit e lalan en tuana e reiy’kan i te em pe’inakutan ta e witu em bahaya kaa en sero’an ne tou, ta’an kangkasi eng kuil Artemis, ni dewi wangko’ i ti’i, witu em bahaya e laa kaliongan em penoronna. Wo si Artemis nuesa, Artemis si pasempen ne minapekasa Asia wo ne minapekasa eng kaoatan beradab, e laa kaliongan eng kewangko’anna.”28Liminga e ni’itu tu tumeroa’ mouw e nupi’ nea, laa o sea mereke-rekeiy, pokeiy nea: “Wangko’ mouw si Artemis dewi ne tou Efesus!” 29E minapekasa emg kota e minekaceu wo nisea se mareo-reok minutala eng gedung kesenian ma’an makeong si Gayus wo si Aristarkhus, sea nu rua se tou Makedonia wo se ka’ampit esa pakela-kelangan ni Paulus.30Paulus si me’a witu eng kauneran ne rakyat i ti’i, ta’an se murid-muridna se reiy yimonla nisia. 31Awesla se pirala pemangko’ se asal waki Asia se mekalo ampit si Paulus, se minapa’ali em peringatan wia nisia, rio sia te’a megheghorem witu eng gedung kesenian i ti’i. 32Kasuatan e ni’itu se tou minerur witu eng gorem eng gedung i ti’i se mereke-rekeiy; siesa si meila’la e nyi’i wo se walina se meila’la ni’itu, karengan eng kumpulan i ti’i eng kacau-balau wo kelakeran wia nisea se reiy’ mete’u kaa en sapa sea o merur.33O laa siesa tou mekengaran Aleksander si neiy i todola ne tou-tou Yahudi witu muka. Nisia si minaka’ato katerangan wia se tou kelaker tanume en sapa e minamuali. Makarengan sia minee tanda ampit e lawasna wo si pa’ar mewewee penjelasan tanume en sawang witu en sinaru ne rakyat i ti’i. 34Ta’an katoroan sea nu mete’ula, kaa nisia sitou Yahudi, o rumekeiy mouw sea mewali-wali wo’o wona’ dua jam eng keurena: “Wangko’ mouw si Artemis dewi ne tou Efesus!”35Ta’an laa si panitra kota si simabaarla se tou kelaker i ti’i wo limila’: “Heiy rou Efesus! Seiy ku’a si wia eng kaoatan i yi’i si reiy’ mete’u, kaa eng kota Efesusouw e mapiara makale’os eng kuil ni dewi Artemis, eng kasawangko’, ka’apa tu’u em patongna en timumpami waki langit? 36Eng kapualitan i ti’i e reiy’ mete’u i pero, kaa ni’itu mouw satorona kouw sabaar wo te’a mouw matuyu-tuyu mewewinta’. 37Karengan nikouw kouw minali momi se tou-tou i yi’i wia nyi’i, ma’anouw tu’u sea se reiy’ rimampok eng kuil ni dewi taw o reiy’ minojat e ngaranna.38Jadi sa si Demetrius wo se meneniwo-meneniwona se rimapotla siesa tou, reiy’ ku’a e wawean en sidang-sidang paadilan wo wawean gubernur, jadi satorona se rua nga weteng se ma’ayola en teturean nea mea witu. 39Wo sa wawean wo’o sapa walina eng kepa’ar miouwla, le’osouw eng kepa’armu i ti’i ni’i sampetla witu en sidang rakyat sah. 40Karengan nikita ta witu em bahaya laa i ture, kaa nikita ta limentutla eng huru-hara wia e nendo i yi’i, karengan reiy’la si to’otolan en toro i pa’ayola kaa laa mapaulitla eng kumpulan kaceu-baleu i yi’i.” 41Wo ampit e lelila’an-lelila’an i ti’i sia kumawusla eng kumpulan ne rakyat i ti’i.

Chapter 20

1Ni’itu nu minompasouw eng karungkea’an i ti’i, Paulus si kimeret se murid-murid wo minente’la e nate nea. Wo sia nu limila’ mola, sia mae waki Makedonia. 2Sia si kimere en daerah i ti’i wo ampit e laker e nge’enge’ si minente’la e nate ne patuari-patuari witu. Laa o ma’ayo mola sia waki tana’ Yunani. 3Nu reiy’ mouw en telu nga sumedot eng keurena maana’ witu nisia si mewewoleme waki Siria. Ta’an witu en toro ni’itu se tou-tou Yahudi se pa’ar mewewunu’ nisia. Kaa ni’itu sia si minutusla laa mareng tumorola e Makedonia.4Nisia si rinapitla ni Sopater urang ni Pirus, waki Barea wo si Aristarkhus wo si Sekundus, sea nu rua waki Tesalonika, wo si Gayus waki Derbe, wo si Timotius wo se rua tou waki Asia, nyi’a i ti’i si Tikhikus wo si Trofimus. 5Nisea i ti’i se minae rimerior wo ma’ana’la nikeiy waki Troas. 6Ta’an nu reiy’ mouw e nendo wangko’ Roti Reiy’ Siragi o keiy molemi waki Filipi woe pat nga endo kamurian i ka’ayo mola keiy waki Troas wo maatoan ampit nisea. Witu o keiy mena’ pitu nga endo eng keurena.7Witu e nendo ketare witu en duminggu i ti’i, katoroan keiy nu mineruru kaa laa memete-mete’la e roti, Paulus si mesesusuiy ampit se patuari-patuari witu, karengan nisia si mekepa’ar kaa ma’e witu e nendo kawo’odoanna. En sesusuiyen i ti’i e minapawee neiy i ka’ayo maparua em bengi. 8Waki woang atas, witu e wisa keiy minerur, neiy i layasla eng kelaker en solo.9Siesa taretumou mekengaran Eutikhus rimuber witu en teteboan. Karengan si Paulus si kasa ure mesesusuiy, si taretumou i ti’i si reiy’ maka woo e leana. Eng kesampetanna sia katekelan e re’erep wo i ka’anumi waki ransun katelu o mawa’mi. Katoroan sia nu popon ne tou, nisia si minate mouw. 10Ta’an si Paulus si timumpame waki wawa’. Sia mapakolo’me en tou witu e natas ni taretumou i ti’i, rumawak nisia, wo lumila’: “Te’a marungkea’, karengan nisia si matou-toupe’.”11Sia nu minarengouw sumeup waki woang atas, Paulus si minemete-mete’la e roti laa o kumaan; nu simampetouw mekaan e nurepe’ kasi sia masusuiy, i ka’ayo e wuena e loo’onouw. Kamurian sia mae. 12Kasuatan e ni’itu sea malila si taretumou i ti’i matou-tou waki walena, wo sea nu waya se mapedam kasa ni’ibor.13Nikeiy keiy minae rimeriorla waki kapal wo moleme waki Asos, ampit e maksud kaa laa mesesungkulela si Paulus witu minatoroan ampit e nowerna, karengan nisia nuesa si pa’ar mekekelang tumoro eng ketana’an. 14Katoroan sia nu minaatoan ampit nikeiy waki Asos, keiy malila nisia waki kapal, laa o mapawee-weela em pawolean neiy mea waki Metilene.15Waki witu keiy reiy’ mena’ mawole wo witu e nendo kawo’odoanna keiy minesaruanouw ampit em pulau Khios. Witu e nendo tumodongla nyia’ keiy matorome en Samos wo esa nga endo kamurian i ka’ayo mola keiy waki Miletus. 16Paulus si timantu mola kaa reiy’ tumuli waki Efesus, rio te’a ma’apu e nedona waki Asia. Karengan nisia si mererior, rio sawona’, sia waki mouw Yerusalem witu e nendo wangko’ Pentakosta.17Kaa ni’itu sia rumeo siesa tou waki Miletus mea waki Efesus ampit e nower rio se penatua jema’at meiy waki Miletus. 18Sea nu mineiy mouw, o lumila’ mouw sia wia nisea: “Kete’uan niouw, kumura niaku matou-tou witu e nelet miouw rengane’ e nendo ketarean niaku nu i ka’ayomi wia Asia i yi’i: 19ampit eng kakumengan e nate niaku ku melayanla si Tuhan. Witu em pelayanan i ti’i niaku ku laker minatiisla lue’ wo laker minalami em pewa’awa’an witu em beteng ne tou Yahudi se mewewunu’ niaku. 20Ma’anouw tu’u tuana niaku ku reiy’ ma’an mekasa mepepeparla sapa eng ka’ara’an i wee nikouw. Em baya nyi’a neiy kuiabarla wo neiy kuituru’la wia nikouw, le’os witu en sinaru ne tou kelaker ka’apa tu’u witu e rerukupan-rerukupan witu em bale miouw; 21niaku ku reiy’ mena’ masairi wia se tou-tou Yahudi wo se tou-tou Yunani, rio sea makedo’ wia si Empung wo ma’eman wia si Tuhan ta, Yesus Kristus.22Ta’an teakan iasar si tawanan ni Roh niaku ku minea waki Yerusalem wo niaku ku reiy’ mete’u sapa e laa mamuali witu en touku witu 23reiy’kan i te e neiy i welarla ni Roh Kudus waki kota o kota wia niaku, kaa em penjara wo em peme’itan e ma’ana’ niaku. 24Ta’an niaku ku reiy’ mepadungla e nyawaku ma’an oki’ i te tu’u, asal i te niaku ku toro i ka’ayola e warot kesampetan wo sumampetla em pelayanan e neiy i lukarla ni Tuhan Yesus wia niaku kaa laa mewewee kasairian en tanume e Injil nupus karunia ni Empung.25Wo teakan kete’uanku, kaa nikouw kouw reiy’ laa lumoo’ eng gioku kasi, nikouw nu waya si linalesku momi kaa ma’abarla eng Keraja’an ni Empung. 26Kaa ni’itu wia e nendo i yi’i niaku ku sumairila wia nikoo, kaa niaku ku leno, reiy’ siselok wia si seiy i te tu’u si laa mapuneng. 27Karengan niaku ku reiy’ pepar minabarla em baya e maksud ni Empung wia nikoo.28Kaa ni’itu tayuranouw en toumu wo tayuranouw se minapekasa ne kawang, karengan nikouw mouw kouw neiy i tantula ni Roh Kudus mamuali penilik kaa laa mererawirla se jema’at ni Empung se kina’atoan-Na ampit e raa’ ni Oki’-Na nuesa. 29Kete’uangku, kaa niaku nu minea mouw, se serigala-serigala ganas se laa ghumorem witu eng keuneran niouw wo reiy’ laa meupusla se kawang i ti’i. 30Awesla witu e nelet miouw nuesa se laa modol se pirala tou, wo se ampit en teturu’ palsu nisea se me’inakut mekekeongi se murid-murid witu e lalan ulit wo rio kumi’it nisea.31Kaa ni’itu tumegha-teghamouw wo ghenangenouw, kaa niaku ku telu nge te’un eng keurena, oat o wengi, ampit e reiy’ maana-ana’ mange’enge’la wia nikouw siesa o siesa ampit e matiisla lue’. 32Wo teakan niaku ku sumarakanla nikouw wia si Tuhan wo witu e nuwu’ nupus karunia-Na, si maka kuasa mewewangun nikouw wo manugerala wia nikouw em beteng neiy i tantula wia em baya se tou kinudus-Na mola.33Perak ka’apa e mas ka’apa e labung e reiy’ pe’ ma’an mekasa o kumepa’arla wia si seiy i te tu’u kangkasi. 34Nikouw nuesa kouw mete’u, kaa ampit e lawasku nuesa niaku ku mina’ayangola kaa mewewutala em pemandungengku woe m pemandungen ne ka’ampit-ka’ampit esa pakela-kelanganku. 35Witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i weekula en contoh wia nikouw, kaa ampit e mepa’ayang tuana ta lewo’ sa reiy’ sumawangla se tou-tou lewea’ wo lewo’ sa reiy ghumenang e lelila’an ni Tuhan Yesus, karengan Nisia nuesa si limila’ mola: E lebepe’ le’os e maweela ta’an maka’ato.”36Sia nu limila’ mola e lelila’an-lelila’an i ti’i Paulus si kimurur wo sumombayang mewali-wali ampit sea nu waya. 37Takar mame’ mouw seseghu’un sea nu waya, wo kasuatan rumawak si Paulus, nisea se meneu-neup masiong nisia. 38Nisea se kasa ma’arip, awesla karengan nisia si limila’la, kaa nisea se reiy’ mouw laa lumoo’ eng giona kasi. Laa o sea mali nisia waki kapal.

Chapter 21

1Nu reiy’ mouw em pineta’atasan wuter i ti’i o tumodo mouw keiy wo mapawee-wee minole matorome eng Kos. E nendo kawo’odoanna i ka’ayo mola keiy waki Rodos wo witu keiy mea waki Patara. 2Waki Patara o keiy maka’ato kapal, e melelewet waki Fenisia. O keiy sumeret eng kapal i ti’i, laa o tumodome.3Kamurian o loo’ola en Siprus witu esa nga weka kawii, ta’an nikeiy keiy limangkoiyla nyi’a wo matorome en Siria. Kesampetanna keiy i ka’ayola waki Tirus, karengan e muatan eng kapal e lewo’ sa reiy’ ghogharen witu eng kota i ti’i. 4Witu keiy lumalesla se murid-murid wo mena’ witu pitu nga endo eng keurena. Kaa e tineena’an ni Roh se murid-murid i ti’i se ngime’enge’la wia si Paulus, rio sia te’a me’a waki Yerusalem.5Ta’an ni’itu nu limangkoiy mouw e nedona, keiy mae minapawee-weela em pakela-kelangan neiy. Em baya se murid-murid ampit se ka’awu wo se oki-oki’ nea se minalila nikeiy i ka’ayo waki luar kota; wo waki e li’ilik em pante keiy kumudu wo sumombayang. 6Keiy nu limila’ mola o keiy sumeret witu eng kapal, wo sea mareng waki wale.7Waki Tirus o keiy i ka’ayola waki Ptolemais wo witu tu sumampetla em pawolean neiy. Keiy tumabeala wia se patuari-patuari wo mena’ esa nga endo witu e nelet nea. 8Witu e nendo kawo’odoanna keiy mae wo i ka’ayola waki Kaisarea. Keiy ghumorem witu em bale ni Filipus, si mengengabar e Injil i ti’i, nyi’a i ti’i si esa wia se pitu tou pineleng waki Yerusalem, wo keiy mena’ witu em balena. 9Filipus si maka oki’ epat reraa se minaka’ato karunia mawetik.10Ni’itu nu pira mola nga endo keiy maana’ witu, o meiy mouw siesa nabi waki Yudea si mekengaran Agabus. 11Nisia si mineiy wia nikeiy, laa o medo e ne’ereten ni Paulus. Kasuatan mewa’akes e ne’a wo e lawasna nuesa sia lumila’: “Tuana mouw em peila’ e Roh Kudus: Teinti’i mouw sitou makapunya e ne’ereten i yi’i si laa wa’akesen ne tou-tou Yahudi waki Yerusalem wo i sarakan witu e lawas ne bangsa-bangsa walina.”12Liminga e ni’itu keiy mewali-wali ampit se murid-murid witu en tampa i ti’i kimiwee, rio si Paulus te’a me’a waki Yerusalem. 13Ta’an si Pulus si miningkot: “Ka’a kouw maame’ wo ampit e lalan tuana kouw mererimu’umuk e nateku? Karengan niaku i yi’i ku pa’ar reiy’kan i te kaa wa’akesen, ta’an kangkasi kaa mea mate waki Yerusalem karengan e ngaran ni Tuhan Yesus.” 14Karengan nisia si reiy’ pa’ar mesesungkulela e nge’enge’ meiy, keiy menyerah wo lumila’: “Mamuali mouw eng kepa’ar ni Tuhan!”15Nu reiy’ mouw em pirala nga endo eng keurena maana’ waki Kaisarea, wo mantalouw keiy, laa o mae waki Yerusalem. 16Mewali-wali ampit nikeiy se kimi’it kangkasi se pirala murid waki Kaesaria. Nisea se minali nikeiy witu em bale niesa tou mekengaran Manason. Nisia si waki Siprus wo si ure mouw minamuali murid. Nikeiy keiy mete’up witu em balena.17Katororan keiy nu i ka’ayome waki Yerusalem, em baya se patuari se simungkul nikeiy ampit e nate mepa’a-pa’ar. 18Witu e nendo kawo’odoanna o mea mouw si Paulus mewali-wali ampit nikeiy limalesla si Yakobus; em baya se penatua se witu mouw. 19Paulus si mineela tabea wia nisea, laa o sumusuiyla ampit em pinengesa-ngesa sapa en tinuanala ni Empung witu e nelet ne bangsa-bangsa walina kaa em pelayananna.20Liminga e ni’itu sea lumo’orla si Empung. Laa o sea lumila’ wia si Paulus: “Patuari, loo’onouw, se manga riwu-riwu tou Yahudi se mina’emanouw wo sea nu waya se rajing mapiara e nukum Taurat. 21Ta’an nisea se liminga en tanume nikoo, kaa nikoo koo mawee teturu’ wi em baya ne tou Yahudi se maana’ witu e nelet ne bangsa-bangsa walina kaa mewewayala e nukum ni Musa, karengan nikoo koo limila’la, rio sea te’a mesesunatla se oki-oki’ nea wo te’a matou-tou kumi’it eng kenaramen ta.22Jadi kumura en teakan? Tantu nisea se laa luminga, kaa nikoo koo mineiy mouw wia e nyi’i. 23Kaa e ni’itu, tuananola sapa e neiy i lila’la meiyla i yi’i: Witu e nelet meiy wawean epat se tima’ar. 24Alinouw sea mewali-wali ampit nikoo, tuananola em pelelenasan en toumu mewali-wali ampit nisea wo pesa’anen e wewear nea, i ka’ayo sea toro sumukurla em bu’uk nea; takar em baya ne tou se laa mamete’u, kaa e reiy’ sa mina’asa abar e lininga nea en tanume nikoo eng kasa reiy’ ulit, ta’an i te kaa nikoo koo tetap mapiara e nukum Taurat.25Ta’an en tanume se bangsa-bangsa walina, se mina’emanouw, e neiy mouw i patik meiyla eng keputusan-keputusan neiy, nyi’a i ti’i nisea se lewo’ sa reiy’ ma’akatla en tou witu eng kekaanen e neiy i sempela wia si berhala, waki raa’, waki le’ona ni tekapen si pinate kino’omes wo waki pesa’amekan.” 26Witu e nendo tumodongna Paulus si minali se tou-tou i ti’i ma’an nisia, wo nisia si limenasla en tou mewali-wali ampit nisea , Laa o ghumorem witu em bait ni Empung kaa laa makite’ula, sakawisa em palenasan i ti’i e laa sumampet i wee nisea siesa o siesa.27Katoroan e masa pitu nga endo i ti’i en tawi mouw sumampet, se tou-tou Yahudi waki Asia se mineiy, meleloo’ si Paulus witu eng gorem em Bait ni Empung, laa o sea mule wia se rakyat wo sumikop nisia, 28kasuatan marekeiy: “Heiy tou-tou Israel, tulung! Nyi’i mouw sitou si waki wisa i te si mawee teturu’ em baya se tou laa sumu’usuk em bangsa taw o sumu’usuk e nukum Taurat wo en tampa i yi’i! Wo teakan sia si minalimi se tou-tou Yunani kangkasi wia eng gorem em Bait ni Empung wo numajisla en tampa lenas i yi’i!” 29Karengan nisea se limoo’ mouw si Trofimus waki Efesus nu reiy’pe’ nyi’a mewali-wali ampit si Paulus waki kota, wo nisea se mapokeiyla, kaa si Paulus si minali mouw nisia witu eng gorem em Bait ni Empung.30Takar e ringka’ mouw e minapekasa eng kota, wo se rakyat se mineiy muyut, wo sumikop si Paulus wo kumeong nisia kumaluari witu em Bait ni Empung wo katoroan i te ni’itu kangkasi em baya em pepalen em Bait ni Empung eng kinusi’. 31Kasuatan sea nu marencanala kaa mewewunu’ nisia, o i ka’ayo mouw e nabar wia si kepala pasukan, kaa e minapekasa e Yerusalem e ringka’.32Kepala pasukan i ti’i si makarengan minoghe ampit se perajurit-perajurit wo se perwira-perwira wo mea matola se tou kelaker i ti’i. Katoroan sea nu limoo’ nisia wo se perajurit-perajurit i ti’i, o mena’ mouw sea mawewe si Paulus. 33Kepala pasukan i ti’i si timawila si Paulus, o sumikop nisia wo rumeo wa’akesen sia ampit e rua rante, laa o mawueiy seiy re’en sia wo sapa re’en en siniwona mola.34Ta’an witu e nelet ne tou kelaker i ti’i wawean se marekeiyla i yi’i, wawean kangkasi se marekeiyla ni’itu. Wo karengan eng karungkea’an i ti’i sia si reiy’ mete’u mamete’ula sapa ku’a re’en eng keulitna e minamuali. Kaa ni’itu sia rumeo alin si Paulus waki markas. 35Katoroan i ka’ayola waki aran Paulus si lewo’ sa reiy’ dinukung ne perajurit-perajurit karengan e mesese’ese’an ne tou kelaker, 36se mareo-reok maki’itla nisia, kasuatan marekeiy: “Re’inola sia!”37Katoroan si Paulus nu niali megheghorem witu e markas, sia lumila’ wia si kepala pasukan i ti’i: “Toro ku’a niaku lumila’la wo’o sapa wia nikoo?” Wingkotna: “Mete’u ku’a re’en koo em baasa Yunani? 38Jadi nikoo koo reiy’ sitou Mesir i ti’i, e werukan i yi’i si limentutla em parontakan wo timingkasla se epat nga riwu tou pengaceuw maka lelutam waki padang gurun?”39Paulus si miningkot: “Niaku ku tou Yahudi, waki Tarsus, warga waki kota eng kasa kasine’uan waki Kilikia; niaku ku makiwee, rio niaku ku iyonala lumila wia se tou kelaker i ti’i.” 40Paulus nu ni’iyonanola ni kepala pasukan, o mea mouw sia rumedeiyla waki aran wo meela tanda ampit e lawasna wia se rakyat i ti’i; katoroan e lomponouw, o muleiy mouw sia lumila’ wia nisea witu em baasa Ibrani, pokeiyna:

Chapter 22

1“Heiy patuari waya wo se ama-ama’, linganola, sapa ni’i pelelila’kula wia nikouw tanume e rerapitan en tou.” 2Katoroan se tou kelaker i ti’i liminga sia nu meila’ witu em baasa Ibrani, maka lomponola sea. Sia lumila’:3“Niaku ku tou Yahudi, minatou waki Tarsus waki tana’ Kilikia, ta’an minasela wia eng kota i yi’i; dinidik ampit eng kasa maato’ato witu em pa’aka-aka’an ni Gamaliel witu e nukum ne nene moyang ta, i ka’ayo niaku ku minamuali esa tou lali’iket mepepa’ayang i wee si Empung masuat tanu nikouw nu waya wia e nedo i yi’i. 4Wo niaku ku simiasa mola se maki’i-ki’it e Lalan ni Tuhan i ka’ayo sea minate; tuama wo wewene se sinikopku wo i sarakankula witu eng gorem em penjara. 5Tanume eng kapualitan i ti’i le’os se Imam Wangko’ ka’apa tu’u se Majelis Tua-tua se toro meela kasairian. Waki nisea niaku ku minalimi surat-surat i wee se patuari-patuari waki Damsyik wo niaku ku minea mouw maname kaa mesesikop se maki’i-ki’it e Lalan ni Tuhan, se niato kangkasi witu wo mali nisea waki Yerusalem kaa neiy ukumen.6Ta’an witu em pakela-kelanganku mea maname, katoroan niaku nu tawi mouw en Damsyik, nyi’a i ti’i e nedo marorake, i kasenge’mi e rimesikomi en sena makasilauen waki langit e limedongla niaku. 7Takar i karewa mouw niaku witu en tana’ wo niaku ku liminga e nesa suara limila’ wia niaku: Saulus, Saulus, ka’a ku’a koo masiasa Niaku? 8Wingkotku: Seiy ku’a re’en Koo, Tuhan? Pokeiy-Na: Niaku mouw si Yesus, tou Nazaret, si pasiasannu i ti’i.9Wo nisea se mewali-wali niaku, memang se limoo’ en sena’ i ti’i, ta’a en suara Nisia, e limila’ wia niaku, e reiy’ lininga nea. 10Takar pokeiyku: Tuhan, sapa re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku? Pokeiy ni Tuhan wia niaku: Tumo’orouw wo mea mouw waki Damsyik. Maname e laa i pakite’ula wia nikoo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i lukarla wia nikoo. 11Wo kerengan niaku ku reiy’ mete’u lumoo’ karengan en sena’ makasilauen em beren i ti’i, takar se ka’ampit-ka’ampit esa pakela-kelangan o niaku se timiboiy e lawasku wo tumeper niaku mea waki Damsyik.12Witu wawean siesa tou mekengaran Ananias, siesa tou saleh sa i ki’it e nukum Taurat wo si kasa kasine’uan le’os witu e nelet em baya ne tou Yahudi se witu. 13Sia si mineiy rumedeiy witu e retanku wo lumila’: Saulus, patuariku, wuka’anouw em berennu wo lumoo’ mouw! Wo eng katoroan i te ni’itu kangkasi niaku ku maloo’ mouw sumeup wo tumu’us nisia.14Laa o pokeiyna: Si Empung ne opo’ ta si timantu mola nikoo kaa laa mamete’ula eng kapa’aran-Na, kaa laa lumoo’ E Nulit wo kaa laa luminga en suara e rime’umi witu en suma-Na. 15Karengan nikoo koo lewo’ sa reiy’ mamuali sairi-Na wia em baya ne tou tanume en sapa linoo’mu wo e liningamu. 16Wo teakan, ka’a koo meware-warenge’? Tumo’orouw, i wee mola en toumu baptisen wo en dosa-dosamu e lenasela kasuatan maaleiy witu e ngaran ni Tuhan!17Nu reiy’ mouw niaku nu marengi waki Yerusalem wo katoroan niaku nu masombayang witu eng gorem em bait ni Empung, e rohku en sinongkouwi eng kuasa ilahi. 18Niaku ku limoo’ Nisia, si limila’ wia niaku: Meriorouw, makarenganouw i tele’ula e Yerusalem, karengan nisea se reiy’ laa sumungkul eng kasairiannu en tanume Niaku.19Wingkotku: Tuhan, nisea se mete’u, kaa niaku mouw si timele’ula e wale ibadat esa mea witu e wale ibadat walina wo si ghimoremla nisea se ma’eman wia-Nikoo witu eng gorem em penjara wo mewe nisea. 20Wo katoroan e raa’ ni Stefanus, si sairi-Mu i ti’i, neiy i toa’la, niaku ku witu wo miniyonla em pasiwo-siwon i ti’i wo niaku ku timayurla witu e labung ne minunu’ nisia. 21Ta’an pokeiy ni Tuhan wia niaku: Mea mouw, karengan Niaku ku laa tumoke nikoo wa’akate wia e nyi’i wia se bangsa-bangsa walina.”22Rakyat se limingala si Paulus i ka’ayo witu e lelila’an i ti’i ; ta’an nu reiy’ mouw i tu, sea muleiy rumekeiy, pokeiy nea : “ Re’inla sitou i yi’i wia en saruan em bumi! Sia si reiy’ waar matou-tou!” 23Nisea se reiy’ mena’ marekeiy kasuatan melawala eng karaiy nea wo maserala e riawu wia natas. 24Kaa ni’itu si kepala pasukan si minee perenta laa mali si Paulus waki markas wo rimeo sumoisap wo mewe nisia, rio toro kakete’uala sapa eng karenganna se tou kelaker i ti’i se mereke-rekeiy en tuana wia nisia.25Ta’an katoroan si Paulus nu neiy i talo’aiyla kaa pewewewen, o lumila’ mouw sia wia si perwira malukar: “Toro ku’a kouw mewe siesa tou warga negara Rum, sapape’ kasi si reiy’pe niadilla?” 26Liminga e lelila’an i ti’i si perwira i ti’i si rimapotla nyi’a wia si kepala pasukan, pokeiyna: “Sapa re’en e laa pesesiwonnu? Sitou i ti’i si warga negara Rum.”27Takar meiy mouw si kepala pasukan i ti’i wia si Paulus wo lumila’: “I lila’ momi, ulit re’en koo warga negara Rum.” Wingkot ni Paulus: “Ulit.” 28Laa o pokeiy ni kepala pasukan i ti’i: “Eng kewarganegara’an i ti’i en tinelesku ampit e narga kemaal.” Wingkot ni Paulus: “Ta’an niaku ku makapunya hak e ni’itu karengan eng kinatouanku.” 29Takar nisea se lewo’ sa reiy’ mewe nisia, se makarengan minundur; wo si kepala pasukan i ti’i kangkasi si meide’, sia nu minamete’u mola, kaa si Paulus, si neiy i reona wa’akesen i ti’i, sitou Rum.30Ta’an si kepala pasukan i ti’i si pa’ar mamete’ula ampit en teliti sapa e neiy i turela ne tou-tou Yahudi wia si Paulus. Kaa ni’itu witu e nendo kawo’odoanna sia rumeo edon si Paulus waki penjara wo minerentala, rio se imam-imam kepala wo se minapekasa Mahkamah Agama merur. Laa o sia mali si Paulus rumou’mi waki markas wo sumarula nisia wia nisea.

Chapter 23

1Kasuatan matu’usla se anggota-anggota Mahkamah Agama, Paulus si limila’: “Heiy patuariku waya, i ka’ayo wia e nendo i yi’i niaku ku tetap matou-tou ampit e nate murni witu en sinaru ni Empung.” 2Ta’an si Imam wangko’ Ananias si rimeo se tou-tou rimedeiy witu e retan ni Paulus sumepe’ en suma ni Paulus. 3Mesesuli’ e ni’itu Paulus si limila’ wia nisia: “Empung si laa sumepe’ nikoo, heiy em beton en cinet puti’-puti’! Nikoo koo rimuber wia e nyi’i kaa ma’akimla niaku ni’i ki’it e nukum Taurat, ta’an nikoo koo limangkoiy e nukum Taurat kaa em perentamu o sumepe’ niaku.”4Wo se tou-tou himadir witu se limila’: “Nikoo koo masero’ si Imam Wangko’ ni Empung?” 5Wingkot ni Paulus: “Heiy patuari waya, niaku ku reiy’ mete’u, kaa nisia si Imam Wangko’. Memang neiy i kepatik : Te’a mouw koo lumila’ e lewo’ en tanume siesa tou pa’aka-aka’an ne bangsamu!”6Wo karengan nisia si mete’u, kaa se esa nga weteng wia nisea i ti’i se neiy i kaghorem golongan ne tou Saduki wo se esa nga weteng se neiy i kaghorem golongan ne tou Farisi, sia maaleiy witu e Mahkamah Agama i ti’i, pokeiyna : “ Heiy patuariku waya Niaku ku tou Farisi, see’ ne tou Farisi; niaku ku neiy i sarula e Mahkamah i yi’i, karengan niaku ku maarapla eng kato’oran ne tou minate.” 7Katoroan sia nu limila’ en tuana, o lumentutouw em pinawetengan e nelet ne tou-tou Farisi wo ne tou-tou Saduki wo minawete-wetengouw se tou kelaker i ti’i. 8Karengan se tou-tou Saduki se limila’la, kaa e reiy’la eng kato’oran wo reiy’la si malaikat ka’apa roh, ta’an se tou-tou Farisi se maakula eng karua-ruana.9Takar tu mamuali mouw eng karungkea’an wangko’. Se pirala ahli Taurat wia se golongan Farisi se mineiy waki muka se kasa mapero, pokeiy nea: “Nikeiy keiy kasa reiy’ minatola wo’o sapa en selok wia sitou i yi’i! Wo’o wona’ wawean roh ka’apa malaikat si simusuiyola wia nisia.” 10Takar tu mamuali mouw em pinawetengan wangko’, i ka’ayo si kepala pasukan si meide’, sawona’ sea laa tumoyak si Paulus. Kaa ni’itu sia merentala se pasukan tumumpame waki wawa’ wo medo si Paulus witu eng keuneran nea wo alin waki markas.11Witu e wengi tumodongla nyi’a Tuhan si mineiy rumedeiy witu esa nga wekana wo lumila’ wia nisia: “Ente’enla e natemu, karengan eng kumura koo ampit em berani koo simairi mola en tanume Niaku waki Yerusalem, tuana mouw kangkasi satorona koo mea sumairi waki Roma.”12Wo e nendo nu oatouw se tou-tou Yahudi se simiwola komplotan wo se timiwa’ ampit kimutokla en tou, kaa nisea se reiy’ laa kumaan ka’apa kumoo’, nu reiy’ pe’ sea minunu’ si Paulus. 13Eng kelaker nea se simiwola eng komplotan i ti’i se lumantouwla epat nga pulu’ tou.14Nisea se minea wia se imam-imam kepala wo se tu’a-tu’a ne bangsa Yahudi, wo lumila’: “Nikeiy keiy timiwa’ mouw ampit kimutokla en tou, kaa nikeiy keiy reiy’ laa kumaan ka’apa kumoo’, nu reiy’ pe’ keiy munu’ si Paulus. 15Kaa ni’itu satorona kouw mewali-wali ampit se Mahkamah Agama lumupula wia si kepala pasukan, rio sia sumarula si Paulus kasi wia nikouw, tanu mokan kouw mepeperiksa em perkarana e lebepe’ maato-ato, wo kasuatan e ni’itu keiy timiro’ mouw laa munu’ nisia nu reiy’pe’ sia mina’ayo wia nikouw.”16Ta’an si paanaken ni Paulus, si oki’ ni patuarina wewene, si liminga en tanume em pepepontaran i ti’i. Sia meiy waki markas wo si nu ni’iyonanola ghumorem, sia si minaki te’ula wia si Paulus. 17O laa si Paulus kumeret si meta’asa’an perwira wo lumila’ wia nisia : “ Alinla si oki’ i yi’i wia si kepala pasukan, karengan wawean e wo’o sapa em perlu pakite’unala wia nisia.”18Perwira i ti’I si minali nisia wia si kepala pasukan wo lumila’ : “ Paulus si tahanan i ti’i, kimeret niaku wo kumiwee, rio ku mali si taretumou i yi’i wia nikoo, karengan wawean em perlu i pakite’unala wia nikoo.” 19Takar si kepala pasukan i ti’i si timiboiy e lawas ni taretumou i ti’i, laa o mali nisia witu esa nga weka wo mueiy : “ Sapa re’en em perlu i pakite’umula wia niaku?”20Wingkotna : “ Se tou-tou Yahudi se minaesa’anouw meiy mekekiwee wia nikoo, rio wo’odo koo sumarula si Paulus kasi witu e Mahkamah Agama, tanu mokan se Mahkamah i ti’i se pa’ar maka’ato katerangan maka uli-ulit wia nisia. 21Ta’an te’a mouw koo melelingala nisea, karengan se lumantoula epat nga pulu’ tou wia nisea se timiro’ mouw mepepontar nisia. Nisea se timiwa’ mouw ampit eng kimutok en tou, kaa nisea se reiy’ laa kumaan wo kumoo’, nu reiy’ pe’ sea minunu’ nisia; teakan sea se timiro’ mouw wo ma’ana’la eng kaputusannu.”22O laa si kepala pasukan si rimeo si taretumou i ti’i mareng wo minerentala wia nisia : “ Te’a i pakite’ula wia si seiy i te tu’u kangkasi, kaa nikoo koo minakite’u mola eng kapualitan i yi’i wia niaku.” 23Kamurian si kepala pasukan si kimeret se rua perwira wo lumila’: “I tiro’la rua nga atus perajurit kaa ma’e waki Kaesaria ma’an se pitu nga pulu’ tou mesake-sake kawalo wo se rua nga atus tou maka wengkouw, wo’o wona witu en jam Sembilan wengi i yi’i. 24I tu’tulla kangkasi se pirala keledai pesakean i wee si Paulus wo alinouw sia ampit e lawir wia si wali em banua Feliks.”25Wo nisia si minatikla surat, em pumpunna en tanu en tumodongla: 26“Tabea waki si Klaudius Lisiaswia si wali em banua Feliks si mulia. 27Sitou i yi’i si sinikop ne tou-tou Yahudi wo katoroan sea nu mewewunu’ nisia, o ku meiy ampit se pasukan malouw wo mayala nisia, karengan kuliminga, kaa nisia si warganegara Roma.28Kaa metete’ula spa e nalasanna sea tumure nisia, niaku ku simarula nisia witu e Mahkamah Agama nea. 29O kaloo’angku mola, kaa nisia si i pature karengan eng kapualitan-kapualitan e nukum Taurat nea, ta’an e reiy’la teturean, witu e wisa sia waar ukumen paten ka’apa penjaranla. 30Wia niaku e neiy mouw i pakite’ula, kaa wawean komplotan se mewewunu’ nisia. Kaa ni’itu niaku ku makarengan rimeo mali nisia wia nikoo, kasuatan wia se mature e neiy ku mouw i pakite’ula, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ ma’ayola em perkara i ti’i wia nikoo.”31O laa se perajurit-perajurit i ti’i se minedola si Paulus e minatoroan ampit e neiy i perentala wia nisea wo mali nisia witu e nedo wengi mea waki Antipatris. 32Witu e nendo kawo’odoanna sea mayala se tou-tou mesake-sake kawalo wo si Paulus mapawee-weela em pakela-kelangan, wo nisea nuesa se minareng waki markas. 33I kekeka’ayome waki Kaesaria se tou-tou mesake-sake kawalo i ti’i se mina’ayola en surat i ti’i wia si wali em banua ma’an simarakanla si Paulus wia nisia.34Wo sia nu minaca ola en surat i ti’i, si wali em banua i ti’i si minueiyla si Paulus sa waki propinsi wisa re’en e nasalna. Wo katoroan sia nu liminga, kaa si Paulus si waki Kilikia, 35sia lumila’: “Niaku ku laa meriksa em perkaramu, sa se mature nikoo kangkasi se mina’ayo momi wia e nyi’i.” Laa o sia rumeo taangen si Paulus waki istana ni Herodes.

Chapter 24

1Lima nga endo kamurian meiy mouw si Imam Wangko’ Ananias mewali-wali ampit se pirala tu’a-tu’a wo siesa pengacara mekengaran Tertulus. Nisea se simarula si wali em banua wo mina’ayola en teturean nea wia si Paulus. 2Paulus si kineret sumaru wo si Tertulus si muleiy mature nisia, pokeiyna: “Feliks si mulia, kaa em pe’inakutennu nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ mape’anla eng kasenangan, wo kaa eng kabijaksana’annu e laker kasa e line’osola i wee se bangsa meiy. 3Em baya nyi’a i ti’i e reiy’ mena’ wo wisa i te keiy sumungkul ampit eng kasa matarumakase.4Ta’an rio te’a taleus laker ma’apula e nedomu, niaku ku makiwee, rio koo lumingala nikeiy reiy’ ure ampit eng kamura’an e natemu eng kasa kasine’uan i ti’i. 5Em pinakaloo’o-loo’o mouw i wee nikeiy, kaa sitou i yi’i nyi’a mouw si rumara menganup, sitou mapalentutla eng karungkea’an witu nelet em baya ne tou Yahudi wia minapekasa eng kaoatan se maka adab, wo kaa nisia mouw siesa tou paki’i-ki’itan waki sekte ne tou Nasrani. 6Awesla nisia si mewa’awa’ melelangkoiyla eng kalenasan em Bait ni Empung. Kaa ni’itu mouw keiy simikop nisia wo laa ma’akimla nisia i ki’it e nukum Taurat meiy.7Ta’an si kapala pasukan Lisias si mineiy malouw nisia wo rumo’obit nisia ampit eng kaketean witu lawas meiy, 8laa o rumeo se tumeture meiy sumaru nikoo. Sa nikoo nuesa koo kumumisi nisia, toro mouw koo mamete’ula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i pature meiyla wia nisia.” 9Wo kangkasi se tou-tou Yahudi masu’un en teturean i ti’i ampit meila’la, kaa eng kapualitan i ti’i e nuli-ulit tuana.10O laa si wali em banua i ti’i si minee tanda wia si Paulus, kaa nisia si toro lumila’. Takar lumila’ mouw si Paulus: “Niaku ku mete’u, kaa mina te’u-te’unouw eng keurena nikoo koo minamuali akim wia se bangsa i yi’i. Kaa ni’itu niaku ku reiy’ meware-wareng merapitla em perkaraku i yi’i witu en sinarumu: 11Nikoo koo toro tumantula, kaa e reiy’ lebe witu mapulu’ o rua nga endo limangkoiyla niaku ku mineiy wia Yerusalem kaa meiy mereraghes. 12Wo reiy’ ma’an mekasa se tou minatola niaku ku kasuatan me’ising ampit siesa tou ka’apa matuanala eng huru-hara, le’os witu eng gorem em Bait ni Empung, ka’apa tu’u witu eng gorem e wale ibadat, ka’apa witu en tampa walina waki kota. 13Wo nisea se reiy’ i katuru’la wia nikoo sa sapa en teakan ni’i pature neala wia en touku.14Ta’an niaku ku makaredeiyla wia nikoo, kaa niaku ku malukar wia si Empung nene moyang meiy ampit maki’it e Lalan ni Tuhan, nyi’a i ti’i e Lalan patotoren nea sekte. Niaku ku ma’eman witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy’ i kepatik witu e nukum Taurat wo witu eng kaol ne nabi-nabi. 15Niaku ku minee paarapen wia si Empung, masuat tanu nisea kangkasi, kaa e laa wawean kato’oran em baya ne tou minate, le’os se tou-tou ulit ka’apa tu’u se tou-tou reiy’ ulit. 16Kaa ni’itu niaku ku reiy’ maena-ena’ me’inakut laa matou-tou ampit e nate nurani murni witu en sinaru ni Empung wo ni tou.17Wo nu reiy’ mouw em pirala nge te’un eng keurena niaku ku mineiy sumeup waki Yerusalem kaa laa ma’alila em petaber i wee se bangsaku wo kaa laa mesesempela en sesempe-sesempe. 18Kasuatan niaku nu matuanala em baya nyi’a i ti’i, se pirala tou Yahudi waki Asia se minatola niaku witu eng gorem em Bait ni Empung, nu reiy’ mouw niaku nu limenasla en touku, reiy’ ampit se tou kelaker wo reiy’ ampit eng karungkea’an. 19Nisea mouw se kaulitna se lewo’ sa reiy’ sumaru nikoo wia nyi’i wo ma’ayola en teturean nea, sa sea makapunyala wo’o sapa witu niaku.20Ta’an ma’anouw se tou-tou himadir wia nyi’i en teakan se mapa’atola eng kalewo’an sapa ku’a re’en e niato neala, katoroan niaku nu neiy i sarula wia e Mahkamah Agama. 21Ka’apa wo’o wona’ ku’a re’en karengan e maesa-esana en tetotoren neiyku i aleiyla, katoroan niaku nu rimedeiy witu eng keuneran nea, nyi’a i yi’i : Karengan eng kapualitan kato’oran ne tou-tou minate, niaku e nendo i yi’i ku neiy i sarula wia nikoo.”22Ta’an si Feliks si mete’u uli-ulit e Lalan ni Tuhan, si limodokla em perkara nea, pokeiyna: “I kekeka’ayomi ni kapala pasukan Lisias wia nyi’i, niaku ku laa medo kaputusan witu em perkaramu.” 23Laa o sia rumeo si perwira i ti’i mena’ tumaang si Paulus, ta’an ampit eng kawure’an, wo reiy’ toro maape’ se kalo-kalona melayanela nisia.24Wo ni’itu nu pira mola nga endo o meiy mouw si Feliks mewali-wali ampit si ka’awuna Dursila, siesa tou Yahudi; sia rumeo kumeret si Paulus, laa o luminga wia nisia tanume em pa’emanen wia si Yesus Kristus. 25Ta’an eng katoroan si Paulus nu mesesusuiy tanume eng kaulitan, pangakekuasa’an en tou wo em paakiman e laa meiy, Feliks si mineide wo lumila’: “Toro mouw ee lalo wo mea mouw en teakan; sakawisa wawean kalempotan le’os, niaku ku laa rumeo kumeret nikoo.”26Kasuatan ni’itu nisia si maarap, kaa si Paulus si laa meela loit wia nisia. Kaa ni’itu sia si re’eregh kumeret nisia meiy menusu-nusuiy ampit nisia. 27Ta’an ni’itu nu lekepouw rua nge te’un, Feliks si sinawelan ni Perkius Festus, wo kaa ma’edo e nate ne tou Yahudi, nisia si minayala si Paulus minena’ witu em penjara

Chapter 25

1Telu nga endo nu neiy mouw i ka’ayola waki propinsi i ti’i o mae mouw si Festus waki Kaesaria mea waki Yerusalem. 2Witu se imam-imam kepala wo se tou-tou Yahudi parerio-rerior se mineiy sumaru nisia wo ma’ayola en teturean wia si Paulus. 3Wia nisia se kimiwee e nesa anugerah, rumugila si Paulus, nyi’a i ti’i kaa merereo si paulus meiy waki Yerusalem. Karengan nisea se kasuatan masiwo rencana kaa mewewunu’ nisia witu nuner e lalan.4Ta’an si Festus si miningkot, kaa si Paulus si minena-ena’ taangen waki Kaesaria wo kaa nisia nuesa si mekemaksud makarengan mareng maname. 5Pokeiyna: “Kaa ni’itu le’osouw se tou-tou maka kuasa witu nelet miouw se kumi’it maname mewali-wali ampit niaku wo ma’ayola en teturean wia nisia, sa wawean eng kaselokanna.”6Festus si minena’ reiy’ lumantouwla witu e nuwalu ka’apa mapulu’ nga endo waki Yerusalem. Nu reiy’ mouw i tu sia mareng waki Kaesaria. Witu e nendo kawo’odoanna sia tumuanala en sidang paadilan, wo rumeo i sarula si Paulus. 7Paulus nu neiy mouw i ka’ayola witu, em baya ne tou Yahudi waki Yerusalem o meiy se rimedeiy limedongla nisia wo sea ma’ayola eng kelaker teturean wuter wia nisia e reiy’ kabuktianneala. 8Kapurikitna si Paulus si merapitla en touna, pokeiyna: “Niaku ma’an oki’ i te tu’u ku reiy’ siselok, le’os witu e nukum Taurat ne tou Yahudi ka’apa tu’u witu em Bait ni Empung ka’apa wia si Kaisar.”9Ta’an si Festus si ma’edo e nate ne tou Yahudi, si miningkot si Paulus, pokeiyna: “Sapa ku’a re’en koo pa’ar mea waki Yerusalem, rio koo akimen maname witu en sinaruku tanume em perkara i yi’i?” 10Ta’an pokeiy ni Paulus: “Niaku en teakan ku rimedeiy wia nyi’i wia en sinaru em paadilan ni Kaisar wo wia nyi’i mouw aku lewo’ sa reiy’ akimela. Tanu nikoo nuesa koo mete’u uli-ulit, ma’an oki’ i te tu’u niaku ku reiy’ simiwo selok wia se tou Yahudi.11Jadi, sa aku uli-ulit simelok wo simiwo wona’ kaselokan waar ampit e nukuman paten, niaku ku pa’ar mate, ta’an, sa sapa em pature neala i ti’i wia niaku eng keulitla e reiy’ ulit, reiy’la siesa tou tu’u si mekehak sumarakan niaku tanume e nesa anugerah wia nisea. Niaku ku lumongkot em banding wia si Kaisar!” 12Nisia nu rimundingola ampit se anggota-anggota paadilan, Festus si miningkot: “Nikoo koo limongkotouw em banding wia si Kaisar, jadi nikoo koo lewo’ sa reiy’ mea sumaru si Kaisar.”1313 Em pira mola nga endo kamurian o meiy mouw si raja Agripa ampit si Bernike mineiy waki Kaesaria kaa laa mesesiwola e lalesna eng kaormatan wia si Festus. 1414 Karengan nisea se pirala nga endo eng keurena mena’ witu, Festus si minitarla em perkara ni Paulus wia si raja i ti’i, pokeiyna: “Wia nyi’i wawean siesa tahanan si neiy i tele’ula ni Feliks witu e nedo nisia nu mea. 1515 Katoroan niaku nu waki Yerusalem, se imam-imam kepala wo se tu’a-tu’a ne tou Yahudi se mina’ayola en teturean wia sitou i ti’i wo makiwee rio sia ukumen. 1616 Niaku ku miningkot nisea, kaa reiy’ ku’a kenaramen wia se tou-tou Roma kaa laa mesesarakanla siesa tou neiy i ture tanume siesa anugerah nu reiy’pe’ nisia nu neiy i sarula ampit se tou-tou mature nisia wo wineean kalempotan laa rumapitla en tou witu en teturean i ti’i.17Kaa ni’itu nisea se kimi’iti mewali-wali ampit niaku wia nyi’i. Witu e nendo kawo’odoanna niaku ku makarengan tumuanala en sidang paadilan wo rumeo sumarula sitou i ti’i. 18Ta’an eng katoroan se mature nu rumedeiy witu eng kaledongna, nisea se reiy’ mina’ayola esa teturean tu’u tanume em pasiwo-siwon lewo’ tanu eng kinatika’angku mouw. 19Ta’an nisea se minasali’isi’an i te eng genang ampit nisia tanume em poong-poongna e agama nea, wo en tanume siesa tou mekengaran Yesus, si minate mouw, kasuatan si Paulus nu meila’la ampit en tantu mouw, kaa Nisia si matou-tou. 20Karengan niaku ku meware-wareng kumura ku lewo’ sa reiy kumumisi em perkara-perkara tanu ni’itu, niaku ku minueiyla sapa ku’a sia pa’ar mea waki Yerusalem, rio em perkarana e nakimela witu.21Ta’an si Paulus si limongkot em banding. Nisia si makiwee, rio sia minena’ tinaang wo ma’ena’, i ka’ayo em perkarana putusela ni Kaisar. Kaa ni’itu niaku ku rimeo tumaang nisia i ka’ayo ku toro mapa’ali nisia wia si Kaisar.” 22Pokeiy ni Agripa wia si Festus: “Niaku ku pa’ar melelingala wia sitou i ti’i nuesa.” Wingkot ni Festus: “Wo’odo koo laa luminga nisia.”23Witu e nendo kawo’odoanna o meiy mouw si Agripa wo si Bernike ampit e reiy’ sa mina’asa kewangko’an wo nisea nu ghimoremola witu e woang paadilan mewali-wali ampit se kapala-kapala pasukan wo se tou-tou pamuka-muka witu eng kota i ti’i, Festus si minee perenta, rio si Paulus si i sarula. 24Festus si limila’: “Ya raja Agripa ampit em baya ne wia nyi’i mewali-wali ampit nikeiy. Loo’onouw sitou i yi’i, si’i pature em baya ne tou Yahudi, le’os se waki Yerusalem, ka’apa tu’u se wia nyi’i. Nisea se mineiy mouw wia niaku wo kasuatan mereke-rekeiy se meila’la, kaa nisia si reiy’ mete’u tumou lebe ure.25Ta’an neiy kaloo’angkula, kaa nisia si reiy’ simiwola sapa tu’u e waar ampit e nukuman paten wo eng karengan nisia si limongkot em banding wia si Kaisar, niaku ku minutusla laa mapa’ali nisia sumaru si Kaisar. 26Ta’an reiy’la sapa-sapa en tantu e lewo’ sa reiy i patikku wia si Kaisar en tanume nisia. Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku simarula nisia wia nyi’i wia nikouw nu waya, kasa ketarena wia nikoo, raja Agripa, rio, ni’itu nu kinumisianola, niaku ku toro matikla wo’o sapa. 27Karengan witu e ru’utku reiy’ mouw waar kaa laa mapa’alila siesa tou tinaang ampit e reiy’ minapaloo’o-loo’ola en teturean-teturean neiy i pa’ayola wia nisia.”

Chapter 26

1Pokeiy ni Agripa wia si Paulus: “Nikoo koo wineean kalempotan laa rumapit en tou.” Paulus si minee tanda ampit e lawasna, laa o mee e rerapitna tanume en tumodongla: 2“Ya raja Agripa, niaku ku mapedam aruiy, karengan wia e nendo i yi’i niaku ku ni’iyonala mewewee pertanggungan jawab witu en sinarumu witu e reiy’ sa mina’asa teturean neiy i pa’ayola ne tou-tou Yahudi wia en touku, 3kasa ketare kaa nikoo koo mete’u uli-ulit eng kenaramen wo eng kapoongan ne tou Yahudi. Kaa ni’itu niaku ku makiwee wia nikoo, rio koo lumingala niaku ampit en sabaar.4Em baya ne tou Yahudi se mete’u e lalan patou-touangku rengane’ e masa mudaku, karengan wakipe’ eng ketarean niaku ku matou-tou witu eng keuneran ne bangsaku waki Yerusalem. 5Nure mouw sea makasine’u niaku wo sa wona’ sea pa’ar, nisea se toro meela kasairian, kaa niaku ku timou mouw tanu siesa tou Farisi ni’i ki’it e mazhab kasa kete witu agama ta.6Wo en teakan niaku ku lewo’ sa reiy’ sumaru em paadilan karengan niaku ku maarapla eng kalekepan en ta’ar, neiy i weela ni Empung wia se nene moyang ta, 7wo em pengena-ngena’anla ne mapulu’ o rua suku ta, kasuatan nisea oat o wengi matuanala e raghes nea ampit en tentem. Wo karengan em paarapen e ni’itu mouw, ya raja Agripa, niaku ku i pature ne tou-tou Yahudi. 8Ka’a kouw mapokeiyla e mustahil, kaa si Empung si mato’orla se tou minate?9Ma’an kumura tu’u kangkasi, niaku nuesa ku mekasa mouw mapokeiyla, kaa niaku ku lewo’ sa reiy’ kete mawinta’ mapero e ngaran ni Yesus waki Nazaret. 10Eng kapualitan i ti’i en tinuanakula kangkasi waki Yerusalem. Niaku ku reiy’kan i te ghimoremola kelaker se tou kudus witu eng gorem em penjara, niaku nu minaka’ato mola eng kuasa wia se imam-imam kepala, ta’an niaku kangkasi ku miyon, sa sea ukumen paten. 11Witu e wale-wale ibadat niaku ku re’eregh masiasa nisea wo mase’esek nisea sumangkal e iman nea wo witu e nupi mekaro’oko’ ku maki’it nisea, awes tare i ka’ayo eng kota-kota wo’oseiy.”12“Wo witu eng ka’ada’an tuana, katoroan niaku ampit eng kuasa kasa wo e lukar waki se imam-imam kepala kasuatan niaku nu witu em pakela-kelangan mengea waki Damsyik, 13i kasenge’mi, ya raja Agripa, witu e marorake te’etel niaku ku limoo witu nuner e lalan i ti’i en sena’ lumantouwla ta’an en sena’ ni endo, en timumpami waki langit simaputi niaku ampit se ka’ampit-ka’ampit esa pakela-kelangan o niaku. 14Nikeiy nu waya keiy neiy i karewa witu en tana’ wo niaku ku liminga e nesa suara meila’la wia niaku witu em baasa Ibrani: Saulus, Saulus, ka’a koo masiasa Niaku? Em pedis i wee nikoo melelubake waki tetegher palewo’.15Ta’an niaku ku miningkot: Seiy Koo, Tuhan? Pokeiy ni Tuhan: Niaku mouw si Yesus, si pasiasannu i ti’i. 16Ta’an en teakan, tumo’orouw wo rumedeiy mouw, Niaku ku mapa’atola en tou wia nikoo kaa metetantula nikoo mamuali pelayan wo sairi tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e linoo’mu mouw wia-Niaku wo en tanume en sapa e laa Ku i papaloo’ola wia nikoo ee sangali. 17Niaku ku laa mesesea’la nikoo wia se bangsa i yi’i wo wia se bangsa-bangsa walina. Wo Niaku ku laa tumoke nikoo wia nisea, 18kaa laa mewewuka’ em beren nea, rio sea murikiti waki kareiydeman meiy wia en terang wo waki kuasa ni Iblis meiy wia si Empung, rio nisea karengan e iman nea wia-Niaku se maka’ato em paampungan dosa wo se maka’ato weteng witu en sapa neiy i tantula i wee se tou-tou kinudusola.19Kaa ni’itu, ya raja Agripa, witu em pineleloo’ waki sorga o meiy i ti’i reiy’ ma’an mekasa o ku reiy’ lale’. 20Ta’an eng ketare-tare niaku ku minabarla wia se tou-tou Yahudi waki Damsyik, waki Yerusalem, wo waki minapekasa en tana’ Yudea, wo kangkasi wia se bangsa-bangsa walina, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ makedo’ wo murikit wia si Empung ampit matuanala em pepa’ayangen-pap’ayangen miatoroan ampit em pakedo’an i ti’i. 21Kaa ni’itu mouw se tou-tou Yahudi se simikop niaku witu em Bait ni Empung, wo se mina’awa’ mewewunu’ niaku.22Ta’an kaa en tulungan ni Empung ku toro timou i ka’ayomi en teakan wo meela kasairian wia se tou-tou rintek wo se tou-tou sela. Wo sapa neiyku i abarla i ti’i reiy’ si walina ta’an nu reiy’pe’ nyi’a e neiy mouw i pakite’ula ne nabi wo kangkasi ni Musa, nyi’a i ti’i, 23kaa si Mesias si lewo’ sa reiy’ me’an em peme’itan wo kaa Nisia mouw si ketare laa tumo’ori witu nelet ne tou minate, wo kaa Nisia si laa mabarla en terang wia se bangsa i yi’i wo wia se bangsa-bangsa walina.”24Kasuatan si Paulus nu ma’ayola em baya nyi’a i ti’i kaa mepepertanggong jawabla em pepa’ayengenna, o lumila’ mouw si Festus ampit en suara ente’: “Koo palela’an, Paulus! En tine’umu kelaker i ti’i en simiwo nikoo mepalela’an.” 25Ta’an si Paulus si miningkot: “Niaku ku reiy’ palela’an, Festus si mulia! Niaku ku meila’la eng kaulitan ampit eng genang segaya’! 26Raja kangkasi si mete’u tanume e reiy’ sa mina’asa em perkara i yi’i, kaa ni’itu niaku ku berani limila’ makaredeiy wia nisia. Niaku ku ma’eman, kaa e reiy’la wo’o sapa tu’u witu em baya nyi’a i yi’i e reiy’pe’ liningana, karengan em perkara i yi’i e reiy’ minamuali waki kaso’obitan.27Ma’eman ku’a re’en Nikoo, raja Agripa, wia se nabi? Niaku ku mete’u, kaa nikoo koo ma’eman wia nisea.” 28Wingkot ni Agripa: “Weitouw mokan i te ku emanennula mamuali tou Kristen!” 29Pokeiy ni Paulus: “Niaku ku mesesombayang wia si Empung, rio makarengan ka’apa meure-meure reiy’kan i te nikoo, ta’an em baya ne tou walina se wia nyi’i wo se limingala em patotorku se mamuali masuat tanu niaku, kacuali en torongku-torongku i yi’i.”30Laa o tumo’orouw si raja wo si wali em banua ma’an si Bernike wo em baya ne tou se rimuber mewali-wali nisea. 31Kasuatan sea nu mekaluar, sea meila’ siesa wia se walina: “Sitou i yi’i si reiy’ simiwola wo’o sapa e waar ampit e nukuman paten ka’apa ukuman penjara.” 32Pokeiy ni Agripa wia si Festus: “Sitou i ti’i eng kaulitna si toro mouw i wayala sa wona’ sia reiy’ limongkot em banding wia si Kaisar.”

Chapter 27

1Ni’itu nu pinutusola, kaa nikeiy keiy laa moleme mea waki Italia, takar si Paulus wo se pirala tou tinaang walina se neiy i sarakan wia siesa perwira mekengaran Yulius waki se pasukan ni Kaisar. 2Nikeiy keiy simeret witu e nesa kapal waki Adramitium laa ma’e waki sesuwa’an-sesuwa’an waki kelabotan em pante Asia, laa o keiy tumodome. Si Aristarkhus, siesa tou Makedonia waki Tesalonika, si rimapitla nikeiy.3Witu e nendo kawo’odoanna keiy timuli waki Sidon. Yulius si matuanala si Paulus ampit e le’os wo mineela nisia toro lumalesla se kalo-kalona, rio sea lumekepla em pemandungenna. 4Karengan e reghes en sali’idek keiy minolemi witu simusu em pante Siprus. 55 Wo ni’itu nu simu’usukola en tasik waki saruan eng Kilikia wo em Pamfilia, i ka’ayo mola keiy waki Mira, waki daerah Likia. 6Witu si perwira meiy si minatola e nesa kapal waki Aleksandria mewewoleme me’a waki Italia, nisia si simoro’la nikeiy witu eng kapal i ti’i.7Eng keurean pirala nga endo mawole, nikeiy keiy weitouw reiy’ kelaa wo ampit eng kasa peme’itan keiy metawila eng Knidus. Karengan e reghes reiy’ le’os, o keiy sumusu em pante Kreta limangkoiyla en tongkeiyna Salmone. 8Ni’itu nu reiy’ mouw keiy ampit eng kasa kapedisan limangkoiyla en tongkeiyna i ti’i, i ka’ayo mola keiy waki e nesa tampa mekengaran Sesuwa’an wangun, tawi eng kota Lasea.9Kasuatan e ni’itu lakerouw e nedo neiy i katea’. E nedo maposo limangkoiy mouw wo em bahaya mouw sa laa mapawee-weela em pawole-wolean. Kaa ni’itu si Paulus si ngime’enge’la nisea, pokeiyna: 10“Patuari waya, linoo’oku, kaa em pawole-wolean ta e laa mapa’eiyla eng kapedisan-kapedisan wo eng karugian wangko’, reiy’kan i te kaa e muatan wo eng kapal, ta’an kangkasi kaa e nyawa ta.” 11Ta’an si perwira i ti’i si lebe ma’eman wia si mengengulin wo si nahkoda ta’an en tetotoren ni Paulus.12Karengan en sesuwa’an i ti’i reiy’ le’os sa mena’ witu eng kaurean noras eng ge’egher, takar kelakeran wia nisea se lebe pa’ar sa mole mapawee-wee wo ma’awa’ ma’ayola eng kota Feniks kaa laa mena’ witu keurean e noras eng ge’egher. Eng kota Feniks nyi’a mouw e nesa sesuwa’an em pulau Kreta, e minawuka’ matorome en talikuran warat wo matorome talikuran en tasik. 13Witu e nedo ni’itu reghes e mawi’iwisi waki timu. Nisea se mapokeiyla, kaa e maksud nea tantu mouw e laa ka’ayoan. Nisea se ghimoghar en sauh, laa o mawole tawi kasa masusu em pante Kreta.14Ta’an reiy’ pirala eng keurena kamurian tu tumumpa momi waki katoroan em pulau i ti’i e reghes tumokol, em patotoren reghes “Sendangan en Tasik”. 15Kapal i ti’i en tinorona wo reiy’ timaang mesarula e reghes haluang. Kaa ni’itu keiy minapasuatola wo mayala eng kapal meiy malengki-lengki’. 16Kamurian o keiy i kaso’oso’ i ka’ayo waki pante e nesa pulau rintek mekengaran Kauda, wo witu ampit eng kasa kapedisan keiy toro kimuasala en sekoci eng kapal i ti’i.17Wo en sekoci i ti’i nu neiy mouw i seretla witu natas eng kapal, nisea se minaas em pakakas-pakakas sesawang ampit rimikerla eng kapal i ti’i ampit en tali. Wo karengan meide’ i kawe’ewe’ witu e neris Siritis, nisea se timumpala e layar wo mayala eng kapal i ti’i melengki-lengki’ mokan. 18Karengan nikeiy keiy kasa hebat i pelengki-lengki’la e reghes tumokol, takar witu nendo kawo’odoanna sea muleiy tumea’ e muatan eng kapal witu en tasik.19Wo witu e nendo katelu sea tumea’ em pakakas-pakakas eng kapal ampit e lawas nea nuesa. 20Ni’itu nu pira mola nga endo eng keurena le’os siendo ka’apa tu’u se sumesena’-sumesena’ se reiy’ paloo’on, wo e reghes tumokol eng kasa ente’ reiy’ maena-ena’ me’iwet nikeiy, eng kesampetanna mineta’atasouw e narapan neiy kaa toro laa lumawirla en tou meiy.21Wo eng karengan nisea se pira mola eng keurena reiy’ mekaan, o rumedeiy mouw si Paulus witu eng keuneran nea wo lumila’: “Patuari waya, sa wona’na e nge’enge’ku eng kini’itala, rio kita te’a molemi waki Kreta, ta tantu mouw kinakendiran witu eng kapedisan wo eng karugian i yi’i! 22Ta’an en teakan, o kangkasi witu eng kapedisan i yi’i, niaku ku ngume’enge’la nikouw, rio kouw minena-ena’ kimeter e nate, karengan reiy’ siesa tou tu’u witu nelet miouw si laa mapuneng, kacuali eng kapal i yi’i.23Karengan eng kawengi siesa malaikat waki si Empung, nyi’a i ti’i waki si Empung pasempegku tanume si kapunya’an-Na, rimedeiy witu esa nga wekaku, 24wo sia lumila’: Te’a meide’, Paulus! Nikoo koo lewo’ sa reiy’ sumaru si Kaisar; wo eng kaulitna kaa eng karunia ni Empung, takar em baya ne tou se wia mewali-wali ampit nikoo wia eng kapal i yi’i se laa melawir kaa nikoo. 25Kaa ni’itu keterenouw e natemu, patuari waya! Karengan niaku ku ma’eman wia si Empung, kaa em baya nyi’a en tantu mamuali masuat tanu neiy i papaloo’ola wia niaku. 26Ta’an ta lewo’ sa reiy’ me’ewe’la eng kapal i yi’i witu meta’asa’an em pulau.”27E wengi kamapulu’ o epat em bia mouw wo nikeiy keiy minena’pe’ malengki-lengki’ waki tasik Adria. Ta’an wo’o wona’ maparua em bengi se oki-oki’ eng kapal se mapedam, kaa nisea se tawi mouw eng ketana’an. 28Laa o sea meroiyla em batu pawona’, wo kaloo’ala en dano em bitu e rua nga pulu’ depa eng keraremna. Ni’itu nu majula oki’ nisea se mawona’la kasi wo kaloo’ala e mapulu’ o lima depa. 29Wo karengan meide’, kaa nikeiy keiy laa i kera’aser witu e meta’asa’an watu karang, nisea se limobo’ e nepat jangkar waki buritan, wo nikeiy keiy kasa maarap satorona e nendo mario-rior maoat.30Ta’an laa se oki-oki’ eng kapal se me’inakut laa metetingkasla en tou witu eng kapal. Nisea se timumpala en sekoci, wo se simiwo tanu mokan se laa mesesuwa’la em pirala ladung waki haluang. 31Kaa ni’itu si Paulus si limila’ wia si perwira wo se prajurit-prajuritna: “Sa kouw reiy’ mena’ wia eng kapal, nikouw kouw reiy wona’ melawir.” 32O laa se prajurit-prajurit i ti’i se kimetor en tali sekoci wo mayala nyi’a sumo’oso’.3333 Katoroan e nendo maoatouw, Paulus si minaruiy em baya ne tou laa kumaan, pokeiyna: “Mapulu’ o epatouw nga endo eng keurena kouw mengena-ngena’ i te, metaang e narem wo reiy’ mekaan sapa-sapa. 3434 Kaa ni’itu niaku ku ngume’enge’la nikouw, rio kouw kumaane’la. Eng kapualitan i ti’i em pemandungen kaa eng kelawirannu. Reiy’ siesa tou tu’u witu nelet miouw si laa kaliongan e nesa tu’u witu e wu’uk eng kokongna.”3535 Nisia nu limila’ mola en tuana, sia medo roti, tumotor syukur wia si Empung witu en sinaru em baya nea, memete-mete’la nyi’a, laa o muleiy kumaan.36Takar keterouw e nate em baya ne tou i ti’i, wo sea tu’u kumaan kangkasi. 37Eng kelaker meiy nu waya witu eng kapal i ti’i rua nga atus pitu nga pulu’ o enem jiwa. 38Nisea nu wesu mouw, sea tumea’ e muatan gandum witu en tasik kaa mewewure’la eng kapal i ti’i.39Wo katoroan e nendo maoatouw, sea lumoo e nesa teluk patar em pantena. Ma’anouw tu’u sea reiy’ sumine’u eng ketana’an i ti’i, sea mutusla kaa sa tanu en toro wona’ me’ewe’la eng kapal i ti’i witu. 40Nisea se rimeta’la en tali-tali ladung, laa o tumele’ula e ladung-ladung i ti’i witu en to’otolan en tasik. Kasuatan e ni’itu sea meroiyla en tali-tali kamudi, o maasla e layar patobol, rio e reghes tumodola eng kapal i ti’i tumodome waki pante. 41Ta’an nisea se limangkoiy eng kakuwuan e neris, wo i kera’aserouw eng kapal i ti’i. Eng haluangna neiy i kepa’asek wo e reiy’ mete’u moghe wo em buritanna eng kemu winewe em balolongan hebat.42Witu e nedo ni’itu se prajurit-prajurit se mepa’ar laa mewewunu’ se tahanan-tahanan, te’a wawean siesa tou tu’u si tumingkasla en tou ampit lumi’ilip. 43Ta’an si perwira i ti’i si pa’ar melelawirla si Paulus. Kaa ni’itu nisia si mino’opolela e maksud nea, wo minerentala, rio se tou-tou sigha’ mali’ilip se kumetare tumumpele’ witu en tasik wo lumongkot waki ketana’an, 44wo rio se tou-tou walina se tumodeiy ampit makela em papang ka’apa em pete’-pete’na eng kapal. Tuana mouw nisea nu waya se minelawir se limongkot waki ketana’an.

Chapter 28

1Keiy nu neiy mouw i ka’ayola ampit e lawir waki pante, tare mouw i te keiy mete’u, kaa eng ketana’an i ti’i nyi’a mouw em pulau Malta. 2Se penduduk em pulau i ti’i se kasa rinda wia nikeiy. Nisea se timeula e napi wangko’ wo maruiy nikeiy nu waya mea witu karengan mamuleiy mouw e naro wo reghesna eng ge’egher.3Katoroan si Paulus nu mapurut esa nga ke’ekes pangana-pangana wo rumeta’la nyi’a witu natas e napi, o rumou’ momi siesa leloiy’ biludak karengan em pasu’na e napi i ti’i, laa o kumiki lawasna. 4Katoroan se tou-tou i ti’i nu limoo’ si leloiy’ i ti’i kime’edel witu lawas ni Paulus, nisea se limila’ siesa wia se walina: “Sitou i yi’i tantu mouw siesa tou mememunu’, karengan, ma’anouw tu’u sia neiy i kaliseiymi waki tasik, nisia si reiy’ neiy i wayala matou-tou ni Dewi Ka’adilan.”5” Ta’an si Paulus si mini’ipikla si leloiy i ti’i witu eng gorem e napi, wo nisia si kasa reiy’ sapa-sapa. 6Ta’an nisea se mapokeiyla, kaa nisia si laa kumesa ka’apa mate i karewa en toro i te ni’itu kangkasi. Ta’an e nure mouw mengena-ngena’, sea lumoo’, kaa reiy’la sapa-sapa e minamuali wia nisia, takar eng kapurikitna nisea se makagenang, kaa nisia siesa dewa.7Reiy’ wa’akatla waki tampa i ti’i wawean tana’ em punya ni gubernur em pulau i ti’i. Gubernur i ti’i ngaranna Publius. Nisia si simungkul nikeiy wo time’esla nikeiy ampit e rindana keurean telu nga endo. 8Katoroan e ni’itu si ama’ ni Publius si neiy i katekel karengan si minasu’ wo en disentri. Paulus si ghimorem witu eng kamarna; nisia si simombayang ampit limelerla e lawas witu natasna wo lume’osla nisia. 9Nu reiy’ mouw e minamualila i ti’i o meiy mouw kangkasi se tou-tou rara’an walina waki pulau i ti’i wo nisea tu’u se line’osla kangkasi. 10Nisea se kasa maormatla nikeiy wo eng katoroan keiy nu metetodo mouw, nisea se simadiala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pemandungen neiy.11Telu nga sumedot eng kamurian nikeiy nu rumou’mi witu o sumeret e nesa kapal waki Aleksandria keurean e noras eng ge’egher en simuwa’ witu em pulau i ti’i. Eng kapal i ti’i minake lambang Dioskuri. 12Nikeiy keiy timuli witu en Sirakusa wo mena’ witu en telu nga endo eng keurena.13Waki witula o keiy sumusu em pante, laa o i ka’ayola waki Regium. Esa nga endo kamurian o sumengo mouw e reghes timu wo witu e nendo karua i ka’ayo mola keiy witu em Putioli. 14Witu keiy mato’upan ampit se anggota-anggota jema’at, wo kaa e nundangan nea o keiy mena’ pitu nga endo mewali-wali nisea. Nu reiy’ mouw i tu o keiy mae waki Roma. 15Se patuari-patuari maname se liminga mouw tanume eng kapualitan neiy wo nisea se mineiy tume’upla nikeiy i ka’ayo waki Forum Apius wo en Tres Taberne. Katoroan si Paulus nu limoo’ nisea, sia tumotor syukur wia si Empung laa o keterouw e natena.16Nikeiy nu neiy mouw i ka’ayola waki Roma, Paulus si neiy i weela mena’ witu em bale nuesa mewali-wali siesa prajurit mekawal nisia. 17Telu nga endo kamurian Paulus si kimeret se tou-tou i pamuka-muka ne bangsa Yahudi wo nisea nu minerurouw, Paulus si limila’: “Patuari waya, ma’anouw tu’u ku reiy’ simiwo eng kaselokan wia se bangsa ta ka’apa witu eng kenaramen ne nene moyang ta, ta’an niaku ku sinikop waki Yerusalem wo i sarakanla wia se tou-tou Roma. 18Niaku nu kinumisi mola, nisea se mekemaksud merereta’la niaku, karengan se reiy’ minato esa kaselokan tu’u wia niaku e waar ampit e nukuman paten.19Ta’an laa se tou-tou Yahudi se mapero nyi’a wo kaa ni’itu e limupu mouw niaku lumongkot em banding wia si Kaisar, ta’an reiy’ ampit e maksud kaa laa mererapotla se bangsaku. 20Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku kimiwee, rio niaku ku lumoo nikouw wo sumusuiy ampit nikouw, karengan awes tare kaa em paarapen ni Israelouw o ku wa’akesen ampit en torongku i yi’i.”21Ta’an laa sea lumila’ wia nisia: “Nikeiy keiy reiy’ minaka’ato en surat-surat waki Yudea tanume nikoo wo kangkasi reiy’la siesa tou tu’u wia se patuari-patuari ta se mineiy mabarla sapa-sapa e lewo’ tanume nikoo. 22Ta’an nikeiy keiy pa’ar luminga wia nikoo, kumura eng genangmu, karengan tanume e mazhab i yi’i eng kete’uan neiy, kaa waki wisa-wisa tu’u nisia si maka’ato peroan.”23Laa o sea tumantula e nesa endo i wee si Paulus. Witu e nendo neiy i tantula i ti’i o meiy mouw sea se ka’asa’an eng kelaker meiy witu en tampa tine’upanna. Nisia si timerangla wo mineela kasairian wia nisea tanume eng Keraja’an ni Empung; wo en timo’otolela witu e nukum ni Musa wo eng kaol ne nabi nisia si me’inakut me’emanla nisea tanume si Yesus. Eng kapualitan i ti’i minapawee-wee wakipe’ memo’odo i ka’ayo mawengido. 24Wawean se toro niemanla kaa en tetotorenna, wawean se minena’ reiy’ ma’eman.25Takar i kasera mouw em pinate’upan i ti’i ampit reiy’la siminatoroan witu e nelet nea. Ta’an si Paulus si limila’pe’la en tetotoren nesa i yi’i: “En timena’ mouw e nuwu’ neiy i pa’ayola e Roh Kudus wia se nene moyang ta ampit e nieletan ni nabi Yesaya: 26Mea mouw wia se bangsa i yi’i,wo i lila’ mola:Nikouw kouw laa luminga woluminga, ta’an kouw reiy’ mangarti,nikouw kouw laa lumoo’ wo lumoo’ta’anouw reiy’ lumoo’ maka le’os.27Karengan e nate ne bangsa i yi’i eng kimuraberouw, wo en talingana e wuterouw malinga, wo em berenna eng kimerut minereng; rio te’a sea lumoo’ ampit em berenna wo luminga ampit en talingana wo mangarti ampit e natena, laa o murikit i ka’ayo Niaku nu lume’osla nisea.28Kaa ni’itu kouw lewo’ sa reiy’ mete’u, kaa eng kelawiran waki si Empung i yi’i neiy i pa’ayola wia se bangsa-bangsa walina wo nisea se laa luminga nyi’a.” 29[Wo si Paulus nu limila’ mola en tuana, o mea mouw se tou-tou Yahudi i ti’i ampit e minegheghioan ghenang witu nelet nea.]30Wo si Paulus si minena’ rua nge te’un tu’u witu em bale sinewana nuesa i ti’i; nisia si masungkulela em baya ne tou se mengeiy wia nisia. 31Ampit e makaredeiy wo reiy’la sapa tu’u e minape’ nisia si maabarla eng Keraja’an ni Empung wo mawee teturu’ tanume si Tuhan Yesus Kristus.

Romans

Chapter 1

3Tabea 1Waki si Paulus, hamba ni Kristus Yesus, si kineret mamuali rasul wo kinudusla kaa laa ma’abarla e Injil ni Empung. 2Injil i ti’i neiy mouw i ta’ar-Nala nu reiy’pe’ nyi’a ampit nieletan ne nabi-nabi-Na witu eng kaol-kaol suci, 3 tanume si Oki’-Na, sa i ki’it e le’ona si neiy i peurangla waki see’ ni Daud,4wo i ki’it e Roh kakudusan neiy i papaloo’o-loo’ola kaa eng kinato’oran-Na witu nelet ne tou minate, kaa Nisia nyi’a mouw si Oki’ ni Empung makakuasa, Yesus Kristus Tuhan ta. 5Ampit nieletan-Na nikeiy keiy minaka’ato e nupus karunia wo en jabatan rasul kaa laa mererawir em baya se bangsa, rio sea ma’eman wo lale’ witu e ngaran-Na. 6Nikouw kangkasi kouw neiy i kaghorem witu nelet nea, nikouw si kineretouw mamuali kapunya’an ni Kristus.7Wia nikouw nu waya se maena’ waki Roma, si’i koupus ni Empung, si kineret wo siniwola tou-tou kudus: E nupus karunia rumapitla nikouw wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus.Paulus si pa’ar me’a waki Roma 8Ketare-tare niaku ku matotor syukur wia si Empungku kaa si Yesus Kristus witu nikouw nu waya, karengan neiy mouw i ka’abar e nabar tanume e imanmu wia minapekasa eng kaoatan. 9Karengan si Empung, si pelayanengkula ampit em pakasa’an nateku witu em paabaran e Injil ni Oki’-Na, nyi’a mouw en sairiku, kaa witu en sesombayangengku niaku ku reiy’ mena’ maghenang nikouw: 10Niaku ku simombayang, satorona ampit eng kepa’aran ni Empung niaku eng kamurianna ku i kalempote lumalesla nikouw.11Karengan niaku ku pa’ar lumoo’ nikouw kaa meweweela karunia rohani wia nikouw kaa mekeketerla nikouw, 12nyi’a i ti’i, rio ku witu nelet miouw wo kaki’it kaiboran karengan e iman ta mewali, le’os kaa e imanmu ka’apa tu’u kaa e imanku.13Patuari waya, niaku ku pa’ar, rio kouw mete’ula, kaa niaku ku re’ereghouw mekepa’ar ma’eiy wia nikouw – ta’an i ka’ayomi i yi’i ku reiy’ mena’ kina’ape’an – rio witu eng keuneran niouw ku maka’atola wu’ana, tanukan kangkasi witu eng keuneran ne bangsa reiy’ Yahudi walina. 14Niaku kuminutang le’os wia se tou Yunani, ka’apa tu’u wia se tou reiy’ Yunani, le’os wia se tou simekolah, ka’apa tu’u wia se tou reiy’ simekolah. 15Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku pa’ar laa ma’abarla e Injil wia nikouw o kangkasi se maena’ waki Roma.Injil i ti’i eng kaketeran ni Empung 16Karengan niaku ku makapunya ka’emanan te’etep witu e Injil, karengan e Injil nyi’a mouw eng kaketeran ni Empung lumawirla susur tou se ma’eman, ketare-tare se tou Yahudi, ta’an kangkasi se tou Yunani. 17Karengan witu eng goremna em pakaloo’o-loo’ola eng kaulitan ni Empung, timodomi waki iman wo ma’akala witu e iman, tanu wawean neiy i kepatik: “Sitou ulit si laa tumou kaa e iman.”E nukuman ni Empung witu eng ka’alipuruan wo eng kabengisan ne tou 18Karengan e nupi’ ni Empung em pakaloo’o-loo’ola waki sorga witu e reiy’ sa mina’asa ka’alipuruan wo eng kabengisan ne tou, se malotoiy eng kaulitan ampit eng kabengisan. 19Karengan sapa en toro kakete’uan neala tanume si Empung em pakaloo’o-loo’ola wia nisea, karengan si Empung si minaploo’o-loo’o mola nyi’a wia nisea.20Karengan sapa e reiy’ paloo’ola waki-Nisia, nyi’a i ti’i eng kaketeran-Na kekal wo eng kailahian-Na, en toro kaloo’an witu eng genang waki siniwo-Na rengan eng kaoatan siniwola, i ka’ayo sea reiy’ mete’u lumi’ikur. 21Karengan ma’anouw tu’u sea sumine’u si Empung, nisea se reiy’ malo’orla Nisia tanume si Empung ka’apa matotor syukur wia-Nisia. Kapurikitna eng genang nea mamuali peghio-ghion wo e nate nea we’engel minareiydem.22Nisea se masiwo tanu mokan se wuta eng hikmat, ta’an nisea se mina we’engelouw. 23Nisea se simawelela eng kalo’oran ni Empung reiy’ fana ampit eng gambaran mange’an ampit sitou fana, se burung-burung, se tekapen-tekapen maka ne’a epat ka’apa se tekapen-tekapen maanap.24Kaa ni’itu si Empung si simarakan nisea witu eng kepa’aran e nate nea lumaa eng kakewuran, i ka’ayo nisea nu mekekewuran e nouwak nea. 25Karengan nisea se simawelela eng kaulitan ni Empung ampit en towo wo malo’or wo masempe si makhluk ampit limiurla si Simiwo nisia si lewo’ sa reiy’ lo’oren eng keure-urena, amin.26Kaa ni’itu si Empung si simarakan nisea witu eng hawa nafsu makairangen, karengan se tu’awewene-tu’awewene nea se simawelela em paesa’an e nouwak waar ampit em paesa’an e nouwak reiy’ waar. 27Tuanakan kangkasi se tu’atuama-tu’atuama se timele’ula em paesa’an e nouwak waar ampit se tu’awewene nea wo melaya-layas witu en serit nea siesa wia se walina, i ka’ayo sea simiwola eng kesa’amekan, tuama ampit si tuama, wo kaa ni’itu nisea se minaka’ato witu en tou nea en sesuli’ waar i wee eng kinaseipan nea.28Wo karengan nisea se reiy’ mapedam mepadung kaa laa ma’akula si Empung, takar si Empung si simarakanla nisea witu eng genang-genang neiy i kakutok, i ka’ayo sea masiwola sapa e reiy’ waar:29wuta ampit e reiy’ sa mina’asa kabengisan, kalewo’an, kasorodoan, wo eng kawurukan, wuta ampit en dengki, pawunu’an, pesali’isi’an, towo wiles, wo eng ka’alipuruan. 30Nisea nyi’a mouw se mengengabut, menenero’, rumeri’iris si Empung, kurang ajar, se congkak, tingkeiy, sigha’ witu eng kalewo’an, reiy’ lale’ wia se tu’a, 31reiy’ siakal, reiy’ lale’, reiy’ siupus, reiy’ makasine’u en tongkoupusen.32Karengan ma’anouw tu’u sea mete’ula em pengiween-pengiween e nukum ni Empung, nyi’a i ti’i kaa susur tou si matuanala eng kapualitan-kapualitan tuana, si waar ukumen paten, nisea se reiy’kan i te matuanala nyi’a nuesa, ta’an nisea kangkasi se ma’iyon ampit nisea se matuanala nyi’a.

Chapter 2

E nukuman ni Empung wia em baya ne tou 1Kaa ni’itu, hei tou, seiy i te tu’u kangkasi koo, si maakimla se tou walina, nikoo nuesa koo reiy’ i kewaya witu en selok. Karengan, witu maakimla se tou walina nikoo koo maakimla en toumu nuesa, karengan nikoo si maakimla se tou walina, koo masiwola eng kapualitan-kapualitan masuat. 2Ta’an nikita ta mete’u, kaa e nukuman ni Empung lumaa eng kenaramen jujur wia nisea nu masiwola en tuana.3Wo nikoo, hei tou, nikoo si minakimla nisea nu simiwo en tuana, kasuatan nikoo nuesa koo timuanala nyi’a kangkasi, sapa ku’a re’en koo mapokeiyla, kaa nikoo koo laa i kaliseiy witu e nukuman ni Empung? 4Pa’ar ku’a re’en koo mapokeiyla penes eng kakaya’an kamura’an-Na, eng kasabaran-Na wo eng kapelasan e nate-Na? Reiy’ ku’a re’en kete’uannu, kaa e maksud kamura’an ni Empung nyi’a mouw e laa rumawir nikoo witu em pakedo’an?5Ta’an karengan eng kaketean natemu e reiy’ pa’ar makedo’, nikoo koo metawun e nupi’ witu en toumu nuesa witu nendo e nedo wisa e nupi wo e nukuman ni Empung adil e laa i papaloo’-loo’ola. 6Nisia si laa sumuli’la susur tou i ki’it em pasiwo-siwonna, 7nyi’a i ti’i em patou-touan kekal wia nisea se ampit en tentem masiwo le’os, masero eng kalo’oran, eng kaormatan wo reiy’ eng kapunengan,8ta’an e nupi wo e we’eteng wia nisea se masero em pe’uku-ukumen nuesa, se reiy’ lale’ witu eng kaulitan, ta’an i te se lale’ witu eng kabengisan. 9Peme’itan wo eng kase’esekan e laa tumoro susur tou si matou-tou masiwo lewo’, ketare-tare se tou Yahudi wo kangkasi se tou Yunani,10Ta’an eng kalo’oran, kaormatan wo en dame sejahtera e laa ka’atoan em baya ne tou se masiwo le’os, ketare-tare se tou Yahudi, wo kangkasi se tou Yunani. 11Karengan si Empung si reiy’ mapele-peleng. 12Karengan em baya se tou berdosa reiy’ ampit e nukum Taurat se laa mapuneng reiy’ kaa e nukum Taurat; wo em baya ne tou berdosa se witu wawa’ e nukumTaurat se laa akimela ni ukum Taurat.13Karengan reiy’ mouw sitou liminga e nukum Taurat si ulit witu en sinaru ni Empung, ta’an sitou matuanala e nukum Tauratouw si laa i ulitla. 14Sakawisa se bangsa-bangsa walina se reiy’ makapunyala ukum Taurat karengan se’ese’an en tou nuesa o matuanala sapa em pengiween e nukum Taurat, takar, ma’anouw tu’u se reiy’ makapunya ukum Taurat, nisea se minamuali ukum Taurat i wee en tou nea nuesa.15Karengan ampit e ni’itu nisea se timudu’la, kaa em pumpun e nukum Taurat neiy i kepatik witu nate nea wo en suara nate nea eng kimi’it simairi wo eng genang nea meteturean ka’apa mererapitan. 16Eng kapualitan i ti’i e laa kaloo’an witu e nendo, sakawisa si Empung, minatoroan ampit e Injil neiyku i abarla, si laa ma’akimla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i kakirong witu e nate ni tou, kaa ni Kristus Yesus.E nukum Taurat wo en sunat reiy’ lumawirla se tou Yahudi 17Ta’an, sa kouw matotor en toumu tou Yahudi wo tumebe witu nukum Taurat, mesawa’ witu si Empung, 18wo mete’ula eng kepa’aran-Na, wo eng karengan neiy i turu’ witu e nukum Taurat, o toro mete’u wisa e le’os wo wisa e reiy’, 19wo ma’eman, kaa nikoo nyi’a mouw si rumerawir se tou rapa wo terang wia nisea se witu eng gorem eng kareiydeman, 20madidik se tou we’engel, wo menenuru’ se tou reiy’pe’ dewasa, karengan witu nukum Taurat nikoo koo makapunyala kalekepan e reiy’ sa mina’asa kepandean wo eng kaulitan.21Jadi, kumura ku’a re’en koo si maturu’ se tou walina, reiy’ ku’a re’en nikoo koo maturu’ en toumu nuesa? Nikoo si maturu’: “Te’a marongkit,” ka’a nikoo nuesa koo marongkit? 22Nikoo si limila’: “Te’a masiwo en zinah,” ka’a nikoo nuesa koo masiwo en zinah? Nikoo si mari’iris e reiy’ sa mina’asa berhala, ka’a nikoo nuesa koo rimemu’ witu e wale berhala?23Nikoo koo mesawa’ witu e nukum Taurat, ka’a nikoo nuesa koo masero’ si Empung ampit melangkoiy e nukum Taurat i ti’i? 24Tanu wawean neiy i kepatik: “Karengan kaa nikoo mouw e ngaran ni Empung niojat witu e nelet ne bangsa-bangsa walina.”25Sunat memang wawean penoronna, sa koo melale’la e nukum Taurat; ta’an sa koo melangkoiy e nukum Taurat, takar en sunatmu e reiy’ mola kasi sipenoronna. 26Jadi sa sitou reiy’ makasunat si mawee ghenangla em pengiween-pengiween e nukum Taurat, reiy’ ku’a re’en nisia si papokeiyla masuat ampit sitou sinunatouw? 27Sa tuana, takar sitou reiy’ makasunat, ta’an si matuanala e nukum Taurat, si laa ma’akimla nikouw nu makapunya e nukum neiy i kepatik wo en sunat, ta’an si limangkoiy e nukum Taurat.28Karengan si patotoren Yahudi reiy’ sitou lahiriah Yahudi, wo si tinotor sunat, reiy’ mouw en sunat tinuanala eng kenaramen lahiriah. 29Ta’an sitou Yahudi tulen nyi’a mouw nisia si reiy’ paloo’oala eng keyahudianna wo en sunat nyi’a mouw en sunat witu eng gorem e nate, kenaramen rohani, reiy’ eng kenaramen hurufiah. Takar em pujian i wee nisia e mineiy reiy’ waki sitou, ta’an i te waki si Empung.

Chapter 3

Kalebean ne tou Yahudi wo eng kelale’an ni Empung 1Sa tuana, sapa ku’a re’en eng kalebean ne tou Yahudi wo sapa ku’a re’en em penoronna en sunat? 2Kelaker kasa, wo witu eng gorem e reiy’ sa mina’asa kapualitan. Ketare-tare: karengan e wia nisea mouw neiy i emanla e nuwu’ ni Empung.3Jadi kumura, sa witu nelet nea wawean si reiy’ lale’, mete’u ku’a re’en eng kareiy’lale’an i ti’i e mo’opolela eng kelale’an ni Empung? 4Ma’an mekasa reiy’! Eng kapurikitna: Empung nyi’a mouw si ulit, wo em baya ne tou se menenowo, tanu wawean neiy i kepatik: “Rio Koo kasa pakaloo’o-loo’ola ulit witu e reiy’ sa mina’asa nuwu’-Mu, wo muntung, sa Koo akimen.”5Ta’an sa eng kareiy’ulitan ta e matudu’la eng kaulitan ni Empung, sapa ku’a re’en e laa i lila’ ta? Reiy’ adil ku’a re’en si Empung - niaku ku meilala’ tanume sitou – sa Sia mapa’atola e nupi-Na? 6Ma’an mekasa reiy’! Sa andeiyna tuana, kumura ku’a re’en si Empung o toro ma’akimla eng kaoatan?7Ta’an sa eng kaulitan ni Empung kaa en towoku makalokonola i wee eng kalo’oran-Na, ka’a ku paakimene’la kasi tanume sitou berdosa? 8Reiy’ ku’a e reiy’ ulit en sero’an ni tou si limila’la, kaa nikita ta limila’: “Meiy mouw ta sumiwo e lewo’, rio e le’os lumentuti wia nyi’a.” Sitou tanu ni’itu si’i kewaarna mouw maka’ato ukuman.Em baya ne tou nyi’a mouw se tou berdosa 9Jadi kumura? Sapa ku’a re’en kita makapunyala kalebean ta’an se tou walina? Eng kasa reiy’. Karengan waki atas se neiy mouw i ture ta le’os se tou Yahudi ka’apa tu’u se tou Yunani, kaa nisea nu waya se witu e wawa’ eng kuasa dosa, 10tanu neiy i kepatik: “Reiy’la si ulit, siesa tou tu’u reiy’.11Reiy’la siesa tou tu’u si meke akal budi, reiy’la siesa tou tu’u si menero si Empung 12Em baya ne tou se simelewengouw, nisea nu waya se reiy’ sika’ara’an, reiy’la si masiwo le’os, siesa tou tu’u reiy’.13Tikoo nea tanu eng kubur ngimanga, lila’ nea mengelu-ngelur, en sumping nea megandong racung. 14Suma nea minawuta ampit en tiwa’ kutok,15ne’a nea repet kaa laa metetoa’la raa’. 16Karewa’an wo eng kapunengan neiy i tele’u neala witu e lalan nea, 17wo e lalan dame e reiy’ kasine’uan nea; 18pedaman meide’ wia si Empung reiy’la witu sitou i ti’i.”19Ta’an eng kete’uan ta, kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i kepatik witu eng Kaol Taurat ni’i pelelaa wia nisea nu matou-tou witu em bawa’ e nukum Taurat, rio tu kawusengan susur en suma wo e minapekasa eng kaoatan lumenta’ witu e wawa’ nukuman ni Empung. 20Karengan reiy’ siesa tou tu’u si mete’u i ulitla witu en sinaru ni Empung karengan si matuanala e nukum Taurat, karengan awes tare karengan e nukum Taurat sitou o sumine’u en dosa.Sitou si neiy i ulitla karengan e iman 21Ta’an en teakan, reiy’ ampit e nukum Taurat eng kaulitan ni Empung neiy mouw i papaloo’o-loo’la tanu neiy i sairila witu eng Kaol Taurat wo eng Kaol-kaol ne nabi, 22nyi’a i ti’i eng kaulitan ni Empung karengan e iman wia si Yesus Kristus i wee em baya se tou ma’eman.23Karengan reiy’la si pemange’anen. Karengan em baya ne tou se simiwo mouw en dosa wo se kinalionganouw eng kalo’oran ni Empung, 24wo kaa e nupus karunia se neiy mouw i ulitla ampit neiy i taber karengan en tetubuusan witu si Kristus Yesus.25Kristus Yesus si neiy mouw i tantula ni Empung mamuali lalan pedamean karengan e iman, witu e raa’-Na. Kapualitan i yi’i en siniwo-Na kaa laa mapaloo’ola eng ka’adilan-Na, karengan Nisia si minaya mola en dosa-dosa minamuali mola eng ketareanna witu e masa eng kesabaran-Na 26Maksud-Na nyi’a mouw kaa laa mapaloo’ola eng ka’adilan-Na wia e masa i yi’i, rio pakaloo’o-loo’ola, kaa Nisia si ulit wo kangkasi mulitla tou se ma’eman wia si Yesus.27Sa tuana, sapa ku’a re’en en to’otolanna sa laa sumawa’? Reiy’la! Tumo’otolela witu en sapa? Tumo’otolla witu em pasiwo-siwon? Reiy’, ta’an i te ni’i to’otolela witu e iman! 28Karengan nikeiy keiy ma’eman, kaa sitou si neiy i ulitla kaa e iman, wo reiy’ kaa nisia nu matuanala e nukum Taurat.29Ka’apa wawean ku’a re’en si Empung si Empung i te ne tou Yahudi? Reiy’ ku’a re’en Nisia kangkasi nyi’a mouw si Empung ne bangsa-bangsa walina! 30Em penoronna, sa wawean esa Empung, si laa mulitla le’os se tou-tou makasunat karengan e iman, ma’anouw tu’u se tou-tou reiy’ maka sunat kangkasi karengan e iman.31Sa tuana, sapa ku’a keiy mino’opolela e nukum Taurat karengan e iman? Eng kasa reiy’! Kapurikitna, nikeiy keiy time’etepla nyi’a.

Chapter 4

1Abraham si neiy i ulitla karengan e iman Jadi sapa ku’a re’en e laa i lila’ ta en tanume si Abraham, si ama’ opo’ e nouwak ta? 2Karengan sa wona’ si Abraham si ulitla karengan em pasiwo-siwonna, takar nisia si minaka’ato to’otolan kaa laa sumawa’, ta’an reiy’ witu en sinaru ni Empung. 3Karengan sapa ku’a re’en neiy i lila’la e nats eng Kaol Suci? “Laa o ma’emanouw si Abraham wia si Tuhan, wo si Tuhan si minereke-rekenla eng kapualitan i ti’i wia nisia tanume eng kaulitan.”4Sa wawean tou si mepa’ayang, en tetorona reiy’ i parekenla tanume en tetaber, ta’an en tanume eng hakna. 5Ta’an sa wawean tou si reiy’ mepa’ayang, ta’an si ma’eman wia Nisia si minulitla sitou durhaka, imanna ni’i rekenla mamuali kaulitan. Tanukan kangkasi si Daud si timotor ma’aruiyola sitou neiy i ulitla ni Empung reiy’ neiy i to’otolela witu em pasiwo-siwonna:6Tanukan kangkasi si Daud si timotor ma’aruiyola sitou neiy i ulitla ni Empung reiy’ neiy i to’otolela witu em pasiwo-siwonna: 7“Ma’aruiyola sitou niampungala eng kaselokan-kaselokanna,wo eng kinelungala en dosa-dosana; 8ma’aruiyola sitou eng kaselokanna e reiy’ neiy i rekenla ni Tuhan wia nisia.”9Sapa ku’a re’en en tetotoren aruiy i yi’i em pepaken wia se tou maka sunat i te ka’apa kangkasi wia se tou reiy’ maka sunat? Karengan neiy mouw i lila’ meiyla, kaa wia si Abraham iman ni’i parekenla tanume eng kaulitan. 10Witu eng ka’ada’an wisala ku’a re’en eng kapualitan i ti’i ni’i parekenla? Nu reiy’pe’ ka’apa nu reiy’ mouw sia nu sinunat? Reiy’ nu reiy’ mouw nu sinunat, ta’an nu reiy’pe’ nyi’a.11Wo eng kowa’ en sunat i ti’i eng kina’atoanna tanume e wa’il eng kaulitan timo’otolela witu e iman neiy i papa’atonala, nu reiy’pe’ sia nu makasunat. Tuana mouw sia toro mamuali ama’ em baya ne tou ma’eman se reiy’ makasunat, rio eng kaulitan ni’i parekenla wia nisea, 12wo kangkasi mamuali ama’ ne tou-tou makasunat, nyi’a i ti’i nisea se reiy’kan i te makasunat, ta’an kangkasi se maki’itla e nenus iman ni Abraham, ama’ ne opo’ ta, witu e nedo sia nu reiy’pe’ sinunat.13Karengan reiy’ kaa e nukum Taurat neiy mouw i weela en ta’ar wia si Abraham wo se see’na, kaa nisia si laa makapunyala eng kaoatan, ta’an karengan eng kaulitan, timo’otolela witu e iman. 14Karengan sa nisea se minarapla nyi’a witu e nukum Taurat, se maka’ato weteng neiy i ta’arla ni Empung, takar minaghio-ghio mouw e iman wo minapo’opolouw en ta’ar i ti’i. 15Karengan e nukum Taurat makato’oren e nupi’, ta’an wisa e reiy’la ukum Taurat, witu e reiy’la kangkasi kaselokan.16Kaa ni’itu mouw eng kaulitan timo’otolela witu e iman rio metanula e nupus karunia, i ka’ayo en ta’ar i ti’i em paken wia em baya ne see’ ni Abraham, reiy’kan i te wia nisea nu matou-tou witu e nukum Taurat, ta’an kangkasi wia nisea nu matou-tou witu e iman ni Abraham. Karengan si Abraham nyi’a mouw si ama’ ta nu waya, 17tanu wawean neiy i kepatik: “Nikoo koo neiy-Ku mouw i tantula mamuali ama’ ne laker bangsa” – witu en sinaru ni Empung wia-Nisia sia ma’eman, nyi’a i ti’i Empung si timoula sitou minate wo si simiwo mola ampit e nuwu’-Na sapa e reiy’la minamuali wawean.18Karengan ma’anouw tu’u reiy’la to’otolan kaa laa ma’arapla, ta’an si Abraham si ma’arapla kangkasi wo ma’eman, kaa nisia si laa mamuali ama’ ne kelaker bangsa, i ki’it e neiy mouw i nuwu’la: “Tuana mouw eng kelakerna ee sangari se see’mu.” 19Imanna e reiy’ minalewea’, ma’anouw tu’u sia mete’ula, kaa e nouwakna eng kasa mouw lewea’, karengan e numurna wo’o mouw wona’ esa nga atus nge te’un, wo kaa e rahim ni Sara minapenetouw.20Ta’an witu en ta’ar ni Empung nisia si reiy’ meware-wareng karengan e reiy’ kapa’emanan, awes tare si niente’ witu e imanna wo sia malo’orla si Empung, 21ampit minawuta eng ka’emanan, kaa si Empung si makakuasa laa metetuanala en sapa neiy mouw i ta’ar-Nala. 22Kaa ni’itu eng kapualitan i yi’i ni’i parekenla wia nisia tanume eng kaulitan.23Tetotoren-tetotoren i yi’i, nyi’a i ti’i “eng kapualitan i yi’i ni’i parekenla wia nisia,“ reiy’ neiy i patik i wee si Abraham i te, 24ta’an neiy i patik kangkasi i wee nikita; karengan wia nikita tu’u si Empung si minaparekenla nyi’a, karengan nikita ta ma’eman wia Nisia, si timo’orola si Yesus, Tuhan ta, witu nelet ne tou minate, 25nyi’a i ti’i si Yesus, si neiy mouw i sarakanla karengan eng kaselokan ta wo si tino’orola karengan em pe’ulitan nikita.

Chapter 5

Wua’na em peulitan 1Kaa ni’itu, nikita si neiy i ulitla karengan e iman, kita matou-tou witu en dame sejahtera ampit si Empung eng karengan si Tuhan ta, Yesus Kristus. 2Kaa Nisia nikita kangkasi ta minaka’ato lalan ghumorem kaa e iman wia e nupus karunia i yi’i. Witu e nupus karunia i yi’i kita rumedeiy wo kita sumawa’ witu em paarapen laa sumungkul eng kalo’oran ni Empung.3Wo reiy’ kaa ni’itu i te. Nikita ta awes tare sumawa’ kangkasi witu em peme’itan ta, karengan nikita ta mete’u, kaa em peme’itan i ti’i malentutla katenteman, 4wo eng katenteman malentutla ketaangan wo eng ketaangan malentutla em paarapen. 5Wo em paarapen e reiy’ makasenso’on, karengan e nupus ni Empung neiy mouw i wu’uwusla witu eng gorem e nate ta kaa e Roh Kudus neiy mouw i karuniala wia nikita.6Karengan e nedo nikita nu lewea’pe’, Kristus si minate mouw i wee nikita nu tou-tou durhaka witu e nedo neiy mouw i tantula ni Empung. 7Karengan reiy’ gampang siesa tou pa’ar mate i wee se tou ulit – ta’an wona’ i wee se tou le’os wawean tou se berani mate - .8Ta’an laa si Empung si minapa’atola e nupus-Na wia nikita, eng karengan si Kristus si minate mouw i wee nikita, katoroan nikita nu maka dosape’. 9Lebe-lebe, karengan nikita en teakan ta neiy mouw i ulitla karengan e raa’-Na, nikita ta tantu laa lawiren witu e nupi’ ni Empung.10Karengan sa wona’ kita, katoroan ta makasu’usuke’, ta pinedamela ampit si Empung kaa em pinatean ni Oki’-Na, awes tare nikita, en teakan ta pinedame mola, tantu ta laa lawiren kaa em patou-touan-Na! 11Wo reiy’kan e ni’itu i te! Nikita ta awes tare sumawa’ witu si Empung kaa si Yesus Kristus, Tuhan ta, karengan kaa Nisia o kita simungkulouw em pinedamean i ti’i.Adam wo si Kristus 12Kaa ni’itu, masuat tanu en dosa gimoremouw wia eng gorem eng kaoatan kaa niesa tou, wo kaa en dosa i ti’i kangkasi e maut, tuana mouw e maut i ti’i minanapouw wia em baya ne tou, karengan em baya ne tou se simiwo mouw en dosa. 13Karengan nu reiy’pe’ e nukum Taurat wia, waweanouw dosa wia eng kaoatan. Ta’an en dosa i ti’i reiy’ neiy i parekenla sa reiy’la e nukum Taurat.14Ma’anouw tu’u tuana e maut eng kimuasa mouw waki zaman ni Adam i ka’ayomi en zaman ni Musa o kangkasi witu nisea, se reiy’ masiwo en dosa ampit eng kenaramen masuat tanu en siniwo mola ni Adam, nyi’a mouw eng gambaran Nisia si laa meiy. 15Ta’an eng karunia ni Empung reiy’ masuat ampit eng kaselokan ni Adam. Kaa, sa karengan eng kaselokan niesa tou em baya ne tou se neiy mouw i kawolon witu eng gorem eng kuasa maut, wa’akat lumantouwla eng kasela kasi e nupus karunia ni Empung wo eng karunia-Na, neiy i wura’arak-Nala wia em baya ne tou karengan siesa tou, nyi’a i ti’i si Yesus Kristus.16Wo e nupus karunia reiy’ minaimbangan ampit en dosa niesa tou. Karengan em paakiman witu e nesa kaselokan i ti’i minua’ mola peukuman, ta’an em pa’anugerahan eng karunia witu e laker kaselokan i ti’i minua’la paulitan. 17Kaa, sa karengan en dosa niesa tou, maut eng kimuasa mouw kaa siesa tou i ti’i, takar lebe ulite’ kasi nisea, se simungkulouw eng kalokonan e nupus karunia wo e anugerah kaulitan, si laa tumou wo kumuasa karengan siesa tou i ti’i, nyi’a i ti’i si Yesus Kristus.18Kaa ni’itu, masuat tanu kaa e nesa kaselokan em baya ne tou se maka’ato em peukuman, tuanakan kangkasi kaa e nesa pasiwo-siwon kaulitan em baya ne tou se maka’ato em paulitan kaa laa tumou. 19Jadi masuat tanu kaa e reiy’ kelale’an niesa tou em baya ne tou se minamuali mouw tou makadosa, tuanakan kangkasi kaa eng kelale’an niesa tou em baya ne tou se minamuali tou ulit.20Ta’an e nukum Taurat neiy i awesla, rio eng kaselokan mekelakerla; wo witu wisa en dosa maawes eng kelaker, maname e nupus karunia minakaloko-lokonla, 21rio, masuat tanu en dosa makuasa witu alam maut, tuana mouw e nupus karunia laa kumuasa kaa eng kaulitan kaa laa tumou kekal, kaa ni Yesus Kristus, Tuhan ta.

Chapter 6

Mate wo tumo’or ampit si Kristus 1Sa tuana, sapa ku’a re’en e laa i pelelila’ tala? Toro ku’a re’en kita tumentem witu en dosa, rio maka’awesla e nupus karunia i ti’i? 2Ma’an mekasa reiy’! Reiy’ ku’a re’en nikita ta minate mouw i wee en dosa, kumura mouw ku’a re’en o kita torope’ tumou witu nyi’a? 3Ka’apa rey’ mete’u ku’a re’en kouw, karengan nikita nu waya si binaptisouw witu si Kristus, kita binaptisouw witu em pinatean-Na?4Ampit en tuana nikita ta kinuburola mewali-wali ampit Nisia kaa em baptisan witu em pinatean, rio, masuat tanu si Kristus si tino’orola witu nelet ne tou minate kaa eng kamulia’an ni Ama’, tuanakan kangkasi nikita ta laa tumou witu em patou-touan weru. 5Karengan sa kita minaesa mouw ampit en sapa e masuat ampit em pinatean-Na, nikita kangkasi ta laa mamuali esa ampit en sapa e masuat ampit eng kineteto’or-Na.6Karengan nikita ta mete’u, kaa en tou ureta eng kimi’itouw neiy i salibla, rio e nouwak en dosa ta mere’i eng kuasana, rio te’a kita mepehambala en tou kasi witu en dosa. 7Karengan seiy si minate mouw, nisia si neiy mouw i kewayami waki dosa.8Jadi sa kita minate mouw ampit si Kristus, nikita ta ma’eman, kaa nikita ta laa tumou kangkasi ampit Nisia. 9Karengan nikita ta mete’u, kaa si Kristus, nu reiy’ mouw Nisia nu timo’or witu nelet ne tou minate, reiy’ mouw minate kasi: maut e reiy’ mouw kimuasala kasi wia Nisia.10Karengan em pinatean-Na nyi’a mouw em pinatean witu en dosa, mekasa i te wo i wee eng keure-urena, wo em patou-touan-Na nyi’a mouw em patou-touan i wee si Empung. 11Tuana mouw satorona kouw maloo’ola nyi’a: kaa nikouw kouw minate mouw i wee en dosa, ta’an nikouw kouw matou-tou i wee si Empung witu si Kristus Yesus.12Kaa ni’itu satorona en dosa te’a o kumuasala kasi witu eng gorem en toumu fana, rio kouw te’a kasi kumi’itla eng kapa’aranna. 13Wo te’a mouw koo mesesarakanla e weteng-weteng e nouwakmu witu en dosa kaa em pepepaken tanume en senjata kabengisan, ta’an i sarakanola en toumu wia si Empung tanume se tou-tou, eng ketareanna se minate, ta’an en teakan se matou-tou. Wo i sarakanola e weteng-weteng en toumu wia si Empung kaa laa mamuali senjata eng kaulitan. 14Karengan nikoo koo reiy’ mouw laa kuasa’ala kasi ni dosa, karengan nikoo koo reiy’ mouw witu e wawa’ nukum Taurat, ta’an witu e wawa’ e nupus karunia.Rua nga ghio pehamba’an 15Jadi kumura? Sapa ku’a re’en kita laa sumiwo en dosa, karengan nikita ta reiy’ witu e wawa’ nukum Taurat, ta’an witu e wawa’ e nupus karunia? Ma’an mekasa reiy’! 16Sapa ku’a re’en kouw reiy’ mete’u, kaa sakawisa kouw sumarakan en toumu wia siesa tou tanume si hamba kaa laa lumale’la nisia, nikoo mouw si hamba ni tou i ti’i, si lewo’ sa reiy’ lale’ennula, le’os witu en dosa ma’aka-aka nikoo witu em patean, ka’apa tu’u witu eng kelale’an ma’aka-aka nikoo witu eng kaulitan?17Ta’an syukurouw wia si Empung! Eng ketareanna memang nikouw kouw hamba en dosa, ta’an en teakan nikouw kouw ampit em pakasa’an e nate kouw limale’ mola en teturu’ neiy mouw i papawee-weela wia nikoo. 18Nikouw kouw minerdeka mola witu en dosa wo minamuali hamba eng kaulitan.19Niaku ku limila’la eng kapualitan i yi’i eng kenaramen ni tou karengan eng kalewea’an niouw. Karengan masuat tanu nikouw nu simarakanola e weteng-weteng e nouwakmu minamuali hamba eng kakewuran wo eng kadurhaka’an e minali nikouw wia eng kadurhaka’an, tuana mouw eng kapualitan niouw en teakan kouw lewo’ sa reiy sumarakan e weteng-weteng e nouwakmu mamuali hamba eng kaulitan e mali nikouw witu em pakudusan. 20Karengan e nedo kouw nu hamba en dosa, kouw neiy i kewaya waki kaulitan. 21Wo em bu’ana sapa ku’a re’en en tinipu’ miouw witu nyi’a? Em baya nyi’a i ti’i en timuanala nikouw o kouw mapedam meirang en teakan, karengan eng kesampetan em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw em patean.22Ta’an en teakan, nu reiy mouw kouw nu minerdeka mola witu en dosa wo nikouw nu minamuali mouw hamba ni Empung, nikouw kouw minaka’ato wu’ana e mali nikouw witu em pakudusan wo en tanume eng kesampetanna nyi’a mouw em patou-touan kekal. 23Karengan en tetoro en dosa nyi’a mouw e maut; ta’an eng karunia ni Empung nyi’a mouw em patou-touan kekal witu si Kristus Yesus, Tuhan ta.

Chapter 7

Penoron e nukum Taurat 1Sapa ku’a re’en kouw reiy’ mete’u, patuari waya, - karengan niaku ku simusuiyla wia nisea se mete’ula e nukum – kaa e nukum makakuasa wia siesa nga touan eng keurean sitou i ti’i nu matou-tou?2Karengan siesa tu’awewene si neiy i kewa’akes witu e nukum wia si tu’atuamana eng keurean si tu’atuamana nu matou-tou. Ta’an laa sakawisa si tu’atuamana i ti’i mate, nisia si neiy mouw i kewaya witu e nukum mina’akes nisia witu si tu’atuamana i ti’i. 3Jadi eng keurean si tu’atuamana i ti’i nu matou-tou nisia si’i papokeiyla masiwo en zinah, sa sia mamuali tu’awewene ne tuama walina; ta’an sa si tu’atuamana si minate mouw, nisia si neiy i kewayami witu e nukum, i ka’ayo sia si reiy’ mouw makazinah, sa sia mamuali tu’awewene ne tuama walina.4Kaa ni’itu, patuariku waya, nikouw kangkasi kouw minate mouw i wee e nukum Taurat kaa e nouwak ni Kristus, rio kouw mamuali kapunya’an ne tou walina, nyi’a i ti’i kapunya’an-Na, si tino’orla witu nelet ne tou minate, rio kita mua’ i wee si Empung. 5Karengan e nedo nikita nu matou-toupe’ witu le’ona, serit en dosa, rineinseng e nukum Taurat, mepa’ayang witu e weteng-weteng e nouwak ta, rio kita mawu’ala i wee e maut.6Ta’an en teakan nikita ta neiy mouw i wayala witu e nukum Taurat, karengan nikita ta minate mouw i wee nisia, si kimurung nikita, i ka’ayo kita en teakan ta melayanla witu eng ka’ada’an weru i ki’it e Roh wo reiy’ witu eng ka’ada’an ure i ki’it e nurup ukum Taurat.7Sa tuana, sapa ku’a re’en e laa i pelelila’tala? Sapa ku’a re’en e nukum Taurat i ti’i en dosa? Ma’an mekasa reiy’! Eng kapurikitna, awes tare kaa e nukum Taurat niaku ku simine’u mouw en dosa. Karengan niaku kangkasi ku reiy’ mete’u sapa i tu eng kepa’aran, sa e nukum Taurat reiy’ limila’la: “Te’a mepepa’arla!” 8Ta’an witu em perenta i ti’i en dosa minaka’ato kalempotan kaa laa meteto’orla witu en touku e reiy’ sa mina’asa kepa’aran; karengan reiy’ ampit e nukum Taurat en dosa minate.9Ketareanna niaku ku matou-tou reiy’ ampit e nukum Taurat. Ta’an laa ni’itu nu mineiy mouw em perenta i ti’i, en dosa muleiy tumou, 10Eng kapurikitna niaku ku minate. Wo em perenta e lewo’ sa reiy’na mali witu em patou-touan, neiy pakaloo’o-loo’ongkula awes tare e mali witu em patean.11Karengan witu em perenta i ti’i, en dosa minaka’ato kalempotan kaa mewewiles niaku wo kaa em perenta i ti’i nisia si munu’ niaku. 12Jadi e nukum Taurat nyi’a mouw eng kudus, wo em perenta i ti’i kangkasi nyi’a mouw eng kudus, ulit wo le’os.Perjuangan e nukum Taurat wo en dosa 13Sa tuana, wawean ku’a re’en e le’os i ti’i mamuali patean i wee niaku? Ma’an mekasa reiy’! Ta’an rio pakaloo’o-loo’ola, kaa nisia nyi’a mouw en dosa, takar en dosa minakipakela e le’os kaa laa mapa eiy em patean i wee niaku, rio kaa em perenta i ti’i en dosa e lebepe’ pakaloo’o-loo’ola kasi eng ka’ada’anna tanume en dosa. 14Karengan nikita ta mete’u, kaa e nukum Taurat nyi’a mouw e rohani, ta’an niaku ku makasifat le’ona neiy i kewangker witu wawa’ eng kuasa dosa.15Karengan sapa em pasiwongku, reiy’ kete’uangku. Karengan reiy’ sapa eng kepa’arangkula em pasiwongku, ta’an en sapa ni’i kari’irisku, ni’itu mouw em pasiwongku. 16Jadi sa aku masiwola sapa e reiy’ kepa’arangkula, niaku ku miyonla, kaa e nukum Taurat i ti’i e le’os.17Sa tuana reiy’ mouw niaku kasi si mesesiwo nyi’a, ta’an en dosa witu eng goremku. 18Karengan niaku ku mete’u, kaa witu niaku, nyi’a i ti’i witu niaku ku tanume sitou, reiy’la wo’o sapa e le’os. Karengan eng kepa’aran memang wawean witu niaku, ta’an reiy’ eng kapualitan mesesiwo sapa e le’os.19Karengan reiy’ sapa eng kepa’arangkula, nyi’a i ti’i e le’os, en siniwokula, ta’an i te en sapa e reiy’ i kepa’arkula, nyi’a i ti’i e lewo’, pasiwongku. 20Jadi sa aku masiwola sapa e reiy’ kepa’arangkula, takar reiy’ kasi niaku si masiwola nyi’a, ta’an en dosa minena’ witu eng goremku. 21Tuana mouw niaku minatola e nukum i yi’i: sa aku mepa’arla sumiwo sapa e le’os, e lewo’ i ti’i em bia niaku.22Karengan witu eng gorem em batinku niaku ku pa’ar e nukum ni Empung, 23ta’an witu eng gorem e weteng-weteng nouwakku niaku ku limoo’ e nukum walina mame’inakut masu’usuk e nukum akal budiku wo en simiwo niaku minamuali tawanan e nukum dosa witu eng gorem e weteng-weteng nouwakku.24Niaku, ku tou cilaka! Seiy ku’a si laa rumeta’la niaku witu e nouwak maut i yi’i? 25Syukur wia si Empung! Kaa si Yesus Kristus, Tuhan ta. 26Jadi ampit e akal budiku niaku ku melayanla e nukum ni Empung, ta’an ampit e nouwak en touku niaku ku melayanla e nukum dosa.

Chapter 8

Matou-tou karengan e Roh 1Tuana mouw en teakan reiy’la peukuman wia nisea se witu eng gorem ni Kristus Yesus. 2Roh, e minee patou-touan minerdeka mola nikouw witu si Kristus waki e nukum dosa wo e nukum maut.3Karengan sapa e reiy’ wona’ tinuanala e nukum Taurat karengan e reiy’ mete’u kumura kaa e le’ona, en tinuana mola ni Empung. Ampit e lalan timoke si Oki-Na nuesa witu e le’ona, si mange’an ampit le’ona si kinuasa’an en dosa karengan en dosa. Nisia si minee mola ukuman witu en dosa witu eng gorem e le’ona, 4rio em pengiween e nukum Taurat linekepla witu nikita, si reiy’ matou-tou i ki’it e le’ona, ta’an i ki’it e Roh. 5Karengan nisea se matou-tou i ki’it e le’ona, se maghenangla eng kapualitan-kapualitan waki le’ona; nisea se matou-tou i ki’it e Roh, se maghenangla eng kapualitan-kapualitan waki Roh.6Karengan eng kepa’aran e le’ona nyi’a mouw e maut, ta’an eng kepa’aran e Roh nyi’a mouw em patou-touan wo en dame sejahtera. 7Karengan eng kepa’aran e le’ona nyi’a mouw em pe’isingan witu si Empung, karengan nisia si reiy’ tu’utuk witu e nukum ni Empung; eng kapualitan i yi’i memang wo’o wona’ reiy’ i wee nisia. 8Nisea se matou-tou witu e le’ona, se reiy’ wona’ mekepa’aren wia si Empung.9Ta’an nikouw kouw reiy’ matou-tou witu e le’ona, ta’an i te witu e Roh, sa memang e Roh ni Empung minena’ witu eng gorem miouw. Ta’an sa sitou reiy’ makapunyala e Roh ni Kristus, nisia si reiy’ kapunya’an ni Kristus. 10Ta’an sa si Kristus si witu eng gorem miouw, takar e nouwak memang mate karengan en dosa, ta’an e Roh nyi’a mouw em patou-touan karengan eng kaulitan.11Wo sa e Roh Nisia, si timo’orola si Yesus witu nelet ne tou minate, minena’ witu eng gorem miouw, takar Nisia, si timo’orola si Kristus Yesus witu nelet ne tou minate, si laa tumoula kangkasi e nouwakmu fana i ti’i kaa e Roh-Na, minena’ witu eng gorem miouw.12Jadi, patuari waya, nikita nyi’a mouw ta tou minutang, ta’an reiy’ witu e le’ona, rio matou-tou i ki’it e le’ona. 13Karengan, sa kouw matou-tou i ki’it e le’ona, nikouw kouw laa mate; ta’an sa karengan e Roh kouw mepatela em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e nouwakmu, nikouw kouw laa tumou.14Em baya ne tou, si pa’aka-aka’an e Roh ni Empung, nyi’a mouw sioki’ ni Empung. 15Karengan nikouw kouw reiy’ simungkul e roh pabudakan en simiwo nikouw meide’la kasi, ta’an nikouw kouw simungkulola e Roh simiwola nikouw oki’ ni Empung. Kaa e Roh i ti’i o kita maaleiy: “Ya Abba, ya Ama’!”16E Roh i ti’i en simairi mewali-wali ampit e roh ta, kaa nikita nyi’a mouw kita oki-oki’ ni Empung. 17Wo sa nikita nyi’a mouw sioki’, takar nikita kangkasi nyi’a mouw kita ahli waris, e maksudna se tou-tou mekehak sumungkul en ta’ar-ta’ar ni Empung, si laa sumungkul nyi’a mewali-wali ampit si Kristus, nyi’a i ti’i sa kita peme’itan mewali-wali ampit Nisia, rio nikita kangkasi kita lino’orla mewali-wali ampit Nisia.Em paarapen ne oki-oki’ ni Empung 18Karengan niaku ku ma’eman, kaa em peme’itan zaman en teakan i yi’i reiy’ mete’u pasuaten ampit eng kalo’oran e laa i papaloo’o-loo’ola wia nikita. 19Karengan ampit eng kasa lumelo se minapekasa makhluk se ma’ena’la e nedo se oki-oki’ ni Empung se i papaloo’o-loo’ola.20Karengan se minapekasa makhluk se neiy mouw i tu’utukla witu e reiy’ si penoron, reiy’ kaa eng kepa’aranna nuesa, ta’an kaa eng kepa’aran-Na, si timu’utukola nyi’a, 21ta’an witu em paarapen, karengan se makhluk i ti’i nuesa kangkasi se laa i merdekala witu em pabudakan kapunengan wo ghumorem witu eng gorem kamerdeka’an eng kalo’oran ne oki-oki’ ni Empung. 22Kaa nikita ta mete’u, karengan i ka’ayomi en teakan se reiy’ sa mina’asa makhluk mewali-wali menga’angal wo mewali-wali mape’an rumara matimea’.23Wo reiy’kan nisea i te, ta’an nikita si simungkulola eng karunia polon e Roh, nikita kangkasi ta menga’angal witu e nate ta kasuatan ma’ena’la em pepepopoan tanume sioki’, nyi’a i ti’i em pewewaya’an e nouwak ta. 24Karengan nikita ta linawirla witu em paarapen. Ta’an em paarapen e linoo’,reiy’ mouw em paarapen kasi; karengan kumura sitou maarape’la kasi sapa e linoo’na? 25Ta’an sa kita maarapla sapa e linoo’ ta, nikita ta ma’ena’la nyi’a ampit en tentem.26Tuanakan kangkasi e Roh en sumawang nikita witu eng kalewea’an ta; karengan nikita ta reiy’ mete’u, kumura e nulitna ta lewo’ sa reiy’ sumombayang; ta’an e Roh nuesa masombayang i wee nikita wia si Empung ampit e nga’angal-nga’angal reiy’ katotoran. 27Wo si Empung si kimumisila e nate nurani, si mete’ula maksud e Roh i ti’i, nyi’a i ti’i kaa Nisia, si minatoroan ampit eng kepa’aran ni Empung, si masombayang i wee se tou-tou kudus.28Nikita ta mete’u en teakan, kaa si Empung si kimi’it mepa’ayang witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa kaa laa mapa eiyla eng kale’osan i wee nisea se meupusla Nisia, nyi’a i ti’i wia nisea se kinakeretan minatoroan ampit e rencana ni Empung. 29Karengan em baya ne tou se pineleng-Na wakipe’ ketareanna, nisea kangkasi se neiy i tantu-Nala wakipe’ ketareanna kaa se laa mamuali mange’an ampit eng gambaran ni Oki’-Na, rio Sia, si Oki’-Na i ti’i si mamuali polon witu e nelet ne laker patuari. 30Wo nisea se neiy i tantu-Nala wakipe’ ketareanna, nisea i ti’i kangkasi se kineret-Na. Wo nisea se kineret-Na, nisea i ti’i kangkasi se neiy i ulit-Nala. Wo se neiy i ulit-Nala, nisea i ti’i kangkasi se lino’or-Nala.Ka’emanan e iman 31Kaa ni’itu, sapa ku’a re’en e laa i pelelila’ tala tanume em baya nyi’a i ti’i? Sa si Empung si witu e weteng ta, seiy ku’a re’en si laa sumaru nikita? 32Nisia, si reiy’ mineupusla si Oki’-Na nuesa, ta’an si simarakan Nisia i wee nikita nu waya, kumura mouw wona’ o Sia reiy’ kumaruniala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia nikita nu mewali-wali ampit Nisia?33Seiy ku’a re’en si laa kumulitik se tou-tou pineleng ni Empung? Empung, si minulitla nisea? Seiy ku’a re’en si laa mukum nisea? 34Kristus Yesus, si minate mouw? Awes tare e lebepe’ kasi: si timo’orouw, o kangkasi si rimuber witu esa nga weka lele’os ni Empung, awes tare si minamuali Rumerapit i wee nikita?35Seiy ku’a re’en si laa tuma’atasla nikita witu e nupus ni Kristus? Em palotoiyan ka’apa eng kase’esekan ka’apa em pasiasa’an, ka’apa eng kelalenan ka’apa eng kalengatan, ka’apa em bahaya, ka’apa en santi? 36Tanu wawean neiy i kepatik: “Kaa eng karengan Nikoo nikeiy keiy witu em bahaya maut eng kelabotan ni endo, nikeiy keiy linoo’ mouw tanume se domba-domba pareretan.”37Ta’an witu em baya nyi’a i ti’i nikita ta lumantouwla wia se tou-tou minuntung, kaa Nisia si mineupusola nikita. 38Karengan niaku ku ma’eman, kaa le’os e maut, ka’apa tu’u em patou-touan , le’os se malaikat-malaikat, ka’apa tu’u se pemerenta-pemerenta, le’os se wia en teakan, ka’apa tu’u se laa meiy, 39ka’apa eng kuasa-kuasa, le’os waki atas, ka’apa tu’u wia em bawa’, ka’pa tu’u siesa makhluk walina, se reiy’ laa mete’u tuma’atasla nikita waki upus ni Empung, witu eng gorem ni Kristus Yesus, Tuhan ta.

Chapter 9

2Pineleng witu se Israel 1Niaku ku meila’la eng kaulitan witu si Kristus, niaku ku reiy’ matowo. Suara nateku eng kumi’it sumairi witu e Roh Kudus, 2 kaa niaku ku kasa mengasi’ wo niaku ku reiy’ maena-ena’ masusa ate.3Awes tare, niaku ku pa’ar i kakutok wo i keta’atas waki si Kristus demi se patuari-patuariku, kaum esa nge bangsaku eng kenaramen jasmani. 4Karengan nisea nyi’a mouw se tou Israel, nisea se pinopo mola minamuali oki’, wo nisea se simungkulola eng kalo’oran, wo en teta’aran-teta’aran, wo e nukum Taurat, wo e raghes, wo en ta’ar-ta’ar. 5Nisea nyi’a mouw se see’ ne ama’-ama’ opo’, se timumpala si Mesias witu eng ka’ada’an-Na tanume sitou, witu natas e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa. Nisia nyi’a mouw si Empung lewo’ sa reiy’ lo’oren i ka’ayo eng keure-urena. Amin!6Ta’an laa e nuwu’ ni Empung reiy’ wona’ mapo’opol. Karengan reiy’ em baya ne tou se asal waki Israel nyi’a mouw se tou Israel, 7wo kangkasi reiy’ em baya se neiy i kareken see’ ni Abraham nyi’a mouw se oki’ ni Abraham, ta’an: “Se asal waki si Ishak se laa totoren see’mu.”8Em penoronna: reiy’ se oki-oki’ i ki’it e le’ona nyi’a mouw se oki-oki’ ni Empung, ta’an se oki-oki’ en teta’aran se tinotor see’ e nulit. 9Karengan e nuwu’ i yi’i eng gimandong en ta’ar: “Witu nedo tanu e nyi’i mouw Niaku ku laa meiy wo si Sara si laa makapunyala siesa oki’ tuama.”10Ta’an reiy’ e ni’itu i te. E lebe terange’ kasi nisia mouw si Ribka si gimandong wia i te siesa tou, nyi’a i ti’i wia i te si Ishak, ama’ ne opo’ta. 11Karengan e nedo se oki-oki’ i ti’i nu reiy’pe’ neiy i patoula wo reiy’pe’ matuanala e le’os ka’apa e lewo’, - rio e rencana ni Empung tanume em pepepelengan-Na en te’etepela, reiy’ i to’otolela witu em pasiwo-siwon, ta’an ni’i to’otolela witu eng kineretan-Na – 12neiy i lila’la wia si Ribka: “ Sioki’ polon si laa mamuali hamba ni oki’ muda,” 13tanu wawean neiy i kepatik: “Niaku ku meupus si Yakub, ta’an mari’iris si Esau.”14Sa tuana, sapa ku’a re’en e laa i pelelila’tala? Sapa ku’a re’en si Empung si reiy’ adil? Reiy’ wona’! 15Karengan Nisia si minee nuwu’ wia si Musa : “Niaku ku laa meweweela en tongkoupusen wia si seiy Niaku mepa’ar meweweela en tongkoupusen wo Niaku ku laa mamura ate wia si seiy Niaku mepa’ar mamura ate. 16Jadi eng kapualitan i ti’i reiy’ kimayong witu eng kepa’aran ni tou ka’apa em pe’inakuten ni tou, ta’an witu eng kamura’an e nate ni Empung.17Karengan eng Kaol Suci limila’ wia si Firaun: “Ni’itu mouw eng karenganna Niaku ku timo’orola nikoo, nyi’a i ti’i rio Niaku ku mapa’atola eng kuasa-Ku witu nikoo, wo rio e ngaran-Ku masyurela wia minapekasa em bumi.” 18Jadi Nisia si mineela en tongkoupusen wia si seiy si neiy i kepa’ar-Nala wo Nisia si time’etepla e nate ni seiy si neiy i kepa’ar-Nala.19En teakan kouw laa lumila’ wia niaku: “Sa tuana, sapa pe’ kasi en sinelok-Nala? Karengan seiy si masu’usuk eng kepa’aran-Na?” 20Seiy ku’a re’en nikoo, hei tou, takar koo mapero si Empung? Toro ku’a re’en si siniwo si lumila’la wia si simiwo nisia: “Ka’a ku’a koo sumiwo niaku tuana?” 21Sapa ku’a si sumesiwo kure’ si reiy’ mekehak witu en tana’ pulutna, kaa laa mesesiwo waki me’eme’ masuat e nesa barang kaa laa paken eng ka’ara’an en toroan mulia wo e nesa barang walina e laa paken eng ka’ara’an en toroan karengan?22Jadi, sa laa mapa’atola e nupi’-Na wo mapaloo’o-loo’ola eng kuasa-Na, Empung si minee kasabaran wangko’ witu em barang-barang kamurka’an-Na, en tiniro mola kaa laa eng kapunengan – 23awes tare kaa laa mapaloo’o-loo’ola eng kakaya’an kalo’oran-Na witu se barang-barang en tongkoupusen-Na se tiniro’-Na mola i wee eng kalo’oran, 24nyi’a i ti’i nikita, si kineret-Na mola reiy’kan i te waki elet ne tou Yahudi, ta’an kangkasi waki elet ne bangsa-bangsa walina,25tanu neiy i nuwu’-Nala kangkasi witu eng kaol ni nabi Hosea: “Se reiy’ umat-Ku se laa Kutotoren: umat-Ku wo se reiy’ i koupus: i koupus.” 26Wo waki tampa, waki wisa e laa i pelelila’la wia nisea: “Nikouw i yi’i kouw reiy’ umat-Ku,” maname e laa i pelelila’la wia nisea: “Oki-oki’ ni Empung matou-tou.”27Wo si Yesaya si maaleiy tanume si Israel: “Ma’anouw tu’u eng kelakerna ne oki’ ni Israel se tanu e neris waki tasik, ta’an se tele’una i te se laa lawiren. 28Karengan sapa neiy mouw i nuwu’-Nala, e laa tuananla ni Tuhan wia natas em bumi, reiy’ siperoan wo makarengan.” 29Wo tanu neiy i lila’la ni Yesaya nu reiy’pe’ nyi’a: “Sa andeiyna Tuhan semesta alam si reiy’ timele’ula wia nikita see’, kita minamuali mouw tanu en Sodom wo masuat tanu eng Gomora.”Eng kelawiran ne bangsa-bangsa walina wo eng kaseipan ne tou Israel 30Sa tuana, sapa ku’a re’en e laa i pelelila’tala? Nyi’i: kaa se bangsa-bangsa walina se reiy’ mekeki’it eng kaulitan, se minaka’ato mola eng kaulitan, nyi’a i ti’i eng kaulitan karengan e iman. 31Ta’an: kaa si Israel, uli-ulit tu’u mekeki’it e nukum laa mapa eiy eng kaulitan, reiy’ mouw mina’ayo witu e nukum i ti’i.32Ka’a reiy’? Karengan si Israel mekeki’it nyi’a reiy’ karengan e iman, ta’an karengan em pasiwo-siwon. Nisea se neiy i kasu’usu’ witu e watu kasu’usu’an, 33tanu wawean neiy i kepatik: “Eng kaulitna, Niaku ku rimeta’la waki Sion e nesa watu paleleren wo e nesa watu kasu’usu’an, wo seiy si ma’eman wia-Nisia, si reiy’ laa i papairangla.”

Chapter 10

1Patuari waya, eng kepa’aran nateku wo en sombayangku wia si Tuhan nyi’a mouw, rio sea lawiren. 2Karengan niaku ku toro mee kasairian tanume nisea, se uli-ulit mengente’ i wee si Empung, ta’an reiy’ ampit em pangartian e ulit. 3Karengan, kaa nisea se reiy’ makasine’u eng kaulitan ni Empung wo kaa nisea se me’inakut kaa laa mereredeiyla eng kaulitan nea nuesa, takar nisea se reiy’ tu’utuk witu eng kaulitan ni Empung.Kaulitan karengan e iman 4Karengan si Kristus nyi’a mouw si kalekepan e nukum Taurat, i ka’ayo eng kaulitan kina’atoan ne susur tou si ma’eman. 5Karengan si Musa si minatik tanume eng kaulitan kaa e nukum Taurat: “Sitou matuanala nyi’a, si laa tumou karengan nyi’a.”6Ta’an eng kaulitan karengan e iman limila tuana: “Te’a meila’la witu eng gorem e natemu : Seiy ku’a re’en si laa lumongkot waki sorga?”, nyi’a i ti’i: kaa laa ma’alimi si Yesus tumumpa, 7ka’apa: “Seiy ku’a re’en si laa tumumpa witu e ri’iping maut?”, nyi’a i ti’i : kaa laa ma’alimi si Kristus lumongkoti waki elet ne tou minate.8Ta’an sapa ku’a re’en em pokeiyna? E nyi’i: “Nuwu’ i ti’i en tawi witu nikoo, nyi’a i yi’i witu eng gorem en sumamu wo witu eng gorem e natemu.”Ni’itu mouw e nuwu’ iman, neiy i abar meiyla. 9Karengan sa kouw makaredeiy ampit en sumamu, kaa si Yesus nyi’a mouw si Tuhan, wo ma’eman witu e natemu, kaa si Empung si timo’orola Nisia witu nelet ne tou minate, takar nikouw kouw laa lawiren. 10Karengan ampit e nate sitou ma’eman wo i ulitla, wo ampit en suma sitou makaredeiy wo lawiren.11Karengan eng Kaol Suci limila’: “Seiy i te si ma’eman wia Nisia, si reiy’ laa i papairangla.” 12Karengan reiy’la si mange’an e nelet ne tou Yahudi wo ne tou Yunani. Karengan, si Empung esa i ti’i nyi’a mouw si Tuhan em baya ne tou, si kaya i wee em baya ne tou se maaleiy wia-Nisia. 13Karengan, seiy i te si maaleiy witu e ngaran ni Tuhan, nisia si laa lawiren.14Ta’an kumura sea toro maaleiy wia-Nisia, sa sea reiy’ ma’eman wia Nisia, sa sea reiy’ liminga en tanume Nisia. Kumura sea luminga en tanume Nisia, sa reiy’la si mabarla-Nisia? 15Wo kumura sea toro mabarla-Nisia, sa sea reiy’ neiy i toke? Tanu wawean neiy i kepatik: “Kumura eng kewangunna kine’e eiy nea se maali-ali e nabar le’os!”Reiy’ kapa’emanan ni Israel 16Ta’an reiy’ em baya ne tou se simungkulola e nabar le’os i ti’i. Yesaya nuesa si limila’: “Tuhan, seiy ku’a re’en si ma’eman witu em pinaabaran neiy?” 17Jadi, iman limentuti waki lelinga’an, wo e lelinga’an kaa e nuwu’ ni Kristus.18Ta’an niaku ku minueiy: Sapa ku’a re’en nisea se reiy’ liminga nyi’a? Memang nisea se liminga mouw nyi’a: “En suara nea mina’ayo waki minapekasa eng kaoatan, wo e lelila’an nea mina’ayo waki tempok em bumi.”19Ta’an niaku ku minueiy: Sapa ku’a re’en si Israel si liminga makaleo-le’os nyi’a? Ketare-tare si Musa si limila’: “Niaku ku simiwola nikouw tetayuren wia se tou-tou reiy’ umat wo timo’orla e nupi’mu wia se bangsa ba’abal.”20Wo ampit em berani si Yesaya limila’la: “Niaku ku minepa’arouw niato neala se reiy’ masero niaku, Niaku ku minapa’ato mola en tou wia nisea se reiy’ mawueiyla Niaku.” 21Ta’an en tanume si Israel nisia si limila’: “Kelabotan e nendo Niaku ku kimaya’ mola e lawas-Ku wia se bangsa reiy’ lale’ wo se mapero.”

Chapter 11

Israel mokan 1Takar niaku ku mawueiy: Sapa ku’a re’en si Empung si wo’o wona’ simede’ mola se umat-Na? Ma’an mekasa reiy’! Karengan niaku nuesa tu’u ku tou Israel, witu en see’ ni Abraham, waki suku ni Benyamin. 2Empung si reiy’ masede’ se umat-Na pineleng-Na. Ka’apa ku’a re’en nikouw kouw reiy’ mete’u, sapa neiy i lila’la eng Kaol Suci en tanume si Elia, e nedo nisia nu sima’alila si Israel wia si Empung: 3“Tuhan, se nabi-nabi-Mu se winunu’ nea mouw, e mezbah-mezbah-Mu neiy mouw i rewa neala; niaku mokan nu maesa-esa si matou-toupe’ wo nisea se pa’ar mesesawut e imukurku.”4Ta’an kumura ku’a re’en e nuwu’ ni Empung wia nisia? “Niaku ku timele’upe’la pitu nga riwu tou i wee-Niaku, se reiy’ ma’an mekasa maongkot masempe si Baal.” 5Tuanakan kangkasi witu e nedo i yi’i wawean timele’u e nesa tele’u, i ki’it em pineleng e nupus karunia.6Ta’an sa eng kapualitan i ti’i mamuali karengan e nupus karunia, takar reiy’ mouw kasi kaa em pasiwo-siwon, kaa sa reiy’ tuana, takar e nupus karunia i ti’i e reiy’ mouw kasi upus karunia. 7Jadi kumura? Israel si reiy’ minaka’ato sapa em pinekeki’itna, ta’an se tou-tou kinapelengan se minaka’ato mouw nyi’a. Wo se tou-tou walina se ente’ mouw e natena, 8tanu wawean neiy i kepatik: “Empung si simiwo nisea re’erep en tekel, mineela em beren kaa laa reiy’ lumoo’ wo en talinga kaa laa reiy’ luminga, i ka’ayo witu nendo en teakan i yi’i.”9Wo si Daud si limila’: “Ma’anouw en sesakeiyan nea mamuali we’etes wo en torak, paseipan wo em pasuli’an i wee nisea. 10Wo i waya mola em beren nea mareiydem, i ka’ayo sea reiy’ lumoo’, wo siwonouw e ru’ur nea reiy’ maena-ena’ mawengkur.” Israel neiy i kasu’usu’, bangsa-bangsa walina minelawirIsrael neiy i kasu’usu’, bangsa-bangsa walina minelawir 11Takar niaku ku minueiy: Sapa ku’a re’en nisea se neiy i kasu’usu’ wo lewo’ sa reiy’ i ka’anu? Ma’an mekasa reiy’! Ta’an kaa eng kaselokan nea, eng kelawiran mina’ayo mouw wia se bangsa-bangsa walina, rio sumiwo nisea tumayur. 12Karengan sa eng kaselokan nea makapenoron kakaya’an i wee eng kaoatan, wo eng kareiy’awesan nea eng kakaya’an i wee se bangsa-bangsa walina, eng kasa lebe-lebepe’ kasi eng kalekepan nea.13Niaku ku lumila’me wia nikoo, hei bangsa-bangsa reiy’ Yahudi. Awes tare karengan niaku nyi’a mouw ku rasul i wee se bangsa-bangsa reiy’ Yahudi, niaku ku maloo’ola eng kapualitan i ti’i eng kalo’oran em pelayananku, 14nyi’a i ti’i e wo’o wona’ niaku ku toro tumo’orla en tetayuren witu eng gorem e nate ne kaum kaa esa nge bangsaku i ki’it e le’ona wo toro lumawirla pirala tou wia nisea.15Karengan sa em pasede’an nea makapenoron padamean i wee eng kaoatan, toro ku’a re’en en sinungkulan nea makapenoronla walina waki patou-touan witu e nelet ne tou minate? 16Sa wo’o wona’ e roti polon nyi’a mouw eng kudus, takar e minapekasa kinayo’an kangkasi eng kudus, wo sa wona’ eng kalat nyi’a mouw eng kudus, takar em pangana-pangana kangkasi eng kudus.17Kaa ni’itu sakawisa em pirala panga rinepu’ mola wo nikouw kouw tanume en suru siru neiy mouw i cangkokla witu e neletna wo i ki’it minaka’ato weteng witu eng kalat e nakana en zaitun minawuta en sering, 18Te’a mouw koo sumawa’ witu em pangana-pangana i ti’i! Sa wo’o wona’ koo sumawa’, ghenangenouw, kaa reiy’ nikouw kouw matobol eng kalat i ti’i, ta’an i te eng kalat i ti’i matobol nikouw.19Wo’o wona’ kouw laa lumila’: wawean em pangana-pangana rinepu’la, rio ku i cangkokla witu e neletna tanume en suru. 20Le’osouw! Nisea se rinepu’la karengan e reiy’ kapa’emanan nea, wo nikouw kouw taga’ neiy i kepa’asek karengan e iman. Te’a mouw kouw tingkeiy, ta’an meide’ mola! 21Karengan sa si Empung si reiy’ mineupusla em pangana-pangana tulen, Nisia kangkasi si reiy’ laa meupusla nikouw.22Kaa ni’itu weeanola ghenang eng kamura’an ni Empung wo kangkasi eng kaketean-Na, nyi’a i ti’i eng kaketean wia se tou-tou neiy mouw i ka’anu, ta’an wia nikouw eng kamura’an-Na, nyi’a i ti’i sa kouw minena-ena’ witu eng kamura’an-Na; sa reiy’, nikouw tu’u kouw laa ketoren kangkasi.23Ta’an nisea tu’u se laa i cangkokla sumeup, sa sea reiy’ minena-ena’ witu e reiy’ kapa’emanan nea, karengan si Empung si makakuasa laa mececangkokla nisea sumeup. 24Karengan sa koo kinetoromi tanume em pangana waki akana en zaitun siru, wo minasu’usukan ampit eng ka’ada’annu i ti’i nikoo koo neiy mouw i cangkokla witu e nakana en zaitun sejati, sapape’ kasi nisea i yi’i, i ki’it e nasal nea se laa i cangkokla witu e nakana en zaitun nea nuesa.Linawiran e Israel. 25Karengan, patuari waya, rio kouw te’a mapokeiyla en toumu pande, niaku ku pa’ar rio kouw mamete’ula em pengiro-ngirong i yi’i: Esa nga weteng wia se Israel se mina kete ate mouw i ka’ayo eng kelakerna se wuta waki se bangsa-bangsa walina se ghimoremouw.26Ampit e lalan tuana se minapekasa Israel se laa lawiren, tanu wawean neiy’ i kepatik: “Waki Sion laa meiy si Menenubuus, Nisia si laa sumingkirla e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an waki si Yakub. 27Wo nyi’i mouw en teta’aran-Ku ampit nisea, sakawisa Niaku nu rume’ila en dosa nea.”28Tanume e Injil nea nyi’a mouw eng kesaru ni Empung kaa ni kouw, ta’an tanume em pineleng nea nyi’a mouw e nupus ni Empung kaa se nene moyang. 29Karengan si Empung si reiy’ simeselela e nupus karunia wo eng kineretan-Nisia.30Karengan masuat tanu nikouw eng ketarean kouw reiy’ lale’ wia si Empung, ta’an en teakan minaka’ato kamura’an kaa eng kareiy’lale’an nea, 31tuanakan kangkasi nisea en teakan se reiy’ lale’, rio kaa eng kamura’an kina’atoan niouw mola, nisea kangkasi se laa maka’ato kamura’an. 32Karengan si Empung si kimurungouw em baya se tou witu e reiy’ kelale’an, rio Sia toro tumudu’la eng kamura’an-Na wia nisea nu waya.33O, kumura ku’a re’en ee pasil eng keraremna eng kakaya’an, hikmat wo en tine’u ni Empung! E nuli-ulit reiy’ kaselidikan eng kaputusan-kaputusan-Na wo e nuli-ulit reiy’ keuntepan e lalan-lalan-Na! 34Karengan, seiy ku’a re’en si mete’ula eng genang ni Tuhan? Ka’apa seiy ku’a re’en si mekasa mouw Minamualila penasehat-Na?35Ka’apa seiy mouw si mekasa mouw mineela wo’o sapa wia-Nisia, i ka’ayo Sia lewo’ sa reiy’ sumawelela nyi’a? 36Karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e waki Nisia, wo kaa Nisia, wo wia Nisia: I wee Nisia mouw eng kamulia’an i ka’ayo eng keure-urena!

Chapter 12

Sesempe e nulit 1Kaa ni’itu, patuari waya, demi eng kamura’an ni Empung niaku ku ngume’enge’la nikouw, rio kouw sumempela e nouwakmu tanume en sesempe matou-tou, eng kudus wo mekepa’aren wia si Empung: ni’itu mouw e raghesmu sejati. 2Te’a mouw koo mamuali mange’an ampit eng kaoatan i yi’i, ta’an maroba mouw kaa em peweweruan em budimu, i ka’ayo kouw mete’u mememange’anla wisa ku’a re’en eng kepa’aran ni Empung: sapa e le’os, mekepa’aren wia si Empung wo reiy’ siperoan.3Timo’otolela witu e nupus karunia neiy i anugerahla wia niaku, niaku ku lumila’me wia se susur tou witu nelet miouw: Te’a mouw kouw maghenangla eng kapualitan-kapualitan lebe rakek ta’an witu e waar ghenangen niouwla, ta’an satorona kouw ghumenangla en tuana rupa, i ka’ayo kouw kumuasala en tou i ki’it e nukuran iman, neiy i karuniala ni Empung wia nikouw siesa o siesa.4Karengan masuat tanu witu e nesa nouwak ta makapunyala kelaker weteng, ta’an reiy’ waya em beteng i ti’i makapunya lukar masuat, 5tuanakan kangkasi nikita, ma’anouw tu’u kelaker, nyi’a mouw ta esa nouwak witu si Kristus; ta’an nikita siesa o siesa nyi’a mouw ta weteng niesa wia se walina.6Tuana mouw nikita ta makapunya karunia minegheghioan i ki’it e nupus karunia neiy i anugerahla wia nikita: Sa eng karunia i ti’i nyi’a mouw kaa laa mewewenti’ le’osouw kita tumuanala nyi’a minatoroan ampit e iman ta. 7Sa eng karunia kaa laa melelayanla, le’osouw kita lumayanla; sa eng karunia kaa laa mewewee teturu’, le’osouw kita mee teturu’; 8sa eng karunia kaa laa mengenge’enge’la, le’osouw kita ngume’enge’la. Seiy si memete-metengla wo’o sapa, satorona sia si matuanala nyi’a ampit e nate ikhlas; seiy si minee pa’aka-aka’an, satorona nisia si matuanala nyi’a ampit e rajing; seiy si mapa’atola eng kamura’an, satorona nisia si matuanala nyi’a ampit e mepa’a-pa’ar.E nge’enge’ kaa laa tumou witu e nupus 9Satorona e nupus i ti’i te’a towo-towo! Wa’akaten e lewo’ wo tuananola e le’os. 10Satorona kouw me’upusan tanume si patuari wo mererioran witu mawee ormat.11Te’a mouw satorona eng kerajingannu eng kumo’okos, ma’anouw e rohmu melaya-layas wo layanenouw si Tuhan. 12Mepa’a-pa’arola witu em paarapen, sumabaarouw witu eng kase’esekan, wo tumentemouw witu en sesombayangen! 13Sawangenouw witu eng kakurangan ne tou-tou kudus wo pe’inakutenola en toumu laa reiy’ maena-ena’ maweela tete’upan!14Berkatenola seiy si simiasa nikoo, berkatenola wo te’a makutok! 15Mepa’a-pa’arola ampit se tou mepa’a-pa’ar, wo mame’ mouw ampit se tou maame’! 16Satorona kouw esa nga ate esa nga ghenang witu em patou-touannu mewali-wali; te’a mouw kouw maghenangla em perkara-perkara rakek, ta’an i pakatoro mola en toumu witu em perkara-perkara rinda. Te’a mouw mapokeiyla en toumu pande!17Te’a mouw masuli’la eng kalewo’an ampit eng kalewo’an; tuananola sapa e le’os i wee em baya se tou! 18Satoro-torona, sa eng kapualitan i ti’i kimayong wia nikoo, tumou mouw witu em pedamean ampit em baya ne tou!19Patuariku waya i koupus, te’a mouw kouw nuesa kouw makiwee em pasuli’an, ta’an weeanola tampa e nupi’ ni Empung, karengan wawean neiy i kepatik: Sesuli’an i ti’i eng hak-Ku. Niaku mouw si laa kumiwee en sesuli’an, e nuwu’ ni Empung. 20Ta’an sa si kesarumu si arem, weeanouw sia kumaan; sa sia re’o, weeanouw sia kumoo’! Ampit simiwo en tuana nikouw kouw rimurukla em baana napi witu natas eng kokongna. 21Te’a mouw kouw kalah witu eng kalewo’an, ta’an kalanola eng kalewo’an ampit eng kale’osan!

Chapter 13

Kelale’an wia se pemerenta 1Susur tou si lewo’ sa reiy’ tu’utuk wia si pemerenta witu natasna, karengan reiy’la si pemerenta, si reiy’ asal waki si Empung; wo se pemerenta-pemerenta wia, se neiy i tantula ni Empung. 2Kaa ni’itu seiy i te si masu’usuk se pemerenta, nisia si masu’usuk eng katantuan ni Empung wo seiy si matuanala nyi’a, nisia si laa mapa eiy e nukuman witu en touna.3Karengan sa siesa tou simiwo e le’os, nisia si reiy’ mouw toro meide’ wia si pemerenta, ta’an sa sia masiwo lewo’, Pa’ar ku’a re’en koo tumou reiy’la si ide’na wia si pemerenta? Siwonola sapa e le’os wo kouw laa maka’ato e lo’or witu nyi’a. 4Karengan si pemerenta nyi’a mouw si hamba ni Empung i wee eng kale’osannu. Ta’an sa koo masiwo lewo’, meide’ mola nisia karengan reiy’ percuma si pemerenta minaweiy en santi. Pemerenta nyi’a mouw si hamba ni Empung kaa laa mesesuli’la e nupi’ ni Empung wia nisea se masiwo lewo’. 5Kaa ni’itu mepadung ki ta tumu’utukla en tou, reiy’kan i te kaa e nupi’an ni Empung, ta’an kangkasi karengan en suara nate ta.6Ni’itu mouw kangkasi eng karenganna takar kouw mawear em pajak. Karengan nisea se meurus eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw se pelayan-pelayan ni Empung. 7Wearenouw wia em baya ne tou sapa e lewo’ sa reiy’ wearen niouw: em pajak wia sitou mekehak maka’ato em pajak, cukai wia sitou mekehak maka’ato en cukai; em pedaman meide’ wia sitou mekehak maka’ato em pedaman meide’ wo e normat wia sitou mekehak maka’ato e normat.Nupus nyi’a mouw eng kalekepan e nukum Taurat 8Te’a mouw kouw me’utang sapa-sapa wia si seiy i te tu’u kangkasi, ta’an satorona kouw mengengupusan. Karengan seiy i te si meupusla si kasuatna en tou, nisia si kimelangola e nukum Taurat. 9Karengan e nuwu’: te’a masiwo en zinah, te’a mawunu’, te’a marongkit, te’a mepepa’arla wo e nuwu walina sapa tu’u kangkasi, neiy mouw i kakokulu witu e nuwu’ i yi’i, nyi’a i ti’i: I koupusola si kasuat en toumu tanukan en toumu nuesa! 10Nupus e reiy’ masiwo lewo’ wia si kasuat en tou, kaa ni’itu e nupus nyi’a mouw eng kalekepan e nukum Taurat.11Eng kapualitan i yi’i e lewo’ sa reiy’ tuanannula, karengan nikouw kouw mete’u eng ka’ada’an e nedo en teakan, nyi’a i ti’i kaa e nedona mina’ayo mouw i wee nikouw kaa laa mawongke witu en tekel. Karengan en teakan eng kelawiran lebe mouw tawi i wee nikita ta’an i te witu e nedo nikita nu mina’eman. 12E nendo eng kasa mouw wengi, tawi mouw maoat. Kaa ni’itu meiy mouw kita lumengatla em pasiwo-siwon kareiydeman wo pakenola eng kalekepan en senjata terang!13Meiy mouw kita tumou ampit en sopan, tanu witu e nendo oat, te’a witu em pelesir wo en tetoekan, te’a witu em pesa’amekan wo eng hawa nafsu, te’a witu em pesali’isi’an wo iri ate. 14Ta’an pakenola si Tuhan Yesus Kristus tanume eng kalekepan en senjata terang wo te’a mouw me’urus en toumu kaa laa makiteu-teula eng kepa’aranna.

Chapter 14

Te’a maakimla si patuarimu 1Sungkulenouw sitou e lewea’ imanna reiy’ ampit minapasusuiyla eng genangna. 2Si esa tou me’eman, kaa nisia si toro kumaan e reiy’ sa mina’asa jenis kekaanen, ta’an sitou lewea’ imanna si mekaan e raaren-raaren i te.3Seiy si mekaan, te’a mouw masero’la sitou reiy’ mekaan, wo seiy si reiy’ mekaan, te’a mouw maakimla sitou mekaan, karengan si Empung si simungkulouw sitou i ti’i. 4Seiy ku’a re’en nikouw, i ka’ayo kouw maakimla si hamba ne tou walina? Andi ku’a re’en sia rimedeiy, andi ku’a re’en sia i ka’anu, ni’itu e nyi’a mouw nurusan ni tuangna nuesa. Ta’an nisia si laa minena-ena’ rimedeiy, karengan si Tuhan si makakuasa jumaga nisia minena-ena’ rimedeiy.5Si esa nga tou si mapokeiyla e nendo esa lebe pe’uku-ukumen ta’an e nendo walina, ta’an se walina se mapokeiyla em baya e nendo masuat i te. Satorona susur tou se uli-ulit ma’eman witu e natena nuesa. 6Seiy si timiboiy witu e nesa nendo neiy i ketantu, nisia si matuanala nyi’a i wee si Tuhan, wo nisia kangkasi si matotor syukur wia si Empung.7Karengan reiy’la siesa tou tu’u witu e nelet ta si matou-tou kaa en touna nuesa, wo reiy’la siesa tou tu’u si minate kaa en touna nuesa. 8Karengan sa kita matou-tou, kita matou-tou i wee si Tuhan, wo sa kita mate, kita mate i wee si Tuhan. Jadi le’os matou-tou ka’apa mate, nikita nyi’a mouw kita kapunya’an ni Tuhan. 9Karengan kaa ni’itu mouw si Kristus si minate mouw wo tumou sumeup, rio Sia mamuali Tuhan, le’os wia se tou-tou minate, ma’anouw tu’u wia se tou-tou matou-tou.10Ta’an nikoo, ka’a ku’a re’en koo maakimla si patuarimu? Ka’apa ka’a ku’a re’en koo masero’la si patuarimu? Karengan nikita nu waya kita lewo’ sa reiy’ sumaru en takhta paadilan ni Empung. 11Karengan wawean neiy i kepatik: “Demi Niaku nu matou-tou, tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, em baya ne tou se laa kumudu kumurur witu en sinaru-Ku wo em baya ne tou se laa lumo’or si Empung.”12Tuana mouw susur tou witu e nelet ta se laa mee pertangungan jawab tanume en touna nuesa wia si Empung. Te’a mawee watu kasu’usu’an 13Kaa ni’itu te’a mouw kita ma’akiman kasi! Ta’an lebe le’os kouw kumi’it em pandangan i yi’i: Te’a kita sumiwo si patuari ta i ka’anu ka’apa i kasu’usu’!14Niaku ku mete’u wo ma’eman wia si Tuhan Yesus, kaa reiy’la si wo’o sapa e najis witu en touna nuesa. Wia i te se tou mapokeiyla, kaa wo’o sapa nyi’a mouw e najis, wia sitou i ti’i mouw e wo’o sapa i ti’i e najis. 15Karengan sa koo rumarala e nate ni patuarimu karengan e wo’o sapa eng kinaannu, takar koo reiy’ matou-tou kasi i ki’it em pengiween e nupus. Te’a mouw koo mepepunengla si patuarimu karengan eng kekaanennu, karengan si Kristus si minate mouw i wee nisia.16Sapa e le’os, eng kapunya’an niouw, te’a mouw kouw mewewayala ni’itu sero’an. 17Karengan eng Keraja’an ni Empung reiy’ mouw em poong kekaanen wo eng kekoo’on, ta’an em poong eng kaulitan, dame sejahtera wo e mepa’a-pa’ar ni Roh Kudus.18Karengan seiy i te si melayanla si Kristus ampit eng kenaramen i yi’i, nisia si mekepa’aren wia si Empung wo paormaten ne tou. 19Kaa ni’itu meiy mouw kita kumi’it sapa e mapa eiy en dame sejahtera wo wawean ka’ara’an kaa laa mewewangunan.20Te’a mouw koo meteterila em pepa’ayangen ni Empung karengan eng kekaanen! E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw en suci, ta’an cilaka mouw sitou, sa karengan eng kekaanenna se tou walina i kasu’usu’! 21Le’osouw koo te’a mekekaan e le’ona ka’apa kumoo’ e nanggor, ka’apa e wo’o sapa minamuali watu kasu’usu’an ni patuarimu.22Tumiboiy mouw witu eng ka’emanan kapunya’annu i ti’i, i wee en toumu nuesa witu en sinaru ni Empung. Ma’aruiyola sia,si reiy’ minukum en touna nuesa witu en sapa ni’i papokeiynala le’os kaa laa petetuananla. 23Ta’an seiy i te si meware-wareng, sa sia kumaan, nisia si niukumouw, karengan nisia si reiy’ timuanala nyi’a timo’otolela witu iman. Wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e reiy’ timo’otolela witu e iman, nyi’a mouw en dosa.

Chapter 15

Sitou lewea’ wo sitou ente’ 1Nikita, si ente’, kita lewo’ sa reiy’ mesa’an eng kalewea’an ne tou reiy’ ente’ wo te’a kita masero eng kasenangan ta nuesa. 2Susur tou witu nelet ta si lewo’ sa reiy’ sumero kasenangan ni kasuat ta demi eng kale’osanna kaa laa mewewangun nisia.3Karengan si Kristus kangkasi si reiy’ masero eng kasenangan-Na nuesa, ta’an tanu wawean neiy i kepatik: “En tetotoren-tetotoren na’abuten nea, e maabut Nikoo, en timena’ mola niaku.” 4Karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa neiy i patik eng ketareanna, neiy mouw i patik kaa laa mamuali teturu wia nikita, rio kita te’etep tumiboiy witu em paarapen kaa eng katenteman wo em pangiboran waki Kaol Suci.5Satorona si Empung, si kembu’an eng katenteman wo em pangiboran, kumaruniala eng karetukan wia nikouw, minatoroan ampit eng kepa’aran ni Kristus Yesus, 6i ka’ayo ampit esa nga ate wo esa nga suara kouw lumo’orla si Empung wo si Ama’ Tuhan ta, Yesus Kristus. 7Kaa ni’itu sungkulenouw siesa wia se walina, masuat tanu si Kristus kangkasi simungkulola nikita, i wee eng kalo’oran ni Empung.8Si pemaksudkula nyi’a mouw, karengan eng kaulitan ni Empung Kristus minamuali mouw pelayan ne tou-tou makasunat kaa laa metete’etepla en ta’ar neiy mouw i wee-Nala wia se nene moyang ta, 9wo kaa laa mesesiwola se bangsa-bangsa, rio sea lumo’orla si Empung karengan e rahmat-Na, tanu wawean neiy i kepatik: “Kaa ni’itu niaku ku laa lumo’orla Nikoo witu e nelet ne bangsa-bangsa wo kumantarla e mazmur i wee e ngaran-Nu.”10Wo en tumodongla nyi’a: “Mepa’a-pa’arola, hei bangsa-bangsa, ampit se umat-Na.” 11Wo kasi: “Lo’orenouw si Tuhan, hei kouw nu waya ee bangsa-bangsa wo ma’anouw se reiy’ sa mina’asa suku bangsa se lumo’or Nisia.”12Wo ne tumodongla nyi’a pokeiy ni Yesaya: “En suru waki aka ni Esai e laa rumetik, wo Nisia si laa tumo’or kaa laa mepeperenta se bangsa-bangsa, wo wia-Nisia mouw se bangsa bangsa se laa meela e narapan.”13Satorona si Empung, kembu’an em paarapen, si mutala nikouw ampit e reiy’ sa mina’asa kepa’a-pa’aran wo en dame sejahtera witu iman miouw, rio kaa eng kaketeran e Roh Kudus kouw makaloko-lokon witu em paarapen.14Paulus si minapaloo’o-loo’ola en to’otolan-to’otolan em patikanna14 Patuariku waya, niaku nuesa ku memang ma’eman tanume nikouw, kaa nikouw kangkasi kouw minawuta mouw ampit eng kale’osan wo ampit e reiy’ sa mina’asa tine’u wo makawoo laa mengenge’enge’an.15Ta’an, karengan e nupus karunia neiy mouw i anugerahla ni Empung wia niaku, niaku wisa i te ampit e noki berani ku minatikola wia nikoo kaa laa makighenangla nikouw, 16nyi’a i ti’i kaa niaku ku toro mamuali pelayan ni Kristus Yesus i wee se bangsa-bangsa reiy’ Yahudi witu em pelayanan paabaran e Injil ni Empung, rio se bangsa-bangsa reiy’ Yahudi se toro sungkulen ni Empung tanume en sesempe mekepa’aren wia-Nisia, se sinucila ni Roh Kudus.17Jadi witu si Kristus niaku ku toro sumawa’ tanume em pelayananku i wee si Empung. 18Karengan niaku ku reiy’ laa berani menoto-notor tanume e wo’o sapa walina, kacuali tanume en sapa em pina’ayangola ni Kristus kaa niaku, nyi’a i ti’i kaa laa ma’aka-akala se bangsa-bangsa walina witu eng kelale’an, kaa e lelila’an wo em pasiwo-siwon, 19kaa eng kuasa eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mujizat wo kaa eng kuasa e Roh. Tuana mouw witu em pakela-kelangan maledong waki Yerusalem i ka’ayo waki Ilirikum niaku ku minabarola eng kawutana e Injil ni Kristus.20Wo witu em pinaabaran i ti’i niaku ku mapokeiyla tanume eng kaormatanku, kaa niaku ku reiy’ timuanala nyi’a witu en tampa-tampa, waki wisa e ngaran ni Kristus eng kasine’uanouw ne tou, rio niaku ku te’a mebebangun witu natas en teto’otolan, rineta’anola ne tou walina, 21ta’an minatoroan ampit wawean neiy i kepatik: “Nisea, se reiy’pe’ ma’an mekasa maka’ato abar tanume Nisia, se laa lumoo’ Nisia, wo nisea, se reiy’ ma’an mekasa liminga nyi’a, se laa mangarti nyi’a.”Narapan ni Paulus kaa laa ma’eiy waki Roma 22Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku maena-ena’ kina’ape’an kaa laa melelalesla nikouw. 23Ta’an en teakan, karengan niaku ku reiy’ mola kasi tampa pepa’ayangan wia en daerah i yi’i wo karengan niaku ku pira mola nge te’un eng keurena pa’ar melelalesla nikouw,24niaku ku maarapla witu em pakela-kelangangku me’a waki Spanyol niaku ku toro tumuli witu en tampamu wo maatoan ampit nikouw, i ka’ayo kouw toro malila niaku witume, nu reiy’ mouw niaku nu reiy’ ure mine’anla em pinate’upan ampit nikouw. 25Ta’an en teakan niaku ku kasuatan witu em pakela-kelangan me’a waki Yerusalem ma’alila en sesawang wia se tou-tou kudus.26Karengan e Makedonia wo e Akhaya se minedo mola kaputusan kaa laa mesesumbangla sapa-sapa wia se tou-tou miskin witu nelet ne tou-tou kudus waki Yerusalem. 27Eng kaputusan i ti’i memang niedo nea mouw, ta’an e ni’itu nyi’a mouw eng kewajiban nea. Karengan, sa se bangsa-bangsa walina se minaka’ato mouw weteng witu eng harta rohani ne tou Yahudi, takar e lewo’ sa reiy’ mouw kangkasi se bangsa-bangsa walina i ti’i se melayanla se tou Yahudi ampit eng harta duniawi nea.28Sakawisa niaku ku limekepola e lukar i ti’i wo simarakanola e wua’na ne bangsa-bangsa walina i ti’i wia nisea, niaku ku laa mae waki Spanyol tumorome eng kota miouw. 29Wo kete’uangku, kaa sa aku meiy lumalesi nikouw, niaku ku laa tumuanala nyi’a ampit wuta em berkat ni Kristus.30Ta’an demi si Kristus, Tuhan ta, wo demi nupus e Roh, niaku ku ngume’enge’la nikouw, patuari waya, kaa laa kumiwee mewali-wali ampit niaku witu en sesombayangen wia si Empung i wee niaku, 31rio niaku ku minapiara waki se tou-tou reiy’ lale’ waki Yudea, wo rio em pelayanangku i wee e Yerusalem en sungkulen ampit e le’os ne tou-tou kudus maname, 32rio niaku ku ampit mepa’a-pa’ar meiy wia nikouw kaa eng kepa’aran ni Empung, maka’ato kasegaya’an mewali-wali ampit nikouw.33Empung, si kembu’an en dame sejahtera, si rumapitla nikouw nu waya! Amin.

Chapter 16

Tabea 1Niaku ku makiwee eng genangmu witu si Febe, patuari ta si melayanla se jema’at waki Kengkrea, 2rio kouw sumungkul nisia witu si Tuhan, tanu eng kumurana wia se tou-tou kudus, wo sawanganola sia sa i tu pemandungenna. Karengan nisia nuesa si simawangola se kelaker tou, o kangkasi wia niaku nuesa.3I pa’ayo mola en tabea wia si Priskila wo si Akwila, se ka’ampit-ka’ampit esa nga pepa’ayangan ampit niaku witu si Kristus Yesus. 4Nisea se simaelangola e nyawa nea kaa em patou-touangku. Wia nisea reiy’kan i te niaku si metarumakase, ta’an kangkasi em baya se jema’at reiy’ Yahudi. 5Tabea kangkasi wia se jema’at witu em bale nea. Tabea wia si Epenetus si patuari neiy i koupuskula, nyi’a mouw si wu’ana ketare waki daerah Asia i wee si Kristus.6Tabea wia si Maria, si mina’ayangola mengente’ i wee nikouw. 7Tabea wia si Andronikus wo si Yunias, se patuari-patuariku esa nge bangsa, se mekasa mouw pinenjarala mewali-wali ampit niaku, nyi’a i ti’i se tou-tou paloo’o-loo’on witu nelet ne rasul wo se minamuali mouw Kristen nu reiy’pe’ niaku. 8Tabea wia si Ampliatus si neiyku i koupusla witu si Tuhan.9Tabea wia si Urbanus, si ka’ampit esa nga pepa’ayangen ampit nikeiy witu si Kristus, wo tabea wia si Stakhis, si’i koupusku. 10Tabea wia si Apeles si taangouw uji wia si Kristus. Tabea wia nisea, se witu em bale ni Aristobulus. 11Tabea wia si Herodion, si ka’ampitku esa nge bangsa. Tabea wia nisea se witu em bale ni Narkisus, se witu si Tuhan.12Tabea wia si Trifena wo si Trifosa se mepa’ayang mengente’ witu em pelayanan Tuhan. Tabea wia si Persis si neiyku i koupusla, si mina’ayangola mengente’ witu em pelayanan Tuhan. 13Tabea wia si Rufus, sitou pineleng witu si Tuhan, wo tabea wia si ina’na, si i wee niaku nyi’a mouw kangkasi si ina’. 14Tabea wia si Asinkritus, Flegon, Hermes, Patrobas, hermas wo se patuari-patuari mewali-wali ampit nisea.15Tabea wia si Filologus, wo si Yulia, Nereus wo se patuarina wewene, wo si Olimpas, wo kangkasi wia se reiy’ sa mina’asa tou kudus se mewali-wali ampit nisea. 16Metabe-tabea’anouw kouw ampit en siong kudus. Tabea wia nikouw waki em baya ne jema’at Kristus.Nge’enge’ 17Ta’an niaku ku ngume’enge’la nikouw, patuari waya, rio kouw mategha-tegham wia nisea, se minasu’usukan ampit en tine’u kina’atoan niouw mola, e lumentutla peta’atasan wo em bewilot. Kaa ni’itu liseiyenouw sea! 18Karengan se tou-tou tuana se reiy’ melayanla si Kristus, Tuhan ta, ta’an se melayanla em po’ot nea nuesa. Wo ampit e lelila’an-lelila’an nea mengaruiy witu em baasa nea emis nisea se mawiles wia se tou-tou tulus e natena.19E nabar tanume eng kelale’annu eng kinalinga’anouw em baya ne tou. Kaa ni’itu niaku ku mepa’a-pa’ar tanume nikouw. Ta’an niaku ku pa’ar rio kouw sama’ witu en sapa e le’os wo weresi witu en sapa e lewo’, 20Satorona si Empung, si kembu’an en dame sejahtera, si mapawee-wee kumemula si Iblis witu em bawa’ e ne’amu.21Tabea wia nikouw waki si Timotius, ka’ampitku esa nga pepa’ayangan, wo waki si Lukius, Yason, wo si Sosipater, se ka’ampit-ka’ampitku esa nge bangsa. 22Tabea witu si Tuhan wia nikouw waki si Tertius, nyi’a i ti’i niaku, si minatik en surat i yi’i.23Tabea wia nikouw waki si Gayus, si minee tete’upan wia niaku, wo wia em baya ne jema’at. Tabea wia nikouw waki si Erastus, si bendahara em banua, wo waki si Kwartus, patuari ta. 24E nupus karunia ni Yesus Kristus, Tuhan ta, rumapitla nikouw nu waya! Amin.E reiy’ sa mina’asa kalo’oran i wee si Empung 25I wee Nisia, si makakuasa mekeketerla nikouw, - i ki’it e Injil kasa kasine’uan wo e nabar tanume si Yesus Kristus, minatoroan ampit e lelila’an pengiro-ngirong, neiy i penesla makaaba-abad eng keurena, 26ta’an en teakan neiy mouw i papaloo’o-loo’ola wo sa i ki’it em perenta ni Empung abadi, neiy mouw i abarla eng kaol-kaol ne nabi wia se reiy’ sa mina’asa bangsa kaa laa meteteperla nisea witu eng kelale’an e iman –27i wee Nisia, si maesa-esa Empung wuta eng hikmat, kaa si Yesus Kristus: e reiy’ sa mina’asa kalo’oran i ka’ayo eng keure-urena! Amin.

1 Corinthians

Chapter 1

Surat ni Paulus eng kasa ketare-tare wia se jema’at waki
1Waki si Paulus, kaa eng kepa’aran ni Empung si kineret minamuali rasul ni Kristus Yesus, wo si Sostenes, patuari ta, 2wia se jema’at ni Empung waki Korintus, nyi’a i ti’i nisea se kinudusola witu si Kristus Yesus wo se kineret minamuali tou-tou kudus, ampit em baya ne tou waki e reiy’ sa mina’asa tampa, se maaleiy witu e ngaran ni Tuhan ta Yesus Kristus, nyi’a i ti’i si Tuhan nea wo si Tuhan ta. 3E nupus karunia wo e le’os eng kale’osan waki si Empung, Ama’ ta, wo e waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.
Tetotoren syukur
4Niaku ku reiy’ maena-ena’ matotor syukur wia si Empungku karengan nikouw witu e nupus karunia ni Empung neiy i anugerah-Nala wia nikouw witu si Kristus Yesus. 5karengan wia Nisia kouw minekaya mouw witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan: witu e minegheghioan tetotoren wo minegheghioan tine’u, 6minatoroan ampit eng kasairian en tanume si Kristus, en tine’etepola witu e nelet miouw.7Tuana mouw kouw reiy’ sikareiy’awesan witu e nesa karunia tu’u kasuatan kouw ma’ena’la ni’i pa’ayola ni Tuhan ta Yesus Kristus. 8Nisia kangkasi si laa tume’etepla nikouw i ka’ayo witu eng kesampetanna, i ka’ayo kouw reiy’ si walulang witu e nendo ni Tuhan ta Yesus Kristus. 9Empung, si kimeret nikouw witu em paasa-asa’an ampit Sioki’-Na Yesus Kristus, Tuhan ta, nyi’a mouw si lale’.
Pinapete’an witu se jema’at
10Ta’an niaku ku ngume’enge’la nikouw, patuari waya, kaa e ngaran ni Tuhan ta Yesus Kristus, rio kouw esa nga iyon esa nga totor wo te’a wawean em pinapete’an witu e nelet miouw, ta’an eng kapurikitna rio kouw rebet maesa’an wo esa nga ate esa nga ghenang. 11Karengan, patuariku waya, niaku ku pinakite’uanola ne tou-tou waki ne me’urang ni Kloe en tanume nikouw, kaa e wawean em pinesali’isi’an witu e nelet miouw.12Em pemaksutkula nyi’a mouw, kaa nikouw siesa o siesa limila’: Niaku ku waki weteng ni Paulus. Ka’apa niaku ku waki weteng ni Apolos. Ka’apa niaku ku waki weteng ni Kefas. Ka’apa niaku ku waki weteng ni Kristus. 13Sapa ku’a re’en si Kristus si minawete-weteng? Sapa ku’a re’en si Paulus si neiy i salibla karengan nikouw? Ka’apa sapa ku’a re’en kouw binaptis witu e ngaran ni Paulus?14Niaku ku matotor syukur kaa e reiy’la siesa tou tu’u kangkasi witu e nelet miouw si binaptisku ta’an i te si Krispus wo si Gayus, 15i ka’ayo e reiy’la tou si toro lumila’la, kaa nikouw kouw binaptis witu e ngaranku. 16O kangkasi se me’urang ni Stefanus niaku ku minaptis nisea. E reiy’ siwalina nisea niaku ku reiy’ mete’u, andi ku’a re’en sa waweane’ tou se binaptisku.17Karengan si Kristus si timoke niaku reiy’ kaa laa mebebaptis, ta’an kaa laa ma’abarla e Injil; wo e ni’itu tu’u e reiy’ ampit eng hikmat lelila’an, rio en salib ni Kristus te’a mamuali reiy’ sipenoron.
Hikmat ni Empung wo eng hikmat ni tou
18Karengan em paabaran en tanume en salib memang e nyi’a mouw eng kawe’engelan wia nisea se laa mapuneng, ta’an i wee nikita si linawirla em paabaran i ti’i e nyi’a mouw eng kaketeran ni Empung, 19Karengan wawean neiy i kepatik: “Niaku ku laa munengla eng hikmat ne tou-tou makahikmat wo eng kale’osan ne tou-tou sama’ e laa Ku re’inla.”20Waki wisa ku’a re’en sitou maka hikmat? Waki wisa ku’a re’en se kasasigha’ en Torat? Waki wisa ku’a re’en se mememero wia eng kaoatan i yi’i? Reiy’ ku’a re’en si Empung si simiwo mola eng hikmat eng kaoatan i yi’i e minamuali kawe’engelan? 21Eng karengan eng kaoatan, witu en sama’ ni Empung, e reiy’ sumine’u si Empung karengan en sama’na, takar si Empung si mekepa’ar melelawirla nisea nu ma’eman kaa eng kawe’engelan em paabaran e Injil.22Se tou-tou Yahudi se mepa’arla eng kowa’ wo se tou-tou Yunani se masero eng hikmat, 23ta’an nikeiy keiy maabarla si Kristus neiy i salibla: i wee se tou-tou Yahudi e nesa watu kasu’usu’an wo i wee se tou-tou reiy’ Yahudi e nesa kawe’engelan,24ta’a i wee nisea se kineret, le’os tou Yahudi, ka’apa tu’u reiy’ tou Yahudi, Kristus nyi’a mouw si kaketeran ni Empung wo si hikmat ni Empung. 25Karengan e we’engel waki si Empung e lebe wangko’ en sama’na ta’an sitou wo e lewea’ waki si Empung e lebe ente’ ta’an sitou.26Ghenangenola, patuari waya, kumura eng ka’ada’an niouw, eng katoroan nikouw nu kereten: i ki’it e nukuran ni tou e reiy’ laker se tou sama’, e reiy’ laker se tou makaule, e reiy’ laker se tou kasa paloo’o-loo’on. 27Ta’an sapa e we’engel i wee eng kaoatan, em pineleng ni Empung kaa laa mapairangla se tou-tou makahikmat, wo sapa e lewea’ i wee eng kaoatan, em pineleng ni Empung kaa laa mapairangla sapa e nente’,28wo sapa e reiy’ palo’o-loo’on wo en sero’ i wee eng kaoatan, em pineleng ni Empung, awes tare sapa e reiy’ sipenoron, em pineleng ni Empung, kaa laa merere’ila sapa e maka penoron, 29rio e reiy’la siesa tou tu’u si mesawa’la en tou witu en sinaru ni Empung.30Ta’an eng karengan Nisia o kouw witu si Kristus Yesus, kaa eng karengan si Empung si minamuali mouw sama’ i wee nikita. Nisia si minulitla wo kimudusla wo timubuus nikita. 31Karengan e ni’itu tanu wawean neiy i kepatik: “Seiy i te si mesawa’, satorona nisia si sumawa’ witu si Tuhan.”
Chapter 2

1Tuana mouw kangkasi, eng katoroan niaku nu mineiy wia nikouw, patuariku waya, niaku ku mineiy reiy’ ampit e lelila’an-lelila’an wangun ka’apa ampit en sama’ kaa laa ma’ayola eng kasairian ni Empung wia nikouw. 2Karengan niaku ku timenggolola kaa laa reiy’ mete’ula sapa-sapa witu e nelet miouw ta’an i te si Yesus Kristus, nyi’a i ti’i Sia si neiy i salibla.3Niaku kangkasi ku mineiy mouw wia nikoo witu eng kalewea’an wo ampit eng kasa meide’ wo kori’. 4Leos e lelila’angku ka’apa tu’u em paabarangku e reiy’ neiyku i pa’ayola ampit e lelila’an-lelila’an hikmat maka emanen witu eng kaketeran e Roh, 5rio e neman miouw te’a kumayong witu eng hikmat ni tou, ta’an witu eng kaketeran ni Empung.

g hikmat e ulit
6Ma’anouw tu’u tuana nikeiy keiy maabarla eng hikmat witu e wuntul nea se minawowosouw, nyi’a i ti’i en sama’ e reiy’ waki kaoatan i yi’i, wo e reiy’ waki se makuwa-kuwasa – makuwa-kuwuasa eng kaoatan i yi’i, nyi’a i ti’i se makuwa-kuwasa – makuwa-kuwasa se laa perere’inla. 7Ta’an ni’i paabar meiyla nyi’a mouw eng hikmat ni Empung neiy i kakirong wo em pengiro-ngirong, nu reiy’pe’ eng kaoatan i yi’i nu siniwola, en tiniro’ mola ni Empung i wee eng kewangko’an ta.8E reiy’la waki se makuwa-kuwasa eng kaoatan i yi’i se sumine’u nyi’a, karengan sa wona’na sea sumine’u nyi’a, nisea se reiy’ simalibla si Tuhan e wangko’. 9Ta’an en tanu wawean neiy i kepatik: “Sapa e reiy’ ma’an mekasa loo’on em beren, wo e reiy’ ma’an mekasa lingan en talinga, wo e reiy’ ma’an mekasa lumentuti witu e nate ni tou: em baya en tiniro’la ni Empung i wee nisea se moupusla Nisia.”10Karengan wia nikita si Empung si minapaloo’o-loo’o mola nyi’a karengan e Roh, karengan e roh e masoisapla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, awes tare eng kapualitan-kapualitan neiy i kakirong witu en tou ni Empung. 11Seiy ee pasil si witu e nelet ni tou si mete’u, sapa eng kina’atoan witu eng gorem en tou ni tou ta’a i te e roh ni tou nuesa em bitu eng goremna? Tuana mouw kangkasi e reiy’la sitou si mete’u, sapa eng kina’atoan witu en tou ni Empung ta’an i te e Roh ni Empung.12Nikita ta reiy’ sumungkul e roh eng kaoatan, ta’an e roh asal waki si Tuhan, rio ta mete’u, sapa neiy i karuniala ni Empung wia nikita. 13Wo eng karengan nikeiy keiy minapawona’la eng kapualitan-kapualitan rohani wia nisea se makapunya e Roh, nikeiy keiy melila-lila’ en tanume eng karunia-karunia ni Empung ampit e lelila’an e reiy’ neiy i turu’la wia nikeiy kaa en sama’ ni tou, ta’an eng karengan e Roh.14Ta’an se tou eng kaoatan se reiy’ simungkul sapa e nasal waki Roh ni Empung, karengan eng kapualitan i ti’i i wee nisea nyi’a mouw e nesa kawe’engelan; wo nisea se reiy’ mangarti nyi’a, karengan eng kapualitan i ti’i en toro i te paloo’ola kenaramen rohani. 15Ta’an sitou rohani si maloo’la e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, ta’an nisia nuesa si reiy’ paloo’ola ne tou walina. 16Karengan: “Seiy ku’a si mete’ula eng genang ni Tuhan, i ka’ayo sia toro ngume’enge’la Nisia?” Ta’an nikeiy keiy makapunya eng genang ni Kristus.

Chapter 3

Pinesali’isi’an
1Wo niaku, patuari waya, witu e nedo ni’itu ku reiy’ mete’u sumusuiy ampit nikouw tanu ampit sitou rohani, ta’an ampit i te sitou eng kaoatan si reiy’pe’ timu’a witu si Kristus. 2En susu mouw ni’i weekula wia nikoo, e reiy’ kekaanen kete, karengan nikouw kouw reiy’pe mete’u sumungkul e nyi’a. Wo en teakan tu’u nikouw kouw reiy’pe’ mete’u sumungkul e nyi’a.3Karengan nikouw kouw toupe’ eng kaoatan. Karengan, sa witu e nelet miouw wawean iri ate wo em pesali’isi’an e reiy’ ku’a re’en eng kapualitan i ti’i e maturu’la, kaa nikouw kouw tou eng kaoatan wo kaa nikouw kouw matou-tou eng kenaramen en touna? 4Karengan sa siesa tou si lumila’: “Niaku ku waki weteng ni Paulus.” Wo se walina se mila’: “Niaku ku waki weteng ni Apolos,” E reiy’ ku’a eng kapualitan i ti’i e maturu’la, kaa nikouw kouw tou eng kaoatan reiy’ rohani? 5Ni’itu mouw sapa ku’a re’en si Apolos? Sapa ku’a re’en si Paulus? Se sumesempung-sumesempung ni Tuhan karengan nisea o kouw ma’eman, siesa o siesa i ki’it e lalan neiy i weela ni Tuhan wia nisea.6Niaku ku timanem, Apolos si maserew, ta’an si Empung si minee eng kapatouna. 7Karengan e ni’itu em pe’uku-ukumen e reiy’ mouw si timanem ka’apa si simereuw, ta’an i te si Empung si minee eng kapatouna.8Le’os si timanem ka’apa tu’u si simerew se masuat; wo siesa o siesa se laa maka’ato en tetorona minatoroan ampit em pepa’ayangenna nuesa. 9Karengan nikeiy keiy maka’ampit esa nga pepa’ayangen ni Empung, nikouw nyi’a mouw e numa ni Empung, walewangko’ ni Empung.
To’otolan wo em bale
10Minatoroan ampit e nupus karunia ni Empung, neiy i anugerahla wia niaku, niaku ku tanume siesa tou kasasigha’ em bale si kasigha’ rimeta’ mola en to’otolan, wo se tou walina se reiy’ maena-ena’ mewale witu natasna. Ta’an susur tou se lewo’ sa reiy’ maweela ghenang, kumura sia lewo’ sa reiy’ mewale witu natasna. 11Karengan e reiy’la siesa tou tu’u si toro rumeta’la en to’otolan walina ta’an i te en to’otolan neiy mouw i reta’la, nyi’a i ti’i si Yesus Kristus.12Andi ku’a re’en se tou mewewale witu natas en to’otolan i yi’i ampit e mas, perak, watu permata, kayu, rukut pera ka’apa en daami, 13witu e mekasa ee sangari em pepa’ayangen niesa o niesa e laa mapaloo’. Karengan e nendo ni Tuhan e laa mapaloo’o-loo’ola nyi’a, karengan nisia si laa mapa’ato ampit e napi wo kumura em pepa’ayangen niesa o niesa e laa ujin e napi i ti’i.14Sa em pepa’ayangen neiy i redeiy ni tou taang i pewa’awa’, nisia si laa maka’ato tetoro. 15Sa em pepa’ayangenna minarengis, nisia si laa peme’itan eng karugian, ta’an nisia nuesa si laa lawireni, ta’an en tanu waki ghorem e napi.16E reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa nikouw nyi’a mouw kouw bait ni Empung wo kaa e Roh ni Empung e minena-ena’ witu eng gorem miouw? 17Sa wawean tou si mepepunengla em bait ni Empung, takar si Empung si laa munengla nisia. Karengan em bait ni Empung nyi’a mouw eng kudus wo em bait ni Empung i ti’i nyi’a mouw nikouw.18Te’a mouw wawean tou si lume’ekok en touna nuesa. Sa wawean witu e nelet miouw si mapokeiyla en touna mekesama’i ki’it eng kaoatan i yi’i, ma’anouw sia mawe’engel, rio sia mekesama’. 19Karengan en sama’ eng kaoatan i yi’i nyi’a mouw eng kawe’engelan wia si Empung. Karengan wawean neiy i kepatik: “Nisia si simikop sitou mekesama’ witu eng kelali’iketanna.” 20Wo waki tampa walina: “Tuhan si mete’ula en tetiro’an-tetiro’an ne tou mekesama’; eng kaulitna em baya nyi’a e minaghio-ghio waya.”21Karengan e ni’itu te’a mouw wawean tou si mesawa’la en touna witu sitou, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw eng kapunya’annu: 22le’os si Paulus, Apolos, ka’apa tu’u si Kefas, le’os eng kaoatan, em patou-touan, ka’apa tu’u mate, le’os e nedo teakan, ka’apa tu’u e nedo laa meiy. Em baya nyi’a em punya miouw. 23Ta’an nikouw nyi’a mouw kouw kapunya’an ni Kristus wo si Kristus nyi’a mouw si kapunya’an ni Empung.
Chapter 4

Tuhan nyi’a mouw si maesa-esana akim
1Tuana mouw satorona se tou maloo’ola nikeiy: tanume se hamba-hamba ni Kristus, wia nisea neiy i emanla em pengiro-ngirong ni Empung. 2Eng kesampetanna eng ke’ini waki se sumesempung-sumesempung se tuana nyi’a mouw, kaa nisea se pinakaloo’o-loo’ola toro emanen.3I wee niaku en toyo’ kasa em penoronna andi ku’a re’en niaku ku niakim miouwla ka’apa e nesa paadilan ne tou. Awes tare en touku nuesa tu’u e reiy’ niakimku. 4Karengan e memang niaku ku reiy’ wena’asla witu e wo’o sapa, ta’an e reiy’ karengan e ni’itu mouw niaku neiy i ulitla. Nisia, si minakimla niaku, nyi’a mouw si Tuhan.5Karengan e ni’itu, te’a mouw maakimla nu reiy’pe’ e nedona, nyi’a i ti’i nu reiy’pe’ si Tuhan nu mineiy. Nisia si laa tumerangi, o kangkasi sapa neiy i kakirong witu eng kareiydeman, wo Nisia si laa mapaloo’ola sapa en tiniro’la witu eng gorem e nate. Takar susur tou si laa sumungkul e lelo’or waki si Empung.
Kumengenola en toumu
6Patuari waya, e lelila’an-lelila’an i yi’i em pinakekula witu en touku nuesa wo wia si Apolos, karengan nikouw, rio waki patoka’an neiy nikouw kouw metete’ula sapa ku’a re’en em penoronna e lelila’an i yi’i: “Te’a melelantouwla e wawean neiy i kepatik”, rio te’a wawean witu e nelet miouw si metetingkeiyla en tou ampit e lalan si me’ukumla si esa ta’an se walina. 7Karengan seiy ku’a re’en si mapokeiyla nikoo koo tuana pe’uku-ukumen? Wo sapa ku’a re’en eng kapunya’annu, e reiy’ sinungkulmu? Wo sa memang koo simungkul e nyi’a, ka’a ku’a re’en koo mesawa’la en tou, tanu mokan koo reiy’ minaka’atola nyi’a?8Nikouw kouw wesu mouw, nikouw kouw minekaya mouw, e reiy’ ampit nikeiy nikouw kouw mineraja mouw. Oh, kumura eng kale’osna sa ulit tuana, kaa nikouw kouw minamuali mouw raja, i ka’ayo nikeiy tu’u keiy kimi’it minamuali raja ampit nikouw. 9Karengan, i ki’it eng genangku, si Empung si mineela wia nikeiy, em baya ne rasul, en tampa kasa kumeng, masuat tanu se tou-tou tinenggolanola e nukuman paten, karengan nikeiy keiy minamuali mouw peleloo’on i wee eng kaoatan, i wee se malaikat-malaikat wo i wee se tou.10Nikeiy keiy we’engel karengan si Kristus, ta’an nikouw kouw sama’ witu si Kristus. Nikeiy keiy lewea’, ta’an nikouw kouw ente’. Nikouw kouw wangko, ta’an nikeiy keiy kumeng. 11Ika’ayomi wia e nedo i yi’i nikeiy keiy maarem, re’o, poteiy, winewe wo timou malepu-lepu,12nikeiy keiy matuanala em pepa’ayangen wuter. Sa keiy abuten, keiy merkatla; sa keiy ghioan, keiy sabaar; 13sa keiy sero’an, keiy reiy’ mena’ mawingkot ampit e rinda; nikeiy keiy minamuali mouw masuat ampit e liwoka eng kaoatan, masuat ampit em pesaan waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, i ka’ayomi wia nedo i yi’i.14Eng kapualitan i yi’i e neiyku i patikla e reiy’ kaa laa mapairangla nikouw, ta’an kaa laa tumogor nikouw tanume se oki-oki’ku i koupusku. 15Karengan ma’anouw tu’u kouw makapunya mangariwu-riwu mememee teturu’ witu si Kristus, nikouw kouw reiy’ makapunya laker ama’. Karengan niaku mouw si witu si Kristus Yesus si minamuali mouw ama’mu karengan e Injil neiyku i abarla wia nikoo. 16Karengan e ni’itu niaku ku ngume’enge’la nikouw: ki’itanola em pasiwo-siwongku le’os!17Awes tare ni’itu mouw eng karenganna niaku ku minapa’alila wia nikoo si Tmotius, nyi’a mouw si urangku i koupus wo si lale’ witu si Tuhan. Nisia si laa ngume’enge’la nikouw witu em patou-touan eng kini’itangkula witu si Kristus Yesus, en tanu neiyku i turu’la wisa i te witu en susur ne jema’at. 18Ta’an e wawean se pirala tou se minatingkeiy, karengan nisea se mapokeiyla, kaa niaku ku reiy’ laa meiy wia nikoo.19Ta’an niaku ku laa makarengan meiy wia nikoo, sa si Tuhan si mepa’arla nyi’a. Takar niaku ku laa mete’u, reiy’ en tanume e lelila’an ne tou-tou se tingkeiy i ti’i, ta’an en tanume eng kaente’an nea. 20Karengan eng Karaja’an ni Empung e reiy’ neiy i karedeiymi waki lelila’an, ta’an e waki kuwasa. 21Sapa ku’a re’en eng kepa’aran niouw? E lewo’ sa reiy’ ku’a niaku meiy wia nikoo ampit en sesa’alit ka’apa ampit e nupus wo ampit e nate rinda?
Chapter 5

Dosa witu en jema’at
1Memang se tou se liminga, kaa wawean pesa’amekan witu e nelet miouw, wo em pesa’amekan tuana rupa, tanu e reiy’ niato ma’anouw tu’u witu e nelet ne bangsa-bangsa se reiy’ sumine’u si Empung, nyi’a i ti’i kaa wawean tou si matou-tou ampit si ka’awu ni ama’na. 2Ma’anouw tu’u tuana nikouw kouw tingkeiy. Reiy’ ku’a re’en e lebe waar kouw mengasi’ wo ma’akatla sitou si matuanala eng kapualitan i ti’i witu eng keuneran niouw?3Karengan niaku, ma’anouw tu’u eng kenaramen e nouwakeku e reiy’ witu, ta’an eng kenaramen e rohaniku em bitu, niaku ku – masuat tanu niaku nu witu – minee mola ukuman wia nisia, si timuana mola eng kapualitan tanu e ni’itu. 4Sakawisa ta merur witu e roh, nikouw kouw mewali-wali ampit niaku, ampit eng kuwasa ni Yesus, Tuhan ta, 5sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ i sarakan ta witu e ngaran ni Tuhan Yesus wia si Iblis, i ka’ayo mapuneng e nouwakna, rio e rohna e lawiren witu e nendo ni Tuhan.6Eng kesawa’annu reiy’ le’os. E reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa en toyo’ ragi en tumeruwunla e minapekasa eng kayo’an? 7I terekouw e ragi ure i ti’i, rio kouw mamuali kayo’an weru, karengan nikouw kouw memang reiy’ siragi. Karengan sioki’ ni domba Paskah ta kangkasi si rineretanouw, nyi’a i ti’i si Kristus. 8Karengan e ni’itu meiy mouw kita melesir, reiy’ ampit e ragi ure, reiy’ kangkasi ampit e ragi kawurukan wo eng kalewo’an, ta’an ampit e roti reiy’ siragi, nyi’a i ti’i eng kalenasan wo eng kaulitan.9Witu en suratku neiy ku mouw i patikla wia nikoo, rio kouw te’a makasewok ampit se tou-tou sa’amek. 10Em pemaksutkula e reiy’ ampit em baya ne tou sa’amek witu eng kelakeranna wia eng kaoatan i yi’i ka’apa ampit em baya ne tou te’etew wo se menenowo ka’apa ampit em baya ne sumesempe em paepungen, karengan sa tuana kouw lewo’ sa reiy’ tumele’ula eng kaoatan i yi’i.11Ta’an e neiyku i patikla wia nikouw nyi’a mouw, rio kouw te’a makasewok ampit se tou, ma’anouw tu’u si matotor en touna patuari, nyi’a mouw sitou sa’amek, te’etew, sumesempe em paepungen, menenero’, tetoeken, ka’apa menenowo; ampit se tou tuana te’a mouw kouw ma’an mekasa kumaan mewali-wali. 12Karengan ampit eng kuwasa sapa ku’a re’en ku ma’akim’la nisea, se witu luar en jema’at? E reiy’ ku’a re’en nikouw kouw ma’akim i te se witu en jema’at? 13Nisea se witu luar en jema’at se laa akimen ni Empung. I ure’ mouw se tou simiwola eng kalewo’an witu eng keuneran niouw.
Chapter 6

Masero ka’adilan wia se tou-tou se reiy’ maka’eman
1Sapa ku’a re’en e wawean siesa tou witu e nelet miouw, sa mesali’isi’an ampit se tou walina, si berani sumero eng ka’adilan wia se tou-tou reiy’ ulit, wo e reiy’ wia se tou-tou kudus? 2Ka’apa e reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa se tou-tou kudus se laa makimla eng kaoatan? Wo sa em paakiman eng kaoatan em bitu e lawas miouw, e reiy’ ku’a re’en kouw makawoo kaa laa malar eng kapualitan-kapualitan e reiy’ sipenoron? 3E reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa nikita ta laa ma’akimla se malaikat-malaikat? Ni’itu mouw sapape’ kasi eng kapualitan-kapualitan karengan witu em patou-touan ta susur e nendo.4Ma’anouw tu’u tuana, sa kouw lewo’ sa reiy’ malar eng kapualitan-kapualitan karengan, nikouw kouw sumarakan eng kapualitan i ti’i wia nisea se reiy’ sipenoron witu en jema’at? 5Eng kapualitan i yi’i ni’i lila’kula kaa laa mapairangla nikouw. E reiy’la ku’a re’en siesa tou witu e nelet miouw nu mekesama’, si toro malar eng kapualitan-kapualitan wia se patuari-patuarina? 6Wawean ku’a re’en si patuari esa si sumero eng ka’adilan wia si patuari walina, wo awes tare wia se tou-tou reiy’ ma’eman?7Waweanna i te eng kapualitan witu nelet miouw siesa wia se walina tanu mouw eng kekala’an i wee nikouw. Ka’a kouw kasa so’o peme’itan eng kareiy’adilan? Ka’a ku’a re’en kouw kasa so’o rinugin? 8Ta’an nikouw nuesa kouw matuanala eng kareiy’adilan wo nikouw nuesa kouw mapa eiymi eng karugian, wo eng kapualitan i ti’i en siniwo miouw wia se patuari-patuarimu.9Ka’apa e reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa se tou-tou reiy’ adil se reiy’ laa maka’ato weteng witu eng Karaja’an ni Empung? Te’a mouw seip! Tou sa’amek, sumesempe em paepungen, tou masiwo en sa’amek, polia, tou memee murian, 10rongkit, tou te’etew, tetoeken, menenero’ wo lumele’ekok se reiy’ laa maka’ato weteng witu eng Karaja’an ni Empung. 11Wo se pirala tou witu e nelet miouw tuana mouw eng ketareanna. Ta’an nikouw kouw minee mola en toumu linenasla, nikouw kouw kinudusola, nikouw kouw neiy mouw i ulitla witu e ngaran ni Tuhan Yesus Kristus wo witu e Roh ni Empung ta.
Nge’enge’ witu em pesa’amekan
12E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en toro i te i wee niaku, ta’an e reiy’ em baya nyi’a e makaka’ara’an. E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en toro i te i wee niaku, ta’an niaku ku reiy’ mayala en touku hamban e nesa sapa tu’u. 13Eng kekaanen nyi’a mouw i wee en tian wo en tian i wee eng kekaanen: ta’an e marua-rua nyi’a e laa punengen ni Empung. Ta’an e nouwak e reiy’ i wee em pesa’amekan, ta’an i te i wee si Tuhan, wo si Tuhan i wee e nouwak.14Empung, si timo’ori si Tuhan, si laa tumo’ori nikita kangkasi karengan eng kuwasa-Na. 15E reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa e nouwakmu nyi’a mouw em beteng ni Kristus? E laa ku edon ku’a re’en em beteng ni Kristus kaa laa mesesarakanla nyi’a witu em pesa’amekan? Ma’an mekasa e reiy’!16Ka’apa e reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa seiy si mina’akesla en touna wia si wewene sa’amek, si mina esa nouwak ampit nisia? Karengan en tuana mouw em pokeiy e nats: “Sea nu rua se laa mamuali esa le’ona.” 17Ta’an seiy si mina’akesla en tou wia si Tuhan, si mamuali esa roh ampit Nisia.18I wa’akatomi en toumu waki pesa’amekan! Susur en dosa walina en tinuanala ni tou, e minamuali witu luar en touna. Ta’an sitou si masiwola em pesa’amekan si makadosa witu en touna nuesa.19Ka’apa e reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw, kaa e nouwakmu nyi’a mouw em bait Roh Kudus e minena’ witu nikouw, e Roh Kudus kina’atoan niouwmi waki si Empung, – wo kaa nikouw kouw reiy’ kapunya’an niouw nuesa? 20Karengan nikouw kouw tinelesouw wo e nargana e re’epesouw winear: Karengan e ni’itu wangko’enola si Empung ampit e nouwakmu!
Chapter 7

En tanume em pekawengan
1Wo en teakan en tanume eng kapualitan-kapualitan e neiy miouw i patikla wia niaku. Nyi’a mouw e le’os wia si tuama, sa sia reiy’ kumaweng, 2ta’an maghenang em bahaya em pasa’amekan, le’osouw susur tuama si makapunya tu’awewenena nuesa wo susur wewene si makapunya tu’atuamana nuesa.3Satorona si tu’atuama si mewewutala e lewo’ sa reiy’na wia si tu’awewenena, tuanakan kangkasi si tu’awewene wia si tu’atuamana. 4Tu’awewene si reiy’ makakuwasa witu e nouwakna nuesa, ta’an i te si tu’atuamana, tuanakan kangkasi si tu’atuamana si reiy’ makakuwasa witu e nouwakna nuesa, ta’an i te si tu’awewenena.5Te’a mouw kouw mewewa’akatala, ta’an i te ampit em pinaiyonan mewali i wee eng kasuatan e nedo, rio kouw maka’ato kalempotan kaa laa sumombayang. Nu reiy’ mouw i tu satorona kouw mareng tumou mewali-wali, rio si Iblis si reiy’ mewewilotla nikouw, karengan nikouw kouw reiy’ taang parondo. 6Eng kapualitan i yi’i ni’i lila’kula wia nikouw tanume eng kapenasan, e reiy’ tanume em perenta. 7Ma’anouw tuana kumura e le’osna, sa em baya ne tou se tanu niaku; ta’an susur tou si minaka’atomi waki si Empung eng karuniana wuntul, siesa tou eng karunia i yi’i, se walina eng karunia i ti’i.8Ta’an wia se tou-tou reiy’ kimaweng wo wia se balu-balu ni’i nge’enge’kula, rio le’osouw sea mena’ witu eng ka’ada’an tanu niaku. 9Ta’an sa sea reiy’ mete’u kumuwasala en tou, le’osouw sea kumaweng. Karengan e lebe le’os sea kumaweng ta’an i te marengis karengan en serit.10Wia se tou-tou kimawengouw niaku ku – e reiy’, e reiy’ niaku, ta’an si Tuhan – minerentala, rio siesa tu’awewene si reiy’ toro tuma’atasla si tu’atuamana. 11Wo sa wona’na sia meta’atasan, nisia si lewo’ sa reiy’ minena-ena’ tumou e reiy’ situ’atuama ka’apa male’osan ampit si tu’atuamana. Wo siesa tu’atuama si reiy’ toro tuma’atasla si tu’awewenena.12Wia se tou-tou walina niaku, e reiy’ si Tuhan, limila’la: sa wawean siesa patuari si makatu’awewenela siesa tou reiy’ maka eman wo siesa wewene i ti’i si pa’ar tumou mewali-wali ampit nisia, te’a mouw si patuari i ti’i meteta’atasla nisia. 13Wo sa wawean siesa tu’awewene maka tu’atuamala siesa tuama reiy’ maka eman wo si tuama i ti’i si pa’ar tumou mewali-wali ampit nisia, te’a mouw sia meteta’atasla si tuama i ti’i. 14Karengan si tu’atuama reiy’ maka eman i ti’i si linenasola ni tu’awewenena wo si tu’awewene reiy’ maka eman i ti’i si kinudusola ni tu’atuamana. Sa wona’na e reiy’ tuana, tantu mouw se oki-oki’mu nyi’a mouw se oki’ kewur, ta’an en teakan nisea nyi’a mouw se oki-oki’ kudus.15Ta’an sa sitou reiy’ maka eman i ti’i si pa’ar meta’atasan, ma’anouw sia meta’atasan; witu eng kapualitan tuana si kalo ka’apa si karia se reiy’ neiy i kewa’akes. Ta’an si Empung si kimeret nikouw kaa laa tumou witu e le’os eng kale’osan. 16Karengan kumura mouw ku’a re’en koo mete’ula, heiy tu’awewene, sapa ku’a re’en koo reiy’ laa lumawirla si tu’atuamamu? Ka’apa kumura ku’a re’en koo mete’ula, heiy tu’atuama, sapa ku’a re’en koo reiy’ laa lumawirla si tu’awewenemu?
Tumou witu eng ka’ada’an tanu e nedo kineret ni Empung
17Tumodongla nyi’a satorona susur tou si minena-ena’ matou-tou tanu e neiy mouw i tantula ni Tuhan wia nisia wo witu eng ka’ada’an tanu e nedo nisia nu kineret ni Empung. Nyi’i mouw eng katataapan neiyku i weela wia em baya ne jema’at. 18Sa siesa tou si kineret witu eng ka’ada’an maka sunat, te’a mouw sia me’inakut merere’ila eng kowa’-kowa’ en sunat i ti’i. Wo sa siesa tou si kineret witu eng ka’ada’an reiy’ maka sunat, te’a mouw sia pa’ar e maka sunat. 19Karengan e maka sunat ka’apa e reiy’ maka sunat e reiy’ poongena. Em poongena nyi’a mouw e melale’la e nuku-ukum ni Empung.20Le’osouw susur tou si minena’ witu eng ka’ada’an, tanu e nedo nisia nu kineret ni Empung. 21Sapa ku’a re’en koo hamba e nedo nikoo nu kineret? Ni’itu e reiy’ sapa-sapa! Ta’an sa wona’na koo maka’ato kalempotan kaa laa i wayami, i ka’ara mola eng kalempotan i ti’i. 22Karengan siesa hamba si kineret ni Tuhan witu em pasempungan-Na, nyi’a mouw sitou waya’an i te, kapunya’an ni Tuhan. Tuanakan kangkasi sitou waya’an i te si kineret ni Kristus, nyi’a mouw si hamba-Na. 23Nikoo koo tinelesouw wo e nargana e re’epesouw winear. Karengan e ni’itu te’a mouw koo mamuali hamba ni tou. 24Patuari waya, satorona susur tou si mena’ witu en sinaru ni Empung witu eng ka’ada’an tanu witu e nedo nisia nu kineret.25En teakan en tanume em baya ne reraa. I wee nisea niaku ku reiy’ minaka’atomi perenta waki si Tuhan. Ta’an niaku ku meela eng genangku tanume siesa tou si toro emanen karengan e rendem sinungkulnami waki si Empung. 26Niaku ku maka ghenang, kaa, maghenang e nedo mase’esek en teakan, sapa tare e le’os wia sitou kaa laa minena-ena’ witu eng ka’ada’anna.27Sapa ku’a re’en nikoo koo neiy i kewa’akes wia siesa wewene? Te’a mouw koo mememe’inakutla em peta’atasan! Sapa ku’a re’en nikoo koo reiy’ neiy i kewa’akes wia siesa wewene? Te’a mouw koo mesesero siesa tou! 28Ta’an, sa koo kumaweng, koo reiy’ maka dosa. Wo sa siesa reraa si kumaweng, nisia si reiy’ simiwo en dosa. Ta’an se tou-tou tuana se laa toron eng kasusa’an e nouwak wo niaku ku pa’ar meleliseiyi nikouw waki kasusa’an i ti’i.29Patuari waya, nyi’i mouw ni’i pemaksutkula, nyi’a i ti’i: e nedo eng kasa mouw potot! Karengan e ni’itu witu e nedo en timele’upe’ i yi’i se tou-tou maka tu’awewene se lewo’ sa reiy’ ma’asa-asar tanu mokan se reiy’ maka tu’awewene; 30wo se tou-tou maame’ tanu mokan se reiy’ maame’; wo se tou-tou mepa’a-pa’ar tanu mokan se reiy’ mepa’a-pa’ar; wo se tou-tou timeles tanu mokan se reiy’ makapunya sapa en tineles nea; 31awes tare se tou-tou mepakela em barang-barang eng kaoatan se tanu mokan kasa reiy’ mepakela nyi’a. Karengan eng kaoatan tanu eng kasine’uan ta en teakan e laa lumangkoiy.32Niaku ku pa’ar, rio kouw tumou reiy’ ampit eng kalieiyan. Sitou reiy’la situ’awewene si minakatorola eng ghenangna witu eng kapualitan ni Tuhan, kumura si Tuhan mekepa’aren wia nisia. 33Sitou makatu’awewene si minapatorola eng genangna witu eng kapualitan eng kaoatan, kumura o sia toro sumenaangla si tu’awewenena, 34wo ampit en tuana eng genangna e minawete-weteng. Si wewene reiy’ maka tu’atuama wo se oki-oki’ reraa se minapatorola eng genang nea witu eng kapualitan ni Tuhan, rio e nouwak wo e imukur nea eng kudus. Ta’an si wewene maka tu’atuama si minapatorola eng genangna witu eng kapualitan eng kaoatan, kumura o sia toro sumenaangla si tu’atuamana.35Em baya nyi’a i yi’i ni’i lila’kula i wee eng kapoongan niouw nuesa, e reiy’ kaa laa mengape-ngape’la nikouw witu eng kewaya’an niouw, ta’an eng kapurikitna rio kouw tumuanala sapa e nulit wo e le’os, wo masempungla si Tuhan reiy’ ampit eng kareungan.36Ta’an sa wona’na siesa tou si mapokeiyla, kaa nisia si reiy’ matuanala e waar witu si reraana, sa si reraana i ti’i si minawesouw eng katu’a wo nisia si uli-ulit mapedam, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ kumaweng, le’osouw sea kumaweng, sa sia mepa’arla nyi’a. Eng kapualitan i ti’i e reiy’ dosa. 37Ta’an sa wawean siesa tou, si reiy’ pinupusan kaa laa sumiwo en tuana, si uli-ulit ma’eman witu e natena wo si uli-ulit makuwasala eng kepa’aranna, minedo mola katenggolan kaa laa reiy’ kumaweng ampit si reraana, nisia si simiwo le’os. 38Ni’itu mouw sitou si kimaweng ampit si reraana si simiwo le’os, wo sitou reiy’ kimaweng ampit si reraana si simiwo e lebe le’os.39Tu’awewene si neiy i kewa’akes eng keurean si tu’atuamana nu matou-tou. Sa si tu’atuamana minate mouw, nisia si waya’an i te laa kumaweng ampit si seiy i te si neiy i kepa’arna, asal sitou i ti’i nyi’a mouw siesa tou ma’eman. 40Ta’an i ki’it eng genangku, nisia si lebe ma’aruiy, sa sia minena-ena’ witu eng ka’ada’anna. Wo niaku ku maka ghenang, kaa niaku kangkasi ku makapunya e Roh ni Empung.
Chapter 8

Tanume en sesempe paepungen
1Tanume e le’ona en sesempe paepungen eng kete’uan ta: “Nikita nu waya ta makapunya en tine’u.” En tine’u tuana en sumiwo sitou mamuali tingkeiy, ta’an e nupus e mebangun. 2Sa wawean siesa tou si mapokeiy’la, kaa nisia si makapunya e nesa “tine’u”, takar nisia si reiy’pe’ kangkasi mina’ayola en tine’u, tanu eng kumura e lewo’ sa reiy’ ayonnala. 3Ta’an sitou moupusla si Empung, nisia si kasine’uan ni Empung.4En tanume eng kapualitan kumaan e le’ona en sesempe paepungen nikita ta mete’u: “e reiy’la paepungen wia eng kaoatan wo e reiy’la si Empung walina waki si Empung si esa.” 5Karengan ma’anouw tu’u wawean en sapa si patotoren “empung”, le’os waki sorga, ka’apa tu’u wia e napul – wo memang ulit wawean kelaker “empung” wo kelaker “tuhan” se tuana – 6ta’an wia nikita wawean siesa Empung i te, nyi’a i ti’i si Ama’, waki-Nisia e nasal e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo i wee Nisia kita matou-tou, wo siesa Tuhan i te, nyi’a i ti’i si Yesus Kristus, eng karengen Nisia e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwo mola wo eng karengan Nisia kita matou-tou.7Ta’an e reiy’ em baya ne tou se makapunya en tine’u i ti’i. Wawean tou, eng karengan se minapawee-weepe’ neiy i kewa’akes witu em paepungen-paepungen, mekaan e le’ona i ti’i tanume e le’ona en sesempe paepungen. Wo eng karengan e nate nea e lewea’, e nate nea i ti’i en sineringan e nyi’a.8“Eng kekaanen e reiy’ mali nikita lebe tawi wia si Empung. Nikita ta reiy’ rugi sapa-sapa, sa kita reiy’ kumaan wo nikita ta reiy’ kinamang en sapa-sapa, sa kita kumaan.” 9Ta’an tayuranouw, rio eng kewaya’annu i yi’i te’a mamuali watu kasu’usu’an wia nisea nu lewea’. 10Karengan sakawisa se tou lumoo’ nikoo nu makapunya en “tine’u“, kasuatan rimuber witu eng kuil paepungen, e reiy’ ku’a re’en sitou lewea’ ate i ti’i si kineterla kaa laa mekekaan e le’ona en sesempe paepungen?11Ampit e lalan tuana sitou lewea’, nyi’a i ti’i si patuarimu, i wee nisia si Kristus minate mouw, si mina puneng karengan en “tine’u“mu. 12Sa nikoo kaa eng kenaramen tuana koo maka dosa wia se patuari-patuarimu wo mepali’la e nate nea nu lewea’, nikoo witu eng kaulitanna koo maka dosa witu si Kristus. 13Karengan e ni’itu sakawisa eng kekaanen e mamuali watu kasu’usu’an wia se patuariku, niaku i wee eng keure-urena ku reiy’ mouw laa pa’ar kumaan e le’ona kasi, rio aku te’a mamuali watu kasu’usu’an i wee se patuariku.
Chapter 9

Hak wo eng kalewo’sareiy’an ne rasul
1E reiy’ ku’a re’en niaku ku rasul? Reiy ku’a re’en niaku ku tou waya’an i te? Reiy’ ku’a re’en niaku ku limoo’o mouw si Yesus, Tuhan ta? E reiy’ ku’a re’en nikouw mouw si wu’ana em pepa’ayangengku wia si Tuhan? 2Ma’anouw tu’u wia se tou walina niaku ku reiy’ rasul, ta’an wia nikouw niaku mouw si rasul. Karengan em patou-touannu witu si Tuhan nyi’a mouw e wa’il eng kerasulangku.3Nyi’i mouw e rerapitangku witu nisea se mapero niaku. 4Reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy makapunya hak kaa laa kumaan wo kumoo’? 5reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy makapunya hak kaa laa maali siesa tu’awewene Kristen, witu em pakela-kelangan neiy, tanu en tinuanala ne rasul-rasul walina wo se patuari-patuari ni Tuhan wo ni Kefas? 6Ka’apa niaku i te wo si Barnabas ku’a re’en si reiy’ makapunya hak kaa laa i wayami waki pepa’ayangen e lawas?7Seiy ku’a re’en si mekasa mouw kumi’it witu em paseke’an witu e nongkosna nuesa? Seiy ku’a re’en si timanemla witu e numa anggor wo si reiy’ kimaan em bu’ana? Ka’apa seiy ku’a re’en si rimawirla se kawang ne domba wo si reiy’ kimoo’ en susu ne domba i ti’i? 8Sapa e neiyku i lila’la i yi’i e reiy’ kaa eng genang ni tou i te. E reiy’ ku’a re’en e nukum Torat kangkasi e mengila-ngila’ en tuana?9Karengan witu e nukum ni Musa wawean neiy i kepatik: “Te’a mouw koo metetongko’esemla en suma ni sapi si kasuatan meirik!” Sapi ku’a re’en si paweean ghenangla ni Empung? 10Ka’apa nikita mouw ta i pemaksut-Nala? Iyon, i wee nikita mouw eng kapualitan i yi’i neiy i patik, nyi’a i ti’i si mememajeko si lewo’ sa reiy’ majeko witu em paarapan wo si mememuus si lewo’ sa reiy’ muus witu em paarapan kaa laa maka’ato em betengna. 11Ni’itu mouw, sa keiy kimerorola en tanemen rohani i wee nikouw, talebe-lebe mouw ku’a re’en, sa keiy mupu’mi em bua’na eng kaoatan waki nikouw?12Sa se tou walina se makapunya hak kaa laa ma’arapi eng kapualitan i ti’i waki nikouw, e reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy makapunyala hak lebe wangko’? Ta’an nikeiy keiy reiy’ minepeka’arala eng hak i ti’i. Eng kapurikitna, nikeiy keiy timanggong e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, rio te’a keiy sumiwola paape’ witu em paabaran e Injil ni Kristus. 13Reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw kaa nisea se masempungla witu en tampa kudus se maka’ato em patou-touanna waki tampa kudus i ti’i wo kaa nisea se masempungla e mezbah, se maka’ato e weteng nea witu e mezbah i ti’i? 14Tuanakan kangkasi si Tuhan si timantu mola, kaa nisea se minabarola e Injil, se lewo’ sa reiy’ tumou waki paabaran e Injil i ti’i.15Ta’an niaku ku reiy’ ma’an mekasa mepeka’arala e nesa tu’u witu eng hak-hak i ti’i. Niaku ku reiy’ minatik em baya nyi’a i yi’i, rio aku tu’u ku patuananla kangkasi tuana. Karengan niaku ku lebe pa’ar mate ta’an i te….! Uli-ulit, eng kesawa’angku e reiy’ mete’u re’inla ni seiy i te tu’u kangkasi! 16Karengan sa aku maabarla e Injil, niaku ku reiy’ makapunya to’otolan kaa laa mesesawa’la en tou. Karengan e ni’itu nyi’a mouw eng kalewo’sareiy’an i wee niaku. Cilaka mouw niaku, sa aku reiy’ mabarla e Injil.17Sa andeiyna niaku matuanala nyi’a i ki’it eng kepa’arangku nuesa, memang niaku ku mekehak maka’ato tetoro. Ta’an eng karengan niaku ku timuanala nyi’a reiy’ kimi’it eng kepa’arangku nuesa, em paabaran i ti’i nyi’a mouw e lukar petetuana’an e neiy i tanggongla wia niaku. 18Sa tuana sapa ku’a re’en en tetoroku? En tetoroku nyi’a mouw e nyi’i: kaa niaku ku toro maabarla e Injil ma’an e reiy’ sitetoro, wo kaa niaku ku reiy’ mepeka’arala eng hakku tanume si mengengabar e Injil.19Ma’anouw tu’u aku waya’an i te witu em baya ne tou, niaku ku simiwola en touku hamba waki em baya ne tou, rio aku toro kumamangla esa nga kelaker wona’na tou. 20Tuana mouw wia se tou Yahudi niaku ku minamuali tanu se tou Yahudi, rio aku kumamangla se tou-tou Yahudi. Wia se tou-tou matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat, ma’anouw tu’u niaku nuesa ku reiy’ matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat, rio aku toro kumamangla nisea se matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat.21I wee se tou-tou reiy’ matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat niaku ku minamuali tanu se tou-tou reiy’ matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat, ma’anouw tu’u aku reiy’ matou-tou witu e luar e nukum ni Empung, karengan niaku ku matou-tou witu em bawa’ e nukum ni Kristus, rio aku toro kumamangla nisea se reiy’ matou-tou witu em bawa’ e nukum Torat. 22I wee se tou-tou lewea’ niaku ku minamuali tanu se tou lewea’, rio aku toro lumawirla nisea nu lewea’. I wee em baya ne tou niaku ku minamuali em baya-wayana, rio aku satorona wona’ ku kumamangla se pirala tou witu nelet nea. 23E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i yi’i en tinuanakula karengan e Injil, rio ku maka’ato weteng witu nyi’a.24Reiy’ mete’u ku’a re’en nikouw kaa witu em papa’ayangan palowa’an em baya ne kimi’it se maki’it matingkas, ta’an laa siesa tou i te si minaka’ato tetaber? Karengan e ni’itu tumingkasouw tuana rupa, i ka’ayo kouw maka’atola nyi’a! 25Susur tou si minedo weteng witu em palowa’an, si kimuwasala en touna witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan. Nisea se simiwo en tuana kaa laa maka’ato esa mahkota laa mare’i, ta’an nikita ta laa maka’ato esa mahkota ke’ekel. 26Karengan e ni’itu niaku ku reiy’ matingkas kaa e reiy’la pelelaa’an wo niaku ku reiy’ kumekunteiy waya’an i te mawewe. 27Ta’an niaku ku limati e nouwakeku wo kimuwasala em baya nyi’a, rio nu reiy’ mouw e minabarla Injil wia se tou walina, te’a niaku nuesa ku i sede’.
Chapter 10

Israel si tanume e nesa nge’enge’
1Niaku ku pa’ar, rio kouw mete’ula, ee patuari waya, kaa se nene moyang ta nu waya se witu em bawa’ en tinerungan e linaak wo kaa nisea nu waya se limeasome en tasik. 2Kaa laa mamuali maki’i-ki’it si Musa nisea nu waya se binaptisola witu e linaak wo witu en tasik. 3Nisea nu waya se kimaan eng kekaanen rohani e masuat 4wo nisea nu waya se kimoo’ eng kekoo’on rohani e masuat, karengan nisea se kimoo’mi waki watu ruso rohani e maki’itla nisea, wo em batu ruso i ti’i nyi’a mouw si Kristus.5Ta’an ma’anouw tu’u tuana si Empung si reiy’ mepa’ar wia em beteng kasa sela waki nisea, karengan nisea se pinatela waki patar kaerisan. 6Em baya nyi’a i yi’i e minamuali mola tanume em pa’asa-asaran i wee nikita kaa laa mapange’enge’la nikita, rio te’a kita mepa’arla eng kapualitan-kapualitan e lewo’ tanu en siniwo nea mola,7wo rio te’a kita mamuali sumesempe-sumesempe em paepungen, masuat tanu se pirala tou wia nisea, tanu wawean neiy i kepatik: “Takar rumuberouw se bangsa i ti’i kaa laa kumaan wo kumoo’; eng kamurian tumo’orouw sea wo melaya-laya’.” 8Te’a mouw kita matuanala em pesa’amekan, tanu em patuananla ne pirala tou wia nisea, i ka’ayo witu e nendo mekasa se minate mola se rua nga pulu’ o telu nga riwu tou.9Wo te’a mouw kita mewewa’awa’la si Tuhan, tanu em patuananla ne pirala tou wia nisea, i ka’ayo sea minate kinulat ni leloiy’. 10Wo te’a mouw mengu’ungu-ngu’ungul, tanu em patuananla ne pirala tou wia nisea, i ka’ayo sea pinunengla ni malaikat em patean.11Em baya nyi’a i yi’i en timoro mola nisea tanume em pa’asa-asaran wo neiy i patikla kaa laa mamuali ngenge’enge’ wia nikita nu matou-tou witu e nedo, wisa en zaman kesampetan e mina’ayo mouw. 12Karengan e ni’tu seiy si mapokeiyla, kaa nisia si te’etep rimedeiy, maato-ato mouw rio sia reiy’ i ka’anu! 13Em pewa’awa’an-pewa’awa’an em pine’an niouwla nyi’a mouw em pewa’awa’an-pewa’awa’an karengan, e reiy’ limantouwla eng kaente’an ni tou. Karengan si Empung si lale’ wo karengan e ni’itu Nisia si reiy’ laa mayala nikouw wa’awa’an e lumantouwla eng kaente’annu. Witu e nedo nikouw nu wa’awa’an Nisia si laa meela wia nikoo e lalan merero’ula, i ka’ayo kouw toro tumanggong nyi’a.14Karengan e ni’itu, ee patuariku waya i koupus, wa’akatenola em pasempean paepungen! 15Niaku ku mesesusuiy wia nikoo tanu se tou-tou sama’, Pemili-milingenola nuesa sapa e neiyku i lila’la! 16Reiy’ ku’a re’en eng kower patotoran syukur, witu nyi’a kita matotorla syukur, nyi’a mouw em paasa-asa’an ampit e raa’ ni Kristus? Reiy’ ku’a re’en e roti pinemete-mete’ tala nyi’a mouw em paasa-asa’an ampit e nouwak ni Kristus? 17Karengan e roti nyi’a mouw e nesa, takar nikita, ma’anouw tu’u kita laker, ta esa nouwak, karengan nikita nu waya ta minaka’ato weteng witu e roti esa i ti’i.18Weeanola ghenang se bangsa Israel i ki’it e le’ona: reiy’ ku’a re’en nisea se kimaan sapa e neiy i sempe’la ne minaka’ato weteng witu em pasempungan e mezbah? 19Sapa ku’a re’en ni’i pemaksutkula ampit e lelila’an i ti’i? Kaa en sesempe paepungen nyi’a mouw e wo’o sapa?20E reiy! Sapa neiy i maksutkula nyi’a mouw, kaa en sesempe nea nyi’a mouw en sesempe wia se roh-roh lewo’, e reiy’ wia si Empung. Wo niaku ku so’o, kaa nikouw kouw maasa’an ampit se roh-roh lewo’. 21Nikouw kouw reiy’ mete’u kumoo’ witu eng kower ni Tuhan wo kangkasi witu eng kower ne roh-roh lewo’. Nikouw kouw reiy’ mete’u maka’ato weteng witu em pesakeiyan ni Tuhan wo kangkasi witu em pesakeiyan ne roh-roh lewo’. 22Ka’apa pa’ar ku’a re’en kita meteto’ori en tetayuren ni Tuhan? Sapa ku’a re’en nikita ta lebe ente’ ta’an Nisia?23“E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i pangintorola.” E nulit, ta’an en deiy’ e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa makaka’ara’an. “E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i pangintorola.” E nulit, ta’an en deiy’ e reiy’ sa mina’as wo’o sapa mebangun. 24Te’a siesa tou tu’u si masero eng kamangna nuesa, ta’an satorona susur tou si sumero eng kamang ne tou walina.25Nikouw kouw toro kumaan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ni’i pewangker waki pewangkeran e le’ona, e reiy’ ampit sumiwola pasoisapan karengan em peroan-peroan e nate nurani. 26Karengan: “Em bumi ma’an e reiy’ sa mina’asa em pumpunena nyi’a mouw eng kapunya’an ni Tuhan.” 27Sa koo nieri’ kumaan niesa tou reiy’ ma’eman, wo e neri’an i ti’i en sinungkulmu, kumaanouw sapa i te neiy i akirla wia nikoo, e reiy’ sumoisapla karengan em peroan-peroan e nate.28Ta’an sa siesa tou lumila’ wia nikoo: “Ni’itu en sesempe paepungen!” Te’a mouw koo mekekaan nyi’a, karengan nisia si limila’la eng kapualitan i ti’i wia nikoo wo eng karengan em peroan-peroan e nate. 29Em pemaksutkula ampit em peroan-peroan e reiy’ mouw em peroan-peroan e nate le’osmu nuesa, ta’an em peroan-peroan e nate le’os ne tou walina i ti’i. Wo’o wona’na wawean tou se meila’: “Ka’a eng kewaya’angku i te e lewo’ sa reiy’ i tantula em peroan-peroan e nate nurani ne tou walina? 30Sa aku matotor syukur witu en sapa e niaku kimi’it kimaan nyi’a, ka’a se tou se meila’ e lewo’ en tanume niaku karengan eng kekaanen, e witu nyi’a aku matotor syukur?”31Niaku ku miningkot: Sa koo kumaan ka’apa sa koo kumoo’, ka’apa sa koo matuanala e wo’o sapa walina, tuananola em baya nyi’a i ti’i i wee eng kewangko’an ni Empung. 32Te’a mouw koo melelentutla em papokeiy witu e nate ni tou, le’os se tou Yahudi ka’apa se tou Yunani ka’apa tu’u se jema’at ni Empung. 33Masuat tanu niaku kangkasi ku me’inakut mesesenaangla e nate em baya ne tou witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, e reiy’ i wee em pe’uku-ukumen en touku, ta’an i wee em pe’uku-ukumen ne tou kelaker, rio sea toro melawir.
Chapter 11

1Mamuali mouw maki’i-ki’it niaku, masuat tanu niaku kangkasi ku minamuali maki’i-ki’it si Kristus.

Lelo’or eng kokong ni wewene
2Niaku ku lewo’ sa reiy’ lumo’or nikouw, karengan witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nikouw kouw minena-ena’ maghenang niaku wo te’etep timiboiy witu en teturu’ neiy i papawee-weekula wia nikoo. 3Ta’an niaku ku pa’ar, rio kouw mete’ula eng kapualitan i yi’i, nyi’a i ti’i eng Kokong waki ne susur tuama nyi’a mouw si Kristus, eng kokong ne susur wewene nyi’a mouw si tuama, wo eng Kokong ni Kristus nyi’a mouw si Empung. 4Susur tuama si masombayang ka’apa mawenti’ ampit eng kokong makapeporong, si masero’ eng kokongna.5Ta’an susur wewene se masombayang ka’apa mawenti’ ampit eng kokong reiy’ pinorongan, si masero’ eng kokongna, karengan nisia si masuat ampit si wewene sinukur em bu’ukna. 6Karengan sa si wewene si reiy’ pa’ar mepeporongla eng kokongna, takar e lewo’ sa reiy’ mouw nisia kangkasi si kumunting em bu’ukna. Ta’an sa i wee se wewene nyi’a mouw em pasero’an, kaa em bu’ukna eng kinunting ka’apa sinukur, takar e lewo’ sa reiy’ mouw sia maporongla eng kokongna.7Karengan si tuama si reiy’ mepadung maporongla eng kokokongna: nisia si masena’la e lumian wo eng kewangko’an ni Empung. Ta’an si wewene si masena’la eng kewangko’an ni tuama. 8Karengan si tuama si reiy’ asal waki si wewene, ta’an si wewene si asal waki si tuama.9Wo si tuama si reiy’ siniwola karengan si wewene, ta’an si wewene si siniwola karengan si tuama. 10Karengan e ni’itu, si wewene si lewo’ sa reiy’, make eng kowa’ wewinta’an witu eng kokongna karengan em baya ne malaikat.11Ma’anouw tuana, witu si Tuhan e reiy’la si wewene sa reiy’ ampit si tuama wo e reiy’la si tuama sa reiy’ ampit si wewene. 12Karengan e masuat tanu si wewene si asal waki si tuama, tuanakan kangkasi si tuama si’i patoumi ni wewene; wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e nasal waki si Empung.13Pemili-milingenola nuesa: Waar ku’a re’en si wewene masombayang wia si Empung ampit eng kokong reiy’ pinorongan? 14Reiy’ ku’a re’en e nalam nuesa e minapaloo’o-loo’ola wia nikoo, kaa nyi’a mouw eng kasero’an i wee si tuama, sa sia makawu’uk labot, 15ta’an kaa nyi’a mouw eng kasighi’an wia si wewene, sa sia makawu’uk e labot? Karengan em bu’uk e neiy i weela wia si wewene kaa laa mamuali paporong. 16Ta’an sa wawean tou si pa’ar mepepero, nikeiy ka’apa tu’u se jema’at-jema’at ni Empung keiy reiy’ makapunya eng kenaramen tuana.
Eng kenaramen-kenaramen selok witu em pesakeiyan wengi
17Witu e natoran-natoran tumodongla niaku ku reiy’ mete’u lumo’or nikouw, karengan em pinasungkulan-pinasungkulannu e reiy’ minapa’eiymi eng kale’osan, ta’an e minapa’eiymi eng kawurukan. 18Karengan eng ketare-tare niaku ku liminga, kaa sakawisa kouw merur tanume se jema’at, wawean pineta’atasan witu e nelet miouw, wo eng kapualitan i ti’i e wo’o wona’na niaku ku ma’eman. 19Karengan witu e nelet miouw kouw lewo’ sa reiy’ wawean peta’atasan rio pakaloo’o-loo’ola ee sangali seiy ku’a re’en si witu e nelet miouw si taang wa’awa’an.20Sakawisa kouw merur kouw reiy’ mouw merur kaa laa mekekaan en sesakeiyan ni Tuhan. 21Karengan witu en sesakeiyan i ti’i susur tou si kumaane’la rerior eng kumaanna nuesa, i ka’ayo siesa si maarem wo se walina se tinoek. 22Sapa ku’a re’en kouw reiy’ siwale nuesa kaa laa kumaan wo kumoo’? Ka’apa pa’ar ku’a re’en koo mesesero’la se jema’at ni Empung wo mepeirangla se tou-tou reiy’ sisapa-sapa? Sapa ku’a re’en e neiyku i lila’la wia nikouw? E lumo’or nikouw? Witu eng kapualitan i yi’i niaku ku reiy’ malo’or.23Karengan sapa e neiy mouw i papawee-weekula wia nikoo, eng kina’atoangkumi waki si Tuhan, nyi’a i ti’i kaa si Tuhan Yesus, witu em bengi e nedo Nisia nu neiy’ i sarakan, si minedo roti 24wo nu reiy’ mouw i tu Sia tumotor syukur witu nyi’a; Sia mengebi-ngebi’la nyi’a wo lumila’: “Nyi’i mouw e nouwak-Ku, neiy i sarakan i wee nikouw; siwonouw nyi’i mamuali paghenangan Niaku!”25Tuanakan kangkasi Sia nu minedo eng kower, ni’itu nu kimaanola, laa o lumila’: “Eng kower i yi’i nyi’a mouw en teta’aran weru wina’ilela en daa’-Ku; siwonouw e nyi’i, susur kouw kumoo’ nyi’a, e mamuali paghenangan Niaku!” 26Karengan susur kouw nu kumaan e roti i yi’i wo kumoo’ eng kower i yi’i, nikouw kouw maabarla em pinatean ni Tuhan i ka’ayo Sia meiy.27Ni’itu mouw seiy i te ampit eng kenaramen e reiy’ waar kumaan e roti ka’apa kumoo’ eng kower ni Tuhan, nisia si makadosa witu e nouwak wo en daa’ ni Tuhan. 28Karengan e ni’itu satorona susur tou si ma’awa’ en touna nuesa wo nu reiy’ mouw i tu sia kumaan roti wo kumoo’omi waki kower i ti’i. 29Karengan seiy i te si kumaan wo kumoo’ reiy’ ampit e maakula e nouwak ni Tuhan, nisia si mapa’eiy e nukuman witu en touna. 30Karengan e ni’itu laker se witu e nelet miouw se lewea’ wo rara’an, wo se reiy’ toyo’ se timayan.31Sa kita ma’awa’ en tou ta nuesa, e nukuman e reiy’ laa tumoro nikita. 32Ta’an sa kita maka’ato ukuman waki si Tuhan, kita tinuru’, rio kita reiy’ laa ukumen mewali-wali ampit eng kaoatan.33Karengan e ni’itu, patuariku waya, sa kouw ma’erur kaa laa kumaan, pa’ena’annu mola siesa laa se walina. 34Sa wawean se maarem, le’osouw sia kumaane’la rior witu em balena, rio kouw te’a merur kaa laa ukumen. Eng kapualitan-kapualitan walina e neiy ku tu’utulen, sa aku meiy.

Chapter 12

Minegheghioan karunia, ta’an esa Roh
1Teakan en tanume eng karunia-karunia e Roh, Niaku ku pa’ar, patuari waya, rio kouw mete’ula eng kaulitanna. 2Nikouw kouw mete’u, kaa witu e nedo nikouw nu reiy’pe’ makasine’u si Empung, nikouw kouw reiy’ ampit e ghimenang kouw kineong witu em paepungen-paepungen wowo’. 3Karengan e ni’itu niaku ku pa’ar maki emanla nikouw, kaa e reiy’la siesa tou tu’u si mengila-ngila’ karengan e Roh ni Empung, si toro lumila’: “I kakutokola si Yesus!” wo e reiy’la siesa tou tu’u, si toro maaku: “Yesus nyi’a mouw si Tuhan”, e reiy’ siwalina karengan e Roh Kudus.4Wawean e minegheghioan karunia, ta’an esa Roh. 5Wo wawean e minegheghioan pasempungan ta’an esa Tuhan. 6Wo wawean e minegheghioan pasiwo-siwon maka’erangen, ta’an si Empung nyi’a mouw si esa si mina’ayangla em baya nyi’a witu em baya ne tou.7Ta’an wia se susur tou kinaruniala em pinapaloo-loo’an e Roh i wee em pe’uku-ukumen mewali-wali. 8Karengan wia siesa tou e Roh e mineela karunia kaa laa melila-lila’ ampit eng hikmat, wo wia se walina e Roh masuat e mineela karunia melila-lila’ ampit en tine’u.9Wia siesa tou e Roh masuat e mineela eman, wo wia se walina Nisia si mineela karunia kaa laa melele’osla. 10Wia siesa tou e Roh e mineela kuwasa kaa laa sumiwola e maka’erangen, wo wia se walina Nisia si mineela karunia kaa laa menti’, wo wia se walina kasi Nisia si mineela karunia kaa laa mememange’anla e minegheghioan roh. Wia siesa tou Nisia si mineela karunia kaa laa melila-lila’ ampit em baasa roh, wo wia se walina Nisia si mineela karunia kaa laa mapaloo’o-loo’ola em baasa roh i ti’i. 11Ta’an em baya nyi’a i yi’i em pina’ayangla e Roh esa wo masuat, e mineela karunia wia se susur tou esa nga kenaramen wuntul, tanu neiy i kepa’ar-Nala.
Laker weteng, ta’an esa nouwak
12Karengan masuat tanu e nouwak i ti’i e nesa wo em beteng-wetengna eng kelaker, wo e reiy’ sa mina’asa em beteng i ti’i, ma’anouw tu’u tu laker, en tanula e nesa nouwak, tuanakan kangkasi si Kristus. 13Karengan nikita nu waya ta witu e nesa Roh, le’os se tou Yahudi, ka’apa tu’u se tou Yunani, le’os se ata, ka’apa tu’u se tou merdeka, se binaptisouw minamuali esa nouwak wo nikita nu waya ta wineean kumoo’ witu e nesa Roh.1414 Karengan e nouwak kangkasi e reiy’ neiy i karedeiyi witu e nesa weteng, ta’an witu eng kelaker weteng. 1515 Sa wona’na e ne’a e lumila’la: “Karengan niaku ku reiy’ lawas, niaku ku reiy’ neiy i kaghorem e nouwak? 16Wo sa wona’na en talinga e lumila’: “Karengan niaku ku reiy’ weren, niaku ku reiy’ neiy i kaghorem e nouwak”, ni’itu mouw ulit ku’a re’en nisia si reiy’ neiy i kaghorem e nouwak? 1717 Sa wona’na e nouwak e minapekasana em beren, witu e wisa ku’a re’en e lelinga? Sa wona’na e minapekasana en talinga, witu e wisa ku’a re’en en sesengut?18Ta’an si Empung si minee mola wia se weteng, siesa o siesa eng kenaramen wuntul, esa tampa witu e nouwak, tanu e neiy i kepa’ar-Nala. 19Sa wona’na em baya nyi’a e nesa weteng, witu e wisa ku’a re’en e nouwak? 20Memang e wawean kelaker weteng, ta’an e nesa i te e nouwak.21Ni’itu mouw em beren e reiy’ mete’u lumila’ wia si lawas: “Niaku ku reiy’ mepadungla nikoo.” Wo eng kokong e reiy’ mete’u lumila’ wia si ne’a: “Niaku ku reiy’ mepadungla nikoo.” 22Awes tare se weteng-weteng e nouwak se paloo’ola kasa lewea’, se kasa pemandungen. 23Wo wia se weteng-weteng e nouwak i ki’it em paloo’antala e reiy’ kasa pasighi’in, kita meela sesighi’an wuntul. Wo witu em beteng-weteng ta e reiy’ wangun, kita meela gheghenang wuntul. 24Eng kapualitan i ti’i e reiy’ pemandungen em beteng-weteng ta kewangun. Empung si rimansunola e nouwak ta tuana rupa, i ka’ayo wia se weteng-weteng e reiy’ wangko’ se wineean en sesighi’ wuntul,25Rio te’a o mamuali peta’atasan witu e nouwak, ta’an rio se weteng-weteng mange’an i ti’i se meweweeanla ghenang. 26Karengan e ni’itu sa siesa weteng peme’itan, em baya ne weteng se kumi’it peme’itan; sa siesa weteng si pasighi’in, em baya ne weteng se kumi’it mepa’a-pa’ar. 27Nikouw nu waya nyi’a mouw e nouwak ni Kristus wo nikouw siesa o siesa nyi’a mouw em betengna.28Wo si Empung si timantu mola pira tou witu en Jema’at: kasa ketare-tare si tanume si rasul, karua si tanume si nabi, katelu si tanume si mememee teturu’. Tumodongla nyi’a nisea se minaka’ato karunia kaa laa masiwola e maka’erangen, kaa laa lume’osla, kaa laa masempungla, kaa laa ma’aka-aka, wo kaa laa melila-lila’ witu em baasa roh. 29Sapa ku’a re’en nisea nu waya se rasul, ka’ap rabi, ka’apa mememee teturu’? Sapa ku’a re’en nisea nu waya se minaka’ato karunia kaa laa mesesiwola e maka’erangen,30ka’apa kaa laa melele’osla, ka’apa kaa laa melila-lila’ witu em baasa roh, ka’apa kaa laa mapaloo’o-loo’ola em baasa roh? 31Ni’itu mouw me’inakutouw kaa laa maka’ato eng karunia-karunia kasa i paketa-ketare. Wo niaku ku tumudu’la wia nikoo e lalan e lebepe’ i paketa-ketare kasi.
Chapter 13

1Ma’anouw tu’u aku toro melila-lila’ ampit em baya em baasa ne tou wo em baasa ne malaikat, ta’an sa aku reiy’ makapunya upus, niaku ku masuat tanu eng kolintang e malegu’ wo en tetengkoren e menaleideng. 2Ma’anouw tu’u aku makapunyala eng karunia kaa laa menti’ wo niaku ku mete’ula e reiy’ sa mina’asa em pengiro-ngirong wo makapunyala e minapekasa en tine’u; wo ma’anouw tu’u aku makapunya e neman e reiy’ siperoan kaa laa mesesoro’la eng kuntung, ta’an sa aku reiy’ makapunyala upus, niaku ku kasa reiy’ si ka’ara’an. 3Wo ma’anouw tu’u aku memete-metengla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bia niaku, awes tare sumarakanla e nouwakeku kaa laa tunun, ta’an sa aku reiy’ makapunyala upus, ma’an toyo i te tu’u e reiy’la si penoronna i wee niaku.4E nupus i ti’i en sabaar; e nupus i ti’i e murah ate; nisia si reiy’ tetayuren. Nisia si reiy’ mesawa’la en tou wo si reiy’ tingkeiy. 5Nisia si reiy’ matuanala e reiy’ siadat wo reiy’ masero eng kamang en tou nuesa. Nisia si reiy’ mengengupi’ wo reiy’ makirong eng kaselokan ne tou walina. 6Nisia si reiy’ mepa’a-pa’ar karengan eng kareiy’adilan, ta’an eng karengan eng kaulitan. 7Nisia si mapenetla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, ma’eman e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, maarapla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, sabaar tumanggong e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.8Upus e reiy’ siniakaran; wenti’ e laa kumawus; em baasa roh e laa mena’; en tine’u e laa mere’i. 9Karengan en tine’u ta e reiy’ lekep wo e wenti’ ta e reiy’ reiy’ siperoan. 10Ta’an sa si reiy’ siperoan i ka’ayomi, takar e reiy’ reiy’ siperoan i ti’i e laa mere’i.11Eng katoroan niaku nu anakoki’, niaku ku mengila-ngila’ tanu si anakoki’, niaku ku mapedam tanu si anakoki’, niaku ku megheghenang tanu si anakoki’. En teakan niaku ku sela mouw, niaku ku timele’ula eng kenaramen ne anakoki’ i ti’i. 12Karengan en teakan ta limoo’ witu en sereming e nesa lumian kewur, ta’an ee sangari ta laa lumoo’ eng gio ampit eng gio. En teakan niaku ku makasine’u i te ampit e reiy’ reiy’ siperoan, ta’an ee sangali niaku ku laa sumine’u ampit e reiy’ siperoan, en tanu niaku nuesa nu sine’un. 13Tuana mouw en timele’u en telu kapualitan i yi’i, nyi’a i ti’i e neman, em paarapen wo e nupus, wo eng kasa wangko’ witu e neletna nyi’a mouw e nupus.

Chapter 14

Mekasape’ kasi en tanume eng karunia e Roh
1Pekeki’itenouw e nupus i ti’i wo pe’inakutenola en toumu maka’ato eng karunia-karunia e Roh, eng kasa i paketa-ketare eng karunia kaa laa mawenti’. 2Seiy si mengila-ngila’ ampit em baasa roh, si reiy’ mengila’ngila’ wia sitou, ta’an wia si Empung. Karengan e reiy’la siesa tou tu’u si mangarti em baasana; karengan e Roh nisia si matotorla eng kapualitan-kapualitan em pengiro-ngirong. 3Ta’an seiy si mawenti’, nisia si mengila-ngila’ wia sitou, nisia si mebangun, mange’enge’la wo meibor. 4Seiy si mengila-ngila’ ampit em baasa roh, nisia si mebangun en touna nuesa, ta’an seiy si mawenti’, nisia si mebangun en Jema’at.5Niaku ku pa’ar, rio nikouw nu waya kouw mengila-ngila ampit em baasa roh, ta’an e lumantouwla e ni’itu, rio kouw mawenti’. Karengan sitou mawenti’ si lebe maka arga ta’an sitou mengila-ngila’ ampit em baasa roh, ta’an i te sa sitou i ti’i kangkasi si mapaloo’o-loo’ola nyi’a, i ka’ayo se Jema’at se toro wangunen. 6Ni’itu mouw, ee patuari waya, sa aku meiy wia nikoo wo mengila-ngila’ ampit em baasa roh, sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna e ni’itu i wee nikoo, sa aku reiy’ ma’ayola wia nikoo e lelila’an ni Empung ka’apa en tine’u, ka’apa e wenti’ ka’apa en teturu’?7E masuat eng kapualitanna ampit em pakakas-pakakas e reiy’ si’imukur, ta’an e malegu’, tanu en sesulingen wo no’olingen – kumura ku’a re’en se tou o toro mete’ula eng kekantaren sapa ku’a re’en ni’i pepa’ayangla en sesulingen ka’apa e no’olingen, sa e marua-rua nyi’a e reiy’ maro’umi legu’an mange’an? 8Ka’apa, sa en sesebungen e reiy’ maro’umi legu’an katerang, seiy ku’a re’en si timiro’la en tou kaa laa sumeke’ 9Tuanakan kangkasi nikouw si mengila-ngila’ ampit em baasa roh: sa kouw reiy’ mepeka’arala e lelila’an-lelila’an e leno, kumura ku’a re’en se tou o toro mangarti sapa e neiymu i lila’la? E lelila’an-lelila’annu e minaghio-ghio i te neiy miouw i totorla waki reghe-reghesan!10Wawean kelaker – andi pira eng kelaker – minegheghioan em baasa wia eng kaoatan; ma’anouw tu’u tuana e reiy’la siesa tu’u witu e neletna si makapunyala legu’an e reiy’ sipenoron. 11Ta’an sa aku reiy’ mete’ula em penoron em baasa i ti’i, niaku ku minamuali tou wo’oseiy i wee nisia si minepeka’arala nyi’a wo nisia sitou wo’oseiy i wee niaku.12Tuanakan kangkasi ampit nikouw: nikouw kouw memang me’inakut kaa laa maka’ato eng karunia-karunia Roh, ta’an e lumantouwla e ni’itu satorona nikouw kouw me’inakut mepeka’arala nyi’a kaa laa mebebangun en Jema’at. 13Karengan e ni’itu seiy si mengila-ngila’ ampit em baasa roh, nisia si lewo’ sa reiy’ sumombayang, rio wia nisia ni’i weela kangkasi eng karunia kaa laa melelila’la nyi’a. 14Karengan sa aku sumombayang ampit em baasa roh, takar e rohku mouw e masombayang, ta’an eng genang le’osku e reiy’ kumi’it masombayang.15Ni’itu mouw, sapa ku’a re’en e lewo’ sa reiy’ siwongku? Niaku ku laa sumombayang ampit e rohku, ta’an niaku ku laa sumombayang kangkasi ampit eng genang le’osku; niaku ku laa kumantar wo lumo’or kangkasi ampit eng genang le’osku. 16Karengan, sa koo matotor syukur ampit e rohmu i te, kumura ku’a re’en se tou karengan se witu tanume se lumelinga o toro lumila’la “amin“ witu em patotoran syukurmu? Reiy’ ku’a re’en nisia si reiy’ mete’u sapa e neiymu i lila’la?17Karengan ma’anouw tu’u em patotoran syukurmu i ti’i eng kasa le’os, ta’an se tou walina se reiy’ binangun e nyi’a. 18Niaku ku matotor syukur wia si Empung, kaa niaku ku mengila-ngila’ ampit em baasa roh ta’an i te nikouw nu waya. 19Ta’an witu em pinate’upan ne Jema’at niaku ku lebe pa’ar tumotorla e lima lelila’an en toro pangartian kaa laa mee teturu’ se tou walina kangkasi, ta’an i te e mangariwu-riwu totor ampit em baasa roh.20Patuari waya, te’a mouw masuat tanu si anakoki’ witu eng genangmu. Mamuali mouw anakoki’ witu eng kalewo’an, ta’an tou sela mouw witu eng geghenangannu! 21Witu e nukum Torat wawean neiy i kepatik: “Karengan se tou-tou se makapunyala em baasa walina wo kaa en suma ne tou-tou wo’oseiy Niaku ku laa sumusuiy wia se bangsa i yi’i, ma’anouw tu’u tuana nisea se reiy’ laa lumingala Niaku, e nuwu’ ni Tuhan.”22Karengan e ni’itu eng karunia em baasa roh nyi’a mouw eng kowa’, e reiy’ i wee se tou maka eman, ta’an i wee se tou reiy’ maka eman; kasuatan eng karunia kaa laa mewewenti’ nyi’a mouw eng kowa’, e reiy’ i wee se tou reiy’ maka eman, ta’an ni’i wee se tou maka eman. 23Ni’itu mouw, sa em baya ne Jema’at se merur mewali-wali wo susur tou si mengila-ngila’ ampit em baasa roh, laa o ghumoremouw se tou-tou luar ka’apa se tou-tou reiy’ maka eman, reiy’ ku’a re’en e laa i lila’ neala, kaa nikouw kouw sepereng?24Ta’an sa em baya nea se mawenti’, laa o ghumorem se tou reiy’ maka eman ka’apa se tou weru, nisia si laa emanenla em baya nea wo soisapen nea nu waya; 25E reiy’ sa mina’asa em pengiro-ngirong eng kima’ampet witu eng gorem e natena e laa pakaloo’o-loo’ola, i ka’ayo sia laa kumudu sumempe si Empung wo makaredeiy: “Maka uli-ulit, si Empung si witu eng keuneran niouw.”
E natoran witu em pinate’upan ne Jema’at
26Ni’itu mouw kumura en teakan, ee patuari waya? Sakawisa kouw merur, satorona susur tou si sumempela wo’o sapa: siesa tou e mazmur, se walina en teturu’, ka’apa e lelila’an ni Empung, ka’apa eng karunia baasa roh, ka’apa eng karunia kaa laa melelila’la em baasa roh, ta’an em baya nyi’a i ti’i e lewo’ sa reiy’ pinakela kaa laa mebebangun. 27Sa wawean si mengila-ngila’ ampit em baasa roh, i wayala se rua ka’apa kasa laker se telu tou, siesa kaa siesa, wo e lewo’ sa reiy’ wawean siesa tou walina kaa laa melelila’la nyi’a. 28Sa reiy’la tou si toro lumila’la nyi’a, satorona sea se makapenes witu em pinate’upan ne Jema’at wo toro i te mengila-ngila’ witu en touna nuesa wo wia si Empung.29En tanume se nabi-nabi – le’osouw se rua ka’apa telu tou witu e neletna se mengila-ngila’ wo se walina se melelingala sapa em peila’ neala. 30Ta’an sa siesa tou walina si rimuber witu si maka’ato e lelila’an, takar si kasa ketare-tare i ti’i si lewo’ sa reiy’ makapenes en tou.31Karengan nikouw nu waya kouw toro menti’ siesa karengan siesa, i ka’ayo nikouw nu waya kouw toro metete’u wo maka’ato kaketeran. 32Eng karunia ni nabi en tu’utuk wia se nabi-nabi. 33Karengan si Empung si reiy’ mepa’arla eng karungkea’an, ta’an i te e le’os eng kale’osan.34Masuat tanu witu em baya en Jema’at ne tou-tou kudus, se wewene-wewene se lewo’ sa reiy’ makapenes en tou witu em pinate’upan-pinate’upan ne Jema’at. Karengan nisea se reiy’ i weela laa lumila’. Nisea se lewo’ sa reiy’ tumu’utukla en tou tanukan neiy i lila’la kangkasi e nukum Torat. 35Sa sea pa’ar mamete’ula e wo’o sapa, le’osouw sea mueiyla nyi’a wia si tu’atuamana waki wale. Karengan e reiy’ wangun wia si wewene kaa laa mesesusuiy witu em pinate’upan ne Jema’at. 36Ka’apa sapa ku’a re’en e nuwu’ ni Empung eng kimetaremi waki nikouw? Ka’apa wia nikouw i te ku’a e nuwu’ i ti’i mineiy?37Sa siesa tou si mapokeiyla en touna nabi ka’apa sitou minaka’atola karunia rohani, nisia si lewo’ sa reiy’ mawena’as, kaa en sapa neiyku i lila’la wia nikoo nyi’a mouw em perenta ni Tuhan. 38Ta’an sa sia reiy’ meweweeghenangla nyi’a, te’a mouw koo meweweeghenangla nisia.39Karengan e ni’itu, ee patuariku waya, pe’inakutela en toumu kaa laa maka’ato eng karunia kaa laa mewewenti’ wo te’a mouw ma’ape’la sitou mengila-ngila’ ampit em baasa roh. 40Ta’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e lewo’ sa reiy’ lumaa ampit e rinda wo e minatu’utul.
Chapter 15

Kineteto’or ni Kristus
1Wo en teakan, ee patuari waya, niaku ku pa’ar makighenangla nikouw witu e Injil neiyku i abarla wia nikoo wo en sinungkul miouw, wo witu eng goremna kouw te’etep rimedeiy. 2Karengan e Injil i ti’i nikouw kouw linawirla, asal kouw te’etep timiboiy witu nyi’a, tanu neiyku i abarla wia nikoo – ta’an i te sa kouw mina ghio-ghio i tela mina’eman.3Karengan eng kasa pe’uku-ukumen e neiy mouw i pa’ayokula wia nikoo, nyi’a i ti’i sapa en sinungkul ku mola nuesa, nyi’a mouw kaa si Kristus si minate mouw karengan en dosa-dosa ta, minatoroan ampit eng Kaol Lenas, 4kaa Nisia si neiy mouw i le’osla, wo kaa Nisia si tino’oromi, witu e nendo katelu, minatoroan ampit eng Kaol Lenas;5kaa Nisia si minapa’ato mola en tou wia si Kefas wo eng kamurian wia se mapulu’ o rua murit-Na. 6Nu reiy’ mouw i tu Sia mapa’atola en tou wia se lebe lima nga atus patuari pinekasa; kelakeran wia nisea se matou-toupe’ i ka’ayomi en teakan, ta’an se pirala witu e neletna se timayanouw. 7Tumodongla nyi’a Sia mapa’atola en tou wia si Yakobus, kamurian wia em baya ne rasul.8Wo eng kasa kesampetanna witu em baya nyi’a Nisia si minapa’atola en tou kangkasi wia niaku, masuat tanu wia sioki’ si minatou nu reiy’pe’ e nedona. 9Karengan niaku nyi’a mouw si kasa kumeng wia em baya ne rasul, awes tare ku reiy’ waar patotoren rasul, karengan niaku ku simiasa mouw se Jema’at ni Empung.10Ta’an eng karengan e nupus karunia ni Empung niaku nyi’a mouw ku tanu eng kumura niaku nu wia en teakan, wo e nupus karunia neiy i anugerah-Nala wia niaku e reiy’ minaghio. Eng kapurikitna, niaku ku mina’ayangouw minengente’ ta’an nisea nu waya; ta’an e reiy’ niaku, ta’an i te e nupus karunia ni Empung e rimapitla niaku. 11Karengan e ni’itu, le’os niaku, ka’apa tu’u nisea, en tuana mouw nikeiy nu mawee teturu’ wo en tuana mouw kouw nu mina’eman.12NI’itu mouw, sakawisa keiy mabarla, kaa si Kristus si tino’ori waki elet ne tou minate, kumura wona’na o wawean si witu e nelet miouw si lumila’la, kaa e reiy’la eng keteto’or ni tou minate? 13Sa reiy’la eng keteto’or ni tou minate, takar si Kristus kangkasi si reiy’ tino’ori. 14Ta’an sa wona’na si Kristus si reiy’ tino’ori, takar e minaghio mouw e niabaran neiy wo e minaghio mouw kangkasi eng ka’emanan niouw.15E lumantouwla e ni’itu nikeiy keiy pakaloo’o-loo’ola timowo wia si Empung, karengan en tanume Nisia nikeiy keiy limila’la, kaa Nisia si timo’oromi si Kristus – e nulitna Nisiia si reiy’ timo’ori-Nisia, sa wona’na ulit, kaa se tou minate se reiy’ tino’ori. 16Karengan sa ulit sitou minate si reiy’ tino’ori, takar si Kristus kangkasi si reiy’ tino’ori. 17Wo sa si Kristus si reiy’ tino’ori, takar e minaghio mouw eng ka’emanan niouw wo nikouw kouw matou-toupe’ witu en dosamu.18Tuana mouw se minapuneng kangkasi se tou-tou se minate witu si Kristus. 19Sa wona’na nikita witu i te em patou-touan i yi’i kita minee paarapen wia si Kristus, takar nikita nyi’a mouw ta tou-tou kasa pedis waki se reiy’ sa mina’asa tou.20Ta’an e nulit nyi’a mouw, kaa si Kristus si tino’oromi waki elet ne tou minate, tanume si polon waki se tou-tou timayanouw. 21Karengan e masuat tanu em patean e mineiy karengan siesa nga touan tou, tuanakan kangkasi eng keteto’or ni tou minate e mineiy karengan siesa nga touan tou.22Karengan e masuat tanu em baya ne tou minate witu em paasa-asa’an ampit si Adam, en tuanakan kangkasi em baya ne tou se laa touni sumoup witu em paasa-asa’an ampit si Kristus. 23Ta’an susur tou i ki’it eng katodongna: Kristus si tanume si wu’ana polon; nu reiy’ mouw i tu nisea se mamuali kapunya’an-Na witu e nedo ke’e eiy-Na.24Kamurian i ka’ayo momi eng kesampetanna, nyi’a i ti’i sakawisa Sia sumarakan eng Karaja’an wia si Ama’ Empung, nu reiy’ mouw Nisia nu minunengla e reiy’ sa mina’asa em paperenta’an, eng kakuwasa’an, wo eng kaente’an. 25Karengan Nisia si lewo’ sa reiy’ tumiboiy em paperenta’an tanume si raja i ka’ayo si Empung nu rumeta’la em baya ne kesaru-Na witu em bawa’ e ne’a-Na. 26Si kesaru kasa kesampetan, pinunengla nyi’a mouw si patean.27Karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i tu’utuk-Nala witu em bawa’ e ne’a-Na. Ta’an sa i lila’la, kaa “e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i tu’utukla“, takar e n terangouw, kaa Nisia nuesa si timu’utukola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu em bawa’ e ne’a ni Kristus ni’itu e reiy’ neiy i kaghorem witu eng gorem e nyi’a. 28Ta’an sa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i tu’utukla witu em bawa’ ni Kristus, Takar Nisia nuesa tanume si Oki’ si laa tumu’utukla en tou-Na witu em bawa’ ni Empung, si timu’utukola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu em bawa’-Na, rio si Empung si mamuali waya-waya witu em baya-waya.29Sa reiy’ tuana, sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna em pasiwo-siwon ne tou-tou binaptis i wee se tou minate? Sa sitou minate si kasa reiy’ tino’ori, ka’a sea pa’ar baptisen i wee se tou-tou timayanouw? 30Wo nikeiy kangkasi – ka’a ku’a re’en keiy susur e nedo keiy mali en tou meiy witu em bahaya?31Patuari waya, susur e nendo niaku ku mesaruan ampit em patean. Karengan eng kesawa’angkula wia nikouw witu si Kristus Yesus, Tuhan ta, niaku ku lumila’me, kaa eng kapualitan i yi’i e nulit. 32Sa mato’otol i tela em pemili-milingen - pemili-milingen ni tou niaku ku mine’inakutola simaru si tekapen lela’ waki Efesus, sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna eng kapualitan i ti’i i wee niaku? Sa sitou minate si reiy’ to’oreni, takar “meiy mouw kita kumaan wo kumoo’, karengan wo’odo kita mate“.33Te’a mouw kouw seip: Makasewokan e wuruk en tumerila eng kenaramen e le’os. 34Mawena’asouw sumoup makale’o-le’os wo te’a mouw masiwo en dosa kasi! Wawean witu e nelet miouw si reiy’ sumine’u si Empung. Eng kapualitan i yi’i ni’i lila’kula, rio kouw meirang.
Keteto’or e nouwak
35Ta’an wona’na e wawean tou si mawueiy: “Kumura ku’a re’en sitou minate tino’ori? Wo ampit e nouwak sapa ku’a re’en sea laa meiy sumoup?” 36Heiy tou we’engel! Sapa e neiymu i kerorla e reiy’ laa tumou wo matou-tou, sa sia reiy’ matepe’la.37Wo e neiymu i kerorla e reiy’ mouw e nouwak en tanemen e laa tumou, ta’an e watuna reiy’ sikuli’, e nulur e watuna eng gandum ka’apa e watuna walina. 38Ta’an si Empung si mineela wia nisia e nesa ouwak, en tanu neiy i kepa’ar-Nala: Nisia si mineela witu en susur watuna e nouwakna nuesa. 39E reiy’ em baya e le’ona e masuat: e le’ona ni tou e laeng ta’an e le’ona ni tekapen, e laeng ta’an e le’ona ni wara, laeng ta’an e le’ona ni sera’.40Wawean e nouwak sorgawi wo wawean e nouwak eng kaoatan, ta’an eng kewangko’an e nouwak sorgawi e laeng ta’an eng kewangko’an e nouwak eng kaoatan. 41Kewangko’an ni endo e laeng ta’an eng kewangko’an ni sumedot wo eng kewangko’an ni sumedot e laeng ta’an eng kewangko’an ne sumesena’-sumesena’ wo eng kewangko’an ni sumesena’ esa e minelaengan ampit eng kewangko’an ne sumesena’ walina.42Tuana mouw kangkasi eng kapualitanna ampit eng keteto’or ne tou minate. Neiy i wu’uwurla witu eng kapunengan, tino’ori witu e reiy’ kinapunengan. 43Neiy i wu’uwurla witu eng kakumengan, en tino’ori witu eng kewangko’an. Neiy i wu’uwurla witu eng kalewea’an en tino’ori witu eng kaketeran. 44Neiy i wu’uwurla nyi’a mouw e nouwak eng kaoatan, en tino’ori nyi’a mouw e nouwak rohaniah. Sa wawean e nouwak eng kaoatan, takar e wawean kangkasi e nouwak rohaniah.45Tanu wawean neiy i kepatik: “Sitou eng kasa ketare-tare, Adam si minamuali makhluk e matou-tou“, ta’an si Adam eng kamurian si minamuali roh mangintoula. 46Ta’an eng ketare-tare mineiy e reiy’ rohaniah, ta’an eng kaoatan; kamurian tare mouw i te meiy e rohaniah.47Sitou eng kasa ketare-tare si asal waki riawu en tana’ wo maka kalakuan e nouwak, sitou karua siasal waki sorga. 48Se makhluk-makhluk eng kaoatan se masuat ampit nisia se asal waki riawu en tana’ wo se makhluk-makhluk sorgawi se masuat ampit Nisia se asal waki sorga. 49Masuat tanu nikita ta minake mouw rupa waki kaoatan, tuanakan kangkasi nikita ta laa make e rupa waki sorgawi.50Patuari waya, nyi’i mouw e laaku i pelelila’la wia nikoo, nyi’a i ti’i kaa e le’ona wo e raa’ e reiy’ minaka’ato weteng witu eng Karaja’an ni Empung wo kaa se minapuneng se reiy’ maka’ato weteng witu en sapa e reiy’ minapuneng. 51Eng kaulitna niaku ku minapaloo’o-loo’ola wia nikoo e nesa i pengiro-ngirong: nikita ta reiy’ laa mate waya ta’an nikita nu waya ta laa soupen,52witu e reiy’ kinapi’ipitan em beren, witu e nedo legu’an en sesebungen kesampetan. Karengan en sesebungen e laa lumegu’ wo se tou-tou minate se laa to’oren witu eng ka’ada’an reiy’ mete’u punengen wo nikita nu waya ta laa soupen. 53Karengan se toro mapuneng i yi’i se lewo’ sa reiy’ makela e reiy’ mete’u mapuneng, wo se toro mate i yi’i se makela e reiy’ toro mate.5454 Wo nu reiy’ mouw se toro mapuneng i yi’i nu makela e reiy’ toro mapuneng wo se toro mate i yi’i se makela e reiy’ toro mate, takar e laa mouw malekep e nuwu’ ni Tuhan neiy i kepatik: “Em patean e nine’enepola witu eng kamang. 5555 Heiy patean wisa ku’a re’en e kamangmu? Heiy patean, wisa ku’a re’en em be’imu?”56Em be’ina em patean nyi’a mouw en dosa wo eng kuwasa dosa nyi’a mouw e nukum Torat. 57Ta’an syukur wia si Empung si minee mola wia nikita eng kamang kaa si Yesus Kristus, Tuhan ta.58Karengan e ni’itu, ee patuariku waya i koupus, rumedeiy mouw te’etep, te’a i kaoghe, wo lumingkama’ mouw reiy’ maena-ena’ witu em pepa’ayangen ni Tuhan! Karengan eng kete’uan niouw, kaa witu em paasa-asa’an ampit si Tuhan em bedu rawoiymu e reiy’ minaghio.
Chapter 16

Sesawang i wee se Jema’at waki Yerusalem
1En tanume em paeruran e loit i wee se tou-tou kudus, satorona kouw sumiwo e minatoroan ampit em patudu’-patudu’ neiyku i weela wia se Jema’at-jema’at waki Galatia. 2Witu e nendo kasa ketare-tare waki susur en duminggu satorona kouw siesa o siesa – minatoroan ampit en sapa eng kina’atoan niouw – tumampasla wo’o sapa wo tumu’utulela nyia’ witu em bale, o rio te’a em paeruran i ti’i en tare mouw i te tuananla, sa aku meiy.3Niaku nu neiy mouw i ka’ayo, niaku ku laa tumoke se tou-tou, se pokeiy miouw waar, ampit en surat mea waki Yerusalem kaa laa ma’ayola neiy i weemu. 4Sa kaloo’ala pe’uku-ukumen, kaa niaku kangkasi ku mea, takar nisea se laa mea mewali-wali ampit niaku.
Tetiro’an ni Paulus
5Niaku ku laa meiy wia nikoo, nu reiy’ mouw niaku nu lumease e Makedonia, karengan niaku ku laa melelease e Makedonia. 6Wo waki Korintus wo’o wonana’ niaku ku laa mena’ pirala eng keure ampit nikouw ka’apa e wo’o wona’na niaku ku laa mena’ eng keurean e noras eng ge’egher, i ka’ayo kouw toro male’ niaku kaa laa mapawee-weela em pakela-kelangangku.7Karengan en teakan niaku ku so’o lumoo’ nikouw kaa lumeas i tela. Niaku ku maarap ku toro mena’ wona’ i keurela ampit nikouw, sa i kepa’arla ni Tuhan. 8Ta’an niaku ku laa mena’ waki Efesus i ka’ayo e nendo wangko’ Pentakosta, 9karengan wia nyi’i laker kalempotan i wee niaku kaa laa mepepa’ayangla em pepa’ayangen wangko’ wo em pe’uku-ukumen, ma’anouw tu’u wawean kelaker se masu’usuk.
Em pirala pinakite’uan
1010 Sa si Timotius meiy wia nikoo, pe’inakutela rio sia witu eng keuneran niouw reiy’ ampit e nide’, karengan nisia si mepa’ayangla em pepa’ayangen ni Tuhan, masuat tanu niaku. 1111 Ni’itu mouw, te’a mouw wawean tou si mapokeiyla nisia si kumeng! Ta’an ale’enouw sia, rio sia mapawee-weela em pakela-kelanganna ampit eng kelawiran, rio sia meiy sumoup wia niaku, karengan niaku wia nyi’i ku ma’ena’ eng ke’e eiyna mewali-wali ampit se patuari-patuari walina. 1212 En tanume si patuari Apolos: mineneu-neupouw niaku mase’esek nisia kaa laa mewali-wali ampit se patuari-patuari walina lumalesi nikouw, ta’an nisia si kasa so’o meiy en teakan. Sa wawean kalempotan le’os ee sangari, nisia si laa meiy.13Tumayu-tayurouw! Rumedeiy mouw ampit en te’etep witu e neman! Tumiro’ mouw tanume si tuama! Wo mena-ena’ ente’! 14Tuananola e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu witu e nupus!15Wawean e nesa pengiween kasi wia nikoo, patuari waya. Kete’uan niouw, kaa si Stefanus wo se me’urangna nyi’a mouw se tou-tou kasa ketare-tare minakedo’ waki Akhaya wo kaa nisea se minee mola en tou witu em pasempungan ne tou-tou kudus. 16Karengan e ni’itu lale’enola se tou-tou tuana wo se susur tou se kimi’it mina’ayang wo minawedu-wedu.17Niaku ku melaya-laya’ witu eng kine’e eiy ni Stefanus, Fotunatus wo si Akhaikus, karengan nisea se limekepla sapa e reiy’pe’ awes wia nikoo; 18karengan nisea se simegaya’la e rohku wo e roh miouw. Arga’ala se tou-tou tuana!
Tabea
19Tabea wia nikoo waki se Jema’at-jema’at waki Asia Oki’. Akwila, Priskila wo se Jema’at witu em bale nea se mina’ayola e mangaloko-lokon tabea wia nikoo. 20Tabea wia nikoo waki se patuari-patuari waya. I pa’ayo mola en tabea siesa wia se walina ampit en siong kudus.21Ampit e lawasku nuesa niaku ku minatikla e nyi’i: Tabea waki si Paulus. 22Seiy si reiy’ moupusla si Tuhan, i kakutokola sia. Maranata! 23E nupus karunia ni Tuhan Yesus e rumapitla nikouw. 24E nupusku e rumapitla nikouw nu waya witu si Kristus Yesus.

2 Corinthians

Chapter 1

Tabea
1Waki si Paulus, kaa eng kepa’aran ni Empung si minamuali rasul ni Kristus Yesus, wo waki si Timotius patuari ta, i wee se jema’at ni Empung waki Korintus ampit em baya ne tou kudus waki e minapekasa Akhaya. 2E nupus karunia wo e le’os eng kale’osan waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.
En totor syukur
3Lino’orouw si Empung, Ama’ Tuhan ta Yesus Kristus, Ama’ si wuta en tongkoupusen wo si Empung eng kembu’an e reiy’ sa mina’asa em pangiboran, 4si meibor nikeiy witu e reiy’ sa mina’asa em peme’itan neiy, i ka’ayo keiy makawoo me’ibor nisea, witu e minegheghioan peme’itan ampit em pangiboran eng kina’atoan neiymi nuesa waki si Empung.5Karengan e masuat tanu nikeiy nu minaka’ato weteng e minangaloko-lokon witu em peme’itan ni Kristus, tuanakan kangkasi kaa si Kristus o keiy maka’ato pangiboran e minangaloko-lokon. 6Sa keiy peme’itan, eng kapualitan i ti’i e minamuali pangiboran wo eng kelawiran niouw; sa keiy iboren, takar eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw ni’i wee em pangiboran niouw, i ka’ayo kouw maka’ato kaketeran kaa laa ampit en sabaar peme’itan eng kasusa’an e masuat tanu em pineme’itan neiymi kangkasi. 7Wo em paarapen neiy witu nikouw nyi’a mouw en te’etep, karengan eng kete’uan neiy, kaa e masuat tanu nikouw nu kimi’it minedo weteng witu eng kasusa’an neiy.8Karengan nikeiy keiy pa’ar, ee patuari waya, rio kouw mete’ula witu em peme’itan pine’an neiymi waki Asia Oki’. Em pemesa’anen neiy i tanggongla wia nikeiy nyi’a mouw en tuana eng kasela wo en tuana eng kawuter, i ka’ayo keiy kina’apuanouw arapan kangkasi witu em patou-touan neiy. 9Awes tare nikeiy keiy mapedam, tanu mokan keiy wineeanouw ukuman paten. Ta’an eng kapualitan i ti’i e minamuali, rio keiy te’a meela kapa’emanan witu en tou meiy nuesa, ta’an wia i te si Empung si timo’ori se tou-tou minate. 10Waki em patean tuana mekeide’en Nisia si limawiromi wo laa lumawirla nikeiy: wia-Nisia keiy meela em paarapen neiy, kaa Nisia si laa lumawirla nikeiy kasi,11karengan nikouw kangkasi kouw kimi’it simawang simombayangla nikeiy, rio laker se tou matotor syukur witu eng karunia kina’atoan neiyla kaa eng kelakerna en sombayang nea i wee nikeiy.
Peroba’an witu en tetiro’an ni Paulus
12Nyi’i mouw e neiy meiy i sawa’la, nyi’a i ti’i kaa en totor e nate meiy e minee kasairian wia nikeiy, kaa em patou-touan neiy wia eng kaoatan i yi’i, e wuntulna witu em paato-atoan neiy ampit nikouw, eng kinuwasa’ala eng kauli-ulitan wo eng kalenasan waki si Empung e reiy’ kaa en sama’ eng kaoatan, ta’an kaa eng kaente’an e nupus karunia ni Empung. 13Karengan nikeiy keiy minatik i tela wia nikouw sapa en toro wacan niouw wo i papamangartila. Wo niaku ku maarapla, satorona kouw laa mangartila nyi’a uli-ulit, 14tanu e neiy miouw mouw i papamangartila esa nga wetengna waki nikeiy, nyi’a i ti’i kaa witu e nendo ni Tuhan Yesus nikouw kouw laa sumawa’ witu nikeiy tanu nikeiy kangkasi keiy laa sumawa’ witu nikouw.15Timo’otolela witu eng kapa’emanan i yi’i niaku ku mekasa mouw minetetiro’la kaa laa melelalese’ nikouw e rerior, rio kouw toro sumungkul e nupus karunia i wee eng karuana. 16Eng kamurian niaku ku pa’ar mapawee-weela em pakela-kelangangku mea waki Makedonia, laa o waki Makedonia ku marengi kasi wia nikouw, rio kouw male’ niaku witu em pakela-kelangangku mea waki Yudea.17Ni’itu mouw, sapa ku’a re’en niaku ku mawinta’ waya’an i te witu e metetiro’la eng kapualitan i yi’i? Ka’apa sapa ku’a re’en niaku ku simiwo en tetiro’an i ti’i neiy i ki’it eng kepa’arangku nuesa, i ka’ayo wia niaku e makarengan kina’atoan “iyon“ wo “e reiy”? 18Kaa si Empung e lale’, en ta’ar meiy wia nikouw e reiy’ makarengan “iyon” wo “e reiy”.19Karengan si Yesus Kristus, Oki’ ni Empung, si neiy mouw i abar meiyla witu eng keuneran niouw, nyi’a i ti’i kaa niaku wo kaa ni Silwanus wo ni Timotius, e reiy’ kaa “iyon” wo “e reiy”, ta’an eng kapurikitna witu Nisia e wawean i te “iyon”. 20Karengan si Kristus nyi’a mouw si “iyon” i wee em baya en ta’ar ni Empung. Ni’itu mouw eng karenganna kaa Nisia kita lumila’la “Amin” kaa laa mewewangko’la si Empung.21Karengan Nisia si time’etepola nikeiy mewali-wali ampit nikouw witu si Kristus, nyi’a mouw si Empung si minisu’ mola, 22mewewa’ilela eng kowa’ kapunya’an-Na wia nikita wo si mineela e Roh Kudus witu eng gorem e nate ta tanume e neram witu em baya en tiniro’ mola i wee nikita.23Ta’an niaku ku kimeret si Empung tanume si sairiku – Nisia si sumine’u niaku –, kaa eng karenganna niaku ku reiy’ mineiy waki Korintus nyi’a mouw kaa laa mo’upusla nikouw. 24E reiy’ karengan keiy pa’ar mepeperentala sapa e lewo’ sa reiy’ emanen niouwla, karengan nikouw kouw rimedeiy te’etep witu e nemanmu. Eng kapurikitna, nikeiy keiy pa’ar kumi’it ma’ayang i wee e mepa’a-pa’armu.
Chapter 2

1Niaku ku minedo mouw katenggolan witu e nateku, kaa niaku ku reiy’ laa meiy kasi wia nikoo witu e mengasi’. 2karengan, sa aku sumusala e natemu, seiype’ kasi si toro sumiwo niaku melaya-laya’ ta’an i te nisia si mengasi’ karengan niaku.3Wo awes tare ni’itu mouw e maksut en suratku i yi’i, nyi’a mouw rio sa aku meiy, te’a o ku mengasi’ kaa nisea, se lewo’ sa reiy’ sumiwo niaku melaya-laya’. Karengan niaku ku ma’eman en tanume nikouw nu waya, kaa e mepa’a-pa’arku nyi’a mouw kangkasi e mepa’a-pa’ar miouw. 4Niaku ku minatik wia nikouw ampit e nate kasa kimori’ wo en se’esek wo ampit en timiisla kelaker lue’, reiy’ o rio kouw mete’u kumura eng kaselana e nupusku wia nikouw nu waya.Lewo’ sa reiy’ ampungan se tou simelok 5Ta’an sa wawean tou si kimarenganla eng kasusa’an, takar e reiy’ e nateku en sinusanala, ta’an i te e nate miouw nu waya, ka’apa satorona wona’ – rio te’a ku melebe-lebela –, e nate ne pirala tou witu e nelet miouw. 6Wia sitou tuana nawesouw en togoran ne esa nga weteng wangko’ waki nikouw, 7i ka’ayo eng kapurikitna kouw lewo’ sa reiy’ ma’ampungela wo mibor nisia, rio sia te’a mapuneng kaa eng kasusa’anna e limantouw eng kawuter.8Karengan e ni’itu niaku ku ngume’enge’la nikouw, rio kouw uli-ulit meupusla nisia. 9Karengan awes tare ni’itu mouw e maksutna niaku ku minatikla en surat wia nikouw, nyi’a i ti’i kaa laa ma’awa’ nikouw, sapa ku’a re’en kouw lale’ witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.10Karengan seiy i te si ampungan niouwla eng kaselokanna, niaku ku mampungela nyi’a kangkasi. Karengan sa aku mampungela, – sa wona’na wawean si lewo’ sa reiy’ ampungangkula –, takar eng kapualitan i ti’i en siniwoku karengan nikouw kouw witu en sinaru ni Kristus, 11rio si Iblis si te’a maka’ato kamang witu nikita, karengan nikita ta mete’u sapa e maksutna.

Kakori’an wo eng kapenasan ni Paulus waki Troas wo waki Makedonia
1212 Eng katoroan niaku nu i ka’ayola waki Troas kaa laa ma’abarla e Injil ni Kristus, niaku ku minatola, kaa si Tuhan si minuka’ mola lalan i wee em papa’ayangen maname. 1313 Ta’an e nateku e mengori-ngori’, karengan niaku ku reiy’ limalesla si patuariku Titus. Karengan e ni’itu niaku ku limila’ mola wo mae waki Makedonia.14Ta’an syukur wia si Empung, witu si Kristus si reiy’ maena-ena’ maali nikeiy witu e lalan eng kamang-Na. Ampit e nieletan neiy Nisia si minu’uwurla em bouna em pinakisine’uala Nisia waki wisa i te. 15Karengan i wee si Empung nikeiy nyi’a mouw keiy wouna le’os waki si Kristus witu eng keuneran nea nu linawirla wo witu e nelet nea se minapuneng.16I wee eng kasa kesampetan nikeiy nyi’a mouw keiy wouna em patean mekepaten wo i wee si kasa ketare e wouna em patou-touan makatoun. Ta’an seiy ku’a re’en si makawoo sumampetla e lukar tuana? 17Karengan nikeiy keiy reiy’ masuat ampit se kelakeran tou walina se masero eng kamang witu e nuwu’ ni Empung. Eng kapurikitna witu si Kristus nikeiy keiy masusuiy kumura e lewo’ sa reiy’na ampit e maksut-maksut lenas witu em perenta ni Empung wo witu en sinaru-Na.

Chapter 3

Sumesempung-sumesempung en teta’aran weru
1Sapa ku’a re’en nikeiy keiy muleiy kasi melelo’orla en tou meiy? Ka’apa padung ku’a re’en nikeiy tanu se tou-tou walina mapa’atola en surat palo’oran wia nikouw ka’apa waki nikouw? 2Nikouw nyi’a mouw kouw surat palo’or meiy e neiy i kepatik witu e nate meiy wo eng kasine’uan wo en toro wacan em baya ne tou. 3Karengan em pinakaloo’o-loo’o mola, kaa nikouw nyi’a mouw kouw surat ni Kristus, neiy i patik kaa em pasempungan neiy, neiy’ i patik reiy’ ampit en tinta, ta’an ampit e Roh waki si Empung matou-tou, e reiy’ witu e loh-loh watu, ta’an i te witu e loh-loh e le’ona, nyi’a i ti’i witu eng gorem e nate ni tou.4Tuana mouw eng kaselana eng ka’emanan neiy wia si Empung kaa ni Kristus. 5Ampit en tou meiy nuesa keiy reiy’ makawoo kaa laa maparerekenla e wo’o sapa en tanu mokan em pepa’ayangen neiy nuesa; e reiy’, eng kawooan neiy nyi’a mouw em pepaya’ngen ni Empung. 6Nisia mouw si simiwo nikeiy kangkasi o keiy makawoo mamuali sumesempung-sumesempung waki e nesa teta’aran weru, e reiy’ neiy i karedeiyi waki ukum neiy i kepatik, ta’a waki e Roh, karengan e nukum neiy i kepatik e mekepaten, ta’an e Roh e makatoun.7Pasempungan e ma’aka-aka witu em patean neiy i kalumi ampit e nuruf witu e loh-loh watu. Ma’anouw tuana eng kewangko’an ni Empung e rimapitla nyi’a witu e nedo nyi’a nu neiy i weela. Karengan ma’anouw tu’u tu kumeas kangkasi, en sena’na eng gio ni Musa en tuana eng katerang, i ka’ayo em beren ne tou-tou Israel e reiy’ tumaang matu’usla nyi’a. Sa em pasempungan i ti’i e meiy ampit eng kewangko’an tuana 8kumura eng kasa kaselana kasi eng kewangko’an e rumapitla em pasempungan e Roh!9Karengan, sa em pasempungan e ma’aka-aka wia em peukuman i ti’i e wangko’, kumura eng kewangko’na kasi em pasempungan e ma’aka-aka witu em paulitan. 10E nulitna sapa eng ketareanna linoo’ola wangko’, sa i pememange’anla ampit eng kewangko’an e maatasla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i yi’i, eng kasa reiy’ sipenoron. 11Karengan, sa eng keas i ti’i e rinapitla ampit eng kewangko’an, o weta’ eng kalebena kasi e reiy’ keas i ti’i e rinapitla eng kewangko’an.12Karengan nikeiy keiy makapunya paarapen tuana, takar keiy kime’ang wuta ampit eng kaberanian, 13e reiy’ tanu si Musa, si timutuwla eng giona, rio em beren ne tou-tou Israel te’a lumoo’ eng kineleliongna en sena’ eng kasuatan i te ni’itu.14Ta’an eng genang nea e mina sumpulouw, karengan i ka’ayomi wia e nendo i yi’i en tetutuw i ti’i e minena-ena’ timutuwla nisea, sa sea maca en teta’aran ure i ti’i reiy’ ampit neiy i welarla, karengan si Kristus i te si toro melarla nyi’a. 15Awes tare i ka’ayomi wia e nendo i yi’i, susur sea maca eng kaol ni Musa, wawean kekelung en timutuwla e nate nea. 16Ta’an sakawisa e nate niesa tou e minurikitla wia si Empung, takar eng kekelung i ti’i e nedoni waki nisia.17Karengan si Tuhan nyi’a mouw si Roh; wo wisa em bawean e Roh ni Empung, witu em bawean kamerdeka’an. 18Wo nikita nu waya kita mapaseremingla eng kewangko’an ni Tuhan ampit eng gio reiy’ makakekelung. Wo karengan eng kewangko’an i ti’i eng kine’e eiyna e waki si Tuhan nyi’a mouw e Roh takar nikita ta soupen mamuali mange’an ampit e lumian-Na, witu eng kewangko’an makaselala.
Chapter 4

Em budel rohani witu en sempe tana’
1Kaa eng kamura’an ni Empung nikeiy keiy minaka’ato mola em pasempungan i yi’i. Karengan e ni’itu nikeiy keiy reiy’ tewang ate. 2Ta’an nikeiy keiy masede’ e reiy’ sa mina’asa em pasiwo-siwon neiy i kakirong e mapairangla; nikeiy keiy reiy’ mawiles wo reiy’ menowo-nowola e nuwu’ ni Empung. Eng kapurikitna nikeiy keiy minapaloo’o-loo’ola eng kaulitan wo ampit en tuana nikeiy keiy simarakanla en tou meiy kaa laa pemili-milingela em baya ne tou witu en sinaru ni Empung.3Sa e Injil neiy i abar meiyla e minapenete’ kangkasi, takar nyi’a neiy i kapenet i wee nisea, se laa mapuneng, 4nyi’a i ti’i se tou-tou reiy’ ma’eman, eng genangna e rinapa mola ni ilah en zaman i yi’i, i ka’ayo sea reiy’ maloo’ en sena’na e Injil en tanume eng kewangko’an ni Kristus, nyi’a mouw e lumian ni Empung.5Karengan e reiy’ en tou meiy e neiy i abar meiyla, ta’an si Yesus Kristus si tanume si Tuhan, wo en tou meiy keiy tanume si hambamu karengan eng kepa’aran ni Yesus. 6Karengan si Empung si minuwu’ mola: “Waki ghorem e reiydem e laa rumetik en terang!”, Nisia kangkasi si simiwo en terang-Na en sumena’ witu eng gorem e nate ta, rio kita maka’ato en terang waki tine’u en tanume eng kewangko’an ni Empung e niato witu eng gio ni Kristus.7Ta’an em budel i yi’i e mina punya meiy witu en sempe tana’ pulut, rio pakaloo’o-loo’ola, kaa eng kaketeran mineloko-lokon i ti’i e nasal waki si Empung, e reiy’ waki en tou meiy. 8Witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan nikeiy keiy pakopiten, ta’an nikeiy keiy reiy’ kinakopitan; nikeiy keiy kina’apuan akal, ta’an keiy reiy’ minategol arapan; 9nikeiy keiy siniasa, ta’an keiy reiy’ neiy i wayala maesa-esa, nikeiy keiy neiy i wansalela, ta’an e reiy’ minapuneng. 10Nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ maali eng kinepatean ni Yesus witu e nouwak meiy, rio em patou-touan ni Yesus kangkasi e mamuali pakaloo’o-loo’ola witu e nouwak meiy.11Karengan nikeiy, nu matou-toupe’ i yi’i, keiy reiy’ maena-ena’ i pasarakan witu em patean karengan si Yesus, rio kangkasi em patou-touan ni Yesus e mamuali pakaloo’o-loo’ola witu e nouwak meiy laa materi i yi’i. 12Takar tuana mouw em patean e minengente’ witu e nouwak meiy wo en timou minengente’ witu nikouw.13Ta’an eng karengan nikeiy keiy makapunya e roh eman masuat, tanu neiy i kepatik: “Niaku ku ma’eman, karengan e ni’itu niaku ku mengila-ngila’”, takar nikeiy kangkasi keiy ma’eman wo karengan e ni’itu nikeiy kangkasi keiy mengila-ngila’. 14Karengan kete’uan neiy, kaa Nisia, si timo’oromi si Tuhan Yesus, si laa tumo’orla nikeiy kangkasi mewali-wali ampit si Yesus. Wo Nisia si laa sumarula nikeiy mewali-wali ampit nikouw witu en tou-Na. 15Karengan em baya nyi’a i ti’i e minamuali eng karengan nikouw, rio e nupus karunia, e makaselala minato’orongan ampit eng kelakerna ne tou mina’eman, kimarenganla eng kasa minakalokonla en totor syukur i wee eng kewangko’an ni Empung.
Te’a tewang ate, o kangkasi e nedo mesesarula em patean
1616 Karengan e ni’itu nikeiy keiy reiy’ tewang ate, ta’an ma’anouw tu’u en tou lahiria meiy e makako’okosouw, ta’an en tou batinia meiy em binerula waki esa nga endo lumaa esa nga endo. 1717 Karengan em peme’itan wure’ en teakan i yi’i, e mepa’ayangla i wee nikeiy eng kewangko’an ke’ekel e limantouwla em baya-wayana, e wa’akat lebe wangko’ ta’an e waki peme’itan neiy. 1818 Karengan nikeiy keiy reiy’ mawee ghenangla em paloo’ola, ta’an i te e reiy’ paloo’ola, karengan em paloo’ola nyi’a mouw eng kasuatan i te, kasuatan e reiy’ paloo’ola nyi’a mouw eng ke’ekel.
Chapter 5

1Karengan nikeiy keiy mete’u, kaa sa en dasing tampa paena’an ta wia em bumi i yi’i eng gogharen, Empung si timiro’ mola e nesa tampa paena’an waki sorga i wee nikita, e nesa paena’an ke’ekel, e reiy’ siniwo e lawas ni tou. 2Eng keurean kita witu eng gorem en dasing i yi’i, kita menga’angal, karengan nikita ta lumelo makela en tampa paena’an sorgawi witu natas en tampa paena’an ta en teakan i yi’i, 3karengan ampit en tuana nikita ta limabung wo reiy’ niatola poteiy.4Karengan eng keurean maena’pe’ witu eng gorem en dasing i yi’i, kita menga’angal karengan em buterna e nubelan, karengan nikita ta pa’ar mepepakela e labung weru i ti’i reiy’ ampit mangkulela e nure, rio e laa materi i ti’i e ne’enepen e matou-tou. 5Ta’an si Empungouw si ulitna metetiro’la nikita i wee eng kapualitan i ti’i wo e kumaruniala Roh, wia nikita tanume e neram e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tiniro’ mola i wee nikita.6Takar eng karengan e ni’itu e nate meiy e reiy’ maena-ena’ kelut, ma’anouw tu’u keiy mete’u, kaa eng keurean nikeiy nu maena’ witu e nouwak, nikeiy keiy wa’akate’ waki si Tuhan, 7– karengan em patou-touan neiy i yi’i nyi’a mouw em patou-touan karengan e ma’eman, e reiy’ karengan e limoo’ – 8ta’an e nate meiy eng kelut, wo eng kasa kepa’ar meiy merala wia e nouwak i yi’i kaa laa mena-ena’ witu si Tuhan.9Karengan e ni’itu mouw kangkasi nikeiy keiy me’inakut, le’os keiy mena’ witu eng gorem e nouwak i yi’i, ka’apa tu’u keiy mena’ witu e luarna, rio keiy mekepa’aren wia-Nisia. 10Karengan nikita nu waya ta lewo’ sa reiy’ sumaru e reruberan em paadilan ni Kristus, rio susur tou si maka’ato sapa e waar sungkulenna, minatoroan ampit en tinuananala witu em patou-touanna i yi’i, le’os ka’apa tu’u lewo’.

Pasempungan i wee em pale’osan
11Kete’uan neiy sapa em penoronna meide’la si Tuhan, karengan e ni’itu keiy me’inakut me’emanla sitou. I wee si Empung e nate meiy em pakaloo’o-loo’ola ampit eng kalenona wo niaku ku maarap e nate meiy e leno kangkasi tuana i wee em pemili-milingen niouw. 12Ampit e nyi’i nikeiy keiy reiy’ me’inakut meloo’o-loo’or en tou meiy mekasape’ kasi wia nikouw, ta’an nikeiy keiy pa’ar mee kalempotan wia nikouw kaa laa sumawa’la nikeiy, rio kouw toro sumarula se tou-tou se mesawa’ karengan eng kapualitan-kapualitan lahiriah wo e reiy’ batiniah.13Karengan sa keiy reiy’ kumuwasala en tou, eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw em bitu em pasempungan ni Empung, wo sa keiy kumuwasala en tou, eng kapualitan i ti’i nyi’a mouw i wee em pe’uku-ukumen niouw. 14Karengan e nupus ni Kristus eng kimuwasala nikeiy, karengan nikeiy keiy mangarti mouw, kaa sa siesa tou si minate mouw i wee em baya ne tou, takar nisea nu waya se minate mouw. 15Wo si Kristus si minate mouw i wee em baya ne tou, rio nisea se matou-tou, se reiy’ mouw kasi matou-tou i wee en touna nuesa, ta’an i wee Nisia, si minate mouw wo si tino’oromi i wee nisea.161716 Karengan e ni’itu nikeiy keiy reiy’ mow kasi maloo’ola siesa tou tu’u kangkasi i ki’it e nukuran ni tou. Wo sa nikeiy keiy mekasa mouw limoo’ola si Kristus i ki’it e nukuran ni tou, en teakan nikeiy keiy reiy’ mouw kasi maloo’ola Nisia tuana. 17 Ni’itu mouw seiy si witu eng gorem ni Kristus, nisia nyi’a mouw si siniwo weru: e nure e limangkoiy mola, eng kaulitna em beru e mineiy mouw.18Wo em baya nyi’a i yi’i e waki si Empung, e nampit nieletala ni Kristus e minapale’osola en tou ta ampit en tou-Na wo e minapa’emanola em pasempungan pinale’osan i ti’i wia nikeiy. 19Karengan si Empung si minapale’osela eng kaoatan ampit en tou-Na karengan si Kristus ampit e reiy’ minaparekenla eng kaselokan nea. Nisia si minapa’emanola e nabar pinale’osan i ti’i wia nikeiy.20Ni’itu mouw nikeiy i yi’i nyi’a mouw keiy tetoke-tetoke ni Kristus, en tanu mokan si Empung si ngime’enge’la nikouw ampit e nieletan neiy; witu e ngaran ni Kristus nikeiy keiy makiwee wia nikoo: i wee mouw en toumu pale’osela ampit si Empung. 21Nisia si reiy’ makasine’u en dosa si siniwo-Na mola minamuali dosa karengan nikita, rio witu Nisia kita i ulitela ni Empung.

Chapter 6

Paulus witu em pasempunganna 1Tanume se ka’ampit-ka’ampit esa nga pepa’ayangen, nikeiy keiy ngume’enge’la nikouw, rio kouw te’a sumiwo mamuali reiy’ sipenoron e nupus karunia ni Empung, en sinungkul miouw mola. 2Karengan si Empung si minee nuwu’: “Witu e nedo Niaku nu mepa’ar, Niaku ku laa lumingala nikoo, wo witu e nendo Niaku nu lumawirla, Niaku ku laa male’ nikoo.” Eng kaulitna, e nedo i yi’i nyi’a mouw e nedo pangapepa’aran i ti’i; eng kauitna, e nendo i yi’i nyi’a mouw e nendo pelawiran i ti’i. 3Witu eng kapualitan sapa tu’u nikeiy keiy reiy’ mee karengan se tou i kasu’usu’, rio em pasempungan neiy te’a i ka’ayo weleiyen.4Eng kapurikitna, witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan nikeiy keiy minapa’atola, kaa nikeiy nyi’a mouw keiy sumesempung ni Empung, nyi’a i ti’i: witu e metaang ampit e wuta eng kasabaaran witu em peme’itan, kase’esekan wo eng kapedisan, 5Witu metanggong em bewetu, witu eng gorem em penjara wo eng karungkea’an, witu em bedu rawoiy, witu e menayu-nayur wo maposo; 6witu eng kalenasan e nate, tine’u, eng kasabaaran, wo eng kamura’an e nate; witu e Roh Kudus wo e nupus reiy’ linsu’; 7witu em paabaran eng kaulitan wo eng kakuwasa’an ni Empung; ampit mepakela en saliatan-saliatan ka’adilan kaa laa mererego ka’apa tu’u kaa laa mererapit8eng katoroan sighi’in wo eng katoroan sero’an; eng katoroan ri’awuten ka’apa eng katoran lo’oren; eng katoroan i papokeiyla tanume si le’ekok, ta’anouw niemanla, 9tanume sitou reiy’ kasine’uan, ta’anouw si kasa kasine’uan; tanume sitou weitouw mate, wo ulit nikeiy keiy matou-tou; tanume sitou winetuan, ta’anouw reiy’ minate; 10tanume sitou mengasi’, ta’anouw reiy’ siena’na mepa’a-pa’ar; tanume sitou lengeiy, ta’anouw mepekaya laker tou; tanume sitou reiy’ makapunya, ma’anouw tu’u keiy makapunya e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.11

Te’a wawean kasi en sering ka’alifuruan
Heiy tou eng Korintus! Nikeiy keiy simusuiyola minakaredeiy wia nikouw, e nate meiy neiy i kawuka’ minakapena-penar i wee nikouw. 12Wo i wee nikouw e wawean tampa pelas witu e nate meiy, ta’an i wee nikeiy keiy tiniro’an i te tampa peset witu eng gorem e nate miouw. 13Takar en teakan, rio materenan – niaku ku lumila’ tanu wia se oki-oki’ku –: Wuka’anouw e nate miouw esa nga kapena-penarna!14Te’a mouw kouw metanula si kepaar reiy’ minaterenan ampit se tou-tou reiy’ ma’eman. Karengan eng kemasuatan sapa ku’a re’en eng kina’atoan e nelet eng kaulitan wo eng kalewo’an? Ka’apa kumura ku’a re’en en terang o toro maesa’an ampit e reiydem? 15Kemasuatan sapa ku’a re’en eng kina’atoan e nelet ni Kristus wo ni Belial? Sapa ku’a re’en e weteng mewali ne tou-tou ma’eman ampit ne tou-tou reiy’ ma’eman? 16Sapa ku’a re’en e maato-atoanna em bait ni Empung ampit em paepungen? Karengan nikita nyi’a mouw ta bait waki si Empung e matou-tou i ki’it e nuwu’ ni Empung i yi’i: “Niaku ku laa mena’ mewali-wali ampit nisea wo tumou witu eng keuneran nea, wo niaku ku laa mamuali Empung nea, wo nisea se laa mamuali umat-Ku.17Karengan e ni’itu: Rumo’u momi kouw waki elet nea, wo i ta’atasomi en toumu waki nisea, e nuwu’ ni Tuhan, wo te’a mouw koo mesese’u sapa en seremor, takar Niaku ku laa sumungkul nikouw. 18Wo Niaku ku laa mamuali Ama’mu, wo nikouw kouw mamuali oki-oki’-Ku tuama wo oki-oki’-Ku wewene tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, Si Kasakuwasa.”

Chapter 7

1Patuariku waya i koupus, karengan nikita en teakan ta makapunyala en ta’ar-ta’ar i ti’i, meiy mouw ta lumenasi en tou ta waki em baya eng kakewuran jasmani wo e rohani, wo ampit en tuana e mapareiy’siperoanla eng kakudusan ta witu e meide’la si Empung.

Mepa’a-pa’ar nu reiy mouw e mengasi’
2Weeanouw tampa i wee nikeiy witu eng gorem e nate miouw! Nikeiy keiy reiy’ ma’an mekasa sumiwo en selok wia siesa tou tu’u, e reiy’ siesa tou tu’u si rinugi meiyla, wo reiy’ waki siesa tou tu’u keiy masero eng kamang. 3Niaku ku meila’ tuana, reiy’ kaa laa meweweela ukuman wia nikouw, karengan eng ketare neiyku mouw i lila’la, kaa nikouw kouw minaka’ato mola tampa witu eng gorem e nate meiy, i ka’ayo nikita ta esa nga patou-touan esa nga patean. 4Niaku ku kasa minakaredeiy witu nikouw; ta’an niaku kangkasi ku kasa mesawa’la nikouw. Witu e reiy’ sa mina’asa em peme’itan neiy niaku ku kasa kinai’iboran wo e mepa’a-pa’arku e mineloko-lokon.5Awes tare eng katoroan nikeiy nu i ka’ayola waki Makedonia’ keiy reiy’ minaka’ato kaleneran i wee e nouwak meiy, Wisa-wisa i te nikeiy keiy mape’anla eng kasusa’an: waki luar em pe’isingan wo e waki ghorem eng kineide’an. 6Ta’an si Empung, si miniborla se tou kumeng ate, miniborola nikeiy ampit eng kine’e eiy ni Titus. 7E reiy’ i te kaa eng kine’e eiyna, ta’an kangkasi kaa em pangiboran eng kineipianna witu eng keuneran niouw. Karengan nisia si minakite’u mola wia nikey en tanume eng kaleloannu, e nga’angalmu, eng kauli-ulitannu kaa laa mererapit niaku, i ka’ayo eng kasa minaka’awesola e mepa’a-pa’arku.8Ni’itu mouw ma’anouw tu’u ku simusa mola e natemu ampit en suratku i ti’i, ta’an niaku ku reiy’ mineneselela nyi’a. Memang mekasa mouw niaku mineneselela nyi’a, karengan e linoo’oku, kaa en surat i ti’i en simusala natemu – ma’anouw tu’u i wee esa nga katoroan i te eng keurena -, 9ta’anouw en teakan niaku ku mepa’a-pa’ar, e reiy’ karengan nikouw kouw minengasi’ mola, reiy’ siwalina karengan e mengasi’mu en simiwo nikouw minakedo’. Karengan e mengasi’mu i ti’i nyi’a mouw neiy i ki’it eng kepa’aran ni Empung, i ka’ayo nikouw ma’an oki’ i te tu’u kouw reiy’ rinugila eng karengan nikeiy. 10Karengan e mengasi’ i ki’it eng kepa’aran ni Empung e mawua’la pakedo’an e minali eng kelawiran wo e reiy’ laa peneselen, ta’an e mengasi’ waki kaoatan i yi’i e mawua’la em patean.11Karengan weeanola ghenang kumura e nawes tare e mengasi’ i ki’it eng kepa’aran ni Empung i ti’i e mina’ayangla wia nikouw eng kauli-ulitan e wangko’, awes tare em perapitan en tou, e makaupi’in, kineide’an, kaleloan, kalingkama’an, peukuman! Witu eng gorem em baya nyi’a i ti’i nikouw kouw minapatuu’ mola, kaa nikouw kouw reiy’ siselok witu eng kapualitan i ti’i. 12Karengan e ni’itu, sa niaku ku minatikola surat wia nikouw, takar e reiy’ mouw eng karengan sitou si simiwo selok, ka’apa eng karengan sitou si peme’itan em pasiwo-siwon selok, ta’an i te rio eng kepa’aranem pa’armu witu nikeiy e mamuali pakaloo’o-loo’ola i wee nikouw witu en sinaru ni Empung.13Karengan e ni’itu mouw nikeiy keiy kinaiboran. Wo e walinana em pangiboran kina’atoan neiyla i ti’i, keiy lebepe’ kasi mepa’a-pa’ar eng karengan e mepa’a-pa’ar ni Titus, karengan nikouw nu waya kouw simegaya’la e natena. 14Niaku ku simawa’la nikouw wia nisia, wo nikouw kouw reiy’ minoki’atela niaku. Nikeiy keiy reiy’ siena’na meila’la sapa e nulit wia nikouw, tuanakan kangkasi eng kesawa’an neiy witu en sinaru ni Titus em pinakaloo’o-loo’o mola ulit.15Wo e nupusna e maawes eng kasela witu nikouw, sakawisa sia ghumenang eng kelale’an niouw nu waya, kumura kouw simungkul eng kine’e eiyna ampit e meide’ wo kori’. 16Niaku ku mepa’a-pa’ar, karengan niaku ku toro meela ka’emanan wia nikouw witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan.

Chapter 8

Pasempungan e nupus
1Patuari waya, nikeiy keiy laa mapakite’ula wia nikouw en tanume e nupus karunia neiy i anugerahla wia se jema’at-jema’at waki Makedonia. 2Eng kasuatan i pewa’awa’la ampit e wuter witu e reiy’ sa mina’asa em peme’itan, e mepa’a-pa’ar nea e limuwa’ wo ma’anouw tu’u sea kasa lengeiy, ta’anouw nisea se kaya witu eng kamura’an.3Niaku ku mesairi, kaa nisea se minee mola i ki’it eng kaawoan nea, awes tare e limantouwla eng kaawoan nea. 4Ampit eng kapa’aran em pa’ar nuesa nisea se makiwee wo mase’esek wia nikeiy, rio nisea kangkasi se maka’ato e nupus karunia kaa laa ma’edo weteng witu em pasempungan wia se tou-tou kudus. 5Nisea se mineela e lebe laker ta’an em paarapen neiyla. Nisea se mineela en tou nea, ketare-tare wia si Empung, eng kamurian karengan eng kepa’aran ni Empung kangkasi wia nikeiy.6Karengan e ni’itu nikeiy keiy mase’esek wia si Titus, rio sia lumalesla nikouw wo sumampetla em pasempungan e nupus i ti’i tanu eng kumura nisia nu minuleiy mola nyi’a. 7Takar en teakan, masuat en tanu nikouw nu kaya witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, – witu e neman, witu e lelila’an, witu en tine’u, witu eng kauli-ulitan kaa laa mesesawang, wo witu e nupusmu wia nikeiy – en tuana mouw kangkasi satorona nikouw kouw kaya witu em pasempungan e nupus i yi’i.8Niaku ku limila’la eng kapualitan i ti’i e reiy’ tanume si mapere-perenta, ta’an i te, ampit timudu’la em pe’inakuten ne tou-tou walina kaa laa mesesawang, niaku ku mewewa’awa’ eng kepa’aran em pa’ar e nate miouw. 9Karengan nikouw kouw simine’u mola e nupus karunia ni Tuhan ta Yesus Kristus, Kaa Nisia, eng karengan nikouw o minamuali lengeiy, ma’anouw tu’u Sia kaya, rio kouw mamuali kaya karengan eng kalengeiyan-Na.10Nyi’i mouw eng genangku en tanume eng kapualitan i ti’i, e wo’o wona’na maka ka’ara’an i wee nikoo. Memang rengane’ en te’un limangkoiyla kouw muleiy tumuanala nyi’a wo medo katenggolan kaa laa mesesampetla nyi’a kangkasi. 11Takar en teakan, i sampetola kangkasi em petetuana’anla nyi’a i ti’i! Satorona em petuana’anla nyi’a e minatoroan ampit eng kepa’aran em pa’armu, wo tuananola ni’itu ampit en sapa em bia nikoo. 12Karengan sa kouw kaa eng kepa’aran em pa’ar kaa laa mewewee, takar neiy i weemu e laa sungkulen, sa em beweemu i ti’i en timo’otolela witu en sapa em bia nikoo, e reiy’ timo’otolela en sapa e reiy’la wia nikoo.13Karengan nikouw kouw winuterala e reiy’ mouw rio se tou-tou walina se maka’ato kawure’an, ta’an rio wawean kemasuatan. 14Takar satorona en teakan i yi’i eng kalebean niouw e mawesla eng kareiy’awesan nea, rio eng kalebean nea kamurian e mawesla eng kareiy’awesan niouw, rio wawean eng kemasuatan. 15Tanu wawean neiy i kepatik: “Sitou si minerurla laker, si reiy’ kinalebean wo sitou minerurla en toyo’, si reiy’ kinareiy’awesan.”
Titus neiy i toke
16Syukur wia si Empung, eng karengan nikouw kouw kimaruniala eng kauli-ulitan en tuanakan kangkasi witu e nate ni Titus kaa laa mesesawang nikouw. 17Memang nisia si simungkul e nge’enge’ meiy, ta’an witu eng kauli-ulitanna kasela i ti’i nisia ampit eng kepa’aran em pa’ar si minea wia nikouw.18Mewali-wali ampit nisia nikeiy keiy timoke si patuari ta, si kasa palo’oren wia em baya en jema’at karengan em pepa’ayangenna witu em paabaran e Injil. 19Wo e reiy’ ni’itu i te! Nisia kangkasi si tinudu’ mola ne jema’at-jema’at kaa laa mekeka’ampitla nikeiy witu em pasempungan e nupus i yi’i, en tinuana meiyla i wee eng kewangko’an ni Tuhan wo en tanume en turu’ eng kapa’aran em pa’ar meiy.20Karengan nikeiy keiy laa meleliseiy’la eng kapualitan i yi’i: kaa wawean tou si toro meleiy nikeiy witu eng kapualitan pasempungan e nupus en tinuana meiyla wo em bua’na eng kasela i yi’i. 21Karengan nikeiy keiy maghenangla e le’os, e reiy’ i te witu en sinaru ni Tuhan, ta’an kangkasi witu en sinaru ne tou.22Mewali-wali ampit nisea nikeiy keiy timoke siesa tou walina kasi, nyi’a i yi’i si patuari ta, si wo’o minakapira mola i wa’awa’ meiy wo pakaloo’o-loo’ola si reiy’ maena-ena’ me’inakut laa mesesawang. Wo en teakan nisia si kasa me’inakut karengan eng kaselana eng ka’emananna wia nikouw. 23Titus nyi’a mouw si ka’ampitku si mepa’ayang mewali-wali ampit niaku i wee nikouw; se patuari-patuari meiy walina i ti’i nyi’a mouw se tetoke ne jema’at-jema’at wo e nesa kewangko’an i wee si Kristus. 24Karengan e ni’itu i tudu’ mola wia nisea witu en sinaru ne jema’at-jema’at en turu’ e nupusmu wo en turu’ eng kesawa’angku witu nikouw.
Chapter 9

Paeruran loit i wee e Yerusalem
11 En tanume em pasempungan wia se tou-tou kudus e reiy’ mouw pemandungen kasi niaku mepepatikla nyi’a wia nikouw. 22 Niaku ku minete’u mola eng kepa’aran em pa’ar e natemu en tanume e wisa niaku mesawa’la nikouw wia se tou-tou Makedonia. Em pokeiyku: “Akhaya si timiro-tiro’ mouw rengane’ en te’un e limangkoiyla.” Wo eng kalingkama’annu e minamuali mouw na’aruiy wia se laker tou.3Niaku ku timoke se patuari-patuari i ti’i, rio eng kesawa’an neiy witu eng kapualitan i yi’i witu nikouw te’a pinakaloo’o-loo’ola e mamuali reiy’ sipenoron, ta’an rio kouw uli-ulit timiro-tiro’ tanu neiyku mouw i lila’la, 4rio, sakawisa se tou-tou Makedonia nu meiy mewali-wali ampit niaku, te’a sea matola nikouw kouw reiy’pe’ timiro-tiro’, i ka’ayo nikeiy – kaa laa reiy’ lumila’la nikouw – mapedam meirang witu eng ka’emanan neiy i ti’i. 5Karengan e ni’itu niaku ku mapedam mepadung melelupula se patuari-patuari i ti’i kaa laa mae rumeriorla niaku, rio sea kumetarela murus en tetaber neiy miouw mouw i ta’arla nu reiy’pe’ nyi’a, rio ee sangali e wawean tanume en turu’ eng kamura’an e nate miouw wo e reiy’ tanume en tetaber neiy i pupusla.
Mawee ampit e mepa’a-pa’ar e maali berkat
6Ghenangenola e nyi’i: Sitou si kimeror toyo’, si laa mupu’ en toyo’ kangkasi, wo sitou si kimeror laker, si laa mupu’ e laker kangkasi. 7Satorona siesa o siesa maweela i ki’it eng kepa’aran em pa’ar e natena, te’a ampit en tekur ate ka’apa eng karengan en se’esekan, karengan si Empung si moupusla sitou mineela ampit e mepa’a-pa’ar.8Wo si Empung si makawoo me’erala e reiy’ sa minas’asa e nupus karunia wia nikouw, rio kouw reiy’ maena-ena’ makaka’awesan witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo awes tare e makakalebean witu e reiy’ sa mina’asa e minegheghioan kale’osan. 9Tanu wawean neiy i kepatik: “Nisia si memete-metengla, Nisia si mineela wia se tou lengeiy, eng kaulitan-Na e minena-ena’ i wee eng keurena.”10Nisia si timiro’la en tanemen i wee se mengengeror, wo e roti kaa laa kaanen, Nisia kangkasi si laa tumiro’la en tanemen i wee nikouw wo e manginlelepetla nyi’a wo mapatoumi e wu’ana-wu’ana eng kaulitannu; 11nikouw kouw laa kayan witu e reiy’ sa mina’asa minegheghioan eng kamura’an e nate, minapato’orla syukur wia si Empung eng karengan nikeiy.12Karengan em pasempungan e nupus e makapumpun en tetaber i yi’i e reiy’ i te ma’awesla em pemandungen-pemandungen ne tou-tou kudus, ta’an kangkasi e mapa lokonla en totor syukur wia si Empung. 13Wo eng karengan nikouw kouw taangouw neiy i wa’awa’ witu em pasempungan i ti’i, nisea se mewangko’la si Empung karengan eng kelale’an niouw witu em paakuala e Injil ni Kristus wo karengan eng kamura’an e natemu witu e mawetengla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ampit nisea wo ampit em baya ne tou, 14kasuatan witu en sombayang nea, nisea kangkasi se malelola nikouw eng karengan e nupus karunia ni Empung e limokon witu natas miouw. 15Syukur wia si Empung karengan eng karunia-Na e reiy’ katotoran i ti’i!
Chapter 10

En tiro’ ni Paulus
1Niaku, Paulus, siesa tou reiy’ berani sa mesaruan eng gio ampit nikouw, ta’an berani witu nikouw sa minewa’akatan, niaku ku ngume’enge’la nikouw kaa si Kristus si rinda wo le’os ate. 2Niaku ku makiwee wia nikouw: te’a kouw mapupusla niaku kaa laa mapa’atola eng kaberaniangku wia en tawi, tanume eng kumura niaku nu mepa’ar mewewinta’la ente’ witu se tou-tou neiy i ketantu se mapokeiyla, kaa nikeiy keiy matou-tou eng kenaramen eng kaoatan.3Memang nikeiy keiy matou-toupe’ wia eng kaoatan, ta’an nikeiy keiy reiy’ mame’inakut ampit eng kenaramen eng kaoatan, 4karengan en saliatan neiy witu em pe’inakutan e reiy’ mouw en saliatan eng kaoatan, e reiy’ siwalina en saliatan pinalekepla ampit eng kuwasa ni Empung, e makawoo kaa laa mererewala em benten-benten.5Nikeiy keiy marepu’la susur en siasat ne tou wo makolo’la susur e rereen neiy i to’orla kaa eng katingkeiyan ni tou kaa laa mepepero em panginsine’uala si Empung. Nikeiy keiy timaang e reiy’ sa mina’asa eng genang wo tumu’utukla nyi’a wia si Kristus, 6wo nikeiy keiy timiro-tiro’ kangkasi kaa laa mukum susur eng kalewo’an, sa eng kelale’an niouw e minamuali mouw reiy’siperoan.7Loo’onouw e leno witu en saruan em beren niouw! Sa wawean siesa tou uli-ulit ma’eman, kaa nisia nyi’a mouw si kapunya’an ni Kristus, satorona nisia si ghumenang witu eng gorem e natena, kaa nikeiy kangkasi nyi’a mouw keiy kapunya’an ni Kristus masuat tanu nisia. 8Awes tare, sa wona’na niaku ku wo’o wona’na mekelaa-laana mola mesawa’ witu eng kuwasa, neiy i karuniala ni Tuhan wia nikeiy kaa laa mebebangun wo e reiy’ kaa laa mererewala nikouw, takar witu eng kapualitan i ti’i niaku ku reiy’ laa maka’ato irang.9Ta’an niaku ku so’o paloo’ola tanu mokan ku mengide-ide’la nikouw ampit en surat-suratku. 10Karengan, em pokeiy ne tou, en surat-suratna e memang ledos wo kete ta’an sa mesaruan eng gio eng kapawinta’na e lewea’ wo e lelila’an-lelila’anna e reiy’ sipenoron.11Ta’an satorona se tou-tou se meila’ en tuana se mawena’asla, kaa eng kapawinta’ meiy, sa mesaruan eng gio, e masuat tanu e lelila’an neiy witu en surat-surat meiy, sa reiy’ minesaruan eng gio.
Genang ni Paulus en tanume en touna
12Memang nikeiy keiy reiy’ berani manginwetengla en tou wia ka’apa mememange’anla en tou ampit se tou-tou neiy i ketantu se malo’orla en tou nuesa. Nisea se meukur en touna ampit e nukuran nea nuesa wo mememange’anla en tou nea ampit en tou nea nuesa. O weta’ eng kawe’engelna nisea!13Eng kapurikitna nikeiy keiy so’o mesesawa’la e lumantouwla e nakaran, ta’an i te e minena-ena’ witu eng gorem em paakaran-paakaran en daerah papa’ayangan e neiy i te’edek ni Empung i wee nikeiy, eng kimere neiy i ka’ayo wia nikouw kangkasi. 14Karengan witu e maabarla e Injil ni Kristus nikeiy keiy mina’ayo momi wia nikouw, i ka’ayo keiy reiy’ limangkoiyla em paakaran en daerah papa’ayangan neiy, en tanu mokan nikeiy keiy reiy’pe’ mina’ayomi wia nikouw.15Nikeiy keiy reiy’ mesawa’ witu em pepa’ayangen en tinuanala ne tou walina witu en daerah papa’ayangan e reiy’ tine’edek i wee nikeiy. Ta’an nikeiy keiy maarap, kaa sakawisa e nemanmu e makatou momi, nikeiy keiy laa maka’ato kasesighi’an sumelala kasi witu e nelet miouw, sa i pememange’anla ampit en daerah papa’ayangan en tine’edek i wee nikeiy. 16Yon, nikeiy keiy matou-tou, rio keiy toro maabarla e Injil waki daerah-daerah e lebe wa’akat ta’an en daerah miouw wo reiy’ mesawa’la witu e wua’na-wua’na e niayola ne tou walina witu en daerah papa’ayangan en tine’edek i wee nisea.17“Ta’an seiy i te si sumawa’ satorona nisia si sumawa’ witu si Tuhan.” 18Karengan e reiy’ sitou si malo’or en tou si taang i wa’awa’, ta’an i te sitou si lino’or ni Tuhan.
Chapter 11

1Kumura e le’osna, sa kouw sabaar witu eng kawe’engelangku e noki’ i ti’i. Memang nikouw kouw sabaar witu niaku! 2Karengan niaku ku iri ate wia nikouw ampit e iri ate kaempungan. Karengan niaku ku minapatunanganola nikouw wia siesa tuama kaa laa ma’ali nikouw tanume si reraa lenas wia si Kristus.3Ta’an niaku ku meide’, e wo’o wona’na eng genang miouw ni’i seipi waki kelale’an niouw e nuli-ulit wia si Kristus, masuat tanu si Hawa nu pinonge’la ni leloiy’ i ti’i ampit eng kawilesanna. 4Karengan nikouw kouw sabaar i te, sa wawean siesa tou meiy mabarla si Yesus e walina ta’an i te si neiy mouw i abar meiyla, ka’apa meela wia nikouw e roh walina ta’an i te en sinungkul miouw mola ka’apa e Injil e walina ta’an i te si sinungkul miouw mola.5Ta’an i ki’it eng genangku e noki’ tu’u niaku ku reiy’ mamuri wia se rasul-rasul e reiy’la sikasuat i ti’i. 6Sa wona’na aku reiy’ kasa mangarti witu eng kapualitan meila-ila’, e reiy’ mouw tuana witu eng kapualitan en tine’u; karengan nikeiy keiy minapaloo’o-loo’o mola nyia wia nikouw witu e reiy’ sa mina’asa e nedo wo witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan.7Sapa ku’a re’en niaku ku masiwo en selok, sa aku kumumengla en tou kaa laa mererakekla nikouw, karengan niaku ku maabarla e Injil ni Empung wia nikouw ampit em petaber? 8Jema’at-jema’at walina se rino’obitangku mola ampit simungkuli en sesawang waki nisea, rio aku toro sumempungla nikouw! 9Wo eng katoroan niaku nu witu eng kareiy’awesan witu eng keuneran niouw, niaku ku reiy’ simusala siesa tou tu’u, karengan sapa e reiy’ awes wia niaku, niawesla ne patuari-patuari se waki Makedonia o meiy, witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan niaku ku maalar en touku, rio te’a mamuali pemesa’anen i wee nikouw, wo niaku ku laa mena-ena’ masiwo en tuana.10Kaa eng kaulitan ni Kristus witu en touku, niaku ku lumedosla, kaa eng kesawa’angku i ti’i e reiy’ laa ape’en ni seiy’ i te tu’u waki daerah-daerah Akhaya. 11Ka’a reiy’? Sapa ku’a re’en karengan niaku ku reiy’ moupusla nikouw? Empung si mete’ula nyi’a.12Ta’an sapa en tinuanakula, e laa mena-ena’ tuanangkula kaa laa mepepalouwla nisea se masero eng kalempotan kaa laa mapaloo’o-loo’ola, kaa niesea se masuat ampit nikeiy witu eng kapualitan en toro i sawa’la. 13Karengan se tou-tou i ti’i nyi’a mouw se rasul-rasul reiy’ ulit, se memema’ayang-memema’ayang wiles, se ma’asa-asar tanume se rasul-rasul ni Kristus.14Eng kapualitan i ti’i e reiy’ perlu maka’erangen, karengan si Iblis tu’u si minasar tanume si malaikat en Terang. 15Ni’itu mouw e reiy’ mouw e nesa kapualitan e reiy’ lekep, sa se sumesempung-sumesempungna se minasar tanume se sumesempung-sumesempung eng kaulitan. Eng kesampetan nea e laa matoroan ampit em pasiwo-siwon nea.16Soupengkula kasi: te’a satorona wawean tou si mapokeiyla niaku ku we’engel. Wo sa nikouw kangkasi kouw mapokeiyla en tuana, sungkulenouw niaku tanu sitou we’engel rio aku tu’u ku toro sumawa’la oki’. 17Sapa e neiyku i lila’la, niaku ku limila’la nyi’a reiy’ ku tanume siesa tou si meila’la i ki’it e nuwu’ ni Tuhan, reiy’ siwalina ku tanume siesa tou we’engel si maka ka’emanan, kaa nisia si toro sumawa’. 18Karengan laker tou se mesawa’ eng kenaramen eng kaoatan, niaku ku pa’ar sumawa’ kangkasi.19Karengan nikouw kouw pa’ar masabaar witu se tou we’engel, karengan nikouw kouw tuana eng kesama’: 20karengan nikouw kouw sabaar, sa sitou mepehambala nikouw, sa sitou rume’erep nikouw, sa sitou kumuwasala nikouw, sa sitou mawinta’ tingkeiy witu nikouw, sa sitou sumepe’ nikouw. 21Ampit eng kasa meirang niaku ku lewo’ sa reiy’ maakula, kaa witu eng kapualitan tanu e ni’itu nikeiy keiy taleus lewea’. Ta’an sa se tou-tou walina se berani memangko-mangko’la e wo’o sapa, takar niaku tu’u – niaku ku limila’ witu eng kawe’engelan – berani kangkasi!22Sapa ku’a re’en nisea se tou Ibrani? Niaku kangkasi ku tou Ibrani! Sapa ku’a re’en nisea se tou Israel? Niaku kangkasi ku tou Israel. Sapa ku’a re’en nisea se see’ ni Abraham? Niaku kangkasi ku see’ ni Abraham! 23Sapa ku’a re’en nisea se sumesempung ni Kristus? – niaku ku meila’ tanu sitou sepereng – niaku ku lebepe’ kasi! Niaku ku lebe laker minemedu-medu; lebe re’eregh witu eng gorem em penjara; pawewen reiy’ siniakaran; re’eregh kasa witu em bahaya em patean.24Minaka lima niaku winewe ne tou Yahudi susur maka epat nga pulu’ ro’uan esa wewewe, 25maka telu niaku winewe, mekasa niaku ku linawala ampit em batu, maka telu mine’anla eng kapal rima’aser, esa nga endo esa nga wengi niaku ku malentu-lentut waki uner en tasik. 26Witu em pakela-kelangangku niaku ku re’eregh pe’iwetan em bahaya en songker wo em bahaya ne rumero’obit, em bahaya waki weteng ne tou-tou Yahudi wo waki weteng ne tou-tou e reiy’ Yahudi; em bahaya witu eng kota, em bahaya waki patar kaerisan, em bahaya witu nuner en tasik, wo em bahaya waki weteng ne patuari-patuari reiy’ ulit.27Niaku ku laker minemedu-medu wo mepa’ayang wuter; re’eregh kasa niaku reiy’ matekel; ku maarem wo mare’o; re’eregh kasa niaku maposo, maghe’egher wo limengat, 28wo, reiy’ ampit matotor laker eng kapualitan walina kasi, e nurusangku susur nendo, nyi’a i ti’i kaa laa ma’alar em baya ne jema’at-jema’at. 29Sa wawean tou si mapedam lewea’, reiy’ ku’a re’en niaku ku kumi’it mapedam lewea’? Sa wawean tou neiy i kasu’usu’, e reiy’ ku’a re’en e nateku eng kemu kaa e mangasi?30Sa aku lewo’ sa reiy’ sumawa’, takar niaku ku laa sumawa’ witu eng kalewea’angku. 31Empung, nyi’a i ti’i si Ama’ waki Yesus, Tuhan ta, si palo’oren i ka’ayo eng keure-urena, si mete’u, kaa niaku ku reiy’ matowo.32Waki Damsyik si wali em banua ni raja Aretas si rimeo tumeper eng kota ne tou-tou en Damsyik kaa laa mesesikop niaku. 33Ta’an witu e nesa karanjang niaku ku neiy i tumpami waki e nesa ansouw mea waki luar em beton kota wo ampit en tuana niaku ku neiy i kaliseiyi waki lawasna.

Chapter 12

Paulus minaka’ato em pineleloo’ wo em pinapaloo-loo’an
11 Niaku ku lewo’ sa reiy’ sumawa’, ma’anouw tu’u memang eng kapualitan i ti’i e reiy’la sika’ara’anna, ma’anouw tuana niaku ku laa ma’abarla em pineleloo’-pineleloo’ wo em pinapaloo-loo’an – pinapaloo-loo’an en sinungkulkumi waki si Tuhan. 22 Niaku ku mete’u en tanume siesa tou Kristen; e mapulu’ o epat nge te’un limangkoiyla – andi witu eng gorem e nouwak, niaku ku reiy’ mete’u, andi witu luar e nouwak, niaku ku reiy’ mete’u, Empung si mete’ula nyi’a – sitou i ti’i i kalo’ositi si niadeti mineiy waki ransun katelu waki sorga.3Niaku kangkasi ku mete’u en tanume sitou i ti’i, – andi witu eng gorem e nouwak andi witu luar e nouwak, niaku ku reiy’ mete’u, Empung si mete’ula nyi’a – 4nisia i kalo’ositi si kina’adetan minea waki Firdaus wo nisia si liminga e lelila’an-lelila’an e reiy’ i keila’la, e reiy’ toro i totorla ni tou. 5Witu sitou i ti’i niaku ku laa mesesawa’, ta’an witu en touku nuesa niaku ku reiy’ laa sumawa’, reiy’ siwalina witu eng kalewea’an-kalewea’angku.6Karengan sa wona’na niaku ku laa mesesawa’la kangkasi, niaku ku reiy’ mouw tou we’engel kasi, karengan niaku ku meila’la eng kaulitan. Ta’an niaku ku metaang en touku, rio te’a wawean tou si rumekenla wia niaku e lumantouwla ta’an e linoo’ nea wia niaku ka’apa e lininga neala wia niaku. 7Wo rio aku te’a rumakekla en tou karengan em pinapaloo-loo’an – pinapaloo-loo’an e wuntul i ti’i, takar niaku ku wineean esa tetune witu eng gorem e le’onaku, nyi’a i ti’i siesa tou tetoke ni Iblis kaa meiy lumalesi niaku ampit eng kaketena, rio aku te’a rumakekla en tou.8En tanume eng kapualitan i ti’i niaku ku makatelu mouw maaleiy wia si Tuhan, rio si tetoke ni Iblis i ti’i si rumo’u wia niaku. 9Ta’an e wingkot ni Tuhan wia niaku: “Awesouw e nupus karunia-Ku i wee nikoo, karengan awes tare e witu eng kalewea’anouw eng kuwasa-Ku e mamuali reiy’ siperoan.” Karengan e ni’itu kasa lebe pa’ar niaku mesawa’ witu eng kalewea’angku, rio eng kuwasa ni Kristus en tumumpa tumerungi niaku. 10Karengan e ni’itu niaku ku senaang wo kasa pa’ar witu eng gorem eng kalewea’an, witu eng gorem em papedisen, witu eng gorem eng kapedisan, witu eng gorem em pasiasa’an wo eng kase’esekan eng karengan si Kristus. Karengan sa aku lewea’, takar niaku ku ente’.
Eng kalieiyan ni Paulus
11E nulit niaku ku mina we’engelouw; ta’an nikouw kouw limupu niaku. Eng kaulitna niaku ku lewo’ sa reiy’ lo’oren niouw. Karengan ma’anouw tu’u ku reiy’ simakapenoron ma’an oki’ i te tu’u, ta’an witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan niaku ku reiy’ kala wia se rasul-rasul e wuntul i ti’i. 12E reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minapatuu’la, kaa niaku nyi’a mouw ku esa rasul, tinuana mola witu eng keuneran niouw ampit e reiy’ sa mina’asa kasabaaran kaa eng kowa’-kowa’, e maka’erangen-maka’erangen wo eng kuwasa-kuwasa. 13Karengan witu eng kapualitan wisa ku’a re’en o kouw neiy i murila sa pasuatela ampit se jema’at-jema’at walina, reiy’ si walina ta’an i te witu eng kapualitan i yi’i, nyi’a i ti’i kaa niaku nuesa ku reiy’ minamuali esa pemesa’anen wia nikouw? Ampunganola eng kareiy’adilangku i yi’i!14Eng kaulitna en teakan i wee mouw eng kateluna niaku timiro’ kaa laa lumalesla nikouw, wo niaku ku reiy’ laa i tanula e nesa pemesa’anen i wee nikouw. Karengan e reiy’ em budelmu em penerongku, ta’an i te nikouw nuesa. Karengan e reiy’ se oki-oki’ se lewo’ sa reiy’ merurla em budel i wee se tu’ana, ta’an i te se tu’a mouw i wee se oki-oki’na. 15Karengan e ni’itu niaku ku pa’ar tumulela eng kapunya’angku, awes tare tumulela en touku i wee nikouw. Ni’itu mouw sa aku kasa moupusla nikouw, ma’an tu’una niaku ku kasa mouw reiy’ awes i pakoupusla?16Le’osouw, niaku nuesa ku reiy’ i tanula siesa pemesa’anen i wee nikouw, ta’an – nikouw kouw limila’la – witu eng kawilesangku niaku ku mine’etesouw nikouw ampit em biles kawilesan. 17Ni’itu mouw mekasa mouw ku’a re’en niaku minedomi kamang waki nikouw karengan siesa tou waki elet nea, si neiyku i toke wia nikouw? 18Memang niaku ku kimiwee mola si Titus kaa laa mea wo mewali-wali ampit nisia niaku ku timoke si patuari e walina i ti’i. Sapa ku’a re’en si Titus si maedomi kamang waki nikouw? Reiy’ ku’a re’en nikeiy nu rua keiy matou-tou i ki’it e roh e masuat wo reiy’ ku’a re’en nikeiy keiy mawinta’ i ki’it eng kenaramen e masuat?19Nure mouw wona’na kouw mapokeiyla, kaa nikeiy keiy laa mererapit en tou witu en saruan niouw. Witu en sinaru ni Empung wo kaa si Kristus keiy limila’: em baya nyi’i, ee patuari-patuariku i koupus, e minamuali kaa laa mebebangun e neman miouw.20Karengan niaku ku lieiy, kaa sakawisa niaku meiy niaku ku matola nikouw kouw reiy’ tanu e neiyku i kepa’arla wo nikouw kouw matola niaku ku reiy’ tanu si neiy miouw i kepa’arla. Niaku ku lieiy sa laa wawean pesali’isi’an, iri ate, nupi’, me’uku-ukum en tou nuesa, sero’, matena-tena’an, katingkeiyan, wo eng karungkea’an. 21Niaku ku lieiy, kaa sakawisa ku meiy kasi, Empungku si laa kumumengla niaku witu en sarun niouw, wo kaa niaku ku laa mengasi’ witu se laker tou se witu e nedo limangkoiyla se simiwo en dosa wo se reiy’pe’ kasi minakedo’mi waki kakewuran, pesa’amekan wo kareiy’siadatan en tinuana neala.
Chapter 13

Ngege’enge’ – ngenge’enge’ kasa kesampetan
1E nyi’i nyi’a mouw i wee eng kateluna niaku mineiy wia nikouw: Tare mouw ampit e lelila’an ne rua ka’apa telu tou sairi e nesa kapualitan en sah. 2Wia nisea, se witu e nedo limangkoiyla se simiwo en dosa, wo wia em baya ne tou walina, neiy mouw i lila’kula eng kasa ketareanna wo niaku ku laa lumila’la nyi’a mekasape’ kasi – en teakan witu e nedo niaku nu minewa’akatan ampit nikouw minakatena’ tanu witu e nedo kine’e eiyku eng karuana – kaa niaku ku reiy’ laa meneselela nisea witu e nedo niaku nu meiy kasi.3Karengan nikouw kouw pa’ar e nesa tuu’, kaa si Kristus si mengila-ngila’ ampit e nieletangku, wo Nisia si reiy’ lewea’ witu nikouw, ta’an i te si makakuwasa witu eng keuneran niouw. 4Karengan e ma’anouw tu’u Sia neiy mouw i salibla karengan eng kalewea’an, ta’anouw Nisia si matou-tou karengan eng kuwasa ni Empung. Memang nikeiy nyi’a mouw keiy lewea’ witu Nisia, ta’an nikeiy keiy laa tumou mewali-wali ampit Nisia i wee nikouw karengan eng kuwasa ni Empung.5Wa’awa’anouw en toumu nuesa, sapa ku’a re’en nikouw kouw minena-ena’ timaga’ witu e neman. Soisapenola en toumu! Sapa ku’a re’en kouw reiy’ ma’emanla en toumu, kaa si Kristus Yesus si witu eng gorem en tou miouw? Karengan sa reiy’ tuana, kouw reiy’ taang i wa’awa’. 6Ta’an niaku ku maarap, kaa nikouw kouw mete’u, kaa e reiy’ nikeiy si reiy’ taang i wa’awa’.7Nikeiy keiy masombayang wia si Empung, rio kouw te’a sumiwo lewo’ e reiy’ o rio keiy pakaloo’o-loo’ola taang i wa’awa’, ta’an i te rio nikouw i yi’i kouw toro sumiwo sapa e le’os, ma’anouw tu’u nikeiy nuesa keiy paloo’ola reiy’ taang i wa’awa’. 8Karengan nikeiy keiy reiy’ mete’u sumiwo sapa-sapa sumu’usuk eng kaulitan; en toro siwon neiy nyi’a mouw ni’i wee eng kaulitan.9Karengan nikeiy keiy mepa’a-pa’ar, sakawisa keiy lewea’ wo nikouw kouw ente’. Wo nyi’i mouw e neiy i sombayang meiyla, nyi’a i ti’i rio kouw mamuali reiy’ siperoan. 10Ni’itu mouw eng karenganna e mekasa i yi’i niaku ku minatikla wia nikouw eng katoroan niaku nu minewa’akatan ampit nikouw, rio sa aku witu eng keuneran niouw, niaku ku reiy’ kalupuan mewewinta’ kete i ki’it eng kuwasa neiy i anugerahla ni Tuhan wia niaku kaa laa mebebangun wo e reiy’ kaa laa rumewala.
Tabea
11Kesampetanna, patuariku waya, mepa’a-pa’arola, pe’inakutenola en toumu rio reiy’ siperoan. Sungkulenouw e reiy’ sa mina’asa e nge’enge’ku! Esa nga ate esa nga ghenangouw nikouw, wo tumou mouw witu e le’os eng kale’osan; takar si Empung, kembu’an e nupus wo e le’os eng kale’osan si laa rumapitla nikouw! 12Mee mouw tabea siesa wia se walina ampit en siong e kudus. Tabea waki em baya ne tou kudus wia nikouw.13E nupus karunia ni Tuhan Yesus Kristus, wo e nupus ni Empung, wo em paasa-asa’an e Roh Kudus e rumapitla nikouw nu waya.

Galatians

Chapter 1

1Waki si Paulus, siesa rasul, reiy’ eng karengan sitou, e reiy’ kangkasi kaa siesa nga touan, ta’an i te kaa si Yesus Kristus wo si Empung, Ama’, si timo’orola Nisia witu e nelet ne tou minate, 2wo waki em baya ne patuari se wia se mewali-wali ampit niaku, i wee se jema’at- jema’at waki Galatia:33 e nupus karunia rumapitla nikouw wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus, 4si simarakanola en tou-Na karengan en dosa-dosa ta, kaa laa merere’ula nikita waki kaoatan e lewo’ en teakan i yi’i, eng kepa’aran ni Empung wo ni Ama’ ta. 5I wee Nisia mouw eng kamulia’an eng keure-urena! Amin.6Niaku ku ma’erang, kaa nikouw kouw tuana eng karior minurikiti wia Nisia, kaa e nupus karunia ni Kristus eng kimeretouw nikouw, wo kimi’itola e nesa injil walina, 7eng kaulitna e reiy’ Injil. Ta’an wawean tou si meseselawarla nikouw wo si mekemaksud kaa laa mepepule’itla e Injil ni Kristus.8Ta’an ma’anouw tu’u nikeiy ka’apa siesa malaikat waki sorga si minabarla wia nikouw e nesa injil minelaengan ampit e Injil neiy mouw i abar meiyla wia nikouw, i kakutokola sia. 9Tanu e neiy mouw i lila’ meiyla eng ketarean, en teakan e ni’i lila’kula mekasape’ kasi: sa wona’ wawean tou si maabarla wia nikoo e nesa injil, minelaengan ampit en sapa en sinungkul miouw mola, i kakutokola sia. 10Laa kumura en teakan: sapa ku’a re’en ku menero eng kepa’aran ni tou ka’apa eng kepa’aran ni Empung? Sapa ku’a re’en ku mewewa’awa’ e mekepa’aren wia sitou? Sa andeiyna ku pa’are’ mewewa’awa’la e mekepa’aren wia sitou, takar niaku ku reiy’ mouw hamba ni Kristus.11Karengan niaku ku limedosla wia nikoo, patuariku waya, kaa e Injil ni’i paabarkula i ti’i e reiy’ mouw e injil ni tou. 12Karengan niaku ku reiy’ minaka’ato e nyi’a waki sitou, wo e reiy’ sitou si timuru’ e nyi’a wia niaku, ta’an niaku ku simungkul e nyi’a kaa em pinapaloo-loo’an ni Yesus Kristus.13Karengan nikouw kouw liminga mouw en tanume em patou-touanku eng ketare witu e agama Yahudi: e reiy’ siniakaran ku masiasa se jema’at ni Empung wo e me’inakut mepepunengla nisea. 14Wo witu e agama Yahudi niaku ku rou’ lebe maju ta’an wia se laker ka’ampit esa nge raang ampit niaku witu e nelet ne bangsaku, tanume sitou kasa rajin mapiara e nadat istiadat ne nene moyangku.15Ta’an e nedo Nisia, si minelengouw niaku rengane’ pegandongen ni ina’ku wo kimeret niaku kaa e nupus karunia-Na, 16si mepa’ar minapaloo’o-loo’ola si Oki’-Na witu niaku, rio ku maabarla Nisia witu e nelet ne bangsa-bangsa reiy’ Yahudi, takar esa nga nedo tu’u niaku ku reiy’ kimiwee em pemili-milingen wia sitou; 17o kangkasi ku reiy’ minea waki e Yerusalem ma’atola nisea se minamuali mouw rasul nu reiy’pe’ niaku, ta’an niaku ku minae waki tana’ Arab wo witula o ku marengi kasi waki Damsyik.18Laa o, en telu nge te’un eng kamurian, niaku ku limaa waki e Yerusalem kaa laa melelalesla si Kefas, wo niaku ku time’up e mapulu’ o lima nga endo witu em balena. 19Ta’an niaku ku reiy’ limoo’ siesa tou tu’u wia se rasul-rasul walina, kacuali si Yakobus, patuari ni Tuhan Yesus. 20Witu en sinaru ni Empung ni’i ledoskula: sapa e neiy i patikkula wia nikoo i yi’i e nulit, niaku ku reiy’ matowo.2121 Eng kamurian o ku mea waki en daerah-daerah Siria wo eng Kilikia. 22Ta’an eng gioku e minena’ reiy’ kasine’uan ne jema’at-jema’at ni Kristus waki Yudea. 23Nisea se liminga i te, kaa nisia eng ketarena si simiasa nisea, en teakan si maabarla e iman, e mekasa mouw pinepepunengnala. 24Wo nisea se limo’orla si Empung karengan niaku.
Chapter 2

1Kamurian nu limangkoiyouw e mapulu o epat nge te’un, o ku mea kangkasi waki e Yerusalem ampit si Barnabas wo si Titus tu’u si nialiku kangkasi. 2Niaku ku minea en timo’otolela witu e nesa pinapaloo’o-loo’oan. Wo wia nisea e neiy i pitarkula e Injil e neiy i abarkula witu e nelet ne bangsa-bangsa reiy’ Yahudi – witu en sesusuiyen neiy i ketampas wia nisea se paloo’-loo’on –, rio te’a ampit em peghio-ghion niaku ku me’inakut ka’apa mine’inakutola.3Ta’an ma’anouw tu’u si Titus, si mewali-wali ampit niaku, e nyi’a mouw siesa tou Yunani, ta’an nisia si reiy’ palupuan kaa laa mesesunatla en touna. 4Memang e wawean en se’esekan waki se patuari-patuari palsu se simori’isip ghimorem, e nyi’a i ti’i nisea se simori’isip witu eng gorem kaa laa ma’adang eng kabebasan ta, eng kapunya’an ta witu si Kristus Yesus, rio ampit e lalan i ti’i nisea se toro mepehambala nikita. 5Ta’an esa nga nedo tu’u nikeiy keiy reiy’ pa’ar mundur wo tumu’utuk wia nisea, rio eng kaulitan e Injil en toro mena-ena’ witu ni kouw.6Wo en tanume nisea se papokeiyla paloo’o-loo’on i ti’i – kumura eng kadudukan nea eng ketarean, e ni’itu e reiy’ pe’ukumen wia niaku, karengan si Empung si reiy’ matu’us eng gio – kumura mouw tu’u kangkasi, nisea se paloo’o-loo’on i ti’i se reiy’ malupula e wo’o sapa walina wia niaku. 7Ta’an eng kapurikitna, nisea nu limoo’ mola wia niaku e neiy mouw i emanla em paabaran e Injil i wee se tou-tou reiy’ makasunat, e masuat en tanu wia si Petrus i wee se tou-tou makasunat 8– karengan Nisia si minee mola eng kaketeran wia si Petrus kaa laa mamuali rasul i wee se tou-tou makasunat, Nisia kangkasi si minee mola eng kaketeran wia niaku i wee se tou-tou reiy’ makasunat.9Wo nu limoo’ mola e nupus karunia e neiy i anugerahla wia niaku, takar si Yakobus, Kefas wo si Yohanes, se linoo’ en tanu se tobol uner ne jema’at, minetabea’an ampit niaku wo ampit si Barnabas en tanume eng kowa’ pinaesa’an, rio keiy mea wia se tou-tou reiy’ makasunat wo nisea wia se tou-tou makasunat; 10ta’an nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ mena-ena’ ghumenang se tou-tou miskin wo memang e ni’itu mouw e nuli-ulit pe’inakutengkula metetuanala e nyi’a.11Ta’an e nedo si Kefas nu mineiy waki Antiokhia, niaku ku minakaredeiy simu’usk nisia, karengan nisia si selok. 12Karengan nu reiy’pe’ se pirala tou waki e kalangan ni Yakobus nu mineiy, nisia si kimaan esa nga sesakeiyan ampit se patuari- patuari reiy’ makasunat, ta’an nisea nu mineiy mouw, nisia si minundurla en tou wo mina’akatla wia nisea eng karengan si meide’ wia se patuari-patuari makasunat.13Wo se tou-tou Yahudi walina tu’u se kimi’it mina munafik ampit nisia, i ka’ayo si Barnabas nuesa si neiy i kaki’it eng kamunafikan nea. 14Ta’an e nedo niaku nu limoo’, kaa em pasiwo-siwon nea i ti’i e reiy’ minatoroan ampit eng kaulitan e Injil, niaku ku limila’ wia si Kefas witu en sinaru nea nu waya: “Sa koo, esa tou Yahudi, matou-tou eng kenaramen kafir wo e reiy’ eng kenaramen Yahudi, kumura mouw ku’a re’en o koo toro lumupu se patuari-patuari se reiy’ makasunat se laa tumou eng kenaramen e Yahudi?”15I ki’it eng kinatouan neiy e nyia’mouw keiy tou Yahudi wo reiy’ tou berdosa waki se bangsa-bangsa walina. 16Eng kete’uan niouw, kaa e reiy’ siesa tou tu’u si neiy i ulitla eng karengan si matuanala e nukum Taurat, ta’an i te eng karengan e iman witu si Kristus Yesus. Kaa e ni’itu nikeiy tu’u keiy ma’emanola wia si Kristus Yesus rio keiy i ulitla kaa eng karengan e iman witu si Kristus wo e reiy’ kaa eng karengan matuanala e nukum Taurat. Karengan: “reiy’la siesa tou tu’u si neiy i ulitla” kaa eng karengan si matuanala e nukum Taurat.17Ta’an sa nikeiy nuesa, eng kasuatan nikeiy nu me’inakut kaa laa i ulitla witu si Kristus eng kaloo’ala nikeiy keiy tou-tou berdosa, sapa ku’a re’en eng kapualitan i ti’i e makapenoron, kaa si Kristus e nyi’a mouw si pelayan en dosa? Ma’an mekasa e reiy’. 18Karengan, sa wona’ ku mewewangun sumeup sapa e rinobe’ku mola, niaku ku miapaloo’o-loo’ola en touku ku tanume si lumelangkoiy e nukum Taurat. 19Karengan niaku ku minate mouw kaa e nukum Taurat i wee e nukum Taurat, rio ku tumou i wee si Empung. Niaku ku neiy mouw i salibla ampit si Kristus;20ta’an niaku ku matou-tou, ta’an e reiy’ mouw kasi niaku nuesa si matou-tou, ta’an i te si Kristus si matou-tou witu niaku. Wo em patou-touangku em patou-touangkula en teakan witu e le’ona, e nyi’a mouw em patou-touan kaa e iman witu si Oki’ ni Empung si mineupusola niaku wo simarakan en touna i wee niaku. 21Niaku ku reiy’ masede’ e nupus karunia ni Empung. Karengan sa wona’na e wawean eng kaulitan kaa e nukum Taurat, takar e minaghio-ghio mouw eng kinepatean ni Kristus.

Chapter 3

1Hey tou-tou Galatia si we’engel, seiy ku’a re’en si minilotola nikouw? Reiy’ ku’a re’en si Yesus Kristus si neiy i salibla i ti’i si neiy mouw i lukisla ampit eng katerangna witu en sinarumu? 2E nyi’i i te e laa petete’ungkula waki nikouw: Sapa ku’a re’en nikouw kouw simungkulola e Roh karengan e matuanala e nukum Taurat ka’apa eng karengan ma’eman witu em paabaran e Injil? 3Sapa ku’a re’en nikouw kouw kawe’engel e ni’itu? Nikouw kouw minuleiy mouw ampit e Roh, pa’ar ku’a re’en nikouw en teakan kumawusla e nyi’a witu e le’ona?4E minaghio ku’a re’en em baya em pine’anan niouw momi eng kelaker e ni’itu? Ma’an tu’u e minaghio! 5Jadi kumura en teakan, sapa ku’a re’en Nisia si minanugerahla e Roh wia nikouw ampit e meloko-lokon wo si timuanala e mujizat witu e nelet miouw, si masiwo en tuana karengan nikouw kouw matuanala e nukum Taurat ka’apa eng karengan nikouw kouw ma’eman witu em paabaran e Injil?6Kenaramen e ni’itu mouw kangkasi o si Abraham si ma’eman wia si Empung, en takar si Empung si minaparekenla eng kapualitan i ti’i wia nisia en tanume eng kaulitan. 7Jadi loo’on niouw, kaa nisea se matou-tou waki e iman, nisea i ti’i mouw se oki-oki’ ni Abraham. 8Wo eng Kitab Suci, e nu reiy’pe’ e nyi’a e minamete’ula, kaa si Empung si minangiulitola se tou-tou reiy’ Yahudi kaa eng karengan e iman, eng kasa mouw kimetare minabarla e Injil wia si Abraham: “Kaa nikoo se reiy’ sa mina’asa bangsa se laa berkaten.” 9Jadi nisea se matou-tou waki e iman, nisea mouw se binerkatla mewali-wali o si Abraham si maka iman i ti’i.10Karengan em baya ne tou, se matou-tou witu em pepa’ayangen e nukum Taurat, se witu e wawa’ eng kutok. Karengan e wawean neiy i kepatik: “I kakutokola sitou reiy’ lale’ matuanala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy i kepatik witu eng kitab e nukum Taurat.” 11Wo kaa e reiy’la sitou si neiy i ulitla witu en sinaru ni Empung karengan si matuanala e nukum Taurat e nyi’a mouw e leno, karengan: “Sitou ulit si laa matou-tou kaa e iman.” 12Ta’an en teto’otolan e nukum Taurat e reiy’ mouw iman, ta’an i te seiy si matuanala e nyi’a, nisia si laa tumou karengan e nyi’a.13Kristus si timubuusola nikita witu eng kutok e nukum Taurat ampit e lalan si minamuali kutok karengan nikita, karengan e wawean neiy i kepatik: “I kakutokola sitou neiy i sangkong witu eng kayu salib!” 14Yesus Kristus si simiwo mola e nyi’i, rio witu Nisia em berkat ni Abraham e ma’ayo wia se bangsa-bangsa walina, i ka’ayo kaa e iman nikita ta maka’ato e Roh e neiy mouw i ta’arla i ti’i.15Patuari waya, le’osouw ku makela e nesa contoh witu em patou-touan en susur en nendo. E nesa wasiat e sinahola, ma’anouw tu’u nisia si waki sitou, e reiy’ mete’u po’opolela ka’apa awesan niesa tou tu’u. 16Sapa tu’u wia si Abraham e neiy i totorla e reiy’ sa mina’asa en ta’ar i ti’i wo wia se see’na. E reiy’ neiy i lila’la “e wia se see’-see’na” en tanu mokan e neiy i maksudla eng kelaker tou, ta’an siesa tou i te: “wo wia se see’mu”, e nyi’a i ti’i si Kristus.17E maksudku e nyi’a mouw: En ta’ar nu reiy’pe’ e nyi’a en sinahola ni Empung, e reiy’ mete’u po’opolela e nukum Taurat, en tare mouw rumetik epat nga atus telu nga pulu’ nge te’un kamurian, i ka’ayo en ta’ar i ti’i eng kinaliongan eng kaente’anna. 18Karengan, sa wona’ en sapa e neiy i tantula ni Empung e nasal waki e ukum Taurat, nisia si reiy’ asal waki en ta’ar; ta’an awes tare kaa en ta’arouw ni Empung e minanugerah mola e nupus karunia-Na wia si Abraham.19Satuana, sapa ku’a re’en e maksudna e nukum Taurat? Nisia si neiy i awesla karengan em pasiwo-siwon – i ka’ayo meiy se see’ neiy i maksud en ta’ar i ti’i – wo nisia si neiy i pa’ayola ampit em pinaeletan ne malaikat-malaikat witu e lawas ni esa tou mengengelet. 20Siesa tou mengengelet si reiy’ i te mesawelela siesa tou i te, sedangkan si Empung e nyi’a mouw siesa.21Satuana, e minasu’usukan ku’a re’en e nukum Taurat ampit en ta’ar-ta’ar ni Empung? Ma’an mekasa e reiy’. Karengan sa andeiyna e nukum Taurat e neiy i weela en tanume e nesa en toro mangintounla, takar e memang eng kaulitan e nasal waki e nukum Taurat. 22Ta’an eng Kitab Suci eng kimurungola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu e wawa’ eng kakuasa’an en dosa, rio kaa eng karengan e iman witu si Yesus Kristus en ta’ar i ti’i e neiy i weela wia nisea se ma’eman.23nu reiy’pe’ e iman i ti’i nu mineiy nikita ta witu e wawa’ em pateperan e nukum Taurat, wo eng kinurung i ka’ayo e iman i ti’i e neiy mouw i papaloo’o-loo’ola. 24Jadi e nukum Taurat e nyi’a mouw e ma’aka-akala nikita i ka’ayo si Kristus nu meiy, rio kita i ulitla karengan e iman. 25En teakan e iman i ti’i e mineiy mouw, kaa e ni’itu ta reiy’ mouw witu kasi e wawa’ em pategha’an ni tumeteper. 26Karengan nikouw nu waya e nyi’a mouw si oki-oki’ ni Empung karengan e iman witu si Yesus Kristus.27Karengan nikouw nu waya, si binaptis witu si Kristus, kouw limabungola si Kristus. 28Witu eng kapualitan i yi’i e reiy’la sitou Yahudi ka’apa sitou Yunani, reiy’la hamba ka’apa tou merdeka, reiy’la si tuama ka’apa wewene, karengan nikouw nu waya e nyi’a mouw siesa witu si Kristus Yesus. 29Wo sa wona’ nikouw mouw si kapunya’an ni Kristus, takar nikouw mouw kangkasi kouw see’ ni Abraham wo mekehak sumungkul en ta’ar ni Empung.

Chapter 4

1E neiy i maksudla e nyi’a mouw: eng keurean siesa ahli waris si reiy’pe’ dewasa, ma’an oki’ i te tu’u nisia si reiy’ silaeng ampit siesa hamba, ma’anouw tu’u sia mouw si tuang ne reiy’ sa mina’asa e wo’o sapa; 2ta’an nisia si witu e wawa’ em pe’uru-urusan wo em pategha-tegha’an i ka’ayola witu e nedo e neiy mouw i tantula ni ama’na.3En tuanakan kangkasi nikita: eng keurean ta reiy’pe’ dewasa, ta tu’utuk kangkasi witu e roh-roh eng kaoatan. 4Ta’an nu lekepouw e nedona, takar si Empung si tumoke si Oki’-Na, si minatoumi wia siesa wewene wo si tu’utuk witu e nukum Taurat. 5Nisia si neiy i toke kaa laa tumubus nisea, se tu’utuk witu e nukum Taurat, rio kita sungkulen mamuali oki’.6Wo eng karengan nikouw mouw si oki’, takar si Empung si rimeo mouw e Roh ni Oki-Na lumaa witu eng gorem e nate ta, e maaleiy: “Ya Abba, ya Ama’!” 7Jadi nikouw kouw reiy’ mouw kasi hamba, ta’an i te oki’; sa wona’ kouw oki’, takar nikouw kangkasi kouw ahli-ahli waris, kaa si Empung.88 Eng ketarean, eng katoroan nikouw nu reiy’ sumine’u si Empung, niaku ku minapahambala en tou wia se empung-empung e witu eng kaulitna se reiy’ Empung. 9Ta’an en teakan nu reiy’ mouw nikouw nu simine’u mola si Empung, ka’apa eng kasa le’os, nikouw nu sinine’u mola ni Empung, kumura mouw re’en ku’a o kouw mepepurikite’ kasi witu e roh-roh eng kaoatan e lewea’ wo e deila sapa wo pa’ar mememuleiy mapahambala en tou kasi wia nisia?10Nikouw ampit eng kasa maato-ato mapiara e nendo-nendo e neiy i ketantu, en sumedot-sumedot, e masa-masa tataap wo en te’un-te’un. 11Niaku ku lieiy sa wona’ em pinemedu-meduangku i wee nikouw e minaghio-ghio mouw.12Niaku ku makiwee wia nikoo, patuari waya, mamuali mouw tanu niaku, karengan niaku tu’u ku minamuali mouw masuat en tanu nikouw. E reiy’pe’ ma’an mekasa ku me’anla e wo’o sapa e reiy’ le’os waki nikoo. 13Kete’uan niouw, kaa niaku eng kasa ketare ku minabarola e Injil wia nikoo kaa eng karengan niaku e raran witu e nouwakku. 14Uli-ulit tu’u en tuana eng ka’ada’an e nouwakku i ti’i, en tanukan em pewa’awa’ wia nikouw, ta’an nikouw kouw reiy’ mapokeiyla e nyi’a en tanume e wo’o sapa eng hina wo e makari’irisen, ta’an nikouw kouw simungkulouw niaku, e masuat tanu en simungkul siesa malaikat ni Empung, awes tare e masuat en tanu en simungkul si Kristus Yesus nuesa.15Kumura mouw eng ka’aruiyna nikouw nu witu e nedo ni’itu! Wo en teakan, witu e wisa ku’a re’en e naruiymu i ti’i? Karengan niaku ku toro sumairi en tanume nikouw, kaa sa wona’, kouw timu’ilouw em beren nu wo mineela e nyi’a wia niaku. 16Sapa ku’a re’en e ampit e limila’la eng kaulitan wia nikoo niaku ku minamuali mouw kesarumu?17Nisea ampit eng kasa mengente’ se me’inakut kaa laa mekekeong nikouw, ta’an e reiy’ ampit eng kauli-ulitan e nate, karengan nisea se pa’ar mesesea’la nikouw, rio kouw ampit eng kasa mengente’ maki’itla nisea. 18Memang le’os sa sitou si kasa mengente’ me’inakut mekekeong tou walina witu em perkara-perkara le’os, ta’an witu en susur e nedo wo e reiy’ i te sa aku witu e neletmu.19Hey oki-oki’ku, karengan nikouw o ku peme’itan e rumara matimea’ kasi, i ka’ayo eng gio ni Kristus e minamuali pakaloo’o-loo’ola witu nikouw. 20Eng kumura e leloku kaa laa witu e nelet miouw witu e nedo i yi’i wo toro sumusuiy ampit en suara walina, karengan niaku ku kina’apuanouw akal mesarula nikouw.21mola wia niaku, hey kouw si pa’ar matou-tou witu e wawa’ e nukum Taurat, reiy’ ku’a re’en nikouw kouw melelingala e nukum Taurat? 22Reiy’ ku’a re’en e wawean neiy i kepatik, kaa si Abraham si makapunya rua oki’, siesa wia si wewene si minamuali hambana wo siesa wia si wewene merdeka? 23Ta’an si oki’ wia si wewene si minamuali hambana i ti’i si neiy i peurangla i ki’it e le’ona wo si oki’ wia si wewene merdeka i ti’i kaa eng karengan en ta’ar.24E nyi’i e nyi’a mouw e nesa kiasan. Karengan se rua wewene i ti’i e nyi’a mouw se rua katantuan ni Empung: siesa si asal waki kuntung Sinai wo si timimea’la se oki-oki’ pehamba’an, e ni’itu mouw si Hagar – 25Hagar nisia mouw si kuntung Sinai waki en tana’ Arab – wo nisia si masuat ampit e Yerusalem en teakan, karengan nisia si matou-tou witu em pehamba’an ampit se oki-oki’na.26Ta’an e Yerusalem sorgawi e nyi’a mouw si wewene merdeka wo nisia mouw si ina’ ta. 27Karengan e wawean neiy i kepatik:“Mepa’a-pa’arola , hey si mandul si reiy’ ma’an mekasa tumimea’la! Lumaya-laya’ wo rumio-rio mouw, hey koo si reiy’ ma’an mekasa e peme’itan e rumara matimea’! Karengan si neiy i tele’ula ni tu’atuamana si laa makapunyala lebe laker oki’ ta’an si makatu’atuama.”28Wo nikouw, patuari waya, nikouw kouw masuat tanu si Ishak e nyi’a mouw si oki-oki’ en ta’ar. 29Ta’an en tanu eng ketarean, nisia, si neiy i peurangla i ki’it e le’ona, si simiasa se neiy i peurangla i ki’it e Roh, en tuanakan kangkasi en teakan i yi’i.30Ta’an sapa e lelila’an eng Kitab Suci? “I ure’ mouw si hamba wewene i ti’i ma’an si oki’na, karengan si oki’ ni hamba wewene i ti’i si reiy’ laa mamuali ahli waris mewali-wali ampit si oki’ ni wewene merdeka i ti’i.” 31Kaa e ni’itu, patuari waya, nikita ta reiy’ mouw oki-oki’ ni hamba wewene, ta’an i te oki-oki’ ni wewene merdeka.

Chapter 5

1Rio kita kasa uli-ulit merdeka, Kristus si minerdeka mola nikita. Kaa e ni’itu rumedeiy mouw te’etep wo te’a pa’ar kasi pakeala em bongkouw pehamba’an. 2Eng kaulitna, niaku, si Paulus, lumila’la wia nikoo: sa wona’ kouw makisunatla en toumu. Kristus si kasa reiy’ laa makaka’ara’an i wee nikoo.3Mekasape’ kasi niaku ku lumila’la wia se susur tou se minakisunatla en touna, kaa nisia si lewo’ sa reiy’ tumuanala e minapekasa e nukum Taurat. 4Nikouw kouw rimeta’mi waki si Kristus, sa wona’ kouw maarapla eng kaulitan kaa e nukum Taurat; nikouw kouw matou-tou witu luar e nupus karunia.5Karengan kaa e Roh, wo eng karengan e iman, nikita ta mengena-ngena’la eng kaulitan em paarepentala. 6Karengan i wee se tou-tou se witu si Kristus Yesus eng kapualitan makasunat ka’apa e reiy’ makasunat e reiy’ makapunyala e nesa penoron, iman i te e mepa’ayang kaa e nupus. 7Eng ketarean nikouw kouw melelowa’an ampit e le’os. Seiy ku’a re’en si minengape-ngape’la nikouw, i ka’ayo kouw reiy’ maki’itla eng kaulitan kasi? 8E naruiyan kaa laa reiy’ kumi’itla e nyi’a kasi e reiy’ waki Nisia o meiy, si kimeret nikouw.9En toyo’ ragi eng kimayo’ mola e minapekasa e adonan. 10Witu si Tuhan niaku ku ma’eman en tanume nikouw, kaa nikouw kouw reiy’ makapendirian walina ta’an em pedirian i yi’i. Ta’an seiy i te si sumelawarla nikouw, nisia si laa mesa’an e nukumanna, seiy i te tu’u kangkasi sia.11Wo kasi e niaku i yi’i, patuari waya, sa wona’ ku maabare’la en sunat, ka’a ku’a re’en ku pasiasane’ kangkasi? Karengan satuana, en salib e reiy’ mouw watu kasu’usu’an kasi. 12Le’osouw nisea se meulela nikouw i ti’i se makikabiri mola en touna!13Patuari waya, memang nikouw kouw kineretouw kaa laa mamerdeka. Ta’an te’a mouw koo mepakela eng kamerdeka’an i ti’i en tanume eng kalempotan i wee em patou-touan witu en dosa, ta’an i te layanenola siesa wia se walina kaa e nupus. 14Karengan e minapekasa e nukum Taurat en sime’u witu e nesa nuwu’ i yi’i, e nyi’a i ti’i: “I koupusola si kasuatmu en tou en tanu en toumu nuesa!” 15Ta’an sa wona’ kouw mekekikian wo melele’ouwan, maato’ato mouw, rio te’a kouw mepepunengan.1616 E maksudku e nyi’a mouw: tumou mouw kaa e Roh, takar nikouw kouw reiy’ laa kumi’itla eng kepa’aran e le’ona. 17Karengan eng kepa’aran e le’ona e minasu’usukan ampit eng kepa’aran e Roh wo eng kepa’aran e Roh e minasu’usukan ampit eng kepa’aran e le’ona – karengan nisea nu rua se minaperoan – i ka’ayo nikouw en susur e mekasa kouw reiy’ matuanala sapa eng kepa’aran niouwla. 18Ta’an laa sa wona’ kouw mineela en toumu pa’aka-aka’anla ni Roh, takar kouw reiy’ matou-tou witu e wawa’ e nukum Taurat.19Em pasiwo-siwon e le’ona em pakaloo’o-loo’onola, e nyi’a i ti’i: em pesa’amekan, em pakewuran, eng hawa nafsu, 20em pasempean berhala, en sihir, em patokolan, em pesali’isi’an, e niri ate, e nupi’, em pe’ukumen en tou nuesa, em paghioan, e roh pemete’, 21eng kadangkean,em patoekan, em pelesir wo e reiy’ sa mina’asa. Witu em baya e nyi’a i ti’i ni’i nge’enge’kula wia nikouw – en tanu en siniwoku mola eng ketarean – kaa seiy i te si matuanala eng kapualitan-kapualitan en tuana, nisia si reiy’ laa maka’ato weteng witu eng Karaja’an ni Empung.22Ta’an e wu’ana e Roh e nyi’a mouw: e nupus, e mepa’a-pa’ar, en dame sejahtera, eng kasabaaran, eng kamura’an, eng kale’osan, eng kelale’an, 23eng karinda’an, e makuasala en tou. Reiy’la si ukum e mapero eng kapualitan-kapualitan i ti’i. 24Seiy i te si minamuali kapunya’an ni Kristus Yesus, nisia si simalibola e le’ona ampit e reiy’ sa mina’asa hawa nafsu wo eng kepa’aranna.2525 Sa wona’ ta matou-tou kaa e Roh, le’osouw em patou-touan ta kangkasi em pa’aka-aka’an ni Roh, 26wo te’a mouw kita gila ormat, te’a mouw kita mekekawaran wo mededangkean.

Chapter 6

1Patuari waya, sa wona’ tu’u siesa tou si kina’atoala timuanala e nesa kaselokan, takar kouw si rohani, lewo’ sa reiy’ ma’aka-akala sitou i ti’i witu e lalan ulit witu e roh rinda, eng kasuatan metayurla en toumu nuesa, rio nikouw kangkasi te’a tena’an e wewa’awa’. 2Matulu-tulunganola mapesa’an em pemesa’anennu! En tuana mouw nikouw nu malekepla e nukum ni Kristus.3Karengan sa siesa tou si mapokeiyla, kaa nisia si makapenoron, eng kaulitna nisia si kasa reiy’ makapenoron, nisia si male’ekok en touna nuesa. 4E le’osouw susur tou si muji em pepa’ayangenna nuesa; takar nisia si toro sumawa’ lumoo’ eng ka’ada’anna nuesa wo e reiy’ lumoo’ eng ka’ada’an ne tou walina. 5Karengan susur tou si laa mesa’an em pemesa’anen-na nuesa.6Wo e le’osouw nisia, si simungkul en teturu’ witu e nuwu’, mawetengla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e wia nisia ampit sitou si mineela en teturu’ i ti’i. 7Te’a seip! Empung si reiy’ minayala en tou-Na pema’aya-ma’ayangela. Karengan sapa e neiy i keror ni tou, e ni’itu kangkasi e laa upu’unna. 8Karengan seiy i te si makeror witu e le’ona, nisia si laa mupu’ eng kapunengan witu e le’ona, ta’an seiy i te si makeror witu e Roh, nisia si laa mupu’ em patou-touan kekal witu e Roh i ti’i.9Te’a mouw kita masenso-senso’ masiwo e le’os, karengan sakawisa nu meiy mouw e nedona, nikita ta laa mupu’, sa kita reiy’ malewea’. 10Kaa e ni’itu, eng kaurean waweane’ eng kalempota i wee nikita, meiy mouw kita sumiwo e le’os wia em baya ne tou, ta’an se i paketa-ketare se ka’ampit-ka’ampit ta esa nga iman.11Loo’onouw, kumura eng kaselana se uru-urup neiy i patikkula wia nikoo ampit e lawasku nuesa. 12Nisea se mekenaramen lahiriah se pa’ar menu-nu’la en tou, nisea mouw se me’inakut malupu nikouw kaa laa makasunat, ampit i te e maksud, rio sea reiy’ siasan karengan en salib ni Kristus. 13Karengan nisea se minakisunatla en touna tu’u, se reiy’ miniara e nukum Taurat. Ta’an nisea se mepepa’arla, rio kouw makisunatla en tou, rio sea toro sumawa’ witu eng ka’ada’annu e lahiriah.14Ta’an niaku ma’an mekasa ku reiy’ pa’ar mesesawa’, reiy’ siwalina e witu en salib ni Tuhan ta Yesus Kristus, karengan kaa e nyi’a eng kaoatan e neiy mouw i salibla i wee niaku wo e niaku i wee eng kaoatan. 15Karengan makasunat ka’apa reiy’ makasunat e reiy’la sipenoronna, ta’an e mamuali cipta’an weru, ni’itu mouw e wawean em penoron-na. 16Wo em baya ne tou, se mineela en touna pa’aka-aka’la ni pa’aka’an i yi’i, en tumumpa mouw satorona en dame sejahtera wo e rahmat witu nisea wo witu si Israel kapunya’an ni Empung.17Tumodongla e nyi’a te’a mouw e wawean tou si sumusala niaku, karengan witu e nouwakku e wawean eng kowa’-kowa’ eng kapunya’an ni Yesus. 18E nupus karunia ni Tuhan ta Yesus Kristus e rumapitla e roh miouw, patuari waya! Amin.

Ephesians

Chapter 1

1Waki si Paulus, rasul ni Kristus Yesus kaa eng kepa’aran ni Empung, wia se tou-tou kudus waki Efesus, se tou-tou ma’eman witu si Kristus Yesus. 2E nupus karunia wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta wo waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.3Lino’orola si Empung wo si Ama’ Tuhan ta wo waki si Tuhan Yesus Kristus witu eng gorem ni Kristus si kimarunia mola wia nikita e reiy’ sa mina’asa berkat rohani witu eng gorem en surga. 4Karengan witu Nisia si Empung si minelengola nikita nu reiy’pe’ eng kaoatan siniwola, rio kita kudus wo reiy’ si walulang witu en sinaru-Na.5Witu e nupus Nisia si timantu mola nikita wakipe’ eng ketarean kaa si Yesus Kristus kaa laa mamuali oki-oki’-Na, e minatoroan ampit eng karela’an eng kepa’aran-Na, 6rio e lo’orenola e nupus karunia-Na e mulia, e neiy i karunia-Nala wia nikita nu witu Nisia, si neiy i koupus-Nala.7Karengan witu Nisia wo kaa e raa’-Na nikita ta minaka’ato em penebusan, e nyi’a i ti’i e niampungan en dosa, i ki’it eng kakaya’an e nupus karunia-Na, 8e neiy i era-Nala wia nikita witu e reiy’ sa mina’asa hikmat wo em pangartian.9Karengan Nisia si minapaloo’o-loo’o mola em pengiro-ngirong eng kepa’aran-Na wia nikita, e minatoroan ampit e rencana eng karela’an-Na, e nyi’a i ti’i eng karela’an e wakipe’ eng ketarean e neiy mouw i tatap-Nala witu si Kristus 10en tanume en tetiro’an eng kalekepan e nedo kaa laa mapaesala witu si Kristus si tanume si Kokong e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, e le’os e waki sorga ka’apa tu’u e wia em bumi.11Niaku ku lumila’la “witu si Kristus”, karengan witu Nisia mouw o keiy maka’ato e weteng e neiy i ta’arla – nikeiy si waki eng ketarean neiy i tantula kaa laa sumungkul e weteng i ti’i e minatoroan ampit e maksud ni Empung, witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e mepa’ayang i ki’it eng kaputusan eng kepa’aran-Na – 12Rio nikeiy, e nu reiy’pe’ e nyi’a keiy minee mola arapan wia si Kristus, keiy toro mamuali puji-puji’an witu eng kamulia’an-Na.13Witu Nisia nikouw kangkasi – karengan nikouw kouw liminga mola e nuwu’ eng kaulitan, e nyi’a i ti’i e Injil eng kelawirannu – witu Nisia nikouw kangkasi, eng katoroan nikouw nu ma’eman, nikouw kouw wina’ilela ampit e Roh Kudus, e neiy i ta’ar-Nala i ti’i. 14Wo e Roh Kudus i ti’i e nyi’a mouw e neram e weteng ta i ka’ayo ta maka’ato e minapekasa e nyi’a, e nyi’a i ti’i em penebusan en simiwola nikita kapunya’an ni Empung, kaa laa mepepuji eng kamulia’an-Na.15Kaa e ni’itu, niaku nu liminga mola en tanume e imanmu witu si Tuhan Yesus wo en tanume e nupusmu wia em baya ne tou kudus, 16niaku tu’u ku reiy’ maena-ena’ matotor en syukur karengan nikouw. Wo niaku ku reiy’ maena-ena’ maghenang nikouw witu en sesombayangengku,17wo makiwee wia si Empung Tuhan ta Yesus Kristus, e nyi’a i ti’i si Ama’ e mulia i ti’i, rio Sia meela wia nikoo e Roh hikmat wo e wahyu kaa laa sumine’ula Nisia ampit e nulit. 18Wo rio Sia sumiwola e weren e natemu en terang, rio kouw mangarti em paarapen sapa ku’a re’en eng gimorem witu eng kineretan-Na: kumura eng kekayana eng kamulia’an e weteng neiy i tantu-Nala wia se tou-tou kudus,19wo eng kumura eng kahebat eng kuasa-Na wia nikita si ma’eman, e minatoroan ampit eng kaente’an eng kuasa-Na, 20em pina’ayang-Nala witu si Kristus ampit en timo’orla Nisia witu e nelet ne tou minate wo rimuberla Nisia witu esa nga weka lele’os-Na waki sorga, 21e wa’akat lumantouwla waki e reiy’ sa mina’asa pemerentah wo se makua-kuasa wo eng kakuasa’an wo eng karaja’an wo en susur e ngaran en toro totoren, e reiy’kan i te e wia eng kaoatan i yi’i kasi, ta’an i te kangkasi waki eng kaoatan e laa meiy.22Wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i reta’-Nala witu e wawa’ e ne’a ni Kristus wo Nisia si neiy-Na mouw i weela wia se jema’at si tanume si Kokong waki e reiy’ sa mina’asa e wia. 23Jema’at kaa e nyi’a mouw se nouwak-Na, e nyi’a i ti’i se kalekepan-Na, se minutala em baya wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.

Chapter 2

1Nikouw eng ketarean kouw minate mouw karengan eng kaselokan-kaselokan wo en dosa-dosamu. 2Nikouw kouw matou-tou witu e nyi’a, karengan nikouw kouw maki’itla e lalan eng kaoatan i yi’i karengan nikouw kouw melale’la se makua-kuasa eng karaja’an angkasa, e nyi’a i ti’i e roh en teakan eng kasuatan mepa’ayang witu e nelet ne tou-tou durhaka. 3Eng kaulitna eng ketarean nikeiy nu waya kangkasi keiy neiy i kareken witu e nelet nea, eng katoroan nikeiy nu matou-tou witu eng hawa nafsu e le’ona wo e maki’itla eng kepa’aran e le’ona wo eng genang meiy lewo’. Witu en to’otolanna nikeiy e nyi’a mouw sitou-tou e lewo’ sa reiy’ keupi’an, e masuat tanu nisea nu walina.4Ta’an si Empung si kaya ampit e rahmat, kaa eng karengan e nupus-Na e wangko’, e neiy i era-Nala wia nikita, 5en timou mola nikita mewali-wali ampit si Kristus, ma’anouw tu’u kita minate mouw kaa eng kaselokan-kaselokan ta – kaa e nupus karunia o kouw linawirla – 6wo witu si Kristus Yesus Nisia si timo’orola nikita kangkasi wo mineela tampa mewali-wali ampit Nisia waki sorga, 7rio witu e nedo e laa meiy Nisia si mapa’atola wia nikita eng kakaya’an e nupus karunia-Na e meloko-lokon e minatoroan ampit eng kale’osan-Na wia nikita witu si Kristus Yesus.8Kaa eng karengan e nupus karunia nikouw kouw linawirla e iman; ni’itu e reiy’ e wua’na em pe’inakutennu, ta’an e neiy i wee ni Empung, 9ni’itu e reiy’ e wua’na em pina’ayangmu: te’a o wawean tou si mesawa’la en tou. 10Karengan nikita i yi’i kita siniwola ni Empung, ciniptala witu si Krtistus Yesus kaa laa metetuanala em pepa’ayangen e le’os, en tiniro’ mola ni Empung nu reiy’pe’ e nyi’a. Nisia si pa’ar, rio kita matou-tou witu e nyi’a.11Kaa e ni’itu ghenangenouw, kaa eng ketarean nikouw – kouw tanume se tou-tou reiy’ Yahudi i ki’it e le’ona, se patotoren tou-tou reiy’ makasunat ne ngimaranla en touna “sunat”, e nyi’a i ti’i en sunat lahiriah em pina’ayangla e lawas ni tou, – 12kaa en toro e ni’itu nikouw kouw reiy’ ampit si Kristus, reiy’ neiy i kaghorem me’urang ne Israel wo reiy’ minaka’ato e weteng witu eng katantuan-katantuan e neiy i ta’arla, e reiy’ ampit em paarapen wo e reiy’ ampit si Empung wia eng gorem eng kaoatan.13Ta’an en tekan witu si Kristus Yesus nikouw, eng ketarean “wa’akat” e minamuali mouw “tawi” kaa e raa’ ni Kristus. 14Karengan Nisia mouw si dame sejahtera ta, si minaesa mola se rua weteng wo si kimolo’ mola em beton paape’, e nyi’a i ti’i em patokolan, 15Karengan ampit em pinatean-Na tanume sitou Nisia si mino’opolola e nukum Taurat ampit e reiy’ sa mina’asa em perenta wo eng katantuanna, kaa laa mesesiwola nisea nu rua se mamuali esa tou weru witu en tou-Na, wo ampit e ni’itu tumuanala en dame sejahterah, 16wo kaa laa mededamela nisea nu rua, witu e nesa nouwak, ampit si Empung kaa en salib, ampit e merere’ila em patokolan witu en salib i ti’i.17Nisia si mineiy wo maabarla en dame sejahtera wia nikouw si “wa’akat” wo en dame sejahtera wia nisea se “tawi”, 18karengan kaa Nisia nikita nu rua nga weteng ta witu e nesa Roh kita maka’ato lalan ghumorem witu si Ama’.19En tuana mouw nikouw kouw reiy’ mouw kasi tou wo’oseiy wo malepu-lepu, ta’an i te maka’ampit esa nga me’urang wia se tou-tou kudus wo se weteng-weteng e me’urang ni Empung, 20e neiy i redeiyla witu e natas en teto’otolan ne para rasul wo ne para nabi, ampit si Kristus Yesus si tanume si watu penjuru. 21Witu Nisia en timou em baya em bangunan, rimansun wangun, e minamuali bait ni Empung kudus, witu si Tuhan. 22Witu Nisia nikouw kangkasi kouw kimi’it neiy i redeiyla minamuali tampa paena’an ni Empung, witu e Roh.

Chapter 3

1Ni’itu mouw eng karenganna niaku i yi’i, si Paulus, sitou pinenjarala karengan si Kristus Yesus i wee nikouw nu tou-tou si reiy’ makasine’u si Empung 2– memang nikouw kouw liminga mola en tanume e lukar em petetuananla e nupus karunia ni Empung, e neiy i emanla wia niaku karengan nikouw,3e nyi’a i ti’i eng kumura em pengiro-ngirong e nyi’a e neiy i papaloo’o-loo’ola wia niaku ampit e wahyu, en tanu e neiyku mouw i patik waki eng ketarean em potot i te. 4Sakawisa kouw macala e nyi’a, nikouw kouw toro mete’ula witu e nyi’a em pangartiangku laa em pengiro-ngirong ni Kristus, 5e witu en zaman ne angkatang-angkatan eng ketarean se reiy’ neiy i abarla wia se oki-oki’ ni tou, , ta’an se teakan se neiy i papaloo’o-loo’ola witu e Roh wia se rasul-rasul wo se nabi-nabi-Na kudus,6e nyi’a i ti’i kaa se tou-tou reiy’ Yahudi, karengan e Nabar Injil, eng kimi’it minamuali ahli-ahli waris wo e weteng-weteng e nouwak wo si maki’i-ki’it witu en ta’ar e neiy i weela witu si Kristus Yesus. 7Waki e Injil i ti’i niaku ku minamuali mouw pelayan e nyi’a i ki’it e neiy i weela e nupus karunia ni Empung, e neiy i anugerahla wia niaku minatoroan ampit em pinema’ayangan eng kuasa-Na.8Wia niaku, si kasa hina witu e nelet ne reiy’ sa mina’asa tou kudus, nianugera’anola e nupus karunia i yi’i, kaa laa ma’abarla wia se tou-tou reiy’ Yahudi eng kakaya’an ni Kristus, e reiy’ i katuru’ i ti’i, 9wo kaa laa mapaloo’o-loo’ola sapa em pumpunna e lukar metetuanala em pengiro-ngirong e mine aba-abatouw e neiy i kakirong witu si Empung, si simiwola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa,10rio en teakan kaa ne jema’at e neiy i pakite’ula e minegheghioan eng hikmat ni Empung wia se pemerenta-pemerenta wo se penguasa-penguasa waki sorga, 11e minatoroan ampit e maksud abadi, en tinuana-Na mola witu si Kristus Yesus, Tuhan ta.12Witu Nisia nikita ta minaka’ato eng kaberanian wo e lalan ghumorem wia si Empung ampit e wuta eng ka’emanan kaa e iman ta wia-Nisia. 13Kaa e ni’itu niaku ku makiwee wia nikoo, rio kouw te’a tewang ate lumoo’ eng kase’esekangku karengan nikouw, karengan eng kase’esekanku i ti’i e nyi’a mouw eng kamulia’annu.14Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku maongkot wia si Ama’, 15e waki Nisia em baya ne see’ witu eng gorem en sorga wo se waki atas em bumi se maka’ato e ngaran nea. 16Niaku ku masombayang rio Sia, i ki’it eng kakaya’an eng kamulia’an-Na, si kumeterla wo tume’etepla nikouw kaa e Roh-Na e witu em batinmu,17i ka’ayo kaa e imanmu si Kristus si minena-ena’ witu eng gorem e natemu wo kouw kumalat ampit en timo’otolela witu e nupus. 18Niaku ku masombayang, rio kouw mewali-wali ampit se reiy’ sa mina’asa tou kudus se toro mangartila, kumura eng kapenarna, wo eng kelabotna, wo eng kerakekna wo eng keraremna e nupus ni Kristus, 19wo toro sumine’u e nupus i ti’i, ma’anouw tu’u sia lumantouwla e reiy’ sa mina’asa en tine’u. Niaku ku masombayang, rio kouw winutala witu em baya eng kalekepan ni Empung.20I wee Nisia mouw, si toro tumuanala e wa’akat lebe laker ta’an witu e neiy ta i sombayangla ka’apa eng ginenangla, en tanu em pinakaloo’o-loo’ola waki eng kuasa e mepa’ayang witu nikita, 21i wee Nisia mouw eng kamulia’an witu se jema’at wo witu si Kristus Yesus turun-temurun i ka’ayo eng keure-urena. Amin.

Chapter 4

1Kaa e ni’itu niaku ku ngume’enge’la nikouw, niaku, sitou pinenjarala karengan si Tuhan, rio em patou-touannu tanume nu tou-tou kineretouw e minatoroan ampit eng kineretan i ti’i. 2Satorona kouw reiy’ mena’ kumeng ate, rinda, wo sabaar. I papa’ato mola e nupusmu witu eng kapualitan mesesawangan. 3Wo e me’inakutouw miara em paesa’an e Roh kaa e wina’akes en dame sejahtrah:4esa nouwak, wo esa Roh, en tanu eng kumura kouw nu kineretouw witu e nesa paarapen eng gimorem witu eng kineretan nikoo, 5esa Tuhan, esa iman, esa baptisan, 6esa Empung wo Ama’ waki em baya waya, si Empung si waki atas em baya waya wo kaa em baya waya wo witu em baya waya.7Ta’an wia nikita siesa o siesa e neiy mouw i anugerala e nupus karunia i ki’it e nukuran neiy i wee ni Kristus. 8Ni’itu mouw eng karenganna em pokeiy e nats:“Witu en toro e ni’itu Nisia si lumongkot waki en tampa rakek, Nisia si minaali se tawanan-tawanan; Nisia si mineela en tetaber-tetaber wia se tou.”9Reiy’ ku’a re’en “Nisia si limongkotouw” em penoronna, kaa Nisia kangkasi si timumpa momi wia e weteng em bumi eng kasa wawa’? 10Nisia si timumpa momi, Nisia kangkasi si limongkotouw wa’akat e lumantouwla eng kerakek ta’an witu em baya e langit, kaa laa mewewutala e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.11Wo Nisia mouw si mineela e le’os se rasul-rasul ka’apa tu’u se nabi-nabi, le’os se mengengabar-mengengabar e Injil ka’apa tu’u se rumerawir-rumerawir wo se mememee teturu’, 12kaa laa manginlekepela se tou-tou kudus witu em pepa’ayangen en pelayanan, i wee em pereredeiyan e nouwak ni Kristus, 13i ka’ayo nikita nu waya kita mina’ayo mouw em paesa’an e iman wo en tine’u e ulit en tanume si Oki’ ni Empung, eng kadewasa’an wuta, wo e ransun eng kapatou e minatoroan ampit eng kawuta’an ni Kristus,14i ka’ayo nikita ta reiy’ mouw kasi anakoki’, si’i palengki-lengki’la e reiy’ sa mina’asa e reghes pangajaran kaa em pa’ayangen palsu ni tou witu eng kawilesan nea e makaseipen, 15ta’an ampit en te’etep timiboiy witu eng kaulitan witu e nupus nikita ta e tumou witu e reiy’ sa mina’asa eng kapualitan e matorome waki Nisia, si Kristus, e nyi’a mouw si Kokong. 16Waki Nisia mouw e minapekasa e nouwak, – e wangun sinusung wo e wina’akes e minamuali esa kaa em pelayanan em baya em betengna, e minatoroan ampit eng kaante’an em pepa’ayangen ne susur anggota – se maka’ato eng kapatouna wo mewewangun en touna witu e nupus.17Kaa e ni’itu i lila’kula wo i ledoskula e nyi’i wia nikoo witu si Tuhan: Te’a kasi matou-tou masuat en tanu se tou-tou reiy’ makasine’u si Empung ampit eng genangna reiy’ sipenoron 18wo em pangartianna e reiydem, se wa’akat witu em patou-touan em paasa-asa’an ampit si Empung, karengan eng kawe’engelan e witu nisea wo eng karengan eng kakete watuan e nate nea. 19Em pedaman nea en sumpulouw, i ka’ayo sea simarakan en tou witu eng hawa nafsu wo mina’ayangla ampit en sorodo e reiy’ sa mina’asa macam eng kakewuran.20Ta’an nikouw kouw reiy’ tuana. Nikouw kouw mina’ajarouw sumine’u si Kristus. 21Karengan nikouw kouw liminga mola en tanume Nisia wo simungkul en teturu’ witu Nisia wo i ki’it eng kaulitan em pakaloo’o-loo’ola witu si Yesus, 22e nyi’a i ti’i kaa nikouw, e minato’orong ampit em patou-touan niouw eng ketarean, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mangkulela en tou ure, e minaatoala o eng kapunenganna kaa e nafsuna e makaseipen,23rio kouw winerula witu e roh wo eng genangmu, 24wo makela en tou weru, si siniwo mola i ki’it eng kepa’aran ni Empung witu eng kaulitan wo eng kakudusan eng kauliulitanna.25Kaa e ni’itu i tea’ mouw en towo wo lumila’ e nulit siesa wia se walina, karengan nikita ta masuat anggota. 26Sakawisa kouw mineupi’, te’a mouw kouw sumiwo en dosa: te’a mouw si endo tumenem, nu reiy’pe’ minompas e nupi’mu 27wo te’a mouw mewewee kalempotan wia si Iblis.28Sitou rimongkit, te’a mouw sia rumongkit kasi, ta’an le’osouw sia ma’ayang mengente’ wo matuanala em pepa’ayangen e le’os ampit e lawasna nuesa, rio sia toro metengla sapa wia se tou reiy’ siawes. 29Te’a mouw wawean e lelila’an kotor e rumou’mi witu en sumamu, ta’an pakenouw e lelila’an e le’os kaa laa mebebangun, witu e wisa em pemandungen, rio sea nu liminga e nyi’a, se maka’ato e nupus karunia. 30Wo te’a mouw kouw mememengasi’la e Roh Kudus ni Empung, e mina’ilola nikouw melelaa e nendo pelelawiran.31E reiy’ sa mina’asa eng kape’itan, eng kakudirian, eng kaupi’an, em patokolan wo em fitnah satorona ni’i tea’mi waki e nelet miouw,en tuanakan kangkasi e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’an. 32Ta’an satorona nikouw kouw rinda siesa wia se walina, wuta e nupus tu’u wo ma’ampungala, en tanu eng kumura si Empung witu si Kristus si minampungola nikouw.

Chapter 5

1Kaa e ni’itu mamuali mouw e maki’i-ki’it – maki’i-ki’it si Empung, en tanu se oki-oki’ i koupus 2wo tumou mouw witu e nupus, en tanu eng kumura si Kristus Yesus kangkasi si mineupusola nikouw wo si simarakanola en tou-Na i wee nikita en tanume en sesempe wo en tetule maweu sedap i wee si Empung.3Ta’an em pesa’amekan wo e rupa-rupa eng kakewuran ka’apa eng kasorodoan en totoren i te tu’u en te’a witu e nelet miouw, en tanu eng kumura eng kewaarna i wee se tou-tou kudus. 4En tuanakan kangkasi e lelila’an kotor, e reiy’ sipumpun ka’apa e reiy’ maato-ato – karengan eng kapualitan-kapualitan i yi’i e reiy’ waar – ta’an eng kapurikitna tumotorola en syukur.5Karengan ghenangenouw e nyi’i makale’o-le’os: e reiy’la sitou sundal, tou kewur ka’apa tou sorodo, em penoronna si sumesempe em berhala, si minaka’ato weteng witu eng Karaja’an ni Kristus wo ni Empung. 6Te’a mouw koo i seipla ni tou ampit e lelila’an-lelila’an e reiy’ sisapa, karengan eng kapualitan-kapualitan en tuana e mapa eiyla e nupi’ ni Empung wia se tou-tou durhaka. 7Kaa e ni’itu te’a mouw kouw maka’ampitla ampit nisea.8Memang eng ketarean nikouw mouw kouw kareiydeman, ta’an en teakan nikouw mouw kouw terang witu si Tuhan. Kaa e ni’itu tumou mouw tanume se oki-oki’ en terang, 9karengan en terang e mawu’a i tela eng kale’osan wo eng ka’adilan wo eng kaulitan, 10wo ujinouw sapa e mekepa’aren wia si Tuhan. 11Te’a mouw kumi’it ma’edo weteng witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon eng kareiydeman e reiy’ mawu’ala sapa-sapa, ta’an eng kapurikitna pangkulenola em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon i ti’i. 12Karengan en tumotor i tela tu’u sapa en siniwo nea waki tampa-tampa neiy i kakirong e minepeirangola.13Ta’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pinangkulola ni terang i ti’i e minamuali pakaloo’o-loo’ola, karengan em baya em pakaloo’o-loo’ola e nyi’a mouw en terang. 14Ni’itu mouw eng karenganna e ni’i lila’la: “Tumo’orouw, hey kouw si timekel wo tumo’oromi witu e nelet ne tou minate wo si Kristus si laa sumena’ witu nikouw.”15Kaa e ni’itu, weeanola ghenang ampit e makale’o-le’os, eng kumura kouw matou-tou, te’a mouw tanu se tou ba’abal, ta’an en tanu se tou arif, 16wo pakenola e nedo e wia , karengan e nendo-nendo i yi’i e nyi’a mouw e lewo’. 17Kaa e ni’itu te’a mouw kouw we’engel, ta’an me’inakutola rio kouw mangarti eng kepa’aran ni Tuhan.18Wo te’a mouw kouw toeken kaa e nanggor, karengan e nanggor e lumentutla eng hawa nafsu, ta’an satorona kouw wuta ampit e Roh, 19wo melila-lila’ mouw siesa wia se walina witu e mazmur, eng kidung puji-pujian wo eng kekantaren rohani. Kumantar wo rumio-rio mouw i wee si Tuhan ampit e minapekasa e nate. 20Tumotorouw en syukur e reiy’ maena-ena’ witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu e ngaran ni Tuhan ta Yesus Kristus wia si Empung wo si Ama’ ta 21wo i kumengola en toumu siesa wia se walina witu e nide’ wia si Kristus.2222 Hey tu’awewene, tumu’utukouw wia si tu’atuamamu en tanu wia si Tuhan, 23karengan si tu’atuama si kokong ni tu’awewene e masuat en tanu si Kristus e nyi’a mouw si kokong ne jema’at. Nisia mouw si limawirla e nouwak. 24Kaa e ni’itu en tanu eng kumura se jema’at nu tu’utuk wia si Kristus, en tuana mouw kangkasi si tu’awewene wia si tu’atuama witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.25Hey tu’atuama, i koupusola si tu’awewenemu en tanu eng kumura si Kristus mineupusola se jema’at wo simarakanola en tou-Na i wee e nyi’a 26kaa laa mekekudusla e nyi’a, nu reiy’ mouw Nisia nu simucila e nyi’a ampit e limele’la e nyi’a ampit e rano wo e nuwu’, 27rio ampit en tuana Nisia si timampala se jema’at witu en sinaru en tou-Na ampit e maserengat e reiy’ si walulang ka’apa e warot ka’apa e mange’an e ni’itu, ta’an rio se jema’at se kudus wo e reiy’ sisering.28En tuanakan kangkasi si tu’atuama si lewo’ sa reiy’ meupusla si tu’awewenena e masuat en tanu e nouwakna nuesa: Seiy si meupusla si tu’awewenena si meupusla en touna nuesa. 29Karengan e reiy’ ma’an mekasa sitou si rumi’iris en touna nuesa, ta’an e murus wo e miarala e nyi’a e masuat en tanu si Kristus wia se jema’at, 30karengan nikita e nyi’a mouw ta weteng e nouwak-Na.31Kaa e ni’itu si tuama si laa tumele’ula si ama’na wo si ina’na wo maesa’an ampit si tu’awewenena, i ka’ayo nisea nu rua i ti’i se minaesa le’ona. 32Em pengiro-ngirong i yi’i e wangko’, ta’an e neiy i maksudkula e nyi’a mouw em paato-atoan ni Kristus wo ne jema’at. 33Kumura tu’u kangkasi, i wee nikouw siesa o siesa em pepaken: i koupusola si tu’awewenemu en tanu en toumu nuesa wo si tu’awewene satorona si masighi’la si tu’atuamana.

Chapter 6

1Hey oki-oki’, lale’enola se tu’amu witu si Tuhan, karengan e lewo’ sa reiy’ mouw en tuana. 2Sighi’inola si ama’mu wo si ina’mu – e nyi’i mouw e nesa perenta em pe’uku-ukumen, en tanu em pakaloo’o-loo’ola witu en ta’ar i yi’i: 3rio kouw ma’aruiy wo e pakatu’an wia em bumi.4Wo nikouw, ama’-ama’, te’a mouw meteto’orla e nupi’ witu e nate ne oki-oki’mu, ta’an turu’unouw sea witu en teturu’ wo e nge’enge’ ni Tuhan.5Hey hamba-hamba, lale’enola si tuangmu si wia eng kaoatan ampit e nide’ wo e meiyde’, wo ampit en tulus ate, e masuat en tanu nikouw nu lale’ wia si Kristus, 6te’a i te witu en sinaru nea kaa laa mesesenangla e nate ni tou, ta’an en tanume se hamba-hamba ni Kristus se ampit e minapekasa e nate se timuanala eng kepa’aran ni Empung, 7wo se ampit en timiro’ kimelangla em pelayanan nea se tanu se tou-tou melayanela si Tuhan wo e reiy’ sitou. 8Eng kete’uan niouw, kaa susur tou, e le’os si hamba, ka’apa tu’u sitou merdeka, sa sia simiwo mouw e wo’o sapa e le’os, nisia si laa maka’ato en suli’na waki si Tuhan.9Wo nikouw tuang-tuang, sumiwo mouw en tuana kangkasi wia nisea wo i wa’akatola e niwet. Ghenangenouw, si Tuhan nea wo si Tuhan miouw si waki sorga wo Nisia si reiy’ maloo’ eng gio.10Eng kesampetanna, satorona kouw ente’ witu si Tuhan, witu eng kaante’an eng kuasa-Na. 11pakenola e minapekasa eng kalekepan en senjata ni Empung, rio kouw toro tumaang sumaru e le’ekok ni Iblis;12karengan em perjuangan ta e reiy’ kaa mesesaru e raa’ wo e le’ona, ta’an sumaru se pemerentah-pemerentah, sumaru se penguasa-penguasa, sumaru se penghulu-penghulu eng kaoatan e reiydem i yi’i, sumaru e roh-roh lewo’ wia e udara. 13Kaa e ni’itu edonouw e minapekasa eng kalekepan en senjata ni Empung, rio kouw toro sumu’usukla witu e nendo lewo’ i ti’i wo minena-ena’ rimedeiy, nu reiy’ mouw nikouw nu simampetla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.14Jadi rumedeiy mouw te’etep, makane’eretenouw eng kaulitan wo mekelabungzirala eng ka’adilan, 15e ne’amu e makakasutla eng karela’an kaa laa ma’abarla e Injil dame sejahtera; 16witu e reiy’ sa mina’asa eng ka’ada’an pakenola eng kekelung iman, karengan ampit eng kekelung i ti’i kouw toro laa munu’la em baya em panah napi waki si lewo’,17wo sungkulenouw en seipa’ eng kelawiran wo en santi e Roh, e nyi’a i ti’i e nuwu’ ni Empung, 18witu e reiy’ sa mina’asa en sesombayangen wo em pa’aleiyen. Sumombayangouw susur e nedo witu e roh wo mategha-teghamouw witu en sesombayangennu i ti’i ampit e maaleiy e reiy’ si ena’na i wee se reiy’ sa mina’asa tou kudus,19o kangkasi i wee niaku, rio wia niaku, sa ku muka’ en sumaku, ku kinarunia’la e lelila’an ulit, rio ampit eng kaberanian niaku ku mabarla em pengiro-ngirong e Injil, 20si pelayanengkula si tanume si neiy i toke pinenjarala. Sumombayanguouw rio ampit eng kaberanian ku mapaloo’o-loo’ola e nyi’a, en tanu eng kumura e lewo’ sa reiy’na niaku nu sumusuiy.21Rio o nikouw kangkasi kouw mete’ula eng ka’ada’an wo eng kapualitan en tanume niaku, takar si Tikhikus, si patuari ta i koupus wo si pelayan e lale’ wia si Tuhan, si laa makite’ula em baya e nyi’a wia nikouw. 22Ampit e maksud i yi’i mouw nisia si neiyku i reo wia nikoo, e nyi’a i ti’i wo rio kouw mete’ula eng kapualitan en tanume nikeiy wo rio sia mibor e natemu.23Dame sejahtera wo e nupus ampit e iman waki si Empung, Ama’ wo waki si Tuhan Yesus Kristus rumapitla nikouw nu waya patuari. 24E nupus karunia e rumapitla em baya se tou, se meupusla si Tuhan ta Yesus Kristus ampit e nupus e reiy’ mapuneng.

Philippians

Chapter 1

11 Waki si Paulus wo si Timotius, hamba-hamba ni Kristus Yesus, wia em baya ne tou kudus se witu si Kristus Yesus waki Filipi, ampit se penilik jema’at wo se diaken. 2E nupus karunia wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.3Niaku ku matotor syukur wia si Empungku susur ku ghumenang nikouw. 4Wo susur ku sumombayang i wee nikouw nu waya, niaku ku reiy’ maena-ena’ masombayang ampit e mepa’a-pa’ar. 5Niaku ku ma’ayola en syukur wia si Empungku karengan em paasa-asa’annu witu e Nabar Injil minuleiymi waki e nendo kasa ketare i ka’ayomi en teakan i yi’i. 6Witu eng kapualitan i yi’i niaku ku ma’eman eng kawutana, nyi’a i ti’i Nisia, si minuleiyla em pepa’ayangen e le’os witu e nelet miouw, si laa mapawee-weela nyi’a i ka’ayo witu eng kesampetanna witu e nendo ni Kristus Yesus.7Memang tuana mouw eng kewaarna niaku ku maghenangla tuana wia nikouw nu waya, karengan nikouw kouw witu eng gorem e nateku, eng karengan nikouw nu waya kouw kimi’it minaka’ato weteng witu e nupus karunia neiy i weela wia niaku, le’os witu e nedo niaku nu pinenjarala, ka’apa tu’u witu e nedo niaku nu merapit wo mate’etepla e Nabar Injil. 8Karengan si Empung nyi’a mouw si sairiku kumura niaku ampit e nupus o rendem ni Kristus Yesus limelola nikouw nu waya.9Wo nyi’i mouw en sesombayangengku, satorona e nupusmu makalokonla witu en tine’u e ulit wo witu e minegheghioan pangartian, 10i ka’ayo kouw toro meleng sapa e le’os, rio kouw suci wo reiy’ siwalulang melelaa e nendo ni Kristus, 11minawuta ampit e wu’ana eng kaulitan pina’ayangla ni Yesus Kristus kaa laa mewewangko’la wo lumo’or si Empung.12Niaku ku mekepa’arla, ee patuari waya, rio kouw mete’u, kaa en sapa minamuali wia niaku i yi’i sapa tare e minawesla eng kemajuan e Injil, 13i ka’ayo em pinakaloo’o-loo’o mola i wee se minapekasa istana wo em baya ne tou walina, karengan niaku ku pinenjarala kaa si Kristus. 14Wo kelakeran se patuari witu si Tuhan se minaka’ato mouw eng ka’emanan karengan em pinenjara’an niaku kaa laa ma’awes eng kaberanian meila-ila’ tanume e nuwu’ ni Empung ampit e reiy’ meide’.15Wawean tou si minabarla si Kristus karengan en dengki wo em pesali’isi’an, ta’an wawean kangkasi si minabarla-Nisia ampit e maksud le’os. 16Nisea i yi’i se minabarla si Kristus kaa e nupus, karengan nisea se mete’u, kaa niaku ku wia nyi’i kaa laa mererapitla e Injil, 17ta’an se walina karengan em peuku-ukumen nuesa wo ampit e maksud reiy’ tulus ate, pokeiy nea ampit en tuana nisea se mewewuterla em pemesa’anengku witu em penjara.18Ta’an reiy’ sapa-sapa, karengan eng kumura tu’u kangkasi, si Kristus si neiy i abarla, le’os ampit e maksud palsu ka’apa tu’u ampit en jujur. Tanume eng kapualitan i ti’i niaku ku mepa’a-pa’ar. Wo niaku ku minena-ena’ mepa’a-pa’ar, 19karengan niaku ku mete’u, kaa eng kesampetan em baya nyi’a i yi’i nyi’a mouw eng kelawirangku kaa en sesombayangennu wo en tulungan e Roh ni Yesus Kristus.20Karengan eng kasa palelongkula wo em paarapengkula nyi’a mouw kaa niaku ku witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan ku reiy’ laa maka’ato e nirang, ta’an i te tanu eng ketareanna, tuana mouw tu’u en teakan, Kristus ampit em pinakaloo’o-loo’ola si lino’orla witu e nouwakku, le’os kaa em patou-touangku ka’apa tu’u kaa em pateangku. 21Karengan i wee niaku em patou-touan nyi’a mouw si Kristus wo e mate nyi’a mouw eng ka’untungan.22Ta’an sa aku lewo’ sa reiy’ tumou wia eng kaoatan i yi’i, ni’itu e makapenoron wia niaku mapa’ayang mawee wu’ana. Jadi wisa e lewo’ sa reiy’ pelengengku, reiy’ kete’uangku. 23Niaku ku sine’esek ne rua nga weteng: niaku ku pa’ar mea wo mena’ mewali-wali ampit si Kristus – ni’itu memang wa’akat lumantouwla eng kaleos; 24ta’an e lebe pemandungen sa aku mena’ wia eng kaoatan i yi’i kaa nikouw.25Wo witu eng ka’emanan i yi’i eng kete’uangku mouw: niaku ku laa mena’ wo laa mewali-wali kasi ampit nikouw nu waya rio kouw mekelaa-laala wo mepa’a-pa’ar witu e iman, 26i ka’ayo eng kesawa’annu witu si Kristus Yesus e maka’awesla karengan niaku, sakawisa ku marengi wia nikouw. 27Ta’an i te, satorona em patou-touannu e minepada’an ampit e Injil ni Kristus, rio, sakawisa ku meiy o ku lumoo’ wo sakawisa ku reiy’ mineiy o ku luminga, kaa nikouw kouw te’etep rimedeiy witu e nesa Roh, wo esa nga ate esa nga imukur mame’inakut i wee e iman limentuti waki Abar Injil,28ampit e reiy’ neiy i keide’la ma’an oki’ i te tu’u ne kesarumu. I wee nisea em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw eng kowa’ kapunengan, ta’an i wee nikouw eng kowa’ kelawiran, wo ni’itu e waki si Empung o meiy. 2929 Karengan wia nikouw neiy i karuniala reiy’kan i te kaa laa ma’eman wia si Kristus, ta’an i te kangkasi kaa laa peme’itan i wee Nisia, 3030 witu em pemalo-malo’an masuat tanu eng ketareanna linoo’ miouw wia niaku, wo en teakan kouw liminga en tanume niaku.

Chapter 2

1Jadi karengan witu si Kristus wawean e nge’enge’. Wawean pangiboran e nupus, wawean em paasa-asa’an e Roh, wawean e nupus o rendem wo en tongkoupusen, 2kaa ni’itu lekepenola e mepa’a-pa’arku ampit e nyi’i: satorona kouw esa nga ate esa nga ghenang, witu e nesa upus, esa imukur, esa toroan,3ampit e reiy’ masero em pe’uku-ukumen nuesa ka’apa em puji-pujian reiy’ sipenoron. Eng kapurikitna satorona ampit eng kumeng ate siesa si mapokeiyla se walina si lebe i paketa-ketare ta’an en touna nuesa; 4wo te’a mouw susur tou si mawee ghenang i tela em pe’uku-ukumenna nuesa, ta’an em pe’uku-ukumen ne tou walina kangkasi.5Satorona nikouw witu em patou-touannu mewali-wali, kouw meela eng genang wo em pedaman e niatola kangkasi witu si Kristus Yesus, 6ma’anouw tu’u witu e rupa ni Empung, reiy’ mapokeiyla eng kateperan ampit si Empung i ti’i tanume eng kapunya’an e lewo’ sa reiy’ pinetetaangla, 7ta’an eng kimosongola en touna nuesa, wo medola e rupa niesa hamba, wo mamuali masuat ampit sitou. 8Wo witu eng ka’ada’an tanume sitou, Nisia si kimumengola en tou-Na wo lale’ i ka’ayo mate, awes tare i ka’ayo minate witu eng kayu salib.9Ni’itu mouw eng karenganna si Empung si kasa rimakekla Nisia wo kimaruniala wia-Nisia e ngaran witu natas e reiy’ sa mina’asa ngaran, 10rio witu e ngaran ni Yesus en tumu’utuk o kumurur e reiy’ sa mina’asa waki langit wo wia natas em bumi wo waki wawa’ em bumi, 11wo e reiy’ sa mina’asa lila’ e maakula: “Yesus Kristus nyi’a mouw si Tuhan,” i wee eng kamulia’an ni Empung, Ama’!12Heiy patuariku waya i koupus, nikouw kouw reiy’ maena-ena’ lale’; kaa ni’itu mena-ena’ mouw pa’ayangela eng kelawirannu ampit e nide’ wo meide’, reiy’kan i te tanu e nedo niaku nu wiape’, ta’an awes kangkasi en teakan e nedo niaku nu reiy’ witu, 13karengan si Empungouw si mina’ayangla witu nikouw, le’os eng kepa’aran ka’apa tu’u em pepa’ayangen i ki’it eng karela’an-Na.14Tuananola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ampit e reiy’ mengu’ungu-ngu’ungul wo mepeperoan, 15rio kouw reiy’la sikawurukan wo reiy’ sisering, tanume se oki’oki’ ni Empung reiy’ siwoang witu eng keuneran ne angkatan reko’ e natena wo se seip i yi’i, i ka’ayo kouw sumena’ witu nelet nea tanu se sumesena’-sumesena’ wia eng kaoatan, 16kasuatan tumiboiy witu e nuwu’ em patou-touan, rio ku toro sumawa’ witu e nendo ni Kristus, kaa niaku ku reiy’ minaghio melelowa’an wo reiy’ minaghio memedu-medu.17Ta’an ma’anouw tu’u e raa’ku neiy i toa’la witu en tetule wo e raghes e imanmu, niaku ku mepa’a-pa’ar wo ku mepa’a-pa’ar ampit nikouw nu waya. 18Wo nikouw kangkasi kouw waar mepa’a-pa’ar tuana wo mepa’a-pa’arouw ampit niaku.19Ta’an witu si Tuhan Yesus niaku ku maarap makarengan mapa’alila si Timotius wia nikoo, rio lompon kangkasi e nateku kaa e nabar tanume eng kapualitannu. 20Karengan reiy’la siesa tou wia niaku, si esa nga ate wo esa nga ghenang ampit niaku wo si tuana makauli-ulit maweeghenangla em pe’uku-ukumennu; 21karengan em baya nea se masero em pe’uku-ukumen nea nuesa, reiy’ em pe’uku-ukumen ni Kristus Yesus.22Kete’uan niouw kaa eng kelale’anna e mineuji mola wo kaa nisia si timulungola niaku witu em pelayanan Injil masuat tanu siesa oki’ timulungla si ama’na. 23Nisia mouw si paarapengkula kaa laa i papa’alikula ampit mario-rior, ni’itu nu pinakaloo’o-loo’o mola i wee niaku kumura eng kapakelangna em perkaraku; 24ta’an witu si Tuhan niaku ku ma’eman, kaa niaku nuesa tu’u ku laa makarengan meiy.25Kasuatan e ni’itu niaku ku mapokeiyla padung mapa’alila si Epafroditus wia nikoo, nyi’a i ti’i si patuariku wo si ka’ampit esa nga pepe’eyangengku ma’an esa nga pe’inakutanku, si neiy i toke miouw kaa si meiy melelayanla niaku witu em pemandungengku. 26Karengan nisia si kasa lumelo wia nikouw nu waya wo susah kangkasi e natena, karengan nikouw kouw limingala kaa nisia si rara’an. 27Memang ulit nisia si rara’an wo ta’are’ mate, ta’an si Empung si mineupusla nisia, wo reiy’ nisia i te, ta’an i te niaku kangkasi, rio em pengasi’angku te’a maka awe-awesla.28Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku lebe mario-rior minapa’alila nisia, rio sa kouw lumoo’ nisia, kouw toro mepa’a-pa’ar kangkasi wo makurangla em pengasi’angku. 29Jadi sungkulenouw sia witu si Tuhan ampit e reiy’ sa mina’asa mepa’a-pa’ar wo sighi’inola se tou-tou tanu nisia. 30Kaa eng karengan em pepayangen ni Kristus nisia si ta’are’ mate wo nisia si simaelangla e imukurna kaa laa mewewutala sapa e reiy’pe’ awes witu em pelayanannu wia niaku.

Chapter 3

1Eng kesampetanna, patuariku waya, mepa’a-pa’arola witu si Tuhan. Minatikla eng kapualitan i yi’i kasi wia nikoo e reiy’ mouw wuter wia niaku wo minee katantuan wia nikoo. 2Maato-ato mouw wia se asu-asu, maato-ato mouw wia se memema’ayang-memema’ayang e lewo’, maato-ato mouw wia se menenunat-menenunat palsu, 3karengan nikita mouw ta tou-tou makasunat, ta meraghes kaa e Roh ni Empung, wo mesawa’ witu si Kristus Yesus wo reiy’ mee eman witu eng kapualitan-kapualitan lahiriah.4Ma’anouw tu’u niaku kangkasi ku wawean to’otolan kaa laa mee eman witu eng kapualitan-kapualitan lahiriah.Sa wawean tou walina si mapokeiyla toro mee eman witu eng kapualitan-kapualitan lahiriah, niaku ku lebepe’ kasi: 5sinunat witu e nendo kauwalu, waki se bangsa Israel, waki se suku ni Benyamin, tou Ibrani asli, tanume en sikap witu e nukum Taurat niaku ku tou Farisi,6tanume eng kagiatan niaku ku sumesiasa se jema’at, tanume eng kaulitan witu melale’la e nukum Taurat niaku ku reiy’ siwalulang. 7Ta’an sapa eng ketareanna tanu eng kauntungan wia niaku, en teakan em papokeiykula rugi karengan si Kristus.8Awes tare e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em papokeiykula rugi, karengan em pinakisine’uala si Kristus Yesus, Tuhanku, e lebe mulia ta’an em baya nyi’a. Kaa eng karengan Nisia mouw niaku ku rimeta’ mola em baya nyi’a i ti’i wo mapokeiyla nyi’a riberek, rio ku maka’ato si Kristus, 9wo witu Nisia reiy’ ampit eng kaulitangku nuesa karengan melale’la e nukum Taurat, ta’an i te ampit eng kaulitan karengan eng ka’emanan wia si Kristus, nyi’a i ti’i eng kaulitan neiy i anugerahla ni Empung timo’otolela witu eng ka’emanan. 10Neiyku i kepa’arla nyi’a mouw en sumine’u Nisia wo eng kuasa kineteto’or-Na wo em paasa-asa’an witu em peme’itan-Na, witu e wisa niaku ku minamuali mange’an ampit Nisia witu em pinatean-Na, 11rio niaku eng kesampetanna ku maka’ato eng kato’oran witu e nelet ne tou minate.12Reiy’ tanu mokan niaku ku minaka’ato mola eng kapualitan i yi’i ka’apa lekepouw , ta’an i te niaku ku mekeki’it nyi’a, sa wona’na ku toro kangkasi sumikop nyi’a, karengan niaku tu’u ku sinikopouw ni Kristus Yesus. 13Patuari waya, niaku nuesa ku reiy’ mapokeiyla, kaa niaku ku simikopola nyi’a, ta’an e nyi’i en tinuanakula: niaku ku limiurola sapa e witu mouw muriku wo mapatorola en tou witu en sapa e witu en sinaruku, 14wo matingka-tingkas witu em pelaa’an kaa laa maka’ato tetaber, nyi’a i ti’i em pengeretan sorgawi waki si Empung witu si Kristus Yesus.15Kaa ni’itu meiy mouw nikita, nu lekep, ghumenang en tuana. Wo sa wona’ laeng eng genangmu tanume e meta’asa’an kapualitan, eng kapualitan i ti’i e laa i papaloo’o-loo’ola ni Empung kangkasi wia nikoo. 16Ta’an le’osouw e ransun pamangartian e niayo ta mola ni’i papawee-weetala i ki’it e lalan kinelangan ta mouw.17Patuari waya, ki’itanouw em pa’asa-asarangku wo weeanola ghenang sea, se matou-tou masuat tanu nikeiy nu minamuali pa’asa-asarannu. 18Karengan, tanu e re’ereghouw neiyku i peila’la wia nikoo, wo neiyku i papaloo’o-loo’ola kangkasi en teakan kasuatan ku maame’, laker se tou matou-tou tanume si kesaru en salib ni Kristus. 19Eng kesampetan nea nyi’a mouw eng kapunengan, Tuhan nea nyi’a mouw em po’ot nea, eng kamulia’an nea nyi’a mouw eng kaselokan nea, eng genang nea neiy i te i katuyu witu em perkara eng kaoatan.20Karengan eng kewarga’an ta nyi’a mouw witu eng gorem en sorga, wo waki e ni’itu kangkasi kita ma’ena’la si Tuhan Yesus Kristus tanume si Lumelawir, 21si laa rumoba e nouwak ta hina i yi’i, i ka’ayo mange’an ampit e nouwak-Na mulia, i ki’it eng kuasa-Na en toro tumu’utukla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa witu en tou-Na.

Chapter 4

1Kaa ni’itu, patuari waya si’i koupuskula wo si palelongkula, mepa’a-pa’arku wo e mahkotaku, rimedeiy mouw kangkasi ampit en te’etep witu si Tuhan, heiy patuariku waya i koupus! 2Euodia e ngine’enge’angkula wo en Sintikhe e ngine’enge’angkula, rio esa nga ate esa nga genang witu si Tuhan. 3Awes tare, em pengiweengku wia nikoo kangkasi, Sunsugos, ka’ampitku si lale’: tulungenouw sea. Karengan nisea se mine’inakutouw ampit niaku witu em paabaran e Injil, mewali-wali ampit si Klemens wo se ka’ampit-ka’ampitku esa nga pepa’ayangen walina, e ngaran-ngaran nea neiy i kepatik witu eng kaol patou-touan.4Mepa’a-pa’arola reiy’ maena-ena’ witu si Tuhan! Mekasape’ kasi i lila’kula: Mepa’a-pa’arola! 55 Satorona eng kale’osan e natemu eng kete’uala em baya ne tou. Tuhan si tawi mouw! 6Te’a mouw satorona kouw lieiy tanume en sapa tu’u kangkasi, ta’an i papaloo’o-loo’o mola witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan eng kepa’arannu wia si Empung witu en sesombayangen wo em paaleiyen ampit tumotor en syukur. 7Dame sejahtera ni Empung, limantouwla e reiy’ sa mina’asa akal, e laa miara e nate wo eng genangmu witu si Kristus Yesus.8Jadi eng kesampetanna, patuari waya, em baya e nulit, em baya e mulia, em baya e nadil, em baya en suci, em baya e nemis, em baya en sedap palingan, em baya em patotoren kebajikan wo e waar pujin, ghenangenola em baya nyi’a i ti’i. 9Wo sapa em pinetete’u miouw mola wo sapa en sinungkul miouw mola, wo sapa e lininga miouw mola wo sapa e linoo’ miouw mola wia niaku, tuananola e ni’itu. Takar si Empung si kembu’an en dame sejahtera si laa rumapitla nikouw.10Niaku ku kasa mepa’a-pa’ar witu si Tuhan, kaa eng kesampetanna eng genangmu wo em pedamannu en timou sumoup i wee niaku. Memang e minena-ena’ wawean e maweeghenangmu, ta’an e reiy’la si kalempotan i wee nikoo. 11Ni’i lila’kula nyi’i reiy’ mouw kaa eng kakurangan, karengan niaku ku mina’ajarola mangiawesla en tou witu e reiy’ sa mina’asa eng ka’ada’an. 12Niaku ku mete’u sapa i tu eng kakurangan wo niaku ku mete’u sapa i tu eng kalokonan. Witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan wo witu e reiy’ sa mina’asa perkara reiy’la wo’o sapa en tanu em pengiro-ngirong i wee niaku; le’os witu eng kapualitan wesu, ka’apa tu’u witu eng kapualitan kelalenan, le’os witu eng kapualitan kalokonan, ka’apa tu’u witu eng kapualitan kakurangan. 13E reiy’ sa mina’asa perkara en toro pesa’anengku witu Nisia si minee eng kaketeran wia niaku.14Ta’an e le’os kangkasi em pasiwo-siwonnu, kaa nikoo koo minedo mouw weteng witu eng kasusa’angku. 15Nikoo nuesa koo mete’u kangkasi, heiy tou-tou Filipi; witu e nedo niaku nu tare mouw i te ma’abarla e Injil, katoroan niaku nu rumou’mi waki Makedonia, reiy’la siesa jema’at tu’u si simiwola rerekenan nutang wo e niutang ampit niaku ta’an i te nikouw. 16Karengan waki Tesalonika tu’u nikouw kouw minekasa makarua mouw mapa’alila sesawangan wia niaku. 17Ta’an em paketa-ketarekula reiy’ mouw e neiy i weela i ti’i, ta’an i te em bu’ana, e makaselamola eng kauntungannu.18Yi’in niaku ku minaka’ato mola em baya em pemandungen waki nikoo, awes tare e limantouwla witu e ni’itu. Niaku ku kinalokonan, karengan niaku ku simungkulola neiy i papa’alimumi waki Epafroditus, e nesa sesempean maweu sedap e nesa tetule neiy i kepa’arla wo e mekepa’aren wia si Empung. 19Si Empungku si laa mewewutala e reiy’ sa mina’asa em pemandungennu i ki’it eng kakaya’an wo eng kamulian-Na witu si Kristus Yesus. 20Lino’orola si Empung wo si Ama’ ta eng keure-urena! Amin.21I pa’ayo mola en tabeaku wia se susur tou kudus witu si Kristus Yesus. En tabea wia nikoo waki se patuari waya, se mewali-wali ampit niaku. 22Tabea wia nikoo waki se reiy’ sa mina’asa tou kudus, e wuntulna waki nisea se waki istana ni Kaisar. 23E nupus karunia ni Tuhan Yesus Kristus e rumapitla e rohmu!

Colossians

Chapter 1

Tabea 1Waki si Paulus, rasul ni Kristus Yesus, kaa eng kepa’aran ni Empung, wo si Timotius patuari ta, 2wia se patuari-patuari kudus wo se ma’eman witu si Kristus waki Kolose. E nupus karunia wo le’os eng kale’osan waki si Empung, Ama’ ta, e rumapitla nikouw.En tetotor syukur wo en sombayang 3Nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ matotor syukur wia si Empung, Ama’ Tuhan ta Yesus Kristus, susur keiy sumombayang i wee nikouw,4karengan nikeiy keiy liminga mouw en tanume e nemanmu witu si Kristus Yesus wo en tanume e nupusmu wia em baya ne tou kudus, 5eng karengan em paarapen, en tiniro’la i wee nikouw waki sorga. En tanume em paarapen i ti’i e lininga miouw mola eng ketareanna witu e nuwu’ eng kaulitan, nyi’a i ti’i e Injil, 6e mina’ayo mola wia nikouw. Injil i ti’i e mawee wu’ana wo merangket wia minapekasa eng kaoatan, tuanakan kangkasi witu e nelet miouw rengan e nedo nikouw nu liminga nyi’a wo simine’u e nupus karunia ni Empung ampit eng kaulitna.7Em baya nyi’a i ti’i eng kinete’uan niouw mola waki si Epafras, si ka’ampit sumesempung i koupus meiyla’, i wee nikouw nyi’a mouw si sumesempung ni Kristus e lale’. 8Nisia mouw kangkasi si minapaloo’o-loo’ola wia nikeiy e nupusmu witu e Roh.9Karengan e ni’itu rengan e nedo nikeiy nu liminga nyi’a, nikeiy keiy reiy’ minena-ena’ masombayang i wee nikouw. Keiy makiwee, rio kouw sumungkul e reiy’ sa mina’asa en sama’ wo em pangartian e ulit, kaa laa mamete’ula eng kepa’aran ni Tuhan ampit e reiy’ siperoan, 10i ka’ayo em patou-touannu e waar witu en sinaru-Na ma’an o mekepa’aren wia-Nisia witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, wo nikouw kouw minee wu’ana witu e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen e le’os wo tumou witu en tine’u e ulit en tanume si Empung,11wo kineterla ampit e reiy’ sa mina’asa kaketeran kaa eng kuwasa kewangko’an-Na kaa laa tumanggong e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ampit en tentem wo sabaar, 12wo tumotor syukur ampit e mepa’a-pa’ar wia si Ama’, si minewaarla nikouw kaa laa maka’ato weteng witu en sapa neiy i tantula i wee se tou-tou kudus witu eng karaja’an terang.13Nisia si minaya momi nikita waki kuwasa kareiydeman wo simoro’la nikita witu eng Karaja’an ni Oki’-Na i koupus; 14witu Nisia nikita ta makapunya en tetubuusan ta, nyi’a i ti’i em paampungan en dosa.Kapaketa-ketarean si Kristus 15Nisia nyi’a mouw si lumian ni Empung si reiy’ paloo’on, si polon, si lebe i paketa-ketare wia e reiy’ sa mina’asa en siniwola, 16karengan e witu Nisia mouw en siniwo mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, waki sorga wo wia e napul, em paloo’ola wo e reiy’ paloo’ola, le’os e reruberan ni raja, ka’apa tu’u eng karaja’an, le’os se mapere-perenta, ka’apa tu’u se makuwa-kuwasa; e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa si simiwola Nisia wo i wee Nisia. 17Nisia si wia eng kasa ketareanna ta’an e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em bitu Nisia.18Nisia mouw si kokong e nouwak, nyi’a i ti’i en jema’at. Nisia mouw si polon, si kasa ketare-tare timo’ori waki elet ne tou minate, i ka’ayo Nisia si kasa i paketa-ketare witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa. 19Karengan e minapekasa kawuta’an ni Empung e mepa’ar mena’ witu Nisia, 20wo kaa Nisia mouw Sia manginle’osela e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa ampit en tou-Na, le’os em bia e napul, ka’apa tu’u em baki sorga, nu reiy’ mouw Nisia nu timuanala em pinanginle’osan kaa en daa’ en salib ni Kristus.21O kangkasi nikouw eng ketareanna kouw matou-tou wa’akati waki si Empung wo nikouw kouw simu’usukla-Nisia witu e nate wo eng genang tanu em pakaloo’o-loo’ola witu em pasiwo-siwonnu e lewo’, 22en teakan em pinanginle’osen-Nala, witu eng gorem e nouwak ni Kristus kaa eng kinepatean-Na, kaa laa metetampala nikouw kudus wo reiy’ sisering wo reiy’ siwalulang witu en sinaru-Na. 23Karengan e ni’itu nikouw kouw lewo’ sa reiy’ tumentem witu e neman, mena-ena’ te’etep wo reiy’ moghe, wo te’a pa’ar i pa’ensongi waki paarapan e Injil, e lininga miouw mola wo e neiy mouw i abarla wia minapekasa eng kaoatan wia em bawa’ e langit, wo niaku i yi’i, Paulus, ku minamuali mouw sumesempung e nyi’a.Pasempungan wo em peme’itan ni Paulus 24En teakan niaku ku mepa’a-pa’ar kaa niaku ku toro peme’itan karengan nikouw, wo melelekepla witu e le’onaku sapa e reiy’ awes witu em peme’itan ni Kristus, i wee e nouwak-Na, nyi’a i ti’i en jema’at. 25Niaku ku minamuali mouw sumesempung ne jema’at i ti’i minatoroan ampit e lukar neiy i emanla ni Empung wia niaku kaa laa mapawee-weela e nuwu’-Na ampit eng kawutana wia nikouw, 26nyi’a i ti’i em pengiro-ngirong neiy i kakirong waki abad o abad wo waki see’ o see’, ta’an en teakan neiy i papaloo’o-loo’ola wia se tou-tou kudus-Na. 27Wia nisea si Empung si pa’ar mapakite’ula, kumura eng kekaya wo eng kewangko’na em pengiro-ngirong i ti’i witu e nelet ne bangsa-bangsa walina, nyi’a i ti’i: Kristus si witu eng keuneran niouw, Kristus nyi’a mouw si paarapan witu eng kewangko’an!28Nisia mouw si neiy’ i abar meiyla, sakawisa susur tou se nge’enge’an neiyla wo susur tou se turu’un neiyla witu e reiy’ sa mina’asa en sama’, kaa laa ma’aka-akala se susur tou wia eng kareiy’siperoanan witu si Kristus. 29Ni’itu mouw em pe’inakutengkula wo em pemalo-malo’angkula ampit e reiy’ sa mina’asa eng keter minatoroan ampit eng kuwasa-Na, e mepa’ayang ampit eng kaente’na witu niaku.

Chapter 2

1Karengan niaku ku pa’ar, rio kouw mete’ula, kumura eng kawuterna em pe’inakutan en tinuanakula i wee nikouw, wo i wee nisea se waki Laodikia wo i wee em baya nea, se reiy’pe’ sumine’u niaku nu touna, 2rio e nate nea e mineibor wo nisea se maesa’an witu e nupus, i ka’ayo sea maka’ato e reiy’ sa mina’asa eng kakaya’an wo eng ka’emanan em pangartian, wo sumine’u em pengiro-ngirong ni Empung, nyi’a i ti’i si Kristus, 3karengan witu Nisia mouw neiy i kakirong e reiy’ sa mina’asa em budel en sama’ wo en tine’u.4Eng kapualitan i yi’i ni’i lila’kula, rio te’a wawean si mepeponge’la nikouw ampit e lelila’an-lelila’an wangun. 5Karengan ma’anouw tu’u niaku nuesa ku reiy’ witu e nelet miouw, ta’an witu e roh niaku ku mewali-wali ampit nikouw wo niaku ku limoo’ ampit e mepa’a-pa’ar eng katu’utulna em patou-touannu wo eng kate’etepan e nemanmu witu si Kristus.Kawuta’an em patou-touan witu si Kristus 6Nikouw kouw simungkulola si Kristus Yesus, Tuhan ta. Karengan e ni’itu satorona em patou-touannu e minena-ena’ witu Nisia. 7Satorona kouw kumalat witu Nisia wo i redeiy’ witu natas-Na, satorona kouw maawes eng kate’etep witu e neman neiy mouw i turu’la wia nikoo, wo satorona natemu lumokon ampit en syukur.8Maato-ato mouw, rio te’a wawean si maruiy nikoo ampit en tine’una reiy’ sisapa wo reiy’ ulit i ki’it en teturu’ see’ o see’ wo e roh-roh eng kaoatan, ta’an e reiy’ i ki’it si Kristus. 9Karengan witu Nisia mouw minena’ eng kenaramen e nouwak e minapekasa eng kawuta’an ka-Empungan,10wo nikouw kouw winuta mola witu Nisia. Nisia mouw si kokong em baya ne mapere-perenta wo ne makuwa-kuwasa. 11Witu Nisia kouw sinunatola, e reiy’ ampit en sunat en tinuanala ni tou, ta’an ampit en sunat ni Kristus, neiy i karedeiyi waki pinangkulala e nouwak e makadosa, 12karengan ampit Nisia kouw neiy i le’osela witu em baptisan, wo witu Nisia kouw ki’it to’oreni kangkasi kaa eng ka’emanannu witu em pepa’ayangen eng kuwasa ni Empung, en timo’oromi Nisia waki se tou minate.13Nikouw kangkasi, ma’anouw tu’u eng ketareanna kouw minate kaa eng kaselokannu wo eng karengan e reiy’ sinunat eng kenaramen lahiriah, nikouw kouw tinou mola ni Empung mewali-wali ampit Nisia, nu reiy’ mouw Nisia nu minampungela e reiy’ sa mina’asa eng kaselokan ta, 14ampit e rime’ila en surat e nutang, kaa eng katantuan-katantuan e nukum e mature wo meiwet nikita. Wo ni’itu e rine’i- Nala ampit e mina’asekla nyi’a witu eng kayu salib: 15Nisia si minangkulomi se mapere-perenta wo se makuwa-kuwasa wo si simiwola nisea pa’aton ne kelakeran witu eng kamang-Na witu nisea.Seronouw eng kapualitan e waki atas 16Karengan e ni’itu te’a mouw kouw mewewayala sitou mukum nikouw tanume eng kekaanen wo eng kekoo’on ka’apa tanume e nendo wangko, en sumedot weru ka’apa tu’u e nendo Sabat; 17em baya nyi’a i yi’i eng kumalenoan i te witu en sapa e lewo’ sa reiy’ meiy, kasuatan e rupana nyi’a mouw si Kristus.18Te’a mouw kouw mewewayala eng kamangmu po’opolela ni tou si menowo-nowo makumengla en tou wo meraghes wia si malaikat, ma’an kimete ate witu em pineleloo’-pineleloo’ wo reiy’ ampit en to’otolan memangko-mangko’la en tou kaa eng genangna eng kaoatan i te, 19eng kasuatan nisia si reiy’ timiboiy te’etep wia si Kokong, waki wisa e minapekasa nouwak, en tinobol wo wina’akes e noa-oat wo e wingkol-wingkol minamuali esa, minaka’ato eng kapatou e nempungenna.20Sakawisa kouw minate mouw mewali-wali ampit si Kristus wo neiy mouw i kewayami waki se roh-roh eng kaoatan, ka’a ku’a re’en kouw timu’utukla en toumu witu e minegheghioan natoran, en tanu mokan nikouw kouw matou-toupe’ wia eng kaoatan: 21Te’a mekeka’apang e nyi’i, te’a mepepe’an e ni’itu, te’a meleleler e nyi’i; 22em baya nyi’a i ti’i en tanu i te em pakakas minapuneng kaa em pepaken wo eng kimi’it i te em perenta-perenta wo en teturu’-teturu’ ni tou. 23E natoran-natoran i yi’i, ma’anouw tu’u tu paloo’ola wuta en sama’ ampit e raghes siwoan nuesa, tanu eng kumumengla en tou, mangimpedis en tou, reiy’la si ka’ara’anna e reiy’ siwalina kaa laa mapateu-teula em patou-touan eng kaoatan.

Chapter 3

1Karengan e ni’itu, sa kouw to’oreni mewali ampit si Kristus, sumero mouw eng kapualitan waki atas, witu e wisa si Kristus witu, rimuber witu esa nga weka lele’os ni Empung. 2Ghenangenola eng kapualitan waki atas, e reiy’ wia napul. 3Karengan nikouw kouw minate mouw wo em patou-touannu neiy i kakirong mewali ampit si Kristus witu eng gorem ni Empung. 4Sakawisa si Kristus, nyi’a mouw si patou-touan ta, mapaloo’o-loo’ola en tou ee sangali, nikouw tu’u kouw laa mapaloo’o-loo’ola en tou mewali ampit Nisia witu eng kewangko’an.Tou weru 5Karengan e ni’itu wunu’enola witu en toumu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kenaramen eng kaoatan, nyi’a i ti’i em pesa’amekan, makari’irisen, serit, serit lewo’ wo kangkasi eng kasorodoan, e masuat ampit em pasempean paepungen, 6em baya nyi’a i ti’i e mapa eiymi eng kaupi’an ni Empung [witu se tou-tou lewo’]. 7Eng ketareanna nikouw kangkasi kouw timuanala eng kapualitan-kapualitan i ti’i eng katoroan nikouw nu matou-tou witu nyi’a. 8Ta’an en teakan, i tea’ mouw em baya nyi’a i yi’i, nyi’a i ti’i e nupi’, kasa moupi’, kalewo’an, sero’, wo e lelila’an-lelila’an sa’amek e mare’umi waki sumamu.9Te’a mouw kasi kouw metetowoan, karengan nikouw kouw minangkulola en tou ure ampit eng kalakuanna, 10wo minake mola en tou weru e reiy’ maena-ena’ pawerunla kaa laa maka’ato en tine’u e ulit i ki’it e lumian ni Khalikna; 11witu eng kapualitan i yi’i e reiy’ mola kasi tou Yunani ka’apa tou Yahudi, tou makasunat ka’apa tou reiy’ makasunat, tou Barbar ka’apa tou Skit, ata ka’apa tou merdeka, ta’an si Kristus nyi’a mouw si waya-waya wo si witu eng gorem e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.12Karengan e ni’itu, tanume se tou-tou pineleng ni Empung se kinudusla wo i koupus-Nala, pakenola en tongkoupusen, kamura’an, kakumengan e nate, karinda’an wo eng kasabaaran. 13Sumabaarouw kouw siesa witu se walina, wo ampunganola siesa wia se walina sakawisa siesa tou si kasa mesesuli’ witu se walina, masuat tanu si Tuhan si minampungola nikouw, kouw sumiwo mouw kangkasi en tuana. 14Wo witu natas em baya nyi’a i ti’i: pakenola e nupus, tanume e wewa’akes mangiesala wo mangireiy’siperoanla.15Satorona e le’os eng kale’osan ni Kristus e merenta witu e natemu, karengan i wee e ni’itu mouw kouw kineretola mamuali esa nouwak. Wo syumukurouw. 16Satorona e lelila’an ni Kristus e mena’ ampit e reiy’ sa mina’asa eng kakaya’anna witu e nelet miouw, i ka’ayo nikouw ampit e reiy’ sa mina’asa en sama’ kouw mee teturu’ wo matogoran siesa o se walina wo kasuatan mekantarla mazmur, wo lelo’or-lelo’or wo eng kekantaren rohani, o kouw tumotor syukur wia si Empung witu eng gorem e netemu. 17Wo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tinuana miouwla ampit e lelila’an ka’apa em pasiwo-siwon, tuananola em baya nyi’a i ti’i witu e ngaran ni Tuhan Yesus, kasuatan tumotor syukur kaa Nisia wia si Empung, Ama’ ta.Paato-atoan e nelet e weteng-weteng ne me’urang 18Heiy tu’awewene-tu’awewene, tu’utukouw wia si tu’atuamamu, tanu eng kumura e lewo’ sa reiy’na witu si Tuhan. 19Heiy tu’atuama-tu’atuama, i koupusola si tu’awewenemu wo te’a mouw masiwo e reiy’ waar witu nisia. 20Heiy oki-oki’, lale’enola se tu’amu witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, karengan ni’itu mouw em bangun witu si Tuhan. 21Heiy ama-ama’, te’a mouw pereraranla e nate ni oki’mu, rio te’a tewang e natena.22Heiy hamba-hamba, lale’enola si tuangmu si wia eng kaoatan i yi’i witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, te’a witu i te en sinaru nea kaa laa mangimpa’arela nisea, ta’an i te ampit eng kepa’aran e nate karengan e meide’la si Tuhan. 23Sapa tu’u kangkasi en siwon niouw, siwonouw ampit em pakasa’an e natemu tanu ni’i wee si Tuhan wo e reiy’ i wee sitou. 24Nikouw kouw mete’u, kaa waki si Tuhanouw kouw laa maka’ato weteng e neiy i tantula i wee nikoo tanume en tetoro. Kristus nyi’a mouw si tuang wo nikouw kouw hamba-Na. 25Seiy i te si masiwo eng kaselokan, nisia si laa tumanggong eng kaselokanna i ti’i, karengan si Tuhan si reiy’ maloo’ tou.

Chapter 4

1Heiy tuang-tuang, sumiwo mouw e nadil woredeiy witu si hambamu; ghenangenouw, kaa nikouw kangkasi kouw makapunya tuang waki sorga.2Tumentemouw witu en sombayang wo witu e ni’itu tumegha-teghamouw kasuatan matotor syukur. 3Sumombayanguouw kangkasi i wee nikeiy, rio si Empung si muka’la em pepalen i wee em paabaran neiy, i ka’ayo keiy toro sumusuiy en tanume em pengiro-ngirong ni Kristus, eng karengan e nyi’a niaku ku pinenjarala. 4Ampit en tuana niaku ku toro mapaloo’o-loo’ola nyi’a tanu eng kumura e lewo’ sa reiy’na.5Tumou mouw ampit e wuta en sama’ witu se tou-tou luar, i pepeka’ara mola e nedo wia. 6Satorona e lelila’an-lelila’annu e reiy’ siena’na wuta e nupus, te’a tewang, i ka’ayo kouw mete’u, kumura kouw lewo’ sa reiy’ mee wewingkot wia se susur tou.Pakusi’ wo en tabea 7Em baya eng kapualitan-kapualitangku e laa i pakite’ula ni Tikhikus wia nikouw, si patuari ta i koupus, si hamba e lale’ wo si ka’ampit sumesempung witu si Tuhan. 8Nisia si neiyku i reo wia nikoo ampit e maksut, rio kouw mete’ula eng kapualitan neiy wo rio sia mibor e natemu. 9Nisia si neiyku i reo mewali-wali ampit si Onesimus, si patuari ta lale’ wo i koupus siesa tou waki eletmu. Nisea se laa makite’ula wia nikoo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minamuali wia nyi’i.10Tabea wia nikouw waki si Aristarkhus, ka’ampitku esa nga penjara wo waki si Markus, paanaken ni Barnabas – en tanume nisia nikouw kouw minaka’ato mola ower; sungkulenouw sia, sakawisa sia meiy wia nikoo – 11wo waki si Yesus, si nginaranala Yustus. Se telu i te tou i yi’i se witu e nelet nea nu makasunat se minamuali ka’ampitku esa nga papa’ayangen i wee eng Karaja’an ni Empung; nisea i ti’i se minamuali mouw mengengibor niaku.12Tabea waki si Epafras wia nikouw; nisia siesa tou witu e neletmu, si hamba ni Kristus Yesus, si reiy’ mena’ makiwee witu en sombayangna i wee nikouw, rio kouw rumedeiy te’etep, tanume se tou-tou e sela mouw wo se maka ka’emanan wuta ampit e reiy’ sa mina’asa kapualitan neiy i kepa’arla ni Empung. 13Karengan niaku ku toro mee kasairian en tanume nisia, kaa nisia si kasa me’inakut i wee nikouw wo i wee nisea se waki Laodikia wo se waki Hierapolis. 14Tabea wia nikoo waki si tabib Lukas i koupus wo waki si Demas.15I pa’ayola en tabea meiy wia se patuari-patuari waki Laodikia; wo kangkasi wia si Nimfa wo se jema’at se witu em balena. 16Wo sakawisa en surat i yi’i neiy mouw i wacala witu nelet miouw, pe’inakutenola ,rio ni’i wacala kangkasi waki se jema’at Laodikia wo rio en surat ni’i wee se Laodikia ni’i wacala kangkasi wia nikoo. 17Wo i pa’ayo mola wia si Arkhipus: Weeanola ghenang, rio em pasempungan en sinungkulmu witu si Tuhan ni’i kelangmula kawutana.18Tabea waki niaku, Paulus. Tabea i yi’i e neiyku i patik ampit e lawasku nuesa. Ghenangenola en torongkuku. Nupus karunia e rumapitla nikouw.

1 Thessalonians

Chapter 1

1Waki si Paulus, Silwanus wo si Timotius wia se jema’at ne tou-tou Tesalonika se witu si Ama’ Empung wo se witu si Tuhan Yesus Kristus. E nupus karunia wo en dame sejahtera e rumapitla nikouw.2Nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ matotor en syukur wia si Empung karengan nikouw nu waya wo matotor nikouw witu en sesombayangen neiy. 3Karengan nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ maghenang em pepa’ayangen e imanmu, em pe’inakuten e nupusmu wo eng katenteman em paarapennu wia si Tuhan ta Yesus Kristus witu en sinaru ni Empung wo ni Ama’ ta.4Wo nikeiy keiy mete’u, heiy patuari waya i koupus ni Empung, kaa Nisia si minelengouw nikouw. 5Karengan e Injil neiy i abar meiyla reiy’ neiy i pa’ayola wia nikouw ampit e lelila’an-lelila’an i te, ta’an kangkasi ampit eng kaente’an e Roh Kudus wo ampit e nesa katantuan te’etep. Memang nikouw kouw mete’u, kumura nikeiy nu mepa’ayang witu e nelet miouw karengan nikouw.6Wo nikouw kouw minamuali mouw maki’i-ki’it nikeiy wo maki’i-ki’it si Tuhan; witu em palotoiyan e wuter nikouw kouw simungkulouw e nuwu’ i ti’i ampit e mepa’a-pa’ar em pina’ayangla ni Roh Kudus, 7i ka’ayo kouw minamuali mouw pa’asa-asaran wia em baya ne tou ma’eman waki wilayah Makedonia wo Akhaya.8Karengan waki elet miouw e nuwu’ ni Tuhan masingkom reiy’kan i te waki Makedonia wo Akhaya, ta’an waki em baya en tampa rimangketouw e nabar tanume e imanmu wia si Empung, i ka’ayo keiy reiy’ mouw toro lumila’la sapa-sapa tanume eng kapualitan i ti’i. 9Karengan nisea nuesa se mesesusuiy en tanume nikeiy kumura keiy nu sinungkul miouw wo kumura kouw nu minurikiti waki em berhala-berhala o meiy wia si Empung kaa meiy melelayanla si Empung matou-tou wo si ulit, 10wo kaa laa mengena-ngena’la eng ke’e eiy ni Oki-Na waki sorga, si tino’or-Na mola witu e nelet ne tou minate, nyi’a i ti’i si Yesus, si limawirla nikita waki e nupi’ e laa meiy.

Chapter 2

1Nikouw nuesa tu’u kouw memang mete’u, patuari waya, kaa eng kine’e eiy meiy witu nelet miouw e reiy’ minaghio. 2Ta’an ma’anouw tu’u keiy nu reiy’pe’ nyi’a, tanu eng kete’uan niouw, nikeiy keiy siniasa mola wo sinero’an waki Filipi, ta’an ampit en tulungan ni Empung ta, nikeiy keiy minaka’ato eng kaberanian kaa ma’abarla e Injil ni Empung wia nikouw witu em pe’inakutan wuter.3Karengan e nge’enge’ meiy e reiy’ timoumi waki kaseipan ka’apa waki maksud reiy’ murni wo kangkasi reiy’ rinapitla em biles. 4Eng kapurikitna, karengan si Empung si minokeiy mola nikeiy keiy waar kaa laa mapa’emanla e Injil wia nikeiy, kaa ni’itu mouw keiy masusuiy, reiy’ kaa laa mangimpa’arla sitou, ta’an i te kaa laa mangimpa’arla si Empung si meuji e nate ta.5Karengan nikeiy keiy reiy’ ma’an mekasa makasuma emis – eng kapualitan i ti’i eng kinete’uan niouwla – wo reiy’ ma’an mekasa makapunyala e maksud loba neiy i kakirong – Empung nyi’a mouw si sairi – 6o kangkasi reiy’ ma’an mekasa keiy masero pujian wia sitou, le’os wia nikoo, ka’apa tu’u wia se tou-tou walina, ma’anouw tu’u keiy toro sumiwo en tuana e nasar se rasul-rasul ni Kristus.7Ta’an nikeiy keiy masiwo-siwo e rinda witu e nelet miouw, masuat tanu siesa ina’ si meurus wo mapiarala se oki’na. 8En tuana mouw nikeiy, witu e nupus o rendem wangko’ wia nikouw, reiy’kan i te rela meweweteng e Injil ni Empung ampit nikouw, ta’an kangkasi em petou-touan neiy nuesa ampit nikouw, karengan nikouw kouw neiy mouw i koupus meiyla. 9Karengan e ghinenang miouwpe’, patuari waya, em pine’inakut wo em bedu meiy. Kasuatan nikeiy nu mepa’ayang oat o wengi, rio te’a mamuali pemesa’anen wia si seiy i te tu’u kangkasi witu e nelet miouw, nikeiy keiy maabarla e Injil ni Empung wia nikouw.10Nikouw mouw si sairi, tuanakan kangkasi si Empung, kumura eng kesaleh, adil wo e reiy’ siwalulangna keiy matuanala witu e nelet miouw, nu ma’eman. 11Kete’uan niouw, kumura nikeiy, tanu si ama’ wia se oki’na, ngime’enge’ mola nikouw wo kimeterola e nate miouw siesa demi siesa, 12wo ampit eng kasa makiwee, rio kouw matou-tou minatoroan ampit eng kepa’aran ni Empung, si kimeret nikouw witu eng Keraja’an wo eng kamulia’an-Na.13Wo kaa ni’itu mouw o keiy reiy’la siena’na matotor en syukur kangkasi wia si Empung, karengan nikouw kouw simungkulouw e nuwu’ ni Empung neiy i abar meiyla i ti’i, reiy’ tanu e lelila’an ni tou, ta’an – wo memang eng kasa uli-ulit tuana – tanume e nuwu’ ni Empung, e mepa’ayang kangkasi witu nikouw nu ma’eman.14Karengan nikouw, patuari waya, kouw minamuali mouw maki’i-ki’it ne je’ma’at-jema’at ni Empung waki Yudea, jema’at-jema’at witu si Kristus Yesus, karengan nikouw kangkasi kouw pineme’itanola waki se ka’ampit-ka’ampit esa nge bangsamu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em pineme’itan neala waki se tou-tou Yahudi. 15Awes tare se tou-tou Yahudi i ti’i se minunu’ mouw si Tuhan Yesus wo se nabi wo simiasa mouw nikeiy. Sapa e mekepa’aren wia si Empung reiy’ pepadungen neala wo em baya ne tou se pasu’usuken neala, 16karengan nisea se pa’ar mengape-ngape’la nikeiy nu ma’abarla e Injil wia se bangsa walina i wee eng kelawiran nea. Tuana mouw nisea nu reiy’ maena-ena’ maawes en dosa nea i ka’ayo minalekep eng kelakerna wo en teakan e nupi’ eng kasa mouw timoro nisea eng kawuta-wutana.17Ta’an nikeiy, patuari waya, katoroan neiy i ketampasi waki nikouw, wa’akat witu em beren, ta’an reiy’ wa’akat witu e nate, kasa uli-uli, ampit e lelo wangko’ nikeiy keiy mine’inakutola kaa meiy melelalesla nikouw. 18Karengan nikeiy keiy minepa’arouw ma’eiy wia nikouw – niaku, si Paulus, awes tare lebe witu e mekasa –, ta’an si Iblis si minape’ mola nikeiy. 19Karengan seiy ku’a re’en si paarapen neiy ka’apa si kepa’a-pa’aran neiy ka’apa si mahkota eng kesawa’an neiy witu en sinaru ni Yesus, Tuhan ta, witu e nedo ke’e eiy-Na, sa reiy’ nikouw? 20Uli-ulit, nikouw mouw si kamulia’an neiy wo si kepa’a-pa’aran neiy.

Chapter 3

1Nikeiy keiy reiy’ mouw meketaang kasi, kaa ni’itu keiy minedo kaputusan laa mena’ maesa-esa waki Atena. 2Laa o keiy mapa’ali si Timotius, si patuari mepa’ayang ampit nikeiy i wee si Empung witu em paabaran e Injil ni Kristus, kaa laa mekeketerla e natemu wo mengenge’enge’la nikouw tanume e imanmu, 3rio te’a wawean tou si moghe e imanna karengan eng kasusa’an-kasusa’an i yi’i. Nikouw nuesa kouw mete’u, kaa nikita kita neiy i tantula i wee e ni’itu.4Karengan, o kangkasi e nedo nikeiy nu mewali-wali ampit nikouw, e neiy mouw i lila’ meiyla wia nikouw, kaa nikita ta laa me’anla eng kasusa’an. Wo eng kapualitan i ti’i, tanu eng kete’uan niouw, e minamuali mouw. 5Ni’itu mouw eng karenganna, takar niaku, karengan ku reiy’ mouw meketaang kasi, niaku ku minapa’ali mouw nisia, rio ku mete’u en tanume e imannu, karengan niaku ku lieiy sa wo’o wona’ kouw wina’awa’anouw ni memilot wo sa wo’o wona’ em pe’inakuten neiy e minaghio.6Ta’an en teakan, nu reiy’ mouw si Timotius nu minurikiti waki nikouw wo maali-ali e nabar mekepa’aren tanume e imanmu wo e nupusmu, wo kaa nikouw kouw reiy’ siena’na mawee kenang-kenangan e le’os wia nikeiy wo pa’ar laa maatoan ampit nikeiy, tanu nikeiy kangkasi nu pa’ar laa maatoan ampit nikouw, 7takar nikeiy kangkasi, patuari waya, witu e reiy’ sa mina’asa kase’esekan wo eng kapedisan nikeiy keiy minaibor kaa nikouw wo kaa e imanmu.8En teakan nikeiy keiy timou sumeup, asal i te kouw te’etep rimedeiy witu si Tuhan. 9Karengan en totor syukur sapa ku’a re’en en toro i sempe meiyla wia si Empung witu e reiy’ sa mina’asa kepa’a-pa’aran, eng kina’atoan neiy kaa nikouw, witu en sinaru ni Empung ta? 10Oat o wengi keiy masombayang makauli-ulit, rio kita mawerenan wo ma’awesla sapa e reiy’pe’ awes witu e imanmu.11Satorona Nisia, Empung wo si Ama’ ta, wo si Yesus, Tuhan ta, si muka’la nikeiy lalan mea wia nikouw. 12Wo satorona si Tuhan si sumiwola nikouw maawes-maawes wo maka kalokonan e nupus siesa wia se walina wo wia em baya ne tou, masuat en tanu nikeiy kangkasi nu moupusla nikouw. 13Satorona Nisia si kumeterla e natemu, rio reiy’ siwalulang wo eng kudus, witu en sinaru ni Empung wo ni Ama’ ta witu e nedo eng ke’e eiy ni Yesus, Tuhan ta, ampit em baya ne tou kudus-Na.

Chapter 4

1Eng kesampetanna, patuari waya, nikeiy keiy makiwee wo mange’enge’la nikouw witu si Tuhan Yesus: Nikouw kouw liminga mola wia nikeiy kumura kouw lewo’ sa reiy’ tumou rio mekepa’aren wia si Empung. Eng kapualitan i ti’i memang eng kini’itan niouw mouw, ta’an e le’osouw kouw tumuanala nyi’a eng kasa makauli-ulite’ kasi. 2Nikouw kouw mete’u kangkasi en teturu’-teturu’ wisa e neiy mouw i wee meiyla wia nikoo witu e ngaran ni Tuhan Yesus.3Karengan e nyi’i mouw eng kepa’aran ni Empung: em pengudusannu, nyi’a i ti’i rio kouw ma’akatla em pesa’amekan, 4rio kouw siesa o siesa medo siesa wewene mamuali tu’awewenemu nuesa wo tumou witu em pengudusan wo em paormatan, 5reiy’ witu eng kepa’aran eng hawa nafsu, tanu en siniwo ne tou-tou reiy’ makasine’u si Empung, 6wo rio witu eng kapualitan-kapualitan i yi’i sitou te’a matuanala si patuarina ampit e reiy’ le’os ka’apa maponge’la nisia. Karengan si Tuhan nyi’a mouw si sumesuli’ witu em baya nyi’a i yi’i, tanu e neiy mouw i lila’ meiyla wo i ledosla eng ketare wia nikoo.7Empung si kimeret nikita reiy’ kaa laa metetuanala sapa eng kewur, ta’an i te sapa eng kudus. 8Kaa ni’itu seiy si masede’ e nyi’i reiy’ kaa mesesede’ sitou, ta’an i te mesesede’ si Empung si minee mola kangkasi e Roh-Na kudus wia nikouw.9Tanume e nupus pepatuarian reiy’ perlu i patikla wia nikoo, karengan nikouw nuesa kouw minajarola meupus o meupusla waki si Empung. 10Eng kapualitan i yi’i en tinuana miouwla kangkasi wia em baya ne patuari waki e minapekasa wilayah Makedonia. Ta’an nikeiy keiy ngume’enge’la nikouw, patuari waya, rio kouw makauli-ulite’ kasi matuanala nyi’a. 11Wo papokeiyola tanume e nesa kaormatan kaa laa tumou lompon, kaa laa me’urus eng kinapoongan-kinapoongan nuesa wo ma’ayang ampit e lawas, tanu e neiy mouw i ower meiyla wia nikoo, 12i ka’ayo kouw tumou tanume se tou-tou sopan witu em beren ne tou luar wo reiy’ kumayong wia nisea.13Tumodongla nyi’a nikeiy keiy so’o, patuari waya, kaa nikouw kouw reiy’ mete’ula en tanume nisea se timayan, rio kouw te’a mengasi’ tanu se tou-tou walina se reiy’ makapunyala em paarapen. 14Karengan sa wona’ kita ma’eman, kaa si Yesus si minate mouw wo si timo’orouw, takar kita ma’eman kangkasi kaa nisea se timayanouw witu si Yesus se laa eruren ni Empung mewali-wali ampit Nisia. 15E nyi’i ni’i lila’ meiyla wia nikoo ampit e nuwu’ ni Tuhan: nikita si matou-tou, si timele’upe’ i ka’ayo eng ke’e eiy ni Tuhan, ma’an mekasa ta reiy’ laa rumeriorla nisea se timayanouw.16Karengan witu e nedo eng kowa’ ni’i wee, nyi’a i ti’i witu e nedo si kokong ne malaikat nu maaleiy wo en sesebungen ni Empung e lumegu’, Takar si Tuhan nuesa si laa tumumpami waki sorga wo nisea se minate witu si Kristus se laa kumetare tumo’or; 17nu reiy’ mouw i tu, nikita si matou-tou, si timele’upe’, ta laa popon mewali-wali ampit nisea witu e linaak mesesungkul si Tuhan waki angkasa. En tuana mouw nikita ta laa eng keure-urena mewali-wali ampit si Tuhan. 18Kaa ni’itu iborenola siesa wia se walina ampit e lelila’an-lelila’an i yi’i.

Chapter 5

11 Ta’an tanume en zaman wo e masa, patuari waya, reiy’ perlu i pepepatikla wia nikoo, 22 karengan nikouw nuesa kouw mete’u uli-ulit, kaa e nedo ni Tuhan e meiy tanu si rongkit witu em bengi. 33 Sakaiwsa sea lumila’la: Em baya nyi’a en dame wo e aman – takar i kasenge’mi se tinoro eng kapunengan, tanu siesa wewene megandong si tinoro rumara matimea’ – nisea se tantu mouw reiy’ laa i kaliseiy.4Ta’an nikouw, patuari waya, kouw reiy’ matou-tou witu eng kareiydeman, i ka’ayo e nendo ni’itu i kasenge’mi e mineiy mouw nikouw tanu si rongkit, 5karengan nikouw nu waya nyi’a mouw kouw oki-oki’ en terang wo oki-oki’ e noat. Nikita kita reiy’ mouw tou-tou em bengi ka’apa tou-tou eng kareiydeman. 6Kaa ni’itu le’osouw te’a kita tumekel tanu se tou-tou walina, ta’an mategha-tegham wo mawena-wena’as. 7Karengan nisea se timekel, timekel e nedo wengi wo nisea se tinoek, tinoek e nedo wengi.8Ta’an nikita, nyi’a mouw ta tou-tou oat, le’osouw ta mawena-wena’as, mekelabungzirahla e iman wo e nupus, wo maka seipa’la em paarapen kelawiran. 9Karengan si Empung si reiy’ timantula nikita kaa laa toron e nupi’, ta’an kaa laa maka’ato eng kelawiran ni Yesus Kristus, Tuhan ta, 10si minate mouw i wee nikita, rio andi ta mategha-tegham, andi ta timekel, nikita ta matou-tou mewali-wali ampit Nisia. 11Kaa ni’itu nge’enge’anola siesa wia se walina wo mewewangunanola kouw tanu e memang patuanan niouwla.12Nikeiy keiy makiwee wia nikoo, patuari waya, rio kouw masighi’la nisea nu mepa’ayang mengente’ witu e nelet miouw, si ma’aka-aka nikouw witu si Tuhan wo si matogor nikouw; 13wo rio kouw makauli-ulit sumu’un nisea witu e nupus karengan em pepa’ayangen nea. Tumou mouw reiy’ maena-ena’ witu en dame siesa ampit se walina. 14Nikeiy kangkasi keiy mange’enge’la nikouw, patuari waya, togorenouw sea nu matou-tou reiy’ tertib, iborenouw sea nu tewang ate, rapitanouw nisea nu lepe, sumabaarouw wia em baya ne tou.15Weeanola ghenang, rio te’a wawean tou si sumuli’ e lewo’ ampit e lewo’, ta’an pe’inakutenola reiy’ siena’na e le’os, wia nikouw siesa o siesa wo wia em baya ne tou. 16Mepa’a-pa’arola reiy’ maena-ena’. 17Mena-ena’mouw masombayang. 18Tumotorouw en syukur witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, kaa ni’itu mouw e neiy i kepa’arla ni Empung witu si Kristus Yesus i wee nikouw.19Te’a mouw pesesewuan e Roh, 2020 wo te’a mouw papokeiyla kumeng e wenti’-wenti’. 21Ujinouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo tiboiyanouw maka le’o-le’os. 22I wa’akatola en toumu waki e reiy’ sa mina’asa jenis kalewo’an.23Satorona si Empung en dame sejahtera si kumudusla nikouw nu waya wo satorona e roh, e imukur wo e nouwakmu minapiara lekep ampit e reiy’ siwalulang witu eng ke’e eiy ni Yesus Kristus, Tuhan ta. 24Nisia si kimeret nikouw nyi’a mouw si lale’, Nisia kangkasi si laa lumekepla nyi’a.25Patuari waya i sombayangola nikeiy. 26I pa’ayo mola en tabea meiy wia em baya se patuari ampit en siong kudus. 27Demi e ngaran ni Tuhan niaku ku ampit eng kasa makiwee wia nikoo, rio en surat i yi’i ni’i wacala wia em baya se patuari. 28E nupus karunia ni Yesus Kristus, Tuhan ta, e rumapitla nikouw!

2 Thessalonians

Chapter 1

1Waki si Paulus, Silwanus wo si Timotius, wia se jema’at ne tou-tou Tesalonika witu si Ama’ Empung ta wo witu si Tuhan Yesus Kristus. 2E nupus karunia wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.3Nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ maena-ena’ matotor en syukur wia si Empung karengan nikouw, patuari waya. Wo memang waarouw tuana, karengan e imanmu maka awesouw wo e nupusmu siesa wia se walina e maka ente’ mouw witu e nelet miouw, 4I ka’ayo witu se jema’at-jema’at ni Empung meiy nuesa se mesawa’la tanume nikouw karengan eng katentemannu wo e imannu witu e reiy’ sa mina’asa pasiasa’an wo em palotoiyan pineme’itan niouw: 5e nesa bukti tanume em paadilan ni Empung, e minapaloo’o-loo’ola kaa nikouw kouw waar mamuali warga eng Keraja’an ni Empung, nikouw en teakan nu peme’itan karengan eng Keraja’an i ti’i.6Karengan memang adil wia si Empung kaa laa mesesuli’la em palotoiyan wia nisea se malotoiy nikouw 7wo kaa laa meweweela kapenasan wia nikouw nu neiy i lotoiy, wo kangkasi wia nikeiy, witu e nedo si Tuhan Yesus waki ghorem en sorga si minapaloo’o-loo’ola en tou-Na minewali ampit se malaikat-malaikat-Na, witu eng kuasa-Na, witu e napi melaya-layas, 8wo simuli’la wia nisea se reiy’ pa’ar sumine’u si Empung wo se reiy’ melale’la e Injil ni Yesus, Tuhan ta.9Nisea i yi’i se laa kumelang witu e nukuman kapunengan eng keure-urena, se i wa’akatla waki hadirat ni Tuhan wo waki kamulia’an eng kaante’an-Na, 10sakawisa Sia meiy witu e nendo i ti’i kaa laa pelelo’orela witu e nelet ne tou-tou kudus-Na wo kaa laa epungen em baya ne tou ma’eman, karengan eng kasairian niali meiymi wia nikouw e nieman miouw mola.11Kaa ni’itu nikeiy keiy reiy’ maena-ena’ masombayang kangkasi i wee nikouw, rio si Empung ta si mapokeiyla nikouw kouw waar witu eng kineretan-Na wo ampit eng kaketeran-Na lumekepla eng kepa’arannu kaa laa sumiwo le’os wo lumekepla e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangen e imanmu, 12i ka’ayo e ngaran ni Yesus, Tuhan ta, e lino’orla witu nikouw wo nikouw witu Nisia, i ki’it e nupus karunia ni Empung ta wo ni Tuhan Yesus Kristus.

Chapter 2

1Tanume eng ke’e eiy ni Tuhan ta Yesus Kristus wo eng kine’e erur ta ampit Nisia nikeiy keiy makiwee wia nikoo, patuari waya, 2rio kouw te’a repet malikoko wo balisa, le’os kaa e ilham e roh, ka’apa tu’u kaa em paabaran ka’apa en surat neiy i lila’la waki nikeiy, tanu mokan e nendo ni Tuhan em bia mouw.3Te’a mouw kouw mewewee en toumu ni’i seipla ni tou ampit eng kenaramen kumura tu’u kangkasi! Karengan nu reiy’pe’ e Nendo ni’itu e lewo’ sa reiy’ mouw meiype’ ketareanna e murtad wo e lewo’ sa reiy’ mouw i papaloo’o-loo’ola ketareanna sitou durhaka, si lewo’ sa reiy’ mapuneng, 4nyi’a i ti’i si kesaru merakekla en tou witu natas e reiy’ sa mina’asa patotoren ka’apa em pasempen tanume si Empung. Awes tare nisia si rimuber witu em bait ni Empung wo pa’ar mapaloo’o-loo’ola en tou tanu si Empung.5Reiy’ ku’a re’en ghinenang miouw, kaa eng kapualitan i ti’i e re’ereghouw i peila’kula wia nikouw, katoroan niaku nu mewali-walipe’ ampit nikouw? 6Wo en teakan nikouw kouw mete’u sapa en timaang nisia, i ka’ayo sia tare mouw i te laa mapaloo’o-loo’ola en tou witu e nedo neiy mouw i tantula i wee nisia. 7Karengan kaa eng kenaramen pengiro-ngirong eng kadurhaka’an e mamuleiy mouw mepa’ayang, ta’an en teakan waweane’ si timaang. Sa si timaang nyi’a i ti’i si neiy mouw i singkirla,8witu e nedo ni’itu mouw si dumedurhaka si tare mouw i te laa mapaloo’o-loo’ola en touna, ta’an si Tuhan Yesus si laa munu’ nisia ampit e nasengan en suma-Na wo laa rume’ila nisia, sa Sia meiy sumeup. 9Eng ke’e eiy ni dumedurhaka i ti’i nyi’a mouw em pepa’ayangen ni Iblis, wo laa i pewali e minegheghioan pasiwo-siwon makalikokon, eng kowa’-kowa’ wo e mujizat-mujizat palsu, 10ampit e minegheghioan em biles lewo’ wia se tou-tou se lewo’ sa reiy’ mapuneng karengan nisea se reiy’ simungkul wo mineupusla eng kaulitan en toro lumawirla nisea.11Wo e ni’itu mouw eng karenganna si Empung si minapa eiy eng kaseipan wia nisea, en tumuanala nisea ma’eman witu en towo, 12rio ukumen em baya ne tou se reiy’ ma’emanla eng kaulitan wo se pa’ar eng kalewo’an.13Ta’an laa nikeiy keiy lewo’ sa reiy’ maena-ena’ matotor en syukur wia si Empung karengan nikouw, patuari waya, si’i koupusla ni Tuhan, karengan si Empung wakipe’ eng ketareanna si minelengouw nikouw kaa laa pelelawiren witu e Roh eng kimudusla nikouw wo witu eng kaulitan e nieman miouwla. 14Iwee e ni’itu mouw Nisia si kimeretouw nikouw kaa e Injil neiy i abar meiyla, i ka’ayo kouw toro maka’ato eng kamulia’an ni Yesus Kristus, Tuhan ta. 15Kaa ni’itu, rumedeiy mouw te’etep wo tumiboiyouw witu en teturu’-teturu’ eng kina’atoan niouw wia nikeiy, le’os eng kenaramen ni’i peila’la ka’apa tu’u eng kenaramen neiy i kepatik.16Wo Nisia, si Tuhan ta Yesus Kristus, wo si Empung, Ama’ ta, witu e nupus karunia-Na si mineupusola nikita wo si minanugerah mola em pangiboran abadi wo em paarapen le’os wia nikita, 17satorona e mibor wo eng kumeterla e natemu witu em pepa’ayangen wo en tetotoren le’os.

Chapter 3

1Tumodongla nyi’a, patuari waya, sumombayangouw i wee nikeiy, rio e nuwu’ ni Tuhan e maka’ato kamajuan wo e lo’oren, masuat tanu e minamuali mola witu e nelet miouw, 2wo rio keiy i kewayami waki se sumeserok wo se tou-tou lewo’, karengan reiy’ em baya ne tou se minaka’ato e iman. 3Ta’an si Tuhan nyi’a mouw si lale’. Nisia si laa kumeterla e natemu wo miara nikouw witu en sinaru e lewo’.4Wo nikeiy keiy ma’eman witu si Tuhan, kaa en sapa neiy i ower meiyla wia nikoo, en tinuana miouwla wo e laa tuanan niouwla. 5Satorona si Tuhan si minena-ena’ mapatorola e natemu witu e nupus ni Empung wo witu eng katenteman ni Kristus.6Ta’an nikeiy keiy maower wia nikoo, patuari waya, witu e ngaran ni Tuhan Yesus Kristus, rio kouw ma’akatla en tou waki se susur patuari reiy’ matuanala em pepa’ayngenna wo se reiy’ maki’it en teturu’ sinungkul miouw mola wia nikeiy. 7Karengan nikouw nuesa kouw mete’u, kumura kouw nu lewo’ sa reiy’ kumi’itla em pa’asa-asaran neiy, karengan nikeiy keiy reiy’ pepar mepa’ayang witu e nelet miouw, 8wo reiy’ kumaan e roti ne tou ampit e reiy’ sipenoron, ta’an nikeiy keiy me’inakut wo mengente’ me’ulit oat o wengi, rio te’a mamuali pemesa’anen wia si seiy i te tu’u witu e nelet miouw. 9E reiy’ karengan nikeiy keiy reiy’ mekehak i wee e ni’itu, ta’an i te karengan nikeiy keiy pa’ar mesesiwola en tou meiy pa’asa-asaran i wee nikouw, rio ki’itan niouw.10Karengan, kangkasi e nedo nikeiy nu witu e nelet miouw, nikeiy keiy minee e nge’enge’ i yi’i wia nikouw: sa siesa tou si reiy’ pa’ar ma’ayang, te’a mouw sia mekekaan. 11Nikeiy keiy limila’la e nyi’i karengan nikeiy keiy liminga, kaa wawean tou si reiy’ tertib em patou-touanna wo si reiy’ mepa’ayang, ta’an i te si maringangar ampit eng kapualitan-kapualitan reiy’ sika’ara’an. 12Se tou-tou tuana se ni’iwetan neiyla wo ngine’enge’ala witu si Tuhan Yesus Kristus, rio sea minena-ena’ lompon matuanala em pepa’ayangen nea wo ampit en tuana si kumaan eng kekaanenna nuesa.13Wo nikouw, patuari waya, te’a mouw masenso-senso’ masiwo sapa e le’os. 14Sa wawean tou si so’o melelingala sapa e neiy meiy i lila’la witu en surat i yi’i, tanda’ala sia wo te’a makasewok ampit nisia, rio sia meirang, 15ta’an te’a mouw mapokeiyla nisia tanu si kesaru, ta’an togorenouw sia tanume siesa patuari.16Wo Nisia, si Tuhan en dame sejahtera, satorona si kumaruniala en dame sejahtera-Na mangapawewee-wee, witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, wia nikouw. Tuhan si rumapitla nikouw nu waya. 17Tabea waki niaku, Paulus. En tabea i yi’i neiyku i patik ampit e lawasku nuesa. E nyi’i mouw eng kowa witu en susur en surat: teinti’i mouw em patikangku. 18E nupus karunia ni Yesus Kristus, Tuhan ta, e rumapitla nikouw nu waya!

1 Timothy

Chapter 1

1Waki si Paulus, rasul ni Kristus Yesus kaa eng kepa’aran ni Empung kaa laa ma’abarla en ta’ar tanume e matou-tou witu si Kristus Yesus, 2wia si Timotius, oki’ku i koupus: e nupus karunia, e rahmat wo en dame sejahtera waki si Ama’ Empung wo si Kristus Yesus, Tuhan ta, e rumapitla nikoo.3Katoroan niaku nu mapawewee-weela em pakela-kelangangku mea waki wilayah Makedonia, niaku ku sime’esekouw nikoo rio koo mena’ waki Efesus wo ngume’enge’la se tou-tou neiy i ketantu, rio sea te’a mawee teturu’ en teturu’ walina 4ka’apa tu’u maringangar ampit e me’uman wo en silsilah e reiy’ sirangkutna, e mawua’ i tela eng kapoongan e waya, wo reiy’ em pale’os em patou-touan eng kelawiran neiy i weela ni Empung witu e iman.5Em pelaan e nge’enge’ i ti’i nyi’a mouw e nupus limentuti waki ate suci, waki ate nurani murni wo waki e iman kasa uli-ulit. 6Ta’an wawean tou si reiy’ mina’ayo witu em pelaan i ti’i wo si neiy i kaseip witu e lelila’an reiy’ si penoron. 7Nisea i ti’i se pa’ar laa mamuali menenuru’ e nukum Taurat reiy’ ampit mangartila e lelila’an nea nuesa wo em poong-poong neiy i ketantu neiy i pa’ayo neala. 8Nikita ta mete’u kaa e nukum Taurat i ti’i e le’os sa i tu makatena’ paken,9nyi’a i yi’i ampit eng kawena’asan kaa e nukum Taurat i ti’i e reiy’ mouw kaa i wee se tou ulit, ta’an i te ni’ i wee se tou durhaka wo se tou lalim, i wee se tou fasik wo se tou makadosa, i wee se tou en duniawi wo se reiy’ maka agama, i wee se tou memunu’ si ama’ wo se memunu’ si ina’, i wee se memunu’ witu eng kelakeranna, 10i wee se tou sa’amek wo se sumesa’amek, i wee se memu’is, i wee se menenowo, i wee se tou mekaan en tiwa’ wo eng katodongna e reiy’ sa mina’asa minasu’usukan ampit en teturu’ segaya’ 11en timo’otolla witu e Injil waki si Empung mulia wo si kasa ma’aruiy, tanu neiy mouw i emanla wia niaku.12Niaku ku masyukur wia Nisia, si kimeterla niaku, nyi’a i ti’i si Kristus Yesus, Tuhan ta, karengan Nisia si mapokeiyla niaku ku lale’ wo minapa’emanla em pelayanan i yi’i wia niaku – 13niaku eng ketarena ku esa nga tou mengengojat wo esa nga tou sumesiasa wo esa nga tou lela’, ta’an niaku ku neiy mouw i koupus-Nala, karengan em baya nyi’a i ti’i en tinuana ku mola reiy’ ampit en tine’u nyi’a i ti’i witu luar e iman. 14Awes tare e nupus karunia ni Tuhan ta i ti’i neiy mouw i karuniala ampit eng kalokonna wia niaku ampit e iman wo e nupus witu si Kristus Yesus.15E lelila’an i yi’i e nulit wo eng kasa waar sungkulen: “Kristus Yesus si mineiy wia eng kaoatan kaa meiy melelawirla se tou makadosa,” wo witu e nelet nea niaku mouw si kasa makadosa. 16Ta’an awes tare kaa e ni’itu niaku ku neiy i koupusla, rio witu en touku i yi’i, tanume sitou kasa makadosa, Yesus Kristus si timudu’la e minapekasa kasabaaran-Na. Ampit en tuana niaku ku minamuali paki’i-ki’itan i wee nisea eng kamurian se mina’eman wia-Nisia wo minaka’ato em patou-touan kekal. 17En sighi’ wo eng kamulia’an i ka’ayo eng keure-urena i wee si Raja e reiy’ sa mina’asa en zaman, Empung kekal, si reiy’ paloo’ola, si esa! Amin.18E lukar i yi’i ni’i weekula wia nikoo, Timotius urangku, minatoroan ampit en sapa neiy mouw i wenti’la tanume en toumu, rio keterela e wenti’ i ti’i nikoo koo minapa’inakutla em pe’inakuten le’os ampit e iman wo e nate nurani murni. 19Se pirala tou se simede’ mola e nate nuranina murni i ti’i, wo kaa ni’itu e rima’aserouw e iman nea, 20witu e neletna si Himeneus wo si Aleksander, se neiy mouw i sarakankula wia si Iblis, rio kedo’ sea maojat.

Chapter 2

1Eng ketare-tare niaku ku ngume-enge’la: I longkotola em pengiween, en sombayang pengiweean wo en totor syukur i wee em baya ne tou, 2i wee se raja-raja wo i wee em baya ne pemangko’, rio kita toro tumou lompon wo lener witu e reiy’ sa mina’asa kelale’an wo eng kaormatan. 3Ni’itu mouw e le’os wo e mekepa’aren wia si Empung, Lumelawir ta, 4si mangimpa’arla rio em baya ne tou se lawiren wo se maka’ato en tine’u eng kaulitan.5Karengan si Empung i ti’i si esa wo esa kangkasi Sia si minamuali paelet e nelet ni Empung wo ne tou, nyi’a i ti’i sitou Kristus Yesus, 6si simarakanola en tou-Na tanume en tetubuus i wee em baya ne tou: ni’itu eng kasairian witu e nedo neiy i tantula. 7I wee eng kasairian e ni’itu mouw niaku ku neiy mouw i tantula tanume si mengengabar wo rasul – em peila’kula i yi’i e nulit, niaku ku reiy’ matowo – wo tanume si menenuru’ se tou-tou reiy’ Yahudi, witu e iman wo eng kaulitan.8Kaa eng karengan e ni’itu niaku ku pa’ar, rio wisa-wisa i te si tuama si sumombayang ampit maalungla e lawas suci, reiy’ ampit e nupi’ wo reiy’ ampit em pesali’isi’an. 9En tuanakan kangkasi satorona si wewene, Satorona nisia si sumudeiy ampit e waar, ampit en sopan wo e rindah, em bu’ukna te’a o pinengepa-ngepang, te’a o mepake mas ka’apa mutiara ka’apa tu’u e labung maal-maal, 10ta’an satorona nisia si sumudeiy ampit em pasiwo-siwon le’os, tanu e waar wia si wewene meraghes.11E lewo’ sa reiy’na mouw si wewene makapenes en tou wo sumungkul en teturu’ ampit e lale’. 12Niaku ku reiy’ me’iyonla si wewene mewewee teturu’ wo kangkasi reiy’ me’iyonla nisia mepeperenta si tuama; satorona nisia si makapenes en tou.13Karengan si Adam si kasa ketare siniwola, kamurian tare mouw si Hawa. 14Awes kangkasi reiy’ si Adam si kina’aruiyan, ta’an i te si wewene i ti’i mouw si kina’aruiyan wo i kawolon witu en dosa. 15Ta’an si wewene si laa lawiren karengan si tumimea’la sioki’, asal sia tumentem witu e iman wo e nupus wo em pengudusan ampit e reiy’ sa mina’asa karinda’an.

Chapter 3

11 E nulitouw e lelila’an i yi’i: “sitou mepa’arla en jabatan penilik jema’at si mepa’arla em pepa’ayangen wangun.” 2Kaa ni’itu si penilik jema’at e lewo’ sa reiy’ mouw siesa tou reiy’ siwalulang, tu’atuama ni esa tu’awewene, si toro tumaang en tou, sama’, sopan, pa’ar mawee tete’upan, sigha’ mawee teturu’ se tou, 3reiy’ mengoo’, reiy’ mengengupi’ ta’an i te si rinda, dumedame, reiy’ hamba e loit,4siesa kapala le’os ne me’urang, si pasighi’in wo si paormaten ne oki’na. 5Sa siesa tou si reiy’ mete’u kumapalala se me’urangna nuesa, kumura mouw o sia toro murus se Jema’at ni Empung?6Te’a mouw sia siesa tou tare mouw makedo’la, rio te’a sia mamuali tingkeiy wo tena’an e nukuman ni Iblis. 7Satorona nisia kangkasi si makapunyala e ngaran le’os witu luar jema’at, rio te’a sia kulitiken ne tou wo i kawolon witu e we’etes ni Iblis.8Tuanakan kangkasi se diaken-diaken se lewo’ sa reiy’ mouw tou kasa paormaten, te’a mekepanga e lila’, te’a o kasa mepa’ar e nanggor, te’a sorodo, 9ta’an i te sitou mapiara em pengiro-ngirong e iman witu e nate nurani suci. 10Nisea kangkasi se lewo’ sa reiy’ ujine’ eng ketareanna, tare mouw i te i tantula witu em pelayanan i ti’i nisea nu pinakaloo’-loo’o mola reiy’ siwalulang.11Tuanakan kangkasi se tu’awewene- tu’awewene satorona sitou pa’ormaten, te’a si sumesero’, satorona si toro tumaang en tou wo si toro pa’emanela witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan. 12Diaken si lewo’ sa reiy’ mouw tu’atuama wia siesa tu’awewene wo meurus se oki’na wo se me’urangna ampit e le’os. 13Karengan nisea nu melayanla ampit e le’os se maka’ato reruberan le’os i ka’ayo witu e iman wia si Kristus Yesus nisea se toro sumairi ampit eng kapelasna.14Em baya nyi’a i ti’i ni’i patikkula wia nikoo, ma’anouw tu’u paarapengkula ku toro makarengan lumalesla nikouw. 15Jadi sa aku neiy i keure, eng kete’uannu mouw kumura se tou se lewo’ sa reiy’ tumou tanume se me’urang ni Empung, nyi’a i yi’i se jema’at waki si Empung matou-tou, pa’asek tetobol wo to’otolan eng kaulitan.16Wo eng kaulitna e wangko’ mouw em pengiro-ngirong e raghes ta: “Nisia, si minapaloo’o-loo’o mola en tou-Na witu e rupa ni tou, si neiy i ulitla witu e Roh; si minapa’atola en tou-Na wia se malaikat-malaikat, si neiy i abarla witu e nelet ne bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung; si niemanla witu eng gorem eng kaoatan, si niadet witu eng kamulia’an.”

Chapter 4

1Ta’an e Roh ampit e ledos limila’la kaa witu e nedo-nedo kamurian, wawean tou si laa mamurtad laa o kumi’itla e roh-roh sumeseip wo en teturu’ ne setang-setang 2kaa e le’ekok ponge’ ne menenowo-menenowo e nate nuranina minakela en cap nea.3nisea i ti’i se mepalouw sitou kumaweng, mepalouw sitou kumaan eng kekaanen siniwola ni Empung rio ampit em patotoran syukur eng kaanela ne tou ma’eman wo se simine’u mouw eng kaulitan. 4Karengan em baya en siniwola ni Empung i ti’i e le’os wo e nesa tu’u reiy’la si haram, sa sungkulen ampit em patotoran syukur, 5karengan em baya nyi’a i ti’i eng kinudusla e nuwu’ ni Empung wo kaa en sesombayangen.6Ampit e reiy’ maena-ena’ mapaghenangla eng kapualitan-kapualitan i ti’i wia se patuari-patuari ta, nikoo koo laa mamuali esa pelayan le’os ni Kristus Yesus, minadidik witu em poong-poong e iman ta wo witu en teturu’ segaya’ eng kini’itmu mola eng keurean i yi’i. 7Ta’an wa’akaten en takhayul wo e numan ne nene-nene tu’a. Latinouw en toumu rumaghes. 8Latian e nouwak minakar i te em peka’ara’anna, ta’an e rumaghes i ti’i eng ka’ara’an witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, karengan en tina’apungan en ta’ar, le’os i wee em patou-touan en teakan ka’apa tu’u i wee em patou-touan e laa meiy.9Lelila’an i yi’i e nulit wo e waar sungkulen eng kawutana. 10Ni’itu mouw eng karenganna nikita ta mengente’ me’ulit wo me’inakut, karengan nikita ta minee em paarapen ta wia si Empung matou-tou, lumelawir em baya ne tou, si kasa i paketa-ketare nea nu ma’eman.11I abarola wo i turu’ mola em baya nyi’a i ti’i. 12te’a siesa tou tu’u si mapokeiyla nikoo koo kumeng karengan nikoo koo muda. Mamuali mouw patoka’an wia se tou-tou ma’eman, witu e lelila’annu, witu em pasiwo-siwonnu, witu e nupusmu, witu eng kelale’annu wo witu eng kasuciannu. 13Kasuatan e ni’itu, i ka’ayo niaku nu meiy tumentemola witu mewaca eng Kaol-kaol Suci, witu mewewangun wo witu mawee teturu’.14Te’a pepar witu mepakela eng karunia wia nikoo, neiy mouw i weela wia nikoo kaa e wenti’ wo ampit em pinate’upan e lawas ne sidang penatua. 15Weeanola ghenang em baya nyi’a i ti’i, tumou mouw witu nyi’a rio eng kemajuannu em pakaloo’o-loo’ola witu em baya ne tou. 16Weeanouw ghenang en toumu nuesa wo weeanouw ghenang en teturu’mu. Tumentemouw witu em baya nyi’a i ti’i, karengan ampit sumiwo en tuana nikoo koo laa lumawirla en toumu wo em baya ne tou se liminga nikoo.

Chapter 5

1Te’a mouw koo kete wia se tou tu’a, ta’an i te togorenouw sia tanume si ama’. Togorenouw se tou-tou muda tanume se patuarimu, 2se wewene-wewene tu’a tanume si ina’ wo se wewene-wewene muda tanume se tuarimu ampit e wuta kamurnian.3Ormatela se balu-balu se uli-ulit balu. 4Ta’an sa siesa balu si makapunya oki’ ka’apa puyun, satorona nisea i ti’i ketare-tare se ma’ajar lumukar wia se kaum ne me’urangna nuesa wo sumuli’ em budi ne tu’a wo ne nene nea, kaa ni’itu mouw e mekepa’aren wia si Empung.5Kasuatan siesa balu si uli-ulit balu, si neiy i tele’ula maesa-esa, si minee e narapanna wia si Empung wo si timentem witu em pengiween wo en sesombayangen oat o wengi. 6Ta’an siesa balu matou-tou mewah wo si kasa mouw lebe, nisia si minate mouw nu matou-toupe’.7I nge’enge’ mola eng kapualitan-kapualitan i yi’i kangkasi wia se balu-balu i ti’i rio sea tumou ampit e reiy’ si sering. 8Ta’an sa wawean siesa tou si reiy’ mapiarala se kawanua patuarina, sapape’ kasi se esa nga pumpun em balena, sitou i ti’i si murtad wo si lumantouwla eng kawuruk wia se tou reiy’ maka iman.9Se neiy i patikla tanume se balu, nisea i te se reiy’ minawa’mi waki enem nga pulu’ nge te’un, se mekasa i te maka tu’atuama 10wo se niato-ato mola matuanala em pepa’ayangen e le’os, tanu e meurus se oki’, mawee tete’upan, maoas e ne’a ne patuari-patuari esa nga iman, matulung se tou matou-tou witu eng kase’esekan – e nulitna nisea se minake mola e reiy’ sa mina’asa eng kalempotan kaa laa mesesiwo le’os.11I sede’ mouw em pepatikan se balu-balu lebe muda. Karengan sakawisa sea mekasa sineritla eng kabirahian en tuma’atasla nisea waki si Kristus, nisea i ti’i se pa’ar kumaweng 12wo ampit kumelongla eng kelale’an nea eng ketarean wia-Nisia, nisea se minapa eiy e nukuman witu en tou nea. 13Awes kangkasi ampit kumaluar ghumorem em bale ne tou, nisea se nimaramla en tou memala-malas wo riy’ kaa e memala-malas i te, ta’an kangkasi merawi-rawit wo menewok-newokla eng kapoongan ne tou walina wo meila’la eng kapualitan-kapualitan reiy’ waar.14Kaa ni’itu niaku ku pa’ar se balu-balu muda se kumawenge’ kasi, maka’ato oki’, ma’aka-aka e rumah tanggana wo te’a mawee to’otolan wia si kesaru kaa laa memuru-murukla e ngaran ta. 15Karengan se pirala balu se neiy mouw i kaseip kimi’it si Iblis. 16Sa siesa tuama ka’apa wewene ma’eman si makapunyala weteng me’urang balu, satorona sia si sumawang nisia i ka’ayo sia te’a mamuali pemesa’anen wia se jema’at. Ampit en tuana se jema’at se toro sumawang nisia nu uli-ulit balu.17Penatua-penatua se le’os em pa’aka-aka’anna se waar pa’ormaten maka rua lumepet, i paketa-ketare nisea se ampit e mengente’ me’ulit makhotbah wo mawee teturu’. 18Reiy’ ku’a re’en eng Kaol Suci e limila’: “Te’a mouw koo metetongko’esem en suma ni sapi si kasuatan meirik,” wo kasi, “siesa tou memema’ayang si waar maka’ato en tetorona.”19Te’a mouw koo mesesungkul en teturean wia siesa penatua kacuali koo dinukung ne rua ka’apa telu tou sairi. 20Nisea se masiwo en dosa satorona se togorennu witu en sinaru em baya ne tou rio se walina i ti’i tu’u se meide’.21Witu en sinaru ni Empung wo ni Kristus Yesus wo ne malaikat-malaikat pineleng-Na ni’i owerkula ampit e makauli-ulit wia nikoo: ghenangenola en teturu’ i yi’i reiy’ ampit em papokeiyla wo minta’ mouw witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa reiy’ ampit e mesangaweka. 22Te’a mouw koo matuyu-tuyu tume’upla e lawas witu siesa tou wo te’a mouw ka’alian witu en dosa ne tou walina. Tayuranouw eng kamurnian en toumu.Te’a mouw kasi makoo’ e rano i te, ta’an i te awesala anggor oki’, karengan e wewalunannu eng kinareungan wo e nouwakmu e re’eregh lepe. 24En dosa ne pirala tou en timeroa’, tanu mokan e mareriorla nisea mea waki paadilan, ta’an en dosa ne pirala tou kasi en tare mouw i te pakaloo’o-loo’ola eng kamurian.25Tuana mouw tu’u em pasiwo-siwon e le’os i ti’i e makarengan pakaloo’o-loo’ola wo sa reiy’ tuana, nisia si reiy’ mete’u mapawee-wee minena-ena’ neiy i kakirong.

Chapter 6

1Em baya ne tou se minesa’an em pemesa’anen pabudakan satorona se mapokeiyla si tuang nea si waar maka’ato e reiy’ sa mina’asa kaormatan, rio e ngaran ni Empung wo en tine’u ta te’a ojaten ne tou. 2Sa si tuang nea siesa tou ma’eman, te’a mouw sia reiy’ kasa pasighi’in karengan mapatuarian witu si Kristus, ta’an i te satorona si layanen neala ampit eng kasa makale’o-le’ose’ kasi, karengan si tuang simungkul em berkat pelayanan nea nisia mouw si patuari ma’eman wo si’i koupus.

3Sa siesa tou si maturu’la en teturu’ walina wo reiy’ maki’it e lelila’an segaya’– nyi’a i ti’i e lelila’an ni Tuhan ta Yesus Kristus – wo reiy’ maki’it en teturu’ minatoroan ampit e raghes ta, 4nisia nyi’a mouw siesa tou ma’asa-asar si mete’u eng kaulitna si reiy’ mete’u en sapa-sapa. Rumarana nyi’a mouw e menero-nero kapoongan wo mewewingkotan, mawua’la e ri’iris, em pali’, en sero’, en tayur, 5em pe’isingan e nelet ne tou-tou reiy’ mouw kasi makaghenang en segaya’ wo se kinaliongan eng kaulitan, se mapokeiyla e raghes i ti’i nyi’a mouw e nesa kembu’an eng kauntungan.6Memang e raghes i ti’i sa i tu rinapitla em pedaman awes, mee kauntungan wangko’. 7Karengan nikita ta reiy’ minaali sapa-sapa wia eng gorem eng kaoatan wo nikita tu’u kita reiy’ mete’u maali sapa-sapa kumaluar. 8Asal wawean kekaanen wo e labung, e nawesouw.9Ta’an nisea se pa’ar mekaya se neiy i kawolon witu em pewa’awa’an, witu eng gorem e we’etes wo witu eng gorem e minegheghioan nafsu reiy’ si penoron wo e makacilakan, wo en tumenemla sitou witu eng karewa’an wo eng kapunengan. 10Karengan eng kalat e reiy’ sa mina’asa kalewo’an nyi’a mouw meupus e loit. Karengan kaa memi’o e loitouw se pirala tou se sime’epangomi waki e iman wo simiksa en touna ampit e minegheghioan duka.11Ta’an nikoo heiy sitou ni Empung, wa’akatenola em baya nyi’a i ti’i, pekeki’itenouw eng ka’adilan, e raghes, eng kelale’an, e nupus, eng kasabaaran wo eng karinda’an. 12Melelowa’anouw witu em palowa’an iman e nulit wo ra’akepenouw em patou-touan kekal. I wee e ni’itu mouw koo kineretola wo neiymu mouw i ta’arla en ta’ar ulit witu en sinaru ne kelaker sairi.13Witu en sinaru ni Empung si mineela em patou-touan wia e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wo witu en sinaru ni Kristus Yesus si tima’arola en ta’ar ulit i ti’i o kangkasi witu en sinaru ni Pontius Pilatus, ni’i aleiykula wia nikoo: 14Ki’itanola em perenta i yi’i, ampit e reiy’ si walulang wo reiy’ si sering, i ka’ayo witu e nedo ni Tuhan ta Yesus Kristus nu mapaloo’o-loo’ola en tou-Na,15nyi’a i ti’i e nedo laa i tantula ni Penguasa si maesa-esana wo si wuta e naruiy, si Raja wia se reiy’ sa mina’asa raja wo si Tuang wia se reiy’ sa mina’asa tuang. 16Nisia mouw si maesa-esana si reiy’ tu’utuk wia si maut, si rimuber witu en terang reiy’ kaleleran. Siesa tou tu’u reiy’pe’la si limoo’ Nisia wo memang sitou si reiy’ mete’u lumoo’ Nisia. I wee Nisia mouw e normat wo eng kuasa kekal! Amin.17I nge’enge’ mola wia se tou-tou kaya wia eng kaoatan i yi’i rio sea te’a tingkeiy wo te’a maarap witu en sapa e reiy’ tantu tanume eng kakaya’an, ta’an i te wia si Empung witu eng kakaya’an-Na si maweela wia nikita e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa kaa laa pekekeipiala. 18Nge’enge’anola rio nisea i ti’i se sumiwo le’os, mamuali kaya witu em pasiwo-siwon le’os, pa’ar mawee wo maweteng 19wo ampit en tuana maarurla e nesa harta tanume en to’otolan e le’os i wee en touna witu e nedo laa meiy kaa laa ma’ayola em patou-touan eng kaulitna.20Heiy Timotius, piaranouw sapa e neiy mouw i emanla wia nikoo. Liseiyenola e lelo’odeghan wo e reiy’ suci wo em pesali’isi’an-pesali’isi’an waki sapa em patotoren tine’u, 21Karengan wawean se pirala tou se maturu’la nyi’a wo ampit en tuana en sime’epangomi waki e iman. E nupus karunia rumapitla nikouw!

2 Timothy

Chapter 1

1Waki si Paulus, rasul ni Kristus Yesus kaa eng kepa’aran ni Empung kaa laa ma’abarla en ta’ar tanume e matou-tou witu si Kristus Yesus, 2wia si Timotius, oki’ku i koupus: e nupus karunia, e rahmat wo en dame sejahtera waki si Ama’ Empung wo si Kristus Yesus, Tuhan ta, e rumapitla nikoo.3Niaku ku matotor en syukur wia si Empung, si pelayanengku ampit e nate nurani murni tanu en tinuanala ne nene moyangku. Wo reiy’ maena-ena’ ku maghenang nikoo witu em paaleyengku, le’os oat ka’apa tu’u wengi. 4Wo sakawisa ku i kaghenang e lue’mu neiy i tiismula, niaku ku pa’ar lumoo’ nikoo sumeup rio wuta mouw eng kepa’arangku. 5Karengan niaku ku neiy i kaghenang e imanmu kasa uli-ulit, nyi’a i ti’i e iman eng kasa ketare-tare timou witu si nenemu Lois wo witu si ina’mu Eunike wo em pa’emanengku e matou-tou kangkasi witu en toumu.6Karengan e ni’itu mouw niaku ku ngume’enge’la nikoo kaa laa mewewuayala eng karunia ni Empung em bia nikoo kaa en tine’upan e lawasku witu nikoo. 7Karengan si Empung si mineela wia nikita reiy’ e roh mekeide’en, ta’an i te e roh makato’oren eng kaketeran, e nupus wo eng katertiban.8Jadi te’a mouw meirang mesesairi tanume si Tuhan ta wo te’a mouw meirang kaa niaku, ku esa tou ukuman karengan Nisia, ta’an i te kumi’itouw em peme’itan witu e Injil-Na kaa eng kaketeran ni Empung. 9Nisia mouw si limawirla nikita wo kimeret nikita ampit em pakereten kudus, reiy’ tumo’otolela witu em pasiwo-siwon ta, ta’an i te en tumo’otolela witu e maksud wo e nupus karunia-Na nuesa, e neiy mouw i karuniala wia nikita witu si Kristus Yesus nu reiy’pe’ eng kinetareani en zaman 10wo en teakan neiy i papaloo’o-loo’ola kaa eng ke’e eiy ni Lumelawir ta Yesus Kristus, kaa e Injil e rimepu’ mola eng kuasa maut wo e minapa eiy mouw em patou-touan reiy’ mete’u mapuneng. 11I wee e Injil i yi’i mouw niaku ku neiy mouw i tantula tanume si mengengabar, tanume si rasul wo tanume si guru.12Ni’itu mouw eng karenganna niaku ku peme’itan em baya nyi’a i yi’i, ta’an niaku ku reiy’ meirang; karengan niaku ku mete’u wia si seiy ku ma’eman wo niaku ku ma’eman kaa Nisia si makakuasa mepepiarala en sapa neiy mouw i eman-Nala wia niaku i ka’ayola witu e nendo ni Tuhan. 13Tiboiyanouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e liningamu mola wia niaku tanume em pa’asa-asaran e teturu’ segaya’ wo tuananola i tu witu e iman wo e nupus witu si Kristus Yesus. 14Piaranouw eng harta kewangun, e neiy mouw i eman-Nala wia nikita, kaa e Roh Kudus minena’ witu nikita.15Nikoo koo mete’u kaa em baya nisea se waki daerah Asia Oki’ se limenge mouw wia niaku; neiy i kaghorem si Figelus wo si Hermogenes. 16Tuhan satorona si kumaruniala e rahmat-Na wia se me’urang ni Onesiforus se mineneu-neupouw masegaya’la e nateku. Nisia si reiy’ meirang limalesla niaku witu em penjara. 17Katoroan waki Roma, nisia si me’inakut masero niaku wo kangkasi minato mola niaku. 18Satorona si Tuhan si tumudu’la e rahmat-Na wia nisia witu e nendo-Na. Kumura eng kelakerna em pelayanan en tinuananala waki Efesus nikoo koo lebe mete’ula nyi’a ta’an niaku.

Chapter 2

1Kaa ni’itu, heiy oki’ku, mamuali mouw ente’ kaa e nupus karunia witu si Kristus Yesus. 2Sapa e liningamu mola wia niaku witu en sinaru ne kelaker sairi, i emanola i tu wia se tou-tou toro emanela, wo kangkasi se sigha’ mawee teturu’ wia se tou walina.3Kumi’itouw peme’itan tanume siesa prajurit le’os waki si Kristus Yesus. 4Siesa prajurit kasuatan mame’inakut si reiy’ mepepusingla en touna ampit eng kapualitan-kapualitan pengidopanna, rio ampit en tuana nisia si mekepa’aren wia si komandanna. 5Siesa olaragawan si toro i te maka’ato mahkota tanume si juara, sakawisa sia melelowa’an i ki’it e natoran-natoran olahraga.6Siesa tumetani’ si mepa’ayang mengente’ si lewo’ sa reiy’ mouw kumetare kumeipi e wu’ana em pine’inakutna. 7Weeanola ghenang sapa e neiyku i lila’la; Tuhan si laa meela wia nikoo em pangartian witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa.8Ghenangenouw e nyi’i: Yesus Kristus, si timo’oromi waki elet ne tou minate, si neiy mouw i patoula tanume si see’ ni Daud, ni’itu mouw e neiyku i abarla witu e Injilku. 9Karengan em paabaran e Injil i yi’i mouw o ku peme’itan, awes tare ku tinorongku tanu siesa lumelewo’, ta’an e nuwu’ ni Empung e reiy’ minatorongku. 10Kaa ni’itu niaku ku sabaar minesa’an em baya nyi’a i ti’i i wee se tou-tou pineleng ni Empung, rio nisea kangkasi se maka’ato eng kelawiran witu si Kristus Yesus ampit eng kamulia’an kekal.11Nulitouw e lelila’an i yi’i: “Sa kita mate ampit Nisia, nikita tu’u kita laa tumou ampit Nisia: 12sa kita tumentem, nikita tu’u kita laa kumi’it merenta ampit Nisia; sa kita sumangkal Nisia , Nisia tu’u si laa sumangkal nikita; 13sa kita reiy’ lale’, Nisia si minena-ena’ lale’, karengan Nisia si reiy’ mete’u kumelong en tou-Na.”14I ghenange’la wo i sani’pe’la em baya nyi’a i ti’i ampit e makauli-ulit wia nisea witu en sinaru ni Empung, rio te’a sea mepepureiyan e lelila’an, karengan eng kapualitan i ti’i eng kasa reiy’ si ka’ara’an, awes tare eng kumaceula se tou liminga nyi’a. 15Pe’inakutenola rio koo waar witu en sinaru ni Empung tanume siesa tou memema’ayang te’a mouw meirang, makaredeiy maabarla e lelila’an eng kaulitan i ti’i.16Ta’an liseiyenola e lo’odegh wo e reiy’ suci e maawes i tela eng kefasikan. 17E lelila’an nea maanap tanu e rumara kanker. Witu e nelet nea neiy i kaghorem si Himeneus wo si Filetus, 18se sime’epangomi waki eng kaulitan ampit maturu’la kaa eng kinato’oran ta eng kimelangouw wo ampit en tuana en tumerila e iman ne esa nga weteng tou.19Ta’an en to’otolan neiy i reta’la ni Empung i ti’i en te’etep wo e wa’ilna nyi’a mouw: “Tuhan si sumine’u seiy si kapunya’an-Na” wo “Susur tou si matotor e ngaran ni Tuhan satorona si tumele’ula eng kalewo’an.” 20Witu e wale wangko’ reiy’ i te atoan em perabot mas wo em perak, ta’an i te kangkasi eng kayu wo en tana’; eng ketare-tare pinake kaa e maksud mulia wo eng kesampetanna kaa e maksud reiy’ kasa mulia. 21Sa siesa tou si sumucila en touna waki kapualitan-kapualitan e lewo’, nisia si laa mamuali perabot em bale kaa e maksud mulia, nisia si kinudusla, si linoo’ waar laa paken ni tuangna wo neiy i sadiala witu en susur pepa’ayangen mulia.22Kaa ni’itu wa’akatenola en serit ne tou muda, ki’itenouw eng ka’adilan, eng kelale’an, e nupus wo en dame mewali-wali ampit nisea se maaleiy wia si Tuhan ampit e nate murni. 23Liseiyenola em poong-poong penero-neron, e we’engel wo e reiy’ waar. Nikoo koo mete’u kaa em poong-poong i ti’i e lumentutla pe’isingan,24kasuatan siesa hamba ni Tuhan si reiy’ toro me’ising, ta’an si lewo’ sa reiy’ rinda wia em baya ne tou. Nisia si lewo’ sa reiy’ sigha’ mawee teturu’, sabaar 25wo ampit e rinda si toro tumeper sitou pa’ar masu’usuk, karengan wo’o wona’ si Tuhan si meweweela kalempotan wia nisea kaa laa makedo’ wo ma’aka-aka wia nisea i ka’ayo sea sumine’u eng kaulitan, 26wo ampit en tuana nisea se minawena’as sumeup, karengan se neiy i kareta’mi waki we’etes ni Iblis e mina’akesouw nisea witu eng kepa’aranna.

Chapter 3

1Kete’uanola kaa witu e nendo-nendo kesampetan e laa meiy e masa kapedisan. 2Sitou si laa meupusla en touna nuesa wo mamuali hamba e loit. Nisea se laa lumo’odegh wo tumingkeiyla en tou, nisea se laa mamuali menenero’, nisea se laa rumangu wia se tu’a wo se reiy’ mete’u metarumakase, se reiy’ mepadungla e agama, 3se reiy’ tongkoupusen, se reiy’ pa’ar medamean, se pa’ar mewewu’ulela sitou, se reiy’ mete’u mali en tou, se lela’, se reiy’ pa’ar e le’os, 4se pa’ar makhianat, se reiy’ maghenang e labot, se ma’asar-asar se mete’u, se lebe maki’itla en serit ta’an i te maki’itla si Empung.5Eng kenaramen lahiriah nisea se makelangla e raghes nea, ta’an witu e nulitna nisea se makelongla eng kaente’an nyi’a. Wa’akatenola sea i ti’i! 6Karengan witu e nelet nea niatoan se tou-tou ghimorem memene-menes witu em bale ne tou walina wo me’etes se wewene-wewene lewea’ se winuta’an ampit en dosa wo se kinuasa’ala e minegheghioan serit, 7se ma’anouw tu’u reiy’ maena-ena’ pa’ar turu’un ta’an se reiy’ makasine’u eng kaulitan.8Masuat tanu si Yanes wo si Yambres se simu’usuk si Musa, en tuanakan kangkasi nisea se simu’usuk eng kaulitan. Akal nea en teri wo iman nea e reiy’ taang uji. 9Ta’an tantu mouw nisea se reiy’ lumaa lebe maju, karengan tanu witu eng kapualitan ni Yanes wo ni Yambres, eng kawe’engelan nea tu’u e laa pakaloo’o-loo’ola i wee em baya ne tou.10Ta’an nikoo koo kimi’itouw en teturu’ku, eng kenaramen em patou-touangku, em pendiriangku, e imanku, eng kasabaarangku, e nupusku wo eng katentemangku. 11Nikoo koo kimi’itouw em pineme’itan pasiasa’an wo eng kapedisan tanu em pine’anku mouw waki Antiokhia wo waki Ikonium wo waki Listra. Em baya em pasiasa’an i ti’i em pine’anku wo si Tuhan si rimeta’ momi niaku witu nyi’a. 12Memang susur tou si pa’ar tumou rumaghes witu si Kristus Yesus si laa peme’itan en siasa, 13Kasuatan sitou lewo’ wo si le’ekok si laa maka’awesla eng kalewo’, nisea se maseipla wo i seipla.14Ta’an satorona koo minena-ena’ timiboiy witu eng kaulitan sinungkulmu mola wo e niemanmula, ampit e reiy’ maena-ena’ maghenang sitou timuru’ mola nyi’a wia nikoo. 15Ghenangenola kangkasi kaa waki nu oki’pe’ nikoo koo simine’u mouw eng Kaol Suci en toro meela hikmat wia nikoo wo tumeper nikoo witu eng kelawiran kaa e iman wia si Kristus Yesus.16Reiy’ sa mina’asa em patik neiy i ilhamla ni Empung e memang maka ka’ara’an kaa laa mewewee teturu’, kaa laa mapaloo’o-loo’ola eng kaselokan, kaa laa mapalele’osla eng kalakuan wo kaa laa dumidik sitou witu eng kaulitan. 17Ampit en tuana susur tou si kapunya’an ni Empung si laa pakalekepela i wee en susur pasiwo-siwon le’os.

Chapter 4

1Witu en sinaru ni Empung wo ni Kristus Yesus si laa ma’akimla se tou matou-tou wo se minate, niaku ku maower ampit e maka uli-ulit wia nikoo demi em pinapaloo’o-loo’oan-Na wo kaa eng Keraja’an-Na: 2I abarola e nuwu’, tumiro-tiro’ mouw e le’os ka’apa reiy’ le’os e nedona, i papaloo’o-loo’o mola sapa en selok, togorenouw wo nge’enge’anola ampit e reiy’ sa mina’asa kasabaaran wo en teturu’.3Karengan e laa meiy e nedona, sitou si reiy’ mete’u kasi sumungkul en teturu’ segaya’, ta’an nisea se laa merurla se guru-guru i ki’it eng kepa’aran nea kaa laa mapateu-teula eng kepa’aran en talinga nea. 4Nisea se laa lumengela en talinga nea witu eng kaulitan wo muka’ nyi’a i wee e ne’umanen. 5Ta’an kuasa’anola en toumu witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan, sumabaarouw peme’itan, tuananola em pepa’ayangen mengengabar e Injil wo lekepenola e lukar pelayanannu!6Tanume en touku, e raa’ku muleiy mouw i patiisla tanume en sesempe wo noras eng kepepateku en tawi mouw. 7Niaku ku simampetola em palowa’an e le’os, niaku ku mina’ayo mola e warot kesampetan wo niaku ku miniara mola e iman. 8Teakan en tiniro’ mouw i wee niaku e mahkota eng kaulitan e laa i karuniala ni Tuhan wia niaku, Akim si adil, witu e nendo-Na; ta’an reiy’kan i te wia niaku, ta’an i te kangkasi wia em baya ne tou malelola eng ke’e eiy-Na.9Me’inakutouw rio makarengan meiy wia niaku, 10karengan si Demas si mineupusola eng kaoatan i yi’i wo tumele’ula niaku. Nisia si minae mouw waki Tesalonika. Si Kreskes si minea mouw waki Galatia wo si Titus si minea waki Dalmatia.11Lukas i te si minena’ ampit niaku. Eanomi si Markus wo alinomi sia wia nyi’i, karengan em pelayananna em pe’uku-ukumen i wee niaku. 12Si Tikhikus si neiyku mouw i papa’ali mea waki Efesus. 13Sa koo meiy wia nyi’i alini kangkasi eng karaiy neiyku i tele’umi waki Troas witu em bale ni Karpus wo kangkasi eng kaol-kaolku, eng kasa i paketa-ketare em perkamen i ti’i.14Aleksander, si sumesiwo tambaga i ti’i, si lakerouw simiwo eng kalewo’an wia niaku. Tuhan si laa sumuli’la nisia i ki’it em pasiwo-siwonna. 15Satorona nikoo kangkasi koo mategha-tegham wia nisia, karengan nisia si kasa masu’usuk en teturu’ ta. 16Witu e nedo perapitangku eng kasa ketare e reiy’ siesa tou tu’u si simawang niaku, em baya nea se timele’ula niaku – satorona eng kapualitan i ti’i te’a i pepepesa’anla wia nisea –,17ta’an si Tuhan si timeperola niaku wo kimeterola niaku, rio ampit e nieletangku e Injil ni’i abarla ampit eng kawutana wo em baya ne tou reiy’ Yahudi se lumingala nyi’a. Ampit en tuana niaku ku neiy’ i kareta’mi waki suma ni singa. 18Wo si Tuhan si laa mayami niaku waki susur em pe’inakuten e lewo’. Nisia si laa lumawirla niaku, i ka’ayo ku ghumorem witu eng Keraja’an-Na waki sorga. I wee Nisia mouw eng kamulia’an eng keure-urena! Amin.19Tabea wia si Priska wo si Akwila wo wia se me’urang ni Onesiforus. 20Erastus si minena-ena’ waki Korintus wo si Trofimus si neiyku i tele’ula witu eng ka’ada’an rara’an waki Miletus. 21Me’inakutouw meiy wia nyi’i nu reiy’pe’ noras eng ge’egher. Tabea waki si Ebulus wo si Pudes wo si Lanus wo si Klaudia wo waki em baya ne patuari. 22Tuhan si rumapitla e rohmu. E nupus karunia-Na e rumapitla nikouw!

Titus

Chapter 1

1Waki si Paulus, hamba ni Empung wo si rasul ni Yesus Kristus kaa laa mepepiara e iman ne tou-tou pineleng ni Empung wo en tine’u witu eng kaulitan tanu em paloo’ola witu e raghes ta, 2wo en timo’otolela witu em paarapen lumaa em patou-touan kekal nu reiy’pe’ eng kinetareani en zaman neiy mouw i ta’arla ni Empung si reiy’ matowo, 3wo witu e nedo neiy i kepa’ar-Nala si minapaloo’o-loo’o mola e nuwu’-Na witu em paabaran e Injil e neiy mouw i emanla wia niaku minatoroan ampit em perenta ni Empung, Lumelawir ta.4Wia si Titus, urangku sah i ki’it e iman ta mewali: e nupus karunia wo en dame sejahtera waki si Ama’ Empung wo si Kristus Yesus, Lumelawir ta, e rumapitla nikoo. 5Niaku ku timele’u mola nikoo waki Kreta ampit e maksud i yi’i, rio koo tumu’utul sapa en torope’ tu’utulen wo rio koo tumataapla se penatua-penatua waki susur eng kota, tanu e neiy mouw i owerkula wia nikoo,6nyi’a i yi’i se tou-tou reiy’ si walulang, se makapunya i te esa tu’awewene, se oki-oki’na se matou-tou maka iman wo reiy’ mete’u i ture kaa se matou-tou reiy’ waar ka’apa matou-tou reiy’ minakale’os. 7Karengan tanume si tumetu’utul em bale ni Empung siesa penilik jema’at satorona si reiy’ si walulang, si reiy’ tingkeiy, si reiy’ rumerangu, si reiy’ mengoo’, si reiy’ mengengupi’, si reiy’ sorodo,8ta’an i te si pa’ar mawee tete’upan, si pa’ar sapa e le’os, si sama’, adil, saleh, si toro makuasala en tou 9wo si timiboiy witu e lelila’an ulit, e minatoroan ampit en teturu’ segaya’, rio sia makawoo ngume’enge’la sitou en tumo’otolela en teturu’ i ti’i wo si makawoo me’emanla se menenu’usuk-menenu’usuk nisia.10Karengan lakerouw se tou matou-tou reiy’ minakale’os, i paketa-ketare se witu e nelet nea nu timiboiy e nukum sunat. Ampit e lelila’an reiy’ si penoron nisea se maseipla eng genang. 11Se tou-tou tanu e ni’itu se lewo’ sa reiy’ penetan en suma nea, karengan nisea se mekacau kelaker ne me’urang ampit en timuru’la em baya e reiy’-reiy’ kaa laa maka’ato e nuntung mekeirangen.12Siesa tou waki kalangan nea, si nabi nea nuesa, si mekasa mouw limila’: “Dasar tou eng Kreta menenowo, tekapen lela’, rumera’abus malas.” 13Eng kasairian i ti’i e nulit. Kaa ni’itu togorenola sea ampit e ledos rio sea masegaya’ witu e iman,14wo e reiy’ mouw kasi mepepadungla e ne’umanen-ne’umanen Yahudi wo e nuku-nukum ni tou e limengemi waki kaulitan.15I wee se tou suci em baya nyi’a en suci; ta’an i wee se tou najis wo i wee se tou reiy’ maka iman e nesa tu’u reiy’la en suci, karengan le’os e akal ka’apa tu’u en suara nate nea e najis. 16Nisea se maaku sumine’u si Empung, ta’an ampit em pasiwo-siwon nea , nisea se kimelong Nisia, Nisea se kasa wuruk wo durhaka wo reiy’ makawoo sumiwo sapa e le’os.

Chapter 2

1Ta’an nikoo, i abarola sapa e minatoroan ampit en teturu’ segaya’: 2Tuama tu’a satorona si matou-tou rinda, si paormaten, sama’, segaya’ witu e iman, witu e nupus wo witu eng katenteman.3Tuanakan kangkasi se wewene-wewene tu’a, satorona nisea se matou-tou tanume se tou-tou meraghes, te’a masero’, te’a mamuali hamba e nanggor, ta’an sigha’ maturu’la eng kapualitan-kapualitan e le’os 4wo ampit en tuana en dumidik se wewene-wewene muda meupusla si tu’atuama wo se oki-oki’na, 5matou-tou sama’ wo suci, rajing matu’utul e rumah tanggana, le’os ate wo lale’ wia si tu’atuamana, rio e Nuwu’ ni Empung te’a ojaten ne tou.6Tuanakan kangkasi se tou-tou muda; nge’enge’anola sea rio sea kumuasala en tou witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan 7wo siwonola en toumu nuesa e nesa pa’asa-asaran witu masiwo le’os. Satorona koo jujur wo kasa makauli-ulit witu en teturu’mu. 8Segaya’ wo reiy’ si woang witu em paabarannu i ka’ayo se kesaru se mineirang, karengan reiy’la eng kapualitan-kapualitan wuruk en toro i rangket neala tanume nikita.9Hamba-hamba satorona se lale’ wia si tuangna witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan wo mekepa’aren wia nisea, te’a mapero, 10te’a mawiles, ta’an satorona reiy’ maena-ena’ tulus wo lale’, rio ampit en tuana nisea witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan se malo’orla en teturu’ ni Empung, si Lumelawir ta.11Karengan e nupus karunia ni Empung e limawirola em baya se tou em pinakaloo’o-loo’o mola. 12Nisia si dimidik nikita rio kita tumele’ula eng kefasikan wo eng kepa’aran-kepa’aran eng kaoatan wo rio kita matou-tou sama’, adil wo meraghes wia eng kaoatan en teakan i yi’i 13ampit mengena-ngena’la em pelelekepan em paarapen ta e wuta e naruiy wo em pinapaloo’o-loo’oan eng kamulia’an ni Empung si Kasawangko’ wo si Lumelawir ta Yesus Kristus,14si simarakanola en tou-Na i wee nikita kaa laa mewewayala nikita witu e reiy’ sa mina’asa kalewo’an wo kaa laa mekekudusla I wee en tou-Na se esa umat, kapunya’an-Na nuesa, se rajing masiwo e le’os.15I abarola em baya nyi’a i ti’i, nge’enge’anola wo emanenola sitou ampit e reiy’ sa mina’asa kawibawa’annu.Te’a mouw wawean tou si mapokeiyla koo kumeng.

Chapter 3

1Pakighenangola nisea rio sea tu’utuk wia se pemerenta wo se tou-tou makakuasa, lale’ wo timiro’ kaa laa metetuanala susur em papa’ayangen e le’os. 2Te’a mouw sea masero’, te’a mouw sea me’ising, satorona nisea se reiy’ maena-ena’ ramah wo marinda-rinda wia em baya ne tou.3Karengan eng ketareanna nikita kangkasi kita matou-tou witu eng kewantian: reiy’ lale’, seip, minamuali hamba e mineghe-ghioan nafsu wo eng kepa’aran, matou-tou witu eng kalewo’an wo eng kadangkean, lewo’, mereri’irisan.4Ta’an katoroan pakaloo’o-loo’ola eng kamura’an ni Empung, Lumelawir ta, wo e nupus-Na wia se tou, 5witu e nedo ni’itu Nisia si limawirola nikita, reiy’ karengan em pasiwo-siwon le’os en tinuana ta mola, ta’an eng karengan e rahmat-Na kaa e linele’an eng kinatouan sumeup wo kaa em bineruan em pina’ayangla e Roh Kudus,6e neiy mouw i era-Nala wia nikita kaa si Yesus Kristus, Lumelawir ta, 7rio kita, tanume sitou neiy i ulitla kaa e nupus karunia-Na, kita mekehak maka’ato em patou-touan kekal, minatoroan ampit em paarapen ta.8E lelila’an i yi’i e nulit wo niaku ku pa’ar rio nikoo ampit e neman mente’la nyi’a, rio nisea nu ma’emanouw wia si Empung se makauli-ulit me’inakut matuanala em pepa’ayangen e le’os. Ni’itu mouw e le’os wo makaka’ara’an i wee sitou.9Ta’an liseiyenola eng kapoongan penero-neron wo e we’engel, eng kapoongan en silsilah, em pesali’isi’an wo em pe’isingan tanume e nukum Taurat, karengan em baya ni’itu e reiy’ si ka’ara’an wo reiy’ sipenoron waya. 10Siesa tou bidat si mekasa maka rua mouw nge’enge’annula, satorona koo ma’akatla. 11Kete’uannu kaa sitou tanu ni’itu si uli-ulit seip wo ampit en dosana e minukum en touna nuesa.12Makarengan nisia nu neiyku mouw i papa’ali si Artemas ka’apa si Tikhikus wia nikoo, me’inakutouw meiy wia niaku wia Nikopolis, karengan em pinutusku mola kaa laa mena’ witu en tampa i ti’i eng keurean e noras eng ghe’egher i yi’i. 13Tulungenouw maka le’o-le’os si Zenas, si ahli Taurat i ti’i, wo si Apolos, witu em pakela-kelangan nea, rio sea reiy’ kakurangan wo’o sapa.14Wo i waya mola se tou-tou ta kangkasi se ma’ajar matuanala em pepa’ayangen e le’os rio toro mewewutala em pemandungen em patou-touan eng kapoongna, rio em patou-touan nea te’a o reiy’ mee wu’ana.15Tabea waki em baya ne tou mewali-wali niaku wia nyi’i wo i pa’ayo mola en tabeaku wia nisea se meupusla nikeiy witu e iman. E nupus karunia e rumapitla nikouw nu waya!

Philemon

Chapter 1

1Waki si Paulus, siesa tou ukuman karengan si Kristus Yesus wo waki si Timotius patuari ta, wia si Filemon i koupus, si ka’ampit esa nga papa’ayangan o nikeiy 2wo wia si Apfia si patuari ta wewene wo wia si Arkhipus, si ka’ampit ta esa nga pe’inakutan wo wia se jema’at witu em balemu: 3E nupus karunia wo en dame sejahtera waki si Empung, Ama’ ta, wo waki si Tuhan Yesus Kristus e rumapitla nikouw.4Niaku ku matotor en syukur wia si Empungku, susur ku i kaghenang nikoo witu en sesombayangengku, 5karengan niaku ku liminga tanume e nupusmu wia em baya se tou kudus wo en tanume e imanmu wia si Tuhan Yesus. 6Wo niaku ku masombayang, rio em pa’asa-asa’annu witu e iman eng kumi’it ma’ayangla en tine’u laa e le’os witu e nelet ta i wee si Kristus. 7Waki upusmu eng kina’atoangku mola eng kalelaya’an wangko’ wo eng kaketeran, karengan e nate ne tou-tou kudus e ni’ibormu mola, patuariku.8Kaa ni’itu, ma’anouw tu’u witu si Kristus niaku ku makapunya eng kabebasan wuta kaa laa mepeperentala wia nikoo sapa e lewo’ sa reiy’ tuanannula, 9ta’an maghenang e nupusmu i ti’i, eng kasa le’os niaku ku kumiwee nyi’a waki nikoo. Niaku, si Paulus, si mina tu’a mouw, awes kangkasi en teakan si pinenjarala karengan si Kristus Yesus,10ma’ayola em pengiween wia nikoo tanume sioki’ku si niatoku kasuatan niaku nu witu em penjara, nyi’a i yi’i si Onesimus 11– ketareanna memang nisia si reiy’ maka ka’ara’an wia nikoo, ta’an en teakan si kasa maka ka’ara’an wia nikoo ma’anouw tu’u wia niaku. 12Nisia si neiyku i reo mareng wia nikoo – nisia, nyi’a i ti’i si wu’ana e nateku –. 13E nulitna niaku ku pa’ar metetaang nisia wia nyi’i tanume si sawelmu kaa melelayanla niaku eng keurean niaku nu pinenjara karengan e Injil,14ta’an sa reiy’ ampit e ni’iyonannu, niaku ku so’o sumiwo wo’o sapa, rio e le’os i ti’i te’a petetuanannula tanumokan ampit em papupusan, ta’an i te ampit em pa’ar eng kepa’aran. 15Karengan wo’o wona’ kaa ni’itu mouw nisia si neiy i ta’atasla reiy’ ure wia nikoo’, rio koo toro sumungkul nisia i wee eng keure-urena, 16si reiy’ mouw kasi tanume si hamba, ta’an i te lumantouwla ta’an si hamba, nyi’a i ti’i tanume si patuari i koupus, wia niaku si tuana mouw, sapape’ kasi wia nikoo, le’os eng kenaramen ni tou ka’apa tu’u witu si Tuhan.17Sa koo mapokeiyla niaku ku ka’ampitmu esa nga iman, sungkulenouw sia tanukan niaku nuesa. 18Wo sa sia rimugi mola nikoo ka’apa tu’u minutang wia nikoo, i pesa’anola em baya nyi’a i ti’i wia niaku – 19niaku, si Paulus, jumamin nyi’a ampit em patikan e lawasku nuesa: niaku ku laa mear nyi’a – rio te’a kulumila’la: “I pesa’anola em baya nyi’a i ti’i wia nikoo!” – karengan nikoo koo minutang wia niaku, nyi’a i ti’i en toumu nuesa. 20Yon patuariku, satorona nikoo koo maka ka’ara’an wia niaku witu si Tuhan: Iborenola e nateku witu si Kristus!21Ampit ma’eman witu eng kelale’annu, ni’i patikkula nyi’i wia nikoo. Niaku ku mete’u, e lumantouwla ta’an em pengiweengku i yi’i e laa tuanannula. 22Witu e ni’itu tumiro’ mouw kangkasi meweweela tete’upan wia niaku, karengan niaku ku maarap kaa en sesombayangennu niaku ku laa i warengla wia nikoo.23Tabea wia nikoo waki si Epafras, si ka’ampitku esa nga penjara karengan si Kristus Yesus, 24wo waki si Markus, Aristarkhus, Demas wo si Lukas, se ka’ampit-ka’ampit esa nga papa’ayangangku. 25E nupus karunia ni Tuhan Yesus Kristus rumapitla e roh miouw!

Hebrews

Chapter 1

Empung minee nuwu’ ampit nieletan ni Oki’-Na 1Nu reiy’ mouw witu en zaman eng ketareanna Empung si minenou-noupouw wo witu e reiy’ sa mina’asa eng kenaramen simusuiy wia se nene moyang ta ampit em pinaeletan ne nabi-nabi, 2takar wia en zaman kesampetan i yi’i Nisia si masusuiy mola wia nikita ampit e nieletan ni Oki’-Na, si neiy mouw i tataap-Nala tanume si mekehak sumungkul e reiy’ sa mina’asa em bia. Karengan Nisia Empung si simiwo mola eng kaoatan minapekasana. 3Nisia nyi’a mouw si sena’ eng kewangko’an ni Empung wo lumian e nasar si Empung wo timobol e reiy’ sa mina’asa em bia ampit e nuwu’-Na wuta eng kakuwasa’an. Wo Nisia nu simampetouw timuanala em palenasan en dosa, Sia rumuber witu esa nga weka lele’os Ni Kasawangko’, waki tampa rakek,4e wa’akat lebe rakek ta’an se malaikat-malaikat, masuat tanu e ngaran neiy i karuniala wia-Nisia e wa’akat lebe wangun ta’an e ngaran nea.Oki’ ni Empung si lebe rakek ta’an se malaikat-malaikat 5Karengan wia si seiy ku’a re’en witu e nelet ne malaikat-malaikat i ti’i e mekasa mouw Sia lumila’la: “Oki’-Ku Nikoo! Nikoo koo neiy mouw i peurang-Kula wia e nendo i yi’i?” wo “Niaku ku laa mamuali Ama’-Na, wo Nisia si laa mamuali Oki’-Ku?”6Wo eng katoroan Nisia nu mali kasi si Oki’-Na si polon meiy wia eng kaoatan, Nisia si limila’: “Em baya ne malaikat ni Empung se lewo’ sa reiy’ sumempe Nisia.” 7Wo en tanume se malaikat-malaikat Nisia si limila’: “En simiwo se malaikat-malaikat-Na minamuali reghes tumokol wo se sumesempung-sumesempung-Na minamuali layas e napi.”8Ta’an en tanume si Oki’ Nisia si limila’: “Reruberan-Nu, ee Empung, en tataap i wee e mapawee-weena wo eng keurena, wo e wulu’ eng karaja’an-Nu nyi’a mouw e wulu’ eng kaulitan. 9Nikoo koo meupusla eng ka’adilan wo mari’iris eng kawurukan; karengan e ni’itu si Empung, Empung-Mu si minisu’ mola Nikoo ampit e lana tanume eng kowa’ kepa’aran, e limantouwla se ka’ampit-ka’ampit kaasa-Mu.”10Wo: “witu eng ketareanna, ee Tuhan, Nikoo koo rimeta’ mola en to’otolan em bumi, wo e langit nyi’a mouw en siniwo e lawas-Mu. 11Em baya nyi’a i ti’i e laa mapuneng, ta’an Nikoo koo minena-ena’ wia, wo em baya nyi’a i ti’i e laa mamuali ure tanu e labung; 12tanu eng karaiy Koo laa lumangkunla nisea, wo tanu em pematimea’an nisea laa soupen, ta’an Nikoo koo minena-ena’ masuat, wo en te’un-te’un-Nu e reiy’ sikinesampetan.”13Wo wia si seiy ku’a re’en witu nelet ne malaikat i ti’i e mekasa mouw Sia lumila’: “Rumuberouw witu esa nga weka lele’os-Ku, i ka’ayo siwong-Ku se kesaru-kesaru-Mu mamuali kontoiyan e ne’a-Mu?” 14E reiy’ ku’a re’en nisea nu waya nyi’a mouw se roh-roh masempungla, se neiy i toke kaa laa mesesempungla nisea nu lewo’ sa reiy’ maka’ato kelawiran?

Chapter 2

Eng kelawiran e wangko’ 1Karengan e ni’itu e lewo’ sa reiy’ lebe maato-ato kita mawee ghenangla sapa e lininga ta mola, rio kita te’a i ayur alin en so’oso’.2Karengan sa e nuwu’ neiy i lila’la ampit e nieletan ne malaikat-malaikat e minena-ena’ pepaken, wo susur eng kaselokan wo eng kareiy’lale’an e maka’ato sesuli’ kewaarna, 3kumura ku’a re’en o kita laa i kaliseiyi, sa wona’na kita meghio-ghiola eng kelawiran kaselana i ti’i, eng ketare-tarena neiy i abarla ni Tuhan wo nisea se liminga mola nyi’a, wia nikita ampit eng kenaramen toro emanela, kasuatan 4Empung si time’etepla eng kasairian nea karengan eng kowa’-kowa’ wo e maka’erangen-maka’erangen wo karengan e mineghio-ghioan em pinapaloo-loo’an eng kakuwasa’an wo eng karunia e Roh Kudus, em pinemete-meteng-Nala i ki’it eng kepa’aran-Na.Yesus esa nga edo lebe kumeng ta’an se malaikat-malaikat 5Karengan e reiy’ wia se malaikat-malaikat o neiy mouw i tu’utuk-Nala eng kaoatan e laa meiy, em pasusuiyentala i yi’i. 6Wawean tou si mekasa mouw mee kasairian witu e nesa nats, em pokeiyna: “Sapa ku’a re’en sitou, i ka’ayo Koo maghenang nisia, ka’apa oki’ ni tou, i ka’ayo Koo mepadungla nisia?7Ta’anouw Nikoo koo simiwo mola nisia i wee e nedo potot oki’ lebe kumeng ta’an se malaikat-malaikat, wo minahkota mola nisea ampit eng kewangko’an wo en sighi’, 8e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy-Mu mouw i tu’utukla witu e wawa’ e ne’a-Na.” Karengan witu metetu’utukla e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa wia-Nisia, reiy’la e nesa tu’u neiy i kawi-Nala, o reiy’ tu’utuk wia-Nisia. Ta’an en teakan i yi’i e reiy’pe’ linoo’ ta, kaa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i tu’utukla wia-Nisia.9Ta’an Nisia, i wee e nedo potot si siniwo oki’ lebe kumeng ta’an se malaikat-malaikat, nyi’a i ti’i si Yesus, loo’on ta, eng karengan em peme’itan em patean, si minahkota’ala ampit eng kewangko’an wo en sighi’, rio karengan e nupus karunia ni Empung Nisia si me’anla em patean i wee em baya ne tou. 10Karengan e memang minatoroan ampit eng ka’ada’an ni Empung – e niwee-Nisia wo karengan-Nisia e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en siniwola –, nyi’a i ti’i Empung si minaali kelaker tou wia eng kewangko’an, o kangkasi minanginreiy’siperoanla si Yesus, si mina’akala nisea witu eng kelawiran, ampit em peme’itan.11Karengan Nisia si kimudusla wo nisea se kinudusla, nisea nu waya se asal waki si Esa; ni’itu mouw eng karenganna Nisia si reiy’ meirang matotorla nisea patuari, 12em pokeiy-Na: “Niaku ku laa mabarla e ngaran-Nu wia se patuari-patuari-Ku, wo melo’o-lo’or Nikoo witu eng keuneran ne jema’at,”13wo kasi: “Niaku ku laa meela ka’emanan wia-Nisia,” Wo kasi: “Eng kaulitna, i yi’i mouw Niaku wo se oki-oki’ neiy mouw i weela ni Empung wia-Niaku.” 14Karengan se oki-oki’ i ti’i nyi’a mouw se oki-oki’ waki raa’ wo le’ona, takar Nisia kangkasi si minamuali masuat ampit nisea wo si minaka’ato weteng witu eng ka’ada’an nea, rio karengan eng kinepatean-Na Sia munengla nisia, nyi’a i ti’i si Iblis, si makuwasa witu em patean; 15wo rio ampit e lalan tuana Nisia si mayala nisea se esa nga umur em patou-touan nea se witu eng gorem em pehamba’an eng karengan e nide’na witu em patean.16Karengan eng kaulitna, e reiy’ se malaikat-malaikat se i koupus-Nala, ta’an se see’ ni Abraham se i pakeupus-Nala. 17Ni’itu mouw eng karenganna, takar witu e reiy’ sa mina’asa kapualitan Nisia si lewo’ sa reiy’ i pasuatela ampit se patuari-patuari-Na, rio Sia mamuali Imam Wangko’ si minee en tongkoupusen wo si lale’ wia si Empung kaa laa melele’osela en dosa ne minapekasa bangsa. 18Eng karengan Nisia nuesa si pineme’itanola karengan em pewa’awa’an, takar Sia toro male’ nisea se wina’awa’ala.

Chapter 3

Yesus si lebe rakek ta’an si Musa 1Karengan e ni’itu, heiy patuari-patuari e kudus, se minaka’ato weteng witu em pakeretan sorgawi, tumu’usouw wia si Rasul wo si Imam Wangko’ paakun tala, nyi’a i ti’i si Yesus, 2si lale’ wia Nisia si timataapola-Nisia, tanu eng kumura si Musa tu’u si lale’ witu se pakasa’an em bale-Na. 3Karengan Nisia si paloo’on waar maka’ato eng kewangko’an lebe wangko’ ta’an si Musa, masuat tanu si kasasigha’ em bangunan si lebe pasighi’in ta’an em bale siniwona. 4Karengan susur em bale neiy i redeiy niesa tou kasasigha’ em bangunan, ta’an si kasasigha’ em bangunan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa nyi’a mouw si Empung.5Wo si Musa si memang lale’ witu se pakasa’an em bale ni Empung tanume si sumesempung kaa laa mee kasairian en tanume en sapa e laa i abarla kamurian, 6ta’an si Kristus si lale’ tanume si Oki’ mekapalala em bale-Na; wo em bale-Na nyi’a mouw nikita, sa kita i ka’ayola witu eng kesampetanna o ta te’etep timiboiy witu em pa’emanen wo em paarapen ni’i pesawa’ tala.Minapuneng karengan timele’u e neman 7Karengan e ni’itu, tanu neiy i lila’la e Roh Kudus: “Wia nendo i yi’i, sa kouw luminga en totor-Na, 8te’a mouw pekeketen e natemu tanu witu eng kaupi’an witu e nedo pewa’awa’an waki patar kaerisan,9witu e wisa se nene moyangmu mina’awa’la Niaku ampit e lalan mewewa’awa’ Niaku, ma’anouw tu’u sea limoo’ em pasiwo-siwon – pasiwo-siwongKu, e nepat nga pulu’ nge te’un eng keurena. 10Ni’itu mouw eng karenganna Niaku ku moupi’ wia se makateper i ti’i, wo lumila’: Reiy’ sea seip ate, wo nisea se reiy’ sumine’u e lalan-Ku, 11i ka’ayo Aku timiwa’ witu eng kaupi’ang-Ku: Nisea se reiy’ laa ghumorem mea witu en tampa niena’ang-Ku.”12Mategha-teghamouw, heiy patuari waya, rio witu nelet miouw te’a ka’atoan siesa tou e natena e lewo’ wo si reiy’ ma’eman eng karengan nisia si timele’umi e neman waki si Empung matou-tou. 13Ta’an nge’enge’anola siesa wia se walina susur e nendo, eng keurean torope’ ni’i lila’la “nendo i yi’i”, rio te’a wawean witu nelet miouw si minakete natena karengan e le’ekok wiles en dosa.14Karengan nikita ta minaka’ato mola weteng witu si Kristus, asal i te kita te’etep tumiboiy i ka’ayo wia eng kesampetanna witu eng ka’emanan e neman ta eng ketarena. 15Ta’an sakawisa e mekasa mouw i lila’la: “Wia nendo i yi’i, sa kouw luminga en totor-Na, te’a mouw pekeketenla e natemu tanu witu eng kaupi’an”,16Seiy ku’a re’en nisea se timo’ori eng kaupi’an ni Empung, ma’anouw tu’u sea liminga en totor-Na? E reiy’ ku’a re’en nisea nu waya se rimo’umi waki Mesir witu em pa’aka-aka’an ni Musa? 17Wo seiy ku’a re’en si neiy i kakeupi’-Nala epat nga pulu’ ngete’un eng keurena? E reiy’ ku’a re’en nisea se simiwo en dosa wo e mayat nea e mineteta’ateran waki patar kaerisan? 18Wo seiy ku’a re’en si neiy mouw i tiwa’-Nala, kaa nisea se reiy’ laa ghumorem mea waki tampa niena’an-Na? E reiy’ ku’a re’en nisea se reiy’ lale’? 19Tuana mouw kita lumoo’, kaa nisea se reiy’ mete’u ghumorem eng karengan e reiy’ kapa’emanan nea.

Chapter 4

1Karengan e ni’itu, le’osouw kita tumegham, rio te’a wawean tou witu nelet miouw si’i papokeiyla neiy i katele’u, ma’anouw tu’u en ta’ar laa ghumorem mea witu eng gorem e nena’an-Na em pepakene’. 2Karengan wia nikita neiy i abarla kangkasi e nabar mekepa’aren masuat tanu wia nisea, ta’an e nuwu’ i paabaran i ti’i e reiy’ si ka’ara’an i wee nisea, karengan e reiy’ timou mewali-wali karengan e neman ampit nisea se liminga nyi’a3Karengan nikita nu maka eman, ta laa ghumorem mea witu en tampa ena’an tanu neiy i lila’-Nala: “I ka’ayo Niaku ku timiwa’ witu e nupi’-Ku: Nisea se reiy’ laa ghumorem mea witu en tampa niena’ang-Ku,” ma’anouw tu’u em pepa’ayangen-Na en simampetouw rengan eng kaoatan siniwola. 4Karengan en tanume e nendo kapitu e mekasa mouw neiy i lila’la witu e nesa nats: “Wo si Empung si minena’ witu e nendo kapitu waki reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangen-Na.” 5Wo witu e nats i ti’i e wacan ta: “Nisea se reiy’ laa ghumorem mea witu en tampa niena’ang-Ku.”6Ni’itu mouw e leno mouw, kaa wawean kelakerna ne tou se laa ghumorem mea witu en tampa niena’an i ti’i, kasuatan nisea e wia nisea lebe ketareanna neiy i abaran e nabar mekepa’aren i ti’i, se reiy’ ghimorem karengan eng kareiy’lale’an nea. 7Karengan e ni’itu Nisia si timataapla kangkasi e nesa nendo, nyi’a i ti’i “e nendo i yi’i”, eng katoroan Nisia nu pira mola eng keure mawee nuwu’ ampit nieletan ni Daud tanu neiy i lila’la witu natas: “Wia nendo i yi’i, sa kouw luminga en totor-Na, te’a mouw i pekeketenla natemu!”8Karengan, sa wona’na si Yosua si minali mola nisea ghimorem mea witu en tampa niena’an, tantu mouw si Empung si reiy’ laa mengila-ngila’ kamurian en tanume e nesa endo walina. 9Ni’itu mouw en timiro’pe’ e nesa endo ena’an, e nendo kapitu, i wee se umat ni Empung. 10Karengan seiy i te si ghimoremouw mea waki tampa niena’an-Na, nisia nuesa si minena’ momi waki e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangenna, masuat tanu si Empung minena’mi waki pepa’ayangen-Na. 11Karengan e ni’itu le’osouw kita me’inakut kaa laa ghumorem mea witu eng gorem e niena’an i ti’i, rio te’a siesa tou tu’u si’i kawolon karengan kimi’itla e nasaran eng kareiy’lale’an i ti’i kangkasi.12Karengan e nuwu’ ni Empung e matou-tou wo nente’ wo e lebe tarem ta’an en santi makaweren rua wisa i te tu’u; sia si matude’ kasa ghorem i ka’ayo tuma’atasla si imukur wo e roh, em buku-wukuna wo em be’enek; sia si makawoo mememange’anla em pemili-milingen wo eng genang e nate ta. 13Wo reiy’la siesa makhluk tu’u si neiy i kakirong witu en sinaru-Na, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em poteiy wo neiy i kawuka’ witu en sinaru em beren-Na, e wia-Nisia kita lewo’ sa reiy’ meela e wewingkotna.Yesus si tanume si Imam Wangko’ 14Karengan nikita en teakan kita makapunyala si Imam Wangko’ Kewangko’, si limeasome em baya e langit, nyi’a i ti’i si Yesus, Oki’ ni Empung, le’osouw kita te’etep tumiboiy witu em paakuan e neman ta. 15Karengan si Imam Wangko’ punya ta, si reiy’ mouw i te imam wangko’ reiy’ mete’u kumi’it me’anla eng kalewea’an-kalewea’an ta, eng kapurikitna si masuat ampit nikita, Nisia si wina’awa’anola, ta’an i te si reiy’ simiwo en dosa. 16Karengan e ni’itu meiy mouw kita ampit wuta eng kaberanian kita tumawila e reruberan e nupus karunia, rio kita maka’ato e nupus o rendem wo matola e nupus karunia kaa laa maka’ato e na’ale’an ta witu nedona.

Chapter 5

1Karengan susur imam wangko’, se pinelengi waki elet ne tou, neiy i tataapla i wee se tou witu em paato-atoan nea ampit si Empung, rio sia mapasempela en sesempe wo en tetule karengan en dosa. 2Nisia si lewo’ sa reiy’ mete’u mangarti se tou-tou waluiy wo se tou-tou e seip, karengan nisia nuesa si wuta eng kalewea’an, 3e malewo’sareiy’la nisia kaa laa mapasempela en tetule karengan en dosa, e reiy’ i te i wee se umat, ta’an kangkasi i wee en touna nuesa.4Wo e reiy’ siesa tou tu’u si medo eng kaorematan i ti’i i wee en touna nuesa, ta’an si kineret ni Empung i wee e ni’itu, tanu e minamuali mola ampit si Harun. 5Tuana mouw kangkasi si Kristus si reiy’ mewangko’la en tou-Na nuesa ampit e mamuali Imam Wangko’, ta’an si winangko’la ni Sia si minee nuwu’ wia-Nisia: “Oki’-Ku Nikoo! Nikoo koo neiy mouw i peurang-Kula wia e nendo i yi’i”,6tanu eng kumura nuwu’-Na witu e nesa nats walina: “Nikoo nyi’a mouw si Imam i wee eng keure-urena, i ki’it e natoran ni Melkisedek.”7Witu em patou-touan-Na tanume sitou, Nisia si minapasempe mola en sombayang wo em paaleiyen ampit e rebek wo e nga’angal wia Nisia, si makawoo limawiri-Nisia waki patean, wo karengan eng kelale’an-Na Nisia si lininga mola. 8Wo ma’anouw tu’u Sia nyi’a mouw si Oki’, Nisia si minetete’u mola minamuali lale’ waki sapa em pineme’itan-Na momi9wo nu treiy’ mouw Nisia nu mina’ayola eng kareiy’siperoan-Na, Nisia si minamuali poong eng kelawiran e ke’ekel i wee em baya ne tou se lale’ wia-Nisia, 10wo Nisia si kineret ni Empung minamuali Imam Wangko’, i ki’it e natoran ni Melkisedek.[Nge’enge’ rio te’a tumele’u e neman] 11En tanume eng kapualitan i ti’i kelaker e lewo’ sa reiy’ i lila’ meiyla, ta’an em pedis laa i pewewelarla, karengan nikouw kouw kepa’ mouw witu eng kapualitan melelingala.12Karengan ma’anouw tu’u kouw, loo’oni waki ruuna e nedo, e lewo’ sa reiy’na mouw mamuali menenuru’, nikouw kouw mepadunge’ kasi turu’unla en to’otolan-to’otolan em poong waki pinapaloo’-loo’an ni Empung, wo nikouw kouw mepadunge’la en susu, e reiy’ kekaanen kete. 13Karengan seiy i te si mepadunge’la en susu nisia si reiy’ mamangartila en teturu’ en tanume eng kaulitan, karengan nisia nyi’a mouw si anakoki. 14Ta’an eng kekaanen kete nyi’a mouw i wee se tou-tou sela mouw, eng karengan se makapunyala em pancaindra minelati kaa laa mememange’ala e le’os waki e lewo’.

Chapter 6

1Karengan e ni’itu meiy mouw kita tumele’ula en to’otolan-to’otolan kasa ketare-tare waki teturu’ en tanume si Kristus wo mera wia eng kapaselana kasa. Te’a mouw kita rumeta’la kasi en to’otolan pakedo’an waki pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e reiy’ si penoron, wo en to’otolan ka’emanan wia si Empung, 2nyi’a i ti’i en teturu’ en tanume minegheghioan pebaptisan, pate’upan e lawas, kato’oran ne tou-tou minate wo e nukuman ke’ekel. 3Wo e ni’itu mouw e laa siwon ta, sa si Empung si miyonla nyi’a.4Karengan nisea se mekasa mouw tinerangla e natena, se mekasa mouw me’an eng karunia sorgawi, wo se mekasa mouw maka’ato weteng witu e Roh Kudus, 5wo se mine’ani e nuwu’ e le’os waki si Empung wo eng karunia-karunia eng kaoatan e laa meiy, 6ta’anouw se timele’u e neman kasi, se reiy’ wona’na werunela mekasape’ kasi tanu en tuana, i ka’ayo sea makedo’, karengan nisea se simalibla kasi si Oki’ ni Empung i wee en tou nea wo simero’la-Nisia witu en saruan ne kelakeran.7Karengan en tana’ e mase’esep en dano naro e re’eregh matumpami witu natasna, wo mawua’la en tanemen-tanemen makaka’ara’an wia nisea nu mina’ayangla nyi’a, se minaka’atomi berkat waki si Empung; 8ta’an sa wona’na en tana i ti’i e minua’la kongkom tetunean wo en dukut tetunean, e reiy’ mouw sia makaka’ara’an wo tawi mouw witu eng kutok, eng kimawus ampit em pinatunuan.Tumiboiy te’etep wia em paarapen 9Ta’an, heiy patuari-patuariku i koupus, ma’anouw tu’u keiy lumila’ tuana en tanume nikouw, keiy ma’eman, kaa nikouw kouw makapunya e wo’o sapa lebe le’os, en tima’apung kelawiran. 10Karengan si Empung si reiy’ e reiy’ adil, i ka’ayo Sia limiurla em pepa’ayangennu wo nupusmu neiy miouw i papa’atola witu e ngaran-Na kaa em pasempungan niouw wia se tou-tou kudus, em patuanan niouwpe’la i ka’ayomi en teakan.11Ta’an nikeiy keiy pa’ar, rio kouw siesa o siesa mapa’atola eng kauli-ulitan e masuat kaa laa mememualila em paarapennu esa kapunya’an en tantu, i ka’ayo wia eng kesampetanna, 12rio kouw te’a mamuali kepa’, ta’an mamuali maki’i-ki’it – maki’i-ki’it nisea eng karengan e neman wo eng kasabaaran maka’ato weteng witu en sapa neiy i ta’arla ni Empung.13Karengan eng katoroan si Empung nu mineela en ta’ar-Na wia si Abraham, Nisia si timiwa’ kaa en tou-Na nuesa, karengan e reiy’la tou si lebe rakek ta’an Nisia, 14em pokeiy-Na: “Eng kaulitna Niaku ku laa merkatla nikoo makaloko-lokon wo laa sumiwo nikoo kasa laker.” 15Abraham si mina’ena’ ampit en sabaar wo ampit en tuana nisia si minaka’ato sapa neiy i ta’arla wia nisia.16Karengan sitou si tumiwa’ kaa sitou lebe rakek, wo en tiwa’ i ti’i e mamuali esa kate’etepan i wee nisia si kimawusla e reiy’ sa mina’asa peroan. 17Karengan e ni’itu, kaa laa lebe mapa’emanla nisea nu mekehak sumungkul en ta’ar i ti’i witu eng katantuan eng katenggolan-Na, Empung si mina’akesola en tou-Na ampit en tiwa’, 18rio karengan e rua pakaloo’o-loo’ola e reiy’ masou-soup, en tanume e wisa si Empung si reiy’ wona’na matowo, nikita si masero en teterungan, kita minaka’ato e lelupu kaente’ kaa laa mekeka’apang em paarapen e rimeta’ witu en saruan ta.19Em paarapen i ti’i nyi’a mouw em belangouw kaente’ wo aman i wee si imukur ta, e neiy mouw i suwa’la i ka’ayo mea waki muri em peremel, 20witu e wisa si Yesus si ghimoremouw tanume si Timani’’ i wee nikita, eng katoroan Nisia, i ki’it e natoran ni Melkisedek, si mamuali Imam Wangko i ka’ayo eng keure-urena.

Chapter 7

Kristus wo si Melkisedek 1Karengan si Melkisedek nyi’a mouw si raja Salem wo si imam ni Empung Si Kasarakek; nisia si minea sumungkul si Abraham eng katoroan si Abraham nu marengi waki kimalala se raja-raja, wo merkatla nisia. 2Wia nisia tu’u si Abraham si mineela esa nga mapulu’ waki em baya nyi’a. I ki’it em penoron e ngaranna Melkisedek nyi’a mouw si kasa ketare-tare raja eng kaulitan, wo kangkasi si raja Salem, nyi’a i ti’i si raja e le’os eng kale’osan. 3Nisia si reiy’ meke ama’, si reiy’ maka ina’, si reiy’ maka silsila, e nendona e reiy’ si kinetareani wo em patou-touanna e reiy’ sikinesampetan, wo eng karengan nisia si siniwola masuat ampit si Oki’ ni Empung nisia si minena-ena’ minamuali imam i ka’ayo eng keure-urena.4Weeanola ghenang kumura eng kewangko’na ni tou i ti’i, wia nisia si Abraham, ama’ ne opo’ ta, si mineela esa nga mapulu’ waki e reiy’ sa mina’asa eng kinaat kasa le’os. 5Wo nisea se waki se oki-oki’ ni Lewi, se minaka’ato en jabatan imam, se minaka’ato lukar, i ki’it e nukum Torat, kaa laa mapurut esa nga mapulu’ wia se umat Israel, nyi’a i ti’i wia se patuari-patuari nea, ma’anouw tu’u nisea i yi’i kangkasi nyi’a mouw se see’ ni Abraham. 6Ta’an si Melkisedek, si reiy’ see’ nea, si mapurut esa nga mapulu wia si Abraham wo maberkatla nisia, ma’anouw tu’u nisia mouw si makapunya en ta’ar.7Memang e reiy’ mete’u kelongen, kaa si lebe kumeng si berkatela ni lebe rakek. 8Wo wia nyi’i se tou-tou reiy’ ke’ekel se minaka’ato esa nga mapulu, wo maname Nisia, en tanume Nisia wineean kasairian, kaa Nisia si matou-tou. 9Takar en toro mouw i lila’la, kaa ampit e nieletan ni Abraham em pinuruti kangkasi esa nga mapulu’ waki si Lewi, si mekehak maka’ato esa nga mapulu’, 10karengan nisia si witupe’ e nouwak ni ama’ ni opo’na, eng katoroan si Melkisedek nu simungkul si ama’ ni opo’na i ti’i.Kristus nyi’a mouw si Imam lebe rakek ta’an si Harun 11Karengan e ni’itu, sa wona’na karengan e imamat ni Lewi o ka’ayoanola eng kareiy’siperoan – eng karengan e imamat i ti’i se umat Israel se simungkulola en Torat – sapa ku’a re’en eng karenganna mepadunge’ siesa tou walina i tataapla mamuali imam wangko’ i ki’it e natoran ni Melkisedek wo en tanume nisia si reiy’ neiy i lila’la i ki’it e natoran ni Harun? 12Karengan, sa wona’na e imamat e masoup, ampit e nuesana e laa masoup kangkasi e nukum Torat i ti’i.13Karengan Nisia, si neiy i maksutla wia nyi’i, si neiy i kaghorem suku walina; wia se suku i yi’i e reiy’la siesa tou tu’u si mekasa mouw sumempungla waki mezbah. 14Karengan eng kinete’uanola em baya ne tou, kaa si Tuhan ta si asal waki se suku Yehuda wo en tanume se suku i ti’i si Musa si reiy’pe’ ma’an mekasa limila’la wo’o sapa tu’u en tanume se imam-imam15Wo eng kapualitan i ti’i e wa’akat lebe pakaloo’o-loo’ola, sa wona’na i tantula siesa imam walina i ki’it eng kenaramen ni Melkisedek, 16si mamuali imam si reiy’ tumo’otolela witu e natoran-natoran ni tou, ta’an si tumo’otolela witu em patou-touan e reiy’ mete’u mapuneng. 17Karengan en tanume Nisia si wineean kasairian: “Nikoo nyi’a mouw si Imam i wee eng keure-urena, ki’it e natoran ni Melkisedek.”18Memang e nesa ukum neiy i ro’umi eng ketareanna em po’opolela, sa e nukum i ti’i e reiy’ makapunyala kaente’an wo karengan e ni’itu e reiy’ maka ka’ara’an, 19– karengan e nukum Torat eng kasa reiy’ maali eng kareiy’siperoan – ta’an en teakan neiy i lentuti em paarapen e lebe le’os, e metetawila nikita wia si Empung.20Wo masuat tanu eng kapualitan i yi’i e reiy’ minamuali sa reiy’ ampit en tiwa’ – memang nisea se minamuali mouw imam reiy’ ampit en tiwa’, 21ta’an Nisia ampit en tiwa’, si tinotorla ni Sia si minee nuwu’ wia-Nisia: “Tuhan si timiwa’ mola wo Nisia si reiy’ laa menesel: Nikoo nyi’a mouw si Imam i wee eng keure-urena” –22tuanakan kangkasi si Yesus nyi’a mouw si eram waki e nesa teta’aran e lebe ente’. 23Wo witu eng kasa ka’asa’an eng kelakerna nisea se minamuali mouw imam, karengan nisea se niape’ ni patean kaa laa mena-ena’ jumabat imam. 24Ta’an, karengan Nisia si minena-ena’ eng keure-urena, imamat-Na e reiy’ mete’u mera wia se tou walina.25Karengan e ni’itu Nisia si makawoo kangkasi lumawirla ampit eng kareiy’siperoan em baya ne tou kaa Nisia se mineiy wia si Empung. Karengan Nisia si matou-tou e reiy’ maena-ena’ kaa laa mamuali Pengelet nea. 26Karengan si Imam Wangko’ tuana mouw si pemandungentala: nyi’a i ti’i si lale’, reiy’ siselok, reiy’ sisering, si neiy i ketampasi waki se tou-tou makadosa wo si lebe rakek ta’an e ransun-ransun en sorga,27si reiy’ tanu se imam-imam wangko’ walina, se susur nendo se lewo’ sa reiy’ mapasempe’la en tetule i wee en dosana nuesa wo nu reiy’ mouw i tu tare mouw i wee en dosa ne umatna, karengan eng kapualitan i ti’i en tinuana-Na mola pinekasa i wee eng keure-urena, eng katoroan Nisia nu minapasempela en tou-Na nuesa tanume en tetule. 28Karengan e nukum Torat en timantula se tou-tou se lini’iker eng kaleme’an se minamuali Imam Wangko’, ta’an en tiwa’, neiy i totorla kamurian ta’an e nukum Torat, en timantula si Oki’, si minamuali e reiy’siperoan i ka’ayo eng keure-urena.

Chapter 8

Imam Wangko’ en teta’aran weru 1Em be’ina e reiy’ sa mina’asa em pinasusuiytala i ti’i nyi’a mouw: nikita ta makapunya Imam Wangko’ si tuana, si rimuber witu esa nga weka lele’os e reruberan Ni Kasawangko’ waki sorga, 2wo si masempungla e raghes witu en tampa kudus, nyi’a i ti’i witu eng gorem en dasing karengan, neiy i redeiyla ni Tuhan wo e reiy’ ni tou.3Karengan susur Imam Wangko’ se neiy i tantula laa mapasempela en tetule wo en sesempe wo eng karengan e ni’itu Yesus si mepadung makapunyala e wo’o sapa kaa laa i pesesempela. 4Sa wona’na Sia wia em bumi i yi’i, Nisia si kasa reiy’ laa mamuali imam, karengan wia nyi’i waweanouw se tou-tou simempela en sesempe i ki’it e nukum Torat. 5Em pasempungan nea nyi’a mouw e lumian wo eng kumalenoan waki sapa em baki sorga, masuat tanu neiy i pakite’ula wia si Musa, eng katoroan nisia nu minereredeiyla en dasing: “Ghenangenouw,” en tuana e nuwu’-Na, “kaa nikoo koo simiwo em baya nyi’a i ti’i i ki’it e nasaran neiy mouw i tudu’la wia nikoo waki atas eng kuntung i ti’i.”6Ta’an en teakan Nisia si minaka’ato mola e nesa pasempungan e wa’akat lebe wangko’, karengan Nisia si minamuali Paelet waki teta’aran e lebe wangko’, neiy i to’otolela witu en ta’ar e lebe rakek. 7Karengan sawona’na en teta’aran kasa ketare-tare i ti’i e reiy’ siwalulang, e reiy’ mouw laa seron kasi en tampa i wee eng karua.8Karengan Nisia si timogor nisea eng katoroan Nisia nu limila’: “Eng kaulitna, e laa meiy e nedona,” tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan, “Niaku ku laa sumiwola teta’aran weru ampit se kaum Israel wo ampit se kaum Yehuda, 9e reiy’ tanu en teta’aran en siniwo-Ku mola ampit se nene moyang nea, witu e nedo Niaku nu timiboiy e lawas nea kaa laa ma’ali nisea rumo’umi waki tana’ Mesir. Karengan nisea se reiy’ lale’ wia en teta’aran-Ku wo Niaku ku sumede’ nisea,” en tuana e nuwu’ ni Tuhan.10“Takar e nyi’i mouw en teta’aran en siniwo-Kula ampit se kaum Israel nu reiy’ mouw e nedo ni’itu,” en tuana mouw e nuwu’ ni Tuhan. “Niaku ku laa meela e nukum-Ku witu e akal budi nea wo matikla nyi’a witu e nate nea, takar Niaku ku laa mamuali Empung nea wo nisea se laa mamuali umat-Ku.11Wo nisea se reiy’ mouw laa mee teturu’ kasi se kasuat wargana, ka’apa se kasuat ne patuarina ampit e limila’la: Sine’unouw si Tuhan! Karengan nisea nu waya, sela o rintek, se laa sumine’u Niaku. 12Karengan Niaku ku laa mee en tongkoupusen witu eng kaselokan nea wo reiy’ mouw kasi ghumenang en dosa-dosa nea.”13Eng karengan Nisia si mengila-ngila’ en tanume en teta’aran e weru, Nisia si minapaloo’o-loo’ola eng kasa ketare-tare si tanume en teta’aran e mina tu’a mouw. Wo sapa e mina tu’a mouw wo e nure mouw, en tawi mouw wia eng kapunenganna.

Chapter 9

En tampa kudus wia em bumi wo waki sorga 1Memang en teta’aran kasa ketare-tare kangkasi e makapunya natoran-natoran i wee e raghes wo i wee en tampa kudus en siniwo e lawas ni tou. 2Karengan wawean en tiniro’la e nesa dasing, nyi’a i ti’i e weteng kasa muka wo e witu niatoan e ne’ana en solo wo e meja ampit e roti sesakeiyan. E weteng i yi’i em patotoren tampa kudus.3Witu muri em peremel karua niatoan e nesa dasing kasi em patotoren tampa kasa kudus. 4Witu niatoan e mezbah mas patunuan e nukupan, wo en tabut teta’aran, e minapekasana en sino’okep ampit e mas; witu eng gorem en tabut teta’aran i ti’i en tinu’utulan em buli-buli mas pinumpunan e manna, em bewulu’ ni Harun e mekasa mouw sumuru wo e loh-loh watu pinatikan en teta’aran, 5wo witu natas nyi’a e rua kerub kewangko’an en timerungla en songkouw pale’osan. Ta’an eng kapualitan i yi’i e reiy’ mete’u susuiyentala en teakan pengesa-ngesan.6Tuana mouw eng kenaramenna en tampa kudus i ti’i tinu’utul. Takar se imam-imam se reiy’ siena’na maghorem witu eng gorem en dasing kasa muka i ti’i kaa laa metetuanala e raghes nea, 7ta’an mea witu eng gorem en dasing e karua se Imam Wangko’ i te se toro ghumorem mekasa esa nge te’un, wo e lewo’ sa reiy’ ampit e raa’ neiyna i sempela karengan en touna nuesa wo karengan eng kaselokan-kaselokan, siniwo ne umatna ampit e reiy’ minete’ula.8Ampit e nyi’i e Roh Kudus e minapaloo’o-loo’ola, kaa e lalan mea waki tampa kudus i ti’i e reiy’pe’ minawuka’, eng keurean en dasing kasa ketare-tare i ti’i em biape’. 9E ni’itu nyi’a mouw en tanula e masa en teakan, Minatoroan ampit e ni’itu neiy i papasempela en tetule wo en sesempe reiy’ mete’u manginreiy’siperoala nisea se simempela nyi’a i ki’it e nate leno nea, 10karengan em baya nyi’a i ti’i, reiy’kan i te kekaanen kekoo’on wo e reiy’ sa mina’asa minegheghioan em paoasan, ta’a i te e natoran-natoran kaa laa tumou insani, em paken i te i ka’ayo ma’ayona e nedo paweruan.Kristus nyi’a mouw si Pangelet waki teta’aran e weru 11Ta’an si Kristus si mineiy mouw tanume si Imam Wangko’ i wee eng kapualitan-kapualitan e le’os e laa meiy: Nisia si limeasome en dasing lebe sela wo e lebe reiy’ siperoan, e reiy’ siniwo e lawas ni tou, – em penoronna e reiy’ neiy i kaghorem en siniwo i yi’i, – 12wo Nisia si ghimoremola mekasa i wee eng keure-urena mea witu eng gorem en tampa e kudus e reiy’ ampit maali e raa’ ni domba raghar wo e raa’ ni sapi oki’, ta’an ampit e mali en daa’-Na nuesa. Wo ampit e ni’itu Nisia si minaka’ato mouw eng kewaya’an e ke’ekel.13Karengan, sa en daa’ ni domba raghar wo en daa’ ni sapi raghar wo em pi’ipikan e riawu ni sapi sobor eng kumudusla nisea nu seremor, i ka’ayo sea linenasla eng kenaramen lahiriah, 14kumura e lebena en daa’ ni Kristus, karengan e Roh ke’ekel e minapasempe mola en tou-Na nuesa wia si Empung tanume en sesempe reiy’ siwalulang, e laa lumenasla e nate lenas ta witu em pasiwo-siwon e reiy’ sipenoron, rio kita toro rumaghes wia si Empung matou-tou. 15Karengan e ni’itu Nisia nyi’a mouw si Pangelet waki e nesa teta’aran e weru, rio nisea se kinakeretanouw se toro sumungkul e weteng ke’ekel neiy i ta’arla, Karengan Nisia si minate mouw kaa laa metetubuus eng kaselokan-kaselokan en tinuana mola eng keurean en teta’aran eng kasa ketare-tare.16Karengan wisa wawean e wasiat, witu e lewo’ sa reiy’ i pakite’ula en tanume em pinatean ni simiwo e wasiat i ti’i. 17Karengan e nesa wasiat en tare mouw i te sah, sa si simiwo e wasiat i ti’i si minate mouw, karengan e ni’itu e reiy’ mete’u paken, eng keurean si simiwo e wasiat i ti’i si matou-toupe’.18Ni’itu mouw eng karenganna, takar en teta’aran eng kasa ketare-tare e reiy’ sinahla sa reiy’ ampit en daa’. 19Karengan nu reiy’ mouw si Musa nu minakite’ula em baya em perenta e nukum Torat wia se minapekasa umat, nisia si minedo en daa’ ni oki’ ni sapi wo en daa’ ni domba raghar ma’an en dano, wo em bu’uk mea’ wo em pepi’ipik, laa o mi’ipikla eng kaol i ti’i nuesa wo se minapekasa umat, 20kasuatan limila’: “Nyi’i mouw en daa’ en teta’aran neiy i tantula ni Empung wia nikouw.”21Wo kangkasi en dasing wo em baya em pakakas i wee e raghes em pini’ipikannala eng kenaramen tuana ampit en daa’. 22Wo ta’arouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e linenasla i ki’it e nukum Torat ampit en daa’, wo reiy’ ampit em patoa’an raa’ e rereiy’la em paampungan.23NI’itu mouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e mapasine’ula sapa em baki sorga e lewo’ sa reiy’ mouw lenasen eng kenaramen tuana, ta’an em barang-barang sorgawi nuesa karengan en sesempe-sesempe e lebe le’os ta’an e ni’itu. 24Karengan si Kristus si reiy’ ghimorem witu eng gorem en tampa kudus en siniwo lawas ni tou en tanu i te e lumian waki kaulitenna, ta’an mea waki ghorem en sorga nuesa kaa laa sumaru witu en sinaru ni Empung i wee em pe’uku-ukumen ta.25Wo Nisia si reiy’ ghimorem kaa laa menou-noup mapasempela en tou-Na nuesa, tanu eng kumura se Imam Wangko’ susur en te’un se ghumorem mea witu eng gorem en tampa kudus ampit e raa’ e reiy’ raa’na nuesa. 26Karengan sa tuana Nisia si lewo’ sa reiy’ menou-noup peme’itan rengane’ eng kaoatan i yi’i siniwola. Ta’an en teakan Nisia si mekasa i te mapaloo’o-loo’ola en tou-Na, wia en zaman kesampetan kaa laa merere’ila en dosa karengan en tetule-Na.27Wo masuat tanu sitou neiy i tantula kaa laa mate mekasa i te, wo nu reiy’ mouw i tu si akimen, 28tuanakan mouw kangkasi si Kristus si mekasa i te tumulela en tou-Na kaa laa tumanggong en dosa ne laker tou. Nu reiy’ mouw i tu Nisia si laa mapaloo’o-loo’ola en tou-Na mekasape’ kasi reiy’ ampit tumanggong en dosa kaa laa ma’anugerahla eng kelawiran wia nisea, se mengena-ngena’la Nisia.

Chapter 10

Sesempe e reiy’ siperoan 1Witu eng gorem e nukum Torat niatoan eng kumalenoan i te waki kelawiran e laa meiy, wo e reiy’ kaulitan waki kelawiran i ti’i nuesa. Karengan e ni’itu ampit en tetule masuat, susur en te’un e reiy’ maena-ena’na ni’i pasempela, e nukum Torat e reiy’ wona’na manginreiy’siperoanla nisea se mineiy medo weteng witu eng gorem nyi’a. 2Karengan sa eng kapualitan i ti’i e wona’na, tantu sitou si reiy’ mouw mapasempela en tetule kasi, karengan nisea se timuanala e raghes i ti’i se reiy’ mouw mete’ula kasi en dosa nu reiy’ mouw nu linenasla mekasa i wee eng keure-urena. 3Ta’an awes tare karengan en tetule-tetule i ti’i susur en te’un se tou se ngine’enge’anla laa waweanna en dosa. 4Karengan e reiy’ wona’na e raa’ ni sapi raghar ka’apa e raa’ ni domba raghar e rume’ila en dosa.5Karengan e ni’itu eng katoroan Nisia nu ghimorem meiy wia eng kaoatan, Nisia si limila: “En tetule wo en sesempe reiy’ i kepa’ar-Mula – ta’an Nikoo koo timiro’ mola e nouwak i wee niaku – 6Wia en tetule tinunu wo en tetule pare’i en dosa Nikoo koo reiy’ minepa’ar. 7Laa o Ku lumila’: E nulit, Niaku ku mineiy; witu langkunan eng kaol wawean neiy’ i kepatik en tanume Niaku kaa laa metetuanala eng kepa’aran-Nu, ee Empung-Ku.”8Witu natas Nisia si limila’: “Tetule wo en sesempe, tetule tinunu wo en tetule pare’i en dosa e reiy’ i kepa’ar-Mula wo Nikoo koo reiy’ mepa’ar wia nyi’a” – ma’anouw tu’u neiy i sempela i ki’it e nukum Torat –. 9Wo kamurian em pokeiy-Na: “E nulit, Niaku ku mineiy kaa meiy metetuanala eng kepa’aran-Nu.” Eng kasa ketare-tare e rine’i-Nala, rio malinto’orla eng karua. 10Wo karengan eng kepa’aran-Na i yi’i mouw kita kinudusola mekasa i wee eng keure-urena karengan en sesempe nouwak ni Yesus Kristus.11Tumodongla nyi’a susur imam se tumuanala susur e nendo em pasempunganna wo meneu-neup mapasempela en tetule e masuat, eng kasa reiy’ mete’u rume’ila en dosa. 12Ta’an Nisia, nu reiy’ moiuw e minapasempela esa i te tetule karengan en dosa, Sia rumuber i wee eng keure-urena witu esa nga weka lele’os ni Empung, 13wo en teakan Nisia si mengena-ngena’ mokan e nedona, witu e wisa se kesaru-kesaru-Na se laa siwonla kontoiyan e ne’a-Na. 14Karengan kaa siesa tetule i te Nisia si minangin-reiy’siperoanola i wee eng keure-urena nisea se kinudus-Nala.15Wo en tanume eng kapualitan i ti’i e Roh Kudus kangkasi e minee kasairian wia nikita, 16karengan nu reiy’ mouw Nisia nu minee nuwu’: “Nyi’i mouw en teta’aran e laa Ku siwonla ampit nisea nu reiy’ mouw e nedo ni’itu,” Sia mee nuwu’ kasi: “Niaku ku laa rumeta’ e nukum-Ku witu eng gorem e nate nea wo matikla nyi’a witu e akal budi nea,17wo Niaku ku reiy’ mouw kasi ghimenang en dosa-dosa wo eng kaselokan nea.” 18Ni’itu mouw sakawisa i wee em baya nyi’a i ti’i em bawean paampungan, e reiy’ mouw padungen kasi i sempela en tetule karengan en dosa.Katenteman 19Ni’itu mouw, ee patuari waya, karengan en daa’ ni Yesus nikita en teakan ta wuta eng kaberanian o toro ghumorem mea witu eng gorem en tampa kudus, 20karengan Nisia si minuka’ mola lalan e weru wo si timou i wee nikita timoromi em peremel, nyi’a i ti’i en tou-Na nuesa, 21wo nikita ta makapunyala siesa Imam Wangko’ tanume si kokong e Wale ni Empung. 22Karengan e ni’itu meiy mouw kita sumaru si Empung ampit e nate kasa uli-ulit wo eng ka’emanan e neman e te’etep, eng karengan e nate ta em bineresi momi waki ate e lewo’ wo e nouwak ta e nioasanouw ampit en dano lenas.23Meiy mouw kita te’etep tumiboiy witu em paakuan en tanume em paarapen ta, karengan Nisia, si tima’arla nyi’a, si lale’. 24Wo meiy mouw kita meweweean ghenangla rio kita melelupuan witu e nupus wo witu em pepa’ayangen le’os. 25Te’a mouw kita mewewa’akti en tou waki pinasungkulan – pinasungkulan e raghes ta, tanu neiy i naramla ne pirala tou, ta’an meiy mouw kita mengenge’enge’an wo makalingkama’la matuanala nyi’a melelaa e nendo ni Tuhan e metawimi.26Karengan sa kita tumu’utu’ sumiwo en dosa, nu minaka’ato mola en tine’u en tanume eng kaulitan, takar e reiy’ mola kasi en tetule kaa laa i perere’i en dosa i ti’i. 27Ta’an em bia nyi’a mouw em patean mekeide’en lumaa em paakiman wo e napi kasa hebat e laa rumengisla em baya ne tou lewo’.28Sa wawean tou si masede’ e nukum ni Musa, nisia si ukumen paten reiy’ ampit en tongkoupusen witu e lelila’an ne rua ka’apa telu tou sairi. 29Kumura lebe wuterna e nukuman e lewo’ sa reiy’ i weela witu nisia, si mele’e-le’ek si Oki’ ni Empung, si mapokeiyla seremor e raa’ teta’aran kimudusla nisia, wo si masero’ e Roh nupus karunia?30Karengan nikita ta sumine’u Nisia si limila’: “Sesuli’an nyi’a mouw eng hak-Ku. Niaku mouw si laa kume’i en sesuli’an.” Wo kasi: “Tuhan si laa makimla se umat-Na.” 31Mekeide’en ulit, sa i ka’anu mea witu eng gorem e lawas ni Empung matou-tou.32Ghenangenola e masa limangkoiyla. Nu reiy’ mouw nikouw nu simungkul en terang, nikouw kouw laker pineme’itan eng karengan nikouw kouw timaang witu em pe’inakutan e wuter, 33le’os e nedo nikouw nu siniwola pa’aton karengan en sesero’an wo em peme’itan ka’apa tu’u witu e nedo nikouw nu minedo weteng witu em peme’itan nea se pinatuanala eng katuanana. 34Memang nikouw kouw kimi’itola minedo weteng witu em peme’itan ne tou-tou ukuman wo eng katoroan em budel miouw eng kinaat, nikouw kouw simungkul eng kapualitan i ti’i ampit e mepa’a-pa’ar, karengan nikouw kouw mete’u, kaa nikouw kouw makapunyala em budel e lebe le’os wo e lebe timataap en sifatna.35Karengan e ni’itu te’a mouw kouw mewewayala eng ka’emanannu, karengan wangko’ en tetoro e ma’ena’ nyi’a. 36Karengan nikouw kouw mepadungla eng katenteman, rio nu reiy’ mouw nikouw nu tumuanala eng kepa’aran ni Empung, kouw maka’ato sapa neiy i ta’arla i ti’i. 37“Karengan en toyo’, awes tare eng kasa toyo’ e nedo kasi, wo Nisia si laa ma’eiy, si mawia mouw, reiy’ ampit meleodokla eng ke’e eiy-Na.38Ta’an se tou-Ku se ulit se laa tumou karengan e neman, wo sakawisa sia rumou’mi en tou, takar Niaku ku reiy’ mepa’ar wia nisia.” 39Ta’an nikita e reiy’ mouw se tou-tou se rimou’mi en tou wo mapuneng, ta’an se tou-tou ma’eman wo se minaka’ato em patou-touan.

Chapter 11

Sairi-sairi e neman 1E neman nyi’a mouw en to’otolan waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa em paarapentala wo en tuu’ waki e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e reiy’ linoo’o ta. 2Karengan kaa e nemanouw tu neiy mouw i weela eng kasairian wia se nene moyang ta. 3Karengan e neman o kita mangarti, kaa eng kaoatan en siniwo mola e nuwu’ ni Empung, i ka’ayo en sapa e linoo’o ta e minamuali momi waki sapa e reiy’ mete’u loo’on ta.4Karengan e neman si Habel si simempe mola wia si Empung en tetule e lebe le’os ta’an en tetule ni Kain. Ampit e lalan i ti’i o sia maka’ato kasairian wia nisia, kaa nisia si ulit, karengan si Empung si mepa’arla en sesempena i ti’i wo karengan e neman nisia si mesesusuiye’, nu reiy’ mouw nisia nu minate.5Karengan e neman Henokh si kina’adetan, rio sia reiy’ me’anla em patean, wo nisia si reiy’ niatola, karengan si Empung si minadetome nisia. Karengan nu reiy’pe’ nisia nu kina’adetan, nisia si minaka’ato kasairian, kaa nisia si mekepa’aren wia si Empung. 6Ta’an reiy’ ampit e neman e reiy’ wona’na sitou o mekepa’aren wia si Empung. Karengan seiy i te si limenge wia si Empung, nisia si lewo’ sa reiy’ ma’eman kaa si Empung si wia, wo kaa si Empung si mee tetoro wia se tou se kasa uli-ulit menero Nisia7Karengan e neman, takar si Nuh – ampit em patudu’ ni Empung en tanume e wo’o sapa e reiy’pe’ paloo’on – ampit e lale’ minapatiro’la em bahtera kaa laa melelawirla se me’urangna; wo eng karengan e neman i ti’i sia mukum eng kaoatan, wo nisia si neiy i tantula kaa laa sumungkul eng kaulitan, minatoroan ampit e nemanna.8Karengan e neman Abraham si lale’, eng katoroan nisia nu kineret kaa laa mae waki wanua e laa sungkulenna mamuali kapunya’an pusakana, laa o sia mae ampit e reiy’ mete’ula en tampa pelela’anna. 9Karengan e neman sia mena’ witu en tana’ neiy i ta’arla i ti’i tanu mokan witu e nesa tana’ ne wo’oseiy wo witu o sia mena’ witu en dasing ampit si Ishak wo si Yakub, se kimi’it minamuali sumesani’ en ta’ar esa i ti’i. 10Karengan nisia si mengena-ngena’la eng kota makapunyala to’otolan, en tiniro’la wo em bangunen ni Empung.11Karengan e neman nisia kangkasi wo si Sara se minaka’ato kaketeran kaa laa mesesee’la se oki’ o puyun, ma’anouw tu’u e numurna e langkoiyouw, karengan sia si mapokeiyla Nisia, si mineela en ta’ar i ti’i si lale’. 12Ni’itu mouw eng karenganna, takar waki siesa tou, awes tare sitou e minate mouw en seputna, rimesiki se see’ ka’asa’an tanu se sumesena’ waki langit wo tanu e neris waki li’ilik en tasik, e reiy’ karekenan eng kelakerna.13Witu e neman em baya nisea i yi’i, se minate mouw tanume se tou-tou reiy’ minaka’ato sapa neiy i ta’arla i ti’i, ta’an se waki i te wa’akat o maloo’mi nyi’a wo se mengape-ngapeiy wia nisia wo se maakula, kaa nisea nyi’a mouw se tou wo’oseiy wo mato’u-to’up wia em bumi i yi’i. 14Karengan nisea se limila’ en tuana se mapaloo’o-loo’ola, kaa nisea ampit e lelo se menero e nesa ranotana’.15Wo sa wona’na witu eng kapualitan i ti’i sea ghumenangla en tana’ asal, e neiy nea mouw i tele’umi, takar nisea se awesouw makapunyala eng kalempotan kaa laa marenge witu. 16Ta’an en teakan nisea se malelola e ranotana’ lebe le’os nyi’a i ti’i e nesa ranotana’ sorgawi. Karengan e ni’itu si Empung si reiy’ meirang totoren Empung nea, karengan Nisia si minangintiro’ mola e nesa kota i wee nisea.17Karengan e neman takar si Abraham, eng katoroan nisia neiy i wa’awa’la, mapasempela si Ishak. Nisia, si simungkulola en ta’ar i ti’i, si mina’arla em pa’ar minapasempela sioki’na pengesan, 18ma’anouw tu’u wia nisia neiy mouw i lila’la: “See’ se asal waki si Ishakouw se laa totoren see’mu.” 19Karengan nisia si ghimenang, kaa si Empung si maka kuwasa meteto’ori se tou-tou ma’anouw tu’u waki elet ne tou minate. Wo maname nisia en tanu mokan si simungkulola nisia sumoup.20Karengan e neman takar si Ishak, kasuatan maaloo’o rou’ mea waki rerior, o meela em berkatna wia si Yakub wo si Esau. 21Karengan e neman takar si Yakub, eng katoroan tawi mouw e nedona laa mate, o merkatla se rua urang ni Yusuf, laa o sumempe kasuatan timebe witu eng kokong em bewulu’na. 22Karengan e neman takar si Yusuf melelaa eng kepepatena si minabarla en tanume eng kinererou’na ne tou-tou Israel wo mower en tanume en duiy-reruiyna.23Karengan e neman takar si Musa, sia nu neiy mouw i patoumi, si neiy i kirongla eng keurean telu nga sumedot ne tu’ana, karengan nisea se limoo’, kaa sioki’ i ti’i si wulouw eng giona wo nisea se reiy’ meide’la em perenta ni raja. 24Karengan e neman takar si Musa, nu taretumou mouw, si masede’ totoren oki’ ni keke’ Firaun, 25karengan nisia si lebe pa’ar peme’itan eng kapedisan ampit se umat ni Empung ta’an i te kaa laa kasuatan makeipila eng kasenaangan waki dosa. 26Nisia si mapokeiyla em pesesero’an karengan si Kristus tanume eng kakaya’an lebe wangko’ ta’an i te em baya em budel Mesir, karengan en tu’usanna neiyna i torola wia en tetoro.27Karengan e neman takar nisia si timele’u mola e Mesir ampit e reiy’ meide’la eng kaupi’an ni raja. Nisia si timaang masuat tanu nisia nu limoo’ sapa e reiy’ paloo’ola. 28Karengan e neman takar nisia si simiwola em Paskah wo em pemi’ipikan raa’, rio si mememuneng se oki-oki’ polon te’a lumeler nisea.29Karengan e neman takar nisea se limeasome en Tasik Mea’ masuat tanu limeasla en tana’ pera, eng kasuatan se tou-tou Mesir se timenem, eng katoroan nisea nu mina’awa’ nyi’a kangkasi. 30Karengan e neman takar i karewa mouw em beton-beton Yerikho, nu reiy’ mouw eng kota i ti’i nu linedongla pitu nga endo eng keurena. 31Karengan e neman takar si Rahab, wewene sa’amek i ti’i, si reiy’ kimi’it minapuneng mewali-wali ampit se tou-tou lewo’, karengan nisia si simungkulola se tumetegha’-tumetegha’ i ti’i ampit e le’os.32Wo sapape’ kasi e lewo’ sa reiy’ totorengku? Karengan niaku ku laa kareiy’awesan e nedo, sakawisa aku laa mesesusuiyla en tanume si Gideon, Barak, Simson, Yefta, Daud wo si Samuel wo se nabi, 33eng karengan e neman timu’utukola eng karaja’an-karaja’an, masiwola eng kaulitan, maka’ato sapa neiy i ta’arla, menet en semur ne singa-singa, 34munu’la e napi kasa hebat. Nisea se neiy mouw i kaliseiyi waki weren en santi, minaka’ato mola kaketeran witu eng kalewea’an, minaente’ mola witu em paseke’an wo minewe mola mundur se pasukan-pasukan ne suraro wo’oseiy.35Se ina’-ina’ se simungkulouw sumoup se tou-touna se minate mouw, karengan se tino’ori. Ta’an se tou-tou walina se minayala en touna pedisen wo se so’o sumungkul em pewewaya’an, rio sea maka’ato eng kato’oran e lebe le’os. 36Wawean kangkasi se sinero’an wo winetuan, awes tare se tinorongku wo pinenjarala. 37Nisea se linawala, ghini’ighir, winunu’ ampit en santi; nisea se limepu ampit e limabung eng kuli’ ni domba wo eng kuli’ ni membe’ kasuatan peme’itan eng kareiy’awesan, eng kase’esekan, wo em papedisan. 38Eng kaoatan i yi’i e reiy’ waar i wee nisea. Nisea se limepu waki patar kaerisan wo waki kakuntungan, witu eng goa-goa wo em boang-woang eng kuntung.39Wo nisea nu waya se reiy’ minaka’ato sapa neiy i ta’arla i ti’i, ma’anouw tu’u e neman nea e minee mola wia nisea e nesa kasairian e le’os. 40Karengan si Empung si timiro’ mola e nesa lebe le’os i wee nikita; reiy’ ampit nikita nisea se reiy’ mete’u i ka’ayo wia eng kareiy’siperoan.

Chapter 12

E nge’enge’ rio tumentem witu e neman 1Karengan nikita ta makapunyala kelaker sairi, tanu mokan e linaak se limedongi nikita, meiy mouw kita mangkulela em baya em pemesa’anen wo en dosa en tuana maape’la nikita, wo melelowa’an ampit en tentem witu em palowa’an neiy i tantula i wee nikita. 2Meiy mouw kita tumuanala nyi’a ampit em beren neiy i katoro wia si Yesus, si ma’aka-aka nikita witu e neman, wo si minali e neman ta i ti’i wia eng kareiy’siperoan, ampit kimawila eng kakumengan tentem mesa’an en salib sawel e mepa’a-pa’ar en tiniro’la i wee Nisia, en teakan si rimuber witu esa nga weka lele’os e reruberan ni Empung. 3Ghenangenola reiy’ maena-ena’ Sia, si tentem timanggong em peroan kahebat i ti’i witu en tou-Na waki suat ne tou-tou makadosa, rio te’a kouw malewea’ wo merangkut e narapan.4Witu em pemalo-malo’an niouw mesaru en dosa nikouw kouw re’ipe’ mina’ayo matiisla raa’. 5Wo minaliurola ku’a re’en nikouw witu e nge’enge’ e masusuiy wia nikouw tanu wia se oki-oki’: “Heiy oki’ku te’a mapokeiyla apis en teturu’an ni Tuhan, wo te’a mouw oki’ ghenang sakawisa koo nge’enge’an-Nala; 6karengan si Tuhan si metu sitou si’i koupus-Nala, wo Nisia si sumasa sitou si paakun-Nala tanume sioki’.”7Sa kouw lewo’ sa reiy’ tumanggong en sesu’i; Empung si mangintuanala nikouw tanu sioki’. Waki wisa ku’a re’en eng kina’atoan sioki’ si reiy’ winetuan ni ama’na? 8Ta’an, sa wona’na kouw i kewayami waki sesu’i, e lewo’ sa reiy’ peme’iten ne susur tou, takar nikouw kouw e reiy’ mouw oki’, ta’an nikouw kouw oki-oki’ wure’na.9Tumodongla nyi’a: waki si ama’ ta e uli-ulitna kita maka’ato sesu’i, wo nisea se sighi’in ta; sa tuana reiy’ ku’a re’en nikita ta lewo’ sa reiy’ lebe lale’ wia si Ama’ e reiy’ sa mina’asa roh, rio kita toro tumou? 10Karengan nisea se timuru’ nikita witu nedo e potot minatoroan ampit en sapa ni’i papokeiy nea le’os, ta’an Nisia si mawetu nikita i wee eng kale’osan ta, rio kita maka’ato weteng witu eng kakudusan-Na. 11Memang susur en sesu’i witu e nedo sia neiy i weela e reiy’ mapa eiymi e mepa’a-pa’ar, ta’an e mengasi’. Ta’an eng kamurian sia mua’la em bu’ana eng kaulitan e mineela le’os wia nisea se linatina.12Karengan e ni’itu ente’enola e lawas lewea’ wo eng kurur magho’ogho’; 13wo rondorenola e lalan i wee e ne’amu, i ka’ayo si pekol te’a i kaseki’, ta’an si male’os.14Me’inakutouw tumou le’os ampit em baya ne tou wo ki’itenouw eng kakudusan, karengan reiy’ ampit eng kakudusan e reiy’ siesa tou tu’u si laa lumoo’ si Tuhan. 15Tayuranouw rio te’a wawean siesa tou tu’u si ma’akati en tou waki e nupus karunia ni Empung, rio te’a tumou e namut e pe’it lumentuti karungkea’an wo eng kumewurla laker tou. 16Te’a mouw wawean tou si minesa’amek ka’apa si makaserit eng kumeng tanu si Esau, si minangker eng hak kapolonanna i wee esa nga piring kekaanen. 17Karengan nikouw kouw mete’u, kaa eng kamurian, eng katoroan nisia nu mesesungkul em berkat i ti’i, nisia si neiy i sede’, karengan nisia si reiy’ minaka’ato kalempotan kaa laa melele’osla eng kaselokanna, ma’anouw tu’u sia simero nyi’a ampit e minangatetiisla lue’.Pemesa’anen e wuter 18Karengan nikouw kouw reiy’ mineiy wia eng kuntung en toro leleren wo napi e melaya-layas, wia eng karibe’ebengan, kareiydeman, wo e reghes tumokol, 19wia legu’an en sesebungen, wo legu’an en simiwo nisea nu liminga nyi’a se minaleiy, rio te’a kasi mesesusuiy wia nisea, 20Karengan nisea se reiy’ tumaang malinga em perenta i yi’i: “Awes tare sa si tekapen tu’u si lumeler eng kuntung, sia si lewo’ sa reiy’ lawanla ampit em batu.” 21Wo eng kasa mekeide’en em peleloo’on i ti’i, i ka’ayo si Musa si limila’: “Niaku ku kasa kineide’an wo kasa matenggo’ogho.”22Ta’an nikouw kouw mineiy mouw wia eng Kakenturan Sion, waki kota ni Empung matou-tou, Yerusalem sorgawi wo wia se manga riwu-riwu malaikat, se esa nieruran kerame, 23wo wia se jema’at ne oki-oki’ polon, e ngaranna neiy i kakelat waki sorga, wo wia si Empung, si minakimla em baya ne tou, wo witu e roh-roh ne tou-tou ulit se minamuali mouw reiy’siperoan, 24wo wia si Yesus, Pangelet en teta’aran weru, wo wia en daa’ pemi’ipikan, e masusuiy lebe ente’ ta’an en daa’ ni Habel.25Alarenouw rio kouw te’a sumede’ Nisia, si minee nuwu’. Karengan sa wona’na nisea, se simede’ Nisia si mina’ayola e nuwu’ ni Empung wia em bumi, si reiy’ i kaliseiy, sapape’ kasi nikita, sa kita lumengemi waki Nisia si masusuiyi waki sorga? 26E nedo ni’itu en totor-Na e ghimo’ogho’la em bumi, ta’an en teakan Nisia si mineela en ta’ar: “Mekasape’ kasi Niaku laa ghumo’ogho’la e reiy’ kaa em bumi i te, ta’an i te e langit kangkasi.”27E lelila’an “Mekasape’ kasi” en timudu’ wia em pasoupan witu en sapa en toro i gho’ogho’la, karengan sia si siniwola rio minena’ tataap sapa e reiy’ i kagho’ogho’la. 28Ni’itu mouw, karengan nikita ta simungkul eng karaja’an e reiy’ i kagho’ogho’la, meiy mouw kita tumotor syukur wo rumaghes wia si Empung i ki’it eng kenaramen e mekepa’aren wia-Nisia, ampit sumighi’ wo meide’. 29Karengan si Empung ta nyi’a mouw si api makarengisen.

Chapter 13

E nge’enge’ wo en sombayang lelawir 1Alarenouw e nupus pepatuarian! 2Te’a kouw lumiur mee teto’upan wia se tou, karengan ampit e masiwo en tuana se pirala tou ampit e reiy’ kinete’uannala si minee minakirola kumaan se malaikat-malaikat.3Ghenangenola se tou-tou ukuman, karengan nikouw nuesa kangkasi nyi’a mouw kouw tou-tou ukuman. Wo ghenangenola se tou-tou tinuanala waya’an em pa’ar, karengan nikouw nuesa kangkasi kouw matou-toupe’ wia eng kaoatan i yi’i. 4Satorona nikouw nu waya kouw wuta en sesighi’ witu em pinekawengan wo te’a mouw kouw mekekewurla en tetekelan, karengan se tou-tou sa’amek wo se sumesa’amek se laa akimen ni Empung.5Te’a mouw kouw mamuali hamba e loit wo pa’awesenola en toumu ampit en sapa em bia nikoo. Karengan si Empung si minuwu’ mola: “Niaku ma’an mekasa ku reiy’ laa mayala nikoo wo Niaku ma’an mekasa ku reiy’ laa tumele’ula nikoo.” 6Karengan e ni’itu ampit e me’eman nikita ta toro lumila: “Tuhan nyi’a mouw si Ma’ale-ale’ku. Niaku ku reiy’ laa meide’. Sapa ku’a re’en en toro tuananla ni tou witu niaku?”7Ghenangenouw se ma’aka-aka – ma’aka-aka miouw, se minayo mola e nuwu’ ni Empung wia nikoo. Weeanola ghenang eng kesampetan em patou-touan nea wo asaranouw e neman nea. 8Yesus Kristus si tataap masuat, le’os eng kaawi’in ka’apa tu’u e nendo i yi’i wo i ka’ayo eng keure-urena.9Te’a mouw kouw i peseseipla e minegheghioan teturu’ ne wo’oseiy. Karengan e le’os nyi’a mouw, kaa e nate miouw e niente’ ampit e nupus karunia wo reiy’ ampit e minegheghioan kekaanen e reiy’ mawee ka’ara’an wia nisea se maki’itla e natoran-natoran eng kekaanen tanu e ni’itu. 10Nikita ta makapunyala e nesa mezbah wo se tou-tou se masempungla en dasing se reiy’ toro kumaan waki sapa em bitu eng ghoremna. 11Karengan e nouwak ne tekapen-tekapen e raa’na niali ghimorem mea waki tampa kudus ni Imam Wangko’ tanume en tetule i pare’i en dosa, en tinunu witu luar en dedasingan.12Ni’itu mouw kangkasi eng karenganna si Yesus si pineme’itanola witu luar e leloangan kaa laa mekekudusla se umat-Na ampit en daa’-Na nuesa. 13Karengan e ni’itu meiy mouw kita mea wia-Nisia waki luar en dedasingan wo tumanggong eng kasero’an-Na. 14Karengan wia nyi’i nikita ta reiy’ makapunya tampa paena’an e tataap; nikita ta masero eng kota e laa meiy.15Karengan e ni’itu meiy mouw kita, eng karengan Nisia, ta reiy’ maena-ena’ mapasempela en tetule syukur wia si Empung, nyi’a i ti’i en tetotoren en sumping e mewangko’la e ngaran-Na. 16Wo te’a mouw koo maliur masiwo le’os wo mee sesawang, karengan en tetule-tetule en tuana mouw e mekepa’aren wia si Empung. 17Lale’enola se ma’aka-aka – ma’aka-akamu wo tu’utukouw wia nisea, karengan nisea se menayu-nayur witu si imukurmu, tanume se tou-tou se lewo’ sa reiy’ mesa’anla witu nyi’a. Ampit e lalan ni’itu nisea se laa tumuanala nyi’a ampit e melaya-laya’, e reiy’ ampit e nga’angal i penga’angal, karengan eng kapualitan i ti’i e reiy’ laa maali kamang i wee nikoo.18Sumombayangouw reiy’ mena’ i wee nikeiy; karengan nikeiy keiy me’eman, kaa e nate leno meiy nyi’a mouw e le’os, karengan witu eng gorem e reiy’ sa mina’asa kapualitan nikeiy keiy mepa’arla e nesa patou-touan e le’os. 19Wo eng kenaramen wuntul niaku ku ngume’enge’la nikouw, rio kouw tumuanala nyi’a, rio aku lebe repet i warengi wia nikouw.20Takar si Empung e le’os eng kale’osan, eng karengan en daa’ teta’aran e ke’ekel e minaali momi sumoup waki elet ne tou minate si Rumerawir Wangko’ ne reiy’ sa mina’asa domba, nyi’a i ti’i si Yesus, Tuhan ta, 21satorona si mapalekepla nikouw ampit e reiy’ sa mina’asa e le’os kaa laa metetuanala eng kepa’aran-Na wo ma’ayangla witu eng gorem ta sapa e mekepa’aren wia-Nisia karengan si Yesus Kristus. I wee Nisia mouw eng kewangko’an i ka’ayo eng keure-urena! Amin.22Wo niaku ku ngume’enge’la nikouw, ee patuari waya, rio e lelila’an-lelila’an e nge’enge’ i yi’i en sungkulen niouw ampit eng kepa’aran em pa’ar e nate, ma’anouw tu’u tu potot i te en suratku i yi’i wia nikouw. 23Kete’uanola, kaa si Timotius, patuari ta, si minae mouw. Makarengan nu reiy’ mouw nisia nu mineiy, niaku ku laa lumalese nikouw mewali-wali ampit nisia24I pa’ayo mola en tabea wia em baya se ma’aka-aka nikouw wo em baya se tou kudus. Sungkulenouw en tabea waki se patuari-patuari wia Italia. 25E nupus karunia rumapitla nikouw nu waya

James

Chapter 1

1Tabea waki si Yakobus, hamba ni Empung wo ni Tuhan Yesus Kristus, wia se mapulu’ o rua suku waki pasengkotan. 2Patuariku waya, papokeiy mola tanume e nesa ka’aruiyan, sakawisa kouw i kawolon witu e reiy’ sa mina’asa pewa’awa’an, 3karengan nikouw kouw mete’u, kaa e nujian witu e imanmu i ti’i e minua’la katenteman.4Wo i waya mola eng katenteman i ti’i maka’ato wu’ana wowos, rio kouw mamuali reiy’ siperoan wo lekep wo reiy’ sikinakurangan sapa i te tu’u. 5Ta’an sakawisa witu e nelet miouw wawean sikinakurangan hikmat, satorona nisia si makiweela nyi’a wia si Empung, – si mineela wia em baya ne tou ampit e mura ate wo ampit e reiy’ mebangki-bangkil –, takar eng kapualitan i ti’i e laa i weela wia nisia.6Satorona sia si kumiwee nyi’a witu e iman, wo kasa reiy’ toro meware-wareng, karengan sitou meware-wareng si masuat ampit em balolongan en tasik, si’i pelengki-lengki’la e reghes mea o meiy. 7Sitou tuana te’a mouw sia mawona’la, kaa nisia si laa maka’ato wo’o sapa wia si Tuhan. 8Karengan sitou rimua ate si reiy’ laa lumompon witu em patou-touanna.9Le’osouw si patuari witu eng ka’ada’an kakumengan si sumawa’ karengan eng kinaruberanna e rakek, 10wo sitou kaya karengan eng kinaruberanna eng kumeng karengan nisia si laa mere’i tanu wungangna e rukut. 11Karengan si endo si rimetik ampit em pasu’na te’etel wo minelesla e rukut i ti’i, i ka’ayo rima’araghouw em bungangna wo mina’apu mouw en sena’na. Tuana mouw kangkasi eng kapualitanna ampit sitou kaya; witu eng keuneran e reiy’ sa mina’asa pe’inakutanna nisia si laa mere’i.12Ma’aruiyola sitou timaang witu em pewa’awa’an, karengan sakawisa sia taangouw uji, nisia si laa maka’ato mahkota em patou-touan neiy i ta’arla ni Empung wia si seiy i te si meupusla Nisia. 13Sakawisa siesa tou si wina’awa’ala, te’a mouw sia lumila’: “Em pewa’awa’an i yi’i e waki si Empung o meiy!” Karengan si Empung si reiy’ mete’u i pewewa’awa’la ni lewo’, wo Nisia nuesa si reiy’ mewewa’awa’la si seiy i te tu’u.14Ta’an susur tou si’i pewa’awa’la eng kepa’aranna nuesa karengan nisia si kineong wo niaruiy nyi’a. 15Wo sakawisa eng kepa’aran i ti’i e winu’anola, nisia si mapatoula en dosa; wo sakawisa en dosa i ti’i minawowosola, nisia si tumiea’la e maut. 16Patuari waya si’i koupusku, te’a mouw seip!17Susur en tetaber le’os wo susur e anugerah lekep, waki atas o meiy, neiy i tumpami waki si Ama’ e reiy’ sa mina’sa terang; wia-Nisia reiy’la peroba’an ka’apa bayangan karengan e mineteto’oran. 18Witu eng kepa’aran-Na nuesa Nisia si simiwo mola nikita kaa e nuwu’ eng kaulitan, rio kita witu e ransun neiy i ketantu kita mamuali oki’ polon witu e nelet em baya en siniwo-Na.19Heiy patuari waya i koupusku, ghenangenouw eng kapualitan i yi’i: susur tou satorona si repet laa luminga, ta’an si ngerer laa matoto-totor, wo kangkasi ngerer laa meupi’; 20karengan e nupi’ ni tou e reiy’ mepa’ayangla eng kaulitan witu en sinaru ni Empung. 21Kaa ni’itu i tea’ mouw e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kotor wo eng kalewo’an tuana eng kelaker i ti’i wo sungkulenouw ampit e rinda e nuwu’ neiy i ketanem witu natemu, e makakuasa melelawirla e imukurmu.22Ta’an satorona kouw mamuali tumetuana e nuwu’ wo reiy’ lumelinga i te; karengan sa reiy’ tuana nikouw kouw lime’ekok en tou nuesa. 23Karengan sa siesa tou si malinga e nuwu’ i te wo si reiy’ matuanala nyi’a, nisia nyi’a mouw si peulurela siesa tou kasuatan mengeti-ngetip eng giona ulit witu en sinaru en sereming. 24En tare mouw i te sia nu limoo’ eng giona, nisia si minea mouw ka’apa si makarengan lumiurla sa kumura eng giona. 25Ta’an seiy i te si sumoisap e nukum kalekep, nyi’a i ti’i e nukum mamerdekala sitou wo nisia si timentem witu nyi’a, jadi reiy’kan i te liminga kaa laa meleliurla nyi’a, ta’an si kasa uli-ulit matuanala nyi’a, nisia si laa ma’aruiy kaa em pasiwo-siwonna.26Sa wona’ wawean siesa tou mapokeiyla en touna e meraghes, ta’an si reiy’ tumaang e lila’na, nisia si male’ekok en touna nuesa, takar e minaghio mouw e raghesna. 27E raghes murni wo e reiy’ siwalulang witu en sinaru ni Empung, Ama’ ta, nyi’a mouw e melalesla se ula wo se balu-balu witu eng kasusa’an nea, wo mategha-tegham rio en touna nuesa e reiy’ kewurela eng kaoatan.

Chapter 2

1Patuariku waya, tanume sitou maka iman wia si Yesus Kristus, Tuhan ta si mulia, te’a mouw e iman i ti’i patuanan niouwla ampit maloo’ eng gio. 2Karengan, sa wawean siesa tou si ghumorem witu eng gorem em pengengerurannu ampit minake sesolong mas wo e labung wangun wo mineiy kangkasi witu siesa tou miskin si minake labung wuruk, 3wo nikouw kouw maormatla sitou minake labung wangun i ti’i wo lumila’ wia nisia: “I laa mouw tuang rumuberouw witu en tampa le’os i yi’i!”, kasuatan wia sitou miskin i ti’i kouw limila’: “Rumedeiy mouw weti’ila!” ka’apa: “Rumuberouw wia em bela i yi’i reten eng kinontoiyan ne’aku!”, 4reiy’ ku’a re’en nikouw kouw simiwo mouw em pemange’anan witu eng gorem e natemu wo mawinta’ tanume si akim ampit eng genang lewo’?5Linganola, heiy patuari waya neiyku i koupusla! Reiy’ ku’a re’en si Empung si mineleng se tou-tou i papokeiyla miskin eng kaoatan i yi’i kaa se laa mamuali kaya witu e iman wo se mamuali ahli waris eng Keraja’an neiy mouw i ta’ar-Nala wia si seiy i te si meupusla Nisia? 6Ta’an nikouw kouw simero’ mola se tou-tou miskin. Reiy’ ku’a re’en kaa awes tare se tou-tou kaya se lume’ek nikouw wo se kumeong nikouw witu em paadilan? 7Reiy’ ku’a re’en nisea se minojat e Ngaran mulia, kaa-Nyi’a kouw minamuali kapunya’an ni Empung?8Ta’an laa, sa wona’ kouw makelangla e nukum kasa i paketa-ketare neiy i kepatik witu eng Kaol Suci: “I koupusola si kasuat en toumu tanukan en toumu nuesa”, nikouw kouw simiwo e le’os. 9Ta’an, sa wona’ kouw maloo’ eng gio, kouw simiwo en dosa, wo kaa e nukum i ti’i minamuali pakaloo’o-loo’ola, kaa nikouw kouw timuanala eng kaselokan.10Karengan seiy i te si maki’itla e minapekasa ukum i ti’i, ta’an si kimawila e nesa weteng witu nyi’a, nisia si simelok witu e minapekasa nyi’a. 11Karengan Nisia si limila’la: “Te’a masiwo en zinah”, Nisia si limila’la kangkasi: “Te’a mawunu’”. Jadi sa kouw reiy’ masiwo en zinah ta’an kouw mawunu’, takar nikouw kouw minamuali lumelangkoiy e nukum kangkasi.12Lumila’ mouw wo matuana mola tanu se tou-tou laa pa’akimen e nukum mamerdekala sitou. 13Karengan em paakiman e reiy’ maka tongkoupusen e laa paken wia sitou reiy’ maka tongkoupusen. Ta’an en tongkoupusen e laa muntung witu em paadilan.14Sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna, patuariku waya, sa siesa tou si lumila’la, kaa nisia si makapunyala iman, e nulitna nisia si reiy’ makapunya em pasiwo-siwon? Toro ku’a re’en e iman i ti’i lumawirla nisia? 15Sa siesa kalo ka’apa karia si reiy’ makapunya labung wo reiy’ awes eng kumaan susur nendo, 16wo siesa witu e nelet miouw si limila’: “Tabea i kelangouw, Pakenola e roko’ pasu’ wo kumaanola i ka’ayo mawesu!”, ta’an nisia si reiy’ mineela wia nisia sapa em pemandungen e nouwakna, sapa ku’a re’en eng ka’ara’anna e ni’itu? 17Tuanakan kangkasi eng kapualitanna ampit e iman: sa e iman i ti’i e reiy’ rinapitla em pasiwo-siwon, takar e iman i ti’i witu e nulitna nyi’a mouw e minate.18Ta’an wo’o wona’ wawean tou si limila’: “Wia nikoo wawean e iman wo wia niaku wawean em pasiwo-siwon”, niaku ku laa mingkot nisia: “I papa’ato mola wia niaku e imanmu i ti’i sa reiy’ ampit em pasiwo-siwon, wo niaku ku laa mapa’atola wia nikoo e imanku witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwongku.” 19Nikoo koo ma’eman, kaa wawean i te esa Empung? Ni’itu e le’os! Ta’an se setang-setang tu’u kangkasi se ma’eman witu eng kapualitan i ti’i wo nisea se matenggo’ogho’. 20Heiy tou ba’abal, pa’ar ku’a re’en koo maakula en teakan, kaa e iman reiy’ ampit em pasiwo-siwon nyi’a mouw e iman reiy’ sisapa?21Reiy’ ku’a re’en si Abraham, ama’ ta, si neiy i ulitla karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna, katoroan nisia nu mesesempela si Ishak, urangna, witu natas e mezbah? 22Loo’on niouw, kaa e iman mepa’ayang mewali-wali ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wo kaa em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon i ti’i iman e minalekep. 23Ampit e lalan tuana mina lekepouw e nats limila’la: “Laa o ma’emanouw si Abraham wia si Empung, takar si Empung si minaparekenla eng kapualitan i ti’i wia nisia tanume eng kaulitan.” Kaa ni’itu si Abraham si tinotor: “Kalo ni Empung.” 24Jadi loo’on niouw, kaa sitou neiy i ulitla karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna wo reiy’ i te karengan e iman.25Wo reiy’ ku’a re’en tuana kangkasi si Rahab, si pelacur i ti’i, si neiy i ulitla karengan em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonna, katoroan nisia nu kimirongla se tou-tou neiy i reo i ti’i witu eng gorem em balena, laa o tumulung nisea limempot timoro e lalan walina? 26Karengan tanu e nouwak reiy’ ampit e roh nyi’a mouw e minate, tuana mouw kangkasi e iman reiy’ ampit em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nyi’a mouw e minate.

Chapter 3

1Patuariku waya, te’a mouw laker tou witu e nelet miouw o pa’ar mamuali guru; Karengan nikita ta mete’u, kaa sa kita tanume si guru kita laa akimen i ki’it e nukuran lebe wuter. 2Karengan nikita nu waya kita simelok witu e laker kapualitan; seiy i te si reiy’ simelok witu e lelila’anna, nisia nyi’a mouw sitou lekep, si toro kangkasi mengulinla e minapekasa nouwakna.3Nikita ta minakela en tom witu en semur ni kawalo, i ka’ayo sia maki’itla sapa eng kepa’aran ta, ampit e lalan tuana nikita ta toro kangkasi mengulinla e minapekasa nouwakna. 4Wo loo’on i tela eng kapal-kapal, ma’anouw tu’u tu kasa sela wo ni’i paoghela e reghes ente’, ta’an en toro ulinen e ne’ulin kasa rintek kumi’it eng kepa’ar ni mengulin.5Tuanakan kangkasi e lila’, ma’anouw tu’u tu esa weteng rintek witu e nouwak, ta’an en toro mesawa’la em perkara-perkara wangko’ Loo’onouw, kumura tu’u eng karintekna e napi, nisia si toro tumunu en talun kasela. 6E lila’ tu’u nyi’a mouw e napi; nisia si tanula e nesa kaoatan eng kalewo’an wo e minedo tampa witu nelet e weteng-weteng e nouwak ta tanume sapa en toro sumeringla e minapekasa nouwak wo lumayasla e wola patou-touan ta, kasuatan nisia nuesa si linayasla e napi naraka.7Em baya en jenis ne tekapen siru, burung-burung, ma’an se tekapen-tekapen maanap wo se tekapen-tekapen en tasik se toro ninaramla wo se ninaramola en sifat ni tou, 8ta’an reiy’la siesa tou tu’u si makakuasa menenaramla e lila’; nisia nyi’a mouw si wo’o sapa lela’, si reiy’ kakuasa’ala, wo si wuta e racung mekepaten.9Ampit e lila’ ta malo’or si Tuhan, Ama’ ta; wo ampit e lila’ ta makutok sitou siniwola neiy i ki’it e rupa ni Empung, 10witu en suma esa rime’umi em berkat wo eng kutok. Eng kapualitan i yi’i, patuariku waya, reiy’ toro tuana e mamuali.11Wawean ku’a re’en eng kembu’an makeresoti rano tewang wo e rano pe’it witu eng kembu’an masuat? 12Patuariku waya, wawean ku’a re’en e nakana ara en toro mua’la wu’ana en zaitun wo wawean ku’a re’en e nakana nanggor en toro mua’la e wu’ana ara? Tuanakan kangkasi eng kembu’an wurasen e reiy’ mete’u rumeu’mi rano tewang.13Seiy ku’a re’en si witu e nelet miouw si sama’ wo makabudi? Le’osouw sia ampit eng kenaramen em patou-touan le’os si mapaloo’o-loo’ola em pasiwo-siwonna kaa eng hikmat timoumi waki karinda’an. 14Sa kouw minee’la em pedaman iri ate wo kouw me’ukum i tela en tou nuesa, te’a mouw kouw mesesawa’la en tou wo te’a mouw matowo masu’usuk eng kaulitan!15Ni’itu e reiy’ mouw hikmat waki atas o meiy, ta’an e waki kaoatan, waki e nafsu ni tou, waki se setang-setang. 16Karengan wisa wawean iri ate wo me’ukumla en tou nuesa witu wawean eng karungkea’an wo e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon lewo’. 17Ta’an eng hikmat ni waki atas nyi’a mouw eng ketare-tare murni, tumodongla nyi’a, en dumedame, rinda, maki’i-ki’it, wuta en tongkoupusen wo e wu’ana-wu’ana le’os, reiy’ mesangaweka wo reiy’ munafik. 18wo e wu’ana neiy i karedeiy witu eng kaulitan neiy i wu’uwurla witu en dame i wee nisea se timuanala en dame.

Chapter 4

1Waki wisa ku’a re’en eng kine’e eiy em pesali’isi’an wo em pe’isingan witu e nelet miouw? Reiy’ ku’a re’en eng kine’e eiyna witu eng hawa nafsumu e mame’inakutan witu eng gorem e nouwakmu? 2Nikouw kouw mepa’arla e nesa wo’o sapa, ta’an kouw reiy’ minaka’atola nyi’a, laa o kouw munu’; kouw iri ate, ta’an kouw reiy’ mina’ayola em pela’annu, laa o kouw me’ising wo kouw matokol. Nikouw kouw reiy’ minaka’ato sapa-sapa, karengan nikouw kouw reiy’ simombayang. 3Ka’apa kouw simombayang kangkasi, ta’an kouw reiy’ minaka’ato sapa-sapa, karengan nikouw kouw selok masombayang, karengan em pengiween niouw i ti’i e laa pekeka’apun niouwla kaa laa mepateu-teula eng hawa nafsumu.4Heiy kouw, tou-tou reiy’ lale’! Reiy’ ku’a re’en kete’uan niouw, kaa em pekaloan ampit eng kaoatan nyi’a mouw em pasu’usukan ampit si Empung? Jadi seiy i te si pa’ar laa mamuali kalo eng kaoatan i yi’i, nisia si simiwola en touna kasu’usuk ni Empung. 5Te’a mouw kouw mapokeiyla, kaa eng Kaol Suci reiy’ ampit en to’otolan e lumila’: “E Roh neiy i tampala ni Empung witu eng gorem en tou ta, ni’i kepa’ar-Nala ampit en tetayur!”6Ta’an e nupus karunia, neiy i anugerah-Nala wia nikita, en sumelala ta’an e ni’itu. Kaa ni’itu Nisia si limila’la: “Empung si mapero se tou tingkeiy, ta’an si mineupusla se tou kumeng ate.” 7Kaa ni’itu tu’utukouw wia si Empung, wo su’usukenouw si Iblis, takar nisia si laa tumingkasla wia nikoo!8Tumawi mouw wia si Empung, wo Nisia si laa tumawi wia nikoo. Lenasenola e lawasmu, heiy kouw tou-tou makadosa! Wo sucinola e natemu, heiy kouw si rimua ate! 9Weeanola ghenang en cilakamu, mengasi’ wo ma’aripouw; satorona eng ke’eke’annu en sawelannu ampit e narip wo e mepa’a-pa’armu ampit e mengasi. 10I kumengola en toumu witu en sinaru ni Tuhan, wo Nisia si laa rumakekla nikouw.11Patuariku waya, te’a mouw kouw mesesero’an! Seiy i te si masero’la si patuarina ka’apa maakimla nisia, nisia si makelong e nukum wo maakimla nyi’a; wo sa koo maakimla e nukum, takar nikoo koo reiy’ mouw maki’i-ki’it e nukum ta’an si akimna. 12Wawean i te siesa si Sumesiwo e nukum wo si Akim, nyi’a i ti’i Nisia si makakuasa melelawirla wo mepepunengla. Ta’an seiy ku’a re’en nikoo, i ka’ayo koo pa’ar ma’akimla si kasuatmu en tou?13Jadi en teakan, heiy kouw si limila’: “E nendo i yi’i ka’apa wo’odo nikeiy keiy ma’e waki kota anu, wo maname keiy laa mena’ esa nge te’un wo melante’ ma’an maka’ato untung”, 14kasuatan nikouw kouw reiy’ mete’u en sapa e laa mamuali wo’odo. Sapa ku’a re’en em penoron em patou-touannu? Em patou-touannu i ti’i masuat tanu en segor reiy’ ure i te kinaloo’ala o mere’ila.15E nulitna nikouw kouw lewo’ sa reiy’ lumila’: “Sa si Tuhan si mekepa’arla nyi’a, nikeiy keiy laa matou-tou wo sumiwo e nyi’i wo e ni’itu.” 16Ta’an en teakan nikouw kouw mesawa’la en tou witu en sendoyomu, wo em baya eng kesawa’an tuana nyi’a mouw en selok. 17Jadi sa siesa tou si mete’u eng kumura sia lewo’ sa reiy’ sumiwo le’os, ta’an nisia si reiy’ matuanala nyi’a, nisia si makadosa.

Chapter 5

1Jadi en teakan heiy nikouw nu tou-tou kaya, mame’ mouw wo ma’aripouw witu em peme’itan laa tumoro nikouw! 2Eng kakaya’annu em bu’ulouw, wo e labungmu eng kinaanouw ne mo’omot! 3E mas wo em perakmu en time’i mouw, wo en te’ina e laa mamuali kasairian witu nikoo wo e laa kumaan e le’onamu tanu e napi. Nikoo koo minerurola eng harta witu e nendo-nendo kasuatan mesampetouw.4Eng kaulitna e lininga mola e rekeiyan wangko’, karengan en tetoro tinaang miouw wia se memema’ayang minupu’ mola e wua’na em pengumannu, wo e mina’ayo mola witu en talinga ni Tuhan e minapekasa alam e nga’angal nea se simampur e niupu’mu. 5Witu eng kamewa’an kouw timou mouw wo memoya-moya wia em bumi, nikouw kouw minapateu-teu mola e natemu masuat tanu witu e nendo pareretan. 6Nikouw kouw minukumola, awes tare minunu’la sitou ulit wo nisia si reiy’ mete’u sumu’usuk nikouw.7Kaa ni’itu, patuari waya, sumabaarouw i ka’ayo witu eng ke’e eiy ni Tuhan! Eng kaulitna si metani’ si mengena-ngena’la e wua’na wawean arga witu en tana’na wo nisia si sabaar i ka’ayo tu tumumpa mouw e naro noras mera’aragh wo e naro noras masuru. 8Nikouw kangkasi kouw lewo’ sa reiy’ sumabaar wo lewo’ sa reiy’ tume’etepla e natemu, karengan eng ke’e eiy ni Tuhan en tawi mouw!9Patuari waya, te’a mouw kouw mengu’ungu-ngu’ungul wo manginseselokala, rio te’a kouw ukumen. Eng kaulitna si Akim si rimedeiy mouw witu en tawi em pepalen. 10Patuari waya, ki’itanola em patoka’an witu em peme’itan wo eng kasabaaran ne nabi se simusuiyola demi e ngaran ni Tuhan. 11Eng kaulitna nikeiy keiy matotor nisea mina’aruiy, nyi’a i ti’i nisea se timentem mola; nikouw kouw liminga mola tanume eng katenteman ni Ayub wo nikouw kouw minete’u mola sapa em bitu eng kesampetanna sinadiala ni Tuhan i wee nisia, karengan si Tuhan si kasa tongkoupusen wo si wuta en tongkoupusen.12Ta’an eng kasa i paketa-ketare, patuari waya, te’a mouw kouw matiwa’ demi en sorga ka’apa tu’u demi em bumi ka’apa demi e nesa wo’o sapa walina. Sa iyon, satorona kouw lumila’la iyon, sa reiy’ satorona kouw lumila’la reiy’, rio kouw reiy’ tena’an e nukuman.13Sa wawean siesa tou witu e nelet miouw si peme’itan, le’osouw sia sumombayang! Sa wawean siesa tou melaya-laya’ le’osouw sia kumantar! 14Sa wawean siesa tou witu e nelet miouw si rara’an, le’osouw sia kumeret se penatua jema’at, rio sea sumombayangla nisia ma’an misu’la nisia ampit e lana witu e ngaran ni Tuhan. 15Wo en sesombayangen timoumi witu e iman e laa lumawirla sitou rara’an i ti’i wo si Tuhan si laa mongkela nisia; wo sa sia simiwo mouw en dosa, takar en dosana i ti’i e laa ampungala.16Kaa ni’itu satorona nikouw kouw mememakaredeiyala en dosamu wo mesesombayangala, rio kouw male’os. En sesombayangen ni tou ulit, sa ampit e neman ni’i sombayangla, eng kasa wangko’ eng kuasana. 17Elia nyi’a mouw sitou karengan masuat tanu nikita, wo nisia si kasa mouw minakauli-ulit masombayang, rio e naro te’a metetumpa, wo e naro tu’u e reiy’ timumpami wia em bumi keurean en telu nge te’un wo enem nga sumedot. 18Laa o sia sumombayang kangkasi wo langit en timumpami e naro wo em bumi tu’u eng kimaluari wu’ana.19Patuariku waya, sa wawean witu e nelet miouw si sime’epang witu eng kaulitan wo wawean siesa tou si simiwo nisia minurikit, 20kete’uanola, kaa seiy i te si simiwola sitou maka dosa minurikiti waki lalanna seip, nisia si laa lumawirla e imukur ni tou i ti’i witu e maut wo mi’otla e laker dosa.

1 Peter

Chapter 1

TABEA 1Waki si Petrus, rasul ni Yesus Kristus, wia se tou-tou mate’u-te’up, se neiy i kasera waki Pontus, Galatia, Kapadokia, Asia Oki’ wo em Bitania, 2nyi’a i ti’i se tou-tou pineleng, minatoroan ampit em pelelaan ni Empung, Ama’ ta, wo se kinudusla ni Roh, rio sea lale’ wia si Yesus Kristus wo sumungkul em pi’ipikan e raa’-Na. Satorona e nupus karunia wo en dame sejahtera e makalokonla witu nikouw.PAARAPEN, IMAN WO NUPUS 3Lino’orola si Empung wo si Ama’ Tuhan ta Yesus Kristus, karengan e rahmat-Na kewangko’ en timimea’ mola nikita sumeup kaa eng kinato’oran ni Yesus Kristus witu e nelet ne tou minate, witu e nesa patou-touan wuta em paarapen, 4kaa laa mesesungkulla e nesa weteng reiy’ mete’u mapuneng, reiy’ mete’u makewur wo e reiy’ mete’u maweles, en tinu’utulan waki sorga i wee nikouw. 5Nyi’a i ti’i nikouw, si piniarala witu eng kaente’an ni Empung karengan e imanmu kasuatan nikouw nu mengena-ngena’la eng kelawiran sinadia mola kaa laa i papaloo’o-loo’ola witu eng kesampetan en zaman.6Lumaya-laya’ mola witu eng kapualitan i ti’i, ma’anouw tu’u en teakan i yi’i i kalo’ositi kouw lewo’ sa reiy’ mengasi’ kaa e reiy’ sa mina’asa pewa’awa’an. 7Maksud em baya nyi’a i ti’i nyi’a mouw kaa laa mebebuktila eng kamurnian e imanmu – wa’akat lebe rakek e nargana ta’an e mas fana, niuji eng kamurnianna ampit e napi – i ka’ayo kouw maka’ato em puji-pujian wo eng kamulia’an wo eng kaormatan witu e nendo si Yesus Kristus nu mapaloo’o-loo’ola en tou-Na.8Ma’anouw tu’u kouw reiy’pe’ ma’an mekasa lumoo’ Nisia, ta’an nikouw kouw meupusla Nisia. Nikouw kouw ma’eman wia Nisia, ma’anouw tu’u kouw en teakan kouw reiy’ limoo’ Nisia. Nikouw kouw melaya-laya’ karengan e mepa’a-pa’ar mulia wo e reiy’ i keila’la, 9karengan nikouw kouw mina’ayo mola em pelela’an e imanmu, nyi’a i ti’i eng kelawiran ni imukurmu. 10Eng kelawiran i ti’i mouw en sinoisap makale’o-le’os ne nabi-nabi, se minenti’ mola tanume e nupus karunia ni’i weela i wee nikoo.11Wo nisea se simoisap makale’os e nedo wisa wo eng kumura neiy i maksudla e Roh ni Kristus, em bitu eng gorem nea, nyi’a i ti’i e Roh nu reiy’pe’ nyi’a e minee kasairian tanume e reiy’ sa mina’asa peme’itan e laa tumoro si Kristus wo en tanume e reiy’ sa mina’asa kalo’oran en tumodeiy nu reiy’ mouw ni’itu. 12Wia nisea neiy mouw i papaloo’o-loo’ola, kaa nisea se reiy’ melayanla en tou nea nuesa, ta’an se melayanla nikouw ampit e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e neiy mouw i abarla en teakan wia nikouw ampit em pinaeletan nea, kaa e Roh Kudus, neiy i tokemi waki sorga, mina’ayola e nabar Injil wia nikouw, nyi’a i ti’i eng kapualitan-kapualitan em pa’ar pinetete’ula ne malaikat-malaikat.KAKUDUSAN WO E NUPUS PEPATUARIAN 13Kaa ni’itu tiro’onola e akal budimu, tumegha-teghamouw wo i reta’ mola em paarapennu minapekasana witu e nupus karunia neiy i anugerala wia nikoo e nedo pinapaloo’o-loo’oan ni Yesus Kristus. 14Tumou mouw tanu se oki-oki’ lale’ wo te’a pekeki’itala en serit kumuasala nikoo witu e nedo kawe’engelannu,15ta’an satorona kouw mamuali kudus witu e minapekasa em patou-touannu masuat tanu Nisia si kudus, si kimeretouw nikouw, 16karengan wawean neiy i kepatik: Kudusouw kouw, karengan Niaku ku kudus. 17Wo sa kouw matotor Nisia Ama’, nyi’a i ti’i Nisia si reiy’ maloo’ eng gio si ma’akimla em baya se tou i ki’it em pasiwo-siwonna, takar satorona kouw tumou witu eng kineide’an eng keurean kouw nu time’up wia eng kaoatan i yi’i.18Karengan eng kete’uan niouw, kaa nikouw kouw tinubusouw witu eng kenaramen em petou-touannu reiy’ sipenoron eng kina’atoan niouwla wia se nene moyangmu i ti’i reiy’ kaa em barang fana, reiy’ kangkasi ampit em perak ka’pa e mas, 19ta’an i te ampit e raa’ kemaal, nyi’a i ti’i e raa’ ni Kristus masuat tanu e raa’ ni oki’ ni domba reiy’ sisering wo reiy’ siwalulang.20Nisia si pinelengouw nu reiy’pe’ eng kaoatan i yi’i nu siniwola, ta’an eng karengan nikouw kouw tare mouw i te mapaloo’o-loo’ola en tou-Na wia en zaman kesampetan. 21Kaa Nisia mouw o kouw ma’eman wia si Empung, si timo’orola Nisia witu e nelet ne tou minate wo si limo’orola-Nisia, i ka’ayo e imanmu wo em paarapennu neiy i katoro wia si Empung.22Karengan nikouw kouw simuci mola en toumu kaa eng kelale’an wia eng kaulitan, i ka’ayo kouw toro tumuanala e nupus pepatuarian kasa uli-ulit, satorona kouw kasa makauli-ulit mengengupusala ampit em pakasa’an e natemu. 23Karengan nikouw kouw neiy mouw i patoula sumeup reiy’ waki bibit fana, ta’an waki bibit reiy’ fana, kaa e nuwu’ ni Empung, e matou-tou wo eng kekal.24Karengan: “Em baya e matou-tou nyi’a mouw en tanu e rukut, wo e reiy’ sa mina’asa kalo’oranna tanu e wungang rukut, rukut e minapera, wo e wungang e rima’aragh, 25ta’an e nuwu’ ni Tuhan e minena-ena’ eng keure-urena.” Nyi’i mouw e nuwu’ neiy i pa’ayola e Injil wia nikouw.

Chapter 2

YESUS KRISTUS SI WATU PENJURU 1Kaa ni’itu i te’a mouw e reiy’ sa mina’asa kalewo’an, e reiy’ sa mina’asa le’ekok wo e minegheghioan kamunafikan, eng kadangkean wo en sero’. 2Wo mamuali mouw masuat tanu si dade tare mouw i patoumi, si reiy’ maena-ena’ mepa’arla e ranona en susu murni wo e rohani, rio kaa e nyi’a o kouw tumou wo maka’ato eng kelawiran, 3sa kouw uli-ulit mine’anola eng kale’osan ni Tuhan.4Wo meiy mouw wia-Nisia, si watu matou-tou i ti’i, memang si neiy i terek ne tou, ta’an si pineleng wo niormat witu eng hadirat ni Empung. 5Wo ma’anouw nikouw kangkasi kouw paken tanume si watu matou-tou kaa laa mereredeiyla e nesa wale rohani, i wee e nesa imamat kudus, kaa laa mesesempela en sesempe rohani karengan si Yesus Kristus si mekepa’aren wia si Empung.6Karengan wawean neiy i kepatik witu eng Kaol Suci: “Eng kaulitna, Niaku ku rimeta’la waki Sion e nesa watu kinapelengan, e nesa watu ruuna kemaal, wo seiy si ma’eman wia-Nisia, si reiy’ laa i papaira-irangla.”7Kaa ni’itu i wee nikouw, si ma’eman, nisia si kemaal, ta’an i wee nisea nu reiy’ ma’eman: “E watu neiy mouw i terek ne meneniwo-meneniwo bangunan, minamuali mouw watu ruuna, o kangkasi e minamuali mouw watu paleleren wo e nesa watu kasu’usu’an.” 8Nisea se neiy i kasu’usu’ wia nyi’a, karengan nisea se reiy’ lale’ witu e Nuwu’ ni Empung; wo i wee e ni’itu nisea kangkasi se neiy mouw i sadiala.9Ta’an nikouw mouw si bangsa kinapelengan, imamat si rajani, bangsa kudus, umat kapunya’an ni Empung nuesa, rio kouw mabarla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon wangko waki Nisia, si kimeretouw nikouw kumaluari waki kareiydeman mineiy witu en terang-Na maka’erangen: 10nikouw, eng ketareanna kouw reiy’ umat ni Empung, ta’an en teakan kouw minamuali mouw umat-Na, eng ketareanna kouw reiy’ i pakoupusla ta’an en teakan kouw minaka’ato mouw en tongkoupusen.E NGE'ENGE KAA LAA TUMOU TANUME SI HAMBA NI EMPUNG 11Patuariku waya i koupus, niaku ku ngume’enge’ la nikouw, rio tanume si mate’u-te’up wo masengko-sengkot, nikouw kouw ma’akatla en tou witu eng kepa’aran-kepa’aran e le’ona e me’inakut mesaru e imukur. 12Makapunya mola eng kenaramen em patou-touan e le’os witu eng keuneran ne bangsa-bangsa reiy’ Yahudi, rio sakawisa sea masero’ nikouw tanume sitou durjana, nisea se toro lumoo’ nyi’a witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwonnu le’os wo malo’orla si Empung witu e nendo Nisia nu lumales nisea.13Tumu’utukouw, karengan si Empung, witu em baya eng kinetareani ni tou, le’os wia si raja tanume si timiboiy eng kakuasa’an kasa rakek, 14ka’apa tu’u wia se wali-wali neiy i tokena kaa laa mukum se tou-tou masiwo lewo’ wo ma’ormatla se tou-tou masiwo le’os. 15Karengan e nyi’i mouw eng kepa’aran ni Empung, nyi’a i ti’i rio ampit e masiwo le’os nikouw kouw kume’ekepla eng kapicikan ne tou-tou we’engel. 16Tumou mouw tanume se tou merdeka wo reiy’ tanu nisea se maselok mepakela eng kamerdeka’an i ti’i kaa laa metetawunla eng kalewo’an-kalewo’an nea, ta’an tumou mouw tanume si hamba ni Empung, 17Ormatenola em baya ne tou, i koupusola se patuari-patuarimu, meide’ mola si Empung, ormatenola si raja!PEME'ITAN NI KRISTUS TANUME EM PAKI'I-KI'ITAN 18Heiy kouw, hamba-hamba, tumu’utukouw ampit e wuta eng keide’an wia si tuangmu, reiy’kan i te wia si le’os wo si rinda, ta’an kangkasi wia si bengis. 19Karengan nyi’a mouw e nupus karunia, sa siesa tou karengan si wena’as witu eng kepa’aran ni Empung mesa’an em peme’itan reiy’ neiy i tantu pesa’anenna. 20Karengan toro ku’a re’en totoren pujian, sa kouw peme’itan e wewewe karengan kouw simiwo dosa? Ta’an sa kouw masiwo le’os wo kaa ni’itu o kouw lewo’ sa reiy’ peme’itan, takar e ni’itu nyi’a mouw e nupus karunia wia si Empung.21Karengan i wee e ni’itu mouw kouw kineret, karengan si Kristus tu’u si pineme’itanola i wee nikouw wo si timele’u mola paki’i-ki’itan i wee nikoo, rio kouw kumi’itla e nenus-Na. 22Nisia si reiy’ simiwo en dosa, wo e le’ekok reiy’la witu en suma-Na. 23Katoroan Nisia nu paabuten, Nisia si reiy’ sumuli’ ampit e maabut; katoroan Nisia nu peme’itan, Nisia si reiy’ me’iwet, ta’an Nisia si simarakanla nyi’a wia Nisia, si maakimla ampit e nadil.24Nisia nuesa si minesa’anola en dosa ta witu e nouwak-Na witu eng kayu salib, rio kita, si minate mouw witu en dosa, kita tumou i wee eng kaulitan. Kaa em pali’-pali’-Na kouw minale’osouw. 25Karengan eng ketareanna kouw seip tanu si domba, ta’an en teakan kouw minarengomi wia si rumerawir wo si mememiara e imukurmu.

Chapter 3

MATOU-TOU MEWALI ESA NGA AWU 1Tuanakan kangkasi nikouw, heiy tu’awewene-tu’awewene, tumu’utukouw wia si tu’atuamamu, rio sa wawean witu e nelet nea se reiy’ lale’ witu e Nuwu’, nisea kangkasi reiy’ ampit e lelila’an se neiy i untungla kaa eng kalakuan ni tu’awewenena, 2sa sea lumoo’, kumura eng kamurni wo eng kelale’na em patou-touan ni tu’awewene nea i ti’i.3E lelo’ormu te’a mouw eng kenaramen lahiriah, nyi’a i ti’i ampit e mengepa-ngepang em bu’uk, mepake lelo’or mas ka’apa ampit mepakela e labung wangun-wangun, 4ta’an e lelo’ormu nyi’a mouw sitou batinia neiy i kakirong ampit e lelo’or reiy’ mapuneng e nasal waki roh rinda wo e lompon, eng kasa waweean arga witu em beren ni Empung.5Karengan tuana mouw eng kenaramenna ne wewene-wewene kudus eng ketareanna masudeiy, nyi’a i ti’i se wewene-wewene minee em paarapen nea wia si Empung; nisea se tu’utuk wia si tu’atuamana, 6Masuat tanu si Sara si lale’ wia si Abraham wo ngimaranla nisia tuangna. Wo nikouw nyi’a mouw kouw urang-urangna, sa kouw masiwo le’os wo reiy’ meide’la pe’iwetan.7Tuanakan kangkasi nikouw, heiy tu’atuama-tu’atuama, tumou mouw sama’ ampit si tu’awewenemu, tanume se kaum lebe lewea! Ormatenola sea tanume si ka’ampit pewaris witu e nupus karunia, nyi’a i ti’i em patou-touan, rio en sesombayangennu te’a ka’ape’an.E NUPUS WO EN DAME 8Wo eng kesampetanna, satorona kouw nu waya kouw esa nga iyon esa nga totor, esa nga pedaman, meupusla se patuari-patuari, tongkoupusen, wo kumeng ate, 9wo te’a mouw mesesuli’la eng kalewo’an ampit eng kalewo’an ka’apa e na’abuten ampit e na’abuten, ta’an eng kapurikitna, satorona kouw maberkatla, karengan kaa ni’itu mouw kouw kineret, nyi’a i ti’i kaa laa maka’ato em berkat. Karengan:10“Seiy si pa’ar meupusla em patou-touan wo pa’ar lumoo’ e nendo-nendo le’os, nisia si lewo’ sa reiy’ tumayur e lila’na witu e lewo’ wo en sumpingna witu e lelila’an-lelila’an mele’ekok. 11Nisia si lewo’ sa reiy’ ma’akatla e lewo’ wo matuanala e le’os, nisia si lewo’ sa reiy’ sumero em pedamean wo me’inakut maka’atola nyi’a. 12Karengan em beren ni Tuhan en timuyu wia se tou-tou ulit, wo en talinga-Na witu em paaleiyen nea nu maki tulung, ta’an eng gio ni Tuhan e mapero se tou-tou masiwo lewo’.”PEME'ITAN AMPIT EN SABAAR 13Wo seiy ku’a re’en si laa sumiwo lewo’ wia nikouw, sa kouw rajing masiwo le’os? 14Ta’an ma’anouw tu’u kouw lewo’ sa reiy’ peme’itan kangkasi karengan eng kaulitan, nikouw kouw laa ma’aruiy. Kaa ni’itu te’a mouw i keide’ miouwla sapa neiy i keide’ neala wo te’a mouw meide’.15Ta’an kudusenola si Kristus witu e natemu tanume si Tuhan! Wo tumiro-tiro’ mouw witu e reiy’ sa mina’asa nedo kaa laa mewewee pertangongan jawab wia se susur tou makiwee em pertanggongan jawab wia nikouw tanume em paarapen em bia nikoo, ta’an e lewo’ sa reiy’ mouw ampit e rinda wo e normat, 16wo ampit e nate makauli-ulit murni, rio nisea, se masero’ nikoo karengan em patou-touannu lale’ witu si Kristus, se mineirang karengan en sero’an nea i ti’i. 17Karengan lebe le’os em peme’itan karengan e masiwo le’os, sa eng kapualitan i ti’i ni’i kepa’arla ni Empung, ta’an i te em peme’itan karengan masiwo lewo’.18Karengan kangkasi si Kristus si minate mouw mekasa i wee e reiy’ sa mina’asa dosa ta, Nisia si ulit i wee se tou-tou reiy’ ulit, rio Sia mali nikita wia si Empung; Nisia, si winunu’ mola witu eng ka’ada’anna tanume sitou, ta’an si tino’orola i ki’it e Roh, 19wo witu e Roh i ti’i kangkasi Nisia si minea mabarla e Injil wia se roh-roh witu eng gorem em penjara, 20nyi’a i ti’i wia se roh-roh nea se ketareanna witu e nedo si Nuh nu reiy’ lale’ wia si Empung, katoroan si Empung si minena-ena’ ma’ena’ ampit en sabaar witu e nedo si Nuh nu kasuatan matiro’pe’ em bahterana, witu e wisa se toyo’ i te, nyi’a i ti’i se uwalu tou, se linawirla e rano ampuan i ti’i.21O kangkasi nikouw en teakan kouw linawirla kaa e na’asarenna, nyi’a iti’i em baptisan – maksudna reiy’ kaa laa meweweresila eng kari’irisan en jasmani, ta’an i te kaa laa mapa’aleiyla e nate nurani le’os wia si Empung – kaa eng kinato’oran ni Yesus Kristus, 22si rimuber witu esa nga weka lele’os ni Empung, nu reiy’ mouw Nisia nu limongkot waki sorga nu reiy’ mouw ne reiy’ sa mina’asa malaikat, eng kuasa wo eng kaente’an neiy’ i tu’utukla wia–Nisia.

Chapter 4

1Jadi, karengan si Kristus si pineme’itanola em peme’itan e nouwak, nikouw tu’u kouw lewo’sa reiy’ kangkasi manginlelutamla en toumu ampit eng genang tuana, – karengan seiy i te si pineme’itanola em peme’itan e nouwak, nisia si minena’ mouw masiwo en dosa –, 2rio e nedo tele’u te’a i pekeka’ara miouwla i ki’it eng kepa’aran ni tou, ta’an i ki’it eng kepa’aran ni Empung.3Karengan awesouw eng kelaker e nedo i peka’ara miouwla matuanala eng kepa’aran ne tou-tou reiy’ makasine’u si Empung. Nikouw kouw timou mouw witu e minegheghioan serit, eng kepa’aran, eng katinawean, em pelesir, em pesakeiyan eng kekoo’on wo em pasempean berhala neiy i palouw. 4Kaa ni’itu nisea se ma’erang, kaa nikouw kouw reiy’ kimi’it timelebu’la en tou mewali-wali nisea witu e wunong kareiy’waaran masuat, wo nisea se masero’ nikouw. 5Ta’an nisea se lewo’ sa reiy’ mee pertangongan jawab wia Nisia, si timiro-tiro’ mola ma’akimla se tou matou-tou wo se tou minate. 6Ni’itu eng karenganna takar e Injil neiy mouw i abarla kangkasi wia se tou-tou minate, rio nisea, se masuat tanu em baya ne tou, niakimla eng kenaramen e nouwak; ta’an kaa e roh en toro tumou i ki’it eng kepa’aran ni Empung.EM PATOU-TOUAN NE TOU KRISTEN 7Eng kesampetan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa en tawi mouw. Kaa ni’itu kuasa’anola en toumu wo maka penesouw, rio kouw toro sumombayang. 8Ta’an eng kasa i paketa-ketare: i koupusola uli-ulit siesa wia se walina, karengan e nupus en timutuwla eng kelaker kasa dosa. 9Weeanola tete’upan siesa wia se walina ampit e reiy’ mengu’ungu-ngu’ungul.10Layanenola siesa wia se walina, minatoroan ampit eng karunia kina’atoanola ne susur tou tanume si mengengurus e le’os witu e nupus karunia ni Empung. 11Sa wawean tou si mesesusuiy, le’osouw sia mesesusuiy tanume sitou ma’ayola e nuwu’ ni Empung; sa wawean tou si melayanla, le’osouw sia matuanala nyi’a ampit eng kaente’an neiy i anugerala ni Empung, rio si Empung si lo’orela witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa karengan si Yesus Kristus . Nisia mouw si makapunya eng kalo’oran wo eng kuasa i ka’ayo eng keure-urena! Amin.PEME'ITAN TANUME SI KRISTEN 12Patuari waya i koupus, te’a mouw kouw ma’erang witu layas e napi siksa’an mineiy wia nikoo tanume e nujian. Tanu mokan wawean e nesa kawuntulan ee pasil minamuali wia nikouw. 13Eng kapurikitna, mepa’a-pa’arouw, minatoroan ampit e weteng kina’atoan niouw witu em peme’itan ni Kristus, rio kouw kangkasi kouw toro lumaya’ wo mepa’a-pa’ar witu e nedo Nisia nu mapaloo’o-loo’ola eng kalo’oran-Na. 14Ma’aruiyola kouw, sa kouw sinero’an karengan e ngaran ni Kristus, karengan e Roh kalo’oran, nyi’a i ti’i e Roh ni Empung wia nikoo.15Te’a mouw wawean witu e nelet miouw si lewo’ sa reiy’ peme’itam tanume si mememunu’ ka’apa rongkit ka’apa lumelewo’, ka’apa sumeserok. 16Ta’an, sa sia peme’itan tanume sitou Kristen, takar te’a mouw sia meirang, ta’an i te satorona sia lumo’orla si Empung witu e ngaran ni Kristus i ti’i.17Karengan en teakan mina’ayo mouw e nedona paakiman ni’i muleiy, wo witu e wale ni Empung nuesa e lewo’ sa reiy’ kasa ketare-tare akimen. Wo sa em paakiman i ti’i ni’i muleiy wia nikita, kumura mouw ku’a re’en eng kesampetanna ampit nisea se reiy’ ma’eman witu e Injil ni Empung? 18Wo sa se tou ulit se weitouw mokan reiy’ kelawirala, sapa ku’a re’en e laa mamuali ampit sitou fasik wo sitou makadosa? 19Kaa ni’itu le’osouw kangkasi nisea se lewo’ sa reiy’ peme’itan karengan eng kepa’aran ni Empung, sumarakan e imukurna, ampit e reiy’ mena’ masiwo le’os, wia si Sumesiwo si lale’.

Chapter 5

RAWILENOLA SE KAWENG NE DOMBA NI EMPUNG 1Niaku ku ngume’enge’la se penatua witu e nelet miouw, niaku ku tanume si ka’ampit ne penatua wo sairi em peme’itan ni Kristus, o kangkasi ku laa maka’ato weteng witu eng kalo’oran e laa i papaloo’o-loo’ola ee sangali. 2Rawirenola se kawang ne domba ni Empung se wia nikoo, te’a ampit em pupus, ta’an ampit eng kepa’aran em pa’ar minatoroan ampit eng kepa’aran ni Empung, wo te’a karengan em pa’ar mesesero kauntungan, ta’an ampit e neri’an en tou. 3Te’a mouw kouw masiwo tanu mokan kouw pa’ar mepeperenta nisea se neiy’ i emanla wia nikoo, ta’an satorona kouw mamuali paki’i-ki’itan wia se kawang ne domba i ti’i. 4Takar nikouw, sakawisa si Rumerawir Wangko’ nu meiy, nikouw kouw laa maka’ato e mahkota kalo’oran e reiy’ mete’u maweles.5Tuana mouw kangkasi nikouw, heiy tou-tou muda, tu’utukouw wia se tou-tou tu’a. Wo nikouw nu waya, i kumengola en toumu siesa wia se walina, karengan: “Empung si mapero sitou tingkeiy, ta’an si meupusla sitou kumeng ate.” 6Kaa ni’itu i kumengola en toumu witu lawas ente’ ni Tuhan, rio kouw i rakek-Nala witu e nedona. 7I sarakanola e reiy’ sa mina’asa kalieiyannu wia-Nisia karengan Nisia si mapiara nikouw.8Mawena’asouw wo mategha-teghamouw! Kesarumu, si Iblis, si makelang maledong masuat tanu si singa menga’aka-nga’akak wo menero tou si toro ne’enepenna. 9Sarunouw sia ampit e iman te’etep, karengan eng kete’uan niouw, kaa em baya ne patuarimu wia e minapekasa eng kaoatan se minesa’an em peme’itan masuat.10Wo si Empung, kembu’an e reiy’ sa mina’asa nupus karunia, si kimeretola nikouw wia si Kristus witu eng kalo’oran-Na kekal, laa lumekepla, tume’etepla, kumeterla, wo mente-ente’la nikouw, nu reiy’ mouw nikouw nu pineme’itala reiy’ ure eng keurena. 11Nisia mouw si maka punya eng kuasa i ka’ayo eng keure-urena! Amin.14TABEA 12Ampit e nieletan ni Silwanus, si’i papokeiykula tanume siesa patuari si toro emanen, niaku ku minatik ampit em pinemotot i tela wia nikouw kaa laa mengenge’enge’la wo me’emanla nikouw, kaa e nyi’i nyi’a mouw e nupus karunia e nuli-ulit waki si Empung. Rumedeiy mouw ampit en te’etep witu nyi’a! 13Tabea wia nikouw nu waya waki si ka’ampitmu kinapelengan waki Babilon, wo kangkasi waki si Markus, urangku.v14 Mee mouw tabea siesa wia se walina ampit en siong kudus. Dame sejahtera e rumapitla nikouw nu waya witu si Kristus. Amin.

2 Peter

Chapter 1

TABEA 1Waki si Simon Petrus, hamba wo si rasul ni Yesus Kristus, i wee wia nisea se mewali-wali ampit nikeiy se minaka’ato e iman karengan eng ka’adilan ni Empung wo si Lumelawir ta, Yesus Kristus. 2E nupus karunia wo en dame sejahtera e lumokonla nikouw kaa em panginsine’uala si Empung wo si Yesus, Tuhan ta.PEKERETAN WO EM PELENGAN NI EMPUNG 3Karengan eng kuasa ilahi-Na e minanugerah mola wia nikita e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e makaka’ara’an kaa laa tumou e lale’ kaa em pasine’uantala Nisia, si kimeretouw nikita kaa eng kuasa-Na mulia wo e maka’erangen. 4Ampit e lalan ni’itu Nisia si minanugerah mola wia nikita en ta’ar-ta’ar maka’arga wo eng kasa sela, rio kaa e nyi’a o kouw toro medo weteng witu eng kodrat ilahi, wo neiy i kaliseiy witu en serit eng kaoatan e makapunengen eng kaoatan.5Awes tare kaa e ni’itu o kouw lewo’ sa reiy’ maka uli-ulit me’inakut kaa laa ma’awesla wia e imanmu eng kalele’osan, wo wia eng kalele’osan tine’u, 6wo wia en tine’u makuasala en tou, wia makuasala en tou katenteman, wo wia eng katenteman kelale’an, 7wo witu eng kelale’an e nupus wia se patuari-patuari, wo e nupus wia se patuari-patuari e nupus wia em baya ne tou.8Karengan sakawisa em baya nyi’a i ti’i em bia nikoo ampit e makaloko-lokon, nikoo koo siwonna laa merajing wo mee wua’na witu em pasine’uannula si Yesus Kristus, Tuhan ta. 9Ta’an seiy i te si reiy’ makapunyala em baya nyi’a i ti’i, nisia si merapa wo ba’abal, karengan nisia si minaliur, kaa en dosa-dosana eng ketareanna e rine’i mola.10Kaa ni’itu, patuariku waya, me’inakutola maka uli-ulit, rio em pengeretan wo em pelengannu e maka te’etepla. Karengan sa kouw tumuanala nyi’a, kouw reiy’ ma’an mekasa laa i kasu’usu’. 11Ampit en tuana wia nikouw e laa i karuniala eng hak kawutana kaa laa megheghoremla eng Keraja’an kekal, nyi’a i ti’i eng Keraja’an ni Tuhan wo ni Lumelawir ta, Yesus Kristus.12Kaa ni’itu niaku ku reiy’ maena-ena’ mekemaksud makighenangla nikouw witu em baya nyi’a i ti’i, ma’anouw tu’u kouw minete’u mola nyi’a wo te’etepouw witu eng kaulitan sinungkul miouw mola. 13Niaku ku mapokeiyla tanume eng kewajibangku kaa laa mena-ena’ mapaghenangla nikouw witu em baya nyi’a i ti’i eng keurean niaku nu reiy’pe’ minangkulela en dasing e nouwaku i yi’i. 14Karengan eng kete’uangku, kaa niaku ku makarengan mangkulela en dasing e nouwakku i yi’i, tanu eng kumura neiy mouw i pakite’ula ni Yesus Kristus, Tuhan ta wia niaku. 15Ta’an niaku ku laa me’inakut, rio kangkasi nu reiy’ mouw eng kine’e eaku i ti’i kouw reiy’ maena-ena’ maghenangla em baya nyi’a i ti’i.E WENTI' TANUME ENG KALO'ORAN NI KRISTUS E LINEKEPOLA 16Karengan nikeiy keiy reiy’ maki’itla e ne’umanen-ne’umanen en towo ni tou, katoroan nikeiy nu minakite’ula wia nikoo eng kuasa wo eng ke’e eiy ni Tuhan ta, Yesus Kristus teume si raja, ta’an nikeiy nyi’a mouw keiy sairi em beren witu eng kewangko’an-Na. 17Nikeiy keiy minakaloo’ola, kumura Nisia nu simungkul eng kaormatan wo eng kalo’oran waki si Ama’ Empung, katoroan mineiy wia-Nisia en suara waki Si Kasamulia, si limila’la: “I yi’i mouw si Oki’ si’i koupus-Kula, wia Nisia mouw Niaku mepa’ar.” 18Suara i ti’i e lininga meiy waki sorga o meiy, katoroan nikeiy nu mewali-wali ampit Nisia waki atas eng kuntung kudus.19Ampit en tuana nikeiy keiy pinakate’etepola e nuwu’ neiy mouw i pa’ayola ne nabi. Eng kasa mouw le’os sa kouw mawee ghenangla nyi’a masuat tanu mawee ghenangla en solo masena’ witu en tampa reiydem i ka’ayo em beena em paloo’onouw wo si potrintang si rimetik witu eng gorem e natemu. 20Eng kasa i paketa-ketare e lewo’ sa reiy’ kete’uannula, nyi’a mouw kaa e wenti’-wenti’ witu eng Kaol Suci e reiy’ mete’u i tafsirla i ki’it eng kepa’aran nuesa, 21karengan reiy’pe’ ma’an mekasa e wenti’ ni’i wua’la eng kepa’aran ni tou, ta’an kaa en se’ese’an e Roh Kudus se tou-tou se mesesusuiy witu e ngaran ni Empung.

Chapter 2

NABI-NABI WO SE GURU-GURU PALSU 1Tanu eng kumura se nabi-nabi palsu eng ketareanna se minapa’ato witu eng keuneran ne umat ni Empung, tuanakan kangkasi witu e nelet miouw e laa wawean guru-guru palsu. Nisea se laa ghumoremla en teturu’-teturu’ meneip maka punengen, awesla nisea se laa kumelong si Penguasa timubusola nisea wo ampit e lalan tuana e makarengan mapa eiyla eng kapunengan witu en tou nea. 2Laker tou se laa kumi’itla eng kenaramen em patou-touan nea eng kinuasa’ala en serit, wo kaa nisea e Lalan Kaulitan e laa ojaten. 3Wo karengan eng kasorodoanna se guru-guru palsu i ti’i se laa me’inakut sumero e nuntung wia nikouw ampit e ne’umanen-ne’umanen towo nea. Ta’an i wee em pasiwo-siwon nea i ti’i e nukum e nure mouw sinadiala wo eng kapunengan e reiy’ laa i kalodok.4Karengan sa wona’ si Empung si reiy’ mineupusla se malaikat-malaikat simiwo en dosa ta’an limawala nisea witu eng gorem e naraka wo ampit en tuana simarakanla nisea witu eng gorem eng goa-goa reiydem kaa laa mekekirongla nisea i ka’ayola e nendo paakiman; 5wo sa wona’ si Empung si reiy’ mineupusla eng kaoatan purba, ta’an si limawir i tela si Noh, mengengabar eng kaulitan i ti’i, ampit se pitu tou walina, katoroan Nisia nu minapa eiy e rano ampuan wia se tou-tou fasik; 6wo sa wona’ si Empung si minunengla eng kota Sodom wo eng Gomora ampit e napi, wo ampit en tuana si rime’ila nyi’a wo simiwola nyi’a e nesa nge’enge’ i wee nisea nu matou-tou fasik witu e nora–oras kamurian,7ta’an Nisia si limawirla si Lot, sitou ulit, reiy’ maena-ena’ peme’itan kaa eng kenaramen em patou-touan ne tou-tou reiy’ makasine’u e nukum wo se maki’it i tela en serit nea nuesa, – 8karengan sitou ulit i yi’i si maena’ witu eng keuneran nea wo susur e nendo si maloo’ wo malinga em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon nea e lewo’ i ti’i, i ka’ayo e imukurna ulit i ti’i e minasiksa – 9takar em pakaloo’o-loo’on, kaa si Tuhan si mete’u melelawirla se tou-tou lale’ witu em pewa’awa’an wo mete’u kumirong se tou-tou lewo’ kaa pesesiksan witu e nendo paakiman,10se kasa pe’uku-ukumen nisea se maki’itla eng seritna karengan se pa’ar mekekewurla en tou wo masero’ em paperenta’an ni Empung. Nisea se tuana eng kaberani wo tingkeiy, i ka’ayo se reiy’ meware-wareng maojat eng kalo’oran, 11padahal se malaikat-malaikat nuesa, se ma’anouw tu’u lebe ente’ wo lebe makakuasa ta’an nisea, se reiy’ mepake e lelila’an-lelila’an ojat, sa se malaikat-malaikat makiwee e nukuman wia nisea witu en sinaru ni Empung.12Ta’an nisea i ti’i se masuat ampit se tekapen reiy’ siakal, masuat ampit se tekapen neiy’ i te i patoula kaa laa sikopen wo punengen. Nisea se maojat sapa e reiy’ kete’uan nea, i ka’ayo kaa em pasiwo-siwon nea e lewo’ nisea nuesa se laa mapuneng tanu se tekapen siru, 13wo se laa me’an e nasib wuruk teume en tetoro eng kalewo’an nea. Memoya-moya witu e nendo oat, em papokeiy neala kanikmatan. Nisea nyi’a mouw se riberek wo se sering, se tinoek witu en serit nea sa sea rumuber kumaan kumoo’mewali-wali ampit nikouw. 14Em beren nea wuta e nafsu zinah wo nisea se reiy’ ma’an mekasa masenso’ masiwo en dosa. Nisea se ma’aruiy se tou-tou lewea’. E nate nea minelati mouw witu eng kasorodoan. Nisea nyi’a mouw se tou-tou neiy i kakutok!15Eng karengan nisea se timele’u mola e lalan ulit, takar i kaseipola sea, laa o kumi’itla e lalan ni Bileam, urang ni Beor, si pa’ar maka’ato tetoro i wee em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon e lewo’. 16Ta’an si Beliam si kasa minaka’ato nge’enge’ witu eng kalewo’anna, karengan si keledai papesa’anan wowo si mesesusuiy ampit en suara ni tou wo mepalouw eng keba’abalan ni nabi i ti’i.17Se guru-guru palsu i ti’i nyi’a mouw se tanu eng kembu’an pera, se tanu e rabun neiy i se’ese’ e reghes tumokol; i wee nisea sinadia mouw en tampa witu eng kareiydeman kasa mekeide’en. 18Karengan nisea se matotorla e lelila’an-lelila’an tingkeiy wo reiy’ sisapa wo mepakela en serit sa’amek kaa laa ma’aruiy se tou-tou tare mouw i te rumeta’mi en tou waki nisea nu matou-tou witu eng kaseipan. 19Nisea se meta’arla eng kamerdeka’an wia se tou walina, padahal nisea nuesa nyi’a mouw se hamba-hamba eng kapunengan, karengan seiy si kinalala ni tou, nisia nyi’a mouw si hamba ni tou i ti’i.20Karengan sa sea, kaa em pasine’uan neala si Tuhan wo si Lumelawir ta, Yesus Kristus, si rimeta’ mola en tou waki eng kakewuran-kakewuran eng kaoatan, ta’an si neiy i kalibat kasi witu nyia’, takar eng kesampetanna eng ka’ada’an nea e lebe wuruk ta’an eng ketarena. 21Kaa ni’itu i wee nisea sapa tare lebe le’os, sa sea reiy’ ma’an mekasa sumine’u e Lalan Kaulitan ta’an i te sea sumine’u nyi’a, ta’an eng kamurian se minurikiti witu em perenta kudus neiy i pa’ayola wia nisea. 22I wee nisea e minatoroan en sapa neiy i lila’la em peribaasa ulit i yi’i: “Si asu si minareng kasi witu eng kero’na, wo si tieiy si limele’ sumeup kasi witu em pawuta’anna.”

Chapter 3

NENDO NI TUHAN 1Patuari waya i koupus, nyi’i en suratouw karua, neiyku i patikla wia nikoo. Witu e rua suratku i ti’i niaku ku me’inakut metetoula em pangartian murni karengan e ge’enge’-nge’enge’, 2rio kouw ghumenangla e lelila’an eng ketareanna neiy mouw i lila’la ne nabi-nabi kudus wo ghumenangla em perenta ni Tuhan wo ni Lumelawir e neiy mouw i pa’ayola ne rasul-rasulmu wia nikoo.3Eng kasa i paketa-ketare e lewo’ sa reiy’ kete’uan niouwla nyi’a mouw, kaa witu e nendo-nendo en zaman kesampetan se laa mapa’ato se wela’awa’an-wela’awa’an ampit e wela’awa’-wela’awa’na, nyi’a i ti’i se tou-tou matou-tou maki’itla en seritna. 4Pokeiy nea: “Wisa ku’a re’en en ta’ar tanume eng ke’e eiy-Na i ti’i? Karengan e rengane’ se ama’-ama’ ne opo’ ta nu timayan, e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e minena’kan tanu eng ketarena, witu en toro eng kaoatan nu siniwola.”5Nisea se timu’utu’ reiy’ pa’ar mamete’u, karengan e nuwu’ ni Empung e langit em bia mouw rengane’ eng ketareanna, wo kangkasi em bumi e nasal waki rano wo kaa en dano, 6wo kaa en dano i ti’i, bumi eng ketareanna minapunengouw, pinunengla e rano ampuan. 7Ta’an kaa e nuwu’ i ti’i kangkasi e langit wo em bumi en teakan e minapiarami witu e napi wo en tinu’utulan i wee e nendo paakiman wo eng kapunengan ne tou-tou fasik.8Ta’an laa, patuariku waya i koupus, e nesa i yi’i e reiy’ toro liuren niouwla, nyi’a i ti’i, kaa witu en sinaru ni Tuhan esa nga endo masuat tanu esa nga riwu nge te’un wo esa nga riwu nge te’un masuat tanu esa nga endo. 9Tuhan si reiy’ pepar minapatorola en ta’ar-Na, ma’anouw tu’u wawean tou si mapokeiyla nyi’a tanu eng kapeparan, ta’an Nisia si sabaar wia nikouw, karengan Nisia si mepa’arla rio te’a wawean si mapuneng, ta’an i te rio em baya ne tou se murikit wo makedo’.10Ta’an e nendo ni Tuhan e laa i ka’ayomi tanu si rongkit. Witu e nendo ni’itu langit e laa mere’i ampit e lenter mekeide’en wo e rinte’na-rinte’na eng kaoatan e laa marengis witu e layas e napi, wo em bumi wo e reiy’ sa mina’asa em bitu natasna e laa i kaliong minere’i.11Jadi, sa e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i yi’i lumaa makemu eng kenaramen tuana, kumura eng kasuci wo eng kelale’na nikouw nu lewo’ sa reiy’ matou-tou 12nyi’a i ti’i nikouw si mengena-ngena’la wo manginriorla eng ke’e eiy e nendo ni Empung. Witu e nendo ni’itu langit e laa mapuneng witu e napi wo e rinte’na-rinte’na eng kaoatan e laa makemu karengan e layasna. 13Ta’an minatoroan ampit en ta’ar-Na, nikita ta mengena-ngena’la e langit weru wo em bumi weru, witu e wisa e laa atoan eng kaulitan.14Kaa ni’itu, patuariku waya i koupus, kasuatan mengena-ngena’la em baya nyi’a i yi’i, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ me’inakut, rio kouw ka’atoan reiy’ siwalulang wo reiy’ sisering witu en sinaru-Na, witu em pedamean ampit Nisia. 15Papokeiy mola eng kasabaaran ni Tuhan ta en teume eng kalempotan wia nikoo kaa laa maka’ato lelawir, tanukan kangkasi si Paulus, si patuari ta i koupus, si minatikouw wia nikoo i ki’it eng hikmat neiy i karuniala wia nisia. 16Eng kapualitan i ti’i en siniwona witu em baya en suratna, sakawisa sia sumusuiy tanume em perkara-perkara i yi’i. Witu en surat-suratna i ti’i wawean eng kapualitan-kapualitan em pedis petete’unla, i ka’ayo se tou-tou reiy’ mamete’ula nyi’a wo se reiy’ te’etep e imanna, se manginpurikitla nyi’a mamuali kapunengan nea nuesa, masuat tanu en siniwo neala kangkasi ampit em patikan-patikan walina.17Ta’an nikouw, patuariku waya i koupus, nikouw kouw minete’u mola eng kapualitan i yi’i nu reiy’pe’ nyi’a. Kaa ni’itu tumegha-tegham mouw, rio kouw te’a kakeongan witu eng kaseipan ne tou-tou se reiy’ makasine’u e nukum, wo te’a kaliongan en tetiboiyannu te’etep. 18Ta’an tumou mouw witu e nupus karunia wo witu em pasine’uala wia si Tuhan wo si Lumelawir ta, Yesus Kristus. I wee-Nisia eng kalo’oran, en teakan i ka’ayo eng keure-urena.

1 John

Chapter 1

ENG KASAIRIAN NI RASUL TANUME E NUWU' MATOU-TOU 1Sapa em bia mouw rengane’ eng ketarena, e lininga meiy mola, e linoo’ meiy mola ampit em beren neiy, em pinakaloo’ meiy mola wo e riningkap meiy mola ampit e lawas meiy tanume e Nuwu’ matou-tou – ni’itu mouw neiy i patik meiyla wia nikouw. 2Em patou-touan i ti’i neiy mouw i papaloo’o-loo’ola, wo nikeiy keiy limoo’ mola nyi’a wo en teakan nikeiy keiy sumairi wo ma’abarla wia nikouw tanume em patou-touan kekal, mewali-wali ampit si Ama’ wo neiy mouw i papaloo’o-loo’ola wia nikeiy.3Sapa e linoo’ meiy mola wo e lininga meiy mola i ti’i, ni’i abar meiyla kangkasi wia nikouw, rio kouw tu’u maka’ato em paasa-asa’an ampit nikeiy. Wo em paasa-asa’an neiy nyi’a mouw em paasa-asa’an ampit si Ama’ wo ampit si Oki’-Na, Yesus Kristus. 4Wo em baya nyi’a i yi’i neiy i patik meiyla wia nikouw, rio e mepa’a-pa’ar meiy e mamuali reiy’ siperoan.EMPUNG NYI'A MOUW SI TERANG 5Wo nyi’i mouw e nabar, lininga meiy mola wia Nisia, wo ni’i pa’ayo meiyla wia nikouw: si Empung nyi’a mouw si terang wo witu Nisia eng kasa reiy’la kareiydeman. 6Sa kita lumila’la, kaa nikita kita minaka’ato em paasa-asa’an ampit Nisia, ta’an nikita kita matou-tou witu eng kareiydeman, nikita kita matowo wo reiy’ matuanala eng kaulitan. 7Ta’an sa kita matou-tou witu en terang kita masuat tanu Nisia si witu en terang, takar nikita kita maka’ato em paasa-asa’an siesa ampit se walina, wo e raa’ ni Yesus, si Oki’-Na i ti’i, e lumenasla nikita witu e reiy’ sa mina’asa dosa.8Sa kita lumila’la, kaa nikita kita reiy’ makadosa, takar nikita kita male’ekok en tou ta nuesa wo eng kaulitan e reiy’ witu nikita. 9Sa kita maaku en dosa ta, takar Nisia nyi’a mouw si lale’ wo adil, i ka’ayo Nisia si laa ma’ampungla e reiy’ sa mina’asa en dosa ta wo lumenasla nikita witu e reiy’ sa mina’asa kalewo’an. 10Sa kita lumila’la, kaa nikita ta reiy’ masiwo en dosa, takar nikita ta masiwo Nisia si mamuali menenowo wo e nuwu’-Na e reiy’ witu nikita.

Chapter 2

KRISTUS SI PANGELAT NIKITA 1Oki-oki’ku, eng kapualitan-kapualitan i yi’i neiyku i patikla wia nikouw, rio kouw te’a masiwo en dosa, ta’an sa siesa tou si sumiwo en dosa, nikita ta makapunya siesa tou paelet wia si Ama’, nyi’a i ti’i Yesus Kristus, si adil. 2Wo Nisia nyi’a mouw si pedamean witu e reiy’ sa mina’asa en dosa ta, ta’an reiy’ witu en dosa ta i te, ta’an kangkasi en dosa ne minapekasa eng kaoatan. 3Wo nyi’i mouw eng kowa’na, kaa nikita kita sumine’u si Empung, nyi’a i ti’i sa wona’ kita kumi’itla em perenta-perenta-Na.4Seiy i te si limila’: Niaku ku sumine’u Nisia, ta’an si reiy’ maki’itla em perenta-Na, nisia nyi’a mouw siesa tou tumetowo wo witu nisia reiy’la eng kaulitan. 5Ta’an seiy i te si maki’itla e nuwu’-Na, witu sitou i ti’i e nuli-ulit lekepouw e nupus ni Empung; ampit e ni’itu mouw kita mete’ula, kaa nikita kita witu Nisia. 6Seiy i te si lumila’la, kaa nisia si witu Nisia, nisia si waar tumou masuat tanu si Kristus timou mouw.EM PARENTA WERU 7Patuari waya i koupus, reiy’ em perenta weru e neiyku i patikla wia nikouw, ta’an i te em perenta ure em bia mouw nikoo wakipe’ ketarena. Em perenta ure i ti’i nyi’a mouw e nuwu’ lininga miouw mola. 8Ta’an em perenta weru kangkasi neiy i patikkula wia nikouw, em pinakaloo’o-loo’o mola ulit witu Nisia wo witu nikouw; karengan eng kareiydeman eng kasuatan mere’i wo en terang ulit en simena’ mouw.9Seiy i te si lumila’la, kaa nisia si witu en terang, ta’an si mari’iris si patuarina, nisia si witu eng kareiydeman i ka’ayomi en teakan. 10Seiy i te si meupusla si patuarina, nisia si minena-ena’ witu en terang, wo witu nisia reiy’la eng kaseipan. 11Ta’an seiy i te si mari’iris si patuarina, nisia si witu eng kareiydeman wo matou-tou witu eng kareiydeman. Nisia si reiy’ mete’u wisa em pengeanna, karengan eng kareiydeman i ti’i rimapa mola em berenna.12Niaku ku minatik wia nikouw, heiy oki-oki’, karengan en dosamu niampunganola karengan e ngaran-Na. 13Niaku ku minatik wia nikouw, heiy ama’-ama’, karengan nikouw kouw makasine’u mouw Nisia, si wia wakipe’ eng ketarena. Niaku ku minatik wia nikouw, heiy taretumouw o reraa, karengan nikouw kouw kimala mola e lewo’. 14Niaku ku minatik wia nikouw, heiy oki-oki’, karengan nikouw kouw sumine’u si Ama’. Niaku ku minatik wia nikouw, heiy ama’-ama’, karengan nikouw kouw sumine’u Nisia, si wia wakipe’ eng ketarena. Niaku ku minatik wia nikouw, heiy taretumouw o reraa, karengan nikouw kouw ente’ wo e nuwu’ ni Empung e minena’ witu nikouw wo nikouw kouw kimala mola e lewo’.15Te’a mouw kouw meupusla eng kaoatan wo sapa em bitu eng goremna, sa sitou si meupusla eng kaoatan, takar meupusla si Ama’ reiy’la witu sitou i ti’i. 16Karengan em baya em bia eng gorem eng kaoatan, nyi’a i ti’i eng kepa’aran e le’ona wo eng kepa’aran em beren ma’an eng katingkeiyan em patou-touan, reiy’ mouw asal waki si Ama’, ta’an i te e waki kaoatan. 17Wo eng kaoatan i yi’i eng kasuatan mere’i ampit eng kepa’aranna, ta’an sitou si matuanala eng kepa’aran ni Empung si minena-ena’ matou-tou eng keure-urena.ANTIKRISTUS 18Oki-oki’ku, e nedo i yi’i nyi’a mouw e nedo kesampetan, wo en tanu lininga miouw mola, siesa tou antikristus si laa meiy, en teakan se timo’orouw kelaker se antikristus. Ni’itu mouw eng kowa’na, kaa e nedo i yi’i e nuli-ulit nyi’a mouw e nedo kesampetan. 19Memang nisea se asal witu e nelet ta, ta’an nisea se reiy’ kasa uli-ulit neiy i kaghorem witu nikita; karengan sa sea maka uli-ulit neiy i kaghorem witu nikita, tantu nisea se minena-ena’ mewali-wali ampit nikita. Ta’an eng kapualitan i ti’i e minamuali, rio mamuali pakaloo’o-loo’ola, kaa e reiy’ em baya nisea se kasa uli-ulit neiy i kaghorem witu nikita.20Ta’an nikouw kouw minaka’ato mola em peisu’an waki Si Kudus, wo ampit en tuana nikouw nu waya kouw minete’u mola nyi’a. 21Niaku ku minatikla wia nikoo, reiy’ karengan nikouw kouw reiy’ mete’ula eng kaulitan, ta’an awes tare nikouw kouw minete’ula nyi’a wo karengan nikouw kangkasi kouw minete’ula, kaa reiy’la en towo e nasal waki kaulitan.22Seiy ku’a re’en si tumetowo i ti’i? Reiy’ ku’a nisia si makelong kaa si Yesus nyi’a mouw si Kristus? Nisia i ti’i nyi’a mouw si antikristus, nyi’a i ti’i nisia si makelong le’os si Ama’ ka’apa tu’u si Oki’. 23Karengan seiy i te si makelong si Oki’, nisia kangkasi si reiy’ makapunya si Ama’. Seiy i te si maaku si Oki’, nisia kangkasi si makapunya si Ama’.24Wo nikouw, sapa e lininga miouw mola waki ketarena, ni’itu e lewo’ sa reiy’ minena-ena’ witu nikouw. Sa sapa e lininga miouw mola waki ketarena i ti’i e minena-ena’ witu nikouw, takar nikouw kouw laa mena-ena’ witu si Oki’ wo witu si Ama’. 25Wo nyi’i mouw en ta’ar neiy mouw i ta’ar-Nala nuesa wia nikita, nyi’a i ti’i em patou-touan kekal. 26Em baya ni’itu ni’i patikku wia nikoo, nyi’a i ti’i en tanume se tou-tou mame’inakut meseseipla nikouw.27Karengan witu eng gorem en tou miouw minena-ena’ wawean em peisu’an sinungkul miouw mola waki-Nisia. Kaa ni’itu reiy’ perlu kouw turu’un ne tou walina. Ta’an tanu eng kumura em peisu’an-Na en timuru’ nikouw tanume e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa – wo en teturu’anna i ti’i e nulit, reiy’ towo – wo tanu eng kumura Nisia eng ketareanna nu timuru’ mola nikouw, tuana mouw satorona kouw minena-ena’ witu Nisia. OKI-OKI NI EMPUNG 28Takar en teakan, ee oki-oki’ku, mena’ mouw witu si Kristus, rio sakawisa Sia mapaloo’o-loo’ola en tou-Na, nikita kita maka’ato eng kaberanian ma’eman wo te’a mouw meirang wia Nisia witu e nendo ke’e eiy-Na. 29Sa wona’ kouw mete’u, kaa Nisia nyi’a mouw si ulit, nikouw kouw lewo’ sa reiy’ mete’u kangkasi, kaa susur tou, si masiwo eng kaulitan, si timoumi waki-Nisia.

Chapter 3

1Loo’onouw, kumura eng kaselana e nupus neiy i karuniala ni Ama’ wia nikita, i ka’ayo kita tinotor oki-oki’ ni Empung, wo memang nikita nyi’a mouw kita oki-oki’ ni Empung, Kaa ni’itu eng kaoatan e reiy’ sumine’u nikita, karengan eng kaoatan e reiy’ sumine’u Nisia. 2Patuariku waya i koupus, en teakan nikita kita oki-oki’ ni Empung, ta’an e reiy’pe’ pakaaloo’o-loo’ola sapa eng ka’ada’an ta ee sangali; ta’an nikita kita mete’u, kaa sakawisa si Kristus mapaloo’o-loo’ola en tou-Na, nikita kita laa mamuali masuat tanu Nisia, karengan nikita ta laa lumoo’ Nisia witu eng ka’ada’an-Na eng kauli-ulitna. 3Susur tou si minee em paarapen i ti’i wia-Nisia, si sumucila en tou masuat tanu Nisia nyi’a mouw si suci.4Susur tou si masiwo en dosa, si limangkoiy kangkasi e nukum ni Empung, karengan en dosa nyi’a mouw e limangkoiyla e nukum ni Empung. 5Wo eng kete’uan niouw, kaa Nisia si minapaloo’o-loo’o mola en tou-Na, rio Sia rume’i e reiy’ sa mina’asa dosa, wo witu Nisia reiy’la en dosa. 6Kaa ni’itu susur tou si minena-ena’ witu Nisia, si reiy’ masiwo en dosa kasi; susur tou si minena-ena’ masiwo en dosa, si reiy’ limoo’ wo si reiy’ makasine’u Nisia.7Oki-oki’ku, te’a mouw mewewayala siesa tou tu’u si sumeipla nikouw. Seiy i te si masiwo eng kaulitan nyi’a mouw si ulit, masuat tanu si Kristus nyi’a mouw si ulit; 8seiy i te si minena-ena’ masiwo en dosa, si asal waki si Iblis, karengan si Iblis si masiwo en dosa wakipe’ eng ketarena. I wee e nyi’i mouw si Oki’ ni Empung si minapaloo’o-loo’ola en tou-Na, nyi’a i ti’i rio Sia munengla em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni Iblis i ti’i.9Susur tou si neiy i patoumi waki si Empung, si reiy’ mouw masiwo en dosa kasi; karengan em bibit ilahi e minena’ wawean witu nisia wo nisia si reiy’ mete’u sumiwo en dosa, karengan nisia si neiy i patoumi waki si Empung. 10E nyi’i mouw eng kowa’na ne oki-oki’ ni Empung wo ne oki-oki’ ni Iblis: susur tou si reiy’ masiwo eng kaulitan, si reiy’ asal waki si Empung, tuanakan kangkasi seiy i te si reiy’ meupusla si patuarina.11Karengan e nyi’i mouw e nabar lininga miouw mola wakipe’ eng ketarena, nyi’a i ti’i kaa nikita kita lewo’ sa reiy’ mengengupusala; 12reiy’ tanu si Kain, si asal waki si lewo’ wo si minunu’ si tuarina. Wo sapa ku’a re’en eng kinewalianna o sia munu’ nisia? Karengan e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwonna e lewo wo em pasiwo-siwon ni tuarina e nulit.13Te’a mouw kouw ma’erang, patuari waya, sakawisa eng kaoatan rumi’iris nikouw. 14Nikita ta mete’u, kaa nikita kita simoro’ momi waki ghorem e maut kita mineiy witu eng gorem em patou-touan, nyi’a i ti’i karengan nikita ta meupusla si patuari ta. Seiy i te si reiy’ meupusla, nisia si minena-ena’ witu eng gorem e maut. 15Susur tou si mari’irisla si patuarina, nyi’a mouw siesa tou mememunu’ tou. Wo kete’uan niouw, kaa reiy’la siesa tou mememunu’ si minena-ena’ makapunya em patou-touan kekal witu eng gorem en touna.16Tuana mouw nikita nu mete’ula e nupus ni Kristus, nyi’a i ti’i kaa Nisia si simarakanola e nyawa-Na i wee nikita; jadi nikita tu’u kita waar sumarakan e nyawa ta i wee se patuari-patuari ta. 17Seiy i te si makapunya eng harta eng kaoatan wo maloo’ si patuarina peme’itan eng kakurangan ta’an si makusi’ em pepalen e natena wia si patuarina i ti’i, kumura mouw e nupus ni Empung o toro minena-ena’ witu en touna? 18Oki-oki’ku, meiy mouw kita meupusla reiy’ ampit e lelila’an ka’apa ampit e lila’, ta’an ampit em pasiwo-siwon wo witu eng kaulitan.KA'EMANAN WITU EN SINARU NI EMPUNG 19Tuana mouw nikita nu mete’ula, kaa nikita kita asal waki kaulitan. Tuanakan kangkasi nikita kita toro mangimpenesla e nate ta witu en sinaru ni Empung, 20karengan sa kita i ture e nyi’a, si Empung nyi’a mouw si lumantouwla eng kewangko’ ta’an e nate ta ampit si mete’ula e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa. 21Patuariku waya i koupus, sa wona’ e nate ta e reiy’ mature nikita, takar nikita ta makapunyala kaberanian ma’eman kaa laa metetawila si Empung, 22wo sapa i te eng kiween ta, nikita ta maka’atola nyi’a waki-Nisia, kaa nikita ta maki’i-ki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na wo masiwo sapa e mekepa’aren wia-Nisia.23Wo nyi’i mouw em perenta-Na i ti’i: rio kita ma’emanla e ngaran ni Yesus Kristus, si Oki’-Na, wo rio kita me’upusala minatoroan ampit em perenta neiy i weela ni Kristus wia nikita. 24Seiy i te si maki’itla e reiy’ sa mina’asa em perenta-Na, nisia si minena-ena’ witu si Empung wo si Empung si witu nisia. Wo tuana mouw nikita nu mete’ula, kaa si Empung si witu nikita, nyi’a i ti’i e Roh neiy mouw i karunia-Nala wia nikita.

Chapter 4

E ROH NI EMPUNG WO E ROH ANTIKRISTUS 1Patuariku waya i koupus, te’a mouw pa’emanela susur e roh, ta’an ujinouw e roh-roh i ti’i, sapa ku’a re’en nisea se asal waki si Empung; karengan kelaker se nabi-nabi palsu se limentutomi wo minea waki minapekasa eng kaoatan. 2Tuana mouw kita sumine’u e Roh ni Empung: susur e roh si maaku, kaa si Yesus Kristus si mineiy mouw tanume sitou, siasal waki si Empung, 3wo susur e roh, reiy’ maaku si Yesus, reiy’ asal waki si Empung. E Roh i ti’i nyi’a mouw e roh antikristus wo en tanume nisia e lininga miouw mola, kaa nisia si laa meiy wo en teakan i yi’i nisia si wia mouw eng kaoatan.4Nikouw kouw asal waki si Empung, oki-oki’ku, wo nikouw kouw kimala mola se nabi-nabi palsu i ti’i; karengan e Roh witu nikouw, e lumantouwla eng kewangko’ ta’an e roh wia eng kaoatan. 5Nisea se asal waki kaoatan; kaa ni’itu nisea se mesesusuiy tanume eng kapualitan-kapualitan eng kaoatan wo eng kaoatan e malingala nisea. 6Nikeiy keiy asal waki si Empung: seiy i te si sumine’u si Empung, nisia si malingala nikeiy; seiy i te si reiy’ asal waki si Empung, nisia si reiy’ malingala nikeiy’. Ni’itu mouw eng kowa’na e Roh eng kaulitan wo e roh makaseipen.EMPUNG NYI'A MOUW UPUS 7Patuariku waya i koupus, meiy mouw kita me’upusan, karengan e nupus i ti’i e nasal waki si Empung; wo susur tou si meupusla, si timoumi waki si Empung wo sumine’u si Empung. 8Seiy i te si reiy’ meupusla, nisia si reiy’ makasine’u si Empung, karengan si Empung nyi’a mouw si upus.9Witu eng kapualitan i yi’i mouw e nupus ni Empung neiy i papaloo’o-loo’ola witu eng keuneran ta, nyi’a i ti’i kaa si Empung si timoke mouw si Oki-Na pengesan wia eng kaoatan, rio kita matou-tou kaa-Nisia. 10Nyi’i mouw e nupus i ti’i: Reiy’ nikita si mineupusola si Empung, ta’an si Empung si mineupusola nikita wo si timoke mouw si Oki’-Na tanume em pedamean witu en dosa-dosa ta.11Patuariku waya i koupus, sa wona’ si Empung si kasa tuana meupusla nikita, takar e lewo’ sa reiy’ mouw nikita kangkasi me’upusala. 12Reiy’la siesa tou tu’u si mekasa mouw lumoo’ si Empung. Sa kita me’upusala, si Empung si minena-ena’ witu nikita, wo e nupus-Na e reiy’ siperoan witu nikita. 13Tuana mouw nikita nu mete’ula, kaa nikita ta minena-ena’ witu si Empung wo Nisia si witu nikita: Nisia si kimarunia mola nikita nu minaka’ato weteng witu e Roh-Na. 14Wo nikeiy keiy limoo’ mouw wo sumairi, kaa si Ama’ si timoke mouw si Oki’-Na minamuali Lumelawir eng kaoatan.15Seiy i te si maaku, kaa si Yesus nyi’a mouw si Oki’ ni Empung, Empung si minena-ena’ witu nisia wo nisia si witu si Empung. 16Nikita ta simine’u mola wo minemanola e nupus ni Empung wia nikita. Empung nyi’a mouw si upus, wo seiy i te si minena-ena’ witu e nupus, nisia si minena-ena’ witu si Empung wo si Empung si witu nisia.17Witu eng kapualitan i yi’i mouw e nupus ni Empung e reiy’ siperoan witu nikita, nyi’a i ti’i sa wona’ kita makapunyala kaberanian ma’eman witu e nendo paakiman, karengan masuat tanu Nisia, nikita kangkasi kita wia eng kaoatan i yi’i. 18Witu e nupus reiy’la si kineide’an: nupus reiy’ siperoan e rume’ila eng kineide’an; karengan eng kineide’an e maali-ali ukuman, wo seiy i te si meide’, nisia si reiy’ lekep witu e nupus.19Nikita ta meupusla, karengan si Empung si kimetare mouw mineupusla nikita. 20Sa wona’ siesa tou si lumila’: “Niaku ku meupusla si Empung,” wo nisia si mari’iris si patuarina, takar nisia nyi’a mouw si tumetowo, karengan seiy i te si reiy’ meupusla si patuarina linoo’ona, si reiy’ wona’ meupusla si Empung, reiy’ linoo’na. 21Wo em perenta i yi’i eng kina’atoan ta waki Nisia: seiy i te si meupusla si Empung, nisia si lewo’ sa reiy’ kangkasi meupusla si patuarina.

Chapter 5

IMAN ENG KUMALALA ENG KAOTAN 1Susur tou si ma’eman, kaa si Yesus nyi’a mouw si Kristus, minatoumi waki si Empung; wo susur tou si meupusla Nisia si minapatoumi, si meupusla kangkasi nisia si timoumi waki-Nisia. 2Nyi’i mouw eng kowa’na, kaa nikita kita meupusla se oki-oki’ ni Empung, nyi’a i ti’i sa kita meupusla si Empung ampit matuanala em perenta-perenta-Na. 3Karengan nyi’i mouw e nupus i wee si Empung, nyi’a i ti’i, kaa nikita kita maki’itla em perenta-perenta-Na. Em perenta-perenta-Na i ti’i e reiy’ wuter,4karengan em baya se minatoumi waki si Empung, se kimalala eng kaoatan. Wo nyi’i mouw eng kamenangan kimalala eng kaoatan: e iman ta. 5Seiy ku’a re’en si kimalala eng kaoatan, ta’an i te nisia si ma’eman, kaa si Yesus nyi’a mouw si Oki’ni Empung?ENG KASAIRIAN TANUKE SI OKI' NI EMPUNG 6I yi’i mouw Sia si mineiy mouw ampit e rano wo e raa’, nyi’a i ti’i si Yesus Kristus, reiy’kan i te ampit e rano, ta’an ampit e rano wo ampit e raa’. Wo e Rohouw e minee kasairian, karengan e Roh nyi’a mouw eng kaulitan. 7Karengan wawean telu se minee kasairian [witu en sorga: si Ama’, e nuwu’, wo e Roh Kudus; wo en telu nyi’a e nyi’a mouw e nesa. 8Wo wawean telu se minee kasairian wia em bumi]: E Roh wo e rano wo e raa’ wo en telu nyi’a e nyia mouw e nesa.9Nikita kita simungkul eng kasairian ni tou, ta’an eng kasairian ni Empung e lebe ente’. Karengan en tuana mouw eng kasairian neiy i weela ni Empung tanume si Oki’-Na. 10Seiy i te si ma’eman wia si Oki’ ni Empung, nisia si makapunya eng kasairian i ti’i witu en touna; seiy i te si reiy’ ma’eman wia si Empung, nisia si masiwo Nisia mamuali tumetowo, karengan nisia si reiy’ ma’emanla eng kasairian neiy i weela ni Empung en tanume si Oki’-Na.11Wo e nyi’i mouw eng kasairian i ti’i: Empung si kimarunia mola em patou-touan kekal wia nikita wo em patou-touan i ti’i e witu eng gorem ni Oki’-Na. 12Seiy i te si makapunya si Oki’, nisia si makapunya em petou-touan; seiy i te si reiy’ makapunya si Oki’, nisia si reiy’ makapunya em patou-touan.EN TINE'U WITU EM PATOU-TOUAN KEKAL 13Em baya nyi’a i ti’i ni’i patikkula wia nikouw, rio kouw si ma’eman witu e ngaran ni Oki’ ni Empung, mete’u, kaa nikouw kouw makapunyala em patou-touan kekal. 14Wo nyi’i mouw eng kaberanian ma’eman ta wia-Nisia, nyi’a i ti’i kaa Nisia si lume’ele’la en sesombayangen ta, sa kita makiwee wo’o sapa wia-Nisia i ki’it eng kepa’aran-Na. 15Wo sa kita mete’u, kaa Nisia si lume’ele’la sapa i te em pengiween ta, takar nikita kangkasi kita mete’u, kaa nikita kita minaka’ato mola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa eng kiniwee ta mola wia-Nisia.16Sa wawean siesa tou limoo’ si patuarina masiwo en dosa, nyi’a i ti’i en dosa reiy’ mapa eiy e maut, satorona nisia si sumombayang wia si Empung wo Nisia si laa meela em patou-touan wia nisia, nyi’a i ti’i nisea, se masiwo en dosa reiy’ mapa’eiy e maut. Wawean en dosa mapa’eiy e maut: tanume e ni’itu e reiy’ i lila’kula, kaa nisia si lewo’ sa reiy’ sumombayang. 17Em baya eng kalewo’an nyi’a mouw en dosa, ta’an wawean en dosa reiy’ mapa’eiy e maut.18Nikita kita mete’u, kaa susur tou si neiy i patoumi waki si Empung, si reiy’ masiwo en dosa; ta’an Nisia si neiy i patoumi waki si Empung si kumedirla nisia, wo si lewo’ si reiy’ mete’u lumeler nisia. 19Nikita kita mete’u, kaa nikita ta asal waki si Empung wo e minapekasa eng kaoatan witu e wawa’ eng kuasa ni lewo’.20Ta’an laa nikita kita mete’u, kaa si Oki’ ni Empung si mineiy mouw wo kimarunia mola em pangartian wia nikita, rio kita sumine’u Si Ulit; wo nikita ta witu Si Ulit, witu si Oki’-Na Yesus Kristus. Nisia nyi’a mouw si Empung si ulit wo si patou-touan kekal. 21Oki-oki’ku, tumegha-teghamouw witu e reiy’ sa mina’asa berhala.

2 John

Chapter 1

TABEA 1Waki si penatua i wee si Ina’ kinapelengan wo se oki-oki’na se kasa uli-ulit i koupuskula. Reiy’ niaku i te si meupusla nikouw, ta’an kangkasi em baya ne tou se simine’u mola eng kaulitan, 2karengan eng kaulitan e minena-ena’ witu nikita wo e laa rumapitla nikita i ka’ayo eng keure-urena. 3E nupus karunia, e rahmat wo en dame sejahtera waki si Ama’ Empung, wo waki si Yesus Kristus, Oki’ ni Ama’, e laa rumapitla nikita witu eng kaulitan wo e nupus.MENA-ENA' MOUW EN TETURU' NI KRISTUS 4Niaku ku kasa mepa’a-pa’ar, kaa niaku ku minatola, kaa se esa nga parua wia se oki-oki’mu se matou-tou witu eng kaulitan minatoroan ampit em perenta sinungkul ta mola waki si Ama’. 5Wo en teakan kumakiwee wia nikoo, Ina’ – reiy’ tanu mokan niaku ku minatikla perenta weru i wee nikoo, ta’an ni’i ki’it em perenta em bia mouw nikita nu wakipe’ eng ketarena – rio kita me’upusala. 6Wo nyi’i mouw e nupus i ti’i, nyi’a i ti’i kaa nikita kita lewo’ sa reiy’ matou-tou kumi’it em perenta-Na. Wo nyi’i mouw em perenta i ti’i, nyi’a i ti’i kaa nikouw kouw lewo’ sa reiy’ matou-tou witu e nupus, tanu eng kumura e lininga miouw mola wakipe’ eng ketarena.7Karengan kelaker se sumeseip minodolouw wo mea waki e minapekasa eng kaoatan, se reiy’ maaku, kaa si Yesus Kristus si mineiy mouw tanume sitou. E ni’itu nyi’a mouw si sumeseip wo si antikristus. 8Tumegha-teghamouw, rio kouw te’a kaliongan sapa em pina’ayang meiy mola i ti’i, ta’an rio kouw maka’ato en tetoromu kawutana.9Susur tou si reiy’ minena-ena’ witu en teturu’ ni Kristus, ta’an si kime’ang rimou’mi witu, si reiy’ minakapunyala si Empung. Seiy i te si minena-ena’ witu en teturu’ i ti’i, nisia si minakapunyala si Ama’ ka’apa tu’u si Oki’. 10Sa siesa Tou meiy wia nikoo wo nisia si reiy' wo nisia si reiy' maali-ali en teturu' i yi'i, tē'a mouw Koo mesesungkul nisia with em inbalemu wo tē'a mouw metetabea wia nisia. 11Karengan seiy i te si mee tabea wia nisia, nisia si maka'ato weteng witu em pasiwo-siwonna e lewo'.PAKUSI' 12Ma’anouw tu’u kelaker e lewo’ sa reiy’ i patikkula wia nikoo, niaku ku so’o metetuanala nyi’a ampit eng karetas wo en tinta, ta’an niaku ku maarap meiy sandiri wia nikoo wo sumusuiy mawerenan ampit nikouw, rio lekepouw e mepa’a-pa’ar ta. 13Tabea wia nikouw waki se oki-oki’ ne patuarimu kinapelengan.

3 John

Chapter 1

TABEA 1Waki si penatua i wee si Gayus i koupus, si’i koupuskula witu eng kaulitan. 2Patuariku i koupus, niaku ku masombayang, satorona nikoo koo male’o-le’os wo masega-segaya’kan witu e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa, masuat tanu si imukurmu si male’o-le’oskan. 3Karengan niaku ku kasa mepa’a-pa’ar, katoroan se pirala patuari se mineiy wo mee kasairian tanume em patou-touannu witu eng kaulitan, karengan nikoo koo matou-tou witu eng kaulitan. 4I wee niaku reiy’la e mepa’a-pa’ar lebe wangko’ ta’an malingala, kaa se oki-oki’ku se matou-tou witu eng kaulitan.MATETULUNGAN WO EM PASU'USUKAN 5Patuariku i koupus, nikoo koo mawinta’ tanume sitou ma’eman, witu e wisa koo masiwo e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa i wee se patuari waya, ma’anouw tu’u sea tou-tou wo’oseiy. 6Nisea se minee mola kasairian witu en sinaru ne jema’at tanume e nupusmu. E le’os ulit em pasiwo-siwonnu, sa koo timulung nisea witu em pakela-kelangan nea, ampit e nesa kenaramen mekepa’aren wia si Empung. 7Kaa eng karengan e ngaran-Na nisea se minae mouw ampit e reiy’ minaka’ato sapa i te tu’u wia se tou-tou reiy’ makasine’u si Empung. 8Nikita ta waar sumungkul se tou-tou tuana, rio kita toro medo suweng witu em pepa’ayangen nea i wee eng kaulitan.9Niaku ku minatikola oki’ wia se jema’at, ta’an si Diotrefes si pa’ar mamuali tou pamuka-muka witu e nelet nea, si reiy’ pa’ar maakula nikeiy. 10Kaa ni’itu, sakawisa ku meiy, niaku ku laa kumiwee ghenang witu e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon en tinuanana mola, karengan nisia si ruke’eket materoa’mi e lelila’an-lelila’an risa’asap wia nikeiy; wo reiy’pe’ minateula ampit e ni’itu, nisia nuesa si reiy’ i te so’o mesesungkul se patuari-patuari mineiy, ta’an kangkasi si maape’ se tou-tou, pa’ar mesesungkul nisea wo mesesea’la se tou-tou i ti’i wia se jema’at.11Patuariku i koupus, te’a mouw ma’asarla si lewo’, ta’an i te si le’os. Seiy i te si masiwo le’os, nisia si asal waki si Empung, ta’an seiy i te si masiwo lewo’, nisia si reiy’pe’ ma’an mekasa limoo’ si Empung. 12Tanume si Demetrius em baya ne tou se minee kasairian e le’os, awes tare eng kaulitan nuesa e minee kasairian tuana. Wo nikeiy kangkasi keiy minee kasairian e le’os tanume nisia, wo nikoo koo mete’u, kaa eng kasairian neiy nyi’a mouw e nulit.PAKUSI' 13Kelaker eng kapualitan e lewo’ sa reiy’ i patikkula wia nikoo, ta’an niaku ku so’o mepepatik wia nikoo ampit en tinta wo em pena. 14Niaku ku maarap ku makarengan masungkul ampit nikoo wo sumusuiy mawerenan. 15En dame sejahtera rumapitla nikoo! Tabea waki se kalo-kalomu. I pa’ayo mola en tabeaku wia se kalo-kalo siesa o siesa.

Jude

Chapter 1

1Waki si Yudas, hamba ni Yesus Kristus wo si patuari Yakobus, wia nisea, se kinakeretan, se i koupusla witu si Ama’ Empung, wo se piniara i wee si Yesus Kristus. 2E rahmat, en dame sejahtera wo e nupus satorona e lumokonla nikouw.E nukuman wia se guru-guru palsu 3Patuariku waya i koupus, kasuatan niaku nu kasa uli-ulit me’inakut mepepatikla wia nikouw tanume eng kelawiran ta nu waya, niaku ku mapedam palupuan kaa laa mepepatikla nyi’i wia nikouw wo ngume’enge’la nikouw, rio kouw minena-ena’ me’inakut mangintaangla e iman neiy mouw i pa’ayola wia se tou-tou kudus. 4Karengan neiy kaloo’ala wawean se tou neiy i ketantu se ghimoremouw simori’isip witu eng keuneran nikouw, nyi’a i ti’i se tou-tou ure mouw neiy i tantula kaa laa pe’ukumen. Nisea nyi’a mow se tou-tou fasik, se maselok mepakela e nupus karunia ni Empung ta kaa laa metetuyula en serit nea, wo se simangkal si maesa-esa Penguasa wo si Tuhan ta, Yesus Kristus.5Ta’an, ma’anouw tu’u kouw minete’u mola em baya nyi’a i ti’i wo reiy’ mouw wareng witu nyi’a kasi, niaku ku pa’ar mapaghenangla nikouw kaa memang Tuhan si limawirla se umat-Na waki tana’ Mesir, ta’anouw mekasape’ kasi minunengla nisea nu reiy’ ma’eman. 6Wo kaa Nisia si timaang se malaikat-malaikat reiy’ lale’ witu em pa’apasan-pa’apasan eng kakuasa’an nea, ta’an se timele’ula en tampa paana’an nea, ampit en torongku abadi witu eng kaoatan karibe’ebengan i ka’ayola em paakiman witu e nendo wangko’,7masuat tanu en Sodom wo eng Gomora wo eng kota-kota kaledongna, ampit eng kenaramen masuat se matuanala em pesa’amekan wo mekeki’it eng kateuan – kateuan e reiy’ waar, en timanggongouw en siksa’an e napi kekal en teume e nge’enge’ wia em baya ne tou. 8Ma’anouw tuana se tou-tou mengipi-ngipi e nyi’i kangkasi se makewurla e nouwak nea wo masero’ eng kakuasa’an ni Empung ampit maojat em baya e mulia waki sorga.9Ta’an si kokong ne malaikat, Mikhael, katoroan witu e nesa pesali’isi’an si mine’ising ampit si Iblis tanume e mayat ni Musa, si reiy’ berani ma’akimla si Iblis i ti’i ampit e lelila’an-lelila’an maojat, ta’an si limila’: “Satorona si Tuhan si rumekak nikoo!” 10Ta’an laa nisea se maojat e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e reiy’ kete’uan neala wo awes tare sapa eng kete’uan neala ampit e nalurina tanu si tekapen reiy’ siakal, ni’itu mouw e minua’la eng kapunengan nea. 11Cilaka mouw nisea, karengan nisea se kimi’itla e lalan kinelangani ni Kain wo karengan nisea, kaa en tetoro, se timelebu’la en tou witu eng kaseipan ni Bileam, wo sea mapuneng karengan eng kadurhaka’an tanu eng Korah.12Nisea i yi’i mouw se sering witu em pesakeiyan e nupusmu, witu e wisa nisea se reiy’ meira-irang malo’omot wo me’ukum i te en touna nuesa; Nisea se tanu mokan e linaak reiy’ sirano, limangkoiy sinengo reghes; nisea se tanu mokan e nakana-nakana witu noras mera’aragh reiy’ mawua’la wu’ana, e nakana-nakana minesawut ampit e namut-namutna wo eng kasa mouw minate. 13Nisea se tanu mokan em balolongan en tasik lela’, masewumi e mekeirangen nea nuesa; nisea se tanu mokan se sumesena’-sumesena’ kaa wia nisia en sadia mouw en tampa waki kaoatan karibe’ebengan i wee eng keure-urena.14O kangkasi tanume nisea si Henokh, si see’ kapitu waki si Adam, si minenti’ mouw, pokeiyna: “Eng kaulitna si Tuhan si mineiy ampit se manga riwu-riwu tou kudus-Na, 15laa ma’akimla em baya ne tou wo meweweela ukuman wia se tou-tou fasik karengan em baya em pasiwo-siwon fasik, en tinuana neala wo karengan em baya e lelila’an-lelila’an nista, neiy i totorla ne tou-tou makadosa fasik i ti’i wia si Tuhan.” 16Nisea i ti’i se tou-tou mangu’ungul wo menga’angal tanume e mérot nea, se matou-tou maki’itla en serit nea, ta’an en suma nea marou’mi e lelila’an-lelila’an e reiy’-reiy’ wo nisea se masila’ sitou kaa laa maka’ato ka’untungan.E nge’enge’-nge’enge’ kaa laa metete’etepla e iman 17Ta’an nikouw patuariku waya i koupus, ghenangenola sapa eng ketareanna neiy mouw i lila’la ne rasul-rasul ni Tuhan ta, Yesus Kristus wia nikouw. 18Karengan nisea se limila’ mola wia nikouw: “Melelaa eng kesampetan en zaman se laa mapa’ato se sumesero’-sumesero’ se laa tumou kumi’itla en serit kefasikan nea.” 19Nisea nyi’a mouw se memete’ mengewe’ se kinuasa’ala eng kepa’aran-kepa’aran i te eng kaoatan i yi’i wo se matou-tou reiy’ ampit e Roh Kudus,20Ta’an laa nikouw, patuariku waya i koupus, wangunenouw en toumu nuesa witu natas en to’otolan e imanmu kasa suci wo sumombayangouw witu e Roh Kudus. 21Piaranouw en toumu tuana witu e nupus ni Empung kasuatan mengena-ngena’la e rahmat ni Tuhan ta, Yesus Kristus, i wee em patou-touan kekal.22I tudu’ mola en tongkoupusen wia nisea nu meware-wareng, 23Lawirenola sea ampit e lalan kumaati nisea witu napi. Ta’an i tudu’ mola en tongkoupusen e rinapitla eng keide’an wia se tou-tou walina kangkasi, wo ri’irisenouw e labung nea eng kinewurla eng kepa’aran-kepa’aran en dosa.Pakusi’ 24I wee Nisia, si maka kuasa metetayur rio te’a kouw i kasu’usu’ wo minali nikouw ampit e reiy’ sisering wo wuta e lelaya’an witu en sinaru eng kalo’oran-Na, 25Empung si esa, Lumelawir ta,kaa si Yesus Kristus, Tuhan ta, i wee Nisia nyi’a mouw eng kalo’oran, kawangko’an, kaketeran wo eng kuasa nu reiy’pe’ e reiy’ sa mina’asa abad wo en teakan wo e ma’ayo eng keure-urena. Amin

Revelation

Chapter 1

1Nyi’i mouw e wahyu ni Yesus Kristus, neiy i karuniala ni Empung wia-Nisia, rio i turu’-Nala wia se hamba-hamba-Na sapa e lewo’ sa reiy’ makarengan laa mamuali. Wo kaa ne malaikat-Na se neiy i toke-Na, Nisia si minapaloo’o-loo’o mola nyi’a wia si hamba-Na Yohanes. 2Yohanes si simairi mola tanume e nuwu’ ni Empung wo tanume eng kasairian neiy i weela ni Yesus Kristus, nyi’a i ti’i e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e linoo’ona mola. 3Ma’aruiyola nisia si minacala wo nisea se limingala e lelila’an-lelila’an e wenti’ i yi’i, wo si kimi’itla sapa neiy i kepatik witu nyi’a, karengan e nedona en tawi mouw.4Waki si Yohanes i wee se pitu jema’at waki Asia Oki’: E nupus karunia wo en dame sejahtera e rumapitla nikouw, waki Nisia, si wia wo si wia mouw wo si laa meiy, wo waki se pitu roh witu en sinaru en takhta-Na, 5wo waki si Yesus Kristus, si Sairi lale’, si kasa ketare timo’ori waki elet ne tou minate wo si maka kuasa wia se raja-raja em bumi i yi’i.I wee Nisia, si meupusla nikita wo si rimeta’ mola nikita witu en dosa ta kaa e raa’-Na – 6wo si simiwo mola nikita minamuali esa keraja’an, kita minamuali imam-imam i wee si Empung, Ama’-Na, – i wee Nisia mouw eng kamulia’an wo eng kuasa i ka’ayo eng keure-urena. Amin.7Loo’onouw, Nisia si meiy ampit e linak-linak wo susur em beren e laa lumoo’ Nisia, o kangkasi nisea se kimuekola Nisia. Wo em baya ne bangsa wia em bumi se laa ma’aripla Nisia. Iyon, amin. 8“Niaku nyi’a mouw si Alfa wo Omega, si nuwu’ ni Empung Tuhan, si wia wo si wia mouw wo si laa meiy, Si Kasakuasa.”9Niaku, si Yohanes, patuari wo si kaesamu witu eng kasusa’an, witu eng Keraja’an wo witu eng katenteman mengena-ngena’la si Yesus, si waki pulau mekengaran Patmos eng karengan e nuwu’ ni Empung wo eng kasairian neiy i weela ni Yesus. 10Witu e nendo ni Tuhan niaku ku kinuasa’ala ni Roh wo niaku ku liminga waki muriku e nesa suara menaleinteng, tanu e legu’an en sesebungen, 11pokeiyna: “Sapa e linoo’mu, i patikola witu e nesa kaol wo papa’ali mouw wia se pitu jema’at i yi’i: waki Efesus, waki Smirna, waki Pergamus, waki Tiatira, waki Sardis, waki Filadelfia wo waki Laodikia.”12Laa o kulumenge kaa meleloo’ en suara masusuiy wia niaku. Wo niaku nu limenge mola, kaloo’anola wia niaku em pitu ne’ana en solo e mas o siwon. 13Wo witu eng keuneran e ne’ana en solo i ti’i wawean siesa tou mange’an si Oki’ ni Tou, limabung eng karaiy eng kelabotna mina’ayo waki ne’a, wo em be’ewerna rinikeran e ne’ereten mas.14Eng kokong wo em bu’uk-Na em puti’ tanu mokan e wu’uk puti’ kulo’, wo em beren-Na en tanu mokan e layasna napi. 15Wo e ne’a-Na maserengat tanu mokan en tambaga minewaa witu em paapian; suara-Na en tanu mokan nerutan e rano ampuan. 16Wo witu e lawas lele’os-Na Nisia si timiboiy se pitu sumesena’ wo waki suma-Na rimou’mi e nesa santi teleuw makaweren rua, wo eng gio-Na masena’ tanu mokan si endo te’etel.17Katoroan niaku nu limoo’ Nisia, i kasungkurouw niaku witu en saruan e ne’a-Na masuat tanu sitou minate; ta’an Nisia si rimeta’la e lawas lele’os-Na witu natasku, laa o lumila’: “Te’a meide’! Niaku nyi’a mouw Si Ketarean wo Si Kesampetan, 18wo Si Matou-tou. Niaku ku minate mouw, ta’an loo’onouw, Niaku ku matou-tou, i ka’ayo eng keure-urena wo Niaku ku timiboiy e reiy’ sa mina’asa kekusi’ maut wo eng keraja’an maut.19Kaa ni’itu i patikola sapa e linoo’mu mouw, le’os e minamuali en teakan ka’apa tu’u e laa mamuali nu reiy’ mouw nyi’i. 20Wo em pengiro-ngirong ne pitu sumesena’ linoo’mu mola witu e lawas lele’os-Ku wo em pitu ne’ana en solo mas i ti’i: se pitu sumesena’ i ti’i nyi’a mouw se malaikat wo em pitu ne’ana en solo i ti’i nyi’a mouw se pitu jema’at.”

Chapter 2

1“I patikola wia si malaikat ne jema’at waki Efesus:Nyi’i mouw e nuwu’ waki Nisia, si timiboiy se pitu sumesena’ i ti’i witu e lawas lele’os-Na wo makelang witu e nelet em pitu ne’ana en solo e mas i ti’i. 2Niaku ku mete’u e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangennu: le’os em bedumu ka’apa tu’u eng katentemannu, Niaku ku mete’u, kaa nikoo koo reiy’ mete’u sumabaar witu se tou-tou lewo’, kaa nikoo koo mina’awa’ mola nisea se matotor en tou nea rasul, ta’an eng kaulitna se reiy’ tuana, kaa nikoo koo minato mola nisea se tumetowo.3Wo nikoo koo minena-ena’ sabaar wo peme’itan eng karengan e ngaran-Ku; wo nikoo koo reiy’ makasine’u em bedu. 4Ma’anouw tu tuana Niaku ku mapero nikoo, karengan koo timele’u mola e nupusmu eng ketarena. 5Kaa ni’itu ghenangenouw kumura eng keraremna koo nu neiy mouw i kawolon! Makedo’ mola wo tuananola kasi sapa eng ketarena tinuanamula. Sa reiy’ tuana, Niaku ku laa meiy wia nikoo wo Niaku ku laa medo ne’ana en solomu waki tampana, sa wona’ koo reiy’ makedo’.6Ta’an nyi’i em bia nikoo, i ti’i nikoo koo mari’iris e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon ne maki’i-ki’it si Nikolaus, o kangkasi si neiy-Ku i kari’iris. 7Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at:Seiy i te si muntung, nisia si laa Ku weean kumaan witu e nakana em patou-touan waki Taman Firdaus ni Empung.”Wia se jema’at waki Smirna 8“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Smirna:Nyi’i mouw e nuwu’ waki Si Ketarean wo Si Kesampetan, si minate mouw wo tumou sumeup: 9Niaku ku mete’u eng kasusa’annu wo eng kamiskinannu – ta’an nikoo koo kaya – wo em fitnah nea, se matotor en touna tou Yahudi, ta’an eng kaulitna e reiy’ tuana: eng kapurikitna nisea nyi’a mouw se jama’ah ni Iblis.10Te’a meide’ witu en sapa e lewo’ sa reiy’ peme’itannu! Eng kaulitna si Iblis si laa lumawala se pirala tou witu e neletmu witu em penjara rio kouw wa’awa’an wo nikouw kouw laa maka’ato kasusa’an eng keurean mapulu’ nga endo. Satorona koo lale’ i ka’ayo mate, wo Niaku ku laa kumaruniala wia nikoo e mahkota em patou-touan. 11Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’t-jema’at:Seiy i te si muntung, nisia si reiy’ laa peme’itan sapa-sapa kaa em patean karua.”Wia se jema’at waki Pergamus 12“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Pergamus: Nyi’i mouw e nuwu’-Na, si minake en santi kateleuw wo e makaweren rua: 13Niaku ku mete’u wisa niena’annu, nyi’a i ti’i waki ti’ime, waki tampa en takhta ni Iblis; wo nikoo koo timiboiy witu e ngaran-Ku, wo nikoo koo reiy’ makelong e imanmu wia Niaku, o kangkasi reiy’ witu en zaman ni Antipas, sairi-Ku, si lale’ wia Niaku, si winunu’ witu en sinaru miouw, witu e wisa niena’an ni Iblis.14Ta’an Niaku ku makapunya em pirala kaberatan wia nikoo: witu e neletmu wawean pirala se maki’itla en teturu’ ni Beliem, si minee nge’enge’ wia si Balak kaa laa meseseipla se tou Israel, rio sea kumaan en sesempe berhala wo sumiwo en zinah. 15Tuanakan kangkasi e wawean wia nikoo se tou-tou timiboiy witu en teturu’ ne maki’i-ki’it si Nikolaus.16Kaa ni’itu makedo’ mouw! Sa reiy’ tuana, Niaku ku laa makarengan meiy wia nikoo wo Niaku ku sumeke’la nisea ampit en santi wia en suma-Ku i yi’i. 17Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at: Seiy i te si muntung, wia nisia si laa Ku weeanla witu e manna neiy i kakirong; wo Niaku ku laa kumaruniala wia nisia e watu puti’, witu e natasna em pinatikan ngaran weru, reiy’ kete’uala ni seiy i te tu’u, ta’an i te si simungkul nyi’a.”Wia se jema’at waki Tiatira 18“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Tiatira: Nyi’i mouw e nuwu’ ni Oki’ ni Empung, em beren-Na en tanu mokan layasna e napi wo e ne’a-Na en tanu mokan en tambaga: 19Niaku ku mete’u e reiy’ sa mina’asa em pepa’ayangennu: le’os e nupusmu ka’apa tu’u e imanmu, le’os em pelayanannu ka’apa tu’u eng katentemannu. Niaku ku mete’u, kaa em pepa’ayengennu kamurian e lumantouwla eng kelaker ta’an eng kasa ketare.20Ta’an Niaku ku mapero nikoo, karengan nikoo koo minayala si wewene Izebel, si matotor en touna nabiah, si mawee teturu’ wo maseipla se hamba-hamba-Ku rio sumiwo en zinah wo kumaan en sesempe-sesempe berhala. 21Wo niaku ku minee mola nisia e nedo laa makedo’, ta’an nisia si so’o makedo’la witu en zinahna.22Loo’onouw, Niaku ku laa lumawala nisia witu natas en tetekelan ne tou rara’an wo nisea se masiwo en zinah ampit nisia se laa Ku i lawala witu eng kapedisan wangko’, sa sea reiy’ makedo’ witu em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ni wewene i ti’i. 23Wo se oki-oki’na se laa Ku paten wo em baya ne jema’at se laa mete’ula, kaa Niaku mouw si meuji em batin wo e nate ni tou, wo kaa Niaku ku laa sumuli’la wia nikouw susur tou i ki’it em pasiwo-siwonna.24Ta’an wia nikouw, nyi’a i ti’i se tou-tou walina waki Tiatira, se reiy’ maki’itla en teturu’ i ti’i wo se reiy’ masoisapla sapa em patotoren nea minake’itan o si Iblis, wia nikouw Niaku ku lumila’la: Niaku ku so’o mepepesa’anla em pemesa’anen walina wia nikoo. 25Ta’an sapa em bia nikoo, tiboiyanouw ni’itu i ka’ayo Ku meiy.26Wo seiy i te si muntung wo matuanala em pepa’ayangeng-Ku i ka’ayo eng kesampetanna, wia nisia si laa Ku karunia’ala eng kuasa wia se bangsa-bangsa; 27wo nisia si laa merenta nisea ampit en diki-diki wesi; nisea se laa rimu’umuken tanu en sempe ne meneniwo kure’ – masuat tanu en sinungkul-Ku waki si Ama’-Ku – 28wo wia nisia e laa Ku i karuniala si sumesena’ en sendangan. 29Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at.”

Chapter 3

Wia se jema’at waki Sardis 1“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Sardis:Nyi’i mouw e nuwu’-Na, si makapuya em pitu Roh ni Empung wo se pitu sumesena’ i ti’i: Niaku ku mete’u e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangennu: nikoo koo neiy i lila’la matou-tou, e nulitna nikoo koo minate! 2Tumo’orouw, wo ente’enola sapa en timele’upe’ en tawi mouw mate, karengan reiy’ siesa tu’u witu em pepa’ayangennu si niato-Kula lekep witu en sinaru ni Empung-Ku.3Kaa ni’itu ghenangenouw, kumura koo simungkulola wo liminga nyi’a; ki’itanola i tu wo makedo’ mouw! Karengan sa wona’ koo reiy’ mategha-tegham, Niaku ku laa meiy tanu si rongkit wo nikoo koo reiy’ mete’u witu e nedo kawisa ku’a re’en Niaku i kasenge’mi ku mineiy mouw wia nikoo. 4Ta’an waki Sardis wawean se pirala tou se reiy’ makewurla e labungna; nisea se laa kumelang ampit Niaku witu e labung puti’, karengan nisea nyi’a mouw se waar witu e ni’itu.5Seiy i te si muntung, nisia si laa pakean e labung puti’ tuana; Niaku ku reiy’ laa rume’ila e ngaranna witu eng kaol patou-touan, ta’an i te Niaku ku laa maaku e ngaranna witu en sinaru ni Ama’-Ku wo witu en sinaru ne malaikat-Na. 6Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at.”Wia se jema’at waki Filadelfia 7“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Filadelfia: Nyi’i mouw e nuwu’ waki Si Kudus, Si Ulit, si kimulu eng kekusi’ ni Daud; sakawisa Sia muka’, reiy’la si mete’u kumusi’; sakawisa Sia kumusi’ reiy’la si mete’u muka’. 8Niaku ku mete’u e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangennu: loo’onouw, Niaku ku minuka’ mola em pepalen wia nikoo, e reiy’ mete’u kusi’in ni seiy i te tu’u. Niaku ku mete’u kaa eng kaketerannu e reiy’ takura, ta’an nikoo koo maki’itla e nuwu’-Ku wo nikoo koo reiy’ makelong e ngaran-Ku.9Loo’onouw, se pirala tou waki se jama’ah ni Iblis, nyi’a i ti’i nisea se matotor en touna tou Yahudi, ta’an e nulitna e reiy’ tuana, ta’an i te se matowo, se laa Ku i sarakan wia nikoo. Eng kaulitna Niaku ku laa rumeo nisea meiy wo i kasungkur witu en saruan e ne’amu wo maaku, kaa Niaku ku meupusla nikoo. 10Karengan nikoo koo maki’itla e nuwu’-Ku, kaa laa tumentem ma’ena’la Niaku, takar Niaku tu’u ku laa kumedirla nikoo witu e nendo pewa’awa’an e laa meiy wia e minapekasa eng kaoatan kaa laa mewewa’awa’la nisea se maena’ wia em bumi. 11Niaku ku makarengan meiy. Kulunouw sapa em bia nikoo, rio reiy’ siesa tou tu’u si medo e mahkotamu.12Seiy i te si muntung, nisia si laa Ku siwon tobol uner witu em Bait Suci ni Empung-Ku, wo nisia si reiy’ mouw kasi laa rumou’mi witu; wo wia nisia e laa Ku i patikla e ngaran ni Empung-Ku, e ngaran eng kota ni Empung-Ku, nyi’a i ti’i e Yerusalem weru, en timumpami waki sorga waki si Empung-Ku, wo e ngaran-Ku weru. 13Seiy si maka talinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at.”Wia se jema’at waki Laodikia 14“Wo i patikola wia si malaikat ne jema’at waki Laodikia: Nyi’i mouw e nuwu’ waki si Amin, si sairi lale’ wo ulit, si kasa ketareani waki en siniwo ni Empung: 15Niaku ku mete’u e reiy’ sa mina’asa pepa’ayangennu: nikoo koo reiy’ ghe’egher wo reiy’ pasu’. Wo’o wona’ re’en eng kale’osna sa koo ghe’egher ka’apa pasu’! 16Jadi karengan koo nanar, wo koo reiy’ ghe’egher ka’apa pasu’, Niaku ku laa kumero’la nikoo waki suma-Ku.17Karengan nikoo koo limila’: Niaku ku kaya wo niaku ku minepekaya mola en touku wo niaku ku reiy’la kakurangan sapa-sapa, wo karengan nikoo koo reiy’ mete’u, kaa nikoo koo neiy i kawe’ewe’, wo reiy’ kinamang, miskin, rapa wo poteiy, 18takar Niaku ku ngume’enge’la nikoo, rio koo tumelesla wia-Niaku e mas minurni mola witu napi, , takar koo mekaya, wo kangkasi e labung puti’, rio koo make nyi’a, rio te’a kaloo’an eng kapoteiyannu mekeirangen; wo kasi e lana kaa laa melelana em berennu, rio koo toro lumoo’.19Seiy i te si’i koupus-Kula, nisia si togoreng-Ku wo si turu’ung-Ku; kaa ni’itu i pakawee-wee mola e natemu wo makedo’ mouw! 20Loo’on, Niaku ku rimedeiy witu en sinaru em pepalen wo matengkor; sa wawean sitou malinga en suara-Ku wo muka’la em pepalen, Niaku ku laa ghumorem matola nisia wo Niaku ku kumaan mewali-wali ampit nisia, wo nisia si mewali-wali ampit Niaku.21Seiy i te si muntung, nisia si laa Ku i ruberla mewali-wali ampit Niaku witu natas en takhta-Ku, tanu eng kumura Niaku tu’u nu minuntungola wo rumuber mewali-wali ampit si Ama’-Ku waki atas en takhta-Na. 22Seiy si makatalinga, satorona nisia si lumingala sapa neiy i lila’la e Roh wia se jema’at-jema’at,”

Chapter 4

Se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a wo se epat tekapen 1Kamurian witu e ni’itu niaku ku limoo’: Eng kaulitna, e nesa pepalen minawuka’ waki sorga wo en suara eng ketareanna liningaku mola, limila’ wia niaku tanu e legu’an en sesebungen, pokeiyna: Lumongkotouw wia nyi’i wo Niaku ku laa metetudu’la wia nikoo sapa e lewo’ sa reiy’ mamuali nu reiy’ mouw e nyi’i. 2Makarengan niaku ku kinuasa’ala ni Roh wo loo’onouw, e nesa takhta rimedeiy waki sorga, wo witu en takhta i ti’i rimuber Siesa tou. 3Wo Nisia si rimuber witu en takhta i ti’i si paloo’ola tanu mokan em permata yaspis wo em permata sardis; wo e nesa kole’ kimungkungla en takhta i ti’i e maserengat masena’ tanu mokan en zamrud paloo’ola.4Wo eng kaledong en takhta i ti’i wawean rua nga pulu’ o epat takhta, wo witu en takhta-takhta i ti’i rimuber se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a, se minake labung puti’ wo e mahkota mas witu eng kokong nea. 5Wo witu en takhta i ti’i kimaluari eng kerap wo legu’an e lenter maeder, wo em pitu warung melaya-layas witu en sinaru en takhta i ti’i: ni’itu mouw em pitu Roh ni Empung.66 Wo witu en sinaru en takhta i ti’i wawean e lawanan kaca en tanu mokan eng Kristal; witu eng keuneran en takhta i ti’i wo witu eng kaledongna wawean se epat makhluk se winuta’an ampit em beren, witu esa nga weka en saruan wo witu esa nga weka murian.7Sapa tu’u si makhluk kasa ketare si masuat tanu si singa, wo si makhluk eng karua si masuat tanu si oki’ ni sapi, wo si makhluk eng katelu si makapunya eng gio tanu eng gio ni tou, wo si makhluk eng kaepat si masuat tanu si burung nasar kasuatan mateleuw. 8Wo se epat makhluk i ti’i siesa o siesa se maka kale’ekeuw enem, eng kaledongna wo witu esa nga weka eng goremna wuta ampit em beren, wo ampit e reiy’ siena’na nisea se maaleiy oat o wengi: “Kudus, kudus, kudusouw si Empung Tuhan, Si Kasakuasa, si wia mouw wo si wia wo si laa meiy.”9Wo susur se makhluk-makhluk i ti’i se masempela em puji-pujian, wo e normat wo matotor syukur wia Nisia, si rimuber witu natas en takhta i ti’i wo si timou i ka’ayo eng keure-urena, 10takar i kasungkurouw se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a i ti’i witu en sinaru-Na si rimuber witu natas en takhta i ti’i, wo nisea se masempe Nisia se timou i ka’ayo eng keure-urena. Wo nisea se limawala e mahkotana witu en sinaru en takhta i ti’i, kasuatan meila’: 11“Ya Tuhan wo Empung meiy, Nikoo koo waar maka’ato em puji-pujian wo e normat wo eng kuasa; karengan Nikoo koo simiwola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa; wo karengan eng kepa’aran-Nu em baya nyi’a i ti’i em bia wo en siniwola.”

Chapter 5

Eng kaol wina’ilan wo si Oki ni Domba 1Takar niaku ku limoo’ witu e lawas lele’os-Na si rimuber witu natas en takhta i ti’i, esa nga langkunan kaol, pinatikan esa nga weka ghorem wo esa nga weka luarna wo e wina’ilan ampit em pitu wa’il. 2Wo niaku ku limoo’ siesa malaikat gagah, si maaleiy ampit en suara menaleinteng, pokeiyna: “Seiy ku’a re’en si waar muka’ e langkunan eng kaol i ti’i wo muka’ e wa’il-wa’ilna?”3Ta’an reiy’la siesa tou tu’u si waki sorga ka’apa wia em bumi ka’apa wia rarem em bumi si toro muka’ e langkunan eng kaol i ti’i ka’apa si toro lumoo’ esa nga weka ghoremna. 4Takar mame’ mouw niaku ampit eng kasusahna, karengan reiy’la siesa tou tu’u si’i papokeiyla waar laa mewewuka’ e langkunan eng kaol i ti’i ka’apa tu’u lumoo’ esa nga weka ghoremna. 5Laa o lumila’ mouw wia niaku siesa wia se tu’a-tu’a i ti’i: “Te’a maame’ koo! Eng kaulitna, si singa waki se suku Yehuda, nyi’a i ti’i si suru ni Daud, si minuntungouw, i ka’ayo Sia toro mouw minuka’ e langkunan eng kaol i ti’i wo minuka’ em pitu wa’ilna.”6Takar niaku ku limoo’ witu eng keuneran en takhta wo se epat makhluk i ti’i wo witu eng keuneran ne tu’a-tu’a i ti’i rimedeiy siesa nga ipus Oki’ ni Domba tanu si rineretanouw, si maka sunge pitu wo si maka weren pitu: ni’itu mouw em pitu Roh ni Empung neiy i toke wia e minapekasa em bumi. 7Laa o meiy mouw si Oki’ ni Domba i ti’i wo sumungkul e langkunan eng kaol i ti’i witu e lawas-Na si rimuber witu natas en takhta i ti’i.88 Katoroan Nisia nu minedo e langkunan eng kaol i ti’i, i kasungkurouw se epat makhluk wo se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a i ti’i witu en sinaru ni Oki’ ni Domba i ti’i, siesa o siesa timiboiy e nesa kecapi wo e nesa cawan mas, wuta ampit eng kamania: ni’itu mouw en sesombayangen ne tou-tou kudus.9Wo sea kumantarla e nesa kekantaren weru pokeiy nea: “Nikoo koo waar maka’ato e langkunan eng kaol i ti’i wo muka’ e wa’il-wa’ilna; karengan Nikoo koo rineretanola wo ampit e raa’-Mu Nikoo koo timelesola nikeiy i wee si Empung waki susur ne suku wo em baasa, wo se kaum wo se bangsa. 10Wo Nikoo koo simiwo mola nisea minamuali esa keraja’an, wo minamuali imam-imam i wee si Empung ta, wo nisea se laa merenta teume si raja wia em bumi.”11Takar niaku ku limoo’ wo liminga en suara ne kelaker malaikat kaledong en takhta, se makhluk-makhluk wo se tu’a-tu’a i ti’i; eng kelaker nea se ka’asa’an kasa wo se manga riwu-riwu laksa, 12pokeiy nea ampit en suara menaleinteng: “Si Oki’ ni Domba rineretan i ti’i si waar laa maka’ato eng kuasa, wo eng kakaya’an, wo eng hikmat, wo eng kaketeran, wo e normat, wo eng kalo’oran wo em puji-pujian.”13Wo niaku ku liminga em baya ne makhluk waki sorga wo se wia em bumi wo se wia rarem em bumi wo se wia en tasik wo em baya ne witu eng goremna, se limila’: “I wee Nisia si rimuber witu natas en takhta wo i wee si Oki’ ni Domba, nyi’a mouw em puji-pujian wo e normat wo eng kalo’oran wo eng kuasa i ka’ayo eng keure-urena!” 14Wo se epat makhluk i ti’i se limila’: “Amin”. Wo se tu’a-tu’a i ti’i se neiy i ka’anu i kasungkur wo sumempe.

Chapter 6

E nenem wa’il ketarean winuka’ 1Takar niaku ku limoo’ si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ eng ketarean witu em pitu wa’il i ti’i, wo niaku ku liminga si ketarean witu se epat makhluk i ti’i si limila’ tanu mokan e legu’an e lenter: “Meiy!” 2Wo niaku ku limoo’: eng kaulitna, wawean siesa kawalo puti’ wo sitou mesake-sake nisia si timiboiy e nesa panah wo wia nisia si kinarunia’ala e nesa mahkota. Laa o sia maju tanume si minuntung kaa laa mekekaat eng kamenangan.3Wo eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il eng karua, niaku ku liminga si makhluk eng karua si limila: “Meiy!” 4Wo maju mouw siesa kawalo walina, siesa kawalo mea’ rengis wo sitou mesake-sake nisia si kinarunia’ala eng kuasa kaa laa ma’edo en dame sejahtera waki atas em bumi, i ka’ayo sea mewewunu’an, wo wia nisia si kinarunia’ala e nesa santi wangko’.5Wo eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il eng katelu, niaku ku liminga si makhluk eng katelu si limila: “Meiy” Wo niaku ku limoo’: eng kaulitna, wawean siesa kawalo item wo sitou mesake-sake nisia si timiboiy e nesa timbangan witu lawasna. 6Wo niaku ku liminga tanu wawean en suara witu eng keuneran ne epat makhluk i ti’i e meila’: “Esa nga cupak gandum esa nga dinar, wo en telu cupak jelai esa nga dinar. Ta’an te’a mouw peteterin e lana wo e nanggor i ti’i.”7Wo eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il eng kaepat, niaku ku liminga en suara ni makhluk eng kaepat si limila’: “Meiy!” 8Wo niaku ku limoo’: eng kaulitna, wawean siesa kawalo lisouw kunir wo sitou mesake-sake nisia si mekengaran Maut wo eng keraja’an maut e maki’i-ki’it nisia. Wo wia nisea se wineeanla kuasa witu esa nga paepat em bumi kaa laa mewewunu’ ampit en santi, wo ampit eng kelalenan wo e rumara menganup, wo ampit se tekapen-tekapen lela’ wia em bumi.9Wo eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il eng kalima, niaku ku limoo’ witu rarem e mezbah se imukur-imukur nea se winunu’ mola eng karengan e nuwu’ ni Empung wo eng karengan eng kasairian kapunya‘an nea. 10Wo nisea se maaleiy ampit en suara menaleinteng, pokeiyna: “Pirape’ kasi eng keure ku’a re’en, ee Penguasa kudus wo ulit, Nikoo koo reiy’ ma’akimla wo reiy’ sumuli’la e raa’ meiy wia nisea se maena’ wia em bumi?” 11Wo wia nisea siesa o siesa se wineeanla e nesa karaiy puti’, wo wia nisea neiy i lila’la, kaa nisea se lewo’ sa reiy’ masenge’la reiy’ ure kasi i ka’ayo malekepla eng kelakerna ne ka’ampit-ka’ampit pelayan wo se patuari-patuari nea, se laa wunu’un masuat tanu nisea.12Takar niaku ku limoo’, eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il eng kaenem, eng kaulitna o mamuali mouw em pengero’ kasa ente’ wo si endo si mineitem tanu mokan en sompoiy wu’uk wo si sumedot si minamea’ e minapekasana tanu mokan e raa’. 13Wo se sumesena’-sumesena’ waki langit se mangalelenta’mi wia natas em bumi tanu mokan e nakana ara mera’araghla e wu’ana-wu’ana mata’, sakawisa sia i pagho’ogho’ e reghes ente’. 14Takar tu kumo’okosouw e langit tanu mokan e langkunan eng kaol linangkun wo i kase’ese’ mouw eng kuntung-kuntung wo em pulau-pulau waki tampana.15Wo se raja-raja wia em bumi wo se pemangko’ – pemangko’ ma’an se perwira-perwira, wo se tou-tou kaya ma’an se tou-tou makakuasa, wo em baya ne budak ma’an se tou merdeka se kimirong witu eng gorem eng goa-goa wo e woang-woang watu karang waki kuntung. 16Wo nisea se limila’ wia se kuntung-kuntung wo wia se watu-watu karang i ti’i: “I karonga’ mouw tumoro nikeiy wo i kirongola keiy witu Nisia, si rimuber witu natas en takhta wo witu e nupi’ ni Oki’ ni Domba i ti’i.” 17Karengan neiy mouw i ka’ayo e nendo wangko’ e nupi’ nea wo seiy mouw si toro tumaang?

Chapter 7

Se tou-tou wina’ilela waki se bangsa Israel 1Kamurian witu e ni’itu niaku ku limoo’ se epat malaikat se rimedeiy witu e nepat ruuna em bumi wo nisea se timaang e nepat reghes em bumi, rio te’a wawean e reghes sumengomi waki ketana’an, ka’apa waki tasik ka’apa waki akana-akana. 2Wo niaku ku limoo’ siesa malaikat walina si minodoli waki tampa paretikan ni endo. Nisia si maali-ali e wa’il ni Empung matou-tou; wo nisia si maaleiy ampit en suara menaleinteng wia se epat malaikat se linukarala kaa laa meteterila em bumi wo en tasik, 3pokeiyna: “Te’a mouw meteterila em bumi ka’apa en tasik ka’apa e nakana-nakana nu reiy’pe’ keiy nu meela wa’il wia se hamba-hamba ni Empung meiy witu en tuintung nea!”4Wo niaku ku liminga eng kelakerna se wina’ilala i ti’i: se esa nga atus epat nga pulu’ o epat nga riwu se wina’ilanola waki em baya ne suku see’ ni Israel. 5Waki se suku Yehuda se mapulu’ o rua nga riwu se wina’ilala, waki se suku ni Ruben se mapulu’ o rua nga riwu, waki se suku ni Gad se mapulu’ o rua nga riwu, 6waki se suku ni Asyer se mapulu o rua nga riwu, waki se suku ni Naftali se mapulu o rua nga riwu, waki se suku ni Manasye se mapulu’ o rua nga riwu,7waki se suku ni Simeon se mapulu’ o rua nga riwu, waki se suku ni Lewi se mapulu’ o rua nga riwu, waki se suku ni Isakhar se mapulu’ o rua nga riwu, 8waki se suku ni Zebulon se mapulu’ o rua nga riwu, waki se suku ni Yusuf se mapulu’ o rua nga riwu, waki se suku ni Benyamin se mapulu’ o rua nga riwu.Se tou ka’asa’an se reiy’ karekenan eng kelakerna 9Kamurian witu e ni’itu niaku ku limoo’: eng kaulitna, e nesa pinaeruran wangko’ ne tou ka’asa’an se reiy’ karekenan eng kelakerna, waki se reiy’ sa mina’asa bangsa wo se suku wo se kaum wo em baasa, se rimedeiy witu en sinaru en takhta wo witu en sinaru ni Oki’ ni Domba, se minake eng karaiy puti’ wo se timiboiy e laleiyna-laleiyna em palem witu e lawas nea. 10Wo ampit en suara menaleinteng sea maaleiy: “Eng kelawiran i wee si Empung meiy si rimuber witu natas en takhta wo i wee si Oki’ ni Domba!”11Wo em baya ne malaikat se rimedeiy limedongla en takhta wo se tu’a-tu’a wo se epat makhluk i ti’i; nisea se neiy i kasungkur witu en sinaru en takhta i ti’i wo sumempe si Empung, 12se kasuatan meila’: “Amin! Em puji-pujian wo eng kalo’oran, wo eng hikmat wo en syukur, wo e normat wo eng kakuasa’an wo eng kaketeran i wee si Empung ta i ka’ayo eng keure-urena! Amin!”13Wo siesa witu e nelet ne tu’a-tu’a i ti’i si limila’ wia niaku: “Seiy ku’a re’en nisea se minake eng karaiy puti’ i ti’i wo waki wisa ku’a re’en nisea o meiy?” 14Takar pokeiyku wia nisia: “Tuangku, tuang si mete’ula nyi’a.” Laa o sia lumila’ wia niaku: “Nisea i yi’i nyi’a mouw se tou-tou rimeu’mi witu eng kasusa’an wangko; wo nisea se kimemesola eng karaiy nea wo simiwola nyi’a mina puti’ witu e raa’ ni Oki’ ni Domba.15Kaa ni’itu nisea se rimedeiy witu en sinaru en takhta ni Empung wo melayanla Nisia oat o wengi witu em Bait Suci-Na. Wo Nisia si rimuber witu natas en takhta i ti’i si laa mitarla en dasing-Na witu natas nea. 16Nisea se reiy’ mouw laa peme’itan e narem wo e re’o kasi, wo ni endo ka’apa e ra’ar te’etel e reiy’ mouw laa tumoro nisea kasi. 17Karengan si Oki’ ni Domba si witu eng keuneran en takhta i ti’i, si laa rumawirla nisea wo si laa tumeperla nisea mea waki kembu’an e rano em patou-touan. Wo si Empung si laa rume’ila e reiy’ sa mina’asa lue’ waki weren nea.”

Chapter 8

E wa’il kapitu 1Wo eng katoroan si Oki’ ni Domba i ti’i nu minuka’ e wa’il kapitu, takar eng kasa penesouw e waki sorga, wo’o wona’ esa nga parua jam eng keurena. 2Laa o ku lumoo’ se pitu malaikat, se rimedeiy witu en sinaru ni Empung, wo wia nisea se wineeanla em pitu sesebungen.3Takar o meiy mouw siesa malaikat walina, wo sia mea rumedeiy witu en tawi e mezbah ampit e nesa padupa’an mas. Wo wia nisia si wineeanla kelaker eng kamania kaa laa i pesesempenala mewali-wali ampit en sesombayangen em baya ne tou kudus witu natas e mezbah mas witu en sinaru en takhta i ti’i. 4Takar matasouw e nawun eng kamania mewali-wali ampit en sesombayangen ne tou-tou kudus i ti’i witu e lawas ni malaikat i ti’i mea witu en sinaru ni Empung. 5O laa si malaikat i ti’i si minedo em padupa’an i ti’i, o mumpunla nyi’a ampit e napi waki mezbah, wo lumawala nyi’a wia em bumi. Takar tu lumetokouw e legu’an e lenter, rinapiti eng kerap wo em pengero’.E nepat sesebungen kasa ketare 6Wo se pitu malaikat se timiboiy em pitu sesebungen i ti’i se meniro-niro’ kaa laa mesesengo en sesebungen. 7O laa si malaikat kasa ketare si simengo en sesebungenna wo mamuali mola e naro eis, wo e napi, minasewok e raa’; wo em baya nyi’a i ti’i neiy i lawala wia em bumi; takar marengisouw esa nga patelu em bumi wo esa nga patelu akana-akana wo marengisola e minapekasa rukut-rukut lisouw.8O laa si malaikat eng karua si simengo en sesebungenna wo wawean e nesa tanu eng kuntung wangko’, melaya-layas kaa e napi, neiy i lawala witu eng gorem en tasik. Wo esa nga patelu witu en tasik i ti’i e minamuali raa’, 9wo mate mola se esa nga patelu wia se reiy’ sa mina’asa makhluk meke nyawa witu eng gorem en tasik wo mapunengouw esa nga patelu witu em baya eng kapal.10O laa si malaikat eng katelu si simengo en sesebungenna wo ruma’araghomi waki langit siesa sumesena’ wangko’, melaya-layas tanu em barung, wo nisia si timorola esa nga patelu witu e temberan-temberan wo eng kembu’an-kembu’an e rano. 11Ngaran ni sumesena’ i ti’i nyi’a mouw e Apsintus. Wo esa nga patelu witu em baya e rano minamuali apsintus, wo kelaker se tou minate karengan e rano i ti’i, kaa e minape’itouw.1212 O laa si malaikat eng kaepat si simengo en sesebungenna wo kaweweanouw esa nga patelu wia si endo wo esa nga patelu wia si sumedot wo esa nga patelu wia se sumesena’-sumesena’, i ka’ayo esa nga patelu wia nisia e minareiydem wo esa nga patelu witu e nendo oat e reiy’ terang wo tuanakan kangkasi e nendo wengi.1313 Laa o ku lumoo’: niaku ku liminga siesa burung nasar si timewel waki uner e langit wo meila’ ampit en suara menaleinteng: “Cilaka, cilaka, cilaka mouw nisea se maena’ wia natas em bumi karengan e legu’an en sesebungen ne telu malaikat walina, se laape’ sumengo en sesebungen nea.”

Chapter 9

Sesebungen eng kalima 1O laa si malaikat eng kalima si simengo en sesebungenna, wo niaku ku limoo’ siesa sumesena’ si rima’araghi waki langit mineiy wia natas em bumi, wo nisia si wineeanla eng kekusi’ e ruragh temping maut. 2Takar e winuka’nala em pepalen ruragh temping maut i ti’i, laa o matasouw e nawun waki ruragh i ti’i tanu mokan e nawun palewes wangko’, wo si endo wo en songkouw eng kaoatan e minareiydem kaa e nawunna e ruragh i ti’i.3Wo witu e nawun i ti’i se mangarerou’ momi se kompo’-kompo’ mineiy wia natas em bumi wo wia nisea se wineeanla eng kuasa tanu eng kuasa ne kalajengking-kalajengking wia em bumi. 4Wo wia nisea neiy i owerla, rio sea te’a meteterila e rukut-rukut wia em bumi ka’apa en tumetou-tumetou ka’apa tu’u e nakana-nakana, ta’an i te sitou si reiy’ minake e wa’il ni Empung witu en tuintungna.5Wo nisea se ni’iyonala reiy’ kaa laa munu’ sitou, ta’an i te kaa laa sumiksa nisea lima nga sumedot eng keurena, wo en siksa’an i ti’i tanu en siksa’an ni kalajengking, sakawisa sia kumiki sitou. 6Wo witu e masa ni’itu se tou-tou se laa sumero e maut, ta’an nisea se reiy’ laa matola nyi’a, wo nisea se laa mepa’ar mate, ta’an e maut en timingkasla wia nisea.7Ta’an e rupa ne kompo’-kompo’ i ti’i masuat tanu si kawalo tiniro’la i wee em paseke’an, wo witu natas eng kokong nea wawean wo’o sapa minasarla e mahkota mas, wo eng gio nea masuat tanu eng gio ni tou, 8wo em bu’uk nea masuat tanu em bu’uk ni wewene wo em ba’ang nea masuat tanu em ba’ang ni singa, 9wo em be’ewer nea masuat tanu e labung zirah, wo e legu’an eng kale’ekeuw nea en tanu mokan e legu’an eng kareta-kareta pakeongen ne kawalo kelaker, kasuatan matingkas waki tampa paseke’an.10Wo e nipus nea masuat tanu si kalajengking wo wawean tetunena, wo witu eng gorem e nipus nea i ti’i wawean eng kuasa nea kaa laa mererarala sitou, lima nga sumedot eng keurena. 11Wo si raja maperenta nisea nisia mouw si malaikat en temping maut; ngaranna witu em baasa Ibrani nyi’a mouw e Abadon wo witu em baasa Yunani nyi’a mouw e Apolion. 12En cilaka kasa ketare e limangkoiy mouw. Teakan e laa tumodeiy e ruape’ cilaka kasi.Sesebungen eng kaenem 13O laa si malaikat eng kaenem si simengo en sesebungenna, wo niaku ku liminga e nesa suara rimeu’mi witu e nepat en sunge mezbah mas witu en sinaru ni Empung, 14wo lumila’ wia si malaikat eng kaenem si timiboiy en sesebungen i ti’i: “I waya mola se epat malaikat neiy i kewa’akes tawi en temberan wangko’ Efrat i ti’i.” 15Takar i waya mola se epat malaikat se tiniro’ mola i wee en jam wo e nendo, en sumedot wo en te’un kaa laa mewewunu’ se esa nga patelu witu se umat ne tou.16Wo eng kelaker ne suraro i ti’i nyi’a mouw se rua nga pulu’ nga riwu laksa pasukan makakawalo; niaku ku liminga eng kelaker nea. 17Takar tuana mouw niaku nu limoo’ witu em pineleloo’oku i yi’i se kawalo-kawalo wo se tou-tou mesake-sake nisea; nisea se minake labung zirah, e mea’ napi wo em belao wo eng kunir em balelang eng keliurna; eng kokong ne kawalo-kawalo i ti’i masuat tanu eng kokong ni singa, wo waki sumana mareu’mi api, wo e nawun wo em balelang.18Kaa en telu malapetaka i yi’i se winunu’ se esa nga patelu wia se umat ne tou, nyi’a i ti’i kaa e napi, wo e nawun, wo em balelang, e rimeu’mi waki sumana. 19Karengan eng kuasa ne kawalo-kawalo i ti’i e niato witu eng gorem en sumana wo witu eng gorem e nipusna. Karengan e nipusna masuat tanu si leloiy’; nisea se maka kokong wo ampit eng kokong nea i ti’i nisea se minapa eiy eng katerian.20Ta’an se tou walina, se reiy’ minate kaa e malapetaka i ti’i, o reiy’ kangkasi makedo’la witu em pasiwo-siwon e lawas nea: nisea se reiy’ maena-ena’ masempe se roh-roh lewo’ wo em berhala-berhala waki e mas wo em perak, waki tambaga, watu wo eng kayu e reiy’ mete’u lumoo’ ka’apa luminga ka’apa kumelang, 21wo nisea se reiy’ makedo’ witu em pawunu’an, sihir, pesa’amekan wo em parongkitan.

Chapter 10

Eng kaol neiy i kawuka’ 1Wo niaku ku limoo’ siesa malaikat walina si ente’ si timumpami waki sorga, si sinalelengla e linaak, wo eng kole’ em bitu natas eng kokongna wo eng giona masuat tanu si endo, wo e ne’ana en tanu mokan en tobol e napi. 2Witu lawasna nisia si timiboiy e nesa langkunan eng kaol oki’ neiy i kawuka’. Nisia si kimonta’la e ne’a lele’osna witu natas en tasik wo e ne’a kaawina witu natas em bumi,3wo nisia si maaleiy ampit en suara menaleinteng masuat tanu si singa manguang. Wo nisia nu minaleiy mola, se pitu lenter i ti’i se minapalingala en suara nea. 4Wo nu reiy’ mouw se pitu lenter i ti’i nu simampetouw masusuiy, niaku ku pa’ar mepepatikla nyi’a, ta’an niaku ku liminga e nesa suara waki sorga limila’: “I wa’ilola sapa neiy i lila’la ne pitu lenter i ti’i wo te’a mouw koo mepepatikla nyi’a!”5Wo si malaikat linoo’ku rimedeiy witu natas en tasik wo witu natas em bumi, si minayat e lawas lele’osna waki langit, 6wo sia tumiwa’ demi Nisia nu matou-tou i ka’ayo eng keure-urena, si simiwo mola e langit wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunna, wo em bumi wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunna, wo en tasik wo e reiy’ sa mina’asa em pumpunna, pokeiyna: “Reiy’ mola ni’i pelelodokla kasi! 7Ta’an witu en toro e legu’an sesebungen waki si malaikat eng kapitu, nyi’a i ti’i sakawisa sia sumengo en sesebungenna, takar e laa mouw malekep eng kaputusan em pengiro-ngirong ni Empung, tanu e neiy mouw i abar-Nala wia se hamba-hambana, nyi’a i ti’i se nabi.”8Wo en suara liningaku mola waki langit i ti’i, limila’ kangkasi wia niaku, pokeiyna: “Mea mouw, edonouw e langkunan eng kaol minawuka’ witu e lawas ni malaikat, si rimedeiy witu natas en tasik wo witu natas em bumi i ti’i.” 9Laa o ku mea wia si malaikat i ti’i wo kumiwee wia nisia, rio sia meela e langkunan eng kaol i ti’i wia niaku. Pokeiyna wia niaku: “Edonouw wo kaanenouw sia; sia si laa sumiwo en tiannu mape’an pe’it, ta’an witu eng gorem en sumamu nisia si laa pe’anen emis tanu e madu.”10Laa o ku medo eng kaol i ti’i witu lawas ni malaikat i ti’i, wo kumaan nyi’a: witu eng gorem en sumaku nisia si pape’anen emis tanu e madu, ta’an niaku nu kimaanola nyi’a, en tianku e minape’it pape’anen. 11Takar sia lumila’ wia niaku: “Nikoo koo lewo’ sa reiy’ mawenti’ kasi wia se kelaker bangsa wo ne kaum wo em baasa wo ne raja.”

Chapter 11

Rua sairi ni Empung 1Kamurian i wee mola wia niaku esa nge wa’atang tabelang, tanu en diki-diki i peukur paloo’ola, ampit e lelila’an-lelila’an tumodongla: “Tumo’orouw wo ukurenouw em Bait Suci ni Empung wo e mezbah wo nisea se meraghes witu eng goremna. 2Ta’an i kawila eng kalasan em Bait Suci witu esa nga weka luar, te’a mouw koo me’ukur nyi’a, karengan nyi’a neiy mouw i weela wia se bangsa-bangsa walina wo nisea se laa mele’e-le’ek eng Kota Suci epat nga pulu’ o rua nga sumedot eng keurena.”3Wo Niaku ku laa mee lukar wia se rua sairi-Ku, rio sea menti’ eng kasuatan mengasi’, esa nga riwu rua nga atus enem nga pulu’ nga endo eng keurena. 4Nisea nyi’a mouw se rua akana en zaitun wo se rua ne’ana en solo se rimedeiy witu en sinaru ni Tuhan semesta alam. 5Wo sa wona’ wawean tou si laa mererarala nisea, kumaluarouw e napi waki suma nea e rumengisla em baya se kesaru nea. Wo sa wona’ wawean tou si laa mererarala nisea, takar sitou i ti’i si lewo’ sa reiy’ mate ampit eng kenaramen i ti’i.6Nisea se makapunya kuasa mepepenet e langit, rio te’a tumumpa e naro eng keurean nisea nu mawenti’; wo nisea se makapunya kuasa witu e reiy’ sa mina’asa rano kaa laa meseseupla nyi’a mamuali raa’, wo kaa laa mewewewe em bumi ampit e reiy’ sa mina’asa jenis malapetaka, susur sea mepa’arla nyi’a. 7Wo sakawisa sea nu simampetola eng kasairian nea, takar si tekapen minodoli waki temping e maut, si laa sumeke’la nisea wo kumalala ampit e munu’ nisea.8Wo e mayat nea e laa i kareta’ witu natas e lalan sela eng kota wangko’, kaa eng kenaramen rohani en tinotor Sodom wo e Mesir, witu e wisa kangkasi si Tuhan nea si neiy i salibla. 9Wo se tou-tou waki e reiy’ sa mina’asa bangsa wo se suku wo em baasa wo se kaum, se limoo’ se mayat nea telu esa nga parua nga endo eng keurena wo se tou-tou i ti’i se reiy’ meela se mayat nea i pekekuburla.10Wo nisea se maena’ wia natas em bumi se melaya-laya’ wo mepa’a-pa’ar witu nisea i ti’i wo mapelesir wo se mepepa’alian tetaber, karengan se rua nabi i ti’i se tanu mokan en siksa’an wia em baya ne tou se maena’ wia natas em bumi. 11Telu esa nga parua nga endo kamurian o ghumoremouw e roh em patou-touan waki si Empung mineiy witu eng gorem nea, i ka’ayo sea tumo’or wo em baya ne tou se limoo’ nisea se kasa mineide’. 12Wo se tou-tou i ti’i se liminga e nesa suara menaleinteng waki sorga e meila’ wia nisea: “Lumongkotomi wia nyi’i!” Laa o lumongkotouw sea waki langit, sinaputla e linaak, se peloo’o-loo’on ne kesaru-kesaru nea.13Witu e nedo ni’itu o mamuali mouw em pengero’ kasa hebat wo esa nga mapulu’ nga weteng witu eng kota i ti’i e rimonga’, wo se pitu nga riwu tou se minate kaa em pengero’ i ti’i wo se tou-tou walina se kasa kineide’an, laa o malo’orla si Empung waki sorga. 14Cilaka eng karua e limangkoiy mouw: loo’onouw, en cilaka katelu e makarengan tumodeiy.Sesebungen eng kapitu Kekantaren puji-pujian ne tu’a-tu’a 15O laa si malaikat eng kapitu si simengo en sesebungenna, wo kalinga’anouw en suara-suara menaleinteng waki ghorem en sorga, pokeiyna: “Em pemerenta’an wia eng kaoatan en tiniboiyan ni Tuhan ta wo Nisia si ni’isu’-Nala, wo Nisia si laa merenta tanume si raja i ka’ayo eng keure-urena.”16Wo se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a, se rimuber witu en sinaru ni Empung witu natas en takhta nea, se neiy’ i kasungkur wo masempe si Empung, 17kasuatan meila’: “Nikeiy keiy matotor syukur wia-Nikoo, ee Tuhan, Empung, Si Kasakuasa, si wia wo si wia mouw, karengan Nikoo koo minalarouw eng kuasa-Mu wangko’ wo mamuleiy mouw maperenta tanume si raja1818 wo em baya ne bangsa se meupi’ mouw, ta’an e nupi’-Mu mineiy mouw wo e nedo wia se tou-tou minate kaa laa pa’akimen wo kaa laa mewewee tetoro wia se hamba-hamba-Mu, se nabi-nabi wo se tou-tou kudus wo wia nisea se meide’la e ngaran-Nu, wia se tou-tou rintek wo se tou-tou sela wo kaa laa mepepunengla seiy i te si mepepunengla em bumi.”1919 Takar mawuka’ mouw em Bait Suci ni Empung waki sorga, wo kaloo’anola en tabut teta’aran-Na witu eng gorem em Bait Suci i ti’i wo mamuali mola eng kerap wo neder e lenter wo em pengero’ wo e naro repet eis.

Chapter 12

Wewene wo si naga 1Takar tu kaloo’anouw e nesa kowa’ wangko’ waki langit: Siesa wewene sinalelengla ni endo, ampit si sumedot si witu e wawa’ e ne’ana wo e nesa mahkota waki se mapulu’ o rua sumesena’ se witu natas eng kokongna. 2Nisia si kasuatan megandong wo witu e nga’angal wo em peme’itanna kaa laa metetimea’la nisia si marekeiy kaa eng kerara.3Takar kaloo’anola e nesa kowa’ walina waki langit; wo loo’onouw, siesa naga mea’ rengis sela, si maka kokong pitu wo si maka sunge mapulu’, wo witu natas eng kokongna wawean em pitu mahkota. 4Wo nipusna makeo-keong esa nga patelu wia se sumesena’-sumesena’ waki langit wo lumawala nyi’a wia natas em bumi.Wo si naga i ti’i si rimedeiy witu en sinaru ni wewene metetimea’ i ti’i, kaa laa melele’ouw si Oki’na, nu reiy’ mouw si wewene i ti’i nu timimea’la Nisia.5Takar sia tumimea’la siesa Oki’ tuama, si laa mererawirla em baya ne bangsa-bangsa ampit eng gada wesi; i kasenge’mi si Oki’na i ti’i si kinaat wo niali neiy i tingkas wia si Empung wo mea waki takhta-Na. 6Si wewene i ti’i si timingkas waki padang gurun, waki wisa en sinadia mola ni Empung e nesa tampa i wee nisia, rio sia piaran witu esa nga riwu rua nga atus enem nga pulu’ nga endo eng keurena.Naga si kinalala 7Takar lumentutouw em paseke’an waki sorga. Mikhael wo se malaikat-malaikatna se maseke’ mesaru si naga i ti’i, wo si naga i ti’i si sinawang ne malaikat-malaikatna, 8ta’an nisea se reiy’ mete’u timaang; nisea se reiy’ mouw minaka’ato kasi en tampa waki sorga. 9Wo si naga sela i ti’i, si leloiy’ tu’a, si patotoren Iblis ka’apa Setang, si simeipla se minapekasa eng kaoatan, si neiy i lawala waki wawa’; nisia si neiy i lawala wia em bumi, mewali-wali ampit se malaikat-malaikatna.Kekantaren kamenangan 10Wo niaku ku liminga en suara menaleinteng waki sorga e meila’: “Teakan e neiy mouw i kaa’ayo eng kelawiran wo eng kuasa wo em paperenta’an ni Empung ta, wo eng kakuasa’an-Na e ni’isu’-Nala, karengan si neiy mouw i lawala waki wawa’ si tumeture se patuari -patuari ta, si mature nisea oat wo wengi witu en sinaru ni Empung ta.11Wo nisea se kimalala nisia kaa e raa’ ni Oki’ ni Domba, wo kaa e lelila’an kasairian nea. Karengan nisea se reiy’ meupusla e nyawa nea i ka’ayo waki ghorem e maut. 12Kaa ni’itu mepa’a-pa’arola, heiy sorga heiy nikouw nu waya si maena’ witu eng goremna, cilaka mouw nikouw, heiy bumi wo en tasik! Karengan si Iblis si timumpa mouw wia nikouw witu e nupi’na kasa hebat, karengan nisia si mete’u, kaa e nedona em pototokan.”Naga si masero si wewene i ti’i 13Wo eng katoroan si naga i ti’i nu mawena’as, kaa nisia si neiy mouw i lawala wia natas em bumi, nisia si masero si wewene timimea’la si Oki’ tuama i ti’i. 14Wia si wewene i ti’i si wineeanla rua tetelew ni burung nasar sela, rio sia tumelew waki tampana waki padang gurun, waki e wisa sia nu papiaran wa’akat waki en tampa ni leloiy’ i ti’i eng keurean e nesa masa wo e rua masa wo esa nga parua masa.15O laa si leloiy’ i ti’i kumeresoti rano witu en sumana, kaselana en temberan, matorola si wewene i ti’i, rio sia i so’oso’la en temberan i ti’i. 16Ta’an em bumi mineiy tumulung si wewene i ti’i. Nisia si minuka’ en sumana, wo lume’ouw en temberan neiy i keresotla ni naga i ti’i waki sumana. 17Takar meupi’ mouw si naga i ti’i wia si wewene i ti’i, laa o mea sumeke’la se see’na walina, se maki’itla e nukum-ukum ni Empung wo se makapunya eng kasairian ni Yesus. 18Wo nisia si minena-ena’ rimedeiy waki pante tasik.

Chapter 13

Si tekapen rimou’mi waki ghorem en tasik 1Laa o ku lumoo’ siesa tekapen rimou’mi waki ghorem en tasik, si maka sunge mapulu’ wo maka kokong pitu; witu natas en sunge-sungena wawean e mapulu’ mahkota wo witu eng kokongna neiy i kepatik ngaran-ngaran e nojat. 2Si tekapen linoo’ku i ti’i si masuat ampit si macang ti’itikan, wo e ne’ana en tanu ne’a ni beruang wo en sumana tanu en suma ni singa. Wo si naga i ti’i si mineela wia nisia eng kaente’anna, wo en takhtana wo eng kakuasa’anna wangko’.3Takar mapaloo’o mouw wia niaku e nesa witu eng kokong-kokongna tanu en tinena’ em pali’ meteterila em patou-touanna, ta’an em pali’ meteterila em patou-touanna i ti’i e minale’os. Se minapekasa eng kaoatan se mina’erang, laa o kumi’itla si tekapen i ti’i. 4Wo nisea se masempe si naga i ti’i, karengan nisia si mineela eng kakuasa’an wia si tekapen i ti’i. wo nisea se masempe si tekapen i ti’i, kasuatan meila’: “Seiy ku’a re’en si masuat tanu si tekapen i yi’i? Wo seiy ku’a re’en si toro sumeke’ sumaru nisia?”5Wo wia si tekapen i ti’i si wineeanla suma, wuta eng katingkeiyan wo e nojat; wia nisia si wineeanla kangkasi eng kuasa kaa laa metetuanala nyi’a epat nga pulu’ o rua nga sumedot eng keurena. 6Laa o sia muka’ en sumana kaa laa ma’ojat si Empung, ma’ojat e ngaran-Na wo en dasing paena’an-Na wo em baya nea nu maena’ waki sorga.7Wo nisia si ni’iyonala kaa laa sumeke’ sumaru se tou-tou kudus wo kaa laa mekekalala nisea; wo wia nisia si wineeanla eng kuasa wia se susur suku wo se umat wo em baasa wo se bangsa. 8Wo em baya ne tou maena’ wia em bumi se laa sumempe nisia, nyi’a i ti’i susur tou e ngaranna reiy’ neiy i kepatik rengane’ eng kaoatan siniwola witu eng kaol em patou-touan waki si Oki’ ni Domba, si rineretanola.9Seiy i te si makatalinga, satorona nisia si luminga! 10Seiy i te si neiy i tantula kaa laa taangen, nisia si laa taangen; seiy i te si neiy i tantula kaa laa wunu’un ampit en santi, nisia si lewo’ sa reiy’ wunu’un ampit en santi. Em peuku-ukumen wia nyi’i nyi’a mouw eng katenteman wo e iman ne tou-tou kudus.Si tekapen rimou’mi waki ghorem em bumi 11Wo niaku ku limoo siesa tekapen walina si rimou’mi waki ghorem em bumi wo si maka sunge rua masuat tanu si oki’ ni domba wo nisia si mesesusuiy tanu si esa nga ipus naga. 12Wo e minapekasa kuasa ni tekapen kasa ketare i ti’i ni’i pakelangnala witu en sinaru em berenna. Nisia si simiwola se minapekasa em bumi wo em baya ne maena’ witu se masempe si tekapen kasa ketare, em pali’na e le’osouw.13wo nisia si simiwola eng kowa’-kowa’ kasa hebat, awes tare nisia si timumpami e napi waki langit mineiy wia em bumi witu en sinaru em beren em baya ne tou. 14Nisia si simeipla nisea se maena’ wia em bumi ampit eng kowa’-kowa’, neiy mouw i weela wia nisia kaa laa petetuanannala witu en sinaru em beren ni tekapen i ti’i. Wo nisia si rimeo nisea se maena’ wia em bumi rio sea rumedeiyla patong kaa laa ma’ormatla si tekapen minepali’ kaa en santi, ta’an si minena-ena’ matou-tou i ti’i.15Wo wia nisia si wineean eng kuasa kaa laa meweweela e nyawa wia si patong tekapen i ti’i, i ka’ayo si patong tekapen i ti’i si simusuiy kangkasi, wo si mininta’ en tuana rupa, i ka’ayo em baya ne tou, se reiy’ masempe si patong tekapen i ti’i, se winunu’. 16Wo nisia si simiwola, i ka’ayo wia em baya ne tou, rintek ka’apa sela, kaya ka’apa miskin, merdeka ka’apa hamba, se wineean kowa witu e lawas lele’osna ka’apa witu en tuintungna, 17wo reiy’la siesa tou tu’u si toro tumeles ka’apa mangker ta’an i te nisea se minake eng kowa’ i ti’i, nyi’a i ti’i e ngaran ni tekapen i ti’i ka’apa eng kelakerna e ngaranna.18Em pe’ukumen wia nyi’i nyi’a mouw eng hikmat: seiy i te si sama’, le’osouw sia rumeken eng kelakerna ne tekapen i ti’i, karengan eng kelakerna i ti’i nyi’a mouw eng kelakerna ni esa tou, wo eng kelakerna nyi’a mouw e nenem nga atus enem nga pulu’ o enem.

Chapter 14

Oki’ ni Domba wo se maki’i-ki’it Nisia se tinubus-Na 1Wo niaku ku limoo’: eng kaulitna, si Oki’ ni Domba si rimedeiy waki kakenturan Sion wo mewali-wali ampit Nisia se esa nga atus epat nga pulu’ o epat nga riwu tou wo witu en tuintung nea neiy i kepatik e ngaran-Na wo e ngaran ni Ama’-Na. 2Wo niaku ku liminga e nesa suara waki langit en tanu mokan e nerutan e rano ampuan wo en tanu mokan e re’erekan e lenter kasa hebat. Wo en suara liningaku i ti’i en tanu e legu’an ne memema’ayang no’olingen se mepa’ayangla e no’olingen nea.3Nisea se mekantarla e nesa kekantaren weru witu en sinaru en takhta wo witu en saruan ne epat makhluk wo ne tu’a-tu’a i ti’i, wo e reiy’ siesa tou tu’u si mete’u mina’ajarla eng kekantaren i ti’i ta’an i te se esa nga atus epat nga pulu’ o epat nga riwu tou se tinubusola waki bumi i ti’i. 4Nisea nyi’a mouw se tou-tou reiy’ kimewurla en touna ampit se wewene-wewene, karengan nisea se murni masuat tanu si reraa. Nisea nyi’a mouw se tou-tou maki’i-ki’it si Oki’ ni Domba i ti’i wisa i te Sia mea. Nisea se tinubus witu e nelet ne tou tanume se tetule-tetule polon i wee si Empung wo i wee si Oki’ ni Domba i ti’i. 5Wo witu eng gorem en suma nea reiy’ niatoan en towo; nisea se reiy’ siwoang.Pinakite’uan tanume em paakiman 6Wo niaku ku limoo’ siesa malaikat walina si timelew witu eng keuneran e langit wo wia nisia wawean e Injil kekal kaa laa i pa’abarnala wia nisea se maena’ wia natas em bumi wo wia em baya ne bangsa wo se suku wo em baasa wo se kaum, 7wo nisia si maaleiy ampit en suara menalainteng: “Meide’ mola wia si Empung wo lo’orenola Sia, karengan neiy mouw i ka’ayo e nedo pa’akiman-Na, wo sempenouw Sia si simiwo mola e langit wo em bumi wo en tasik wo em baya eng kembu’an e rano.”88 Wo siesa malaikat walina, si malaikat eng karua, si timodeiyi wia nisia wo lumila’: “Rimonga’ mouw, rimonga’ mouw em Babel, eng kota wangko’ i ti’i, en timoekola se reiy’ sa mina’asa bangsa ampit e nanggor en serit sa’amekna.”9Wo siesa malaikat walina, si malaikat eng katelu, si timodeiyi wia nisea, wo lumila’ ampit en suara menaleinteng: “Sa wona’ siesa tou si sumempe si tekapen wo si patongna i ti’i, wo maka’ato kowa’ witu en tuintungna i ti’i ka’apa witu e lawasna, 10takar nisia si laa kumoo’ witu e nanggor nupi’ ni Empung, en sinadiala reiy’ sisewokna witu eng kower e nupi’-Na; wo nisia si laa siksan ampit e napi wo em balelang witu en sinaru em beren ne malaikat-malaikat kudus wo witu en sinaru em beren ni Oki’ ni Domba.11Takar e nawun napi masiksa nisea i ti’i e minatas i ka’ayo reiy’ siniakaran, wo oat o wengi nisea se reiy’ siena’na pasiksan, nyi’a i ti’i nisea se masempe si tekapen ma’an si patongna i ti’i, wo seiy i te si minaka’ato mola eng kowa’ e ngaranna.” 12Em pe’uku-ukumen wia nyi’i nyi’a mouw eng katenteman ne tou-tou kudus, se maki’itla em perenta ni Empung wo e iman wia si Yesus Kristus.1313 Wo niaku ku liminga en suara waki sorga meila’: I patikla: “Ma’aruiyola se tou-tou minate se minate witu si Tuhan, rengan en teakan i yi’i.” “Uli-ulit,” em pokeiy ni Roh, “rio sea toro maseng witu em bineduan nea, karengan e reiy’ sa mina’asa pasiwo-siwon nea e merapitla nisea.”Em peupu’an wia em bumi 14Wo niaku ku limoo’: eng kaulitna, wawean e nesa linaak puti’, wo witu natas e linaak i ti’i rimuber siesa tou tanu si Oki’ ni Tou ampit e nesa mahkota mas witu natas eng kokong-Na wo e nesa sa’abit tarem witu e lawas-Na. 15Takar rumou’ momi siesa malaikat walina waki Bait Suci; wo nisia si maaleiy ampit en suara menaleinteng wia Nisia si rimuber witu natas e linaak i ti’i: “I wayongola en sesampur-Mu i ti’i wo mupu’ mouw, karengan neiy mouw i ka’ayo e nedona laa me’upu’; karengan em pe’upu’un wia em bumi em bowosouw.” 16Wo Nisia, si rimuber witu natas e linaak i ti’i, si minayongla en sesampur-Na waki atas em bumi, wo em bumi tu’u e niupu’ mouw.17Wo siesa malaikat walina si rimou’mi waki Bait Suci waki sorga; o kangkasi em bia nisia wawean e nesa sesampur tewel. 18Wo siesa malaikat walina si waki mezbah o meiy; nisia si makakuasa witu e napi wo nisia si maaleiy ampit en suara menaleinteng wia si malaikat timiboiy en sesampur tewel i ti’i, pokeiyna: “I wayongola en sesampurmu tewel i ti’i wo ketorenouw e wu’ana-wu’ana e nakana nanggor waki bumi, karengan e wu’ana em bowosouw.”19O laa si malaikat i ti’i si minayongla en sesampurna waki atas em bumi, wo kumetor em bu’ana nakana e nanggor waki bumi wo lumawala nyi’a witu eng gorem em pagilingan wangko’,nyi’a i ti’i e nupi’ ni Empung. 20Wo e wu’ana-wu’ana e nanggor i ti’i eng giniling waki luar kota wo waki gilingan i ti’i en simo’oso’ e raa’, kerakekna e mina’ayo en tom ni kawalo wo eng kewa’akatna e rua nga atus mil.

Chapter 15

Eng kekantaren nea ne minuntung 1Wo niaku ku limoo’ e nesa kowa’ walina waki langit, wangko wo maka’erangen: se pitu malaikat ampit em pitu kacilaka’an kesampetan, karengan ampit e ni’itu eng kimawusola e nupi’ ni Empung.2Wo niaku ku limoo’ wo’o sapa en tanu mokan e lawanan kaca minasewok e napi, wo witu em biwina lawanan kaca i ti’i rimedeiy se tou-tou kimala mola si tekapen i ti’i wo si patongna wo eng kelakeran e ngaranna. Witu nisea wawean e no’olingen ni Empung.3Wo nisea se mekantarla eng kekantaren ni Musa, hamba ni Empung, wo eng kekantaren ni Oki’ ni Domba, e linga’anna: “Wangko’ wo maka’erangen e reiy’ sa mina’asa em pina’ayang-Mu, ee Tuhan, Empung, Si Kasakuasa! Adil wo e nulit em baya lalan-Nu, ee raja em baya ne bangsa! 4Seiy ku’a re’en si reiy’ meide’, ee Tuhan, wo si reiy’ malo’orla e ngaran-Nu? Karengan Nikoo i te si kudus; karengan em baya ne bangsa se laa meiy wo mongkot sumempe Nikoo, karengan em pakaloo’o-loo’onola eng kaulitan e reiy’ sa mina’asa em pa’akiman-Nu.”Se pitu malaikat ampit em pitu kower e nupi’ ni Empung 5Kamurian witu e ni’itu niaku ku limoo’ sitou minuka’ em Bait Suci – en dasing kasairian – waki sorga. 6Wo se pitu malaikat ampit em pitu kacilaka’an i ti’i, se rimou’mi witu em Bait Suci, se minake e lenan puti’ weresi e maserenga-serengat wo em be’ewerna eng kinulilitan e ne’ereten mas.7Wo siesa wia se epat makhluk i ti’i si mineela wia se pitu malaikat i ti’i em pitu cawan mas wuta pinumpunan e nupi’ ni Empung, nyi’a i ti’i si Empung si matou-tou i ka’ayo eng keure-urena. 8Wo em Bait Suci i ti’i winutala e nawun karengan eng kalo’oran ni Empung wo eng karengan eng kuasa-Na, wo siesa tou tu’u si reiy’ mete’u megheghoremla em Bait Suci i ti’i, nu reiy’pe’ simampet em pitu kacilaka’an waki se pitu malaikat i ti’i.

Chapter 16

Em pitu kacilaka’an 1Wo niaku ku liminga en suara menaleinteng waki ghorem em Bait Suci meila’la wia se pitu malaikat i ti’i: “Mea mouw wo i toa’ mola em pitu kower e nupi’ ni Empung i ti’i witu natas em bumi.”2Takar mea mouw si malaikat kasa ketare wo sia tumoa’la eng kowerna waki atas em bumi; takar tu lumentutouw eng kupes lewo’ wo em bahaya wia em baya ne tou se mepake eng kowa’ ni tekapen i ti’i wo se masempe si patongna.3Wo si malaikat eng karua si timoa’la eng kowerna waki atas en tasik; takar e rano nyi’a minamuali raa’, tanu e raa’ ni tou minate wo mate mouw se reiy’ sa mina’asa mekenyawa, se matou-tou witu eng gorem en tasik.4Wo si malaikat eng katelu si timoa’la eng kowerna witu en temberan-temberan wo eng kembu’an-kembu’an e rano, wo em baya nyi’a miamuali raa’. 5Wo niaku ku liminga si malaikat makakuasa witu en dano i ti’i si limila’: “Nikoo koo adil, Nikoo si wia wo si wia mouw, Nikoo si kudus, si minee mola e nukuman i yi’i. 6Karengan nisea se timoa’ mola e raa’ ne tou-tou kudus wo ne nabi, Nikoo kangkasi koo minee mola nisea kumoo e raa’; eng kapualitan i ti’i e waar i wee nisea!” 7Wo niaku ku liminga e mezbah i ti’i limila’: “Ya Tuhan, Empung, Si Kasakuasa, e nulit wo e nadil e reiy’ sa mina’asa em paakiman-Nu.”8Wo si malaikat eng kaepat si timoa’la eng kowerna waki atas ni endo, wo wia nisia si wineean eng kuasa kaa laa mererengisla se tou ampit e napi. 9Wo se tou se rinengisla em pasu’na e napi kasa hebat, wo nisea se maojat e ngaran ni Empung si makakuasa witu eng kacilaka’an-kacilaka’an i ti’i wo nisea se reiy’ minakedo’ kaa laa melelo’orla Nisia.10Wo si malaikat eng kalima si timoa’la eng kowerna witu natas en takhta ni tekapen i ti’i wo eng keraja’anna e mina reiydem, wo nisea se kimiki e lila’ nea karengan se kinerara’an, 11wo nisea se maojat si Empung waki sorga karengan se kinerara’an wo karengan eng kupes nea, ta’an nisea se reiy’ makedo’ witu em pasiwo-siwon nea.12Wo si malaikat eng kaenem si timoa’la eng kowerna witu natas en temberan wangko’, en temberan Efrat, laa o mapera mouw en danona, rio tiro’ mouw e lalan i wee se raja-raja waki esa nga weka sendangan o meiy. 13Wo niaku ku limoo’ witu en suma ni naga wo witu en suma ni tekapen wo witu en suma ni nabi palsu i ti’i e rimou’mi se telu roh najis se mange’an si pekak. 14E ni’itu mouw e roh-roh ne setang se timuanala em pasiwo-siwon makalikokon, wo nisea se minea matola se raja-raja waki minapekasa eng kaoatan, kaa laa ma’arurla nisea se pekeka’arala em paseke’an witu en toro e nendo wangko’, nyi’a i ti’i e nendo ni Empung Si Kasakuasa.15“Loo’onouw, Niaku ku mineiy tanu si rongkit. Ma’aruiyola sia, si mategha-tegham wo si mawee ghenangla e labungna, rio te’a sia kumelang poteiy wo te’a loo’on e mekeirangenna.” 16Laa o sia merurla nisea witu en tampa, sa witu em baasa Ibrani em patotoren Harmagedon.17Wo si malaikat eng kapitu si timoa’la eng kowerna waki angkasa. Wo waki ghorem em Bait Suci eng kinalinga’anouw en suara menaleinteng waki takhta i ti’i, pokeiyna: “E minamuali mola.” 18Takar tu rumesikouw eng kerap wo mederouw e legu’an e lenter wo mamuali mouw em pengero’ kasa hebat tanu e reiy’pe’ ma’an mekasa mamualila rengane’ sitou wia natas em bumi. Tuana eng kahebatna em pengero’ i ti’i. 19Laa o makewe’ mouw eng kota wangko’ i ti’i minamuali telu nga weteng wo i karonga’ mouw eng kota-kota ne bangsa-bangsa reiy’ makasine’u si Empung. Takar i kaghenangola si Empung em Babel kewangko’ i ti’i kaa laa meweweela nisia eng kower wuta ampit e nanggor eng kaupi’an e nupi’-Na.20Wo em baya em pulau neiy’ i kaliong mina’apu, wo e reiy’ mouw kasi niatoala eng kuntung-kuntung. 21Wo e naro eis wangko’, eng kawuter esa nga atus pon, mera’araghi waki langit matoromi se tou, wo se tou se maojat si Empung karengan eng kacilaka’an eis i ti’i, karengan eng kacilaka’an i ti’i eng kasa hebat.

Chapter 17

Paakiman em Babel 1Laa o meiy mouw siesa waki se pitu malaikat, si maali-ali em pitu kower i ti’i wo lumila’ wia niaku: “Meiy wia nyi’i, niaku ku laa tumuru’la wia nikoo em putusan wia si pelacur wangko’, si rimuber witu en tampa laker ranona. 2Ampit nisia se raja-raja wia em bumi se simiwo mola en sa’amek, wo se maena-ena’-maena-ena’ wia em bumi se tinoekouw e nanggor pesa’amekanna.”3witu e roh niaku ku nialina waki padang gurun. Wo niaku ku limoo siesa wewene rimuber witu natas ni esa tekapen si mea’ buwung, si wuta pinatikan ampit e ngaran-ngaran e nojat. Si tekapen i ti’i si maka kokong pitu wo mapulu’ sunge. 4Wo si wewene i ti’i si minake e roko’ buwung wo e roko’ kirmizi lino’or ampit e mas, permata wo e mutiara, wo witu e lawasna wawean e nesa kower mas wuta ampit e reiy’ sa mina’asa kakejian wo eng kanajisan pesa’amekanna. 5Wo witu en tuintungna eng kinepatikan e nesa ngaran, e nesa pengiro-ngirong: “Em Babel wangko’, ina’ ne wewene-wewene pelacur wo waki kakejian em bumi.”6Wo niaku ku limoo’ si wewene i ti’i si tinoek e raa’ ne tou-tou kudus wo e raa’ ne sairi-sairi ni Yesus. Wo eng katoroan niaku nu limoo’ nisia, niaku ku kasa ma’erang. 7Laa o pokeiy ni malaikat i ti’i wia niaku: “Ka’a koo ma’erang? Niaku ku laa me’ila’la wia nikoo em pengiro-ngirong ni wewene i ti’i wo em pengiro-ngirong ni tekapen minesa’an nisia, si tekapen maka kokong pitu wo si maka sunge mapulu’ i ti’i.8Sapa tare si tekapen linoo’mu mola i ti’i, si wia mouw, ta’an si reiy’ wia, nisia si laa modoli waki temping e maut, wo nisia si matoro witu eng kapunengan. Wo nisea se maena’ wia em bumi, nyi’a i ti’i nisea se reiy’ neiy i kepatik witu eng kaol em patou-touan rengan eng kaoatan nu siniwola, nisea se laa ma’erang, sakawisa sea lumoo’, kaa si tekapen i ti’i si wia mouw, ta’an si reiy’ wia, wo si laa modol kasi.9Em pe’uku-ukumen wia nyi’i nyi’a mouw e akal minumpun eng hikmat: em pitu kokong i ti’i nyi’a mouw em pitu kuntung, witu natasna rinuberan ni wewene i ti’i, 10eng kapitu nea nyi’a mouw kangkasi se pitu raja: se lima witu e neletna se neiy mouw i ka’anu, siesa si wia wo si walina si reiy’pe’ mineiy, wo sa sia meiy, nisia si laa mena’ mario-rior i te.11Wo si tekapen si mekasa mouw wia wo en teakan si reiy’ wia i ti’i, nisia nuesa nyi’a mouw si raja kauwalu wo ma’anouw tu tuana nisia siesa wia se pitu i ti’i wo nisia si matoro witu eng kapunengan.12Wo mapulu’ sunge linoo’mu mouw i ti’i nyi’a mouw se mapulu’ raja, se reiy’pe’ mamuleiy maperenta, ta’an esa jam eng keurena nisea se laa maka’ato eng kuasa tanume si raja, mewali-wali ampit si tekapen i ti’i. 13Nisea se esa nga iyon esa nga totor, eng kaente’an wo eng kakuasa’an nea e neiy nea i weela wia si tekapen i ti’i. 14Nisea se laa sumeke’ sumaru si Oki’ ni Domba. Ta’an si Oki’ ni Domba si laa kumalala nisea, karengan Nisia nyi’a mouw si Tuang witu natas ne reiy’ sa mina’asa tuang wo si Raja witu natas ne reiy’ sa mina’asa raja. Nisea se mewali-wali ampit Nisia kangkasi se laa muntung, nyi’a i ti’i nisea se kinakeretan, se pinelengouw wo se lale’.”15Laa o sia lumila’ wia niaku: “Em baya en dano linoo’mu mola, witu e wisa si pelacur i ti’i rimuber, nyi’a mouw se bangsa-bangsa wo se rakyat kelaker wo se kaum wo em baasa.16Wo e mapulu’ sunge linoo’mu mola i ti’i ma’an si tekapen i ti’i se laa rumi’iris si pelacur i ti’i wo nisea se laa sumiwo nisia mapenes wo poteiy, wo nisea se laa kumaan e le’ona wo tumunu nyi’a ampit e napi. 17Karengan si Empung si timerangola e nate nea kaa laa metetuanala eng kepa’aran-Na ampit esa nga iyon esa nga totor wo kaa laa meweweela em paperenta’an nea wia si tekapen i ti’i, i ka’ayo e reiy’ sa mina’asa nuwu’ ni Empung e linekepola.1818 Wo si wewene linoo’mu mola i ti’i, nyi’a mouw eng kota wangko’ maperenta se raja-raja wia em bumi.”

Chapter 18

Kinewewolon em Babel 1Kamurian witu e ni’itu niaku ku limoo’ siesa malaikat walina si timumpami waki sorga. Nisia si makapunya eng kakuasa’an wangko’ wo em bumi minaterang kaa eng kalo’oranna. 2Wo nisia si maaleiy ampit en suara kaente’, pokeiyna: “Rimonga’ mouw, rimonga’ mouw em Babel, eng kota wangko’ i ti’i, wo nisia si minamuali mouw tampa penampa’an ne roh-roh lewo’ wo en tampa pakirongan em baya ne roh najis wo en tampa pakirongan ne reiy’ sa mina’asa burung najis wo se i kari’iris, 3karengan em baya ne bangsa se kimoo’ mouw witu e nanggor en serit sa’amekna wo se raja-raja wia em bumi se simiwo mouw en sa’amek ampit nisia, wo se belante’-belante wia em bumi se minekaya kaa eng kalokonan en seritna.”4Laa o ku luminga en suara walina waki sorga e meila’: “Mea mouw kouw, heiy umat-Ku, rumou’ momi waki nisia rio kouw te’a medo suweng witu en dosa-dosana, wo rio kouw te’a i kaki’it toron eng kacilaka’an-kacilaka’anna. 5Karengan en dosa-dosana e minenawu-nawunouw mina’ayo waki langit, wo si Empung si ghimenangouw e reiy’ sa mina’asa eng kalewo’anna. 6I suli’ mola wia nisia, masuat tanu nisia kangkasi simuli’la, wo weeanola sia maka rua lumepet i ki’it em pepa’ayangenna, i sewokola i wee nisia maka rua lumepet witu eng kower pasewokanna;7weeanola wia nisia en siksa’an wo em pengasi’an, esa nge laker eng kalo’oran wo eng kamewa’an, eng kineipianna mola. Karengan nisia si limila witu e natena: Niaku ku timakhta tanu si ratu, niaku ku reiy’ balu, wo niaku ku reiy’ ma’an mekasa laa mengasi’. 8Kaa ni’itu e reiy’ sa mina’asa kacilaka’anna e laa meiy witu esa nga endo, nyi’a i ti’i e rumara menganup wo em pengasi’an wo eng kelalenan; wo nisia si laa tunun ampit e napi, karengan si Empung Tuhan, si ma’akimla nisia, nyi’a mouw si ente’.”9Wo se raja-raja wia em bumi, se simiwo mola en sa’amek wo se matou-tou witu eng kalokonan ampit nisia, se laa ma’ame’la wo ma’aripla nyi’a, sakawisa sea lumoo’ e nawun e napi matunu nisea. 10Nisea se laa rumedeiy wa’aka-wa’akat karengan se meide’la en siksa’anna wo nisea se laa lumila’: “Cilaka, cilaka koo, heiy kota wangko’, Babel, heiy kota ente’, karengan witu e nesa jam i te minamuali mola e niakiman nikoo!”11Wo se belante-belante wia em bumi se maame’ wo mengasi’ kaa nisia, karengan reiy’ mola sitou kasi si tumeles em barang-barang nea, 12nyi’a i ti’i em barang-barang pewangker e mas wo em perak, em permata wo e mutiara, e lenan nalus wo e roko’ buwung, en sutra wo e roko’ kirmizi, e minegheghioan jenis em barang kayu en sedap em bouna, e minegheghioan jenis em barang gading, e minegheghioan jenis eng kayu kemaal, en tambaga, wesi wo em pualam, 13eng kuli’ emis wo e rampa-rampa, wangi-wangian, e mur wo eng kamania, e nanggor, e lana, en topong rinte’, wo eng gandum, se lembu sapi, se domba, se kawalo wo eng kareta, se budak wo awes tare e nyawa ne tou.1414 Wo nisea se laa lumila’: “E mina’apu mouw e wu’ana-wu’ana eng kinepa’arala e natemu, wo e reiy’ sa mina’asa e mewah wo e wangun e limiongola wia nikoo, wo e reiy’ mouw laa ka’atoan kasi.”15Nisea se mememangker em barang-barang i ti’i, se minekaya mola kaa nisia, se laa rumedeiy wa’aka-wa’akat karengan se meide’la en siksa’anna, wo kasuatan maame wo ma’arip, 16nisea se limila’: “Cilaka, cilaka, eng kota wangko’, limabung e lenan nalus, wo e roko’ buwung wo e roko’ kirmizi, wo e lino’orla ampit e mas, wo em permata wo e mutiara, karengan witu e nesa jam i te eng kakaya’an kelaker i ti’i e minapunengouw.” 17Wo susur nakhoda wo se mememole wo se oki-oki’ eng kapal wo em baya ne tou em pengidopan nea waki tasik se rimedeiy mina’aka-wa’akat,18wo maaleiy, katoroan nisea nu limoo’ e nawun e napi matunu nisea, pokeiy nea: “Eng kota wisa ku’a re’en e masuat ampit eng kota wangko’ i yi’i?” 19Wo nisea se simerala e riawu witu natas eng kokong nea wo maaleiy, kasuatan maame’ wo ma’arip, pokeiy nea: “Cilaka, cilaka, eng kota wangko’, kaa nisia em baya ne tou, se minakapunyala kapal waki tasik, se minekaya mouw kaa em barangna eng kemaal, karengan witu e nesa jam i te nisia si mina-punengouw. 20Mepa’a-pa’arola witu nisia, heiy sorga, wo nikouw, heiy tou-tou kudus, rasul-rasul wo nabi-nabi, karengan si Empung si minee mola ukuman wia nisia karengan nikouw.”Em Babel e reiy’ mouw laa tumo’or kasi 21Wo siesa malaikat ente’, si minopo e nesa watu wangko’ e watu gilingan, laa o lumawala nyi’a witu eng gorem en tasik, pokeiyna: “Tuana mouw em Babel, eng kota wangko’ i ti’i laa i lawala ampit eng kaente’an mea waki wawa’, wo nisia si reiy’ mouw laa ka’atoan kasi. 22Wo en suara ne memema’ayang no’olingen wo se mengengantar, wo se sumesengo en sesulingen wo en sesebungen, se reiy’ mouw laa lingan kasi witu nikoo, wo siesa tou ahli witu e nesa kesenian si reiy’ mouw laa ka’atoan kasi witu nikoo, wo en suara eng gilingan e reiy’ mouw laa kalinga’an kasi witu nikoo.23Wo en sena’na en solo e reiy’ mouw laa sumena’ kasi witu nikoo, wo en suara ni peredegom wo ni beroit e reiy’ mouw laa kalinga’an kasi witu nikoo. Karengan se belante’-belante’mu nyi’a mouw se pemangko’-pemangko’ wia em bumi, kaa en tine’u en sihirmu em baya ne bangsa se neiy i seipla.” 24Wo witu eng goremna niatoan e raa’ ne nabi-nabi wo ne tou-tou kudus wo e raa’ em baya ne tou, se winunu’ wia em bumi.

Chapter 19

Kekantaren witu eng kinawolonan em Babel 1Kamurian witu e ni’itu niaku ku liminga tanu en suara menaleinteng witu nieruran ne tou ka’asa’an waki sorga, pokeiyna: “Haleluya! Eng kelawiran wo eng kalo’oran wo eng kakuasa’an nyi’a mouw em bia si Empung ta, 2karengan e nulit wo e nadil e reiy’ sa mina’asa em paakiman-Na, karengan Nisia mouw si minakimla si pelacur sela i ti’i, si timerila em bumi ampit em pesa’amekanna; wo Nisia mouw si simuli’la e raa’ ne hamba-hamba-Na wia si pelacur i ti’i.”3Wo i wee eng karuana nisea se limila’: “Haleluya! Iyon, e nawunna minatas i ka’ayo eng keure-urena.” 4Wo se rua nga pulu’ o epat tu’a-tu’a wo se epat makhluk i ti’i se neiy i kasungkur wo masempe si Empung rimuber witu natas en takhta i ti’i, wo nisea se limila’: “Amin, Haleluya.”5Takar kalinga’anola e nesa suara waki takhta i ti’i: “Lo’orenouw si Empung ta, heiy em baya nikouw nu hamba-Na, nikouw si meide’la Nisia, le’os si rintek ka’apa tu’u si sela!”Pesakeiyan kinawengan ni Oki’ ni Domba 6Laa o ku luminga tanu en suara nieruran ne ka’asa’an tou kelaker, tanu e nerutan e rano ampuan wo tanu e nederan e lenter kasa hebat, pokeiyna: “Haleluya! Karengan si Tuhan, si Empung ta, Si Kasakuasa, si minamuali mouw raja.7Meiy mouw kita mepa’a-pa’ar wo merio-rio, wo lumo’orla Nisia! Karengan e nendo pekekawengan ni Oki’ ni Domba e wia mouw, wo si beroit-Na si kasa mouw timiro’. 8Wo wia nisia neiy i karuniala rio makela e roko’ lenan nalus masena’ maserengat wo em puti weresi!” [ e lenan nalus i ti’i nyi’a mouw em pasiwo-siwon – pasiwo-siwon ulit waki se tou-tou kudus.]9Laa o sia lumila’ wia niaku: “I patikola: Ma’aruiyola nisea se niundang witu em pesakeiyan kinawengan ni Oki’ ni Domba.” Pokeiyna kasi wia niaku: “E lelila’an i yi’i nyi’a mouw e nulit, e lelila’an-lelila’an waki si Empung.” 10Takar i kasungkurouw niaku witu en sinaru e ne’ana kaa mesesempe nisia, ta’an nisia si limila’ wia niaku: “Te’a mouw masiwo en tuana! Niaku nyi’a mouw si hamba, masuat ampit nikoo wo se patuari-patuarimu, se makapunya eng kasairian si Yesus. Sempenouw si Empung! Karengan eng kasairian ni Yesus nyi’a mouw e roh mawenti.”Nuwu’ ni Empung 11Laa o ku lumoo’ en sorga minawuka’: eng kaulitna, wawean siesa kawalo puti’; wo Nisia si mesake-sake siesa nga ipus kawalo mekengaran: “Si Lale’ wo Si Ulit”, Nisia si maakimla wo maseke’ ampit e nadil. 12Wo em beren-Na en tanu mokan e layasna napi wo witu natas eng kokong-Na wawean kelaker mahkota wo wia-Nisia wawean neiy’ i kepatik e nesa ngaran reiy’ kinete’uala ni esa tou tu’u, kacuali Nisia nuesa. 13Wo Nisia si minake eng karaiy neiy mouw i sosouwla witu e raa’ wo e ngaran-Na nyi’a mouw: “E nuwu’ ni Empung.”14Wo em baya se pasukan waki sorga se maki’itla Nisia; nisea se mesake-sake si kawalo puti’ wo se minake e lenan nalus puti’ weresi. 15Wo waki suma-Na rimou’mi e nesa santi telew e laa mewe se reiy’ sa mina’asa bangsa. Wo Nisia si laa rumawirla nisea ampit eng gada wesi wo Nisia si laa muus e nanggor witu eng gilingan nanggor, nyi’a i ti’i eng kaupi’an e nupi’ ni Empung, Si Kasakuasa. 16Wo witu eng karaiy-Na wo em pa’a-Na eng kinepatikan e nesa ngaran, nyi’a i ti’i: “Raja ne reiy’ sa mina’asa raja wo tuang witu e natas ne reiy’ sa mina’asa tuang.”Tekapen ma’an si nabina se kinalala 17Laa o ku lumoo’ siesa malaikat rimedeiy witu eng gorem ni endo wo sia maaley ampit en suara menaleinteng wia em baya ne burung se matewel waki uner e langit, pokeiyna: “Meiy mouw wia nyi’i wo merurouw kaa laa kumi’it witu em pesakeiyan ni Empung, em pesakeiyan wangko’, 18rio kouw kumaan e le’ona em baya ne raja wo e le’ona em baya ne panglima wo e le’ona em baya ne pahlawan wo e le’ona em baya ne kawalo wo e le’ona em baya ne mesake-sake nisea wo e le’ona em baya ne tou, le’os se merdeka ka’apa tu’u hamba, le’os se rintek ka’apa tu’u se sela.”19Wo niaku ku limoo’ si tekapen i ti’i wo se raja-raja wia em bumi ma’an se suraro-suraro nea se minerurouw kaa laa metetuanala em paseke’an sumaru si Mesake-sake si kawalo i ti’i wo se suraro-Na. 20Takar kasikopanouw si tekapen i ti’i wo mewali-wali ampit nisia si nabi palsu, si simiwo mola eng kowa’-kowa’ witu en sinaru em berenna, wo ampit en tuana nisia si simeipla nisea se minaka’ato mola eng kowa’ waki si tekapen i ti’i wo se simempe mola si patongna. Nisea nu rua se neiy i lawala matou-tou witu eng gorem e lawanan napi melaya-layas kaa em balelang.21Wo em baya se tou walina se winunu’ ampit en santi, se rimou’mi witu en suma ni Mesake-sake kawalo i ti’i; wo em baya ne burung se wesu kaa e le’o nea.

Chapter 20

Karaja’an esa nga riwu nge te’un 1Laa o ku lumoo’ siesa malaikat timumpami waki sorga si timiboiy eng kekusi’ temping e maut wo e nesa rante wangko’ witu e lawasna; 2nisia si simikop si naga, leloiy’ tu’a i ti’i, nyi’a i ti’i si Iblis wo si setang. Wo nisia si mina’akes nisia esa nga riwu nge te’un eng keurena, 3laa o lumawala nisia witu en temping e maut, wo kumusi’ en temping e maut i ti’i wo meela wa’il nyi’a witu natasna, rio sia te’a kasi sumeipla se bangsa-bangsa, nu reiy’pe’ simampet e masa esa nga riwu nge te’un i ti’i; kamurian witu e ni’itu nisia si laa i reta’lai wee en toyo’ nedo eng keurena.4Laa o ku lumoo’ en takhta-takhta wo se tou-tou rimuber witu natasna; wia nisea se sinarakanala eng kuasa kaa laa ma’akimla. Niaku kangkasi ku limoo’ se imukur-imukur nea, em pinanggalouw eng kokongna karengan eng kasairian nea tanume si Yesus wo karengan e nuwu’ ni Empung; se reiy’ masempe si tekapen i ti’i wo em patongna wo se reiy’ kangkasi simungkul eng kowa’na witu en tuintung wo e lawas nea; wo nisea se timou sumeup wo maperenta tanume si raja mewali-wali ampit si Kristus lumaa esa nga riwu nge te’un.5Ta’an se tou-tou minate walina se reiy’ timo’or nu reiy’pe’ kimawus e masa esa nga riwu nge te’un i ti’i. Nyi’i mouw eng kineteto’or kasa ketare. 6Ma’aruiyouw wo kudusouw sia, si minaka’ato weteng witu eng kineteto’or kasa ketare i ti’i. Pinatean eng karua e reiy’ mouw makakuasa kasi witu nisea, ta’an nisea se laa mamuali imam-imam ni Empung wo ni Kristus, wo nisea se laa merenta tanume si raja mewali-wali ampit Nisia, esa nga riwu nge te’un eng keurena.Iblis niukum 7Wo e masa esa nga riwu nge te’un i ti’i nu simampetola, Iblis si laa i reta’mi waki penjarana, 8wo nisia si laa mea sumeipla se bangsa-bangsa witu e nepat ruuna em bumi, nyi’a i ti’i si Gog wo si Magog, wo merurla nisea kaa laa sumeke’ wo eng kelaker nea masuat ampit eng kelakerna e neris waki tasik.9Takar lumongkotouw sea mea waki e minapekasa nataran em bumi, laa o kumepung en dinasingan ne suraro ne tou-tou kudus wo eng kota neiy i koupusla i ti’i. Ta’an waki langit tu tumumpa momi e napi o rumengisla nisea, 10wo si Iblis, si simeipla nisea, si neiy i lawala witu eng gorem e lawanan napi wo em balelang, nyi’a i ti’i en tampa ni tekapen wo ni nabi palsu i ti’i, wo nisea se pasiksan oat o wengi i ka’ayo eng keure-urena.E nukuman eng kesampetan 11Laa o ku lumoo’ e nesa takhta puti’ wangko’ wo Nisia, si rimuber witu natasna. Witu en sinaru-Na o ma’apula em bumi wo e langit wo reiy’ mouw kinia’atoala kasi en tampana. 12Wo niaku ku limoo’ se tou-tou minate, sela o rintek se rimedeiy witu en sinaru en takhta i ti’i. Laa o wuka’an em baya eng kaol. Wo winuka’ kangkasi e nesa kaol walina, nyi’a i ti’i eng kaol em patou-touan. Wo se tou-tou minate se niakimla i ki’it em pasiwo-siwon nea, timo’otol witu en sapa neiy i kepatik witu eng kaol-kaol i ti’i.13Takar en tasik en simarakanla se tou-tou minate witu eng goremna, wo e maut wo eng keraja’an maut en simarakanla se tou-tou minate witu eng goremna, wo nisea se niakimla siesa o siesa i ki’it em pasiwo-siwon nea. 14O laa e maut wo eng keraja’an maut i ti’i neiy i lawala witu e lawanan napi. Ni’itu mouw em patean karua: e lawanan napi. 15Wo susur tou e ngaranna reiy’ niatola neiy i kepatik witu eng kaol em patou-touan i ti’i, nisia si’i lawala witu eng gorem e lawanan napi i ti’i.

Chapter 21

Langit weru wo em bumi weru 1Laa o ku lumoo’ e langit weru wo em bumi weru, karengan e langit kasa ketare wo em bumi kasa ketare e limeasouw, wo en tasik tu’u e reiy’ mola kasi. 2Wo niaku ku limoo’ eng kota kudus, Yerusalem weru, en timumpami waki sorga, waki si Empung, si lino’or tanu mokan si beroit simudeiy i wee si tu’atuamana3Laa o ku luminga en suara menaleinteng waki takhta i ti’i e meila’: “Loo’onouw, en dasing ni Empung em bitu mouw eng keuneran ne tou wo Nisia si laa mena’ mewali-wali ampit nisea. Nisea se laa mamuali umat-Na wo Nisia si laa mamuali Empung nea. 4Wo Nisia si laa rume’ila e reiy’ sa mina’sa lue’ witu em beren nea, wo e maut e reiy’ mouw laa wawean kasi; e reiy’ mouw laa wawean kasi em paeruran pinatean, ka’apa e narip e name’, ka’apa e mengasi’, karengan e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa e nure i ti’i e limeasouw.”5Nisia si rimuber witu natas en takhta i ti’i si limila’: “Loo’onouw, Niaku ku simiwola e reiy’ sa mina’asa wo’o sapa weru!” Wo e nuwu’-Na: “I patikola, karengan e reiy’ sa mina’asa lelila’an i yi’i nyi’a mouw e minakatena’ wo e nulit.” 6E nuwu’-Na kasi wia niaku: “Em baya nyi’a e minamuali mouw. Niaku nyi’a mouw si Alfa wo si Omega, Si Ketareani wo Si Kesampetan. Sitou re’o si laa Kuweean kumoo’ ni taber i te waki kembu’an e rano petou-touan.7Seiy i te si minuntung, nisia si laa maka’ato em baya nyi’a i yi’i, wo Niaku ku laa mamuali Empungna wo nisia si laa mamuali oki’-Ku. 8Ta’an se tou-tou toroide’, se tou-tou reiy’ ma’eman, se tou-tou keji, se tou-tou memunu’, se tou-tou sa’amek, se meneniwo-meneniwo en sihir, se sumesempe-sumesempe berhala wo em baya ne menenowo, nisea se laa maka’ato e weteng nea witu eng gorem e lawanan melaya-layas kaa e napi wo em balelang; nyi’i mouw em patean karua.”Yerusaalem weru 9Takar meiy mouw siesa tou waki se pitu malaikat timiboiy em pitu kower, wuta ampit em pitu kacilaka’an kesampetan i ti’i, laa o sia lumila’ wia niaku, pokeiyna: “Meiy mouw wia nyi’i, niaku ku laa tumudu’la wia nikoo si beroit, beroit ni Oki’ ni Domba.” 10O laa, witu e roh sia mali niaku minatas waki e nesa kuntung wangko’ e rakeke’ kasi wo nisia si timudu’la wia niaku eng kota kudus i ti’i, e Yerusalem, en timumpami waki sorga, waki si Empung.11Eng kota i ti’i e wuta ampit eng kalo’oran ni Empung wo en sena’na masuat tanu em permata kasa wangun, tanu mokan em permata yaspis, e leno tanu eng Kristal. 12Wo em betonna e wangko’ rakeke’ kasi wo em pepalen leloanganna e mapulu’ o rua; wo witu natas em pepalen-pepalen e leloangan i ti’i wawean se mapulu’ o rua malaikat wo witu natasna neiy i kepatik e ngaran ne mapulu’ o rua suku Israel. 13Waki esa nga weka sendangan niatoan en telu pepalen leloangan wo waki esa nga weka amian en telu pepalen leloangan wo waki esa nga weka timu en telu pepalen leloangan wo waki esa nga weka talikuran en telu pepalen leloangan.14Wo em beton kota i ti’i e makapunya mapulu’ o rua watu to’otolan wo witu natasna neiy i kepatik e mapulu’ o rua ngaran ne mapulu’ o rua rasul ni Oki’ ni Domba i ti’i. 15Wo nisia, si menusu-nusuiy ampit niaku, si makapunya e nesa diki-diki mas i peukur kaa laa me’ukur eng kota i ti’i ma’an em pepalen-pepalen leloanganna wo em betonna.16Eng kota i ti’i en tempa paloo’on, eng kelabotna masuat ampit eng kapenarna. Wo nisia si minukur eng kota i ti’i ampit en diki-diki i ti’i: e mapulu’ o rua nga riwu stadia; eng kelabotna wo eng kapenarna wo eng kerakekna masuat. 17Laa o sia mukur em betonna: esa nga atus epat nga pulu o epat hasta, i ki’it e nukuran ni tou, nyi’a mouw kangkasi e nukuran ne malaikat.18Em beton i ti’i em permata yaspis o siwon; wo eng kota i ti’i nuesa e mas tulen, en tanu mokan eng kaca murni. 19Wo en to’otolan-to’otolan em beton eng kota i ti’i e lino’orla ampit e reiy’ sa mina’asa jenis permata. En to’otolan kasa ketare e watu yaspis, en to’otolan karua e watu nilam, en to’otolan katelu e watu mirah wo en to’otolan kaepat e watu zamrud, 20en to’otolan kalima e watu unam, en to’otolan kaenem e watu sardis, en to’otolan kapitu e watu ratna campaka, eng kauwalu e watu beril, eng kasiouw e watu krisolit, eng kapulu’ e watu krisopras, eng kapulu’ o esa e watu lazuardi wo eng kapulu’ o rua e watu kecubung.21Wo e mapulu’ o rua pepalen leloangan i ti’i nyi’a mouw e mapulu’ o rua mutiara: susur em pepalen leloangan en timo’otoli witu e nesa mutiara wo e lalan-lalan eng kota i ti’i e mas murni tanu mokan eng kaca leno. 22Wo niaku ku reiy’ limoo’ em Bait Suci witu eng gorem nyi’a; karengan si Empung, Tuhan Si Kasakuasa, nyi’a mouw si Bait Sucina, tuanakan kangkasi si Oki’ ni Domba i ti’i.23Wo eng kota i ti’i e reiy’ mepadungla si endo wo si sumedot kaa meteterangla nyi’a, karengan eng kalo’oran ni Empung en timerangla nyi’a wo si Oki’ ni Domba i ti’i nyi’a mouw si solona. 24Wo se bangsa-bangsa se laa kumelang witu en terangna wo se raja-raja wia em bumi se mali eng kakaya’an nea witu nyi’a; 25wo em pepalen-pepalen leloanganna e reiy’ laa kusi’in witu e nendo oat, karengan e wengi e reiy’ mola kasi maname;26wo eng kakaya’an wo e normat ne bangsa-bangsa e laa alin wia nisia. 27Ta’an e reiy’ laa ghumorem witu nyi’a e wo’o sapa e najis, ka’apa sitou si simiwola eng kakejian ka’apa towo, ta’an nisea i te e ngaranna neiy i kepatik witu eng kaol em patou-touan ni Oki’ ni Domba i ti’i.

Chapter 22

Ke'e eiy ni Empung Yesus 1Laa o sia tumuru’la wia niaku en temberan e rano patou-touan, e leno tanu mokan eng Kristal, wo e maso’oso’ mekaluari waki takhta ni empung wo waki takhta ni Oki’ ni Domba i ti’i. 2Witu eng keuneran e lalan kota i ti’i, nyi’a i ti’i witu e lewet-lewetna en temberan i ti’i, wawean e nakana-nakana em patou-touan e mawu’ala maka mapulu o rua, susur en sumedot mekasa; wo laleiyna e nakana-nakana i ti’i em paken kaa laa melele’osla se bangsa-bangsa.3Takar e reiy’ mouw laa wawean kasi si kinutok. En takhta ni Empung wo en takhta ni Oki’ ni Domba e laa wawean witu eng goremna wo se hamba-hamba-Na se laa rumaghes wia-Nisia, 4Wo nisea se laa lumoo’ eng gio-Na, wo e ngaran-Na e laa i patik witu en tuintung nea. 5Wo em bengi e reiy’ mouw laa wawean kasi maname, wo nisea se reiy’ mepadungla en terangna en solo wo en terangna ni endo, karengan si Empung Tuhan si laa tumerangla nisea, wo nisea se laa merenta tanume si raja i ka’ayo eng keure-urena.Kine’e eiy ni Tuhan Yesus 6Laa o Sia lumila’ wia niaku: “E lelila’an-lelila’an i yi’i e minakatena’ wo e nulit, Wo si Tuhan, Empung si minee e roh wia se nabi, si timoke mouw si malaikat-Na kaa laa tumuru’la wia se hamba-hamba-Na sapa e lewo’ sa reiy’ makarengan mamuali.” 7“Eng kaulitna Niaku ku makarengan meiy. Ma’aruiyola se tou maki’itla e lelila’an-lelila’an e wenti’ eng kaol i yi’i!”8Wo niaku, si Yohanes, niaku mouw si liminga mola wo limoo’ em baya nyi’a i ti’i. Wo nu reiy’ mouw niaku nu limingala wo limoo’ nyi’a, niaku ku neiy i kasungkur witu en saruan e ne’a ni malaikat, si timuru’ mola em baya nyi’a i ti’i wia niaku, kaa laa mesesempe nisia. 9Ta’an nisia si limila’ wia niaku: “Te’a masiwo en tuana! Niaku nyi’a mouw si hamba, masuat tanu nikoo wo se patuari-patuarimu, se nabi wo nisea nu waya se maki’itla e reiy’ sa mina’asa lelila’an eng kaol i yi’i. Sempenou si Empung!”10Laa o sia lumila’ wia niaku: “Te’a mewewa’ilela e lelila’an-lelila’an e wenti’ witu eng kaol i yi’i, karengan e nedona en tawi mouw. 11Seiy i te si sumiwo lewo’, i waya mola sia mapawee-weela masiwo lewo’; seiy i te si sa’amek, i waya mola sia mapawee-weela sa’amek; wo seiy i te si ulit, i waya mola sia mapawee-weela masiwo eng kaulitan; seiy i te si kudus, i waya mola sia mapawee-weela makudusla en touna!”12“Eng kaulitna Niaku ku makarengan meiy wo Niaku ku maali-ali en tetoro-Ku kaa laa mesesuli’la wia se susur tou i ki’it em pasiwo-siwonna. 13Niaku nyi’a mouw si Alfa wo si Omega, Si Kasaketare wo Si Kasakamurian, Si Ketareani wo Si Kesampetan.”14Ma’aruiyola nisea se minoas eng karaiyna. Nisea se laa maka’ato eng hak witu e nakana-nakana em patou-touan wo ghumorem tumorola em pepalen-pepalen leloangan o mea witu eng gorem eng kota i ti’i. 15Ta’an se asu-asu wo se menenihir-menenihir, se tou-tou sa’amek, se tou-tou mememunu’, se sumesempe-sumesempe berhala wo susur tou se meupusla en towo wo se timuanala nyi’a, mena’ witu luar.16“Niaku, si Yesus, timoke mouw si malaikat-Ku kaa laa mee kasairian en tanume em baya nyi’a i yi’i wia nikoo i wee se jema’at-jema’at. Niaku nyi’a mouw si suruna, nyi’a i ti’i si see’ ni Daud, sumesena’ en sendangan si masena’ maserengat.”17E Roh wo si beroit i ti’i se limila’: “Meiy mouw!” Wo seiy i te si luminga nyi’a, satorona nisia si lumila’: “Meiy mouw!” Wo seiy i te si re’o, satorona nisia si meiy, wo seiy i te si pa’ar, satorona nisia si medo rano em patou-touan ampit ni’i taber i te!Pakusi’ 18Niaku ku mesairi wia se susur tou liminga e lelila’an-lelila’an e wenti’ witu eng kaol i yi’i: “Sa siesa tou si mawesla wo’o sapa witu e lelila’an-lelila’an i yi’i, takar si Empung si laa mawesla wia nisia eng kacilaka’an-kacilaka’an neiy i kepatik witu eng kaol i yi’i. 19Wo sa wona’ siesa tou si kumurangla wo’o sapa witu e lelila’an-lelila’an witu eng kaol e wenti’ i yi’i, takar si Empung si laa medo e wetengna waki akana em patou-touan wo e waki kota kudus, tanu neiy i kepatik witu eng kaol i yi’i.”20Nisia si minee kasairian tanume em baya nyi’a i yi’i, si minee nuwu’: “Iyon, Niaku ku makarengan meiy!” Amin, meiy mouw, Tuhan Yesus! 21E nupus karunia ni Tuhan Yesus e rumapitla nikouw nu waya! Amin.