To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit
http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Luke
Chapter 1
1Tɔgɔ gi kere da i bɛnɛrɛ laa bogo sigidami ba weri ki kiwari gi.2 Ki tɔgɔ gi da laa bere sere fo gi nimugi ban,ngarɛ keregan pami bra ba gɔlu Yamba gɔla, bɛɛ wanri ki tɔgɔgi gi mali ba kaseti wɔ. 3Tɔgɔ gi kere da fo gi nimugi ban,miyan dame bojugan ki tɔgɔ girɛ parigajina kirɛ yebanu, gi pomesari be mi wanri ki tɔgɔgi gi dulu janɔmin n'na Teofile 4 .Budayali nu karibidan tɔgɔ kere bɛ nu sulu be ki dame gɔnɛ paɲirɛ.5 Herɔde da wo pɛri ban Judeé yine keban,saraka soguru dali da wo dini,u yire Zakari.Abiya jama saraka soguru daliwu,u konwu da dame saraka soguruwan rɛ ɲuti Aron budu re,u yire Elisabet. 6Ba nii fan rɛ terinari yamba yikere,ba sogumari yandi ɲuti re sariya wɔ u kerigan gɔla fan kan. 7Do bi kaka da to ba kan,nunuditia Elisabet dame kon were luruyan bire,ba nii fan da banjami.8Dɛ dali lɛ diwuyan, Zakari wo saraka soge tome ne Yamba yikere jama bogo gire wankati ban. 9U karigon takime,gi mali saraka soguruwen rɛ luru mi gi wɔ,be u ju yamba kɔginin dore re u wusudo wusuna lume yine. 10 Jama gi da wo Yamba jiraban salɛ wusune re wankati ban.11Ɲuti re malɛki dali bulugu gi sugo Zakari rɛ,gi jirigari da wo saraka kore kagi rɛ julu kan.12 Zakari nagi keban,u tɛlimin ɲansime,u wudugume.13 Do malɛki gɔlu wura beya:Zakari bu wudugu nunuditia n' Yamba jira somi.N'kon Elisabet bawu luru bi bɔ n'na n' pan se u yire be Yuhana.14N'bɛnɛ pagi da yiban fo gi pɔrugini.laa bogo paba da bɛnɛ yidiri u lurɛ yeban. 15Pawu da nin kɔrɛ ɲuti re yikere u da sima wala ɲuwin ka jɔbɔ ɲuu pawu suu wuzugo kɛdɛ rɛ u lurɛ wankati ban.16Pawu wusugu laa bogo ba ɲuti yamba kan.17 Pawu vari Yamba yikere kelu Eli re wujugo do u guruma rɛ,budayali u se maligan buwa wɔ ba biyobe bɛnɛrɛ,u wusugu bere sogiyan gɔla ba da n'to laa terinariwa dipa,budayali u peti budu u tudu Yamba rɛ.18Do Zakari gɔlume malɛki rɛ beya:mi pa sulu ci a pomesu yali? nunuditia mi banjami,mi kon ya name bena bogo.19 Malɛki tobu beya:mi dame Gabriel lɛ mi jirigime Yamba yikere mi kerime a ku gɔlu n'na n'garɛ kiwari yidi rɛ tɔgɔ kan. 20 Nagi n'pa da mukure,n'da guru n' gɔlu fo n'garɛ tɔgɔ ni suru keban,nunuditia mi gɔla cere nire pagi suru wankati mandinari rɛ,nu wo mugi ban.21Laabɛ fan da turume Zakari,ba dame kawunin be u bomi Yamba kɔginin dore re jɛrɛ.22 U li keban,u wo guru u gɔlu ba kan,ba sulume be u name bulugari duku u wo Yamba kɔginin dore re u bulugu bulugari u nu wo do u wo mukuyandi rɛ. 23Zakari tome dɛrɛ ni suro u vame u min nu.24Ci dɛrɛ pɔrɛ pɔnde,Elisabet taki vɛ u feki karugu non,u se beya:25 Yuti dame ci mi rɛ bɛru,u se u se mi ban keban u korume mi cii a yine laabɛ bɛnɛrɛ.26Ci karugu nipi gere,malɛki Gabriel kerime Yamba kan gi va Galileé ja duku rɛ,gi yire Nazaret. 27 Gi dɔgu kanbi dali kan,u da dame bɔ dali lɛ sana rɛ were yire Yusufu,Dawuda budu gi,wu konwu rɛ yire Mariyama. 28 Malɛki gume u kan gi gɔlu wura beya:julu ti n'kan nu were na juluri Yamba kan Yuti wo n'kan. 29 Mariyama tɛlimin ɲansime ci gɔla rɛ yeban,u da lɔgusume be ci fore biye bika wɔ?30Malɛki gɔlu wura beya:bu wudugu,Mariyama,nunuditia n'name juluri yamba kan. 31 Sime n'pan taki vɛ n'luru bibɔ,n'pan se uyire be Yesu.32 U pawu da nin kɔrɛ,u pawu kome Yamba dode wara rɛ bibɔ rɛ.yuti pawu pan Dawuda pɛ gidɛ gogi wura. 33Pawu da pɛrɛ Yakuba budugi yine cere kɔmiyan jɔkɛ.u pɛri da jɔku.34Mariyama gɔlume Malɛki rɛ beya: ci pagi da yali,nunuditia mi wo bɔ kaka sulu dome.35 Malɛki tobu beya: wujugo kɛdɛ pagi ku n'ban Yamba were wo dode wara rɛ guruman pagi pu yine.cirɛ yebanu n'pan luru biwe bɛ,u pawu kome Yamba bibɔ.36Sime n'babi kon Elisabet were banja bɛ,wuya taki vɛ,u bawu luru bibɔ.wu were da niyobi,n'garɛ karugu dame u vɛ takɛ karugu nipi re yan na rɛ. 37Nunuditia yamba geyan kaka rɛ. 38 Mariyama seya: mi dame yuti re bɔka kon rɛ yamba deya ci mirɛ n'to n'gɔlu mirɛ yali bɛ.cirɛ pɔnde malɛki pɔrume gi duwu dini.39Ci wankati ban Mariyama jimi u da loba u va tuturu gire yine Judeé ja dali lɛ. 40 U jume Zakari min nu u fosu Elisabet. 41 Elisabet lugu Mariyama fo kore keban,bi dɔmi u jɛrɛ.Elisabet sume wujugo kɛdɛ rɛ .42U narime kore kɔwɔ beya: n'dame dɔ bire gi da gi kan bɛ fan !n'pan luru bi we bɛ,wuya dame dɔ bire! 43 Mi dame wulɛ fo a yuti re ni kuyi sime mirɛ! 44 Sime mi lugu n'kore keban,bire re bɛnɛrɛ yidiri dɔmi mi jɛrɛ. 45Kon were tɛri gi ban be kere gɔlu u kan yuti kan gi ni pagi suru wu dame dɔ bire.46Mariyama se beya: mi kɔgɔmi yuti a bɛnɛ sere. 47 Mi deme bɛnɛ yidiri mi soguru Yamba kan48Nunuditia u seme u yuko u bɔka kon sogo tisoru ban.sime gi taki bɛ budu kere piri fan paba gɔlu be mi dame dɔ bire. 49 Nunuditia gurumati Yamba dame tɔgɔ kɔ mirɛ u yire wo kɛdɛ.50U wudugu u se wuduguru warɛ yamasɔgɔ do ba budu fan. 51 U dame kawunin tɔgɔ u nu wo,u sɛyime lɔgusɛ jɔbɔ tena.52U tisime pɛwa u koru ba gidɛ gogi ban.u taki laa bere tisi ba sugo.53 U su yasima tena jimo wo,u du bere kɔme ba va koboro.54U kusume u kusume bi u tome bi Israël,u tɛlimin timi u sugo yamasɔgɔ wudugɛ rɛ. 55 Ibrahima u budugure tɔgɔ fo gi kɔmiyan jɔkɛ n'to u gɔlu u dipa rɛ yali bɛ.56Mariyama dame karugu tɔ Elisabet kan.cirɛ pɔnde u nunume u va ja.57 Elisabet tise dɔga u lurume bibɔ. 58 U gidiriwa wɔ u babiwobe name be yuti kɔgɔmi u yamasɔgɔ wudugɛ u kan u baa rɛ bɛnɛ dame yiban u kan.59Bire lurɛ da nutɔlu rɛ dɛwuyan ba semu kinkinrin ba da pime ba se u yire be Zakari. 60 Do bire nii gɔlu be u yire pagi se be Yuhana. 61Ba gɔlu wura beya:do n'nin kaka yire to beru.62Ba bojume bawu kaseti duku wɔ be bika yire u pawu se u bire. 63 Zakari girime bɛ be ba paga wura pore u wanrigi gi ban be u yire pagi da Yuhana rɛ ba fan dame kawami.64Ci giyan be tiyan rɛ Zakari ni kɔrume,u dulumi wini volume,u gɔlume u kɔgɔ Yamba. 65 U gidiriwa fan wudugume .laabɛ da gɔlu ci tɔgɔ betiyan Judeé tuturugi re jamana rɛ giyan fan. 66 Gi luguruwa fan da lɔgusume ci tɔgɔ gi ba jɛrɛ ba se beya:n'garɛ bi pawu da bika rɛ?nunuditia Yamba guruma da wo u ban.67Ci wankati ban bire ba sume wujugo kɛdɛ rɛ u da keluyan be ya: 68 Yuti Israɛl lɛ yamba na kɔginin,nunuditia u seme u yuko u laabɛ ban u wolu bɛ.69U pan soguru we kɔme paga yila gi da tome bire Dawuda bugugire. 70U da gɔlu ci wankati tosari rɛ u kelu Samari rɛ nire. 71 Be u pawu so yiri i jɔguwa kan,u koru yiri i jɔma muguru wa rɛ nure.72U bulugu u yamasɔgɔ wudugɛ i fan rɛ niyan bɛrɛ,u du u tɛlimin u niseyari kɛdɛgi rɛ. 73 U da takime ni seyari i fan rɛ ba Ibrahima rɛ. 74 Be u pawu so yiri i jɔguwa rɛ nure,budayali i na bɛ kulu wura. 75 Budayali yiri da terinariwa rɛ u yikere i wujugo fan rɛ.76Nuya, mi bibɔ panda Yamba kelu re,nunuditia n'pan vari yuti re yikere n'wɔsugu u keme.77 N'pan se ba yiri ban be u pawu daki ba junufu u pan bɛra soguru.78Yilɛ Yamba yamasɔgɔ wudugɛ wɔ u tɔgɔ kɛdɛ girɛ yeban.cirɛ yebanu u pe yila tɛwujuwan yila gi li dode wara rɛ.79 Bere gidari rɛ wo kariwuti do timan wuriye re,u korume kan porugan bɛrɛ,u tudu yilɛ nin julu re keban.80Do wu bi da sogomi sogumari yanɛ yuti re yikere.u timi pɔrɔ wagala rɛ jɛrɛ fo u bulugu bulugɛ wankati dɔgɛ Israël lɛ.Chapter 21
1Yesu takǝm‘ʋ ɲu donde wʋ naforogǝ tena. Ba da seem ba tantʋlʋma tisiri tantʋlʋma see tisiri kee re da tundu Yamba dore re bɛɛ rɛ. 2Wʋ nam kɔn kɔmɩɲanti wee re bara tonde tɩɲa, wʋ sem wakɩya nii gǝ zɛrɛ. 3Yesu se ya: "Nni kɔn kɔmɩɲangǝti wee re bara tonde se kɛsɛrɩɩ kee bɛɛ, gǝ dǝkǝma bɔ laabɛ fan rɛn yangǝ, 4nʋndɩtɩya bɛ fan panmǝ fɩɲɛw gǝ lɩ ba naforo kan, do nni kɔnw wɔn wʋ kanɛɛ fan, wʋ panmǝ wʋ nuu ren tisiri fan."5Laa dalɩ da gɔlʋm Yamba dore re tɔgɔ kan, be gǝ wɔsɔgʋm lusǝ kɛndɩya wɔ, do tisi yetǝ kakatadǝ kee ba da pan Yamba rɛ bɛ wɔ. Kɩban Yesu se ya: 6"Ya se wo nni tisiri kee ban bɛ, luko kaaka da tɛŋ za ban nge, gǝ fan pagǝ zarǝ."7Ba bonzum‘ʋ be ya: "Karǝnsamba, kɩ tɔgɔdǝ pa da tʋrʋga? Kɩ tɔgɔdǝ rɛ wankatɩ dɔnga bǝka kaseti re pagǝ da dɔm?" 8Yesu tonbum be ya: "Sena ya sugo, bʋwan dʋ ba larǝ yarɩ, nʋndɩtɩya laa bongo pirim mɩ yire kan be bɛ sugo dam krisita rɛ, be wankatɩ dɔnga. Yarɩ bʋwan ba nɔmɛ dʋlʋ. 9Yarɩ lʋgaa komadǝ wɔ kaɲɩnɛ kɩwarɩ, bʋwan wʋndʋgʋ. Tǝlɛyɩgǝ kɩ tɔgɔdǝ da dɔm, do gǝ zɛnzǝrɛ da dɔngʋ kɩ gɩɲa beetɩɲa rɛn."10Kɩrɛ ponde wʋ gɔlʋm bra be: "Buudu dalǝ pagǝ zǝŋ buudu dʋkʋ rɛ yemban. Pɛɛrɩ dalǝ pagǝ zǝŋ pɛɛrɩ dʋkʋ rɛ yemban. 11Tǝŋabe sɩɲorɩn kɔgya pagǝ da gɩɲa dallɛ, watǝma kɔgya wɔ yashma pagǝ da gɩɲa bongo re. Wʋndʋgɛ tɔgɔ kɔgya wɔ kaseti kɔgya pagǝ na donde waraa rɛ.12"Do ngewoo kɩ tɩgɩdǝ se gǝ dɔngʋ zige, pa ba mʋn yarɩ ba zim kɔkɔɔ. Pa ba se yarɩ Yamba dore re yikere tena nuu ren ba se yarɩ kasʋ. Pa ba va ya wɔ pɛwaa wɔ gʋvɛrnɛrʋnwan rɛn yikere mɩ yire yemban. 13Pa ba pan yala mandǝŋa ya da kaseti.14Yarɩ takan mandǝŋa be ya da ya sugo zoye gɔla peti ngewoo kɩ se dɔgʋ zii, 15nʋndɩtɩya mɩ pa pan yala nii won sogumarɩntiyan, fo yallɛ zɔgʋ kaaka da gʋr‘ʋ se yarɩ sɔsɔ wala wʋ gunu ya gɔlaa rɛ ɲu.16Baa ya lʋllʋwa wɔ ya baabiyobe wo ya gǝndǝrǝwa wɔ ya dɔɔwa pa ba se yarɩ nuu, ba pa ba gʋ ya dalǝ. 17Laabɛ fan pa ba mʋn yarɩ zɔma mɩ yire yemban, 18do baa ya ɲukʋtǝ beetɩɲa dǝngan da larɩ. 19Yallɛ bɛntɔsǝrɩɩ rɛ pagǝ pan ya na ya sugo wunzuŋon.20Ya naga be koma tena gindǝno Zeruzalɛm keeban, sʋlam be gǝ lʋwɛ dɔnga. 21Kɩban Zude zamnaa rɛn laabɛ sesan ba va tunturun gɩɲadǝ rɛ. Bee wo Zerusalɛm nɛ zagǝ rɛ zɛrɛ, bɛ lɩan dini. Bee wo pɔrɔ, bɛ bʋwan zʋn zagǝ rɛ zɛrɛ,22 be kɩ dɛɛ pagǝ da hakɛ kore dɛɛ rɛ, bʋdayalɩ kee wanrɩn bɛ fan rɛn nii suru.23Kan bee re ton komburo wo bee re ɲɔkʋn biyo pa ba zim kɩrɛ dɛwʋɲan kokɔɔ, nʋndɩtɩya zimorin kɔɔ pagǝ tǝŋabee ban, Yamba bɛnfuruse pagǝ tisi buudugǝ re laabɛ ban. 24Pa ba tɩwʋ kɛmɛ nii kan, pa ba mʋn bɛ bɔtǝrǝ ba sɛyɩ buudu dǝpaa rɛ bɛnɛ rɛn. Buufu dǝpa pa ba nɔm Zerusalɛm ba nɛɛ lere, fo kɩ buududǝ wankatɩ rɛ nii suru.25Kaesti pagǝ na wee wo karǝgǝgǝ wɔ karbiyo ban. Se lomarɩn pa na buududǝ tǝŋabee ban, pa ba yirgdon sɩrɛnumuu ren nɔma rɛn yemban. 26Laabɛ pa ba katan wʋndʋgɛ kɔgya wɔ tǝŋabee ban nɛ tisiri kee re piri bɛ rɛ lɔŋsɛ kan, nʋndɩtɩya donde wara rɛ gʋrʋmadǝ pagǝ siin.27Kɩ wankatɩ ban pa na donde Nɛn nɛ Biibɔ piri warɛ ban panga kɔɔ wɔ nɔmɛ kɛndɛ wɔ. 28Kɩ tɔgɔdǝ rɛ nii mʋnga keeban, zǝŋan ya zǝrǝgǝ ya takǝ ya ɲu, nʋndɩtɩya ya ɲuwolǝŋa kɔgʋsa."29Yesu sem makǝ d tɩɲa be ƴa: "Sǝŋan wakǝni won tǝnzana kee tǝn bɛ fan. 30Ya naga gǝ suyi vatǝ keeban, ya sugo ɲɩ be wee kɔgʋsa. 31Ya naga kɩ tɔgɩdǝ dee keeban, yarɩ sulan be Yamba pɛɛrɩɩ kɔgʋsa.32Gɔnɛ , mɩ pa a gɔlʋn ya be ya laa be woyan wɔnɛ bɛ, bɛɛ fan da tɩwʋ, do ngǝ tɔgɔ fanrɛn nii wo suru. 33 Donde wara wɔ tǝgan be fan pagǝ pɔrʋ, do mɩ gɔla da pɔrʋ layilaye.34«Shǝgan ya sugo, bʋdayalaɩ ya bɛnɛ bam yarɩ zim gǝ va ya wɔ zimo zɔnbɔ do shǝma yunwɛ, do ngǝ diniɲore lɔgʋsɛ tɔgɔ wɔ , fo kɩ dɛ bʋ yarɩ zanbʋdam, nto kuguso mʋn nɛmɛ yalɩ bɛ. 35 Nʋnʋdɩtɩya, kɩ dɛrɛ wɔnyam tǝgan bee ban nɛ laa fan pa ba na.36Do tǝgan ya see bam , ya zǝrɩ Yamba wankatǝ fan ban, bʋdayalɩ yarɩ na panga ya na soge kɩ tɔgɔdǝ kere piri fan ban, do ya gʋrʋ ya zǝrɩgǝ Nɛnɛn Biibɔ yikere.»37Yesu da keribʋdeem laabɛ Yamba dorere kɔgǝrɛ zɛrɛn dɛɛ fan wʋya wɔ. ʋ da vem dʋɲǝn Olibiyere tunturum gǝ ban.38 Do zɔnzɔn wɔn , laabɛ fan vemi ʋ kan Yamba dore kɔgǝrɛ ba see ba zʋnɛ ʋ kan.Chapter 3
1Romɛ pɛ Tibɛrɛ rɛ pɛri rɛ bena fiwu nɔgɛ ban,ki mimi Pɔnse Pilate da dame guvɛnɛri rɛ Jude jamana rɛ,Herɔde da wo Galileé,u babi Filipe da wo Itirɛ wɔ Trakonite jamana rɛ yine. 2 Anɛ wɔ Kayifɛ da dame saraka soguru wa rɛ,ki banuwu yamba gɔlu Zakari bibɔ Yuhana ban pɔrɔ wagila rɛ.3Yuhana vame Jurdɛn bagi niyi ban jamana fan rɛ.u da gɔlume labɛ rɛ be ba lɔgusame ba junufu gire ba juwu numu,budayali ba junufu na yafi nɛ.4 N'towo gi wanri kelu Esaïe rɛ kitabu rɛ yali bɛ beya:"nanriga kore lime pɔrɔ wagila rɛ beya:petame yamba ya tere u keme biyo kɔyiri.5Tuturudi fan rɛ bɛnɛ pagi siki,turudi wɔ jimɔndi fan pagi tisi gi mali.keme gɔdinari fan pagi tere,giyan kere nire wo mali fan pagi mali. 6 Hadama biyo be fan paba nayan yamba soge."7 Jama bere da kuyi juwu numu rɛ Yuhana kan,u da gɔlu bɛra beya:"dome jɔbɔ budu wulɛ see ya yiri ban be sesame yamba bɛnɛ furuse kere piri bɛ rɛ yikere?8Tɔgɔ dari kere bulugu be yari lɔgusume ya junufu gire,bulugame kiyi,buwa gɔlu be Ibrahima dame yalɛ baa rɛ,nunuditia mi gɔlume yala be,yamba gurume gi wusugu n'garɛ luko gi dɔwɔ Ibrahima budu re.9Bawa bɛɛ,jedewe vame tijanɛ rɛ kɛwɛ yeban gi jɔku.tijanɛ wo tijanɛ kere sumiyan biye kɛdɛ,kɛwumi gi kɔ lewu re."1110Jamagi bere da kuwi juwu numu u kan bɛ da bojume muwu beya:kirɛ yebanu i dame bika? 11 U tomebumi beya:"lankanan nii woga nin we kan,wu pan tiyan were kɔmiyan rɛ.jimo woga wewe kan wuya dagi bɛru.Panga tena wakiya soguru wa ya kume 12budayali bu da yali ba juwu numu,bɛ gɔlume wura beya:"karisamba, yiri jieme be i da bika?"13 U tomebume bɛra beya:"ba gɔlu yala keye bɛ buwame soge ya pɔru kirɛ niyi.14Panga tena dali ya bojumu be :"do yiri dowo, yiri jieme be i da bika?"u gɔlume bɛra beya:"yari buwame nin kaka kɛsɛri soge panga ban.yalɛ wuwin dɔgu yari.15Labɛ fan da deme sesɛrɛ,ba fan da lɔgusume Yuhana tɔgɔ rɛ,yala wu dagi soguruwu re. 16 Yuhana tomebume ba fan be ya:"mi miyi seme yari numu do duwu pirime,wurɛ panga bɔwɔ mi yan gi parigajina.mi dame wurɛ lala wuyini voluru re.wu pawu juwu yari numu wujugo kɛdɛ wɔ lewu re.17U ɲan perise wogugi wo u nure u perisi u ɲan mɛtari u koru nɔwɔ di rɛ.u pawu se ɲan biyo u tanga rɛ do u furu ɲan nɔwɔ di lewu wo.18Yahana da gɔlume gɔla bogo laa bɛrɛ u de bɛ wajuwu do u gɔlu kiwari yine bɛra. 19 Do Yahana korume Herɔde rɛ kɔtɔ u babi Herodiyas rɛ konwon furudinori re yeban,u koru u kɔtɔ u tɔgɔ jɔbɔ dari fan rɛ yeban.20 Ci wankati ban Herɔde dame tɔgɔ jɔbɔ duku u see Yuhana kasu.21Labɛ fan numu juwin pode,Yesu ya jume numu.u wo yamba jira ban dode wara rɛ niyi kɔrume,. 22 Tuna nɛmiyin wujugo kɛdɛ tisime n'towo kurububumegi gɔla kore lime dode wara rɛ be n'dame mi bibɔ pima tire,n'tɔgɔ wo mirɛ yime ban hali.23Yesu sigidan u tome keban,u bena da dɔgume bena fisitɔwɔ.labɛ da medemi be Yusufu re biyi. Yusufu dame Eli re bire. 24 Eli lime Matat rɛ. Matat lime Levi re. Levi lime Mɛlki re. Mɛlki lime Janayi re. Janayi lime Yusufu re.25Yusufu lime Matitiya re. Matitiya lime Amɔs re. Amɔs lime Nahum re. Nahum lime Elisi re. Elisi lime Nagayi re. 26Nagayi lime Makati re. Makati lime Matitiya re. Matitiya lime Simɛyi re. Simɛyi lime Josɛk re. Josɛk lime Joda re.27Joda lime Jokanan re. Jokanan lime Rɛsa re. Rɛsa lime Zorobabɛl re. Zorobabɛl lime Sealtiɛl re. Sealtiɛl lime Nɛr re.28 Nɛr lime Mɛlki re. Mɛlki lime Adi re. Adi lime Kɔsam re. Kɔsam lime Elmadam re. Elmadam lime Er re.29 Er lime Josue re. Josue lime Eliezɛr re. Eliezɛr lime Jorime re. Jorime lime Matati re. Matati lime Levi re.30Levi lime Simeɔn re. Simeɔn lime Juda re. Juda lime Yusufu re. Yusufu lime Jɔman re. Jɔman lime Eliyakim re.31 Eliyakim lime Mɛlɛa re. Mɛlɛa lime Mɛna re. Mɛna lime Matata re. Matata lime Natan re. Natan lime Dawuda re.32 Dawuda lime Isayi re. Isayi lime Obɛd re. Obɛd lime Boaz re. Boaz lime Salmɔm re. Salmɔm lime Nakisɔn re.33Nakisɔn lime Adanadab re. Adanadab lime Adamim re. Adamim lime Ram re. Ram lime Hezrɔn re. Hezrɔn lime Perɛz re. Perɛz lime Juda re. 34 Juda lime Yakuba re. Yakuba lime Isaka re. Isaka lime Ibrahima re. Ibrahila lime Tɛrak re. Tɛrak lime Nakɔr re. Nakɔr lime Serug re. 35 Serug lime Rehu re. Rehu lime Pelɛg re. Pelɛg lime Hebɛr re. Hebɛr lime Selak re.36Selak lime Kainam re. Kainam lime Arpakisad re. Arpakisad lime Sɛm re. Sɛm lime Nuhum re. Nuhum lime Lemɛk re. 37 Lemɛk lime Mɛtusela re. Mɛtusela lime Henɔk re. Henɔk lime Jerɛd re. Jerɛd lime Mahalaleɛl re. Mahalaleɛl lime Kenan re. 38 Kenan lime Enɔs re. Enɔs lime Sɛti re. Sɛti lime Hadama re. Hadama lime Yamba re.Chapter 4
1Yesu suwo wujugo kɛdɛ rɛ,u nunume u va. bagi rɛ nikan.wujugo kɛdɛ numi u niyi u va pɔrɔ wagila rɛ. 2 U da dame dawa finasi,uda korume kɔtɔ Sutana kan.u wo jimo jiyi,u wo numu yuwu ki dɛwɛ rɛ pɔra pode sasima mumuwu.3Ci bɛgi ban,Sutana kɔgusume u kule gi gɔlu wura be ya:"taa yamba biye n'wɔ gɔlu n'gara luko re be gi wusugu n'gara luko re be gi wusugu gi daa buri re. 4 Yesu tomebume gira beya:gi wanrime yamba sɛwɛ rɛ be jimo kaa sɛyi daa rɛ komebu nin.5Cirɛ pode Sutana vame u wɔ tuturugi re yine gi bulugu wura diniyo gire pɛri fan wura giyan betiyan rɛ. 6 Sutana gɔlume wura be ya:mi pa pan n'garɛ yuti yan wɔ gi nɔmɛ kɛdɛ gi n'nan nunuditia gi seme mi nure,mi pii a pangi were mi peme mi gi wu ti re. 7 N'kukuno mi yikere n'kɔgɔ mi gi fan pagi da n'yane nɛ.8Yesu tomebume beya:" gi wanranri be da tome n'ɲuti biyé tiyan rɛ do n'kɔgɔme wu."9Sutana mumi u nii duruwame gi va u wɔ Jerusalɛm gi va u tundu Yamba kɔginɛ doré re bɛnbɛnɛ rɛ gi gɔlu wura beya:" taa Yamba biibɔ n'wɔ du n'sugo u ku tiganri." 10 Nunuditiya gi wanranri be. 11Yamba pa gi gɔlu n'tɔgɔ mɛlɛkɛdi rɛ gi ku n mume n'nuu ban budayali n'nɛɛ bu pisi luko ka-ka ban.12Yesu tomebume beya:" gi wanranri beya:" bu n'ɲuti Yamba kɔrɔ koru." 13Sutana koraa u kɔrɔ gi zɔku kee ban gi pɔrume gi du wu dini.14Yesu nunume u va Galilé wujugo kiɛdɛ panga rɛ. U yiré lime ki jamana rɛ giyan fanw. 15 U da keribidemi laabɛ baa Yamba kɔginɛ dore ré, laabɛ fanw kɔgɔme wu.16Yesu fɔgaa Nazarɛti giyan kee rewu ba sé u yiri ban be u zume Yamba kɔginɛ doré zɛrɛ wujugo diyɛ diyɔyan. N'to gi meri gi dee yali bɛɛ, u zimi u zirigi u karibidame. 17 Kelu Esayi rɛ sɛwɛ pami wura. U pulume sɛwɛ, gi wanranri dini beya:18<<Ɲuti re wujugo wo mi ban, nunuditiya u gɔrume mii mi gɔlu kiwari yine kanɛ tena rɛ.u kerime mi be mi gɔlu bogusiri re be ba paba nu julu,a gɔlu bugusiri be ba see pagi kɔru,be a koru jimori tena ba jɔgu wa rɛ nure, 19 Yuti wɔyi i tɔgɔ kɛdɛ keban,be a gɔlu kii bɛra.>>20Cirɛ pode Yesu pume sɛwɛ rɛ niyi u pan tome bire do u gidi yamba kɔginɛ dore re laabɛ fan rɛ see timi u ban. 21 Ci wankati ban Yesu mumi gi niyi u gɔlu be ya:"jɛgɛmi yari lugu sɛwɛ rɛ gɔla kee kirɛ niyi surume. 22Ba fan da gɔlume u yire kɛdɛ,Yesu re gɔla yidi dame bɛ kawunɛ,ba gɔlu beya:"Yusufu re bibɔ dagi bɛ la?23Yesu gɔlume bɛra beya:"mamaga toge gi ban yari paya daa n'garɛ tere beya:"bɔsiri tiyi bɔru n'sugo,yari paya gɔlu beya:"n'da tɔgɔ kee kapɛrnaum,da ki tɔgɔ girɛ du n'sugo jaa rɛ ya. 24 U se beya gongon nɛ mi gɔlume yala beya:"kelu kaka kɔbuya kɛdɛ u sugo jaa rɛ.25Do mi gɔlume yala beya pandi kan bogo da wo Israël lɛ jamana rɛ kelu Eli wankati ban,duwa daa bena tɔɔ do karugu nudugu go ku keban. yasima da wo ki jamana rɛ giyan fan rɛ. 26Gi fan rɛ jɛrɛ,Eli wo keri u va bɛ kaka dɛrɛ,fo pandi kon dali,u da wo Sidɔn jamana rɛ jaa dali rɛ,u yire Sarɛpita. 27 Girima bogo da wo Israël lɛ jamana rɛ kelu Elise wankati ban,ci fan rɛ ba kaka wo nan julu,fo Siri re nin duku u yire Naaman.28Yamba dore re laabɛ fan lugu ki gɔla keban ba bɛnɛ furume parigajina.29 Ba jimi ba vɛji Yesu ba liyɔ jaa gi rɛ.ba jaagi rɛ gidari da wo tuturu keban bɛ,be paba lasiwu ba joo vɔme nɛ. 30 Do wu lime ba bɛnɛrɛ u pɔru.31Yesu vame Galileé jaa dali rɛ,gi yire Kapɛrnaum. u da keribidemi laabɛ wujugo dɛrɛ dɛwuyan dini. 32 Bɛ dame kawunɛ u laa karibidinɛ rɛ mandigan kan,nunuditia u da gɔlume panga wɔ.33Bɔɔ jina tiyi dali da wo yamba kɔginɛ dore dini,u narime kore kɔɔ wɔ beya: 34 "Nu pumi bika yiri kan,Yesu Nazarɛti? u kume yiri nɛmi la?nu da kere, mi yi ki,yamba kɛdɛ."35Yesu korume jina rɛ kɔrɔ beya:"tuwun'ni n'li ni bɔwu rɛ."jina jomu jama gi rɛ gi lyi u ban,go kaka da wura. 36Laabɛ fan dame kawunɛ,ba da gɔlume ja rɛ beya:"bika gɔla n'giwɔ?u gɔlume jinisiri kan panga do guruma wɔ,gi liyi laabɛ rɛ!" 37 Ci rɛ yebanu,Yesu re yire liyi ki jamana rɛ giyan fan.38Yesu re liyɛ pode yamba kɔginɛ dore re,u vame Simɔn mɛnu. u mimi Simɔn kon nii re jimori tuna lone ne.ba jirime yesu be u pan wura julu. 39 Yesu vame jubo u yine u gɔlu tuna lodi re kɔrɔ.tuna lodi dumu.ci giyan betiyan rɛ,u jimi u sigidan tome u wɔsugu ba tɔgɔ.40Wee j arɛ ban,laabɛ vame ba vema tena wɔ u kan,u pɛlime unuwu ba fan tiyi tiyan ban u pan bɛra julu. 41 Jisiri ya lime laa bogo re,ba da nerime beya:"n'dame yamba biyi bɔ rɛ!"do yesu korume ba kɔrɔ,u wo tɛri gi gɔlu,nunuditia gi sulume be wu dame soguru re.42Tɛwu sɔra,yesu lime u va pɔrɔ giyan dali rɛ.jamagi da pumu.ba dɔgume u giyan rɛ.ba jirimu be u bu pɔru. 43 Do u gɔlume bɛra beya:"tilɛyigi mi gɔlu yamba kiwari yine jaa dipa rɛ,nunuditia kirɛ yebanu mi kuni." 44 U da deme waju yamba kɔginɛ dore re Judeé jamana rɛ giyan fan rɛ.Chapter 5
1Dɛ duku rɛ dɛwuyan Yesu yesu da wo Jɛnɛsarɛtirɛ bagi niyi ban jamagi da dame baamu budayali see ba junin yamba gɔla wɔ. 2 U name kokura nii bagi rɛ nii ban kora muguru wa da lime gi jɛrɛ,ba da sememi ba jɔwɔdi. 3 U jume ki kokura tiyan rɛ,ki da dame Simeɔn yan nɛ u jirime Simeɔn be u lasi kokura gi liyi niyi ban fiyonwu,ci daa u gidime gira u karibidan jamagi.4Yesu gɔla u jɔku keban,u see Simeɔn rɛ be ya:"lasi kokura n'see numu re,ya kɔɔ jɔdi numu re ya muge.5 Simeɔn tobume beya:"karisamba,yiri wurume tomeban i wo ka ka mu do n'gɔla rɛ yeban mi kɔɔ jɔgi numu re. 6 Kirɛ dari rɛ pode ba kan,ba mumi kora bogo fogi dɔgu jɔɔ gi rɛ niban. 7 Ba kɔme ba nuwu ba dipa rɛ kokura duku rɛ jɛrɛ be ba kuwame bɛ kusu,bɛ kume,ba. sume kokura niyi fan,fo kokura da piyi gi wuru numu re.8Smeɔn Piɛrɛ naki keban,u dume u sugo u jari u yikere u se beya:"Yuti kɔgulu mi ban,nunuditia mi dame junufu dɛru rɛ. 9 Wu wɔɔ u dipa fan dame kawunɛ ba mugan kora ba naa kɔkɔ rɛ yemeban. 10 Zebede bibɔ Yakuba wɔ Yuhana bere da Smeɔm gadi wa rɛ biya dame kawunɛ. Yesu gɔlume Simeɔm rɛ beya:"bu wudugu.gi sigidan bɛɛ,n'pan da laa pumuruwa rɛ." 11 Ki wankati ban ba sɛsɛmi ba kokura ba dɔgu wɔ numu re niban ba duwu ka fan dini ba dulu yesu re powo.12Yesu wo jaa dali rɛ bɔɔ dali da wo dini,girima da wo u tuna fan ban.u na yesu keban,u jarime u yuko tigan rɛ,u jiriwu beya:"Yuti n'buga tɛri n'pan guru n'same mi. 13 Yesu korume u nu u pɛli u ban,mi tɛrime n'same.14Yesu dame kii wura kuruban be u bu ki tɔgɔ gi gɔlu nin ka ka rɛ,do va n'sugo bulugu saraka koluwa rɛ u koru saraka n'samari rɛ yeban n'to Musa gɔlu yali bɛ pagi da kaseti re n'julu nanri kan.15ki fan,Yesu re yire lime gi va yikere,fo jala bogo da dɛni u kan budayali ba see ba junin do ba vema nan bɔrɛ. 16 Do yesu da vemi pɔrɔ u tiyan u ve yamba jiri.17Dɛ duku rɛ dɛwuyan yesu da keribidemi labɛ,Farisienwa wɔ saraka koluwa da wo dini ba gidi.ba lime Gallilé,Judeé do Jerusalɛm nɛ jesile. yuti re guruman da wo yesu ban,u bɔru vema tena vema.18Laa dali rɛ kuwu nin were togusi nii fan rɛ tiwari wɔ u pudari wo kaban.ba pume mandigan ba juu u wɔ dore re jɛrɛba bɛsuwu yesu re nɛwɛ lere. 19 Ba wo guru ba juwu u wɔ dini jamagi rɛ yeban,ba dini dore re yine ba futu furɛ ba tisi furɛ wɔ wu wɔ u pudɛ kagi wɔ Yesu re yikere jamagi rɛ bɛnɛrɛ.20Yesu nan ba muganri keban u see bɛra beya:"bɔ,n'junufugi yafina n'nan. 21 Farisienwa wɔ sariya karisamba bɛ luga ba gɔlume beya:"wuru n'garɛ bɔ wɔ ?fo u nɛni yamba yire?wulɛ guru u yafide junufu yamba pode?22Yesu sulume ba lɔgusɛ,u gɔlume bɛra beya:"bika yebanu yari lɔgusu n'garɛ tɔgɔ jɛrɛ? 23N'garɛ gɔla niyi re bɛnɛrɛ kere gɔla wo nannan?n'gɔlu be n'junufugi yafina n'na,wala n'gɔlu be,jigi n'vari? 24Do budayali yari sulu be panga wo nini nɛ bibɔ kan u wo diniyo gire u yafidan junufu,"_u gɔlume wu bɔɔ togisi nige fan rɛ tiwari rɛ beya,jige n'taki n'kɛrɛwugi n' va jaa".25Ki giyan rɛ,u jimi u ba fan rɛ sere u taki u pudɛ kagi u va jaa,uda kɔgɔmi yamba. 26 Ba fan dame kawunɛ ba kɔgɔ yamba ba wudugu parigijina ba gɔlu beya:"i nawan kawunɛ jɛgɛ."27Ki tɔgɔ girɛ pode,yesu lime dini,u nawan panga tiyi wakiya soguru,u yire Levi u gidari da wo wakiya soge giyan rɛ.yesu gɔlume wura beya:"dulumi". 28 Levi dume ka ka fan u dulu yesu re poge.29Levi tɛkime jimo yesu re u mɛnu.panga tena do laa bogo da wo jimo re giyan rɛ. 30 Farisiewa wɔ sariya karisemba bɛ da gɔlume nipiyɛ gɔla,ba gɔlume yesu re karibiyo bere beya:"bika yebanu yari jiyi do ya yuwi panga tena kɛsɛri soguruwa wɔ bere wo junufu daa bɛ tena kan? 31 Yesu tobume bɛra beya:"laa bere kɔme julu wuti re yama toge bɔsiri dɛru rɛ,vema tena yama wo bɛra. 32 Mi wo ku laa terinariwa rɛ kome be ba lɔgusame ba junufu girɛ,fo junufu dɛru wa.33Laa dali gɔlume yesu re beya:"Yuhana karibiyo be wɔ Farisiewa rɛ karibiyobe dime ba niyi ba jiri yamba,do n'nɛ karibiyobe jiyime do ba yuwi. 34 Yesu tobume bɛra beya:"tilɛgi yari pan furu bɔ duwu u diwi u niyi,do wu wɔ furu bɔɔ wo jaa kan laa? 35 Do wankati duku pagi kuwu do furu bɔwu pawu joyiba kan,pawu diyi u niyi ki dɛrɛ dɛwuyan.36Yesu gɔlume n'garɛ tere beya:"nin ka ka keriyan yutu duru rɛ u fagiti wɔ yutu kɔyɔ.ci daga yutu durugi rɛ kanrari pagitige.yutu mɔruson ya da mali yutu kɔyɔ gi wɔ.37Nin ka ka seyan sima duru sidege kɔyɔ jɛrɛ.ki daga sima durugi pagi kanri sidege kɔyɔgi gi kuru.sidegi pagi nɛni.38 Do sima duru jɛme gi see side duru rɛ jɛrɛ. 39 Do,nɛwe yuga sima kɔyɔ,wu piyan sima duru,nunuditia,u gɔlume beya:"kɔyɔgi rɛ wo kɛdɛ.Chapter 6
1Wunzuŋon dɛ dallɛ wɔnɲan Yesu da pɔrʋm ɲaa wan dallɛ. Wʋ karǝmbiyobe korum ɲaa kasa dalǝ ba mʋgan ba koru gǝ biyo. 2Farisiɲɛ dalǝ se bra be ya: "Tɔgɔ kee re wo zɛm wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔnɲan bǝka yembanǝw yarɩ dee kɩ?"3Yesu tombum bra: "Yasma mʋn Dawʋda wɔɔ wʋ pontena keeban, kee wʋ da bɛɛ, yarǝ wo gǝ karǝbdan laa? 4Wʋ zʋnm Yamba doree re wʋ takǝ bʋgʋlarɩ buuri dalǝ wʋ zi do wʋ pan dalǝ wʋ pontena rɛn. Nɛn kaaka da wo zɛm be wʋ zigǝ fo sarga soŋurunwan mumo." 5Yedu se bra be ya: "Wunzuŋon dɛɛ rɛ ɲutiw nɛn nɛ biibɔ wɔ."6Yesu zʋnm Yamba dore wunzuŋon dɛ dallɛ wɔnɲan wʋ karbdan laabɛ. Bɔ dallɛ da wo nni wʋ zulu nuu rɛn kʋrarɩ. 7Sarɩya karǝnsambaabɛ wɔɔ Farisiɲɛwan da sǝnǝm Yesu be wala wʋ bʋ nɛn bɔrʋ wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔnɲan, bʋdayalɩ ba na nɛɛ kǝtɛ gɩɲa. 8Do Yesu da sʋlʋm ba lɔŋsɛɛ. Kɩ ban wʋ se bɔw rɛ be ya: "Zǝŋ nzǝrǝgǝ laabɛ bɛnɛ rɛn." Wʋ zǝnmǝ wʋ zǝrǝgǝ.9Yesu se bra be ya: "Mɩ bonzum yarɩ, gǝ zɛmarɩɩn wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔnɲan nda tɔgɔ kɛndɛ laa, nda tɔgɔ zɔmbɔ? Nson nɛn laa ngʋ nɛn? 10Wʋ sǝnmǝ laabɛ fan do wʋ se wʋ bɔw rɛ be ya: "Kɔnzʋ nnuu, wʋ nam zulu. 11Ba bɛnɛ zǝnmǝ kɔkɔɔ. Ba gɔlʋ za rɛ be bǝkɛyɩ pa ba gʋrʋ ba da Yesu re.12Kɩrɛ ponde Yesu vam tunturungǝ ban dɛ dalǝ wʋ va Yamba zǝrǝ, wʋ dʋɲɩmǝ Yamba zǝra ban. 13Tɛw sɔra, wʋ konmǝ wʋ karǝmbiyobe wʋ gɔrʋ fiɲonii ba kan wʋ kom bɛ be kelibiyobe.14Nan bɛbɛ bɛ, Simɔn (wʋ sem wʋ rɛ yire be Pɩɛrɩ), do wʋ babii Andre, Yakuba wɔɔ Yohana, Filipe woo Bartelemi, 15Matiyo woo Toma, Alifɛ biibɔ Yakuba wɔɔ Simɔn Zelote, 16Yakuba biibɔ Zude woo Zuda Isikariɔti wʋrɛ se Yesu laabɛ nuu ren.17Yesu woo wʋ karǝmbiyobe tisim tunturungǝ ba dɔngʋ fuun kɔ dallɛ wʋ karǝmbiyo bongo woo zamakɔɔ rɛ da wo dini. Bɛ da lɩ Zude zamana wɔɔn Zeruzalɛm wɔɔn sɩrɛ numuu ren niiban nɛ Zesi kɔgɩya Tir wɔ Sidɔn. 18Ba da kʋnm ba zʋnɛ se wʋ gɔlaa wɔ do wʋ pan bra zulu. Zinạ da zim bee faan nam zulu. 19Zamagǝ fan da seem panga ba na wʋ ba dʋsʋ nʋndɩtɩya gʋrʋma da lɩm wʋra pan bra zulu.20Kɩban Yesu takǝm wʋ ɲu donde wʋ sǝm wʋ karǝmbiyobe do wʋ se ya: "Yarɩ kɔmɩɲangǝ tena dɔɔ biyobe ya wɔ, nʋndɩtɩya Yamba pɛɛrɩɩ yallɛ yangǝ. 21Yasma wo yarɩ bee ban bɛɛ dɔɔ biyobe ya wɔ, nʋndɩtɩya ya pa ya vɔ! Yarɩ bee zee bɛ dɔɔ biyobe ya wɔ, nʋndɩtɩya ya pa ya mam bɛnyɩn nɛ zɛrɛ.22Laabɛ mʋnga yarɩ zɔma ba kɔglʋ ba sugo ya ban, ba tʋkʋ yarɩ, ba gɔlʋ ya yire zɔmbɔ nɛn nɛ biibɔ yemban, kɩban dɔɔ biyobe ya wɔ. 23Kɩ dɛɛ rɛ wɔnɲan ya bɛnɛ pagǝ da yɩmban kɔkɔɔ, nʋndɩtɩya yallɛ baragi dǝkǝm donde waraa rɛ. Ba tʋrʋwaabɛ ya zinmǝ kelluwaa bɛɛrʋ.24Do yarɩ naforo kɔgɩyaa tena bɔnɔ wo yala, nʋndɩtɩya yarɩ nam se zurori ya zɔkʋ! 25Yarɩ bee zii ya vɔyɩ bɛɛ bɔnɔ wo yala, nʋndɩtɩya yasma pagǝ mʋn yarɩ! Yarɩ bee mem bɛ bɔnɔ wo yala, nʋndɩtɩya yarɩ pa ya za!26Laabɛ gɔlʋga yallɛ yire kɛndɛ keeban bɔnɔ wo yala, nʋndɩtɩya wʋ tʋrʋwaabɛ ya kɔgɔmǝ kelluwa kɩma tʋllʋwaa bɛɛrʋ!27Do yarɩ bee se ya zʋnɛ mɩ kan, mɩ gɔlʋm yala be yala be ya: "daam ya zɔgʋ pɩɩnma ya da tɔgɔ kɛndɛ ya zɔma tena rɛn. 28Sean dɔɔ ya mɛrǝnǝrǝnwan rɛn. Bee zeri ya ban zǝran bra Yamba.29Nɛn yegna npakǝ tɩɲa pan wʋra pakǝ tɩɲa ya. Ndʋ takaa nyɩtʋ kɔɔ bʋ gɔlʋ be wʋ bʋ yɩtʋ fɩɲɔw ya takɩ. 30Nɛn wee zǝrǝga ka nkan, pan wʋra. Nɛn dʋʋ takaa nka bʋ gɔlʋ be wʋ nʋnʋ gɔɔ.31Kee ya pɩɩn be laabɛ dam yala bɛ, dam gǝ dʋ bra. 32Yarɩ pɩɩnga ya piinma tena mumo bǝka kɔgnɛ ya pa ya na gǝ zɛrɛ? Baa zunuufu dɛɛrʋwaa ya pɩɩnm ba pɩɩnma tena. 33Bee dee tɔgɔ kɛndɛ yala yarɩ deega tɔgɔ kɛndɛ bɛ mumo ren bǝka kɔgnɛ yarɩ pa ya na gǝ zɛrɛ? Baa zunuufu dɛɛrʋwaa ya deem kɩ. 34Yarɩ mʋn gǝ ban be yarɩ pa ya na ka dʋkʋ bee kan bɛɛ, ya penga gɩmɛ bɛ mumo ren bǝka kɔgnɛɛ pa ya na gǝ zɛrɛ? Zunuufu dɛɛrʋwaa ya seem gɩmɛ ba dǝpaa ban, bʋdayalɩ ba na ba yangǝ rɛ dʋ dɩtɩya.35Do daam ya zɔgʋwaa pɩɩnma, ya pan bra gɩmɛ. Bʋwan tɛlmɛ mun ka naarǝn ban pa ya na baragi kɔ. Pa ya da takǝdonde Yamba biyo re nʋndɩtɩya wo kɛndɛ yandɛmɛgǝ tena wɔɔn laa zɔmsǝsǝr lɛ. 36Yarɩ daam yamasɔgɔ wʋndʋgʋrʋwa rɛ ntoo ya baa wʋndʋgʋnya yamasɔgɔ yalɩ bɛɛ.37Bʋwan bʋʋdʋ gunu laabɛ ban bʋʋdʋ da gunu yayaa ban. Bʋwan zarǝgǝ se laabɛ ban zarǝgǝ da se yayaa ban. Yaafǝnan laabɛ yayaa pa ya na yaafa.38Paŋan laabɛ rɛ laabɛ pa ba pan yayaa rɛ. Pa ba mandan yallɛ yangǝ ba zɛzɛgɛngǝ, ba yikigǝ fo gǝ kuru ba tongon gǝ ya yɩtʋ zʋwa kɔgɩyaa rɛ. Nʋndɩtɩya yarɩ menden laabɛ yangǝ kee wo bɛɛ yayaa yangǝ pagǝ mandan kɩ wongugǝ wo."39Yesu sem bra makɩ wʋ se ya: "Bʋkʋ gʋrʋ wʋ mʋn bʋkʋ rɛ bʋrɛ? Kɩ daga ba nii fan da zarɩ vom nɛ? 40Karǝmbii bɔyan karǝnsamba, do karǝmbii wee karǝbdan wʋ dɔngʋ ya pɔw da ntoo wʋ karǝnsamba.41Gam kee wo nbaabii re se re bɛɛ bǝka yembanǝw nsǝm kɩ? Do dam nsugo se re, nwo kɩ na. 42Nʋ wee nion dam nsere bɛɛ ngʋrʋ ngɔlʋ nbaabii re be 'Mɩ baabii gam nsere dʋ mɩ korugǝ.' Gɔla niniiti koru dam nsugo se re do. Kɩ daga nse pagǝ na yoyogo nkoru gam nbaabii re se re.43Tǝnzanɛ kɛndɛ sʋmɲan bee zɔmbɔ, tǝnzanɛ zɔmbɔ sʋmɲan bee kɛndɛ. 44Tǝnzanɛ fan sʋlʋm gǝ bee kan. Kɩrɛ kɔrɔ: nɛn koruyan wakɩbee sewuni ban, nɛn koruyan rɛzɛn bɩɲarɩn45Nɛn kɛndɛ korum ka kɛndɛ wʋ ka kɛndɛ tunde gɩɲa rɛn, kee da bɛnɛse re. Nɛn zɔmbɔ korum ka zɔmbɔ wʋ ka zɔmbɔ tunde gɩɲa rɛn. Kee wo nɛn nɛ bɛnɛse re kɩg wʋ nii gɔlʋ.46Bǝka pan yarɩ kom mɩ be "Ɲuti, Ɲuti," do kee mɩ gɔlʋ bɛɛ ya deyangǝ? 47Nɛn wee kʋnga mɩ ban, wʋ se wʋ zʋnɛ mɩ gɔlaa wɔ wʋ dagǝ, paa bʋgʋlʋ wʋra kee wʋ mɔnrʋn. 48Wʋ mɔnrʋnm dore mɛɛrʋn wee kʋʋ tǝnŋaa gǝ tosu do wʋ se doree re dime taan ban, wʋ ma doree kɩ ban. Numuu dǝkǝ keeban baagǝ gunum numuu sesǝm gǝ maw doree do gǝ wo gʋrʋ gǝ da gra kaaka, nʋndɩtɩya gǝ maarɩn dam kɛndɛ.49Do wee lʋgʋ mɩ gɔlaa do wʋ wɔgǝ da, wʋ mɔnrʋnm bɔ wee ma wʋ doree tǝnŋabee komburogǝ ban. Baa numuu dɔngaa kɩ doree ban, gǝ zarǝm kɩ gɩɲa beetɩɲaa rɛn, gǝ nɛnǝma dam zɔmbɔnlɛ."
Chapter 7
1Yesu zɔku ki gɔla fan ban laabɛ kan keban, u zunm kapɛrnaum.2Jala tɔɔti tiɲa da wo din, u tombi we tɔgɔ da wo wura yimban kɔkɔ bɛ da ton kɛndɛ u da pin u tiwu. 3U luga Yesu re tɔgɔ u kerime Yahutu kɛmbuguwa be ba varan Yesu ziri be u kunɛ u tombi bɔru.4 Bɛ dɔngume ba ziri Yesu kɔkɔ ba se ya: «Nda ki jala tɔɔgɛti re u zɛnmi gɔ, 5nunditiya i budugi re tɔgɔ wo wura yimban wurɛ ma i Yamba dore kɔgi.»6Do Yesu vame ba kan. Wu kɔgsu Jalatɔɔgɛ tire mɛgi ban, u semi u dɔwa ba va gɔlu wura be ya: «Ɲuti bu nsugo zime nunditiya nu zun mi mɛnu a wo zɛme gɔ.7 kirɛ yenbanun mi va gɔlu nkan a sime kia be a wo fiɲɔw gira. Do gɔlu gɔla be tiɲa be ki page bɔru a tombi.8 Mi kɔnmi ɲutena, sɔdaga dali ya wo mian kan. Mi gɔlume ba dalɛ be ya 'Vari,' wu venmi. Mi gɔlume dali ya rɛ ya: 'kunɛ,' u kunmi. A gɔluga a tombi re be 'da ngi,' u deme gi.»9Yesu lugu ki gɔla keban u kawami bɔw rɛ tɔgɔ kan. U wusugume u gɔlu u ponde zamagi kan u gɔlu bɛra be ya: «Mi gɔlum yala be mi wo ngara muganri rɛn du na ba Israɛl.10 Keliwa nunum ba mi tombi na zulu.11Kirɛ ponde Yesu vame za dalɛ gi yire Nayin. U karimbiyobe wɔ zamagi vame u kan. 12Ba kɔgsa zagi rɛ zuɛn ni ban ba tusum laa dali bɔ tiwu wɔ. U ni ya bara tiwum. Zagi rɛ zɛrɛ laabongo da wom u konw kan.13 Ɲuti na u konw keban, u yamasɔgɔ munm'u. U se wura be ya: «Bu za.» 14U danbami bɛ u pɛli u nu tiwu takɛ kagi ban, tiwu takrwa zirigime. Yesu se ya: «babi mi gɔlum nna be zin!» 15U zinm'u gindi u singdan gɔla. Yesu panm'u u ni rɛn.16Laabɛ fan wundugume ba kawan, laabɛ kɔgɔmi Yamba ba seya:«kelukɔ rɛ bugulu u sugo i bɛnɛ rɛ Yamba kume u laabɛ kusu». 17Ke Yesu da bɛ sɛyim Jude jamana wɔ gi kule zesiri fan rɛ.18Yohana karimbiyobe gɔlume ki bɛ gi fan wura. Yohana komi u karimbiyobe nii.19 U keri bɛ ba va ɲuti bonzu be ya:«Gi gɔlu be we piri bɛ nu la, wala i sigam dukurɛ keme?»20 Ba dɔngu Yesu kan keban ba se wura be ya:«Yohana batise dɛru rɛ keri iri be i kuwan nu bonzu be ya:'Gi gɔlu be we piri bɛ nu la?'»21Ki wankati ban sugo Yesu bɔrum laabongo vema wɔ ba zimori tɔgɔ. U diw jina u koru ba ban. U kɔru butuwa bongo se.22 Kirɛ ponde u tombum Yohana karimbiyobe re be ya:«Ya na ke ke ya lugu ke varan gi gɔlu Yohana rɛ be ya:«Butusa rɛ se nim, lugsiri veri, girmadi ni zulu, tipa wɔyi, kiwari yindi gɔlu kanɛ tena rɛ.23 Nɛn we ɲu rɛ wo nɛni mi yenban dɔbi u ti wo.»24Yohana karimbiyobe pɔrɛ ponde Yesu singdami u gɔlu Yohana tɔgɔ kan:«Bikɛy ya va sim pɔrɔ komburogi re? Watima dɔm sɛka ke la? 25Do bikɛy ya va sim? Yitu kɛndiya tiwu la? Do be se yitu kɛndiya, ba zi pɛ zimo bɛ wo pɛwa mɛnu. 26Bikɛy ya va sim? Kelu la? Nyew mi gɔlu yala be u bɔ kelu?27Gi wanranri wo Yamba sɛwɛ rɛ we re tɔgɔ kan be ya:'Nangi, mi kerim a kelu nyikere u wɔsugu nkem nyikere uw Yohana wɔ.'28 Mi gɔlum yala be nɛn kaka wo luru Adama biyobe bɛnɛ rɛ we bɔ Yohana. Ki wɔ gi diri wɔ, Yamba pɛri rɛ laabɛ fan rɛ fiɲɔw bɔ Yohana.»29Laabɛ be se ba zunɛ u kan bɛ wɔ fadugu kɛsɛri songurunwan, bɛ bugulum gi pomsu be Yamba ternari, ba da zunm numu Yohana kan.30 Do farisɛnwan wɔ sariya karinsambabɛ kaɲami Yamba tɔgɔ mandnari ban ba dulu ba sugo yangi, ba wo tɛri ba zun numu Yohana kan.31Yesu se ditiya:«Mi pa guru a mandan zɛngɛ laabɛ bɔtuwa wɔ? Ba mɔrunm bɔtuwa?32 Ba mɔrunm biyo kwɛnriwan be gindi fungire ba gɔlu za kan be ya: 'iri bɔm dundugi ya wo saw. I korum le nuna do ya wo za.'33Nunditiya Yohana batisedɛru kimi, u ziyon zimo, u ɲuyan divɛn, yari se jina u ban.34 Nɛn nɛ bibɔ kunɛ, ya zime zimo ya ɲuyi, yari se ya:'zimori ka do ɲuyirun ngara bɔ wɔ, fadugu kɛsɛri songurunwan wɔ zunufu dɛruwa rɛ dɔ wu.' 35Do gɔnɛ penmi Yamba sogmariti yandi rɛ u keme veluwa fan kan.»36Farisɛn tiɲa zirime Yesu be u va zimo zi u kan. Yesu vam u kan u va gindi u zi zimo.37 Sanɛ ziru kon tiɲa da wo ki zagi rɛ. U lugu keban be Yesu wo u farisɛnw mɛnu, u kunme vecobe wo, gi sume nuwan lum yi wɔ.38 U zirigim Yesu re ponkan u na kan u ze. U sunum Yesure nɛ u se numu won, u tansi gi u ɲukuti wɔ. U mugusu u nɛ u kuru nuwan lum yindi u nɛ ban.39Farisɛnw we kom Yesu bɛ na ki u gɔlum u zɛrɛ be ya:«Ta kelu ngara bɔ wɔ konw we dusu u bɛ u da pɔw sulu be sanɛ ziru.»40 Ki ban Yesu takime gɔla u se wura be ya:«Simɔn ka dukugi mi kan a pa gɔlu nna.» Simɔn tombum be ya:«Karinsamba gɔlu gi.»41Yesu se ya:«Gimɛ seru tiɲa gimɛ da wo laa nii ban. U wakiya nɔn nɛ da wo tiɲa ban, fisinɔn nɛ da wo tiɲa ban. 42Ba kaka da kɔmiɲan mandigan ke pa gi wɔn gi. Ki banun u yafdan ba nii fan rɛ gimɛ. we rew u bɔw rɛ tɔgɔ pagi da yenban gi da gi bɔ we? 43Simɔn tombum be ya:«Mi mendemi be gimɛ kɔgi tiwu.» Yesu se wura be ya:«Ngɔla gɔnɛ.»44Kirɛ ponde Yesu wusugum konw kan u gɔlu Simɔn rɛ be ya:«Nnim nni konw la? Mi zunm nmɛnu nwo mi rɛn nɛ samɛ njmu pan, do u mi sunum mi na u se numu won, u tansi gi u ɲukuti wɔ. 45Nwo mi bɔlu ni mugusɛ wɔ. Do mu zun mɛgi rɛ zɛrɛ yali u wo mi ni mugusɛ du.46Nwo nuwan tiri a ɲu ban, do u tirime nuwan lum yin mi na ban.47 Kirɛ yenban mi pa gɔlu nna be nni konw rɛ pinma kɔgi bugulum be u zunufu wo gi dikima fan yafuna u ban. Do fiɲɔw gi yafudan we ban bɛ rɛ pinma wo fiɲɔw.»48Kiban Yesu gɔlum kon rɛ be ya:«Nzunufu yafuna nban.» 49Be da zi zimo bɛ singdami ba gɔlu ba zɛrɛ be ya:«Wuruw nnu wɔn, do u yafuden zunufu ya?»50 Yesu se u konw rɛ be ya:«Nmuganri somi nu. Vari zulu re.»Chapter 8
1Kirɛ ponde, Yesu da gindemi zesi kunwɛri wɔ zesi kɔgiya, u kerbiden laabɛ. u gɔlu Yamba pɛri rɛ kiwari yindi. U karimbiyo fiɲonige vami u kan,2 kan dali wɔ, u da bɔrume bɛ kanbɛ vema u diwu zina u koru ba ban. Kon tiɲa rɛn yire Mariyama ba da kom u be Magadala Mariyama zina ninpi re li u ban. 3Tiɲa rɛn yire Janɛ, Herode rɛ mɛgi rɛ ɲuti Kuza konw wɔ, Susanɛ wɔ kan dipa bongo da wo nni. Bɛ fan da kusumi Yesu wo u karimbiyobe ba nurɛn tisi wo.4Laabɛ da lime zesiri fan rɛn ba va Yesu kan. Zama kɔgi dɛni u kan keban, Yesu semi ngara maki bɛra be ya: 5«Bɔ dalɛ li u va u ka do misi. u misigi keban dali kurume keme nɛ ni kan laabɛ varim gi ban, zimbiyo tɔkumgi.6 Biyo dali kurume sinige ban, gi tawa gi kurume nunditiya zuluri da ton nni.7Biyo dali kurume sewu re bɛnɛ rɛn. ki wɔ sewu zinmi za wɔ sewu zinmige.8 Biyo dali kurume tinganbe kɛndɛgi rɛ gi tawumi gi sogon gi sume gi dipa keson.» Ki gɔla rɛ ponde Yesu narime bebya: «We zunɛ lugu se u zunɛ.»9Yesu re karimbiyobe bonzumi u be ya: «Ki makigi rɛ kɔrɔ yali?» 10U tonbum bɛra be ya: «Yamba pɛri rɛ tɔgɔ fekari rɛ sulumɛ pami yalɛ, do gi gɔlum laa dipa rɛ maki wɔ, budayali ba simge keban ba bugi na, ba bugi famdan gi lugɛ ban.11Ki makigi rɛ kɔrɔ ngiwɔ: ka do ke misi bɛ Yamba gɔla kiwɔ.12 Keme ni kan nɛ yangi dali wɔ. Bɛ laabɛ luga ki gɔla. Suntana kunm ki gɔla koru ba zɛrɛ, budayali ba bu muganri da ba na sogɛn. 13Sinige ban nɛ yangi tena, bɛ lugume ki gɔla ba mungi bɛnyin wɔ. Do ba kɔɲan luro, ba demi wankati fiɲɔw muganri rɛn kɔrɔ kore kunga ba duyime muganri.14Sewu bɛnɛrɛn yangi tena, bɛ lugume ki gɔla do nni diniɲogi re lɔngsɛ tɔgɔ do gi naforo tɔgɔ wɔ gi dɛniga tɔgɔgi zinmi bɛ ba biyo deyan kɔgiya. 15Tinganbe kɛndɛgi tena, bɛ lugume ki gɔla ba mungi suwɛ wɔ bɛnɛse kɛndɛ wɔ ba ti ki gɔla ban fo ba sume16Nɛn kaka mukuyan lampa do npugi wongu duku wɔ wala nsegi gadiga lere. Do ntundungi ka duku ban budayali gi da porugan dore zuɲiruwan fanrɛ.17 Ka fekari tonde ke da li salɛ, tɔgɔ fekari tonde do gi da sulu. 18Sulan ya zunɛ se mandigan nunditiya ka wo we nure duku pagi pan wura gi kusu u yangi ban. Do ka ton we nure, u lɔngsɛ wo u nure yangi keban bɛ kiya pagi zoyi u kan.19Yesu re ni wɔ u babiyobuwabɛ vami u kan, do ba wo guru ba kɔgusu u kan zamagirɛ yeban. 20Nɛn dali gɔlumi Yesu re be ya: «Nni wɔ nbabiyobuwabɛ wo salɛ ba pin nu ba na.»21 Do Yesu se ya: «Be se ba zunɛ Yamba gɔla wɔ ba dagi bɛbɛ mi babiyobuwabɛ wɔ.»22Dɛ dalɛ wɔnyan Yesu gɔlumi u karimbiyobe re be ya: «Yi varame bagirɛ ponde.» Ba zunmi kokura rɛ ba pɔru. 23Ba wori keban Yesu duɲimi, watima kɔrɛ zin numu ban kokura da pinmi gi su numu won fo ba da pin ba lari.24Kiban karimbiyobe kɔgusu Yesu re kule ba dinzi u do ba se ya: « Karinsamba, karinsamba i pɛyi tin numure. Yesu zinmi u koru numure kɔrɔ. Watima zirigimi numu tisimi.25 Yesu se bɛra be ya: «Yalɛ muganri wu zi?» Dintiwuri wɔ kawunɛ dan bɛ fo ba bonzu za be ya: «Bika bɔw bɛ fo u gɔlu watima wɔ numu lugu u kore.»26Ba dɔngume Gadara tena zamana rɛ gi wo bagi rɛ ponde Galile kule.27 Yesu re liɛ kokura rɛ, zagi rɛ bɔ dalɛ tusu u zina da wo u ban. Fo wankati bomarlɛ zɛrɛ u da teriyan u se yitu, u da teriyan tin za. Da u gindɛ giɲa vuɲi won.28U na Yesu u seme sɔma pargazina u zari Yesu re lere u se wura: «Bikɛy npume mi kan, Yesu, Yamba taki donde bibɔ? A zirimi nu be bu mi zime!» 29U gɔlume ki nunditiya Yesu da gɔlume zina rɛ be gi li u ban. Ki zina da zoyimi u lese bongo. laabɛ da dinmi u kɛki zɔgurɔ wɔ ba se u nɛ kɛki rɛ budayali ba sini u, do uda kiridime ki kɛkindi fan. Zina da diwumi u gi va wɔ pɔrɔ komburogi rɛ.30Yesu bonzumi u be ya: «Nnɛ yire yali?» U se ya: «zamakɔ.» U gɔlume ki nunditiya zina bongo da wo u ban. 31Ki zina zirime Yesu be u bugi se nɛnima giɲa rɛn.32Toya bongo da wo tunturungi re kule gi zi. Ki zina zirime Yesu be U du gi va zun ki toya rɛ. U terime. 33Ki wankati ban zina lime bɔw ban gi va zun toya rɛ. Toya fan sesime gi tisi numu re gi fan tiwu.34Toya nɔnluwa na ki ba sesime ba va gi kiwari gɔlu zagi wɔ gi kule zesiri fan rɛn. 35Laabɛ lime ba va kibɛgi sime. Ba dɔnga Yesu kan, ba name u bɔw, zina da lime u ban, u da gindime Yesu re kule, da yitundi u bonde u tɛlimɛ tisori, ba wundugume.36Zinati na zulu be sere bɛ gɔlumgi bɛra.37 Gadara tena zamna rɛn laabɛ fan zirime Yesu be u vari u li ba zamna rɛn, nunditiya ba da wundugume kɔkɔ. Yesu zinmi kokura rɛ be u pɔrume.38U zinati kɔɲɔw zirime Yesu be u pinmi u tin u kan. Do Yesu se u nunu, u se ya: 39«Nunu nva za. Yamba da nna tɔgɔ kɔgi ke bɛ nva gi fan gɔlu.» Yesu da tɔgɔ kɔgi ke u bɔw rɛ bɛ, u van gi gɔlu zagi rɛ giɲa fan.40Yesu nunumi u li bagi rɛ ponde keban, u kunɛ dame yimban laabɛ fan rɛn nunditiya ba fan da torumi u.41 Kiban bɔ tiɲa kun u yire Jayirus, Yamba dore kɔgirɛ yikere tiwu. U zarime Yesu re lere u ziri u be u va u mɛnu.42 Nunditiya bikon be tiɲa da wo u kan da u bena fiɲoniibe, u da pinmi u tiw. Yesu wori keban, zamagi gindenmi u ba sikiw.43Kon tiɲa da wo nni, gɛrima kure vema da wo u ban fo bena fiɲonii, u da panmi u nure tisiri fan bɔruwarɛ, do ki fan wo wura zulu pan. 44U konw danbami Yesu u dusu u yitugi rɛ ni ponkan. Ki giɲa rɛn u gɛrima zirigime.45Do Yesu se ya: «Wulɛ dusu mi?» Ba fan kaɲan keban, Piɛri se ya: «Karinsamba, zamagi gindemi nu gi siki nu do nse wulɛ dusu nu!»46 Do Yesu se ya: «Nɛnɛ dusu mi nunditiya mi lime gi sɛrɛ ban be guruma li a ban.47U konw na be u da guru feki, u sinmi u ku. zari Yesu re lere. Tɔgɔ ke pan do u dusu Yesu do u na zulu lese tiɲa bɛ u gɔlu wura laabɛ fan rɛn sere.48 Yesu se wura be ya: «Mi bikon, nmuganri panmi nna zulu. Vari zule.»49Yesu wo ki gɔla ban do kelibi tiɲa li Yamba dore re yikereti Jayirus mɛnu u se wura be ya: «nbikonw tiwumi bu karinsambaw zime dutu.50 Do Yesu lugagi u se Jayirus re be ya: «Bu wundugu. da muganri sɛyi be nbikonw pa u na zulu.»51Yesu dɔngu u mɛnu keban, u tɛri nɛn kaka zun kan dini. Fo Piɛri wɔ Yohana wɔ Yakuba wɔ bire ba wɔ u ni won. 52Laabɛ fan da zemi ba se sɔma. Yesu se ya: «Buwan za be bi wo tiwu, u duɲimi.» 53Ba manmi u nunditiya ba sulume be u tiwumi u zɔku.54Do Yesu takimi u nu ban do u gɔlu kore kɔ wɔ be ya: «Bifiɲɔw zin!»55 Ki giɲa rɛn u wunzugon nunumi gi kun. U zinmi. Yesu se ba pagan wura zimo.56 Bi re luluwa dan kawnɛ hali. Yesu gɔlumi bɛra be ba buwan gi gɔlu nɛn kaka rɛ.Chapter 9
1Yesu komi u karmbiyobe fiɲoniige u pan bɛra guruma do panga zinadi ban do ba bɔru vemadi. 2Kirɛ ponde u semi bɛ ba va Yamba pɛri rɛ wazu da laabɛ rɛ do ba bɔru vemadi.3U se bɛra be ya: «Buwan kaka taki, burɛ we, korugu we, zimo we, kɛsɛri we, ya kaka bu yitun nii taki. 4Ya na bɔlugan giɲa zina fan tingan dini fo ya pɔrɛ.5Laabɛ woga tɛri ba bɔlu yari zi, ya liga ki zagi rɛ ziwon ya nɛrɛn pusira dini, ki pagi da kaseti re gi se ba yirile.»6 Karmbiyobe vami. Ba pɔru zesiri fan rɛn ba gɔlu kiwari yindi do ba bɔru vemadi giɲa fan.7Gɔvɛrnɛri Hɛrode lugugi keban u tɛlimɛ ɲasimi, nunditiya laa dali se: «Yohana batise dɛru rɛ wɔ u li tipa rɛ bɛnɛ rɛn.› 8Dali se be Eli kunwan.» Dali ya se be: «Fɔra keliwa rɛ tiɲa wɔ u li tipa rɛ bɛnɛ rɛn.»9 Do Hɛrode se ya: «Mi butumi Yohana ɲukomba. Do mi lugu ke bɛ wuruw wɔ?» U da pinmi be u na Yesu.10Be u keri bɛ nunumi ba kun Yesu kan ba gɔlu ba tɔgɔ dari fan wura Yesu vami ba wɔ ba mumo zagi rɛ ni ban gi yire Betisayida.11 Zamagi sulu keban, ba dulumi u nɔmɛ. Yesu munmi bɛ kɛndɛ u gɔlu bɛra Yamba pɛri rɛ tɔgɔ. Be pin zulu bɛ u panmi bɛra zulu.12We pin gi zari keban, karmbiyobe fiɲoniige danbami Yesu ba se wura be ya: «Du zamagi budayali ba va pundɛ giɲa w zimo pume, nunditiya pɔrɔ komburogi re i wo nge.»13 Do Yesu se bɛra be ya: «Yari sugo pagan bɛra zimo.» Ba tombume be ya: «Kaka tonde i nure buri biyo nɔn wɔn kora nii re ponde, fo npinga be i varam zimo yɛw ngi laa fan rɛn. 14Ba da dɔngume bɔwa musurunɔn. Yesu se u karmbiyobe re be ya: «Tarami laabɛ fisinɔn-nɔn.»15Karmbiyobe panmi laabɛ gindi bɛru.16 Yesu takime ki buri nɔngɛ wɔ kora niige u taki u ɲu donde u se barika Yamba rɛ gi yeban. Do u gunugi u pan karmbiyobe re be ba pagan Zamagi rɛ.17 Ba fan zime ba vɔ. ba sumi daw fiɲonii buri tinganri wɔn.18Dɛ tiɲa wɔɲan, Yesu da wo zira ban u tiɲa, u karmbiyobe u kule Yesu bonzum bɛ be ya: «Laabɛ gɔlume be wuruw miwon?» 19Ba tonbumi be ya: «Dali se Eliw, dali ya se fɔra keliwa rɛ tiɲa wɔ u li tipa rɛ bɛnɛ rɛn.»20Yesu bonzum bɛ be ya: «Do yari do, yari sugo se wuruw miwon?» Piɛri tombum be ya: «Sogurun we li Yamba kan.» 21Yesu dan gi kuruwan ba ban be ba buwan gi gɔlu nɛn kaka rɛ.22 U se gi dami tulɛy nɛnɛ bi zime kɔkɔ, cɛmbuguwa wɔ sarga koluwa rɛ yikere tena won sariya karsambabɛ kaɲan u ban pa ba guw gi da tɔɔ rɛ wɔɲan u pa u wɔ.»23Kirɛ ponde u se ba fan rɛn be ya: «Nɛn we pin mi u dulu, u kaɲan u sugo ban, u taki u pɛkɛ dan u dulu mi.24 Nɛn we pin u sugo wunzugon u son u pa u da bɔnɔ gira do we da bɔnɔ u wunzugon re mi yeban, wurɛ pa u son u wunzugon. 25Bika ɲɔdugi gi kɔm nɛnɛ nna diniɲogi fan do u da bɔnɔ u sugo wunzugon re u nɛni?26Nɛn we da ki miwon a gɔla ban nɛnɛ bibɔ ya pa u da ki u ban u kunga u sugo nɔmɛ kɛndɛ wɔ keban u ba rɛ nɔmɛ kɛndɛ wɔ malɛki kɛndiya rɛ kɛndɛ wɔ.27 Gɔngɔnɛ mi gɔlumi yala be, be wo nge bɛ rɛ dali da tiwu fewu do ba na Yamba pɛri.»28U gɔlu ki gɔla da nuntɔlu rɛ ponde, Yesu vami Piɛri wɔ Yohana wɔ Yakuba wɔ Tunturungi ɲine u va Yamba ziri.29 U wo zira ban keban u yiko wusugumi, u yiyundi da poruwan gi muku.30Ki giɲa rɛn bɔwa nii rɛ ba gɔlu Yesu kan da Musa wɔ Eliw.31 Ba bulugum ba sugo nɔmɛ kɛndɛ wɔ. Yesu pa u suru u tomne ni do u tiwu Jerusalɛm, ba da gɔlumi u kan kirɛ tɔgɔ kan.32Dɔma da wo piɛri wɔ u dipa ban, do ba zondumi ba na Yesu nɔmɛ kɛndɛ wɔ, ba name bɛ bɔwa niige zirigi u kule. 33Bɛ bɔwabɛ pɔrɛ ban, Piɛri se Yesu re be ya: «Karinsamba, i woga nnge gi wo kɛndɛ. I sean gurusi tɔɔ, nu tiɲa, Musa tiɲa Eli tiɲa.» U yan u gɔlu bika.34U wo ki gɔla ban do wara kunɛ bɛ pu karmbiyobe zunwan wara rɛ lere ba wundugumi. 35Gɔla kore li wara rɛ be ya: «Mi bibɔ gɔrari bɛ sean ya zunɛ u kan.» 36Ki gɔla rɛ ponde ba wo nɛn kaka na Yesu re ponde. Karmbiyobe tunm ba ni ba wo ke na bɛ gɔlu nɛn kaka rɛ kiban.37Kirɛ tɛwzuwan, ba tisimi tunturungi, zamakɔ kunmi Yesu tusu. 38Bɔ tiɲa da wo zamagi rɛ, u narimi be ya: «Karinsamba, Mi zirimi nu, sime a bibɔw a bibɔ betiɲa, 39zina dalɛ mun u se sɔma gi sin u fo u ni li kanga. Ki zina rɛn liɛ wo kuruwan u ban. Gi liga gi pongdanmi u kɔkɔ.40 A zirimi nkarmbiyobe be ba diwangi do ba wo guru.»41Yesu tombum be ya: «Yari mi, budu ke deyan muganri, kima tuluwa, mi p'a tin yari kan nge a de yari bɛntɔsiri fon turuga? Kunɛ nbibɔw wɔ nge.»42 Bi dɔngu u kule keban, zina zomi u tingan rɛn gi piwu u kɔkɔ. Do Yesu gɔlume zina rɛn kɔrɔ u bɔru bibɔw u pan u ba rɛ.43Yamba rɛ guruma dami laabɛ fan kawunɛ ba kawnari rɛ zɛrɛ Yesu re tɔgɔ dari fan rɛn u se u karmbiyobe re be ya: 44«Sean ya zunɛ ngi gɔla wɔ: nɛnɛ bibɔ pa u zun laabɛ nure. 45Do ba wo gɔla rɛ kɔrɔ sulu. Da gi fekari budayli ba bugi famdan. Ba wundugumi ba wo guru ba bonzu u.46Karmbiyobe da bonzum za be wulɛ bɔ ba fan. 47Yesu sulumi ba lɔngsɛ. U takime bifiɲɔw u dɔngu wɔ u kule. 48U se ya: «We mun ngara bifiɲɔw kɛndɛ mi yeban, u munmi mi kɛndɛ. We mun mi kɛndɛ, u munmi mi keli kɛndɛ. We wo fiɲɔw ya fan kan uw ya nɛn kɔ.»49Yohana takimi gɔla u se ya: «Karinsamba, yiri name bɔ tiɲa, u da diwumi zina nyire wo, yiri se bugi da nunditiya yirlɛ tiɲa dagi u wɔ.»50 Yesu se wura be ya: «Buwan gɔlu be u bugi da, nunditiya ya zɔgu dagi we wo ya wo ya kan.»51Yesu zɛm be u va donde wara rɛ keban ki wankati kɔgsa, u semi u yiko Jerusalɛm ban.52 U semi keluwa u yikere. Bɛ wori ba zun Samari za tiɲa rɛn ba pume bɔluganti wura.53 Do ba wo tɛri ba bɔluw ki zagi rɛ nunditiya da u yiko ternari Jerusalɛm ban.54Yakuba wɔ Yohana na ki keban, ba se ya: «Ɲuti, npinm be i gɔlu be lewu tisi donde wara rɛ gi nɛni bɛ la?» 55Do Yesu wusugumi ba kan u se zargi ba ban kɛndɛ. 56Kirɛ ponde ba vami za duku rɛ.57Ba wo keme ban ba wori keban, bɔ tiɲa se Yesu re be ya: «ziwu nvari fan mi p'a dulu nu.58 Yesu tombum be ya: «Bosiri pɔrɔ visiri kan, gurusiri zimbiyo kan, do nɛnɛ bibɔ kɔɲan u sugɔ giɲa.59U se nɛn dalɛ be ya: «Dulu mi» Do u bɔw se ya: «Ɲuti yindi a va a ba rɛ tiwugi koyi dɔm.» 60Yesu tombum be ya: «Du tiwuruwa koyi ba laabɛ tiw, nu va Yamba pɛri rɛ kiwari gɔlu.»61Bɔ tiɲa ya se ya: «Ɲuti mu p'a dulu nu do tɛri a va gɔlu a laabɛ rɛ do.» 62Yesu tombum be ya: «Nɛn we mun nɔ kew do u sime u ponde u wo zɛme Yamba pɛri wɔ.»Chapter 10
1Kirɛ ponde, Ɲuti gɔrumi laa fiɲotongon dipa. U sugo da zɛm be u dɔngu zesi kɔgiya wɔ zi fan, u semi ba laa ni-nii ba va u yikere dini.2 U se bɛra be ya: «Gɛrigi dikime do tomdɛruwa wo fiɲɔw. Kirɛ yeban zirami gɛrigi ti be u se tomdɛruwa ba va gɛrigi da.3Varan! Mi kerime yari nto petibiyo re wori yarsirlɛ bɛnɛ rɛn. 4Buwan kɛsɛri se ka taki wala bawɛ korugu wala lalɛ. Buwan zirigi ya fosu nɛn kaka keme ban.5Ya zunga mɛ kere gɔlan be zulu gindi ngara mɛ zɛrɛ. 6Zulu bi naga din, yalɛ zulugi pagi tin u ban. Ki dagi yalɛ zulugi pagi nunu ya ban.7 Yari tigan ki mɛgi rɛ. Ba panga yala ke zion ki ya ɲu ki, nunditiya tomdɛru zɛm wolgan wɔn. Buwan mɛ tongon.8Ya zunga za duku rɛ, ba munga yari kɛndɛ, ba tundu zimo ke ya lere zion ki. 9Bɔram zagi rɛ vema tena, ya gɔlu ki zagi rɛ laabɛ rɛ be Yamba dɔngume ba kule.10Do ya zunga za duku rɛ ba woga yari mun kɛndɛ, lian ba ni ban ya gɔlu be11 ba zagi rɛ pusira ke da ya na ban bɛ, ya pa ya pa-pasigi ba yeban. ki wɔ gi diri wɔ ba sulami ngi be Yamba pɛri dɔngume ba kule.12 Mi gɔlume yala be: Sodɔmɛ zimori re nana pagi da gi bɔ ki agi budugi rɛ dɛwɔɲan.13«Bɔnɔ wo nna Korazɛn! Bɔnɔ wo nna Bɛtisayida! Nunditiya kawunɛ ke da ya zɛrɛ bɛ dagam Tir wo Sidon rɛ zɛrɛ bɛ da pagi mi ba lɔngsa ba du ba zunufu gi boma ba se bɔtɔ yitu ba da tɛntirima ba ɲine.14 Kirɛ yeban Tir wo Sidon zimori pagi yɔgɔn gi da gi bɔ yari budugi rɛ dɛwɔɲan.15 Nu do, Kapɛrnaum nu mendemi be npan taki fo donde wara rɛ la? Ayi, npan tisi fo Jahanama zɛrɛ.»16U se karmbiyobe ya rɛ be ya: «We sega u zunɛ ya kan, mi kanun u se u zunɛ. We kaɲina ya ban, mi banun u kaɲan. We kaɲina mi ban, we keri mi bɛ banun u kaɲan.»17Bɛ fiɲotongonge nunume ba kun bɛnyin wɔn ba se: «Ɲuti, ba zinadi fan tɛrimi yila nyire panga rɛ! 18Yesu se bɛra be ya: «Mi name suntana li donde gi zeri nto duwa mukari. 19Sime mi pan yala guruma ya vari domi won nɔni ban, do ya sunsan zɔgukɔ rɛ guruma ya nɛ lere. Kaka da guru gi da yala tɔgɔ zɔmbɔ.20 Ki wɔ gi diri wɔ, ya bɛnɛ buda yimban be zinadi tɛrimi yala, do ya bɛnɛ dan yimban be ya yire wanranri donde wara rɛ.»21Ki wankati ban, Yesu re bɛnɛ dan yimban kɔkɔ wunzugon kɛndɛ panga rɛ, U se ya: «Mi ba donde do tinga Ɲuti, mi semi nna barika, nuuditiya nfekimi ngi sulumɛ tena wɔn kargun kɔgiya tena rɛ. Do nbugulugi biyobe re. Nyew, mi ba nunditiya kirɛ mali nwɔn.»22«Tisiri fan zunme mi nure mi ba kan. Nɛn kaka yan kegi Yamba bibɔw wɔ. Fo mi ba be tiɲa. Nɛn kaka yan kegi mi ba wɔ fo u bibɔ be tiɲa do u bibɔw pin u ba u bugulu nɛn we re.»23Kirɛ ponde Yesu, wusugumi u karmbiyobe kan u gɔlu bɛ mumo re be ya: «Dɔ biyobe ya wɔ tisiri ke ya ni bɛ rɛ yeban.24 Nunditiya keluwa bongo wo pɛwa bongo da pinme be ba na ke ya ni bɛ do ba wo gi na, ba lugu ke ya lugu bɛ do ba wo gi lugu.»25Ki ban sariya karinsamba tiɲa zin pa u sime Yesu re ni be ya: «Karinsamba mi zɛm be a da bika budayali a na woyan ke kɔɲan zɔkɛ?26 Yesu se wura be ya: «Bika wanri sariya rɛ kikɛy nkeribiden gira?27 U bɔw tonbum be ya: «Pin nɲuti Yamba nbɛnɛse fan wɔn, npanga fan wɔn, ntɛlimɛ fan wɔn do npin ndu nto nsugow.» 28Yesu se wura be ya: «Ntombe da kɛndɛ da ki be npan na woyan.»29Do u sariya karinsambaw da pinmi gɔnɛ u pan u sugo re. U bonzumi Yesu be ya: «Wuruw mi du?» 30Yesu se wura be ya: «Bɔ tiɲa li Jerusalɛm u wo Jeriko. Zambu dɛruwa zari u ban ba mut'u ba mawun u katan ba pɔru ba du.31Sarga koluwa tiɲa pɔru ki keme ban u na u bɔw keban u pɔrume kemne tɔngurɔ kan.32 Levite tiɲa ya dɔngu dini u na u wuya pɔrume kemne tɔngurɔ kan.33Do Samariti tiɲa bewu, u dɔnga u ban u nawun, u yamasɔgɔ munm'u. 34U dɔngumi u tiri nuwan wɔn divin u muruɲo ban do u din gi. Kirɛ ponde u takim'u u pɛli u bɛgɛngi ban u v'ɔ verima tise giɲa rɛn. U du u tɛlimɛ wura. 35Gi tɛwzunwan samaritiw korume wakiya nii u pan bɔluganti re do u se wura be ya: «Du ntɛlimɛ bɔw rɛ ndaga wura ke bɔ ki, a nunuga a p'a wɔngi.»36Nu kan zambu dɛruwa zari bɔw we ban bɛ, laa tɔɔgɛ rɛ bɛnɛ rɛn u duw yere wewu wo?»37 Sariya karinsambaw tombume be ya: «We wundugu u yamasɔgɔ bɛ wu.» Yesu se wura be ya: «Niɲa va kirɛ du da.»38Yesu wo u karmbiyobe wo keme ban keban, ba zunmi za tiɲa rɛn, kon tiɲa bɔluw u mɛnu, u yire Marte. 39Babikon tiɲa da wo u kan u yire Mariyama. U gindimi Yesu re kule u se u zunɛ u gɔla wɔ.40Marte rɛ tɛlimɛ ɲasanri u mɛgi u mɛgi rɛ tom bongogi re yeban. U vam gɔlu Yesu re ya: «Ɲuti, mi babikon dume mi tiɲa tomne kaka dagi ki wɔ nnɛ la?» 41Ɲuti tombume be ya: «Marte, Marte, nzinmi nsugo nlɔngsu tɔgɔ bongo.42 Ka betiɲa nɛn pin. Mariyama gɔrumi ke zinne bɔ bɛ, gi da zoyi u kan.»Chapter 11
1Dɛɛ dallɛ wɔɲan Yesu da zǝrǝm Yamba gɩɲa dallɛ. Wʋ zɔkaa wʋ karǝmbii tɩɲa se wʋra be ya: "Ɲuti kɔrusu yɩrɩ Yamba zǝra ntoo Yohana ya korusu wʋ karǝmbiyobe yalǝ bɛɛ."2Yesu se wʋra be ya: "Yarɩ zǝrǝga Yamba keeban, yarɩ gɔlam be ya: 'Yɩllɛ Baa, nƴire na samɛ, npɛɛrɩɩ kʋnɛ.3Pan yɩla yɩ dɛɛ fan rɛn zimo. 4Yafǝdan yɩ zunuufuu yɩla, be yɩyaa dʋyɩm‘ɩ hakɛ takǝrʋwaa taalǝ. Bʋ yɩrɩ se kɔrɔ kore re.'"5Yesu gɔlʋm bra dɩtɩya be ya: "Yallɛ bɛnɛ rɛn wʋrʋw, dɔɔ dʋʋ woga wʋ kan, do wʋ va wʋ kan tɛwʋbɛnɛ wɔn wʋ se wʋra be: "A dɔɔ se nbuuri tɔɔ rɛ gɩmɛ mɩ ban, 6nʋndɩtɩya mɩ dɔɔ tɩɲa lɩ bawɛ gɩɲa rɛn wʋ kʋn batɩbɛɛ, kaaka ton mɩ kan a paa pan wʋra. 7Wʋ tǝnga dore wʋ tombu be: 'Bʋ mɩ zim, nii sɔgɔnmǝ mɩwɔn a biyobe pʋndarɩɩ, mɩ da gʋrʋ a zǝŋ a pan na buuri.' 8Mɩ paa gɔlʋ yala be, wʋ woga zǝŋ wʋ pangǝ wʋra dɔɔrɩ rɛ yemban, wʋ pɔw zǝŋ wʋ pan wʋra wʋ pɩɩn kee fan be wʋ zinm‘u.9Mɩmɩɩ paa gɔlʋ yala be yaa: "Daam zǝra be ba pa ba pan yala , pʋman be ya pa ya na naarɩn, bangan nii be pa ba kɔrʋ yala nii. 10Nɛn woo nɛn wee zǝrǝ niim paŋarɩn. Wee pʋm ya niim naarɩn, wee bengǝ nii pagǝ kɔrʋ wʋra.11Yallɛ bɛnɛ rɛn wʋllɛ pɔw tɛrɩ wʋ pan luko wʋ biibɔ rɛ wʋ zǝrǝga buuri wʋ kan, laa wʋ bʋ tɛrɩ wʋ pan wʋra dom kora ɲɔgɔn rɛn laa? 12Wala ya bɛnɛ rɛn dʋʋ rɛ bii zǝrǝga kʋrʋkɛrɩya wʋ kan, wʋ bʋ tɛrɩ wʋ pan wʋra nɔn kʋrʋkɛrɩya ɲɔŋɔ rɛn laa?" 13Yarɩ bee re zɔmbɔ, yarɩ ɲɩga ka kɛndɛ paŋɛ ya biyobe re, yallɛ donde waraa rɛ Baa da wunzuŋon kɛndɛ pan gǝ zǝnlʋwaa rɛ gǝ da gǝ bɔ yaalɛ paŋɛɛ laa?"14Yesu da diwʋm zina muku wʋ korʋ bɔ dallǝ ban. Zinaa rɛn lɩyɛ ponde, wʋ bɔw gʋrʋm‘ʋ gɔlʋ. Zamagǝ fan kawanmǝ. 15Do ba dallǝ se ya: "Wʋ dɩwʋmǝ zinadǝ ya koru laabɛ ban zinadǝ re ɲuti Belzebul re panga rɛ."16Dallǝ ya da pɩɩnm‘ʋ kɔrɔ ba koru, bɛ da zǝrǝm kawʋnɛ mandǝŋa tɩɲa wʋ kan gǝ lɩ donde waraa rɛ. 17Do Yesu sʋlʋm ba lɔŋsɛɛ, wʋ gɔlʋm bra be ya: "Pɛɛrɩ woo pɛɛrɩ, gǝ pakǝ tɩɲa zǝnga gǝ pakǝ tɩɲa rɛn yemban, gǝ nɛnǝmǝ. Mɛ woo mɛ, gǝ laabɛ zǝnga za yemban, kɩ mɛgǝ nɛnǝmǝ.18Suntana sugo ya zǝnga gǝ sugo yemban, gǝ pɛɛrɩɩ pa gǝ gǝndǝ yalɩ? Nʋndɩtɩya yarɩ se be mɩ dɩwʋm zinadǝ Bɛlzebul re panga. 19Mɩ dɩwʋga zinadǝ laabɛ ban Bɛlzebul re panga rɛ, yallɛ laabɛ da dɩwʋm gǝ wʋllɛ panga rɛ? Bɛ pa ba gunu bʋʋdʋ ya ban. 20Do mɩ dɩwʋga zinadǝ Yamba nuu won, kɩ bʋgʋlʋm be Yamba pɛɛrɩɩ dɔnga ya kan.21Bɔ wee kɔm panga sǝnǝga wʋ mɛ, kɔma wondǝ wʋ nuu ren, wʋ tisiri fan rɛn kɔmbarɩɩ kɛndɛ. 22Do, bɔ wee panga bɔ wʋ kʋnga gʋrʋma na wʋ ban, wʋ da mʋn wʋ tɛlmɛ wondǝrǝ keeban bɛɛ, wʋ pɔw zoyigǝ do pɛrɩ wʋ nuu ren tisiri fan. 23Nɛn wee seyan a kan, mɩ zɔgʋw wʋti wo, nɛn wee kusuyon mɩ wʋ wɔsʋgʋ, seem nɛnǝma.24Zina lɩ nɛn ban keeban, gǝ venmǝ ziiwu numu tonde gǝ pʋm wʋnzuŋo gɩɲa. Gǝ woga gɩɲa na, gǝ gɔlʋm gǝ sugo re be: 'Mɩ lɩ mɛgǝ kee re bɛ, mɩ paa nʋnʋ a va dini.' 25Gǝ nʋnʋm gǝ kʋn mɩɩ kɩ mɛgǝ rɛ zɛsarɩɩ gǝ wɔsʋgʋ. 26Kɩban gǝ nʋnʋm gǝ va gǝ dǝpa nimpi pɛtǝ gǝ kʋnwɔn kee re zɔmbɔllɛ bɔ gǝ sugo, gǝ zʋɲɩm kɩ mɛgǝ rɛ gǝ gǝndǝ. Wʋti re zɛnzǝrɛ zɔmbɔrɩ deem gǝ bɔ fɔra.27Yesu wo kɩ gɔlaa ban keeban, kɔn tɩɲa tǝn zamagǝ rɛ bɛnɛ rɛn takǝ wʋ kore be ya: "Kɔn wee takǝ nvɛŋ wʋ pan na yɩrɛ, dɔɔbii nwɔn!" 28Yesu tombum be, do bee see ba zʋnɛ Yamba gɔlaa wɔ do ba dee gǝ, bɛbɛ dɔɔbiyobe wo!29Zamagǝ ginden Yesu fo ba sǝkǝw keeban, wʋ sɩŋdanmǝ gɔlaa wʋ se ya: "Zɛngɛ laabɛ zombɔ. Kawʋnɛ kasetǝrǝ ba pʋm, do kasetǝ kaaka da bʋgʋlʋ bra pɔrga Zonasi rɛ yangǝ rɛ dʋ dagǝ. 30Zonasi da kasetǝ re gǝ bʋgʋlʋ Ninivena rɛn yalɩ bɛɛ, bɛɛrʋw nɛn nɛ biibɔ ya pɔw da kasetǝ re gǝ bʋgʋlʋ zɛngɛ laabɛ.31Bʋʋdʋ gune dɛwɔɲan dipotɛn pɛɛ kɔnw pɔw se zarǝgǝ zɛngɛ laabɛ ban, nʋndɩtɩya wʋ kʋnm wʋ lɩ tǝŋabee re dan ban bʋdayalɩ wʋ se wʋ zʋnɛ Solomani rɛn sʋlʋmɛ gɔladǝ wɔ. Tɩɲa wo nge wee re bɔw.32Bʋʋdʋ gune dɛwʋɲan Ninivena pa ba zǝŋ ba se zarǝgǝ zɛngɛ ban, nʋndɩtiya Ninivena dʋm ba zunuufu Zonasi rɛ waazugǝ re yemban. Tɩɲa wo nge wee bɔ Zonasi.33Nɛn kaaka mʋkʋyan lanpan wʋ fekǝ wala wʋ pugǝ wogu wo, do wʋ tundum gǝ doree re zɛrɛ, bʋdayalɩ doree re zʋɲɩrʋnwan na gǝ poruŋa. 34Nɛn nɛ se dam tʋna nɛmɛɛ rɛn lanpan rɛn. Nse biyo woga kɛndɛ, ntʋna nɛmɛɛ fan wo poruŋa rɛn, do nse zɔmbʋga, ntʋna nɛmɛɛ fan wo karǝwutǝ re. 35Sǝnǝ nsugo do nzɛrɛ poruŋa bʋ da karǝwutǝ re. 36Ntʋna nɛmɛɛ fan woga poruŋa rɛn, karǝwutǝ tonga gǝ gɩɲa kaaka rɛ, gǝ gɩɲa fan pagǝ da poruŋa, ntoo lanpan rɛn poruŋa pomusu nna gɩɲa yalɩ bɛɛ."37Yesu wo kɩ gɔlaa ban keeban, Farsiɲɛ tɩɲa zǝrǝw be wʋ kʋnɛ wʋya kuro zi wʋ mɛɛnʋ. Yesu zʋnm‘ʋ mɛɛnʋ gǝndǝ zimoo ban. 38Wʋ Farisiɲɛw naa be Yesu wo wʋ nuu sam do wʋ zii, wʋ kawanmǝ.39Do Yesu se wʋra be ya: "Yarɩ Farisiɲɛwan mɩɩ senmǝ numulukusǝrǝ woo tasandǝ re pon ga lɩ, do gǝ mɩɩ be yallɛ zɛrɛ soorii zambʋ wɔɔ tɔgɔ zɔmbɔ buudu fan wɔn. 40Kɔmɩɲansogumarɩn tena! Yamba wee re wɔsʋgʋ tisille pon, wʋ daa wɔsʋgʋ gǝ zɛrɛ ya laa? 41Do paŋam gǝ zɛrɛ tisiri kɔmɩŋangǝ tena rɛn, kɩwɔ kaaka fan pagǝ sam yala.42Bɔnɔ wo yarɩ Farisiɲɛwan rɛn, nʋndɩtɩya yarɩ korum nanaye wɔn dǝmagɔrɛɛ rɛ tisi dǝpaa fan rɛn zaka, do ya dʋyɩm tɔgɔ ternarɩɩn wɔn Yamba pɩɩnma. Ya da zɛm be ya daam kɩ tɔgɔ kɔgʋyaa, do ya kusu kɩ tɔgɔ kʋwɛnrɩn gǝ ban.43Bɔnɔ wo yarɩ Farisiɲɛwan rɛn, nʋndɩtɩya Yamba dore re yikere gosiyaa do ba fosu yarɩ gɩɲa kɔgʋyadǝ rɛ, kɩ rɛ wo yala yɩmban. 44Bɔnɔ wo yala nʋndɩtɩya ya mɔrʋnm vom fekarɩ, laabɛ verim gǝ ban do ba wo sʋlʋ.45Sariya karǝnsamba tɩɲa gɔlʋ wʋra be ya: "Karǝnsamba, ngɔlʋga bɛɛ ntʋkʋm yɩyaa." 46Yesu tombum wʋra be ya: "Bɔnɔ wo yarɩ sariya karǝnsambabɛ ya rɛ, nʋndɩtɩya zǝlɛ kee re takɛ wo kʋrʋwan, kɩgǝ ya see laabɛ ɲine, ya kusuyon bɛ baa ya nubiye tɩɲa wɔn dǝngan.47Bɔnɔ wo yala, nʋndɩtɩya yarɩ wɔsʋgʋm kelluwaa rɛ vuɲii kɛndɛ, do gǝ mɩɩ be yallɛ tʋrʋwaabɛ gʋ bɛ. 48Kɩ bʋgʋlʋm be yarɩ tɛrɩm ya tʋrʋwaabɛ tɔgɔdaarɩɩ ban, nʋndɩtɩya bɛ gʋ kelluwaa, do yarɩ wɔsʋgʋ ba vuɲii.49Kɩrɛ yembanǝw Yamba sogumarɩnyandǝ se ya: "Mɩ paa keri kelluwaa wɔɔ kelluwaa yan kan. Pa ba gʋ dalɩ, ba dʋlʋ dallɛ nɔmɛ ba zim bɛ." 50Kɩ fan pagǝ da bʋdaylɩ kelluwaa bee ba gʋ fo diniɲogǝ re wɔsʋgɛ ban, bɛ gɛrma bonzuŋa dɔngʋ zɛngɛ laabɛ rɛ, 51gǝ mʋn gǝ nii Abɛl rɛ gɛrma ban fo gǝ va dɔngʋ Zakari re gɛrma ban, ʋ wee ba gʋ sarga kore gɩɲa wɔn Yamba kɔgʋnɛdore kɔɔgǝ rɛ bɛnɛ rɛn. Nyewu, mɩ paa gɔlʋ yala be, kɩ gɛrmadǝ fan rɛn bonzuŋa pagǝ dɔngʋ zɛngɛ laabɛ ban.52Bɔnɔ wo yarɩ sariya karǝnsambaabɛ rɛ, nʋndɩtɩya ya takǝm sʋlʋmɛ kombiye. Ya sugo wo zʋn. Ya lalamǝ bee da pɩɩn ba zʋn ya.53Yesu lɩya kɩ gɩɲa rɛn, sariya karǝnsambaabɛ wɔɔ Farisiɲɛwan da sɩngdanmǝ ba parɩ wʋ ban ba pɩɩn wʋ nii be wʋ gɔlʋ tɔgɔ bongo ban. 54Ba da sǝnǝm‘ʋ, bʋdayalɩ ba na nɛɛkǝtɛ gɩɲa gǝ lɩ wʋ sugo niigɔladǝ kan.Chapter 12
1Ki wankati ban , jama kɔrɛ dɛni ban dikimi kɔkɔ fo ba dime za nan ban, Jesu sigidame gɔla u karime biyobe kan doru, u see ya: " siganiya sugo Farisiɛn na ke bemi buri, gi bee, ba gɔla ninige.2Kaka fekari tomede ke dali poriganrɛ. Fekari kaka tomede ke da sulu.3 Kirɛ yebanu, yari gɔlu ke fan kariwutile ɲiwɔn, pagi lugu poriganrɛ wuyawɔ. yari gɔluga ke wo ke nɛnɛn zunɛrɛ dore, kirɛ komari pagi lii dorere ɲine4"Mi dɔwa, mi gɔlume yala be, be guwi nɛnɛn tuna nɛmɛn, do u guruyame u da kaka kirɛ pomede, yari bame bɛ see wudugu. 5 Yari zɛme be ya wudugu we see, mi pa a bugulun yala. Panga wo Yamba we kan u guru u gun nɛme, kirɛ pomede u see wugugɔn lewure, wudugame wurɛ see. ɔwɔ, mi gɔlume yala, wudugame wurɛ see."6kɔdɛyi yima da yeki kɔɛnri nii wo la? ki fanrɛ zɛrɛ, Yamba geriyame ba tiɲanrɛ. 7 Yari min, ba ya yunkuti fanrɛ sulari. Yari bame wudugu,yalɛ zime bɔ kɔdɛyi yima!8Mi gɔlume yala be ya, nɛn we wo nɛn we ziriga be mi yange u wɔ, laa bɛɛ sere,nɛnɛn biibɔ pawu u zirige u wɔ Yamba mɛlɛka yikere be mi yange u wɔ. 9Do we kaniga mi ban laa bɛ yikere, nɛnɛn biibɔ pawu kayame u tii ban Yamba mɛlɛka yikere,10 We gɔluga zɔnbɔ nɛnɛn biibɔ ban, u pawu na yafunɛ, do we nɛniga wujugɔn kɛndɛ yire, u tii da yafunɛ na.11"Nɛn we vaga ya wɔ Yamaba dorere, budun dɛriwa do panga tena yikere, yalɛ tɛlimɛ bame ɲansi ya tomebe do ya gɔlarɛ zɛrɛ,12 Yari zɛme be ya gɔlun gɔla ke , wujugɔn kɛdɛn pagi karibudame yari ki wankatirɛ zɛrɛ,"13Do bɔɔ durɛ zirigi jamagirɛ u see Yesure be ya:" karisamba, gɔlun mi baa bire be u tari i barɛ ciɲɛn i bɛnɛrɛ"14 Yesu tombura be ya: " mi dɔɔ , wulɛ tudun mi be a da yalɛ budun dayilɛ, dagi yalɛ ciɲɛn tarilɛ"? 15 U gɔlume ba fanrɛ be ya:" duwane ya tɛlimɛ ya sine ya sugo ke dɔguga yari fan ba, ditiya, nɛnɛn nafolo dikari fan , weɲande liyame kirɛ"16Ki wankati ban u gɔlume n'ge tereme bɛra, be ya:« bɔɔ nafolo tire kɔtirɛ wɔsugu kɛdɛn. 17 U lɔgusume be ya: bukaɲe mi pa a da , ditiya mi ka duworire see giɲan tome dee? 18U see ya: sime n'gege mi pa a da? minpa lɔɔ a tan a maa dinpa ki dagi bɔ doriya. Mi pa a see a kɔtitisin do a nune tisi fan gi zɛrɛ. 19 Kirɛ pomede mi pa gɔlu a sugore be tisi bɔngo kombari wo mi kame. Bena bɔngo ke piri, mi pa a wujun a sugo a zii, a ɲun, a da bɔtugun.20Do Yamba sewura be ya:«yalema! zɛngɛ ɲiwɔn n'wujugɔn pagi some n'kan. ki wankati ban, n'dɛni tisiri ke fan bɛ, ki page da wulɛ yanɛ?21 Do,nɛme wo nɛme we dɛni nafolo u sugo dingɔ ye ban, do u wo da nafolo tire Yamba kanun, u wo bɛru».22Ki wankati ban Yesu see u karimbiyo bere be ya« kirɛ yebanun ,mi gɔlume yala be ya: yari bame lɔgusu yalɛ zimo tɔgɔrɛ, be bukaɲe yiri pa ye i zii? yari bame lɔgusun ya pɛtɛ korere, be ya pa ya see yutun ke?23 Ditiya nɛnɛn wujugɔn zime bɔ zimo, tuna nɛmɛrɛn zime bɔ yutun.24Lɔgusame kankan dirɛ tɔgɔ kan, gi duyome , gi deyame gɛri, ka tunde giɲan , dagi tiɲɛn tome gi kan, gi fanrɛ zɛrɛ, Yamba pemi gira zimo. Yalɛ zime bɔyame zime biyo kɔkɔ la? 25Yalɛ bɛnɛrɛ wulɛ pawu guru u kusu ka fiɲiɛn wu u weyandi ban lɔgusɛ wɔ? 26 Kirɛ ye banun, do yari guruyame ga ya da ki ka fiɲiɛn gi, bukaye yari lɔgusu tisiri ke time bɛrɛ?27Lɔgusame ya sime pɔrɔ gɔn dirɛ purume ne kɛdɛri. Gi deyame tome , gi wɛnyame, do gi fanrɛ zɛrɛ, mi gɔlume yala be pɛɛ Solomane wɔ u panga wɔ, u yuntu girɛ kɛdɛrinwo ki gɔn gi dɔngu. 28gɔndin ke wo pɔrɔ zɛngɛ, do lewu pagi furugi zɔmɛ, do Yamba koruga kirɛ pɛtɛn bɛru, u da yalɛ pɛtɛn koru gi pɔru ki kan la? Yalɛ muganri wo fiɲiɛn wu.29Yari pa ya zii ke do ya yun ke, yari bame lɔgusu kirɛ punnɛ, bame mamaga da gi nɛrɛ. 30 Budungi ke yame Yamba, bɛɛ fan pumi ki tisiri fan , do yalɛ baa ɲin be gin tɔgɔ wo yala.31Yarimin pungame domede wararɛ pɛri. Ki daga Yamba pame gi pame tisiri fan yala gi kusu gi bame. 32Yari bame wudugu,«peti dɛnari, ditiya gi dame ɲin bame ya baarɛ u pame u pɛri yala.33Yekame ke wo ya nunee ya palme dɔdarɛ. Ya wusugun lɔngurɔn ke beziniyame ya sugoree, ya dɛnin nafolo ke zɔkuyame domidee wara rɛ, buno dɔgiyame dinin zinyo dagi nɛni zin. 34N'nafolo wo zingee, n'bɛnɛ see lɔgusɛ wo dini.35« Yari diyame ya tiɲan do ya lampan mukari time.36 Yari dami n'to tome biin we toru u ɲunti, do pawu lii furugire giɲanrɛ ke ban, buda yali u kunga niin bagi, u kɔrura nii lome bame.»37Do ɲunti kunga u min tome biyo be bo dunɲɛn, duwɔ biyo be bɛɛ wɔ. Gɔnɛ mi gɔlume yala be pawu u din u tingan u pume zimo u tari bɛra. 38Do u kunga kiyɔn bɛnɛwɔ dagi seesa u min bo duɲin , duwɔ biyo be bɛ wɔ.39Sʋlam be mɛgǝti ɲɩgam bunow ren kʋnɛ wankatɩ, wʋ da pɔw dʋɲɩ wʋ se re do wʋ da dʋ wʋ nii gunu. 40Yayaa petam, be nɛn nɛ biibɔ pirim wankatɩ kee ya da mandan."41Piɛri se wʋra be ya: "Ɲuti, yɩllɛw ngɔlʋ ngǝ makǝ laa laabɛ fan rɛnw?" 42Do Ɲuti se ya: "Kɛsɛrɩ kɔmbʋrʋ terna do tɛlmɛ tisoriti weew yikere tiwu pɔw tundu bɛ laabɛ ɲine bʋdayalɩ wʋ pan bra zimo gǝ wankatɩ ban? 43Bɔka wee re ɲuti re pɔw mɩɩ wʋ dee kɩ, dɔɔbii wʋ wɔ! 44Gɔngɔnɛ mɩ paa gɔlʋ yala be, wʋ pɔw tunduw wʋ nuu ren tisiri fan rɛn ɲine.45Do wʋ bɔkaa gɔlʋga wʋ sugo re be: A ɲuti bonmǝ wʋ kʋnɲan, wʋ zǝnga wʋ mewun tomdɛɛrʋwaa bʋwabɛ wɔɔ kaanbɛ, wʋ zii do wʋ yʋnɲɩ fo wʋ se viin, 46wʋ yikere tiwu pirim dɛɛ kee wʋ mendǝnǝyan do wankatɩ kee wʋ yan, wʋ pɔw nɛn‘ʋ do wʋ pan wʋra wʋ tere woterengǝ tena kan.47Do tome bii we ɲin u yuntire dingɔ, do we peti u da tome gi mali u dingɔ wɔ,pawu na mawɛ kɔkɔ,48 Do tome bii we yame u yuntire dingɔ u daga ke wo zɛme pawu na mawiɛn fiɲiɛnwu,nɛn were wu pame kɔkɔ, pa ba pume kɔkɔ u kame. Nɛn were wu ba see tisi bɔngo kariwa , tisi bɔngo pagi bomeju u kan.49«Mi kume lewu wo tigan ban, bɛ fan gi da mukugame, pagi da mirɛ ɲin bame. 50Numun zuwɛn dukurɛ wori, tilɛgi mi pɔru gi kan. mi bɛnɛ wo lome bame n'gege wo pagi suru.51Yari medemi be mi kume zuluwo tingan bame la? ayi, mi gɔlume yala ,tarɛn, 52Do wɔnɛ,laa nii dore tiɲan pagi tari, laa tɔɔ laa niire ye ban, laa nii laa tɔɔrɛ ye ban, 53 Baa pawu zinme biire ye ban, biin baarɛ ye ban, kɔn pawu,u zinme u bii kɔn ye ban, bii kɔn u niire ye ban. Dagi kɔn u bii kɔn ye ban, kɔn dunru u baranire ye ban».54Yesu see jamagirɛ be ya:« ya naga wara bumɛn ya gɔlume be duwa pirime, gi demi. 55Do watima liga sirɛn numunre nɔmɛn, yari gɔlume be lome pagi da, gi demi. 56Kore niin niige tena! kasetiri ke wo warawɔ tigan ban, bukaye yari guruyame ya kɔgulun wɔnɛ wankati ya koru zarɛ?57Bukaye yari kɔluɲame ke tereme ya sugore? 58 Do dun woga n'wɔn budun giɲanrɛ, mali wɔ keme ban, do ya bun dɔngu budungirɛ giɲanrɛ, budungi tin bunun see sinunrɛ nune, sinun bunun see kasugirɛ.59 Mi gɔlume n'na be n'dali kasugirɛ do n'wo kɛsɛri fan wɔn.»Chapter 13
1Kɩ wankatɩ ban, Pɩlate da gʋ Galilena bee, saraga bɛgɛndǝ rɛ gʋwɛ ban, wʋ ɲasǝn ba gɛrma wɔɔ sarga bɛgɛndǝ rɛ gɛrma za kan. Nɛn dalǝ vam kɩ kɩwarǝgǝ gɔlʋ Yesu re. 2Yesu gɔlʋm bra be ya: "Yarɩ da mendenmǝ be bɛ Galilena da dam zunuufu dɛrʋwa rɛ gǝ bɔ ba dǝpa, be kɩrɛ yembanǝw ba zim bɛ laa? 3Aayi, Mɩ gɔlʋm yala be yala woga lɔŋsʋ ya zunuufuu re ya fan pa ya nɛnɩ bɛɛrʋ.4Siloe donde dore duungǝ zara laa fiɲonʋntɔɔlʋgɛ ban gǝ gʋ bɛ, yarɩ da mendenmǝ be zunuufu dɛrʋwaa bɛ wɔ, gǝ da gǝ bɔ zeruzalɛmna fan laa? 5A paa gɔlʋ yala be aayi. Do yarɩ woga lɔŋsʋ ya zunuufuu re, yayaa pa ya nɛnɩ bɛɛrʋ."6Yesu semǝ nni makǝgǝ: "Wakǝ wiyori tɩɲa da wo bɔ tɩɲa rɛzɛn dǝma gɔrɛ rɛ, wʋ vam biyo pʋm gǝ ban, do wʋ wo biyo na. 7Kɩban wʋ gɔlʋm gǝ kɔsʋrʋʋ rɛ be, 'Mɩ bena tɔɔbɛɛ bɛ a pʋm biyo gǝ ban z niɲon, kɛwʋgǝ, bǝka yembanw gǝ wo tǝŋabee ban komburo?'8Do kɔsʋrʋʋ tombum be, 'Mɩ ɲuti dʋgǝ nge bene tɩɲa dɔm. Mɩ paa kʋʋ vɔm a gindengǝ do a se gra birigi. 9Gǝ sʋmga, kɩ pagǝ da kɛndɛ, kɩdaagǝ npan kɛwʋgǝ!'"10Wunzuŋon dɛɛ dallɛ wɔɲan, Yesu da kerbdenmǝ laabɛ Yamba kɔgʋnɛ dore dallɛ. 11Kɔn tɩɲa da wo dini zina vema da wo wʋ ban fo bena fiɲo nimpi. Da wʋ pikorii wʋ gʋrʋyan wʋ teren.12Yesu naa wʋn wʋ konm‘u wʋ gɔlʋ wʋra be, "Kɔnw nnaa soŋe nlɩ vema nuu ren zɛngɛ. 13Yesu pɛlǝ wʋ nuu wʋ ban, kɩ gɩɲa betɩɲa rɛn wʋ terenmǝ. Wʋ kɔgɔnmǝ Yamba. 14Kɩrɛ wo malǝ Yamba doree re ɲuti wo, be Yesu bɔrʋm vemati wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔɲan. Wʋ gɔlʋm zamagǝ rɛ be ya, "Tom zɛm be gǝ da daa nʋndʋgʋ rɛ zɛrɛ, do yarɩ kʋnɛ kɩrɛ dɛwɔɲan bʋdayaɩ do ya na zulu. Yarɩ bʋwan kʋn wunzuŋon dɛɛ."15Ɲuti tombum be ya: "Gɔla niniitena! Yarɩ fan nɛkɩyan ya durumo wala ya nɔ wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔɲan? 16Nni kɔnw wee da Ibrayima si re, do wʋ dɩɲarɩn da wo suntana kan fo bena fiɲo nʋntɔɔlʋ, xʋ wo zɛm be wʋ na soŋe wunzuŋon dɛɛ rɛ wɔɲan laa?"17Yesu gɔlʋgǝ keeban, wʋ zɔgʋwaa fan dam kii, do zamagǝ fan dam bɛnyɩn. Wʋ tɔgɔ kɔgʋya daarɩɩ rɛ yemban.18Yesu gɔlʋm bra be, "Yamba pɛɛrɩɩ wɔɔ bǝka mɔnrʋn za? 19Gǝ ntoo pongoyibiyo nɛn dalǝ mǝsǝ wʋ dǝma gɔrɛɛ rɛ, gǝ zǝŋ gǝ da tǝnzanɛ kɔɔ rɛ zimbiyo se gǝ gurusǝrǝ gǝ lunkusǝrǝ ban."20Yesu gɔlʋm dɩtɩya be, " Bǝka wɔw mɩ menden Yamba pɛɛrɩɩ? 21Gǝ wo ntoo buribamɛ kagǝ kɔn dalǝ takǝ wʋ se faranɩ ɲɩma kilo fisinii do nɔn kan, wʋ ɲasǝngǝ za wɔ gǝ fan zǝŋ."22Yesu da gindenmǝ zesi kɔɲɩrɩɩn wɔn zesi kɔgʋyaa fan, do wʋ kʋnmʼʋ yiko se zeruzalɛm wʋ kerbden laabɛ do wʋ wori. 23Nɛn dʋʋ rɛ bonzuw be ƴɩ ɲuti, laa bee pa ba na soŋe, bɛ fɩɲɛwʋn laa? Yesu tombum be ya: 24"Sean panga ya zʋn nii fɩɲɛwʋngǝ wɔ, nʋndɩtɩya mɩ gɔlʋm yala be laa bongo pa ba pʋm zʋwɛn mandǝŋa do ba da zʋn.25Mɛgǝti zǝnga wʋ son nii keeban, do ya wo salɛ, yarɩ pa ya zǝrǝgǝ nii ban ya bangǝ nii, ya gɔlʋ be, 'ɲuti, kɔrʋ nii yɩla,' wʋ pɔw tombu yala be ya, 'Mɩ yan yallɛ lɩyɛ gɩɲa.' 26Kɩban yarɩ pa ya gɔlʋ wʋra be, 'Yɩrɩ zim zimo do yɩ ɲʋ numuu nsere, nkarbdanmǝ yɩrɩ zesǝlle nii ban.' 27Wʋ pa wʋ tombu yala be wʋ yan yallɛ lɩyɛ gɩɲa, lɩyan mɩɩ yikere tɔgɔ zɔmbɔ dɛɛrʋwaa fan!28Kɩ gɩɲa rɛn yarɩ pa ya za ya dom ya nii, yarɩ naga Ibrayima, Isaka, Yakuba, do kelluwaa fan, Yamba pɛɛrɩɩ rɛ keeban, do yallɛ kʋwarɩ wo salɛ. 29Laa dǝpa pa ba lɩ diniɲogǝ re nɔmɛ naasǝngɛ fan, ba gǝndǝ zimo ban Yamba pɛɛrɩɩ rɛ zɛrɛ. 30Kɩban ponde nɛn pa wʋ da yikereti, yikereti dʋʋ pa wʋ da pondeti re."31Kɩban, Farisiɛn dǝpa dɔgʋm Yesu kan ba gɔlʋ wʋra be, "Pɔrʋ nlɩ nge be Erɔde pɩɩnmǝ nʋ wʋ gʋ." 32Yesu tombum be, "Varan gɔlʋ kɩ gogǝ re be, 'Zɛngɛ do zɔmɛ mɩ paa dɩwʋ zina a koru laabɛ ban do a bɔrʋ vema tena a zɔkʋ daa tɔɔ rɛ wɔɲan. 33Gǝ fan rɛn zɛrɛ gǝ dam tʋlɛyɩ mɩ lɩ a varɩ kem ban, zɛngɛ wɔɔ, zɔmɛ wɔn, zɔmpurugo woo, do gǝ malarɩ dagǝ ba gʋ kellʋw gɩɲa dʋkʋ rɛ fo Zeruzalɛm.34Zeruzalɛm, Zeruzalɛm, nʋ wee gʋyɩ kelluwaa, do ya veglǝ Yamba kellubiyobe lusǝ wo ya gʋyɩ. A da pɩɩnmǝ nlaabɛ a dɛnɩ lese bongo ntoo kuruye dɛnɩ gǝ biyo gǝ gɛŋɛ lere yalɩ bɛɛ, do ya wo tɛrɩ. 35Nangǝ yallɛ mɛgǝ pa gǝ tǝŋ yallɛ komburo, mɩ gɔlʋm yala be ya da mɩ na dʋtʋ, nge woo yarɩ pa ya gɔlʋ be wee piri yɩ ɲuti re yire wo bɛɛ dɔɔbii.'"
Chapter 14
1Wunzuŋon dɛ dali rɛ wɔɲan, Yesu vam farisiɲɛ nɛn kɔɔ dali mɛnʋ ba zi zimo dini. Farisiɲɛwan da sǝnǝmʋʋ. 2Bɔ dali rɛ da wo dini tʋna fʋsɛ vema da wo ban. 3Yesu bonzum sariya karǝnsabaabɛ wɔ Farisiɲɛwan be ya: "Nbɔrʋ nɛn wunzuŋon dɛ rɛ wɔnɲan gǝ zɛmǝ laa gǝ wo zɛm?"4Do ba wo wʋ nii tombu. Yesu dʋsʋmʋʋ wʋ bɔrʋw do wʋ dʋ wʋra wʋ vari. 5Wʋ se bra be ya: "Yallɛ bɛnɛ rɛn wullɛ biibɔ wala wʋ nɔ zarǝga bure re wunzuŋon dɛ rɛ wɔnɲan wʋ dada lomban wʋ koruw?" 6Ba wo gʋrʋ ba tombu kaaka kɩ tɔgɔgǝ rɛ.7Yesu na be laa komarɩn pʋmmǝ yikere gǝndɛ gɩɲaa wʋ sem teren bra be ya: 8"Ba komga yari furle bʋwan gǝndǝ yikere gǝndɛ gɩɲaa rɛn, nʋndɩtɩya gǝ gʋrʋm gǝ da nɛn wee bɔ nʋ ya kom dini. 9Nɛnʋʋ wee re kom ya fan bɛɛ kʋnga dɔngʋ, wʋ pɔw gɔlʋ be ya: "Pan ngǝndɛ gɩɲaa ngǝ nɛn nɛ," kɩ wankatɩɩ ban nwon gǝndǝ ponde kii wo.10Do ba komga nʋ, va gǝndǝ ponde, kɩwɔ wee kom nʋ bɛɛ kʋnga wʋ pɔw gɔlʋ nna be ya: "A dɔɔ, va gǝndǝ yikere." 11Kɩwɔ npan na kɔgʋnɛ nʋwɔɔn bee gǝndǝ bɛɛ kan. Nʋndɩtɩya nɛn woo nɛn wee tekǝ wʋ sugo donde pɔw tisi, do nɛn woo nɛn wee tisi wʋ sugo pɔw takǝ donde.12Yesu se bɔw wee komʋw bɛɛya rɛ be ya: "Npetǝga zimoo nɲiwoon wuyaa wɔɔ faan, bʋ ndɔɔwaa wala nbabiyo wala nlʋlʋwaa, wala ngǝndǝrǝwaa naforotena kom, nʋndɩtɩya bɩya gʋrʋm ba kom nʋ ba wɔn nzimoo rɛn dʋ nna.13Do npetǝga zimo kɔɔ, kom kɔmiɲan tena, laa bee ton kɛndɛ, lʋgʋsǝ do bʋtʋwa. 14Kɩwɔɔ npan na dɔɔ, nʋndɩtɩya ba da gʋrʋ ba wɔn gǝ dʋ nna. Nʋndɩtɩya npan na tantʋlʋma laa ternʋrʋnwan rɛn wɛɛ dɛwɔnɲan."15Bɛ zimo ziruwaa rɛ tiɲa lʋgaa kɩ gɔlaa wʋ se ya: "Nɛn wee pɔw zi zimoo Yamba pɛrɩɩ rɛ dɔɔbii wɔɔ!" 16Do Yesu se wʋra be ya: "Bɔ tɩɲa da zimo kɔɔ do wʋ kom laa bongo. 17Zimoo petǝ gǝ zɔkʋ keeban wʋ sem wʋ tomdɛrʋwaa ba va gɔlʋ laa komarɩɩn be, "Kʋnwam be gǝ faan peta gǝ zɔkʋ wɔnɛ."18Ba fan zʋnm yaafa zǝra mandǝŋan beetɩɲa wɔn dorugǝti se wʋra be ya: "Mɩ yɛwʋm wan do a zɛm be a va gǝ sǝm. Tɔsʋ nbɛnɛ yaafǝdan mɩ." 19Tɩɲa se ya: "Mɩ yɛwʋm nuɲii fiɲo, do a wom gǝ korusu. Tɔsʋ nbɛnɛ yaafǝdan mɩ." 20Do bɔ tɩɲa se ya: "Mɩ furudonmǝ kɔn dʋrʋ kɩrɛ yembanǝw a da gʋrʋ a kʋn."21Tomdɛrʋw kʋm kɩ bɛɛgǝ gɔlʋ wʋ ɲuti re. Kɩ wankatɩɩ ban ɲugǝti re bɛnɛ zǝnmǝ wʋ se tomdɛrʋw rɛ be ya: "Vari lomban nva kemdǝ ban do zaagǝ rɛ zɛrɛ do nkʋn kɔmɩɲan tena wɔn, tonkɛndɛ tena wɔn bʋtʋwa wɔɔ lʋgʋsǝrǝ wɔ nge." 22Tomdɛrʋw se ya: "Ɲuti kee ngɔlʋ bɛɛ fan damǝ gɩɲa boro wore. "23Ɲugǝti se tomdɛrʋw rɛ be ya: "Va kem kɔgɩyaa wɔɔ dǝma gɔraa rɛ nion ban nva laabɛ tɩɩn nkʋnwɔn, budayali mɩ mɛgǝ su. 24Nʋndɩtɩya bee a kom bɛɛ rɛ kaaka da mɩɩ zimoo zi."25Zamakɔɔ rɛ da dʋlʋw, wʋ nʋnʋmw wʋ se bra be ya: 26"Nɛn kʋnga mɩ ban do wʋ sugo baa, wʋ ni, wʋ kɔn, wʋ bii, wʋ baabiibɔ wɔɔ wʋ baabiikɔn do wʋ sugo pʋmɛ mʋn zʋma, wʋti da gʋrʋ da mɩ karǝmbii re. 27Nɛn woo nɛn wee tekiyan wʋ pɛkɛdan wʋ dʋlʋ mɩ wʋ da gʋrʋ wʋ da mɩ karǝmbii re.28Do yallɛ bɛnɛ rɛn wʋllɛ pɔw mandan be wʋ pɔw ma donde dore do wʋ wo gǝndǝ dɔm wʋ takǝ mandǝŋa wʋ sǝm gǝ kɛsɛrɩ zɛm gǝ dɔngʋ gɛrɩ do gǝ nii suru? 29Kɩdaagǝ wʋ sega dime do wʋ wo gʋrʋ wʋ zɔkʋgǝ, bee nawʋn fan pa ba ɲeɲenwun 30do ba gɔlʋ be ya: "Nni bɔw sɩngdanmǝ dore mɛɛ do wʋ wo gʋrʋ wʋ zɔkʋgǝ."31Pɛɛ pɩɩnga wʋ va pɛɛ dʋʋ kɛnrɩn, wʋ gǝndǝm dɔm wʋ mandan wʋ sǝm wʋ bʋga gʋrʋ wʋ va laa mʋsʋrʋ fissinii kɛnrɩn laa mʋsʋrʋ fiɲo won. 32Wʋ daa gʋrʋ wʋ tǝnmǝ gɩɲa tonton wʋ se tombiyobe ba va pɛɛ tiɲa zǝrǝ bʋdaylǝ zulu gǝndǝ. 33Nɛn kaaka ton ya bɛnɛ rɛn wee pɔw da mɩɩ karǝmbii re do wʋ wo nuu ren tisi fan dʋ.34Sɩrɛ wo kɛndɛ, do gǝ lemlemgǝ lɩga, bǝka pagǝ dagǝ yɩmban dʋtʋ? 35Kɩwɔɔ gǝ deem gǝ kɔmɩɲan ɲɔɔdʋ tǝnŋabee re wee birigigǝ kɩwɔ. Kɩ kɔyɩmǝ salɛ. Wee kɔm zʋnɛ kee lʋgʋ se wʋ zʋnɛ."Chapter 15
1Fadʋgʋ kɛsɛrɩ soŋurunwan wɔn zunuufuu tena kɔgʋsʋm Yesu re kule ba see ba zʋnɛ wʋ gɔlaa wɔ. 2Farisiɲɛwan wɔn sariya karǝnsambaabɛ da gɔlʋmǝw wʋ ponde ba se ya: "Nni bɔw mʋnmǝ zunuufu dɛɛrʋwaa kɛndɛ, do ba zii zimoo za kan."3Yesu gʋm bra ngǝ teren be ya: 4"Yallɛ bɛnɛ rɛn wullɛ kɔmga petǝ keson do gǝ tɩɲa larɩ wʋ dʋyan pisiwayɩ do nɛɛbʋgɛ pɔrɔ waglaa rɛ do wʋ va kee larɩ bɛɛ pʋm fo wʋ nagǝ laa? 5Wʋ naagǝ wʋ bɛnɛ deem yɩmban fo wʋ takǝgǝ wʋ se gogla.6Wʋ dɔngaa zaa, wʋ konmǝ wʋ dɔwaa wɔɔ wʋ gǝndǝrǝwaa do wʋ gɔlʋ bra be ya: "Yɩ daam bɛnyɩn za be a nam a pekaa kee larɩ bɛɛ." ɩrɛ 7yemban mɩ gɔlʋm yala be zunuufu dɛɛrʋ tɩɲa lɔnŋsǝga wʋ zunuufu re wʋ dʋgǝ, bɛnyɩn deem donde waraa rɛ gǝ da gǝ bɔ laa psisiwayɩ do nɛɛbʋ bee lɔngsǝyan ba zunuufu re.8Kɔn wee re kɔmga wakɩya fiɲo, do wakɩrɩ larɩ, wʋ mʋkʋyan lampan wʋ zɛsǝ doree do wʋ pʋmgǝ fo wʋ nagǝ? 9Do wʋ naagǝ, wʋ konmǝ wʋ dɔwaa wɔɔ wʋ gǝndǝrǝwaa wʋ gɔlʋ bra c be ya: "Yɩ daam bɛnyɩn za kan be a nam a wakɩrɩ gǝ kee re larɩ bɛɛ." 10Kɩrɛ yemban mɩ gɔlum yala be zunuufu dɛɛrʋ tiɲa lɔngsǝga wʋ zunuufu re wʋ dʋgǝ, bɛnyɩn deem donde waraa rɛ malɛɛkǝdǝ rɛ bɛnɛ rɛn wʋti re yemban.11Yesu se ya: "Bɔ tɩɲaa da kɔm biyobʋwaa nii, 12kewu wu se wʋ baa rɛ be mɩɩ baa, pan mɩrɛn a yan gǝ lɩ nnaforogǝ kan."kɩban baaw tarǝm naforoo bra.13Daa gɛla ponde, kew wu dɛnǝm wʋ kɛsɛrɩ fan wʋ vɔɔ zamna to dʋkʋ rɛ, wʋ va kɛsɛrɩ fan nɛnɩ dini sǝnɩɛ zimo ren. 14Wʋ kɛsɛrɩ fan rɛn zɔkɛ ponde, Yasma kɔɔ rɛ zʋn kɩ zamna rɛn, wʋ zimoo fan zɔkʋ.15Wʋ vam zʋn tom kɩ zamna rɛn nɛn dalǝ kan, wʋ semǝw wʋ va toya sǝm wʋ wan rɛn. 16Tǝnzanɛ biyo kee toyaa zii bɛgǝ wʋ da pɩn wʋ zi, nʋndɩtɩya nɛn kaaka da pengyan wʋra zimo.17Wʋ naa sogumarǝn wʋ se ya: "Tom biyo bongo wo mɩɩ baa mɛɛnʋ, ba zii ba dʋyɩ dini, yasma pagǝ gʋ mɩ nge. 18Mɩ paa zǝŋ a va a baa mɛɛnʋ a va gɔlʋ wʋra be ya: "Mɩ baa, mɩ zʋnm Yamba taalǝ do a zʋn nɩyan taalǝ. 19Mɩ wo zɛm be a kom be nbiibɔ dʋtʋ. Mʋn mɩ ntoo ntombii dʋkʋw.20Wʋ zǝnmǝ wʋ va wʋ baa mɛɛnʋ. Wʋ wo tonton do wʋ baa na wʋ piri, wʋ yamasɔgɔ damǝw wʋ sesǝ wʋ va wʋ tusu wʋ karan wʋ. 21Biibɔw gɔlʋmǝw wʋ baa rɛ be yaa: "Mɩ baa, mɩ zʋnm Yamba taalǝ do a zʋn nɩyan taalǝ, mɩ wo zɛm be a kom be nbiibɔ dʋtʋ."22Do wʋ baa gɔlʋmǝ wʋ tombiyobe re be ya: "Daam lomban ya kʋn yɩtʋgǝ kee re kɛndɛɛrlɛ bɔ gǝ dǝpaa fan bɛɛ se wʋ bonde, ya se sʋla wʋ nuuren, ya se lalɛ wʋ nɛɛ rɛn. 23Kʋnwan nɔbee kɛndɛ wɔ yɩ gʋ do ɩ zi zimo ɩ da bɛnyɩn. 24Nʋndɩtɩya mɩɩ biibɔw wee ya sǝm bɛɛ da tɩwʋm do wʋ wɔa. Ba mʋnmǝ bɔrʋgʋgǝ rɛ nii.25Wʋ soma da wo pɔrɔ. Wʋ kɔgsaa zaa bɔwɛ kore woo saw koree wʋ lʋgʋ. 26Wʋ konmǝ tombii tɩɲa wʋ bonzu kɩ bɔrʋgʋgǝ rɛ tɔgɔ. 27Wʋ tombum be ya: "Nkewu re kʋn zaa, kɩgǝ nbaa gʋ nɔbee kɛndɛ be wʋ namǝ wʋ zulu wo. "28Biibɔ somaw rɛn bɛnɛ furum wʋ wo tɛrɩ wʋ zʋn zaa, kɩgǝ wʋ baa lɩ wʋ va wʋ zǝrǝ. 29Do wʋ gɔlʋmǝ wʋ baa rɛ be yaa: "Mɩɩ bena bongogǝ bɛɛ a dee nna tom. Mɩ wo nkore dʋ wankatɩ kaaka rɛ. Kɩwɔɔ gǝdǝrǝ wɔɔ baa bunko beetɩɲa dǝngangǝ nwo pan mɩrɛn budayalǝ mɩ wɔɔn a dɔɔwaa da bɛnyɩndǝrǝ za wɔ. 30Do nbiibɔw wee nsǝm bɛɛ nɛnǝmǝ nnaforo fan sanɩɛ zimo ren. Wʋrɛ kʋnɛɛ ngʋ wʋra nɔbee kɛndɛ."31Wʋ baa tombum wʋra be ya: "Mɩ biibɔ, nʋ wo mɩ kan nge suufan, mɩɩ tisǝrǝ fan nnɛ yangǝ. 32Do ɩ zɛm be ɩ da bɛnyɩdǝrǝ ɩ da bɔrʋgʋ, nʋndɩtɩya nkewu wee nsǝm bɛɛ da tɩwʋm do wʋ wɔa, wʋ da larǝm do wʋ naa.
Chapter 16
1Yesu gɔlʋm‘ʋ karǝmbiyobe ya rɛ be, "Bɔ nafroroti dʋʋ rɛ da wo dini, tɔgɔyikokollu dʋʋ rɛ da wo wʋ kan, laabɛ kǝtǝm‘ʋ nɛɛ be wʋ nɛnɩmǝ wʋ ɲuti re naforo. 2Wʋ ɲuti konm‘ʋ wʋ gɔlʋ wʋra be, 'kee mɩ lugʋ ntɔgɔ kan bɛɛ bǝkɛyɩ kɩɔ? Kʋnɛ yɩ kɔru gǝ yiko be nʋ da gʋrʋ ntǝŋ mɩ naforo re ɲine dʋtʋ.'3Kɩ ban tɔgɔyikokolluw gɔlʋm‘ʋ sugo zɛrɛ be ya, "Ɲuti koruga mɩ wʋ naforogǝ re ɲine mɩ paa da yalǝ, mɩ gʋrʋyan a kɔsʋ, do zǝra kii mɩ ban. 4Mɩɩ ɲɩ keeg‘a pa da bʋdayalɩ mɩ lɩga wʋ naforogǝ re ɲine, laa dǝpa se mɩ ba mɛɛnʋ."5Kɩ ban bee takǝ gɩmɛ wʋ ɲuti kan bɛɛ, wʋ konmǝ ba fan, wʋ gɔlʋm doruw re be, 'Mɩ ɲuti re gɛllɛ wo nban?' 6Wʋ tombum be, 'Nʋwan bidon keson,' wʋ gɔlʋm wʋra be wʋ takǝ sɛwɛ lomban wʋ wǝnrɩn fǝsǝnɔn.' 7Kɩrɛ ponde wʋ gɔlʋm tɩɲa ya rɛ be, 'Gɛrɩbɛ nnɛ?' Wʋ tombum be, 'Ɲaa boton keson,' wʋ gɔlʋm wʋra be, 'Takǝ sɛwɛ nwanrɩn boton sambɔgɔkeson.'8Yikeretiw kɔgɔnmǝ yikokolluw wee wo teren bɛɛ, wʋ sogumarɩɩn rɛn yemban, nʋndɩtɩya diniɲogǝ re laabɛ deemǝ gǝ sogumarɩn wɔn za bɛnɛ rɛn gǝ da gǝ bɔ kamporuŋa biyobe. 9Mɩ paa gɔlʋ yala be, pʋman dɔɔwa ya sugo re nambara naforo wo, bʋdayalɩ kɩ zɔkʋga, ba se yarɩ gǝndɛ gɩɲa kee re kɔmɩɲan zɔkɛ rɛ.10Wee daga mʋŋarɩn tɔgɔ fɩɲɛwʋn rɛn, mʋŋarɩntiwu nwɔn tɔgɔ kɔɔ ya rɛ, ndaga wo terenti re tɔgɔ fɩɲɛwʋn rɛn, wo terentiwu nwɔn tɔgɔ kɔɔ rɛ ya. 11Kɩrɛ yembanǝw mʋŋarɩn ten dagǝ yarɩ wɔ tatara naforo tɔgɔ kan, wʋllɛ pa wʋ se naforo kɛndɛ karʋwa yarɩ ban? 12Yarɩ woga da mʋŋarɩn tena rɛn, nɛn dʋkʋ rɛ naforo tɔgɔ kan, wʋllɛ pa wʋ se wʋ yan nɛ karʋwa ya ban?13Nɛn kaaka gʋrʋyan nda tom ɲutena nii ren, npan mʋn tɩɲa zɛrɛ, do nda tɩɲa pɩɩnma, ya gʋrʋyan ya da tom Yamba rɛ do ya da tom naforo ya rɛ."14Farisiɛnwan ya lʋgʋ kɩ gɔlaa keeban, ba sem Yesu bɔnzɛyɩ, nʋndɩtɩya naforo tɔgɔ da wo bra yɩmban. 15Yesu gɔlʋm bra be ya: "Ya deemǝ ya sugo wo laa ternǝrǝwan laabɛ se re, do Yamba ɲɩ ya bɛnɛse, nʋndɩtɩya tɔgɔ kee nii kɔgʋnɛ laabɛ kan, zunuufuu gɔɔ Yamba kan.16Sarɩya tena do kelluwaa rɛ sɛwɛ da wore, fo gǝ kʋn dɔngʋ Yohana wee re see laabɛ numuu ren bɛɛ rɛ wankatɩ ban, fo kɩ ban Yamba pɛɛrɩɩ rɛ kɩwarɩ yɩn da gɔlʋmǝ. Laabɛ fan da seem panga ba zʋnɲɩ gra. 17Donde waraa wɔɔ tǝŋabiye pagǝ pɔrʋ, do srɩya sɛwɛ biye tɩɲa dǝngan da lɩ gǝ ban.18Nɛn wo nɛn gʋyɩ wʋ kɔn furu, do wʋ tkǝ dʋkʋ, sanɩɛ ziiruw ʋwɔ. Wee takǝ kɔn wee furle nɛnɩ ya sanɩɛ ziiruw ʋwɔ.19Bɔ kɔmti tɩɲa da wore, wʋ da seemǝ yitun kɛndɩya, wʋ zii pɛɛ zimo do wɲ dee wʋ dɩngɔ suufan. 20Bɔ zimorinti dʋʋ rɛ da wo wʋ nii ban wʋ pʋndʋ, wʋ yire Lazarɩ, murʋɲo da wo wʋ tʋna fan ban. 21Wʋ da pɩɩnmǝ zimo bʋbʋsagǝ kee kuru kɔmgǝti re tabalɩɩ rɛ lere bɛɛ wʋ zi, visiri da kʋnmǝ wɲ muruɲo lemǝsǝ.22Wʋ zimoriinti tɩwʋmǝ, malɛɛkɩɩ takǝw gǝ tundu Ibayima kule. Kɔmgǝti ya tɩwʋmǝ, ba koyi wu. 23Wʋ zimorin wo tǝma gɩɲa rɛn keeban, wʋ takǝm‘ʋ ɲu na Lazarɩ Ibrayima kule.24Kɩ ban, wʋ semǝ sɔma be, 'Mɩ baa Ibrayima, kusu mɩ, se Lazarɩ wʋ va wɩ nuubiye se numuu ren wʋ kʋn mɩ dʋlʋmɛ zuru, be mɩ zimorin lewu re zɔmbɔllɛ.'25Ibrayima tombum be, 'Mɩɩ bii, tisi ntɛlmɛ be nnam ka kɛndɛ fan nwo diniɲogǝ re keeban, kɩ wankatɩ ban Lazarɩ da wo zimoriin ren, wɔnɛ wʋ wo zulle, do nʋ selomanlɛ. 26Kɩ kusu gǝ ban, vɔm kɔɔ rɛ wo yɩ bɛnɛ rɛn, yɩrɩ gʋrʋyan yɩ va ya kan, ya gʋrʋyan ya kʋn yɩrɩ kan.'27Kɩ banʋw kɔmgǝti se be, 'Mɩɩ baa, mɩ zǝrǝm nʋ, se Lazarɩ wʋ va mɩɩ baa mɛɛnʋ. 28Mɩɩ baabiyo nɔn nɛ wo dini, wʋ va bɛ temǝsǝ, be bɛ bʋ kʋn ngǝ zimolle gɩɲa rɛn.'29Ibrayima tombum be, 'Musa wɔʼ kelluwaa rɛ gɔlaa wo ba nuj ren, ba seam ba zʋnɛ kɩ wɔ.' 30Do wʋ se be, 'Aayi mɩɩ baa Ibrayima, nɛn tɩɲa tɩwʋ wɔga gǝ va ba kan, ba pa ba lɔŋsʋ ba zunuufuu re.' 31Ibrayima se wʋra be, 'Ba daga Musa wɔɔ kelluwaa rɛ gɔlaa lʋgʋ, baa tɩwʋ wɔga gǝ va ba kan, ba da mʋŋarɩn da.'"
Chapter 17
1Yesu gɔlʋm wʋ karǝmbiyobe re be ya: "Ɲu nɛnɩma tɔgɔ gʋrʋyan do gǝ bʋ da, do nɛn wee deegǝ tɔgɔ kɔm wʋti. 2Nɛn wee pɔw nɛnɩ ngǝ biyo rɛ dʋ rɛ ɲu, luko kɔɔ dɩɩnga nbonde nkɔ nsugo sɩrɛnumuu ren zim bɔ ndaa kɩ.3sǝnam ya sugo, nbaabii daga zunuufu koru wʋ kɔrɔ. Wʋ lɔŋsǝga gra, da wʋ yaafa. 4Wʋ daa nna tɔgɔ zɔmbɔ lese nimpi zenten, do wʋ nʋnʋ nkan lese nimpi gɔlʋ wʋra be 'mɩ yafǝdamǝ nʋ,' nzɛm be garǝ kɩ"5Kellubiyobe gɔlʋm Yesu re be ya: "Kusu ka yɩ mʋŋarɩn ban." 6Ɲuti gɔlʋm bra be ya: "Ya mʋŋarɩn rɛn kɔgɔɔrɩ dɔgʋgam pongoyibee, yarɩ da gɔlʋga nni wkǝnigǝ re be gǝ buku gǝ va siwu sɩrɛ numuu ren gǝ daa son ya gɔlaa.7Tombii woga yallɛ dʋ kan, do wʋ kɔsʋ wala wʋ sǝm bɛgɛn, wʋ lɩga pɔrɔ keeban, wʋ pɔw gɔlʋ wʋ tombii re be wʋ kʋnɛ zimo zi laa? 8Do wʋ da gɔlʋ wʋ tombii re be wʋ da wʋ pan wʋrɛ dɔm, fo wʋ zigo wʋ zɔkʋ do wʋ ɲʋ wʋ zɔkʋ keeban laa? Kɩrɛ ponde wʋ bʋ zi do wʋ ɲʋ.9Wʋ da barka se wʋ tombii re, nʋndɩtɩya wʋ dam wʋ se kee fan laa? 10Kɩrɛ yemban yayaa, keriŋa gɔlaa kee gɔlʋ yallɛ bɛɛ, yarɩ daga gǝ fan gǝ suru, yarɩ gɔlam be ya: "Tombiyo komburogǝ yarɩ wɔ, be yarɩ dam ya zɛm be ya da kee.'"11Yesu sǝŋa wo zeruzalɛm, wʋ lɩm Samari wo Galile zamnaa rɛn bɛnɛ rɛn. 12Wʋ sǝŋa zʋɲɩ zaa dallɛ, gǝrǝma giɲo ren tusuw. ba zǝrǝgǝm tonton. 13Ba borum be ya: "Karǝnsamba Yesu, sǝm ɩ yamasɔgɔ."14Wʋ na bɛ keeban, wʋ se bra be ya: "Varam ya sugo bʋgʋlʋ sargakolluwa rɛ," ba wori keeban ba nam zulu. 15Ba nɛn tɩɲa na be wʋ nam zulu keeban, wʋ nʋnʋm wʋ kɔgɔn Yamba kore kɔɔ wɔ. 16Wʋ zarǝm Yesu re yikere wʋ se wʋra barka, Samaritiwu.17Yesu se ya: "Laa fiɲo daa na zulu laa? Laa nɛɛbʋgɛɛ wozige? 18Ba kaaka wo nʋnʋ ba kɔgɔn Yamba nni veruu re ponde laa?" 19Kɩban Yesu se wʋra be ya: "Zǝŋ nvarɩ nmʋŋarɩɩn soŋa nʋ."20Farisiɲɛwan bonzum Yesu be ya: "Tʋrʋgaw Yamba pɛɛrɩɩ piri?' Wʋ tombum ba nii be ya: 'Yamba pɛɛrɩɩ wo da ka kee nɛn nii.' 21Ba da gɔlʋ be 'nangǝ nge wala ngekan,' nʋntɩtɩya Yamba pɛɛrɩɩ wo ya bɛnɛ rɛn."22Kɩrɛ ponde wʋ gɔlʋm wʋ karǝmbiyobe re be ya: "Dɛɛ dʋkʋ rɛ piri pagǝ da yɩmban yala ya na nɛn nɛ biibɔ dʋ, do yarɩ da wʋ na. 23Laabɛ pa ba gɔlʋ yala be ya: 'Naw ngekan, wala naw nge, do yarɩ bʋwan va dini, yarɩ bʋwan ba nɔmɛ dʋlʋ. 24Ntoo dʋwaa mʋkʋ donde waraa rɛ nɔmɛ tɩɲa fo gǝ va dɔngʋ nɔmɛ tɩɲa yalɩ bɛɛ, nɛn nɛ biibɔ ya pɔw da bɛɛrʋ wʋ kʋnɛ dɛwɔɲan.25Do ngewoo gǝ dɛɛ pagǝ dɔngʋ tǝlɛyɩgǝ pɔw zim kɛndɛ, zɛngɛ laabɛ kaɲan wʋ ban. 26Tɔgɔ kee da dee Nuhun re wankatɩ ban, pagǝ da nɛn nɛ biibɔ ya dɛɛ rɛ wɔɲan. 27Laabɛ da ziim, ba ɲʋɩ, ba furudon kan, ba pen ba biyo furu, fo Nuhun zʋn kokuraa keeban. Kɩban numu kɔɔ kʋnm ba fan nɛnɩ.28Lɔtɩ rɛ wankatɩ da yalɩ bɛɛ, pagǝ da bɛɛrʋ ya, laabɛ da ziim, ba ɲʋɩ, ba yɛw tisi, ba yeki tisi, ba kɔsʋ, ba mee dora. 29Do Lɔtɩ Sodɔmɛ zaagǝ rɛ keeban, kɩrɛ dɛwɔɲan lewu woo kɛkɩnumuu lɩm donde waraa rɛ gǝ kuru ba ban ntoo dʋwanumuu gǝ nɛnɩ ba fan.30Nɛn nɛ biibɔ pɔw bʋgʋlʋ wʋ sugo dɛɛ kee wɔɲan, pagǝ da bɛɛrʋ. 31Kɩrɛ dɛwɔɲan nɛn wee wo wʋ dore ɲine, do wʋ wondǝrǝ zɛrɛ kan, wʋti bʋ tisi wʋ takǝ kɩ wondǝrǝ, do nɛn wee wo wan rɛn bɛɛ nʋnʋ wʋ ponde.32Lɔŋsan Lɔtɩ rɛ kɔn tɔgɔ rɛ. 33Wee pɩɩn wʋ pʋmɛ da na soŋe, do nɛn wee pen wʋ pʋmɛ paw na soŋe.34Mɩ gɔlʋm yala be ya: "Kɩrɛ dɛwɔɲan nɲi won laa nii pa ba pʋndʋ kɛrɔ tɩɲa ban, tɩɲa pɔw mʋn do tɩɲa tǝŋ. 35Kaan nii pa ba nem za wɔ, tɩɲa pɔw mʋn do tɩɲa tǝŋ. 36Bʋwaa nii pa ba gǝndǝ za kan wan rɛn, tɩɲa pɔw na takɛ do tɩɲa tǝŋ. Kǝrǝmbiyobe bonzum Yesu be ya: "Ɲuti, zigewu gǝ pagǝ da? Tǝpaa pagǝ gǝndǝ zige, dʋbsǝrǝ pagǝ dɛnɩ dini."37karəmbiyobe se wʋra be ya: Ɲʋnti kɩ pagə da giyan kere?, do ʋ se bra be ya: giwʋ tʋnamɛrɛ tɩwʋ wo, diniwʋ dʋbʋsɩrɩ dɛnnə.
Chapter 18
1Yesu sem bra makǝ dʋkʋ wʋ bʋgʋlʋ bra be laabɛ zɛm be ba tǝŋ Yamba zǝra ban suufan, ba bʋwan zim. 2Wʋ se ya: "Bʋʋdʋ gunurun dallɛ da wo zaa dallɛ, wʋ da wʋndʋgʋyan Yamba se, wʋ da nedǝnǝyan nɛn kaaka.3Kɔn dalɩ wee re bara tɩwʋ rɛ da wo kɩ zaagǝ rɛ, wʋ da venmǝ wʋ kan be wʋ kusuw wʋ koru wʋ hakɛ wʋ zɔgʋ ban. 4Gǝ bonmǝ bʋʋdʋ gunurun da wo tɛrɩ, kɩrɛ ponde wʋ gɔlʋm wʋ zɛrɛ be ya: 'Baa mɩ wʋndʋgʋyan Yamba se, baa mɩ needǝnɩyan nɛn kaaka se, 5kɩ fan rɛn zɛrɛ, kɩrɛ yembanw mɩ pa kusuw a koru wʋ hakɛ wʋ zɔgʋwa ban, bʋdayalɩ wʋ bʋ kʋn mɩ zim suufan.'"6Ɲuti se ya: "Sean ya zʋnɛ kee bʋʋdʋ gunurun terna gɔlʋ. 7Yamba gɔrarɩɩ bee zee wʋ nɔmɛ rɛn nɲi kusu wuya ban bɛ, wʋ da da bɛ wɔ laa terna ba zɔgʋwa yikere, baa wʋ deem bɛntɔsǝrǝ ba tɔgɔ kan laa? 8Mɩ gɔlʋm yala be wʋ pa wʋ koru ba hakɛ lomban. Do nɛn nɛ biibɔ kʋnga keeban, wʋ pɔw kʋn mʋŋarɩn mɩɩ tǝŋabee ban laa?"9Laa bee mʋŋalɛ da wo ba sugo ban be laa ternʋrʋnwan bɛ wɔ, do nedǝnǝyan ba dʋ, Yesu sem nni mǝkǝgǝ bɛ yemban, wʋ se ya: 10"Bɔwa nii ren va Yamba doree re ba va Yamba zǝrǝ, Farisiɲɛ tɩɲa wɔn, tɩɲa dam fadʋgʋ kɛsɛrɩ soŋurun.11Farisiɲɛ zǝrǝgǝm wʋ tɩɲa wʋ zǝrǝ Yamba be ya: 'Yamba mɩ seemǝ nna barka, nʋndɩtɩya mɩ wɔn laabɛ fan tɩɲa dagǝ, sanɩɛ ziiruwaa, tɔgɔ zɔmbɔ dɛɛrʋwa, mɩ ton ntoo nni fadʋgju kɛsɛrɩ soŋurun yere. 12A dɩɩnmǝ a nii lese nii yakabɛnɛ tɩɲa zɛrɛ, mɩ nii ɲɔɔndʋ kee fan a korum gǝ zaka.'13Fadʋgʋ soŋurunw zǝrǝgǝm gɩɲa ton, wʋ wo tɛrɩ wʋ takǝ wʋ se donde, do wʋ nɛnɩm wʋ yiko do wʋ mewun wʋ bɛnɛse do wʋ se ya: 'Yamba wʋndʋgʋ mɩ yamasɔgɔ, mɩ dam zʋnuufu dɛɛllɛ. 14Mɩ gɔlʋm yala be nni bɔw rɛ samallɛ va zaa, nʋndɩtɩya nɛn wee tetǝ wʋ sugo, pɔw tisi, wee tisi wʋ sugo pɔw na takɛ."15Laabɛ kʋnm biyokɔɲɩrɩwan wɔn Yesu kan bʋdayalɩ wʋ dʋsʋ bɛ. Wʋ karǝmbiyobe naa bɛ ba gɔlʋm ban. 16Do Yesu kɔgʋsʋm bɛ biyobe wo wʋ kule do wʋ se ya: "Dʋwan biyobe kʋnɛ mɩ ban, bʋwan bɛ kǝrǝ, nʋndɩtɩya Yamba pɛɛrɩɩ wo ntoo bɛbɛ. 17Gɔngɔnɛ mɩ gɔlʋm yala be nɛn wee woga Yamba pɛɛrɩɩ mʋn ntoo biifɩɲɛwʋ wʋti da zʋn dini fewu."18Yahatuwaa rɛ ɲuti tɩɲa bonzu Yesu be ya: "Karǝnsamba kɛndɛ, mɩ zɛm be a da bǝka do a na woyan kee re kɔmɩɲan zɔkɛ? " 19Yesu tombum wʋra be ya: "Bǝka yembanw nkom mɩ be kɛndɛ, kɛndɛ kaaka tonde go Yamba beetɩɲa." 20Nɲɩ kerǝŋa gɔladǝ, bʋ sanɩɛ zi, bʋ nɛn gʋ, bʋ bunorin da, bʋ kɩma se ndʋ ban, kɔgɔn nbaa do nni." 21Wʋ bɔw se wʋ kɔmbʋm kɩ kerǝŋa gɔlaa fo wʋ fɩɲɛwʋrɩn ban.22Yesu lʋgaagǝ wʋ se wʋra be ya: "Yeki nnuu ren tisiri fan ntarɩ kɔmɩɲan tena rɛn. Kɩwɔ npan na naforo kɔɔ donde waraa rɛ, kɩrɛ ponde kʋnɛ mɩ nɔmɛ dulʋ." 23Wʋ bɔw lʋgaagǝ wʋ yiko kɛnmǝ, nʋndɩtɩya naforo kɔɔ rɛ da wo wʋ kan.24Yesu naa be wʋ yiko nɛnɩm wʋ se ya: "Naforo kɔɔti re zʋn Yamba pɛɛrɩɩ rɛ wo kʋrʋwan! 25Yʋngʋndǝ rɛ zʋn kala fʋrɛ kan nɛ nạana bɔ naforo kɔɔti re zʋn Yamba pɛɛrɩɩ rɛ."26Do laa bee lʋgʋ kɩ gɔlaa se: "Wʋllɛ pa wʋ na soŋe?" 27Yesu tombum be: "Kee wo kʋrʋwan nɛn nɛ ton kʋrʋwan Yamba rɛ."28Kɩban Pɩɛrɩ se: "Nangǝ yɩrɩ dʋm kaaka fan do yɩ dʋlʋ nʋ." 29Yesu gɔlʋm bra: "Gɔngɔnɛ mɩ gɔlʋm yala be nɛn wee kaɲɩnǝga nmɛ ban, wala nkɔn, nbaabii, nlʋllʋ, nbii Yamba pɛɛrɩɩ rɛ yemban, 30wʋti pa wʋ na gǝ dǝpa bongo nni diniɲogǝ re, pa wʋ na woyan kee re kɔmɩɲan zɔkɛ zɔmɛ."31Yesu konmǝ wʋ karǝmbiyo fiɲo niigee wʋ gɔlʋ bra: "Nan yɩ wo Zeruzalɛm, Kee wanrɩn krlluwaa kan nɛn nɛ biibɔ tɔgɔ kan, kɩ fan rɛn nii pagǝ suru. 32Wʋ pɔw zʋn laa bee yan Yamba nuu ren, pa ba se wʋ bɔnzɛyɩ, ba tʋkʋw, ba tʋsʋ yatǝma wʋ ban, 33pa ba vǝnǝw vʋsɛɛ wɔ, ba gʋw, wʋ tǝma daa tɔɔ rɛ wɔɲan wʋ pa wʋ wɔ."34Do kellubiyobe wo kaaka fanmǝdan, kɩ gɔlaa rɛ kɔrɔ fekarɩki ba ban, kee re gɔlʋ bra bɛɛ ba wo gǝ kaaka kɔrɔ sʋlʋ.35Yesu kɔgʋsaa Zeriko, wʋ da mɩɩm bʋkʋ kem nii kan wʋ zǝrǝ sarga. 36Wʋ lʋgaa zamagǝ rɛ nɔma wʋ bonzum be bǝkɛyɩ bɛ. 37Ba gɔlʋm wʋra be Yesu Nazarɛtɩti re pɔrʋ.38Kɩban wʋ borum: "Dawʋda baabii Yesu sǝm mɩ yamasɔgɔ." 39Laabɛ bee re da wo yikere bɛɛ se wʋra be wʋ tuun wʋ nii, do wʋ nʋnʋm wʋ boru dɩtɩya: "Dawʋda buudugǝ sǝm mɩ yamasɔgɔ."40Yesu zǝrǝgǝm wʋ se ba kʋnwanǝ wʋ wɔ nge. Bʋkʋw kɔgʋsaa wʋ kule Yesu bonzum‘ʋ be: 41"Bǝkɛyɩ npɩɩn be mɩ dz nna?" Wʋ tombum: "Ɲuti a pɩɩm be a se kɔrʋ."42Yesu gɔlʋm wʋra be: "Nse kɔrʋ, nmʋŋarɩɩn paŋa nna zulu." 43Kɩ gɩɲa beetɩɲa rɛn wʋ se kɔrʋm, wʋ dʋlʋm Yesu re nɔmɛ, wʋ kɔgkonmǝ Yamba, laa bee nagǝ fan kɔgɔnmǝ Yamba.
Chapter 19
1Yesu zʋnm Zeriko wʋ pɔrʋ zaagǝ rɛ zɛrɛ. 2Bɔ tɩɲa da wo nni wʋ yire Zankɛ. Wʋ dam fadʋgʋ soŋunle ɲuti naforo kɔɔ ti re.3Wʋ da pɩɩnm‘ʋ na Yesu, do zamagǝ rɛ yemban wʋ wo Yesu na, nʋndɩtɩya wʋ da wo kutii. 4Wʋ sesǝm wʋ va yikere wʋ va dǝŋ wakǝni re ɲine, bʋdayalɩ do wʋ na Yesu, nʋndʋtɩya diniw Yesu zɛm be wʋ pɔrʋ.5Yesu dɔngaa kɩ gɩɲa rɛn, wʋ sǝnmǝ donde wʋ gɔlʋ wʋra be ya: "Zankɛ tisi lomban, mɩ zɛm be a zʋn nmɛɛnʋ zɛngɛ. 6Zankɛ tisim lomban, wʋ bɛnɛ dam yɩmban wʋ va ʋwɔ wʋ mɛɛnʋ. 7Laabɛ fan naa gǝ, gǝ wo malɩ ba wɔ, be wʋ vara zunuufu dɛɛrʋ mɛɛnʋ.8Do Zankɛ zǝnmǝ wʋ zǝrǝgǝ Yesu re yikere wʋ se wʋra be ya: "Mɩ paa tarɩ a naforo rɛ bɛnɛ a tarɩ kɔmɩɲangǝ tena rɛn, mɩ daga nɛn wee nambara mɩ paa pan gǝ dǝpa naasɩn wuti re. 9Yesu gɔlʋm wʋra be soŋe dɔnga ngǝ mɛ ban zɛngɛ, nʋndɩtɩya wʋ Ibrahima buudu re. 10Nɛn nɛ biibɔ kʋnm laa lararɩɩ soŋ."11Laabɛ see ba zʋnɛ kɩ gɔlaa wɔ keeban, Yesu sem nni makǝgǝ bra nʋndɩtɩya wʋ kɔgʋsaa Zeruzalɛm ban ba mendenmǝ be Yamba pɛɛrɩɩ pagǝ na lese tɩɲa, 12wʋ se, "Bɔ dallɛ va zamna to be wʋ wom pɛɛrɩ pʋm wʋ sugo re do wʋ nʋnʋ.13Wʋ sǝŋa pɔrʋ wʋ konmǝ wʋ tombiyo fiɲogee wʋ pan ba fan tɩntɩɲa rɛn kɛsɛrɩ be ba daam yaka ngewo wʋ se nʋnʋ zii. 14Do wʋ buudugǝ mʋnm‘ʋ zɔma, ba korum laa ba va gɔlʋ wʋra be, "Yɩrɩ pɩɲan be ngǝ bɔ nʋnʋ wʋ kʋn da yɩllɛ pɛɛ rɛ dʋtʋ." 15Wʋ naa pɛɛrɩɩ wʋ nʋnʋm, wʋ da pan kɛsɛrɩɩ kee wʋ tombiyo fiɲogee re bɛɛ, wʋ konmǝ bɛ bʋfayalɩ nɛn fan bʋgʋlʋ ɲɔɔdʋ keegǝ wʋ na.16Doruw kʋnm gɔlʋ wʋra be: "Mɩ ɲuti, kɛsɛrɩɩ kee npan mɩ rɛn bɛɛ gǝ dǝpa fiɲo ren ɲɔɔdʋgǝ a na. 17Pɛɛw gɔlʋm wʋra: 'Tombii kɛndɛ, ndam mʋɲarɩn tɔgɔ fiɲɛw rɛn, kɩrɛ yembanw a paa tundu nʋ zesi fiɲo ren yikere.'18Tombii niɲanaa kʋnm gɔlʋ: Mɩ ɲuti ɲɔɔdʋ nɔmbɛ a na. 19Pɛɛw se wʋra be: 'Mɩ paa tundu nʋ zesi nɔn nɛ ɲine.'20Kɩrɛ ponde tombii dʋʋ ya kʋn gɔlʋ: 'Mɩ ɲuti nan kɛsɛrɩ, mɩ tǝnǝm yɩtʋ gǝ ban a tundu. 21Mɩ wʋndʋgʋmǝ nse, nɲndʋtɩya ndam nɛn kakata rɛ, nwo ka kee tundugǝ ntekǝ, nwo ka kee duu kɩrɛ gɛrɩgǝ ndee.'22Pɛɛw se wʋra be: 'Tombii zɔmbɔ, mɩ paa bʋʋdan nʋ gǝ malǝ ngɔlaa wɔ, nʋ da ɲɩ be nɛn kakataw mɩ wɔn, be mɩ wo kee tundugǝ a tekǝ, be mɩ wo kee duu re gɛrɩgǝ a dee. 23Bǝkaa yembanw nwo mɩ kɛsɛrɩɩ se bankɩ rɛ, bʋdayalɩ a mɩɩ kɛsɛrɩɩ wɔɔ gǝ ɲɔɔdʋ?'24Laabɛ bee re da wo nni ba zǝrǝgǝ bɛ, wʋ gɔlʋm bra be: 'Soŋam tɩɲaa kee wo wʋ kan bɛɛ ya pan fiɲogeeti re.' 25Ba gɔlʋm wʋra be, 'Yɩllɛ ɲuti, wʋ kɔnmǝ wakɩya fiɲo wʋ nuu ren.'26Wʋ tombum bra be ya: 'Mɩ gɔlʋm yallɛ be ka wo nɛn wee re nuu ren, dʋkʋ pagǝ kʋsʋ wʋra, do ton nɛn wee re nuu ren, ba fɩɲɛwgǝ kee wʋ nuu ren pagǝ zoyi. 27Mɩɩ zɔgʋwaa bee pɩɲan be mɩ da ba ɲuti re, kʋnwan bɛ gʋ mɩɩ yikere.'"28Yesu zɔkaa kɩ gɔlaa ban, wʋ mʋnmǝ ba nii ba va zeruzalɛm.29Wʋ kɔgʋsaa Bɛtǝfagɛ wɔɔ Bɛtani keeban, wʋ dɔngʋm tunturun dalǝ ban kee re yire Oliviye tunturungǝ, wʋ kerim‘ʋ karǝmbiyo nii wʋ yikere. 30Wʋ se ya: "Varam ya yikere zaagǝ rɛ, ya zʋnga zaagǝ rɛ keeban pa ya na durumobiye dɩɩn, nɛn kaaka wo kee bu dɔm, volam gǝ ya k‘ɔɔn nge. 31Nɛn wee bonzuga be bǝkɛyɩ ya volugǝ, gɔlam be ɲuti re pɩɩn be yɩ kʋnwan g‘wɔ.'"32Karǝmbiyobe varaa, Yesu gɔlʋ bra yalǝ bɛɛ ba mɩɩ gǝ bɛɛrʋ. 33Ba sǝŋa volu durumobiye, durumooti se bra be ya: "Bǝka yembanw ya volu durumobiye." 34Ba se ya: "Ɲuti re pɩɩngǝ." 35Kɩrɛ ponde ba vam durumobiye wo Yesu kan, ba bɛsǝm yitun gǝ ban, do ba pɛlǝ Yesu gǝ ban. 36Wʋ sǝŋa veri laabɛ bɛsǝm ba yitundǝ kem ban.37Yesu kɔgusaa Zeruzalɛm, Oliviye tunturungǝ re tise ban, wʋ karǝmbiyobe fan rɛ bɛnɛ dam yɩmban ba kɔgɔn Yamba kore kɔɔ wɔ, ba tɔgɔ kawʋnarɩɩn rɛn yemban. 38Kɩrɛ ponde pɛɛwʋ wee re piri ɲuti re wo, dam dɔɔbii re, zulu gǝndǝ donde waraa rɛ, Yamba yire na kɔgʋnɛ donde waraa rɛ."39Farisiɲɛwan dalǝ da wo zamagǝ rɛ, ba gɔlʋm Yesu re be ya: "Karǝnsamba gɔlʋ nkarǝmbiyobe ban. 40Wʋ tombum be ya: "Mɩ gɔlʋm yala be baa ba tʋʋngo ba nii, lusǝrǝ fan pagǝ boru gǝ kɔgɔn Yamba."41Yesu kɔgʋsaa zeruzalɛm ban, wʋ sǝm zaagǝ wʋ za gǝ tɔgɔ kan. 42Wʋ se ya: "Nʋ da ɲɩga zulle nɛɛ gɩɲa zɛngɛ! Do gǝ fekǝm nnɛ, nse gʋrʋyan gǝ nagǝ.43Nʋndɩtɩya dɛɛ dʋkʋ rɛ piri, nzɔgʋwaa pa kʋʋ wɔm ba ginden nʋ, ba zim nʋ nnɔmɛ fan ban. 44Pa ba kɛnrɩn nʋ, ba nɛnǝ nzɛrɛ laabɛ fan, baa lusǝ kaaka da tǝŋ za ban, nʋnditɩya Yamba kʋn nkuse keeban, nwo gǝ sʋlʋ."45Yesu zʋnm Yamba doree re wʋ dɩwʋ yekǝrǝwaa wʋ koru dini. 46Wʋ gɔlʋm bra be ya: "Gǝ wanrǝnm be, 'Mɩ doree pagǝ da Yamba zǝra dore re,' do yarɩ dam gǝ wɔ tatarǝ dema dore."47Yesu da kerǝbdenmǝ laabɛ suufan Yamba doree re. Sargakolluwaa rɛ ɲuti, do sarɩya karǝnsambaabɛ wɔɔ zaagǝ rɛ laa kɔgʋyaa da pʋnmǝ mandǝŋa bʋdayalɩ do ba naw ba gʋ. 48Do ba wo gʋrʋ ba da wʋra kaaka, nʋndɩtɩya wʋ gɔlaa mʋnmǝ laabɛ rɛn ɲu.
Chapter 20
1Dɛɛ dallɛ wɔɲan Yesu da kerǝbdenmǝ laabɛ Yamba doree re, wʋ dee kɩwarɩ yɩndǝ waazu, kɩban sarakolluwaa rɛ ɲuti, do sarɩya karǝnsambaabɛ wɔɔ yahutu re kɛmbɔgɔwaa vam Yesu bonzu. 2Ba bonzum‘ʋ be ya: "Gʋrʋma keegǝ re pen ndee gǝ tɔgɔ, gɔlʋ kɩ yɩllɛ, wʋllɛ pan kɩ gʋrʋmaa nna?"3Yesu tombum ba nii be ya: "Mɩɲa paa bonzu yarɩ tɔgɔ tɩɲa. 4Wʋllɛ keri Yohana be wʋ kʋnɛ laabɛ se numuu re, Yambaw laa laabɛ?"56Kɩban ba gɔlʋm za kan be ya: " Yɩ gɔlʋga be Yamba kɛriw, wʋ pɔw gɔlʋ be bǝka yembanw do yɩ wo mʋn Yamba ban? Do yɩ gɔlʋga be laabɛ keriw, laabɛ pa ba vaglǝ yɩrɩ lusǝrǝ wo ba gʋ, nʋnɩtɩya ba mʋnmǝ gǝ ban be kelluw Yohana wɔ."<<<<<<< HEAD7Kirɛ yimebanu ba se ba yan. 8 Yesu gɔlume bɛra beya:"guruma ke peme mi dee n'gi tɔgɔ miyan dagi gɔlu yala."=======7Kɩrɛ yembanw ba se ba yan. 8Yesu gɔlʋm bra be ya: "Gʋrʋma kee pen mɩ dee ngǝ tɔgɔ mɩɲa da gǝ gɔlʋ yala.">>>>>>> 6694ef3146673309b4b10f798531299fd65eda599Kɩban Yesu semǝ ngǝ makǝ laabɛ rɛ be ya: "Bɔ dallɛ se rɛzɛn karʋwa gǝ kɔsʋrʋwa ten-ten ban, do wʋ va zamna dʋkʋ rɛ. 10Rɛzɛn bɩɲaa, wʋ kerim‘ʋ tombii tɩɲa be wʋ va rɛzɛn bɩɲarɩn son gǝ kɔsʋrʋwa kan wʋ kʋɔn. Do rɛzɛn rɛn kɔsʋrʋwaa mawʋnmǝ wʋ tombii wʋ nʋnʋ wʋ nuu komburo.11Wʋ kerim tombii dʋkʋ dɩtɩya, do ba mawʋnm wʋyaa, wʋ nʋnʋ wʋ nuu komburo. 12Wʋ kerim tombii tɔɔ rɛ ɲana, ba mǝwʋn wʋyaa ba dɩwʋ wʋ nʋnʋ wʋ nuu komburo.13Rɛzɛnti se ya: Bǝkɛyɩ mɩ paa da, mɩ paa keri a biibɔ pɩɩnmati dʋkʋrɛ ba bʋʋ pɩɩn. 14Do rɛzɛn kɔsʋrʋwaa na wʋ keeban, ba gɔlʋm za rɛ be, ' Nan yɩllɛ kɩɛn takrʋʋ, kʋwan‘ɩ gʋw bʋdayalɩ do yɩ kɩɛngǝ.'15Ba kɔmǝ wʋ biibɔw rɛzɛn gɔrɛɛ rɛ ponde ba gʋw. Bǝkɛyɩ rɛzɛnti pɔw da bra? 16Wʋ kʋnm rɛzɛn rɛ kɔsʋrʋwaa gʋ, wʋ se gǝ karʋwa laa dǝpa ban." Laabɛ lʋgaagǝ ba gɔlʋm be, "Yamba son yɩrɩ ngǝ ban!"17Do Yesu sǝnmǝ bɛ wʋ gɔlʋ bra be, "Kee wanrɩn be: 'Dore mɛɛrʋnwan kaɲan luko kee ban bɛ dam dore dimetunde luko kɛndɛ, kɩ gɔlaa rɛ biye yalɩ? 18Nɛn wee zarga kɩ lukoo ban, wʋti pɔw gunu, kɩ lukoo zarga nɛn wee ban pagǝ ɲɔɲɔnw."19Sarɩya karǝnsambaabɛ, sargakolluwaa rɛ ɲuti da pʋnmǝ Yesu re mʋɲɛ kɩban, nʋndɩtɩya ba sʋlʋm be bɛ banǝw Yesu se kɩ makǝgǝ, ba wʋndʋgʋm zamagǝ. 20Kɩban ba sǝngdanmǝ ba sǝnǝ Yesu, ba kerim mʋnanfɩgsǝ be ba daam ba sugo laa kɛndɩya, bʋdayalɩ mʋn wʋ wʋ niigɔla kan, bʋdayalɩ do ba sewu bʋʋdʋdɛɛrʋwaa rɛ nuu ren.21Laabɛ bonzum‘ʋ be ya: "Karǝnsamba, yɩrɩ ɲɩ be nkerbdenmǝ laabɛ gɔlaa kee wo, gǝ ternarɩɩn, ngɔrʋyan nɛn. Do nkerbden laabɛ Yamba gɔla wɔ npomusu. 22Gǝ zɛmarɩɩn be yɩ wɔn ɲuwoluɲan kɛsɛrɩ Rɔmɛ pɛɛwʋ rɛ laa?"23Do Yesu sʋlʋm ba lɔɲsɛɛ, wʋ gɔlʋm bra be ya: 24"Bʋgʋlam mɩ rɛn tama tɩɲa, wʋllɛ foto woo wanranlɛ wo gǝ ban?" Ba se, "Sezaar."25Kɩban wʋ gɔlʋm bra be ya: "Paŋan pɛɛwʋ rɛ yangǝ pɛɛwʋ rɛ, ya pan Yamba yangǝ Yamba rɛ." 26Ba wo gʋrʋ ba mʋn wʋ wʋ niigɔla ban laabɛ yikere, do wʋ tombarɩɩ dam bɛ kawʋnɛ, ba gʋrʋyan ba gɔlʋ kaaka.27Sadusɛna da gɔlʋm be tǝpa da wɔ, ba dalǝ vam Yesu bonzu be ya: 28"Karǝnsamba, Musa wanrɩnm ngǝ keriŋa gɔla wʋ pan yɩla be kɔn tɩwʋga wʋ dʋ wʋ kɔn do wʋ wo bii na, wʋ baabii furudon wʋ kɔnw budayalɩ wʋ na buudu wee tɩwʋ bɛɛ rɛ.29Do baabiyo nimpi ren wore, somaw furudonmǝ kɔnw wʋ wo bii na. 30Niigeeɲana furudonmǝ wʋ kɔnw. 31Kɩrɛ ponde tɔɔgɛɛ rɛ ɲana furudonmǝ wʋ kɔnw, ba nimpi fan furudonlǝ wʋ kɔnw, ba fan tɩwʋmǝ ba wo bii na. 32Kɩrɛ ponde wʋ kɔnw ya tɩwʋmǝ. 33Tǝpaa rɛ wɔɛ dɛwɔɲan, pa wʋ da wʋllɛ kɔn rɛn, nʋndɩtɩya ba nimpigee fan furudonm‘ʋ."34Yesu tombum ba nii be ya: "Nni diniɲogǝ re bɔwabɛ deem furu, ba see kan bararɩ. 35Do bɔwa wɔɔ kan bee pa ba na tere donde waraa rɛ, do tǝpaa rɛ wɔɛ dɛwɔɲan, ba da kɔn furudon, kɔn ya da furudon bɔ ban. 36Ba da tɩwʋ dʋtʋ, do pa ba da ntoo malɛɛkɩdǝ. Yamba biyobe bɛ wɔ, nʋndɩtɩya ba dam tǝpa kee wɔ biyo re.37Musa sugo bʋgʋlʋm be tǝpa pagǝ wɔ, nʋndɩtɩya tǝnzana niɲa rɛn tɔgɔ zii, wʋ konmǝ ɲuti be Ibrahima Yamba, Isaka do Yakuba Yamba. 38Yamba wo da tǝpa Yamba rɛ, laa kɛndɩya Yamba, nʋndɩtɩya Yamba kan yɩ fan rɛn woyandǝ."39Sarɩya karǝnsambaabɛ tɩɲa tomb‘u nii be ya: "Karǝnsamba ngɔlaa dam kɛndɛ. 40Kɩrɛ ponde ba wo gʋrʋ ba bonzuw dʋtʋ.41Yesu gɔlʋm bra be ya: "Bǝka yembanw laabɛ gɔlʋ be Dawʋda buudugǝ Krisita wɔ? 42Do Dawʋda sugo gɔlʋm Zaburule sɛwɛɛ rɛ be ɲuti gɔlʋm mɩɩ ɲuti re be, 'Gǝndǝ mɩ zulu kan. 43Fo mɩ da nzɔgʋwaa wɔ nnɛ lere kɛrɔ. 44Kɩban Dawʋda konmǝ Krisita, ɲuti, do wʋ dam‘ʋ buudu re yalɩ?"45Yesu gɔlʋm‘ʋ karǝmbiyobe fan rɛn yikere be ya: 46"Sǝŋan ya sugo sarɩya karǝnsambaabɛ wɔ, ba seem forugɩya ba ginden wo. Gǝ wo bra yɩmban laabɛ gɔlʋ ba yire kɛndɛ zama rɛn. Yamba doree re zɛrɛ yikere gǝndɛ, do zimo gɩɲaa rɛn yikere gǝndɛ ya wo bra yɩmban. 47Ba sonmǝ kan bee bara tɩwʋ rɛ nuu ren tisi fan, kɩrɛ ponde ba va zǝra duuɲa da, bʋdayalɩ do ba bʋgʋlʋ ba nɛn tǝrǝgaayan. Ba zarǝgǝ rɛ zimori pagǝ da kakata."
Chapter 22
1Buri kee re wo bam bɛɛ rɛ fɛtɩ kee re yire ɲuwolǝŋa bɛ kɔgʋsa, 2sarga kolluwa rɛ ɲuti wo sarɩya karǝnsambabɛ da pʋnmǝ Yesu re gʋwɛ mandǝŋa do ba wʋndʋgʋ zamagǝ rɛ se.3Kɩban Zuda wee ba da kom be Isikariɔti, Suntana zʋnm‘ʋ zɛrɛ, karǝmbiyo fiɲoniigee re tɩɲa. 4Zuda vam sarga kolluwa rɛ ɲutena wɔn gardǝwa rɛ ɲutena kan. Wʋ pɔw gʋrʋ wʋ se Yesu ba nuuren yalɩ, ba gɔlʋm kɩrɛ tɔgɔ kan.5Kɩ dam bra yɩmban kɔkɔ, ba malǝm gǝ ban be ba pa ba pan bra kɛsɛrɩ. 6Zuda panmǝ bra wʋ kore, kɩrɛ ponde, wʋ pʋnmǝ mandǝŋa kɛndɛ bʋdayalɩ wʋ se Yesu ba nuuren do zamagǝ bʋ sʋlʋ.7Buri kee re wo bam bɛ rɛ dɛɛ dɔnga. Ɲuwolǝŋa sarga pekabiye zɛm be gǝ gʋ kɩrɛ dɛwʋɲan. 8Yesu kerim Pɩɛrɩ wɔ Yohana wʋ se bra be: "Varan ɲuwolǝŋa zimo petǝ yɩla, yɩ na yɩ zi." 9Ba bonzum‘ʋ be ya: "Ziiwu npɩɩn be yɩ petamgǝ?"10Wʋ gɔlʋm bra be: "Nangǝ, ya zʋɲɩga zagǝ rɛ, yarɩ bɔ tɩɲa pa ya tusu za, numu sɔmbɔgǝ wʋ ɲine. Yarɩ dʋlam‘ʋ nɔmɛ. Wʋ zʋnga mɛ kee re, zʋnwan dini. 11Gɔlam wʋ mɛgǝti re be ya: "Karǝnsamba se be, wɔɔ wʋ karǝmbiyobe zɛm be ba zi ɲuwolǝŋa zimo doree kee re bɛ, be gǝ wo zige?"12Wʋ bɔw pɔw bʋgʋlʋ yala donde dore kɔ dalɩ, wondǝrǝ gǝ zɛrɛ. Daam petǝŋa dini." 13Ba vam ba va gǝ mɩɩ ntoo wʋ gɔlʋ bra yalɩ bɛ. Ba petǝm ɲuwolǝŋa zimo dini.14Zimo wankatɩ dɔngʋ keeban, Yesu wo wʋ karǝmbiyo fiɲoniige gǝndǝm tabalɩ ban. 15Wʋ gɔlʋm bra be ya: "Mɩ pɩɩm a bɛnɛse fan wɔn be a zi nni Pakɩ zimo ya kan do a zʋn zimori ren, 16nʋndɩtɩya mɩ gɔlʋm yala be mɩ da nni zimo zi ya kan dʋtʋ fo kɩ tɔgɔgǝ rɛ nii suru donde waraa rɛ pɛɛrɩɩ rɛ."17Kɩban wʋ takǝm numulukoo wʋ se barka Yamba rɛ do wʋ se ya: "Saŋanǝ ngǝ ya tarǝ za rɛ. 18Mɩ gɔlʋm yala be mɩ rɛzɛn nʋmu ɲʋ dʋtʋ, fo Yamba pɛɛrɩɩ kʋnɛ."19Kɩrɛ ponde wʋ takǝm buri wʋ se barka Yamba rɛ, wʋ gunugǝ wʋ pan bra, wʋ be: "Mɩ tʋnanɛmɛ bɛ, gǝ panmǝ yallɛ yemban. Daamǝ ngǝ bʋdayalɩ ya tɛlǝmɛ tǝŋ mɩ rɛn." 20Zimoo ren ponde, wʋ takǝm numulukoo ya wʋ pan bra do wʋ se be: "Ngǝ numuluko dam Yamba niisearɩ dʋrʋgǝ rɛ, kɩ nii searɩ lɩ mɩ gɛrma rɛn, gǝ kurum yallɛ yemban.21Do nɛn wee pɔw se mɩ nuu ren, nan wʋ nuu mɩ kan zimoo ban! 22Gɔnɛ, nɛn nɛ biibɔ womǝ ntoo gǝ gɔlʋ yalǝ bɛ, do nɛn wee re pɔw sewu nuu ren, bɔnɔ wo wuti re!" 23Ba sɩgdanmǝ ba bonzu za be wʋllɛ pɔw da kɩ ba bɛnɛ rɛn.24Sɔsɔ zʋnm ba bɛnɛ rɛ be ba bɛnɛ rɛn wʋrʋw ba fan rɛn nɛn kɔɔw wɔ. 25Yesu se be: "Buududǝ re pɛɛwa kɔmbʋm bɛ ɲutiyan wɔn. Ba ɲutena penmǝ laabɛ kom bɛ be 'tɔgɔkɛndɛdɛɛrʋwa‘26Gǝ bʋ da bɛɛrʋ yarɩ kan, do yallɛ nɛnkɔɔ da ntoo laabɛ fan rɛn nɛn fiɲɛwʋn. Wee re wo ɲutiyan nɛ, wʋ da ntoo tombii. 27Wʋllɛ bɔ, wee re wo zimo ban laa, wee re wo tom ban? Wee re gǝndǝ wʋ zii bɛ dagǝ laa? Kɩ wɔ gǝ dǝrǝ wɔ, mɩ wo ya bɛnɛ rɛn ntoo tombii.28Bee re tǝŋ mɩ kan a kɔrɔ kore re, yarɩbɛ. 29Mɩ baa tundu mɩ pɛɛrɩ rɛ ɲine yalɩ bɛ, mɩɲa pa tundu yarɩ pɛɛrɩ rɛ ɲine bɛɛrʋ, 30bʋdayalɩ yarɩ zi zimo do ya ɲʋ mɩ tabalɩ ban mɩ pɛɛrɩ rɛ, ya gǝndǝ pɛɛgosia ban ya gunu bʋʋdʋ Israɛllɛ buudu fiɲoniige ban."31Ɲuti se ya: " Simɔn, Simɔn, nangǝ, Suntana da pʋnmǝ kɔkɔ be gǝ pa gǝ balǝ yarɩ ntoo ɲaa. 32Do mɩ zǝrǝm nna Yamba bʋdayalɩ nmʋŋarɩɩn bʋ zɔkʋ. Do nwusugoo keeban, pan bɛnkʋlʋ nbaabiyobe re."33Pɩɛrɩ gɔlʋm wʋra be ya: "Ɲuti, mɩ petarɩ a paa va kasʋ wɔ tǝma nii fan rɛn nkan!" 34Do Yesu se ya: "Pɩɛrɩ , mɩ gɔlʋm nna be: Kuruye da za zɛngɛ, do nkaɲan mɩ ban lese tɔɔ be nɲan mɩ."35Kɩrɛ ponde Yesu gɔlʋm bra be ya: "Mɩ keri yarɩ ya varɩ do kɛsɛrɩ see ka wɔ kemverma wondǝ wo lalɛ keeban, ya pʋnmǝ ka dʋkʋ ya wo na la?" Ba se be: "Yɩ wo kaaka pʋm‘ɩ ga." 36Wʋ se bra be: "Do wɔnɛ, kɛsɛrɩ tundeka woga wee kan, wuti takǝgǝ, kemverma wondǝ ya. Shian ton wee kan, wuti yek‘ʋ yɩtʋ wʋ yɛwʋ tɩɲa.37Mɩ gɔlʋm yala be gɔla kee re wanranrɩɩn be: 'Ba dam‘ʋ wɔ tɔgɔ zɔmbɔ dɛɛrʋ,' tǝlɛyɩgǝ gǝ nii suru mɩ tɔgɔ kan, nʋndɩtɩya tɔgɔdǝ kee re gɔlʋ mɩ tɔgɔ kan, gǝ nii sure wankatɩ kɔgʋsʋm." 38Karǝmbiyobe se be: "Ɲuti, nan shian niige."Wʋ tombum be: "Gǝ pagǝ dɔngʋ."39Yesu lɩm‘ʋ va Oliviye tunturungǝ ban, ntoo gǝ wʋ ɲɩ wʋ dagǝ yalɩ bɛ. Wʋ karǝmbiyobe dʋlʋm‘ʋ nɔmɛ. 40Wʋ dɔngaa kɩ gɩɲa rɛn, wʋ gɔlʋm bra be: "Zǝran Yamba be ya bʋwan zʋn kɔrɔ kore re."41Kɩrɛ ponde wʋ kɔgʋlʋm ba ban fɩɲɛwʋn, do wʋ kunkon wʋ zǝrǝ Yamba. 42Wʋ se be: "Mɩ baa, nbʋga tɛrɩ, tosu ngǝ zimorin numuluko mɩ ban, do mɩ dɩngɔ bʋ da fo nnɛ dɩngɔ."43Kɩban dondewara rɛ malɛɛkǝ tɩɲa bʋgʋlʋ gǝ sugo wʋra, gǝ pan wʋra panga. 44Yesu re bɛnɛse zimorin kɔkɔɔ, wʋ kusum ka Yamba zǝra ban. Wʋ kinsonrin damǝ ntoo gɛrma dʋkʋ tǝŋa rɛn.45Wʋ zǝnmǝ Yamba zǝra ban wʋ va karǝmbiyobe kan wʋ va mɩɩ ba dʋɲɩ zimorin ren yemban, bɛn-nɛnǝma rɛn nuu ren. 46Wʋ gɔlʋm bra be ya: "Bǝka yemban‘ʋ yarɩ dʋɲɩ? Zǝŋan ya zǝrǝ Yamba, bʋdayalɩ ya zʋn kɔrɔ kore re."47Yesu wo kɩ gɔlaa ban keeban, zamagǝ dɔngʋm‘ʋ kan, Zudaw ba niimʋŋʋrʋn, wʋ karǝmbiyo fiɲoniige re tɩɲa. Wʋ kɔgʋsum Yesu kan be wʋ pɔw mʋgʋs‘ʋ nii. 48Do Yesu se wʋra be ya: "Zuda, npan se nɛn nɛ biibɔ nuu ren nii mʋgʋsɛ wɔ laa?"49Yesu re pontena na kee pagǝ da, ba se ya: "Ɲuti, yɩ takam shɩansǝ ba yemban la? 50Ba bɛnɛ rɛn tɩɲa mawʋnm sarga kolluwa rɛ ɲuti re bɔka, wʋ fansǝn wʋ zulu zʋnɛ wʋ kɔru. 51Do Yesu se ya: "Dʋwan‘ʋ." Wʋ dʋsʋm wʋ bɔw rɛ zʋnɛ wʋ bɔrʋgǝ.52Kɩrɛ ponde, sarga kolluwa rɛ ɲutena wɔn sǝnǝrʋnwan rɛn ɲutena wɔn kɛmbɔgɔwa bee re da kjun wʋ mʋŋɛn yemban bɛ, wʋ gɔlʋm bra be: "Yarɩ kʋnm mɩ nɔmɛ rɛn shɩansǝn wɔn burusǝ wo ntoo zambʋ dɛɛrʋw mɩ wɔn la? 53Mɩ da wo ya kan Yamba doree re suufan, do ya wo ya nuu pɛlǝ mɩ ban be ya pa ya mʋn mɩ, do yallɛ wankatɩ bɛɛ, do karǝwutǝ wankatɩ."54Kɩrɛ ponde, ba mʋnmǝ Yesu ba vɔɔ sarga kolluwa rɛ ɲuti mɛɛnʋ. Pɩɛrɩ tǝnmǝ gɩɲa ton wʋ dʋlʋ ba nɔmɛ. 55Laabɛ da mʋkʋm lewu mɛgǝ rɛ bɛnbɛnɛ rɛn ba gǝndǝ gǝ kule. Pɩɛrɩ gǝndǝm ba kan.56Tombii kɔn tɩɲa naw lewu re kule. Wʋ sǝnm‘ʋ wʋ yiko bɛnɛ rɛn do wʋ se ya: "Nni bɔw ya da wo wʋ kan. 57Do Pɩɛrɩ kaɲanmǝ wʋ se ya: "Kɔnw mɩ ɲan wʋ bɔw." 58Kɩ bomaa fiɲɛwʋn, tɩɲa ya boro naw wʋ se ya: "Nɩan dam ba tɩɲa rɛn." Do Pɩɛrɩ se ya: "Bɔw, kɩ dagǝ mɩwɔn."59Lɛrɛ tɩɲa pɔrɛ ponde, bɔ dʋʋ ya gɔlʋgǝ wʋ kʋrʋwan be: "Sɔsɔ ton gǝ ban nni bɔw ya da wo wʋ kan, nʋndɩtɩya Galiletiwu." 60Do Pɩɛrɩ se ya: "Bɔw, kee ngɔlʋ bɛ, mɩ ɲan kɩ." Wʋ wo kɩ gɔlaa ban keeban, kɩ gɩɲa betɩɲa rɛn kuruye zam.61Ɲuti wusugum‘ʋ yiko wʋ teren Pɩɛrɩ ban. Pɩɛrɩ lɛ tɛlǝmǝ tisim Ɲuti re gɔla wɔ wʋra be ya: "Ngewo kuruye zewu wo zɛngɛ ɲi won, npan kǝɲan mɩ ban lese tɔɔ be nɲan mɩ. 62Pɩɛrɩ lɩm salɛ wʋ za zɔmbɔnlɛ.63Yesu da wo bʋwabɛ bɛe re nuu ren bɛ, bɛ sem‘ʋ bonzɛyɩ ba mawʋn wʋn. 64Ba dɩɩnm‘ʋ se do ba se ya: "Da kelluyan. Gɔlʋ wʋllɛ mǝwʋn nʋ?" 65Ba gɔlʋm gɔla zɔmǝsǝ bongo wʋ ban ba tʋk‘ʋ.66Tɛwʋ sɔra, kɛmbɔgɔwa wɔ sarga kolluwa rɛ ɲutena wɔn sariya karǝnsambabɛ dɛnǝm ba va Yesu wo bʋʋdʋ gune zamagǝ rɛ yikere 67ba gɔlʋ wʋra be ya: "Taa be Krisitaw nwɔn." Mɩ gɔlʋga gǝ yala, yarɩ da mʋn gǝ ban. 68Mɩ bonzuga yarɩ ya da tombu.69Do wɔnɛ, nɛn nɛ biibɔ pɔw gǝndǝ Yamba gʋrʋma fanti re zulu kan." 70Ba fan se ya: "Kɩrɛ Yamba biibɔw nwɔn la?" Wʋ tombum be, "Kee ya gɔlʋ bɛ, kɩgǝ mɩwɔn. 71Ba se ya: "Bǝka kasetǝrǝ yɩ pʋm dɩtɩya? Yɩ sugo lʋgagǝ wʋ nii ban."Chapter 23
1Jamagi fan zimemi ba va Yesu wɔ gofɛnɛri Pilati rɛ yikere. 2Ba sigidami u kani see beya:" i miime n'ni bɔw see i budugi kyinɛ ban, be ba baam wujugo kɛsmri wɔn Rɔmɛ pɛwu rɛ, be u sugo dame somuru rɛ, be pɛw u wɔ.3Pilati bɔnjumu beya:" yahutu rɛ pɛw nu wɔ la? u tombume u nii beya kigi mi wɔ." 4 Pilati gɔlume saragakoluwa rɛ yikere tenan do jamagi rɛ beya:" mi wo zarigi ka-ka na n'gi bɔ ban." 5Do ba timi gi ban ba gɔlu beya u siwusume laabɛ u kariwɔn wɔ Jude jamana rɛ giyan fan, gi sigidame Galile fo n'ge.6Pilati lugaa Galile yire, u bɔnjume be Galiletiwu u wɔ la? 7U lugaa be u wo Hɛrɔde rɛ mara rɛ, u seme laabɛ be ba varame u wɔ Hɛrɔde kan. Gi miime be Hɛrɔdi ya wo Jerusalɛm kirɛ diyɔnyan.8Hɛrɔde naa Yesu gi dame wura yimeban kiɛdɛ. U da lugume u tɔgɔ, u da piime be u nawu fo wankati tosa zɛrɛ, nunuditiya u muganri da wo u ban, be pa u na tɔgɔ kawunari u kan. 9U dame wu sɛgɛsɛgɛ gɔka bɔngo wɔ, do Yesu wo gi ka-ka tombu. 10 Saragakoluwa rɛ yuti do sariya karsamba bɛ da wo dini, ba tikime u niyɛ gɔla bɔngo wɔ.11Hɛrɔde wɔ komakiɛluwa dame u wɔ nɛn fiyɔn ba mame u ban, ba se yutu kiɛdɛ u bonde, ba nunu u wɔ ba va Pilati kan.12 Ki diyɛ rɛ diyɔnyan Hɛrɔde wɔ Pilati dame dɔwa rɛ, nunuditiya da ba zɔguwa ja wɔ fɔra.13Pilati komi saragakoluwa rɛ yikere tenan, pangatena do laabɛ.14 U gɔlume bɛra beya:" ya kume n'ni bɔw wɔ mi kan, be u seeme laabɛ kayinɛ ban. Ki fan rɛ zɛrɛ, mi damu sɛgɛsɛgɛ ya yikere.Kani kee ya se u ban, mi niyome gi ka-ka u ban.15Hɛrɔde ya wo ka-ka na u ban, kirɛ yimebanu u nunu u wɔ i kan, be kee zɛme guwɛ wɔ u wo gi ka-ka da. 16Kirɛ yimebanu mi pa a viniwu a du. 17Bené fan Pilati da duyime kasubiyi tiyan fɛti rɛ diyɔnyan.18Do ba fan borume ja kan ba gɔlu beya gu n'ni bɔw. Do n'du Barabasi. 19 Barabasi jume kasugi rɛ kayinɛ duku rɛ yimeban jagi rɛ, do nɛn guwɛ rɛ yimeban.20Pilati da piime Yesu u du, u gɔlume jamagi kan duruwame. 21Do ba borume beya, pɛkiwu danw ban, pɛkiwu danw ban. 22 Pilati bɔnjume bɛ lese tɔw beya:" buka tɔgɔ zɔmbɔgi u da?" mi niyome buka yimebanu u zɛme guwɛ wɔ. Kirɛ yimeban mi pa a viniwu a du.23Do ba timi gi ban ba gɔlu kore kɔw wɔ be u pɛkiwu danw ban. Ba narigan malime Pilate rɛ dingɔ wɔ. 24Kirɛ pɔnde Pilate pumi be ba pii kee da. 25 Wee da se kasubiyobe kayinɛ ban, do laa guwɛ rɛ yimeban, ba pume kee, ba dume wu do ba da Yesu ban.26Ba sigan wo Yesu wɔ, Sirɛnɛti durɛ dalɛ wo u wanrɛ, u yire Simɔn. Ba mumemu ba se Yesu re pɛkɛ danw u yine, be u va gɔw Yesu re nɔmɛ rɛ.27Jama kɔw rɛ da wo u pɔnde, do kanw bee yuko kiɛme ba ziyé u yimeban. 28 Yesu wusugume ba kan u gɔlu bɛra beya:" Jerusalɛm na kanw, baame za mi yimeban, zaame ya sugo do ya biyo rɛ yimeban."29Nunuditiya diyɛ rɛ piri, laabɛ pa ba gɔlu be kanw bee guruyame ba luru, bee wo luru dɔme, do bee wo yirima pame biyo re, dame dɔwɔ biyo re. 30Ki ban laabɛ pa ba sigidame ba gɔlu tuntunrugi rɛ beya, jarame yiri ban, ba gɔlu tuntunrugi rɛ beya powume i nii. 31Ba deega n'ni tijanɛ wo rɛ, buka pa gi da tijanɛ tiwa rɛ?32Ba vame bɔwa tɔgɔ zɔmbɔ dɛruwa ya wɔ, be bɛ wɔ gu jakan.33Ba dɔngume giyan dallɛ kee yire yukomba giyan, ba pɛkime u wɔ tɔgɔ zɔmbɔ dɛruwa nige dini, tiyan da wo u julu kan, tiyan u guwa kan.34 Ki ban Yesu seya:" mii baa da bɛ yafa, ba dee kee bo gi sulu, ba tarime u yutugi gi mali bɔɔ."35Laabɛ fan da wo n'ni ba jirigi ba sime, bɛ wɔ yikere tenan da mememi u ban, ba gɔlu wura beya:" u somemi laa dipa wujugo, u some u sugo wujugo taa joyiru u wɔ, do taa Yamba gɔrari n'wɔ."36Komakiɛluwa ya mamemi u ban, ba kɔgusume u kule ba pame wura diwɛn tometome. 37Ba gɔlu beya taa Rɔmɛ pɛwu n'wɔ, some n'sugo. 38Ba da wanrime u yiné beya:" Yahutuna pɛwu n'nu wɔ."39Tɔgɔ zɔmbɔ dɛruwa bee pɛki danw ban nɛ tiyan mawume u sugo beya:" joyiru dagi nu wɔ la? some n'sugo do n'some iya." 40 Do tɔgɔ zɔmbɔdɛru tiyan gɔlumu beya, nu wee ki jimori rɛ dipa rɛ, n'da Yamba se wudugu la? 41 Yiri mii zɛme n'gi jimori wɔ, nunuditiya i wo i tɔgɔ zɔmbɔdɛ rɛ jimolle. Do n'gi bɔ wo tɔgɔ zɔmbɔ ka-ka da.42Kirɛ pɔnde u gɔlume Yesu re beya:" Yesu du n'tɛlimɛ mirɛ, n'kugan n'pɛri rɛ kee ban." 43 Yesu tombume u nii beya:" gɔnɛ mi gɔlume n'na jiɛngɛ be n'pa n'na n'gindi mi kan arigɛnɛ."44Wuyé dɔnga yubɛnɛ, kariwuti jume jamana rɛ giyan fan gi dɔngu lɛrɛ tɔw. 45 wuya wo li, Yamba dore re yutugi kanrime gi bɛmbɛnɛ rɛ.46Yesu nanrime kore kɔw wɔ beya:" mi baa mi pa a du a wujugo n'nure,kirɛ pɔnde u tiwume." 47Giyalatɔwgɛti nagi ke ban, u kɔgɔmi Yamba u gɔlu beya, gɔnɛ da nɛn terinawu n'ni bɔw wɔ.48Jamagi kee da sime gi naa ki tɔgɔ dari, ba yukokɛmari nunume ba mewu ba sugo. 49Bee yi Yesu wɔ kanwbɛ bee dulu u nɔmɛ ba li Galile jamana rɛ timi giyan toré ba sime ki tɔgɔ gi.50Bɔdudɛruwa rɛ nɛn tiyan da wo dini, u yire Yusufu, da nɛn kiɛdɛ terinawu. 51U da wo tɛri laa dipa gɔlu ba tɔgɔ dari ban. U lime jaa duku rɛ kee yire Arimate. U da torume Yamba pɛri.52Yusufu vame Yesu re tiwugi ziri Pilate kan.53 Kirɛ pɔnde, u tisime Yesu re tiwugi pɛkɛ danw ban, ba pume yutu u ban ba se vɔmenɛ, kee da kuwu sɛni ban, nɛn ka-ka tiwu da wo se dini dɔme.54Wujugodiyɛ yuko kore diyɔnyan. Wujugodiyɛ rɛ nii da piime gi mume. 55 Kanwbɛ bee dulu Yesu re nɔmɛ ba li Galile jamana rɛ vame vɔme sime Yusufu kan, wala yaluw Yesu re tiwugi koyi. 56Kirɛ pɔnde ba nunume ba va ba mɛnu ba pume lume kɛdiya do ba peti nuwa lume yiniya.ba wujume wujugo dɛrɛ dɛwuyan gi mali yamba kerigan gɔla wɔ.Chapter 24
1Yakabɛnɛ diyɛ doru lɛ diyɔnyan jɔnjɔn fɔra, bɛ kanwbɛ vame ba nɔwa lume yindi wɔ vɔme nɛ. 2Ba miime lukokɔwgi bilo gi li vɔle niban. 3 Ba jume vɔme nɛ, do bo ɲuti Yesu re tiwugi na.4Ba tɛlimɛ yansanri ban ki tɔgɔ kan, nagi bɔwa nii bee yutu rɛ muku zirigime ba niban.5 Kanwbɛ wudugume ba juru ba yu tiganri. Bɔwabɛ gɔlume bɛra beya:" buka yimebanu yari pume nɛnwo tipa bɛnɛ rɛ."6U tone n'ge. U wɔme, u gɔlu kee yalɛ Galile, ya tɛlimɛ tisome kirɛ.7 U seya:" wajibi nɛn nɛ biyibɔ ju jɔguwa nure, u pɛki dabw ban, u wɔ u daa tɔw rɛ diyɔnyan."8Ba tɛlimɛ tisime u gɔladi rɛ. 9Ba nunume ba li vɔme nɛ, ba va ki kiwari gɔlu karimebiyo fiyɔn nigɛ wɔ laa dipa rɛ. 10 Magadala Mariyama , Janɛ, Yakuba ni Mariyama, do kanw dipa dipa da gɔlu gi.11Do karimebiyobe dame ba gɔla wɔ n'to dɔnsugan, bo tɛri gi ban.12 Piɛri mii zimi u sesi u va vɔme nɛ, u bunume u mii be yutugi sɛyi rɛ wori, kirɛ pɔnde u nunume jaa, ki tɔgɔgi dame wu kawunɛ.13Kirɛ diyɔnyan, ba laa niire da wori jaa dallɛ kee yire Emayus. Ki jaagi wɔ Jerusalɛm dɔngume kilo fiyɔn nii. 14 ki tɔgɔ gi rɛ sɔnsuga banu ba da wo keme ban.15Bo gɔla ban keban, Yesu sugo kɔgusume ba kule u vari ba kan. 16 Do gi dame n'to kaa léléme bɛ do ba bu Yesu sulu.17U bɔnjume bɛ beya bukayi yari veri ya gɔlu jakan? ba yukokiɛmi ba zirigi. 18 Ba nɛn tiyan wee yire Klopasi tomebume u nii beya:"veru nu wɔ Jerusalɛm, fo tɔgɔ kee da n'ge n'ni daa rɛ do nu wo gi sulu la?"19U bɔnjume bɛ beya buka tɔgɔ? ba tomebume u nii beya:" Yesu Nazarɛti ti re tɔgɔ, u da dame kelu gurumati re, u tɔgɔ dari, do u nigɔla wɔ, Yamba wɔ laabɛ yikere." 20 Saragakoluwa rɛ yikere tenan, do i panga tenan, semu nure, ba da u jarigi wɔ tima, ba pɛki wu danw ban.21Do i muganri da wo u ban be wurɛ pa u some Israɛl, kusu gi ban n'ni tɔgɔ dari rɛ daa tɔwbɛ ziɛgɛ.22Do gi fan rɛ zɛrɛ i kanw dali dame yiri kawunɛ, ba da vame vɔme nɛ jɔnjɔn fɔragi wɔ. 23 Ba sigan wo u tiwugi na, ba kume be mɛlɛkɛ dipaa bugulu gi sudo bɛra, gi gɔlu bɛra be u woyandi. 24I dali vame vɔme nɛ, ba miime n'to kanwbɛ da gɔlu yali bɛɛ, do bo u sugo mii dini.25Ki ban Yesu gɔlule bɛra beya:" laa bee kɔmiyan sogumanri, yari tɛriyame keluwa rɛ gɔla ban lomeban." 26Go da wajibi sumuru zime bɛru, u ju u giyan kiɛdɛ rɛ la? 27Kirɛ pɔnde ka kee wanranri u tɔgɔ kan Yamba sɛwɛ fan rɛ, u gɔlume gi biye bɛra, u mumi gi nii Musa sɛwɛ ban, fo keluwa fan ban.28Ba kɔgusa ba verima giyan rɛ, Yesu dame n'to pa u pɔru yikere. 29 Do ba zirimu beya:" time yiri kan nunuditiya wuyé zarime, ɲii piime gi dime, u jume jaa kan u time ba kan."30Ba gindaa jimo ban keban, ba takime buuri ba se. barika Hamba rɛ, do u pame bɛra.31 Ki ban ba se kɔrume ba sulu wu, do u larime ba yikere. 32Ba gɔlume jarɛ beya:" u wo yiri kan keme ban u gɔlu Yamba sɛwɛ rɛ biye yila keban, i bɛnɛse da tone yimeban la?"33Ki giyan biye tiyan rɛ, ba jimi ba nunu Jerusalɛm, ba mii karimebiyobe fiyɔn nige wɔ kanwbɛ bee wo ba kan dɛna. 34 Ba pɔnde, gɔnɛ ɲuti gɔlume! u bugulu u sugo Simɔn rɛ. 35 Kee da bɛra keme ban, do ba sulu Yesu buuri rɛ tarɛ kan keban, bɛ laa nige seme ba nii ba wɔ.36Ba sigan wo gɔla ban, Yesu sugo zirigime ba bɛnɛ rɛ u gɔlu bɛra beya:" julu gindi ya kan. 37Do ba tɛlimɛ yansime, ba fan wudugume ba medeme be jilimé dukugi.38Yesu gɔlume bɛra beya:" bukaa yimebabu ya tɛlimɛ yansi? bukaa yimebanu lɔngusɛ nini wo ya bɛnɛse re?" 39Sigame mii nusu wɔ a naa wɔ, ya sulu be miwu. Dusame mi ya sime, nunuditiya nɛmɛ wɔ kugé tone wujugo re n'to ya nigi mirɛ yali bɛɛ. 40 U gɔlaa kirɛ pɔnde u bugulume u nusu wɔ u naa bɛra.41Bɛnyidiri do kawunɛ pami bo muganri da fɔra, kirɛ pame u gɔlu bɛra beya:" jimo wo ya kan n'ge la?" 42Ba pami wura kora kawari." 43 U ji ba yikeré.44Kirɛ pɔnde u gɔlume bɛra beya:" mi gɔlu gɔla kee yalɛ a wo ya kan keban, nan kigi n'gi wɔ be kee wanri Yamba sɛwɛ wɔ Zaburu lɛ, wajibi gi fan rɛ nisuru."45Ki ban ba name sogumanri kiɛdɛ budayalido ba famudame Yamba sɛwɛ. 46 U gɔlume bɛra beya:" gi wanranri be somuru pa zime fo ba guw, u pa u wɔ u li tipa bɛnɛ rɛ u tima daa tɔw rɛ diyɔnyan." 47Be waju pa gi da u yire kan sigidame Jerusalɛm, be laabɛ lɔngusame ba junufu re budayali do ba na yafa.48Yari dame ki gɔladi rɛ kaseti tenan rɛ. 49 Nangi mi baawu se nii wee tɔgɔ kan, mi pa a keri wu u ku ya kan, do tigame n'ni jaagi rɛ, fo ya naga guruma ked li dɔnde wanɔra rɛ keban.50Kirɛ pɔnde Yesu vame ba wɔ jaagi rɛ pɔnde, fo ba dɔngu bɛtani rɛ niban, u takime u nuu u se bra dɔwɔ. 51 U see dɔwɔgi bɛra keban, u gɔlume ba ban,u taki u sugo u wo donde wara rɛ.52Ba kɔgɔmu, ba bɛnɛ dame yimeban ba nunu Jerusalɛm. 53 Ba da wo Yamba dore re sufan ba kɔgɔ Yamba.