Arabic, Sudanese Creole: Bible for 1 Chronicles, 1 Corinthians, 1 John, 1 Kings, 1 Peter, 1 Samuel, 1 Thessalonians, 1 Timothy, 2 Chronicles, 2 Corinthians, 2 John, 2 Kings, 2 Peter, 2 Samuel, 2 Thessalonians, 2 Timothy, 3 John, Acts, Amos, Colossians, Daniel, Deuteronomy, Ecclesiastes, Ephesians, Esther, Exodus, Ezekiel, Ezra, Galatians, Genesis, Habakkuk, Haggai, Hebrews, Hosea, Isaiah, James, Jeremiah, Job, Joel, John, Jonah, Joshua, Jude, Judges, Lamentations, Leviticus, Luke, Malachi, Mark, Matthew, Micah, Nahum, Nehemiah, Numbers, Obadiah, Philemon, Philippians, Proverbs, Revelation, Romans, Ruth, Song of Solomon, Titus, Zechariah, Zephaniah

Formatted for Translators

©2022 Wycliffe Associates
Released under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Bible Text: The English Unlocked Literal Bible (ULB)
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English Unlocked Literal Bible is based on the unfoldingWord® Literal Text, CC BY-SA 4.0. The original work of the unfoldingWord® Literal Text is available at https://unfoldingword.bible/ult/.
The ULB is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Notes: English ULB Translation Notes
©2017 Wycliffe Associates
Available at https://bibleineverylanguage.org/translations
The English ULB Translation Notes is based on the unfoldingWord translationNotes, under CC BY-SA 4.0. The original unfoldingWord work is available at https://unfoldingword.bible/utn.
The ULB Notes is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
To view a copy of the CC BY-SA 4.0 license visit http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
Below is a human-readable summary of (and not a substitute for) the license.
You are free to:
The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms.
Under the following conditions:
Notices:
You do not have to comply with the license for elements of the material in the public domain or where your use is permitted by an applicable exception or limitation.
No warranties are given. The license may not give you all of the permissions necessary for your intended use. For example, other rights such as publicity, privacy, or moral rights may limit how you use the material.

Genesis

Chapter 1

1Fi bedaya Allah kalagu al samawat wa al ard. 2Wa kan al ard bedun shekil wa fadi. Wa kan ala satha duluma ameeg au shedid. Al Roho ta Allah kan gi harik ala satha ta miya.3wa Allah kelimu, keli yekun Nur, wa kan fi nur. 4Allah ainu al nur, wa kan nur de kwes. Huwo fasilu nur min duluma. 5Allah nadi nur “nahar” wa al duluma huwo nadi “lel” de kan mesa wa sabah, al yom al awel.6Allah kelimu, keli yekun fi fasha beina al meya, wa keli fasha de gesimu al meya min al meya. 7Allah sala al fasha. Wa gesimu al meya al kan fok al fasha. Wa kan de hasil. 8Allah nadi fasha de “sama” de kan mesa wa sabbah, al yom al tani.9Allah kelimu, “keli al meya al tehet al sama lemu ma baad fi wahid mahal, wa keli mahalal abis beyenu, de kan hasil. 10Allah nadi mahal al abis de “Ard”, Wa meya al lemu de huwo nadi “behar”huwo ainu inu de kan kwes.11Allah kelimu, keli al ard bikun mahal ta nabatat: nabatat al gi weledu buzur wa samar ashjar al gi weledu samar al buzur tou fi al samar, kulu wahid hasab shekil tou, wa de hasil. 12Al ard weledu nabatat, nabatatgi weledu buzur ze shekil tomon, wa ashjar gi weledu samar al kan buzur tou se shekil tou. Allah kan ainu hajat de kwes. 13De kan mesa wa sabbah, de yom al talit.14Allah kelimu,keli bi kun fi anwar fi al samah ashan bi fasil nahar min lel wa keli humon bi kun ze alamat, le muwasim, le ayam wa seniin. 15Keli humon kun anwar fi sama ashan bi wala ala al ard. Wa kan de hasil.16Allah sala itnin anwar al aziim, al nur al akbar ashan bi hukumu nahar, wa al nur al askhar ashan bi hukumulel. Huwo Kaman sala nujum. 17Allah kutuhumon fi sama ashan bi wala nur fi al ard. 18ashan bi hukumule nahar wa bi lel, wa ashan bi fasilu al nur min al duluma. Allah ainu dekan kwes. 19de kan mesa wa sabah, al yom al arba.20Allah kelimu,kelial meyamala ma adad kebir ta kainat al haya, wa keli teyur teri fok al ard fi al fasha ta sama. 21Allah kalagu mukhulugatta bahar al kebir, wa Kaman kulu al kainat al haya ze jensi tomon, mukhulugat al gi harik wa al gi mala al meya fi kulu mahal, wa kulu teyur al indu jenah ze jensi tomon. Alla ainu inu de kan kwes.22Allah bariku humon, gal, “keli inta kum kun ketir, wa mala takum al meya al fi bahar. Keli tuyur tala ketiir fi ard” 23De kan mesa wa sabbah al yom al kamsa.24Allah kelim, keli ard tala kainatal haya, kulu wahid hasab jenis tomon, bahaim dababat wa wohosh ta al ard, kulu wahid hasab jenis tomon, wa kan de hasil. 25Allah sala whoosh ta ard ze jenis tomon, bahaim ze jenis tomon wa kulu dababat al gi dowuru fi wata ze jenis tomon, huwo kan ainu kwes.26Allah kelim, keli nina salah insaan ze sura ta nina, ze shekil ta nina, keli umon kun musul le samaga ta bahar, le tuyur ta sama, le bahaim, le kulu al ard, le kulu dababat al gi dowuru fi ard. 27Rabuna kalagu insaan ze sura tou. Fi sura tou huwo kalagu Insaan. Zakar wa insa huwo kalagu humon.28Allah bariku humon wa kelim le humon. “Keli intum weledu, wa keli intum bikun ketiir, mala takum ard, wa keli ard geni tehet musuliya takum.kun musul le samaga al ta bahar, le tuyur al ta sama, wa le kulu kainat al haya al gi harik ala ard. 29Allah kelim, “ainu, ana wodi le inta kulu al nabatat al gi weledu buzur al fi ard kulu, wa kulu shejera al samar tou indu buzur, humon bi kun akil le intum.30Le kulu wohosh ta ard, le kulu tuyur ta samawat, wa le kulu ai dabatat al fi ard, wa le kulu kainat al indu nefes ta haya, ana wodi kulu nabatat al akdar le akil.” Wa kan de hasil. 31Allah ainu kulu hajat al huwo sala, bel hagiga humon kan kwes shedid. De kan mesa wa sabah, al yom al sita.

Chapter 2

1Biga al samawat wa al ard salawu kalas. Wa kulu mala kainat al haya. 2Allah kalasu sokol tou fi saba ayam, wa huwo akudu raha fi yom al saba min kulu sokolat tou. 3Allah bariku yom al saba wa kadisu, leanu de yahu al huwo akudu rahah fogo min kulu sokolat tou al huwo amulu ze Allah al khalig.4De yahu teriga al kalagu ma huwo al samawat wa al ard, Zaman kan kalagu fi yom dak Yahuwa Allah sala ard wa samawat. 5Kan mafi shejerat ta gaba fi al ard, wa mafi nabatat ta gaba weledu, leanu yahaweh Allah ma kutu motoro ashan bi nezil fi ard, 6wa kan mafi insaan al bi istakalu fi ard. Lakin dabab yahu gi seeh(tala) min ard yala gi kubu moyo fir as al ard.7Yahweh Allah sala insaan min turab al ard. Wa afuku fi anafa tou nasama ta haya, wa insaan tala kain haya. 8Allah Yahweh sala janna fi sherik ta Eden, yala huwo kutu Adam al huwo kalagu de fogo.9Min ard Allah Yahweh sala kulu shejera ashan bi raba shejera al kwes fi ena wa kwes le akil. De besmil shejera ta haya al kan fin us ta janna. Wa shejera ta marafa ta kheir wa shar. 10Wa kan moya gi tala min Eden ashan bi kubu fi janna. Yala min hinak moya de gesimu ela arba anhar.11Isim al ta nimra wahid de, Pishon. De al gi jere fi kulu ard ta havilah, al fogo dahab. 12Dahab ta ard dak kwes. Kaman fi hinak shejera ta reha au buhur, wa al hajer al jaza.13Isim ta nahar al tani Gihon. De gi kubu fi kulu ard ta kush. 14Isim ta nahar al talit Tigris, wa huwo gi kubu fi serik ta ashur. Nahar al nimra arba huwo Euphrates.15Allah Yahuwa shelu insaan wa kutu huwo fi Jenna Eden ashan bi istakal fogo wa bi hafisu. 16Allah Yahweh wosi insaan gal: min shejera al fi Jenna inta bi akulu. 17Lakin shejera ta marafa ta kheir wa shar keli inta ma akulu, leanu yom al inta akulu min shejera de, inta bi mutu.18Biga Allah Yahweh kelim, huwo ma kwes ashan insaan bi geni barau, ana bi sala le huwo musaid al munasib le huwo. 19Min turab Allah Yahweh sala kulu haiwan ta beriya wa teir ta sama. Biga huwo jibu humon le insaan ashan bi kutu isim le humon. Ai isim al insaan kutu le kulu wahid min kainat al haya de, de yahu isim tou. 20Insaan kutu asma le kulu al bahaim kulu teyur ta sama, wa le kulu whoosh ta ard. Lakin insaan ma ligo musaid al munasib le huwo.21Allah Yahweh kutu insaan bi num shedid, biga insaan num. Allah Yahweh shilu wahid min adla tou wa kati mahal ta dula de be laham al ta jisim. 22Be dula al Allah Yahweh silu min insaan(rajil) de, huwo sala mara wa jibu hiya le rajil. 23Al rajil kelimu; adum min udam tai, wa laham min laham tai. Bi nadi hiya mara, ashan kan shilu hiya min rajil.24Ashan kida rajil bi sibu bet ta abu tou wa uma tou, huwo bi kun sawa ma mara tou, wa humon bi kun jisim wahid. 25Wa humon kan ariyaniin, rajil wa mara tou, lakin humon kan indu fadiya.

Chapter 3

1Kan debiba yahu ashter haiwan min haiwanat al beriya al Allah Yahweh sala. Huwo kelim le mara, sei Allah kelim gal keli intum ma akulu min ai shejera al fi janna? 2Al mara kelim le debiba, nina bi akulu samar min ashjar ta Janna, 3Lakin al shejera al fi nus ta Janna, Allah kelim, keli inta ma akulu wa la lemesu, wa ila inta bi mutu,4al debiba kelim le mara, inta ma bi mutu. 5Leanu Allah arufu inu yom al intum bi akulu de uyun takum bi fata, wa intum bi kun ze Allah, intum bi arufu al kwes wa al batal. 6Zaman mara ainu inu samar de kwes le akil, wa kan jemil fi uyun, wa inu shejera de bi keli zol bi kun negit, hiya shilu baad min samar ta shejera de wa akulu, yala hiya kan wodi tani le rajil ta hiya al kan ma hiya, wa huwo akulu,7tawali uyun tomon kan fata, wa humon arufu gal humon ariyaniin biga humon gata awurak ta shejera wa humon kati ma jisim tomon. 8Humon asuma sot ta Allah Yahweh gi douru fi Janna fi hawa al barid ta yom, biga Adam ma mara tou humon dusu nefsa tomon min usa ta Allah Yahweh fi wasat ashjar ta Janna9Allah Yahweh nadi Adam wa kelim le huwo, inta fi wen? 10Biga Adam kelim. Ana asuma inta fi janna, wa ana kan gi kafu, leanu ana ariyan. Ashan kida ana dusu nefsa tai, 11Allah kelim munu yahu kelimu le inta inu inta ariyan? Hal inta akulu min shejera al ana kelim inta inu keli inta ma akulu?12Adam kelimu, mara al inta wodi ashan bikun ma ana de, hiya yahu wodi le ana samr min shejera, wa ana akulu. 13Allah Yahaweh kelim le mara, de shunu yahu inta amulu de? Mara de kelimu debiba yahu kabasu ana14Allah Yahaweh kelim le debiba ashan inta amulu kalam de inta bi kun moloun min kulu bahaim wa min kulu whoosh ta beriya inta bi dowuru bi batna taki wa inta bi akulu turab tul ayam ta haya taki. 15wa ana bi kutu adawa beinu wa mara wa beina usra taki wa usra tou, huwo bi gata ras taki wa inta bi gata kura tou.16Wa huwo kelim le mara, ana bi zidu waja le inta fi zaman ta weledu iyal, inta bi weledu iyal bi waja. Niya taki bi kun le rajil taki, a huwo bi seitar le inta.17Wa huwo kelim le Adam, leanu inta asuma le kalam ra mara taki wa inta akulu min shejera al ana wosi inta inu keli inta ma akulu, ard moloun bi sabab taki, Inta bi akulu min ard de be tab kulu ayam haya taki. 18ahok bi weledu le inta inta bi akulu nabat ta mahal zara. 19Be aragan ta usa taki inta bi akulu khubs leanu inta asuma le sot ta mara taki, wa akulu shejera al ana wosi inta. Gal, inukeli inta ma akulu, Ard moloun bi sabab taki, inta bi akulu be wasat tab tul ayam haya taki, wa inta bi akulu nabat ta mahal zara. Lahadi inta bi reja fi turab, al talau inta min huwo, inta min turab, a fi turab inta bi rija.20Adam nadi isim ta mara tou Eva ashan hiya yahu uma ta kulu ahya 21Allah Yahweh sala le adam wa mara tou gumash min jilid ta haiwan wa lebisu ma humon.22Allah Yahaweh kelim, hasadi ainsaan biga ze wahid min nina, arufu kheir wa shar. Keli humon ma midu iden tomon asahn bi gata min shejera ta haya ashan bi akulu, wa bi ish ela abad. 23Biga Allah Yahweh turuju humon bara min Janna Eden. Asahan bi zara fi turab al kan talau humon min fogo. 24Biga Allah tutruju insaan min Janna, wa kutu cherubim fi sherik ta Jana Eden, wa gofulu kulu sika bi seaif al gi lamalama , ashan keli harasu sika ta shejer ta haya.

Chapter 4

1Adam geni ma mara tou Eva wa hiya hamil wa weledu kaina. Hiya kelim, ana weledu rajil be musada ta Yahweh. 2Wa Kaman hiya weledu aku tou Abel. Wa kan Abel ray eta Korufan wa kaina kan muzare.3Wa fi yom min ayam Kaina gedimu baad min samar ta ard ze zebiha le Allah. 4Wa Abel Kaman gedimu le Allah baad min abkar ta korufan tou al sumaniin Allah rudu Abel wa gabilu zebiha tou. 5Lakin huwo ma rudu kaina wa ma gabilu zebiha tou, wa kan Kaina tala zalan wa usa tout ala duluma.6Allah Yahweh kelim le Kaina, malu inta zalan wa malu usa taki tala duluma? 7Iza kan inta ma amulu haja al kwes, katiya gi melu fi bab wa niya tou ashan bi seitar le inta. Lakin inta lazim keli seitar le huwo.8Kaina kelim le aku tou Abel, keli nina ruwa fi mahal zara, biga zaman humon fi mahal zara, kaina gum katulu aku tou Abel. 9Biga Allah Yahweh kelim le Kaina, wenu aku taki Abel? Huwo kelimu, ana ma arufu, hal ana haras ta aku tai Abel?10Allah kelim, de shunu yahu inta amulu? Dom ta aku taki gi nadi ana min turab. 11Hasa inta moloun min al ard, al fata kasuma tou ashan bi istelim dom ta aku taki min iden taki, 12min hasa kan inta istakal fi ard, ard ma bi isteslem guwa tou le inta. Wa inta duoru duoru wa bi jere jere sambala fi duniya.13Kaina kelim le Allah, ikaab tai de akbar ana ma bi agdeer ashan bi ithamal. 14Alela inta turuju ana min gidam ta ard wa min usa taki, ana bi douru wa bi jere sambala fi ard, wa ai zol al ligo ana bi katulu ana, 15Allah kelim le huwo, ai zol al katulu Kaina bi dafau le huwo saba marat, biga Allah kutu alama le Kaina, ashan ai zol iza kan ligo huwo ma bi katulu huwo.16Biga Kaina ruwa min gidam ta Allah wa ruwa geni fi ard ta Nod, fi sherik ta Eden. 17Kaina geni ma mara tou, wa hiya weledu Enock. Huwo abinu medina be isim ta jena tou Enock.18Enock weledu Irad. Irad biga abu le Mehujdel, mehujdel biga abu le Methushael. Muethushael biga abu le Lamech. 19Lamech zowuju itniin nusuwan, isim ta mara wahid se Adah, wa isim ta mara tani de Zillah.20Adah weledu Jabal. Huwo yahu abu le kulu nas al ruwa al geni fi khemat. 21Isim ta aku tou Jubal. Huwo le nas al gi alabu guitar, wood, wa mazamir. 22Wa le Zillah weledu tubal- Kaina, al gi alabu kulu alat ta nihas wa hadid ukut ta Tubal- Kaina Naamah.23Lamech kelim le nusuwan tou, 24Iza kan intakimu Kaina saba marat, Yala biga Lamech bi intakimu saba wa sebeyiin mara. “Adah wa Zillah, asuma takum le sot tai; intum nusuwan ta Lamech asuma takum le kalam tai. Ana katulu rajil al jarahu ana, weledu al suker al angurusu ana.25Tani mara Adam geni ma mara tou, wa hiya weledu weled tani. Hiya sama(kutu) isim tou Serr wa kelim, Allah wodi le ana weled tani fi mahal ta Abel, al Kaina katulu, 26weledu weled le Sett, wa huwo kutu isim tou Enosh. Fi zaman dak nas bada gi nadi isim ta Allah.

Chapter 5

1De yahu tesjil ta usra ta Adam. Fi yom al huwo kalagu fogo insaan, humon kalagu fi sura tou. 2Huwo kalagu humon rajil wa mara. Huwo baraku humon wa nadi isim tomon insaan fi zaman al huwo kalagu humon.3Zaman Adam biga indu 130 sena, huwo weledu jena fi sura tou, wa huwo nadi huwo Seth. 4Baad ma Adam weledu Seth, huwo geni 800 sena. Huwo weledu aulad wa bant ketir. 5Adam geni 930 sena yala huwo mutu.6Seth geni 105 sena yala huwo weledu Enosh, 7baad ma huwo weledu Enosh, huwo geni 807 sena wa huwo wekedu aulad wa banat ketir. 8Seth geni 912 sena, wa yala huwo mutu.9Zaman Enosh geni 90 sena, huwo weledu kenan. 10Baad ma huwo weledu Kenan, Enosh geni 815 sena, huwo weledu awulad wa banat ketir. 11Enosh geni 905 sena, way ala huwo mutu.12Zaman Kenan geni 70 sena, huwo weledu Mahalalel. 13Baad ma huwo weledu Mahalalel, Kenan geni 840 sena. Huwo weledu awulad wa banat ketir. 14Kenan geni 910 sena, way ala huwo mutu.15Zaman Mahalalel geni 65 sena,huwo weledu Jared. 16Baad ma huwo weledu Jared, Mahalalel geni 830 sena. Huwo weledu awulad wa banat ketir. 17Mahalalel geni 895 sena, way ala huwo mutu,18Zaman Jared geni 162 sena, huwo weledu Enoch. 19Baad ma huwo weledu Enoch, Jared geni 800 sena. Huwo weledu aulad wa banat ketir. 20Jared geni 962 sena, way ala mutu.21Zaman Enoch geni 65 sena, huwo weledu Merhuselah. 22Baad ma huwo weledu Methuselah Enoch douru ma Allah 300 sena. Huwo weledu awulad wa banat ketir. 23Enoch geni 365 sena. 24Enoch douru ma Allah, wa fi nehaya Allah shilu huwo hai fi sama.25Zaman Methuselah geni 187 sena, huwo weledu Lamech. 26Baad ma huwo weledu Lamech, Methuselah geni 782 sena. Huwo weledu aulad wa banat ketir. 27Methuselah geni 969. Yala huwo mutu.28Zaman Lamech geni 182 sena, huwo weledu jena, 29Huwo nadi isim tou Noah, wa huwo kelim de yahu al bi wodi le nina raha min sokol wa min taab ta sokolat ta iden ta nina, al nina gi amulu fi turab al Allah la anu.30baad ma Lamech weledu Noah, huwo geni 595 sena. Huwo weledu aulad wa banat ketir: 31Lamech geni 777 sena. Yala huwo mutu.32baad ma Noah geni 500 sena, huwo weledu Shem, Ham, wa Japheth.

Chapter 6

1Hasil zaman insan biga bi zidu fi dunia wa weledu le umon Banat, 2inno eyal ta Allah ayinu inno banat ta nas kan jazabin. Umon shilu le umon nusowan, al umon iktarou. 3Yahwa kelim, ''Roho tai ma bi geni fi insan lel abad, lanu umon jesed. Umonbi ish 120 sena.''4Jababira kan ala al art fi ayom dak, wa kaman batkida. De hasil zaman al awulat ta Allah jouzu banat ta insan, wa umon biga indu iyal ma umon. Del yau kan al rujal uzama ta zamaan.5Yahuah ayinu gali sokol batal ta insan kan azim fi al art, wa gali ayi muyul ta al afkar ta gulub tomon kan bes amulu batal be istimrar. 6Yahuah biga nadman ashan uwo kalagu insan ala al art, wa de hazinu gelba ta uwo.7Yahuah kelim kida, " Ana bi masa bara insan al Ana kan kalagu min al waz al art_insan wa haiwanat, wa hajat al juru wa tiyur ta al sama, lianu Ana mutasif ashan Ana kan kalagu umon." 8Lakin Noah ligo neima fi al uyun ta Yahuah.9Delin kan al ahdas an Noah. Noah kan rajil al bar, wa be la lom fi wasat al nas ta zaman tou. Noah douru ma Allah. 10Noah biga kan abu ta talata aulat: Shem, Ham, wa Yafhez.11Al art biga fasid gidam Allah, wa kan biga malian ma unf. 12Allah aynu al art ; biga , kan fasid, fa kulu gisim hayi kalas fasidu teriga tomon ala al art.13Allah kelim le Noah, "Ana kalas ayinu gali zaman ja kalas le kutu le nihaya ta kulu gisim hayi, lianu al art biga malian ma unf bewasat umon. Hagiga, Ana bi demiru umon ma al art. 14Sala le nefsataki murkab min kasab cypress. Salau guraf jua al murkab, wa gofulu uwo ma sumbuk jua wa bara. 15De yau kef ita bi sala uwo: Al tul ta al murkab kede kun tultumia mitirat; al urt tao kede kun kamsin mitirat, wa al fok tao kede kun teletin mitirat.16Sala segif le al murkab, wa kalasu uwo ma mitir min tija al be fok tao. Kutu bab jua fi tija ta al murkab wa sala silim tehet, tabik nimra itniin, wa al tabik talit. 17Asma, Ana kalas gerib jibu al taofan ta moyo al al art, le demiru kulu gisim al indu fogo uwo al nefes ta haya min tehet sama. Ayihaja al fi ala al art bi mutu.18Lakin Ana bi asisu tifagia tai ma ita. Ita bi dakalu fi jua al murkab, ita , wa iyal taki, wa mara taki, wa nusuan ta iyal taki ma ita. 19Min ayi mokuluk ta kulu gisim, itniin ta ayi shikil ita lazim bi jibu fijua al murkab, le hafisu umon hayi ma ita, abu raji wa mara.20Min al tiyur baat min askal tomon, wa min haiwanat baat askal tomon, min ayi hajat bi juru/dubo min al wata baat min askal, itniin min ayi sikil bi ja le ita le hafisu umon hayi. 21Limu le nefsa taki ayi sikil ta akil al bi akulu wa kazinu uwo, ashan kede kun gisa le ita wa le umon." 22Kida Noah amulu zede. Allahasab le kulu al Allah amiru uwo, kida uwo amulu.

Chapter 7

1Yahuah kelim l Noah, "Taal, ita wa kulu ussura taki, fijua al murkab, lianu Ana kalas ayinu gali ita zol bar gidam ana fi jil de. 2Min kulu haiwanat al nedif ita bi jibu ma ita saba rujal wa saba nusuan. 3Min al haiwanat al ma nedif, min umon jibu itniin, al rajil wa mara tao.4Le saba ayom min hasa Ana bi sibu motoro kede nezil ala al art le arbain ayom wa arbain layali. Ana bi demiru bara min waz al art ayi haja hai al Ana kan kalagu." 5Noah amulu kulu al Yahuah amiru uwo.6Noah kan umuru sutumia sena zaman al taofan ja ala al art. 7Noah, awulat tao, mara tao, wa nusuwan awulat tao rua fi jua al murkab mabat ashan al moyo ta al taofan.8Haiwanat nedif wa haiwanat al ma nedif, tiur, wa ayihaja al bi dub ala al wata, 9itniin fi itniin, mara wa rajil, ja le Noah wa rua fi jua al murkab, bes ze Allah kan amiru Noah. 10Uwo ja zema gali baat al saba ayom, al moyo ta al taofan bi ja ala al art.11Fi al sutumiat sena ta haya ta Noah, fi al sahar itniin, fi al sabatasar yom ta sahar, fi al nefsu yom, kulu al abiar ta al kubar jua faga moftu, wa al sababik ta sama kan fata. 12Al motoro bada wa nezil ala al art le arbain ayom wa arbain layali.13Fi nefsa yom dak Noah wa awulat tao, Shem, Ham, wa Yafheth, wa mara ta Noah, wa al talata nusuan ta awulat tao ma umon, dakalu fijua al murkab. 14Umon dakalu sawa ma kulu haiwan ta gaba allahasab sikil tomon, wa kulu sikil ta bahaim alahasab teskil nia, wa afrat hajat dubub al bi dub ala al art alahasab kainat tomon, wa ayi sikil ta ter ala hasab teskil tomon, sikil barau ta mokuluk ma jinahat.1516Itniin ta kulu gisim fi al kan indu nefes ta haya ja le Noah wa dakalu fijua al murkab. Al haiwanat al rua jua kan rajil wa mara ta kulu gisim; umon dakalu jua bes ze Allah kan amiru uwo. Biga Yahuah gofulu al bab wara tomon.17Biga al taofan ja ala art le arbain yom, wa al moyo zidu wa arfa al murkab wa arfa uwo fok ala art. 18Al moyo kati kulu ala art, wa al murkab biga fok min al waz ta al moyo.19Al moyo gum shedid fok ala al art ashan kede kulu al jubal tual al kan tehet al sama kulu kede katis. 20Al moyo irtafa le dereja kamistasar mitiriat fok al murtafaat ta al jubal.21Kulu kainat al hai al gi harik ala al art mutu_tiur, bahaim, haiwanat ta gaba, kulu al mokulugat al hai al bi geni fi adad kebir ala art, wa kulu nas. 22kulu mokulugat al bi geni ala al art, al bi nefes al nefes ta life bewasat anafat tomon, mutu.23Kida ayi haja hai al kan ala al was ta al art kan masao bara, jins al basari wa haiwanat wa hajat al bi dub/juru nefsa wa tiur ta al sama.Umon kan kulu demiru min al art. Bes Noah wa delin ma uwo fi al murkab kan fadulu. 24Al moyo geni ala al art le 150 ayom.

Chapter 8

1Allah zekiru Noah, kulu al haiwanat, wa kulu al bahaim al kan ma uwo fi al murkab. Allah sibu hawa kedde afuku ala al art, wa al moyo bada nezil tehet. 2Al abiar al jua wa al sababik ta sama kan gofulu, wa motoro wogif. 3Moyo al taofan bada rua tehet bira, bira min al art, wa bat al nihaya ta 150 ayom al moyo kalas nezil tehet.4Al murkab ja akudu rah fi al saba sahar,fi yom sabatasar ta al sahar, ala al jubal ta Ararat. 5Al moyo istemir nezil tehet lakadi al sahar nimra asara. Fi awel yom ta al sahar, al ruus ta al jubal biga bi zahir.6Biga ja hasal enu bat arbain ayom biga Noah fata al subak ta al murkab al uwo kan salau. 7Uwo rasal bara gurab wa tyryi masi wa ruju lakadi al moyo kan nasif bara min al art.8Biga uwo rasal bara al hama le ayinu iza al moyo kalas nezil tehet min al was ta al art, 9lakin al hama ma ligo mahal le nezilu kura tao, wa hia rija le uwo fi al murkab, lianu al moyo kan lisa kati kulu al art. Uwo midu iden tao bara, wa silu wa jibu hia fijua al murkab ma uwo.10Uwo istena le saba yom wa tani uwo rasal bara al hamama min al murkab. 11Al hamama rija le uwo fi al misa. Aiynu! Fi kasma ta hia fogo kan rusal jedid gatau min sejera zetun. Kida Noah biga aruf gali al moyo kalas nezil tehet min al al art. 12Uwo istena saba ayom tani, wa rasa al hama bara tani. Hia biga ma rija tani le uwo.13Uwo ja fi al sutumia senawat wa awel sena, fi al awel sahar, fi awel yom ta al sahar, ashan al moya biga kan nasif bara min al art. Noah fata bab al gofulu ma al murkab, ayinu le bara, wa ayinu gali, biga, al was ta al art, kan biga nasif. 14Fi al sahar nimra itniin, fi yom saba-tasar ta sahar, al art kan biga yabis.15Allah kelim le Noah, 16"Tala bara min almurkab, ita,mara taki, awulat taki, wa nusuwan awulat taki. 17Silu bara ma ita ayi mokuluk hai ta kulu jins al fi ma ita- al tiur, al haiwanat, wa ayi haja bi dub ala al art-ashan kede umon zidu ketir ala al art, kede umon kun musmirin wa kede tala ketir ala art.18Kida Noah kan tala bara ma awulat tao, mara tao, wa nusuwan awulat tao ma uwo. 19Ayi mokuluk hai, ayi haja bi dub, wa ayi tiur, ayihaja al gi harik ala al art, alahasab al usar tomon, sibu al murkab.20Noah abinu al mazbah le Yahuah. Uwo silu juzu ta al haiwanat nedif wa juzu ta tiur nedif, wa gedimu tekdima al aragu ala al mazbah. 21Yahuah sumu riha al giafa wa kelim fi gelba tao, ''Ana ma bi laanu al art ashan kalam ta insan tani mara, hata walao al niyat ta gulub tomon biga serir mini suker tomon. Wele Ana tani mara bi demiru ayi haja al hai, ze al Ana kalas amulu. 22Zema al art lisa fadulu, zaman ta bizra wa hasad, buruda wa sakana, kerif wa karanga, wa nahar wa bilel ma bi wogif.''

Chapter 9

1Biga Allah bariku Noah wa awulat tao, wa kelim le umon, ''Kunu musmirin, zidu takun, wa amla al art. 2Kulu al mokulugat al hai, ayi haiwanat ala al art, ,hata tiur ta sama, hata ayi haja al dakalu tehet fi al wata wa ala kulu al samak al bahar bi kafu itakum. Umon kalas wodi fogo iden takun.3Ayihaja bi harik al hai bi kun akil le itakun. Bes ze Ana wodi le itakum asjar al akadar, Ana hasa wodi le itakum ayihaja. 4Lakin itakum lazim ma bi akulu laham ma haya tao-de yau dom -al fogo.5Lakin le dom takum, al haya al yau fi dom takum, Ana bi talabu defe. Min al iden ta ayi haiwan Ana bi talabu uwo. Min al iden ta ayi insan, de yau , min al iden ta wahid uwo al katulu aku tao, Ana bi talabu al muhasaba le haya ta insan de. 6Ayi zol dafak dom insan, ma insan kaman dom tao bi dofugu, lianu uwo kan kalagu min sura ta Allah de yau uwo kalagu insan. 7Ze le itakum, kunu musmirin wa zidu, setetu le kulu al art wa zidu ala uwo.''89Biga Allah wonusu le Noah wa le awulat tao ma uwo, kelim, 9''Ze le ana, asuma! Ana bi rua amulu ahat ma ita wa ma ajial taki bat ita, 10wa ma ayi mokuluk hai al yau ma ita, ma al tiur, al bahaim, wa ayi mokuluk ta al art ma ita, min kulu al tala bara min al murkab, le ayi mokuluk hai ala al art.11Ana min ini bi amulu tifagia tai ma ita, gali tani mara kulu mokulugat ma bi demiru ma moyo ta al taofan. Tani mara taofan ma bi hasil le demiru al art.'' 12Allah kelim, ''The yau al alama ta al ahat/tifagia al Ana amulu beinu ana wa ita wa ayi mokuluk hai al yau ma ita, le kulu ajial mustakbal: 13Ana kalas kutu rainbow/koskoza fi al sihab, wa yau bi kun al alama ta al ahat bainu ana wa al art.14Uwo bi rua ja zaman Ana bi jibu sihab ala al art wa al rainbow/koskoza bi ayinu fi al sihab, 15biga Ana bi zekiru ahat/tifagia le muk tai, al yau beinu ana ma ita wa ayi mokuluk hai ta kulu gisim. Al moyo tani mara ma bi ja ze taofan le demiru kulu gisim hai.16Al koskoza bi kun fi al sihab wa Ana bi ayinu uwo, ashan bi zekiru tifagia al abadia beinu Allah wa ayi mokuluk hai ta kulu gisim al yau ala al art.'' 17Biga Allah kelim le Noah, ''De yau al alama ta al ahat al Ana kalas sabitu beinu ana wa kulu gisim al fi ala art.18Al awulat ta Noah al tala bara min al murkab umon kan Shem, Ham wa Yapheth. Ham yau al abu ta Kanaan. 19Talata del yau kanal awulat ta Noah, wa min delin al art kulu kan malian nas .20Noah biga bada tala muzari, wa uwo zarau mahal zara. Uwo asurubu juzu ta al merisa wa biga tala sekeran. 21Uwo kan biga naim ma kati gisim tao fi kema/jua.22Biga Ham, al abu ta Kanaan, ayinu al arian ta abu tao wa wori le akuana itniin bara. 23Biga Shem wa Yapheth silu milaya wa kutu fok kitfat tomon al itniin, wa rua be dahar wara, wa kati al arian ta abu tomon. Usa tomon kan gilibu le tija tani, kida umon amulu ashan kede ma ayinu arian ta abu tomon.24Zaman Noah gum min num ta sekeran tao, uwo aruf sunu al welet tao suker de amulu le uwo. 25Biga uwo kelim, ''Moluun le Kanaan. Kede uwo geni kadam le kadamin ta akuwana tao.''26Uwo kaman kelim, ''Kede Yahuah, al Allah ta Shem, kun mubarak, wa kede Kanaan kun kadam tao. 27Kede Allah kebiru al beled ta Yapheth, wa kede uwo amulu bed tao fi al kema ta Shem. Kede Kanaan kun kadam tao.''28Bat al taofan, Noah geni tultumia kamsin senawat. 29Kulu al ayom ta Noah kan tusumia kamsin senawat, wa biga uwo mutu.

Chapter 10

1Delin yau al ajial/iyal iyal ta al awulat ta Noah, de yau, Shem, Ham, wa Yapheth. Awulat kan weledu le umon bat al taofan.2Al awulat ta Yapheth yau Gomer, Magog, Madai, Javan, Tubal, Meshech, wa Tiras. 3Al awulat ta Gomer yau Ashkenaz, Riphath, wa Togarmah. 4Al awulat ta Javan yau Elishah, Tarshish, Kittim, wa Dodanim. 5Min delin nas al jezra ferigu min fogo wa rua fi art tomon, ayi wahid ma luga tomon, alahasab le usar tomon, ma umam tomon.6Al awulat ta Ham yau Kush, Mizraim, Put, wa Kanaan. 7Al awulat ta Kush yau Seba, Havilah, Sabtah, Raamah, wa Sabteka. Al awulat ta Raamah yau Sheba wa Dedan.8Kush biga ja kun al abu ta Nimrod, uwo yau al awel hakim ala al art. 9Uwo yau zol al gowi gidam Yahuah. De yau kef bi kelimu, ''Ze Nimrod, al zol al gowi gidam Yahuah.'' 10Al awel marakis ta momulaka tao yau Babylon, Uruk, Akkad, wa Kalneh, fi al ard ta Shinar.11Min al art dak uwo rua le Assyria, Rehoboth Ir, Kalah, 12wa Resen, al kan beina Ninawah wa Kalah. Uwo yau al medina kebir. 13Mizraim biga ja kun abu ta al Ludites, al Anamites, al Lehabites, al Naptuhites, al Pathrusites, al Kasluhites)min umon 14al Phalastinien ja min fogo(, wa Kaphtorites.15Kanaan biga ja al abu ta Sidon, welet tao al awel,wa ta Heth, 16kaman ta al Jebusites, al Amorites, al Girgashites, 17al Hivites, al Arkites, al Sinites, 18al Arvadites, al Zemarites, wa al Hamathites. Batdak al usar ta al Kanaanites setetu bara.19Al hudut ta al Kanaanien yau min Sidon, fi al tija ta Gerar, hata beit lakadi Gaza, wa ze ma ita bi rua fi tija ta Sadoma, Amorrah, Admah, wa Zeboyim, beit lakadi ze Lasha. 20Delin yau al awulat ta Ham, ma usar tomon, ma lugaat/rutanat tomon, fi aradi tomon, wa fi umam/dual tomon.21Awulat kaman kan weledu le Shem, aku al kebir ta Yapheth. Shem yau kaman al jidu ta kulu al nas ta Eber. 22Al awulat ta Shem umon Ela, Ashur, Arphaxad, Lud, wa Aram. 23Al awulat ta Aram umon Uz, Hul, Gether, wa Meshech.24Arphaxad biga ja al abu ta Shelah, wa Shelah biga ja al abu ta Eber. 25Eber indu itniin awlat. Al isim ta al wahid yau Peleg, lianu fi ayom tao al art kan gesimu. Aku tao isim yau Joktan.26Joktan biga ja al abu ta Almodad, Sheleph, Hazarmaveth, Jerah, 27Hadoram, Uzal, Diklah, 28Obal, Abimael, Sheba, 29Ophir, Havilah, waJobab. Kulu delin kan al awulat taJoktan.30Mantika/Beled tomon yau min Mesha, kulu al terik le Sephar, al jubal ta al sherik. 31Delin kan yau al awulat ta Shem, alahasab le usar tomon wa lugaat/rutanat tomon, fi aradi tomon, alahasab le umam/ dual tomon.32Delin yau al usar ta al awulat ta Noah, alahasab le kalfia usaria/ tarik ta usra tomon, ma umam tomon. Min delin biga umam infasalu gesimu wa rua ala al art bat al taofan.

Chapter 11

1Hasa dunia kulu kan be luga wahid wa nefsa kelimat. 2Ze ma umon rahalu safa sherik, umonligu wata fadi fi beled ta Shinar wa umon geni hinak.3Umon wunuso le badun, ''Taal takum, kedeanina amulu le anina tuob wa aragu umon kues. ''Umon istakdimu tuob bidal hajer wa zifit alaswed bidal teen. 4Umon kelim, kede anina binu le anina Medina wa amara al ras tuo bi wusulule sama, wa kede anian isim le badum ta nina. kan anina ma amulu kida anina bi shetetu fadunia kulu.''5Yahweh nezil tihit ashan bi aiynu medina wa amara al jeil ta Adam abinu. 6Yahwehkelim, ''Ayinu, umon shaab wahid be nefsa luga, wa umon bada amulu kida! badu suwiya mafihaja al umon der amulu bi gasi umon. 7Taal takum, kede anian nezil tihit wa karabu luga tumon,ashan umon ma bi fahim badum.''8Yala Yahweh shettu umon min hinak le dunia kulu wa umonwegifu abinu medina. 9Ashan kida isim ta medina de nadi Babel, ashan Yahweh berjilu Lugata dunia kulu yala min hinak Yahweh shetetu umon fi dunia kulu.10De yaw kan jeil ta Sam.Zaman Sam wusulu miya sena, uwu weledu Arfakshad baad itnin sena min tofan. 11Wa baadma uwu weledu Arfakshad uwu ish kumsumiya sena wa uwu weledu awlad wa banat.12Zaman Arfakshad wusulu kamsa wa teleteen sena, uwu weledu Shalih. 13Arfakshad ish 403 sena baad ma uwu weledu Shalih. Uwu bardu weledu awlad wa banat.14Wekit Shaklih wusulu teleteen sena, uwu weledu Abir. 15Shalih ish 403 sena baad ma uwu weledu Abir. Uwu bardu weledu awlad wabanat.16Wekit Abir wusulu arba wa teleteen sena, uwu weledu Falij. 17Abir ish 430 sena baad ma uwu weledu Falij. Uwu bardu weledu awlad wa banat18Wekit falij wusulu teleteen sena, uwu weledu Reu. 19Falij ish 209 sena baad ma uwu weledu Reu. Uwu bardu weledu awlad wa banat20Wekitb Reu wusulu Itnin wa teleteen sena, uwu weledu Serug. 21Reu ish 207 sena baad mauwu weledu Serug. Uwu bardu weledu awlad wa banat.22Wekit Serug wusulu teleteen sena, uwuweledu Nahor. 23Serug ish 200 sena baad ma uwu weledu Nahor. Uwu bardu weledu awlad wabanat.24Wekit Nahor wusulu tisa wa ishirin sena, uwu weledu Tarih. 25Nahor ish 119 sena baa ma uwu weledu Tarih. Uwu bardu weledu awlad wa banat. 26Baad mad wusulu sebein sena,uwu weledu Abram, Nahor wa Haran.27Hasa de yau jeil ta Tarih, Tarih weledu Abram , Nahor was Haran, wa Haran weledu Lot. 28Haran mutu gubal abu tuo Tarih fi beled ta abu tuo, fi ur taKaldanien.29Abram wa Nahor juwzu le umuon nusuwan. Isim ta mara ta Abram kan Sarai wa isim ta mara ta Nahor kan Milkah, biniya ta Haran, al kan uwu abu ta Milkah wa Yaska. 30Hasa Sarai kan ma bi weledu; uwu kan ma indu jena.31Tarih shilu jena Abram, Lot jena ta jena tuo, wa Sarai biniya tuo mara ta weled tuo Abram, wa umon tala saw min Ur al kaldanein. Lakin umuon.ja le haran wa geni hinak. 32Tarih ish 205 sena wa mutu fi Haran

Chapter 12

1Hasa Yahweh wunusu le Abram, ''Ruwa min beled taki, wa min ashira taki, wa min beat ta abutaki, le beled al Ana bi weri le itta. 2Ana bisibu itta tala umma azum wa Ana bi bariku itta wa biarufa isim taki, wa itta bikun baraka. 3Ana bi bariku delin al bi bariku itta, lakin delin al bi lanu ittaAna bi lanu umuon. Bewasat taki usar ta dunia kulu bi bariku.''4Yala Abram rowa, ze ma Yahwehkelim le uwu kede amulu, wa Lot ruwa ma uwu. Abram kan Kamsa wa sebein sena zaman uwusibu Haran. 5Abram shilu Sarai, mara tuo, Lot, jena ta aku tuo, ma kulu mumtalakat tumon alumon indu, wa nas al umon imteliku fi Haran. Umon tala bi ruwa le beled ta Kanaan, wa umon jale beled tav Kanaan.6Abram mururu be beled ta Shekim le Mora. Fi zaman dak Kanaanin kan bi ish fi beled de. 7Yahweh zahir le Abram, wa kelim, ''Ana bi wedi beled de le iyal taki.'' Yala Abram abinu mazbah le Yahweh, al zahir le uwu.8Min hinak uwu ruwa le beled murtefe safa sherik ta bait Il, mahal al uwu dugu kaima tuo hinak, ligu bait Il safa garib wa Ai safa sherik. hinak uwuabinu mazbah le Yahweh wa nadi be isim ta Yahweh. 9Yala Abtram istemir rihila, tuo le safa ta junub.10Kan fi jian fi ard, yala Abram ruwa le Masir ashan bi geni hinak, lanu jean kan saab fi alard. 11Zaman uwu biga gerib bi wusulu le Masir, uwu kelim le sarai mara tuo, ''Ana aruf itta maragiyafa. 12Kan Masrien ayinu itta umon bi kelim de, 'De mara tuo,' wa umon bi katulu ana, lakinumon bin sibu itta hai. 13Kede kelim Itta ukut tai, ashan bikun kues le ana be kalam taki, ashanhaya tai bi hafiso be kalam taki.''14Hasil zaman Abram dakulu Masir, Masrien ayinu Sarai kan giyafa kalis. 15Ruasa ta Farauon ayinu uwu, wa bada wunusu le farauon kalamat kues an Sarai, yala shilu uwu fi bet ta Farauon. 16Farauon amulu kues le Abram be kalam ta Sarai, Abram ligu ganamayat wa bagarat, wa hamir, wa kadamin al rujal, wa nusuwan, wa hamir abu nusuwan, ma jimal.17Yala Yahweh dugu Farauon ma bet tuo kulu be ayanat al kaab ashan kalam ta Sarai, marata Abram. 18Farauon nadi Abram wa, wa kelim, ''De shunu al itta amulu le ana de? Malu itta makelim le ana uwu mara taki? 19Malu itta wunusu, Uwu ukut tai; laman ana shilu uwu mara le ana?Hasa yau mara taki. Shilu uwu, wa ruwa fi sika taki.'' 20Yala Farauon wedi awamir le nas tuo be.kusus ta Abram, wa umon tala uwu bara, ma mara tuo wa kulu hajat al uwu indu

Chapter 13

1Abram tala min Masir wa ruwa safa ta junub, uwu ma mara tuo, wa kulu hajat al indu. Lot barduruwa ma umon. 2Abram kan ganiyan fi mawashi, fi fidda, wa fi dahab.3Uwu istemir fi rihila tuo min junub le bait Il, le mahal al kan kaima tuo fugu gubal kida, bainu Bait Il wa Ai. 4Uwu ruwa le mahal al uwu kan abinu fugu mazbah bediri. Heni uwu nadi be isim ta Yahweh.5Hasa Lot, al kan bi safir ma Abram, kaman indu ganamayat wa bagarat wa kiam tuo. 6Wata ma agder shilu umon sawa, lanu mumtalakat tuomun kan ketir, umon biga ma agder geni sawa. 7Wa kaman kanfi kurekure hasil bainu ruwa ta Abram wa ruwa ta Lot. Al kanaanieen wa al Frezeein kan fi beled dak fi wekit dak.8Abram kelim le Lot, ''Kede ma hasil mukasamat bainu itta wa ana, wa bainu ruwa taki wa ruwa tai; fi nihaya anina usura. 9Hal wata de ma yau gidam taki? Ruwa wa ferigu nefsa taki moij ana. Kan itta ruwa safa shumal, Ana bi ruwa safa yemin, wa kaman kan itta ruwa yemin ana bi ruwa shumal.''10Lo ayinu, kulu daira ta Ordun kan kulu fugu muya le safa ta Sugar, geni ze Jenna ta Aden, ze beled ta masir. De kan gubal Allah ma demiru Sodom wa Gomorrah. 11Yala Lot iktar le uwu safa ta Ordun wa safir le sherik, wa ahal gesimu badum.12Abram geni fi Kanaan , wa Lot geni fi nus ta nas ta beled dak. Uwu dukgu kaima bait min kalis min Sodom. 13Hasa nas ta Sodom kan ashrar kalis gidam ta Allah.14Allah kelim le Abram baat ma Lot ruwa min uwu, ''Ayinu min makan al itta bi wegif fugu le safa ta shamal, junub, sherik wa garib. 15Watade kulu al itta bi ayinu de, Ana bi wedi le itta wa le eyal taki lel abad.16Ana bi sibu eyal taki tala ketir ze turab ta wata, ashan kan insan bi ageder iddu turab ta wata, eyal taki bardu bi ageder iddu. 17Gum, duoru safa tul wa urd ta wata de, ashan Ana bi ruwa wedi le itta.'' 18Abram shilu. Kaima tuo wa ja geni fi Balutat Mamra al fi Habron, wa uwu abinu mazbah hinak le Yahweh

Chapter 14

1Haasil fi ayam ta Melik Amraplel, melik ta Shanaar, Ariock, melik ta Ellasar, Kedorlaomer, melikta Elam, wa Tidal, melik ta Jouwem, 2umon amulu harib did Bare, melik ta Sodom, Birsha, melikta Gomorrah, ,shinab, melik ta Admah, Shemebar, melik ta sabuoim, wa melik ta Bali (al bardu binadi Sukhar3Kamsa muluk al awel de limu sawa fi nus tab wadi Seddim (al bardu bi nadi Bahar ta mileh). .( 4Itnashasr sena umon ishtakal abid le Kedorlaomer, lakin fi sena nimra talatashar umon itmarad. 5Yala fi sena nimra arbatashar, kedorlaomer wa muluk al kan fi ma uwu ja wa hujum Rephaim fi Ashteros Garnaim, wa nas Zuzeen fi Ham, wa Emmeen fi Shawa Gartaim, 6wa Hurreen fi jebel tuomon Seir, le safa ta Faran, al gerib ma sahara.7Umon rija wa ja le En Mishfat (al bardu isimtuo Kadish), wa gilibu kulu beled ta Amalik, wa Amoreen al bi geni fi hussun ta Tamar. 8Yalamelik ta Sodom, ma melik ta Gomorrah, ma melik ta Admah, ma melik ta Sabuoim, wa melik ta Bali (al isim tuo Sukar) ruwa wa jahisu le harrib fi jebel Seddim 9did kedorlaomar, melik ta Elam,Tidal melik ta Juwim, Amraphel, melik Shanaar, Ariock, melik ta Ellasar; arba muluk did kamsa.10Jebel Seddim kann maliam abiyar ta ziffit, ze ma muluk ta Sodom wa Gomorrah gi jere, umonwaga hinak. delin al fadul umon jere le jibal. 11Yala muluk delin shilu kulu hajad wa mumtalakatta Sodom wa Gomorrah, wa ruwa fi sika tumon. 12Umon kaman shilu Lot, jena ta aku ta Abram, albi geni fi Sodom, sawa ma mumtalakat tuo.13Wahid zol al tefes ja wa weri le Abram al Ebbrani. Uwu kan gi keni fi Balutat Mamra, al Amorri, al aku ta Eshkol wa Aner, al umon kulu kan fi tiffagiya ma Abram. 14Zaman Abram asuma inu nas addu gubudu ahal tuo, uwu tal ma 318 nas tuo al mudarabin wa la weledu fi bet tuo, wa turuju wara jama de lahadi fi safa ta Dan.15Uwu gesimu nas tuo did jama delin be bilel wa hajimu umon, wa turuju umon lahadi safa ta Hoba safa sherik ta dimashk. 16Uwu rija kulu mumtalakat, wa ahal tuo Lot wa hajat tuo, wa kaman nusuwan tuo wa bagi nas.17Baat ma Abram gilibu kedorlaomer wa muluk al kan ma uwu, melik ta Sodom tala bara ashan bi limu ma fi jebel Shawa (al bardu bi nadi jebel ta melik). 18Melkisadik, melik ta Shalim, jibu rekif ma kumor. Uwu kan Kahin ta Allah al Fuk.19Uwu bariku uwu wa kelim, ''Mubarak Abram min Allah al fuk, al kalagu sama wa ard. 20Mubarak Allah al fuk, al selimu addu taki fi iddentaki.'' Yala Abram wei le uwu Ashara min kulu haja.21Melik ta Sodom kelim le Abram, ''Wedi leana nas wa, wa shilu mumtalakat le nefsa taki.'' 22Abram kelim le melik ta Sodom, ''Ana arfa iddentai le Yahweh fuk, Allah al fuk, al kalagu sama wa ard, 23inu ana ma bi shilu wele kait, wele habilta sifinja, wele ayi haja taki, ashan itta bi ja kelim gali, 'Ana kutu Abram tala ganian.' 24Ana ma bishilu ayi haja ile bes al shabab tai akulu wa nisba ta rujal al ruwa ma ana. Kede Aner, Eshkol, wa''.Mamra shilu nisba tumon

Chapter 15

1Baat hajat de kilima ta Allah ja le Abram fi Ruoya, kelim, ''Mata kafu ya Abram! Ana yau bi katiitta wa Ana yau ujura taki.'' 2Abram kelim, ''Rabuna Yahweh, Itta bi wedi le ana shunu, wa anama indu jena, wa zol al werisu bait tai de Aliazar la min Damashk?'' 3Abram kelim, ''Ze ma ittama wedi le ana jena, ayinu, de al weledu fi bait tai yau bikun waris le ana!''4Yala kelima ta Allah ja le uwu, wunuso, ''Zol de ma bi ruwa kun waris taki; lakin de al bi tala min jisim taki yau bi weriso itta.'' 5Yala Uwu jibu Abram bara, wa wunuso, ''Ayinu le samawat , wa iddu nujum, kan itta ageder iddu umon.'' Yala uwu kelim le uwu, ''Eyal taki bikun ze de.''6Uwu amin fi Yahweh, wa iddu le uwu bir. 7Uwu kelim le uwu, ''Ana Yahweh, al tala itta min Ur al Kaldaneen, ashan bi wedi le itta beled ashan bi weriso. 8Uwu kelim, ''Rabuna Yahweh, ana bi aruf kef gali ana bi ruwa weriso beled de?''9Yala Uwu kelim le uwu, ''Jibu le Ana Ejil umor tuo talat sena, wa ganamaya abu mara umor tuo talata sena, wa kuruf suker umor talata sena, wa hamam, hamam al suker.'' 10Uwu jibu hajat de kulu, wa gesimu umon le itenin, wa kutu ayi nus aksi nus tani, lakin uwu ma gesimu tiuor. 11Zaman tiuor al kabin biga bi nezil tihit le jusas de, Abram bi turuju umon bait.12Wekit shemish biga bi ruwa waga, Abram nom no al teggil, wa wata bigga doloma kalis al bi kuofu zol kati uwu. 13Yala Yahweh kelim le Abram, ''Arufu kues inu eyal talki bi ja kun nas garibin fi beled tani al ma tuomun, wa umon bikun abid le nas de le muda ta urbumiya sena.14Ana bi hukumu nas ta beled al umon gi kadimu de, wa baat kida umon bi tala be amlak ketir. 15Lakin itta bi ruwa le abuhat takibe salam, wa bi dufunu itta fi umor al kebir al kues. 16Fi Jeil nimra arba umon bi ja hini tani, lanusher ta Amoreen lisa ma bigga kamil.''17wekit shemish nezil thit wa bigga duluma, tuwali, kukhan wa lehib nar mururu bain gitaat de. 18Fi yom dak Yahweh amulu ahad ma Abram, wunuso, ''Ana bi wedi wata de le Eyal taki, min nahar ta Masir le nahar al azim . al Farat 19Al Gaineeen, al Genzeen, al Gadmoeen, 20al Haisseen, al Ferzeen, al Rafaieen, 21al Amoreen , al Kananeen, al Jarjashieen, ''wa al Yabusieen.

Chapter 16

1Hassa kida, sarai mara ta Abram kan ma weledu iyal le rajil tuwo, lakin heya kan endu kadam abu mara, min masir al isim ta heya Hagar. 2Sarai kelim le Abram, “Anin hasa, Rabuna kutu ana ma gi weledu iyal Ruwa num ma kadam tai. Bukun heya bi weledu le ana jena.” Abram asuma kalam ta Sarai 3De kan fi Zaman al Abram geni ashara sena fi ardi kanaan yau Sarai, Mara ta Abram wodi hagar, kadam min masir ashan bi geni mara tuwo. 4Huwo geni ma Hagar, wa heya hamil. Lakin zaman heya biga hamilan, heya bada alisu saida bituwo.5Bad de, Sarai kelim. Ana wodi Hagar kadam tai le inta, lakin zaman heya biga hamilian, bada alisu ana. Kede Rabuna yau hakim beina inta wa ana” 6Abram kelim le Sarai, “asma, kadam taki de huwo mara tehet guwa taki, amulu le heya haja al inta gifekir kwes le inta.” Sarai bada amulu hagar batal lahadi heya jere bara.7Malaika ta Rabuna ligo heya fi kor al fi sahara, kor de kan fi sika al masi le shur. 8Maliaka de kelim le heya, “yah agar, kadam ta Sarai, inta ja min wen wa inta masi wen? Heya juwabu, “ana gi jere min seida tai Sarai.”9Maliaka ta Rubuna kelim le heya, “rija wara le Seida taki, wa wodi gisim taki tehet sulta bitiwo. 10Malaika ta Rubuna kelim le heya, “ana bi Kutu jil taki bi geni ketir lahadi mafi zol biakder idu, “11Maliaka ta Rubuan kelim leya “wa hasa kida in ita hamilan wa bi weledu weled, inta bi kutu isim bituwo bi kun Ismael, lehano Rubuana asuma le kore taki ta waja. 12Weled taki de bi geni zei humar ta goba. Huwo bi geni did ta kulu zol, wa kulu zol bi geni did bituwo. Huwo bi geni beit min ahal bituwo kulu.13Hagar asalu gisim tuwo barau, “sei ana ainu Rubuna wa lisa ana hai? “heya wodi isim le Rabuna al beinu lehuwo de gali “Rabuna al bi aniu an”. 14De yau sabab nas wodi isim le bir al fii beina kadesh wa bered gali bir ta huwo al bi ainu ana”15Hagar weledu jena le Abram wa Abram wodi isim tuwo Ismael. 16Abram kan umur tuwo sita-wa-tizaen sena zaman weledu le huwo Ishmael.

Chapter 17

1Wokit Abram kan umur tuwo Tiza-wa-izaen, Rubuna beinu le huwo wa kelim, “ana yau Rabuna al fok Kulu haja. Douru fi sika tai wa amulu haja al adil. 2Yala biga ana bi sabitu ahad tai ma inta, wa ana bi kutu ita bi weledu ketir.3Abram dengir be wusa tuwo falata, yala Rubuna kelim le huwo gali 4“De yau ahad al ana gi amulu ma ita, ana bi kutu inta bi geni jil bita doula ketir. 5Isim taki tani ma bi nadi Abram, lakin binadi inta Abraham. Ashan inta mashi geni abu ta doula ketir. 6Ana bi talau doula ketir min inta, wa muluk bi tala min jil taki.7Ana bi asisu ahad tai ma inta wa Kaman ma jil taki al gi ja wara inta, wa fi wasat jil ta humon le ahad al abadiya ashas ana bi geni Rubuna taki wa Rubuna ta jil al bi ja wara taki 8Ana bi wodi le inta wa le jil al gi ja wara taki ardi al hasa inta fogo ajnabi, kulu ardi ta kanaan ashan bi geni mumtalaka ilelabat, wa ana bi kun Rabuna ta Humon.”9Rabuna kelim le Abraham, keli inta lazim hafisu ahad tai inta wa jil taki al gi ja wara inta wa Kaman fi wasat kulu jil ta humon. 10De yau ahad al ana der lazim keli intum hafisu ma jil taki wa Kaman fi wasat kulu jil al gi ja wara ta humon: kulu rujal fi wasat takum kele teheru. 11Lazim inta bi teheru gilid ta jisim taki ta gidam, wa de bigeni alama ta ahad beina ana wa inta.12Kulu jena abu weled al weledu fi usura taki, lazim keli teheru kan timu tamaniya yom, wa de bi istemir le jil ta nas taki kulu. De bi dakalu fogo jena al weledu fi usura taki wa hata al int biyu be gurush min ajnabi al ma wahid min jil taki. 13Huwo al weledu fi usura taki wa huwo al biyu be gurush lazim keli teheru. Be teriga de, ahad tai bi geni fi gisim taki le ahad al abadiya. 14Kulu weled al ma teheru fi jisim ta rajil al be gidam de bi fasilu bara min nas bituwo. De ashan huwo kasuru ahad tai.15Allah kelim le Abraham, “mata nadi Sarai be isim bituwo de tani mara, isim bi tuwo biga bikun Sarai. 16Ana bi bariku huwo, wa ana bi wodi le huwo weled al huwo yau weledu. Ana bi bariku huwo, wa huwo bi geni uma ta doula ketir muluk wa kulu nas bi tala min huwo.17Abraham dengir tehet be wusa tuwo, wa ataku, wa wonusu fi gelba tuwo, “Al rajil al umur tuwo miya sena? Kef Sarah biakder weledu jena abu weled fi umur ta tizaen sena?” 18Abraham kelim le Rabuna, ana bi it mana keli Ismael hai gidam taki ashan kalam de”19Lakin Rabuna kelim, “la! Mara taki al hagiga de. Sarah bi weledu le inta weled, wa lazim inta bi kudu isim tuwo Iskaaka. Ana bi asisu ahad tai ma huwo zei ahad al abadiya ma jil al bi ja wara tuwo. 20Kan Ismael, ana kalas asuma kalam taki. Ashan kida, ana bi bariku huwo wa kutu huwo bi weledu iyal ketir be teriga al afdal. Huwo bi geni abu ta itnasar amir, wa ana bi kutu huwo bi tala doula kebir. 21Lakin ana bi asisu ahad tai ma Isaaka, al Sarah bi weledu le inta fi zaman zede sena al jai.”22Wokit Abraham kalasu wonusu ma Rabuna, Rabuna bad de masi bara. 23Abraham bada shilu jena tuwo Ishmael, wa kulu iyal al weledu fi usura tuwo, wa kman del al biyu be gurush, kulu awulat min rujal al gi geni fi bed tuwo, wa teheru gilid ta gisim ta humon ta gidam de fi nebsu yom al Rabuna kan kelim le huwo de.24Umur ta Abraham kan tiza wa tizaen sena wokit huwo tehero nebsa tuwo. 25Weled tuwo Ishamael kan Talatasar sena wokit teheru gilid tuwo ta gidam de. 26Fi nebsu yom, Abraham ma jena tuwo Ishmael kulu kan teheru. 27Kulu rujal al fi usura tuwo kan teheru sawa ma huwo, fogo del al weledu fi usura tuwo, wa del al biyu be gurush min ainabi.

Chapter 18

1Rabuna beinu le Abraham fi jambo shejera ta boluthat, wokit huwo geni fi bob qeima fi zaman ta nahar wa shemis sokon 2Huwo arfa ena tuwo fog wa aninu talata rujal wogif axi huwo.3Huwo kelim, “ya rabbi, iza kan ana ligo neima fi ena takum, malesh keli intum ma futu kadam taki 4Keli jebu moyo besit, kasulu kura takum, wa akudu raha fi tehet shejera ini. 5Keli ana jebu akil besit, ashan intum bi akudu raha. Yala bad dak intum biga bi ruwa fi sika takum, zei ma intum ja le kadam takum” umon juwabu, “Amulu zei ma inta kelim”.6Abraham ruwa guwam fi qeima ta sarah, wa kelim, “ shilu shawal ta aksen degit wa amulu esh” 7Abraham jere fi zeriba, wa shiju aksen bagara soker, huwo wodi le kadam ashan bi rakabu guwam. 8Huwo shila jibna wa leben, bagara al rakabu, wa kutu akil de gidam ta humon zei ma huwo wogif jambu ta humon fi tehet shejera wa humon gi akulu.9Humon kelim le huwo, “wenu mara taki Sarah? Huwa juwabu, huwo fi hinak fi qeima. 10“Huwo kelim, ana be hagiga bi rija ini senja al jai wabi ligo Sarah, mara taki weledu weled.” Sarah kan gi asuma min juwa qeima al wara bita humon tuwali.11braham wa sarah kulu kan biga ajusin shedid. Umur ta humon kan kalas ruwa, wa Sarah biga futu umur ta mara al gi weledu. 12Sarah ataku wa kelim le nebsa tuwo, “bad ma kalas ana lejin wa seid bitai biga ajus, al lisa ana bi ligo hilu tuwo?”13Rabuna kelim le Abraham, “malu Sarah ataku wa kelim, sei ana tani bi weledu fi shokol ajus kida? 14Al fi haja al Rabuna ma biakder amulu? Fi zaman al ana wonusu, fi zaman qarif, ana bi rajah le intum. Tegirban fi wokit zede sena al jai Sarah bi kun endu jena weled. 15“Sarah anguru kalam de wa kekim, ana ma ataku, “ashan huwo kan kafu. Humo juwabu, “la in ta ataku.”16Rujal de gum futu wag i ainu le medina ta sodoma. Abraham kan gedimu humon sawa fi sika. 17Rabuna kelim, keli ana dusu haja al ana der amulu min Abraham, 18Zei has Abraham mashi geni doula al kebir wa hazim, wa kulu dual al fi ardi bukun Mubarak be wasat bituwo? 19Ana azilu huwo ashan bi wori le iyal tuwo wa usura tuwo al bi ja wara ashan bi hafisu sika ta Rabuna, wa bi amulu hajat al kwes wa adil, ashan kelim le Rabuna bi amulu hajat al huwo kilim le Abraham”20Rabuna kelim, ashan korerat fogo Sodoma wa Gomorrah biga ketir wa ashan katia ta humon biga ta jadi, 21Ana bi nenjil hinak wa bi sufu le korerat did hia al ja le ana de, kan sei humon amulu, lo ma kida, ana bi arufu”22Wa rujal de agilubu min hinak wa rua tija Sodom, lakin Abraham istemir wogif gidam Rabuna. 23Abraham midu gerib wa kelim, “al inta bi demiru del al adilin ma del al sheririn sawa?24Bukun fi kamsin nas al gi amulu hajat al adil. Al inta bi demiru wa ma bi alagu mahal de le saleh kamsin nas al gi gen hinak de? 25Keli inta ma amulu shikil haja zede, ashan bi katulu nas al adil ma nas al sheririn, ashan nas al sheririn. Keli inta ma amulu kalam de nihayi! Al hakim ta dunia kulu ma bi hakimu ma adala? 26Rabuna kelim, “Izakan ana ligo kamin nas al adilin fi dakil medina ta sodoma, ana ma bi demiru medina de ashan humon.27“Abraham juwabu wa kelim, “failan ya Rab, ana ma haja ile bes zei tin wa rumat sakit, keli asuma ashan ana bi wonusu le ita: 28Izakan inta ligo nas al adilin de nagis be kamsa, al inta bi demiru medina de ashan kamsa nas al nagis de?” huwo gal, Izakan ana ligo kamsa wa arbein, ana ma bi demiru Medina de.29Wa huwo wonusu le huwo tani mara wa gal, “yala kan inta ligo fi arbein nas hinak?” Huwo Juwabu, Ana ma bi demiru ashan arbein nas de.” 30Huwo kelim, “malesh keli inta ma tala zalan ya Rab. Keli ana wonusu tani. Bukun inta biligo teletin hinak. Huwo juwabu, ana ma bi demiru iza kan ana ligo teletin nas hinak.” 31Abraham kelim gal, ya Rab, malesh ashan an gi wogif gidam taki be shujah wa bi wonusu! Minkin inta bi ligo Isirin nas fi juwa medina de. “Huwo Juwabu, “ana ma bi demiru medina de ashan Ishirin nas”32Abraham tani kelim, malesh, keli inta ma tala zalan ya rab, keli ana wonusu wahid bes wa akir dour. Minkin inta bi ligo ashara nas fi juwa medina hinak. “huwo gal, ana ma bi demiru ashan ashara nas de” 33Rabuna tuwali bada masi be sika tuwo bad ma huwo kalasu wonusu ma Abraham, wa Abraham rija fi bed.

Chapter 19

1Maliaka itnin de ja fi sodoma ashia, wokit loto kan geni fi bab ta sodoma. Loto ainu humon, wa gum ashan bi gabilu humon, wa dengir falata be wusa tuwo tehet. 2Huwo gal, “Ainu hasa ya seid tai, malesh matakum ruwa min bed bitai num takum ini bilel de wa kasulu kura takum. Bad de intum bi gum saba bediri ashan bi ruwa fi muswar takum. Humon juwabu, “la, nina bi num fi mahal fadi 3Lakin huwo Istemir asalu humon shedid lahadi humon masi fi bed tuwo, wa dakalu fi juwa tuwo. Huwo jahizu akil wa amulu esh budun kemira, wa humon akulu.4Lakin gubal humon num, rujal ta medina ta sodoma gordono bed ta loto, sukar wa kubar, kulu rujal min aiya tija bita medina. 5Humon nadi loto wa kelim le huwo, “wenu rujal al ja fi bed taxi bilel de? Tala humon bara le nina ashan nina bi num be humon”6Loto bada tala le humon bara wa gofulu bbab tuwali. 7Huwo kelim, “Ana bi asalu intum ya akwana bitai, matakum amulu amail al sherir zede. 8Aninu hasa ana endu itnin banad al gubal kida ma num be rujal. Keli ana jebu humon bara le intum. Wa intum bi amulu aiya haja al intum de amulu le humon. Lakin mata kum amulu haiya haja le rujal de ashan humon ja zei diuf fi bed bitai wa ana lazim bi hafizu humon.9Lakin humon kelim, sibu le nina sita, inta bes ajnabi inta munu ashan bi wori le nina sunu ashan bi amulu? Wasa bara kan mafi nina bi amulu le inta batal futu bita humon.” Humon lizu loto wara wa bada harik ashan bi kasuru bab.10Lakin itnin rajal al fi juwa de midu iden wa juru loto wara fi juwa wa gofulu bab. 11Diuf de adarab ena ta rujal al kan bara kulu tala amyanin, kan sukar were kubar, lahadi humon tala tabanin be fetish bab12Wa rujal de kelim le Loto, “al inta endu aiya ahal tani ini? Kan fi rujal banat taki, awulat taki, wa banat taki. Wale kulu ahal taki al fi juwa medina de, tala humon bara, 13Ashan nina bi mashi demiru medina de Rabuna kalas asuma le kulu hajat al ishteki did shab de wa rasulu nina ashan bi ja demiru Sodoma.14“Lot tala bara wa wonusu le rujal ta banat tuwo, wan as al kan wahad ashan bi jouzu banat tuwo wa gal “gum takum guwan min beled de leanu Rubuna gerib bi demiru” lakin rujal ta banat tuwo de gi ainu zei loto gi wonusu hizar. 15Wokit wosulu gerib saba, malaikat de bada kelim le Loto, “bada ruwa, shilu ma inta itnin banat taki wa mara taki al fi ma inta de, ashan keli ma kalasu intakum kulu fi hukuba ta medina de.16“lakin huwo lisa bi lifu-lifu. Rujal de gobudu ida tuwo wa ida ta mara tuwo, wa ida ta itnin banat tuwo leanu rabuna kan endu rahman fogo huwo . humon jebu humon lahadi bara medina wa sibu humon hinak 17Wokit humon jebu humon bara, wahid min rujal de, kelim, “jere wa angkisu haya takum! Mata kum ainu wara wale geni fi aiya mahal al fi taraf nahar ta Ordon Jere takum fi jubal ashan keli ma demiru intakum.18“Loto kelim le humon, “la, malesh ya seid! 19Ainu hasa, kadim taki ligo neima fi ena taki, inta wori le ana shokol kwes fi hangkisu haya tai, lakin ana ma biakder jere fi jubal, dimar de biligo ana, wa ana bi mutu. 20Sufu hasa, medina al hinak de soker, malesh keli ana jere fogo wa haya tai bi kalisu.21Huwo gal, “kalas kwes, ana bi rudu le inta kalam de, wa ana ma bi demiru medina al inta kelim de. 22Amulu guwam! Jere hinak, ana lisa ma bi amulu lahadi kan intum wosulu hinak. “ashan kida medina de kan nadi zoar.23Wosulu fi Zoar wokit Shemish baga tala fogo. 24Wa Rabuna nenjilu kibiri tan wa nar min samawat fogo sodoma wa Gomorrah. 25Huwo demiru medina de wa kulu hawlu bituwo, wa kulu nas al bi geni fi medina, kulu nabad al bi raba falata.26Lakin nara ta Loto al kan fii be wara, ainu wara wa tala amud ta mileh. 27Abraham gum fog sabah bediri wa ruwa fi mahal huwo kan wogif fogo kan ma Rabuna. 28Huwo ainu falata fi tijah ta Sodoma Wa Gomorrah, wa fi kulu ardi al fi hawlu. Huwo aina duhkan kan gi gum min ardi zei dukhan min furun.29Wokit Rabuna demiru medina al fi hawlu huwo, Rabuna zekiru Abraham, huwa tala Loto min dimar wokit huwo demiru Medina al Loto kan bi geni fogo.30Lakin Loto ruwa fi Zoar wa geni fi jubal ma itnin banat tuwo. Lehanu huwo kan bi kafu min nas ta Zoar. Huwo rua geni fi karkur ma itnin banat tuwo de.31Bibiya al bikiria de kelim le al Soker de, “abu tanina biga ajus, wa mafi rajil fi aiya mahal ashan nina bi weledu ma humon zei nas gi amulu fi dunia. 32Tal, kelina wodi abu tanina asurubu merisa, yala nina bi num ma huwo, be teriga de, nina bi kutu usura tanina lisa bi geni fi be wasat aba ta nina. 33“Humon wodi abu ta humon asurubu wa tala sekaran bilel de. Al bikiria de dakalu juwa wan um ma abu bituwo; huwo zatu marufu kan binia tuwo num miten, wa gum miten.34Yom nimura itnin, bikiria de kelim le be abu tanina. Keli nina Kaman amulu merisa tani bilel de wa inta yau biga biruwa num ma huwo, ashan kelina ha fisu usura tanina geni hai be wasat abu tanina. 35“humon wodi abu ta humon asurubu merisa bilel dak wa al soker der mashi num ma huwo, huwo marufu biniya de num miten wa gum miten.36Be teriga de, itnin banat ta Loto kulu hamil ma abu ta humon. 37Al bikiria de weledu weled wa wodi isim tuwo Moab. Huwo kan ja tala jil ta nas ta Moab lahadi alela. 38Biniya al soker de bardo weledu weled, wa wodi le Huwo isim Ben-Ammi. Huwo ja tala jil ta nas Ammon Lahadi alela.

Chapter 20

1Abraham gum min hinak wa ruwa tija negev, wa geni beina kadesh wa shur. Huwo kan ajnabi fi Gerar 2Abraham kelim, Sarah de okut tai Abimelek melik ta Gerar nadi Sarah wa Shilu huwo. 3Lakin Rabuna ja le Abimelek fi Hilim be bilel, wa gal, “Inta masi mutu leanu mara al inta Shilu de mara al kalas jouzu ma rajil tani.4“lakin Abimelek ma ja gerib ma huwo wa kelim, “ya Rab, al inta Kaman gi katulu doula al adil? 5Al huwo be nebsu yau ma gal le ana, “ mara de okut tai? “Hata mara zatu gal, de aku tai, Ana amulu kalam de be shokol amana min juwa gelba tai wa ana ma amulu aiya haya galat.6“Rabuba kelim le huwo fi hilim de, “nam ana bardu arufu gal inta amulu kalam de be shokol amana fi juwa gelba taki, wa ana Kaman wogifu inta ashan ma bi amulu la ana katia. Ashan kida, ana ma rudu keli inta abishu huwo. 7Ashan kida, rija mara ta rajil de leanu huwo nebi. Huwo bi seli le inta wa inta bi hai. Lakin izakan inta ma rija huwo, arufu inu inta wa kulu hajat al taki bi mutu”8Abimelek gum Sabah bediri wa nadi kulu kudam tuwo fi gi dam tuwo. Huwo kelim kulu hajat de le huwo wa kan gelba ta humon kafu. 9Abimelek nadi Abraham gidam tuwo wa gal, de sunu yau inta amulu le nina? De sunu yau ana amulu le inta batal al kutu inta jebu le ana wa mamlaka bitai katiya kebir zede? Inta amulu le ana amali al kan inta ma bi amulu.10Abimelek kelim le Abraham, “inta amulu kalam de ashan inta endu yatu gasit? 11“Abraham gal, “le ana fekir, fi hagiga mafi zol fi mahal al bi kafu Rabuna, wa humon bi katulu ana ashan bi shilu mara tai, 12Failan, huwo bardo ukut tai, biniya ta abu bitai, lakiin ma biniya ta uma tai, wa huwo tala mara tai.13Wokit Rabuan kutu ana sebu usurs ta abu bitai wa safir min malhl le mahal, ana gi kelim le sarah, inta lazim bi wori le ana shokol amana ka mara tai: fi kulu mahal nina bi ruwa fogo, wosifu ana gal, “ huwo oku bitai’ 14Abimelek shilu korufan wa bugar, zidu fogo kudam rujal wa abu nusuwan, huwo wodi kulu le Abraham. Wa huwo rija Sarah, mara ta Abraham ie huwo.15Abimelek kelim ie huwo, yau de ardi tai kulu gidam taki. Geni fi aiya mahal al bi anfa ma inta” 16Le Sarah huwo gal, “Suf. Ana wodi le aku taki aifi girish ta fida de ashan bi kati galat al ana amulu le inta fi ena ta kulu nas al ma inta wa fi ena ta kulu nas ashan umon bi arufu gal inta ma galtan.”17Abraham seli le Rabuna wa Rabuna kan aliju Abimelek, mara tuwo, wa kudam tuwo al nusuwan ashan humon bi weledu iyal. 18Ashan kan Rabuna gofulu rihim ta kulu nas usura ta Abimelek be sabab ta Sarah, mara ta Abraham.

Chapter 21

1Yahewa kutu bala le sarah ze ma huwo kelem,wa Yahewa amulo le sarah biidab ze ma kan huwo waadu. 2Sarah hamil wa weledu jena le Abraham fi umor tou al kebir , biidab fi zaman ali allah waado huwo. 3Abraham wodi issim Issaca le jena ali sarah weleduu de. 4lama jena tou Isaaca umor tou wosulo tamania ayam , Abraham tehiiro huwo ze ma Rabuna amir huwo .5Abraham kan umor tou meya sena zaman weledu Issaca le huwo. 6Sarah kelemo “Rabuna amulo leana ataku; ay zol kan isunma be ataku ma ana.” 7wa huwo kelemo:“monu yau kelemo le Abraham:Sarah bi radah Jena? Hata weledu fii umor tou al kebir de!”8Jena de bega kebirwa fotomu huwo. wa Abrahim amulu azuma kebir yom al fotomu foku Issaca. 9Sarah eynu jena ta hager al min masiri , ali huwo weledu le Abrahim be haziir ma jena tou Isaaca,10Sarah kelemo le Abraham “torodu mara al kadam de ma jena tuoh, leano jena ta kadam de ma be werisu ma jena tai Isaac.” 11Kalam de tala batal fi nefsa ta Abraham be sabab jena tou de.12Alaa kelemo le Abrahaim: “ keli nefsa taki ma karabu be sabab ta jena de aou mara taki al kadam de, asma le kulu kalam Sarah be kelem le inta leano jeel taki be ja min Isacca 13Ana Kaman be amulo jena ta mara al kadam de uma , leano huwo min jeeil taki.14Abraham gum fok sabah bidiri, shelo akil macontina ta moyo huwo wedi le hagar, Huwo kuto Jenade fi dahar, tou wa rasulo heya bara. Heya rowa fi sahara ta birsaba. 15laman moyo kalasu min contina heya sibu jena de tehet shejiira, 16heya rowa wa gini gidam tou min baid, wa kelemo “ana ma diir ayno mutu ta jena de”. Heya geni gidam tou wa arfasawoot tou wa kori.17Alla asuma sawoot ta jena de. Malaika ta Alaa nadi Hagar min samaa wa kelem le heya: malu ya hagar? Ma ta kafu, leano Alaa asuma sawoot tha jena de fi makan al huwo fogo. 18goom wa arfa jena de wa amsoku huwo leano ana be amolu huwo uma kebir.19Alaa fatah eyna tou wa heya ayno kor ta moyo, heya rowa wa mala contina ta moyo wa wedi moyo le jena. 20Alaa kan ma jena de, huwo tala kebir.o wa geni fi sahara , wa raba big huwo big tala zol al be logu nisab. 21wa huwo geni fi sahara ta Paran, wa uma tou shilo le huwo mara min nas masriin.22Wa kan hasil fi zaman abimelek wa Phicol reais ta jish tou humon kelem le Abraham gali:” Alla ma inta fi kulu haja inta be amolu. 23has halifu le ana kidam Alla.eno inta ma be amolu batal ma ana welii ma eyal ao ma geil tai. ze ma ana amolu koise ma inta ,kaman amolu le ana ma beled tai al inta foku ze ajnibi. 24Abraham kelem “ana be halifu ”.25Abraham amolu showkwa le Abimelek leano kadamin tou shelu beir ta moyo. 26Abimelek kelem , “ ana ma arofu de monu yau amolu haja de, wa inta ma wori le ana , ana ma asuma ile alila . 27Bad de Abraham wodii Ganamaya ma bagara le Abimelek humon kulu teafagu.28Abrahim ferego saba korofan al nasawin min zeriba, 29wa Abimelek asalu Abrahaim “ inta gasid shonu be korofan al nasawin al saba al inta ferigo min zeriba de.?” 30fa huwo jowabu:saba korofan al nasawin de ana be wodi le inta be eida tai,huwo shada le ana be wori gali ana yau hafora kor de”.31ashan kide makan semi beersaba, leano Abraham wa Abimelek tifago hinak. 32be teriga de humon amolu tifagia fi beersaba , bega Abimelek wa Pihcol, raise ta jish rija wara fi Philistine33Abraham zara shjira ta tamarisk fi beersaba,wa hinak huwo nadi isim ta Wahewa , Alaa ta ila abad. 34wa Abraham gini zaman towiil fi Philistin.

Chapter 22

1Wabad kalam de hasil Alaa emtahin Abraham ,huwo nadi ! Yah abrahim!. Huwo jowabo ana yau de. 2huwo kelem le huwo: “shulo jena taki al wahidde, Isaac al inta be hibu de, wa rowa fi beled ta Moriah wa kidimo huwo zebiha fi wahid min jebal al ana be wori le inta”. 3Abrahaim gum sabah bedri wa jahizu himar tou, wa huwo shelo etnin min ayal tou ta Bet wa jena tou Isaac. Wahuwo jahezu kashab le zebiha, wa huwo rowa fi makan al Alaa kelem le huwo de.4Wa bad tarlatan ayam Abraham aynu makan de min baid. 5Abrahim kelimo le ayal tou de : “geni takuom henii ma himar de , ana ma jena de anina be rowa henak abido Alaa , bad de nina berija le intakum”. 6Abrahaim wodi kashab ta zebiha de le Isaaca ,wa huwo shelo be eidin tou nar wa Humon rowa kulu sawa.7Isaac kelem le Abrahim abu tou: “ya baba”huwo jowabo : nam ya weledii” huwo asallu abu tou : yau nar wa kashab, lakin wonu korof ta zebiha”. 8fa Abraham rudu le huwo: “ Allahbe jebu khrof ta zebih ya weledii”. Humon rowa sawa.9laman humon wosolu fi makan al Alaa kelim le huwo de ,Abrahim abeno Allter henak, wa jahezu kashab, baad de huwo robuto jena tuo Isaac ,wa koto fi alterfok kasahab. 10Abraham medo edin touwa shelo sekin ashan bedabah jena touh.11malaika ta Yahewa nadi huwo min samaa wa kelim : “Abrahim , Abrahim” huwo jowabo: ana yau de. 12huwo kelem mata medo eidataki le jena de wa mata amolu le huwo ai haja , lano hasa ana arofo eno inta be kafu Allah, wa inta ma aba jena taki al wahid de le ana.13Abraham arfa eyna tou huwo aino korof lesego fi wahid min kenei ta shjirah fi gaba, huwo rowa jeebo korof de wa dabah zebiah bidal jena tou 14wa Abraham wodi isem le mahal dak “Yahewabe wodi” hata alila nas be kelim fi jebel ta wahewa, Alaa be eynu.15Malaika ta Rabuna nadi Abraham tani min samaa 16wa kelem: ana amolu waad be nefsa ta, Wahewa kelem, leano inta amulo haja de, wa inta ma amsoku jena taki al wahid de le ana , 17Ana be bariku inta be barakat, wa ketir jeel taki be kon ketir ze nojuum ta samaa wa ze romola al fi traf bahar, wa jeel taki be worisu bab ta adu toumon.18wa be wasat ta jeel taki kulu nas fi dounia be lego baraka ashan inta asuma le kalam tai. 19Bad deAbrahim rija wara le eyal tou, wa huwomon gum rowa sawa le beerseba, fi maka al Abrahim begeni foko.20wa kelemo le Abraham bad kalam de: “Yaud Milkah Kaman weledu eyal le aku taki Nahor. 21Uz Jena al begir, Buz aku tou, kemuel abu ta Aram, 22Wa Kesed, Hazo, Pildah, Jidlaph wa Bethuel”.23Bethuel weledu Rebecca, deel yaou tamaina Aial al Milkah weledu le Nahor aku ta Abraham. 24wamara ta nahor tani al isem tou Reumah weledu le huwo Kaman, Tebah, Gaham, Tahash and Maakah.

Chapter 23

1Sarah eish meya wa sabah wa eshrin sena ( 127) , 2Wa bad de Sarah mutu fi kiriath Arba,henak fi Hebron, fi beled ta Canaan. Abrahim rowa wedi tahzia le Sarah wa huwo kori.3Abrahaim gum min gidam ta mara tou al mutu wa kelem le ayal ta heth gali: 4“ana ajenebe wa deifan fi woasat takum, wodi takum le ana toroba fi wasat takum ashan defonu meeat de min kedam tai.5Eyal ta Heth jowabo Abrahim huwomon kelimo le huwo: 6Asma le anina ya seaid. Inta reaise min Alaa fi wasat ta nina, dofonu meat taki fi ahsen toroba min torobat ta nina, mafi zol min anina be aba toroba tou le inta ashan be defonu meat taki7Abrahim gum wa dengery kidam ta ayal tha Heth ahal ta beled, 8wa huwo kelem le huwomon gali: kan intakum rudu ashan ana be dofunu meat tai de , asma takun ana ze ma intakon kosin, asalu takon le ana Ephron jena ta Zohar. 9Ashan huwo be wodi le ana Cave ta Machplah al fi akir ta makan tou de ,wa ana be beyuo wa be kun tai fi kidam takon wa bekun toroba ta dofonu le ana fi wasat takom.10wa Ephron kan be geni fi nost ta ayal ta Heth, huwo kelem ligo eyal ta Heth be asma , wakidam kulu nas al hadir fi mejlis ta medina tou: 11“la ya seaid tai, asma le ana ,yau de mahal zara tai wa Cave ana wodi le inta fi kedam ta nas tai, shelo huwo wa rowa dofonu meat taki”.12Abrahim dengery kedam ahal ta beled mara nimira etnin, 13huwo kelem le Ephron kidam ta nas ta beled: kan intakon rudu asmatakon le ana . Ana be dafa grosh ta mahal zara. Fa gabilo min ana ya ana be rowa dofonu meat tai henak.14Ephron jowabo Abrahim: 15“ asma le ana ya seai, wata de be uorbomeya shekels ta fidah, wa grosh ma moshkila bein ana wa inta? dofonu mara taki. 16Abrahim asma le Ephron, wa Abrahim wozin orbumea shekels ta fieda al huwo zekiro le huwo lego ayal ta Heth be asma. Orbumea shekels de hasab migiyas ta tojar.17Wa be teriiga de bega mahal zara ta Ephron al fi Machpelah kidam ta Mamre, wa Cave al foko, wa kulu shjiirat al fi hodod al fi taraf tou, 18melek le Abraham kidam ta ayal ta Heth wa kulu nas al hadiir fi mejlis ta medina tou.19wa bad de Abrahim dofono Sarah mara touh fi Cave al fi mahal zarah ta Machpelah, gerib min Mamre, de Hebron fi beled ta Canaan. 20Abraham meliko min Heth mahal zara wa Cave bekun dofonu le Abraham.

Chapter 24

1Abrahim bega kebir fii omor.wa Wahewa bariku huwo ma hajat krtir. 2wa Abrahim kelim le reais ta kadam tuo almosowl fi kulu hajat ta bet tuwo kotu eida taki tahit kora tai, 3ana be alifu inta ma Wahewa , Alaa ta sama wa Art keli inta ma shelo mara le jena tai min banat ta Canaan al ana be geni fi wasat toumon. 4Liken inta bi rwaa fii belet tai wa le wosura wa arusu maraa le jena tai Isaac."5kadam de kelim le huwo: momkin mara de ma be rudu ja ma ana fi art de. Hal ana be rija ma jena taki min art al ana tala min fogu? 6Abraham kelim le huwo keli inta amolu heisab taki mata rija jena tai henak! 7Wahewa, Alaa ta samaawat , al shelo ana min Bet ta abu tai, wa min beled ta ahal tai huwo kelem le ana wa waadu be halifa gail: min geel taki ana be wodi beled de; huwo be rasolu Malaika kidam taki, wa inta be ligo mara le jena tai henak.8kan mara de ma rudu ashan be ja ma inta, bad di inta bekon hor min alifa tai. Best mata shelo jena tai henak. 9wa kadam de koto eida tou tahat kora ta Abraham wa halifu le huwo an kalam de10yala kadam de shelo ashara Jemel min ta seaid tou wa rowa,ila Aram Naharain ila medina Nahor. 11henak huwo wogifo jemal tou bara medina fi kor ta moyo fi asheia ,de wogit al banat be ja shelo fogo moyo.12Huwo kelem: “ya Wahewa Alaa ta seaid tai Abrahim, ana be asalu inta alila wodi le ana naja, wa wori sokol koweis taki le seaid tai Abraham 13yau ana be wogif gidam ta kor ta moyo al banat ta beled de be ja shelo moyo fogo. 14kedi kun ze de beneia al ana be kelem le heya: wodini baga taki keli ana ashrobo moyou ma huwowo, kan heya jowabo ashrob, wa ana Kaman be wodi moyo le jemal taki, de be kun mara al ana ektar le seaid tai Isaac. Kedi ana be arof inta amolu kowis le seaid tai Abraham”.15Gobal huwo ma teimu salawat tou huwo eynu Rebecca jena ta Bethuel wa jena ta Milkah mara ta Nahor aku ta Abrahim be jaw a baga fi kitfa huwo. 16heya beneia sugir wa jemil jiden heya lisa azzra, ma arof kalam ta rajil , heya nezil fi kor gata moyo wa tala.17kadam de jeri wa gabil heya wa kelim: malish wodeni moyo shrab min baga taki de. 18Beneya de joeabo : “ashrobo ya seaid tai”, towali heya nezil baga fi eida tou wa wodi le huwo moyu.19bad ma huwo ashrob moyo de , heya kelim: ana kaman be wodi moyo le jemal taki de le hadihuwomo kulu tala shabanin. 20heya rowa fadii baga tou fii ofora,wa jeri tani fii kor jibu moyo le Jemal tou kulu.21kadam de lisa be itamal eyno biirah min gerib kan seeii Wahewa najah barnamig tou wely la! 22laman jemal kalasu ashrobo moyo, Rajil de tala ring ta anafa min dahab wozin tou nost shekel, wa itnin min bracelet min dahab wozin ashara shekel, 23kadam de asalo: inta beneya ta monu? Wori le ana : hal fi bet ta abu taki fi maha anina be noom foko?” abu taki yao monu?hal fii mahal le ana ma ma nas tai fii Bet ta abu taki ashan ninia be nuom be lilt a alila.”24heya jowabu , ana Beneya ta Bethuel jena ta Nahor wa Milkah, 25heya kaman kelem le huwo anina indu , zerib wa akil ketir, le jemal takon, wa mahl nuom le intakon kaman.26Rajil de dengir wa seliy le Rabuna, 27wa kelem mejid kely kun le Wahewa Alaa ta seaid tai Abrahim al Huwo ma amlou kowis le seaid tai Abraham.wa wori le ana seka ila bet ta aku ta seaid tai”.28beneya de jery wa weri le nas Bet toumon ma haja al hasil de 29Rebecca indu aku isim tou Laban, huwo jiri le Rajil de fii kor henak. 30huwo eyno ring ta anafa wa bracelets fii eida ta akot tuwo, wa asuma kalama ta akot tuwo Rebacca an rajil de” huwo rowa lego rajil de be wogif gerib min jemal tou fi kor.31huwo kelem dakalu ya zol mobarak ta Wahewa , malu inta bewogif bara ana jahezu Bet wa makan le Jemal. 32fa rajil de dakalu fi bet wa fiik jemal , fa huwo wodi makan wa akil le jemal , wa kaman moyo kasil le kora tou wa zumala touh.33wa jahezu le uomon akil , huwo kelem: ana ma be akulo ile kan ana kelem kalam tai,humon jowabu kelem”. 34Ana kadam ta Abrahim, 35Wahewa Bariku seaid tai ma hajat ketir huwo bega zol kebiir, huwo endu ganamait, bagara , fiida, Dahab, wa kadamin , jemal , hamiir,36Sarah mara ta seaid tai weledu jena fii uomor tou al kebir, huwo wodi kulu hajat al huwo endu le jena de. 37wa seaid tai amolo alifa le ana gali: mata shelo mara le jena tai min banat ta Canaan al ana be geni fi beled toumon . 38best rowa fi Bet ta abu tai ,wa ahal tai wa shelo mara le jena tai min henak.39Ana kelem le seaid tai momkin mara de be aba ja ma ana 40huwo jowabo le ana : Wahewa al ana Rowa kidam tou be rasulo malaika ma inta , huwo be naja sika taki ,wa inta be lego mara le jena tai, fi nost ta ahal tai, wa min Bet ta abu tai. 41kan inta rowa fi beled ta abu tai,wa huomon aba wodi le inta mara le jena tai inta bekun hur min halifa tai.42wa lama ana woslu fi kor alila, wa ana kelem: ya Wahewa, Alaa ta seaid tai Abrahim, malish naja sika tai fi haja al ana ja fogu, 43yau ana be wogif fi kor, ai beneya kan tala ashan shelo moyu,wa ana asalu heya ashan wodi le ana moyu shrab min baga tou, 44kan heya rudu wa kaman be wodi moye le jemal tai, de yau mara al Wahewa ektar le jena ta said tai45wa gobal ana ma kalasu min salawat tai,Rebecca ja bara wa baga fi kitfa tou ,heya rowa fii kor wa gata moyo,wa ana kelim le heya malish wodin moyou sherab. 46heya nezil baga min kitfa tou wa kelem ashrob, ana kaman be wodi moyo le jemal taki, ana ashrobu, wa heya wodi moyo le jemal taki47ana asalu heya : inta beneya ta monu? heya jowabo: ana beneya ta Bethuel jena ta Nahor,wa Milkah.toali ana kotu ring fi anafa tou , wa bracelets fi eida tou. 48bad de ana dengery tahat wa mijidu Wahewa Alaa ta seaid tai Abraham,, al wori le ana sika ashan shelo beneya ta aku ta said tai le jena tou.49Hasa kan intakon be agder wori mohaba al koise le said tai, wori takon le ana, kan mafi kaman wori takon bardu le ana ashan ana be rowa fi sika tai kan yemin weli shamal.50Bega Laban wa Bethuel jowabo wa kelem, de haja ja min Wahewa ; nina ma be agder kelem batal weli kowis. 51Yau de Rebecca kidam taki shelo wa rowa. Kely heya kun mara le jena ta said taki ze ma Wahewa kelem,52laman Abrahim asuma kalam toumon huwo dengiry tahat ma rogoba le Wahewa. 53Bad de huwo tala feida wa dahab, wa malabis, wa wodi le Rebecca, huwo kaman wodi hadia gaali le aku , wa umma tou.54huwo akulu wa ashrobo ma Rojal al huwmon rowa sawa,wa geni henak belil kulu, laman huwomon gum fi saba huwo kelim, kely nina rowa le said tai. 55aku tou waomma tou kelem:“kely beneay de geni ayam showeya ze ashara ayam bad de heya be rowa56huwo kelem le huwmon: matakon amsogo ana heni Wahewa wodi le ana naja fi safar tai. kely ana rowa wa rija le seaid tai. 57huwmon kelemo: “kely nina nadi beneya de wa asalo heya” shkseyan. 58huwmon badi Rebecca wa asalu heya: “hal inta be rowa ma rajil de?” heya jowabo nam ana be rowa.59huwomon sibo akut tuwomon rowa ma kadam tou al beneya, wa kadam ta Abrahim, ma Rojal al huwomon rowa sawa. 60humon bariku Rebecca wa kelim le heya: “ akut tanina kely inta kun omma ta alif wa ashara alf; kely geil taki seaitar le adu taki.61Rebeccaa gum ma kadamin tou wa arkab jemal wa rowa wara Rajil. Wa kadam de shelo Rebecca wa rowa. 62Isacc kan ja min Beer Lahai Roi , huwo kan be geni fi Negev63huwo tala asheya fi mahal zara fi taamol, lama huwo eynu fok huwo eyn jemal min beaid be ja . 64Rebecca arfa eyna tou fok huwo eyno Isacc toali heya nezil min jemel. 65huwo asalu kadam: “ Rajil de monu al be rowa fii mahal zara ashan gabilo anina”? Kadam jowabo:“de said tai Isacc”. Heyashelo gomashwa kati nifsa tou.66Kadam de hakey le Isaac kulu haja al hasil. 67Isaac dakalu Rebcca fi keem ta umma tou Sarah, wa huwo shelo Rebecca mara tou. Wa huwo hibo heya , Isaac ligo tahazia bad mutu ta umma tou

Chapter 25

1Abraham rija wa shelo mara tani isem tou keturah, 2heya weled le huwo Zimran, Jokshan, Medan, Midian, Ishbak, and Shuah. 3Jokshan weledu Sheba wa dedan. Wa jeil ta dedan yau nas ta , Assyrian, Letush, Leum. 4ayal ta Midian yau Ephah,Epher, Hanok ,Abida, and Eldaah. Deal kulu jeil ta Keturah.5Abraham wodi kulu hajat al huwo endo le Isaac. 6ama ayal ta Abrahim al min Keturah de Abraham wodi hadia le huwmon gobal huwo ma mutu , wa rasolu huwmon fi beled ta shrik baid min Isaac jena tou7Abrahim geni 175 sena, 8bad de huwo mutu fi umor al kebir shdid, wa domo huwo ma nas tou.9Isaac wa Ishmael defuno huwo fi Cave ta Machpelah, fi mahal zara ta Ephron jena ta Ephron ta Heth kidam ta Mamre. 10de Mahal zara al Abraham beyo min ayal ta Heth. Abrahim defono henak ma Sarah mara touh. 11Bad mutu ta Abraham, Alaa bariku Isaac ma jena , wa Isaac rowa geni gerib ma Beer Lahai Roi12De bega jeil ta Ishmael jena ta Abrahim, al weledu min Hagar ta Egyipe al kan kadam ta Sarah.13de yau asma ta ayal ta Ishmael, hasab tertib ta weledu: Nebaioth – de jena al bekir ta Ishmael, Kedar , Adbeel , Mibsam, 14Mishma, Dumah, Massa, 15Hadad, Tema, Jetur, Naphish, and Kedemah. 16de eyal ta Ishmael, wa de asma tuomon hsab makan wa hudod , wa huwmon bega itnnashat rais hasab gibila.17wa Ishmael mutu wa Omor tuoh 137 sena, wa huwo mutu wa defono sawa ma nas tou. 18huwmon be geni hawil Havilah ila Ashhur, al gerib ma Egyp, wa humon be geni ma bagi akuat tou19wa de jeil ta Ishmael jena ta Abraham, Abraham weledu Isacca. 20Isaac kan umor tou arbeen sena lama huwo jowozu Rebecca, jena ta Bethuel al min Aramean okot ta laban ta Aramean min Paddan Aram.21wa Isaac seley le Rabuna le Ajil ta mara tuo al kan ma be weledo. Rabuna jowabo le huwo mara tuo Rebecca hamil. 22wa itnin ayal de bada sahkila fi battna ta heya kelem:le de be hasil le ana ? heya rowa sely Rabuna an haja de.23Rabuna kelem le heya: fi batna take fii itnin beled, wahid be kon goi min tani, wa al kebir be kon kadam ta sukeer24laman heya kalasu ayam tou ta weleduu fi battna tou timan. 25jena alawel tala ahmar, wa jesim tuo malian ma shaar, wa kotu isim tou Esau, 26wa bad de aku tou tala bara wa amsogu akir kora ta Esau kutu isim tou Jacob.Isaac umor tou kan setin sena lama mara tou weledu huwomon.27Eyal de raba wa kan Esau bega sayad nigid wa zol ta gaba. wa Jacob zol hadi be geni fi keem. 28Isaac be hibu Esau leano huwo be jibo laham gaba fii bet,wa Rebecca be rudu Jacob.29fi wahid yom Esau ja min gaba taban huwo ligo Jacob be rakabo, 30wa Esau kelem le Jacob, wedini akil taki de leano ana jeyan shdid” ashaan kidi nadi ana Edom.31Jacob jowabo, aowil beyu le ana shokol kebir taki. 32Esau kelem zato ana be rowa mutu shokol kebir de faida tou shono le ana? 33Jacob kelem alifu le ana alila .fa huwo alifu, huwo beyu shokol kebir tou le Jacob. 34Jacob wodi rekiif ma adis, fa huwo akolu wa gum rowa . Jacob bega hagiiru Esau ma faida ta shokol kebir.

Chapter 26

1Hasa maja hasal fi ard baad maja al a wel al fi zaman ta Ibrahim. Ishak ruwa le Abimeleck, melik ta falastiniin fi Gerar.2Hasa Yahuwa zahar le huwo wa gal, "Mata ruwa le Masir; geni fi ardi al Ana wori le inta ashan inta bi geni fogo. 3geni fi ardi de, wa Ana bikun ma inta wa bi bariku inta; fa le inta wa le iyal ta iyal taki, Ana bi wodi ardi de kulu, wa Ana bi kamilu al kasam ali Ana alifu le abu takum Ibrahim.4Ana bi mala(zidu) iyal ta iyal taki ze nujum ta samah, wa bi wodi le iyal ta iyal taki ardi de kulu. Be wasat iyal ta iyal taki nas kulu ali fi ard bi ligo baraka. 5Ana bi amulu kalam de le anu Ibrahim tii sot bitai wa hafisu tojihad(talimat) tai, wosaya bitai, timasl, wa gawanin bitai."6Ishak geni(sabad) fi Gerar. 7fi wokit nas bita mahal de asalu huwo an mara tou, huwo gali "huwo ukut tai." Huwo kafu ashan bi gul , "huwo mara tai" le-anu huwo fekiri. "Nas ta mahal de bi katulu ana ashan bi shilu Rebekah, Leanu huwo giafa 8kalis. Baad Ishak geni fi le zaman towil, Abimelech malik bita Fhilipine ainu bara min subak. Huwo ainu Ishak bi lemesu(amsuku) mara bitou Rebecca.9Abimelech nadi Ishak wa gal," Ainu hiya mara taki . le inta bi gul, 'hiya ukut tai'?" Ishak kelimu le huwo, 10" Ana fekir be inu zol tani bi katulu ana ashan bi shilu hiya." Abimeleck gal, De al amulu le nina? Kan sahil wahid min nas bi amulu amilia jinsia ma hiya, wa inta jibu le nina galad." 11Abimelech anziru nas kulu wa gal, "Ai zol ali lemesu zol de wele mara tou hagiga bi katulu."12Ishak zarau mahasil fi ardi dak wa hasidu(gatau) fi nefsu sena miyat,le anu yahuwa baraku huwo. 13Zol de kan tala ghani, wa zarau(istefid) ketir wa ketir lahadi huwo biga ghani. 14Huwo indu korufan ketir wa abugar, wa usra kebir. Falastiniin biga indum ghira did huwo.15Hasa abiar al kan khudam bita abu hafura fi ayam ta abu Ibrahim, Falastiniyin abusu umon be malau hufar del be turab. 16Abimelech kelimu le Ishak, "Amsi bara min nina, fa inta biga gowi(ghaini) min nina." 17Ishak tala bara min hinak wa istehir fi wadi bita Gerar, wa geni hinak.18Ishak hafura abiar bita moyo tanimara , al kan afurau fi ayam bita Abu bitou Ibrahim. Falastinyin abusu umon baad mutu bita Ibrahim. Ishak kutu isim bita abiar del be nefsu isim al kan abu bitou semeu.19Fi wokit khudam bita Ishak afura fi al wadi, Umon ligo biir al moyo bi jere. 20Ruha bita Gerar kore kore ma ruha bita Ishak, wa gal "Moyo de ta nina."Ishak kutu isim bita biir dak "Esek," le anu umon kore kore ma huwo.21Bad dak umon afura biir tani, wa umon kore kore fi dak, tanimara, huwo wodi isim bitou"Sitnah." 22Huwo sibu mahal dak wa afura biir tani, umon lakin ma kore kore ma dak tani. Huwo kutu isim bitou Reheboth, wa huwo gal "Hasa Yahuwah wodi le nina fursa, wa nina bi tala ghaniyanin fi ardi de."23Bad dak Ishak rua bara min hinak le Beersheba. 24Yahuwa zahar le huwo fi nefu lel wa gal, "Ana Allah bita abu taki Ibrahim. mata kafu, fa Ana fi ma inta wa bi bariku inta wa bi zidu iyal ta iyal taki, ashan khadam bitai Ibrahim." 25Ishak abinu mazba hinak wa nadi isim bita Yahuwa. Huwo kutu keima bitou hinak, wa khadam bitou afura biir.26Bad dak Abimelech rua le huwo fi Gerar, ma Ahuzzath, sabi tou, wa Phicol, Dabid bita jesh tou. 27Ishak kelimu le umon, "Le(malu) intum bi ja le ana, intum karahu ana wa intum turuju ana min intakum?"28Bad dak umon kelimu, "Hagiga nina ainu Yahuwa fi ma inta. Nina fekiru be inu (kasam) tifagiya keli yekun beinu nina, nam beinu nina wa inta. ashan kida keli nina amulu tifagiya ma inta, 29ashan inta ma bi augu nina, ze nina ma augu inta, wa ze nina amulu kwes le inta wa rasulu inta bara be salam. hagiga inta mubarak be Yahuwa."30Ishak nazimu ihtifal le umon, wa umon akulu wa asrubu. 31Umon gum bedri fi sabah wa amulu alifa be baad tomon. Bad dak Ishak rasulu umon bara(Bad dak Ishak sibu umon futu), wa umon sibu huwo fi salam.32Fi nefsu yom dak Khudam bita Ishak ja wa wori le huwo an biir ali umon afura. Umon gal, "Nina ligo moyo." 33Huwo kutu isim bita biir de Shibah, Isim bita medina dak Beersheba lahadi alela(hasa).34Bad Ezu biga arbein sena, huwo zowuju mara, Judith biniya bita Beeri al min hittite, wa Basemath kaman biniya bita Elon al min hittite. 35Umon jabu huzun le Ishak wa Rebekah.

Chapter 27

1Fi wokit Ishak biga ajus wa nazar tou tala deif ashan ma bi agder bi ainu, Huwo nadi Ezu, weled bitou al kebir, wa kelimu le huwo,"weledi," Ezu kelimu le huwo, "Ana yau", 2wa Ishak gal, "ainu hina, Ana ajuz. Ana ma bi arufu yom bita mutu bitai.3Ashan kida shilu aduad taki bita shet, hamala(rahsa) bita nisabat wa danga , wa rua le ghaba wa katulu le ana hayuwan. 4Rakabu le ana akil al kwes, haja(laham) al ana bi hibu, wa jibu le ana ashan Ana bi akulu wa bi bariku inta gubal Ana ma mutu."5Hasa Rebekah asuma fi wokit Ishak bi wonusu le weled bitou Ezu . Ezu rua fi ghaba ashan bi katulu haiwan wa bi jibu. 6Rebekeh wonusu le weled tou Yakub wa gal, "Ainu hina, Ana asuma abu bitaki wonusu le aku bitak Ezu. Huwo gal, 7'jibu le ana laham ghaba wa rakabu le ana akil al kwes, ashan ana bi akulu wa bi bariku inta fi gidam bita Yahuwa gubal mutu tai.'8Hasa ashan kida, weled bitai, Tie(Ihterim) shot bitai ze Ana bi amiru inta. 9Rua le bahaim(ganamayat), wa jibu le ana itnin ganamayat al sukeirin; wa ana bi rakabu akil(mula Laham) al kwes min umon le abu bitak, ze huwo bi hibu. 10Inta bi shilu le abu bitak, ashan huwo bi akulu, ashan huwo bi bariku inta gubal mutu tou."11Yakub kelimu le uma tou Rebekah, "Ainu, Aku bitai Ezu zol al indu shar, wa jisim tou naim. 12Amkin abu bitai bi lemesu ana, wa ana bi zahir ze zol kadab le huwo. Ana bi jibu le nefsi laana wa ma barakat."13Uma tou kelimu le huwo, "weled bitai, keli ai laana waga fi ras bitai. bes tie shot bitai, wa rua, jibu umon le ana." 14bad dak Yakub rua wa ligo ganamayat al sukerin wa jabu umon le uma tou, wa uma tou rakabu akil al kwes, ze abu bitou hibu.15Rebekah shilu malabis bita Ezu al kwes kalis, weled bitou al kebir, al kan mau fi juwa tou, wa huwo libisu le Yakub, weled tou al suker. 16Hiya kutu jilid bita ganamayat al suhar de fi idan tou wa fi mahalat al naim al fi ragabta. 17hiya kutu akil al kwes de wa rakif(esh) al hiya jahizu fi idan bita weled tou yakub.18Yakub rua le abu tou wa gal, "Abu tai." Abu tou gal, "Ana yau; Inta munu, weled bitai?" 19Yakub kelimu le abu tou, "Ana Ezu bikir bitak. Ana amulu ze inta kelimu le ana. Hasa gum fok wa akulu baad min laham gaba bitai, ashan inta bi bariku ana."20Ishak kelimu le weled tou, "Weled bitai, Inta ligo haiwan de seri zede kef?" Le anu yahuwa(Allah) bitak jibu le ana." 21Ishak kelimu le yakub, "Tali gerib ma ana, ashan ana bi lemesu inta, weled bitai, ashan ana bi arufu inta hagiga weled bitai Ezu wele la."22Yakub rua le abu tou Ishak; wa Ishak lemesu huwo wa gal," Shot de shot bita Yakub, lakin idan de idan bita Ezu." 23Ishak ma agder ashan bi arufu huwo, le-anu idan tou indu shar, ze idan bita aku tou Ezu, Ishak bada bariku huwo.24Huwo gal, "Hal inta weled bitai Ezu hagiga?" Huwo juwabu, "de ana" 25Ishak gal, "Jibu akil de le ana, wa ana bi akulu haiwan bitak bita gaba, ashan ana bi bariku inta." Yakub jibu akil de le huwo. Ishak akulu, wa yakub jibu kamur le huwo, a huwo asrubu.26Bad dak abu tou kelimu le huwo, "Taal hasa gerib wa amulu le ana gubula, weled bitai." 27Yakub ja gerib wa amulu le huwo gubla, wa huwo sumu riha bita gumas tou wa bariku huwo. Huwo gal, "ainu riha bita weled bitai ze riha bita zira al Yahuwa(Allah) bariku.28Keli Allah bitai wodi le inta min samah juzu min nada, juzu min ardi al kwes(semin) le zira, wa zura kifaya wa kamur jedid.29Keli nas khadimu le inta wa doulat dengir tehet le inta. Keli inta kun seid le akwana bitak, wa keli awulad bita uma bitak dengir tehet le inta. Keli ai zol al bi laanu inta ligo laana; keli ai zol al bariku inta ligo baraka."30Zema Ishak kalasu bariku Yakub, wa Yakub rua bara be kof min abu bitou Ishak, Aku bitou Ezu ja min shet. 31Huwo kaman rakabu akil al kwes wa jabu le abu tou. huwo kelimu le abu tou, Abui, gum fok wa akulu juzu min laham gaba bita weled bitak, ashan inta bi bariku ana."32Abu bitou Ishak kelimu le huwo, "Inta munu?" huwo gal, "Ana weled bitak, bikir bitak,Ezu." 33Ishak rogus shedid wa gal, Munu yau al kan katulu haiwan ta ghaba wa jabu le ana? Ana akulu gubal inta ma ja, wa Ana bariku huwo. hagiga bi bariku huwo."34Fi wokit Ezu asuma kalam bita abu tou, huwo kore shedid , wa kelimu le abu tou, 'bariku ana, kaman ana, abui." 35Ishak gal, "Aku bitak ja hina be teriga ta kidib wa shalu barakat bitak."36Ezu gal, Yakub sei ma yau isim al hagiga le akui Huwo zulumu ana maraten. huwo shilu sokol kebir bitai, wa, ainu, hasa huwo shalu barakat bitai." Bad dak huwo gal, Inta ma fadulu barakat le ana? 37Ishak juwabu wa kelimu le Ezu, "shuf, Ana kutu huwo ashan bi kun seid bitak, wa Ana wodi akwan bitou ashan bikun ze kadamin(khudam) tou. wa Ana wodi le huwo dura wa kamur jedid. Ana bi amulu le inta sunu tani ya weled bitai38Ezu kelimu le abu tou, "Inta ma indak sala wahid baraka le ana, abui? bariku ana, ana kaman, abui ."Ezu kore shedid.39Abu tou Ishak juwabu wa kelimu le huwo, "suf, mahal ali inta bi rua geni fogo bikun beid min sokol ghani bita al ard, bara min nada bita jou. 40Inta bi izh be harba(guwa) bitak, wa inta bi khadimu aku bitak. Lakin kani inta merid, inta bi shilu tegla bara min ragabta bitak."41Ezu karahu Yakub le-anu baraka ali abu bitou wodi le huwo. Ezu kelimu fi gelibu, "Ayam bita huzun bita abui biga gerib, baad dak ana bi katulu aku bitai Yakub." 42Kalam bita Ezu weled bitou al kebir wori le Rebekah. Hiya rasulu wa nadi weled tou al suker Yakub wa kelimu le huwo, "Ainu, Aku bitak Ezu arsidu nefsu an inta be khuta ashan bi katulu inta.43Hasa ashan kida, weled bitai(weledi) tie(ihterim) ana wa jere le aku bitai, Laban, 44Geni ma huwo le zaman guser, lahadi aku bitak nazal nefsu, 45lahadi zel bita aku bitak tala bara min inta, wa huwo nesitu haja inta amulu le huwo. Bad dak ana bi rasulu kabara wa rajau inta wara min hinak. Le ana bi woduru intum fi wahid yom?46Rebekah kelimu le Ishak, "Ana ma murta le-anu banat bita Heth. Izakan Yakub shilu wahid min banat bita Heth ze mara, ze nusuwan del, baad min banat bita ardi de, haya bitai bikun kwes kef?"

Chapter 28

1Ishak nadi Yakub, bariku huwo, wa amiru huwo, "Lazim inta keli ma shilu mara min nusuwan bita Canaan. 2Gum, rua le Paddan Aram, le bet bita Bethuel abu bita uma bitak, wa shilu mara min hinak, wahid min banat bita Laban, Aku bita Uma taki.3Keli Allah al Gadir bariku inta, keli inta weledu wa intum bikun malayan, ashan intum bikun nas khutar. 4Keli huwo wodi le inta baraka bita Ibrahim, le inta,wa le iyal bita iyal al wara inta, ashan intum bi warisu ardi ali intum bi geni fogo, ali Allah wodi le Ibrahim."5Bad dak Ishak rasulu Yakub beid(bara). Yakub rua(masha) le Paddan Aram, le Laban weled bita Bathuel al min Aramean, Aku bita Rebekah, Uma bita Yakub wa Ezu.6Hasa Ezu ainu be inu Ishak bariku Yakub wa rasulu huwo bara le Paddam Aram, ashan bi shilu(zowuju) mara min hinak. Huwo kaman ainu be inu Ishak bariku huwo wa wodi le huwo amur, bi gul, Lazim inta keli ma shilu(zowuju) mara min Canaan." 7Ezu kaman ainu be inu Yakub tie(ihterim) abu tou wa uma tou, wa huwo rua le Paddam Aram.8Ezu ainu be inu nusuwan bita Canaan ma kwes le(ma bi sheja) abu bitou Ishak. 9Huwo rua(masha) le Ismail, wa shilu(zowuju) mara tani fi ras nusuwan ali huwo indu, Biniya bita Ismail isim bitou Mahalath, weled bita Ibrahim, ukut bita Nebaioth, ashan bikun mara tou.10Yakub sibu Beersheba wa rua(masha) le tija bita Haran. 11Huwo ja le mahal tani wa geni hinak leil kulu, le-anu shemis kalas nazal.(biga lel). Huwo shilu wahid min hujar bita mahal dak, kutu tehet rasu(ze makada), wa nam fi mahal dak.12Huwo hilim wa ainu silim kutu fi ardi. ras bitou fi samah wa malaikat bita Allah bi arkab wa bi nezil be silim de. 13Huwo ainu, Yahuwa(Allah) wagif fi silim wa gal, "Ana Yahuwa, Allah bita abu bitak Ibrahim, wa Allah bita Ishak. Ardi al hasa inta naim fogo, Ana bi wodi le inta wa le iyal bita iyal bitak.14Iyal bita iyal bitak bikun ze turab bita ardi de, wa inta bi intesir beid le gharib, le sherik, le shimal, wa le junub. Be wasat inta wa be wasat iyal bita iyal bitak bi bariku usar bita ardi de. 15Ainu(suf), Ana bikun ma inta, wa Ana bi hafisu inta fi ai mahal ali inta bi rua fogo. Ana bi jibu inta le ardi de tanimara; fa Ana ma bi sibu inta. Ana bi amulu kulu hajat ali ana waadu le inta."16Yakub gam min num, wa gal, "Yahuwa hagiga fi fi mahal de, wa ana ma arufu." 17Huwo kafu wa gal," mahal de ajib kef! De hagiga bet bita Allah. De yau buaba le samah."18Yakub gam fi sabah bedri wa shilu hajer ali huwo kan kutu tehet ras bitou. Huwo wogifu hajer de fok ze amut wa huwo kubu zed fi ras hajer de. 19Huwo kutu isim bita mahal dak Bethel, Lakin isim asli bita medina dak Luz.20Yakub amulu halifa, gal, "Izakan Allah bikun ma ana wa bi hafisu ana fi sika ali ana bi douru fogo de, wa bi wodi le ana akil ashan bi akulu, wa gumas ashan bi libisu, 21ashan ana bi rija be salam le bet bita abu bitai, bad kida Yahuwa bikun Allah bitai. 22Bad dak hajer ali ana wogifu fok ze amut de bikun hajer ali siri. Min ai hajat ali inta bi wodi le ana, Hagiga ana bi wodi asra fi miya wara le inta.

Chapter 29

1Bad dak Yakub rua(masha) fi safar bitou wa ja le ardi bita nas ta sherik . 2Ze huwo ainu, huwo ainu biir fi ghaba, wa huwo ainu, Talata mojmu(ghita) bita korufan naimin hinak. Fa umon bi azigu ghita bita korufan ma moya bita al biir de, wa hajer ali fi ras biir de kan kebir. 3Fi wokit ghita bita korufan limu hinak, ruha del bi lizu hajer de bara min kasuma bita biir de wa bi azigu korufan, wa bi kutu hajer de tanimara fi kasuma bita biir, wara fi mahal tou.4Yakub kelimu le umon, "Akwana bitai, intum min wen?" Umon juwabu "Nina min Haran." 5Huwo kelimu le umon, "Hal intum arufu Laban weled bita Nahor?" Umon gal ,Nina arufu huwo. 6"Huwo kelimu le umon, "Hal huwo kwes?" Umon gal, "Huwo kwes, wa, ainu hinak, Bit bitou Rachel jai be korufan."7Yakub gal, "Ainu, huwo nus nahar. De ma yau sah ali korufan bi limu fi mahal wahid. Azigu takum korufan wa bad dak rua takum wa keli umon akulu ges." 8Umon gal, "Nina ma bi azigu umon lahadi ghita bita korufan del kulu limu sawa(fi mahal wahid). Rujal bi lizu hajer de bara min kasuma bita biir, wa bi azigu korufan."9Zaman Yakub lisa bi wonusu be umon, Rachel ja(wosulu) be korufan bita abu tou, fa hiya kan bi aresu umon. 10Fi wokit Yakub ainu Rachel, bit bita Laban, aku bita umo tou, wa korufan bita Laban, aku bita uma tou, Yakub ja gerib, huwo lizu hajer de min kasuma bita biir, wa huwo azigu ghita bita korufan bita Laban aku bita uma tou11Yakub amulu gubla le Rachel wa huwo kore shedid. 12Yakub wori le Rachel be inu huwo min usra bita abu tou, wa huwo weled bita Rebekah. Bad dak hiya jere wa wori le abu tou.13Fi wokit Laban asuma kabar an Yacub weled bita ukut tou, huwo jere ashan bi gabilu huwo, huwo selimu be doos, amulu le huwo gubula, wa huwo jibu huwo le bet tou, Yakub wori hajat del kulu le Laban. 14Laban kelimu le huwo, "Inta hagiga adum wa jisim bitai. "Bad dak Yakub geni ma huwo le fetra bita shahar wahid.15Bad dak Laban kelimu le Yakub, "Inta bi khadimu ana le sakit le-anu inta geribi? Wori le ana, Ajur bitaki bikun sunu? 16Hasa Laban indu itnin banat. Isim bita bit al kebir Leah, wa isim bita bit al suker Rachel. 17uyun bita Leah giayafa, lakin shikil bita Rachel jemil. 18Yakub hibu Rachel, huwo gal, Ana bi khadimu inta le fetra bita saba sena ashan Rachel, bit bitak al suker."19Laban gal, "Aker(aksen) keli ana wodi le inta bidal ana bi wodi le zol tani. ogot(geni) ma ana." 20bad dak Yakub istakal(khadimu) le fetra bita saba sena ashan Rachel; wa umon fekir gali ayam del besit le huwo, le muhaba ali huwo indu le hiya.21Bad dak Yakub kelimu le Laban, "wodi le ana mara bitai, ayam bitai kalasu- ashan ana bi zowuju hiya(huwo)!" 22Bad kida Laban nazimu(amulu) hafula wa limu nas kulu fi mahal wahid.23Fi misah, Laban shilu bit bitou Leah wa jabu le Yakub, huwo rua le hiya juwa. 24Laban wodi khadam bitou Zilpah le bit bitou Leah, ashan bikun khadam tou. 25Fi sabah, huwo ainu de Leah! Yakub kelimu le Laban, "De sunu yau inta amulu le ana zede? Hal ana ma khadimu le inta ashan Rachel? Lei inta kabasu ana?"26Laban gal," huwo mafi fi sakafat bita nina ashan bi wodi bit a suker gubal bit al bikir. 27kalasu(kamilu) uzbu ta iris bita bit de, wa nina bi wodi le inta bit tani de kaman kan inta istakal(khadimu) le ana le fetra ta sabah sena tani."28Yakub nafisu kalam de, wa kalasu usbu bita Leah. Bad dak kaman Laban wodi le huwo bit bitou Rachel ze mara tou, 29Laban kaman wodi Bilhah ze khadam, le bit bitou Rachel. 30Bad kida Yakub kaman rua le Rachel, lakin huwo hibu Rachel futu Leah. bad kida Yakub kahadimu(istakal) le fetra bita saba sena tani.31Yahuwa ainu ma hibu Leah, bad kida huwo fata rihim bita Leah, lakin Rachel ma indu iyal. 32Leah hamil wa weledu jena weled, wa hiya kutu isim bitou Rueben. Fa hiya gal, "Le-anu Yahuwa(Allah) ainu taab bitou; hasa ragil bitai bi hibu ana hagiga."33Bad dak hiya hamil tani wa weledu jena weled. Hiya gal, Le-anu Yahuwah ainu ma hibu ana, ashan kida huwo wodi kaman jena de le ana ," wa hiya kutu isim bita jena de Simeon. 34Bad dak hiya hamil tani wa weledu jena weled. Hiya gal "Hasa dur de(zaman de) ragil tai bi kun gerib ma ana, le-anu ana weledu le huwo talata awulad." Ashan kida kutu isim tou Levi.35Hiya hamil tanimara wa weledu jena weled. hiya gal, " Zaman de ana bi sabihu Yahuwa(Allah)." Ashan kida hiya kutu isim bitou Judah; Bad dak hiya wogif min himil.

Chapter 30

1Fi wokit Rachel ainu be-inu hiya ma weledu iyal le Yakub, Rachel biga indu ghira le ukut tou. Hiya kelimu le Yakub, "Wodi le ana iyal, wele Ana bi mutu." 2Yakub tala zalan be Rachel. Huwo gal, " Hal ana fi mahal bita Allah,(hal ana Allah) , ali abusu inta ashan ma indu iyal?"3Hiya gal, "Ainu khadam bitai Bilhah yau hinak. Rua le hiya, ashan hiya bi weledu iyal le ana, wa Ana bi endu iyal minu." 4Bad kida hiya wodi le huwo khadam tou Bilhah ze mara, wa Yakub rua le hiya.5Bilhah hamil wa weledu jena weled le Yakub. 6Bad dak Rachel gal, Allah amulu adalah le ana, wa huwo asuma shot bitai wa wodi le ana jena weled." Fa be sabab de huwo kutu isim bita jena de Dan.7Bilhah, khadam bita Rachel, hamil tanimara wa weledu jena weled nimra itnin. 8Rachel gal, be suura shedid Ana amulu suura ma ukut bitai wa ana naja." Hiya kutu isim tou Naphtali.9Fi wokit Leah ainu be inu hiya wagaf min weleda, Hiya shilu khadam bitou Zilapah, wa wodi le Yakub ze mara. 10Zilpah, khadam bita Leah, weledu jena weled le Yakub. 11Leah gal, de kher! Bad kida hiya kutu ism tou Gad.12Bad dak Zilpah khadam bita Leah, weledu jena nimra itnin le Yakub. 13Leah gal, Ana farhan! Fa banat bi nadi farah."bad kida hiya kutu isim tou Asher.14Fi ayam bita hasad Reuben rua fi zira bita geme wa ligo (al fahat)fuake bita hub. Huwo jibu umon le uma tou Leah. Bad dak Rachel kelimu le Leah, 'wodi le ana (al fahat)fuake bita hub bita weled bitak de tani." 15Leah kelimu le hiya, " Hal huwo kalam besit le inta, ali inta shilu ragil bitai de bara min ana? Hal inta kaman hasa der ashan bi shilu (al fahat)fuake bita hub bita weled bitai? Rachel gal "bad dak huwo(Yakub) bi rua num ma inta bilel de, bidal bita(al fahat) fuake bita al hub bita weled bitak."16Yakub ja min Zira(mazra) fi misah. Leah rua ashan bi gabilu huwowa gal, "Lazim inta bi ja fi juwa le ana, Fa ana ajuri inta be fahat bita weled bitai." Bad kida Yakub nam fi lel dak ma hiya. 17Allah asuma kalam bita Leah, wa hiya hamil wa weledu jena weled nimra kamsa. 18Leah gal, "Allah wodi makafa bitai le ana , le-anu Ana wodi khadam bitai mara le ragil bitai." Hiya kutu isim tou Issachar.19Leah hamil tanimara wa weledu le Yakub jena weled nimra sita. 20Leah gal, 'Allah wodi le ana hadiya al kwes. Hasa rajil bitai bi ehteremu ana, le-anu Ana weledu le huwo sita awulad." Hiya kutu isim bitou Zebulum. 21Baad dak hiya weledu bit wa hiya kutu isim bitou Dinah.22Allah zekiru Rachel wa juwabu hiya. Huwo wodi hiya ashan hamil. 23Hiya hamil wa weledu jena weled. hiya gal, Allah shalu fadiya min ana." 24Hiya kutu isim bitou Yusif, gal, "Yahuwa(Allah) zidu(zadu) jena weled le ana."25Baad Rachel weledu Yusif, Yakub kelimu le Laban, "Fiku ana, ashan ana bi rua fi betna wa doula bitai. 26Wodi le ana nusuwan wa iyal bitai fi sokol ali ana istakal le inta, Keli ana rua, Fa inta arufu sokol(khadamat) ali ana wodi le inta."27Laban kelimu le huwo, "izakan hasa inta farhan be ana, istene, le-anu ana alimu be inu Yahuwa(Allah) bariku ana ashan inta." 28Bad dak huwo gal,(kelimu) " Wori le ana, ujura bitak, wa Ana bi dafa."29Yakub kelimu le huwo, "Inta arufu kef ana khadimu(istakal) le inta, wa inta arufu bahaim(muashi) bitak kan kef mai. 30Fa inta indak kan besit gubal ana ma ja, umon zidu biga ketir. Yahuwa(Allah) bariku inta fi ai makan ana istakal fogo. Hasa miten Ana bi wodi usura bitai?"31Bad kida Laban kelimu, 'Ana bi dafa sunu le inta?" Yakub gal, Inta ma bi dafa(wodi) le ana ai haja. Izakan inta amulu(dafa) le ana, Ana bi akilu wa bi hafisu bahaim bitak tanimara. 32Keli ana lifu(douru) fi bahaim bitak kulu alela , wa bi azilu korufan ali Mubarga(mulawan), wa ai koruf asuwet fi bein korufan, wa ganamayat ali mubarga fi bein ganamayat. Del bikun ajur bitai.33Bad wara sara bitai bi shahidu, Fi wokit inta bi ja raje ajur bitai wahid wahid, Ai wahid ali ma mubarga fi nus bita ganamayat, wa asued fi nus bita korufan, izakan ligo tani ma ana, bi ehitabaru mosruk ." 34Laban gal, Gablanin(nina rudu). Keli yekun asab kalam bitak.35Fi yom dak Laban azilu ganamayat al tiyuz al mubarga, wa ganamayat al antayat al mubarga, ai wahid al indu lon abiyat, wa kulu al asuwetin fi nus bita korufan, wa estelimu(wodi) le awulad bita Yakub. 36Laban wodi talata ayam bita safar bein huwo wa Yakub. Bad kida Yakubistemir aresu bahaim bita Laban.37Yakub shilu furu bita asjar bita buniyan al agdar, wa tala gisir min umon, ashan lon al abiyat al fi juwa bita hasaya de bi zahir. 38Bad dak huwo kutu hasaya al huwo gisiru fi gidam bita bahaim, fi gidam bita hot(maun) al umon bi ja asrub fogo. Umon hamil fi wokit umon ja asrub.39Bahaim del hamil fi gidam hasaya de; wa bahaim del weledu iyal mubarga. 40Yakub ferigu bahaim del, lakin huwo kutu bahaim bagin del fi gidam bita hayuwanat al indu kutut(mubarga) wa ganamayat al asuetin fi bahaim bita Laban. Bad dak huwo ferigu bahaim bitou barau wa huwo ma kutu umon sawa ma bahaim bita Laban41Fi wokit korufan al gowyin de bi itzowuju ma korufan al antayat, bad dak Yakub bi naimu hasaya de fi hod(maun) bita moyo gidam uyun bitomon, ashan umon bi hamil fi nus bita hasayat. 42Lakin fi wokit hayuwanat al deifin al fi juwa hayuwanat del ja, huwo ma kutu hasayat del fi gidam umon. Bad kida hayuwanat al deifin del bita Laban, wa al gowiyin del bita Yakub43Zol de tala ganiyan. Huwo indu bahaim kutar, Khudam al nusuwan wa khudam al rujal, wa jumal wa hamir.

Chapter 31

1Hasa Yakob asuma al kelima ta jena ta laban, inu humon kelimu, '' Yakob shilu bara kulu al kan ta abu tanina. wa de min mumtalakat ta abu tanina yau huwo ligo kulu mali del. '' 2Yakob ayeno le wosa ta Laban huwo ino aklak tuo tija tou geiru. 3Yalla Yahweh kelimuob, le Yakob ''Rija le ard ta abu taki wa le ahal taki, wa ana bi kun ma itakum.''4Yakob rasulu wa nadi Rahael wa leah le mah zara le bahahim tou 5wa kelim le humon, ''Ana ayeno aklak ta abu taki le ana bi geiru, lakin Allah ta abu tai huwo ma ana. 6Ita arufu ino ma kulu gowa tai ino ana alagu abu taki.7Abu taki kabasu ana wa geiru ujura tai ashara marat, lakin Allah ma wodi ezin le huwo ashan bi awugu ana. Kan huwo kelim, 8Kan huwo kelim, haiwan al endu alamat yau bekun maya taki, wa al lemu wa al ma endu neya fi alamat al suker. kan huwo kelem al endu alamat se habil yau maya , wa al lemu wa al ma endu neya fi al endu alamat suker. 9Fi teriga de Rabuna silu barra the haiwanat ta abutaki wa wodi humon le ana.10Fi zaman ta raba bahahim, Ana ayeno fi helim al ganamyat al rujaal al kan bi zowju ma mawashi. galamayat al rujal kan mukhattat munamar, wa mulowas. 11Al malaika ta Allah kelim le ana fi helim, 'Yakub 'Ana kelim, ana yau hina;13Huwo kelimu, arufa uyuun taki fok wa ayeno kulu galamayat al rujul al bi zowju ma mawashi. Huwomon munamar, mukhattat wa mulowas, leanu ana ayeno kulu hajat al Laban bi amulu le intakum. 12Ana Allah ta Bethel, al inta azilu amud, al intakum amulu halifa le ana. Hasa gum fok wa sibu ard di wa rija le ard al weledo ita fogo.14Rahael wa Leah juwabu wa kelim to huwo, ''Hal fi hinak aye gisma aw worisa le anina fi bet ta abu ta niana? 15Anina ma yau al huwo amulu ze ajanib? Leano huwo biu anina wa kaman shetetu gurush ta nina. 16Leano kulu gena al Allah shilu bara min abu ta nina hasa bi le nina wa iyal ta nina. hasa aye haja al Allah kelimu le itakum amulu takum.''17Bad keda Yakub gum wa wa kutu jena tou wa mara tou fi ras jamal 18Huwo sugu haiwanat tou kulu gidam tou, sawa ma kulu ambia, sawa ma haiwanat al huwo ligo min Paddan Aram. Bad keda huwo jahizu le ruwa le abu tou Ishak fi ard ta Canaan.19Zaman Laban ruwa ashan bi koruuf,haligu Rahael seregu aliha ta bet ta abu tou. 20Yakub kaman kabasu Labanal Aramia, ma wori le huwo ino huwo kan mashi. 21Fa huwo jeri ma kulu al huwo indo wa deri gata bahar, wa huwo ruwa le jebel beled ta Gilead.22Fi yom nimra talata kan kelim le Laban ino Yakub jere. 23Fa keda huwo shilu ahal tou ma huwo wa turuju wara tou le saba ayam. huwo ligo huwo fi al beled ta Gilead al fok.24Hasa Allah ja le Laban al Aramia fi helim fi zaman ta belel wa kelimu le huwo, ''Amulu hisab an wonusa taki le Yakub kan kwes wala bataal. 25Laban ligo Yakub. Hasa Yakub aba kaima tou fi beled al fok. Laban kaman geni fi kaima ma ahal tou fi beled al fok ta Gilead.26Laban kelimu le Yakub, ''De sunu al inta amulu, al inta kabasu ana wa shilu bara banat tai ze masajiin ta harb? 27Le inta jere ma siir wa kabasu ana wa ma wori le ana? Ana kan mumkin bi rasulu inta bara ma ihtifaal wa ma guna, ma alaa ta musika wa ma guitar. 28Itakum ma sibu ana ashan bi selimu jena ta jena tai wa ma salamak le banat tai. Hasa itakum amulu ma sokul beled.29Fi guwa le ana shan bi amulu le inta bataal, lakin Allah ta abu taki wonusu le ana umbari wa kelimu, 'Kun haris fi wonusa taki le Yakub kan kwes wala bataal.' 30Hasa ita ruwa beid ashan ita der rija le bet ta abu taki. Lakin le ita seregu aliha tai?''31Yakub juwabu wa kelimu le Laban, ''Ashan ana bi kafu wa bi fekir ino ita bi shilu banat taki min ana ma guwa yau ana ruwa fi siir. 32aye zol al seregu rabunat taki ma bi istemir fi haya Fi wujuut ta ahal ta nina, bi arufu aye haja ma ana huwo takum wa shilu takum.'' Leanu Yakub ma arufu ino Rahael seregu huwomon.33Laban ruwa fi kaima ta Yakub, wa, fi kaima ta Leah wa fi kaima ta etniin kadamat, lakin huwo ma ligo huwomon. Huwo ruwa min kaima ta Leah wa dakalu fi kaima ta Rahael.34Rahael shilu rabunat al fi bet, kutu huwomon fi magaad ta jamal, wa geni fogo Laban fetisu kaima kulu, lakin ma ligo huwomon. 35Heya kelimu le abu tou, ''Ma ta tala zalan, seid tai ino Ana ma bi agder wogifo gidam taki, leanu ana indu zaman tai. ''Fa huwo fetisu lakin ma ligu rabunat ta bet tou.36Yakub kan zalaan wa kore kore ma Laban. Huwo kelimu le huwo, ''Jerima tai sunu? Kaiya tai sunu, al inta bi fetisu ma warat tai ze de? 37Leanu ita fetisu kulu mumtalakat tai. Sunu yau ita ligu min kulu buda al fi bet? kutu huwomon ini gidam ta ahal tai ashan huwomon bi hukumu bein anina al etniin.38Leanu ishiriin sena Ana kan fi ma itakum. koruf takum wa galamayat abu nasawiin tala iyal, wale Ana ma akulu aye koruf min mumjumu ta korufan takum. 39Haja al seretu ma haiwan ta gaba Ana ma bi jibu le itakum. Lakin, ana taban min kasara tou. ita daiman bi kutu ana bi dafa haiwan al wodoro, kan al seregu bi nahar wala al bi belel. 40inak ana fi; fi yom al harara bi akulu ana, wa gaba fi blel; wa Ana ruwa bidon koruf.41Ishiriin senawat del Ana min nas ta bet taki. Ana ishtakal le inta arba tashar sena le banat taki al etnin, wa sita sena le korufan taki. Inta geiru ujura tai ashara marat. 42Lo kan ma Allah ta abu tai, Allah ta Abraham, wa ta Ishak yau ma ana, bi hagiga hasa kan inta rasulu ana edan-fadi. Allah ayenu zulum tai wa kef saab ana ishtakal, wa huwo wobiko inta umbari.''43Laban juwabu wa kelimu le Yakub, ''Al banat del banat tai, iyal ta iyal tai de iyal tai, wa korufan del tai. Kulu del al ita bi ayenu del tai. Lakin sunu Ana bi amulu alela le iyal tai del, awla le iyal toumon al huwomon weledo? 44Fa hasa, kede anina amulu itefagia, ita wa ana wa kede kun shahid bein ita wa ana.''45Fa Yakub shilu hajer wa fok ze amud. 46Yakub kelimu le ahal tou, ''Limu hujaar. '' Fa huwomon shilu hujaar wa limu kom. Bad dak huwomon akulu fogo kom de. 47Laban nadi huwo Jegar Saha Dutha, lakin Yakub nadi huwo Galeed.48Laban kelimu, ''Kom de yau shahid bein ana wa ita alelela.'' Ashan keda isim tou nadi Galeed 49huwo kaman nadi Mizpah,leanu Laban kelimu, ''Yahwa tai ayenu bein ita wa ana, zaman al anina ma bi ayenu bad tanina. 50Kan ita amulu banat tai bataal, aw ita shilu mara jambo banat tai, sala kan mafi aye zol ma anina, ayenu Alla huwo yau shahid bein ita wa ana.''51Laban kelimu le Yakub, ''Ayenu le kom de, wa ayenu le amud, al ana kutu bein ita wa ana. 52kom de yau shahid, wa al kom yau shahid, al ino ana ma bi mur aktar min kom le ita, wa ita ma bi mur aktar min kom le ana, ashan bi amulu darar. 53Kede Allah ta Abraham, wa allah ta Nahor, allah ta abu toumon, hukumu bein anina. '' Yakub halifu ma kafu ta abu tou Ishak.54Yakub gedimu zebeha fok jebel wa nadi ahal tou ashan bi akulu akil. Huwomon akulu wa geni belel kulu fok jebel. 55Fi saba badri Laban gum fok, selimu jena ta jena tou wa binia tou wa bariko huwomon. Bad dak Laban ruwa wa rija le bet.

Chapter 32

1Yakub kaman ruwa fi sika tou, wa al malaika ta Allah limu ma huwo. 2Zaman Yakub ayenu huwomon, huw kelimu, ''De yau mo askar ta Allah,''fa huwo nadi isim ta mahal dak jebel.3Yakub rasulu marasulat gidam tou le aku tou Esu fi ard ta Seir, fi beled ta Edom. 4Huwo amiru huwomon, gali, ''De yau haja al itakum bi kelimu le seid tai Esu: De yau haja al kadam taki Yakub kelimu: 'Ana kan gayid ma Laban, wa huwo agiru rija tai lahadi hasa. 5Ana indo mawashi wa hamir, wa korufan, kadamiin wa kadamat. Ana rasulu risala de le seid tai, ashan ana bi ligo eima fi uyuun taki.''''6Al marasulat rija le Yakub wa kelimu, ''Anina ruwa le aku taki Esu. Huwo jai ashan bi gabil ma ita, wa wa urbomia rijaal fi ma huwo.'' 7Bad dak Yakub biga kafu shidid wa haziin. Fa huwo gesimu al nas al kan ma huwo le etnin muaskarat wa kaman al korufan,mujumu ta haiwanat wa al jimaal. 8Huwo kelimu, ''Kan Esu jaa le wahid min muaskar wa hajimu, biga muaskar al fadulu bi jere.''9Yakub kelimu, ''Allah ta abu tai Abraham, wa Allah ta abu tai Ishak, Yahwa, al kelimu le ana, 'Rija le beled taki wa le usura taki, wa ana bi najah ita; 10Ana ma bi istehik le kulu amaal ta itefagia ta amana wa kulu sigah al ita amulu le gadam taki. Leanu bes ma nas tai ta shokul ana gata Urdoon, wa hasa ana biga tala etnin muaskarat.11Malish sayidu ana min eda ta aku tai, min eda ta Esau, leanu ana kaif min huwo, ino huwo bi ja wa hajimu ana wa uma al ma iyal. 12Lakin ita kelimu, 'Ana bi naha ita. Ana bi kutu iyal ta iyal taki bi mgeni ze rumula ta bahar, al ma bi agde edu adad toumon.'''13Yakub geni hinak fi belel dak. Huwo shilu bad min hajat al ma huwo ze hadia le Esau, aku tou: 14miteen galamayat abu nuswan wa ishriin galamayat abu rijjal, miteen ganam abu sukeriin wa ishriin koruf, 15teleteen jamal al indo leben wa husaan toumon, arbein bagarat wa ashara tor, ishriin hamir abu nuswan wa ashara hamir abu rijal, 16del huwo wodi fi eda kadam tou, kulu mujumu ma nefas tou. Huwo kelimu le kadam tou, ''Ruwa gidam tai wa kutu a masafa bein kulu mujumu ta haiwanat.''17Huwo amiru al kadam al awel, kelimu, ''Wokit Esau aku tai gabil ma ita wa asalu ita gali 'Ita tabi le munu? Ita mash wen? haiwanat del ta munu al fi gidam taki?' 18Biga ita bi kelimu, 'Huwomon kadam ta Yakub. Huwomon hadiya rasulu le seid tai Esau. Ayenu, huwo yau kaman jai bad anina. '''19Yakub kaman wodi awamir le mujmu nimira etnin, mujmu nimira talata, wa kulu nas al bi ruwa wara mujmu ta haiwanat. Huwo kelimu, 20''Ita bi kelimu nefsu haja le Esau kan ita limu ma huwo. Ita kaman bi kelimu, 'kadam taki Yakub jai bad anina. '''' Leanu huwo fekir, ''Ana bi sibu huwo geni ma hadiyat al ana rasulu gidam. ashan baden ana bi ayenu huwo, yalla huwo bi gabilu ana. 21''ashan keda hadiyat ruwa gidan tou. Huwo bi nefsu geni fi belel dak fi muaskar.22Yakub gum fok zaman ta belel, wa huwo shilu nuswan tou al etnin, etnin kadamat tou, wa iyal tou al hidashar. Huwo rasulu huwomon fok le nahar ta Jabbok. 23Fi teriga de huwo rasulu huwomon fok le k nahar sawa ma kulu hajat tou.24Yakub kan sibu barawo, wa rajil shakila ma huwo lahadi sabah, 25Wokit rajil de ayenu huwo ma bi agder gelibu huwo, huow darab warak ta Yakub. warak ta Yakub agela ze huwo shakila ma huwo. 26Al rajil kelimu, ''Kede ana ruwa, leanu sabah bi ga jai. '' Yakub kelimu, ''Ana ma bi sibu ita ruwa illa ita bariko ana. ''27Al rajil kelimu le huwo, ''Isim taki munu?'' Yakub kelimu, ''Yakub. '' 28Al rajil kelimu, ''Isim taki ma bi ndi tani Yakub, lakin Israel. Leanu ita shakila shedid ma Allah wa ma nas wa inta gelibu. ''29Yakub asalu huwo, ''arjuuk wori le ana isim taki. ''Huwo kelimu, ''Le ita asalu isim tai? Bi ga huwo bariko huwomon hinak. 30Yakub nadi isim ta mahal Peniel leanu huwo kelimu, ''Ana ayenu Allah wosa be wosa, wa haya tai hariru. ''31Shemish tala fok ze ma Yakub bi gata Peniel. Huwo kan abu keireng ashan warak tou. 32De yau sabab alela iyal ta Israel ma bi akulu al''arbita ta warak al fi mafasil ta warak, leanu al rajil awugu al''bita del la hadi agella warak ta Yakub.

Chapter 33

1Yakub ayenu fok wa, Esau kan jai, wa ma huwo kan urubomia rijaal. Yakub gesimu al iyal bein Leah, Rahael, wa etini kadamat. 2Bi ga huwo kutu kadam al nuswan wa iyal youmon gidam, ja bi wara tou Leah wa iyal tou, wa ja bi wara tou Rahael wa Yousif akir ta akir. 3Huwo nefsu ruwa gidam toumon. huwo denger tihit saba marat, lahadi huwo ja gerib.4Esau jere ashan bi gabil ma huwo, huwo amsuku ragabta tou wa selimu huwo. Yalla bi ga huwomon kore. 5Wokit Esau ayenu fok, huwo ayenu nasawin wa iyal. huwo kelimu, ''Del nas mun ma ita?'' Yakub kelimu, ''Al iyal al Allah yau wodi le kadam taki.''6Yalla bi ga kadamat ja ma iyal toumon, wa huwomon denger tihit. 7Leah kaman wa iyal tou ja wa deger tihit. Akiraan Yousif wa Rahael ja wa denger tihit. 8Esau kelimu, ''Ita gasid sunu ma kulu mujmuat al ana gabilu?'' Yakub kelimu, ''ashan ana bi ligo neima fi wosa ta seid tai.''9Esau kelimu, ''Ana indo kifaya, aku tai. Hafizu haja al ita indo le nefsa taki.'' 10Yakub kelimu, La arujuuk, kan ana ligo neima fi ena taki, biga rudu hadiya tai min edan tai, leanu hagiga ana ayenu wosa taki, wa huwo ze ayenu wosa ta Allah, wa ita rudu ana. 11arujuuk Allah rudu hadiya tai al jibu le iat, leanu Allah amulu ma ana bi kwes wa ashan ana indo kifaya, ''wa bi keda Yakub naqish ma huwo, wa Esau rudu.12Biga Esau kelimu, ''Kede anina kun fi sika tanina. Ana bi ruwa gidam takum. 13''Yakub kelimu le huwo, ''Seid tai arufu ino al iyal sokerin, wa al korufan wa al mawash bi ayenu wara ta iya toumon Kan sugu huwomon shedid hata wahid yom, kulu al haiwanat del bi mutu. 14Arujuuk kede seid tai ruwa gidam ta kadam tou. Ana bi safir birah, alla katuwa ta mawash al gidam tai, wa alla katuwa ta iyal, lahadi Ana ja le seid tai fi Seir. ''15Esau kelimu, ''kede ana ruwa ma ita juzu ta ijal al ma ana.'' Lakin Yakub kelimu, ''lei ita amulu keda? Kede ana ligo neima fi ena ta Rabuna.'' 16Fa Esau fi yom dak bada ruwa le Seir. 17Yakub safir le Succoth, abinu le nefsa tou juwa wa sala rakuba le haiwanattou. ashan keda isim ta mahal nadi Succoth.18Wokit Yakub ja min Paddan Aram, huwo wosulu tamam le al medina ta Shechem, al fi ard ta Canaan. Huwo nezil gerib le medina. 19Biga huwo ishteri gita ard al huwo sibu fogo kaima tou min iyal ta Hamor, abu taShechem', mia gita'at ta fida. 20Hinak huwo sala al mazbaha wa kutu isim tou El ilah Israel.

Chapter 34

1Hasa Dinah biniya ta Leah al heya weledo le Yakub, ruwa ashan bi gabil ma banat ta ard. 2Shechem jena ta Hamor al hawi, al amir ta ard, ayenu heya. Huwo shilu heya wa num ma heya wa amulu heya bataal. 3Huwo kan rija le Dinah, jena ta Yakub. Huwo hibj banat shbat wa wa wonsu bi hanan le heya.4Shechem wonusu le abu tou Hamor, kelimu, ''Jibu banat shabat del le ana mara. 5Yakub asuma ino huwo karabu Dinah binya tou. Iyal tou kan ma mawashi tou fi mahal zira, so Yakub amsko salam tou lahadi huwomon ja.6Hamor abu ta Shechem ruwa le Yakub ashan bi wonusu ma huwo. 7Al iyal ta Yakub ja min mahal zir zaman huwomon asuma al mushkila. al rijal del kan shitimu huwomon. Huwomon kan zalaniin shedid leanu huwo amulu fadiya le Israel bi num tou ma biniya ta Yakub, leanu kan haja ze de ma bi hasil.8Hamor wonusu ma huwomon, kelimu, ''jena tai Shechem bi hibu biniya taki. arujuuk wodi heya le huwo ze mara. 9kede anina zowuju ma intakum wodi biniya taki le anian, wa shilu banat ta nina le nufus takum. 10Ita bi geni ma anina, wa al ard bi kun fadi le inta ashan bi geni wa amulu tijara fogo, wa bi kun indo mumtalkaat.''11Shechem kelimu le abu tou wa le akuwana tou, ''Kede ana ligo neima fi uyuun taki, wa aye haja al ita bi kelimu le ana ana bi wodi. 12Asalu ana an mali ketir wa hadayat ana bi wodi aye haja al itakum kelimu le ana lakin wodi takum le ana biniya de mara. '' 13Iyal ta Yakub juwabu Shechem wa Hamor abu tou ma kideb, ashan Shechem karabu Dinah akut toumon.14Huwomon kelimu le huwomon, ''Anina ma bi amulu haja de, ashan bi wodi akut ta nina le zol al ma teheru; leanu de bikun fadiya le anina. 15Bes anina bi tifagu ma itakum kan teheru inta ze anina, kan fi aye rajil al teheru fi fogo itakum. 16Biga anina bi wodi banat le inta wa anina bi shilu banat takum le nufus tanina, wa anina bi geni ma itakum wa anina bi kun nas wahid. 17Lakin kan itakum ma asuma le anina wa ma teheru itakum, anina biga bi shilu akut tanina wa anina bi ruwa. ''18Kelimat toumon kutu Hamor wa jena tou Shechem tala murta. 19Al shab de ma akir fi amulu haja al huwomon kelimu, leanu huwo moksut ma biniya ta Yakub, ashan huwo yau zol al muhteram shedid fi nas al fi bet ta abu tou.20Hamor wa Shechem jena tou ruwa le bab ta medina toumon wa wonusu ma nas ta medina toumon, kelimu, 21''Rijal del huwomon fi salam ma anina, Fa kede huwomon geni fi ard wa amulu tijara fogo, leanu be hagiga al ard kebir wa kifaya le huwomon. Kede anina shilu banat toumon nasawin, wa kede anina wodi le huwomon banat tanina.22Bes fi hala de ya nas del bi tifagu ma anina wa anian bi kun nas wahid: Kan aye rajil fogo itakum teheru, ze teheru anina, 23Hal mawashi toumon wa mumtakaat wa kulu haiwanat toumon ma bi kun ta nina? Fa kede anian tifagu ma huwomon, wa huwomon bi geni fi nus ta nian. ''24Kulu rijal al ta medina asuma le Hamor wa jena tou Shechem. Kulu rijal teheru. 25Fi yom nimira talata, zaman huwomon kan lisa fi waja, etnin miniyal ta Yakub(Simeon wa Levi, Dakuwana ta Dinah), aye wahid shilu sef tou wa huwomon hujumu medina wa katulu kulu al rijal. 26Huwomon katulu Hamor wa jena tou Shechem ma kasuma ta sef. Huwomon shilu Dinah min bet ta Shechem wa huwomon ruwa.27Al iyal al tanin ta Yakub ja le meiteen wa nahabu al medina, leanu nas del karabu akut toumon. 28Huwomon shilu korufan, mujmu ta mawashi hamir, wa kulu fi medina wa al fi hawli mahal zira 29kulu mali toumon. Kulu iyal toumon wa nuswan toumon, huwomon amsuku. Huwomon shilu hata kulu hajat al kan fi bet.30Yakub kelimu le Simeon wa Levi, ''Ita jibu mushkila le ana, ashan bi kutu ana afin le sukan ta ard, al Canaaniyin wa al Perizziyin. Ana besit fi adad. kan huwomon limu nufus toumon sawa ded ana wa hujumu ana biga bi demiru ana, Ana wa nas ta bet tai. ''Lakin Simeon wa Levi kelimu, 31''Hal akut tanina shar muta yau Shechem amulu keda?''

Chapter 35

1Allah kelimu le Yakub, ''gum, fok le Bethel, wa geni hinak. Abinu mazbaha hinak le Alah, al zahir le inta zaman inta jere min aku taki Esau. 2''Biga Yakub kelimu le nas bet tou wa kulu nas al kan ma huwo, ''Sibu rabunat al garib al nus takum, nedifu nefsa takum, wa geru takum gumashat. 3Yalla kede anina ruwa le Bethel. Ana bi abinu mazbaha hinak le Allah, al juwabu ana fi yom ta huzun , wa al kan ma ana fi aye mahal al ana ruwa fogo.''4Fa huwomon wodi le Yakub kulu rabunat al garib al fi ard toumon, wa halag al kan fi adna toumon. Yakub dofunu huwomon tihit shejera ta balut al gerib ma Shechem. 5Ze ma huwomon safir, Allah kutu kafu waga fi hawili medinat al jambo huwmon, fa keda nas del ma fetisu iyal ta Yakub.6Fa Yakub wosulu le Luz(de huwo Bet El), al fi ard ta Canaan, huwo wa kulu nas al kan ma huwo. 7Huwo abinu mazbaha hinak wa nadi isimu mahal ta Bet El, leanu hinak Allah beinu nefsa tou le huwo, zaman huwo kan bi jere min aku tou. 8Deborah, al bi ayenu warat ta Rebekah mutu. heya kan dofunu tihit bet El tihit shejera balut, fa kan nadi isim tou Allon Bakuth9Zaman Yakub ja min Paddan Aram, Allah zahir le huwo tani mara wa bariko huwo. 10Allah kelimu le huwo, ''Isim taki Yakub, lakin isim taki tani bi nadi Yakub. Isim taki bi nadi Israel.''Fa Allah nadi isim tou Israel.11Allah kelimu le huwo, ''Ana Allah al gadir. weledo takum ketir. nas ketir bi tala min inta, wa moluuk bi kun min nus ta iyal ta iyal taki. 12Al ard al ana wodi le Abraham wa Ishak, Ana bi wodi le inta. Le iyal ta iyal taki bad inta Ana kaman bi wodi al ard. '' 13Allah ruwa bara min huwo fi mahal al huwo wonusu ma huwo.14Yakub sala amud fi mahal al Allah wonusu le huwo, amud ta hajer. Huwo kutu fogo zabeha wa kubo fogo zeit. 15Yakub nadi isim ta mahal al Allah wonusu ma huwo fogo de Bet El.16Huwomon asfir min Bet El. Zaman huwomon lisa masafa min Ephrath, Rahael ruwa le welada. Heya kan ligo welada saab 17Zaman welada bi ga saab le heya, daya kelimu le heya, ''Ma ta kafu, leanu hasa inta bi kun indo jena tani. 18''Ze ma nefes ta heya bi tala heya nadi isim ta jena Ben-Oni, lakin abu tou nadi isim tou Benjamin. 19Rahael mutu wa kan dofunu fi ta Ephrath (al huwo, Bethlehem). 20Yakub sala amud fogo turuba ta heya. de huwo alama ta turuba ta Rahael lahadi yom ta alela.21Israel rahalu wa sala kaima tou wara ta buruj ta maragaba ta haiwanat. 22Zaman Israel kan bi geni fi ard dak, Reuben num ma Bilhah shirika ta abu tou, wa Israel asuma an kalam de. Hasa Yakub indo etnashar awulad.23Iya tou ta Leah Reuben, bikir ta Yakub, wa Simeon, Lawi, Yahuza, Yaskar, wa Zabalun. 24Iyal Rahael kan Yousif wa Benjamin. 25Iyal ta Bilhah, kadama ta Rahael, kan Dan wa Naftali.26Iyal ta Zilpah, kadama ta Leah, kan Gad wa Asher. Del kulu kan iyal ta Yakub al kan weledo le huwo fi Paddan Aram. 27Yakub ja le Ishak, abu tou, fi Mamre fi Kiriath Arba (bes ze Hebron), al Abraham wa Ishak kan geni fogo.28Ishak geni mia wa tamaniin sena. 29Ishak selimu roho tou wa huwo mutu, wa limu huwo ma judud tou al kubar. Esau wa Yakub, yau dofunu huwo.

Chapter 36

1Del yaw usura ta esou (al Kaman ginadi edom). 2Esou shilu nuswan taw al min kanaa nin, del yaw nasawin tow: adah binia ta Elon al min gelila ta hetateen, oholibama binia anah, haboba ta hivateen; 3Wa base mat, binia ta Ishmael, okot ta nebaiot.4Adah weledu Eliphaz le Esou, wa basemat weledu Reuel. 5Oholibama weledu jeush, Jalami, wa kora. Del yau iyal ta Esou al weledu le howo fi beled ta kanaan.6Esou shilu nuswan tow, awolad tow, banat tow, wa kulu nas alfi bet tow, kulu haywanat tow, wa kulu hajat tow al kulu hoywanat tow, wa kulu hajat tow, al huwo ligo fi beled ta kanaan, yala huwo bada vuwa fi beled al beid min aku bitow Yacoub. 7Huwo amulu zede ashan hayiwanat, wa afashat towmon kan ketir kalis maabi sibu. Umon geni sawa wata al umon kan deir geni fogo sawa de ma bitimu umon ashan hayiwanat towmon 8Ashan kida, Esou al kama maaruf beisim Edom, rowa geni fi beled ta jebel Seir.9Del yawu usura al tala min Esou, Jidu ta Edomin fi beled ta jebel Seir. 10Del yau asmaa ta iyal ta Esou: Eliphaz Janata ada, mara ta Esou; Reuel weled ta basemat, mava ta Esou 11Awolad ta Eliphaz yawu Teman, omar, Zepho, Gatam, wa kenaz. 12Timna, refiga ta eliphaz, weled ta Esou, weledu amalek. Del yau iyal ta iyal ta ada mara ta Esou.13Del yau awolad ta Reuel: Nahat, zera, Shamma, wa Mizza. Del yau iyal ta iyal ta basemat mara ta Esou. 14Del yau iyal ta Ocholibama mara ta Esou, al kan okot ta Ana wa habuba ta Zibeon. Hiya weledu le Esou Jeush, Jalam, wa korah.15Del yau abowab ta usurat ta Esou: usurat ta eliphaz, bikir ta Esou: Teman, omar, Zepho, Kenaz, 16Korah, Gatam, wa Amalek. Del yau abowab al tala min Eliphaz fi beled ta Edom. Umon yau kan iyal iyal ta Ada.17Del yau abowab al tala min Reuel, Weled ta Esou: Nahat, Zera, Shamma, mizza. Del yau kan abwab al tala min Reuel fi beled ta Adom. Umon kan iyal iyal ta basemat mara ta Esou. 18Del yau abwab al tala min oholi bama mara ta Esou: Jeush, Jalam, Korah. Del yau kan abowab al tala min ochlibama binia ta Anah. 19Del yawu awolad ta Esou (al kan arufu umon ma isim ta Adom) wa umon kan Salatin.20Del yau awolad ta Seir al min horit, beled al Esou gigeni fogo: Lotan, Shobal, Zibebeon, anah, 21Dishon, Ezer, and Dishan.Del yau kan abowab ta nas horitin, nas al geni fi Seir beled ta Adom. 22Awolad ta Lotan yau Hori wa Haman, wa timna kan okot ta Lotan.23Del yau kan awolad ta shobal: Alvan, manahat, Ebal, Shepho, wa onam. 24Del yau kan awolad Zebeon: Aia wa ana. De ana al kan ligo ena ta moya Sukun fi Sahara, ze howo kan gi ainu wara hamir ta abu tow Zibeon.25Del yawu kan iyal ta Ana: dishon, wa oholibama, binia ta Ana, 26Del yau kan awolad ta Dishon: Hemdan, Eshban, Ithran, wa keran. 27Del yau kan awolad ta Ezer: Bilhan, Zaavan, wa Akan. 28Del yau kan awolad ta Dishan: Uz wa Aran.29Del yau kan abowab ta Horatin: Lotan, shobal, Zebeon, wa Ana, 30Dishon, ezer, Dishan: Del yau kan abowab ta horitin hasab tertibat tomon fi beled ta seir.31Del yau muluk al kan hokum beled ta Adom gubal ai melik bihukum Israel. 32Bela weled ta beor, huwo hokum Adom wa isim ta medina towo kan Dinhaba. 33Zaman al bela mutu, Jobab weled ta Zere ta Bozra shilu mana towo,34Zaman Jobab mutu, Husham al kan min beled ta Tamanitein geni fi sulta. 35Zaman Husham Mutu, Hadad Jena ta Bedad al kan intesir le medianiin fi arid ta Moab geni Melik, Isim ta medina towo kan avit. 36Zaman hadad mutu, sala ta mesreka geni melik.37Zaman al samla mutu, bega Shaul ta Rehobot al jambu nil geni fi mahal towo, 38Zaman al Shaul mutu, baal Haman Jena tawo. 39Zamanal Baal Haman Jenata akbor mutu, Hadar geni fi mahal towo, Isim ta medina towo kan pau. Isim ta mara towo kan mehetabel, binia ta matred, haboda ta me-Zahab.40Del yau kan asami ta ruasa ta abowab al tala min user (usurat) Ta Esou, hasab abowab wa akalim (wilayat) be asma tomon: Timna, Alva, Jetheth, 41Oholibama, Ela, pinon, 42Kenez, teman, Teman< Mibzar 43Magdiel, Iram. Del yau roasa ta abowab ta Adom, Hasab guwad to mon fi wata al umon Istelimu. De yau kan Esou, abuta Adomiin.

Chapter 37

1Yacoub kan geni fi arid (beled) al abu bitou kan rahalu fogo ze zol gerib, beled ta kanaan. 2De yau terige al sejilu mara Bet ta Yacoub. Yusif, al kan shaab bi umur ta sbabatasara sena, kan gi ayinu usura hayiwanat ta abu bito ma akwana towo. Huwo kan ma awolad ta Bilha wa ma awolad ta zilp, nuswan ta abu bitowo. Yusif kan wodi kabara batal ta awolad de le abu bitowomon.3Kan Israel gihibu Yusif akter min kulu awolad bitowo. Ashan huwo kan Jena al huwo weledu lego huwo biga ajus. Huwo sala le yusif gumas al indu alwan jiyafa kalis. 4Laman akwana to wo ayinu mohaba ta abu towomon aktar min umon, umon akrah ( Kutu huwo fi gelba), wa umon kan magiwonusu. Mahuwo besalam (kwes).5Yusif kan hilim, wa huwo worile akwana towo hilim al huwo kan hilim. Umon kan kutu yusif fi geliba ziyada. 6Huwo kelim le umon, “kede intum asma le hilim al ana kan hilim.7Nina kan girobutu dura kom fi mahal zara, yala robuta tai wogif adil, biga robutat takun ja lifu ana fi shikil daira wa dengir le robuta tai” 8Akwana towo kelimu le huwo, “Sei inta bikun fok hokum anina?” sei haiga in ta bihuhum anina? Humon akrah (kutu huwo fi geliba) aktar ashan hilim wa kalamat towo.9How kan ayinu hilim wa kama wori le akwana towo. Howo gali, ayinu takun, ana ayinu hilim tani: “Shemis gamara ma hidasara nujum dengiri le ana” 10Howo wori hilim de le abu bitowo ze huwo kan wori le akwana bitowo, wa abu loitowo kan kore kore ma huwo. Huwo kelim le Yusif, de yatu hilim al inta kan hilim de?” hal uma taki wa ana ma akwana taki nesia bija dengiri fi wata le in ta?” 11Akwana towo kan indu girra le huwo, lakin abu towo kan hafizu kalamat de fi geliba bitowo.12Akwana towo kan ruwa ashan biakilu hayiwanat ta abu tomn fi shekim. 13Israel kelimu le yusif, “Musu akwana taki gi ayinu hayiwanat fi shekim? Taal, ana birasulu inta le humon. Yusif kelim le huwo, ana jahiz. 14Huwo kelim leYusif, “rowa has, ashan inta biayinu kan akwana taki kwesin wa hayiwanat Kaman kwesin, yala jibu le ana kobara” Yacoub kan rasulu huwo bara fi nenzila ta Hebron, wa yusif kan rawa le shekem.15Rajil tani ligo Yusif, Yusif kan woduru min mahal al akwana towo fi fogo. Rajel de asalu huwo, “inta gi fetisu sunu? 16Yusif kan Juobu gali, “ana gi fetisu akwana tai. Wori le ana males, mahal yutu umongi akilu hayiwanat del? 17Rajil de kelimu gali, “umon sibu mahal de, lianu ana asuma umon kelimu, keli nina rowa fi dotan” Yusif kan rowa wara akwana towo wa ligo umon fi dotan.18Umon ayinu howo min beid, wa gubal huwo biwosulu jambo umon, umon kan katitu ashan bikatulu huwo. 19Akwana towo wonusu fi nefso towomon, “Shuf, sayid ta ahlam yawu gi ja gerib. 20Yala keli nina katulu huwo wa jada huwo fi wahid min hufurat al hini. Nina bikelim, haywan al batal katulu huwo. Yala anina biayinu ahlam towo de bitimu keif”21Ruben kan asma kalam de wa nofudu huwo min ida towomon. Howo kan kelim, “keli nina ma katulu huwo. 22“Ruben kan kelimu le umon, “mata dofugu dom. Jada huwo fi hufura de al fi sahara, lakin mata kutu takumida fogo huwo” Ruben kan kelimu zede ashan kan huwo bija tala Yusif wa rija howo le abu bitowo.23Zaman al yusif wosulu le akwana bitowo human gobudu huwo wa agila gumas towo al jiyafa de. 24Umon shilu howo wa jada howo fi ufura. Ufura kan fadi mafi fogo moya.25Umon kan geni ashan biakulu eish. Umon arfa uyun tomon beid, umon ayinu touf ta nas ismaeleen kan gi ja min gilad, ma jimal towomon kan gi arfa buharat wa dawat ta ashab, ma marra. Humon kan gi shilu hajat de le masir. 26Yahuza kelimu le akwana to wo gali, “faida bikun shunu kan anina katulu aku ta nina wa kati dom towo?27Faalu, keli ninibiyu howo le nas Ismaeleen wa keli nina makutu iden ta nina fi Isim bitou, leanu huwo aku wa laham ta nina akwana towo kan asuma kalam ta nina akwana towo kan asuma kalam bitowo. 28Tujar midianiin zaman wosulu gerib ma umon, akwana ta Yusif le Ismaelin be ishirin gitaat ta fida. Ismaelin del arfa yusif fi masir.29Ruben kan rija fi beer/ufura. Huwo kan seretu gumasat towo. 30Howo kan rija le akwana towo wa kelim, “weled de mafi hinak! Waana biruwa wein?”31Umon dabau ganamaya wa shilu gumas ta Yusif wa dakalu jua dom ta gana maya de 32Biga umon jibu gumas al mola won wa jiya fa de le abu towumon wa kelim, “anaina ligo de. Males kede ayinu kan de gumas ta jena taki wala la. 33Yacoub ayinu wa kan kelim, “de guman ta jena tai. Hayiwan al batal yawu katulu huwo. Nesia seretu Yusif heta heta”34Yokoub seretu gumasat towo wa libisu showal fisulba towo, huwo kore jena towo ayam ketir. 35Awolad towo kulu ma banat towo ja ashan bi azi/gowi huwo, lakin huwo kan aba kalam towumon. Huwo kan kelim, “Hagiga ana biru towo kan kore ashan Jena towo. 36Nas medianiin biyu huwo fi masir le potipar, dabit ta faraon, captenta huras ta faraon.

Chapter 38

1Fi zaman tani yahuza sibu akwana towo wa ruwa geni le rajil Adulami isim towo kan Hira. 2Hinak huwo kan limu ma binia al abu towo kan min nas ta kanaan, isim ta binia de dhua. Huwo shilu hiya le huwo.3Hiya kan hamil wa wele du weled, wedi le huwo isim Er. 4Hiya kan hamil tani wa weledu weled. Wodi le huwo ism onan. 5Hiya kan hamil tani wa weledu weled isim towo shela. Huwo kan weledu jena de fi kezib.6Yahuza ja ligo mara le bikir bitou Er. Isim ta mara de Tamar. 7Er, bikir ta yahuza kan zol sherir/batal fi ena ta Rabana. Rabuna kan katulu huwo.8Yahuza kan kelim le onan, “ruwa wara mara ta aku taki, geni ma huwo ashan inta bijibu eyal le aku taki.” 9Onan kan arufu iyal de ma bikun iyal. Towo, yala kan huwo gigeni ma marata aku towo de, huwo kan gi do fugu/kubu fi turab. Ashan huwo ma bi weledu le aku towo jena. 10Huwo kan amulu haja batal fi ena ta Rabuna. Rabuna kan katulu huwo Kaman.11Yala yahuza kelimle Tamar, nesiba towo, “kede inta fadulu armala fi beit ta abu taki lahadi kan shela weled tai raba” leanu huwo kan kofu, howo bi mutu ze akwana. Tamar kan tala warowa geni be abu bitowo.12Bad zaman towil, binia ta shuwa mara ta Yahuza mutu. Yahuza kan ligo taazia wa huwo kan ruwa fi Timna mahal ta sala korufan towo, huwo ma sabitowo hira al min adulamirn. 13Kabara kan wosulu le Tamar gali, “Ayinu, nesib takigi ruwa fi Timna mahal ta salaw korufan towo. 14“Hiya agila gumas ta armala bara, wa libisu hibaya wa kati nefsa towo, hiya ruwa geni fi bab ta enaim, al kan fi sika giruwa le Timna. Le anu hiya ayinu shela kan raba kalas lakin ma wodi hiya le huwo ze mara.15Zaman yahuza ayinu hiya huwo kan fekir gali hiya kan mara ta zina ashan hiya kan kati usa towo. 16Huwo kan ruwa le hiya fi taraf sika wa kelim, “taal, males keli an ja le inti” huwo kan ma arufu gali de nesiba bitowo-wa hiya kan kelim le huwo, “inta biwodi le ana shunu ashan inta bija le ana?”17Huwo kelim, ana birasulu le inta gana maya min haywanat tai”. Hiya kelim, inta biwodi le ana damana loadi kan inta birasulu gana maya de? Huwo asalu. 18“Yatu damana al ana biwodi le inta? Hiya juwabu gali, “Katim, wahabil, wa asaya al fi ida taki”. Huwo wodi umon le hiya yala huwo futu mahiya sawa. Biga higa jahamilu ma huwo.19Hiya gum fog waruwa fi sika bitow, hiya shilu hibaya wagumas ta taki ena armala. 20Yahuza rasulu ganamaya ma sabi bitowo al min adulamiin ashan biwodi le mara de, yala hiya birija damana al hiya kan shilu, lakin kan maligo mara de.21Zol al min adulamiin de kan aslu rujal al fi mahal mara de kan geni fogo, “Wenu mara ta Zina al kan fi taraf sika ta Enaim ole?” umon Juwabu gali, (ma hasal mra ta zina geni hiri. 22Huwo reja le Yahuza wa kelim, ana ma ligo hiya. Kaman rujal ta mahal dak kelim, mafi kan mara ta zina hini. 23“Yahuza kelim, keli hajat de fadu lu le hiya ashan bikati fadiya ta nina. Nesiya ana Rasulu ganamay de, lakin inta maligo hiya”.24Baad talata shahar, kabara wosulu leyahuza,”Tamar nesiba taki halas amulu zina, wa hagiga hiya hamilan.” Yahuza kan kelim, “Jibu takun hiya hini ashan biharagu hiya. 25Laman jibu hiya, hiya rasulu kabara le nesib bitowo mazol al kan gi Ja shilu huwo gali, “ana hamil ma sidu hajat del. “hiya kelim, males kede ayinu hajat de ta munu, katim, habil, wa asaya.” 26Yahuza kan arufu hajat de wa kelim, “hiya indu hak/hiya beri min ana, ze ana kan ma wodi hiya ze marale shela jena tai” Huwo kan ma arufu hiya tani.27Laman zaman ja ashan hiya bi weledu, ligo biga hiya indu timan fi batna. 28Fi zaman weledu jana wahid tala ida bara, yala daya shilu keit ahmar warobutu fi ida ta jana de, “gali de yawu bitala awel.29Lakin jena de juru ida towo wara, yala, aku towo tani de yawu tala awel. Daya kan kelim, “keif inta nyakamu.” Biga wedi le huwo Isim perez. 30Yala aku towo al kan robutu ida towo ma keit ahmar tala wara, wa wodi le huwo isim zera.

Chapter 39

1Yusif kan biyu fi masir, rotifer moazif ta faraon al kan mosuol ta huras, yau Ishteri huwo min nas Ismaelin, al kan biyu huwo hinak. 2Rabuna kan ma Yusif wa kutu huwo rajul ta naja fi shokol. Huwo kan geni fi bet ta seyid bitowo al kan min masir.3Seyid bitowo kan ayinu keif Rabuna kan ma Yusif, wa Rabuna Kan kutu kula hajat al huwo biamulu ginaja. 4Yusif kan ligo neema fi ena ta potifar ze huwo kan gi ishtakol le huwo. Potifar kan kutu Yusif mudir ta bet bitowo. Kulu hajat al huwa kan indu huwo wodi fi mosuulia ta yusif5Min Zaman al kutu huwo mosuul ta beit wakulu hajat ta seyid bitowo, Rabuna kan bariku beit ta masri de asha Yusif. Baraka ta Rabuna kan fi kulu hajat ta Potifar, izakan fi beit wala fi mahal zara. 6Potifar wodi kulu hajat al huwo kan indu tehet mosuulia ta yusif. Huwo kan magi fekir fi ayi haja tani ile akil al huwo bi akulu. Yusif kan shab wesim wa jiyafa biajibu shedid.7Mara ta seyid bitowo kan gi dugu ena le Yusif wa kan bikelimu le huwo taal num a ana.” 8Lakin huwo kan aba wa kelim le mara ta seyid bitow, “ayinu, seyid tai ma gi kutu bala le al ana bi amulu fi bet ini, wa huwo kutu ana mosuul le kulu hajat hini. 9Mafi zol kebir fi bet de ze ana. Huwo ma abale ana ayi haja ile inti, ashan inti mara bitowo. Keif ana biamuli galat kebir zede wa katiya did Rabuna?”10Hiya kan gi wonusule Yusif kalam de yom bad yom, lakin huwo kan aba ashan bi num mahiya wala ja gerib ma hiya. 11Yom tani huwo kan ruwa fi juwa ashan biamulu shokol bitowo, kan mafi ayi rujal ta bet Zaman dak fi bet. 12Hiya gobudu huwo fi gemis bitowo wa kelim, “ num ma ana.” Huwo fiku wa sibu gemis de fi ida ta hiya, wa Jere bara.13Zaman al hiya ayinu huwo sibu gumas fi ida bitowo wa jere bara. 14Biga hiya bada kore shedid le rujal al fi bet wa wori le humon kalam al hasil, shuf Potifar jibu zol abrani de ashan bijeribu anina, huwo kan ja ashan binum ma ana, wa ana kore. 15Zaman al huwo asuma kore tai, huwo sebu le ana wa jere bara.16Hiya kutu gumas bitowo jambu towo lahadi seyid kan raja le bet. 17Hiya wori le huwo kida, kadam al abrani inta jibu le nina de, kan ja ashan bijeribu ana. 18Zaman al ana kan kore, huwo sibu gumas bitowo wa jere bara.19Zaman al seyid bitowo asma le kalamat al mara towo kelim le huwo, “de yau haja al kadam taki kan amulu le ana.”Huwo kan zalan shedid. 20Seyid ta Yusif kan shilu huwo wakutu fi sijin, mahal al masajin ta melik kan gi kutu umon fogo.21Lakin Rauna kan ma Yusif wa kan Zahir itifagia ta amana le huwo. Huwo kan wodi le Yusif neema fi ena ta mosuul ta sijin. 22Mosuul ta sijn kan wodi le Yusif mosuulia ta nas kulu al kan fi sijin, Yusif kan mosuul le kulu shokol al umon bi amulu fi sijin. 23Kebir ta masajin de kan magi kafu ayi haja al huwo wodi fi ida ta Yusif, ashan Rabuna kan ma huwo, kulu haja huwo kan gi amulu kan gi naja.

Chapter 40

1Baad zaman dak, zol al kan gi amusuku kubaya ta melik ta masir wa zol a kan gi haragu eish ta melik umon kan amulu galat le seyid tomon, melik ta masir. 2Faraun kan zalan ma mouzifin bitowo al etenin del, mosuul ta nas al gi amusuku kubayat wa mosuul ta nas al gi aragu eish. 3Huwo kan kutu umon fi nefsa fi beit ta captain/mosuul ta huras, fi nefsa harasa al kutu fogo Yusif.4Mosuul ta huras wodi Yusif le umon, wa uwo kan gi saidu/ istakol le umon. Umon kan geni fi harasa zaman towil. 5Umon kulu kan hilim zol ta arufa kubaya wa zol ta haragu eish ta melik ta masir al kan habisu fi harasa- kulu zol kan indu hilim towo barawu fi nefsa bileil de wa kulu hilim kan indu maana towo barawu.6Yusif ja le umon kan fi sabah ashan biayinu umon,. Lakin umon kan ma mortahin. 7Uwo asalu mouzifin ta faraun al kan ma huwo fi harasa fi beit ta seyid bit owo, gali “malu kelim geni hananin kida alela? 8Umon kulu lelim gali, “ nina kulu kan hilim yala mafi zol al bi wori le, “nina maana ta hilim ta nina de.” Yusif kelim le umon, “Musu terjimu de gija min Rabuna? Wori takun le ana, males.”9Mosuul ta na ta arufa kubayat kan wori hilim towo le Yusif. Huwo kan, fi hilim tai kan fi shejera ta karmagidam tai. 10Fi sejera de kan fi talata fere. Kulu fere ta sejera de talou eina ta inab ali kan biga inab a nigitu. 11Kubaya ta Faraun kan fi ida tai ana kan shilu inab wa asuru umon fi kubaya de fi ida ta Faraun.12Yusif kan kelim le huwo, “Tarjama ta hilim taki de yau kida. Talata fere de manatou talata yom. 13Badi talata yom Faraun bitala inta wa birija inta fi maktab taki. Inta bilo di kubaya ta Faraun fi ida towo, bes ze inta kan gi arfa kubaya towo.14Lakin zekiri ana baden kan kulu hajat gi ruwa kwes ma inta hinak, wa kede inta wori sokolo kwes taki le ana. Zekiri ana le Faraun watata ana min sijin de. 15Ashan kan nyakamu ana min biled ta Abraneen. Wa hini Kaman, ana kan ma amulu haja batal al kan bikutu ana fi sijin de.”16Laman mosuul ta na ta hargu eish ayinu tarjamata Yusif kan fi mahal towo, howo kelim le Yusif, “ana Kaman kan hilim, wa hilim de kan zede, ta lata gufat. Ta eish kan fi ras tai. 17Fi gufa al fok kan fogo kulu shekel ta hajat al kwes al haragule Faraun, lakin tiyur kan gi akulu hajat de min gufaal kan fi rastai”18Yusif kan juabu gali, “maana tahilim taki de yau kida, talata gufat de yau talata yom. 19Fi talata yom Faraun bitala inta min hini wa bialigu inta fi sejera. Tiyur bi akulu kisim taki kulu.”20Laman ja yom nimira talata al kan yom ta eid milad ta Faraun, huwo amulu tala mosuul ta nas ta arfa kubaya, wa mosuul ta nasta aragu eish min nus ta nas al fi sijin. 21Huwo kan reja mosuul ta nas ta arfa kubaya fi shokol towo al awel, wa huwo kan kutu kubaya fiida ta Faraun tani. 22Lakin huwo kan haligu mosuul ta nasta aragu eish, besze Yusif kan terjimu le umon. 23Lakin mosuul ta na ta arfa kubaya kan ma zekiri Yusif, huwo kan nesitu.

Chapter 41

1Ja kan fi mihaya ta akir ethmen senawat Pharan endu hilim. 2Gal, huwo wagif fi tarab bahar. 3Yala, saba abgar tala nim juwa bahar leifim wa ma kuwesin. Abgar del wagifim jambu ibgar tamin fi tarab bahar.4Yula abgar al ma kuwesin wa deifim del akulu al saba abgar alkuwesin wa suman del. Yala Pharaon gum fok. 5Yala huwo naam wa bada helim le mara tani. Gal saba ras ta dura kulu fi wahid kushap (omgoli), kulu kuwes. 6Yala, saba ras deifim was satetu ma huwa ta sherik, ja wara alkuwesim del.7Al saba ras al deifim abula saba ras dura alkusin del. Pharaon gum fok, wa, ligo de kam helim. 8Ja kan fi saba roho towo ma mogsut. Huwo rasulu keli nadi kulu kajajir wan as al negetin ta Masir. Pharaon weri lehumon ahlam two de, lakin mufi wahid albi agder fushiru ahlam de le Pharaon.9Yala raise ta amsuku kubaya kelim le Pharaon, , “ana jekiru katiya tai allele. 10Pharaon kan jalam nim kadamin tou, wa kutu ana wa ana fi sijin fi bed ta haras al mekeip, ruise kabasin wa ana. 11Ena helim helim sawa fi lel dak, huwo wa ana. Ena helim ai zol le hasap tefshir ta helim towo.12Hemak kan mena rajil shuker mim hebiriya, kadam ta nekeip al huras, ena wori lehuwo wa huwo fashiru lena kulu wahid le hasub helim towo. 13Ja fi nihaya Tefsir towo lena, ashan kida hassit Pharaon rija ana le shokol tai, lakin tani dak howo shenegu.”14Yala Pharaon sent keli nadi Yousif. Hum be sura tala huwo nim sijin. Haligu shar towo, wa geiru gumash towo, wa jibu le Pharaon. 15Pharaon kelim le joseph, “ana endu helim, lakin mafi zol bi agder fashiru. Lakin ana asna an inta, gal kan ita asna an helim ita bi fashiru. 16Yusif Juwabu pharaon, gal,” ma ana Rabuna yau bi juwabu pharaon ma rahina.”17Pharaon kelim le Yusif, “fi helim tai kida ana wogif fi taraf bahar, 18Yala saba abgar tala nim juwa bahar, kuweshim wa suman, wag i akulu gesh.19Yala saba algar al tannin ja baat humon, deifin wa ma kuwesin, an ma eimu kulu kulu fi ardi ta Masir sikil abgar shenin ze dak. 20Al abgar al shenin wa deifin del akulu abgar al awel al sumanin del. 21Wokit humon akulu humon, ma maaruf gal humon akulu humon , lakin humon lisa shenin ze magabli. Yala ana gum min mum.22Ana eimu fi helim, Kaman, saba raas ja fi wahid kashap, Malian wa kuwes. 23Yala, saba raas tani deifin, wa shetetu ma hawa ta sherik ja wara humon. 24Al raas al deifin del abulaau saaba raas al kwesin del. Ana wori ahlaam del le kajajir del, lakin mafi kulu kulu al bi agder sherehu le ana”.25Yusif kelim le Pharaon, “al ahlam ta Pharaon de kulu nefsa helim al Rabuna deiru amulu huwo wori le Pharaon. 26Al saaba albgar alkwesin huwo saba sena, wa saba raas alkwesin huwo saba sena. Al ahlam del kulu wahid.27Al saba albagar al deifin del al ja baad wara maanu saba sena, wa Kaman alsaba raas ta dura al sheen mushetit ma hawa ta sherik kuman saaba senawat ta jaan shedid. 28De yau haja al ana kelim le Pharaon. Haja al allah deiru wori le Pharaon. 29Einu, saaba senawat bikun akil Malian fi ardi ta Masir,30Baad dak saba senawat ta jaan shedid bija baad, wa kulu sherwat bi nesitu fi ardi ta Masir, wa jaan shedid de bi demiru Masir, 31Al shenwat del mabi zekiru fi ardi ashan jaan shedid albi ja aw biye kun shedid. 32Al helim de keriru le pharaon le anu modu de katitu ma Allah, wa Allah bi amulu gerib de.33Hasa keli Pharaon ainu rajil al shatir wa negit, wa kutu huwo fi Masir hini mosul . 34Keli Pharaon igtar Mosuliin fi ardi de, wa keli mosulim del silu kamsa fil nia nin kulu Mashusil ta zera ta Musir de nuda saab senawat.35Keli humon limu kulu akil ta semiin al kuwes de wa kazimu dura tehed sulta ta Pharaon ashan akil be stagolimu fi mudun. Humon be hafisu. 36Al akil de bija istakdimu fi zaman ta saba senawat ta jaan al shedid de al bi kun fi beled ta Masir. Fi teriga de al ardi ma be demiru ma jaan al sheedid de.”37Al arshaad de kan kwes fi ena ta Pharaon wa fi ena ta kadamin towo. 38Pharaon kelim le kadamin towo, “hal ena biligo rajil ze , alfi huwo roho ta Allah?39Ashan kudu pharaon kelim le Yusif, “ze Allah wori le ita kulu de mafi zol albi maizu wa negit ze inta. 40Inta bikun fok bet tai, wa hasab kalam taki keli nas tai hakimu. Fi kersi ile ana kebir min inta” 41Pharaon kelim le Yusif, “suf ana kutu inta mosul fi kulu ardi Masir.42Pharaon shilu katim min ida towo wa kutu fi ida ta Yusif huwo libisu huwo ma gumash al jemil, wa libisu sisila dahab fi ragaba towo. 43Huwo wodi huwo keli lifu ma huwo fi hosan al nimera enen al huwo endu. Rijal gi sharek gidam towo, “dengir rukba” Pharaon kutu huwo fok kulu ardi ta Masir.44Pharaon kelim le Yusif, “ana pharaon, wa bara min inta, mafi rajil bi arfa yadeen au kura tou min fi kulu ardi ta Masir” 45Pharaon nadi Yusif isim “zaphenath-paneah.” Huwo wodi lohuwo bimia asenath, binia ta potifar abuna ta on, ze mara le Yusif. Yusif ruwa bara ashan eimu ardi ta Masir.46Yusif kan teletin sena fi umur wokit huwo wogif fi gidam Pharaon, melik ta masir. Yusif tala bara min gidam ta melik Pharaon, wa ruah hawily ardi ta Masir. 47Fi saaba senawat al ardi antij ketir.48Huwo limu kulu akil fi Mudun. Huwo kutu fi gusat ai Medina akil min zere al hawili Medina dak. 49Yusif kazin dura ze ramla ta bahar. Ketir kalis ali huwo sibu hasibu, ashan aktar min higab.50Yusif indu ethnen aulat magabli seniin ta jaan sheedid de ja, al asenath binia ta Potifar al abuna ta on weledu le huwo. 51Yusif sene isim ta awel bikir towo Manasseh, “manau Rabuna sibu huwo nesitu taab towowa kulu usura ta Abu towo” 52Huwo seme isim to weled Nimra ethnen Ephraim, huwo kelim “Rabuna amulu huwo Muthmir fi ardi ta tab”53Al saba senawat ta akil kifaya fi ardi ta Masir ja le nihaya. 54Al saba senawat ta jaan shedid bada, ze yusif kelim, jaan kan sheedid fi kulu ardi, lakim fi ardi kulu ta masir kan akil ketir.55Wokit kulu akil kalasu min ardi Masir nas nadi shedid le Pharaan ashan akil. Pharaon kelim le kulu Masiriin, “amshu le yusif wa Amul haja al huwo kelim”. 56Al jaan shedid kan fi kula wasa ta ard. Yusif fata kulu makasin wa bada tebiyu le Masiriin. Al jaan kan shedid fi ardi ta Masir. 57Kulu al ard kan beji fi Masir ashan isteri duru min Yusif, ashan Jaan kan shedid fi kulu ard.

Chapter 42

1Hasa Yacoup arif inu fi dura fi Masir. Huwo kelim be awlad towo, le ti shuf fi baad kum? 2Huwo kelim, suf, ana asuma gal duru fi Masir. Aruah hinak wa istari lena min hinak ashan neish wa ma na mut”. 3Akuana ta Yusif al ashara masha ashan isteri dura min Masir. 4Lakin Yacoub ma resul Benyamin, aku Yusif, ma akuwana towo, huwo kelim”. Ana gi kafu haja batal keli ma hasil le huwo”5Al iyal ta Israel al ja ashan isteri fi wokit ta jaan alshedul de kan min ardi ta Canaan. 6Hasa Yusif kan biga yau hakim fi ardi. Huwo kan al wahid al tobiyu bara le kulu nas ta ardi. Akuwana ta Yusif jaw a dengiry le huwo tehed ma wusa tomon tehed fi ardi.7Yusif ienu akwana towo wa huwo lahizu humon lakin huwo dusu nefsu min humon wa kelim gowi ma umon. Huwo kelim le humon.” Itu jaain min wen? Humon kelim “min ardi ta Canaan ashan Isteri akil”. 8Yusif lahizu akuwana towo lakin humon ma lahizu Yusif.9Yala Yusif zekiru helim alkan huwo helim an humon, wa hu kelim le humon “ita kum jawasis! Ita kum ja ashan bi shuf mahal almafi difaad fogo. 10Humon gal lehuwo “la sai di kadamin taki ja ashan Isteri akil. 11Kulu ena iyal ta rajil wahid, ena gi kelim hagiga. Ena ma jawasis”.12Huwo kelim, “la, itu ja ashan shuf mahal almafi fogo dufaa fi Masir” 13Humon kelim “anina kadamin taki itmashar akuwana, awulad ta wahid rajil fi Canaan. Shuf al suker de lahaidi allele ma abuna, wa wahid akuna ma hai hasa.14Yusif kelim le humon. “de yau al ana kelim; ita kum Jawasis. 15Be de bi jiribu itakun. Be haya ta Pharaon itakun ma bi ish ini, ile aku takun al suker ja ini. 16Rasul wahid min itakum wa keli huwo jibu aku takum. Itakum bi fadul fi sijin, ashan kalam takum bi jeribu, kan hal fi hagiga fi itakum. Aw, be haya ta Pharaon hagiga itakum Jawasis. 17Huwo kutu humon fi harasa le talata yam.18Yusif kelim lomon fi yom nimra talata “amul de wa itukum be ish, ana bi kufu Allah. 19Azu itakum geni fi sijin, lakin itakum ruah arfa dura le beyout takum ashan jaan al shedul de. 20Jibu akutaum de ashan beweri kalam kun saw a itakum ma bi mutu” humon amulu felan.21Humon kelim le baad tomon, a enu hagiga kida galtamiin ashan aku tena. Ienu tab ta Roho towo wokit kan huwo gi kore lena wa ena ma ashma lohuwo. Ashan kida zam towo lisa gija fi rash tena. 22Robin juwabu lo humon, ana ma wori le itakum, mata kuan amulu katiya did weled de, lakin itakum ma asuma? Hasa, ienu doom towo lisa wara tena”23Humon ma aruf gal Yusif fahimu humon, kan fi muterjin wasad humon. 24Huwo agelib dahur le humon wa kore. Huwo shilu Simeon min nus tomon wa rubutu gidum ena tomon. 25Yala Yusif amiru kadamin towo ashan mala shawala ta akuana towo de be dura, wa kutu gurush ta iyu rajil fuara fi juwa shawal towo, wa kede wori lomon sulama ta mamuria, wa amulu lo humon.26Al akuana shahimu humir tomon be dura wa bada ruwa min hinak. 27Wokit wahid min humon fata shawal ashan bi wodi akil le human zaman akudu raha, huwo ligo “gurush towo, yala de kan fi ashma fata shuwal towo. 28Huwo kelim le akuana towo, Gurush tai rijau wara. Ainu yau, huwo fi juwa shuwal tai.” Gelba tomon gata wa humon biga gi kafu ma bad tomon, kelimu” de shunu al Rabuna amulu lena?29Humon ruah le Yacoub, abu tomom fi ardi ta Canaan wa wori lehuwo kulu hajat al husil lehumon humon kelim. 30Al rajil, sultan ta ardi dak, kelim kaab bena wa fekiri gal ena Jawasis fi ardi tomon. 31Ena kelim le huwo ena rajal ta hagiga, ena ma Jawasis. 32Ena itasar akuwana, iyal ta tena wahid ma hai hasa, wa al suker hasa fi ma hai hasa, wa al suker hasa fi ma Abutena fi ardi ta Canaan.33Al rajil, sultan to ardi dak, kelim lena, be de ana bi arif gal itakum rujal al ta hagiga. Sibu takum wahid min aku takum ma ana, wa shilu duru le biyut takum ashan jaan al shedid de wa shibu rual takum 34Jibu aku takum ma jawasis, lakin itakum rijal ta hagaig. Yala ana be sibu akutakum le itakum, wa itakum bi tajir fi ardi de”.35Wokit humon gi fadihu sawalat, iya rajil fi shawal towo fida fi fogo. Wokit humon wo abu tomon inu fida humon kafu. 36Yacoub abu tomon bada kelim le humon, “ita kum gesim ana iyal tai. Yusif kalas ma hai, simeon mafi, wa Kaman benya min itakum deiru shilu bara. Kulu de did ana.”37Robin kelim le Abu towo, gal, “it bi katulu ethnen awlad tai kan ana ma rija Benjamin wara le ita. Kulu huwo fi musuliya ta iden tai wa ana bi rija huwo wara tani.” 38Yacoub kelim “Weled tai ma bi ruah ma itakum. Aku mat wa huwo barau Yau fadulu. Ija haja batal hasal lehuwo fi sika, yala itakum gi kutu shar tai abial de ma tab wa huzun.

Chapter 43

1Al jaan kan shedid kalis fi ardi. 2Wokit humon akulu duru kulu ali humon jibu min Masir de. Abu tomon kelim le humon, “Ruah takum tani; ashan Isteri lena akil.”3Yahuza wori lehuwo “al rajil de anziru ena, “itakum ma bi inu was tai ille kan aku takum fi maakum 4Iza ita rasul akutena mena ena bi ruah ashan isteri le ita akil. 5Lakin iza ita ma deiru, ena mabi ruah. Le anu al rajil de kelim le ana, itakum mabi inu was tai ille kan aku takum fi maakum6Israel kelim, “le itakum gi amulu ana batal ashan wori le rajil de itakum indu aku tani? 7Humon kelim, “al rijil de asalu malumat an usra tena. Huwo kelim, hal abukun hai? Hal intakum aku tani? Ena juwabu le hasab’ sualat del. Ena bi arif kef, huwo bi kelim jibu akutakum de?8Yahuza kelim le abu Israel, “Rasul weled taki ma ana ena bi gum wa ruah ashan ena bi ish wa mabi mutu. Kulu ena, ita wa Kaman iyal tena. 9Ana bikun damana le huwo. Ita bikutu ana mosul. Iza ana ma jibu huwo wara le ita wa kutu gidam ita, kele lomu ana illel abad. 10Iza kan ene ma akir, mutakid kan hasa ene rija le mara tani.11Abutomon Israel kelim lehumon “kan kida, amulu takum kida, shilu takum montujat al ashen ta ardi fi shawalat takum. Shilu le rajil de hadia Juzu min sumuk wa asel nahal. Bahar, keimot ta balla. 12Shilu gurush maraten fi yedeen takum. Al gurush al rajau kan fi shawalat takum de, shilu fi yedeen takun bikun de kan be gallat.13Shilu Kaman aku takum. Gum wa ruah tani le rajil de. 14Kedi Rabuna algadir wodi rahman towo le itakum alkutakum wa Benjamin. Iza Harimu ana min eyal tai ana Harimu. 15Al rajal shilu hadia, wa fi yeedeen tomon humon shilu gurush marateen, wa sawa ma Benjamin, humon gum wa ruah le Masir wa wogif gidam Yusif.16Wokit Yusif ianu Benjamin ma humon huwo kelim le kadam towo ta bed ‘jibu al rajil le bed, daba kourouf wa jahizu al rijil de bija akulu maana gaada,” 17Al kadam de amulu ze Yusif kelim huwo jibu rijal de fi beed ta yusif.18Al rijal kan kuafin leanu jibu humon fi bed ta Yusif. Humon gal “de ashan gurush al kan rijau fi shawalat tena mara al awel dak, ashan huwo bi ligo fursha did ena. Huwo bi amsuk ena wa shilu ena ze abid, wa shilu humir tena. 19“Humon ja le kadam ta bed ta Yusif, wa humon kelim le howo fi baab te bed 20Bi kelim ya said tena, ena ja kan le awel mara le isteri akil,21Ja kan , wokit ena bi akut raha ena fata sawalat tena, yala fi kulu sahawalatena kan gurush fi sawal’ gurush kan kulu, ena jibu fi yedeen ten. 22Gurush tani Kaman ena jibu fi yedeen tena ashan isteri akil. Ena ma arufu munu kutu gurush fi shawalat tena. 23Al kadam kelim, “salama le itekum, matakum kafu Rabuna takum wa Rabuna ta Abu takum imkim kutu gurush fi shawalat takum. Ana gabilu gurush takum” al kadam al mosul jibu simeon bara min shijin le umon.24Al kadam al mosul shilu rajil del le bed ta Yusif. Huwo wodi le humon moyo, wa humon kasulu kurenat tomon. Huwo wodi akil le hamir tomon. 25Humon jahizu hadia le akulu hinak.26Wokit Yusif ja fi bed humon jibu hadaya al kan fi ye den tomon de le beed, wa dengeri tehed gidam towo fi wata. 27Huwo asalu humon an akual tomon wa kelim, abukum kwes, al rajil ajuz al etakum kelim? Hal howo lisa hai?28Humon kelim, “kadam taki abu tena kuwes. Huwo lsa hai” wa humon dengri wa wodi le huwo itiram. 29Wokit huwo arfu ena towo fok huwo ienu Benjamin aku towo jena uma towo, wa huwo kelim, “de yau aku takum al suker al itakum kelim de? Yala huwo kelim, “keli Rabuna kan rahman le ita ya weledi”30Yusif abgu wa tala bara min ruah bara saweya ashan dusu nefsa le kore. Huwo ruah juah gurfa towo wa geni kore hinak. 31Huwo kasulu wusa towo wa ja bara. Huwo gowi nefsu, wa kelimu “hadiru akil”32Al kadam kadimu le Yusif be nefsu wa akuana be nefsu al Masiriin hinak gi be akulu be nufusum le ana al Masiriin ma bi akulu sawa ma Hebraniin. De haram le Masiriin. 33Al akuana geni gidam towo, al awel bikir le hasab tertip ta hak ta wilada tomon, wa al suker le hasab schabiya rujal kan mustagrabin. 34Yusif kan ainu wa rasulu le humo akil min al gidam towo. Lakin akil le Benjamin kan kamsa marat min ta akuana humon asraab be huriya wa istamta ma huwo

Chapter 44

1Yusif amiru kadam ta bed towo, kelim, amla shawalat ta rijal de ma akil, godur al humon bi aged arfa wa kutu gurush ta ai rajil fi shawal towo; 2Wa kutu kubaya tai fida de fi fatha shawal ta sheker de, wa Kaman gurush towo ta dura, “al kadam amulu ze Yusif kelim.3Fi saaba bedir al rijal del rasul bara hum wa hamir tomon. 4Wokit humon tala bara medina lakin ma baid kalis Yusif kelim le kadam towo, “gum fok, tabi wara rijil del, wa wokit ita kerimu humon, kelim le humon le ita kum rajah al sher be alkuwes? 5Hal de ma kubaya al said tai gi adrab min fogo? Wa kubaya al huwo gi istakdimu le salawat? Itu amulu shur, haja al itakum amulu de”.6Al kadam de kerimu humon wa kelim kalam de le humon. 7Humon kelim kalam te huwo, “le said tena bi kelim kalam ze de? Beid min ena ze kadamin ashan bi amulu kalam ze de.8Ienu al gurush al ena ligo fi shawalat tena ena jibu tani mara le itakum min fi ardi Canaan. Kef ena be seregu min bed ta said taki fida wala zahab? 9Kan iya wahid min kadam taki ligo endu keli mutu, wa kadam almosul kelim, 10“Hasa keli yekun ze itakum kelim, ai zol al ligo le huwo gubaya de bikun abid le ana, wa albagi bi Yakun hurr.11Yala iya rajil alagu kutu shawal towo tehed, wa iya rajil fatah shawal towo. 12Al kadam almosul fetish. Huwo bada ma al kebir Lahil suker, wa al kupabaya alfida de ligo fi shawal ta Benjamin. 13Yala humon sheretu gumash tomon, kulu rajil shahinu hamir towo wa raja wara le Medina.14Yahuza wa akuanu ja le beed ta Yusif huwo lisa fi hinak, wa humon dengiry gidam towo fi wata. 15Yusif kelim le humon “de shunu al intu amulu? Itu ma arif inu al rajil ze ana endu sahar?16Yahuza kelim, “ena bi kelim shunu le said tena? Ena bi wonusu shunu? Au kef ena bi beri nufusna? Allah ligo katiya ta kadamin taki. Shuf nihna kadamin taki ya said, kulana wa Kaman hu al kubaya ligo ma huwo. 17Yusif kelim keli yekun beid min ana ashan bi amil de al rajil al ligo min huwo kubaya de, zol dak bi kun kadam tai, lakin al tannin keli ruah be salam le Abu takum”18Yala Yuhuza ja gerib le huwo wa kelim, “ya said tai, arjuk keli kadam taki wonusu kalam fi adana ta said tai, wa keli zalan taki ma wala did kadam taki inta best ze Pharaon. 19Al said tai sal kadamin towo, gali ital. indakum abu wala aku?20Ena kelim le said tena ena endu abu; al rajil ajuz, wa jena fi umur ajuz. De al azgar wahid, lakin aku towo mutu wa huwo barau yau sibu le uma towo, wa abu bihubu kalis. 21Yala inta kelim le kadamin taki, keli jibu ashan ita deiru shufu. 22Baad dak ena kelim le said tena, al waled mabi agder ashan sibu abu, iza kan huwo sibu abu, abu bi mut.23Yala inta kelim le kadamin taki, ile aku takum al suker ja ma etakum, itakum bi iyenu wusa tai tani mara 24Yala baad ena ruah le abu tena kadam taki ena wori le huwo kalamat ta said tena. 25Abu tena kelim, ruah tani isteri lena akil. 26Yala ena kelim, ena ma bi agder ruah ile iza akur tena al suker bi kun ma ena, yala ena bi ruah fa ena ma bi agder iyenu wusa ta rajil de ile kan aku tena al suker de fi ma ena.27Abid taki abu tena kelim lena, itu bi arif gal zoja tai weledu lena ethnen awlad. 28Wahid ninum ruah bara min ana wa ana kelim, “hagiga tan huwo sheretu hetaheta, wa ana ma enu huwo minzamandak. 29Hasa iza itakum Kaman shilu de min ana wa muskila ja le huwo, itakum bi jibu shar tai al abiaad de ma tab wa mutu.30Hasa, ashan kida wokid ana jai min kadam taki abu tai wa rajil al suker de ma bena minzaman haya towo morbut ma haya ta weled de. 31Bi yekun, wokit huwo enu al weled de ma bema huwo bi mutu. Kadamin taki bi kutu shar ta abutena al abiad de ma tab wa mutu. 32Ta ana kadam taki biga yau damana le welede le abutai ana kelim, iza ana ma jibu le ita, ana bi istamal kulu kata le abutai lel abad.33Hasa ashan kida, arijuk keli ana kadam taki geni le ita abid mn bidal weled de ya said tena, wa keli weled de ruah ma akuana towo. 34Kef ana bi ruah le abutai iza kan weled de ma mai? Ana kaif ashan ienu al shaar al bijah le abu tai

Chapter 45

1Yala Yusif ma agder gowi nefsu gidam kulu kadamin towo al wayifin jambu. Huwo kelim ma shot ally “ai zol kele wasu min ana.” Yala mafi kadam wogif wokid Yusif wori nefsu le akuana towo. 2Huwo kore shedid, al Masiriin asuma, wa beed ta Faraon asuma. 3Yusif kelim le akuana towo “ana Yusif al abui lisa hai?” akuana towo ma agder juwabu huwo, fa ansuku ma sadama.4Yala Yusif kelim le akuana towo, “Taalu geriib le ana, arjukun.” Humon ja gerib. Huwo kelim “ana Yusif akutakun al itakum tebiyu bara le masiriin. 5Mata kum kun mutasifiin wa zalamiin ma nufustakum ashan gal itakum tebiya ana hina, leanu Rabuna yau rasul ana gidam min itakum ashan bi ankisu haya. 6Fi sena ten de jaan shedid fi ardi, wa Kaman fadulu kumsa senawat al bikun mafi kunju wele hasad.7Allah rasul ana gidam min itakum ashan ankisu itakum ze fadalat al fi ardi. Wa kutu itakun hai be wasat kala al azim. 8Ashan kida hasa ma ita kum yau rasulu ana himu lakin allah, wa huwa amulu ana abu le Pharaon, said al kulu alfi betu, wa hakim fi kulu ardi ta Masir.9Alagu wa ruah le abui wa kelim le huwo, “de yau kalam al weled taki Yusif kelim. “Allah amulu ana said ta kulu Masir taalu le ana, mata kum akir. 10Intakum bi ish fi ardi ta Gushen, wa itakum bikun gerib ma ana, itu wa igal kun wa iyal ta iyal kun, wa abger kun was bahaimkum. Wa kulu al indukum. 11Ana bi worfir lekun hinak, lisa fi kamsa senawat ta jaan shedid, ashan ma tokunu figir, itu wa usrat kum wa kulu al indakum.12Shut, uyun kum iyenu, wa uyun akui Benjamin, gal de kasama tai yau gi kelim le itakum. 13Itu bi weri le abui an kulu fakama fi Masir wa kulu al itu suftu. Itu azra ashan jibu abui hima.14Huwo amsuk ragaba ta aku Benjamin wa kore wa Benjamin kore Kaman fi ragaba towo, 15Huwo bozu akuana towo wa kore fi umon, baad dak akuana towo wonusu ma huwo.16Al akbar ta modu al hasal wori fi bed ta Pharaon, gal akuan a ta Yusif ja “Pharaon tala mogsut ana kadamin towo. 17Pharaon kelim le Yusif kelim le Akuanak, amul de; Shalinu haiwanat wa ruah le ardi Canaan. 18Jibu abukum wa usratkum wa taalu lei ana bi wodi lekum alkerirat ta ardi Masir, wa bi takul min semin ta ardi de.19Hasa umirakum, amil de. Shilu al karlo min ardi Masir le awlatkum wa nasawum kun. Jibu Abukum wa taala. 20La tehtum be mumtalakat, le anu kulu keir ta ardi Mashir de hagagkum.”21Al awalad Israel amulu de, Yusif wodi le humon karlo, le hasab awamir ta Pharaon wa wodi le humon hajat le mamuriya. 22Le kulu minum huwo wodi le ai rajil geri ta gumash, lakin le Benjamin huwo wodi tultu mia fida wa kumsa gear ta gumas. 23Le abu towo huwo rasulu de: ashara humar moshun ma keir ta Masir; wa ashara humar nasawin moshun ma dura, eash wa juzu min hajat le abu ashan mamuriya,24Ashan kida huwo rasulu akuana towo wa humon futu. Huwo kelim le humon, “shuf mata kum kore kore fi sika. 25Humon tala min Masir wa ja fi ardi Canaan le Yacoub abutomon 26Humon wori le huwo kelim” Yusif huwo lisa hai wa huwo hakim ta kulu ardi ta Masir” gelba towo waga huwo ma bi sedek shunu al gi wori le huwo.27Humon wori le huwo kulu kelimat ta Yusif al huwo kelim le humon. Wokit Yacoub iyenu carlo al rasulu min Yusif ashan arfa huwo, al raho manawiya ta Yacoub ali 28Israel kelim, “de kifaya, Yusif weledi huwo lisa hai. Ana bi ruah wa iyenu huwo ma gabli ana ma mutu”.

Chapter 46

1Israel rabalu be kulu al huwo endu wa huwo ruwa le birsaba hinak huwo godimu zebiha le allah ta abu bito ishak. 2Rabuna kelimu le Israel fi rui ya bilel, gali, “yagub, yaagub” huwokelim, “anayahu.” 3Huwo kelim, ana allah, allah ta abutaki. Mata kafu ashan bi ruwa neziel fi masir, hinak ana bi ruwa kutu inta le uma azim. 4Ana bi ruwa hezil ma ita fi masir, wa be taki dana bi ruwa arfa inta fok tani mara way ousif bi kutu ida bito fi ena taki.5Yagub gom fok min birsaba. Iyal ta Israel shilu Yagub abu bitomon, iyal bitomon wa nuswan bitomon, fi arabat al fiaon rusulu ashan bi shilu huwo. 6Humon shilu abugar tomon wa mumtalakat tomon al kan humon limu fi arid ta Canaan. Humon ja le Masir, Yagub ma kulu iyal ta iyal bito ma huwo. 7Huwo jibu ma huwo le Masir iyal bito, banat bito wa banat ta awlad bito, wa kulu iyal ta iyal bito.8De yahu asani ta iyal ta Israel al humon ja le Masir: Yacoub wa iyal ta iyal bito, raubin bikiria ta Yacoub; 9Wa iyal ta Raubin, Hanok, Fallu, Hasron, wa Raubin; 10Wa iyal ta shamaun, yamuel, wa yamin, ahad, way akin, sohar, wa shaul, Jena ta mara al kanaania; 11Wa iyal ta Lawi, Gershon, Kahat, wa marari.12Wa iyal ta yahuza kan Er, Onan, Shelah, wa Fariz, Wa Zarah lakin Er wa Onan (kan mutu fi arid ta Kanaan). Wa iyal ta Fariz kan hasron wa Hamul. 13Wa iyal ta Yasakir kan tola, fuwa, yubu wa shimron: 14Wa iyal ta zebuluu kan sarid, elon, wa yahlael. 15Del yau iyal ta Leah al hia weledu humon le yacoub fi faddan Aran, le fetera ma binia bito Dinah: awlad wa banat bito adad tomon talata wa teletin.16Wa iyal ta Jada kan sifyon, Haggi, Shuni, Ezbon, Eri, Arodi wa Areli. 17Wa iyal ta Asher kan yimna, Sgwa wa Yshwi wa beriah; wa sareh hia ukut bitomon. Wa iyal ta beriah kan Habir wa Malkiel. 18Del yau iyal ta Zilfah, al laban kan wodi le Leah binia bito. Awlad al weledu de kulu sitashar.19Wa iyal ta Rahel mara ta Yacoub kan Yusif wa Benjamin. 20Wa fi masir asnath weledu le Yousif Manasseh wa Ephriam, wa hia binia ta Fotifa kahin taon. 21Wa iyal ta Benjamin kan yahu bale wa Bakir, Ashbel, Gera, naaman, Ehi, Rosh, mufim, Hufim wa Ard 22Del yahu awlad ta Rahel al weledu le Yacoub-humon kulu Irbatashar.23Wa jena ta dan yahu hushim. 24Wa awlad ta naftali kan yahu yahsiel. Guni, wa Yasir, wa shillen. 25Del kan yahu awlad al weledu le Yacoub min Balhah, al laban wodi le Rachil Bina Bito-humon lailu Sabah.26Del kulu al ja le masir ma Yacoub, de yahu kan iyal bito “al hagiga” al Mubashir, ma hasibu be nuswan ta awlad ta Yagub humon kulu kan sita wa sittin. 27Be itnin awlad ta Yousif al kan weledu le Huwo fi Masir, nas ta bet ya Yacoub al Ja le masir humon kulu kan sebeen.28Yacoub Rasulu Yuhuza gidam bito le Yousif ashan bi ruwa ainu sika gidam bito Le jasan, wa humon ja le arid ta jasan. 29Yousif jahizu Arabia bito wa tala ashan bi gabilu Israel abu bito fi jasan. Huwo ainu huwo, hadinu ragaba bito wa kori fi ragaba bito Zaman towil. 30Israel kelim le Yousif, “hasa keli ana mutu bad ma ana ainu wosa taki, inu ita lisa hai.”31Yousif kelim le akuana bito wa le bet ta abu bito, “ana bi tala ashan bi kabiru firaon, gali, Akuana bitai wa bet ta abu bito, al humon fi arid ta Kanaan, humon ja le ana. 32Rijal de humon ruaa, leanu humon kan ruaa ta abugar, humon jibu ganamayat bitomon wa abugar bitomon, wa kulu hajat al humon indu33Biga bi kun, kan firaon nadi itakum wa asalu, shukol takum shunu? 34Hakum bi kelim, “abid, kudam, taki humon ruaa ta abgar min zaman anina shabab lahadi hasa, anina kulu, ma abu bitana,. Amulu zede ashan itakum bi geni fi arid ta Jasan, leanu kulu rai ta abugar ma mugbul le masirin.

Chapter 47

1Biga yousif ruwa wa kelim firaon, “abu bitai wa akuna bitai, wa ganamayat bito mon, abgar bitomon, wa kulu hajat al humon indu, humon ja min arid ta Kanaan. Ainu has humon fi arid ta jasan 2Huwo shilu kamsa min akuana bito wa arifu humon le firaun.3Firaun kelim le akuan bito, “shokol takum shunu” Humon kelim le firaun, “abid taki humon ruaa, ze judud twain”. 4Biga humon kelim le firaun, “anina bi ja geni mukat fi arid de. Mafi mahal hinak le ganmayat ta abid taki, leanu majaa shedid fi arid ta kanaan. Fa hasa, kan ita rudu kede abid taki geni fi arid ta Jasan.”5Biga firaun kelim le Yusif, gali, abu taki wa akuana taki humon ja le ita. 6Arid ta masir gidam taki. Kutu abu taki wa akuana taki kede geni fi Ahsan mantiga, fi arid ta jasan. Iza ita arufu zol al indu gudra fi nus bitomon, kutu humon kede geni Ruasa le abugar al fi le ana.7Biga Yousif jibu aba bito fi Juwa wa arifu huwo firaan, “Yacoub bariku firaun. 8Firaun kelim le Yacoub, kam fetera ta zaman al ita eish? 9Yacoub kelim le firaun, senawat ta guad tai al muakat huwo 130. Senawat ta haya bitai biga besit wa foko, waja, alam. Ma bi (wosulukun) towil ze ayam ta abuhat tai fi zaman ta guad bitomon.” 10Biga yacoub bariku firaun wa tala bara min gidam bito.11Biga Yousif wodi mahal guad le abu bito wa akuana bito. Huwo wodi le humon mulkiya fi arid ta masir, arid al afdal, fi arid ta Raomeses, ze firaun kan wodi awamir . 12Yousif Jahizu akil le abu bito, akuana bito wa kulu ihiyajat ta bet ta abu bito, hasab adad ta awlad bitomon.13Kan biga maf kil fi kulu arid; Lean jiyan kan shedid kalis. Arid ta Masir wa arid ta kanaan tabawin ashan jiyan. 14Yosif limu kulu gurush al kan fi arid ta masir wa arid ta kanaan, be wasit biu gemeh le nas al hinak. Wa Yousif biga jibu gurush de le bet firaun.15Wokit kulu gurush al fi arid ta Masir wa arid ta kanaan intahat kalasu, kulu Masiriin ja le Yousif wa kelim. “wodi le nina akil! Nina bi mutu fi gidam taki ashan guruh tanina kalasu? 16Yousif kelim, “kan gurush takun kalasu jibu takum abugar takum wa ana bi wodi le itakum akil fi bidal ta abugar takum.” 17Biga humon jibu abugar bitomon le Yousif, Yousif wodi le humon akil mugabil husan, ganamayat, wa abugar, wa hamir. Huwo akilu humon be eash mugabil kulu haywant bitomon fi sena dak.18Wokit sena dak intaha, humon ja fi sena tani wa kelim le huwo, “nina ma bi dusu min seid ta nina gali gurush twain kulu biga tani hinak fadulu fi gidam ta seid ta nina ile gisim ta nina wa arid ta nina. 19Malu nina bi mutu fi gidam ta ena taki, nina kulu ma arid ta nina? Ishteri nina wa arid ta nina fi mugabil akil, wa awina wa arid ta nina bi hai wa nina ma bi mutu, wa arid dak ma bi kun karaba.20Yahu Yousif Ishteri kulu arid ta masir le (maja, Jiyan) shedid le humon. Be teriga de arid de biga ta firaun! 21Wa shab de huwo shilu humon fi medina min bidaya ta Masir lahadi nihaya bito. 22Lakin arid ta kuhana yahu Yousif ma, Ishteri, leanu kan wodi le kuhana ze Ferida mina firaun. Humon kan bi akulu min Faida bitomon al firaun wodi le humon. Ashan kida humon ma biyo arid bitomon.23Biga Yousif kelim le Shab, “ainu takum, ana Ishteri itakum wa arid takum alela le firaun. Hasa yau hina bizor le hakum, wa itakum bi zarau arid de. 24Fi zaman ta hasad itakum bi wodi kamsa le firaun, wa arida juzu bi kun le itakum, le zira ta arid takum wa le akil ta biyot bitakum wa le awlad takum al sukar,”25Humon kelim, ita wodi le nina haya, keda nina ligo naima fi ena taki, nina bi kun abid le firaun” 26Big yousif kutu ashan bi kun sabit fi arid ta Masir lahadi yom bita alela, kamsa juzu dak bi kun le firaun. Bes arid ta kuhana de yau kan ma biga ta firaun.27Yau biga Israel geni fi arid ta Masir, fi arid ta jasan. Shab bito ligo mahal hinak humon weledu ketir wa be ziyada shedid. 28Yagub geni fi arid ta Masir sabatashar sena, Ashan kida senawat ta yacoub kan biga miya saba wa arbeen sena.29Asna zaman ta Israel biga gerib ashan huwo bi mutu, huwo hadi jena bito Yousif wa kelim le huwo, Izakan ana ligo niama fi ena taki, kutu ida taki tehet kura bita, wa amulu le ana maruf wa amana: Kan ita rudu mata dofunu ana fi Masir. 30Ashan biga ana bi num ma abuhat bitai, ita bi shilu ana bara min Masir wa dofunu ana fi magabir ta abuhat bitai,? Yousif kelim, ana bi Amulu zema ita kelim. 31Israel kelim, halifu le ana, wa yousif halifu le huwo biga Israel dengir tehet fi ras serir bito.

Chapter 48

1Wa hasil bad hajat del huwo kelim le Yousif: “ainu abu taki ayan” ashan kida huwo shilu ma huwo itien min awlad bito Manasseh wa afriam. 2kan kelimu le Yacoub, “ainu jena taki Yousif huwo jai ashan bi ainu ita, “Israel gowe nefsa bito wa gani foki fi senir.3Yacoub kelim le Yousif, “allah algadir le kulu haja zahir le ana fi luz fi arid ta kanaan. Huwo bariku ana. 4Wa kelim le ana, has ana bi kutu ita bi kun indu samara, wa bi zidu ita. Ana bi kutu le ita nas ketir min uman. Ana bi wodi arid de le iyal ta iyal taki ashan bi kun melik le nihaya.5Hasa itnin iyal taki, al kan weledu le ita fi Masir ligo lisa ana ma ja le ita fi Massir, humon bi kun le ana. Afraim wa Manasseh bi kun le ana, ze ma rawabin wa shamoun humon biga leana. 6Wa iyal al bi weledu be wara tomon de bi kun taki; bi sami humon tehet akuana bitomon fi wonisa bitomon. 7Lokin be hisba le ana, asna ana ja min faddan, huzon bitai lemutu ta Rachel fi arid ta kanaan fi sika, ligo lisa fi hinak masafa ta mushi le afrata. Ana dofanu hia hinak fi sika ta Afrata” al huwo yau Bethlehem.8Wokit Israel ainu iyal ta yousif, huwo kelim, “del has munu?” 9Yousif kelim le abu bito, del iyal Tai, bitai al aaah wodi le ana hina” Israel kelim, jibu humon le ana, ashan kede ana bariku humon.” 10Ena ta Israel kan biga tegil be sabab ta umur bito, huwo, wa huwo selima humon be gubla wa hadinu humon.11Israel kelim le Yousif, ana ma mutuwaga ashan bi ainu wosa taki tani mara, lakin allah rudu le ana ashan bi ainu iyal taki.” 12Yousif tala humon bara min beyan rukuba ta Israel wa big huwo dengir fi gidam ta wosa bito fi arid. 13Yousif shilu humon kulu, Afraim fi yemin ta ida bito an shamal ta ida ta Israel, wa Manasseh fi shamal ta ida bito an yemin ta ida ta Israel, wa jibu humon gerib ma huwo.14Israel midu ida bito ta yemin wa kulu fi ras ta afraim, huwo yau kan suger, wa ida bito ta shamal fi ras ta Manasseh. Akisu ida bito, leanu Manasseh kan yau bikiria. 15Isral bariku Yousif, gali, 16Malaika al hafisu ana min kul batal, kide huwo bariku awlad de. “allah ta abuhat bitai Ibrahim wa Ishak al kan bi dowru fi gidam bito, huwo allah al hafisu ana lahadi yom ta alela, kede kutu isim bi tai le humon, wa isim ta abu bitai Ibrahim wa Ishak- kede humon raba be ziyada fi arid de.17Wokit Yousif ainu abu bito kutu ida bito al Yemin fi ras ta Afraim , bigo batal lehuwo. Huwo shilu ida ta abu bito bara min ras ta Afraim le ras ta Manasseh. 18Yousif kelim le abu bito, ma kida abu bitai, leanu de yau bikiria. Kutu ida taki al yemin fi ras bito.”19Abu bito aba wa kelim, ana aruf jena bi tai ana aruf, huwo Kaman bi ja kun shaab, wa huwo Kaman bi kun azim hasa aku bito al suger de bi kun azim min huwo, wa iyal bito bi kun jumbhor keter min uman.” 20Israel bariku humon yom dak be kelimat de, shaab ta isral bi ligo Baraka, Baraka min kilal (Isim taki gali, I kade allah kutu ita ze afraim wa ze.21Wa Israel kelim le Yousif: yuhude ana bi mutu, wa lakin allah bi kun ma itakun wa bi rija itakun le arid ta abuhat takun. 22Wa ana wodi le ita saham wahid fok akuan taki, ana shilu huwo min ida ta nas amoriin be sef tai wa gose bi tai.

Chapter 49

1Biga Yacoub hadi awlad bito, wa kelim 2Limu taken nufus takum wa asuma, itakun iyal ta Yacoub, “limu takun hufu takum ma baad sawa, ashan ana bi ruwa kelim le itakum sunu al bi ruwa hasil fi mustagbal. Asuma takun le Israel, abu takum.3Rawa bin ita yau bikiriya tai, guwa tai, 4Al ma idu seitana ze moya al bi tala be sara ma bidaya ta guwa bitai al bariz fi al karama sokolkues wa al bariz figuwa.5Inta ma bi kun indu awlowiya, le anu ita tala fok fi serir ta abu taki. Biga ita waskanu huwo ita tal fok fi mahal num tai. Shamaun wa lawi humon akuana. 6Nefsa bitai mata ruwa fi mahal guad bitomon;7Kede zaal bitomon kun moloun, asliha ta zulom yau sef bitomon. Mejid bitai, mata limu fi nus bitomon, leanu gelba bi tai foko saraf ketir. Leanu fi zalan bitmon humon katulu insan. De kan li niya yau humon ma agder gata habil ta bagara leanu huwo kan batal-wa humon zalan, leanu huwo kan gata. Ana bi gesmu humon fi Yacoub wa ana bi ferigo humon fi Israel.8Yahuza,, akuana taki bi abidu inta,9Yahuza yau Jean ta Ased. Jean bitai,10Asaya ta suta ma bi ferigo min Yahuza,11Huwo robotu himar bito be karma (shejera) 12Uyon bito bi kun aswed min menisa, ida denger fi ragaba ta ada taki. Iyal ta abu taki bi denger fi gidom taki, ita bi tala fok min dahaya taki. Huwo bi dengir tehet, huwo bi num z eased, ze labuwa. Munu yau bi ruwa gomu huwo? Maf hukam al mozefin beyin kora bito, lahadi shilon bija, shuob kulu bi akdaa le huwo, wa humar bito al suger le iktiyar ta karma, huwo kasulu mala bise bito be kumra, wa libas bito be dom ta inab wa ashan bito abiyat ze leben.13Zabulun bi geni fi taraf bahar. Huwo bi kan fi mina ta sufun, wa hudad bito lahadi sidon.14Yasachar humar gowi, 15Huwo bi ainu fi mahal ta raha al kwes wa arid al kwes. Meylu tehet beyin zeriba ta ganamayat. Huwo bi meylu kelfa bito le mosuliya wa asbah kadam ejbari le shokol.16Dan bi hakimu shaab bito. 17Dan bigo debiba wast sika, 18Ana istena le kulasa taki, yahwah, ze wahid min gabael ta Israel. Sim ta debiba fi sika al bi adi kura ta husan, biga zol al arkab fogo de bi waga le wara.19Gadu- nas al bi hajimu bi hajimu huwo, lakin huwo bi hajimu humon fi wara bitomon. 20Ashir akil bi kun semin, ketir, wa huwo bi wodi jahisu le nas ta bet al inde hak. 21Naftali jena kalam bito kwes, huwo indu kalam kwes.22Yousif fere ta shejera al indu simar, 23Has ta harba bi ja hajimu humon batal24Lakin meilan bito bi kun sabit.25Lakin meilan bito bi kun sabit.26Baraka ta abu taki fere al musnir gerib ma rabi, al furu bito bi lifu fok fi heta. Wa bi itejhe le huwo be guwa, wa ida bito bikun mahir leanu ida Israel, wa ilah al gadir bi bariku ita be barakat ta sama al fok, barakat ta umur al kun tehet kalis Baraka ta sudar wa hihim. Sei Aazam min barkat ta jebel al gedim mele hajat al murgub ta jebel al gedim. Kede humon kun fi ras ta Yousif, hata alla tage ta ras ta aku bito al melik.27Benjamin morfuin al jiyan fi sabah huwo bi akulu ganima wa fi misa huwo bi gesimu hajat al seregu28De yau itnashar gabayle ta Israel, de yau al abu bitomon kilim le humon asna huwo bi bariku humon. Kulu wahid huwo bariku be barak munasib. 29Biga huwo wodi le humon talimat wa kelim le humon, ana biga der ruwa le nas bitai dofuna takun ana fi ufura ma abuhat bi tai al mutu al fi hagli ta afron al hici, 30Fi hufura al fi hagli ta Machpelah,al gerib ma mamer fi arid ta kanaan, hagli al Ibrahim Ishteri le mahal ta dofunu min afron al hici,31Hinak humon do funu Ibrahim wa Sarah mara bito; hinak humon dofunu Ishak wa Rifga mara bito; wa Hina ana dofunu Leya. 32Hagli wa Hufura al kan fogo Ishteri min nas ta heth. 33Zaman Yacoub kalasu min tosiya ta alwlad bito, huwo limu kura bito fi serir, huwo nefes le akir mara, wa huwo ruwa le nas bito.

Chapter 50

1Biga Yousif kan galgan shedid yau huwo waga fi wasa ta abu bito, wa huwo kore le huwo, wa huwo gabilu huwo. 2Yousif wodi talimat le kudan bito al dakatira ashan bi masa abu bito be zet ta metin biga dakatira de masa Israel be zet ta mitin 3Humon (shilu-kamilu) arbeyin yam, leanu dak kah yau zaman al kamil ashan bi masau be zet ta mitin de nas masiriin kore le huwo sebeyin yom,4Wokit ayam ta bika de kalasu, Yousif kelim le bet ta firaun, gali 120 kan ana hasa indu niema fi ena takum, ana bi asalu gali, kelim takun le Friaun,gali, 5Abu tai halifu ana gali “ainu, ana biga gerib bi mutu. Dofunu takun ana fi gubur al ana hafura le nefsa tai fi Kanaan. Dofunu takun ana hinak “hasa kede ana ruwa dofunu abu bitai, wa biga ana bi rija, 6Firaun juwabu, ruwa wa dofunu abu taki, zema huwo halifu le ita.7Yousif tala ashan bi ruwa dofunu abu bito. Kulu kudom ta Firaun ruwa ma huwo- has kubar ta bet bito, kulu nas kubar ta arid ta masir, 8Ma kulu usura ta Yousif wa akuan bito wa bet ta abu bito. Lakin iyal tomon, agnam tomon, abgar tomon kan sibu fi arid ta jasan. 9Arabat wa husanat Kaman ruwa ma huwo- de kan mojmu kebir jiden min nas jumhor.10Wokit asha humon ja derisu arid ta atad fi tijah altani ta ordun, humon kore hinak shedid wa humon kan haznaninjiden. Hinak yousif amulu bika le muda saba yom le abu bito. 11Ashan ahal ta arid ta Kanaanin ainu bika de fi dirasa ta ardia ta atad, humon kelim, de munasaba batal kalis le masriin, ashan kida Isim ta mahal dak semi Abel mizraim, al be hinak le ourdun.12Biga awlad bito amulu le yacoub ze ma huwo kan wodi le humon wosiya. 13Awolad bito shilu huwo le arid ta kanaan wa dofunu huwo mahal ta hagli ta machpelah, gerib le mamne. Ibrahim Ishteri mahal de ma haglide le mahal ta defin dofunu huwo kan Ishteri huwo min Ephron al hiciye. 14Bad huwo dofunu abu bito, yousif rija le Masir, huwo, ma akuana bito, wa kulu nas al kan rowa ma huwo ashan bi dofunu abu bito.15Asna akuana ta yousif ainu be inu abu bitomon mutu, humon kelim, bikun kef kan Yousif Ishter zalan did nina wa der daf le nina kulu hajat al batal al nina amulu le huwo? 16Biga humon kelim fi gidam ta Yousif gali, “aba taki wodi wosiya gubal ma huwo bi mutu, gali 17Kelim takum le yousif, malish afi an bata ta akuana taki wa katia bitomon asna humon amulu bata le inta. Hasa malish afi abit ta allah ta abu taki.” Yousif kore asna humon kelim le huwo.18Akuan bito Kaman jaw a dengir fi gidam bito. Humon kelim, ainu nina abid taki” 19Lakin Yousif juwabu humon, ma takum kafu. Hal ana fi mahal ta Allah? 20Ze ma le itakum, itakum gasid ashan bi amulu le ana batal, lakin Allah gasid tou le kwes, “Ashan huwo bi hafisu haya ta nas ketir, ze ma itakun bi ainu alela. 21Hasa bi ma takum kafu. Ana bi kasisu le itakun wa le awlad takun al sukar. Huwo Azi humon be teriga de wa huwo wonusu be kwes fi gulub bitomon.22Yousif geni fi Masir, sawa ma usura ta abu bito. Huwo eish miya wa ashara sena. 23Yousif ainu iyal ta afraim lahadi jile hemira talata. Huwo Kaman ainu iyal ta maker jena ta Manasseh, al kan kutu fi rukuba ta Yousif.24Yousif kelim le Akuwana bito, ana kals bi ruw mutu; laki Allah akid bi ja le (zuru) hakum wa bi tala itakun bara min arid de le arid al huwo halifu ashan bi wodi le Ibrahim, le Ishack wa le Yacoub, 25Biga Yousif amulu halifa le iyal ta Israel. Huwo gali, kelim. Allah mutakit bi zoru itakum. Fi zaman dak itakum bi shilu udam bitai bara min hini. 26Biga Yousif mutu, 110 sena. Humon masa huwo ma zet ta meitin wa kutu huwo fi tabut fi masir.

Exodus

Chapter 1

1Wa de yau isimat ta iyal Israel ali ja min Masir ma Yakub, kul zol ja ma bet bitau; 2Raubin wa shamaun wa lawi wa Yahuza. 3Wa Yasakir wa Zabolon wa Benjamin 4Wa Dan nafta le wa Jad wa Ashir. 5Wa kulu nas ali tala min suluba ta Yakub humon kan sebein nefsa. Wa Yusif lakin kan geni fi Masir.6Wa Yusif kan mutu ma kulu akwana too wa dufa dak kulu. 7Wa iyal ta Israel kan weledu war aba ketir ketir khalis, wa humon mala Dunia kulu.8Yala melik jedid tala fi Masir ali kan ma arufu Yusif. 9Melik de kelemu le nas too; “yau iyal ta nas to Israel biga ketir we futu nina. 10Taali takum keli nina kabasu humon asan keli humon ma raba, leanu badin kan fi dusuman keli humon ma limu ma adu to nina asan dusuman ma nina wa nyakamu beled ta nina de”11Humon gum amulu le iyal ta Israel ruasa ali bi taabu humon wa kutu humon abinu itnin medina ta makhazin le melik Foraun; fathom wa Ramsis. 12Wa likin fi sa ali gi azibu humon, humon raba wa tala ketir khalia, fadia kan amusuku melik ma nas too min kalam ali humon kan gi amulu le iyal to nas ta Israel.13Masirin istamiru iyal ta Israel big guwa, 14Humon kan silu haya ta iyal ta Israel fi Istimar butal fi leben wa fi tin wa fi kulu sokhol fi jinanat. Kulu shokhol ali iyal ta Israel kan gi amulu kan bi guwa batal wa istimar.15Melik kan kelemu le itinin min dayat ta Ibranin isim ta wahid min humon shifra wa ta ni de isim bitoo kan Foua, 16Melik gali; “kan itakum gi weledu nuswan ta Israel wa itakum gi ainu humon fi wokit ta weledu humon fi kursi, kan jena de weled keli itakum katulu, wa jena de biniya keli itakum sibu hai.” 17Wa dayat de lakin gi kafu Rabuna Allah wa humon ma amulu ze melik ta Masir kelemu le humon, humon sibu iyal ali awlad geni hai.18Melik ta Masir nadi humon wa asalu humon gali ‘le itakum gi amulu zede wa sibu awlad hai? 19Humon juwabu le melik gali ‘nuswan ta Israel ma ze Nuswan ta Masir, humon indu guwa ali bi sibu humon gi weledu guwam gubal lisa dayat ma wosulu”20Wa Rabuna Allah amulu kuwes le dayat de, wan as ta Israel tala ketir shedid. 21Wa Allah kan gi Jahizu le Nuswan de biyut asan humon gi kafu Allah. 22Melik Faraun nadi nas too we kelemu le humon gali; ‘keli humon jada jena weledu uwo weled fi bahar, we sibu banat hai.

Chapter 2

1Wa zol rajil min bet ta levi ruwa jouzu biniya min gebila ta levi, 2Mara de hamil wa weledu jena ali weled. Wa uwo ainu jena de tala kweis wa giyafa, hiya dusu jena de le muda talata shuhur.3Wa naman hiya baga ma agder dusu jena de aktar min kida, hiya gum shilu jena de we kutu fi gufa ali amulu min hasira, wa hiya gum nezil gufa de fi taraf moyo ta khor. 4Wa hiya Kaman kutu okhut ta jena de ashan bi ainu min beid sunu yau gi ruwa hasil le jena de, wa jena de kan gi kore.5Biniya ta melik Foroun, melik ta Masir kan nezil fi moyo asan bi kasulu, wa kan banat ali khadimat gi douru bitaraf ta moyo. Hiya ainu gufa de fi nus keli umon jibu le hiya jena de. 6Wa hiya fata gufa de, wa ainu weled, giyafa gi kore. Hiya ainu weled de wa kelem gali, “De weled min awlad ta Ibranieen”7Ukut ta jena de kelim le biniya ta melik Foroun gali: “keli ana ruwa jibu le inta mara al bi rada le inta jena de? 8Biniya ta melik Foroun kelim gali, “Ruwa” Jena de ruwa wa jibu uma ta weled de.9Biniya ta melik Foroun kelim le umade gali, “shilu weled de we rada uwo le ana, wa ana bi wodi le inta ujura taki” wa mara de gum silu weled de wa rada jena de le biniya ta melik Foroun. 10Naman jena de raba we biga kebir, hiya jibu le biniya ta melik Foroun, wa jena de biga jena ta biniya ta melik Foroun, wa hiya kutu is ta weled de “Musa”, wa maana too; ana silu jena de min moyo.”11Wa hasil kan fi ayam al Musa biga kebir uwo tala bira asan ainu tegila wa taab ta akhwana too, uwo ainu rajil tani min Masir gi dugu rajil tani min akwani too min Ibranin, 12Musa gum ainu le yomin wa le shamal wa kan uwo ma ainu zol tani, uwo kalulu, rajil ta Masir de wa dofunu uwo fi romula.13Yala Naman uwo tala tani mara fi yom nimra itnin uwo ainu nafaren min iyal ta Israel gi dusuman barau, uwo gum kelim le zol al galtan min nafaren de gali; lee inta bi dugu akhuk sabi taki?” 14Zol ta Israel de gum kelim le Musa gali; Munu yau kutu inta gali ashan bi hakum nina? Inta der katulu ana ze inta kan katulu zo ta Masir dak?” Musa kan kafu wa kelim gali: Arufu khalas sir de”15Melik Foroun Kaman asuma kalam de, wa wori le nas too keli umon katulu Musa, yalla Musa gum jere min wusa ta melik Foroun wa uwo ruwa geni fi mahal Isim too midian, wa geni gerib ma bir ta Moyo. 16Wa gesis ta Midian kan indu saba banat, umon ja fi bir ta Moyo de ma ganamayat ta Abu tomon asan wodi moyo le ganamayat de wa Kaman umon mala jarkin tomon. 17Wa nas al gi sugu ganamayat tannin Kaman jaw a umon turudu banat de min bir ta moyo de. Wa Musa gum alagu umon wa wodi moyo le ganamayat tomon de.18Yala Naman umon le abu tomon Raoel uwo asalu humon gali: ‘Malu intun ja bediri alela?” 19Humon juwabu le abu tomon gali; “Rajil tani min Masir yau alagu nina min ida ta nas ali gi sugu ganamayat, uwo saadu nina asan sibu nina wa ganamayat ta nina asurubu moyo 20Gesis de kelim le banat too gali; “wenu uwo? Le intum sibu zol de? Fadulu takum uwo alela keli ja akulu ma nina akil.21Musa gabil asan geni gesis de, wa gesis de gum wodi biniya too ali isimu safora de Musa. 22Safora weledu le Musa jena ali weled, wa Musa wodi le jena too de isim “Jarthom” wa kelim gali; “ana kan mahbus fi beled ta nas tannin”23Wa hasil fi ayam al ketir aak, melik ta Masir de Mutu. Wa iyal ta Israel gum min istimar wa kore, wa kore tomon de wosulu le Allah. 24Rabuna Allah asuma waja tomon, wa Allah zekir Aahad (itifagia) too ma Ibrahim wa Ishaac wa Yagoub. 25Allah ainu le iyal ta Israel wa uwo arufu.

Chapter 3

1Yala Musa kan gi douru wara ganamayat ta gesis ta Midian, huwo sugu ganamayat wa wosulu le Jebel ta Allah ali isimu Khorib. 2Wa malaka zahir le huwo fi lisan ta naar fi nus sejera. Huwo ainu sejera de gi wala bi naar, wa ma gi haragu. 3Musa kelim gal; “Ana bi ja gerib ashan bi shuf manzar al kebir de. Lee shajer de ma bi haragu?4Huwo gum ja gerib ashan bi shuf, Allah nadi huwo min nus ta Shajer wa gali; “Musa! Wa Musa gali “ana yau” 5Yala Allah gal le Musa: “mata ja gerib le hina. Agila jezma taki de min kura taki, leanu mahal al inta gi wogif fogo de mahal mukadas. 6Yala Kaman sot de kelim le Musa gal: “Ana Allah ta abu taki, Allah ta Ibrahim wa Allah ta Ishaak wa Allah ta Yagoub”. Musa khati usa too leanu huwo khafu ashan bi ainu le allah.7Allah Rabuna gum kelim gali; “ana khalas asuma taab ta Shaab bitai al fi Masir wa ana ali gi istamir umon. Ana afrufu waja bitaum, 8Ana nezil ashan alagu umon min ida ta Masriin (nas ta Masir), wa tala umon min beled de wa shilu umon le beled al gi geni taman wa kebir le mahal al gi dofugu leben wa asel, le mahal ta nas ta kanaan wa Hasiin wa Amuriin wa Farziin wa Howiin wa Yabusiin.9Wa hasa yau kore ta Israelin khalas wosulu le ana, wa ana Kaman ainu tab bitohum ali umon gi ligo min nas ta Masir, 10Yala hasa taali keli ana rasulu inta le Melik Foroun, wa inta bi tala nas tai iyal ta Israel min Masir?”11Musa gum kelim le Allah gli; Ana munu ashan bi mashi le Foroun, wa bi tala nas ta Israel min Masir?” 12Wa Allah kelim le Musa gali; Ana bi kun ma inta, wa de yau alama ali bi wori gali ana yau rasulu inta, kan khalas inta tala shab min Masir, intum bi abidu Allah fok Jebel de”13Musa gum kelim le Allah; yau ana bi mashi le iyal ta Israel wa ana bi kelim le umon gali; Allah ta Abuhat takum rasulu ana le itakum. Wa kan umon gal le ana; Isim too munu? Ana bi Juwabu umon kef?” 14Allah gal le Musa; “Ana yahu ana” wa gal; kelim zede le iyal ta Israel: Ana yau rasulu ana le intum” 15Wa Allah Kaman gali le Musa; “Wori le iyal ta Israel; yawe Allah ta Abu takum, Allah to Ibrahim wa Allah ta ishaak wa Allah ta Yagoub yau rasulu ana le intum, de isim tai ali ma bi geru wa zikra bitai fi kulu dor.16Amshi wa limu nas kubar ta Israel wa wori le umon gali “Rabuna ta Abuhat takum, Allah ta Ibrahim wa Allah ta Ishaak wa Allah ta Yagoub zahir leana wag li; ana ainu haja ali amulu le itakum fi Masir. 17Ana kelem; ana bi tala itakum min istimar ta Masir wa bi shilu intum le arid ta kanaaniin wa Hasiin wa Amuriin wa Farziin wa Hawiin wa Yabusiin, le Arid ali gi dofugu Leben wa Aasel. 18Kan umon asuma le kalam taki, inta wan as kubar ta iyal ta Israel bi ruwa le Melik ta Masir wa intum bi kelem gali; Rabuna Allah ta Ibraniin ligo, has keli nina safir le bara bi talata ayam ashan nina bi gedim le Allah zebiha.19Lakin ana arufu Melik ta Masir ma bi sibu intum tala min Masir shal bi ida al gowi. 20Ana bi kulu ajaib tai ali ana bi amulu fogo. Wa biga huwo bi sibu intum. 21Wa ana bi wodi neima le shaab ta Israel fi oyun ta nas ta Masir yalla naman intum gi tala bara min Masir intum ma bitala ma iden fadi. 22Lakin kulu nuswan bi nadi min jiran tomon wa min sidi ta bet bitoo fidal wa Dahab wa malabis, wa intum bi sibu iyal takum arfa. Wa intum bi nyakamu nas ta Masir.

Chapter 4

1Musa gum juwabu wa gali, wa lakin yau humon ma bi sedek ana a le bi asuma le kalam tai, humon bi gul, “Rabuna ma zahir le inta” 2Yala Rabuna kelem le huwo, “De shunu fi ida taki? Uwo gali, Asaya” 3Alla kelim le uwo gali “Jada asaya de tehet” huwo jada asaya de tehet wa asaya de agilibu debiba, wa Musa jere min asaya al biga debiba de.4Rabuna biga kelim le Musa, “midu ida taki wa amsuku min danaba. Musa midu ida too wa amsuku, debiba de rija tani mara le asaya fi ida bi too 5Ashan umon bi sedek gali, Rabuna Allah ta Ibrahim wa Allah ta Ishaak wa Allah ta Yagoub yau zahir le inta”6Wa baadi kida Rabuna Kaman gali, Dakhalu ida taki fi Jeba taki” huwo dakhalu ida too fi jeba too wa tala bara, wa ida de biga indu judam ali gi beinu ze talig abu abiad. 7Yala Rabuna kelem gali; “rija dakalu ida taki fi jeba tani mara.” Wa ida de rija tala kwes ze kan awel.8Kan umon ma bi sedek inta fi aya nimira wahid de, umon bi sedek fi aya al akhir. 9Wa kan umon ma bi sedek itnin aya de, wa umon aba asuma le kalam taki, keli inta shilu min moyo ta nahar wa kubu fi mahal ali nasif, wa moyo de bi tala dom fi kulu mahal.10Musa Kaman kelim le Rabuna gali “Asma ya seid, ana ma zol ta kalam ana ma bi arufu wonusu min bediri, lisan tai tegil.” 11Rabuna gum kelim gali; Munu yau sala kasuma le zol? Wa munu yau sala ali tamtam au ali ma gi asuma au zol ali amiyan? De ma ana Rabuna yau gi sala? 12Ruwa hasa wa ana bikun ma kasuma taki wa bi wori le inta sunu inta bi kelim. 13Musa Kaman gal le Rabuna; asma ya seid, rasulu zol tani”14Rabuna biga tala zalan min Musa wa kelem le huwo gali” Haroun de ma akhu taki? Ana arufu gali Haroun bi arufu wonusa, wa huwo Kaman hasa jai fi sika ashan bi gabilu inta. Huwo kan aniu inta huwo bitala farhan shedid, fi gelba too. 15Yala inta bi kelem le Haroun wa kutu kalamat fi kasuma too, wa ana bikun ma kasuma taki wa ma kasuma bitoo, wa ana bi alimu itakum haja ali itakum bi amulu. 16Wa huwo bi kelem le shaab bi kalam taki. Wa huwo bi kun kasuma le inta wa inta bi kun Rabuna bitoo. 17Wa inta bi shilu asaya de fi ida taki ashan inta bi amulu bi asaya de ayat.”18Yala Musa gum wa rija le Nesiba bitoo Yathroun wa kelim gali “ana Mashi wa birija le akhwana tai ali fi Masir ashan bi ainu kan sei umon fi hai lisa” Yathroun nesiba ta Musa kelim gali Ruwa bi salam” 19Wa Rabuna gum kelim le Musa gali; “Rija le Masir leanu nas al kan der katulu inta umon kulu mutu. 20Yala Musa gum wa shillu mara too wa iyal too wa rekibu umon fok hamir wa rija le Masir. Wa Musa shillu asaya ta Allah fi ida too.21Wa Rabuna gum kelim le Musa; “Naman inta rija le Masir, ainu kulu al ajaib ali ana kutu ashan inta bi amulu fi gidam ta Foroun Melik ta Masir. Wa lakin ana bi gowi felba bitoo wa huwo ma bi fiku al shaab. 22Inta bi kelim le Foroun; Rabuna bi gul kida; Israel de weled tai ali bikir. 23Ana kelimu le inta; Sibu weled tai ashan bi abidu ana, inta ma der sibu huwo. Yau ana bi katulu weled bitaki ali bikir.24Wa hasil fi sika fi bet umon limu ma Rabuna wa Rabuna kan de katulu huwo. 25Sefura mara ta Musa gum shillu siwana wa gala ghurila ta weled too wa kelim gali” inta aris bita dom leanu” 26Yala huwo sibu huwo ruwa biya hiya gum kelim gali; “Aris ta dom ashan tahiru”27Rabuna gum kelim le Haroun gali; Ruwa istagbil Musa bara inak” huwo ruwa wa gabil ma Musa fi Jebel ta Allah. 28Musa gum wori le Haroun kulu kalam ta Rabuna ali rasulu huwo, wa huwo wori kulu ayat ali Rabuna wodi wosiya too.29Musa wa Haroun gum ruwa wa limu nas kubar to iyal ta Israel. 30Haroun gum wa kelim wa wori kulu kalam ta Rabuna ali huwo le Musa, wa huwo amulu ayat fi uyun ta shaab. 31Shaab gum aamin badi umon asuma anu Rabuna zekir iyal ta Israel wa huwo ainu taab tomon. Umon gum dengir wa geni ma rukuba le Rabuna.

Chapter 5

1Wa bad kida musa wa Haroun gum dakalu le melik Foroun wa kelem gali: “Rabuna Allah ta Israel gi kelem zede: “fiku shaab tai keli umon ruwa abidu ana fi mahal ali barra min Masir” 2Melik Faroun biga kelim le umon gali: “Rabuna de muna ali bi kutu Ana asuma le kalam bito ashan fiku Israel? Ana ma bi arufu Rabuna wa ana ma bi fiku Israel.3Humon keliem gali: “Allah ta Ibrahim ligo nina, wa uwo der nina bi safir bara min Masir be momoria ta talata yom ashan bi gedim zebiha le Rabuna Allah ta nina, ashan keli seif au ayam ma bi lemesu nina” 4Melik Foroun gum kelem le umon gali: “lee intum ya Musa wa Haroun deru wogif shaab ta Israel de min shokhul tomon ali umon gi stakhalu? Ruwa takum le taab takum. 5Melik Foroun gali: shaab ta ardia yau biga ketir wa intum der wodi leumon raha min shukhul tomon ali legil de”6Foroun gum wodi Omur le nas ali gi wodi shokhol wa taab le nas ta Israel gali: 7“Ma takum tani wodi tin le shaab de ashan bi sala tub ze kulu yom, keli umon yau limu turab ma nefsa tomon. 8Keli intum dabulu le umon shokhol min ta umbari. Mata nagis le umon leanu umon kaslaniin. Ashan umon kore gali umon der ruwa zabah le Allah. 9Kutu shukhul ketir wa mata keli umon lefet le kalam al kizib.”10Wa asakir ta melik Foroun ruwa le shaab wa kelem gali: Foroun gali ma bi wodi le intum tin” 11Ruwa takum limu tin min ai mahal ali intum bi ligo. Mafi shokhol ali bi nagis min shokhol takum12Wa shaab shetet fi kulu arid ta Masir ashan bi fetisu wa limu ges wa tin. 13Wa asakir ta melik Foroun kan bi azib wa taabu umon gali: “khalasu takum shokhol takum, kulu yom bi yom bitoo, ze kan fi zaman ta tin” 14Mosuliin ta Forun gum dugu iyal ta Israel wa kelm le umon gal: “lee intum ma khalasu wa ma kamulu shokhol takum ta sala tin min umbari wa awal umbari?”15Wa mosulin ta iyal ta Israel ja le melik Foroun we kelem le uwo gali: “lee inta gi amulu zede le abid bitak?” 16Ges wa tin ma gi wordi le adid bitak, wag i kelemu le nina gali: “amula takum tub wa umon gi dugu abid taki wa galat de ta nas laki” 17Foroun gum kelm gali; “intum, kaslanin! Ashan kida intum bi kelim gali: itakum deru gedimu zebiha le Rabuna. 18Ruwa takum asa de le shokhol. Wa ges ma bi wodi lekum wa itakum bi amulu tub ketir.19Nas ali gi ainu iyal ta Israel biga fi mushkila ma nefa tomon ze kelemu le umon gali: mata kum nagisu min tub fi kulu yom. 20Wa gabil ma Musa wa Haroun gi rija min Foroun. 21Humon gum kelem le umon “Rabuna gi ainu le itakum wa be gata gedia takum, leanu intum yau riha ta nina fi ena ta Foroun wa fi oyun ta abid bitoo lahadi itakun bi sibu umon katulu nina. Allah gi wodi waad le khalas.22Musa gum rija le Rabuna wa kelem gali, “lee inta amulu batal le shaab de? Lee inta rasulu ana? 23Laanu min yom ali ana dakhalu le Foroun ashan bi kelim bi isim taki, uwo amulu shaab de batal khalis, wa inta ma alagu shaab bitak.

Chapter 6

1Baad daak Yahwa kelimo le Musa" Hasa ita be ayeno Ana bi amulo shono le Faraun. Ita bi ayeno haja de, fa huwo bi sebo humon ruwa ashan iden tai al gowi. Ashan iden tai al gowi, huwo bi tala humon min ard tou."2Allah wonoso le Musa wa kelimo le huwo," Ana Yahuwa. 3Ana zahi le Ibarhim, le Ishak, wa le Yakub ze Allah al kebir: lakin be isim tai, Yahwa, Ana kan ma moruf le humon. 4Ana kman amulu ahad ma humon, ashan bi wodi le humon ard ta Canan, ard al humon ish fugu ze kaano ma beled tumon. 5Wa kman, Ana asuma waja ta shab Israeal ashan Masreen kan gi azibu humon, wa Ana zekiru ahad tai al kan Ana amulo.6Ashan keda kelimo le Isrealin, Ana Yahwa. Ana bi tala itakum min abodiya ta Masreen, wa Ana bi fiku min guwa ta tumon. Ana bi khalisu itakum be iden tai al gawi, wa be hukum tai al gawi. 7Ana bi shelo itakum shaab le Ana, wa Ana bi kun Illah le itakum. Itakum bi arufu gali Ana Yahwa Allah takum, al tala itakum min abudiya ta Masreen8Ana bi jebu itakum fi ard al Ana halifu be ino bi wodi le Ibraheem, le Ishak, wa le Yakub. Ana bi wodi le itakum lel abad. Ana Yahwa." 9Zaman Musa wori kalam de le nas Israel, humon kan ma asuma le huwo be sabab ta waja ta abudeya al gawi.10Yahwa kan kelimo le Musa, gali," 11Ruwa wonoso le Faraun, melik ta Masir, kede huwo sibu nas Israel tala min ard ta tou." 12Musa kelimo le Yahwa," Kan nas Israel ma asuma le ana, kef Faraun bi asuma le ana, kan ana ma bi arufu wonosu?" 13Yhawa kelimo le Musa wa Haron. Huwo wodi awamir le humon le nas Israel wa Faraun, melik ta Masir, kede tala nas Israel min ard ta Masir.14Delin humon yao ras ta abuhat ta beyot ta Isarael: Iyal ta Ruwabin, de bikir ta Israel, humon Hanok, Falu, Hesron, wa Karmi. Deal yao iyal ta Ruwabin. 15Iyal ta Shamon yao Yemuel, Yamin, Ohad, Yakin, Zohar, wa Shaul al uma tou min Kanaan. Deal yao Iyal ta Shamon.16De yao asmaa ta iyal ta Lawi, sawa ma bab ta tou. humon yao Jershon, Kahat, wa Marari. Lawi kan ish lahadi 137 sena. 17Iyal ta Jershon wa user ta tou yao Libni wa Shamei. 18Iyal ta Kahat yao Aamran, Yashar, Hebron, wa Uziel. Kahat ish lahadi 133 sena. 19Iyal ta Merari yao Jahli wa Mushi. De yao bega iya wa bab ta Lawein.20Amram zaojo Yokabet, ammati ta tou. Heya weledo Haron wa Musa. Amrem ish lahadi 137 sena. 21Iyal ta Yashar yao Koreh, Nafeg, wa Zikri. 22Iyal ta Uziel yao Mishael, Elsafan, wa Sitri.23Haron zaojo Elishaba, beniya ta Aminadab, okhot ta Nahshon. Heya weledo Nadab wa Abiho, Eleazar wa Isamar. 24Iyal ta Korah yao Assir, Elkana, wa Abiasaf. Dael yao bab ta Korah. Eleazar, jena ta Haron, zaojo wahid min iyal ta Futiel. 25Heya weledo Finehas. Delin yao rass ta abuhat ta beat ta Lawein, hasab bab tumon.26Haron wa Musa humon yao Yahwa kelimo," Tala takum shaab Israel kulu min ard ta Masir, hasab majmuat ta tumon." 27Humon yao al kelimo le Faraun, melik ta Masir, ashan sibu humon tala Shaab Israel min Masir.28Zaman Yahwa wonosu le Musa fi ard Masir, 29Huwo kelimo gali," Ana Yahwa. Kelimo le Faraun, melik ta Masir, kulu haja al Ana bi ruwa kelimo le ita." 30Lakin Musa kelimo le Yahwa," Ana ma bi arufu wonosu kweas, kef bi hasil ino Faraun bi asuma la ana?"

Chapter 7

1Yahwa kelimo le Musa," Ayno,Ana kutu ita ze allah le Faraun. Aku taki Haron bi kun nebi taki. 2Ita bi wonoso kulu haja al Ana amiro ita ashan bi wonoso. Aku taki Haron yao bi wonoso le Faraun ashan huwo bi sibo shab Israel bi tala min ard ta Masir.3Lakin Ana bi kutu geliba ta Faraun gawi, wa Ana bi amolo ayaat be guwa tai, ajaib ketir, fi ard ta Masir. 4Lakin Faraun ma bi asuma le itakum, de bi sibu Ana bi akibu shab ta Masir shedid kalis, wa Ana bi kuod gabail ta Israel bara min Masir. 5Masrien bi arufu fi zaman al Ana gi tala shaab Israel min nus tumon be guwa azim, ino Ana Yahwa."6Musa wa Haron, humon amulo ze ma Yahwa amiro humon. 7Musa kan tamaneen sena, wa Haron kan talata wa tamaneen sena zaman humon kan wonoso ma Faraun.8Yahwa ka kelimo le Musa wa Haron, 9"Kan Faraun kelimo le itakum, 'amolo mujeza, 'kede ita kelimo le Haron, Shelo asaya taki wa jadao falata fi gidam ta Faraun, yal huwo bi aglibo le debiba.'''' 10Bad daak Musa wa Haron rua le Faraun, wa humon amolo ze ma Yahwa wodi le humon awamir. Haron kan jada asaya tou gidam ta Faraun wa abeed bitou, wa asaya de gum tala debiba.11Faraun kaman nadi nas ta tou al hokama wa ta sihir. Humon amulu nefsa haja bewasat ta sihir tumon. 12Kulu wahid jada asaya tou tehet, wa asayat de kulu bega dabaib. Lakin asaya ta Haron abula dabaib tumon. 13Gelba ta Faraun tala gawi, wa huwo ma asuma le humon, ze ma Yahuwa kelimo14Yahuwa kelimo le Musa," Geliba ta Faraun gawi, wa huwo abba ashan bi sebu shaab de rua. 15Ruwa le Faraun be saba fi zaman al huwo bi tala min moya. Wogif fi gidam tou, wa shelo fi iden taki asaya al kan aglibo debiba16Kelimo le huwo,' Yahuwa, Allah ta Ebraneen, rasulu ana ashan bi kelimo," Sibu shaab ta tai tala, ashan humon bi abido Ana fi sahraa. Lakadi hasa ita ma bi asuma." 17Yhuwa kelimo ze keda:" De yao bi sibu ita arufu gali Ana Yahuwa. Ana gi ruwa dugu moya ta Nahr al Nil de be asaya al fi iden tai, wa nahar de bi aglibo doom. 18Samaga al fi bahar bi mutu, wa nahar de bi afin. Masrieen kulu ma bi akeder ashrabo min moyo ta nahar.""'19Yahuw gum kelimo le Musa, "Kelimo le Haron, ' shelo asaya taki wa mido fougo kulu moyo al fi Masir, wa fugu anhar, mujura, hod ta sibaha, wa mahalat al moyo gi wogif fugu, ashan moyo ta tou bi aglibo dom. Amolo zede ashan dom bi kon fi kulu ard ta Masir4, hata fi afasat ta khashab wa hajer.""20Musa wa Hronamolo ze ma Yahuwa wodi awamir le humon. Haron gom arufa asaya wa dugo moyo al fi bahar, fi gedam ta Faraun wa abid ta tou. Moyo al fi nahar aglibo kulu le dom. Samaga al fi nahar mutu, wa reha ta nahar de bega afin. 21Masrien bega ma akeder ashrab min nahar, wa dom kan fi kulu makan fi ard Masir. 22Lakin nas ta sihir al fi Masir humon amolo kaman nefsa haja be sihir tumon. De kutu geliba ta Faraun tala gawi, wa huwo abba asuma le Musa wa Haron, ze ma Yahuwa kan kelimo.23Baad dak Faraun reja le deat tou. Huwo zato ma geni ashan bi fekir fi haja al hasil de. 24Masrien kulu kan amolo hufra jambo nahar ashan bi lego moyo ta sharab, ashan humon ma akeder ashrab min moyo ta naharde. 25Sabaa yom faat baad ma Yahuwa durubu moyo ta nahar.

Chapter 8

1Wakid Yahuwa kelimo le Musa, "Ruwa le Faraun wa kelimo le huwo, 'Yahuw kelimo keda: "Sibo nas tai kede ruwa ashan humon bi abido ana. 2Kan ita abasibo humon rua, Ana bi durubo beled taki kulu be gounjat. 3Nahar bi mala be gounjat. Humon bi tala wa bi ruwa le beat taki, fi oda num taki, wa fi serir taki.Humon bi rua le beiot ta kadamin taki. Humon bi rua le nas taki, fi furun taki, wa kozoronat al gi ajino aesh fugu. 4Gounjat de nutu le ita, nas taki, wa kudam taki.""5Yahuwa gum wonosu le Musa," Kelimo le Haron,' Mido iden taki ma asaya fugu anhar, majari, wa ahwad, wa tala gounjat min fugu le kulu ard Masir."" 6Haron kan mido iden tou fugu mahalat ta moyo al fi Masir, wa gum tala min fugu wa kati kulu ard Masir. 7Lakin sahara ta Masir humon amulu kaman be sihir tumon; humon jibu gounjat fi ard ta Masir.8Baad daak melik nadi Musa wa Haron wa huow kelimo," Seli takum Yahuwa ashan kede shelo gounjat de min ana wa shaab tai. Yala ana bi sibo shaab de bi rua, ashan humon bi gedimo zabiha le Huow." 9Musa kelimo le melik," Wori le ana yato zaman al ana bi seli le ita, khudam taki, wa shaab, ashan bi shelo gounjat de bara min ita wa bead taki wa bi geni bes fi bahar."10Faraun ka juwabo," Bukura." Musa kelimo, " Kede geni ze ma ita kelimo, ashan kede ita arufu mafi ze Yahuwa, Allah ta nina. 11Gounjat de bi rua min jambo ita, min baed taki, min khudam taki, wa shaab taki. Humon bi geni bess fi nahar." 12Musa wa Haron humon gum tala min melik.Yala Musa kore le Yahuwa fi kalam ta gounjat al huwo jebu fi ard ta Faraun.13Yahuwa kan amulu ze ma Musa asalo: Gounjat de mutu fi biyot, kura, wa mahalat ta zaraa. 14Nas kan limo humon kom kom, wa wata bega riha tou afin shedid. 15Lakin zaman Faraun aino ino gounjat de biga mafi, huwo aglibo geliba tou wa huwo abaa asuma le Musa wa Haron, ze ma Yahuwa kan kelimo ann haja al huow bi amolo.16Yahuwa kelimo le Musa," Wori le Haron,' Mido asaya taki wa dugu turab ta wata, bi tala bauda fi kulu mahal fi Masir."' 17Humon kas amolo. Zaman Haron mido asaya tou wa dugu turab ta wata, bauda tala le nas wa haiwanat. Turad al fi wata aglibo le bauda fi kulu mahal fi Masir.18Nas ta sihir humon hawil ashan bi jibu bauda, lakin humon ma akider. Ashan keda kan fi bauda fi nas wa haiwanat. 19Nas ta sihir kelimo le Faraun." De iden ta Allah." Lakin geliba ta melik kan gowi, fa huwo abaa asoma le humon. huwo kan ze ma Yahuwa kelimo shuno haja al Faraun bi amolo.20Yahuwa kelimo le Musa," Gum sabah beri wa wogif fi gidam ta Faraun fi zaman al huwo gi tala min nahar. Kelimo le huwo,' Yahuwa kelimo gali:" Fiko shaab tai kede ruwa ashan abido ana. 21Lakin kan ita ma sibo humon rua, Ana bi rasulu duban ketir le ita, le khudam taki, wa shaab taki, wa fi bead taki. Beyot ta Masrieen bi mala be duban, wa hata ard al humon bi wogif fugu bi kun maliyan.22Lakin fi yom daak ana bi ferigo ard Jasan, mahal al shaab tai bi geni fugu, duban ma bi ja le humon. Haja de bi hasil zede ashan ita bi arufu gali ana Yahuwa al gi amolo hajat de. 23Ana bi ferigo bein shaab tai wa taki. De alama ta guwa tai bi amolo nefsa tou bukura.""" 24Yahuwa amolo kalam de, dubam ketir kan ja fi beat ta Faraun wa beyot ta khudam tou. Masir kulu kan kati be duban, ard kan karabu be sabab ta duban al ketir.25Faraun gum nadi Musa wa Haron wa kelimo, "ruwa takum, gedimo zabiha le Allah fi ard tai." 26Musa kelimo," Huwo ma sah le nina sahan bi amolo zede, ashan zebiha al enn bi gedimo le Yahuwa Allah ta nina huwo haja mugrif le Masrieen. Kan enna gedimo zebiha fi gedam tumon, say humon ma bi rejimo enna? 27La la, enna lazim bi tala mushwar ta talata yom fi sahra, ashan enna bi gedimo zabiha le Yahuwa Allah ta nina, ze ma huwo amiro enna."28Faraun kelimo," Ana bi sibo itakum rua wa gedimo zebiha le Yahuwa Allah takum fi sahara. Lakin matakum rua baed shedid. Seli takum le ana." 29Musa kelimo," Kan ana tala min ita, tawali ana bi seli le Yahuwa , bukuta ta tou kede doban al ketir de sibo ita, wa khudam wa shaab taki. Lakin kede ita ma kabasu enna tani, wa abba sibo shaab tanina rua wa gedimo zebiha le Yahuwa."30Musa tala min gidam ta Faraun wa seli le Yahuwa. 31Yhauwa amolo za ma Musa asalo; wa huwo shelo dababin de min Faraun, khdamin tou, wa shaab ta tou. Wele wahid fadudlo. 32Lakin Faraun aglibo geliba tou kaman, wa huwo abaa sibo shaab de ruwa.

Chapter 9

1Baad dak Yahuwa kelimo le Musa," Ruwa le melik wa kelimo le huwo, Yahuwa Allah ta Ebraneen, kelimo ze de:" Sibo shaab tai tala ashan humon bi abido ana," 2Lakin kan ita abaa sibo humon tala, kan ita lesa gi amsoko humon, 3fa iden ta Yahuwa bi jebo ayan al shedid le haiwanat taki al fi zeriba - hasin, hamir, jimal, teran, wa galamayat. 4Lakin Yahuwa bi ferigo bain haiwanat ta Masrieen wa haiwanat ta Israel, shan ma haiwan ta Israel bi mutu.5Yauwa hadido yom de; ze ma huow kelimo," Bukura de yao ana bi amolo hajat de fi ard de."" 6Bukura ta tou Yahuwa kan amolo kalam de: Kulu bagarat ta Masrieen mutu, lakin mafi min ta Israeleen mutu, wele wahid. 7Faraun hagigo fi kalam de, wa huwo ligo be ino mafi wele haiwan wahid ta Israeleen mutu. Lakin geliba tou bega gawi, fa huow abaa sibo shaab de ruwa.8Baad dak Yahuwa kelimo le Musa wa Haron, shilo haba rumad ta khashab fi iden takum. Musa kede rushu rumad de fi hawa gidam ta Faraun. 9Rumad de bi aglibo le gubar fi kulu ard Masir. De bi amolo warmat wa midda le shaab wa haiwanat fi kulu ard Masir." 10Musa wa Haron kan shelo rumad min wa wogif gidam ta Faraun. Baad dak Musa rusho rumad de fi hawa. Rumad de amolo warmat wa midda le nas wa haiwanat.11Nas ta sihir humon ma akder wogif gidam Musa ashan warmat de, leano humon kaman indo wa shaab ta Masir kulu. 12Yahuwa kutu geliba ta Faraun gawi, ashan keda huwo abaa asuma le Musa wa Haron. ze ma Yahuwa wori le Musa haja al bi hasil.13Yala Yahuwa kelim le Musa,"Gum sabah bedri, wogif gidam ta melik, wa kelimo le huwo,'Yahuwa, Allah ta Ebraneen , kelimo zede:" Sibo shaab tai ruwa ashan abido ana. 14Lean fi door de ana bi akibo be kawaris, ma bes le khudam taki wa bagi nas, lakin ita fugu, ashan ita bi arofu be ino mafi ze ana fi duniya.15Fi zaman kan ana mido iden tai dugu ita wa shaab taki be amraad, al bi shelo ita min ard de. 16Lakin ana amolo zede : Ashan wori le ita guwa tai, wa isim tai bi arufu fi alam kulu. 17Ita lisa gi arufa nefas taki fok wa ma daer sibo shaab tai ruwa.18Asuma! Bukora fi zaman de ana bi nenzel berrid shedid, Masir ma aino gubal kede min zaman al asisu huwo fugu lahadi hasa. 19Hasa de, rasolo rujal wa limo haiwanat taki wa kulu haja ita indo fi mazra le makan aamin. Kulu zol wa haiwan al fi mazra wa ma jibu fi beat- berrid bi ja wa nenzi fi humon, wa humon bi mutu.""20Fa nas ta Faraun al amin fi resala ta Yahuwa humon jere ashan jebo abead wa haiwanat tumon fi beat. 21Lakin delin al ma bi shelo kalam ta Yahuwa be jedd humon sibo abead wa haiwanat fi mazari tumon.22Wa Yahuwa kelimo le Musa, "Mido iden taki le sama ashan bi kun fi berrid fi ard ta Masir kulu, fi nas wa haiwanat, wa kulu nabat ta mazra fi ard Masir." 23Musa mido asaya tou le sama, wa Yahuwa rasulo sagga, berrid, wa bargg fi ard. Huwo kman nenzil berrid fi ard Masir. 24Fa kan fi berrid wa bargg mulakhbat ma berrid, shedid kalis, haja zede ma hasil fi ard Msir min ma bega umma25Berrid dugu ai haja al kan fi mahal zira fi kulu makan fi Masir min nas wa haiwanat. Berrid de karadu kulu nabat fi mazraa wa kasuru ashjar kulu. 26Ile fi ard Jasan, makan al Israelien bi geni fugu, mafi berrid.27Faraun rasulo rujal le Musa wa Haron. Huwo kelim le humon," Dor de ana amolo katiya. Yahuwa huwo baar, wa ana ma nas tai ashrar. 28Seli le Yahuwa, ashan sagga wa berrid de bega ketir shedid. Ana bi sibo itakum ruwa, wa ma bi geni tani mara hina."29Musa kelimo le huwo," kan ana tala min medina de, ana bi arufa iden tai le Yahuwa. Sagga bi wogif, wa berid bi kun mafi. Be teriga de ita bi arufu be ino doniya de ta Yahuwa. 30Lakin le ita wa khudam taki, na bi arufu gali itakum lesa ma bi kafo Yahuwa Allah."31Has shaer wa gutun karabu, ashan shaer bada nigitu, wa gutunbada kutu zohor. 32Lakin gemeh ma karabo ashan lesa suker. 33Zaman Musa tala min Faraun wa medina, huwo arufa iden tou le Yahuwa; sagga wa berrid wogif, wa motoro bega ma gi nenzil.34Zaman Faraun aino motoro, berrid, wa sagga wagif, huwo amulu katia tani wa aglibo geliba tou, sawa ma khudam ta tou. 35Geliba ta Faraun bega gawi, wa abaa sibo shaab ta Israel ruwa, ze ma Yahuwa itnabaa be wasat Musa.

Chapter 10

1Yahuwa kelimo le Musa," Ruwa le Faraun, ashan ana kutu geliba tou wa khudam tou gawi. Ana amolo zede ashan bi zahiro guwa tai le humon. 2Ashan ita bi wori le iyal taki wa iyal iyal taki hajat al gawi al ana amolo le Masrieen, wa ayat al ana amolo fi nus tumon. Itakom bi arufu gali ana Yahuwa."3Bega Musa wa Haron ruwa le Faraun wa kelimo le huwo, "Yahuwa, Allah ta Ebraneen, kelimo keda: ' Lahadi metain ita bi abba nenzil nefsa taki gidam tai? Sibo shaab tai kede ruwa ashan bi abido ana. 4Lakin kan ita abba sibo shaab tai ruwa, asuma, bukura ana bi jibo jarad fi ard taki.5Humon bi kati watta wa mafi zol bi akider aino turab ta watta. Humon bi akulu hajat al naja nim berrid. Humon kaman bi akulu ai gum fi mazra taki. 6Humon bi mala baet taki, wa ta khudam taki, wa ta Masrieen kulu- de haja la abuhat taki wele ajdad taki ma aino kulu kulu, haja de ma aino min zaman al humon kan fi lahadi yom ta alela."' Bega Musa tala min gidam ta Faraun.7Khudam ta Faraun wonoso le huwo," Lahadi metain zol de bi geni hadidio enna? Sibo Israeleen kede ruwa ashan humon bi abido Yahuwa Allah tumon. Ita ma gi lahizo gali Masir karabo? 8Musa wa Haron nadi humon tani fi gidam ta Faraun, huwo kelimo le humon," ruwa takum abido Yahuwa Allah tamun. Lakin de nas munu yao bi ruwa?"9Musa gali," Enna bi ruwa ma shabab wa ajusin tanna, ma awlad wa banat tanna. Enna bi ruwa ma bagarat, galamayat, khurfan, wa kulu haiwanat tanna, ashan enna lazim bi amolo ihtifal le Yahuwa." 10Faraun lekimo le humon," Be jed kede Yahuwa kun ma itakum, kan ana bi sibo itakum ruwa ma iyal takum. Aino, itakum indo haja batal fi rass takum. 11La! Ruwa, bess rujal, yao bi abido Yahuwa, ashan de haja al itakum daer." Gum Musa wa Haron min kasr ta Faraun.12Baad dak Yahuwa kelimo le Musa," Mido iden taki fuk ard Masir ashan bi mala be jarad, humon bi hajimo ard ta Masir wa bi akulu kulu nabat al fugu, ai haja al berrid sibo." 13Musa mido asaya tou fuk ard Masir, wa Yahuwa jebo hawa min sherig fi ard fi nahar ta yom daak lahadi bilel. Fi sabah ta tou, hawa de jibo ma huwo jarad ketir.14Jarad de kan inteshir fi Masir wa kati kulu makan. Mafi jarad be kemeia ze de kan zahir be teriga de wa ma bi zahir tani fi ard. Humon kati wata kulu naman wata biga aswed. 15Humon akulu kulu nabat fi ard wa kulu simar ta shejera al berrid kan sibo. Mafi haja akhdar fadulo kan fi shejera wala fi mazra fi kulu ard Masir.16Faraun gum nadi Musa wa Haron be sura wa kelimo ," Ana amulo katiya did Yahuwa Allah takum wa did itakum. 17Hasa, marra de affi takum katiya tai, wa seli takum le Yahuwa Allah takum ashan shelo mutu de bara min ana." 18Musa gum tala min gidam ta Faraun wa seli le Yahuwa.19Yahuwa jibo hawa gawi min garb wa shelo jarad de kulu wa jadao humon fi bahar Al Ahmar; mafi jarad wahi fadulo fi ard Masir. 20Lakin Yahuwa kutu geliba ta Faraun gawi, wa huwo abba sibo kede Israeleen ruwa.21Yahuwa kelimo le Musa, "Mido iden taki fi sama, ashan bi kun dalam fi ard Masir, duluma al shedid bi sibo nas ma bi akider ain hajat al gidam tumon." 22Musa mido iden tou fi sama, wa kan fi dalam shedid fi kulu mahal fi ard Masir le farta ta talata yom. 23Nas ma akider aino badon; mafi zol tala min baet tou fatra ta talata yom. Lakin, kan fi nur fi mahal al Israelieen gi geni fugu.24Faraun gum nadi Musa wa kelimo le huwo," Ruwa abido Yahuwa. Hata osar takum, lakin agnam wa khurfan wa abgar bi faduloheni." 25Lakin Musa kelimo," Sibo kede enna dabau wa harago zebiha ashan bi gedimo le Yahuwa Allah tanina. 26Abogar tanna lazim bi ruwa ma enn; wele wahid bi sibo, enna lazim bi shelo humon le abido Yahuwa Allah ta nina. Leano enna ma arufu yato al bi ruwa gedimo le Yahuwa ele kan enna wosulo hinak."27Lakin Yahuwa kutu geliba ta Faraun gawi, wa huwo abba sibo humon ruwa. 28Faraun kelimo la Musa," Ruwa min gidam tai,! Amolo hisab taki min haja wahid, be ino kede ita ma aino ana tani, ashan yom al ita bi aino wosa tai, ita bi mutu." 29Musa gali," Ita wonoso be nefsa taki. Ana ma bi aino wosa taki tani mara."

Chapter 11

1Biga Yahwah kelim le Musa, “lisa fii ayan tani wahad al ana bi jebu le Faraon wa masir. Baad dak, Faraon bi sibu intum ashan bi tala min hinak, zaman huwo kalas bi sibu intum ruwa, huwo bi shilu intum bara towali 2Kelim le nus gali ayi rajil wa mara keli asalu min jeraan juo aw jeraan ta hiya afashat al fiedaa wa afashat al dahab. 3Biga Yahwah wodi niya le masiriin ashan bi sibu shaab ta Israeliin bi kun inuk sutiin zeyada le kida, khudaam ta Faraon wa shaab ta Masir kan gi hibu Musa4Musa kelim, “Yahwah kelim keda: fi nus ta behil ana bi jaa fi kulu makan fi Masir. 5Ayi jena al kiir fi beled ta Masir bi mutu, bada min bekiir ta Faraon, al gi geni fi kursi tuo, hata bekiir ta maraa al kadam al gi geni fi kursi tuo, hata bekiir ta maraa al kadam al gi atanu fi markaka. Wa ayi bekiir ta hey wanat.6Yala bi kun fi bi ka shedid fi kulu makan fi ardi ta Masir, bika al ma hasil kulu kulu wa ma bi hasiil tani mara. 7Lakin hata kelib sakit ma bi kuri le ayi shaab ta Israel, wele hata le insan aw hiywan. Bi teriga de intum bi arufu gali ana gi ferigu beena mesriin wa shaab al Israel. 8Faraon , miin taki deel kulu, homon bi ja le ana wa bi dengeri tehet le ana. Homon bi kelim, “Ruwa, inta wa nus taki kulu al gi duwuro inta!” bad keda ard bi tala bara. Bega howo tala bara miin gedam ta Faraon ma zalaan shedid.9Yahwah kelim le Musa, “Faraan ma bi asuma le inta ashan keli ana amulu hajat ketiir al kwese fi ardi ta masir.” 10Musa wa Haron homon kulu gelba ta Faraon, wa Faraon ma sibu shab ta Israel ashan bi tala bara min ardi Masir.

Chapter 12

1Yahwah kelim le musa wa Haron fi ardi ta masir. Gali, 2“le inta , shahan de be kun bedaya ta shuhur, awel shahar fi sina taki, (le inta).3Kelim le shaab ta Israel, fi yom ashara min shahar de keli aji zol shilu kharof aw ghanamaya sukier, keli ayi usura amulu keda, le nefsa tuo kharof le kulu bet . 4Kan kharof de kebir le nas al fi bet de, keli nas ta bet de wa jearan toman lemu fi laham ta khorof de aw laham ta ghanamaya de wa be kun kefaya le adad ta nas deel-we be shabaru ayi zol al gi akulu, a shan keda haman lazim be shilu laham al be timu human kulu.5Kharof de aw ghanamaya de ma keli kun indu ieb, kharof aw ghanamaya abu rajil al indu sina walid, keli intum shilu walid min khorfan aw aghnam 6Keli intum hafisu howo kwes lahadi yom al arbatashar min shahan dak. Biga fi zaman ta ashiya al parara ta shemish al fi ruwa waga kalas, keli shaap ta Israel kulu bada daba hiywanat de. 7Keli intum shilu gazi doom de wa Masa takum ta bob fi itniin itigahat wa fok ta aboab to beut al intum bi akulu laham fogo de. 8Keli intum akulu laham de fi belil dak, keli intum awel hargu laham de fi ras nar. Keli intum akulu hane ma al amulu be dun khamira ma khaddar al mar (shita) keli intum ma,9Akulu laham de wa fouru fi mayo. Lakin, keli haragu fi harara ta nar ma ras towo, kuraenat wa afaghat to juwa batna. 10Ma keli intum sibu ayi bagi lahadi shaba 11Wa intum bi akulu laham de ma teriga de: keli intum rubutu ghash takum, lebishu gizmat takum fi kura, wa hajat takum fi ideen takum. Keli intum akulu be afashat sura sura- ashan de ied khuruj ta yahawah.12Yahwah yahu kelim de (keda): gali ana ruwa fi ardi ta masir kulu fi lelil wa ana be katulu ayi bekiir ta insan wa hiywan fi ardi ta masir. And be hokum kulu robonat ta masir. Ana yahu Yahwah. 13Doom al intum masau de yahu be kun alama le beut takum kan and jaa. Kan and ainu doom de, ana be sibu intum zaman ana be dagu ardi ta Masir. 14Hasa yam de ma be jaa le intum wa katulu intum yom de be kun yom ta zikra le intum demiru. Al intum be wodi zi ganon al intum be hafisu le ihtital lel abad.15Keli intum akulu ish be dun khamira le mudat saba yom. Fi yom al awel intum be tala. Khamira bara min beut takum. Zol al be akulu ish al fugu khamira min Israel. 16Keli ihtifal khas le ana, wa fi yom al sabi keli amulu ihtifal tani zi de. Mafi shukul be amulu fi ayom deel, illa rakabu le ayi zol ashan be akidu. De bes yahu shukul al be amulu.17Keli intum hafisu ihtifal ta intum ied al fetiir de ashan and tala intum bara min ardi masir fi yom de. De ashan keda keli intum hafisu yom de fi kulu zaman ta ajiyal ta shaab ta Israel zi ganon elal abad. 18Keir intum akulu ishal fetiir min zaman al shemish gi waga fi al yom al arbatashar min shahar al awel fi sina, hata shemish kan waya ta yom al wahid wa isheriin fi shahar.19Fi fatra ta sabaa ayam deel, khamira keli ma lizu fi beut takum zol al be akulu ish al fugu khamira keli gatau bara min mojtama ta Israel. Kan zol de agnebi aw zol al weledu fi ardi takum. 20Keli intum ma akulu ayi haja al amulu be khamira fi ayi mahal al intum ge geni fagu, lazim keli intum akulu ish al amulu be dun khamira,21Yala musa nadi nas al kubar ta Israel kulu wa kelim le human, ruwa takum azilu khurfan al be timu ashan be shabanu usura takum wa kharfan al sukar daba takum khataf ta ied ta khuruj. 22Biga shilu rupta ta gish wa dakalu fi doom al fi kura. Masau doom de fok ta aboab wa itniin itijahat ta aboab23Yala Rabuna bi jaa ruwa min bab takum wa ma bi rudu ashan al katal keli ma bajemu beut takum.24Keli intum hafisu haja al hasil de. Ashan de yahu bi kun ganan le intum wa ajiyal takum daiman. 25Keli intum hafisu nizam ta ibada de, zama kan intum wosulu fi ardi al yahwah bi wodi le intum, ze ma howo waadu le intum.26Kan iyal takum asalu intum, maana ta ibada de shunu? 27Biga intum be kelim gal, de zebiha ta ied al fetiir ta Yahwa, leanu Yahwah maruru min beut ta al aubur shaab ta Israel fi masir Zaman howo hajimu al masiriin huwo hariru beut ta nina! Biga shaab ta Israel dengiri tehet wa abdu Yahwah. 28Shaab ta Israel ruwa wa amulu nefsa haja al yahwah kan kelim le Musa wa haron.29Yahwah hajimu ayi bekiir fi ardi ta masir fi nus ta leel, bada min bekiir ta Faraon al kan gi geni fi arsh tuo, lahadi bekiir ta haris ta sejeen wa ayi bekiir ta hiywan. 30Faraon gum fok beled-howo, kudu khadamin towo, wa masiriin kulu. Kan fi kore shedid fi masir, leanu kan mafi bet al fogu mutu.31Faraon nadi Musa wa haron fi leel wa kelim, “gom fok tala bara min nus ta nas tai, inta wan as ta Israel ruwa takum, abedu Yahwah, ze ma intum kelim gali intum dieru amulu. 32Shilu takum bagarat wa hiywanat takum ana Kaman. 33Al masiriin deel kan musta jeliin shedid ashan bi Yurudu homon bana min ardi tomon ashan homon kelim gal, “nina kulu bi mutu.34Biga shaab ta Israel shilu ajeen tomon bedun homon bi kutu fufu ayi khamira goruman ta ajeen tomon robuta ma gumash wa arufau fi kitfa tomon. 35Biga shaab ta Israel amulu ze Musa kelim le homom. Homon asalu min masiriin afashat ta fida, wa afashat ta dahab, wa gumashat. 36Yahwah wodi niya le masiriin ashan bi sibu shaab ta Israel kun Muksutiin- big Masiriin wodi ayi haja al homon asalu wa bi teriga de, Israeliin serigu min masriin.37Shaab ta Israel dauru min ramesis hata sukuth adad tomon kan hawali sutumiya alf Rujal, wa ta iyal ziyada shkieriin. 38Wa kamon nas ketir mulakh butin ruwa ma homon, sawa ma bagarat wa hiywanat, (gananyat), adad kebiin min hiywanant. 39Homon rakabu ish bedun khamira ma ajeen al homon jebu min masir ish de bedun khamira ashan homon tala min masir be sura wa homon ma jahizu akill ashan keli homon ma akii. 40Shaap ta Israel ish fi masir le muda urbu miya wa teletiin sina (430) sina.41Fii nihaya ta sinat urbumiya wa teletin 430 sina fii yom dak, kulu mujmuat ta yahwa al musalah tala bara min ardi masir. 42De yahu teel al nas ma bi num, ashan Yahwah gi jaa tala homon bara min ardi ta masir. De kan beleel ta yahwah al bi hafisu ma Shaab ta Israel kulu wa le jiyal tomon kulu.43Yahwah kelim le Musa wa Haron, yahu de ganon al intum bi tala ma howo bara: Mafi aginebe bi shariku ma Intum fi akulu ta ead de. 44Lakin ayi kadam ta Israel, beu ma garush, bi agdeer aklu bad kan taharu howo.45Ajanieb wa kadamin al ajeru, ma keli akulu aui akill. 46Keli akulu akill de fi bet wahid. Ma keli intum shilu ayi laham bara min bet, wa ma keli intum adi ayi adum min adam de.47Mujtama ta Israel keli hafisu ihtifil de. 48Kan fi ajinebe gi ish ma intum wa jeru ihtifil be ead ta aubur- Khuruj ta yahwah, keli taharu kulu al fi bet tuo. Yala biga howo bi jaa ihtefil. Howo bi kun ahal tuo al rujal zi zol al weledu fi ardi de. Laking mafi zol al ma taharu bi akulu ayi min akill de.49Nefsu ganon de bi nifizu le nas al asliin (weledu fi bet) wa ajniebe al gi ish bien intum. 50Biga kulu shaab ta Israel amulu be zabt zi yahwah kelim le Musa wa haron. 51Wa fi yom dak nefsu Yahwah tala shaab ta Israel bara min ardi Masir bi Mujmuat tuo almusalah.

Chapter 13

1Big Yahwah wonusu le Musa, gali, 2Gesimu (Talau) le ana kulu bekiir al rajil, awel begira ta ayi rehim min biena shaab ta maeulud Israel, kan insan aw hiywan. De tai.”3Musa wonusu le shaab, “wodi takum yom de le and, yom al intum tala bara min Masir, bara min beled ta abudiya, be ida ta Yahwaah al gowi howo talal intum bara min mahal de ma keli akulu ish al fogu khamira. 4Ti yom de intum be tala bara min masir, fi shahar auiv. 5Kan yahwah jebu intum le ardi al ta kanaaniin, hittitiin, amoratiin, Hiritiin wa Jebusitin, le ardi al howo halifu le Judud takum gal how be wodi le intum. Ardi al bi dufugu lebin wa aseel- bega intum bi abedu howo fi shahar de.6Keli intum akulu ish bedun kamira le fatra ta saba yom, fi yom al sabi keli amulu ihtifal ashan bi azimu yahwah. 7Keli akulu ish al fetiir de le muda saba yom; ish al fogu khamira keli ma ainu mahalat takum.8Fi yom dak keli intum kidimle iyal takum, “de ashan haja al Yahwah amulu le nina zaman nina talal bara min Masir. 9De bi Kun zikra le intum, keli kun fi ida takum. Wa zikra fi wasa takum. De yahu ganan ta Yahwah keli geni fi kasma takum, leanu Yahwah tala intum bara min masir be ida al gowi. 10Ashan keda lazim keli intum hafisu ganon fi zaman tuo al kelimu min sina le sina .11Fi yahwah bi jibu intum le ardi ta Kanaaniin, zi howo waadu ashan bi wodi le intum wa Judud takum, wa kan how wodi ardi de le intum, 12Keli intum talau le Yahwah awel bekiir ta ayi rehim. Awel bekiir ta ayi intaj ta hiywanat takum al rujal, de ta Yahwah. 13Ayi bekiir ta humar keli gedimu ma kharuf. Kan intum ma rejaa bieu howo, izan keli14Baden kan jena takum asalu gal: amaana ta haja de ahumu? Biga bi wori le howo, de kan bi wasat ida ta Yahwah al gawi yahu talal bara min Masir, min bet ta aubudiya. 15Fi zaman al Faraon al aneed aba ashan bi sibu nina ruwa, Yahwah katulu ayi molud al bekiir fi Masir, kan bekiir ta insan aw bekiir ta hiywan-ashan keda de sarbab ana gedimu le Yahwah awel ayi intaj ta al zakor, lakin and gedimu ayi molud batna tai al bekiir. 16Keli de kun zekira fi eda takum, wa fi jabha ta wasa takum, ashan Yahwah ta nina bara min Masir be da tuo al gowi.”17Zaman Faraon sjbu shoab ta Israel tala, allah ma sihilu homon bi sika ta ard ta Falastiniin, raghmi kan ardi al gerib. Ashan kelim, yemkin shaab de bi giru ras tomon(muk) kan homon dakalu fi harib wa homon bi jere wara le Masir. 18Ashan keda allah shilu shaab ta Israel le sahra fi itejah ta Bahar suif, biga shaap ta Israel tala bara min ardi ta Masir Jahiziin le kital.19Musa bada shilu ta yosif ma homon, Anshan Yusif wodi iyal ta Israel halifu risme wa kelim gal,” Rabuna hagiga bija-ankizu intum, wa intum keli (lazim udam tai ma intum.” 20Shaab ta Israel duwuru min sukkos wa amulu cem tomon fi etam fi mahal al sahra. 21Yahwah kan gi ruwa gidam homon bi nahar fi shikil ta sihab ashan bi wani le homon sika-wa beleel fi shikil ta nar ashan bi wodi le homon nur bi teriga de ashan homon bi agdeer safir bi nahur wa beleed. 22Yahwah ma shilu min gidom ta shaab ta isreal amud ta sihab de be nahar aw amud ta nar de beleel.

Chapter 14

1Biga Yahwa wonusu le musa, gal, 2“kelim le shaab ta Israel kkeli homon rejaa wa nezil gidam Foun hiram biena Magdal wa bahar, gedam baal zifan. Keli hamon nezil le bahar magabil fam hiros. 3Wa Faraon bi kelim ana shaab ta Israel gal, hamon woduru wag i lifu fi al ardi. Sahra gufulu gidam tomon.4Ana bi gelba ta Faraon wa howo bi jeree wara hamon. Wa Isim tai bi majedu bi jeree sababta Faraon wa jesh tuo kiulu. Shaab ta masir bi arufu gal ana yahwah.” Biga shaab ta Israel amulu zi kelimu le human. 5Zaman kelimu le melik ta Masir gal shaaba ta Isral kal jeres, muk ta Faraon wa kadamiin tuo a geliba deed shaab ta Israel. Wa human kelim, “de shunu hasa al nina amulu de? Nina shaab ta Israel min kedima ta nina,”6Hariru biga Faraon Jahizu (arkab) Arabia tuo wa shilu Jesh tuo ma howo 7How shilu sutu miya (600) Arabia wa arabat famiin al fi masir, ma Jesh tuo kulu. 8Yahwah waja gelba ta Faraon, melik ta masir, wa al melik bada turudu shaab ta Israel. Hasa shaab ta Israel tala bara min Masir bi Intisar. 9Lakin masiriin turudu (Jeree wara) Shaab ta Israel ma kulu husanat wa arabat tomon, Fursan wa Jesh tuo. Human alagu shaab ta Israel fi jambu bahar fi fam Hiros, gedam zefun.10Zoman Faroaan wosulu geib, shaab ta Isral Ienu human bada kalag Masiriir kan gi Jaa ma tabor wara human, wa homon kan kafu. Shaab ta Israel bada kore le yahwah. 11Homon kelim le Musa, de ashan mafi maga bir fi masir Yalu inta je bu nina ashan bi mutu fi sahra? Malu inta amulu nina zi de, inta talal nina bara min masir? 12De yahu kalam al nina kelim le inta sibu nina braa, ashan nina bi ishtakal le masiriin. Kan ahsin le nina ashan bi ishtakal le homon min afdal nina bi jaa mutu fi sahra.13Musa kelim le shaab ta Israel, ma keli intum kafu keli intum wagif gooi wa ienu kalal, al Yahweh bi wodi le intum bi ien homon hasa de tari mana. 14Yahwah bi shakil bidal intum, wa intum bes bi ienu Intisar.”15Biga Yahwah kelim le Musa, “leh ya inus inta bi nadi ana bi istimrar? Kelim le shaab ta Israel keli humon ruwa gedam. 16Shilu asaya taki, arufa ida taki dugu bahar wa howo bi gesimu illa itniin, yala shaab ta Israel bi niwa min nus ta bahan de lahadi mahal ardi al nashif. 17Keli inta arufu gal ana bi keli gelba ta masiriin bi waja ashan homon bi jeree wara homon. Isim Tai bi mejedu bi sabab ta Faraon wa jesh tuo kulu, art tuo, wa fursan tuo. 18Biga masiriin bi arufu gal ana yahwah fi zaman al bi mejedu isim Tai bi slabab ta faraon, arabat tuo, wa fursan tuo.”19Malaika ta allah, al ruwa gedam ta rehla ta Israel, harik wa ruwa wara tomon. Amud ta sihab harik min gedam tomon wa rejaa wogit wara tomon. 20Shihab de jaa wagif biena mahal ta masiriin wa mahal ta shaab ta Israel sihab de kan asuid le nas masiriin, lakin kan gi wala nur beleel le shaab ta Israel, ashan keda itejah tani ma agdeer jaa gerih le nas taniin deel fi leleel kulu.21Musa awfa ida tuo fok bahar. Yahwah rasulu hawa gowi min sherig fi beleel dak kulu wa gesimu bahar fi nus le mahal nashif. Bi teriga de moyo kan gesimu le itniin. 22Wa shaab ta Israel bada duwuru fi nus ta bahar mahal al nashif de yemin wa min safa al shamael.23Masiriin turudu homan. Homon dakalu wara homon fi nus ta bahar husanat ta Faraon kulu, arabat, wa Fursan tuo. 24Lakin fi sabaah- Yahwah gufulu Jesh ta masiriin bi wasat amud ta nar wa shihab. Howo logkabatu masiriin deel. 25Kora ta arabat tomon big tegeel wa fursan biga gi sugu ma taab. Big masiriin kelim, “keli nina jeree min Israeliin deel, leanu Yahwah gi shakil ma nina ashan homon.26Yahwah kelim le Musa, arufa ida taki fok bahar de ashan moyo bi rejaa le nas masiriin, arabat tomon, wa fursan tomon” 27Biga Musa awufa ida tuo fi bahar, wa moyo rejaa aadi fi mahal tuo fi zama al sabah jaa. Al masiriin jeree le bahar, wa yahwah rasulu homon le nus ta bahar. 28Moyo de rejaa wa kati arabat ta Faraon, fursan tuo, wa jesh tuo kulu al kan ruwa wara arabat de le bahar. Mafi wahid al naja.29Biga, shaab ta Israel duwuro fi mahal nashif fi nus ta bahar. Moyo kan biga zi heta le homon min yemi tomon wa min tomon. 30Biga fi yom dak shand Yahwah angizu shaab ta Israel min ida ta masiriin wa shaab ta Israel lemu Jusus ta masiriin fi tarat bahar. 31Wokit al shaab ta Israel lenu ida ta yahwah al aziem deed masiriin, shaab bada kafu Yahwah, wa homon kutu sighla fi Yahwah, wa kadam tuo Musa.

Chapter 15

1Biga Musa wa shaab ta Isreal guna guna de Yahwah.2Yah yahu guwo yai wa guna tai 3Yahwah yahu mugatil;4Howo gada arabat ta Faraon wa jesh ta Faraon fi bahar. 5Tehel batna bahar dufunu homon;6Yahwah, ida taki al yemin, howo mumjad fi gowa; 7Bi jalala taki al guwi inta agilibu deel al jaa deed inta. 8Bi hawa al shedid al tala min anafa kaki moyo kan rejaa lemu;9Al adu kelim, gal ana bi durudu, and alagu, ana bi shilu hajat tomon ; 10Lakin inta fejer howa taki, wa bahar taki tomon; 11Munu zi inta, yahwah, min biena rabunat?12Inta jaa bi ida taki al yeminh, 13Bi itifagiya taki al gowi inta gedimu shaab al inta angizu.14Shaab bi asuma, wa homon bi kafu; 15Biga shiyokh ta Edom bi kafu,16Khof wa kala bi nizil fugu homon. Ashan guwa ta ashilaa taki, humon be kun waigif ze hajar lahadi nas takin bi ruwa, Yahweh -lahadi nas al inta agkisu be futu.17Inta bi jebu homom wa kutu (zara) homon Jebel werisa taki. 18Yahwah bi kun melik illal abad al abadin.19Husanat ta faraon wa fursan wa arabat tuo waga fi bahar. Yahwah rejaa moyo ta bahar fi homon. Lakin shaab ta Israel dawuru min mahal al nashif min nus ta bahar. 20Mariyam al niebe, akhut ta Haron, shilu gitan, wa kulu nusuwan tala bara ma gitarat tomon. Gi alabu ma mariyam. 21Mariyam guna le homon: gun le Yahwah, ashan howo intesir bi mejed. Husanat wan as al gi sugu howo jada fi bahar.22Biga Musa shilu shaab ta Israel le gedam min bahar sut- homon tala bara le sahra ta shur- homom safir le muda talata yom fi sahra wa homom ma ligu moyo. 23Biga homon wosulu fi mara, lakin homon ma agdeer asurubu moyo de ashan moyo de kan mur. Ashan keda homon nadi mahal de mara.24Biga shaab bada kore kore le Musa wa kelim, hasa nina bi asurubu shunu?” 25Musa kore le Yahwah, wa Yahwah wori le howo shejera. Musa jada shejera de fi moyo wa moyo de tala helu le shiab. Wa hinak Yahwah wodi le homon ga waniin al guwi, wa hinak yahu howo jeribu homon. 26Howo kelim, kan intum asuma le Yahwah Rabuna takum kwes, wa intum amulu haja al Sali fi ina tuo, wa intum wodi adana le ir shad at tuo wa amulu kulu gawanin tuo ana ma wodi le intum ayan al ana wodi le nas masiriin ashan ana yahu Yahwah al gi aliju intum.”27Biga shaab ta Israel jaa fi Elim, mahal al fugu itnashar khur ta moyo wa sebeyeen shejera ta balah. Homon geni hink jambu moyo.

Chapter 16

1Shaab rahalu min Elim, wa kulu mujtama ta shaab ta Israel ja fi sahra ta sin, al waga beina Elim wa sina, fi yom kamistashar ta shahar Nimira itnin baad ma humon gum min wata ta masir. 2Kilu mujtama ta shaab Israel amulu shokuwa did Musa wa Haun fi Shahra, 3Shaab ta Israel kelim le humon, “kan bes kede nina mutu be idan ta Yahwa fi wata ta masir wokit kan nina be geni fi gurmat ta laham wa nina kan sabanin be akulu ess. Inta ja tala nina bara fi sahra de ashan bi katulu mujtama ta nina de be jiyan.”4Biga Yahwa kelim le Musa, “Ana bi kubu ess min sama le intakum. Shaab bi ruwa bara wa bi legetu godur ta yom kulu yom lahadi Ana bi Jeribu humon wa bi aynu kan sei humon bi dowuru fi ganun tai wele la. 5Biga bi ja fi yom nimira sita, humon bi bada legetu dobul min al kan humon bi legetu kulu yom, wa humon bi rakabu hajat al humon jibu juwa.”6Biga Musa wa Harun kelim le shaab ta Israel del kulu, “fi misa badin intakum bi arufu gali Yahwa yau talau intakum bara min wata ta Masir. 7Fi sahah intakum bi aynnu mejid ta Yahwa, ashan huwo asuma shokuwa takum did huwo. Nina shunu le intakum lahadi intakum bi gedimu shokuwa did nina?” 8Musa Kaman kelim, “intakum bi arufu de kan yahwa wodi le intakum laham fi misa wa ess fi sabah wa intakum shabanin ashan huwo asuma shokuwat al intakum wonusu wonusu did huwo. Del Harun wa ana? Shakuwat takum ma did nina; lakin did Yahweh.”9Musa kelim le Harun, “wori le mujtama ta shaab Israel del kulu, taal takum gerib gidam Yahwa, ashan huwo kalas asuma shokuwat takum.” 10Biga hasil wokit Harun bi kelim le kulu mujtama ta shaab Israel, humon gum aynu fi safa ta shara, wa biga mejid ta Yahwa gum beinu fi sihab. 11Biga Yahwa bada wonusu le Musa gali, 12Ana asuma shokuwat ta shaab ta Israel, wori le humon gali, “fi misa intakum bi akulu laham, wa fi sabah intakum bi mala be ess, wa intakum bi arufu gali Ana yau Yahwa Allah takum”.13Wa fi misa salwa mala mahal al humon bi geni fogo de wa fi sabah nada kubu hauli mahal tomon de 14Wokit nada de intahat, fi sahra hinak hajat tannin beinu ze gisir ta samaga abiad maliyan tehet fi wata ze lelij. 15Wokit shaab ta Israel aynu hajat dok, humon bada wori le badu, “de sunu? Humon kan ma arufu de sunu”? Humon kan ma arufu de sunu. Musa wori le humon, “De ess al Yahwa wodi kede intakum akulu.16De talimat al Yahwa wodi: lazim kede intakum legetu, ai wahid min intakum, godur al intakum der akulu, godur omer le ai zol godur adad ta shaab takum. Intakum bi legetu zede; legetu takum kifaya al intakum bi akulu le ai zol al fi kema takum” 17Shaab ta Israel amulu kida. Tannin legetu ketir, wa tannin legetu besit. 18Wokit wozinu fi mizan ta omer, del al legetu ketir ma fadulu haja min humon, wa del al legetu besit ma nagis min humon haja. Ai zol legetu kifaya godur al bi timu humo.19Musa kelim le humon, “mafi zol kede dusu min akil de tani le sabah” 20Lakin, humon ma asuma kalam ta musa, Tanin bada dusu tani le sabah, bada afin wa tala dud. Musa tala zalan min humon. 21Humon legetu sabah be sabah Ai zol legetu kifaya al bi akulu fi yom dak. Wokit shemis biga sukun, hajad del sih ze moyo.22Wa hasil fi yom nimira sita humon legetu ess maraten, itnin omer le ai zol, kulu kaid ta mujtama jaw a kelim kida le Musa. 23Huwo kelim, “De Yahwa yau kelim: “Bukura utla, sebit al mukadas intiran le yahwa. Amulu takum kak ze al intukum der amulu, wa rakabu takum ai akil al intakum der rakabu. Ai bi fadulu, le nufus takum le sabah”24Humon gum dusu le sabah ze al Musa kelim le humon Dur de biga ma afin wa tala fogo dud. 25Musa kelim, “Akulu takum akil dak alela, ashan alela de yom sebit al nina bi ihterimu Yahweh. Alela intakum ma bi ligo fi mahal zara,26Intakum bi legetu kida sita yom, lakin yom nimira saba bikun mukadas. Fi yom al mukadas de ma bi kun fi manna.” 27Hasil fi yom nimira saba dak nas tannin ruwa ashan bi legetu manna, lakin humon ma ligo wole wahid.28Biga Yahwa kelim le Musa, “lahadi miten intakum bi aba hafisu talimat tai wa gawanin tai? 29Aynu, Yahwa wodi le intakum yom al mukadas. Wa fi yom nimira sita huwo bi wodi le intakum ess ta yomen. Ai wahid min intakum lazim kede geni fi mahal bito; mafi zol kede tala min mahal bito fi yom nimira saba de.” 30Shaab biga akudu raha fi yom nimira saba de”31Shaab ta Israel kan bi nadi isim ta akil de gali “manna” shikil bito abiad ze tirab ta karbara, wa hilu bito ze bisuit lakabatu be asel. 32Musa kelim, “de Yahwa yau kelim: “kede omer ta manna hafisa fi kulu zaman le ajiyal takum ashan iyal ta iyal takum bi aynu ess al Ana kan akilu intakum fi sahara, baad ma ana talau intakum bara min wata ta Masir”33Musa kelim le Harun, “shilu gurma wa kutu fogo omer ta manna. Ashan kede hafisu gidam Yahwa le ajiyal takum.” 34Ze Yahwa wodi talimat le Musa, Harun hafisu sonduk ta tifagiya. 35Shaab ta Israel akulu manna le muda arbein sena lahadi humon ja fi wata al waadu le humon. Humon akulu lahadi humon wosulu fi hudud ta wata ta Canaan. 36Wa biga wozinu omer de be godur ushur ta Ephah.

Chapter 17

1Kulu mujtama ta shaab Israel rahalu min sahra ta sin, humon kan bi dowru wara talimat ta Yahwa humon dugu kema fi Refidim, lakin kan mafi moyo hinak ashan shaab bi asurubu. 2Biga shaab kan bi loumu Musa fi zuruf al humon ligo, “wodi le nina moyo shirab.” Musa kelim, “le intakum bi kore kore le ana? Le intakum bi jeribu Yahwa?” 3Shaab del kan ashanin kalis, wa kan bi kore kore did Musa. Harun kelim, “le inta talan nina bara min Masir? Ashan inta bi ja ratulu nina ma iyal ta nina sawa ma ganamayat be atash moyo?”4Musa gum kore le Yahweh, “sunu ana bi amulu be shaab del, biga gerib ashan humon bi falagu ana.” 5Yahweh kelim le Musa, “ruwa fi gidam ta shaab del, wa shilu ma inta shiyur tannin ta Israel. Shilu asaya al inta amiru be bahar, wa amshi. 6Ana bi wogif gidam takum hinak fi hajer fi Horeb, wa inta bi wodi talimat le hajer, moyo bi dofugu min fogo le shaab ashan humon bi asurubu” zede Musa amulu fi safa ta shiuk ta Israel. 7Huwo wodi isim ta mahal dak massah wa meribah ashan shaab ta Israel kan bi kore kore wa ashan humon kan jeribu Rabuna wokit humon kelim ‘sei Yahweh zatu fi ma nina wole la”?8Wa biga jesk ta Amalik ja hujumu Israel fi Refidim. 9Wa Musa kelim le Joshua, “hazilu le inta shuwiya rujal wa talatakum bara. Shakil takum ma Amalik del bukura ana bi wogif fok ras jebel be asaya ta Allah fi idan tai.” 10Kida Joshua shakil ma Amalik ze Musa wori le huwo, wokit Musa, harun wa Hur arkab fok fi ras jebel.11Kan Musa bi arfa idan bito fok, Israel bi naja: wa kan huwo bi nezil idan bito kede akudu raha, Amalik bi bada naja. 12Wokit biga idan ta Musa tegil, Harun wa Hur jibu hujar wa kutu be tehet ashan bi dugaru idanat del fogo. Fi nefsu wokit, Harun wa zol tani fi safa tani. Biga idanat ta Musa sabitu fok lahadi shemis waga. 13Joshua katulu Amalik wan as bito kulu be sef.14Yahweh kelim le Musa, “katibu de fi kitab wa agarau kede Joshua asuma, ashan ana bi masau zikra ta Amalik min tehet samawat.” 15Wa Musa bada abinu Mazbah wa Kutu isim bito “Yahweh nesi” 16Huwo kelim, ashan idan kan arfau fok le kursi ta Yahweh- gali yahwa bi shakil ma Amalik min jil le jil.”

Chapter 18

1Yasrun, kahin ta midian, nesib ta musa, asuma be kulu hajat al Allah amulu ma Musa wa le Israel shaab bito. Huwo asuma gali Yahwa talau Israel bara min Masir 2Yasrun nesib ta Musa rizau safura, mara ta Musa, baad ma kan huwo rasulu fi bet. 3Wa iyal bito kulu itnin awlad; isim ta wahid woled kan Gershom, ashan kan Musa kelim, Ana kan ajnebi fi wata garib” 4Wa isim ta woled tani de kan Eliezer, ashan Musa kan kelim, “Allah ta nas jido tai kan yau bi saudu ana huwo talau ana min sef ta Faraun”5Yasrun, nesib ta musa ja ma iyal ta Musa wa mara ta Musa le Musa hinak fi sahra fi mahal al huwo dugu kema bito fogo fi Jebel ta Allah. 6Huwo kelim le Musa, “Ana, nesib taki Yasrun, ana bi ja le inta be mara taki wa iyal bito itnin,”7Musa gum tala bara wa alagu nesib bito, huwo dengiri fi wata, wa amulu busa le huwo. Humon aslu ahwal tomon kulu sawa wa humon dakalu fi juwa kema. 8Musa gum haki le nesib bito kulu hagat al Yahwa amulu le Faraun wa masrin be sabab ta Israel, wa be kulu zuruf al humon ligo fi sika, wa kef Yahweh saudu humon.9Yasrun tala mokosut be kulu hajat al kuwes al Yahwa amulu le Israel, wa al huwo alagu humon min idan ta Masrin. 10Yasrun kelim, “kede mejidu yahwa, ashan huwo talau intakum min idan ta Masrin wa idan ta Faraun, wa talau shaab min idan ta Masrin. 11Hasa ana arufu gali Yahwa kebir futu kulu aliha, ashan wokit Masrin kan bi azibu Israel shedid, Allah ja alagu shaab bito”12Yasrun, nesib ta Musa jibu hadiyat wa zebiha al haragu le Allah. Harun wa kulu shiuk ta Israel ja ashan bi akulu gidam ta Allah sawa ma nesib ta Musa.13Wa fi yom al Baadu Musa geni tehet ashan bi hukumu shaab. Shaab wogif haul huwo min sabah lahadi misa 14Wokit nesib ta Musa aynu kulu hajat al huwo amulu le shaab, huwo kelim, “de shunu al inta bi amulu le shaab del? Le inta bi geni barau wa kulu shaab bi wogif le inta min sabah lahadi misa?”15Musa kelim le nesib bito, “shaab del ja le ana ashan bi asalu irshad ta Allah. 16Kan humon indu shokuwa humon bi ja le ana. Ana bi karir bein wahid zol wa tani, wa ana ashan bi alimu humon kalamat wa gawanin ta Allah.”17Nesib ta Musa kelim le huwo, “inta bi amulu haja al ma kuwes. 18Inta bi taabu gisim taki, inta ma kulu nas taki. Humon de tegil kalis le inta ma bi agder ishtakel barau be nefsa taki. 19Asuma le ana. Ana bi wodi le inta irshadat, wa Allah bi kun ma inta, ashan inta bi mesil shaab del gidam ta Allah wa inta jibu shokuwat tomon le huwo. 20Lazim kede inta alimu le humon kalamat wa gawanin bito. Lazim kede inta wori le humon bi amulu.21Ziyada min kida, kede inta lazim hazilu min kulu shaab del nas al bi agder saudu, nas al bi ihterimu Allah, nas ta Hagiga al bi aba zulumu. Lazim kede inta arfau humon fok le shaab del, humon bi kan kaid wa mosulin le alaf, miyat, kausinat wa asharat. 22Humon bi hukumu shaab fi kulu mashakil al bi hasil tuwali, lakin mashakil al gowi humon bi jibu le inta. Ze ma kulu mashakil al suker, humon bi agder hilu fi baad tomon. Be teriga de bi kun sahil le inta, wa humon bi arfau humula sawa ma inta. 23Kan inta amulu zede, wa kan Allah amiru inta ashan bi amulu zede, biga inta bi agder gum, wan as kulu bi agder ruwa fi bet be salam.”24Musa biga asuma be kalam ta nesib bito wa amulu ai haja al huwo kelim. 25Musa gum hazilu nas kuwesin min Israel wa kutu humon fok le shaab, kaid mosulin le alaf, miyat, kamsinat, wa asharat. 26Kulu zaman human bi hukumu shaab be teriga kuwes wa besit. Mashakil al gowi. Humon bi jibu le Musa, wa lakin humon fi baad tomon bi hukumu mashakil al suker. 27Baad dak musa sibu nesib bito ashan bi ruwa, wa Yasrun rija wara le wata bito.

Chapter 19

1Fi shahar nimir talata baad ma shaab ta Israel tal bara min wata ta Masir, fi nefsu yom dak, humon ja fi sahra ta sina. 2Baad ma humon ruwa min refidin humon wosulu fi sahra ta sina, humon dugu kema fi sahra gidam jebel.3Intakum aynu sunu al ana amulu le Masrin, 4kef ana arfau intakum be jinah ta sogur wa ana jibu intakum le nefsa tai. 5Hasa biga, kan intakum bi amulu wa bi asuma le sot tai wa hafisu tifagiya tai, biga intakum bi kun nas tai al kas min kulu nas, ashan dunia kulu tai. 6Intakum bi kun mamlaka ta kahana wa shaab mukadas, le ana de yau kelimat al kede inta wonusu le shaab ta Israel.”7Biga Musa ja nadi shiuk ta shaab. Huwo biga wori gidam tomon kulu kelimat al Yahwa amiru humon. 8Kulu shaab juwabu sawa gali, “nina bi amulu ai haja al Yahwa yau kelim.” Kaman Musa ja ashan bi wori kalam ta shaab le Yahwa. 9Yahweh kelim le Musa, “ana bi ja le intakum fi sihab duluma ashan kede shaab asuma kan ana bi wonusu ma inta wa Kaman humon bi sedge intta kulu kulu,” biga Musa wori kalam ta shaab del le yahweh.10Yahweh kelim le Musa, “Ruwa le shaab. Alela wa kukura lazim kede inta ferigu humon le ana, wa kede humon kasulu gumasat tomon. 11Kun jahiz le yom nimira talata, ashan fi yom nimira talata hinak Yahweh bi ja tehet fi jebel sina.12Inta lazim kede kutu hudud le shaab haul jebel de kulu. Wori le humon, “amulu hisab takum kede intakum ma ruwa arkab fok fi jebel wa kede intakum ma habisu hudud bito. Al bi lemesu jebel de hagiga kida bi katulu; 13Mafi idan ta ai zol bi lemesu shikil zol de. Lakin, bi falagu au bi durubu, sala kan huwo biga shunu, haywan au zol, ma bi hai. Wokit buruji bi afuku buri towil, humon lazim kede ja fok fi kura ta jebel.”14Biga Musa gum nezil tehet min jebel le shaab. Huwo bada ferigu shaab le Yahweh wa humon kasulu gumasat tomon. 15Huwo kelim le shaab, “geni takum jahiz le yom nimira talata; mata takum ruwa gerib ma nusuwan takum”16Fi yom nimira talata, be sabah hasil sot ta saga dugu wa wala wa sihab tala duluma fi jebel, wa sot ta buruji afuku shedid. Kulu shaab al fi juwa kema rogus wa kafu. 17Musa gum talau shaab kulu bara min kema ashan bi gabil ma Allah, wa humon wogif fi kura ta jebel. 18Jebel sina kati kulu be dukhan ashan Yahweh nezil fogo be nar wa dukhan. Dukhan dak kan bi gum fok ze dukhan ta furun, wa jebel kulu kan bi rogus.19Wokit biga sot ta buruji bi zidu ziyad, Musa wonusu, wa Allah Juwabu huwo be sot. 20Yahweh ja fi jebel sina, lahadi fok fi ras jebel, wa nadi Musa fok, Musa gum ruwa fok. 21Yahweh kelim le Musa, “anzil tehet wa wodi inzar le shaab; kede humon ma hawil ashan bi aynu Yahweh. Wa ketir min humon bi mutu. 22Kaman kede kahana al bi ja le ana gerib hini de wasa beid wa jahizu gisin tomon le ja tai ashan ana kede ma gilibu did humon.”23Musa kelim le Yahweh, “shaab del ma bi agder ja fok fi jebel sina, ashan inta wodi talimat le nina: “kede kutu hudud haul jebel bes le Yahweh” 24Yahweh kelim le huwo, “Anzil tehet wa jibu Harun fok hini ma inta, lakin mata sibu kahara wa shaab ashan bi kalifu wa bi ja le Yahweh fok hini, an Huwo bi gilibu did humon” 25Biga Musa rija tehet wa wonusu ma shaab.

Chapter 20

1Allah wonusu kulu kelimat del: 2“ana yau Yahwa Allah taki, al talan inta bara min wata ta Masir, bara min bet ta sokol kadam 3Kede inta ma indu Allah tani gidam tai.4Mata salau le nefsa taki saram wole surs ta haya min hajat al fi sama fok, wole al fi wata tehet, wole al fi juwa moyo tehet, 5Inta lazim kede ma dengir tehet le hajat del wa mata seli le humon, ashan ana yau bes Yahwa Allah taki. Ana Allah ta gira. Ana azibu shokol deif ta judud takum be jibu ikab le iyal iyal, lahadi jil nimira talata wa arba le del al bi abau Ana. 6Lakin ana bi beinu muhaba tai al sabit le alaf ta nas al bi hibu ana wa bi hafisu talimat tai.7Kede inta lazim ma shilu isim ta Yahwa Allah taki, sambala, ashan ana ma bi sibu zol al bi shilu isim tai sambala.8Zekiru yom al mukadas, ashan bi kun bes le ana. 9Inta lazim bi ishtakal wa amulu hajat taki fi sita yom. 10Lakin yom nimira saba bi kun yom mukadas le Yahwa Allah taki. Inta lazim ma bi amulu ai shokol fogo, inta au jena taki, au biniya taki, wole kadam taki al rujal au kadam taki al nusuwan, wole ganamayat taki. Wole nas ta bara al ja fi juwa abuwab taki. 11Ashan fi sita ayam Yahwa salau samawat wa dunia, wa bahar, be kulu hajat al fogo, wa huwo akudu raha fi yom nimira saba. Ashan kida Yahwa bariku wa kutu yom nimira saba mukadas.12Ihterimu abu taki wa uma taki, ashan inta bi geni zaman towil fi mahal al Yahwa Allah taki bi wodi le inta. 13Mata katulu ai zol 14Mata amulu zina15Mata seregu 16Mata kun shuhud ta kidib al bi wonusu kidbi le jeran taki. 17Kede niya taki ma waga fi bet ta jeran taki: Kaman niya taki kede ma waga fi mara ta jeran taki, wa Kaman fi kadamin bito al rijal wa al nusuwan, wole fi tor bito, wole himar bito, wole fi ai haja ta jeran taki.18Shaab kulu aynu nur wa asuma sot ta saga, wa aynu jebel bi tala dukhan. Wokit shaab aynu kida, humon kala wa wogif mia beid. 19Humon kelim le Musa, “wonusu le nina, wa nina bi asuma; lakin mata sibu Allah kede wonusu le nina, nina bi mutu.” 20Musa kelim le shaab del, “matakum kafu, ashan Allah jaw a bi jeribu intakum wa ashan kafu bito bi kun fi intakum, wa ashan kede intakum ma amulu katiya,” 21Biga shaab wogif beid, wa Musa ja gerib le dabab al Allah fi fogo de.22Yahweh kelim le Musa, “de yau al lazim kede inta wori le shaab ta Israel: “inta aynu be nefsa taki ana wonusu le inta min sama. 23Kede intakum ma salau rabunat tannin ma ana le intakum, rabunat ta fida wa rabunat ta dahab24Salam takum le ana mazbah min turab, wa lazim kede intakum haragu fogo zebihat takum, wa zebihat ta limu takum al kuwes, ganamayat takum wa bagarat takum, fi ai mahal al bi kafu isim tai fogo, ana bi ja le intakum wa bi bariku intakum. 25Kan intakum salam le ana mazbah be hujar, kede ma abinu wa kede gatau hujar del, ashan kan intum istamilu fogo afasat ta shokol, bi tala nijis. 26Intakum kede ma nutu fi mazbah tai be silim ashan fadiya takum kede ma beinu.”

Chapter 21

1De yau ganun al inta bi wodi le humon.2Kan inta biyu khadam Hebrew huwo bi istakal sita sena wa fii sena nimira saba inta bi sibu huwo bi ruwa ma dafa le inta haja. 3Kan huwo ja barau huwo bi reja barau. Lakin kan huwo ja ma maria Kaman huwo bi ruwa ma mara be. 4Kan siya wodi le huwo maria wa maria de weledu awulat wa banat maria de wa iyal de bi kun le said wa huwo bi ruwa barau.5Kan khadam bi geni: ana rudu said tai wa mara tai ana ma azu ruwa. 6Said bi shilu huwo wa aulad tou fi gidam gediya.7Kan inta biyu biniya inta ma bi sibu hiya hur ze ma bi hasil le khadam. 8Kan hiya batal fii ena ta zol al biyu hiya de huwo ma bi biyu hiya le zol tani.9Wa kan inta wodi hiya le jena taki hiya bikun ze jena bitak. 10Kan huwo zouju mara tani huwo bi amulu hajat al kaab huwo bi amulu. 11Loo inta ma amulu talata hajat de hiya bi tala sakit.12Kan zol dugu zol wa zol de mutu Kaman bi katulu huwo. 13Kan huwo katulu wa huwo ma arufu. Ana bi ainu makan huwo ruwa fogo. 14Kan zol fekir ashan katul wa huwo khadam bi katulu huwo15Lo zol dugu abu wa uma tou bi katulu huwo Kaman. 16Lo zol seregu zol wa biyu haja de bari. Au Ligo fii ida tou bi katulu huwo. 17Kan zol sitimu abu au uma tou bi katulu huwo.18Kan fi itnin rijal gesimu badu wahid dugu tani bi hajer au bi kalam wa huwo nuum. 19Kan huwo gum wa ruwa be ukas wa dugu zoldak de. Huwo bi dafa zol de hata huwo biga kwes20Kan zol dugu khadam be ukas huwo mutu bi katulu huwo Kaman. 21Lakin kan amulu iynin au talata yom ma bi katulu. Huwo ashan huwo khadam.22Kan fii nas bi sakil wa dugu mara hamil huwo bi dafa garama de be kun gidam gadi. 23Kan hasil haja huwo bi shilu le huwo. 24Wa ena be ena, wa sin be sin, ida be ida, rajil be rajil. 25dabara be dabara amulu kwes bi amulu inta kwes26Kan dugu ena ta khadam tou au jiran tou karabu bi sibu huwo hur ashan ena tou. 27Kan sunun ta khadam taki waga inta bi sibu huwo hur.28Kan bagara taki dusu zol wa huwo mutu bi dofunu bagara de wa ma bi akulu laham de. Wa sidu bagara de bikun hur. 29Lakin kan wori le zol de huwo ma asuma wa bagara de katulu zol bi katulu bagara de. 30Kan inta deir huwobi dafa garama ashan feku huwo bi dafa kulu.31Kaman kan hasil le biniya huwo wind, kan humon bi dfa kulu. 32Kan bagara de dugu khadam au jiran, sidi bagara de bi dafa le khadam au jiran de a teletin fida wa bi katulu bagara de.33Kan zol fata biir, au ufura wa sibu fadi, wa bagara au himar, 34Sidi biir de bi dafa fida wa bagara wa himar al mutu de huwo bi shliu.35Kan bagara dugu bagara tani bi biyu bagara de wa humon bi gesimu gurus. Wa kan bagara al amulu. 36Kan wori le huwo wa huwo ma asuma huwo bi dafa bagara be bagara, Al mutu de bikun tou.

Chapter 22

1Kan zol sergu bagara au koruf, wa daba au biyu bara, bi wodi bidal bagara kamsa wa bidal koruf arba. 2Kan amsuku zol bi serhu, dugu au mutu de ma bikun. 3De kan hasil wa shemis tala de jerima katulu. Kan huwo ma endu haja, bi biyu huwo ashan bi dafau haja al huwo seregu de. 4Kan ligo haiwan sergu hai, kan bagra au himar, au koruf, huwo bi dafa kulu le inta.5Kan zol bi ainu makan zara wa huwo sibu haja hasil huwo bi dafa.6Kan nar wala wa hargu suk wa harugu garmir wa mazara au kulu haja zol al walu nar de bi dafa.7Kan zol wodi fida au hajat, tou le zol wa sergu min huwo kan huwo ma ligo harami de bi dafa maraten. 8Kan bi shilu huwo fii gediya, kan huwo yau midu ida fi hajat ta zol. 9Kulu gediya ashan mumtalakat ze bagara, himar, koruf au gumas, au haja tani mafi, de kulu de tou: fi zaman de humon kulu de la gadi, al amulu batal de dafa le zol tani de.10Kan zol tani de sitimu lo zol himar au bagara au koruf ai haiwan tani, wa mutu au kasuru min huwo mafi zol ainu. 11Humon bi wori gidam Allah huwo ma arufu haja, wa zol de bi rudu huwo ma bi dafa haja, 12Lakin kan seregu min huwo huwo bi dafa le sidu. 13Lakin kan hakimu huwo bi rija bagi de wori ashan bi sadeku huwo, huwo bi dafa haja.14Kan inta shilu min zol haja wa kasuru au mutu, wa sidu mafi, bi dafau. 15Kan sidu de fii ma bi dafau, kan ujura bi wodi ujura de.16Kan zol num ma biniya fata bi wodi le huwo mari 17Kan abu tou aba huwo bi dafa miya min fida18Mata sibu zol batal kede hai. 19kulu zol bi num ma haiwan bi katulu.20Kan zol daba haiwan ma le Rabuna. Bi katulu huwo, 21Mata amulu batal le nas tannin ashan inta kan fi beled tan as tannin masuir.22Mata amulu armala batal, wa la atim. 23Kan inta amulu huwo batal huwo kan kore le ana, ana bi asuma le humon, 24wa kataul wa nusuwan bi kun aramil wa iyal takum atim25Kan inta wodi fidah le nas tai al ma indu mata arufa nefsak mata kun le humon Rrabuna. 26Kan inta shilu gumas ta zol rija le sidu fi zaman shemis ge waga. 27Ashan de bikun wahid haja al huwo indu, al huwo bi kati be huwo jisim, huwo bi numu fi ai mahal? Kan huwo kore ana bi asuma ashan ana hannin.28Mata shitimu Rabuna wa la talaan reis taki, Allah au lainu wa musuliin ta nas taki.29Mata shilu awel haja al bi tala min zira de tai. 30Wodi le ana awel jena taki. Saba yom huwo bi geni ma uma tou, fi yom nimira tamaniya inta bi gedimu le ana. 31Kede itakum kun bes le ana, mata akulu laham batal jada le kilab.

Chapter 23

1Mata rasulu babara keedeb, mata douru ma zol ta keedeb. 2Mata douru ma nas al bi amulu batal. 3Mata shilu haja ta zol meskin.4Kan inta ligo bagara au himar woduru shiulu le sidu. 5Kan inta ligo himar ta adu taki waga shilu mata sibu tehet.6Mata hagiru salawat ta zol meskin. 7Mata kelim kidib, mata katulu meskin wa al nedif ashan ana ma bi sibu zol al meskin. 8Mata shilu rashua, ashan roshua bi gofulu ena ta zol al bi ainu, wele bi geiru kalam ta zol al nidif. 9Mata amulu batal le zol garip ashan intum arufu zol al garip. Intum kan nas garibin fi Masir.10Seta sena inta bi zara wa inta bi hasidu. 11Fii sena nimira saba inta bi akudu raha wa masakin. Wa bagi haiwanat bi yau bi akulu, Kaman, karma wa zetun.12Sita yom inta bi istakal, yom nimra saba inta bi ma bi istakal, wa bagara taki wa kulu haja taki. 13Amulu kulu haja ana kelim le inta mata kum nadi Rabuna tani, ma kill asuma intakum14Talata mara fi sena intum bi ayed. 15Intakum bi hafisu giyam inta bi akulu saba yom ze ma ana kelim fi zaman abib fi zaman huwo tala min Masir, humon ma bi ja fi gidam tai fadi.16Fii aud ta zira inta bi jibu awel hajat le ana zira de, wan as fi akir sina. 17Talata mara fi sena inta bi limu zorah.18Mata gedimu le ana zebiha al fogo kemira. Mata hafisu be saham ta Dabana le iud le bokura. 19Jibu takum awel hasat le ana, matakum Rakabu.20Ainu takum, ana bi rasulu malaika fii gidam takum bi hafizu itakum fi sika, bi shilu itakum fii makan al ana sala le itakum. 21Kutu takum bala wa asuma takum le huwo mata amulu huwo batal ashan guwa ta isim tai fogo huwo. 22Kan itakum isuma le ana wa itakum amulu kulu kala, tai wa ana bi amulu itakum batal.23Malaika bi kun fi gidam takum lehadi al Amaruin, we al hasin wa al farazin, wa al Canaaniin wa al howin, wa al bossin, ana bi turudu humon. 24Mata dengiry le Rabuna tomon wa la inta bi abidu, matakum amulu hajat al shilu humon wad emir timsal tomon. 25Abidu Rabuna Allah takum huwo bi bariku, akil wa moya taki, wa bi shilu ayam min intakum.26Mafi balid takum bi waga wa la zol al ma bi weledu, wa umur takum bikun towil. 27Ana bi rasulu hudur tai fi gidam takum ana did kulu zol bi wogif gidam taki, wa kulu adu bi jere min intakum. 28Huwo bi rasulu zanabir fi gidam takum bi turudu al Howin wa al Canaaniin, wa al within min gidam takum. 29Lakin ana ma bi turudu humon fi sena wahid, Ashan Dunia bi karabu, ashan hajat ketir bikun batal.3033Haba haba ana bi shilu humon min gidam takum hata itakum bi weledu wa, intakum bi shilu makan de. 31Ana bi wodi le inta mahal min bahar suf le Phalastin, wa min beriya le nahar. 32Mata amulu ahad ma humon wele ma Rabunat tomon.

Chapter 24

1Rabuna kelim le Musa talu takum le ana inta wa Harun, wa Nadab, wa Abeyhu, wa min nas kubar ta Israel wa dengir takum mi beid. 2Wa Musa bi ja gerib le ana wa bagi nas bikun beidin.3Musa jaw a kelim kalam al Rabuna wori le huwo wa kulu ganun nas rubu le Musa be sot wahid. “ kulu haja Rabuna kelim ana bi asuma. 4Musa katibu kulu kalam al Rabuna kelim le huwo, Huwo gum sabah wa abinu masbah fi jebel huwo geni hinak inteshir Amud ze adad ta Israel.5Huwo rasulu itnin aulad min Israel kidi ruwa shilu zabah ta salam. 6Musa shilu nus dom huwo kutu fi saham wa nus dom huwo rushu fi misbah.7Huwo shilu kitab wa agara le nas wa nas kelim wori le ana kalam le Rabuna kelim ana bi asuma. 8Musa shilu dom wa rushu wa huwo kelim dom Rabuna amulu am itakum kulu kalak de.9Yala Musa wa nab, wa Abyhw, wa sebein min shiyuk ta Israel. 10Humon ainu Rabuna ta Israel tehet kura fi sikil zahari wa sama nedif. 11Lakin huwo ma medu ida le nas Musa yala humon ainu Rabuna wa humon akulu wa ashurubu.12Rabuna kelim le Musa ruwa le jebel wa geni hinak ana bi wodi inta hajer wa ganun al inta katibu wa inta bi alimu humon. 13Musa wa Joshua Musa tu humon ruwa fi jebel.14Musa kelim gargar, geni takum hata ana bi rija wa, Aaron wa Hur ma inta kan zol indu kalam keli ruwa le humon. 15Yala Musa ruwa fi ras jebel, wa sihaf kati huwo.16Wa mejid ta Rabuna nezil fi jebel Sina wa kati sama sita yom, fi yom nimira saba, Rabuna nadi Musa min nus ta sama. 17Kan sikil ta mejid ta Rabuna ze nar fii ras jebel, fi gidam ena ta Israel. 18Musa dakalu fi nus ta sihab huwo ruwa le jebel arbein nahar wa arbein leil.

Chapter 25

1Rabuna kelim le Musa: 2Kelim le Israel kede humon jibu le ana hadiya, al fi geliba ta zol.3Wa hadiya intum bi shilu min humon: Dahab, fida, wa nihas, 4Wa gumas zahari, wa banafseji wa ahmar, wa jilit wa shar ta ganamaya. 5Wa kashap. 6Wa zet le nur, wa aryah le zet al misha, Wa bohur le riha. 7ajer jaza, wa hajir ta karma ashan bi robutu dus.8Humon bi amulu makan al ana bi geni fogo. 9Amulu kulu hajat de ze ma ana kelim.10Amulu takum sanduk min kasab tul mitir wa ashara centimitir le fok sebein centimitir. 11Inta bi kati dahab la nedif min dahab fi taraf tou.12Inta bi kutu arba halagat min dahab, huwo bi kun fi nus, fi janbu wahid halakyin fi janbu al tani halakyin. 13Inta bi amulu kasab wa bi kati be dahab. 14wa bi dakalu fi halak al gerib ma sanduk bi shilu humon15wa kasab de bi kun fi shikil halagat ma bi shilu bara. 16Inta bi kutu fi sanduk kilmat al ahad al ana wori le inta. 17Amulu kuta le sanduk min dahab al nedif, tulutmiya mitir wa ashara centimitir wa urud sebein centimitir, 18Amulu fi taraf kuta de ze itnin Malaga min dahab.19Fi I kulu taraf Malaga, min inai wa tani min inak min inak, juzu ta kuta. 20Tani malaika bi jena fok, wa iusa ta tani fii tani fii kuta, 21Kutu kuta fii ras sanduk, wa fii juwa sanduk kutu kalam al ana wodi le inta.22kuta be itnin malaika al fii sanduk, ana bi limu ma ata wa ana bi wori kulu kalamat wa inta bi wori le Israel.23Amulu terbeza min kasab tul tisein centimitir, wa urud kamsin centimitir, wa fuku sebein centimitir. 24Wa kuta tou min dahab al nedif, amulu hosh min dahab al nedif.25Amulu fasil be taraf urud tou shibir, wa amulu fasil taraf min dahab. 26Amulu terbeza arba zawiya. 27Wa halakat de bikun gerib min taraf, ashan bi dakalu kasab ta terbeza.28Amulu that tou min kasab wa kuta tou min dahab. 29Amulu terbeza wa afash min dahab al nedif, wa hajat al bi gedimu be zebiha. 30Inta bi kutu akil al mukadas fi gidam ta Rabuna kulu yom.31Amulu nur min dahab al nedif. Amulu karita ta nur de, towil wa zoohor. 32Sita shiba min bara min jabu tou talata shibat nur.33Wa fi tija tani talata nur kubaya ta zuhur lahadi sita shipa la dari min nur. 34Fi nur arba kas ta zohur.35Tehet ta tani shida ajura wa tehet ta itnin shiba fugu sita shiba dara min nur. 36Ajur w shiba. Kulu haja wahid min dahab al nedif.37Amulu saba lamba ,wa lamaba bi wala min gidam. 38Malaga wa sahan min dahab al nedif. 39Bi amulu kulu hajat de be dahab al nedif, 40Ainu wa amulu ze ma inta beinu le inta fi jebel.

Chapter 26

1Itakum bi amulu kaima ma ashara sitara bi salawo min kitan wa zahari, arjuwani, wa lon ahmar suuf salawu ze malaika. De skokul ta zo al fanaan. 2Al tul ta kulu sitara lazim bi kun tamaia-ishiriin metir al urut arba metir. Kulu starat lazim bi kun magaz sawa. 3Kamsa sitarat lazim bi limu sawa, wa kamsa sitarat al tanin lazim kaman bi limu ma bad.4italkum lazim bi sala rubat al zahari fi nihaya ta sitatra al bibara fi mujumu al awel. Fi nefsu teriga, itakum bi amulu sawa ma nihaya ta sitara fi mujumu al tani. 5Itakum lazim bi amulu kamsiin rubaat fi nihaya ta sitara fi mujumu al awel. Amulu keda ashan al sitarat bi agsi le bad. 6Iakum bi amulu kamsiin almashabik min dahab wa limu al sitarat sawa ma huwomon ashan al kaima bi kun muwahad.7Itakum bi amulu sitarat ta shar ta galamayat le kaima fok kaima. Itakum lazim bi amulu hidahsar min sitarat del. 8Al tul ta kulu sitara lazimu bi kun talateen metir wa, wa aye sitra lazimu bi kun magaz arba metir. 9Itakum lazim bi dumu kamsa sitara le kulu zol ma bad sita sitarat al tanin. Itakum lazim bi zidu fok le sitarat in al sita sitarat fi gidam ta ta kaima.10Itakum lazimu bi amulu kamsiin rubat fi nihaya ta sitara ta mujumu al awel, wa kamsiin rubat fi nihaya ta sitara al limu fi mjumu al tani. 11itakum lazim bi amulu kamsiin mashabik al bronze wa kutu huwomon fi al runbat. bad dak ita bi limu al kaima sawa ashan huwo bi kun wahid gita.12Bagi sitara al nus, al huwo juzu al fadalu min sitara ta kaima, bi aligu fi wara ta kaima. 13Lazim wahid metir min sitara bikun fi wahid safa, wa metir wahid ta sitara fi tija al tani---dak al sibu bara min tul ta sitara ta kaima bi aligu fi tija tani ta kaima fi wahid tija wa fi tija tani ashan bi kati huwo. 14Itakum lazim amulu le kaima tegia ta gilid ta koruf al ahmar al masbugh, wa tegia tani ta gilid ashan bi ruwa fok.15Itakum lazim bi amulu gesim adil min kasab ta samgh le kaima. 16Tul ta kul wahid gesim lazim bi kun ashara metir, wa urudtou lazim bi kun wahid wa nus metir. 17lazim etnin kasab bi kun hinak fi kulu gesim ashan bi limu al gesim ma bad. Itakum bi amulu kulu gesim ta kaima bi teriga de. 18Zaman itakum amulu al gesim le kaima, itakum lazim bi amulu ishirin gesim le tija ta junub.19Itakum lazim bi amulu arbein amud fida ashan bi riuwa tihit ishirin gesim. Lazim hinak bi kun etnin amud tihit gesim al awel ashan bi kun asas tou, wa kaman etnin asas tihit kulu gesim tanin le etnin asas toumon. 20Leanu al tija al tani ta kaima, al fi shamaal, itakum lazim amulu ishirin gesi 21wa ma arbein asas ta fida. Hinak lazim bi kun etnin asas tihit gesim al awel, etnin asas tihit gesim al tani, wa keda.22Leanu tija albi wara ta kaima fi tija al garbi, lazim itakum bi amulu sita gesim. 23Itakum lazim bi amulu etnin ngesim le zawia al wara al at kaima. 24Gesim del lazim bi fasilu min tihi, lakin bi limu fi al fok ma nefsu katim. huwo bi kun bi teriga dele zawia al bi wara. 25lazim hinak bi kun tamania gesimma asas min fida. hinak lazim bi kun sita ashar asas kulu, etnin asas tihit gesim al awel, etnin asas tihit gesim al tani wa keda.26Ita lazim bi amulu awarid min kasab ta samugh le gesim ta wahid min kaima, 27kamsa awarid le gesim le tija tani ta kaima, wa kamsa awarid le gesim le tija ta wara ta kaima le garib. 28Al awarid al fi nus ta gesim, al huwo nus fok, lazim bi wosulu min nihaya le nihaya.29Ita lazim bi kati al gesim ma dahab. Ita lazim bi sala halag toumon min dahab, ashan huwomon bi kadimu ze sidu bet le awarid, wa 30inta bi sala kaima bi tabbi kuta al wori le inta fi jebel.31Ita bi sala sitara zahari, asmajoni wa arujuwani wa suuf kurmuz, gumasha getani, ma tasmim ta malaika, al shokul ta zol al negit 32Ita bi haligu fi arba amida ta shejera samugh al kati ma dahab. amida del lazim bi kun indo sinara ta dahab kutu fi arba fida asasia. 33Ita bi haligu fok al sitara tihit mashanik, wa ita bi jibu fin juwa safina ta shihada. Al sitara lazim bi fasilu mahal al mukadas min kuds al akddas.34Ita bi kutu al kaffara fogo ta buud ta shihada, al fi kuds alakdas. 35Ita bi kutu tarbeza bara min sitara. Ita bi kutu lamba aksi tarbeza fi tija junub ta kaima. Al tarbeza lazim bi kun fi tija shamal.36Ita bi sala halaga le madkal . Ita bi sala min zahari, arujuwan, wa ahmar al loon mawad wa gumash mabrum shokul ta turz. 37Leanu haligu, ita bi sala kamsa mida ta samugh wa kati huwomon bi dahab. Sinara toumon bi kun min dahab, wa ita bi jada kamsa bronze asasi le huwomon.

Chapter 27

1Ita bi sala mazbah min kasab ta samugh, kamsa metir tuwil wa kamsa wasie. Al mazbbaha bi kun murabah wa tala meti ali. 2Ita bi amulu towsie le arba zawaya al ze guruun ta thor. Al guruun bi salawu zejuzu wahid ma mazbaha, wa ita bi kati huwomon ma bronze.3Ita bi sala mueadat le mazbbaha.gurumat le rumaat, wa kaman muksasa, teshit, laham alshuk, wa nar tou. Ita bi sala afashad del ma bronze. 4Ita bi sala bab ta nar le mazbbaha, shabaka ta bronze. sala katim ta bronze le kulu bab ta arba zawaya.5Ita bi kutu al bab tihit nihaya ta mazbbaha, fi nus wa le tihit. 6Ita bi sala amida le mazbbaha, amida min kasab ta samugh, wa ita bi kati huwomon ma bronze.7Al amida bi kutu fi katim, wa al amida lazim bi kun fi etnin tijahat ta al mazbbaha, ashan bi arufawo. 8Ita bi sala al mazbbaha fadi, min loha. Ita bi sala huwo fi teriga al kan beinu le inta fi jebel.9Ita bi sala medan le kaima. bi haligu fi tija junub ta medan, bi haligu malabis al mabrum tul mia metir. 10al halagat lazim bi kun indo marakis ishiriin markaz, ma ishiriin bronze asasi. Hinak kaman bi kun sinara mulasak le marakis del, wa amida tou min fida.11Kaman fi tija shamal, bi kun fi halaga mia metir tuwil ma ishiriin marakis, ishiriin bronze asas, sinara mulasak fi marakis del, wa amud min fida 12Fi medan ta mazbbaha fi tija garib bi kun fi hinak sitara kamsiin metir tuwil. Bi kun fi hinak ashara marakis wa ashara asas. 13Al medan ta mazbbaha bi kun kaman kamsiin metir tuwil fi tija shirik.14Al halag ta tija ta madkal bi kun kamstashar. Huwomon bi kun indo talat marakis ma talat asas. 15Al tija al tani kaman bi indo halaga kamstashar metir. Huwomon bi kun indo talata marakis wa talata asas. 16Al bab ta medan bi kun indo sitara ishiriin metir. Al sitara bi kun azrak, arujuwani, wa mawad ahmar wa malabis mabrum, shokul ta al mutraz. huwo bi kun indo arba marakis ma arba asas.17Kulu medan ta marakis bikun indo amida ta fida, sinara min dahab, wa asas min bronze. 18Al tul ta medan bi kun mia metir, al urud kamsiin metir, wa al tul kamsa metir ma malabis al mabrum al halagu, wa asas ta bronze. 19Kulu mueadt bi istakdimu fi kaima, wa kulu ashara awtad ta kama wa medan bi kun min bronze.20Ita bi amiru nas ta Israel ashan bi jibu zeit ta zeitun nedif wa mudghut le lamba ashan huwomon bi wala bi istimrar. 21Fi kaima ta al ijtima, bara min sitara al fi gedam ta kaima al indo tabuud ta shihada, Haron wa iya tou bi hafizu lamba muwala gedam ta Yahwa, min ashiya le sabah almutallibat bi kun fadulu ta asnum fi kulu ajiyal ta nas ta Israel.

Chapter 28

12Nadi le inta Haron aku taki wa ital tou Nadab, Abihu, Eleazar, wa Ithamar---min nus ta Israelien ashan huwomon bi kadimu ana ze abuna 2inta kede sala le Haron, aku taki, jalabia al kasisu le ana. jalabia del bi kun le ihteram tou wa shokul kebir. 3Inta lazim bi kelimu le kulu nas munu yau negit fi geliba, del al malawo ma roho ta hikma, ashan huwomon bi sala le Haron jalabia ashan bi kasisu huwo ashan bi kadimu ana ze abuna tai.45Al jalabia al huwomon bi sala huwo al ssadra wa rida wajba gamis muharam wa imama wa hizam. Huwomon bi sala jalabiat del al kasisu le ana. Huwomon bi kun le aku taki Haroon wa iyal tou ashan huwomon bi kadimu ana ze abuna. Huwomon bi shilu dahab, al asmajoni wa al arujuwan a kurmuz, wa al buz.6Huomon bi sala gumash min dahab asmajoni arujuwan wa kurmuz wa suuf al ahmar, wa kitan mabrum. de bi kun shokul ta zol negit. 7huwo bi kun indo etini kitfa mulasak le huwo fi zawaya tou al etnin. 8Huwo nayim wa mahbuk rubat ta sulba bi kun ze gumash; huwo bi salawo min wahid min gita ta gumash, al salawo min kitan mabrum al huwo dahab, azrak, aujuwani, wa loon al kurmuzi. 9Ita bi shilu etnin min hajer eaqiq yamani wa naqsh fogo isim ta iyal ta Israel.10Sita min asma toumon bi kun fi hajer, wa sita asma bi kun fi hajer tani, fi nizam ta melad. 11Ma shokul ta naqsh al hajer, ze naqsh al khatim, ita bi hafura etnin hujaar de ma isim ta iyal ta Israel. 12Ita bi kutu hujar del fi nizam ta dahab. Ita bi kutu etnin fi khatif ta gita ta gumash, al hajeri ashan bi kun zikira le Yahwa ta iyal ta Israel. Haroon bi shilu asma toumon gedam Yahwa fi khatif tou ze zikira le huwo.13Ita bi dubitu al daha 14wa etnin salasil madaffir in dahab al nedif ze habil, wa ita limu salasil le dubit.15Ita bi sala al sadra le amulu karar, amulu shokul ta zol al negit, shekil tou ze gumash. sala min dahab, al azrak, arujuwani, wa al suuf al kurmuzi wa malabis al tamam. 16huwo bi kun muraba. Ita bi gofulu al ssadra maratein. huwo bi kun wahid masafa tuwil wa wahid masafa wasei.17Ita bi kutu fogo arba sufuf ta hujar al gali. al saf al awil bi kun indo ahmar dakin, topaz (al haher al kerim) wa aleaqiq. 18Al ssufuf al tani indo zamarrid, yaqut wa almas. 19Al ssufuf al talit bi kun yaqut wa hajer kerim. 20Al ssufuf al rabe bi kun indo peryl wa aleaqiq al yamani wa yashabb, Huwomon bi kutu ze nezam ta dahab.21Al hujar bi salawo hasab asma ta iyal ta Israel. Huwomon bimkun ze naqsh fi khatam, kulu isim bi kun le gabayil al etnashar. 22Ita bi sala fi alssadra ssalasil ze habil, madaffir shokul ta dahab al nedif. 23Ita bi sala khatim min dahab le alssadra wa bi limu lma etnin al akir al ta ssadra. 24Ita bi limu dahab al etnin le ssalasil le etnin zawaya al ta ssadra.25Ita bi limu bagi etnin salasi ta madaffir le etnin dubit. bad dak ita bi limu del le kutuf qata ta gumash al fi gidam tou. 26Ita bi sala etnin katim min dahab, wa ita bi kutu huwomon fi etin zawia al tni al ta ssadra, fi nihaya al gerib ma tija al bi dakil.27Ita bi sala etnin katim ta dahab, wa ita bi limu huwmon ma tihit ta etnin qata ta kutuf ta gumash al gedam, gerib ma darz fok mahbuk al nayim gash ta gumasg. 28Huwomon bi rubutu lassadra ma katim tou fi gumash ta katim ma habil azrak, ashan bi limu bes fok ta hizam al muhbuk. De ashan al ssadra ma bi shilu min gumash.29Zaman Haron ruwa le mahal al mukadas, huwo bi shilu asma ta iyal ta Israel fi geliba tou fi lassadra le amulu karar, ze zikra al mustemir gedam ta Yahwa. 30Ita bi kutu al ssadra Urim wa al Thummim le shilu karar, ashan huwomon bi kun fok le geliba ta Haron zaman kan huwo ruwa gedam ta Yahwa. ze de Haron dayiman bi shilu asma le amulu karar le iyal ta Israel fogo geliba tou gedam ta Yahwa.31Ita bi sala ,habil ta gumash min qamash al azrak . 32huwo bi kun indo fatha le ras fi nus. al fatha bi kun indo muhbuk fi nihaya tou ashan huwo ma bi sharatu. De bi kun shokul ta khayaat.33Fi tihit hadab, ita bi sala al rrmman min azrak, arujuwani, wa ghazal kurmuzi hawali tou. jaras min dahab bi kun bein huwomon. 34hinak bi kun jaras min dahab wa alrrmman, al jaras min dahab wa keda fi hawili hadan ta malabis. 35al malabis bi kun fi Haron kan huwo bi kadimu, ashan suot tou bi asumawo kan huwo ruwa le mahal al mukadas gedan ta Yahwa wa kan huwo tala. De ashan huwo ma bi mutu.36Ita bi sala sahan ta dahab wa hafura fogo, ze al bi hafurao fi katim, ''Mukadas le Yahwa. 37''Ita bi limu sahan de ma habil al azrak fi gedam ta eamama. 38Huwo bi kun fi wosa ta Haron; huwo dayiman beinu galat al bi limu ma zabiha ta hadaya al mukadas al Israelien kasisu le Yahwa. Al eamama bi kun dayiman fi wosa ashan Yahwa bi gabilu hadaya toumon.39Ita bi sala al coat ma kitan al nayim, wa ita bi sala eamama min kitan al nayim. ita kaman bi sala washah, skoul ta turz.40Leanu iya ta Haron lazim bi sala coat, washah, wa eiqal le ihteram toumon wa le dala. 41Ita bi libisu Haron aku taki, wa iyal tou ma huwo. Ita bi masa, huwomon, wa kasisu huwmon le ana, ashan huwomon bi kadimu ana ze abuna.42Ita sala le huwon kitan libaas ashan huwomon bi kati ma shokul ariyan ta gesim, al bi kati huwomon min sulba le rukuba. 43Haron wa iyal tou lazim bi libisu jalabia del zaman al kan huwomon dakalu fi kaima ta ijtema aw kan huwomon ja le mazbaha ashan bi kadimu fi mahal al mukadas. Huwomon lazim bi amulu de ashan huwomon ma bi kun galtanin wa ila huwomon bi mutu. De ganuun al sabit le Haron wa iyal ta iya al bad huwo.

Chapter 29

1De yau haja al ita bi amulu ashan bi kasisu huwomom le ana ashan huwomon bi kadimu ana ze abuna. shilu wahid thor al soker wa etnin koruf al ma indo eb, 2rigif bidon kemira, wa alkaek bidon kemira wa al ma limu ma zeit. kaman shilu ragaga bidon kemira al masawo ma zeit. amulu al ragaga ma tahin gamah al kwes.3Ita bi kutu huwomon fi gufa wahid, jkibu huwomon fi gufa, wa gedimu huwomon ma thor wa etnin koruf. 4Ita bi gedimu Haron wa iyal fi bab le kaima ta ijtema. Ita bi kasulu Haron wa iya tou fi moyo.5Ita bi shilu al jalabia wa libisu Haron ma sutura, al habil alrrada, wa alrrada, wa alssadra, ita bi rubutu ma muhbuk al nayim gash ta alrrada hawili hwo. 6Ita bi kasisu al eamama fi ras tou wa kutu taj al mukadas fogo eamama. 7Biga shilu zeit al mesha wa kubo fi ras tou, wa be teriga masho huwo.8Ita bi jibu iya tou wa libisu le huwomon gumash. 9Ita bi libisu Haron wa iya tou ma gash wa kutu eamama fogo huwomon. Al shokul ta kahin bi kun le huwomon bi ganuun sabit. fi triga de ita bi karrasHaron wa iya tou le huwomon bi kadimu ana.10Ita bi jibu thor kulu gidam ta kaima ta ijtema, wa Haron ma iyal tou bi kutu edan toumon fogo. 11Ita bi katulu al thor gidam ta Yahwa fi bab ta kaima ta ijtema.12Ita bi shilu dom ta thor wa kutu fi guroon ta mazbaha ma dufur taki, wa ita bi kubo bara bagi dom fi asas ta mazbaha. 13Ita bi shilu kulu sitara al bi juwa, wa kaman sitara al ta kabad wa etnin klawi ma samin al fogo huwomon; haragu huwo kulu fi mazbaha. 14Lakin le laham ta thor ita bi haragu bara ta muaskar. huwo bi kun zebeha le katiya.15Ita kaman bi shilu wahid koruf, wa Haron wa iyal tou bi kutu edan fi ras tou. 16Ita bi katulu al koruf, yalla biga shil dom tou wa rusho fogo mzbaha. 17Ita bi kata al koruf gita gita wa kasulu batna tou ma kuranat tou, wa ita bi kutu hajat tou al bi juwa sawa ma ras tou, 18fi mazbaha. biga haragu koruf de kulu. huwo bi haragu zebeha le Yahwa, riha al hil zebeha al amulu le Yahwa ma nar.19Ita biga bi shilu al koruf al tani, wa Haron wa iyal tou bi kutu edan toumon fi ras tou. 20yalla ita bi katulu koruf wa shilu dom tou wa kutu fok adana al yemin ta Haron, wa fok adana al yemin ta iyal ta Haron, fi edan al yemin, wa fi dufur kura al kebir. Yalla ita bi rusho al dom le zebeha fi kulu tija.21Ita bi shilu juzu ta dom al fi mazbaha wa juzu ta zeit al ta mesha, wa rusho kulu fogo Haron wa jalabia tou, wa kaman fogo iyal tou wa jalabiat toumon. Haron biga bi kasisu le ana jalabiat tou iyal tou wa jalabiat toumon ma ana.22Ita bi shilu al koruf al samin, danaba al tuwil al bi kati juzu al bi juwa, al bi kati kabad, al kulaa al etnin wa al samin fogo huwomo , wa al singit ta koruf de bi le takris ta kahin le ana. 23Shilu wahid rigif, wahid kayka ta rigif al amulu ma zeit, wa wahid raqaqa min gufu ta rigif bidon kemira al fi gedam ta Yahwa.24Ita bi kutu hajat del fi edan ta Haron wa fi edan ta iyal tou wa mawja huwomon gedam tai leanu de zebeha le Yahwa. 25Ita biga bi shilu akil min edan toumon wa haragu fogo mazbaha ma zebeha al maharug. huwo bi naqes riha ta halawa le ana; huwo bi kun zebeha al amulu le ana bi nar.26Ita bi shilu sudur ta koruf ta Haron ta takdima wa zebeha al hariko gedam ta Yahwa, wa huwo bi kun gesma taki. 27Ita bi kasisu le ana al sadar ta zebeha al hariko, wa kura al bi kun le kahin kulu ma sadar al kan hariko wa kura al kan wodi le Haron wa iyal tou. 28De bi gesma al sabit le Haron wa iyal tou. Huwo bi kun tabaru min nas ta Israel ashan bi wodi le Yahwa min zebeha ta salam.29Al jalabiat ta Haron bi kun kaman bi hafizu le iya ta iya al jai bi wara tou. min huwomon bi masawo wa min huwomon bi rasimu. 30Al kahin al huwo najah min nus iyal tou, al huwo ja le kaima ta ijtema ashan bi kadimu ana fi mahal al mukadas, huwo bi libisu jalabiat del le saba ayam.31Ita bi shiul koruf le kutu gusos le ana wa aglibu laham tou fi mahal al mukadas. 32Haron wa iyal tou bi akulu korufan wa rigif al fi gufa fi bab ta kaima ta ijtema. 33Huwomon bi akulu laham wa rigif al wodi le huwomon hajar wa ashan bi ratibo huwomon wa kasisu le ana. ma aye wahid tani bi akulu akil, leanu huwomon amulu huwo mukarras le ana, jahizu le ana. 34kan aye min laham al ta zebeha ta rassama aw aye min al rigif, fadulu le sabah al tani, biga ita bi haragu huwo. huwo ma bi akulu leanu kasisu huwo le ana.35Fi teriga de bi tabe kulu del ana amiru ita ashan bi amulu de ita bi itamal ma Haron wa iyal tou. Le saba ayam ita bi jzhizu huwomon. 36Kulu yom ita bi wodi thor ze zebeha ta katiya le kaffara. ita bi nedifu al mazbaha bi amulu kaffara fogo, wa ita bi masa ashan bi kasisu le ana. 37Le saba ayam ita bi amulu kaffara le mzabaha wa kasisu le Yahwa. yalla al mazbaha bi kun kamil mukasas le ana. aye haja al kan lemesu mazbaha bi kun mukasas le Yahwa.38Ita bi gedimu zebeha tuwali kulu etnin yom koruf al indo sana. 39Wahid koruf ita bi gedimu fi sabah, wa koruf tani ita bi gedimu fi ashiya.40Ma koruf al awel, gedimu ashara min 22 liter ta deqiq al kwes al mulakbat arba juzu ta zeit ta hind al min zeiton al asuru, wa arba juzu ta hind ta merisa ze sheraab ta zebeha41Ita bi gedimu koruf al tani fi ashiya.Ita bi gedimu nefsu geme fi sabah, wa nefsu takdima ta sheraab. Del bi salawo halawa al helo le nana; huwo bi kun takdima al amulu le ana ma nar. 42Del bi kun zebeha al bi haragu dayman fi ajiyal fi madkal ta kaima ta ijtema fi gedam ta Yahwa, mahal al ana bi limu ma inta ashan bi wonusu inak.43De yau mahal al ana bi ma Israelien; al kaima bi kasisu le ana ma mejit tai. 44Ana bi kasisu al kaima ta ijtema wa al mazbaha le del al bi kun tai bes. Ana kaman bi kasisu Haron wa iyal tou ashan bi kadimu ana ze kahin.45Ana bi geni fi nus ta Israelien wa bi kun Allah toumon. 46Huwomon bi arufu inu ana Yahwa, Allah toumon, al tala huwomon bara min ard ta Masir ashan ana bi geni fi nus toumon. Ana Yahwa, Allah toumon.

Chapter 30

1Ita bi sala mazbaha ashan bi haragu bakuur. Ita bi sala min kashab ta sant. 2tul tou bi kun wahid metir, wa urud tou wahid metir. Huwo bi kun muraba, wa tul tou bi kun etnin metir. guruun tou bi salawo ze geta ma huwo.3Ita bi kati mazbaha ta bakuur ma dahab al nedif, tijahat tou, wa guruun tou. Ita bi kutu hawili tou hudud ta dahab fogo. 4Ita bi amulu etnin katim ta dahab bi limu ma huwo tihit hudud fi etnin tijahat tou al agsi. Al katim bi kun sabit fi amud ashan bi arufa al mazbaha.5Ita bi sala amida min kashab al sant, wa ita bi kati huwomon ma dahab. 6Ita bi kutu mazbah ta al bakuur gedam ta sitara al jambo taboot ta shehada. Huwo bi kun gedam ta ena ta kaffara al huwo fok tabootal ta shehada, mahal al ana bi limu ma inta.7Haron bi haragu bakuur kulu sabah. Huwo bi haragu zaman huwo maylo al lamba, 8wa Haron bi wala lamba tani mara fi ashiya fa bakuur bi haragu fogo dayiman gedam ta Yahwa, fi kulu ajiyal takum. 9Lakin ita bi gedimu bakuur tani fi al mazbaha, wele aye zebeha bi haragu aw gamah. Ita ma bi kubo wele zebeha ta shiraab fogo.10Haron bi amulu kaffara fogo guruun tou wahid mara fi sena. Ma dom ta zebeha al ta katiya huwo bi amulu kaffara fogo wahid mara fi sena fi kulu ajiya takum Huwo bi kun kulu kasisu le Yahwa.''11Yalla Yahwa wonusu le Musa, gali, 12Zaman Inta kan bi shilu adada ta Israel, kulu zol biga bi wodi fidiya ta haya tou le Yawha. inta bi amulu ze de bad ma inta hasibo huwomon, ashan am bi kun fi ayan fi nus toumon wokit kan inta hasibo huwomon. 13Kulu zol al hasibo fi adad bi dafa nus shaykal ta fida, hasab wozin ta shaykal ta hahal al mukadas nus ta shaykal de bi kun zebeha le Yahwa. 14Kulu zol al hasibo, min ishiriin sena le gok, bi wodi zebeha de le ana.15Zaman al nas bi wodi zebeha de ashan bi amulu kaffara le haya toumon, al ghani ma bi aktar min nus shaykal, wa al meskiin ma bi wodi bes. Ita bi shilu fida ta kaffara de min shab ta Israel wa 16ita bi kutu le shokul ta kaima ta ijtema. Huwo bi kun zikera le Israel gedam tai, ashan bi amulu kaffara le haya taki. ''17Yalla Yahwa wonusu le Musa, gali, 18'''Ita kaman bi sala hawd kebir ta bronze, hawd ta kasulu. Ita bi kutu huwo bein al kama ta ijtema wa al mazbaha, wa ita bi ktut moyo fogo huwo.19Haron wa iyal tou bi kasulu edan toumon wa kurenat toumon ma moyo. 20zaman al huwomon bi ruwa fi kaima ta ijtema aw zaman al huwomon gerib ma mazbaha ashan bi kadimu ana bi wala zebeha huwomon bi kasulu ma moyo ashan huwomon ma bi mutu. 21Huwomon bi kasulu edanat toumon wa kurenat ashan huwomon ma bi mutu. De bi kun ganuun al sabit le Haron wa iyal wa iyal ta iyal tou fi kulu ajiyal.''22Yalla Yahwa wonusu le Musa, gali, 23''Shilu buharat al kwes: kumsumia shaykal ta shajar ta almr, 250 shaykal ta qurfa al riha tou helo, 250 shaykal ta qasab al helo, 24kumsumai shaykal ta qurfa al senia, bi jeribu ma wazn ta shaykal ta mahal al mukadas, wa wahid hind ta zeit ta zeiton . 25Iita bi amulu mesha ta zeit al mukadas ma al mukunat del, al shokul ta riha. huwo bi kun zeit ta mesha al mukadas, al hajjizu le ana.26Ita bi masah al kaima ta ijtema ma zeit de, kaman ze taboot ta shehada, 27al tarabeza wa afash tou, kura ta lamba wa adawat tou, al bakuur ta mazbaha, 28al mazbaha ta zebeha al bi haragu ma kulu adawat tou, aw hawd ma kura tou.29Ita bi kasisu huwomon le ana ashan huwmon bi kun mukadas le ana. Aye haja al bi lemesu huwomon bi kun kaman mukadas. 30Ita bi masah Haron wa iyal tou wa kasisu huwomon le ana ashan huwomon bi kadimu le ana ze gusos. 31Ita bi kelimu le Israelien, 'de bi kun zeit ta al mesha al kasisu le Yahwa fi kulu ajiyal ta nas takum.32Huwo ma bi amulu fi jilid ta nas wele ita bi amulu aye zeit ma shikil de, leanu huwo kasisu le Yahwa. Ita bi ihtaramu huwo fi teriga de. 33Aye zol al amulu riha ze huwo aw aye zol al kutu aye minu fi zol tani, zol de bi katuwo bara min nas tou.''''34Yahwa kelimu le Musa, ''Shilu bahara---miea, zufur alttaiyb, wa galbanum---buharat al helo ma al lliban, kulu sawa. 35sala huwo fi shikil bakuur, makhlut ma riha, ma taam ta meleh, nedif wa kasisu. 36Ita bi atanu fi khalit al kwes. kutu bad min fi gedam ta taboot ta shehada, al fi kaima ta ijtema, mahal al ana bi limu fogo ma ina. Ita bi ihtaramu huwo ze mukadas le ana.37Wa bakuur al ita bi sala, ita ma bi sala ma nefsu shikil le nfsa taki. huwo bi kun mukadas kalis le inta. 38le zol al bi amulu haja ze de ashan bi istakdim ze riha bi katawo bara min nas tou.''

Chapter 31

1Yalla biga Yahwa wonusu le Musa wa gali, 2Ayenu, nadi ana bi isim Bazalel jena ta Uri jena ta Hur, min al gebila ta Yahuza.3Ana mala Bazalel ma Roho tai, ashan bi wodi le huwo hikma, fihim, wa ma rifa, ta amulu kulu alhiraf alyadawia 4ashan bi amulu fanni tasmim wa ashan bi istakal fi dahab, fida wa bronze; 5kaman ashan bi gata wa limu hujar wa ashan bi naqsh kashab---ashan bi amulu kulu ashkal ta alhiraf alyadawia.6Ziada le huwo ana azilu Oholiab jena ta Ahisamak, min gebila ta Dan. Ana kutu mahara fi gelba ta kulu del al nigiteen ashan huwomon bi amulu ma kulu awamir al ana amiru ma huwomon. De bi domu 7al kaima ta ijtema, al taboot ta shehada, al kaffara fogo taboot, wa kulu athath ta kaima--- 8al tarabeza wa afash, almanara al ma adawat tou, al bakuur ta mazbaha, 9al mazbaha ta haragu zebeha ma kulu adawat tou, wa hwad al kebir ma asas tou.10De kaman bi domu malabis ta mahbuk al nayim ---al malabis al mukadas le Haron al gesis wa ta iyal tou, jahizu le ana ashan huwomon bi kadimu ana ze gusos. 11De kaman bi domu zeit ta mesha wa bakuur al helo le hahal al mukadas. al rasmin del bi amulu hajat del ze ana amiru ita. '''12Yalla Yahwa kelimu le Musa wa gal, 13wori le Israelien: 'Inta lazim bi hafizu yom Sabbath ta Yahwa, leanu de yau bi kun alama bein huwo wa inta fi kulu jiel ta nas taki ashan inta bi arufu huwon Yahwa, al kasisu inta le nefsa tou. 14Fa inta bi hafizu al Sabbath, leanu lazim kede ita amulu huwo mukadas, hafizu le ana. Aye zol al bi nejesu huwo bi hagiga bi ligo mutu. Aye zol al bi istakaal fi Sabbath, zol bi gata wo bara min nas tou. 15Shokul bi amulu fi sita ayam, lakin yom nimara saba huwo bi kun sabit ta raha, mukadas gedam ta Yahwa. Aye zol al bi amulu shokul fi yom Sautu.bbath bi hagiga bi ligo mutu.16Ashan keda al Israelien bi hafizu Sabbath. Huwomon bi rufu huwo fi kulu ajiyal ta nas tou ze itifaqia. 17Al Sabbath dayiman huwo alama bein Yahwa wa Israelien, leanu fi sita ayam Yahwa sala samawat wa ard, wa fi saba ayam huwo akudu raha wa kan hwuo jedidu. ''''18Wokit Allah kalasu wonusa ma Musa fok jebel Sinai, huwo wodi le huwo lawha ta itifaqia al sala wo min hujar, wa katibu fogo be wasat edan tou.

Chapter 32

1Zaman nas ayenu Musa akir fi nuzul tou min jebel, huwomon limu hawli Haron wa kelimu le huwo, ''Taal sala le nina sanaam al bi kun gedam ta nina. leanu hata al ann anina ma arufu sunu hasil le Musa al tala anina bara min ard ta Mesir. 2''Fa Haron kelimu le huwomon, '' shilu takum bara katim al fi adana ta nusuwan takum, wa adana ta iya takum wa ta banat takum, wa jibu takum huwomon le ana, '''3Kulu nas tala bara katim dahab al fi adana toumon wa huwomon jibu le Haron. 4Huwo shilu dahab min edan toumon wa huwo kayitu ma adawat ta naqsh wa huwo sala jada sanaam al fi shilkil ta eajjil. Yalla huwomon kelimu, ''De yau Alliha takum, Israel, al tala itakum bara min ard ta Mesir.''5Zaman Haron ayenu de, huwo abinu al mazbaha gedam ta eajjil wa amulu iielam; huwo kelimu, ''Bukura bi kun eyd le ihtaramu Yahwa. 6''Nas gum sabah bedri ta yom al tani wa gedimu zebeha al mahruug wa jibu zebeha ta shirika. Huomon geni tihit ashan bi akulu wa ashrubu, wa bad dak gum fok le ihtifaal wa ashrubu merisa.7Yalla biga Yahwa wonusu le Musa, ''Ruwa seri, le nas taki, al inta tala bara min ard ta Meir, huwomon karabu nufus toumon. 8Huwomon seri sibu sika al ana amiru huwomon fogo. Huwomon amulu sanaam fi shikil ta eajjil wa huwomon abidu huwo wa huwomon gedimu zebeha le huwo. Huwomon kelimu, 'Del yau Alliha takum, Israel , al tala itakum bara min ard ta Meisr.'''9Biga Yahwa kelimu le Musa, ''Ana ayenu nas de. shuuf, huwomon nas ragabta toumon gowi. 10hasa biga ma ta hawil wogifu huwomon. Zalaan tai bi wala sukun ded huwomon, fa ana bi demiru huwomon. Yalla ana bi amulu umma azima min inta. 11Lakin Musa hawil ashan bi kutu Yahwa fi hudu. Huwo kelimu, '' Yahwa lei zalaan taki bi wala ded nas taki, al inta tala bara min ard ta Meisr ma guwa al azim wa ma edan al kebir?12Lei al Mesiriin bi kelim 'Huwo gedimu huwomon bara ma nia ta shar, ashan bi katulu huwomon fi jubaal wa ashan bi demiru huwomon min wosa ta ard?' Aglibu min zalaan takum al bi wala wa khafif takum eiqab de min nas takum. 13rija zekir Abraham wa Ishak wa Israel, kudam taki, al inta halifu le huwomon ma nefsa taki wa kelimu le huwomon, Ana bi kutu iyal ta iyal taki bi kun ketir ze nujum ta samawat, wa ana bi wodi le iyal ta iyal taki kulu ard al ana wonusu. Huwomon bi wayrisu elal abad. ''' 14Yalla biga Yahwa bi khafifu min eiqab al huwo kelimu huwo bi dugu ma nas tou.15Biga Musa gelibu wa nezil min jebel, shilu mao etnin lawha ta itifaqia fi edan tou. lawhat kan katibu fogo fi kulu tijahat, fi gedam wa fi wara. 16al lawhat de kan shokul ta kitaba ta Allah, naqsh fogo lawhat.17Wokit Joshua asuma eaziag ta nas ze ma huwomon sarraku, huwo kelimu le Musa, ''hinak fi eaziag ta mashakil fi muaskar. 18''Lakin Musa kelimu, '''huwo ma sout ta intishar, wa ma sout ta nas mahzum, lakin sout ta guna yau ana bi asuma. ''19Zaman Musa biga gerib ma muaskar huwo ayenu al eajjil wa nas bi raquus. Huwo biga zalan sheded. Huwo jada lawha al etnin bara min edan tou wa kasuru huwomon tihit jebel. 20Huwo shilu al eajjil al nas sala haragu limu huwo biga deqiq, wa kubo fi moyo. yalla huwo kutu nas ta Israel ashrubu.21Yalla biga Musa kelimu Haron, ''Nas de amulu sunu le inta, al inta jibu katiya kebir de fogo huwomon?'' 22Haron kelimu, ''Ma sibu zalan taki wala sokun, seid tai. Inta arufu nas del, kef huwomon munazamiin fi amulu shar. 23Huwomon kelimu le ana, 'amulu anian allah al bi kun gedam ta nina. Leanu Musa al tala anian min ard ta Mesir anina ma arufu sunu hasil le huwo,' 24Fa ana kelimu le huwomon Aye zol al indu dahab, kede huwo shilu bara,' Huwomon wodi le ana al dahab wa ana jada fi nar wa tala eajjil de.''25Musa ayenu inu nas biga bi tala ze haiwan (leanu Haron sibu huwomon tala bara min seitara, sibu adu toumon bi alisu huwomon). 26Biga Musa wogif fi bab ta muaskar wa kelimu. Aye zol al fi safa ta Yahwa, taal le ana. ''Kulu Lawiin limu jambo huwo. 27Huwo kelimu, ''Yahwa, Allah ta Israel, kelimu ze de: 'kede kulu zol sabitu safe tou fi tija tou wa ruwa wara wa tija ta bab min bab ta muaskar, wa katulu aku tou,sheriik tou, wa jeran tou. '''28AL Lawiin amulu haja al Musa kelimu le huwomon. Fi yom dak talata alf nas mutu. 29Musa kelimu le Lawiin, ''wodi itakum le shokul ta Yahwa alela, leanu kulu wahid min itakum amulu shokul ded jena wa aku tou, fa Yahwa bi wodi le itakum baraka alela.''30Al yom al tani Musa kelimu le nas tou, ''Itakum amulu katiya kebir. Hasa ana bi fok le Yahwa. mumkiin ana bi amulu kaffara le katiya taki. 31Musa rija le Yahwa wa kelimu, ''Oh, nas del amulu katiya kebir wa sala le nufus toumon sanaam min dahab. 32Lakin hasa, malish afi kaitya toumon; lakin kan inta ma amulu ze de masa ana bara min ketab al inta katibu.''33Yahwa kelimu le Musa, Aye zol al maulu katiya ded ana, zol de bi masao bara min ketab tai. 34Fa hasa ruwa, gedimu nas le mahal al ana kelimu le inta. Ayenu, malaika tai bi kun gedam takum. Lakin fi yom al ana bi aqabu huwomon le katiya toumon. 35Yahwa rasulu ayan fogo nas leanu huwomon amulu al eajjil, al Haron amul.

Chapter 33

1Yalla Yahwa wonusu le Musa, ''Ruwa min hini, inta wa nas al inta tala bara min ard ta Mesir. Ruwa le ard al ana halifu mao le Abraham, le Ishak wa le Yakub, zaman ana kelimu, 'Ana bi wodi huwo le iyal ta iyal taki; 2Ana bi rasulu malaika gedam taki, wa ana bi bara al umam, Amoruean, Hittiean, Perizziin, Hivitiin, ma Jebusitiin. 3Ruwa le ard al bi kubo leben wa asel, lakin ana ma bi ruwa ma inta, leanu intakum nas al ragabta takum gowi. Ana bi demiru inta fi sika.'''4Zaman nas asuma kelimat ta mashakil del, huwomon kore, wa mafi libisu fogo huwo aye silsila. 5Yahwa kelimu le Musa, ''Kelimu le Israelien, Intakum nas al ragabta takum gowi. Kan ana ruwa fi nus takum hata fi lahza wahid bes, Ana bi demiru inta. Fa hasa shilu bara silsila taki ashan ana bi kariru sunu ana bi ma inta. ''' 6Fa Israelien ma libisu silsila min jebel Hored min wokit dak le gedam.7Musa shilu kaima wa jada bara muaskar, masafa min muaskar. Huwo nadi kaima ta ijtema. Kulu wahid al asalu Yahwa ashan aye haja wa ruwa bara le kaima ta ijtema, bara min muaskar. 8Zaman Musa kan ruwa bara le kaima, kulu nas bi wogif fok fi bab ta kaima wa bi ayenu le Muas lahadi huwo bi dakalu juwa. 9kullama kan Musa dakalu le kaima, amud ta sihaab bi jaa tihit wa bi wogif fi bab ta kaima, wa Yahwa bi wousu ma Musa.10Kullama kulu nas ayenu al amud ta sihaab wogif fi baba ta kaima, huwomon bi gum fok wa abidu, kulu zol fi bab ta akaima tou. 11Yahwa bi wonusu le Musa wosa bi wosa, ze zol bi wonusu le sabi tou. Yalla biga Musa bi rija le muaskar, lakin kadim tou Joshua jena ta Nun, al soker bi fi kaima.12Musa kelimu le Yahwa, ''Ayenu, inta kan bi kelimu le ana, Shilunas del fi safar; lakin inta ma sibu ana arufu munu al inta bi rasulu ma ana. Inta kelimu, 'Ana arufu inta ma isim, wa inta kaman ligo neima fi uyuun tai; 13Hasa kan ana ligo neima fi uyuun taki wori le ana sikaat taki ashan ana bi arufu inta wa bi istermir ligo neima fi uyuun taki. Zekir inu uma de huwomon nas taki. ''14Yahwa juwabu, ''Wujud tai bi ruwa ma inta, wa ana bi wodi le inta raha. 15''Musa kelimu le huwo, ''Kan wujud taki ma ruwa ma anina, ma ta shilu anina min hini. 16wa''illa kef bi arufu inu ana ligo neima fi uyuun taki, Ana wa nas taki? ma bes asham kan inta ruwa ma anina fa keda ana wa nas taki barao min nas tanin al fi wosa ta ard?'''17Yahwa kelimu le Musa, ''Ana bi kaman bi amulu haja de al inta asalu, leanu inta ligo neima fi uyuun tai, wa ana arufu inta ma isim. 18''Musa kelimu, ''Malish wori le ana mejid taki.''19Yahwa kelimu, ''Ana bi amulu kulu kwes bi ruwa gedam taki, wa Ana bi alinu isim 'Yahwa gedam taki. Ana bi kun kerim le del al ana bi kun kerim, wa ana bi beinu rahama fogo del al ana der beinu rahama.'' 20Lakin Yahwa kelimu, ''Inta ma bi ayenu wosa tai, leanu mafi zol bi ayenu ana wa bi kun hay.''21Yahwa kelimu, ''Ayenu, hini de yau mahalbi wasat ana; inta bi wogif fi hajar de. 22Zaman al mejid tai bi rmururu, Ana bi kutu inta fi shaqq ta hajar wa kati inta ma edan tai lahadi Ana bi mururu. 23Biga Ana bi shilu bara edan tai, wa inta bi ayenu dahar tai, lakin wosa tai inta ma bi ayenu,''

Chapter 34

1Yahwa kelimu le Musa, ''Kata etnin lawhat min haja ze lawhat al awel. Ana bi katibu fogo lawhat del kelimat al kan fi lawhat al awel, al lawhat al inta kasuru. 2Kun jahiz fi sabah wa taal fok fi jebel Sinai, wa gedimu nefsa taki hinak le ana fok jebel.3Ma fi zol bi ja ma inta. Ma ta sibu aye zol tani kede ayenu fok jebel. Ma fi korufan aw haiwanat bi sugu gedam ta jebel. 4''Fa Musa gat etnin lawhat min hajar ze lawhat al awel, wa huwo ruwa fok bedri fi sabah wa tala fogo jebel Sinai, ze Yahwa kan kelimu lw huwo. Musa shilu lawhat al kin hajar fi edan tou.5Yahwa nezil tihit fi sihaab wa wogif ma Musa hinak, wa huwo nadi al isim ''Yahwa. '' 6Yahwa kan ruwa mi gedam tou wa alinu, ''Yahwa, Yahwa, Allah al rahamn wa kerim bati al zalan, wa sabit fi muhaba wa amana, 7bi hafizu muhaba tou al sabit le alaf, bi afi ''iithm, mukhalafa, wa katiya. Lakin huwo bi aye teriga bi nedifu al galat. Huwo bi jibu eiqab le katiya ta abuhat fogo iyal wa iyal ta iyal ze kaman jiel al tallit wa al rabe.''8Musa deri denger tihit wa abidu 9Yalla huwo kelimu, ''Kan hasa ana ligo neima fi uyuun taki Rabuna tai, malish ruwa fi nus tanina, leanu nas de ragabta toumon gowi. afi iithm ta nina wa katiya ta nina, wa shilu anina ze mirath taki.''10Yahwa kelimu, ''Ayenu, ana gerib ruwa amulu itifaqia. Gedam nas taki kulu, Ana bi amulu muejazat al ma amulu fi kulu ard aw fi aye beled. Kulu nas fi nus takum bi ayenu amayiel tai, leanu huwo haja al bi kowufu de al ana bi amulu le inta. 11ihtaramu takum haja al ana wori le intakum alela. Ana gerib bi lizu Amoriean, Canaaniean, Hitisiin, Perizziin Hivitiin wa Jebusitiin bara min gedam takum,12Kun haris ma ta amulu itifaqia ma muatin ta ard al inta bi ruwa fogo, aw huwomon bi kun sharak fi nus takum. 13Lakin, intakum kede kasuru bara mazbaha toumon, demiru takum amida toumon, wa gata takum amud alssawari. 14Leanu intakum ma bi abidu allah, tani leanu, Yahwa al isim tou ghuyur, huwo Allah al ghuyur.15Fa kun haris ma ta amulu itifaqia ma muatin ta ard, leanu huwomon amulu zina le aliha toumon, wa huwomon gedimu zebeha le aliha toumon. 16Biga wahid min huwomon bi azimu inta wa inta bi akulu min zebeha tou, wa hata inta bi shilu bad min banat tou le iyal takum wa banat toumon amulu le aliha toumon wa huwomon bi kutu iyal amulu zina le aliha toumon. 17Ma takum kutu nufus takum hadid al bi sihi.18Inta bi hafizu al eyd ta alfatir Ze Ana amiru intakum, Intakum bi akulu rigif bidon kamira le saba ayam fi zaman sabit fi shar ta Abib, leanu huwo kan fi al shar ta Abib de inta tala bara min Mesir.19Kulu bikir del tai, hata dhakar ta bikir ta haiwanat, kan min korufan wala galamayat. 20Itakum bi hariru al bikir ta humar ma koruf, lakin kan itakum ma biu huwo wara, biga intakum bi kasuru ragabta tou. Itakum bi haririu kulu bikir ta iyal takum. Mafi zol bi beinu gedam tai edan fadi.21Itakum bi ishtal fi sita ayam, lakin fi yom al sabe itakum bi akud raha. Hata fi zaman ta zira wa hasad, itakum bi akud raha. 22Itakum kede lahizu eyd ta usbo ma intaj ta game ta hasad, wa intakum bi lahizu al eyd ta tajmie fi nihaya ta sena.23Talat marat fi sena kulu rijaal takum bi beinu gedam ta Rabuna Yahwa, Allah ta Israel. 24Leanu ana bi lizu umam gedam takum wa ana bi wassae hudud takum Ma fi zol bi kun indu nia ashan bi shilu ard btakum ze toumon wokit kan intakum ruwa beinu gedam ta Yahwa Allah takum talata marat fi sena.25Inta ma bi gedimu al dom ta zebeha tai ma aye kemira, wala aye laham min zebeha fi eyd ta alfasah bi sibu wara le sabah. 26Itakum bi jibu simar al kwes min mahal zira takum le juwa tai. Itakum haragu galamaya al soker al lisa bi rada.''27Yahwa kelimu Musa, ''Katibu tihit kelimat del leanu hasab kelimat del Ana amulu itifaqia ma inta wa Israel; 28Musa kan hinak ma Yahwa le arba ayam wa belel; huwo ma akulu aye akil wale asurubo aye moyo. Huwo katibu fi lawhat al kelimat ta itifaqia, al ta wosia al ashara.29Zaman Musa ja tihit kin jebel Sinai ma etnin lawha ta karar ta itifaqia fi edan tou, huwo ma arufu inu jilid tou bi wala wokit kan huwo bi kelim ma Allah. 30Zaman Haron wa Israelien ayenu Musa, al jilid ta wosa tou kan bi wala wa huwomon kan khayifin ashan bi ja gerib ma huwo. 31Lakin Musa nadi huwomon, wa Haron wa kulu qada ta mujtamae ja le huwo. Yalla Musa wonusu ma huwomon.32Bad de, kulu nas ta Israel ja le Musa, wa huwo wori le huwomon kulu wasaya al Yahwa wodi le huwo fok jebel Sinai. 33Zaman Musa kalasu wonusa ma huwomon, huwo kutu hijab fogo wosa tou.34kullama kan ruwa gedam ta Yahwa ashan bi wonusu ma huwo, huwo bi shilu al hijab, hata huwo bi tala bara. Zaman kan huwo ta;la bara, huwo bi kelim le Israelien haja al wori le huwo ashan bi kelimu. 35Zaman Israelien ayenu wosa ta Musa bi wala, huwo bi kutu hijab fogo wosa tou tani mara hata huwo bi rija wara ashan bi wonusu ma Yahwa.

Chapter 35

1Musa limu kulu mujatma ta Israel wa kelimu le huwomon, ''Del yau hajat al Yahwa amiru itakum ashan bi amulu. 2Fi sit ayam shokul bi amulu, lakin le itakum, saba yom bi kun yom mukadas Sabbath ta raha al kamil le Yahwa. Aye zol al bi amulu shokul fi yom de bi wodi le mutu. 3Itakum ma bi wala nar fi aye min bet takum fi yom Sabbath.''4Musa wonusu le kulu mujatamae ta Israel, kelimu, ''De yau haja al Yahwa amiru. 5Shilu zebeha le Yahwa, itakum kulu al indu nia min gelba. Jibu zebeha le Yahwa---dahab, fida, bronze, 6azraq, arjwani, qrmuzi kashab wa katan; shar ta galamayat, 7jilid ta koruf masbugh ahmar wa quta ta jilid; kashab ta sant; 8zeit le haikal koruf, baharat ta zeit ta mesha wa riha ta bakuur, 9hajar eaqiq wa bad huhar al kerima bi kutu le alrrada wa alssadra.10Kulu zol al mahir fi nus takum keda ja wa amulu kulu haja al Yahwa amiru 11al taboot ma kaima tou, kuta tou, almashabik, haykal, alhanat, amud, wa asas; 12kaman al taboot ma amida, al kaffara wa sitara le ta dusu.13Huwomon jibu al tarabeza ma amida tou, kulu adawat tou, wa al rigif ta wujud; 14al manara le daw, ma mulhaqat tou , lamba tou, wa al zeit ta lamba; 15al bakuur ta mazbaha ma amida tou, zeit ta mesha wa al riha ta bakuur; halaga ta baba ta taboot; 16al mazbaha le haragu zebeha ma hajiz bronze wa amida tou wa adawat; wa hawd kebir ma asas tou.17Huwomon jibu al halaga le medan beit ma amud tou wa asas, wa al sitara le medan ta bab; 18wa alssafahat ta kaima, sawa ma alhibal tou. 19Huwmon jibu jalabia al nayim le kidama fi mahal al mukadas, al jalabia al mukadas le Haron al gesis wa iyal tou, ashan huwmon bi kadimu ze gusos.''20Yalla bi ga kulu gabayiel ta Israel sibu wa ruwa beid min wujud ta Musa. 21Kulu zol al gelba tou dugu wa de al roho kutu huwo indi nia kede ja wa jibu zebeha le Yahwa le buniyaan ta kaima, leanu kulu muwad ta kidma fogo, wa le malabis al mukadas. 22Huwomon ja, sawa rijal wa nusuwan, kulu del al indu nia. Huwomon jibu dababis, khawatim ta adana, wa zakarafa, kulu shekil ta majwahrat.Huwomon kulu gedimu zebeha ta dahab ze zebeha le Yahwa.23Kulu zolal indu azraq, arjwani, aw kashab qrmuzi, malabi al kwes, shar ta galamaya, jilid ta koruf masbugh al ahmar aw jilid al kwes al jibu min huwomon. 24Kulu zol al bi amulu zebeha ta fida aw bronze jibu huwo ze zebeha le Yahwa, wa kulu zol alindu kashab al sant le aye shokul al huwo jibu fogo.25Kulu mara al indu mahara ta keyata ma edan tou wa jibu haja al huwo keitu ---azraq, arjwani, aw suuf qrmuzi, aw malabis al kwes. 26Kulu nusuwan al gelba toumon dugu wa al indu mahara ta keyata sharta galamayat.27Al qada jibu hajar aqiq wa hijar al kerim ashan bi kutu fi alrrada wa alssadra; 28Huwomon jibu baharat wa zeit, wa bakuur. 29Al Israelien jibu zebeha al hur le Yahwa; kulu rajil wa mara al gelba tou dugu kan bi nia jibu mawad le shokul ta Yahwa al amiru huwomon mao bi wasat ta Musa ashan kede amulu.30Musa kelimu le Israelien, Ayenu, Yahwa nadi ma isim fogo Bezalel jena ta Uri jena ta Hur, min gabila ta Yahudiya. 31Huwo mala Bezalel ma roho tou, ashan bi wodi le huwo hikma, fihim, wa marifa, fi shikil ta kulu shokul ta edna, 32ashan bi amulu fann wa shokul ta dahab, fida, wa bronze; 33kaman ashan bi gata hujar wa naqsh al huhar___ashan bi amulu kulu shikil ta fann ta shokul ta eda34Huwo kutu fi gelba tou ashan bi derisu, huwo wa Oholiab jena ta Ahisamak, min gabila ta Dan. 35Huwo mala huwomon ma mahara ashan bi amulu kulu shikil ta shokul ashan bi amulu ta edan, ze naqsh, ze keyata fi azraq, arjwani, qrmuzi wa malabis al kwes, wa ze alnnasajun. Huwomon alharfiiyn fi kuluanwa ta shokul, wa huwomon fanniin

Chapter 36

1Fa Bezalel wa Oholiab wa kulu zol al indu mahara al Yahwa wodi mahara wa gudra ashan bi arufu kef bi amulu aye shokul fi buniya ta mahal al mukadas kede huwomon istakal hasab kulu al Yahwa amiru.''2Musa nadi Bezalel, Oholiab, wa kulu zol al indu mahara al Yahwa wodi fi muk tou, wa al gelba tou bi dugu fi juwa huwo ashan bi ja amulu shokul. 3Huwomon shilu min Musa kulu zebeha al Israelien jibu le buniyan ta mahal al mukadas. Nas kan lesa bi jubu zebeha ta huriya kulu saba le Musa. 4Fa kulu kulu nas al indu mahar al bi istakal fi mahal al mukadas ja min shokul al huwmon bi amulu.5Al hirafii wori le Musa, ''Nas bi jibu al keir le amulu shokul ta Yahwa al amiru ania ashan bi amulu. 6''Fa Musa amiru inu ma fi zol fi muaskar bi jibu zebeha ketir le buniyan ta mahal al mukadas. Biga nas wogif jibu hadayat del 7Huwomon indu ketir adawat ta shokul.8Fa kulu al hirafiiyn al fi nus toumon abinu kaima ma ashara sitara amulu min malabis al kwse, azraq, arjwani wa qrmuzi ma fann ta almalayika. De kan shokul ta Bezalel, al hiraffi. 9Tul ta kulu sitara kan tamnia wa ishiriin metir, al urud arba metir. Kulu sitarat kan magaz tou sawa. 10Bezalel limu kamsa sitarat ma bad, wa kamsa sitara al tani huwo kaman limu ma bad.11Huwo amulu alhalaqat al azraq fi nihaya ta sitara al bi bara fi majmu wahid, wa huwo amulu nufsu ma nihaya ta sitara al bi bara fi majmu nimra etnin. 12Huwo amulu kamsiin halaqat fi sitara al awel fi nihaya ta sitara fi majmu al tani. Fa alhalaqat kan mqabl le tani 13Huwo amulu kamsiin dahab ta mashabik wa limu al sitarat sawa ma huwmon ashan kaima bi kun muwahad.14Bezalel amulu sitara min shar ta galamaya le kaima fogo khayma ; huwo amulu hidashar min sitarart del. 15Tul ta kulu sitara kan teleteen metir, wa urud ta kulu sitara kan arba metir. kulu min hidashar sitarat kan min nefsu magaz. 16Huwo limu kamsa sitarat ma bad wa sita sitarat al tanin ma bad. 17Huwo amulu kamsa halagat fi nihaya ta sitara ta majmu al awel, wa kamsiin halagat fi nihaya ta sitara al limu ma majmu al tani.18Bezalel amulu kamsiin mashabik min bronze ashan bi limu al khayma ma bad ashan bi kun wahid qita. 19Huwo amulu le khayma kuta min jilid ta koruf al masbugh al ahmar, kuta tani min jilid bi kun fogo dak.20Bezalel amulu haykal amudi min kasab al sant le khayma. Tul ta kulu haykal kan ashara metir, wa urud ta kulu haykal kan wahid wa nus metir. 21Kulu haykal indu etnin safha min kasab le limu haykal sawa. 22Huwo amulu de le kulu haykal ta khayma. 23Huwo amulu haykal le khayma bi teriga de: ishiriin haykal le tija al junubi.24Bezalel amulu arbein asasat ta fida ashan bi kun tihit ishiriin haykal. Hinak kan fi etnin asasat tihit wahid haykal ashan bi limu haykal sawa, wa kaman etnin asasat tihit kulu wahid min haykal ashan bi limu haykal sawa. 25Leanu tija al tani ta khayma, fi tija al shamal, huwo amulu ishiriin haykal 26wa arbein asasat ta fida. Hinak kan fi etnin asasat tihit haykal al awel, etnin asasat tihit haykal al tani wa keda.27Leanu dahar ta khayma fi tija ta garib, Bezalel amulu sita haykal. 28Huwo amulu etnin haykal le rokon fi dahar ta khayma29Haykal del kan gesimu min tihit, lakin limu min fok fi wahid halaga. Huwo amulu etnin minum bi teriga de le etnin okon. 30Hinak fi tamania haykal, sawa ma asasat toumon al min fida fida, Hinak kan fi sitashar asasat kulu, etnin asasat tihit haykal al awel, etnin asasat tihit haykal al tani, wa keda.31Bezalel amulu arada min kasab ta sant__kamsa le haykal ta tija wahid ta khayma, 32kamsa arada le haykal ta tija al tani ta khayma, wa kamsa arada lehaykal fi tija ta wara ta khayma le garib. 33Huwo amulu arada fi wasat ta haykal, dak fi nus min fok ashan bi wosulu min nihaya le nihaya. Huwo kati al haykal ma dahab. 34Huwo kati khawatim ta dahab, le huwomo ashan bi kadimu ze sidu arada, wa huwo kati amud de ma dahab.35Bezalel amulu sitara min azraq, arjuwani, wa qrmuzi, wa malabis al nayim, tasmim ta malayika, shokul ta zol al indu mara. 36Huwo amulu le sitara arba amida min kasab al sant, wa huwo kati huwomon ma dahab. Huwo kaman amulu sharak ta dahab le amida, wa huwo jada le huwomon arba asasat ta fida.37Huwo amulu halaga le bab ta khayma. huwo kan amulu min azraq, arjuwani, wa suufqrmuzi, istakdimu, jilid al nayim, al shokul ta zol al bi keitu. 38Huwo kaman amulu halaga kamsa amida ma sharak. Huwo kati ras toumon wa wwad toumon ma dahab. Kamsa asasat toumon amulu min bronze.

Chapter 37

1Bezalel amulu taboot min kasab ta asnt. tul tou kan etnin wa nus metir; urud tou wahid metir wa nus; wa tul tou kan wahid meetir wa nus. 2Huwo kati juwa tou wa bara ma dalab al nedif al amuu le hudud tou min dahab fi fok tou. 3Huwo jada arba khatim min dahab le agdam tou al arba, ma etnin khatim fi tija wahid, wa etnin khatim fi tija al tani.4Huwo amulu amida min kasab al sant wa kati huwomon ma dahab. 5Huwo amulu amida fogo khawatim fi tijahat ta taboot, ashan bi shilu al taboot. 6Huwo amulu kaffara min ean ta dahab al nedif. tui tou kan etnin wa nus metir, wa urud tou kan wahid wa nus metir.7Bezalel amulu etnin malayika min shakush ta dahab fi nihayat ta ean ta kaffara, 8wahid malayika al tani le al nihaya al tani. Huwomon salao min ze wahid min qita ma ean ta kaffara. 9Al malayika intishar ajniha wa kati huwomon ma duul ta kaffara. Al malayika gelibu le bad wa ayenu le bab fi markaz ta ean ta kaffara.10Bezalel amulu tarbeza min kasab al sant. tul tou etnin metir, urud tou wahid metir wa fok tou wahid metir wa nus. 11Huwo kati ma dahab al nedif wa kutu hudud min dahab hawili fok tou. 12Huwo amulu hawili haykal le wahid shabar al wasie, ma hudud ta dahab hawili haykal. 13Huwo jada le huwo arba khawatim min dahab wa laisegu fi arba rokon, al kan fogo arba aqdam.14Al khawatim kan limu ma haykal ashan bi wafiri mahal le amud, ashan bi shilu al tarabeza. 15Huwo amulu amida min kasab ta al sant wa kati huwomon ma dahab, ashan bi shilu al tarabeza. 16Huwo amulu al'' ajsam al bi kun fogo tarabeza__al atbaq, almalaeiq, kura, wa abariq ashan bi istakdimu le kubo zebeha, . Huwo sala huwomon min dahab al nedif.17Huwo amulu al manara min shakus ta dahab. Huwo amulu al manara ma asas wa laharba tou, kubayat tou, gufulu ma ashjar wa zuhur tou kulu amulu min wahid qita am huwo. 18Sita furue midu min tijahat tou__talat furue midu min wahid tija, wa talata furue ta al manara midu min tija al tani. 19al farae awel indu talata kubayat amulu ze azhar ta luz, kati ma ashjar wa zuhur, wa talata kubayat salao ze azhar ta luz fi farae al tani, kati ma ashjar wa zuhur. Huwo kan nefsu le kulu furue al sita midu min al manara.20Fi al manara nefsu, laharba al fi wasat hinak fi arba kubayat salao ze azhar ta luz, kati ma ashjar wa zhuhurat. 21Hinak fi ashjar al kati zawj al awel ta furue__salao ze wahid qita ma huwo, wa kati ma ashjar tihit al zawj al tani ta furue__kaman salao ze wahid qita ma huwo Fi nefsu teriga hinak fi ashjar tihit zwj al talit, salao ze wahid qita ma huwo. Huwo kan nus ma kulu al sita furue al midu bara min al manara. 22Ashjar toumon wa furue kan kulu wahid qita ma huwo, wahid qita ta shokul min dahab al nedif.23Bezalel amulu al manara wa saba lambat tou, mulaqqat wasinia toumon min dahab al nedif. 24Huwo amulu al manara wa mulhaqat ma wahid mawhiba ta dahab al nedif.25Bezalel amulu mazbaha ta bakuur. Huwo amulu ma kasab al sant. tul tou kan wahid metir, wa urud tou wahid metir. Huwo kan muraba, wa fok tou kan etnin metir. guruun tou salao min ze wahid qita ma huwo. 26Huwo kati mazbaha ta bakuur ma dahab al nedif__fok tou, tijahat tou, wa guruun tou. Huwo amulu hawulu hudu min dahab.27Huwo sala etnin khawatim ta dahab ashan bi limu ma huwo tihit hudu tou fogo etnin tijahat tou. Al khawatim sabit fok amida ashan bi shilu, al mazbaha. 28Huwo sala al amida min kasab al sant, wa huwo kati huwomon ma dahab. 29Huwo sala zeit ta mesha wa bakuur ta riha al nedif, shokul ta zol ta riha.

Chapter 38

1Bezalel amulu al mzbaha le haragu zebeha min kasab al sant. Huwo kan kamsa metir tuwil wa kamsa metir wasie wa muraba wa talata metir fok. 2Huwo amulu tamdid ta arba zawaya shikil tou ze tor al indu guruun. Al guruunat del amulu min wahid qita ma mazbaha, wa kati ma bronze. 3Huwo amulu kulu al mueaddat ta mazbaha__le rumat, majrafa, hawd, laham abu shuk, wa al lujaan Huwo sala del kulu almueaddat del ma bronze.4Huwo amulu shubak le mazbaha, shabaka min bronze ashan bi kun tihit hafa, fi nus sika tihit le fulata. 5Huwo jada arba khawatim le arba zawaya ta lujan ta bronze, ze sidu ta amida.6Bezalel amulu amida min kasab al sant wa kati huwomon ma bronze. 7Huwo kutu amida min khawatim fi tijahat ta mazbaha, ashan bi shilu huwo. Huwo amulu al mazbaha fadi, min lawhat.8Bezalel amulu hawd kebir ta bronze. Huwo amulu al hawd min al maraya al tabe le mara al bi kadimu fi bab ta khayma ta ijtema.9Huwo kaman amulu saha. Al halagat fogo tija ta junub ta saha kan min malabis al nayim, mia metir tuwil. 10Al halagat indu ishiriin amud, ma ishiriin asasat ta bronze. Hinak kan fi sharak morboot fi amud, ze uwad al min fida.11Kaman fi tija ta shamal, kan fi hinak halagat mia metir tuwil ma ishiriin amud, ishiriin asasat ta bronze, 12Al halagat ta tija al garbi huwomon kamsiin metir, ma ashara amud wa asasat. Al sharak wa uwad ta amud kan min fida.13Al saha kan kaman kamsiin metir fi tija ta shirik. 16Al halagat fi tija al wahid ta bab kan kamistashar metir. Huwomon indu taata amud ma talata asasat. 15Fogo tija al tani ta bab ta saha kaman fi halagat kamistashar metir, ma talata amud wa talata asasat. 14Kulu al halagat hawili saha kan amulu min malabis al nayim.17Al asasat ta amud kan amulu min bronze. Al sharak wa uwad ta amud kan amulu min fida, wa al kuta ta ras ta amud kan amulu min fida. Kulu saha ta amud kan kati ma fida. 18Al sitara al fi saha ta bab kan ishiriin metir. Al sitara kan amulu min azrq, arjuwani wa qrmuzi malabis al nayim, mubrum, wa kan ishiriin metir. Huwo kan ishiriin metir fi tul wa kamsa metir fok, ze sitara ta saha. 19Huwo indu arba asasat bronze wa sharak min dahab. Kuta fok ras toumon wa le uwad tou amulu min fida. 20Kulu al ashara awtad ta taboot wa saha kan amulu min bronze.21De yau almakhzun ta taboot, al taboot ta amr ta itifaqia, ze ma kan shilu baad talimat al le Musa. Huwo kan shokul ta nas Lawieen tihit tawjihat ta ta Ithamar jena ta Haron al gesis. 22Bezalel jena ta Uri jena ta Hur, min gabila ta Yahuza, lamulu kulu haja al Yahwa kan amru ma Musa. 23Oholiab jena ta Ahisamak, min gabila ta Dna, ishtakal ma Bezalel ze hafaar, ze zol al indu mahara wa ze altraz fi arjwani, wa suuf qrumuzi wa malabis al nayim.24Kulu al dahab al kan istamilu le mashrue, fi kulu shokul al morboot ma mahal al mukadas__al dahab min mawja ta zebeha__kan tisa wa ishiriin mawhiba wa 730 shayakal. qisu am mustawaa ta shayakal ta haykal. 25Al dahab wodi ma majtama wazin tou mia mawhib wa 1,775 shayakal, hasab shayakal ta haykal, 26aw wahid beka le zol, al huwo nus shayakal qisu min shayakal ta haykal. Raqam de kan wasal fogo asasat ta kulu zol al kan edu fi adad fi ishiriin sena wa akbar sana__603,550 rijal kulu.27Mia mawahib ta fida kan jadao le asasat ta mahal al mukadas wa al asasat ta sitara__mia asasat, wahid mawhiba le kulu asas. 28Ma bagi 1,775 shayakl ta fida, Bezalel sala sharak le amud, kati fok ta amud, wa sala uwad min mhuwomon. 29Al bronze min zebeha al mawja wazun tou sabayiin mawhib wa 2,400 shayakal.30Ma de huwo amulu al asasat le bab al le khayama ta ijtema, al mazbaha ta bronz, shobak ta bronze, kulu al meaddat ta mazbaha, 31al asasat ta saha, al asasat ta sahah ta aba, kulu awtad ta taboot, wa kulu awtad ta saha.

Chapter 39

Ma azraq, arjwani, wa qrumuzi, huwomon salamahbuk nayim le kidma fi mahal al mukadas. Huwomon amulu jalabia ta mahal al mukadas ze Yahwa amiru Musa. 2Bezalel amulu al alrrada min dahab, azraq, arjwani wa qrumuzi, wa malabis mabraum nayim. 3Huwomon dugu waraqa ta dahab wa kata huwomon le aslak ashan bi istakal huwomon le azaq, arjwani, wa qrumuzi wa fi malabis al nayim, shokul ta zol al indu mahara.4Huwomon amulu qita katif le rrada, morboot fi etninzawa tou. 5mahbuk tou al nayim hizam kan ze al rrada; huwo kan salao min qita wahid ma al rrada, amulu min mabrum al nayim al huwo dahab, azraq, arjwani, wa qrumuzi, bes zeYahwa kan amiru Musa.6Huwomon suneaha al hajat al eaqiq, mugofuul fi dubit ta dahab, majmu ma naqsh ze gok khatim ma asmma ta iyal ta Israel. 7Bezalel kutu huwomon fogo qita ta kitfa ta alrrada ashan bi hajar zikira le iyal ta Israel, ze Yahwa amiru Musa.8Huwo amulu al alssadra, shokul ta zol al indu mahara, terizu ze alrrada. Huwo amulu min dahab, ta azraq, wa qrumuzi, wa malabis al nayim. 9Huwo kan muraba. Huwomon tawa al alssadra mazduwij. Huwo kan wahid aimtidad wasie.10Huwomon hadidu fi arba ssufuf ta hujar al keima. al suf al awel indu yaqut, hajar kerim, wa al aqia. 11Al saf al tani indu zamarrid, yaqut azraq, wa almas. 12Al saf al talit indu zahra, eaqiq nabbat wa lon arjwani. 13Al saf al rabe indu hajar kerim akdar, wa eaqiq yamani wa yashabb(hajar kerim). Al hujar limu fi nizam ta dahab.14Hinak fi etnashar hujar, wahid le kulu asma del ta iyal ta Israel, kulu naqsh ma isim ta etnashar gabayil. 15Fogo alssadra huwomon amulu alssalasil ze hibal, madaffir shoku ta dahab al nedif. 16Huwomon amulu etnin dabit min dahab wa etninkhawatim min dahab, wa huwomon roboto al etnin khawatim del ashan le etini zawaya ta alssadra.17Huwomon kutu etnin ssalasil al madaffir ta dahab fi etnin khawatim le zawaya ta alssadra. 18Huwomon roboto etnin ssalasil al madaffir al taniin fi nihaya le etnin dabit. uwomon roboto huwomon fi kitfa ta al rrada fi gedam tou19Huowmon amulu khawatim min dahab wa kutu huwomon fogo etnin zawaya al taniin ta al ssadra, fogo hafa al tani le hudud al bi juwa. 20Huwomon amulu etnin khawatim ta dahab taniin wa roboto huwomon tihit ta etnin qita ta kitfa ta gedam ta alrrada, gerib ma darz fok le mahbuk al nayim hizam ta alrrada.21Huwmom rubotu alssadra ma khawatim tou le khatim ta al rrada ma habil azraq, ashan huwo bi roboto bes fok gas a mahbuk al nayim ta alrrada. De kan ashan alssadra ma bi kun ma murbot min alrrada. De kan amulu ze Yahwa kan amiru Musa.22Bezalel amulu habil le alrrada kulu min gumash al azraq, shokul ta hayik. 23Huwo indu fatha fogo ras min us. Al fataha indu mahbukhawili toua ashan huwo ma sheretu. 24Fogo tihit kanjar, huwomon amulu alrrmman min azraq, arjwani, wa qeit qrumuzi wa malabis al nayim25Huwomon amulu ajras min dahab al nedif, wa huwomon kutu al ajras bein ramman kulu hawili fogo tihit hafa ta rada, bein al ramman__jras wa ramman, 26al jras wa ramman__fogo hafa ta rada le Haron ashan bi kadimu fogo. De kan ze Yahwa kan amiru Musa.27Huwomon amulu al kisa min malabis al nayim le Haron wa le iyal tou. 28Huwomon amulu eamama min malabis, al nayim, al muzkharf eaqal, al malabis al nayim malabis al dakiliya ta kitan al nayim, 29wa washah ta kitan al nayim wa min azraq, arjwani wa qiet qrumuzi, shokul ta al mutrz . De kan ze Yahwa kan amiru Musa.30Huwomon amulu al sahan ta taj al mukadas al min dahab al nedif; huwomon hafura fogo huwo, ze naqsh fok khatim, ''Mukadas le Yahwa. 31''Huwmon Huwomo roboto fi al eamama habil al azraq fok ta eamama. De kan ze Yahwa kan amiru Musa.32Fa al shokul fi al taboot, al khayma ta ijtema, kan kalasu. Nas ta Israel amulu kulu hajat. Huwomon tabe kulu taelimat al Yahwa kan wodi le Musa. 33Huwomon jibu al taboot le usa__al khayma wa kulu mueaddat, tou almashabi tou, haykal, alhanat, markaz, wa asasat; 34al kuta ta jilid ta kuruf al ahmar al masbugh, 35al kuta ta jilid al nayim, wa al sitara ta dusu al taboot ta shehada, ze amida wa ean ta kaffara.36Huwomon jibu al tarabeza, kulu afashat tou, wa al rigif ta huduur, 37al manara ta dahab al nedif wa masabih tou fi saff ma mulhaqat tou wa zeit ta masabih; 38al mazbaha al dahabi, al zeit ta mesha wa al bakuur; al halaqat le bab ta taboot; 39al mazbaha al bronze ma hajiz ta bronze wa amida wa afashat wa hawd al kebir ma asas tou.40Huwomon jibu al halaqat le saha ma amida tou wa asasat, wa al sitara le saha ta bab; hibal tou ma awtad tou wa kulu mueadda le kidma ta taboot, al khayma ta ijtema. 41Huwomon jibu almahbuk al nayim malabis le idma fi mahal al mukadas, al malabis al mukadas le Haron al gesis wa iyal tou, ashan huwomon bi kadimu ze gusos.42Wahakaza nas ta Israel amulu kulu shokul ze Yahwa kan amiru Musa. 43Musa fahas kulu shokul, fa huwo ayenu huwomon kan amulu kalas. Ze Yahwa kan amiru, fi teriga de huwomon amulu. Yalla Musa bariku huwomon.

Chapter 40

1Yalla Yahwa wonusu le Musa, kelimu, 2''fi awel yom ta shara ta sana jedid inta bi jahizu al taboot, al khayma ta ijtema.3Inta bi kutu al taboot ta shehada fogo, wa inta bi ghati al taboot ma sitara. 4Inta bi jibu fi tarabeza wa kutu fogo al hajat al tabe fogo. Yalla inta bi jibu fogo al manara wa kutu fok lamba.5Inta bi kutu mazbaha min bakuur gedam ta taboot ta shehada, wa inta bi kutu sitara fi bab ta taboot. 6Inta bi mazbaha le haragu zebeha fi gedam ta bab le al taboot, al khyama ta ijtema. 7Inta bi kutu hawd kebir bein al khayma ta ijtema wa al mazbaha wa inta bi kutu moyo fogo.8Inta bi jahizu saha hawili tou, wa inta bi hligu fok al sitara fi saha ta bab. 9Inta bi shilu zeit ta mesha wa masha al taboot wa kulu hajat al fogo. Inta bi jahizu baeid wa kulu almafrushat tou le ana; yalla huwo bi kun mukadas. Inta bi masha al mazbah le haragu zebeha wa kulu afashat tou. 10Inta bi jhizu baeid al mazbaha le ana wa huwo bi kun mukadas le ana. 11Inta bi masha al hawd al ta bronze wa asas tou wa jahizu baeid le ana.12Intakum bi jibu le Haron wa iyal tou le bab ta khayma ta itema wa intakum bi kasulu huwomon ma moyo. 13Intakum bi kati Haron ma jalabia al kasisu le ana, masha huwo wa kasisu baeid ashan huwo bi kadimu ze gesis.14Intakum bi jibu le iyal tou wa kati huwomon ma sutura. 15Intakum bi masha huwmon ze intakum masha abuhat toumon ashan huwomon bi kadimu ana ze gusos. Mesha toumon bi amulu le huwomon kahnut dayim fi kulu jiel ta nas toumon. '' 16De yau haja al Musa amulu; huwo tabe kulu al Yahwa kan amiru huwo. Huwo amulu hajat del kulu.17Fa al taboot kan jahizu fok fi awel yom ta awel shar fi sana la tani. 18Musa jahzu al tabut, wa huwo kutu hawd tou fi mahal, jahizu haykal tou, roboto qadib tou, wa jahizu amida tou wa markaz tou. 19Huwo intashir al kuta fok al aboot wa kutu khayma fogo, ze Yahwa kan amiru huwo. 20Huwo shilu karar ta itifaqia wa kutu huwomon fi al taboot. Huwo kaman kutu al amida fogo tabut wa kutu al ean ta kaffar fogo.21Huwo jibu al tabut fi khayma. Huwo jahizu al sitara le huwo ashan bi kati al tabut ta shehada, ze Yahwa al kan amiru huwo. 22Huwo kutu al tarabeza fi al khayma ta ijtema, fi tija al shamali ta khayma, bara le sitara. 23Huwo kutu al rigif fogo ashan fok tarabeza gedam ta Yahwa, ze Yahwa kan amiru huwo.24Huwo kutu al manara fi al khayma ta ijtema, fok min al tarabeza, fi tija junub ta khayma. 25Huwo wala al manara gedma ta Yahwa, ze Yahwa kan amiru huwo.26Huwo kutu mazbaha al dahab bakuur fi khayma ta ijtema fi gedam ta sitara. 27Huwo haragu bakuur fog, ze Yahwa kan amiru huwo.28Huwo kutu sitara fi fok ta bab ta khayma. 29Huwo kutu al mabaha ta haragu zebeha fi bab ta khayma, al khayama ta ijtema. Huwo gedimu fogo zebeha al mahruuk wa zebeha ta hubub, Yahwa kan amiru huwo. 30Huwo kutu al hawd bein al khayma ta ijtema wa al mazbaha, wa huwo kutu moyo fog le kasulu.31Musa, Haron, wa iyal tou kasulu edan toumon wa kura toumon fi hawd 32kullu makan al huwomon ruwa fogo al khayma ta ijtema wa kulla makan huwomon ruwa lahadi fi mazbaha. Huwomon bi kasulu nufus toumon, ze Yahwa kan amiru Musa. 33Musa jahizu al saha hawili khayma wa al mazbaha. Huwo jahizu al sitara fi bab ta saha. Fi teriga de, Musa kalasu al shokul.34Yalla al sihab kati al khayma ta ijtema, wa mejid ta Yahwa mala khayama. 35Musa kan ma qader ashan bi dakalu al khayma ta ijtema leanu al sihab kati geni fogo, wa leanu mejid ta Yahwa mala al khayma.36Kulla makan sihab kan shilu bara min fok ta khayama, nas ta Israel bi ruwa fi rihila toumon. 37Lakin kan siha,b ma gum bara min khayma, yalla nas ma bi safar. Huwomon bi geni hata fi yom al bi arufao fok. 38Leanu sihab ta Yahwa kan fok khayama fi yom, wa nar tou kan fogo fi belel, fi manzar al eadi ta kulu nas ta Israel fi kulu makan ta safar toumon.

Leviticus

Chapter 1

1Yahwa kan nadi Musa wa kan kelim le huwo min keima ta ijtima, wa kelim gali, 2Wonusu le na ta Israel wa kelim le umon, “iza kan ayi zol fi nus takun azu jebu takadu ma le Rabuna, kede jibu tokadima taki min bagara awu koruf.3Iza kan takadima towo zabiha al biharagu min bagar, huwo biwodi bagara rajil al ma indu eib/ayan. Huwo bi wodi gidam bab al gi ruwa fi keimata ijtima, ashan bikun mogbul gidam ta Rabuna Yahwa. 4Huwo bikutu ida towo fi ras ta takadima al biharagu de, wa biga takadima de bekun mogbul/birudu fi mahal towo biga katia towo bishilu bara.5Kaman huwo lazim bikatulu bagar degidim dom Yahwa, iyal ta Harun, al gusus, bigedim dom ta bagara de wa birushu fi altar/mahal ta daba hayiwan al gidam ta bab al gi dakalu fi keima ta ijtima. 6Huwo bishilu jilid ta hayiwan de kulu bara, wa bigata hiyiwan de heta heta7Iyal ta Harun, al gusus bi wala nar fi mazbah ta aragu hayiwan wa bisala kasabat fogo nar. 8Biga iyal ta Harun, al Gusus, Bikutu Gitaat ta Laham, wa ras waziut kulu fi katab al fi nar al fi mazbaha. 9Lakin hajat al juwa batna wa kureinat bikasulu ma moya. Biga gesis biharagu hajat kulu al fi mazbaha ze zabiha al gi haragu. Zabiha de bijibu riha kwess le ana; bikun tagadima al amulu le ana be nar.10Iza kan tagadima towo min koruf owu ganamaya, keli Yakun al rajil wa nedif, 11Huwo bikatulu hayiwan de fi jiha al shamal min mahal ta dabaw hayiwan le Yahwa. Iyal ta harun, al gusus, birushu dom ta hayiwan, de fi kulu jiha bita mazbah.12Huwo bigata hayiwan de heta heta ma ras wa shaham towo, wa gesis bikutu gitat ta Laham de fi nar al fi mazbah, 13Lakin hajat al kan fi batna ta hayiwan de wa kurein bikasulu be moya. Biga gesis bigedimu kulu hajat de wa haragu fok mazbah. De Yawo zabiha ta hargu, wa al wodi/ta law riha hilule Yahwa, de bekun tagadima al amulu be nar.14Iza kan tagadima ta zol le yahwa al biharagu min tiyur ,zol de bijibu gumuria aw haman. 15Gesis bijibu fi mazbah, bilifu ras towo ladi bigata, biharagu fi mazbah. Binagau dom de fi taraf ta mazah.16Huwo bitalau hajat ta batna wa bijadou taraf mazbah fi jiha ta sherik, mahal ta rumad. 17Huwo biseretu wa fata hamama de fi nus ta jinahat towo lakin ma bigesim le etnein, biga gesis biharagu fi mazbah. Fok hatab al fi nar. Biga bikun tagadima al haragu, wa bitalau riha hilu le Yahwa, de bikun taga di ma al amulu le huwo be nar.

Chapter 2

1Iza kan ayi zol bijibu hubbub ta zera ze tagadima le Yahwa, tagadima de kede yekun min degig al jiyafa, wa huwo bikubu zeit fogo wa kutu wahid min buharat fogo. 2Huwo bishilu tagadima de le iyal ta harun al gusus, biga gesis bishilu min zol de degig al jiyafa ma zeit wa huhata al fogo de; wa gesis biharagu hajat de fi mazbah ze tagadima ta momesil. Tagadima de wodi riha jiyafa le Yahwa, huwo bikun ze tagadima al amulu be Nar. 3Ayi haja al bifadulu min tagadima ta hubbub de, bekun ta Harun ma iyal towo. Huwo juzu tagadima al mokadas al bi gedimu le Yahwa beteriga ta haragu be nar.4Kan in ta gi wodi tagadima tahubub al degig al ma indu kamira wa der aragu fi hala al mogful, huwo bikun eish al leyin al min degiga jiyafa lakbatu ma zeit, awu eish al gowi al ma indu kamira, al bikubu fogo zeit. 5Iza kan tagadima ta hibub taki biharagu be tawa ta hadid, huwo kede Yakun min digig al jiyafa al ma indu kamira wa lakbatu ma zeit.6Inta bigesimu suker awu le gitaat wa kubu zeit fogo, de yau tagadima ta hibub. 7Iza kan tagadima ta hibub taki gira kabu fi tawa adi, bi amulu min degig al jiyafa ma zeit.8Intum bijibu tagadima ta hibub al hajat del le Yahwa, we be wodi le gesis, al badein bi jibu fi mazbah. 9Biga gesis bishilu juzu min tagadima ta hibub de ze tagadima ta momesil ta gusus, huwo bi haragu fi mazbah, bikun tagadima al amulu be nar, wa bi wodi riha kwes/hilu le Yahwe. 10Al bi fadulu min tagadima ta hibub de bikun ta Harun wa iyal towo. Huwo juzu ta tagadima al mokadas al begedimu le Yahwa be teriga ta haragu be nar.11Ma be wodi le Yahwa tagadima ta hihub al fogo kamira, inta ma biharagu kamira wala asel ze tagadima ta nar le Yahwa. 12Inta be wodi umon le Yahwa ze tagadima ta awel bizur ta zeraa taki. Lakin ma bi amulu ashan bi wodi riha jiyafa/hilu fi mazbah. 13Inta biwofir mileh le kulu taga gadima ta hibub taki, mata sibu mile al fi it ifagiya takun ma Yahwa keli jeli fi tagadima ta hibub taki. Fi kulu tagadima taki in ta bi wodi mile Kaman.14Kan intum gi wodi tagadima ta hibub takun al awel min zera takun le Yahwa, kede Yekun hibub al jedid, al nedifu wa haragu be nar yala atanu be murhaka. 15Biga inta biku zeit wa buhara fogo. De yau tagadima ta hibub. 16Biga gesis biharagu juzu min hibub al atanu de ma zeit wa buhar ze tagadima ta momesil ta gusus, de tagaima al gi amulu be nar le Yahwah.

Chapter 3

1Iza kan zol gedim zebiha ta tagadima ta salam min bagara rajil au mara, huwo kede wodi hayiwan al nedif ma indu eib le Yahwa. 2Huwo bikutu ida ras ta hayiwan de wa bikatulu fi bab ta keima ta ijtima. Biga iyal ta Harun al gusus birushu dom ta hayiwan de fi kulu taraf ta mazbah.3Zol de begedim zabiha ta tagadima ta salam be nar le Yahwa. Shaham al gi kati hajat juwa batna, 4Wa etnen kila ma shaham al figogo, wa marara al fi fash fash al huwa bitala ma kilia tein 5Iyal ta Harun bi Haragu fog mazbah sawa ma tagadima al maharug, al fi kashab fog nar. De be wodi riha hilu le Yahwa, wa bikun tagadima al amulu le Yahwa be nar.6Iza kan zol gedim zabiha ta tagadima ta salam min ganamaya rajil wala mara, bikun ganam al nedif, 7Kan huwo gi gedim koruf le tagadima towo, huwo begedim le Yahwa towo. 8Huwo bikutu ida towo fi ras zabiha towo de wa bikatulu gidam keima ta ijtima, iyal ta Harun birsuhu dom ta hayiwan de fi kulu tarf ta mazbah.9Zol de wodi zabiha ta tagadima ta salam ze tagadima ta nar le Yahwa. Shaham, kulu shaham ta dana ba fi sulba, wa shaham al bejuwa, waal taraf mahalat al juwa; 10Etein kilia wa shaham al juwa umon, wa batna ma marara al fi kibda wa muleseg makilialen-huwo bitala hajat de kulu. 11Biga gesis biharagu hajat de kulu fi mazbah ze tagadima ta haragu wa ze akil le Yahwah.12Kan zol gi wodi tagadima towo ganam, huwo biwodi gidam ta Yahwa. 13Huwo bi kutu ida towo fi ras ta ganamaya ya de wa katulu gidam ta keima ta ijtima. Bega iyal ta Harun birushu dom de fi kulu taraf ta mazbah. 14Zol de be gedim zebiha bitowo al amulu be nar le Yahwa. Huwo shilu kulu shaham al be juwa, wa taraf mahalat al be Juwa.15Huwo Kaman al fi batna marara al fi kibda al moleseg ma kiliaten. 16Gesis biharagu kulu hajat al fi mazbha ze akil ta tagadima al maharug, ashan bi talau riha al hilu. Kulu shaha de ta Yahwa, 17Huwo bekun ze ganun sabit le intum wa iyal ta iyal takum fi kulu mahal intum begeni, bianu intum ma bia kulu shaham wala dom.

Chapter 4

1Yahwah kan kelim le Musa gali. 2Wori le nas ta Israeliin, “iza kan ayi zol amulu katia al huwo ma gasid amulu, amulu hajat al Yahwa kan wodi taalimat kede ma amulu, wa iza huwo amulu haja al momnu, zol de be amule hajat del, 3Iza kan gesis al masau be zeit amulu katia al bijibu le nas kulu mushkila, keli huwo wodi bagara al subian al ma indu ayan ashan katia al huwo amulu le Yahwa, ze zebiha ta katia.4Huwo bijibu bagara de fi gidam bab al gidakalu fi keima ta ijtima gidam Yahwah, huwo bikutu ida towo fi ras ta bagara de wa bikutu gidam Yahwah. 5Geis al masau de bishilu juzu min dom ta baragara de wodi fi keima ta ijtima.6Geis al bikutu dufur towo fi dom de wa birushu saba marat gidam Yahwah. Gidam sitara ta mahal al mokadas kalis. 7Huwo Kaman bikutu dom tani fogo gurun kulu ta amulu riha ta bahur fi mazbah gidam Yahwah, al fi keima ta ijtima, huwo bikubu bagi dom de kulu tehet mazbah ashan zabiha algi haragu, al fi bab ta keima ta ijtima.8Huwo biga ta kulu shaham ta zabiha ta katia de, shaham al fi mahalat al juwa wa shaham al moleseg fi mahalat al juwa, 9Itnein kilia wa shaham al fogo al jambu batna, wa marara ta kibda al sawa ma kilia tein, huwo bigata kulu bara. 10Huwo bigata kulu bara ze ma huwo kan gata bara min zabiha ta tagadim ta salam. Biga gesis biharagu hajat al gatau de fi mazbah ashan bikun zabiha al haragu.11Jilid ta bagara de wa kulu bagi laham, ras towo wa kurein ma hajat al juwa towo ma wasaka towo, 12Kulu bagi hajat ta bagara de huwo bi arfa umon kulu bara min muaskar le mahal al umon nedifu le ana, mahal al gi kubu fogo rumad; biharagu hajat de bekasab, lazim umon biharagu hajat de fi mahal al umon gi kubu rumad.13Kan Israel kulu amulu katia al umon kan ma deir ashan biamulu, wa mosoulin towmon ma arufu gali shab amulu katia wa amulu hajat al Yahwah kan wodi le umon talimat kede umon ma amulu, wa kan umon galtanin, 14Biga kan katia al umon biga arufu, mojumo ta mosoulin bijibu bagara al subiyan ze zebiha ta katia bijibu gidam keima ta ijtima. 15Shiyluk ta mosoulin bikutu iden tomon fi ras ta bagara de gidom Rabuna, bagara de bikatulu gidom Yahwah.16Gesis al masahu bijibu dom tani min bagara de fi keima ta ijtima. 17Al gesis bida kalu ida towo fi dom wa birushu saba marat gidom Yahwah, gidom sitara.18Huwo be wodi juzu ta dom fi gurunat al fi mazbah gidom Yahwah, al fi Juwa keima ta ijtima, wa huwo bikubu bagi dom de kulu fi mazbah ta zabiha al gi haragu al moujud fi bab ta dukul le keima ta ijtima. 19Huwo bigata kulu shaham bara wa haragu fi mazbah.20Huwo bi amulu ma bagara de zede, bes ze huwo kan amulu le bagara ta zobiha ta katia, huwo kamon bi amulu fi bagara de, wa gesis biamulu ze dafa katia ta nas wan as del biligo afu min katia towumon. 21Huwo biarfa bagara de bara min muaskar wa biharagu ze kan haragu bagara al awel, de zabiha ta katia le mojumu/nas kulu.22Kan kaid zol mosoul amulu katia al huwo kan kelim kede ma amulu, wa huwo galtan, 23Kan biga wori le huwo katia towo, huwo bijibu ganamaya le zebiha, bikun nedif ma indu ayan.24Huwo bikutu ida towo fi ras ta gonamaya de wa bikatulu mahal al umon gi katulu zabiha algi haragu le Yahwah. De zebiha ta katia. 25Gesis bishilu dom ta zabiha ta katia fi ida towo wa bikutu fogo gurunat al fi mazbah le zabiha ta haragu. Wa huwo bikubu do ta ganamaya de fogo mazbah al biharagu fogo.26Huwo biharagu shaham kulu fok mazbah, bes ze shaham ta togadima ta zabiha tasalam. Gesis bi amulu ze gi dafou katia ta kaid/zol al mosuol de. Min batal al huwo kan amulu, biga katia ta kaid de bi afi.27Iza kan ayi zol min nas al maaru fin amulu katia al huwo ma gasid, huwo amulu ayi haja min hajat al Yahwah wodi ganun kede ma amulu, iza kan arufu batal al huwo amulu. 28Kan wori le huwo katia towo de, huwo bijibu ganamaya le zabiha, ganamaya abu mara al ma indu ayan, ashan katia al huwo kan amulu.29Huwo bikutu ida towo fi ras ta zabiha ta katia de wa bikatulu zabiha ta katia de fi mahal ta haragu zabiha. 30Gesis bishilu juzu min dom fi ida wa bidakalu dufur. Two fi dom wa bikutu fok gurunat ta mazbah al le haragu zebiha. Huwo bikubu bagi dom de kulu fi mazbah.31Huwo bigata shaham kulu bes ze gi gatau shaham bara min tagadima ta zabiha ta salam, gesis biharagu haywan de fi mazbah ashan bitala riha hilu le Yahwah. Gesis bi amulu kalam de ze dafa katia ta zol maaruf de, yala katia towo biafi.32Iza kan zol jibu dan/koruf zetagadima le zabiha ta katia towo, keli huwo jibu abu mara wa nedif ma indu ayan. 33Huwo bi kutu ida towo fi ras ta koruf de wa katulu ashan zabiha ta katia fi mahal al umon gi katulu zabiha ta haragu fogo de.34Gesis bishilu juzu min dom ta zabiha ta katia de bidakalu dufur towo fi dom wa kutu/masa fi gurunat ta mazbah le zebiha ta haragu, wa huwo bikubu bagi dom de kulu fi ras mazbah. 35Huwo bigata shaham kulu bara ze ma bigatau shaham ta koruf al gi wodi lezabiiha ta salam, wa gesis biharagu koruf de fi mazbah fok zabihat al gi haragu be nar le Yahwah, gesis biamulu kalam de ze dafa katia ta zol de al huwo kan amulu, biga bi afi katia ta zol de.

Chapter 5

1Zol al shahid awu kan shahid awu arufu kalam al hasil-kan huwo asma kalam ta laana lakin aba ashan bikun shahid huwo amulu katia, yala huwo bikun mosuol le zamb ta katia towo. 2Awo ayi zol habisu ayi haja al Rabana wosifu gali nijis, kan haja de meyit ta hajiwan al nijis wala meyit ta ayi kaliga algi juru nefsa towo fi turab, hata iza kan huwo kalas biga galtan wa nijis.3Wala iza kan huwo habisu haja nijis ta zol tani, kan haja nijis de kan sunu, wa iza kan huwo ma arufu, huwo bikun galtan baad ma huwo biarufu. 4Iza kan ayi zol al kasma towo bikun serii fi katia ta halifa, awo amulu le kwes, wala le batal, kan huwo yatu nou ta zol hata kan huwo ma arufu gali huwo holifu besura, iza kan huwo ja arufu wara kalam halifa towo de huwo bikun galtan fi kulu hajat al huwo amulu.5Iza kan zol galt an fi kulu hajat del, huwo lazim bieterif beayi katia al huwo kalas amulu. 6Big huwo bijibu tegedima ta katia le Yahwa ashan katia al huwo kalas amulu, huwo bijibu koruf al mara or gonamaya le zebiha le zol de ashan katia bitowo.7Iza kan huwo ma biagder jibu koruf, huwo bijibu iten hamam awu gumuria le Yahwa ze zabiha ta katia towo, wahid le zabina ta katia wa tani de le zabiha ta haragu. 8Huwo bijibu tiyur de le gesis, al begedimu wahid ze zebiha ta katia awel-huwo bilifu ras ta haman de laadi ragab ta towo bikasuru lakin ma bifasilu ras min jisim. 9Biga huwo birushu juzu min dom Kaman bisafa bagi dom min jisim ta hamon de fok mazbah. De zabiha ta katia.10Kaman gesis bigedim haman nimira etnen ze zabiha ta haragu, ze wosifu fi gawanin ta gedimu zabiha, wa gesis bigedim haman de ze kafara le zol de ashan katia al huwo kan amulu, wa katia ta zol de bi afi.11Lakin kan huwo ma biagder wodi etnen haman wa gumuria, biga huwo biwodi wahid min ashara ta ephah-etnen wanu litter ta degigal naiim wa nedif le zebiha ta katia towo, huwo ma bikulu fogo zeit wala kutu fogo ayi boharat, lianu de zebiha ta katia.12Huwo bijibu le gesis, wa gesis bi akumu degig de maliyan fi ida towo ze zebiha tez karia yala baad de huwo bihara gu fi ras mazbah, fi ras zabiha al amulu le yahwa. De azbiha ta katia. 13Gesis amulu kafara le ayi katia al zol de kan amulu, wa zol de katia towo bia fi. Bagi al fadulu min zabiha de bikun ta gesis, ze gi amulu fi zabiha ta hubbub.14Yahwah kan kelimu le Musa gali, 15Iza kan ayi zol amulu katia wa haja al makwes le hajat ta Yahwah, lakin iza kan huwo ma gasid, huwo bijibu zabiha ta katia le Yahwah. Tagadima de bikun koruf al rajil al nedif, biaburu taman ta koruf de be shekel (gurus) ta fida al fi mahal al mokadas ze tagadima ta katia. 16Huwo kutu Yahwa bikun muktene be galat al huwo amulu le haja al mokadas, wa huwo bizidu wahid min kamsa min taman al huwo kan wodi ashan bi wodi le gesis, biga gesis bia mulu shokol ta kafara le zol de ma zabiha ta katia wa zol de beligo afi min katia towo.17Iza kan ayi zol amulu katia wa amulu ayi haja al Yahwa kan wodi ganun/talimat kede ma amulu. Hata iza kan huwo ma arufu, huwo lisa amulu galat wa kbikun mosuol le katia de. 18Huwo bijibu koruf al nedif al taman towo bikun sawa ma taman ta hasa, bikun ze zabiha ta amulu galat, bijibu le gesis, biga gesis biamulu kafara le zol de ashan katia al huwo kan amulu fi zaman al huwo kan ma arufu, wa zol de biligo afu min galat towo. 19De zabiha ta katia, wa huwo hagiga gaitan gidam Yahwa.

Chapter 6

1Yahuah kelim le Musa, gali, 2''Kan ayiwahid akta wa amulu haja al ma kuwes dit Yahuah ma kabasu jeran tao besabab ta haja amusuku fi siika, au kan sibu fi musaulia tao, au an haja al kan seregu, au kan uwo asuru jeran tao, 3au uwo kan ligo haja al kan jeran tao woduru wa wonusu kidib fogo, au kan uwo alifu be teriga ta kidib, au fi ayi hajat ze delin al yau gi sibu nas amulu katia, 4wa kan uwo amulu katia wa ligo galtan, uwo lazim bi rija ayihaja al silu be nyakama au asuru, au ayihaja al kan wokilu le uwo, au haja al kan woduru lakin gali uwo kalas ligo.5Bel idafa, fi ayi haja fogo al uwo alifu be kidib, uwo lazim bi rijau haja de be kamil wa uwo lazim bi zidu wahid-kamsa ta al kima tao wa dafa uwo kulu le al sidu fi al yom al uwo yau ligo galat. 6Yela uwo lazim bi jibu tekdima ta galat tao le Yahuah, al koruf ma indu asar min al bahaim al indu taman mukeyem, ze tekdima ta galat le al kahin/abuna. 7Al kahin bi amulu bedil/kafara le uwo gidam Yahuah, wa uwo biga bi afi min ayihaja uwo kan biga galtan amulu.''8Biga Yahuah wonusu le Musa, kelim, 9''Amiru Harun wa awulat tao, kelim, 'De yau al ganun ta al tekdima bi haragu: Al tekdima al bi haragu lazim bi kun ala gelib ta al mazbah kulu lel lakadi sabah, wa al nar ta al mazbah bi kun muwale tawali.10Al kahin bi libisu gumas tao al abiat, wa uwo kaman bi libisu gumas al aitat be jua. Uwo bi arfa fok al rumat al kan sibu bat al nar kalas haragu al tekdima fok al mazbah, wa uwo bi kutu al rumat de fi taraf al mazbah. 11Uwo bi agila bara gumasat tao al abiat wa libisu gumasat tanin le silu al rumat le bara al kema le al mahal al nedif.12Al nar ala altar kede istemir wala. Uwo lazim kede ma batulu, wa al kahin bi aragu kasab fogo uwo kulu sabah. Uwo bi nizamu al tekdima al bi aragu ze deiru fogo, wa uwo bi aragu fogo al zet ta tekdimat ta al salam. 13Nar lazim kede wala fok al altar mustemira. Uwo lazim ma bi batulu.14De yau al ganun ta al tekdima ta dura. Al awulat ta Harun bi gedimu uwo gidam Yahuah gidam al altar. 15Al kahin bi silu fok iden malian ta al degit kuwes ta tekdim ta al dura wa ta al zet wa al bahur al yau fok al tekdima ta dura, wa uwo bi aragu uwo fok al altar le antiju riha al hilu ze gi mesilu tekdima.16Harun wa awulat tao bi akulu sunu al yau fadulu min al tekdima. Uwo lazim bi akulu bedun kemira fi makan mukadas. Umon bi akulu uwo fi gidam ta al kema ta intima. 17Uwo lazim ma bi kabisu ma kemira. Ana kalas wodi uwo ze juzu tomon ta tekdima tai al amulu ma nar. Uwo yau kudus kalis, ze tekdimat al katia wa tekdimat al galat. 18Ayi weled fogo al ajial ta Harun bi akulu min fogo, ze kararat lel abat abri kulu ajial takun, silu min al tekdimat nar amulu le Yahuah. Ayizol lemesu umon bi kun kudus.'''19Biga Yahuah wonusu le Musa tani mara, kelim, 20''De yau al tekdima ta Harun wa awulat tao, al umon bi gedimu le Yahuah fi al yom kan ayi welet yau mashu: al nisba asara ta juzu ta kimiat ta degit al kuwes ze tekdimat ta dura daiman, nus tao fi sabah wa nus tao ta uwo fi al misa.21Uwo bi amulu ma zet fi tawa. Zaman uwo kalas ajinu, ita bi jibu uwo fi jua. Fi gitaat mukaba ita bi gedimu al tekdima ta dura ashan le antiju riha hilu le Yahuah. 22Al welet ta al rais kahana al uwo yau bija kun al rais al kahana al jedit min wasat awulat tao bi gedimu uwo. Ze amiru leleabat, kulu min uwo bi aragu le Yahuah. 23Ayi tekdimaat dura ta al kahin bi aragu bara kulu. Uwo lazim ma bi akulu.''24Yahuah wonusu le Musa tani, kelim, 25''Wonusu le Harun wa le awulat tao, kelim, 'De yau al ganun ta al tekdimat katia: Al tekdimat katia lazim bi katulu fi al makan ali al tekdima al aragu yau katulu gidam Yahuah. Uwo yau kudus kalis. 26Al kahin al bi gedimu uwo le katia bi akulu. Uwo lazim bi akulu fi makan al mukadas fi gidam ta al kema ta intima.27Ayisnu lemesu laham tao bi kun kudus, wa iza al dom yau rusu fogo ayi gumas, ita lazim kasulu uwo, al juzu al kan rusu fogo, fi makan al kudus. 28Lakin al guruma min tiin al rakabu fogo uwo lazim bi kasuru. Iza yau kan rakabu fi guruma ta nihas, uwo lazim ma bi istamilu tani mara bat ma kasulu fi moyo nedif.29Ayi rajil finus al kahana bi akulu juzu min fogo lianu uwo yau kudus kalis. 30Lakin ayi tekdimat katia al dom yau jibu fijua al kema ta intima le amulu kafara fi al makan kudus lazim ma bi akulu. Uwo lazim bi aragu.

Chapter 7

1De yau al ganun ta tekdimat galat.Uwo yau kudus kalis. 2Umon lazim bi katulu al tekdimat galat fi al makan le katulu uwo, wa umon lazim bi rusu dom tao fi kulu tija ta al altar/mazbah. 3Kulu al semin/zet fogo uwo bi gedimu: al zet ta danaba, al zet al yau kulu fi mahalat al be jua, 4al itniin kiluat wa al zet fogo umon, al yau gerib le silsila ta dahar ma dula, wa sunu al bi kati kibda, ma al kiluat_kulu de lazim bi talau.5Al kahin lazim bi aragu mahalat del fogo al altar/ mazbah ze al tekdima amulu ma nar le Yahuah. De yau al tekdimat galat. 6Ayi rajil finus al kahana bi akulu juzu ta tekdima de. Uwo lazim bi akulu fi makan mukadas ashan uwo yau kudus kalis.7Al tekdimat katia yau ze tekdimat galat. Al nefsu ganun bi nafisu/ tabigu le kulu min umon. Umon tabi/bikun le al kahin uwo al amulu kafara ma umon. 8Al kahin al gedimu tekdima mohuruk ta ayiwahid bi silu le nefsa tao al gilit ta tekdim dak.9Ayi tekdima ta dura al yau kabisu fi al furun, wa ayi tekdima zede al yau rakabu be tawa au fi al makbas bi tabi/bi kun le al kahin al gedimu uwo. 10Ayi tekdimat dura, kan yabis au lakbatu/ajinu ma zet, bi tabi/bi kun kaman sawa le kulu al ajial ta Harun.11De yau al ganun ta al zebiha ta tekdimat salam al nas bi gedim le Yahuah. 12Iza ayi wahid kedimu uwo ashan le wodi shukur, biga uwo lazim bi gedim u uwo ma zebiha ta kabis amulu be dun kemira, lakin ajinu ma zet, min kabis al amulu ma degit al kuwes al yau ajinu ma zet.13Kaman le al sabab ta wodi shukuran, uwo lazim bi gedim ma tekdimat kabis ta salam tao amulu ma kemira. 14Uwo yau bi gedim wahid ta ayi sikil ta zebihat delin ze al tekdima gedimu le Yahuah. Uwo bi kun/ tabi le al kahin al rusu al dom ta al tekdimat salam fogo al altar/ mazbah.15Al zol bi gedim tekdimat salam le al sabab ta wodi shukuran lazim bi akulu al laham ta tekdima tao fi al yom ta al zebiha. Uwo lazim ma bi sibu ayi min fogo lakadi al sabah tani. 16Lakin iza al zebiha ta tekdima tao yau le sabab ta halifa, au le al sabab ta al tekdima huriat-irada, al laham lazim bi akulu fogo al yom al uwo gedim zebiha tao, lakin sunu al fadulu min uwo biga bi akulu fi al yom altani.17Walao, ayihaja min laham ta al zebiha fadulu fi yom al talit lazim bi haragu. 18Iza ayi min al laham ta al zebiha ta tekdimat salam ta wahid yau akulu fogo al yom al talit, uwo ma bi kun mokbul, wele uwo bi gediru le al zol al gedimu. uwo bi kun haja batal, wa al zol al akulu uwo bi arfa al galat ta katia tao.19Ayi laham al lemesu haja al ma nedif lazim ma bi akulu. Uwo lazim bi haragu. Ze le al bagi ta al laham, ayi wahid al yau nedif bi akulu uwo. 20Wolao, zol al ma nedif uwo akulu ayi laham min al zebiha ta al tekdimat salam al tabi le Yahuah_zol zede lazim bi gatau bara min nas tao.21Iza ayiwahid lemesu ayi haja al ma nedif_hata sokol waskan ta insan au waskan ta haiwan au ta juzu ta waskan, hajat batal_ wa iza uwo biga akulu juzu ta laham ta zebiha ta tekdimat salam al tabi le Yahuah, zol de lazim bi gatau bara min nas tao.'''22Biga Yahuah wonusu le Musa, kelim, '' 23Wonusu le al nas ta Israel wa kelim, 'Itakum lazim ma bi akulu zet ta abgar, korufan, au ganamayat. 24Al zet ta al haiwanal mutu bidun ma gedimu zebiha, au al zet ta al haiwan al katulu ma haiwanat ta gaba, bes bi istagdimu le agrat tanin, lakin itakum lazim abadan ma bi akulu uwo.25Ayizol al akulu al zet ta al haiwan al nas bi gedimu ze al zebiha ma nar le Yahuah, zol de lazim bi gatau bara min nas tao. 26Itakum lazim ma bi akulu dom welebeayi teriga fi ayi min biut takum, wele kan yau min ter au al haiwan. 27Ayizol akulu ayi dom, zol de lazim bi gatau bara min nas tao.'''28Kida Yahuah wonusu le Musa wa kelim, '' 29Kelim le al nas ta Israil wa kelim, ' Uwo al gedimu zebiha ta tekdimat salam le Yahuah lazim bi jibu juzu ta zebiha tao le Yahuah. 30Al tekdima le Yahuah bi amulu ma nar, uwo yau lazim bi jibu uwo ma iden tao. Uwo lazim bi jibu al zet ma al sudur ze al tekdima gidam Yahuah.31Al kahin lazim bi aragu al zet fogo al altar/ mazbah, lakin al sudur bi kun/ tabi le Harun wa ajial tao. 32Itakum lazim bi wodi juzu al be fok ta kurain le al kahin ze al tekdima gedimu bara min al zebiha ta tekdima ta salam takum.33Al kahin, wahid ta ajial Harun, al bi gedim al dom ta al tekdimat ta al salam wa zet_uwo bi indi juzu be fok kurain ze nisba tao ta al tekdim. 34Lianu Ana yau silu min nas al Israil, al sudur ta al tekdima, wa al laham be fok ta kurain de yau wodi, wa umon kalas wodi le Harun al kahin wa awulat tao ze nisba tomon daiman.35De yau nisba le Harun wa ajial tao min al tekdima le Yahuah amulu ma nar, fi al yom zaman Musa kerisu/gedimu umon le kadimu Yahuah fi al sokol ta kahin. 36De yau al nisba ta Yahuah amiru ashan bi wodi le umon min al nas ta Israil, fi al yom al uwo masau al kahana. Uwo daiman bi kun nisba tomon abri kulu ajial.37De yau al ganun ta al tekdima mohuruk, ta tekdimat al dura, ta tekdimat al katia, ta tekdimat al galat, ta tekdimat al tekris, wa ta al tekdimat zebiha ta salam, 38al yau Yahuah wodi awamir le Musa fok al Jebel Sinai fi al yom al uwo amiru al nas ta Israil le gedimu zebiha tomon le Yahuah fi al sahara/ gabat ta Sinai.'''

Chapter 8

1Yahuah wunusu le Musa, kelim , 2'' Silu Harun wa awulat tao ma uwo, al malabis wa al zet misha, al tor le tekdimat al katia, al itniin koruf, wa al gufa ta ess al ma indu kemira. 3Limu kulu al jamaia fi al matkal le al kemat ta intima.''4Kida Musa amulu ze Yahuah amiru uwo, wa al jamaa ja mabaat le al matkal ta al kema ta intima. 5Biga Musa kelim le al jemeia, ''De yau sunu Yahuah kan amiru ashan bi amuu.''6Musa jibu Harun wa awulat tao wa kasulu umon ma moyo. 7Uwo libisu fogo Harun gumas wa rubutu gumas tani hawli sulba tao, libisu uwo ma al jalabia wa kutu al gumasat mukasa kayetu be terga al kuwes giafa alahasab tesmim wa mowasafar kahanutia wa rubutu fogo uwo.8Uwo kutu al gitadrus fogo uwo, wa fi al gitdrus uwo kutu al Urim wa al Thummim. 9Uwo kutu al hima fogo ras tao, wa fogo al hima , be gidam, uwo kutu al sahan zahabia, al taj mukadas, ze Yahuah kan amiru uwo.10Musa silu al zet misha , masau al tabut wa ayihaja fogo wa ferigu umon kas le Yahuah. 11Uwo rusu al zet fogo al altari saba marat, wa masahu al altari wa kulu afasat tao, wa al tesitkasil wa magaat tao, le ferigu umon barau/ kas le Yahuah.12Uwo kubu juzu ta zet al misha fogo ras Harun wa masahu uwo le kerisu/ferigu uwo barau/kas. 13Musa jibu awulat Harun wa libisu umon ma malabis. Uwo rubutu sashes hawuli sulubat tomon wa kati gumas lamaan hawuli ruus tomon, ze Yahuah kan amiru uwo.14Musa jibu al tor le tekdimat al katia, wa Harun wa awulat tao kutu iden tomon fogo al ras ta al tor al umon kan jibu le tekdimat katia. 15Uwo katulu uwo, wa uwo silu al dom wa kutu fogo al gurun ta al altari ma dufur tao, tahiru al altari, kubu bara al dom min al magaat ta al altari, wa kasisu uwo barau le Allah ashan le amulu kafara le uwo.16Uwo silu kulu al zet al kan fogo ajaza al dakili, al futa ta al kibda, wa al kilwat itniin ma zet tomon, wa Musa haragu kulu fogo al altari. 17Lakin al tor , gili tao, laham tao, wa kara/ wasaka tao uwo haragu be bara al kema, ze Yahauah kan amiru uwo.18Musa gedimu al koruf le tekdimat mahuruk, wa Harun wa awulat tao kutu iden tomon fogo al ras ta al dan. 19Uwo katulu wa rusu dom tao fi ayi tija ta al altari.20Uwo gata al dan le gitaat wa haragu al ras wa al ghitaat wa al zet. 21Uwo kasulu al ajiza al dakilia wa al kurain ma moyo, wa uwo haragu al dan kulu fogo al altari. Uwo kan tekdima mohuruk wa bi antij riha hilu, al tekdima amulu be nar le Yahuah ze Yahuah kan amiru Musa.22Biga Musa gedimu al dan tani, al dan ta tekiris, wa Harun wa awulat tao kutu iden tomon fogo al ras ta al dan. 23Harun katulu uwo, wa Musa silu juzu ta dom tao wa kutu fogo al taraf ta adana ta Harun, fogo al dufur kebir ta iden tao al yomin, wa fogo al dufur kebir ta kurain tao al yomin. 24Uwo jibu awulat ta Harun, wa uwo kutu juzu ta al dom fogo al taraf ta adana tomon al yomin, fogo al dufur kebir ta iden tomon al yomin, wa fogo al dufur kebir ta kurain tomon ta yomin. Biga Musa rusu dom de fi ayi tija ta al altari.25Uwo silu al zet, al zet ta danab, kulu al zet al kan fogo al ajiza al dakili, al futa ta al kibda, al itniin kiluwa , wa zet tomon, wa juzu al be fok ta kurain. 26Bara min al gufa ta ess al mafi fogo kemira al gidam Yahuah, uwo silu wahid ess bidun kemira, wa wahid ess al fogo zet, wa wahid wafer, wa kutu umon fogo zet wa fogo al laham al beina dus wa kurain. 27Uwo kutu kulu fi al iden ta Harun wa fi al idenat ta awulat ta Harun wa habibu umon gidam Yahuah ze tekdima muhib.28Biga Musa silu umon bara min iden tomon wa haragu umon fogo al altari le tekdimat al mahruk. Umon kan kerisu tekdima wa antiju riha hilu. De kan al tekdima amulu ma nar le Yahuah. 29Musa silu al sudur wa hariku uwo ze al tekdima mahbub le Yahuah. De kan nisbat Musa ta al dan le al tekiris ta kahin, ze Yahuah kan amiru uwo.30Musa silu juzu ta zet misha wa al dom al kan fogo al altari; uwo rusu delin fogo Harun, fogo gumasat tao, fogo awulat tao, wa fogo gumasat ta awulat tao ma uwo. Fi teriga zede uwo kasisu Harun wa gumasat tao, wa awulat tao wa gumasat tomon le Yahuah.31Be kida Musa kelim le Harun wa le awulat tao, ''Rakabu al laham fi al matkal le al kema ta itima, wa inak akulu uwo wa al ess al yau fi al gufa ta tekris, ze Ana amiru, 'Harun wa awulat tao bi akulu uwo.' 32Ayisunu al fadulu ta al laham wa ta al ess ita lazim bi haragu. 33Itakum lazim ma bi rua baramin al matkal ta al kema le fetera ta saba ayom, lakadi al ayom ta tersim takium kalas kamilu. Lianu Yahuah bi kerisu itakum le feterat saba ayom.34Sunu kalas la amulu fi ayom de_ Yahuah kan amiru kede yau amulu le amulu makfara le itakum. 35Itakum bi geni nahar wa bi lel le saba ayom fi al matkal le al kema t ta intima, ashan de yau sunu Ana kan bi amiru.'' 36Kida Harun wa awulat tao amulu kulu al hajat al Yahuah kan amiru umon be wasat Musa.

Chapter 9

1Fogo al yom tamania Musa nadi Harun wa awulat tao wa al nas kubar ta Israil. 2Uwo kelim le Harun, ''Silu al ijil min al abgar le tekdimat katia, wa dan al ma indu eab le tekdima al mahruk, wa gedim umon gidam Yahuah.3Ita lazim wonusu le al nas ta Israil wa kelim, 'Silu galamaya abu rajil le tekdimat katia wa ijil wa koruf, kulum umur sena wa maindu eab, le tekdimat mahruk; 4kaman silu al tor wa al koruf le tekdimat le salam le zebiha gidam Yahuah, wa tekdimat dura lakabatu ma zet, ashan alela Yahuah bi zahir le itakum.''' 5Bekida umon jibu kulu al Musa amiru le al kemat ta intima, wa kulu al jemeia ta Israil ja gefrib wa wogif gidam Yahuah.6Biga Musa kelim, ''De yau sunu Yahuah amiru itakum ashan bi amulu, kida gali mejid tao bi zahir le itakum.'' 7Musa kelim le Harun , ''Taal gerib le altari wa gedim tekdimat katia taki wa tekdima mahruk, wa amulu makfara le nefsa taki wa le al nas, wa gedim al zebiha le al nas le amulu makfara le umon, ze Yahuah kan amiru.''8Kida Harun rua gerib al altari wa katulu al ijil le al tekdimat katia, al kan le nefsatao. 9Al awulat ta Harun gedim al dom le uwo, wa uwo dakalu dufur tao fogo wa kutu fogo al gurun ta al altari; biga uwo kubu bara al dom fi al magaat ta al altari.10Kefkaman, uwo haragu al zet, al kiluwat, wa al futa ta al kibda fok al altari ze tekdimat katia, ze Yahuah kan amiru Musa. 11Al laham wa al jilit uwo haragu bebara al kema.12Harun katulu al tekdima mahruk, wa awulat tao wodi le uwo al dom, al uwo rusu fi ayi tija ta al altari. 13Biga umon wodi le uwo tekdima mahruk, gita be gita, kulu sawa ma al ras, wa uwo haragu umon fogo al altari. 14Uwo kasulu al ajiza al dakili wa al kurein wa haragu umon fogo ras ta tekdima al mahruk fok al altari.15Harun gedimu zebiha al nas _galamaya, biga silu uwo ze al zebiha le katia tomon wa katulu uwo; uwo gedimu uwo le katia, ze uwo kan amulu ma awel galamaya. 16Uwo gedimu tekdima al mahruk wa gedimu uwo ze Yahuah kan amiru. 17Uwo gedimu al tekdimat dura; uwo mala iden tao ma umon wa haragu umon fok al altari, kulusawa ma al tekdima mahruk sabah.18Uwo katulu kaman al tor wa al dan, al zebiha le tekdimat al salam, al kan le al nas. Awulat Harun wodi le uwo al dom, al uwo rusu fogo ayi tija ta al altari. 19Kefkaman, umon gata bara al zet ta al tor wa al dan, al zet danab, al zet bi kati al ajiza al dakili, al kiluwat, wa al futa ta al kibda.20Umon silu al ajiza al kan gatau bara wa kutu delin fogo al sudur, wa biga Harun haragu al zet fok al altari. 21Harun hariku al sudur wa al laham al fi nus ta kurain ma dus ze tekdima al mahbub gidam Yahuah, ze Musa kan ammiru.22Biga Harun arfa idenat tao fok fitija ta al nas wa bariku umon; biga uwo nezil tehet min gedimu tekdimat katia, al tekdimat mahruk, wa al tekdimat salam. 23Musa wa Harun rua fijua al kemat al itima, biga tala bara tani mara wa bariku al nas, wa al mejid ta Yahuah zahir le kulu al nas. 24Nar ja bara min Yahuah wa akulu al tekdima al mahruk wa zet fok al altari. Zaman kulu al nas ayinu zede, umon kore wa raka be rukba usatehet.

Chapter 10

1Nadab wa Abihu, awulat ta Harun, kulu wahid silu seyala, kutu nar fogo, wa bakur kaman. Biga umon gedimu al nar al mamokbul/musadaka gidam Yahuah, al uwo kan ma amiru umon le tekdim. 2Bekida nar tala bara min gidam Yahuah wa anbula umon, wa umon mutu gidam Yahuah.3Biga Musa kelim le Harun, ''De yau sunu Yahuah kan wonusu anu zaman uwo kelim, ' Ana bi beinu kadasa tai le delin al ja gerib le ana. Bi mejidu Ana gidam kulu nas. '''Harun ma kelim ayi haja. 4Musa nadi Mishael wa Elzaphan, al awulat ta Uzziel al kal ta Harun, '' Taal ini wa arfa akuwana taki bara ta al kema min gidam al taabuut.''5Kida umon ja gerib wa arfa umon, lisa labisin gumasat kahana tomon, bara ta al kema, ze Musa kan wajihu/ amiru. 6Biga Musa kelim le Harun wa le Eleazar wa le Ithamar, awulat tao, ''Ma takum sibu sar ruos takum mualak mokfufuf, wa ma takun seretu gumasat takum, kida ashan kede itakum ma mutu, wa kida al Yahuah ma bi kun zalan ma kulu al jamaia. Lakin sibu ahal takum, al bet Israil kulu, le huzun le delin al al nar ta Yahuah kalas haragu maitin. 7Itakum lazim ma bi rua bara min al matkal ta al kemat al intima , au itakum bi mutu, lianu al zet mishah ta Yahuah fi fogo itakum. ''Kida umon amulu alahasab le towojihat Musa.8Yahuah wonusu le Harun, kelim, 9''Mata asurub mosrub au merisa, ita , au awulat al fadulu ma ita, zaman itakum gi rua fijua kemat ta intima, kida itakum ma bi mutu. De bi kun ganun sabit abrikulu nas ta ajial taki, 10le maizu/ ferigu beina al kudusin wa al adein, wa beina al manedif wa al nedif, 11kida kede ita biga derisu al nas ta Israil kulu al gawanein al Yahuah kalas ammiru bewasat Musa.''12Musa wonusu le Harun wa le Eleazar wa le Ithamar, awulat tao la fadulu, ''Silu tekdimat al dura al fadulu min al tekdima le Yahuah amulu ma nar, wa akulu uwo bedun kemira fijabu al altar, lianu uwo yau kudus kalis. 13Itakum lazim bi akulu uwo fi makan al mukadas, ashan uwo yau nisba takum wa nisbat awulat taki ta al tekdima le Yahuah amulu ma nar, lianu de yau sunu Ana kalas kan ammiru le wori le itakum.14Al sudur al yau hariku wa laham nus yau gedimu le Yahuah, itakum lazim bi akulu fi makan nedif mokbul le Allah. Ita wa awulat taki wa banat ma ita bi akulu nisab delin, lianu umon yau wodi ze nisba takum wa nisbat awulat taki bara min min al zebihat ta tekdimat ta al shukur ta al nas ta Israil. 15Al laham nus al yau gedimu wa al sudur al yau hariku, umon lazim bi jibu ma al tekdimat ta zet amulu be nar, le habibu/hariku gidam Yahuah. Umon bi kun takum wa awulat taki ma ita ze al nisba lelabad, ze Yahuah kalas ammiru.''16Biga Musa asalu an al galamaya le tekdimat al katia, wa ligo gali uwo haragu bara. Bekida uwo tala zalan ma Eleazar wa Ithamar, al awulat ta Harun al fadulu; uwo kelim, 17''Le kalas itakum ma akulu al tekdimat katia fi al makan ta al tabuut, talama uwo yau kudus kalis, wa talama Yahuah kalas wodi uwo le itakum le silu bara al zunub ta al jemeiya, le amulu makfara le umon gidam uwo? 18Ayinu, dom tao lisa ma jibu fijua al tabuut, kida itakum kan hagiga kalas akulu uwo fi al makan ta tabuut, ze Ana ammiru.''19Biga Harun juabu Musa, ''Ayinu, alela umon amulu tekdimat katia tomon wa haragu gidam Yahuah, wa de haja kalas hasal le ana alela. Iza Ana kan akulu al tekdimat katia alela, bikun uwo kalas biga mokbul fi al ena ta Yahuah?'' 20Zaman Musa asuma zede, uwo kan iktene.

Chapter 11

1Yahuah wonusu le Musa wa le Harun, 2'' Kelim le al nas ta Israil, gali, ' Delin yau hajat al hai al itakum bi akulu fi wasat kulu al haiwanat al fi ala al art.3Itakum bi akulu ayi haiwan al indu saga tehet kurain wa al kaman bi rija akulu sunu al uwo akulu. 4Kaman zekef, juzu haiwanat au bi rija akulu sunu al uwo akulu au indu saga fi tehet kurain, wa itakum ma bi akulu umon, haiwanat al ze al jemel, ashan uwo bi rija akulu sunu al uwo akulu lakin ma indu tehet kura musegeg. Kida al jemel yau ma nedif le itakum.5Kaman al haiwan al bi geni tehet hajer(kileng) uwo bi rija akulu ayi haja al uwo akulu lakin ma indu sugug fogo tehet kurain, uwo yau kaman ma nedif le itakum. 6Al arnab, ashan uwo bi akulu, lakin ma indu sugug tehet kura, yau manedif le takum. 7Al goduruk, hata wolu indu saga tehet kura, ma bi rija akulu, yau ma nedif le itakum. 8Itakum lazim ma bi akulu ayi laham tomon, wele lemesu udam tomon. Umon kulu ma nedif le itakum.9Al haiwanat bi geni fi al moyo al itakum bi akulu yau kulu delin al indu hamamat wa gusur, kan fi al mohid au fi al anhar. 10Lakin kulu mokulugat hai al ma indu hamamat wa gusur fi al mohid au anhar, bidumu kulu al bi harik fi al moyo wa kulu al mokulugat hai al fi al moyo_umon lazim bi abou akulu ma itakum.11Talama umon lazim bi abou, itakum lazim ma bi akulu min laham tomon; kaman, udam/gisimat lazim bi abou. 12Ayisunu al bi geni fi al moyo wa ma indu hamamat wa gusur yau abou/mokuruh le itakum.13Delin yau al tiur itakum lazim bi aba_wa itakum lazim ma bi akulu ashan umon yau abau: al sogur, al logunu, wa logunu al asuwet, 14al kurikuri, ayi sikil ta sogur/falcon, 15ayi sikil ta gurab, 16al buam wa ayi askal ta sugur al bi sahir bilel, wa ayi tiur al bi akulu jusas mait.17Itakum lazim kaman bi aba al buma suker wa al buma kebir, al cormorant, 18al buma abiat wa kulu sikilat tomon, al tiur tanin al bes bi zahir bilel be askal tomon ze osprey, 19al stork, ayi sikil ta heron, al hoopoe, wa kaman al watwat.20Kulu hasarat al indu ajniha al kaman bi douru ma arba kurain abau le itakum. 21Lakin itakum bi agder akulu ayi min al hasarat al bi tiri al kaman bi douru ma arba kurain kan umon indu kurain al dobulu le nenzilu ala al art. 22Itakum kaman bi akulu ayi sikil ta jerat, katydid, cricket, au jerat ta ges. 23Lakin kulu hasarat al bi tiri al indu bes arba kurain lazim bi abau ma itakum.24Itakum bi kun ma nedif lakadi misa ma haiwanat delin kan itakum lemesu gisimat ta wahid min tomon. 25Hatawolao arfa fok wahid min jusaa tomon lazim kasulu gumasat tao wa fadulu ma nedif lakadi misa.26Ayi haiwan al yau tehet kura ma gesimu de yau m gesimu kulukulu au ma bi rija akulu yau ma nedif le itakum. Ayiwahid al lemesu umon bi kun ma nedf. 27Ayihaja dauru be batna tao fiwasat kulu haiwanat al bi dauru ma arba kurain, umon ma nedif le itakum. Ayizol lemesu sikil jusas zede bi kun ma nedif lakadi al misa. 28Ayizol arfa fok sikil juusas de lazim kaulu gumasat tao wa fadulu ma nedif lakadi al misa. Haiwanat delin bi kun manedif le itakum.29Min al haiwanat al bi dubu ala alart, delin yau al haiwanat al bi kun manedif le itakum: al haiwan suker indu sar azrak bikulu tiur ma bat haiwanat(weasel), al far, ayi sikil ta dab kebir, 30al gecko, al worol, maniang, dab rumla wa hirboya.31Min kulu al haiwanat al bi dubu, delin yua al haiwanat al bi kun manedif le itakum. Ayizol lemesu umon zaman umon kalas mutu bi kun manedif lakadi misa. 32Kan ayi min umon mutu wa waga fok ayihaja, haja dak bi kun mandif, hatawolao de yau salau min kasab, gumas, jilit, au gumas-sual. Sunumin uwo wa sunu al bi istakdimu le uwo, lazim bi kutu fijua moyo; uwo bi kun manedif lakadi misa. Biga uwo bi kun nedif. 33Le ayi guruma min tin fijua au fogo al ayi haiwana manedif waga, ayihaja al yau fi al guruma bi tala manedif, wa itakum lazim bi demiru guruma de.34Ayi akil al bi akulu lakin indu moyo fogo uwo min guruma de yau manedif. Ayi moyo al yau le sarab min guruma de biga ma nedif. 35Ayihaja al wahid min jusas tomon waga fogo biga ma nedif; kan uwo fi furun au konun suker, uwo lazim bi kasuru le gitaat. Umon biga ma nedif wa umon lazim biga ma nedif le itakum.36Kor au bir le silu moyo kede geni nedif ; lakin ayiwahid al lemesu jusas tomon biga manedif. 37Kan ayi juzu ta jusas tomon waga fogo ayi buzur le zara, buzur delin lisa bi kun nedif. 38Lakin kan moyo yau kutu fogo al buzur, wa kan ayi juzu ta jusas tomon waga fogo umon, biga umon bi kun ma nedif le itakum.39Kan ayi haiwan al itakum bi akulu mutu, biga zol al lemesu al jusas bi kun manedif lakadi misa. 40Ayizol akulu ayi min al jusas lazim kede kasulu gumasat tao wa bi geni ma nedif lakadi misa. Ayiwahid al arfa fok jusas zedel bi kasulu gumasat tao wa bi geni ma nedif lakadi misa.41Ayi haiwan al bi dub fogo al wata yau abau/mokuruh; uwo lazim ma bi akulu. 42Ayihaja bi juru ma batna tao, wa ayihaja bi dauru ma arba kurain, au ayihaja al indu kurain ketir_kulu al haiwanat al bi dubu ala al art, delin itakum lazim ma bi akulu, lianu umon kulu mokuruh.43Itakum lazim kede ma amulu nefsa takum waskan ma ayi mokulugat al hai al bi juru fi al wata; itakum lazim ma bi nijisu nefsa takum ma umon, zede itakum bi tala ma nedif ma umon. 44Lianu Ana Yahuah Allah takum. Itakum kede hafis nufuskum kudus, lezalik, wa kunu kudusin, ashan Ana kudus. Itakum lazim ma bi nijisu nufuskum ma ayi sikli ta haiwanat al bi haraik hawuli ala al wata. 45Lianu Ana Yahuah, al jibu itakum be fok bara min al art ta Masir, le bi kun Allah takun. Itakum lazim lizalik kunu kudusin, lianu Ana kudus.46De yau al ganun al biktas al haiwanat, al tiur , ayi mokulugat hai al bi harik fi moya, wa ta ayi mokulugat al bi dubu ala al art/wata, 47al yau bi agderu ferigu wa bi amulu beina al haiwanat ma nedif wa al nedif, wa beina hajat hai al bi agder bi akulu wa al hajat hai al ma bi agder bi akulu.'''

Chapter 12

1Yahuah kelim le Musa, 2'' wonusu le al nas ta Israil, kelim , 'Kan mara hamil wa biga weledu jena welet, biga hia bi kun ma nedif le saba ayom, bes ze hia biga ma nedif fi fetera al ayom ta ada saharia ta hia. 3Fi yom al tamania al gilit ta ras jihas ta welet lazim bi tahiru.4Biga al tethir uma min nezif ta hia bi istemir le talata_teletin ayom. Hia lazim ma bi lemesu ayi haja kudus au bi ja fijua dairat tabuut lakadi al ayom ta tethir ta hia kalas kalsu. 5Lakin kan hia weledu jena al bit, biga hia bi kun ma nedif le itniin isbu, ze hia kan fi fetera ta ada al sahari. Biga al um bi kun fi tethir mustemira le sita_sitien ayom.6Zaman al ayom ta tethir ta hia kalas kalasu, le al welet au le al bit, hia lazim bi jibu koruf al umur tao wahid sena ze tekdima mahruk, wa hamama suker au hamama ze tekdimat katia, le al matkal ta al kemat ta intima; le al kahin.7Biga uwo bi gedim de gidam Yahuah wa amulu makfara le hia, wa hia bi kun nedif min dom al bi dofugu. De yau ganun biktas al mara al weledu jena kan welet wele bit. 8Kan hia ma bi agder ligo koruf, biga hia lazim bi silu itniin hamam, wahid ze tekdima mahruk wa al tani ze tekdimat katia, wa al kahin bi amuu makfara le hia; biga hia bi kun nedif.'''

Chapter 13

1Yahuah wonusu le Musa wa le Harun, kelim , 2''Zaman ayiwahid kan fogo al gilit ta gisim tao warma au gisir au alama abiat, wa uwo biga musab wa de yau al marat gilit fi gisim tao, biga uwo lazim bi jibu le Harun al rais kahana, au le wahid ta awulat al kahanat.3Biga al kahin bi kasifu al marat fi al gilit ta gisim tao. Kan al sar fi al makan marat biga geyeru abiat, wa kan al marat zahir sedid biga bes fogo al gilit, biga uwo yau al marat musib. Bat al kahin kasifu uwo, uwo lazim bi alinu uwo manedif. 4Kan alamat al abiat fi gilit tao, wa al zahira tao ma sedid ze al gilit, wa kan al sar fi al makan marat kan ma geyeru abiat, biga al kahin lazim bi ferigu/azilu al wahid ma al marat le saba ayom.5Fi al saba yom, al kahin lazim bi kasifu uwo le ayinu kan fi fikira tao al marat ma indu ayi kutura, wa kan uwo kan ma setetu fi al gilit. Kan uwo ma kida, biga al kahin lazim bi ferigu uwo le saba ayom tani. 6Al kahin bi kasifu uwo tani bat saba yom le aynu kan marat biga aksan wa kan ma setetu ketir fi al gilit. Kan uwo mafi, biga al kahin bi alinu uwo nedif. Gali de yau kan sugug. Uwo lazim bi kasulu gumasat tao, wa biga uwo nedif.7Lakin kan al sugug kan settetu fi al gilit bat uwo kan beinu nefsatao le al kahin le nadafa tao, uwo lazim biga bi wori nefsatao le al kahin tanimara. 8Al kahin bi kasifu uwo le ayinu kan sugug kalas setetu aktar fi al gilit. Kan uwo kalas setetu, biga al kahin lazim bi alinu uwo manedif. Uwo yau biga marat musib/bi amsuku nas.9Kan marat gildi musib biga fi fogo wahid, biga uwo lazim bi jibu le al kahin. 10Al kahin bi kasifu uwo le ayinu kan fi fogo gisim tao b al warma abiat fi al gilit, kan al sar kalas geyeru abiat, au kan fi gisim nayi fi al warma. 11Kan fi fogo, biga uwo yau marat gildi muzmin/koronik, wa al kahin lazim bi alinu uwo ma nedif. Uwo ma bi ferigu uwo, ashan uwo kalas biga ma nedif.12Kan al marat tala bara sedid fi al gilid wa gofulu kulu al gilid ta zol ma al marat min ras le kurain tao, le abaat le hata zahir le al kahin, 13biga al kahin lazim bi kasifu uwo le ayinu kan al marat kalas kati kulu gisim tao. Kan uwo lisa, biga al kahin lazim bi alinu al zol al indu marat ma nedif. Kan uwo kalas geyeru abiat, biga uwo yau nedif. 14Lakin kan gisim nayi zahir fogo uwo, uwo bi kun manedif.15Al kahin lazim bi ayinu le gisim nayi wa alinu uwo manedif ashan al gisim al nayi yau manedif. Uwo yau al marat musib. 16Lakin kan gisim al nayi geyeru abiat tani, biga al zol lazim bi rua le al kahin. 17Al kahin bi kasiu uwo le ayinu kan al gisim kalas geyeru abiat. Kan uwo kalas biga al kahin bi alinu zol de kalas nedif.18Zaman zol kan indu waja fi al gilid wa kalas aliju, 19wa fi makan ta al waja inak fi warma abiat au alama abiat, ahmar-abiat, biga uwo lazim bi wori le al kahin. 20Al kahin bi kasifu uwo le ayinu kan uwo bi zahir sedid tehet al gilit, wa kan al sar fofgo kalas geyeru abiat. Kan kida , biga al kahin bi alinu uwo ma nedif. Uwon yau marat musib/batal, kan uwo kalas raba/zidu fi al makan al kan warma/waja fogo.21Bat kan al kahin kasifu uwo wa ayinu gali biga mafi sar abiat fogo uwo, wa gali uwo ma fi tehet al gilid lakin kalas woduru, biga al kahin lazim bi ferigu uwo le saba ayom. 22Kan uwo setetu sedid fi al gilid, biga al kahin lazim bi alinu uwo manedif. Uwo yau biga marat batal. 23Lakin kan alama abiat geni fi makan tao wa ma setetu, biga uwo yau al alama ta al jarah, wa al kahin lazim bi alinu uwo nedif.24Kan al gilid indu harik wa al makan al haragu de kalas tala ahmar-abiat au alamat abiat, 25biga al kahin bi kasifu uwo le ayinu kan al sar fi al alama kalas geyeru abiat, wa kan uwo zahir biga sedid min al gilid. Kan uwo kalas, biga uwo yau marat musib/batal. Uwo kalas tala bara fi al harik, wa al kahin lazim bi alinu uwo manedif. De yau al marat musib/batal.26Lakin kan al kahin kasifu uwo wa ligo gali mafi sar abiat fi al alama, wa yau ma tehet al gilid lakin woduru, wa uwo biga mafi tehet al gilid lakin woduru, biga al kahin lazim bi ferigu uwo le saba ayom. 27Biga al kahin lazim bi kasifu uwo bat saba ayom. Kan uwo kalas setetu sedid fi al gilid, biga al kahin lazim bi alinu uwo manedif. Uwo yau marat al musib/batal. 28Kan al alama geni fi makan tao wa ma setetu fi al gilid lakin kalas woduru, biga bes yau warma min al harik, wa al kahin lazim bi alinu uwo nedif, lianu uwo wele haja aktar min al alama ta harik.29Kan rajil au mara kalas bga amusuku ma marat fogo ras, 30biga al kahin lazim bi kasifu al zol le marat al amusuku uwo le ayinu kan bi zahir sedid min al gilid, wa kan biga asfar, sar regeg fogo. Kan biga kida, biga al kahin lazim bi alinu uwo manedif. Kan bi furufuru, au marat amusuku fogo al ras.31Kan al kahin kasifu al marat al bi furuguru wa ayinu gali uwo ma tehet al gilid, wa kan inak mafi sar asuwet fogo, biga al kahin bi ferigu al zol ma al marat furufuru le sabaa yom.32Fi al saba yom al kahin bi kasifu al marat le ayinu kan uwo kalas setetu. Kan inak yau mafi sar asfar, wa kan al marat zahir le bikun bes fi gilid jua, 33biga uwo lazim bi haligu, lakin makan al amarat lazim ma bi haligu, wa al kahin lazim bi frigu al zol ma al marat furufuru le saba ayom aktar.34Fi al saba yom al kahin bi kasifu al marat le ayinukan uwo kalas wogif setetu fi al gilid. Kan uwo bi zahir ma sedid min al gilid, biga al kahin lazim bi alinu uwo nedif. Al zol de lazim bi kasulu gumasat tao, wa biga uwo bi kun nedif.35Lakin kan al marat furufuru kalas setetu sedid fi al gilid bat al kahin kelim uwo kan nedif, 36biga al kahin lazim bi kasifu uwo tani. Kan al marat kalas setetu fi al gilid, al kahin ma mutaj le fetisu le sar asfar. Al zol biga manedif. 37Lakin kan fi ayinuu ta al kahin al marat furufuru kalas wogif setetetu wa sar asuwet kalas raba fi al makan de, biga al marat kalas aliju. Uwo biga nedif, wa al kahin lazim bi alinu uwo biga nedif.38Kan al rajil au mara kalas indu alamat abiat fogo al gilid, 39biga al kahin lazim bi kasigu al zol le ayinu kan al alamat woduru, al yau bes gisir al kan tala bara fi al gilid. Uwo biga nedif.40Kan sar ta rajil kalas waga bara min ras tao, uwo biga abusala, lakin uwo biga nedif. 41Kan sar tao kan waga bara min al juzu be gidam ta ras tao, wa kan be dok ta ras tao biga sala, uwo biga nedif.42Lakin kan inak biga sikil ahmar-abiat fogo sala ta ras au be fokras, de yau marat batal al kalas tala bara. 43Biga al kahin lazim bi kasifu uwo le ayinu kan kan al warma ta al marat fogo makan sala ta ras tao au be fokras biga ahmar-abiat, ze al zahira ta al marat batal fi al gilid. 44Kan de uwo, biga uwo kalas indu marat batal wa uwo biga manedif. Al kahin lazim betaakit bi alinu uwo manedif ashan marat tao al fi ras.45Al zol al kalas indu marat batal lazim bi libisu gumasat al seretu, sar tao lazim bi kun mualak mofkuk, wa uwo lazim bi kati usa tao le fok anafa tao wa nadi bara, 'Ma nedif, manedif'. 46Kulu al ayom al uwo indu al marat batal uwo bi kun manedif. Ashan uwo yau manedif ma marat al bi setetu, uwo lazim bi geni barau. Uwo lazim bi geni bebara al kema.47Al gumas al biga waskan ma tahaluf, kan uwo yau suf au gumas harir, 48au ayihaja keyetu au keyetu min suf au harir, au gilid au ayihaja amulu min gilid_ 49kan fogo tahaluf kadra au hamra fi al gumas, algilid, al kam mukeyet, au ayihaja amulu min gilid, biga de yau al tahalif al setetu; uwo lazim bi wori le al kahin.50Al kahin lazim bi kasifu al haja le tahaluf; uwo lazim bi ferigu ayihaja al indu tahaluf le saba ayom. 51Uwo lazim bi kasifu al tahaluf tanimara bat saba yom. Kan uwo setetu fi al gumas au ayihaja mukeyet min suf au kham harir, au gilid au ayihaja al yau sitakdimu min al gilid, biga uwo yau tahaluf batal, wa al haja de ma nedif. 52Uwo lazim bi haragu al gumas de ,au ayihaja keyetu min suf au kham harir au gilid au ayihaja amulu ma gilid,, ayihaja al yau ligo fogo tahaluf batal, lianu uwo bi adi le marat. Al haja de lazim bi haragu bara takulukulu.53Kan al kahin kasifu al haja wa ayinu gali al tahaluf kan ma setetu fi al gumas au gita mukeyet min suf au harir, au buda min gilid, 54biga uwo bi amiru umon le kasulu al gita al ligo fogo al tahaluf, wa uwo lazim bi ferigu uwo le saba ayom aktar. 55Biga al kahin bi kasifu al gita mothalaf bat kalas kan kasulu. Kan al tahaluf lisa ma geyeru loan tao, hata wolao uwo kan ma setetu, uwo yau manedif. Ita lazim bi haragu al gita, ma mabihinak bewen al tahaluf kan waskanu/lowusu uwo.56Kan al kahin kasifu al gita , wa kan al tahaluf kalas woduru bat uwo kan kasulu, biga uwo lazim bi seretu bara juzu al mulawas min al gumas au min al gilid, au min al gita mukeyet. 57Kan al tahaluf lisa zahir fi al gumas, wele fi al gita mukeyet, au fi ayihaja amulu min gilid, uwo yau setetu. Ita lazim bi haragu ayi gita al indu al tahaluf. 58Al gumas au ayihaja mukeyet min suf au gita harir, au gilid au ayihaja amulu ma gilid_kan ita kasulu al gita wa al tahaluf kalas rua, biga al gita lazim bi kasulu tani mara, wa uwo bi geni nedif.59De yau al ganun an tahaluf fi gumas ta suf au harir, au ayihaja keyetu mi suf au gita harir, au gilid au ayihaja amulu ma gilid, kida gali ita bi alinu uwo nedif au manedif.

Chapter 14

1Yahuah wonusu le Musa , kelim, 2''De bi kun al ganun le al zol al ayan fi yom ta nadafa tao. Uwo lazim bi jibu le al kahin.3Al kahin bi rua bara ta al kema le kasifu al zol le ayinu kan marat gildi batal kalas aliju. 4Biga al kahin bi amiru gali al wahid al bi nedifu lazim bi silu itniin haya, ter nedif, kasab cedar, yarn ahmar, wa Hyssop. 5Al kahin bi amiru uwo le katulu wahid ta al tiur fok moyo jedid al yau fi gurma tin.6Al kahin biga bi silu al ter hai wa al kasab cedar, wa al yarn al ahmar wa al hyssop, wa uwo bi dakalu kulu hajat delin, fogokaman al ter hai, fi al dom ta ter al kan katulu fogo al moyo jedid. 7Biga al kahin bi rusu moyo de saba marat fogo al zol al yau bi nedifu min al marat, wa biga al kahin bi alinu uwo biga nedif. Biga al kahin bi sibu/fiku ter al hai fogo ginanat fadi.8Al zol al yau geni nedifu bi kasulu gumasat tao, haligu sar tao kulu bara, wa beredu nefsatao fi moyo, wa biga uwo bi kun nedif. Bat da uwo lazim bija fijua al kema, lakin uwo bi geni bebara ta kema tao le saba ayom. 9Fogo al saba yom uwo lazim bi haligu sar ta ras tao bara kulu, wa uwo lazim kaman haligu bara dikin/ lahiya wa hawajibena. Uwo lazim bi haligu bara kulu sar tao, wa uwo lazim kasulu gumasat tao wa beredu nefsatao be moyo; biga uwo bi kun nedif.10Fogo al yom tamania uwo lazim bi silu itniin dan abu rajil maindu eeb, wahid dan abu mara umuru sena maindu eeb, wa tilit_asarat ta degit kuwes ajinu ma zet ze tekdimat dura, wa wahid kutla ta zet. 11Al kahin al bi nedifu uwo bi wogifu al zol al yau bi rua nedifu, sawa ma hajat delin , gidam Yahuah fi al matkal le al kema ta intima.12Al kahin bi silu wahid min al dinan abu rajil wa gedimu ze tekdimat galat, sawa ma al kutla zet; uwo bi hariku umon le tekdimat haraka gidam Yahuah. 13Uwo lazim bi katulu dan al rajil fi al makan al umon kan katulu al tekdimat katia wa al tekdimat mahruk, fi al dairat/makan ta tabuut, lianu al tekdimat katia tabi le al kahin, ze amulu le al tekdimat galat, ashan uwo yau kudus kalis.14Al kahin bi silu juzu ta al dom ta al tekdimat galat wa kutu uwo fok al taraf ta adana al yomin ta al zol al yau bi nedifu, fok al uzba ta iden tao yomin, wa fok al dufur al kebir ta kura tao yomin. 15Biga al kahin bi silu zet min al kutla wa kubu uwo fijua al batna ta iden tao samal, 16wa dakalu dufur yomin fi al zet al yau fi iden tao samal, wa rusu juzu ta al zet ma dufur tao saba marat gidam Yahuah.17Al kahin bi kutu al bagi ta al zet fi iden tao fok al taraf ta adana al yomin ta al zol al bi nedifu, fok al dufur kebir ta iden tao yomin, wa fok dufur al kebir ta kura tao yomin. 18Uwo lazim bi kutu zet de be fok ta al dom min al tekdimat katia. Ze le al bagi ta al zet al yau fi iden al kahin, uwo bi kutu fok ras ta al zol al yau bi nedifu, wa al kahin bi amulu makfara le uwo gidam Yahuah.19Biga al kahin bi gedimu tekdima al katia wa amulu makfara le uwo al yau bi rua nedifu le sabab ta adamatnedif tao, wa batdak uwo bi katulu al tekdima mahruk. 20Biga al kahin bi gedim al tekdima mahruk wa al tekdima dura fok al altari. Al kahin bi amulu makfara le al zol, wa biga uwo bi kun nedif.21Kefkaman, kan al zol biga meskin wa mabi akder ligo zebihat delin, biga uwo bi silu wahid dan abu rajil ze tekdimat galat le bi hariku, le amulu makfara le nefsatao, wa wahid_asara ta wazin ta degit ajinu ma zet ze tekdimat dura, wa kutla ta zet, 22kaman ma itniin hamam sukerin, zede ze uwo kaman akder ligo; wahid ter bi kun le tekdimat katia wa al tani le tekdimat mahruk. 23Fi al yom tamania uwo lazim bi jibu umon le nadafa tao le al kahin,le al matkal le al kema ta intima, gida Yahuah.24Al kahin bi silu al dan le tekdima, wa uwo bi silu ma uwo al kutla ta zet zaitun, wa uwo bi arfa umon fok ze uwo bi gedimu umon le Yahuah. 25Uwo bi katulu al dan le al tekdimat galat wa kutu uwo fok al taraf ta al adana yomin ta al wahid al yau bi nedifu, fok al dufur kebir ta iden tao yomin, wa fok al dufur al kebir ta kura tao yomin.26Biga al kahin bi kubu juzu ta al zet fijua al batna iden ta nefsatao ta samal, 27wa uwo bi rusu ma dufur yomin tao juzu ta al zet al yau fi iden samal tao saba marat gidam Yahuah.28Al kahin biga bi kutu juzu ta al zeta al yau fi iden tao fok al taraf ta adana al yomin ta al wahid al yau bi nedifu, fok al dufur kebir ta iden yomin tao, wa fok al dufur kebir ta kura yomin tao, al nefsa mahalat al uwo kutu al dom ta tekdimat al galat. 29Uwo bi kutu al bagi ta al zet al yau fi iden tao fok al ras ta al wahid al yau bi rua nedifu, le amulu makfara le uwo gidam Yahuah.30Uwo lazim bi gedim wahid hamam al suker, bekida ze al zol kan bi akder ligo_ 31wahid ze tekdimat al katia wa a l tanin ze tekdima mahruk, sawa ma al tekdima al dura. Biga al kahin bi amulu makfara le al wahid al yau bi rua nedifu gidam Yahuah. 32De yau al ganun le zol fogo uwo yau fi marat gildi al batal, al yau ma bi agder le ligo al migias tekdimat le nadafat tao.''33Yahuah wonusu le Musa wa le Harun, kelim, 34''Zaman itakum kalas ja fijua al art ta Kanaan al Ana wodi le itakum ze milkia, wa kan Ana kutu tahaluf al bi setetu fi biut fi al art ta milkia takum, 35biga uwo al malik al bet lazim bi ja wa wori le kahin. Uwo lazim bi kelim, 'Ini le ana kaanu fi haja tani ze tahaluf fogo bet tai.'36Biga al kahin bi amir gali kede umon fadi al bet gabli uwo ma rua fogo le ayinu al isbatat ta tahaluf, bekida ma bi kun ayihaja fi al jua bi kun manedif. Batdak al kahin lazim bi rua fogo le ayinu al bet. 37Uwo lazim bi kasifu al tahaluf le ayinu kan uwo biga fi al hetat/atraf al bet, wa le ayinu kan uwo bi zahir akdarani au ahmarani fi al zahirat fi al makan heta. 38Kan al bet biga indu tahaluf, biga al kahin bi rua bara min la bet wa gofulu al bab ta al bet le saba ayom.39Biga al kahin b rija tani fi al sba yom wa bi kasifu uwo le ayinu kan al tahaluf kalas setetu fi al hetat ta al bet. 40Kan uwo kalas, biga al kahin bi amiru kede umon silu al hujar al ligo fogo al tahaluf wa jadau umon fijua makan al manedif bebara al medina.41Uwo bi talabu kulu al dakil hetat ta al jua kede huku, wa umon lazim bi silu al hajat biga waskan/mulawas al yau huku beyit bebara al medina wa jadau umon fijua al makan manedif. 42Umon lazim bi silu hujar tanin wa kutu umon fi al makan ta hujar al kan agilau, wa umon lazim bi istakdimu/istamilu tin jedid le leyesu al bet.43Kan tahaluf ja tani wa tala bara fi al bet al fogo al hujar kalas kan silu bara wa al hetat kalas kan huku wa biga keriru leyesu, 44biga al kahin lazim bi ja jua wa kasifu al bet le ayinu kan tahaluf kalas setetu fi al bet. Kan uwo kalas, biga uwo yau tahaluf batal/katar, wa al bet biga manedif.45Al bet lazim bi kasuru tehet. Al hujar, kasab, wa kulu al biat fi al bet lazim bi arfau/silu beyit bara ta al medina le makan manedif/ kusa. 46Bel idafa, ayizol rua fijua al bet asna al zaman uwo biga mokful/gofulu bi kun maneddif lakadi misa/asia. 47ayiwahid al num fi al bet lazim kasulu gumasat tao, wa ayiwahid al akulu fi al bet lazim bi kasulu gumasat tao.48Kan al kahin dakalu al bet le kasifu uwo le ayinu kan al tahaluf kalas setetu fi al bet bat al bet kan leyesu, biga kan al tahaluf biga futu/mai, uwo bi alinu al bet biga nedif.49Biga al kahin lazim bi silu itniin tiur le nedifu al bet, wa kasab cedar, wa yarn ahmar, wa hyssop. 50Uwo bi katulu wahid min al tiur fok moyo jedid fi gurma/jag min tin. 51Uwo bi silu al kasab cedar, al hyssob, al yarn ahmar, wa al ter hai, wa dakalu umon fi al dom ta al ter maktul, fogo al moyo jedid, wa rusu al bet saba marat.52Uwo bi nedifu al bet ma al dom ta al ter wa ma al moyo jedid, ma ter al hai, al kasab cedar, al hyssop, wa al yarn ahmar. 53Lakin uwo bi sibu al ter al hai rua bara min al medina fogo al mazare/ jinain inak. Fi teriga zede uwo lazim amulu makfara le al bet, wa biga bi kun nedif.54De yau al ganun le kulu amrat gilidia al batal/musb/ katar wa hajat al sabab le ayan zede, 55wa le furufuru, 56wa le tahaluf fi gumasat wa fi bet, le warmat, le gusur, wa le alamat abiat, 57le kariru kan ayi min halat delin yau manedif au kan uwo nedif. De yau al ganun le amrat gilidia batal wa tahaluf.''

Chapter 15

1Yahuah wonusu le Musa wa Harun , kelim '' 2Wonusu le al nas ta Israil, wa kelim le umon, 'Kan ayi zol indu taasiriat sawail/moyo al bi ja bara min gisim tao, uwo biga manedif. 3Adam nadafa tao yau besaba taasir le moyo de. Hata wolao gisim tao bi dofugu moyo au kalas wogif, de yau manedif.4Ayi serir al uwo num fogo bi kun manedif, wa ayihaja al uwo geni fogo bikun manedif. 5Ayizol lemesu serir tao lazim bi kasulu gumasat tao wa beredu nefsatao ma moyo, wa bi kun manedif lakadi asia/misa.6Ayiwahid al geni fogo ayihaja al yau al zol ma al marat moyo al bi kubu min gisim, zol zede lazim kede kasulu gumasat tao wa beredu nefsatao fi moyo, wa uwo bi kun manedif lakadi misa. 7Ayiwahid al lemesu al gisim ta wahid al indu taasir/marat moyo bi dofugu/kubu lazim bi kasulu gumasat wa beredu nefsa tao be moyo, wa bi kun manedif lakadi assia/ misa.8Kan al zol al indu sikil dofugu moyo zede bazik fogo zoltani al yau nedif, biga zol de lazim bi kasulu humsat tao wa beredu nefsu be moyo, wa uwo bi kun manedif lakadi misa. 9Ayi naal/sifinja al yau uwo kalas lemesu fogo alabis mudafik bi kun manedif.10Kida ayizol lemesu ayihaja al kan tehet zol dak bi kun manedif lakadi misa, wa ayiwahid al arfa hajat del lazim bi kasulu gumasat tao wa hamimu nefsu be moyo; uwo bi kun manedif lakadi misa. 11Ayiwhid al zol mau istifrak lemesu bidun kasulu idenat tao ma moyo lazim bi kasulu gumasat tao wa hamamu nefsatao ma moyo, wa uwo bi kun manedif lakadi misa. 12Ayi gurma tini al al wahid ma sikli moyo bi dofugu lemesu lazim bi kasuru, wa ayi hamilat min kasab lazim bi bilu fi moyo.13Kan uwo al indu difak biga nedif min dofugu tao, biga uwo lazim bi hasibu le nefsatao saba ayom le nadafa tao; biga uwo lazim bi kasulu gumasat tao wa beredu gisim tao fi moyo al bi jere. Biga uwo bi kun nedif. 14Fi al yom tamania uwo lazim bi silu itniin hamamat sukerin wa bija gidam Yahuah fi al matkal le al kemat ta intima; inak uwo lazim bi wodi al tiur le al kahin. 15Al kahin lazim bi gedim umon, wahid ze tekdimat katia wa al tani ze tekdimat mahruk, wa al kahin lazim bi amulu makfara le uwo gidam Yahuah le dofogu tao.16Kan ayi rajil indu istifrak ta sawil ta jihas atanasuli, biga uwo lazim bi istahama gisim tao kulu be moyo; uwo bi kun manedif lakadi misa. 17Ayi gumas au gilid al biga fi fogo sail lazim bi kasulu ma moyo; uwo bi kun manedif lakadi misa. 18Kan rajil num ma mara wa inak fi tawasul sawail/haiwanat manawi, kulu umon lazim bi beredu ma moyo wa bi kun manedif lakadi misa.19Kan aada saharia ta mara hasil, talaus ta hia bi istemir le saba ayom, wa ayizol lemesu hia bi kun manedif lakadi misa. 20Ayihaja hia ragat fogo fi fetera ta aada bi kun manedif; ayihaja al hia jalas/geni fogo kaman bi kun manedif.21Ayizol lemesu serir ta hia lazim bi kasulu gumasat tao wa beredu nefsu be moyo; zol de bi kun manedif lakadi misa. 22Ayizol lemesu ayihaja al hia gaat fogo lazim bi kasulu gumsat tao wa beredu nefsu be moyo; zol de bi kun manedif lakadi misa. 23Sala kan yau fok serir au ayihaja al hia geni fogo, kan uwo lemesu umon, zol de bi kun manedif lakadi misa.24Kan ayi rajil num ma hia, wa kan wasaka ta hia al bi kubu lemesu uwo, uwo bi kun manedif le saba ayom. Ayi serir al uwo num fogo bi kun manedif.25Kan mara bi dofugu dom le ayom ketir al yau ma fi al zaman ta aada saharia ta hia, au kan hia indu nezif al futu al zaman ta aada saharia ta hia, kulu al fetera ta ayom ta al nezif ta adamnadafa ta hia, hia bi kun ze kan hia kan fi al ayom ta aada saharia ta hia. Hia biga manedif. 26Ayi serir al hia ragat fogo fi fetera nezif al domowi bi kun le hia bes ze al serir al hia ragat fogo zaman aada saharia, wa ayihaja al hia geni fogo bi kunmanedif, bes ze al adamnafa ta aada saharia ta hia. 27Ayizol lemesu ayi min hajant delin bi kun manedif; uwo lazim bi kasulu gumasat tao wa beredu nefsu be moyo, wa uwo bi kun manedif lakadi misa.28Lakin kan hia biga nedif min nezif dom ta hia, biga hia bi hasibu le nefsa saba ayom, wa bat dak hia bi kun nedif. 29Fi yom al tamania hia bi silu le hia itniin hamamat sukerin wa jibu umon le al kahin fi al matkal le al kema ta intima. 30Al kahin bi gedim wahid ter ze tekdimat katia wa al tani ze tekdimat mahruk, wa uwo bi amulu makfara le hia gidam Yahuah le adamnadafat nezif ta dom.31De yau kef ita lazim bi ferigu al nas ta Isarail min adamnadafa tomon, kida umon ma bi mutu ashan adamnadafa tomon, be nijisu/waskanu tabuut tai, al Ana bi geni fogo finus tomon.32Delin yau al hajat/farait le ayiwahid al indu nezif ta moyo, le ayi rajil al sail bi tala baramin uwo wa amulu uwo biga manedif, 33le ayi mara al indu aada saharia, le ayiwahid ma nezif sail, sala rajil au mara, wa le ayi rajil al num ma mara al manedif.'''

Chapter 16

1Yahawah kan kelim le musa, de kan baad itnen awolad ta Haroun kan mutu, zaman al umon kan rua gerib ma yahawa wmon kan mutu. 2Yahwah kan wori le Musa, “kelim le aku taki haroun keli huwo ma ja ayi zaman fi mahal al mokadas kalis juwa sitara, gidam guta ta sanduk ta; kan huwo ja huwo bimutu, leanu ana bi zahir fi sihab fok guta ta sanduk.3De yawo teriga al Haroun kan deir dakalu fi mahal al mokadas kalis. Bi amulu, huwo bidakalu ma bagara al subiyan ze zabiha ta katia, wa koruf ze zabiha ta haragu. 4Huwo bilibisu jalabia al awel al mokadas, wa Kaman birobutu hizam/habil al mokadas, wa bikutu eimma firas-de hajat gumasat mokadas. Huwo kamon biberedu nedif ma moya wa bilibisu malabis del. 5Huwo bishilu min shaab ta Israel itnein ganmaya ze zebina ta katia wa koruf wahed ze zabiha ta haragu.6Harun bigedim bagara de ze zabiha ta katia al bikun huwo ze kafara towo ma usura towo. 7Biga huwo bishilu etnein gonamayat de wa kutu umon Yahwah fi bab at gi dakalu le keima ta ijtima.8Harun biga bija bijada gura le etnein ganamayat del, woshed bikun le Yahwah, wa tani de bikun al bituruju beid. 9Haruon biwori ganamaya de ze zabihata katia. 10Biga ganamaya al gura woga le uwo ashan bituruju beid de teriga al birasulu huwo beid ze gituruju le sahara.11Haroun bigedim bagara de ze zabina ta katia al bikun le nefsa towo. Huwo bi amulu ze kafara le huwo wa usura towo, biga huwo bikatulu bagara de ze zabiha ta katia le nefsa towo.12Harun bishilu hamala ta bakhur wa kutu fogo nar ta hajer min mazbah ta Yahwah ma bahur al hilu wa jiyafa Malian fi ida towo, huwo bijibu hajat del juwa sitara al fi keima ta ijitima. 13Hinak huwo kutu bakhur bimala guta ta sanduk ta Yahwah, ashan huwo mabi mutu.14Huwo bishilu dom tani min dom ta bagara de huwo birushu ma dufur ta bagara de huwo birushu ma dufur ta ida towo fogo mahal al gidam fi guta ta sanduk, huwo kama birushu dom de saba marat gubal guta ta sanduk de.15Huwo biga bikatulu ganamaya wahid le zabina ta katia ta shaab, wa jibbu dom to wo juwa sitara, hinak huwo bi amulu be dom de ze huwo kan amulu ma dom ta bagara. Huwo birushu dom de fog guta ta sanduk kama gubal guta ta sanduk. 16Huwo bi amulu kofara le mahal al mokadas, ashan amal al wosaka ta shaab ta Isreal wa ashan tamarud tomon wakulu katiyat towomon. Huwo Kaman bi amulu de ashan keima ta ijitima, mahal al Yahwah gi geni fi nus towomon. Gidam, amal tomon al ma nedif/batal17Mafi zol bikun juwa keima ta ijtima fi zaman al Haruon kala biga hinak ashan begedim kafara fi mahal al mokas kalis, lahadi huwo bitala bara, baad huwo kalasu gedimu kafara le nefsa towo wa usura towo, wa Kaman le shaab ta Israel kulu. 18Huwo bija fi mazbah al gidam ta Yahwah wa bigedim kafara le mazbah, huwo Kaman bishilu shuweya dom ta bagara wa shuweya dom ta gonamaya wa kutu fogo gurunt al fi taraf ta mazbah. 19Huwo birushu shuwiyat dom ma ida towosaba marat fogo mazbah ashan benedifu mazbah wa kutu uwo kas le Yahwah, beid min amal al waska ta shaab ta Israel.20Kan huwo kalasu amulu kafara le mahal al mokadas kalis, keima ta ijitima, wa mazbah, huwo bigedim ganamaya al hayi. 21Harun bikutu ida towo firas ta gonamaya al hayi de, wa bieterif fogo ras ta gonamaya de, kulu hajat al batal al shaab ta Israel amulu, kulu tamarud towomon, wa kulu katiat towmon. Biga huwo kutu katyaat de fi ras ta gonamaya de wa birasulu gonamaya de bara beid, zol wahid aljahiz bigedim gonamaya de le sahara. 22Gonamaya de bishilu fogo huwo kulu hajat batal al shaab amulu le mahal beid al mafi fogo nas, hinak fi sahara zol al gedima de bisibu gonamaya de keli ruwa hur.23Harun lazim asat al mokadas al huwa kan libisu gubal birua fi mahal al mukadas kalis, huwo bisibu gumasat de hinak. 24Huwo baga birua bara ashan bigedim zabiha ta haragu towo ma zabiha ta haragu le shaab, beteriga de huwo gedim kafara nefsa towo wa Kaman le shaab kulu.25Huwo biharagu shaham ta zabiha ta katia fok mazbah. 26Zol al kan gedim gonamaya al turuju beid de kan rija, huwo bikasulu gumasat towo wa beredu ma moya, baad dak huwo birija juwa na fi muaskar hila.27Bagara wa gonamaya ta zabiha ta katia al dom towmon kan jibu ashan bigedimu kafara fi mahal al mukadas, bi arfau bara min muaskar hila, hinak umon biharagu jilid, laham, wa wasaka tomon. 28Zol al biharagu hajat del bikasulu gumasat towo wa biberedu ma moya, baad dak huwo berija fi muaskar awu hila.29Huwo bikun le intum ze ganun inu fi shahar nimira saba yom ashara intum benezil nefsa takun wa ma bist akal ayi shakol, kan de sidu beled wala difan ja geni ma intum. 30De ashan fi yom ze de bigedimu kafara ashan intum, ashan bikkasulu intum min kulu katiyat takum, wa intum bikun nedif gidam Yahwah 31Huwo yom mobarak/mokadasa ta raha le intum, wa intum binezil nefsa takun wa ma biamula ayi shokol, de bikun ganun fi nus takun daiman.32Kahin gesis al kebir, al bimasau wa bikarizu ashan bishilu mahal ta abu towo, huwo yau be gedim kidam ta kafara de wa bilibisu gumasat al mukadasa de. 33Huwo bi gedim kidma ta Kafara le mahal al makadas kalis, huwo bigedim kidma le mazhah, wa Kaman bigedim kidam ta kafara le gusus wa le kulu nas al fi ijitima.34De bikun ganun daeman le intum, ashan bigedim kafara le shaab ta Israel kulu le kulu kat yat towmon, mara wahid fi sana “kalam de kan Musa gi amulu ze Yahwah kan kelim le huwo.

Chapter 17

1Yahwah wonusu le Musa gali, 2Kelim le Harun wa awlad towo, wa le nas kulu ta Israel, wori le umon haja al Yahwah kelim ze ganun. 3Ayi zol al min Israel al bikatulu bagara, koruf, awu ganam fi musaskar, wele bara min muaskar ashan bigedim zabiiha. 4Kan huwo ma jibu hayiwon de gidam bab ta keima ta ijitima ashan bigedimu ze zabiha fi mahal ta Yahwah, zol de bikun galtan fi dofugu dom. Huwo dofugu dom, wa zol de shilu huwo bara min nus ta nas towo.5Sabab ta taalimat/ganun de ashan shaab ta Isreal bijibu zabihat towmon gidam bab ta keima ta ijitima, le gesis ashan biwodi zabina ze zabiha ta salam le Yahwah bedal bi gedimu zabiha fi mahal al fadi Meidan. 6Gesis birushu dom fok mazbah ta Yahwah al fi bab ta dakalu keima ta ijitma, huwo biharagu shaham de ashan biwodi riha al hilu le Yahwah.7Wa keli ma gedim tani mara zabihat tomon le asnam ta ganamayat, al gi kutu umon ze nas ta zina. De bekun ze ganun sabit le umon ma iyal ta iyal tomon.8Inta bikelim le umon , ayi zol min Israel wala ayi zol a deifan al geni fi nus tomon, al bigedim zabiha ta haragu wala ta gadima. 9Wa ma jibu zabiha de fi gidam bab ta keima ta ijitima ashan bigedimu le Yahwah, zol de bigatau bara min nas towo.10Iza kan ayi zol min beit ta Israel wala ayi deifan al geni fi nus takun akulu dom. Ana bi agilibu usa tayi min zol al akulu dom wa ana bigat huwo bara min nus ta nas towo. 11Ashan haya ta hayiwon moujud fi dom. Ana kalas wodi dom ta hayiwon ashan intum bi amulu kafara fok mazbah le haya takum. Asha de dom al gi amulu kafara, le anu de dom al bikafir ashan haya.12Ashan kida ana kan kelim le nas ta Israel, mafi zol biaku lu dom, wala zol al deifan al geni fi nus takun bi akulu dom. 13Ayi wohid min shaab ta Isreal, wala ayi deifan al geni fi nus takum, al ruwa fi gaba le sed ashan katulu hayi wan wala teir algi akulu, zol de bi dofugu dom ta hayiwon de bara wa dofunu be turab.14Ashan haya ta ayi kaliga fogo dom, de yau sabab al ana kan kelim le nas ta Israel, “intum keli ma akulu dom ta ayi kaligo, ashan haya ta kulu kaliga moujud fi dom. Zol al bia kulu dom biga towo bara.”15Ayi zol al bia kulu hayiwon al mutu barau awo katatulu ma hayiwon al batal, kan zol de weled beled wala deifan al geni fi nus takun, huwo bikasulu gumasat towo wa beredu ma moya, Kaman huwo bikun nijis lahadi Asia. Baad dak huwo bikun nedif. 16Lakin kan huwo ma kasulu gumasat towo wa ma beredu, huwo bishilu zamb/galat towo benefsa towo.

Chapter 18

1Yahwah kan wonusu le Musa gali, 2Kelim le nas ta Israel kida, ana yau Yahwah Rabuna takum. 3Intum keli ma amulu ayi hajat al na amulu fi Masir, mahal al intum kan geni fogo zaman. Intum ma bi amulu hajat al has ta Kanaan gi amulu, mahal al ana gi shilu intum fogo. Mata kum amulu adat tomon.4Intum bi amulu gawanin tayi wa intum bihafizu wasaya tayi, ashan intum bidouru wara umon, ashan ana yau Yahwah Rabuna takum. 5Ashan kida intum binafizu kararat tayi ma gawanii tayi. Iza kan zol interim umon, huwo bi ish, ashan umon. Ana yau Yahwah.6Mata ja gerib ma zol al gerib fi usura ashan binum mahuwo,leanu de laham wa dom taki, ana Yahwah. 7Mata fakidu ihtiram le abu taki wa inta ma bi ayinu arian towo. 8Mata num ma mara ta abu taki, de ariyan ta abu taki.9Mata num ma okot taki, kan hiya biniya ta abu taki wala biniya ta uma taki wala kan weledu hiya fi beit takum au fi mahal tani beid min intum. 10Mata num ma biniya ta weled taki wala biniya ta biniya taki ashan ariyan tomon de ariyan taki zatu. 11Mata num ma biniya ta mara ta abu taki, al rabau juwa usura ta abu taki, ze hiya biga okot taki.12Mata num ma okot ta abu taki, hiya min usura ta abu taki. 13Mata num ma okot ta uma taki hiya usura ta uma taki. 14Mata ayinu ariyan ta aku ta abu taki, maana towo- mata num ma mara ta aku abu taki, hiya amati taki.15Mata num ma mara weled taki, hiya ze biniya taki-inta ma bisuf ariyan ta hiya. 16Mata num ma mara ta aku taki, de ariyan ta aku taki.17Mata num ma mara wa jena Kaman, wa mata num ma biniya ta weled towo au bininia ta biniya towo da sher kebir. 18Inta ma bijouzu okot ta mara ze mara nimira etnein wan um ma hiya ligo mara al awel lisa fi hayi19Mata num ma mara fi zaman ta ada shaharia/zaman ta nezelu wasaka ta dom. 20Mata num ma mara ta jeran taki ashan inta bikun nijis.21Mata wodi ayi min iyal taki ashan bija dawo fi nar. Ashan biwodi umon zabiha le molech, ashan intum ma bi karabu isim ta Rabuna takum. Ana Yahwah.22Mata num ma ayi rajil ze mara, de makruh wa batal. 23Mata num ma ayi hayiwan ashan biwodi faiya le nefsa taki, Kaman mara ma bisibu nefsa towo ashan hayiwon binum ma hiya, de dur gidam Rabuna.24Mata nejisu nefsa takum fi kulu sikat del, ashan fi kulu sikat del bilad biga nejes, bilad al ana bishilu bara min gidam takum. 25Wata biga nijis, ashan ana yau wodi ikab ashan batal towo, wa wata de aturusu nas al gi geni fogo.26Ashan kida, intum, keli hafizu kararat wa wasaya tayi, wa intum keli ma amulihajat al batal, kan de mo watin Israili wala zol al deifana geni fi nus takun. 27Ashan nas al kan geni fi beled de gubal intum kan amulu hajat al batal kutu beled de biga nijis. 28Ashan kida keli intum amulu hisab takum ashan wata de ma bi aturusu intum bara Kaman zaman intum binijisu huwo. Ze kan aturusu bara nas al kan geni gubal intum.29Ayi zol al bi amulu ayi hajat al nijis ze de, zol de bigatou bara min nus nas towo. 30Ashan kida intum lazim keli hafizu taalimat tayi mata amulu takum aadat al batal, al kan gi amulu hini gubal intum ma wosulu hini, ashan intum ma binijsu nefsa takum ma hajat tomon. Ana Yahwah Rabuna takum.

Chapter 19

1Yahwah kan keelim le Musa, gali, 2Wori le nas ta Israel kulu gali, intum bikun kedeisiin, ashan ana Yahwah Rabuna takum kudus. 3Kulu zol keli ehterim uma towo ma abu towo, wa intum bihafizu Sabbath (subut) tayi. Ana yahwa Rabuna takun. 4Mata kum agilibu le asnam al ma indu faida, wala amulu le intum rabunat al bi intaha, ana Yahwah Rabuna takum.5Iza kan intum azu gedimu zabiha ta salam le Yahwah, intum bigedim ashan biga bilu intum. 6Bi akulu zabiha de fi nefsa yom al intum gedim, awo fi yom al tani. Iza kan ayi haja fadulu lahadi yom nimira talata, biharagu benar. 7Iza kan akulu kulu fi yom nimira talata, de biga galat, ma bikun mogbul (radian). 8Wa kulu zol al bi akulu bi arfa katia towo fi nefsa towo, ashan huwo kalas nejisu haja al kan kudus le Yahawah, wa zol de begata wo bara min nas ta nas towo.9Iza kan intum gi limu hajat al nigitu fi mahal zeraa takum, intum ma bilimu hajat al nigitu fi atraf ta mahal zara takum, walaa intum bilimu bagi hajat al intum nesitu fi nus ta mazraa takum. 10Inta ma birija wara ashan bilegetu hibub ta karma al fadulu fi shejera al fi zeraa takum, hata al kan waga falata, intum bisibu umon le nas al masakin, wan as al gurba, ana Yahwah Rabuna takum.11Mata kum sergu, mata kum gata kedib, matakum kabasu badun. 12Mata kum halifu ma isim bitai be kidib ashan bikarabu isim ta Rabuna takum, ana Yabuna.13Mata dagitu jeiran takum, wala nyakam huwo. Ujura ta zol al intum ajiru le shokol keli ma fadulu le intum lahadi yom al tani. 14Mata laanu zol al atras, awu kutu hajiz gidam zol al amiyan, lakin keli intum kafu Rabuna takum. Ana Yahwah.15Mata sibu mohakama keli tala ta kidib, inta ma bi amulu moja mala le zol ashan huwo meskin, wa inta ma bi amulu mojamala zol Anshan huwo mohim. Lakin keli inta hakimu jeiran taki be adala. 16Mata douru fi nus ta nas ma kalamat ta fitna, lakin keli intum hawil ashan bihafizu haya ta jeiran takum. Ana Yahwah.17Mata akrah aku takum fi gulub takum, keli zol wobik nahiru jeiran taki ma kalamat al saraha, wa matakum jibu katia fi nus takum ashan zol de. 18Mata dafa takum hajat al batal al amulu le intum, wa hasidu nas fi gulub takum. Ana Yahwah.19Keli intum hafizu taalimat tayi. Mata lakbatu hayiwanat taki ma hayiwanat tannin al barau, mata zarau etnein hibub barawu fi hufra wahid fi mazraa taki, wa mata libisu takum gumash al indu etnein shekel sawa.20Zol al binum ma biniya al kadama al deir jowuzu ma rajel tani, lakin biniya de lisa ma dadama towo de, bi wodi le humon ikab, lakin ma bikatulu umon, ashan biniya de lisa ma hura. 21Rajil bijibu zabiha ta galat al huwo amulu le Yahwah fi bab ta dukul le kelima ta ijitima huwo bijibu koruf ze zebiha ta galat towo. 22Biga gesis bi amulu kafara le zol de be koruf zabiha ta galat towo le Yahwah, ashan katia al huwo kan amulu. Baad de katia ta zol de biligo afu.23Iza kan intum ja fi wata/mahal wa kan zara asjar al bi akulu simar de tala kwes, intum ma bi akulu simar de towali, le muda talata sena intum ma bi akuku simar ta asjar de, huwo bikun haram. 24Lakin fi sena nimira arba kulu simar bikun mokadas mobarak, ze zabiha ta tamjid mejidu le Yahwa. 25Fi sana nimira kamsa intum bi akulu simar ta asjar de, baad intum estene ashan asjar del bi weledu simar ketir. Ana Yahwah Rabuna takum.26Matakum akulu ayi laham al fogo dom. Matakum amulu sahar wala kajara. 27Intum ma bishilu shaar al fi atraf ta rous rastakum, wala haligu digin takum. 28Matakum gata jisim takum ashan zol al mutu, wala resimu alamat fi jisim takum. Ana Yahwah.29Mata kum kutu binia takum nijis ze hiya bi geni amulu zina le intum, bikutu beled kulu biwaga fi zina biga wata kulu bikun sherir. 30Hafisu yom ta salawat wa hafisu mahal guwat tai, de ana Yahwah.31Matakum ruwa wara nas ta seher au nas al gi ayino kalamat be arowah. Matakum fetisu umon ashan keli umon ma kutu intum nijis. Ana Yahwah.32Intum keli wogif fok iza kan zol kebir al shaar towo abiyad jafi nus takum, interim nas ajusin fi nus takum. Intum bikafu Rabuna. Ana Yahwah.33Iza kan fi wata al intum fogo, keli intum ma amulu huwo batal. 34Ajnebi de al geni fi nus takum bikun le intum ze mowatin tta Israel al geni fi nus takum, wa intum bihibu huwo ze intum bihibu nufus takum, ashan intum kan ajanib fi beled ta Masir, ana Yahwah Rabuna takum.35Matakum zulum laman intum bi gisu toul, wozinu haja, wala kimiya ta haja. 36Intum bi istamulu meizan al adil, wozin Yakun adil, ephah Yakun adil, mikiyal adil. Ana Yahwah Rabuna takum, al kan tala intum min Masir. 37Intum be ehterim kulu awamir bitai wa kulu sharia tai, wa amulu umon. Ana Yahwah.”

Chapter 20

1Yahwah kan kelim le Musa gali, 2Wori le shaab ta Israel, ayi wahid al fi nus shaab ta Israel, awu ayi ajnebi al geni fi Isreal, al biwodi ayi min iyal towo le molek, bikatulu behagiga. Nas ta mahal/wata hinak bi durubu huwo be hajer hujar.3Ana Kaman bi gilibu usa tai did zel de wo ashan huwo wodi jena towo le molek, ashan nejisu mahal tayi al mokadas wa karabu isim tayi al mokadas. 4Iza kan nas ta mahal dak gofulu uyun tomon le zol de zaman al huwogi wodi ayi min iyal towo le malek, kan umon ma katulu zol de 5Ana benefsa tayi bigeyiru usa tayi min zel de wa ashira towo, ana bigata huwo bara, wa Kaman ayi zol tani al bi amulu ze zina al zol de kan amulu zina mamolek.6Zol al biruwa wara sokol seher wa sokol ayinu hajat be arowah ashan bi amulu zina benufus tomon ma arowoh del, ana bigeiru usa tayi did zol de; ana bigata zol de min nus ta nas towo. 7Ashan kida salau takum nesa takum ashan bikun kudusiin. Ashan ana Yahwah Rabuna takum.8Intum bi hafizu talimat tayi wa ishtakal bewo, ana Yahwah al azilu intum ze nas al kudus. 9Ayi zol al bi laanu abu towo awu umatowo bikatulu. As huwo laanu abu awu uma towo, dom towo bikun fi ras towo.10Zol al biamulu zina ma mara ta rajil tani, yani, kan zol amulu zina ma mara ta jeran towo-al zania wa al zani (rajil wa mara) de behagiga bikatulu umon. 11Iza kan rajil num ma mara ta abu towo, huwo kalas ayinu ariyan ta abu towo, umon kulu weled wa mara abu towo bikatulu. Dom tomon bikun fi ras tomon . 12Iza kan rajil num ma mara weled towo, umon itnen kulu behagiga bikatulu, umon amulu bidur, dom tomon fi ras tomon.13Iza kan rajil num ma rajil tani, zegi num ma mara, humon kulu haja al mokruh/batal. Humon kulu bikatulu rajil jouzu mara wa kamon. 14Iza kan rajil jouzu mara wa kamon ruwa jouzu umata mara de, da sher wa kaab. Biharagu umon, rajil wa mara, ashan ma bikun fi haja kaab ze de fi nus takum.15Iza kan rajil num ma hayiwan, behagiga bikatulu uwo, wa intum bikatulu hayiwon de. 16Iza kan mara shilu ayi hayiwon ashan binum ma huwo, intum keli katulu mara de ma hayiwon de umon bistehik mutu. Dom tomon bikun fi ras tomon.17Iza kan rajil shilu okot, towo, binia ta abu towo, binia ta uma towo ashan bi ayinu ariyan ta hiya, wa hiya bi ayinu ariyan towo de fadiya. Bi gatau umon bara min ena ta nas tomon, huwo kalas ayinu ariyan ta okot towo, wa huwo bikun mosuol le galat towo. 18Iza kan rajil num ma mara fi zaman ta ayinu dom ta shahar, wa ayinu ariyan ta hiya, wa ayina dofugu ta dom de. Umon kulu, rajil wa mara bi gatau umon min nus ta nas tomon.19Inta ma bi num ma okot uma taki wala okot abu taki ashan ma bikarabu suma ta usura takum. Inta bikun mosuol le galat inta amulu. 20Iza kan zol num ma mara ta aku abu towo, huwo kalas ayinu ariyan ta ami towo, wa umon bimutu bidun weledu iyal. 21Iza kan rajil jouzu mara ta aku towo, de momnu, huwo kalas ayinu ariyan ta aku towo; umon ma biweledu iyal.22Intum keli hafizu ganun wa kararat, intum bi enterim umon ashan mahal/arid al ana gi shilu intum ashan bi geni fogo de keli ma aturusu intum bara. 23Intum keli ma dowuru wara gawanin ta beled al ana gi ruwa turuju umon bara gubal intum bida kalu fogo, ashan umon kan amulu hajat al batal del, wa ana akrah umon.24Ana kan wori le intum, “intum bimeliku wata tomon, wa ana biwodi le intum wa bikun takum, wata/beled al Malian ma leben wa asel. Ana Yahwah Rabuna takum, al gesimu intum min nas tannin. 25Intim keli ferigu beyin tiyur al nedif waal ma nedif, Kaman beyin tiyur al nedif wa al ma nedif. Intum keli ma nijisu nefsa takun min hayiwanat al nijis, tiyur al nijis, awu ma ayi kaliga al gi juru nefsa fi turab wata. Al ana kalas gesim ze nijis fi nus takum.26Intum keli kun kudusiin, leanu ana Yahwah, ana kudus wa ana kalas gesimu intum min bagi nastanin, ashan intum taabi le ana.27Rajil wala mara al ta sher awo wonusu ma arowah, bistehik ashan bikatulu. Shaab nas bi durubu umon be hujar wa dom tomon bikun fi ras tomon.”

Chapter 21

1Yahuwa kelimu le Musa: wonusu le gusus, awulad bita Aaron, wa kelimu le umon, Ai wahid kede ma nijisu nefsu le del ali bi mutu beinu nas tou, 2ile le ahal tou al gerib kalis-uma tou, abu tou, weled tou, bit tou, aku tou, 3au ukut tou al azra ali fi tehet musulia tou, kan hiya ma indu rajil- huwo bi nijisu nefsu ashan hiya.4Lakin huwo lazim kedema nijisu nefsu le ahal tanin wa bad kida wasaku nefsu. 5Gusus lazim keli ma haligu ras bitomon au haligu taraf(zawiya) bita dikin tomon, wele gatau gisim tomon. 6Umon lazim yekun kudusin le Allah tomon wa ma alisu isim bita Allah tomon Le-anu gusus bi gedimu hataya abu akil le Yahuwa, rakif bita Allah tomon. Ashan kida gusus lazim kede yekun kudusin.7Lazim umon kede ma zowuju ai mara al bita zina wa al nijis,(waskan) wa umon lazim keli ma zowuju mara al rajil tou talagu, fa umon kas le Allah tomon. 8Inta bi kutu huwo kas, fa huwo yau bi gedimu rakif(kubs) le Allah taki. Huwo lazim kede kun kudus le inta, le-anu Ana, Yahuwa yau kutu inta kudus, ana kudus. 9Ai bit bita gesis al nejisu nefsu wa tala bita zina bi alisu abu tou. Lazim bi haragu hiya.10kebir bita gusus bein akwana tou al masau ras tou be zed, wa al karizu huwo ashan bi libisu gumas kas bita kebir bita gusus, kede ma libisu gumas wa shar tou ma morbut au sheretu gumas tou. 11Huwo lazim kede ma rua fi ai mahal al fogo meit wa nejisu nefsu, hata kan le abu au uma tou. 12Lazim kede kebir bita gusus ma sibu mahal al mukudas au, Le-anu karizu huwo ze gesis kebir be misha bita Allah tou. Ana Yahuwa.13Gesis al kebir de lazim kede zowuju azra ze mara tou. 14Lazim huwo kede ma zowuju armala, mara al talagu, wele mara bita zina. Huwo kede ma zowuju sikil(nowiya) nusuwan del. Huwo bei zowuju azra bes min nas, tomom, 15Bad kida huwo ma bi nejisu iyal tou bein nas tou, fa Ana Yahuwa, al kutu huwo ashan yekun kudus."'16Yahuwa wonusu(kelimu) le Musa, gal, 17Wonusu le Aaron wa kelimu le huwo, 'Munu min iyal bita iyal bitakum min kulu ajial al jisim tou endu eeb, Huwo lazim kede ma ja ashan bi gedimu akil le Allah tou.18Ai zol al indu eeb fi jisim kede lazim ma ja gerib ma Yahuwa, ze zol amiyan wele zol al ma bi agder douru, zol al ma kalagu kwes, 19zol al moksur fi yed wele iden, 20zol al indu singit wele jogot wele guser, wele zol al indu eeb fi uyun tou, wele al indu ayan, jara, jilba, wele zol al khisia bitou damar. 21Mafi zol bein usra bita gesis Aaron be jisim al indu eeb bi ja gerib ashan bi gedimu hataya al amulu be nar le yahuwa. Sikil zol al endu eeb fi jisim; lazim kede ma ja gerib ashan bi gedimu kubs le Allah.22huwo bi akulu akil bita Allah tou, au baad min al kudusiyin kalis au baad min kudusiyin. 23Ala kulu hal, lazim huwo ma bi dakalu fi jua sitara wele bi ja gerib ma mambar, le-anu huwo endu eeb fi jisim, Ashan huwo ma bi nejisu mahal bitai al kudus, fa Ana Yahuwa, yau kutu umon kudusiyin(mukadisiyin)."' 24Bad kida Musa wonusu kalamat del le Aaron, le awulad bitou, wa le kulu nas bita Israel.

Chapter 22

1Yahuwa wonusu(kelimu) le Musa, gal, 2wonusu le Aaron wa le awulad tou, wori le umon keli geni beid min hajat al mukadisin bita nas bita Isreal, al umon kutu kas le ana. Umon kede ma alisu isim bita al mukadas. Ana Yahuwa. 3Kelim le umon, Izakan ai wahid min usra bitak fi kuku ajial ja gerib le hajat al kudusyiin al nas bita Israel kutu kas le Yahuwa, fi zaman huwo nijis, lazim zol dak kede abusu beid min ana(min kidma): Ana Yahuwa4Mafi zol min usra bita Aaron al indu marad jildia al bi rahalu(intekil), au tasamum min jisim tou, bi akulu ai zebiha jahizu(amulu) le Yahuwa lahadi huwo biga nedif. Ai zol al lemesu ai haja nijis be wasat lemesu meit, au lemesu zol al indu sahil monowi, 5au ai zol lemesu ai haiwan al bi douru be batna al bi kutu huwo nijis, au ai najasa al fi- 6Bad dak gesis al lemesu ai haja nijis bikun nijis lahadi misah. huwo lazim ma bi akulu ai hajat al mukadisin ile kan huwo istahama(hamam).7Fi wokit semis nazal(bita misah) huwo bad dak bikun nedif. baad al misah huwo bi akulu min hajat al kudus, le-anu del akil tou. 8Huwo lazim kedei ma akulu ai haja al ligo meit au haiwan al wais katulu, be teriga al huwo bi wasaku nefsu. Ana Yahuwa. 9Gusus lazim kede tabi tojihad(kalamat) bitai, au umon bikun galtanin be katiya wa bi mutu ashan alisu ana. Ana Yahuwa al kutu umon yekun mukadisin.10Mafi zol bara min usra bita gesis, edafa an diyuf bita gesis au kudam bitou al ajiru, bi akulu ai haja al kudus. 11Lakin izakan gesis istara ai kadam be gurus bitou, Kadam dak bi akulu min hajat al kutu kas le Yahuwa. Ada bita usra bita gesis wa kudam al weledu fi bet tou, umon kaman bi akulu ma huwo min hajat dak.12Izakan bit bita gesis zowuju zol tani al ma gesis, hiya ma bi akulu ai haja al mukadas al barau hataya. 13Lakin izakan bit bita gesis armala, wele talagu, wa izakan hiya ma indu jena, wa izakan hiya raja ashan geni fi bet bita abu tou ze hiya kan shaba, hiya bi akulu min akil bita abu tou. Lakin ma zol al fi usra bita gesis bi akulu min akil bita gesis.14Izakan zol akulu akil al mukadas bi dun huwo ma arufu, Bad dak huwo bi dafa le gesis; huwo lazim bi zidu kamsa fi miya fogo wa bi wodi le gesis. 15Nas bita Israel lazim keli ma alisu hajat al mukadas al umon arfa wa gedimu le Yahuwa, 16wa sabab le umon ashan arafau katiya al kutu umon galtanin fi akulu akil al mukadas, Ana Yahuwa al kutu umon mukadisin."'17Yahuwa wonusu(kelimu) le Musa, gal, 18Wonusu le Aaron wa awulad tou, wa le nas kulu bita Israel. Kelim le umon, 'Ai Israeli, au ajnabi al gaid fi Israel, fi wokit umon bi gedimu zebiha- hata kan bi kamilu tegdir, au hata kan hataya al zol bi wodi be nefsu, au umon bi gedimu hataya be teriga bita harik le Yahuwa, 19Izakan huwo bi gabilu, umon lazim bi gedimu haiwan al rajil(zukur) bidun eeb min abugar, korufan, au ganamayat.20Lakin lazim intum kede ma gedimu ai haja al indu eeb. 21Be niyaba bitak Ana ma bi gabilu Ai zol al gedimu zebiha bita musharaka min gita bita bahaim le Yahuwa ashan bi kamilu tegdir, au ze hataya al inta bi gedimu be niya bitak, huwo lazim bi gabilu bidun eeb. Lazim kede haiwan de ma endu eeb.22Inta lazim kede ma gedimu haiwan al amiyan, mukasar wele awugu, au al indu amrad jildia. Inta lazim kede ma gedimu del le Yahuwa ze zebiha be nar fi mambar. 23inta mumkin bi gedimu be niya bitak hataya tor au koruf al mazur au suker, lakin hataya ze dak al gadiru ma bi gabilu.24Mata gedimu ai haiwan le Yahuwa al indu jara, al sedimu, sheretu, au gatau kisia tou. Mata amulu kalam de fi ardi bitak. 25Inta lazim keli ma gedimu kubs(rakif) bita Allah bitak min idan bita zol ajnabi. Haiwanat dak mazurin wa indu eeb fi jisim tomon, ma bi gabilu umon min inta."'26Yahuwa wonusu(kelimu) le Musa wa gal, 27Fi wokit jena bagar au jena koruf au jena ganamaya weledu, huwo lazim keli geni sabah ayam ma uma tomon. Bada dak fi yom nimra tamaniya, huwo mumkin bi gabilu ze zebiha le tegdim al haragu be nar le Yahuwa.28Mata katulu bagara au koruf ma iyal bitomon al sukerin, kulu itnin fi nefsu yom. 29Fi wokit inta bi gedimu zebiha ze tegdim bita sukur le Yahuwa, 30Inta lazim bi gedimu zebiha fi teriga al bi gabilu(rudu). Lazim bi akulu fi nefsu yom al gedimu zebiha. Inta lazim ma bi sibu wahid min umon le sabah . Ana Yahuwa.31Bad kida inta lazim bi hafisu wasaya bitai wa nafisu. Ana Yahuwa. 32Inta lazim keli ma alisu isim bitai al kudus. Lazim keli nas bita Israel arufu ana kudus. Ana Yahuwa al bi kutu intum ashan yekun kudus, 33Al jibu intum bara min ardi bita Masir ashan bikun Allah bitakum: Ana Yahuwa."

Chapter 23

1Yahuwa wonusu(kelimu) le Musa: 2"Wonusu le nas bita Israel, wa kelimu le umon, 'Del yau ayam(musim) al kutu le ihtifal bita Yahuwa, al intum lazim bi alinu le nas kudusin; umon yau ayam(musim) al mustedim.3Intum bi istakal sita ayam, lakin yom nimra sabah yau yom bita raha, yom al kudus. Lazim intum ma bi istakal ai sokol le-anu de yom al sabah le Yahuwa fi kulu mahal al intum gaidin.4Del yau ayam bita ihtifal al kutu bitaYahuwa, yom al mukadas al lazim intum bi alinu fi ayam bitomon al kutu: 5Fi shahar al awel, fi arbatasar yom fi shahar fi misah, yau fusha bita Yahuwa. 6Fi yom kamistasar bita nefsu shahar yau musim bita iid al fitir bita Yahuwa. fi sabah ayam intum lazim bi akulu fetira.7Yom al awel intum bi kutu kas le limu sawa; Intum ma bi amulu ai sokol bitakum al bita kulu yom. 8Intum bi gedimu hataya al akil le Yahuwa le sabah ayam. Yom al sabah yau yom al kutu kas le Yahuwa, wa fi yom dak intum lazim ma amulu sokol bitakum al yomi."'9Yahuwa kelimu le Musa, gal, 10"wonusu le shab bita Israel wa kelimu le umon, Fi wokit intum bi wosulu fi ardi al Ana bi wodi le intum, wa fi wokit intum katau hasad, bad dak intum bi jibu robta bita simar al awel bita dura le gesis. 11Huwo bi arfa robta bita dura de gidam Yahuwa wa gedimu dura le huwo, bi gabilu dura de be niyaba bitak. Huwo bikun baad sabah yom al gesis bi arfau wa bi gedimu le ana.12Fi yom al inta bi arfa robta bita dura de wa gedimu le ana, inta lazim bi gedimu tez bita koruf(koruf abu rajil) al indu wahid sena wa ma indu eeb ze hataya al bi haragu le Yahuwa. 13Hataya al dura de lazim keli yekun arba liter wa nus bita degig al naim lagbatu be zed, hataya al haragu be nar le Yahuwa, al bi wodi riha al hilu, wa hataya al kumu rarba liter al bi ashrubu. 14Inta lazim ma bi akulu rakif(kubs) wele dura al haragu au dura safi, Lahadi nefsu yom inta jibu hataya de le Allah bitak. De bikun amur sabit le jil bita shab bitak, fi kulu mahal al inta bi geni fogo.15Bada min yom baad sebit(sabah yom) - Dak yau yom al inta jibu robta bita dura de ze hataya- idu sabah uzbu(asabi) kamil. 16Lazim inta bi asibu kamsin ayam, de yau yom baad sabah asabi. Bad dak inta lazim bi gedimu hataya al jedid bita dura le Yahuwa.17Intum lazim bi jibu min biyut bitakum itnin rakif maulu be arba liter wa nus. Umon lazim bi amulu min degig naim wa aglibu be kemira; umon bikun hataya bita simar al awel le Yahuwa. 18Intum lazim bi gedimu ma rakif sabah korufan al indum sena wahid wa bidun eeb, wahid tor suker, wa itnin korufan. Umon lazim bikun hataya al haragu le Yahuwa, ma hataya tomon al dura wa hataya al bi ashrubu, hataya al amulu be nar wa bi wodi riha al hilu le Yahuwa.19Inta lazim bi gedimu wahid ganamaya tez le hataya bita katiya, wa itnin korufan abu rujal al indu sena wahid le zebiha, ze hataya bita sharika. 20Gesis lazim bi arfau umon sawa ma rakif(kubs) bita simar al awel gidam Yahuwa, wa gedimu umon le huwo ze hataya ma itnin koruf. Umon bikun hataya al kudus le Yahuwa bita gesis. 21Intum lazim bi alinu fi nefsu yom. Fii bikun yom al kudus, wa inta lazim ma bi amulu ai sokol. De bikun yom sabit fi kulu shab bita jil bitakum fi kulu mahalat al intum bi geni fogo.22Fi wokit intum bi gatau hasad bita ardi bitakum, intum lazim ma bi gatau kulu zawiya bita zira bitakum, wa intum lazim ma bi limu hasad kulu. Intum lazim bi sibu umon le nas masakin wa le ajanib. Ana Allah bitakum."'23Yahuwa wonusu le Musa, gal, 24Wonusu le shab bita Israel wa gul, ' Fi shahar nimira sabah, yom al awel fi shahar dak bikun yom bita raha le intum, Zikra ma afuku buruju, wa yom kudus. 25Lazim intum ma bi istakal ai sokol, wa intum lazim bi gedimu zebiha al haragu be nar le Yahuwa.'"26Bad dak Yahuwa wonusu le Musa, gal, 27Hasa yom ashara bita shahar nimra sabah huwo yom bita zebiha le ghufran. Huwo bikun yom al kudus, wa intum lazim bi nezilu nufuskum wa gedimu hataya al haragu be nar le Yahuwa.28Intum lazim ma bi istakal ai sokol fi yom dak le-anu huwo yom bita zebiha le ghufran, Ashan bi amulu zebiha bita ghufran le intum gidam Yahuwa Allah bitakum. 29Ai zol al ma nezilu nefsu fi yom dak bi ferigu bara min nas bitou.30Ai zol al bi istakal sokol fi yom dak, Ana, Yahuwa bi demiru huwo min beinu shab bitou. 31Intum lazim ma bi istakal ai no bita sokol fi yom dak. De bikun yom sabit fi le kulu ajial bita shab bitakum fi kulu mahal al intum gaidin fogo. 32Yom de bikun yom bitakum al sebit le raha, wa intum lazim bi nezilu nufuskum fi yom tisah bita shahar fi misah. Min misah le misah intum bi kun harisin le yom sebit bitakum.33Yahuwa wonusu le Musa, gal, 34Wonusu le shab bita Israel, gul, 'Fi yom kamistasar bita sahar nimra sabah bikun musim bita ruakib le Yahuwa. huwo bi shilu sabah ayam.35Fi yom al awel bikun fii yom kudus. Intum lazim ma bi istakal(amulu) ai sokol. 36Le fetra bita sabah ayam intum lazim bi gedimu zebiha al haragu bi nar le Yahuwa. Fi yom tamaniah lazim bikun fii yom kudus, wa intum lazim bi gedimu zebiha al haragu be nar le Yahuwa. De bikun yom kas bita lama, wa intum lazim ma bi amulu ai sokol37Del yau ayam al sabit le Yahuwa, al intum bi alinu ze ayam kudus ashan bi gedimu zebiha al bi haragu be nar le Yahuwa, hataya al haragu wa hataya bita dura, zebiha wa hataya al bi asrubu, ai hayata fi yom bitou. 38Musim bita ihtifal del bikun idafa le sebit bita Yahuwa wa hadayat bitakum, kulu kasam, wa kulu hataya al inta bi wodi be nefsak le Yahuwa.39Be kusus musim bita ruakib, fi yom kamistasar bita shahar nimra sabah, Fi wokit intum gatau(limu) samar bita ardi, Intum lazim bi hafisu musim bita Yahuwa le fetra bita sabah ayam. Yom al awel bikun yom bita raha , wa yom tamaniah bikun kaman yom bita raha.40Fi yom al awel intum lazim bi shilu samar al asli min asjar, furu bita asjar bita nakla, wa furu al indu awurak bita asjar semik, wa safsaf min jadawil, wa intum bi afrah gidam Yahuwa Allah bitakum le sabah ayam. 41Sabah ayam bita kulu sena, inta lazim bi ektefil musim de le Yahuwa. De bikun ayam sabit le kulu ajial bita nas bitakum fi kulu mahalat intum bi geni fogo. Intum lazim bi ektefil musim de fi shahar nimra sabah42Intum lazim bi geni fi rawakib suhar le fetra bita sabah ayam. Kulu nas al weledu fi Israel lazim bi geni fi rawakib suhar le fetra ta sabah ayam, 43ashan iyal ta iyal takum, jil baad jil, bi alimu kef Ana kutu shab bita Israel fi rawakib fi wokit Ana tala umon bara min Masir. Ana Yahuwa Allah bitak."' 44Fi teriga de, Musa alinu le shab bita Israel musim al kutu sabit le Yahuwa.

Chapter 24

1Yahuwa wonusu le Musa, gali, 2Amiru shab bita Israel ashan bi jibu zed safi min zetun ashan bi kubu fi lamba, Ashan nur bi estemir wala.3Bara sitara gidam morsum bita tifagiya fi kema bita ijtima, min misah le sabah Aaron lazim be istimrar, bi hafisu lamba de kede wala gidam Yahuwa. De bikun ayam sabit fi kulu ajial bita shab ta Israel. 4Gesis al kebir de bi hafisu lamba kede wala gidam Yahuwa, Lambat de fi ras magaid bita lambat al be dahab safi.5Intum lazim kede shilu degig naim(layuk) wa haragu itnasar rakif(eez). Lazim kede yekun arba liter fi kulu rakif. 6Bad dak kede intum kutu umon fi itnin shaf, sita fi kulu shaf, fi terbeza bita dahab safi gidam Yahuwa.7Inta lazim kede kutu bohur fi kulu khat (shaf) bita rakif ze hataya al bi mesilu. Bohur de bi haragu le Yahuwa. 8Gesis al kebir de kulu yom sebit bi kutu rakif gidam Yahuwa be niyaba bita shab bita Israel, ze alama bita tifagia al ma indu nihaya. 9Hataya de bikun le Aaron wa awulad bitou, wa umon bi akulu fi mahal al kudus, fa huwo juzu min hataya al haragu be nar le Yahuwa."10Hasa huwo hasil be inu weled bita mara israeli, abu tou masiri, huwo ruwa ma shab bita Israel. Weled ta mara Israeli de sakil ma zol Israeli fi kem. 11Weled bita mara Israeli de wonusu kalam batal did Yahuwa wa laanu Allah, bad kida shab jibu weled de le Musa. Isim ta uma tou Shelomith, biniya bita Dibri, min gebila bita Dan. 12Umon kutu huwo fi sijin lahadi Yahuwa bi zahiru meshia bitou le umon.13Bad dak Yahuwa wonusu le Musa, gali, 14Shilu zol al laanu Allah de bara min kem. Nas kulu al asuma kalam an huwo kede kutu iden tomon fi ras tou, wa bad dak nas kulu kede durubu huwo be hujar.15Lazim kede inta wori le shab bita Israeli wa gul, Ai zol al laanu Allah lazim kede huwo arfau galat tou. 16Zol al bi wonusu kalam batal did Yahuwa lazim kede katulu. Nas kulu kede durubu huwo, kan huwo ajnabi wele muatin Israeli. Izakan ai wahid wonusu kalam batal did Yahuwa, lazim kede katulu huwo.17Izakan ai wahid darabu zol tani, kede katulu huwo. 18Izakan ai wahid darabu haiwan bita zol tani, kede huwo dafa, haya be haya.19Izakan ai wahid awugu jiran tou, kede amulu le huwo ze huwo amulu le jiran tou. 20kisir be kisir, ena be ena, sunun be sunun. Ze huwo awugu zol, kede kaman amulu le huwo. 21Ai wahid al katulu haiwan bi dafa. Ai waid al katulu zol kede katulu.22Intum lazim kede kutu ganun de le ajnabi wa muatin Israeli, Fa Ana Yahuwa Allah taki."' 23Bad kida Musa wonusu le Shab bita Israel, wa shab de jabu zol de bara min kem, zol al laanu Yahuwa. Umon durubu huwo be hujar. Shab bita Israel nafisu awamir al kan Yahuwa wodi le Musa.

Chapter 25

1Yahuwa wonusu le Musa fi Jebel Sinai, gali, 2"Wonusu le shab bita Israel wa kelimu le umon, 'Kan intum ja fi ardi al Ana bi wodi le intum, Bad dak intum lazim bi tii(ihterim) yom sebit bita Yahuwa.3Intum lazim bi zarau mazra bitakum le fetra bita sita sena, wa le sita sinin intum kede gatau furu bita inab wa limu al intaj (mahasil). 4Lakin fi sena nimra sabah, kede hafisu yom sebit bita raha ta ardi de, Sebit bita Yahuwa. Intum kede ma zarau wele gatau furu bita inab.5Intum lazim kede ma amulu nefir le hajat al gum barau, wa intum lazim kede amulu nefir le ai inab al raba fi furu al intum ma gatau. De bikun sena le raha bita ard. 6hajat al raba fi ardi al ma zarau fi sena ta Sebit(sabbath) bikun akil le intum. Intum khudam bitakum al nusuwan wa rujal, Khudam al intum ajiru wa ajanib al bi geni ma intum yau bi limu akil, 7wa bahaim bitakum wa haiwanat bita ghaba kaman bi akulu hajat al ardi bitakum antiju.8Intum lazim kede asibu sabah sebit bita sena, al huwo, sabah marat sabah sena, ashan bikun sabah sebit bita sena, adad tou kulu bikun tisa wa arbein sena. 9Bad dak intum lazim bi afuku buruji be shot fok fi kulu mahal fi yom nimra ashara bita sahar nimra sabah.Fi yom bita ghufran intum bi afuku buruji fi kulu ard bitakum.10Intum lazim kede kutu sena nimra kamistasar kas le Yahuwa wa alinu tahrir fi kulu ard le kulu nas al gaidin fogo. Huwo yom yubil le intum, ali lazim mumtalakat wa abid bi rijau le ashira bitou.11Sena nimra kamistasar bikun yubil le intum. Intum lazim kede ma zarau wele(au) amulu nefir ta hasad. Akulu haja ara raba be nefsu, wa limu inab ali raba fi furu al ma gatau. 12Fa huwo yubil, ali bikun kudus le intum. Intum lazim bi akulu intaj al raba be nefsu fi gabat(mazra).13Intum lazim bi rijau ai zol wa mumtalakat tomon fi sena bita yubil. 14Izakan intum biyu ai gita ard le jiran bitak au(wele) istara ai gita ard min jiran bitak, Intum kede ma zulumu wele amulu batal be baad.15Izakan intum istara gita ard min jiran bitak, kede intum arufu adad bita sinin wa mahasil al hasidu lahadi yubil al jai. Jiran bitak al biyu gita ard de kede kaman arufu. 16Adad bita sinin ketir lahadi yubil al jai bi zidu keima bita ard, wa adad bita sinin al besit lahadi yubil al jai bi negesu keima, le-anu adad bita hasad ardi de bi antiju le sidu al jedid huwo sawa ma ada bita sena gubal yubil al jai. 17Intum lazim kede ma zulumu we amulu batal be baad; bidal de(afrud), intum lazim kede ihterim Allah bitakum, fa Ana Yahuwa Allah bitakum.18v 18 Ashan kida intum lazim bi tii(ihterim) kararat bitai, hafisu gawanin tai, wa nafisu umon. Bad dak intum bi geni fi ardi be salam. 19Ardi bi antij simar tou, wa intum bi akulu lahadi intum bi saban wa geni hinak be salam.20Intum bi gul, "Nina bi akulu sunu fi sena nimira sabah? Suf(ainu) nina ma bi zarau wele bi limu intaj bita nina." 21Ana bi amiru barakat bitai ashan bi ja le intum fi sena nimira sita, wa bi antij hasad kifaya le talata sena. 22Intum bi zarau fi sena nimira tamania wa bi istemir ashan akulu min intaj ta sena al futu' wa akil al intum limu. Lahadi hasad bita sena nimira tisa ja, intum bi agider ashan akulu min makazin bita sinin al futu.23Ardi de lazim ma bi biyu le zol tani sabid, Le anu ardi de tai.(hagi) Intum kulu ajanib wa gaidin muakat fi ardi tai. 24Intum lazim bi lahizu hag bita damana(ruju) bita kulu ardi al intum akudu; Intum lazim bi asuma ardi de bi isteru wara be usra al intum istara minum. 25Izakan zol Israeli tala fakir wa le sabab dak huwo biyu juzu min mumtalakat, bad dak geribu lazim bi ja wa damanu(rijau) haja al aku bau.26Izakan zol ma indu geribu ashan bi damanu(rijau) mumtalakat bitou, lakin kan huwo tala ghaniyan wa indu gudra(guwa) ashan bi damanu 27bad dak huwo bi hasibu sinin min zaman ardi de biyu wa bi dafa bagi le zol al kan biyu. Bad dak huwo bi rija le mumtalakat tou. 28Lakin kan huwo ma agder ashan bi rajau ardi de wara le nefsu, bad dak ardi al huwo biyu de bi fadulu le sidi al bau(biyu) lahadi sena bita Yubil. Fi sena bita Yubil, ardi de bi rajau le zol al bau, wa sidi al hagiga bi rajau mumtalakat bitou.29Izakan zol biyu bet al indu hos fi asima, bad dak huwo bi isteri ardi warafi kilal sena baad bau. Le fetrabita sena kamil huwo indu hak ashan bi damanu. 30kan bet de ma damanu fi kilal sena kamil, bad dak bet al indu hos fi asima de bikun mumtalakat sabid le zol al istara wa iyal bita iyal. Ardi de ma bi rajau fi sena bita yubil.31Lakin biyut bita bilad al ma indu hos fi hawili umon bi ainu umon ze mazra bita ardi. Bi damanu umon, wa bi rajau umon lazim fi sena bita Yubil. 32Ala kulu hal, biyut al Lawiyin indu fi asima tomon bi damanu fi ai zaman(woki.).33kan wahid min Lawin ma damanu (rajau) bet al huwo bau bara, bad dak bet ali bau fi asima fi mahal al fogo de lazim bi rijau fi sena bita Yubil, fa biyut al fi asima bita Lawin umon mumtalakat tomon bein shab bita Israel. 34Lakin mazra al fi hawili asima tomon ma bi biyu le-anu de mumtalakat sabid bita Lawin.35Izakan zol bita doula takum tala (biga)meskin(fahir), ashan kida(lahadi) huwo ma bi agder ligo haja le nefsu, bad dak intum lazim bi saidu huwo ze intum bi saidu ajnabi au ai zol tani al gaid(aiz) ze zol ta bara(gharib) bein intum. 36mata shilu ribe au(wele) hawil ashan bi ligo faida min huwo be ai teriga, lakin ihterim Allah ashan aku bitak bi estemir geni ma intum. 37Intum kede ma wodi le umon dein ta gurus be ribe, wele biyu le huwo akil ashan bi ligo faida. 38Ana Yahuwa Allah bitak, ali jibu intum bara min Masir, ashan Ana bi wodi le intum ardi canaan, wa ashan Ana bikun Allah bitakum.39Izakan zol bita doula takum biga meskin(fahir) wa bau nefsu le intum, Intum kede ma kutu huwo ashan istakal ze abid. 40Wodi le huwo sokol ze khadam al ajiru. Huwo lazim bikun ze zol al gaid ma intum muakat. Huwo bi istakal le Intum lahadi sena bita Yubil. 41Bad dak huwo bi rua min intum, huwo ma iyal tou, wa bi rijau huwo le asira bitou wa le mumtakalat bita abu tou.42Fa umon khudam bitai al Ana jibu min ardi bita Masir. Umon ma biyu ze abid. 43Intum ma hakimu umon be teriga kaab, lakin intum bi ihterim Allah bitakum. 44Ze abid al rajil wa mara, al intum bi agder ashan bi ligo min dual al gaidin hauli intum, Intum bi isteri min umon.45Intum kaman bi agder isteri abid min ajanib al gaidin bein intum wa min asira bitomon al ma intum, al weledu fi ardi bitakum, wa umon bikun mumtalakat bitakum. 46Intum bi agder wodi abid ze del ze wirasa baad intum le iyal bitakum. ashan umon bi amsuku ze mumtalakat, wa kutu umon abid le muda haya, lakin intum lazim kede ma hakumu akwana bitakum bein shab bita Israel be teriga kaab47Izakan ajnabi au zol tani al gaid ma intum muakat tala ghani, wa izakan wahid min zol bitakum Israeli tala meskin(fahir) wa biyu nefu le ajnabi dak, au le udu ta asira bita ajnabi, 48Baad zol bitakum al Israeli isteru, bi isteru huwo wara. Zol tani min usra bitou bi damanu huwo.49Huwo bikun khal ta zol de, au weled bita khal tou, al bi damanu huwo, au ai zol al fi asira tou. izakan huwo biga (tala) ghani, huwo bi damanu nefsu. 50Huwo bi tafik ma zol al istara huwo; umon bi asibu sinin min sena al huwo biyu nefsu le zol al isteru huwo lahadi sena bita Yubil. Ser (taman) bita damana lazim bikun godur haja al bi dafau le zol al ajiru de, le adad bita sinin huwo bi istemir ashan bi istakal le zol al istera huwo.51Izakan sinin lisa ketir lahadi sena bita Yubil, huwo lazim bi dafa ze taman le damana tou adad bita gurus al bikun ze adad bita sinin dak. 52Izakan sinin de besit le sena bita Yubil, Bad dak huwo lazim bi tafik ma zol al istara huwo yekun adad bita sinin al sibu gubal sena bita Yubil, wa huwo lazim kede dafa le damana to be hifis ma adad ta sinin.53Bi wodi le huwo sokol ze zol al ajiru kulu sena. Intum lazim kede it-akat ma amulu huwo be teriga kaab. 54Izakan ma damanu huwo be teriga de, huwo bi istakal (khaimu) lahadi sena bita Yubil, huwo ma iyal tou. 55Le ana Shab bita Israel khudam. Umon khudam bitai al Ana jibu min ardi bita Masir. Ana Yahuwa Allah bitakum."'

Chapter 26

1Intum lazim kede ma amulu asnam, wa intum kede ma arfa ragam al gatau au amud al hajer al siri, wa intum kede ma kutu sura ta hajer al gatau fi ardi takum ashan intum bi abidu, fa Ana Yahuwa Allah bitakum. 2Intum lazim kede hafisu yom sebit wa ihterim malja(mahal al salah) bitai. Ana Yahuwa3Izakan intum aishin be gawanin bitai wa hafisu wosaya bitai wa tii umon, 4bad dak ana bi nezilu matar le intum fi zaman tou; ardi bi antij , wa asjar al fi mazra(ghaba) bi weledu fuaki tomon.5Intum bi istemir bi gata dura lahadi zaman ta hasad bita inab, wa hasad bita inab bi wosulu le zaman intum bi zarau tani. Intum bi akulu rakif bitakum le fetra wa gaidin be teriga kwes fi mahal ali intum abinu biyut takum fogo. 6Ana bi wodi salam fi ardi de; Intum bi num tehet bidun ai haja al bi kutu intum kafu. Ana bi shilu haiwanat al kab bara min ardi de, wa masakil ma mururu be wasat ardi takum.7Intum bi turudu adu bitakum, wa umon bi waga(mutu) fi zaman bita harib. 8Kamsa min intum bi turudu miya nafar, wa miya min intum bi turudu ashara alif; adu bitakum bi mutu gidam intum fi zaman bita harib.9Ana bi bariku intum wa intum bi weledu wa bi tala ketir; Ana bi asisu alaka bitai ma intum. Intum bi akulu akil al kazinu fi zaman towil. 10Intum bi talau akil al kazinu de le-anu intum bi deru mahal fadi le hasad tani.11Ana bi kutu mahal tai bita guad bein(fi nus) intum, wa Ana ma bi aba intum. 12Ana bi douru bein intum wa bi kun Allah bitakum, wa intum bi kun shab bitai. 13Ana Yahuwa Allah bitakum, ali jibu intum min ardi bita Masir, ashan intum ma bi kun abid tomon. Ana kasuru kulu hawajiz bita niir takum wa kutu intum ashan bi douru ras fok.14Lakin kan intum ma asuma le ana, wa ma tii(ihterim) wasayat del kulu, 15wa kan intum aba kararat bitai wa gawanin bitai, ashan intum ma bi tii kulu wasayat bitai, lakin kasuru tifagiya bitai-16Izakan intum amulu hajat del, bad dak Ana bi amulu hajat del le intum: Ana bi amulu irhab le intum, amrad(ayanat) wa huma ali bi demiru uyun wa bi shilu haya takum. Intum bi zarau busur bitakum le sifir, le anu adu takum bi akulu intaj bitomom. 17Ana bi fekir ashan bikun did intum, wa adu takum bi koumu intum. Nas al bi karahu intum bi hakumu intum, wa intum bi jere, hata kan mafi zol ali bi turudu intum.18Baad de kulu izakan intum ma asuma le ana, bad dak Ana bi wodi le intum ikhab sabah marat shedid ashan katayat bitakum. 19Ana bi kasuru guwa takum ta kibiria. Ana bi kutu jou ze hadid fi ras takum wa ardi takum ze bronze. 20Intum bi taabu guwa takum le kusara, le anu ardi takum ma bi antij ai hasad, wa asjar al fi ardi ma bi antij simar(fuaki) .21Izakan intum bi kun did ana wa ma bi asuma ana, Ana bi jibu darbad ketir le intum sabah marat, hasab katayat bitakum. 22Ana bi rasulu haiwanat ta beriya(ghaba) did intum, ali bi katulu iyal takum, bi demiru bahaim bitakum, wa adad bitakum bi kun besit hata sikat bitakum bi sibu.23Izakan fi kulu hajat del intum lisa ma bi gabilu tes-hi(kalam) bitai, wa lisa intum bi kun did ana, 24Bad dak Ana bi kun did intum, wa ana be nefsi bi wodi le intum ikab sabah marat ashan katayat bitakum.25Ana bi jibu adu le intum ali bi wodi le intum ikab ashan intum kasuru tifagiya. Bi limu intum sawa fi dakil asima, wa Ana bi rasulu marad hinak bein intum, wa bad dak bi istelemu intum fi iden(yed) bita adu . 26Fi wokit ana gata akil takum, ashara nusuwan bi agder ashan bi amulu le intum rakif(ez) fi wahid furun , wa umon bi sarafu le intum rakif be wozin. Intum bi akulu lakin ma bi saban.27Izakan intum ma bi asuma le ana be kulu hajat del, lakin bi istemir ashan bi kun did ana. 28Bad dak Ana bikun did intum be zalan, wa Ana bi wodi le intum ikhab hata sabah marat wa ketir ashan katayat bitakum.29Intum bi akulu jisim(laham) bita iyal bitakum; intum bi akulu laham bita banat bitakum. 30Ana bi demiru mahalat bitakum al fok(mohimin), gata mambar bitakum ta bohur tehet, wa jadau jusha bitakum fi jusha bita asnam bitakum, wa Ana be nefsi bi aba(karahu) intum.31Ana bi karabu asima(bilad) bitakum wa bi demiru mahal bitakum bita guad. Ana ma bi kun moksut(murta) be riha bita hatayat bitakum. 32Ana bi demiru(karabu) ardi de. Adu bitakum al gaidin hinak bikun hazin(istagarab) be demar de. 33Ana bi shetetu intum bein dual(doulat), wa Ana bi talau shef bitai ashan bi amsi wara intum(Ana bi wodi adu ashan bi hajimu intum) Ardi bitakum bi sibu, wa asima(bilad) bi karabu.34Bad dak ardi de bi itmata be yom sebit ze fi fetra ali sibu wa intum fi ardi bita adu. Fi zaman dak, ardi de bi akudu raha wa itmata yom sebit tou. 35Ze fi fetra ali sibu , huwo bi ligo raha, Ali bi kun raha huwo ma ligo be yom sebit bitakum, fi wokit intum gaidin fogo. 36Ze le intum ali sibu fi ardi bita adu, Ana bi rasulu kof fi gulub bitakum ashan hata kan sot bita warag shejer ali hawa bi silu fi jou bi wodi intum bi kafu, wa intum bi jere ze intum bi jere min adu(shef). Intum bi waga, hata kan mafi zol bi turudu intum37Intum bi sedimu baad ze intum bi jere min adu, hata kan mafi zol ali bi turudu intum. Intum ma bi endu guwa ali intum bi wogif did adu takum. 38Intum bi mutu bein dual, wa ardi bita adu takum bi abula intum. 39Le del ali sibu bein intum bi mutu be sabab bita katayat tomon, hinak fi ardi bita adu takum, wa le-anu ashan kaatayat bita abuhat takum umon kaman bi mutu.40Hata kan umon ihterif be katayat bitomon wa katayat bita abuhat bitomon, wa kayana ali umon kan ma muklisin le ana, wa kaman umon bi kun did ana- 41al kutu ana bi aglib did umon wa ana jibu umon fi ardi bita adu- Izakan umon nezilu gulub bitomon al ma mutehir , wa izakan umon gabilu ikhab le katayat bitomon, 42bad dak Ana bi zekiru tifaigiya bitai ma Yacub, tifagiya bitai ma Ishak, wa tifagiya bitai ma Ibrahim; Ana bi zekiru ardi de.43Umon bi sibu ardi de be nufusum, bad kida huwo bi kun murta(moksut) be yom sebit tou. Umon bi dafa ikhab bitomon le katayat tomon le-anu umon be nufus bitomo aba kararat wa gawanin bitai .44Hata kan hajat del kulu, wokit umon fi ardi bita adu, Ana ma aba umon, Ana wele ma aba umon ashan bi demiru umon bita kulu kulu wa bi gatau tifagiya ma umon, fa Ana Yahuwa Allah tomon. 45Lakin ashan umon Ana bi zekiru tifagiya ali ma judud bitomon, Ali Ana jibu umon bara min ardi bita Masir fi uyun bita dual, ashan Ana bi kun Allah tomon. Ana Yahuwa."46Del yau wasaya, kararat, wa gawanin ali Yahuwa amulu beinu huwo wa shab bita Israel fi jebel Sinai be wasat Musa.

Chapter 27

1Yahuwa kelimu(wonusu) ma Musa wa gal, " 2Wonusu le shab bita Israel wa kelimu le umon, 'Izakan zol amulu tegdir kas le Yahuwa, huwo istamilu kiyam del.3Mikias ta keima bita zol rajil min ishrin le sitin sena lazim bi kun kamsin shekel(juram) bita fidah,, baad shekel bita mahal guad. 4Fa le bit bitaal endu nefsu umur keima bitou bikun teletin shekels.(juram)5Min umur kamsa sena le ishirin sena keima bitak bita zol raji lazim bikun ishrin sheke(juram)l, wa le bit bikun ashara shekel(juram). 6Min umur wahid shahar le kamsa sena keima bita weled rajil bikun kamsa sekel bita fidah, wa le bit bikun talata shekel(juram) bita fidah.7Min umur ta sitin sena wa fok le zol rajil keima bitak lazim bikun kamistashar shekels(juram), wa le mara(bit) bikun ashara shekels(juram). 8Lakin izakan zol al amulu kasam(halifa) ma bi agder dafa keima de, Bad dak zol ali wodi de bi gedimu le gesis, wa gesis bi keimu zol dak be adad ali zol amulu tegdir de bi agder.9Izakan haja al gadiru de huwo haiwan al mogbul le Yahuwa, ai tija bita haiwan ali wodi le Yahuwa bikun kudus(kadis). 10Zol de kede ma badilu au badilu al kwes be al batal, au batal be al kwes. Izakan huwo badilui wahid haiwan be tani, Kulu umon itnin wa al badilu bekun kudus.(kadisiyin).11Ala kulu hal, izakan haja al zol de gadiru ashan bi wodi le Yahuwa huwo nijis, ashan Yahuwa ma bi gabilu(rudu), bad dak zol de lazim kede jibu haiwan de le gesis. 12Gesis bi gadiru, be keima ta shuk bita haiwan de. Ai keima ali gesis de kutu fi ras haiwan de, dak bikun keima tou. 13Izakan sidi haiwan de deir rijau, keima tou al kamis bi zidu fi sher bita ruju.14Kan zol kutu juzu min bet tou ze hadaya kudus le Yahuwa, bad dak gesis bi kutu keima tou kwes au batal. ai keima ali gesis de kutu, huwo bikun ze huwo kutu. 15Lakin izakan sidu al kutu juzu min bet tou de deir ashan bi rijau, huwo lazim bi zidu keima tou al kamis fi sher bita ruju, wa biga bikun tou.16Izakan zol kutu juzu min ardi tou, bad dak keima tou bikun nisba al kifaya bita bizra ali bi zarau- homer bita sheir bi keima be kamsin juram bita fidah.17Izakan huwo kutu juzu min mazra bitou fi sena bita yubil, keima bitou bikun sabit. 18Lakin izakan huwo kutu juzu min mazra bitou baad sena bita Yubil, bad dak gesis lazim bi asibu keima bita mazra be adad bita sinin al fadul lahadi sena tani bita Yubil, wa bi nagisu keima tou.19Izakan zol al kutu juzu min mazra dier ashan bi rijau mazra tou, Bad dak huwo lazim bi zidu keima al kamis, wa bikun tou. 20Izakan huwo ma rijau mazra, au izakan huwo bau mazra le zol tani, ma bi rijau tanimara. 21Bidal min de, mazra de , kan faku fi sena bita Yubil, bikun hadaya al mukadas le Yahuwa, ze mazra ali wodi bita kulu kulu le Yahuwa. Huwo bikun bita gesis.22Izakan zol kutu juzu min mazra(mahal) ali huwo istara, lakin mazra(mahal) dak ma juzu min ardi bita usra tou, 23bad dak gesis bi keimu adad de lahadi sinin bita Yubil, wa zol de lazim bi dafau keima tou fi yom dak ze haday al mukadas le Yahuwa.24Fi sena bita Yubil, Mahal de bi rija le zol ali mahal de isteru, le sidi(sahib)al ardi. 25Keima de kulu lazim bi gisu be wozin bita juram bita shekel al mukadas. Ishirin jera lazim bi adilu wahid jurum.2627Mafi zol ali bi kutu juzu min moulud al awel bein al haiwanat, minzu(min bedri) moulud al awel bita Yahuwa; sua(hata) kan tor au koruf, huwo bita Yahuwa. Izakan huwo haiwan nijis, bad dak sidi(sahib) bi isteri be keima tou, wa seir al khamis lazim bi zidu le keima dak. Izakan haiwan de ma rajau, bad dak huwo bi biyu be keima al kutu.28Lakin mafi haja ali zol karizu le Yahuwa, min kulu hajat ali huwo indu, sua kan insan au haiwan, au ardi bita usura tou, bi biyu au rijau. Ai haja ali karizu huwo mukadas le Yahuwa. 29Mafi fidia (haja) bi dafau le zol ali karizu le demar(karaba). Zol dak lazim bi katulu.30Ushur kulu bita ard, sua kan dura al raba fi ard au fuaki min asjar, huwo bita Yahuwa. huwo mukadas le Yahuwa. 31Izakan zol rijau ai ushur tou, huwo lazim bi zidu keima tou ali khamis fogo.32wahid min ashara bita kulu haiwan halif, ai haja al mururu tehet hasaya bita rai(zol ali bi ainu wara haiwanat), wahid fi ashara lazim bi kutu fi taraf le Yahuwa. 33Rai de kede ma fetisu haiwan al kwes au al kab, wa huwo lazim kede ma badilu wahid be tani. Izakan huwo badilu, bad dak kulu de wa dak ali huwo badilu bikun mukadas. ."'Ma bi rijau.34Del yau wasayat ali Yahuwa wodi le Musa fi Jebel Sina le shab bita Israel.

Numbers

Chapter 1

1Yahwa kelim le Musa fi beriya ta Sina fi kema ta ejtima. De hasil fi awel yom ta sena nimira itiniin fi fetera ta sena nemra itniin baad shaab ta Israel kan tala bara min arid ta masir. Yahwa kelim, 2“hasibu kulu jamaa ta rujal ta Israel be kasma bab tomon wa biyut ta abuhat tomon. Indu umon be asami. Hasibu kulu rujal rajil gusad rajil 3Al indu ishiriin sena. Hasibu kulu al bi agder shakila ze askeri le Israel. Inta wa Harun yau bi indu adad ta rijal de fi mujmu tomon ta jesh.4Rajil min kulu gebila, ras ta kasma bab, be kadimu ma inta ze huwo yau kaid ta gebila. Ai kaid bi kun kayid le rajil, al bi shakila le bet ta abuhat tou. 5De yau asami ta kada al bi shakila ma inta 6Min gebila ta Simeon, Shelumiel weled ta Zurishaddai,7Min gebila ta Yahuza, Nahshon weled ta Amminadab, 8Min gebila ta Issachar, Nathaniel weled ta Suar, 9Min gebila ta Zebulun, Eliab weled ta Helon,10Min gebila ta Ephraim Weled ta Yusif, Elishama weled ta Ammihud, 11min gebila ta Benyamin, Abidan weled ta Gideoni,12Min gebila ta Dan, Aliezer jena ta Ammishaddai, 13Min gebila ta Asher, Fajaiel jena ta Okran, 14Min gebila ta Gad, Eliyasaf jena ta Deuel, 15Wa min gebila ta Naftali, Ahira jena ta Ehan.” Min gebila ta Reuben, Elizur jena ta Shedeur, min gebila ta Manasseh, Gamaliel jena ta Pedahzur,16Del kan rijal al azilu min shaab. Umon bi gud gabail ta judud tomon. Umon yau kan kiyadad ta kasma biyut ta Israel.17Musa wa Haron shilu rijal del, al sejilu be isim, 18Wa umon limu kulu nas ma baad fi yom al awel min shahar nimra itniin. Rijal min ishriin sena wa sejilu umon bediri aslan be isim, be hasab kasma bab tomon, hasab biyut ta abuhat tomon, kan hasibu umon rajil be rajil. 19Baad dak Musa sejilu asami tomon fi beria ta sina, ze ma Yahwa wodi le umon wosiya ashan umon bi amulu.20Min iyal ta iyal ta Reuben, Israel yau bikiria, min al sejilu. Hasab usura tomon, be hasab biyut ta abuhat tomon, asami ta rijal de kulu ishriin sena be agdamia bi agder ruwa le harib, hasibu rajil be rajil. 21Hasibu umon 46,500 rujal min gebila ta Reuben.22Min iyal ta iyal ta Simeon min al hasab usura tomon, be hasab biyut ta abuhat tomon. Asami ta kulu mujmu ta rujal de ishriin sena bi agder ruwa fi harib, hasibu rajil be rajil. 23Hasibu umon 59,300 rajil min gebila ta Simeeon.24Min iyal ta iyal ta Gad, min al sejilu, be hasab usura tomon, hasab biyut ta abuhat tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa le harib, kan mahsub. 25Husibu umon 45,650 rajil min gebila ta Gad.26Min iyal ta iyal ta Yahuza, min al sejilu be hasab usura tomon, hasab biyut ta abuhat tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa le harib, kan mahsub. 27Hasibu umon 74,600 rujal min gebila ta Yahuza28Min iyal ta iyal ta Issachar, min al sejilat, be hasab usura tomon, hasab judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa lr harib. 29Hasibu umon 54,400 rujal min gebila ta Issachar.30Min iyal ta Zebulun, min sejilat, be usura tomon, be biyut ta judud, asami ta shabab kulu min ishirin sena, bi agder ruwa fi harib, hasibu. 31Hasibu umon 57,400 rijal min gebila ta Zabulun.32Min iyal ta iyal ta Ephraim weled ta Yusif, min al sejilat be hasab usura tomon, hasab biyut ta judud tomon asami ta kulu rujal de ishriin sena, bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 33Hasibu umon 40,500 rujal min gebila ta Ephraim.34Min iyal ta iyal ta Manasseh weled ta Yusif, min al sejilat, be hasab usura tomon, be hasab biyut ta judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 35Hasibu umon 32,200 rujal min gebila ta Manasseh.36Min iyal ta iyal ta Benyamin, min al sejilat, be hasab usura tomon, hasab biyut ta judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 37Hasibu umon 35,400 rujal min gebila ta Benyamin.38Min iyal ta iyal ta Dan, min al sejilat, be hasab usura tomon hasab biyut ta judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 39Hasibu umon 62,700 min gebila ta Dan.40Min iyal ta iyal ta Asher, min al sejilat, be hasab usura tomon, hasab biyut ta judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena, bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 41Hasibu umon 41,500 rujal min gebila ta Asher.42Min iyal ta iyal ta Naftali, min al sejilat, be hasab usura tomon, hasab biyut ta judud tomon, asami ta kulu rujal de ishriin sena, bi agder ruwa fi harib, kan mahsub. 43Hasibu umon 53,400 min gebila ta Naftali.44Musa wa Haron hasibu kulu rujal de, ma baad ma itnashar rujal al kan bi kud Israel min biyut ta judud tomon. 45Ashan kida kulu rujal ta Israel min ishriin sena, kulu al mumkin bi shakila fi harib, kan mahsub fi hasab biyut ta judud tomon. 46Hasibu umon 603,550 rujal.47Lakin lawiin kan ma hasibu hasab gebila ta judud tomon 48Leanu Yahwa kelim le Musa, 49“inta ma bi hasibu gebila ta lawi au bi domu umon fi jumla ta shaab ta Israel.50Bidal le de kelifu lawiin kede ihtam le maskan ta tifagiya ta marasim, wa bi ihtam le kulu asasat al fi maskan wa le kulu haja foko. Lawiin bi arfa maskan, wa umon bi arfa asasat ta maskan. Umon bi ihtam be maskan de wa amulu muaskar tomon hawuli huwo.51Asa maabad de bi hariku le mahal tani, lawiin be kutu huwo tehet. Ai zol gerib al bi ja gerib ma maabad de bi katulu. 52Kan shaab ta Israel arfa keima tomon fok, ai rajil bi amulu zede le yafta al tabi le mujmu ta junud tou.53Wa ma zalik, Lawiin lazim bi kutu kemat tomon hawuli Maskan ta kararat ta tifagiya ashan gadab ma bi ja fi ras ta shaab ta Israel. Lawiin bi bi amulu kidma ta maskan ta kararat ta tifagia.” 54Shaab ta Israel amulu hajat del kulu. Umon bi amulu ai haja al Yahwa wosia be wasat Musa.

Chapter 2

1Yahwa kelim tani mara le Musa wa Haron. Huwo kelim, 2“kulu wahid min shaab ta Israel bi kun hawuli muasfat tou, be yafta ta biyut ta abuhat tomon. Umon bi geni hawuli kema ta ljtma ala kulu taraf.3Del al bi geni fi sherik ta kema ta ijtima, tijah al shemish bi tala min fogo, umon yau kem ta Yahuza be mujmu ta Asakir tomon, wa umon bi geni tehet muhasafat tomon . Nahshon weled ta Amminadab yau kaid ta shaab ta Yahuza. 4Adad al zidu ta shaab ta Yahuza de 74,600.5Gebila ta Issachar bi ja geni bad Yahuza. Nathaniel weled ta Zuar bi kud asakir ta Issachar. 6Adad al zidu le shaab ta Issachar 54,400 rujal.7Gebila ta Zabulun bi ja bad Issachar. Eliab weled ta Helon bi kud asakir ta Zabulun. 8Adad al zidu le shaab ta Zabulun yau 57,400.9Kulu adad ta mahal ta Yahuza yau 186,400. Umon bi tala bara awel.10Ala tijah ta junub bi kun mahal ta Reuben tehet wosif tomon. Kaid ta mahal ta Reuben yau Alizur weled ta Shedeur. 11Adad al zidu le shaab ta Reuben yau 46,500.12Samaan bi geni fi kema bad Reuben. Kaid ta gebila ta Shamaun yau Shalumiel weled ta Zurishaddai. 13Adad al zidu le shaab ta Samaan yau 59,300.14Gebila ta Gad yau be wara tou. Kaid ta shaab ta Gad yau Eliasaph weled ta Deuel. 15Adad al zidu le shaab ta Gad yau 45,650.16Adad ta kulu rujal al kalifu le mahal ta Reuben, hasab tegsimat tomon, yau 151,450. Umon bi tala bara nimra itniin17Bad kida, kema ta ijtima de bi rahalu min muaskar de ma Lawiin fi wasat ta kulu mahalat. Umon bi tala bara min muaskar be nefso nizam ze ma umon ja fi muaskar de. Kulu zol bi kun fi mahal tou, be yafta tou.18Ala tijah ta gerib bit kun tegsimat ta muaskar ta Ephrai tehet wosif tomon. Kaid ta shaab ta Ephraim Yau Elishama weled ta Ammihud. 19Adad al zidu le shaab ta Ephraim yau 40,500.20Bad umon gebila ta Manasseh, kaid ta Manasseh yau Gamaliel weled ta Pedahsur. 21Adad al zidu le shaab ta Manasseh yau 32,200.22Bad de bi kun gebila ta Benyamin. Kaid ta Benyamin yau Abidan weled ta Gideoni. 23Adad al zidu le shaab ta Benyamin yau 35,400.24Kulu del al hasibu fi muaskar ta Ephraim yau 108,100. Umon bi tala bara nimira talata.25Ala shamal bi kun tegsimat ta muaskar ta Dan. Kaid ta shaab ta Dan yau Ahiezar jena ta Ammishaddai. 26Addad al zidu ta shaab ta Dan yau 62,700.27Shaab ta gebila ta Asher bi ja geni bad Dan. Kaid ta Asher yau Pagiel weled ta Okran. 28Adad al zidu ta shaab ta Asher yau 41,500.29Badu gebila ta Naftali. Kaid ta Naftali yau Ahira weled ta Enan. 30Adad al zidu ta shaab ta Naftali yau 53,400.31Kulu del al hasibu fi muaskar ma Dan yau 157,600 umon bi tala bara min muaskar fi akir mara, tehet yafta tomon”32De yau iyal ta iyal ta Israel, mahsub hasab biyut ta abuhat tomon. Kulu de hasibu fi muaskarat tomon, be tegsimat tomon, yau 603,550. Lakin Lawin tou ma hasibu bein shaab ta Israel, ze Yahwa kan wodi wosia le Musa. 33Lakin huwo Lawiin kan ma idu umon ma anas ta Israel, ze Yahwa kan Amiru Musa.34Shaab ta Israel amulu kulu haja al Yahwa amiru Musa. Umon kutu muaskar tomon be yafta tomon. Umon tala bara min muaskar be usurat tomon, fi nizam ta biyut ta judud tomon.

Chapter 3

1De yau kalifiya ta iyal ta iyal ta Harun wa Musa asna Yahwa kelim ma Musa fi jebel Sina 2Asami ta iyal ta iyal ta Harun yau nadab al bikiria, wa Aybihu, Eleazar, wa Ithamar.3Del yau asami ta iyal ta Harun, kuhana al kan mumsuhin wa al kerisu le kidma ze kuhana, 4lakin Nadab wa Abhu waga wa mutu gidam ta Yahwa asna umon gedimu le huwo gurban ta nar al ma mugbul fi beriya ta Sina. Nadab wa Abihu kan ma ludu iyal, biga bes Eleazar wa Ithamar kadimu ze kuhaba ma Harun abu tomon.5Yahwa kelim le Musa. Huwo kelim, 6“jibu gebila ta lawiin wa wogifu umon gidam ta Harun al kahana ashan umon bi saidu huwo.7Umon bi amulu kidma niyaba an Harun wa kulu mujtama fi kema ta ijtima. Umon lazim bi kadimu fi maskan” 8Umon bi ihtam be kulu asasat fi kema ta ijitma. Wa umon bi saidu gabail ta Israel ashan bi gedim kidma ta maskan”9Inta bi wodi lawiin le Harun wa Awulad tou. Wodi umon kulu ashan bi saidu huwo hadiya ta shaab ta Israel. 10Inta bi azilu Harun wa iyal tou za kuhana, lakin ai zol garib al bi ja gerib bi katulu.11Yahwa kelim le Musa. Huwo kelim, 12“aiynu, ana shilu lawiin min wasat ta shaab ta Israel. Ana amulu de bidal ana bi shilu kulu bikiria. Gediya nimira wahid ta rihim, min wasat ta shaab ta Israel. Lawiin tabi le ana. 13Kulu bikiria tabi le ana. Fi yom dak al ana hajimu kulu bikiria fi arid ta masir, ana kutu mujmu barau le nefsa tai kulu bikiria di israel, kulu min rujal wa haiwanat. Umon tabi le ana. Ana Yahwa”14Yahwa kelim le Musa fi beriya ta Sina. Huwo kelim, 15“hasibu iyal ta iyal ta lawi fi kulu usura, fi biyut ta abuhat tomon hasibu kulu jena al rajil al umor tou shahar wahid.” 16Musa hasibu umon, hasab kalam ta Yahwa, bes ze huwo kan wodi wosiya ashan bi amulu.17Asami ta iyal ta lawi de yau kan gershon, kahat, wa marari. 18Del yau asami ta iyal ta gershon, be hasab usura tomon; lubna wa shamei. 19Iyal ta kahat, be hasab usura tomon; Amram, Izhar, habron, wa uzziel. 20Iyal ta marari be hasab usura tomon; mahli wa mushi. Del yau usurat ta lawiin, sejilu hasab usura be usura.21Usurat ta Lubniin wa ta Shameiin ja min gershon. Del yau usurat ta Gershoniin. 22Kulu iyal al rujal min umur ta shahar wahid kan mahsub, jumla tou 7,500. 23Usurat ta Gerahoniin bi geni fi maskar fi itijah ta garib ta mahal ta ibada “maabad”.24Eliasaph weled ta Lael bi khudu usurat ta iyal ta iyal ta Gershoniin. 25Usura ta Gershon bi ihtam be kema ta ijtima sawa ma maskan ta ibada Umon bi ihtam be kema, bi kati huwo, wa bi istagdemu sitara ze madara le kema ijtima. 26Umon bi ihtam be satair ta dar bet, setara fi madkal ta dar bet baad dak al Hawishu ta guad wa ta tagiir. Umon bi ihtam be hubal ta kema ta ijtima wa le kulu haja fogo.27Usurat del ja min kahath; usura ta al Amramiin, usura ta al Yazhariin, usura ta al Hebroniin, wa usura ta Uzzieliin. Usurat del tabi le al Kahatiin. 288,600 iyal al awlad min umor ta shahar wahid le fok hasibu ashan bi amulu kidma ta malja “gaad”. 29Usura ta kahath bi kun fi muaskar fi tijah ta junub ta mahal ta ibada “maabad”.30Elizaphan ta Uzziel bi khudu biyut ta abuhat ta kahathiin. 31Umon bi ihtam be sefina de, tarabeza, lambat, mazabeh, hajat al mukadas al bi istagdemu fi kidmat tomon, sitara, wa kulu turog ta shokol tou. 32Eleazar jweled ta Harun al kahin bi khudu rujal al gi khudu lawiin. Huwo bi kun mushirif le rujal al bi amulu kidma ta mahal al mukadas.33Itnin usurat ja min marari; usura ta mahliim wa usura ta mushiin. Usurat del ja min marari. 346,200 iyal al rujal al hasibu be umur shahar wahid wa le fok. 35Suriel weled ta Abihail bi khudu biyut ta Judud ta marari. Umon lazim bi kutu musaskar fi itijah ta shamal ta maskan ta ibada”36Iyal ta iyal ta marari bi ihtam be amulu utor ta maskan ta ibada, urud tou,manasib,asasat,kulu aghiza,wa kulu haja al indu ilaka le umon, be idafa le kida 37Al amida wa manasib ta biyut al hawuli maskan ta ibada ma magabise tomon, awtat,wa hubal.38Musa wa harun wa iyal tomon bi kun fi muaskar fi itijah ta sherik ta maskan ta ibada fi gidam ta kema ta ijtima,mugabi le sherik ta shemis. Umon bi kun musulin fi amulu kidma ta mahal guad “malja” wa gidma ta shaab ta israel. Ai lagi “zol al garib “ al bi ja gerib le malga de bi katulu. 39Musa wa harun hasibu kulu iyal al rujal fi usura ta lawi al indu umur ta shahar wahid le fok, ze ma Yahwa wodi awamir. Umon hasibu itnin wa ishrin alf rujal.40Yahwa kelim le musa, hasibu kulu bikiria al rujal ta shaab ta israel al indu umur shahar wahid le fok. Sejilu asami tomon. 41Inta bi shilu lawiin le ana – ana Yahwa – bidal ta kulu bikiria ta bahaim ta iyal ta iyal ta Israel .”42Musa hasibu kulu bikiria ta shaab ta Israel, ze Yahwa kan wodi awamir ashan huwo bi amulu. 43Huwo hasibu kulu bikiria al rujal be asami, umur shahar wahid wa le fok. Huwo hasibu 22,273 rujal.44Tani mara Yahwa kelim le musa. Huwo gali 45shilu lawiin bidal kulu bikiria wasat ta shaab ta Israel, wa shilu bahaim ta lawiin bidal ta bahaim ta shaab. Lawiin de tabi le ana- ana Yahwa.46Ashan bi dafaa 273 bikiria ta iyal ta Israel al zidu adad ta lawiin 47Inta bi jama kamsa shagil le kulu min umon. Inta bi istakdim shagil ta malja ze ma inta amulu magiyas ta wozin. Shagil bi sawi ishrin girah. 48Inta bi wodi gurush al mudfu de inta bi dafa le Harun wa awlad tou”49Biga Musa jama gurush al mudfu min adad al ziyada de le del dafau ma lawiin. 50Musa jama gurush min bikiria ta shaab ta Israel. Huwo jama 1,365 shagil, wozinu ma shagil ta malja. 51Musa wodi gurush al dafau de le Harun wa iyal tou. Musa amulu kulu haja al kelimu ashan huwo bi amulu min kilal kalam ta Yahwa, ze Yahwa kan wodi awamir le huwo.

Chapter 4

1Yahwa kelim le musa wa Harun. Huwo gali, 2shilu adad ta iyal ta kahath al rujal min wasat ta lawiin, be usura tomon wa biyut ta abuhat tomon. 3lasibu kulu rujal al min te letin le khamsin sena. Rujal de bi limu fi sherika ashan bi kadimu fi kema taljtima. 4iyal ta iyal ta kahath bi kun musuel aktar le hajat al mukadas al hahau le ana fi kema ta ijtima.5Wokit jahisu ashan bi rahalu muaskar le gidam, Harun wa awulad tou bi ruwa dakil kema, bi rezilu le tehet sitara ta fahis al bi fergu mahal al fogo kadasa wa bi kati sefina “tabut” ta shehada be huwo. 6Umon bi kati sefina de be gita ta gilid ta ijil. Umon bi wazau gumash al zahari kalis fok tou. Umon bi dakalu kashabin ashan bi arfa huwo.7Umon bi wazau gumash al zahari de fi tarabeza ta esh ta hudur. Umon bi kutu fogo, suhana, maalik, salatat, wa kasat ta shirab bikutu. Eash bi kun dayam be istimrar fi tarabeza. 8Umon bi wazau fok tomon gumash lori tou gurmuzi wa bi kati Kaman be gulud ta jilid al umon vi kutu akshab ashan bi arfa tarabeza de.9Umon bi shilu gumash al azrak wa umon bi kati tijah al bi wala le gidam ma lambat tou, kamasha, suhana, wa kulu kasat ta zet le lambat . 10Umon bi kutu lamba al indu jinah wa kulu hajat idafya” fi kuta ta jilid ta ijil wa umon bi kutu huwo fi hamal. 11umon bi wazau gumash al azrak de mazbah min dahab humon bikah huwo be kuta to gilid taljil wa blga bi kutu fi hamala ta keshab12Umon bi shilu kulu ajhiza ta kidwa al umon bi kadimu me huwo fi malja wa bi lifu umon fi gumash al azrak umon bi kati ma kuta min jilid ta ljil wa bi kutu ajhiza de fi hamala. 13Umon bi zahiru rumad de beid min zet ta mazbaz wa bi wazau gumash ta arjuwam fi mazbah. 14Umon bi kutu fi hamala kulu ajhiza al umon lstakdimu fi shokol ta mezbah. Ajsam del yau doka ta nar, shoka gatayat kora wa kulu ajhiza ta mazbah ma jilid al naim wa baad dak kutu hamala ta kasabat.15Kan biga Harun wa awluad tou kalasu kati ta mahal al mukadas wa kulu ajhiza tou, wa asha muaskar bi rahalu le gidam biga iyal ta iyal ta kahath bi ja ashan bi arfa mahal al mukadas. Kan umon lemesu alat al mukadas de umon bi mutu. De yau shokol ta iyal ta iyal ta kahath, ashan bi arfa fi kema ta ijtima. 16Eleazar weled ta Harun al kahin wokilu huwo le ihtimam be zat ta nur, bokur al indu riha hilu, tagdim al sabit wa zet ta misha. Wokilu huwo le ihtimam be maskan ta ibada wa kulu al fi fogo, mahal al mukadas wa ajhiza tou.17Yahwa kelim le Musa wa Harun. Huwo gali, 18Mata rudu le gebila ta iyal ta iyal ta kahathiin ashan bi talau bara min wasat ta Lawiin. 19Hasa amulu de le umon ashan umon bi hai wa ma bi mutu, kan umon ja gerib be hajat ta mahal al mukadas “kuds al akdas” Harun wa iyal tou bi dakalu juwa, wa bi wodi le kulu zol shokol tou wa mosulia tou. 20Lakin kahathiin ma bi dakalu ashan bi aiynu mahal al mukadas, hata le lahaza besit, au umon bi mutu.21Yahwa kelim tani mara le Musa. Huwo gali, 22Shilu adad ta iyal ta iyal Gershon Kaman, be hasab biyut ta abuhat tomon wa usura tomon. 23Hasibu del al indu teletin sena le kamsiin sena, hasibu umon kulu al bi dum fi sherika ashan bi kadimu fi kema ta ijtima.24De yau shokol ta usura ta Gershoniin, asha umon bi kadimu wa umon bi arfa. 25Umon bi arfa sejif ta maskan ta ibada, kema ta ijtima, kuta tou, kuta ta jilid ali fok tou, wa sejif ta dukul le kema ta ijtima. 26Umon bi arfa sejif ta dar, sejif ta bab ta sika ta bab ta dar, al gerib le maskan ta ibada, wa gerib ma mazbah, hubal tomon, wa kulu asasat le kidma tomon. Kulu al bi amulu be hajat del, umon bi amulu huwo.27Harun wa iyal tou bi wori kulu kidma ta iyal ta iyal ta Gershoniin. Fi kulu haja al umon bi hawilu, wa fi kulu kidma tomon. Ita bi wori le umon bi kulu mosuliya tomon. 28De yau kidma ta usura ta iyal ta iyal ta Gershoniin le kema ta ijtima. Ithamar weled ta Harun al kahin bi khudu umon fi kidma tomon.29Inta bi hasibu iyal ta iyal ta marary be hasab usura tomon, wa nizamu umon be hasab biyut ta Judud tomon, 30Min teletiin sena wa le fok lahadi kamsiin sena. Hasibu kulu zol al bi ruwa dum fi sherika wa bi kadimu fi kema ta ijtima.31De yau musulia tomon wa humula tomon fi kulu kidma tomon le kema ta ijtima. Umon bi ihtam be loha ta maskan ta ibada, urud tou, manasib , wa magabes 32Le gidam be manasib ta hawuli maskan ta ibada, magabes, awutad, wa hubal tomon, be kulu ajhiza tomon. Hasibu be isim hajat al umon bi shilu.33De yau kidma ta usura ta iyal ta iyal ta marari, al umon amulu la kema ta ljtima, tehet irsahad ta thamar jena ta Harun al kahin.34Musa wa Harun wa ruasa ta mujtama hasibu iyal ta iyal ta khathiin be hasah usura ta biyut ta abuhat tomon . 35Umon hasibu umon min teletiin sena wa le fok lahadi kamsin sena. Umon hasibu kulu zol al bi dum fi sherika fi kidma ta kema ta ijtima. 36Umon hasibu 2,750 rujal bi hasab usura tomon.37De kan sejlat ta usura ta kahathiin al kadimu fi kema ta ijtima. Musa wa Harun hasibu umon hasab awamir ta Yahwa al kan wodi be wasat musa.38Iyal ta iyal ta Gershon kan hasibu fi usura tomon, be hasab biyut ta judud tomon, 39Min teletiin le kamsiin sena. Kulu zol al der dum le sherika ashan bi kadimu fi kema ta ijtima. 40Kulu rujal hasibu be hasab usura tomon wa biyut ta judud tomon, mahsub 2,63041Musa wa Harun hasibu usura ta iyal ta iyal ta Gershon al kadimu fi kema ta ijtima. Fi shokol de, umon tei awamir al kan Yahwa amiru umon ashan bi amulu be wasat musa42Iyal ta iyal ta marari kan hasibu fi usura tomon be hasab biyut ta judud tomon, 43Min teletiin le kamsiin sena ,kulu zol al dum fi sherika ashan bi kadimu fi kema ta ijtima . 44Kulu rujal hasibu be hasab usura tomon wa biyut ta judud tomon, mahsub 3,200.45De kan sejilat ta usura ta iyal ta iyal ta marari. Al musa wa Haron hasibu be hasab awamir ta Yahwa al ja be wasat ida ta musa46Biga musa ,Harun,wa ruasa ta Israel hasibu be kulu lawiin be hasab usura tomon fi biyut ta abuhat tomon 47Min teletiin sena le kamsiin sena. Umon hasibu kulu zol amulu shokol fi maskan ta ibada wa al arfa wa ihtam be hajat fi kema ta ijtima. 48Umon hasibu 8,580 rujal.49Hasab awamir ta Yahwa, musa hasibu kulu rjil, hafisu hisab zol be hasab shokol al kan wodi ashan huwo bi amulu hasab nou ta musulia al huwo hariku. fi shokol de, umon tii kalam al Yahwa amiru umon ashan bi amulu be wasat Musa.

Chapter 5

1Yahwa kelim le musa, huwo gali, 2Wodi wosia le shaab ta Israel kede tala kulu zol al indu marad ta judam bara min muaskar, kulu zol ma nedef be wasat lemesu gisim ta zol al mutu. 3Kan de mara auw ze de. Umon tala umon bara min muaskar. 4Shaab ta Israel amulu ze de. Umon tala umon bara min muaskar , ze Yahwa awamia le musa. Shaabta Israel wodi taa le Yahwa.5Tani mara Yahwa kelim le musa, huwo gali, 6Kelim le shaab ta Israel. Iza kan rajil au mara amulu ai katia ze ma shaab amulu le baad, wa ma kwes le ana , zol de galtan . 7Baad dak huwo bi iterif be katiya al huwo amulu. Huwo bi dafa kulu taman ta galat tou wa bi zidu le taman ta wahid aktar min kamsa. Huwo bi wodi le zol al huwo amulu le huwo zulum.8Lakin kan al muzlum de ma indu gerib tou al shedid ashan bi istelim defe de, huwo bi dafa taman ta zol al huwo zulumu de le ana be wasat kahin, le gidam ma ganamaya ashan bi kafir le nefsa tou. 9Kulu toburuat, kulu haja shaab ta Israel bi jamau barau, be al umon jibu le kahin, bi kun tabi le huwo. 10Ataya ta kulu zol bi kun le kahin, kan ai zol wodi ai haja le kahin , bi kun tabi le huwo.”11Tani mara Yahwa kelim le Musa, huwo gali, 12Kelim le shaab ta Israel. Kelim le umon, Iza kan mara ta rajil tala bara wa ma amin le rajil tou.13Iza kan, rajil tani amulu zina ma hiya wa rajil tou ma aiynu, wa waskan tou ma kashifu hata lo hiya nejisu nefsa tou, wa mafi zol shahid diid hiya, ashan ma amsuku hiya fi amalia de, 14Be ragam min de, roho ta gira lisa bi wori le rajil gali mara tou nijis. Ala kulu hal, roho ta gira be teriga galat bi ja le rajil asna mara tou ma nijis.15Fi shikil halat de, rajil de bi jibu mara tou le kahin. Rajil lazim bi shilu hataya al deiru le maslaha ta hiya, ashara ta alefah ta degig ta sheiir. Huwo ma kubu fogo zet wa ma bi kut fogo bokur le anu huwo hataya ta dura ta gira, hataya ta dura de le zikira ze zikira ta katiya.16Kahin de bi jibu hiya gerib wa bi kutu hiya gidam ta Yahwa. 17Kahin de bi shilu kas ta moya al mukadas wa bi shilu gubar min arid ta mahal ta ibada. Huwo bi kutu gubar de fi moya.18Kahin de bi wogifu mara de gidam ta Yahwa wa huwo bi fiku shar al fi ras ta mara. Huwo bi kutu fi yed tou hadaya ta zura le zikra, de yau hadaya ta zura ta gira. Kahin de bi amsuku fi ida tou moya al mur al bi jibu laana. 19Kahin de be kutu mara de tehet halifa wa bi kelim le hai iza mafi rajil tani num ma inta,wa kan inta ma amulu zogan wa multezim be adam najasa, biga inta bi kun hur min moya al mur de al bi jibu laana.20Lakin kan inta tala bara, lo inu ta kan indu ta tehet sulta ta rajil taki wa inta rejisu nefsa taki, wa rejil tani kan indu ilaka ta jins ma inta. 21Baad dak ,{kahin de bi laana mara de ashan bi halifa al bi jibu laana la hiya ,wa biga huwo istemir wonusu le mara de} Yahwa bi kutu inta fi laana al bi zahiru zede le shaab taki. De bi hasil iza kan Yahwa laanu kura taki bi gisiru wa batna taki bi worimu. 22Moyo de al bi jibu laana bi ruwa fi batna taki wa bi kutu batna bi worimu wa kora taki bi gisiru .mara de bi rudu, 'amen –amen.'23Kahin lazim bi katibu laanat del fi waraga molfuf, wa baad dak huwo bi kasulu laanat al katibu ta laanat de fi moya al mur.24Kahin lazim bi wodi mara de ashan bi ashurub moya al mur al bi jibu laana. Moya al bi jibu laana de bi dakalu le hiya wa bi tala mur. 25Kahin de bi arfa fok hataya ta dura ta gira de bara min ida ta mara de. Huwo bi arfa hataya ta dura de gidam ta Yahwa wa bi jibu huwo fi mazbah. 26Kahin de bi shilu hataya ta dura de ze hataya al mumesil, wa bi haragu huwo fi mazbah. Baad dak huwo bi wodi le mara de moya al mur de ashan bi ashurubu,27Kan huwo wodi le hiya moya de ashan bi ashurubu, iza kan hiya nijis ashan hiya amulu katiya did rajil tou, Baad dak moyo al bi jibu laana de bi dakalu le hiya wa bi tala mur. Batna ta hiya bi worim wa kura tou bi gisiru. bi laanu mara de gidam ta nas 28Lakin kan mara de ma amulu najasa wa kan hiya nedif, baad dak hiya bi kun hur. Hiya bi agder hamil wa bi weledu iyal.29De yau ganun ta gira. De yau ganun le mara al tala min rajil wa amulu najasa. 30De yau ganun le rajil al indu roho ta gira asna huwo indu gira le mara tou. huwo lazim bi jibu mara de gidam ta Yahwa, wa kahin bi amulu le hiya ai haja al ganun ta gira bi wasifu.31Rajil de bi kun hur min galat ashan jibu mara to le kahin. Mara de bi arfa galat al hiya indu.

Chapter 6

1Yahwa kelim le Musa. Huwo gal, 2" Wanusu le shab ta Israel. Kelim le umon, iza kan rajil au mara nedifu nefsa tuo le Yahwa be alifa al kas ashan bikun zol al Nazirite, 3huwo lazim bikun beit min merisa au ai shikil ta moshrubad al gowi. Huwo lazim ma bi ashirub ai asir ta hinab wale akulu ena ta hinab au hinab al nashif 4Fi kulu ayam ta nadafa tou, huwo lazim ma bi akulu ai haja al salau min shejera ta hinab, fogo ai haja min ena tou wa galild tou.5Fi kulu zaman ta alifa tou ta shokol nadafa de, kele ma haligu shar tou be mus lahadi kan ayam tou ta nadafa le Yahwa kalas kalasu. Huwo lazim bi wodi gisim tou le Yahwa bes. Huwo lazim bi kutu shar keli raba ketir fi ras tou.6Fi kulu zaman al huwo bi wadi gisim tou le Yahwa, huwo lazim ma ja gerib ma zol al mutu. 7Huwo lazim ma bi waskanu gisim tou sala kan abu tou, uma tou, aku tou, wale ukut tou yau mutu. De ashan huwo biga nedif le Allah, zei kulu zol bi aiynu min shar tou. 8Fi kulu zaman al huwo bi nedifu gisim tou,huwo bi geni kudus, bes le Yahwa.9Iza kan zol tani mutu mufaja jambu tou au waskanu gisim tou al nedif de, huwo lazim bi aligu shar tou fi yom ta nadafa fi yom nimira saba, huwo lazim bi aligu shar de bara.10Fi yom nimira tamaniya, huwo lazim bi jebu itnin hamam al sukerin le gesis fi kasma bab ta khaima ta ijtima. 11"Gesis lazim bi gedimu zebiha ta ter wahid le katiya wa tani ze hataya al bi haragu. De bi wori gali kalas asalu afu ashan katiya tou ashan huwo kan geni jambu zol al mutu.huwo lazim bi nedifu gisim tou tani fi yom dak.12Huwo lazim bi kutu gisim tou le Yahwa ashan yom tou ta nadafa. Huwo lazim bi jebu koruf abu rajil al endu wahid sena ze hataya ta katiya. Ayam al gubal huwo lisa ma waskano gisim tou bi hasibu, leanu shokol nadafa tou kan karabu.13De yau ganun an zol al Nazirite fi zaman al sokol nadafa tou kalasu. Lazim bi jibu huwo fi bab ta khama al ijtima. 14Huwo lazim bi gedimu hataya tou le Yahwa. Huwo lazim bi gedimu hataya al bi haragu ta jena koruf abu rajil al endu wahid sena wa al ma endu ai ayan fi gisim tou. Huwo bi gedimu hataya ta katiya min jena koruf abu mara al timu wahid sena wa ma endu ai wasaka. Huwo lazim bi jibu koruf abu rajil ze hataya ta shiraka, al ma endu ai ayan. 15Huwo lazim bi jibu esh al amulu bidun kemira malian bistila. esh al salau min degit al lakbatu be zet, ragaga al amulu bedun kemira lakin masau be zeit, sawa be hataya ta dura wa hataya al bi asurubu.16Gesis lazim bi gedimu umon gidam Yahwa. Huwo lazim bi gedimu hataya ta katiya wa zebiha al haragu. 17Wa bistila ta esh al bedun khemira, huwo lazim bi gedimu koruf abu rajil ze zebiha, hataya le Yahwa. Al gesis bardu lazim al bi gedimu hataya ta dura wa hataya al bi asurubu.18Zol al Nazaria lazim bi haligu shar tou al karisu de fi bab ta kema al ijtima. Huwo lazim bi shilu shar de min ras tou wa bi kutu fi nar al fi tehet hataya ta sharaka.19Gesis lazim bi shilu kidfa ta koruf al kalas fouru, wahid reqif al amulu budun kemira min juwa bistila, wa wahid raqaqa al amulu budun khemira. Huwo bi kutu hajat de fi iden ta zol al Nazaria de baad ma kan kalas huwo aligu shar tou al karisu de. 20Al gesis lazim bi gedimu hajat de ze hataya gidam Yahwa, ka juzu al mukadas le kahana, sawa ma sudur tou wa maganis tou bardu bikun kan toburwat le gesis. Baad de, al nazaria biga bi agder ashirab merisa.21De gunun ta zol al Nazirite al bi alifu ashan bi gedimu gisim tou le Yahwa le kerisu gisim tou. Fi kulu haja al huwo bi wodi, lazim huwo bi hafisu gawanin ta alifa al huwo shilu ashan bi hafisu wahad al ganun ta kerisu nufus bi kelim.22Yahwa wonusu le Musa tanimara. huwo gal. 23"kelim le Haron wa le awulad tou, intum lazim keli bariku shab ta Israel be teriga de. intum bi kelim le umon. 24Keli Yahwa bariku intum wa hafisu intum25Keli Yahwa ainu le intum be teriga kwes wa bi indu neima le intum. 26Keli Yahwa aiynu le intum ma be tefriga wa wodi le intum salam. "' 27De yau teriga al umon bi wodi be huwo isim tai le shab ta Israel. wa ana bi bariku umon."

Chapter 7

1Fi yom al Musa kalasu shokol ta kema al ijtima, huwo alinu fogo misha wa kerisu huwo be kulu hajat al fogo. Huwo bardu seli le misha wa kerisu mazba wa kulu hajat al bi istakalu fogo. 2Fi yom dak, nas al kubar, ras ta usura kulu, wa nas mosulin fogo gabail kan idu adat ta nas wa gedimu hatayat. 3umon jibu hatayat tomon gidam Yahwa. Umon jibu sita karlo wa itnisar teiran. umon jabu wahid karlo le kulu itnin kaid, wa ai kaid, wa ai kaid jabu wahid tor. Umon gedimu hajat del fi gidam ta ke ma ta ijtima4Baad dak Yahwa wanus le Musa. Huwo gal 5" shilu hatayat de min umon wai istakal be huwo be shokol fi juwa kema ta ljtima. Wodi hataya de le lawiin, le ai wahid ze umon deir le shokol tomon."6Musa shilu karlo wa bugar, wa huwo wodi umon le lawiin. 7Huwo wodi itnin karlo wa arba bugar le jil ta Gershon, leano shokol tomon kan der hajat de. 8Huwo wodi arba karlo wa tamania bugar le jil ta Menari, fi musuliya ta Ithamar weled ta Haron al gesis yau bi hafisu. Huwo amulu zede ashan shokol tomon kan der hajat de.9Lakin huwo ma wodi hajat dak le jil ta Kohath leano shokol tomon al endu ilaka ma hajat al tabi le Yahwa ashan humon bi arfa fi kitfa tomon.10Nas al kubar gedimu hajat tomon al kwes ashan bi gerisu be huwo mozba fi yom dak al kan Musa alinu misha fogo mozba. Nas de kan gedimu zebiha tomon gidam Mozba. 11Yahwa kelim le Musa, ai gaid lazim bi gedimu zebiha tou takerizu mozba fi ai yom.12Fi Yom al awel, Nashon weled ta Amminadab min jil ta Yahuza yau gedimu zebiha. 13Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltnin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le hataya al hubub. 14Huwo wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.15Huwo wodi bagara soker, wahid koruf abu rajil, 16Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 17Huwo wodi itnin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamayat abu rujal, was kamsa korufan abu sokerin abu rujal al fi umur wahid sena ze zebiha le hataya sharaka. De kan le zebiha ta Nahson weled ta Amminadab.18Fi yom nimira itniin, Nathanel weled ta Zuar min jil ta lssachar yau gedimu zebiha. 19Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshit ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim al hubub20Huwo bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat. 21Huwo wodi bagara soker, wahid koruf abu rajil, wa koruf soker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 22Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 23Huwo wodi itniin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamayatabu rujal, was kamsa korufan abu sokerin abu rujal al fi humur wahid ka Zebiha ta hataya ta sharaka. De Kan Zebiha ta Nathanel weled ta Zuar.24Fi yom nimira talata, Eliab weled ta Helon min jil ta Zebulun, yau gedimu zebiha. 25Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le hataya ta dura. 26Huwo bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.27Huwo wodi bagara soker, wahid koruf abu rajil, wa koruf soker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 28Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 29Huwo wodi itniin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa galamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sokerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha ta hataya ta sharaka. De Kan Zebiha ta Eliab weled ta Helon.30Fi yom nimira arba, Elizur weled ta Shedeu, khaid ta jil ta Reuben, yau gedimu zebiha. 31Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan maliyan be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim ta dura. 32Huwo bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.33Huwo wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil al umur tou wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 34Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 35Huwo wadi itniin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka hataya ta sharaka. De Kan Zebiha ta Elizur weled ta Shedeur.36Fi yom nimira kamsa, Shelumiel weled ta Zurishaddai min jil ta Simeon yau gedimu zebiha. 37Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltnin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim al hubub. 38Huwo bardu wadi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.39Huwo wadi bagara saker, wahid koruf abu rajil, wa koruf saker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 40Huwo wadi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 41Huwo wadi itniin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha al awalia. De Kan Zebiha ta Shelumiel weled ta Zunshaddai.42Fi yom nimura sita, Ehasaph weled ta Deuel min jil ta Gad yau gedimu zebiha. 43Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltnin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim al hubub. 44Huwo bardu wadi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.45Huwo wadi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf saker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 46Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 47Huwo wadi itniin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha al awalia. De Kan Zebiha ta Ehasaph weled ta Deuel.48Fi yom nimira saba, Elisha ma weled ta Ammihud min jil ta Ephraim yau gedimu zebiha. 49Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim al hubub. 50Huwo bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.51Huwo wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 52Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 53Huwo wodi itnin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha al awalia. De Kan Zebiha ta Elishama weled ta Arnrruhud.54Fi yom nimira ta mania, Gamaliel weled ta Pedahzur min jil ta Manasseh yau gedimu zebiha. 55Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim al hubub. 56Huwo bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.57Huwo wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 58Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiyia. 59Huwo wodi itnin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha al awalia. De Kan Zebiha ta Gamaliel weled ta Pedahzur.60Fi yom nimra tisa, Abidan weled ta Gideoni min gebila ta Benjamin yau gedimu zebiha. 61Zebiha tou Kan endu wahid tabaq ta fida al wozin tou amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wozin tou amulu sebein shaykel be mustawa ta wozin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim ta dura. 62Huwo bardo wodi wahid Sahan ta dahab al wozin tou amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.63Huwo wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tou wosulu wahid Sena. 64Huwo wodi wahid ganamaya abu rajil zei tegdim le katiya. 65Huwo wodi itnin abugar, kamsa korufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa korufan al indum sena, ze Zebiha le tegdim ta isterekia. De Kan Zebiha ta Abidan weled ta Gedeoni.66Fi yam nimira ashara, Ahiezer weled ta Ammishaddai min jil ta Dan yau gedimu zebiha. 67Zebiha tau Kan endu wahid tabaq ta fida al wazin tau amulu 130 shaykil, wa wahid teshit ta fida al wazin tau amulu sebein shaykel be mustawa ta wazin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim ta dura. 68Huwa bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wazin tau amulu ashara shaykil wa malian be bahurat.69Huwa wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tou wasulu wahid Sena. 70Huwa wodi wahid ganamaya abu rajil zei tegdim le katiya. 71Huwa wodi itniin abugar, kamsa karufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa karufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ka Zebiha ta tegdim ta isterekia. De Kan Zebiha ta Ahiezer weled ta Ammishaddai.72Fi yam nimira hedashar, Pagiel weled ta Okran min gebila ta Asher yau gedimu zebiha. 73Zebiha tau Kan endu wahid tabaq ta fida al wazin tau amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wazin tau amulu sebein shaykel be mustawa ta wazin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim ta dura. 74Huwa bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wazin tau amulu ashara shaykil wa malian be bohurat.75Huwa wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tau wasulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 76Huwa wodi wahid ganamaya abu rajil ze tegdim ta katiya. 77Huwa wodi itniin abugar, kamsa karufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa karufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid ze Zebiha ta tegdim ta isterekia. De Kan Zebiha ta Pagiel weled ta Okran.78Fi yam nimira itnashar, Ahira weled ta Enan min jil ta Naptali yau gedimu zebiha. 79Zebiha tau Kan endu wahid tabaq ta fida al wazin tau amulu 130 shaykil, wa wahid teshik ta fida al wazin tau amulu sebein shaykel be mustawa ta wazin ta shaykil Haram. ltniin hajat de kulu Kan malian be degit al kwes al Kan lakbatu be zed le tegdim ta dura. 80Huwa bardu wodi wahid Sahan ta dahab al wazin tau amulu ashara shaykil wa malian be bahurat.81Huwa wodi bagara suker, wahid koruf abu rajil, wa koruf suker abu rajil Al umur tau wasulu wahid Sena ashan bi gedimu ka Zebiha al maharaqa. 82Huwa wodi wahid ganamaya abu rajil zei Zebiha le katiya. 83Huwa wodi itniin abugar, kamsa karufan abu rujal, kamsa ganamaya abu rujal, was kamsa karufan abu sukerin abu rujal al fi umur wahid, ze tegdim ta isterekia. De Kan Zebiha ta Ahira weled ta Enan84De ya hataya ta kiraza ta altari fi yom amulu fogo mis-ha: Salatin ta Israel kutu itnasar tabag ta fida fi taraf, itnasar teshit ta fida wa itnasar suhana ta dahab. 85kulu wahid min tabag ta fida wozin tou 130 shagkil wa ai teshit kan bi wozinu sebein shaykil. Kulu afasad min fida kan endu wozin ta 2,400 shagkil, hasab mustawa ta wozin ta shaykil haram. 86Kulu wohid min itnasar jibu suhana al salau min dahab, malian be bohurat wa wozin tou ashara shaykil hasab mustawa ta wozin ta shaykil haran. Kulu suhana min dahab kan wozin tou 120 shaykil.87Umon Jibu kulu haiwanat le tegdim al gi haragu, itnasar tor, itnasar korufan abu rujal, wa itnasar korufan abu endu umur wahid. Umon kaman wodi tegdim ta dura. Umon wodi itnasara ganamaya abu rujal ze zebiha ta katiya. 88Min kulu haiwanat abu arba kura, umon wodi arba wa ishirin teran, sitin korufan abu rujal, sitin ganamaya abul rujal, wa sitin korufan abu rujal al fi umur wahid sena ze tegdim ta isterekia. Del kulu kan le tekriz ta mozba bad al kan kalas seli fogo mish-ha.89Wokit Musa masi fi juwa kema ta ijtima ashan bi wonusu ma Yahwa, huwo kan bi asuma sot tou kan gi wonusu le huwo, Yahwa wonusu wonusu le huwo min kuta al fi ras tabut al a had al beina itninn korabin. Huwo wonusu le huwo.

Chapter 8

1Yahwa wonusu le Musa.Huwo gal, 2“Kelim le Haron. Wori le huwo l, ‘saba Lambaad de lazim kede wala gidam al-manara izakan inta gi wala umon.”3Haron amulu kalam de. Huwo wala lambaad de fi ras al-manara ashan keli wala gidam tou,zeir Yahwa kan amiru musa. 4Al-manara kan salau be teriga zede wa Yahwa kan wori sura tou le Musa keli geni min dahab min tehet tou lahadi fog wa kababi tou bi geni zei zohur.5mara,Yahwa wonusu le Musa.Huwo gal, 6”Shilu Lawiin min nus ta Shab ta Israel wa kadisu umon.7Amulu kalam de le umon ashan bi kadisu umon. Rusu moyo ta gufran fogo umon. keli umon aligu jisim tomon kulu, kasulu gumusat tomon kulu, wa kadisu nefsa tomon. 8Wa keli umon shilu bagara suker abu rajil be zebiha tou min al hubbub wa lakbatu be zed. Keli umon Kaman shilu jena bagara tani abu rajil wa gedimu ka zebiha le katiya.9Inta bi jebu Lawiin gidam ta kema-al-ijtima wa bi limu kulu mijtama ta shab ta Israel 10Kan inta jibu Levites gidam Yahwa, Nas ta Israel lazim kutu ident tomon fi ras Lawiin del. 11Harun keli gedimu Lawiin del gidam Yahwa ka zebiha al kas min shab ta Israel ashan keli umon amulu kadamat ta Yahwa.12Lawiin del lazim keli kutu idenat tomon fi ta ras ta abugar de. Lazim inta bi gedimu wahid bagara zei zebiha le katiya, wa bagi bugar de zei zebiha al bi haragu le ana min ajli katiya ta Lawiin. 13Gedimu Lawiin del gidam Harun wa gidam iyal tomon, wa arfa umon ze tegdim al amuaj le ana.14Be teriga de, inta bi kutu Lawiin de bi geni ferig fi wasat ta shab ta Israel. Lawiin de bi geni le ana bes. 15Baad dak, Lawiin de keli ruwa istakal fi keima-al-ijtima.Inta bi kadisu umon.Inta bi gedimu umon le ana ze tegdim al amuaj.16Amulu zede leanu umon ka kulu tabi le ana min nus ta shab ta Israel. umon bi shilu mahal ta jena al bikria, awel simar ta batna ta kulu jilta Israel. Ana kalas shilu Lawiin ashan bi geni le 17ana. Kulu bikria fi wasat ta shab ta Israel bikun le ana, kan min insan au haiwan. Fi yom al ana katulu kulu bikria ta nas Masirin, ana kerisu umon le ana.18Ana shilu Lawiin del min wasat ta shab ta Israel fi bidal ta kulu bikria. 19Ana wodi Lawiin ka hadiya le Harun ma awulad tou.Ama shilu umon min wasat ta shab ta Israel fi kema-al-ijtima.Ana wodi umon ashan bi asadu afu fi bidal ta nas Israel ashan mafi darba keli augu shab kan umon ja gerib be mahal al mukadas20Musa, Harun,wa kulu mujtama ta shab ta Israel amulu kalam de ma Lawiin. Umon amulu kulu hajat al kan Yahwa amiru Musa an Lawiin.Nas ta Israel amulu kalam de ma umon. 21Lawiin kadisu nufus tomon wa malabis tomon, wa Harun gedimu umon ze tegdim ta amuaj le Yahwa wa huwo seli salawat ta afi katiya ashan bi nedifu umon.22Bad dak,Lawiin ruwa juwa qeima ashan bi amulu kadamat tomon gidam ta Harun wa gidam ta iyal tou. De kan hasil zei Yahwa kan amiru Musa an Lawiin. Umon amulu le kulu Lawiin be nefsu teriga.23Yahwa wonusu tani mara le Musa. Huwo gal, 24” kalam de kulu le lawiin al umur tomon kamsa-wa-ishirin le fog. Umon lazim bi dum ma sherika ashan kadimu fi kema-al-ijtima.25Umon lazim bi wogifu kidma tomon de iza kan zol wosulu fi umur ta kamsin sena. Fi umur dak, keli umon ma kadimu tanimara. 26Umon minkin bi saidu akwana tomon al gi istemir ishtakal fi juwa Kema-al-ijtima, ashan amulu shokol, lakin keli umon ma kadimu ketir min de.De yau teriga al inta bi ishtakal be nas Lawiin de fi kulu musulia tomon.”

Chapter 9

1Yahwa wonusu le Musa fi Sahara ta Sinai al awel ta sena nimira itnin baad ma umon tala min ardi ta masir Huwo gal, 2” keli shab ta Israel hafisu id-ta paska fi zaman bi tou al sabit fi sena. 3Fi yum nimira arba tasar ta shahar de, ashia, lazim intum bi hafisu, wa tabi kulu toujihat, wa asuma kulu kararat al endu ilaka ma huwo.”4Ashan kida, Musa kelim le shab ta Israel inu lazim umon bi hafisu id ta paska. 5Ashan kida, umon hafisu id ta paska fi shahar ta Sinai. Shab kan asuma le kulu hajat al kan Yahwa kelim le Musa ashan bi amulu.6Kan fi nas al waskanu nufus tomon ashan umon habisu zol al mutu. Umon ma hafisu id-ta paska fi yom dak. Umon ruwa gidam Musa wa Harun fi nefsu yom. 7Nas de kelim le Musa”, nina biga waskanin ashan nina habisu jisim ta zol al mutu. Malu inta abusu nina min gedimu zebiha le Rabuna fi yom al sabid ta sena fi nus ta shab ta Israel?” 8Musa kelim le umon, "istena takum ana ashan asuma tosiya min Yahwa an intum.”9Yahwe kelim le Musa. Huwo gal, 10”wonusu le shab ta Israel. Kelim,’ izakan fi zol min intum, au jil takum al waskan ashan habisu zol al mutu, au huwo masi fi safar towil, huwo lisa bi agder hafisu id- ta paska le Yahwa.11”Fi shahar nimira itniin wa yom nimira arbatasar fi misah, umon bi akulu akil ta id-ta paska. Umon lazim bi akulu koruf ta id ta paska be esh al ma kutu fogo kemira wa Kaman jir-jir 12Keli umon ma sibu bagi tou lahadi sabah, wa ma kasuru ai adum tou. Umon lazim bi tabi kulu gawanin ta id ta paska.13Lakin zol nedif wa ma gi safir, lakin ma agder iktefil id ta paska, zol de lazim bi gatau bara min nas tou leanu huwo ma jibu tegdim al Yahwa der fi zaman al sabit fi sena. Zol de lazim bi arfa katiya tou. 14Iza kan fi zol garib bi geni fi nas takum wa huwo de tabi id paska, lazim huwo bi hafisu ganun tou kamil. Lazim intum keli kutu ganun wahid le zol al difan, wa Kaman le zol al weledu fi ardi de.15Fi yom al kalas asisu Kema-al-ijtima, shihab ja kati kema-al-ijtima, kema ta tifigia ta kararat. Fi zaman ta misah shihab kan kati kema-al-ijtima. huwo kan zahir ze nar lahadi sabah. 16Huwo istemir zede shihab kati al Kema wa beinu zei nar fi zaman ta lel. 17Kulu ma kan shihab tala bara min ras al kema, shab bi bada harik. Izakan shihab wogif, nas Kaman bi asisu kema wa be geni fogo.18Hasab tosia min Yahwa, shab ta Israel bi douru, wa hasab amir, umon bi wogif. Izakan shihab wogif fi ras kema–al-ijtima, umon bi geni fi juwa kema tomon. 19Izakan shihab fadulu fi ras kema-al ijtima le ayam ketir, shab ta Israel bi ishtakal be ganun ta Yahwa wa ma bi safir.20Baad marat shihab de fi geni fi ras kema-al-ijtima le muda ayam. fi kalam dak, umon bi ishtakal bi amir ta Yahwa umon bi amulu kema wa bi safir tanimara hasab toushia tou. 21Baad marat shihab bi geni fi ras kema min misah lahadi sabah. Izakan shihab arfa gisim tou, umon bi harik. Izakan istemir le nahar wahid wa bilel wahid, ile kan shihab arfa gisim tou fog yau umon bi bada saffariat.22Hata kan shihab geni fogo kenisa le itniin yom, shahar wahid, wale sena wahid, sala kan zaman towil ze sunu, lazim nas bi geni fi juwa kema wa bi harik. Lakin izakan shihab de shilu fog, umon bi bada musuwar tomon. 23Umon bi amulu kema hasab ganun ta Yahwa wa wa bi safir hasab ganun tou. Umon istakal hasab ganun ta Yahwa al wodi le Musa.

Chapter 10

1Yahwa wonusu le Musa. Huwo gal, 2”Amulu itniin buruji min fida. Lazim inta bi stagdimu buruji ashan bi nadi mujtama fi mahal wahid wa bardu nadi umon ashan bi harik kema tomon.3Kuhana lazim bi afuku buruji ashan bi nadi mujtama kulu sawa fi gidam taki fi bab kema-al-ijtima. 4Izakan kuhana afuku buruji wahid bes, baad dak kiadad, mosulin ta asira ta Israel, lazim bi limu gidam taki. 5Izakan inta afuku wahid shedid, gabail al fi tijah ta sherik bi bada harik.6Izakan inta afuku buruji le mara nimra itniin, gabail al fi tijah ta junub lazim bi bada douru. Umon lazim bi afuku buruji shedid ashan bi wori gali biga umon bad ruwa. 7Izakan mujtama limu sawa, afuku buruji lakin ma be sot ali shedid. 8Iyal ta Harun, Kuhana, lazim bi afuku buruji de. De yau daiman bikun ganun le intum wa fi wasat ta jil ta nas takum.9Kan intum gi ruwa fi harib fi ardi takum did adunal gi azibu intum, intum kede afuku buruji ashan bi wodi kabara. Ana Yahwa Allah takum bi zekiru intum wa bi kalisu intum min adu takum.10Bardu, fi zaman ta iktifal, et al bi amulu daiman, wa fi bidaya ta shuhur, intum lazim bi afuku buruji fogo tegdim al gi haragu wa fogo tegdim ta isterekia. De bi geni ze zekira takum le ana Allah takum. Ana Yahwa Illah takum.11“Fi sena nimira itnin, shahar itnin, fi yom ishirin fi shahar, shihab kan arfa nefsu fog makan ta salawat ta tifagia ta kararat. 12Shab ta Israel bada mashi fi musuwar tomon min sahara ta Sinai. shihab kan wogif fi sahara ta Paran. 13Umon bada safar al awel, gi tabi karar al Yahwa wodi le Musa.14Kema al tehet yafta ta selil ta Yahuza yau bada ruwa awel, hariku jesh tomon. Nahshon weled ta Amminadab yau gedimu jesh ta Yahuza. 15Nethanel weled ta Zuar gedimu jesh ta usura ta gebila ta Issachar. 16Wa Eliab weled ta Helon yau kan gedimu jesh ta selil ta geliba ta Zebulun.17Asira ta Geshon wa Merari, al mosuul an kema ta salawat, umon nezilu kema ta salawat wa baad dak umon bada momoria. 18Bad de, Jesh al tehet yafta ta kem ta Reuben bada momoria. Elizur weled ta Shedeur yau kan zol kebir. 19Shelumiel weled ta Zurishaddai kan gedimu jesh asira ta geliba ta Simeon. 20Wa Eliasaph weled ta Deuel yau kan gedimu jesh ta selil ta gebila ta Gad.21Wa nas ta Kohath bada momoria, umon arfa ma umon hajat al kudusin. Lazim bi asisu kema ta salawat gubal umon ma wosulu. 22Jesh al tehet yafta ta selil ta Ephraim bada momoria wara umon. Elishama weled bita Ammihud yau gedimu jesh ta Ephraim. 23Gamaliel weled ta Pedahzur gedimu jesh ta asira ta geliba ta Manasseh. 24Wa abidan weled bita Gideoni kan gedimu jesh ta selil ta gebila ta Benjamin.25Jesh al muaskar tehet yafta ta selil ta ta Daan fi momoria al akir. Ahiezer weled ta Ammishaddai yau gedimu jesh ta Dan. 26Pagiel weled ta Okran yau kan gedimu jesh ta gebila ta selil ta Asher. 27Wa Ahira weled ta Enan yau gedimu jesh ta selil ta geliba ta Naphtali. 28De yau kan nizam ta jesh ta shab ta Israel gi ruwa le momoria.29Musa kelim le Hobab weled ta Reuel min Midia. al huwo bardu nesib le Musa,”Nina mashin fi mahal al Rabuna kelim anu gal,” Ana bi wodi inta tal ma nina sawa wa nina bi amulu le inta kulu hajat al kwes, le’anu Allah kalas wahadu hajat al kwes le Israel.” 30Lakin Hobab kelim le Musa,” Ana ma bi ruwa ma intum.Ana bi ruwa fi ardi tai wa ahal tai.”31Baad dak Musa juwabu, "Malish keli inta ma sibu nina. Inta yau arufu teriga ta amulu muaskar fi Sahara. Lazim inta bi aiynu wara bitana. 32Izakan inta masi ma nina, nina Kaman bi amulu le inta nebsu hajat al kwes al Yahwa gi amulu le nina.”33Umon douru bara min jebel ta Yahwa le muda ta talata yom. Sonduk ta ahad ta Yahwa kan arfau gidam tomon le muda talata yom ashan biligo mahal le raha. 34Shihab ta Yahwa kan fi fok ras tomon be nahar kulu-ma umon bi douru.35Kulu ma kan Sonduk bada hariku, Moses bi kelim, "Gum fog, Yahwa. Shetetu adu taki. Kutu nas al bi karahu keli jere min inta.” 36Kulu ma kan Sonduk bi wogifu, Musa bigul, “Rija Yahwa, le shab ta Israel al ketir ta asharat al halaf.

Chapter 11

1Hasa Shab bada nengneng an mashakil tomon wa Yahwa bi asuma. Yahwa asuma le shab wa biga zalan. Nar min Yahwa wala kidam tomon wa haragu taraf ta kem. 2shab kore le Musa , yala Musa seli le Yahwa, wa nar de batulu 3Makan daak kutu isim tou “Taberah”, leanu nar ta Yahwa wala kidam tomon.4Baad min nas al ajanib bada limu ma selil ta Israel. Umon azu akil al kwes. Baad dak Shab ta Isreal kore wa kelim, “munu yau bi wodi le nina laham ashan Nina be akulu? 5Nina zekiru samaka al kan nina be akulu majani fi Masir , Ajuur, Batiick , wa krath, basala,wa basal tum. 6hasa niya ta akil biga mafi , leanu kulu yom bes manna.”7mana de ze mojmu min buzur. Huwo ze buharat ta akil. 8shab ruwa wa lemu Manna. Wa istamilu hajiir ashan atanu huwo wa rakabu be gurumat, amulu ze kak. taam tou hilu ze zeet ta zetun.9Zaman nada nezil bilel fi ras kem, Manna kaman bi nezil. 10Musa asuma shab fi kulu usura gi kore, wa ai rajil fi bab ta kem tou, Yahwa zalan shedid, wa fi uyun Musa nengneng tomon kan batal.11Musa kelim le Yahwa: malu inta amulu kadam taki batal zede? malu inta ma moksut ashan ana? inta sibu ana arfa tegila ta nas de kulu. 12hal ana yau hamil ma nas de kulu? Wele ana yau weledu umon ashan inta bi kelimu le ana, arfa umon gerib ma dush taki ze abuhat gi arfau iyal tomon fi duus? kede ana arfau umon le ard al inta waad le judud tomon ashan bi wodi le umon?13Ana bi ligo laham wen ashan wodi le sahab de kulu ? Leanu umon be kore le ana gali: Wodi le Nina laham ashan akulu. 14Ana ma be agder barau ashan shilu tegila ta shab de kulu leano tigil le ana. 15Ze inta be amulu ana be teriga de. katulu ana hasa- Iza ana ligo rahma fi ena taki- Mata sibu ana aiynu azab tai.16Yahwa Kelimu le Musa: Jibu le ana sibein min shiyuk ta Israel. kun mutakit inu umon shiyuk wa dubad ta shab .Jibu umon fi kem ta ijtima ashan bi wogif hinak ma inta. 17Ana bi ja ashan wonusu ma intum hinak, Ana bi shilu Roho tani min inta ashan bi wodi le umon. Umon bi arfa tegila ta shab de ma inta. inta ma bi arfa barau.18Kelimu le shab, kadisu nefsa takum, leanu hagiga bukura intum bi akulu laham, ashan intum kore wa Yahwa asuma. intum kelimu, "munu yau bi wodi le nina laham ashan bi akulu? huwo kan kwes le nina fi masir. ashan kida Yahwa be wodi le intum laham wa intum bi akulu. 19intum ma bi akulu laham le yom wahid bes, wele itniin yom, wele khamsa ayam ,wele ashara ayam, wele ishirin yom, 20lakin intum bi akulu le muda ta sahar lahadi bi tala bara min anafa takum, wa intum be akrah leanu intum aba Yahwa, munu fi nus takum. intum kore gidam ta tou. intum kelimu, "Malu nina sibu Masir""'?21Baad dak Musa kelimu : "Shab al ma ana 600,000 rijal, wa inta kelimu, Ana bi wodi laham le ashan bi akulu le muda ta shar.' 22kede nina katulu bahaim wa bagarat ashan umon bi sabanin? Kede nina sherigu samagat al fii bahar kulu ashan sabanu umon?" 23Yahwa kelimu le Musa: :hal ida tai guser? hasa intum bi aiynu kan kalam tai bikun hagiga wele la?.24Musa tala wa kelim le shab kalam ta Yahwa, Huwo limu sebein rijal al min shiyuk wa wogifu umon hawil kem. 25Yahwa ja fi sihab wa kelimu wa wonusu le Musa. Yahwa wa shilu Roho tanin min Musa wa wodi le sebein shiyuk de. Zaman roho de nezil le umon, umon bada itnaba, lakin le fetera ta munasaba dak wa bes26Itniin rijal fadulu fi kem, Eldad wa Medad. Roho kaman kan nezil fi ras tomon. Isim tomon musejel fi kisif. lakin umon ma tala bara min kem. Ragam zalik, umon itnaba fi dakil kem. 27fi weled fi dakil kem jere le Musa, "Eldad wa Medad be itnaba fi kem.28Joshua weled ta Nun, Naib ta Musa, wahid min nas tou al iktaru, kelimu le Musa, wogifu umon. 29Musa kelimu le huwo, Hal inta endu gira le ana? Ana bi itmana kan kulu shab ta Yahwa bikun Anbiya wa inu huwo bi wodi Roho le umon!" 30Baad dak Musa wa shiuyk ta Israel rija le kem.31Baad dak hawa ja min Yahwa wa jibu ter al samani min bahar. Umon waga gerib ma kem, de safar ta wahid yom fi tijah whaid wa Kaman safar ta wahid yom fi tijah tani. Teyur de kan hawuli kem ze itnin metir. fok turab 32Shab kan moskulin fii limu teyur nahar kuku, wa belil kulu, wa yom tani de kulu. mafi zol al limu besit min ashara hawamir, Umon shariku teyur de ma baad fii kem.3533Zaman laham lisa fi nus ta shunun tomon, zaman umon lisa gi akulu, zalan ta Yahwa waga fi ras tomon, Huwo hajimu nas del be ayan al kaab, 34Kutu isim ta mahal dak Kibroth Hattaavah”, leanu umon dofunu nas al endu neya le laham min kibroth hattaavah shab del safir le Hazeroth, mahal al umon geni fogo.

Chapter 12

1Miriam wa Harun aridu Musa ashan huwo jouzu mara min kush. 2Umon kelimu “hal Yahwa kelimu le Musa barau? Hal huwo ma wonusu ma nina Kaman? Yahwa hasa asuma kalam al umon kelimu, 3Musa huwo zol al gi nezil nefsa tou, zol al gi nezil nefsa tou aktar min ai zol fi al ard4Yahwa kelim tuwali le Musa, wa Harun wa Miriam; "Tala takum bara intum kulu al talata le kem ta ijtima” Yala umon kulu talata tala 5Yahwa nezil fi shikil ta amud ta sihab, Huwo wogif fi bab ta kem wa nadi Harun ma Miriam. Umon itniin tala gidam .6Yahwa kelimu : “Asuma hasa le kalam tai. Iza kan nebi tai fii ma intum, Ana be zahir nefsa tai le huwo fi sikil ta Ruuwa wa bi kelim ma huwo fi hilim, 7Kadam tai Musa ma ze de. huwo amin fi bet tai . 8Ana bi wonusu ma Musa mubasar, ma be ruuwa au gisat. Huwo gi aiynu sura tai, Yala malu intum ma gi kafu ashan bi wonusu ma Khadam tai, diid Musa?.9Zalan ta Yahwa haragu diid umon, wa baad dak huwo sibu umon. 10Sihab de tala min kem, ayan ta judam amsuku Miriam- hiya tala abiad ze telij Zaman Harun gilibu le tija ta Miriam, huwo aiynu biga endu judam.11Harun kelimu le Musa: "Oh seid tai, mata wodi tegila ta katiya le nina. Nina wonusu be shokol belit wa nina amulu katiya. 12malis mata sibu Miriam geni ze jena al meit al tala min batna ta uma tou zaman tou lisa ma timu."13Musa kore le Yahwa. Huwo kelimu, "Malis aluju hiya. Allah, malis. 14Yahwa juwabu Musa, Lo kan abu tou tufu buzak fi wusa tou, hiya kan bi geni le fetra ta saba ayam be fadiya. Gofulu hiya bara min kem le muda ta sabah. Baad dak rijau hiya”. 15gofulu Miriam kan bara min kem le muda ta Sabah ayam. shab kan ma safir lahadi hiya rija le kem.16Baad dak, Shab safir min Hazeroth wa kutu kem tomon fi beriya ta Paran.

Chapter 13

1Baad dak Yahwa wonusu le Musa. Huwo kelimu, 2“Rasulu rijal tanin ashan ruwa bahisu ard ta Canaan, al ana wodi le shab ta Israel. Rasulu zol min kulu gebila ta judud tomon”. Ai zol lazim bikun reis fi nus tomon.3Musa rasulu umon min beriya ta Paran, ashan umon bi tii awamir ta Yahwa. Umon kan kulu ruasa fi nus ta shab ta Isreal. 4De yau asma tomon: min gebila ta Reuben, Shammua weled ta Zakkur;5min Gebila ta Simeon, Shaphat weled ta Hori; wa 6min gebila ta Yahuza, Caleb weled ta Jephunneh; 7min Gebila ta Issachar, Igal weled ta Yusif; 8min Gebila ta Ephraim, Hoshea weled ta Nun;9min Gebila ta Benjamin Palti weled ta Raphu; 10min gebela ta Zebulum, Gaddiel weled ta Sodi; 11min Gebila ta Yusif ( de bi kelimu min Gebila ta Manasseh), Gaddi weled ta Susi; 12min Gebila ta Dan.Ammiel weled ta Gemalli;13min Gebila ta Asher, Sethur weled ta Michael; 14min Gebila ta Naphtali, Nahbi weled ta Vophsi; 15min Gebila ta Gad, Geuel weled ta Maki. 16De yau asma ta Rojal al jawasis al Musa rasulu le ard ta Canaan, Musa geiru isim ta Hoshea weled ta Nun le isim Joshua.17Musa rasulu umon ashan bi bahisu ard ta Canaan. huwo kelimu le umon : ruwa takum min Negev lahadi beled al fi ras jebel, 18Bahisu ardi wa aiynu huwo kef. Aiynu takum nas al gi ish hinak, hal umon gowiin wele deifiin, wa umon besitiin wele ketir.? 19Aiynu ardi al umon gi geni fogo de shikil tou kef. Huwo kwes wele batal? Yatu mudun yai hinak? Hal umon ze kemat, wele mudun al abinu goi 20Aiynu ard de shikil tou kef, Iza kan huwo kwes le zera wele batal ? wa iza kan fii asjar hinak wele mafi. Kun gowiin wa jibu takum shikil ta intaj ta ard dak “ Wokit de hasa ta musim ta awel inab al nijitu.21Yala Rojal de ruwa bahisu arde min beriya ta Zin le Rehob, gerib ma Lebo Hamath. 22Umon ruwa fok min Negev wa wosulu fi Hebron. Ahiman, Sheshai, wa Talmai, iyal ta iyal ta Anak kan gi geni fogo. Hebron kan abinu saba senawat gubal Zoan al fi Masir.23Zaman umon wosulu fi waadi ta Eshkol, umon gata fere wahid al fogo inab. Itnin min umon kutu fi kasab wa arfa fi kitfa tomon , wa Kaman umon jibu raman wa tiin. 24Semeu isim ta mahal dak Waadi ta Eshkol, leanu shab ta Isreal gata fere ta inab hinak.25Baad arbein ayam , umon rija min bahisu ard ta Canaan. 26Umon rija le Musa, Harun ,wa kulu mojtama ta shab ta israel fi beriya ta Paran, fi Kadesh. Umon rija be kabar le umon wa mujtamat kulu, worii le huwomon haja al humon Eynu , wa wori le umon intajat min Ard dak.27Umon wori le Musa: “Nina wosului le ard al inta rasulu nina fogo. Ardi malyan be leben wa asel de yau intaj min ardi dak, 28Ile bes nas al abinu biyut tomon hinak gowiin. Mudun tomon gowiin wa kubar. nina kaman aiynu iyal ta iyal ta Anak hinak. 29Amalekitiyin gi ish fi Negev. Wa Hittitiyin, Jebusiyin, wa Amoriyin endu biyut tomon fi medina al fi Jebel . wa shab ta Canaan aishin fi taraf bahar janbu nahar ta Jordan30Lakin Caleb sakitu nas al kan gidam Musa huwo kelemu: “ keli nina ruwa wa shilu mumtalakat ta ardi dak, leanu nina be agder istelimu mahal dak” 31Lakin rijal al ruwa ma umon kelimu, “Nina ma be agder hajimu nas dak leanu umon gowiin min nina”.32Yala umon wazau kabar al batal le shab ta Israel an ardi dak al umon bahisu. Umon kelimu, "Ardi al nina gi aiynu de huwo ardi ta nas al bi katulu nina. Nas kulu al nina aiynu de umon tuwal wa indum hajim. 33Nina aiynu nas gowin, iyal ta iyal ta Anak, shab al weledu ma nas al kubar wa gowiin fi tijah ta nina, nina ze jarat, kan bi Karinu be nina wa de yau nina fi ena tomon.

Chapter 14

1Fi bilel dak mujtamaat kulu kore shedid, 2Wa kulu shab ta Israel nengneng ma Musa wa Harun. Mujtamaat kulu kelimu le umon, Aker kan nina mutu fi ard ta Masir, au heni fi beriya! 3Lee Yahwa jibu nina fi ard de Ashan mutu be sef, Nusuwan ta nina wa iyal ta nina bikun dahaya. Hal huwo ma kwes ashan nina bi rija le Masir?”4Umon bada kelim le baad tomon “keli nina Iktar kaid tani , wa keli nina rija le Masir.” 5Baad dak Musa wa Harun num wusa tehet gidam mujtama ta shab ta Israel,6Joshua weled ta Nun wa Caleb weled ta Jephunneh, umon yau min nas al kan ruwa wa bahisu ard dak, umon seretu gumasat tomon 7Umon wonusu le mujtamaat kulu ta shab ta Israel. Umon kelimu, "Ard al nina ruwa wa bahisu de ardi kwes shedid. 8Iza kan Yahwa rudu le nina, huwo bi shilu nina fogo wa bi wodi le nina , Ard al Malian ma leben ma asel9Lakin matakun amulu tomorud diid Yahwa, wa matakun kafu nas al fi Ard dak, umon ze esh le nina. Himaya tomon bi shilu bara min umon, leanu Yahwa fii ma nina. Matakun kafu umon.” 10Yala biga kulu jama kelimu keli durubu umon be hujar.Lakin mejid ta Yahwa zahir fi kem ta ijtima le kulu shab ta Israel.11Yahwa kelimu le Musa, lahadi miten shab de be alisu ana? Lahadi miten umon ma bi endu shigha fi ana, ragam inu kulu alamat ta guwa tai ana amulu fi nus tomon? 12Ana bi hajimu umon be darbat, ana bi aba umon, wa ana bi amulu min usra taki doula al bi kun azim wa gowi bara min umon”.13Musa kelimu le Yahwa, Iza kan inta amulu ze de, Masiriyin bi asuma kalam de, leanu inta ankisu shab del min umon be guwa taki. 14Umon be kelimu le nas ta Ardi de , Umon asuma gali inta, Yahwa, fi hadir ma shab del, leanu aiynu inta wusa be wusa Sihab taki wogif fi ras shab. Inta bi ruwa gidam tomon fi shikil ta amud min sihab fi nahar fi shikil amud ta nar bilel.15Asa kan Inta demiru shab de fi wahid dur, dunia al kan asuma kabar de bi kelimu 16Leanu Yahwa ma agder ashan shilu shab de le ardi al huwo waadu ashan bi wodi le umon, huwo katulu umon fi beriya.'17Hasa, Ana gi asalu inta, kede guwa ta Rabuna tai kun azim. Leanu inta kelimu, 18Yahwa ma gi tala zalan be sura wa morbut be muhaba. huwo be afi katayat kulu, Be ai teriga ma bi afi galat kan huwo bi jibu ikaab ta katiya ta abuhat le iyal ta iyal tomon lahadi fi jil nimira talata wa arba. 19Afi, ana bi asalu inta, galat ta shab de leanu ashan tifagiya ta mana taki, ze kulu yom inta bes gi afi shab min wokit umon lisa fi Masir lahadi hasa."20Yahwa kelimu, “ Ana afi umon ze ma inta kelimu. 21lakin hagiga, ze ma ana gi ish wa mejid tai be mala kulu dunia, 22kulu nas al aiynu mejid tai, wa alamat ta guwa al ana amulu fi Masir wa fi beriya- umon asuma ana ashara marat wa ma asuma le sot tai.23Mafi wahad min umon be aiynu ard al Ana waadu le abuhat tomon. Mafi wahid min umon al alisu ana bi aiynu mahal de, 24ile khadam tai Caleb, leanu huwo indu roho al barau wa gi tabi ana. Ana bi jibu huwo fi ardi al huwo kan ruwa fogo, wa iyal ta iyal tou bikun mosuul fi mahal de. 25(Hasa Amalekiyin wa Canaaniyin be geni fi wadi). Bukura aglibu wa ruwa le beriya be sika ta bahar ta bush.”26Yahwa wonusu le Musa wa Harun. Huwo kelimu, 27Lahadi miten ana bi istahmal mujtama al gi aridu ana de? Ana asuma sokwa ta shab ta Israel diid ana,28Wori le umon, 'Ze ma ana aish- de karar ta Yahwa- ze ma wounsu fi adana tai, Ana bi amulu le Intum: 29Jusa takum bi fadul hini fi beriya, intum kulu al gedimu sokwa diid ana, intum al idu fi teidat al sukan,adad ta shab min ishirin sena le fok. 30Intum kulu kulu ma bi dakalu fi ard al ana waadu ashan bikun bet takum, ile Caleb weled ta Jephunneh wa Joshua weled ta Nun.31Lakin iyal takum al sukerin al inyum kelimu gali bi kun dahaya, Ana be shilu umon fi ard dak. Umon bi tala farhanin be ardi al intum aba! 32Lakin le intum, jusa takum bi akir akir fi beriya. 33Iyal takum bikun ruha fi beriya le fetra ta arbyein sena , umon bi istahmal ukuba ashan amail al intum amulu lahadi nihaya ta akir ta jusa takum fi beriya.34Be asab adad ta ayam al arbein yom al intum bahisu ardi dak, intum bi istahmal ukubat de ashan katiya takum le fetra ta arbein sena, wahid sena le yom wahid, wa intum bi arufu kalam tai. 35Ana Yahwa, kalas wonusu, Ana bi amulu hajat de le mujtama ta katiya al limu diid ana. bi gatau umon kulu kulu fi beriya de, wa umon bi mutu hini.36Biga rijal al Musa rasulu ashan bi jasusu ardi dak, al rija wa umon kutu mujatmaat kulu kore kore diid Musa be wazau kabara galat an ardi dak, 37Rjal del al jibu kabara batal an ard de, katulu umon, wa umon mutu be darbat gidam ta Yahwa. 38Min nas al ruwa jasusu ardi dak, ile Joshua weled ta Nun wa Caleb weled ta Jephunneh yau be fadulu hai.39Zaman Musa wori kabara de le shab ta Israel, umon kore shedid. 40Umon gum sabah bediri wa umon ruwa fi ras jebel wa kelemu, Aiynu, nina yau hini, nina bi ruwa fi mahal al Yahwa waadu, nina amulu katiya.”41Musa kelimu: “ Malu intum gi karabu awamair ta Yahwa? Intum ma bi najah 42matakum ruwa leanu Yahwa mafi ma intum ashan bi hami intum ashan adu ma koumu intum 43Amalekitiyin wa Canaaniyin fi hinak, intum bi mutu be sef leanu intum aglibu dahar takum min douru wara Yahwa. huwo biga ma bikun ma intum”44Lakin umon karir ashan be ruwa fok jebel, Musa ma sonduk ta waad ta Yahwa ma tala min kem. 45Nas Amalekiyin nezil tehet, wa Canaaniyin kaman al gi geni fok jebel dak. Umon hajimu Shab ta Israel wa dugu umon kulu tehet fi sika kulu lahadi Hormah.

Chapter 15

1Baad dak Yahwa wonusu le Musa. Huwo kelimu, 2wonusu le Shab ta Israel wa kelimu le umon, Iza kan intum ruwa fi ard al intum gi ruwa geni fogo, al ana Yahwa wodi le intum. 3intum bi jahizu tegdim be nar le Yahwa, au tegdim al bi haragu wele zebiha al bi kamilu waad au tegdim al hur, au tegdim fi yom ta eid, ashan bi wodi riha al kwes le Yahwa min bahaim.4Inta lazim bi gedimu tegdim al bi haragu le Yahwa ze tegdim ta dura ta ashara fi miya ta ephah ta degig al ajinu be rubu ta baka zet 5Inta lazim bi gedimu tegdim al haragu, le zebiha, rubu ta baka khamur le tegdim al bi ashrubu le ai koruf,6Iza kan intum gi gedimu khoruf, intum lazim bi jahizu tegdim ta dura itniin fi ashara ta ephah ta degig ajinu be talata fi miya ta zet. 7Le tegdim al bi ashrubu, inta bi gedimu talata fi miya ta khamur. Huwo bi wodi riha al kwes le Yahwa.8Kan inta gedimu bagara ze tegdim al haragu au ze zebiha ashan bi kamilu waad, au tegdim te istirekiya le Yahwa, 9baad dak intum lazim bi gedimu ma bagara tegdim ta dura ta talata ashar min degig al ajinu be nus ta baka zet 10Intum lazim bi gedimu ze tegdim al bi ahrubu nus ta khamur, ze tegdim al bi haragu be nar, ashan bi wodi riha al kwes le Yahwa.11Huwo lazim bi amulu be teriga de le ai bagara, wa ai khoruf, wa le ai koruf rajil au ganamaya al suker. 12ai zebiha al inta jahizu wa gedimu lazim bi amulu ze ma wosifu hini. 13kede kulu mowatin ta Israel amulu hajat del be teriga, kan ai zol al jibu tegdim al haragu be nar, ashan bi wodi riha al kwes le Yahwa.14kan fi zol al gariib ja geni ma intum, au ai wahid al bi geni fi nus takum fi ajial ta shab takum, huwo lazim bi amulu tegdim al haragu be nar, ashan bi wodi riha al kwes le Yahwa. Huwio bi amulu ze intum bi amulu. 15Lazim bi fii ganun al sawa le mujtama wa le ajanib al bi geni ma intum. ganun al sabit le ajial takum kulu. ze takum, wa kaman le gharibin al bi geni fi nus takum. Huwo bi amulu ze intum gi amulu le Yahwa. 16Lazim nesfsu ganun wa kararat bi tabiku le inta wa ajanib al bi geni ma intum.17Yahwa tanimara wonusu le Musa. Huwo kelimu, 18wonusu le Shah ta Israel wa kelimu le umon, kan intum wosolu fi ard al ana be shilu intum fogo 19kan intum bi akulu akil al tala min ard de, intum bi wodi toburuwat le Yahwa20Min ajin al awel intum lazim bi gedimu esh ze toburuwat, toburuwat min mahal al gi dugu dura fogo. Intum lazim bi arufa be teriga de. 21Intum lazim bi wodi le ana toburuwat fi kulu ajial ta shab takum min awel ajin takum.22Baad marat intum bi amulu katiya be teriga al intum ma gasit, Kan intum ma tii awamir al ana wonusu le Musa de- 23ai haja al ana amiru le intum be wasat Musa min yom al ana bada wodi awamir wa lahadi gidam ajial ta shab takum. 24Fi kalam ta katiya al ma gasitu bidun mujtama ma arufu, Baad dak mujtamaat kulu lazim bi gedimu bagara suker ze tegdim al bi haragu ashan bi wodi riha al kwes le Yahwa. be de sawa bi amulu tegdim ta dura wa tegdim al bi asrubu, ze amiru be karar, wa wahid ganamaya, ze tegdim ta katiya25Gesis lazim be amulu kafara le kulu mujtama ta Israel, Bi afi umon leanu katiya de umon ma gasit ,umon kalas jibu zebiha, wa tegdim al haragu be narle ana. Umon jabu katiya tomon le ana fi galat al umon amulu. 26Baad dak bi afii kulu mujtamaat ta shab ta Israel, wa Kaman ajanib al be geni ma umon, leanu shab kulu amulu katiya bedun gasit.27Iza kan zol amulu katiya wa huwo ma gasit , huwo be wodi tegdim ta ganamaya al mara al endu sena wahid ze tegdim ta katiya, 28Gesis lazim bi wodi kafara gidam ta Yahwa le zol al amulu katiya bidun Gasit. Zol dak bi afii kan kafara amulu. 29Intum lazim bi endu nefsu ganun le zol al amulu haja be gasit, nefsu ganun bi amulu le muwatin al weledu fi nus shab ta Israel wa kaman le ajanib al bi geni fi nus takum.30Kan zol amulu katiya be gasit. kan huwo min iyal ta Israel au zol ajnabi, gi amulu hagara le ana. zol de bi turudu min nus ta shab, 31leanu huwo alisu kalam tai wa huwo kasuru ganun tai, zol de bi bara ta kulu kulu. galat de biikun fi ras tou.32Zaman shab ta Israel fi beriya , umon ligo rajil be limu kashab fi yom sebit, 33Nas al ligu huwo jibu huwo le Musa wa Harun, wa kulu mujtama. 34kutu huwo fi sijin leanu mafi haja alinu ashan bi amulu le huwo.35Baad dak Yahwa kelimu Musa, kede katulu zol de. Mujtama kulu kede durubu zol de be hujar bara min kem. 36Yalla mujtmaat de kulu talau zol bara min kem Shab wa durubu lahadi huwo mutu ze Yahwa wodi awamir le Musa.37Yahweh kelim le Musa tanimara. 38“ wonusu le Iyal ta iyal ta Israel wa kelimu le umon. ashan bi amulu keit ashan bi haligu fi nihaya ta gumashat tomon, bi haligu umon fi taraf be keit zahari. Umon lazim bi amulu zede lahadi ajial ta shab tomon 39de bekun zikra khas le intum, kan intum gi aiynu, fi wasaya tai kulu, intum bi douru ma huwo ashan intum ma bi aiynu fi gulub takum wa uyun takum wa ze mara ta zina al gi aiynu haja wa deir amulu.40Amulu takum kalam de ashan intum bi zekiru wa tii wasaya tai, ashan intum bikun kudusiiyn, bikun bes le ana, Allah takum. 41Ana Yahwa Allah takum, al jibu intum min ard ta Masir, ashan bikun Allah takum. Ana Yahwa Allah takum.”

Chapter 16

1Hasa Korah weled ta Izhar weled Kohath weled levi ma Dathan wa Abiram weled Eliab, fi weled Peleth, Judud ta Robin, limu Juzu min rujal. 2umon gum diid Musa, sawa ma rujal tanin min nas ta Israel, 250 kiadad ta mujtama al umon rujal al indum suma min nus al mujtama. 3Umon limu nefsa tomon sawa ashan wajihu Musa wa Harun. Umon kelimu le umon. “intum Masha beid! Kulu mujtama jahizu, kulu wahid min umon, wa Yahwa fi nus tomon. Malu intum arfa nufus takum fok kulu mujtama ta Yahwa?4Zaman Musa asuma kida, huwo nam wusa tehet. 5Huwo wonusu ma Korah wa nas al ma huwo, “fi sabah Yahwa bi wori munu yau tou wa del kasisu fakat le huwo. Huwo bi jibu zol dak gerib ma huwo, al huwo iktar huwo bi jibu gerib ma huwo.6Korah inta ma mojmu taki amulu kalam de Shilu Kanun. 7Bukura kutu nar wa bahur fogo gidam ta Yahwa. Zol al Yahwa bi iktar, al rajil dak bi kasisu le Yahwa. Intum masha beid, intum iyal ta iyal ta Levi.8Musa kelimu le Korah tanimara, “hasa asuma, intum iyal ta iyal ta Levi. 9Hal de haja suker le intum ashan Allah ta Israel ferigu intum min mujtama ta Israel, ashan bi jibu intum gerib ma Huwo, ashan amulu shokol fi mazba ta Yahwa, wa ashan wogif gidam mujtana wa akdim le umon. 10Huwo Jibu intum gerib, wa kulu shikil ta iyal ta iyal ta levi, lisa intum gi fetisu shokol Gesis Kaman! 11Ashan kida intum wa kulu nas taki limu sawa diid Yah. Harun huwo munu al intum gi itzamar diid huwo?”12Baad dak Musa nadi le Dathan wa Abiram, weled ta Eliab, lakin umon kelimu, “nina ma bi ja”. 13Hal huwo haja suker al inta jibu nina bara min ardi al malian ma asel ma leben, ashan katulu nina fi beriya? Hasa inta deiru amulu nefsa taki reis fok nina! 14Ziada fi de, inta ma jibu nina fi ardi Malian leben ma asel, wala wodi le nina mahal zara wa ginena ze warisa. Hasa inta deiru dagisu nina ma waad al fadi? nina mabi ja le inta.”15Musa kan tala zalan shedid wa kelim le Yahwa “mata iktaramu tegdim tomon. Ana ma shilu wahid Himar min umon, wa ana ma awugu wahid min umon.” 16Yala Musa kelimu le Korah “ bukura inta wa kulu del al gidum inta bi ruwa gidam ta Yahwa- inta wa intum wa Harun. 17Ai wahid min intum lazim bi silu kanun wa kutu Bakur fogo. Yala ai rajil bi jibu gidam ta Yahwa kanun tou, 250 kanun. Inta wa Harun Kaman lazim ai wahid bi jibu kanun.18Yala ai rajil shilu kanun bakur, kutu nar fogo, kutu Bakur fogo, wa wogif gidam kema ta ijtima ma Musa wa Harun 19Korah limu kulu mujtama did Musa wa Harun fi gidam kema ta ijtima, wa mejid ta Yahwa zahir fi kulu mujtama.20Baad dak Yahwa wonusu le Musa ma Harun. 21Tala nefsa takum min bein mujtama de ashan ana bi demiru umon." 22Musa wa Harun nam wusa tomon tehet wa gal, “Allah, Allah ta kulu roho al insania, iza wahid zol wahid amulu katiya, inta bi zalan be mujtama de kulu?"23Yahwa Juwabu le Musa. wa gal, 24Kelim le mujtama, gal, tala bara min kem ta Korah, Dathan, wa Abiram.”25Baad dak Musa gam fok wa masha le Dathan wa Abiram, shiyuk ta Israel ruwa wara huwo. 26Huwo wonusu le mujtama wa gal, “hasa siba kema ta ijtima ta nas al asrar del wa mata lemesu ai haja tomon, au bi demiru intum ashan katiya tomon. 27Yala mujtana fi ai tijah ta Korah, Dathan wa Abiram ja bara wa wogif fi gidam bab ta kem tomon, ma nusuwan tomon, awulad, wa iyal tomon al sukarin.28Baad dak Musa kelim “be de intum bi arufu gal Yehwa rasulu ana ashan amulu shokol de kulu. Ana ma amulu kalam be muk tai. 29Iza rujal mutu mut al tebi ze daiman gi hasil, manau Yahwa ma rasulu ana. 30Lakin iza Yahwa kalagu haja jedid, wa al ardi fata kasma wa abula umon, be ai haja al umon endu, wa umon ruwa tehet hai fi turab, Baad dak intum bi fahim gal nas del alisu ana”.31Ze ma Musa kalasu kelim kalam del, ardi fata tehet rujal del. 32Ardi fata kasmu wa abulau umon, wa usura tomon, wa kulu nas al taabi le korah, wa Kaman mumtalakat tomon.33Biga umon wa kulu mumtalakat tomon takalu tehet hai fi wata. Ardi gofulu umon tehet, umon mutu min nus ta mujtama. 34Israeliin kulu al kan hawlu umon jere min kore tomon. Umon kelimu. “ Ardi de bi abulla nina Kaman!" 35Yala nar wala min Yahwa wa akulu 250 rujal al gedimu bakur36Yahweh tanimara wonusu le Musa huwo gal, 37wonusu le Eleazar weled Harun al gesis wa keli huwo shilu kawaniin ta bakur bara min dukan, al kawaniin del kasisu le ana. Keli umon shetetu fahamat beid. 38Shilu kawaniin ta bahur ta del al fagidu haya tomon ashan katiya tomon. Keli dugu umon seniyat ashan kati ma mazba. Al rujal del gedimu gidam tai, yala umon kasisu leana. Umon bi kun Alama ta wujut tai fi wasat nas ta Israel”.39Eleazer al gesis shilu kawanin al bronze al istagdimu be nas al haragu del, wa umon dugu le kati mazbah. 40Ashan bi zekiru ma nas ta Israel, ashan mafi zol al min bara al ma min iyal ta iyal ta Harun bija wa Huragu bakur gidam ta Yahwa, ashan umon ma bikun ze abna ta korah ma mojmu tou-ze Yahwa amiru be wasat Musa.41Lakin baad sabaa al tani kulu al mujtama ta shab ta Israel gedimu sokwa did Musa wa Harun. umon gal, “intum katulu nas ta Yahwa.” Yala hasal, wokit mujtama limu did Musa wa Harun, 42Baad dak huwo hasil, zaman mujtama limu did Musa wa Harun, umon kan aiynu fi kema ta ijtima, wa shuf sihab gi kati. Mejid ta Yahwa zahir, 43Wa Musa wa Harun ja fi gidam kema ta ijtima.44Baad dak Yahwa wonusu le Musa. Huwo gal, 45Ruwa bara min mujtama ashan ana bi demiru umon kulu hasa de.” Baad dak Musa wa Harun nam wusa tomon tehet fi wata. 46Musa kelim le Harun, “shilu kanun kutu nar min mazba, kutu bakur fogo, shilu guwom le mujtama, wa amulu tedhir ll umon, ashan zalan ja min Yahwa, Darbat de bada.47Yala Harun amulu ze Musa wori. Huwo jere fi wasat ta mujtama. Darbat bada inteshir be sura fi wasat al nas, yala huwo kutu bakur wa bada amulu tedhir fi nas. 48Harun wogif bein nas al meitin wa al haiyin. Fi teriga de darbat wogif.49Del al matu min darbat kan 14,700 fi adad, bara min del al mutu ma kalam ta Korah. 50Harun rija le Musa fi bab ta kem ta ijtima, wa darbat wogif.

Chapter 17

1Yahwa wonusu le Musa. Huwo gal, 2Wonusu le nas ta Israel wa tala asayat minum, wahid min kulu gebila, itnashar asayat. katibu isim tai ai rajil fi asaya tou3Inta lazim bi katibu isim ta Harun fi asaya ta lawiin. lazim kede yekun lazim fi wahid asaya min kulu kiadad le hasab gebila tou. 4Inta bi kutu lazim asayat del fi gidam kem ta ijtima fi gidam ta tabut al ahad. Al ana gi limu ma inta. 5Bi asil kida asaya ta rajil al ana iktar bi endu alama. Ana bi kutu tazamur ta nas ta Israel bi wogif, al umon gi kelim did inta.6Yala Musa wonusu le nas ta Israel. Kulu kiadad ta gabail wodi le huwo asayat. Wahid asaya min ai kaid, hazilu le hasap gebila wa judud, kulu itnasar asayat. Asaya ta Harun fi wasad tomon. 7Yala Musa woridu al asayat del gidam Yahwa fi kema ta ijtima gidam tabut al ahad.8Fi yom al tani Musa ruwa fi Kem ta tabut al ahad wa shuf, asaya ta Harun min gebila ta lawiin indu alama. Asaya raba wa indu zuhur indu samar. 9Musa jibu bara kulu asayat min gidam ta Yahwa le nas ta Israel, wa ai rajil shilu asaya tou.10Yahwa wonusu le Musa, “kutu asaya ta Harun gidam ta tabut ahad. Kutu huwo ze alama ta katiya diid nas al itmarat ashan bi wogifu tazamur diid ana,” 11Musa amulu ze al Yahweh amiru.12Shab ta Israel wonusu le Musa wa gal “nina bi mutu hini. nina bi woduru! 13Ai wahid al ja fok al wosulu fi mahal ta salah ta Yahwa, bi mut. nina keli bi woduru kulu”?

Chapter 18

1Yahwa kelim le Harun, “intum, awulad tukum, wa abuwab ta Judud takum bi kun masul fi kulu katiya al amulu diid al mazba. Lakin bess intum wa awulad takum bi kun mosul fi kulu katiya amulu ma ai wahid fi sokol gesis 2Le juzu min ada ta gebila lawiin, gebila ta judud takum, intum bi jibu umon maa kum ashan limu wa saidu wokit inta ma awulad taki gi khadimu fi gidam ta kema ta tabut al ahad.3Umon bi amulu shokol taki wa shokol ta kulu kem. Ashan kida, umon ma keli ja gerib le ai haja fi mahal al mukadas wala lima ma mazba, au umon wa Kaman inta bi mut. 4Umon bi limu maak wa amulu wajib al limu ma kem ta ijtima, fa kulu shokol munasik ma kem. Lazim ajnabi kede ma ja jambu inta. 5Intum lazim bi amulu wajibat ta mahal al mukadas wa ta mazba ashan zalan tai ma bi ja fi shab ta Israel tani.6Shuf, ana be nefsi yau azilu ada min Lawiin min wasat jil ta Israel. Umon hadiya le intum, wodi le ana ashan bi amil shokol munasik ma kema ta ijtima. 7Lakin bes inta ma awulad taki bi marisu shokol gesis be khus ai haja indu alaka ma mazba wa ai haja fi juwa sitara. Inta be nefsak lazim yau bi kemilu musuliat del. Ana gi wodi le inta al shokol gesis ze hadiya. Ai ajnabi al wosulu gerib lazim kede katulu.”8Baad dak Yahwa kelim le Harun, “shuf, ana wodi le inta kidma ta amsuku tabaruwat al wodi le ana, wa kulu hadayat al mukadas al nas ta Israel wodi le ana. Ana wodi hataya de le inta ze akil al gedimu wa le awulad taki ze akil al kalifu inta fi kulu zaman. 9De bi tabi le inta min hajat al kudus kalis al hafizu min nar. Min kulu hataya tomon-ai tegdim ta dura, ai tekdima ta katiya, wa tekdima ta zam kulu kasisu le inta ma awulad taki10Tegdimat del kulu kudus kalis; wa kulu zakar bi akulu umon kudus le inta. 11De taburuwat al taabi le intum, kasisu min hataya ta tegdimat min shab ta Israel. Ana wodi umon le intum, awulad takum, wa banat takum ze akil takum lel adad. Ai zol al nedif fi usra takum bi akulu tegdimat de.12Kulu aksen zet, kulu aksen khamur jedid wa dura, al fawake al awel al nas bi wodi le ana kulu hajat del ana wodi le intum 13Al wel montujat ta zira ta kulu al fi ardi tomon, al umon bi wodi le ana, bikun takum le intum. Ai wahid al nedif fi usra takum bi akulu hajat del.14Ai haja al gedimu fi Israel bikun takum. 15Ai modu al awel ta botun, kulu awel bikir al nas bi gedimu le Yahwa, kan insan wala haiwan, be kun takum. Mahama kan, al nas lazim bi kalisu ai awel bikir weled, wa umon lazim bi kalisu awel bikir ta zakar min haiwanat al nejis 16Del al bi kalisu ma nas baad wosulu wahid shahar. Yala nas bi kalisu umon be ser ta kamsa shekel ta fida, ma wozin ta mazba shekel al isawi Isirin gerahs.17Lakin al awel bikir ta bagara, au al awel bikir ta koruf, au awel bikir ta ganamaya- Intum lazim mabi kalisu haiwanat del; kasisu umon le ana. Intum lazim bi shetitu dom tomon fi mazba wa haragu shaham tomon ze zebiha ma nar, riha al hilu le Yahwa. 18Laham tomon bikun takum. Ze dus ma kura al yemiin al arfa ze tekdima, laham tomon .bikun takum19Kulu taburuwat al nas ta Israel gedim le Yahwa, ana wodi le intum, wa le awad takum wa banat takum maakum, ze sharaka al mustemir. De amina ta mile lel abad, amina al morbud lel abad, gidam Yahwa le itakum ma ajial takum.” 20Yahwa kelim le Harun, “inta mabi indu warisa fi ardi ta nas, wala inta bi endu ai sharaka ta mumtalak fi nus al nas. Ana yau sharaka taki wa warisa fi nus al nas ta Israel.21Le iyal ta iyak ta lawiin, shuf, ana wodi kulu al usur fi Israel ze warisa mugabil kidma al umon bi yegdim fi shokol fi kema ta ijtima. 22Min hasa nas ta Israel lazim ma yeji gerib ma kem ta ijtima, au umon bikun mosul le katiya tomon wa mut.23Al lawiin lazim bi amulu shokol mustarak le kema ta ijtima. Umon bi kun mosuliin le ai kata anu. De bikun ganun al lel abad fi wasat kulu agial takum. Fi wasat nas ta Israel umon lazim ma bi indu warisa. 24Le usur ta nas ta Israel, al umon bi gedim ze taburuwat le Yahwa- de yau al ana wodi le lawin ze warisa tomon. De yau le ana kelim le umon. “umon mabi indu warisa fi wasat ta nas Israel.”25Yahwa wonusu le Musa gal 26“inta lazim bi wonusu le lawiin, “wokit inta istakbil min nas ta Israel al asara fi miya al ana wodi le umon min umon de le warisa, minu intum bi gedimu al taburuwat minu le Yahwa al usara fi miya ta usur. 27Taburuwat takum lazim bikun iktebiru maakum ze huwo usur ta Dura al waga fi wata au al intaj min tabaga.28Intum lazim bi amulu toburuwat le Yahwa min kulu ushur al intum akudu min shab ta Israel, min umon intum bi amulu taburuwat le gesis Harun. 29Min kulu al hadiyat al intum akudu, intum bi amulu taburuwat le Yahweh. Intum bi amulu de min kulu al aksen min hajat al mukadas al ana wodi le intum.30Ashan kida ita bi kelim le umon, wokit intum gedimu al aksen minu, yala lazim bi hasibu le lawiin ze montujat al waga fi wata min tabaga. 31Intum bi takulu al bagi ze hadiya fi ai makan, intum ma usar takum, ashan de yau defe mugabil shokol takum fi kem ta ijtima 32Intum ma bi indu ai katiya fi akulu wa shirab tou, iza kan intum gedim le Yahwa shunu al aksen al intum akudu, lakin intum lazim ma bi kutu suma al tegdima al mukadas ta nas ta Israel au intum bi mutu.”

Chapter 19

1Yahweh wonusu le Musa wa Harun, 2De yau ganun, , ganun al Yahwa gi amiru intum; kelim le nas ta Isreal gal umon keli jibu le inta intaya al ahma al ma indu lom, wa alama arfa kashab ta daharia.3Wodi intaya le Eleazer al gesis. Huwo lazim bi jibu huwo bara kem, wa zol tani lazim bi katulu huwo fi gidam tou. 4Eleazer al gesis lazim bi shilu juzu min dom ma dufur tou wa shetetu suba marat gusat kema ta ijtima. 5Al intaya lazim bi Haragu fi ena tou gilid tou, gisim tou, wa dom tou ma kara tou lazim bi haragu. 6Al gesis lazim bi shilu kashap cedar, zaf, wa shuf, wa jadau kulu fi nus ta al gi haragu.7Baad dak huwo bi kasulu lazim gumash tou wa hamam fi moyo. Baad dak huwo bi dakalu fi kem al huwo bi kun nijis lahadi misah 8Al wahid al haragu intaya de lazim bi kasulu gumash tou ma moyo wa haman fi moyo. Huwo bi geni nijis lahadi misah.9Al rajil al kudus lazim bi limu rumat ta wa kutu bara min kem fi mahal nedif. Al rumat de bi hufisu le mujtama ta nas Israel. Umon bi lakbatu rumat de ma moya le tahiru katiya. Leanu rumat de min tegdima ta katiya 10Al zol al limu rumat ta intaya de lazim bi kasulu gumash tou ma moyo, huwo bi geni nijis lahaidi misah. De bikun ganun lel aba le nas ta Israel wa ajnabi al bi ish mahum.11Ai wahid al lemesu jusa ta ai zol al meit bi iktebiru nejis le muda saba ayam. 12Zol ze de lazim bi tahir nefsu fi yam al talid wa yom al saba. Yala huwo bikun nedif lokan huwo ma tahiru nefsu fi yom al talit, yala huwo ma be kun nedif fi yom al saba. 13Al lemesu jusa, al jusa ta rajil al meit, wa ma tahiru nefsu zol de maanu nejisu Yahwa wa member. Zol de lazim bi gatau bara min Israel leanu al moyo ta adam tahara ma rushu fogo huwo bi akir fogo huwo14De ganun al kan zol mutu fi kema. Ai wahid al ruwa le kem wa ai wahid al jahis fi kem bikun nijis le muda saba yom. 15Ai mawun al fadi ma indu kuta bikun nijis 16Fi nefsu teriga, ai wahaid fi bara kem al lemesu wahid al katulu be sef, ai jusa, adum ta insan, wala turuba zol dak bikun nijis le muda saba yom17Amulu de le zol al nijis shilu rumat min hataya al gi haragu ta katiya wa lagbatu umon fi jak ma moyo nedif. 18Zol al nedif bi shilu zaf, dakalu fi juwa moyo, wa le ai zol al lemesu adum, le de al katulu, le de al mutu, au turuba, 19Fi yom nimra talata wa fi yom nimra saba; zol al tahir lazim bi rushu zol al ma tahir de. Fi saba yom zol al ma tahir de lazim bi tahiru nefsu. Huwo lazim bi kaslu gumash tou wa hamam fi moyo fi misa huwo bikun nedif20Lakin le ai wahid al akir waskan, al aba tahiru nefsu zol de bi gatau bara min mujtama, ashan huwo nejis mazba ta Yahwa. Moyo ta tethir ma rushu fogo huwo; huwo bi akir waskan. 21De bi istemir ganun ashan mohiza de. De al rushu moyo le tethir lazim bi kasulu gumash tou. De al lemesu moyo ta tethir bi geni nijis lahaidi misah. 22Ai haja al zol al waskan lemesu bikun waskan. Al zol al lemesu Kaman bikun waskan lahaidi misa

Chapter 20

1Yala al nas ta Israel, kulu mujtama, ruwa le gaba fi beriya ta zin fi awel shahar; umon geni fi kadesh. Miriam mutu hinak wa dofunu.2Kan mafi moyo le mujtama, yala umon limu sawa diid Musa ma Harun. 3Al nas itzamar diid Musa. Umon kelim “huwo kan bikun kwes iza kan nina mutu ze kan akwana ta nina israeliin mutu fi gidam ta Yahwa!4Malu inta jibu mujtama ta Yahwa fi beriya ashan mutu hini, nina wa haiwanat ta nina? 5Malu intum jibu nina min masir fi mahal al kaab? Al mafi mahal le tirab, ashjar, zuhur, wa mafi moyo le sharab.”6Yala Musa wa Harun ruwa bara min mujtama. Umon ruwa fi baab ta kem ta ijtima wa nam wusa tehet hinak mejid ta Yahwa al abiad zahir le umon.7Yahweh wonusu le Musa wa gal, 8Shilu asaya wa limu mujtama, inta wa Haroon aku taki. Kelim le hajer fi gidam ena tomon. Wa amiru moyo keli tala min hajer. Inta bi talau moyo le umon min hajer, wa inta lazim bi wodi le mujtama wa bahaim tomon ashan ashurubu.” 9Musa shilu asaya min gidam ta Yahwa, ze Yahwa amiru ashan amulu.10Baad dak Musa wa Harun limu nas sawa gidam Hajer de. Musa kelimu le umon, asuma hasa, intum mudmeridiin, nina lazim keli tala moyo bara min hajer de le intum? 11Yala Musa arfa edan wa dugu hajer maraten ma asaya tou, wa moyo ketir tala. mujtama ashurubu, wa bahayim tomon ashurubu.12Baad dak Yahwa kelim le Musa wa Harun, “ashan intum ma wasik sigha fi ana au iktaramu ana ze kudus fi ena ta nas ta Israel, inta ma bi jibu mojmu de le ard al ana wodi le umon.” 13Mahal de kutu isim tou moyo ta Meribah ashan nas ta Israel kore kore ma Yahwa hinak, wa huwo wori nefsu le umon kudus.14Musa rasulu murasulat min kadesh le melik ta Edom aku taki Israel kelim kida; ‘inta bi arif kulu al taab al ligo nina. 15Inta arif gal judud ta nina ruwa le Masir wa ishu fi Masir zaman towil. Al Masriin amulu nina batal wa Kaman judud ta nina. 16Wokit nina kore le Yahwa, huwo asuma sot ta nina wa rasulu Malaika wa tala nina bara min Masir shuf, nina fi kadesh, al medina fi hudud taki.17Ana bi asalu inta ashan keli nina ruwa abiri ardi taki. Nina ma bi ruwa abiri mahal zira au ginena wala ashurubu min moyo ta abiar takum. Nina bi ruwa abri sika al reisi ta melik en mabi gelibu wele shamal wala jemiin lahadi nina bi abir hudud takum.”19Lakin melik ta Edom juwabu huwo," Intum ma bi ruwa be sika de. Iza kan intum tala be sika de, Ana bi ja be sef ashan bi hajimu intum." 18Baad dak shab ta Israel kelimu le huwo, "Nina bi ruwa be sika kebir. Iza kan bahaim ta nina ashurubu moyo takum, nina bi dafau. Nina kede douru bes be kura, bidun nina ma amulu ai haja."20Lakin melik ta Edom juwabu, “intum ma bi ruwa be sika de” Yala melik ta Edom tala diid Israel ma edan al gowi ma asakir ketir. 21Melik ta Edom aba kulu kulu ashan nas ta Israel bi gata be wasat hudud tomon, ashan de, Israel gelibu bara min ardi ta Edom.22Yala shab de safiru be wasat kadesh. Shab ta Israel, mujtama kulu, ja le jebel Hor, 23Yahwa wonusu le Musa wa Harun fi jebel Hor, fi hudud ta Edom. Huwo kelim. 24Harun lazim bi limu le nas tou, huwo mabi dakalu fi ardi al ana wodi le shab ta Israel. De ashan intum itmaradu diid kalam tai fi moyo ta Meribah.25Shilu Harun ma weled tou Eleazer, wa jibu umon fok le jebel Hor. 26Shilu julabiya ta gesis bara min Harun wa libisu le weled tou Eleazer. Harun lazim bi mut wa bi limu sawa le nas tou hinak.27Musa amulu ze Yahwa amiru, umon ruwa fok jebel hor fi ena ta kulu mujtama. 28Musa shilu jalabiya ta gesis min Harun wa libisu le weled tou Eleazar. Harun mutu hinak fi ras jebel. Yala Musa wa Eleazar ja tehet 29Wokit kulu al mujtama aiynu gal Harun mat. Kulu bet ta Israel kore Harun le muda teletin ayam.

Chapter 21

1Wokit melik ta Canniin ta Arad, al ish fi negev, asuma gal Israel mashin be sika ta Atharim, huwo shakil diid Israel wa shilu juzu minum asir ta harb. 2Israel halifu le Yahwe wa kelim, “iza kan inta wodi lena intishar fi nas del, nina bi demiru medina tomon kulu kulu”. 3Yahwa asuma le sot ta Israel wa huwo wodi le umon intishar ie Cananiin. Umon demiru umon kulu kulu wa mudun tomon. Mahal dak kutu isim Harmah.4Umon ruwa min Jebel Hor min sika le Bahr ta bush ashan ruwa hawili ardi ta Edom. Nas kan biga Jahzaniin fi sika. 5Nas wonusu diid Allah wa Musa. “le inta jibu nina bara min Masir ashan bi mut fi Beriya? Al mafi rekif, mafi moyo, wa nina bi akra Akil al taban de?6Baad dak, Yahwa rasal dabaib al endu sim fi wasat al nas. Al dabaib adi nas; nas ketir ta Israel mutu. 7Nas ja le Musa wa kelim, “Nina amulu katiya ashan nina kelim diid Yahwa wa inta. Seli le Yahwa ashan huwo keli shilu dabaib de min nina. “Ashan kida Musa seli le nas de.8Yahwa kelimu le Musa, “sala dabaib wa kaligu fi hamut, bi hasil kida ai wahid al adi bi hai, iza huwo inu le huwo” 9Yala Musa sala dabaib min nihas wa haligu fok fi hamut. Wokit dabaib adi ai zol, iza huwo inu fi debib min nihas de huwo bi hai.10Baad dak iyal ta Israel ruwa wa kutu kam fi Oboth. 11Umon ruwa min Oboth wa kutu kem fi Lye Abarim fi sahra al gi wajihu moab fi sherik12Wa min hinak umon ruwa wa kutu kem fi kor ta Zered. 13Wa min hinak umon ruwa wa kutu kem fi tija tani ta bahar Arnon, al fi sahra al fi tija ta hudud Amoritiin. Al bahar ta Arnon huwo fi hudud ma Moab, bein moab ana amoritiin.14Ashan kida kelimu fi kitab ta Hurubad ta Yahwa, " Zahab in Suphah, wa wade ta Arnon, 15Nezila ta wade al mashi le medina ta Ar wa bi waga fi hudud ta Moab.”16Min hinak umon safir le Beer, al bir al Yahwa kelimu le Musa, “limu nas sawa le ana ashan wodi le umon Moyo.17Baad dak Israel guna de: "Tala wa mala Biir guna anu, 18An al biir al kiadad ta nina hafiura, “ bir al kebir al nas hafura, ma hafara wa asayat tomon”19Umon safir min Mattanah le Nahaliel, wa min Nahaliel le Bamoth 20Wa min Bamoth le nezila ta Moab. De yau ras ta jebel Pisgah gi aiynu tehet le beriya.21Nas Israeliin rasulu rijal le Melik Sihon ta Amorites, rijal de kelim le Melik, 22Keli nina ruwa min abri ardi takun. nina ma bi lifu le mahal zira wala Jinena. Nina ma bi ashrurubu moyo min abiyar takun. Nina bi ruwa be sika al kebir lahadi nina bi gata hudud takun” 23Lakin melik Sihon ma rudu Israel as abir wasat hudud tomon. Bidal min de, Sihon limu kulu Jesh sawa wa ruwa fi breiya diid Israel. Huwo ja le Jahaz, mahal al huwo shakil did Isreal.24Israel hajimu Jesh ta Sihon be sef wa shilu ardi tomon min Arnon lahadi bahar Jabbok, le ma safa ta ardi ta nas ta Ammon. Hasa al hudud ta nas Ammon Kan Mushkila, 25Israel shilu kulu mudun ta Amoratiin wa shakin fogo kulu, zaid Heshbon wa kulu kurat. 26Heshbon kan medina ta Sihon melik ta Amoratiin, al shakil diid al melik al sabik ta moab. Sihon shilu kulu ardi tou min hudud Lahadi bahar Arnon.27De yau sabab del bi wonusu be amsal, bi gul, Taal le Heshbon. Kede medina ta Sihon abinu wa ashisu tanimara. 28Nar gam fi Hesbon, duhan min medina ta Sihon al demiru Ar ta Moab, wa sidi mahal al fok ta Arnon.3029Wululu le intum Moab! Intum mutu, shab ta Chemosh. Huwo amulu awulad tou kadamin wa banat tou masajin. ta Sihon Melik ta Amoritiin 30 Lakin nina gobudu Sihon. Heshbon demiru kulu kulu lahadi Dibon. Nina gelibu umon min sika ta Nophah, al wosulu le Medeba.”31Yala Israel bada ish fi ardi ta Amoratiin. 32Baad dak Musa rasulu rijal ashan bi aiynu le jazer. Umon shilu beled tomon wa Turuju Amoratiin al kan hinak.33Baad dak umon rija wa ruwa be sika ta bashan. Og melik ta bashan ruwa diid umon, huwo wa kulu Jesh tou, ashan shakil umon fi Edrei. 34Baad dak Yahwa kelim le Musa, “Mata kafu huwo, leanu ana wodi le inta intishar fogo huwo, jesh tou kulu, wa ardi tou. amulu le huwo ze intum amulu le Sihon melik ta Amoratiin, al kan gi ish fi Heshbon” 35Yala umon katulu huwo, wa awulad tou, wa Jesh kulu, lahadi wele wahid min nas tou al sibu hai. Baad dak umon shilu ardi tou.

Chapter 22

1Shab ta Israel safar lahadi umon kutu kem fi ardi ta Moab gerib ma Ariha, fi tija tani min medina ta nahar Ordon2Weled ta Balak aiynu hajat al Israel amulu le Amoritiin. 3Moab kan kafu shaab leanu umon kan ketir, wa Moab gi amulu irhab le shab ta Israel. 4Melik ta Moab kelimu le shiyuk ta Midian, Nas kutar de bi akulu kulu hajat al kan hawuli nina ze tor bi akulu fi ges fi ghaba." Hasa weled ta Balak kan melik ta Moab fi zaman dak4Yalla Allah limu ma Balaam, wa Balaam kelimu le huwo, ana abinu sabaa mazba, wa ana gedim tor wa koruf fi aiya wahid minum” 5Yahweh kutu kelima fi kashma ta Balaam wa kelim “rija le Balak wa kelim le huwo.” 6Yala balaam rija le balak, al wagif jambu zebiha towo wa kulu kiyadad ta Moab kan mahu.5Huwo rasulu Murasulat tou le Balaam weled ta Beor, fi Pethor al fi jambu bahar Euphrates, fi ardi ta nas tou wa watan tou. Huwo nadi huwo wa kelim, “shuf, al uma ja hina min Masir. Intum mala wusa ta ard wa umon hasa fi jambi. 6Arjuk tal hasa wa laanu uma de le ana ashan umon gowiin le ana. Lakin ana bi agder hajimu umon wa turuju umon bara min ardi de ma arif gal al inta bariku bi kun Mubarak, wa al inta laanu bikun Molounin”78Yala shiyuk ta Moab wa shiyuk ta Midian ruwa, umon shilu gurush ta laana. Umon ja le Balaam wa wori le huwo kalam ta Balak. Balaam kelimu le umon, geni takum hini bilel de. Ana bi jibu le intum kalam al Yahwa wori le ana." Yala kaadad ta Moab geni bilel dak ma Balaam.9Allah ja le Balaam wa kelimu, " Nas de munu al ja le inta de?" 10Balaam juwabu Allah, "Balak weled ta Zippor, melik ta Moab,rasulu umon le ana. Huwo kelimu, 11Aiynu, Sahab al ja min Masi gofulu ardi tai. Hasa taali ashan laanu umon le ana. Amkin ana bi agder ashan bi shakil umon wa bi turuju umon.10Munu bi yahsib gubar ta Yacoub “jubal al shergi. Taal, wa naalu Yacoub le ana, huwo gal, taal maalu Israel; kef ana bi naalu del al Yahweh ma naalu? Min fok Jebel ana ainu huwo. Shuf hinak nas al aishin barau wa ma bi igtebir nufusum uma sakit. Au al adadiya bes rubu ta Isreal? Keli ana mutu mot ta zol al beri, wa keli nihaya ta haya tai kun kida!11Balak kelim le Balaam, ita gi amulu shunu le ana? Ana jibu inta ashan naalu ada tai, lakin shuf, inta bariku humon.’ 12Balaam Juwabu wa kelim hal ana mabi amulu hisab ashan kelim bes shunu al Yahweh kutu fi kasma tai?”12Allah juwabu balaam, “mata ruwa ma rujal del. Inta mabi laanu nas ta Israel ashan umon Mubarak.” 13Balaam gum fok fi sabah wa kelim le kiadad ta balak “ruwa wara le ardi takum ashan Yahwa aba ana ashan ruwa makun.” 14Biga al kiadad ta Moab ruwa wa masha le Balak. Umon kelim, Balaam rofut ashan ja ma nina.”13Yala Balak kelim le huwo “arjuk taal mai le mahal tani ali inta bi ainu humon. Inta bi ainu bes min gerib, ma kulu humon, hinak inta bi naalum le ana” 14Biga huwo shilu Balaam fi zera ta zophim, fok fi ras jebel Pisgah, wa baanau sabaa mazbah tani. Huwo gedim Tor wa koruf fi kulu wahid mazbah. 15Yala Balaam kelim le Balak, agif ini fi zebiha taki de, ana mashi limu ma Yahweh hinak”15Balak rasul tani mara kiadad ketir al zatu bi iktaramu shedid min all mojmu al awel. 16Umon ja le Balaam wa kelim le huwo, “Balak weled ta zippor kelimu kida, Arjuk keli haja tani ma abusu inta le ja le ana, 17Ashan ana bi amulu ai haja al inta kelim keli ana amulu. Ashan kida Arjuk taal wa laanu al nas del le ana”16Biga Yahweh limu ma Balaam wa kutu risala fi kasmu huwo kelim, “rija le Balak wa wodi le huwo risala tai 17“Balaam rajah le Balak, wa ainu, huwo wagif Jambu zebiha towo al gi haragu, wa ainu huwo wagif jambu zebiha towo al gi haragu, wa kiyadad ta moab kan mau. Biga Balak kelim le huwo “shunu al Yahweh kelim?” 18Balaam bada ma nubua, huwo gal18Balaam juwabu wa kelim le kudam ta balak. “mahma kan balak bi wodi le ana kasra tou Malian ma zahab wa fida, ana mabi ruwa aktar min kalam ta Yahwa, Allah tai, wa amulu agala wala agtar min shunu al huwo kelim le ana. 19Yala hasa, arjuk intozur hina aleela Kaman, ashan ana bi alimu haja al tar al Yahwa bi kelimu le ana.” 20Allah ja le Balaam fi lel wa a kelim le huwo, “min Bediri rujal ja ashan nadi inta gum wa ruwa ma umon. Lakin amulu al ana kelim le inta kede amulu.”19Allah ma insan, al hua bi kabasu, 20Shuf ana amiru ashan yu Bariku, “Gum fok, Balak wa asma, asuma le ana inta ya Ibn zippor. Au itsan al insan, al bi geiru muk towo. Huwo bi waadu ai haya bidun amulu towo? Hal huwo kelim huwo bi amulu haja budun shilu bara? Aalah wodi Baraka wa huwo mabi shilu.21Fi Sabah Balaam gam fok, jahizu humar tou, wa ruwa ma kiyadad ta Moab. 22Lakin ashan huwo ruwa, Zalan ta Allah biga haragu. Malaika ta Yahwa wogif fi sika ze zol zalan ma Balaam, al kan gi sugu humar. Itniin min khudam ta Balaam kan ma huwo. 23Humar aiynu malaika ta Yahwa gi wogif fi nus sika be sef tou fi idan tou. Humar de tala min sika wa dakalu ghaba. Balaam dugu humar ashan bi rija le sika.23Mafi sahar al bi istakal did tomon Yacoub.24Baad dak malaika ta Yahwa wagaf fi mahal al deik ta sika beina zira, ma heta fi tija yemin wa heta tani fi tija ta shamal. 25Tanimara humar aiynu malaika ta Yahwa huwo ruwa le heta wa dugu kura ta Balaam fi heta de. Balaam dugu tanimara.25Biga Balak kelim le Balaam, “mata naalu humon wala bariku humon kulu kulu.” Lakin balaam 26Juwabu le balak wa kelim, ana ma kelim le ita gal anu bi kelim haja al yahweh wori le ana kede kelim?” 27Yala Balak juwabu le Balaam “Taal hasa, ana bi shilak le mahal tani. Bikun Allah bikun farhan ashan ita bi naalu humon le ana.”2627Malaika ta Yahwa ruwa gidam wa wagaf fi mahal tani al deik mahal al humar de ma bi agder ashan bi lifu tani fi ai tija. Humar de aiynu malaika ta Yahwa, , wa humar de nam tehet Balaam. Zalan ta Balaam haragu, wa huwo dugu humar be asaya.28Baad dak Yahwa fata kasuma ta himar ashan bi agder wonusu. Himar kelim le Balaam, " Ana amulu shunu batal le inta ashan inta dugu ana mara nimira talata? " 29Balaam juwabu le himar, "Ashan inta amulu sokol gil adab le ana. lo kan ana indi sef, ana kan katulu inta. 30Himar de kelimu le Balaam, Hal ana ma himar taki al inta kan gi sugu fi haya taki kulu lahadi yom ta aleela? Hal ana kan gi amulu kalam zede gabil kida?" Balaam kelimu, "La."31Yala Yahweh fata ena ta Balaam, wa huwo ana al malaika ta Yahah wagif fi sika ma sef fi Yedem tou. Balaam dengiri tehet wa kutu wusa fi wata. 32Al malaika ta Yahwa kelim le huwo “le inta dugu himar taki talata marat shuf ana ja ze zol takiyan le inta ashan amalia taki gidan ana sherir. 33Al himar shaf ana wa gilib min ana talata marat de. Iza kan ma gilib mini kan bi katulu inta wa sibu haya ta himir34Balaam kelim le malaika ta Yahwa, “ana amulu katiya. Ana ma arifu gal inta wagif did ana fi sika, yala hasa, iza mabi afra inta, ana bi arja wara 35Lakin al malaika ta Yahweh kelim le Balaam, ruwa gidam ma al rijal del. Lakin inta bi kelim bes kalam al ana wori le inta.” Ashan kida Balaam ruwa ma kiadad ta Balak.36Wokit Balak asuma balaam ja, huwo mashi ashan gaabilu fi Medina ta moab fi Arron, al fi hudud. 37Balak kelim le Balaam, “Ana ma rasulu rajal ashan nadi inta? Le inta ma ja le ana? Ana ma bi agder igtaramak?38Yala balaam Juwabu le Balak “shuf ana ja le inta. Hal ana ma endu guwa ashan kelim ai haja ana bi kelim bes hija al Allah kutu fi kasum tai” 39Balaam ruah ma Balak, wa humon wosulu fi kiriath huzoth. 40Yala Balak gedim zebiha tor wa koruf wa wodi juzu min laham le Balaam wa kiyada al kan mau.41Fi sabah, balak shilu Balaam fok fi Jebel mahal Baal. Min himak Balaam bi enu bes juzu min mukaim at ta Israeliin.

Chapter 23

1Balaam kelim le balak, “abni Sabaa mazbah le ana wa Jahizu sabaa abgar wa sabaa korfan” 2Yala balak amulu ze Balaam talabu. Biga balak wa Balaam gedim tor wa koruf fi kulu mazbah. 3Yala Balaam kelim le Balak, “wogif fi zebiha taki al mahrug wa ana mashi. Bikun Yahwa bi jaw a limu ma ana wa kulu haja al huwo wori le ana, ana bi wori le inta “yalla huwo ruwa fok fi rash jebel al mafi fogo ashjar2Balaam arafa enu wa ainu Israel fi mukaimat, aiya wahid fi gebila, wa roho ta Rabuna ja fi huwo. 3Huwo istakbil nubuwa wa kelim, Balaam jena ta Beor gerib bi onusu, wa nas all oyuun romon wasi fata.4Baad dak Allah limu ma Balaam, wa Balaam kelimu le huwo, ana abinu sabaa mazba, wa ana gedim tor wa koruf fi ai wahid minum” 5Yahwa kutu kelima fi kasma ta Balaam wa kelim “rija le Balak wa kelim le huwo.” 6Yala balaam rija le balak, al wagif jambu zebiha tou wa kulu kiadad ta Moab kan mahu.6Ze waadi hawily humon zetetu bara, ze mahaljarat fi taraf bahar, ze zuhur zarau ma Yahweh, ze khushub arz fi tarab moyo.7Baad dak Balaam bada kelim amsila tou wa kelim, Balak jibu ana min Aram, melik ta Moab min jibal ta sherik, taal, laanu Yacub le ana; huwo kelimu. 'Taal, Israel alinu. 8Ana bi laanu del al Allah ma laanu kef? ana bi Alinu del Allah ma alinu kef?8Allah bi jibu huwo bara min Masir. Huwo bi endu guwa ze Tor al wahas. Huwo bi yakul al umam al bi shakil didu. Huwo bi yeksir udam tomon hetehata. Huwo bi durubum be nishab towo.9Min ras ta hajer ana aiynu huwo,; min ras jebel ana aiynu le huwo. Fi nas bi ish barau wa ma bi aiynu nefsa tomon bes ze umam al barau10Munu bi hasibu gubar ta Yacub Au al adadiya bes rubu ta Isreal? Keli ana mutu mot ta zol al beri, wa keli nihaya ta haya tai kun kida!11Balak kelim le Balaam, inta gi amulu shunu le ana? Ana jibu inta ashan laanu ada tai, lakin shuf, inta bariku umon.’ 12Balaam Juwabu wa kelim hal ana ma bi amulu hisab ashan kelim bes shunu al Yahwa kutu fi kasma tai?”12Yala Balaam juwabu le Balak, “ana kelim le murasulat al inta rasulu le ana, 13Mahma kan balak wodi le ana kasri towo Malian ma fida wo dahap, ana mabi ruah bara min kalam ta Yahweh wa kan haja batal wala al kuwes, wala ai haja al kulu ana deiru amulu. Ana bi kelim bes shunu al Yahweh wori le ana ashan kelimu! Ana ma kelim de le humon? 14Yala hasa, shuf, ana bi ruah wara le nas tai. Lakin awel keli ana arshidu inta an haja al nas de bi amulu le nas taki fi ayam gidam.13Yala Balak kelim le huwo “arjuk taal mai le mahal tani ali inta bi aiynu umon. Inta bi aiynu bes min gerib, ma kulu umon, hinak inta bi laanu umon le ana” 14Biga huwo shilu Balaam fi zera ta zophim, fok fi ras jebel Pisgah, wa banau sabaa mazbah tani. Huwo gedim Tor wa koruf fi kulu wahid mazbah. 15Baad dak Balaam kelim le Balak, wogif hini be tegdim taki al mahrug, ana gi ruwa gabil ma Yahwa hinak”15Balaam bada ma nubuwa de. Huwo kelim "Balaam jena ta Beor kelemu, rajal al einu moftu. 16De yau nubuwa min zol al asuma kalamat min Allah, al endu marafa min Allah al fok, al indu ruyaa min Allahh, al fi gidam tou bi dengire tehet ma oyuun fati.16Biga Yahwa limu ma Balaam wa kutu risala fi kasmu huwo kelim, “rija le Balak wa wodi lehuwo risala tai 17“Balaam rajah le Balak, wa aiynu, huwo wagif Jambu zebiha tou al gi haragu,wa aiynu huwo wagif jambu zebiha tou al gi haragu, wa kiadad ta moab kan mau. Biga Balakkelim le huwo “shunu al Yahwa kelim?” 18Balaam bada ma nubua, huwo gal Balak gum fok, wa asuma, asuma le ana, inta weled ta Zippor17Ana ainu huwo, lakin huwo ma hini hasa. Ana ainu huwo, lakin huwo ma gerib.Al nejma bija bara min Yacoub, wa raas bi gum min Israel. Huwo bi gofulu giadad ta Moab wa demiru kulu agial ta seth.18Yala Edom bikun mumtakat ta Israel, Wa seir bikun mumtalak tomon, adu al Israel, al Israel bi amsik be guwa. 19Bara min Yacoub melik bija albi endu sulta, Wa huwo bi demiru al aishin fil medina tomon.19Allah ma insan, ashan huwo bi kabasu, Au insan, al bi geiru muk tou. hal huwo waadu haja bidun ma amulu? Hal huwo kelim huwo bi amulu haja budun shilu bara? 20aiynu, Amiru ana ashan bi bariku. Allah wodi baraka, ana ma bi rijau20Yala Balaam ainu le Amalek wa bada nubuwa tou. Huwo kelim, " Al Amalek kan adhaam umam, lakin akiir nehaya tou bekun damar.21Huwo ma aiynu kariza fi ras fi Yacub. wa huwo ma aiynu muskila fi Israel. Yahwa Allah tomon fi ma umon, Wa sot ta melik fi ma umon. 22Allah jibu umon min Masir be guwa ze tor al takiyan23Mafi sokol sahara al bi istakal did Yacub, wa mafi haja batal bi augu Israel. Hasa bi wonusu an Yacub wa Israel, 'Aiynu haja al Allah amulu!24Aiynu, nas gum ze lobuwa, ze aset bi tala wa bi hajimu. Huwo ma bi num tehet lahadi kan huwo akulu sidi sabab wa ashurubu dom ta hajaal huwo katulu”25Baad dak Balak kelimu le Balaam, Mata laanu umon wele bariku umon kulu kulu." 26Lakin Balaam juwabu wa kelimu le Balak, "Hal ana ma wori le inta gal ana lazim bi kelimu kulu kalam al Yahwa wori le ana ashan bi gul? 27Yala Balak juwabu le Balam, Hasa taali Ana bi shilu inta le mahal tani. Bikun Allah bikun moksut le inta ashan bi laanu umon hinak le ana.28Yala Balak shilu Balaam fi ras jebel isim tou Peor, ali bi suf tehet le Beriya. 29Balaam kelimu le Balak, Abinu sabah mazba hini le ana wa jahizu sabah tor wa sabah korufan." 30Yala Balak amulu ze Balam kelimu; Huwo gedimu tor wa koruf fi mazba barau barau

Chapter 24

1Wokit Balaam aiynu gal Yahwa moksut ashan Bariku Israel, huwo ma ruwa, ze ta kulu yom, ashan istakdim sihiri. Ze huwo aiynu le beriya.2Balaam arufa uyun wa aiynu Israel fi mukaimat, ai wahid fi gebila, wa roho ta Rabuna ja fi huwo. 3Huwo istakbil nubuwa wa kelim, De karar min Balaam weled ta Beor, wa nas all uyun tomon wasi fata.4Huwo wonusu wa asuma kalam ta Allah. Huwo aiynu ruya min Rabuna, gubal huwo ma dengir tehet ma uyun tou fata. 5Jamala ta mukeimat taki kef , Yacub, mahal all inta gi esh, Israel!6Ze waadi hawuli umon setetu bara, ze mahaljarat fi taraf bahar, ze zuhur zarau ma Yahwa, ze khushub arz fi taraf moyo.7Moya bi jere min jeradil tomon, wa tirab tomon bi endu moyo ketir. Melik tomon bigun aasim fotu Agag, wa momulaka tomon be ehtaramu.8Allah bi jibu huwo bara min Masir. Huwo bi endu guwa ze tor al wahas. Huwo bi akulu al umam al bi shakil diidu. Huwo bi kasuru udam tomon heta heta. Huwo bi durubu umon be nishabat tou.9Huwo bi num tehet ze ased, ze lobuwa. Munu yau bi galgalu? Keli ai wahid al bi bariku huwo kun Mubarak; keli ai wahid al bi laanu kun moloun.10Balak tala zalan kaalis diid Balaam wa dugu yeden tou sawa ma zalan. Balak kelim le Balaam, “ana nadi inta ashan laanu adu tai, lakin aiynu, inta bariku umon talata maraat 11Yala sibu ana hasa wa ruwa beit. Ana kelim ana bi wodik hadiya, lakin Yahwa ma sibu inta bi ligo ai hadiya”12Yala Balaam juwabu le Balak, “ana kelim le murasulat al inta rasulu le ana, 13Mahma kan balak wodi le ana kasri tou Malian ma fida wa dahab, ana ma bi ruwa bara min kalam ta Yahwa wa kan haja batal wala al kwes, wala ai haja al kulu ana deiru amulu. Ana bi kelim bes shunu al Yahwa wori le ana ashan kelimu! Ana ma kelim de le umon? 14Yala hasa, shuf, ana bi ruwa wara le nas tai. Lakin awel keli ana arshidu inta an haja al nas de bi amulu le nas taki fi ayam gidam.14Hasa al isim ta rajil Israeli al katulu ma mara midiani de zimri Ibn salu al kaid min Judud ta usra fi wasad shamaun. 15Al isim ta mara Midiani al katulu de Isim tahia kozbi binia ta Zur, al ras ta Gebila wa Judud ta baab alfi Midian.15Balaam bada ma nubuwa de. Huwo kelim "Balaam weled ta Beor kelemu, kalam ta zol al uyun tou moftu. 16De yau nubuwa min zol al asuma kalamat min Allah, al endu marafa min Allah al fok, al indu ilim min Allah al aali, al bi aiynu ruya min Allah, al bi dengir tehet ma uyun fati.16Kida Yahweh wonusu le Musa wa gal, 17It amal ma Midianiin ze adu wa hajimum, 18Humon it amal makum ze adu be akazib tomon. Humon sibu itakum ruah fi shar fi kalam to peor wa fi kalam ta ugtum kozbi, bina ta kaid fi Midian, al katulu fi yom ta wabaa fi muskila ta Peor17Ana aiynu huwo, lakin huwo ma hini hasa. Ana aiynu huwo, lakin huwo ma gerib. Al nijma bi ja bara min Yacub, wa ras bi gum min Israel. Huwo bi gofulu kiadad ta Moab wa demiru kulu iyal ta iyal ta Seth.18Yala Edom bikun mumtakat ta Israel, Wa Seir bikun mumtalak tomon, adu al Israel, al Israel bi amsik be guwa. 19Bara min Yacub melik bija al bi endu sulta, Wa huwo bi demiru al aishin fi medina tomon.20Yala Balaam aiynu le Amalek wa bada nubuwa tou. Huwo kelim, " Al Amalek kan azam umam, lakin akiir nihaya tou bekun damar.21Yala Balaam ainu le Kenites wa bada nubuwa. Huwo kelim, "mahal al intum aishin fogo gowi wa osh takum fi hajar. 22Mahmakan intum Kenites bi aruku intum ma nar wokit Assyiriin be silu kum ze asir al harib".23Yala Balaam bada ma nubuwa tou al akhir. Huwo kelim, "woe! munu bi ish kan Allah amulu de? 24sufun bi ja min tarab Bahar ta Kittim, umon bi hajimu Assyiriin wa shetar le Eber, lakin umon, kaman, bi .entehi fi damar.25Yala Balaam gum for wa ruwa. Huwo rija le beit tou, wa Balak kaman ruwa bara

Chapter 25

1Israel geni fi shittim, wa rijal bada sharmit nufu sum ma nasawin ta Moab, 2Le Moabitiin hum rahibu nas ashan gedim zebiha le aliha hagum. Kida al nas bi akulu wa dengir tehet le alliha ta Moabiin 3Al rijal ta Israel limu le abidu sanam ta Peor wa Yahwa tala zalan wa zil de gi wala diid Israel.3Biga Musa wa Eliazar al kahien wonusu le humon fi aradi ta Moab jambu Jordan fi Jericho wa kelim, 4Edu takun adad ta nas min umor ta Isriin sena lahadi akbar zol, ze Yahwah waadu musa wa shab ta Israel, al kan tala min ardi ta masir4Yahwa kelim le Musa, “katulu kiadad ta shab del kulu wa haligu umon gidam ana wa ashan ana bi wodi ashan bi aiynu be narhar, ashan zalan tai bi tala bara min Israel” 5Musa kelim le guda ta Israel kulu wahid min intum lazim kede katulu ai nas tou al ruwa limu fi abidu Baal ta Peor.”5Reuben kan bekiir ta Israel. Gebila ta Hanakien jaa min . jena tuo hanok. gebila ta palluteen jaa min pallu . 6Gebila ta Hezraniteen jaa min Hezron gebila ta karmiteen jaa min karmin. 7De yau kan gabael ta Reuben al kan adad toumon 43,730 (Talata Arbein Alf, Subu miya teletiin) nafar(zol).6Baad dak wahid min rijal ta awulad ta Israel ja jibu fi nas usra mara min Midianiin de hasil fi ena ta Musa wa kulu mujtama ta Israel, wokit umon gi kore fi Baab ta kema ijtima. 7Wokit Phinehas weled Eleazar ibn Harun al gesis aiynu kida, huwo gum fok min nus mujtama wa shilu Harba fi yedan tou.8Huwo ruwa wara rojul Israeli fi kema wa atanu Harba fi gisim tomon kulu itnin. Rajil Israeli de wa mara de. Yala darbat al Allah rasulu le nas ta Israel de wogif. 9Adad ta nas al mutu min darbat dak kan arba wa isriin alf.10Yahwa kelim le Musa wa gal 11Phinehas weled ta Eleazar weled Harun al gesis, geiru zalan tai min nas ta Israel ashan huwo bi hib wa Malian ma nar tai fi wasad umon. Yala ana ma bi demir nas Israel fi gira tai.12Ashan kida Yahwa kelimu, “shuf, ana bi wodi le Phinehas amina tai ta salam. 13Le umon wa iyal ta iyal baad huwo, bi kun amina ta geni shokol gesis lel abad leanu huwo jadi le ana, Allah tou. Huwo gadim zebiha min ajil Israeliin.”14Hasa al isim ta rajil Israeli al katulu ma mara midiani de Zimri weled ta salu al kaid min Judud ta usra fi wasad shamaun. 15Al isim ta mara Midiani al katulu de Isim tahia kozbi biniya ta Zur, al ras ta Gebila wa Judud ta baab al fi Midian.15gebila ta Iyal iyal ta Gad, kan yahu deel: Be wasat zephon, gebila ta Zephoneen be wasat ta Haggi, gebila ta Haggen , be wasat Shuni, Gebila ta Shuneen. 16Bi wasat azni, gebila ta Azneen, bi wasat Eri, gebila Erieen, 17Bi wasat Arod, gebila ta Arodeen, bi wasat Areli, gebila ta Areleen. 18De kan ghabal ta Iyal iyal ta Gad ka nada toumon 40,500-Arbein Alf, Khumus miya nafar (zol).16Kida Yahwa wonusu le Musa wa gal, 17It amal ma Midianiin ze adu wa hajimu umon, 18umon it amal makum ze adu be akazib tomon. umon sibu intum ruwa fi shar fi kalam to Peor wa fi kalam ta ukut tomon Kozbi, biniya ta kaid fi Midian, al katulu fi yom ta darbat fi muskila ta Peor19Er wa onan kan deel Iyal ta Judah Lakin rujal deel mutu fi ardi ta kanaan. 20ghabael ta Iyal iyal ta Judah al taneen kan deel: bi wasat ta shelah, gebila ta shelaheen, bi wasat perez, gebila ta perezeen, wa bi wasat zerah, gebila ta zeraheen. 21De yau iyal iyal ta perez, bi wasat Hezron, gebila ta Hezroneen, bi wasat Hamul, gebila ta Hamuleen. 22De kan yahu iyal ta Judah al adad toumon 76500 sita wa sebein alf, kumusu miya nafar(zol).23. Min ghabael ta Issachar's ajial kan del: bi wasat ta Tola, min gebila ta Tolaites, bi wasat Puah, min gebila ta Puites, 24min gebila ta wasat Jashub, min gebila ta Jashubites, bi wasat ta Shimron, min gebila ta Shimronites. 25Del yau gebila ta Issachar, al kan adad 64,300 nas.26Del min gebila ta Zebulun's bi wasat Sered, min gebila ta Seredites, bi wasat Elon, gebila Eloneen bi wasat Jaheel, ghabael ta Jahleeleen 27Deel yahu ghabael ta zebuluneen al adad toumon kan 60,500(Siteen alf wa khumsu miya nafar(Zol).28Ghabael ta ajiyal ta yousif kan yahu Manasseh wa Ephrayin. 29Ajeyal ta Manasseh yahu; bi wasat maker, gebila makireen (Makir kan abu ta Gilead). Bi wasat ta Gilead, gebila ta Gileadeen.30Ajeyal ta Gilead yahu; bi wasat Lezer, gebila ta Lezereen bi wasat Helek, gebila ta Helekeen, 31Bi wasat Asriel, gebila ta Asrieleen, bi wasat Sekem, gebila ta Sekeme. 32Bi wasat Shemida, gebila ta shemideen, bi wasat Hepher, gebila ta Hephereen.33Zelophehad jena ta asma toumon kan mahla, Noah, hoglah, milkah, wa Tirzah. 34De kan yau ghabael ta Manasseh wa adad tomon kan 52,700(Itniin wa khamsiin alf, shubumiya nafar (zol).35Ghabael ta ajeyal ta Ephraim kan yahu; bi wasat shatelah, gebila ta shuteleheen, bi wasat beker, gebila ta bekereen, bi wasat Taham, gebila ta Tahaneen. 36Wa kan ajeyal ta shutelah yau, bi wasat Eran, gebila ta Eraneen. 37Den kan yahu ghabael ajeyal ta Ephraim al adad toumon kan 32,500(Itniin wa teletiin alf, khumsu miya nafar(zol). Deel yahu kan ajeyal ta yousif, Edu ayi min ghabael tuo.38Ghabael ta ajeyal ta Benjamin kan yahu bi wasat Bela, ghabael ta Belateen, bi wasat Ashbel, gebila ta Ashbeleen bi wasat Ahiram, gebila ta Ahirameen. 39Bi wasat Shephupham, gebila ta Shephuphameen bi wasat Hupham gebila ta Huphameen. 40Wa ajeyal ta Bela kan ard wa Naaman wa min ardi jaa ghebila ta ardeen. Wa min naaman jaa ghebila ta Naamaneen. 41Deel kan yahu ghabael ta ajeyal ta Benjamin. Wa kana dad toumon 45,600(Khamsa arubein alf, shutu miya nafar (zol).42Ghabael ta ajeyal ta Dan kan bi wasat ta shuham, ghabael ta shuhameen. 43De kan yahu ghabael ta shuhameen kulu kan 64400 arba wa sitiin alf, wa rubu miya nafar(zol).44Ghabael ta ajeyal ta Asher kan yahu; bi wasat Imnah, gebila ta Imnaheen, bi wasat Ishvi, gebila ta Ishveen, bi wasat Beriah, ghabael ta Beriaheen. 45Kan ajeyal ta Beriah yahu; bi wasat haber, gebila ta Habereen, bi wasat Malkiel, gebila ta Malkieleen. 46Isim ta beniya ta asher kan sera. 47Deel yau ajeyal ta ghabael ta ghabael ta Asher, al adad toumn 53400(Talata wa khamsiin alf, rubumiya nafar(Zol).48Ghabael ta ajeyal ta Naphatali kan yahu; deel bi wasat Jahzeel, gebila ta Jahzeeleen, bi wasat Guni ghebila ta Guneen, 49Bi wasat Jezer, ghebila ta Jezereen bi wasat shillem, gebila ta shillemeen. 50Deel kan yahu ajeyal ta ghabael ta Naphtali, al adad toumon kan 45,400 Khamaasa wa arbein alf, urubu miya nafar(Zol).51De kan yahu al adad al kamil ta shaaab ta Israel; 601,730 sutumiya wa wahid alf, subumiya wa teletiin nafar(Zol).52Yahwah kelim le musa gal, 53Keli gesimu ardi de biena shaab de hasab adad ta asma tomon zi worisa le humon.54. Wodi worisa aktar le ghabael al kebir wa worisa besit le ghabael al sukier. Keli intum wodi worisa le ayi asura hasab adad tan as al kan endu. 55Lakin, keli intum gesimu ardi de bi wasat guraa. Keli humon worisu aradi de hasab asma ta ghabael ta judud tomn. 56Worisa de keli gesimu biena ghabael al kebir wa al sukier, bi gesimu bi gura.57Ghabael ta laween edu bab-bab yahu, bi wasat Gershon, gebila ta Gershoneen, bi wasat kohat, gebila ta Kohateen, bi wasat merari, gebila ta merareen. 58Ghabael al Hebroneen, ghebila al mahleen, gebila al mushineen, wa gebila al korahaneen. 59Isim ta mara ta Amram's kan Jochebed, min iyal ta Levi, al kan weledu le Levites fi Masir. Hiya weledu iyal le Amram's, al kan Aaron, Musa wa Mariam okhot tomon.60Le Aaron kan weledu Nadab wa Abihu, Eleazat wa Ithamar. 61Nadab wa Abihu died ashan humon wodi zebiha le Yahweh al ma mukbul fi nar 62Rujal al kan edu biena homon kan talata wa irshriin alf, rujal kulu min amur shahar wahid wa le fok aw le akbar zol. Lakin ma edu ajeyal ta Israel ashan ma gesimu le homn worisa biena shaab ta Israel.63Del kan nas al musa wa eleazar khahien edu homon. Humon edu shaab ta Israel al fi aradi ta moab fii alla sahil ta Jordan fi Jeriko. 64Lakin biena nas deel mafi zol al edu bi wasat musa wa haron al kahien fi zaman al ajeyal ta israle bi edu fii sahra ta Sinai.65Ashan yahwah kan kelim gal nas deel bi jaa mutu fii sahra kan mafi zol fadul min biena human. Illa kaleb jena Jephunneh wa Joshua jena ta Nun.

Chapter 26

1Wa baad ayam al kan hasil. yahwa wonusu le Musa wa Eliazar weled ta Harun al Khahin. Huwo kelim 2"Keli intum edu adad ta mujmuat ta shaab ta Israel, umon ta Isriin sina wa le fok, ma usar ta judud tomon, ai zol al gader ruwa fi harib min ajil Israel."2Humon jaa wogif ta musa, eleazar al kahien wa al ghada, wa gidam to nas ta mujtamaa kulu min bidaya ta bab lahadi khima ta ijtma-wa homn kelim. 3Abu ta nina mutu fi sahra- huwo kan mafi fii mejles ta korah-huwo mutu bi shabab ta katiya tuo, wa huwo ma indu awolad.3Yala Musa wa Eliazar al khahin wonusu le umon fi aradi ta Moab jambu Jordan fi Jericho wa kelim, 4Edu takun adad ta nas min umor ta Isriin sena lahadi akbar zol, ze Yahwa waadu musa wa shab ta Israel, al kan tala min ardi ta Masir4Malu Isim ta abu ta nina shilu bara min nus ta adda ta ghebila tuo ashan huwo ma indu awolad? Wodi le nina mumtalakat min bien ahal ta abu ta nina. 5Biga musa jebu gediya de gedam ta Yahwah.5Reuben kan bikir ta Israel. Min weled tou Hanok ja min ashira ta Henokiyin Min Pallu ja ashira ta Palluitiyin 6Min Hezron ja ashira ta Heszronitiyiin. Min karmi jaa ashira ta Karmitiyiin. 7De yau kan ashira ta Reuben, al kan adad tomon 43,730 rijal.6Yahwah kelim le musa wa gal. 7Banat ta zelphehad kan gi wonusu kalam al sah. Keli intum wodi le humon mumtalakat zi worisa min biena Ahal ta abu tomon, wa keli intum akide inu worisa ta abu tomon wosulu le humon. 8Keli inta kelim le shaab ta Israel wa kelim gal kan rajil mutu wa ma indu awolad, keli intum wodi worisa de le binaia tuo.8Eliab de kan weled ta Pallu. 9Iyal ta Eliab kan Nemuel, Dathan wa Abiram. del yau Nefsa Dathan wa Abiram al fi mujmu ta Korah zaman umon itmarad diid musa wa Harun wa umon itmarad diid Yahwa.9Kan huwo ma endu biniya, biga intum bi wodi worisa de le akuwana tuo. 10Kan huwo ma indu akwana keli into wodi le akuwana ta abu tuo. 11Kan huwo abu tuo ma indu akwana, biga keli intum wodi worisa de le agrab ahal tuo al fi gebila wa keli huwo shilu le nefsa tuo. De bi kun gaon al wodi bi karar le shaab ta Israel, zi ma yahwah kelim le ana.10Ardi kan fata kasma tou wa abula umon sawa ma korah zaman mojmu tou kulu mutu. Fi zaman dak nar haragu 250 rijal, al kan biga alama ta inzar. 11Lakin usra ta Korah ma mutu12Ashira ta iyal ta iyal ta Simeon kan yau kida: Be wasat Nemuel, ashira ta Nemueltiyiin, wasat Jamin, ashira ta Jaminteen, wasat Jakin gebila ta Jakiniyiin, 13Wasat Zera gebila ta Zerahiyin, wasat Shaul ashira ta Shauliyiin. 14De kan ashira ta iyal ta iyal ta Simeon al kan adad tomon 22,200 rijal.15Ashirat ta Iyal ta iyal ta Gad, kan yau del: Be wasat Zephon, ashira ta Zephoniyiin be wasat ta Haggi, ashira ta Haggiyiin , be wasat Shuni, ashira ta Shuniyiin. 16Bi wasat Ozni, ashira ta Ozniyiin, bi wasat Eri, ashira Eriyiin, 17Bi wasat Arod, ashira ta Arodiyiin, bi wasat Areli, ashira ta Areliyiin. 18De kan ashirat ta Iyal ta iyal ta Gad ka nada tomon 40,500 rijal18. Yahwah kelim le musa, “Shilu Yeshu jena ta Nun, zol al rohu tai gi geni fi huwo, wa kutu ida taki fi huwo. 19Wodi fi gidaam ta Eleazar al kahien wa gidam mujtama kulu, wa wodi le huwo musuuliya gidam ta ina tomon ashan huwo bi kun ghaed le homon.19Er wa onan kan del Iyal ta Judah Lakin rujal del mutu fi ardi ta kanaan. 20Ashirat ta Iyal ta iyal ta Judah al tanin kan del: bi wasat ta shelah, ashira ta shelahiyin, bi wasat Perez, ashira ta Pereziyiin, wa bi wasat zerah, ashira ta zeraheen. 21De yau iyal iyal ta perez, bi wasat Hezron, gebila ta Hezroniyin, bi wasat Hamul, gebila ta Hamuleen. 22De kan yahu iyal ta Judah al adad toumon 76500 sita wa sebein alf, kumusu miya nafar(zol).20Keli inta wodi baad min sultat taki le huwo, ashan mujtama ta shaab ta Israel bi asuma huwo. 21Keli huwo jaa gidam ta Eleazar al kahien asahan bi fetisu irada tai le huwo ashan bi wodi le howo Urim. Bi kun tehet musauliya tuo ashan shaab bi ruwa wa jaa, kan howo wele shaab ta Israel kulu sawa ma howo, mujtata kulu.”22Biga musa amulu ze Yahwah kan kelim le huwwo. Huwo shilu yeshu wa wodi gidam Eleazar al kahien wa gidam mujtama kulu. 23Musa kutu ida ti ras tuo wa amiru huwo ashan bi ghud shaab. Zi Yahwah kan amiru huwo ashan bi amulu.23. Ashirat ta iyal iyal ta Issachar's kan del: bi wasat ta Tola, min gebila ta Tolaites, bi wasat Puah, min gebila ta Puites, 24min gebila ta wasat Jashub, min gebila ta Jashubites, bi wasat ta Shimron, min gebila ta Shimronites. 25Del yau ashira ta Issachar, al kan adad 64,300 nas.26Del min ashira ta Zebulun's bi wasat Sered, min gebila ta Serediiyiin, bi wasat Elon, gebila Eloniyiin bi wasat Jaheel, ghabael ta Jahleeliyiin 27Del yau ghabael ta zebuluniyinn al adad tomon kan 60,500 rijal.28Ashira ta iyal ta iyal ta yusif kan yau Manasseh wa Ephraim. 29Iyal ta iyal ta Manasseh yau; bi wasat maker, Iyal ta iyal ta makiriyin (Makir kan abu ta Gilead). Bi wasat ta Gilead, ashira ta Gileadiyin.30Iyal ta iyal ta Gilead yau; bi wasat Lezer, ashira ta Lezeriyiin bi wasat Helek, ashira ta Helekiyiin, 31Bi wasat Asriel, ashira ta Asrieliyiin, bi wasat Shechem, gebila ta Sheckiyiin. 32Bi wasat Shemida, ashira ta shemidiyiin, bi wasat Hepher, ashira ta Hepheriyiin.33Zelophehad weled Hepher ma indu awulad, lakin ile banat bes. ta asma tomon kan Mahla, Noah, Hoglah, milkah, wa Tirzah. 34De kan yau ashirat ta Manasseh wa adad tomon kan 52,700 rijal.35Ashirat ta iyal ta iyal ta Ephraim kan yau; bi Wasat Shatelah, ashira ta shutelehiyiin, bi wasat Beker, ashira ta bekeriyiin, bi wasat Taham, gebila ta Tahaniyiin. 36Wa kan iyal ta iyal ta shutelah yau, bi wasat Eran, gebila ta Eraniyiin. 37Den kan yauashirat ta iyal ta iyal ta Ephraim al adad tomon kan 32,500 rijal. Del yahu kan iyal ta iyal ta yusif, Edu min ashirat tomon.38Ashirat ta iyal ta iyal ta Benjamin kan yau bi wasat Bela, ashira ta Belatiyiin, bi wasat Ashbel, ashira ta Ashbeleen bi wasat Ahiram, ashira ta Ahiramiyiin. 39Bi wasat Shephupham, ashira ta Shephuphamiyiin bi wasat Hupham ashira ta Huphamiyiin. 40Wa iyal ta iyal ta Bela kan Ard wa Naaman wa min Ard ja ashira ta ardiyiin. Wa min Naaman ja ashira ta Naamaniyiin. 41Del kan yau ashira ta iyal ta iyal ta Benjamin. Wa kana dad tomon 45,600 rijal).42Ashirat ta iyal ta iyal ta Shuham, ashira ta shuhamiyiin. 43De kan yau ashirat ta shuhamiyiin kulu kan 64400 rijal.44Ashira ta iyal iyal ta Asher kan yau; bi wasat Imnah, ashira ta Imniyiin, bi wasat Ishvi, ashira ta Ishviyiin, bi wasat Beriah, ashira ta Beriahiyiin. 45Kan iyal iyal ta Beriah yau; bi wasat haber, ashira ta Haberiyiin, bi wasat Malkiel, ashira ta Malkieliyiin. 46Isim ta beniya ta asher kan sera. 47Del yau ashira ta iyal iyal ta Asher, al adad tomon 53,400 rijal.48De ashirat ta iyal iyal ta Naphatali kan yau; del bi wasat Jahzeel, ashira ta Jahzeeliyiin, bi wasat Guni, ashira ta Guniyiin, 49Bi wasat Jezer, ashira ta Jezereen bi wasat shillem, gebila ta shillemiyiin. 50Del kan yau ashira ta iyal iyal ta Naphtali, al adad tomon kan 45,400 rijal.51De kan yau al adad al kamil ta shab ta Israel; 601,730.52Yahwa wonusu le musa gal, 53Keli gesimu ardi de beina shab de hasab adad ta asma tomon zi worisa le umon.54. Wodi worisa aktar le ashira al kebir wa worisa besit le ashira al suker. Keli intum wodi worisa le ai usra hasab adad ta nas al kan idu. 55Lakin, keli intum gesimu ardi de bi wasat gura. Keli umon worisu aradi de hasab asma ta judud tomon. 56Worisa de keli gesimu beina ashirat al kebir wa al suker, bi gesimu bi gura.57Ashira ta lawin, idu ashira be ashira, yau, bi wasat Gershon, ashira ta Gershoniyiin, bi wasat kohat, ashira ta Kohatiyiin, bi wasat merari, ashira ta merariyiin. 58Ashira ta Lawin: ashira ta Libniyiin, ashira ta Hebroniyiin, ashira ta mahliyiin, ashira ta mushiniyiin, wa ashira ta korahaniyiin. 59Isim ta mara ta Amram's kan Jochebed, iyal iyal ta Lewi, al kan weledu le Lewin fi Masir. Hiya weledu iyal le Amram's, al kan Harun, Musa wa Mariam ukut tomon.60Le Harun kan weledu Nadab wa Abihu, Eleazar wa Ithamar. 61Nadab wa Abihu mutu zaman umon gedimu le Yahwa bohur al ma mukbul nar 62Rujal al kan idu beina umon kan talata wa irsiriin alf, rujal kulu min umur shahar wahid wa le fok au le akbar zol. Lakin ma iyal iyal ta Israel ashan ma gesimu le umon worisa beina shab ta Israel.63Del kan nas al Musa wa Eleazar khahin idu umon. Umon Idu shab ta Israel al fi aradi ta moab fii alla sahil ta Jordan fi Jeriko. 64Lakin beina nas del mafi zol al idu bi wasat Musa wa Harun al khahin fi zaman al iyal iyal ta israel bi idu fi beriya ta Sinai.65Ashan Yahwa kan kelim gal nas del bi ja mutu fi beriya. kan mafi zol fadul min beina umon. Ile kaleb weled Jephunneh wa Joshua weled ta Nun

Chapter 27

1Baad dak le Musa ja banat ta zelophehad weled ta Hepie weled ta Gilead weled ta makir weled ta Manasseh, ta ashira ta Manasseh weled ta Yusif. Wa de asma ta banat tou; Mahlah, Noah, Hoglah, Milkah wa Tirzah.2Umon ja wogif ta Musa, Eleazar al khahin wa al kiadat, wa gidam to nas ta mujtamaa kulu min bidaya ta bab lahadi kema ta ijtma-wa umon kelim. 3Abu ta nina mutu fi beriya- huwo kan mafi fii mejles ta Korah-huwo mutu bi shabab ta katiya tou, wa huwo ma indu awulad.3Kaman keli inta kelim le homon, tegdima al intum bi haragu bi nar de, keli gedimu le Yahwah khurfan al rujal aumur ta sina al ma indu reb(Awugu) Itniin fi yom wahid, bi gedim tegdima al haragu de bi Istimrar. 4Khurof wahid bi gedimu sabah wa khuruf al tani de bi gedimu fi missaa, 5Keli intum gedimu ashara min miya ta ephah min degig al name zi tegdima ta dura, keli ageenu ma rubu-wahid ta hint a ziet al safau.4Malu Isim ta abu ta nina shilu bara min nus ta adda ta shira tou ashan huwo ma indu awulad? Wodi le nina mumtalakat min bein ahal ta abu ta nina. 5Yala Musa jibu gediya de gidam ta Yahwa.6Yahwa kelimu le Musa wa gal. 7Banat ta Zelphehad kan gi wonusu kalam al sah. Keli intum wodi le umon mumtalakat zi worisa min beina Ahal ta abu tomon, wa keli intum akide inu worisa ta abu tomon wosulu le umon. 8Keli inta kelim le shaab ta Israel wa kelim gal kan rajil mutu wa ma indu awulad, keli intum wodi worisa de le biniya tou.9Kan huwo ma endu biniya, biga intum bi wodi worisa de le akwana tou. 10Kan huwo ma indu akwana keli into wodi le akwana ta abu tou. 11Kan huwo abu tou ma indu akwana, biga keli intum wodi worisa de le agrab ahal tou al fi gebila wa keli huwo shilu le nefsa tou. De bi kun ganun al wodi bi karar le shaab ta Israel, zi ma Yahwa kelim le ana.11Fi bidaya ta kuku shahar, keli intum wodi tegdima gi haragu le yahwah keli into wodi itnii bagara al sughar wahid ghanamaya wa sabaa khurfan al rujal aumur sena wahid al ma indu dabarah. 12Kaman keli intum gedimu talata-ashara fi miya min epha ta degig al name zi tegdima ta dura bi ajeenu ma ziet le kulu bagara wa itniin ashara fi miya min digig al name tegdima ta dura ajjenu maa ziet le ghanamaya wahid. 13Keli intum Kaman gedimu ashara min miya ephah min degig al name ajeenu maa ziet zi tegdima ta dura le kulu khurf. De yau bi kun tegdima al gi nar le yahwah.12Yahwa kelimu le Musa arkab fok fi jebel ta Abarim wa inu al ardi al ana wodi le shab ta Israel. 13Baad kan inta jenu, keli inta Kaman limu maa shaab taki, zi Harun aku taki. 14De bi hasil ashan intum al itniin itmarad diid awamir al kan fi sahra fi beriya t zin fi zaman ta sura fi mujama ta nas. Ashan keda, zaman moyo kubu min jebel, ma zalan taki inta aba abidu ana zi al kudus gidam ta ina ta mujtam kulu. De miyah ta Meribah Kadesh fi beriya ta Zin.14Nas al si ashirab tegdima al haragu bi wodi nus ta hin le ghanamoyo wa rubuo-wahid ta hin le khuruf. De keli kun tegdima al haragu fi kulu sharah min shurur ta sina. 15Keli gedimu ghanamoyo al ragil wahid le yahwah ashan tegdima ta katiya. De bi kun ziyada le tegdima al gi haragu al gi gedimu bi istimrar maa tegdima shirab sawa.15Baad dak Musa kelim le Yahwa gal, 16Keli inta Yahwa, Allah ta aruwah ta nas kulu, inta bi azilu zol min mujtama de, 17Zol al bi agder ruwa wa bi ja gidam tomon wa bi shilu umon bara wa reja umon, ashan mujtama keli ma kun ze korufan al ma indu sidu tou”.16Fi khilal shahar wahid, fi yom al arbatashar(14) fii shahar bi kun ied ta aubur ta yahwah. 17Keli amulu ihtifal fi yom al khamistashar fi shahan de keli akulu ish al ma fugu khamira. 18Fi yom al awel, keli kun fi ijtemaa al mukadus le ibada ta yahwah. Nas keli ma ishtakal fi yom dak.18. Yahwa kelim le Musa, “Shilu Joshua jena ta Nun, zol al rohu tai gi geni fi huwo, wa kutu ida taki fi huwo. 19Wodi fi gidam ta Eleazar al khahin wa gidam mujtama kulu, wa wodi le huwo musuliya gidam ta ina tomon ashan huwo bi kun kaid le umon.19Lakin keli intum gedimu zebiha al haragu bi nar le yahwah. Keli intum gedimu itniin bagarat al sughar, wahid ghanamoyo, wa sabaa khurufan la rujal aumur sena wahid, al ma indu ieb. 20Keli intum gedim tegdima ta dura ta talata-ashara fii miya min ephah ta degig al name ajeenu maa ziet, keli gedimu maa bagara de sawa ma ganamaya, ta itniin0ashara fi miya. 21Maa ayi wahid min saba khurfan deel, keli intum wodi ashara fi miya min ephah ta degig al ajeenu maa zeit 22sawa ma ganamaya al rajil ashan bi kasulu nefsa takun.20Keli inta wodi baad min sultat taki le huwo, ashan mujtama ta shaab ta Israel bi asuma huwo. 21Keli huwo ja gidam ta Eleazar al khahin ashan bi fetisu irada tai le huwo ashan bi wodi le howo Urim. Bi kun tehet musuliya tou ashan shab bi ruwa wa ja, kan huwo wele shab ta Israel kulu sawa ma huwo, mujtata kulu.”22Yala Musa amulu ze Yahwa kan kelim le huwo. Huwo shilu Joshua wa wodi gidam Eleazar al khahin wa gidam mujtama kulu. 23Musa kutu ida fi ras tou wa .amiru huwo ashan bi khudu shab. Zi Yahwa kan amiru huwo ashan bi amulu23Keli wahid intum gedim hajat deel ziyada le tegdima al intum gi gedimu bi istimrar al deeru kulu yom sabah. 24Keli intum gedimu zabaeh deel kulu yom, zi wosifu hini, le madat saba yom ta aubur, akil ta tegdima de keli haragu bi nar ashan riha al hilu bi gi haragu bi istimrar de ma tegdima idafatan ta shirab sawa, 25Wa fi yom al sabie keli intum limu fi ijtima al mukadas ashan bi azimu yahwah. Wa keli intum ma ishtakal shukulat takum fi yom dak.26Wa Kaman fi yom ta ied bakura ta simar keli intum amulu ijtima al mukadas le yahwah fi zaman al intum gi gedim tegdima ta dura al jedid le yahwah fi ihtifalat takum ta usbuo, wa keli intum ma ishtakal shukulat takum fi yom dak. 27Keli intum wodi zebiha al haragu ashan bi tala riha al hilu le yahwah. Keli intum gedimu bagara al sukeir wahid ghanamoyo wa saba khurfaan rujal al itniin aumur sena. 28Kaman keli intum wodi tegdima ta dura sawa ma hajat deel. Degig name al ajeenu maa ziet, talata-ashara fi miya ta ephah min degig al name al ajeenu ma ziet le bagara wahid wa itniin ashara fi miya le wahid ghanamayo.29Wodi asharah fil miya min ephaha ta degig al ajeenu maa ziet le saba khurfan, 30Wa wahid teas ashan bi tehiru nufus takum. 31Zaman intum gi wodi hiywanat deel al ma indu ieb ma tegdimat ta shirab tuo sawa. De keli gedimu adafa le tegdima al gi haragu bi istimrar de wa tegdima t dura sawa

Chapter 28

1Yahwa wonusu le Musa wa kelim, 2Amiru shab ta Israel wa kelim le umon, fi awkat muhadad keli intum gidimu le ana zebiha, akil ta tegdima tai de keli haragu ma nar ashan bi tala riha hilu le ana?2Keli intum gedimu zibiha al gi haragu ashan bi wodi riha al hilu le yahwah. Keli intum wodi bagara al sukeir, ghanamayo wahid, wa saba khurfan al rujal aumur sena wahid, kulu wahid ma indu ieb(dabara).3Kaman keli inta kelim le umon, tegdima al intum bi haragu bi nar de, keli gedimu le Yahwa korufan al rujal umur ta sina al ma indu eeb Itniin fi yom wahid, bi gedim tegdima al haragu de bi Istimrar. 4Koruf wahid bi gedimu sabah wa khuruf al tani de bi gedimu fi misa, 5Keli intum gedimu ashara min miya ta ephah min degig al name zi tegdima ta dura, keli ageenu ma rubu-wahid ta hint a ziet al safau.6De yau tegdim al haragu al bi gedimu bi istemrar al kan kelemu fi jebel Sinai ashan bi tala riha hilu tegdima al haragu gi wodi le Yahwa. 7Tegdima al gi asurubu keli kun rubu min hin le wahid min al korufan. Keli intu kubu tegdima ta asurubu de fi al makan al mukadas ashan shirab al gowi le Yahwa. 8Keli intum gedim bagi koruf de fi misa ma tegdim ta dura tani ze al kan gedimu sabah dak. Keli intum Kaman gedimu ta shirab tani ma huwo tegdim al haragu ma nar ashan bi jibu riha al hilu le Yahwa.7Keli intum amulu ijtima al mukadas ashan bi azimu yahwah fi yom al aashir min al shahar al sabie. Keli intum itwad(nizilu nefsa takun) wa ma keli intum ishtakal. 8Keli intum wodi tegdima al gi haragu ashan bi tala riha al giyata le yahwah. Keli intum wodi bagar wahid al sukeir, kabish wahid wa sabaa khurfan al rujal aumur sena wahid. Ma keli humon kun indu ieb.9Wa fi yom Sebit keli intum gedimu itniin korufan al rujal al indu sina wahid wa ma indu eeb, wa itniin ashara fi miya min ephah ta degig al naim ze tegdima ta dura, ajinu be zet wa tegdim ta shirab sawa ma huwo. 10Keli de yau kun tegdima ta kuku yom Sebit, ziyada le tegdima al gi haragu bi istimrar wa tegdima ta shirab sawa.11Fi bidaya ta kuku shahar, keli intum wodi tegdima gi haragu le Yahwa keli into wodi itniin bagara al suhar wahid ghanamaya wa saba khurfan al rujal umur sena wahid al ma indu eeb. 12Kaman keli intum gedimu talata-ashara fi miya min ephah ta degig al naim ze tegdima ta dura bi ajinu be zet le kulu bagara wa itniin ashara fi miya min digig al naim tegdim ta dura ajinu be zet le ghanamaya wahid. 13Keli intum Kaman gedimu ashara min miya ephah min degig al naim ajinu be zet ze tegdim ta dura le kulu koruf. De yau bi kun tegdim al haragu be nar le Yahwa.12Fi yom al khamistashar min al sharah al sabie keli intum amulu ijtima al mukadas ashan bi azimu yahwah. Keli intum ma ishtakal shukulat takum ta kulu yom fi yom dak. Wa keli intum amulu ihtifal le huwo le muda saba yom. 13Keli intum gedimu zebiha al gi haragu tegdima al haragu maa nar ashan bi tala riha al hilu le yahwah keli intum gedim talatashar abugar al sukaer itniin kebish, wa arbatashar khurfan al rujal aumur sena wahid. Ayi wahid ma indu ieb.14Nas al si ashirab tegdim al haragu bi wodi nus ta hin le ghanamaya wa rubu-wahid ta hin le koruf. De keli kun tegdim al haragu fi kulu shahar min shuhur ta sena. 15Keli gedimu ghanamaya al rajil wahid le Yahwah ashan tegdim ta katiya. De bi kun ziyada le tegdima al gi haragu al gi gedimu bi istimrar ma tegdim shirab sawa.16Fi khilal shahar wahid, fi yom al arbatashar fi shahar bi kun eid paska ta Yahwa. 17Keli amulu ihtifal fi yom al khamistashar fi shahar de keli akulu esh al mafi fogo khamira. 18Fi yom al awel, keli kun fi ijtema al mukadus le ibada ta Yahwah. Nas keli ma ishtakal fi yom dak.17Fi yom al tani min al ijtima keli intum gedimu itnashar abugar al sukar, itniin kebish wa arbatashar khurfan al rujal aumor sena wahid kulu wahid ma indu ieb. 18Keli gedimu ma tegdima ta dura wa tegdima ta dura wa tegdima ta shirab le bagarat deel le kebish at deel, wa le khurfan deel amulu takum tegdimat ketir zi kan kelimu. 19keli intum wodi tees wahid zi zibihah ta katiya idafa le tegdima al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdima ta dura wa tegdima ta shirab tuo.19Lakin keli intum gedimu zebiha al haragu bi nar le Yahwa. Keli intum gedimu itniin bagarat al suhar, 58 wahid ghanamaya, wa saba korufan al rujal umur sena wahid, al ma indu eeb. 20Keli intum gedim tegdim ta dura ta talata-ashar fi miya min ephah ta degig al naim ajinu be zet, keli gedimu ma bagara de sawa ma ganamaya, ta itniin ashara fi miya. 21Ma ai wahid min saba korufan del, keli intum wodi ashara fi miya min ephah ta degig al ajinu mbe zet 22sawa ma ganamaya al rajil ashan bi kasulu nefsa takun.20Fi yom al talid(3) min al ijtimaa, keli intumgedim hidashar bagarat, itniin kebish, wa arbatashar khurfan al rujal aumor sena wahid, kulu wahid ma indu ieb. 21Keli gedimu sawa ma tegdima to dura wa tegdima ta shirab le bagarat, le kebishat wa le khurfan, keli intum amulu tegdima ketir zi al kan kelimu. 22Keli intum wodi tees wahid ashan tegdima ta katiya idafatany le tegdima al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdima ta dura tuo, wa tegdima ta shirab tuo.23Intum lazim keli wahid intum gedim hajat del ziyada le tegdima al intum gi gedimu bi istimrar al deiru kulu yom sabah. 24Keli intum gedimu zabiha del kulu yom, zi wosifu hini, le madat saba yom ta paska, akil ta tegdima de keli haragu bi nar ashan riha al hilu bi gi haragu bi istimrar de ma tegdima idafatan ta shirab sawa, 25Wa fi yom al sabie keli intum limu fi ijtima al mukadas ashan bi azimu Yahwa. Wa keli intum ma istakal shokolat takum fi yom dak.26Wa Kaman fi yom ta simar al awel, kan intum bi gedimu tegdim le Yahwa fi eid ta usbu, intum lazim bi amulu ijtima al mukadas le Yahwa, wa keli intum ma ishtakal shokolat takum fi yom dak. 27Keli intum wodi zebiha al haragu ashan bi wodi riha al hilu le Yahwa. Keli intum gedimu itniin bugar al sukerin, wahid koruf, wa saba korufan rujal al itniin umur sena. 28Kaman keli intum wodi tegdima ta dura sawa ma hajat del. Degig naim al ajinu be zet, talata-ashara fi miya ta ephah min degig al naim al ajinu ma zet le bagara wahid wa itniin ashara fi miya le wahid koruf.29Wodi ashara fi miya min ephah ta degig al ajinu be zet le saba korufan, 30Wa wahid ganamaya al rajil ashan bi tehiru nufus takum. 31Zaman intum gi wodi haiwanat del al ma indu eeb ma tegdimat ta shirab tou sawa. De keli gedimu adafa le tegdim al gi haragu bi istimrar de wa tegdim ta dura sawa32Fi yom al sabie min al ijtima, keli intum gedimu saba bagarat, itniin kebish wa arbatashar khurfan aumor sena wahdi, ayi wahid ma indu ieb. 33Keli intum amulu sawa ma tegdima dura wa tegdima ta shirab le bagarat le kebishat, wa le khurfan, keli amulu tegdima de aktar zi al kan kelimu de. 34Keli intum gedimu tess wahid zi zebiha ta katiya idafatan le tedimat al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdima ta dura, wa tegdima ta shirab tuo.35Fi yom al tamin, keli intum amulu ijtimaa tani rismiyan. Keli intum ma ishtakal shukulat takum al diaman fi yom dak. 36Kel intum gedimu zebiha al gi haragu, zebiha la gi haragu bi nar ashan bi tala riha al hilu le Yahwah, keli intum wodi bagara wahid. Kebish wahid wa saba khurfan aumor sena wahid, ayi wahid ma indu ieb.37Keli gedimu sawa ma tegdima ta dura, tegdima ta shirab le bagarat le kebish wa le khurfan, keli amulu tegdimat ketir ze al kan kelimude. 38Keli intum wodi tees wahid ashan tegdimat al gi haragu daiman, sawa ma tegdima ta dura, wa tegdima ta shirab toumon.39De yau hajat al intum bi gedimu le yahwah fi ihtifalat takum al muhadad humon bi kun idafa le waad takum wa tegdimat al min irada takum. Keli intum gedimu hajat deel ze zebiha al gi haragu, zebiha ta dura, zebiha ta shirab, wa zebiha ta ibada. 40Musa kelim le shaab ta Israel ayi haja al kan yakwah amiru huwo ashan bi wori le shaab.

Chapter 29

1Fi shahar al sabi, fi yom al awel fi shahar, keli intum amulu ijtima al mukadas ashan intum bi azimu Yahwa. Keli intum ma ishtakal shokolat takum fi yom dak. Bi kun fi yom al intum bi afuku turumbeta.2Keli intum gedimu tegdim al gi haragu ashan bi wodi riha al hilu le Yahwa. Keli intum wodi bagara al sukeir, koruf wahid, wa saba koruf al rujal umur sena wahid, kulu wahid ma indu eeb.3intum lazim bi gedimu hajat del ma tegdim ta dura tou, wa degig al naim al ajinu ma zet, talata-ashara fi miya min ephah le bagara, itniin-ashara fi miya le kebish, 4Wa wahid-ashara fii miya koruf min saba korufan del, 5Keli intum wodi ties al rajil ashan tegdima ta katiya ashan bi kasulu intum.5Lakin iza abu ta hiya aba gal huwo ma asuma waad de biga ayi min halifa aw waad, del al rubut hiya de bi waga(sagit). Yahwah bi afii hiya ashan abu tuo abusu hiya.6Wodi takum tegdim de fi al shahar al saba. Idafa le tegdimat de kulu al intum bi wodi fi bidaya ta kulu shahar; tegdima ta dura sawa. Keli kun idafa le tegdimat al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdima ta dura wa tegdima del, keli intum amulu kalam al kan alinu ashan bi wodi riha al hilu, tegdima al gi haragu le Yahwa.7Keli intum amulu ijtima al mukadas ashan bi azimu Yahwa fi yom al ashir min al shahar al sabie. Keli intum nizilu nefsa takun wa ma keli intum istakal. 8Keli intum wodi tegdim al gi haragu ashan bi wodi riha al hilu le Yahwa. Keli intum wodi bagar wahid al sukeir, kabish wahid wa saba korufan al rujal umur sena wahid. Ma keli umon kun indu eeb.8Lakin kan rajil tuo abusu hiya min yom dak al huwo asuma waad de biga huwo bi wogifu halifa al hiya kan amulu de. Yahwah bi afii halifa al kan hiya wonusu ma kasma tuo wa robutu nefsa tuo.9Keli intum gedim sawa ma hajat del tegdim ta dura, degig al naim, al ajinu be zet, talata-ashara fi miya ta ephah le bagara itniin-ashara fi miya le wahid koruf. 10Wa shara fi miya ta ephah le ai wahid min saba koruf del. 11Keli intum gedimu tes wahid ashan tegdim ta katiya wa de bi kun idafa le tegdim ta katiya le korufan, tegdim al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdim ta dura wa tegdim ta shirab tou.12Fi yom al khamistashar min al shahar al sabie keli intum amulu ijtima al mukadas ashan bi azimu Yahwa. Keli intum ma ishtakal shokolat takum ta kulu yom fi yom dak. Wa keli intum amulu ihtifal le huwo le muda saba yom. 13Keli intum gedimu zebiha al gi haragu tegdima al haragu ma nar ashan bi wodi riha al hilu le Yahwa keli intum gedim talatashar abugar al sukier itniin korufan, wa arbatashar korufan al rujal umur sena wahid. Ai wahid ma indu eeb.13Ayi halifa wa ayi rubat ta waad al bi asiir ma hiya, rajil tuo bi agdier rudu aw bi agdier aba. 14Lakin iza rajil tuo ma kelim ayi haja kulu halifat wa waad al bi robutu hiya wa kulu halifat de bi wogif gedam hiya ashan huwo ma kelim haja min yom al huwo asuma halifa de.14Keli gedimu sawa ma tegdim ta dura, degig al naim al ajinu be zet talata-ashara fi miya ta ephah le ai bagara min talatashar bagarat del itniin-ashara fi miya ai koruf le korufan al itniin. 15Wa ashara fi miya ta ephaha le ai wahid min arbatashar korufan de. 16Keli intum wodi wahid tes ashan tegdim ta katiya ziyada le tegdim al si haragu bi istimrar de tegdim ta dura sawa ma tegdim ta shirab.15Iza kan rajil ta hiya aba halifa ta mara tuo baad ma huwo asuma, rajil de bi kun musaul min katiya ta mara de. 16De yau gawaniin al yahwah wori le musa ashan bi alinu gawaniin biena rajil wa mara tuo wa biena abu wa biniya tuo zaman al hiya fi shabab tuo fi biet ta abu wa auma tuo.17Fi yom al tani min al ijtima keli intum gedimu itnashar abugar al sukar, itniin korufan wa arbatashar korufan al rujal umur sena wahid kulu wahid ma indu eeb. 18Keli gedimu ma tegdim ta dura wa tegdim ta dura wa tegdim ta shirab le bagarat, le korufan, wa le korufan del amulu takum tegdimat ketir zi kan kelimu. 19keli intum wodi tes wahid zi zibiha ta katiya idafa le tegdim al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdim ta dura wa tegdim ta shirab tou.20Fi yom al talit ta ijtima, lazim kede intum gedimu hidashar bagarat, itniin koruf, wa arbatashar korufan sukerin al rujal umur sena wahid, kulu wahid ma indu eeb. 21Keli gedimu sawa ma tegdim to dura wa tegdim ta shirab le bagarat, le korufan wa le korufan sukerin, keli intum amulu tegdima ketir ze al kan kelimu. 22Keli intum wodi tes wahid ashan tegdim ta katiya idafa tan le tegdima al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdim ta dura tou, wa tegdim ta shirab tou.23Fi yom al Rabie min al ijtimaa, keli intum gedimu ashara bagarat, itniin kebish, wa arbatashar korufan al rujal umor sena wahid, ai wahid ma indu ieb. 24Keli intum amulu haman ma tegdim ta dura sawa wa tegdim ta shirab le bagarat del. Le kebishat, wa korufan, keli amulu tegdim de ketir zi al kan kelimu. 25Keli intum gedimu tes wahid ashan zebiha ta katiya idafatan le tegdim al si haragu bi istimrar sawa ma tegdim ta dura tou, wa tegdim ta shirab sawa.26Fi yom al khamis min ijtima, keli intum wodi tisa bagarat, itniin kebish, wa arbatashar umur korufan sena wahid, al ma indu eeb. 27Keli intum amulu sawa ma tegdim ta dura wa tegdim tashirab ke bagarat de, le kebish de wa korufan de amulu takun tegdimat aktar zi al kan kelimu. 28Keli intum gedim teed wahid zi tegdim ta katiya idafatan le tegdimat al gi haragu bi istimrar. Sawa ma tegdima ta dura tou, wa tegdim ta shirab sawa.29Fi yom al sadis min ijtima, keli intum wodi tamaniya bagarat, itniin kebish wa arbatashar korufan umur sena wahid, ai wahid ma indu eeb. 30Keli intum amulu sawa ma tegdim ta dura wa tegdim ta shirab le baragarat deel, le kebishat, wa le korufan, keli amulu tegdimat de aktar ze al kan kelimu de. 31Keli intum gedimu tes wahid ashan zibiha ta katiya idafatan le tegdim al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdim ta dura ma tegdim ta shirab sawa.32Fi yom al sabie min al ijtima, keli intum gedimu saba bagarat, itniin kebish wa arbatashar korufan umur sena wahid, ai wahid ma indu eeb. 33Keli intum amulu sawa ma tegdim dura wa tegdim ta shirab le bagarat le kebishat, wa le korufan, keli amulu tegdim de aktar ze al kan kelimu de. 34Keli intum gedimu tes wahid ze tegdim ta katiya idafatan le tedimat al gi haragu bi istimrar, sawa ma tegdim ta dura, wa tegdim ta shirab tou.35Fi yom nimira taminiya, keli intum amulu ijtima tani rismiyan. Keli intum ma ishtakal shokolat takum al diaman fi yom dak. 36Kel intum gedimu tegdim al gi haragu, tegdim al haragu bi nar ashan bi tala riha al hilu le Yahwa, keli intum wodi bagara wahid. Kebish wahid wa saba korufan aumor sena wahid, ai wahid ma indu eeb.37Keli gedimu sawa ma tegdim ta dura, tegdim ta shirab le bagarat le kebish wa le korfan, keli amulu tegdimat ketir ze al kan kelimu de. 38Keli intum wodi tes wahid ashan tegdimat al gi haragu daiman, sawa ma tegdim ta dura, wa tegdim ta shirab tomon.39De yau hajat al intum bi gedimu le Yahwa fi ihtifalat takum al muhadad umon bi kun idafa le waad takum wa tegdimat al min irada takum. Keli intum gedimu hajat del ze tegdim al gi haragu, tegdim ta dura, tegdim ta shirab, wa tegdim ta ibada. 40Musa kelim le shaab ta Israel ai haja al kan Yahwa amiru huwo ashan bi wori le shaab

Chapter 30

1Musa wonusu le kiadad ta gabail ta shab ta Israel, huwo gal,” De yau haja al Yahwa kan kelim. 2Kan rajil amulu waad le Yahwa au halifu halifa ashan robutu nifsa tou ma rubat ta waad, keli huwo ma kasuru kelima tou. Keli huwo hafisu waad de ashan bi amulu kulu kelima al tala min kasma tou.3Kan biniya lisa gi geni fi bet ta abu tou amulu waad le Yahwa wa robutu nefsa tou ma waad de fi zaman al hiya fi bet ta abu tou, 4Iza kan abu tou asuma halifa de wa waad al hiya robutu ma nefsa tou wa abu tou kelim gal mafi haj bi rijau wara, biga kulu halifa de bi geni fi wa ai waad al kan hiya robutu ma nifsa tou bi kun sabit.5Lakin iza abu ta hiya aba gal huwo ma asuma waad de biga ai min halifa au waad, del al robutu hiya de bi waga. Yahwa bi afii hiya ashan abu tou abusu hiya.6Wa kan hiya jouzu rajil wa hiya halifu ma kasma tou waad al bi robutu ma nifsa tou. 7Wa rajil tou asuma lakin ma kelim le hiya haja, biga halifa de bi kun fii wa waad al hiya robutu ma nifsa tou bi kun sabit.8Lakin kan rajil tou abusu hiya min yom dak al huwo asuma waad de biga huwo bi wogifu halifa al hiya kan amulu de. Yahwa bi afii halifa al kan hiya wonusu ma kasma tou wa robutu nefsa tou.9Lakin ai halifa ta armala au mara al talagu bi wogifu gidam tou. 10Iza kan mara amulu ahad fi bet ta rajil ta tou au robutu nifsa tou ma waad bi halifa, 11Wa rajil tou asuma waad de wa huwo ma kelim ai haja wa ma abusu hiya, biga halifa de kulu bi kun sabit, wa ai waad al hiya robutu ma nifsa tou bi kun sabit.11Umon shilu nas al umon gubudu wa nahab, nas wa haiwanat. 12Umon jibu nas al umon gubudu de le Mosa, wa Aliazar al kahin, wa le mujtama ta shaab Israel. Umon jibu hajat de le kiam fi ard ta Moab, safa ta Urdon gerib wa Ariha.12Lakin kan rajil tou aba kulu halifat al huwo kan asuma de. Biga ai haja al hiya bi kelim an halifa de bi sagit. Rajil tou aba halifa de wa Yahwah bi afii hiya.13Ai halifa wa ai rubat ta waad al bi asiir ma hiya, rajil tou bi agder rudu au bi agder aba. 14Lakin iza rajil tou ma kelim ai haja kulu halifat wa waad al bi robutu hiya wa kulu halifat de bi wogif gidam hiya ashan huwo ma kelim haja min yom al huwo asuma halifa de.15Iza kan rajil ta hiya aba halifa ta mara tou baad ma huwo asuma, rajil de bi kun mosuul min katiya ta mara de. 16De yau gawaniin al Yahwa wori le Musa ashan bi alinu gawaniin beina rajil wa mara tou wa beina abu wa biniya tou zaman al hiya .fi shabab tou fi bet ta abu wa uma tou16Nuswan de sibu shaab Israel amulu katiya gidam Yaahwah be hasab nesiha ta Balaam, fi gediya ta Fagur, laman jibu ayan fi mujtama ta nas ta Yahwah. 17Hasa kede itakum katulu weled min iyal al sukerin, wa katulu takum ayi mara al arufu rajil be num ma huwo.18Lakin sibu takum banat al sukerin al ma arufu wa ma lemesu ma rajil. 19Ayi zol al katulu min itakum aw lemesu zol al katulu, lazim kede geni bara min kiam le saba yom. Fi yom nimra talata wa yom nimra saba itakum lazim bi nedifu nefus takum wa nas al itakum asuku. 20Itakum lazim bi nedifu ayi gumash wa ayi haja amulu min jilid wa min shaar ganamaya, wa ayi haja amulu min kashab.''21Aliazar al kahin kelim le jesh al ja min harib, ''De ganoon al Yahwah wedi le Mosa. 22Dahab, Fidda, wa nihas, wa hadid, wa gesdir, wa rasas, 23ayi haja al bi gauomu nar, ita itakum lazim bi mururu be nar, wa bi tala nedif. Baad kida ita bi tahiru hajat de moyo ta kasil. Ayi haja al ma bi dakalu fi nar ita bi nedifu be moyo. 24Itakum lazim bi kasulu gumashat takum fi yom nimara saba, wa itakum bikun nedif. Baad kida itakum bi agder dakalu fi kiam t5a Israel.''25Yahwah wunuso le Mosa wa kelim, 26''Iddu nahab al shilu min nas le bahaim. Ita wa Aliazar al kahin wa mugedimin ta usura ta beled ta judud 27kede gesimu ganayim de le itnin. Gesimu takum bain asakir al ruwa fi harib wa le bgi mujtama.28Kede wedi deriba le Rabana min asakir al ruwa fi harib. Deriba de kede kun wahid min ayi kumsumiya, kan min nas, bagarat, Hamir, kurfan, aw ganamayat. 29shilu nus ta dariba de wa wedi le Aliazar al kahin ashan bi gedimu le Allah zebiha.30Kaman min nas ta Israel's inta bi silu wahid min kulu hamsiin-min sheah, abgar, humor, korufan wa ahgnam. Wodi de le Lawiin al gi arisu haigal tai. 31fa Musa wa Eleazar gesis amulu ze Yahmeh amiru Mosa.32Hasa ganaiam al fadulu min al asakir nakamu de kan 675,000 kurfan, 3372,000 bagarat, 3461,000 hamir, 3532,000 nuswan al ma fi rajil lemesu umon.36Nus al fadulu le asakir adad tumon kan 337,000 kurfan, 37al nisba ta Yahwah kan 675. 38Bagarat kan 36,000 al nisba ta Yahwah min fugu kan 72.39Hamir kan 30,000 wa nisba ta Yahwah kan 61. 40Wa nas kan sittashar alf nuswan wa nisba ta Yahwah kan itnin wa teletin. 41Mosa shilu zaka al kan bi ruwa gedimu hadia le Yahwah. Huwo wedi le Aliazar al kahin ze Yahwah weri le Mosa.42Wa le shaab ta Israel nus al Mosa shilu min asakir al ruwa fi harib 43wa ta mujtama kan 337,500 kuruf, 4436,000 teran, 4530,500 hamir, 46wa sittashar alf nuswan.47Nus min shaab ta Israel, Mosa shilu wahid min kulu kamsin, min nas wa haiwanat. Huwo wedi le Lawin al bi hafiso kenisa ta Yahwah, ze ma Yahwah weri le huwo kede amulu.48Yala ruwasa ta jesh, ruwasa ta alaf wa ruwasa ta miyat, ja le Mosa. 49Umonn kelim le huwo, ''Kadamin taki iddu asakir al tihit musulia ta anina, wa wele wahid nagis.50Anina jibu hadia, le Yahwah, ayi zol jibu haja al Huwo ligu, afash min dahab, hujul, khibeshat, kawatim, wa salasil ,wa halak, le kafara le nufus ta nina gidam ta Yahwah.'' 51Mosa wa Aliazar al kahin akudu hajat de min umon dahab ma kulu afashat al sanau.52Wa kulu dahab al umon gedimu le Yahwah min ruwasa ta jesh de kan 16,750 shakil. 53Yala rujal ta harib, ayi zol nakamu ganima le nfsa tuo. 54Mosa wa Aliazar al kahin shilu dahab de min ruwasa ta alaf wa ruwasa ta miyat. Umon shilu fi kaima ta ajtima ze zikra le shaab Israel gidam ta Yahwah.

Chapter 31

1Yahwa wonusu le Musa wa gal 2Kede inta integim le iyal ta Israel, min Midianiin le hajat al umon amulu le Israelin. Baad amulu kida, inta bi mutu wa be dum le nas taki".3Yala Musa kelim le shab. Huwo kelim, ''Wodi takun silah le baad min nas takum ta harib, ashan umon bi ruwa shakila ma Midianiin wa bi integim intigam le Yahwa. 4Ai gebila fi Israel lazim bi rasulu al fi Askeri le harib.'' 5Yala Musa rasulu alaf ta rujal ta Israel, jibu alif min kulu gebila fi Israel, itnashar alf rujal musalahin le harib4De yao mahalt al Yahwah durubu gidam ta shaab Israel, wa umon mahalat kues le mawasshi. Anina kadamin taki, indu mawashi ketir.'' 5Umon kelim, ''Kan anina ligu naima fi ena taki, kede wedi wata de le anina kadamin taki, ze miras. Kede anina ma gata Urdon.''6Yala Musa rasulu umon fi harib, alif min kulu gebila, sawa ma Fenihas jena ta Aleazar al Kahin, be baad hajat min makan al mukadas wa trumbeta kan fi iden tou. 7Umon shakila ma Midianiin, ze ma Yahwa kelim le Musa. Umon katulu ai rajil. 8Umon katulu muluk ta Midian ma bagi meitin tomon: Awi, wa Ragim, wa Sor, wa Hor, wa Rabi, kamsa muluk ta Midian. Umon kaman katulu Balaam jena ta Beor, be sef.8Abuhat takum amulu nfsa haj zaman Ana rasulu umon min Gadish Berni ashan bi ruwa jasisu wata de. 9Umon ruwa lahadi wadi Ashkol. Umon ayinu wata de yala ja karabu gulub ta shaab ta Israel ashan umon bi aba dakalu fi beled al Yahwah wedi le umon.9Jesh ta Israel shilu nusuwan ta Midianiin, iyal tomon, wa kulu bagarat, wa ganamayat tomon, wa buda tomon kulu. Wa amlak tomon. 10Umon aragu mudun tomon kulu al umon gi geni fogo wa kemat tomon kulu.10Zalan ta Yahwah ja fi Yom dak de. Huwo hakifu wa kelim, 11'Wele zol wahid min nas al tala min Masir min umor ishireen sena le fuk, ma bi dakalu fi beled al Ana halifu le Ibrahim, Ishak, wa Yakub, lanu umon ma duwru wara tai tamam, ele bes 12Kalib weled ta Yafna al min Henzi, ma Yashu weled ta Nun. Bes Kalib ma Yashu yao duwru wara tai tamam.'11Umon shilu nas al umon gobudu wa nahab, nas wa haiwanat. 12Umon jibu nas al umon gobudu de le Musa, wa Eleazar al khahin, wa le mujtama ta shaab Israel. Umon jibu hajat de le kem fi ard ta Moab, safa ta Urdon gerib wa Ariha.13Musa, wa Eleazar al khahin, ma kulu mugedimin ta mujtama ruwa istagbalu umon bara ta kem. 14Lakin Musa kan zalan min nas al mosulin min jesh, ruasa ta alaf wa ruasa miyat, al ja min harib. 15Musa kelim le umon, ''Itakum sibu nuswan kulu haiin?16Nusuwan de sibu shaab ta Israel amulu katiya gidam Yahwa be hasab nesiha ta Balaam, fi gediya ta Peor, zaman darbat de waza fi nus fi mujtama ta Yahwa. 17Hasa kede, katulu ai rajil al fi nus iyal sukerin wa katulu ai mara al gabul kida nam ma rajil.18Lakin hafisu le nefsa taki banat fata al lisa ma nam ma rijal. 19intum kulu al katulu ai zol au lemesu zol al katulu, lazim kede geni bara min kem le saba yom. Fi yom nimra talata wa yom nimra saba intum lazim bi nedifu nefus takum wa nas al itakum asmuku. 20Intum lazim bi nedifu ai gumash wa ai haja amulu min jilid wa min shaar ganamaya, wa ai haja amulu min kashab.''20Mosa juabo le umon, ''Kan iyakum bi amulu kalam al itakum kelim, kan itakum wedi silah le badum taki gidam ta Yahwah le harib, 21lazim ayi zol min rujal al musalahin bi gata Urdon gidam ta Yahwah, lahadi Huwo bi truju adu tuo min gidam 22tuo wa wata de selimu gidam tuo. Yal baad kida iatkum bi rija. Itakum bikun ma indu zam gidam ta Yahwah wa gidam ta Israel. Wata de bikun miras takum gidam ta Yahwah.21Eleazar al khahin kelim le jesh al ja min harib, ''De ganun al Yahwa wodi le Musa. 22Dahab, Fida, wa nihas, wa hadid, wa gesdir, wa rasas, 23ai haja al nar ma gi haragu, inta intum lazim bi mururu be nar, wa bi tala nedif. Baad kida inta bi tahiru hajat de moyo ta kasil. Ai haja al ma bi dakalu fi nar inta bi nedifu be moyo. 24Intum lazim bi kasulu gumashat takum fi yom nimara saba, wa intum bikun nedif. Baad kida intum bi agder dakalu fi kem ta Israel.''23Lakin kan takum ma amulu kida, itakum amulu katiya did Yahwah. Wa aruf takum katiya takum. 24Abinu takum lmudon le Usar takum wa iyal takum wa zarib le ganamayat takum; wa amulu takum haja la itakum kelim.' 25Iyal ta Jad wa Raubin wunuso le Mosa wa kelim, ''Kadamin taki bi amulu, ze ma said ta anina kelim.25Yahwa wonusu le Musa wa kelim, 26''Inta wa Eleazar al khahin wa ruasa ta mujtama ta usura ta judud kede idu mumtalakat al jesh gobudu, rijal wa haiwanat. 27Gesimu mumtalakat de le itnin. Gesimu takum beina asakir al ruwa fi harib wa le bagi mujtama.26Iyal ta nina al sukerin, wa nasawin ta nina, wa kulu mawashi ta nina bi fadulu hinak fi mudon ta Jalaad. 27Wa anina kadamin taki be ruwa gidam ta Yahwah fi harib, ayi rajil be silah le harib, ze ita, said ta anina kelim.''28Kede wedi deriba le Rabana min asakir al ruwa fi harib. Deriba de kede kun wahid min ai kumsumiya, kan min nas, bagarat, Hamir, korufan, aw ganamayat. 29shilu nus ta dariba de wa wodi le Eleazar al khahin ashan bi gedimu toburuwat le Allah.30Kaman min nas ta Israel's inta bi silu wahid min kulu khamsiin-min ai zol, abgar, humar, wa korufan- min haiwanat. Wodi del le Lawin al gi amulu kidma fi haikal tai. 31fa Musa wa Eleazar gesis amulu ze Yahwa amiru Musa.31Yala iyal ta Jad ma Raubin juwabu wa kelim, ''Ze Yahwah kelim le anina, kadamin taki, de haja al anina bi amulu. 32Anina bi ruwa musalasin gidam ta Yahwah le ard Kanaan, lakin miras ta nina bi fadulu anina fi safa ta Urdon.''32Hasa korufan al fadulu min al asakir nyakamu del kan 675,000, 3372,000 bagarat, 34,61,000 hamir, 3532,000 nuswan al ma fi rajil lemesu umon.33Yala le iyal ta Jad wa Raubin, wa nus ta iyal Manassa weled ta Yuosif, Mosa wedi le umon mamlaka ta Sihon, melik ta Amorin, wa Oj melik Bashan. Huwo wedi le umon, wa gesimu le umon mudon tuo kulu ma hudud tumon, wa mudon ta beled al hawli umon.34Iyal ta Jad abinu Dibon, Atarot, Aroer, 35Arot shofan, Yazir, Yojbaha, 36Bet Nimra, wa Bet Haran umon abinu mudun be zaraib ta kurfan.36Nus al fadulu le asakir adad tomon kan 337,000 korufan, 37al nisba ta Yahwa kan 675. 38Bagarat kan 36,000 al nisba ta Yahwa min fogo kan 72.37Iyal ta Raubin abinu Hashbon, Aliala, Garitaim, 38Nabo, Baal Maon al asma tumon ja garo, wa Sabma. Umon wedi asma tani le mudon al umon abinu. 39Iyal ta Makir weled ta Manassa ruwa le Jalaad wa shilu bara min Amoriin al kan bi geni fugu.39Hamir kan 30,000 wa nisba ta Yahwa kan 61. 40Wa nas kan sitashar alf nuswan wa nisba ta Yahwa kan itnin wa teletin. 41Musa shilu zaka al kan bi ruwa gedimu toburuwat le Yahwa. Huwo wodi le Eleazar al khahin ze Yahwa wori le Musa.40Mosa wedi Jalaad le Makiriin, iyal ta Manass, wa nas tuo geni hinak. 41Yaeir weled ta Manassa, ruwa wa gubudu mudon tuo wa wedi isim tumon Hoos Yaeir. 42Nobah ruwa wa gubudu Ganna ma gura tuo, wa wedi isim tumon Nobah, be isim tuo.42Wa le shab ta Israel nus al Musa shilu min asakir al ruwa fi harib 43wa ta mujtama kan 337,500 koruf, 4436,000 teran, 4530,500 hamir, 46wa sitashar alf nusuwan.47Nus min shab ta Israel, Musa shilu wahid min kulu kamsin, min nas wa haiwanat. Huwo wodi le Lawin al bi hafisu haikal ta Yahwa, ze ma Yahwa wori le huwo kede amulu.48Yala ruwasa ta jesh, ruwasa ta alaf wa ruwasa ta miyat, ja le Musa. 49Umon kelim le huwo, ''Kadamin taki idu asakir al tehet musuliya ta nina, wa wele wahid nagis.50Nina jibu tegdim ta Yahwa, ai zol jibu haja al Huwo ligo, afash min dahab, hujul, khibeshat, kawatim, wa salasil ,wa halak, le kafara le nufus ta nina gidam ta Yahwa.'' 51Musa wa Eleazar al khahin akudu hajat de min umon dahab ma kulu afashat al sanau.52Wa kulu dahab al umon gedimu le Yahwa min ruwasa ta jesh de kan 16,750 shakil. 53Yala rujal ta harib, ai zol nyakamu ganima le nefsa tou. 54Musa wa Eleazar al khahin shilu dahab de min ruwasa ta alaf wa ruwasa ta miyat. Umon shilu fi kema ta ijtima ze zikra le .shab Israel gidam ta Yahwa

Chapter 32

1Ama iyal ta Reuben wa iyal ta Gad kan indu adad kebir min mawashi. Wekit umon aiynu inu ard Jazer wa Gilead, kan mahal al tamam le Mawashi. 2Yala iyal ta Jad wa Reuben ja wa wonusu le Musa, wa le Eleazar al khahin, wa ruasa ta mujtama. Umon kelim, 3''De yau asma ta mahalat al nina aiynu: Ataroth, Dibon, Jazer, Nimrah, Heshbon, Elealeh, Sebam, Nebo, wa Beon.3Umon safir min Rameses fi shahar al awel, fi yom kamistashar ta awel shahar. Saba saba baat Ubuor, shaab Israel tala gidam uyon ta Masriein kulu. 4De hasil wekit Masriein kulu gi dufunu bekiria tumon al Yahwah kadulu fi nus tumon, lanu Huwo kaman dugu alihat tumon.4De yau mahalat al Yahwa hajimu gidam mujtama ta Israel, wa umon mahalat kwes le mawashi. Nina kadamin taki, indu mawashi ketir.'' 5Umon kelim, ''Kan nina ligo rahma fi ena taki, kede wodi wata de le nina kadamin taki, ze miras. Kede nina ma gata Ordon.''5Shaab Israel tala min Rameses wa nezil fi Sukut. 6kaman umon rahalu min Sukut wa nezil fi Issam, fi taraf ta sahara. 7Umon tala min Issam wa rija wara le Fam al Hairus, al mugabil ta Baal Safon, wa umon geni gidam Mejdal.6Musa juwabu le iyal iyal ta Gad ma Reuben, ''Hal akwana takum yau bi ruwa fi harib wa intum bi geni hini? 7Malu intum bi karabu geliba ta shab Israel ashan ma bi wosulu le wata al Yahwa wodi le umon?8Abuhat takum amulu nefsa haja zaman Ana rasulu umon min Kadesh Bernea ashan bi ruwa jasisu wata de. 9Umon ruwa lahadi wadi Eshkol. Umon aiynu wata de yala ja karabu gulub ta shab ta Israel ashan umon bi aba dakalu fi beled al Yahwa wodi le umon.10Zalan ta Yahwa ja fi Yom dak de. Huwo halifu wa kelim, 11'Wele zol wahid min nas al tala min Masir min umor ishirin sena le fok, ma bi dakalu fi beled al Ana halifu le Ibrahim, Ishak, wa Yakub, leanu umon ma dowru wara tai tamam, ile bes 12Kalib weled ta Jephunneh al min Henzi, ma Joshua weled ta Nun. Bes Kalib ma Joshua yau dowru wara tai tamam.'11Umon rahalu min bahar sof wa nezil fi sahara ta Sin. 12Kaman umon rahalu min sahara ta Sin wa nezil fi Dofga. 13Umon rahalu min Dofga wa nezil fi Alush. 14Umon rahalu min Alush wa nezil fi Refidim, umon ma ligu moyo le shaab ashan bi shrabu.13Zalan ta Yahwa kan kalis le Israel. Huwo sibu umon woduru fi sahara le arbein sena lahadi jil al amulu katiya gidam tou de kulu demiru. 14Suf intum gumu fi mahal ta abuhat takum, bes nas ta katiya, ashan bi zidu zalan ta Yahwa fi shab ta Israel. 15Kan intum rija wara min wara tou Huwo bi sibu intum fi beriya wa intum bi, wa intum bi mutu shab de kulu.''15Umon rahalu min Refidim wa nezil fi sahara ta Sina. 16Umon rahalu min Sahara ta Sina wa nezil Gabrut Hatawa. 17Umon rahalu min Gabrut Hatawa wa nezil Hadirut. 18Umon rahalu min Hadiru wa nezil fi Risma.16Umon ja gerib ma Musa wa kelim, ''Sibu nina abinu le nina hos hina le mawashi ta nina wa mudun le usar ta nina. 17Wa nina be nufus ta nina bi kun jahis musalahin bi ruwa gidam jesh ta Israel lahadi nina bi gedim umon le mahal tomon. Lakin usar ta nina bi geni mudun al abinu gowi ashan kalam ta nas al lisa bi geni fi beled de.18Nina ma bi rija fi biyut ta nina lahadi kan ai zol min shab Israel bi ligu warisa tou. 19Nina ma bi worisu beled ma umon fi safa tani Ordon, leanu worisu ta nina fi hini fi safa sherik ta Ordon.''19Umon rahalu min Risma wa nezil fi Ramon Faris. 20Umon rahalu min Ramon Faris wa nezil fi Labna. 21Umon rahalu min Labna wa nezil fi Rssa. 22Umon rahalu min Rissa wa nezil fi Gahilata.20Musa juwabu le umon, ''Kan intum bi amulu kalam al intum kelim, kan intum wodi silah le badum taki gidam ta Yahwa le harib, 21lazim ai zol min rujal al musalahin bi gata Ordon gidam ta Yahwa, lahadi Huwo bi turuju adu tou min gidam 22wa wata de selimu gidam tou. Yala baad kida intum bi rija. Intum bikun ma indu zam gidam ta Yahwa wa gidam ta Israel. Wata de bikun miras takum gidam ta Yahwa.23Lakin kan intum ma amulu kida, intum amulu katiya did Yahwa. Wa arufu takum katiya takum. 24Abinu takum mudun le Usar takum wa iyal takum wa zaraib le korufan takum; wa amulu takum haja la intum kelim.' 25Iyal ta Gad wa Reuben wonusu le Musa wa kelim, ''Kadamin taki bi amulu, ze ma said ta nina kelim.26Iyal ta nina al sukerin, wa nasawin ta nina, wa kulu mawashi ta nina bi fadulu hinak fi mudun ta Gilead. 27Wa nina kadamin taki be ruwa gidam ta Yahwa fi harib, ai rajil be silah le harib, ze inta, said ta nina kelim.''27Umon rahalu min Tahat wa nezil fi Tarih. 28Umon rahalu min Tarih wa nezil fi Masakah. 29Umon rahalu min Masakah wa nezil fi Hashmona. 30Umon rahalu min Hashmona wa nezil fi Masirut.28Yala Musa wedi tuojihat be kusust tomon le Eleazar al khahin, le Joshua weled ta Nun, wa ruwasa ta abuhat ta gabail ta Israel. 29Musa kelim le umon, ''Kan iyal ta Gad ma Reuben gata bahar Ordon ma intum, ai rajil al indu silah le harib gidam ta Yahwa, wa kan intum gobudu wata de, yala intum bi wodi le umon ard ta Gilead ze miras. 30Lakin kan umon ma ruwa ma intum ma rujal musalahin, umon bi ligu nisba tomon ma intum fi ard ta Canaan.''31Yala iyal iyal ta Gad ma Reuben juwabu wa kelim, ''Ze Yahwa kelim le nina, kadamin taki, de haja al nina bi amulu. 32Nina bi ruwa musalasin gidam ta Yahwa le ard Canaan, lakin miras ta nina bi fadulu nina fi safa ta Ordon.''33Yala le iyal iyal ta Gad wa Reuben, wa nus ta gebila ta Manassa weled ta Yusif, Musa wodi le umon mamlaka ta Sihon, melik ta Amorin, wa Og melik Bashan. Huwo wodi le umon, wa gesimu le umon mudun tou kulu ma hudud tomon, wa mudun ta beled al hawuli umon.34Iyal iyal ta Gad abinu Dibon, Ataroth, Aroer, 35Atroth shophan, Jazer, Jogbehah, 36Bet Nimrah, wa Beth Haran ze mudun al gowi ma zaraib ta korufan.35Umon rahalu min Abrona wa nezil fi Asion Jabir. 36Umon rahalu min Asion Jabir wa nezil fi sahara Ssin fi Gadish. 37Umon rahalu min Gadish wa nezil fi Jebel Hor, fi taraf ta ard Adom.37Iyal ta Reuben abinu Heshbon, Elealeh, Kiriatham, 38Nebo, Baal Meon al asma tomon ja geiru, wa Sibmah. Umon wodi asma tani le mudun al umon abinu. 39Iyal iyal ta Makir weled ta Manasseh ruwa le Gilead wa shilu bara min Amoriin al kan bi geni fogo.38Haron al kahin ruwa fuk fi jebel Hor hasab kalam ta Yahwah wa mutu hinak fi sena nimra arbein baat ma shaab Israel tala min Masir, fi shahar nimra kamsa, fi awel yom ta shahar. 39Haron kan indu 123 sena wekit huwo mutu fi Jebel Hor.40Musa wodi Gilead le Makiriin, iyal iyal ta Manasseh, wa nas tou geni hinak. 41Jair weled ta Manasseh, ruwa wa gobudu mudun tou wa wodi isim tomon Havvoth Jair. 42Nobah ruwa wa gobudu Kenath ma bilad tou, wa huwo wodi isim Nobah, wara isim tou.41Umon rahalu min Jebel Hor wa nezil fi Salmona. 42Umon rahalu min Salmona wa nezil fi Fonun. 43Umon rahalu min Fonun wa nezil fi Obot.44Umon rahalu min Obot wa nezil fi Iye Abarim, fi hudu ta Moab. 45Umon rahalu min Iye Abarim wa nezil fi Dibon Jad. 46Umon rahalu min Dibon Jad wa nezil fi Alamon Dablataim.47Umon rahalu min Almon dablataim wa nezil fi Jibal Abarim, mugabil Nabo. 48Umon rahalu min Jibal Abarim wa nezil fi Arabat Moab safa ta Urdon fi Ariha. 49Umon dugu kiam tumun fi Urdon, min Bet Yashimut le Abel Shatim fi Arabat Moab.50Yahwah wunuso le Mosa fi Arabat Moab safa ta Urdon fi Ariha wa kelim, 51''Kelim le shaab ta Israel, ''Kan itakum Mururu min Urdon le ard Kanaan, 52Itakum lazim bi turudu kulu nas al bi geni hinak min gidam takum. Itakum lazim bi demiro asnam tumon kulu. Itakum lazim bi demiro suwar ta Asnam de wa kulu mazabih tumon.53Itakum kede shilu beled de wa geni takum fugu, lanu ana wedi le itakum beled de. 54Itakum kede weriso wata de be gura hasab Abuwab takum. Bab al kebir itakum lazim kede wedi le umon wata kebir, wa le bab al suker itakum bi wedi wata suker. Gura al bi waga le ayi beled, de yao bikun wata tumon. Itakum bi weriso wata de hasab gabail ta judud takum.55Lakin kan itakum ma durudu nas al bi geni fi wata de bara min gidam takum, nas al itakum bi sibu kede geni ma itakum bikun ze alat wa shok fi uyon takum. Umon bi daigu haya takum fi beled al itakum bi geni fugu. 56De bi sibu Ana bi amulu le itakum haja al Ana der amulu le umon.''

Chapter 33

1De yau kan rihlat ta shab Israel baad ma umon tala min Masir ma jesh tomon be musulia ta Musa wa Harun. 2Musa katibu tehet mahalat al umon tala min fogo wa al umon ruwa fogo, ze ma Yahwa kelim. de yau kan rihlat tomon, be tulu tomon.3Umon safir min Rameses fi shahar al awel, fi yom kamistashar ta awel shahar. Saba baad Ubuor, shaab Israel tala gidam uyun ta Masriyin kulu. 4De hasil wokit Masriyin kulu gi dofunu bekiria tomon al Yahwh kadulu fi nus tomon, leanu huwo kaman dugu alihat tomon.4Hudud takum bi gairu min murtafa ta Agarabim, le sahara ta Ssin. Min hinak, bi ruwa le safa junub Gadish Barni wa bi istemir le Hasr Adar wa le Asmon. Min hinak, hudud bi gairu 5min Asmon le safa ta wadi Masir wa bi ruwa le safa ta Bahar.5Shab Israel tala min Rameses wa nezil fi Sukkoth. 6kaman umon rahalu min Sukkoth wa nezil fi Etham, fi taraf ta sahara. 7Umon tala min Etham wa rija wara le Pi Hairoth, al mugabil ta Baal Zephon, wa umon geni gidam Migdol.6Hudud ta garib bi kun bahar al kebir. De yao bi kun hudud takum ta garib.7Hudud takum ta shamal bi zidu sawa ma ,kat al itakum bi resimu min bahar al kebir le jebel Hor 8lahadi itakum bi dakalu le Hama, wa tulu tuo bi kun le Sadad. 9Yala hudud bi istemir kida le Zafron wa bi intaha fi Hasar Enan. De yao hudud takum ta shamal.8Kaman umon rahalu min Pi Hahiroth wa mururu be nus bahar le beriya. Umon douru talata yom ashan bi wosulu le beriya ta Etham wa nezil fi Marah. 9Kaman umon rahalu min Marah wa ja le Elim. wa kan fi Elim itnashar ena ta moyo wa sebein shejera balah. De fi mahal al umon dugu kem tomon fogo. 10Umon tala min Elim wa kutu muaskar fi taraf bahar bush.10Kede itakum resimu le itakum hudud takum ta sherik min Hasar Enan junub le Shafam. 11Wa hudud ta sherik de bi nezil kida min Shafam le Ribla safa sherik ta Aeen. Hudud de bi istemir le sherik ta Bahar Kanara. 12Wa hudud de bi istemir kida le junub Nahar Urdon le Bahar Mileh wa bi istemir le sher4ik hudud ta Bahar Mileh. De yao bi kun ard takum, bi hudud tuo kulu.''11Umon rahalu min bahar bush wa nezil fi beriya ta Sin. 12Kaman umon rahalu min beriya ta Sin wa nezil fi Dophkah. 13Umon rahalu min Dophkah wa nezil fi Alush. 14Umon rahalu min Alush wa nezil fi Rephidim, umon ma ligo moyo le shab ashan bi ashurubu.13Mosa wedi awamir le shaab Israel wa kelim, ''De yao ard al itakum bi gesimu be gura, al Yahwah wedin awamir kede wedi le Tissa gabaiel wa nus gebila. 14Gebila ta iyal ta Raubin, shilu tumon hasab buyut ta gebila ta judud tumon, wa nus gebila ta Manassa kulu ligu wata tumon. 15Bagi itnin gabaie wa nus de ligu nisba tumon fi gata bahar ta Urdon fi Ariha safa sherik, safa tulu ta shemis.''15Umon rahalu min Rephidim wa amulu muaskar fi beriya ta Sina. 16Umon rahalu min beriya ta Sina wa nezil Kibroth Hattaavah. 17Umon rahalu min Kibroth Hattavaah wa amulu muaskar fi Hazeroth. 18Umon rahalu min Hazeroth wa nezil fi Rithmah.16Yahwah wunuso le Mosa wa kelim, 17''De yao asma ta nas al bi gesimu le itakum ard de le miras takum: Aliazar al kahin, wa Yashu weled ta Nun. 18Itak lede iktar wahid zol min ayi gebila ashan bi gesimu wata de hasab abuwab tumon.19Umon rahalu min Rithmah wa amulu muaskar fi Rimmon Perez. 20Umon rahalu min Rimmon Perez wa amulu muaskar fi Libnah. 21Umon rahalu min Libnah wa amulu muaskar fi Rissah. 22Umon rahalu min Rissah wa nezil fi Kehelathah.21Wa min gebila ta Benyamin, Alidad jena ta Kasalun. 22Wa min gebila ta Dan rais Bugi jena ta Yujla. 23Wa min gebila ta Yusuf, gebila ta iyal ta Manassa, rais Hanniel jena ta Efod.23Umon rahalu min Kehelathah wa amulu muaskar fi Jebel Shepher. 24Umon rahalu min Jebel Shepher wa amulu muaskar fi Haradah. 25Umon rahalu min Haradah wa amulu muaskar fi Makheloth. 26Umon rahalu min Makheloth wa amulu muaskar fi Tahath.24Wa min gebila ta Afraim rais, Gamuiel jena ta Shaftan. 25Wa min gebila ta Zabulun rais, Alisafan jena ta Farnak. 26Wa min gebila ta Yassakir rais, Faltaeil jena ta Azzan.27Umon rahalu min Tahath wa amulu muaskar fi Terah. 28Umon rahalu min Tarih wa amulu muaskar fi Mithkah. 29Umon rahalu min Mithkah wa amulu muaskar fi Hashmonah. 30Umon rahalu min Hashmonah wa amulu muaskar fi Moseroth.31Umon rahalu min Moeroth wa amulu muaskar fi Jaakan. 32Umon rahalu min Jaakan wa amulu muaskar fi Hor Haggidgad. 33Umon rahalu min Hor Haggidgad wa amulu muaskar fi Jotbathah. 34Umon rahalu min Jotbathah wa amulu muaskar fi Abronah.35Umon rahalu min Abronah wa amulu muaskar fi Ezion Geber. 36Umon rahalu min Ezion Geber wa amulu muaskar fi beriya ta Zin fi Kadesh. 37Umon rahalu min Kadesh wa amulu muaskar fi Jebel Hor, fi taraf ta ard Edom.38Harun al khahin ruwa fok fi jebel Hor hasab kalam ta Yahwa wa mutu hinak fi sena nimra arbein baad ma shab Israel tala min Masir, fi shahar nimra kamsa, fi awel yom ta shahar. 39Harun kan indu 123 sena wokit huwo mutu fi Jebel Hor.40Canaaniin, wa melik ta Arad, al kan geni fi junub beriya fi beled ta Canaan, asuma be ja ta shab Israel.41Umon rahalu min Jebel Hor wa amulu muaskar fi Zalmonah. 42Umon rahalu min Zalmona wa amulu muaskar fi Punon. 43Umon rahalu min Punon wa amulu muaskar fi Oboth.44Umon rahalu min Oboth wa amulu muaskar fi Iye Abarim, fi hudu ta Moab. 45Umon rahalu min Iye Abarim wa amulu muaskar fi Dibon Gad. 46Umon rahalu min Dibon Gad wa amulu muaskar fi Almon Diblathaim.47Umon rahalu min Almon Diblathaim wa amulu muaskar fi Jibal Abarim, mugabil Nebo. 48Umon rahalu min Jibal Abarim wa amulu muaskar fi Arabat Moab safa ta Ordon fi Ariha. 49Umon amulu muaskar fi Ordon, min Beth Jeshimoth le Abel Shittim fi Arabat Moab.50Yahwa wonusu le Musa fi Arabat Moab safa ta Ordon fi Ariha wa kelim, 51''Kelim le shab ta Israel, ''Kan intum Mururu min Ordon le ard Canaan, 52Intum lazim bi turudu kulu nas al bi geni hinak min gidam takum. Intum lazim bi demiru asnam tomon kulu. Intum lazim bi demiru suwar ta Asnam de wa kulu mazabih tomon.53Intum lazim kede shilu mumtalakat ta ardi de wa geni takum fogo, leanu ana wodi le intum ardi de ashan bikun takum. 54Intum lazim kede werisu wata de be gura, hasab Abuwab takum. Bab al kebir intum lazim kede wodi le umon wata kebir, wa le bab al suker intum bi wodi wata suker. Gura al bi waga le ai beled, de yau bikun wata tomon. Intum bi werisu wata de hasab gabail ta judud takum.55Lakin kan intum ma turudu nas al bi geni fi wata de bara min gidam takum, baad dak nas al intum bi sibu ashan geni ma intum de bikun ze alat wa shok fi uyun takum. Umon bi deigu haya takum fi beled al ''.intum bi geni fogo. 56Baad dak haja al Ana deir ashan bi amulu le nas dak, Ana kaman bi amulu le intum

Chapter 34

1Yahwa wonusu le Musa, 2''Wori le shab Israel wa kelim le umon, 'Kan intum dakalu fi ard Canaan, ard al bi ja kun takum, ard Canaan be hudud tou, 3hudud takum ta safa junub bi zidu min sahara ta Zin lahadi safa hudud ta Edom. Nihaya ta safa sherik ta hudud ta junub bi kun fi kat al bi intaha fi bahar Mile.3Umon bi geni fi mudon de. wa bagarat wa ganamayat ma kulu hiwanat tumon bi akulu min fadaya al taraf mudon. 4Fadayat al bi wedi le umon taraf mudon de lazim kede kun musafa ta alif metir min Heta ta medina min kulu tijahat.4Hudud takum bi gairu min murtafa ta Agarabim, le sahara ta Zin. Min hinak, bi ruwa le safa junub Kadesh Barnea wa bi istemir le Hazar Addar wa le Azmon. Min hinak, hudud bi geiru 5min Azmon le safa ta wadi Masir wa bi ruwa le safa ta Bahar.5Itakum kede aburu alfen metir min bara medina min safa sherik, wa alfen le sfa ta junub, wa alfen metir le sfa garib, wa alfen metir le safa ta shamal. De yao bi kun fadayat ta mudon tumon. Mudon de bi kun fi nus.6Hudud ta garib bi kun bahar al kebir. De yau bi kun hudud takum ta gharib.7Hudud takum ta shamal bi zidu sawa ma ,kat al intum bi resimu min bahar al kebir le jebel Hor 8baad dak min jebel Hor le Lebo Hamath, Baad dak le Zedad. 9Baad dak hudud bi istemir kida le Ziphron wa bi akir fi Hazar Enan. De yau hudud takum ta shamal.8Gebila al kebir fi Israel, gebila al indu ard ketir, lazim kede wedi mudun ketir. Wa gebila al suker bi wedi mudon besit. Ayi gebila kede wedi le Lawin be hasab nisba al umon indu.''9Yahwah wunuso le Mosa wa kelim, 10''Wunuso le shaab ta Israel wa kelim le umon, 'Kan itakum gata nahar Urdon le ard Kanaan, 11kede itakum iktar mudon ta Lajiin le itakum, mahal al kan fi zol katulu zol budun gasit bi jere fugu.10Baad dak intum lazim resimu le intum hudud takum ta sherik min Hazar Enan junub le Shepham 11Baad dak hudud ta sherik de bi nezil kida min Shepham le Riblah, safa sherik ta Ain. Hudud de bi istemir le sherik ta Bahar Kinnereth. 12Baad dak hudud de bi istemir kida le junub Nahar Ordon le Bahar Mileh wa bi istemir le sherik hudud ta Bahar Mileh. De yau bi kun ard takum, bi hudud tou kulu.''12Mudon de bi kun malja takum min zol al der integim, ashan zol al amulu jerima de ma bi katulu gubal ma wegif fi mahkama gidam ta mujtama. 13Itakum bi wedi Sitashar mudon le malja.13Musa wodi awamir le shab Israel wa kelim, ''De yau ard al intum bi gesimu be gura ze mumtalakat, al Yahwa wodi awamir ashan wodi le tisa gabail wa nus gebila. 14Gebila ta iyal iyal ta Reuben, de hasab mumtalakat al wodi le judud ta gabail, wa gebila ta iyal iyal ta Gad, wa hasab mumtalakat al wodi le judud ta gabail tomon, wa nus gebila ta Manassa kulu ligo wata tomon. 15Bagi itnin gabail wa nus de ligo nisba tomon lahadi bahar ta Ordon fi safa sherik ta Ariha, safa tulu ta shemis.''14Itakum kede wedi talata mudon fi gata bahar Urdon wa talata fi ard Kanaan. Umon bi kun mudon ta malja. 15Le shaab ta Issrael , le ajanib, wa le ayi zol al bi geni ma itakum, sitta mudon de bi kun mahal dusu le ayi zol al katulu zol bidun gasit bi jere hinak.16Yahwa wonusu le Musa wa kelim, 17''De yau asma ta nas al bi gesimu le intum ard de le miras takum: Eleazar al khahin wa Yashu weled ta Nun. 18Lazim intum bi azilu wahid zol min ai gebila ashan bi gesimu wata de hasab abuwab tomon.19De yau asma ta rujal de: Min gebila ta Yahuza, Calib jena ta Jephunneh. 20Wa min gebila ta iyal iyal ta Simeon, Shemuel jena ta Ammihud.21Wa min gebila ta Benjamin, Elidad jena ta Kislon. 22Wa min gebila ta Dan rais Bukki jena ta Jogli. 23Wa min iyal iyal ta Yusif, min gebila ta iyal ta Manasseh, reis Hanniel jena ta Ephod.22Lakin kan zol al ishteki de lizu zol de faja ligu mafi zalan gubal kida aw jada haja al drubu zol de budun gasit 23aw kan huwo jada hajer al bi katulu budun huwo ma ainu zol de, ligu zol al ishteki de ma addo ta zol al mutu de; wa huwo kan gasit awgu zol de. De haja al itkum bi amulu zol de mutu.24Wa reis min gebila ta iyal iyal ta Ephraim, Kemuel jena ta Shiphtan. 25Wa reis min gebila ta Zabulun, Elizaphan jena ta Parnak. 26Wa reis min gebila ta Issachar, Paltiel jena ta Azzan.26Lakin kan zol al ishteki de tala min hudud ta medina ta al huwo jere fugude, 27yala ahal ta zol al huwo katulu de ligu huwo bara min hudud ta medina ta malja, yala huwo katulu zol de, ma bi iddu huwo katil. 28Ashan kan zol al ishteki de kan fadulu fi medina tuo al huwo jere fugu de lahadi kan kahin al kebir de mutu. Baat mutu ta kahin al kebir, zol al ishteki de bi agder rija wara fi beled tuo.27Wa reis min gebila ta Asher, Ahihud jena ta Shelomi. 28Wa reis min iyal iyal ta Naphtali, Pedahel jena ta Ammihud.'' 29Yahwa wodi awamir le rujal del kede gesimu ard Canaan wa wodi le ai gebila ta Israel ze mumtalakat.29De kede kun ganoon le itakum wa le ajiyal la bi ja fi kulu mahal al itakum bi geni fugu. 30Ayi zol al katulu zol lazim bi katulu huwo, kan sabitu be shuhud. Lakin kelima ta shahid wahid ma bi kun kifaya ashan bi katulu zol de.31Mata rudu diya min zol al katulu wa al indu jerima ta katulu. Lazim bi katulu zol de. 32Mata shilu gurush ashan zol de bi jere le medina ta malja. Yala zol de bi rija wa geni fi beled tuo, lahadi kan kahin al kebir de mutu.33Matakum waskanu ard al itakum bi geni fugu, Lanu dom ta zol al katulu bi waskanu wata. Wa mafi kafara bi amulu le wata kan dum kubu fugu, ele be dum ta zol al dufugu dum de. 34Matakum nejiso wata al itakum bi geni fugu. Ana Yahwa, bi geni fi nus ta shaab Israel.''

Chapter 35

1Yahwa wonusu le Musa fi Arabat Moab safa ta Ordon fi Ariha wa kelimu, 2''Wori le shab ta Israel kede wodi baad min nisba ta warisa tomon le Lawin. Umon lazim kede wodi le umon mudun ashan bi geni fogo wa mahalat al mawash bi akulu fogo min hauili mudun de.. 3Lawin bi geni fi mudun de. wa bagarat wa ganamayat ma kulu haiwanat tomon bi akulu min fadaya al taraf mudun. 4Fadayat al bi wodi le umon taraf mudun de lazim kede kun musafa ta alif metir min Heta ta medina min kulu tijahat.5Intum lazim kede aburu alfen mitir min bara medina min safa sherik, wa alfen le safa ta junub, wa alfen mitir le safa gharib, wa alfen metir le safa ta shamal. De yau bi kun fadayat ta mudun tomon. Mudon de bi kun fi nus.6Sitta min mudun al intum bi wodi le Lawin de lazim kede kun mudun le lajiin. Bi kun ze mahal al zol al katulu zol bi jere fogo. Kaman intum bi zidu fogo itniin wa arbein mudun. 7Mudun al intum bi wodi le lawin bi kun tamaniya wa arbein. intum kede wodi fadayat tomon sawa.7Kede nesib ta Israel ma gairu min gebila le gebila. Lakin ayi zol min shaab Israel lazim bi iltezim be nesib ta abuhat tuo.. 8Ze le mudun al inta bi wodi min mumtalakat ta iyal ta Israel, min gebila al kebir inta bi shilu ketir. Wa min gebila al suker bi wodi mudun besit. Ai gebila be hasab warisa kede wodi mudun tanin tomon le Lawin."'9Baad dak Yahwa wonusu le Musa wa kelim, 10''Wonusu le shab ta Israel wa kelim le umon, 'Kan intum gata nahar Ordon le ard Canaan, 11kede intum iktar mudon ta Lajiin le intum, mahal al kan fi zol katulu zol budun gasit bi jere fogo.10Banat ta Salufahat amulu nfsa kalam al Yahwah kelim le Mosa. 11Mahla, wa Tirsa, wa Hajla, wa Milka, wa Noah, banat Salufahat, juozu umon be iyal amam tuomn, iyal ta Manassa. 12Juozu umon be iyal ta Manassa iyal ta Yusuf. Be triga miras tumon fadulu fi gebila ta abu tumon.12Mudun del bi kun malja takum min zol al der integim, ashan zol al amulu jerima de ma bi katulu gubal ma wogif fi mahkama gidam ta mujtama. 13Intum lazim bi iktar sita mudun ze malja.13De yao wasaya wa gawanin al Yahwah wedi le shaab Israel be wasat ta Mosa, fi Arabat Moab safa ta Urdon fi Ariha.14Intum kede wodi talata mudun fi gata bahar Ordon wa talata fi ard Canaan. Umon bi kun mudun ta malja. 15Le shab ta Israel , le ajanib, wa le ai zol al bi geni ma intum, sita mudun de bi kun mahal dusu le ai zol al katulu zol bidun gasit bi jere hinak.16Lakin kan zol al mutaham de durubu zol de be hadid, wa zol de mutu, Baad dak zol mutaham de huwo hagiga bi kun katil. Lazim bi katulu zol de. 17Iza kan zol mutaham darab zol be hajer, wa hajer de bi agder katulu zol, wa iza kan zol de mutu, baad dak zol mutaham de bi kun katil. Lazim bi katulu huwo. 18Kan zol mutaham dugu zol be kasab al bi katulu, wa zol de mutu, zol de bi kun katil. Lazim bi katulu huwo.19Mosuul ta zol al katulu de kede katulu zol al katulu zol tomon de. Kan huwo gabil ma zol de, kede huwo katulu zol de. 20Kan huwo dugu zol de be zalan au jada haj fi ras zol de lgiu huwo bi kemin le zol de, wa zol de mutu, 21au kan huwo lizu zol de tehet be ida tou be zalan wa zol de mutu. Huwo katil. Mosuul ta zol al katulu de lazim bi katulu zol de kan huwo limu ma zol de.22Lakin kan zol al mutaham de lizu zol de faja ligo mafi zalan gubal kida au jada haja al durubu zol de budun gasit 23au kan huwo jada hajer al bi katulu budun huwo ma aiynu zol de, ligu zol al ishteki de ma adu ta zol al mutu de; wa huwo kan gasit awugu zol de. De haja al intum bi amulu zol de mutu.24Mujtama lazim bi hakimu bein zol al mutaham de wa musuul ta zol al katulu de ze de be hasab ganun del. 25Mujtama lazim bi angizu zol de min ahal ta zol al katulu de. Mujtama kede rija mutaham fi medina al huwo jere fugu. Huwo lazim bi geni hinak lahadi mutu ta khahin al fi de, al masaw be zet al mukadas.. 26Lakin kan zol al ishteki de tala min hudud ta medina ta al huwo jere fogo de, 27yala ahal ta zol al huwo katulu de ligo huwo bara min hudud ta medina ta malja, yala huwo katulu zol de, ma bi iddu huwo katil. 28Ashan kan zol al ishteki de kan fadulu fi medina tou al huwo jere fogo de lahadi kan khahin al kebir de mutu. Baad mutu ta khahin al kebir, zol al ishteki de bi agder rija wara fi beled tou.29De kede kun ganun le intum wa le ajial la bi ja fi kulu mahal al intum bi geni fogo. 30Ai zol al katulu zol lazim bi katulu huwo, kan sabitu be shuhud. Lakin kelima ta shahid wahid ma bi kun kifaya ashan bi katulu zol de.31Mata rudu diya min zol al katulu wa al indu jerima ta katulu. Lazim bi katulu zol de. 32Mata shilu gurush ashan zol de bi jere le medina ta malja. Yala zol de bi rija wa geni fi beled tou, lahadi kan khahin al kebir de mutu.. 33Matakum waskanu ard al intum bi geni fogo, Leanu dom ta zol al katulu bi waskanu wata. Wa mafi kafara bi amulu le wata kan dom kubu fogo, ile be dom ta zol al dofugu dom de. ''. 34Matakum nejisu wata al intum bi geni fogo. Ana Yahwa, bi geni fi nus ta shab Israel.

Chapter 36

1Yala ruwasa ta aba ja min usura ta Gilead jena ta Makir (al kan jena ta Manassa), al min usura ta iyal ta Yusif, umon ja wa wonusu gidam ta Musa wa ruwasa al kan mugedimin ta usar t aba ta shab Israel. 2Umon kelim, ''Yahwa weri le inta, ya said ta nina, kede gesim ard de le shab Israel be gura. Yahwa kan wori le inta kede wodi nisba ta Zelophehad aku ta nina le banat tou.. 3Lakin kan banat tou jouzu min gebila tani min shab Israel, baad dak nisba tomon bi shilu min gebila ta nina. Wa bi ziddu le nisba ta gebila al jouzu umon fogo. Bi shilu min nesib ta gura ta nina. 4Wa kan zaman ta Yubil ta shab Israel ja, bi ziddu nesib tomon le nesib ta gebila al jouzu umon fogo, wa nesib tomon bi shilu min nesib ta aba ta nina.5Musa wodi awamir le shab ta Israel, hasab kalam ta Yahwa. Huwo kelimu, ''Kalam al gebila ta iyal ta Yusif kelim de sah. 6De haja al Yahwa kelim be kusus ta banat ta Zelophehad. Huwo kelim, 'Kede jouzu umon bi nas al umon bi aiynu kwes le umon, Lakin kede bes kun min gebila ta abuhat tomon.7Mafi mumtalakat ta shab min Israel bi geiru min gebila le gebila. Lakin ai zol min shab Israel lazim bi iltezim be nesib ta abuhat tou.8Ai biniya min shab Israel al indu mumtalakat fi gebila tou lazim kede zouju be wahid min ashira al tabi abuhat tou. de ashan ai zol shab israel biligo miras tou min abuhat tou. 9Kede ma hawilu nesib min gebila le gebila. Ai wahid min gabail ta Israel kede hafisu miras tou.''10Banat ta Zelophephad amulu nefsa kalam al Yahwa kelim le Musa. 11Mahlah, wa Tirzah, wa Hoglah, wa Milkah, wa Noah, banat Zelophehad, jouzu umon be iyal amam tomon, iyal ta Manasseh. 12Jouzu umon be iyal ta Manasseh iyal ta Yusif. Be teriga miras tomon fadulu fi gebila ta abu tomon.13De yau wasaya wa gawanin al Yahwa wodi le shab Israel .be wasat ta Musa, fi Arabat Moab safa ta Ordon fi Ariha

Deuteronomy

Chapter 1

1De yau Kelimat al Mosa wunuso le kulu Israel Baat ma umon talla min Urdon fi sahara, safa ta nahar Urdon be gidam ta Sof, bain Faran, wa Tofal, wa Laban, Hadirud, wa zi Zahab. 2De mushwar ta hidashar yom min Horeb be sika ta Jebel Seir le Gadish Barnea.3Hasil fi sena nimra arbeiin, fi shahar hidashsr, fi awel yom ta shahar, Mosa wunuso le shaab ta Israel, bi weri le umon ayi haja al Yahwah weri le hou be kusus umon. 4De baat ma Yahwah hajimu Sihon melik ta Ammoriin, fi Hashbon, wa Uj melik Bashan, al sakin fi Ashtaros fi Izrei.5Baat ma umon tala min Urdon, fi ard ta Mowab, Mosa bada alinu ganoon, wa wunuso, 6''Yahwah Allah ta nina wunuso le nina fi Horeb, kelim 'Itakum geni kifaya fi jebel de.7Kede itakum ithawal le safa ta jebel ta Amoriin wa mahalat al gerib hinak fi wata safa bahar Urdon, fi safa jebel, wa wata al wate, safa ta Junub, taraf bahar beled ta Kanaanin, wa fi Lobnan le nahar al kebir, nahar al Farat. 8Ayinu Ana kutu wata de gidam takum; rowa imtelik wata al Yahwah waaido le abuhat taki takum Ibrahim wa Ishak wa Yagub inu Huo bi wedi le umon wa le iyal tumon baat umon.'9Ana wunuso le itakum fi wekit dak, Ana kelim, Ana ma bi agider arfa itakum ana baraw. 10Yahwah Allah takum ziddu itakum, wa ayinu, itakum alela biga ze nukom ta sama min shukul ketir. 11Kede Yahwah Ilah ta abuhat takum, ziddu itakum alfi marat wa kede Huw bariku itakum ze ma Huw waaidu itakum!12Lakin kef ana baru bi arufa tegilat takum, wa humum wa kisamat takum? 13Azilu rujal al negitin, rujal al bi gfahim, rujal al indu suma kues min kulu gebila, wa bi kutu umon mugedimin takum.' 14Itakum kelim le ana, 'Haja al itta kelim uwu kues le anina bi amulu.'15Yala ana shilu mugedimin ta gabail takum, rujal ta hikma, wa rujal al indu soma kues, wa kutu umon mugedimin le itakum, ruwasa ta alaaf, ruwasa ta miyat, ruwasa ta kamsinat, ruwasa ta asharat, wa musuoli, gebila le gebila. 16Ana amiru kuda takum fi zaman dak, kelim le umon, 'Asuma takum mashakil bainu akuwana takum wa hakimu takum be asdala bainu ayi zol ma aku tuo, wa ajanib al fi nus takum.17Matakum amulu tefriga le ayi zol fi mushkila; itakum bi asum le al kebir wab al suker sawa. Matakum kafu min usa ta ayi zol, lanu hukum de min Allah. Mushkil al saab le itakum, itakum bi jibu le ana, wa ana bi asuma le mushkila de.' 18Ana weri le itakum fi zaman dak an kulu hajat al itakum bi amulu.19Anina rahalo bara min Horeb wa mururu be Sahara al kebir wa mukif al itakum ayinu, fi sika ta nina le jebel beled ta Ammorein, ze ma Yahwah Ilah ta nina kelim le anina; wa anina ja le Gadish Berni.20Ana kelim le itakum, 'Itakum ja le beled al jebel ta Ammorein, al Yahwah Ilah ta nina gi ruwa wedi le anina. 21Ayinu takum, Yahwah Ilah takum kutu wata de gudam takum; ruwa takum, wa shilu, ze ma Yahwah, Ilah ta Abuhat takum kelim le itakum; matakum kafu, wa geliba takum kede ma karabu.'22Kulu zol min itakum ja le ana wa kelim, 'Kede anina rasulu nas gidam ta anina, ashan umon bi ayinu wata de le anina, wa bi jibu le anina kabara an kef anina bi ageder hajimu, wa mudun al anina bi ja fugu.' 23Nesiha de kan farihu ana kues; Ana rasulu itnashar rujal min itakum, rajil wahid min kulu gebila. 24Umon rija wa ruwa le beled ta jebel, wa umon ja le wadi Ashkol, wa jasisu uwu.25Umon shilu baad min simar ta beled de fi iden tumon wa jibu tihit le anina. Umon kaman jibu le anina kabara wa kelim, 'De beled al kues al Yahwah der wedi le Anina de.'26Lakin itakum aba hajimu, lakin itakum itmarad did wesiya ta Yahwah Ilah takum. 27Itakum ningning fi kiyam takum wa wunuso, ''Ashan Yahwah karihu Anina yau Huwo jibu anina min Masir, ashan bi selimu anina fi iden ta Ammorein ashan bi demiru anina. 28Hasa de anina bi ruwa wen? Akuwana ta anina sibu gulub ta nina kubu, umon kelim, 'Nas delin kubarin wa tuwalin min anina; mudun tumon kubarin wa tuwalin fuk le sama, wa kaman anina ayinu iyal Anak hinak.''29Yal ana kelim le itakum, 'Kede ma kuwfu itakum, wele kede itakum kafu min umon. 30Yahwah Ilah takum, al bi ruwa gudam takum, Huwo bi shakila le itakum, ze ma huwo amulu le itakum ayi haja fi Masir gidam uyon takum, 31wa bardu fi sahara, mahal al itakum ayinu kef Yahwah Ilah arfa itakum, ze zol bi arfa jena tuo, fi ayi mahal al itakum ruwa fugu lahadi ma itakum wusulu le mahal de.'32Lakin bes fi kilima de itakum ma agder kutu sikah takum fi Yahwah Ilah takum, 33al ruwa gidam takum ashan bi ligu le itakum mahal ashan itakum bi dugu kiyam takum, fi nar be bilel wa sihab be nahar.34Yahwah asuma suot ta kelimat takum wa huwo talla zalan; Huwo halifu wa kelim, 35'Hagiga wele wahid min nas de min jil al sherir de bi ayinu wata al kues al Ana halifu ashan bi wedi le abuhat takum, 36ele Kalib jena ta Yafnah. Huwo bi ayinu wa Ana bi wedi le huwo wa le iyal tuo wata al huwo dusu kura fugu, lannu huwo duwro wara tai be geliba kulu.'37Wa Yahwah kaman kan zalan min ana be sabab takum kelim, 'Itta kaman ma bi wusulo hinak; 38Joshua jena ta Nun, al bi wegif gidam taki, huwo bi wusulo hinak; shaja huwo, ashan huwo yau bi gedima Israel ashan bi werisu mahal de.39Ama iyal takum al itakumkelim bi kun dehiya, al aleela umon ma atrufu shunu kues wa batal - umon bi wusulo hinak. Ana bi wedi le umon, umon bi weriso. 40Lakin le itakum, rahalu takum safa ta sahara al bi ruwa be sika bahar Sof.'41Yala itakum juwabu le ana, 'Anina amulu katiya gidam ta Yahwah; anina bi ruwa wa shakila, wa anina bi amulu ayi haja al Yahwah kelim kede anina amulu.' Ayi rajil fi nus takum shilu silah tuo ta harib, wa itakum kan jahizin ashan bi hajimu beled de. 42Yahwah kelim le ana, 'Kelim le umon, Matakum hajimu wa matakum shakila, ashan Ana ma bi kun ma itakum, wa bi gilibu itakum be addu takum.'43Ana wunuso ma itakum be teriga de, lakin itakum ma asuma. Itakum itmarad did wesiya ta Yahwah; iatkum gufulu ras wa hajimu jebel de. 44Lakin Ammorein, al gi geni fi jebel dak, umon talla bara le itakum wa turuju itakum ze duban assel, wa drubu itakum tihit fi Sair, lahadi Hormah.45Itakum rija wa kure gidam ta Yahwah; lakin Yahwah ma asuma le sout takum, wele Huwo kutu bala le itakum. 46Yala itakum geni fi Gadish ayamat ketir, al itakum fi hinak.

Chapter 2

1Yala anina rija wa shilu rihilla ta nina sahara be sika ta bahar Sof, ze Yahwah kelim le ana; anina lifu Jebel seir ayamat ketir. 2Yahwah wunuso le ana, kelim, 3'Itakum lifu hawul jebel de kifaya; hawulu takum le dafa shamal.4Ammiru nas de, kelim le umon,'' Itkum bi ruwa mururu be huduod ta akuwana takum, iyal ta Esau, al bi geni fi Deir; umon bi kafu min itakum. Ashan kida kede itakum kutu bala kues 5matakum shakila ma umon, ashan ana ma bi ruwa wedi le itakum ayi wata tumon, wele kifaya le batnna kura takum bi dusu; lannu Ana wedi jebel Seir miras le Esau.6Itakum bi biu akil takum min umon be gorosh, ashan itakum bi akulu; itakum kaman bi biu moyo be gorosh, ashan itakum bi ashrabu. 7Ashan Yahwah Ilah takum bariku itakum fi shukul ta iden takum; Huwo aruf douria takum fi Sahara al azim. Lannu Yahwah Ilah takum kan fi ma itakum fi arbein sena, wa itakum kan ma ihtaj ayi haja.''8Yala anina mururu be safa ta akuwana ta anina iyal ta Esau al gi geni fi Seir, safa sika ta Arabah, min Ailla wa min Assion Jaber. Yala anina rija wa muurube sika ta Sahara ta Moab.9Yahwah kelim le Ana, 'Matakum sibu nas ta Moab zalan, wa matkum shakila ma umon harib. Lannu Ana ma bi wedi le itakum beled tumon miras, ashan Ana wedi Ar miras le iyal ta Lot.'10(Emion geni hinak gobal kida, shaab ketir wa azim, wa tuwalin ze iyal ta Anak; 11de bardu be iddu umon Rafaain,ze Anakiin; lakin Moabin gi nadi umon Emmion.12Hurrieen kaman kan geni fi Seir gobal kida, lakin iyal Esau gilibu umon. Umon truju umon min gidam tumon wa geni fi mahal tumon, ze ma Israel amulu le beled ta miras tuo al Yahwah wedi le umon.)13Hasa gom takum wa mururu wadi Zared.' Yala anina mururu fi wadi Zared. 14Wa ayam al anina shilu min Gadish Berne lahadi anina wusulo le wadi Zared kan Temeniya wa teleteen sena. Kan fi zaman dak kulu rujal ta harib al fi nus nas de kulu mutu, ze Yahwah kan weri le umon. 15Wa iden ta Allah kan did jeil dak ashan bi demiru umion min nus nas lahadi umon mutu.16Wekit nas al kan bi agder shakila de kulu mutu min nus nas, 17Yahwah wunuso le ana wa kelim, 18Aleela ita bi ruwa mururu be Ar be hudud ta Moab. 19Kan ita bigga gerib ma Ammoniin, matakum amulu mushkula wele harib ma umon; lanu Ana ma bi wedi le itakum ayi wata ta Ammoniin miras le itakum; ashan Ana wedi uwu le iyal ta Lot miras.''20(Bardu de bi iddu beled ta Rafain. Rafain geni hiak gobal kida- Ammoniin bi nadi umon Zamzummin 21nas Kubarin wa ketirin wa tuwalin ze Anakiin. Lakin Yahwah demiru umon min gidam ta Ammoniin, wa umon truju umon wa geni fi mahal tumon. 22Yahwah bardu amulu nefsa haja le iyal ta Esau, al hi geni fi Seir, wekit Huwo demiru Horriin min gidam tumon, wa iyal ta Esau truju umon wa geni fi mahal tumon lahadi yom ta aleela.23Ze Awuiin al geni fi gura ta Gaza, Nas Kaftorion, al ja min Kaftor demiro umon wa geni fi mahal tumon.)24Hasa gomtakum wa rahalu takum wa mururu takum be jebel Arnon; ayinu takum Ana selimu Sihon al Amori, melik ta Hashbon, wa beled le iden takum. Badatakum shilu beled de, wa shakila takum ma huwo. 25Aleela Ana bi bada kutu kuf fi kulu nas al bi geni tihit sama; umon bi asuma akbar an itakum umon bi kafu min gidam takum.'26Ana rasulu nas min rusol min sahara ta Gadimut le Sihon, melik ta Hashbon, be kelima ta salam, gi kelim, 27'Kede ana mururu be beled taki; Ana bi ruwa fi sika tai; Ana ma bi lifgu shamal wele yemin.28Itakum bi biyo le ana akil be gurush, ashan ana bi akulu; itakum bi tebiyo le ana moyo be gurush, al ana bi ashurubu; bes kede ana mururu bi kura tai, 29ze ma iyal ta Esau al bi geni fi Seir, wa Moabiin al bi geni fi Ar, amulu le ana; lahadi ma ana wusulo le Urdon le beled al Yahwah Ilah ta nina bi wedi le anina.'30Lakin Sihon, melik ta Hashbon, ma bi sibu anina mururu be sika tuo; lanu Yahwah Ilah takum kufulu muok tuo wa sibu geliba tuo tala gowi, ashan huwo bi gilibu huwo be gowa takum. al huwo amulu aleela. 31Yahwah kelim le ana, 'Ayinu, Ana bada selimu Sihon ma beled tuo gidam takum; bada takum shilu beled de, ashan itakum bi werisu beled tuo.'32Yala Sihon tala bara did anina, huwo ma nas tuo kulu, ashan bi shakila fi Yahis. 33Yahwah Ilah ta nina silmu huwo le anina wa anina gilibu huwo wa iyal tuo wa nas tuo kulu.34Anina shilu mudon tuo kulu fi zaman dak wa demiro ayi medina- rujal wa nuswan wa iyal sukerin; anina ma sibu zol hai. 35Bes Bahaiim yao anina shilu ze ganima le nifus ta nina, sawa ma ganayim ta mudon tanin al anina shilu.36Min Aroer, al fi nihaya ta wadi Arnon, wa min mudon al fi wadi, be sika taki le Jalaad, mafi medina la kan saab le anina. Yahwah Ilah ta nina selimu umon fi iden ta nina. 37Bes le beled ta iyal ta Ammon al itakum ma ruwa fugu, wa kulu safa ta bahar Yabbok, wa mudon ta jibal -al Yahwah Ilah ta nina aboso anina ma bi ruwa fugu.

Chapter 3

1Yala anina rija wa ruwa le sika ta Bashan. Oj, melik ta Bashan, ja ma nas tuo kulu wa hajimu anina. ashan bi shakila fi Izraei. 2Yahwah kelim le ana, 'Mata kafu huwo; ashan Ana wedi le nusra fugu huwo wa Ana kutu beled tuo wa nas tuo kulu tihit saitara taki. Ita bi amulu le Huwo ze ma ita amulu le Sihon melik Amoriin al geni fi Hashbon.'3Yahwah Ilah ta nina wedi le anina nusra fi ras ta Oj melik Bashan, wa nas tuo kulu kan kutu tihit saitara ta anina. Anina dugu umon tihit lahadi mafi wahid min nas tuo fadulu. 4Anina shilu mudon tuo kulu fi zaman dak. Wele medina wahid min siteen mudon al anina ma shilu min umon- Arjob Mamlaka ta Oj fi Bashan.5De kan mudon al abinu fuk wa guwi, abuwab wa mazlik; de jambu gura ketir ta sahara. 6Anina demiro umon ta kulu kulu, ze ma anina amulu le Sihon melik ta Hashbon, demiro kulu medina - rujal wa nuswan wa iyal skuerin ta kulu kulu. 7Lakin bahaim kulu ma ganaim ta mudon anina nakamu le nufus ta nina.8Fi zaman dak anina shilu beled ta itenin muluk ta Amoriin, al kan fi gata bahar ta Urdon, min wadi Arnon le Jebe Hermon 9(Jebel Hermon kan nas Saidoniin gi nadi Sirion, wa Amoriin bi nadi Sanir) 10wa kulu mudon ta taraf bahar, kulu Jalaad, wa kulu Bashan, safa sika ta Salakah wa Izraei kulu, mudo ta mamlaka ta Oj fi Bashan.''11Oj melik Bashan, bes yao fadulu min Rafaiin. Ayinu! serir tuo kan serir min hadid. De ma kan fi Rabbah, mahal alm iyal ta Amon bi geni? Tul tuo kan tissa Azzru wa Urud tuo kan arba Azzru be triga al nas bi aburu ma uwu.)12''Beled al Anina shilu min Aroer, fi zaman dak kan be safa ta wadi Arnon, wa nus ta Jalaad, wa mudon tuo. 13Bagi Jalaad wa Bashan kulu, mamlaka ta Oj, Ana wedi le nus gebila ta Manassa. (Kulu manatik ta Arjob, wa Bashan kulu. nefsu mentika de isim tuo Rafaiim.14Yair jena ta Manassa, shilu shilu kulu mudon ta Arjob le hudud ta Jeshuriin wa Maakiin. Huwo kutu isim ta mentiga de, Bashan, yala be isim tuo Hoos Yair le yom ta aleela.)15Ana wedi Jalaad le Makir. 16Le Raubeen wa Jadeen Ana wedi le umon mentiga min Jalaad le wadi Arnon - fi nus ta wadi de yao hudud ta mudon - wa le Bahar ta wadi Yabbok, de yao hudud ma iyal ta Ammon.17Safa ta hudud tani de bahar ta wdi Urdon, min Kanara le Bahar ta Arba (de yao Nahar Mileh) le ninzila ta Jebel Fisja safa sherik.18Ana wesi itakum zaman dak, ana kelim, 'Yahwah Ilah takum wedi le itakum beled de ashan itakum bi werisu; Itakum, kulu rujal ta harib, al bi shilu silah bi ruwa gidam ta akuwan takum Israel.19Lakin nuswan takum, iyal takum al sukerin, wa ganamayat takum (Ana aruf itakum indu ganamayat ketir), kede umon geni fi mudon al Ana wedi le itakum, 20Lahadi Yahwah bi wedi raha le akuwan takum, ze ma huwo wedi le itakum, lahadi ma umon bi werisu wata al Yahwah bi wedi le umon fi gata bahar ta Urdon; yala itakum bi rija ayi zol min itakum le mumtalakat al Ana wedi le itakum.'21Ana wesi Joshua fi zaman dak, Ana kelim ''Ena taki ayinu kulu hajat al Yahwah Ilah takum amulu le itnin muluk de; Yahwah bi amulu nfsa haja le mamlaka al itakum bi ruwa fugu. 22Itakum ma bi kafu umon, ashan Yahwah Ilah takum yao bin shakila le itakum.'23Ana seli gidam ta Yahwah wekit dak, ana kelim, 24Ya Rabuna Yahwah, Ita bada le kadam taki shukul Azama taki wa iden taki al guwi; De ilah kan fi sama wele fi ard al bi agder amulu nfsa hajat al Ita amulu, wa nfsa azzaim? 25Ana bi asadu Ita kede ana ruwa wa ayinu beled al kues al fi gata bahar ta Urdon, medina ta jebel al kues de, wa Lobnan kaman.'26Lakin Yahwah kan zalan min ana be sabab takum; huwo ma asma le ana. Yahwah kelim le ana, 'Kede de kun kifaya le itakum - matakum wunuso le Ana tani an kalam de. 27Ruwa takum fuk Fisja wa arfatakum Uyon takum safa grib, shamal, junub, wa sherik; ayinu takum be uyon takum, lanu itakum ma bi ruwa le Urdon.28Ama Yashu sheja Huwo wa guwi huwo, ashan huwo yao gidam ta nas de, wa Huwo bi sibu umon weriso beled al Ita bi ayinu.' 29Anina geni fi wadi aksi ta bet Fagur.

Chapter 4

1Hasa ya Israel asma takum le ganoon wa wasya al ana bi ruwa deriso le itakum, ashan itakum bi amulu; ashan itakum bi ish wa bi ruwa wa bi weriso beled al Yahwah; Ilah ta abuhat takum, bi wedi le itakum. 2Matakum ziddu haja fi kelimat al Ana wesi itakum, wa wele kede itakum masa haja, ashan itakum bi ageder hafiso wesia ta Yahwah Ilah takum al ana der wesi le itakum.3Uyon takum ayinu haja al Yahwah amulu be kalam ta Baal Gagu; lanu kulu delin al tabi wara ta Baal Fagur, Yahwah Ilah takum demiro umon min nus takum. 4Lakin itakum al lesegu le Yahwah Ilah takum itakum haiin aleela, kulu wahid min itakum.5Aynu takum, Ana derisu le itakum gawanin wa hukum, ze ma Yahwah Ilah tai wesi ana, inu ana bi amulu kida fi nus ta beled al itakum bi ruwa weriso. 6Ashan kida hafiso takum umon; amulu takum umon; ashan de yao hikima takum wa faham takum fi ena ta nas al bi ruwa asuma an gawanin de kulu wa bi kelim, 'Hagiga shaab de azim de, hakimin wa nas al bi fahim.'7Lanu de yatu shaab tani al indu ilah gerib ma umon, ze Yahwah Ilah ta nina al anina bi nadi Huwo fi ayi zaman? 8De yato shaab azin tani, al indu gawanin wa hukum addil ze gawanin al ana kutu gidam takum aleela?9Bes kede ita kutu bala wa hariso badun takum tamam, ashan itakum ma bi nisitu hajat al ena taki ayinu, ashan umon ma bi tala min geliba taki fi kulu ayamat ta haya taki. Lakin kede deriso le iyal taki wa iyal iyal taki. 10Fi yom al ita wegif gidam ta Yahwah Ilah takum fi Horeb, wekit Yahwah kelim le ana, 'Limu le Ana shaab, wa Ana bi kutu umon asuma kelimat tai, ashan umon bi alimu kafu Ana kulu ayamat al umon bi ish fi ard, wa kaman umon bi deriso iyal tumon.'11Itakum ja gerib wa wegif tihit Jebel. Jebel kan gi tala nar wa dukhan le sama, sihab wa duluma shedid. 12Yahwah wunuso le itakum min nus nar; itakum asuma sout de be klima tuo, lakin itakum ma ayinu shikil; itakum bes asuma sout.13Huwo alino le itakum ahat tuo ashan itakum bi nefisu, wasaya al ashara. Huwo katibu umon fi itnin lohu min hajer. 14Yahwah wesi ana fi zaman dak kede derisu itakum gawanini wa nuzum, ashan itakum bi amulu umon fi beled al itakum bi ruwa shil.15Ashan kida kutu takum bala kues le badon takum, lanu itakum ma ayinu shikil fi yom al Yahwah wunuso ma itakum fi Horeb min nus nar 16inu kede itakum ma karabu badun takum be amulu sura ta ayi haja, fi shikil ta mara wele rajil, 17wele sura ta ayi hiwan fi wata, wele sur ta ayi ter al bi tiri be jinah fi samawat, 18wele sura ta ayi haja al bi juru badon fi turab, wele sura ta ayi samaga al fi juwa moyo tihit wata.19Kede ita ma arfa uyon taki fuk le sama wa ayinu shemis, wa gamara wele nujom wa kulu junud ta samawat- wa dengir ashan bi abidu umon hajat al Yahwah Ilah takum wedi le nas kulu tihit samawat. 20Lakin Yahwah shilu itakum wa tala itakum bara min furun ta hadid bara min Masir, ashan itakum bikun le Huwo shaab miras tuo, ze ma itakum aleela.21Yahwah kan zalan min ana be sabab takum; Huwo halifiu inu ana ma bi mururu fi Urdon, wa wele ana bi wusulo ard al kues, al Yahwah Ilah takum bi ruwa wedi le itakum ze werisa. 22Lakin, ana lazim bi mutu fi wata de; Ana ma ruwa fi Urdon ta kulu kulu; lakin itakum bi ruwa wa imtelik wata al kues de.23Kutu takum bala le badun takum, ashan itakum kede ma nisitu ahhad ta Yahwah Ilah takum, al amulu ma itakum, wa itakum bi amulu le nefus takum timsal fi sura ta ayi haja al Yahwah Ilah takum abusu itakum kede ma ma amulu. 24Lanu Yahwah Ilah takum Huwo nar al bi akulu, de girra ta Allah.25Kan weledu iyal wa iyal iyal, wa itakum biga geni fi wata de zaman tuwil, wa kan itakum karabu wa amulu le itakum sanam fi shikil ta ayi haja, wa amulu sher gidam ta Yahwah Ilah takum, ashan bi kutu Huwo tala zalan, 26Ana bi nadi sama wa ard ashan bikun shuhud did itakum aleela inu gerib itakum bi mutu fi beled al itakum gi ruwa fugu gata bahar ta Urdon; umor takum ma bi kun tuwil, lakin bi demiro itakum ta kulu kulu.27Yahwah bi shetetu itakum fi nus ta nas, wa itakum bi kun besitin fi nus ta Umam, al Yahwah bi wedi itakum fugu. 28Hinak otakun bikun kadamin ta rabunat tanin al amulu be iden ta insan, kasham, wa hajer, al ma bi ayinu wele bi asuma, ma bi akulu, wa ma bi shumu.29Lakin kan itakum fetisu Yahwah Ilah takum, ita bi ligu Huwo, kan ita fetishu Huwo ma geliba wa nefsa taki kulu.30Kan ita waga fi mushkila wan hajat de hasil le inta, fi akir ayam ita bi rija le Yahwah Ilah taki wa bi asuma le sout tuo. 31Ashan Yahwah Ialh taki Huwo Ilah rehim; Huwo ma bi sibu ita wele bi demiro ita, ma bi nesitu waad ta abuhat taki al waidu umon.32Asalu an ayam al awel, al kan gubal zaman taki, min zaman al Allah kalagu insan fi wata, asalu min bidaya ta sama le nihaya, lu kan seei fi haja azim ze de, aw lu fi ayi haja asumau ze de? 33Seei hasil gubal kida insan asuma sout ta Allah bi wunuso min nus ta nar, ze ma itakum asuma wa ish?34Wele hal Allah hawil shilu le nfsa tuo shaab minn nus ta shaab tanin, be tajarib, be ayat, wa ajayib, wa harib, wa be guwa, wele be idden al guwi, wele be makawif, ze kulu haja al Yahwah Ilah takum amulu le itakum fi Masir gidam uyon takum?35Hajat de kan amulu, ashan ita bi arufu inu Yahwah Huwo Allah, wa mafi tani ze huwo. 36Huwo kutu ita asuma sout tuo min sama, ashan Huwo bi wejihu ita; fi wata Huwo sibu ita ayinu nra tuo al azim; ita asuma kelimat tuo min nus nar.37Ashan Huwo hibu abuhat taki wa iktar iyal tumon baad umon, wa tala ita bara min Masir be hudur tuo wa guwa al azim; 38ashan be turuju min gidan taki shaab azim wa guwi min ita, wa bi jibu itakum wa bi wedi le itakum beled tumon ze werisa, ze fi yom ta aleela.39Kede ita arufu aleela, wa kutu fi geliba taki, inu Yahwah Huwo Allah fi sama fuk wa fi ard tihit; mafi tani. 40Ita kede hafiso ganoon wa wasaya al ana wedi le ita, ashan bikun kues ma ita wa ma iyal taki baad ita, wa ayamat taki bi kun tuwil fi beled al Yahwah Ilah taki bi wedi le ita lel abad.''41Yala Mosa hazilu talata mudon safa sherik ta Urdon, 42ashan ayi zol bi jere fugu kan Huwo katulu zol budon gasit, al ma adu tuo gubal kida. Kan Huwo jere le wahid min mudon de Huwo bi naja. 43Umon kan: Basir fi sahara ta beled ta Raubiin; Ramos fi Jalaad le Jalaadiin; wa Jolan fi Basahn, beled ta Manassiin.44De ya ganoon al Mosa kutu gidam ta shaab Israel; 45De yao Ahjam wa nuzum wa gawanin al huwo wunuso le shaab ta Israel wekit umon tala bara min Masir, 46zaman umon fi safa sherik ta Urdon, Mugabil wadi Baal Fagur, fi ard Sihon, melik ta Amoriin, al kan geni fi Hashbon, al Mosa wa shaab ta Israel gilibu zaman umon tala bara min Masir.47Umon shilu beled tuo ze miras, wa beled ta Oj melik ta Bashan, de yao itnin muluk ta Amoriin, al fi gat bahar ta Urdon le safa ta sherik. 48Manatig bi ruwa min Arwir al fi nihaya ta wadi Arnon, le jebel Siyon (aw jebel Harmon). 49wa kulu wata ta Bahar Urdon, safa sherik gata bahar ta Urdon, le safa ta Nahar Arabah, le nenzila ta jebel Fisjah.

Chapter 5

1Mosa nadi Israel wa kelim le umon, ''Asma takum, ya Israel, le gawanin wa nuzum al ana bi wunuso fi adanat takum aleela, ashan itakum bi arufu wa hafiso umon. 2Yahwah Ilah tanina amulu waad ma nina fi Horeb. 3Yahwah ma amulu Ahaad de ma Judud tanina, lakin ma nina al kulu haieen hena aleela.4Yahwah wunuso ma itakum usa be usa fi jebel min nus ta nar 5(Ana wegif bainu Yahwah wa itakum fi zaman dak, ashan bi weri le itakum kilima tuo; kanu itakum kan gi kafu min nar, itakum ma arkab fi ras jebel). Yahwah kelim, 6Ana Yahwah Ilah takum, al tala itakum bara min beled ta Masir, bara min bet ta abudia.7Matakum amulu le itakum aliha tanin gidam tai. 8Matakum amulu le itakum sura ta sanam wele sura ta ayi haja al fi sama min fuk, wele fi wata min tihit, wele delin al tihit moyo.9Matakum dengir tihit le umon wele kadimu umon, lanu Ana Yahwah Ilah taki, Ana Ilah ta gira. Ana bi sibu katiya bta abuhat bi wusulo le iyal tumon wa le jiel tumon al nimra arba ta delin al bi karahu Ana, 10wa bi weri rahma le alaf, ta delin bi hibu Ana wa bi hafiso wasaya tai.11Mata nadi isism ta Yahwah Ilah taki sakit, lanu Yahwah ma bi kutu zol al nadi isim tuo sakit tala beri.12Hafiso yom sebit wa kadisu yom de, ze Yahwah Ilah taki weri le ita. 13Ita bi ishtakal le sita yom wa amulu kulu shukulat taki; 14lakin yom nimra saba de yom Sebit ta Yahwah Ilah taki. Ita ma bi amulu ayi shukul fi yom de - wele ita, wele weled taki, wele biniya taki, wele kadam taki abu rajil, wele kadam taki abu mara, wele tor taki, wele humar taki, wele ayi wahid min haiwanat taki, wele ayi ajinebi al bi geni fi abuwab taki. De ashan kadamin taki abu rujal wa nusuwan bi ligu raha wa kaman ita.15Zekiri ita kan abid fi Masir, wa Yahwah Ilah taki tala ita bara min hinak be guwi wa be iden al guwi. Ashan kida Yahwah Ilah taki amirro ita kede hafiso yom Sebit.16Akrimu abu taki ma uma taki, ze Yahwah Ilah taki weri le ita kede amulu, ashan ita bi ish zaman tuwil fi beled al Yahwah Ilah taki bi wedi le ita wa ashan kaman bikun kues ma ita.17Mata katulu. 18Mata amulu zinna. 19Mata Serego. 20Mata shahidu be kidib le jeran taki.21Mata ishtehi mara ta Jeran taki, mata ishtehi bet ta jeran taki, wele mahal zara tuo, wele kadam tuo abu rajil, wele kadam tuo abu mara, tor tuo, wele humar tuo, wele ayi haja ta jeran taki.'22Kelimat de Yahwah wunuso wadih fi limu takum fi jebel min nus nar, min sihab, wa duluma shedid; Huwo ma ziddu ayi kelimat ketir. Huwo katibu umon tihit fi itnin luho ta hajer wa wedi umon le ana.23Hasil wekit itakum asuma sout min nus ta duluma ligu jebel bi wala, itakum bada ja gerib le Ana - shiuk takum kulu ma mugedimin ta gabayil takum. 24Itakum kelim, 'Yahwah Ilah tanin zahiru le nina mejid tuo wa azama tuo, wa anina asuma sout tuo min nus ta nar; anina ayinu aleel inu Allah bi ageder wunuso ma nas, wa umon bi ish.25Lakin le anina bi mutu? Lanu nar ala azim de bi aragu anina; kan asuma sout ta Yahwah Ilah ta nina tani, anina bi mutu. 26De munu ger anina fi nus ta nas kulu al asuma sout ta Allah al hai gi wunuso min nus ta nar wa fadulu hai, ze anina amuliu? 27Kede ita yao ruwa wa asuma le kulu haja al Yahwah Ilah ta nina bi kelim; wa ita bi ja werii le anina ayi haja al Yahwah Ilah tanina kelim le ita; anina bi asuma wa teii.'28Yahwah asuma kelimat takum zaman itakum wunuso le ana. Huwo kelim le ana, 'Ana asuma kelimat ta nas de, haja al umon kelim le Ana. Kalam al umon kelim de kues. 29Ya rat lu geliba tumon kan ze de fi juwa umon, hata umon bi kafu wa bi hafiso wasaya tai kulu, ashan bi kun kues ma umon wa iyal tumon lel abad! 30Ruwa weri le umon, ''kede rija fi kiyam tumon.''31Lakin le ita, wegif hini ma Ana, wa Ana bi weri le ita kulu wasaya al, wa gawanin, wa nuzum al Ana bi deriso umon, ashan umon bi hafiso umon fi beled al Ana bi wedi le umon.'32Kutu takum bala, ashan bi hafiso, haja al Yahwah Ilah taki weri le ita; mata lefet yemin wele shamal. 33Kede ita duoru fi sikat al Yahwah Ilah taki weri le ita, ashan ita bi ish, wa ashan bikun kues ma ita, wa bi ziddu umor taki fi beled al ita bi ruwa shilu.

Chapter 6

1Has de yao wasaya, talimat, wa ahkam al Yahuwa wodi awamir tou le ana ashan bi deriso itakum, ashan itakum bi ishtaka be huwo fi ard al bi ja dakalo wa geni fugu; 2kede itakum kafu Yahuwa Allah takum, wa huwo dear itakum ma iyal ta iyal takum kede amolo be wasaya wa gawanin al ana wodi le itakum, kulu ayam al itakum bi ish, ashan omur takum bi kun towil.3Ashan keda asuma takum le huwo, ya Israel, wa hafizo takum kalamat de, ashan de yao bi hafizo itakum, wa adad takum bi zedo ketir, fi ard al gi tala leben wa asel, za ma Yahuwa, Allah ta abuhat takum, waadu itakum.4Asuma, ya Israel, Yahuwa Allah tanin wahid. 5Hibu Yahuwa Allah bi takum ma kulu geliba, ma kulu jisem, wa ma kulu guwa taki.6Kelimat al ana gi wasi le itakum de kede kutu fi geliba; 7wa itakum bi deriso le iyal takum; itakum bi wonoso kalamat de kan itakum gi geni fi baet, kan itakum gi duwro, kan itakum gi num, wa kan itakum gum min num.8Katibo takum fi jeled suker wa ruboto takum fi iden, wa rass takum. 9Katibo takum fi atraf ta bab ta baet wa ta medina takum.10Kan Yahuwa Allah takum dakalu itakum fi ard al huwo halifu le abuhat takum, le Ibraheem, le Ishak, wa le Yakub, gali huwo bi wodi le itakum, fugu mudun kebir wa tamam al itakum ma abino, 11wa biyot maliyan be hajat al kowas al itakum ma amolo, abaar al itakum ma hafura, wa fawakih wa zeiton al itakum ma zarao, itakum bi akulu wa bi tala shabaneen- 12amolo hisab takum ashan kede iatakum ma nisito Yahuwa , al talao itakum min ard Masir, min abudia.13Intum bi ehtaram Yahuwa Allah takum; itakum bi abido, wa halifu be isem tou. 14Intum ma bi dauro wara Alliha taneen, Alliha ta nas al jambo intum- 15ashan Yahuwa Allah takum al fi nus takum huwo Illah gayor- kan itakum amolo, zalan ta Yahuwa bi wala did itakum wa huwo di demiro intum fi ard.16Matakum jeribo Yahuwa Allah takum ze ma itakum jeribo huwo fi Masa (Mana tou jeribo). 17Hafizo takum wasaya ta Yahuwa Allah takum, shurut tou, wa gawanin tou, al huwo amirro itakum.18Itakum kede amolo hajat al saah wa al kwais fi gidam ta Yahuwa, hajat bi kun tama ma itakum, wa itakum bi akider imtalik ard al tama al Yahuwa halifu le abuhat takum, 19kaman bi shelo min aada takum min gidam takum, ze ma huwo kelimo.20Kan iyal takum fi mustagbal al jai asalo itakum, gali, 'De yato shurut, ahkam, wa gawanin tanin al Yahuwa Allah tanina amirro itakum?' 21Bega itakum bi juwabo le iyal takum, 'Enna kan abead ta Faraun fi Masir; Yahuwa tala enna min Masir be iden al gawi, 22wa huwo amulo ayat wa ajaib, azim wa saab, fi Masir, le Faraun, wa al fi beat tou, gidam ena tanna; 23wa huwo tala enna bara min hinak, ashan huwo bi jibo enna hini, wa wodi le enna ard al huwo halifo le abuhat tanna.24Yahuwa amirro kede enna daiman hafizo gawanin, ashan bi kafu Yahuwa Allah tanna le faida tanna, ashan huwo bi sibo enne hai, ze ma enne fi yom ta alela. 25Kan enna hafizo kulu gawanin fi gidam ta Yahuwa Allah tanna, ze ma huo amirro enna, de yao bi kutu enna abbrar.

Chapter 7

1Kan Yhuwa Allah takum jibo itakum fi ard al intum bi ruwa wa amtaliko, huwo bi turujo min gidam takum sabaa umam ketir wa azim min intum, wa humon yao Hitueen, al Gergasheen, al Amoreen, al Kanaaneen, al Ferzieen, al Hiween, al Biyoseen.2Zaman al itaakum hazimo humon Yahuwa yao wodi humon le itakum, wa kaman kede itakum demiro humon kulu. Matakum gata ma humon ai ahadd, wala wadi ai rahma. 3Hata khatito ashan bi zaojo min humon. Matakum wodi banat takum le humon, wa matakum shelo banat tumon le awlad takumn.4Ashan humon bi shelo iyal takum bead min ana, wa de bi kutu humon bi abido Alliha tanin. Yala Yahuwa bi zalan min itakum, wa huwo bi demiro intum be sura. 5De yao teriga al intum bi amolo le humon: Intum bi kasuro mazbah tumon, demiro asnam tumon, kasuro sariya tumon (amod al bi abino fi ras jebel le ibada ta asnam), wa haragu asnam tumon.6Ashan itakum shaab khasiso le Yahuwa Allah takum. Huwo ikhtar itakum min nus ta shuob ta alam ashan bi kun khass le huwo.7Yahuwa ma hibu itkum aktar min buhaba tou le bagi nas aw huwo akhtar itakum ashan addad takum aktar min bagi nas- ashan itakum besiteen fi addad- 8Lakin ashan huwo hibo itakum, wa huwo daer hafizo halifa al huwo halifu le abuhat takum. Ashan keda Yahuwa tala itakum be guwa wa khalisu itakum min mahal ta abudeya, min iden ta Faraun, melik ta Masir.9Ashan keda arufu takum be ino Yahuwa Illah takum- huwo Allah, Allah al amin, bi hafizo ahad wa amin le muda ta alf jeal me delin al bi hibu huwo wa bi hafizo wasaya tou, 10lakin le delin al bi akrah huwo, huwo bi dafa le humon; huwo bi akibo humon wa bi demiro humon bidon taakhir. 11Ashan keda hafizo takum wasaya, ahkam, wa awamir al ana gi wodi le itakum alela.12Kan itakum asuma le ahkam de, wa itakum ishtakalbe huwo, de bi sibo Yahuwa Allah takum bi hafizo ahad wa maruf al huwo halifu le abuhat takum. 13Huwo bi hibo itakum, bariko itakum, wav zido addad takum. Huwo bi bariko simae ta batna takum, simar ta ard takum- gemeh takum, inabb ashan itakum bi amolo khamr, wa zait zaiton- itakum bi kun indo abgar wa agnam ketir. Huwo bi amolo hajat de kulu fi ard al huwo waado abuhat takum gali bi wodi le itakum.14Itakum bi kon mubarikin akter min bagi nas tanin; ma bi kun fi nus takum rajil aw mara al ma bi weledo wele fi haiwanat takum. 15Yahuwa bi shelo kulu amrad min itakum; wele huwo bi jibo le itakum amrad ta shetan ta Masir al itakum bi arufu, lakin huwo bi wodi kulu le deal al bi akrah itakum.16Itakum bi abulla kulu shab al Yahuwa Allah takum bi selimo le itakum, wa matakum hinn le humon. Matakum abido asnam ta tumon, Leano de yao bi kun sharak le itakum.17Kan itakum wonosu fi geliba takum,' Shaab deal akter min enne fi addad; Ana kef bi demiro humon?'- 18matakum kafu min humon; zekiro takum hajat al Yahuwa Allah takum amolo le Faraun wa Masrieen kulu; 19azab al aziem al ena takum aino, alamat, ajaeb, iden al gowi, wa teriga al ajib ta iden ta Yahuwa Allah takum al akider talao itakum. Be nefsa teriga Yahuwa Allah takum bi amolo le kulu shaad al itakum bi kafu min humon.20Kaman, Yahuwa Allah takum bi rasolo le humon zanabir, taha delin al fadulo wa al dusu nefsa min takum bi mutu wa itakum ma bi aino humon tani mara. 21Matakum kafu min humon, ashan Yahuwa Allah takum if nus takum, huwo azim wa nas bi kafu min huwo. 22Yahuwa Allah takum bi turudo humon min nus takum beraha beraha. Itakum ma bi kalaso humon fi zaman wahid ashan addad ta haiwanat ta gabakede ma zido fi jambu takum.23Lakin Yahuwa Allah takum bi kutu itakum antassi le humon fi harib; huwo bi lakabato ras tumon lahadi humon bi kalasu. 24Huwo bi selimo mulok tumon fi iden takum, wa itakum bi masa asmaa tumon min Dunia hini. Mafi wahid bi akider wogif gidam takum, lahadi itakum bi kalasu humon.25Itakum bi haragu tamaseel ta rabunat tumon- matakum kun indo niaa fi fidda aw dahab al fugu wa shelo le nufus takum, ashan kan itakum shelo, de bikun sharak le itakum. Yahuwa bi akrah ai haja min asnam de. 26Matakum dakalu ai haja ta asnam de fi biyut takum wa bada abido. Kede itakum akrah wa aliso asnam dael, ashan huwo hajat al Yahuwa laano wa wado ashan bi demiro.

Chapter 8

1Intum lazim bi hafizo awamir al ana gi wodi le intum alela, ashan intum bi ish wa adadd takum bi zido, wa intum bi ruwa wa imtalik ard al Yahuwa halifu le abuhat takum. 2Zekiro takum kulu sikat al Yahuwa Allah kan sugu intm fi sahra fatra ta arbain sena, hata huwo bi alimo intum nezilo nefsa, wa imtahin takum, ashan huwo bi arofo al fi geliba takum, kan intum bi hafizo awamir tou wele la.3Huwo wori kef intum deifen wa ta katiya, wa kutu intum janeen, wa akilu intum maan, al intum ma arufu wa abuhat takum ma arufu. Huwo amolo zede ashan kede intum arufu ino nas ma be ish be esh barao, lakin be kulu kelima bi tala min kasuma ta Yahuwa.4Fatra ta arbain sena, gumash takum ma karabo, wa kurenat takum ma worimo min daoriya fi sahra. 5Matakum nisito ino Yahuwa Allah takum bi sahih wa bi akibu enna, ze ma aaba bi sahih iyal tumon. 6Intum bi hafizo awamir ta Yahuwa Allah takum, ashan intum bi daoro fi sika tou wa kafu huwo.7Leano Yahuwa Allah takum jibo intum fi ard al tamam, ard fugu abaar wa anhar wa iena ta moyo bi dofugo fi widyan wa jibal; 8ard ta gemeh wa shaeer, ta kurum, teen, wa ruman; ard ta zaiton wa asel.9Huwo ard intum ma bi akolo be taab fugu wa mafi haja bi nagis le intum; ard hujar tou min hadid, wa mon jibal tou intum bi afura nihas. 10Intum bi akolo wa shaban, wa intum bi bariko Yahuwa Allah taukm ashan ard tamam al huwo wodi le intum.11Awa imtum niseto Yahuw Allah takum, bi ihmal fi afizo awamir wa ahkam wa farayd ta tou al ana gi amiro intum alela. 12Kan intum akolo wa intum biga shabanin, wa intum abino beyot tamam wa geni fugu, yala geliba takum bi arufa fok.13Amolo hisab takum kan abgar wa agnam takum weledo ketir wa fidda wa dahab takum zidu, wa kulu haja al intum indu bi zido, 14yala intum bi tala mutakabirin wa nisito Yahuwa Allah takum , al tala intum min ard Masir, min mahal ta abudeya.15Matakum nisito huwo al kan bi sugu intum fi sahra al kebeer wa saab, ma dabayb al saam wa agarib wa ard al atshan ma fugu moyo, huwo jebu le intum moyo minhajer al gowi. 16Huwo akilo intum fi sahra be men al abuhat takum ma arufu, shan huwo bi asuru intum tehet wa jeribo intum, yala fi niaya huwo bi amolo kuwas le intum, 17lakin matakum kelimo fi geliba takum,' Be guwa wa gudura ta iden tanna ana tala ganiyane.'18Lakin kede intum zekiro Yahuwa Allah takum, leano huwo yao bi wodi le intum guwa ashan lego sarwa; de ashan huwo bi nefizo waad tou al huwo halifo le abuhat tanna alela. 19Kan intum nisito Yahuwa Allah takum wa dawro wara alliha tanin, abidu humon, wa dengir le humon, alela de ana bi wori le intum be kulu taked intum bi ruwa mutu. 20Ze ma Yahuwa bi demiro humon fi gidam takum, kaman bi demiro intum, kan intum aba suma le Yahuwa Allah takum.

Chapter 9

1Asuma, ya Israel; intum gerib bi ruwa gata Nahr Ordon, bi ruwa turujo shuob aazam wa akbar min itakum, wa mudon tumon kobar gofulo be aswar tawil lahadi sama, 2nas kubar wa tuwal, de iyal ta Anakien, intumbi arufu humon, wa intum asuma nas bi wonoso ann humon gali,' Munu bi akider wogif gidam ta iyal ta Anakien?'3Kede intum arufu alela Yahuwa Allah takum bi dawru gidam takum ze nar al bi akila; huwo bi demiro humon, wa huwo bi taabo humon fi gidam takum; biga intum bi turudo humon bara wa kutu humon bi woduro min duniya be sura, ze ma Yahuwa kelimo le intum.4Matakum kelimo fi gulob takum baad Yahuwa Allah takum demiro humon bara min gidam takum,' ashan enna kowaisin yao Yahuwa jibo enn ashan bi imtalik ard de,' lakin ashan khataya tumon al ketir yao Yahuwa bi turudo humon min gidam takum.5De ma ashan kowais aw shokol addel takum yoa intum bi ruwa imtalik ard tumon, lakin be sabab khataya tumonyao Allah takum bi turudo humon min gidam takum, wa ashan huwo bi timo wwad tou al huwo halifo le abuhat takum, Ebraheem, Ishak, wa Yacob.6Kede intum arufo, Yahuwa Allah takum ma bi wodi ard al tama de le intum ashan bi imtaliko ashan intum kowaisin, leano intum shaab aneed.7Zekir wa matakum nisito kef intum kutu Yahuwa Allah tala zalan fi sahra; min zaman al intum tala min ard Masir lahadi intum ja fi maka de, intum kan bi itmerid did Yahuwa. 8Kaman fi Jebel Hurib intum sibo Yahuwa zalan, wa Yahuwa kan zalan lahadi huwo azo demiro intum.9Zaman ana tala fok fi jebel ashan istalim loh ta hajer ta ahad al Yahuwa amolo ma intum, Ana geni fi jebel arbaiin nahar wa arbaiin leil; Ana ma akulu ash wele ashrab moyo. 10Yahuwa wodi le ana itnen loh ta hajer maktub be asbaa tou; katib fugu kulu haja, kulu kelimat al Yahuwa alino le intum fi jebel min juwa naar fi yon ta ijtima.11Fi nihaya ta arbaiin nahar wa arbaiin leil Yahuwa wodi le ana itnen loh ta hajer, loh ta ahad. 12Yahuwa kelimo le ana, 'Gum, ruwa wa nenzil be sura, ashan shab taki, al ita tala humon min Masir, humon wodoro. Humon be sura tala bara min sika al ana amiro humo. Humon sala le nefsa tomon timsal.'13Kaman Yahuwa wonoso gali,' ana geni aino shab de; humon shab aned. 14Sibo ana barao, ashan demiro humon wa masa isim tumon min tehet sama, wa ana bi tala min ita shab aazam wa akbar min humon.'15Fa ana aglibo wa nenzil tehe min jebel, wa jebel kan lisa bi wala nar. Itnen loh ta adah kan fi iden tai. 16Ana aino, wa sadma kan gobudu ana zaman ana iyno intum amolo katiya did Yahuwa Allah takum. Intum amolo le nefsa takum ijel ashan abido. Intum tala be sura min sika al Yahuwa amiro intum.17Ana shilo itnen loh de wa jadao humon min iden tai. wa kasuro humon fi gidam iyon takum. 18Ana waga tani fi gidam ta Yahuwa fatra ta arbaiin nahar wa arbaiin leil; bido akil wa la moyo, shan katiya al intum kulu kan amolo, be amolo haja al batal fi gidam ta Yahuwa, al bi sibo huwo tala zalan.19Leano ana kafo min zalan wa nar ta gadab al bi sibo Yahuwa demiro intum. Lakin Yahuwa asoma le ana le marra tani. 20Yahuwa kan zalan shedid min Haron huwo kan gerib bi demiro huwo; ana kaman seli le Haron, huwo asoma le ana.21Ana shilo katiy takum, wa harago ijel al intum kan amolo, degigo, wa atano hata biga khafif ze gubar. Ana kubo turab tou fi nahar al gi nenzil min jebel.22Ajdad taukm kman kutu Yahuwa tala zalan shedid fi Tabera, fi Massa, wa fi Gabrot Hatawah. 23Wakid Yahuwa rasulo intum min Gadish Barne wa kelimo,' Ruwa tala takum wa imteliko ard al ana wodi le intum,' intum ka itmerid did awamir ta Yahuwa Allah takum, wa intum kan ma amin aw asuma le sout tou. 24Intum mutameriden did Yahuwa min yom al ana arufo intum.25Fa, ana dengir wosa tai gidam ta Yahuwa fatra ta arbaiin nahar wa arbaiin liel, ashan huwo kelimo ino huwo bi demiro intum. 26Ana seli le Yahuwa wa kelimo,' Ya Rabana Yahuwa, mata demiro shab taki wa miras taki al ita inkizo be guwa al azim, wa ita tala humon min Masir be be gudra al foto kulu.27Zekiro khudam taki Ebraheem, Ishac, wa Yacob; mata iyno le shokol ras gowi ta shaab de, wala le sharr tumon, wala le katiya tumon, 28ashan shab ta Masir ma bi kelimo," Yahuwa tala humon ashan katulo humon fi sahra, leano huwo ma akider dakalo humon fi ard al huwo waado le humon, wa ashan huwo ga akrah humon." 29Humon shaab taki wa miras taki, al ita tala humon be gudra taki al fut wa be guwa taki al azim.'

Chapter 10

1Fi zaman dak Yahuwa kelimo le ana,' Sala le ita itnen alwah min hajer ze al awel, wa taal fuk le ana fi jebel, wa amolo tabut min khashab. 2Ana bi katibo fi alwah de kelimat al kan fi alwah al awel al ita kasuru, wa ita bi kutu humon fi tabut.'3Fa ana gum amolo tabut min khashab ta sant, wa ana sala itneen alwah min hajer ze ta awel, wa ana ruwa fuk fi jebel, ma alwah de fi iden tai. 4Huwo katibo fi alwah de, hajat al kan katibo fi awel, wasaya al ashara al huwo kan wonoso le intum fi jebel min nus ta nar yom ta ijtimaa; yala Yahuwa wodi le ana.5Ana tala wa nenzil tehet min jebel, wa kutu itnen lawh de fi tabut al ana salao; humon hinat, ze ma Yahuwa amiro ana."6Shaab ta Israel gum rahalo min jambo bear ta iyal Yakan le Mosir. Hinak Haron mutu, wa dofono; jena tou, Eliazar, yao istelim shokol ta raes ta kahana bidal tou. 7Min hinak humon rahalo le Gidgod, wa min Gidgod le Yotbat, ard maliyan be anhar ketir.8Fi zaman daak Yahuwa ikhtar gebila ta Lawi ashan bi arfa tabot al ahad ta Yahuwa, kaman bi wogif gidam Yahuwa ashan bi akhdim huwo, wa bi bariko shaab be isim tou, ze ma humon bi amolo alela. 9Ashan keda Lawi ma indo nasib wala miras ta ard ma bagi akwana tou; leano Yahuwa yao miras tumon, ze ma huow waado humon.)10"Ana geni fi jebel fatra ta arbaiin nahar wa arbaiin leil ze ta awel mara. Yahuwa asuma le ana fi zaman daak kaman; Yahuwa ma demiro intum. 11Yahuwa kelimo le ana,' Gum, ruwa gidam ta shaab ashan bi gedimo humon fi rehila tumon; humon bi ruwa wa imtalik ard al ana halifo le abohat tumno be ino ana bi wodi le humon.'12Hassa de, Israel, haja al Yahuwa Allah takum dero min intum, rudu takum kafo ta Yahuwa Allah takum, dawuro fi kulu sikat tou, hibo huwo, wa abido huwo min kulu geliba wa min kulu nefisa takum, 13wa hafizo awamir ta Yahuwa, wa ahkam tou, al ana bi amiro intum alela le kuwas takum?14Arufo takum, be ino sama ta samawat, wa ard, ma kulu hajat al fugu de ta Yahuwa Allah takum. 15Ele ino Yahuwa fadal abuhat takum, wa ikhtar intum, iyal tumon, akter min ai shaab tani, ze ma huwo amolo alela.16Ashan keda tahiro gulub takum, wa matakum gawi rass. 17Leano Yahuwa Allah takum, huwo Allah ta aliha wa Rabuna ta rabunat, Allah al azim, al jabar wa al bi kutu na s kafu huwo, al ma bi kafo ai zol, wa ma bi shelo rashwa.18Huwo bi hakimo be hagg le aytam wa aramil, wa huwo bi wori muhaba le ajanib be teriga ta wodi akil wa malabis. 19Ashan keda hibo takum ajanib; ashan intum kan ajanib fi ard Masir.20Kede intum kafo Yahuwa Allah takum; intum bi abido huwo. Intum lazim be teki le huwo, wa halifu be isim tou. 21Huwo fakhrr takum, wa huwo Allah takum, huwo yao amolo le intum hajat al azim wa al mukhif, al intum aino be iyon takum.22Abuhat takum kan nenzil le Masir wa humon sebeyn; hasa Yahuwa Allah takum zido itakum ketir ze nujom ta samawat.

Chapter 11

1Ashan keda inta bi hibu Yahwa Allah taki wa dayiman hafizu taelimat tou, alqawaniin tou, kararat tou, wa wasayat tou.2Arufu inu ana ma bi wonusu le iyal taki, al ma arufu ana wele huwomon ayenu eiqab ta Yahwa Allah taki, azama tou, yadan tou al guwi, aw, al 3alamat wa amayiel al huwo amulu fi nus ta Mesir le Firaewn, malik ta Mesir, wa le kulu ard tou.4wele huwomon ayenu haja al huwo amulu le jaysh, le hasin oumon, wa le markibat toumon, kef huwo amulu moyo min bahar ta qasab kati huwomon ze ma huwomon bi turuju wara toumon, wa kef Yawha demiru huwmon hata alela, 5aw al huwo amulu le inta fi barria lahadi inta ja fi mahal de.6Huwomon ma ayenu haja Yahwa amulu le Dathan wa Abiram, yal ta Eliab jena ta Reuben, inu kef ard fata kasuma tou wa wa abolla ,huwomon nas ta beit toumon, khayma toumon, wa aye haja al hay al bi tabe huwomon, fi nus ta kulu Israel. 7Lakin uyuun taki ayenu amayiel al azim ta Yahwa al huwo amulu.8ashan keda hafizu kulu al wasayat al ana bi amiru ma inta alela, inu inta bi guwi, wa ruwa imtelik al ard al inta bi imtelik, 9wa al ayamat taki bi kun fogo tawil fi ard al Yahwa halifu le abuhat takum inu huwo bi wodi le huwomon wa le judud, ard al bi kubo lebn wa asal.10Leanu al ard al intakum ruwa ashan bi imtelik huwo ma ze ard ta Mesir, al intakum ja min fogo al intakum zara fogo tiraab takum wa rusho ma kura takum ze hadiqa ta ashab; 11lakin al ard al inta ruwa imtelik huwo 12ard ta ttalal wa ta alwidyan, wa shiribu moyo ta motoru ta sama, ard al Yahwa Allah taki bi kafu fogo; uyuun ta Yahwa Allah taki huwo dayiman fogo huwo, min bidya ta sena le nihaya ta sena.13Huwo hasal, kan inta asuma tmam bijidd le wasayat al amiru ma inta alela ashan bi abidu Allah wa kadimu ma kulu gelba wa ma kulu nefsa, 14al matr al sabiq wa matar al akhir, al inta bi limu mao gamah taki khamra al jedid wa zeit taki. 15Ana bi wodi fi mahal zara taki qesh le mashia takum wa intakum bi akulu wa shabaan.16Kutu bala fi nufus takum ashan gelba takum kede ma kabasu, wa intakum bi gelibu wa abidu rabunat tanin wa denger tihit le huwomon, 17fa keda zalan ta Yahwa ma wala did inta; wa huwo ma gufulu samawat ashan ma bi kun fi matar, wa al ard ma bi tala samar, wa inta bi mutu seri bara min ard al kwes al Yahwa wodi le inta.18Ashan ked kutu kelimat tai del fi gelba taki wa nefsa taki rubotu huwomon ze alama fi yadan taki, wa sibu huwomon fi wosa taki. 19Inta bi derisu huwomon le iyal taki wa doworo mao zaman al inta kan bi geni fi juwa taki, zaman bi doworo fogo sika, zaman al inta bi num tihit, wa zaman al inta bi gum fok.20Inta bi katibu huwomon fogo bab ta juwa wa fogo bab ta medina, 21ayam taki wa ayam ta iyal taki bi zidu fi ard al Yahwa halifu le judud takum inu huwo bi wodi le huwomon ze ma sama fok le ard.22Leanu kan inta hafizu kulu wasayat del bijidd al ana amiru inta ashan bi amulu huwomon, ashan bi hibu Yahwa Allah taki, wa ashan bi doworo fi kulu sikat tou, wa ashan bi kun gerib le huwo, 23biga Yahwa bi lizu bara umma min gedam taki, wa inta bi turudu kulu umam min gedam taki. wa inta bi turudu umam kubar wa guwi min inta.24Aye maha al nael ta kura taki bi dusu bikun taki; min brria le Lebanon, min al nahar, al Euphrates nahar, le garib ta bahar bi kun hudud taki. 25ma fi zol bi agder ashan bi wogif gedam taki. Yahwa Allah taki bi kutu tihit kafu taki wa kouf fogo kulu al ard al inta bi dusu, ze huwo kelimu le inta.26Ayenu, Ana jahizu gedam taki alela baraka wa laena; 27al baraka, kan inta ihtaramu al wasayat ta Yahwa Allah taki al ana amiru inta mao alela, 28wa al laena, kan inta ma ihtaramu wasayat ta Yahwa Allah taki, lakin inta gelibu min sika al ana amiru inta mao alela, wa ruwa wara rabunat tanin al inta ma arufu.29Huwo bi hasil, zaman Yahwa Allah taki jibu inta le ard al inta ruwa imtelik, inta bi jahizu al baraka fogo Jebel Gerizim, wa al laena fogo Jebel Ebal 30Hal huwom ma bi qadi le Urdon, qharb ta sika, fi ard ta Canaaniin al bi geni fi Arabah, hata did Gilgal, bijanib balut ta Moreh?31Leanu inta bi gata fok le Urdon ashan bi ruwa imtelik al ard al Yahwa Allah taki bi wodi le inta, wa inta bi imtelik wa geni fogo. 32Inta bi hafizu kulu alqawaniin wa kararat al Ana jahizu gedam taki alela.

Chapter 12

1Del yau al qawaniim wa al kararat al inta bi hafizu fi ard al Yahwa Allah taki, Allah ta abuhat takum, wodi le inta ashan bi imtelik, fi kulu ayam al inta bi geni fogo ard. 2Inta bi demiru kulu al mahalat al fogo umam al inta bi turuju abidu rabunat toumon, fok ta jebel, fok ttalal, wa tihit aye shajar akdar.3Inta bi tihit mazbaha toumon, kasuru huja ta amida toumon, wa haragu amida ta alsuwur toumon. Inta bi gata tihit al arqam ta rabunat toumon al afurao wa demiru asam toumon al fi mahal dak. 4Inta bi ma bi abidu Yahwa Allah taki ze de.5Lakin lr mahal al Yahwa Allah taki bi iktar min gabayiel ashan bi kutu isim tou, al bi kun mahal al huwo bi geni fogo, wa huwo hinak ita bi ruwa. 6hinak inta bi jibu zebeha ta tedhiya, alushur, wa zebeha al bi gedimu ma yadan taki, zebeha taki ta waad zebeha taki ta huriya, wa ta bikr ta qutean wa majumuat.7Hinak yau inta be akulu gidam ta Yahweh Rabuna taki wa itmata fi kulu ai haja al inta shtakal ma iden taki, inta ma osura taki, al Yahweh Rabuna taki baraku intu.8Inta ma bi amulu kulu hajat al anina bi amulu hini alela; hasa kulu zol bi amulu aye haja al kwes ma uyuun tou; 9leanu inta ma ja le bagi mirrath al YahwaAllah taki bi wodi le inta.10Lakin zaman inta ruwa fok lr urdon wa geni fogo ard al Yahwa Allah taki al sibu inta werisa wa huwo bi wodi le inta raha min kulu aeda al hawili inta, ashan inta bi ish fi salama. 11Yalla biga le mahal al Yahwa Allah taki iktar ashan bi isim tou bi geni__hinak inta bi jibu kulu haja al Ana amiru inta: zebeha al mahruug, ttadhiat, ushur, wa zebeha al bi gedimu ma yadan taki, wa zebeha al inta bi iktar le waad al inta bi waadu Yahwa.12Inta bi afrah gedam Yahwa Allah taki---inta wa iyal taki, banat taki, kudam taki al rijal, kadimat taki, wa lawiin al fi bab taki, leanu huwo ma indu gesma aw mirrath fi nus takum.13kutu bala le nefsa taki inu inta kede ma gedimu zebeha taki le aye mahal al inta bi ayenu; lakin huwo bi kun fi mahal al Yahwa bi iktar min nus ta gabayiel 14takum al inta bi gedimu zebeha al haragu, wa hinak inta bi amulu kulu haja al ana amiru inta.15wa bi keda inta bi katulu wa akulu haywanat al fi bab taki, ze ma inta der, istalim baraka ta Yahwa Allah taki leanu kulu al huwo wodi le inta zol al nedif wa al ma nedif bi akulu min fogo, haywanat ze zaddi wa alghazal. 16Lakin inta ma bi dom; inta bi kubo bara fogo turaab ze moyo.17Inta ma bi akulu fi bab taki min ushur ta gamah taki, khamr taki, ziet, aw bikr ta qataen; wa inta ma bi akulu aye min laham al inta ma bi gedimu ma aye min wueud al inta amulu, wele zebeha al ta huriya, wele al ta zebeha al inta gedimu ma yadan taki.18Lakin, inta bi akulu huwomon gedam ta Yahwa Allah taki fi mahal al Yahwa Allah taki bi azilu le inta, iyal taki, banat taki, kudam taki al rijal kadimat, wa al lawiin al fi bab taki; inta bi afrah gedam ta Yahwa Allah taki ann kulu hajat al inta kutu fogo nyadan taki. 19Kutu bala le nfsa taki ashan inta ma bi sibu lawiin ze ma inta bi geni fogo ard taki.20Zaman Yahwa Allah taki kebiru hudud taki, ze ma huwo waadu inta, wa inta kelimu, Ana bi akulu laham leanu nia taki ashan bi akulu laham, inta bi akulu laham, ze nia ta nefsa taki.21Kan mahal al Yahwa Allah taki iktar ashan bi isim tou fogo beit min inta, yalla biga inta bi katulu juzu min qataen taki wa majumu al Yahwa wodi le inta, ze ana amiru inta; inta bi akulu fi bab taki, ze nia ta nefsa taki. 22Ze al zebbi wa al ghazall bi akulu, Fa inta bi akulu huwo; al nedif wa zol al ma nedif bi akulu ze ma huwo der.23Bes kun mutaeqit inu inta ma akulu dom, leanu dom huwo ze haya; 24inta ma bi akulu al haya ma laham. Inta bi ma bi akulu; inta bi kubo huwo bara fogo ard ze moyo, 25Inta ma bi akulu ashan huwo bi kun kwes ma inta, wa ma iyal taki al bad inta, zaman al inta bi amulu haja al haqq fi uyuun ta Yahwa.26Lakin hajat a tabe le Yahwa al inta indu wa al zebeha ta waad__inta bi shilu del wa ruwa le mahal al Yahwa iktar. 27Hinak inta bi gedimu zebeha taki, al laham wa dom, fogo mazbaha ta Yahwa Allah taki; al dom ta ttadhia bi kubo bara fogo mazbaha ta Yahwa Allah taki, wa inta bi akulu al laham.28Raqib wa asuma le kulu kelimat del al ana amiru ma inta, ashan bi kun kwes ma inta wa iyal taki bad iilaa al abad, zaman inta kan amulu haja al kwes wa haqq fi uyuun ta Yahwa Allah taki.29Zaman Yahwa Allah taki gata bara al umam min gedam taki, zaman inta ruwa turuju huwomon, wa inta tala huwomon, wa geni fi ard toumon, 30Kutu bala le nefsa taki inu inta kede ma waga fi sharak fi tabe wara toumon, bad ma demiru huwomon fi gedam taki__inta waga fi sharak ta rabunat toumon, bi asalu, 'Kef umam del bi abidu rabunat toumon? Ana bi amulu nefsu keda.31Inta ma bi abidu Yahwa Allah taki fi teriga de, leanu aye haja al fagara le Yahwa, hajat al huwo bi akrah__huwomon amulu del ma rabunat toumon; huwomon hata haragu iyal toumon wa banat toumon fi nar ashan rabunat tuomon 32kulaa ma ana bi amiru inta kede inta raqib. Ma ta zidu aw shilu bara min huwo.

Chapter 13

1Kan gum fi nus takum nebi aw halim ta hilim, wa kan huwo wodi le inta alama wa ajib, 2wa kan al alama aw ajib ja, al huwo wnusu le inta wa gal, ''Kede anina ruwa wara rabunat tanin, al inta ma arufu, wa kede anina abidu huwomon, 3ma ta asuma le kelimat ta nebi, aw ta halim ta hilim; le Yahwa Allah taki bi geribu inta ashan bi arufu kan inta hibu Yahwa Allah taki ma kulu gelba wa ma kulu nefsak.4Inta bi doworo wara Yahwa Allah taki, ihtaramu huwo, hafizu wasayat tou, wa ihtaramu sawt tou, wa inta bi abidu huwo wa sabit fogo huwo. 5Al nabi aw al halim ta hilim bi kutu fi mutu, leanu huwo wonusu tamarrud did Yahwa Allah taki, al tala inta bara min ard ta Mesir, wa al kalisu inta bara min beit ta taab. Al nabi der lizu inta bara in sika al Yahwa Allah taki amiru inta ashan bi doworo. Fa shilu shar min nus takum.6fekir kede inu intakum akuwana jena ta umma taki, aw jena taki, aw biniya taki, aw mara al gerib, aw sadiq al huwo ze roho taki, fi alssrr huwo jazibu inta wa kelimu, 'Kede anina ruwa wa abidu rabunat tanin al inta ma arufu, wele inta wele judud__ takum 7aye min rabunat ta nas al fi hawili taki, gerib ma inta, aw beit min inta, min awel bidaya ta ard illa nihaya al tani ta ard.8Inta ma bi wodi le huwo aw asuma le huwo, wa inta ma bi rahau huwo, wa inta ma bi saadu huwo wa kati huwo. 9laki, inta bi katulu huwo; ard taki yau bi kun awel ashan bi kutu huwo fi mutu, wa bad keda al yadan ta nas.10Inta bi loko huwoma hajar lahadi mutu, leanu huwo hawili ashan bi lizu inta bara min Yahwa Allah taki, al tala inta bara min Mesir, bara min beit ta taab. 11Israel kulu bi asuma, wa kafu, wa ma bi istemir amulu shekil shar de tani fi nus takum.12Kan inta asuma aye zol kelimu ann wahid min medina takum, al Yahwa Allah taki wodi le inta ashan bi geni fogo: 13bad min zzumala al asharar tala bara min nus takum wa lizu bara alsskkan ta medina wa gal, 'Kede anina ruwa wa abidu rabunat tanin al inta ma arufu Yalla 14biga inta fahs al dalil, fetisu, wa hqiqu tamam. Zaman inta iktashaf inu huwo haqiqa wa muakkid le laana hajat amulu fi nus takum, biga inta bi shilu amal.15Inta bi hujumu alssukan ta medina ma nihaya ta sayf, demiru hueo kulu kulu wa kulu nas al fogo, ma haywanat, ma ras ta sayf. 16Inta bi limu kulu qanayim minhuwo fi nus ta sika wa bi haragu al medina ma qanayib__leanu Yahwa Allah taki. Al medina bi kun kawma ta tlal ilal abd; ma bi abinu tani.17Ma fi wahid min hajat del al kasisu le taddmir bi lesegu fi yadan taki. De bi kun al hala, fa Yahwa bi gelibu min wahshiya ta zalan tou, bi wori le ibta rahma, kun ma hinia fogo inta, wa kalig zaeid fi adad, ze huwo beinu le abuhat takum. 18Huwo bi amulu de leanu intakum bi asuma le sawt ta Yahwa Allah taki, ashan bi hafizu kulu wasayat al ana amiru inta alela, ashan bi amulu de al saa fi uyuun ta Yahwa Allah taki.

Chapter 14

1Intakum nas ta yahwa Allah taki. Ma ta gata nufus takum, wele haligu ayr min wosa takum ashan meid. 2Leanu intakum umma al kasisu le Yahwa Allah taki, wa Yahwa has iktaru intakum ashan bi kun milkia tou, aktar min kulu nas al fi wosa ta ard.3Inta ma bi akulu aye haja al ma laanu. 4Del yau haywanat al intakum bi akulu: tor, al koruf, wa galamayat, 5al ghzall , gazall, haywan al alrru, haywan ta gaba, wa tes ta jebel, wa zabi, wa koruf ta jebel.6inta bi akulu aye min haywanat al juzu tou hafir, dak endu hafir bi gesimu le etnin, wa yamdgh al akil ta haywan. 7wa zalik inta am bi akulu bad min haywanant al bi yamdagh al akili ta haywan aw al indu hafir bi gesimu le etnin: al jamal al arnab, wa farua ta haywan; leanu huwomon yamdagh akil ta haywanat lakin ma ta gesimu al hafir, huwomon ma nedif le inta.8Al khinzir huwo ma nedif le inta leanu huwo indu juzu min hafir lakin ma bi akulu akil ta haywan; huwo ma nedif le inta. Ma ta akulu khinzir, wa ma ta lemesu gesim toumon.9Min hajat al fimoyo inta bi akulu: aye kan al indu rish wa mawazin; 10lakin aye kan al ma indu ris wa mawazin inta ma bj akulu; hwomon ma nedif le inta.11Kulu tuyur al nedif inta bi akulu. 12Lakin del yau tuyur al inta ma bi akulu: al saqur, al tuyur al ranhma, al zarkishat min rrish 13tayirat waraqia wa tayira asuwet, aye shekil ta saqur.14Inta ma bi akulu aye shekil ta ghrab, 15wa al naeam, wa al saqi ta layl, al nurs al bahr, aye shekil ta saqr, al buma 17al soker, buma al kebir al buma 16al abiyat, al baja, zakishat, al nahm.18Inta ma bi akulu, aye shekil ta albalashun, alhudhud, wa al baaal. 20Kulu jinah al muzdahim hajat al ma nedif le inta; huwomon bi ma akulu. 19Inta bi akulu al nedif al bi tiru.21Inta ma bi akulu aye haja al mutu; inta bi wodi le ajinabi al fi fogo medina takum, ashan huwo bi akulu; Inta bi tebiu le ajinabi Leanu Intakum umma al ksisu le Yahwa Alllah taki Inta ma bi rakabu jena ta galamaya al bi rada leben.22Inta bi kulu ushur samar ta tiraab taki, al tala min ziara taki sana bad sana. 23Inta bi akulu gedam ta Yahwa Allah taki fi mahal al huwo iktaru ze haykal tou, al ushur ta gamah taki, ta kamra al jedid, wa ta zeit taki, wa bikir ta qataen wa qatie; ashan inta bi arufu ihtaramu Yahwa Allah taki.24Kan safar del twil kalis le ita biga inta ma agder shilu huwo, leanu al mahal ta Yahwa Alllah taki bi iktaru ze haykal tou al beit kalis min inta biga, zaman Yahwa Allah bariko inta, 25inta bi hawil al zebeha le gurush, rubotu gurusg fogo yadn taki, wa ruwa le maha al Yahwa Allah taki bi iktaru.26Hinak inta bi sarafu gurush le aye haja al inta der: mashia, koruf, khamra aw shiraab al guwi, aw le aye haja al inta der. Yalla inta bi akulu hinak gedam ta Yahwa Allah taki wa afurah, inta wa nas ta bet. 27Al lawiin al fi bab taki__ma ta sibu huwo, le huwo ma indu gesma wele mirrath ma inta.28Fi nihaya kulu talata sanawat inta bi gedimu kulu ushur ta intaj taki fi nefsu sana, wa inta bi kazinu fi bab taki; 29wa al lawiin leanu huwo ma indu gesma wele mirrath ma inta, wa al ajinabi, wa yatim, wa al armala al fi bab taki, bi ja wa akulu wa bi shabaan. Amulu ze de ashan Yahwa Allah taki bi bariko inta fi kulu shokul ta yadan al inta bi amulu.

Chapter 15

1Fi nihaya ta talata saba sanawat, inta bi balasu duyun 2de yau teriga al inta bi fiko ma huwo Kulu zol al denu bi balasu al huwo wodi le jaran ; huwo bi asalu min jeran tou aw aku tou leanu balasu ta Yahwa ta duyun alonu kalas. 3Min jeran inta bi asalu huwo; lakin aye haja al ta aku taki fi yadan taki inta bi wodi.4Lakin hinak ma bi kun fi meskin fi nus takum(leamnu Yahwa bi bariko inta fi al ard al huwo wodi le inta ze mirrath ashan bi imtelik), 5kan bes inta asuma bijidd le sat ta Yahwa Allah taki, ashan bi hafizu kulu wasayat del al ana amiru inta alela. 6Leanu Yahwa Allah taki bi bariko inta ze huwo waadu inta; inta bi deinu le umam ketiriin, lakin inta bi ma deinu; inta hukumu fogo umam ketiriin, lakin huwomon ma bi hukumu fogo inta.7Kan hinak fi meskin fi nus takum, wahid min akuwana, fi aye min bab taki fi ard al Yahwa Allah taki wodi le inta, inta ma ta guwi gelba taki aw ma ta gofulu yadan taki min aku taki al meskin; 8lakin inta bi fata yada taki le huwomon wa deinu huwo kifaya le ihtiyaj.9Kun haris ma ta indu afkar al shiri fi gelba taki, gali, Al saba sana, al sana ta tahrir, huwo gerib, ashan inta ma bi kelimu binisba le aku taki al meskin wa ma bi wodi le huwo haja; huwo bi kore le Yahwa an inta, wa huwo bi kun katiya le inta. 10Inta bi mwodi le , wa gelba taki keda ma kun asif zaman inta wodi le huwo, leanu fi ruju tou le Yahwa Allah taki bi bariko inta fi kulu amal wa fi kulu al inta kutu yadan taki fogo.11Leanu al meskin kulu kulu ma biwogif fi al ard; ashab keda ana amiru inta wa gal, 'Inta bi fata yadan taki le aku taki, al mutaj, wa le al meskin fi ard taki.12Kan aku taki rajil Hebrew aw mara Henrew, biu le inta wa kadimu le inta fi sita sanawat, biga fi saba sanawat inta bi sibu huwo ruwa hur min inta. 13Zaman inta sibu huwo ruwa hur min inta, inta ma bi sibu huwo ruwa yadan fadi. 14Inta bi wofiru le huwo min qatie taki min hanta, wa min anb al asuru. Ze Yahwa Allah taki bariko inta, inta bi wodi le huwo.15Inta kede zekir inu inta kan abid fi ard ta Mesir, wa Yahwa Allah taki kalisu inta; ashan keda ana amiru inta alela ashan bi amulu de. 16Huwo bi hasil kan huwo kelimu le inta, Ana ma bi ruwa bara min inta; leau huwo bi hibu inta wa bet taki, wa leanu huwo kwes ma inta, 17Biga inta bi shilu mukhraz wa dugu huwo min adana tou le bab, wa huwo bi kun kadam taki illa abad. Inta bi amulu nefsu ma kadima taki.18Huwo ma bi kun saab le inta bi sibu huwo ruwa hur min inta, leanu huwo kadimu inta le sita sanawat wa wodi etnin mara al qayima ta zol al hairu. Yahwa Allah taki bi bariko inta fi kulu al inta amulu.19Kulu zakar bekir fi qataean wa qatie inta bi kasisu le Yahwa Allah taki. Inta ma bi amulu shokul ma zakar ta bekir ta qataean , welw bi sharik bekir ta qatie taki. 20inta bi akulu bekir gedam Yahwa Allah taki sana le sana fi mahal al Yahwa bi iktaru, inta wa nas ta bet taki. Kan huwo indu aye lowma__masalan, 21kan huwo abu kering, aw amiyan, aw indu aye lowma aw aye haja__inta ma bi gedimu huwo le Yahwa Allah taki.22Inta bi akulu huwo fi bab taki;al nedif wa al zas al nedif bi akulu huw, ze inta bi akulu gazell aw alghzal. 23Bes inta ma bi akulu dom; inta bi kubo domtou bara fogo ard ze moyo.

Chapter 16

1Hafisu shahar ta Aviv, wa kudu eid dehia le Yahweh allah takum, le anu fi shahar ta AVIV Yahweh tala itakum bara min Masir be belel. 2Intukum bi gedim zebiha dehia le Yahweh Allah takum ma juzu min bahaim fi mahal al Yahweh bi iktar ashan amulu mahal guad fi isim towo.3Inta ma bi akulu eash be kemira de ma huwo. Saba yam ita bi akulu eash budun kemira de ma huwo al kubs ta tab; itakum tala min ardi ta Masir fi trab. Amulu de fi kulu haya takum ashan itakum bi zekir al yom al itakum tala bara min Masir. 4Kemira mudta saba yam lazim ma be shufu fi itakum dakil kulu hudud takum, wala lazim kulu laham al itakum gi wodi tekdima fi misa fi yom al awel geni lahadi sabaa.5Intakum mabi gedim zebiha ta eid dehiya fi dakil aiya baab medina al Yawhweh Allah takum wodi le itakum. 6Bel ax, zebiha fi mahal al Yahweh Allah takum bi hazilu wa bi amulu de wmahal ta geni le isim towo. Hinak yau itakum bi gedim zebiha ta eid dehiya fi misa fi gurub ta shemis, fi zaman dak itakum tala min Masir7Intakum bi haragu wa akulu fi mahal al Yahweh bi igtar; fi sabaa itakum bi rija wa ruah te kemat takum. 8Fi sita ayam itakum bi akulu eash budum kemira fi yom al sabe bikun tajamu be igtiram le Yahweh Allah takum; fi yom dak itakum mabi amulu shokol.9Intakum bi idu saba asabe le nufuskum; min zaman al Intakum bada kutu seresere fi geme takun Intu bi bada idu saba asabe. 10Intu lazim bi kutu eid ta asabe le Yahweh Allah takum ma ta kdima hadija min irada taki min yedem taki al ita bi wodi. Ze Yahweh Allah takum bariku Intakum.11Intu bi afrah gidam Yahweh Allah takum ita, aulakum, banad kum, kadam taki al rajil, kadama taki al mara, al lawiin al fi baab medina takum, wa ajnebi, al atimiin, al armala al fi wasad takum fi mahal al Yahweh Allah takum bi igtar ashan kun mahal ta geni ta isim towo. 12Intakum bi zekiri gal Intakum kana bid fi masir; Intakum lazim bi hafisu wa amulu ganun de.13Intakum lazim bi hafisu eid ta kema le muda saba yom baad kan Intu limu hasat min wata min tabaja takum. 14Intakum bi afrah fi zaman ta eid dak- Intu, aulatkum, banatkum, kadam abu rajil, kadama al mara, al lawiin, wa al ajanib, wa atimiin, al armala, alfi jambu baab taki.15Fi saba ayam Intakum bi hafisu lazim eid le Yahweh Allah takum fi mahal al Yahweh bi igtar, ashan Yahweh Allah takum bi bariku Intakum fi kulu hasat wa shokol ta yedem takum, wa Intakum lazim I kun mosruriin.16Talata marat fi sena kulu rujal lazim bi zahir gidam tai Yahweh Allah takum fi mahal al huwo bi igtar; fi eid ta eash bila kemira, fi eid ta asabe, wa fi eid ta kema. Mafi zol bi zahir gidam Yahweh ma yeden fadi; 17Bel ax aiya rajil bi jibu hadaya ze Yahweh Allah takum bi wodi le Intakum;18Intakum bi amulu gudaa wa kuttaba fi kulu baab ta mudun takum al Yahweh Allah takum wodi le Intakum humon bi shilu min aiya gebila takum, wa humon bi hukumu nas ma adala al adil. 19Intu ma bi shilu adala bbara ma guwa; Intu ma bi shilu roshuwa, le anu roshuwa gofulu wusa ta zol al zeki wa bi agilibu kelimat ta hag. 20Intu bi tabi baad adala, baad adala bes, ashan Intu bi ish wa warisa al ardi al Yahweh Allah takum wodi le Intakum.21Intu mabi lazim amulu le nufuskum allah, wala aiya hamut, bara min mazbah ta Yahweh Allah takum al Intakum bi amulu le nufuskum. 22Wala lazim amulu le nefsak aiya hamut ta hajer be siri, al Yahweh Allah takum bi karahu.

Chapter 17

1Itu lazim mabi gedim zebiha le Yahweh Allah takum tor au koruf al endu loma au haja al batal, de bikun haram le Yahweh Allah takum2Iza kan de ligo fi itu fi dakil adouab ta medina takum al Yahweh Allah takum wodi le itakum, aiya rajil au mara al amulu haja al sherir fi ena ta Yahweh Allah takum wa kasuru al amina 3Aiya wahid al ruah abidu alliha wa dengiry tehed le hum, kan shemis, Gamara, au aiya min kainat al fi sama mifi al ana amiru 4Wa iza kan wori le itakum an de, au iza kan itu asuma an de yala lazim bi amulu tahgig tamon iza kan ligo de hag sikil Haroon de ligo fi Israel, de yau haja al itakum bi amulu.5Itu bi jibu rajil de au mara de al amulu shar de, le abuab ta medina, rajil de au mara, lazim bi rejimu ma hajer lahadi mutu. 6Fi kasma ta ethnen shuhud, au talatha shuhud keli huwo al lazim yumud keli katulu; lakin iza kan fi kasma ta wahid shahid huwo mabi katulu. 7Al yedem ta shahid lazim bi kun al awel ashan kutulu huwo, wa baadak yeden ta kulu al nas, wa itakum bi tala alshar min nustakum.8Iza kan muskila gum al gawi le itakum as hakimu imkin sual wahid ta dom kubu au tani, ta gata gedia ma ganun au haja, au wahid shikil jara au tani muskila al saab fi dakil abuab ta medina yala itakum bi ruah fi mahal al Yahweh Allah takum igtar. 9Itu bi ruah le Gesis, al judud ta lawiin wa le Gadi al bi kadimu fi zaman dak; itakum bi asalu irshada. Tomon, wa humon bi gatta gedia.10Yalla itakum lazim bi amulu le hasap haja al humon amiru itakum keli amulu, fi mahal al Yahweh bi igtar. Amulu hisap ashan amulu kulu al humon be derisu le itakum. 11Taabi ganun al humon gi derisu le itakum, wa amulu le hasap kara al humon bi wodi lekum. Matakum gilibu bara min shunu alhumon bi wori le itakum, le yomiin au yeden shimal.12Aiya wahad al amulu shokol takian al ma deiru asuma hata le Gesis albi wogif ashan kadimu le Yahweh Allah takum wala le Gadi al rajil dak bi mut; itu bi shilu shar bara min Israel kulu kulu. 13Kulu al nas lazim asuma wa kafu, wa ma kun takian tani.14Lokan itakum ja fi ardi al Yahweh Allah takum wodi le itakum, wa kan itakum shilu mumtalakat towo wa bada ish fogo, wa itu bada kelim, ana bi amulu melik fi nefsi, ze kulu al umam al hawily ana; 15Yala ita lazim hagiga bi geni melik le nefuskum zol tani al Yahweh Allah takum bi igtar. Itu lazim bi geni melik fi nufuskum zol tani min nus akuan kum. Itu mabi kutu ajnebi, alma akuk, fok nefsak.16Lakin huwo lazim mabi ketiru hasasin le nefsu, wala amulu nas kede rija le Masir ashan humon bi ketiru Hasasin, fi Yahweh kelim le itakum, itu ma kede rija ma sika dak tani. 17Huwo ma kede ma shilu lazim le nefsu nasawin ketir, ashan gelbu kede ma gelibu bara. Huwo mabi limu le nefsu fida wala dahap.18Wokit huwo geni fi kursi ta mamlaka towo, huwo lazim bi katifu le nefsa two nusga min ganun de min al ganun alfi jubu Gesis. Al humon lawiin. 19Al kitab de lazim bi kun ma huwo, wa huwo bi agara lazim fi kulu ayam ta haja towo, ashan huwo bi alimu igtaramu Yahweh Allah towo. De ashan bi hafisu kulu kelimat alfi ganun de, ashan bi hafisu wa taabi humon.20Huwo bi amulu de lazim ashan gelba towo ma bikun arfa fog min ta akuana towo, wa ashan huwo mabi tala bara min wasaya, le yeden yomiin wala shamal, ashan huwo bi towil ayam towo fi mamlaka, huwo wa kulu agial towo fi wasat ta Israel.

Chapter 18

1Al gusus al Lawiin, wa kulu gebila ta Lawi, mabi indu akil au warisa ma Israel; Humon bi akulu tekdima lzaim alta Yahweh al amulu ma nar ze warisa. 2Humon mabi indu lazim warisa fi wasat akuwa num; Yahweh yau warisa tomon.3De yau sharaka al wodi le Gusus, wodi le humon min nas al gi gedim zebiha, kan bikun tor wala koruf: al kidfa, ethnen kureen, wala masarin. 4Al awel samar ta dura takum, ta merisa takum al jedid. Wa ta zel takum, wa awel igil ta koruf takum, itakum lazim bi wodi le huwo. 5Le Yahweh Allah ta kum hailu huwo min kulu gabail ashan yegdim fi isim ta Yahweh, huwo wa aulat towo ilel abad.6Iza al lawi ja min aiya medina bara min kulu Israel al mahat al huwo deiru min kulu rohu keli ja fi mahal al Yahweh igtar, 7Yala huwo lazim bi yekdim fi isim ta Yahweh Allah towo ze kulu akunanu Lawiin bi amulu, al bi wogif gidam Yahweh. 8Humon lazim bi endu nefsu akil ashan akulu, bara min al gi ja min bae ta warisa ta usra towo.9Lokan itakum ja le mahal al Yahweh Allah takum wodi le itakum, itu mabi alimu tabi hajat haram ta alaam. 10Mabi yekun aiya wahid albi gedimu jena towo, au binia towo fi nar, au aiya wahid albi istakdim sihir au bi wori hajat al gidam au terjimu, au sahara. 11Le aiya zol albi amulu hajat de huwo haram le Yahweh;12Ashan haram ze de Yahweh Allah takum bi turuju humon bara min gidam takum. 13Itu lazim bikum bila lom gidam Yahweh Allah 14Le uman albi istakdim sihir keli itakum asuma le del albi marisu sihir wa kajara, lakin le itakum, Yahweh Allah takum ma rudu ashan itakum amulu.15Yahweh Allah takum bi gomu nebi fi wasad itakum, wahid min Akuwan kum, ze ana. Itu lazim asuma le huwo. 16De yau shunu al itakum asalu min Yahweh Allah takum fi Horeb fi yom ta tajamu, galy, keli ena ma asuma tani sot ta Yahweh Allah tena. Wala inu nar al kebir de tani au ena bi mutu;17Yahweh kelim le ana, alhumon asalu huwo kuwes. 18Ana bi arfa nebi le humon min akuwana tomon, ze itakum. Ana bi kutu kelima tai fi kasma towo, wa huwo bi kelim le humon kulu al an amiru huwo. 19Bi hasil kida iza kan aiya wahid ma asuma le kelima tai gal huwo gi kelim fi isim tai, ana bi asalu min huwo.20Lakim al nebi albi kelim kalam be takian fi isim tai, kelima al ana ma amiru le huwo ashan kelim au al gi kelim fi isim ta alliha tamin, nebi dak bi mut. 21De keli itakum kelim fi gelba takum: kef ena bi lahizu risala al Yahweh yau ma kelimu?22Itu bi lahizu risala al Yahweh yau ma kelimu wokit nebi kelim fi isim ta Yahweh. Iza kan ajede ma hasil au zahir, yala de haja al Yahweh ma kelim anu wa al nebi kelim fi isim ta Yahweh. Iza kan ajede ma hasil au zahir, yala de haja al Yahweh ma kelim anu wa al nebi kelim be takiyan wa itu lazim keli ma kafu huwo.

Chapter 19

1Wokit Yahweh Allah takum gata bara umam, del al ardi tomon Yahweh wodi le intakum, wa intakum, ja baad humon wa ish fi medina wa biut tomon, 2Itu lazim bi igtar talata mudun le nefsatakum fi nus ta ardi takum al Yahweh gi wodi le intakum ze mumtalak. 3Itu lazim bi abinu sika wa gesimu hudud ta ardi ila talata, al ardi al Yahweh bi wodi le intakum ashan warisu, ashan aiya wahid al katulu zol tani bi jere hinak.4De talimat an zol al katulu shaks wa jere min hinak ashan ankizu haya towo al wahid al katulu mabe gasit kasheten jeran towo budun kerehia le huwo fi zaman ta hadith de. 5Sebil al mithal, iza al rajil ruah le gaba ma jeran towo ashan gata kashap, wa huwo gata ma fas towo ashan gata shejera, wa fas de ras towo meles bara min kasap towo wa dugu jeran towo wa katulu huwo, yala rajil de bi jere le lazim lemudun de wa ankis haya towo.6Au dafa dom bi ruah wara rajil al shilu de, wa be harara ta zil towo shilu huwo, iza kan masafu de baid, kalis, bi dugu huwo wa bi katulu, hata lokan al rajil de ma bi istehik ashan mutu, mahma kan huwo ma endu kerehia ma jeran towo bedri. 7Ashan kida ana gi amiru intakum ashan igtar talata mudun le nufuskum.8Iza Yahweh Allah takum kebiru hudud takum, ze huwo halifu le judud ashan amulu, wa wodi le judud takum; 9Iza kan intakum hafisu kulu wasaya de ashan amulu humon. Al ana gi amiru makum allele alamir ashan hibu Yahweh Allah takum wa daiman douru fi sika towo, yala intakum lazim bi zidu talata mudun tani le nufustakun, fi raas talata dak. 10Amulu de ashan dom ta abiriya mabi dofugu fi wasat ta ardi al Yahweh Allah takum wodi le intakum ze warisa, ashan kida mafi katiya ta dom bikun fikum.11Lakin iza aiya wahid kerehu jeran towo, mum ashan intozur huwo, gum didu, wa awugu huwo fi jism ashan huwo yemut, wa iza kan huwo jere le wahid min mudun 12Yala al shiuk ta medina towo lazim bi rasulu ashan ye jibu huwo wara min hinak wa gelibu huwo le yeden ta dafa dom, ashan huwo bi mut. 13Ena takum keli ma rahamu; itu lazim bi tala kata ta dom min Israel ashan huwo bi yemshi kuwes makum.14Itu mabi shilu alama ta ardi ta Jeran taki alhuwo kutu baadiri, fi warisa takum ashan ita bi warisu, fi ardi al Yahweh Allah takum wodi le intakum ashan shilu.15Wahid shahid mabi lazim gum did al rajil ashan katiya, au le aiya kata, fi aiy muskila gal huwo akta. Fi kashma ta ethnen shuhudiin, au fi kashma ta talata shuhud, lazim aiya muskila be akida. 16Imkim al shuhud al ma sa gum did aiya rajil as shahid didu ashan amael al batal.17Yala kulu rujal, de al muskila fi nus tomon, bi wogif gidam Yahweh, gidam ta Gusus wa gudaa al bi gedim fi ayam dak. 18Al gudaa lazim bi yasal sualat al hakim; ainu, iza kan al shahid huwo shahid al kazab wa ashad galad did akuu, 19Yala lazim itu bi amulu lou, ze huwo itmana amulu le aku towo; wa intakum bi shilu bara shar min nustakum.20Yala le Del fadulu bi asuma wa kafu, wa tani mara mabi amulu shikil shar ze de fi nustakum. 21Uyun takum makeli hin, hayaa bi dafau ma haya, ena bi dufau ma ena, shunun bi dafau ma shunun, yeden bi dafau ma yeden, kura ma kura.

Chapter 20

1Iza kan itakum gi ruah bara le mashakil did adu takum wa shuf Hasasin, charlo, wan as ketir aktar fi adad min itakum, matakum lazim kun kuwaf min humon; ashan Yahweh Allah takum maakum, huwo aljibu itakum min ardi ta Masir.2Wokit itakum gerib bi dakalu fi Harib, al Gesis lazim bija wa kelim ma nas 3Huwo bi kelim le humon, asuma, itu gi ruah fi harib did adu takum. Keli gelub takun ma indu sadma. Mata kafu au rejif mata kun kafu 4Le anu Yahweh illah takum huwo yau gi ruah maakun ashan shakil adu takum wa ashan kalisu itakum.5Al kaiyadiin bi kelim lazim le nas wa kelim, “yatu rajil al abinu beed al jedid wa ma gedimu? Keli huwo rija wara le bee towo, ashan huwo mabi mutu fi harap wa zol tani bi gedimu.6Hal fi zol al zara genena wa huwo ma istanta samar towo? Keli huwo ruah beed ashan huwo mabi mut fi harib wa rajil ta bi istamta ma genena. 7Hal fi aiya rajil al katibu mara lakin lisa ma zoju hia? Keli huwo rija wara bed ashan huwo kelwi ma mutu fi harib wa rajil tani bi wa zoju hia?8Al kiadad lazim bi kelim ziada le nas wa gal, kan fi aiya rajil al kuwaf or indu sadma fi gelib? Keli huwo ruah wa rija le bed towo, ashan keli gelba ta akuwana towo ma shi ze towo. 9Wokit kan kiadad kalasu wanasa le nas, humon bi igtar kiadad ta ashaker fi nus tomon.10Lokan itakum harik le hujum le medima, amulu tekdim ta salam. 11Iza human juwabu salam wa fata abuab tomon le itakum, kulu nas al ligo hinak fogo lazim bikun guwa ta shokol le itakum wa bi kadimu lazim le itu.12Lakin kan ma amulu tekdim ta salam le itakum lakin bel ax amulu harib did itakum, yala itakum bi gordonu. 13Wa wokit Yahweh illah takum wodi le itakum intishar wa kutu humon tehed saytara takum, itakum bi katulu aiya rajil ma safe fi medina.14Lakin nusuwan, iyal sukar, haiwanat, wa aiya haja alfi medina wa kulu hajat al karabu, itakum bi akulu shilu le itakum. Itakum bi akulu hajat ta adu takum, al Yahweh illah takum wodi le itakum. 15Itakum bi amulu ze de mudun al baid min itakum mudun alma mudun taabi le uma de.16Fi mudun ta del al Yahweh Allah takum bi wodi le itakum ze warisa, itu ma bi sibu hai aiya haja al hai. 17Bel ax, itu lazim be demiru kulu kulu humon: al hittiin, wa al amaritiin, al kananiin ze Yahweh Allah takum amiru itakum. 18Amulu takum de ashan humon mabi derisu itakum ashan amulu fi aiya no ta teriga ta haram, ze humon gi amulu ma alliha tomon. Iza itakum amulu, itakum bi amulu katiya did Yahweh Allah takum.19Lo itakum Gordonu medina fi zaman towil ze itakum fi harib di du ashan gobudu, itu ma bi lazim demiru ashjar be gatta ma fas, itu bi akulu minu, ashan lazim itu mabi gatta tehed. De shejera ta mahal zara ta rajil al itakum hasiru? 20Bes al ashjar al itakum arufu ma ashjar le akil, itakum bi demiru wa gatta tehed; itu bi abinu shokol hisar fi medina de al amulu harib maakum, lahaidi huwo bi waga.

Chapter 21

1Iza kan fi zol ligo katulu fi beled al yahwa rabuna takum biwodi le intum, fi mahal zira, wa ,ma arufu zol al katulu, 2Shiyut wa gudaa takum biruwa hinak, umon bi aburu masafa min mahal ta zol al mutu, le mudun al fi daira ta meyit de,3Biga shiyut ta medina al gerib ma mahal al katulu fogo zoll de bijibu bagara al subiyan, al lisa ma istakalu ma huwo,wa lisa ma kutu halaga ta shokol fi ragabta towo. 4Humon bishil bagara subiyan de le kor al moya towo gi jere. Fi kor al makuruju wala zarau fogo, hinak humon birasulu ragabta ta bagara de.5Gusu al min iyal ta kahana lawi biga gidem, ashan yahwa rabuna takum kan iktar umon ashan bi akdim huwo, wa biwodi Baraka bi isim ta yahwa, wa bishilu karar le kulu kilafat wa mashakil be kilimat tomon.6Kulu shiyuk fi medina al gerib ma mahal al kotulu fogo zol de bikasulu idenat tomon fok fi isim ta bagara al subiyan al kasulu ragabta towo fikor, 7Wa umon bijuwabu le hadis de gali, “iden ta nina ma kubu dom de, wala uyun tanina ayinu mutu de.8Afi, ya yahweh, shaab taki Israel. nas al inta alagu wa mata kutu zalan wa doom le nas al ma endu sam fi nus taki ta Israel. 9Be teriga de intum bishilu be kamul dom ta zol al berii min nas takum, laman intum biamulu haja al kwes fi ena ta yahweh.10Iza kan intum ruwa fi dusman ma nas adu takum wa yahwa rabuna takum wodi le intum najah wa intum kutu umon tehat mosoulia takum, wa intum gobudu umon ze masajin ta harib. 11Iza kan zol minakum ayinu fi nus ta masaji n ta harib de mara jemila, wa biga moksut ma hiya ashan bishilu hiya ze mara towo. 12Huwo bijibu mara de fi beit bitowo, mara de bihaligu shaar ta raas towo wa gata dufur al ta hiya bara.13Hiya bishilu gumasat al hiya kan gi lubisu zaman al kan gobudu hiya bara, wa bigeni kore le abu wa uma tahiya fi beit ta rajil jedid de le muda shahar kamil. Baad dak rajil bilimu ma hiya ashan bikun rajil hiya wa hiya bikun mara ta rajil de . 14Lakin iza kan ma mortaa ma mara de keli huwo fiku mara de keli ruwa fi mahal al hiya deir, lakin rajil de ma bi jibu mara de ma gurus. Wa ma biamulu hiya ze kadama ashan rajil de geni ma hiya kalas.15Iza kan rajil indu itnein nusuwan al huwo gi hibu wahid wagi akrah tani, wa nusuwan del kulu weledu iyal, iza kan jena bikir min mara al rajil ma deiru , 16Fi zaman wa yom al abu de fekir ashan bigesimu mawarid towo le awolad towo ze worisa, huwo ma bikutu weled ta mara al huwo gi hibu ashan bikun bikir towo gubal weled ta mara al huwo gi aba, weled al hagiga yawu bikir ta beit towo. 17Lakin lazim huwo keli aruf gali weled ta mara al huwo ma gi hibu de yawu indu hak, huwo yawa bishil maratein min hahat al kan bigesimu le awolad bitowo. Le anu huwo yawo bidayata guwa ta rajil de,hak ta bikir bikun ta weled de.18Iza kan rajil indu weled al mostahbil wa motamerid al ma bi asma sout ta abu wa uma bitowo, hata kan abu wa uma wonusu le weled de huwo ma bi asma umon. 19Biga abu wa uma bishilu weled tomon le shiyuk ta medina dak fi bab ta medina,20Humon bikelim le shiyuk ta medina, weled tanina de mostahbal wa mutamerid, huwo ma gi asma le kalamat ta nina, huwo tama wa zol ta merisa. 21Biga rujal kulu ta medina bi durubu weled de ma hujar lahadi huwo bimutu, ma intum bi shilu sher bara min nus takum. Kulu nas ta Israel bi asma wa kafu.22Iza kan zol amulu katia al bistehik mutu. Bikatulu huwo.intum bihaligu huwo fi kasab, 23Jisim ta zol de ma bifadulu fi hasab bilel kulu, keli dofunu huwo fi nefyom dak, ashan ayi zol al bihaligu fi kashab moloun intum ma binijisu beled al yahwa gi ruwa wodi le intum ze worisa.

Chapter 22

1mata ayinu bagara wala koruf ta aku taki Israel gi woduru wa ma bikutubbala fogo, keli inta hawil ashan birijau umon le sidu. 2iza kan aku taki al Israeli de ma gerib ma inta,awu inta ma biarufu huwo, inta bijibu umon le beit taki, umon bigeni ma inta lahadi sidu bifetisu, biga inta birija le huwo3Inta lazim bi amulu zede le himar bitowo wa Kaman ma gumasat towo, inta biamulu zede ma ayi haja al woduru wa inta ligo, mata dusu nefsa taki. 4Mata ayinu himar ta akutaki Israeli awu bagara towo waga fi taraf sika wa dusu nefsa taki min umun, inta bisaidu wa gowumu hayiwan de ashan bigum tani.5Mara ma bilibisu gumas al rajil gi libisu, wa Kaman rujal ma keli libisu gumas ta nuswan. Zol al amulu hajat al mokroh min Yahweh Rabuna takum.6Iza kan inta ayinu beit ta ter gidam sika taki, aufi shejera, aufi wata, wa fogo beidat au iyal ta ter fogo, wa uma de gi geni fi ras beidat au iyal ta ter de, mata shilu uma de. 7Kede inta sibu uma de keli ruwa, lakin inta bishilu iyal ta ter de. Ehterim kalam de ashan bikun kwes ma inta, wa ayam taki bikun towil.8Iza kan inta abinu juwa jedid, keli inta amulu hoss al bikati beit taki, ashan zol keli ma waga juwa wa zamb ta dom ta zol de bikun fi ras taki.9Inta keli ma zarau fi mazara taki itnen shikil ta bizira fi mahal / hufura wahed, ashan keli ma demiru karabu hajat al binijitu min mazra taki de wa bi kadisu le kahana. 10Inta kaman ma bi kuruju ma itnen shikil ta haywan, bagara wa himar fi mahal wahid sawa. 11Inta keli ma libisu gumash al amulu min suf wa katan sawa.12Intum bi jemilu arkan ta malabis al intum bi libisu.13Kan rajil jouzu mara wa geni ma hiya, wara de huwo aba mara de, 14Wa taham mara de gali hiya amulu fadiya, wa karabu isim ta mara de, gali ana kan jouzu mara de, lakin zaman al ana geni ma hiya, ana ma ligo isbat biwori mara de azraa (awu ma geni ma hiya gubal kida).15Biga abu wa uma ta binia de bitala isbat al biwori binia towomon azraa gidam ta shiyuk fi bab ta medina.16Abu ta binia bikelim le shiyuk, ana kan wodi binia tai le rajil ze mara towo, wa huwo aba hiya, 17Ayinu takum huwo taham hiya bianu hiya amulu fadia, wa gali “ana ma ligo min binia taki isbat ta geni azraa”, lakin isbat yau de gi wori binia tai azraa. Biga umon bifata gumas de gidam shiyuk ta medina.18Shiyuk ta medina bishilu rajil de wa biwodi lowo ikab, 19Humon biasuru huwo keli dafa garama miya shekel min fadia, wa biwodi le abu ta binia, ashan rajil de wodi suma al batal le azraa ta Israel wa mara de bestemir mara towo, huwo ma bitalagu mara de fi haya bitowo kulu.20Lakin lou kalam ta rajil de tala hagiga, mafi isbat ta azraa fogo mara binia de, 21Biga bitalau binia de gidam bab ta beit ta abu towo wa rajil ta medina bidurubu hiya be hujar hata huwo bi mutu, ashan hiya amulu shokol ta fadia fi Israel, hiya amulu sokol zina fi beit ta abu ta hiya. Intum bitala sher fi nus bitakum.22Iza kan gobudu rajil gin um ma mara al jouzu ma rajil tani, umon kulu bimutu, rajil al kan gi num ma mara wa mara benesa towo; wa itum bitala sher fi nus ta Israel.23Iza kan fi binia azraa katibu hajusu le rajil, wa rajil tani ligo hiya fi medina wan um ma hiya, 24Keli shilu umon kulu le bab ta medina, wa keli durubu umon be hujar hata mutu. Intum bidurubu biinia ma hajer ashan hiya kan ma kore, hata ze hiya kan fi medina. Intum bidurubu rajil ashan huwo karabu mara ta aku bitowo, intum keli tala sher min nus takum.25Lakin iza kan rajil ligo binia al hajisu katibu fi mahal zeraa, wa gobudu hiya wan um ma hiya, rajil barau yawu bikatulu. 26Le binia intum ma bi amulu le hiya ayi haja; mafi katia al bikutu bikatulu binia de. Ashan hala de ze rajil hajim aku bitowo wa katulu huwo. 27Ashan huwo kan ligo hiya fi mahal zera; binia de kan kore, lakin kan mafi zol al bi saidu hiya.28Iza kan rajil ligo binia al azra rajil ma habisu hiya lisa, Kaman ma hajisu, iza kan huwo gobudu hiya wan um ma hiya, wa iza kan arufu kalam de, 29Biga rajil al num ma hiya bidafa kamsin shekel min fida le abu ta binia, wa hiya bikun mara bitowo, ashan hiya karabu hiya. Huwo ma bitalagu hiya fi haya bitowo kulu.30Rajil ma bishilu mara ta rajil towo ze mara towo, huwo ma bishilu hak ta zawaj ta abi towo.

Chapter 23

1Mafi rajil al jism towo ta rajil molejin wala gatau bara bidakalu fi nus ta jama ta yahweh. 2Mafi jana al weledu be zina bikun tab le jama ta yahweh, lahadi jil nimira ashara min iyal ta yahweh’3Zol min amoriin wala min moabiin ma bikun taabe le jama ta yahweh lahadi jil nimira ashara, mafi zol bikun taabe le jamaa ta yahweh. 4De ashan humon kan ma istagbil intum be eish wa moya fi sika zaman al intum kan tala min masir, wa ashan humon kan ajiru balaami weled ta beor min pethor fi aram naharim did intum, ashan bi laanu intum .5Lakin yahweh rabuna takum kan ma asma le balaami ,lakin yahweh rabun takum kan gilibu laana le Baraka le intum, ashan yahweh rabuna takum biribu intum. 6Keli untum ma fetisu salam ma humon wala ruwa wara keirat tomon fi haya takum kulu.7Mata kum aba adomiin ashan humon akana ta kum, wa intum ma bi akrah masriin ashan intum kan ajanib fi beled tomon. 8Iyal ta jil nimira talata tomon bikun taabe le jamaa ta yahweh.9Laman intum bitala bara ze jeish ashan dusuman ma aada bitafizu nefsa takum min kulu hajat al batal. 10Iza kan fi ayi rajil fi nus bitakum biga ma nedif ashan nuwo ayinu hilim ma kwes, huwo bitala bara min moaskar ta jeish, huwo ma birija le moaskar. 11Kan wata biga ashiya huwo bi beredu ma moya, kan shemis waga, huwa biga birija wara fi moaskar.12Intum bikun indu mahal bara min moaskar al intum bi douru fogo. 13Wa intum bikun indu haja ta hafura wata, ka zol gi dengir ashan bisaidu nefsa towo, indu bi hafura ma nafara de wa birija kati ma turab wasaka al tala min intum. 14La anu yahweh rabuna takum gi douru fi nus ta moaskar ashan biwodi le intum nusra wa wodi adu takum fi iden ta kum,ashan kida moaskartakum keli yakun mokadasa. Ashan huwo keli ma ayinu ayi haja al waskan fi nus takum wa agilib beid min intum.15Keli intum ma rijau abid al jere min sidu towo le sidu. 16Keli huwo geni le intum, fi ayi medina al huwo deir, matakum azib huwo.17Ma bikun fi momarasat ta zina fi nus ta banat ta Israel, wala momarasat ta zina fi nusnta awoled ta Israel. 18Intum ma bijibu makasab ta zol al zani wala kelib al zani ze atayal takadima fi beit ta yahweh rabuna takum, ashan humon kulu nijis le yahweh rabuna takum.19Keli intum ma wodi deyin be rebeh /makassb le akwana takum al min Israel –faida gurush, faida ta akil, wala faida ta ayi haja al bidiyinu be faida. 20Le ajnebi inta bi deyinu be fadia, lakin le aku taki Israel intum ma bi deyinu be fadia, ashan yahweh Rabuna takum bi bariku intum fi kulu hajat al iden takum fi beled al intum gi ruwa geni fogo21Iza kan intum halifu ashan bi wodi haja le yahweh Rabuna takum, matakum akir ashan bikamilu halifa takum, ashan yahweh Rabuna takum behagiga bi asalu haja de min intum. Huwo bikun katia le intum kan intum makamilu wodi taki. 22Lakin kan intum ma halifu, huwo ma bikun katia le intum. 23Kalamat kan tala min kasma lisan takum, itum lazim bihafizu wa amulu ze ma intum kan halifu le yahweh Rabuna takum. Ayi haja al intum kan waadu behuriya beniya wa be kasma takum.24Iza kan intum ruwa le shejera ta karamta einab ta jeiran takum, intum keli akulu kifaya ze intum bi agder, lakin intum ma keli kutu tani fi gufa takum. 25Iza kan intum dakalu fi mahal zara ta gemeh ta jeiran takum, keli intum legetu gata gemeh ma iden takum, lakin matakum gata gemeh al nigitu ta jeiran taki ma menjel.

Chapter 24

1Iza kan rajil jouzu mara, lo huwo ligo hajat batal fi haya ta mara de, huwo bikatib juwab ta talak wa biwodi fi iden ta mara de wa birasulu hiya bara min beit bitowo. 2Laman mara de birwa bara min beit ta rajil de, hiya biruwa wa bi agder geni mara ta rajil tani.3Iza rajil nimira etnin aba hiya wa katibuu le hiya shihada ta talak, wa wodi fi ida ta hiya, wa rasulu hiya bara min beit bitowo; awu iza kan rajil nirira etnen mutu, al kan shilu hiya ashan bikun mara bitowo, 4Biga rajil ta hiya al gedim, al kan talagu hiya awel, ma bishilu hiya tani ashan bikun mara bitowo, baad hiya biga nijisa, le anu bikun fagara le yahwa. Intum ma bikutu wata bikun galtan, wataal yahwa Rabuna takum biwodi le intum ze warisa.5Iza kan rajil jouzu mara jedid, huwo ma biruwa sawa ma jeish fi dusuman, Kaman ma biwodi le huwo taalimat ashan biruwa amulu shokolat al gowi, huwo bikun hur ashan bigeni fi beit le muda whid sena, ashan biwodi farah le mara al huwo jouzu.6Mafi rajil bishilu murhaka wa jena ta murahaka ze himaya le nefsa towo, de bi kun ze gi shilu rajil ta zol ze himaya damana.7Iza kan gobudu rajil gi shilu aku botowo Israel beguwa wa kutu huwo ze abid wa biyu howo bara, harami dak bikatulu / bimutu, wa intum bishilu galat min nus bitakum.8Amulu takum hisab min ayan ta jengeli, ashan intum bihafizu wa bi amulu kulu gawanin al gusus, lawiin kan dersu intum, ze ana kan wori le umon, intum Kaman bi amulu. 9Zikir takum shunu yau yahwa kan amulu le Mariam zaman al intum kan jayin bara min masir.10Laman intum bi wodi ayi nou ta dein le jeiran takum, matakum ruwa juwa beit towo ashan biasalu dein takum. 11Intum bi wogif bara, biga rajil al kan wodi huwo dein de bijibu dein taki de le inta bara.12Iza kan huwo rajil meskin de yau inta kan shilu min huwo haja, mata sibu haja al inta shilu de keli num le inta. 13Inta behagiga keli rija le huwo haja de zaman al shemis gi waga, ashan huwo binum fogo gumash towo wa bi barik inta, de bikun bir le inta gidam yahwa Rabuna takun.14Intum keli ma azibu kadam al itum ajiru al meskin wa mohtaj, iza kan huwo aku takum min Israel, au ajanib al fi wata takum fi abwab ta medina takum. 15Intum biwodi le umon yomiya towomon, shemis keli ma waga ligo intum ma kalasu mushkila tomon, ashan huwo meskin wag i hasibu huwo min gurush de. Amulu ze de ashan huwo keli ma kore did inta le yahwa, wa ma bikun katiya at inta amulu.16Abuhat ma bikatulu ashan iyal tomon, wala iyal bikatulu ashan abuhat. Lakin, kulu zol bikatulu ashan katia towo barawu.17Intum ma bi amulu be guwa ashan bizulum wa shilu hak ta zol ajnebi, wala atim, wala shilu gumas ta armala ze damana. 18Lakin, keli intum zekir intum kana bid fi masir, wa yahwa Rabuna takum kan ankizu intum hinak ashan kida ana gi arshidu intum ashan ehterim taalimat de,19Laman intum gi gata hajat al negitu fi zeraa takum, wa iza kan intum nesitu gata min mahal juwa zeraa, matakum rija tani wara ashan bi gatau, keli intum sibu le ajnebi, le atim, au le armala, ashan yahwa Rabuna takum bi bariku shokolat ta ida takum. 20Iza kan intum bi hizu hibub ta zeitun min shejera towo, matakum rija le fere al intum hizu kalas, al fadulu de bikun le ajnebi, le atim, au le armala.21Kan intum gi legetu hibub ta karma min shejeraa bitowo intum ma bi rija fogo tani, bagi al fadulu bikun le ajnebi, wa le atim, Kaman le armala. 22Intum bizekir inu intum Kaman kana bid fi arid ta masir, ashan kida ana gi wori le intum keli ehterim tallimat da.

Chapter 25

1Iza kan fi kilafat bein rijal wa umon ruwa le mahkama, wagu dadahukum umon, umon bifiku zol al bar wa hokum zol al galtan. 2Lou zol al galtan bi istehkik jelda, al gadi bikeli lowo binum tehet wa bijeledu huwo ma adad ta darbat al hasab galat towo gidam gadi.3Gadi biwodi lowo arbein jelda, lakin huwo ma bizidu aktar min kida, laanu iza kan huwo bizidu aktar min adad dak, wa dugu huwo ketir de bikun ze taalis le aku bit akum al Israel gidam uyun bitakum.4Intum ma bi gofulu kasma ta bagara fi zaman al huwo gi nedif dusu le nadafa hubbub al akulu.5Iza kan akwana geni mahal wahed, wa wahid mutu, wa huwo ma indu jena biga mara ta zol al mutu de ma zu bara min nasta usura , lakin aku ta rajil al mutu de bishilu mara ta aku towo ze mara towo, wa bi amulu le hiya. 6De ashan jena aei de bishilu mahal isi bita aku al kan mutu, ashan isim ta morhum ma bimasa bara min Israel.7Lakin kan rajil de ma deir shilu mara aku towo al mutu al mutu ze mara towo, biga mara ta aku de biruwa fi bab ashan bi wori le shiyuk, gali aku ta rajil tai aba ashan bi arfa isim ta aku bitowo fi Israel huwo ma deir amulu shokol al aku ta rajil bi amulu le ana. 8Biga shiyuk ta medina binadi huwo wa biwonusu ma huwo lakin lou huwo asuru wa kelim, ana ma deir shilu hiya.9Biga mara aku towo bigum wa biga le huwo gidamta shiyuk, bishilu jizma min kurein ta aku rajil towo, wa jada buzak fi usa towo, hiya bijuabu le huwo gali de yau gi amulu le rajil al ma deir abinu beit ta aku bitowo. 10Isim bi towo zekiru fi Israel, beit ta zol al shilu jezma towo bara.11Iza kan etnen rujal gi dusman, wa mara ta wahid min rujal dei dakalu ashan ankizu rajil towo min iden ta rajil al gi dugu rajil bitowo, waiza kan hiya midu ida wa gobudu jisim ta bara ta rajil tani de, 12Intum bi gata ida ta hiya keli ena takun ma indu hiniya.13Intum keli ma kutu fi akiyas takum mizanat barau, al kebir wa alsukeir. 14Intu ma bi indu magasat barau barau fi buyut takum, al kebir wa al suker.15Intum bi indu mizanat al nesia wa sawa sawa, ashan ayam takum bikun towil fi beled al yahweh gi ruwa wodi le intum 16leanu kulu al bi amulu hajat zede, kulu al ma bi amulu bel bir, umon fagara le yahwa Rabuna takum.17Keli intum zekir haja al nas amalek kan amulu le intum fi sika zaman intum kan tala bara min masir. 18Keif huwo kan gabilu intum fi sika wa hajim nas al kan be wara, kulu al kan deifin wara takum, laman intum kan taabanin wa mohtajin, umon kan ma kafu kerimu Rabuna. 19Ashan kida zaman al yahwa Rabuna takum biwodi le intum raha min kulu nas addu al fi daira ta beled al yahwa Rabuna gi wodi intum ashan bikun warisa, intum keli ma nesitu ashan bimasa zikra ta amalek tehet samaa.

Chapter 26

1Laman intum bi beled al yahwa Rabuna takum gi ruwa wodi le intum ze worisa, wa kan intum shilu beled de wa geni fogo, 2Intum bishilu juzu min awel intaj ta zara takula min kulu shekel altala min beled al yahwa Rabuna gi wodi le intum. Intum bikutu awel untaj de fi gufa wa shilu fi mahal al yahwa Rabuna takum bi azilu ashan bikun isim bitow fogo.3Intum biruwa le gesis al bikun fi kidma fi zaman dak wa kelim le huwo, ana bi eiterif alela le yahwa Rabuna taki inu ana kalas wosulu fi beled al yahwa kan halif le judud ta nina ashan biwodi le nina! 4Gesis bishilu gufa min ida taki wa kutu gidam mazbah ta yahwa Rabuna taki.5Inta bikelim gidam yahwa Rabuna taki “jidu tai kan arami al ma indu mahal, huwo kan ruwa fi masir wa geni hinak, wan as bitowo kana dad tomon besit, hinak huwo biga zol azim, wa ta guwa, Kaman biga kutar.6Masiriin azibu anina wa amulu nina batal, umon kutu anina ishtakal shokol al saab. 7Nina kan kore le yahwa Rabuna, abuhat ta nina wa huwa kan asuma le aswat ta nina wa ayinu azab ta nina, shokol wa deigat ta nina.8Yahweh kan tala nina bara min masir ma ida al gowi, wa kwafu al kebir, be alamat wa ajaeb, 9Wa huwo jibu nina fi mahal de wa wodi le nina arid de, arid al maliyan ma leben wa asel.10Hasa ayinu, ana kalas jibu awel min intaj ta arid al inta yahwa, kalas wodi le ana. Inta bikutu hajat de tehet gidam yahwa Rabuna taki wa abidu gidam huwo. 11Wa inta bi arfa fi kulu al kwes yahwa Rabuna taki amulu le inta, le beit bitak, inta wa al lawi, wa ajnebi al fi nus bitakum12Laman inta bikalasu wodi kulu ushur ta hajat ta zera taki fi sena nimira talata, de yau sena ta wodi ushur, inta bi wodi le lawi, wa le ajnebi, le atim, wa le armala, ashan umon bi akulu fi abwab ta medina wa bikun shabanin. 13Inta bikelim gidam yahwa Rabuna taki, “ana kalas tala min beit kulu ushur ta yahwa, wa wodi umon le lawi, le ajnebi, le atim, wa le armala, hasab kulu wasaya al inta kan wodi le ana. Ana kan ma kasuru ayi min wasaya bitak, wala ana nesitu umon.14Ana kan ma akulu ayi wahid min hajat de fi zaman ta huzun tai, wa ana kan kutu humon fi mahal tani fi zaman al ana kan ma nedif, wala ana kan wodi ayi min ushur de ashan bikerimu ma kalam mutu. Ana kan asma le sot ta yahwa Rabuna tai, ana kan ehterim kulu haja al inta kan amiru ana ashan bi amulu. 15Ayinu tehet min mahal al mokadas al inta geni fogo, min sama, wa bariku nas taki Israel, wa turab al inta wodi le nina kalas, ze inta kan halifu le abuhat ta nina, al arid al maliyan ma leben wa asel.16Alela yahwa Rabuna takum wodi awamir le intum ashan bi ehterim gawanin wa kararat, intum keli hafizu wa amulu umon ma kulu gulub takum wa ma kulu nefsa takum. 17Intum kalas alinu alela gali yahwa yau Rabuna takum, wa gali intum bi douru fi turuk / sikat towo wa hafizu gawanin towo, wa wasaya towo, wa kararat towo, wa asma le sot towo.18Alela yahwa kalas alinu inu intum nas towo barawu wa kas, ze huwo kan waadu intum, wa Kaman bihafizu wasaya towo, 19Wa huwo kutu intum bikun fok fi ras kulu umon ishaab al huwo kan kalagu, wa intum biligo mejid, shuhra, wa karama. Intum bikun nas al azilu barau le yahwa Rabuna takum, bes ze huwo kan kelim.

Chapter 27

1Musa wa shiyuk ta Israel kan wodi talimat le ahaab wa gali, “hafizu takum kulu wasaya al ana gi wodi le intum alela. 2Fi yom al kan bi abiru urdum le beled al yahwa Rabuna takum bi wodi le intum, intum bikutu hujar kubar wa lesegu humon ma lasga. 3Intum bikatibu fogo kulu kelimat ta ganun iza kan intum bi abiru nahar urdun, ashan intum bi ruwa le beled al yahwa Rabuna takum bi wodi le intum, beled al maliyan ma leben wa asel, ze yahwa, Rabuna ta judud takum kan kelimu waad le intum.4Laman intum bi abiru nahar urdun, keli intum kutu hujar al ana gi amiru intum amulu alela, fok jebel Ebal, wa lesegu umon ma lasga. 5Hinak intum bi abinu mazbah le yahwa Rabuna takum, mazbah min hujar, lakin intum ma bihuku hujar del be hajat min hadid.6Intum bi abinu mazbah ta yahwa Rabuna takum be hujar al ma ishtakalu beu. Intum bi gedim moharigat fok mazbah de le yahwa Rabuna takum. 7Hinak intum bi wodi zebihat ta salam wa bi akulu hinak, intum bi afrah gidam yahwa Rabuna takum. 8Intum bi katibu fok hujar de kulu kelimat ta sharia ganun, katibu takum wadeh.9Musa wa abuhat, lawiin, kan wonusu le Israel kulu gali, “keli intum askot wa asma, Israel. Alela intum biga shaab ta yahwa Rabuna takum. 10Intum baad kida keli ehterim sout ta yahwa Rabuna takum wa ehterim wasaya wa gawanin al ana gi wodi le intum alela.”11Musa kan wodi awamir le shaab fi nefsa yom gali, 12Del yau gabael al bi wogif fok jebel Gerizim ashan bi barik nas baad umon bi abiru nahar urdun; shamaun, lawi, yahuza, yaskar, yusif, wa Benjamin.13Del yau gabael al bi wogif fok jebel Ebal ashan bi alinu laanat; Rauben, wa Gad, wa Ashir, Zebulun, Dan, wa Naftali. 14Lawin bi juwabu wa kelim le kulu rijal min Israel be sout aali.15Laana bikun le rajil al bi amulu timsal au sanam al salau ma insan wa bikutu ashan biabidu fi sir wa de kan najasa gidam yahwa! Wa nas kulu birudu gali, Amin.16Laana bikun le rajil al ma bi ehterim abu bitowo wa uma bitowo! Nas kulu birudu gali, Amin. 17Laana bikun le rajil al bi shilu alama ta hudud ta watan ta jeiran towo! Nas kulu birudu gali, Amin18Laana bikun le rajil al bikabasu zol amiyan fi sika! Nas kulu birudu gali, Amen. 19Laana bikun le rajil al bishilu beguwa hak ta zol ashan huwo aajnebi, atim au armala! Nas kulu birudu gali, Amen.20Laana bikun le rajil al binum ma mara ta abu bitowo, ashan huwo hak ta abu bitowo! Nas kulu birudu gali, Amen. 21Laana bikun le rajil al bi num ma ayi nou ta haywan! Nas kulu birudu gali, Amen.22Laana bikun le rajil al binum ma okot towo, binia ta abu bitowo, au binia ta uma towo! Nas kulu birudu gali, Amen. 23Laana bikun le rajil al binum ma uma ta mara towo! Nas kulu birudu gali, Amen.24Laana bikun le rajil al bikatulu jeiran towo be das sir! Nas kulu birudu gali, Amen. 25Laana bikun le rajil al rashowa ashan bikatulu zol al berii! Nas kulu birudu gali, Amen.26Laana bikun le rajil al ma bi amulu kalamat ta sharia de, wa ma bi ehterim umon! Nas kulu birudu gali, Amen.

Chapter 28

1Iza kan intum asma beraa le sout yahwa Rabuna takum ashan bihafizu kulu wasaya al ana gi wosi intum alela de, yahwa Rabuna takum bi arfa intum fok kulu nas al fi ardi ta dunia. 2Barakat del kulu bija le intum wa bi dofugu intum, iza kan intum asma le sout ta yahwa Rabuna takum.3Intum bikun mobarikin fi medina wa mobarikin fi mazra takum. 4Baraka bikun le iyal al gi tala min batna takum, simar ta wata takum, simar ta bagarat takum, wa ziyada fi ganamayat takum, wa korufan takum.5Gufa takum bikun mobarak sawa ma kojoron ta ajin takum. 6Intum bikun mobarikin kan intum gi dalaku, wa mobarikin kan intum gi tala.7Yahwa bidurubu nasadu takum al deir shakila intum gidam takum, umon bija did intum fi sika wahid, lakin umon bijere gidam intum fi saba sikat. 8Yahwa binadi Baraka keli ja fi makazin takum wa fi kulu hajat al intum bikutu iden takum fogo. Huwo bi bariku intum fi beled al huwo gi ruwa wodi le intum.9Rabuna bi asisu intum ze shaab bitowo al kasisu le huwo, ze huwo kan halifu le intum, iza kan intum hafizu wasaya ta yahwa Rabuna takum, wa douru fi sikat towo. 10Nas kulu ta aridia bi arufu gali Rabuna yau kan nadi intum, wa umon bikafu intum.11Yahwa bizidu simar ta batna takum aktar, fi simar ta bahaem takum, wa fi simar ta turab al fi beled al huwo kan halifu le abuhat takum ashan biwodi le intum. 12Yahwa bi fata makazin towo al fi samawat ashan bi wodi le intum matara fi zaman monasib, wa ashan bi barik kulu shokolat ta iden takum, intum bi wodi deyin le bilad ketir, lakin intum ma bi deyin min umon.13Yahwa bi keli intum ras, ma danaba. Intum bikun bes fok, wa intum ma nenzil tehet, iza kan intum asma le wasaya ta yahwa Rabuna takum al ana gi wosi intum alela, ashan intum hafizu wa amulu umon. 14Wa iza kan intum matala bara min ayi kalamat al ana gi wosi intum alela, fi shamal wala fi yemin, ashan intum biruwa wara rabunat tannin wa ishtakal le umon.15Lakin iza kan intum ma asma le sout ta yahwa Rabuna takum, ashan bi hafizu kulu wasaya wa gawanin al ana gi wosi intum alela, biga kulu laanat del bija le intum wa bi dofugu fogo intum16Intum bikun molounin fi medina, wa molounin fi mazra takum. 17Laana bikun fi gufa takum wa hala ta ajinu takum.18Laana bikun fi simar ta batna takum, simar ta arid takum, bagarat, wa korufan takum. 19Intum bikun molounin fi dukul, wa molounin kan gi tala bara.20Yahwa birasulu intum laana, lakbata, wa fashal fi kulu hajat al intum bikutu ida takum fogo, lahadi bidemiru intum, wa intum bimutu guwam ashan sher fi amael takum al kutu intum sibu ana. 21Yahwa bikutu ayan ta mutu bilesegu wara takum, lahadi bidemiru intum bara min beled al intum biruwa gwni fogo.22Yahwa bi hajimu intum bi ayanat de, be huma, be warmat fi jisim, be jafaf, be hargan fi hibub, harara shedid, be iltihabat, hajat del bi ruwa wara takum lahadi intum bimutu.23Sihab al fok intum bikun nihas, wa arid al bikun tehet intum bikun hadid. 24Yahwa bikutu matara ta beled takum budra wa rumad, huwo bija le intum tehet min samawat, lahadi bi demiru intum.25Yahwa bikutu bi dugu intum tehet ma nas adu takum, intum bitala did umon bi wahid sik, lakin intum bijere min umon fi saba sikat, kulu mamalik ta duniya bi lizu intum min hini le hinak. 26Meyit takum bikun akil le kulu tiyur ta samawat wa le hayuwanat al batal ta arid, ma bikun fi zol al bikoufu umon.27Yahwa bidurubu intum be gurha ta masir, wa haragan, wa bawasir, wa hasasiya, al intum ma bi agder aliju. 28Yahwa bidurubu intum be junun, wa amiyan, wa lakbata fi muk. 29Intum bi fetisu mahal be nahar ze zol al amiyan bi fetisu bileil fi duluma, wa intum ma bi naja fi sikat takum, daiman bi asuru intum wa biseregu intum, wa mafi zol al bi ankiz intum.30Zol minakum bi hajisu biniya al mara, lakin rajil tani yau bigobudu wa num ma hiya, intum bi abinu beit lakin ma bi num fogo, intum bizarau shejera karma lakin ma bi akulu simar towo. 31Bikatulu bagara takum lakin intum ma bi akulu laham towo, bishilu himar bitak be guwa gidam taki wa ma rijau le inta, korufan bitak biwodi le nas al adu taki, wa mafi zol al ankizu inta.32Awolad wa banat taki biwodi le nas tannin, uyun taki bi ayinu le umon yom kulu, wa inta bi ishtag le umon, lakin inta ma bikun indu guwa fi ida taki.33Netija ta wata wa kulu shokolat ta ida taki shaab al inta ma arufu bi akulu umon kulu, bidagitu wa bidudu inta daiman, 34Ashan inta bikun mojnun min hajat al inta bi ayinu biashil. 35Yahwa bidurubu inta fi kura ma rukuba be warmat ta mida al inta ma bi ligo ilaj, min tehet kuraa taki te fok ras taki.36Yahwa bishilu intum wa melik al intum bi azilu le intum fi beled al intum kan ma aruf, al intum wala judud bitakum, hinak, intum bi abidu rabunat tomon, al min kashab wa hajer. 37Intum bikun sabab kouf, missal, wa taalis fi nus ta nas kulu mahal al yahwa bi shilu intum.38Intum bi shilu teirab ketir ashan bizara, lakin intum bilimu besit, jarad bi akulu hajat tazira de. 39Intum bizara ashjar ta karma, lakin intum ma bi asurub merisa towo, wala hata akulu walimu simar tomon, le anu dud bi akulu umon.40Intum bi indu ashjar ta zeitun fi mahalat takum kulu, lakin intum ma bi masa nefsa takum ma zeit, ashan simar ta zeitun bi waga gubal ma nigitu. 41Intum bi weledu awolad wa banat, lakin umon ma bi geni le intum ashan umon bikun masajin.42Kulu ashjar wa intaj arid takun, bi akulu ma jarad. 43Ajanib al bi geni fi nus takum bi arfau fok wa fok, wa intum be nenzil tehet le tehet. 44Intum be shilu dein min umon, lakin umon ma bi shilu min intum, wa umon bikun ras wa intum bikun danab.45Kulu laanat del bija le intum wa bi ruwa wa intum Kaman bi mala fogo intum, lahadi bi demiru intum , de bihasil ashan intum kan ma asma le sout ta yahwa rabuna takum, ashan binafizu wasaya wa gawanin al ana gi wosi intum, 46Laanal de be kun le intum ze alamat wa ajaeb, wa le iyal ta iyal takum ila al abad47Ashan intum ma kan abidu yahwa rabuna takum be farah wa niya zama al intum kan mortahin. 48Ashan kida, intum bikun kadamin ta nas adu al yahwa birasulu did intum, intum bi ishtakal le umon be jaan, be afshan, be ariyan, wa be meskin, umon bikutu hadid ta arfa hajat fi ragabta takun, lahadi bi inta ikatulu intum.49Yahwa bi jibu nas min beled beid did intum, min niyay ta arid, ze sogur gi alagu dehya towo, beled al nas al intum ma bifahim luga towo. 50Nas al indu usa al bi kwafu, al ma ehterim ajus, wa ma be hiin le zol shab. 51Umon bi akulu bagara takum al subiyanin wa intaj al bi tala min iden takum fi arid lahadi bi demiru intum umon ma bi sibu le intum gemeh, merisa jeidi, zeit wala le bagara, wala koruf lahadi umon bi sibu intum mutu.52Uumon bi hasiru intum fi kulu abwab ta medina lahadi aswar bitakum al fou kalis wa go wi bi waga min kula mahal ta beled al yahwa Rabuna takun kan kalas wodi le intum. 53Intum bi akulu simar ta jisim takum, laham ta awolad wa banat takum, al yahwa Rabuna takum kan wodi le intum, fi hasir wa fi deig al nas adu takum bi deigu intum.54Rajil al kan meskin wa hanin biga bikun takiyan le aku bitowo, wa le mara al howo gi hibu, wa le yatu iyal al fadulu le huwo. 55Huwo ma bi wodi le ayi whaid min umon laham ta iyal botowo zotu al huwo bi ruwa akulu, le anu ma bi fadulu ma ayi haja le nefsa towo fi hisar wa deig al nas adu gi deigu intum fi kulu abwab ta medina.56Mara al ta jisim hilu wa jemila fi nus takum, al ma gi rudu kutu batna kurain towo fi turab ashan jamala wa jisim jiyafa towo, bikun takiyan le rajil towo zatu, le weled towo, wa le biniya towo, 57Wa le jena al hiya weledu jedid al tala bein kurein ta hiya, wa le iyal al hiya bi weledu, hiya bi kulu umon be sir, ashan mafi ayi haja tani al bi akulu, fi zaman ta hisar wa fi deig al nas adu takum bi deigu intum fi abowab ta medina.58Iza kan intum ma hafizu kulu kalamat ta sharia al katibu fi kitab de, ashan karimu isim al indu mejid wa kwafu, yahwa Rabuna takum, 59Yahwa bi jibu le intum darabat ta ayan al kaab, wa le iyal ta iyal takum, darabat de bikun gowi wa ta kwafu, wa bikun le zaman toeil, wa ayanat al kaab Kaman al bisilu zaman towil.60Huwo bijibu le intum tani mara ayanat ta masir al intum kan kafu, umon bi lesegu le intum. 61Kaman kulu darabat wa amrad al ma katibu fi kitab ta sharia de, yahwa bi jibu le intum lahadi bi demiru intum. 62Intum bi fadulu besit, hata low intum kan ketir ze adad ta nujum ta samawat, ashan intum kan ma asma le sout ta yahwa Rabuna takum.63Ze yahwa kan fi zaman tani wara ta moksut ma intumwa amulu le intum kwes, wa fi zidu adad takum, Kaman huwo bikun moksut ma intum ashan intum bi ligo azab wa demiru intum. Bi agilau intum bara min beled al intum bi rwa ashan bigeni fogo. 64Yahwa bi fertek intum fi nus ta kulu nas min jiha wahid ta wata, hinak intum bi abidu rabunat taani al intum kan ma aruf, la intum wala jidud takum, rabinat al min kasab wa hajer.65Fi nus ta nas del intum ma biligo amni, wa ma bikun fi raha le batna kurein takun, yahwa bi wodi le intum gelba al gi rogus, wa uyun al taban, ma nefs al haznan. 66Haya takum bikun mualag be shukuk, intum bikun fi fouf bilil wa nahar, wa intum ma bikun muktenein fi haya takun.67Fi sabah intum bigul, ana kan deir wokit de yekun bileil, wa fi leil intum bigul, ana kan deir wokit de sabah, ashan kouf al fi gulub takum, wa hajat al uyun takun biayinu. 68Yahwa bi le masir tani be sufun, be sika al ana kan kelim le intum, “intum ma bi ayinu masir tani mara, hinak intum bi wodi nufus takum le biyu le nas al adu takum ze abidal rujal wa nusuwan, lakin mafi zol al bi isteri intakum.

Chapter 29

1Del yau kilimat al yahwa kan kelim le Musa keli wori le shaab ta Israel fi arid ta moab, kilimat al kan zidu fi ras at itifagia al huwo kan amulu ma umon fi Herob.2Musa kan nadi Israel kulu wa kelim le umon, “intum ayinu hajat kulu al yahwa kan amulu gidam ena takum fi beled ta masir ma faraun, ma kulu umal towo, Kaman ma kulu beled bitowo. 3Taab al kebir al intum ayinu ma uyun takum, alamat, wa ajaeb al kebir. 4Lakin lahadi alela yahwa lisa ma wodi le intum geliba ashan bi aruf, uyun ashan bi shuf, au adana ashan bi asma.5Ana sugu intum le muda arbein sena fi sahara, gumasat takum kan karabu fi jisim takum, wa jezmat takum kan makalasu fi kurein takum. 6Intum kan ma akulu ai eish, wa intum kan ma asurub ai merisa wala al gowi ashan bisakaran intum, ashan intum bi arufu gali anaa yau yahwa Rabuna takum.7Zaman kan intum wosulu fi mahal se, ssihon, melik ta Hishbon, wa Og, melik ta Bashan, ja bara ashan bishakil anina, anina kan demiru umon. 8Anina kan shilu beled tomon wa wodi ze worisa le Rubeniina, wa le Gadiin, wan as tani le geliba ta manasi. 9Ashan kida hafizu takum kilimat ta itifagia de wa amulu takum umon, ashan binaja fi kulu hajat al intum bi amulu.10Intum gi wogif alela, kulakum gidam yahwa Rabuna takum, ma satatin takum, gabilat takum, shiyuk takum, wa asakir takum, kulu rujal al fi Israel, 11Iyal takum, nusuwan takun, wa ajnebi al fi nus bita mahal al intum gaidin, min zol al gi gata le intum kasab le zol al gi juru le intum moya.12Intum hini ashan bi dakalu fi itifagiaa yahwa Rabuna takum, wa halifa yahwa Rabuna takum gi ruwa amulu ma intum alela, 13Ashan huwo bi amulu intum nas bitowo alela, wa huwo bikun Rabuna le intum, ze huwo kan kelim le intum, wa Kaman ze huwo kan halifu le judud bitakum, le Abraham, le Ishak, wa le Yacoub.14Huwo Kaman ma bes ma intakum ana gi amulu itifagia wa halifa de. 15Lakin ma kulu wahid al gi wogif hini gidam yahwa Rabuna ta nina, Kaman ma del al mafi hini fi nus ta nina alela. 16Intum aruf keif anina kan geni fi masir, wa keif anina kan ja fi nus ta shaab ta bilad ketir wa kan futu min nus tomon.17Intum kan ayinu asnam ta kidib al amulu min kashab, hajer, fidda, wa dahab, al kan fi nus tomon. 18Keli intum kun muta akidin mafia i zol fi nus bitakum, kan rajil, kan mara, kan usura sukeir wala kebir geliba, al geliba towo bi gilibu bara min yahwa Rabuna takum alela, ashan biruwa abidu rabunat ta nas ta bilad del, keli intum kun muta akidin mafi zol fi nus bitakum indu gelba batal al bishilu juzur al bitatau simar ta sim wa ta sejera al mur. 19Laman zol dak bi asma le kelimat ta laana de, huwo bi bariku nefsa towo juwa gelba towo, wa bikelim, ana bikun indi salam, hata iza kan ana gi douru wara gelba tai al batal, de bi demiru mahal al leyin wa al yabis.20Yahwa wa bi raham huwo, lakin zalan ta Rabuna wa geira towo bi dofugu le zol zede, wa kulu laanat al katibu fi kitab de bi ja fogo huwo, wa yahwa bi masa isim ta zol de bara min tehet sama. 21Yahwa bi kutu huwo barau le karaba bara min kulu gabael ta Israel, bikutu kulu laanat ta halifa al katibu fi kitab ta ganun.22Iyal al bija, iyal takum al bigum wara bitakum, wa ajnebi al min beled beid, bi wonusu iza kan umon bi ayinu hajat batal / balaya fi beled de wa amrad al yahwa kalas kutu. 23Laman humon bi ayinu beled kulu biga kibirit, wa hariga, laman mafi haja bizarau, wala biweledu simar, mahal al mafi kudar biraba, ze waga ta Sodom wa Amora, Admah, wa zeboyim, al yahwa kan demiru ma zalan wa takiyan bitowo. 24Umon bikelim sawa ma bagi bilad, “lei yahwa amulu kalam de le beled de? Sakana ta zalan al kebir de mana towo sunu?25Biga nas bigul, de ashan umon sibu itifagia ta yahwa Rabuna ta judud tomon, al huwo kan amulu ma umon zaman al huwo tala umon bara min beled ta masir. 26Wa ashan umon kan ruwa ashan bi akim rabunat tani wa abidu umon, rabunat al umon kan ma bi arufu wa al huwo kan ma wodi le umon.27Ashan kida zalan ta yahwa kan wala did beled de, ashan bijibu fogo kulu laanat al kan moktub fi kitab de. 28Yahwa kalas agila umon min beled tomon be zalan, be takiyan, wa geira kebir, wa kalas jada umon fi beled tani ze alela.29Hajat ta sir bi fadulu le yahwa Rabuna ta nina, lakin hajat al bi zahir de tanina le abad, wa le iyal ta iyal ta nina. Ashan anina amulu kulu kalamat ta sharia de.

Chapter 30

1Laman hajat del kulu bija le intum, al barakat wa al laanat al ana kutu gidam takum, wa zaman al intum bizekir kalamat del fi nus ta nas al yahwa Rabuna takum shetetu intum fogo. 2Kan intum bi raja le yahwa rabuna takum wa ehterim sout towo, wa ruwa wara kulu al ana gi wodi le intum taalimat alela- intum wa iyal takum, ma kulu gulub takum, ma kulu nefsa takum. 3Biga yahwa rabuna takum bi rija sijin takum wa bi indu rahma le intum, huwo bi rija intum wa limu intum min kulu beled al yahwa rabuna takum kan shetetu intum.4Iza kan nas takum talau umon le mahal beid shedid, tehet samawat, rabuna yahwa takum bi limunintum min hinak huwo bi rija intum. 5Yahwa rabuna takum bijibu intum le beled al judud bitakum kan geni fogo, wa intuum bi geni fogo tani huwo bi amulu intum kwes wa bi kutu intum bizidu aktar min al huwo kan amulu le judud takum.6Yahwa rabuna takum bi tahir gulub bitakum wa gulub ta iyal takum, ashan intum bihibu yahwa takum min kulu gulub takum wa min kulu nefsa takum, ashan intum bi kun indu haya. 7Yahwa rabuna takum bi wodi laanat del kulu le nas al adu takum wan as al ma deir intum, nas al bi azibu intum. 8Intum bi rija wa ehterim sout ta yahwa, wa intum bi amulu kulu wasaya al ana gi wosi intum alela.9Yahwa rabuna takum bikutu intum binaja aktar min kulu shokolat ta iden takum, fi simar ta batna takum, min simarta haywanat takum, wa min simarta turab takum. Leanu yahwa bikun farhan tani ashan bikutu intum naja, ze huwo kan moksut ma abuhat takum. 10Huwo bi amulu de iza kan intum bi enterim sout ta yahwa rabuna takum, ashan bihafizu wasaya wa gawanin al moktub fi kitab ta ganun, iza kan intum raja le yahwa rabuna takum ma kulu gelba takum wa nefsa takum.11Le anu wasaya al ana gi wodi le intum alela ma gowi kalis le intum, Kaman ma beid min intum ashan bi wosulu fogo. 12Huwo ma fi sama, ashan intum bikelim, munu yau biruwa fok fi sama ashan bi jibu le nina tehet hini ashan bi asma, wa bi amulu kalam al deiru?13Huwo Kaman ma fi jiha tani ta bahar, ashan intum bikelim, mun yau bi gata bahar be hinak le nina, ashan bikutu anina bi asma, wa amulu kalam de? 14Lakin al kilima fi gerib ma intum, fi kasma takum, wa fi gulub takum, ashan bi amulu hajat ta kitab.15Ayinu takum, alela ana kalas kutu gidam takum haya wa amulu kwes, wa mutu ma sher. 16Iza kan intum ehterim kararat ta yahwa rabuna takum, al ana gi wodi le intum alela ashan bi hibu yahwa rabuna takum, ashan bi bi douru fi sikat towo, wa hafizu wasaya towo, gawanin towo, wa nasaya towo, intum bi kun hayi wa zidu nefsa takum,wa yahwa rabuna takum bi barik intum fi beled al intum gi ruwa gen fogo.17Lakin kan gulub takum gilibu beid, wa intum ma asma wa sibu juru intum beid wa de ngir le rabuna ta tannin wa abidu umon. 18Ana gi aalinu le intum alela, intum nesisa bi mutu, intum ma bi geni ayam towil fi beled al intum gi ruwa gata nahar urdon ashan biruwa geni fogo.19Ana gi nadi sama wa arid bigeni shuhud alela intum, alela ana kutu gidam takum haya wa mutu, Baraka wa laanat ashan kida azulu takum haya, ashan intum bi hayi, intum ma iyal ta iyal takum. 20Amulu takum de ashan intum bihibu yahwa rabuna takum, ashan bi hafisu sout towo, wa lesegu ma huwo. Ashan huwo yau haya takum, wa ziyada ta ayam takum amulu takum de ashan intum bi eish fi beled al yahwa kan halifu le judud taku, le Abraham le ishak, wale yacoub biwodi le hum.

Chapter 31

1Musa kan ruwa wa kelim le israel kulu, 2Howo kan kelim le umon,”Umur tai hasa mia wa ishirin sena; ana ma bi agder tani tala bara wa dakalu juwa; yahwah kelim le ana kalas, inta ma bigata urdon. 3Yahwah Rabuna takum, huwo bigata gidam taki, huwo bi demir nas ta mahal dak gidam takum, wa intum bi shilu umon. Yashua, huwo biruwa wa bigata gidam bitak, ze yahwah kan wonusu.4Yahwah bi amulu le umon ze huwo kan amulu le sihon wa Og, muluk ta Amoriin, wa bilad tomon, al huwo kan demir, 5Yahwah bi selim umon le intum, wa intum bi amulu le umon hasab kulu wosiya ana kan wosi intum 6Keli intum geni gowin wa be shujaa, mata kum kafu wa mata kum kafu umon, le anu yahwah Rabuna takum huwo biruwa ma intum, huwo ma bisibu intum fashil, wa ma bi sibu intum7Musa kan nadi yashua wa kan kelim le huwo gidam israel kulu, keli inta geni gowi wa shujaa, le anu inta bi ruwa ma nas de le beled al yahwah kan halif bi wodi le judud tomon, inta bikutu umon bishilu huwo. 8Yahwah yau biruwa gidam takum, huwo bikun ma inta, huwo ma bi sibu inta waga, walaa bi shibu inta, mata kafu wa mata tala kaslan.9Musa kan katibu gaanun de wa kan wodi le kahana, iyal ta leawi, al kan gi arfa sanduk ta itifagiya ta yahwah, huwo kaman kan wodi suwar ta ganun dee le kulu shiyuk ta israel 10Musa kan amiru umon gali,”Fi nihaya ta kulu saba sena, wa fi zaman al sabitu ashan bi masau diyun, zaman ta eid al mazala, 11zaman al kulu israel beja gidam yahwah Rabuna takum fi mahal al huwo bi azilu ashan bikun mahal ta ibada, inta bi agara ganun de fi adana ta kulu israel,12Limu nas, rujal, nuswan, iyal sukeirin, wa ajnebi al fi abwab ta medina takum, ashan umon bi asma wa bi alim, wa ashan umon bi ehterim/karim yahwah Rabuna bitak wa hafisu kulu kelimat ta ganun de. 13Amulu de ashan iyal tomon al kan ma aruf, bi asma wa bi alimu keif umon bi karim yahwah Rabuna bitum, fi kulu zaman al intum bi geni fi arid al intum gi ruwa gata nahar urdon wa geni fogo.14Yahwah kan kelim le Musa, ayinu, yom bija al inta bi mutu, nadi yashua wa wogif takum fi keima ta ijtma, ashan ana bi wodi le huwo wosia, musa wa yashua kan ruwa wa wogif fi keima ta ijtima. 15Yahwah kan zahir fi keima ta ijtima fi shikil ta amud ta sihab, amud ta sihab kan wogif fog bab ta keima.16Yahwah kan kelim le musa, ayinu, inta binum tehet ma abuhat bitak, nas del bigum wa bi amulu ze zol ta zina al gi ruwa wara rabunat gerib al moujud fi nus tomon fi beled al umon gi ruwa fogo. Umon bisibu ana wa bikasuru itifagiya tai al ana kan amulu ma umon.17Biga, fi yom dak, zalan tai bi wala deed umon wa bi akulu umon. Ana bidusu usa tai min umon, wa bi akulu umon. Kawaris wa mashakil ketir bi ligo umon, biga umon bikelim yom dak, kawaris de ma ja le nina ashan Rabuna ta nina biga mafi fi nus ta nina. 18Ana hagiga bi dusu usa tai min umon fi yom dak ashan kulu hajat al batal al umon biruwa amulu, ashan umon gilibu le rabunat tanin19Hasa baad de, kafibu guna de le nefsa takum wa alimu nas ta israel, kutu fi kasmat tomon, ashan gona de bikun shuhud le ana deed nas ta israel 20Le anu fi zaman al ana bijibu umon fi arid al ana kan halif ashan bi wodi le judud tomon arid al malian ma leben wa asel, wa fi zaman al kalas umon akulu wa biga shabaaniin, najah, biga umon bi agilibu le rabunat tanin wa umon bi akdim umon wa bi alisu ana, kaman bi kasuru itifagiya tai.21Laman hajat batal wa mashakil ketir bija le nas de, guna de bikun shedid fi wasat tomon ze shudud(Ashan ma bi nesitu huwo min kasmat ta ajiyal tomon) ashan ana taktitat al umon gi amulu alela, hata gubal lisa ana ma jibu umon fi arid al ana kan halif le umon.22Musa kan katibu guna de wa alimu nas ta israel fi nefsa yom. 23Yahwah kan wodi le yashua wosia gali, geni gowi wa be shajaa kwes, leanu inta bijibu nas ta israel le arid al ana kan halif le umon, wa ana bikun ma inta,24Kan hasil laman musa kan kalasu katibu ta kelimat ta ganun fi kitab. 25Huwo kan wodi talimat le lawiin al kan gi arfa sanduk ta tifagiya ta yahwah wagal, 26Shilu takum kitab ta ganun de wa kutu takum jambu sanduku ta tifagiya ta yahwah Rabuna takum, ashan bikun hinak ze shahid deed intum.27. Le anu ana aruf tamarud takum wa gelba gowi takum; ayinu, zaman al ana lisa hai ma intum hata alela, intum kuntum mutameridin deed yahwah, bikun godur shunu kan ana mutu 28Limu takun le ana kulu shiyuk ta gabael takum, wa mosoulin bitakum, ashan ana bi wonusu kelimat del le adanat tomon wa binadi sama wa arid ashan bikun shahid deed umon, 29Le anu ana aruf baad mutu tai intum bi fasid nufus takum wa bi agilib beid min sika al ana kalas wosi intum; karisa bija le intum fi ayam al baadu. De bi hasil ashan intum bi amulu haja batal fi ena ta yahwah, ze ma intum bi fetisu zalan too bi wasit shokol ta idenat takum30Musa kan gi kerir wori be muk kelimat ta gona de fi adana ta nas ta israel kula, lahadi kan kalasu.

Chapter 32

1Wodi adana, inta samawat, wa keli ana wonusu, wa keli arid asma le kelimat ta kasma tai, 2Keli taalim tai naga tehet ze motoro, wonusa tai keli kati ze dul, ze motoro tegil fi gesh, wa ze rashat ta moya fi hajat ta ziira3Le anu ana bi alinu isim ta yahwah, wa bi wosif azama ta Rabuna ta nina. 4Huwo hajer al gowi, shokol too kamil, le anu sikat too kulu adil, huwo Rabuna al amin, huwo ma gi amulu haja al ma adil, huwo adil wa ta nesia,5Umon amulu fasaf deed huwo, umon ma iyal too. De fadiya, umon jil al ruwa bara wa al ma adil 6Hal beteriga de intum bi awidu yahwah, intum ya nas/shaab al belitin wa al ma negit? Huwo yau ma abu takum, al kan kalagu intum? Huwo yau al amulu intum wa asisu intum7Zekir takum ayamat al gedim, fekir takum sinin ta ajiyal al fat, asalu takum abuhat takum, umon bi beinu le intum, wa shiyuk takum bi wori le intum 8Laman al fok al futu kulu kan wodi le nas kulu fi wata al bikun tomon. Zaman dak huwo kan gesim nas kulu, wa kan kutu hudud bita nas hasab adad ta iyal ta israel9Le anu nas ta yahwah umon kas le huwo, Yacoub yau gesimu le Rabuna ze worisa 10Huwo kan ligo Yacoub fi beled al sahara, wa fi gaba al kaab wa fadi, huwo kan kati huwo wa ayinu wara too, huwo kan hafisu huwo ze juwa eina too11Ze sogur gi ayinu juwa too, bi geni fi nus iyal too, huwo bi fata jinahat bitoo wa limu umon, huwo bi nizam umon be jinahat too 12Yahwah barau kan shilu huwo, kan mafi rabuna ajnebi ma huwo13Huwo kan kutu arfau huwo fi mahalat al fok fi beled, wa huwo kan akilu huwo ma simar ta zeraa, wa asel min hajer/jebel, wa zeit min hajer al moshagag14Huwo kan akulu zibda min bagara wa kan ashrab leben min ganam, wa shaham min korufan wa tiyus ta Bashan wa gemeh al ahsen, min dom ta einab huwo kan ashrab merisa.15Lakin Orshelim raba semin wa solutu inta kan akulu shaban-huwo kan aba Rabuna al kan kalagu umon, wa kan aba hajer ta kolasa too 16Umon kan kutu yahwah zalan magira ashan rabunat tomon al gerib umon kutu huwo kan zalan ashan fadiya tomon de.17Umon kan wodi zabihat le arowah, al kan ma Rabuna, rabunat al umon kan ma aruf, rabunat al zahir gerib de, rabunat al abuhat takum kan ma kafu 18Intum kan sibu hajer gowi al kan abu takum, wa nesitu Rabuna al kan weledu intum.19Yahwah kan ayinu ze de wa kan aba umon, ashan awolad too wa banat too kan fetisu huwo 20Ana bidusu usa tai min umon, wa ana bi ayinu nihaya tomon bikun keif ashan umon jil al batal, iyal al ma indu amana.21Umon wodi le ana gira ma haja al ma rabuna, umon kutu ana zalan ma hajat tomon al ma indu faida, ana bi sibu nas taniin bikun indu gira le umon, ma nas al belidin ana bikutu umon zalanin.22Le anu nar ta zalan tai wala, wa bi haragu lahadi mahal al tehet fi sheel, huwo bi demiru arid ma intaj bitoo, wa gi haragu asasat ta jibaal.23Ana bi limu damar fogo umon wa ana bi durubu neshab le humon, 24humon bekun batal ma jian wa mutu min hariga ta sakana wa karab al mur, ana birasulu le umon asnan ta hayiwanat al batalin, ma sim ta hayiwanat al gi juru nefsa fi turab25Bara seif bi kalasu wa fi serir ta num kouf bi amulu ze de kaman, bi demiru shabab wa banat al azra, iyal al gi rada, ma ajusin 26Ana kan kelim, ana bi shetet umon beid wa ana bi keli ma bi zekiru umon fi nus ta nas27Iza kan ana ma gi kafu kasma gowi ta nas adu, al bikutu adu tomon bihukum be galat, wa umon bikelim gali, iden ta nina naja, ana kan bi amulu kulu hajat al batal.28Le anu israel beled al ma indu moshoura wa umon ma gi fahim. 29Oh, lou kan umon indu hikma, ashan bi fahim kalam de, wa bi aruf nihaya tomon30Zal wahid bi turuju alf, wa etnein bi kutu ashara alf jere, ile iza kan hajer al gowi tomon beyu umon, wa yahwah kalas selim umon le adu 31Le anu hajer al adu ta nina ma ze hajer bita nina, hata nas adu tanina arif kalam de32Le anu sejera karma tomon ja min shera karma ta sodom wa min mazra ta amora, wa einab tomon gi weledu sim wa furuo tomon mur33Shejerat tomon sim ta dabaeb, wa sim ta dabaeb al bi katulu 34Hal kuta de ana yau ma dusu be sir wa katim fi kazinat tai?35Shokol takiyan de tai wa ana yau bi wodi ikab, fi zaman al kurein tomon bi zeletu, le anu karisa le umon biga gerib, wa hajat al bija le umon bija guwam."36Leanu yahwah bi wodi adala le nas too, huwo bikun indu hanan le abiid bitoo huwo bi ayinu guwa tomon kalas biga ma fi, wa mafi wahid al fadulu, la abiid wala nas al hur.37Biga huwo bi kelim, wenu rabunat tomon al hajer al umon kan jere le umon? 38Rabunat al kan akulu sahm ta zabihat tomon, wa ashrab merisa ta tegdimat ta shirab tomon? Keli umon gum fok wa saidu intum, keli umon yau geni himaya takum39Ayinu takum ana hasa, ana yau Rabuna, wa mafi rabuna tani geir ana; ana bi katulu, wa ana bi wodi haya, ana bi wodi dabara wa ana bi aliju, mafi zol al bi agder ankiz intum min ida tai al gowi 40Le anu ana bi arfa ida tai fi sama wa bekelim, ze ana hai ila al abad.41Laman ana bi seninu seif tai al lamaa de, laman ida tai bi bada jibu adala, ana wodi zalan tai le nas adu tai, wa ana bi dafa fogo del al gi akrah ana.42Ana bi keli nishabat tai bi ashrab dom, seif tai bidemir gisim ma dom ta meyitin wa del al bigobudu fi dusuman, wa min kayadat al mosoulin ta nas adu.43Afrah takum, intum umon, ma nass ta Rabuna le anu huwo bi dafa dom ta abiid too, huwo biwori zalan/intikam too le nas al adu too, wa huwo bi dafa le beled/arid wa nas bitoo.44Musa kan ja wa agara kulu kelimat ta guna de fi adana ta nas, huwo wa yoshua jena ta nun 45Musa kan kalasu agara kulu kelimat del le israel kulu46Huwo kan kelim le umon, sabit takum fi fikira takum kulu kelimat al ana kalas wori le intum alela, ashan intum bi wosi iyal takum keli hafizu umon, kulu kelimat ta ganun de 47Le anu de ma kalam sakit le intum, ashan huwo haya takum, wa bowasat hajt de intum bikun indu ayam towil fi beled al intum gi ruwa shilu fi jiha tani ta urdon."48Yahwah kan wonusu le Musa fi nefsa yon dak gali 49Ruwa fok fi silsila ta jibal ta abarim, fok jebel nebo, al fi arid ta moab, aks ta Ariha. Inta bi ayinu beled ta kanaan, al ana bi wodi le shaab ta israel ze haja tomon.50Inta bi mutu fi jebel al inta ruwa fok, wa inta bi lemu le nas taki, ze Aaron sabi taki min Israelite al mutu fi Jebel Hor wa kan lemu le nas to. 51De bi hasil ashan intum ma kan aminin le ana fi nus ta nas ta israel fi moyat ta meribah fi kadesh, si sahara ta zin, ashan intum ma kan ishtakal le ana be karama wa ehteram fi nus ta nas israel 52Le anu inta bi ayinu beled de gidam bitak, lakin inta ma bi dakalu hinak, fi beled al ana gi ruwa wodi le shaab ta israel

Chapter 33

1De baraka al Musa rajul Allah kan bariku shaab ta Israel gubal huwo bi mutu. 2Huwo kan kelim, yahwah kan ja min jebel sina, wa nenzil fogo fi seir, huwo kan gi lama fi jebel Paran, wa huwo kan ja min nus ta ashara alf malaikat, fi jiha ta yemin kan fi nur ta berka gi wala le umon.3Failan huwo bihibu al nas, kulu nas al kudusiin taki fi iden taki, wa umon kan dengiri tehet kurein bitak, kulu wahid kan ligo kelimat bitak. 4Musa kan wosi anina be sheria, al bikun haja mohim le jamaa ta yacoub.5Kan fi melik fi jeshurun, laman mosoulin ta shaab limu nas tomon, gabael ta israel sawa. 6Keli Raubin eish wa keli huwo ma mutu, wala nas rujal too bi kun besit.7De yau baraka ta yahuza, musa kan kelim, asma, yahwa, le sout ta yahuza, wa jibu huwo le nas too tani. Dusman le huwo, saidu huwo deed nas adu too.8Bekusus lawi, musa kan kelim keli Thummin wa Urim taki yakun le nas taki al umana, al inta kan jeribu fi massa, al inta kan jahid le umon fi moya ta meriba.9Rajil al bi wonusu an abu too au uma too, ana kan ma ayinu umon, walaa huwo kan eiterif be akwana too, hata huwo kan ma gi kutu bala le iyal bitoo, ashan huwo kan gi harisu kelimat bitak wa hafizu halifa itifagiya tak.10Huwo kan alimu yacoub kararat bitak, wa israel sharia bitak, huwo bikutu bohur gidam bitak, wa kulu tegdimat al biharagu fi mazbah bitak.11Barik yahwah momtalakat bitoo, wa gabilu shokol ta idenat too. Berjil dahar ta nas al bigun deed huwo, wa nas al bi akrah huwo, ashan umon ma bi gum fok tani.12Le Benyamin, Musa kan kelim, keli zol al yahwah gi hibu ish be iman ma huwo, yahwah keli kati huwo kulu yom, wa huwo keli ish beyin iden ta yahweh.13Be kusus Yousif, Musa kan kelim; keli baraka ta Rabuna yakun fi arid bitoo, ma hajat al bija min sama nada, wa wa min moyat al bitala tehet wata.14Keli arid bitoo yakun mobarak, be hajat al gali ta hasad ta shemis, be hajat al gali ta intaj ta shahar. 15Ma hajat al giyafa ta jibal al gedim, wa hajat al gali al fi jibal al abadi.16Keli arid bitoo mobarak ma hajat al gali ta wata wa yakun maliyan, wa be irada al kwes le zol al kan geni fi gaba. Keli baraka geni fi ras ta yousif, wa fok ras ta zol al kan amir fok akwana bitoo17Ze bikir bita toor, wa be jalala bitoo, wa gurunat too ze gurunat ta bagara al tekiyan, be gurunat de huwo bi lizi nas kulu, umon le nihaya ta arid, del yau ashara al ta Efiraim, wa de yau alaaf ta manase.18Be kusu zebulun, Musa kan kelim; afrah, Zebulun, ze inta mashi bara, wa inta isakar, fi kheimat taki. 19Umon binadi nas le jibal, hinak umon bi gedim kurban tegdimat ta bir, leanu biligo ketir min keirat ta bahar, wa hajat al gali al dusu nefsa ri romla.20Be kusus jad, Musa kan kelim; baraka le zol al bi keli jad wasi, huwo bi geni hinak ze ased al mara, wa bi seretu iden wala ras bara.21Huwo kan tala al ahsan min nefsa bitoo, le anu hinak kan fi nisba ta arid hafizu le kaed. Huwo kan istakal be dala ta yahwah wa kararat too ma israel.22Be kusus Dan, Musa kan kelim; Dan ze jena ta ased al tala min bashan.23Le naftali, Musa kan kelim; Naftali, geni shabaan be rida, wa be baraka ta yahwah maliyan, meliku arid al fi garib wa fi junub.24Le asher, musa kan kelim, Asher keli yakun mobarak aktar min awolad taniin, keli huwo kun mogbul le akwana too, wa keli huwo dakalu kura bitoo zeif ta zeitun. 25Keli amni ta medina bitak yakun min hadid wa fidha, ze ayam bitak bikun towil, kaman amni bitak bikun kida.26Ma fi zol tani ze Rabuna, Jeshurun, al gi tala min sama ashan saidu intum, wa be azama too min sihab.27Rabuna al abdia huwo malja, wa tehet huwo fi iden al abadia, huwo gi juru nas adu bara gidam bi takum, wa bi kelim demiru takum.28Israel keli geni be aman, eina moya ta Yacoub keli malafi wata al bitala hibub ta akulu wa merisa, keli samawat too motoro/moya le huwo.29Barakat takum ketir, ya israel, munu ze intum? Nas al yahwah yau kalisu, daraga ta mosaada taukm, wa seif takum al mejeed? Nas al adu takum bija wa rogus le intum, wa intum bi dusu tehet korein takum mahalat tomon al aali fok.

Chapter 34

1Musa kan tala fok fi mahalat ta moab le jebel nebo, fi mahal al fok kalis ta Pisgh, al fi aks ta Ariha. Hinak yahwah kan wori le huwo kulu wata ta jilad w beid lahadi le Dan, 2Wa kulu Naftali, wa wata ta Ephraim ma Manasi, wa kulu wata ta Yahuza, fi jihat ta garib le bahar, 3Wa al Nageb, wa mahal a wadi ta Ariha, al medina ta Nakiel, lahadi beid fi zoar.4Yahweh kan kelim le huwo de yau beled/wata al ana kan halifu le Abraham, le Ishak, wa le Yacoub, gali ana bi wodi le ahfad bitakum ana kalas rudu le inta ashan bi ayinu ma ena bitak, lakin inta ma bi ruwa hinak 5Be kida, Musa abid ta Rabuna/Yahwah kan mutu hinak fi arid ta Moab, ze ma yahwah kan waadu fi kelima bitoo 6Yahweh kan dofunu huwo fi wadi al fi beled ta Moab aks bet peor, lakin mafi kan aruf mahal ta gubur too lahadi alela.7Musa kan indu miya wa ishirin sena fi zaman al huwo kan mutu. Ena too kan ma duluma, wa guwa ta gisim too kan ma kalasu. 8Nas ta Israel kore Musa fi sahara ta Moab le muda teleteen sena, wa bad ayom ta kore ta Mosa kalasu.9Yoshua jena ta Nun kan maliyan ma roho wa hikma, le anu Musa kan kutu ida too fogo huwo, nas ta israel kan gi asma le huwo wa kan gi amulu hajat al yahwah kan wosi le Musa.10Kan mafi nebi arfau zan dak fi israel ze musa, al yahwah kan aruf wusa be wusa. 11Kan mafi ayi nebi ze huwo fi kulu alamat wa ajaeb al yahwah kan rasulu keli amulu fi beled ta masir, le faraun, wa le kulu abid bitoo, wa fi kulu beled bitoo. 12Kan mafi nebi tani ze huwo fi kulu guwa, amaal ta kuwafu al kan musa amulu gidam wa fi ena ta israel kulu.

Joshua

Chapter 1

1Hasa ja fi zaman baad mutu ta Musa khadam ta Yahuwa, inu Yahuwa kelimu le Joshua weled ta Nun, naib ta Musa, gali, 2khadam tai, Musa, mat. Hasa ashan kida gum gata nahar ta Ordon, inta wa shab kulu, fi ard al Ana bi wodi le umon- le shab ta Israel. 3Ana wodi le intum ai mahal al kura takum bi douru fogo. Ana wodi mahal de le intum, ze Ana waadu le Musa.4Min beriya wa Lebnan, lahadi nahar, Euphrates, kulu ardi ta Hittites, wa le bahr al kebir, mahal al semis bi rua tehet, bikun ardi takum. 5Mafi zol bi agder ashan bi wogif gidam intum fi haya takum kulu. Ana bikun ma intum ze Ana kan ma Musa. Ana ma bi sibu intum.6Kun gowi wa shuja. Inta bi kutu shab de ashan bi warisu ard al ana waad le judud Ana bi wodi le umon. 7Kun gowi wa shuja. Kun haris ashan bi tii kulu ganun khadam tai Musa wasi le inta. Mata aglib min fogo wele yemin au samal. ashan inta bikun naje fi ai inta bi rua fogo.8Inta daiman kede wonusu an kitab ta ganun de. Inta bi amulu taamulat fi kitab de nahar wa lel ashan inta bi tii kulu hajat al katibu fi fogo. Baad dak inta bi kun ghani wa naji. 9Hal Ana ma wasi inta? kun gowi wa suja! mata kafu. kede niya taki ma gofulu. Yahuwa Allah taki fi ma inta fi ai mahal al inta bi rua fogo.10Baad dak Joshua amiru kaadad ta shab, 11"Rua be wasat keim wa amiru shab, Jahizu hajat le nefsa takum. Fi talata ayam intum bi gata ordon wa rua imteleku ard al Yahuwa Allah takum bi wodi le intum ashan intum bi imteleku.12Le Reubenites, Gadites wa nus ta gebila ta Manasseh, Joshua gal, 13"Zekiru kilma ta khadam ta Yahuwa Musa, amiru intum fi zaman huwo gal,' Yahuwa Allah takum bi wodi le intum raha, wa huwo bi wodi le intum ard de.'14Nusuwan takum, iyal takum al suhar, wa bahaim takum bi geni fi ard al Musa wodi le intum fi aksa Ordon. Lakin rijal al muharibin bi rua be akwana takum wa saidu umon 15lahadi Yahuwa kalas wodi le akwana takum raha ze huwo wodi le intum. Baad dak umon kaman bi imteleku ardi Yahuwa Allah takum wodi le umon. Baad dak intum bi rija le ardi takum wa imteleku, ard al Musa khadam ta Yahuwa wodi le intum fi aksa Ordon, mahal al semis bi tala fogo."16Baad dak umon juwabu, gal, "kulu kalam al inta amiru be nina nina bi amulu, wa ai mahal al inta bi rasulu nina nina bi rua. 17Nina bi tii inta ze nina kan tii Musa. Bes kede Yahuwa Allah taki yekun ma inta, ze huwo kan be Musa. 18Ai zol al merid did awamir tak wa ma bi tii kalamat tak bi katulu. Bes kede inta kun gowi wa shuja."

Chapter 2

1Baad dak Joshua weled ta Nun be siri rasulu itnin rijal min Shittim ze jasusin. Huwo gal, "rua, aiynu ardi de, kasatan Jericho." Umon rua wa ja le bet ta mara zani isim tou Rahab, wa umon geni hinak. 2kalam de wori le Melik ta Jericho, "Aiynu, Rijal Israeliyin ja ashan amulu tajasus fi ard." 3Melik ta Jericho rasulu kalam le Rahab wa gal, "Talau rijal al ja le inta al dakalu fi bet taki, Fa umon ja ashan amulu tajasus fi ardi de kulu."4Lakin mara de shilu rijal al itnin de wa dusu umon. Hiya juwabu, "nam, rijal de ja le ana, lakin ana ma bi arufu umon min wen. 5Umon rua fi zaman wata biga bi tala lel, fi wokit bi gofulu buaba ta medina Ana ma bi arufu umon rua wen. Intum amkin bi gobudu umon kan intum alagu umon."6Lakin hiya shilu umon wa dusu fok fi ras bet be nabatat al hiya kutu fi ras bet. 7Baad kida rijal de jere wara umon fi sika al tija ta nahar Ordon al indu moyo guser. Buaba de gofulu zaman rijal del bi jere wara umon tala.8Rijal del fi lel lisa kan ma num, Zaman hiya ja le umon fi ras bet. 9Hiya gal, "Ana arufu inu Yahwa wodi le intum ard de wa inu kafu takum ja fi ras ta nina. Kulu del al gaidin fi ard de bi shetetu gidam intum.10Nina asuma Yahuwa nasifu moyo ta bahar al ahmar le intum kef zaman intum ja min Masir. Nina asuma kaman haja al intum amulu le muluk al itnin ta Amorites fi tija bita Ordon-Sihon wa Og-al intum demiru ta kulu kulu. 11Ze nina asuma, gulub ta nina mala be kafu wa shuja biga mafi le ai zol-le Yahuwa Allah takum, huwo Allah al fi fok fi samah wa tehet al ard.12Hasa baad dak, arjuk alifu be isim ta Yahwa inu ze ana geni teib ma intum, intum kaman bikun teib ma bet ta abu tai. Wodi le ana ishara al hagiga 13inu intum bi ankizu haya ta abu tai, uma tai, akwana tai, ikwat tai wa usra tomon kulu, wa inu umon bi ankizu nina min mutu."14Rijal de kelimu le hiya, "Haya ta nina tehet inta, hata le mutu! Kan inta ma wonusu an sokol bita nina, baad dak, zaman Yahuwa wodi le nina ard de nina bikun rahman wa amin le intum."15Baad kida hiya wodi umon kede nezil tehet be habil be wasat subak. Bet al hiya bi geni fogo de abinu be heta ta medina. 16hiya kelimu le umon, "Rua fi jibal wa dusu au rijal al bi jere wara intum bi ligo intum. Dusu takum hinak le fetra ta talata ayam lahadi nas al bi jere wara intum de rajau. Baad dak rua sika takum." 17Rijal de kelimu le hiya, "Ma bi robutu nina be alifa al inta kutu nina ashan bi alifu, kan inta ma amulu.18Fi wokit nina ja le ard de, inta lazim bi robutu habil ahmar fi subak fi tija al inta nezilu nina fogo, wa inta bi limu abu taki wa uma, akwana taki wa nas ta bet ta abu taki fi dakil bet. 19Ai zol al rua bara min abuab ta bet taki le sika, dom tomon bikun fi ras tomon wa nina ma bikun galtanin. Lakin kan kutu iden fi ras ta ai zol al ma inta fi jua bet, dom tou bikun fi ras ta nina.20Lakin kan inta wonusu an barnamij ta nina, Nina bikun hur min halifa al inta der keli nina amulu." 21Rahab juwab, kede kalam al intum kelimu hasil." Hiya rasulu umon wa umon futu. Baad dak hiya robutu habil al ahmar fi subak.22Umon futu wa rua fi ras jubal wa umon geni hinak le fetra ta talata ayam lahadi nas al kan bi jere wara umon raja. Nas del fetisu umon fi sika wa ma ligo.23Rijal al itnin del raja wa gatau nahar Ordon wa ja le Joshua weled ta Nun, Wa umon wori le huwo ai haja al hasal le umon. 24Umon kelimu le Joshua, "Hagiga Yahuwa kalas wodi le nina ard de. Sukan ta ard de kulu bi jere bara be sabab ta nina."

Chapter 3

1Joshua gam sabah bedri, wa umon wa umon tala bara min shittim. Umon ja fi Ordon, huwo wa shab kulu ta Israel. wa umon kutu keima hinak gubal umon ma gata.2Baad talata ayam, dubad de rua be wasat keim; 3umon amiru shab, "Zaman kan inta aiynu gonun ta ahad ta Yahuwa Allah taki, wa gusus min lawiyin bi arfau, intum lazim keli sibu mahal de wa amsi takum warau. 4Lazim kede yekun masafa bein intum wa gonun ta ahad itnin alf zira. Matakum ja gerib be ganun ta ahad, ashan intum bi aiynu yatu sika intum bi rua fogo, ze intum ma rua fogo gabul kida."5Joshua kelimu le shab," karisu nefsak bukra, Yahwa bi amulu ajaib bein intum." 6Baad dak Joshua kelimu le Gusus, Arfau ganun ta ahad de , wa rua fi gidam shab." Baad kida umon arfau ganun ta ahad de wa rua gidam shab.7Yahwa kelimu le Joshua, " alela Ana bi kutu inta zol kebir fi ena ta Israeliyin kulu. Umon bi arufu inu ze ana kan ma Musa, Ana bikun ma inta. 8Inta bi amiru gusus al bi arfa ganun ta ahad, 'Zaman kan intum ja fi taraf moya ta Ordon, Intum lazim keli wogif fi Nahar Ordon le fetra besit9Baad dak Joshua kelimu le shab ta Israel, 'talu hina, wa asuma le kalamat ta Yahwa Allah takum. 10Be de intum bi arufu inu Allah al hai fi bein intum wa bi turudu Canaaniyun, Hittitiyun, hivitiyun, Perizzitiyun, Girgasiyun Amoritiyun, wa Jubusitiyun gidam intum, 11Aiynu ganun ta ahad ta Rabuna ta kulu al ard gata gidam intum fi nahar Ordon.12Hasa azilu itnasr rijal min gabail ta Israel, wahid min kulu gebila. 13Zaman batna kura ta gusus al bi arfa ganun ta Yahwa, Rabuna bita ard, lemesu miya ta Ordon, miya ta Ordon bi gata, wa hata kan miya al bi defig min fok bi wogif wa umon bi wogif wahid kom."14Baad kida zaman al shab de rua ashan bi gata Ordon, Gusus al arfa ganun ta ahad rua gidam ta shab. 15Ze del al bi arfa ganun de ja gerib le Ordon, wa kura ta del al bi arfa senduk de dakal fi taraf ta moya -hasa nahar Ordon bi dofugu fi kulu atraf tou fi kulu wokit ta hasad, 16Moyo al bi defig min fok le tehet wagaf fi kom wahid. Moya de wogaf min masafa beid ma bi defig. Moyo al bi defig min Adam wagaf Medina al gerib ma Zarethan, fi kulu sika tehet le Arabah, bahar ta mile. Shab de gata gerib ma Jericho.17Gusus al bi arfa ganun ta ahad ta Yahwa wagaf fi ard al yabis fi nus ta Ordon lahadi shab ta Israel kulu gata fi ard nasif

Chapter 4

1Zaman shab kulu gata nahar Ordon, Yahwa kelim le Joshua, 2"Azilu itnasar rijal le nefsak min bein shab de, wahid zol min ai gebila. 3Wodi le umon awamir de: ' shilu itnasar hujar min nus ta nahar Ordon mahal al gusus de wagif fi ard l nasif, wa jibu umon ma inta wa neimu umon tehet fi mahal al intum bi geni fogo fi lel.'"4Baad dak Joshua nadi itnasar rijal al umon azilu min gabail ta Israel, wahid min ai gebila. 5Joshau kelimu le umon, "rua takum gidam ta ganun ta Yahwa Allah takum fi nus ta nahar Ordon. ai wahid min intum kede arfau hajer fi kitfa tou, be asab adad ta gabail ta shab ta Israel.6De bikun alama fi nus takum le intum zaman iyal takum asalu fi ayam al jai, ' Mana ta hujar del sunu le intum?' 7Baad dak intum bi kelimu le umon, ' miya ta Ordon gatau gidam ganun ta ahad ta Yahwa. Zaman ganub de gata Ordon, miya ta Ordon gatau. baad kida hujar del bikun zikra le abad le shab ta Israel.'"8Shab ta Israel amulu ze Joshua amiru umon, wa umon arfau itnasar hujar min nus ta Ordon, ze Yahwa kelimu le Joshua. umon kutu hujar del be asab adad ta gabail ta shab Israel. umon shalu hujar del ma umon, fi mahal al umon kutu kema wa umon kutu tehet hinak, 9Baad dak Joshua kutu itnasar fi nus bita nahar Ordon, fi mahal al kura ta gusus al arfau ganun ta ahad wagaf. Zikra de fi hinak lahadi aleela.10Gusus al bi shilu ganun de wagaf fi nus ta nahar Ordon lahadi kulu hajat al Yahwa amiru Joshua ashan bi kelim shab de amulu kulu, hasab kulu kalam al Musa amiru Joshua. Shab de alagu wa gata nahar Ordon. 11Zaman shab kulu gata nahar Ordon, ganun ta Yahwa wa gusus gata gidam shab12Gebila ta Reuben, gebila ta Gad, wa nus gebila ta Manasseh gata gidam shab ta Israel kounu ze jes, bes ze Musa kelimu le umon. 13Tegriban arbein alf rijal jahiz le harb umon gata gidam Yahwa, le harb fi suhul ta Yeriko. 14Fi yom dak Yahwa kutu Joshua ashan bikun kebir fi uyun ta Israel. Umon ihterim huwo- bes ze umon ihterim Musa fi ayam tou kulu15Baad dak Yahwa wonusu le Joshua, 16"Amiru gusus al bi arfa ganun ta suhuda ashan bi tala bara min Ordon."17Baad kida Joshua amiru gusus, "talu bara min Ordon. 18"Zaman gusus al bi arfa ganun ta ahad ta Yahwa tala bara min nus ta nahar Ordon, wa batna kura tomon lemesu ard al nasif. baad dak miya ta Ordon raja fi mahal tomon wa mala fi atraf, bes ze gubal arba ayam.19Shab tala bara min nahar Ordon fi yom ashara ta shar wahid. umon geni fi Gilgal, sherik ta Yeriko. 20Hujar al ashara al shalu min Ordon de, Joshua kutu fi Gilgal. 21Huwo kelimu le shab ta Israel, "zaman kan iyal ta iyal takum asalu abuhad tomon fi wokit al bi ja, 'hujar del le sunu?'22Wori Le iyal takum, 'De yau mahal al Israel gata Ordon fi ard nasif.' 23Yahwa Allah takum nasifu miya ta Ordon le intum. lahadi intum gata, bes ze Yahwa Allah takum amulu le bahar al ahmar, al huwo nasifu le nina lahadi nina gata, 24ashan kulu nas bita al ard bi arufu inu iden ta Yahwa azim, wa inu intum bi ihterim Yahwa Allah takum lel abad."

Chapter 5

1Zaman muluk kulu ta Amorites fi tija gharbi ta Ordon, wa muluk kulu ta Canaaniyun. al gerib ma bahar al mutowosit, asuma inu Yahwa kutu miya ta Ordon kede yabis lahadi shab ta Israel gata , umon kafu, Umon kan ma indu roho tani mara ashan shab ta Israel.2Fi zaman dak Yahwa kelimu le Joshua, "Amulu sakakin min hajer wa tehiru aulad ta Israel kulu tanimara." 3Baad dak Joshua amulu le nefsu sakakin wa teheru aulad ta Israel kulu fi Glibeat Haaraloth.4De yau sabab Joshua tahiru umon: Kulu zakar al ja min Masir, ma rijal kulu ta harb, matu fi sika ta beriya, baad umon ja min Masir. 5Sala kan kulu zakar al ja min Masir tahiru, lisa, ma tahiru ai weled al kan weledu fi beriya fi sika tomon min Masir.6Fa shab ta Israel douru arbein sena fi beriya lahadi shab kulu, Al yau, rijal kulu ta al harb al ja min Masir, matu, leanu umon ma ihterimu sot ta Yahwa. Yahwa alifu le umon inu huwo ma bi sibu umon ashan bi aiynu ard al huwo halifu le judud tomon inu huwo bi wodi le nina, ard al bi defig leben wa asel. 7Iyal tomon al Yahwa rabau fi makan tomon al Joshua tahiru, le anu fi sika ma tahiru umon.8Zaman tahiru umon kulu, Umon fadul fi mahal al umon kutu keim lahadi aliju umon. 9Baad dak Yahwa kelimu le Joshua, "Alela Ana lizu fadiha ta Masir bara min intum." Baad kida nadi Isim ta mahal dak Gilgal lahadi aleela.10Shab ta Israel kutu keim fi Gilgal. Umon hafisu iid ta paska fi yom arbatatasar ta shar, fi misa, fi murtefehat ta Yeriko. 11Fi yom baad iid ta Paska , nefsu yom, umon akulu baad min al intaj ta al ard, rakif al ma indu kemira wa dura al aglibu.12Manna wogaf fi yom baad umon akulu intaj ta ard de. Mafi manna tanimara le shab Israel, lakin umon akalu al intaj ta ard ta canaan sena dak.13Zaman Joshua biga gerib ma Yeriko, huwo arfa ras tou fok wa aiynu zol gidam tou; huwo tala shef tou wa kan fi iden tou. Joshua rua le huwo wa gal," Hal inta ma nina wele ma adu?"14Huwo gal, wele ai tija. Fa ana khaid ta jesh ta Yahwa. Hasa ana ja kalas." Baad dak Joshua num wosu tehet fi ard ashan bi abidu wa kelimu le huwo, Seid tai kelimu sunu le khadam tou?" 15khaid ta Yahwa kelimu le Joshua, " agila sibsib min kura taki, le-anu mahal al inta wagif fogo de kudus." de yau haja al Joshua amulu.

Chapter 6

1Abuab ta Jeriko kulu kan mukful be sabab ta shaab Israel. Mafi zol al bi dakalu wa mafi zol al bi tala. 2Yahwa kelim le Joshua, ''Aiynu Ana wodi Jeriko be melik tou wa kulu asakir tomon ta harib fi iden.3Kede intum lifu hauli medina, kulu nas ta harib kede lifu hauli medina fi zaman wahid. Amulu takum ze dele fetera ta sita yom. 4Saba khahana kede shilu saba trumpet gidam ta tabot. Fi yom nimra saba intum bi lifu medina de saba marat, wa khahana de kede afuku trumbeta.5Yala kede umon afuku trumbeta be sot fok le zaman towil, kan intum asuma sot ta trumpeta ahaab kulu kede ahtif be sot fok, yala hetta ta medina bi waga tehet kulu sawa. Asakir kede gedim juwa medina. ''6Yala Yashu weled ta Nun nadi khahana wa kelim le umon, ''Shilu takum tabot al ahad, wa kede saba khahana shilu saba trumpeta gidam tabot ta Yahwa.'' 7Huwo kelim le shaab, ''Ruwa takum wa lifu takum medina, wa rujal al musalahin be ruwa gidam ta tabot ta Yahwa.''8Ze ma Joshua kelim le shaab, khahana al shilu saba trumpeta gidam ta Yahwa. Ze ma umon bada afuku trumpeta. Tabot ta Yahwa bi ja wara tomon. 9Asakir musalahin bi rua guidam ta khahana, wa saga bi rua wara tabot, wa khahana bi afugu trumpeta tomon be istimrar.10Joshua weri le shaab, kelim, ''Matakum ahtif. Mfi sot kede tala min kasma takum lahadi yom al ana bi wori le itakum kede ahtif.'' 11Tabot ta Yahwa lifu hawil medina mara wahid fi yom dak de. Yala umon dakalu fi kema tomon wa nom bilel dak.12Yala Joshua gum sabah bediri, wa khahana arfa tabot ta Yahwa. 13Wa saba khahana al bi shilu trumpeta al saba gidam ta Yahwa umon bi rua wa bi afugu trumpeta. Wa nas al musalahin bi rua gidam tomon. Wa Saga bi rua wara ta tabot ta Yahwa, yala umon bi ruwa wa bi afugu trumpeta. 14Umon lifu medina de mara wahid fi yom nimra itnin wa umon rija le kema tomon. Umon amulu kida le fetera ta sita yom.15Fi yom nimra saba umon gum bediri, wa umon lifu hauli medina be nefsa teriga al kan umon bi lifu, lakin dur de umon lifu saba marat. 16Fi yom nimar saba, wokit kahana afugu trumpeta, yala Joshua wori le shaab kede ahtif! leanu Yahwa wodi le intum le intum medina de.17Medina de ma kulu haja al fogo bi kun mudamar le Yahwa. Ile Rahab al zania yau bi sibu hai - hiya ma nas al fi ma huwo fi bet tou leanu bi sibu umon haiin ashan huwo dusu nas al kan nina rasulu. 18Wa le intum kede intum kutu bala takum min haja ta haram leanu intum demiru umon, matakum shilu ai haja tomon. Kan intum shilu haja ta haram intum bi kutu mahal ta Israel waskan, wa intum bi damar le badum takum. 19Kulu fidda, dahab, wa afash al amulu min hadid wa nihas kede kadiso le Yahwa. Kede kutu umon fi kazina ta Yahwa.''20Wokit umon afuku trumpeta de, shaab kulu kure be sot azim wa heta waga tehet. 21Umon demiru ai haja al kan fi medina de ta kulu kulu be sef, rijal wa mara, suker wa kebir, bagarat, kurfan wa hamir.22Yala Joshua kelim le itnin rujal al kan jasisu beled de, ''Rua takum fi bet ta zania de. tala takum mara de wa kulu delin al fi ma Huwo fi bet, ze ma intum kan halifu Huwo.''23Yala shabab al jasisu beled de dakalu juwa wa tala Rahab bara. Umon tala abu tou, uma tou, akwana, wa ahal tou kulu al kan ma huwo fi bet. Umon jibu umon fi kema ta Israel. 24Umon haragu medina de wa ai haja al juwa medina de. Bes fida wa dahab wa afash al amulu min hadid wa nihas kutu fi kazina ta Yahwa.25Lakin Joshua sibu Rahab al zani ma, bet ta abu tou, wa ahal tou kulu haiin. Huwo geni fi Israel lahadi yom ta alela ashan huwo dusu nas al kan Joshua rasulu ashan bi jesisu Jericko.26Yala Joshua halifu fi zaman dak, wa kelimu, ''Laana le zol al bi abinu medina ta Jericko de gidam ta Yahwa. Be bikir tou Huwo bi kutu asas tou, wa be taman ta iyal tou al sukerin huwo bi rekibu abuwab tou.'' 27Wa Yahwa kan ma Joshua, wa kabara tou wosulu le ard kulu.

Chapter 7

1Lakin shaab ta Israel kan ma umana be kusus hajat ta haram al kan kede demiru. Akhan weled ta Karmi weled ta Zebedi weled ta Zarih al min gebila ta Yahuza shilu min hajat ta haram, wa zalan ta Yahwa nezil fi ras ta shab ta Israel.2Joshua rasulu rujal min Jeriko le Ai, al kan gerib ma Bet Aun, safa sherik ta Bethel. Huwo kelimu le umon ''Rua takum wa jesisu wata de.'' Yala rujal de rua wa jesisu Ai. 3Zaman umon rija le Joshua, umon kelim le huwo, ''Mata rasulu nas de kulu ashan kede rua fi Ai. Bes kede inta rasulu itnin au talata alf rujal al bi ruwa wa hajimu Ai. Mata sibu nas de kulu bi rua fi tab ta harib, leanu jama de adad tomon besit.''4Bes talata alf rujal al rua min jesh, umon jere min gidam ta Ai. 5Rujal ta Ai katulu sita wa teletin rujal wa turudu umon min medina le musafa ta jada hajer, wa katulu umon ze ma umon gi nezil tehet min fok jebel. Gulub ta shaab kulu sihi wa tala biga ze moyo.6Baad dak Joshua sheretu gumash tou. Huwo ma Shiyuk ta Israel wa kutu turab fi ras tomon wa umon num usa tomon gidam tabot ta Yahwa, lahadi asia. 7Yala Joshua kelimu, ''Ah, Yahwa Rabuna, malu Inta jibu nas de be safa ta Ordon fi jebel? Ashan bi selimu nina fi iden ta Amoriin ashan bi demiru nina? Aker kan kan nina rudu geni safa ta Ordon al tani de!8Rabuna ana bi kelimu shunu, baad ma Israel gilibu dahar tomon le adu tomon? 9Kanaanin ma kulu nas al bi geni fi beled de bi asuma kalam de. Umon bi gufulu nina wa bi siba dunia kulu bi nesitu isim ta nina. Inta bi amulu shunu le isim taki al azim?10Yahwa kelim le Joshua, ''Gum fok! malu inta bi num usa taki tehet? 11Israel amulu katiya. Umon kasuru ahad tai al Ana wori le umon. Umon seregu hajat ta haram. Umon seregu wa kaman amulu katiya be kutu hajat al umon seregu de fi nus hajat tomon. 12De yau netija, shaab Israel ma bi agder wegif gidam ta adu tomon. Umon gilibu dahar tomon le adu tomon ashan umon be nufus tomon biga muharam. Ana bi rua kon ma intum ile kan intum demiru hajat al der demiru min nus takum.13Gum fok! wa kadisu nas de le Ana wa weri le umon , 'Kadisu takum badun takum le bukura. Ashan Yahwa, Ilah ta Israel kelim, ''Fi hajat ta haram lisa fi nus takum ya Israel al der kede demiru. Intum ma bi agder wegif gidam adu takum ile kan intum demiru hajat ta haram min nus takum.''14Sabah sabah, kede intum ja hasab gabeil takum. Gebila la Yahwa bi iktar bi ja gerib sawa ma abuwab tomon. Wa bab al Yahwa bi iktar bi ja usar tomon. Wa usar al Yahwa bi iktar bi ja wahid wahid. 15Usra al bi iktaru, al shilu hajat ta haram de, bi aragu zol de, ma ai haja tou, ashan huwo kasuru ahad ta Yahwa ashan huwo amulu haja shen fi Israel.'''16Yala Joshua gum sabah bederi wa limu Israel, gebila be gebila, wa gebila ta Yahuza yau iktaru. 17Joshua jibu abuwab ta Yahuza gerib, bab ta Zarahiin yau shilu. Huwo jibu rujal ta Zarahiin kulu, wa Zabadi yau shilu. 18Huwo jibu usar ta Zabadi gerib, zol be zol, wa Akhan, weled ta Karmi, weled ta Zabadi, weled ta Zarih, min gebila ta Yahuza, yau iktaru.19Yala Joshua kelimu le Akhan, ''Weled tai, wonusu hagiga gidam ta Yahwa, Ilah ta Israel, wakede inta iterif le Huwo. Arjuk wori le ana haja ala inta amulu. Mata dusu min ana.'' 20Akhan juabu le Joshua, ''Hagiga, Ana amulu katiya did Yahwa, Ilah ta Israel. De yau haja al ana amulu: 21Ana aiynu fi nus ta ganaim fi gumash giyafa min Babilion, wa miten shagila ta fidda, niah tai waga fogo umon wa ana shilu umon. Ana dusu umon fi nus fi wata fi nus kema tai, wa fidda de fi tehet tomon.''22Joshua rasulu zol kede ruwa fi kema fi makan al dusu hajat de fogo. Zaman umon fetisu, umon ligo dusu fi kema ta tou, wa fidda tehet tomon. 23Umon shilu hajat de min nus ta kema wa jibu le Joshua wa le kulu shaab ta Israel. umon kubu hajat de gidam ta Yahwa.24Yala Joshua, ma kulu shaab Israel, shilu Akhan weled ta Zerah, ma fidda de, wa gumash de, wa lisan ta dahab, wa awlad wa banat tou, wa bagarat, wa hamir, wa kurfan, wa kaima tou ma kulu hajat al huwo indu, wa umon jibu le wadi Akhor.25Yala Joshua kelim, ''Malau inta waskanu nina? Yahwah bi waskanu ita aleela.'' Israel kulu durubu huwo be hujar. Yala bagi nas de umon durubu be hujar wa aragu umon be nar. 26Umon limu hujar ketir fi ras tou al fi lahadi yom ta aleela. Yala Yahwa rija min zalan tou. Ashan kida isim ta mahal de kutu Wasi Akhor lahadi yom ta aleela.

Chapter 8

1Yahwa kelim Joshua, ''Mata kafu; wa kede geliba taki ma karabu. Shilu ma Inta nas ta harib kulu. Rua le Ai. Aiynu, Ana selimu le inta melik ta Ai, ma nas tou , wa medina tou, wa ard tou. 2Inta bi amulu le Ai ma melik tou ze ma inta amulu fi Jericko ma melik tou, ile hajat al bi shilu ganima wa mawashi le badon takum. Amulu kemin be wara medina.''3Yala Joshua gum wa shilu rujal ta harib kulu wa rua le Ai. Yashu iktar teletin alf rujal- guwi wa shuja, wa huwo rasulu umon bilel. 4Huwo kelim le umon, Aiynu takum, intum kede amulu kemin did medina, be wara tou. Matakum rua beit min medina de, lakin intum kulu kede kun jahiz.5Yala Ana ma kulu rujal al ma ana be rua le medina de, kan umon tala der hajimu nina, nina bi jere min umon ze kan hasil. 6Umon bi jere wara ta nina lahadi nina bi juru umon beit min medina. Umon bi kelim, 'umon bi jere min nina ze kan umon jere mara al fat.' Yala nina bi jere min umon. 7Yala intum bi tala min mahal dusu takum, wa intum bi gobudu medina de. Yahwa Ilah takum bi wodi le iden takum.8Kan intum gubudu medina de, intum bi aragu kulu. Intum bi amulu ligu intum bi tii wosiya al wodi be kelima ta Yahwa. Aiynu Ana wori le intum.'' 9Joshua rasulu umon bara wa umon rua le mahal tomon ta kemin, umon dusus bein Bethel wa Ai le safa garib ta Ai. lakin Joshua num bilel taki fi nus ta shaab.10Joshua gum sabah bederi wa jahizu asakir tou, Joshua ma shiuk ta Israel, umon hajimu nas ta Ai. 11Kulu rujal ta harib al kan ma huwo ruwa wa safa ta medina. Umon ja gerib wa nezil fi safa shamal ta Ai. Hasa kan fi wadi bein umon wa Ai. 12Huwo rasulu ze kamsa alf rujal ashan bi amulu kemin fi safa garib ta medina bein Bethel wa Ai.13Umon wazau asakir de kulu, jesh al ketir fi safa shamal ta medina, wa Saga safa garib ta medina. Joshua geni bilel dak kulu fi wadi. 14Zana melik ta Ai aiynu kalam de, huwo gum ma jesh tou gum sabah bederi wa tala bara guwam ashan bi hajimu Israel fi mahal isim tou Miaad fi wadi nahar Ordon. Huwo ma aruf fi kemin be wara ta medina.15Joshua ma Israel kulu jere gidam tomon, le safa ta sahara. 16Kulu nas al kan fi medina nadi ashan bi turudu umon, wa umon jere wara ta Joshua lahadi juru umon beit min medina. 17Mafi ai rajil al sibu fi medina ta Ai wa Bethel al ma jere wara ta Israel. Umon sibu medina fadi wa umon jere wara ta Israel.18Yahwa kelim le Joshua, ''Midu harba al fi iden taki le safa ta Ai, lanu Ana bi rua selimu Ai fi iden taki.'' Joshua midu harba al kan fi iden tou le safa ta medina. 19Asakir al kan bi dusus fi kemin tomon tala guwam min mahal tomon ze huwo bi midu iden tou. Umon jere wa dakalu medina wa gobudu medina de. Umon wala nar guwam fi medina.20Rujal ta Ai lefet wa aiynu wara. Umon aiynu dukhan bi tala min medina, wa umon biga ma agder jere be sika de wele sika dak. Leanu shaab Israel al kan bi jere min umon gilibu le umon al bi jere wara tomon. 21Zaman Joshua ma jesh al ma huwo aiynu kemin de gobudu medina be dukhan bi tala fuk, umon rija wa katulu rujal ta Ai.22Wa tanin de tala min medina did umon, ashan bi gobudu umon fi nus, umon biga fi nus ta shaab Israel, tanin be safa de wa tanin be safa dak. Israel hajimu rujal ta Ai; mafi zol min umon al tal hai au jere. 23Umon gobudu melik ta Ai hai wa jibu le Joshua.24Wokit Israel kalasu katulu kulu nas al bi geni fi Ai al jere wara tumon le sahara, wa zaman umon kulu katul, le lahadi akir zol, katulu be sef, Israel kulu rija fi Ai. Umon hajimu Ai be sef. 25Delin al katulu fi yom dak, rujal wa nuswan, kan itnasar alf, kulu nas ta Ai. 26Joshua ma nezilu iden tou al huwo arfa be harba, lahadi huwo kalasu demiru nas ta Ai kulu.27Israel bes shilu mawashi wa ganaim min medina le nefus tomon, ze Yahwa wori le . 28Joshua aragu Ai wa sibu Ai biga kum lel abad. Karabu Ai le yom ta aleela.29huwo haligu melik ta Ai fi kashab le asiya. zaman shemis biga bi waga, Joshua kelim le umon kede nezilu jisim ta melik min kashab wa kede jadau gidam abuab ta medina. Umon limu hujar ketir fi ras ta tou. Kum ta hujar de fadulu hinak lahadi yom ta aleela.30Baad dak Joshua abinu mazbah le Yahwa, Ilah ta Israel, fi ras ta jebel Ebal, 31ze Musa kan wori le shaab Israel, ze kan katibu fi kitab ta ganuin ta Musa: ''Mazbah min hujar al kwes al mafi zol arfa fugu hadid.'' Huwo gedim fugu zabaih mahruk le Yahwa, wa umon gedimu zabaih ta salama fugu. 32Gidam ta shaab Israel, huwo kaibu fi hujar nuskah min ganun ta Musa.33Israel kulu, shiyuk tomon, ruasa, wa guda tomon wegif fi itnin safa ta tabot gidam ta Khahana wa Lawin al bi arfa tabot ta ahad ta Yahwa ajanib wa nas al weledu hinak nus tomon wegif gidam ta jebel Jerizim wa nus tani wegif gidam jebel Ebal. Umon bariku shaab Israel, ze ma Musa kadam ta Yahwa kelim le umon min bidaya.34Yala Joshua agara kulu kelimat ta ganun, barakat wa lanat, ze ma katibu fi kitab ta ganun. 35Mafi kelima al fi kitab ta Musa la Joshua ma agara gidam ta shaab Israel, sawa ma nusuwan, wa iyal sukerin, ma ajanib al bi geni fi nus tomon.

Chapter 9

1Zaman kulu muluk al bi geni fi gata nahar Ordon wa fi murtafat, wa fi tehet ta murtafat traf ta Nahar al azim le safa ta Lobnan- Al Hisiun wa Amoriun,wa Kanaaniun, wa Ferziun wa Hawiun wa Yabusiun- 2umon limu sawa be sot wahid ashan bi haribu Joshua wa Israel.3Zaman Sukan ta Jabeon asuma haja al Joshua amulu le Jeriko wa Ai, 4umon ja be kuta ta kidib. Umon ja ze nas al rasulu. Umon shilu gesh al gedim le hamir tomon. Wa gurumat al gedim al rubutu le kumur tomon. 5Wa libisu naal al gedim, wa gumashat al gedim, gumashat al garabu. Akil tomon kulu kan yabis wa karabu.6Yala umon ruwa le Joshua fi Jiljal fi kema tou wa kelim le huwo wa le rujal ta Israel, ''Nina ja min beled beit kalis, kede itakum amulu tifagia ma nina.'' 7Rujal ta Israel kelim le Hauwin, ''Ihtimal itakum bi geni gerib ma nina. Kef nina bi amulu itefagia ma itakum?'' 8Umon kelim le Joshua, ''Nina khudam taki.'' Joshua asalu umon, Itakum nas munu? Itakum ja min wen?9Umon kelim le huwo, ''Khudam taki ja min beled al beit kalis, ashan kalam ta isim ta Yahwa Ilah taki. Anina asuma kabara tou wa ayi haja al Huwo amulu fi Masir 10wa ayi haja al huwo amulu le itnin muluk ta Amoriin fi gata nahar Ordon le Sihon melik ta Hashbon, wa le Oj melik Bashan al kan bi geni fi Ashtarus.11Shiyuk ta nina ma kulu sukan ta beled ta nina kelim le nina, ''Shilu takum akil ziada fi iden takum le sika. Ruwa takum gabilu umon wa kelim takum le umon, ''Nina khudam takum. Amulu takum itefagia ma nina.'' 12De yau rekif ta nina, kan lisa kwes zaman nina shilu min biyut ta nina fi yom al nina bada musuwar ta nina ashan bi ja le itakum. Lakin aiynu hasa, biga yabis wa karabu. 13Gurumat de kan jedid zaman nina malau umon, aiynu hasa biga bi naga. Gumashat wa naal ta anina karabu be kalam ta mushuwar al towil.''14Yala rujal ta Israel shilu min hajat ta nas de, lakin umon ma asalu Yahwa ashan bi gedimu umon. 15Yashu amulu salam ma umon wa amulu itefagia ma umon, ashan bi sibu umon geni. Mugedimin ta nas delin kaman halifu le umon.16Baad talata yom Israeliin amulu itefagia ma umon, umon ja arufu inu umon jeranat tomon wa umon bi geni gerib. 17Yala nas ta Israel limu wa ja le mudon tomon fi yom nimra talata. Mudun tomon de kan Jabeon, Kafira , Bairus, wa garia ta Yaarim.18Shaab ta Israel ma hajimu umon leanu mugedimin tomon halifu an umon gidam ta Yahwa, Ilah ta Israel. Israeliin kulu bi neng neng le ruwasa tomon. 19Lakin ruwasa tomon kelim le umon, ''Nina ma bi ageder lemesu umon, ashan nina halifu le umon gidam ta Yahwa.20Nina bi amulu le umon kida: Ashan nina ma bi sibu haja kaab bi hasil le nina be halifa al nina halifu le umon, nina bi sibu umon haiin.'' 21Ruwasa kelim le nas tomon, ''Sibu takum umon kede ish.'' Umon bi kun nasa al bi gata kashab wa bi angulu moyo le Israeliin kulu.22Joshua nadi umon wa kelim le umon, ''Malu itakum kabasu nina zaman itakum kelim, nina beit kalis min itakum', ligo itakum bi geni gerib ma nina? 23Ashan kalam de, itakum muluonin wa baad min itakum diaman bi kun nas al bi gata kashab wa bi angulu moyo fi bet ta Ilah tai.''24Umon juwabu Joshua wa kelim, ''Ashan wori le abeed taki inu Yahwa Ilah taki kelim le kadam tou Mosa kede wodi le itakum wata de kulu, wa bi demiru sukan ta wata de kulumin gidam takum- ashan kida nina kan kaifin min le badun ta nina min itakum. De sabab al sibu nina amulu kida. 25Hasa, nina fi iden taki. Haja al inta bi aiynu kwes wa sah ashan bi amulu le nina, amulu,''26Joshua amulu le umon kida: Huwo angizu umon min iden ta Israeliin kede ma katulu umon. 27Yom dak de Joshua kutu Jabeoniin nas al bi gata kashab wa bi angulu moyo le mujtama, wa le mazbah ta Yahwa, lahadi yom ta aleela, fi mahal al Yahwa bi iktar.

Chapter 10

1Zaman Adoni Sadig, melik ta Urselim asuma inu Joshua gobudu Ai wa demiru ta kulu kulu (ze ma huwo amulu le Jeriko ma melik tou), wa kaman huwo asuma kef nas ta Jabeon amulu salam ma Israel wa biga bi geni ma umon. 2Nas ta Urselim ka kaifin lanu Jabeon de medina kebir, ze wahid min mudun al mulakia. Huwo kan kebir min Ai, wa rujal tou kulu kan nas ta harib al saab.3Yala ADoni Zedek, melik ta Urselim, rasulu risala le Hoham, melik ta Habron, le Firam melik ta Yarmut, wa le Yafi, melik ta Lachish, wa le Dabir, melik ta Ajlon: 4''Taal takum saidu ana. Kede nina hajimu Jabeon leanu umon amulu salam ma Joshua wa shaab Israel.''5Kamsa muluk ta Amoriin, melik ta Urselim, melik ta Habron, melik ta Yarmut, melik ta Lachish, ma melik ta Ajlon ja sawama jesh tomon. Umon ja haribu Jabeon.6Nas ta Jabeon rasulu risala le Joshua, wa le jesh ta Jilja. Umon kelim, ''Taal guwam, mata amsuku iden taki min abeed taki. Taal le nina guwam wa kalisu nina, Saido nina, leanu muluk ta Amoriin kulu al bi geni fi jebel limu sawa ashan bi hajimu nina.'' 7Joshua ruwa min Jiljal ma kulu rujal ta harib, wa rujal ta shakila.8Yahwah kelim le Joshua, ''Mata kafu min umon. Ana selimu umon fi iden taki. Mafi zol min umon bi wegif gidam taki.''9Joshua ja le umon faja, huwo douru bilel kulu min Jiljal. 10Yahwa shewishu adu de gidam ta Israel, wa Israel katulu umon kalis fi Jabeon wa turudu umon be sika al bi ruwa le Bet Horon, wa umon katulu umon fi sika al bi rua le Azekah wa Makkedah.11Ze umon bi jere min Israel, le safa ta jebel min Bet Horon, Yahwa jada hujar kubarin min sama fi ras tomon sika kulu lahadi Azekah, wa umon mutu. Ketir nas tomon mutu be de min al katulu be sef be rujal ta Israel.12Yala Joshua wonusu le Yahwa fi yom al Yahwa wodi nusra le shaab Israel did Amoriin. De kalam al Joshua kelimu le Yahwa gidam Israel, ''Ya shemish, kede inta wegif fi Jabeon, wa gamara, fi wadi Ailon.''13Shemis wagaf fi mahal tou, wa gamara wagaf lahadi shaab de integim min adu tomon. Kalam de ma katibu fi kitab ta Yashir? Shemis wogif fi nus ta sama; ma nezil tihit le fetera ta yom kamil. 14Mafi yom al hasil ze de gubal kida wele baad kida, yom al Yahwa asuma fugu sot insan. Leanu Yahwa haribu bidal ta Israel.15Joshua ma Israel kulu rija le Gilgal. 16Hasa muluk al kamsa de jere dusu badun tomon fi hufura fi Makkedah. 17Wori le Joshua, ''Ligo umon! kamsa muluk al dusu badun fi hufura fi Makkedah!''18Joshua kelimu, ''Lizu takum hajer kebir fi kasma hufura de wa kutu takum asakir kede harisu umon. 19Be nefsa takum matakum geni . Turudu takum adu takum wa hajimu takum umon min wara. Matakum sibu umon dakalu fi mudun tomon, leanu Yahwa Ilah takum wodi umon fi iden takum.''20Wokit Joshua wa awulad ta Israel katulu umon be katulu al saa; lahadi umon gerib bi kalasu besitin min umon yau jere bes le mudun al kubarin. 21Baad dak kulu jesh al kan rua rija be salam le Joshua fi kema ta Makkedah. Mafi zol hawil wonusu kelima did ai zol min shaab Israel.22Baad dak Joshua kelimu, ''Fata takum bab ta hufura wa jibu takum le ana kamsa muluk de.'' 23Umon amulu ze huwo wonusu. Umon jibu le huwo kamsa muluk de min hufura, melik ta Habron, melik Yarmut, melik Lachish, wa melik Ajlon.24Wokit umon jibu muluk de le Joshua, huwo nadi ai zol min Israel. Huwo kelimu le nas kubarin ta asakir al ruwa ma huwo fi harib, ''Kutu takum kuren takum fi ragabta tomon.'' Yala umon ja wa kutu kura tomon fi ragabta tomon. 25Yala huwo kelimu le umon, ''Matakum kafu wa kede gulub takum ma karabu. Kede itakum kun gowi wa mushajihin. De haja al Yahwa bi ruwa amulu le adu takum kulu al itakum bi ruwa shakila ma umon.''26Baad dak Joshua katulu muluk de. Huwo aligu umon fi kamsa shejerat. Aligu umon fi shejerat lahadi asiya. 27Zaman shemish waga, Joshua wodi awamir, wa umon nezilu umon min shejerat wa jadu umon fi hufura al kan umon dusu fogo. umon kutu hujar kubar fi kasma hufura de. Hujar de fadulu lahadi yom ta aleela.28Be triga de , Joshua gubudu Makkedah fi yom dak wa katulu ai zol hinak be sef, sawa ma melik tou. Huwo demiru ai zol fi medina de. Huwo ma sibu zol hai hinak. Huwo amulu le melik Makkedah nefsa haja al huwo amulu le melik ta Jeriko.29Joshua rua ma shaab Israel sawa min Makkedah le Libnah. Huwo harib ma Libnah. 30Yahwa bardu selimu fi iden ta Israel sawa ma melik tomon. Joshua durubu umon be sef wa ai zol al fi medina de. Huwo ma sibu zol hai hinak. Huwo amulu le melik tou ze ma huwo amulu le melik ta Jericko.31Baad dak Joshua ma kulu israel ma huwo mururu min Libnah le Lachish. Huwo nezil hinak wa shakila ma umon. 32Yahwa wodi Lachish fi iden ta Israel. Joshua gobudu medina de fi yom nimra itnin wa durubu be sef, wa ai zol al fugu, ze ma huwo amulu le Libnah.33Yala Horam, melik Jazir, ja ashan bi saidu Lachish. Joshua durubu huwo ma jesh tou lahadi mafi zol al fadulu hai.34Yala Joshua mururu ma Israel min Lachish le Ajlon. Umon nezil hinak wa haribu medina de, 35wa gubudu medina de fi nefsa yom. Umon durubu medina de be sef wa demiru ai zol hinak, ze ma Joshua amulu le Lachish.36Baad dakJoshua ma kulu Israel mururu min Ajlon le Habron. Umon haribu medina de. 37Umon gubudu wa durubu be sef, sawa ma melik tou wa gura tou, wa nas tou kulu. Umon ma sibu zol hai. Bes ze umon amulu le Ajlon, umon demiru ta kulu kulu wa kulu al fi fogo.38Baad dak Joshua rija ma jesh ta Israel kulu ma huwo, wa mururu be Debir wa haribu medina de. 39Umon gubudu medina de ma melik tou wa kulu gura al gerib. Umon durubu umon be sef wa demiru ai zol hinak ta kulu kulu. Umon ma sibu zol hai. Umon amulu le Debir ma melik tou ze ma umon amulu le Libna ma melik tou wa le Habron.40Joshua durubu kulu bilad safa jebel, wa safa ta Junub, mahalat al tehet, wa murtefaat. Be muluk tomon kulu guwa ma sibu zol hai. Huwo demiru ai haja hai, bes ze ma Yahwa, Ilah ta Israel, wori le huwo. 41Joshua durubu min Gadish Berni le Gaza, wa kulu ard ta Joshan le Jabeon.42Joshua gobudu muluk de kulu ma ard tomon fi zaman wahid ashan Yahwa, Ilah Israel, shakila le Israel. 43Yala Joshua ma kulu Israel ma huwo, rija fi mahal tomon fi Jijal.

Chapter 11

1Wokit Jabin, melik ta Hazor asuma kalam de, huwo rasulu risala le Jobab melik ta madon, le melik ta shimron, wa le melik ta Akshaph. 2Huwo bardu al fi shamal al fogo jubal, fi al wadi ta bahr ta Jordan fi junub ta kinnereth, fi ardi al nenjil wa fi Naphoth dor le tijah ta garib. 3Huwo bardu rasulu risala le nas canaaniin al fi sherik wa garib, Amoriin, Hasii, Perizziin, Jebusiin fi ardi al Malian be jubal, wa Hayawiin al fi tijah ta jebel Harmun al fi ardi ta Mizpah.4Kulu asakir tomon ja ma umon, kan asakir de ketir al adad tomon zei rumula ta taraf-bahr umon kan endu khayl wa markabat. 5Kulu muluk de gabilu fi zaman al umon tafiq fogo, wa umon amulu qeima fi mahal moyo t merom ashan bi shakila ma nas Israel.6Yahwa kelim le Joshua “Keli inta ma kafu fi gidam tomon leano bukura fi zaman zede ana bi wodi umon kulu fi ident ta Israel ze nas al mutu-mutu intum bi kasuru-kasuru kura ta khayl tomon, wa intum bi haragu markabat tomon”. 7Joshua wa kulu rujal ta harib ja. Umon wosulu fajatan fi moyo ta merom, wa hajimu adu tomon.8Yahwa wodi adu fi iden ta nas Israel wa umon darabu umon wa turuju humon le sidon, misrephoth maim, wa le wadi ta mizpah al fi tijah sherik. Umon darabu umon lahadi mafi sala wahid zol al kan hai al kan hai al fadulu. 9Joshua amulu le umon bes ze Yahwa wori le huwo. Huwo kasuru-kasusu kura ta khayl tomon wa haragu markabat tomon.10Joshua agilibu wara fi zaman dak wa gobudu Hazor. Huwo darabu melik tou be shef. (Hazor yau kan ras ta kulu mamalik del) 11Umon darabu ai haja al hai hinak be zol shef wa kutu umon beit ashan bi demiru, ashan kida kan mafi ai qaliga al hai kan fadulu. Yala huwo haragu Hazor.12Joshua gobudu kulu medina ta muluk del. Huwo gobudu kulu muluk tomon wa darabu umon be sunun ta shef. Huwo demiru umon ta kulu-kulu be sunun ta shef ze Musa al kadim ta Yahwa kan amiru. 13Israel ma demiru ai medina al abinu fi ras Tilal, ile Hazor. Huwo bes yau Joshua haragu.14Asakir ta Israel shilu kulu hajat al nyakamu fi zaman mashakil min medina del, wa kulu haiwanat al hai le nufus tomon. Umon katulu ai insan be shef lahadi umon mutu kulu. Umon wele shilu ai haja al hai wa gi nefes. 15Zei Yahwa kan amiru kadim tou musa, be nebsu tariga, musa Kaman amiru Joshua, wa Joshua amulu Kaman de. Huwo ma sibu ai haja al ma amulu min kulu hajat del al Yahwa amiru musa ashan bi amulu.16Joshua shilu kulu ardi del, doula al fogo jubal, kulu neger, kulu ardi ta Goshen, tehet jubal wadi al fi bahr ta jordan, wa montiqa. 17Min Jebel Halak gerib ma Edom, wa rua be huwo tijah ta shamal beit lahadi tijah ta Baal Gad fi wadi gerib ma Lebanon tehet jeleb harmon, huwo gobudu kulu muluk wa katulu umon.18Joshua amulu mashakil le muda zaman towil ma kulu muluk. 19Mafi hai medina amulu salam ma asakir ta Israel ile nas Hayawiin al gi geni fi Gibeon. Israel gobudu kulu bagi medina fi mashakil. 20Leanu kan Yahwa yau gowi gulub tomon ashan huwo bi demiru umon ta kulu-kulu budan rahma, bes zei huwo kan wori le Musa.21Baad de Joshua zaman dak jaw a demiru nas Anakin, huwo amulu kalam fi manatik ta jubal al fi hebron, debir, anab wa al fi kulu manatik to jubal ta Yahuza, wa fi kulu manatik al fogo jubal al fi Israel. Joshua demiru umon ta kulu-kulu ma kulu medina tomon. 22Mafi ai wahid min Anakim kan fadulu fi ardi ta Israel ile Gaza, Gath, wa Ashdod.23Joshua gobudu kulu ardi ze ma Yahwa kelim le musa. Joshua wodi ardi de ze worisa le nas Israel, wa sarafu le ai gebila ta Israel wa ardi kana kudu raha min harib.

Chapter 12

1Del yau muluk ta ardi al nas Israel kan shilu. Nas Israel kan shilu le umon ardi al fi tijah sherik ta Jordan fi tijah al shemis bi gum fogo, min wadi ta bahr ta arnon le jebel Harmon, wa kulu nas Arabah al fi sherik. 2Sihon, .melik ta nas Amoriin, kan geni fi heshbon. Huwo hakim min Aroer, al fi hudud ta Arnon Gorge min nus ta a wadi, wa nus ta Gilead tehet lahadi le Bahr Jabbok al fi hudud tan as Ammoniin.3Sihon bardo kan hakimu fi Arabah lahadi fi bahr al Arabah(BahrMileh) tijah junub, tizah ta nenzila al fi tehet jebel ta Pisgah. 4Og, melik ta Bashan, wahid min nas al fadulu min Raphaim kan bi geni fi Ashtaroth wa Edrei. 5Huwo hakimu fogo jebel hermon, salekah, wa kulu Bashan, lahadi fi hudud ta sihon, melik ta Heshbon.6Musa kadim ta Yahwa. Wodi ardi de le nas gebila ta Reuben, Gad, wa nus ta geliba ta Manassseh.7De yau muluk ta aradi al Joshua wa shab ta Israel kan agilibu fi tisah ta garib ta Jordan min baal Gad fi al wadi gerib ma Lebanon le jebel halak gerib ma edom. Joshua wodi ardi de le gabail ta Israel ashan humon bi shilu le umon. 8Huwo wodi le umon manatik al fogo jubal wa aradi al tehet, arabah tizahat ta jubal, sahara wa negev-ardi tan as hasiin, amoriin, canaaniin, periziin, hawiin wa jebusiin.9Muluk del bardu fogo melik ta Jericho, melik ta Ai al huwo yau Bethel. 10Melik ta Jerusalem, melik ta Enaim. 11Melik ta Jarmuth, melik ta Lachist. 12Melik ta Eglon melik ta Gezer.13Melik ta Debir, melik ta Geder. 14Melik ta Hormah, melik ta Arad. 15Melik ta Libnah, melik ta Adullam. 16Melik ta makkedah, melik ta Bethel.17Melik ta Tappuah, melik ta Hepher. 18Melik ta Alphek, melik ta Lasharon. 19Melik ta madon, melik ta Hazor. 20Melik ta shimron meron, melik ta Akshaph.21Melik ta Taanach, melik ta megiddu. 22Melik kedesh, melik ta Joknean fi karmel. 23Melik tad or fi Naphoth Dort a Tirzah. 24Adad ta muluk del kulu kan wahid wa teletin

Chapter 13

1Hasa kida, Joshua kan biga tala ajus wokit Yahwa kelim le huwo,”Inta biga ajus, lakin lisa fi aradi ketir ashan inta bi gobudu.2De yau ardi al lisa fadulu, kulu manatik ta nas Palastiin, wa kulu nas geshuriin. 3Min shihor al fi sherik al masir wa tijah shamal le hudud ta ekron, al tabi le nas canaaniin, gath, wa ekron-montiga ta aiwiin.4Fi junub kulu aradi ta canaaniin min arah al tabi le sidoniin, lahadi beit lahadi aphek al fi hudud tan as amoriin. 5Ardi ta gebaliin, kulu Lebanon tijah sherik min baal gad tehet jebel harmon le Lebo hamath.6Bardu kulu nas al bi geni fi manatik al fogo jubal min Lebanon wa beit lahadi fi misrephoth maim fogo kulu nas sidon. Ana ni turuju umon bara gidam asakir ta Israel. Lazim keli inta gesimu aradi le nas Israel ze worisa ze ana amiru inta. 7Gesimu aradi ze worisa le tiza gabail wa nus ta gebila ta Manasseh.8Ma bagi nus ta gebila ta Manasseh, nas Reuben wan as gad kan ligo worisa tomon al musa kan wodi le umon fi sherik ta Jordan. 9Min Aroer al fi nihaya ta bahr Arnon gorge(fogo medina al fi nus ta gorge) le kulu hadba ta medeba lahadi fi dibon.10Kulu medina ta sihon, melik ta Amoriin al hakim fi hesbon, lahadi fi hudud tan as Ammoniin. 11Gilead wag aria ta geshuriin wa Maacatiin kulu tija ta jebel Hermon, kulu bashan le salekah. 12Kulu mamlaka ta Og fi bashan al hakimu fi ashtaroth wa edrei-del yau al fadulu min Rephaim-musa darabu umon wa turuju umon bara.13Lakin shab ta Israel ma turuju nas geshuriin au maacatiin. Umon gabilu nas geshur wa maacath ashan bi geni fi wasat ta nas Israel lahad aleela.14Le gebila ta lawi barau musa ma wodi ai worisa. Zebiha ta Yahwa, Allah ta Israel al amulu be nar, yau worisa tomon zei raa allah wori le musa.15Musa wodi worisa le gebila ta Reuben kasuma bab be kasuma bab. 16Garia tomon kan bada min Aroer fi nihaya ta bahar ta gorge, wa medina al fi nus ta wadi, wa kulu hadba al fi medeba.17Reuben bardu ligo heshbon wa kulu medina bitou al fi hadba, dibon wa bamoth baal wa beth baal meon. 18Wa jahaz, wa kedemoth wa mephaath. 19Wa kiriathaim wa sibmah wa zereth shahar fi ras tal ta wadi.20Reuben bardu ligo Beth Peor, nenzila ta Pisgah, Beth Jeshimoth. 21Kulu medina al fi hadba wa kulu mamlaka ta sihon melik ta amoriin al kan hakim fi Heshbon al kan Musa agilibu sawa ma kiadin ta Midian Evi, Rekem, Zur, Hur wa Reba, amra ta Sihon al kan geni fi ardi.22Shab ta Israel bardu katulu balaam weled ta beor be shef zol al bi amulu shokol kujur fi wasat ta del al umon katulu. 23Hudud ta gebila ta Reuben yau bahr ta Jordan de yau hudut, de kan worisa bita gebila ta Reuben al wodi le ai kasuma bab be medina tomon wa beled tomon.24De yau haja al Musa wodi le gebila ta Gad, kasuma bab be kasuma bab. 25Garia tomon ka jazer, kulu medina ta Gilead wa nus ardi ta ammoriin le Aroer al huwo sherik al Rabbah. 26Min Hesborn le Ramath Mizpah wa Betonim, min mahanaim le garia ta Debir.27Fi hadba Musa wodi le umon Beth Haram Beth Nimrah, Succoth wa Zaphon, bagi mamlaka ta sihon melik ta Heshbon ma Jordan ze hudud le tijah bahr ta Kinereth akir be tehet, tijah sherik fog Jordan. 28De yau worisa ta gebila ta gad, kasuma bab be kasuma bab be medina tomon wa bilad tomon.29Musa wodi worisa le nas ta gebila Manasseh. Kan wodi le nusu gebila ta shab ta Manasseh kasuma bab. 30Garia tomon kan min mahanaim kulu bashan, sitiin medina. 31Nas ta gilead wa ashtaroth wa edrei(Medina mulkia ta Og fi bashan). Del kan wodi le kasuma bab ta machir weled ta Manasseh-nus ta shab ta machir, kasuma bab be kasuma bab.32De yau worisa al Musa wodi le umon min ardi ta moab lahadi fi gata Jordan fi sherik ta Jericho. 33Musa ma wodi ai worisa le gebila ta lawi. Yahwa Allah ta Israel yau worisa tomon ze huwo kelim le umon

Chapter 14

1De yau misaha ta ardi al shab ta Israel ligo ka worisa tomon fi Canaan al Eliazer al kahin, Joshua weled ta Nun wa qiadin ta gabail ta Israel wodi le umon.2Kan bi hazilu worisa tomon be gura le tisa gabail wahid wa nus, ze yahwa kan amiru be Musa. 3Musa kan wodi worisa ta itnin wa wahid wa nus gabil fi gata Jordan lakin le lawiin, huwo ma wodi ai worisa. 4Gebila ta yusif kan failan itnin gabail, Manasseh wa Ephraim. Lawiin kan ma wodi le umon ai gita le worisa fi ardi, lakin bes medina ta niin ashan umon bi geni fogo bardo be ardi ta harisu haiwanat shan bi geni le umon zei muarid. 5Shab ta Israel amulu zei yahwa kan amiru Musa, ashan kida umon gesimu aradi.6Gebila ta Yahuza ja le Joshua fi Gigal. Caleb weled ta Jephanneh min Keniz, kelim le huwo le Musa rojal Allah an inta wa ana fi kadesh Barnea. 7Ana kan arbein sena wokit Musa kadim ta Yahwa bi bahisu ardi. Ana jebu le huwo kabara tani mara ze al kan fi gelba tai ashan bi amulu.8Lakin al ruwa ma ana kutu gelba ta shab kan kala be kafu. Lakinan Yahwa Allah tai kwes. 9Musa alifu fi yom dak wa kelim be taakid ardi al kura taki kan douru fogo yau bukun worisa le inta wa le iyal taki ilel-abat leanu inta kan douru ma Yahwa ilah tai bel kamil.10Hasa aiynu Yahwa hafisu an ashan bi geni hai le muda ta kamsa wa arbein sena, ze huwo kan kelim min zaman wokit Yahwa wonusu kelim de le Musa woki Israel kan bi douru min sahara. Hasa aiynu aleela biga humur tai kamsa wa tamanin sena. 11Ana lisa gowi aleela ze ma kan fi yom al Musa rasulu ana bara. Guwa tai lisa hasa de sawa be ta kan le harib wa le meshi wa ruju.12Hasa ashan kida, wodi le ana mantika al fogo jubal de, al Yahwa kan wahadu le an fi yom dak lakin inta asuma fi hinak fi medina al dugu fogo hash gowi. Minkin Yahwa bikun ma ana wa ana bi turuju umon beit ze Yahwa kelim.13Joshua bariku huwo wa wodi le huwo hebron zei worisa le caleb weled ta Jephunneh. 14Ashan kida, hebron tala worisa le caleb weled ta Jephunneh min keniz lahadi aleela, le anu huwo kan tabi Rabuna min kulu gelba, Allah ta Israel. 15Isim ta Hebron kan bediri ginadi kiriath arba. (Arba kan akbar rojul fi nus tan as Anak) yala ardi kana kudu raha min harib.

Chapter 15

1Wodi ardi le geliba ta shab ta Yahuza kasuma bab be kasuma bab, ja be huwo lahadi fi junub fi hudud ta Edom be sahara ta zin al beit futu kulu le tijah junub. 2Hudud tomon fi junub rua lahadi bahar ta mile, min khalij al agilibu tija junub.3Hudud tomon rua lahadi le junub ta tai bita Akrabbim wa futu min zin wa rua fog fi sham le Kadesh Barnea min hezron wa fog le adder mahal al agilubu fogo le karka. 4Huwo futu min Azmon rua be huwo le tahtamil tam sir wa ja fi nihaya tou fi bahr. De yau kan hudud tomon fi junub.5Hudud al fi tijah kan bahr ta mile, bes fi bidaya ta Jordan. Fi hudud fi semal min jena ta barah min kasuma ta Jordan. 6Rua lahadi Beth Hoglah wa rua lahadi shimal Beth Arabah. Baad dak ruwa lahadi hajer ta Bohan weled ta Reuben.7Wa hudud de kan rua lahadi fi Debir min wadi ta Achor, wa bardu tijah shamal rajah fogo le Gilgal al fi axi tat al bita Adummim al tijah junub ta al wadi wa hudud de kan rua be huwo fi alyanabie ta en shemesh wa rua le en rogel. 8Hudud de rua fog le al wadi tab en Hinnom le tijah junub ta medina ta Jebusiin (al huwo ya Jerusalem) Kama ruwa lahadi fi tal al fog wadi ta Hinnom, fi garib al fi shamal ta niya ta wadi ta Rephaim.9Hudud de ruwa min ras tilal le yanabie ta Nephtoah wa rua bara min hunak le medina ta jebel Ephron. Hudud de bardu meilu wa rija tija garib ta Baalah (al bardo ginadi gali kiriath jeanrim). 10Hudud de Kaman lifu deira fi howi garib ta Baalah le jebel seir, wa futu le tijah ta jebel Jearim fi shamal (Huwo nebsu yau Kesalon) nenjil be huwo tehet le beth Shemesh, wa gata lahadi Timnah.11Hudud de ruwa bara jambu tal al fi shamal ta Ekron, wa meilu ruwa le Shikeron wa futu le jebel baalah min hinak, huwo ruwa le Jabneel. Hudud de akir fi bahar. 12Hudu al fi tija garib kan bahar al kebir wa hudud bitou. De yau kan hudud fi hauli gebila ta Yahuza, kasuma bab be kasuma bab.13Ashan Joshua bi hafisu wosaya ta Yahwa, Joshua wodi le Caleb weled ta Jephanneh ardi fi wasat ta gebila ta Yahuza, kiriath arba al huwo Hebron(Araba kan abu ta anak). 14Caleb turuju bara talata iyal ta Anak min hinak Sheshai, Ahiman wa talmai, ajial ta anak. 15Huwo ruwa min hinak did nas al bi geni fi Debir (Debir kan daiman gi nadi Kiriath Sepher).16Caleb gal “Zol al ajimu Kiriath Sepher wa gobudu de ana bi wodi le huwo aksah binia tai zei mara”. 17Othniel weled ta Kenaz, aku ta Caleb gobudu beled ta kiriath sephaer, caleb wodi le huwo Aksah biniya tou ashan bikun mara.18Baad dak aksah ja le Othniel wa asalu huwo ashan be asalu abu tou kede wodi le huwo mahal zira. Wokit aksah nenjil min humar, Caleb gal le hiya, “Inta der sunu?”.19Aksah juwabu, “Amulu le ana moruf, ze ma inta wodi le ana ardi al fi Negev: bardu wodi le ana keiran tanin le moyo” Caleb wodi le huwo kor al be fog wa de al be tehet.20De kan worisa ta gebila ta Yahuza kasuma bab be kasuma bab.21Medina al tabi le gebila ta Yahuza fi juwa ta junub rua lahadi fi hudud ta Edom, kan Kabzeel, Eder Jagur. 22Kinah Dimonah, Adadah. 23Kadesh, Hazor, Ithnan, 24Ziph, Telem, Bealoth,25Hazor Hadattah, Kerioth, Hezron(kan moruf be isim Hazor), 26Amam, Shema, Moladah, 27Hazor Gaddah, Heshmon, Beth Pelet, 28Hazar Shual, Beersheba, Biziothiah.29Baalah, Lyim, Ezem, 30Eltolad, kesil, Hormah, 31Ziklag, Madmannah, Sansannah, 32Lebaoth, Shilhim, Ain, wa Rimmon. Del ka tisa wa Ishirin medina ka kulu dakalu fogo bilad tomon.33Fi garia al fi nenjil ta jebel al fi tijah garib kan fi Eshtaol, Zorah, Ashnan, 34Zanoah, En Gannim, Tappuah, Enam, 35Jarmuth, Adullam, Sokoh, Azekah, 36Shaaraim, Adithaim, wa Gederah(de yau Gederothaim). Del kan arbatasar medina wa bilad.37Zenan, Hadashah, Migdalgad, 38Dilean, Mizpah, Joktheel, 39Lachis, Bozkath, Elgon,40Kabbon, Lahmas, Kitlish, 41Gederoth, Beth Dagon, Naamah, Makkedah. Del kan sitasar medina fi adad wa bilad tomon.42. Libnah, Ether, Ashan, 43Iphtah, Ashnah, Nezib, 44Keilah, Akzib, Mareshah. Del kan tiza medina wa fogo bilad.45Ekron be medina wa bilad al fi haulu, 46Min Ekron le Bahar al Akbar, kulu mahal guad al gerib ma Ashdod, fogo bilad tomon. 47Ashdod, medina al fi hawilu umon wa Kaman bilad tomon; Gaza, medina al fi hawil umon wa fogo bilad tomon le wadi ta masir, wa le Bahar al Akbar be hudud tou.48Fi dowa al fogo jubal, Shamir, Jattir, Sokoh, 49Dannah, kiriath Sannah(Be ya Debir), 50Anab, Eshtemoh, Anim, 51Goshen, Holon, wa Giloh. De kan Edasar medina be bilad tomon.52Arab, Dumah, Eshan, 53Janim, Beth Tappuah, Aphekah, 54Humtah, Kiriath, Arba (al huwo yau Hebron), wa zior. Del kan Tisa medina wa bilad tomon.55Maon, Carmel, Ziph, Juttah, 56Jezreel, Jokdeam, Zanoah, 57Kain, Gibeah, wa Timnah. Del kan ashara medina be bilad tomon.58Halhul, Beth Zur, Gedor, 59Maarath, Beth Anoth, wa Eltekon. Del kan sita medina be bilad tomon.60Kiriath Baal(de yau Kiriath Jearim), wa Rabbah. De kan itnin medina wa bilad toumon. 61Fi sahara, kan fi Beth Arabah, middin, secalah, 62Nibshan, Medina wa fogo bilad,63Lakin le na Jebusiin, nas al bi geni fi Jerusalem, gebila ta Yahuza kan ma turuju umon bara, ashan kida, Jebusiin geni hinak fi nus gebila ta Yahuza lahadi yom de.

Chapter 16

1Wajib ta arid le gebila ta Yusif bada min Urdun fi Jericho, sherik ta nahar ta Urdun, lahadi beria sahara) bi rua fok min urdun be teriga ta Jebel ta medina ta Bethel. 2Biga huwo ila luz wa bi tala gidam le Ataroth, Arid ta al Arkitiin.3Biga huwo bi rua le tehet garib ta arid ta al Yaphletiin, lahadi arid al tehet ta bet Horon, wa biga lahadi fok le Gazer; huwo bi kalasu fi bahar. 4De yau be teriga de gebila ta Yusif, Manasseh wa Afraim akudu worisa tomon.5Arid ta gebila ta Afraim, usura be hasab usura; hudud ta worisa tomon fi sherik tala min Ataroth Adder lahadi bet Horon al fok. 6Wa min hinak huwo bi Istemir lahadi Bahar min mikmethath fi Shamal huwo fi sherik ta Yahwa. 7Biga howo rua tehet min Yanoha le Ataroth wa Naarat, wa biga wosulu le Jeriko, kalasu fi Jordan.8Min hudud Bahar. De Yau kan worisa ta gebila ta Afraim, usura be hasab usura. 9Sawa ma medinat al kan iktaru le gebila ta Afraim be idafa le worisa ta gebila ta Manasseh-kulu medinat be idafa le karia tomon.10Umon ma turudu Canaaniin al bi geni fi zazer, ashan kida Canaaniin geni fi wasat Ephraim le hadi yom ta Aleela, lakin shaab del kan kutu ashan bi Amulu amal ijbari.

Chapter 17

1De kan wajib ta arid ta gebila ta Manasseh (al huwo bikiria ta Yusif) de yau, le maker, al huwo yau bikira ta Manasseh wa huwo be nefsa tou kan abu ta Gilead. Iyal ta iyal ta maker kan kalifu le arid ta gilead wa bashan, leanu maker kan rajil ta harib. 2Arid de kan kalifu le istiraha ta gebila ta Manasseh, wodi le usurat tomon-Abiezer, Halek, Asriel, shechem, hafar, Shemida. Del kan yau iyal ta iyal ta Manasseh jena ta Yusif al rajil, gedimu be hasab usura tomon.3Hasa salfahad jena ta hafir jena ta Galead jena ta maker jena Manasseh kan ma indu Awlad, lakin kulu banat. Asani ta Banat tou kan mahlah, Noah, Hajla, Milkah, wa tirasa. 4Umon ja gidam ta Aleazar al Kahin, Joshua jena ta nun, wa ruasa, wa umon kelim, “Yahwa wodi Awamir le Musa ashan bi wodi le nina worisa wasat Akwana ta nina.” Ashan kida tabi Awamir ta Yahwa, huwo wodi le nusuwan del worisa wasat akwana Al min abu tomon.5Ashar wajibat ta arid wokilu le Manasseh fi Galead wa bashan, Ali huwo fi tijah al tani ta Jordan, 6Leanu Akawat ta Manasseh Akuda worisa wasat Akwana tomon. Arid ta Galead kan wokilu le istiraha ta iyal ta iyal ta Manasseh.7Hudud ta Manasseh bada min Asher le al Makmatha, al mugabil sherik ta shechim- biga hudud de rua lahasi junub le del al bi geni gerib ma rebi ta Tappuah. 8(Arid ta Tappuah tabi le Manasseh, lakin medina ta Tappuah ala hudud ta Manasseh tabi le shaab ta Ephraim)9Hudud de rua le tehet le wadi kanah. Nudun del junub ta wadi wasat mudun ta Manasseh tabi le Ephraim. Hudud ta Manasseh kan fi tijah ta shamal ta wodi, wa huwo bi kalasu fi bahar. 10Arid al fi junub tabi le Ephraim, wa arid al fi shamal kan ta Manasseh Bahar kan yau hudud. Bi wosulu le Asher be shamal, wosulu le Asher, wa fi sherik, Issachar.11Kaman fi Issachar wa fi Asher Manasseh lemesu Beth Shem wa kariyat tou, Ibleam wa Kariyat tou, sukan ta Dor wa karia tou, sukan ta Endor wa kariyat tou, Sukan ta Taanach wa kariyat tou, wa sukan ta Megiddo wa kariyat tou (wa medina al nimira talata yau Napheth). 12Hasa gebila ta Manasseh ma shilu milikiya ta Mudun del, ashan Cananiin Istemir geni fi Arid de.13Zaman shaab ta Israel raba gowi, umon kutu Canaaniin bi Amulu ijbari, lakin umon ma indu dafi be kemil ashan bi tala umon bara.14Biga iyal ta iyal ta Yusif kelim le Joshua, gali, “malu inta wodi le nina bes wahid wajib ta arid wa juza wahid le al worisa, ligo nina shaab azim fi Adad, wa Yahwa bariku nina kulu? 15Joshua kelim le umon, iza kan inta shaab azim fi adad, rua tala be nefsa taki le gaba wa hinak beinu wata le nefsa taki fi arid ta al Ferizziin wa ta al Rephaim. Amulu de, kan biga jebel ta bilad ta Ephraim biga suker shedid le inta.16Iyal ta iyal ta Yusif kelim, “jebel ta bilad de ma kifaya le amina. Lakin kulu Canaaniin al bi geni fi wodi de indu Arabat ta hadid, kulu del al umon fi bet shan wa Kariyat tomon, wa de al umon fi wodi ta Yazreel. 17Biga Joshua kelim le bet ta Yusif le Ephraim wa Manasseh, “inta shaab azim fi adad, wa inta indu guwa azim, inta ma bi kun indu bes wahid gita ta Arid kalifu le inta. 18Jebel ta beled de bi kun taki Kaman. Wa lo inu huwo gaba, inta bi gata huwo wa shilu melkiya tou le hudud beit. Inta bi tala Canaaniin de bara, hata lo umon indu Arabat ta Hadid, wa hata kan umon gowi.”

Chapter 18

1Baad dak kulu mejles ta shaab ta Israel ijtama ma baad fi Shiloh. Umon jahisu khema ta ijima hinak wa umon shilu arid de gidam tomon. 2Kan hinak lisa fi saba gabail wasat shaab ta Israel al worisa tomon kan ma kalifu le umon.3Joshua kelim le shaab ta Israel, “kan fetera itakum ma agder rua le arid al Yahwa, Allah ta abuhat takum wodi le intum? 4Azilu le nefsa takum talata rujal min kulu gebila, ana bi rasulu umon bara. Umon bi tala bara wa bi fetish arid de fok wa tehet. Umon bi katibu bara wosif bi tou ma raiya ta worsat tomon, wa biga umon bi ja wara le ana.5Umon bi gesim le saba agsam. Yahuza bi geni fi arid tomon fi junub, wa bet ta Yusif bi Istemir geni fi arid tomon fi shamal. 6Inta bi wosifu arid de fi saba agsam wa jibu wosif de hia le ana. Ana bi amulu le intum gura gidam ta Yahwa allah tanina.7Lawiin ma indu nisba fi wosat takum, ashan kahanat ta Yahwa yau worisa tomon. Gad, Raubin, wa nus ta gebila ta Manasseh umon akudu worisa tomon, beyid fi urdun. De yau worisa al musa kadam ta Rabuna wodi le umon.”8Biga rujal de gum wa rua. Joshua wodi Awemir le del al ruwa katibu wosif ta Arid de, gali, ruwa fok wa tehet fi Arid wa katibu wosif tou wa rija le ana. Ana bi amulu gura le intum hina gidam ta Yahwa fi Shiloh. 9Rujal de rua fok wa tehet fi arid wa katibu wosif bi tou fi kalam be hasab mudun rija le Joshua fi muaskar fi Shiloh.10Baad dak Joshua amulu le umon gura fi Shiloh gidam Yahwa. De kan hinak kalifu de le shaab ta Israel, wa le kulu min umon kan wodi nisba ta arid tou.11Min wajib ta arid le gebila ta Benjamin usura be usura, arid al kelifu le umon de arid al kan waga beyin iyal ta iyal ta Yahuza wa iyal ta iyal ta Yusif. 12Fi itijah ta samal, hudud tomon bada fi urdun, hudud de tala fok le taraf ta shamal ta Jeriko, wa tawali tala fok be wasit jebel garib ta bilad. Hinak huwo wosulu le beriya ta beth own.13Min hinak hudud de tala gidam junub fi itijah ta luz (hefsa mahal ze bethel). Biga hudud de rua tehet le ataroth iddar, be jebel al tehet junub ta bet Haron. 14Hudud de biga rua fi itijah al tani fi itijah ta sherik huwo rija nahwa junub, mugabil le jebel al bi tala min beth Horon. Hudud de bi kalasu fi kiriath baal (huwo yau kiriath yearim), mefina al huwo tabi le gebila ta Yahuza. De shekilu hudud de fi itijah ta garib.15Itijah ta junub bada bes bara min kiriath yearim. Hudud de ruwa min hinak le Ephron, lahadi ena ta moya ta naftoh. 16Hudud de rua tehet lahadi hudud ta jebel al kan muakis le wadi ta ibni hinnom, al kan fi shamal nihaya ta wadi ta Rafeiin. Huwo biga rua tehet lahadi wodi ta hinnom, junub ta taraf ta al yabusiin, wa istemer tehet le En rogel.17Huwo rija shamal, tala le itijah ta En shemesh, wa min hinak huwo rua bara le Geliloth, al kan muakis akaba ta adummim. Biga huwo rua tehet lahadi hajer ta bohan jena ta Rawabin. 18Huwo rua gidam le shamal ta khitfa ta beth arabah wa tehet le al Arabah.19Hudud de rua gidam lahadi shamal khitfa ta Beth Hoglah. Hudud de intaha fi shamal lisan ta bahar al meleh, hihaya ta urdun fi junub. De yau kan hudud al fi junub. 20Jordan amulu hudud tou fi itijah ta sherik. De kan worisa ta gebila ta Benjamiin, wa huwo kan wodi usura be usura, hudud baad hudud kulu dayra.21Hasa mudun ta gebila ta Benjamiin, usura hasab usura, del kan yau mudun: Jeriko, Beth, Hoglah, wodi keziz, 22Beth al Arabah, Samaraim, Betiel, 23Al Awim, al Fara, Afrah, 24Kafar al Ammoni, al ofni, wa Gaba. Umon kan itnashar mudun, be idafa le kariyat tomon.25Hinak kan kamon mudun ta Gibeon, Ramal, Beeroth, 26Al Mizfah, al Kafirah, al mosah, 27Rakem, Yarfaeel, taralah, 28Selah, Alef, Al yebusi (nefsa ze orshelem), Gibaah, wa kiriath. Hinak kan Arba tashar mudun, be idafa le kariyat tomon. De kan worisa ta Benyamiin le usurat tomon.

Chapter 19

1Gura nimira itnin waga le shameon, usura hasab usura. Worisa tomon kan fi wasat ta worisa al tabi le gebila ta Yahuza.2Umon kan indu fi worisa tomon beer saba, shaba, moladah, 3Hasar shual, Balah, Asem, 4Eltolad, Bethul, Harmah.5Shamaeon Kaman indu siklag, Bet al markaboth, Hasar susah, 6Beth labooth, wa sharulen. Del kan talatashar mudun, be Idafa le kariyat tomon, 7Shamaeon Kaman indu ain, Rimmon, ather, wa ashan. Del kan arba mudun, be idafa le kariyat tomon.8Del kan ma baad, be idafa le umon kariyat hauli mudun del al beyid ze Baalath beer (nefsa ze Ramah fi junub). De yau kan worisa ta gebila ta shameon, usurs behasab usura. 9Worisa ta gebila ta shameon amulu juzu min ardi ta gebila ta Yahuza. Leanu gisim ta ardi al wokilu le gebila ta Yahuza kan kebir shedid le umon, gebila ta shameon akudu worisa tomon bara min nus ta nisba tomon.10Guru nimira tulata waga le gebila ta zabulun, usura hasab usura hudud ta worisa tomon bada fi sarid. 11Hudud tomon tala fok le garib wosulu le maralah wa lemesu le dabasha; biga huwo istemir ruwa lahadi wadi al kan mugabil le Yaknaam.12Min sarid hudud de rija sherik le sherik ta shemis wa rua le hudud ta kisloth tabor. Min hinak huwo rua le al Dabrah wa tala fok le yafia. 13Min hinak huwo rua le sherik le Gath hafer, wa tawali le eth kasin; baadu huwo rua le rimmon wa rija le neah14Hudud de amulu ruju le shamal le Hannathon wa intah fi wadi ta yaftah el. 15Gitaa de be idafa le mudun ta kattath, Nahalal, Shimron, Yadalah, wa Bethlehem. Kan hinak itnashar mudun, be idafa le kariyat tomon. 16De yau kan worisa ta gebila ta zabulun, usura hasab usura. Be idafa le mudun del, be idafa le kariyat tomon.17Gura nimra arba waga le gebila ta Yasachir, usura hasab usura. 18Be idafa le Ardi tomon Yazreel, al chesulloth, shunem, 19Hafaraim, Shion, wa anaharath.20Huwo Kaman be idafa le Rabbith, kishion, Abes, 21Rameth, en Gannim, En Haddah, Beth fasses. 22Hudud tomon Kaman lemesu Tabor, shahasemah, wa beth shemesh, wa bi kalasu fi Jordan. Kan hinak sitashar mudun, be idafa le kariyat tomon.23De kan worisa ta gebila ta Issachar, hasab usurat tomon mudun be idafa le kariyat tomon.24Gura nimra khamsa waga le gebila ta asher, usura hasab usura. 25Be idafa le ardi tomon halkath, Hali, Baten, Akdhaf, 26Allammelek, Amad, wa Mishall. Fi garib hudud de tala le Carmal wa Shihor Libnath.27Baad dak huwo rija sherik le beth Dogan wa rua beit le zabulun, wa tawali le wadi yaftah el, shamal le Beth al Emek wa Neiel. Biga huwo istemer gidam le Kabul le Shamal. 28Huwo biga rua gidam le Abdon, Rehob, hammon, wa Kanah, al beit ze sidon al zim.29Hudud de rija wara le Ramah, wa towali le medina ta sur. Biga Kaman hudud de rija le Hosah wa kalasu fi bahar, fi gitaa ta Akzib, 30Ummah, afek, wa rahob. Kan hinak itnin wa Ishriin mudun, be idafa le keriyat tmon.31De yau kan worisa ta gebila ta asher, usura hasab usura mudun, be idafa le kariyat tomon.32Gura nimra sitah waga le gebila ta naftali, usura hasab usura. 33Hudud tomon jere min halaf, min boluta fi saanannim, gidam le Adami nekeb. Wa Jabneel, al beit ze lakkum; huwo kalasu fi Jordan. 34Hudud de rija garib le aznoth tabor wa rua gidam le hukkok; huwo Lemesu zabulun fi Shamal, wa wosulu le asher garib wa Yahuza fi sherik fi Bahar al Jordan.35Mudun al muhasan kan yau al siddim, ser, Hammath, Rakkath, Kinnarah, 36Adama, Ramah, Hasor< 37Kadesh, Edrei, wa En Hasor.38Hinak Kaman Yaron, migdal El, Horem, Beth anath, wa Beth shemesh. Kan Hinak tisatashar mudun, be idafa le kariyat tomon. 39De kan Yau worisa ta gebila ta naftali, usura hasab usura, be idafa le kariyat tomon.40Gura nimra sabah waga le gebila ta dan, usura hasab usura, 41Idafa le worisa ta arid tomon yau sorah, Eshtaol, Ir Shemesh, 42Shaalabbin, aiylon, wa yatlah.43Huwo Kaman bidom Elon, timnah, afron, 44Eltekeh, gibbthon, baalath, 45Yahud, Bene, Barak, Gath Rimmon, 46Miyah al yarkon, wa alrakon, ma arid al bi gata min yafa,47Asna arid ta gebila ta dan tala min umon, dan lashem, Haribu diid huwo, kobudu huwo wa durubu huwo be sef; shilu mikiya tou wa geni foko. Umon semi lashem, nadi huwo dan baad abuhat tomon. 48De yau kan worisa ta gebila ta dan, usura hasab usura mudun, idafa le kariyat tomon.49Zaman umon intah min tegsim ta arid ze worisa, shaab ta Israel wodi worisa fi wasat tomon le Joshua jena ta nun, 50Be hasab awamir ta Yahwa umon wodi le huwo medina al huwo asalu, Timnath sarah fi medina ta jebel ta Ephraim. Huwo abinu medina de wa huwo geni hinak.51Del yau worisat al Eleazar al khahin, Joshua jena ta nun, wa giyadat ta usar ta gebila ta Israel kalifu be gura fi Shiloh, gidam ta Yahwa, fi dukul ta khema ta Ijtima biga umon kalasu gesimu Arid.

Chapter 20

1Baad dak Yahwa kelim le Joshua, 2Kelim le shaab ta Israel, gali, Azilu mudun ta malja al ana kelim le intum Allah ida ta Musa. 3Amulu de ashan kan zol katulu zol be hadis au min ger ma huwo bi arufu bi agder rua hinak. Mudun de bi kun mahal ta malja min muntaginta dom.4Huwo bi jere le wahid min mudun de wa bi wogif fi madkal ta bab ta medina. Wadehu hala tou le gada ta medina dak. Baad umon bi shilu huwo dakil medina wa bi wodi le huwo mahal ashan huwo bi geni fi nus tomon.5Kan zol al dofugu dom tabi huwo hinak, biga shaab ta medina ma bi selimu zol al katulu huwo bi intah le al musuliin. Umon ma bi amulu kida leanu huwo katulu jaran tou ligo huwa ma arufu, wa huwa kan ma indu karahiya tijah tou min zaman. 6Huwo bi geni fi medina dak lahadi huwo bi wogif gidam ta mejeles le hakum, lahadi mutu ta zol al bi kadimu ze kahin al azim fi Ayam de, biga zol al katulu be don gasit de bi rija le beled tou wa bet tou, le beled al huwo jeri min fogo.”7Ashan kida Israeliin bi azilu kadesh fi Galile fi medina ta jebel ta naftali, shechem fi medina ta jebel ta Ephraim, wa kariath Arba (nefsa Isim zehabron) fi medina ta jebel ta Yahuza. 8Be wasit ta Jordan sherik ta Jeriko, umon bi Azilu basir fi saharah ala Atraf min gebila ta Reuben; Ramoth Gilead, min gebila ta Gad; wa Golan fi bashan, min gebila ta Manasseh.9Del kan yau mudun al Azilu le kulu shaab ta Israel wa le mahal geni ta Ajnabi al garib fi nus tomon, ashan kida ai zol al katulu zol bi don gasid bi jere le umon le salama tou. Zol de ma bi mutu be wasit ida ta musulin ta dom, lahadi zol al mutaham de bi wogif gidam ta mejeles.

Chapter 21

1Ruwasa ta aba ta Lawin ja le Eleazer al kahin, le Joshua weled ta Nun, wa le ruwasa ta usar ta aba tomon min shaab Israel. 2Umon kelim le umon fi Shiloh fi ard Canaan, ''Yahwa weri le be wasat ta Musa kede intum wodi le nina mudun al nina bi geni fogo, be mahal al mawashi ta nina bi akulu fogo.''3Ashan kida be awamir ta Yahwa, shaab Israel wedi le Lawin mudun de be mahalat al mawashi tomon bi akulu fogo.4Gura waga le bab ta Gahatin kan le iyal ta Haron al kan min Lawin umon ligu talatashar mudon al wodi min gebila ta Yahuza, mon gebila ta Shamoun, wa min gebila ta Benyamin. 5Wa le gebila Gahat ashara mudun be gura min abuwab ta gabaiel ta Ephraim, Dan wa min nus gebila ta Manassa.6Min gebila ta Jarshun waga le umon gura ta talatashar mudon, min bab ta gebila ta Issachar, wa min gebila ta Asher, Naphtali, wa nus gebila ta Manassa fi Bashan. 7Wa la nas al kan min iyal ta Merari, bab bab, umon ligu itnashar mudon min gabail ta Reuben, Jad, wa Zebulun.8Shaab Israel wedi mudun de le Lawin be gura (sawa be mahal akil ta mawashi tomon), ze ma Yahwa weri le umon be wasat Mosa. 9Min gebila ta Yahuza wa Shamoun, mudun de be asma tomon,. 10Mudun al kan wodi le iyal ta Haron, al kan min abwab ta Gahatin, al umon kan min gelia ta Lawi. Leanu gura al awel kan waga le umon.11Israeliin wodi le umon Garia Arba Abu ta Anak, nefsa mahal ze Habron, fi jebel Yahuza, be mahal ta mawashi tou. 12Lakin mahal zira ta medina ma mayadin tou wedi le kaleb weled ta Yafunna, ze miras.13Umon wedi le iyal ta Haron al kahin Habron ma mahal ta mawashi tou- wa medina Libna ma mahal ta mawashi tou ze malja al zol al katulu zol bi jere fogo, wa 14Yatir ma mahal ta mawashi tou, wa Ashtamu ma mahal ta mawashi tou. 15Umon kaman wedi Holon ma mahal ta mawashi tou, Dabir ma mahal ta mawashi tou, 16Ain ma mahal ta mawashi tou, Yuta ma mahal ta mawashi tou, wa Bet Shemes ma mahal ta mawashi tou. Umon kan tissa mudon al wodi min itnin gabail de.17Min gebila ta Benjamin kan wedi Jabeon ma mahal ta mawashi tou, Jaba ma mahal ta mawashi tou, 18Anasos ma mahal ta mawashi tou, Almon ma mahal ta mawashi tou. 19Mudun al wodi le Kahana, iyal ta Haron, kan talatashar mudun, sawa ma mahal ta mawashi tou.20Ama bagi abuab ta Gahatin al Lawin al tabiin le usra ta Gahat- umon indu mudun tomon al wodi le umon ma gebila ta Ephraim be jada gura. 21Kan wodi le umon Shekim ma mahal ta mawashi tou fi jebel Ephraim ze medina al zol al katulu zol bidun gasit bi jere fogo, Jazir ma mahal ta mawashi tou, 22Gibsaim ma mahal ta mawashi tou, wa Bet Horon ma mahal ta mawashi tou- kulu arba mudun.23Min gebila ta Dan, wodi le umon Eltaga ma mahal ta mawashi tou, wa Jabson ma mahal ta mawashi tou, 24Ailon ma mahal ta mawashi tou, wa Jat Rimmon ma mahal ta mawashi tou-arba kulu arba mudun.25Min nus gebila ta Manassa, bab ta Gahat kan wedi Taanak ma mahal ta mawashi tou, wa Jat Rimmon ma mahal ta mawashi tou- itnin mudun. 26Kan umon ashara mudun fi adad le bagi gebila ta Gahat, sawa ma mahal ta mawashi tomon.27Min nus gebila ta Manassa, le bab ta Jarshon bagi Lawin, umon wedi Jolan fi Bashan ma mahal ta mawashi tou, ze medina ta malja al kan zol katulu zol bi dun gasit bi jere fogo, sawa ma Baashtara ma mahal ta mawashi tou- kulu itnin mudun.28Umon bardu wodi le bab ta Jarshon min gebila ta Issachar umon wodi Gishiun sawa ma mahal ta mawashi tou, 29Yarmut ma mahal ta mawashi tou, wa En Jannim ma mahal ta mawashi tou, arba mudun. 30Wa min bab ta Ashir, wodi Mishal ma mahal ta mawashi tou, Abdon ma mahal ta mawashi tou, 31Halkah ma mahal ta mawashi tou, Rahob ma mahal ta mawashi tou, kulu arba mudun.32Min gebila ta Nafatali, umon wodi medina Gadish fi Jelil medina al zol kan katulu zol bidun gasit bi jere fogo; wa ma mahal ta mawashi tou Hamon Dor ma mahal ta mawashi tou, wa Gartan ma mahal ta mawashi tou, kulu talata mudun. 33Umon kulu kan talatashar mudun ma mahal ta mawashi tomon.34Wa le bagi Lawin al min bab ta Marari min gebila ta Zabulun: Yugnnam ma mahal ta mawashi tou, wa Garta ma mahal ta mawashi tou, 35wa Dimmna ma mahal ta mawashi tou, wa Nahlaal ma mahal ta mawashi tou, umon kulu arba mudun.36Le bab ta Marari kan wodi le umon min gebila Reuben: Basir ma mahal ta mawashi tou, wa Yahsa ma mahal ta mawashi tou, 37Gadimus ma mahal ta mawashi tou, wa Miffaa ma mahal ta mawashi tou kulu arba mudun. 38Min gebila ta Jad wodi Ramus Jalaad ma mahal ta mawashi tou ze medina ta malja al kan zol katulu zol bidun gasit bi jere fogo, wa Mahanim ma mahal ta mawashi tou,39Bab ta Marari bardu wedi le umon Hashbon ma mahal ta mawashi tou. Kulu kan arba mudun. 40De kulu kan mudun ta abuab ketir ta Marari, al kan min gebila ta Lawi-itnashar al kan wodi le umon be gura,41Mudun ta Lawi kulu al fi nus ta shaab Israel kan temeniya wa arbein mudun, sawa ma mahal ta mawashi tomon. 42Mudun de kulu ai wahid be mahal ta mawashi tou taraf tou.43Yahwa wodi le shaab Israel kulu ard al huwo halifu beu le aba tomon. Israel worisu aradi de wa geni fogo. 44Yala Yahwa wodi le umon raha min kulu tijah, ze ma huwo halif le aba tomon. Mafi wahid min adu tomon bi ageder kilibu umon. Yahwa selimu adu tomon kulu fi iden tomon. 45Mafi ai wahid min wadad al Yahwa wonusu le shaab Israel al fashal. Kulu wadad de hasil.

Chapter 22

1Fi zaman dak Joshua nadi Reubeniin, wa Jadiin, wa nus ta Manassa. 2Huwo kelim le umon, ''Intum amulu ai haja al Musa kadam ta Yahwa kelim le intum. Intum tii sot tai fi ai haja al ana kelim le intum. 3Intum ma sibu akwana takum ayamat de kulu, lahadi yom ta aleela, wa intum kamilu sokol al Yahwa wasi le intum.4Hasa Yahwa wodi raha le akwana takum, ze ma huwo waidu umon. Ashan rija takum le kiam takum fi ard al intum warisu, al Musa kadam ta Yahwa wodi le intum fi tani ta Jordan. 5Bes kede intum kun harisin ashan bi hafisu wasaya wa ganun al Musa kadam ta Yahwa wori le intum, kede intum hibu Allah, wa kede duoru fi sikat tuo, kede hafisu wasaya tou, wa kede lesegu fogo huwo wa bi abudu huwo ma geliba taki wa nefsa taki kulu.'' 6Joshua bariku umon wa sibu umon rija le kiam tomon.7Le nus ta bab ta Manassa mosa wodi le umon miras fi Bashan, wa le nus al tani Yashu wodi miras tomon jambu akwana tomon fi ard safa garib ta Jordan. Joshua rasulu umon le kiam tomon huwo bariku umon 8wa kelim le umon, ''Rija takum le kiam takum be gurush ketir, wa mawashi ketir, wa be dahab wa fidda, be nihas wa hadid, wa be gumashat ketir. Gesimu takum ganaim ta adu takum de ma akwana takum.''9Iyal ta Reuben, iyal ta Jad, wa nus gebila ta Manassa rija bet, umon sibu shaab Israel fi Shiluwa, al fi beled ta Kanaan. Umon tala bi rua le Jalaad, le beled tomon, al umon be nufus tomon werisu, be taa ta wasaya ta Yahwa, be iden ta Musa.10Wokit umon wosulu fi Jordan fi ard Kanaan, Nas Reuben wa Jaddin wa nus ta gebila ta Manassa abinu mazbah Azim. 11Shaab Isreal asuma an kalam de wa kelim, ''Aiynu! nas Reuben, wa Gad wa nus ta Manassa abinu mazbah fi gidam ta ard Kanaan grib ma Jordan, fi safa al tabi le shaab Israel.''12Zaman shaab Israel asuma, kulu mujtama ta shaab Israel limu sawa fi Shilu ashan bi shakila ma umon.13Yala shaab Israel rasulu nas le Reubeniin, wa Gaddin, wa nus gebila ta Manassa, fi ard Jalaad. Umon kaman rasulu Fanihas jena ta Eleazar al khahin, 14wa ashara ruwasa, wahid min kulu usra ta Israel, wa kulu wahid min umon kan ras ta usra fi Israel.15Umon ja le shaab ta Reuben, Jad, wa nus gebila ta Manasseh, fi ard Jalaad, wa umon wonusu le umon: 16''Kulu jama ta Yahwa wonusu kida, ''De kiana ta shunu de al intum amulu did Ilah ta Israel, intum rija wara min doriya wara Yahwa be abinu takum mazbah le badun takum fi yom de intum merid did Yahwa?17Hal katiya ta Fagur besit le nina? Wa lisa nina ma nedifu nefus ta nina min fogo. Ashan katiya de darba ta Yahwa ja le jamma ta Israel. 18Hal intum lazim kede tala min sika ta Yahwa fi yom de? Kan intum kaman merid did Yahwa aleela, bukura huwo bikun zalan min jamma ta Israel kulu.19Kan ard al intum warisu itnajas, yala kede intum mururu le ard al fogo maskan ta Yahwa wa shilu le intum miras fi nus ta nina. Bes kede intum ma itmerid did Yahwa, wele kede intum merid did nina be abinu takum mazbah le badun takum bidal mazbah ta Yahwa Ilah ta nina. 20De ma yau Akhan iyal ta Zarih amulu kiana gidam ta Yahwa fi haja ta haram? Gadab ma nezil le shaab Israel kulu? Rajil de ma mutu barau be shar tou.''21Yala gebila ta Reuben, Jad, wa Nus ta Manassa juwabu le ruwasa ta abuab tab Israel: 22Ilah al azim, Allah, Yahwa! de al azim, Allah, Yahwa! Huwo arufu, wa sibu Israel be nefus tomon arufu! Kan de be tamarud au be kiana le Yahwa, mata kalisu nina fi yom de ashan intum 23be abinu le intum mazbah wa bi rija badun takum min rua wara ta Yahwa. Kan nina abinu mazbah de ashan bi gedimu fogo muhragat, aw tagdima, au zebiha salama, kede Yahwa dafa le nina.24Nina amulu min kuf inu badin iyal takum bi kelim le iyal ta nina, 'Intum malu ma Yahwa, Ilah ta Israel?25Leanu Yahwa Kutu Jordan hudud beinu nina ma intum. Intum nas ta Reuben wa nas ta Gad, intum ma indu ai haja ma Yahwa.' Ashan iyal takum kede ma ja wogifu iyal ta nina min abudu Yahwa.26Ashan kida nina kelim, 'Kede nina abinu mazbah, ma ta muhragat wele le ai zabaieh, 27lakin ashan bikun shahid beinu nina wa intum, wa beinu jiel ta nina baad nina, wa nina bi amulu kidma ta Yahwa gidam tou, be muhragat ta nina wa zabaieh ta nina ma zebiha ta salama, ashan iyal takum ma kelim le iyal ta nina fi mustakbal, ''Intum ma indu nisba fi Yahwa.''28Ashan kida nina kelim, 'Kan bi rua wonusu le nina wa le iyal ta nina fi mustakbal, nina bi kelim, ''Aiynu takum! de shabah ta mazbah ta Yahwa, al aba ta nina abinun, ma le muhragat, ma le zabaieh, lakin ze shahid beinu nina wa intum.'' 29Kede kun beit min nina indu nina be itmarad did Yahwa, wa aleela nina bi rija min rua wara Yahwa be abinu mazbah le muhragat, le tegdima, au le zebiha, barau min mazbah ta Yahwa Ilah ta nina de gidam maskan ta tou.'''30Wekit Fenihas al khahin ma ruwasa ta shaab, al umon ruwasa ta abuab ta Israel al kan ma huwo, asuma kelimat al shaab ta Reuben, wa Gad, wa Nus ta Manassa kelim, kan kues gidam uyon tomon. 31Fanihas jena ta Eleazar al khahin kelim le shaab ta Reuben, Gad, wa Nus ta Manasseh, ''Aleela nina arufu inu Yahwa fi nus ta nina, leanu intum ma amulu kiana huwo. Hasa intum angizu shaab Israel min iden ta Yahwa.''32Yala Fenihas jena ta Eleazar al khahin, wa ruwasa de rija min Reubeniin, wa Gaddin, min ard Jalaad, wara le ard Kanaan, le shaab Israel, wa jibu ma umon kelima le umon. 33Tagrir tomon kan kwes gidam ta Israel. shaab Israel bariku Allah wa umon ma wonusu tani an harib did Reubeniin wa Gaddin, ashan bi demiru ard al umon bi geni fogo.34Reubeniin wa Gaddin kutu isim ta mazbahde ''Shahid,'' leanu umon kelim, ''De shahid beinu nina inu Yahwa huwo Allah.''

Chapter 23

1Baad ayam, min ma Yahwa wodi raha le shaab Israel min adu tomon kulu al kan hauli umon, wa Joshua biga ajus wa kebir fi umor, 2Joshua nadi Israel kulu wa shiyuk tomon, wa mugedimin tomon, guda tomon, wa ruwasa tomon- wa huwo kelim le umon, ''Ana biga ajus wa kebir fi umor. 3Intum aiynu ai haja la Yahwa amulu le shaab tanin min ajil takum, leanu de Yahwa Ilah takum yau shakila min ajil ta kum.4Aiynu takum! Ana selim le intum bagi mahalad al der shilu ze miras le gabail takum, sawa ma mudun la Ana demiru umon kalas, min Jordan le nahar al azim fi garib. 5Yahwa Ilah takum bi turudu umon bara. Umon bi lizu umon bara min intum. Huwo bi katulu umon min beled tomon, wa intum bi werisu ard tomon, ze ma Yahwa Ilah takum waadu intum.6Kede intum kun gowin, ashan intum bi hafisu wa bi amulu kulu haja al muktub fi kitab ta ganun ta Musa, kede intum ma lifu min fogo Yemin wele shamal, 7ashan intum ma bi lakbatu ma shaab tanin al hauli intum wele intum bi nadi isim ta rabunat tomon, wele bi halifu be umon, au abudu umon, au dengir le umon. 8Lakin kede intum lesegu fi Yahwa Ilah takum ze ma intum amulu le yom ta aleela.9Leanu Yahwa drudu min gidam takum shaab ketir, wa gowi. Wa mafi zol al kan agder wogif gidam takum lahadi yom ta aleela. 10Wahid zol min intum bi sibu alf nafar bi jere, ashan Yahwa Ilah takum, yau bi shakila min ajil takum, ze huwo waadu intum. 11Kede intum kutu bala takum kwes, ashan intum bi hibu Yahwa Ilah takum.12Lakin kan intum rija lesegu ma bagi shaab al fadulu fi nus takum, au intum zouju badun ma umon, kan intum ja sawa ma umon au umon ja sawa ma intum, 13kede intum arufu kwes inu Yahwa Ilah takum ma bi turudu shaab de min nus takum. Lakin umon bikun sharak wa fakh le intunm, ze sout fi dahar takum wa shuk fi iyon takum, lahadi intum bi mutu min ard al kwues al Yahwa Ilah takum wedi le intum.14Aleela ana bi rua fi sika ta dunia kulu, wa intum arufu be gulub wa nufus takum inu wele kelima wahid al fashal min kulu hajat al Yahwa Ilah takum waadu le intum. Hajat de kulu hasil le intum. wele wahid min umon waga. 15Lakin ze ma ai kelima al Yahwa waadu temimu, kaman Yahwa bi jibu le intum kulu shar lahadi huwo bi demiru fi ard al kwes al Yahwa Ilah takum wodi le intum.16Huwo bi amulu kida kan intum kasuru ahad ta Yahwa Ilah takum, al huwo wori le intum kede hafiso. Kan intum rua abudu rabunat tanin wa dengir le umon, yala zalan ta Yahwa bi ja fogo intum, wa intum bi mutu guwam fi ard al huwo wodi le intum.''

Chapter 24

1Baad dak Joshua limu kulu gabail Israel fi Shekim wa nadi shiyuk ta Israel, mugedimin tomon, wa guda tomon,wa ruwasa tomon, wa umon ja gidam ta Allah. 2Joshua kelim le kulu shaab, ''De haja al Yahwa, Ilah ta Israel, kelim' Aba takum fi sinin wara umon geni fi Nahar al Farat- Tarih abu ta Abrahim wa Nahor wa umon abudu rabunat tanin.3Lakin Ana shilu abu takum min Nahar Farat wa shilu huwo le ard kanaan wa wedi le huwo iyal ketir be wasat ta jena tou Aizak. 4Wa le Isaac huwo wodi Jacob wa Esau. Ana wodi le Esau jebel Seir miras, lakin Jacob ma iyal tou rua fi Masir.5Ana rasulu Musa wa Haron, wa durubu Masriin be darabat. Baad kida Ana tala intum bara. 6Ana tala aba takum bara min Masir, wa intum ja le bahar. Masriin turudu umon be arabat wa hasin tomon ta harib lahadi Bahar al ahmar.7Wekit aba takum kure le Yahwa, huwo kutu duluma beinu intum ma Masriin. Huwo sibu bahar rija fi ras tomon wa kati umon. Intum aiynu haja al Ana amulu fi Masir. Yala intum geni fi sahara zaman towil.8Ana jibu intum le ard ta Amoriin, al bi gene fi safa tani ta Jordan. Umon shakila ma intum, wa Ana selimu umon fi iden takum. Intum werisu ard tomon, wa Ana demiru umon gidam takum.9Yala Balak jena ta Safur, melik ta Moab, gum wa hajimu Israel. Huwo rasulu kede nadi Balaam jena Baor, ashan bi lannnu itakum. 10Lakin Ana ma asuma le Balaam jena ta Baor, huwo bariku intum. Ana angizu intum bara min iden tou.11Intum rua le Jordan wa ja le Jeriko. Ruwasa ta Jeriko shakila did intum, sawa ma Amoriun, wa Ferziun, wa Kanaaniin, wa Haissiin, wa Jarjashiin, wa Hawiin, wa Yabusiin wa Ana selimu umon fi iden takum. 12Ana rasulu zanabir gidam takum, al turudu umon wa itnin muluk ta Amoriin min gidam takum. De ma hasilbe sef wele neshab takum.13Ana wodi le intum ard al intum ma taban fogo wele intum abinu, wa hasa intum bi geni fogo umon. Intum akulu simar wa zaitun ta jinenat al intum ma zarau.'14Hasa kafu takum Yahwa wa abudu huwo be kulu istigama wa amana; demiru takum rabunat al aba takum abudu safa nahar Farat wa fi Masir, wa abudu takum Yahwa. Kan bi zahir batal fi ena takum ashan bi abudu Yahwa, 15kede intum iktar min yom ta aleela munu al intum bi abudu, kan de rabunat al aba takum abudu fi safa nahar Farat, wele rabunat ta Amoriun, al intum bi geni fi ard tomon. Lakin ana wa bet tai, nina bi abudu Yahwa.''16Shaab juwabu wa kelim, ''Nina ma bi sibu Yahwa ta kulu kulu ashan bi abudu rabunat tanin, 17leanu de Yahwa Ilah ta nina al jibu nina wa aba ta nina min ard Masir, bara min bet ta abudiya, al amulu azaim fi uyun ta nina, wa hafisu nina fi kulu sikat al nina rua fogo, wa min nus kulu shaab al nina mururu be nus tomon. 18Yala Yahwa drudu shaab kulu bara min gidam ta nina, sawa ma Anoriun al bi geni fi ard de. Ashan kida nina kaman bi abudu Yahwa, ashan huwo Ilah ta nina.''19Lakin Joshua kelim le shaab, ''Intum ma bi agder akdim Yahwa, ashan huwo Ilah Kudus; huwo Ilah ta girra; huwo ma afi kataya zunub takum. 20Kan itntum sibu Yahwah wa abudu rabunat ta ajanib, yala huwo bi rija amulu intum kaab. Huwo bi demiru intum, baad ma huwo amulu kwes le intum.''21Lakin shaab kelim le Joshua, ''La, nina bi abudu Yahwa.'' 22Yala Joshua kelim le shaab, ''Intum shuhud did nufus takum intum iktar le badun takum Yahwa, ashan bi abudu huwo.'' Umon kelim, ''Nina shuhud.'' 23Sibu takum rabunat al garib al fi ma intum de, wa rija gulub takum le Yahwa, Ilah ta Israel.''24Shaab kelim le Joshua, ''Nina bi abudu Yahwa Ilah ta nina. Nina bi asuma le sot tou.'' 25Joshua amulu waad ma shaab fi yom dak. Huwo kutu le umon ganun sabit fi Shekim. 26Joshua katibu kelimat ta kitab ta ganun ta Allah. Huwo shilu hajer kebir wa kutu hinak tehet shejera ta Balota al kan jambu makdas ta Yahwa.27Joshua kelim le shaab kulu, ''Aiynu takum, hajer de bikun shahid le nina. Leanu huwo asuma kulu kelimat al Yahwa kelim le nina. Ashan bikun shahid did intum, ashan intum ma bi anguru Yahwa ta kulu kulu. 28Joshua rasulu shaab bara, kulu zol le mahal tou.29Baad hajat de kulu Joshua weled ta Nun, kadam ta Yahwa, mutu ligo umor tou 110 sena. 30Umon dofunu huwo fi hudud ta miras tou, fi Timna Sarih, al fi jebel Afraim, shamal jebel Jaiesh.31Israel abudu Yahwa fi ayamat ta Joshua, wa kulu ayamat ta shiyuk al ish aktar min Joshua wa al ektebir ai haja ala Yahwa amulu le Israel.32Udam ta Yusif, al shaab Israel jibu sawa min Masir- umon dofunu fi Shekim, fi gita ta wata al Yusif ishteri min iyal ta Hamor, abu ta Shekim. Huwo isteri be miya gita ta fidda, wa biga werisa le iyal ta Yusif. 33Eleazar weled ta Haron kaman mutu wa dofunu huwo fi Jibaa, medina ta Fenihas jena tou, al kan wodi le huwo. Kan fi jebel Ephraim.

Judges

Chapter 1

11Wa baad mutu ta Joshua, iyal ta Israel asalu Rabuna, gal, de munu yahu nimra wahid bi hajimu le nina Canaaniin, al bi shakil did homon? 2Rabuna kelimu, Yahuza yahu bi hajimu, ana wodi musuliya ta ard de fi iden tomon. 3Biga Yahuza kelim le aku tou Simeon, tali keli nina ruwa sawa ma inta fi ard al wodi le nina ashan nina bi haribu Canaaniin. Wa ana Kaman bi ruwa ma inta fi ard bitak al wodi le inta. Biga gebila ta Simeon ruwa sawa ma huwo.4Biga nas ta Yahuza hajimu, wa Rabuna kan wodi guwa wa nusra le humon did Canaaniin wa Perizziin. Humon katulu min jama de fi Bezek ashara alaf. 5Humon ligo Adoni- Bezek fi Bezek, wa humon haribu did huwo. Wa katulu Canaaniin wa Perizziin.6Lakin Adoni- Bezek jere, wa humon turuju huwo wa gobudu huwo, wa humon gata dufur tai den tou al kebir wa ta kura tou Kaman. 7Adoni- Bezek kelim,sebeyiin muluk, al gatau dufu tai den tomon al kubar wa Kaman ta kura tomon, humon kan gi legetu akil min tehet tarabiza tai. Ze ma ana kan amulu, Kaman Rabuna amulu le ana, humon jibu huwo fi Jerualem, wa huwo mutu hinak.8Nas ta Yahuza ja haribu medina ta Jerusalem wa humon istelimu. Humon hajimu be seef wa humon aragu bi nar. 9Wa baad dak iyal ta Yahuza ruwa haribu Canaaniin al gi geni fi jebel al fi negev, wa fi sahil. 10Yahuza ruwa lahadi gedam wa haribu did Canaaniin al gi geni fi Hebron(isim ta Hebron kan Kiriatt arba) , wa humon haribu sheshai Ahiman, wa Talmai.11Min hinak iyal ta Yahuza ruwa haribu did sukan ta Debir(Isim ta Debir kan Kiriatt Sepher). 12Caleb kelim, ai zol al hajimu Kiriatt Sepher wa Istelimu, ana bi wodi le huwo biniya tai aksah Ashan bi kun mara tou. 13Othniel jena ta Kenaz(al huwo aku al suker ta Caleb) yahu istelimu Debir, Yahu Caleb wodi le huwo Aksah biniya tou ashan bikun mara tou.14Biga Aksah ja le Othniel, wa hiya kelim le huwo ashan bi asalu abu ta hiya ashan bi wodi le hiya mahal zera. Biga zaman hiya kan gi nezil min hemar, Caleb asalu hiya, keli ana amulu le inta shunu? 15Hiya kelim le huwo, wodi le ana Baraka ze ma inta wodi le ana ard fi Negev, wa Kaman wodi le ana yanabi ta moya, biga Caleb wodi le hiya yana bi ta moya al fok wa yanabi ta moya al tehet.16Iyal ta Kenite al humon nesiba ta Mosa ruwa min medina ta Nakhil ma iyal ta Yahuza, fi sahara ta Yahuza, al huwo fi Neger. Ashan bi geni ma iyal ta Yahuza gerib ma ard. 17Iyal ta Yahuza ruwa sawa ma iyal ta aku tomon Simeon wa humon hajimu Canaaniin al humon sukan ta Zephatt, wa humon demiru humon mara wahid. Isim ta medina de Kan gi nadi Hormah.18Iyal t Yahuza Kaman istelimu Gaza wa mahalat al min hawli Gaza, wqa Kaman Ashkelon wa mahalat al min hawli huwo, wa Ekron wa ardi al min hawli. 19Rabuna kan ma iyal ta Yahuza wa humon silu mumtalakat ta medina al kan fi Jebel, lakin humon ma turudu sukan ta wadi leanu humon indu murakabat. Ta hadid.20Wodi Hebron le Caleb(zema mosa kelim) wa huwo turudu bara talata iyal ta Anak min hinak. 21Lakin iyal ta Benjamin ma turudu al Jebusiin bara humon sukan ta Jerusalem. Biga al Jebusiin geni ma iyal ta Benjamin fi Jerusalem lahadi yom ta alela.22Bet ta Joseph ruwa ashan bi hajimu Bethel, wa kan Rabuna ma humon. 23Humon rasul zol,ashan bi jasas an bet Bethel(medina al kan isim tou Luz). 24Jasusiin del ainu zol gi ja min medina de,wa humon kelim le huwo, min fadlak, wori le nina kef nina bi dakalu fi medina de. Wa nina bi amulu maruf le inta.25Huwo wori le humon sika le medina, biga humon hajimu medina de bi seef lakin humon sibu zol de ma usra tou ashan bi ruwa. 26Biga zol de ruwa fi ard ta Hittites wa abinu medina wa nadi isim tou Luz, wa de yahu isim tou lahadi yom ta alela.27Iyal ta Manasseh ma turudu bara nas al geni fi mudun ta Bett shan wan as ta Kariya tou, au Taanach wan as ta kariya tou, au nas al gi geni fi Dor wan as ta kariya tou, au nas al gi geni fi Ibleam wan as ta kariya tou, au nas al gi geni fi Megiddo wan as ta kariya tou, leanu Canaaniin kariri ashan bi geni fi ard dak. 28Zaman Israel ja tala gowi, humon kutu Cananiin ashan bi akhdim humon be shukulat al saab, lakin humon ma turudu Canaaniin de mara wahid.29Ephraim ma turudu bara Canaaniin al gi geni fi Gezer, biga Canaaniin istemir ashan bi geni fi nus tomon fi Gezer.30Zebulum ma turudu bara nas al gi geni fi Kitron, au nas al gi geni fi Nahalol, wa biga Canaaniin istemir ashan bi geni fin us tomon, lakin Zebulum asuru Canaaniin ashan bi akhdim humon ma shukul al saab.31Asher ma turudu bara nas al gi geni fi Akko, au nas al gi geni fi Sidon, au del al gi geni fi Aliab, Akzib, Helbah Abhek, au Rebob. 32Biga gebila ta Asher geni fi nus ta Cananiin(al humon gi geni fi al ard), leanu humon ma turudu humon bara.33Gebila ta Naphtali ma turudu bara nas al gi geni fi Bett Shemesh, au nas al gi geni fi nus ta Canaaniin (nas al kan gi geni fi ard dak) ala kulu hal, sukan ta Bett Shemesh wa Bett Anatt kan asuru humon ashan bi istakal shukul al saab le Napthali.35Amoriin turudu gebila ta Dan bara fi jebel ta medina, ma deir humon ashan bi nezil tehet fi wadi. 34Biga Amoriin geni fi jebel ta Heres. Fi Aijalon, wa fi Shaalbim, lakin jesh al fi bet ta Joseph gobudu humon, wa asuru humon ashan bi akhdim humon bi shukulat al saab. 36Hudud ta Amoriin bada min jebel ta Akrabbim fi sela lahadi fi jebel ta medina.

Chapter 2

1Al malaika ta Rabuna ruwa min Gilgal le Kokim, wa kelim, ana tala intum min Masir, wa jibu intum fi ard al ana alifu ashan bi wodi le abuhat takum, ana kelim inu ana ma bi kasuru ahead tai ma intum. 2Intum keli ma amulu ahead ma nas al intum gi geni ma humon fi ard de. Intum lazim keli demiru mazbaha tomon, lakin intum ma asuma le sot tai, de shunu yahu intum amulu3Fa hasa ana gi kelim, ana ma bi turudu Canaaniin min gidam takum, lakin humon bi deyegu intum, wa aliha tomon bi kun sherik le intum. 4Zaman malaika ta Rabuna kelimu kalam de iyal ta Israel, nas arfa asuwat tomon wa kore. 5Humon nadi isim ta mahal dak Bokim. Wa hinak humon gedimu zebiha le Rabuna.6Biga zaman Joshu rasulu nas fi mahalat tomon, iyal ta Israel wa kulu wahid ruwa ashan bi istelimu mahal bi tou wa hak ta ard tou. 7Iyal ta Israel, kan abidu Rabuna fi zaman ta Joshua, wa kalam fi zaman ta Sheyuk tou, de nas al inu hajat al azim al Rabuna amulu, le Israel, 8Joshua jena ta Nun khadam ta Rabuna mat fi umor ta 110 sena.9Humon dofunu huwo fi hudud ta mahal tou fi Timnatt Heres, fi jebel ta Ephraim, shamal ta jebel Gaash. 10Kulu de kan Kaman tabe le abuhat tomon, biga fi jil tani jar aha wara humon de jil al ma arufu Rabuna au hajat al kan Rabuna amulu le Israel.11Iyal ta Israel amulu shar fi ena ta Rabuna wa humon abidu baal. 12Humon tala bara min Yahweh, Al huwo Rabuna ta Judud tomon, al tala humon bara min ard ta Masir. Humon ruwa wara ta Rabunat taniin, Rabunat tan as al hawli humon, wa humon gi dengiri tehet le humon, 13humon sibu Rabuna zalan, leanu humon tala bara min Rabuna wa gi abidu Baal wa ashtoretth.14Rabuna zalan min Israel, wa huwo wodi humon fi iden ta nas al mujerimin wa haramiyat humon seregu hajat tomon. Rabuna wodi humon ze abid ashan bi istamiru humon ma adu tomon al kan min hawli humon, biga humon ma agder ashan bi defa nefsa tomon did ada tomon. 15Iza kan Israel ruwa ashan bi haribu ida tou Rabuna kan did humon, humon ma gi naja. Bes ze ma kan huwo kelim le humon, wa kan hala tomon kan biga saab shedid.16Biga Rabuna gumu guda ashan bi kalisu humon min iden ta mujerimin wa haramiyat al gi serigu mumtalakat tomon. 17Lakin humon lesa ma gi asuma le Guda tomon de, humon ma aminiin le Rabuna wa humon wodi nefsa tomon ze nas ta zina wara Rabunat taniin ashan bi abidu. Humon biga tala min sika wa haya al kan abuhat tomon gi ish. Nas al gi ihtaramu wasaya ta Rabuna lakin humon ma gi amulu.18wa iza kan Rabuna gumu Guda le humon, Rabuna gi saidu Guda de ashan bi tala humon min iden ta ada tomon fi tul umur au ayam ta Gadi de. Rabuna gi hiin le humon iza kan gi azibu humon wa gi taabu humon. 19Lakin iza kan Gadi mutu, humon gi reja wara wa gi amulu hajat al batal shedid al abuhat tomon ma amulu, humon bi ruwa le Rabunat taniin ashan bi akhdim wa bi abidu, humon ma deir ashan bi wogifu min amulu hajat tomon au min sikat tomon al batal de.20Rabuna zalan min iyal ta Israel. Huwo kelim, ashan nas de kasuru ahead ta al kan amulu ma abuhat tomon, ashan humon ma asuma le sot tai. 21Min alela le gidam, ana ma bi turudu min gedam tomon ai nas min al Joshua sibu zaman al huwo mutu. 22Ana bi amulu kalam de ashan ana bi jeribu Israel, iza kan humon deiru wele umon ma deiru, humon bi hafisu sika ta Rabuna wa bi dowuru fogo, ze ma abuhat tomon hafisu. 23De yahu sabab al Rabuna hafisu nas del wa ma turudu humon bara be sura wa wodi humon fi iden ta Joshua.

Chapter 3

1Biga Rabuna sibu nas del ashan bi jeribu Israel, kulu zol fi Israelal kan ma Ikhtebir hurub ta Canaaniin 2(Huwo amulu de ashan bi derisu jilt a Israel de harib wa de nas al kan lesa ma arufu harib). 3De belad al kamsa al gi hakimu fi Philistin, del Canaaniin, Sidoniin wa Hivitiin al gi geni fi jibel ta Lebanon, Min Jebel Baal Hermon le madkal(buaba) ta Hamatt.4Rabuna sibu bilad de ashan bi jeribu Israel de ashan bi sabit hal inu humon sei bi ihtaramu wasaya al Rabuna wodi le judud tomon bi wasat Musa. 5Iyal ta Israel kan gi geni fin us ta Canaaniin, Hittiin,Amoriin, Perzzitiiin, Hivitiin, waJebusitiin, 6Humon zowuju banat ta nas del, wa humon wodi banat tomon le aulad ta jama del, wa humon gi Akhdimu Rabuna tan as del,7Iyal ta Israel amulu shar gedam ta Rabuna wa humon nesitu Yahweh Rabuna tomon. Humon abidu Baal wa Asherah. 8Rabuna zalan ma Iyal ta Israel, wa huwo wodi humon fi iden ta Cushan-Rishathaim melik ta Aram Naharaim. Iyal ta Israel Akhdim Cushan –Rishathaim tamaniya sena.9Zaman iyal ta Israel kore le Rabuna, Rabuna rasul zol ashan bi saidu Israel, wa zol de bi ankizu humon. Wa zol de yahu Othniel jena ta Kenaz(aku ta Caleb al suker) 10Huwo indu Roho ta Rabuna wa huwo yahu Gadi fi Israel wa huwo ruwa ashan bi haribu. Rabuna wodi le huwo nusra did Cushan- Rishathaim melik ta Aram. Othniel intesir le Cushan-Rishathaim. 11Israel geni fi salam arbeyiin sena. Yala biga Othniel jena Othaniel jena ta Kenaz mutu.12Wa baad dak, iyal ta Iyal ta Israel tani mara amulu shar fi gidam ta Rabuna, wa Rabuna wodiguwa le Eglon melik ta Moab did Israel. 13Eglon lemu sawa ma Ammoniin wa Amalekiin wa humon haribu, Israel,wa humon silu mumtalakat ta medina ta nakhil. 14Iyal ta Israel akhdimu Eglon melik ta Moab tamantasar sena.15Zaman iyal ta Israel kore le Rabuna, Rabuna wodi le humon, Ehud jena ta Gera, al Benjamin rajil al abu Shamal. Iyal ta Israel rasulu huwo ashan bi wodi salam tomon le Eglon Melik ta Moab.16Ehud amulu Isala le huwo seaf al kasuma tou seniin wa tuwil hara huwo rubutu tehet kurayiin tou wa huwo kati ma gumash. 17Huwo wodi hadiya ta salam le Eglon melik ta Moab. (Eglon rojul semin) 18Baad ma Ehud wodi hadiya ta salam, nas al gedimu wa arfa hadiya de fat.19Yala biga le Ehud zaman huwo wosulu fi mahal al kutu fogo sanamal amulu gerib le Gilgal, huwo reja wara. Wa kelimu ya melik tai ana indu kabara al seri le inta, Eglon kelim askut! Yala nas kulu al gi akhdim hueo de tala bara, 20Biga Ehud ja le huwo, melik gi geni bara fi gurfa al fok al barid. Ehud kelim, ana jibu le inta kabara min Rabuna, melik gum fok min ras kursi tou.21Ehud medu iden tou ta shamal wa silu seaf min kura tou ta yemin wa huwo atanu melik fi batna. 22Kasab ta seaf de ruwa lahadi juwa: kasuma ta seaf de tala lahadi fi dahar tou, wa shaham tala fogo. Ehud ma tala seaf de min batna ta melik. 23Biga Ehud tala bara wa gofulu abuwab al ta gurfa al fok fir as tomon.24Baad ma Ehud ruwa, Khudam ta melik ja, humon ainu abuwab ta gurfa al fok mogful, biga humon fekiru gal huwo gi akudu raha fi gurfa al fok al barid. 25Humon biga hawil shedid lahadi humon kelim gal humon ma gi kutu bala fi shokol tomon, ashan lahadi hasa melik ma akder fata bab ta gurfa al fok. Biga humon silu mufta wa fata humon ligo melik tomon waga tehet meit.26Zaman khudam del gi intezir, humon gi istagrab humon bi amulu shunu, Ehud tefes huwo ruwa min jambu mahata surat ta asnam del, wa biga huwo jere fi Seiral. 27Zaman huwo wosulu, huwo afuku buruji ta gurun ta koruf fi jebel ta Ephraim. Biga iyal ta Israel nezil ma huwo min jebel. Wa huwo yahu kan gidam tomon.28Huwo kelim le humontal kum wara ana ashan Rabuna gi ruwa demiru ada takum Moabiin, wa humon ma deir ai zol keli gata bahar. 29Biga fi zaman dak humon katulu gerib ashara alf min rujal ta Moab, wa kan humon kulu rijal al gowiin. Ma fi zol wahid jere. 30Biga fi yom dak Moabiin tehet iden wa guwa ta Israel, wa Israel akudu raha le mudad tamaniin (80)sena.31Baad Ehud ja Gadi shamgar jena ta anatt al al huwo katulu sutumiya(600) rijal min Philistiin ma kasab al gi istakdimu le bagara.wa huwo Kaman kalisu Israel min kutura.

Chapter 4

1Baad ma Ehud mutu, Iyal ta Israel tani mara amulu shar fi gidam ta Rabuna. 2Rabuna wodi humon fi iden ta Jabin melik ta Canaan al gi hakimu fi hazor, kaid ta tou isim tou Sisera, wa huwo gi geni fi Harosheth Haggogim. 3Iyal ta Israel kore le Rabuna ashan musada, leanu Sisera indu tusumiya(900) arabiya ta husan wa huwo azibu iyal ta Israel be guwa le feterat Ishirin (20) sena.4Biga Deborah mara al nebi(mara ta Lappidoth) kan yahu Gadi ta Israel fi zaman dak. 5Hiya kan gi geni tehet shejera ta nahal ta Deborah beinu Ramah wa Bethel fi jebel ta Ephraim, wa iyal ta Israel gi ja le hiya ashan bi hilu masakil tomon.6Hiya rasulu ashan bi nadi barak jena ta Abinoam min Kedesh fi Naphatali. Hiya kelim le huwo, Yahweh Rabuna ta Israel amiru inta inu keli inta ruwa fi jebel ta Tabor, wa silu ma inta ashara alif (10,000) rujal min Naphtali wa Zebulum. 7Ana bi jibu le inta sisera kaid ta Jesh ta jabin, ashan bi gabilu inta fi bahar ta Kishon, be kulu arabat bitou wa jesh bitou, wa ana bi wodi le inta nusra ashan bi demiru huwo,8Barak kelim le hiya, Iza kan inta bi ruwa ma ana bi ruwa, lakin iza kan inta aba ruwa ma ana , ana ma bi ruwa, 9hiya kelim ana bi ruwa ma inta, lakin sika al inta gi douwuru fogo de ma jibu le inta karama. Ashan Rabuna bi wodi Sisera fi iden ta mara, biga Deborah gum fok wa ruwa ma barak le Kedesh,10Barak nadi rujal ta Zebulum wa Naphtali ashan bi ja lelimo fi Kedesh. Ashara alf rujal ruwa ma huwo, wa Deborah ruwa ma huwo.11Lakin Heber(al Kenite huwo bara min Kenitiin- Humon usura ta Hobab(Nesiba ta Musa)- wa huwo dugu khima tou fi Oak fi Zaannim gerib ma Kedesh.12Zaman humon kelim le Sisera inu Barak jena ta Abineam wosulu fi jebel ta Tabor. 13Sisera nadi wa limu kulu jesh tou wa arabat tou al kan ma huwo, min Harosheth Haggoyim le nahar ta Kishon.14Deborah kelim le Barak, ruwa! De yahu yom al Rabuna wodi le inta nusra did Sisera. De ma Rabuna yahu gi gedimu inta? Biga Barak nezil tehet min jebel Tabor ma ashara alf rojul gi ja wara tou.15Rabuna lakbatu Sisera wa kulu jesh tou wa hasiin tou bes be kasuma ta seaf. Wa Sisera nezil tehet min husan tou wa jere be Kureyiin. 16Lakin Barak istemir ashan bi hajimu jesh ta Sisera lahadi fi Harosheth Haggoyim, wa katulu kulu jesh ta Sisera bi kasuma ta seaf, wa mafi zol wahid al naja.17Lakin Sisera jere be kureyiin lahadi fi khema ta Jael, mara ta Heben al ta Kenite, ashan kan fi salam beinu Jabin melik ta Hazor wa usura ta Heber al ta Kenite. 18Jael tala bara ashan bi gabilu Sisera,wa kelimu le huwo, fadal, taal ya seid taal le ana, mata kafu, biga huwo ja le hiya wa ruwa fi khema ta hiya, wa hiya kati huwo ma bataniya.19huwo kelim le hiya, min fadlak wodi le ana moya shirab, leanu atshan. Hiya fata kis ta leben wa wodi le huwo ashan huwo ashrabu. Wa biga reja kati huwo tani mara, 20huwo kelimu le hiya, wogif fi bab khema de iza kan ai zol ja asulu inta gal sei fi ai zol juwa khema hini? Kelimu la.21biga Jael(mara ta Heber) shilu hadid ta khema wa shakush fi iden ta hiya wa dakalu le huwo juwa fi seir leanu kan num shilu shedid, yala hiya dugu hadid ta khema de fi ras tou lahadi gedu be hinak fi turab wa huwo mutu. 22wa zema Barak gi turudu Sisera, Jael tala bara ashan bi gabilu huwo wa kelim le huwo, taal ana bi wori le inta rajil al inta gi fetisu biga huwo ruwa juwa ma hiya, huwo ja ligo Sisera num tehet meit ma hadid ta khema de fi ras tou.23Biga fi yom dak Rabuna nezil Jabin melik ta Canaan tehet iyal ta Israel. 24Guwa ta iyal ta Israel raba wa tala gowi did Jabin melik ta Canaan, lahadi humon demiru huwo.

Chapter 5

1Wa fi yom dak Deborah wa Barak jena ta Abinoam renimu ternima gal. 2Zaman khada silu kheyad fi Israel.3Asuma intum ya muluk! Keli bala takum ya hukam! 4Ya Rabuna, Zaman al inta tala bara min seir,5Jubal hizu gidam usa ta Rabuna, 6Fi ayam ta shamgar(jena ta Anath)7Nas al ta kariya kan besit fi Israel, 8Fi zaman al humon ihtar Rabunat al jedid.9geliba tai ruwa le kada ta Israel, 10Fekir fi kalam de ya zol al gi sugu hamir al abiyad.11Asuma asuwat tan as al gi guna fi mahalat ta moya.12Asha, asha, ya Deborah! 13Nas al tabaniinja le nas al kwesiin14Humon ja min Ephraim, al juzur tou fi Amelik.15Nas al kubar tai al fi Issachar kan ma Deborah,16Lee inta geni beina mahalat ta nar.17Gilead geni fi safa tai dak al ta Jordan. 18Zebulum humon nas al alisu nefsa tomon le derja ta mutu,19Muluk ja humon haribu, 20Nujum haribu min sama,21Nahar ta Kishon sugu humon bara. 22biga kan fi sot ta hayiwanat ze hasiin.23Malaika ta Rabuna yahu gi kelimu, ana bi lanu Meroz!24Jael yahu Mubarak aktar min nusuwan 25kulu, Rajil de kan asalu moya wa hiya wodi le huwo leben.26Hiya kutu iden ta hiya fi hadid ta khema. 27Huwo waga beina kuraiin ta hiya, huwo waga wa num hinak.28hiya ainu min subak29Zol kebir ta hiya juwabu. 30Hal humon ligo wa gesimu hajat al humon seregu.31Biga keli ada taki kulu mutu ya Rabuna!

Chapter 6

1Iyal ta Israel amulu shar fi gedam ta rabuna, howo wodi le homon le nas midian le muda ta saba sena, 2Guwad ta midian asuru Israel ashan kalam tan as midian, iyal ta Israel amulu le homon beyut fi juwa, jebel wa tehet kahaf, wa fi mahalat ta hujar al guwi,3. Fi zaman dak iza kan iyal ta Israelites zara hajat tomon, midianiin wa amalekiin wan nas min serik bi hajimu iyal ta Israel, 4Humon bi dugu khema tomon fi ard ta Israel wa bi demiru mahasil tomon fi kulu mahal lahadi fi gaza. Humon masibu akil fi Israel, wa la khorufan, wele abgar, wa la hamir5Wa iza kan humon gi ja, humon gi ja kulu ma haiwanaat, wa khemat tomon, humon gi sa ze jar jarat, wa inta ma bi agdier ashan bi edu adad ta tomon wa ta haiwanaat tomon humon gi dakalu fi beled ashan bi karabu 6Midianiin de tabu Israel shedid, lahadi iyal ta Israel kore le rabuna.7Zaman iyal ta Israel kore le rabuna ashan kalam tan as midian, 8Rabuna wodi nebi le iyal ta Israel, nebi kelim le humon de yau kalam al yahwah rabuna ta Israel gi kelim ana tala intum min Egypt, ana tala intum abudiya,9Ana ankizu intum min iden ta Egyptian wa min kulu iden tan as al gi tabu intum, ana turudu humon min gedam takum wa ana wodi le intum ard tomon, 10Ana kelim le intum inu ana yahwah rabuna takum, ana wodi le intum talimat ashan keli intum ma abidu rabunat ta amoriniin, al intum gi geni fi ard tomon, lakin intum ma ihtarmu asuma sut tai,11Biga malaika ta rabuna jaw a geni tehet shejera ta bulut fi ophrah, al ta joash(Al Abiezriti) wa fi zaman dak Gideon jena ta joash gi nedifu geme fir as hajer wa howo kan gi dusu nefsa min midianiin, 12Malaika ta rabuna zahar le howo wa kelim le howo, rabuna ma inta ya zol ta harib al guwi13Gideon kelim le howo, oh ya said, iza kan rabuna ma nina, lee teb hajat del kulu hasal le nina? Wenu kulu amalil tuo al ajib al abuhat ta nina kelim le nina, zaman al humon gi kelim musu rabuna yahu tala nina min Egypt? Lakin hasa rabuna aba nina wa howo wodi nina fi iden tan as midian,14Rabuna ainu le howo wa kelim, ruwa ma guwa al inta indu de wa kalisu Israel min iden ta midian, hal de ma ana yahu rasulu inta? 15Gideon kelim le howo, min fadlak ya rab, ana bi kalisu Israel kef? Kede ainu usura tai yahu akir leben fi beit ta abu tai,16Rabuna kelim le howo ana bi kun ma inta wa inta abi intesir le jesh ta midianiin kulu bes humon bi geni le inta ze wahid zol, 17Gideon kelim le howo, iza kan inta farahan/muksut min ana, teb wori le ana alama al inu de inta yau gi wonusu le ana, 18Min fadlak ma ta ruwa min hini lahadi ka nana jibu le inta hadiya wa gedimu le inta, rabuna kelim ana bi isteeni lahadi inta bi rija,19Gideon ruwa wa jahis ganamayo sukeir wa degig wa amulu fetir howo kutu laham fi gufa wa howo kutu shurba fi goruma wa jiba le howo fi tehet shejera bolut wa gedimu hajat del, 20Malaika ta rabuna kelimu le howo, shilu laham de wa fetir wa kutu humon fir as hajer, wa kubu shurba fir as tomon, biga Gideon amulu ze ma malaika kelim le huwo,21Biga malaika ta rabuna medu taraf ta asaya al fi iden towo de. Yala howo lemesu laham de wa fetir wa nar gum tala min hajer de, wa akulu laham wa fetir de, biga malaika ta rabuna ruwa, min gedam ta Gideon22Gideon biga fahimu inu de kan malaika ta rabuna, Gideon kelim ah ya said al rabi ana ainu malaika ta rabuna usa ma usa, 23Rabuna kelim le howo, salam keli bi kun ma inta ma ta kafu, inta ma bi mutu 24Biga Gideon abinu mazbaha hinak le rabuna, wa howo kutu isim tuo”Rabuna Salam” mazbaha de fi lahadi yom ta alela fi ophrar al min usra ta abiezer,25Fi bilel dak rabuna kelim le howo, silu bagara ta abu taki w bagara al nimra itniin al indu shaba sena, wa kasuru tehet mazbaha baal al ta abu taki, wa gata bara al asheraah al fogo de. 26Abinu mazbaha le yahwah rabuna takum fir as ta mahal ta dusu badu de wa sala bi teriga al kwes. Gedimu bagara al nimra itniin de ze zebiha al mahruk, istakdimu kasab min asherah al inta gata tehet de,27Biga Gideon silu asara rujal min khudam tuo wa amulu ze ma rabuna kelimu le howo, lakin ashan howo kan gi kafu nas ta beit ta abu tuo wan as ta medina, howo istakal sukul de ma bilel,28Yala zaman nas ta medina gum fi saba homon ainu mazbaha ta baal kasuru tehet wa asherah al kan fogo de gatawu tehet, wa gedimu bagara al nimra itniin le mazbaha al abinu de, 29Biga rujal al ta medina gum kelim le baad tomon, de munu yah amulu kalam de? Zaman homon gi wonusu fi baad tomon wa gi fetisu le juwab, homon kelim, mafi zol de Gideon jena ta joash yau amulu kalam de,30Biga rujal al fi medina kelimu le joash, tala jena taki de bara hini ashan bi katulu, leanu howo kasuru mazbaha asherah al kan fogo,31Joash kelim le nas kulu al gi aridu howo, hal intum gi shakil min ajili baal? Hal intum bi kalisu howo? Ai zol al gi shakil min ajili baal, keli katulu howo defa nefsa tou, fi zaman al kasuru mazbaha tuo tehet, 32Biga ashan keda fi yom dak, homon nadi baal yahu shakil ma howo, ashan howo kasuru mazbaha ta baal.Biga kulu midianiin, amalekiin wan as ta sherik lima ma baad, homon gata nahar ta Jordan wa dugu khemat tomon fi wadi ta jezreel, 34Lakin Gideon kan maliyan ma roh ta rabuna, Gideon afuku buruji, howo gi nadi usura ta abiezer, ashan bi ja wara howo, 35Huwo rasulu marasula fi kulu Manasseh, wa nadi homon Kaman ashan bi ruwa wara tuo, wa howo Kaman rasulu kabaara le asher, zebulun, wa Naphtali, wa homon ruwa ashan bi kun ma howo,36Gideon kelim le rabuna, iza kan inta deiru ana ashan bi kalisu Israel, ze ma inta kelimu, 37Ana gi kutu suf ta jelid fir as hajer ta atanu degik, iza kan mahal al belu fi suf ta jelid abis fi turab, biga ana bi kalisu Israel, ze ma inta kelimu,38De yau haja al hasil- biga Gideon gum fi sabah, howo asuru suf de ma baad, lahadi moya mala fogo,39Yala Gideon kelimu le rabuna, mata zalan min ana, keli ana wonusu le inta wahid, tani mara, min fadlak asuma le ana ashan ana bi istakdam suf de tani mara, dur de keli inta nashfu suf ta jelid de, wa ma mahalat kulu keli bilu, 40Rabuna amulu haja al howo asalu fi bilel dak. Jedid ta suf de nashif wa turab kan kulu bilu

Chapter 7

1Biga jerub baal(Al howo Gideon) gum fi sabah bediri, wa kulu nas al kan ma howo, homon dugu khemat tomon fi mahal isim tuo harod wan as midian dugu khemat tomon kan fi shamal tomon fi kariya gerib ma wadi al fi jebel ta moreh,2Rabuna kelim le Gideon, asakir taki de ketir ashan keda ana ma bi wodi le inta nusra did nas midianiin, ashan iyal ta Israel keli ja dala gal nina kalisu nufus ta nina bi guwa ta nina, 3Hasa de, kelimu fi adana tan as inu, kulu zol al gi kafu wa gi rugus, keli howo reja wa ruwa min jebel ta gilead biga 22,000 nas eja wara, wan as al fadulu 10,000.4Rabuna kelim le Gideon, nas del lesa ketir, silu homon fi moya wa hinak ana bi nagisu adad tomon le inta, iza ka ana kelim zol de bi ruwa ma inta, howo bi ruwa wa iza kan ana kelim zol de ma bi ruwa howo ma bi ruwa,5Biga Gideon jibu nas de fi mahal ta moya wa rabuna kelim le howo, tala bara ai zol al gi alasu moya ze kelib yau gi alasu min nas al dengiri tehet wa gi asharab, 6Nas al alasu moya, homon zoo biga nas del kulu dengiri tehet wa ashrab moya,7Rabuna kelim le Gideon be 300 rujal al alasu moya de, ana kalisu intum wa ana bi wodi le intum nusura did midianiin, wa biga nas del keli kulu wahid reja fi mahal tuo, 8Biga nas al azilu del homon limu limu hajat tomon wa buruji tomon. Gideon rasulu kulu rujal ta Israel, kulu zol fi beit tou lakin howo sibu 300 rujal wa kan mahal tan as midian kan tehet jambu howo fi wadi,9Wa biga fi bilel dak rabuna kelim le howo gum ruwa kum hajimu midianiin, leanu ana bi wodi le inta nusura did homon, 10Lakin iza kan inta gi kafu ashan bi nezil tehet, nezil tehet fi mahal tan as del ma purah khadam taki, 11Wa asuma le kalam al homon gi wonusu, wa inta bi ligo gowa ashan bi hajimu homon, biga Gideon ruwa ma khodam tou purah, tehet fi mahal ta huras ta khem,12. Midianiin, amale kiin wa kulu nas al fi sherik ja geni tataf, wadi homon ketir ze jarat. Jumal tomon ma bi agdeer edu/hasibu adad tomon ketir min rumla al araf bahar,13Zaman Gideon wosulu hinak, howo ligo zol tani gi haki helim le sabi tou. Zol de kelim, ana indu helim, wa ana ainu es/rekef ta sheriya gi waga fi khema tan as midian. Howo ja fi khema wa howo dugu khema de shedid kalis lahadi ma khema de waga tehet, wa gelibu ras min tehet le fok, 14Yala biga fi zol tani kelimu de ma iz zol tani ila de seaf ta Gideon jena ta joash, rujul Israel. Rabuna wodi le howo wa jesh tou nusura did midianiin.15Wa zaman Gideon asuma khabar wa tefsir ta helim de, howo dengiri tehet wa abidu rabuna, howo reja wara fi khema ta Israel wa kelim gum kun fok! Rabuna wodi le intum nusra did jesh ta midian, 16Howo gesimu 300 jesh de ila talata mujmu wa wodi le homon kulu gurun ta bagara wa jakat fadi wa batariya fi kulu dakil jak17Howo kelim le homon, ainu takum le ana wa amulu kum haja al anan amulu, ainu fi zaman al ana ja fi taraf ta khema, intum lazim kheli amulu haja al ana amulu, 18Fi zaman al ana afuku gurun ta koruf, ana wa kulu nas al ma ana, keli intum Kaman afuku gurun ta koruf hawi kulu mahalat ta khema, wa kore kore takum kelim le rabuna wa le Gideon.19Biga Gideon wa 300 rujal al kan ma howo ja fi taraf ta khema tuwali fi mahal al awel al fin us al huras gi geni fogo de, bes fi zaman al midianiin gi geiru huras, homon afuku gurun ta koruf, wa kasuru jakat al kan fi iden tomon,20Mujumuat al talata de afuku gurun ta koruf wa kasuru jakat tomon. Homon amsuku batoriya de fi iden tomon ta shamal wa gurun ta koruf fi iden ta homon yemin ashan homon bi afuku homon kore fok, seaf ta rabuna wa ta Gideon, 21Kulu zol wegif fi mahal tou fi khema wa jesh ta midianiin kulu jere, homon kore wa jere,22Zaman homon afuku 300 gurun ta koruf, rabuna geru kulu seaf ta midianiin did zemil tou wa kulu jesh tomon, ashakir de jere fib eth shittah wa fi zererah wa lahadi hudud ta abel meholah, gerib le tabbath, 23Biga iyal ta Israel limu kulu min Naphtali, asher wa kulu Manasseh nadi homon wa homon ruwa wara midian,24Gideon rasulu kabara le kulu nas al fi jebel ta sphrah gi kelimu le homon inu keli homon hajimu midian wa keli homon silu musuliya ta nahar moya ta Jordan wa lahadi fib eth barah, ashan bi wogif homon, yala biga kelim le kulu rejal ta epharah ashan bi shilu musuliya ta moya wa lahadi beth barah wa nahdr ta Jordan, 25Humon gobudu/amsuku itniin amir ta midianiin. Oreb wa zeeb homon katulu oreb fi hajer ta oreb, wa homon katulu zeeb fi mahal ta zeeb ta amulu mushrub tae nab, homon ruwa wara nas midianiin, wa homon jibu ras ta oreb wa zeeb le Gideon al kan howo be hinaak le Jordan.

Chapter 8

1Rujal ta Ephraim kelim le gdideon, de shunu yau inta amulu le nina? Inta ma nadi nina fi zaman al inta bi ruwa fi harib did midianiin biga homon wonusu ma howo bi feriga ta onf,2Huwo kelim le humon, ana amulu shunu al bi korinu ma intum? Hal enab ta Ephraim al gi legetu afdal min enab al gata ta abiezer? 3Rabuna wodi le inta nusra did itniin amiir ta midian oreb wa zeeb haja al ana amulu de humon guduru shunu le intum? Zaman humon kelim kalam de zalan tomon al kan le humon de kalasu,4Gideon ja le Jordan wa huwo tala wa ruwa, humon wa 300 rujal al kan ma humon, humon kan biga tabaniin, lakin humon lisa gi turudu midianiin 5Humon kelim le rujal ta shukkoth, ya jama, wodi takum es/rekif le nas al gi dowuru ma ana, leanu humon tabaniin ashan ana gi turudu zeban wa zalmunna, melik ta midian6Biga nas kubar ta shukkoth kelim, hal iden ta zeboh wa zalmunna fi iden taki? Lee nina bi wodi esh/rekif le jesh taki? 7Gideon kelim, fi zaman al rabuna wodi le nina nusra did zebah wa zalmunna, ana bi sertu jelid takun bi shok ta sahdra wa shokoth taniin8Min hinak humon ruwa le penile wa kelimu nefsa kalam le nas hinak bi nefsa teriga, wa lakin rujal ta penile, Juwabu huwo bi nefsa teriga al nas sukkath juwabu huwo, 9Huwo wa kaman wosulu le nas ta penile wa kelimu, fi zaman al kan nana reja bi salam, ana bi kasuru burij de tehet10Biga hasa zebah wa zalmunna kan fi karkar ma asakir tou al adad tou 15,000 alf ruja, de kulu al bagi min kulu asakir ta nas sherik wa min asakir del al katulu ma seaf, 120,000 al fi rujal, all juru shikin.11Gideon ruwa fi sika tan as al gi geni fi khema fi sherik ta nobah wa jogbeheh. Humon intesir le jesh ta jama del, leanu humon kan ma jahiziin le hujum, 12Biga zebah wa zalmunna gum jere, wa ze ma Gideon gi turudu humon, humon gobudu/amsuku itniinnmuluk ta midianiin al humon zebah wa zalmunna wa de kan sibu jesh tomon kulu geni bi kafu wa ma murtahiin,13Gideon jena ta joash, rijaa min harib wa gi ruwa fi heres, 14Humon gobudu weled saab ta Sukkoth wa asalu humon, weled al saab de katifu tehet 77 asmaa ta ruwasa wa sheyukh ta Sukkoth,15Gideon ja le nas ta Sukkoth wa kelimu, ainu le zebah wa zalmunna al kan intum alsiu ana kalam tomon, wa kelim hal inta kalas gobudu zebah wa zalmunna? Ashan nina bi wodi esh/rekif le jesh taki 16Gideon silu sheyokh ta medina, wa humon akibu nas ta Sukkoth ma shok ta sahara, 17Wa Kaman kasuru tehet buruj ta penile wa katulu nas ta midianiin dak18Biga Gideon kelim le zebah wa zalmunna nas al intum katulu fi tabor de shekil tomon kef? Humon juwabu, shekiul tomon ze intum, kulu wahid min humon gi beinu ze jena ta melik, 19Gideon kelim, humon akwana tai, auwlad tau ma tai, ze ma rabuna hai, iza kan intum sibu humon hayiin, ka nana ma bi katulu intum,20Humon kelim le jethe(Jena tou al bi kir) gum fok wa katulu humon, lakin weled sukeir de ma tala seaf tou ashan humon kan gi kafu,leanu humon kan lisa weled sukeir, 21Yala zebah wa zalmunna kelim inta bi nefsak gum fok wa katulu nina ashan humon ze de, de yau guwa tou, gideon gum fok wa katulu zebah wa zalmunna, humon kaman gata bara zena al shekil tou ze hilal al fi reja but ta jemel tomon,22Biga iyal ta israel kelim le gideon, keli inta yau hakimu nina, inta ea iyal taki wa iyal, iyal ta judud taki- leanu inta kalisu nina min iden ta midian, 23Gideon kelimu le humon ana ma bi hakimu intum wa la jena tai bi hakimu intum, rabuna yau bi hukum intum,24. Gideon kelim le humon, keli ana talabu haja min intum keli kulu wahid min intum wodi le ana halak adana min genima tou(Nas midianiin de humon indu halak ta dahab ashan humon min ishmaelite, 25Humon juwabu gal nina bi wodi le inta be farah, humon ferisu gumash tehet yala kulu wahid/zol jada halak ta adana fogo min genima tomon,26Wozin ta halak ta dahab al humon wodi adad tou kan 1,700 sheke; ta dahab wa kaman bara min genima ta zena al shekil tou ze hilal al gi kutu fi kasuma ta jemel, sikil al gi haligu, wa gumash al melik ta median yau gi libisu, wa kaman silcila al kan fi ragab ta jemel,27Gideon sala haja ze gumash min halak ta adana de wa kutu fi medina tou, fi ophrah wa israel kulu amulu zena ashan humon kan gi abidu gumash de, gumash de biga tala ze sharak le gideon wa nas ta beit tou, 28Yala biga nas midianiin geni tehet israel humon ma arfa ras tomon tani mara biga israel geni fi salam le fetera ta 40 sena fi ayam ta gideon,29Jerub-baal, jena ta joash ruwa wa geni fi beit tou 30Gideon indu 70 auwlad al humon weledu, leanu humon kan indu nasawiin kutar, 31Refiga tou al kan fi shechem kaman kan weledu le humon weled wa gideon seme isim ta jena de Albimelek,32Gideon jena ta joash mutu fi umur al kwes, wa dofunu humon turuba ta abu tou joash fi ophrar al min usura ta Abiezer, 33Wa baad ma gideon mutu iya ta israel reja tani ashan bi amulu zena ta abidu baal. Humon amulu baal-Berith rabuna tomon,34Iyal ta israel ma agdier ashan bi ihtaramu yahwah al rabuna tomon al kalisu humon min iden ta ada tomon fi kulu zaman, 35Humon ma hafisu waad tomon al kan humon amulu fi beit ta jerub- baal(al humon gideon) fi reja tomon wara min kulu hajat al kwes al humon amulu fi israel.

Chapter 9

1Abimelek jena ta jerub-baal ruwa la ahal tau ma tou fi shechem wa humon kelim le humon wa le kulu bab ta usura tau ma tou, 2Kelimu takum le kada ta shechem ashan bi asuma, yata yau bi kun afdal le intum, hal keli 70 awlad ta jerub-baal yau hakimu intum, wala keli bes wahid zol yau hakimu intum, zekiru takum inu ana min adom takun wa laham takum.3Akwana tau ma tou wonusu an humon le kada ta shechem, wa humon rudu ashan bi ruwa wara Abimelek, leanu humon kelim gal de aku ta nina, 4Humon wodi le humon 70 gita ta fida min beit ta baal-berith, wa abiemelek istakdimu fida de ashan bi ajeru ma nas al bataliin wa al ma nafeiin al kan gi safir ma humon,5Abiemelek ruwa fi beit ta abu tou fi ophrar, wa humon katulu akwana tou al 70 de be wahid hajer al humon awlad ta jerub-baal. Bes jotham kan yau sibu, al humon askar jena ta jerub-baal ashan humon dusu nefsa tou, 6Ruwasa ta shechem wa tab eth millo kulu ja ma baad wa humon amulu Abimelek melik fi oak gerib fi hajer al tezikariya al fi shechem,7Zaman kelim kalam de le jotham, humon ruwa wa wogif fi ras jebel ta Gerizim. Humon arfa soot fok, wa kelim le humon, asuma kum le ana intum ruwasa ta shechem, ashan rabuna bi asuma le intum, 8Fi yom kan ashjar ruwa ashan bi maseh melik le humon. Biga humon kelim le shejera ta zetun keli inta kum melik ta nina,9Lakin shejara zetun kelim le humon, hal ana bi sibu debin tai al nas gi ihtaramu ma humon rabuna wan as ashan bi ruwa gi melik le ashajar? 10Al ashjar kelim le shejera tiina taal ashan bi kun melik le nina 11Lakin shejara ta tiinna kelim le humon, hal ana bi sibu halawa tai wa samar tai al kwes, bes ashan bi reja wa bi kun melik le intum ashjar?12Ashjar kelim le kurma taal geni melik ta nina, 13Kurma kelim le humon, hal keli ana sibu khamra tai al jedid algi farahu rabuna wan as wa bi reja ashan bi hukumu ashjar? 14Biga ashjar kulu kelim le shejera tae nab taal wa hakimu nina,15Shejera ta enob kelim le ashjar, iza kan intum hagiga dieru ashan bi mesah ana ze melik le intum, taal kum geni tehet dul tai, wa iza kan mafi, yala keli nar tala min shejera tae nab wa keli haragu akshab ta Lebanon, 16Ashan keda hasa, iza kan intum amulu fi hagiga was ah, wa kan intum kutu/amulu abimelek melik wa iza kan intum amulu kwes fi kalam ta jerub-baal wa beit tou, wa iza kan intum akibu humon ze ma humon bi istehik17Wa bi fekir inu abu tai harib min ajili intum, kutu haya tou fi khatar wa kalisu intum min iden ta midian, 18Lakin alela intum gum did beit ta abu tai wa katulu awlad tou, 70 nafar, fir as hajer wahid. Yaha intum abimelek weled ta khadam tou al mana melik le ruwasa ta schechem leanu humon ahal takum,19Iza kan intum amulu be amana wa hagiga ma jerub-baal wa beit tou biga intum bi afrah fi abimelek wa keli humon Kaman afrah fi intum 20Lakin iza kan ma kedo, keli nar tala min abimelek wa keli haragu nas ta shechem wa beth millo. Keli nar tala min shechem wa beth millo, ashan bi haragu abimelek, 21Jothan here wa ruwa fi beer. Humon geni hinak leanu mahal de kan beyed min abimelek aku tou,22Abimelek hakumu Israel 3 senawat 23Rabuna rasulu roho al sherir beina abimelek wa ruwasa ta shechem. Ruwasa ta shechem karabu sega al kan humon amulu ma abimelek, 24Rabuna amulu keda, ashan tab keli ja iyal ta jerub-baal humon bi intakimu wa dom tomon bi kubu fir as ta abimelek aku tomn, wan as ta shechem bi katulu akwana tou25Biga nas ta shechem amulu kemin le humon fir as ta jebel wa humon kan gi seigu ai zol al gi ruwa hinak fi sika, wa kan kabara de wori le abimelek,26Biga gaal jena tae bed ja ma akwana tou wa humon ruwa fi schemem ruwasa ta schechem kan indu sega fi humon, 27Humon ruwa fi mahal zara, humon gata enob min mahal zara, wa humon dusu bi kurariin, humon amulu ahtefal fi beit ta rabuna tomon, baad ma humon akulu wa ashrabu, humon leanu abimelek,28Gaal jena tae bed, kelim, Abimelek de munu, wa shechem de munu al nina bi akhdimu humon? Hal humon ma jena ta jerub-baal? Hal zebul abu ta shechem lee nina bi akhdimu abimelek? 29Ana gi itmana inu nas del tehet keyad tai biga ana bi silu abimelek bara, ana bi kelim le abimelek keli silu jesh tou al ketir de kulu.30Zaman zebul musul ta medinan asum kalam ta gaal jena ta ebeb kelimu de humon zalan. 31Humon rasulu kabara le abimelek ashan bi kabasu humon gal, Gaal jena ta ebeb wa akwana tou gi ja fi shechem, wa humon jahisiin ashan bi hajimu medina did inta,32Hasa keli intum kun jaisiin wa jaisu jesh taki wa amulu kemin fi mahal zara, 33Yala fi saba fi zaman al shemis gi tala gum bediri wa hajimu al medina. Iza kan humon, wan as al humon ja did inta amulu ai haja al inta bi agdeir bi amulu le humon,34Biga abimelek be bilel, humon wa ruja tou al kan ma humon, wa humon amulu kemin did shechem humon gesimu ila arba mujumat, 35Gaal jena ta ebeb tala bara wa ruwa fi bab ta median. Abimelek wa nas al kan ma humon tala bara min mahalat al humon kan gi dusu badum fogo,36Zaman gaal ainu humon, humon kelimu le zebul fi nas gi ainu dulat min ras jebel yau gi beinu ze nas, 37Gaal wonusu tani mara wa kelimu, yau dak nas gi nezil min nus tar as turab wa mujumu wahid gi ja bi sika tan as oak nas al gi arufu ainu38Biga zebul kelim le humon, hasa biga wenu dala takum, intum al gi kelim abimelek de munu ashan nina be akhdimu humon? Hal de ma nas al intum taabu? Talakum bara ashan intum bi haribu did humon, 39Gaal tala bara wa humon kan yau musul le nas ta shechem wa humon haribu abimelek, 40Abimelek demiru humon wa biga gaal jere min gedam tou, nas ketir al awugu/jarahu, wa ketir al kan mutu fi buwaba ta medina,41Biga abimelek geni arumah, zebul turudu gaal w akwana tou bara min shechem, 42Fi yom al tani nas ta shechem ruwa fi mahal zara, wa wori kabara dele abimelek, 43Humon silu nas tou wa humon gesimu humon ala talata mujumuot, wa humon amulu kemin fi mahal zara, humon ainu nas tala min medina wa hajimu wa katulu humon,44Abimelek wan as al kan ma humon Kaman hajimu wa gofulu sika al gi dakalu le buwaba ta media wa itniin mujumuat taniin del hajimu nas al kan fi mahal zara wa katulu humon, 45Abimelek haribu medina de yom dak kulu, humon kasuru aswar ta medina wa zara medina be mele.46Fi zaman al ruwasa ta buruj ta shechem asuma kabara de, humon dakalu fi khandak ta beit ta el-berith, 47Wa kelimu le abimelek gal kulu ruwasa lemu ma baad fi buruj ta shechem,48Abimelek ruwa fok fi jebel ta zalmon, humon wa kulu rujal al kan ma humon, abimelek silu fas wa humon gata awurak ta shejara, humon kutu fi ketfa tou wa humon amiru kulu rujal al kan ma humon al ainu haja al humon amulu keli amulu be sura ze ma humon amulu. 49Biga kulu zol gata awurak ta shejar wa ruwa wara ta abimelek humon kutu did heta ta buruj wa humon wala nar fi khandak ashan keli kulu nas al fi buruj ta shechem kan bi mutu, wan as al mutu kana lf min rujal wa nusuwan,50Biga abimelek ruwa fi thebez, wa humon hajimu thebez wa gubudu, 51Lakin kan fi buruj gowi fi medina, wa kan rujal wa nusuwan wa kulu ruwasa ta medina, wa kan rujal wa nusuwan wa kulu ruwasa ta medina jere fi buruj de wa humon gofulu humon hinak, yau Kaman ruwa lahadi fir as ta buruj de,52Abimelek ja fi buruj de wa haribu did humon wa humon ja lahadi gerib ma bab ta buruj de ashan bi haragu, 53Lakin fi kan mara, hiya jada hajer ta atanu fir as ta abimelek wa kasuru jumjuma tou, 54Biga humon nadi guwam weled al shaab al gi arfa hajat tout a harib wa kelim le humon, tala seaf taki wa katulu ana, ashan keli ai zol ma kelimu gal mara yahu katulu humon, buga weled al shaab de gum atanu humon wa humon mutu,55Zaman nas ta Israel ainu inu abimelek mutu, humon ruwa fi biet, 56Biga Rabuna dafa shar al Abimelek amulu le abu tou al humon katulu akwana tou al 70, 57Rabuna reja kulu shar tan as al schechem fir as tomon, wa lana ta jothan jena ta jerub-baal reja fir as tomon.

Chapter 10

1Baad abimelek, Rabuna arfa tola ta puah jena ta dod, humon min Issachar al gi geni fi Shamir, fi jebel al fi beled ta Ephraim, ashan bi kalisu Israel, 2Humon hakimu Israel le fetera ta 23 sena, humon mutu wa dofunu fi Shamir,3Wa zol al ja baad humon, de jair al ta Gilead, humon hakimu Israel le fetera ta 22 sena. 4Wa kan humon indu 30 awlad wa humon kan gi arkab fir as 30 humar wa humon indu 30 medina al gi nadi Havvoth jair lahadi fi yom ta allele, al humon fi ard ta gilead, 5Jair mutu wa dofunu humon fi kamon.6Iyal ta Israel amulu shar fi gedam ta Rabuna wa humon gi abidu baal, wa ashtieths, rabuna ta aram, rabunat ta sidom, rabunat to moab, rabunat tan as ta ammon, wa rabunat ta philistines, humon aba/sibu rabuna yahwah wa biga ma gi abidu humon, 7Rabuna zalan ma Israel wa humon wodi humon fi iden ta phaliestineen wa fi den tan as ammoniin.8Humon azibu wa tabu iyal ta Israel, fi sena dak al humon 18 sena homn gi taabu kulu iyal ta Israel al kan gi geni bi hinak le Jordan fi ard ta amoriin al humon fi gilead, 9Biga amoriin ruwa lahadi fi Jordan ashan bi haribu did Judah, did Benjamin, wa did beit ta Ephraim, wa humon kan azibu Israel shedid,10Yala iyal ta Israel kore le rabuna, gal nina amulu katiya fi gidam taki, leanu nina sibu inta rabuna ta nina, wa abidu baal, 11Rabuna kelim le iyal ta Israel hal de ma ana yau kalisu intum min iden ta Egyptians, wa amoriin, wa phalestineen, 12Wa Kaman min sidoniin? Nas amalekiin wan as maoniin azibu intum, wa intum nadi wa kore le ana, wa ana kalisu intum min iden tomon,13Wa lisa intum sibu ana wa intum gi abidu rabunat taniin, ashan keda, ana ma bi kalisu intum, 14Ruwa akum nadi rabunat al intum gi abidu ashan keli humon kalisu intum iza kan intum fi masakil".15Iyal ta Israel kelim le rabuna, nina amulu katiya, keli inta amulu le nina haja al inta ainu bi kun kwes le inta bes min fadlak kalisu nina fi yom ta allele, 16Wa humon biga sibu rabunat al garib al kan fin us tomon wa humon abidu rabuna yahwah biga rabuna kan ma gi sibu iyal ta Israel,17Biga nas ammoniin jaw a limu wa amulu khema tomon fi gilead wa iyal ta Israel ja ma baad wa amulu khema tomon fi mizpah, 18Ruwasa tan as ta gilead kelimu le baad tomon de yatu zol al bi bada haribu ammoniin humon bi kun reish tan as kulu al gi geni fi gilead."

Chapter 11

1Kan yaphtah al gilaad howo mukatil al gowi, lakin howo kan weled ta mara al zaniya. Abu tuo howo gilaad. 2Mara ta gilaad weledu le howo iyal taniin Kaman. Zaman al iyal ta mara tuou de raba, howo bad asuru yaphtah ashan bi tala bara min beit wa homon kelim le howo gal” Inta ma bi worisu hai haja min worisa ta beit tal abu ta nina. Inta jena ta mara tani.” 3Biga yaphtah jere min akuana tuo wa howo rua tesh fi ardi ta tab, wan as bataliin gi limu maa yaphtah wa homon safir sawa.4Baad ayamat suiya, shaab ta Amoni amulu harib deed Israel. 5Zaman homon amulu harib de ma Israeliin, nas al kubareen ta gilaaad ruwa jebu yaphtah min ardi ta tab. 6homon kelim le yaphtah,”Tal wa keli inta kun ghaed ta nina fi harib maa shaab ta Amoneen.”7Yaphtah kelim le shiukh ta gilaad,”Intum akrahu ana wa asuru anan ashan bi sibu bet ta Abu tai leh intum ja le ana hasa ashan intum biga fi muskila?” 8Nas kubariin ta gilaad kelim le yaphtah,”De yau shabab al nina ja le inta hasa; keli inta jaa wa shakil maa shaab ta Amoni wa inta bi kun ghaed le kulu nas ta gilaad”.9Yaphtah kelim le nas kubariin ta gilaad,”Kan intum rejaa ana wara beit tani mara ashan bi shakil deed amoni, wa kan yahwah wodi le nina Intisar deed homon, ana bi kun ghaed takun” 10Nas kubariin ta gilaad kelim le yaphtah”keli yahwah kun shahid ta nina kan nina ma amulu zi al nina kelimu” 11Biga yaphtah ruwa ma nas kubarin ta gilaad wa shaab kutu howo ries wa ghaed le homon.12Biga yaphtah rasulu nas le melik ta shaab ta Amoni wa kelimu,”De mashakil ta shunu al biena nina de?” malu inta jaa ma jesh ashan bi shilu ardi ta nina?” 13Melik ta shaab ta Amoni juabu le nas ta yaphtah al rasulu deel gal, ashan zaman al shaab tala bara min masir, homon shilu ardi min Arnon le jabbok, fi al urdun, hasa keli intum rejaa le nina aradi deel bi salam,14Yaphtah rasulu nas tani mara le melik ta shaab ta Amoni, 15Wa howo kelim gal”Yaphtah kelim kida gal:Israel ma shilu ardi ta moab wa ardi ta shaab ta amoni, 16Lakin homon min ardi ta masir, wa homon ruwa bi sahra le bahar ta suaf wa fi ghadish,17Zaman Israel rasulu nas le melik ta Adom gal, min fadlak keli nina ruwa bi sika ta ardi taki de melik ta adom ma asuma homon Kaman rasulu nas le melik ta moab gal min fadlak keli nina ruwa min sika ta moab lakin howo ma rudu ashan kida shaab ta Israel geni fi ghadish. 18Biga homon bada ruwa min sika ta sahra wa homon rejaa min ardi ta adom wa ardi ta moab wa homon ruwa fi itejah ta sherik ta ardi ta moab wa homon khima tomon fi itejah ta arnon. Lakin homon ma ruwa le hudud ta moab, leanu arnon de kan hudud ta moab,19Israel rasulu nas le shihan melik ta amoriteen al kan gi hakumu hesbon, Israel kelim le howo gal min fadlak keli nina ruwa mika ta ardi taki le aradi ta nina, 20Lakin shihon kan ma indu sigha le Israel ashan bi ruwa sika ta hudud tuo. Biga shihon limu jesh tuo kulu sawa wa kutu homon fi jahaz, wa fi mahal dak howo amulu harb deed Israel,21Biga yahwah Allah ta Israel selimu shihon wan as tuo kulu le ida ta Israel wa Israel intesiir le homon. Biga Israel shilu kulu ardi ta amoriteen al kan gi tesh fi beled dak. 22Homon shilu kulu hajat al fi hudud t amoriteen min arnon le jabbok, wa min sahra ta urdon.23Yala yahwah Allah ta Israel turudu shaab ta Amorite min gedam shaab tuo Israel, wa hasa inta bi shilu mumtalakat al fi ardi tomon, 24Inta ma shilu ardi al kemash rabuna taki, yau wodi le inta ashan ayi arid al yahwah Allah ta nina wodi le nina, yau nina bi shile. 25Hasa hagiga inta ahseen min balak weled ta zippor melik ta moab hal howo jeribu ashan bi naghish ma Israel hal howo hawil bada harib deed Israel?26Fi zaman al Israel kan iesh tultu miya sena(300) fis hishbon wa ghariyat tuo wa fi aroer wa ghariyat tuo wa medina al fi teraf arnon-leh kan inta ma rejaa homon wara fi zaman dak? 27Ana ma amulu le inta haja al batal, lakin yau amulu le ana haja al batal ashan inta hajimu ana Yahwah al ghaddi yau bi hakumu allele biena shaab ta Israel wa shab ta amoni, 28Lakin melik ta shaab ta amoni abaa inzar al yaphtah rasulu.29Biga ruhu ta Rabuna Yahwah ja le yaphtah wa howo ruwa min gilaad wa Manasseh wa ruwa min mizpah fi gilaad wa min mizpah fi gilaad howo ruwa le shaab ta amoni. 30Yaphatah amulu waad le yahwah wa kelim”Kan inta wodi le ana Intisar deed shaab ta moni, 31Ayi haja al bi tala min abuab ta biet tai al bi jebu le ana ka nana reja bi salama min shaab ta amoni an bi wodi le yahwah wa ana bi gedimu howo zi zebiha al gi haragu”32Biga yaphtah ruwa le shaab ta amoni ashan 33bi harib deed homon min aroer lahadi wosulu fi minis-isherin mediynat-wa abel keramim wa humon kan amulu khasair kebier. Biga shaab ta amoni biga tabaaniin gedam shaab ta Israel.34Yaphtah jaa fi beit tuo fi mizpah wa biniya tuo bada bara ma lugarat wa gi alabu wa jaa rahibu howo. Biniya de yau kan jena tuo al wahid wa howo kan ma indu wele weled wele biniya tani ile de bes. 35Tuwali zaman al howo ainu hiya, howo shiret gumashat tuo wa kelim, Ahhl biniya tai, inta kasuru geliba tai ma huguna shedid ana biga zalan ashan inta bes ashan ana wonusu le yahwah wa ana ma bi agdeer rejaa wara min waad al ana amulu.36Hiya kelim le howo”Abu tai, inta amulu tifagiya wad le yahwah, amulu le ana ayi haja al inta waadu, ashan yahwah (Integhim) wogif ma inta deed adu taki, al amoniteen. 37Hiya kelim le abu tuo” Hafisu waad de ashan ana wa keli inta sibu ana le mudat shahareen ashan ana keli ruwa fok fi jebel wa bi kore geni azraa tai ana wa sabihat tai”38Howo kelim ruwa, howo rasulu hiya hinak le mudat itniin shahar. 39Huwo sibu hiya wa sabihat tuo wa humon amulu beka ashan geni aazraa ta hiya rejaa le abu tuo, huwo amulu le hiya hasab itefagiya ta waad al huwo kan amulu. Biga hiya kan ma arufu rajil wa de kan biga wahid min tagahid fi Israel. 40Ienu banat ta Israel bi rejaa haki gisa ta biniya ta yaphta al gilaadi wahid mara fi sena, le mudata arba ayam.

Chapter 12

1biga nadi ruja ta Ephraim; homon ruwa le zephon wa homon kelim le yaphtah, malu inta amulu harib deed shaab ta moni wa inta ma nadi nina ashan bi ruwa ma inta? Nina bi haragu biet taki de fir as taki. 2Yaphtah kelim le homon, ana wan as tai kan fi suraa shedid deed shaab ta amoni zaman ana nadi intum, intum ma jaa alagu ana min homon.3Zaman ana ainu intum ma jaa alagu ana, ana wodi haya tai fi ida tai wa ana ruwa shakila deed shaab ta amoni, wa yahwah wodi le ana intishar biga leh intum jaa amulu mushikila ma ana allele? 4Yaphtah limu ruja al fi gilaad kulu sawa wa homon shakila deed Ephraim. Rujal ta gilaad hajimu ruja ta Ephraim ashan homn kelim,”Intum ya gilaadeen intum jere min Ephraim wa Manasseh,5Gilaadeen shilu mahalat al tehet fi urdon al si ruwa le Ephraim. Zaman al ayi min nas al fadulu min Ephraim kelim, la, 6Biga homon bi kelim le homo kelim shibboleth wa kan howo kelim shibboleth ashan howo ma biu agdeer nadi kelima de biteriga al kwes, towali nas ta gilaadeed bi amsuku howo wa katulu howo fi aradi ta urdon. Itniin wa arbeen alf 42,000 min nas ta Ephraim kan katulu fi zaman dak.7Yaphgtah kan ishtakal ze ghadi fi Israel le mudat sitaa senawat. Biga yaphtah al min gilaad mutu wa kan difunu fi wahid ma mudun ta gilaad.8Wa baad yaphtah, ibzan al min betelehem ishtakal ze ghadi fi Israel. 9Huwo kan indu teletiin awlad. Huwo wodi banat tuo al teletiin le juozu wa howo jebu teletiin banat min nas taniin wa juozu le awlad tuo. Huwo kanghadi fi Israel le mudat sabaa sena awt.10Ibzan mutu wa kan dofunu fi betelehem. 11Wa baad huwo Elon al min zebuluni amulu khidma ze ghadi fi Israel. Huwo hakimu Israel le mudat asharaa senawat. 12Elon al zebuluni mutu wa dofunu fi aijalon fi ardi ta zebuluni.13Baad huwo abdon jena ta hillel al min phirtoni ishtakal ghadi fi Israel. 14Huwo indu arbean awolad wa teletiin iyal iyal, homon kan gi arkab sebeen hamar wa Huwo hakimu Israel le mudat tamaniya senawat. 15Abdon jena ta hillel phiratoni mutu wa dofunu fi phitatoni fi ardi ta Ephraim fi jebel ta amalekeen

Chapter 13

1Tani mara shaab ta Israel amulu shar fi ena ta yahwah wa huwo selimu homon fi ida ta phalastineen le mudat arbean senawat. 2Kan fi zol min zorah, min usura ta Daniteen kan isim tuo manaah mara tuo kan ma gi weledu wa hiya kan ma indu jena.3Malaka ta yahwah zahir le mara de wa kelim le hiya,”Ainu hasa, inta kan ma gi hamil wa inta ma weledu jena, lakin inta bi hamil wa bi weledu jena. 4Hasa inta keli amulu hisab taki ashan ma bi ashrab merisa aw sharab al gowi, wa ma keli inta akulu ayi haja al ma tahir. 5Biga inta bi hamil wa bi weledu jena weled. Keli muse ma lemisu ras tuo, ashan jena bi gedimu le allah min huwo fi rehim wa huwo wa huwo bi bada kalisu shaab ta Israel min ida ta phalistineen.6Biga mara jaw a kelim le rajil tuo,” Zol ta Allah jaa le ana, wa kan shekil ta tuo ze malaika ta Allah kan mukhif shedid. Ana ma asalu Huwo kan jaa min wen wa huwo ma wori le ana isim tuo. 7Huwo kelim le ana,”Asuma! Inta bi hamil wa inta bi weledu jena weled ashan keda ma keli inta ashirab merisa aw shirab al gowi, wa kwli inta ma akulu ayi akil al ganon wori gal ma tahir, ashan jena de bi wodi le Allah min zaman al Huwo fi rehim taki lahadi yom ta mutu tuo”.8Biga manaoh seli le yahwah wa kelim”Ah ya rab min fadlak keli zol ta Allah al inta rasulu de jaa le nina tani mara ashan keli huwo alimu nina kef ninaa bi amulu hajat le jena al gi jaa weledu gerib de.” 9Allah asuma re sut ta manoah, wa malaika ta Allah jaa le mara de tani mara zaman al hiya kan gi geni fi mahal zaraa lakin manoah rajil ta hiya kan mafi maa hiya.10Biga mara de jere bi sura wa kelim le rajil tuo, “ASuma rajil de zahir le ana rajil al kan zahir fi yom dak de.” 11Biga manoah gum fok wa jere wara mara tuo, zaman huwo wosulu le rajil de, huwo kelim gal”Inta yau zol al wonusu maa mara tai de?” Rajil de kelim,”Ayii de ana.12Biga manoah kelim”hasa keli kalam taki kun hagiga gawaniin le jena de shunu, wa shukul ta jena de bi kun shunu?” 13Malaika ta Allah kelim le manoah”Keli lazim hiya amulu ayi haja al ana kelim le hiya. 14Keli hiya ma akulu ayi haja tala min shejarat ta karma wa ma keli inta sibu hiya asurubu merisa aw shirab al gowi aw akulu ayi haja al ma tahir. Lazim keli hiya amulu ayi haja al ana kelim le hiya keli amulu.15Manoah kelim le malaika ta yahwah”Min fadlak keli inta geni shuiya, keli inta wodi le nina wokit ahsan bi jahizu le intum jena ghanamayo. 16malaika ta yahwah kelim le manoah hata ka nana gen, ana ma bi akulu akil taki, lakin kan inta jahizu zebiha al haragu keli inta gedimu huwo le yahwah. Manoah kan ma arufu gal de kan malaika ta yahwah.17Manoah kelim le malaika ta yahwah gal”Isim taki munu? Ashan keli nina azimu inta kan kelimat taki biga hagiga. 18malaika ta yahwah kelim le huwo,”Malu inta bi asalu isim tai?” Isim tai Ajeeb.19biga manoah shilu ghanamayo al sukeir tegdima ta dura wa wodi hajat de fir as hajeer wa Huwo gedimu le yahwah. Huwo amulu haja ajeeb shedid wa kan nas manoah wa mara tuo gi ainu. 20Zaman al kan duokhan gi tala min mazbaha de zaman manoah wa mara tuo ainu manzar de wa homon bad waga tehet ma wosa tomon.21Malaika ta yahwah ma zahir le manoah aw mara tuo biga manoah arufu gal de kan malaika ta yahwah. 22Manoah kelim le mara tuo”Nina gi ruwa bi mutu, ashan nina ainu Allah.23Lakin mara tuo keli le huwo, "Iza kan yahwah deeru katulu nina, huwo kan ma bi gabilu zebiha al haragu ne nar de, wa zebiha ta dura al nina gedimu le huwo de. Huwo kan ma bi wori le nina hajat deel kulu aw kan fi de huwo ma bi sibu nina asuma hajat zed eel."2425Baad zaman le gedam mara de weledu jena weled wa huwo wodi isim tuo Samson weled de raba wa yahwah bariku Huwo. 25. Ruhu ta yahwah bada hariku huwo fi mahaneh dan, biena zorah wa eshtaol.

Chapter 14

1Samson ruwa fi mantika ta

2Zaman huwo rejaa Huwo kelim le abu tuo wa uma tuo”Ana ainu mara fi Timnah wahid min banat ta phalastin. Keli intum jebu hiya le ana hasa ashan bi geni mara tai.3Abu wa uma tuo kelim le Huwo”Mafi biniya min bien banat ta ahal taki hini? Wele min wasat ta shaab ta nina? Hal inta gi ruwa shilu mara min phalistineen al ma tahiru deel? Samson kelim le abu tuo”Jibu biniya de le ana, ashan zaman ana ainu hiya, ana bi muksut shedid. 4Lakin abu wa uma tuo kan ma arufu gal kalam de jaa min yahwah ashan huwo deeru amulu sura deed phalisteneen(hasan zaman dak nas phalestineen yau bi haimu Israel).5Biga Samson fi timnah maa abu wa uma tuo, wa homon ruwa fi shijerat ta karma fi timnah wa ainu hinak yau assed al sukeir ea gi jaa hajimu humon. 6ruhu ta yahwah towali jaa fi huwo huwo seretu aseed de le itniin bes ze huwo gi gesimu ghanamayo al sukeir wa kan mafi haja fi ida tuo. Lakin huwo ma kelim le abu tuo aw uma tuo aan haja al huwo amulu7Huwo ruwa wa wonusu ma biniya de wa zaman huwo ainu hiya kan hiya giyafa shedid. Samson tala muksut 8Baad ayamat shuiya huwo rejaa ashan bi jouzu hiya, Huwo rejaa fi nefsu mahal dak ashan bi ainu haikal ta aseed de wa ainu hinak mujmu ta duban aseel wa aseel fi juwa jesim ta asees al fadulu de 9Huwo shile aseed de fi iden tuo wa Huwo ruwa wa huwo gi akulu fi zaman huwo gi douru. Zaman huwo jaa fi le abu wa tuo, huwo wodi le humon wa humon akulu lakin huwo ma wori le homon gali huwo shilu assed de min jowa gesim ta aseed al huwo kan sibu de10Abu ta Samson ruwa le mahal al kan biniya de gi geni fogo wa Samson amulu ihtifal hinak ashan de kan adaat ta shabab hinak 11Towali zaman al ahaal ta hiya ainu huwo, homon jebu teletiin min sabihata tomon ashan bi geni maa huwo.12Samson kelim le homn”Keli ana haki le intum gisa, iza wahid min intum wori le ana ejaba al sah fi muda ta sabaa yom ta ihtifal, ana bi wodi hadiya teletin jalabiya min ketan wa 13Lakin intum ma wori le ana ejaba al sah, biga intum yau bi wodi le ana teletiin gita ta gumasat. Humon kelim le huwo wori le nina gisa taki de ashan keli nina asuma14Huwo kelim le homon, “Kan tala min al gi katulu haja al gi akulu; kan tala min al gowi haja al hilu.” Lakin guof tuo ma ligu ejaba fi talata yom15Fi yom nimra arba homon le mara ta Samson, kabasu rajil taki ashan howwo bi wori le nina ejaba ta gisa de, kan inta ma amulu nina haragu inta ma biet ta abu taki kulu. Hal intum nadi nina hina ashan intum bi seregu nina?”16Mara ta Samson bada koregedam tuo hiya kelim”Inta gi akrahu ana, inta ma gi hiba ana inta wori gisa le shaab tai lakin inta ma wori le ana ejaba tuo?” Samson kelim le hiya,”Asuma ana iza ka nana ma wori le abu tai aw uma tai, ana bi wori le inta?” 17Hiya koree le mudat sabaa yom al ihtifal tomon bi kalasu fogo. Fi yom al sabie Huwo wori le hiya al ejaba ashan hiya kan dagitu Huwo shedid. Hiya ruwa wori ejaba de le ahal ta shaab hiya18Gebili shimish bi waga fi yom al sabie de ruja ta medina kelim le huwo”Shunu yau ahta min al aseed? Shunu yau gowi min al aseed?” Samson kelim le homn, iza kan intum ma kurju ma bagara tai, intum kan ma bi legu ejaba le gisa tai de.”19Biga yahwah towali nezil ruhu tuo le Samson ma gowa. Samson le Ashkelon wa katulu teletin min ruja tomon. Huwo shilu gumashat tomon wa huwo shilu gumashat deel wa wodi le nas al ashrahu gishs de, huwo ruwa le biet ta abu tuo wa huwo kan zalan shedid 20Wa kan mara ta Samson wodi le sabi tuo al shedid
Chapter 15

1Baad ayamat shuiya, fi zaman ta hasad ta dura(Gimih), Samson shilu ghanamayo wa huwo zuru mara tuo huwo kelim fi nefsa tuo”Ana bi ruwa fi jowa ta mara tai, lakin abu ta mara tuo ma rudu ashan huwo bi dakalu 2Abu ta hiya kelim, ana hagigatan fekiru enu inta gi akrahu biniya tai de, ashan keda ana wodi hiya le sabi taki. Fi ukut tuo al sukeir jemil shedid futu hiya hagiga, shilu hiya bedal tuo3Samson kelim le homon, hasa ana bi kun brie(Ma indu zamb) iza ka nana katulu phalastineen deel 4Biga Samson ruwa amsuku tultumiya saalab wa Huwo robutu kulu itniin sawa, danaaba ma danaaba.5Biga Huwo wala nar fir as ta gesh deel, huwo bada turudu saalib deel dura al gi wagif wa dura al gatau kalas fi mahal zaraa. Sawa ma ashjar ta karma wa janem ta zietun 6Phalastineen bada asalu gal”De munu yau amulu haja de?” wori le homon gali, Samson nesieb ta timiteen, Huwo amulu keda ashan timiteen shilu mara ta Samson wodi le sabi tou, biga al phalastineen ruwa haragu hiya wa abu tuo7Samson kelim le homon, kan de yau haja al intum amulu ana bi integim min intum wa baad keda, ana kalas bi wogif, 8Biga Huwo gata nas deel gita gita, kuraa wa laham ta kuraa maa ketil shedid biga Huwo le tehet wa iesh fi dakil jebel fie tam9Biga al phalestineen jaa geni fi yahudiya wa mala fi lehi 10Biga ruja al fi yahudiya kelim, malu intum jaa deed nina?” humon kelim, nina jaa ashan bi amsuku Samson wa nina deeru amulu le huwo ze ma huwo amulu le nina11Biga talata alf min rujal ta yahudin lahadi tehet jebel ta etal, wa humon kelim le Samson, hal inta arufu inu phalestineen deel humon yau gi hakimu nina? De shunu al inta amulu le nina de? Samson kelim le humon”humon bada amulu le ana ashan kida ana dafa le humon”12Humon kelim le Samson,”Nina jaa ashan bi robutu inta wa wodi inta le idan ta phalestineen”, Samson kelim le homn, halifu takum le ana gal intum ma bi katulu ana ma iden takum” 13Humon kelim le huwo, La nina bes bi robutu inta bi hubal wa nina bi wodi inta le homon. Nina bi waadu inta nina ma bi katulu inta. Biga humon robutu huwo bi itniin hubal al jedid wa humon tala Huwo min jebel14Zaman huwo wosulu fi lehi, phalestineen bada kore ma soot shedid wokit homn ainu huwo, yala ruhu ta yahwah nezil be gowa le huwo- hubal al robutu ma iden tuo de biga ze kheit al haragu, wa humon waga bara min iden tuo15Samson ligu adom ta kasma ta humar al lisa ma afiin wa bada shilu wa huwo katulu alfi rujal ma haja de 16Samson kelim”Bi adom ta kasma ta humar, laham ta kura fok laham ta kura, bi adom ta kasma ta humar ana katulu alfi rujal,17Zaman Samson intaha min kalam tuo, huwo jadau adom ta kasma ta humar de bara wa huwo bada nadi mahal de Ramat lehi, 18Samson kan biga atshan shedid wa huwo bada kore le yahwah wa kelim, inta wodi Intisar al azim del le khadim taki-lakin hasa ana gi ruwa waga fi iden tan as al ma taharu deel?19Allah gesimu wa fata mahal fadi fi lehi wa moyo bada nezil, zaman huwo ashrab, guwa tuo rejaa tani wa Huwo biga hai. Biga Huwo nadi isim ta mahal de En Hakkore, wa mahal de lisa fii fi lehi hata al yom, 20Samson hakumu ghadi ta Israel fi zaman ta phalestineen le mudat ishriin sena.

Chapter 16

1Samson rowa le Gaza wa huwo Eynu mara al ta zeina henak, wa huwo rowa le heya. 2wori le Nas ta Gaza gali “Samson ja heni.” Huwomon haseru bet wa amolu le huwo kemeen belil kulu fi Bab ta Medina, huwomon geni beerah belil kulu wa kelimo: “keli Nina intizir lahadi Saba, baad de anina be katulu huwo”3Samson num hata nus belil. Fi nus belil huwo gum fok wa agilla itnin amod ta baba ta medina wa arfa fi kitfa tou ila fok Jebel fi kidam ta Hebron.4Bad de, Samson hebu mara fi wadi Sorek. Isim ta heya Delila, 5hukaam ta falastiin ja le heya , wa kelim , “ ciyaasu Samson keli houw wory siir ta gowa tou alkebir wa keef anaina be agdir gelibo huwo ,amol kalam de wa kulu zol min anina be wodi le inta 1,100 shekel min feeda .”6fa Delila kelim le Samson: “malis wori le ana malo inta endu gowa kebir ze di? Keef momkin zol be robotu inta , wa inta ma be agidir amolo haja aow fiiku 7Samson jowabo le heya :“kan roboto ana ma saba habil al jidid ana bekun deeyif ze ayi zol."8hukam ta falastiin jibu le heya saba hobal jidid wa heya roboto ma huwo 9wa kan kemin de amolo fi jowa tou. Heya kelim le huwo: falastiinin ja le inta ya Samson. Huwo kata hobal de ze keit al kafif al habiso ma Nar. Heya ma arofo gowa tou.10baga delila kelim le Samson,“intakabaso anawa sowato le ana.Malis, wori le ana keef momkin be agdier intisir le inta” 11huwo kelim le heya “kan huwomon roboto ana ma hobal jidid al lesa ma estakalo ma huwo, ana be tala deef ze ey insan,” 12bega delila shilo hobal jidid wa bada roboto ma huwo, wa kelim le huwo, “nas falastin fok inta, Samson!” rojal de kan be geni estena fi nus jowa lakin Samson gata kulu hobal al fi eida tou sukeer sukeer.13Delila kelim le Samson, “le hadi hassa inta Lisa be kabaso ana wa kelim le ana sowata. Wori le ana keef be agdiro intisiro le inta, “ Samson kelim le heya “kan inta shilo wa mesto saba min shar tai wa inta roboto fi weitid ana be kon ze ay insan.” 14laman huwo num delila shilo saba min shar tou wa somoro fi weitidwa heya kelim le huwo, “nas falastin be ja le inta ya Samason huwo gum min num wa agila kulu shar al doko fi weitid de.”15heya kelim le huwo, “ keef inta be kelim gali inta be hebo ana , wa inta ma be wori asraar taki le ana, inta kabaso ana talata marat wa inta ma be wori le ana gowa taki, “ 16kulu yom heya be amolo le huwo dakit ma kalam wa heya dakito huwo shedid huwo fekir keli huwo mutu bara.17Samson wori le heya kulu hajat al fi gelba tou wa kelim le heya , “ ma gaataou shar min ras tai kulukulu , wa ana niziir le Alaa min fi batan ta uma tai. Kan shar tai gaataou, gowa tai bekun mafi, ana bekunn ze ay insan.”18Laman delila arofu eno Samson kelim le heya al hagiga kulu al fi gelba tou , heya raslo wa nadi hukam ta falastiin, wa kelim, “tal takum ,huwo wori le ana kulu haja,” hukam ta falastin ja ma feeda fi eida toumon. 19heya wodi huwo num fi rogoba tou. Wa nadi rajil ashaan gaata saba shar tou al misto de min ras tou, wa heya baga aliso huwo leano gowa tou bega mafi.20heya kelim , “falastiin be ja le ninta ya Samson! “ huwo gum fok min num wa kelim , “ ana be tala bara ze ayam al fat wa bekun hur. “ huwo ma arof gali Yahewa seebo huwo. 21falastiniin gobudu huwo wa tala eyna tou bara.huwomon jibu huwo tehit fi Gaza wa roboto huwoma cilcila min nihas, wa kutu huwo atano degig fi sejin. 22wa shar ta ras tou bada raba tani bad ma kan gaatau.23hukam ta Falastiin limo sawa ashaan kidemo zebiah kebri Le alaa toumon dajon, wa be afrah. Huwomon kelim,“alaa tanina inteciro Samson, ado tanina, wa wodi huwo fi eida tanina.” 24laman shab eynu huwo , huwomon bada mejido alaa toumon , wa kelimo , “alaa tanina intecir ala addo tanina wa wodi huwo le anina–modimir ta beled tanina, huwo katolu ketir min anina.25lama huwomon be amolu ehitifal toumon , huwomon kelim , nadi Samson , keli huwo ja alabu le anina.” Nadi huwo min sejin wa huwo alabu kidam toumon , wa wogifo huwo been amud. 26huwo kelim le jena al be amsoko eida tou, “shilo ana fi amod al Bet de be sabit fogo, ana azo teki fogo.”27Bet de kan Malian ma Rojal wa Nusowan. Wa Kulu hukam ta falastiinin fi henak. Wa fok fi talata alif Rojal wa Nusowan, huwomon be eynu alabu ta Samson.28Samson sely le Yahewa wa kelim, “ Ya said tai Yahewa, zikir wa gowi ana fi mara de demero falastiniin fi wahid dor ashaan huwomon tala itnin eyna tai.” 29Samson Amsoko ala itnin amud al fi nus ta Bet de be sabit fogo, wa huwo dakit wahid be eida al yemin wa tani be eida al shamal tou.30Samson kelim “keli ana mutu ma falastiniin !” huwo dengiri wa dakito be gowa wa Bet de waga le kulu shab al fi fogo, nas al mutu fi zaman ta mutu tou, ketir min nas al huwo katolu lego huwo hai. 31akona tou wa nas al gerib ma abu tou ja shilo jesim tou wa dofonu huwo been Zorah wa Eshtaol fi ma hal ta dofonu ta Manoah abu tou. Samson hokomo Israel le muda essherin sena.

Chapter 17

1Kaan fi Rajil isim tou Mich be geni fi Jebel Ephraim 2huwo kelim le uma tou, “ 1,100 shekels ta feeda al ana shilo min inta , wa inta laanu , wa kelim fi adana tai yau feeda de ma ana . “ana yau seriku” uma tou kelim “keli Yahewa bariko inta, ya jena tai!”3huwo rija 1,100 shekel ta feeda le uma tou wa uma tou kelim , “ ana kasiso feeda de be isism taki le Yahewa, wa anina be amolu timsal wa amolu sanam , wa yau ana be rija le inta feeda de”. 4huwo rija feeda de le uma tou, uma tou wodi meeteen shekel ta feeda le nas al be amolo sanam de, wa huwomon amolo itnin timsal le heya , wa kutu fi Bet ta Micah.5Micah kasiso makan fi Bet tou ashaan be kun le ebbada ta rabunat. Yala huwo amolo ephod wa trafim, wa keriso whaid min eyal tou gesis le huwo. 6fi zaman dak Israel ma endu Melik, kan kulu wahid be sarif be terika tou.7kaan fi weled sukeer min Bethlehem fi yahuza min gebila ta yahuza , huwo min laowe. Huwo begeni amolo wajib tou hinak. 8Rajil de tala min medina Bethlehem fi yahuzawa rowa fetiso le huwo makan ta geeni. Fi sika tou huwo ja fi Bet ta Micah fi jebel ta Ephraim. 9Micah kelim le huwo, “ inta ja min ween?” huwo jowabu : “ ana laowemin Bethlehem fi yahuza , wa ana be rowa fetiso makan al ana be geeni fogo.”10Micah kelim le huwo, “ geeni ma ana wa kun abu tai wa gesis. Ana be wodi ashaara shekel ta feeda fi sena malabis taki wa akil taki.” Laowe tifagu fi kalam tou 11huwo rudu ashaan geni ma huwo. Weled de bega geni ze wahid min ayal ta Micah.12Micah keriso laowe de , wa huwo bega gesis le huwo wa geeni fi Bet ta Micah. 13Micah kelim : “ hassa ana arof gali Yaheweh be kun kowis ma ana , leano laowe de bega gesis le ana”.

Chapter 18

1Fi ayam dak mafi Melik fi isarel. Iyal ta ossra ta Dan be fetiso makan al huwomon be geeni fogo, lenao huwomon ma lego nesba toumon min Ard fi nus ta Shab ta Israel. 2iyal ta Dan ralsulu khamsa Rojal min gebila toumon, nas al endu kibra fi harib ta Zorah wa Eshtol, keli huwomon rowa jasos wa kashefo Ard.” Huwo kelim le kelim le huwomon , “rowa wa eynu takom Ard” . huwomon ja fi jebel Ephraim, ila bet ta Micah, huwomon num henak.3laman huwomon fi bet ta Micah huwomon arofu min sowt ta gesis ta Micah huwo min gebila ta laowe, huwomon rowa le huwo wa asalo huwo, “munu yau jibu inta heney? Inta be amolo shonu fi makan de? Ley inta heney?” 4huwo kelim le huwomon , “ de yau haja Micah amolo le ana : huwo ajiro ana ashan be kun gesis tou.”5Huwomon kelim le huwo, “ malis asalo ezin min Alaa ashan nina be arofu kan mohiima ta ninia be naja weli la.” 6Gesis kelim le huwomon, “ rowa takon be salam. Yahewa be shilo intakon fi sika al intakon be rowa fogo.”7Rojal al kahmsa rowa wa wosulo ila Laish, huwomon lego ahal tou al sidonians begeni be amaan ze nas ta sidonians, huwomon bi aman mafi zol be amolo le huwomon moskila fi Ard tomon, wamafi hakim al zaalim, wa huwomon baadin min sidonans wa ma be taamal ma ay zol . 8huwomon rija ila gebila toumon fi Zorah wa Eshtol. Aahal toumon asalo huwomon , “ tagarir takun shuno.9Hhuwomon jowabo keli nina hajimo huwomon inin aynu Ard toumon de tamam jiden, wa intakon ma be amolo haja?. Matakum kun kaselan ashan be rowa wa dakalo wa shilo Ard de. 10Kan intakom rowa henak , inta be lego Nas al amenin ,wa Ard de kebiir! Rabuna wodi huwo le intakon-makan al fogo ay haja fi Ard.11siitoumea Rojal min gebila ta Dan mosalhiin lel harab, min Zorah wa Eshtaol. 12huwmon rowa amolo keem fi Kiriath jearim, fi Yahuza .de yau kutu Shab nadi mahal dak keem ta Dan lahadi alila, huwo fi garb ta Kiriath Jearim.13Huwomon rowa bara min henak ila jebel ta Ephraim wa jai la Bet ta Micah. 14Rojal al khamsa al huwomon rowa eynu Ard ta Lish kelim le ahaal toumon , “ hal intakon araofu fi beut dak fi ephod, Household alih,wa sanam al salawo kirir takum hasa intakon be amolo shonu”.15Humon rowa le etijah dak.wa jai la bet ta laowe fi bet ta Micah.wa huwomon selemo huwo. 16Wa kan Rojal ta iyal dan al sowtto mea al mosalihin bewogif fi baba al be dakalo min fogo.17Khamsa rojal al rowa kashifo Ard de dakalu jowa wa shilo sanam al amolo, wa ephord , wa household ( trafiim) wa sanamtani,wa gesis be wogif fi bab dukol ma sottoo mea rojal al mosalahiin be adowad ta harb. 18Jama deel dakalo fi Bet ta Micah wa shilo sanam al amolo ma eida, wa ephod, wa household ( trafiim) , wa sanam tani . wa gesis de kelim le huwomon : intakon be amolo shuno?.19Humon kelim askuut!Kutu eida taki fi khasma wa taal maana wa kun le anina abu wa gesis. Huwo kowis le inta ashan be kun gesis le bet wahid, min inta bekon gesis le gebila wa osra fi Israel?. 20geliba ta gesis bigamokosot , huwo shilo ephord wa traffiim wa sanam ta bet, wa huwo dakalo fi nus ta shab.21bad de huwomon rowa fi sika toumon bad huwomon kutu iyal wa haiwanat ,wa afashat toumon kidam toumon. 22Laman huwomon bega baadin min bet ta Micahrojal al giribin min bet Micah lemo wa kobodo huwomon ma iyal ta Dan. 23huwomon kori le iyal ta Dan , wa huwomon gelibo le , wa kelimo le Micah: Moshkila taki shuno, inta nadi nas taki ashan shakila?.24Huwo jowabo intakom shilo alaa al ana amolo , wa gesis tai, wa rowa . fi shuno tani al intakon sebu? Keef intakon be asalo ana moshkila taki ma ana shonu?” 25Shab ta Dan kelim kilima le huwo, “ mata nakish ma anina ,aow bad min nas al zalaniin be hajemo inta, wa inta ma osra taki be katolu.” 26Sahab ta Dan bada rowa fi sika toumon , laman Micah ayno huwomon gowiin min huwo, huwo rija le bet tou.27Iyal ta Dan shilohaja al Micah amolo, wa gesis tou Kaman shilo, huwomon rowa le Laish, huwomon tani le nas ta salam, wa ma endu shak ma badon toumon, huwommon hajimo huwomon nas deel wa katolu huwomo ma seef wa harago medina. 28Mafi zol be ankisso huwomon leano mahal de beeid min Sidon,wa huwomon ma endu moamala ma ayi zol.wa kan medina de gerib ma wadi al fi Bet ta Rehob. Huwomon rija abino medina de wa geni fogo. 29wa huwomon semi isim ta medina de Dan be isim ta abu toumon al huwo wahid min ayal ta Israel .lakin isim ta Medina de kan be astamilo Laish.30Sahb ta Dan amolo sanam al amolo ma eida le nefsa toumon. Wa kan Jonathan jena ta Gershom, jena ta Musa, huwo wa iyal tou kan gasaosa le gebila ta iyal ta Dan lehadi fi yom ta abudeia. 31wa huwomon isteimir istamil sanam al Micah yau amolo de , fi kulu zaman fi Bet ta Alaa fi Shiloh.

Chapter 19

1Wa fi ayam dak mafi melik le shab ta Israel, kan fi rajil laowe gerib be geni fi guura ta Jebel Afraim,huwo shilo mara le nefsa tou be seir min Bethlehem fi Judah. 2lakin heya ma amiin ma huwo; heya sebo huwo wa rowa le bet ta abu tou fi Bethlehem ta Judah. Heya geni hinak arba shahar.3Rajil tou shilo kadam tou wa itnin himar wa rowa ila Bet ta abu tou ashaan rija heya, laman abu ta beneya de eynu huwo , huwo tala farhan ma ashan gabil huwo. 4Nessib tou, abu ta beneya de, asiigo huwo ashan be geni talata yom. Huwomon akolu , wa ashrobo, huwomo geni belil kulu hinak.5fi yom nimara arrba huwomon gum bidiiri wa jahzo ashaan rowa, lakin abu ta beneya de kelim le rajil ta beneya tou, “ akol haja beseit , yala inta be rowa.“ 6baga huwomon geni sawa ashan be akolo wa ashrob. Abu ta benya de kelim,“ malisgeni ma anina alila wa istaamta ma nefsa taki.”7Zaman laowe de gum ashaan be rowa, nessib tou asuruo tani keli huwo num. 8bega fi yom nimira khamsa huwo gum bediri ashan be rowa, lakin abu ta beneya de kelim, akolo haja aowel . wa akodu raha wa geni lahadi fi ashiya.”Wa Huwomon kulu akolo sawa.9Bad deRajil de gum ashan be rowa huwo ma kadam wa jena tou, nessib tou abu ta beneya de kelim le huwo , “ hasa wata bega asheya wa be tala belil, geni wa istamta fi zama taki, inta be gum bokra saaba bediri wa rowa fi bet.”10lakin Laowe de ma rodu ashan be num tani. Huwo gum wa rowa ila Jebus de fi Jerusalem huwo ma itnin hemar wa kadam wa jena tou. 11laman huwo gerib fi Jebus, wata tala belil kadam tou kelim le said tou “ taal keli nina rowa le nas Jebus wan num fogo.12said tou kelim : keli nina ma rowa le medina gerib al mafi fogo iyal ta Israel heney. Keli nina rowa le Gibeah.” 13Huwo kelim le kadam tou, taal keli nina rowa fi mahalat de wa num fi Gibeah aow Ramah.”14huwomon rowa hata wosolo le Gibeah, fi Ard ta Benjamin. 15huwomon lefo henak ashan be num fi Gibeah. Wa huwomon geni fi meedan ta medina mafi zol istagbel huwomon fi Bet tou.16Rajil ajooz ja min makan shokol tou min mahal zarah fi asheya. Wa rajil de min Jebel taEphraim, huwo gerib ma Gibeah.lakin rajil de be geni fi maka al eyal ta Benjamin fi fogo 17Huwo lego huwomon be wogif fi meedan ta medina , huwo asalo huwomon : “intakom be rowa ween, wa intakom ja min ween?”18Wa rajil al mosafir de jowabo: “ nina ja min Bethlehem fi Judah , ila garia fi Jebel Ephraim, wa ana be rowa fi bet ta Yahewa, lakin mafi zol azo shilo ana fi bet tou. 19wa anina endu giish wa akil le hemar tanina, wa fi Kaman regif wa khamr le ana wa kadam taki al beneya heni , wa jena de wa kadam taki. Ana ma mohtajh le haja.”20wa ajooz de kelim: “ intakom mrhab fi bet tai. Matakun num fi meedan, ana be wodi kulu haja al inta mohtaj le huow”. 21huwo shilo huwomon fi bet tou wa wodi gish le hemar toumon, huwom gasolo gura toumon wa huwomon akolo wa ashrobo.22Laman huwomon be afrah ma nofos toumon , bad min rojal ta medina al batal hasiro bet wa duku bab wa kori le rajil al ajoz de huwo yau sedo bet. Humon kelim, “ jebo bara alrajil al ja fi bet taki , anina azo num ma huwo.” 23rajil sedo bet de ,tala bara le huwomon wa kelim: “ la, ya akwana tai, matakun amolo haja al batal de! Ze ma rajil de deefan fi bet tai , matakun amolo katia al batal de.24Yau beneya tai al azra wa kadam tou keli ana ndai huwom le intakun wa istamta takun ma huwom wa amolo haja al intkon azu amolo, lakin matakon amolo haja batal le rajil de”, 25lakin rojal al batalin de aba asuuma le huwo. Rajil al deefan eynu kedi mafi terika ila huwo tala mara tou al kadam de, huwomon num ma heya belil kulu la hadi sabah. Wa gerib sabah huwomon sebo heya. 26mara de ja fi sabah wa wogga fi bab ta bet ta rajil al said tou be geni fogo lahadi nahar.27Said tou gum fi sabah, zaman huwo fata abowab ta bet wa tabi asar ta terika ta kadam tou al mara de woga fi bab ta bet, wa eida tou ala kashab ta bab. 28huwo kelim le heya : gum geli anina rowa”. Heya ma jowabu huwo leno heya mutu huwo arfa heya fi hemar wa rowa fi makan tou.29Laman huwo wosulo fi bet huwo shilo sekiin, wa gata kadam tou de ila itnashar kiita ma odam tou, huwo wazau le kulu gebila ta Israel, 30huwo kelim kulu zol al eynu kiita de : “ ma hasil min yom shab ta Israel tala bara min Masir lahdi yom de. Fekiro takon an huwo! Wodi le anina ershad! Wori le nina keli anin amolo shonu!”

Chapter 20

1shab ta Israel kulu tala ze rajil whaid, min Dan ila Beersheba wa min Ard ta Gilead, lemo fi kidam ta Yahewa fi Mizpah 2keyadat ta kulu shab ta Gabail ta Israel , rowa fi makan al kulu shab ta Alaa be limo fogo, huwmon 400,000 Rajil al jahez ashaan shakila ma seef.3Iyal ta Benjamin asoma gali shab ta Israel rowa fok fi Mizpah. Shab ta Israel kelim , “ wori le anina kalam al batal de hasil keef.” 4laowe , al mara tou katulo de, jowabo, “ana jai la Gibeah fi Ard al tabi le Benjamin, ana wa mara tai ashan be num henak.5fi belil rojal min Gibeah hajimo ana , huwomon haasiro bet ,wa gasid ashan katolu ana. Huwomon num ma mara tai, wa heya mutu. 6ana shilo mara tai wa gata jisim tou sukeer sukeer, wa rasolo huwomon fi kulu makan al Israel woriso, leano huwomon amolo haja batal wa fasad fi Israel. 7hasa intakom kulu ya shab ta Israel, wodi takon ershad wa nesiha hene.8Nas de kulu gum ze rajil whaid, wa huwomon kelim, : mafi whid min anina be rowa fi camp tou , wa Kaman mafi min anina be rija fi bet tou! 9lakin has de haja nina ba amolo le Gibean: anina be hajimo huwo ze guura be wori le anina.10anina be shilo ashara rojal minmeagebila, wa anina be shilo mea min alif, wa alif min ashara alif, ashan be geni jahiz le nas de, ashan kan huwomon ja fi Gibeah fi Benjamin, huwomon be agder hokomo huwomon ma moskila al huwomon amolo fi Israel . “ 11yala rojal ta Israel huwomon lemo be fikra whaid fi medina.12gabail ta Israel rasulo rojal kulu fi gabail ta benjemin, “ wa de katia yato al intakom amolo fi nus takon? 13yala, wodi le nina rojal al batalin ta Gibeah, ashan nina be katulu huwomon, asahn nina be shilo katia de bara min Israel .“ lakin nas ta benjemin ma asoma le sowut ta akwaana toumon, nas ta Israel. 14yala iyal ta Benjamin ja sowa fi medina ta Gibeah ashan shakila iayal ta isreal15nas ta Benjamin ja min medina toumon ashan shakila fi yom dak wa sita wa ashrin alif asakir al deribo ashan shakila ma seef. Be edaafa fi sobomea min rojal al aziilo min Gibeah. 16wa fi nus ta asakir de fi sobomea rojal al azilo huwom abuu sahmal kulu Whid min huwomon kan loku hajir fi shar ma be jili.17Shab ta Israel , ma hasibu adad min Benjamin, adad 400,000 rajil , al deribo le harb ma seef. Kulu deel rojal ta harb. 18Shab ta isreal gum, row fok fi Bethel , asalo Arshad min Alaa . huwomon asalo, “monu be rowa aowel ashan hajimo shab ta Benjamin le anina ?” Yahewa kelim “ Judah be hajimo aowel.”19Iyal ta Israel gum fok fi saaba wa medo camp toumon gerib ma Gibeah. 20rojal ta Israel rowa bara ashan shakila ma Benjamin fi Gibeah. 21shab ta Benjamin tala bara min Gibeah, wa huwom katolu itnin wa ashrin alif rajil min shab ta Israel fi yom dak.22Lakin shab ta Israel gowi nefsa toumon wa kowonu saff ta harb fi nefsa makan al aowel . 23bega shab ta Israel rowa wa kori kidam Yahweh lahadi asheya ,asalo Arshad min Yahweh. humon kelim , “ hal anina be rowa hajimo akona ta nina , shab ta Benjamin?” Yahewa kelim, “ hajimo humon!”24bega shab ta Israel rowa hajimo jiish ta Benjamin fi yom nimira talata. 25fi yom nimira itnin, Benjamin tala gabil huwomon fi Gibeah wa huwomon katolu tamantashar alif rajil min shab ta Israel. Huwom kulu min nas al deribo ashan shakila ma seef.26Yala kulu shab ta Israel , rowa fok fi Bethel wa henak humon kori kidam ta Yahweh, wa humon suum fi yom dak lahadi ashia, wa humon kedimo zibiah al harago ta salam le Yahweh.27Shab ta Israel asalo Yahewa. Wa kan sondok ta ahad ta Alaa kan lisa fi henak. 28wa phinehas, jena ta Eleazar jena ta Aaron, kan huwomon be akdim fogo “hal keli nina rija ashan shakila akwaana ta nina tani iyal ta Benjamin weli keli nina wogif ashan katolu huwomon?” Yahewa jowabo: katolu huwomon leano bokora ana be gelibo huwomon”.29wa shab ta Israel amolo kemin hawiil Gibeah, 30shab ta Israel huwomon rowa harib ma iyal ta Benjamin le dor nimira talata, huwomon wogif fi Gibeah ze mara alaowel wa itnin.31Yyal ta Benjamin tala ashaan be shakila ma shab, wa torodu huwomon bara min medina. Huwomon bada katolu bad min shab. Henak fi teletiin rajil min Israel al mutu fi mahal zara wa fi sika.whid sika be rowa fi Bethel, wa tani ila Gibeah.32Shab ta Benjamin fekiro gali huwomon intisir ila Israel ze mara alfat, “lakin shab ta Israel kelim keli nina jiri wara wa juru huwomon bara min medina ila sika.” 33kulu rojal ta Israel harik min mahalat toumon wa geni fi Baal Tamar, wa Israel amolo kemin min makan toumon min Maareh Gibeah.34Ashaara alif rajil min isreal al azilo, wa harib kan shidid, Lakin asakiir ta Benjamin kan ma arof gali haja saab be rowa hasil le humon. 35Yahweh inticir ila iyal ta Benjamin kidam ta Israel , fi yom dak, shab ta isreal katolu 25,100 rajil min Benjamin. Deel kulu nas al deribu le shakila ma seef.36Iyal ta Benjamin arofo gali hazimu huwomon. Kan shab ta isarel rija wara leno huwomon be etimid ala hojiom al mofaja. Huwom endu rojal dooso fi Gibeah. 37yala rojal al dooso baadon jeiri fi medina ta Gibeah. Huwomon bada shetito wa katolu eyi zol fi medina ma seyouf toumon. 38kan fi tifagia been rojal ta Israel wa rojal al dooso baadom toumon. yala rojal al dooso de kan be amolo eshara chaas. Huwomon kan be amolo dukan kebir.39Laman iyal ta Israel gelibo fi harib iyal ta Benjamin bada doku wa katlu rojal ta Israel adad toumon teletin rojol , leano huwomon kelim: momkin huwomon be hazimo Israel ze harib alaowel .40laman dokan bada rowa fok min medina iyal ta Benjamin lifo wara toumon wa eynu dukan be rowa le haadi fi samaa min kulu medina. 41yala rojal ta Israel lifo, wa rojala ta Benjamin kafo leno huwomon eynu mosiba be ja le huwomon.42Humon jieri bara min Israel , wa rowa le sahara. Lakin harb wosolu le humon rojal ta Israel tala bara min medina wa katolu humon fi maka al humon be wogif fogo.43Rojal ta Israel haasiro Rojal ta Benjamin wa bada torodu huwomon. Huwomo ma sebu le humon raaha. Huwomo hazimo humon fi montika ta sika ta Gibeah. 44tamantasar alif motu min shab ta Benjamin . humon kulu nas ta harb.45humon lefo wa jeri fi sahara ila hajir Rimmon. Israel agdir katolu khamsa alif min humon fi sika wa humon istemir torodu humon lahadi Gidon,wa henak humon katolu aktar min alif tani. 46kulu asakir ta Benjamin al katolu kan khamsa wa asherin alif min rojal al deribo fi shakila ma seef, huwom kulu nas al ma be kafo harb.47Lakin sooto mea rajil agdir ashaan jiri ila sahara, ila hajir ta Rimmon. humon geni henak le moda ta arba shahar. 48rojal ta Israel rija wara le iyal ta Benjamin humon katolu shab,kuluwa haiwanat fi kulu medina. humon demero hajat kulu al humon lego , wa Kaman harago kulu medina be nar.

Chapter 21

1Rujal ta Israel kan halifo fi Mizfat, "Mafi zol min enna bi wodi biniya tou ashan zawjo min Benyameen." 2Baad dak humon gum ruwa le Beatieel wa geni gidam ta Allah lahadi missa, wa ma kore shedid be sout ali. 3Humon kelimo, "Malo, Yahuwa, Allah ta Israel, haja de bi hasil fi Israel, ino wahid min gabail ta Israel bi woduro alela?"4Tani yom sabah shaab kan gum sabah bedri wa abino mazbah hinak wa harago zabaih wa zabaih ta salam. 5Shaab ta Israel kelimo, "De yato min gabail ta Israel ma ja fi imajma ta Yahuwa de?" Ashan humon amolo halifa al kebear tou fi kalam ta zol al ma ja fi gidam ta Yahuwa fi Mizfat. Humon kan kelimo, "Bi katulo mait."6Shaab Israel kan hin le akwana tumon al fadulo min Benyamin. Humon kelimo, "Alela gebila wahid gatao min Israel. 7Muno yao bi le humon nuswan le delin al fadolo, leano enna halifo gidam ta Yahuwa ino mafi zol bi sibo humon zaojo banat tenna?"8Humon wonoso, "De ya gebila fi Israel ma ja le Yahuwa fi Mozfat?" Kan ligo ino mafi zol ja min Yabish Jilaad. 9Zaman wogifu nas hasab gabail tumon , humon ligo mafi zol ja min nas ta Yabish Jilaad. 10Majama de kan rasulo itnasher alf min rujal al gaween be talimat ino, 'Ruwa takum wa katulo nas Yabish Jilaad be seaf, hata nuswan wa iyal.11Amolo takom keda: Kulu rajil wa mara al geni ma rajil kede katulo."' 12Humon kan ligo orbumia fata fi Yabish Jilaad al ma geni ma rajil, wa shelo humon le majma al fi Shilowa fi Kanaan.13Majama kulu kan rasulo juwab wa kelimo le shaab ta Benjamin al fi sakhra Rimon shan ja le salam. 14Benyamin kan rija wa wodi le humon nuswan ta Yabish Jilaad, lakin nuswan de ma timo le humon. 15Humon kan haznanin min haja al hasil le Benyamin, leano Yahuwa amolo ingisam fi nus ta Israel.16Sheyok ta majmaa de kelimo, "Mono bi jibo nuswan le bagi Benjamin al fadulo, ashan nuswan tumon katulo kulu?" 17Humon kelimo, Lazim bi hafizo miras ta deal al fadulo min Benyamin, ashan gebila de ma bi wodoro min Israel.18Enna ma bi akeder wodi nuswan le humon min banat tanna, ashan shaab Israel halifo, 'Laana kede kon le ai zol wodi mara le Benyamin."' 19Fa humon kelimo, "Intum bi arufo ino fi ihtifal le Yahuwa bi amolo kulu sena fi Shelwa (fi shamal Beatel, sharg ta sika al bi ruwa fug min Beatel le Shakeem, wa junob Lebona)."20Humon kan wodi fikra le rujal ta Benyameen, gali, "Ruwa takum wa dusu nefa fi janain. 21Istena takum fi zaman al banat ta Shelwa bi tala ashan alabo, tala takum min jinena wa kulu zol kede shelo mara le nefsa tou min bata ta Shelwa, wa rija takum le ard Benyamin22Kan abuhat tumon aw akwana tumon ja wa ishtaki le enne, enna bi kelimo le humon, 'Wori takum raham le enna! Sibo humon geni ashan fi zaman ta harib enne kan ma akider ligo le kulu rajil mara. Intum abreta, leano intum ma wodi banat takum le humon."'23Rujal ta Benyameen amolo ze de. Humon shelo nuswan goduro adad tumon min banat al kan bi alabo wa humon arufa banat dal ashan bi geni nuswan tumon. Humon reja le ard al kan gesimo le humon. Humon rija abino medina tumon wa geni fugu. 24Baad dak iyal ta Israel sibo mahal dak wa ruwa fi beat, kulu wahid le gebila wa bab tou, wa kulu wahid le mahal al kan gesimo le huwo.25Fi zaman daak mafi melik fi Israel. Kulu wahid bi amolo al sah fi ena tou.

Ruth

Chapter 1

1Fi zama hukom ta gudda fi Israel, jean kan fi ard, wa fi rajil min Beatlaham ta Yahuza ruwa le Muwab ma mara tou wa itneen iyal tou. 2Rajil de isim tou Alimalik, wa isim ta mara tou Noumi. Isim ta itneen iyal tou Mahlon wa Kelion, humon min Afration Beatlaham ta Yahoza. Humon rahalu le Muwab wa geni hInak.3Alimalik, raji ta Noumi mutu, wa sibo heya ma iyal tou al itneen. 4Iyal de kan shelo nasawin min Muab; wahid isim tou Orfa ,wa tani de isim tou Raus. Humon geni hinak fatra ta ashara sena. 5Baad dak itneen iyal de Mahlon wa Kelion mutu, rajil wa itneen iyal sibo Naomi barao6Yala heya kan raba ma banat ta awlad tou wa reja mn beled ta Muwab ashan heya asuma inu fi beled ta Muwab Yahwa bariko shaab tou wa turab ma akil. 7Heya gum tala min makan al kan bi geni fugu ma etneen banat al itneen, wa humon tala fi sika ashan rija le ard Yahuza.8Naumi gum kelim le banat ta awlad tou," Ruwa, rija takum, kulu wahi le beat ta Umma tou. Kede Yahuwa kun kuwas ma intum ze ma intum kan kuwas ma ana wa le rujal takum. 9Kede Rabana mala intum be raha, kulu wahid fi beat ta tou ma rajil tou." Bega heya gabilo humon, wa humon kore be suot fok. 10Humon kelimo le heya." La! Enna bi reja ma ita le shaab taki."11uv 11 Lakin Naomi kelim," Rija takum, banat tai! malo intum dear ruwa ma ana? Hal ana lesa indo guwa ta welada ta awlad, ashan humon bi rabaa wa bi kun rujal le intum? 12Rija takum, banat tai, kulu wahid fi sika tou, fa ana biga ajuz. Iza ana gali, "ana bi itmana ligo rajil alela,' wa weledo awlad, 13intum bi akider istena lahadi humon raba? Intum bi aba jaozo ashan humon? La, banat tai! Ana hazin min ajli takum ashan i Yahwa mido iden tou le ana."14Banat tou de bada kore tani, be sout fok. Orfa gabilo nesiba tou wa rija, lakin Raus lesego le heya. 15Naomi kelimo," Asuma, hamati taki rija le ahal tou wa le illah tou. Rija wara ma hamati taki."16Lakin Raus kelim," Mata asuru ana ashan bi rija, leano mahal ita bi ruwa fugu, ana bi ruwa; mahal ita bi geni fugu, ana bi geni; shaab taki bi kun shaab tai, wa Illah taki bi kun Illah tai. 17Mahal al ita bi mutu fugu, ana bi mutu, wa bi dofuno ana fugu. Kede Yahwa akibo ana ziyad kan ana sibo ita, mafi haja bi ferigo enna elel mutu." 18Zaman Naomi ayno Raus asuru ashan bi ruwa ma heya, heya wogifo nikash ma Raus.19Humon istemir fi safar hata humon wosulo fi medina ta Beatlaham. Fi zaman al humon wosulo fi Beatlaham, medina kulu kan fi hamas be sabab ta tumon. Nuswan kan asalo," sai de Naomi?" 20Lakin heya kan kelimo le humon," Matakom nadi ana Naomi. Nadi takum ana Murr, ashan Allah al kebir kutu haya tai murr. 21Ana tala ma iden maliyan, lakin Yahwa rija ana le beat fadi. Ashan keda malo intum bi nadi ana Naomi, aino takum Yahwa akibo ana, al Gadier kutu ana hazin?"22v 22 Fa Naumi ma Raus al min Muwab, biniya tou, rija min medina ta Muab. Humon kan wosolo fi Beatlaham fi zaman bidaya ta hasad ta shaiir.

Chapter 2

1Kan fi zol isim tou Buaz bi geni fi Beatlaham. Huwo kan min usra ta Alimalik rajil ta Naomi al mutu. Huwo kan ganiyan wa maaruf shedid. 2Raus, al min Muab gum kelim le Naomi, "Kede ana ruwa wa legeto bagi Ssnabil (adana ta Geme) al bi fadolu fi makan zara. Ana bi ruwa fi ai makan al humon bi rudu le ana ashan bi ishtakal." Fa Naomi gum kelim le heya," Ruwa, biniya tai."3Raus kan ruwa wa legeto bagi al fadolo min zira baad hasad. Wa kan hasil ino heya kan bi ishtakal fi zira ta Buaz, al min osura ta Elimalik nesib ta tou. 4Zama Buaz ja min medina Beatlaham wa huwo kelim le hasadeen tou," Kede Yahwa kun ma intum." Humon kan juwabo, "Kede Yahwa bariko inta."5Buaz gum asalo khadim tou al mosol min hasad, Rajil ta mara de yao mono? 6Huwo kan juwabo wa kelim," De beniya min Muab, ja ma Naomi min ard ta Muab. 7Heya asalo min ana,' Sibo ana kede legeto bagi sanabil al bi fadulo wara min hasadeen al bi ishtakal .' Fa heya geni ishtakal min sabah lahadi hasa bedon raha, bes heya shelo raha besit."8Buaz gum kelim le Raus,"Asuma le ana, beniya tai, mata ruwa wa legeto sanabil (Adana ta Geme)min ai makan; mata sibo makan zara tai. Lakin geni hini wa ishtaka ma banat ta shokol tai al sukereen de. 9Kede ena taki geni bess fi makan zara al nas tai bi hsido fugu wa daoro wara bagi nuswan de. Ana wodi talimat le awlad de kede ma lemesu ita, kan inta biga atshan, ita bi akeder ruwa wa ashrab min zeer al rujal de malao."10Heya gum dengir gidam ta Buaz, wa ras ta tou lemeso wata. Heya wonoso le huwo,"Malo ana ligo rahma fi gidam taki al sibo ita bi ihtam be ana, ana ajnabi?" 11Buaz juwabo wa kelim le heya,"Ana asuma ann kulu hajat al ita amulo, min zaman ta mutu ta rajil taki. Ita sibo abu taki, uma taki, wa ard al weledo ita fugu wa ja ma uma taki....wa le shaab ita ma arufo gubal kida. 12Kede Yahwa dafa le ita hajat al ita amulo, Kede ita ligo ajur taki kamil min Yahwa, Allah ta Israel, al ita ligo himaya tehed jinah ta tou."13Heya biga kelim,"Kede ana ligo neima fi gidam taki, ya saeid tai, leano ita shejao ana , wa ita wonuso be ita wonoso kuwas le ana, ma ino ana ma wahi min batat taki al shakalin."14Fi zaman ta akil Buaz kelim le Raus, "Tal hini, wa akulu haba esh, wa dakalu lugma taki fi khamr." Heya kan geni jambo hasadeen de, wa huwo wodi haba hubob al hamiro. Heya akulo lahadi biga shaban wa sibo bagi.15Zaman heya gum ashan bi legeto sanabil, Buaz amiro shabab tou , gali, "Sibo takum heya kede legeto sanabil(Adana ta Geme) hata bain al rubuto (hizma) , wa matakum abuso heya. 16Kaman juru takum haba sanabil min al rubuto de, wa sibo takum ashan kede heya legeto, wa matakum daigo heya."17Fa heya kan gi legeto lahad missa. Baad dak heya dugu sanabil de, wa ta tou kan tala efa guduro 22 litir ta shaer. 18Heya kan arufa wa shelo le medina. Nesiba tou kan aino haj al heya limo. Kaman Raus kan tala bagi hubob al hamiro al fadulo de wa wodi le heya19Nesiba tou ka kelim le heya, "Alela ita legeto sheer waen? ita ruwa ishtaka waen? Zol al saido ita de kede kon mubarak." Raus gum kelim le nesiba tou ann sido mazraa al heya ishtakal fugu. Heya gali, "Isim ta sido mazra al ana ishtakl fugu alela de Buaz." 20Naomi kelim le biniya tou"Kede Yahwa bariko huwo, huwo ma sibo shokol kuwas ta tou tijah dael al haiin wa al meiteen." Naomi kelim le heya, "rajil de huwo gerib tanna al shedid, huwo wahid min bael al mosul min enna."21Raus ta Muab kelimo,"Huwo kaman kelimo le ana,'Ita lazi kede geni gerib min shabab tai lahadi humon kalaso hasad tai de kulu." 22Naumi kelim le Raus beniya tou,"De tamam, bitri, kan ita bi ruwa ma banat tou al sukerin, ashan kede ita ma bi ligo awaja kan ita ishtakal fi mazra tani23Raus kan bi geni gerib min banat shokol ta Buaz ashan bi legeto sanabil (Adana ta Geme) lahdi nihaya musim hasad ta shaer wa gemeh. Heya kan bi geni ma nesib tou sawa.

Chapter 3

1Yom tani Naomi kelim le Raus,"Biniya ta, sai ana ma bi fetishu le ita rajil ashan bi kutu bala le ita, ashan kulu haja bi ruwa kuwas ma ita? 2Buaz, zol al ita ishtakal ma banat ta shokol tou sawa, huwo ma yao gerib tanna? Asoma kuwas, alela huwo bi ferigo shaer tou min wasaka tou fi makan al bi nedifo fugu.3Ashan keda, beredo, kutu riha, wa libiso ahse gumash, wa ruwa fi mahal ta nedifo sanabil. Lakin mata zahir nefsa taki le huwo lahadi ma huwo akulu wa ashrab. 4Kan huwo bi num, aino makan ta num tou ashan ita bi ruwa le huwo, shilo gumash min kura tou, wa num hinak. Yala huwo bi wori kede ita amulo shuno." 5Raus kelim le Naomi, "Ana bi amulo kulu haja al ita kelim de."6Fa heya kan ruwa le mahal ta dugu sanabi, wa heya ka amulo ze ma hamati tou kelim le huwo. 7Zaman Buaz akulu wa ashrab wa mazaj tou biga tamam, huwo ruwa num fi taraf kum ta gesh ta shaer. Raus gum ruwa berah, wa arofa gumash min kura tou, wa num tehet.8Fi nus bilel tou, huwo kala min num. Huwo aino jambo tou, fi mara bi num jambo kura tou! 9Huwo asalo," ita muno?" Heya juwabo, "Ana Raus, khadima taki. Mido taraf ta gumash taki fugu ana, ashan ita yao gerib ta tai."10Buaz gali," Biniya tai, kede Yahwa bariko ita. Haja kuwas al ita amulo hasa huwo ahsen min al fat, ashan ita ma ruwa wara rujal, kan meskin wala ganiyan. 11Hasa biniya tai, mata kafo! ana bi amulo kulu haja al ita wonuso, leano nas ta medina kulu arufu ino ita mara kwes.12Huwo hagiga ino ana gerib takum, lakin fi tani huwo yao gerib shedid min ana. 13Geni belel de, wa fi sabah, kan huwo rudu gum be wajib ta gerib , tamam. Lakin kan huwo ma rudu gum be wajib tou tijah taki, biga ana bi amolo, de hagiga ze ma Yahuwa hagiga. Num lahadi sabah."14Fa heya num jambo kura tou lahaedi sabah. Lakin heya kan gum bedri fi zaman al mafi zol bi akeder arufu zol al tani. Ashan Buaz kelimo," Kede ma arufu gali fi mara ja wa num fi makan de." 15Baad dak Buaz kelim, " Jibo tarha taki de wa amsuko." Zaman heya amulo, huwo kubo fugu seta akyal ta shaer (seta wa talateen litir) wa arufa fi dahar ta heya. Baad dak huwo ruwa le medina.16Zama Raus rija le nesib tou, heya kan asalo, "Fi suno hasil, ya biti?" Raus gum haki kulu haja al raji de amulo le heya. 17Heya kelim, "Huwo wodi le ana seta akyal ta shaer, leani huwo gali, 'Mata ruwa iden fadi le nesiba taki." 18Naomi gum kelim le, "Geni hini, ya biti, hahadi ma ita bi aino netija ta kalm de, shan rajil de ma bi irtah lahadi huwo bi kalaso kalam de alela."

Chapter 4

1Buaz gum ruwa le bawaba ta medina fi mahal al nas bi limo fugu wa geni hinak. Be zama besit, zol al gerib al kan Buaz wonuso kalam tou de muroro min hinak. Buaz kelim le huwo," Sabii, taal wa geni hini." Rajil de ja wa geni tihit. 2Buaz gum nadi ashara rujal ta medina al kubareen wa kelim le humon, "Geni takum hini." Fa humon ja wa geni tihi.3Buaz kelim le rajil al gerib le Elimalik,"Naomi, al rija min beled ta Muab, der bieo gita ard al le aku tanna Elimalik. 4Ana fekir ashan bi wori le ita wa kelim le ita, ' Bieo fi gidam ta del al bi geni hini de, wa fi hudor ta sheyok tai de.' Ka kan ita der ishteri ashan hafizo fi osra de, ishteri. Lakin kan ita ma der ishteri, wori le ana, ashan ana bi arofo, leano mafi zol bi akidr ashteri ele ita, wa ana be wara taki." Rajil de gum kelim," Ana bi ishteri."5Buaz gom kelimo," Fi yom al ita bi bieo ard de min Naumi, ita lazim bi shelo Raus mara al Muab de, armala ta rajil de, ashan bi arofa isim ta morhum fi miras tou." 6Biga rajil al gerib de kelimo," Ana ma bi ageder ishteri iyal tai ma bi ligo haja fugu. Ita kede shilo hak tai ta ishtero mahal de, leano ana ma bi agder ishteri."7Fi zaman daak, kan gi hasil fi Israel be khusos ta shira wa badilo hajat. Ashan bi asbito hag ta tani, zol bi shilu farda jezma tuo wa bi wodi le aku al dear ishtari de; de yao kan teriga ta hugog ta itifagiya fi Israel. 8Fa rajil al gerib de kelimo le Buaz," Ishtari le nefsa taki," wa huwo gom agila farda jezma tou wa wodi le Buaz.9Buaz gom kelim le sheyokh wa nas al gi geni," Itakum shuhodeen alela ana ishteri kulu haja ta Elimalik wa ta Kilion wa Mahlon min iden ta Naomi. 10Raus kaman mara al min Muab, mara ta Mahlon, ana shelo ashan bi kon mara tai, ashan ana bi hafizo isim ta meit wa miras tou, ashan isim tou ma bi woduro min nos ta akwana tou wa min medina tou. Intum shuhud alela!"11Nas al fi bawaba wa sheyokh humon kulu ka kelim," Enna shuhud. Kede Yahwa kutu mara al bi ja fi beat taki de ze Raheal wa Leya, al humon abino beat ta Israel; wa kede ita zido fi Afrata wa tala marof fi Beatlaha. 12Kede iyal al Yahwa bi wodi le ita min mara de geni ze beat ta Faris, al Samar weledo le Yahuza,13Buaz zaojo Raus. Huwo geni ma heya, wa Yahuwa bariko heya, wa heya weledo weled. 14Nuswan kan kelim le Maomi," Isim ta Yahwa kede bariko, huwo ma sibo ita alela bedon gerib ta osra, jena de. Kede isim tou kun marof fi Israel. 15Kede huwo geni sabab ta tejdid haya wa huwo shelo mosuliya taki kan ita biga ajuz, ashan biniya taki.... al hibo ita, weledo weled. Heya bega ahse le ita min saba awlad."16Naomi shelo jena de wa arofa fi duss tou, wa aino wara tou. 17Nuswan ta jeran wodi le huwo isim, gali," Weledo jena le Naomi." Humon kutu isim tou Obed. Huwo yao biga abu ta Jesi, al abu ta melik Daud.18De yao iya al weledo le Faris: Faris weledo Hesron, 19Hesron weledo Ram, Ram weledo Aminadab, 20Aminadab weledo Nahshon, Nahshon weledo Salmon, 21Salmon weledo Buaz, Buaz weledo Obed, 22Obed weledo Jesi, Jesi weledo Daud.

1 Samuel

Chapter 1

1Kan fi hinak rajil al akitu min ramathian ta sufiin, min jebel ta medina ta Afraim; Isim bitou kan al kanah jena ta Yeroham, jena ta Aliyahu jena ta tahu jena ta suf, huwo Aframi. 2Huwo indu itnen de Feninnah. Feninnah indu iyal, Lakin Hannah ma indu.3Rajil de bi ruwa min medina bitou sena baad sena ashan bi wa ashan bi gedimu zebiha le Yahwehh ta Junud fi shilioh. Itene awlad ta Alie, ito fani wa finhas, kahana le Yahweh, kan hinak. 4Wokit ja yom ta Alkanah ashan bi gedimu zobiha ta kulu sena, huwo daiman wodi agsam ta laham le Feninnah mara bitou, wa le kulu awlad wa banat bita hia.5Lakin le Hannah huwo diaman bi wodi ziyada agsam, leanu huwo hibu Hannah, be ragam min inu Yahweh kan gofulu rihim bita hia. 6Dera ta hia bi dala le hia shedid ashan bi kutu hia bi zalan, leanu Yahweh kan gofulu rihim bita hia.7Ashan kida sena baad sena, wokit hia bi tala le bet ta Yahweh ma usura bita hia, dera ta hia daiman bi kutu hia zalam, ashan kida hia bi Istakdimu kore wa ma bi akulu. 8Alkanah rajil bita hia daiman bi kelim le hia, “hanah, lee luti bi kore? Lee luti ma bi Akulu? Lee gelba taki zalan? Sei ana ma afdal le inti min ashara awlad?9Fi wahid min munasabat de, Hannah gom fok baad humon kalasu mia akil wa shirad fi Shiloh. Hasa Alie Al kahin kan geni ala mahal gaad bitou ala madkal le maabad ta Yahweh. 10Hia kan haznan shedid; hia bi seli le Yahweh wa bi kore shedid.11Hia amulu halifa wa hia gali, “Yahweh ta junud, kan ita bi ainu le waja ta kadma taki wa Zekiru ana, wa mata nesitu kadma laki, lakiu wodi le kadma taki jena, biga ana bi wodi huwo le Yahweh kulu ayam ta haya bitou, wa mafi mus kalis bi lemesu ras bitou.12Ze ma hia bi istemer selo gidam ta Yahweh, Alie ainu kasma ta hia. 13Hannah wonusu fi dakil gelba ta hia, shafah bita hia bi harik, lakiu sot bita hia ma bi asumau. Ashan kida Alie fekir gali hia sekran. 14Alie kelim le hia “lahadi miten inti bi kun sekran? Shilu merisa taki de bara min inti.”15Hannah juwabu, la, ya seid bitai, ana mara haznan fi rohu. Ana ma asherab merisa wele ana sekran bemerisa al gowi, lakin ana bi dofugo rohu bitai gidam ta Yahweh. 16Mata kutu kadma taki ashan bi kun mara al ma indu khima; ana bi wonusu wonusu bar ketir galak huzun) bita al ketir wa Istifzaz talise) bitai.”17Biga Alie juwabu wa kelim, “ruwa be salam; kede Allah ta Israel wodi talab al inti asalu min huwo” 18Hia kelim, kede kadma taki ligo neaama fi ena taki” biga mara de ruwa fi sika ta hia wa akulu; wosa ta hia kan biga ma hazuan.19Humon gom sabah bedri wa sajadu gidam ta Yahweh wa biga humon rija tani le bet bitomon fi Ramah. Al kanah arufu Hannah mara bitou, wa Yahweh zekiru hia. 20Wokit zaman ja, Hannah hamil wa weledu weled, hai hadi isim bitou Samuel, gali leanu ana kan aslu huwo min Yahweh, min Yahweh.’’21Tani mara al kanah wa kulu bet bitou tala ashan bi gedimu le Yahweh zebiha ta sena wa bi dafa ahad bitou. 22Lakin Hannah ma ruma; hia kelim le rajil ta hia, ana ma bi ruwa lahadi jena de bi fotuma: biga ana bi jibu huwa, ashan biga huwo bi zahir gidam Yahweh wa bi geni hinak ilea bad.” 23Al kanah rajil ta hia kelim le hia, “ amulu al bi kun kwes le ita, istena lahadi tia bi fotumu huwo: bes bikun Yahweh bi akitu kalam bitou .” ashan kida mara de geni wa rada weled bita hia lahadi hia fotumu huwo;24Wokit hia kan fotumu huwo, hia shilu huwo ma hia, le gidam be talata sena bagara, ephah ta degig taam, wa gizaz ta meria, wa hia jibu huwo le bet ta Yahweh fi Shiloh. Hasa jena de kan lisa suger. 25Humon katulu bagara de, wa humon jibu jena de le Alie26Hia kelim, oh, seyid bitai! Ze ma ita hai, seyid bitai, ana yau mara al wogif hina le ita bi seli le Yahweh. 27Le Ajli jena de ana seli wa Yahweh wodi le ana sual al ana asalu min huwo. 28Ana wodi huwo le Yahweh, kulu ayam ta haya bitou huwo yau som al kebir le Yahweh.” Biga huwo sajada “abidu” Yahweh hinak

Chapter 2

1Hannah seli wa kelim, geliba tai arufa le Yahweh. Guron tai arufau le Yahweh. Kasuma tai dala ras ta ado tai, ashan ana farahan fi kulasa taki.2Mafi zol kudus ze inta Yahweh, mafi ai haja gerib ma inta; mafi ai hajar ze Rabuna ta nina.3Mata wonusu kalam ta dala ketir ashan dala ta arfa nefsa shedid. Ashan Yahweh ayu Rabuna ta neget, be huwo amal bi wasinu. 4Akhir ta rujal al gowi kasuru, lakin del al kafu huto guwa ze gas.5Del al kan kamil “shabaan” ijiro nufus bitomon bar le aish; Del al kan jiyan ma bi kun jiyan. Hata al ma bi weledu huwo weledu saba, lakin mara al indu iyal ketir bi tala deef.6Yahwehh bi katulu wa bi jibu ashan bi hai. Huwo bi kutu ashan bi waga fi hawiya wa bi Arfa fok. 7Yahweh bitutu nas tannin masakin wa taniin ganiyan.8Huwo bi Arfa al meskin bara min wasaka “turab”Huwo bi arfa zol al muhtag min turab ashan bi kutu humon bi geni ma nas al shurafa wa bi worsu kursi ta mejid.9Huwo bi harisu kura ta nas bitou al Aminin, Lakin nas al ashrar bi kutu ashan bi askut fi doluma, leanu mafi zol bi gilibu be guwa.10Del al bi aridu Yahweh bi kasuru le gitaat; Huwo bi wodi sika diid humon min sama. Yahweh bi hokum nihayat ta ardi; huwo bi wodi guwa le melik bitou wa bi arfa guron tames bitou”1111.Biga Elikana ruwa le ramah, le bet bitou, jena de kadimu Yahwehh fi gidam ta Alie al gesis.12Hasa awlad ta Alie kan ma indu gima. Humon ma arufu Yahwehh. 13Tebia ta kahana ma shaab kan yau asna ai rajil gedimu zebiha, kadam ta kahana bi ja ma shayala al indu talata isnan fi ida bitou, ligo laham de be nijitu. 14Huwo bi kutu huwo be asaya dakil furon, Auo hala, auo tawa, auo gidira. Kulu al kamash “shayala” bi tala ma huwo kahin de bi shilu le nefsa bitou. Humon bi amulu de fi Shiloh ma kulu Israel al ja hinak.15Al batal gubal humon bi haragu shaham, kadam ta kahana de bi ja, wa bi kelim le rajil al kan bi gedimu zebiha de, wodi laham ashan bi amulu sheya le kahin; leanu huwo ma bi rudu laham al nigitu min inta, lakin bes al neyi “al kam”. 16Kan rajil de kelim le huwo, “humon bi haragu shaham de awel, wa biga shilu ze ma ita der.” Kaman huwo bi kelim, la, ita bi wodi huwo le ana hasa; kan mafi ana bi shilu huwo be guwa.” 17Katia tarujal al sukar azim shedid gidam ta Yahwehh, leanu humon hagiru alisu tagdima ta Yahweh.18Lakin Samuel kadimu Yahweh ze jena be ephod min malabis ta kitau. 19Uma bitou amulu le huwo rida sukeyer wa jibu le huwo min sena le sena, asna hia bi tala ma rajil ta hia ashan bi gedimu zebiha ta sena.20Alie bariku alkanah wa mara bitou wa kelim, kede Yahwehh wodi le ita iyal ketir min kilal mara de ashan talab al hia amulu min Yahweh biga humon rija le bet bitomon. 21Yahweh tani saidu Hannah wa tani hia biga hamil. Hia weledu talata awlad wa itwin banat. Fi zaman de, jena Samuel raba gidam Yahwehh.22Hasa alie kan kebir shedid; huwo asuma kulu al iyal bitou kan amulu le kulu Israel, wa kef humon kan bi num ma nasuwan al kan bi kadimu fi bab “madkal” ta khema ta ijtima. 23Huwo kelim le humon, lee itkum bi amulu hajat ze de? Leanu ana asuma amail takum al batal min nas del kulu” 24La, awlad bitai; leanu huwo ma kews kabar al ana asuma itakum bi kutu shaab ta Yahwehh wodoru sika.25Kan walid zol rajil amulu katia did zol tani, Allah bi hukumu huwo, lakin kan zol amulu katia did Yahwehh, munu bi wonusu le huwo? Lakin humon ma bi asuma le sot ta abu bitomon, leanu Yahwehh gasitu ashan bi katulu humon. 26Jena Samuel raba, wa zidu fi sokol kewes ma Yahweh wa Kaman ma nas.27Hasa rajil Allah ja le Alie wa kelim le huwo, “Yahwehh kelim, sei ana ma beyinu nefsa bitai le bet ta abu taki asna humon kan fi masir fi Azab ta bet ta feraon? 28Ana azilu huwo bara min kulu gabail ta Israel ashan bi kun kahin tai, ashan bi tala fok le mazbah bitai. Ana wodi le bet ta abu taki kulu tagdimat ta shaab ta Israel al amulu be nar.29Lee, biga, itakum bi dusu zebiha bitai wa tagdimat, al ana wodi awamir fi mahal al ana fogo? Lee ita bi akrimu awlad taki fok min ana itakum bi kutu nufus takum bi kun semin be kulu tagditmat al ashan ta shaab tai Israel? 30Ashan kida, Yahwehh, Allah ta Israel, bi alinu, ana bi amulu waad inu bet taki wa beet ta abu taki bi douru gidam tai ilea bad. Lakin hasa Yahweh bi alinu, bi kun beyid min ana ashan huwo bi amulu, leanu ana bi akrimu del al bi Akrima ana, lakin del al bi Akrima ana, lakin del al bi hagiru an ataman bitou bi kun besit.31Ainu, ayam bi ja asna ana bi gata min guwa taki wa guwa ta bet ta abu taki, biga ma bi kun fi hinak umur towil le ai zol fi bet taki 32Ita bi ainu deeka fi mahal al ana fogo. Be ragam min inu al kewes bi wodi le Israel, ma bi kun fi umur towil le ai zol (rajil) fi bet taki. 33Ai zol min itakum al ana ma gata min mazbah tai, ana bi sababu ena taki le fashal, wa ana bi sababu huzun fi gelba taki, biga kulu ziyada ta bet taki bi mutu ligo lisa rujal.34De bi kun alama le ita al bi ja min itmin awlad taki, min Hophni wa Finehas; humon kulu bi mutu fi nefsa yom. 35Ana bi gomu le nefsa tai kahin al amin al bi amulu hasab ma fi gelba tai wa fi roho bitai. Ana bi abinu le huwo bet al mutuakil wa huw bi dooru gidam mishah ta melik bitai le abad.36Ai zol al sibu huwo fi bet taki bi jaw a bi dengir tehet le huwo, bi asalu min gita ta fida wa rekif ta eash, wa bi kelim, malesh kutu ana le wahid min wazayif ashan ana bi akulu gita ta eash.

Chapter 3

1Jena Samuel kadimu Yahweh tehet alie kelima ta Yahweh kan nadir fi Ayam dak; kan mafi ruiya mutukerir. 2Fi zaman dak, asna Elie, nazar bitou kan bada tala deef biga huwo ma bi ainu kewes, huwo kan bi num tehet fi serir bitou. 3Lam ba ta Allah kan lisa ma tala bara, wa Samuel kan nayim tehet fi hikal ta Yahweh, al kan tabut sefina ta Allah fogo. 4Yahweh nadi le Samuel, huwo kelim, ana yahu.5Samuel jeri le Alie wa kelim, ana Yaha leanu ita nadi an Elie kelim, “ana ma nadi ita. Rija num tahet tani” biga Samuel ruwa wa num tehet. 6Yahweh nadi tani, “Samuel.” Tani Samuel gom wa ruwa le Elie wa kelim, ana yhu leanu ta nadi ana.” Elie wa kelim, “ana yahu lenau ta nadi ana” Elie Juwabu, “ana ma nadi ita, jena bitai; num tehet tani.”7Hasa Samuel lisa kan ma indu kibra min Yahweh, kan maf ai risala kalis min Yahwa al beyun le huwo. 8Yahweh nadi Samuel tani nimra talata. Tani Samuel gom fok wa ruwa le Elie wa kelim, ana yahu, leanu ita nadi ana” biga Elie zekir inu Yahweh kan bi nadi weled de.9Biga Elie kelim le Samuel, ruwa wan um tehet tani; kan huw nadi ita tani, ita bi kelim wonusu, Yahweh, leanu kadam taki bi asuma.” Biga Samuel ruwa wan um tehet fi mahal bitou al kas tani mara.10Yahweh jaw a wogif; huwo nadi ze fi awkat tani de, Samuel, Samuel” biga Samuel kelim wonusu, leanu kadam taki bi asuma” 11Yahweh kelim le Samuel, ainu ana bi ruwa amulu haja fi Israel fi adana ta ai zol al asuma huwo bi kun atresh.12Fi yom da kana bi shilu bara diid Elie kulu haja ana kelim an bet bitou, min bidaya le hihaya. 13Ana kelim le huwo inu ana bi ruwa hukumu be bitou asna kulu zolum al huwo arufu an huwo, leanu awalad bitou jibu leanu le nufus bitomon wa huwo ma wogifu humon. 14Ashan kida ana halifu le bet ta Elie inu zulum ta bet bitou ma bi afi kalis wele be zebiha au tagdima.”15Samuel num tehet lahadi sabah; biga huwo fata Abuwab ta bet ta Yahweh. Lakin Samuel kan bi kafu ashan bi kelim Elie an rueya. 16Biga Elie nadi Samuel wa kelim, Samuel jena bitai huwo kelim, ana yahu,”17Huwo kelim, de yatu kalam huwo kelim le ita ? ana bi asalu kede ita ma dusu huwo min ana. Allah bi amulu le ita, wa hata ketir, iza ita. 18Samuel kelim le huwo kulu haja huwo ma dusu ai haja min huwo. Elie kelim, “ kelim “huwo Yahweh. Kede huwo amulu al kewes le huwo.19Samuel raba kebir, wa Yahawah kan ma huwo, wa huwo ma kutu ai haja min kalam ta nubua bitou ashan bi waga tehet. 20Kulu Israel min dan le beershaba arufu gali Samuel azilu ashan bi kun nebi ta Yahweh. 21Yahweh zahir tani fi Shiloh, leanu huwo alinu nefsa bito le Samuel fi Shiloh be kelima bito.

Chapter 4

1Kelima ta Samuel ja le kulu Israel. Hasa Israel tala bara le harib diid al filistinuon. Humon jahisu muaskar fi Ebenezer, wa Filistinuon jahisu muaskar fi afek. 2Filistinoun katitu le harib diid Israel. Asna intishar harib, Israel kan hagimu be Filistinuon, al katulu bi wosulu arba alif rujal fi midan ta harib.3Asna shaab ja dakil muaskar, shiyok ta Israel kelim, lee Yahwa hagimu amina alela gidam ta Filistinuon? Kede nina jibu tabut sefina ta ahad ta Yahwah hina min Shiloh, ashan bikun hina ma nina, bi kun huwo bi hafisu nia min ida ta adu bi ta nina , 4Biga shaab rasulu rujal le Shiloh; min hinak humon tabut sefina ta ahad ta Yahwah ta junud, al geni fok ta al churcbin. Itniin awalad ta alie, Hophni wa Finehas, kan hinak ma tabut sefina ta ahad ta Allah.5Asna tabud ta ahad ta Yahwah ja delail muaskar. Kulu shaab ta Israel wodi hutaf azim ta farah, wa arid bada hizu. 6Asna Filistinuon asuma izaag kore kore, ta surak ta farah, humon kelim, de shunu yau amulu surak ta farah al shedid fi muaskar ta al Abraniin al fi wasat? Biga humon zekir inu tabud sefina ta Yahwah kan ja dakil muaskar.7Filistinoun kan kafu; humon kelim, Allah ja dakil muaskar humon kelim, welu mushkila le nina mafi haja zede al hesil gubal kida! 8Welu mushikila le nina! Munu bi hami nina min guwa ta Aliha al gadirin del? Del yahu Aliha al hagimu al masriin be anuwa muklelf ketir min Isabat darbat fi beria. 9Sheja takum, wa geni takum rujal, itakum filistinuon, au itakum bi kun abiid le al Abrawiin, ze humon kan abiid le itakum, kede itakum kun rujal, wa haribu.”10Filistinuon haribu katulun wa Israel kan hagimu geilibu kulu zol jere le khema bitou, wa al dabau kan azim shedid; teletin alif kadam al waga min Israel. 11Tabud ta Allah kan shilu, wa itniin awlad ta Alie, Hophni wa Finehas, mutu.12Rajil min Benyamin jere min saf ta harib wa ja le Shiloh hefsa yom, huwo wosulu ma gumash bitou al seretou, seretou wa turab fi ras bitou. 13Asna huwo wosulu, alie kan bi geni fi magaad bitou gerib ma sika bi ainu leanu gelba bitou bi dogu ma galak ashan tabud sefina ta Allah. Asna rajil de dakalu medina wa wori Akbar, kulu medina bada be surak.14Asna alie asuma sot ta surak, huwo kelim, mana ta izaaj de shunu? Rajeil de ja be sura wa kelim alie, 15Hasa alie kan indu tamaniya wa tiseen sena; ena bitou ma bi rakis, wa huwo ma bi ainu.16Rajil de kelim le alie, rajil de kelim le alie ana yau wahid al ja min ta harib. Ana jere min harib alela. Alie kelim huwo kan bi ruwa kef, jena tai? 17Rajil al jibu akbar de juwabu wa kelim, Israel jere min Filistinuon, kamau kan fi hinak kasair azim wasat shaab. Kaman itniin awlad taki, Hophni wa Finehas, yahu mutu, wa tabud sefina ta Allah, shilu”18Asna huwo zekiru tabud sefina Allah, alie waga le wara min kursi bitou gerib ma itijah ta bab. Rukuba bitou kasuru, wa huwo mutu, leanu huwo kebir wa sheek. Huwo hukumu Israel Arbeiia sena.19Hasa biniya bitou, Fi hesib, mara ta finehas, kan hamlan wa biga gerib bi weledu. Asna hia fi nasab wa rajil ta hia kan mutu, hia dengir tehet wa weledu, lakin hia amulu waja hia gimir. 20Gerib le zamon ta mutu ta hia nusuwan al ja hia kelim, mata kafu ashan inti weledu weled. Lakin hia ma juwabu we le kutu al humon kelim de le gelba .21Hia wadi jena de Ichabod, gali mejid shilu bara min Israel! Leanu tabud sefina ta Allah shilu, wa ashan abu ta hia fi nasib wa rajil ta hia. 22Hia kelim, mejid shilu bara min Israel, leanu tabud sefina ta Alla kan shilu.

Chapter 5

1Hasa filistinuon kan shilu tabud sefina ta Alla wa humon jibu huwo min Ebenzer le asdod, 2Filistinuon shilu tabud sefina ta Alla, jibu huwo dalal bet ta dagon, wa kutu huwo fok gerib ma dagon. 3Asna shaab ta Ashdod gom bediri yom al tani, ainu, dagon waga be wosa bitou tehet fi arid gidam ta Yahwah biga humon shilu Dagon wa kutu huwo fok fi mahal bito tani.4Lakin asna humon gom fok bediri sabah al tani, ainu, Dagon, kan waga be wosa bitou tehet fi ardi gidam ta tabud sefina, ta Yahwah ras ta Dagon wa ayadi bitou kulu kan num gatau fi kashab. Bes dus ta Dagon yahu fadulu. 5De yaha, hata Alela, kahana ta Dagon wa ai zol al bi dakalu fi bet ta Dagon ma bi dosu kashab ta dagon fi Ashdod.6Ida ta Yahweh kan tegil le shaab ta Ashdod. Huwo demiru humon wa abula humon ma warmat, kulu Ashdod wa ardi bitou. 7Asha rujal ta Ashdod zekir al kan hasil, humon kelim, “tabud sefina ta Allah ta Israel ma bi geni ma nina, leanu ida bitou shedid diid nina wa diid Dogon Allah ta nina.”8Biga humon rasulu wa limu ma baad kulu hakam ta filistinuon; humon kelim, nina bi amulu shunu ma tabud sefina ta Allah ta Israel? Humon juwabu, kede tabud sefina ta Allah ta Israel de jibu hawli Gath.” Biga humon arfa tabud sefina ta Allah ta Israel hinak. 9Lakin baab humon jibu huwo hawilu, ida ta Yahwah kan diid medina, sabab kafu azim shedid. Huwa abula rujal ta medina, kulu suger wa kebir; wa kasuru le humon warmat.10Biga humon rasulu tabud sefina ta Allah le akron. Lakin ligo tabud sefina ta Allah dakalu fi akron, akroniuon bada be surak, gali, humon jibu le nina tabud sefina ta Allah ta Israel ashan bi katulu nina wa shaab ta wina”11Biga humon rasulu wa limu ma baad kulu hukam ta Filistinuon; humon kelim le humon, rasulu bara tabud sefina ta Allah ta Israel, wa kede huwo rija le mahal bitou al kas, ashan kede huwo ma tatulu nina wa shaab ta nina” leanu kan hinak kof ta mutu fi kulu anha ta medina; ida ta Allah kan shedid hinak. 12Rujal al kan ma mutu kan Abulau ma warmat, wa kore ta medina ruwa fok le samawat.

Chapter 6

1Hasa al tabuut ta Yahuah kan fi al medina ta Phalastinen le saba sahar. 2Biga al nas Phalastinen nadi le al kahana wa al sahara; umon kelim le umon,'' Sunu yau nina bi amulu ma al tabuut ta Yahuah? Wori na kef nina bi rasulu uwo wara le beled tau asili.''3Al kahana wa saharakelim, ''Kan itakum rasulu wara al tabuut ta al Allah, ma takun rasulu uwo bedun hadia; be kulu terigat rasulu le uwo tekdimat galat/zam. Biga itakum bi aliju, wa itakum bi aruf le iden tao kan lisa ma arfao bara min itakum lakadi hasa.'' 4Biga umon kelim, ''Sunu yau tekdimat al katia bikun al nina bi rija le uwo?'' Umon juabu, ''Kamsa warmat zahabia wa kamsa feran zahabia, kamsa kan al adat al yau al nefsa ze al adat ta al hukam ta al Phalastinen. Lianu al nefsa darabat augu itakum wa hukam takum.5Kida itakum lazim bi amulu sikil ta warmat takum, wa sikil ta feran takum al bi dafa/intagim al art, wa wodi mejit le al Allah ta Israil. Bikun uwo bi arfa iden tao min itakum, min aliha takum, wa min art takum. 6Le bes itakum bi tegilu gulub kum, ze al Masirien wa Pharaon gowi gulub tomon? De yau zaman al Allah ta Israil itaamal sedid ma irakum; Al Masirien kan ma rasulu bara al nas, wa umon rua?7Hasa biga, jahizsu cart jedit ma itniin abgar al bi rada al lisa ma istagdimu. Rubuu al abgar le al cart, lakin silu ijil tomon bed, bara min umon. 8Biga silu al tabuut ta Yahuah wa kutu uwo fi al cart. Kutu al rumus zahabi al itakum kalas bi rijau le uwo ze tekdimat al galat/zam fijua sonduk le tija wahid ta uwo. 9Biga rasulu uwo bara wa kede uwo rua le sika tao. Biga ragibu; kan uwo bi rua barau foho al sika le art tao le Beth Shemeh, biga de yau Yahuah al kan nafisu karisa kebir de. Lakin kan la, biga nina bi aruf gali de yau maiden tao al awugu nina; belaks, nina bi aruf gali de hasal le nina be sutfa.''10Al rijal amulu ze kan wori le umon; umon silu itniin abgar al bi rada, rubutu umon le al cart, wa dusu iyal tomon fi bet. 11Umon kutu al tabuut ta Yahuah fogo al cart, kaman ma sonduk fogo al feran zahabi wa al sikil ta warmat tomon. 12Al abgar rua adil fi al tija ta Beth Shemesh. Umon rua kaman wahid sikakebir, bikore ze umon bi rua, wa umon ma rija fi taraf wele le al yomin au le samal. Al hukam ta al Phalastinen tabaom wara umon le al hudut ta Beth Shemesh.13Hasa al nas ta Beth Semesh ka bi hasidu/gatau gemeh tomon fi al toi. Zaman umon arfa uyun tomon fok wa ayinu al tabuut, umon farhanin.14Al cart ja fijua al malzara le Joshua min al medina ta Beth Shemesh wa wogif inak. Al hajer kebir kan inak, wa umon gatau al kasab min al karlo, wa gedimu al abgar ze tekdima mahruk le Yahuah. 15Al Lawien silu tehet al tabuut ta Yahuah wa al sonduk al kan ma uwo, al fogo kan rumus zahabia, wa kutu umon fok al hajer kebir. Al rujal ta Beth Shemesh gedimu tekdimat mahruk wa amulu zebihat al nefsa yom le Yahuah.16Zaman al kamsa hukam ta al Phalastinen ayinu zede, umon rija yom dak le Ekron.17Delin yau al wiram zahabia al al Phalastinen rijau le tekdimat galat/ zam le Yahuah_wahid le Ashdod, wahid le Gaza, wahid le Ashkelon, wahd le Gath, wa wahid le Ekron. 18Al feran zahabia kan al nefsa fi adad ze al adad ta kulu al mudun ta al Phalastinen tabien le al kamsa hukam, mindimnu mudun al reisia wa keriyat beled. Al hajer kebi, betaraf al umon kutu tehet al tabuut ta Yahuah, fadulu sahid lakadi yomun haza fi al mahalzara ta Yeshu al Bethshemiten.19Yahuah hajam juzu ta al rujal ta Beth Shemesh ashan umon kan ayinu fijua al tabuut ta Yahuah. Uwo katulu 50,070 rujal. Al nas kore/ biga haznanin, ashan Yahuah kan wodi le nas darba kebir. 20Al rujal ta Brth Shemesh kelim, '' Munu yau agder le wogif gidam Yahuah, Allah kudus de? Le munu al tabuut bi rua bara min nina?''21Umon rasulu murasilin le al sukan ta Kiriath Jearim, keim, ''Al Phalastinien kalas jibu wara al tabuut ta Yahuah; taalu tehet wa silu uwo wara ma itakum.''

Chapter 7

1Al rujal ta Kiriath Jearim ja, salu al tabuut ta Yahuah, wa jibu uwo fogo al jua ta Abinadab fok al jebel. Umon ferigu barau welet tao Eleazar le hafisu al tabuut ta Yahuah. 2Min al yom al tabuut fadulu fi krirath Jearim, silu zaman towil, isirin senawat. Kulu al bet ta Israil haznanin wa itmana le rija le Yahuah.3Samuel kelim le kulu al bet Israil, ''Kan itakum rija le Yahuah ma gelba takum kulu, silu takunn bara aliha ajnebia wa al Ashtoreths min wasat takum, rija gulub takum le Yahuah, wa abidu uwo bes, biga uwo bi ankisu itakum min al ida ta al Phalastinen.'' 4Biga al nas ta Israil silu bara al Baal wa al Asthoreths, wa abidu Yahuah bes.5Biga Samuel kelim, ''Jibu sawa kulu Israil le Mizpah, wa Ana bi seli le Yahuah le itakum.'' 6Umon limu fi Mizpah, jibu moyo wa kubu bara gidam Yahuah. Umon samu yom dak wa kelim, ''Nina kalas kalas akta dit Yahuah.'' Uwo kan inak al Samuel kara nakis le al nas ta Israil wa kad al nas.7Hasa zaman al Phalastinen asma gali nas ta Israil kan limu fi Mizpah, al hukam ta al Phalastinen hajam Israil. Zaman al nas ta Israil sima be kida, umon kan kaifin min al Phalastinen. 8Biga al nas ta Israil kelim le Samuel, ''Mata wogif nadi le Yahuah Allah ta nina le nina, kida uwo bi kalis nina min al ida ta al Phalastinen.''9Samuel sal koruf al bi rada wa gedimu uwo kulu ze tekdimat mahruk le Yahuah. Biga Samuel kore le Yahuah le Israil, wa Yahuah juabu uwo.10Ze Samuel kan gedimu al tekdimat al mahruk, al Phalastinen ja gerib le hajimu Israil. Lakin Yahuah rudu ma sort sedid yom dak dit al Phalastinen wa jada umon fogo lakabata, wa umon kan gidam Israil. 11Al rujal ta Israil rua min Mizpah , wa umon turuju al Phalastinen wa katulu umon abaat ze tehet Beth Kar.12Biga Samuel salu hajer wa kutu uwo beina Mizpah wa Shen. Uwo semeu uwo Ebenezer, kelim , ''Lakadi ini Yahuah kan saydu nina.''13Kida al Phalastinen kan asiru wa umon ma agder dakalau le hudut ta Israil. 14Al art ta Yahuah kan dit al Phalastinen kulu al ayom ta Samuel. Al mudun kan al Phalastinen silu min Isarail agder rijau le Israil, min Ekron le Gath; Israil jabu wara manatik tomon min al Phalastinen. Biga inak kan fi salam beina Israil wa al Amoraien.15Samuel hakam Israil kulu al ayom ta haya tao. 16Ayi sena uwo bi rua fogo douriat le Bethel, le Gilgal, wa le Mizpah. Uwo karar le nikas le Israil fi kulu amakin delin. 17Biga uwo bi rija le Ramah, ashan bet tao kan inak; wa inak kaman uwo karar nikas ma Israil. Uwo kaman bana al mazbah/altari inakle Yahuah.

Chapter 8

1Zaman Samuel kan biga kebir, uwo amulu awulat tao guda ala Israil. 2Al isim ta bikir tao kan Yuel, wa al isim ta welet tao nimra itniin kan abijah. Umon kan guda fi Beersheba. 3Awulat tao kan ma rua fi sikat tao, lakin jere wara maksab mamohtaram. Umon bi silu rasawi wa karabu adala.4Biga kulu al sihuk ta Israil limu sawa wa ja le Samuel fi Ramah. 5Umon kelim le uwo, ''Ayinu, ita kalas kebir, wa awulat taki ma bi rua fi sikat taki. Ainu le nina melik le hukumu nina ze kulu al umam.''6Lakin de sibu Samuel ma moksut zaman umon kelim, ''wodi le nina melik le hukumu nina.'' Biga Samuel sala le Yahuah. 7Yahuah kelim le Samuel, ''Tii al sort ta al nas fi ayihaja umon kelim le ita; lianu umon ma aba ita, lakin umon kalas aba ana min geni melik tomon.8Umon biga amulu hasa al nefu ze umon amalu mini al yom Ana jibu umon bara min Masir, abau ana, wa kadimu aliha tanin, wa kida umon kaman bi amulu le ita. 9Hasa asma le umon; lakin anziru umon besida wa kede umon aruf al teriga al melik bi hukumu fogo umon.''10Kida Samuel wori kulu al kilimat ta Yahuah le al nas al kan asalu le melik. 11Uwo kelim, ''De bi kun al mumarasat ta al melik al bi aslit fogo itakum. Uwo bi silu awulwt takum wa kutu umon le markibat tao wa le bikun rujal hasasin tao, wa le jere gidam markibat tao. 12Uwo bi ainu le nefsatao kiyadat ta alaf wa kiyadat ta kamsinat. Uwo bi amulu juzu le zarau wata tao, juzu bi hasidu hasat tao, wa juzu le salau asiliha tao ta harb/sakila wa al alat le markibat tao.13Uwo kaman bi silu banat takum le salau ariah, tabikat, wa kabisat. 14Uwo bi silu al be akasan ta aradi takum, janain takum, wa janain zetun takum, wa wodi umon le kudam tao. 15Uwo bi silu asara fi mia ta dura takum wa ta janain takum wa wodi le muwazifin wa kudam tao.16Uwo bi silu kudam al rujal wa al nusuwan takum wa al aksan ta abgar takum wa hamir takum; uwo bi kutu umon kulu le sokol le uwo. 17Uwo bi silu asarat ta bahaim takum, wa itakum bi geni kadamin tao. 18Biga fogo yom dak itakum bi kore ashan al melik takum al itakum kalas iktar le nufustakum; lakin Yahuah ma bi juabu itakum fogo yom dak.''19Lakin al nas aba le asma le Samuel ; umon kelim, ''La! Inak lazim melik bi kun aala le nina 20kida ashan nina bikun ze kulu al umam tanin, wa kida melik ta nina bi hukumu nina wa rua bara gidam nina wa sakila/harib fi maarik tanina.''21Zaman Samuel asma kulu al kilimat ta al nas uwo keriru umon fi al adanat ta Yahuah. 22Yahuah kelim le Samuel, ''Tii sort tomon wa amulu wahidtani le bi kun melik le umon.'' Biga Samuel kelim le al rujal ta Israil, ''Ayi rajil lazim kede rua le medina tao.''

Chapter 9

1Inak kan rajil min Benijamin, rajil lohu taasi. Ismu yau kan kish welet ta Abiel welet ta Zeror ta Bekorath welet ta Aphiah, al welet ta Benjamien. 2Uwo indu welet ismu Saul, rajil sab wosim. Inak kan mafi rajil wasat al nas ta Israil al kan wosim aktar zol ze uwo. Min kitaf tao befok uwo kan atual min ayi wahid min nus al nas.3Hasa al hamir ta Kish, abu ta Saul, kan woduru. Kida Kish kelim le Saul weledu, ''Silu wahid min al kudam ma ita; gum wa rua fetisu le al hamir,'' 4Kida Saul abar hawli beled fi jebel ta Ephraim wa rua abri al art ta Shalshah, lakin umon ma ligo umon/hamir. Biga umon rua abri al art ta Shaalim, lakin umon kan mafi inak. Biga uwo rua abri al art ta al Benjaminien, lakin umon ma ligo hamir.5Zaman umon ja le al art ta Zuph, Saul kelim le kadam tao la kan ma uwo, ''Taal, kede nina rija wara, au abu tai bi wogif ihtimam le al hamir wa bada le galak an nina.'' 6Lakin al kadam kelim le uwo, '' Asma, inak rojul ta Allah fi medina de. Uwo yau rajil al yau mutmasik be ihtiram; ayihaja al uwo kelim bi hasi hagiga. Kede nina rua inak; bikun uwo bi agder wori le nina yatu sika nina bi rua fogo momria ta nina.7Biga Saul kelim le kadam tao, ''Lakin kan nina rua, sunu al nina bi jibu le rajil de? Lianu al ess fi sawal ta nina biga kalasu, wa ini biga mafi hadia bi silu le al fojul Allah. Sunu nina kalas indu?'' 8Al kadam juabu Saul wa kelim , ''Ini, Ana indi ma ana wahid-min arba ta gurus min fida al Ana bi wodi le al roju ta Allah, le wori nina yatu sika nina bi rua.''9Aslan fi Israil, zaman rajil masa le fetisu al maarafa ta )irada ta Allah, uwo bi kelim,'' Taal, kede nina rua le al(nebi.''Lianu ambia ta alela kan zaman bi nadi seer. 10Biga Saul kelim le kadam tao, ''Kuwes. Taal, kede nina rua.'' Kida umon masa le medina al kan fogo rojul ta Allah. 11Ze umon masa be fok al jebel le al medina, umon ligo nusuwan sukerin umon ja le silu moyo; Saul wa kadam tao kelim le umon , ''Fi al nebi ini?''12Umon juabu , wa kelim,''Uwo fi; ayinu, uwo yau bes begidam takum. Alagu takum guam, lianu uwo alela bi ja le al medina, ashan al nas bi gedimu alela fi al makan ali. 13Ze ma itakum bi dakalu guam le al medina itakum bi ligo uwo, gabli uwo ma rua le makan al fok le akulu. Al nas ma bi akulu lakadi uwo rija, ashan uwo bi barik al zebiha; batdak delin al rahibu bi akulu. Hasa rua fok, lianu itakum bi ligo uwo tawali.''14Kida umon masa fok le al medina. Ze umon kalas dakalu al medina, umon ayinu Samuel bi ja bara le tija tomon, le rua fok le al makan ali.15Hasa al yom gabili Saul ma ja , Yahuah kan beinu le Samuel: 16''Bukra ze zaman zede Ana bi rasulu le ita rajil min al art ta Benjamin, wa ita bi masu uwo le bikun amir fok nas tai Israil. Uwo bi angisu/kalisu nas tai min al iden ta al Phalastinien. Liani Ana kalas ayinu fogo nas tai ma rahma ashan nida tomon le musaada kan ja le ana.''17Zaman Samuel saf Saul, Yahuah wori le uwo, ''Yau de al rajil Ana wori le ita anu! Uwo yau al wahid al bi bhukumu fogo nas tai.'' 18Biga Saul ja gerib le Samuel fi al bab wa kellim, ''Wori ni wen yau al bet ta al nebi. 19''Samuel juabu Saul wa kelim, ''Ana yau al nebi. Rua fok gidam ana le makan ali, lianu alela ita bi akulu ma ana. Fi al sabah Ana bi sibu ita bi rua, wa Ana bi wori ayihaja al yau fogo mok taki.20Ze le hamir takum al ka woduru talata ayom wara, mata kun galagan an umon, lianu umon kalas ligou. Biga fogo umon yau kulu al rakbat/niyat ta Israil fogo? De ma yau fogo ita wa kulu bet ta abu taki?'' 21Saul juabu wa kelim, Ana ma min Benjamiein, min al askar ta al gabail ta Israil? Usra tai ma al askar ta kulu al asair ta al gabila ta Benjamin? Le biga ita bi wonusu le ana fi teriga de?''22Kida Samuel silu Saul wa kadam tao, jibu umon fijua al kaa, wa gaadu umon fi makan gidam ta delin al kan biga moduin, al ka tegeriban teletiin nas.23Samuel kelim le al tabakin, ''Jibu al nisba al Ana wodi le itakum, ta al Ana kelim le itakum, 'Kutu uwo be taraf.''' 24Kida al tabakin silu fok al dus wa sunu kan fogo uwo wa kutu uwo gidam Saul. Biga Samuel kelim, ''Ayinu sunu kan hafisu yau wodi gidam takum. Akulu uwo, ashan uwo kan hafisu le itakum lakadi al zaman muayan, min al zaman wokit Ana kelim, 'Ana kalas rahibu al nas.''' Kida Saul akal ma Samuel yomdak.25Zaman umon kan ja tehet min al makan al fok fijua al medina, Samuel wonusu ma Saul fok al sutu. 26Biga be al fegri sabah, Samuel nadi le Saul fok al sutu wa kelim, ''Gumfok, ashan Ana bi rasulu ita fogo sika taki.'' Kida Saul gum fok, wa kulu uwo wa Samuel masa bara fijua al sare/sika.27Ze umon kan masin le al bara ta al medina, Samuel kelim le Saul, '' Wori le kadam le rua gidam min nina''_wa uwo masa gidam-''lakin uwo lazim bi geni ini le fetra besid, ashan Ana bi alinu al risala ta Allah le ita.''

Chapter 10

1Biga Samuel salu mauna ta zet, kubu uwo fogo ras ta Saul, wa kabilu uwo. Uwo kelim,''Yahuah kalas ma masau ita le bi kun hakim fok milkia/worisa tao? 2Zaman ita bi sibu ana alela, ita bi ligo itniin rijal gerib ma turuba ta Rachel, fi al mantika ta Benjamin fi Zelzah. Umon bi kelim le ita, 'Al hamir al ita kan bi fetisu fogo kalas biga ligo. Hasa abu taki kalas wogif ihtamam an al hamir wa biga galgan an ita, kelim,' 'Sunu biga3Biga itakum bi rua biga beyit min inak, wa itakum bi ja le al oak ta Tabor. Talata rujal masin le Allah le Bethel bi gabilu itakum inak, wahid bi arfa talata galamayat sukerin, tani bi arfa talata gitaat ta ess, wa tani bi arfa ghilit ta mosurub. 4Umon bi selimu itakum wa wodi le itakum itniin gita ta ess, al itakum bi silu min idenat tomon.5Bat dak, itakum bi ja le al jebel ta Allah, al inak al muasker ta al Phalastinien fogo. Kan itakum wosulu fi al medina, itakum bi gabilu mojumu ta ambia nazilin tehet min al makan ali ma alat musikia muktelifa gidam tomon; umon bi itnaba. 6Al Roho ta Yahuah bi nezil fogo itakum, wa ita bi itnaba ma umon, wa ita biga bi geyeru le rajil barau.7Hasa, zaman alamat delin ja le ita, amulu sunual iden taki ligo le amulu, lianu Allah fi ma ita. 8Rua tehet gidam ana le Gilgal. Biga Ana bi nezil tehet le ita le gedimu tekdimat mahruk wa le tekimat zebiha salam. Istena saba ayom lakadi Ana ja le ita wa wori ita sunu ita lazim bi amulu.''9Zaman Saul gilibu dahar tao le sibu Samuel, Allah wodi uwo gelba tani. Biga kulu alamat delin ja hasal yom dak. 10Zaman umon ja le al jebel, mojumu ta ambia gabil uwo, wa al Roho ta Allah nezil fogo uwo kida ashan uwo bi itnaba ma umon.11Zaman ayiwahid al aruf uwo min gabli ayinu uwo biitnaba ma al ambia, al nas kelim le bat tomon, ''Sunu kan hasal le welet ta Kish? Biga Saul wahid ta al ambia hasa?'' 12Al rajil al kan min al nefsa makan juabu, ''Biga munu yau abu tomon?'' Ashan be de, uwo biga tala hikaya/gisa/kalam, ''Biga Saul kaman wahid ta al ambia?'' 13Zaman uwo kalsu nubuat, uwo ja le makan al ali.14Biga kal ta Saul kelim le uwo wa kadam tao, ''Itakum rua wen?'' Uwo juabu, ''Le fetisu le al hamir. Zaman nina ayinu gali nina ma agder ligo umon, nina rua le Samuel.'' 15Kal ta Saul kelim, ''Arjuk worini sunu Samuel kelimle itakum.'' 16Saul juabu le kal tao, ''Uwo kalam na wadi gali al hamir kan biga ligo.'' Lakin uwo ma agder wori le uwo an al umur ta al mamlaka, ta al yau kan Samuel wonusu.17Hasa Samuel nadi al nas sawa gidam Yahuah fi Mizpah. 18Uwo kelim le al nas ta Israil, ''De yau sunu Yahuah, al Allah ta Israil kelim: 'Ana jibu be fok Israil bara min Masir, wa Ana ankisu umon min al iden ta al Masirin, wa min al iden ta kulu al mamalik al asuru itakum.' 19Lakin alela itakum abau Allah takum, al kalisu itakum min kulu taab takum wa zuruf takum; wa itakum kalas kelim le uwo, ' Kutu al melik fok nina.' Hasa gedimu nufustakum gidam Yahuah be gabail takum wa be asair takum.''20Kida Samuel jibu kulu al gabail ta Israil gerib, wa al gebila ta Benjamin kan iktaru. 21Biga uwo jibu al gebila ta Benjamin gerib be asair tomon; wa al usra ta al Matrites kan iktaru; wa Saul welet ta Kish kan iktaru. Lakin zaman umon rua ayinu le uwo, uwo biga ma agder ligou.22Biga al nas deru asalu Allah sualat aktar, ''Hal inak lisa zol tani bi ja?'' Yahuah juabu, ''Uwo kan dusu nefstao fijua al baggage.'' 23Biga umon jere wa talau Saul min inak. Zaman uwo wogif finus ta nas, uwo kan atual min ayi nas min kitfa tao le fok.24Biga Samuel kelim le al nas, ''Itakum bi ayinu al rajil al Yahuah kalas iktaru? Inak mafi ayi wahid ze uwo finus kulu al nas!'' Kulu al nas korik, ''Haya towil jalalat al melik!''25Biga Samuel wori al nas al sakafat wa gawanin ta mamlaka, umon moktub tehet fi kitab, wa kutu uwo gidam Yahuah. Samuel biga rasal kulu al nas bara, rajil fard le bet ta tao.26Saul kaman masa le bet tao fi Gibeah, wa ma uwo masa juzu min rujal aguwia, umon al Allah kalas lemsu gulub tomon. 27Lakin juzu min rujal al maindufaida kelim, '''Kef gali zol de bi kalisna?'' Nas delin alisu Saul wa ma agder jibu le uwo ayi hadayat. Lakin Saul kan askut.

Chapter 11

1Biga Nahash al Ammonite masa wa amulu abus le Jabesh Gilead. Kulu al ujal ta Jabesh kelim le Nahash, ''Amulu tifagia/ahat ma nina, wa nina bi kadimu ita.'' 2Nahash al Ammonite juabu, ''Be surut de Ana bi amulu tifagia ma ita, al Ana agila bara kulu uyun ta yomin takum, wa fi teriga zede jibu fadia le kulu Israil.''3Biga al shiuk ta Jabesh juabu le uwo, ''Sibu nina barau le saba ayom, kida kida nina bi rasulu murasilin le kulu al mantika ta Israil. Biga, kan inak biga mafi wahid le angisu/kalisu nina, nina bi istasam le ita.''4Al murasilin ja le Gibeah, Saul bi geni fogo, wa wori al nas sunu kan kan hasal. Kulu al nas kore sedid. 5Hasa Saul kan bi rua wara al abgar bara min al mazra. Saul kelim, ''Sunu yau galat/batal ma al nas al umon bi kore?'' Umon wori le Saul sunu al rijal ta Jabesh kan kelim.6Zaman Saul asma sunu umon kelim, al Roho ta Allah nezil fogo uwo, wa uwo kan biga zalan. 7Uwo silu nir ta teiran, gata umon le gitaat, wa rasal umon hawuli kulu al mantika ta Israil ma al murasilin. Uwo kelim, ''Ayizol al ma ja wara Saul wa wara Samuel, de yau sunu bi amulu le abgar tao.'' Biga al roub/kafu ta Yahuah waga fogo al nas, wa umon tala bara sawa ze wahid zol. 8Zaman uwo jamao umon fi Bezek, al nas ta Israil kan tultumia alf, wa al rijal ta Judah teletin alf.9Umon kelim le al murasilin al ja , ''Kede Itakum kelim al rijal ta Jabesh Gilead, 'Bukura, be al zaman al semis biga sokon, itakum biga bi ankisu.''' Kida al murasilin masa wa wori al rijal ta Jabesh, wa umon kan moksutin. 10Biga al rijal ta Jabesh kelim le Nahash, ''Bukura nina bi istelim le itakum, wa itakum bi amulu le nina ayisunu itakum ayinu kuwes le itakum.''11Al yom badu Saul kutu al nas fi talata mojmuat. Umon ja fijua wasat ta al kema asna al haras sabah, wa umon hajamu wa intasar le Ammonites lakadi al sakana ta al yom. Delin al fadulu hai kan setetu, kida wele itniin tomon ma sibu limu sawa.12Biga al nas kelim le Samuel, ''Munu kan uwo al kelim, Kede Saul yakum ala nina?' Jibu al rijal, kida nina bi katulu umon alela.'' 13Lakin Saul kelim, ''La wahid lazim bi katulu alela, ashan alela Yahuah kan ankisu Israil.''14Biga Samuel kelim le al nas, ''Taal, kede nina rua le Gilgal wa jedidu al mamlaka inak.'' 15Kida kulu al nas masa le Gilgal wa amulu Saul melik gidam Yahuah fi Gilgal. Inak umon gedimu tekdimat zebihat salam gidam Yahuah, wa Saul wa kulu al rijal ta Israil farhanin sedit.

Chapter 12

1Samuel kelim le kulu Israil, ''Ana kalas asma le ayihaja itakum kelim le ana, wa Ana kalas kutu melik fok itakum. 2Hasa, yau de al melik bi dowuru gidam takum; wa Ana kebi wa ajus; wa , awulat tai ma itakum. Ana kalas dowuru gidam takum mini sababia tai lakadi alyom.3Ana ini; bi sahidu dit nefsi gidam Yahuah wa gidam wahid tao almomsu. Al tor tao Ana kalas silu? Al himar tao Ana kalas silu? Al kals Ana kabasu? Al Ana kalas assuru? Min iden tao kalas Ana silu rosua le gofulu ma uyuun tai? Ashadu dit ana, wa Ana bi rijau uwo le itakum. ''4Umon keliom, ''Ita ma kabasu nina, assuru nina, au seregu ayihaja min iden ayi zol.'' 5Uwo kelim le umon , ''Yahuah yau sahid dit itakum, wa momsu tao wahid yau sahid alela, gali itakum kalas ligo welehaja fi iden tai.'' Umon juabu, ''Yahuah yau sahid.''6Samuel kelim le al nas, ''Uwo yau Yahuah al iktar/ayinnu Musa wa Harun, wa al jibu abuhat takum bara min al art ta Masir. 7Hasa biga, gedim nefatakum, kida biga Ana biagder asalu ma itakum gidam Yahuah an kulu ta hajat kuwes al Yahuah amulu, al uwo amulu le itakum wa abuhat takum.8Zaman Yakub ja le Masir, wa judud takum kore le Yahuah, biga Yahuah rasal Musa wa Harun, al talau judud takum bara min Masir wa umon geni fi makan de. 9Lakin umon nesitu Yahauh Allah tomon; uwo biu umon fogo al ida ta Sisera, kait ta al jes ta Hazor, fogo al ida ta al Phalastinen, wa fogo al ida ta al melik ta Moab; delin kulu sakal dit judud takum.10Umon kore le Yahuah wa kelim, 'nina kalas akta, ashan nina kalas aba Yahuah wa kalas bikadim le Baal wa al Ashtoreths. Lakin hasa ankisu nina min al art ada ta nina, wa nina bi akdim ita.' 11Kida Yahuah rasal Jerub Baal, Bedan, Jephthah, wa Samuel, wa wodi le itakum intisar ala ada takum kulu hawuli itakum, kida gali itakum geni fi amni mustatab.12Zaman itakum ayinu gali Nahash al melik ta al nas ta Ammon ja dit itakum, itakum kelim le ana, 'La! kankida, melik lazim yohkum fok nina'_hatawolao Yahuah Allah takum, kan melik takum. 13Hasa yau ini al melik al itakum kalas iktaru, al itakum kalas asalu anu wa al Yahuah kalas hasa ayinnu/iktar ze melik fok itakum.14Kan itakum bi kafu Yahuah, akdim uwo, tii srt tao, wa ma merit dit al amur ta Yahauah, biga kulumin itakum wa al melik al hakim fok itakum bi kun wara ta Yahuah Allah takum. 15Kan itakum ma bi tii al sort ta Yahuah, lakin merit dit al awamir ta Yahuah, biga iden Yahuah bi kun dit itakum, ze uwo kan dit judud takum.16Hata hasa gedim nefsatakum wa ayinu haja kebir de al Yahuah bi amulu gidam uyuun takum. 17Uwo yau ma al hasat/gata gemeh alela? Ana bi nadi fogo Yahuah, gali uwo kede rasulu raat/saga wa matar. Biga itakum bi ayinu gali batal/saar takum biga kebir/azim, al itakum kalas amulu fi al nazar/ayiinu ta Yahuah, fi asalu le nefsatakum melik.'' 18Kida Samuel nadi le Yahauah; wa nefsu yom dak Yahuah rasal raad/saga wa matar. Biga kulu al nas kafu Yahuah sedid wa Samuel.19Biga kulu al nas kelim le Samuel, ''Sely le kadamin taki le Yahuah Allah taki, ashan kede nina ma mutu. Lianu nina kalas zidu le kulu katiat tanina batal/saar de fi asalu le melik le nufustanina .'' 20Samuel juabu, ''Ma ta kum kafu. Itakum kalas amulu kulu batal de, lakin matakum rija wara min Yahuah, lakin kadim Yahuah ma kulu gelba takum. 21Ma takun rija wara fogo hajat farik al maindu faida au bi ankisu itakum, ashan umon ma indu ayisokol.22Le al ajli azama/kebir isimtao, Yahuah ma bi aba nas tao, ashan uwo kalas Yahuah rudu le amulu itakum nas le nefsatao. 23Ze le ana, beyit kede uwo min Ana le amulu katia dit Yahuah be wogifu le salawat le itakum. Belaks kida, Ana bi deriskum al teriga al yau kuwes wa sah.24Bes kafu Yahuah wa kadim uwo fi hak ma kulu gelba takum. Iktabiru al hajat azim/kebir uwo kalas amulu le itakum. 25Lakin kan itakum musirin fi amulu saar, kulumin itakum wa melik takum bi demirukum.''

Chapter 13

1Saul kan teletin senawat fi umur zaman uwo bada le hukum; zaman uwo kan hakam arbein senawat ala Israil, 2uwo iktar talata alf rijal ta Israil. Itniin alf kan ma uwo fi Michmash wa fi al jebel beled ta Bethel, zema alf kan ma Jonatahan fi Gibeah ta Benjamin. Al bagi ta al asakir uwo rasal bet, ayi rajil le kema tao.3Jonathan hazam/gobudu al muasker ta al Phalastinien al kan fi Geba wa al Phalastinen sima anu. Biga Saul afuku al buk/trumbeta hawuli kulu al art, kelim, ''Kede al Yahudin asma. '' 4Kulu Israil sima gali Saul kan hazam/gobudu al muasker ta al Phalastinen, wa kaman gali Israil kan biga riha afin le al Phalastinen. Biga al asakir kan jamao sawa le indimam ma Saul fi Gilgal.5Al Phalastinen limu sawa le sakila dit Israil, ma talata alf kawarlo, sita alf rijal le sugu al kawarlo, wa jes ketir ze al ramla fogo al taraf bahar. Umon ja fok wa tamarakas fi Michmash, serik ta Beth Aven.6Zaman al rijal ta Israil saf gali umon kan fi muskila lianu al nas kan kaifin, al nas dusu fi kuhuf/gurgur, fi al kanadik, fi hujar, fi abiar, wa fi hufar. 7Juzu ta al Ebranien masa beyit la Ordon le al art ta Gad wa Gilead. Lakin Saul kan lisa fi Gilgal, wa kulu al nas rua wara uwo kaifin/bi rogus.8Uwo istanu saba ayom, le al zaman Samuel kan kutu. Lakin Samuel ma ja le Gilgal, wa al nas kan setetu min Saul. 9Saul kelim, ''Jibu leana al tekdima mahruk wa al tekdima salam.'' Niga uwo gedimu al tekdima mahruk. 10Ze guam ze uwo kalasu gedimu al tekdimat mahruk Samuel wosulu. Saul masa bara le gabilu uwo wa le selimu uwo.11Biga Samuel kelim, ''Sunu kalas ita amulu?'' Saul jaubu, ''Zaman Ana saf gali al nas kan bisibu ana, wa gal ita ma ja fi zaman al kutu, wa gali al Phalastinen kalas limu fi Michmash, 12Ana kelim, 'Hasa al Phalastinen bi ja /nezil tehet dit ana fi Gilgal, wa Ana kalas ma ayinu al rahma/rida ta Yahuah.' Kida Ana asuru nefsatai le gedim al tekdima mahruk.''13Biga Samuel kelim le Saul, ''Ita kalas amulu jahala/balada. Ita kalas ma hafis al amur ta Yahuah Allah taki al uwo wodi ita. Lianu biga Yahuah momkin bi asisu hukum taki ala Israil lelabat. 14Lakin hasa hukum taki ma bi istemir. Yahuah kalas jahisu bara rajil al biga wara gelba tao nefau, wa Yahuah kalas iktaru uwo le bi kun amir fogo nas tao, ashan ita kalas ma tii sunu uwo ammiru ita.''15Biga Samuel gum wa masa fok min Gilgal le Gibeah ta Benjamin. Biga Saul idu al nas al kan fi ma uwo, umon sutumia rijal. 16Saul, welet tao Yonathan, wa al nas al kan mojudin ma umon, geni fi Geba ta Benjamin. Lakin al Phalastinen tamarkas fi Michmash.17Nas nyakama ja min al kema ta al Phalastinen fi talata majami. Wahid mujmu gilibu nahuwa Ophrah, le al art ta Shual. 18Mujmu tani rua tija Beth Horon, wa mujmu tani masa nahuwat al hudut al belaks al wadi ta Zeboyim le tija al sahara.19Mafi hadaat bi agder ligou abri kulu ta Iarail, ashan al Phalastinen kelim, ''lumakida al Ebrein/Yahudien biagder amulu siuf au hirab le nufustomon.'' 20Lakin kulu al rijal ta Israil itawadu le rua tehet le al Phalastinen, fardan le seninu kasma molodo tao, hafara tao, balara tao, wa serser. 21Al taman kan itniin min talata ta gurus le seninu balatat wa le sabitu/itadilu al mailan.22Bekida fogo al yom ta sakila, inak biga mafi siuf au hirab mojud fi idenat ta ayi asakir al kan ma Saul wa Yonathan; bes Saul wa welet tao Yonathan indu umon. 23Al mantika ta al Phalastinen masa bara le al memar ta Michmash.

Chapter 14

1Wahid yom, Yonathan welet ta Saul kelim le welet suker bi arfa silah tao, ''Taal, kede nina rua fogo al muasker ta al Phalastinen be al tija tani.''Lakin uwo kan ma wori le abu tao.2Saul kan bi geny fogo taraf ta Gibeah tehet al sejera pomegranate al yau fi Migron. Tegeriban sutumia rijalkan ma uwo, 3mindimnum Ahijah welet ta Ahitu)aku Ichabod) welet ta Phiehas welet ta Eli, al kahin ta Yahuah fi Shiloh, al labis ephod. Al nas ma aruf gali Yonathan kan rua.4Fogo ayi tija ta al memar abru al Yonathan dairu le rua jua ashan le ligo al muasker Phalastinen, inak kan mutala hajeria fogo wahid tija wa mutala hajeria tani fogo al toja tani. Wahid mutala hajeria kan ismu Bozez wa mutala hajeria al tani ismu kan Seneh. 5Wahid mutala hajeria wagif fok al samal fi gidam ta Michmash, wa al tani fok al junub fi gidam ta Geba.6Yonathan kelim le welet suker al bi arfa silah tao, ''Taal, kede nina gata beinak le al muasker ta nas mamutaharin delin. Bi kun kida gali Yahuah bi istakal niaba an nina, lianu mafihaja bi wogif Yahuah min ankisu be ketir au be nas besit.'' 7Zol al bi arfa silah tao juabu, ''Amulu ayihaja al yau fi gelba taki. Rua gidam, ayinu, Ana ma ita , le nafisu/tii kulu awamir taki.''8Biga Yonathan kelim, ''Nina bi gata beinak le al rija, wa nina bi wori nufusna le umon. 9Kan umon kelim le nina, 'Istena inak lakadi nina ja inak le itakum'_biga nina bi geni fi makan tanina wa ma bi gata inak le umon. 10Lakin kan umon juabu, 'Taal ini le nina, 'biga nina bi gata le inak; ashan Yahuah kalas wodi umon fogo iden tanina. De bi kun al alama le nina.''11Kulu humon stelimu nefsa tomon fi muwaskar ta philistines. Philistines kelim, "ainu, Hebranian gi tala bara min khadadik al humon dusu nufse tomon". 12Rujal al fi muwaskar nadi Jonathan wa jesh wa kelimu, "tali fok le nina, wa nina bi wori le inta haja tani." Jonathan kelemu le jesh, kalu wara tai," ashan Yahweh istelemu humon fi yedaa ta Israel."13Yonathan nutu fok be iden wa kureyin tao, wa welet al bi arfa silah tao rua wara uwo. Al Phalastinen kan katulu gidam Yonathan, wa zol al bi arfa silah tao katulu juzu be wara uwo. 14Hujum al awel dak Yonathan wa hamil silah tao amalu, katal tegeriban isirin rujal finus makan ta nus fedan.15Inak kan raks/kof fi al muaskar/kema, fi al mazra, wa wasat al nas. Hata al manatika wa al hajimin rogus. Al art zalzalat, wa inak kan kof sedid.16Biga haris ta Saul fi Gibeah ta Benjamin ayinu/saf; al jumhur ta asakir Phalastinen kan bi tala, wa umon kan bi harik ini wa inak. 17Biga Saul kelim le al nas al kan ma uwo, ''Hasibu/Idu wa ayinu munu yau mafi min nina.'' Zaman umon kalas idu, Yonathan wa hamil silah tao kan mamojudin.18Saul kelim le Ahijah, ''Jibu al tabuut ta Allah ini, ''lianu zaman dak uwo kan ma al nas ta Israil. 19Wokid Saul kan bi wonusu le al kahin, al haraka fi al kema ta al Phalastinen kan mustemmir wa bi zidu. Biga Saul kelim le al kahin, ''Insehibu/silu iden taki.''20Saul wa kulu al nas al kan ma uwo itjamao wa mas leal maaraka/sakila. Ayi sef ta Phalastinen kan dit rijal ta beledtao, wa inak kan biga lakabata kebir. 21Hasa Ebirien delin al bediri kan biga ma al Phalastinen, wa al kalas rua ma umon fijua al kema, kaman umon indamu ma Israil al kan ma Saul wa Yonathan.22Zaman kulu alrijal ta Israil al kalas dusu nufustomon fi al jubal gerib Ephraim sima gali al Phalastinen kan jarien, Hata umon turuju wara umon fi sakila. 23Kida Yahuah ankas Israil yom dak, wa al maaraka abar abaat Beth Aven.24Yom dak al rijal ta Israil kan kayifin ashan Saul kalas kutu al nas tehet halifa wa kelim, ''Laana bikun al zol al akulu ayi akil lakadi assia/misa wa Ana montagim fogo adda tai.'' Bekida mafi min al asakir jeribu/zak akil. 25Biga kulu al nas dakalat al gaba wa inak kan asel fogo al wata. 26Zaman al nas dakal fijua al gaba, al asel dafik, lakin mafi wahid kata iden le kasama tao lianu al nas kafu al halifa.27Lakin Yonathan kan ma sima gal abu kalas kan rabat al nas ma halifa. Uwo midu bara al kasma ta al ukas/asaya al kan fi iden tao wa dakalu uwo fi al musitasel. Uwo arfa iden tao le kasam tao, wa uyuun tao walaat. 28Biga wahid ta al nas , juabu, ''Abu taki wodi taalimat sedit le nas ma halifa, be kelimu, 'Laana bikun le al zol al akulu akil fogo yom de', hata walao al nas biga deif min jaan.''29Biga Yonathan kelim, ''Abu tai kalas amulu muskila le al art. Ayinu kef uyuun tai kalas biga abiat ashan Ana jeribu asel al suker de. 30Kef godur sunu aksan kan al nas kalas akal majani alela min al kifaya/gina min adda tomon al umon ligo? Ashan hasa al katala/ maitin kan ma biga ketir fi wasat al Phalastinen.''31Umon hajam al Phalastinen yom dak min Michmash le Aijalon. 32Al nas kan biga tabanin. Al nas rua be sura tama fogo al gina wa salu korufan, abugar wa iyal tomon, wa katulu umon fogo al wata. Al nas akalu umon ma al dom.33Biga umon worli le Saul, ''Ayinu, al nas bi akta dit Yahuah be akulu ma al dom. ''Saul kelim, ''Itakum kalas amulu be adamamana. Hasa, lizu hajer kebir ini le ana.'' 34Saul keim, ''Rua wasat al nas, wa wori le umon, 'Kede ayi zol jibu abgar tao wa korufan tao, wa dabao umon ini wa akulu umon. Ma takum akta dit Yahuah be akulu laham ma al dom.''' Kida kulu wahid min al nas jibu tor tao ma uwo lele m dak wa katulu uwo inak.35Sauil abinu al altar le Yahuah, al kan al awel altar al uwo abinu le Yahuah.36Biga Saul kelim, ''Kede nina turuju al Phalastinen be lele wa berjelu umon lakadi sabah; kede nina ma sibu wahid min umon hai.'' Umon juabu, ''Amulu ayisunu al kuwes le ita. ''Lakin al kahin kelim, ''Kede nina gabilu Allah ini.'' 37Saul asalu Allah, ''Kede Ana turuju al Phalatinen? Ita bi wodi umon fogo ida ta Israil?'' Lakin Allah kan ma juabu uwo yom dak.38Biga Saul kelim, ''Taal ini, kulu itakum kiadat ta al nas; aruf wa ayinu kef katia de kan hasal alela. 39Lianu, ze Yahuah ais, uwo ankisu Israil, hata kan yau uwo fi Yonathan welet tai, uwo hagiga bi mutu.'' Lakin mafi min rujal wasat kulu al nas juabu uwo.40Biga uwo kelim le kulu Israil, ''Itakum lazim wogif fogo wahid tija, wa Ana wa Yonathan welet tai bi kun fogo al tani.'' Al nas kelim le Saul, ''Amulu sunu al kuwes le ita.'' 41Saul kelim, ''Yahuah, Allah ta Israil! Kan katia de kalas kan amulu be ana au be welet tai Yonathan, biga, Yahuah, Allah ta Israil, wodi al Urim. Lakin kan katia de kan biga amulu be nas taki Iseail, wodi al Thammim.'' Biga Yonathan wa Saul kan salu be gura, lakin al jess kan mamuznibin. 42Biga Saul kelim, ''Ajda gura beyinu ana wa Yonathan welet tai.'' Biga Yonathan kan salu be gura.43Biga Saul kelim le Yonathan, ''Wori le ana sunu ita kalas amulu.'' Yonathan wori le uwo. ''Ana jeribu assel suker ma akir ta al asaya al kan fi ida tai. Ana yau ini; Ana bi mutu.'' 44Saul kelim, ''Allah amulu kida wa aktar kaman le ana, kan ita biga ma mutu, Yonathan.''45Biga al nas kelim le Saul, ''Biga Yonathan bi mutu, uwo al kan hagag intisar kebir de le Israil? Beyit min fogo! Ze Yahuah ais, mafi wahid sar ta ras tao bi waga le al wata, lianu uwo kalas istakal ma Allah alela.'' Kida al nas ankisu Yonathan kida gali uwo biga ma bi mutu. 46Biga Saul wogifu turuju al Phalastinen, wa al Phalastinen masa le makan al biga tomon.47Zaman Saul bada le hukumu ala Israil, uwo sakal dit kulu ada tao fogo ayi tija. Uwo sakal dit Moab, al Ammonien, Edom, al muluk ta Zobah, wa al Phalatinen. Bewen uwo gilibu, uwo bisabib ugubat fogo umon. 48Uwo itamal ma shuja kebir/azim wa gilibu al Amalekien. Uwo ankas Israil bara min idenat ta delin al demiru umon.49Al awulat ta Saul kanu Yonathan, Ishvi, wa Milki_Shua. Al asma ta banat tao itniin umon Merab, al bikir, wa Michal, al suker. 50Al isim ta mara ta Saul kan Ahinoam; hia kan al bit ta Ahimaaz. Al isim ta kait/kebir ta jess tao kan Abner welet ta Ner, kal ta Saul. 51Kish kan abu Saul; wa Ner, al abu ta Abner, kan welet ta Abiel.52Inak kan sakila shedid dit al Phalastinen kulu al ayom ta Saul. Zaman Saul saf ayi rajil azim, au ayi rajil harbi, uwo bi iltesik uwo le nefsatao.

Chapter 15

1Samuel kelim le Saul, ''Yahuah rasal ana le masau ita melik le nas tao Israil. Hasa asma le al kelimat ta Yahuah. 2De yau sunu Yahuah ta junud/jess kelim, 'Ana kalas arufu sunu Amalik amalu le Israil fi aridu umon fogo al sika, zaman umon taliyin bara min Masir. 3Hasa rua wa hajim wa takulukulu demiru kulu al umon indu. Mata rahamu umon, lakin katulu kulumin rujal wa nusuwan, jena wa suker, abgar wa korfan, jemel wa himar.'''4Saul nadi al nas wa hasibu umon fi al medina ta Telaim_miten alf rijal be kurein, wa asara alf rujal ta Yahuza. 5Biga Saul ja le al medina ta Amalek wa istanu fi al wadi.6Biga Saul kelim le al Kenien, ''Rua, atla, taal bara min wasat al Amalekien, kida Ana ma bi demiru ita sawa ma umon. Lianu ita wori hasanat le kulu al nas ta Israil, zaman umon ja min Masir.'' Kida al Kenien haraku bara min al Amalekien. 7Biga Saul hajamu al Amalekien, min Hanilah ze abaat ze Shur, al yau serik ta Masir.8Biga uwo salu Agag al melik ta al Amalekien hai; uwo takulukulu demiru kulu al nas ma al taraf ta al sef. 9Lakin Saul wa al nas raham Agag, ze kaman ze al aksan ta al korufan wa abgar, iyal abgar seminin wa al dinan. Ayihaja al kan kuwes, umon kan ma damaru. Lakin umon takulukulu damaru ayihaja al kan bi alisu wa maindusokol.10Biga al kelima ta Yahuah ja le Samuel, kelim, 11''Uwo hazinu ana gali Ana kalas amalu Saul melik, lianu uwo kalas gilibu dahar min tabao ana wa kalas ma amulu awamir tai.'' Samuel kan zalan; uwo kore le Yahuah lel kulu.12Samuel gam fok sabah le gabil Saul fi al sabah. Samuel kan wara, ''Saul ja le Carmel wa uwo kutu fok timsal le nefsatao, biga galab wa masa gidam tehet le Gilgal.'' 13Biga Samuel ja e Saul, wa Saul kelim le uwo, ''Mubarak yau ita be Yahuah! Ana kalas kamilu al amur ta Yahuah.''14Samuel kelim, ''Sunu biga yau izaaj korufan de fi adanat tai, wa al buuat ta al abgar al Ana asma?'' 15Saul juabu, ''Umon kalas jibu umon min al Amalekien. Lianu al nas rahamu/sibu al aksan ta al korufan wa abgar, le zebiha le Yahuah Allah taki. Al bagin nina kalas takulukulu demiru.'' 16Biga Samuel kelim le Saul, ''Istena, wa Ana bi wori ita sunu Yahuah kan kelim le ana bilel.'' Saul kelim le uwo, ''Wonusu!''17Samuel kelim, ''Hata ita kan suker fi ayinu ta nefsa taki, ita biga ma amulu al ras ta al gabail ta Israil? Biga Yahuah masahu ita melik ala Israil, 18wa Yahuah rasal ita fogo sika taki wa kelim, 'Rua wa demiru takulukulu al katiyin, al Amalekien, wa sakila dit umon lakadi umon kalas itdamar.' 19Le ita ma tii al sort ta Yahuah, lakin belaks ita limu al kunus/gina wa amulu sunu kan batal/sar fi al ena /nazrar ta Yahuah?''20Biga Saul kelim le Samuel, ''Ana kalas fihagiga tii al sort ta Yahuah, wa kalas masa fogo al terik al Yahuah rasal ana. Ana kalas gobudu Agag, al melik ta Amalik, wa kalas takulukulu demiru al Amalikien. 21Lakin al nas salu juzu ta al kunus/gina_korfan wa abgar, al aksan ta al hajat deiru le tedmir, le zebiha le Yahuah Allah taki fi Gilgal.''22Samuel juabu, ''Kan Yahuah ze moksut kalis fi dekima mahruk wa zebihat, ze fi tii al sort ta Yahuah? Taa yau aksan min zebiha, wa le asuma yau aksan min al semin ta dinan/korufan. 23Lianu tamarut yau ze al katia ta ilahiat tanin, wa giladabak yau ze sarira wa zunuba. Ashan ita kalas abao al kelima ta Yahuah, uwo kalas kaman abao ita min geni melik.''24Biga Saul kelim le Samuel, ''Ana kalas akta; lianu Ana kalas kasarta awamir Yahuah wa kelimat taki, ashan Ana kan kaif min al nas wa tii asuwat tomon. 25Hasa, malis afi katia tai, wa rija ma ana kida ashan Ana biga bi abidu Yahuah.''26Samuel kelim le Saul, ''Ana ma bi rua wara ma ita; lianu ita kalas aba al kelima ta Yahuah, wa Yahuah kalas aba ita min geni melik ala Israil.'' 27Ze Samuel gilibu le rua, Saul salu gobudu min al taraf ta jalabia tao, wa uwo saratu.28Samuel kelim le uwo, ''Yahuah kalas saratu al mamlaka ta Israil min ita alela wa kalas wodi uwo le jeran taki, wahid al yau aksan min ita. 29Kaman, al Guwa ta Israil ma bi akzib wele geyeru fikra tao; lianu uwo yau ma ze insan, al uwo mumkin bi geyeru fikra tao.''30Biga Saul keim, ''Ana kalas akta. Lakin malis akrim ana hasa gidam al shiuk ta nas tai wa gidam Israil. Gilibu tani ma ana, gali Ana biga bi abidu Yahuah Allah taki.'' 31Kida Samuel galab tani wara Saul, wa Saul abidu Yahuah.32Biga Samuel kelim, ''JIbu Agag a melik ta al Amalikien ini le ana.'' Agag ja le uwo morbut ma genzir wa kelim, ''Behagiga al mararat ta mut kalas fat/madat. 33Samuel juabu, ''Ze sef taki kalas amulu nusuwa maindum jena , kida kede uma taki amindi jena wasat nusuwan.'' Biga Samuel gata Agag le gitaat gidam Yahuah fi Gilgal.34Samuel masa le Ramah, wa Saul masa fok e bet tao fi Gibeah ta Saul. 35Samuel biga ma ayinu Saul lakadi al yom ta mutu tao, lianu uwo haznan le Saul. Yahuah kan hazin gali uwo kan amulu Saul melik ala Israil.

Chapter 16

1Yahuwa kelimo le Samuel, "Lahadi miten ita bi geni hazin le Shaul, wa ana aba huwo ashan geni melik ta Israel? mala gurun taki be zeat wa ruwa. Ana bi rasolo ita le beat ta Yessa fi Beatlaham, ashan ana hazilo le nefsa tai melik min iyal you."2Samuel gali, "Ana bi ruwa kef? Kan Shaul asuma kalam de, huwo bi katulo ana." Yahuwa kelimo, "Shilo jena bagara ma ita wa kelimo, 'Ana bi ja wodi zebiha le Yahuwa. ' 3Nadi Yessa le zabiha, wa ana bi wori shono al ita bi amolo. Ita bi kubo zeat fi ras ta zol al ana bi wori le ita."4Samuel amolo ze ma Yahuwa kelimo wa ruwa le Beatlaham. Sheiokh ta medina kan kafo zaman humon ja ashan gabilo huwo wa kelimo, "Hal ita bi ja le salam?" 5Huwo juwabo, "Ai salam; Ana ja ashan gedimo zebiha le Yahuwa. Jahizo nufus takum wa tal takum ma ana le zebiha." Kama huwo jahizo Yessa ma iyal tou wa nadi humon le zebiha.6Zaman humon ja, Samuel aino le Aliyab wa kelimo fi nefsa tou de yao al Yahuwa ikhtar. 7Lakin Yahuwa kelimo le Samuel, "Mata aino le shekil tou al bara, aw le towel tou; ashan ana aba huwo. Leano Yahuwa ma bi aino ze ma insan bi aino; insan bi aino le shikel, lakin Yahuwa bi aino fi geliba."8Yesse gum nadi Abinadab wa huwo kan muror gidam Samuel. Samuel gum kelimo, "Hata de Yahuwa ma ikhtaro. 9"Yesse nadi Shamma fi gidam ta Samuel, lakin Samuel kelimo, "Wale de Yahuwa hazilo." 10Yessa kutu iyal tou al saba mururo fi gidam ta Samuel. Biga Samuel kelimo le Yessa, "Yahuwa ma hazilo wele wahid min deal."11Samuel gum kelimo le Yessa, "Hal awlad taki kulu fi hini?" Huwo juwabo, "Fi al suker tou, lakin huwo bi aino wara khurfan." Samuel kelimo le Yessa, "Rasulo wa nadi huwo; shan enna ma bi geni tehed lahadi ma huwo bi ja hini." 12Yessa rasulo ashan bi nadi Daud. Weled de kan ashkar(Ahmar) wa indo ena giyafa wa shekil tou wosim. Yahuwa kelimo, "Gum , massa huwo; ashan huwo yao al ana ikhtar."13Biga Samuel shelo gurun ta zeat wa massa huwo fi gidam ta akwana tou. Min zaman daak Ruho ta Yahuwa nenzil le Daud. Yala Samuel gum wa rija le Rama.14Ruho ta Yahuwa kan sibo Shaul, wa ruho al batal min Yahuwa azibo huwo. 15Khudam ta Shaul kelimo le huwo, "Ayno, ruho al batal min Allah bi azibo ita. 16Kede seid tanna amiro khudam al bi wogif gidam tou ashan fetiso zol al bi akider azifo ood tamam..Fi zama al ruho al batal ta Allah fugo ita, huwo bi azifo wa ita bi kun kuwas."17Shaul kan kelimo le khudam tou, "Fetiso le ana zol al bi akider azifo tamam wa jibo huwo le ana." 18Wahid min shabab gum juwabo, wa kelimo, "Anan aino weled ta Yasse ta Beatlaham, huwo mahir fi azif, gowi, rajil shujaa, zol ta harib, fasih fi kalam, wosil; wa Yahuwa ma huwo." 19Fa Shaul gum rasulo rusol tou le Yessa, gali, "Rasulo le ana Daud weled taki, al bi dawro wara khorof."20Yessa shelo esh wa kutu fi humar, jilid maliyan be khamr, wa galamaya suker, wa rasulo hajat de ma Daud le Shaul. 21Daud kan wogif gidam Shaul wa bada akhdim huwo. Shaul kan hibo huwo shedid, wa huwo yao biga bi arufa silah tou.22Shaul gum rasulo le Yessa, gali, "Kede Daud geni fi khidma tai, ashan ana murtah min huwo." 23Fi zaman al ruho al batal min Allah ja le Shaul, Daul bi shelo ood wa azifo. Shaul bi tala hadi wa mazaj tou bi tala kwais, wa ruho al batal de bi sibo huwo.

Chapter 17

1Filistineen kan limo jesh tumon le harib. Humon limo fi Sokoh, mahal ta Yahoza. Humon geni bain Sokoh wa Aziga, fi Afsi Dammim.2Shaul wa rujal ta Israel limo wa geni fi wadi ta al Butm, wa humon amolo saf ashan bi haribo Filistineen. 3Filistineen wogif fi jebel fi itijah wahid, wa Israeleen wogif fi jebel fi itijal al tani fi wadi kan bi ferigo baen humon.4Fi zol gawi tala min nus ta Filistineen, isim tou Joliyat min jet, tulo tou kan seta azro wa shibir (3 amtar). 5Huwo indo tegiya min nihas fi ras ta tou, wa libiso derre musafah min nihas wozin toi khamsa alif shgil (57 kilogram).6Huwo kaman lifo kura tou ma nihas wa rumh min nihas baen aktaf tou. 7Huwo kaman indo rumh kebir. Fugu habil bi sibo huwo jadao be teriga al kwais. Ras tou min hadid wozin tou saba kilojiram. Askeri al bi arofa turs tou bi wogif gidam tou.8Huwo wogi wa nadi be sout fok le Israel, "Malo intum tala le shakila? Ana min Filistin, wa yao ma khudam ta Shaul? Ikhtar takum wahid zol min intu wa kede huwo ja shakila ma ana. 9Kan huwo akider shakila ma ana wa katulo ana, enna bi tala abiid takum. Lakin kan hazimo wa katulo huwo, intu bi tala abiid tanna wa akhdim enna."10Huwo kaman kelimo, "Ana bi ithada jeash ta Israel kulu alela. Rasulo takum rajil ashan bi shakila ma ana." 11Zaman Shaul wa Israeleen kulu asuma kalam al Filistini de wonuso, humon kefo shedid.12Daud kan weled ta Yessa Afrata ta Beatlaham fi ard Yahoza. Yessa kan indo tamenia awlad. Yessa kan biga ajoz shedid fi zaman ta Shaul. 13Talata min awlad ta Yessa al kubarin kan ruwa fi harib ma Shaul. Isim ta awlad de yao Eliab kebir tumon, Abinadab nimra itnen, wa talata tou yao Shamma.14Daud kan suker ta tumon. Talata al kubarin kan ruwa wara Shaul. 15Daud kan bi daoro le Shaul wa kanam bi aino wara galamayat ta abu tou fi Beatlaham. 16Fatra ta arobain yom Juliat kan bi tala sabah wa misa gidam jesh ta Israeli le shakila.17Yessa gum kelimo le weled tou Daud, "Shelo le akwana taki ephah (22liter) ta hubob al hamiro wa ashara eshat de, wa jere guwam le nuaskar tuomon. 18Kaman wodi ashara gita ta jibna de le reis ta alif jesh. Aino akwana taki bi keni kef, wa jibo ma ita isbat be ino humon bikher.19Akwana taki ma Shaul wa rujal ta Israel kulu fi wadi ta Butm, fi shakila ma Falastineen." 20Daud fi yon al tani gum sabah bediry wa sibo zol bi harido galamayat de. Huwo shilo hajat ze ma abu tou wodi awamin. Huwo wosulo muaskar fi zaman al jesh bi tala istedad le harib be korerak ta harib. 21Yala Israel wa Filistineen wogif saf le harib jesh gusad jesh.22Daud kan sibo hajat tou ma zol al bi hafizo hajat, wa jere le makan ta jesh ashan selimo akwana tou. 23Fi wokit al huwo bi wonoso ma humon, rajil al gawi, Filistin min Get, bi nadi huwo Juliat, tala min sufof ta Filistineen, wa wonoso nefsa kalam al huwo kan wonoso, Daud kan asuma. 24Zaman jesh ta Israel aino Juliat, humon kafo shedid wa jere min huwo.25Rujal ta Israel bada wonoso fi baad tumon, "intum aino rajil al tala bara de? Huwo tala ashan ithada Israel. Melik bi wodi sarwa ketir le rajil al bi katolo Juliat, wa bi wodi binia tou ashan zaojo huwo, wa bi afi osra ta tou min daraib."26Daud gum asalo le rujal al kan wogif gidam tou, "Bi amolo shuno le zol al bi katulo Juliat wa shelo fadia min Israel? De yato Filistin al ma tahiro bi aliso jesh ta Allah al hai?" 27Nas de gum keriro kalam al humon kan bi wonoso le huwo, "Shuno yao bi amolo le zol al bi katulo Juliat."28Eliab aku tou al kebir asuma zaman huwo bi wonoso ma rujal de. Huwo tala zalan min Daud, wa kelimo, "Malo ita ja hini? Ita sibo agnam al besit de le muno fi beria? Ana arufu ita weled ta fetisho mashakil! Ita ja hini ashan bi aino shakila." 29Daud kelimo, "Ana amolo shono hasa? ana bess bi asalo!" 30Huwo gum tala min gidam ta aku tou wa ruwa le nas taneen wa asalo nefsa sual. Nas de juwabo nefsa sual al kan wori le huwo31Zaman asumao Daud bi wonoso zede, kalam de ruwa le Shaul, wa huwo nadi Daud. 32Daud gum kelimo le Shaul, "Mafi zol kede geliba tou kafo min Filistini de; khadim bitak bi ruwa wa shakila ma Filistini de." 33Shaul kelimo le Daud, "Ita ma bi akider ruwa wogif ashan shakila ma Filistni de; ashan ita lisa suker, wa huwo zol ta shakila min zaman shabab tou."34Lakin Daud kelimo le Shaul, "Khadam taki kulu yom bi aino Khurfan ta abu. Kan Ased aw Dub ja wa shelo jena ta khuruf, 35ana bi turujo wara tou wa hajimo huwo, wa ankizo min kasuma tou. Kan huwo gum ashan bi hajimo ana, ana gubudo min dikin tou, dugu huwo, wa katulo huwo.36Khadam taki katulo Ased wa Dub. Filistini al ma gatao jelid tou bi geni ze wahid min itneen de, ze ma huwo ithada jesh ta Allah al hai37Daud kelimo, "Yahuwa ankizo ana min dufur ta Ased wa ta Dub. Huwo bi ankizo ana min iden ta Filistini de." Shaul gum kelimo le Daud, "Ruwa, wa kede Yahuwa kun ma ita." 38Shual Daud be gumash ta harib. Huwo kuto tagia min nihas fi ras tou, wa huwo kati duss tou be deree.39Daud gum arufa seaf ta Shaul fi ketif tou. Lakin huwo ma agder daoro, ashan huwo ma wolifo hajat de. Daud gum kelimo le Shaul, "Ana ma bi agder ruwa wa shakila ma hajat de, shan ma deribo ana." Huwo gum agila hajat de. 40Huwo shelo asaya tou wa legeto khansa hujar abo amles min jedwal ta fi wadi; huwo kutu fi jeba tou al min jelid. Huwo shelo Mukulaa tou fi iden wa itajih le Juliat.41Juliat kan ja fi gidam ta Daud, ma zol al bi arufa silah fi gidam ta tou. 42Wokid Juliat aino Daud, huwo aliso huwo, ashan Daud kan suker, wa ashkar, wa wasim. 43Juliat kelimo le Daud, "Hal ana kelib, ashan ita bi ja le ana be hujar?", huwo gum laano Daud be isim ta alliha tou.44Juliat gum kelimo le Daud, "Tal le ana, wa ana bi wodi jesim taki le tiyor ta sama wa le haiwanat ta gaba." 45Daud rudu le huwo, "Ita bi ja le ana be saef, wa rumh (harba), wa daraga. Lakin ana bi ja le ita be isim ta Yahuwa rais jesh ta malikat, Illah ta jesh ta Israel, al ita bi ithada huwo.46Alela Yahuwa bi wodi le ana intisar did ita, wa ana bi katulo ita wa gata rass taki min jesim taki. Alela ana bi wodi jusas ta asakir ta Filistinen le teyor ta sama wa wohosh ta ard, ashan ard kulu kede arufo ino fi Allah fi Israel, 47wa nas al limo hini bi arufo ino Yahuwa ma bi wodi intisar be saef aw rumh. Ashan shakila de ta Yahuwa, wa huwo yao bi wodi ita fi iden tanna."48Zaman Daud aino Juliat bi ja le huwo , huwo jere guwam le addo ashan bi gabilo huwo. 49Daud dakalo iden tou fi shanta tou, shilo min fugu hajer, kutu fi habil al bi arufa hajer fugu, wa lifo, durubo Juliat fi wusa (jabha) tou, wa huwo waga tehet be wusa.50Daud hazimo Juliat be habil wa hajer. Huwo durubo Juliat wa katulo huwo. Daud kan ma indo seaf fi iden tou. 51Daud kan jere wa wagif fi ras ta Juliat wa shelo seaf ta Juilat, wa talao min juwa tou, katulo huwo, wa gata rass tou bara. Zaman Filistineen aino zol tumon al gawi mutu humon jere.52Biga rujal ta Israel wa Yahuza gum be kure ta shakila, wa turujo wara ta Filistineen lahadi bidaya ta wadi wa abuwab ta medina ta Akron. Jusas ta Filistineen fi sika lahadi Shaaraim, kaman fi sikat ta Gass wa Akron. 53Nas Israel rija min turuju Filistineen, wa nahabo muaskar tumon. 54Daud shelo rass ta Juliat wa jibo lahadi Orshalim, lakin huwo hafizo adawat ta harib fi khema tou.55Zaman Shaul aino Daud tala ashan bi ruwa shakila ma Juliat , huwo kelimo le Abner, kaid ta asakir tou, "Abner, shab de jena ta mono?" Abner kelimo, "Ze ma ita hai, ya melik, ana ma arufu." 56Melik kelimo, "Asalo beal al bi arufu, weled de jena ta mono."57Zama Daud rija min katolo ta Juliat, Abner shelo huwo, wa jibo huwo fi gidam ta Shaul ma ras ta Juliat fi iden tou. 58Shual kelimo le huwo, "Ita weled ta muno?" Daud juwabo, "Ana jena ta khadam taki Yasse ta Beatlaham."

Chapter 18

1Zaman huwo kalaso wonosa ma Shaul, Yonasan rudu Daud, wa huwo hibo Daud ze nefsa tou. 2Min yom daak, Shaul sibo Daud kede geni ma khudam tou, huwo aba kede Daud rija le beat tou.3Yonasan wa Daud amolo ahad ta sabi sabi ashan huwo hibo Daud ze nefsa tou. 4Yonasan agila gumash al kan huwo bi libiso wa wodi le Daud, kaman saef, danga, wa hizam tou.5Daud kan bi naja fi kulu muhima Shaul bi rasulo huwo fugu. Shaul wokil huwo musolia ta jesh ta harb. De sibo nas wa khudam ta Shaul mutahin.6Wokit humon rija baad ma katulo Julia, nuswan tala min kulu mudon ta Israel, be guna wa lieb, le Istigbal melik Shaul, be tubol, ma farah, wa adawat ta muzika. 7Nuswan de kan bi guna le badon tumon ma lieb. Humon bi guna; "Shaul katulo allaf, lakin Daud katulo asharat al allaf."8Shaul kan tal zalan shedid, wa guna de sibo huwo ma murtah. Huwo kelimo, "Humon wodi le Daud ashara alif, lain le ana humon wodi alf bes. Haja wahid al fadolo le huwo yao ino bi tala melik." 9Min yom daak Shaul geni ragibo Daud be shukok ion huwo bi ja shilo hukum min huwo.10Tani yom ruho al batal min Allah hajimo Shaul wa huwo bada itsaraf ze mujonon fi beat. Daud kan bi azifo ze ta kulu yom. Shaul kan indo rumh fi iden tou. 11Shaul luku rumh de, ashan huwo fekir gali, "Ana bi lesego Daud fi heta ma rumh de." Lakin Daud kan nofud min huwo maratain. 12Shaul biga bi kafo min Daud, ashan Yahuwa kan ma huwo, lain huwo ma ma Shaul13Shaul shelo Daud bara min gidam tou wa kutu huwo kaid ta alif. Daud kan bi tala wa rija ma asakir tou. 14Huwo kan daimn bi naja fi shokol tou, leano Yahuwa kan ma huwo.15Zaman Shaul aino najah ta Daud, huwo kafo nim Daud. 16Lakin kulu nas ta Israel wa Yahuza hibo huwo, ashan huwo kan bi tala wo rija ma humon.17Yala Shaul kelimo le Daud, "De binia tai al kebir Mirab. Ana bi zaojo le ita. Bes kede ita kun batal wa harbu hurob ta Yahuwa." Ashan Shaul wonoso le nefsa tou, "Kede ana ma katulo huwo be iden tai, lakin kede huwo mutu fi iden ta Filistineen." 18Daud kan juwabo le Shaul, "Ana muno, wa ahal tai yao nas muno, aw gebila tai fi Israel, al ana bi kun raji binia ta melik?"19Lakin fi zaman al kan bi zaojo Mirab, binia ta Shaul, le Daud, Shaul zaojo heya le Adriel ta Maholi.20Lakin Mikal, binia ta Shaul hibo Daud. Kabara de kan wosolo le Shaul, de sibo hwuo murah min Daud. 21Shaul kan fekir, "Ana bi wodi heya le huwo, ashan heya bi kun fakh(sharak) le Daud, wa kaman iden ta Filistineen bi kun le huwo." Fa Shaul kelimo le Daud mara tani, "Ita bi kun rajil ta binia tai."22Shaul wodi awamir le khudam tou, "Wonoso takum le Daud fi adana tou, ino, 'Aino, melik bi hibo ita, wa khudam tou kulu bi hibo ita. Fa enna bi fekir kede ita zaojo binia ta melik ashan ita bi kun rajil binia tou."'23Khudam ta Shaul biga bi wonoso kalam de le Daud. Daud kan juwabo gali, "Intum bi fekir ino zaojo binia ta melik de haja sahil, wa ana zol miskin, wa ma muhim?" 24Khudam de kan wori le melik kalam al huwo wonoso.25Shaul kan kelimo, "Kelimo takum le huwo, 'Melik ma bi fekir fi gurush le binia tou; huwo bi fekir ino ita bi jibo le huwo mia jilid ta Filistineen al ma tahiro, ashan bi kun intigam minadda ta melik."'' Shaul kan fekir ashan sibo Daud katulo be Filistineen. 26Zaman khudam tou wonolso kalem de le Daud, huwo kan mogbol le Daud ashan huow bi kun rajil ta binia ta melik.27Gubal ma ayam al kelimo de kalaso, Daud ruwa ma rujal tou wa katulo miten Filistineen. Huwo jibo jilid ta Filistineen al ma tahiro de wa wodi humon kamil be adad tou le melik, ashan huwo bi kun rajil ta binia ta melik. Shaul kan zaojo Mikal binia tou le Daud. 28Zaman Shaul aino, wa huwo arufo ino Yahuwa ma Daud, wa Mikal binia tou, bi hibo Daud, 29huwo biga bi kafo shedid min Daud. Shaul biga adu ta Daud.30Jesh ta Filistineen kan bi tala le harib ma Israel, wa fi kulu zaman al humon bi tala, Daud kan bi intasir akter min bagi jesh ta Shaul, isim tou kan biga maarof fi kulu makan.

Chapter 19

1Shaul kelimo le Yonasan jena tou wa le khudam tou kulu gali kede humon katulo Daud. Lakin Yonasan, jena ta Shaul, kan bi hibo Daud. 2Huwo gum kelimo le Daud, "Shaul abo tai dear katulo ita. Ashan keda hafizo nefsa taki bukura sabah wa duso nefsa taki fi makan mafi zol bi arufo. 3Ana bi tala wa wogif ma abo tai fi makan al ita fugu, wa ana bi wonoso ma huwo ann ita. Kan ana arufo ai haja ana bi wori le ita."4Yonasan wonoso ann kwas ta Daud le abo tou huwo kan kelimo, "Mata amolo katia did khadam taki Daud. Ashan huwo ma amolo katia did ita, wa hajat al huwo amolo saido ita shedid. 5Huwo kutu haya tou fi khatar zaman huwo katulo Juliat. Yahuwa jibo intisar azim le Israel. Ita tala murtah wokit ita aino. Malo ita dear katolo Daud wa dufugo dom beri?"6Shaul asoma le Yonasan. Huwo halifo, "Ze ma Yahuwa hai, ana ma bi katulo huwo." 7Baad dak Yonasan nadi Daud, wa wori le huwo kulu haja. Yonasan gum jibo Daud le Shaul, wa huwo rija fi gidam tou ze ta bedri.8Harib gum bada tano, wa Daud lata wa shakila ma Filistineen wa hazimo humon shedid. Humon kan jere min gidam ta Daud. 9Lakin fi yom min ayam ruho al batal min Yahuwa hajimo Shaul zaman huwo bi geni fi beat tou wa rumh fi iden tou, wa Daud kan bi azifo aala tou.10Shaul hawil ashan atano Daud be harba wa dugo huwo fi heta, lakin huwo kan jere min gidam ta Shaul, fa Shaul luku harba de fi heta. Daud jere wa dusu bilel ta yom daak. 11Shaul gum rasulo jawasis le Daud ashan bi ragibo huwo ashan bi katulo huwo fi sabah. Mikal, mara ta Daud, kelimo le huwo, "Kan ita ma alago nefsa taki belal ta alela, bukura tou bi katulo ita."12Mikal gun nezil min shubak. Huwo jere wa tefes. 13Mikal shelo timsal wa kutu fi serir. Biga heya kutu makhada min shar ta galamaya, wa kati be be gumash.14aman Shaul rasulo asakir ashan bi shelo Daud, heya kelimo,, "Huwo ayan." 15Shaul gum rasulo asakir ashan bi ayno Daud; huwo kelimo, "Jibo takum huwo le ana fi serir, ashan ana bi katulo huwo."16Zaman asakir de dakalo juwa, humon ligo timsal yao fi serir ma makhada min shar ta galamaya fi makan ta ras. 17Shaul kelimo le Mikal, "Malo ita kabaso ana wa sibo addo tai ruwa, shan bi tefes?" Mikal juwabo Shaul, "Huwo kelimo le ana, sibo kede ana ruwa, yao ana bi katulo ita,"18Baad ma Daud jere wa tefes min Shaul, huwo ruwa le Samuel fi Rama wa wori le huwo hajat al Shaul amolo le huwo. Huwo ruwa wa geni ma Samuel fi Naiot. 19Kelimo le Shaul ino, "Daud fi Naiot fi Rama." Shaul rasulo asakir ashan gubudo Daud. 20Zaman humon aino jamaa ta anbia bi itnabaa, wa Samuel yao raies tumon, Ruho ta Allah nenzil fi asakir at Shaul, wa humon kaman bada itnaba.21Zaman kelimo le Shaul haja al hasil, huwo rasulo asakir tani, wa humon kaman itnaba. Shaul kman rasulo asakir la mara al talit, wa humon kaman geni itnaba. 22Biga huwo kaman ruwa be nefsa tou le Rama wa ruwa laqhadi fi bear al kebear fi Sekho. Huwo asalo, "Samuel ma Daud fi wen?" Zol tani kelimo, "Humon fi Naiot fi Rama."23Shaul ruwa le Nayot fi Rama. Fa Ruho ta Allah nenzil fi huwo, wa huwo bada itnaba lahadi ma huwo wosulo fi Naiot fi Rama. 24Huwo agila gumash tou bara wa kaman itnaba gidam ta Samuel. Huwo num ariyan nhar kulu lahadi belel. nas kan bi asalo, "Shaul kaman fi nus ta anbiya?"

Chapter 20

1Zaman Daud jere min Naiot al fi Rama huwo ja wa kelimo le Yonasan, "Ana amolo shuno? Shuno batal ana amolo? De yato katia al ana amolo gidam ta abu taki, al sibo huwo bi fetisho ashan katulo ana?" 2Yonasan kelimo le Daud, "Ma hagiga; ita ma bi muto. Abu tai ma bi amolo haja kan suker wele keber bedon ma bi wori le ana. Le huwo bi dusu kalam de min ana? huwo ma zede."3Lakin Daud halifo wa kelimo, "Abu taki arufu tamam ino ita bi rudu ana. Huwo kelimo, 'Kede Yonasan ma arufu kalam de, ashan huwo bi tala ma murtah.' Lakin hagiga tou ze ma Yahuwa hai, wa ze ma ita hai, ana kan gerib min mutu."4Yonasan gum kelimo le Daud, "Asalo min ana ai haja, ana bi amolo le ita." 5Daud kelimo le Yonasan, "Bokora ihtifal ta awel shahar, wa ana daiman bi geni wa akulu ma melik. Lakin sibo ana ruwa, wa duso nefsa fi mazra lahadi misa ta yom nimra talata.6Kan abu taki asalu ann ana, kelimo, 'Daud shelo izen min ana shan huwo bi ruwa le medina tou Beatlaham; ashan de zebiha ta awel sena bi amolo le gebila kulu.' 7Kan huwo kelim, 'Mafi mushkila,' mana tou khadam taki fi aman. Lakin kan huwo tala zalan shedid, arufu ino huwo bi fekir shar le ana.8Ashan keda amolo maruf le khadam taki. Leano khadam taki amolo ahad ta Yahuwa ma ita. Kan fi katia fi ana, kede ita katulo ana; ashan maf sabab bi sibo ita shelo ana le abu taki?" 9Yonasan kelimo, "De ma bi hasil! Kan ana arufo ino abu tai bi fekir shar le ita, ana ma bi wori le ita?"10Daud gum kelimo le Yonasan, "Muno yao bi wori le ana kan abu taki rudu le ita be teriga al batal?" 11Yonasan kelimo le Daud, "Tal, kede anna ruwa fi mazra." Fa humon gum ruwa le mazra.12Yonasan kelimo le Daud, "Kede Yahuwa, Allah ta Israel, geni shahid. Kan ana asalo abu tai fi zaman de bukra tou, aw yom nimra talata, kan nia tou kowas tijah taki, wa ana ma wori le ita kabara. 13Kan fi geliba tou sharr tijah taki, kede Yahuwa amolo le Yonasan ze ma abu tai dear amolo le ita , wa akter kaman kan ana ma wori le it wa sibo ita, ashan bi ruwa be salam. Kede Yahuwa kun ma ita, ze ma huwo ma abu tai.14Kan ana lisa hai,kede ita zahi ahad taki ma ana gidam ta Yahuwa; mata katulo ana kan ita tala melik. 15Mata nisito ahad taki min beat tai hata kan Yahuwa katulo addo taki kulu min ard." 16Fa Yonasan amolo ahad ma beat ta Daud wa kelimo, "Kede Yahuwa demir adu ta Daud kulu."17Yonasan kutu Daud halifo tani ashan muhaba tou le Daud, leano huwo hibo Saud ze nefsa tou. 18Huwo kelimo le Saud, "Bukura ihtifal ta bidaya awel shahr. Ita bi kun mafi ashan kursi taki bi kun fadi. 19Kan ita geni muda ta talata yom, nenzil guwm le makan al ita duso fugu zaman kan hajat lesa ma karabo, wa geni jambo hajer al bi nadi Iftiraq.20Ana bi jada talat saham fi jambo tou, ze ana bi luku fi hadaf. 21Yala ana bi rasolo zol wa kelimo le huwo, 'Ruwa wa fetiso saham de; kan ana kelimo le zol de, 'Aino, saham de fi jambo taki, legeto humon," kede ita ja; ita bi fi aman wa mafi khatar, ze ma Yahuwa hai.22"Lakin kan ana kelimo le weled de, 'Aino saham de fi gidam taki,' kede ita ruwa fi sika taki, ashan Yahuwa fiko ita. 23Ze ma ana wa ita tifago, Yahuwa fi nus tanna lel abad."24Daud dusu nefsa tou fi mazra. Zaman ihtifal ta awel shahar fi sena jedid, mekil kan ja ashan akulu akel. 25Huwo geni fi kursi tou, ze ta kulu yom, al fi heta. Yonasan geni gusat ta melik, wa Abner geni jambo Shaul. Lakin kursi ta Daud kan fadi.26Fi yom daak Shaul ma wonoso aai haja, ashan fi fekra tou, "Haja hasil le Daud sebo huwo ma nedif hasab ganon wama bi agder ja gidam Allah." 27Lakin fi yom al tani, makan ta Daud fadi. Shaul kelimo le Yonasan jena tou, "Malo weled ta Yessa ma ja le akil umbarih wa alela?"28Yonasan juwabo Shaul, "Daud asalo izen minana ashan bi ruwa le Beatlaha. 29Huwo kelimo, 'Malis sibo ana ruwa. Ashan usura tai indo zebiha fi medina, wa akwana tai nadi ana ashan bi kun hinak. kan ita bi rudu ana, malis sibo ana ruwa wa aino akwana tai.' De yao sabab al sibo huwo ma ja fi terbeza ta melik."30SHaul kan tala zalan shedid min Yonasan, wa huwo kelimo le Yonasan, "Ita belid jena ta mara al mutmerid! Ita gali ana ma arufu meilan taki le jena ta Yessa ashan bi kati fadia taki, wa fadia ta umma taki? 31Kan jena ta Yessa de hai fi donia, la ita wa la mamlaka taki bi sabito. Hasa de, rasulo wa jibo huwo le ana, ashan huwo lazim bi mutu."32Yonasan juwabo Shaul abu tou, "Le yato sabab bi katulo huwo? Huwo amolo 33shuno?" Shaul gum luku Yonasan be harba tou ashan bi katulo huwo. Yonasan arufu ino abu tou jaadi ashan katulo Daud. 34Huwo gum min gidam ta tarbeza be zalan shedid wa fi yom al tani le ihtifal huwo aba akulo, leano huwo kan hazin Daud, ashan abu tou aliso huwo.35Fi sabah, Yonasan ruwa bara le mazra fi makan al huwo bi ruwa limo ma Daud, wa kan fi weled suker ma huwo. 36Huwo kelimo le weled de, "Jere wa fetiso nishab al ana bi jadao de." Wokid weled de bi jere, huwo jada nishab gidam ta tou. 37Zaman weled de wosolo fi makan al nishab ta Yonasan waga fugu, huwo nadi weled de, wa kelimo, "Nishab de ma yao fi gidam taki?"38Yonasan nadi weled suker de, "Jere, guwam, mata akir!" Weled de gum limo danga de be sura wa ja le sead tou. 39Lakin weled de ma arufo ai haja. Ele Yonasan ma Daud humon yao arufo kalam de. 40Yonasan gum wodi danga tou ma nishab le weled de wa kelimo le huwo, "Ruwa, shelo hajat de le medina."41Baad ma weled de ruwa, Daud gum be sura minwara hajer, dengir ras tou, wa dengir falata talata marat. Humon selimo badon be gubla wa kore sawa. Lakin Daud kore aktar min Yonasan. 42Yonasan kelimo le Daud, "Ruwa be salam, leano anna halifo le badon tanna be isim ta Yahuwa be keilmat de, 'Kede Yahuwa geni bain ita wa ana, wa bain iyal tai wa iyal taki lel abad."' Daud gum wogif wa futu, wa Yonasan rija le medina.

Chapter 21

1Yalla biga Daud ja le Nob ashan ayenu Ahimelech al gesis. Ahimelech ja ashan ayenu Daud bi rogus wa kelimu le huwo, ''Le inta barao wa inta ma indu zol ma inta?'' 2Daud kelimu le Ahimelech al gesis, ''Al melek rasulu ana fi mohima a ana le ana, 'Kede aye zol ma arufu aye haja an amal al ana bi rasulu fogo, wa haja al ana amiu inta ana wajihu al shabab ashan bi akkidu al mahal.3Hasa sunu al inta indu fi yadan?.'' 4Al gesis juwabu Daud wa kelimu lakin fi hinak rifig al mukadas__ma aadi kan al shaba rijal hafisu nufus toumon min nasawiin.''5Daud juwabu al gesis,, ''bittakid nuswan hafizu min anina fi talat sanawat al faat, ze dayiman zaman ana kutu. Al hajat al le rujal kasisu hata fi muhima al adi. kam huwo ketir alela bi kun haja al kasisu! 6''Fa al gesis wodi le huwo al rigif al kasisu. Leanu hinak kan ma fi rigif hinak illa al rigif ta huduur, al agelawu min gedam ta Yahwa, ashan bi kutu rigif fi mahal fi yom kan shilu huwo bara.7Hasa wahid min kudam ta Saulkan hinak fi yom dak, hajizu gedam ta Yahwa, isim tou kan Doeg al Edomte, sultan ta ruea tab Saul.8Daud kelimle Ahimelech, ''hasa ma fi hini fi yadan aye lahrabi aw sekin?Fa ana jibu aw safe tai aw sihlah ma anan leanu al shokul tamelik kan seri 9al gesis kelimu, al safe ta Goliath al Philistini, al inta katulu fi alwadi ta Elah, huwo hini kati fi wara gumasg ta alrrada. kan inta der ashan bi shilu dak, shilu, leanu hinak ma fi aye silah hini. ''Daud kelimu, ''ma fi safe tani ze de; wodi lena.''10Daud gum wa jere fi yom dak min Saul wa ruwa le Achish, al melik ta Gath. kudam ta 11Ahish kelimu le huwo, ''De ma Daud, al melik, al melik ta ard? Hal huwomon ma guna le bad toumon an huwo bi raqasat,'Saul katulu alalaf, wa Daud katulu ashara alaf?'''12Daud shilu kelimat del fi gelba wa kan khayif min Achisch, melik ta Gath. 13Huwo geiru suluk tou gedam toumon wa mesil mujnu fi yadanat touomon; huwo amulu alamat fogo bab wa huwo sibu buzaak tou jere tihit min dikin tou.14Biga Achish kelimu le kudam tou, ''Shuf inta ayenu rajil huwo mujnun. Le inta jibu huwo le ana? 15Hal ana nages mujnun, ashan keda inta jibu zamil ashan tasarufat tou bi kun ze zol al fi gedam tai de? Sei zamil de bihagiga bi ja fi bet tai?''

Chapter 22

1Fa Daud ruwa min hinak wa jere gurgur ta Adullam. Zaman akuwana to wa kulu nas al fi bet ta abu tou asuma, huwomon nezil tihit le huwo. 2Kulu wahid al kan fi huzun, kulu zol al kan fi dein, wa kulu zol al kan biga galgan__huwomon kulu limu le huwo. Daud biga tala captain le huwomo. huwomon kan urbomia jrujal ma huwo.3Yalla Daud ruwa min hinak le Mizpah fi Moab. Huwo kelimu le melik ta Moab, ''Malish sibu abu tai wa uma tai ruwa ma inta lahadi ana bi arufu sunu Allah bi le ana. 4''Huwo sibu huwomon ma melik ta Moab. Abu tou wa uma tou geni ma huwo zaman kulu al Daud kan guwi fi hukum. 5Yalla biga al nabi ta jadd kelimu le Daud, ''Ma ta geni fi sur taki. Sibu wa ruwa fi ard ta Yahudiya. ' Fa Daud tala min hinak wa ruwa fi gabat ta Hereth.6Saul asuma inu Daud kashifu, sawa ma rujal al kan ma huwo. Saul kan geni fi Gibeah tihit shajer tamarisk fi Rmah, ma harba tou fi yadan tou, wa kulu kudam kan wagifiin hawili tou.7Saul kelimu le kudam tou al wogif hawili huwo, ''Asuma hasa, nas ta Benjamin! Ha jena Jesse bi wodi le kulu wahid min intakum mahal zara wa alkurum? Hal huwo bi amulu inta kulu capatiin ta alaf wa capatiin ta miaat, 8fi tabadul le intakum kulu al bi amulu muamara ded ana? Ma fi zol min intakum weri le ana zaman jena tai amulu itifagia ma jena ta Jesse. Ma fi zol min intakum tala asif le ana. Ma fi zol min intakum weri le ana iu jena tai harridu kadam tai Daud ded ana. Alela huwo dusu wa bi intezir le ashan hwu bi hajimu ana. ''9Biga Doeg al ''adumi, al bi wogif bi jambo ta kudam Saul juwabu, '' Ana ayenu jena ta Jesse ja le Nob, le Ahimelech jena ta Ahitub. 10Huwo seli le Yahwa inu huwo bi sadu huwo, wa huwo wodi le huwo ziyada wa safe ta Goliath al Philitini. ''11Yalla al melik rasulu zol ashan bi jibu gesis Ahimelech jena ta Ahitub wa kulu nas al fi bet ta abu tou, gusos al kan fi Nob. huwomon kulu ja le melik. 12Saul kelimu, ''Asuma hasa , jena ta Ahitub. ''Huwo juwabu, ''Ana yau hini, seid tai.'' 13Saul kelimu le huwo, ''Le inta amulu muamara ded tai, inta wa jena ta Jesse, inta wodi le huwo rigif, wa safe, wa huwo seli le Allah inu huwo bi sadu huwo, ashan huwo bi gum fok ded ana, ashan bi dusu fi sii, ze am huwo amulu alela?''14Yalla Ahimelech juwabu al melik wa kelimu, ''Munu fi nus ta kulu kudam takum al amin ze Daud, al huwo jena nesib ta melik wa huwo fok le haris, wa ihtaramu fi bet taki? 15Alela awel yom ana seli le Allah ashan bi sadu huwo? Huwo beit min ana! ma ta sibu melik tahamu kadam tou ma aye haja aw bet ta abu tai kulu. Leanu kadam taki ma arufu aye haja fi kulu mashakil de.''16Al melik juwabu, ''Inta bi mutu, Ahimelech, inta wa kulu nas ta bet taki. 17''Al melik kelimu le haris al wagif hawili huwo, ''agelibu wa katulu al gusos ta Yahwa. leanu yadan toumon kaman ma Daud, wa leanu huwomon arufu inu huwo jere, lakin hwuo ma kashifu le ana. ''Lakin al kudam ta melik ma bi kutu yadan tou ashan bi katulu al gusos ta Yahwa.18Yalla al melik kelimu le Doeg, ''agelibu wa katulu al gusos. '' Fa Doeg al Edomi gelibu wa hajimu al gusos; huwo katulu kamsa tamaniin ashkhas al libisu alrrada al nayim fi yom dak. 19Huwo kaman dugu Nob bi safe medina ta gusos, rujal wa nuswan, iyal wa iyal sokar, wa mashia, alhamir wa khuruf, huwo dugu ma safe.20Lakin wahid min iyal ta Ahimelech jena ta Ahitub, isimu Abiathar, jere wara Daud. 21Abiathar wori le Daud inu Saul katut gusos ta Yahwa.22Daud kelimu le Abiathar, '' Ana arufu fi yom dak, zaman Doeg al Edomi kan hinak, huwo bi kelim le Saul. Ana maswuwl fi kulu mutu fi usura ta abu taki! 23Geni ma ana wa ma ta kafu. Lenu wahid al bi fetisu haya taki bi fetisu tai. Inta bi kun aman ma ana.''

Chapter 23

1Huwomon wori le Daud, ''Ayenu, al Philistiin bi shakila ded Keilah wa bi nahabu alhanta .'' 2Fa Daud seli le Yahwa le masada wa asalu, ''kede ana wa hajimu Philistiin del?'' Yhawa kelimu le Daud, ''Ruwa wa hajimu al Philistiin wa anqizu Keilah.''3Rijal ta Daud kelimu le huwo, ''Ayenu, anina khayifin hini fi Yahudiya. Kam bikun ketir kan anina ruwa fi Keilah ded juyush ta Philistinin?'' 4Biga Daud seli le Yahwa le musada tani. Yahwa juwabu huwo, ''Gum, nezil tihit le Keilah. Leanu ana bi wodi le inta intifsar fogo Philisinin. ''5Daud wa rijal tou ruwa le Keilah wa shakila ma Philistinin. Huwo sugu mashia dugu huwomon ma darba azim. Fa Daud anqizu sukkan ta Keilah. 6Zaman Abiathar jena ta Ahimelech jere le Daud fi Keilah, huwo nezil tihit ma alrrada fi tadan tou.7Kan wori le Saul inu Daud ruwa le Keilah. Saul kelimu, ''Allah wodi huwo fi yadan tai. Leanu huwo gofulu huwo leanu huwo dakalu al medina al indu abuwab wa hadid. 8''Saul nadi kulu guwat ta shakila ashan bi nezil tihit le Keilah, itjannb Daud wa rijal tou. 9Daud arufu inu Saul kan bi katitu batal ded huwo. Huwo kelimu le Abiathar al gesis, ''Jibu al arrada hini,''10Biga Daud kelimu, ''Yahwa, Allah ta Israel , kadam taki be haqiqa asuma inu Saul bi fetisu ashan bi ja le Keilah, ashan bi demiru al medina al medina le salih tai. 11Hal al rijal ta Keilah bi selimu ana fi yadan tou? Hal Saul nezil tihit ze kadan taki asuma? Yahwa, Allah ta Israel, ana bi asalu inta, malish wori le kudam taki.'' Yahwa kelimu, ''Huwo bi nezil tihit.'''12Biga Daud kelimu, ''Hal rijal ta Keilah bi selimu ana wa rijal tai fi yadan ta Saul?'' Yahwa kelimu, ''Huwomon bi selimu inta.'''13Yalla Daud wa rijal tou, al kan sutumia, gum fok wa ruwa min Keilah, wa huwomon ruwa min mahal le mahal. kan wori le Saul inu Daud jere min Keilah, wa huwo wogifu turuju wara tou. 14Daoud geni fi qalea fi al barria, fi beled al fok fi al barria ta Ziph. Saul bi ayenu le huwo kulu yom, lakin Allah ma wodi le huwo fi yadan tou.15Daud shaf inu Saul ja ashan bi fetisu an haya tou; Hasa Daud kan fi barria ta Ziph fi Horesh. 16Yalla Yonathan, jena ta Saul gum fok wa ruwa le Daud fi Horesh, wa guwi yadan tou fi Allah.17Huwo kelimu le huwo, Ma ta kafu. Leanu al yadan ta Saul abu tai ma bi ligo inta. Inta bi kun melik fogo Israel, wa ana bi kun nimra etnin le inta. Saul abu tai kaman arufu de. 18Huwomon amulu itifaqia gedam Yahwa. Daud fadulu fi Horesh, wa Yanathan ruwa le bet.19Yalla Ziphitiin ja le Saul fi Gibeah wa kelimu, Daud yau ma dusu fi jus tanina fi maeaqil fi Horesh, fogo tal ta Hakilah, al fi junub ta Jeshimon? 20Hasa nezil tihit, melik! hasab nia taki, nezil tihit! juzu tanina bi selimu huwo fi yadan ta melik.''21Saul kelimu,''Kede inta kun mubarak ma Yahwa. Leanu inta inud hiniya fogo ana, 22Ruwa amulu hata aktar. alimu wa fetisu mahal dusu tou wa munu yau ayenu huwo hinak. wori le ana inu huwo negit shedid. 23Fa ayenu, wa alimu an kulu mahal al huwo dusu fogo nefsa tou. tal wara le ana ma kabara, wa biga ana bi rija ma inta. kan huwo fi fi ard, ana bi fetisu huwo fi nus ta kulu alaf min al Yahuza.''24Biga huwomon gum fok wa ruwa le Ziph gedam ta Saul. Daud wa rijal tou kan fi al barria ta Moab, fi al Arabah fi junub a Uruselim. 25Saul wa rijal tou ruwa ashan bi fetisu huwo. Lakin kan wori le Daud an huwo, fa huwo nezil tihit le tal ta hajar wa geni fi al barria ta Moab. Zaman Saul asuma huwo turuju Daud fi barria ta Moab.26Saul ruwa fi tija wahid ta jebel, wa Daud wa rijal tou kan mashiin fi tija al tani ta jebel. Daud seri ruwa bara min Saul. ze ma kan Saul wa rijal tou hawili Daud wa rijal tou ashan bi amsuku huwomon, 27marasal jaa le Saul wa kelimu, Seri tal leanu Philistinin amulu hujum ded al ard.''28Fa Saul rija min turuju Daud wa ruwa ded al Philistinin. ashan mahal dak kan nadi hajar ta jere. Duad ruwa min hinak wa geni fi maeqil ta 29Engedi.

Chapter 24

1Zaman Saul rija min turuju Philistini, huwo kan wori le huwo, ''Daud fi fi al barria ta Engedi.'' 2Biga Saul shilu talata alf rujal al iktaru min kulu Israel wa ruwa fetisu Daud wa rujal tou fogo hujar ta galamayat ta gaba.3Huwo ja le hazira ta khurufan fogo sika, al hinak kan fi hufura. Saul ruwa juwa ashan bi kati kura tou. Daud wa rujal tou kan gaydin wara fi hufura. 4rujal ta Daud kelimu le huwo, ''De yau yom al Yahwa wnusu zaman huwo kelimu le inta, Ana bi wodi le adu taki fi yadan taki, ashan inta bi amulu huwo ze ma inta deiru. '''Biga Daud gum wa bihudu seregu nefsa tou wa rukn ta gumash ta Saul.5Bad de gelba ta Daud tala hazin leanu huwo gata bara gumash ta Saul. 6Huwo kelimu le rujal tou, '''Kede Yahwa manao ana min amulu hajat del le seid tai, mesha ta Yahwa, kede shilu bara yadan tai ded huwo, huwo mamshu ta Yahwa.'' 7Fa Daud wabako rujl tou ma kelimat del, wa ma wodi le huwo izin ashan hujumu Saul. Saul wogifu fok, shamal ta hufura, wa ruwa fi sika tou.8Bad dak, Daud kaman wogif fok, shamal ta hufura, wa nadi Saul: ''Seid tai al melik. ''zaman Saul ayenu wara tou, Daud denger ma wosa fogo ard wa wori le huwo ihteram. 9Daud kelimu le Saul, ''Le inta asuma le rujal ta albi kelimu, Ayenu, Daud bi fetisu al batal le inta?'10Alela uyuun taki ayenu kef Yahwa kutu inta fi yadan tai anina kan fi hufura. tanin kelimu le ana ashan katulu, lakin ana aba. Ana kelim, 'ana ma bi kutu yadan tai fogo seid tai, leanu huwo mmshu min Yahwa. 11Ayenu, abu tai ayenu rukun ta gumash taki fi yadan tai. Leanu hagiga ana gata taraf ta gumash taki wa ana ma katulu inta, inta bi arufu wa ayenu inu ma fi shar khiana fi yadan tai, wa ana ma akhta ded inta, hata kan inta bi turuju haya tai ashan bi shilu.12Kede Yahwa hukumu bein inta wa ana, wa kede Yahwa antiqam le ana ded inta, lakin yadan tai ma bi kun ded inta. 13Ze al misaal ta nas al gudam kelim, 'Min sharir bi tala sharr.' Lakin yadn tai ma bi kun ded inta.14Bad munu al melik ta Israel tala? inta bi turuju wara ta munu? Bad kelib al meid! Bad barghuth! 15Kede Yaywa hukumu wa wodi hukum bein inta wa ana, wa ayenu fogo, wa asalu sabab wa izin le ana ashan bi jere min yadan taki.''16Zaman Daud kalasu wonusu kelimat del le Saul, Saul kelimu, ''sei de sawt taki, jena tai Daud?''' Saul arufa sawt tou fok wa kore.17Huwo kelimu le Daud, ''inta salih aktar min ana. Leanu inta afa ana kwes, wokit al ana dafa le inta sharr. 18inta alinu alela inu kef inta amulu le ana kwes, leanu inta ma katulu ana zaman Yahwa wodi ana fi raham taki.19Leanu kan zol iinsan ligo adu tou, hal huwo bi sibu huwo ruwa bisalam? Kede Yahwa dafawo inta ma hajat al kwes leau haja al inta amulu le ana alela. 20Hasa ana arufu inu inta bi bi hagia bi kun melik wa al mamlaka ta Israel bi asisu fi ard taki.21Halifu le ana bi Yahwa inu inta ma bi gata bara iyal ta iyal tai, wa inu inta ma bi demiru isim tai bara min bet ta abu tai.'' 22Fa Daud amulu halifa le Saul. Yalla Saul ruwa bet, lakin Daud wa rujal tou ruwa le maeqil.

Chapter 25

1Hasa Samuel mutu. Israel kulu limu sawa wa kore ashan huwo, wa huwomon dofunu huwo fi bet tou fi Ramah. Biga Daud gum wa ruwa le barria ta Paran.2Hinak kan fi zol fi Maon, al mamtalakat tou fi alkarmal. zol de kan ghani shdid. Huwo indu talata alf khuruf wa wahid alf galamayat. Huwo kan bi gata khurof tou fi Carmel. 3isim ta zol de kan Nobal, wa isim ta mara tou kan Abigail. Mara de kan zaki wa jamila fi mazhar. Lakin al rajil kan saab wa shirir fi taeamul tou.Huwo kan min iyal ta iyal ta Caleb.4Daud asuma fi al barria inu Nabal kan bi gata khuruf tou. 5Fa Daud rasulu ashara rujal. Daud kelimu le rujal del, ''Ruwa le Carmel, ruwa le Nabal, wa selimu huwo fi isim tai. 6Inta bi kelimu huwo, 'ish fi rufahia. Salam le inta wa le bet taki, wa salam le kulu al inta indu.7Ana asuma inu inta indu jazzazin ma anina, wa anina ma amulu e huwomon batal, wa huwomon ma jeli aye haja fi wokit al huwomon ka fi Carmel. 8Asalu shabab taki, wa huwomon bi wori le inta, Hasa sibu shabab tai ligo neima fi uyuun taki, leanu anina ja fogo yom ta ihtifal. Malish wodi aye haja al indu fi yadan le kudam taki wa le jena taki Daud.''''9Zaman shabab wosulu, huwomon kelimu del kulu le Nabal bidal ta Daud wa biga huwo intezir. 10Nabal juwabu kudam ta Daud, munu yau jena ta Jesse? Hinak fi kudam ketir ayemat del al bi kasuru barar min seid tou. 11hal kede ana rigif wa moyo wa lahm al katulu le jazzazin, wa wodi le zol al ja min ana ma aufu min wen?'''12Fa shabab ta Daud agelibu wa rija wara, wa woril le huwo haja al kan kelimu. 13'''Daud kelimu le rujal tou,'kulu zol kede robutu sayf tou.'' Fa kulu robutu sayf. Daud kaman robutu sayf. hawili arba mia rujal ja wara Daud, wa miteen geni jumbo afashat.14Lakin wahid min al shabab kelimu le Abigail, wa mara ta Nabal; huwo kelimu, ''Daud rasulu marasalat min barria ashan bi selimu seid ta nina, wa huwo shetimu huwomon. 15fogo de kulu rujal del kan kwesiin le anina. kan ma amulu anina batal wa anina ma jeli aye haja kulla ma kan anina ruwa ma huwomon zaman anina kan fi mahal zara.16Huwomon kan suur le anina fi layl wa nhar, fi kulu wokit anina kan ma huwomon bi raqibo khuruf. 17ashan kede kede inta arufu wa ihtaramu haja al ita bi amulu, leanu muamra fi ded seid tanina, wa ded kulu bet tou. Huwo fi nefsu ma indu qayima al wahid ma agder fekir ma huwo. '''18Yalla Abigail seri shilu mia argifa, etnin qizaza ta khamra, kamsa khuruf al jahizu, kamsa kemia hubub al atshan, mia majmueat ta zabib, wa miteen kaeka ta tin, wa kutu huwomon fogo hamir. 19Heya kelimu le shabab ta heya, ''ruwa takum gedam tai, wa ana bi ruwa be wara takum. ''Lakin heya ma kelimu le rajil ta heya Nabal.20Ze ma heya arkab fogo himar tou wa nezil tihit biwasat kuta al ta jebel, Daud wa rujal tou nezil tihit le heya, wa heya limu ma huwomon.21Daud kan kelimu, ''hagiga ana harisu kulu al zol indu fi barria le fadi, fa ma haja al wodoro min kulu hajat tou, wa huwo rija le sharr bidal kwes. 22Kede Allah amulu ze le ana, Daud, wa kaman ketir kan ana sibu wahid min kulu zakar al tabe le huwo.''23Zaman Abigail ayenu Daud, heya dofunu wa nezil tihit min himar tou wa kutu wosa tou tihit gedam ta Daud wa denger le ard. 24Heya num fi kura tou wa kelimu, ''fogo ana barao seid tai, yau galtan. Malish kede kadam taki wonusu le inta, wa asuma le kelimat ta.25Kede seid tai ma iharamu Nabal al ma indu fikira, leanu ze isim tou yau, fa de huwo. Nabal de isim tou, wa huwo beled ma huwo. Lakin ana kdam taki ma ayenu shabab ta seid taki, al inta rasulu. 26biga seid tai, ze Yahwa hay, wa ze inta hay, min ma Yahwa abusu inta min dofugu dom, wa min intiqam ta nefsa taki ma yadan taki, hasa kede aeda, wa del al bi fetisu ashan bi amulu sharr le seid tai kun ze Nabal.27Hasa sibu baraka al kadam taki jibu le seid tai wodi le shab al bi doworu wara seid tai. 28Mlish afi katiya ta kadam taki, leanu Yahwa bi takid bi sala le seid tai bet amin leanu seid tai bi shakila mashakil Yahwa; wa sharr ma ligo fogo inta ze ma inta hay.29Hata rijal kan gum fok ashan bi turuju inta ashan bi shilu haya taki hata al haya ta seid tai bi rubotu hazma ta al haya ma Yahwa Allah taki; wa huwo bi aligu haya ta aeda taki, min jayb ta hibal.30Yahw inta, wa azilu inta wokit bi amulu kulu haja le seid tai huwo bi wadu inta wa azilu inta rais le Israel. 31De ma bi kun mustagarab taab le inta__al inta turuju dom al bari, aw leanu seid tai hawil ashan bi anqizu nefsa tou. Leanu Yahwa bi amulu kwes le seid tai, zekir kadam taki.''32Daud kelimu le Abigail, ''Kede Yahwa, Allah ta Israel, kun mubarak, huwo al rasulu inta ashan bi gabil ana alela. 33hikma taki mubarak wa inta mubarak, leanu inta hafizu ana alela min kubu dom wa min intiqam le nefsa tai ma yadan tai!34Leanu fi hagiaga ze ma Yahwa Allah ta Israel hay, huwo al hafizu ana min ashan ma bi awugu inta illa kan inta ja seri ashan bi gabil ana, hinak kan ma bi sibu le Nabal ketir jena al zakar fi sabah. 35''Fa Daud gabilu min yadan ta heya haja al heya jibu le huwo; heya kelimu le heya, ''Ruwa fi salam le bet taki; ayenu ana asuma le sawt wa gabilu inta.''36Abigail rija wara le Nabal, huwo kan amulu walima fi bet tou, ze walima ta melik; wa gelba ta Nabal kan farhan fi juwa huwo, leanu huwo kan sakaran shedid. Fa heya wori le huwo ma haja hata sabah.37Fi sabah, zaman khamra intaha min Nabal, mara tou wori le huwo hajat del; gelba tou mutu fogo huwo, wa huwo biga ze hajar. 38wa bad ashara ayam akhiran Yahwa dugu Nabal wa mutu.39Zaman Daud asuma inu Nabal mutu, huwo kelimu, ''Kede Yahwa kun mubarak, al shiulu sabab ta shitima tai kin yadan ta Nabal wa hafizu kadam tou min sharr. Huwo gelibu amal al sharr ta Nabal wara le mutu tou.''Biga Daud rasulu wa wonusu le Abigail,ashan bi shilu heya le nefsa tou ze mara. 40Zaman kudam ta Daud ja le Abigail fi Carmel, huwomon wonusu le heya wa kelimu, ;;Daud rasulu anina le inta ashan bi shilu inta le huwo ze mara tou.''41Heya gum, denger wosa ta heya fi ard, wa kelimu, Ayenu, inta kadima hal kadam bi kasulu kura ta kudam ta seid tou. 42Abigail ja seri wa gum, wa arkab fogo himar ma kamsa kadam banat ta heya al bi tabe heya, wa heya tabe marasalat ta Daud wa biga mara tou.43Hasa Daud kaman shilu Ahinoam ta Jezreel ze mara; huwomon kulu biga nuswan tou. 44Kaman, Saul kan wodi Michal biniya tou, mara ta Daud le Paliel jena ta Laish, al huwo kan ta Gallim.

Chapter 26

1Ziphites ja le Saul fi Gibeah wa kelimu, ha ma Daud yau bi dusu fi tal ta Hakilah, al gedam Jeshimon?'' 2Biga Saul gum wa nezil le barria ta Ziph, indu talata alf ruhal ta Israel al iktaru ma huwo, ashan bi fetisu Daud fi al barria ta Ziph.3Saul geni fogo tal ta Hakilah, al gedam ta Jeshimon, fi sika. Lakin Daud kan bi geni fi al barria, wa huwo ayenu inu Saul kan bi ja bad huwo fi barria. 4Fa Daud rasulu jawasis wa arufu inu Saul kan bi hagiga ja.5Daud gum wa ruwa le mahal al Saul kan geni; huwo ayenu al mahal al Saul kutu, wa Abner jena ta Ner, al general fi jaysh; Saul geni fi al mukhayam, wa nas kulu nas al hawilo kan nayim.6Yalla Daud kelimu le Ahimelech al Hittite, wa le Abiashai jena ta Zeruiah, aku ta Joab, ''Munu bi nezil ma ana le Saul fi mukhayam?'' Abishai kelimu, ''Ana! Ana bi nezil ma inta.'' 7Fa Daud wa Abishai ruwa le jaysh belayl. Saul kan hina nayim juwa al khayma ma harba mullesk fi ard jambo ras tou. Abner wa jaysh tou geni jambo huwo. 8Yalla Abishai kelimu le Daud, ''Alela Allah kutu adu taki fi yadan taki. Hasa malish kede ana samuru huwo fi ard ma harba be ma wahid darba. Ana ma bi hujumu huwo mara tani.''9Daud kelimu le Abishai, ''Ma ta demiru huwo; le munu bi agder wasao yadan tou ded al mamshu ta Yahwa wa bi kun bidun galat?'' 10Daud kelimu, '' Ze ma Yahwa hay, Yahwa bi katulu huwo, aw yom tou ta mutu bi ja, aw huwo bi ruwa le shakila wa mutu.11Kede Yahwa abosu yadan tai al ana bi midu ded al mamshu tou; lakin hasa ana bi asalu inat, shilu harba dak al fi ras tou wa guruma ta moyo, wa kede anina ruwa.'' 12Fa Daud ayenu al harba wa al guruma ta moyo min ras ta Saul, wa huwomon ruwa. mafi zol ayenu huwomon aw arufu ann u, wele aye zol gum fok, leanu huwomon kan kulu nayimin, leanu num amek min Yahwa waga fogo huwomon.13Yalla Daud ruwa le tija al tani wa wogif fok ta jebel beid; masafa kebir kan bein huwomon. 14Daud kore le nas wa le Abner jena ta Ner; huwo kelimu, Inta ma juwabu Abner?'' Biga Abner juwabu wa kelimu, ''Inta munu al bi kore le melik?''15Dud kelimu le Abner, ''Hal de ma inta al rajil al shuja? Munu ze inta fi Israel? Le biga inta ma istemir raqib seid al melik taki? Leanu zol tani ashan bi katulu al melik seid taki. 16Haja al inta amulu ma kwes. Ze Yahwa hay, inta bi istehik mutu leanu inta ma isteir raqib seid taki, al mamshu al wahid ta Yahwa. Hasa ayenu wenu harba ta melik wa guruma ta moyo al kan gerib ma ras tou!''17Saul arufu sawt ta Daud wa kelimu, ''hal de sawt taki, jena tai Daud'' Daud kelimu, ''De sawt tai, seid tai al melik. 18''Huwo kelimu, ''Le seid tai bi turuju kadam tou? Sunu yau ana amulu? Yatu sharr yau fi yadan tai?19Ashan keda ana bi asalu inta, kede seid ti al melik asuma le kelimat ta kadam tou. kan de Yahwa al ''athar inta ded ana, kede huwo rudu zebeha; lakin kan de insaan, kede laanu huwomon fi uyuun ta Yahwa, leau huwomon alela lizu ana bara, inu ana ma bi amsuku al mirrath ta Yahwa; huwomon kelimu le ana, Ruwa abidu rabunat tanin. 20ashan keda ma ta sibu domtai kubo fogo ars min wujud ta Yahwa; leanu wahid barghsth ze wokit alssayd ta alhajal al tayir fi al jebel.''21Yalla Saul kelimu, ''Ana kati. rija Daud jena tai; leanu ana ma bi awogu inta ketir, leanu haya tai kan gali fi uyuun taki alela. ayenu, ana alabu ze beled wa ana amulu galat al batal kalis.''22Daud juwabu wa kelimu, ;;Ayenu harba taki yau hini; melik! Kede wahid min shabab ja wa shilu wa wodi le inta. 23Kede Yahwa dafa kulu zol le kwes tou wa aman; leanu Yahwa kutu inta fi yadan tai alela, lakin ana ma bi hujumu al mumshu tou.24Ayenu, ze ma haya taki gali fi uyuun tai alela, fa kede haya tai kun bi qayima fi uyuun ta Yahwa, wa kede huwo alagu ana bara min kulu mashakil. 25''Biga Saul kelimu le Daud, ''Kede inta kun mubarak, Daud jena tai! inta bi amulu hajat azim wa inta bi naja fi huwomon.'' Fa Daud ruwa fi sika tou, wa Saul rija le mahal tou.

Chapter 27

1Daud kelimu fi gelba tou, ''yom min al aym bi katulu ana biwasat yadan ta Saul ; ma fi hJ kwes le ana min jere le ard ta Philistiin; Saul bi sibu fetisu ana fi nus kulu hudud ta Israel; bi teriga de ana bi jere bara min ard de.''2Daud gum wa mra, huwo wa sutumia rajal al kan ma huwo, le Achish jena ta Maok, al melik ta Gath. aud geni ma Achish fi Gath, huwo wa rajal tou, kulu ma zol ma nas ta bet tou, wa 3Daud ma etnin nasawiin tou, Ahinoan al Jezreelite mara, wa kan wunusu wa Abigal al Carmelite wa, mara ta Nabal's. kan kelimu inu 4Saul kan malao le Gath, fa huwo ayenu le huwo ma tawil.5Daud kelimu le Achish, ''Kan ana ligo neima fi uyuun taki, sibu huwomon wodi le ana mahal fi wahid min mudun al fi beled, al ana bi geni hinak. Le kadan taki geni fi medina ta melikma inta?'' 6Fa yom Achish wodi le huwo Ziklag; de yau Ziklag tabe le al melik ta melik al Yahudiya fi yom de. 7al raqam ta ayam Daud geni fi ard ta Philistiin kan wahid sana wahid kamil wa Arabi wa wahid shar.8Daud wa rijal tou hujumu mahalat barao barao, amulu hujum fogo Geshurites, al Girzites, wa al Amalekites; leanu umam sel kan skkan ta ard, ze inta ruwa le Shur, beid le ard ta Mesir. Huwomon kan gayidiin fi ard min zaman almadi. 9Daud hujumu al ard wa ma sibu rajil wele mara hay. Huwo shilu khurufan an mashia, hamir, jiamal, wa gumash. Biga huwo rija wa rija wara le Achish.10Achish bi kelimu, ''Ded munu inta amulu huju alela?'' Daud bi juwabu, ''Ded junub ta Yahudiya ,''aw ''Ded junub ta Jerahmeelites,''aw ''Ded junub ta Kenites. ''11Daud ma bi hafizy wele rajil aw mara hay ashan bi jibu huwomon le Gath, kelimu, '''Fa inu huwomon ma bi agder kelimu ann anina, 'Daud amulu ze de wa ze de. '''De yah haja al huwo amulu fi kulu wokit al kan hwuo hay fi beled ta Philistinin. 12Achish amin fi Daud, kelimu, ''Huwo kutu nas ta Israel akra huwo fi nihaya; ashan keda huwo bi kun kadan tai ilalal abd.''

Chapter 28

1Kan fi ayamat dak Philistinin limu aljuyush toumon sawa le mashakil ma Israel. Achish kelimu le Daud, '''Ana arufu inu inta bi ruwa ma ana fi jaysh, inta ma rijal taki. 2''Daud kelimu le Achish, ''de yau al hala, inta bi arufu inu kadam taki bi agder amulu.'' Achish kelimu le Daud, ''Biga ana bi kutu inta haris tai kulu ayam taki.'''3Hasa Samuel mutu, wa Israel kore huwo wa dofuno huwo fi Ramah, fi medina tou. Kaman, Saul abusu min al ard del al bi wonusu ma almawat aw roho. 4Biga Philistinin limu nufus toumon sawa wa ja wa geni fi Shunem; wa Saul limu kulu Israel sawa, wa huwomon geni fi Gilboa.5Zaman Saul ayenu al jaysh ta Philistinin, huwo kan khayif, wa gelba tou hizu shedid. 6Saul seli le Yahwa sshan musada , lakin Yahwa ma juwabu huwo__wele ma helim, wele ma Urim, wele ma al''anbia. 7Yalla Saul kelimu le kudam tou, '''jibu takum le ana mara al bi wonusu ma alamawat, ashan ana bi ruwa le heya wa talabu alnasiha tou.'' kudam tou kelimu le huwo, ''Ayenu hinak fi mara fi Endor al bi heya bi wonusu ma alamwat.'''8Fa Saul tanakar huwo libisu gumasg tani wa futu huwo wa etnin rijal ma huwo. huwomon futu le mara bi lyal. Huwo kelimu, '' wori le ana ma roho wa jibu le ana wahid al ana bi wori. 9''Al mara kelimu le huwo, ''Ayenu inta arufu Saul amulu, kef huwo abusu huwo min al ard am del al bi wonsu ma alamawat aw ma roho. Fa le inta bi jahizu sharak le haya tai, ashan bi kutu ana mutu?'' 10Saul halifu le heya biwasat Yahwa wa kelimu ze ma Yahwa hay, ma fi eiqab bi hasil le inta ashan haja de.''11Yalla al mara kelimu, ''Munu yau ana bi jibu le inta?'' Saul kelimu, ''Jibu Samuel le ana. 12''Zaman mara ayenu Samuel, heya kore ma sawt fok wa wonusu le Saul, gali, ''Le inta kabasu ana? wa Saul.''13Al melik kelimu le heya, ''Ma ta khafu. Sunu yau inta ayenu?'' Al mara kelimu le Saul, ''Ana ayenu rabunat bi tala bara min ard.'' 14Huwo kelimu le heya, ''huwomon bi beinu kef?'' Heya kelimu, ''rajil ajuz jai; huwo libisu gumasg.'Saul lahiz inu kan de Saul,wa huwo denger ma wosa tou le ard wa beinu le huwo ihterim.15Samuel kelimu le Saul, ''Malu inta bi amulu le ana ezaej wa wa jibu ana fok?'' Saul juwabu, Ana hazin. leanu al Philistinin m bada shakila ded ana, wa Allah sibu ana wa ma juwabu ana, wele bi wasat, anbia, aw bi ahlam.Ashan ana nadi inta, inu inta bi kuu bi marufu le ana sunu al ana bi amulu.'''16Samuel kelimu, 'Sunu biga al inta asalu le ana, min Zaman Yahwa sibu inta, wa huwo tala adu? 17Yahwa amulu le inta haja al huwo kelimu huwo bi agder. Yahwa sheretu al malakut bara min yadan taki wa huwo wodi le zol tani___le Daud.18Leanu inta ma ihtaramu sawt ta Yahwa wa ma biga anif shedid ded Amalek, huwo wa bi keda amulu e le ina. 19Yahwa bi wodi Israel ma inta fi ars ta al Philistinin, wa bukora inta wa ital taki bi kun ma ana. Yahwa kaman bi wodi al jaysh ta Israel fi al ard ta Philistinin.''20Biga Saul tawali tul tou waga fogo ard wa kan khayif lenu ashan kelima ta Samuel. Hinak ma fi guwa fogo huwo, leanu huwo kan ma akulu akil kulu ayam del, wele fi belel 21.Al mara ja le Saul wa ayenu inu huwo kan qalagan, Heya kelimu le huwo, ''Ayenu, mara taki al kadam asuma le sawt taki, Ana kutu haya tai fi yadan tai wa asuma le al kelimat al inta kelimu le ana22Ashan keda ana bi asalu inta, asuma kaman le sawt ta kadam taki al mara, wa kede an jahizu akil soker fi gedam taki. Akulu ashan inta bi ligo guwa leanu kan inta ruwa fi sika taki.'' 23Laki Saul aba wa kelimu, Ana ma bi akulu, Lakin kudam tou, sawa ma mara, asuru huwo, wa huwo asuma le sawt toumon. Fa huwo gum min al ard a geni fogo sarir.24Al marakan biga semin fi juwal; heya ja bi sura wa katulu ;heya shiluhajizu deqaq, ajinu, wa kabizu alfatira rigif ma huwo. 25Heya jibu gedam Saul wa kudam tou, wa huwomon akulu. Yalla huwomon gum fok wa sibu belayl dak.

Chapter 29

1Al Philistinin limu sawa jaysh toumon kulu fi Aphek, wa Israel geni ma al rbye al fi Jezreel. 2al''amra ta Philistinin mururu min hinah bi miat wa bi alaf; Daud wa rijal tou mururr min haris al khalfi ma Achish.3Yalla al amra ta Philistinin kelimu, '' De sunu yau al ibraniiyn del bi amulu hini?'' Achish kelimu le amra tanin al ta Philistinin, ''De ma Daud al kadam ta Saul, al melk ta Israel, al kan ma ana fi ayamat del, aw fi sanawat del, wa ana ma ligo galat ma huwo min zaman huwo ja le ana hata yom ta alela?'''4Lakin al ''amra ta Philistinin kan zalanin ma huwo wa kelimu, ''Rasulu rujal del wara, inu huwo bi rija le mahal al inta wori le huwo. Huwo ma bi ruwa ma anina fi harib, leanu huwo bi gelibu ded anina fi wokit ta qital. Leanu munu tani huwo bi kutu nefsa tou maqbul le seid tou min shilu ras ta rijal ta nina?5De ma Daud al huwomn bi guna le bad ma alrraqassat, kelimu, Saul zabah alaf, wa Daud ashara alaf?'''6Biga Achish nadi Daud wa kelimu le huwo, ''Ze ma Yahwa hay, inta kan kwes, wa ruwa taki wa ja taki le ana fi jaysh huwo kwes fi ray tai; leanu ana ma ligo gala fi fogo inta min yo ta ja taki le ana hata yom ta alela. Lakin, al ''amra ma munasib le inta. 7Fa hasa rija wa ruwa fi salam, ashan inta kede ma kutu la''amra ta Philistinin zalan.''8Daud kelimu le Achish, ''Lakin sunu al ana amulu? Sunu yau inta ligo kadam taki ze ma kan ana fi gedam taki lahadi yom ta alela, inu ana ma bi ruwa wa shakila ded aeda ta seid tai al melik?'' 9Achish juwabu wa kelimu le Daud, ''Ana arufu inu inta bari fi ena tai ze malaiyka ta Allah; Lakin al ''amra ta Philistinin kelimu, 'Huwo ma bi ruwa ma anina le harib.10Fa hasa gum fok badri fi sabah ma kudam ta seid taki al huwoja ma inta; ze inta badri sabah inta bi gum wa inta indu nur, ruwa.'' 11Fa Daud gum fok badri, huwo wa rijal tou, ashan bi ruwa fi sabah, ashan bi rija le ard ta Philistinin. Lakin Philistinin futu le Jezreel.

Chapter 30

1Zaman Daud wa rijal tou kan ja le Ziklag fi yom al talit, al Amalekite amulu hujum fogo Negev wa fogo Ziklag. Huwomon hujumu Ziklag, haragu, 2wa amsuku nasawin wa kulu zol al fi fogo, soker wa kebir. Huwomon ma katulu zol, lakin shilu huwomon beid ze huwomon ruwa fi sika toumon.3Zaman Daud wa rijal tou ja le medina, kan haragu wa nasawin toumon, iyal toumon , wa banat toumon kan shilu asir. 4Yalla Daud wa nas al kan ma huwo arfu sawt tumon wa kore hata biga ma indu guwa ketir le kore.5Nasawin ta Daud al etnin shilu huwomon asir, Ahinoam al Jazreelite mara wa Abigail mara ta Nabal al Carmelite. 6Daud kan zalan, leanu nas kan bi wonusu an kede logu huwo ma jajar, leanu kulu nas kan marara fi roho, aye zol ma jena tou wa biniya tou; lakin Daud guwi nefsa tou fogo Yahwa, Allah tou.7Daud kelimu le Abiathar jena ta Ahimelech, al kahin, ''' ana bi asalu inta , jibu al gumash hini le ana.'' Abiathar jibu gumash le Daud. 8Daud seli le Yahwa le ittijah, gali ''Kn ana turuju wara guwwat, hal ana bi futu huwomon?'' Yahwa juwbu huwo ''Turuju, leanu inta bi futu huwmon, wa inta bi rija kulu hajat. 'wa inta bi rija kulu hajat.''9Fa Daud ruwa, huwo wa sutumia rujal al kan ma huwo, huwmon ja le wadi al Besor, al del kan sibu wara wa huwomon geni. 10Lakin Daud istemir turuju, huwo wa arba rujal; miteen geni wara, al kan huwomon daeif al huwomon ma bi agder ruwa fok le wadi al Besor.11Huwomon ligo Mesiri fi mahal zara wa jibu huwo le Daud; huwomon wodi le huwo rigif, wa huwo akulu; huwomon wodi le huwo moyo le shiraab; 12wa huwomon wodi le huwo qita `kayka ta tin wa etnin kutla ta zebeb. Zaman huwo akulu, huwo ligu wuwa tani, leanu huwo kan ma akulu rigif wele shiraab aye moyo le talata ayams w tltlta.13Daud kelimu le huwo, ''Inta tabe le munu? Inta ja min wen?'' Huwo kelimu, ''Ana shab rajil min Mesi kadam ta Amalekite; seid tai sibu ana leanu talata ayam al futu ana waga ayan. 14Anina amulu huju fogo al Negev ta Kerethites, wa haja al tabe le Yahudiya, wa al Negev ta Caleb, wa anina haragu Ziklag. ''15Daud kelimu le huwo, Hal inta bi jibu ana le hafula ta hujum?'' Al Masiri kelimu, '''halifu le ana bi Allah inu inta ma bi katulu ana aw khun ana fi yadan ta seid tai, wa Ana bi jibu inta fi hafla hujum.''16Zaman al Masiri nezil Daud tihit, al muhajimiin shetetu fi kuu al ard, bi akulu wa asharabu wa bi ragus leanu kulu ghanima huwomon shilu bara in al ard ta Philistinin wa min al ard ta Yahuiya. 17Daud hujumu huwomon min al sabah le ashiya ta yom tani. ma zol min huwmon naja ila urbumia rujal la arkabu fi jamal wa jere.18Daud rija kulu al kan Amalekites shilu; wa Daud anqizu etnin nasawin. 19ma fi haja al wodoro, wele soker aw kebir, wele iyal aw banat, wele ghanima, aw aye haja al muhajimin shilu le nefsa toumon.Daud rija wara kulu haja. 20Daud shilu kulu asrab wa al qutean, al rijal shilu gidam ta bagi mashia. Huwomon kelimu, ''De ghanima ta Daud.21Daud ja le miteen rujal al kan daeifin ashan bi ja wara huwo, del nas tanin sibu huwomon geni fi wadi Besor. Rujal del ruwa gedam ashan bi gabil Daud wa nas al kan ma huwo. Zaman Daud ja le nas del, huwo selimu huwomon. 22Yalla kulu rujal al sharir wa al ma indu qayima fi nus ta del al ruwa ma Daud gal, ''Leanu rujal del ma ruwa ma anina, anina ma bi wodi le huwomon aye min ghanima al anina istelimu. , lakin kulu zol bi kede shilu mara tou wa iyal tou wa kede ruwa.''23Yalla Daud kelimu, ''intakum ma bi amulu ze de, akuwana tai, ma haja al Yahwa wodi le anina. Huwo hafizu wa wodi fi yadan tanina al muhajimin al huwomon ja ded anina. 24Munu bi asuma le intakum fi mushkila de? Leanu ze ma al gesma le kulu zol al ruwa fi harib, fa kaman al gesma bi kun le kulu zol al bi geni jambo afashat; huwomon bi gesimu wa gesimu sawa. 25''Huwo kan ze de min yom dak le yom ta alela, leanu Daud amulu huwo qanuun wa karar le Israel.26Zaman Daud ja le Ziklag, huwo rasulu bad min ghanima le shuyuh ta Yahudiya, le asdiqa, gal, Ayenu, yau le intakum min ghanima min aeda ta Yahwa.'' 27Huwo kaman rasulu tanin le shuyuk al kan fi Bethel, wa le del al kan fi Ramoth ta junub, wa le del al kan fi Jattir, 28wa le del alkan fi Aroer, wa le del al kan fi Siphmoth, wa le del al kan fi Eshtemoa.29Huwo kaman rasulu tanin le shuyuk al kan fi Rakal, wa le del al kan fi medina ta Jerahmeelites, wa le del al kan fi medina ta Kenites, 30wa le del al kan fi Hormak, wa le del al kan fi Bor Ashan, wa le del al kan fi Athak, 31wa le del al kan fi Hebron, wa le kulu mahalat al Daud bi nefsu wa rijal tou bi ruwa fogo dayiman.

Chapter 31

1Hasa Phalastiniyin shakil did Israel. rijal bita Israel jere min gidam bita Phalastinyin wa waga tehet fi jebel Gilboa. 2Phalastiniyin turudu Saul wa iyal tou. Phalastiiyin katulu jonathan, Abinadab, wa Malki-shua, awulad tou. 3Harib de kan tegil did Saul, wa archers(rima) koumu huwo Huwo kan fi waja shedid ashan umon.4Bad dak Saul kelimu le zol al bi amsuku aduad bita harib tou, "talau shef bitak wa katulu ana. Bidal(Ma adazalik), Al ma tehiru del bi ja wa sitimu ana." Lakin zol al bi amsuku aduad de aba, huwo kan kaif. Bad kida Saul shilu shef tou wa waga fogo. 5Wokit zol ali bi amsuku aduad tou de ainu be inu Saul mat, Huwo kaman waga fi shef tou wa mutu sawa ma Saul. 6Bad kida Saul mutu, awulad tou ali talata, wa zol ali bi amsuku shef tou- nas del matu sawa nefsu yom.7Wokit rijal bita Israel ali kan fi tija tani bita wadi, wa del al kan fi tija(aksa) Ordon, ainu be inu rijal bita Israel joro, wa be inu Saul wa awulad tou matu, Umon sibu bilad tomon wa joro, wa Phalastiniyin ja wa gadu fogo. 8Ja fi yom al tani, wokit Phalastiniyin ja wa agila malabis bita meitin, be inu umon ligo Saul wa awulad tou al talata waga fi Jebel Gilboa.9Umon gata ras bitou wa shalu aduad bita harib tou, wa rasal murasilin fi ardi bita Phalastiniyin kulu ashan bi shilu kabar le haikal bitomon bita asnam wa le shab. 10Umon kutu aduad bita harib tou fi haikal bita Ashtoreths, wa umon somuru gisim tou fi heta bita medina ta Beth Shan.11Wokit sukan bita Jabesh asuma haja ali Phalastiniyin amulu le Saul, 12rijal al muharibin gam kulu wa rua (douru) kulu lel wa shalu jisim bita Saul wa jisim bita awulad tou min heta bita Beth Shan. Umon rua wa haragu hinak fi Jabesh. 13Bad dak umon shalu udam tomon fi Jabesh wa dofunu tehet shejer isimu tamarisk, wa umon sum le mudad saba ayam.

2 Samuel

Chapter 1

1Baab mutu ta shaul, daud rija min hajimo amalik wa huwo akiir fi ziklag le muda ta etnin yom. 2Fi yom nimira talata, al rajil ja min muaskar ta shaul ma gumash sheretu wa ma waskan fi ras towo. Wokit huwo wosulu le daud huwo waga fi wata tehet wa degir.3Daud kelim le huwo, “ita ja min ween?” huwo juwabu ana insehip min muaskar ta Israel. 4Daud kelim le huwo, “arjuk wori le ana kef hajat hasil .” huwo juwabu, nas jere min harip.ketiriin waga wa ketiriin matu. Shaul wa weled tou Yonathan Kaman kulu maitiin.” 5Daud kelim le shaab de “kef ita arif gal shaul wa Yonathan weled tou maat?6Weled al shaap juwabu, “bes fajah ana kan fi jebel gilboa, wa hinak shaul gi teki fi harba towo, wa murkibat (Arabat) wa nas al bi sugu hassiin kulu gobudu ma huwo. 7Shaul gelibu wa ainu ana wa nadi ana le huwo, ana juwabu “ana yau.8Huwo kelim le ana , ita munu? Ana juwabu huwo “ana min amalakiin, . 9Huwo kelim le ana arjuk wogif adil mana wa katiilu ana,ta taab biga shedid le ana lakin haya lisa le ana. 10Yala ana wogif adil ma huwo wa katulu huwo, ashan ana arif gal huwo ma bi ish baad ma huwo waga. Yala ana shilu al taj. Alkan fi ras towo wa al zina al kan fi yeden towo, wa ana jibu humon le itaum, ya said tai.”11Yala Daud shertu gumash towo wa kulu nas al ma huwo amulu Kaman ze de. 12Umon kore, ma huzun wa sayim lahaidi misa ashan shaul, ma Yonatan weledu, le nas ta Yahweh, wa le bed ta Israel le anu Umon waga ma sef. 13Yala Daud kelim le weled al shaab . “ita min ween? huwo juwabu “ana jena zol al ajnebi al fi ardi ta Amalakiin.14Daud kelim le huwo, lei ita ma kan kaif ashan demiru melik al momsu ta Yahweh ma yeden taki? 15Daud nadi wahid min al shabab wa huwo kelim “ruawa katulu huwo “yala al rajil ruah wa dugu huwo tehed, wa al amalakit mat. 16Yala Daud kelim le amalakit al mat “al dom taki fi raas taki leanu ma kasuma taki ita kelim did ita “ana katulu al melik al momsu ta Yahweh.”17Biga Daud bada guna ta huzun an shaul wa weled tou yunathan. 18Huwo amiru nas ashan alimu guna ta danga de awulat ta yahuza, al katibu fi kitab ta Jashar. 19Mejid taki Israel, huwo mutu, katulu fi mahalat taki al ali! Kef al gowi waga! 20Mata wori fi Gath, Mata alinu fi sika ta askelon, ashan banat ta Falastiniin ma bi afra, ashan banad ta al ma mutahiriin mabi amulu ihtifal.21Jubal ta Gilboa, Keli hinak makun nada au matara le itaum. Wele zira bi wodi dura, hinak al daraga ta al gowi demiru. Al daraga ta shaul ma masahu ma zed. 22Min al dom ta del al katulu. min jisim ta gowi, al danga ta Yonathan gilbu le wara , wa sef ta shaul ma rija wara fadi.23Shaul wa yanathan umon kan hibo baad fi meima ta haya, wa fi mutu tomon ma farigu umon. Umon kan seriin min alnnusur ( suguur) 24Intum banat ta Israel kore takum le shaul, al libisu intum bi malabis ahmar kaman ma salasit, al kutu zina ta dahab fi malabis.25Kef al gowi waga fi mus al harib! , yonathan kutulu fi mahal taki. 26Ana fi huzun ashan aku tai yonathan inta kan kwes le ana. Muhaba taki le ana futu muhaba ta mara. 27Kef al gowi waga, wa asila ta harb karabu.

Chapter 2

1Baad de Daud asalu Yahweh wa kelim, “hal keli ana ruwa le wahid min mudon ta yahuza? Yahweh kelim le huwo “ruwa” Daud kelim, “le yatu medina keli ana ruwa?” Yahweh juwabu, “le hebron” 2Yala Daud ruwa ma nuswan towo ethnin alma huwo, ahinoam min jezreel, wa Abigail min Carmel, armala ta Nabal. 3Daud jibu rijal alma huwo, aiya wahid jibu usura tou towo le mudon ta hebron. Al umon bada ish fogo.4Yala rijal min yahuza jaa wa masaha Daud melik le bet ta yahuza. Umon wori le Daud, “al rijal ta jabes Gilead dofunu shaul,” 5Yala Daud rasulu murasulat le rijal ta jabes Gilad wa kelim le Umon, “intum mubarikin ma Yahweh, ashan intum wori muhaba takum le shaul ashan dofunu huwo.6Hasa keli Yahweh wori muhaba towo al ma gi kalasu le intun ma iman. Ana Kaman bi wori le intum alkwes ashan intum de, 7Hasa yala, keli yeden ta kum gowi; keli intum kun mushejaiin le anu said takum shaul maat kalas, wa bet ta yahuza, masaha ana melik le Umon.8Lakin abuner jena ta ner, khaid ta jesh ta shaul jibu ish-bosheth weled ta shaul ma huwo fi mahamaim. 9Huwo amulu ish-bosheth melik fi Gilead, asher, jezreel, Ephraim, Benjamin, wa kulu Israel.10Ish-bosheth weled ta shaul, kan arbeim sena wokit huwo bada hakumo Israel, wa huwo hakumo etnin sena. Lakin bet yahuza gi taabi Daud. 11Fi zaman Daud kan melik ta hebron fi bet yahuza kan saba sena wa sita shaar.12Abuner weled ta ner, wa kadamiin ta ish-bosheth weled ta shaul, ruwa bara min mahanaim le Gibeon. 13Joab weled ta zeruiah wa kadamiin ta Daud ruwa wa limu ma humon fi bir ta Gibeon. hinak humon geni tehet wahid mojmu fi tijah tani ta bir wa tani fi tijah al tani.14Abner kelim le joab, “Kede shabaab de gum wa nafis fi gidam ta nina.” Yala joab kelim “kede umon gum” 15Yala shabab gum walimu sawa, ethnasar min Benjamin wa ish-bosheth weled ta shaul, wa ethnasar min Daud.16Aye zol seitar le khasm ma ras wa jada sef towo fi jambu, wa umon waga tehet sawa, ashan kida mahal dak semi “helkath hazzurim,” au medan siyuf” de fi Gibeon. 17Al harib kan saab fi yom dak wa abuner wa rijal ta Israel gelibu gidam ta kadamiin ta Daud.18Al talata awulat ta zuriah kan hinak; joab wa abishai, wa asahel. Asahel kan seri fi kura ze gazal al wahas. 19Asahel gerib fi wara abner wa tabi huwo budun rija wara fi aiya tija.20Abner ayenu wara huwo wa kelim “de ita asahel? Huwo juwabu “de ana” 21Abner kelim le huwo “aglib le yemiin au shamal, wa gobudu wahid min al rujal al shabab de wa shilu hajat towo ta shakila “lakin asahel ma aglib.22Yala abner kelim tani le asahel, “wogifu taabi wara ana le ana bi dugu ita fi wata? Kef huwo ana bi wagif hidam Joab, aku taki? 23Lakin Asahel aba ashan ruwa bara , wa fakida abner dugu huwo fi jism ma akir au tehed harba towo ashan kan harba ja le tija tani. Asahel waga wa mutu hinak. Ashan kida ja aiya wahid kan wosulu fi mahal al asahel waga tehed wa mutu huwo bi wogif baad zaman showeya.24Lakin joab ma abishai tarudu abuner. Wokit shemis bi ruwa waga, umon ja fi jebel ta Ammah, al gerib ma Giah fi sika gi ruah le gaba ta Gibeon. 25Al rijal ta Benjamin limu nufus tomon sawa wara abner wa wogif fok ta jebel.26Yala abner nadi joab wa kelim, “keli sef demuru lel abad? Intum ma bi arif bi kun muur fi akir? lahaidi mitten huwo bi kun fi gidam takum wori le rijal taki de keli wogif turuju akuwana tomon?” 27Joab juwabu, “ze Allah aish, iza ita ma kelim kida, jesh tai kan bi turuju akuwana tomon lahaidi saba!28Yala joab afoku gurun ta koruf wa kulu rijal towo wogif wa ma turudu Israel tani mara, wal shakila tani mara. 29Abner ma rujal towo ruah tull lel de be wasat arabah. Humon gatta bahar Urdon wa ruah kulu sabah de, wa wosulu mahanaim.30Joab rija min turuju abner. Huwo limu kulu nas towo, al wodoru. Asahel wa 19 min kadamiin ta Daud. 31Lakin al kadamiin ta Daud al dabahu Benjamin ta abner 360 rujal al mutu. 32Yala umon shilu asahel wa dofunu huwo fi turba ta abu towo, al kan fi bedlahem. Joab wa rujal towo ruah belel kulu, wa ashiya wosulu ligo umon fi hebron.

Chapter 3

1Hasa biga fi harib towil bein bet ta shaul ma bet ta Daud. Daud gi tala gowi wa gowi, laakin bet ta shaul gi tala deif wa deif.2Aulad weledu le Daud fi hebron, awel jena Ammon, weledu ma Ahinoam ta jezreel. 3Tani weled, kileab weledu ma Abigail al armala ta Nabal min karmel. Al thalidi, Abusalom weled ta Maakah binia ta Talmai, melik ta Geshur.4Al weled nimira arba Adonija, weled ta Haggit al weled nirira kamsa Stephatiah weled ta Abital, 5Wa al nimira sita, ithream, weled ta mara ta Daud al isim towo Eglah. Kulu aulad de weledu le Daud fi Hebron.6Ja fi zaman ta harib bein bet ta Shaul ma bet ta Daud al Abner amulu nefsu gowi fi bet ta shaul. 7Shaul indu refiga isim towo Risfa, binia ta Aiah. ish-Bosheth kelim le abner, “le ita ruwa le refiga ta abu tai?8Yala abner tala zalan shedid fi kelimat al ish-Bosheth kelimu “ana raas kelip al tabi le yahuza? Alela ana gi wori amana tai le bet ta shaul abu taki, le akuwana, wa le sabihat towo, ashan ma wodi itu le yeden ta Daud. Lakin hasa ita gi isteki ana ashan katiya ashan mara de?9Keli Allah amulu le ana, Abner, wa ketir Kaman iza kan ana ma amulu le Daud ze Allah halifu le huwo 10Ashan hawila al malaka min bet ta shaul le bet ta Daud wa amulu kursi fi yahza min Dan le Beersheba.” 11Ish-boshrth ma juwabu Abner kelima tani ashan huwo gi kufu minu.12Yala Abner rasulu kadamiin le Daud ashan kelimu, “ardi de ta munu? Amulu amina ma ana, wa ita bi ainu yedein ta maak. Ashan jibu kulu Israel le ita.” 13Daud juwabu “kuwes, ana bi amulu amina ma ita. Lakin wahid haja ana bi talabu minak yau ita ma bi ainu wusa tai ile awel jibu Micah, binia ta shaul wokit ita kan ja ainu ana.”14Yala Daud rasulu muraslat le ish-bosheth, weled ta shaul “wodini mara tai Michal, al ana tab benefsa tai be seer ta mia philastiin. 15Yala ish-bosheth rusul ashan nadi Michal wa shilu hia min rijal ta hia poltiel jena ta laish. 16Rajil ta hia ruah ma hia wag i kore zaman huwo gi ruah wa taabi hi lahaidi bahurim. Yala abner kelim le huwo, “rija bet hasa” yala huwo rija.17Abner kelim ma shiuk ta Israel gal, “fi zaman itu gi hawil ashan keli Daud geni melik le itakum. 18Yala hasa amulu. Le Yahweh kan kelim le daud gal, be wasad ta yeden ta abid ta daud ana bi kalisu nas ta Israel min yeden ta phalastiin wa min yeden ta adu tomon.19Abner Kaman kelim shaksjan ma nas ta benjamiin. Yala abner ruah Kaman kelim ma daud fi hebron ashan ashra aiya haja al nas ta benjamiin deiru ashan amulu. 20Wokit abner ma isreen rujal towo wosulu fi hebron ashan ainu daud, daud jahizu le humon Walima (Akil).21Abner ashra le daud, “ana bigum wa limu kulu Israel le itakum, ya said tai melik, ashan humon bi amulu a had maak, ashan ita bi geni melik fok kulu al ita deiru” yala daud rasulu abner bara, wa abner ruah be salam.22Yala al kadamiin ta daud ma joab ja min hujum wa jibu ma hajat ketir ma humon. Lakin abner kan ma Daud fi hebron.daud rasulu huwo bara, wa abner ruah ma salam. 23Wokit joab wa kulu jesh ma huwo wosulu, humon wori le joab “abner ibn ner ja le melik, wa melik rasulu huwo bara, wa abner rauh be salam.”24Yala joab ja le melik wa gal, “ita amulu shunu? Shuf. Ainu Abner ja le inta! le inta rasulu bara, wa huwo ruah? 25Hal inta ma arif gal Abner jena Ner ja ashan kabasu inta wa arufu kulu wa arif aiya haja al ita gi amulu?” 26Wokit Joab sibu daud, huwo rasulu murasulat wara abner, wa huwon jibu huwo wara min bir ta sirah, lakin daud ma arufu kalam de.27Wokit abner reja le hebron, joab shilu huwo fi nas ta bab ashan wonusu ma huwo fi sukut. Hinak joab attanu huwo fi batun wa abner mutu. Fi teriga de, joab dafa dom ta aku towo asahel.28Wokit daud asuma an de huwo kelim, “ana ma mamlaka tai ma indu jam gidam Yahweh lel abaad ashan dom ta abner ibn ner. 29Keli dom de waga fi raas ta joab wa kulu bet ta abu towo. Keli joab ma bed towo keli ma geni kulu ma zol alma endu dabara au jemgeli au abu kereng wa gi doury ma asaya au katulu ma sef au ma bi endu akil. 30Yala joab ma abishai. Aku towo katulu abner,ashan. Huwo kan katulu aku tomon asahel fi gibeon fi mashakil.31Daud kelim wa le kul nas al ma huwo, sheretu gumashat takum, hafisu mufus takum ma gumas suwal, wa kore gidam genaza ta abner, “hasa melik daud gi douru wara genaza ta abner wokit gi shilu le defiin. 32Humon dofunu huwo fi hebron. Melik kore wa kore fok fi turba ta abner, wa kulu nas kaman kore.33Al melik hazing huzun le abner wa guna, 34Yeden taki ma morbud “ hal abner bi yemut ze zol al bi mutu ? kura taki ma morbut. Ze al rajil bi waga gidam ta aulat ta adam adad, yala ita waga.Kulu nas ja ashan amulu Daud akulu wokit lisa nahar, lakin Daud halifu, " Kede Allah amulu le ana , wa ketir kaman, iza kan ana jeribu kubs au aiya haja tani magabli shemish ruah tehed." 36 kulu nas lahisu zalan ta Daud, wa humon moksutiin, ze shunu al melik amulu humon moksutiin.37Biga kulu nas wa kulu israeliin fahimu yom dak gali huwo ma niya ta melik ashan katulu Abner jena ta Ner. 38Melik kelim le kadamiin tou, " Intum ma arif gal amira wa rajil al adhim waga fi yom de fi israel? 39Hasa ana deif allela, mahma kan ana melik momsu. Rujal del, awulat ta Zeruiah, humon takianiin le ana. Kede Yahweh dafa amael alsherir be akibu huwo fi shar towo , ze huwo bi istehik."

Chapter 4

1Wokit ish-bosheth, weled ta shaul, asuma gal abner mutu fi herbron, yedan towo bi biga deif, wa kulu srael kan kafu. 2Hasa shaul weledu indu ethnen capatiin ta jesh al wahid isim towo kan baanah wa al tani ismu rekab, weled ta rimmon al beerothite, al kan min nas benjamiin.(le beerothiin bi iktebiru juju min benjamiin,) 3Wa al beerothiin bi jere le githam wa humon ishiin hinak lahaidi yom allele).4Hasa Yonatan, jena ta shaul, indu weled al abu kereng. Huwo kamsa senawat wokit akbar an al shaul wa Yonatan ja min jazreel. Al murafik towo shil huwo wa jere ma huwo, lakin fi istijal ta hia Yonatan weledu de waga wa tala abu kereng.isim towo mephibosheth.5Yala weled ta Rimoon al Beerothite, rekab wa baanah, ruah be nahar, le bet ta ish-bosheth, ze huwo gi akudu raha, 6Al mara alharis fi baab kan num wikit gi legetu geme. Wa rekab ma baanah ruah be raha wa fautu hia . 7Yala wokit humon dakalu fi bet, humon hajimu wa katulu huwo wokit huwo gin um fi serir towo fi gurfa towo. Yala humon gata raas towo bara wa shilu, humon douru belel kulu le arabah .8Humon jibu raas ta ish-bosheth le daud fi hebron, wa humon kelim le melik, shuf, al yaw raas ta isa-bosheth weled ta shaul, adu taki, al taabu haja taki alela Yahweh dafa said tena al melik shaul wa kulu agial towo. 9Daud juwabu rekab ma baanah aku, aulat ta rimmon al beerothite, huwo gal le humon, “ze Yahweh ish, al kaalisu haya tai min kulu mashakil, 10Wokit zol tani wori le ana shaul mat, huwo bi fekiri huwo gi jibu kabar kuwes, ana gobudu huwo wa katulu fi ziklag. De yau jaiza towo al ana wodi le huwo ashan kabar.11Godur shunu aktar, iza kan rujal al ashrar katulu zol al beri fi serir towo, ana ma bi asalu dom min yeden takum ashan woduru itakum min ardia de?” 12yala Daud wodi awamir le rujal shabab, wa humon katulu wa gatta yeden tomon wa kura tomon wa haligu humon fok jambu bir ta Hebron. Lakin humon shilu raas ta ish-bosheth wa dofunu fi gubur ta abner fi hebron.

Chapter 5

1Yala kulu gabail ta Israel ja le Daud fi Hebron wa gal, “shuf ena min jisim wa adom taki. 2Fi zaman kan, shaul melik le anina, de kan ita yau gedimu jesh ta Israel. Yahweh kelim le ita, ita bi ainu nas tai Israel, wa ita bija hakim le Israel kulu”3Yala kulu shiuk ta Israel ja le melik fi hebron, wa melik Daud amulu ahad ma humon gidam Yahweh. Humon masahu Daud melik le kulu Israel. 4Daud kan teletin sena wokit huwo bada hakumu, wa huwo hokum arbeiin sena. 5Fi hebron huwa hukum yahuzah saaba sena wa sita shuhur, wa fi orshelim huwo hukumu talata wa teletiin sena fog kulu Israel wa yahuza.6Al melik wa rujal towo ruah le orshelim did al jebusites, al sukan ta mahal. Humon gal le Daud “ita ma bija hini ile kan bi turuju bara ma amiyaniin wa abu kerengat. Daud mabi ja hini. 7Fi de kulu, Daud gobudu mahal algowi ta Zion, al hasa biga medina ta Daud.8Fi saman Daud kelim,“del al bi hajim jebusites bi yemshi abni asirat ta adu ta Daud” ashan kida nas gi kelim “al amiyan wa al abu kura mabi dakalu fi kasri” 9Yala Daud ish fi mahal al gowi wa semi medina de medina Daud. Huwo wodi guwa hawulu, min varanda le juwa. 10Daud tala gowi kaalis ashan Yahweh, Allah ta junut, kan ma huwo.11Yala hiran melik ta tyre rasulu murasulat le Daud, wa kashap tiik, majarin, wa banain humon abinu bed le melik Daud. 12Daud arif inu Yahweh yau asisu huwo ze melik fok kulu Israel, wa huwa arfau mamlaka ashan kalam nas towo Israel.13Baad Daud sibu Hebron waja fi Orshelim, huwo shilu refigat ketir wa nasawin fi orshelim, wa aulat wa banat ketir weledu le huwo. 14De yau asame ta aulat al weledu le huwo fi orshelim shummua, shobab, Nathan, Solomon. 15Ibhar, elishua, nepheg, japhia, 16Elishama, Eliada, wa eliphelet17Hasa wokit al philastiniin asuma gal Daud masahu ze melik le Israel kulu, humon ruah bara ashan fetisu huwo. Lakin Daud asuma anu wa ruah le malat al gowi. 18Hasa al Philastiniin ja wa inteshir kulu fi Wadi ta Rephaim.19Yala Daud asalu musada min Yahweh. Huwo kelim “keli ana hajimu falastiniin? Hal ita bi wodi le ana inteshar fok humon?” Yahweh kelim le Daud, “hajimu ana bi wodi le ita intishar fogo falastiniin” 20Yala Daud hajimu fi baal perazim, wa hinak huwo gelibum. Hu alik, “Yahweh figir fi nas adu tai gidam ana ze moyo al gi fegir fedanat ta moyo” yala huwo semi isim ta mahal de baal perazim. 21Al Philastniin sibu asnam tomon, wa Daud wa rujal towo arfau bara.22Biga al falastiniin ja tani mara wa shetetu tani fi juduel fi Rephaim 23Yala Daud asalu musada min Yahweh tani, wa Yahweh kelim le huwo, “itu hajim mabi hajimu min gidam, lakin aksen ruah kun fi daira be wara humon wa tulu le humon min agshap ta balsam.24Wokit kan itakum asuma sot ta tabor fi hawa algi jere min fog ashjar Yahweh bi ruah gidam takum ashan hajimu al jesh ta falastiin.” 25Yala Daud amulu ze Yahweh amiru huwo. Huwo katulu phalastiniin fi sika min Geba lahaidi Gezer.

Chapter 6

1Hasa Daud tani limu sawa kulu rujal al iktaru ta Israel , Teletiin alf. 2Daud gum wa ruwa ma kulu rujal towo al kan ma huwo fi Baalah fi Yahuza ashan jibu min hinak Tabut al ahat ta Allah , al bi nadia ma isim ta Yahweh ta jesh , al gaid fi kursi fok al Malaika3Humon kutu al Tabut al hat ta Allah fi Karlo lisa jedid . Humon jibu Karlo de bara min bet ta Abinadab fi jebel . Uzzah wa Ahio , aulat towo gi hafisu al Karlo aljedid de . 4Humon jibu karlo de min bet ta Abinadab al fok fi jebel ma Tabut al ahat ta Allah fogo . Ahio kan gi dowuru gidam ta Tabut al ahat . 5Yala Daud ma kulu bet ta Israel bada alabu gidam Yahweh ,gi iktefil ma allaat amulu min kashaap , adungu ,kosh kosh , rababa , nungara .6Wokit humon ja le nezilla ta Nakon , al Tor de hizu , wa Uzzah alagu ma yeden towo ashan gobudu Tabut al ahat ta Allah de ,huwo amsuku kulu . 7Yala zalan ta Yahweh bada wala did Uzzah . Allah hajimu huwo did katiya towo . Uzzah mutu hinak fi jambu Tabut al ahat ta Allah .8Daud tala zalan lianu Yahweh hajimu Uzzah , wa huwo nadi isim ta mahal de Perez Uzzah. mahal dak gi nadi Perez Uzzah lahaidi yom allela. 9Daud kan kafu min Yahweh yom dak . Huwo kelim,“ kef al Tabut al ahat ta¬ yahweh bi jibu le ana“ .10Yala Daud ma indu niya le shilu Tabut al ahat ta Yahweh ma huwo le medina ta Daud , lakin , huwo kutu fi juwa fi bet ta Obed –Edom al Gittite. 11Al Tabut al ahat fadulu fi bed ta Obed-Edom al min Gittite le muda talata shuhur. yala Yahweh bariku huwo wa kulu bed towo.12Hasa Daud wori le huwo,’’ Yahweh bariku bet ta Obed-Edom ma kulu haja al tabi le huwo ashan Tabut al ahat ta Allah.’’ Biga Daud ruah wa jibu al Tabud al ahat ta Allah min bed ta Obed-Edom le medina ta Daud ma farah. 13wokit del algi arfa Tabut al ahat ta Yahweh ruah sita katuat ,huwo gedim zebiha Tor wa ijil al semin.14Biga Daud alabu gidam ta Yahweh ma kulu guwa towo ; huwo kan libisu bes shurwal gitan. 15yala Daud wa kulu bet Israel jibu Tabud al ahat ta Yahweh ma shuraak wa shot ta gurun Korufan.16Hasa ze al Tabut al ahat ta Yahweh ja fi dakil medina ta Daud , Michal ,bina ta Shaul ,inu bara min shubak .Hia shaf Melik Daud gi nutu fok wa alabu gidam Yahweh . yala hia alisu huwo min gelba ta hia . 17Humon jibu al Tabut al ahat ta Yahweh wa kutu fi mahal towo , fi nus ta kema al Daud amulu le huwo . Yala Daud haragu zebiha wa gedim zebiha ta isterekiya gidam Yahweh .18wokit Daud kalasu tekdima ta zebiha al mahruk ,huwo bariku nas be isim ta Yahweh ta jesh. 19biga huwo gesimu fi nus nas kulu , kulu mujtama ta Israel, le rujal wa nasawiin, aesh ,ma laham ,wa biscowit. yala kulu nas fertek ; kulu wahid rija le bet towo.20yala biga Daud rija bariku usra towo .Michal bina ta Shaul ja ashan limu ma Daud wa kelimu , “ kef al melik al muktaram ta Israel allele ,bi kun arian gidam ena ta banat al abid fi nus kadamiin, ze wahid al muntee budun fadiha fi nefsu ’’21Daud juwabu le Michal “Ana amulu de gidam Yahweh, al iktar ana fok Abu taki wa fok kulu usra towo ,al hazilu ana kaaid fok nas ta Yahweh ,fok Israel. Gidam ta Yahweh ana bikun farhan. 22ana bi kun budun kima aktar min de ,wa ana bikun befadiha fi ena tai lakin le banaat al abit ze ita kelim anu ,ana bi iktaramu “ 23yala Michal ,bina ta shaul ,ma indu jena lahaidi yom ta mutu towo .

Chapter 7

1Huwo Hasil kida baad melik biga geni fi bed towo, wa baad Yahweh wodi le huwo raha min kulu adu al hawili huwo, 2Al melik kelim le Nathan al nebi,“ Shuf, ana aish fi bet cedar, lakin al Tabut al Ahat ta Allah gi geni fi wasad ta kema.“3Wa Nathan kelim le melik,“Ruah ,amulu haja al fi gelba taki, le anu Yahweh ma ita .“ 4lakin fi nefsa belel dak kelima ta Yahweh ja le Nathan ,bigul: 5Ruah wa wori le Daud kadam tai , de yau haja al Yahweh kelimu hal itakum bi abinu le ana bed ashan geni?6le anu ana ma ish fi bet min yom al iyal ta Israel tala bara min Masir lahaidi yom ta allela ; ana gi rahalu ma kema , ta Tabut al ahat. 7Fi kulu mahal al ana gi harik fi nus al nas ta Israel ,hal ana kelim aiya haja le aiya wahid min gabail ta israel ‘’ le intum ma abinu le ana bed min kashap cedar ?’’8’’Hasa yala ,wori le kadam tai Daud ,‘De yau shunu al Yahweh ta jesh kelim: ana shilu ita min harisu korfan, ashan ita bikun hakim le nas tai Israel 9ana kun maak fi aiya mahal ita gi ruah .Ana gata kulu adu min ita . Hasa ana bi amulu isim taki kebir , ze isim ta al kebir fi ardi .10Ana bi iktar mahal le nas tai Israel wa bi zara umon hinak. Ashan umon bi bi ish fi mahal tomon wa ma bi indu mushkila tani mara. Nas al sherir mabi asuru umon, ze humon amulu magabli, 11ze umon gi amulu min yom al ana amiru gudah ashan bi kun fok nas tai Israel. Hasa ana bi wodi lekum raha min kulu adu takum .“ Aktar min de , Yahweh keraru le intum gal Yahweh bi amulu le intum bet12wokit kana yam taki kalasu wa ita bi ragid ma abuhat taki, ana bi gomu jil baad ita , wahid al bi ja min jisim taki,wa bi asisu mamlaka towo 13Huwo bi abinu bed fi isim tai ,wa ana bi asisu kursi ta mamlaka towo lel abad. 14Ana bi kun Abu le huwo ,wa huwo bikun jena tai. wokit huwo amulu kata ,Ana bi akibu huwo ma sot ta rual wa ma dak ta rujal,”15Lakin amina ta ahat tai ma bi sibu huwo, ze ana shilu min shaul ,al ana talau min gidam takum. 16Bet takum wa mamlaka be ihtemidu lel abad gidam itakum .al kursi takum bi asisu lel abad 17Nathan kelim le Daud wa kabiru le huwo kulu kelimat ,wa huwo wori le huwo kulu ruiya .18yala biga Daud al melik ruah wa geni gidam Yahweh wa kelim, “ana munu ya Rabi Yahweh ,wa usra tai huwo sunu al ita jibu ana lahaidi marhala de ? 19Hasa de yau haja al besid fi gidam taki ya Rabi Yahweh .ita kelim an usra ta kadam taki le haja kebir al jai ,wa ita wori le ana jil al mustakbal ,ya Rabi Yahweh 20” shunu al aktar ana Daud bi kelim le inta ? Inta bi arif kadam taki ,Ya Rabi Yahweh21kelima taki gi hizu wa bi kemilu hadaf taki ,ita amulu haja al kebir de wa ikteshifle kadam taki 22“ ashan kida ita kebir ,ya Rabi Yahweh ,mafi zol tani ze inta , wa mafi Allah tani ze inta ,ze ena gi asuma ma adanat tena , 23yatu uma ze nas taki israeliin, al Uma al wahid fi ardi al ita Allah ,ruwa wa ankisu le nefsak, wa amulu kebir wa hajat al gi kafu le ardi taki . Ita turudu bara umam wa rabunat tomon min gidam ta nas taki ,al ita kalisu min Masir .24Inta jahisu Israel ze nas taki ella adad, wa inta Yahweh, beja Rabuna tomon. 25’’ Hasa biga ,Yahweh Allah , keli waad taki ali inta amulu ashan abid taki wa usra towo keli asisu lel abad . amulu ze ita kelim . 26keli isim taki kun ilel abad adhim , ashan nas bi kelim ‘ Yahweh ta Jesh huwo Allah ta Israel , yala bed tai ,Daud ,abid taki asisu gidam taki ;27”le ita , Yahwah ta Jesh , Al Allah ta Israel ,iktesif le abid taki gal ita bi abinu le huwo bet . ashan kida Ana , abid taki , ligo shujah ashan seli le inta. 28Hasa ,ya Rabi Yahweh , ita Allah , wa kelimat taki huwo be shiga , wa ita amulu kulu waad al kuwes le abid taki. Le inta ya Rabi Yahweh , al kelim hajat de , wa ma baraka taki abid taki bi kun Mubarak lel abad. 29

Chapter 8

1v 1 Baad de ja gal Daud gelibu al Philastiniin wa setar le umon ,yala Daud shilu Matheg Ammah min setara le Falastiniin.2Biga huwo gelibu Moab wa aburu humon be wasad kutu rujal tomon fi kat wa naimu fi wata tehed. huwo aburu bara ethnen kaat ashan kutu le mut, wa wahid kat le de al deiru hai. Yala nas Mobitiin tala abid ta Daud wa bada dafa le huwo deriba.3Daud yala gelibu Hadadezer jena ta Rehob, al melik ta Zobah, ze Hadadezer kan mashi ashan rija hokum towo fi mugta bahar Euphrates . 4Daud gobudu min huwo 1,700 Hasasin wa isriin alf musha. Daud demiru kulu kulu al hasasin del ,lakin sibu alkifaya miya minum.5Wokit al arameans ta Damascus ja ashan saidu Hadadezer melik ta Zobah, Daud katulu ethnen wa isriin alf rujal arameans. 6yala Daud kutu muaskar fi Aram ta Damascus ,wa Arameans biga kadamiin ta Daud wa gi dafa le huwo deriba. Yahweh gi wodi intishar le Daud fi aiya mahal al huwo gi ruah.7Daud shilu aldaraga al dahap al kan le Kadamiin ta Hadadezer wa jibu umon le Orshelim. 8Min Tebah wa Berothai, mudun ta Hadadezer, Melik Daud shilu nehas ketir.9Wokit Tou, Melik ta Hamath , asuma gal Daud gelibu kulu Jesh ta Hadadezer, 10Tou rasulu Hadoram weledu le Melik Daud ashan selimu wa bariku, ashan Daud shakil did Hadadezer wa seitar le huwo, Lianu Hadadezer kan haribu did Tou .Hadoram jibu mahu Fida, Dahab, wa Nihas11Melik Daud gedimu kulu hajat de le Yahweh, sawa ma Fida wa Dahab al huwo gedimu, alja min kulu umam al umon seitar fogo – 12Min Aram, Moab, nas ta Amon, al Philastniin,wa Amalek sawa ma kulu al ketir ta Hadadezer jena ta Rehob, al melik ta Zobah.13Isim ta Daud maaruf kalis wokit huwo rija min seitara ta Arameans fi jaduel ta mile, ma tamantashar alf rujalum. 14Huwo kutu Muaskar fi kulu mahalat ta Edom, wa kulu al Edomiin biga kadamiin towo. Yahweh wodi intishar le Daud fi kulu mahal alhuwo ruah.15Daud hukumu fi kulu Israel, wa huwo hokum ma adalla wa hak le kulu nas towo. 16Joab weled ta Zeruiah kan kaaid ta Jesh ,wa Jehoshaphat weled ta Ahilud mushejil. 17Zadok weled ta Ahitub wa Ahimelek weled ta Abiathar Gasausa,wa Seraiah kan katib. 18Benaiah weled ta Jehoiada kan fi musuliya ta Kerethites wa Pelethites, wa aulat Daud kan Gasausa .

Chapter 9

1Daud kelim,” Hal fi aiya wahid fadulu min usra ta Shaul al ana bi beinu le huwo hiniya ashan Yonatan?” 2Hinak kan fi usra ta Shaul kadam al ismu Ziba, wa humon nadi huwo le Daud. Al melik kelim le huwo ,” Hal inta Ziba?” Huwo juwabu “Naam .Ana kadam taki “3Al melik kelim, “Hal fi aiya al fadulu fi fi usra ta shaul al ana bi wori le huwo kuwes ta Allah? Ziba juwabu le Melik,” Jena ta Yonatan lisa fi ,al abu kereng.’’ 4Al Melik kelim le huwo, “wenu huwo?” Ziba juwabu le Melik, Huwo fi fi bed ta Makir weled ta Ammiel fi lo Debar.”5Yala Melik Daud rasulu ashan kede jibu huwo min bed ta Makir weled ta Ammiel min lo Debar. 6Biga Mephibosheth weled ta Yonatan weled ta Shaul ,ja le Daud wa dengiri wusa towo tehed fi wata le iktiram le melik Daud.Daud kelim,Mephiboseth.“ Huwo juwabu,” shuf ,Ana kadam taki !7Daud kelim le huwo, Mata kafu ,ana gi wori shokol kuwes ashan abu taki Yonatan wa ana bi wodi kulu aradi ta jidu taki shaul ,wa ita daiman bi akulu fi tarbeza tai.” 8Mephibosheth dengiri wa kelim,” kadam taki de yau munu ali ita bi ainu ma ena ta rahma le kelib al mayid ze ana?”9Biga Melik nadi Ziba ,kadam ta Shaul wa kelim loo , “kulu de altaabi le Shaul ana wodi le weled ta weled towo. 10Inta ma aulat taki wa kadamiin taki lazim be kuruju lo wa intakum bi hasidu al zira de ashan weled ta said takum bi indu akil ashan akulu. Le Mephiboseth, weled ta kebir takum ,lazim bi akulu fi tarbeza tai “Hasa ziba indu kamistashar aulat wa isriin kadamiin11Biga Ziba kelim le Melik, “ Kadam taki ya Melik bi amulu kulu haja al said al Melik amiru le Kadam “ al Melik zidu,” ze le Mephiboseth huwo bi akulu fi tarbeza ze wahid min aulat ta Melik “ 12Mephiboseth indu weled suker al isim towo Mika. Al kulu gaidin fi bet ta Ziba kan Kadamiin ta Mephiboseth. 13biga Mephiboseth ish fi orshelim, wa huwo daiman bi akulu fi tarbeza ta Melik, hata lokan huwo abu kereng fi kulu ethnen kura

Chapter 10

1Ja hasil fi zaman ma baad Melik ta nas ta Ammon maat , wa Hanun weled towo ja tala Melik fi mahal towo. 2Daud kelim ,”Ana bi wori hanan le Hanun weled ta Nahash , ze abu wori le ana hanan “yala Daud rasulu kadamiin ashan wodi taaziya le Hanun ashan Abu . kadamiin towo dakalu fi ardi ta nas Ammon. 3Lakin al kiayadad ta nas ta Ammon kelim le Hanun said tomon ,” ita fekiry hagiga gal Daud gi iktaram Abu taki ashan huwo rasulu rujal ashan azi ita ? “ sei Daud ma rasulu kadamiin towo ashan ja ainu wa itjasus medina de ashan gelibu ?4Biga Hanun shilu kadamiin ta Daud ,gata dikiin tomon kulu nus ,gata jalabiat tomon lahaidi fi jabat wa rasulu umon bara. 5Wokit umon ashra de le Daud huwo rasulu ashan limu ma umon lakin rujal del kan Malian ma fadiha ,Al Melik kelim “ geni takum hini lahaidi dikin takum rabah tani yala rija.”6wokit nas ta Ammon ainu umon biga batal le Daud , Nas ta Ammon rasulu kadamiin wa ajiru Arameans ta beth Rehob wa Zobah ,isriin alf musha ,wa Melik ta Maakah ma alf rujal , wa rujal ta Tob ma ethnashar alf rujal . 7Wokit Daud asuma kida ,huwo rasulu joab wa kulu jesh 8Al Ammonitiin amulu kat ta harib le madkal ta baab medina tomon ,biga Arameans ta Zobah wa Rehob ,wa rijal ta Tob wa Maakah ,wogif ma nufusum fi midan alfadi .9Wokit Joab ainu al kaat ta harib fi kulu haja gidam wa wara, huwo azilu juzu min kuwat ta Israel al aksen fi harib wa jahisum did Arameans. 10Al bagiya huwo kutu fi yeden ta Abishai aku, wa Huwo rasulu fi tija ashan shakil jesh ta Ammon.11Joab gal “ iza al Arameans gowiin le ana ,yala ita ,Abishai , bi alagu ana .lakin iza Jesh ta Ammon yau gowiin ana bi alagu ita 12keli intum gowiin wa keli anina wori nufus ta nina gowiin le nas tena wa medina ta Allah tena ,le Yahweh huwo bi amulu shunu al kuwes le hadaf towo “13Yal Joab wa junud gedim le harib did Arameans, al asuro ashan bi jere min gidam jesh ta Israel. 14Wokit kuwat ta Ammon ainu gal Arameans jere, umon kaman jere min Abishai wa raja fi medina. Biga Joab raja min nas ta Ammon wa ruah wara le Orshelim.15Wokit al Arameans ainu gal umon gelibu ma Israel ,umon limu nufushum sawa. 16yala Hadarezer rasulu le jesh ta Aramean begadi le bahar Euphrates .Umon ja fi Helam,wa Shobak,al kaaid ta jesh ta Hadarezer, ruah gidamum.17Wokit wori le Daud de, Huwo limu kulu jesh ta Israel sawa ,gata bahar ta ordon, wa wosulu fi Helam. Arameans jahizu nufusum le mashakil wa shakil Daud. 18al Arameans jere min Israel wa Daud katulu subumiya rujal al gi sugu karlo wa arbein alf rujal al gi sugu hasin Shobak alkaaid ta jesh tomon awugu wa mutu hinak. 19wokit kulu al muluk al kudam ta Hadarezer ainu gal gelibu umon ma Israel ,Umon amulu salam ma Israel wa biga umon tala hadaf. yala Arameans gi kafu ashan saidu nas ta Ammon tani mara .

Chapter 11

1Ja fi zaman fasla al rebi ta sena ,fi zaman dak wokit Muluk kan bada bi yemshi fi harib , Duad rasulu Joab kadam towo ,wa kulu junut ta Israel . Umon demiru junut ta Ammon wa hasiru Rabah .lakin Daud geni fi Orshelim2yala ja zaman fi wahid min umsiya Daud gum min sirir towo wa bada dowuru fok fi ras al kasri .min hinak hasil huwo ainu Mara gi hamam ,wa mara de jamil kalis kan gi ainu . 3biga Daud rasulu wa asalu nas albi arifu an Mara de .wahid kelimu ,” hal de ma Bethsheba ,binia ta Eliam, wa hia ma mara ta Huria al Hititte? “4Daud rasulu murasulat wa shilu hia ; wa hia ja le huwo , wa huwo num ma hia ( le hia bes tahiru nefsa min wasaka towo ) .yala rija fi bed. 5al mara de hamil ,wa hia rasulu wa wori le Daud ,hia kelim “ Ana hamlan. “6Yala biga Daud rasulu le Joab ,” rasulu le ana Huria al Hatite .” yala Joab rasulu le Daud 7wokit Uriah wosulu ,Daud asalu huwo kef nas Joab ,kef al Jesh gi amulu ,wa kef al harib mashi . 8Daud kelim le Uriah ,” Ruah le bed taki wa kasulu kura taki .” yala Uriah ruah sibu kasri ta Melik ,wa melik rasulu hadiya wara ta Uriah baad huwo tala .9Lakin Uriah num fi baab ta Kasri ma kulu kadamiin ta said towo ,wa huwo ma ruah fi bed towo ,” 10Wokit umon wori le Daud ,Uriah ma ruah fi bed towo ?” Daud kelim le Uriah , ita ma ja min mamuria ? le ita ma ruah le bed ?” Uriah juwabu Daud 11,” Al tabut al ahat ,wa Israel wa Yahusa gi geni fi kema ,wa kaaid tai Joab wa Kadam ta said tai fi Mukaimat fi maidan fadi .kef ana bi ruah le bed tai ashan akulu wan um ma Mara tai ? ana bi akid le inta ze ana aish ana ma bi amulu de .”12Daud kelimu geni hini allele Kaman ,wa bukura ana bi sibu ita ruah “ yala Uriah geni fi orshelim yom dak wa tani yom . 13wokit daud nadi huwo ,huwo akulu wa asurubu gidam towo ,wa Daud amulu huwo shakran kalis . fi misa Uriah ruah wan um fi serir towo ma kadamiin ta said towo ,huwo ma ruah le bed towo .14Yala fi sabah Daud katifu risala le Joab ,wa rasulu ma yeden ta Uriah. 15Daud katibu fi risala gal,” kutu Uriah fi gidam ta Harib al saab ,wa yala insehip min huwo ashan bi durubu wa matu .”16Ya Joab ainu hisar le Medina ,Huwo wodi Uriah le Mahal al huwo arufu al guwa ta jesh ta adau al gowi bi harib minu. 17wokit rujal ta medina tala ashan harib junut ta Joab jusu min kadamiin ta Daud maatu ,wa Uriah al Hattite maat hinak .18Wokit Joab rasulu le Daud kabar kulu an al Harib le Melik, 19Huwo amiru al murasula ,kelim ‘’Wokit kan ita kalasu wori le huwo aiya haja an al harib, 20huwo bi hasil al Melik bi tala zalan ,wa huwo bi kelim le itu ruah jambu medina ashan harip ? itu ma arif gal umon bi durubu min heta ?21Munu yau katulu Abimelek weled ta Jerub-besheth ?itu ma arif de Mara yau jada murkaka fogu min heta ashan huwo bi mutu fi thebez ? le itu ruah gerib ma heta ? yala ita bi juwabu ,’kadam taki Uriah al Hattite mutu Kaman.”22biga al murasula de ruah wa wori le huwo aiya haja al Joab rasulu huwo ashan kelim . 23yala al murasula kelim le Daud ,” al adu kan gowiin min ena fil awel ; humon ja lena fi midan ,lakin ena turudum wara le baab ta matkal .24yala al danga darabu fi jesh tena min heta ,wa juzu min jesh katulu ,wa kadam taki Uriah al Hittite Kaman .” 25yala Daud kelim le murasula ,” kelim de le Joab ,keli de ma habitu inta al sef bi kata wahid wa atani . amulu al harib taki gowi did al medina . wa aglibu ,wa shejau .26yala wokit al mara ta Uriah asuma gal Uriah mutu rijil towo , hia kore shedid ashan rajil towo 27wokit husun towo kalas ruah , Daud rasulu wa shilu hia le kasri towo , wa hia biga Mara towo wa weledu le huwo weled . lakin al Daud amulu Yahweh ma murta .

Chapter 12

1 Yala yaweh rasulu le Daud Natan .Huwo ja le huwo ,” Hinak kan fi rajil fi medina .wahid rajil kan ganiyan wa altani kan miskin . 2al rajil al ganiyan indu korfan ketir wa abgar , 3lakin al rajil al miskin ma indu haja ile wahid koruf towo entaya ,al huwo biu wa rabau .biga raba sawa ma huwo wa adfal towo . Al koruf gi akulu mahu wa ashrab min kubaya towo , wa gi num fi mahal towo ze bina towo4yom min al ayam difan ja le rajil alganiyan de ,al rajil alganiyan ma deiru ashan shilu wahid min korfan towo au abgar ashan jahisu al gada le huwo . bel ax , huwo shilu koruf entaya ta rajil al miskin de wa rakabu le difan towo de.” 5Daud kan sukun ma zalan did al rajil al ganiyan de ,wa huwo kelim le Natan ,” ze Yahweh aish , al rajil al amulu de bi istehik mot. 6Huwo bi dafa wara koruf de aktar min arbaa maraad ashan huwo amulu haja ze de ,wa ashan huwo ma indu rahma le zol al miskin .”7yala Natan kelim le Daud ,”ita yau zol de , al Allah ta Israel ,kelim ana masahu ita min kulu Israel ze Melik ,wa ana kalisu ita min yeden ta Shaul . 8Ana wodi le ita bed ta said taki ,wa nasawin ta said taki maak . wa ana Kaman wodi le ita bed ta Israel wa yahuza . lakin iza dak suker ,ana kan bi wodi le ita hajat ketir zeyada .9yala le ita alisu ganun ta Yahweh , ashan amulu al sar fi ena towo ? ita katulu Uriah al Hittite ma sef wa shilu mara towo ashan kun mara taki .ita katulu huwo ma sef ta jesh ta Ammon. 10yala hasa keli sef ma sibu bed taki ,ashan ita alisu ana wa shilu mara ta Uriah al Hattite ze Mara taki .11Yahweh kelim , shuf ana bi arfa fok damar did ita min bed taki .fi gidam ta ena taki , ana bi shilu nasawin taki wa wodi umon le jeranat taki ,wa huwo bi num mahumon be nahar. 12ita amulu katiya taki fi sir lakin ana bi amulu de fi gidam kulu Israel ,fi ena shemish.” 13Yala Daud kelim le Natan ,” Ana amulu katiya did Yahweh .” Natan kelim le Daud “ Yahweh Kaman jizu katiya taki ita ma bi katulu .14Ashan kida ,ashan be ameliya de ita foguru Yahweh , jena al weledu le ita de hagiga ma bi ish bi mut, 15yala natan ruah le bed .Yahweh hajimu jena al mara ta Uriah weledu le Daud, wa huwo tala ayan shedid.16Daud kore le Allah ashan weled de .Daud sayim wa ruwa juwa wa um blel kulu fi wata . 17el shiuk al fi bed towo gum wa wogif jambu ,ashan gowimu fok min wata ,lakin huwo ma bi gum fok ,wa huwo ma bi akul mahum . 18ja biga fi saba yom al jena de mat . kadamiin gi kafu ashan wori le huwo gal jena de mutu ,umon gal “ shuf , iza kan jena de kan hai ena kelim le huwo hu ma asuma le sot tena ,huwo bi amulu sunu le nefsu iza ena wori gal weled de maat ? ! “19lakin wokit Daud ainu kadamiin towo gi waswas ma baad , Daud lahizu gal jena de mutu .Huwo kelim le kadam towo .” Hall jena maat ? “ Umon juwabu ,”huwo maat .” 20Daud yala gum min wata wa kasulu nefsu ,masa nefsu ,wa geiru gumash towo .wa huwo ruah le Tabut al Ahat ta Yahweh wa mejidu hinak ,wa huwo ja wara le kasri towo .wokit huwo sal lo ,umon jahizu akil gidam towo ,wa huwo akulu.21ya kadamiin towo kelim le huwo “ le ita amulu de ? “ ita sum wa kore wokit jena de hai ,lakin wokit jena de maat ita gum fok wa akulu ? 22Daud juwabu ,” wokit jena de kan hai ana sum wa kore ,ana kelim ,ma ma ruf imkin au la Yahweh bi kun rahmaan le ana ,ashan jena de bi hai ? 23lakin hasa maat ,yala le ana bi sum ? hal ana bi jibu huwo wara ? ana yau bi ruah le huwo ,lakin huwo mabi rija le ana “24Daud arshidu mara towo Bathsheba , wa ruwa le hia wa num ma hia . baad dak hia weledu weled , wa al jena de semi Solomon .Yahweh hibu huwo 25wa huwo rasulu kelima le Natan al nebi keli semi jena de , hu semi jedidiah ,ashan Yahweh hibu huwo.26Hasa Joab shakil did Rabbah ta Ammonitiin ,wa huwo seitar le medina ta melik . 27yala Joab rasulu murasulat le Melik Daud wa gal , “ Ana shakil did Rabbah ,wa ana shilu mahal masdar ta moya tomon 28Hasa limu kulu bagi jesh sawa wa amulu muaskar gerib washilu al Medina le anu iza ana shilu ,bi semi ma isim tai .”29yala Daud limu kulu jesh sawa wa ruwa le Rabbah , huwo harib did al medina wa seitar 30.Daud shilu al Taj dahab min min raas ta Melik tomon – wozin towo ashara wogiya , wa kan fi hajer aljemil fogo . al Taj de kutu fi raas ta Daud . yala huwo jibu hajat ketir min medina de31huwo jibu bara nas al kan fi medina de wa kutu umon be guwa ashan istakal fi munshar ,hadid ,wa fas ; wa huwo kutu umon istakal fi dugu tuup .Daud talabu kulu medina ta Ammon keli amulu shokol de . yala Daud wa kulu jesh towo rija le Orshelim .

Chapter 13

1Wa ja baad de weled ta Daud Absalom indu oktu isim towo Tamar , wa weled ta Daud Amnon Bihibu hia . 2Amnon kan biga haznan la hadi huwo tala ayan ashan okut tou Tamar . hia fata , yani saap le Amnon ashan amulu aiya haja le hia .3lakin Amnon indu saabi al ismu kan Jonadab weled ta Shimeah , Aku Daud . Jonadab kan weled batal . 4Jonadab kelim le Amnon , Le ya weled Melik ita indu afkar kulu sabaa ? ita ma bi wori le ana ? yala Amnon juwabu ,” Ana bihibu Tamar , okot ta Absalom akui “5Yala Jonadab kelim le huwo ,” num fi serir taki wa mesil gali ita ayan . wokit kan abu taki ja ashan ainu ita ,asalu huwo arjuk ita bi akder rasulu le ana okot tai tamar ashan wodi le ana haja ashan akul wa rakabu le ana , ashan ana bi ainu wa akulu min yeden towo ? “ 6Yala Amnon num tehet wa mesil gal ayan .wokit Melik ja le huwo ,Amnon kelim le Melik ,” arjuk rasulu okotai Tamar ashan amulu Akil tani ashan ayan tai fi gidam tai ashan ana bi akulu min yeden towo .”7Yala Daud rasulu kelima le Tamar fi mahal towo ,gal “ Rauah le bed akuk Amnon wa jahisu akil le huwo .” 8yala Tamar ruah le bed aku Amnon mahal al huwo naim fogo .wa hia shilu anjin wa amulu rekif fi gidam towo ,yala hia kutu fi furun . 9hia shilu tawa de wa wodi Rekif le huwo ,lakin huwo aba akulu .yala Amnon kelim le nas tannin alfi ,” aiya zol keli tala bara min ana “ yala aiya zol tala bara minu .”10Amnon kelim le Tamar ,”jibu akil de fi gurfa tai ashan ana bi yakulu min yeden taki “ yala Tamar shilu rekif al hia amulu ,wa jibu le gurfa ta aku Amnon . 11wokit hia jibu akil le huwo ,hu amsuku hia wa kelim le hia ,” taal ,num ma ana , ya okti .” 12Hia kelim le huwo ,la akui mata asuru ana , haja ze de ma bi amulu fi Israel! .mata amulu fadiha ze de13kef ana bi tala min fadiha tai de ? wa ita ? ita bikun zewahid al belid fi Israel ! Hasa arjuk kelim le Melik huwo ma bi aba ana le ita “ 14ashan kida ,Amnon ma deiru asuma le hia , wa huwo kan gowi min hia , huwo gelibu hia ,wa huwo num ma hia .15biga Amnon kerehu Tamar ma kulu kerehia .al kerehia al huwo kerehu ma hia kan saab min al hub al huwo kan hibu ma hia .Amnon kelim le hia ,” gum fok wa ruah 16lakin hia kelim le huwo la ! ashan al shar al kebir al bi sibu ana ruah batal min al ita amulu le ana “ lakin Amnon ma asuma le hia. 17bel ax ,huwo nadi kadam towo shaksi wa kelim ,shilu mara de bara min ana ,wa tarbasu bab warau“.18yala kadam de jibu hia bara wa tarbasu baab wara hia .Tamar kan labis jalabia jemil kalis ashan banad ta melik al fatayat gi libusu jalabia ze de . Hia kutu yeden fi raas wa talabara ,gi kore shedid wokit gi ruah . 19Tamar kutu rumat fi raas wa sheretu jalabia aljemil de .hia kutu yeden fi raas wa ruah bara ,gi kore shedid zaman gi ruah.20Absalom aku gal le hia , “ hal Amnon akuk geni maita ? hasa askut ya okti . Huwo akuk mata shilu haja de fi gelba “ yala Tamar fadulu barau fi be ta Aku Absalom . 21lakin wokit Melik Daud asuma be kulu hajat del ,huwo kan zalan shedid. 22Absalom ma kelim haja le Amnon ,le Absalom kerehu Amnon fi haja al huwo amulu le hia be teriga al huwo fadihu oktu Tamar.23Ja biga baad sena ten kamil Absalom indu muraa ta korfan fi mahal ismu Baal Hazor ,algerib ma Ephraim ,wa Absalom nadi kulu aulat melik ashan ja hinak . 24Absalom ruah le melik wa kelim “ shuf hasa , kadam taki endu muraa ta korfan ,arjuk keli melik wa kadamiin ja maana ,kadam taki .”25al Melki juwabu Absalom ,” la ,weledi , kuluna ma bi yemshi ashan nihna ma bikun lek tegila ,lakin huwo wodi le huwo baraka. 26yala Absalom kelim ,” kan ma kida ,arjuk keli akui Amnon ruah maana .yala al melik kelim le Amnon bi ruah maak ?27Absalom asuru Daud ,yala huwo sibu Amnon wa kulu aulat al melik ruah mahu 28Absalom Amiru kadamiin towo gal “ asuma kuwes .wokit Amnon biga sakaran ma merisa wa kan ana kelim le itakum ,hajimu Amnon , yala katulu takum huwo .matakum kafu ,hal ana ma amiru itakum ? keli kum gowiin “ 29yala kadamiin ta Absalom amulu ze huwo amiru umon . yala kulu aulat al melik ruah ,wa aiya zol fiku huzan wa jere .30yala biga ja ,wokit umon fi sika ,al kabara ja le Daud gal “ Absalom katulu kulu aulat al melik ,wa mafi wahid minum al fadulu 31” yala melki gum wa sheretu gumash towo ,wan um fi wata , wa kulu kadamiin towo wagifin ma gumashat moshroot.32Jonadab weled ta Shimeah ,aku ta Daud juwabu wa kelim ,” keli said tai ma amin gal umon katulu kulu al rijal shabab al aulat ta melik .Absalom katit de min fi yom al Amnon fadihu oktu Tamar. 33ashan kida kede said tai Melik ma shilu kabar de fi gelib ,ashan sedek al kulu aulat melik maat ,Amnon bes yau maat “.34Absalom jere bara .kadam arfa raas wa shaf al nas jaain fi sika fi jebel fi tijah garibi 35yala Jonadab kelim le Melik ,Shuf ,aulat al melik jaain huwo bes ze kadam taki kelim “ 36Yala biga baad huwo kalasu kalam ,aulat al melik wasulu wa arfa aswat tomon wa kore .al melik ma kulu kadamiin Kaman kore shedid37lakin Absalom jere wa ruah le Talmai weled ta Amihud ,almelik ta Geshur .Daud gi kore ashan weled towo kul ma yom. 38yala Absalom jere wa ruah le Geshur ,al huwo geni le muda talata sena 39Gelba ta melik Daud deiru ashan ruah ainu Absalom ,fa huwo arshidu ashan Amnon wa mutu towo .

Chapter 14

1Hasa Joab weled ta Zeruiah lahizu gal gelba ta melik deiru shuf Absalom. 2yala Joab rasulu kelima le Tekoa wa jibu mara al zikiya le huwo .Huwo kelim le hia . arjuk mesil se ita fi husnan wa libisu malabith hasnan . arjuk mata masa jisim taki ma zeed , lakin kun ze mara al fi haz naniin zaman towil ta mutu. 3Yala ruah le Melik wa kelim lou an haja al ana bi wori “ yala Joab wori le hiya shinu al hia bi kelim le Melik.4Wokit al mara minTekoa kelim le Melik ,hia kutu wusa tehed wa kelim ,” saidu ana Melik “ 5al Melik Kelim le hia ,sunu batal ? Hia juwabu “ al hak yau Ana armala ,rajli maat . hia juwabu , “ 6Ana kadam taki ,indi ethnen aulat ,wa humon shakil fi zira wa mafi zol bi farigu humon .wahid dugu wahid wa mutu .7yala hasa kulu al ashira gum did tai ,wa umon gal ,wodi fi yeden tena al rajil al dugu aku de ,ashan ena Kaman bi katulu ashan dafa aku al katulu , ashan umon be demiru al warisa .munu yau bi batulu faham nar al ana sibu ,ashan umon ma bi sibu isim le rajil tai wala jil fi wash al ardi .”8yala al melik kelim le mara ,” amsi le bed taki ,ana bi amiru haja ashan bi amulu “ 9Al mara ta Tekoa juwabu le melik ,” ya said tai ,Melik keli al batal fi ana wa fi bed Abui .al melik wa kursi towo ma batal “10Al Melik juwabu ,” Aiya zol al kelimu aiya haja le ita ,jibu le ana , wa huwo ma bi lemesu ita tani mara .” 11yala hia kelim “ arjuk , keli melik zekiri Yahweh Allah taki ,ashan dafa dom ma bi demiru gidam tani ,ashan umon ma bi demiru weled tai .” al melik juwabu “ ze Yahweh aish ,wele shar wahit ta weled taki bi waga fi wata .”12biga Mara de kelim ,arjuk keli kadam taki kelim ziada le melik said tai .” Huwo gal ,” kelim 13yala al mara kelim , “ le ita amulu hajat ze did nas ta Israel ? fi kelimu de , al melik ze zol al galtan ,lianu al melik ma rajah wara jena towo al jere 14. Ena kulu bi mut ,ena ze moyo kan kubu tehed ,ena ma bi limu tani .lakin Allah ma bi shilu haya ; be ax bi fetishu sika ashan del al turudu bara bi rijau .15Hasa yala ,shuf de al ana ja kelim le said tai al Melik ,ashan nas kutu ana kuwak ,yala kadam taki kelim lenefsu ,ana hasa bi kelim .huwo bikun imkin al melik bi amulu talab ta kadam towo 16imkin al melik bi asuma le ana wa wodi risala ta kadam towo min yeden ta rajil albi demiru ana wa weled tai ,bara min al warisa al Allah wodi lena . 17yala kadam taki seli ,” Yahweh ,arjuk keli kelima ta said tai Melik wodi leana raha ,ze Malaika ta Allah ,de Yau Melik said tai fi wori al kuwes min batal .keli Yahweh Allah taki kun maak .”18biga melik juwabu wa kelim le mara de ,” arjuk mata dusu min ana aiya haja kan ana asalu ita .” al mara juwabu ,”keli said tai melik hasa kelim .” 19al melik kelim , Hal ma yeden ta Joab maak fi kulu de ? “ al mara de juwabu wa kelim ,”ze ita aish ,saidi al melik ma fi zol bi insahib le shamal wala yomin min haja al saidi melik kelim .de kadam taki Joab al amiru ana ashan kelim kulu de al kadam taki kelim . 20al kadam taki Joab amulu da ashan geiru tajah ta haja al gi hasil .saidi ziki ,ze zaka ta malaika ta Allah ,huwo bi arif aiya haja al bi hasil fi ardi .”21yala al melik kelim le Joab , “ shuf hasa , ana bi amulu haja de .ruah yala ,wa jibu al rajil al shaab de Absalom wara “ 22yala Joab dengri wusa tehed fi wata ashan iktaram wa wodi tehiya le melik .Joab kelim ,Allela Kadam taki aruf inu ana ligo maaruf fi ena taki ,saidi melik ,fi de al melik amulu talab ta kadam towo .”23yala Joab gum ruah le Geshur ,,wa jibu Absalom wa le orshelim. 24al melik kelim ,” huwo keli rija le bed towo ,lakin huwo mabi shuf wusa tai “ yala Absalom rija le bed towo ,lakin ma ainu wusa ta abu towo .25Hasa fi Israel mafi zol al bi majidu fi sokol wosim aktar min Absalom .min dufur kura le fok raas towo mafi lom fi huwo. 26wkoit kan huwo gata shar towo min raas fi nihaya aya sena ,ashan biga tegil le huwo ,gi jeribu shar towo mitten shekel ,al wosin le hasap muasafat ta melik . 27le Absalom weledu talata aulat wa wahid binia ,al isim towo Tamar .hia kan mara jemil kalis.28Absalom aish ethnen sena kamil fi orshelim ,budun ainu wusa ta melik . 29yala Absalom rasulu kelima le Joab ashan rasulu le Melik ,lakin joab ma agder ja le huwo . yala Absalom rasulu kelima le mara altani ,lakin Joab Kaman ma ja .30yala Absalom kelim le kadamiin towo , “ ainu le mahal zara ta Joab gerib ma tai ,wa huwo indu dura fogo .ruah wa kutu nar fogo .” yala kadamiin ta Abusalom gutu nar fogo. 31yala joab gum wa ja le Absalom fi bed towo wa kelim ,” le kadamiin taki kutu nar fi mahal zara tai ?32Absalom juwabu Joab , “ le ana ja min Geshur ? aksen le ana ashan kun hinak .ashan kida hasa ana ainu wusa ta melik ,wa iza kan ana galtan ,keli huwo katulu ana ,” yala Joab ruah le Melik wa wori le huwo . wokit melik nadi Absalom “ 33yala Joab ruah le melik wa wori le huwo . wokit al melik nadi Absalom , huwo ja le Melik wa dengir tehet fi wata gidam Melik ,wa al melik wodi gubla la Absalom .

Chapter 15

1Ja kan ma baad de Absalom jahisu karlo wa husan le nefsu ,ma kamistashar rujal gi jere gidam towo . 2Absalom bi gum sabah bedri wa wogif jambu sika al gi ruwa le baab medina . wokit zol indu muskila wa deiru melik ashan yahkim ,Absalom bi nadi huwo wa kelim , “ min yatu medina ita ja min fogo ? kadam taki min wahid min gebail ta Israel .”3yala Absalom bi kelim ,shuf , al muskila taki kuwes was a ,lakin mafi zol al gowi ma melik ashan auma le muskila .” 4Absalom zidu ,ana itmana kan bikun gadi fi ardi de , ashan aiya rajil al indu muskila bi ja le ana ,wa ana bi wodi lou adala ! “5yala ja ma baad wokit kan aiya zol ja bi iktaramu ,Absalom bi kutu yeden towo wa amsuku zol wa bozu huwo. 6Absalom huwo amulu kida le kulu Israel al kan ja le melik ashan hokum .biga Absalom seregu gelba ta rijal ta Israel .7Ja fi wokit ta ma baad arba sena Absalom kelim le Melik ,minfadlak keli ana ruah wodi iktiram tai le Yahweh fi halifa al kan ana amulu le Yahweh fi Hebron . 8le anu kadam taki amulu waad wokit kan ana aish fi Geshur fi Aram ,bigul ,iza kan Yahweh bi jibu ana tani fi orshelim ,ana bi abidu Yahweh “9yala al melik kelim ,ruah be salama .” yala Absalom gum wa ruah le Hebron . 10yala Absalom rasulu jawasis fi kulu gabail ta Israel ,bikelim ,min ma itakum bi asuma sot ta gurun ta koruf yala itakum bi kelim “ Absalom yau Melik fi Hebron .”11ma Absalom ruah ma mitten rujal min orshelim ,al rahibu humon ruah hinak ligo ma arufu aiya haja al Absalom katitu . 12wokit Absalom gedim zebiha ,huwo rasulu le Ahithohel min medina al fi bed ta Giloh . Huwo murshid ta Daud .Muamara ta Absalom kan gowi ,wan as al gi tabi Absalom gi zidu daiman .13Murasula ja le Daud ,” gal, algelib ta rujal ta Israel gi taabi wara Absalom “ 14yala Daud kelim le kulu kadamiin towo al fi orshelim ,” gum wa kede ena jere au mafi kulu ena bi jere min Absalom ,jahisu tawali ashan mamuriah ,au huwo bi kerimu ena ,au jibu damar be hajimu medina de ma sef . 15Alkadam ta Melik kelim le Melik “ shuf ,kadamiin taki jahisiin ashan amulu aiya haja al said tena melik kelim . “16Al melik tala wa kulu usra towo wara towo ,lakin al melik sibu ashara nasawin al kan refigat ,ashan hafizu alkasri. 17Baad ma melik tala bara wa kulu al nas wara huwo ,Umon wogif fi bed al akir. 18kulu kadamiin towo ruah mahu ,wa gedam towo ruah al Kerethites ,wa al pelethites ,wa kulu al Gittites – sitteen rujal al taabi huwo min Gath ma al melik19Al melik kelim le Ittai al Gettite ,” le itu gi ja ma ena ? rajah wa geni ma melik , le anu itu ajanib min bara .rija fi mahal kum . 20ze itu tala min umbari ,le ana bi sibu itu taab fi wara tena ? Ana zatu maaruf ana gi ruah wen .yala rija wa shilu rujal beled takum maak ,wa kede muhaba wa amana ruah maakum .21lakin itai juwabu melik wa gal ,” ze Yahweh aish ,wa ze said tai melik aish hagiga fi aiya mahal al said tai melik bi ruwa ana Kaman kadam taki bikun ,kan manau mutu wala haya. 22” yala Melik kelim le Ittai “ ruah gidam wa istemir mena Ittai al Gittite ruah ma melik ,ma kulu rujal wa kulu usra ma huwo . 23kulu beled gi kore ma sot aali ze umon gi ruah abri jaduel ta kidron , ze melik Kaman gi kata .kulu nas gi ruwa min sika al gi ruah le gaba .24kaman Zadok ma kulu lawiin , gi arfa Tabut al ahad , kan mojudiin .Umon kutu al Taabut al ahat ta Allah tehed ,yala biga Abiathar limu ma Umon .Umon intozur lahaidi nas kulu abir min dakil medina kulu. 25Al melik kelim le Zadok ,” Arfa al Tabut al Ahat ta Allah wara le Medina .iza kan ana ligo rahma fi ena ta Yahweh ,huwo bi jibu ana wara hini wa wori le ana tani mara al Tabut wa makan al huwo deiru yeish. 26lakin iza hu gal , ana ma moksut maak ,shuf ,ana hini ,keli huwo amulu le ana haja al kuwes le huwo .”27wa melik Kaman kelim le Zadok al gesis ,” ita ma Gesis ? rijah fi medina ma salam ,wa ma ethnen aulat taki maak , Ahmaaz weled taki,wa jonatan weled ta Abiathar . 28ainu , Ana bi intozur fi gabah lahaidi kelima ja min intum ashan kabiru ana .” 29yal Zadok wa Abiather arfa al Taabut le orshelim ,wa geni hinak .30lakin Daud ruah kura afian wa gi kore fok jebel zeitun ,wa kan raas towo kati .wa kulu rajil al mahuwo kati raas ,wa umon ruah fok wa gi kore ze umon gi douru. 31zol tani kelim le Daud ,Ahithophel huwo fi nus ta nas muamara ma Absalom .” yala Daud seli ,” O Yahweh ,arjuk gelibu irshadad ta Ahithophel le belid .”32ja fi wokit Daud wosulu fi fok sika ,al mahal al gi mejidu Allah ,Husai al arkite ja ashan gabilu ma suut moshroot wa turaab fi raas. 33Daud kelim lehu ,Iza ita ruah ma ana ,ita bikun taab le ana 34.lakin iza ita bi rija le Absalom ,ana bikun kadam taki melik ze ana kan kadam ta abu taki zaman ,yala hasa keli ana kun kadam taki yala ita bi showis irshadad ta Ahithophel le ana .35Hal ita ma bi indu Gesis Zadok wa Abiathar maak ? ashan aiya haja al ita bi asuma fi kasri hinak ,ita bi wori le Zadok wa Abiathar al Gusus . 36shuf ,hinak umon indu ethnen aulat tomon hinak Ahimaaz weled ta Zadok wa Jonatan weled ta Abiathar .itu bi rasulu le ana be yeden tomon aiya haja al intum asuma .” 37yala Hushai ,sabi ta Daud ,ja fi dakil medina ze Absalom wosulu wa dakalu fi orshelim .

Chapter 16

1Zaman daud ruwa bied shuiya min fok ta jebel, huwo bad gabilu ma khadam ta Mephibosis indu itnin humar gi shilu hajat fi dahar tomon. Wa kan fugu meten (200) gufa ta reghif (esh), meaya (100) akiyas ta zebib, wa meaya, wa meaya rubta ta tiin, wa jerhis ja merisa (khamra) 2Melik kelim le ziba, “leh inta jebu hajat deel? ‘ziba juabu gal, itniin humar deel le usura ta melik ashan bi arkab fugu. Akiyas ta iesh wa kaak ta tiin deel le rujal taki ashan bi akulu, wa jerkis ta merisa de le ayi zol al kan tabaan wa waga fi sahra ashan bi asurubu.3Al melik kelim, biga wenu jena ta weled ta sead taki? Ziba juabu le melik, “ainu, huwo fadulu wara hinak fi urshelim, ashan howo kelim gal, alella de biet ta Israel bi rejaa le ana mumlaka ta Abu tai. 4Biga Al melik kelim le Ziba, “asuma, ayi haja al kan ta Mephibosis hasa biga taki” ziba juabu, “ana bi dengeri tehet le inta, ya melik tai ya seadi. Keli ana ligu neama fi ena taki.5Wokit melik Daud wosulu fi Bahurim, kan fi zol gi jaa howo min bab ta usura ta shaul, isim tuo shimie weled ta Gera. Huwo kan gi jaa wa zi sitemu. 6Huwo jada hujar le Daud ma kulu asakiir ta melik kulu, bi raghmi kan fii jesh wa huras fi yemin wa shimal ta melik.7Shimie kan gi shitmu keda, “Ruwa, tala bara min hini, ya zol bataal, inta zol ta doom! 8Yahwah rejaa kulu le intum doom al kan intum dufugu fi usura ta saul, fi mahal al inta hukumu. Yahwah wodi mamlaka de fi ida ta jena taki Abshalom. Inta jaa ashan bi karabu ashan inta zol ta doom9Biga Abishai jena ta Zeruiah, kelim le melik, “leh Al kelib al meet de bi laanu sead tai al melik? Min fadlak keli ruwa wa gata ras tuo bara.” 10Lokin al melik kelim, ana bi amulu shunu ma inta ya Jena ta Zerisah (surweya)? Yemkin howo bi laanu (siimu) ana ashan Yahwah yahu kelim keli howo sitimu (laanu) Daud; munu tani bi kelim le howo, “malu inta bi sitimu (laanu) al Melik”?11Biga Daud kelim le Abishai wa kulu khudam bituo. “ Asuma, wled tai, al ana Yahu weledu min Jesin tai kan deeru katulu ana hasa ma aktar min zol al Beniyamini de al deery demiru ana? Sibu takum howo barau wa keli howa sitimu, ashan Yahwah yahu kelim le howo keli amulu keda. 12Yemkin Yahwah bi ainu le tab al fii ana, wa howo bi dafa le ana bi al kwes ashan howo sitimu ana alella”13Big Daud wa rijal tuo deel gi ruwa fi sika wa shimie gi ruwa min ras jebel min taraf sika de, howo gi laanu wag i jada hujar wa kubu turab zi ma howo gi ruwa. 14Biga melik wa kulu nas al kan ma howo tala yaabaniin shedid, wa zaman biga bellel howo bad wogif wa kudu raha15Ama abshalom ma kulu nas min rujal ta Isreal al kan ma howo, homon jaa fi urshelim, wa Ahitophel kan fii ma howo. 16Wa fi wokit al hushai al min Arkite, sabi ta Daud, howo jaa le Abshalom, wa hushai kelim le Abshalom, “ Yahiya al melik yahya al melik!”18Abshalom kelim le Hushai, “Hal de yahu haja al kwes al inta bi amulu le sabi taki? Maju inta ma ruwa ma howo? 17Hushai kelim le Abshalom, “la! Belals, zol al Yahwah wa shaab de ma kulu rujal ta Isreal azilu, de yahu zol al an bi kun tabie le howo, wa ana bi geni ma howo.19Kaman, yalu zol yahu ana bi khadimu? Hasa de ana yahu bi amulu khidma le weled tuo? Zi ana amulu khidma le Abu taki, ana amulu khidma le inta”20Biga Abshalom kelim le Ahitophel, “wori le ana Irshad and ashan nina keli amulu shunu.” 21Ahitophel juwabu Abshalom, Ruwa num ma nuswan ta kada miin ta Abu taki al howo sibu ashan bi haresu ghasir (biet), wa shaab ta Israel kulu bi asuma gali abu taki biga bi akrahu inta. Yala ida ta nas al gi dowuru ma inta bi tala gowi”22Biga homon sala le Abshalom khima fok fi ghasir (biet), wa Abshalom ruwa num ma nuswan ta khadamiin ta abu tuo fi gedam ta shaab ta Israel kulu. 23Hasa Irshad ta Ahitophed al howo wori fi ayamat dak biga zi insan asuma min kasma ta Allah zatu (bi nefsu) ashan keda kulu Irshadat al kan Ahitophed wori biga Deris le Daud wa Abshalom.

Chapter 17

1Biga Ahitophel kelim le Abshalom, “hasa keli ana ikhtar itnashar Alf rajil 12,000, wa fii bellel de ana bi gum wa turudu wara Daud. 2Ana bi hajemu howo fi zaman al howo biga taaban shedid wa deif wa ana bi kalaa howo ma kuof. Wa nas al ma howo bi jere, wa ana bi katule al melik bes. 3Wa ana bi rejaa le inta nas deel kulu, zi Aeose al gi jebu le rajil tuo. Wa nas deel kulu fii salam tehet sulta taki” 4Abshalom wan as kubar ta Israel big muksutiin ma kalam al Ahitophel kelim.5Biga Abshalom kelim, “hasa nadi takum hashai al arkiti, Kaman, wa keli nina jaa asuma kalam tuo.” 6Zaman Hushai jaa le Abshalom, Abshalom wori le howo kalam al Ahitophel kan kelim de yala howo asalu hushai, “keli nina amulu haja al Ahitophel kelim de? Iza kan la. Wari le nina Irshadat taki.” 7Biga hushai kelim le Abshalom, “Irshad al Ahitophel wori has de howo ma kwes”8Hushai kelim Kaman, “inta arufu abu taki wa rijal tou de umon mughatileen (muharibiin) al gowi, wa umon zalaaniin shedid, wa umon biga zi dub al shilu jena tuo fi Ghaba. Abu taki howo rajil al harb; fi bellel de howo ma bi num ma jessh tuo sawa. 9Asuma, hasa yemkin howo dusu nefso tuo fi ufura tani (khandak) aw fi mahal tani. Wa kan baad min rujal taki katulu fi bidaya ta harib (Hujum) Ayi zol al bi asuma kalam de howo bi kelim, adu katutus Jesh al kan ruwa wara Abshalam. 10Biga hata jesh al gowiin, al gelba toman zi gelba ta aseed, umon bi azim, wa rujal al fii maa howa kamon gowiin shedid.11Ashan keda Irshad tai le inta inu keli limu le inta shaab ta Israel kulu sawa, min dan lahadi beer shiba, yahu bi kun ghaed tomon. 12Wa nina bi hajimu howo zi nada al gi nizil fi trab (ardi) wa nina ma bi sibu zol min rujal tuo, aw howo zatu bi nefso tuo hayi.13Iza kan huwo rija le medina, biga jesh ta Israel kulu bi jebu hubal wa nina bi kasuru wa juru hujar ta medina de kulu fi bahar, lahadi ma bi kun fii hajeer sukier hinak” 14Biga Abshalom wa shaab ta Israel kelim, “Irshad ta hushai afdal min Irshad ta Ahitophel” Yahwah bariku aba ta Irshad al kwes ta Ahitophet ashan keli kharaba hasil le Abshalom.15Big Hushai kelim le zadok wa Abiatar al Kuhana. Gal, Ahitophel arshidu abshalom wan as al kubar ta Israel bi teriga, lakin ana anshidu howo bi haja tani. 16Big hasa, ruwa takum bi suraa wa wori takum le Daud; kelim takum le howo, keli howo ma amulu khima fi mahalat ta Arabah alella lakin bi ayi teriga keli howo gata le hinak, wa ila bi katulu al melik”17Hasa Yonathan wa Akimaaz kan gi geni fi wadi rogel. Mara khadima al kan daiman gi jaa wori le umon kalamat al umon deeru asuma. Ashan keli nas ma ainu umon gi ruwa le medina. Zaman umon asuna kalam (khabara) biga kan umon ruwa wa kelim le melik Daud. 18Lakin fii weled ainu umon dur wahid wa howo wori le Abshalom. Biga Yonathan wa Akhimaaz jere bi suraa wa ruwa fi biet ya zol min Bahurim, kan howo indu bear fi nus biet tuo, wa umon nizil hinak.19Biga mara ta rajil de shilu beriish wa kati fi kasma ta bear de wa kubu dura fi ras tuo, ashan mafi zol bi arufu gal Yonathan wa akhimaaz umon fi juwa bear de. 20Rujal ta Abshalom jaa le mara ta biet de wa kelim, wenu Akhimaaz wa yonathan?” mara de kelim le umon, “umon gata bahar bi hinak” yala baad umon ainu mahalat wa umon ma ligu naferiin deel, umon rija le urshilim.21Wa zaman umon ruwa Yonathan wa Akhimaaz tala bara min bear de. Umon ruwa wori le melik Daud; umon kelim le howo, “gum fok wa gata bahar bi suraa ashan Ahitophel wodi Irshadat ashan bi katulu inta ,” 22Biga Daud gum wan as kulu al kan ma howo, wa umon gata bahar al ur don. Wa fi zaman shimish bada tala ayi zol min umon kan gata bahar.23Zaman Ahitophel ainu enu kalam al howo kelim de ma nifizu, howo mala humar ma hajat wa ruwa fi biet tuo fi medina tuo. Howo jahizi biet towo ashan howo gi ruwa katulu (kangu) nefsa tuo. Howo mutu wa dufunu howo fi magaber ta abu tuo.24Biga Daud jaa fi mahanaim ma Abshalam, howo gata bahar al urdon, howo wan as ta Israel kulu kan ma howo. 25Abshalom bada Ikhtar Amasa ashan bi kun ghaed ta jesh bidal Yuab Amasa kan weled ta yether al Ishmaeli (Israeli) howo kan juazu Abigail, biniy ta nahash wa akut ta serviah, uma ta yuab. 26Biga Israel wa Abshalam geni fi ardi ta Gilaad.27Wa zaman Daud kan jaa fi mahanaim, shobi jena ta nahash al min Rabbah ta Ammoniteen, wa maker jena ta Ammiel min ludebar, wa Barillia al Gilaadi min Rogelim, 28Hamon jebu martabat wa bataniyat wa afashat wa Gurumat, wa gimi, dejig ta shear, dura al haragu (nigetu), fasolia, Adiis. 29Aseel, zibda, khuruf, wa curds (gishta ta halib (lebin), ashan Daud wan as tuo bi agdeer akulu Rujal deel kelim, al shaab geniin taabaniin wa atshaniin fi sahra.

Chapter 18

1Daud edu adad ta jesh al kan ma howo wa howo khtar ruasaa auluf wa ruasaa miyaat ashan bi ghud umon. 2Biga Daud rasul jesh fi mamuriy, telit tehet ghiyada ta yoab, wa telit tani tehet ghiyada ta abi shai jena ta seruiah, aku ta yoab, wa telit tani Kaman tehet ghiyada ta ittai al gittiti al melik kelim le ghuat deel (jesh de) gal, “ana Kaman gi ruwa ma intum” binefsa tai3Lakin rujal deel kelim, “inta ma bi ruwa ma nina le harib, ashan kan nina jere adu de ma bi ihtam, aw kan nina mutu umon ma bi ihtam, lakin inta barau bi sawi ashan Alf min nina! Ashan keda afdal keli inta saidu nina min dakhil medina.” 4Biga al melik juabu umon, “ana bi amulu haja al intum bi ainu howo yohu afdal.” Melik kan wogif fi bab ta medina zaman jesh de kulu gi ruwa bi miyaa wa bi auluf.5Al melik bad wosi yaab, Abishai, wa ittai gal,” amulu takum ma bi lutf ashan ana.” Nas kulu asuma zaman al kan melik weled, abshalom gi wodi wosiya an Abshalom le Ruasaa deel.6Biga asakir de tala bara umon ruwa fi taraf beled deed Israel; Shakila de ruosula lahadi ghabat ta Ephraim. 7Wa kan jesh ta Daud intesir ella jesh ta Israel; wa kan fii kelil shedid fi yom ta Isheriin alf rajil. 8Harib de Istemir fi taraf ta beled kulu, wa ghaba katulu nas aktar min nas ta Daud katulu umon bi sief.9Abshalom bada gabila ma baad min rujal ta Daud. Abshalom kan rakib fi ras husan sukier (Mule) wa husan de dakalu al ketiir ta shejeera balut kebir war as tuo lisigu fi kasab ta urshal de. Wa howo kan biga bi hizu biena ardi wa samaa. Wa husan kan dde gi jere. 10Zol tani ainu haja al hasil de wa howo ruwa kelim de Yoab. Asuma, “Ana ainu Abshalom gi hizu fi shejeera ta balut!” 11Yoab kelim le zol al ainu Abshalom de gal, “Asuma! Inta ainu howo! Malu inta ma nizilu howo fi wata? Ana kan bi wodi le inta ashara kilu ta fieda wa gash.”12Rajil de Joabu Yoab, “hata iza kan ana akudu alfi kilu ta fieda, ana lisa ma bi agdeer midu ida tai deed jena ta melik ashan nina kulu asuma zaman al melik gi wesi inta, Abishai, wa ittai kelim gal, ma keli ayi zol limisu (augu weled tuo Abshalom. 13Hata iza kan ana kabasu (mafi haja al melik ma bi arufu, wa inta zata kan bi.14Biga Yoab kelim, ana ma bi akir ma inta, Yoab shilu talata nishab fi ida tuo wa durubu umon fi geba ta Abshalom, fi zaman al Abshalom lisa kan hai wa kan gi hizu fi shejeera ta balut . 15Biga ashara rujal al kan gi arfa daraga ta Yoab de umon jaa wa gordonu Abshalom, hajemu howo, wa katulu howo.16Biga Yoab afuku turumbita, wa jesh rejaa min turuju Israel, asha Yoab abusu umon. 17Umon shilu Abshalom wa jadau huwo fi hufra kebir fi gaba; fi wokit al Israeleen kan jere, kulu zol ruwa le biet tuo18Wa abshalom, zaman kan howo lisa hai, howo kan abinu le nefsa tuo amud ta hajer kebir fi waadi ta melik aw (fi mahal ta melik Isim tuo valley), ashan howo kelim, “ana ma indu jena al bi jaa shilu zikra ta isim tai.” Howo simi amud de bi isim tuo, big nadi isim tuo timsal Abshlom min zam dak lahidi hasa.19Biga akhimaas jena ta sadok kelim, “hasa keli ana jere ma khabara al kwes. De le melik, ashan Yahwah angizu huwo ida ta tuo” 20Yoab juabu le huwo, ma inta yalhu bi shilu khabara ta alella de; inta bi jaa shilu khabara fi yom tani. Alella inta ma bi shilu ayi akhbar ashan jena ta melik yahu mutu.21Biga Yoab kelim le kushiti, “Ruwa wori le melik haja al inta ainu” kushiti dengiri le Yoab, wa jere. 22Biga Akhimaas jena ta sadak kelim le Yoab tani mara, mahma kan al hasiil, keli ana Kaman jere wara kushiti” Yoab juabu, malu inta deru jere, ya weledi, inta fekire bi wodi le inta makafaa bi akhbar de? 23Hata iza shunu be hasiil, Akhimaas kelim, “ana bi jere” biga Yoab juabu howo, jere yala Akhimaas bada jere min sika al nedif, wa howo alagu kushiti.24Wa Daud kan gi geni biena bab al bi juwa wa bab al bara. Al haris bada ruwa fok fi ras juwa gidam bab al le heta wa arfa ena tuo ashan bi ainu, howo ainu, zol gi jaa gerib, gi jere barau. 25Al haris bad arfa sut tuo shedid wa wori le melik. Wa melik kelim, iza howo barau, howo indu akhbar fi kasuma tuo.” Zaman zol de biga gerib wa jambu medina.26Al haris bada ainu zol tani Kaman gi jere, wa al haris bada nadi haris ta bab; howo kelim, ainu, fi zol tani Kaman gi jere barau, melik kelim, “howo Kaman gi jebu akhbar. 27Biga al haris kelim, “afekiri zol al gi jere gedam de gi bienu zi akhimaas jena ta sadok. “ al melik kelim, howo zol al kwes wa howo gi jaa ma khabara al kwes.”28Wa Akhimaas nadi shedid wa kelim le melik. “kulu haja kwes” howo dengiri gedam ta melik wa wosa tuo le tehet. Wa kelim, keli bariku Yahwah Allah taki! Howo seliim nas al arfa ida tomon deed said tai al melik. 29Biga al melik juabu, hal weled tai Abshalom kwes? Akhimaas juabu, zaman Yoab rasula ana, khadam ta melik, le inta, al melik, ana ainu dam rha shedid, lakin ana ma arufu kan de shunu” 30Wa biga melik kelim, wasa wa wogif hinak” Akhimaas lifu wa wagif, sabit.31Towali al kushiti wosulu wa kelim, “ana indu akhbar al kwes le said tai al melik, ashan Yahwah integhim le inta alella min deel kulu kan deed inta. 32Biga al melik kelim le kushiti, hal weled tai Abshalom kwes?” al Kushiti juabu “aada ta said tai al melik, wa kulu deel al deed inta ashan bi awogu inta, keli umon kun zi weled de.” 33Biga al melik kan big hazanan shedid, wa howo nuwa kan hazinan wag i kore, “jena tai Abshalom, jena tai Abshalom, jena tai Abshalom! Kan keli ana yahu mutu bedalu inta, Absahalom, Jena tai, Jena tai.”

Chapter 19

1Kelimu le Yoab, Asuma, al melik gi kore wa howo hazinan ashan weled tuo abshalom, 2Ashan keda bidalu nas bi amulu ihtifal fi yom dak biga jesh kulu hawilu le huzun. Le zol al asuma fi yom dak kelim, “al melik gi kore ashan jena tuo”3Fi yom dak asakiir kan biga gi sirigu nefsa umon biraha le juwa medina, zi nas al indu fadiya ashan umon jere min medan ta harib. 4Melik kati wasa tuo wa kore bi sut aali, “jena tai Abshalom, jena tai, jena tai!”5Biga Yoab jaa fi biet ta melik wa kelim le huwo alella inta amulu fadiya le asakiir taki kulu, al angizu haya taki alella, wa haya ta awlad taki wa haya ta banat taki, wa haya ta nuswan taki, wa haya ta nuswan ta khadamii taki, 6Ashan inta deel al bi akrahu inta, wa inta akrahu deel al bi hibu inta. Leanu alella inta asbitu gal enu Ruasaa wa asa kiir deel ma ayi haja le inta. Alella and sidek enu Abshalom iza kan fi hai wa nina kulu mutu, kan yahu inta bi kun muksut.7Ashan keda hasa keli inta gum fok wa tala bara wa wonusu bi teriga al kwes le asakiir deel, ashan ana bi halifu bi Yahwah, iza kan inta ma ruwa alella de mafi wahid min asakiir bi fadulu ma inta. Wa de bi kun karisa al batal shedid min kulu hajat al batal al hasil le inta min wokit al inta lisa shab hata hasa” 8Biga al melik gum fok wa geni fi bab ta medina, wa wori le nas kulu gal, “ainu, al melik yahu dak gi geni fi bab” wan as kulu kan jaa gidam ta al melik. Biga Israel jere, kulu zol jere le biet tuo.9Nas kulu kan gi nagishu ma baad tomon min ghabael ta Israel kulu gal, “al melik angizu nina min ida ta aada ta nina, wa how angizu nina min ida (saitara) ta phalastineen, lakin hasa howo jere bara min beled ashan Abshalom. 10Hasa Abshalom, al nina ikhtaru howo ghaed le nina, howo mutu fi harib, biga malu intum ma bi fekiri ashan bi raja al melik wara?”11Al melik Daud rasulu le kahana al sadok wa abiatar kelim gal, “wonusu le sheyokh (nas kubar) ta Yahudiya gal, leh intum yahu akiir nas al bi rejau al melik wara le al kwes melik, ashan bi rejau melik le ghasiri tuo? 12Intum akuwana tai, min laham wa adam tai biga malu intum akiir nas al deru rejau al melik?13Kaman kelim le amasa, hal inta ma laham wa adom tai? Allah amulu le ana keda, wa Kaman aktar min keda, kan inta ma yahu reis ta jesh tai fi mahal ta Yoab min hasa. 14Howo aksab gulub ta nas ta Yahudiya zi gelba ta zol wahid. Umon rasulu le melik kelima, rejaa inta wa rujal taki kulu. 15Biga melik rejaa wa huwo jaa le Urdun, Wa rujal ta Yahudiya jaa le Gilgal ashan umon bi jaa gabilu ma al melik wa umon bi gata nahar al Ordun.16Shimei jena ta Gera, min usra ta Benjemite, al kan min Bahurim, Jere tehet ma nas ta Judah ashan gabelu Melik Daud 17Kan fi rujal min usura ta Benjiman ma humon, wa Ziba al kadam ta Saul,wa hamistaryara yal to wa saba wosirin hadam ma huwo. Umon wruwa be terek ta Jordan fi ojut ta malik. 18Umon wruwa ashan jibu usura ta melik wa amulu hai haja al huwo ayinu kwes. Shimei jena ta Gera dengiri tehet gidam melik, hubal huwo gata nahar ta Jordan.19Shimie kelim le melik, "ya said tai, ma keli inta, ainu katiya aw ma keli inta zikiiri galat ta khadam taki al huwo amulu fi yom al said tai al melik kan sibu urshelim, min fadlak, keli melik ma shilu fi gelba. 20Ashan khadim taki arufu enu ana amulu katiya. Asuma, ashan keda ana jaa alella a wel min usura ta Yousif kulu ana jaa ashan bi gabilu said tai al melik.21Lakin abishai jena ta serviah juubu wa kelim, “kan keli hakumu shimie bi mutu, ashan huwo laanu mumsah (zol al barikuo) ta Yahweh? 22Biga Daud kelim, ana amulu le intum shunu, ya iyal ta seruiah, ashan intum bi tala adu tai alella? Hal fi zol bi hakumu bi katulu alella fi Israel? Ashan alella ana hakim ta Israel?” 23Biga melik kelim le shimmie, inta ma bi mutu,” biga al melik waadu huwo bi halifa.24Mephibosis jena ta Saul jaa ashan bi gabilu ainu al melik. Min wokit al melik sibu medina lahdi yom al huwo rejaa bi salam, Mephibosis ma nedifu kuraa tuo, aw haligu dikeen tuo, aw kasulu gumashat tuo. 25Biga zaman al huwo jaa min urshelim ashan bi ainu (gabilu) al melik, melik kelim le howo, ya Mephibsis, malu kan inta ruwa ma ana?”26Huwo juwabu, ya said tai al melik, khadim tai kabasu ana, ashan ana kelim, ana jeeru jahizu humar ashan ana bi arkab fogu wa ruwa ma al melik. Leanu kadim taki abu kura. 27Khadim tai ziba karabu isim tai, ana khadim taki, le said tai al melik, lakin said tai al melik zi malaika ta Allah, ashan keda, keli inta amulu haja al kwes fi ena taki. 28Leanu Ahal tai kulu bi istehik ashan said tai al melik bi hukumu umon bi mutu, lakin inta ikhtar khadim taki ashan bi kun wahid min al bi akulu ma inta fi teribiza taki, ashan keda, ana ma indu hak al bi kore le melik ashan bi amulu ayi haja tani?29Biga al melik kelim le howo, lei inta bi ashrahu taniin a ktar? Ana ghariru enu inta wa siba bi gesimu mahal zara.” 30Mephibosis juwaabu le al melik, Naam, keli huwo shilu mahal zara de kulu, ashan said tai al melik, rejaa le beled tuo bi salam.”31Barzillai al min gilaad jaa min Ragilim huwo bi gata nahar urdan ma melik. Wa ruwa ma al melik le al Urdon. 32Wa barzillai kan rajil ajus, umur tuo kan tamaniin sina (80) sina, huwo wodi le melik (mauna) hajat ta akill fi zaman al melik kan fi mahanaim. Ashan huwo kan zol ghaniyan shedid. 33Melik bada kelim le barzillai, “keli inta ruwa ma ana wa ana bi jahizu le inta mahal al inta bi geni fogo.”34Barzillai juwabu le al melik, fadulu kan min umur tai, ashan ana bi ruwa ma al melik le urshelim? 35Umur tai biga (80)sina Tamaniin sina. Ana bi agdeer ferigu biena shunu al kwes wa shunu al batal? Hal ana bi agdeer arufu taam ta haja al ana bi akulu wa haja al ana bi ashrabu? Ana tani ma bi agdeer asuma sut ta nuswan al bi guna aw rujal al bi guna? Big leh khadam taki bi jebu humulla tegeel le said tai al melik? 36Khadam taki bes deeru ruwa le urdan ma al melik. Mlu melik deeru dafa le ana makafaa zi de?37Min falak keli khadam taki reja wara le biet, ashan keli ana ruwa mutu fi medina tai jambu turuba ta abu ma uma tai. Lakin asuma, yahu khadim taki kimhan, keli huwo ruwa ma said tai al melik, wa amulu ayi haja le huwo al inta gi ainu huwo kwes le inta”38Melik juwabu, “Chimham bi ruwa ma ana, wa ana bi amulu le huwo haja al ana bi ainu kwes le inta, wa ayi haja al inta deeru min ana, wa ana bi amulu le inta” 39Biga shaab kulu gata Urdon, wa al melik gata, wa melik selimu (ghabilu) Barzillai wa Bariku huwo. Yala Barzillai rejaa le biet tuo.40Wa al melik ruwa le gilgal, wa Chimham ruwa ma huwo, asakiir ta Yahudiya kulu wa nus ta asakiir ta Israel Kaman kan gedimu (jebu) al melik. 41Baad shuiya ked rujal ta Israel bada jaa le al melik wa kelim le melik, leh akuwana ta nina, rujal ta Yahudiya, serigu wa jebu al melik wa usura tuo min nahar Urdon, wa kulu rujal ta Daud kan ma huwo?”42Biga rujal ta Yahudiya juwabu le shaab ta Israel, “ashan itaka ta nina gerib shedid la al melik. Big malu intum tala zalaaniin ma kalam de? Hal nina akulu haja al kan melik deeru dafa le intum?. Hal huwo wodi le nina hadaya?” 43Biga rujal ta Israel juwabu le rujal ta yahudiya, nina indu ashara (10) ghabael al indu ilaks ma al melik, ashan keda nina indu hak le Daud aktar min intum-malu intum bi hagiru nina? Leanu fekira ta nina ashan nina bi rejau al melik kan yahu jaa fi bedaya wa asumau?” lakin kelimat ta rijal ta yahudiya kan gowi shedid min kelimat ta rujal ta Israel.

Chapter 20

1Wa Kaman fi nefsu al makan fii zol ta izaaj (amulu mashakil) kan esim tuo sheba jena ta bikri, howo min Benyamin, how afuku turumbita wa kelim, nina ma indu hak fi Daud, wele nina indu hak fi worisa ta jena ta Yesse, ayi zol keli rejaa le mahal tuo, ya Israel. 2Big nas kulu sibu Daud wa ruwa wara sheba jena ta Bikiri. Lakin rujal ta Yahudiya ruwa gerib wara melik tomon, min Ordon towali le Urshelim.3Zaman Daud wasulu fi ghasir tuo fi urshelim, huwo shilu ashara nuswan ta khudam tuo al kan huwo sibu ashan bi harisu al ghasir, wa huwo kutu umon fi biet tehet hirasa-huwo wodi le umon ayi haja umon deeru. Lakin huwo ma num ma homn Kaman. Gufulu umon hinak lahadi yom umon ta mutu, umon gi resh zi umon aramil4Biga al melik kelim le amasa, fi khilal talata yom; limu rujal ta yohudiya, wa inta keli jaa, Kaman” 5Biga amasa ruwa wa nadi rujal ta yahudiya, lakin huwo akhir aketiir min zaman al melik kan hadidu le huwo.6Wa Daud kelim le Abishai, “hasa sheba jena ta Bikiir bi auwgu nina aktar min al kan Abishalom amulu. Shilu khadamiin ta said taki, asakiir tai, wa turudu huwo, ashan huwo kan ligu madun al gowiin de wa huwo bi woduru min ena ta nina” 7Biga rijal ta Yoab bada turuju huwo, sawa ma al (kerethirteen) Jaladeen wa al saayoen (petethiteen) wa kulu muharibeen al gowiin umon sibu urshelim wa ruwa turuju sheba jena ta Bikiiri.8Zaman umon wosulu hajeer (sakhra) al kebiir fi gibeon, amasa jaa gabilu gash rubatu fi batna tuo wa sief dakalu fogu wa zama huwo gi ruwa le gedam, seif de bada (waga) bara.9Wa Yoab keli le Amasa, “hal inta kwes, Aku tai? Yoab amsuku Amasa min dekeen tuo bi ida tuo al yemin ashan bi (selimu) ghabily huwo. 10Amasa ma ainu sekiin (Khanjar) al kan fi ida ta Yoab al yemin. Yoab bada atanu Amasa fi batna tuo kubu tehet fi wata (ardi) Yoab bada ma atanu huwo tani mara, wa Amasa mutu. Biga Yoab ma Abishai aku tuo turuju sheba jena ta Bikiri.11Biga wahid min rijal ta Yoab jaa wogif jambu Amasa, wa huwo kelim, “Ayi zol al gi aidu Yoab, wa zol al tabi le Daud, keli huwo ruwa wara Yoab” 12Amasa kan naim fi juwa dom tuo fi nus ta sika. Zaman zol de ainu kulu gi wogif, huwo arfau Amasa bara min sika wa wadi huwo fi gaba. Huwo jada gumash fi jesim tuo, laanu huwo ainu aui zol al jaa gi wogif. 13Baad shilu Amasa bara min sika. Rujal deel kulu bada ruwa wara Yoab ashan bi turuju sheba jena ta Bikiri.14Sheba ruwa min kulu ghbal ta Israel lahadi Abel biet maaka, wa min kulu aradi ta Bikireen al Umon Kaman limu sawa wa bada turudu sheba. 15Umon wosulu huwo wa hasiru (gurdonu) fi Abel biet maaka. Umon abinu sur wa amulu hesar fi heta ta medina. Asakiir kulu al kan ma Yoab bada dugu hete ashan bi kasuru tehet. 16Biga kan fii mara indu hikma kore shedid fi medina, wa kelim, “asuma, min fadlak asuma takum, ya Yoab! Taal gerib jambu ana ashan ana bi agdeer wonusu ma inta”.17Wa Yoab jaa gerib ma hiya, wa mara de kelim, hal inta Yoab? Huwo juwabu, naam de ana” hiya kelim le huwo, asuma le kalam ta khadim taki” huwo juwabu, ana gi asuma. 18Biga hiya bad wonusu, zaman bederi nas gi wonusu gal, fetish Irshad fi Abel; wa Irshad de bi aliju mushkila. 19Nina medina min wahid modun al indu salam wa iman akta fi Israel. Inta deeru demiru medina al uma fi Israel leh inta deeru demiru (woduru) worisa ta Yahweh?20Yoab juwabu wa kelim, bied, min ana, ashan ana bi woduru aw bi demiru. 21De ma hagiga. Lakin fii zol min jebel Ephraim, Isim tuo sheba jena ta Bikiri Itmarad deed al melik, Daud. Wodi takum huwo bes le nina, wa ana bi tala min medina de” mara de kelim le Yoab, nina bi jada le inta ras tuo min fok heta” 22Wa mara al hakima ruwa wonusu ma nas kulu bi bikma. Umon gata ras ta sheba jena ta Bikiri. Wa jadau ras tuo le Yoab. Biga huwo afuku turumbita wa rujal ta Yoab tala bara min medina. Ayi zol huwo le mahal tuo, wa Yoab rejaa le urshelim le melik23Wa kan Yoab biga musaul (reis) ta jesh ta Israel, wa benaiah jenata yehuida kan (reis) musaul min jeladeen (keretitee) wa asuaa (peletiteen) 24Wa kan adaniram reis (musaul) min rujal al Abied, wa yahoshapat jena ta Ahilud kan zol al gi sejeel. 25Wa sheaf kan katib wa sadok wa Abiatar kan umon khahana. 26Wa Ira al min yaira kan reis al wozaraa ta Daud.

Chapter 21

1Kan fi jiyan fi zaman ta Daud le muda talata sinin wara baad, wa daud asalu wusa ta Yahwa. Biga Yahwa kelim, “jiyan de ja le intum ashan shaul wa usura bito al bi katulu nas, wa ashan huwo katulu nas ta Jabaun.”2Min hinak melik nadi nas ta Jabaun wa wonusu ma umon, wan as ta Jabaun del umon ma min nas ta Israel: umon min nas ta Amorin al fadulu. Shaab ta Israel halifu ashan ma bi katulu umon, lakin shaul kan bi hawil ashan bi katulu umon kulu be waja geliba bito le nas ta Israel wa Yahuza. 3Daud kelim le umon, “kede ana amulu shunu le intum? Ana bi amulu kafara kef, lahadi intum bi bariku shaab ta Yahwa, al worisu shokol kuwes wa waad bito?4Nas ta Jabaun Juwabu huwo, “de ma musklia ta fida wole ta dahab beina nina was haul an ma usru bito. Wa be nefu teriga ma ashan nina bi katulu ai zol fi Israel. Daud juwabu, “intum bi kelim, ashan kede ana amulu shunu?5Humon juwabu le Melik, “zol al bi hawil ashan bi katulu nina kulu, wa bi amulu muamara did nina, lahadi biga berijlu nina wa nina ma ligo mahal fi nus ta hudud ta Israel. 6Kede selimu le nina saha rujal min iyal bito, wa nina bi senegu umon gidam Yahwa fi jiba ta Shaul, al Yahwa yau hazilu.” Melik bada kelim, “ana bi wodi umon le intum.”7Meskin ta Melik amsuku mafibushis jena ta yonasan jena ta shaul, ashan halifa ta Yahwa beina umon, bina Daud wa Yonasan jen ta Shaul. 8Lakin melik gum shilu itnin iyal ta Risfa biniya ta Aya, iyal al huwo weledu le Shaul iyal del asami tomon kan Armoni wa mafi bushis; wa Kaman Daud shilu kamsa iyal ta merab biniya ta Shaul, al huwo weledu le Adruil jena ta Barzilai al min mehawodi. 9Huwo selimu umon fi idan ta nas Jabaun umon gum senegu umon fi jebel gidam ta Yahwa, wa humon kulu saha mutu sawa katulu umon fi zaman ta hasad, fi bidaya ta zaman gasad ta sheir.10Biga Risfa, biniya ta Aya, gum shilu milaya wa fersu fi Jebel le nefsa bito janbu nas al mutu mutu del, min bidaya ta hasad lahadi motoro nezil min sama tehet le umon, huwo ma sibu ashan kede tiyur ta sama karabu jisim ta del al mutu mutu be nahar wole haiwanat be bilel. 11Wori le Daud kulu hajat al Risfa, biniya ta Aya, habib ta Shaul amulu.12Daud biga ruwa wa shilu udam ta Shaul wa udam ta Yonasan jena bito min nas ta Yabish jelaad, al umon kan seregu min midan ta bet shan, fi mahal al nas Falastinin kan haligu umon fogo dak, baad ma Falastinin katulu shaul fi Jelbo. 13Daud shilu udam ta Shaul wa udam ta Yonasan jena bito bara min hinak, wa umon limu sawa ma udam ta saba nas al seregu hinak de.14Wa Umon dofunu udam ta Shaul wa udam ta Yonasan jena bito fi beled ta Binyamin fi sela, fi magabir ta keis abu bito. Umon amulu be kulu talimat al melik wodi baad dak Allah Juwabu salawat tomon al Umon seli be kalam wata tomon.15Nas Falastinin rija tani mara fi hatb ma nas Israel. Wa Daud nezil tehet ma kadamin bito ashan bi shakil ma nas Falastinin. Wa min tab ta harb Daud agder gilibu. 16Wishbi-BEnob wahid min iyal ta Rafa, wozin ta harba bito tultu miya shakel, huwo kan musalah wa indu sef jedid, kan bi hawil ashan bi katulu Daud. 17Lakin Abishai jena serawiya alagu Daud, huwo hujumu Falastinin. Wa katulu. Nas ta Daud gum halifu le humo, gali, “inta ma bi ruwa fi harb tani mara ma nina, ashan inta kede ma batulu lamba ta Israel”18Baad dak Kaman hasil harb tani ma Falastinin fi Job, sebkai al min Hushi katulu saf, kan wahid min iyal ta Rafa. 19Wa Kaman harb tani hasil ma nas Falastinin fi Job, Alhanan jena ta Yaara min Bel-laham katulu juliyat ta je ti al kan asaya ta harba bito ze jinah ta sogur.2020.Wa Kaman fi harb tani gum fi jet fi fogo zol towil indu sita asabi fi idanat wa kura bito kulu, idu kulu adad bito arba wa ishirin. Huwo Kaman min iyal ta Rafa 21Huwo alisu Israel, Yonasan jena ta Shemei, aku ta Daud, gum katulu huwo. 22Del kulu iyal ta Rafa fi Jet, wa katulu umon kulu fi idan ta Daud wa be idan ta Kadamin bito.

Chapter 22

1Daud guna le Yahwa kelimat ta guna de fi yom al Yahwa alagu huwo min idan ta kulu adu bito, wa min idan ta Shaul. 2Huwo seli, Yahweh yau hajar, huwo mahal gowi tai, wahid al bi sadu ana.3Allah yau hajer tai. Ana bi dusu fogo. Huwo daraga tai, huwo musul ta kulasa, hufura al gowi, wa mahal dusu, huwo yau al kasilu ana min unf. 4Ana bi nadi Yahweh, huwo bi istehig al mejidu, wa ana bikun endu aman min adu tai.5Ashan kan amuwaj ta mutu bi lifu ana, alttasarue ta moyo ta karaba futu ana. 6Al hibal ta Sheol mahat ana. Wa siyul al bi katulu wodi ana kafu,7Ana nadi Yahweh; min mahal al deigu ana fogo; Ana nadi Allah tai; Huwo asuma sot tai min juwa haikal Bito, wa kore tai le musada wosulu fi adana Bito.8

9Dukhan gum tala fok min anafa bito, wa nar ketir gum tala min kasma bito. Wa faham kan wala.10Huwo fata samawat wa nezil tehet, wa doluma kalis kan tehet kura bito. 11Huwo arkab fi kurub wa tiri. aynu huwo fi jinah ta habub. 12Huwo amulu doluma khema haul huwo, limu sihab ta motoro kebir fi sama.13Min juwa nar ta saga faham ta nar waga, 14Yahwa gum dugu saga min samawat. Allah al fok gum kore. 15Huwo durubo nishabat wa setetu nar ta saga ta adu wa demiru umon .16Lahdi tehet bahar kulu kan beinu; asasat ta dunia waga be fadiya be towbik ta Yahwa, be infijar al hasil min nefes ta anafa Bito.17Huwo nezil tehet min fok; huwo amsuku ana! Huwo lizu ana bara min irtifa ta moyo. 18Huwo alagu ana min adu tai al gowi min del al akrahu ana, ashan umon gowin kalis le ana.19Umon ja did ana fi yom al kan deigu ana fogo, lakin Yahwa kan saudu ana. 20Huwo Kaman tala ana bara fi mahal fadaya. Huwo alagu ana ashan kan Huwo mokosut min ana. 21Yahwa dafa le ana ujura godur shokol kuwes tai; Huwo jedidu ana godur nedif ta idan tai.22Ashan ana hafisu sika ta Yahwa, wa ma amulu be batal ashan bi lifu min Allah. 23Ashan kan kulu taalimat Bito gidam tai; wa kulu sheria Bito, ana ma lifu bara min fogo.24Ana Kaman kan beri gidam bito, wa ana hafizu jisim tai min katiya. 25Ashan kida Yahwa rijau ana fi godur shokol kuwes tai, be karar ta nedif tai fi safa Bito26Le zol al amin, inta wori nefsa taki ashan kun amin; le zol al ma indu lowm, beinu nefsa taki bidun lowm. 27Ma zol al nedif beinu nefsa taki nedif, lakin kede inta wasa bara min zol al ma adil.28Inta alagu nas al fi taab, lakin ena Taki did nas ta takabur, wa Inta nezilu umon tehet. 29Ashan inta yau lamba tai, Yahweh. Yahwa walau doluma tai.30Be inta ana agder jere fok ta Jesh; be Allah tai ana bi agder nutu ras heta. 31Ashan le Allah, sika Bito kamil. Huwo daraga le ai zol al bi dusu Fogo.32De munu Allah bes Yahweh, wa de munu yau hajer ger Allah ta nina? 33Allah yau mualagu tai, Huwo bi sugu zol al ma indu lowm fi katwat Bito.34Huwo salau kura tai kafif ze ta jena gazal. wa kutu ana fi tilal al fok 35Huwo deribu idan tai le Harb, wa idan tai ashan bi kormosu danga min nihas.36Inta wodi le ana tiris ta kulasa taki, wa neima Taki kutu ana tamam. 37Inta salam le kura tai tehet mahal fadaya, wa kura tai ma zeletu.38Ana bi alagu wara ta adu tai wa bi demiru umon. Ana ma lifu wara lahadi demiru umon 39Ana bi demiru umon wa bi dusu umon; Umon waga tehet kura tai.40Inta kutu guwa fi ana ze gash ta harb; Inta kutu tehet ana del al bi gum did ana. 41Inta gilibu le ana wara dahar ta adu tai; ana batutlu del al bi akrahu ana.42Humon kore ashan kede alagu umon, umon kore le Yahwa, lakin Huwo ma juwabu umon; 43Ana dugu umon taman ze gubar al fi wata, ana atanu umon ze rumad fi sika.44Inta Kaman alagu ana min shokuwat ta nas tai. Inta hafizu ana ze ras ta doula. 45Nas ajanib asuru ashan dengir le ana. kan umon asuma be ana, umon bi ihterimu ana. 46Ajanib del tala bara min kandak tomon47Yahwa kede hai! Wa kede hajer tai de mejidu. Kede mejidu Allah, Hajer kulas tai. 48De Allah al amulu intikam be sabab tai, al bi nezil nas tehet min ana. 49Huwo hariru ana min adu tai. Be hagiga, Inta arfau ana fok min del al gum fok min ana. Inta alagu ana min nas ta unf.50Ashan kida ana bi wodi shukuran le inta, Yahweh fi nus nas kulu, an bi guna tesbihaat le isim Taki. 51Allah wodi nusra kebir le melik Bito, wa Huwo beinu waad Bito le zol al Huwo yau masau., le Daud wa iyal iyal bito le nihaya."
Chapter 23

1De yau kan akir kelimat ta Daud-Daud jena ta Yesi, karar ta zol al rugaw huwo, zol al masau be allah ta Yakub, murenim ta Israel al hilu. 2Roho ta Yahweh wonusu min ana, wa kalimat bito fi lisan.3Allah ta Israel wonusu, Hajer ta Israel kelim le ana, al bi hokum be adala le nas, al bi hokum be kafu ta Allah. 4Huwo bi kun ze nur ta sabah kan shemis bi tala, sabah al mafi fogo sihab fi zaman al gesh lein bi raba fok min wata wa bi jibu nur ta shemis baad motoro.5Sei, usura tai ma kan zede gubal kida gidam ta Allah? Sei umon ma amulu tifagiya ma ana le nihaya, asalu wa akidu be ai teriga?Sei huwo ma zidu kulasa tai wa malau niya tai kulu?6Lakin al batalin kulu bi kun ze shok al bi jadau bara, Ashan umon ma be agder limu be idan wahid. 7Zol al bi lemesu human, Lazim bi istamilu hadid au kasma nisab.Lazim kede haragu umon fi mahal al umon bi num fogo.”8De yau asami ta nas gowin ta Daud: Yushib-Bash bes min Takahumon, huwo kan kaid ta junud. Fi wahid munasaba huwo katulu tumunu miya nas.9Wa min baadu kan biga eliazar jena ta Dudu jena Akhuki, wahid min talata rujal al gowin huwo kan ma Daud wokit umon kan alisu nas Falastinin, al limu sawa ashan bi harb, zaman kan nas Israelin rija wara. 10Aliazar wogif wa shakil ma nas Falastinin lahadi idan bito biga taban wa lesegu fi sef bito. Yahwa jibu le umon nusra kebir kalis fi yau dak Jesh biga ja rija. Wara ta Aliazar, bes ashan bi seregu hajat min jisim ta del al meitin.11Wa baad huwo kan fi shammah jena ta Agee, al min HArari- nas Falastinin gum limu sawa fi midan hinak al fi fogo ades, wa jesh gum jere min umon. 12Lakin shammah wogif fi nus midan hinak wa kan bi amulu difa. Huwo katulu nas Falastinin, wa Yahweh jibu le Umon naja al aksam.13Talata min teletin junud del gum nezil tehet le Daud fi zaman ta hasad, fi kanak ta Adullam kan jesh ta nas Falastinin bi geni fi wadi ta Rafain 14Kan zaman dak Daud lisa fi juwa kandak bito, wokit Falastinin kalas biga fi Betlaham.15Daud kan biga deir moyo wa kelim, “kan sei bes fi zol bi wodi le ana moyo min bir ashan kede ana ashab fi Betlaham, min bir dak alfi bab hinak!” 16Biga talata rugal gowin del gum kasuru mahal ta jesh ta Falastinin wa humon juru myo bara min bir ta Betlaham, bir al fi bab. Humon shilu moyo wa jibu le Daud, lokin Kaman huwo aba ashrab Kaman huwo dofugu moyo de le Yahwa. 17Biga huwo kelim, “Yahwa, kede kun beid min ana, ashan ana bi amulu zede sei ana bi ashrab dom ta nas al wodi haya tomon fi katar? Zede huwo aba ashrab.18Abishai, aku ta yuab jena ta serowiya, kan dabit mosul le talata. Huwo harib be sef bito ma tutu miya rujal wa katulu umon kulu. Hu kan biga maruf fi nus talata junud del. 19Huwo kan zatu ma maruf kalis min talata del? Huwo kan biga dabit mosul le umon. Wa ile Kaman shuhra bito ma wosulu sawa godur shuhra ta talata junud al nas kulu arufu del.20Benaiah win kazail kan jena ta Yahwa yada; huwo Kaman kan zol gowi wa amulu hajat ketir. Huwo katulu itnin iyal ta Ariel. Huwo Kaman nezil tehet fi hufura wa katulu ased fi zaman telij bi nezil. 21Wa Kaman huwo katulu zol Masir kebir kalis. Zol Masri de kan indu harba fi idan bito, lakin Benaiah bes shakil did zol de asaya.22Benaiah jena ta Yahwa yada amulu hajat del, lahadi kan nadi huwo sawa ma talata rujal al gowin del. 23Huwo kan ligo tegdir ashen min teletin junud del kulu, lakin tegdir bito de ma ashen min talata rujal al gowin dak. Wa baad dak Daud kutu huwo mosul min huras bito al kas.24Teletin del fi fogo nas Asail aku ta Yuab, alhanan jena ta Dudu min Bethlaham, 25Shammah min Harodi, Alika min Harodi, 26Halez min falti, ira jena ta Akish min takoi, 27Abiazar al min anasosi, sibkai min Hushati, 28Zalmon min Akhuki, maharani min natofati,29Khalib jena ta Bannah min natofati, itai jena ta Ribai min Gibaah ta Benjamin. 30Benaiah min Faratoni, Hidai min wadi gash. 31Abi albon min Arabati, Azmot min Barhomi, 32Alihba min shaalboni, iyal ta Yashin. Yonasan jena ta shammah min Harari.33Akhiam jena ta sharer min Harari, 34Alifelet jena ta Ahasbai min maaki; aliam jena ta Akhitofel min Giloni, 35Hezro min Carmeli, Faarai min Arabi, 36Yajal jena ta Nathan min zobah, Bani min gebila ta Gad,37Zelek min Amoni, nahrai min beero ti, al bi arfau silah ta Yuab jena ta sorowiya, 38Ira al min Yasiri, Gareb min Yasiri, 39Uriah min hitti adad tomon kulu saba wa teletin.

Chapter 24

1Wa Kaman tani mara zalan ta Yahwa waga did Israel, huwo hariku Daud did Umon wa kelim, “Amshi, hasibu adad ta Israel wa Yahuza” 2Melik kelim le Yuab kaid ta Jesh, al kan fi ma umon, “Amshi lifu fi kulu gabail ta Israel, min dan lahadi Beersheba, wa rujal al jahiz le harb.3Yuab kelim le melik, “kede Yahwa Allah taki zidu adad ta shaab miya marat, wa kede ena ta sidu tai al melik aynu bi hasil. Lakin le sidu al melik deir kida?” 4Kan kalam ta melik nihaya did Yuab wa jesh tala bara min gidam ta melik ashan umon bi hasibu adad ta shaab ta Israel.5Humon lifu fi ordon wa ruwa geni gerib ma Aroer, fi wadi junub ta medina. Wa Kaman umon safir wa mururu min nus ta jad lahadi Yazir. 6Humon ja fi jelaad wa lahadi fi wata ta tahtim. Hodshi, wa lahadi Dan yaan wa lifu fi sidon kulu. 7Umon wosulu fi muaskar ta sur wa fi kulu beled ta nas Hawin wa ta nas Canaanin. Wa umon tala bara lahadi fi najaf fi yahuza wa Beersheba8Wokit umon douru fi kulu mahalat del, umon gum rija wara Orshelim fi nihaya ta tisa shuhur wa Ishirin ayam. 9Yuab gum wori adad ta nas al bi agder harib le melik kan fi Israel 800,000 rujal negitinn al bi agder dugu sef, wan as ta Yahuza adad tomon kan kulu 500,000 rajil.10Geliba ta Daud bada dugu baad ma huwo hasibu adad ta nas del. Huwo kelim le Yahwa, “ana amulu katiya kebir kalis ashan ana amulu zede. Hasa, Yahwa, kede inta shilu katiya ta kadam taki bara, ashan ana amulu be shokol belid,”11Wokit Daud gum sabah min num, kalam ta Yahwa ja le nebi jad, muragib ta Daud kelim, 12Ruwa wori le Daud: “De yau Yahwa kelim: Ana bi wodi le inta talata hajat. Hazilu wahid min fogo”13Jad ruwa wa kelim ma Daud, “Sei talata sena jiyan bi ja fi wata takum? Wole inta bi jere talata shahar min adu taki wa umon bi ja wara taki? Wole bi kun fi talata ayam waba fi wata taki? Hasa kede inta akudu karar yatu juwab ana bi rija le huwo al rasulu ana? 14Daud gum kelim, “Ana fi mush kila kebir kede nina woga fi idan ta Yahwa aker min idan ta zol, ashan rahma bito kebir kalis.15Biga Yahwa rasulu waba le Israel min sabah lahadi fi zaman al huwo yau kutu, wa sebein nas mutu min dan lahadi Beersheba. 16Wokit malika kutu idan bito ashan bi demiru orshelim, yahwa gum geriru fikira bito ashan kusarat al bi hasil, wa huwo kelim le malaika al kan bi demiru nas del, “kifaya, juru idan taki wara” zaman dak kan malaika to Yahwa bi wogif fi tahuna degig ta aruna ta Yabusi.17Daud bada wonusu ma Yahwa wokit huwo aynu malaika hujumu shaab, huwo kelina, “Ana yau amulu katiya, wa ana amulu be galat. Lakin korufat del, umon amulu sunu? Kede idan taki adibu ana ma nas bet ta abu tai.18Min hinak Jad ja le Daud fi yom dak wa kelim, “Ruwa fok wa Abinu mazbah le Yahwa fi tahuna degig ta Aruna ta Yabusi hinak. 19Daud gum ruwa fok ze Jad kelim le huwo ze talimat ta Yahwa. 20Aruna aynu bara melik jai ma kadamin bito. Aruna gum tala bara wa dengir tehet fi wata be wusa le melik.21Aruna kelim, “kelim, le sidi tai melik bi ja le ana, be kadamin bito?” Daud juwabu, “ashan bi biyu tahuna degig taki de, ashan ana bi agder abinu mazbah le Yahwa, ashan kede shilu waba de bara min shaab” 22Aruna kelim le Daud, “shilu ze taki, sidi tai melik amulu be haja al kuwes inta aynu fi safa taki aynu, bagara ta zebiha al bi haragu de, wa hajer tahuna wa tor al bi ishtakal de bi haragu kulu. 23Kulu hajat del, ya melik tai, ana Aruna bi wodi le inta.” Biga huwo kelim le Melik, “kede Yahwa Allah taki rudu inta”24Melik kelim le Aruna, “la ana lazim bi biju be gurush. Ana ma bi agder gedimu haja ta majani zebiha le Yahwa” biga Daud gum biyu tahuna degig de ma tor de kulu be kimsin shakel ta fida. 25Daud abina mazbah le Yahwa hinak wa gedimu fogo zebihat al bi haragu wa zebihat ta limu kuwes. Biga Yahwa juwabu salawat al arfau be sabab ta wata, wa waba al kan bi ja le Israel

1 Kings

Chapter 1

1Wokit melik Daud biga ajuus wa kebir fi sena, humon kati huwo be bataniyat, lakin lisa kan ma bi tala dafi. 2Kadamin bito kelim le huwo, “kede nina fetisu biniya azra le sidi tanina melik. Ashan bi ja sandu melik wa bi sidi tanina melik. Ashan bi ja sandu melik wa kutu bala le huwo kede ja num fi kura bito ashan sidi ta nina melik bi tala dafi.”3Biga humon fetisu biniya giyafa fi juwa hudud ta Israel kulu. Humon ligo Abishaj al min shonami wa jibu le melik 4Biniya de kan giyafa kalis. Huwo saud melik wa kutu bala kalis le huwo, lakin melik ma num ma huwo.5Fi zaman dak, adoniya jena ta hajis biga bi arfau jisim bito, wa bi kelim, “Ana bi ja tala melik” huwo bada jahisu le nefsa dababat wan as al bi sugu husan wa kamsin rujal ashan bi jere gidam bito. 6Abu bito ma kore kore ma huwo, gali “le inta amulu de wolw dak?” Adoniya kan Kaman zol giyafa, weledu huwo fi dahar ta Abshalom.7Huwo wonusu ma Yuab jena ta sorowiya wa ma Abiyasar al kalin. Humon ruwa wara bito Adoniya wa saudu huwo. 8Lakin saduk al kalin, Benaiah jena ta Yahwa yada, nebi Nathan, shemi, Rei wa rujal ta Daaud al gowin ma ruwa wara ta Adoniya.9Adoniya gedimu ganamayat, bagarat wa iyal bagara fi hijer shiton, Jambu ena ta Rojel. Huwo nadi akwana bito kulu, iyal ta melik, wa kulu rujal ta Yahuza, kadamin ta melik. 10Lakin huwo ma nadi nebi Nathan, Benaiah, rujal al gowin, wole siliman aku bito.11Nathan gum kelim le Betsheba uma ta Siliman, gali “inta ma asuma gali Adoniya jena ta Hajis biga Melik, wa Daud sidi ta nina ma arufu? 12Ashan kida kede ana wori le inta, ashan inta bi agder alagu haya taki wa ta siliman jena taki13Ruwa le melik Daud; kelim le huwo, sidi tai al melik Musu inta kan halifu gidam kadamin taki, gali, “nesiya siliman bi tala melik baad ana, wa huwo bi geni fi kursi tai?” le biga Adoniya yau bi tala melik?” 14Fi zaman inta bi wonusu ma melik, ana bi ja dakalu wara taki wa akidu kalam taki.”15Biga Betsheba dakalu le melik fi juwa melik kana jus kalis, wa Abishai al shononi kan bi saud melik. 16Betsheba dengir tehet be ihtiram gidam ta Melik. Melik bada kelim, “niya taki der sunu?” 17Huwo kelim le huwo, “sidi tai inta halifu le kadamin taki be Yahwa Allah taki, gali Nesiya Siliman jena taki bi tala melik baad ana, wa huwo bi geni fi kursi tai.18Hasa, aynu, Adoniya biga melik, wa inta sidi tai melik, ma arufu. 19Huwo gedimu bagarat ketir, iyal bagarat wa krufat, wa huwo nadi kulu iyal ta melik, Abiyasar al kahin, Yuab kaid ta Jesh, lakin huwo ma nadi Siliman kadam taki.20Wa inta, ya sidi al melik, uyun ta Israel kulu bi aynu le inta, wa bi istena ashan kede inta wori le humon munu yau bi geni fi kursi baad inta? Sidi al melik. 21Au Kaman bi ja hasil, kan sidi al melik kalas num tehet ma abuhat bito, ana ma Siliman jena tai bi idu nina ze migirimin”22Zaman huwo lisa bi wonusu ma melik, nebi Nathan dakalu juwa. 23Kadam de wori le melik, “nebi Nathan fi hini,” Wokit huwo dakalu juwa gidam ta melik, huwo dengir tehet be wusa bito fi wata gidam ta melik.24Nathan kelim, “sidi tai al melik, si inta kelim, “Adoniya bi tala melik baad ana, wa huwo bi geni fi kursi tai? 25Ashan huwo nezil tehet nela wa gedimu zebiha adad kebir min bagarat, iyal bagarat wa krufat. Huwo nadi iyal ta melik kulu, kaid ta jesh, wa Abiyasar al kahin. Humon bi akulu wa bi asurubu gidam bito, wa bi kelimu, “melik Adoniya kede hai!26Lakin le inta, kadam taki, sadur al kahin, Benaiah jena ta Yahoyada, wa kadam taki siliman, huwo ma nadi 27Sei sidi al melik amulu zede wa ma wori le nina, kadam taki, al bi geni fi kursi baad huwo?”28Biga melik Daud juwabu gali, “nadi Betsheba wara le ana.” Huwo rija gidam melik wa wogif gidam melik. 29Melik bada halifu gali, “ze Yahwa fi hai, al talau nefsa tai bara min kulu mashakil, 30Ze ma ana halifu le inta be Yahwa, Allah ta Israel, gali, “Siliman jena taki yau bi tala melik baad ana, wa huwo yau bi geni fi kursi tai fi mahal tai; ana bi amulu de alela” 31Biga Betsheba dengir tehet wa kutu wusa fi wata wa huwo beinu ihtiram le nihaya!”32Melik Daud kelim, “nadi le ana saduk al kahin, nebi Nathan wa Benaiah jena ta Yahoyada.” Humon biga ja gidam ta Melik 33Melik kelim le humon, “shilu ma intakum kadamin ta sidu takum, wa kede Silimon jena tai arkab fi husan tai shilu takum huwo fi Gihon tehet hinak. 34Kede saduk al kahin wa Nathan al nebi masau huwo melik ta Israel kulu wa afuku takun buruji wa kelim takum, “kede melik Siliman hai!35Biga intakum bi douru wara bito, wa huwo bi ja geni fi kursi tai; ashan huwo yau bi kun melik fi mahal tai. Ana hazilu huwo bi kun hakim fi kulu Israel wa Yahuza” 36Benaiah jena ta Yahoyada juwabu melik, gali, “kede kun! Ked Yahwa, Allah ta sidi al melik, Sabitu. 37Ze ma Yahwa kan fi ma sidi tai al melik, kede huwo Kaman kun ma Siliman, wa kede kutu kursi bito kuwes kalis min kursi ta sidi tai al melik.”38Biga saduk al kahin, nebi Nathan, Benaiah jena ta Yahoyada, ma kulu dubat wan as ta din humon nezil tehet wa kutu Silimon fok husan ta melik Daud; shilu huwo fi Gihon. 39Saduk al kahin silu gurun fogo zet min juwa kema wa masan Silimon. Wa humon afuku buruji, wa shaab kulu kelim, “kede melik Siliman hai!? 40Min hinak nas kulu ja be wara bito, wan as kulu bi alabu wa bi afuku sufarat wa mokosutin be farah shedid, lahadi wata hizu be sot tomon.41Adoniya ma kulu diyuf bito asuma zaman humon kalasu min akulu. Wokit Yuab asuma sot ta buruji, huwo kelim, “le fi waja ras fi medina?” 42Wokit lsa huwo bi wonusu, Yonasan jena ta abiyasar al kahin bada ja, adoniya kelim, “taal, inta zol kuwes bi jibu kabara kuwes.”43Yonasan juwabu wa kelim le Adoniya, “sidi ta nina melik Daud kutu Silimon melik. 44Wa rasa ma huwo sadur al kahin, nebi Nathan, benaiah jena ta Yahoyada, wa dubat ma kulu nas ta din. Humon kutu Silimon arkab fi husan ta melik. 45Saduk al kahin wa nebi Nathan masau huwo melik fi Gihon, wa humon jain min hinak farhanin, de yau sabab al intakum bi asuma waja ras fi medina hinak de sot al intakum bi asuma de.46Kaman, Siliman bi geni fi kursi ta mamlaka, 47Ziyada min kida, kadamin ta melik ja ashan bi bariku sidi ta nina melik Daud, gali “kede Alla taki kutu Isim ta Siliman ashen min isim taki, wa kutu kursi bito ashen min kursi taki; melik gum dengir tehet fi serir. 48Kaman melik kelim, “Mubarak Yahwa, Allah ta Israel al wodi zol geni fi kursi tai alela, wa ena tai lisa bi ainu.49Diyuf ta Adoniya kulu kan kafu. Humon gum fok wa ai zol ruwa be sika bito. 50Adoniya kan bi kafu min Siliman huwo gum wa ruwa amsuku gurun ta mazbah. 51Biga wori le Siliman, gali, “Aynu, Adoniya bi kafu min melik Siliman, lahadi huwo bi amsuku gowi fi gurun ta mazbah, gali, “kede melik Siliman halifu le ana awel gali huwo ma bi katulu kadam bito be sef.52Siliman kelim, “kan huwo beninu nefsa bito zol kuwes, shaar bito ma bi waga fi wata, lakin kan ligo batal fi huwo, huwo bi mutu.” 53Biga melik Siliman rasulu nas, ruwa jibu Adoniya min mazbah hinak. Huwo jaw a dengir tehet le melik Siliman, wa Siliman kelim le huwo, “Ruwa fi bet taki.”

Chapter 2

1Wokit biga yom mutu ta Daud gerib, huwo wodi talimat le Siliman jena bito, gali, 2“Ana bi ruwa fi sika ta kulu duniya. Kun gowi, wa beinu nefsa taki rajil. 3Hafisu talimat ta Yahwa Allah taki ashan inta bi douru fi sikat bito, ihterin hajat al huwo wori, wosiyat Bito, kararat bito, wa shihadat bito, amulu hisab taki lazim kede inta amulu haja al katibu fi ganun ta Musa, ashan inta bi naja fi kulu haja al inta bi amulu, fi ai mahal al inta bi ruwa fogo. 4Yala biga Yahwa bi kalasu kalam bito al huwo kelim le ana, gali “kan iyal taki douru kuwes, wa be amana ashan bi douru gidam tai, be geliba kulu be nefsa kulu, humon ma bi gata min geni fi kursi ta Israel5Inta Kaman aruf suna al Yuab jena ta Sorowiya amulu le ana, wa haja al huwo amulu le itnin dubat ta jesh ta Israel, le Abner jena ta ner, wa le Amaza jena ta Yasir, al huwo katulu. Huwo kubu dom ta harb be salam wa kutu dom ta harb de fi gash fi sulba bito wa fi jizma fi kura bito. 6Amulu ma Yuab be hikma al inta alimu lakin mata sibu ras bito al ajuz de nezil tehet be salam.7Wa bi ai teriga, beinu kuwes ma iyal ta Barzilai ta jalaad, wa kede humon kun ma del al bi akulu fi torbiza taki, ashan humon kan ja le ana zaman ana kan bi jere min Abslialom aku taki.8Aynu, fi shemei Kaman ma inta jena ta jere al min Benjamin, al kan laan ana be lana ta zalan fi yom al ana ruwa fi mahanain. Shemei nezil ashan bi ligo ana fi ordan, wa ana halifa le huwo be Yahwa, gali, “Ana ma bi katulu inta be sef” 9Wa ashan kida, mata sibu huwo rija bidun ikab. Inta zol ta hikma, inta bi aruf sunu inta bi amulu le huwo. Inta bi nezil ras al ajuz de tehet fi sheol be dom.”10Baad dok Daud num tehet ma judud bito wa dofunu fi medina ta Daud. 11Zaman al Daud geni fi hokum ta Israel kan arbein sena. Huwo hukumu saba sena fi Hebron wa talat teletin sena fi orshehin. 12Biga Siliman geni fi kursi ta abu bito Daud, wa kan hokum bito taman wa sabit.13Adoniya jena ta Hajis ja le Betsheba uma ta Siliman. Huwo bada asalu, “inta ja be salam?” huwo Juwabu, “be salam.” 14Huwo bada kelim, “ana der wori le inta.” Biga huwo juwabu ‘wonusu” 15Adoniya kelim, “inta aruf gali mamlaka de tai, wa de yau al Israel der ashan ana bi kun melik. Lakin hajat geiru, wa mamlaka wodi le aku tai, ashan de bito min Yahwa.16Hasa ana der asalu wahid min inta, wa mata wasa bara min wusa tai,” Betsheba kelim le huwo, “Wonusu” 17Huwo kelim, “malis kede inta Wonusu ma melik Siliman, ashan huwo ma bi wasa bara min wusa taki ashan kede huwo wodi Abishaj ta Shonami kun mara tai” 18Betsheba kelim, “kuwes kalis, ana bi wonusu ma melik”19Min hinak Betsheba gum ruwa le melik Siliman ashan bi wonusu be kalam ta Adoniya melik gum alagu huwo wa dengir tehet le huwo. Biga huwo geni tehet fi kursi bito wa fi kursi jibu le uma ta melik. Huwo geni fi idan ta yemin. 20Biga huwo kelim, “Ana der asalu wahid haja suker min inta, kede inta ma wasa wusa bara min ana.” Melik juwabu huwo, “Asalu, ya uma tai, ana ma bi wasa wusa tai min inta? 21Huwo bada kelim, “kede wodi Abishaj ta Shonami de mara le aku taki Adoniya.”22Melik Siliman juwabu uma bito gali, “le inta bi aslu Abishaj ta Shonomi le Adoniya? Le inta ma aslu mamlaka de le huwo Kaman, ashan huwo aku tai al kebir le huwo, le Abiyasar al kahin, wa le Yuab jena sorowyia? 23Melik Siliman gum halifu be Yahwa, gali, “ya Allah amulu le ana, wa Kaman ketir, kan sei Adoniya ma wonusu kalam de did mara bito.24Wa hasa ze Yahwa hai, al sabitu ana wa kutu ana geni fi kursi ta Daud abu tai, wa abinu bet katulu.” 25Melik Siliman gum rasulu Benaiah jena ta Yahoyada, wa benaiah ligo Adoniya wa katulu.26Wa Kaman melik kelim le Abiasar al kahin, “Gum rija fi anasos, mahala ta zira taki. Inta kuwes lakin bi istehik mutu. Laki fi zaman de ana ma bi katulu inta, ashan kan arfau sandu ta tifagiya to Rabuna Yahwa gidam Daud abu tai wa inta ligo tab fi sik al abu tai ligo fogo taab. 27Min hinak Siliman rafudu Adiasar min shokol kahhin le Yahwa, ashan huwo bi kalasu kalam ta Yahwa, al huwo kan wonusu le bet ta Ali fi shilwa.28Kabara wonsulu le Yuab, ashan kan Yuab bi sau adoniya, wa ma saud abshalom. Yuab gum jere fi kema ta Yahwa wa amsuku gurun ta mazbah 29Biga wori le melik Siliman gali Yuab jere fi juwa kema ta Yahwa wa hasa huwo fi janbu mazbah. Siliman gum rasulu Benaiah jena ta Yahoyada, gali, “Ruwa katulu huwo.”30Benaiah gum dakalu fi juwa kema ta Yahwa wa kelim le huwo, “melik kelim, “kede inta tala bara. Yuab juwabu, “la, ana bi mutu hini” benaiah gum rija le melik, wa kelim, “Yuab gali huwo der mutu fi mazbah hinak.” 31Melik kelim le huwo, “amulu ze al huwo kelim katulu huwo wa dofunu huwo ashan inta bi shilu min bet tai wa min bet abu tai dom al Yuab kubu sakit.32Kede Yahwa rija dom bito fi ras bito, ashan bidun abu tai ma aruf huwo katulu nafareh kuwesin ashen min huwo zatu be sef bito, Abner jena ta ner, kaid ta Jesh ta Israel, wa Amasa jena ta Yasir, kaid ta Jesh ta Yahuza. 33Kede dom tomon rija fi ras ta Yuab wa fi ras ta iyat bito le nihaya. Lakin le Daud wa iyal, wa bet bito, wa kursi bito, kede kun fi salam min Yahwa le nihaya”34Benaiah jena yahoyada tala wa katulu Yuab. Huwo dofunu fi bet bito fi sahra. 35Melik gum kutu Benaiah jena ta Yohayada mosul min jesh fi mahal bito, wa kutu saduk al kahin fi mahat ta Adbiasar.36Melik rasulu ashan kede nadi shemei, wa kelim le huwo, Abinu le inta bet fi orshelim wa geni hinak, wa mata ruwa min hinak le ai mahal tani. 37Ashan kan inta tala yom tani min hinak, wa mururu min wadi radrun, kede inta aruf gali inta bi mutu wa dom taki bi kun fi rasak” 38Shemei gum kelim le melik, “al inta kelim de kuwes. Ze sidi tai melik kelim, kadam taki bi amulu.” Biga shemei geni fi orshelim zaman towil.39Lakin fi nihaya ta talata sena, tnin min kadamin ta shemei jere bara le akish jena ta maaka, melik ta jat. Humon ja wori le shemei, gali, “aynu, kadamin taki fi jat” 40Shemei gum, jahizu himar bito wa fat le akish fi jat ashan bi aynu kadamin bito. Huwo ruwa wa rijau kadamin bito wara min jat.41Kabara wosulu le Siliman gali shemei ruwa min orshelim le jat wa huwo rija wara. 42Melik rasulu ashan kede nadi shemei wa huwo kelim le huwo, ana ma halifu inta be Yahwa wa ana shalidu le inta, gali, kede inta arufa gali yom al kan inta tala wa ruwa fi ai mahal, inta bi mutu? Wa inta kelim le ana al ana asuma de kuwes?43Le biga inta ma hafizu waad taki le Yahwa wa talimat al ana wodi le inta?” 44Kaman melik kelim le shemei, “inta aruf fi geliba taki kulu hajat al batal al inta amulu le Daud abu tai. Ashan kida Yahwa bi rija batal taki fi ras taki.45Lakin melik Siliman bi bariku wa kursi ta Daud bi sabita gidam ta Yahwa le nihaya” 46Min hinak melik wodi talimat le Benaiah jena ta Yahoyada. Huwo tala bara wa katulu shemei. Biga al sulta sabitu kuwes fi idan ta Siliman.

Chapter 3

1Siliman halifu nefsa to be jouzu ma faraun melik ta Masir. Huwo shilu biniya ta Faraun wa jibu fi medina ta Daud lahad huwo kalasu abinu bet bito, bet ta Yahwa, wa hosh haul orshelim. 2Shaab kan bi gedimin zebiha fi mahalat al fok, ashan kan mafi lisa bet abinu le isim ta Yahwa 3Siliman beinu muhaba bito le Yahwa be douru fi sika ta Daud abu bito, bes Kaman huwo bi gedimu zebiha fi mahalat al fok4Melik gum ruw fi jabaun ashan bi gedimu zebiha hinak, ashan dok kan mahal fok al kuwes, Siliman gedimu alf zebiha al haragu fi mazbah dak. 5Yahwa beinu fi hilim le Siliman fi jabaun be bilel, huwo kelim, “Asalu! Sunu kede ana wodi le inta?”6Siliman kelim, inta beinu le kadam taki ashen tifagiya wa be amana, Daud abu tai, ashan huwo kan douru gidam taki adil, be adala, wa geliba nedif. Inta hafisu le huwo waad al kuwes de be adala wa inta wodi le huwo woled al bi geni fi kursi alela.7Hasa de ya Yahwa Allah tai, inta kutu kadam taki melik fi mahal ta Daud abu tai, ashan kida ana bes jena suker. Ana ma bi aruf ruwa bara wole dakalu juwa. 8Kadam taki fi nus ta nas al inta yau hazilu, shaab kebir, ketir kalis ashan bi hasibu. 9Wodi le kadam taki geliba ta fahimu ashan bi hukumu shaab taki, al ana bi agidaer ferigu hajat al kuwes wa al batal. Ashan de munu yau bi agider hukumu nas taki al ketir del?”10Talab ta Siliman de ajibu Rabuna. 11Biga Allah kelim le huwo, “Ashan inta asalu haja de wa inta ma asalu le nefsa taki haya towil wole ganiyan wole haya ta adu taki, bes inta aslu le nefsa taki fahim ashan inta bi hokum be adala, 12Aynu hasa ana bi amulu kulu al inta asalu min ana wokit inta jibu le ana talab taki. Ana wodi le inta hikma wa geliba ta fahim, ashan ma bikun fi zol gubal inta, wa ma bikun fi zol baad inta.13Ana Kaman wodi le inta haja al inta asalu, kulu ganiyan wa suma kuwes, ashan ma bi kun fi nus muluk kulu ze inta kulu ayam taki. 14Kan inta bi dowru fi sika tai wa hafisu teriga ta wa gawanin tai, ze abu taki Adud dowru, wa Kaman ana bi kutu ayam taki towil”15Siliman gum, wa torau de kan hilim. Huwo ja fi Orshelim wa wogif gidimu zebiha al haragu wa zebiha ta salam, wa amulu munasaba le kulu kadamin bito.16Fi itnin nusuwan saramutat ja le melik wa wogit gidam bito. 17Wahid min humon bada kelim, “oh ya sidi tai, mara de wa ana mina bi geni fi juwa wahid, ana weledu jina fi nefsu juwa al huwo fogo de.18Hasil baad talata yom baad ma ana weledu, Kaman mara de weledu. Nina kan sawa. Mafi zol tani ma nina fi juwa hinak, bes nina kulu itnin fi juwa. 19Biga be bilel jena ta mara de mutu, ashan huwo num fi ras bito. 20Fi nus bilel huwo gum wa shilu jena tai min janbu ana, zaman kadam taki bi num, huwo noumu fi dus bito, wa nowumu jena bito al meit de fi sudar tai.21Wokit ana gum sabah ashan bi radau jena tai, huwo meit. Lakin wokit ana aynu jena de birah kida fi sabah, de ma jena tai, al ana weledu” 22Min hinak mara tani de bada kelim, “la, jena al hai de jena tai, al meit de yau jena taki, wa al hai de yau jena tai,” de yau humon wonusu zede gidam ta melik.23Bad dak melik kelim, “wahid min intakum bi kelim, “jena tai yau al hai, wa jena taki yau al meit de’ wa tani Kaman kelim, “la, jena taki yau al meit, wa jena tai yau al hai de” 24Melik kelim, jibu takum le ana sef” wa jibu sef gidam ta melik. 25Biga melik kelim, “Gesimu takum jena al hai de le itnin, wodi takum nus le mara de wa nus le tani de”26Wa mara al jena bito hai de gum wonusu le melik, “ashan geliba bito maliyan be hanan le jena bito, wa huwo kelim, “oh ya sidi tai, kalas wodi le uwo jena al hai de, kede ma katulu,” lakin mara tani de kelim, “huwo ma bi kun tai wole taki. Gesimu jena de.” 27Wa melik bada kelim, “wodi takum jena al hai de le mara nimira wahid de, kede ma katulu. Huwo yau uma ta jena de” 28Wokit Israel kulu asuma be hokum al melik hukumu, humon kafu min melik, ashan humon aynu hikma ta Allah fi huwo fi gata gediya.

Chapter 4

1Kan melik Siliman melik le Israel kulu. 2Wa de kan dubat bito: Azariya jena ta saduk kan kahin, 3Alihorif wa akiya iyal ta shisha, humon sikirter. Yahu shafat jena ta nas tesjilat. 4Benaiah jena ta Yahoyada mosul ta jesh. Saduk wa abiasar gasawusa.5Azariya jena ta Nathan mosul ta dubat. Zabut jena ta Nathan humon kahana wa sabihat ta melik. 6Ahishar reis ta kadamin adoniram jena ta abda muragib ta umal.7Siliman kan indu itnashar dubat fi Israel kulu, al bi jahizu akil ta melik wa kadamin bito. Ai zol bi gedimu wordia wahid shahar fi sena. 8Wa de yau asami tomon: Ben-hur, fi bilad al fijebel ta Ephraim; 9Ben-Deker fi makaz, Shalbim, Bet shemis, wa Alon bazhanan. 10Ben-hesad, fi Arubot (sokoh kulu bito wa kulu wata ta hefer):11Ben-Abinadad, fi kulu jebel dor (Tafa biniya ta Siliman mara bito): 12Banana jena ta Akilud, fi tank wa mejidu, wa kulu Bet shan al Janbu Surtan Tehet Yazrail, min Bet shan lahadi Abel Mahaula, beid ze Yakmaam. 13Ben jabir fi Ramut Jelaad (al kulu itnin medina ta yair jena ta manasa, al fi jalaad wa wilaya ta Ajob kulu bito, al fi bashan, sitin medina kubar al indu heta wa bab min nihas); 14Akinadab jena ta iddo, fi mahanain;15Akimaaz fi naph tali (huwo raman jouzu basma biniya ta Siliman mara bito): 16Baana jena ta Hushai, fi Asir wa baalot. 17Yahushafat jena ta Faruh, fi Yasaker.18Shemei jena ta Elia, fi Benjamin, 19Jabir jena ta uri, fi wata ta jalaad, fi medina ta sihon melik ta Amorin wa og melik ta Bashan, wa kan huwo yau wokil al wahid fi wata.20Yahuza wa Israel humon kutar ze romla ta taraf bahar. Humon kan bi akulu wa bi asurubu wa kan mokosutin. 21Siliman hukumu fi kulu mamlak min bahar lahadi fi wata ta Falastinin wa lahadi fi hudud ta Masir. Humon kan bi jibu hadiyat wa bi saudu Siliman kulu ayam ta haya bito. 22Akil ta Siliman ta yom wohid kan teletin kura ta degig fina wa sitin kura ta degig. 23Ashara tor suman, wa Ishirin tor shilu min mura, wa miya koruf, wa ganamayat, ma mi riyal gazal wole gazal, zieb, wa wozin.24Huwo kan indu sulta fi kulu wilayat fi safa ta taraf Bahar, min tafsa lahadi Gaza, wa fok kulu muluk al fi safa ta taraf bahar, wa huwo kan indu salam fi kulu tisafa huwo fogo. 25Yahuza wa Israel geni fi haya al kuwes, ai zol tehet shejera balah bito wa tehet shejera tin, min dan lahadi beershoka, fi kulu ayam ta Siliman.26Siliman kan indu Arbein Alf mahal ta kutu husan ta nas bito al bisugu husanat, wa itnashar alf nas suwagin ta husan. 27Dubat de bi jahizu akil le melik Siliman wa le kulu nas al bi ja akulu sawa fi tarbiza ta melik siliman, ai zol fi shahar bito. Humon kan mafi haja bi kalasu al humon deriu. 28Humon kan Kaman bi jibu fi mahal al kuwes sheir wa gesh le husan al bi sugu wa al bi juru ze Arabiya, as wahid bi jibu godu al huwo bi agder.29Wodi le Siliman ashen hikma wa marafa, wa fahimu hajat ketir ze romla ta taraf bahar. 30Hikma ta Siliman futu kulu hikma ta nas alfi sherik wa kulu hikma ta Masir. 31Huwo kan negit futu nas kulu-min Ethan ta Ezrahi, Heman, kalkol, wa Darba, iyal ta mahal arufu huwo fi kulu mahal wan as haul huwo.32Huwo wonusu talata aif masal wa 1,005 guna. 33Huwo wosifu ashjar, min rus al fi lebnan lahadi lifa al bi raba fi taraf heta. Huwo Kaman wonusu be kalam ta haiwanat, tiyur, hajat al bi douru be batna, wa asmag 34Nas bi ja min kulu duwal ashan bi asuma hikma ta Siliman. Humon min kulu mulur ta wata al asuma be hikma bito.

Chapter 5

1Hiram melik ta sur rasulu kadamin bito le Siliman ashan huwo asuma gali masau huwo melik fi mahal ta abu bito, Hiram kan daiman bi hibu Daud. 2Siliman rasulu kalam le Hiram, gali, 3“Inta aruf gali abu tai Daud ma agder abinu bet le isim ta Yahwa Allah bito be sabab ta harb al ketir al huwo fogo, fi zaman haya bito Yahwa kan bi kutu adu bito kulu tehet batna kura bito.4Lakin hasa, Yahwa Allah wodi le ana raha min kulu safa. Mafi nas did ana wole fi hawadis. 5Ashan kida ana bi abinu kaikal le isim ta Yahwa Allah tai, ze kan Yahwa kelim le Daud abu tai, gali, “jena taki, al ana bi kutu geni fi kursi taki fi mahal taki, yau bi haikal le isim tai?6Wa min hasa kede inta wodi talimat ashan kede gatau le ana rus min lebnan. Kadamin tai bi limu sawa ma kadamin taki, wa ana bi dafa kadamin taki fi kulu haja ze al inta rudu. Inta aruf mafi wahid min anina al bi agder gata kasab ze nas Sidonin.”7Wokit Hiram asuma kalam to Siliman, huwo tala mokosut shedid wa kelim, “kede bariku Yahwa alela, al wodi le Daud jena negit fok le Shaab al ketir de” 8Hiram gum rasulu juwab le Siliman, gali, “ana asuma risala al inta rasulu le ana. Ana bi jahizu kulu ta rus wa ta saru al inta deiru.9Kadamin tai bi nezilu ashjar del tehet min lebnan lahadi fi bahar, wa ana bi rutu fi bahar wa bi silu fi mahal al inta bi wori le ana be bahar- ana bi gata wa nedifu humon hinak, wa inta bi shilu humon min hinak. Inta bi amulu haja al ana der bes wodi akil le umal tai”10Kida Hiram agder wodi le Siliman kulu akhsab ta rus wa saru al huwo deiru. 11Siliman wodi le Hiram ishiram alf kura ta degig le umat bito wa ishirin alf jerkana ta zet. Siliman kan bi wodi le Hiram zede sena baad sena. 12Yahwa wodi hikma le Siliman, ze al huwo waadu le huwo. Biga kan fi salam beina Hiram wa siliman, wa humon kulu itnin amulu tifagiya.13Melik Siliman gum jenidu umal min kulu Israel. Wa kana dad ta umal al jenidu kulu teletin alf rujal. 14Huwo rasu kulu human fi Lebnan, fi Shahar bi rasulu ashara alf be dar. Shahar wahid humon bi kun fi lebnan wa Shaharen bi kun fi bet. Adoniram yau kan kutu mosul le nas de ashan bi ragibu umal.15Wa Siliman indu sebeinalf nas al bi arfa hajat tegil, wa tamanin alf nas ta gata hujar fi jebel. 16Janbu Siliman fi 3,300 nas kubar mosulin le kulu shokolat wa humon bi aynu umal Kaman.17Wa fi talimat ta melik gali kede gatau hajar kubar al taman bi kutu fi asas ta haikal. 18Biga banayin ta Siliman wa banain ta Hiram wan as ta Byblos humon naja fi gata wa jahizu akhsahb wa hujar al bi abinu be hikal.

Chapter 6

1yala Suliman bada abinu haikal le Yahweh .de hasil fi 480 sena baad shaap ta Israel ja min ardi Masir ,fi sena al nimra arba ta sulta ta Suliman fok Israel , fi sena ta ziv, al huwo shahar altani . 2al haikal al melik suliman bana le Yahweh kan sitiin dhuraan tool , isriin dhuraan waase ,wa teletiin dhuraan fok3wa fi gidam ta haikal gurfa al asas tul two isriin isawi urud ta haikal ,wa ashara dhuraan fi baab ta dukul. 4le bed huwo amulu shubabik min zawiya al bi kutum deiyiik min bara lakin wase min juwa,5did al heta ta gurfa dewan al asasi huwo bana guraf haulu , hawili kulu gurfa albara wa gurfa al juwa . Huwo bana guraaf kulu hawili .al amara al tehid kamsa dhuraan wase ,al fi nus kan sita dhuraan wase ,wa nimra talata kan saba dhuraan wase . 6be bara ta heta ta haikal kulu haulu bana hamut ashan ma bikun ma heta .7bed kan banau ma hujar ,kan mafi shakus ,fas ,wala aiya hadid alasumau fi bed wokit gi abinu. 8fi tijah junub ta haikal kan fi madkal le tehed , wa wahid ruah fok ma silim le mustawa fi nus , wa min nus le mustawa al nimra talata9biga suliman bana al Haikal wa kalasu ; huwo kati al bed ma umdan wa kashap cedar. 10Huwo bana al guraaf al fi adtraf gusaat dewaan al dakil ta Haikal ,fi kulu tija kamsa dhuraan ; humon kulu limu sawa le bed ma kasap ta cedar.11Kelima ta Yahweh ja le Suliman ,gali , 12ashan kalam Haikal de al ita gi abinu ,iza kan ita douru le hasap ganun tai wa amulu adala ,wa hafisu wasaya tai wa douru fi huwo , yala ana bi asbid waad tai ma ita al ana amulu ma Daud Abu taki. 13Ana bi ish fi wasad ta Israel wa ana mabi sibu humon .”14yala Suliman abinu bed wa kalasu . 15yala huwo abinu al heiat al dakil ta bed ma borti ta kashap cedar min tehat lahaidi fi telgim ,huwo kaati humon min juwa ma kashaap ,wa huwo kati al wata ta bed ma loha shejera cypress.16Huwo bana isriin Dhuraan lahaidi fok bed ma borti ta kashap cedar min tehed lahaidi fok telgim .Huwo bana gurfa de bikun aldakil ta mahal mukadas kaalis. 17Al gurfa al asas ,de yau mahal al mukadas de fi gidam ta mahal al mukadas al kaalis kan huwo arbein dhuraan fi tul. 18kan fi kashap cedar fi dakil bed ,nahitu fi shikil zuhur al fateh . kulu kan loho cedar fi juwa mafi hajer gi ainu fi dakil .19Suliman jahizu al gurfa al dakili ashan bi kutu fogo Tabut alahat ta Yahweh 20al gurfa al dakil de isriin dhuraan ,isriin dhuraan fi wase , wa isriin dhuraan fok .Suliman kati al heta ma dahab wa kati al masbah ma loho cedar .21Suliman kati dakil Hailkal ma dahab ,wa huwo kutu genzir ta dahab fi gidam gurfa al dakil 22huwo kati kulu dakil al Haikal ma dahap lahaidi haikal kulu intaha .wa huwo Kaman kati al masbah al tabi le dakil gurfa ma dahab .23Suliman sala ethnen Malaikat min kasap shejera zaitun ,kulu wahid ashara dhuraan fi gurfa al dakil. 24wahid jina ta malaika al awel kan kamsa dhuraan towil wa jina altani Kaman kamsa dhuraan towil .yala min kashum jina al tani le tani kan masafa ta ashara dhuraan. 25kaman al malaika al tani de Kaman indu jina ta ashara dhuraan .kulu al malaikat de nefsu sawa fi shikil. 26al tul ta wahid malaika kan ashara dhuraan wa malaika al tani Kaman nefsu .27Suliman kutu al Malaikat del fi gurfa al dakili .al jinahat ta malaikat del kulu fata bara ashan al jina ta wahid bi lemesu tani al heta ta jina ta malaika tani bi lemesu heta al tani .jinahat tomon gi lemesu baad fi wasat ta mahal al mukadas al kaalis. 28Suliman dugu malaikat de ma dahap.29Huwo nahitu kulu heta ta bed haulu ma sura ta malaikat ,shejera bala ,wa zuhur moftu ,fi bara ta guraaf al dakil. 30Suliman dugu tehed ta bed ma dahap ,fi kulu bara wa guraaf al dakil31Suliman amulu abuab min kashap zaitun le madkal ta gurfa al dakli .wa fok baab indu kamsa aksam. 32yala huwo amulu ethnen abuab min kashap al zeitun ,wa huwo nahitu sura malaika chorobim ,shejera bala ,wa zuhur wa dugu ma dahap huwo rushu aldahap fi chorobim wa shejera bala .33fi teriga de , Suliman Kaman amulu fi madkal ta Haikal fi baab fok kashaap zeitun indu arba aksam. 34wa ethnen kashap cypress .al ethnen baab fi wahid wa Kaman ethnen baab ma baad. 35huwo nahitu fogo shura malaika ,shejera bala ,wa zuhur wa Kaman huwo dugu dahap fi sura de .36Huwo bana fi dakil ma talata kat al ta hajer al gatau wa kat ta hamud kashap cedar.37Al asas ta bed ta Yahweh bana fi sena al nimra arba ,fi shahar ta aviv. 38fi sena hidashar , fi shahar ta Tor ,al huwo tamaniya shahar ,al bed kalasu fi kulu tijah wa ma kulu muasafat. Suliman shilu saba sena ashan abinu alhikal .

Chapter 7

1Suliman shilu talatashar sena ashan bana kasri towo. 2Huwo bana alkasri gaba lebnan .al tulu miya dhuraa ,wa waasi towo kamsin dhuraa , wa fok towo teletin dhuraan . alkasri bana ma arba kat ta loho ma amida ta cedar fi hamud .3Al bed amulu raas towo ma loho al gi geni fi raas ,kulu raas de bi sabitu ma amida ,kan fi kamsa wa arbein loha ,kamistashar be saf. 4Fi tala urud fi saf ,aiya wahid lo subak wa kulu subak gusad al tani fi talata urud de . 5kulu abuab amulu murabaat ma urud wa subak gusat subak altani fi talata tertip.6Kan fi kaah tulu 50 dhurran wa teletin urud ma segif fi gidam hamud wa raas.7Suliman bana alkaah ta kursi mahkama ,al kaah adala .kan kaati ma loho min tehed lahidi segif8Al bed ta Suliman al huwo aish fogo, fi tija al tani fi Kasri ,kan salau be nefsu teriga. Huwo Kaman abinu bed ze de le binia ta Faraon al huwo zoju zemara.9Al bunian de jemilu ma hujar al gali , hujar algatau ma munshar wa jeribu ma mitir wa salau tamum fi kulu tija .Hujar del stakdimu kin fi asas lahaidi fok wa Kaman min bara lahaidi fi mahkama . 10al asas banau ma hujar alkubar wa gali kalis ta tamaniya wa ashara dhuraan fi godur11fok kan hujar al kerima lamalama gatau fi tul ,wa loho fi urud 12al mahkama al kebir hauli kasri indu talata sotur ta hujar al gatau wa Kaman sotur ta loho ze dewaan ta haikal ta Yahweh wa segif ta haikal .13Melik Suliman rasulu min Huram wa jibu min Tyre. 14Huram huwo jena ta armala min gebila ta Naftali; abu kan rajil min Tyre ,huwo rajil sinai fi nihas.Huram huwo Malian ma hikma wa marafa wa maharat an kef bi istakal ma nihas .huwo ja le Suliman ashan istakal ma nihas le melik.15Huram libisu ethnen hamud ta nihas ,kulu wahid 18 dhuraan fok wa 12 dhuraan mudawar . 16Huwo salau ethnen yafta dugu ma nihas ashan kutu fi fok amida. Al tul yafta de kan kamsa dhuraan. 17Shokol ta silsila ta genzir ashan bi kutu fi yafta wa jemilu fok fi amida ,saba le kulu yafta .18yala Huram salau magat fi fok ta aiya hamud ashan jemilu yafta. 19al yafta fi fok hamud jemilu ma zuhuraat ,arba dhuraan fok .20al yafta fi fok amuden del Kaman zaid gerib ma fok towo mitten kaat sotur haulu. 21Huwo gomu al amida fi gidam ta Haikal .Al hamud fi yomin semi Jakin, wa al fi shimal semi Boaz. 22fi fok ta amida kan tejmil ze zuhur. De yau teriga al hamud de amulu bou.23Huram salau kazana min hadit , ashara dhuraan min fok le tehed .Tul towo kan kamsa dhuraan ,wa kazana de kan teletin dhuraan modawar. 24Fi fok huwo kutu gefis ,ashara fi kulu dhuraan dugu sawa ma kasana de fi hadid wahid “ al Bahar de isim towo “ wokit maun salau25Al bahar wogifu fi 12 teran , talata gi ainu le shamal ,talata gi ainu le garib ,talata gi ainu le junub, talata gi ainu le sherik 26“al bahar de fi fok tomon ,wa kulu danabat tomon fi nus .al bahar de kan tegil fi urud ze yeden ,wa fok towo tabugu ze gubaya ,ze zuhur jemil .al bahar de gi hafisu moyo ta alf safiha.27Huram salau ashara sibiya ta nihas. Aiya sibiya kan arba dhuraan towil wa arba dhuraan urud wa tul talata dhuraan . 28Al shokol ta sibiyat ze de .Humon indu sajat bi wogif wasad frame , 29wa fi sajat kan resim ta usud ,teran, wa Malaikat. Fok wa tehed usud wa Teran kan sokol al dugu .30fi aiya sibiya indu arba lasatik wa arba rukun wa indu musaid be tehed le maun. Al musaid kan salau ma baad gusad tani 31al kuta towo mudawar ze bidalat dhuraan wa nus urud ,wa ma taj al fok wahid dhuraan, fi fatha nahitu wa kan muraba ma mudawar.32Al arba lasatik be tehed wa sasi ta lasatik wa bed towo kulu fi sibiya .al tul ta lasatik kan dhuraan wa nus . 33al lasatik dakilu ze ta karlo .betowo ,sasi, sokobsobar, kulu salau min hadid34kan fi arba mahal masga fi arba rukun ta aiya sibiya ,fi fi jisim sibiya be nefsu. 35Fi fok sibiya de fi haja mudawar nus dhuraan juwa , wa fi fok ta sibiya gi sabitu sajat yala lesegum.36fi tehed ta musaid wa saj Huram nehitu sura malaika, usud, wa shejera bala al kati misaha al fi , wa kulu haulu . 37Huwo salau ashara sibiyat del be nefsal teriga. Kulu humon salau fi nefsal galib , humon indu nefsal tul, wa sawa.38Huram salau ashara maun min nehas .wahid maun bi shilu moyo arbein safiha. Kulu maun kan arba dhuraan wa kan fi kulu maun wahid gusat sibiya . 39hu salau kamsa sibiya fi tijah junub ta haikal wa kamsa gi iteji shamal ta haikal . hu amulu “al bahar” fi zawiya shergi , gi ainu le junub ta haikal .40Huram salau maun au tawa ta rushu .yala huwo kalasu kulu shokol al huwo amulu le Melik Suliman fi Haikal ta Yahweh: 41al ethnen hamud ,wa tawa – ze yafta al kan fi raas amida ,wa ethnen shokol tejmil kati ethnen tawa ze yafta alkan fok amida .42huwo amulu zakrafa fi tawa ze ta yafta ethnen kulu . 43Al ashara sibiyat ,wa ashara maun fi sibiya .44Huwo salau al maun kebir semi “ al bahar” ma ethnashar teran tehedtu; 45wa Kaman gurmat ,maun wa Kaman hajat taniin .Huram sanaum min nihas ,le Melik Suliman , le haikal ta Yahweh.46Al melik jadaum fi ordon ,fi tiin fi wata bein Sukkoth wa Zarethan. 47Suliman ma wozinu kulu afash ashan kan ketir kaalis ashan bi wozinu ,lianu wozin ta nihas mabi akder wosinu .48Suliman amulu kulu fershaad ta bet ta Yahweh min dahap ,wa zuhur ,lambaat ,kulu min dahap. 49Mahalat ta kutu lampa, hamisa fi yemin and hamisa fi shemal, fir gidam ta udor bed, kan salau mind dahap, wa suhur, lamper a wogifu fi hajat al salau min dahab.50Suliman Kaman amulu kubabi ,lambaad ta wala , maun ,maalik ,kawanin bokur kulu kan amulu min dahap al safi ; huwo indu tarbas min dahap amulu be juwa ( al huwo yau mahal al mukadas kaalis ). Wa Kaman fi abuaab al kebir fi kaah ta haikal Fi teriga de , kulu shokol al melik Suliman diru le bed ta Yahweh intaha. Yala Suliman ja jibu juwa hajad al kasisu le Yahweh , wa al fida ,wa dahap,wa mofrushaad ,wa kutum fi makzen ta bed ta Yahweh .

Chapter 8

1Yala Suliman limu shiuk ta Israel,kulu raas ta gebail,wa kiadad ta Usar ta nas ta Israel , fi gidam towo fi Orshelim, asahan bi jibu Tabut al ahat ta Yahweh min medina ta Daud ,de fi zehiun. 2Kulu rijal ta Israel lama fi gidam ta Suliman fi eid ,fi shahar Ethanim,al huwo shahar al sabea.3kulu shiuk ta Israel ja, wa Gusus arfau al Tabut. 4humon jibu al Tabut alahat ta Yahweh,al kema ta ijtima, wa kulu mofrushat al fil kema. Al Gusus wa lawiin humon jabu hajat de. 5Melik Suliman wa kulu mujtama ta Israel ja sawa gidam Tabut, gedimu zebiha korfan wa abgar al mabi akder hasibu.6Al gusus jibu al tabut al ahat ta Yahweh fi mahal towo,fi dakil gurfa ta bed,fi mahal almukadas kaalis,tehed ajniha ta Malaika. 7Fa almalaikaat ferishu ajniha tomon fi mahal ta Tabut al ahad,wa humon kaati al Tabut wa amida algi arfau mau. 8al amida towo de tuwal lahaidi nihaya towo gi ainu min gidam ta gurfa ta mahal al mukadas,lakin ma bi ainu min bara. Humon hinak lahaidi yom allela.9hinak kan mafis haja fi Tabut al Ahat bes ethnen hujar al musate al Musa kutu kan fi Horeb,wokit Yahweh amulu ahad ma nas ta Israel wokit humon tala bara min Masir. 10huja fi wokit Gusus ja humon tala min makan al mukadas, al sihab mala Haikal ta Yahweh. 11Gusus ma akder akdim ashan sihab,lianau mejid ta Yahweh mala bed.12Yala Suliman kelim, 13lakin ana abinu le ita “Yahweh huwo kelim huwo be ish fi duluma al tegil, mahal albi istehik,al ita be ish fogo lel abad.”14yala al melik gelibu wara wa bariku kulu alnas mujtama ta Israel, nefsa zaman mujatama kan wagifin. 15Huwo gal, “ keli Yahweh, Allah ta Israel, mejidu , al kelim le abu tai Daud, wa huwo kemilu waad ma yeden towo ,gal, 16min yom al ana jibu nas tai Israel bara min Masir, Ana ma iktar aiya medina bara min gabail ta Israel ashan ana bi abinu bed ,ashan isim tai bikun hinak .fi de, ana iktar Daud ashan bi hakimu itakum nas tai Israel.17Hasa huwo fi gelib ta Daud abui ashan abinu bed le Yahweh ,Allah ta Israel 18lakin kelim le Daud abui,de fi gelba taki ashan abinu bed fi isim tai,ita amulu kuwes ashan fi gelba taki . 19fi de kulu, ita mabi abinu bed; bel ax ,weled taki ,wahid albi weledu min silsila taki ,yau bi abinu bed fi isim tai.20Yahweh amulu kelima al huwo kelim , fa ana gum fi mahal ta abu tai Daud, wa ana geni fi kursi ta Israel ,ze Yahweh waadu.Ana bana bed fi isim ta Yahweh, Allah ta Israel. 21Ana amulu mahal le Tabut hinak, al huwo yau amina ta Yahweh, al huwo amulu ma Abuhat tena wokit hu jibu humon bara min Masir.”22Suliman wogif gidam masbah ta Yahweh, gidam mujtama ta Israel ,wa fatah yeden towo le samawat 23Huwo gal, “ Yahweh, Allah ta Israel ,mafi Allah tani ze ita fi samawat wa tehed hina fi ardi,al bi hafisu ahad ma amana ma kadamiin taki al gi douru gidam ita ma kulu gelba, 24inta al hafisu ma kadam taki Daud abui,al ita waadu. Naam ita kelimu ma kasma taki wa kemilu ma yeden taki ,ze huwo allela.25Hasa yala, Yahweh, Allah ta Israel amulu al ita waadu le kadam taki Daud abui, wokit ita kelim ,” Ita ma bi fashil ashan indu rajil fi einak ashan geni fi kursi ta Israel ,iza kan ajial taki bi douru ma hazir gidam ana,ze ita douru gidam tai, 26yala hasa,Allah ta Israel keli kelima taki akidu ,al ita kelim le kadam taki Daud abui.27Lakin hal Allah bi ish fi ardi?Shuf , al kulu ardia wa samawiat benefsu ma bi shilak – godur shunu al Haikal al ana abinu! 28fi de iktaramu salawat de al kadam taki wa ma talabat al besit ,Yahweh Allah tai; asuma le kore wa salawat al kadam taki seli allela.29Keli eina taki geni moftu le Haikal de lel wa nahar, le mahal al ita kelim , isim tai wa wujud tai bikun hinak- ashan bi asuma salawat al kadam taki bi seli fi mahal de. 30yala asuma le talab al besid ta kadam taki wa ta nas taki Israel wokit ena bi seli fi mahal de. Naam, asuma min mahal de al ita aish ,min samawat; wa wokit ita asuma ,afi.31iza rajil amulu katiya did jeran towo wa muktaj ashan halifu, wa iza huwo ja ashan halifu gidam ita fi masba fi bed de, 32asuma min samawat wa amulu. Hukumu kadamiin taki demiru al sharir wa jibu shunu al huwo amulu fi raasu .karar al ma indu zaam ma galtan wa wodi le huwo la hasap haak.33kan nas taki Israel gelibu ma adu ashan humon amulu katiya did ita,iza kan humon rija wara ,tub fi isim taki ,seli,wa fetish wusa taki fi Haikal de. 34arjuk asuma min samawat wa afi al katiya ta nas taki Israel; jibu humon wara le ardi al ita wodi le judud tomon.35wokit samawat mokful wa mafi matara ashan nas amulu katiya did ita –iza kan humon seli fi mahal de ,tubfi isim taki ,wa rijah min katiya tomon kan ita taabu humon. 36yala asuma min sama wa afi le kadamiin taki wan as ta Israel, wokit kan ita derisum al sika al sa al humon bi douru min fogo ,rasulu matar fi ardi ,al ita wodi le nas taki ze werasa.37kan iza fi jaan shedid fi ardi, au iza kan amrad karap ,jarad ,dud ;au iza kana du hajim baab al medina fi ardi,au fi aiya min darbat au amrad – 38wa iza kan yala salawat dak wa talabat al besid amulu ma shaksi au ma kulu al nas Israel – aiya wahid arif al darba fi gelbu ze huwo bi arfa yedenu fi Haikal de.39Biga asuma min Sama, al mahal al ita gi ish fogo, afi al amulu, wa wodi hadia le kulu zol le hasap amael towo; wa ita arufu gelbu,ashanita wa ita bes yau bi arif gulub ta aiya bashar. 40Amulu de ashan humon bi kafu ita fi kulu ayam ta maisha fi ardi al ita wodi le judud tena.41Ziyada fi de, kusus ashan ajanip alma taabi le nas taki Israel:kan huwo ja min beled al beid ashan isim taki – 42fa humon bi asuma an isim taki al kebir, yeden taki al athim, wa kidfa taki al morfu –kan huwo ja ashan seli fi haikal de, 43yala arjuk asuma min sama, al mahal al ita aish,wa amulu aiya haj al ajnebi asalu minak. Amulu de ashan ashan kulu nas fi ardi bi arif isim taki wa kafu ita,ze nas taki Israel gi amulu. Amulu de ashan humon bi arif gal bed de ana banau fi isim taki44Iza kan nas taki ruah fi harip did adu,be aiya no ta teriga inta bi rasulum, wa iza kan humon seli le inta,Yahweh gusad medina al ita iktar, wa gusad al bed al ana banau fi isim taki. 45Biga asuma min samawat le salawat wa talabat tomon,wa saidu fi mushkila.46Iza kan humon amulu katiya,lianu mafi zol alma bi amulu katiya,wa iza kan ita zalan minum wa stelimu humon le adu,ashan al adu bi shilu asir harib min ardi,iza beid wala gerip. 47biga iza kan humon lahizu humon fi ardi al humon shilu fogo ,wa iza kan humon asalu maaruf min ita min ardi ta nas al amsuku humon iza kan humon kelim, ena amulu batal wa katiya. Ena amulu aklak albatal.48iza kan humon rijah le ita ma kulu gelba wa ma kulu roho fi ardi ta adu tomon al amsuku humon,iza kan humon seli le ita ashan ardi tomon, al ita wodi le ajdad tomon,wa le medina al ita iktar, wa le bed al ana abinu fi isim taki.49ya min sama, al mahal al ita aish,asuma le salawat tomon wa tilbat le musada,wa amulu al modus a le hum. 50afi le nas taki al amulu katiya did ita, wa kulu zunub al humon amulu did ita, wa amulu humon remzi muhaba gidam del al shilum masajin,wa wodi del al amsukum indu ramah fogum.51Humon nas taki wa warisa taki,al ita alagu min Masir ze fi nus ta furun al hadid gi haragu fogo. 52Keli eina taki geni moftu fi talab al besid ta kadam taki wa talabat ta nas taki Israel, ashan asuma lom kan humon kore le ita. 53Fa ita ferigum min kulu nas ta alam ashan taabi le ita wa gabilu waad taki, ze bes ita ashra be wasad Musa kadam taki, wokit ita jibu abuhat tena bara min Masir, Rabuna Yahweh.”54Yala huwo wokit kan Suliman kalasu seli kulu salawat de wa talabat le Yahweh,huwo gum fok min gidam masbah ta Yahweh,min dengiri ma rukuba wa yeden moftu le Samawat. 55Huwo wogif wa bariku kulu mujtama ta Israel fi sot aali ,gal, 56keli Yahweh mejidu, al wodi raha le nas ta Israel ,hafisu kulu waad towo,wele wahid sagit min kulu waad al kuwes ta Yahweh al huwo amulu ma Musa kadam towo.57keli Allah tena kun mena, ze ma kan huwo ma ajdad tena, Keli huwo ma sibu ena au aba ena, 58ashan huwo bi jibu gulubna le hu.ashan ish fi sika towo wa hafisu wasaya towo wa gawanin towo,al huwo amiru ma abuhat tena.59keli kelimaat al ana wonusu ,al ana asalu ramah ta Yahweh ,kun gerib ma Yahweh Allah tena fi nahar wa lel , asahan huwo bi saidu mushkila ta kadam towo wa mushkila ta nas towo Israel ze iktiyaj ta kulmayom; 60ashan kulu nas al fi ardi bi arif gal Yahweh,Huwo Allah, wa mafi Allah tani! 61ashan kida keli gelba takum kun hagiga le Yahweh Allah tena, ashan douru fi gawaniin wa hafisu wasaya ze allele.62Biga Melik ma kulu Israel mau gedimu zabaye le Yahweh. 63Suliman gedimu zebiha ta sharaka le Yahweh: ethnen wa isriin alf abgar wa 120,000 korfan. Yala Melik ma kulu Israel gedimu al bed le Yahweh.64Fi nefsal yom melik kasisu nus ta mahkama fi gidam ta Haikal ta Yahweh, hinak huwo gedimu zebiha mahruk, tekdima ta Dura wa shaham ta tekdima ta sharaka, lianu almasbah al min nihas gidam Yahweh kan suker kaalis ashan istakbilu zebiha al gi haragu,tekdima ta Dura,wa shaham ta zebiha sharaka.65yala Suliman amulu azuma fi zaman dak, wa kulu Israel mau mojumu kebir,min fi Lebo Hamath lahaidi gerib fi hudud ma Masir, gidam Yahweh Allah tena le saba ayam wa Kaman tani saba ayam, be tajamu arbatashar ayam. 66Fi yom al tamin huwo rasulum bara, wa huma bariku melik wa ruah le mukeimatum ma farah wa surur fi gulubum fi kulu al kuwes al Yahweh wori lom fi Daud,kadam towo,wa le Israel nas towo.

Chapter 9

1Baad Suliman kalasu bana bed le Yahweh wa kasri melik, wa baad huwo kalasu kulu al fi niya towo ashan amulu, 2Yahweh zahir le Suliman mara althani,ze ma kan huwo zahir lo fi Gibeon.3Yala Yahweh kelim le huwo,” Ana asuma salawat wa talabat ta rahma al ita amulu le ana.Ana kasisu bed de,al ita abinu le nefsi ,ashan kutu isim tai hinak lel abad. Ena tai wa gelba tai bikun hinak kulu zaman.4ze le ita ,iza kan ita douru gidam ana ze Daud abu taki ma gelba istigama wa adil, iktaramu kulu al ana amiru ita wa hafisu gawaniin wa wasaya, 5yala ana bi asisu kursi ta mamlaka taki fok kulu Israel lel abad ,ze ana waadu Daud abu taki gal, al jil minita ma bi yafshal ashan kun fi kursi ta Israel .’6lakin iza kan ita gelibu bara,ita au aulad taki,wa ma hafisu gawaniin tai wa wasaya tai al ana kutu gidam takum, wa iza kan ita ruah abidu aaliha tannin wa dengiri tehed le humon, 7yala ana bi gatta Israel bara min ardi ana wodi le humon; wa bed de al ana kasisu fi isim tai,ana bi tahiru bara min eina tai, wa Israel bi kun mithal le hagara wa haja ta fadiha fi wasad kulu alnas.8Al haikal de gondur ta wasaka, wa aiya zol al gi abir min jambu sadma bi amulu wa bi safir . Humon bi asalu, ‘ le Yahweh amulu de fi ardi de wa bed de ? 9Taniin bi juwabu ,ashan humon sibu Yahweh ,Allah tomon ,aljibu humon bara min Masir,wa humon fetish rabunaat taniin wa dengiri tehed le humon wa abidum. De yau Yahweh jibu kulu damar de fi humon.”10Ja fi nihaya isriin sena al Suliman kalasu abinu ethnen mabna del ,al Haikal ta Yahweh wa Kasri al Melik. 11Hasa hiram ,al melik ta Tarasisi, huwo ferishu Suliman ma loha wa ashjar cypress, ma dahap – kulu al niya ta Suliman deiru – melik Suliman wodi le Hiram isriin mudun fi ardi ta Gelil.12Hiram ja min Tarasisi ashan ainu al mudun al Suliman wodi lehu, lakin huwo ma moksut. 13yala Hiram kelim,” de yatu min no ta medina ita wodi le ana ya akui ? Hiram semi hum ardi kabul, lahaidi yom allela 14Hiram rasulu le melik 120 wogiya dahap.15De ya adad guwa ta omal al Suliman kutu le abinu Haikal ta Yahweh wa kasri towo, al Millo, heta ta Orshelim,wa Hazor,wa Meigiddo, wa Gezer. 16Faraon melik ta Masir ruah wa shilu Gezer, Huwo haragu wa katulu al Kananiin al fi medina.yala Faraon wodi medina de le binia towo, mara ta Suliman,ze haidya ta iriss.17yala Suliman rijah abinu Gezer wa Beth Horon al tehed, 18Baalath wa Tamar fi gabah fi ardi yahuza, 19wa kulu makazin al medina al hu masik, wal medina ma karlo towo wa medina ma rujal hasin ma kulu al hu gi mana ashan bana fi Orshelim, fi lebnon,wa fi kulu ardi al tehed seitara towo20Ze le kulu nas al sibu ta Amoritiin ,al Hittitiin, al Perizzittiin,al Hivitiin wa al Jebusitiin al ma min nas ta Israel 21al ma gadiru ashan demiru kulu Suliman amulum guwa le shokol,lahaidi yom allela.22ashan kida, Suliman ma amulu guwa ta shokol min Israel. Bel ax , humon jesh wa kadamiin towo ,dubat, wa kutaba wa kiyadad ta kuwaat al jesh .23Del Kaman al kutaba al bi diru wa ragip munu fi sokol al suliman wodi lo 550 minum al bi ragip nas albi amul shokol.24Binia ta Faraon harik min medina Daud le Bed al Suliman bana le hia, baad dak suliman bana Millo25Talata marrat fi kulu sena Suliman bi gedim zebiha wa zebiha salam fi mazbah al hu bana le Yahweh, bi haragu bakur mahum fi mazbah kan fi gidam Yahweh.yala huwo kemilu al Haikal wa hasa hu gi istakdimu.26Melik Suliman bana tof ta sufun fi Ezion Geber, al gerib ma Elath fi sawahil ta bahar al ahmar ,fi ardi ta Edom. 27Hiram rasulu kadamiin le sufun ,al captain al bi arif bahar al ahmar , ma kadamiin ta Suliman. 28Huma ruah le Ophir ma kadamiin ta Suliman. Min hinak humon jabu wara 420 wogiya ta dahap le melik Suliman.

Chapter 10

1Wokit melka ta Sheba asuma kabara an melik Suliman kusus isim ta Yahweh, Hia ja ashan jeribu huwo ma as –ilaat. 2Hia ja le Orshelim ma toof towil, ma jumaal shahinu ma boharat ,dahap,wa hujar al lamalama(kerima) .wokit hia wosulu,Hia wori kulu al hia indu fi geliba ta hia.3Suliman juwabu kulu as-ilaat.Kan mafi haja al hia asulu al melik ma juwabu le hia. 4wokit Melka ta Sheba ainu kulu hikma ta Suliman, wa kasri al huwo bana, 5Al akil al fi tarbeza towo, al tertip ta kadamiin towo ,shokol ta kadamiin towo wa malabith tomon ,wa Kaman del algi amsuk kubaya ta melik, wa uslub al huwo gi gedim bo zebiha mahruk fi bed ta Yahweh,kan mafi nefes fi hia .6Hia kelim le Melik,” Huwo hagiga, al tagarir al ana asuma fi ardi tai an kelimaat wa hikma taki. 7Ana ma amin fi al ana asuma lahidi ana ja hini,wa hasa uyun tai ainu.wele nus al wori le ana ! Fi hikma wa ginaa ita futu al tagarir al ana asuma.8Godur shunu nasawiin taki mubarikin , wa kef kadamiin taki mubarikin al daiman gi wogif gidam taki ,ashan asuma min hikma taki. 9Keli Yahweh Allah taki mejidu, al indu niya fi ita, ashan kutu ita fi kursi ta Israel. Ashan Yahweh hibu Israel lel abad,Huwo amulu ita Melik, le ita ashan amulu adala wa hak! “10Hia wodi le melik 120 gudran dahap wa kemiya min bokur wa hujar al kerima. Mafi kemiya ta bokur ze de al melka ta Sheba wodi le Melik Suliman wodi le huwo tani mara.11Al sefina ta Hiram ,al jibu dahap min ophir,Kaman jibu min Ophir kemiya min kashap bokur wa hujar kerima. 12Al melik amulu kashap bokur ma amida ta Haikal ta Yahweh wa le kasri ta Melik, wa rababa wa sufafir ta muganiin. Mafi kemiya ze de ta kashap bokur jibu au ainu tani mara laidi yom allela.13Melik Suliman wodi le Melka Sheba aiya haja al hia bid mana ,aiya haja al hia asalu,ziyada le shunu Suliman wodi le hia min hadaya al hia wodi. Yala hia raja le ardi towo ma kadamiin towo.14Hasa al wozin ta dahap al ja le Suliman fi sena kan 666 gudran ta dahap, 15bara min dahap al tujar gi jibu. Kulu muluk min Arabia wa hagumat fi beleit kan jibu dahap wa fida le Soulman.16Melik Suliman amulu miten daragat kubar amulu min dahap.Sutumia shekel ta dahap fi wahid daraga . 17Huwo Kaman amulu tultumia daragat dugu be dahap talata mina ta dahap; fi aiya wahid ; al Melik kutum fi fi kasri Gabat lebnan.18Biga Melik amulu kursi kebir min kashap wa dugu ma dahap nedif. 19kan hinak selim sita le kursi Melik ,wa wara ta kursi indu wara al mudawar. Kan fi fogo mahal ta kutu yeden. Kan fi mahal yeden fi kulu tijah ten ta kursi , wa ethnen ased wagif jambu yeden ta kursi . 20ethnashar usud wagifin fi selim wahid gusad aiya katuwa ta selim. Kan mafi kursi ta Melik ze de fi aiya mamlaka.21kulu kubayat ta shirap ta melik Suliman kan dahap ,wa kulu kubayat ta shirap fi kasri Gabat Lebnan kan dahap ,mafi alkan fida ,ashan fida kan iktebiru ma indu kima fi zaman ta Suliman. 22Al Melik indu fi tof ta sufun min Tarasisi ,sawa ma tof ta Hiram .wahid mara baat talata sena humon gi jibu dahap ,fida ,wa sunun fil, wa Kaman gurud wa makakuwat.23yala Melik Suliman futu kulu Muluk al fi aalam fi ganiyan wa fi hikma. 24kulu aalam gi fetish wujud ta Suliman ashan asuma min hikma towo al Allah kutu fi gelbu. 25le del al zuru jibu fida,wa dahap,wa malabis , daragat,wa bokur,wa Kaman hasasin ,Hamir ,sena baad sena.26Suliman limu kulu karlo wa rujal Hasin. Huwo indu 1,400 karlo wa 12,000 rujal hasin al huwo kutu fi medina karlo wa mau fi orshelim. 27Al melik indu fida fi orshelim ketir ze hujar fi wata.huwo amulu loho ketir bes ze shejera zeitun al fi wata nezila.28Al hasin al melik Suliman indu kan gi jibu min 29Masir wahid ma sutumia Shekels ,wa hasin ma 150 shekels. Ketirin min de kan biu min kulu muluk ta Hittitiin wa Aram.

Chapter 11

1Hasa melik Suliman hibu nasawin al ajanib zaid binia ta Faraon – nasawin min Mobaitiin ,Amonitiin , Edomitiin ,Sidonitiin , wa Hittitiin. 2Humon min umaa al Yahweh kelim le nas Israel ,” itu ma bi ruah fi nus tomon ashan zoju ,wa humon bija fi nus takum,lianu umon tawali bi gilubu gelba takum le rabunat tomon.“fi karar de kulu,Suliman kan mujiib shedid le nasawin del fi hub.3Suliman kan indu subumiya nasawin, amiraat, wa tultumiya refigat. Nasawin towo geiru gelba towo. 4wokit Suliman rabah ajus , nasawin towo gelibu gelba towo; gelba towo ma stelim kulu le Yahweh Allah towo ,ze gelba ta abu Daud kan.5Le Suliman taabi Ashtoret, aliha ta Sidoniin , wa huwo taabi Molech, sanam al afin ta Amonitiin. 6Suliman amulu haja al sherir fi eina ta Yahweh; huwo ma taabi Yahweh ze abu towo Daud amulu.7Yala Suliman bana mahal al aali le chemosh ,al sanam ta Mobitiin al afin , fi jebel fok sherik ta orshelim ,wa Kaman le Molech , al samam ta nas ta Ammon. 8Huwo Kaman bana makanat al aali le kulu nasawiin towo al ajanip , al bi haragu bahur wa zebiha le aaliha tomon .9Yahweh kan zalan ma Suliman ,ashan gelba towo tala bara min huwo ,Allah ta Israel , mahma kan huwo zahir le huwo maraten 10wa amiru ashan hajat del , gal keli huwo ma ruah wara aliha taniin , lakin Suliman ma iktaramu shunu al Yahweh amiru11ashan kida Yahweh kelim le Suliman ,” ashan ita amulu de wa ma hafisu al amina wa gawaniin al ana amiru itakum ,ana be taakit bi sheretu al mamlaka min ita wa wodi le kadamtaki 12Ashan kida , ashan bekatir Daud Abuk , ana ma bi amulu fi fi zaman hayatak ,lakin ana bi sheretu bara fi zaman ta yeden ta weled taki. 13wa lisa ana mabi sheretu kulu al mamlaka ; ana bi wodi wahid gebila le weled taki ashan bekatir Daud abid tai , wa be katir Orshelim ,al ana iktar .”14Biga Yahweh arfa fok adu le Suliman , Hadad min Edomiin . Huwo min usra melik ta Edom. 15wokit Daud kan fi Edom ,Joab al kaaid ta jesh ruah ashan dofunu al meitiin ,aiya rajil al kan katulu. 16Joab wa kulu Israel fadulu hinak le muda sita shuhur lahaidi huwo katulu aiya rajil fi Edom. 17Lakin Hadad jere le Masir ma juzu min Edomiin tannin , kadamiin ta abu towo ,wokit Hadad kan weled suker .18Humon sibu Midian wa ja le paran , de yau mahal al humon shilu rujal mahum le Masir , le Faraon melik ta Masir ,al wodi le huwo bed wa ardi wa akil. 19Hadad ligo maaruf min ena ta Faraon , ashan Faraon wodi le huwo mara ,okut ta Mara towo ,okut ta Tahpenes al melka.20Al okut ta Tahpenes weledu weled le Hadad . humon semi huwo Genubath . Tahpenes rabah huwo fi kasri ta Faraon. yala Genubath ish fi kasri ta Faraon fi nus aulat ta Faraon. 21Wokit huwo fi Masir , Hadad asuma gal Daud naimu sawa ma judud towo le raha wa Kaman Joab kaid ta jesh maat . 22Hadad kelim le Faraon ,” keli ana ruah , asahan ruah le beled tai .” yala Faraon kelim le huwo , “ ita muktaj shunu min ana ,al ita hasa gi fetish ashan ruah le beled taki ? Hadad juwabu , “ Mafi haja ,arjuk keli ana ruah .”23Allah Kaman gowimu fok adu tani le Suliman ,Rezon weled ta Eliada , al jere min said towo Hadadezer melik ta Zobah. 24Razon limu kulu rujal hawulu wa biga kaaid ta firga muzika wokit Daud katulu rujal ta Zobah. Rujal ta Razon ruah le Dasmaska. 25Huwo kana adu ta Israel fi kulu ayam ta Suliman, wa Kaman ma mashakil al hadad gi amulu. Rezon shakil Israel wa hukumu Aram .26Yala Jereboam weled ta Nebat ,min Ephraimtiin ta Zeredah , kadam ta Suliman , al kan isim umatowo Zeruah , al armala Kaman gomu yeden towo did al melik . 27Huwo arfa yeden towo did al Melik ashan Suliman abinu fok mahal alkan fi Millo wa sianu al fatha fi heta ta medina ta Daud abu .28Jeroboam kan rajil ta gudra . Suliman ainu gal al rajil alshaap de kan kuwes fi sinaa , huwo iktaru ashan ainu kulu omal fi bed Yusif. 29fi zaman dak wokit Jereboam tala min Orshelim , Al nebi Adijah al shilonite ligo huwo fi sika . Hasa Ahijah libisu jalabia jedid wa ethnen rujal del kan barau fi zira. 30Yala Ahija gobudu jalabia al jedid de kamil alkan huwo libisu wa sheretu le itnashar gitaad .31Huwo kelim le Jereboam ,” Shilu ashara gitaad ,lianu Yahweh ,Allah ta Israel ,kelim, “ shuf , ana bi sheretu mamlaka bara min yeden ta Suliman wa bi wodi ashara gabail le ita 32( lakin Suliman bi indu wahid gebila ,ashan be katir kadam tai Daud wa be katir Orshelim –al medina al ana iktar bara min kulu gabail ta Israel ), 33ashan humon sibu ana wa ruah abidu Ashtoret aaliha ta Sidoniin , chemosh allah Moabiin ,wa Molech allah ta nas ta Ammon . Humon ma douru fi sika tai , ashan amulu shunu al saah fi ena tai ,wa hafisu wasaya wa gawaniin tai , ze Daud amulu abu towo .34Ashan , ana ma bi shilu kulu al mamlaka min yeden ta Suliman .bel ax , Ana amulu huwo hakim fi kulu ayam ta haya towo ,ashan be katir kadam tai Daud al ana iktar ,al hafisu gawaniin ,wa wasaya tai. 35lakin ana bi shilu al mamlaka de bara min yeden towo ,wa wodi le inta ashara gebila. 36ana bi wodi wahid gebila le weled ta Suliman , ashan Daud kadam tai daiman bi indu lamba gidam ana fi orshelim ,al medina al ana iktar ashan kutu isim tai .37Ana bi shilu ita ,wa ita bi hakimu ashan kemilu niya de ,wa ita bikun Melik fok Israel. 38iza kan ita bi asuma le haja al ana gi amiru ita fogo ,wa iza kan ita douru fi sika tai ,wa amulu al saah fi ena tai ,ashan hafisu gawaniin wa wasaya tai ,ze Daud abid tai amulu ,yala ana bikun ma ita wa bi abinu le ita bed betakit ,ze ana abinu le Daud ,wa wodi Israel le ita. 39Ana bi akibu jil ta Daud ,lakin ma lel abad .”40Yala Suliman hawil ashan katulu Jeroboam .Lakin Jeroboam gum wa jere le Masir , le Shishak melik ta Masir , wa huwo alir fi Masir lahaidi Suliman mutu41Ze le kalamat taniin Suliman ,kulu al huwo amulu wa hikma ,kulu ma katifu fi kitaab ta ahdath ta Suliman ? 42Suliman hukumu fi kulu Israel le muda arbein senawat. 43Huwo numu ma judud towo wa dofunu huwo fi medina ta Daud .Rehoboam weled towo biga ja Melik fi mahal towo .

Chapter 12

1Rehoboam ruah le Shechem , le kulu Israel kan gija le Shechem ashan amulu huwo Melik, 2Huwo hasil kida Jeroboam weled ta Nebat asuma de ( wa huwo lisa fi Masir ,almahal al huwo jere min Melik Suliman ) le Jeroboam huwo geni fi Masir3yala humon rasulu wa nadi huwo , wa Jeroboam wa kulu jemiyia ta Israel jaw a kelim le Rehoboam , 4“Abutaki amulu tegila tena tegil .Hasa amulu kafif al shokol al gowi ta abutaki amulu kafif al huwo kutu fi ena ,wa ena bi kadimu ita .” 5Rehoboam kelim le humon ,”ruah takum le talata yom ,yala taal takum le ana “ yala nas ruah bara .6Melik Rehoboam asalu rujal al ajusin al wogif gidam Suliman abu towo wokit huwo kan hai wa hu kelim ,” kef itakum bi arshidu ana ashan juwabu nas de ?” 7Humon kelim le huwo ,iza ita bikun kadam alela le nas de ashan yakdimum ,wa juwabu humon ma kelimaat al kuwes le humon .yala humon daiman bikun kadamiin taki “.8lakin Rehoboam jahilu al irshad al rujal ajusiin kelim lehuwo wa huwo ruah asalu Shaabap al rabah ma huwo sawa wogif gidam huwo. 9Huwo kelim le humon “ yatu irshad al itakum bi kelim le ana ashan juwabu ma nas al kelim le ana gal “ kafifu al tegila al abutaki kutu fi ena ? “10Al rujal alshaabab al rabah sawa ma Rehoboam kelim lehuwo “kelim le nas al kelim gal abu taki Suliman kutu tegila tomon tegil ita laazim bi kafifu .ita bi kelim lehumon “ Dufur tai alsuker de tegil min sulba ta abutai. 11biga yala mahma kan abu tai tegilu itakum ma tegila tegil ,lakin ana bi zidu fi tegila takum de . Abu tai akibu itakum ma sot ,lakin ana bi akibu itakum ma agarap .”12Yala Jeroboam wa kulu nas ja le Rehoboam fi yom nimra talata ,ze melik kan wori wokit huwo kelim “ taalu le ana baad talata yom .” 13al Melik juwabu nas kishiin wa jahilu al irshad ta rujal al ajusiin al humon wodi le huwo, 14huwo kelimu le humon taabi irshad ta shaabab al rujal ; hu gal “ Abu tai tabu itakum ma tegila ,lakin ana bi zidu le tegila .Abu tai akibu itu ma sot ,lakin ana bi akibu ma agarap.”15yala al melik ma asuma le nas, fahu kan tegeir ta mogif al Yahweh jibu, ashan huwo bi shilu shokol towo be wasad kelima al huwo kelimu ma Ahijah al Shilonite le Jeroboam weled ta Nebat.16Wokit kulu israeliin ainu al Melik ma asuma le humon ,al nas juwabu huwo wa gal ,” yatu sharaka ena indu fi Daud ? ena ma indu warisa fi weled ta yeshu !ruah le kemaat takum ,Israel hasa ainu le itakum ,Daud. yala israeliin ruah le mukaimaat tomon. 17lakin le Nas ta Israel al aishin fi medina ta Yahusa , Rehoboam ja melik fok humon.18Yala Melik Rehoboam rasulu Adoniram , alkan masik omal ta shokol , lakin Israel kulu luku huwo ma hajer lahaidi mutu . Rehoboam al melik bada jere quam fi karlo towo le orshelim. 19Yala kan fi tamarud did bed ta Daud lahaidi yom allela .20Hasal kida wokit kulu Israel asuma gal Jereboam rija , humon rasulu ashan nadi huwo le mujtama tomon wa amulu huwo Melik le kulu Israeliin. Kan mafi zol gi taabi usra ta Daud ,ile wahid Gebila ta Yahuza.21Wokit Rehoboam wosulu fi Orshelim , huwo limu kulu bed ta yahusa wa Gabail ta Benyamin; kan hinak 180,000 rujal al iktaru jesh , ashan shakil did bed ta Israel , ashan bi rija Mamlaka le Rehoboam weled ta Melik Suliman.22lakin kalam ta Allah ja le Shemaiah, al rajil ta Allah; 23Kelim le Rehoboam weled ta Suliman ,melik ta Yahusa ,le kulu nas ta Yahusa wa Benyamin, wa le kulu alnas; gal, 24Yahweh kelim de : ita mabi hajim au shakil did akuanak Israeliin. Yala humon asuma le kalam ta Yahweh wa humon rija wara wa ruah be teriga tomon ,wa humon iktaramu kalam towo.25Yala Jeroboam bana Schechem fi hajer ta beled ta Ephraim, wa aish hinak. Huwo ruah min hinak wa bana peniel. 26Jeroboam fekir fi gelbu,” Hasa al mamlaka bi rija le bed ta Daud. 27Iza kan nas de ruah ashan gedim zebiha fi Haikal fi orshelim ,yala gelba tomon bi rija tani le said tomon, Le Rehoboam melik ta Yahusa .Humon bi kataulu wa rija le Rehoboam melik ta Yahusa.”28Yala Melik Jeroboam asalu irshad wa amulu ethnen Tor min dahap; wa huwo kelim le nas,”huwo ketir le itakum ashan bi ruah lahaidi orshelim .shuf ,hini yau Allah takum,Israel al jibu itakum bara min ardi ta Masir.” 29Huwo kutu wahid fi Bediel ,wa wahid fi Dan. 30Yala amulu de biga katiya .nas gi ruah min tani le tani kulu sika lahaidi Dan.31Jeroboam amulu bed fi mahal fok wa huwo amulu Gusus min nus al nas, alma min aulat ta lawiin. 32Jeroboam amulu eid fi shahar tamaniya, fi yom kamistashar ta shahar ,ze eid al fi Yahusa ,wa huwo ruah fok fi mazbah. Huwo Kaman amulu kida fi Bediel ,gedim zebiha le Teran del alhuwo amulu , wa huwo kutu Gusus fi mahalat al fok huwo amulu.33Jeroboam ruah fok fi mazbah alhuwo amulu fi Bethiel fi yom kamistashar fi shahar tamaniya,fi shahar al huwo katit fi muktowo; huwo resimu eid le nas ta Israel wa ruah fok fi masbaz ashan haragu bakur .

Chapter 13

1Al rojul Allah ja min Yahusa ma kelima ta Yahweh le Bethiel . Jeroboam kan wagif fi mazbah ashan haragu bakur. 2Huwo kore fi mazbah ma kelima ta Yahweh:”Masbah, masbah! De yau shunu al Yahweh kelim ,Shuf,weled bi weledu ismu bi semi Josiah fi usra ta Daud,wa fi fogo huwo bi haragu zebiha al gusus ta mahalat al fok de al hasa gi haragu bokur fi ita . fi ita humon bi haragu udam ta insan.” 3Yala rojul Allah wodi alama fi nefsu yom dak bigul,de yau alama al yahweh kelim:shuf, al mazbah bi gesimu heta-heta ,wa al rumad alfogo bi kubu bara.”4wokit al Melik asuma shunu al rojul Allah kelim ,huwo kore did al mazbah fi Bethiel ,Jeroboam tala yeden towo min masbah ,”amsuku huwo.” Yala al yeden al huwo midu did rojulAllah , jamaid huwo ma akder rija wara le nefsu. 5(al mazbah gesim heta-heta wa alrumaat alfogo kubu bara min mazbah ,ze bes alama al kelimu ta Yahweh ma rojul Allah.)6Melik Jeroboam juwabu wa kelim le rojul Allah,”asalu maaruf ta Yahweh Allah taki,wa seli le ana ashan yeden tai birija kuwes tani.” Yala rojul Allah seli le Yahweh ,wa yeden ta melik rija kuwes le huwo tani. Huwo biga bes ze alkan ma gabli. 7Al melik kelim le rojul Allah,”taal maana fi bed ashan neshitu nefsak wa ana bi wodi le ita Hadiya.”8al rojul Allah kelim le Melik,”mahama kan ita wodi le ana nus mumtalakat taki ,ana mabi ruah maak,wele ana bi akulu akil wala ashrub moyo min mahal de. 9ashan Yahweh amiru ana ma kelima towo,”ita mabi akulu esh wala asrub moyo ,wala rija min nefsu sika ita ja mahuwo .” 10yala rojul Allah ruah be sika tani wa ma rija bed ma nefsu sika huwo ja mahuwo le Bethiel.11Hasa kan fi Nebi ajus aish fi Bethiel,wa wahid min aulat towo Kaman wori le huwo alkelima al rojul Allah kelim le Melik 12Abu tomon kelim le huwo ,”be yatu sika huwo ruah bo? Hasa aulat towo ainu al sika al rojul Allah ruah bo. 13yala huwo kelim le aulat towo “ fiku le ana humar tai .” yala humon fiku humar wa huwo sugu le mahal de.14al Nebi al ajuz ruah wara rojul Allah wa ligo huwo gaid tehed shejera. Wa huwo kelim le huwo,”ita yau rojul Allah al ja min Yahuza?.” Huwo juwabu ,”ana.” 15Yala al nebi al ajuz kelim le huwo.” Taal bed ma ana ashan akulu akil.” 16al rojul Allah juwabu,”Ana mabi rija maak ,wele ana bi akulu akil wala asrub moyo maak fi mahal de. 17li anu amiru ana be kelima ta Yahweh, “ita mabi akulu akil wala ashrub moyo hinak ,wala rija ma nefsu sika ita ja mahu.”18Yala al Nebi al ajuz kelim, ana Kaman nebi ze ita ,wa al Malaika kelim le ana ma kelima ta Yahweh, bi gul ,’jibu huwo wara maak fil bed taki ,ashan huwo bi yakul akil wa ashrub moyo.”lakin huwo kan gi kabasu le rojul Allah. 19Yala rojul Allah rija wara ma Nebi al ajuz wa huwo akulu akil fi bed towo wa asrab moyo.2220Ze humon geni fi Tabeza ,al kelima ta Yahweh ja le Nebi al nadi huwo wara, 21wa huwo kore le rojul Allah al ja min Yahuza ,gal,”Yahweh bi kelimu ,ashan ita ma tii kelima ta Yahweh wa ma hafizu wosiya towo gal Yahweh Allah taki wodi le ita, 22 lakin ita ja wara wa akulu akil wa asrub moyo fi mahal al Yahweh wori le ita mabi akulu wala asrub moyo ,jutha taki mabi dofunu fi turba ma abuhat taki.”23Baad huwo akulu akil wa asrubu moyo ,al nebi fiku humar ta rojul Allah ,al rajil al ja wara mahu. 24wokit al rojul Allah ruah, Ased limu mahu fi sika wa katulu , wa jutha towo sibu fi sika. Yala al humar waagif jambo,wa Ased waagif jambu jutha. 25Wokit rujal bi gatta wa ainu jutha sibu fi sika, wa al ased waagif jambu jutha,humon jaw a wori fi medina al Nebi al ajuz aish.26wokit al Nebi aljibu huwo asuma ,huwo gal,” de rojul Allah al kalifu kelima ta Yahweh.ashan kida Yahweh wodi huwo le Ased, al sheretu huwo heta-heta wa katulu ,be ze kelima ta Yahweh anziru.” 27yala alNebi al ajuz kelim le aulat towo gal,”fiku humar tai,”wa humon fiku. 28Huwo ruah wa ligo al jutha sibu fi sika ,wa al humar wa ased waagif jambu jutha .al ased ma akulu jutha ,wala hajimu humar .29Al Nebi arfa fok jutha ta rojul Allah,naimu al jutha fi humar,wa jibu wara.huwo ja le medina towo ashan ahzin wa dofunu huwo. 30huwo dofunu al jutha fi turba towo,wa humon ahzin fogo, bi gul, “ah ya akui!31Yala baad huwo dofunu huwo ,al nebi al ajuz kelim le aulat towo gal,wokit kan ana mutu ,dofunu takum ana fi turba al rojul Allah dofunu fogo.naimu udam tai jambu udam towo. 32be risala al huwo kararu be kelima ta Yahweh ,did al mazbah fi bethiel wa did kulu biut al aal fi mudun ta Samaria,bi hasil.”33Baad de Jeroboam ma rija min sika ta amulu shar,lakin huwo istemir fi iktaru gusus le mahalaat al aali min kulu noo nas. Aiya wahid al bi yekdim hu bi ruga ze gesis. 34Mushkila de ja katiya le Usra ta Jeroboam wa amulu usra towo demiru wa masahu min wash al ardi.

Chapter 14

1Fi zaman al kan Abijah weled ta Jeroboam tala ayan. 2Jeroboam kelim le mara towo,”arjuk gum wa mesil nefsak,ashan ita mabi lahisu ze mara tai,wa ruah le Shiloh, ashan Ahijah al nebi huwo hinak;huwo yau al kelim an ana,gal ana bija Melik fok nas del. 3Shilu maak ashara esh ,ma cake,wa jug ta asel ,wa ruah le Ahijah.Huwo bi weri le ita shunu yau bi hasil le jena de.”4Yala mara ta Jeroboam amulu ze kelimu, hia ruah le Shiloh wa ja fi bed ta Ahijah. Hasa biga ma gi ainu; huwo fagidu nasar towo ashan ajuz. 5Yahweh kelim le Ahijah,”Shuf, al mara ta Jeroboam gi ja le ita ashan fetish irshad min ita an jena towo ,huwo ayan.kelim ze de le hia , ashan wokit kan hia ja ,hia bi mesil ze mara tani.”6wokit ahija asuma sot kura ta hia wokit hia wosulu fi baab, Huwo kelim, taal juwa,mara Jeroboam.le ita gi mesil ze zol tani al ma ? ana rasulu ma kabara saap. 7ruah,wori le Jeroboam gal Yahweh ,Allah ta Israel ,kelimu,ana arfa ita min nus ta nas ashan amulu ita kaaid fok nas tai israeliin . 8Ana sheretu al mamlaka min bara min usra ta Daud wa ana wodi le ita , lisa ita ma geni ze abit tai Daud ,al hafisu wasaya tai wa taabi ana ma kulu gelba towo ashan amulu shunu al saah fi ena tai.9Bel ax, ita amulu al shar, aktar min del al kan gidam itu. 10ashan kida, Shuf, ana bi jibu karisa fi usra taki ; ana bi gata bara min ita aiya jena weled fi Israel,kan al hur wala abid wa ana bi shilu usra ta Jeroboam ze zol al gi haragu hurara ta bagara lahaidi inte.11Aiya zol al taabi le Jeroboam alkan mutu fi medina bi akulu ma kelib ,wa aiya wahid alkan mutu fi gaba bi akulu ma tuyur ta sama ,fa ,ana, Yahweh yau kelim. 12Yala gum ya mara ta Jeroboam ,wa rija wara le bed taki;wokit kan kura taki dakalu fi medina ,al jena Abijah bi mutu. 13kulu Israel bi kore le huwo wa dofunu. Huwo alwahid min usra ta Jeroboam albi dofunu,ashan bes fi huwo,kulu min usra ta Jeroboam kan fi haja alkuwes ligo ainu ta Yahweh ,Allah ta Israel.14kaman Yahweh bi arfa fok Melik ta Israel al bi gata usra ta Jerobiam fi yom dak.alela de yau yom dak hasa. 15Fa Yahweh bi hajimu Israel ze asira gi hizu fi juwa moyo,wa huwo bi amuta humon min irik bara min ardi alkuwes al huwo wodi le judud tomon. Huwo bi shetitum wara min bahar Euphrates,lianu humon amulu hamud ta Asherah wa kutu Yahweh tala zalan. 16Huwo I istakna min Israel ashan katiya ta Jeroboam, al katiya al huwo amulu wa alhuwo kudu Israel le katiya.”17Yala mara ta Jehoboam ruah, wa ja le Tirzah. Wokit hia wisil le bed al jena mutu. 18Kulu israeliin dofunu wa kore le huwo, bes ze alkelimu le humon ma kelima ta Yahweh al huwo kelim be wasat kadam towo Ahijah al Nebi.19Ze fi mushkila tani kastan an Jeroboam ,kef huwo shakil wa kef huwo hokum ,shuf,humon katibu fi kitaab ta ahdath ta muluk ta Israel. 20Jeroboam hakimu le muda ethnen wa isriin sena wa baad dak naimu tehed ma judud,Nadab weled towo ja melik fi mahal towo.21Hasa Rehoboam weled ta melik Suliman kan gi hakimu Yahuza.Rehoboam kan wahid wa arbein wokit huwo tala Melik,wa huwo hukumu sabatashar sena fi orshelim, al medina al Yahweh iktar bara min kulu gabail ta Israel al huwo bi kutu isim towo.Uma towo isim Naamah mara min Ammonitiin. 22Yahuza amulu haja al sherir fi ena ta Yahweh;humon zeilu huwo ashan yegir min katiayaat al amulu.aktar min aiya haja al abuhatum amulu.23Humon Kaman abinu le nufusum mahalat al fok amida ta hajer, wa hamut ta Asherah fi aiya jebel wa fi tehed aiya shejera al akdar. 24Kaman hinaak sharmata al bataal fi ardi.Humon amulu nefsu haja al afanaat ze uma al Yahweh demiru kan fi gidam ta nas ta Israel.25de hasil fi sena alkamis ta Rehoboam al Shishak melik ta Masir ja did Orshelim. 26Huwo shilu kulu al maal min bed ts Yahweh , wa al maal fi bed melik. Huwo shilu kulu haja; huwo shilu kulu dahap al Suliman amulu.27Melik Rehoboam amulu daragat min nehas fi bidal humon wa wokilu fi yeden ta Kaaid ta huraas,al gi harisu baab bed ta melik. 28Huwo hasil gal wokit melik dakalu bed ta Yahweh, al huras bi arfau mahum; yala humon bi rija wara fi bed hirasa.29Ze fi modu taniin an Rehoboam,wa kulu al huwo amulu,humon ma katifu fi kitaab ta ahdath ta melik ta Yahuza? 30kan fi mashakil tawali bein Rehoboam wa Jeroboam. 31yala Rehoboam kutu tehed ma judud tomon wa dofunu mahum fi medina ta Daud. Uma towo isim kan Naamah al mara min Ammonitiin. Abijah weled towo ja melik fi mahal towo.

Chapter 15

1Fi sena tamantashar ta melik Jeroboam weled ta Nebat,Abija bada hukumu Israel. 2Huwo hukumu le muda talata sena fi orshelim. Isim umu Maakah .hia kan binia ta Abishalom. 3Huwo douru fi kulu katiya al abu towo amulu gidam ma gabli zaman towo; gelba towo ma wodi le Yahweh Allah towo ze gelba ta Daud ,jidu towo kan.4Mahma kan ,fa ashan Daud, Yahweh Allah towo wodi le huwo lamba fi orshelim ashan bi arfa fok weled towo baad huwo ashan bi gowi Orshelim 5Allah amulu de ashan Daud amulu shunu al saa fi eina towo; fi kulu ayam ta haya towo,huwo ma gelibu bara min aiya haja alhuwo amiru huwo,ille bes fi modu ta Uriah al Hittite. 6hasa kan fi mashakil bein Rehoboam wa Jeroboam fi kulu ayam ta haya Abijah.7Ze fi modu ta Abijah, kulu all huwo amulu ,ma katifu fi kitaab ta ahdath ta melik yahuza? Kan fi harib bein Abijah wa Jeroboam. 8Abijah naimu tehed ma judud towo,wa humon dofunu fi medina ta Daud. Asa weledu ja tala melik fi mahalu .9Fi isriin sena ta Jeroboam melik ta Israel, Asa bada hakimu fok Yahusa. 10Huwo hukumu wahid wa arbein sena fi orshelim. Isim ta haboba towo Maakah,binia ta Abishalom. 11Asa amulu shunu al sa fi eina ta Yahweh,ze Daud jidu towo amulu.12Huwo taalau sharamit min ardi wa taalau kulu asnam al judud towo amulu. 13Wa huwo Kaman taalau Maakah haboba towo min geni melka ,lianu hia amulu afaana ta humud Ashera .Asa kata tehed sanam wa haragu fi jedel ta kidron14Lakin mahalat al fok ma shilu bara. Ashan kida kan , gelba ta Asa kulu-kulu wodi le Yahweh kulu ayam ta hayatu. 15Huwo jibu fi bed ta Yahweh kulu hajat al kasisu ma Abu,wa hajatu al kaas al kan kasisu al kan amulu min fida wa dahap wa afash.16Kan fi harib bein Asa wa Baasha al melik ta Israel, fi kulu ayamum. 17Baasha melik ta Israel, amulu be unf did yahuzah wa bana Ramah, ashan huwo mabi rudu aiya zol sibu au dakalu fi ardi ta Asa melik ta Yahuza,18Yala Asa shilu kulu fida wa dahap sibu fi makaziin fi bed ta Yahweh, wa makazin ta bed kasri melik .Huwo kutu fi yeden ta kadamiin towo wa rasulu le Ben-Hadad weled ta Tabrimmon weled ta Hezion ,melik ta Aram,al aish fi Damascus .huwo kelim, 19“keli yekun ahad bein ana wa ita, ze kan bein Abui ma Abuk . shuf , ana rasulu le inta hadiya ta fida wa dahap .kasuru ahad taki ma Baasha melik ta Israel, ashan huwo bi sibu ana barau.”20Ben-Hadad asuma le Asa wa rasulu kiyadad ta jesh towo, wa humon hajimu mudun ta Israel. Humon hajimu ljon ,Dan,Abel- beth Maakah ,wa kulu kinnereth,sawa ma kulu ardi ta Naphtali. 21hu ja kan wokit Baasha asuma de,huwo wogif bana Ramah wa ruah wara le Tirzah. 22yala melik Asa alinu le kulu yahuza. Mafi zol afu. Humon arfau hujar wa lohaat ta Ramah al Baasha kan gi abinu medina .yala melik Asa istakdimu muat ta bina ashan abinu mau Geba ta Benyamin wa Mizpah.23Ze fi modu ta Asa ,kulu guwa towo,kulu al huwo amulu,wa mudun al huwo bana ,kulu hal ma katifu fi kitaab ta ahdath ta muluk ta Yahuza?lakin fi zaman huwo ajuz huwo kan ayan fi kura towo. 24yala Asa naimu tehed ma judud towo wa dofunu humon fi medina ta Daud abu. Jehoshaphat weled towo ja melik fi makanu.25Nadab weled ta Jeroboam bada hukumu fok Israel fi sena althani ta Asa melik Yahuza ;huwo hukumu Israel le muda ethnen sena. 26Huwo amulu sunu yau al sherir fi eina ta Yahweh wa douru fi sika ta Abu, wa fi katiya towo,abu huwo kudu Israel le katiya.27Baasha weled ta Ahijah,ta usra ta Issachar, amulu muamara did Nadab;Baasha katulu huwo tehed fi Gibbethon,al taabi le Falastin, le Nadab wa kulu israeliin kan hasiru Gibbethon. 28fi sena al nimra talata ta Asa melik ta Yahuza,Baasha katulu Nadab wa ja tala melik fi makanu.29wokit huwo melik,Baasha katulu kulu usra ta Jeroboam.huwo ma sibu aiya min jil ta Jeroboam gi nefes ; fi teriga de huwo demiru kaat ta melkiya ,bes ze Yahweh kelim ma kadam towo Ahija al Shiloniti. 30fa katiya ta Jeroboam al amulu wa wodi Israel le katiya,fi zalan al zeilu Yahweh,Allah ta Israel.31Ze fi muowadi taniin an Nadab, wa kulu al huwo amulu,hal ma katibu fi kitaab ta ahdath ta muluk ta Israel? 32Kan fi harib bein Asa wa Baasha melik ta Israel fi kulu ayamum.33Fi sena nimra talata ta Asa melik ta yahusa,Baasha weled ta Ahijah hukumu Israel fi Tirzah wa huwo hukumu arba wa isriin senawat. 34Huwo amulu shunu al shar fi eina ta Yahweh wa douru fi sika ta Jeroboam wa fi katiya abu huwo wodi Israel le katiya.

Chapter 16

1Wa kalam ta yahwah jaa le yehu jena ta hanani aan baasha, gi kelim, 2Raghmi ana arufu inta min turab ana amulu inta ghaed(Reish) le shaab israel tai. Inta ruwa fi sika ta yerboan wa inta keli shaab israel tai amulu katiya ashan bi waja ana bi tala zalan min katiya tomon.3asuma ana bi masah baasha wa usura tou kulu wa ana bi amulu usura taki ze usura ta yeroboan jena ta nebat, 4Ayi ahal ta baasha al mutu fi medina kilab bi akulu homon wa ayi zol al mutu fi ghabat teyor bi akulu homon.5Ashan mashakil ta baash haja al howo amulu wa gowa tou kan kulu katibu fi kitab ta akhbar alayam le muluk ta israel? 6Wa ze judud tou howo mutu wa dofunu howo fi tirsa, wa elah jena tou biga melik fi makan tou(Makan ta abu tou)7Wa bi wasat ta al nebie yehu jena ta hanani kelima ta yahwa jaa aan baash wa usura tou, ashan kulu shar al howo amulu fi ena ta yahwah, ashan bi waja geliba ta howo wa bi zaalan min amal ta edan tou, zi usura ta yeroboam wa ashan kaman howo katulu kulu usura ta yeroboam,8Fi sita wa ishrinn sena(26) ta asa melik ta yahudiya elah jena ta baasha bada hukumu ala israel fii tirsas howo hukumu le mudat itniin sena. 9Khadam tou zimri kan ghaed le nus ta arabat ta harib tou, amulu muamara deed howo wa elah kan fi tirsah, gi ashrab wa sekran fi biet ta arza, al kan ghard le usura fi tirsah, 10Wa zimri ruwa, wa hajemu howo wa katulu howo, fi saba wa ishriin sena ta asa melik ta yahudiya, wa howo biga melik fi makan tou.11Zaman zimri bada hukumu wa howo kan geni fi arshi tou, howo katulu usura ta baasha. Howo ma sibu ayi zol wele wahid min hajat(Mumtalakat) ta baasha ahal aw ashabi, 12Biga zimri demiru usura ta baash kulu, hasab kelima ta yahwah al howo kelim aan baasha bi wasat ta yehu al nebie. 13Bi sabab ta katiya ta baasha kulu wa katiya ta jena tou al homon amulu wa leanu sibu (Wodi) Israel amulu katiya, ashan bi waja gelbah ta yahwah allah ta israel, wa bi zalan ashan tomon.14Wa ashan mashakil taniin ta elah wa hajat kulu al howo amulu kan ma katibu homon fi kitab ta akhbar al ayam ta muluk ta israel.15Fi al sabaa-wa ishriin sena ta asa melik ta yahudiya, zimri be hukumu le mudat saba ayam fi tirsah, wa jesh kan nezil fi (aw) kan geni fi Gibbeton, de kan mahal ta phalestineen, 16Jesh al geni hinak de asuma gal, zimri amulu muamara wa katulu al melik, wa fi yom dak israel kulu alennu amri reish ta jesh, ashan bi kun melik le israel, 17Omri ruwa min gibbeton wa israel kulu kan ma howo wa homon hasiru tirsah,18Wa zaman zimri ainu enu medina de shilu howo ruwa fi biet juwa al ghasir ta al melik wa wala nar fai mahal de wa nar de haragu howo wa howo mutu, 19De kan ashan katiya al howo kan amulu shar fi ena ta yahwah, ashan bi wodi israel le katiya, 20Wa ashan mashakil taniin ta zimri wa al khiyana al howo amulu hal howo ma muktub fi kitab ata akhbar al ayam ta mukuk ta israel?21. Biga shaab ta israel bad gesimu le itniin, nus ta shaab ruwa wara tibni jena ta jinat, ashan bi amulu howo melik, wa nus de ruwa am omri, 22Lakin shaab al ruwa ma omri kan agwa min shaab al kan ruwa ma tibni jena ta jinat, yala tibni mutu wa omri biga al melik.23Omri bad hakumu ala israel fi wahid wa ishriin sena ta asa melik ta yahudiya, wa howo hukumu itnashar sena. Howo kan gi hukumu min tirsah le mudat sita sena, 24Howo ishteri jebel ta samariga min shemar bi itniin wazina ta fedaa. Howo abinu medina fok fi jebel wa semi nadi isim tou. Medina samariya ashan isim ta shamar, saidu ta jebel akan awel,25Biga omri amulu shar fi ena ta yahwah wa amulu hajat al batal shedid aktan min kulu nas al gedam howo, 26Ashan howo amulu kulu hajat al kan yerobaom jena ta nebat amulu. Ruwa fi kulu sikat wa bi katiya tou al howo sibu israel amulu ashan gelba ta yahwah bi waja, allah ta israel wa howo bi zalan min asnam tomon al ma indu ghiema.27Ama ashan mashakil taniin ta omri al howo amulu wa gowa al kan howo wori, hal homon ma katibu fi kitab ta akhbar al ayam ta muluk ta israel, 28Wa omri kan mutu zi judud tou wa kan dofunu howo fii samariya wa ahab jena tou biga melik fi makan tou.29Fi tamaniya wa teletiin sena ta asa melik ta yahudiya, ahab jena ta omri bada hakumu ala israel. Ahab jena ta omri hukumu ala israel min samariya itniin wa ishriin sena, 30Ahab jena ta omri kan amulu shar fi ena ta yahwah, aktar min kulu muluk al kan gedam howo.31Wa zi ahab ainu amulu katiya zi ta yeroboam jena ta nebat haja aadi, wa howo shilu mara tou izabel beniya ta etabaal, melik ta sidonianeen, howo ruwa wa abidu baal wa dengiri tehet le howo, 32Howo abinu mazbahale baal fi biet ta baal al howo kan abinu fi samariya. 33Ahab amulu amud ta sawari. Ahab kan amulu aktar ashan bi waja geliba ta yahwah, allah ta israel, wa bi zalan aktar min kulu muluk ta israel al kan gedam howo.34Fii zaman ta hukum ta Ahab, hiel al min bethel abinu ariha. Hiel amulu asas ta medina bi tama ta hayata abiram jena tou al bikiir, wa segub, jena tou al sukeir mutu fi zaman al kan howo gi abinu abuab ta medina, ashan howo kan hafisu kelima ta yahwah al howo kan wonusu bi wasat yeshu jena ta nun

Chapter 17

1Eliyah al tishbi fi gilaad, kelim le ahab”Yahwah, allah ta israel hai, al ana wogif gedam tou gal fi senawat deel ma bi kun fi moturu wele nada, alla kan ana kelim,2Kalam ta yahwah jaa le eliyah, kelim 3Gum min hina wa ruwa le itejah ta al sherik; dusu nefsa taki fi nah(Khur) kerith, fi sherk ta nahar al urdon. 4Wa ana amiru kurie kurie ashan bi jebu le inta akil.5Biga eliya ruwa wa amulu ze ma yahwah kelim le howo. Howo ruwa iesh fi(Khur) nahar kerith, sherik nahr el urdon, 6Kurie kurie gi jebu le howo ish wa laham fi sabah wa ish wa laham fi ashiya wa howo gi ashrabu moyo min khur(nahr). 7Lakin baad shueya khur de nashif ashan kan motoro ma nenzil fi ardi(Beled).8Kelima ta yahwah jaa le howo gal, 9Gum ruwa le serephath al tabie le sidon wa iesh(geni) hinak, asuma ana amiru mara armala fii hinak ashan bi wodi le inta akil, 10Biga howo gum wa ruwa le serephath wa zaman howo wosulu fi bab ta medina howo ligu mara armala hinak kan gi ligetu khasab howo bada nadi mara de wa kelim,”Min fadlak wodi le ana moyo shuiya ashan fi haja asahan ana bi ashrab”11Wa zaman mara de gi ruwa jebu moyo de howo nadi hiya, wa kelim, min fadlak jebule ana geta ta ish fi ida taki. 12Hiya juwabu, yahwah, Allah taki hai, ana ma indu esh, lakin ana endu degig besit fi jerdel wa ziet shuiya fi kubaya, asuma wa hasa ana bi legetu itniin kasab de wa ana gi ruwa rakabu howo le ana wa jena tai, ashan nina bi akulu, wa nina bi mutu. 13Eliya kelim le hiya, ma keli inta kafu, ruwa wa amulu ze inta kelim, lakin amulu le ana esh sukeir awel wa jebu le ana. Wa inti bi jaa amulu le inta wa le jena taki,14Ashan yahwah, Allah ta Israel kelim, haja ta degig de ma bi tala fadi, wele ibrik ta ziet de ma bi wogif min kubu ziet, lahadi yom al yahwah bi jaa rasulu moturu fi al ardi. 15Wa hiya amulu ze eliya kelimu, hiya wa eliya sawa ma nas tou ta biet, akulu ayamat ketir. 16Haja ta degig de ma tala fadi wele ibrik ta ziet de wogif min kubu ziet bes ze kelima ta yahwah wonusu ze howo kelim be wasat eliya.17Biga baad hajat de hasil jena ta mara de, mara sidu biet de howo biga ayan, ayan de kan shedid hata jena de biga ma gi nefis wa howo mutu. 18Wa uma tou kelim le eliya, inta malu ma ana(Ana amulu shunu al batal), ya rujal allah? Hal inta jaa zikiru ana ma katiya tai wa katulu jena tai?19Biga eliya juwabu le hiya, wodi le ana jena taki de. Howo arufu jena de fi idan ta hiya wa shilu jena fok fi juwa tou al howo kan gi geni fogo, wa howo ragidu jena de fi serir tou, 20Howo kore le yahwah wa kelim, yahwah Allah tai, inta kaman jibu karisa le mara al armala al ana gi geni ma howo fi biet wa bi katulu jena tou? 21Wa Eliya bada midu jesim tou fi jesim ta jena de talata marat, howo kore le yahwah wa kelim yahawah allah tai, ana gi asalu inta min fadlak keli haya ta jena de rejaa le howo.22Yahwah asuma le sout ta eliya, haya ta jena de rejaa le howo wa biga hai, 23Eliya shilu jena de bara min juwa tou wa howo nezil tehet fi biet howo silimu jena de le uma tou wa kelim, asuma yahu jena taki hai. 24Mara de kelim le eliyah, hasa ana arufu enu inta rujul allah wa kalam ta yahwah alfi kasma taki howo hak(Hagiga)

Chapter 18

1Wa baad ayamat taniin kelima ta yahwah jaa le eliya, fi sena al talit min al jafaf. Kelim gal ruwa, wori nefsa taki le ahab wa ana bi rasulu moturu fi al ardi. 2Eliya ruwa wa wori nefsa tou le ahab, wa jeyaan kan shedid fi samariya.3Ahab nadi obadiya al kan musaul min al ghasir wa obadiya mejidu yahwah shedid, 4Ashan zaman al kan yesabel gi katulu anbiyaa ta yahwah, obadiya shilu miyaa 100, anbiyaa wa gesimu humon khamsin-khamsin wa dusu humon fi tehet jebel wa huwo jebu humon esh ma moyo.5Ahab kelim le obadiya, ruwa fi mahal kulu fi la ardi wa fetisu majari ta moyo wa khieran, yemkin nina bi ligu gesh wa bi angizu haya ta hasiin wa hamiir, ashan nina keli ma fagidu haya ta hiyawanat kulu, 6Wa humon gesimu ardi de le itniin ashan bi fetisu moyo ahab ruwa bi sika tou wa obadiya ruwa bi sika tani.7Ze obadiya gi ruwa fi sika, wa gabilu eliya wa huwo arufu eliya wa huwo bada dengiri wasa tou tehet, wa huwo kelim, hal de inta, said tai eliya? 8Eliya juwabu huwo, naam de ana. Ruwa kelim le said taki, asuma eliya yahu hini.9Obadiya juwabu, ana amulu yatu katiya, ashan inta bi wodi le khadim taki le ida ta ahab, le ahab ashan bi katulu ana, 10Yahwah allah taki hai, mafi duala aw mamlaka al said tai ma rasulu rujal ashan bi fetisu inta. Wa kan humon kelim nina ma ligu huwo; ahab bi kelim le humon gali halifu takum enu huwo mafi, 11Wa hasa inta gi kelim, ruwa kelim le said taki gali eliyah yahu hini.12Wa kan ana ruwa min inta hasa, roho ta yahwah bi jaa shilu inta fi mahal tani al ana ma bi arufu. Wa kan ana ruwa wa kelim le ahab, wa kan huwo ma ligu inta, huwo bi katulu ana. Wa ana khadim taki, ana bi abidu yahwah min zaman ana sukeir. 13Sai tai, ma wori le ana haja al ana amulu zaman al izabel katulu anbiya ta yahwah, wa keif ana dusu miya min ambiya ta yahwah, khamsin-khamsin fi tehet jebel wa akilu humon ma esh wa moyo.14Wa inta bi kelim le ana, ruwa wa kelim said tai enu eliya hini, ashan huwo bi katulu ana. 15Biga eliya juwabu, yahwah allah al hai al ana bi wogi gedam tou, ana bi wori nefsa tail le ahab allela.16Wa obadiya ruwa gabilu ahab wa wori le huwo kalam al eliya kelim. Biga al melik ruwa gabilu eliya, 17Zaman ahab ainu eliya-huwo kelim le eliya, de yau inta? Zol al jebu mashakil le israel.18Eliya juwabu gal, ana ma jebu mashakil le israel, lakin inta wa usura ta abu taki yau nas al jebu mashakil ashan intum sibu gawaniin ta yahwah wa ruwa wara baal. 19Hasa, keli inta rasulu wa limu le ana israel kulu fi jebel karmal, sawa maa urbumiya wa khamsin anbiya ta baal wa rubumiya anbiya ta sawari al gi akulu fi teribeza ta Jezebel.20Biga ahab rasulu kelima le kulu shaab ta israel wa limu anbiyaa sawa fi jebel karmal. 21Eliya jaa gerib le shaab kulu wa kelim, lahadi miteen intum bi geni geiru mukh takum? Iza kan kan yahwah allah, kaman intum bi ruwa wara huwo lisa al shaab ma juwabu huwo bi kelima.22Biga eliya kelim le al shaab, ana biga yau al nebie ta yahwah hini barau. Lakin anbiya ta baal humon urbumiya wa khamsin rajil, 23Keli humon wodi le nina itniin bagarat wa keir humon azilu le nefsa tomon wa bagar wahid wa humon bi gata gata wa wodi fi kasab lakin ma keli wodi nar tehet tou wa ana bi jahizu bagara al tani de wa wodi fi kasab, wa ana ma bi wodi nar tehet tou. 24Biga intum bi nadi isim ta allah takum, wa ana bi nadi isim ta yahwah, wa allah al bi juwabu be nar biga keli huwo un allah, wa shaab kulu juwabu wa kelim huwo kwes or kalam de kwes.25. Wa eliya kelim le anbiyaa ta baal, keli intum azilu bagara wahid awel wa jahizu huwo, ashan intum yau nas al aktar wa bada nadi takum isim ta allah takum, lakin ma keli walau nar fi tehet bagara de. 26Humon shilu bagara al kan wodi le humon de wa humon jahizu wa nadi isim ta baal min sabah lahadi nahar, kelim gal” baal asuma nina, lakin kan mafi sout, mafi ayi juwab, humon alabu hawili mazbaha al humon amulu de.27. Fi nahar(Missa Eliya hagiiru(Ataku) le humon wa kelim, kore takum shedid be sout al fok, huwo allah yemkin huwo bi fekiri aw huwo gi geni barau aw huwo safir le rehla, aw yemkin huwo gi num wa keli goumu huwo. 28Biga humon kore bi sout aali aktar wa humon gata nefsa tomon be seaf wa harbat lahadi gesim tomon bi tala doom wa de haja al humon gi amulu towali . 29Baad nus nahar wa humon lisa kan gi kore kore lahadi zaman ta gedimu zebiha ta missa, lakin kan mafi sout aw juwab wele kan fi ayi zol al kutu bal tou le kore tomon.30Biga eliya kelim le shaab kulu, taal takum gerib le ana, wa shaab kulu jaa geriib le huwo. Biga huwo reja sala(Jahizu) mazbhaha ta yahwah al kan fi kharaba, 31Eliya shilu itnashar hujar. Ayi hajer gi mesiil wahid min ghabael ta yaakub. De yaakub al kalam ta yahwah jaa le huwo kelim, isim taki bi kun israel. 32Wa huwo abinu mazbaha maa hujar de le yahwah wa huwo hafiru hufra towil mazbaha kebiir shedid ashan bi shilu itniin shawal ta buzur(Bizra)33Huwo jahizu kasab le nar, gata gata bagar de sukeriin wa wodi fi ras kasab. Huwo kelim, keli intum malaa arbaa gurumat ta moyo wa kubu takum fi mahal ta haragu ta tegdima fi ras kasab. 34wa huwo kelim, jebu takum mouyo de tani mara, wa humon jebu, kaman huwo kelim, jebu takum moyo nimra talata, wa humon amulu. 35Moyo de jere hawili mazbaha wa mala hufra al hafiru hawil mazbaha de.36Wa fi zaman ta tegdima ta zebiha ta missa, eliya al nebie jaa gerib wa kelim, yahwah, allah ta abraham, ta isaaka, wa ta israel, fi yom de keli arufu gal inta allah ta israel, wa ana khadim taki, wa hajat al ana amulu de kulu bi kelim taki. 37Asuma ana, yahwah, asuma ana ashan shaab de bi arufu inu inta, yahwah, inta allah wa inta keli gieru gulub tomon tani le inta.38Biga nar ta yahwah nezil wa haragu tegdima wa haragu kasab wa hujar wa shilu moyo alfi hufra al hawili mazbaha de. 39Zaman shaab kulu ainu haja al hasil de, humon dengiri usah tomon tehet le ardi wa kelim, yahwah, huwo allah yahwah huwo allah. 40Eliya kelim le humon, takum anbiya ta baal, ma keli intum sibu wahid jere, biga humon shilu humon wa eliya jebu anbiya ta baal fi bahar kishon wa huwo katulu humon.41Eliya kelim le ahab, gum fok akulu wa ashrab ashan fi sout ta motoro shedid. 42Biga ahab ruwa akulu wa ashrab wa eliya ruwa fok fi jebel karmal, huwo wodi gesim tou tehet fi ardi wa dengiri usa tou biena rukuba tou.43. Huwo kelim le kadam tou, gum hasa ruwa ainu itigah ta bahar, khadim tou ruwa wa ainu aw kelim, mafi haja, eliya kelim, ruwa tani, sabaa marat. 44Fi dur al saba, khadam de kelim, ainu yau dak sihab gi ruwa min bahar le fok sukeir ze ida ta zol. Eliya juwabu, ruwa wa kelim le ahab, jahizu arabat taki wa nezil gebili motoro keli ma abusu inta.45Baad shuiya, samawat tala asued ma sihab wa hawa wa kan motoro shedid nezil. Ahab arkab arabat tou wa huwo ruwa le israel. 46Lakin ida ta yahwah kan ma eliya, huwo robutu gash tou wa huwo alagu ahab fi bab ta israel

Chapter 19

1Ahab kelim le yezabel hajat al eliya amulu wa keif eliya katulu anbiya de kulu be seaf. 2biga yezabeal rasulu marasula le eliya, kelim, keli aliha katulu ana wa amulu aktar kaman, kan ana ma amulu haya taki ze haya ta wahid min anbiya al miteen bukra ze wokit de. 3Zaman eliya asuma kalam de, huwo gum wa jere bi haya tou wa jaa le bees saba al kan ta yahudiya wa huwo sibu kadam tou hinak.4Lakin huwo bi nefsa tou le rehla ta yom wahid fi ghaba wa huwo jaa wa geni tehet shejera rutma huwo talabu le nefsa tou gal ahsen keli huwo mutu wa kelim, kalas timu ana yahwah keli inta shilu haya tai hasa ashan ana ma ahseen min judud tai al mutu. 5Huwo bada num fi tehet shejara ta butma towali keda malaika lemesu huwo wa kelim le huwo, gum fok wa akulu. 6Eliya ainu wa jambu ras tou kan fii esh al rakabu ma faham wa ibrik ta moyo. Biga huwo akulu wa ashrab wa huwo rejaa num tehet.7Malaika ta yahwah jaa tani mara wa lemesu huwo wa kelim, gum fok wa akulu ashan rehla de bi kun saab shedid le inta. 8Huwo gum akulu wa ashrab, wa huwo kan biga gowi ashan huwo akulu wa huwo bada safir arbein nahar wa arbein leil le horib, jebel ta allah.9Huwo ruwa le tehet jebel wa geni hinak. Biga kalam ta yahwah jaa le how wa kelim, eliya, inta gi amulu shunu hini? 10Eliya juwabu, ana kan indu geira shedid le yahwah, elah ta junud ashan shaab ta israel aba ahaad taki, humon demiru mazbaha taki wa humon katulu anbiya taki be seaf hasa ana ana bes yahu hai wa humon kaman gi hawil ashan bi shilu haya tai.11Yahwah juwabu ruwa bara wa wogif fi fok ta jebel gedam ana wa yahwah ruwa min jambo huwo wa huwo shedid dugu jebal wa kasuru hujar de sukeiriin gedam ta yahwah lakin yahwah mujud fi huwo de wa baad huwo de zalazal jaa lakin yahwah kan ma mujud fi zalzal de. 12Wa baad zalzal de nar jaa lakin yahwah kan ma mujud fi nar de wa baad nar de kan fi sut sukeir jaa13Zaman eliya asuma sout de, huwo kati wosa tou ma jelebiya tou, huwo tala bara wa wogif fi bab ta kahaf was out de jaa le huwo wa kelim,”Ya Eliya, inta gi amulu shunu hini? 14Eliya juwabu, ana kan indu ghira shedid le yahwah, allah ta junud, ashan shaab ta Israel aba ahead taki, wa kasuru mazbaha taki kulu wa katulu anbiyaa taki be seaf, ana bes hasa ana yau fadulu wa humon Kaman gi hawil ashan bi shilu haya tai,15Yahwah kelim le huwo,”Ruwa rejaa be nefsu sika taki de le sahra ta Demishgi, wa kan inta wosulu, bariku hezael ahsan bi kun melik le aram, 16Wa inta bi bariku yehu jena ta nimishi ashan bi kun melik ta Israel. Wa inta bariku, iktar Elisha jena ta shaphat al min abl mahal ashan bi kun nibie bidal inta,17Kan ayi zol al jere min seaf ta hazael yehu bi katulu huwo wa ayi zol al jere min seaf ta yahu Elisha bi katulu huwo, 18Lakin ana bi hafisu le nefsa tai sabaa alf nas fi Israel al ma kutu rukuba tehet le baal al ma silimu baal ma kasma tou.19Biga eliya tala min hinak wa ruwa gabilu Elisha jena ta shaphat, huwo kan gi kuruju be itnashar bagarat gedam huwo, wa Elisha be nefsa tou kan gi kuruju be itnasha baagarat, eliya jaa le Elisha wa jada jalabiya tou fi gisim ta huwo(Elisha). 20Biga Elisha bagarat de wa jeree wara eliya wa kelim, min fadlak keli ana ruwa silimu abu wa uma tai, yala ana bi jaa ruwa wara inta, eliya le huwo, rijaa wara, lakin fekir fi haya al ma amulu le inta.21Biga elisha rijaa min eliya wa shilu sirig ta bagara wa katulu haiwanat wa haragu humon ma kasab ta bagarat de wa huwo wodi le nas wa humon akulu. Biga huwo gum wa ruwa wara eliya abada gi alimu huwo

Chapter 20

1Binhadad melik ta Aram limu jesh sawa wa fi itniin wa teletiin muluk al sukeiriin ma huwo wa hasin wa arabat wa huwo ruwa wa hasiru samariya wa harib deed huwo. 2Huwo rasulu marasula le medina le ahab melik ta israel, wa kelim”Binhadad kelim keda: 3Fedaa wa dahab taki de biga tai kaman iyal wa nuswan taki de biga tai al fadal hasa humon biga tai.4Melik ta israel juwabu wa kelim, keli kun ze inta kelim ya said tai, al melik. Ana wa kulu hajat al ana indu de biga taki. 5Marasula de jaa tani wa kelim, binhadad kelim keda, ana rasulu le inta gal keli inta wodi le ana feda wa dahab wa nuswan, wa iyal taki. 6Lakin ana bi rasulu le inta kadamiin tai bukra fi nefsa al zaman wa humon bi ruwa fetisu biet taki wa bieut ta kadamiin taki, wa humon bi hasiru ayi haja al kwes fi ena tomon.7Meilk ta israel bada limu kulu sheykh al fii beled wa kelim, min fadlak keli intum ainu wa arufu enu keif zol de gi fetisu mashakil, huwo rasulu kelim le ana gal huwo deeru shilu nuswan tai, iyal tai wa fedha wa dahab wa ana ma aba le huwo. 8Al sheyukh wa al shaab kulu kelim le ahab, keli inta ma asuma le huwo aw rudu talaabaat tou de.9Ahab kelim le marasulat ta binhadad, kelim takum le said tai al melik, ana wafiigu le ayi haja al inta rasulu marasula taki keli amulu fi dur al awel de, lakin ana ma bi wafigu le talab taki al nimra itniin de. Biga al marasulat deel ruwa wa humon shilu juwabat de le binhadad. 10Biga binhadad rasulu juwab le ahab, wa kelim, keli aliha katulu wa amulu aktar kaman iza kan rumad(Turab) ta samariya ma bi kun kifaya fi idenaat ta nas kulu al gi douru wara ana.11Melik ta israel juwabu wa kelim, keli le binhadad, keli zol ma dalaa fi zaman al huwo gi libisu gumash ta harib, ze zol al gi dalaa fi zaman al huwo gi tala gumash de bara min gesim, 12Binhadad asuma kalam de fi wokit al huwo kan gi asherab, huwo wa mutuk al kan tehet huwo kan fi juwa khemat tomon. Binhadad amiru rujal tou, wogif takum fi saf ashan harib, biga humon jahizi nefsa tomon fi mahal ashan bi ruwa harib wa hajimu medina,13Waa nebie jaa ahab melik ta israel w kelim, yahwah kelim, hal inta ainu jesh kebiir de? Asuma ana wodi le inta intisar fi yom ta alela wa inta bi arufu gal ana yahwah, 14Ahab juwabu, be wasat munu? Yahawah juwab wa kelim, be wasat asakeir al shabab al gi ishtakal tehet ruasa ta mugataat. Biga ahab kelim, munu yau bi bada harib de? Yahwah juwab, inta, 15Biga Ahab limu shabad deel al kan gi akhdim tehet ruasa ta mugataat humon hasibu adad tomon kan miteen wa itniin wa teletiin, wa kaman huwo limu shaab kulu, wa israel kulu wa adad tomon kan saba alf,16Wa fi nus ta nahar humon tala bara wa kan binhadad gi ashrab wa huwo sikran fi khima tou, huwo wa itniin wa teletiin muluk al tehet tou al kan gi saidu huwo, 17Jesh al shaab deel al ishtakal tehet ruwasa ta mugataat deel ruwa gedam awel, biga wori le binhadad gal, fi rujal gi jaa min samariya,18Binhadad kelim, kan humon jaa le salaam aw humon jaa le harib keli amsuku humon hayeen, 19Wa jesh al kan gi akdimu le ruasa ta mugataat de bada jaa le medina wa asakeir gi ruwa wara humon,20Wa ayi zol katulu zol gedam tou wa arameen deel bada jere yala israeleen turudu humon binhadad melik ta aram jere wa huwo kan arkab husan ma nas tou taniin, 21Al melik ta israel ruwa wa hajimu husanat wa arabat wa katulu arameen kelill shedid(wa humon mutu ketir)22. Alnebie jaa le al melik ta israel wa kelim le huwo, ruwa, gowi nefsa taki wa fahim wa fekiir fi haja al inta bi amulu, ashan fi akiir ta sena de(Fi bidaya ta sena) al jai, melik ta aram bi jaa harib deed inta tani. 23Khadamiin ta melik ta aram kelim le huwo Allah tomon huwo Allah ta jebal ashan kida humon kan biga goween min nina. Lakin hasa kan nina shakuil maa humon fi mahal al fadi, hagiga nina bi kun goween min humon,24. Wa keli inta amulu kida, shilu muluk deel kulu bara min mahal ta suta tomon, wa wodi bidalu humon ghaada ta jesh, 25Wa jahizu jesh tani ze jesh al mutu deel wa husan ma husan wa arabiya ma arabiya- biga bi agdeer shaki ma humon fi mahal fadi. Biga hagiga nina bi kun goween min humon. Binhadad asuma le israel tomon wa huwo amulu haja al humon kelimu,26Wa baad bidaya ta sena al jedid, binhadad limu arameen wa ruwa le aphig ashan bi harib deed israel. 27Wa hasibu adad ta shaab ta israel wa jahizu humon ashan bi ruwa harib deed humon. Shaab ta israel bienu gedam humon ze itniin mujmuat ta ghanamoyat wa lakin arameen kan mala medan ta ghariya,28Rujul allah jaa gerib wa kelim le melik ta israel wa kelim, yahwah kelim, ashan arameen kelim enu yahwah huwo allah ta jebal, wa huwo ma allah ta wediyan, ana bi wodi le inta intisar deed jesh al azim de, ashan inta bi arufu gal ana yahwah,29Wa ayi min itniin jesh deel dugu khema mugabil baad le mudat saba yom wa harib bada fi yom al saba. Shab ta israel katulu miya alf rujal miin arameen fi yom wahid, 30Wa al bagi jere le aphig fi medina, wa heta ta medina waga fi ras ta sabaa wa ishriin alf rujal al kan fadulu binhadad jere wa ruwa medina wa dakalu juwa auda.31Kadamiin ta binhadad kelim le huwo, asuma hasa nina asuma enu muluk ta biet ta israel gulub tomon haniin min fadlak keli nina kutu gesh fi sulba ta nina wa robutu habil fi ras ta nina wa keli nina ruwa le melik ta israel, yemkin huwo bi afii inta, 32Biga humon kutu gesh fi sulba tomon wa robutu ras tomon ma habil wa humon ruwa le melik ta israel wa kelim, khadam taki binhadad kelim min fadlak keli ana hai. Ahab kelim, hal huwo lisa hai? Huwo aku tai.33Wa rujal de kan gi asuma(Intezir) ayi alama min ahab wa humon towali juwab huwo, naam, aku taki binhadad huwo hai. Biga ahab kelim ruwa wa jibu takum huwo wa binhadad jaa le huwo wa ahab asmahu le huwo ashan bi arkab fi arabiya, 34Binhadad kelim le ahab, ana bi rejaa le inta mudun kulu al abu tai kan shilu min abu taki wa inta bi amulu nefsa taki suok fi demishg ze al abu tai amulu fi samariya. Ahab juwab, ana bi sibu inta ruwa maa ahaad de. Biga ahab amulu ahaad maa huwo wa huwo sibu huwo ruwa.35Rajil, mina iyal ta anbiya kelim le wahid ashab tou al anbiyaan kelima ta yahwah, min fadlak dugu ana, lakin zol de aba ashan bi dugu huwo, 36Wa nebie de kelim le sabi tou al nebie ashan inta ma asuma sout ta yahwah kan inta ruwa min hini, aseed bi katulu inta, wa ze ma huwo ruwa assed jaa le huwo wa katulu huwo.37Wa nebie de ligo zol tani kaman wa kelim, min fadlak dugu ana. Biga zol dugu huwo wa augu huwo. 38Biga nebie de ruwa isteena melik fi sika, huwo robutu ena ashan ma keli arufu huwo.39Wokit al melik gi ruwa, nebie de kore le melik wa kelim, khadam taki ruwa le harib wa fii askeir jaa wa jebu zol le ana wa kelim, harisu zol de, wa iza zol woduru bi ayi teriga, haya taki bi kun bidalu huwo aw inta bi dafa wazna wahid ta fedha. 40Lakin khadam taki kan mushghul gi ruwa min hina le hinaak wa zol de jere. Biga melik ta israel kelim le huwo, de yau bi kun hukum taki-inta yau ikhtar.41Biga al nebie shilu gumash de bara min ena tou guam wa melik ta israel arufu innu de kan wahid al anbiya. 42Anbiya kelim le al melik, yahwah kelim, ashan inta sibu zol al ana hakimu be mutu, haya taki bi kun fi bidal haya tou, wa shaab taki bi kun bidalu shaab tou. 43Biga melik ta israel ruwa le biet tou zalaan wa gelba tou gi waja wa huwo wosulu le samariya.

Chapter 21

1Hasa wokit tani, Naboth bita Jezreelitiyun indu jinena ta inab fi Jezreel, gerib ma kasra bita Ahab, melik bita Samaria. 2Ahab wonusu le Naboth, gal, "Wodi le ana jinena inab bitaki de, ashan Ana bi kutu ze mahal zira ta khodruwat, leanu huwo gerib ma bet bitai. Fi bedil, Ana bi wodi le inta jinena inab al kwes, au, inta kan inta der, Ana bi dafa le inta keima tou be gurus."3Naboth Juwabu le Ahab, "Keli Yahwa manau inu Ana bi wodi miras(wirasa) bita judud tai le inta. 4"Yala Ahab rua fi kasra bitou be zil le anu juwab al Naboth al Jezreel wori le huwo zaman huwo gal, "Ana ma bi wodi miras bita judud bitai le inta." Huwo nam fi seriri bitou, galab wusa tou, wa aba ashan bi akulu ai akil.5Mara tou Jezebel ja le huwo wa kelimu le huwo, "Malu inta ma murta, lahadi inta ma bi agder akulu ai akil? 6Huwo Juwabu le hiya, "Ana kelimu le Naboth ta Jezreel wa kelimu le huwo, 'Wodi le ana jinena bitak de be gurus, au huwo kan kwes(mohim) le inta, Ana bi wodi le inta jinena inab tani,' Bad dak huwo juwabu ana, 'Ana ma bi wodi jinena inab bitai de le inta,"' 7Yala Mara tou Jezebel juwabu huwo, "Hal inta ma yau lisa bi hakimu Israel? Gum fok wa akulu; keli inta kun farhan. Ana bi agder agna jinena inab bita Naboth al Jezreelii de le inta."8Bad kida Jezebel katabu juwabat fi isim ta Ahab, khatamu be khitim baris, wa rasulu le siyuk wa nas al ganiyanin al bi geni ma huwo fi ijtimahat, wa al sakinin gerib ma Naboth. 9Hiya katabu fi juwabat, gal, "alinu siam wa kutu Naboth gidam nas. 10Kutu kaman itnin rijal al ma muhtarimin(ma kwesin) ma huwo wa keli umon ashad did huwo, gal, 'Iinta laanu Allah wa melik."' bad dak shilu huwo bara wa durubu huwo be hujar hata al mut.11Yala rijal bita medina, siyuk wa nas al ganiyanin al sakinin fi medina(asima) bita Naboth, amulu ze Jezebel wori le umon, ze katabu fi juwabat al hiya rasulu le umon. 12Umon alinu siam wa umon kutu Naboth fi gidam ta nas. 13Rijal al itnin al ma muhtaramin del ja wa geni gidam Naboth; umon shahadu did Naboth fi gidam nas, gal, "Naboth laanu Allah wa melik." bad dak umon shilu huwo bara min medina wa darabu huwo hata al mut. 14Bad dak siyuk rasal kalam le Jezebel, gal, "Darabu Naboth wa huwo mat."15Yala zaman Jezebel asuma inu darabu Naboth wa mat, hiya kelimu le Ahab, "Gum fok wa shilu mumtalakat ta jinena inab bita Naboth bita Jezreel, al huwo aba ashan bi wodi le inta be gurus, leanu Naboth ma hai, lakin mat." 16Zaman Ahab asuma inu Naboth mat, huwo gam fok wa masha le Jinena inab bita Naboth bita Jezreel wa shalu mumtalakat tou.17Bad dak kalam bita Yahwa ja le Elijah bita Tisfbite, gal, 18"Gum fok wa rua gabilu Ahab melik bita Israel, al geni(sakin) fi Samaria. Huwo fi jinena inab bita Naboth, huwo rua ashan bi shilu mumtalakat tou.19Lazim kede inta wonusu le huwo wa kelimu inu Yahwa gal, 'Inta katulu wa kaman shilu mumtalakat?' Bad dak inta bi wori le huwo inu Yahwa gal, 'Fi mahal al kilab bi alasu dom bita Naboth, kilab bi alasu dom bitak, nam dom bitak.'" 20Ahab kelimu le Elijah, "Inta ligo ana, adu tai? Elijah juwabu, Ana ligo inta, leanu inta biyu nfesak le Yahwa ashan amulu shar fi ena ta Yahwa.21Yahwa kelimu de le inta: 'Ainu(suf) Ana bi jibu karisa le inta wa bi istahilik(abulau) wa gata min Ahab bita kulu kulu iyal zakar wa abid wa rijal hur fi Israel. 22Ana bi amulu usura taki ze usura bita Jeroboam weled bita Nebat, wa ze usura bita Baasha weled bita Ahijah, leanu inta kutu ana zalan wa shilu Israel le khatiya.'23Yahwa kaman wonusu an Jezebel, gal, 'Kilab bi akulu Jezebel jambu hoz bita Jezreel.' 24Ai zol bita (al tabi le) Ahab wa mutu fi medina, kilab bi akulu; wa tiyur al fi jou bi akulu ai zol al mutu fi mazra(hugul).''25Mafi zol ze Ahab, al bau(biyu) nefsu ashan amulu shar fi ena ta Yahwa, al mara tou Jezebel dakalu(woridu) le khatiya. 26Ahab amulu hajat ma kwes le asnam al huwo bi tabau, bes ze Amoritiyun kulu amulu, Del al Yahwa talau gidam bita shab(abna) Israel.27Zaman Ahab asuma kalamat de, huwo sheretu gumasat bitou wa libisu gumasatal be suwal fi jisim tou wa sum, wa nam be gumasat bita suwalat wa ma murta. 28Bad dak kalam bita Yahwa ja le Elijah bita Tishbite, gal, 29Hal inta ainu Ahab nezilu nefsu kef gidam ana? Leanu ashan huwo nezilu nefsu gidam ana, Ana ma bi jibu karisa al jai fi ayam bitou; huwo bikun fi zaman(ayam) bita iyal tou al ana bi jibu karisa le usura tou."

Chapter 22

1Talata sinin futu bidun harb bein Aram wa Israeliyin. 2Bad dak ja zaman inu fi sena nimra talata, Jehosphat melik bita Judah rua le melik ta Israel.3Hasa melik ta Israel kelimu le khudam tou, "Hal intum arufu inu Ramoth Gilead bita nina, lakin inu nina ma amulu haja ashan bi shilu min iden ta melik bita Aram?" 4Yala huwo kelimu le Jehoshat, "Hal inta bi rua ma ana fi harb fi Ramoth Gilead?" Jehoshaphat juwabu lr melik bita Israel, 'Ana ze inta, shab bitai ze shab bitak, wa husanat bitai ze husanat bitak."5Jehoshaphat kelimu le melik ta Israel, "Arjuk fetisu tija min kalam bita Yahwa fi haja al inta der amulu awel.' 6Bad dak melik ta Israel limu anbiya fi mahal wahid, urbumiya rijal, wa kelimu le umon, "Hal kede ana rua le harb fi Ramoth Ggilead, wele kede ana ma rua?" umon kelimu, "Hajimu, Rabuna bi wodi mahal de fi iden ta melik."7Lakin Jehoshaphat kelimu, "Hal mafi nebi tani bita Yahwa al nina bi fetisu irshad?" 8Melik bita Israel kelimu le Jehoshaphat, Fi lisa wahid zol al nina bi fetisu irshad min Yahwa ashan bi saidu, Micaiah weled bita Imlah, lakin Ana bi karahu huwo leanu huwo ma bi nabau ai haja al kwes an ana, lakin tegila bes." Lakin Jehoshaphat kelimu, "Kede melik ma kelim kalam de." 9Bad dak melik bita Israel nada(nadi) dabid wa wodi awamir, "jibu Micaiah weled bita Imlah, hasa."10Hasa Ahab melik bita Israel wa Jehoshaphat melik bita Judah ai wahid bi geni fi kursi tomon ta Muluk, Umon libisu gumasat tomon, fi mahal fadi fi dukul ta buaba bita Samaria, wa anbiya kulu bi nabau gidam umon. 11Zedekiah weled bita Kenaanah amulu le nefsu gurun abu hadid wa gal, "Yahwa kelimu kida: Be de intum bi turudu(lizu) Arameans lahadi umon kalasu." 12Bad dak anbiya kulu nabau nefsu kalam, gal, "Hajimu Ramoth Gilead wa fus, Fa Yahwa kalas wodi mahal de fi iden ta melik."13Murasil al rua(masha) ashan nadi Micaiah wonusu le huwo, gal, "hasa suf(ainu)) Anbiya nabau kalamat kwes le meilk be kasma(sot) wahid. Arjuk kede kalam bitak kun ze wahid min umon wa kelimu hajat kwes. 14"Micaiah juwabu, 'Zema Yahwa aish, Kalam al Yahwa kelimu le ana yau al ana bi gul," 15Zaman huwo ja le melik, Melik kelimu le huwo, "Micaiah, Hal keli nina rua le Ramoth Gilead le harb, wele la?" Micaiah juwabu huwo, "hajimu wa fus. Yahwa bi wodi mahal de fi iden ta melik."16Bad dak melik kelimu le huwo, "kam marat Ana bi atlubu inta ashan bi alifu ashan ma wori le ana haja lakin hagiga be isim ta Yahwa?" 17Yala Micaiah kelimu, "Ana ainu Israeliyin shetetu fi jubal, ze korufan al ma indu rai, wa Yahwa gal,(kelimu) ''Del ma indu rai. kede ai zol raja le bet tou be salam.'"18Yala melik kelimu le Jehoshaphat, "Ana gibel ma wori le inta inu huwo ma bi nabau haja kwes an ana, lakin karisa bes?" 19Bad dak Micaiah gal, "ashan kida(be zalik) asuma kalam bita Yahwa: Ana ainu Yahwabi geni fi kursi tou, wa kulu jesh wagifin jambu fi iden al yemin wa iden ta samal. 20Yahwa kelimu, 'munu yau bi seje Ahab, ashan huwo kede rua wa mutu fi Ramoth Gilead?' Wahid min umon kelimu kalam de wa wahid tani kelimu kalam dak.21Bad dak roho ja gidam, wagaf gidam Yahwa, wa gal, 'Ana bi seje huwo.' Yahwa kelimu le huwo, 'Kef? 22Roho de juwabu, 'Ana bi rua bara wa bikun roho bita kidib fi kasuma bita anbiya kulu,' Yahwa juwabu, 'Inta bi seje huwo, wa inta kaman bi kun naje.. Rua hasa ashan amulu kalam de.' 23hasa ainu, Yahwa kutu roho ta kidib fi kasuma ta anbiya taki del kulu, wa Yahwa wodi karar bita karisa le inta."24Bad dak Zedekiah weled bita Kenaanah, ja, nouru Micaiah, wa gal, "Yatu teriga al Roho bita Allah bi rua min ana le inta ashan bi wonusu le inta?' 25Micaiah gal, suf, inta bi ainu fi yom dak zaman kan inta bi rua dusu fi dakil bet."26Melik bita Israel kelimu le khudam bitou, Amsuku Micaiah wa shilu huwo fi sijin le Amon, wali bita asima(medina), wa le Joash, weled bitai. 27kelimu le huwo, 'melik gal, Kutu zol de fi sijin wa akilu huwo be rakif suker wa moya besit bes, lahadi ana bi ja be salam.'" 28Bad dak Micaiah gal, "Kan inta rija be salam, bad dak Yahwa ma wonusu le ana." bad dak huwo kelim tani, "Asuma le kalam de, intum ya kulu shab."29Yala , melik ta Israel, wa Jehoshapaht, melik ta Judah, rua(masha) le Ramoth Gilead. 30Melik ta Israel kelimu le Jehoshaphat, "Ana bi geiru nefsi wa bi rua le harb, lakin inta libisu gumas bitak ta muluk."Yala melik ta Israel geiru nefsu wa masha le harb.31Hasa melik bita Aram amiru itnin wa teletin capatin ta arabat tou, gal, "Mata hajimu jes al ma mohimin au al mohimin. Ile(bidal de), hajimu bes melik ta Israel." 32Ja fi zaman inu capatin bita arabat de ainu Jehoshaphat umon kelimu, "Dak yau melik ta Israel hagiga." Umon galabu wa hajimu huwo, yala Jehoshaphat kore be sot fok. 33Ja fi zaman al khadad bita arabat de ainu inu huwo ma melik ta Israel, umon galabu ma turudu huwo tani.34Lakin zol tani amurugu nisabat wa atanu melik ta Israel bein aduad tou bita harb. Bad dak Ahab kelimu le suag bita arabiya tou, " aglibu arabiya wa shilu ana bara min harb, awugu ana shedid."35Harb biga kebir shedid yom dak wa kutu melik fok arabiya bi wajihu Aramean. Huwo mat fi misah. Dom jere min jara tou le tehet arabiya. 36Bad dak zaman shemis kalas masi tehet, Jesh kulu biga kore fok, gal, "Ai zol kede rija fi medina(asima)tou; wa ai zol kede rija fi iklim tou!"37Yala melik Ahab mat wa jibu huwo le Samaria, wa umon dofunu huwo fi Samaria. 38Umon kasulu arabiya be moya ta biir bita Samaria, wa kilab alasu dom tou(de yau mahal al nusuwan ta zina bi beredu fogo), bes ze Yahwa kelimu kalam tou.39Fa ze hajat al tanin an Ahab, kulu hajat al huwo amulu, bet al huwo abinu be sin fil, wa kulu mudun al huwo abinu, hal ma katibu fi kitab ta ahdas bita muluk bita Israel? 40Yala Ahab naim ma judud tou, wa weled tou Ahaziah biga(tala) melik fi mahal tou.41Bad dak Jehoshaphat weled ta Asa bada ashan hakimu Judah fi sena nimra arba ta melik bita Israel. 42Jehoshaphat indu kamsa wa teletin sena zaman bada hakimu, wa huwo hakimu fi Urselim kamsa wa ishirin sena. Isim ta uma tou Azuba, bit ta Shilhu.43Huwo bi douru fi sika ta Asa, abu tou; huwo ma aglibu min umon; huwo amulu hajat adil fi ena ta Yahwa. Lisa ma shilu mahalat al fok(aali). Shab de kan bi gedimu zebiha wa haragu bohur fi ras mahalat al fok. 44Jehoshaphat amulu salam ma melik ta Israel.45Ze ma hajat al tanin an Jehoshaphat, wa hajat al azim al huwo amulu, wa kef huwo haribu, Hal umon ma katabu fi kitab ta ahdas ta muluk bita Judak? 46Huwo talau bagi nusuwan ta zina(daara) al kan fi ayam bita abu tou Asa. 47Melik kan mafi fi edom, lakin naib hakimu hinak.48Jehoshaphat salau sefina al bi rua fi mohit; umon kan bi rua le dahab fi Ophir, Lakin umon ma rua leanu sefina de karabu(kasuru) fi Ezion Geber. 49Bad dak Ahaziah weled ta Ahab kelimu le Jehoshaphat, "keli khudam tai rua ma khudam taki fi sefina," Lakin 50Jehoshaphat ma rudu. Jehoshaphat nam ma judud tou; Weled tou Jehoram tala(biga) melik fi mahal tou.51Ahaziah weled ta Ahab bada hakimu Israel fi Samaria fi sabatasar sena bita Jehoshpahtat melik bita Judah, wa huwo hakimu Israel itnin sena. 52Huwo amulu hajat sharir fi ena ta Yahwa wa bi douru fi sika ta abu tou, fi sika ta umu tou, wa fi sika ta Jeroboam weled bita Nebat, be teriga al huwoshilu Israeliyin le khatiya. 53Huwo khadimu Baal wa abidu huwo wa bad kida huwo istefiz Yahwa Yahwa,Allah bita Israel, le zel, ze bes abu tou kan amulu.

2 Kings

Chapter 1

1Baad mutu ta ahab, moab itmarad deed Israel, 2Ahaziya kan waga min shubak ta auda tou al fok fi samariya-wa augu howo, biga howo rasulu marasulta wa kelim le homon, ruwa takum asaalu baal-zebub allah ta egron, iza ka nana bi kun kwes min ayan de(augu de),3Lakin malaika ta yahwah kelim le eliya al tishbiti, gum ruwa gabilu marasulat ta melik ta samariya, wa asalu homon, de ashan mafi allah fi Israel ashan keda intum bi ruwa asalu baal-zebub, allah ta egron, 4Ashan kida yahwah kelim, intum ma bi gum min serir al inta fogo de lakin inta gi ruwa mutu wa eliya ruwa,5Zaman marasulat deel rijaa le ahaziya, howo kelim le homon, leh inym rijaa wara? 6Humon kelim le howo, fii zol jaa wa gabilu nina wa huwo kelim, rijaa takum wara le melik al rasulu intum, wa kelim takum le howo, yahwah kelim kida, inta rasulu nas ashan bi asalu baal-zebub allah ta egron, ashan mafi allah fi Israel, ashan kida inta ma bi gum min serir al inta num fogo de, lakin inta gi hagiga mi mutu,7Ahziya kelim le marasulat de, zol al jaa le intum wa gabilu intum wa kelim kalam le intum de, shikil tou kan keif? 8Humon juwabu, huwo libisu jallabiya al amulu min shaar wa robutu gash min jiled fi sulba tou, biga melik juwabu, de eliyah al tishbiti,9Biga al melik rasulu ghaed maa khamsin asakeir le eliyah ghaed de ruwa le eliyah fi ras jebel mahal al huwo gi geni fogo. Ghaed de wonusu le eliya, inta ya rajil allah, melik kelim gal nezil tehet, 10eliyah juwab wa kelim le ghaed de, iza ana rujal allah keli nar ta allah nezil min sama wa haragu inta wa khamsin nas deel. Wa nar jaa min sama wa haragu huwo ma khamsin nas tou de.11Melik ahaziya kaman rasulu le eliyah gahed tani ma khamsin asakeir taniin, wa ghaed de kaman kelim le eliyah, inta ya rajul allah, melik kelim, keli inta nezil tehet bi sura 12Eliyah juwab wa kelim le humon, iza ana rajil allah, keli mar ta allah nezil min sama wa haragu inta wa khamsin nas taki deel, wa tani mara nar jaa min sama wa haragu huwo ma khamsin nas tou de13Lisa kaman melik rasul mujumua nimra talata min khamsin maghatelein or muharibeen, ghaed de arkab fok le jebel wa huwo degiri tehet ma rukuba gedam ta eliya wa asalu huwo wa kelim, inta rajil allah, ana gi asalu inta, ashan haya tai wa haya ta khamsin khadamin taki de keli haya nina kun endu ghima fi ena taki 14Wa hagiga nar jaa min sama wa haragu itniiin mujumua al awel de ghaed wa asakeir tomon lakin keli hasa haya tai ligu ghima fi ena taki.15Malaika ta yahwah kelim le eliyah, ruwa ma huwo wa keli inta ma kafu min huwo. Biga eliya gum wa ruwa ma huwo le melik 16Zaman eliyah wosulu huwo kelim le melik ahaziya, de yau kalam al yahwah kelim, inta rasulu marasulat ashan bi ruwa asalu baal-zebub, allah ta egron ashan mafi allah fi israel al inta bi asalu irshad min huwo ashan kida, inta ma bi gum min serir al inta fogo de, lakin inta bi mutu."17Biga melik ahaziya mutu hasab kalam ta yahwah al huwo kelim le eliyah yehoram bada hakimu bidal huwo, fi sena al taani le yehoram jena ta yehoshaphat melik ta yahudiya, ashan ahaziya kan ma indu jena, 18Ze mashakil taniin ta ahaziya hal kan ma katibu fii kitab ta akhbar al ayam ta muluk ta israel.

Chapter 2

1Wa kan zaman yahwah gi shilu eliyah le sama be wasat hawa shedid. Eliya ruwa ma eliya min gilgal. 2Eliya kelimn le eliyash min fadlak, geni hini ashan yahwah rasulu ana le betal eliyasha juwabu, yahwah hai wa inta hai, ana ma bi sibu inta. Biga humon ruwa le bietel,3Abna ta anbiya al kan fi bietel jaa le eliyasha wa kelim le huwo, hal inta arufu enu yahwah bi shilu haya said taki min inta alella? Eliyah juwabu, naam ana arufu lakin ma keli inta wonusu aan haja de 4Eliyah kelim le huwo, Elisha min fadlak, intezir hini ashan yahwah rasulu ana le ariha. Biga Elisha juwabu, ze yahwah hai wa inta hai, ana ma bi sibu inta biga humon ruwa le ariha.5Biga abna ta anbiya al kan fi ariha jaa le Elisha wa kelim le huwo, hal inta arufu inu yahwah bi shilu haya ta said taki alella? Elisha juwabu, naam ana arufu, lakin ma keli inta wonusu aan haja de 6Biga eliya kelim le huwo min fadlak intezir hini ashan yahwah rasulu ana le urdon. Elisha juwabu yahwah hai wa inta hai, ana ma bi sibu inta, biga humon al itniin ruwa sawa.7Wa khamsin min abna ta anbiyaa wogifu gedam humon bi masafa wa humon al itniin deel wogifu fi taraf nahri al urdon 8Eliyah shilu taraf jelebiya tou wa robutu huwo, wa dugu bahar magita de, bahar gesimu le itniin atraf wa humon al itniin deel douru fi mahal al nashif9Wa baad humon gata bahar, eliyah kelim le elisha, talabu min ana haja ashan an bi amulu le inta gubal ma shilu ana min inta. Elisha juwabu, min fadlak keli roho al inta indu de jaa le ana itniin marat 10Eliyah juwabu, inta asalu haja al saab shedid lakin, iza inta ainu shilu min inta haja de be hasiil le inta lakin iza kan inta ma ainu ana, ma bi hasiil."11Ze humon lisa gi douru, faaja arabiya min nar wa hasiin min nar zahiir, wa gesimu itniin nas deel min baad tomon, eliyah ruwa bi hawa le sama 12Eliisha kan gi ainu wa huwo kore shedid, abu tai, abu tai arabat ta israel wa nas al gi arkab hasiin, huwo ma ainu eliyah tani mara, wa huwo amsuku gumash tou wa seretu humon le itniin.13Huwo shilu gumash ta eliyah al kan waga min huwo wa huwo rijaa wara wa wogif ti taraf nahri urdon 14Huwo dugu bahar gumash ta eliyah de wa huwo kelim, wenu yahwah, allah ta eliyah? Zaman huwo dugu moyo de, moyo gesimu le itniin atraf wa elisha gata le taraf al tani.15Zaman abina ta anbiya al min ariha ainu huwo gedam tomon, humon kelim, roho ta eliyah nezil le elisha biga humon ashan bi gabilu huwo wa humon dengiri gedam huwo 16Humon kelim le huwo, asuma hasa, min biena khudam taki fii khamsin rujal al gowiin. Keli humon ruwa, nina bi asalu wa fetishu said taki, yemkin roho ta yahwah shilu wa jada huwo fii jebel aw fii wodi tani, elisha juwabu, laa ma keli intu rasulu."17Lakin zaman humon hanisu shedid fadiya amulu elisha wa huwo kelim, keli intum rasulu humon, biga humon rasulu khamsin rajil wa humon fetishu le mudat talata yom, lakin humon ma ligo huwo 18Humon rijaa le elisha wa huwo kan gi geni fi ariha wa huwo kelim le humon, ana kan ma kelim le intum gal keli intum ma ruwa?"19Ruja ta medina kelim le elisha, asuma, nina gi asalu inta, hala ta medina kwes ze ma inta gi ainu, lakin moyo de batal wa turab ma kwes 20Elisha juwabu, jebu takum le ana sahan wa wodi melih fogo wa humon jebu le huwo.21Elisha ruwa le ana ta moyo wa kubu melil de fogo, wa huwo kelim, yahwah kelim, ana aliju moyo de min hasa le gedam ma bi kun fii mutu aw ardi al ma gi antij 22Biga moyo kan tala kwes lahadi yom ta hasa. Bi wasat kelim al elisha kan kelim.23Biga elisha ruwa min hinak le bietel wa ze huwo kan gi douru fi sika shabab sukeir kan jaa min medina wa gi hagiru huwo, humon le huwo tala fok ya abu salaa, tala fok ya abu salaa 24Elisha ainu wara tou wa huwo ainu humon, huwo nadi yahwah ashan bi laanu humon biga itniin duob tala min gaba awugu itniin wa arbein min shabab de 25Biga elisha ruwa hinak le jebel karmel wa min hinak huwo rejaa le samaria.

Chapter 3

1Wa fi tamantashar sena ta yehoshaphat melik ta yahudiya, yoram jena ta ahab kan bada hukumu Israel min samariya, huwo hukumu le mudat itnashar sena. 2Huwo amulu haja al shar fi ena ta yahwah, lakin kan ma ze abu wa uma tou ashan huwo agila amud ta hajeer al ghudsi ta baal al abu tou kan amulu 3Lakin huwo lisa gi shilu khataya ta yeroboam jena ta nebat al ghud Israel le amulu katiya wa huwo ma rijaa min humon.4Wa hasa mesha melik ta moab al indu khurfan, huwo wodi le melik ta Israel miya alf khoruf miya alf khoruf, khoruf al indu suf 5Wa baad ahab kan mutu melik ta moab itmarad deed melik ta Israel 6Wa melik yoram sibu samariya fi wokit dak ashan bi zahizu shaab ta Israel le harib7Huwo rasulu resala le yehoshaphat melik ta yshudiya, kelim melik ta moab itmarad deed ana, hal intum bi ruwa ma ana fi harib deed moab? Yehushaphat juwabu, ana bi ruwa ana ze inta, shaab tai ze shaab taki, hasiin tai ze hasiin taki 8Biga huwo kelim, nina bi ruwa hajimu huwo bi yatu teriga yehushaphat juwabu, bi sika ta sahara ta edom."9Wa melik ta Israel ruwa ma melik ta yahudiya wa melik ta edom, humon kan lifu le muda saba yom, wa moyo kan biga mafi, moyo le jesh aw le haiwanat al ruwa ma humon 10Biga melik ta Israel kelim, de shunu? Hal yahwah nadi talata muluk ashan bi silimu humon le ida ta moab11Yehoshaphat keli, fi nebie ta yahwah hina, ashan nina bi rasulu yahwah bi wasat tou, wahid min khadam ta mulukta Israel juwabu wa kelim, Elisha jena ta shaphat fii hina, al kan kubu moyo fi edan ta Elisha 12Yehushaphat kelim, kelima ta yahwah ma inta wa melik ta Israel, yehoshaphat , wa melik ta edom ruwa le huwo13Elisha kelim le melik ta Israel, keli ana amulu le inta shunu? Ruwa le anbiya ta abu wa uma taki. Biga melik ta Israel kelim le huwo, laa ashan yahwah nadi talata muluk deel ashan bi shilu humon le ida ta moab 14Elisha juwab yahwah allah ta junud al ana gi wogif gedam tou, iza ana ma kerimu wojud ta yehoshaphat melik ta yahudiya ana ma bi intibih le inta aw hata bi ainu le inta15Lakin hasa jebu le ana nas ta musika wa amulu musika wa ida ta yahwah nezil le Elisha 16Huwo kelim kida abinu takum hufar fi wadi de 17Ashan yahwah kelim kida intum ma bi ainu hawa, wele intum bi ainu motoro, lakin wadi de bi mala ma moyo wa intum bi ashrab intum wa haiwanat takum wa kulu wa kulu haja takum al hai18De haja besit fi ena ta yahwah wa huwo Kaman bi wodi le intum Intisar ala moabiteen 19Intum bi katulu ayi medina al muhasan(Gowi) wa ayi medina al kwes, gata takum ayi shejar al kwes, wogifu takum kulu majari ta moyo, wa demiru takum ayi gata ta ardi ta hujaar al kwes."20Wa fi sabah fi zaman ta gedimu zebiha, moyo beda jaa min itijah ta edom; beled kan maliyan be moyo21Wa zaman nas moabeen kulu asuma enu melik jaa ashan bi harib deed humon, humon bad limu nefsa tomon sawa ayi zol al bi agdeer libisu gumash ta harib wa humon ruwa wogif fi hudud 22Humon gum sabah bedir wa shemish kan gi bada wala aakis fir as moyo wan as moab ainu moyo gedam tomon gi bienu ahmar ze doom 23Humon kore shedid, de doom muluk deel hagiga demiru wa humon katulu baad tomon, biga hasa keli nina ruwa seregu hajat min humon24Zaman humon jaa le khima ta Israel shaab ta Israel gum wa hajimu moabin wa humon jere min gedam tomon. Jesh ta Israel turudu moabin wa katulu humon 25Humon demiru mudun wa ayi geta ardi al kwes kan ayi zol gi gada hajeer lahadi huwo kati kulu. Humon gofulu ayi majra ta moyo wa gata ayi shejar al kwes wa humon sibu bes kir hares ma hujaar al fogu, lakin asakiir al jahiziin hajimu huwo26Zaman mesh melik ta moab ainu huwo gi tala khasran fi harib de huwo bada shilu maa huwo subumiya rujal gi istakhdimu seaf ashan humon bi ruwa le melik ta edom lakin humon fashal 27Biga jena tou al kebir al kan gi ruwa shilu hokum baad huwo, wa huwo gedimu jena de ze zebiha al gi haragu fir as syr (Heta) wa kan de wajaa shedid le Israel. Wa jesh ta Israel sibu melik mesha wa humon rejaa wara le ardi tomon.

Chapter 4

1Wa kan fii mara ta wahid min abna ta anbiya jaa gi kore le Elisha, wa kelim, kadam taki al huwo rajil tai mutu wa inta arufu kadam taki huwo zol al gi kafu yahwah, hasa zol ta dayin jaa ashan shilu itniin iyal tai ashan bi kun abide tou 2Biga Elisha kelim le hiya keli ana amulu le inta shunu? Wori le ana inta indu shunu fi biet? Hiya kelim, kadam taki ma indu ayi haja biet, ella guruma ta ziet.3Yala Elisha kelim, ruwa dayinu gurumat min jeranat taki, gurumat al fadi, dayinu ketir kan inta bi a geter 4Wa keli inta dakalu fi auda taki wa kufulu nesfa taki wa iyal taki juwa auda, wa kubu ziet fi gurumat de kulu wa tala gurumat al mala bi taraf."5Biga hiya tala min Elisha wa ruwa gofulu nefsa tou wa iyal tou, humon jebu gurumat de le hiya, wa hiya malau bi ziet 6Zaman gurumat de biga maliyan, hiya kelim le jena tou, jibu le ana guruma tani, lakin huwo kelim le hiya, gurumat de kalasu wa ziet de wogif main dofugu.7Biga hiya jaa wa kelim le rujal allah. Huwo kelim, ruwa beyou ziet, wa dafa dayin takin, wa esh inta wa iyal taki ma bagi de."8Fi yom tani Elisha ruwa le shunem wa kan fi mara azima gi iesh hinak; hiya talabu min huwo ashan bi akulu ma hiya ze kulu ma Elisha gi ruwa huwo gi amulu, huwo gi wogif hinak wa gi akulu 9Mara de kelim le rajil tou, asuma hasa, ana arufu inu zol de huwo mukadas, rujul allah al dayiman huwo gi jaa ruwa min hini.10Keli nina amulu auda sukeir fok tabiet le elisha wa nina bi wodi seiri fogo wa teribeza wa kursi wa lamba ashan kan huwo jaa le nina , huwo bi geni hinak. 11Wa fi yom tani elisha jaa tani mara wa huwo wogif hinak, huwo geni fi auda de wa akudu raha.12Elisha kelim le Gehazi kadam tou, nadi mara al min shunamit de wa zaman huwo nadi hiya, hiya jaa wa wogif gedam tou 13Elisha kelim le huwo, kelim le hiya, inta taabu nefsa taki kulu ashan bi ihtam ma nina. Keli amulu shunu ashan inta, keli nina wonusu le melik ashan inta aw le ghaed ta jesh, hiya juwabu, ana gi geni fi wasat shaab tai."14Biga elisha kelim, keli nina amulu shunu le hiya, gehazi juabu, hagiga hiya ma indu jena, wa rajil biga ajuz 15wa elisha juwabu, nadi hiya. Zaman nadi hiya, hiya wogif fi bab 16Elisha kelim baad sena wahid fi nefsa al zaman, inta bi kun indu jena, hiya kelim laa, said tai wa rujul allah, ma keli inta kabasu kadam.17Wa mara de hamil wa weledu jena weled fi nefsu zaman fi sena al baadu. Ze elisha kelim le hiya 18Zaman jena de raba, fii yom tani huwo ruwa le abu tou, huwo kan ma al hassa deen 19Huwo kelim le abu tou, ras tai, ras tai, abu tou kelim le khadim tou, shilu huwo le uma tou 20Zazman khadim de shilu weled le uma tou, jena de geni fi rukuba ta uma tou lahadi nus ta nahar wa huwo mutu.21Biga mara gum fok wa ragidu jena de fi serir ta rujul allah wa gofulu bab wa tala bara, 22Hiya nadi rajil tou wa kelim, min fadlak rasulu le ana wahid khudam wa humar ashan ana bi jere le rujul allah wa bi rejaa."23Rajil tou kelim, malu inta deeru ruwa le huwo allela? De ma shahar jedid wa ma yom sebit? Hiya juwabu, kulu haja bi kun kwes 24Biga hiya jahizu humar de wa kelim le kadim tou, sugu be sura, ma keli inta ruwa biraha lahadi ana yau bi kelim.25Biga hiya ruwa wa jaa le rujul allah fi jebel karmal. Zaman rujul allah ainu hiya bi masafa, huwo kelim le gehazi kadam tou, ainu yamdhak mara al shunamit gi jaa 26Min fadlak jere le hiya wa kelim le hiya gal, hal kulu haja kwes ma inta wa rajil ma jena taki? Hiya juwabu kulu kwes."27Zaman hiya wosulu le rujul allah fi jebel, hiya amsuku kuraa tou. Gehazi jaa wa midu hiya beid lakin rujul allah kelim, sibu hiya ashan hiya tabaan wa yahwah dusu mushkila de min ana, wa ma wori le ana."28Biga hiya kelim, hal ana asalu min inta jena, ya said tai? Ana kan ma kelim gal, ma keli inta kabasu ana. 29Wa elisha kelim le gehazi, jaisu nefsa le safar wa shilu hajat(asaya) tai fi ida taki. Ruwa le beit tou, iza inta ligo ayi zol, keli inta ma selemu wa iza ayi zol selemu inta, keli inta ma juwabu wa kutu asaya tai de fi wosa ta jena de."30Lakin uma ta jena de kelim, yahwah hai wa inta kaman hai, ana ma bi sibu inta. Biga elisha gum fok wa ruwa wara hiya 31Gehazi jere gedam min humon wa wodi asaya de fi wosa ta jena de, lakin jena de ma wonusu wa ma asuma wa gehazi rejaa le elisha wa kelim jena de ma gum."32Zaman elisha wosulu fi beit,jena de kan mutu wa huwo lisa kan fi serir 33Biga elisha ruwa juwa wa gofulu bab wara huwo wa jena de wa huwo seli le yahwah 34Huwo ruwa fok wa num fi gisim ta jena de, huwo wodi kasma tou fi kasma, wa ena fi ena, wa iden fi iden tou wa huwo midu gisim tou fi gisim ta jena de, wa gisim ta jena de tala sukun.35Biga elisha gum fok wa douru fi juwa ooda wa tani mara huwo ruwa midu gisim tou fi gisim ta weled de. Biga jena de atis saba marat wa huwo fata ena tou 36Wa elisha nadi gehazi wa kelim, nadi mara al min shunamit de, nadi hiya wa hiya jaa fi ooda. Elisha kelim, arfa jena taki 37Biga hiya dengiri wosa ta hiya le tehet fi kura tou wa dengiri fi al ardi wa biga shilu jena tou wa ruwa le bara.38Elisha jaa tani mara le gehazi wa kan fi majaa fi beled, wa abna ta anbiya kan gi gedam huwo, huwo kelim le kadim tou, wodi guruma kebeir fi nar wa rakabu mulah seliga le abna ta anbiya 39Wahid min humon ruwa fi gaba ashan bi legetu khuda rawal huwo ligu karma ta gaba wa huwo limu garaa ta gaba ketier fi gita ta gumash tou. Humon gata kudurawat de wa wodi fi mulah seliga de, wa humon kan man arufu noeya ta khudarawat de shunu.40Biga humon gesimu seliga de le rujal de ashan bi akulu, baad zaman wa humon kan gi akulu, humon kore shedid wa kelim ya rujal allah, fi mutu fi guruma de. Wa humon ma bi agdeer akulu seliga de tani mara. 41Lakin elisha kelim, jiibu takum degig, huwo kubu degig de fi guruma de wa kelim, gesim takum le shaab, ashan keli humon akulu, wa biga kan mafi ayi haja al bi augu humon fi guruma.42Kan fi rajil jaa min baal shalisha le rujal allah wa huwo jebu bakura(hasad jedid) ta ishriin esh ta shaer wa bakura ta dura huwo kelim, wodi de le shaab ashan humon bi akulu 43Khadim tou kelim, shunu, ana bi agdeer gesimu de le miya rujal? Lakin elisha kelim wodi de le shaab, ashan humon bi akulu, leanu yahwah yau kelim gal humon bi akulu wa humon bi fadulu bagi 44Biga khadim tou gesimu le humon, humon akulu wa humon sibu gabi besh ze kalam ta yahwah kan waadu.

Chapter 5

1Wa naaman kan ghaed ta jesh ta melik ta aram, huwo kan azim wa zol mustaram fi ena ta said tou, ashan bi wasat tou yahwah kan wodi Intisar le aram, huwo Kaman kan gowi, rajil shujaa, lakin huwo kan indu juzan 2Arameen kan ruwa amulu harib fi mujmuat fi ardi ta Israel wa humon shilu biniya sukeir wa hiya gi ishtakal le mara ta naaman.3Biniya de kelim le saida tou, ana kan gi itmana enu said tai bi kun fii ma nebie al kan fi samariya, wa how kan bi aliju said tai min juzam tou de. 4Biga naam ruwa wa kelim le melik lalam al biniya al sukeir al min ardi ta Israel de kelim.5Biga melik ta aram kelim, ruwa hasa, wa ana bi rasulu resala le melik ta Israel. Naaman ruwa wa shilu ma huwo ashara wazna ta fedha, sita alf gita ta dahab wa ashara geyarat min gumashat 6Huwo Kaman juwab le melik ta Israel gi kelim, hasa kan resala de wosulu inta bi arufu huwo min juzam tou."7Zaman melik ta Israel agara juwab de, huwo sheritu gumashat tou wa kelim, hal ana allah, ashan bi katulu wa ashan bi hai ashan zol de bi kelim enu huwo deer ana keli aliju zol min juzam tou? Keli intum arufu kaanu huwo gi bada fetish mashakil ma ana."8Wa zaman Elisha rujul allah asuma gali, melik ta Israel sheritu gumashat tou huwo rasulu resala le melik gi kelim, leh inta sheretu gumashat taki? Hasa keli huwo jaa le ana, wa huwo bi arufu gal fii nebie fii Israel. 9Biga naaman jaa ma hasiin wa arabat tou wa huwo wogif fi bab ta beit ta Elisha 10Elisha rasulu marasula le huwo gi kelim, ruwa wa dakalu gisim taki fi nahri urdon sabaa marat wa gisim taki bi rejaa, wa inta bi kun nedif."11Lakin naaman kan zaalan wa tala bara wa kelim, asuma, ana fekir enu huwo hagiga bi tala bara le ana wa bi wogif wa nadi isim ta yahwah allah tou, wa huwo bi hariku ida tou fi mahal ta ayan wa ana bi aliju min juzam tai 12Hal abanah wa pharpar, humon ma anhar ta demishg, ahsiin min kulu moya ta Israel? Kan keli ana beredu fi humon wa ana ma bi kun nedeif? Biga huwo rejaa wa ruwa be zalan.13Biga khudam ta naaman jaa gerib wa kelim le huwo, abu tai, iza nebie kelim le inta ashan bi amulu haja al saab, hal inta ma bi amulu wa kan bi ketier, biga, zaman huwo kelim le inta, dakalu nefsa taki wa inta bi kun nedief 14Biga huwo ruwa wa dakalu nefsa tou saba marat fi nahri urdon, amulu irshadat ta rujal allah, lahan tou kan rejaa tani mara ze gisim ta jena sukeir, wa huwo kan biga kwes aliju.15Naaman rejaa le rujul allah, huwo wa kulu nas al ma huwo, wa jaa wa wogif gedam huwo, huwo kelim, asuma, hasa ana arufu gal mafi allah tani fi ardi de kulu ella fi Israel, ashan kida min fadlak shilu hadiya de min kadam taki 16Lakin Elisha juwabu, yahwah hai, al ana gi wogif gedam tou. Ana ma bi shilu ayi haja. Naaman hanisu Elisha ashan bi shilu hadiya de, lakin huwo aba.17Biga naaman kelim iza kan laa, biga ana gi asalu inta ashan keli wadi le kadam taki itniin humula ta humar min turab, ashan min hasa wa le gedam, kadam taki ma bi wodi ayi tegdima al haragu wele zebiha le ayi allah ella yahwah 18Wa bi teriga al wahid de keli yahwah afii kadam taki, wa de zaman al melik tai ruwa le biet ta rimmon ashan bi seli hinak, wa huwo teki fi ida tai wa asjud fi biet ta rimmon. Yahwah keli afi kadam taki fi haja de. 19Elisha kelim le huwo, ruwa bi salam, biga naaman ruwa.20Huwo safir bi masafa guseir wa gehazi khadam ta Elisha rujul allah kelim le nefsa tou, asuma, said tai aba naaman al aramati ashan huwo ma rudu hadiya min ida tou, yahwah hai, ana bi jere wara huwo wa shilu haja min huwo 21Biga gehazi ruwa wara naaman, zaman naaman ainu huwo gi jere wara huwo, huwo nezil tehet min arabiya tou ashan bi gabilu huwo wa kelim hal kulu haja kwes? 22Gehazi kelim kulu haja kwes said tai rasulu ana gal, asuma hasa fii itniin shabab min abna ta anbiya humon jaa min jebel ta Ephraim. Min fadlak wodi le humon wazna ta fedha wa itniin getaat ta gumashat."23Naaman juwabu, ana muksut ashan bi wodi le inta itniin waznat naaman asalu gehazi wa robutu itniin wazna ta fedha fi itniin gufa ma itniin gear ta gumashat wa wodi humon le itniin min khudam tou al humon kan gi arfau akiyas de wa humon kan gi ruwa gedam ta gehazi 24Zaman gehazi wosulu fi jebel, huwo shilu akiyas ta fedha de min iden tomon wa dusu humon fi biet wa turudu humon bara wa humon ruwa 25Zaman gehazi ruwa wa wogif gedam said tou, Elisha kelim le huwo, inta jaa min wen ya gehazi? Huwo juwabu, khadam taki ma ruwa fi ayi mahal."26Elisha kelim le gehazi, kan ruhu tai maa ma inta zaman al zol de rejaa arabiya tou ashan bi gabilu inta? Hal de wokit al bi shilu gurush wa gumashat, wa zieton wa karma wa ghanama wa bagara wa khadamin al rujal wa nuswan? 27Wa biga juzam ta naaman bi jaa le inta wa ajiyal taki lellabad. Biga gehazi tala bara min getam tou, indu juzam abiyat zi telij.

Chapter 6

1Al awulat ta al kuhana kelim le Alisha, ''Al makan al nina bi geni ma itakum biga suker kalis le nina kulu. 2Arjuk kede nina rua le al Ardon, wa kede ayi rajil gata sejera tehet inak, wa kede nina abinu makan le nina inak al nina biga bi geni fogo.'' Alisha juabu, ''Itakum bi agder rua gidam.'' 3Wahid min umon kelim, ''Arjuk rua ma kadamin taki.'' Alisha juabu, ''Ana bi rua.''4Kida uwo masa ma umon, wa zaman umon ja le Ardon, umon bada le gata asjar tehet. 5Lakin ze wahid kan bi gata, al ras fas/balata waga fijua al moyo; uwo kore wa kelim, ''Ah la, said tai, uwo kan asalu!''6Kida al rajul Allah kelim, ''Uwo kan waga wen?'' Al rajil wori le Alisha al makan. Uwo biga gata kasab, jadau fi la moyo, wa amulu sankal hadid. 7Alisha kelim, ''Arfa uwo fuk.'' Kida al rajil midu iden tao wa amsuku uwo.8Hasa al melik ta Aram kan sabibu harb dit Israil. Uwo sawiru ma kadamin tao, kelim, ''Muasker tai bi kun fi wa makan zede.'' 9Kida al rajul Allah rasal le a;l melik ta Israil, kelim, ''Kelik haris mata mur le makan dak, lianu al Aramien bi rua tija dak.''10Al melik ta Israil rasal risala le al makan al yau rajul ta Allah kan wonusu wa anziru uwo. Aktar min wahid au itniin, zaman al melik masa inak, uwo kan biga haris. 11Al melik ta Aram kan zalan an inzarat delin, wa uwo nadi kadamin tao wa kelim le umon, ''Itakum ma mumkin bi wori le ana munu wasat nina yau le al melik ta Israil?''12Kida wahid ta kadamin tao kelim, ''La, said tai, melik, lianu Alisha al nebi fi Israil wori le melik ta Israil al kelimat al ita wonusu fi jua gurfa num taki!'' 13Al melik juabu, ''Rua wa ayinu Alisha yau fi bewen kida Ana biga bi rasulu rijal wa bi gobudu uwo.'' Kan wori le uwo, Ayinu, uwo yau fi Dotham.''14Kida al melik rasal hasasin le Dothan, markibat, wa jess ketir. Umon ja be lel wa gordonu al medina. 15Zaman al kadam ta rajul ta Allah kalas gum bediri wa rua bebara, kalas, jess ketir ma hasain wa marakibat gordonu al medina. Kadam tao kelim le uwo, ''Ah, said tai! Nina bi amulu sunu?'' 16Alisha juabu, ''Mata kafu, lianu delin al yau ma nina umon aktar min delin al yau ma umon.''17Alisha seli wa kelim, ''Yahuah, Ana asalu gali ita bi fata uyun tao kede uwo biga ayinu.'' Biga Yahuah fata uyun al kadam, wa uwo saf. Kaman, al jebel kan malian be hasasin wa marakibat ta nar hawuli Alisha! 18Zaman al Aramein ja tehet le uwo, Alisa sala le Yahuah wa kelim, ''Adrab nas delin amiyan, Ana asalu ita,''Kida Yahuah amulu umon amianin, bes ze Alisha kan asalu, 19Biga Alisha wori al Aramien, ''De yau ma al sika, wele de yau al medina. Taal takun wara ana, wa Ana bi silu itakum le al rajil al itakum bi fetisu fogo uwo.'' Biga uwo gedimu umon le Samiria.20Uwo kan biga hasal zaman umon kan ja jua Samiria, Alisha kelim, ''Yahuah, fata al uyuun ta rujal delin biga kede umon ayinu.'' Yahuah fatao uyuun tomon wa umon safu, wa kalas, umon kan fi nus ta al medina ta Samiria. 21Al melik ta Israil kelim le Alisha, zaman uwo saf umon, ''Abu tai, kede Ana katulu umon? Kede Ana katulu umon?''22Alisha juabu, ''Ita lazim ma bi katulu umon. Biga ita bi katulu delin al ita kalas salu asir/masajin ma sef wa kos/danga taki? Wodi akil wa moyo gidam umon, kede umon biga akulu wa asrab, wa rua said tomon.'' 23Kida al melik jahisu akil kifaya le umon, wa zaman umon kalas akal wa sirib, uwo rasal umon bara, wa umon masa wara le said tomon. Kimiya asakir ta Aramien delin biga ma rija le zaman towil fijua al art ta Israil.24Bat dak Ben Hadad melik ta Aram de limu kulu jes tao wa hajam Samiria wa gobudu uwo. 25Kida inak kan jiyan/maja sedid fi Samaria. Biga , umon asiru uwo lakadi ras himar biga kan bi isteru/biu be tamania gitaat ta fida, wa robao ta awusak hamama be kamsa gitaat ta fida. 26Ze al melik ta Israil kan bi mur gerib be al heta/hos, mara tani kore le uwo, kelim, ''Saidi, said tai,melik.''27Uwo kelim, ''Kan Yahuah biga ma sayidu ita, kef biga Ana bi sayidu ita? Fi ayihaja inak bija min al maon degit au maon masurub?'' 28Al melik istamart, ''Sunu yau bi azibu ita?'' Hia juabu, ''Mara de kelim le ana, 'Wodi welet taki ashan nina bi akulu uwo alela, wa nina bi akulu welet tai bukura.''' 29Kida nina bi rakabu welet tai wa akulu uwo, wa Ana kelim le hia fi yom al tani, ''Wodi welet taki asahan nina bi akulu uwo, lakin hia kan dusu welet ta hia.''30Kida zaman al melik sima al kilimat ta al mara, uwo sarat gumsat tao(hasa uwo kan masi be al heta/hos(, wa al nas ayinu wa saf gali uwo indu gumassawal be rukba, dit gilit tao. 31Biga uwo kelim, ''Kede Allah amulu kida le ana, wa kaman aktar, kan al ras ta Alisha welet ta Shaphat fadulu fogo uwo alela.''32Lakin Elisha kan bi geni fi bet tao, wa al shiuk kan gaidin ma uwo. Al melik rasal rajil min uwo, lakin zaman al murasila ja le Alisha, uwo kelim le al shiuk, ''Ayinu kef welet de ta katil kan rasulu le silu ras tai bara? Ayinu, zaman al marasla ja, gofulu al bab, wa amsuku al bab mokful le uwo. De yau ma sort kurain ta said tao wara uwo?'' 33Zema uwo kan lisa bi wonusu ma umon, kalas, al murasula ja tehet le uwo. Al melik kan kelim, ''Kalas, muskila de ja min Yahuah. Le biga Ana bi istena le Yahauh bat kida?''

Chapter 7

1Alisha kelim, ''Asma al kalam ta Yahuah. De yau sunu Yahuah kelim: 'Bukra ze zaman de wozin ta degit bi biu/isteru be fida wahid, wan itniin wozanat ta barley be akir wozin/taman, fi al abab ta Samiria.''' 2Biga al kait fogo iden tao melik wodi juab ta rajul ta Allah, wa kelim, ''Ayinu, hata kan Yahuah biga amulu sababik fi sama, seyi haja de bi hasil?'' Alisha juabu, ''Ayinu, ita bi suf uwo bi hasil ma uyuun taki, lakini ita ma bi akulu ayihaja min fogo.''3Hasa inak kan arba rujal indum juzam/jengeli adil bebara al bab medina. Umon keim le badun tomon, ''Le bes nina bi geni ini lakadi nina mutu? 4Kan nina kelim gali nina kede rua fijua al medina, biga al jiyan yau fi al medina, wa nina bi mutu inak. Lakin kan nina lisa bi geni ini, nina lisa bi mutu. Hasa biga, taal, kede nina rua le al jess ta al Aramien. Kan umon sibu nina hai, anina bi geni hai, wa kan umon katulu nina, anina bes bi mutu.''5Kida umon gum fok be geribsbah le rua fogo al muasker ta Aramein; zaman umon wosulu be al bara ta al muasker, inak kan mafi wahid inak. 6Lianu Rabana kan biga amulu/sibu al jess Aramein asma izaaj ta markabat, wa izaaj ta hasasin_al izaaj ta jess ketir tani, wa umon kelim le badun tomon, ''Al melik ta Israil kalas ajiru al muluk ta al Hittitein wa Masirein le ja dit nina.''7Bekida al asakir gamu wa jere mini al geribsabah; umon sibu kemat tomon, hasasin tomon, hamir tomon wa al kema ze ma uwo, wa jere le haya tomon. 8Zaman al rijal indu juzam/jengeli ja le barata al kema, umon masa fijua kema wahid wa akulu wa asurybu, wa arfa bara fida wa dahab wa gumasat, wa masa wa dusu umon. Umon ja wara wa dakalu fijua kema tani wa arfao hajat bara min inak kaman, wa masa wa dusu.9Biga umon kelim le badun tomon , ''Nina ma bi amulu kuwes/sah.Yom de yau yom ta akbar kuwes, lakin nina biga bi askut an uwo. Kan nina istenu lakadi besabah, ugubat bi waga fogo nina. Hasa biga , taal , kede nina rua wa wori le betmelik.'' 10Kida umon masa wa nadi al hurasbab ta al medina. Umon wori le umon, kelim, ''Nina masa le al kema ta al Aramein, lakin inak kan mafi wahid inak, wele al sort ta ayiwahid, lakin inak kan al hasasin morbut, wa al hamir morbut, wa al kemat ze ma umon.'' 11Biga al hurasbab kore be ilan kabarat de le bara, wa biga kan wori fijua al bedmelik.12Biga al melik gum bilele wa kelim le kadamin tao, ''Ana bi wori le ita hasa sunu al Aramein kalas amulu le nina. Umon aruf gali nina jiyanin, kida umon kalas rua bara min al kema le dusu nufustomon fi al gabat. Umon bi kelim, 'Zaman umon ja bara min al medina, nina bi silu umon hai, wa rua fijua al medina.''' 13Wahid ta al kadamin ta melik juabu wa kelim, ''Ana bi asalu ita, kede juzu rijal silu kamsa min al hasasin al fadulu, al kan sibu fi al medina. Umon biga ze kulu al sukan ta Israil al tanin al yau fadulu_mazam kalas hasa matu; kede nina rasulu umon wa ayinu.''14Kida umon salu itniin markibat ma hasasin, wa al melik rasal umon wara al jess ta al Aramein, kelim, ''Rua wa ayinu.'' 15Umon masa wara umon le al Ardon, wa kulu al sika kan malian be malabis wa hajat al al Aramein kalas jadau bara be sura tomon. Kida al murasilin rija wa wori le melik.16Al nas masa bara wa fadi al kema ta al Aramien. Kida wozin ta degit nedif kan bi biu be taman besit, wa itniin wazanat ta barley be sekel, bes ze al kelima ta Yahuah kan kelimu. 17Al melik kan amiru al kait al bi kun mosuol fi al buaba, wa al nas dusu uwo tehet fi al babsare. Uwo mat ze al rajul ta Allah kan kelim, al wonusu zaman al melik kan ja tehet le uwo.18Kida uwo hasal ze al rajul ta Allah kan wori le al melik, kelim, ''Ze zaman de fi al bab ta Samiria, itniin wazanat ta addas bi kun fi be taman rekis, wa mizan ta degit nedif be arkas taman.'' 19Al kait dak kan juabu al rajul Allah wa kelim, ''Ainu, hata kan Yahuah biga amulu sababik fi sama, sayi hajat de bi hasil? Alisha kan kelim, ''Ayinu, ita bi suf/ragibu bi hasil ma uyuun taki, lakin ita ma bi ayihaja minu.'' 20De yau bedab sunu hasal le uwo, lianu al nas dusu uwo fi la bab, wa uwo mat.

Chapter 8

1Hasa Alisha kalas wonusu le al mara al welet uwo kan rijau le haya. Uwo kelim le hia, ''Gum, wa rua ma nasbet taki, wa geni fi ayimakan ita biakder fi beled tani, ashan Yahuah kalas nadi le maja/jian al bi ja fogo art de le muda saba senawat.'' 2Kida al mara gam wa hia tii le kalam ta al rajul Allah. Hia masa ma nasbet tao wa geni fi al art ta al Phalastinen saba senawat.3Uwo ja an al nihaya ta saba senawat al mara de rija min al art ta al Phalastinen, wa hia masa le al melik le asalu uwo le bet hia wa le art ta hia. 4Hasa al melik kan bi wonusu ma Gehazi al kadam ta al rajul ta Allah, kelim, ''Arjuk wori le ana kulu al hajat kebir al Alisha kalas amulu.''5Biga ze uwo kan bi wori le melik kef Alisha kan rijau le haya al jena al kan mutu, al nefsu mara al welet hia uwo rijau le haya ja le asalu al melik le bet wa art ta hia. Gehazi kelim, ''Said tai, melik, al mara de yau, wa de yau welet hia, al Alisha rijau le haya.'' 6Zaman al melik asalu al mara an welet hia, hia wadihu biga le uwo. Kida al melik amar dabit tani le hia, kelim, ''Wodi wara le hia kulu al kan haga wa kulu al hasat/intaj ta mazra mini al yom al hia sibu al art lakadi jasa.''7Alisha ja le Dimask wen Ben Hadad al melik ta Aram kan ayan. Al melik kan wori, ''Al rajul ta Allah kalas ja ini.'' 8Al melik kelim le Hazael, ''Silu hadia fi iden taki wa rua gabilu al rajul ta Allah, wa tasawar ma Yahuah abri/wasat uwo, kelim, 'Ana bi tala kuwes min marat de?''' 9Kida Hazael masa le gabilu uwo wa salu hadia ma uwo ta ayi sikil ta haja kuwes le Dimask, arfau be arbayin jimal. Kida Hazael ja wa wagaf gidam Alisha wa kelim, ''Welet taki Ben Hadad melik ta Aram kan rasulu ana le ita, kelim, 'Ana bi tala kuwes min marat de?''10Alisha kelim le uwo, ''Rua, kelim le Ben Hadad, 'Ita be taakit bi tala kuwes,' lakin Yahuah kalas wori le ana gali uwo be taakit bi mutu.'' 11Biga Alisha asara le 12Hazael lakadi uwo kan fadia/kajal amsuku, wa al rajul Allah baka/kore. Hazael saal, ''Le ita bi kore, said tai?'' Uwo juabu, ''Ashan Ana aruf al sar/haja batal al ita bi amulu le al nas ta Israil. Ita bi kutu markasguwa tomin fogo nar, wa ita bi katulu sabab tomon ma al siuf, gitaat ze wasak al sukerin tomon, wa fagau fadi hamilanin tomon.''13Hazael juabu, ''Munu yau kadam taki, al uwo biga bi amulu haja kebir de? Uwo yau kelib bes.'' Alisha juabu, ''Yahuah kalas wori le ana gali ita bi kun melik ala Aram.'' 14Biga Hazael sibu Alisha wa ja le said tao, al kelim le uwo, ''Sunu yau Alisha kelim le ita?'' Uwo juabu, ''Uwo wori le ana gali ita bi tala kuwes. 15Biga bat yom min kabar de Hazael salu al batania wa dakalu fi moyo, wa katau fok usa ta Ben Hadad ashan uwo bi mutu. Biga Hazael biga ja melik fi makan tao.16Fi al senat kamis ta Joram welet ta Ahab , melik ta Israil, Yehoram bada le hukum. Uwo kan al welet ta Yehoshaphat melik ta Yahuzah. Uwo bada le hukum zaman Yehoshaphat kan melik ta Yahuzah. 17Yehoram kan itniin_teletin senawat fi umor zaman uwo bada le hukum, wa uwo hakam le tamania senawat fi Arselim.18Yehoram dowuru fi al turuk ta muluk ta Israil, ze al bet ta Ahab kan bi amulu; fa uwo kan mau bit Ahab ze mara tao, wa uwo amulu hajat batal fi ena ta Yahuah. 19Lakin bes , ashan kalam kadam tao Daud, Yahuah ma dairu demiru Yahuzah, ze ma uwo kalas wori le uwo gali uwo daiman bi wodi le uwo sulala/ajial.20Fi ayom Yehoram, Adom marit min tehet al iden ta Yahuzah, wa umon kutu melik fok nufustomon. 21Biga Yehoram abar ala le Zair ma kulu markibat tao. Zaman al Adomien gordonu Yehoram, markab kiadat tao gam fok wa hajam umon asna al alel/bilel; lakin jess Yehoram jere bara wa masa wara le biut tomon.22Kida Adom kan biga fi tamarut dit al hukum ta Yahuzah le hata yomun haza. Lubnah kaman itmarat fi nefsu zaman. 23Ze le al umur/hajat bi iktas Yehoram, kulu al uwo amalu, delin kulu ma moktub fi al kutub ta al ahdas ta al muluk ta Yahuzah? 24Yehoram akat raha ma abuhat tao wa kan dofunu ma umon fi al medina ta Daud. Biga Ahaziah welet tao biga ja melik fi makan tao.25Fi al itnasar sena ta Yoram welet ta Ahab, melik ta Israil, Ahaziah welet ta Yehoram, melik ta Yahuzah, bada le hukum. 26Ahaziah kan itniin_isirin senawat fi umor zaman uwo bada le hukum; uwo hakam le wahid sena fi Arselim. Isim umu kan Athaliah; hia kan al bit ta Amri, melik ta Israil. 27Ahaziah dowuru fi al sikat ta al bet ta Ahab; uwo amulu kan haja batal fi ena ta Yahuah, ze al bet ta Ahab kan amulu, lianu Ahaziah kan welet al nesib au rajil binia fi bet ta Ahab.28Ahaziah masa ma Yoram welet ta Ahab, le sakila dit Hazael, melik ta Aram, fi Ramoth Gilead. Al Aramein awugu Yoram. 29Melik Yoram raja le al ilaj fi Jezreel min al juruh al Aramein awugu fogo uwo fi Ramah, zaman uwo sakal dit Hazael melik Aram. Kida Ahaziah welet ta Yehoram, melik ta Yahuzah, masa tehet le Jezreel lr ayinu Yoram welet ta Ahab, ashan Yoram kan biga muawak.

Chapter 9

1Alisha al nebi nadi wahid ta al awulat ta al ambia wa kelim le uwo, ''Libisu le mamoria, biga silu kizas zet suker de fi ida wa rua le Ramoth Gilead. 2Zaman ita wosulu, fetisu le Jehu welet ta Yahushaphat welet ta Nimshi, wa rua jua wa kede uwo gum fok min nus zumala tao, wa silu uwo le jua diwan. 3Biga silu al kizas ta zet wa kubu uwo fok ras tao wa kelim, 'Yahuah kelim zede: ''Ana kalas masahu ita melik ala Israil.''' Biga fata al bab, wa jere bara; ma ta akir.''4Kida al rajil suker, al nebi suker, masa le Ramoth Gilead. 5Zaman uwo wosulu, kaman, al kiadat ta al jess kan gaidin. Kida al nebi suker kelim, ''Ana kalas ja le sabab le ita, kait.'' Jehu juabu, ''Le yatu min nina?'' Al nebi suker juabu, ''Le ita, kait.'' 6Kida Jehu gam wa masa fijua al bet, wa al nebi kubu al zet fok ras tao wa kelim le Jehu, ''Yahuah, al Allah ta Israil, kelim zede: 'Ana kalas masau ita melik ala al nas ta Yahuah, ala Israil.7Ita lazim katulu al usra ta Ahab said taki kida ashan Ana biga bi dafa al dom ta kadamin tai al ambia wa al dom ta kulu al kadamin ta Yahuah al kan katulu be al iden ta Jezebel. 8Lianu al usra ta Ahab kulu bi mutu, wa Ana bi gata min Ahab ayi jena welet, hata uwo yau abit au zol hur/ma abit.9Ana bi amulu al bet ta Ahab ze al bet ta Yeroboam welet ta Nebat wa ze al bet ta Baasha welet ta Ahijah. 10Al kilab bi akulu Jezebel fi Jezreel, wa inak ma bi kun zol wahid al bi dofunu hia.''' Biga al nebi fata al bab wa jere bara.11Biga Jehu tala bara le al kadamin ta said tao, wa wahid kelim le uwo, ''Saii ayihaja kulukuwes?'' Jehu juabu umon, ''Itakum aruf al rajil wa al sikil ta hajat uwo kelim. 12''Umon kelim, ''De yau kidib. Wori le nina.'' Jehu juabu, ''Uwo kelim zede wa gali le ana, wa uwo kaman kelim, 'De yau sunu Yahuah kelim: Ana kalas masahu ita ze melik ala Israil.''' 13Biga ayi min umon besura agila bara gumasatn tomon al bebara wa kutu tehet Jehu fi al fok ta al kabkab. Umon afuku al buk/trumbeta wa kelim, ''Jehu yau melik.''14Fi teriga de Jehu welet ta Yehoshaphat welet ta Nimshi itjasa dit Yoram. Hasa Yoram kan bi difau Ramoth Gilead, uwo wa kulu Israil, ashan al Hazael melik ta Aram, 15lakin melik Yoram kan rija wara le Jezreel le bi aliju min al juruh al Aramien kan awugu fogo uwo, zaman uwo kan sakal dit Hazael melik ta Aram. Jehu kelim le al kadamin ta Yoram, ''Kan de yau raya taki, biga kede wahid ma tefes wa rua bara min al medina, ashan kede rua wori akbar de fi Jezreel.'' 16Kida Jehu arkab fi markiba le Jezreel; lianu Yoram kan bi akudu raha inak. Hasa Ahaziah melik ta Yahuzah kan ja le ayinu Joram.17Al rajilgafir kan wagif fok al buruj fi Jezreel, wa uwo ayinu al mojumu ta Jehu ze uwo bi ja min bayit; uwo kelim, ''Silu rajulhusan, wa rasulu uwo bara le gabilu umon; wori le uwo sunu bi kelim, 'Itakum bi ja fi salam?''' 18Kida al rajil kan rasulu fok daharhusan le gabilu uwo; uwo kelim, ''Al melik kelim zede: 'Itakum jain fi salam?''' Kida Jehu kelim, ''Sunu kalas ita amulu ma salam? Gilibu wa sugu wara ana.'' Biga al rajil al haris wori le al melik, ''Al murasil kalas gabilu umon, lakin uwo ma rija wara.''19Biga uwo rasal bara rajil nimra itniin fok daharhosan, al rua le umon wa kelim, ''Al melik kelim: 'Itakum jain fi salam?''' Jehu juabu, ''Sunu kalas ita amulu ma salam? Gilibu wa sugu wara ana.'' 20Tanimara al rajigafir gedimtagarir, ''Uwo kan gabilu umon, lakin uwo yau ma rija wara. Lianu al sika al markiba yau bi sugu fogo yau al sika al Jehu welet ta Nimshi saik; uwo yau saik beteriga awusa.''21Kida Joram kelim, ''Kutu markiba tai jahis.'' Umon jahisu markiba tao, wa Joram meli ta Israil wa Ahaziah melik ta Yahuzah sugu le bara, kuluwahid fi karlo tao, le gabilu Jehu. Umon ligo uwo fi al mumtalak ta Naboth al Jezreely. 22Zaman Joram saf Jehu, uwo kelim, ''Ita bi ja fi salam, Jehu?'' Uwo juabu, ''Yatu salam yau inak, kan al wasania amal ta zina/samata wa sahara ta uma taki Jezebel kalas biga ketir?''23Kida Yoram gilibu karlo tao wa jere wa kelim le Ahaziah, '''Inak fi muamara/ingilab, Ahaziah.'' 24Biga Jehu juru kos/danga tao ma guwa tao kamil wa durubu Yoram finus kitaf tao; al siham/nisab dakalu jua gelba tao, wa uwo katas tehet fi karlo tao.25Biga Jehu kelim le Bidkar kait tao, ''Arfa uwo fok wa jadao uwo fi al gabat ta Naboth al Jezreeliny. Fekir an kef zaman ita wa ana saigin sawa wara Ahab abu tao, Yahuah kutu nubua de dit uwo: 26Umbari Ana saf al dom ta Naboth wa al dom ta awulat tao_alanu Yahuah_wa Ana be taakit kutu ita dafa le uwo fogo gaba de_Yahuah alan. Hasa biga , arfa uwo fok wa jadao uwo fogo gaba de, alahasab le al kelima ta Yahuah.''27Zaman Ahaziah al melik ta Yahuzah saf zede, uwo jere be fok al sare le Beth Haggan. Lakin Jehu rua wara uwo, wa kelim, ''Katulu uwo kaman fi al karlo,'' wa umon durubu uwo fi mutala ta Gur, al yau fi Ibleam. Ahaziah jere le Megiddo wa mat inak. 28Kadamin tao rafao gisim tao fi karlo le Arselim wa dofunu uwo fi turuba tao ma abuhat tao fi medina ta Daud.29Hasa uwo kan fi al senat ihidasar ta Yoram welet ta Ahab al Ahaziah kan bada le hukum ala Yahuzah.30Zaman Jehu ja le Jezreel, Jezebel sima an nu, wa hia buyau uyuun ta hia, nizamu sar ta hia, wa ayinu le bara subak. 31Ze Jehu kan bi dakalu be al bab, hia kelim le uwo, ''Ita bi ja fi salam, ita Zimri, katil ta said taki?'' 32Jehu ayinu fok le al subak wa kelim, ''Munu yau fogo tija tai? Munu?'' Biga itniin au talata nas al sakalin fi gasra ayinu bara.33Kida Jehu kelim, ''Jadao hia tehet.'' Bekida umon jadao Jezebel tehet, wa juzu ta dom ta hia rusu fok al heta wa al hasasin, wa Jehu dusu hia be kura. 34Zaman Jehu dakalu al gasra, uwo akal wa sirib. Biga uwo kelim, ''Ayinu hasa le mara al malaun de wa dofunu hia, lianu hia yau binia ta melik.''35Umon masa le dofunu hia, lakin umon ligo ma aktar min hia min haikal, al kurain, wa al udam ta idenat ta hia. 36Kida umon rija wara wa kelim/wori le Jehu. Uwo kelim, ''De yau al kelima ta Yahuah al uwo wonusu be kadam tao Iliah al Tishbiti, kelim, 'Fi al art fi Jezreel al kilab bi akulu al jusa/gisim ta Jezebel, 37wa al jusa ta Jezebel bi kun ze wasaka fok al wash ta al mazare fi al art ta Jezreel, kida gali mafi wahid bi kun biagder kelim, ''De yau Jezebel.'''''

Chapter 10

1Hasa Ahab indu sebein ajial fi Samiria. Jehu katab kitab at wa rasal umon le Samiria, le al hukam ta Jezreel, mindimnu al shiuk wa al mustisarin ta ajial Ahab, kelim, 2''Ajial said takum yau ma itakum, wa itakum kaman indu markibat wa hasasin wa mudun reisia wa asliha. Kida biga, ze guam ze kitabat de ja le itakum, 3iktar al aksan wa mustahik ketir min ajial ta said takum wa kutu uwo fogo ars/kursi abu tao, wa sakila le kat malaki ta said takum.''4Lakin umon kan kaifin wa kelim wasat nufustomon, ''Ayinu, al itniin muluk ma biagder wogif gidam Jehu. Kida kef nina bi wogif?'' 5Biga al rajil al kan mosul ta al gasra, wa al rajil al kan rabao al iyal, rasal kelima wara le Jehu, kelim, ''Nina yau kadamin taki. Nina bi amulu ayihaja al ita amiru le nina. Nina ma bi amulu ayi rajil melik. Amulu sunu yau kuwes fi uyuun taki.''6Biga Jehu katab kitab al nimra itniin le umon, kelim, ''Kan itakum yau biga fi tija tai, wa kan itakum bi asma le sort tai, itakum lazim silu al ruus ta al rujal ta ajial ta said takum, wa taal le ana fi Jereel ze zaman de bukra.'' Hasa al ajial melik sebein fi adad, kan ma al rujal mohimin ta al medina, al kan bi rabao umon. 7Kida zaman al waraga ja le umon, umon salu awulat melik wa katulu umon, sebein askas/nas, kutu rasin tomon fi gufat, wa rasal umon le Jehu fi Jezreel.8Al murasila ja le Jehu, kelim, ''Umon kalas jabu al rasin ta al awulat melik.'' Kida uwo kelim, ''Kutu umon fi itniin guntarat fogo al matkal ta al bab lakadi al sabah.'' 9Fi al sabah Jehu masa bara wa wagaf, wa kelim le kulu al nas , ''Itakum yau abrar/masakin. Ayinu, Ana katata dit said tai wa katulu uwo, lakin munu katulu kulu delin?10Hasa itakum biga hagiga lahisu gali mafi juzu ta kalam Yahuah, al kalam al uwo wonusu bekusus al bet Ahab, bi waga le al wata, lianu Yahuah kalas amulu sunu uwo wonusu anu wasat kadam tao Ilia.'' 11Kida Jehu katal kulu nas al fadulu fi al bet ta Ahab fi Jezreel, wa kulu rujal tao mohimin, asdika gerb ma uwo, wa kahana tao, lakadi wele wahid min umon fadulu.12Biga Jehu gam wa masa; uwo safar le Samiria. Ze uwo kan wosulu fi Beth Eked ta al rua, 13uwo gabal akuwana ta Ahaziah melik ta Yahuzah. Jehu kelim le umon, ''Itakum yau munu?'' Umon juabu, ''Nina yau akuwana ta Ahaziah, wa nina bi rua tehet le selimu al iyal ta al melik wa al iyal ta melka Jezebel.'' 14Jehu kelim le rijal tao, ''Silu umon ahia.'' Kida umon salu umon ahia wa katal umon fi al bir ta Beth Eked, kulu itniin -arbein rujal. Uwo kan ma sibu ayi wahid minum hai.15Zaman Jehu kalas masa inak, uwo gabal Yehonadab welet ta Recab bija le gabilu uwo. Jehu salimu uwo wa kelim le uwo, ''Hal gelba taki ma ana, ze gelba tai yau ma ita?'' Yehonadab juabu, ''uwo kida.'' Jehu kelim, ''Kan uwo kida, wodi le ana ida taki.'' Kida uwo wodi le Jehu iden tao, wa Jehu salu Yehonadab fok ma uwo fijua al karlo. 16Jehu kelim, ''Taal ma ana wa ayinu gira tai le Yahuah.'' Kida uwo indu Jehonadab saik ma uwo sawa fi karlo tao. 17Zaman uwo ja le Samiria, Jehu katal kulu nas al fadulu min ajial ta Ahab fi Samiria, lakadi uwo kalas demiru kat muluki ta Ahab , bes ze kan wori le umon gabli be al kelima ta Yahuah, al uwo kan wonusu le Iliah.18Biga Jehu limu kulu al nas sawa wa kelim le umon, ''Ahab kadam Baal besit, lakin Jehu bi akdim uwo ketir. 19Hasa ashankida nadi le ana kulu al ambia ta Baal, kulu abidin tao, wa kulu kahana tao. Kede wahid ma bi sibu bara, lianu Ana indi zabiha azim le gedimu le Baal. Uwo al aba ja ma bi iss.'' Lakin Jehu amulu de bekabasa, ma al garat le katulu al abidin ta Baal. 20Jehu kelim, ''Kutu zaman le amulu jamaia le Baal.'' Kida umon alinu biga.21Biga Jehu rasal hawuli kulu Israil wa kulu al abidin ta Baal ja, kida gali inak kan mafi rajil sibu al ma agder ja. Umon ja fijua al haikal ta Baal, wa uwo kan malian min wahid taraf le altani. 22Jehu kelim le al rajil al bi hafis gurfamalabis kahana, ''Jibu bara jalabiat le kulu al abidin ta Baal'' Kida al rajil jabu bara jalabiat le umon.23Kida Jehu masa ma Yehonadab welet ta Recab fijua al bet ta Baal, wa uwo kelim le al abidin ta Baal, ''Fetisu wa kelikum mutakitin gali inak biga mafi wahid ini ma itakum min al kadamin ta Yahuah, lakin al abidin ta Baal barao.'' 24Biga umon masa jua le gedim zebihat wa tekdimat mahruk. Hasa Jehu kalas iktar tamanin rijal al kan wagifin bebara, wa uwo wori le umon, ''Kan ayi min al rijal al Ana jibu fogo idenat takum tefes, kande munu kede rajil zede tefes, haya tao bi silu le bidal al haya ta al wahid al tefes.''25Kida biga ze guam ze Jehu kalasu gedimu tekdima al mahruk, uwo kelim le al huras wa le al kiadat, ''Rua jua wa katulu umon. Kede wahid ma tala bara.'' Kida umon katulu umon ma al taraf ta al sef, wa al huras wa al kiadat jadao umon bara wa masa fijua al gurfa al dakil ta la bet ta Baal. 26Umon juru bara amida al hajer al kan fi al bet ta Baal, wa umon haragu umon. 27Biga umon kasar tehet al amud ta Baal, wa demiru al bet ta Baal wa amulu uwo bakana, al uwo fi hata yom alela. 28De yau kef Jehu demiru ibada Baal min Israil.29Lakin Jehukan ma sibu al katiat ta Yeroboam welet ta Nebat, be sunu uwo sibu Israil aktau_de yau, al ibada ta sanam bagar al zahabi fi Bethel wa Dan. 30Kida Yahuah kelim le Jehu, ''Ashan ita kalas amalta kuwes fi nafisu sunu kan sah fi ena tai, wa kalas amulu le al bet ta Ahab alahasab le kulu al kan fi gelba tai, ajial taki bi geni fogo al ars/kursi ta Israil le al jil rabe.'' 31Lakin Jehu ma sal ihtimam le dowuru fi al ganun ta Yahuah, al Allah ta Israil, ma kulu gelba tao. Uwo ma sibu gilibu bara min al katiat ta Yeroboam, be yau uwo amulu Israil aktau.32Fi ayom dak Yahuah bada le gata bara manatik min Israil, wa Hazael gilibu al Israilien fi al hudut ta Israil, 33min al Ardon tija serik, kulu al art ta Gilead, al Gadien, wa al Reubenien, wa al Manassien, min Aroer, al yau be al wadi ta al Arnon, abri Gilead le Bashan.34Ze le al hajat tanin bikus Jehu, wa kulu al uwo amal, wa kulu guwa tao, yau umon ma katabu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 35Jehu ragat ma judut tao, wa umon dofunu uwo fi Samiria. Biga Yahoahaz welet tao biga ja melik fi makan tao. 36Al zaman al Jehu hakam ala Israil fi Samiria kan tamania-isirin senawat.

Chapter 11

1Hasa zaman Athaliah, al uma ta Ahaziah, ayinu gali welet hia kan mat, hia gam wa katulu kulu al iyal mulaki. 2Lakin Yehosheba, al bit ta melik Yehoram wa ukut ta Ahaziah, saluJoash welet ta Ahaziah, wa dusu uwo bara min wasat al awulat melik al kan katulu, fogo ma mumrida tao; hia kutu umon fijua gufa num. Umon dusu uwo min Athaliah kida gali uwo kan ma katulu. 3Uwo fadulu ma hia sita senawat, modsus fi al bet ta Yahuah, zeman Athaliah hakim ala al art.4Fi al saba sena, Jehoiada rasal rasail wa jabu al kiadat ta miyat ta al Karites wa ta al huras, wa jabu umon le nefsatao, fijua al haikal ta Yahuah. Uwo amulu tifagia ma umon, wa uwo amulu umon alifu al alifa fi al bet ta Yahuah. Biga uwo wori le umon welet melik. 5Uwo amiru umon, kelim, ''This yau sunu itakum lazim bi amulu. Al thulus ta itakum al ja fogo al Sabbath bi itemir harisu fogo al bet melik, 6wa al thulus bi kun fi al Bab Sur, wa al thulus fi al bab wara al bethuras.''7Al itniin majami tanin al yau ma bikadim fogo Sabbbath, itakum lazim hafis al hirsan ala al bet ta Yahuah le al melik. 8Itakum lazim bi kun hawuli al melik, ayi rajil ma asliha tao fi iden tao. Ayiwahid dakalu finus sufuf takum, kede uwo katulu. Itakum lazim geni ma al melik zaman uwo masi bara, wa zaman uwo jai jua.9Kida al kiadat ta miyat tii ayihaja Jehoiada al kahin amiru. Kulu wahid salu rijal tao, delin al bi rua ja le kidima fogo al Sabbath; wa delin al yau bi wogif kidima fogo Sabbbath; wa umon ja le Jehoiada al kahin. 10Biga Jehoiada al kahin wodi al kiadat ta miyat al hirab wa dirak al tabi le melik Daud wa al kan fi al bet ta Yahuah.11Kida al huras wagaf, kulu rajil ma silah tao fi iden tao, min tija al yomin ta al haikal le al tija samal, gerib al altari wa al haikal, be hawuli al melik. 12Biga Jehoiada jabu bara al welet melik Joash, kutu al tach fogo uwo, wa wodi uwo al kararat tifagia. Biga umon amulu uwo melik wa masahu uwo. Umon safag idenat tomon wa kelim, ''haya towil al melik!''13Zaman Athaliah sima al izaaj ta al huras wa ta al nas, hia ja le al nas fi al bet ta Yahuah. 14Hia safu, wa ,inak, al melik kan wagif gerib be al amut, ze al aada kan, wa kiadat wa al trumbetat kan be al melik. Kulu al nas ta al art kan farhanin wa bi afuku trubetat. Biga Athaliah sarat gumasat ta hia wa korak, ''Kain !Kain!''15Biga Jehoiada al kahin amar al kiadat ta miyat al kan mosulin le al jess, kelim, ''Jibu hia bara finus al sufus/rutab. Ayiwahid al rua wara hia, katulu uwo ma al sef.'' Lianu al kahin kalas ke;im, ''Ma takum sibu hia bi katulu fi al bet ta Yahuah.'' 16Kida umon gobudu hia ze hia wasal al makan ali al hasasin bi dakalu le midan al gasra, wa inak hia kan katulu.17Biga Jehoiada amulu tifagia beyina Yahuah wa al melik wa nas, gali umon bi kun nas ta Yahuah, wa kaman beyina al melik wa al nas. 18Kida kulu al nas ta al art masa le bet ta Baal wa ferteku tehet. Umon karabu altari ta Baal wa rumuz sanam tao le gitaat, wa umon katal Mattan, al kahin ta Baal, fi giam ta altarat delin. Biga Jehoiada al kahin ayiinu huras ala al haikal ta Yahuah.19Jehoiada salu ma uwo al kiadat ta miyat, al Kariten, al huras, wa kulu al nas ta al art, wa sawa umon jabu tehet al melik min al bet ta Yahuah wa umon masa fijua bet al melik, dakilin be sika ta al bab ta al huras. Joash salu makan tao fok al ars/kursi muluki. 20Kida kulu al nas ta al art firihu, wa al medina kan hadi bat Athaliah kalas kan katulu ma al sef fi bet al melik.21Joash kan saba senawat fi umur zaman uwo bada le hukum.

Chapter 12

1Fi al saba sena ta Jehu, al hukum ta Joash bada; uwo hakam le arbain senawat fi Arselim. Isim uma tao kan Zibiah, ta Beersheba. 2Joash amulu sunu kan sah fi al uyuun ta Yahuah kulu al zaman, ashan Jehoiada al kahin kan arsidu uwo. 3Lakin al amakin ali kan ma salu bara. Al nass lisa bi zabih wa haragu bakurak fok makanat ali.4Joash keim le al kahana, ''Kulu al gurus al yau jabu jua ze tekdimat mukadas fi jua al bet ta Yahuah, gurus dak le al ayi zol yau jamao-kan uwo yau al gurus limu fi al ihisa, au al gurus akudu min halifat zol, au al gurus jabu jua be nas sejau be Yahuah fi gulub tomon le jibu_ 5al kahana bi akudu al gurus min wahid ta amin kazinat tomon wa salau sunu al karabu yau ligo fi al haikal.''6Lakin be al talata_isrin sena ta melik Joash, al kahana biga ma salao ayihaja fi al haikal. 7Biga melik Joash nada le Jehoiada al kahin wa le al kahan tanin; uwo kelim le umon, ''Le itakum ma salao ayihaja fi al haikal? Hasa ma takum silu gurus ketir min nas takum al bi dafa darida, lakin silu sunu kalas biga limu le salao ta al haikal wa wodi uwo le delin al bi amulu sokol.'' 8Kida al kahana muhtamin le ma silu gurus ketir min al nas wa ma salao al haikal nefsatomon.9Belaks, Jehoiada al kahin salu al kazina, afura ufura, wa kutu uwo betaraf al altari, fogo al tija yomin ze wahid bija fijua al bet ta Yahuah. Al kahana al kan bi harisu al matkal le haikal kutu fogo uwo kulu al gurus al kan jabu le al bet ta Yahuah. 10Zaman kan umon ayinu gali inak kan fi gurus ketir fi kazna, mutalimin/nas muraja ta melik wa al kahin kebir bi ja wa kutu al gurus fi bekat wa biga bi idu/hasibu uwo, gurus al ligou fi al haikal ta Yahuah.11Umon wodi al gurus al kan idu bara fogo al idenat ta rujal al bi hafisu al haikal ta Yahuah. Umon dafau uwo bara le al najarin wa al banayin al istakal fogo al haikal ta Yahuah, 12wa le al muhandisin wa al gatahujar, le biyu loho wa gata hajer le salao al haikal ta Yahuah, wa le kulu al kan deiru le bi dafau le dafau uwo.13Lakin al gurus al kan jabu fogo al bet ta Yahuah kan ma dafa le amulu le uwo ayi kubayat fida, gaidat laba, tesit, buk/trumbetat, au ayi afas dahab au fida. 14Umon wodi gurtus de le delin al amulu sokol ta salao al bet ta Yahuah.15Bel idafa, umon ma talabu al gurus dafau le salau le bi hasibu fogo be al rujal al akudu uwo wa dafa uwo le nas ta sokol kan umana. 16Lakin al gurus le al tekdimat galat wa al gurus le tekdimat al katia kan ma fijua al haikal ta Yahuah, ashan uwo tabi le al kahana.17Biga Hazael melik ta Aram hajam wa sakal dit Gath, wa salu uwo. Hazael biga galab le hajimu Arselim. 18Melik Joash ta Yahuzah salu kulu al hajat al Yehoshaphat wa Yehoram wa Ahaziah, abuhat tao, muluk ta Yahuzah, kan kutu kas, wa sunu uwo kan kutu kas, wa kulu al dahab al kan ligo fi al makazin ta al beut ta Yahuah wa ta al melik wa uwo rasal umon le Hazael melik ta Aram. Biga Hazael masa bara min Arselim.19Ze le al hajat tanin bikus Joash, kulu al uwo amulu, delin umon ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Yahuzah? 20Kadamin tao gamu wa taamaru sawa; umon hajamu Joash fi Beth Millo, fogo al sika al bi rua le Silla. 21Jozabad welet ta Shimeath, wa Yehozabad welet ta Shomer, kadamin tao, hajamu uwo, wa uwo mutu. Umon dofunu Joash ma judut tao fi al medina ta Daud, wa Amaziah, welet tao, biga melik fi makan tao.

Chapter 13

1Fi al talata_isirin sena ta Joash welet ta Ahaziah melik ta Yahuzah, Jehoahaz welet ta Jehu bada le hukum ala Israil wa Samiria; uwo hakam sabatasar senawat. 2Uwo amal sunu kan batal/serir fi al nazar ta Yahauah wa rua wara al katiat ta Yeroboam welet ta Nebat, al sabibu Israil le katia; wa Jehoahaz aba rija wara min umon.3Al zalan ta Yahuah harak dit Israil, wa uwo wodi umon mustemira fogo al iden ta Hazael melik ta Aram wa fogo al iden ta Ben Hadad welet ta Hazael. 4Kida Jehoahaz sala Yahuah, wa Yahuah sima le uwo ashan uwo saf al asurru ta Israil, kef al melik ta Aram kan bi assuru umon. 5Kida Yahuah wodi le Israil munkis, wa umon tefes min al iden ta al Aramean, wa al nas ta Israil bada le geni fi biut tomon ze umon kan mingabli.6Bede lisa, umon lisa ma sibu/tala min al katiat ta al bet ta Jeroboam, al sabibu Israil le katia, wa umon istemiru fi umon; wa al makan Asherah fadulu fi Samiria. 7Al Aramein sinu Yehoahaz ma kamsin rujalhusan bes, asara markibat, wa asara alf musa, le al melik ta Aram kalas demiru umon wa amulu umon ze al wasaka nedifu fi zaman hasat.8Ze le al hajat tanin biktas Jehoahaz, wa kulu al uwo amulu wa guwa tao, delin umon ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 9Kida Jehoahaz ragat ma judud tao, wa umon dofunu uwo fi Samiria. Johoash welet tao biga melik fi makan tao.10Fi al saba_teletin sena ta Joash melik ta Yahuzah, al hukum ta Jehoash welet Jehoahaz bada ala Israil fi Samiria; uwo hakam sitasar senawat. Uwo amal sunu kan batal fi al nazar ta Yahuah. 11Uwo lisa ma sibu wara ayi min kataia al ta Jeoboam welet ta Nebat, al uwo kan sibu Israil biga waga fi katia, lakin uwo dowuru fogo umon.12Ze le al hajat tanin bekusus Jehoash, wa kulu al uwo amulu, wa guwa tao al yau uwo sakal dit Amaziah melik ta Yahuzah, kulu umon ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 13Jehoash ragat ma judud tao, wa Jerboam jalas fogo ars tao. Jehoash kan dofunu fi Samiria ma al muluk ta Israil.14Hasa Alisha tala ayan ma al marat al be uwo ja mutu bat dak, kida Jehoash al melik ta Israil ja tehet le uwo wa kore le uwo. Uwo kelim, ''abu tai, abu tai, al markibat ta Israil wa al rujalhusan kalas bi silu ita bara!'' 15Alisa kelim le uwo, ''Arfa al kos/danga wa juzu ta suhum/nisabat fok,''kida Joash arfa fok kos wa juzu asham. 16Alisa kelim le al melik ta Israil, ''Kutu iden taki fogo al kos,'' kida uwo kutu iden tao fogo . Biga Alisa kata idenat tao fok iednat ta melik.17Alisha kelim, ''Fata al subak tija serik,'' biga uwo fata. Biga Alisha kelim, ''Adrub!'', wa uwo darab. Alisha kelim, '''De yau nisaba ta intisar Yahuah, al nisaba ta intisar ala Aram, lianu ita bi hajim al Aramean fi Aphek lakadi ita kalas demiru umon.'' 18Biga Alisha kelim, ''Silu al nisabat,'' kida Joash salu umon. Uwo kelim le al melik ta Israil, ''Adrab al art ma umon,'' wa uwo darab al art talata marat, biga wagaf. 19Lakin al rajul ta Allah kan zalan ma uwo wa kelim, ''Ita kan bi dugu al wata kamsa au sita marat. Biga ita kan bi hajimu Aram lakadi ita demiru uwo, lakin hasa ita bi hajim Aram talata marat bes.''20Biga Alisha mat, wa umon dofunu uwo. Hasa majami ta Moabien ihtalu al art fi al bidaya ta al sena. 21Ze umon kan bi dofunu zol tani, umon saf mojumu ta Moabien, kida umon jadau al jusa fijua turba ta Alisha. Ze guwam ze al zol de lamas udam ta Alisha, uwo tala hai wa gam fok be kurain tao.22Hazael melik ta Aram assuru Israil kulu al ayom ta Jehoahaz. 23Lakin Yahuah kan indu neyima le Israil, wa indu rahma fogo umon wa ihtimam le umon, ashan ahat tao ma Ibrahim, Ishak, wa Yakub. Kida Yahuah kan ma demiru umon, wa uwo lisa kan ma sugu umon bara min gidam tao.24Hazael melik ta Aram mat, wa Ben Hadad welet tao biga ja melik fi makan tao. 25Jehoash welet ta Jehoahaz salu wara min Ben Hadad welet ta Hazael al mudun al kan kalas salu min Jehoahaz abu tao be harb/sakila. Jehoash hajamu uwo talata marat, wa uwo rijau mudun ta Israil del.

Chapter 14

1Fi sena nimra itniin ta Jehoash welet ta Jehoahaz, melik ta Israil, Amaziah welet ta Joash, melik ta Yahuzah, bada le hukum. 2Uwo kan kamsa_isirin senawat fi umur zaman uwo bada le hukum; uwo hakam tisa_isirin senawat fi Arselim. Isim uma tao kan Jehoaddan, ta Arselim. 3Uwo amulu sunu kan sah fi uyuun ta Yahuah, lakin lisa ma ze Daud abu tao. Uwo amulu ayihaja al Joash, abu tao, kan amulu.4Lakin al amakin ali kan ma silu bara. Al nas lisa bi zabihu wa haragu bakurat fi al amakin ali. 5Uwo kan hasal inu gali ze guam ze hukum tao kan biga asisu kuwes, uwo katulu al kudam al kan katulu abu tao, al melik.6Lisa uwo ma katulu al awulat ta al katilun; belaks, uwo amulu alahasab le sunu kan moktub fi al kitab ta al ganun Musa, ze Yahuah kan amiru, kelim, ''Al abuhat lazim ma bi katulu le sabab iyal tomon, wele lazim al iyal bi katulu le sabab abuhat tomon. Belaks, ayi zol lazim bi katulu le sabab katia rao.'' 7Uwo katulu asara alf asakir ta Adom fi al Wadi ta Milah; uwo kaman salu Sela fi harb wa nadi uwo Joktheel, al yau sunu uwo yau bi nadi le yom alela.8Biga Amaziah rasal murasilin le Jehoash welet ta Jehoahaz welet ta Jehu melik ta Israil, kelim, ''Taal, kede nina limu mabat usa le usa fi sakila.'' 9Lakin Jehoash al melik ta Israil rasal murasilin wara le Amaziah melik ta Yahuzah, kelim, ''Al kasab sok al kan fi Lubnan rasal risala le Cedarn fi Lubnan, kelim, 'Wodi binia taki le welet tai le bi kun mara,' lakin haiwan ta gaba fi Lubnan rua be inak wa dusu tehet al sok. 10Ita kalas hagiga hajamu Adom, wa gelba taki kalas arfa ita fok. Silu dala fi intisar taki, lakin geni fi bet, lianu le bes ita der sabibu lenesfsak muskila wa waga, kulumin ita wa Yahuzah ma ita?''11Lakin Amaziah kan ma asama. Kida Jehoash melik ta Israil hajam wa uwo wa Amaziah melik ta Yahuzah limu badun usa le usa fi Beth Shemesh, al tabi le Yahuzah. 12Yahuzah kan gilibu be Israil, wa ayi rajil jere le bet.13Jehoash melik ta Israil, gobudu Amaziah, melik ta Yahuzah welet ta Jehoash welet ta Ahaziah, fi Beth Shemesh. Uwo ja le Arselim wa kasuru tehet al heta ta Arselim min al bab Ephraim le al bab Corner, arbumia mitirat musafa. 14Uwo salu kulu al dahab wa fida, kulu al hajat al kan ligo fi al bet ta Yahuah, wa al hajat kayima fi al gasrat melik, ma masajin kaman, wa rajaa le Samiria.15Ze le al hajat tanin bekusus Jehoash, kulu al uwo amal, guwa tao, wa kef uwo sakal ma Amaziah melik ta Yahuzah, delin umon ma moktub fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 16Biga Jehoash ragat ma judud tao wa kan dofunu fi Samiria ma al muluk ta Israil, wa Yeroboam, welet tao, biga melik fi makan tao.17Amaziah welet ta Joash, meik ta Yahuzah, ass kamistara senawata bat al mutu ta Jehoash welet ta Jehoahaz, melik ta Israil. 18Ze le al hajat tanin bekusus Amaziah, delin umon ma motub fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Yahuzah? 19Umon amulu muamara dit Amaziah fi Arselim, wa umon rasal rujal wara uwo le Lachish wa katulu uwo inak.20Umon jabu uwo wara fok hasasin, wa uwo kan dofunu ma judud tao fi medina ta Daud. 21Kulu al nas ta Yahuzah salu Azariah, al kan sitasar senawat fi umur, wa amulu uwo melik fi makan ta abu tao Amaziah. 22Azariah yau kan al abinu Elath wa rijau uwo le Yahuzah, bat melik Amaziah ragat ma judud tao.23Fi al kamistasar sena ta Amaziah welet ta Joash melik ta Yahuzah, Yeroboam welet ta Jehoash melik ta Israil bada le hukum fi Samiria; uwo hakam wahi-arbain senawat. 24Uwo amal sunu kan batal fi al nazar ta Yahuah. Uwo kan ma tala min ayi min al katiat ta Yeroboam welet ta Nebat, al kan sabibu Israil le kaita. 25Uwo rijau al hudut ta Israil min Lebo Hamath le bahar ta al Arabah, tabao al awamir ta al kalam ta Yahuah, al Allah ta Israil, al uwo wonusu be wasat kadam tao Yunan welet ta Amitai, al nebi, al kan min Gath Hepher.26Lianu Yahuah saf al muanat/taab ta Israil, al uwo kan biga mur shedid le ayiwahid, kulumin abid wa hur, wa gali kan inak mafi munkis le Israil. 27Kida Yahuah kelim gali uwo lisa ma masa bara al isim ta Israil min tehet sama; beaks, uwo kalisu umon be al ida ta Yeroboam welet ta Jehoash.28Ze le al hajat tanin bekusus Yeroboam, kulu al uwo amulu, guwa tao, kef uwo gowomu sakila/harb wa ankisu Dimask wa Hamath, al kan tabi le Yahuzah, le Israil, delin umon ma moktub fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 29Yeroboam ragat ma judud tao, ma al muluk ta Israil, wa Zechariah welet tao biga melik fi makan tao.

Chapter 15

1Fi al saba_isirin sena ta Yeroboam melik ta Israil, Azariah welet ta Amaziah melik ta Yahuzah bada hukum le. 2Azariah kan sitasar senawat fi umur zaman uwo bada le hukum, wa uwo hakam le itniin_arbain senawat fi Arselim. Isim uma tao kan Jekoliah, wa hia kan min Arselim. 3Uwo amulu sunu al kan sah fi al uyuun ta Yahuah, bes ze abu tao Amaziah kan amulu.4Lakinbekida, al makanat al ali kan ma salu bara. Al nas lisa bi zabihu wa haragu bakur fin al amakin ali. 5Yahuah awugu al melik ashan uwo bi geni mujazam/mujanagal le al yom ta mutu wa geni fi bet munfasil/barao. Yotham, al welet ta melik, kan biga mosul ala al usra wa hakam al nas ta al art.6Ze le al hajat tanin bekusus Azariah, kulu al uwo amulu, delin umon ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Yahuzah? 7Kida Azariah ragat ma judud tao; umon dofunu uwo ma judud tao fi al medina ta Daud. Jotham, welet tao, biga melik fi makan tao.8Fi al tamania_teletin sena ta Azariah melik ta Yahuzah, Zechariah welet ta Yeroboam hakam ala Israil fi Samiria le sita ashar. 9Uwo amal sunu kan abatal fi al nazar ta Yahuah, ze abu tao kan amulu. Uwo kan ma tala bara min al kataiat ta Yeroboam welet ta Nebat, al kan sabibu Israil le katia.10Shallum welet ta Jabesh tamar dit Zechariah, hajamu uwo fi Ibleam, wa katulu uwo. Biga uwo ja kun melik fi makan tao. 11Ze le al hajat tanin bekusus Zechariah, umon kan ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil. 12De kan al kalam ta Yahuah al uwo wonusu le Jehu, kelim, ''Ajial taki bi geni fok al ars/kursi ta Israil le jil al rabe.'' De yau sunu al hasalat.13Shallum welet ta Jabesh bada le hukum fi al tisa_teletin sena ta Azariah melik ta Yahuzah, wa uwo hakam bes wahid sahar fi Samiria. 14Menahem welet ta Gadi masa fok min Tirzah le Samiria. Inak uwo hajamu Shallum welet ta Jabesh, fi Samiria. Uwo katulu uwo wa biga melik fi makan tao.15Ze le al hajat tanin bekusus Shallum wa al taamur al uwo amulu, umon kan ma moktub fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil. 16Biga Menahem hajam Tiphsah wa kulu al kan inak, wa al hudud hawuli Tirzah, ashan umon kan ma fata fok al medina le uwo. Kida uwo hajam uwo, wa uwo fagau fadi kulu nusuwan al hamilanin fi al kura.17Fi al tisa-teletin sena ta Azariah melik ta Yahuzah, Menahem welet ta Gadi bada le hukum ala Israil; uwo hakam asara senawat fi Samiria. 18Uwo amal sunu kan batal fi al nazar ta Yahuah. Le haya tao kulu, Uwo ma tala bara min al katiat ta Yeroboam welet ta Nebat, al kan sabibu Israil le katia.19Biga Bul al melik ta Assur ja dit al art, wa Menahem wodi le Bul wahid alf giram ta fida, kida gali dam/musada Bul bi kun ma uwo le gowi al mamlaka ta Israil fi ida tao. 20Menahem istahliku/itakdimu gurus de min Israil be talabu ayi min rujal al ganianin le dafau kamsin gramat ta fida le uwo le wodi le al melik ta Assur. Kida al melik ta Assur rija wara wa ma geni fi al art.21Ze le al hajat tanin bekusus Menahem, wa kulu al uwo amulu, delin umon ma moktub fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil? 22Kida Menahem ragat ma judut tao, wa Bekahiah welet tao biga melik fi makan tao.23Fi al kamistasar sena ta Azariah melik ta Yahuzah, Bekahiah welet ta Menahem bada le hukum ala Israil fi Samiria; uwo hakam itniin senawat. Uwo amulu sunu batal fi nazar ta Yahuah. 24Uwo ma sibu wara al kataiat ta Yeroboam welet ta Nebat, be al uwo kan sabibu Israil le katia.25Bekahiah indu al dabit ismu Bekah welet ta Remaliah, al tamar dit uwo. Kaman ma kamsin rujal ta Gilead, Bekah katulu Bekahiah ze kaman ze Argob wa Arieh fi Samiria, fi al korokon ta al gasrat melik. Bekah katulu Bekahiah wa biga melik fi makan tao. 26Ze le al hajat tanin bekusus Bekahiah, kulu al uwo amulu, umon kan ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Israil.27Fi al itniin_kamsin sena ta Azariah melik ta Yahuzah, Bekah welet ta Remaliah bada le hukum ala Israil fi Samirira; uwo hakam isirin senawat. 28Uwo amulu sunu kan batal fi al nazar ta Yahuah. Uwo ma tala bara min al katiat ta Yeroboam welet ta Nebat, al kan sabibu Israil le katia.29Fi al ayom ta Bekah melik ta Israil, Tiglath_Bileser melik ta Assur ja wa salu Ijon, Abel Beth Maacah, Janoah, Kedesh, Hazor, Gilead, Galilee, wa kulu al art ta Nabhatli. Uwo arfa bara al nas le Assur. 30Kida Hoshea welet ta Elah kowunu muamara dit Bekah welet ta Remaliah. Uwo hajamu uwo wa katulu uwo. Biga uwo biga melik fi makan tao, fi al isirin sena ta Jotham welet ta Uzziah. 31Ze le al hajat tanin be kusus Bekah, kulu al uwo amulu, umon kan ma sejilu fi al kitab ta al ahdas ta muluk ta Israil.32Fi al sena nimra itniin ta Bekah welet ta Remaliah, melik ta Israil, Jotham welet ta Azariah, melik ta Yahuzah bada le hukum. 33Uwo kan kamsa_isirin senawat fi umur zaman uwo bada le hukum; Uwo hakam sitasar senawat fi Arselim. Isim uma tao kan Jerushah; hia kan al bit ta Zadok.34Jotham amulu sunu al kan sah fi uyuun ta Yahuah. Uwo tabi kulu al misal ta abu tao Azariah kan amulu. 35Kamanbes, al amakin ali kan ma salu bara. Al nas lisa bi zabihu wa haragu bakur fi al amakin ali. Jotham abinu al bab al be fok ta albet ta Yahuah. 36Ze le al hajat tanin be kusus Jotham, wa kulu al uwo amulu, kan umon ma katifu fi al kitab ta al ahdas ta al muluk ta Yahuzah?37Fi ayom dak Yahuah bada le rasulu dit Yahuzah Rezin al melik ta Aram, wa Bekah welet ta Remaliah. 38Jotham ragat ma judud tao wa kan dofunu ma judud tao fi medina ta Daud, jidi tao. Biga Ahaz, welet tao, biga melik fi makan tao.

Chapter 16

1Fi sana al saba tashar le Pekah jena ta Remaliah, Ahaz jena ta Jotham melik ta Yahuza, bada hukum. 2Ahaz kan ishirin sanawast wokit huwo bada hukum, wa huwo hakumu siteen sanawat fi Uruselim. Huwo ma amulu haja kwes fi ena ta Yahwa Allah tou, ze Daus jidi tou amulu.3Lakin, huwo doworo fi sika ta muluk ta Israel; bi hagiga hata huwo kutu jena tou mururu min nar, ma laana ta umma, al Yahwa turuju bara min gedam ta nas taIsrael. 4Huwo gedimu zebeha wa haragu bakuur fi mahal al fok, fi ras ta ttal, wa tihit kulu shejar al akdar.5Yalla Rezin, melik ta Aram wa Pekah jena ta Remaliah, melik ta Israel, ja le Uruselim ashan hujumu. Huwomon hasiru Ahaz, lakin huwomon ma agder gelibu huwo. 6Fi zaman dak, Rezin, melik ta Aram rijao Elath. le Aram wa tala rijal ta Yahuza bara min Eliath Biga Aramein ja le Eath le mahal al huwomon gayidin fogo alela.7Fa Ahaz rasulu marasalat le Tiglath_Pileser melik ta Assyria, gal, ''Ana kadam wa jena taki. Taal wa alagu ana min yadan ta melik ta Aram wa min yadan ta melik ta Israel, al hujumu ana. 8'''Fa Ahaz shilu fida wa dahab al kan ligo fi bet ta Yhwa wa fi nua ta kazayiin ta bet ta melik wa huwo rasulu ze hadiya le melik ta Assyria. 9Yalla melik ta Assyria asuma le huwo, wa al melik ta Assyria biga ded Damascus, huwo gelibu wa gubudu nas tou ssujana ker. Huwo kaman kaulu al melik Aram.10Melik Ahaz ruwa le Damascu ashan bi gabil Tiglath_Pileser melik ta Assyria. fi Damascus huwo ayenu mazbaha. Huwo le uriah al Khahin misaal ta mazbaha wa shuraka wa kulu shokal ta zol. 11Fa khahin abinu mazba ashan bi kun ze nabb''at al melik Ahaz abinu ashan bi kun ze nabb''at al Ahza rasulu min Damascs. Huwo kalasu gedam Melik Ahaz riha wara min Damascuss 12Zaman al melik ja min Damascus huwo ayenu mazbaha; al melik ja le mazbah wa amulu zebeha fogo.13Huwo haragu zebeha wa zebeha ta gamah, kubo zebeha ta sheraab, wa mutanasir al dom ta zebeha ta sherika fogo al mhuwo jiby mazbah. 14al mazbah ta bronze al kan gedam Yahwa_huwo jibu min gedam ta haykal, min bein mazbaha tou wa al haykal ta Yahwa wa kutu fogo tija ta shamal ta mazbaha tou.15Biga melik Ahaz amiru Uriah al kahin, kelimu, ''Fogo mazbaha al kebir haragu zebaha ta sabah wa gamah fi ashia , wa haragu zebaha ta melik wa zebaha ta gamah tou ma zebaha ta kulu nas ta ard, wa zebaha ta gamah toumon wa zebaha ta sheraab tou. mutanasir fogo kulu dom ta zebeha al haragu. wa kulu dom ta tedhiya. Lakin al mazbaha ta bronze bi kun ta tashawir ta tawjih. 16''Uriah al kahin amulu haja al melik Ahaz amiru.17Yalla melik Ahaz tala lawhat wa hwad min almahmul, min mahal tou; huwo kaman shilu al bahar min beid al bronze thiran al kantihit huwo wa kutu huwo fogo rasif al aharie. 18Huwo tala ghutta ruwa ma kura le Sabbath al huwmon kan abinu ala haykal, sawa ma al madkal ta melik bara fi haykal ta Yahwa, leanu ashan melik ta Assyria.19Bagi umur ta Ahaz wa haja al hwo amulu, hal ma katibu fi ketab ta ahdath ta al muluk ta Yahza? 20Ahaz nam ma judud tou wa kan dofunu ma judud to fi al medina ta Daud. Hezekiah jena tou tala melik fi mahal tou.

Chapter 17

1Fi itnashar sana ta Ahaz melik ta Yahuza, hukum ta Hoshea jena ta Elah bada. Huwo hukumu fi Samaria fogo Israel le tisa sanawat. 2Huwo amulu sharr fi ena ta Yahwa, ma ze muluk ta Israel al kan gedam tou. 3Shalmaneser melik ta Assyria hujumu huwo, wa Hoshea tala biga kadam tou wajibu le hwuo takdima.4Yalla al melik ta Assyria lahizu inu Hoshea kan bi amulu mamra ded huwo, leanu Hoshea rasulu marasalat Fa melik ta Masir; kaman huwo ma gedimu takdima le melik ta Assyria, ze huwo kan amulu sana le sana. Fa al melik ta Assyria gufulu huwo wa kutu huwo fi ssijn. 5Yalla al melik ta Assyria hujumu kulu al ard, wa hujumu Samaria wa hasiru le talata sana. 6Fi sana al tisa ta Hoshea, melik ta Assyria amsuku Samaria wa shilu Israel beid le Assyria. Huwo kutu huwomon fi Halah, fi Bhar ta Habor ta Gozan, wa fi al medina ta Medes.7Al sabi de hasil leanu nas ta Israel amulu ,katiya ded Yahwa Allah toumon, al tala huwomon min ard ta Masir, min tihit yadan ta Fireawn melik ta Masir. nas kan bi abidu rabunat tanin 8wa doworo fi mumarasat ta umma al Yahwa lizu bara min gedam ta shab ta Israel, wa fi al mumarasat ta melik ta Israel al huwomon amulu.9Shab ta Israel amulu fi sirr ded_Yahwa Allah toumon hajat al kan ma sah. Huwomon abinu le nufus toumon mahalat al ali fi medina toumon kulu, min burj ta muraqaba le qalea. 10Huwmon kaman jahizu amud ta hajar wa amida ta Aherah fogo kulu ttal ali wa tihit kulu shajera akdar.11Hinak huwomon haragu bukur fogo kulu mahalat al ali, ze ma umma kan amulu, del al Yahwa gedimu gedam min gedam toumon. AL Israeliein amulu hajat sharir ashan bi kutu Yahwa zalan; 12huwomon abidu asnam, al Yahwa kelimu le huwomon, intakum ma bi amulu haja d. ''13Yahwa ahahidu le Israel wa le Yahuza ma kulu anbia wa kulu al mutanabbi, gali, ''gelbu takum min sikat takum al sharir wa hafizu wasaya tai wa qawanin tai, wa kun haris ashan bi hafizu kulu qanuun ana amiru abuhat takum, wa ana rasulu le inta ma kudm tai al anbia.''14Lakin huwomon ma bi asuma; lakin huwomon guwi raqabta toumon ze abuhat toumon al ma kutu siqa fi Yahwa Allah toumon. 15Huwomon aba qawanin wa itifaqia al huwo kan amulu ma judud toumon, wa al kararat al huwo wodi le hwuomon. Huwomon tabe mumarasat al ma indu fayida. Huwomon tabe umma alwasani al kan hawili huwomon, del Yahwa amiru huwomon kede ma haki.16Huwomon jahilu kulu al qawanin ta Yahwa Allah toumon. Huwomn amulu ja al arqam al muedania ta etnin ujul ashan eibada Huomon amulu amud alssawari wa abidu kulu al nujum ta al samawat wa Baal. 18Huwomon kutu iyal toumon wa banat toumon mururu min nar, huwomo istakdimu al arafa wa sahar, huwomon biu nufus toumon le amulu al hajat al sharr fi ena ta Yahwa, wa huwomon kutu huwo zalan. 17Ashan kede Yahwa kan zalan ma Israel wa agela huwomo bara min ena tou. Hinak kan ma fi zol sibu lakin al gebila ta Yahuza barao.19Hata Yahuza ma hafizu wasaya ta Yahwa Allah , wa huwomon tabe al mumarasat ta Israel amulu. 20Fa Yahwa aba kulu iyal iyal ta Israel; huwo kutu huwomon hazinin wa wodi le huwomon fi yadan ta del al shilu milkia al karabu,lahadi huwo jada huwomon bara min ena tou.21Huwo seretu Israel min khatt al maleki ta Daud, wa huwomon kutu Jeroboam jena jena ta Nebat al melik. Jeroboam qada Israel bara min tabe Yahwa wa kutu huwomon amulu katiya azim. 22Al shab ta Israel tabe kulu kulu kataya ta Jeroboam wa huwomon huwomon ma wasa min huwomon, 23fa Yahwa agela Israel min ena tou,ze ma huwo kan kelimu bi wasat kudam kudam tou al anbia . Fa Israel kan shilu bara min ard toumon le Assyria, wa wa huwo de yau sika le yom ta alela.24Al melik ta Assyria jibu nas min Babyion wa min Kthah, wa min Awa, wa min Hamath wa Sepharvaim, wa kutu huwomon fi mudo ta samaria fi mahal ta shab ta Israel. Huwomon shilu Samaria wa geni fogo mudon tou. 25Hasil fi bidaya ta geni toumon hinak huwomon ma ihtaramu Yahwa. Fa Yahwa rasulu usud fi nus toumon katulu bad min huwomon. 26Fa huwomon wonusu le melik ta Assyria, gal, ''al umma al ina shilu wa kutu fi mudon ta Samaria ma arufu mumarasat al talabu min rabuna ard. Fa huwo rasulu usud fi nus toomon, wa ayenu, al usud bi katulu nas hinak leanu huwomon ma arufu mumarasat al talbu ma rabuna ta ard.''27Yalla al melik ta Assyria amiru, gal, ''Shilu wahid mn al kahna hinak al inta tala min hinak, wa sibu huwo ruwa wa geni hinak, wa kede huwo derisu huwomon al mumarasat al matlub ma rabuna ta ard. 28''Fa wahid min kahna al shilu bara min Smaria ja wa geni fi Bethel; huwo derisu hwomon kef huwomon bi ihtaramu Yahwa.29Kulu majmuea ethnia sala rabuna toumon, wa kutu fogo mahalat ali Samiria kan amulu kulu majmuea ethnia fi medina al huwomon gayidiin. 30Nas ta Bablon amulu Succo Benoth; naa ta kuthah sala Nergal; nas ta Hamah sala Ashima; 31Avvites sala Nibhaz wa Tartak. Sepharvits haragu iyal toumon fi nar le Adrammelek wa Anammelek, rabunat ta Sepharvites.32uwomon kaman ihtaramu Yahwa, wa azilu min nus toumon kahin ta mahala al ali, al huwo daha le huwomn fi haykal fi mahal al ali. 33Huwomon ihtaramu Yahwa wa kaman abidu rabunat toumon, fi ttaqlid ta al umma min nus ta del al huwomon bi shilu bara.34Le yom de huwomon istemir fi ttaqlid toumon al gedim. Huwomon wele ihtaramu Yahwa, wele huwomon bi tabe al qawaniin, kararat, al qanuun, aw wasaya al Yahwa wodi le abidu iyal iyal ta Yakub, al simi Israel. 35Zaman Yahwa amulu itifagia ma huwomon, huwo amiru huwomon, Inta ma bi kafu rabunat tanin, wele denger le huwomon, wele abidu, aw tadhiya.36Lakin Yahwa, al tala inta min ard ta Masir ma guwa azim wa ma yadan tawil, le huwo inta bi denger tihit, wa le huwo inta bi gedimu tadhiya 37Al qawanin wa al kararat, al qanuun wa al wasaya al huwo katibu le inta, inta bi hafizu huwomon ilal abd. Fa inta am bi kafu rabunat tanin, 38wa itifagia al ana amulu ma inta, inta ma bi nesitu; wele inta bi ihtaramu rabunat ta nin.39Lakin Yahwa Allah taki yau inta bi ihtaramu. Huwo bi alagu inta min adu taki al azim. 40''Huwomon ma bi asuma, leanu huwomon istemir fi amulu ahaj al huwomon fi zaman. 41Fa umma del kafu Yahwa wa huwomon kaman abidu al arqam al afurao, wa iyal toumon maulu nefsu__ze iyal ta iyal amulu. Huwomon istemir amulu haja al judud toumon amulu lahadi yom ta alela.

Chapter 18

1Fi yon sana al talit ta Hoshea jena ta Elah, melik ta Israel, Hezekiah jena ta Ahaz, melik ta Yahuza bada hukum. 2Huwo kan kamsa ishiriin sana zaman huwo bada hukum; huwo hukumu wahid ishiriin sana fi Uruselim. isim ta Uma tou kan Abijah; heya kan biniya ta Zachariah. 3Huwo kan amulu haja al saa fi ena ta Yahwa, tabe misal kulu kulu judud ta Daud, kan amulu.4Huwo agela mahalat al fok, demiru al amida ta hajar, wa kata tihit amida ta ssawari. Huwo kasuru qita qita al debeba al min bronze al Musa kan sala, leanu fi ayam at dak shab ta Isael kan bi haragu bakhur, kan bi nadi ''Nehustan. '' 5Hezekiah kutu siqa fi Yahwa, Allah ta Israel, ashan bad huwo ma kan fi wahid ze huwo fi nus kulu muluk ta Yahuza, wele fi nus ta muluk al kan gabili huwo.6Leanu huwo sabit fi Yahwa. Huwo ma wogif doworo wara tou lakin huwo hafizu wasayat tou, al Yahwa amiru ma Musa. 7Fa Yahwa kan ma Hezekiah, fi aye mahal al huwo kan ruwa huwo bi naja. Huwo itmarad ded melik ta Assyria wa ma kadimu huwo. 8Huwo hujumu al Filastiniun le Gaza wa hudud al hawili, min al burj ta muraqaba le markaz al medina.9Fi sana al rabe ta melik Hezekiah, al kan saba sana ta Hoshea jena ta Elah melik ta Israel, Shalmanser melik ta Assyria ja ded Samaria wa hasuru. 10Fi nhaya ta talata sanawat huwomon gobudu, fi sita sana ta Hezekia, al kan tisa sana ta Hoshea melik ta Israel; fi teriga de Samaria kan amsuku.11Fa melik taAssyria shilu Israel le Assyria wa ku huwomon fi Halah, wa ala nahar Habor fi Gozan, wa fi mudon ta Medes. 12Huwo amulu de leanu huwomon ma ihtaramu sawt ta Yahwa Allah toumon, lakin huwomon kalifu al shurut ta itifagia, al Musa kadam ta Yahwa amiru. Huwomon aba asuma wa aba amulu.13Yalla fi arba tashar sana ta melik Hezekiah, Sennacherib melik ta Assyria hujumu kulu mudon ta Yahuza wa gubodo huwomon. 14Fa Hezekiah melik ta Yahuza rasulu kelima le melik ta Assyria, alkan fi Lachish, gal, Ana amulu galat le inta. rija wara min ana. Aye haja al inta kan kutu fogo ana ana bi itahammal. ''Al melik ta Assyria talabu Hezekiah melik ta Yahuza ashan bi dafa tultumia wazin ta fida wa teleteen wazin ta dahab. 15Fa Hezekiah wodi le huwo kulu fda al kan ligo fi bet ta Yahwa wa fi kazina ta bet ta melik.16Yalla Hezekiah gata dahab min abuwab ta haykal ta Yahwa wa min amida al huwo kutu; huwo wodi dahab le melik ta Assyria. 17Lakin melik ta Assyria limu jaysh tou al azim, rasulu tartan wa Rabsaris wa alqayid min Lachish le melik Hezekiah fi Uruselim. Huwomon safir fi sikat wa wosulu bara ta Uruselim. Huwomon ja le qana ta fok ta hawd, fogo sika al kebir ta qhasala ta medan, wa wogifu jamo tou. 18Zaman huwomon nadi melik Hezekiah, Eliakim jena ta Hilkiah, al kan fok le nas ta bet, wa Shebna al katib, wa Joah jena ta Asaph, al musajjil, futu ashan gabilu huwomon.19Fa alqayid kelimu le huwomon ashan bi kelimu le Hezekia de melik al azim, al melik ta Assyria, kelimu: ''Sunu yau masdar ta siqa? 20Inta bi wonusu bes kelimat al am indu fayida, gal hinak fi hulafa wa guwi fi mashakil, fogo del al inya bi kutu siqa fogo, inu inta kan bi tmarat ded ana? 21Ayenu, inta indu siqa fi asaya ta Mesir al daeif, lakin kan zol teki fogo huo bi kun asaya fi yadan tou wa bi gidu. de haja al Firaewn melik ta Mesir huwo le kulu al bi kutu siqa fi huwo.22Lakin kan inta kelimu le ana, ''Aina bi indu siqa fi Yahwa Allah tanina; de ma huwo al mahalat al fok wa mazbaha Hezekiah shilu, wa kelimu le Yahuza wa le Uruselimu, Inta bi abidu gedam ta mazbaha fi Uruselim? 23ashan keda, Ana der kutu inta zebeha al kwes min seid tai al mwlik ta Assyria. Ana bi wodi le inta etnin alf hasin, kan inta bi agdr ligo alddarajiin.24Hasa inta bi shakila hata ma wahid min aker qayid ta seid tai? Inta kutu siqa taki fi Mesir ashan ma murkibat wa farsan! 25Hal ana safr bidun Yahwa ashan shakila ded mahal de wa demiru? Yahwa kelimu le ana, 'Hujumu ard de wa demiru.'''26Yalla Eliakim jena ta Hilkiah, wa Shebnah, wa Joah kelimu le qayid, '' arjuk wonusu le kudam taki bi luqa ta Aramaic, leanu anina bi fahim. Ma ta wonusu ma anina bi luqha ta Yahuza fi adana ta nas al huwomon fi heta.''' 27Lakin al qayid kelimu le huwomon, ''Hasa seid tai rasulu ana le seid taki wa le int ashan bi kelimu kelimat del? huwo ma rasulu ana le rijal al qayidin fi heta, al huwomon der akulu rwth wa asurubu bulu ma inta?''28Yalla al qayid wogif wa kore ma sawt fok bi luqa ta Yahud, ''Asums le kelimu ta meilk al azim, melik ta Assyria. Al melik kelim, 29Ma ta sibu Hezekiah kabasu inta, leanu huwo ma bi agder alagu inta min guwa tai. 30Ma ta sibu Hezekiah kutu inta indu siqa fi Yahwa, gal, Yahwa bi alagu anina wa medina ma wodi fi yadan ta melik ta Assyria31Ma ta asuma le Hezekiah, leanu de yau haja al melik ta Assyria kelimu: 'Amulu salam ma ana wa ja le ana. Yalla kulu wahid min inhtakum bi akulu min karma tou wa min shajara tin tou, wa asurubu min moyo al fi guruma tou. 32Inta bi mulu de lahadi ana bi ja wa ahilu inta le ard ze ard taki ard ta gamah wa khamr al jedid, ard ta regif wa karma, ard ta zietun wa asal, ashan inta bi ish wa ma bi mutu. Ma ta asuma le Hezekiah zaman huwo hawil ashan bi turuju inta, gali Yahwa bi alagu anina.33Hal aye min rabunat ta hab alagu huwomon min yadan ta melik ta Assyria? 34Wenu rabunat ta Hamath wa Arpad? Wenu rabunat ta Sepharvaim, Hena, wa Ivvah? Hal huwomon alagu Samaria min yadan tai? 35fi nus ta kulu rabunat ta ard, hal fi hinak aye rabuna al alagu rad tou min guwa tai? Kef Yahwa kalisu Uruselim min guwa tai?''36Lakin al shab askut sakit wa ma juwabu, leanu melik amiru, ''Ma ta juwabu le huwo.'' 37Yalla Eliakim jena ta Hilkiah, al kan fok le bet; Sebna al katib; wa Joah jena ta Asaph, al musajjil ja le Hezekiah ma gumasg al seretu wa wori le huwo kelimat ta qayid.

Chapter 19

1Zaman melik Hezekiah asuma tagrir taoumon, huwo seretu gumasg tou, wa kati nefsa tou ma khaysh, wa futu le fi bet ta Yahwa. 2Huwo rasulu Eliakim, al kan fok bet, wa Shebna al katib, wa al shuyuk ta khna, huomon kulu gati ma khaysh, le Iasiah jena ta Amoz, al nabi.3Huwomon kelimu le huwo, ''Hezekiah kelimu, yom de huo yom ta huzn, tawbik, wa fadiya, le iyal kalas ja le zaman ta wela da, lakin ma fi guwa le huwomon ashan bi weledu. 4mam kin Yahwa Allah taki bi asuma kulu kelimat ta qayid, al melik ta Assyria seid tou rasulu ashan aba Allah al hay, wa bi wobiku al kelimat al Yahwa Allah taki asuma. Hasa arufa fok salawat taki le bagi al lisa bi asuma.'''5Fa kudam ta melik Hezekiah ja le Iasaiah, 6wa Isaiah kelimu le huwomon, ''kelimu le seid taki: 'Yahwa gal ma ta kafu min kelimat al inta asuma, al kudam ta melik ta Assyria shitimu ma ana. 7Ayenu, Ana bi kutu roho fogo huwo, wa huwo bi asuma tagrir wa rja wara le ard tou. Ana bi kutu huwo waga bi wasat safe fi ard tou.'''''8Yalla al qayid rija wa ligo melik ta Assyria bi shakila ded libnah, leanu huwo asuma inu melik futu beid min Lachish. 9Biga Sennacherib asuma inu Tirhakah melik ta Cush wa Mesir limu ashan bi shakila ded huwo, fa huwo rasulu marasalat tani le Hezekiah ma risala:10Kelimu le Hezekiah melik ta Yahuza,' Ma ta sibu Allah taki al inta siqa fogo kabasu inta ,gal Uruselim ma bi wodi le ard ta melik ta Assyria.''' 11Ayenu, inta asuma haja al melik ta Assyria amulu le kulu ard bi teriga ta demiru huwomon kulu kulu. ashan bi alagu inta?12Hal rabunat ta umam alagu huwomon, al umam al abuhat tai demiru: Gozan, Haran, Rezeph, wa shab ta Eden fi Te Assar? 13Wenu melik ta Hamath, melik ta Arpa, melik ta al mudon ta Sepharnaim, ta Hena, wa Ivvah?''''14Hezekiah istilam juwab se min marasalat wa agara Yalla huwo ruwa le bet ta Yahwa wa waza gedam tou. 15Yalla Hezekiah seli gedm Yahwa wa kelimu, Yahwa al daef, Allah ta Israel, inya al bi geni fok al malaiyka inta Allah wahid fok kulu mumalik ta ard. Inta sala samawat wa al ard.17Gelib adana taki, Yahwa, wa asuma. Fata uyuun taki, Yahwa, wa ayenu, wa asuma al kelimat ta Sennacherib, al huwo rasulu ashan bi haqeru Allah hay. 16hagigatan Yahwa, muluk ta Assyria demiru al umam wa ars touomon. 18Huwomon kutu rabunat touomon fi nar, leanu huwomon kan ma rabunat lakin shokul yadan ta nas, bes kasa wa hajar. Fa Assyrians demiru hwuomon.19Has biga Yahwa Allah tanina, kalisu anina, Ana asalu inta, min guwa tou, ashan kulu mumalik ta ard bi arufu inta, Yahwa, Allah bes.''20Yalla Isaiah jena ta Amoz rasulu risala le Hezekiah, kelimu '''Yahwa, Allha ta Israel gal leanu inta seli le ana ashan Sennacherib melik ta Assyria, Ana asuma inta. 21De yau al kelima ta Yahwa wonusu an huwo: ''iniya al azra ta Zion alisu inta wa atako inta ashan sukhria. biniya ta Uruselim hizu ras tou le inta huwo 22al inta aba wa shitimu? Ded del al inta arufa sawt taki wa arufa fok uyuun bi dala? Ded Israel mukadas!23Bi wasat marasalat inta aba Rabuna, wa kelimu,'Ma ketir min murkibat tai ana ruwa fog ali ta jubal, le fok ta Lebanon. Ana bi gata tihit kasab ta ruz al tuwil wa al khayar ta shajara alssuru al hinak. Ana bi dakalu fi gabat tou al ketir. 24Ana hafura abar wa asurubu moyo al garib. Ana nashifu kulu anhar ta Mesir tihit batna ta aqdam tai.25Inta ma asuma kef ana katetu min zaman beid, wa ishtakalu fi zaman ta alqadima? Hasa ana bi jubu huwo le nihaya. Inta hini ashan khfifo mudon al gowi le akwam wa atlal. 26sskan toumon ta ma indu guwa, hattimu wa bi fadiya. Huwomon zara fi mahal gess al akhdar, al gess fok wa fi maham zara, haragu gubal ma raba fok.27Lakin ana arufu geni taki , wa ruwa baraw taki, ja taki dakalu taki wa zalan taki. 28ashan zalan taki ded ana, wa ashan kebiriya taki wusulu adana tai, Ana bi kutu sharak tai fi anafa taki, wa gutaf fi kasma taki; Ana bi geibu inta wara fi sika al inta ja min fogo.''29De bi kun alama le inta: sana de inta bi akulu haja al raba fi gaba, wa fi sana altani haja al raba min bizira ta sana al fat. Lakin fii sana al talit inta bi zara wa agela khrma wa akulu samar tou. 30bagi bet ta Yahuza al naja wa tani bi kun inud jjzur wa tala sama. Leanu 31min Uruselim baigi bi tala bara, min Jebel ta Zion alnnajin bi ja. bi sabab qhira Yahwa bi amulu.32De yau al Yahwa bi kelimu an meilk ta Assyria: Huwo ma bi ja fi medina de wele bi durubu neshab hini. wele huwo bi ja gedam tou ma daraga aw abinu bruj hisar ded tou. 33al sika al huwo ja min fogo bi kun nefsu sika al huwo bi rija min fogo; huwo ma bi dakalu medina de__de yau ielan ta Yahwa.''' 34Leanu ana bi dafae medina de wa alagu le ashan anawa ashan kadam tai Daud.'''35Fi layal dak malaiyka ta Yahwa ruwa wa hujumu al muaskar ta Assyrians, katulu 185,000 jaysh. zaman rijal gum badri saba, meiteen kan fi kulu mahal. 36Fa Sennacherib melik ta Assyria sibu Israel wa ruwa bet wa geni fi Nineveh. 37fi wokit tani huwo kan bi abidu fi bet ta Nisrok rabuna tou, iyal tou Adrammelek wa Sharezer katulu huwo ma safe. Yalla huwo tefes fi al ard ta Ararat. Yalla Esarhaddon jena tou biga melik fi mahal tou.

Chapter 20

1Fi ayamat dak Hezekiah kan ayan fi nuqta ta mutu. Fa Isaiah jena ta Amoz, al nabi ja le huwo, wa kelimu le huwo, ''Yahwa kelimu, 'Jahizu bet taki fi nizam; leanu inta bi mutu, wa ma hay. 2'''Yalla Hezekiah agelibu wusa le heta wa seli le Yahwa kelimu, 3''Arjuk Yahwa, zekir kef ana doworo gedam taki ma kulu gelba tai, wa kef amulu haja al kwes fi ena.'' Yalla Hezekiah kore shedid.4Gubal Isaiah ma ruwa bara fi nus ta medan ta bet, kelima ta Yahwa ja le huwo, gal 5Agelibu le wara wa kelim le Hezekiah, qayid ta shab tai, De yau haja al Yahwa Allah ta Daud jidi taki, kelim: ''Ana asuma salawat taki, wa Ana ayenu moyo ena taki ana biga derasuma inta fi yom al talit, wa ina bi ruwa le bet juwa ta Yahwa.6Ana bi zidu kamistashar sana fi haya taki, wa ana bi alagu inya wa medina de min yadan ta melik ta Assyria, wa ana bi daefi medina de ashan ana wa ashan kadam tai Daud.''''' 7Fa Isaiah kelimu, ''shilu lamba ta tin.'' Huwomon amulu ze de wa kutu huwo fogo damal wa huwo rija tala kwes.8Hzezkiah kelimu le Isaiah, '''Sunu yau bi kun alama inu Yahwa bi aliju ana, wa inu ana bi ruwa le haykal ta Yahwa fi yom al talit?'' 9Isaiah juwabu, '''De yau bi kun alama le inta min Yahwa, inu Yahwa bi amulu hajat al huwo wonusu. dul ri ruwa ashara katuwa gedam aw rija ashara katuwa wara?'''10Hezekiah juwabu, de haja sahil ashan dul bi ruwa gedam ashara khatawae. La sibu dul rija wara ashara khatawa. 11Fa Isaiah al nabi kore le Yahwa, wa huwo rija dul ashara khatawa wara, min mahal alhuwo fogo salam, ta Ahaz.12Fi zman Marduk_Baladan melik ta Babylon rasulu juwab wa hadiya ta Hezekiah, leanu huwo asuma inu 13Hezekiah ayan. Hezekiah asuma le juwabat wa zahir le marasalat kulu mahal wa hajat al indu qayima. al fida, kulu dahab, al daha, qitaead wa zeit al gali, wa al bet al hajari ta siliah wa kulu al kan ligo fi makazin. Hinak kan ma fi haja fi bet tou. wele fi kulu mamlaka, al ezekiah ma beinu huwomon.14Isaiah al nabi ja e meliki Hezekiah wa asalu huwo, ''Nas del kelim le inta sunu? Huwomon ja min wen?'' Hezekiah kelimu, ''Huwomon ja min beled beid ta Babyion. 15''Isaiah asalu, Huwomon ayenu sunu fi bet taki?'' Hezekiah juwabu, ''Huwomon ayenu kulu haja fi bet tai. Ma fi haja fi nus tai hajat tai al qayima al ana wori le huwomon.''16Fa Isaiah kelimu le Hezekiah, ''Asuma .le kelimt ta Yahwa: 17shuf, al ayan jai woki kulu hajat fi qasr, hajat al judud taki kazinu hata yom ta alela, bi shilu le Babylon. Ma fi haja bi sibu, Yahwa yau kelim, 18Bad min iyal ta iyal takum al abu taki bi shilu bara min inta, wa huwomon bi kun alkhsyan fi al qasr ta melik ta Babylon. ''''19Yalla Hezekiah kelim le Isaiah, ''Kelima ta Yahwa al inta wonusu huwo kwes.''Leanu huwo fikir, ''Ma bi kun fi sala wa aistiqrar fi ayam tai?'' 20bi kusus mashakil ta nin, Hezekiah wa ma kulu guwa tou, kef huwo abinu hawd wa qana, wa kef huwo jibu moyo fi medina__hal ma katibu huwon fi ketab ta ahdas tamuluuk ta Yahuza? 21Hezekiah slep ma judud tou, wa Manasseh jena tou tala melik fi mahal tou.

Chapter 21

1Manasseh kan etnashar sanawat wokit huwo bada hukum; huwo hukumu kamsa kamsiin sana fi Uruselim. Isim ta Uma tou kan Hephzibah. 2Huwo amulu sharr fi ena ta Yahwa, ze hajat al shen ta umam al Yahwa lizu bara min gedam ta shab ta Israel. 3Leanu huwo rija abinu mahal al fok al Hezekiah abu tou demiru, wa huwom abinu mazbaha le Baal, huwo sala amida ta ssawari, ze Ahab melik ta Israel kan amulu, wa huwo denger tihit le kulu alnnujum ta sama wa abidu huwomon.4Manasseh abinu mazbah fi juwa ta Yahwa, hata sala Yahwa kan amiru, ''De huwo fi Uruselim inu isim tai bi kun iilaa al'' abad. 5Huwo abinu mazbah le kulu alnnujum ta sama fi etnin medan ta bet ta Yahwa. Huwo 6kutu jena tou ashan bi mururu min nar huwo amulu sahar wa arafa wa bi shawar ma del al bi kelim ma almawat wa ma del al bi kelim ma roho. Huwo amulu sharr ketir fi ena ta Yahwa, kutu huwo zalan.7Wa huwo kutu sanam ta alsawari fi bet ta Yahwa. huwo kan an bet ta Yahwa kan wonusu le Daud wa Sulemn jena tou; huwo kelimu: De yau bet de wa fi Uruselim, al ana iktar min kulu ggabayil ta Israel, al ana bi kutu isim tai iila al abad. 8ana ma bi kutu aqdam Israel ashan bi doworo tani bara minard al ana wodi le judud toumon, kan huwomon bes bi kun haris ashan hafizu kulu al ana amiru huwomon, wa ashan bi tabe kulu al qanuun al kadam tai Musa amiru huwomon. 9'Lakin nas am asuma, wa Manasseh sugu huwomon ashan amulu sharr aktar min umam al Yahwa kan demiru gedam ta shab ta Israel.10Fa Yahwa wonusu bi wasat anbia, kelimu, 11Ashan Manasseh melik ta Yahuza amulu hajat al shen, wa bi tasaraf sharira aktar min kulu al Amorites al kan amulu gedam toumon, wa kaman kutu Yahuza amulu katiya ma asnam tou, 12ashan Yahwa , Allah ta Israel kelimu ze de, ana gerib bi jibu sharr fogo Uruselim wa Yahuza inu kulu al bi asuma an huwo ma adana tou al etnin bi irtaesh.13Ana bi itwasa fok Uruselim khat ta qias al istakdimu ded Samaria, wa khat rasiaan ded bet ta Ahab; Ana bi masah Uruselim nedif ze zol al bi masah sahan, huwo bi masah aw bi gelibu fok wa tihit. 14Ana bi jada bara mirath tai al fadulu wa wodi huwomon fi yadan ta adu toumon, Huwomon bi kun dahaya wa nahb le kulu ada toumon, 15leanu huwomon amulu haja al sharir fi ena tai, wa kutu ana zalan., min yom al judud toumon tala bara min Mesir, lahadi alela,''16Wa ziyada le de, Manasseh dufugu dom al beri ketir hata huwo mala Uruselim min nihaya le nihaya ma amwat. De kan ziyada le katiya al huwo kutu Yahuza amulu katiya, zaman huwomon amulu haja al kan sharr fi ena ta Yahwa. 17Bi nisba le masayil tanin al ta Manasseh, kulu al huwo amulu, wa katiya al huwo amulu, hal huwomon ma katibu fi ketab ta ahdath ta muluuk ta Yahuza? 18Manasseh num ma judud tou wa kan kan dofonu fi jenena ta bet tou, fi jenena ta Uzza. Amon jena tou tal melik fi mahal tou.19Amon kan ishriin sanawat zaman huwo bada hukum; huwo hukumu etnin sanawat fi Uruselim. isim ta uma tou kan Meshullemeth; heya kan biniya ta Haruz. 20Huwo kan amulu sharr fi ena ta Yahwa, ze Manasseh abu tou kan amulu.21Amon ruwa fi kulu sikat al abu tou doworo fogo wa abidu asnam al abu tou abidu, wa denger tihit le huwomon. 22Huwo sibu Yahwa, Allah ta abu tou, wa ma doworo fi sika ta Yahwa. 23Kudam ta Amon amulu muamra ded huwo wa kutu melik mutu fi bet tou.24Lakin nas ta aed katulu kulu del al kan amulu muamra ded melik Amon, wa huwomon kutu Josiah jena tou al melik fi mahal tou. 25bi nisba le masayil tanin ta Amon al huwo amulu, hal ma katibu fi ketab ta ahdath ta muluuk ta Yahuza? 26nas dofonu huwo fi turuba fi al jenena ta Uzza, wa Josiah jena tou tala melik fi mahal tou.

Chapter 22

1Josiah kan tamanina sanawat zaman huwo bada hukum; huwo hukumu wahid teleteen sana fi Uruselim. isim tauma tou kan Jedidah (heya kan biniya ta Adaiah ya Bozkath). 2Huwo kan amulu haja al saa fi uyuun ta Yahwa. Huwo doworo fi kulu sika ta Daud jido tou, wa huwo ma aglibu wele le yemin aw le shamal.3Fi tamantashar sana ta melik Josiah, huwo rasulu Shaphan jena ta Azaliah jena ta Meshullam, al katib, le bet ta Yahwa, gali, 4Ruwa le Hilkiah al kahin al eali wa wori le huwo ashan bi edu gurush al jibu fi bet ta Yahwa, al haris ta Haykal limu min nas. 5Kede wodi fi yadan ta ummal al musulin fi bet ta Yahwa, wa kede huwomon wodi le nas al musulin al fi bet ta Yawha, leanu huwomon ashan bi sala haykal al karabu.6Kede huwomon wodi gurush le najar, al banayin, wa ummal ta bina, wa kaman ashan bi isteri kasab gata hajar ashan sala al haykal.'' 7Lakin ma fi hisab kan talabu le gurush al kan wodi le huwomon, leanu huwomon iteamal bi amma.8Hilkiah al kahin al eali kelimu le Shaphan al katib, ''Ana ligo al ketab ta qanuun fi bet ta Yahwa,'' Fa Hilkiah wodi al ketab le Shaphan, wa huwo agara. 9Shaphan ruwa wa shilu ketab le melik, wa kaman gedimu le huwo zekir huwo gal, Kudam taki istamil gurush al kan ligo fi haykal wa huwomon wodi fi yadan ta nas al musulin al bi raqibu bet ta Yahwa,'' 10Yalla Shaphan al katib kelimu le melik, ''Hilkiah al kahin wodi le ana ketab.'' Yalla Shaphan agara le melik.11Zaman melik asma kelimat ta qanuun, huwo seretu gamash tou. 12melik amiru Hilkiah al kahin, Ahikam jena ta Shaphan, Akbor jena ta Mcalah, Shaphan al katib, wa Asaiah, kadam tou kelimu, 13Ruwa wa tashawar ma Yahwa le ana, wa le nas wa le kulu Yahuza, ashan kelimat ta ketan de al ligo. Leanu al kebir huwo zallan ta Yahwa wala ded anina leanu judud tanina ma asuma le kelimat ta ketab de ashan bi ihtaramu kulu al katibu ann anina.''14Fa Hilkiah al kahin, Ahikam, Akbor, Shaphan, wa Asaiah ruwa le Huldah al nabbia, mara ta Shallum jena ta Tikvah jena ta Harhas, haris ta dulab malabis(heya heni fi Uruselim rubue al tani), wa huwmon wonusu ma heya. 15Heya kelimu le huwomon, ''De yau haja al Yahwa Allah ta Israel kelimu:'Wori le zol al rasulu inta le ana, 16De yau haja al Yahwa kelimu: Ayenu, Ana bi jibu karisa le mahal de wa le ssukan tou, hasab kulu hajat al katibu fi ketab al melik ta Yahuza agara.17Leanu huwomon sibu ana wa haragu bakhur le rabunat tanin, ashan huwomon bi kutu zalan ma kulu amayil al huwmon amulu ashan keda zalan tai wala ded mahal de, wa huwo ma bi batulu.''' 18Lakin le melik ta Yahuza, al rsulu inta ashan bi asalu Yahwa hal de yau haja al inta bi kelimu le huwo: Yahwa, Allah ta Israel kelimu ze de: Ann kelimat al inta asuma, nezil nufus takum gedam ta Yahwa, zaman intakum 19leanu inakum zaman gelba taki layin asuma haja al ana kelimu ded mahal de wa ssukan tou, al huwomon bi tala kharaban wa laena, wa leanu inta seretu gumash wa kore gedam ana, Ana kaman asuma le inta__de yau iiealan ta Yahwa.20Ayenu, ana bi limu intakum le judud takum, wa bi intakum fi tureba bi salam. Uyuun takum ma bi ayenu al kaisa al ana bi jibu fogo mahal de.'''''''Fa riajal shilu risala wara le melik.

Chapter 23

1Fa melik rasulu marasalat al limu le huwo kulu shuyuk ta Yahuza wa ta Uruselim. 2Yalla melik ruwa le bet ta Yahwa, wa kulu rijal ta Yahuza wa kulu al ssukan ta Uruselim ma huwo, wa kahna, anbia, wa kulu nas, min soker le kebir. Bad dak huwo agara fi adana toumon kulu kelimat ta ketab ta itifagia al ligo fi bet ta Yahwa.3Lmelik wogif jambo amud wa amulu ititfagia gedam ta Yahwa, ashan bi ruwa wara Yahwa wa ashan bi hafizu wasayat tou, llawayiha wa qawanin tou, ma kulu gelba tou wa ma kulu roho tou, ashan bi akidu kelimat ta itifagia de al katibu fi lketab. Fa kulu nas rudu ashan bi wogif ma itifagia.4Al melik amiru Hilkiah kahin al eali, kahna al tihit huwo, wa huras ta bab ashan bi jibu bara min hayka ta Yahwa kulu afashat al kan salao le Baal wa alsawari, wa al le kulu nnujum ta sama Huwo haragu huwomon bara min Uruselim fi maidan fi wadita Kidron wa shilu rumat touomon le Bethel. 5Huwo sibu kahna al awsaniyin al melik ta Yahuza azilo ashan bi haragu bakhur fi mahal al eali f mudon ta Yahuza wa fi mahal al jambu Uruselim del al haragu bakur le Baal le shams wa qamar, le kawkab, wa le kulu nnujum ta sama.6Huwo tala bara amida ta alssawari min al haykal ta Yahwa, bara ta Uruselim le wadi ta Kidron wa haragu hinak. Huwo duhu tala qhabar wa jada rumat del fi turubat ta nas kulu. 7Huwo nedifo bara qhuraf ta sibirat al kan fi haykal ta Yahwa, al nuswan bi agela jalabia le alssawari.8Joasiah jibu kulu kahna bara min medina ta Yahuza wa najisu mahalat al eali al kahna haragu fogo bakhur, min Ceba le Beersheba. Huwo demiru mahal al eali fi bab al kan fi madkal ta Joshua (al medina ta hakim), fi tija al shamal ta medina. 9Hata kan kahna ta mahalat al eali kan ma sibu huwomon ashan bi kadimu fi mazbaha ta Yahwa fi Uruselim, huwomon akulu rigif ta alfatir fi nus ta akuwana toumon.10Josaih nejisu Topheth, al fiwadi ta Ben Hinnom, ashan ma zol bi kutu jena tou wele biniya tou bi ruwa fi nar ze zebaha le Molech. 11Huwo shilu bara al hassin al muluuk ta Yahuza wodi le shams. Huwomon kan fi makan fi madkal le haykal ta Yahwa, gerib ma qhuraf ta Nathan_Melek, al malaiyka. Josaih haragu al murkabat ta shama.12Josiah melik demiru al mazbahat al kan fok saqf al eali ta qhurfa ta Ahaz, al melik ta Yahuza amulu, wa al mazbahat al Manasseh kan amulu fi etnin mabani ta haykal ta Yahwa. Josiah hattam huwomon qita qita wa jada hwomon fi wadi ta Kidon. 13Al melik karabu mahalat al eali sharik ta Uruselim, junub ta jebel ta fasad al melik ta Israel Suleman abinu le Ashtoreth, sanam al batal ta Sidonians; le Chemosh, al asnam al batal ta Moab; wa le Molech, al asnam al batal ta nas ta Ammon. 14Huwo kasuru al amida ta hajar ita qita wa gata tihit al amida ta ssawari wa huwo malamahat del ma eizam ta insan.15Josiah kaman demiru al mazbah al kan fi Bethel wa mahal al eali al Jeroboam jena ta Nebat (huwo al kutu Israel amulu katiya) abinu. Huwo haragu mazbah wa mahal al eali wa dugu biga rumat. Huwo kaman haragu amida ta alssawari. 16Ze Josiah ayenule mahal, huwo arufu al turubat al kan fi mahal al eali. Huwo rasulu rijal ashan shiu eizam min al turuba; yalla huwo haragu hwuomon fogo mazbaha, al nejisu. De kan hasab kelima ta Yahwa al kan rujul Allah kan wonusu, zol al huwo wonusu aa hajat del gebili kede.17Yalla huwo kelimu, De yatu tamthal al ana bi ayenu?'' rijal ta medina kelimu le huwo, ''dak turuba ta rujul Allah al ja min Yahuza wa wonusu an hajat del inu inta bes barao ded mazbaha ta Bethel.'' 18Fa Josiah kelimu, Sibu huwo barao. Ma fi zol bi harik eizam tou. ''Fa huwoon sibu eizam tou barao, sawa ma eizam ta nabi al ja min Samaria.19Yalla Josiah amurugu kulu biyuut al foho mahal al eali al kan fi mudon ta Samaria, al muluuk ta Israel sala, wa al kan kutu Yahwa zalan. Huwo amulu le huwomon ze haja al kan amulu fi Bethel. 20Huwo zabah kulu kahna ta mahalat al eali fogo mazbaha wa haragu eizam ta insaan fogo huwomon. yalla huwo rija le Uruselim.21Yalla melik amiru kulu nas, gali ''Hafizu eyd alfasah ta Yahwa Allah taki, ze ma katibu fi ketab ta itifagia.'' 22Shekil eyd ze de ma amulu min ayam ta quda al hukum Israel, wele fi kulu ayam ta muluuk ta Israel aw Yahuza. 23Lakin fi taman tashar sana ta melik Josiah eyd ta Yahwa kan amulu fi Uruselim.24Josiah kaman tala bara min beled del albi wonusu ma amawat wa ma roho. Huwo tala bara al'' awthan, asnam, wa kulu hajat al shen al kan ayenu fi al ard ta Yahuza wa fi Uruselim, ashan bi akidu kelimat ta qanuun al kan katibu fi ketab al Hilkiah al kahin ligo fi bet taYahwa. 25Gubaal Josaih kan ma fi melik ze huwo, al gilibu le Yahwa ma kulu gelba tou, kulu nefsa tou, wa kulu guwa tou, al doworo fi kulu qanuun Moses. wele aye melik ze Josiah gum bad huwo.26Wa ma zalik, Yahwa ma agelibu bara wosa tou ta zalan al eanif. al bi haragu ded Yahuza ashan kulu al Manasseh amulu ashan bi kutu huwo zalan. 27Fa Yahwa kelimu, ''Ana kaman bi agela, Yahuza bara min ena tai, ze ana agela Israel wa ana bi jada bara medina de al ana iktaru, Uruselim, wa bet al ana kelimu isim tai bi kun hinak.'''28Bi nesiba le hajat tanin ta Josiah, kulu hajat al huwo amulu, hal ma katibu huwomon fi ketab ta ahdath ta muluuk ta Yahuza? 29fi ayam de, Firaewn Necho melik ta Mesir, ruwa ashan shakila ded melik ta Assyria fi naha alfurat. melik Josaih ruwa ashan bi gabil Necho fi shakila, wa Necho katulu huwo fi Megiddo. 30kudam ta Josaih shilu huwo meit fi murkiba min Megiddo, jibu huwo le Uruselim, wa dofunu huwo fi turuba tou. Yalla nas ta ard shilu Jehoahaz jena ta Josiah, masah huwo wa kutu huwo melik fi mahal ta abu tou.31Jehoahaz kan talata ishriin sanawat zaman huwo bada hukum, wa huwo hukumu talata shaharr fi Uruselim. isim ta uma tou kan Hamutal; heya kan biniya ta Jeremiah ta Libnah. 32Joehoahaz amulu sharr fi ena ta Yahwa, ze kulu hajat al dudud tou amulu. 33Firaewn Necho kutu fi ssalasil fi Riblah fi ard ta Hamath, ashan huwo ma bi hukumu fi Uruselim. Yalla Necho ligo garamu Yahuza mia mawahib ta fida wa wahiba ta dahab.34Firaewn Necho kutu Hilkiam jena ta Josiah melik fi mahal ta Josaih abu tou, wa geiru isim le Jehoiakim. Lakin huwo shilu Jehoahaz beid le Mesir, wa Jehoahaz mutu hinak. 35Jehoiakim dafa fida wa dahab le Firaewn. Ashan bi agder ligo talab ta Firaewn, Jhoikim amulu dariba fi ard ashan bi dafao le huwo fida wa dahab hasab taqdir tou.36Jehoiakim kan kamsa ishrrin sanawat zaman huwo bada hukum, wa huwo hukumu hidasharr sanawat fi Uruselim. Isim ta uma tou kan Zebidah; heya kan biniya ta Pedaiah ta Rumah. 37Jehoiakim amulu sharr fi ena ta Yahwa, bes ze judud tou amulu.

Chapter 24

1Fi ayam ta Jehoiakim Nebuchadnezzar melik ta Babylon hujumu Yahuza; Jehoiakim tala kadam tou le talata sanawat. bad dak Jehoiakim agelibu wara wa itmarad ded Nebuchadnezzar. 2Yahwa rasulu ded jehoiakim alassabat ta kildaniyin, Aramiyin, Moabiyin, wa Ammoniyi; huwo rasulu huwomon ded Yahuza ashan bi semiru. De kan hasab kelima ta Yahwa al kan wonusu bi wasat kudam tou al anbia.3Huwo kan muakkid min kasma ta Yahwa inu de ja le Yahuza, ashan bi agela huwomon bara min ena tou, leanu ashan katiyat ta Manasseh, kulu al huwo amulu, 4wa kaman ashan domal bari al huwo dofugu, leanu huwo mala Uruselim ma dom al bari. Yahwa ma kan inu raqba ashan bi afi dak.5Bi nesba le hajat tanin ann Jehoiakim, wa kulu al huwo al amulu, hal huwomon ma katiu fi ketab ta ahdath ta muluuk ta Yahuza? 6Jehoiakim num am judud tou, wa Jehoiakim jena tala melik fi mahal tou.7Al melik ta Meisr ma hujumu tani bara min ard tou, leanu al melik ta Babylon kan gilibu kulu al aradi al kan bi saytara melik ta Mesir min jaduwel ta Mesir le nahar alfurat.8Jehoiachin kan taman tasharr sanawat zaman huwo bada hukum; huwo hukumu fi Uruselim talata sharr. Isim ta uma tou kan Nehushta; heya kan biniya ta Elnthan ta Uruselim. 9Huwo amulu sharr fi ena ta Yahwa; huwo amulu kulu al abu tou amulu.10Fi zaman dak jaysh ta Nebuchadnezzar melik ta Babylon hujumu Uruselim wa hasar al medina. 11Nebuchadnezzar melik ta Babylon ja le medina fi wokit jaysh tou bi hasiru , 12wa Jehoiachin melik ta Yahuza ruwa bara le melik ta Baylon, huwo, uma tou, kudam tou, al''amra tou wa dubbat tou. Melik ta Babylon amsuko huwo fi tamania sana ta hukum tou.13Nebuchadnezzar shilu min kulu hajat al indu qayima fi bey ta Yahwa, wa del al fi qasr ta melik. Huwo gata qita qita kulu al''ajsam al min dahab al Suleman melik ta Irael kan amulu fi haykal ta Yahwa, ze Yahwa kan kelimu bi hasil. 14Shilu huwo fi beled bara kulu Israel kulu qada, wa kulu rijal al bi shakila, ashara alf asraa, wa kulu alharfiiyn wa al hadadin. ma fi wahid kan sibu illa nas al masakin fi al ard.15Nebuchadnezzar shilu Jehoiachin fi beled bara fi Babylon, ze uma ta melik, mara, dubbat, wa sultan ta ard. Huwo shilu huwmon fi beled bara min Uruselim le Babylon. 16Kulu rijal al ta mashakil snba alf fi adad, wa wahid harafii wa hadad, kulu huwomon munasib fi shakila melik ta Babylon jibu rijal del bara beled fi Babylon. 17Al melik ta Baylon kutu Mattaniah, aku abu ta Jehoiachin melik fi mahal tou, wa geiru isim tou le Zedekiah.18Zedekiah kan wahid ishrbiniya ta Jeremiah min Libnah.iin sana zaman huwo bada hukum; huwo hukumu hidasharr sanawat fi Uruselim. Isim ta uma tou Hamutal; heya kan biniya ta Jeremiah min Libnah. 19Huwo amulu sharr fi ena ta Yahwa; huwo amulu al Jehoiakim kan amulu. 20Biwasat zalan ta Yahwa, kulu ahath hasil fi Uruselim wa Yahuza, lahadi huwo sugu huwomon bara min gedam tou. Bad dak Zedekiah itamarad ded melik ta Babylon.

Chapter 25

1Fi tisa sana ta hukum melik Zedeiah, fi shara shahar wa fi fi ashara yom ta shahar, Nebuchadnezzar melik ta Babylon ja ma kulu jaysh tou ded Uruselim. Huwo geni mqabil huwo, wa huwomon abinu hoesh hawili huwo. 2Ashan medina kan hasiru hata etna sana hukum ta melik Zedekiah. 3Fi tisa yom ta shar al rabe ta sana dak, majaea kan shedid fi medina hinak kan ma fi akil le nas ta ard.4Bad dak medina kan kasuru le etnin, wa kulu rijal al bi shakila fi layl fi sika ta bab bein etnin hoesh, fi jenana ta melik, salakan Chaldaniin kan hawili al medina. Al melik ruwa fi itijah ta Arabah. 5Lakin al jaysh ta Chaldaniin turuju melik Zedekiah wa ligo huwo fi taraf wadi ta nahar Urdon gerib ma Ariha . All jaysh tou kan shetetu beid min huwo.6Huwomon amsuku melik wa jibu huwo le melik ta Babylon fi Riblah, mahal al huwomon hakumu huwo. 7Bi nesba le jena ta Zedekiah, huwomon zabahu huwomon fi gedan uyuun tou. Bad dak huwo kutu ena tou rubutu huwo fi alssalasil wa jibu huwo le Babylon.8fi kamis tashar sahar, fi saba yom ta sahar alkan tisa ta shar sana ta hukum ta Nebuchadnezzar melik ta Babylon, Nebuzaradan, kadim ta melik ta Babylon wa qayid ta heras tou, ja le Uruselim. 9Huwo haragu bet ta Yahwa, bet ta melik, wa kulu biyuut ta Uruselim; kaman kulu mabani al muhim fi medina haragu. 10kaman kulu hoesh ta Uruselim, kulu jaysh ta Babylonin al kan tihit qiyada ta huras demiru huwomon.11Bi neba le bagi nas al kan sibu fi medina, del al sibu melik ta Babylon, wa bagi ssukan__Nebuzaaradan, al qayid ta huras, shilu huwomon beid fi beled bara. 12Lakin al qayid ta huras ma sibu bad min al masakin ta ard ashan bi istakal fi alkurum wa mahal zara.13Bi nes ba le amida ta bronze al kan fi bet ta Yahwa, wa mudarrajat wa bahr al bronze al kan fi bet ta Yahwa,, al Chaldeniyin kasuru huwomon qita qita wa shilu bronze wara le Babylon. 14Guruma, toriya, lamba ta sayed, maalagat, wa kulu afashat al min bronze al kahna kadimu mao fi haykal__al Chaldenyin shilu huwomon kulu beid. 15Gururma le tala rumat wa gufa al salao mindahab, wa del al salao min fida__qayid ta huras ta melik shilu huwmon beid.16Amida al etnin ta bahr, wa mudarrajat al Suleman kan amulu le bet ta Yahwa fogo bronze ketir min al bi waznu. 17Al tul ta awel amud kan taman ta sharr metir, wa ras ta bronze kan fogo fok tou. Al ras kan talata metir tul, ma alttashbik wa alrrmman kulu hawili ras, kulu amulu min bronze. bagi amud wa alttashbik tou kan min nefsu ze awel.18Al qayid haris shilu Seraiah rais ta kahna, sawa ma Zephaniah, al kahin al tani, wa talata huras ta bab. 19Min medina huwo shilu masjun le dabbit al kan musoll ta asaker, wa kamsa rijal del bi arshidu melik, al huwomon lesa fi medina. Huwo shilu musjun dabbit a jaysh musoll le katibu rijal fi jaysh, sawa a siteen rijal al muhimiin min al ard al kan fi medina.20Bad dak Nebuzaradan, al qayid ta huras, shilu huwomon wa jibu huwomon le melik ta Babylon fi Riblah. 21melik ta Babylon kutu huwmon fi mutu fi Riblah fi ard ta Hamah. Bi teriga de Yahuza ruwa bara minard tou le beled bara.22Bi nes ba le nas al fadulu fi ard ta Yahuza, del al Nrbuchadnezzar melik ta Babylon kan ruwa, huwo Gedaliah jena ta Ahkam jena ta shaphan musoll le huwomon 23Zaman kulu qiyadat ta asaker, huwomon wa rijal, asuma inu melik ta Babylon kan amulu Gedaliah hakim, huwomon ruwa le Gedaliah. rijal dl kan Ishmael jena ta Nethaniah, Johanan jena ta Kareah, Seraiah jena ta Tanhumeth al Netophathite, wa Jaazaniah jena ta Maakathite__huwomon wa rijal toumon. 24Gedaliah amulu halifa le huwomon wa le rijal toumon, wa kelimu le huwomon, ''Ma ta kafu min dubbat ta Chaldaniyin. Geni fi ard wa kadimu melik ta Babylon, wa huwo bi kun kwes ma inta.''25Lakin hasil inu fi saba shahar Ishmael jena ta Nethaniah jena ta Elishama, min usura ta melik, ja ma ashara rijal wa hujumu Gedaliah. Gedaliah mutu, sawa ma rijal ta Yahuza wa al Babyloniyin al kan ma huwo fi Mizpah. 26Yalla kulu nas min soker le kebir, wa qayadat ta asaker, gum wa ruwa le Mesir, leanu huwomon kan khayifin min Babyloniyin.27Akiran hasil fi saba talateen sana fi beled beid Jehoiachin melik ta Yahuza, fi etnashar shahar, fi saba ishirrin yom ta shahar, Awel_ Marduk melik ta Babylon fegu Jehoiahin melik ta Yahuza min sijin. De hasil fi sana al Awel_Marduk bada hukum.28Huwo wonusu le huwo bi hanan wa wodi le huwo kursi mutaram min al ta muluuk tanin al kan ma huwo fi Babylon. 29Awel_Marduk agela gumah ta sijin ta Jehoiachin, wa Jehoiachin bi akulu bi nezam fi tarabeza ta melik fi bagi haya tou kulu. 30bdl akil al munazam kan bi wodi le huwo kulu yom fi bagi haya tou.

1 Chronicles

Chapter 1

1Adam, seth, Enosh 2Kenan, Mahalel ,Jared, 3Muthuselah, Lamech. 4Al aulat ta Noah humon Shem, Ham, wa Japheth.5Al aulat ta Japheth humon Gomer,Magog, Madai, Javan, Tubal , Meshech, wa Tiras. 6Al aulat Gomer humon Ashkenaz, Riphath, wa Togarmah. 7Al aulat ta Javan huma Elishah, Tarshish, al Kittites, wa al Rodanites .8Al aulat ta Ham humon Cush, Egypt, put, wa Canaan. 9Al aulat ta Cush humon Seba, Havilah, Sabta, Raamah, wa Sabteka. Al aulat ta Raamah humon Sheba wa Dedan. 10Cush ja abu ta Nimrod, al bada kun rajil al gowi fi ardi.11Egypt ja jidu ta Ludites, Anamites, Lihabites, Naphtuhites, 12Pathrusites, kasluhites ( de yau al falastiniin ta la ) wa al Caphtorites.13Canaan biga tala Abu ta Sidon,weled towo al bikir, wa al Hittites. 14Huwo Kaman ja jidu ta Jebusites, Amorites, Girgashites, 15Hivites, Arkites, Sinites, 16Arvadites, Zemarites,wa al Hamathites.17al aulat ta Shem humon Elam,Ashur, Arphaxad, Lud,Aram,Uz, Hul, Gether,wa Meshech. 18Arphaxad ja abu ta Shelah, wa shela ja abu Eber. 19Eber indu aulat ethnen. Al isim ta wahid kan peleg, fa fi ayam towo al ardi mungasim.20Aku ismu kan Joktan. Joktan ja tala abu ta Almodad, Sheleph, Hazarmaveth, Jerah, 21Hadoram, Uzal, Diklah, 22Obal , Abimael, Sheba, 23Ophir, Havilah,wa Jobab; kulu de jil ta Joktan.24Shem,Arphaxad, Shela, 25Eber, Peleg, Reu, 26Serug, Nahor, Terah, 27Abram, alkaan Abraham.28Aulat Abraham humon Isaac wa Ishmael. 29De yau agial tomon: al awel bikir ta Ishmael kan Nebaioth,yala kedar, Adbeel, 30Mishma, Dumah,Massa, Hadad,Tema, 31Jetur, Naphish, wa kedemah. de yau kan aulat ta Ishmael.32Al aulat ta Keturah ,refiga ta Abraham, kan Zimran, Jokshan, Medan,Midian, Ishbak, wa Shuah. Al aulat ta Jokshanhumon Sheba wa Dedan. 33Midian aulat towo kan Ephah, Epher,Hanok, Abida, wa Eldaah. Kulu de ajial ta Keturah.34Abraham biga tala abu ta Isaac. Al aulat ta Isaac yau Esau wa Israel. 35Al aulat ta Esau kan Eliphaz, Reuel,Jeush, Jalam, wa Korah. 36Al aulat ta Eliphaz humon Teman, Omar , Zepho, Gatam, Kenaz, Timna, wa Amalek. 37Aulat ta Reuel humon Nahath, Zerah, Shammah , wa Mizzah.38Aulat ta Seir humon Lotan, Shobal, Zibeon, Anah, Dishon, Ezer, wa Dishan. 39Aulat ta Lotan humon Hori wa Homam, wa Tmna kan ukud ta Lotan. 40Aulat Shobal humon Alvan, Manahath, Ebal,Shepho,wa Onam. Aulat ta Zibeon humon Aiah wa Anah.41Al aulat Anah kan Dishon. AL aulat Dishon humon Hemdan, Eshban, ithran,wa Keran. 42Aulat al Ezer humon Bilhan, Zaavan, wa Akan. Al aulat ta Dishan humon Uz wa Aran.43De yau Muluk al Hakimu fi ardi ta Edom gidam aiya Melik al fok nas Israel: Bela weled ta Beor, wa isim ta medina towo Dinhabah. 44wokit Bela mutu, Jobab weled ta Zerah ta Bozrah geni fi mahal towo. 45wokit Jobab mutu ,Husham ta ardi ta Temanites geni fi mahal towo.46wokit Husham mutu ,Hadad weled ta Bedad, al gelibu Midianiin fi ardi Moab ,geni fi mahal towo. Al isim ta medina towo Avith. 47Wokit Hadad mutu,Shamlah ta Masrekah geni fi mahal towo. 48wokit Shamlah mutu, Shaul ta Rehoboth fi nahar geni fi mahal towo.49wokit Shaul mutu, Baal-Hanan weled ta Akbor geni fi mahal towo. 50Wokit Baal- Hanan mutu, Hadad geni fi mahal towo ,wa isim ta medina kan Pau.isim maratu kan Mehetabel binia ta Matred binia ta Me- zahab.51Hadad mat.AL Salatin fi Edom kan sultan Timna, sultan Alvah, sultan Jetheth, 52sultan oholibamah, sultan Elah, sultan Pinion, 53sultan Kenz, sultan Teman, sultan mibzar, 54sultan magdiel, wa sultan Iram. De yau kan salatin ta Edom.

Chapter 2

1De yau aulat ta Israel ,Reuben, Simeon, Levi, Judah, Issachar,Zebelun, 2Dan, Joseph, Benjamin, Naphtali, Gad, wa Ashar.3Aulat Judah kan Er, Onan, wa Shelah, al weledu lehu ma binia ta Shua, mara min kanaan. Er weled towo al awel kan Sherir fi ena ta Yahweh, wa Yahweh katulu huwo. 4Tamar, binia towo al nesiba , weledu le huwo Perez wa Zera Judah indu kamsa aulat.5Perez aulat towo Hezron wa Hamul. 6Zera aulat towo Zimri, Ethan ,Heman, Kalkol wa Darda kamsa kulu. 7Karmi weled towo Achar, aljibu mushkila fi Israel wokit huwo amulu bila iman fi haja alkasisu le Allah. 8Ethnan weled towo kan Azariah.9Hezron aulat towo Jerahmeel, Ram wa Caleb. 10Ram ja abu ta Amminadab, wa Amminadab tala abu ta Nahshon, Al kaaid nus judud ta Yahuza 11Nashon ja tala abu ta Salmon ,wa Salmon tala abu ta Boaz. 12Boaz ja tala abu ta Obed, wa Obed ja tala abu ta Jesse.13Jesse ja tala abu ta weled towo bikir Eliab, Abinadab al thani , Shimea al thalit 14Nathanel al rabi , Raddai al kamis 15Ozem al sadis, wa David al sabee.16Ikuatum Zuriah wa Abigail . Al aulat ta Zuriah kan humon Abishai, Joab, wa Asahel, talata minum. 17Abigail weledu Amasa, al abu towo Jether al ismaeliya .18Caleb weled ta Hezron ja abu ta aulat ma Azubah maratu wa Jerioth aulat towo yau Jesher, Shobab wa Ardon. 19Azubah mutu. Wa yala Celab zoju Ephrath, al weledu Hur. 20Hur ja tala abu ta Uri, wa Uri ta abu ta Bezalel.21Baad Hezron (wokit huwo sita sena ) zoju binia ta Makir, abu ta Gilead. Hia weledu lou Segub. 22Segub ja tala abu ta Jair, al amsuku talata isriin mudun fi ardi gilead.23Geshur wa Aram shilu Havvoth Jair wa Kenath , wa Kaman sita mudun haulu. Kulu sukan de kan ajial min Makir, abu ta gilead. 24Baad mutu ta Hezron, Caleb ruah le Epharathah, al mara ta abu Hezron. Hia weledu le huwo Ashhur ,abu ta Tekoa .25weled ta Jerahmeel, al awel bikir ta Hezron,kan Ram al awel bikir , Bunah, Oren, Ozem, wa Ahijah. 26Jerameel indu mara tani , al ismu Atara. Hia kan um Onam. 27Al aulat ta Ram , awel bikir ta Jerahmeel ,kan Maaz,Jamin,wa Eker. 28Al aulat ta onam kan Shammai wa Jada. Al aulat ta Shimmai kan Nadab wa Abishur.29Al isim ta mara ta Abishur kan Abihail, wa huwo weledu le huwo Ahban wa Molid. 30Al aulat ta nadab kan seled wa Appaim, lakin seled mutu budun aulat. 31AL aulat ta Appaim kan Ishi. Al aulat ta Ishi kan Sheshan. Al aulat ta Sheshan kan Ahlai 32al aulat ta Jada aku ta Shimmai kan Jehther wa Jonathan. Jether mutu budun aulat. 33Al aulat ta Jonathan kan Peleth wa Zaza . De yau kan ajial ta Jerameel.34Hasa Sheshan ma indu aulat , ile banad Sheshan indu kadam masri ismu Jarha. 35Shesan wodi binia towo le kadam towo mara le huwo . Hia weledu le huwo Attai.36Attai ja abu ta Nathan, Nathan ja tala abu ta Zabad. 37Zabad ja tala abu ta Ephlal, wa Ephlal ja tala abu ta Obed. 38Obed ja tala abu ta Jehu ,wa Jehu ja tala abu ta Azariah.39Azariah ja tala abu ta Helez, wa Helez ja tala abu ta Eleasah. 40Eleaser ja tala abu ta Sismai, wa Sismai ja tala abu ta Shallum. 41Shallum ja tala abu ta Jekamiah, wa Jekamiah ja tala abu ta Elishama.42Aulat ta Caleb , aku ta Jerameel ,kan hum Mesha weledu al bikir, al kan abu ta Ziph. Weleu al tani Mareshah, kan abu ta Hebron. 43Al aulat ta Hebron kan Korah, Tappuah , Rekem,wa Shema. 44Shema ja tala abu ta Raham, abu ta Jorkeam. Rekem ja tala abu ta Shammai.45aulat ta Shammai kan Maon,wa Maon kan abu ta Beth Zur. 46Ephah, refiga ta Caleb , weledu Haran,Moza, wa Gazez. Haran ja tala abu Gazzez. 47Al aulat ta Jahdai kan Regem, jotham, Geshan, pellet ,Ephah,wa Shaaph.48Maakah, refiga ta caleb weledu Sheber wa Tirhanah. 49Hia Kaman weledu Shaaph abu ta Madmannah, Sheva abu ta Makbenah wa abu ta Gibea. Binia ta Caleb kan Aksah .De yau kan ajial ta Caleb.50De yau kan ajial ta Caleb. Al aulat ta Hur al bikir Ephrathah: Shobal al abu ta Kiriath Jearim, 51Salma abu ta Bethlehem, wa Hareph abu ta Beth Gader.52Shobal abu ta Kiriath Jearim indu jil : Haroeh, nus ta Manahathites, 53wa ashira ta Kiriath Jearim: al ithrithes, Puthites, Shumathites, wa Mishraites. Al Zorathites wa Eshtaolites tala min de.54Al ajial ta Salma kan Bethlehem, al Netophathites, Atroth Beth Joab, wa nus ta Manahathites- al Zoriti, 55wa ashiraat ta kutaab al aishin fi Jabez: Al Tirathites , Shimeathites, wa Sucathites. De yau kenites al ja min Hammath, abu bed ta Rekab.

Chapter 3

1Hasa de yau aulat ta Daud al weledu lehu fi Hebron: al awel bikir kan Amon, ma Ahinoam min Jezreel; al thani kan Daniel ,ma Abigail min carmel, 2altalith kan Absalom al umu kan Maakah , binia ta Talmai melik ta Geshur.al raabi kan Adonijah weled ta Haggith; 3al kamis kan Shephatiah ma Abital; al sadis kan Ithream ma Eglah mara towo.4Al sita de weledu le Daud fi Hebron , al huwo geni sabaa senawat wa sita shuhur. Hu yala hakimu talata wa teletiin senawat fi Orshelim. 5Al arba aulat ,ma Bethseba binia ta Amiel weledu lou fi orshelim: Shammua , Shobab, Nathan,wa Solomon.6Aulat ta Daud al tiza kan: Ibhar, Elishua, Eliphelet, 7Nogah, Nepheg, Japhia, 8Elishama, Eliada , wa Eliphelet. 9Del kan aulat ta Daud. Ma zaid aulat towo ma refigat. Tamar kan okut tomon .10Aulat ta Solomon kan Rehoboam . Rehoboam weled ta Rehoboam kan Abijah , weled ta Abijah kan Asa weled ta Asa kan Jehoshaphat. 11Jehoshaphat weled towo kan Jehoram weled towo kan Ahaziah. Ahaziah weled towo kan Joash. 12Joas weledu kan Amaziah. Amaziah weledu kan Jotham.13Jotham weledu kan Ahaz . Ahaz weledu kan Hezekiah. Hezekiah weledu kan Manaseh. 14Manasseh weledu kanAmon. Amon weledu kan Josiah.15Josiah auladu kan awel bikir towo Johanan, weledu al tani Johoiakim, weledu al talit kan Zedekiah, wa weledu al rabi Shallum. 16Johoiakim aulat towo hum Jehoiachin wa Zedekiah,17Al ajial ta Jehoiachin humon, Shealtiel, 18Malkiram, Pedaiah, Shenazzar, Jekamiah, Hoshama, Nedabiah. 19Pedaiah auladu kan Zerubabel wa shimei. Zerubabel auladu kan Meshullam wa Hananiah; Shelomith kan oktum. 20Auladu al kamsa kan hum Hashubah, ohel, Berekiah, Hasadiah, wa Jushab- Hesed. 21Aulat Hananiah hum Pelatiah wa Jeshaiah. Weledu kan Rephaiah, wa ajial kan Arnan, Obadiah, wa Shekaniah.22Al ajial ta Shekaniah hum Shemaiah wa auladu Hattush,Igal, Bariah, 23Neariah wa talata aulat Elioenai, Hizkiah, wa Azrikam. 24Elionai saba auladu kan Hodaviah, Eliashib, Pelaiah, Akkub, Johanan, Delaiah, wa Anani.

Chapter 4

1Ajial ta Yahuza kan Perez, karmi, Hur,wa Shobal. 2Reaiah, weled ta Shobal, abu ta Jahath. Jahath kan abu ta Ahumai wa lahad. Del hum min ashira ta Zorathite.3Del hum ajdad ta ashaiir ta mudun ta Etam: Jezreel, Ishma, wa Idbash. Oktum kan isim towo Hazzalelponi. 4Peniel kan jidu ta ashaiir fi Medina Gedor. Ezer kan bidaya ta Ashaiir fi Hushah. Del hum ajial ta Hur, al bikir ta Ephrathah wa al bidaya ta Bethlehem.5Ashhur abu ta Tekoa indu ethnen nasawiin , Helah wa Naarah. 6Naarah weledu lehu ,Hepher, Temeni, wa Haahashtari. De kan ajdad ta Naara. 7Aulad Helah kan hum Zereth, Zohar, Ethnan, 8wa Koz, al tala abu Anub wa Hazzobebah, wa ta ashaiir min ajdad ta Aharhel weled Huram.9Jabez kan muktaram kalis min aku . Umu semihu Jabez . hia gal,” Ashan ana weledu huwo ma waja .” 10Jabez nadi le Allah ta Israel wa gal,” Iza kan ita hagiga bariku ana ,wasau hudud tai, wa yeden taki bikun ma ana . wokit ita amulu de ita bi hafisu ana min batal, ashan ana bikun hur min waja! “ yala Allah juwabu lo salawaat towo.11Kelub weled ta Shuhah tala abu ta Mehir, al kan abu ta Eshton. 12Eshton ja tala abu ta Beth Rapha, Paseah, wa Tehinnah, abu ta Ir Nahash. De hum rujal al aishiin fi Rekah.13Aulad Kenaz hum Othniel wa Seraiah. Othniel auladu kan hum Hathath wa Meonothai 14Meonothai ja tala abu ta Ophrah, wa Seraiah ja tala abu ta Joab, al bidaya ta Ge Harashim, al nasum kulu sinaiin . 15Aulat Caleb weled ta Jephunneh yau Iru, Elah wa Naam. Elah weledu Kenaz. 16Jehallellel auladu kan Ziph, Ziphah, Tiria, wa Asarel.17Ezrah auladu kan hum Jether, Mered, Epher, wa Jalon. Mara ta Mered al Masri hamil wa weled lou Miriam, Shammai, wa Ishbah, al ja abu ta Eshtemoa. 18Del yau kan aulat ta Bithiah, binia ta Faraon, al Mered zowuju . Mara ta Mered al Judahite weledu le hu Jered al ja tala abu ta Gedor; Heber, al ja tala abu ta Soko; wa Jekuthiel, al ja tala abu ta Zanoah.19Ta ethnen aulat ta mara ta Hodiah okut ta Naham, wahid tala abu ta Keilah al Garmite. Wa al tani kan Eshtemoa al Maakathite. 20Aulat Shimon kan Amnon, Rinnah, Ben-Hanan, wa Tilon. Al ajdad ta Ishi alkan Zoheth wa Ben-Zoheth.21Al ajdad ta Shelah weled ta Judah , kan Er abu ta lekah, Laadah abu Mareshah wa al ashaiir ta omal kiyata fi Beth Ashbea, 22Jokim, al rajil ta Kozeba, wa Joash wa Saraph al hakimu Moab wa Jashubi lehem.(maaluma de min musejilaat al zamaan). 23Del yau kan nas salau gurmaat al aishiin fi Netaim wa Gederah wa isatakalu le Melik.24Simeon ajial towo kan Nemuel, Jamim, Jarib, Zerah,wa Shaul. 25Shallum kan weled ta Shaul, Mibsam kan weled Shallum, wa Mishma weled Mibsam. 26Mishma ajialu kan Hammuel weledu , Zukkur wed weledu wa Shimei wed weled weledu .27Shimei indu sitashar aulat wa sita banat. Akuanu ma indum aulat ketir ashan kida ashira hakum ma kebir ze ta nas Judah amulu. 28Hum aishiin fi Beersheba, Moladah, wa fi Hazar Shaul.29Humon Kaman aishiin fi Bilhah , Ezem, Tolad, 30Bethuel Horma,Ziklag , 31Beth Markaboth, Hazar Susim, Beth biri , wa Shaaraim. De kan yau mudun hagum lahidi fi hokum ta Daud.32Al kuraa tomon al kamsa kan Etam, Ain, Rimmon, Token wa Ashan , 33Sawa ma kuraa al beid ze Baalath. De kan mahal geni tomon , wa humon gi hafizu sejilaat ta nasab.34Al kiyaadad ta Asira hum kan Meshobab, Jamlech, Joshah weled ta Amaziah, 35Joel, Jehu weled ta Joshibiah weled ta Seraiah weled ta Asiel, 36Elioenai, Jeshohaiah, Asaiah , Adiel, Jesimiel, Benaiah, 37wa Ziza weled ta Shiphi weled ta Allon weled ta Shimri wed Shemaiah. 38Del al semium ma isim kan kiyaadad ta ashira tomon ,wa biut abuhatomon zidu ketir.39Hum ruah gerib ma Gedor, fi tijah al sherik ta jadel ,ashan fitishu gesh le bahaim tomon . 40Humon ligo ketir wa gesh kuwes. Al ardi kan kebir , samit wa be salam . Al hamitiin kan aishiin hinak . 41Del al katibu ma isim ja fi ayam ta Hezekiah melik ta Yahuza, wa hajimu mukaimaat ta Hamite wa Meunite alkan hinak. Humon demiru hum kulu- kulu wa aishu hinak ashan hum ligo gesh le bahaim tomon42minum min aulat Simeon , kumsumiya ruah le jebel seir ma Pelatiah , Neariah, Rephaiah, wa Uzziel , aulat Ishi, ze kaaid tomon . 43Humon gelibu albagi ta fadalat ta Amalekiin al jere , wa hum aishu hinak hata alyom.

Chapter 5

1Aulat Reuben al bikir ta Israel- hasa Reuben kan awel bikir , lakin alhak alwilada wodi le aulat ta Jeoseph weled ta Israel lianu Reuben amulu al batal fi bed abu .ashan kida hu ma mushejil fi sejilaa ze indu hak al wilada. 2Judah kan akua min kulu akuanu ,wa al kaaid kan bikun minu. Lakin al hak al welada kan Joseph's - 3Aulat ta Reuben awel bikir ta Israel kan Hanok, Pallu, Hezron, wa karmi .4Ajial ta joel kan humon de : weled joel kan Shemaiah weledu Gog, weled Gog kan Shimei. 5Shimei weledu kan Micah. Micah weledu kan Reaiah. Reaiah weledu kan Baal. 6Baal weledu kan Beerah , al Tiglath- Pileser melik ta Assyria shilu bara . Beerah kan kaaid fi gebila ta Reuben.7Le hasab tertibaat ta Ashira tomon , hu katibu fi sejilaa ma ajial tomon : Jeiel al kaaid ,Zechariah , 8wa Bela weled ta Azaz weled ta Shema weled ta Joel. Hum aishiin fi Aroer, beid ze Nebo wa Baal Meon , 9wa tijah al shergi fi gabaat al mashi le bahar Euphrates , ashan bahaim tomon zidu fi ardi Gilead.10Fi ayam ta Saul , al gebila ta Reuben hajimu al Hagritiin wa gelibum . Humon aishiin fi mukaimaat ta Hagritiin fi kulu ardi sherik ta Gilead.11Al ada ta gabila Gad aishiin fi jambum fi ardi Bashan beid lahaidi Salekah. 12Joel kan kaaid tomon ; Shapham altani ; wa Janai wa Shaphat fi Bashan. 13Ahal tomon al gerib ma ashira humon Michael, Meshullam, Sheba, Jorai ,Zia wa Eber- de kulu saba.14AL isim ta shaksi fok de ajial ta Abihail, wa Abihail weled ta Huri. Huri weled ta Jaroah . Jaroah weled ta Gilead. Gilead kan weled ta Michael. Michael weled ta Jeshishai. Jehishai kan weled ta Jahdo. Jahdo weled ta Buz. 15Ahi weled ta Abdiel weled ta Guni ,kan raas ta ashira tomon.16Hum aishiin fi Gilead, fi Bashan, fi mudun towo, wa kulu ardi ta Sharon beid lahaidi hudud. 17kulu de sejilu fi Sejilaat fi ayam ta melik Judah wa Jeroboam melik ta Israel.18Al Reubeniin ,wa al Gadiin ,wa nus gebila Manassah indu 44,760 junud mahirin fi shakila , al bi yarfa daraga wa shef wa al bi juru nishap , al bi ruah fi harib. 19Hum hajimu al Hagrites, Jetur,Naphish,wa Nodab.20Hum ligo musada rohiya diddum . be teriga de , al Hagrites wa kulu al maam gelibu . De ashan Israeliin kore le Allah fi shakila ,wa hu juwabu lom ,ashan hum kutu sigatum fihu. 21Hum amsuku bahaimum , zaid kamsiin alf raas jumal , 250,000 koruf , alfen humar ,wa 100,000 rujal 22keterin matu lianu alsakila kan min Allah. Humon aishu fi aradium lahaidu yom al seytara.23Al aulat nus gebila Manasseh aishu fi ardi ta Bashan beid ze Baal Harmon wa Senir ( de jebel Hermon) 24De yau raas al ashaiir tomon , Epher, Ishi, Eliel, Azriel, Jeremiah, Hodaviah wa Jahdiel. Humon nas al harib al gowi , rujal Maarufin , Raas albiut abuhatum.25Lakin humon geir umana le Allah ta judud tum. Bel ax humon bi sharmit ma aaliha ta nas al ardi , al Allah demirum fi gidamum. 26Allah ta Israel al hizu Pul melik ta Assyria ( Kaman maruf ma Tiglath-pileser, melik ta Assyria). Huwo shilu le bara Reubeniin, Gadiin,wa alnus ta gebila Manasseh. Hu jibum le Halah , Habor, wa le bahar Gozan , al mahal hum akir fogo lahaidi yom allela.

Chapter 6

1Awlad ta Lawi kan Gershon, Kahath, wa Marari. 2Awlad ta Kahat kan Amram, Izhar, Habron, wa Uzziel. 3Iyal ta Amram, Musa, wa Mariam. Awlad ta Haron kan nadab, Abiyahu, Aliazar, wa Ithamar.4Aliazar biga abu ta Finegas. Wa Finehas biga abu ta Abiyashua. 5Abiyashua biga abbu ta Bukki, wa Bukki biga abu ta Uzzi . 6Uzzi biga biga abu ta Zarahiah, wa Zarahiah biga abu ta Maraioth.7Maraioth biga abu ta Amariah, wa Amariah big abu ta Akitub. 8Akitub biga abu ta Sadok, wa sodok biga abu ta Akimaaz. 9Akimaaz biga abu ta Azariah, wa Azariah biga abu ta Yohana.10Yohana biga abu ta Azariah, al Khadimu ze kahin fi maabad al Suleiman abinu fi orushelim. 11Azariah biga abu ta Amariah, wa Amariah biga abu ta Akitub. 12Akitub biga abu ta Sodok, wa Sadok biga abu ta Shallum.13Shallum biga abu ta Hilkiah, wa Hilkiah biga abu ta Azariah. 14Azariah biga abu ta Saraiah, was Saraiah biga abu ta Yahusadak. 15Yahusadak ruwa fi asha Yahwah wodi Yahuza wa orushelim le ida ta nabu chashasir.16Awlad ta Lawi kan Gershon, kahath, wa MArari. 17Awlad ta Gershon kan semi libni wa Shimei. 18Awlad ta Kahath kan Amram, Yishar, Habron, wa Uzziel.19Awlad ta marari kan Mahli wa Mushi. Del yau usar ta Lawiin sejilu hasab abuhat bitomon. 20Iyal ta iyal ta Gershon: Libni weled bitou, yahath weled bito, Zimmah weled bito. 21Youak weled bito, iddo weled bitou, Zarah weled bitou, wa Yaatharai weled bitou.22Iyal ta iyal ta kahath: Amminadab weled bitou, Korah weled bitou, Assir weled bitou. 23Alkanah weled bitou, abiasaf weled bitou, Assir weled bitou, 24Tahath weled bitou, Uriel weled bitou, Uzzaiah weled bitou wo Shaul weled bito.25Iyal ta Iyal ta Alkanah kan Amasai, Akimoth, 26Alkanah weled bitou, sofai weled bitou, nahath weled bitou, 27Alyab weled bitou, Yaroham weled bitou, wa Alkanah weled bitou.28Awlad ta Samuel kan Bikiria yau Washani, wa Abiya nimira itnin. 29Iyal ta iyal ta Marari kan mahli, libni weled bitou, shemei weled bitou, Uzzah weled bitou, 30Shimea weled bitou, Haggiah weled bitou, wa asaiah weled bitou.31Del yau Asami ta rujal al Dauud kutu fi hisab ta Musica fi bet ta Yahwah baad ma tabud geni hinak. 32Humon khadimu be guna gidam ta Maabad ta khema ta Ijtima lahadi suleman Abinu bet ta Yahwa fi orushelim. Humon kemilu khidma bitomon hasab wosif Al wodi le Humon.33Del yau kan al humon khadimu ma awlad bitomon. Min usura ta Al kahathiin ja Heman al mugani. Judud bitou yau hina, bi rija le zaman alwara alfat, Heman kan jena ta Youel. Youel kan jena ta Samuel. 34Samuel kan jena ta Alkanah. Alkanah kan jena ta Yeroham. Yeroham kan jena ta Eliel. Eliel kan jena ta Toah. 35Toah kan jena ta Suf. Suf kan jena ta Alkanah. Alkanah kan jena ta Mahath. Mahath kan jena ta Amasai, Amasai kan jena ta Al kanah36Amasai kan jena ta Alkanah, Alkanah kan jena ta yoel. Yoel kan jena ta Azariah. Azariah kan jena ta Safaniah. 37Safaniah kan jena ta Tahath, Tahath kan jena ta Assir Assir kan Jena ta Abiasaf. Abiasaf kan jena ta Korah. 38Korah kan jena Yishar. Yishar kan jena ta kahath. Kahath kan jena ta Lawi. Lawi kan jena ta Israel.39Asaf kan Musaid le Heman, al bi wogif fi ida al yemin bitou. Asaf kan jena ta Berekiah. Berekiah kan jena ta Shimea. 40Shimea kan jena ta Michael. Michael kan jena ta Baaseiah. Baaseiah kan jena ta malkiya. 41Malkiya kan jena ta Ethnai. Ethnai kan jena ta Zarah. Zarah kan jena ta Adaiah. 42Adaiah kan jena ta Ethan. Ethan kan jena ta Zimmah. Zimmah kan jena ta Shimei. 43Shimei kan jena ta Yahath. Yahata kan jena ta Gershon. Gershon kan jena ta Lawi.44Fi ida ta Shamal ta Heman kan Musaid bitou Awlad ta marari, min bein humon Ethan jena ta Kishi. Kishi kan jena ta Abdi Abdi kan jena ta malluk. 45Malluk kan jena ta Hashabiah. Hashabiah kan jena ta Amasiah. Amashiah kan jena ta Hilkiah 46Hilkiah kan jena ta Amsi Amsi kan jena ta Bani. Bani kan jena ta Shamir. 47Shamir kan jena ta Mahli. Mahli kan jena ta Mushi. Mushi kan jena ta Marari. Marari kan jena ta lawi.48Shurake bitomon, al Lawiin, kan kalifu ashan bi Amulu kulu amal le maabad, bet ta Allah.49Lakin Haron wa iyal ta iyal bitou bi kutu tagdimat fi mazbah le tegdimat Al bi haragu; wa tagdima fi mazbah ta bokur le kulu shokol fi kuds al akdas. Tagdimat de amulu taawid le Israel, hasab kulu Awamir alkan Musa khadam ta Allh wodi le humon.50Iyal ta iyal ta Haron kan mahsub ze de: Abun ta Haron kan Aleazar Abua ta Aleazar kan Finehes, Abua ta Finehas kan Abiyashua. 51Abua ta Abiyashua kan Bukki. Abua ta Bukki kan Uzzi. Abua ta Uzzi kan Zerahiah. 52Abu ta Zerahiah kan maraioth. Abu ta maraioth kan Amariah. Abu ta Amariah kan Akitub. 53Abu ta Akitub kan sadok. Abu ta Sadok kan Akimaaz.54Del yau Amakhin al Khalifu le iyal ta iyal ta Haron ashan bi geni fogo, de yau, le iyal ta iyal ta Haron al kan min usar ta kahatin (awel gita kan hinak). 55Humon wodi le humon habron fi arid ta Yahuza wa Zaraib bitou, 56Lakin mahal ziraa hagli ta medina wa kariyat bito humon le caleb jena ta Yafunnah.57Le iyal ta iyal ta Haron humon wodi: Habron (medina ta malija), wa libnah ma zaraih bitou, Yattir, Eshtemoa ma Zaraib bitou, 58Hilen ma Zaraih bitou, wa Dabir ma Zaraih bitou.59Humon Kaman wodi le iyal ta iyal ta Haron: ashan ma Zaraib bitou, Juttah wa Beth Shemesh ma Zaraih bitou; 60Wa min gebila ta Benjamin, goba ma Zaraih bitou, alemeth ma Zaraib bitou, wa Anathoth ma Zaraib bitou. Mudun bitomon kulu hasab usura bitomon talatashar mudun.61Le bogi iyal ta iyal ta kahath kan wodi be gita ashara mudun min nus ta gebila ta Mahasseh. 62Le iyal ta iyal ta Gershon hasab usura bitomon kan wodi talatoshar mudun min gebila ta Yasacher, Asher, Naftali, wa nus ta gebila ta Manasseh fi Bashan.63Le iyal to iyal ta marari humon wodi be gita “gura” itnashar mudun, usura hasab usura ta Rauben, Gad, wa Zabulun. 64Biga shaab ta Israel wodi mudun de ma Zaraib bitomon le Lawiin. 65Humon kalifu mudun del al Zekiru be Isim de be gura min gebila ta awlad ta awlad ta Yahuza, shemeon, wa Benyamin.66Baad min usar ta iyal ta iyal ta kahath kan wodi mudun min aradi ta gebila ta Afraim. 67Humon wodi le humon shechem (medina ta malja) ma Zaraib bitou fi medina ta Jebel ta Afraim, Gazer ma zaraib bitou, 68Yakmeam ma zaraib bitou, beth Haron ma Zaraib bitou; 69Aiyalon ma zaraib bitou, wa Gath Rimmon ma Zaraib bitou70Nus gebila ta Manasseh wodi le kahatin aner ma zaraib bitou wa Bileam ma Zaraib bitou, de biga mumtalakat ta bagi usar ta Kahath.71Le iyal ta iyal ta Gershomiin bara min usar ta nus gebila ta Manasseh, humon wodi Golan fi Bashan ma Zaraib bitou wa Ashtaroth ma zaraib bitou. 72Gebila ta Yasachar wodi le iyal ta iyal ta Gershomin kadesh ma zaraib bitou, Daberath ma zaraib bitou, 73Ramoth ma zaraib bitou wa anem ma zaraib bitou.74Yasachar Istagbilu min gebila ta Asher: mashal ma zaraib bitou, abdon ma zaraib bitou, 75Hukok ma zaraib bitou, wa Rahob ma zaraib bitou. 76Humon Istagbilu min gebila ta Naftali: kadesh fi Gelil ma zaraib bitou, hammon ma zaraib bitou, wa kariathaim ma zaraib bitou,77Bagi iyal ta iyal ta marari Istagbilu min gebila ta Zabulun: Jokneam, kartah, wa Rimmono ma zaraib bitou wa tabor ma zaraib bitou; 78Wa min gebila ta Raubeu, Abri urdun fi itijah ta Sherik ta Ariha, humon Istagbilu Baser fi sahara “beria”, Yahza, 79Kedemoth wa Zaraib bitou, wa mefaath wa Zaraib bitou.80Lawiin Istagbilu min gebila ta Gad: Ramoth fi Gilead ma Zaraib bitou, mahanaim ma zaraib bitou, 81Heshbon ma zaraib bitou, wa Yazer ma zaraib bitou.

Chapter 7

1Arba awlad ta Yasachar kan Tola, Fuah, Yashub, wa Shimroh. 2Awlad ta tola kan uzzi, Rafaiah, Yariel, Yahmai, Yibsam, wa Samuel humon kan Ruose ta Usar bitomon, min iyal ta iyal ta tola kan hasibu humon muharibin al gowi wasat Agiyal bitomon. Adad bitomon 22,600 fi ayam ta Dauud. 3Jena ta Uzzi kan Yazrahiah. Awlad bitou kan Michael, Obadiah, Youel, wa Yishiah, humon kamsa kulu ruas ta usura.4Ma humon, hasab tesjil ta mawalid ta usar bitomon, humon kan sita wa thalathon Alif Jiyosh Al jenidu le Harib, leanu humon indu nusuwan ketir wa Awlad. 5Akuana bitomon min kulu usar ta Yasachar adad bitomon kulu saba wa thamanun Alf muharibin al gowi, ze ma sejilu fi nasab bitomon.6Awlad ta Benyamin kan talata bala, Baker, wa Yadiael. 7Awlad ta Bala kan Ezbon, Uzzi, Uzziel, Yarimoth, wa iri, kamsa ruos ta usar wa muharibin al gowi kan hinak 22,034 min humon sejilu fi nasab bitomon.8Awlad ta Baker kan zamirah, Yoah, Aliazer, Alioenai, omri, Yaremoth, Abiyah, Anathoth, wa Alamath-de kulu kan awlad bitou. 9Musajal fi nasab bitomon, hasab agiyal bitomon, kan 20,200 ruos ta usar bitomon, muharibin al gowi. 10Jena ta Yadiael kan bilhan. Awlad ta Bilhan kan Yaesh, Benjamin, ahud, kanaanah, Zethan, Tarshish, wa Akishahar.11Del kulu kan awlad ta Yadiael. Musajal fi usura bitomon kan sejilu 17,200 ruos ta biyot wa muharibin al gowi al jenidu fi khidma ta Jesh. 12Shufim wa Hufim kan yual ta iyal ta Ir, wa Hushim kan iyal ta iyal ta Aher.13Awlad ta naftali kan yah iel, Guni, Yaser, wa shallem iyal ta iyal ta Bilhah.14Iyal ta iyal ta Manasseh kan Ishriel, al kan weledu le huwo be wasit bitou al Aramiah (Hia weledu maker, abu ta Gilead). 15Biga maker shilu mara min Hufim wa shufim, wa Isim ta ukut bitou kan Maakah isim ta nimira itnin kan Salofahad, huwo indu bes banat. 16Biga Maakah, mara ta maker, weledu jena wa hia semi huwo Farash, wa asami ta Akuana bitou kan shareh, wa Awlad bitou kan ulam wa Rakem.17Jena ta ulam kan Bedan de kan iyal ta iyal ta Gilead, jena maker, jena ta Manasseh. 18Ukut ta Gilead Hammolaketh weledu Ishhod, Abiezer, wa mahlah. 19Awlad ta shemida kan akian, Shechem, Likhi, wa Aniam.20Iyal ta iyal ta Afraim kan shuthalah, Bered jena Bitou, Aleadah jena bitou, Tahath jena bitou, 21Zabod jena bitou, wa Shuthalah jena bitou Azar wa Alead kan katulu be rujal ta Gath, Al muwatinun fi Alarid, asna humon ruwa ashan bi sogu hawonat bitomon. 22Afraim abu bitomon kore le humon ayam ketir, wa akuana bitou ja ashan bi azi huwo.23Huwo ruwa le mara bitou. Hia hamil wa weledu weled Afraim Semi huwo bariah, leanu Mosiba kan ja le bet bitou. 24Biniya bitou Sheeroh, al abinu beth Horon al tehet wa Al fok wa Uzzen sheerah.25Rafah kan jena “weled” bitou, Rashef weled bitou, Talah weled bitou, Tahan weled bitou 26Laadab weled bitou, Ammihud weled bitou, Alishama weled bitou, 27Nun weled bitou, wa Yahushu kan weled bitou28Mumtalakat bitomon wa Masakin bitomon kan bethel wa kariahat tou al gerib. Humon wosulu sherik le Naaran wa garib le Gazer wa kariahat tou wa le shechem wa kariahat bitou le Gaza wa kariahat bitou. 29Fi hudud ma Manasseh kan Beth shah wa kariahat bitou, kariahat bitou, fi mudun de iyal ta iyal ta Yousif jena ta Israel geni fogo.30Awlad ta Asher kan Yamnah, Yishuath, Yashwi, wa Bariah. Sarah kan ukut Bitomon. 31Awlad ta Bariah kan Haber wa Malkiel, huwo abu ta Barzaith. 32Awlad ta Haber kan Yaflet, Shomer, wa Hotham. Shua kan ukut Bitomon.33Awlad ta Yaflet kan Fasak, Bimhal, wa Ashuath, del kan iyal ta Yaflet. 34Shamer, aku ta Yaflet, indu awlad de: Rohgah, Yahubbah, wa Aram. 35Aku ta shamer, Helam, indu awlad de: sofah, Yamna shalash, wa Amal.36Awlad ta Sofah kan Harnefar, Shual, Beri, Yamrah, 37Baser, Hod, Shamma, Shilshah, Yithran, wa Beera. 38Awlad ta Yather kan Yafunnah, Fisfah, wa Ara.39Awlad ta Ulla kan Arah, Hanniel wa Risia. 40De kulu iyal ta iyal ta Asher, humon kan ruos ta usar, rujal al meyizu, muharibin al gowi, wa reis been ruasa “khada” kan hinak sita wa Ishriin Alif rujal Musajal al kan Jenidu le khidma ta Jesh musajal fi nasab bitomon.

Chapter 8

1Awlad ta Benjamin al Khamisa kan Bala bikiria bitou, ashbel, Akrak, 2Nohah, wa Rafa. 3Awlad ta Bala kan Addar, Gera, Abihud, 4Abiyashua Naaman Akok, 5Hera, Shefufan, wa Huram.6De yau kan iyal ta iyal ahud alkan ruasa ta biyot taabuhat le sukan ta Gaba, al kan rahalu le manahath: 7Naaman, Akiyah, wa Gera. Akir mara Gera, shilu humon fi rahalu tomon. Huwo kan abu ta Uzza wa Akihud.8Shaharaim biga abu ta iyal fi arid ta moab, baad huwo kan talagu nusuwan bitou Hushim wa baara. 9Be mara bitou kodesh, shaharim biga abu ta Yobab, zibia, mesha, malkam, 10Yauz, shabia, mirmah. De yau kan awlad bitou rusa ta biyot ta abuhat. Huwo kan be fiel biga abu ta Abitub wa 11Alfaal min Hushim.12Awlad ta Alfaal kan aber misham, wa Shamir (al abinu ono wa lod ma khariyat bitou al hawlu) 13Kan hinak Kaman Bariah wa shama. Humon kan ruasa ta biyot ta abuhat le del Algeni fi Aiyalon, Al turudu sakan ta Gath.14Bariya indu awlad del: Akio, shashak, Yaermoth, 15Zebadiah, arad, ader, 16Michael, yishfah, wo yoka kan awlad ta Bariah, 17Zebodiah, mashullam, Hizki, Haber, 18Yashmarai, Yazliah, wa Youbab kan awlad to Alfaal.19Yakim, zikri, Zabdi, 20Alienai, sillethai, Eliel, 21Adaiah, Baraiah, wa Shimrath humon awlad ta Shimei22Yashfan, Aber, Eliel, 23Abdon, Zikri, Hanan, 24Hananiah, Elam, anthothiyah, 25Yafdeiah, wa Fanuel humon awlad ta Shashak26Shemsharai, shahariah, athaliah, 27Yaarashiah, Eliyah, wa Zikri humon kan awlad to Yaroham. 28Del kan ruasa ta usar-hasab sejilat ta mawalid bitomon humon kan ruasa. De rujal al ruasa al geni fi Jerushelim.29Abu ta Gibeon, yaiel, isim ta mara bitou maakah, Gaid fi Gibeon. 30Weled bitou Albikiria kan Abdon, be war bitou sura, kish, Baal, Nadab, 31Gador, Akio, wa Zaker,32Awlad ta Yaiel tani kan mikloth, huwo abu ta Shameah. Humon Kaman geni gerib ma akuana bitomon fi Orushelim 33Ner kan abu ta Kish, Kish kan abu ta Asul, Saul kan abu ta Youhathan, malki-shua, Abinadab, wa Esh-baal. 34Jena ta Younathan kan merib baal kan abu ta Micah.35Awlad ta Micah kan Fithon, malek, Tarea, wa Ahaz. 36Ahaz abu ta yahoaddah, Yohaaddah kan abu ta Alemeth, Azmoth, wa Zimri, Zimri kan abu ta Mosa 37Mosa kan abu ta binea. Binea kan abu ta Rafah. Rafah kan abu ta Aliasah. Aliasah kan abu ta Asel.38Asel indu sita awlad, wa de yau kan asami tomon: Azrikam, Bakeru, Ismael, Sheariah, Obadiah, Wa Hanan, de kulu kan Awlad ta asel. 39Awlad ta Ashek, aku bitou, kan Ulam bikiria bitou, Yaush, nimira itnin, wa Alifalet nimra talata. 40Awlad ta Ulam kan Muharibin al gowi wa Mulzimin. Humon indu awlad ketir wa awlad ta awlad Adad bitomon 150, del kulu tabi le iyal ta iyal ta Benjamin.

Chapter 9

1Yala kulu Israel kan musajal fi mawalid. Sejilu humon fi Kitab ta moluk ta Israel. Ze ta yahud humon kan shilu fi manfa le Babil le ajli kayana bitomon. 2Sukan alawel fi mumtalakat bitomon, fi mudun bitomon, kan baad min Israelin, kuhana, lawiin wa khudam ta maabad. 3Baad min iyal ta iyal ta Yahuza, Benyamin, Afraim, wa Manasseh sakin fi Jerushelim.4Nas Al gaidin minhumon uthai jena ta Ammihud jena ta omri jena ta Imri jena ta Bani, wahid min Iyal ta iyal ta Fares jena ta Yahuza. 5Wasat sheluniin kan Asaiah al Bikiria wa awlad bitou. 6Wasat iyal ta iyal ta Zarah kan Yauel. Adad ta akuna bitomon 690.7Wasat iyal ta iyal ta Benyamin kan sallau jena ta Mashullam jena ta hoduiah jena ta Hassehuah. 8Kan hinak Kaman Yibneiah jena ta Yaroham; Ailah jena ta Uzzi jena ta Mikri; wa mashullam jena ta Shefatiah jena ta Rauel jena ta Yibniah. 9Agriba bitomon, hasab tesjilat ta mawalid mahsub 956. Rujal del kulu kan ruasa ta biyot ta abuhat le biyot ta abuhat bitomon.10Al kuhana kan yadaiah, Yahoiarib, wa Yakin. 11Kan hinak Kaman Azariah jena ta Hilkiah jena ta Mashullam jena ta Sadok jena ta Maraioth jena ta Akitub, Al wokilu fi bet ta Allah.12Kan hinak adaiah jena ta Yoroham jena ta Fashhur jena ta malkiyah kan hinak Kaman Maasai jena ta Adiel jena ta Yahzerah jena ta Mashullam jena ta Meshillemith jena ta Ammer. 13Akuana bitomon kan ruasa ta usar bitomon, mahsub 1,760. Humon kan rujal gowiiu sheded le shokol ta Khidma fi bet ta Allah.14Wasat Lawiin, kan hinak Shemaiah jena ta Huasshub jena ta Azrikam jena ta Hashabiah, wasat iyal ta iyal ta Marari. 15Kan hinak Kaman bak bakkar, haresh, Galal, wa Mattaniah jena ta Mika jena ta Zikri jena ta Asaf. 16Kan hinak Kaman Obadiah jena ta Shemaiah jena ta Galal jena ta Yaduthun; wa Barekiah jena ta Asa jena ta Alkanah, al Sakin fi karia ta Natofathiin.17Huras ta bab kan shallum, akkub, Talmon, Akiman, wa akuana bitomon. Shallum kan reis bitomon. 18Lahadi hasa humon wogif ze haris fi bab ta Muluk fi itijah ta Sherik le Muaskar ta iyal ta iyal ta lawi. 19Shallow jena ta Kore jena ta Abiasaf, jena ta Korah, wa Akuana bitou min usura bitouu al korahiuou, kan wokilu humon le khidma ta shokol ta Haris. Humon bi harisu bab ta Khema, ze abuhat bitomon bi harisu mahal ta Yahwah, wa Humon Kaman bi harisu madkal.20Finahas jena ta Aleazar kan reis le humon Sabikan (min bediri) wa Yahwah kan ma huwo. 21Zechariah jena ta mashelemiah kan haris ta madkal ta khema ta Ijtima.22Del kulu kan Azilu ze huras ta bab fi madkal Mahsub 212. Asami bitomon kan Sejilu fi Mawalid ta Shaab fi Kariyat bitomon. Dauud wa Samuel al rai kan azilu humon le wazaif bitomon min thikah. 23Yala humon wa iyal ta iyal bitomon Azilu ashan bi harisu Abuab ta bet ta Yahwah, Al bi nadi bet ta Ibada (maabad). 24Huras ta bab kan kutu fi kulu Arba Itijahat itijah ta Sherik, garib, Shamal, Junub.25Akuana bitomon al Sakin fi kuraa ja le humon fi saba ayam zaman baad zaman, fi doria. 26Lakin ruasa ta bawabat, kan lawiin, kan Mushirfin le guraf wa makazin ta bet ta Allah. 27Humon geni bilele kulu fi Manasib “wazaif” bitomon kulu hawli bet ta Allah, leanu humon kan Musulii le Hirasa bitou. Humon bi fata huwo kulu sabah.28Baad min humon fi mosulia ta Ajhiza ta Maabid; humon bi hasibu asasat Asna humon bi jibu juwa wa Asna humon bi talaa bara. 29Baad min humon Kaman kan kalifu le mosulia ta hajat al Mukadas, Alasasat “Ajhiza”, wa tejhizat, Min humon degig, al karma, al zet, Al Luban, wa tawabil “bokhor”.30Baad min awlad ta kuhana bi amulu terkib ta ziyot ta riha. 31Mattithiah, wahid min Lawiin, kan huwo bikiria ta Shaalum, kan fi Mosulia ta Zahisu eash le Al tagdimat. 32Baad min akuana bitomon, iyal ta iyal ta Kahathiin, kan fi Mosulia ta eash ta Hudur, ashan bi zahisu huwo kulu sebit.33Al murenimin wa ruasa ta usar ta Lawiin geni fi Guraf fi Hikal ligo kan Afi humon min Shokol, leanu kan Ferigu humon le Shokol nahar wa belele. 34De kan ruasa ta usar ta Lawiin, ruasa, hasab tesjilat ta mawalid. Huymon geni fi Orushelim.35Abu ta Gibeaon, yauiel, Isim ta Mara bitou maakah, Sakin fi Gbeon. 36Jena bitou al bikiria kan Abdon, towali jena bitou sur, kish, Baal, Nadab, 37Gador, Akio, Zachariah, wa mikloth.38Mikloth kan abu ta Shameam. Humon Kaman geni gerib ma akuana bitomon fi Orushelim. 39Ner kan abu ta Kish, Kish kan abu ta Saul, Saul kan abu ta Youhathan, malki-shua, Abinadab, wa Esh-baad. 40Jena ta Yuohathan kan Marib-Baal, Marib-Baal kan abu ta Micah.41Jena ta Micah kan Fiton, Malek, Tahrea, wa ahaz. 42Ahaz kan abu ta Yaarah. Yaarah kan abu ta Almeth, Azmouth, wa Zimri. Zimri kan abu ta Mosa. 43Mosa asbah abu ta Yinea; wa Rafaiah weled bitou, Aleasah weled bitou, Asel weled bitou. 44Asel indu sita awlad, wa asami bitomon kan Azrikam, Bokeru, Ismael, Shaariah, Obadiah, wa Hanan, del kan awlad ta Asel.

Chapter 10

1Hasa al Filistiniin amulu masakil diid Israel. Kulu Israeliin jere min gidam ta Filistiniin wa moktoliin waga fi jebel Gilboa. 2Al Filistiniin tabi Shaul wa Awlad bitou, Al Filistiniin katulu Younathan, Abinadab, wa malki Shua, awlad bitou. 3Harib de ruwa be guwa diid shaul, wa Alharba wosulu le huwo, wa humon Jarahu huwo.4Biga shaul kelim le zol Al bi Arfa Silah bitou “shilu sef taki wa durubu ana be huwo. Ashan nas al ma muthar de bi ja bashtinu ana’. Lakin zol al bi Arfa silah bitou de ma rudu leanu huwo kafu. Biga shaul shilu sef “harba” bitou wa waga fogo.5Asna zol al bi Arfa silah bitou de aniu be inu shaul mutu, huwo waga fi sef bitou be nefsa teriga wa mutu. 6Biga shaul mutu, wa talat awlad bitou, yala kulu Aada ta usura bitou mutu sawa .7Ashan kulu rujal ta Israel fi wodi ainu be inu humon jere wa be inu shaul wa awlad bitou kan mutu, humon jere wa sibu mudun bitomon. Biga al Filistiniin jaw a geni fogu. 8Fi yom al tani tegriban, asna AlFilistiniin ja Ashan bi seregu al moktuliin, humon ligo Shaul wa Awlad bitou waga fi jebel Gilboa.9Humon tala malabis bitou wa shilu ras bitou wa sef bitou 10Humon kutu sef bitou fi maabad ta Aliha bitomon, wa Robutu Jumjuma bito fi maabad hikal ta Dagon.11Asna kulu yabesh Gilead asuma be kulu al Filistiniin amulu le Shaul, 12Kulu rujal al mukatiliin ruwa wa shilu gisim Jusah ta Shaul wa ta Awlad bitou, wa jibu humon le Ya besh. Humon dofuna Oziam tomon tehet Shejera ta Balut fi Yabesh ma humon samu sabah ayam.13Yala shaul mutu le shokol kayana bitou al huwo amulu Kayana diid Yahwah. Huwo kan ma tei awamir ta Yahwah, lakin huwo asalu nesiha min zol tan al bi wonusu ma meyit. 14Huwo kan ma rudu Irshad min Yahwa, ashan kida Yahwah katulu huwo wa rija mamlaka le Daud jena ta Yesse.

Chapter 11

1Biga kulu Israel limu ma baad ma Dauud fi Habron wa kelim, ainu, anina gism wadam taki. 2Fi ayam al fat, wakit Saul kan melik le nina, ita kan yau bi gud jesh ta Israel. Yahwa Allah taki kelim le ita bi kun kayid le shaab tai ta Israel, wa ita bi Hakimu shaab tai ta Israel. 3Ashan kulu shiyok ta Israel, bi ja le melik fi habron, wa Dauud bi amulu halifa ma humon gidam Yahwa. Humon masah Dauud melik le Israel. Be teriga de, kalam ta Yahwa al kan wonusu be wasit Samuel big hagiga.4Dauud wa kulu Israel ja le, Orshelim (kan yau, Yebus). Hasa sukan ta arid ta Yebusiin kan hinak. 5Sukan ta Yebus kelim le Daud, ita ma bi agder dakalu hina. Lakin Daud shilu bet Algowi ta Zion, al huwo yau medina ta Daud. 6Daud kan kelim, “Al bi hajimu Yebusiin awel huwo bi tala reis wa kayid. Biga youwab jena ta suruwa hajimu al awel, biga amulu huwo reis.7Biga daud bada geni fi bet al gowi. Ashan kida humon nodi huwo medina ta Daud. 8Huwo Abinu medina hawli bitou kulu min mahal al fadi wa le wara lahadi Atraf ta heta bitou Youwab jedidu Istirah ta medina. 9Daud tala azim wa azim leanu Yahwah ta Junud kan ma huwo.10Del ruasa al kan Daud indu, al wori hufus bitomon gowi ma huwo fi mamlaka bitou, ma kulu Israel. Ashan bi amulu huwo melik be taa le kalam ta Yahwah min jiha ta Israel. 11De yau Adad ta Abtal ta Daud: Yashbean, jena ta Hakmoni, kan reis ta Makatib. Huwo katulu tultumiya rujal ma Harba bitou fi munasaba wahid.12Baad huwo kan Aleazar jena ta Dodo, Alakoki, Al kan wahid min talata alabtal. 13Huwo kan ma Daud fi fas Dammin, wa hinak al Filistinin ijtama ma baad le harib, hinak fi hagli sheir ma jeshe jere min Filistiniin. 14Humon wogif fi wasat ta Hagli, humon ankizu huwo wa durubu Filistiniin wa Yahwah wodi le humon nusra azim.15Biga talata min teletin ruasa nezil tehet le hajer ta Daud, le mantiga ta adullam. Jesh ta Filistinin kan geni fi Muaskar fi wodi ta Rafaiin. 16Fi zaman dak Daud kan fi bet al gowi bitou, ligo Filistinin kan geni fi Muaskar bitomon fi Bethlehem. 17Daud kan indu niya le moya wa kelim, “sei fi zol bi wodi le ana moya bes ashan ana bi ashirab min bir fi Bethlehem, bir al fi bab de!”18Biga talata abtal del kasuru be wasit jesh ta Filistinin wa tala moya min bir ta Bethelhem, Bir al fi Bab. Humon Shilu moya wa Jibu le Daud, lakin huwo aba ashan bi Ashirab huwo. Lakin huwo kubu huwo le Yahwah. 19Biga huwo kelim, “kutu huwo beyed min ana gubal Allah ana ma bi amulu de! Sei ana bi Ashirab dom ta rujal del al humon katir be haya bitomon?” banu humon kutu haya bitomon fi kutura, Daud aba Ashan bi ashirab huwo, de kan Amal ta Talata Abtal.20Abishai aku ta Youab kan reis le talata, ligo huwo Istagdimu harb bitou diid tultu miya wa katulu humon huwo kan indu Isim bent talata de. 21Min talata de, kan wodi le huwo tekrim be itnin wa biga reis btiomon, hata le inu huwo kan ma wahid min humon.22Banaiah jena ta Yahoiada kan suja min kabseel, al amulu amail Azim. Huwo katulu Itnin awlad ta abtal ta Moab. Huwo Kaman ruwa dakil hufura wa katulu Aseid fi yom al telege bi waga. 23Kaman huwo katulu al masri, rajil tol bitou kamsa magiyas. Almasri indu harba ze lakin huwo nezil tehet le huwo bes ma asaya huwo ma harba bitou.24De yau shuhra al banaiah jena ta yahoiada amulu, wa kan semi huwo wasat talata Abtal. 25Huwo kan biga fok le teletin asakir fi tertib, lakin huwo ma wosulu fok ze talata Abtal del. Hasa Daud kutu huwo fi musulia ta haris bitou.26Abtal ta harib kan Asaiel aku ta Youab, Al hanan jena ta dodo min Bethlehem, 27Shammoth al haris hales al Faloni, 28Ira jena ta Ikkesh al takowi, Abiezer al anathothi, 29Sibbekai al hushathi, Itai al akaoki,30Maharai al netofathi, Khalid jena ta Baanah al netofathi, 31Ithai jena ta Ribai min Gibeah min iyal ta iyal ta Benyamin, Banaiah al Farathoni, 32Hurai min awdia ta Gaash, Abiel al Arbathi, 33Azmoth al Baharumi, Eliahba al Shaalboni,34Awlad ta hashem al Gizori, Younathan Jena ta Shagai al Harari, 35Akiam jena ta Sakar al Harari, Alifal jena ta Aur, 36Hafar al makerathi, Akiyah al Feloni, 37Hasro al Carmeli, Naarai jena ta Ezbai,38Youel aku ta Nathan, Mabhar jena ta Hagri, 39Salek al Ammoni, naharai al Berothi al bi Arfa silah min Youab jena ta Seruiah), 40Ira al Yathri, Gareb al Yathri, 41Uriah al Hithi, Zabad jena ta Ahlai,42Adina jena ta Shiza al Raubeni. (Reis ta Raubeniin) wa telethon ma huwo, 43Hanan jena ta maakal, wa Youshafat al mithni, 44Uzzia al Ashterothi, Shama wa Yaaeiel awlad ta Hotham al Aroeri,45Yadiael jena ta Shimri, yoha (Aku bitou al Tizi) 46Elide al Mahuim, yeribai wa Yoshaih awlad ta Alnaam, yathmah Al mawabi, 47Eliel, obed, wa yaasiel al Masobai.

Chapter 12

1Del kan rujal al ja le Daud le siklag, ligo kan huwo dusu min wosa ta shaul jena ta Kish, humon kan wasat Asakir, musaidiin bitou fi harib. 2Humon kan musalahin be nashad wa bi Istagtimu ida bitomon al Yamin wa al Shamal fi durubu hujar fi derib ta silah min mal al tehet, humon kan agriba ta Shaul, min gebila ta Benyamin3Reis de kan akiezer, tawali Yoah, kulu awlad ta shamaah al Gibeathi. Hinak kan ya Zuiel wa Falet, awlad ta Azmoth, hinak kan Kaman Barakah, yahu al anathothi, 4Yashmiah al Gibeoni, juudi wasat telethon (wa fi kiyada ta telethon); yeremiah, Yahaziel, Yohanan, Yozabad al Gediri,5Eluzi, yerimoth, Bealiah, shemariah, shaftiah al Harufi, 6Al kanah al korahion, Yashiah, azarel, Yoezer, Yashobeam, wa 7Yoelah wa zebadiah, awlad ta Yaroham min Gedor.8Baad min al Gadin domu le Daud fi mahal al gowi fi beriya. Humon kan muharibin al gowi, rujal ta harib, jahis le harib, al bi agder gobodu dere wa nishab; wosa bitomon kan bata ze wosa ta aseid, humon ken seriin ze gazal fi jebel.9Kan hinak azer yau reis, Obadiah nimra itnin, al yab nimira talata, 10Mishmannah nimra arba, Yeremiah nimira kamsa, 11Attai nimira sita, Eliel nimira sabath 12Yohana nimira tamania, al zabad nimira tisaa, 13Yeremiah nimira Asharah, makbannai nimira hidashar14De awlad to Gad kan ruasa ta jeshe. Kayid al suger le miya wa kayid al kebir le alif. 15Humon gata uordon fi bidaya ta Shahar, wokit ta Feidan bitou huwo mala, wa amulu mushkila le del al bi geni fi awdiya ashan bi jere, kulu nahwa sherik wa nahwa garib.16Baad min rujal min Benyamin wa yahuza ja le mahal al gowi le Daud. 17Dauud tala bara ashan bi gabilu humon wa bi wonusu ma humon: “iza itakum ja fi salam le ana ashan bi saidu ana, gelba tai bi kun wahid ma geliba takum. Lakin iza kan itakum ja ashan bi amulu le ana kayana le adu bitai, kede Allah ta judud tanina aninu wa wabiku itakum, ligo ana ma amulu batal.”18Biga roho kati amasai, al huwo reis ta telethon. Amasai kelim, anina le ita Daud. Anina fi itijah taki, jena ta Yesse. Salam, kede salam kun le ita, kede salam kun le del al bi saidu ita, leanu Allah taki yau bi Saidu ita. “biga Daud Istagbilu humon wa kutu humon ruasa le jeyosh bitou.19Baad min Manasseh Kaman indama le Daud asna huwo ja me Filistinin diid shaul le harib. Lisa humon ma saidu Filistiniin, leanu itijahat ta Filistiniin amulu musura ma bad bitomon wa rasulu Daud bara, humon kelim, “huwo bi dom le seid bitou Shaul fi kutura ta haya tanina” 20Asna huwo ruwa le siklag, rujal min Manasseh al dumu le huwo kan adnah, Yozabad, Yediael Michael, yazabad, alyahu, wa sillethai ruasa fok alif min Manasseh.21Humon saidu Daud fi shakila diid ferik al bi douru, leanu humon kan muharibin al gowi. Humon kan ruasa fi Jesh. 22Rujal ja le Daud yom baad yom ashan bi saidu huwo, lahadi bi kun fi hinak jesh azim, ze jesh ta Allah23De yau adad ta Junud le harib, al ja le Daud le habron, ashan bi hawilu mamlaka min Shaul le huwo, hasab kalam ta Yahwah. 24Rujal ta Yahuza al arfa dere wa harba kan 6,800, musalah le Harib. 25Min shimeon kan hinak 7,100 muharibin gowin muderibin le harib26Min lawiin kan hinak 4,600 rujal ta shakila. 27Yahoiada kan yau kayid reis ta shab, muharib gowi, kan indu itnin wa ishirin ruasa min usura bitou. 28Ma sadok, rajil shab, muharib gowi, kan indu itnin wa ishitin ruasa min usura bitou.29Min benyamin, akuana ta Shaul, kan talata Alif, Aktar min humon kan bi harisu bet ta Shaul lahadi yom ta Alela “zaman ta hasa” 30Min gebila ta Afraim kan hinak 20,800 muharibin al gowi, rujal al kan marufin fi usurat bitomon 31Min gebila ta nus gebila ta Manasseh kan hinak taman tashar Alif rujal marufin al ja ashan bi amulu Daud melik.32Min yasachar, kan hinak miten ruasa al kan fahim min Aukat wa bi arufu Israel der Amulu shunu. Kulu Akuana bitomon tehet awanur bitomon. 33Min zabulun kan hinak kamsin Alif rujal al bi shakila, jahisu le harib, be kulu adowat ta harib, wa zahiz ashan bi wodi Aoluwiya be don kilafat “tegsim”34Min naftali kan hinak Alif dabit, wa ma humon sabah wa teletin rujal ma dere wa harba. 35Min al Daniin kan hinak 28,600 rujal Jahisu le harib.36Min asher kan hinak Arbeiin Alif rujal ta harib jahusu le harib. 37Min itijah al tani ta urdon, min Al Rawabiin, al Gadiin, wa nus gebila ta Manasseh, kan hinak 120,000 musalahiin be kulu anwa min adawat ta harib.38Jesh del kulu, johisu le harib, humon ja ma kulu gelba ashan bi amulu Daud melik le kulu Israel. Kulu bagi ta Israel kan fi itifagiya ashan bi amulu Daud melik Kaman. 39Humon kan hinak ma Daud talat ayam, bi akulu wa bi Ashirab, lanu Akuana bitomon rasulu le humon ma gowanin, 40Be idafa, le del al geribiin le humon, hata yasachar wa zabulun wa naftali, jibu ash fi hamir, Gimal,Jena himar wa bagara, wa cake min tin, Zebib, karma, zet, ganmaya wa khorufan, leanu kan Farah fi Israel.

Chapter 13

1Daud amulu mushura ma kada min alif wa min miya, ma kulu reis 2Daud kelim le kulu jamaa ta Israel, “iza huwo kewe le itakum, wa iza kan de ja min Yahwah Allah Tanina, kede nina rasulu murasulat fi kulu jiha le akuana ta nina al Fadulu fi manatig ta Israel, wa le kahana wa Lawiin al humon fi Mudun bitomon. Kede wori le humon ashan bi ja sawa ma nina. 3Kede nina jibu tabud ta Allah ta nina wara le nufus tanina, leanu nina ma rija huwo fi Ayam ta Ahad ta Shaul. 4Kulu jamaa tefagu ashan bi Amulu hajat de, leana kulu shaab kan bada ainu kewes le humon.5Biga Daud limu kulu Israel ma baad, min bahar shihor fi masir le madkal ta Hamath, ashan bi jibu tabud ta Allah min kiriath yearim. 6Daud wa kulu Israel tala le baalah, al yau, kiriath yearim, al tabi le Yahuza, ashan bi tala min hinak tabud ta Allah, ali nadi be Isim Yahwa, al geni fok Arish ta Cherubin7Biga humon kutu tabud ta Allah fi Arabiya jedid. Humon tala huwo bara min bet ta Abinadabs. Uzzah wa ahio yau bi sogu Arabiya de. 8Daud wa kulu Israel kan bi Ihtefil gidam Allah be Kulu farah bitomon. Humon kan bi guna be Azifiin wa adan, Rabab, dufuf, wa Abuak.9Asna humon ja le munhadir ta kidon, uzzah midu ida bito bara ashan bi Amsuku tabud, leanu bagarat de ligo taasir. 10Biga gadab ta Yahwah hezil diid uzzah, wa Yahwah katulu huwo leanu uzzah midu ida bifou le tabud. Huwo mutu hinak gidam ta Allah. 11Daud kan zalan ashan Yahwa kan hajimu uzzah. Mahal de semi Farez uzzah lahadi yom de.12Daud kafu min Allah yom dak. Huwo kelim, “kef ana bi jibu tabud ta Allah fi bet le ana?” 13Ashan kida Daud kan ma hawilu tabud de le medina ta Daud, lakin kutu huwo gerib fi bet ta obed-adom al Hitti. 14Tabud ta Allah Fadalu fi obed Adom ihtiyajat ta usura fi bet bitou le muda talata Shuhur biga Yahwa Bariku bet bitou wa kulu al huwo indu.

Chapter 14

1Biga Hiram melik ta sure rasulu murasiliin le Daud, wa kashab ta urs, banaiin wa najaiin humon Abinu bet le huwo. 2Daud arufu inu Yahwah sabitu huwo melik le Israel, wa inu mamlaka bitou kan tala fok min Ajili ta Shaab bitou ta Israel.3Fi Orushelim, Daud shilu Nusuwan ketir, wa huwo tala abu ta Awlad wa banat ketir. 4De yau asami ta iyal al weledu le huwo fi Orushelim: Shammua, Shobab, Nathan, Soliman, 5Yabhar, alyashua, al Falet, 6Nogah, Nafeg, yafia, 7Alishama, Beeliada, wa Alifalet.8Hasa asna Filistinin asuma gali Daud bi masahu ze Melik le kulu Israel, humon kulu tala bara bi fetisu huwo. Lakin Daud Asuma an huwo wa tala bara ashan bi Istagbilu humon. 9Hasa al Filistiniin kan jaw a amulu intishar fi wadi ta al Rafaiin.10Biga Daud asalu musaada min Allah. Huwo kelim le huwo, “Hajimu Filistiniin? Ita bi wodi Intisar le humon?” yahwah kelim le huwo, Hajimu, leanu ana dafa humon le ita” 11Biga humon tala fok le Baal Farasim, wa hinak huwo durubu humon. Huwo kelim, “Allah Fejiru Aada tai be wasit ida tai ze infijar feidan ta moya” biga isim ta mahal dak asbah Baal Farasim. 12Filistiniin sibu Aliha bitomon hinak, wa Daud wodi le tani.13Biga Filistiniin rija hagimu wodi de tani 14Biga Daud asalu musaada min Allah tani. Allah kelim le humon, ita ma bi hagimu humon mubashir, lakin amulu doran hawli humon le wara wa taal le humon be wasit ashjar ta balsam.15Iza kan ita asuma sot ta katawat fi hawa be wasit ruuse ta Ashjar, yala hagimu be guwa. Amulu kida leanu Allah bi tala gidam taki ashan bi hagimu jesh ta Filistiniin” 16.Biga Daud amulu ze Allah kelim le Huwo, huwo hagimu jesh ta Filistiniin min kulu sika ta Gibean le Gazer. 17Biga Daud tala maaruf le kulu aradi, wa Yahwah kutu kulu al umma Ashan bi kofu huwo.

Chapter 15

1Daud abinu biyot le nefa bitou fi medina ta Daud. Huwo jahisu mahal le tabud ta Allah wa Jahisu khama le huwo. 2Biga Daud kelim, “bes Lawiin yau bi Arfa tabud ta Allah, leanu humon kan iktaru be yahwah ashan bi Arfa tabud ta Yahwah, wa bi kadimu huwo le Abad.” 3Biga Daud limu kulu Israel fi Urshelim, Ashan bi Arfa tabud ta Yahwah, le mahal al huwo jahisu le huwo.4Daud limu ma baad iyal ta iyal ta Haron wa Lawiin. 5Min iyal ta iyal ta Kahath, kan hi nak uriel al reis wa Akuana bitou, 120 rujal. 6Min iyal ta iyal ta Marari, kan hinak Asaiah al reis wa akuana bitou 220rujal.7Min iyal ta iyal ta Gershom, kan hinak Youel al reis wa akuana bitou, 130 rujal. 8Min iyal ta iyal ta alisafan, kan hinak Shamaiah al reis wa akuana bitou, 200rujal. 9Min iyal ta iyal ta Habron, kan hinak Eliel Al reis wa akuana bitou, thamanin rujal. 10Min iyal ta iyal ta Uzziel, kan hinak Amminadab al reis wa akuna bitou,112 rujal.11Daud nadi Sadok wa Abiathar al kahin, wa al Lawiin Uriel, Asaiah, Youel, Shamaial, Eliel, wa Amminadab. 12Huwo kelim le Humon, “Hakum ruasa ta bet ta Lawiin. Kerisu nufus takum, Hakum kulu wa akuana takum, biga itakum bi arfa tabud ta Yahwah, Allah ta Israel. Le Mahal al ana Jahisu le huwo.13Intakum ma arfa huwo mara al awel. Ashan kida Yahwa Allah ta nina zalan min nina leanu nina ma asalu huwo au bitei kef nina bi gom be marasim ta tahwil bitou.” 14Biga al Kahana wa al Lawiin kerisu nufus bitomon agder arfa tabud ta Yahwah, Allah ta Israel. 15Biga Lawiin arfa tabud ta Allah fi Khitfa bitomon ma asaya, ze Musa wodi Awamir. Al tabi le gawanin al wodi be wasit kelima ta Yahwa16Daud kelim le ruasa ta Lawiin ashan bi kalifu akuana bitomon ze nas al bi guna al bi Azifu be Adowat ta Musica be sot al fok, be uod wa Rabab wa be sot ta sunuge, ashan bi arfa fok sot ta Farah. 17Biga Lawiin azilu heman jena ta Youel wa wahid min akuana bitou, asaf jena ta Berekiah. Humon Kaman azilu Al gerib min iyal ta iyal ta Marari wa Ethan jena ta Kushaiah. 18Ma humon kan Agriba bitomon min dereja nimira itnin: Zechariah, Ben, Yaaziel, Shemiramoth, Yahiel, Unni, Alyab, Banaiah, Maaseiah, mattithiah, Alifaleha, Makneiah, Obed-Adom, Yaiel, al ta bawabat.19Nas ta guna, Heman, Asaf, wa Ethan, kan Azilu ashan bi Azifu be Sunuge ta Nihas al shedid. 20Zechariah, Aziel, Shemiramoth, Yahiel, Unni, Al Yab, Maaseiah, wa Banaiah bi Azifu rabab, 21Mattithiah, Aiyafleiah, Makneiah, Obed-Adom, Yaeil, wa Azaziah bi Azifu be Aydam wa bi kud fi guna ta Karar.22Kenaniah, reis ta Lawiin ta musica. 23Berekiah wa Alkanah kan huras ta Tabud. 24Shebaniah, Youshafat, Nathanel, Amasai, Zechariah, Banaiah, wa Aliezer, Al Kahin, kan be Afuko Trumpeter “Abuak” gidam tabud ta Allah, obed-Adom wa Yahiah kan huras ta tabud.25Biga Daud, shiyak ta Israel, wa ruasa ta Alif ruwa ashan bi arfa tabud ta ahad ta Yahwah bara min bet ta Obed-Adom be Farah. 26Asna Allah saidu Lawiin al Arfa tabud ta Ahad ta Yahwah, humon gedimu Zebiha Saba bagara wa Saba khoruf.27Daud kan libisu gumsh min gilid, ligo kan Lawiin bi Arfa rabud, nas ta guna, wa kananiah, reis ta guna ma al muganiin. Dud kan libisu gumash min gilid. 28Biga kulu Israel Arfa tabud ta ahad ta Yahwah ma hutaf ta farah, wa be sot ta sur wa Abuak ta nihas, ma sunuge, wa Aydan wa rabab.29Lakin asna tabud ta ahad ta Yahwa dakalu le medina ta Daud, Michal biniya ta Shaul. Ainu bara shubak. Hia ainu melik Daud bi Alabu wa bi ihtefil, biga hagiru huwo fi gelba bita hia.

Chapter 16

1Humon jibu sonduuk ta Alaa jowa wa kutu fi nus ta camp al Dauud yau ritibu. Yala humon gedim zebiha al Haraku wa zebiha ta sherika kidam ta Alaa. 2laman dauud kalaso gedimo zebiha al haraku wa zebiah ta Shirika , huwo bariko Shab be isim ta Yahewa . 3huwo wazauu le kulu rajil wa Mara min Shab ta Israel, rekif khobs wa kake tomor wa kake zebib.4wa huwo ainu baad min laowein ashaan akdim fi gidam ta sonduuk ta ahad ta Alaa ashaan be ehtefil wa shukuro wa sabihuwo Yahewa, Alaa ta Israel. 5wa kaan Asaaf yau gaid ta firka ta tissbih, wa Zechariah be saadu huwo. Wa kaan Jahaziel ,Shemiramoth,Jehiel, Mattithiah,Eliab, Benaiah, Obed-Edom, wa Jeiel. Jama deel be alabo uwod wa giitaar ,wa Asaaf be afuko buruji. 6Benaiah wa Jahaziel humon Gasawsa be afuko Trumpita, kidam ta Sonduuk ta ahad ta Alaa,7Fii yom dak Dauud aowel ektaar Asaaf wa akwaana tou ashaan be guuna agani ta shukuran le Yahewa. 8Wodi shukuran le Yahewa, wa nadi isim tou. 9guna le huwo, guna tesbih le huwo ,wonusu kulu ajaab tou.10mejido be isim tou al kuduus; keli geliba ta nans al fetisu Yahweh affraah 11fetisu Yahweh, wa guwa tou; fetisu ohjut tou be itstimirar.12Zikiru ajaab al huwo amulu, muujizat tou, wa hokum tou al huwo wonusu. 13intakum ya yal ta Israel Kadamin tou, intakum nas ta Yaguub al moktariin. 14huwo Yahweh, Alaa tanina. Hukum tou kulu fi fi ard.15zikiro ahaad tou ila abad. Kelima al huwo wonusu le alif Jiil. 16Wahaad al huwo amulu ma Abrahim, wa waado Isaac . 17huwo akiidu le Yaguub , wa ma Israel ahaad abaadia. 18huwo kelim, “ Ana bi wodi le intakum Ard ta Canaan ze intum be gesimu le intum le warishat."19Humon kan bissitin wa guuraba fi Ard 20humon be rahhalo min Belid le Belid, 21huwo ma be isuma le ai zol ashaan be zulumo humon , 22huwo kelim, ma takum limiso nas al ana bariku humon."23guna le Yahweh , kulu Ard, alinu kulasa yom bad yom 24Wori mejid tou le dunia, mugist al huwo amulu le dunia.2525leano Yahewa Aziim wa lazim be mijido huwo be kulu gowa. 26leano kulu rabunat ta dunia humon isnaam. 27mijid wa karama fi huudur tou.gowa wa farah fi mahal guuaat tou.28wodi takum le Yahewa ya kulu shoub , kidimo le Yahewa mijid wa gowa. 29wodi le Yahweh mejid huwo be istehek be sabab isim tou. Jibu hadiya wa tali gidam tou. Dengiri tehet le Yahweh fi teriga ta kadasa.30kulu Ard be rogouuz kidam tou. dunia kaman hasisu, ma bi ahder kuwafu 31keli samawat kun farahan wa keli Ard afrah, keli humon kelemu fi nus ta duwal, " Yehweh gi hukumu."32keli Baahar amulu sarah shedid,wa be kutu huwo mala ma farah. Keli asdiha kun faraniin, wa kulu al fi humon. 33Bega keli shejiirat fi gaba kori be farah Kidam ta Yahweh, ashan huwo gija ashan hukum al dunia.34wodi shukuran le Yahweh, leanu kwes tou, wa amina ta iman tou geni le abdad. 35Yala kelim, “ kalis nina, Rabuna ta kulasa ta nina. Limu nina sawa wa sadu nina min mudun taniin, ashan nina bi wodi sukuran le isim taki al kudus wa sukur fi mejiid taki.36mejido Yahweh, Rabuna ta Israel, al be mejidu ila abaad. Kulu shab kelemu “Amen!” wa mejido Yahweh.37Dauud sibu Asaph wa akwaana tou henak kidam ta sonduuk ta ahaad ta Yahewa, ashaan kadimu be istimrar kidam ta sonduuk, ze shokol ta kulu yom . 38huwo kaman sibu Obed- Edom wa tamania wa sitiin ahahal ashaan be akdim ma huwo. Obed Edom jena ta Jeduthun, wa Hosah, ashaan be kun bowabiin. 39Dauua sibu Zadok al Gesis wa Nas al be ishtakal ma huwo ashaan be akdim fi Keemah ta Intiima ta Yahewa fi makan al fok fi Gibeon.40ashaan be kedim zebiah al harago le Yahewa fi mambar ta zebiah al harago, be istimrar sabah wa asheya , hasab kulu ma katibu fi kanon ta Yahewa al wodi ze awamir le Israel. 41Heman wa Jeduthun kan ma humon, sawa nihina al aselu be isim, ashan wodi sukuran le Yahweh, ashan itifagiya ta amana tou bi geni le abdad.42Heman wa Jeduthun humon musoliin le deel al be alabu torumbeta , wa buruji, wa baad min adowat ta musica wa be alabu traniim ta Alaa. Jena ta Jeduthun haris ta Bowaba. 43baad de kulu shab rija fi Beuut toumon, wa Dauud rija ashaan be barikju Bet tou.

Chapter 17

11Baad Dauud geni fi Bet tou, huwo kelim le Nebii Nassan : “ Yau inta be ainu ana be geni fi Bet min kashab owrs wa sonduuk ta ahaad ta Alaa be geni teet keema!” 2Nassan kelim le Dauud nefisu haja al inta be katiit foko leano Alaa ma inta.”3wa fi nefsa belil dak Alaa kelim le Nassan: 4“ rowa wonusu le kadam tai Dauud: de yau kalam ta Alaa le huwo inta yau ma be abinu le Ana Bet ashaan be geni foko 5Ana ma geni fi Bet min yom Ana tala shab ta isreal min Masiir le haadi yom de. Lakin ana kan be nogolo min keema ila keema, wa min makan ila makan 6fi kulu zaman al ana rowa ma shab ta Israel, hal ana kelimo kelma wahid le zol min guuda ta israel al ana wodi amir humon Ashaan ainu Shab tai : le intakum ma abinu le ana bet al salau min kashab ta uors"""7hassa kelim le kadam tai Dauud : “ de yau al Alaa al gadir kelim : Ana shilo inta min zeriba, wa,min wara Ganamayat, ashaan be kun rais le shab tai israel . 8ana kan ma inta laman inta be rowa, wa inticir ala adda taki min kidam taki. Wa ana be amulu isim taki, ze isim ta zol al azzim al humon fi Ard9ana be ektar makan le shab tai israel , wa be kutu humon hinak, yala humon be geni fi makan tumon wa mafi zol be amulu be galgal humon tani . Wa mafi zol be zulumo humon,ze ma humon amulu gabil kida 10Ze ma humon be Amulu min ayam al ana Amir guuda ashaan be kun fok shab tai israel. Biga ana be turodu kulu addo taki. bel idafa ana kelim le inta gali Ana, Yahewa, be Abinu le inta Bet.11wa beja kun keda kan ayam taki kalaso wa inta be rowa le Abuhat taki, Ana be arfa whaid min ahfad taki bad inta , whid min ahfad taki al kass , ana be asissu mamlaka tou 12huwo yau be Abino le Ana Bet , wa Ana be kuto mamlaka tou gowi kursii tou sabat ila abaad.13Ana be kun Abu le huwo, wa huwo be kun le Ana jena. ana ma be shilo Baraka tai min huwo, ze ma ana shilo min Saul, huwo hakim gablo inta. 14Ana be kuto huwo fi Bet tai wa mamlaka tai ila abaad ,wa kursi tou be kun saabit ila abaad.” 15Nassan kelim le Dauud wa kelim le huwo kulu kalam de, wa huwo kelim le huwo an kulu Rooia.16Meliik Dauud rowa jowa, wa geni kidam ta Yahewa; huwo kelim : “ ana monu, Yahewa Alaa, wa ahal tai shonu, la hadi inta wosolu ana fi hala de ! 17wa de kan haja sukeer fi safaa taki,Alaa. Inta wonusu an uosra ta kadim taki hajat al kubar al beja badin,wainta wori le ana jil al jai, Yahewa Alaa. 18Fi shonu ketir ana , Dauud be kelim le inta, inta kerimo kadam taki . Inta wodi etibar kaas le kadim taki.19Yahewa ,le sahly ta kadim taki, wa ashaan be kamil ahdaf al kaas, inta amulu haja al kebir de ashaan zahiru kulu amail taki al kubar . 20Yahewa, mafi whid tani ze inta, mafi Alaa tani giir inta, best ze ma anina kulu yom be asuma. 21fi yatu Beled tani fi Ard ze shab taki Israel, al inta Alaa Tala humon min Masiir ze shab taki ,ashaan be amumlu le inta isim azim wa amail ajeeb? inta tala beled min kidam ta Shab taki, al inta kalisu humon min Masiir22inta amulu israel shab taki ila abaad, wa inta Yahewa, bega Alaa toumon. 23bega hasa Yahewa, keli waadal inta amulu be nisba le kadim taki wa uosra tou be kun saabit ila Abaad. Amulu ze ma inta wonusu. 24keli isim taki geni saabit ila abaad wa kun azim, yala Shab be kelim, Yahewa al gadiir ila kulu shii, Alaa ta israel , Bet ta kadam taki be kun saabit kidam taki.25le inta, Alaa tai ,zahiru le kadam taki gali inta be abino Bet le huwo. De yau ana , kadim taki lego teshgi ashaan sely le inta. 26hasa ,Yahewa , Inta Alaa , wa amulu hajat al kowis al inta waado de le kadim taki . 27hasa inta bega farhan ashaan bariko bet ta kadam taki, wa be kun mubarak ila abaad.

Chapter 18

1Wa baad muda min zaman Dauud hajimu falastiin wa huwo gilibun humon. Huwo shilu Gath wa guura bara min seetara ta nas falastiin 2wa huwo hazimu Moab, wa Nnas Moabiin bega abid le Dauud wa be dafa le huwo deriba.3Dauud hazimu Hadadezer, Melik ta Zobah ,fi Hamath,ze Hadadezer kan be safir ashan assist gaida tou fi Nahar Euphrates. 4Dauud kobodu min huwo alaf markaba, saba alif nas al be suku hosan,wa ashriin alif Musha . Dauud kasuru kulu markaba ta Hossan lakin huwo sibo bagi kefaia ze mea markaba .5laman Arameans ta Damascus ja ashaan saadu Hadadezer Melik ta Zobah, Dauud katolu itnin wa asheriin min Rojal ta Aramean 6yala Dauud kutu hamiiat askiriafi Aram ta Damascus, wa nas Aram bega abid le Dauud humon bega be dafa le huwo deriba , Yahewa wodi nusra le Dauud fi kulu makan kan huwo rowa.7Dauud shilo daaragaal min dahab al kan kadamiin ta Hadadezer kan be istakdim , wa huwo jibu ila Orshelim 8min Tebah wa kun , medina ta Hadadezer Dauud shilo bronze kitir. Wa be bronze de Solomon Abino huut ta beonze be nadi “Bahar,” wa ameida wa muwat min bronze.9laman Tou Melik ta Hamath, asuma gali Dauud hazimu kulu Jish ta Hadadezer Melik ta Zobah, 10Tou rasulu jena tou Hadoram le Melik Dauud Ashaan selimo huwo, wa Bariko huwo. Huwo amulu de leano Dauud shakila ma Hadadezr wa hazimu huwo, wa leano Tou kan be shakila ma Hadadezer. Tou Kaman rasulu le Dauud kulu anowa ta hajat barawbarow al salaow min dahab wa feeda. 11Melik dauud kasiso hajat de le Yahewa, sawa ma feeda wa Dahab al huwo shilo min kulu Belad: Edom, Moab, wa min kulu shab ta Ammon, Falastiin ,wa Amalek.12Abishai jena ta Zeruiah katulu tamantashaar alif min nas Edom fi waadii ta mileh. 13huwo kutu haamia fiEdom, wa kulu nas ta Edom bega abid le Dauud. Yahewa wodi nusra le Dauud fi kulu maka kan huwo rowa.14Dauud hukumu israel kulu, wa amulu addala wa isslah le kulu shab tou. 15Joab jena ta Zeruiah kan gaid ta jish,wa Jehoshaphat jena ta Ahilud kan musijil . 16Zadok jena ta Ahitub wa Ahimelek jena ta Abiathar humon kan musibihiin , wa Shavsha kan katib. 17Benaiah jena ta Jehoiada kan fok jiiladin ,wa iyal ta Dauud humon kan kebar ta muwsifiin fi eida ta Melik

Chapter 19

1Wa Bad de Nahash, Melik ta Shab ta Ammon, Mutu , wa jena tou biga Melik fi mahal ta Abu tou 2Dauud kelim “ Ana be amulu kowis le Hanan jena ta Nahash, leano Abu tou amulu kowis le ana.” Yala Dauud rasulu murasiliin ashaan azii huwo be shaan abu tou. Kadamin ta Dauud dakalu fi Ard ta nas Ammon wa rowa le Hanan, ashaan be azi huwo. 3lakin Amir ta Ammon kelim le Hanan, “ hal inta be fekir inu Dauud be kerimu Abu taki ashan huwo rasulu nas ja azi inta?4Hanun amsuku kadamin ta Dauud, wa haligu humon, wa kata hubal toumon fi nus ta jabaat toumon, wa turudu humon bara. 5laman humon wori le Dauud , huwo rasulu ashaan be gabil ma humon, ama rojal deel humon kan indu fadia shedid. Melik kelim, “ geni fi Jarico lahadi kan dekiin takum raba tani, yala rija takum”6laman nas ta Ammon ainu inu humon bega afiin le Dauud , Hanun wa nas Ammon rasulualaf min feeda ashaan ajiru markabat min nas Aram wan as al be sugu husaan min Naharaim, Maakah, wa Zobah. 7humon ajiru itnin wa teletiin alif markaba wa Melik ta Maakah wa jish tou, ja wa geni kidam ta Medeba. Bega Nas ta Ammon limu nufos tumon sawa min medina tumon wa ja bara le shakila .8laman Dauud asuma an huwo ,huwo rasulu Joab wa kulu Rojal al gowiin . 9Shab ta Ammon tala bara wa wogif be saaf le mashakil fi Bowaba ta Medina, beena ma Muluk al kan ja ma nufus tumon fi fi Medan.10Laman Joab ainu saaf ta mashakil fi kidam tou min kulu tejah min kidam wa wara, huwo azilu bad min ahsiin nas ta shakila wa nizamu humon did nas Aram. 11Wa bad min jish, huwo wodi musulia taawamir le Abishai Aku tou, wa huwo kutu humon fi saaf ta mashakil did jish ta Ammon.12Joab kelim, “kan nas ta Aram gowin shdid le ana, bega inta, Abishai, lazim be angizu ana. Lakin kan jish ta Ammon gowi le inta , bega ana be jaw a angizu inta. 13Keliik gowi, wa keli nina wori nufus tannin gowi le Shab tanina wa le medina ta Allah tanina , wa Yahewa be amulu haja al kowis fi eina tou.”14yala Joab wa asakiir ta jish al musha be shakila did nas ta Aram , al asegu humon ashaan jiri kidam ta jish ta Israel. 15Laman jish ta Ammon ainu gali jish ta nas ta Aram jiri , humon Kaman jiri min Joab aku ta Abishai wa rija wara le Medina . yala Joab rija min shap ta Ammon wa rowa wara le Orshelim.16Lama nas ta Aram ainu gali hazimu humon ma Israel , humon rasulu resala wa jibu Nas Aram min safa ta Nahar furat , ma Shophak Gaid ta jish ta Hadadezer. 17Laman wori le Dauud , huwo lemu kulu Israel sawa, wa langger nahar Ordun , wa ja le humon. Howo nizamu Jish le shakila did Nas ta Aram, wa shakila huwo.18Nas Aram jiri min Israel , wa Dauud katulu saba alif min nas ta Aram al be sugu markaba wa arba alif jish al musha. Huwon Kaman katulu Shophak, Gaid ta Jish. 19Laman kulu muluk al be Akdim Hadadezer ainu gali hazimu humon ma Israel , humon amulu Salam ma Dauud wa kadimu huwo. Yala Shab ta Aram bega ma indu niya ashaan angizu nas ta Ammon.

Chapter 20

1Fi wokit ta Rebiy ta sena, fi zaman al muluk be rowa fi harb, Joab shilu jish fi mashakil wa demiru Ard ta nas ta Ammon. Huwo rowa wa hasiru Rabbah. Dauud fadulu fi Orshelim. Joab hajimu Rabbah wa demiru huwo kulukulu.2Dauud shilu Tajh ta Melik toumon bara min ras tou , wa huwo lego wizin tou wahid guntar ta Dahab, wa foko hojar al gali. Tajh de wodi fi ras ta Dauud, wa huwo shilo ganaim bara min Medina be adad kebir. 3Huwo tala bara nas al kan be geni fi Medina wa ajbir humon ashaan ishtakal ma moshiir wa gita ta hadid wa faas. Dauud talabu min kulu Medina al foku iayl ta Ammon keli Amulu shokol de. Bega Dauud wa kulu Shab rija fi Orshelim.4Wa bad muda tani shakila bada fi Gaza ma falastin Sibbekai al huushi katulu Sippai, whid min Ahfad ta Rephaim, hazimu. 5Wa muda tani mashakil bada ma nas falastiniin fi Gob, inu Elhanan jena ta Jair ta Bethlehm katulu Lahmi Aku ta Goliat, ta Gittite,assaia loharba tou ze nuul ta Nasajin6Wa mashakil tani woga fi Gath gali fi Rajil kebir indu sita eidan fi kulu eida wa kura . huwo Kaman min Ahfad ta Rapah. 7Laman Huwo kabasu jish ta Israel, Jonathan jena ta Shimea, Aku ta Dauud, katulu huwo. 8De yau Ahfad ta Rapha ta Gath, wa katulu humon ma eida ta Dauud wa ma eida ta kadamin tou.

Chapter 21

1Adu gum wogif gidam ta Israil wa shejau Daud ashan bi hasibu Israil. 2Daud kelim le Yuab wa le kada ta jesh, "Ruwa takum, hasibu shaab ta Israil min Beersheba lahadi Dan wa taal takum wori le ana, ashan kede ana arufu adad tomon." 3Yuab kelim, "Kede Yahwa gowi jesh Bito miya marat min ta hasa. Lakin ya sidi tai al melik, humon sei kulu ma bi kadimu sidi tai? Le sidi tai deir kida? Le bi jibu zanb le Israil?"4Lakin kalam ta melik kan did Yuab. Yuab gum tala wa ruwa lifu Israil kulu. wa huwo rija wara lahadi Orshelim. 5Biga Yuab wori kulu adad ta nas al bi agder shakil le Daud. fi Israil kan fi 1,100,000 nas al bi dugu sef. Yahuza barau fogo 470,000 junud.6Lakin Lawi wa Benyamin ma hasibu fi nus tomon, ashan talimat ta melik kan ma ajibu yuab. 7Allah kan agid be kalam de, Huwo hajimu Israil. 8Daud kelim le Allah, "Ana amulu katiya kebir kalis ashan ana amulu zede. Hasa shilu zanb ta kadam Taki bara, ashan ana amulu be shokol belid."9Yahwa kelim le Jad, Nebi ta Daud. 10"Ruwa wori le Daud, 'De Yahwa yau kelim: Ana bi wodi le inta talata hajat. Hazilu wahid min fogo'"11Jad biga ruwa le Daud wa kelim le huwo, "Yahwa kelim zede, 'hazilu wahid min del: 12aw talata sena jiyan, talata shahar adu bi geni turudu inta wa bi gobudu inta be sef tomon, wole talata ayam sef ta Yahwa, al huwo yau, waba fi wata, be malaikat ta Yahwa bi demiru kulu wata ta Israil.' Hasa biga, yatu juwab al ana bi shilu le zol al rasulu ana."13Daud kelim le Jad, "Ana fi mushkila kebir! kede ana waga fi idan ta Yahwa min idan ta zol, ashan rahma Bito kebir kalis." 14Biga Yahwa rasulu waba fi Israil, wa sebein alf nas mutu. 15Allah rasulu malika fi Orshelim ashan bi demiru. Wokit huwo biga gerib ashan bi demiru, Yahwa aynu wa geiru muk Bito be sabab kusarat al bi hasil. Huwo kelim le malaika al bi demiru de, "Kifaya! hasa juru idan taki wara." Fi zaman dak malaika ta Yahwa kan bi wogif fi tahuna degig ta Ornan ta Yabusi.16Daud aynu fok wa aynu malaika ta Yahwa bi wogif fi nus beina wata wa sama, huwo juru sef jahiz fi idan bito arfau fok fi Orshelim. Biga Daud wa shiyukh, libisu milayat, wa dengir wusa tehet fi wata. 17Daud kelim le Allah, "de ma sei ana yau wodi talimat ashan kede idu jesh? Ana yau amulu haja batal de. Lakin korufat del, humon amulu sunu? Yahwa Allah tai! kede idan Taki dugu ana wa bet tai, lakin mata sibu waba de kede fadulu le shaab Taki."18Biga malaika ta yahwa wodi talimat le Jad ashan bi wori le Daud, gali Daud lazim kede ruwa fok wa abinu le Yahwa mazbah fi tahuna degig ta Ornan ta Yebusi. 19Daud ruwa fok ze awamir ta Jad le huwo ashan bi amulu be isim ta Yahwa. 20Wokit Ornan kan bi atanu degig, huwo lifu wa aynu malaika. Huwo ma arba iyal bito dusu jisim tomon.21Daud wokit wosulu le Ornan, Ornan aynu wa aynu Daud. Huwo sibu atanu degig wa dengir le Daud be wusa fi wata. 22Daud kelim le Ornan, "Biyu le ana tahuna de, ashan ana bi abinu mazbah le Yahwa. Ana bi dafa taman bito kulu, ashan kede shilu waba de min saab."23Ornan kelim le Daud, "Shilu ze taki, sidi tai al melik. amulu be huwo haja al kuwes fi safa taki. Aynu, ana bi wodi le inta bagara ta zebiha al bi haragu, hajer tahuna le kasab, wa degig le tegdima; Ana bi wodi kulu le inta." 24Melik Daud kelim le Ornan, "La, ana lazim bi biyu be taman kamil. Ana ma bi shilu haja taki wa gedimu ze zebiha le Yahwa kan ana ma dafa fogo haja."25Daud dafa sutumiya shakel ta dahab fi mahal dak. 26Daud abinu hinak mazbah le Yahwa wa gedimu fogo zebiha al haragu wa zebiha ta salama. Huwo nadi fogo Yahwa, al juwabu huwo be nar min sama fi mazbah le zebiha al haragu. 27Biga Yahwa wodi talimat le malaika, wa malaika de gum rijau sef bito wara fi mahal bito.28Wokit Daud aynu Allah juwabu huwo fi tahuna degig ta Ornan ta Yebusi, huwo amulu zebiha hinak fi nefsu zaman. 29Fi zaman dak, sonduk tifagiya , al kan Musa salau fi sahara, wa mazbah ta zebiha al bi haragu, kan fi mahal al fok Jabaun. 30Wa Daud kan ma agder ruwa hinak ashan bi asalu irshad min Allah, ashan kan huwo bi kafu min sef ta malaika ta Yahwa.

Chapter 22

1Wa Daud biga kelim, "De yau mahal al bet ta Yahwa Allah bi kun fogo, fi fogo mazbah ta haragu zebihat ta Israil." 2Wa Daud amiru kadamin bito kede limu sawa ma kulu ajanib al fi Israil. huwo wodi le humon ashan bi kun nas ta gata hujar, ashan bi gata hujar murabat, al bi abinu ma bet ta Allah.3Daud zidu adad kebir min hadid le salau masamir ta abuwab wa bawabat, wa ta mafasil. Huwo kaman zidu nihas ziyada ma bi agder wozinu, 4wa ashjar ta rus ziyada ma bi agder hasibu. (Sidonin wa tyrians jibu kaman akhshab ta rus le Daud ashan bi hasibu). 5Daud kelim, "Jena tai Siliman lisa suker wa ma indu khibra, wa bet al bi abinu le Yahwa de lazim bi kun azim wa giyafa, wa bi arufu wa bi mejidu fi kulu mahalat tanin. Ashan kida ana bi jahizu fi abinu bito," Wa Daud gum jahizu be teriga kebir gubal mutu bito.6Biga huwo nadi Siliman jena bito wa amiru huwo ashan bi abinu bet le Yahwa, Allah ta Israil. 7Daud kelim le Siliman, "Ya jena tai, niya tai kan der abinu bet de be nefsa tai, le isim ta Yahwa Allah tai. 8Lakin Yahwa ja le ana wa kelim, "Inta kubu dom ketir wa shakil ketir fi harb. Inta ma bi abinu bet le isim Tai, ashan inta kubu dom ketir fi wata gidam Tai.9Wa ile, inta bi indu jena al bi kun zol ta salam. Ana bi wodi le huwo raha min kulu adu bito min kulu safa. Isim bito bi kun Siliman, wa Ana bi wodi salam wa sukut le Israil fi ayam bito. 10Huwo bi abinu bet le isim Tai. Huwo bi kun jena Tai, wa Ana bi kun Abu bito. Ana bi sabitu kursi ta mamlaka bito fok Israil le nihaya.11Hasa, ya jena tai, kede Yahwa kun ma inta wa saudu inta ashan bi najah. Kede inta abinu bet ta Yahwa Allah taki, ze huwo kelim inta bi agder. 12Bes kede Yahwa wodi le inta ruwia wa faham, ashan inta bi ihterim ganun ta Yahwa Allah taki, kan Huwo kutu inta fi mahal ta mosuliya le Israil. 13Biga inta bi najah, kan inta kutu bala fi kalam wa talimat al Yahwa wodi le Musa be kalam ta Israil. Kun gowi wa shuja. Mata kafu wole niya taki gofulu.14Hasa, aynu, be guwa shedid ana jahizu le bet ta Yahwa 100,000 mowahib ta dahab, wahid miliyon mowahib ta fida, wa nihas wa ta hadid be kimiyat kebir kalis. Ana kaman jahizu khashab wa hujar. Inta lazim bi zidu tanin le del kulu.15Inta indu nas ta shokol ketir ma inta: nas ta gata hujar, nahatin, najarin, wa nas al indu maharat fi amulu hajat bidun adad ta ai haja, 16al bi ishtakal be dahab, fida, nihas, wa hadid. Gum bada shokol, wa kede Yahwa kun ma inta."17Daud kaman amiru kulu kada ta Israil ashan kede saudu Siliman jena bito, gali, 18"Yahwa Allah taki fi ma inta wa wodi le inta salam fi kulu safa. Huwo wodi nas ta mahal de kulu fi idan tai. Nas del kulu bi akhda gidam ta Yahwa wa nas Bito. 19Hasa fetisu takum Yahwa Allah bitakum be kulu geliba takum wa nefsa takum. Gum takum fok wa abinu takum mahal al mukadasta ta Yahwa Allah. Wa biga intakum bi jibu sonduk ta tifagiya ta Yahwa wa hajat kulu al ta Allah fi bet al abinu be isim ta Yahwa."

Chapter 23

1Wokit biga Daud ajuz wa gerib le nihaya ta haya bito, huwo kutu Siliman jena bito melik fok Israil. 2Huwo limu kulu kada ta Israil sawa, ma kahana wa Lawin. 3Lawin al timu teletin sena le fok hasibu, Adad tomon tamaniya wa teletin alf.4Min del, arba wa ishirin alf kan bi ragibu shokol fi bet ta Yahwa, wa sita alf dubat wa hukam. 5Arba alf gafir, wa arba alf nas ta tesbih le Yahwa be alat al ana salau le tesbih," Daud kelim. 6Huwo gesimu humon fi mojmuwat al binasib iyal ta Lawi: Gershon, Kohath, wa Merai.7Min gebila al tala min Gershon, kan fi Ladan wa Shemei. 8Kan fi talata min iyal ta Ladan: Jehiel yau kaid, Zetham wa Yueil. 9Kan fi talata min iyal ta Shemei: Shelomoth, Hazail, wa Haran. Del yau kan kada fi gebila ta Ladan.10Kan fi arba min iyal ta Shemei: Jahath, Ziza, Jeush, wa Beriah. 11Jahath yau al kebir, wa Ziza nimira itnin, lakin Jeush wa Beriah ma indu iyal ketir, biga hasibu humon ze gebila wahid wa be nefs shokol.12Kan fi arba min iyal ta Kohath: Amram, Izhar,Hebron, wa Uzziel. 13Del yau iyal ta Amram: Harun wa Musa. Harun hazilu ashan bi nizamu hajat ta kuds akdas, huwo ma iyal bito ashan bi gedimu bokhur gidam Yahwa, bi ishtakal le Huwo wa bi bariku Huwo lel abad. 14Lakin Musa zol ta Allah, iyal bito hasibu be iyal ta Lawi.15Iyal ta Musa yau Gershom, wa Eliezer. 16Iyal ta Gershom kan yau Shubael yau kebir. 17EIyal ta Eliezer yau Rehabiah. Eliezer ma indu iyal tanin, lakin Rehabiah indu iyal ketir. 18Iyal ta Izhar yau Shelomith al kaid.19Iyal ta Hebron yau Jeriah, al kebir, Amariah nimira itnin, Jahaziel nimira talata, wa Jekamim nimira arba. 20Iyal ta Uzziel yau Mikha yau kebir, wa Ishijah nimira itnin.23Iyal ta Merari au Mahli wa Mushi. Iyal ta Mahli yau Eleazar wa Kish. 21Eleazar mutu wa ma indu awlad. Huwo bes indu banat. Iyal ta Kish ja jouzu humon. 22Iyal ta Mushi talat yau Mahli, Eder, wa Jerimoth.24Del yau kan iyal ta Lawi hasab gabail tomon. Humon yau kan kada, hasibu humon, wa katibu isim tomon, hasab gabail al ishtakal fi khidma ta bet ta Yahwa, min ishirin sena le fok. 25Ashan Daud kelim, "Yahwa, Allah ta Israil, wodi raha le shaab Bito. Huwo salau bet Bito fi Orshelim lel abad. 26Nas Lawin tani ma bi arfa sonduk ta tifagiya wa kulu afash al istamilu fi khidma."27Wa min akir kalam ta Daud hasibu nas Lawin, min ishirin sena le fok. 28Shokol tomon ashan bi saudu iyal ta Harun fi khidma ta bet ta Yahwa. Humon bi kutu bala fi midan, juwa, wa fi tethir ta kulu hajat ta bet ta Yahwa, wa ai shokol tani fi khidma ta bet ta Allah. 29Humon kaman bi kutu bala fi esh ta hudur, wa degig gemeh ta tegdima, fetira, kabis, degig ajinu be zet, wa kulu magasat ta kimiya wa hajim ta hajat.30Humon kaman bi wogif kulu sabah ashan bi shukuru wa mejidu Yahwa. Humon kaman bi amulu zede be misa 31wa kan haragu zebiha le Yahwa, fi sebit wa fi haflat ta gamara kan jedid wa ayam ta faska. Adad sabit, hazilu be karar, yau daiman bi wogif gidam ta Yahwa.32Humon mosulin fi khema ta ijtima, mahal al mukadas, wa bi saudu zumala tomon iyal ta Harun fi khidma ta bet ta Yahwa.

Chapter 24

1Mojmu ta shokol ta iyal ta Harun yau: Nadab, Abihu, Eleazar wa Ithamar. 2Nadab wa Abihu mutu gubal abu tomon ma mutu. humon ma indu iyal, biga Eleazar wa Ithamar ishtakal ze kahana. 3Daud, sawa ma Saduk, iyal ta Eleazar, wa Akhimalik, iyal ta Ithamar, gesimu humon fi mojmuat le shokol tomon ze kahana.4Kan fi nas ziyada kada fi nus ta iyal ta Eleazar aktar min iyal ta Ithamar, humon gesimu iyal ta Eleazar le sitashar mojmuat. Humon amulu de be hasab ras ta gebila wa be iyal ta Ithamar. Adad ta teksimat del kulu tamaniya, hasab gabail tomon. 5Humon gesimu humon ala itnin, ashan fi nas mukadasin wa nas ta Allah, min kulu iyal ta Eleazar wa iyal ta Ithamar.6Shemaiah jena ta Nathanel al katib, Lawi, katibu isim tomon tehet fi gidam ta melik, dubat, Saduk al kahin, Akhimalik jena ta Abiathar, wa kada al fi biyut ta kahana wa Lawi. Wahid gebila nezilu min nus ta iyal ta Eleazar, wa al badu bi nezilu min iyal ta Ithamar.7Awel gisma ruwa le Jehoiarib, al tani le Jedaiah, 8al talit le Harim, al rabi lw Seorim, 9al kamis le Malkijah, al sadis le Mijamin, 10al sabi le Hakoz, al tamin le Abijah.11al tasi le Jeshua, al ashir le Shecaiah, 12al nimira hidashar le Eliashib, al nimira itnashar le Jakim, 13al nimira talatashar le Hupph, al nimira arbatashar le Jeshebeah, 14al nimira kamistashar le Bilgah, al nimira sitashar le Immor.15al nimira saba tashar le Hezir, al nimira taman tashar le Happzzez, 16al nimira tisa tashar Pethahiah, al nimira ishirin le Jehezkel, 17al nimira wahid wa ishirin le Jakin, al nimira itnin wa ishirin le Gamul, 18al nimira talata wa ishirin le Delaiah, wa al nimira arba wa ishirin le Maaziah.19De yau talimat ta khidma tomon, wokit humon ja fi juwa bet ta Yahwa, bi tabi ijraat al wodi le humon min iyal ta Harun jidu tomon, ze Yahwa Allah ta Israil, wori le humon.20Del yau bagi iyal ta Lawi: ta iyal ta Amram, Shubael; ta iyal ta Shubael, Jehdeiah. 21Wa le Rehabiah, iyal ta Rehabiah: Ishijah al kaid. 22Min Izharites: Shelomoth; min iyal ta Shelomoth; Jahath.23Iyal ta Hebron: Jeriah al kaid, Amariah al tani, Jahaziel al talit, wa Jekamim al rabi. 24Iyal ta Uzziel; Mikha: min iyal ta Mikha: Shamir. 25Aku ta Mikha: Ishijah. min iyal ta Ishijah: Zecariah.26Iyal ta Merari: Mahli wa Mushi; min iyal ta Jaaziah: Beno, 27Iyal ta Merari min Jaaziah: Beno, Shoham, Zaccur, wa Ibri. 28Min Mahli: Eleazar, al ma indu iyal.29Min Kish: Iyal ta Kish Jerahmeel. 30Iyal ta Mushi: Mahli, Eder, wa Jerimoth. Del yau Lawin, katibu be biyut tomon. 31Nas del kan yau ras ta bet ta ai abu wa ai aku tomon al jiyan, waga tehet gidam ta melik Daud, wa Saduk wa Akhimalik, tuwali ma kada ta biyut ta kahana wa Lawin. Humon waga ze iyalta Harun amulu.

Chapter 25

1Daud wa kada ta jesh hazilu shuwia min iyal ta Asaph, Heman, wa Jeduthun ashan bi naba be uud wa gitar, wa rumuz. yau asami ta rujal al amulu khidma: 2Min iyal ta Asaph: Zaccur, Yousif, Nathaniah, wa Asharelah, Iyal ta Asaph, tehet idara ta Asaph, al bi naba tehet muragaba ta melik. 3Min iyal ta Jeduthun: Gedaliah, Zeri, Jeshaiah, Shimei, Hashabiah, wa Mattithiah, sita fi kulu, tehet idara ta abu tomon Jeduthun, al bi alabu gitar fi wodi shukuran wa sabihu Yahwa.4Min iyal ta Heman: Bukiah, Matataniah, Uziel, Shubael, wa Jerimoth, Hananiah, Hanani, Eliathah, Gidddalti, Romamti-Ezer, Joshbekashah, Mallothi, Hothir, wa Mahazioth. 5Kulu del iyal ta Heman nebi ta melik. Allah wodi le Heman arba tashar awlad wa talata banat ashan bi arfa gurun bito fok.6Del kulu tehet idara ta abuhat tomon. Humon kan azifin fi bet ta Yahwabe rumuz, uud wa gitar, ze humon akhdim fi bet ta Allah. Asaph, Jeduthun, wa Heman kan tehet muragaba ta melik. 7Humon wa akuwana tomon al indu maharat wa deribu ashan amulu musika le Yahwa adad 288. 8Humon gesimu le shokol tomon, kulu rudu, sawa le suker kaman ze ta kebir, ustaz ze telmiz.9Hasa bel be nisba le iyal ta Asaph: Awel gisma waga le usura ta Yousif; al tani waga le iyal ta Gedaliah, adad ta itnashar nafar, 10al talit waga le zaccur, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 11al rabi waga le Izri, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 12al kamis waga le Nethaniah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar;13al sadis waga le Bukiah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 14al sabi waga le Jesarelah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 15al tamin waga le Jeshaiah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar; 16al tasi waga le Mattaniah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar;17al ashir waga le Shimei, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 18al hidashar waga le Azarel, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar; 19al itnashar waga le Hashabiah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar; 20al talatashar waga le Shubael, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar;21al arba tashar waga le Mattithial, iyal bito wa ahal bito, adad ta otnashar nafar, 22al kamis tashar waga le Jerimoth, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 23al sit tashar waga le Hananiah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 24al saba tashar waga le Joshbekashah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar;25al taman tashar waga le Hanani, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 26al tisa tashar waga le Mallothi, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 27al ishirin waga le Eliathah, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 28al wahid wa ishirin waga le Hothir, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar;29Ta nimira itnin wa ishirin waga le Giddalti, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar, 30nimira talata wa ishirin waga le Mahazioth, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar. 31Al arba wa ishirin waga le Romamti-Ezer, iyal bito wa ahal bito, adad ta itnashar nafar.

Chapter 26

1De yau kan tegsimat le huras ta bab min al korahitiin, mashelemia weled ta kore, min usura ta asap 2Mashelemia ka indu awolad; zekariya al bikir, jadiael tani bikir, zebadia tallit bikir, jathaniel rabi bikir, 3Elam kamis bikir, jehohanan nimira sita, eliehonai nimira saba.4Obed–edom kan indu awolad; shemaiah al bikir, jehozabad al tani, joah nimira talata, wa sakar nimira arba, nathanel nimira kamsa, 5Ammiel sita, issakar saba, wa peullethai tamania, leanu Rabuna kan bariku obed-edom. 6Le shemaia weled bitowo, kan weledu awolad al kan hokum ashaer tomon, umon kan rujal al indu gudra azi.7Awolad ta shemaia kan othni, Raphael, obed, wa elzabad. Agriba bitowo elihu wa semakia kan Kaman indum gudrat ketir. 8Del kulu kan ahfad ta obed-edom. Umon wa awolad tomon, wa adriba bitowo kan rujal al kidma ta maabad. Umon kan etnen wa sitin al indu sila garaba ma oned-edom. 9Meshelemia kan induu awolad wa usar, rujal gadrin, umon kulu kan tamantasahar.10Hosa, al ja min usura ta merari, kan indu awolad; shimri al kaed (ragam huwo ma kan bikir abu bitowo kan kutu huwo kaed), 11Hikia al tani, tabalia nimira talata, zecharia nimira arba, kulu awolad wa akwana ta hosa kan talatashar.12Tegsimat ta huras ta bab del kan gi amulu hasab kiyadat tomon, umon kan indu wajibat tomon, ze usura tomon, ashan bi akdim fi bet ta yahwa.13Umon kan jadau gura, kulu shab wa ajus, hasab ashaer tomon, le kulu bab.14Laman kan jadau gura le bab ta sherig, kan waga le shelemia. Umon Kaman jadau gura le jena towo zacharia mushtashar al hakim, wa gura bitowo waga le bab ta shamal.15Le obed-edom kan wodi le huwo mosoulia ta bab al fi junub, wa awolad towo wodi le umon mosouliya ta makazin. 16Suppin wa hosa kan wodi le umon mosuliya ta bab al fi garib ma bab ta shalleket, fi sharia al fok. Al huras kan geribin le baad shedid.17Fi sherik kan fi sita lawiin, fi shamal arba fi yom, fi junub arba fi yom, wa fo makazin etnen. 18Fi amud al fi gerib kan fi arba wogifu fi sika wa etnen fi amud. 19Del yau tagsimat ta huras ta bab al kan min usur ta kora wa merari.20Min lawiin, ahija, kan mosoul ta maliya ta beit ta Rabuna, wa le kazaen ta hajat ta yahwa. 21Usur ta ladan, al umon kan min usur ta gershonitiin bi wasit ladan, al umon kan ruasa ta aelat at tabi le ladan al min gerhonitiin, kan jehieli. 22Wa awolad ta jehieli; zetham wa joel aku bitowo, umon kan mosoul le kazaen ta beit ta yahwa.23Min ashaer ta amram, ashaer ta izhar, ashaer ta hebron, wa ashaer ta uzziel. 24Shubael, usra ta gershon weled ta musa, kan moragib ta kazaen. 25Ahal bitowo min ashir ta eliezer kan weled towo Rehabiah, weled ta rehabia jeshaia, weled ta jeshaia joram, weled ta joram zikri, wa weled ta zikri shelomit.26Shelomit wa ahal kan mosoulin le kulu kazaen al bi shilu hajat ta yahwa, al Daud al melik, ruasa ta aelat, kadat ta aalaf, wa kadat ta miyat, wa kadat ta jeish al kas. 27humon kan hafizu hajat al umon nyakamu fi hurubat, ashan jemilu ma uwo beit ta yahwa. 28humon Kaman kan mosoulin le kulu hajat al kutu kas le yahwa biwasit nebi Samuel, soul weled ta kish, abner weled ta ner, wa joab weled ta zeruia, kulu hajat al kan kas le yahwa kan tehet hirasa ta shelomit wa ahal bitowo.29Le usrab ta izhar, kenania wa awolad bitowo kan mosoul le shun al medenia ta Israel, umon kan dubat wa gudaa. 30Le usra ta hebron, hasabia wa akwana towo,1700 rujal kadrin, umon kan mosoul le shokol ta yahwa wa shokol ta melik. Umon kan fi bab al fi jiha ta garibe le urdon.31Ze le hebroniin, jaria kan reis ta ashacer, hasab seisila ta sejelat ta wilada fi arbatasar sena min hokum ta daud, umon kan fetisu sejelat wa ligo fi nus tomon rujal al indu kudrat azim fi jazer ta gilad. 32Jeriah kan indu 2,700 ahal, al kan ruasa ta aelat al kadirin. Daud ka kutu umon uzara am ta gabael ta raubin wa jad, Kaman ma nus geliba ta manasi, le ai mushkila al bikus rabuna, wa le shun ta melik.

Chapter 27

1De keshif ta ruasa ta aela shaab Israel, kada ta alaf wa miat, Kaman dubat ta jeish al bi akdim melik be turuk muktelifa. Ayi gism ta jesih bi akdim shahar baad ahahar lahadi nihaya ta sena. Ayi gism indu arba wa ishirin alf rajil. 2Zol al mosoul le gism ta shahar al awel kan joshabem weled ta zebsiel. Fi gism bitowo kan arba wa ishirin rajul. 3Huwo kan wahid min usur ta perez wa mosoul le kulu dubat ta jesih fi gism al awel.4Al mosoul le gism ta ashahar al tani kan Dodai, min ashir al ja min Ahoa. Miklot kan fi rutba al tani, fi gism bitowo kan fi arba wa ishirin alf rajul. 5Kaed ta jeish fi shahar nimira talata kan Benaia weled ta jahoiada, al gesis wa kaed fi gism bitowo kan fi arba wa sihirin alf rajul. 6De benaia al kan kaed ta teletin, wa fok teletin. Ammizabad weled towo kan fi gism towo.7Kaed ta jesih fi shahar nimira arba kan asael aku ta joab, zebadia weled bitowo kan biga kaed baad huwo. Fi gism towo kan indu arba wa ishirin alf rajul. 8Kaed ta shahar nimira kamsa kan shamhut, min usra ta izra, fi gism towo kan indu arba wa ishirin alf rajul. 9Kaed ta shahar nimira sita kan ira weled ta ikkesh, min tekoa, fi gism towo kan indu arba wa ishirin rajul.10Kaed ta shahar nimira saba kan helez al boloni, min nas ta Ephraim. Fi gism towo kan indu arba wa ishirin rajul. 11Kaed ta shahar nimira tamania kan sibbekia al min hushati, min ashir al tala min zera, fi gism birowo kan indu arba wa ishirin alf rajul. 12Kaed ta shahar nimira tisa kan abiezer ta anathoti, min gebila ta Benjamin. Fi gism towo kan indu arba wa ishirin alf rajul.13Kaed ta shahar nimira ashara kan maharani min medina ta netopa, min ashira al ja min zera. Fi gism bi towo kan indu arba wa ishirin rajul.14Kaed ta shahar nimira hidashar kan benaia min medina ta piraton, min gebila ta efraim. Fi gism bitowo kan indu arba wa shirin alf rajul.15Kaed ta ahahar nimira etnashar kan heldai min medina ta netopa, min ashira al ja min othniel, fi gism bitowo kan indu arba wa ishirin rajul.16Del yau kan kiyadat ta gabael ta Israel; le gebila ta Rauben, Eliezer weled zichri kan reis. Le gebila ta simeon, shephatia weled ta maaka kan reis.17Le gebila ta lawi, hashabia weled ta kemuel kan reis, wa zadok kan kud usura ta Harun.18Le gebila ta yahuza, elihu, wahid min akwana ta daud, huwo kan reis. Le gebila ta isakar, omri weled ta Michael kan reis.19Le gebila ta zabulun, ishmaia weled ta obadia kan reis. Le gebila ta naftali, jerimot weled ta azriel kan reis. 20Le gebila ta ta efraem, hosha weled ta azazia kan reis. Le nus gebila ta manasi, joel weled ta pedaia kan reis. 21Le nus gebila ta manasi fi gilad, iddo weled ta zachariya kan reis. Le gebila ta benyamin, jaasiel weled ta abner kan reis. 22Le gebila ta Dan, Azrael weled ta jeroham kan reis, de yau kan ruasa ta gabael ta Israel.23Daud kan ma hashibu del al umur tomon min ishirin sena le tehet, ashan yahwa kan waadu bizidu adad ta Israel ze nujum fi sama. 24Joab weled ta zeruia kan bad idu nas, lakin kan ma kalasu. Zalan kan waga fogo Israel le kalam da. Adad de kan ma katibu fi akbar ta ayom ta melik Daud.25Azmauet weled ta Adiel kan mosoul le kazaen ta melik. Jonothan weled ta uzzia kan mosoul ta makazin fi mazari, fi mudun, wa fi kura, wa fi abraj ta taamin. 26Ezri weled ta kelub kan mosoul le muzarein, ma del al kan bi kuruju wata. 27Shemei al Ramati kan mosoul le mazra ta karma, wa zabdi al shipphmr kan mosoul le simar ta teen wa mashak ta kamr.28Baal – Hana min Jeder kan mosoul le asjar ta zeitun wa ta sikamor al kan fi aradi al tehet, wa mosoul ta makazin ta zeit kan Joash. 29Al mosoul le hawasha ta haywanat al fi Sharon kan shitrai min Sharon, wa mosoul ta hawasha ta hyiwanat al fi wadiyan kan shaphat weled ta Adlai.30Mosoul ta jimal kan abil al al ismaili, wa mosoul ta hamir abu nusuan kan Jehdeia min meronot. 31Jaziz al hagriti kan mosoul le abgar. Kulu mouzifin del kan mosoulin le momtalakat ta melik Daud.32Yonatan, kal ta Daud kan mushir mostashar, zema huwo kan raji hakim wa katib. Jeniel weled ta Hakmani kan gi ayinu wa awolad ta melik. 33Ahithophel kan mastashar ta melik, wa Hushai min nas ta arkit kan mostashar al kas ta melik. 34Mansab ta Ahithophel kan wodi le Jehoiada weled ta Benaia, wa Kaman ma Abiathar, Joab kan kaed ta Jeish ta melik.

Chapter 28

1Daud kan limu kulu roasa ta Israel fi orshelim : roasa ta gabael, roasa ta firae al gi akdim melik fi shokol al kutu umon, roasa ta alaf wa roasa ta miat, roasa ta kulu amwal wa amlak ta melik wata awolad towo, wa roasa alkadat, warijal al harb, zaed al indu maharat akatar.2Biga Daud al melik kan wogif ma kura bitowo wa kelim,”asma takun le ana, akwana tai wa shaab tai. Ana kan gasid ashan ashan abinu beit al bi kutu fogo tabut al ahad / sanduk ta tifagiya ta yahwa, mahal al Rabuna bikutu kuraa towo, wa ana jahiz ashan bi abinu. 3Lakin Rabuna kan kelim le ana, inta ma bi abinu hayikal le isim tai, ashan inta rajul al harib wa dofugu dom.4Lisa Yahwa, Rabuna ta Israel iktar ana min kulu alfi beit ta abu tai ashan bikun melik le Israel lel abad.Huwo kan iktar Yahuza reis/kaed, wa min beit ta Yahuza huwo iktar beit ta abu tai, wa min kulu awolad ta abu tai huwo kan moksut ashan kutu ana melik ta Israel kulu. 5Min awolad ketir Yahwa wodile ana,huwo iktar weled tai siliman ashan bi geni fi kuris ta mamlaka ta Yahwa fogo Israel.6Huwo kan kelim le ana,’weled bitak siliman bi abinu beit tai. wa mabani janibia tai, ashan ana iktar huwo yekun weled tai, wa ana bikun abu bitowo. 7Ana bisabitu mamlaka bitowo le abad, iza huwo eltezim le ehteram wasayawa kararat tai, ze inta alela:8Baden hasa, fi nazar ta kulu Israel, ijtima ta yahwa de, wafi gidam ta Rabana ta nina, intum kulu bi hafizu wa shilu kulu wasaya ta Yahwa Rabana takum. Amulu takum kalam de ashan intum bi meliku arid al kwesde wa sibu ze worisa le iyal al bija wara intum, lelabad.9Kaman le inta siliman weled tai, ehterim Rabana ta abu bitak, wa akdim huwo ma delba taki kulu wa ma roh ta irada. Amule kida ashan yahwa bi fetisu kulu gulub wa aruf kulu harak ta afkar. Iza inta fetisu huwo inta biligo huwo, lakin iza inta sibu huwo, huwo bi aba inta lelabad. 10Kede inta aruf inu yahwa iktar inta ashan bi abinu hayikal de ze (mahal) maabad bitowo. Kun gowi wa amulu huwo.11Biga Daud kan wodi le siliman weled bi towo kutat ta (misa) karita ta hayikal, makazin, odat al fok, odat al juwa, wa odat ta sanduk ta tifagiya (tabut al ahad). 12Huwo kan wodi le huwo kutat al huwo kan resimu le mabani ta atraf beit yahwa, kulu owad daera ta beit, makazin fi beit ta Rabana, wa kazaen le hajat al taabi le yahwa.13Huwo wodi le hu gawanin / nuzum le firak ta gusus wa lawiin, le mosouliat kasisu le kidma fi beit ta yahwa, wa le kulu adowat ta kidma fi beit ta yahwa. 14Huwo wori wozin ta kulu hajat al min dahab le ayi kidma. 15Wozin ta dahab le kulu adowat ta dahab, le hamalat ta lamba wa lambat min dahab, wozin taa dahab le kulu hmala ta lamba, wozin ta fida le ayi hamala ta a fida, hasa istimal ta ayi hamala fi kidma.16Huwo wodi wozin ta dahab le tarabezat al kubzleish ta hudur, le kulu tarabeza, wa wozin ta fida le tarabezat ta fida. 17Huwo wodi wozin ta dahab sofi le maalig shok ta laham, teshitat, wa kubayat. Huwo wodi wozin le kulu sahana min dahab, wa wozin ta kulu sohana al min fida.18Huwo wodi wozin ta dahab al nedif le bokur ta mazbah, wa ta dahab le reism tesmin morakiba, ta kerubin al ajniha towo midu wa kati sanduk ta tifagiya tabut al ahad le yahwa. 19Daud kan kelim “Ana katibu hajat de kulu ze yahwa kan wori le ana wa wodi le ana ashan bi fahim bes kusus tesmin.”20Daud kan kelim le siliman weled towo, “geni gowi wa shuja. Amulu shokol, mata kafu awo rogus, leanu yahwa Rabuna, Rabana tai, ma inta. Huwo ma sibu inta wala aba inta lahadi shokol kulu le kidma fi beit ta yahwa bi kalasu. 21Ayinu, del yau firak ta gusus wa lawiin le kulu kidma fi beit ta Rabana. Humon bikun ma inta, sawa ma rujal al mohirin al indu niya, bi saidu inta fi shokol wa amulu kidma, Roasa wa kulu nas jahizin ashan bi tabi taalimat bitak.”

Chapter 29

1Melik Daud ka kelim le nas kulu al limu, “siliman weled tai, al Rabana barau yau iktar, lisa shab wa ma indu kibra, wa al mohima kebir, le anu al haykal ma le nas lakin le Rabana. 2Ashan kida ana amalta al afdal le jahizu hayakal ta Rabana tai. Ana gi wodi dahab le hajat al bi bi amulu ma fida, nihas le hajat al bi amulu ma nihas, hadid le hajat al bi amulu ma hadid, kashab le hajat al bi amulu ma kashab. Ana Kaman gi wodi hujar al jowhara, hujar al bi kutu birusu, hujar be alwan moktelif. Kula anwa ta hujar al gali – wa hajer al bi nihitu ketir.3Hasa, ashan farah tai beit ta yahwa, ana bi wodi kazana tai al kas ta dahab wa fida ashan beit da. Ana bi amulu de be ziyada le kulu al ana kaan jahizu le haykal al mokkadas. 4Talata alf wozna min dahab ophir, wa saba alf wozna min fida al sofi, ashan bi masau fi hetat ta mabani. 5Ana gi wodi dahab ashan hajat al amulu ma dahab, wa fida le hajat al bi amulu ma fida, wa hajat le kulu anowa ta shokol al bi amulu ma nas ta hirfa. Munu tani al azu wodi tabaru le yahwa alela wa wodi nesfa bitowo le huwo?6Tabaruat kas kan amulu bewasit ta zuama ta aelat ta Israel, rousa ta gabael ta Israel, ruasa ta alaf wa miyat, wa mouzifin ta shokol ta melik. 7Humon kan wodi le kidma ta beith ta Rabana, kamsa aalf nas mahar wa ashara alf dahab, ashara alf min fida, tamantashara aalf min nihas, wa mia alf min hadid.8Del al kan indum hujar al hali humon wodi le kazina ta beit yahwa, tehet ishraf moragaba ta jehiel, al min jershon. 9Nas kan moksutin ashan tabaruat al hur, asshan umon kan barau be kulu gelba le yahwa. Melik Daud kaaman kan moksut ketir.10Daud kan bariku Rabana gidam ta nas kulu. Huwo kan kelim, “keli mejidu inta yahwa, Rabana ta Israel jidu ta nina, lelabad wa abad. 11Le inta yahwa, yakun al azama, al guwa, al mejid, al nusra, wa al jalala. Ashan kulu al fi samawat wa ala al arid taki. Le inta al molokut, yahwa, wa inta geni ze hakim fok kulu.12Kulu gina wa karama ja min inta, wa inta al mosoul le kulu nas, inta indu gudra fi ida bitak ayi wahid guwa. 13Hasa, Rabana ta nina, anina bishukuru inta wa sabihu isim bitak al momojed.14Lakin ana munu wa nas tai munu al bi agder wodi hajat del be kulu niya? Feelan, kulu hajat ja min inta, wa anina be suhula rejau le inta hajat al min inta. 15Leanu anina gurabaa wa moaakat gidam bitak, ze kan judu ta nina. Ayam ta nina fi arid ze dul, wa mafi raja ta guad fi arid.16Yahwa Rabana ta nina, kulu sirowa al nina limu ashan bi abinu haykal al bi karimu isim bitak al mokadas – ja min inta wa taabi le inta. 17Ana Kaman aruf, Rabana tai, inu inta al bi imtehin gelba wa bi tala mortah maa zol al dukuri adil. Kan le ana, be delba tai al adil ana wodi be mohaba kulu hajaat del, wa hasa ana ayinu be farah ze nas bitak umon wodi be rudu kulu hajat, hadaya le inta.18Yahwa, Rabana ta Ibrahim, ishak, wa Israel – jud ta nina kutu de lelabad fi afkar ta nas bitak wodi wajeh gulub bitomon le inta. 19Wodi le siliman jena tai gelba al kamil ashan bi hafizu wasaya bitak, kararat, wa faraed, wa ishtakal be kulu kutat al ana jahizu le abinu kasir.”20Daud kan kelim le kulu nas al limu, “hasa barik yahwa Rabana ta judud tomon, humon kan dengir tehet wa wodi karama le yahwa wa melik. 21Fi yom al tani, umon wodi kurban le yahwa wa gedimu zabaeh al bi aragu le huwo. Umon kan wodi alif bagarat, alif ganamayat, wa alif korufan, ma zabaeh wa tagadimat al bi ashrubu ketir le Israel kulu.22Fi yom dak, umon kan akulu wa ashrab gidam ta yahwa be farah kebir. Umon kan kutu siliman, weled ta Daud, melik mara tani, wa masahu huwo be sulta ta yahwa ashan bi hukum. Umon Kaman masau zadok yakun kahin. 23Biga silimaan kan geni fi kursi ta yahwa ze melik mahal ta daud abu bitowo. Huwo kan naja, wa kulu Israel kan ehterim huwo huwo.24Kulu roasa, jiyush, wa awolad ta melik Daud kan wori woguf tomon ma melik siliman. 25Yahwa kan kerim siliman beteriga azim gidam Israel kulu, wa wodi le huwo hasana melekia al gubal kida ma wodi le ayi melik gubal huwo.26Daud weled ta yesi kan hokum kulu Israel. 27Daud kan melik ta Israel le arbein sena. Huwo kan hokum saba sena fi Hebron, wa talata wa talatin sena fi ourshelim. 282Huwo kan mutu fi umur al dedim wa kwes, baad huwa itmata ma haya towil, ginaa, wa karama. Siliman weled towo hokum wara huwo.29Inzazat ta melik Daud kan kaatibu kitab ta akbar ta Samuel al nebi, fi akbar ta Nathan al nebi, wa fi akbar ta jad al nebi. 30Hinak kan sejilu amal ahdas ta hokum towo, guwa wa hajat al kana sir ma huwo, Israel wa kulu mamalik ta bilad tani.

2 Chronicles

Chapter 1

1Solomona weled ta Daud kan biga gowi fi hokum bitou, wa Yahwah Ilah kan ma huwo wa kutu huwo gowi shedid2Solomona wonusu le kulu nas ta Israel, le qiyadin ta alaf wa ta miyat, wa le quad, wa le aiya amir al fi Israel, nas kubar al Abuhat ta usura. 3Wa Solomona ma mojmu ta nas al kan ma huwo ruwa fi mahal ibada al kan fi Gibeon, wa hinak kan fi qeima-al-ijtima ta Rabuna al kan Musa kadim ta Yahwah salau fi sahara. 4Lakin Daud kan jebu sonduk ta Ahad ta Rabuna min Kiriath Jearim le mahal al huwo jahizu le huwo, le anu huwo kan afura qeima le tabut fi Jerusalem. 5Zaida min de, mozba al kan salau min nihas , al Bezalel weled ta Uri weled ta Hur kan fi hinak gidam qeima-al-ijtima ta Yawhwah; Solomona ma kulu mojmu ta nas ruwa fogo.6Solomona ruwa fog hinak fi mozba gidam Yahwah, al kan fi qeima-al-ijtima, wa gedimu zebiha al wosulu alf wahid al haragu fogo mozba. 7Allah beinu le Solomona fi bilel dak wa kelim le huwo, “Asalu! Keli ana wodi le inta sunu?”8Solomona kelim le Allah, “inta beinu shokol amana kebir fi ahad taki ma abu tai Daud, wa inta kutu ana melik fogo mahal bitou. 9Asa, Allah Yahwah, keli wahad taki le Abu tai Daud istemir, inta kutu ana melik fogo shab ketir zei turab ta ardi. 10Hasa, keli inta wodi le ana hikma wa marafa ashan ana bi gedim shab de, de munu biakder hakimu shab ta al adad bitoumon ketir zede?” 11Allah kelim le Solomona, wa le anu inta ma asalu min ana shokol ganian, mali, karama, wale did haya ta adu taki, wale Kaman haya al towil le nefsa taki , lakin inta asau hikma wa marafa le nebsa taki ashan inta bi hukumu shab bitai al ana kutu inta ashan bi geni melik le humon, wa de yau haja al ana masi ashan bi amulu.12Ana bi wodi le inta hikma wa marafa, Ana bardo bi wodi le inta shokol ganian, mali, wa karama, zei mafi aiya melik gubal inta wa al jai gidam taki bi kun endu” 13Solomona ja fi Jerusalem fi mahal ibada fi Gibeon, wa kan hakimu fogo shab ta Israel gidam qeima.14Solomona limu kulu markabat wa rujal al gi sugu husan, huwo kan endu 1,400 markabat wa itnasar alf rijal al hisan a huwo kutu fi medina ta Markabat, wa huwo sawa, melik fi Jerusalem. 15Melik kutu fida ma dahab tala haja al mushatarak fi Jerusalem zei hajer, wa zei Shejera jamiz al fi aradi al munkhafida.16Kan biga fi kalam ta jebu husan min Masir wa kue le Solomona, has tujariin bitou gi biu min kue be sher al gali. 17Humon biu markabat min Masir be sutu-miya sheykal ta fida, wa husan wahid be 150 shaykel. Humon bardo biu bara le muluk ta haythiin wa Aramiin.

Chapter 2

1Solomona wodi amiru ashan keli abinubed be iisim ta Yahwah wa ashan bi abinu qasr le mamlaka bitou. 2Solomona wokilu sebein alf rujal ashan bi arfa humula, wa tamaniin alf rujal al bi gata ujar fi jubal, wa 3,600 rujal ashan bi ainu wara shokol toumon. 3Solomona rasulu risala le Hiram, melik ta Tyre, wa gal “zei ma inta amulu ma abu bi tai Dau, wa inta rosulu le huwo kasab ta sayidaan ashan bi abinu bed al huwo bi geni fogo. Kaman amulu zede ma ana.4Ainu, ana de bada abinu bed be isim ta Yahwah Allah bitai, ashan be qerisu le huwo, ashan bi haragu fogo bohurat al bi afin hilu gidam tou, ashan bi kutu fi gidam tou rekif, wa zebiha al bi haragu saba wa ashiya. Fi yom al sebit wa kan gamara jedid tala wa bardo fi yom ta iqtifal ta ed le Yahwah , Allah Ta nina. De bi geni ilel abat le Israell. 5Juwa al ana bi abinu de bikun kebir leanu Rabuna tanina de kebir min kulu rabunat tannin.6Lakin de munu yau biakder abinu bed le Allah, yaude dunia kulu wa samawat ma biakder shilu huwo? Ana munu ashan bi abinu Juwa ile ashan bi haragu fogo zebiha gidam bitou? 7Ashan kida, Rasulu le ana rojul wahid al endu kibra fi shokol ta dahab, fida, barunz, Hadid wa fi lon al arijwani, qarmzi, wa sawf al zahar, rojul al bi arufu amulu kulu shikil ta kasab al bi afiru. Huwo bi geni be rujal al mualimin fi shokol de al fi Yahuza wa Jerusalem, al abu tai Daud kan wodi.8Rasulu le ana Kaman Sayidaan, qubrus, wa Shejera tahalib min Lebanon, ana arufu gali kadamin taki arufu gata loho min Lebanon. Ainu, kudam tai bi ishtakal be kudam taki, 9Ashan bi amulu le anal oho ketir, leanu juwa al ana masi abinu de bi geni kebir wa azim. 10Ainu, ana bi wodi le kudam taki, rujal al bi gata loho, ishirin alf kuris ta geme al atanu, ishirin alf ta kuris ta Shaeir, ishirin alf jerdel ta qamra, wa ishirin alf jerdel ta zed.11Hiram, melik ta Tyre juwabu be waraga, al huwo rasulu le Solomona:” Leanu Yahwah hibu nas tou, huwo kutu inta ashan bi geni le humon melik” 12Zaida min de, Hiram gal, “keli bariku Isim ta Yahwah Allah ta Israel, al kalagu samawat wa ard, al wodi le melik Daud jena al negit, al endu hadia ta marafa wa fahimu kalamat, huwo al bi abinu juwa le Yahwah wa Kaman qasr ne su.13Hasa, ana rasulu rajil al mualim, Huram – Abi, al endu hadiya ta fihim. 14Huwo weled ta mara min banat Dan. Abu tou kan rajil min Tyre. Huwo mualim shedid fi shokol ta dahab, fida, barunz, hadid, hajer wa loho cirijwani, zahar wa sawf al qarmzi, wa jelabia tamam. Huwo bardo endu kibra fi amulu shikil hajar al bi afiru wa amulu shikil ta hajatbe no giafa. Keli salou le huwo mahal fi nus ta rujal taki al mualim de, wa ma nas seid al Daud Abu taki.15Hasa, kida ma zei inta asalu yom de, ana bi rasulu geme wa shaeir, zed wa qamra zei ma seid bitai wonusu le kadim tou. 16Nina bi gata loho min Lebanon ketir goduru al inta der. Nina bi shilu le inta zei tawwafat be bahar le Joppa, wa intum bi arfa humon le Jerusalem.”17Solomona idu kulu ajanib al kan fi ardi ta Israel, be nebsu teriga al kann Daud abu tou kan idu humon. Ja ligo adad toumon wosulu 153,600. 18Huwo wokilu min umon sebein alif ashan bi arfa hajat tugal, Tamanin alif ashan gata-gata ojar min jubal, wa 3,600 ashan be geni nas al gi ainu nas ta shokol.

Chapter 3

1Solomona bada abinu juwa ta Yahwah fi Jerusalem fi ras jebel. Moriah mahal al kan Yahwah beinu fogo le abu tou Daud. Huwo jahizu mahal al kan Daud katitu le shokol de fi ardiat acdars ta Orman min Yebusiin. 2Huwo bada abinu fi nimira itnin bita shahar nimira itnin sena nimira arba ta hukum bitou. 3De yau kan misha ta asas al Solomona kutu le bed ta Rabuna. Kan stagdimu dhiraeal gedim, towil tou kan sitin dhiraeana, wa eard tou kan ishirin dhiraeana.4Towil ta rawaq al fi gidam ta juwa de kan wosulu Ishirin dhiraean, wa Solomona amulu tisa juwa tou be dahab al safi. 5Huwo salau Saqf ta kaa al kebir be qubrus , al huwo gofulu ras tou be dahab al kwes, wa huwo kormosu be shejera naqil wa genzir.6Huwo jehu juwa de be ojar al gali; dahab kan dahab al jebu min parvaim. 7Huwo bardo kati hamida, hudud al quswaa, heta wa abuwab be dahab; huwo salau kurub fi heta bitou.8Huwo abinu mahal al kudus futu kulu. Towil tou foutu eard ta juwa, Ishirin dhiraeana wa eard bitou bardo kan Ishirin dhiraeana. Huwo kati be dahab al kwes, al adad tou bi wosulu sutumiya girish. 9Wozin ta massamir kan kamsin shakelta Dahab. Huwo kati ras tou al fog be dahab.10Huwo salau sanam min kurub le – mahal al kudus futu kulu; nas ta shokol ta ident kan kati ras tou be dahab 11Jinaa ta kurub del kulu kan Ishirin dhiraeana kulu sawa; jina ta kurub wahid kan towil goduru kamsa dhiraeana wosulu be huwo lahadi le jina ta kurub tani. 12Jina ta kurub tani de kan bardo kamsa dhiraeana, wosulu lahadi fi heta ta juwa oda; jina tou tani de bardo kan kamsa dhiraeana, gi abishu jinaa ta kurub al awel de.13Jinaa ta kurub del kulu kan fertek fi ishirin dhiraeana. Kurub del wogifu be kura toumon wa usa toumon agilibu tija heta ta kaa al kebir. 14Huwo amulu sitara min zahar arijwani, wa sawf al qarmzi wa jelabia tamam, wa huwo salau kurub fi ras tou.15Solomon bardo amulu itnin amida, aiya wahid endu kamsa o teletin dhiraeana le tisa fog tou, le gidam ta juwa ; itnin amud al kan fi ras toumonkan fog goduru kamsa dhiraeana. 16Huwo amulu genzir le amida wa kutu fi ras toumon, huwo bardo salau miya raan wa limu humon be genzir de. 17Huwo asisu amida fi gidam aikal, wahid fi shamal, wa tani de fi yemin; huwo wodi isim ta amut al fi yemin de jakin, wa le amut al fi tija shamal de Boaz.

Chapter 4

1Kaman huwo amulu mozba min nihas; towil tou kan ishirin dhiraeana, wa eard tou amulu ishirin dhiraeana. Min tehet tou le fog kan amulu ashara dhiraeana. 2Huwo bardo amulu bahr abu mudawar min Hadid, o dhiraeana min bidaya tou tijah wahid le akir tou tijah tani min tehet le fog kan amulu kamsa dhiraeana, wa bahr de kan deira tou kan kulu amulu teletin dhiraeana. 3kan fi sanam ta tour fi tehet kasumu bahr. Humon kan endu itnin saf al bi wosulu ashara dhiraeana. Sanam de kan gi lesegu fi mahal tou iza kan kasma bahr de fatau.4besen kebir de kan ginadi, “Bahar” kan kutu fi ras sanam ta itnashar abugar, talata gi ainu tijah shamal, talata tijah qarib, talata gi ainu tijah junub wa talata gi ainu tijah sherik. “Al bahr” de kan kutu fi ras toumon. Kulu abugar abu sanam del kan wogif be teriga inu akir jisim toumon gi teki ma abd wa le tijah ta nus ta besen. 5Al Bahr de kan Hadid tou tekin koduru ta gita – ida ta zol, wa kasma tou zouru zei ta kubaya, zei kasma zohur. “Al bahr” de kan biakder shilu talata alf jaradil ta moyo. 6Huwo bardo amulu ashara besen ta kasulu hajat; huwo kutu kamsa tijah junub, wa kamsa tijah shamal ; hajat al gi stagdimu ta haragu zebiha kan bi kasulu fogo. Basen kebir de ginadi “Al Bahr” de kan kahin bi stagdimu ma gusus fi kasil.7Huwo amulu ashara munira min dahab al amulu min tousia zei ma deiru keli salau; huwo kutu humon fi juwa Gikal, kamsa fi tijah yemin wa kamsa tijah shama. 8Huwo amulu ashara terbeza wa kutu humon fi juwa aikal, kamsa fi tijah shamal, wa kamsa min tijah yemin. Huwo amulu miya besen min dahab.9Ziada min de, huwo amulu ouda ta abuna twa juwa al kebir ma abuab tou wa kutu abuab de min nihas. 10Huwo kutu besen al ginadi “Al Bahr” de fi tijah Sherik ta aikal, gi agilibbu tijah junub.11Huram amulu jir rafasa wa teshik al gi rushu be huwo moyo. Huram kalasu shokool al huwo amulu le melik Solomona fi abinu bed ta Allah: 12Itnin amida , wa teshik kubur fi tijah al fog le amida itnin del. 13Huram salau 400 raman le itnin dekor al amulu. Itnin saf ta dekor le cuya shabaga. Shabaga kan kati ras teshik de min fog fi itnin saf.14Huwo amulu mahal wuguf wa teshik de gi wodi fogo. 15Huwo amulu tenkar tani kebir min nihaswa itnashar sanam ta bugar fi tehet tou. 16Bardo jir ketir, maneshel malaga sok kebir le laham, wa kulu bagi hajat ta Huram – Abi amulu min nihas al tamam le melik Solomona, le bed ta Yahwah.17Melik kan awel kubu hajat de fi sada ta Jordan, fi turab al beina Succoth wa zarethan. 18Be teriga de Solomona amulu kulu afasat de be teriga al kwes; fi hagiga , wozin ta nihas de kan ma bi arufu.19Solomona amulu kulu afasat al kan fi bed ta Allah, mozba min dahab bardo, terbeza al bi gedimu fogo hadiya ta reqif; 20Al monir wa lambaad, al amulu ashan bi haraagu fi ouda al be juwa de kan salau min dahab safi; 21wa zohur, lamba malaga ketir, wa hajat ta haragu bakhur kulu amulu min dahab safi fi dukul le juwa , abuab tou al be juwa al bi dakala le mahal al kudus futu kulu wa abuab ta juwa ta aikal kan amulu min dahab.22Kaman qadin ta lamba, besens, malakat, wa hajat ta aragu bukhur kulu salau min dahab. Min bab ta dahalu juwa, abuwab min juwa lahadi fi mahal al kudus wa abuwab ta juwa, de yau, ta maebad, salau min dahab.

Chapter 5

1Wokit kulu shokol al kan Solomona geni amulu fi bed Yahwah biga kalasu, Solomona jebu fogo hajat al kan Daud abu tou kutu le hadaf de, fogo fida, dahab wa kulu hafasat–huwo kutu hajat del fi mahal mali ta bed ta Rabuna.2Wa Solomona limu shiuk ta Israel, kulu ras ta gebila, wa qiadin ta husura ta shab ta Israel fi Jerusalem ashan bi jebu tabut ta ahad ta Yahwah min medina ta Daud Zion. 3Kulu rujal ta Israel limu fi gidam ta meliik fi eqtifal al hasil fi shahar nimura saba.4Kulu shiuk ta Israel ja wa lawiin shilu tabut. 5Humon jebu tabut, qeima-al-ijtima wa kulu hafashad al muqadas al kan fi juwa qeima . kuhana al kan min gebila ta Lawi jebu hajat del. 6Melik Solomona wa kulu nas ta Israel limu sawa gidam tabut, gidam zebiha ta koruf wa tour ketir al ma bi idu.7Kuhana jebu tabu ta ahad ta Yahwah wa kutu fi mahal tou fi juwa , fi dakil ouda ta bed , fi mahal al kudus futu kulu, tehet jina ta korabin. 8Korabin ferteku jina tou fogo mahal al fogo tabut, wa humon kati tabut be aminda al arfau be humon.9Amida del kan tuwal lahadi nihaya tou kan gi beinu min mahal al kudus fi ouda al be juwa lakin ma gi beinu min bara. Lisa fi hinak lahadi alela. 10Kan mafi haja fi juwa tabut de ile itnin hajer ta woshia al Musa kutu fi Horeb wokit Yahwah amulu ahad ma shab ta Israel zaman al humon tala min Masir.11Hasil inu Kuhana tala min mahal al kudus. Kulu kuhana al kan moujut kan nedifu nufus toumon le Yahwah , ma nezamu nufus toumon hasab tegsim ta mojmu. 12Bardo kuhana al kkan murenimin , humon kulu ma Asaph, Heman, Jeduthun, wa awulat wa akwana toumon. Humon libisu jalalib tamam wa kan gi alabu lawun hamun wa rababun wogif fi tijah ta Sherik ta Mozba. Ma humon kan fi 120 kuhana al gi afuku torombeta.13Ja zaman al biga nas al gi afuku torombeta wan as ta guna biga amulu muzika sawa, amulu kulu sout wahid ashan bi guna guna ta majidu wa shukuru Yahwah. Humon arfa asuat toumon be torombeta wa Sinach be bagi a’alat tannin de, wa humon majidu Yahwah. Humon guna, “Leanu Huwo kwes lena wa ahad tou al amin bi geni ilel abat.” Bad de bed ta Yahwah kan mala ma shihab. 14Kuhana kan ma akder wogif ashan bi kadimu ashan shihab, leanu mejid ta Yahwah kan mala bet tou.

Chapter 6

1Biga Seliman kelimu, Rabuna kelim gal howo bi geni fi sehab al duluma shedid, 2Lakin ana abinu le inta beit al towil al kwes, mahal al inta bi geni fogo ila abad. 3Biga melik gum lefu hawli howo wa bariku kulu nas ta Israel, fi zaman al nas ta Israel kan gi wogifu.4Huwo kelim Yahweh tai al huwo Rabuna ta Israel, keli isem tou sukuru, al hiw kelimu le abu tai David wa huwo kamilu bi iden gali, 5min ma ana tala nas tai bara min Egypt, ana ma ikhtar ai medina min kulu gabail ta Israel ashan bi abinu beit, ashan isem taiu bi kun hinak, wala ana ikhtar ai zol ashan bi kun amiir./reis le nas tai Israel. 6Lakin ana ikhtar Jerusalem, ashan isem tai bikun hinak, wa ana ikhtar David ashan bi kun musuul le nas ta Israel.7Wa kan fi geliba ta Daud abu tai ashan abinu beit le asili isem ta Yahweh Rabuna ta Israel . 8lakin Rabuna kelim le Daud abu tai, ashan kan min geliba taki, 9inta deiru abinu beit le ajili isem tai, inta amulu kwes ashan de kan min geliba taki, lakin inta yahu ma bi abinu beit de, lakin jena taki al bi tala min sulba taki, yahu bi ja abinu beit ashan isem tai,10Rabuna hafisu kalam tou al kan huwo kelimu, biga kutu ana fi mahal ta Daud abu tai, wa ana geni fi irsh karis ta Israel, ze ma Rabuna kelimu, ana abinu beit ashan le isem ta Yahweh, Rabuna ta Israel , 11Wa ana kutu fogo tabut ta Ahad al Rabuna geta ma iyal ta Israel.12Seliman wogifu gedam ta mazbah ta Rabuna gedam ta kulu nas ta Israel, wa arfa iden touo, 13Leanu huwo sala manbar min nihas, tul tou 5 gadam wa urut tou 5 gadam wa 3 gadam le fok, wa huwo kutu fin nus medan, huwo wogifu fok wa dengiri tehet gedam kulu nas ta Israel, wa biga huwo arfa iden tou fok fi samawat.14how kelim Yahweh, Rabuna ta Israel, mafi Rabuna tani ze inta kan fi sama wala kan fi ard, al gi hafisu ahad wa indu rahma wa muhaba le khodamiin tou al gi duwuru gedam tou ma kulu geliba tomon, 15inta al hafisu kalam taki al kan inta kelimu le khadam taki abu tai Daud, inta yahu kelimu ma kasma taki wa inta kamilu be iden taki fi yom ta alela.16biga hasa, ya Yahweh Rabuna ta Israel, hafisu kalam taki al kan inta kelimu le khadam taki Daud abu tai, fi zaman al kan inta kelimu, ana ma bi aba ashan bi ainu zol al bi geni fi kursi ta Israel, iza kan nas taki gi hafisu sheriya tai, ze ma intum kan hafisu. 17Biga hasa ya Yahweh, Rabuna ta Israel, keli kelima taki al kan inta kelimu le khadam taki Daud de timu.18Lakin hal Rabuna bi agdeir geni ma insaan fi duniya? Ainu sama ta samawat ma bi silu inta-wa na biga beit al ana abinu de, 19min fadlak asuma le salawat ta khadam taki wa kore tou, Yahweh Rabuna tai, asuma le kore wa salawat al khadam taki gi seli gedam taki, 20keli ouyun gtaki geni fadi le beit de, bilel wa nahar, if mahal al inta gal inta bi kutu isem taki fogo, keli inta asuma le salawat al khadam taki gi seli min ajili mahal de,21Asuma le kore ta khgadam taki wa iyal ta Israel iza kan homon gi seli min ajili mahal de, asuam min mahal al inta gi geni fogo, min samawat, wa iza kan inta asuma, afi.22iza kan zol amulu katiya did jeran tou, wa asalu huwo ashan bi alifu, waiza kan huwo jaw a alifu gedam mazbah taki fi beit de, 23Asuma min samawat wa amulu, hakimu khadam taki, akibu zol al muznib wa kutu galat tou fir as tou, feku zol al ma muznib de, wa wodi le huwo hasab kwes tou.24fi zaman al adu intesir le nas taki Israel ashan homon amulu katiya did inta, iza kan homon iterifu wa sewli fi isem taki, wa homon atlubu rahama gedam takifi heikal de, 25Biga min fadlak asuma min samawat wa afi katiya ta nas taki Israel, reja homon wara fi ard al inta wodi le homon wa le judud tomon,26fi zaman al samawat gufulu wa amfi motoro gi nezil ashan homon amulu katiya did inta, iza kan homon seli fi mahal de, iterifu bi isem taki, wa reja min katiya tomon, fi zaman al inta deyegu homon, 27biga keli inta asuma min sama wa afi katiya ta khadam taki wa ta nas taki Israel, al inta alimu homon sika taki al kwes. Al mufurud homon bi duwuru min fogo. Rasulu matara fi ard al iinta wodi le nas taki ze werisa.28iza kan jaan waga fi ard, iza kan fi hinak marad ayan algi karabu mahal zara jara/ jarad hasarad ou iza kana du tomon hajimu fi buwaba ta medina tomon au fi ai haja ze darbet au amrat, 29wa iza kan fi salawat wa kore al amul bi zol au be kulu nasd taki Israel- kulu zol arufu darbat wa auja al fi geliba tou. Wa ze ma huwo gi arfa iden mahal ta heikal de , 30-biga keli inta asuam min ama, mahal al inta gi geni fogo, wa wodi le kulu zol hasab sikat/ haya tou inta bi arifu geliba tou leanu inta wa inta bes yahu bi arifu gulub ta insaan. 31Amulu kalam de ashan homon bi kafu inta ashan keli homon duwuru fi sikat taki kulu ayam al homon gi geni fi duniya ard al inta wodi le judud ta nina.32wa Kaman le ajnabi al huwo ma min nas taki Israel lakin huwo min ajili isem taki al azim wa iden taki al guwii we iden taki al gi medu tuwil jaw a gi seli fi beit de, 33biga min fadlak asuma min sama mahal al inta geni fogo, wa amulu kulu hajad al ajnabi de asalu min inta, ashan keli kulu nas tra dsuniya arufu isem taki wa kafu inta, ze ma iyal taki ta Israel gi amulu, wa homon bi arufu inu beit al ana abinu de gi nadi be isem taki.34Iza kan nas taki ruwa ashan bi haribu adu tomon, bi ai teriga al inta yahu rasulu homon iza kan homon seli le inta min ajili medina al inta yahu iktar wa fi beit al inta yahu abinu le isem taki, 35biga keli inta asuma min samawat le salawat tomon, telbat tomon, wa sayedu homon min mashakil tomon.36Iza kan homon amulu katiya did inta wa ze mafi zol al ma amulu katiya- wa iza kan inta zalan ma homon, wea wodi homon fi iden ta adu tomon, ashan adu bi shelu homon ze abeid fi ard tomon, kan beyed wala gerib. 37biga iza kan homon ja lahisu inu homon biga ard ta sebi wa iza kan homon tub wa asalu rahama min inta fi ard ta sebi, iza kan homon kelimu nina amulu wa ruwa fi sika al batal wa amulu katiya , wa afkar ta nina batal. 38Iza kan homon reja le inta ma kala geliba tomon wa bi kulu roho tomon fi ard ta abudiya al silu homon ze abeid wa iza kan homon we le medina al inta ihtar, wa fi beit al ana abinu ashan isem taki, 39Biga keli inta asuam min samawat, mahal al inta gi geni fogo, le sala tomon, wa kore tomon, wa saidu homon min mashakil. Afi nas taki, al homon amulu katiya did inta.40Hasa ya Rabuna tai, ana gi asalu inta, fata ouyun taki wa keli adana taki asuma sala al gi amulu fi mahal de, 41Biga yala gum ya Yahweh Rabuna, fi mahal takli al ta raha, inta wa tabut taki ta guwa. Ya Yahweh Rabuna, keli lebisu khahana taki bi gumash ta kulasa, wan as al gi kafu inta keli mala ma bi farah taki wa kwes taki, 42Yahweh Rabuna, ma ta reja/ geli bu usa ta zol al inta masa min inta, zekiru marahim ta khadam taki Daud wa kwes tou.

Chapter 7

1Biga zaman seliman kalasu salawat, nar ja tehet min sama wa akulu/haragu tegdima wa zebiha al haragu de, wa mejid ta Rabuna mala al beit, 2Al kahanat ma bi agdeir ashan bi dakalu fi beit ta Rabuna, leanu mejid tou mala beit de, 3Fi zaman al iyal ta Israel ainu nar ja tehet wa mejid ta Rabuna fi beit, homon dengiri usa tomon tehet fi turab fir as hajer wa abidu wa wodi sukuru le Rabuna, homon kelimu Rabuna kwes wa rahama tou ela al abad.4Biga melik wan as kulu gedimu zebiha le Rabuna, 5Melik seliman gedimu zebiha min bagara al huwo 22,000 ras min bagara wa 120,000 min khorouf wa akhnam, yala melik wa kulu nas gedimu/kerisu beit ta Rabuna, 6Al kahana wegifu, kulu wahid wegifu fi mahal al ta khedma tou, wa kan laweiin Kaman ma alaf ta musica ta Rabuna, al melik Daud yau amulu ashan bi wodi sukuru le Rabuna fi zaman ta guna, ashan ahead tou wa rahama tou gi genie la al abaad, kulu kahana kan gi afuku burugi gedam tomon wa Israel kulu gi wogifu fok.7Seliman gesimu mahal al fin us al gedam ta beit ta Rabuna, huwo gedima hinak tegdima al haragu wa zebiha al saham ta salama, leanu mazbaha al huwo amulu min nehas de ma bi timu zabiha al aragu de, zebaih ta hebub ze dura, wa shaham.8Biga seliman amulu ahlifa fi zaman dak le muda saba ayam wa kulu Israel ma huwo, nas ketir kan shedid min lebo hamath lahadi Egypt, 9Fi yom al nimra tamaniya, homon amulu ahtefal resmi leanu homon amulu tegdim ta mazbaha saba ayam, wa ahtifal le muda saba ayam, 10Wa fi yom 23 fi shahar, saba seliman rasulu ferteku nas ashan bi reja wara fi mahalat tomon bi farah wa geliba al kwes, ashan sukul kwes al Rabuna amulu le daud, seliman wa iyal/nas tou Israel.11Wa biga seliman kalasu abinu beit ta Rabuna wa beit ta melik, wa kulu hajat al kan fi fekra ta seliman au fi geliba tou ashan amulu kulu bi naja 12Rabuna zahar le suliman bi lelil wa kelimu le huwo, ana asuma salawat taki, wa ana ikhtar mahal de le ana ze beit ta zebiha.13Iza ka nana gofulu samawat ashan keli matara ma nezil, au iza ka nana rasulu jara jarat ashan bi demiru arad, au iza kana ana rasulu darbat fi wasat tan as tai, 14Yala iza kan nas tai al gi nadi isim tai, bi nezil nefsa tomon, seli, fetisu usa tai wa homon reja min sikat tomon al batal, ana bi asuma min sama, wa bi afi katiya tomon, wa bi asuma baraku ard tomon, 15Hasa ouyon tai bi kun mufto wa adana tai bi asuma le salawat al gi amulu fi mahal.16Leanu ana hasa ahtar wa kasisu beit de ashan isim tai bikun hinak ela al abad, ouyon tai wa geliba tai bi kun hinak kulu yom, 17Wa be nisba le inta, iza kan inta douwuru fi gidam tai ze ma abu taki odud douwuru, wa inta amulu kulu hajat ze ma ana kelimu le inta, wa inta hafisu gawaniin wa wasaya tai, 18Biga ana bi asisu karis ta mamlaka taki, ze ma ana kan kelim fi waad al ma abu taki dauud fi zaman al ana kelim, ana ma bi wogifu usa min hakimu Israel.19Lakin iza kan inta reja wara wa sibu gawaniin wa wasaya al ana wodi le inta wa iza kan inta ruwa abidu Rabuna taniin wa degiri le homon 20Biga ana bi tala homon bara min mahal al ka nana wodi le homon, beit de ana kasisu le isim tai, ana bi jada homon min gedam tai, wa ana bi amulu homon mesal wa gesa fi wasat ta kulu nas.21Hata iza kan heikal de towil wa fok, ai zol al gi ruwa min jambu tou bi istagrab homon bi asalu, lee Rabuna kalam de le, mahal de wa beit de? 22Baad min nas bi juwabu, leanu homon sibu/aba Rabuna al Allah tomon, al tala judud tomon bara min Egypt, wa homon ruwa wa dengiri tehet le Rabunat taniin ashan bi abidu homon, de yau sabab al Rabuna jibu tab fi ras tomon.

Chapter 8

1Wa baad nehaya ta ishriin sena, fii zaman al seliman abinu beit ta Rabuna, wa beit tou, 2Huwo abinu mudun al hiram kan wodi le huwo, wa huwo kutu iyal ta Israel fogo.3Seliman hajimu hamath zobah wa intesir le homon 4Huwo abinu tadmor fi sahra, wa kulu mudun al ta makazin al huwo abinu fi hamath.5Wa Kaman huwo abinu beth horon al fok wa beth horon al tehet, mudun al abinu bi suur al gowi, bowaba wa khandak 6Seliman abinu baalath wa kulu mudun ta makazin al tabe le huwo, wa kulu mudun al ta murakabat tou, wa kulu hajat al huwo kan gi itmana ashan bi abinu fi Jerusalem, fi Lebanon, wa fi kulu mahal al tehet hukun tou.7Wa le kulu nas al kan sibu fi hihites, amoriin, perizzitiin, hivitiin wa jebusitiin, al homon ma tabe le Israel, 8Wa nas al min bein tomon al fadulu sibu fi ard dak al nas ta Israel ma demiru homon, seliman amulu homon omal ta shukul, lahadi yom ta alela9Seliman ma amulu iyal ta isreal abiet lakin huwo amulu homon asakir wa musuliin ta jesh wa dubat ta asakir ta murakabat tou 10Wa ruwasa al kan seliman kutu homon ashan bi kun musuliin le nas adad tomon kan 250.11Seliman jibu beniya ta pharaoh min medina ta daud le biet al kan huwo abinu le heya, wa huwo kelimu mara tai ma bi geni fi beit ta daud, melik ta Israel, leanu mahal al tabut ta Rabuna dakalu fogo biga mukadus."12Biga seliman gedimu zebiha al haragu le Rabuna fi masbaha al huwo abinu gedam ta portico, 13Huwo gedimu zebiha ze ma kulu yom, wa huwo gi gedimu hasab wosiya ta musa, fi ayam ta Sabbath, agmar al jedid, wa fi ayat tala tal marat, kulu sena id al fetiir wa id ta asabe wa is ta mazalat.14Ashan huwo bi istakal hasab khuta ta abu tou daud, seliman nizamu mujumu ta lawiin, wa khana hasab shukul tomon al lawiin ashan bi renimu le Rabuna wa bi akhdimu gedam khana, ze ma deiru kulu yom wa Kaman nizamu huras ta kulu bab ta daud, ashan de wosiya ta daud rujul allah, 15Nas del homon ma sibu wosiya ta melik al kan wodi le khana wa lawiin an kalam ta hajat au kalam ta makazin.16Kulu shukulat al wodi le seliman intahat, min fi bedaya ta abinu asas ta beit ta Rabuna, lahadi nihaya, beit ta Rabuna intahat.17Biga seliman ruwa fi Ezion geber wa Kaman fie lath fi taraf bahar, fi ard ta edom. 18Hiram rasulu le huwo sefina ma dubat tou, nas al arufu bahar, wa ma khadamiin ta seliman, homon ruwa fi ophir wa homon shilu min hinak 450 kilo ta dahab wa homon jibu le melik seliman.

Chapter 9

1Zaman Melika ta Sheba asuma an kabar ta Seliman,hiya ja fi Jerusalem ashan bi jeribu uowo ma su-alat al saab. Hiya bi tuwf kebir, ma jumal (Camels)al gi arfa bokhurat wa dahab ketir, wa hajad ketir al gali min al huja. Zaman hiya ja le Seliman, hiya wori le huwo kulu hajad al kan fi galiba ta hiya. 2Seliman juwabu kulu su-alat ta hiya, mafi haja saab le Seliman, kan mafi su-alat al huwo ma juwabu.3Zaman Melika ta Sheba ainu hikma ta Seliman wa beit al huwo abinu, 4akil al kan fi terbiza tou, teriga al khudam tou gi geni, shukul ta khudam tou, wa libisa tomon wa nas al gi istakal fi mudbak wa libsat tomon, wa zebiha al huwo gi amulu al fi beit ta Rabuna, guwa ta hiya kalasu.5Hiya kelimu, le melik, kalam de hagiga al ana asuma, zaman ana fi belet tai, an kilimat wa hikma taki, 6Ana ma sedek ma kabara al ana asuma lahadi ma ana ja hini, wa hasa ena tsi ainu, ma wori le an anus ta hikma taki wa mali taki al ketiir de, inta zidu kabara al ana asuma.7Baraka le rujal taki, wa Baraka le khudam taki al gi wogifu daiman fi gedam taki, leanu homon asuma hikma taki, 8Baraka keli kun le Yahweh Rabuna taki, al farhan min inta wa huwo kutu inta fi kursi tou. Ashan bi kun melik le Yahweh Rabuna taki, leanu Rabuna taki hibu Israel, ashan bi asisu sabita homon ela al abadi, huwo amulu inta melik tomon, ashan inta bi hakumu homon be adala!"9Hiya wodi le melik 120 wezin khilo ta dahab, wa adad kebir min bohar wa hujar al gali. Shekil buhurat al melika ta Sheba wodi le melik Seliman de mafi le aizol.10Khudam ta hiram wa khudam ta Seliman al jibu Dahab min Ophir, Kaman jibu khashab sandal, wa hajar al gali. 11Melik amulu / sala ma khashab sandal beit ta Rabuna, wa beit tou, wa Kaman Guitarat le fananin. Shikil khashab de wahid yom am ainu fi Ard ta Judah. 12Melik Sliman wodi le melika ta Sheba kulu hajat al hiya deiru, wa di haja al hiya asalu, huwo wodi le hiya aktar min al hiya wodi le melik . biga hiya ruwa wara fi beled ta hiya, hiya wa khudam ta hiya.13Biga wezin ta dahab al wodi le Seliman fi swahid sena kan 666 wezin khilo ta dahab. 14be zat dahab al tujar jibu, kulu muluk ta Arab wa kulu hukam al fi beled jibu dahab wa fedda le Seliman.15Melik Seliman amulu/ sala 200 Daraga al kebir ta Dahab al dugu, 600 shekels ta dahab ruwa le kulu wahid. 16wa huwo Kaman amulu/sala 300 daraga ta dahab al dugu, talata minas ta dahab ruwa le kulu le kulu daraga, melik kutu homon fi beit al fi gaba ta Lebanon.17Biga melik sala kursi kebir min sunun ta feel wa kati jesim tou kulu ma dahab al nedif. 18Kan fi hinak (6) khatuwat le irsh, wa mahal ta kutu kura min dahab kan ktut sawa ma irsh, fi kulu safha ta kursi irsh de Kan fi mahal ta kutu iden ma itinin Aset gi wogifu mugabil kulu wahid min homon.19itnasher Aset gi wogifu fiv mahal ta khotuwat, wahid fi kulu safha ta seta khotuwa, shikil ta irsh de mafi fi ai mamlaka tani. 20kubayat al Seliman gi asurubu ma huwo, kulu kan min dahab, wa kulu kubayat al ta sherab al fi beit al fi gaba ta Lebanon kan kulu min dahab al nedif, kan ma min feda leanu feda kan ma indu kema fi zaman ayam ta Seliman. 21Leanu sefena ta melik kan gi rua fi tarshish, sawa ma khudam ta Hiram, wa kan sefena ta Tarshish gi jibu dahab, feda wa sunun ta feel wa Kaman gurud wa tawus.22Biga Seliman futu kulu salatin al fi alam fi ganiyan wa hikma. 23kulu muluk al fi duniya gi ja le Seliman ashan bi asuma hikma tou, al Rabuna kutu fi geliba tou. 24Nas al gi ja zuru huwo gi jibu le huwo hadiya, su hana al ta feda wa dahab, malabis,asliha wa buharat wa Kaman hamir wa bagal, kulu baad sena.25wa kan Seliman indu 4000 mahal tol hasiin wa markabat wa 12000 jesh al kan gi geni fi medinat ta markabat, ma melik fi Jerusalem. 26Huwo gi hukum muluk kulu al fi bahar ta Euphrates lahadi fi Ard ta Philistines, wa lahadi hudud ta Egypt.27Melik indu feda fi Jerusalem ketir ze hujar fi turab. Huwo amulu kasab ta urs ze jemiz al ketir fi sohil. 28Homon jibu hasiin le Seliman min masir wa min kulu aradi,29wa bagi umur al weil wa al akiir an Seliman, ma katibu fi tarik ta nebi Nathan fi nubuwa ta Ahijah al shiloniti, Kaman fi ketab ta Iddo al kan gi ainu (wa al Kaman gi indu akbar an Jerusalem jena ta Nebat)? 30Seliman hukum fi Jerusalem ala Israel 40 sena. 31Huwo geni ma judud tou, wa dofunu huwo fi medina ta David abu tou, Rehobaom al jena tou yahu biga geni melik fi mahal tou.

Chapter 10

1Rehaboam ruwa fi Shechem, leanu Israel kulu kan gi ja le Shechem ashan bi amulu huwo melik, 2zaman Jeroboam jena ta Nebat asuma kabara de, (leanu huwo kan fi mesir, huwo kan jere min melik Seliman ). Huwo reja min Mesir,3Biga homon rasulu ashan bi nadi huwo, wa Jehoboam wa gal, 4abu taki amulu ner ta nina saab, ashan keda, hasa keli inta amulu shukul ta abu taki Sahil, wa kafif min tegla ta ner al huwo kutu fi nina, wa nina bi akhadimu inta. 5Rehoboam kelium le homon, taal takum le ana baadd talata ayam. Biga nas ruwa,6Melik Rehoboam wonusu ma nas al kubar al gi wogifu gedam ta abu tou Seliman fi zaman al kan huwo hai, hiwi kelim, kef inta bi kelim le ana ashan bi juwabu nas del?, 7Humon keli le huwo wa gal iza kan inta kwes le nas del, wa gi farahu humon, wa gi kelim kalamat al kwes le homon, yahu homon bi kun khudam al kwes daiamn le inta."8lakin Rehoboam jahilu irshedad al nas kubar wodi le huwo, 9huwo kelim le humon de yatu irshedad al intum wodi le ana ashan nina bi juwabu ma nas al gi kelimu ma ana, wa bi kelim, kafifu ner al Abu taki kutu fi ras ta nina?10yala weled al saab al raba sawa ma Rehoboam de kelim le huwo, gal de yahu kef inta bi wonusu le nas al kelimu le inta inu abu taki Seliman kulu tagla fi ras tomon, lakin keli inta lazim kafifu le humon, de yahu kalam al inta keli kelilmu, le humon dufur al suker ta eden tai akbar min sulba ta. 11Yalabiga hasa, hata lo kan abu tai wodi le intum ner al tegel, and bi zidu ner ta kum, abu tai akibar intum bi suot, lakin ana bi akibu intum ma Agraribos".12yala Jeroboam wa kulu nas ja le Rehoboam fi yom al talit. Ze ma melik kelim, taal ta kum le ana fi yom al talit, 13Melik Rehiboam kelim le homon bi guwa jahilu irshedad ta nas al kubar, 14huwo kelimu le homon hasob irshedad ta awlad sukar, gal abyu tai kutu ner al tegil le intum, lakin ana bi zidu ziyada, abu tai akibu intum bi suot, lakin ana bi akibu intum ma agarib.15Yala biga melik ma asuma le nas, ashan de kan geiru fi haja al jibu min Rabuna, ashan Yahweh kutu kelima tou al endu Ahijah al ta Shilonite kan wonusu le Jeroboam jena ta Nebat.16Fi zaman al kulu Israel ainu melik ma deir ashan bi asuma homon, nas juwabu huwo wa kelimu, fi shunu yahu nina indu ma David? Nina ma indu nesib /werisa ma jena ta Jesse 1, keli kulu wahid min intum reja wara fi beit toou, ya Israel, hasa ainu takum le beyot takum, Daud biga Israel kulu reja le beyot tomon.17Lakin le iyal ta Israel al gi geni fi mudun ta Judah, Rehoboam yahu hukum homon, 18Biga melik Rehoboam rasulu Adoniram, al kan huwo musuul le Jesh, lakin nas ta Israel rejimu huwo lahadi mutu, be hujar, melik Rehoboam hawil jere be sura le Jerusalem 19Yala Israel geni fi tamarud did beit ta daud lahadi yom ta alela.

Chapter 11

1Rehoboam wosulu fi Jerusalem, huwo limu beit ta Judah wa ta Benjamin, 180,000 rujal al Iktaru al humon kan asakir, ashan bi shakill diid Israel, ashan bi rija mamlaka le Rehoboam,2Kelima ta Rabuna kan ja le Shemaiah rujul Allah; ge kelimu, 3Kelimu le Rehoboam jena ta Solomon, melik ta Judah wa le kulu Israel al fi Judah wa Benjamin, 4Rabuna gi kelimu kida, keli intum ma hajimu au amulu harib diid akwana takum, kulu wahid keli rija fi bet tou, ashan Ana yau amulu kalam de keli hasil, biga humon iktaramu kalam ta Rabuna wa humon rija wara min hajimu Jeroboam.5Rehoboam geni fi Jerusalem wa abinu mudun (mmedina) fi Judah ta defa,(fahid) 6Huwo abinu Bethlehem, Etam, Tekoa, 7Beth zur, Soko, Adullam, 8gath Maresheh, Ziph, 9Adoraim, Lachish, Azekak, 10Zorah, Aijalon wa Hebron. Del mudun defaiya fi Judah wa Benjamin.11Huwo abinu mudun defaiya wa kutu khiyadat fogo ma makazin ta akil, zit wa khamra. 12Huwo kutu daraga wa harba(ramah) fi kulu mudun wa huwo amulu gowi shedid, yala biga Judah wa Benjamin tabi le huwo.13Khahana wa Lawiin al kan fi Israel ruwa kulu le huwo fi dakil hudud tomon, 14Leanu Lawiin sibu mahal al haiwanat tomon gi akulu fogo wa hajat tomon ashan bi ja fi Judah wa Jerusalem, leanu Jeroboam wa awlad tou toruju humon bara. Ashan keli humon ma Ishtakal tani mara ze khuhana ta Rabuna. 15Jeroboam amulu le nefsa tou, khuhanata ta mahalat al fokwa amulu ganamaya wa bagara al min asnam.16Biga nas min kulu gabail ta Israel ja wara tomon, del nas al wodi gulub tomon ashan bi fetisu Yahweh, Rabuna ta Israel, humon ja fi Jerusalem ashan bi gedimu le Yahweh, Rabuna ta Abuhat tomon. 17Yala humon gowi mamlaka ta Judah wa amulu Rehoboam jena ta Siliman gowi le fetara ta talata sena wa humon dowuru fi sika ta Daud wa Siliman talata sena.18Rehoboam juzu mara le nefsa tou, mahalath, biniya ta Jerimoth, jena ta Daud, wa ta Abihail, biniya ta Eliab, jena ta Jesse. 19Hia weledu le huwo awlad: Jeush, Shemariah wa Zaham.20Wa baad Mahalath, Rehoboam juzu Maaka, biniya ta Absalom, hia weledu le huwoAbijah, Ahai, Ziza, wa Shelomitt, 21Rehoboam hibu biniya ta Absalom, akar min kulu nusuwan tou al taniin del wa refigat tou,(Huwo juzu 18 nusuwan wa 60 refigat, wa huwo abu le 28 awlad, wa 60 banat),22Rehoboam azilu(ainu) Abijah jena ta maakah ashan bi kun reis wa khaid le huwo melik, 23Rehoboam hukumu be hikma, huwo waza awlad tou fi kulu Arid ta Judah wa Bejamin fi kulu mudun defaiya, wa Kaman huwo wofiru akil ketir le humon wa juzu le humon nusuwan ketir.

Chapter 12

1Wa baad ma Rehoboam asisu Mamalaka wa huwo biga gowi, huwo sibu sheriya ta Rabuna, huwo wa kulu Israel sawa ma huwo.2Wa fi sena al khamsa ta Melik Rehoboam ja Shishak melik ta Masir, huwo ja diid Jerusalem, leanu nas biga aba asuma kalam ta Rabuna, 3Huwoja ma 1,200 markab wa 60,000 Faris, asakir bidun adad ja ma huwo min Masir, Libiyans, Sakkites, wa Cushites. 4Huwo gobudu mudun defaiya al kan fi Judah wa ja fi Jerusalem.5Biga Shemaiah al Nebi ja le Rehoboam wa khada ta Judah del al kan limu ma baad fi Jerusalemashan Shishak. Shemaiah kelim le humon de yahu kalam al Rabuna ; kelimu, intum sibu Ana, yalla Kaman Ana wodi intum fi iden ta Shishak. 6Biga Umara ta Israel wa melik nezi rija nefsa tomon wa kelim, Rabuna khwes bari.7Fi zaman al Rabuna ainu humon nezil nefsa tomon, kelima ta Rabuna ja le Shemaiah gi kelimu, humon nezil nefsa tomon, Ana ma bi demiru humon, Ana bi kalisu humon, wa zalan tai ma bi kubu fi Jerusalembe wasat iden ta Shishak. 8Lakin humon bi kun abeit tou, ashan humon bi fahim kef humon bi akhdim Ana, wa bi akhdim mamalik ta duniya.9Biga Shishak, melik ta Masir ja diid Jerusalem wa shilu khziina al fi beit ta Rabuna, wa khziina al fi beit melik, huwo shilu ai haja, huwo Kaman shilu daraga ta Dahobai ak kan Seliman amulu. 10Melik Rehoboam sala Daraga min bronze al fi mahal tomon, wa selimu homon fi iden ta khada ta huras al gi harisu abuwab al le beit ta melik.11Fi kulu zaman al melik gi dakalu fi beit ta Rabuna huras bi arfa humon, yallahumon bi reja Daraga ta bronze wara fi gorfa ta huras. 12Zaman Rehoboam Itwada, zalan ta Rabuna ruwa bara min huwo, biga ma demiru huwo kulu kulu, wa Kaman kanfi hajat al kwes fi Judah.13Yala biga melik Rehoboam amulu mamalaka tou gowi fi Jerusalem, wa huwo hukumu- kan Rehoboam indu 41msena zaman huwo badda hukumu, wa huwo hukumu 14sena fi Jerusalem, medina al Rabuna Ihtar min kulu gabail ta Israel asha Huwo bi kutu Isim bi tou hinak. Isim ta Uma tou Naamah mara min Ammonite, 14 Huwo amulu shar, leanu huwo ma wodi geliba tou ashan bi fetisu Rabuna.15Baad hajat an Rehoboam, Aweil wa akiir, ma katibu humon fi kutubta Shemaiah al Nebi wa ta Iddo al gi ainu, al huwo Kaman sejilu asnab, wa hurub al ddim beina Rehoboam wa Jeroboam? 16Rehoboam num/ mutu ma judud tou, wa dofunu fi medina ta Daud, jena tou Abijah yahu biga tala melikfi mahal tou.

Chapter 13

1Wa fi 18 sena al ta melik Jeroboam, Abijah bada hokum Judah, 2Huwo hukumu talata sena fi Jerusalem, Isi ta Uma tou Macaiah, biniya ta Uriel al Gibeah- kan fi harib beina Abijah wa Jeroboam. 3Abijah ruwa fi harib ma asakir al gowi, al shuja, wa kan assakir al huwo Ihtar 400,000 rujul. Jeroboam alinu harib diid huwo be 800,000 rujul al rujul al Ihtaru, al gowiin,4Abijah wogifu fi ras jebel ta Zemaraim al fi jebel ta medina Ephraim wa kelim, asuma takum le ana, Jeroboam wa kulu Israel. 5Hal intum ma arufu inu Yahweh/ Rabuna Allah ta Israel wodi hukum le Israel le Daud wa Iyal tou ila al abaad bi ahaad ta meleh,6Wa biga Kaman Jeroboam jena ta Nebat, abit/khadam ta Seliman jena ta Daud gum wa merid diid seid ta ttou. 7Rujal al bataliin al ta belyal limu janbu huwo, humon ja did Rehoboam jena ta Seliman fi zaman al Rehoboam lisa weled shaab wa geliba tou kwes, wa huwo kan ma bi agdeir ashan bi wogifu gidam tomon.8Biga hasa intum khatitu ashan bi wogifu did mamalaka ta Rabuna al Huwo wodi fi iden ta Iyal ta Daud, ashan intum nas ketir wa intum indu Bagara ta dahab al Jeroboam amulu ashan bi kun rabunat takum, 9Hal intum ma turudu khuhana ta Rabuna, Iyal ta Aaron, Lawiin wa amulu/kutukhuhana takum ze ma nas taniin gi amulu? Ai zol al ja wa khdim ze khahin gi gedimu bagara sukhair was aba kurfan, huwo biga tala khahin ta haja al ma Rabuna.10Lakin le nina Rabuana yahu Allah ta nina, wa nina ma sibu Huwo. Nina khana, Iyal ta Aaron, gi akhdimu Rabuna Yahweh, wa Lawiin , al humon f shukul tomon, 11Humon gi haragu le Rabuna zabaih kulu sabah wa mesa, wa buhur al khwes, wa humon Kaman gi nezimu kubz esh fi gidam ta teribezaal nedif. Humon Kaman gi rakibu lamba nur ta dahab ma lambat tou le humon ashan bi haragu kulu mesa, nina hafisu wasaya ta Rabuna, Allah ta nina, lakin intum sibu huwo,12Suf ainu Rabuna ma nina, Huwo yahu reis ta nina, wa khuna tou fi hini ma burujiashan bi afuku bi sot did intum, Iyal ta Israel, ma-ta takum haribu did Rabuna, Allah ta judud takum, intum ma bi naja.13Lakin Jeroboam amulu khmin wara tomon, kan jesh bitou gidam ta Judah, wa khmin de kan wara tomon. 14Fi zaman al Judah ainu wara, humon ainu harib kan kulu fi gidam tomon wa wara tomon, humon kore le Rabuna, wa al khuhana afuku buruji. 15Biga nas ta Judah kore fok, wa ze ma humon kore, biga al hasil Rabuna dugu Jeroboam wa kulu Israel wa wodi humon le Abijah wa Judah.16Judah intesir le nas ta Irael wa Rabuna wodi humon fi iden ta Judah. 17Abijah wa jesh tou, katulu humon wad aba humon be adad kebir al huwo 500,000 rujal ta Israel al Ihtaru mutu. 18Be teriga de, Iyal ta Israel ligu taab taab fi zaman dak. Nas ta Judah naja leanu humon teki le Rabuna, Allah ta judut tomon.19Abijah turudu Jeroboam, huwo shilu min huwo mudun,, Bethel, ma Kariyat tou, Jeshanah ma Kariyat tou, 20Jeroboam kan biga ma indu guwa tani mara fi zaman ta Abijah, Rabuna dugu huwo, wa huwo mutu, 21Lakin Abijah biga tala gowi, huow juzu 14 nusuwan le nefsa tou, wa huwo biga abu le 22 awlad, wa 16 banat. 22Bagi amail au hajat ta Abijah hayd, wa kelimattou, katibu fi Tarik ta Nebi Iddo.

Chapter 14

1Abijah ragad/ mutu ma judud tou, wa homon dafunu owo fi medina ta Daud, Asa Jena tou yahu biga tala melik fi mahal tou. Fi ayam bi tou beled kan hadi le feterat 10 sena. 2Asa amulu hajad al kwes fi ena ta Allah Rabuna tou. 3leana huwo shilu bara mazbaha al garib wa mahalat al fok. Huwo kasusru tehet amout ta hajer wa gata tehet amout ta Asherah. 4huwo ketimu le Judah ashan bi fetishu Allah, Rabuna ta judud tomon, wa keli hafisu sheriya wa wasaya.5Kaman howo shilu bara mahalat al fok wa mazbaha ta buhur min kulu mudun ta juddah, mamlaka kan indu raha fi zaman tou. 6Huwo abinu mudun defaiya if juddah, leana beled kan hadi, wa kan howo ma indu harib fi sanawat dak, leanu Rabuna wodi le howo salam.7Leanu asa kelimu le Juddah, keli nina abinu mudun del wa amulu aswar hawili homon, wa abraj wa abuwab, wa hawajiz, lisa Ard de ta nina leanu nina asalu Rabuna, Allah ta nina, nina asalu howo, wa howo wodi le nina salam fi kulu ihtiyajat, yala homon abinu wa homon naja. 8Jesh ta Asa indu daraga wa harba fi juddah howo indu 300,000 rujal wa fi Benjamin howo indu 280,000 jrujal al indu daraga wa danga. De kulu nas al gi haribu shedid.9Zerah al min Cushite ja did homon be 100,000 jesh, wa 300 markabat, howo ja le mareshah. 10yala Asa ruwa ashan bi gabilu homon, wa homon haribu fi wadi Zaphathah. 11Asa kore le Rabuna, mafi Rabuna Allah tou wa Kelimu, ya Rabuna, mafi Rabuna tani lakin inta yahu al bi saidu zol al ma indu gowa fi zaman al howo gi wajehu nas ketir, saidu nina, ya Rabuna Allah ta nina , leanu nina gi teki le inta, wa bi isem taki yahu nina ja did nas al ketir de. Ya Rabuna, inta Allah ta nina, mata sibu insaan keli futu inta.12Yala biga Rabuna dugu nas Cushites gedam ta Asa, wa Juddah, nas Cushites jere. 13Asa wa asakir al ma howo turudu homon lahadi fi gerdr. Nas ketir min Cushites arufu gal homon ma bi agder, leanu demiru homon tamaman gedam Rabuna. Ma kulu jesh tou, wa jesh ta Asa kan shilu ganima ketir.14Jesh demiru kulu karyyat al hawili gerar. Leanu kafu ta Rabuna biga ja le kulu nas ta beled dak, asakir jesh seregu kulu hajat ta kariyat dak, homon kan ligo ganima ketir. 15Wa jesh Kaman demiru kheyam tan as al indu bahaim, homon shilu khorfan ketir, wa Kaman jumal, yala homon reja fi Jerusalem.

Chapter 15

1Roho ta Rabuna ja le Azariah jena ta Oded. 2Howo ruwa ashan bi gabilu Asa wa kelim le huwo, asuma le ana, Asa wa kulu juddah wa Benjamin. Rabuna ma intum iza kan intum ma howo, iza kan intum fetish howo, howo bi kun ma intum, lakin iza kan intum sibu howo, howo bi sibu intum.3Ashan hasa Israel ma indu hagiga fi Rabuna le zaman tuwil, bidun khahin al gi derisu, wa bidun sheriya. 4Lakin kan homon fi tab homon gi ja le Rabuna, Allah ta Israel wa gi fetisu howo, homon ligo howo. 5Wa fi zaman dak mafi salam le zol al juwa wa al bara, taab le shaab ta Israel kulu al fi Ard.6Demiru homon geta geta uma did uma, wa medina did medina, leanu Rabuna azibu homon be kulu shekil ta taab, 7Lakin keli inta kun gowi, keli iden taki, ma kun kasilan, leanu bi wodi makafa ta shokol taki.8Fi zaman al Asa asuma kelimat ta nabuwa ta Nebi Oded, howo ligo tesji, howo shilu hajaf al batal kulu min Ard ta Juddah wa Benjamin, wa min mudun al kan howo gobodu min jebel ta Ephraim, wa howo abinu mazbaha, le Rabuna, al kan geddam ta mahal al abinu be kasab fi beit ta Rabuna. 9Howo limu kulu juddah wa Benjamin, wa del al kan gi geni ma homon, Nas min Ephraim wa mandesseh wa min Simeon. Leanu homon ja min Israel le howo fi adad kebir, zaman al homon ainu inu Allah Rabuna tou ma howo.10Yala biga homon limu ma baad fi Jerusalem fi Shahdr al talit fi sena al 15 ta hukum ta melik Asa. 11Homon gedimu le Rabuna baad min genima al homon jibu 700 ras ta bagara, wa 7,000 ras ta khruf wa ganamaya/ agnam.12Humon dakalu fi ahaad ashan bi fetisu Rabuna, Allah ta Judud tomon, bi kulu gulub tomon wa nejsa tomon. 13Humon tefaga inu kulu/ ayi zol al aba ashan bi fetisu Rabuna Allah ta Israel be katulu, hata iza kan zol de suker au kebir, hata iza kan huwo rajil au mara.14homon halifu le Rabuna be sut kebir, be arfa sot fok, be buruji wa be goron. 15Juddah kalu kan fardhon min ajili halifa de, leanu homon halifa be kulu geliba tomon wa homon fetisu Rabuna bi kulu niya tomon, wa homon ligo, Rabuna wodi le tomon salam fi hawili homon kulu.16Kaman melik Asa shilu habuba trou maakah bara, ashan ma bik un uma al melika ashan howo amulu timsal sanam al ma kwes min amud ta Asherah howo gata sanam de tehet wa jada fi turab wa howo haragu fi wodi ta kidron. 17Lakin mahalat al fok ma shilu min Israel, lakin geliba ta Asa kan kamil kulu ayam.18Huwo jibu fi beit ta Rabuna hadaya ta abu tou al mukadas wa hadaya tou al mukadas, feda wa dahab wa afsat. 19Wa kan mafi harib fi zaman ta hukum ta Asa al 35 sena.

Chapter 16

1Fii sina al seeta - wa teletiin ta hukum ta Asaa, Baasha, Melik ta Isreal, jaa biguwa wa hajimuYahuza wa abinu Ramah, ashan maa deer kel ayi zol tala aw dakau fi Ardi ta Asaa, Melik tayahuza.2Wa asaa jebu fedda wa Dahab min makhaziin fi Beit ta Yahwah wa Beit ta Al melik, warasulu hajat de le Binhadad melik ta Aram, al bi geni fi Demishgue. Howo kelim, 3" Keli nina amulutaaduh beina ana wa inta, zi al kan beina abu tai maa Abu taki. Asuma, Ana rasulu le inta Fddawa dahab. Kasuru Taahud taki maa Baasha, Melik ta Israel, ashan howo bi sibu ana."4Binhudad asuma le al melik Asaa wa rasulu Ghaada ta jesh tuo deed mudun ta Israel. homon hajimu Aiyun, Dan, Abel Miyam, Wa makhaziin ta Nafatali kulu. 5wa zaman Baasha asuma khabar de, howo wogifu abinu Al Ramah wa howo sibu shukul tuo. 6Biga al melik Asaa shelu Yahuza kulu maa howo. homonshelu hujaar wa akhshab ta Ramah al kan Baasha gi abinu maa howo al medina. Al melik Asaa istekhdimu hajat de wa abinu Gebaa wa masfa7Wa fi wokit dak Hanani Al Raie ruwa le Asaa, Melik ta Yahuza, wa kelim le howo, "Ashan inta kutu siqha le melik ta Aaram, wa ma kutu siqha le Yahwah Allah taki, ashan keda jesh ta melik Aarsm naja min eda taki. 8Hal kan Jesh ta Al kusheen wa Al Libyeen ma kebier, kan inudum Arabat wa fursan kutar? Wa, ashan inta kutu siqga taki le Yahwah, Howo wodi le inta intesar min homon.9Leanu eayunu ta Yahwah gi ainu le Al ardi kulu wa fi kulu zaman, ashan howo bi wori gowa tuo bi himaya tuo le nas al gulub tomon kamil le howo. lakin inta amulu shukul belied fi kalam de.Min hasa le gedam , Inta bi kun fi harib." 10Wa Asaa kan biga zalaan min Alraie; howo kutu AlRaie fi sejeen, ashan howo kan zalaan min kalam de. fi nefsa al wokit, Asaa zulum baad min nas taniin.11Wa, Hajat al Asaa amulu, fi al bidaya wa al nihaya, yahu, homon katibu fi kitab ta muluk ta Yahuza wa Israel. 12Fii sina al tesaawa teletiin ta hukum tuo, Asaa kan indu Ayan fi kuraa tuo. raqhmi ayan de kan shedid, howo ma talabu musaada min Yahwah, lakin howo talabu min Dakatera.13Wa Asaa kan geni maa judud tuo, howo mutu fi sina al wahid - wa arbaean min hukum tuo. 14Duafunu howo fi turuba tuo al khas, al howo yahu hafurau bi nefsa tuo fi medina ta Daud. Homon kutu fi serir al kan maliyan maa ariyah al hilu wa ashkal mukhtelif min buharat al jahizu maa nas al indu khibra ta riha. biga .homon haragu nar kebier le tekkrim tuo

Chapter 17

1Yahushafat jena ta Asaa biga melik fi makan ta Abu tuo. Yahushafat jahizu nefsa tuo ashan biharib deed Israel. 2Howo kutu jesh fi Mudun al gowi ta Yahuza, wa howo jahizu muaskarat fi ardita yahuza wa fi mudun ta Aphrayim, al kan Asaa Abu tuo gubudu.3Yahwah kan maa Yahushafat ashan howo kan dowurufi turuk al awel ta Abu tuo Daud, wa kan ma ruwa wara Baal. 4Lakin, howo kutu siqha fi Allah ta Abu tuo; wa ruwa hasab iirshadat tuo, ma wara tasurufat ta Israel.5Wa yahwah sabitu hukum fi ea tuo; Yahuza kulu jebu hadaya le Yahushafat. Howo kan indu ghinawa mejeed al kifaya. 6Gelba tuo kangi hafisu turuk ta Yahwah. kaman howo shilu al murtafaat wa al Sawarie min Yahuza.7Fii al sina al talit ta hukum tuo howo rasulu le Ghaada tuo Binhael wa Obadiya, Zakariya, Nataneal, wa Mikhael, ashan bi ruwa derisu fi mudun ta Yahuza. 8Wa nas Laween al kan fii maa homon; Shamaiya, Nataniya, Zebidaya wa Asaheal wa shamiramut, wa Yahunathan wa Aduniya wa Thobiya wa Thob-Aduniya; wa kan fii maa homon Elishama wa Yahuram al kahana. 9Homon derisu fi Yahuza, wa kan homon indum kitab ta sheriea ta Yahwah. Homon dowuru fi mudun ta Yahuza kulu wa derisu nas.10Wa kan azama ta Yahwah fi mamalik ta al ardi kulu al kan hawili Yahuza, ashan homon keli ma amulu harib deed Yahushafat. 11Baad min Phalastineen jebu le Yahushafat hadaya, wa fedda as hadiya. Al Aarab kaman jebu le howo Khurfan Sabaa alfi wa subumiya kharuf, wa Sabaa alfi wa subumiya Ghanamaya.12Yahushafat biga gowi shedid. howo abinu maban al gowi wa mudun ta takhzien fi Yahuza. 13Howo kan indu taenat ketier fi mudu ta Yahza, wa Junud- aghwiyaa, wa Rujal Jabareen- fi Ureshelim.14Wa de yahu tegsimat tomon hasab Asmaa ta Beiut ta Abuhat tomon; Min Yahuza, Ruasaa ta Aalaf; Adna al ghaed, wa kan maa howo tultumiya Alfi 300,000 Muharibeen; 15Ghaed Yahunathan kan jambu howo, wa howo indu Miyaatiin wa tamaniin Alfi 280,000 rujul; 16Jambu howo Aamasiya jena ta Zikri, Al gedimbi irada tuo ashan bi khadimu Yahwah; wa kan indu Miyaatiin Alfi 200,000 Muharibeen.17Wa Eliyadaa, Al min Benyamin: Al rujul al gowi al shujaa, (Jabar al Baas), kan indu Miyaatiin Alfi 200,000 jesh musalah bi Hurab wa daragat; 18Jambu howo Yahuzabad, wa kan indu Miyaa wa tamaniin Alfi 180,000 Mujahazeen lell al harib. 19Deel kan al nas al amulu khidma le. Melik, bi janib deel Melik kutu homon fi al mudun al gowi fi Yahuza kulu

Chapter 18

1Hasa Yahushafat biga indu Qhina wa Mejeed kebier; howo itehid nefsa tuo maa Ahab bi wasatwahid min usura ta Ahab jouzu Biniya tuo. 2Baad kam sinawat, howo ruwa le Ahab fi Samariya.Ahab dabahu khurfan wa abgar ketier le howo wa shaab al kan maa howo. Ahab kaman talabumin howo ashan bi ruwa hajimu Ramut gilaad maa howo. 3Ahab, melik ta Israel, kelim le Yahushafat, melik ta Yahuza, " Hal inta bi ruwa maa ana le Ramut Gilaad?" Yahushafat juwabule howo, "Ana zi inta, wa shaab tai zi shaab taki. nina bi ruwa maa inta fi harib."4Yahushafat kelim le melik ta Israel, " Min fadlak keli inta fetishu kalam ta Yahwah ashan inta bi ligu ijaba." 5Biga melik ta Israel limu Anbiya sawa, Aurbumiyaa nafar, wa kelim le homon, " Hal keli nina ruwa fi harib maa Ramut Gilaad, aw keli nina ma ruwa?" homon kelim, "Hajimu, ashan Allah bi wodi Ramut Gilaad fi eda ta Melik."6Lakin Yahushafat kelim, " Hal lisaa fii Nebie ta Yahwah tani al nina bi asalu min howo irshad?" 7Melik ta Israel kelim le Yhaushafat, " Lisa fii wadih zol al nina bi asalu irshad ta Yahwah min howo, Mikha jena ta Yimla, lakin ana gi akrahu howo ashan howo abeden ma gi nabaa le ana hajat al kwes, lakin daiman hajat al shar." lakin Yahushafat kelim, " Keli melik ma kelim keda." 8Wa melik ta Israel nadi wahid Ghaed wa kelim, "Ruwa jibu Mikhajena ta Yimla."9Wa Ahab melik ta Israel wa Yahushafat melik ta Yahuza homon lebisu gumashat tomon wa kan gi geni kulu wahid fi kursi tuo fi mahal wasie gedam ta Bab ta Samariya, wa Anbiyaa kulu kan gi itnabaa gedam tomon. 10Seghiya jena ta Kanaanaamulu le nefsa tuo ghurun min hadid wa kelim, " Yahwah kelim keda; Inta bi dugu Arameen bi ghurun de lahadi homon bi mutu kulu" 11Anbiyaa kulu itnabaa nefs al nubuaa, Kelim, " Hajimu Ramut Gilaad wa int bi intesiir, ashan Yahwahwodi howo le eda ta melik."12Marasula al ruwa nadi mikha de kelim le howo, " Asuma, Al Anbiya kan wonusu kalam wahid kulu kan le kwes ta Al melik. Keli kalam taki kunsawa maa kalam al homon wonusu de, wa wonusu Nubuaa al kwes." 13Mikha juwabu, "Yahwahhai, kalam al Alla kelim yahu ana bi kelim." 14Zaman al howo jaa le melik, melik kelim le howo, YaMikha, Hal keli nina ruwa le Ramut Gilaad ashan harib, wele Laa?" Mikha juwabu howo, " Haribuwa bi kun Intesarat! leanu bi kun intesar azim."15Biga Melik kelim le howo," Kam mara keli anatalabu min inta ashan bi halifu enu inta ma bi wonusu illa al hagiga fi Isim ta Yahwah?" 16Biga Mikha kelim, " Ana ainu Israel kulu shititu fi jebal, zi khurfan al ma inum raie tomon, wa Yahwah kelim,' Deel ma inum raie keli ayi zol rejaa le khima tuo fi salam."'17Wa melik ta Israel kelim le Yahushafat, " Ana ma kelim le inta inu howo ma nabaa aan ana haja al kews, ella musiba bes?" 18Wa Mikha kelim, "Ashan keda intum kulu keli asuma kalam ta Yahwah: Ana ainu Yahwah geni fi Aarish tuo, wa junud ta sama wagifeen min yamin tuo wa min shimal tuo.19Yahwah kelim, ' Munu yahu bi shejau Ahab, melik ta Israel, ashan howo bi ruwa wa waga fi Ramut Gilaad?' wahid malak kelim de wa al tani kelim dak.20Wa ruhu tala wa wogif gedam Yahwah wa kelim, 'Ana bi shejau howo.' Yahwah kelim le howo, 'Kef?' 21Al ruhu kelim, ' Ana bi tala bara wa ana bi kun ruhu ta kezib fi kasma ta Anbiyaa tuo kulu.' Yahwah juwabu, 'Inta bi shejau hwow, wa inta kaman bi Najah. Keli inta ruwa hasa wa amulu.'22Hasa ainu, Yahwah wodi ruhu ta kezib fi kasma ta Anbiyaa taki deel kulu,wa Yahwah Aalinu musiba le inta."23Wa Sedkiya jena ta Kenaana, jaa, dugu Mikha fi wosa tuo, wa kelim,"Ruhu ta Yahwah tala min ana keif ashan bi wonusu le inta?" 24Mikha kelim, " Asuma, inta bi arufu gal fi yom dak, zaman inta bi jere min maljaa le maljaa."25Melik ta Israel kelim le baad min khudam, "Keli intum amsuku Mikha wa shilu howo le Amon, Hakim ta medina, wa Yuwash, weled tai. 26Keli intum kelim le howo, 'Melik kelim: kutu zol de fi sejeen wa wodi le howo akil besit wa moyo shuwiya, lahadi ana bi rejaa bi salama."' 27Biga Mikha kelim, "Iza inta rejaa bi salama, maanatu Yahwah ma wonusu wasat ana." Wa howo zidu. "Keli intum asuma kalam de, Ya shaab kulu."28Wa Ahab, melik ta Israel, wa Yahushafat, melik ta yahuza, ruwa deed ramut Gilaad. 29Melik ta Israel kelim le yahushafat, " Ana bi kati nefsa tai wa bi ruwa fi al harib, Lakin inta bi lebisu gumashat ta melik." wa melik ta Israel dusu nefsa tuo, wa ruwa fiharib. 30Biga melik ta Aaram amiru ghada ta markibat tuo, kelim gal, "Ma keli intum hajimu asakiir al ma muhim aw al muhim, lakin, hajimu takum melik ta Israel bes."31Wa zman al ghaada ta markibat ainu Yahushafat homon kelim, "Dak yahu melik ta Israel." homon rejaa wara wa hajimu howo, lakin Yahushafat kori shedid, wa Yahwah saidu howo. Allah qhiru homon min howo. 32Wa zaman ghaada ta markibat ainu inu dak kan ma melik ta Israel, homon rejaa min turudu wara Yahushafat.33Lakin fii zol tani wazinu nishab tuo bi dun gasied wa durubu melik ta Israel beina mafasiil ta daraga tuo. Biga Ahab kelim le zol al gi sugu markiba tuo de. " Rejaa wa jere maa na bara min mahal ta harib, ashan auwgu ana." 34Harib biga sukhun shedid fi yom dak, wa melik ta Israel kan wogifu fi markiba tuo mugabil Aarameen lahadi fi misaa. Howo mutu, fi zaman al kan .shemish gi waga

Chapter 19

1Yahushafat melik ta Yahuza rejaa bi salama fi Beit tuo fi Ureshelim. 2Wa Yahu jena ta Hanani,Al Raie, ruwa gabilu howo wa kelim le melik Yahushafat. " Hal inta bi saidu insan al sherir? Halinta bi hibu nas al gi akrahu Yahwah? Le sabab de, zalaan ta Yahwah bi nezil le inta. 3Lakin, fiihajat al kwes legu fi inta, ashan inta shilu Al sawari bara minal al ardi, wa inta jahizu gelba takiashan fetishu Allah."4Yahushafat geni fi Ureshelim; wa howo tala tani mara min beina shaab ta Beer sabaa le Jebel ta Afraim wa rejaa homon le Yahwah, Allah ta Abaa tomon. 5Howo wodi Ghudaa fi al ardi fi kulu mudun al gowi ta Yahuza, Medina medin.6Howo kelim le al Ghudaa," Keli intum arufu shun yahu bi amulu, ashan intum ma gi hakumu ashan insan, lakin ashan Yahwah; Howo fii maa intum amulu hukum. 7Biga hasa, keli kafu ta yahwah geni maa intum. Keli intum kutu bala fi zaman al intum gi hukum, ashan Yahwah Allah ta nina ma indu zulm, wele ferigu nas aw rushuwa."8Wa kaman, fi Ureshelim Yahushafat Aiyenu baad min al Laween wa al kahana, wa baad min ghaada (ta judud) ta Usaar ta Israel. ashan bi amulu ghediyat le Yahwah, wa mashakil(al Daawi) homon geni fi Ureshelim. 9Howo arshidu homon, Gal, "Lazim keli intu akhdimu fi makhafa ta Yahwah, Amana, wa maa Gelba takum kulu.10Iza kan mushkila (Daawa) jaa le intum min Akhuwan al gi geni fi mudun tomon, ayi haja al ta dufugu dam, ayi haj aan sheriaa wa wasaya, ghawaneen wa ahkam, keli intum anziru homon, ashan keli homon ma tala khatiyeen gedam ta Yahwah, aw zalaan bi jaa le intum wa le akhuwana takum. keli intum amulu keda wa intum ma bi kun khatiyeen.11Asuma, Amariya Reis ta kahana al musual min intum fi kulu masaiel ta Yahwah. Zebidaya jena ta Ismael, Al musual ta beut ta Yahuza, howo musual minkulu hajat ta melik. kaman, al Laween bi kun fii khidma takum. Keli intum kun goween wa ".nefizu takum hararat takum, wa Yahwah bi kun maa nas al kweseen

Chapter 20

1Wa baad de, shaab ta Moab wa Aamon, wa baad min Aameuneen jaa deed Yahushafat le arib. 2Wa fii baad min nas jaa kelim le Yahushafat, Gal, " Jumhur kebier gi jaa deed inta min gata bahar al meit, min Edom. Ainu, homon hinak fi husun ta Tamar," Al Hiya Einjedi.3Yahushafat kafu wa howo wodi nefsa tuo ashan bi fetishu Yahwah. Howo Aalinu siyam fi Yahuza kulu. 4Yahuza limu kulu asha bi asalu Yahwah; homon jaa min kulu mudun ta Yahuza ashan bi asalu Yahwah.5Yahushafat wogif fi mujtamaa ta Yahuza wa Ureshelim, fi Beit ta Yahwah, gedam midan ( Al Dar) al jedid. 6Howo kelim, "Yahwah, Allah ta judud ta nina, Hal inta yahu ma Allah al fi sama? Hal inta yahu ma melik al fok kulu mamalik ta aumam? Sulat wa gowa fi eda taki, wa mafi zol bi agdeer gawim inta. 7Allah ta nina, Hal inta yahu ma turudu sukkan ta al ardi min gedam shaab taki Israel, wa howo wodi ardi de le Ajeayal ta Abraham elall abad?8Homon geni fogu wa abeinu le inta mahal al mughadus ashan isim taki, kelim gal, 9'Iza karisa jaa le nina - Seif, Hukum, aw jeayan- nina bi wogif gedam Beit de, wa gedam taki (ashan isim taki fii Beit de), wa nina bi kori le inta fi musiba ta nia, wa inta asuma nina wa angizu nina.'10Wa hasa, Yahu shaab ta Aamon, Moab, wa jebel saier al inta ma sibu Israel seatar fi zaman al homon tala bara min aedi masir; lakin, Israel rejaa min homon wa ma demiru homon. 11Ainu keif homon gi kafieu nina;homon gi jaa turudu nina min rdi taki al inta wodi wa worisu le nina12Allah ta nina, Hal inta ma bi hakimu homon? ashan nina ma indu gowa deed gowa ta jesh al azim al gi jaa deed nina. nina ma arufu nina bi amulu shunu, lakin eyiyun ta nina le inta." 13Yahuza kulu wogifu gedam Yahwah, maa , shabab tomon ,Nuswan, iyal sukiereen.14Wa min wasat ta mujmua ta nas ruhu ta Yahwah nezil le Yahuzael jena ta Zakariya, jena ta Beniya, jena ta Yael, Jena ta Mataniya Al lawee wa min Usura ( Abnaa) ta Aasaf. 15Yahuzael kelim, " Asuma, ya Yahuza wa sukkan ta Ureshelim, wa melik Yahushafat. Yahwah kelim le intum gal, 'Keli intum ma kafu; keli gelba takum ma hezu bi sababta jesh al kebier de, ashan harib de ma le intum, lakin ta Allah.16Bukra keli intum ruwa haribu homon. Ainu, homon yahu dak gi jaa min sika Sis. intum bi ligu homon fi nihaya ta al wadi, gedam ta Barriya ta Yaruael. 17Keli intum ma shakil fi harib de. keli intum wogif fi mahalat takum, wogif takum sabit, wa ainu takum khalas ta Yahwah le intum, Yahuza wa Ureshelim. Keli intum ma kafu wa ma keli intum hezu. Bkra keli intum haribu homon, ashanYahwah maa intum."'18Yahushafat dengiri ras wa wosa tuo le tehet. Yahuza kulu wa sukkan ta Ureshelim dengiri tehet gedam ta Yahwah, gi Aabidu howo. 19Al aween, al min Usura ( Abnaa ) ta Ghuhateen wa Ghurhiyeen, homon wogif fok ashan bi sabihu Yahwah, Allah ta Israel, bi sut Aali shedid.20Wa fi sabah bedri homon gum wa ruwa Barriya Tekuaa. zaman homon ruwa, Yahushafat wogif wa kelim, " Asuma takum le ana, Yahuza, wa intum sukkan ta Ureshelim! Keli intum amin fi Yahwah Allah takum, wa intum bi ligu musaada. Keli intum amin fi Anbiyaa tuo, wa intum bi najah." 21Baad howo amuly mushawara maa shaab , howo ikhtar nas al gi guna le Yahwahwa al gi mejedu howo ashan jamal ta Aazama tuo wa homon gi douwru gedam ta Jesh, gi kelim, "Wodi shukran le Yahwah, ashan amana tuo bi geni ellal abad.22Zamanhomon bada guna wa mejeedu, Yahwah amulu sherik min nas deed shaab ta Ammon, Moab, wa Jebel saeir, al kan gi jaa deed Yahuza. kan katulu homon. 23Ashan shaab ta Ammon wa Moab gum ashan bi shakil sukkan ta Jebel saeir, ashan in katulu wa demiru homon kulu. zaman homon kalasu maa sukkan ta jebel saeir, homon kulu saidu ashan bi demiru baad tomon.24Zaman Yahuza fi mahal ta muraghaba ta Barriya, homon ainu le jesh. Waa, homon kan meiteen , waga fi al ardi; mafi zol al najah.25Zaman Yahushafat wa shaab tuo jaa ashan bi seregu hajat, homon ligu Amual ketier beina homon, Malabis,wa hajat al ghali, al homon shilu le nefsa tomon, aktar bi keteir min al mon i agdeer shilu. homon amulu talata yom ashan bi nahibu hajat deel, Leanu kan hajat de keteir shedid. 26Fii yom al talit homon limu fi wadi al Baraka. Hinak homon mejeedu Yahwah, wa homon nadi mahal de "Wadi al Baraka" hata al yom.27Biga homon rejaa, ayi zol min Yahuza wa Ureshelim, wa Yahushafat fi mugedimatomon, ashan bi ruwa tani mara le Ureshelim maa farah, ashan Yahwah wodi le homon intisaralla Aaduw tomon. 28Homon jaa le Ureshelim wa le Beit ta Yahwah maa Aaud wa Ghitar waturumpeta.29Kuaf ta Allah kan fii mamalik ta Aumam kulu zaman al homon asuma inu Yahwah harib deed Aada ta Israel. 30Wa mamlaka ta Yahushafat kan biga fi salam, ashan Allah wodi le howo salam hawli howo.31Yahushafat hakumu Yahuza: Amur tuo kan khamsa-wa teletiin sina, 32sina fi zaman al howo kan bada hukum, wa howo hukumu reshelim le mudat khamsa- wa Isheriin sina. wa kan isim ta Uma tuo Aazuba, Biniya ta shilhi. 33Howo douwru fi terig ta Aasa, Abu tuo; howo ma rejaa min homon; howo amulu haja al sah fi eiyun ta Yahwah. 33Lakin, al amakin al Aali ma.shilu ashan shaab kan lisaa ma jahizu gulub tomon le Allah ta Judud tomon.34Wa bagi hajat ta Yahushafat, al awel wa al akhier, Hina, Muktub fi tarikh ta Yahu jena ta Hanani, al musajal fi kitab ta muluk ta Israel.35Wa baad dak Yahushafat, melik ta Yahuza, limu nefsa tuo maa Ahaziya, melik ta Israel, al amulu shar shedid. 36Howo limu nefsa tuo maa howo ashan bi abeinu Sufun ashan bi ruwa fi Tershish. Homon abeinu Sufun fi Aasiun Jabier. 37Wa Alieyazar jena ta Duduwahu al min Marshah, Itnabaa aan Yahushafat, howo kelim, "Ashan inta limu nefsataki maa Ahaziya, Yahwah demiru shukul taki." Sufun kan kasuru kulu wa ma agdeer ruwa le.Tershish

Chapter 21

1Yahushafat raghad maa Judud tuo wa dufunu howo maa homon fi medina ta Daud; Yehuram, jen tuo, biga melik fi mahal ta Abu tuo. 2Yehuram indu Akuwana, Abna ta Yahushafat: Azariya, Yehiael, Zakariya, Azariyahu, Mikhael, wa Shafatiya. deel kulu kan iyal ta Yahushafat, melik ta Israel. 3Abuhat tomon wodi le homon hadaya ketier ta fedda, Dahab, wa hajat taniin al ghali, wa kaman mudun al gowi ta Yahuza, lakin howo wodi Mamlaka le Yehuram.4Wa zaman Yehuram saetar alla mamlaka ta Abu tuo wa sabitu asas tuo zi melik, howo katulu Akuwana tuo bi seif, wa kaman ghaada ta Israel taniin . 5Aumur ta Yehuram kan Itniin -wa teletiin sina zaman howo bada hukum, wa howo hukumu le mudat tamaniya sina fi Ureshelim.6Howo douwru fi turuk ta muluk ta Israel, zi Beit ta Ahab kan amulu, ashan howo shilu Biniya ta Ahab mara tuo, wa howo kan amulu haja al shar fi ena ta Yahwah. 7Lakin Yahwah kan ma deeru demiruBeit ta Daud, ashan itefagiya al kan howo amulu maa Daud; waad de inu howo daiman bi wodi haya le howo wa le Iyal tuo8Wa fi ayam ta hukum ta Yehuram, Edom aba ashan bi kun tehet saetara ta Yahuza, wa homon Ikhtar melik le nefsa tomon. 9Biga Yehuram ruwa maa ghaada tuo wa markibat tuo kulu. wa jesh ta Edom jaa billel howo gum wa ghaada ta merkibat tuo harib maa Edomeen. 10Wa Edom itmarad min saetara ta Yahuza lahadi al aan. wa Libna kaman fi nefsu al wokit aba ashan bi kun tehet saetara tuo, ashan Yehuram sibu Yahwah, Allah ta Judud tuo.11Wa ziyada inu, Yehuram kaman abeinu amakin al Aali fi jebal ta Yahuza wa howo wodi sukkan ta Ureshelim gi iesh zi zaniyeen, wa howo ghud Yahuza le woduru.12Risala jaa min Nebie Eliya le Yehuram. gi kelim, "De yahu haja al Yahwah kelim, Allah ta Daud, Abu taki, Kelim: Ashan inta ma douwuru fi terik ta Yahushafat, Abu taki, wala fi turuk ta Aasa, melik ta Yahuza, 13Lakin inta douwuru fi turuk ta muluk ta Israel, wa inta wodi Yahuza wa sukkan ta Ureshelim gi iesh zi Zaniyeen, zi Beit ta Ahab kan amulu-wa ashan inta kaman katulu Akuwana taki fi Beit ta Abu takum, homon kan rujal al ahsiin min inta- 14Yahu, Yahwah bi dugu shaab taki, Iyal taki, Nusuwan taki, wa mumtalakat taki kulu bi darba al tegeil. 15Inta zatu bi kun indu amrad ketier maa ayan ta batna, lahadi ayan de bitala musuran taki bara, wa bi istemiir yom baadi yom."16Yahwah biga zalaan shedid min Yehuram ruhu ta phalastineen wa al Aarab al kanjearan ta Kusheen 17Homon hajimu Yahuza, dugu homon, wa shilu kulu amlak al kan ligu fi Beit ta al melik. Homon kaman shilu Awlad tuo wa Nusuwan tuo. ma sibu le jena ella Yehuahaz, asqhar weled tuo.18Baad hajat de kulu, Yahwah dugu howo maa ayan fi batna tuo al ma indu dawa( Illaj). 19Wa fi zaman al munasib, fi akhier ta sinatiin (Itniin sina) Musuran tuo tala bara bi sabab ta ayan tuo de, wa howo mutu bi marad al khatier. shaab tuo ma wala le howo nar le tekrem tuo zi al homon amulu le Judud tuo. 20Howo bada hukum zaman Aumur tuo kan Itniin- wa teletiin sina; howo hukumu Ureshelim le mudat tamaniya sina, wa zaman howo mutu mafi zol amulu huzun tuo. Dufunu howo fi Medina ta Daud, wa ma fi .maghabier al meleki

Chapter 22

1sukkan ta Ureshelim kutu Ahaziya jena ta Yehuram al sukier melik fi mahal ta Abu tuo, ashan mujmuaa ta nas al jaa maa al Aarab le mukhaim de homon katulu Awlad al kubar tuo kulu. Wa Ahaziya jena ta Yehuram, melik ta Yahuza, Biga melik. 2Aumur ta ahaziya kan Itniin-wa Isheriin sina zaman howo bada hukum; howo hakimu le muda sina wahid fi Ureshelim Isim ta Auma tuo kan Aasaliya Biniya ta Umri. 3Howo kaman kan douwuru fi turuk ta Beit ta Ahab ashan Auma tuo kan yahu mushtashar tuo fi amulu hajat ta al shar.4Ahaziya kan amulu haja al shar fi ena ta Yahwah, zi Beit ta Ahab kan gi amulu, ashan humon yahu kan mushtashareen tuo baad mutu ta Abu tuo, ashan bi demiru howo. 5Huwo kaman tabie mushura tomon de; Huwo ruwa maa Yuram jena ta Ahab, melik ta Israel, ashan ruwa harib deed Hazael, melik ta Aram, fi Ramut Gilaad. Arameen auwgu Yuram.6Yuram rejaa fi Yezrael ashan bi aliju juruh tuo al auwgu fi Rama, zaman huwo shakil deed Hazael, melik ta Aram. Wa Ahaziya jena ta Yehuram, melk ta Yahuza, ruwa le Yezrael ashan bi ainu Yuram jena ta Ahab, ashan Yuram auwgu.7Hasa Allah jebu damar ta Ahaziya bi wasat ziyara ta Ahaziya le Yuram. zaman al howo wosulu, howo ruw maa Yehuram( Yuram) ashan hajimu Yehu jena ta Nimshi, al Yahwah ikhtaru ashan bi demiru Beit ta Ahab. 8Wa, zaman Yehu kan gi nefizu hukum ta Allah fi Beit ta Ahab, howo legu ghaada ta Yahuza wa Iyal ta Akuwana ta Ahaziya gi khadimu Ahaziya. Yehu katulu homon.9Yehu fetish Ahaziya; homon legu howo gi dusu nefsa fi Samariya. jebu howo le Yehu, wa katulu howo. wa homon dufunu howo, ashan homon kelim, "Howo jena ta Yahushafat, Al howo kan talabu Yahwah maa gelba tuo kulu." Wa Beit ta Ahaziya Biga kan ma indu sulta tani ashan bi hakimu Mamlaka.10Wa zaman Aasaliya, Auma ta Ahaziya, ainu weled tuo mutu, Hiya gum wa katulu Iyal ta muluk kulu al fi Beit ta Yahuza. 11Lakin Yehusheba Biniya ta melik, serigu Yuasha jena ta Ahaziya bara min Iyal ta melik al kan gi ruwa katulu. Hiya kutu huwo wa adada tuo fi auda ta num. wa Yehusheba Biniya ta melik Yehuram, zuaja (Mara) ta Yehuiada al kahien (Leanu Hiya kan Aukhut ta Ahaziya), hiya dusu huwo min Aasaliya, ashan Aasaliya keli ma katulu howo. 12Huwo kan maa homon, dusu fi .Beit ta Allah le muda sita sina, fi zaman al Aasaliya kan gi hukumu al ardi

Chapter 23

1Fi al sina al sabie( nimra saba), Yehuyadaabiga gowe shedid wa howo amulu Aadi maa ghada ta miyeat, Azariya jena ta Yehuram, Ishmael jena ta Yehuhanan, Azariya jena ta Obediya, Maaseiya jena ta Adaiya, wa Eliyashafat jena ta Zikri. 2Humon ruwa le Yahuza wa limu Al laween min kulu mudun ta Yahuza, wa kaman Ruas ta Abuhat ta Usar ta Israel, wa homon jaa fi Ureshelim. 3Mujtamaa kulu amulu Aadi maa al melik fi Beit ta Allah. Yehuyadaa kelim le homon, " Asuma, Jena ta melik yahu bi geni fi hukum, zi Yahwah kelim aan Ajeyal ta Daud.4De haja al lazim keli intum amulu: Tilit min Kahana wa Laween al bi akhdimu fi Al sebit homon bi kun huras ta Abuab. 5Wa Tilit al tani homon bi kun fi Beit ta al melik, wa al Tilit al baadu bi kun fi al Bab al Asaasie. Shaab kulu bi kun fi Dar (Midan)Beit ta Yahwah.6Ma keli ayi zol dakalu fi beit ta Yahwah, ellaAl kahanawa al laween al gi amulu khidma. homon bi dakalu ashan homon mukaraseen. Lakin bagi nas kulu keli asuma awamier ta Yahwah. 7Al laween keli lifu al melik min kulu itejahat, ayi zol bi silah tuo fi eda. ayi zol al gi le Beit ta al meli keli katulu, keli intum douwuru maa melik kan howo gi jaa le juwa wa kan gi ruwa bara."8Wa Al laween wa Yahuza kulu amulu zi ayi teriga al Yehuyadaa al kahin kelim. Ayi zol shilu nas tuo, deel al bi akhdimu fi al sebit, wa al ma bi akhdimu fi al sebit, ashan Yehuyadaa al Kahin ma ferigu ayi mujmuaat tomon. 9Biga Yehuyadaa al Kahin jebu le ghaada harbat wa daragat al sughar wa al kubar al kan ta melik Daud al kan fi Beit ta Allah.10Yehuyadaa wogifu kulu asakiir, ayi zol maa silah fi eda tuo, min itejah al Yemin ta al Haikal le itejah al shamal ta al Haikal, hawili al mazbaha wa al Haikal, wa hawili al melik fi shikl ta daiera. 11Biga homon jebu jena ta melik bara, lebisu le howo al taj, wa wodi le howo Aalan ta al Aadi. wa resimu howo melik, wa Yehuyadaa wa Iyal tuo Bariku howo. wa homon kelim, "Yahiya al melik.12Zaman Aasaliya asuma ezaaj ta shaab gi jere wa gi mejeedu al melik, hiya jere le shaab fi Beit ta Yahwah, 13Wa hiya ainu, wa, ainu, Melik gi wogif fi minbar tuo gedam ta Bab, wa ghaada wa turumbita jambu al melik. shaab kulu ta al ardi kan farhaneen wa gi afuku turumbita, wa mughaneen gi alabu bi Aalat al musighiya wa gi ghud al mughaneen fi tesbihat. biga Aasaliya shiritu gumashat tuo wa kore, "Khiyana! Khiyana!"14Wa Yehuyadaa al kahen tala ghaada ta miyaat al kan musualeen min al jesh wa kelim le homon, "Tala takum hiya bara min nus ta nas; ayi zol al bi ruwa wara hiya, keli katulu howo be seif." Ashan al Kahen kan kelim, " Keli intum ma katulu hiya fi Beit ta Yahwah." 15Biga homon gubudu hiya wa zaman hiya wosulu fi madkhal ta Bab ta al khiel fi Beit ta melik, wa homon katulu hiya hinak.16Wa Yehuyaada amulu Aahdi beina nefsa tuo, Shaab kulu, wa Al melik, inu homon bi kun shaab ta Yahwah. 17Biga shaab kulu ruwa le Beit ta baal wa lezu howo tehet. homon kasuru mazabih ta al baal wa temsalat le gita gita, wa homon katulu Matan, kahen ta al baal, fi gedam ta mazabih .18Yehuyaada Aainu muazafiin fi Beit ta Yahwah tehet musaliya ta Kahana, al kan Laween, al Daud kan ainu homon fi Beit ta Yahwah, ashan bi gedimu zebiha al gi haragu le Yahwah, zi al kan muktub fi ghanun ta Musa, sawa maa makusut wa guna, hasab irshad al Daud kan wodi. 19Yehuyaada rasulu huras le Abuab ta Beit ta Yahwah, ashan mafi zol al kan nejes bi dakalu maa ayi teriga.20Yahuyaada shilu Ghaada ta Miyaat maa howo, Al nubalaa, Al hukkam ta al shab, wa kulu shaab ta al ardi. Howo jebu Melik min Beit ta Yahwah; shaab jaa min itejah ta Bab al fok le Beit ta Melik wa homon kutu al melik fi Alarsh ta mamlaka. 21Biga shaab kulu ta al ardi afrah, wa Medina kan hadie. ashan .homon kan katulu Aasaliya, maa seif

Chapter 24

1Aumur ta Yuwash kan Saba sina zaman al howo bada hukum; Howo hukumu le muda Arbein sina fi Ureshelim. Isim ta Auma tuo kan Zabiya, min Beir sabaa. 2Yuwash kan amulu haja al sah fi ena ta Yahwah fi kulu ayam ta Yehuyadaa, al Kahen. 3Yehuyadaa juwuzu le howo itniin Nusuwan, wa howo biga Abu ta Abna wa Banat.4Wa baad de, Yuwash fekir ashan bi istarrejaa Beit ta Yahwah. 5Huwo lemu Kahana wa Laween, wa howo kelim le homon, "Kulu sina keli intum ruwa fi kulu mudun ta Yahuza wa keli intum lemu gurush min kulu Israel ashan bi amulu siyana fi Beit ta Allah takum. Keli intum itaakad inu intu bada lemu towali." Fi bedaya al Laween ma amulu haja.6Wa Melik nadi al kahen al Aala Yehuyadaa wa kelim le howo, "Leh inta ma talabu min al laween ashan bi jebu deriba min Yahuza wa Ureshelim deriba ta Musa khadim ta Yahwah wa mujtamaa ta Israel le khima ta shehada al Aahdi?" 7Leanu Iyal ta Aasaliya, al mara al sherira, homon kasuru Beit ta Allah wa wodi hajat al mughadusa kulu le baal.8Wa melik wodi Amr, wa homon sanduk wa kutu bara fi Bab ta Beit ta Yahwah. 9Wa homon amulu ealan fi Yahuza wa Ureshelim, ashan shaab bi jebu le Yahwah deriba ta Musa khadim ta Allah al faredu le Israel fi al Barriya. 10Ghaada kulu wa shaab kulu afrah wa homon jebu gurush wa kutu fi sanduk lahadi homon mala sanduk de.11Wa zaman al Laween jebu sanduk de le wukalla ta melik, wa wokit homon kan ainu wa legu gurush ketir fi sanduk, katib ta al melik wa wukalla ta al kahen bi jaa, wa fadi sanduk d, wa bi arfau wa rejaau fi nefsa al mahal tuo. amulu zi deyom baad yom, homon lemu kemiya kabier ta gurush. 12Al melik wa Yehuyadaa wodi gurush de le nas al kan amulu shukul ta khidma fi Beit ta Yahwah. Nas de ajearu Nahateen wa Najareen ashan bi jedidu Beit ta yahwah, wa kaman nas al gi ishtakal fi hadid wa Nihas.13Biga Aumal ta shukul, wa shukul ta siyana de ruwa le gedam fi edan tomon; homon wogifu Beit ta Allah fi sura tuo al asili wa sabit. 14Zaman homon kalasu, homon jebu bagi ta gurush le Melik wa Yehuyadaa. Bagi fedda de kan istakhdimu fi amulu asasat ta beit ta Yahwah, Aafashat al ta khidma wa gedimu zabaeh- maalagat wa Aafashat min Dahab wa Fedda. homon gedimu Zebiha al gi haragu fi Beit ta Yahwah bi istemrar fi kulu ayam ta Yehuyadaa.15Yehuyadaa biga Ajuz wa howo iesh aumur towil, wa howo mutu; Aumur tuo kan Miya wa teletiin 130 sina zaman howo mutu. 16Dufunu howo fi medina ta Daud wasat muluk, ashan howo amulu kwes fi Israel, Le Allah, wa le Beit ta Allah.17Hasa baad mutu ta Yehuyadaa, Ghaada ta Yahuza jaa wa gedimu mejeed le melik. wa melik asuma le homon. 18Homon sibu Beit ta Yahwah, Allah ta Judud tomon, wa abiedu aaliha ta al sawari wa al asnam. Zalaan ta Allah nezil le Yahuza wa Ureshelim ashan hajat al ghalat tomon ( Atham). 19Lisa howo rasulu Anbieyaa le homon ashan bi rejaa homon tani le Howo, Yahwah; al anbieyaa wodi shihada le shaab, lakin homon ma asuma.20Ruhu ta Allah nezil le Zakariya jena ta Yehuyadaa, al kahen; Zakariya wogif gedam ta shaab wa kelim le homon, "Allah kelim keda: Leh intum gi khalifu wasaya ta Yahwah, wa intum ma gi najah? min zaman intum sibu Yahwah , Huwo kaman sibu intum." 21lakin homon amulu muamara deed howo; wa bi amr min al melik , homon rejimu howo bi hujaar fi midan ta Beit ta Yahwah. 22Wa bi teriga de, Yuwash, Al melik, jahilu shukul kwes ta Yehuyadaa, Abu ta Zakariya, al amulu kwes le howo. badal keda, huwo katulu jena ta Yehuyadaa. zaman Zakariya gi mutu, howo kelim, "Keli Yahwah ainu haja al inta amulu de wa kelin nadi inta le hisab."23Wa fi nihaya ta sina, Jesh ta Aaram jaa fi harib deed Yuwash. homon jaa le Yahuza wa Ureshelim; homon katulu ghaada ta shaab wa rasulu kulu al qhanaem min homon le Melik ta Demishque. 24Min raqhmi Jesh ta Aarameen jaa maa asakiir besiten, Yahwah wodi le homon intesar alla jesh al kebir shedid, ashan Yahuza sibu Yahwah, Allah ta Judud tomon. wa bi teriga de Aaramen jebu hukum le Yuwash,25Wa fi zaman al Aarameen kalas ruwa, Yuwash kan auwgu shedid. khudam tuo amulu le howo muamara ashan ketil ta jena ta Yehuyadaa, al kahen.homon katulu howo fi serir tuo, wa howo mutu; homon dufunu howo fi medina ta Daud, lakin ma fi magabier ta muluk. 26De yahu nas al amulu muamara deed howo: Zabad jena ta shimaa, Mara al Ammoniya; wa Yehuzabad jena ta shimirta, Mara al Moabiya.27Wa ama Iyal tuo, Ahama Nubuat al kan kelimu aan howo, watejdid ta Beit ta Allah, yahu, homon muktub fi ahdas ta kitab ta muluk. Amasiya jena tuo biga melik fi mahal tuo

Chapter 25

1Zaman Amasiya kan bada amsuku hukum aumur tuo kan khamsa -wa isheriin sina; howo hukumu tesaa -wa isheriin sina fi Ureshelim. isim ta auma tuo kan Yehuadan, min Ureshelim. 2Huwo amulu haja al kan sah fi ena ta Yahwah, lakin kan ma min gelba kulu3Wa bi sura zaman al hukum tuo biga sabit, howo katulu khugdam tuo al kan katulu Abu tuo, al melik. 4Lakin huwo ma katulu iyal ta nas al kan katulu Abu tuo, lakin huwo amulu hasab haja al kan muktub fi kitab ta sheriaa ta Musa, zi Yahwah arshidu , " Abuhat ma bi mutu ashan iyal tomon wala Iyal bi mutu ashan Abuhat tomon, Lakin ayi xol bi mutu ashan khatiya tuo."5Kaman Amasiya limu Yahuza sawa, wa sejeelu homon hasab Beiut ta Judud tomon, Ghaada ta Auluf wa Ghaada ta Miyaat-Yahuza kulu wa Benyamin. Howo hasibu homon min Aumur Isheriin sina wa le fok, wa homon kan Tultumiya Alfi 300,000 mukhtariin, al bi agdeer ruwa fi harib, al bi agdeer istakhdimu harba wa daraga. 6Howo kaman ajeeru Miyat Alfi 100,000 Mughateliin min Israel bi Miyaa wazna ta fedda.7Lakin Rujul Allah jaa le howo wa kelim, "Ya Melik, Ma keli inta sibu jesh ta Israel ruwa maa inta, ashan Yahwah ma maa Israel- wala maa shaab ta Ephraim. 8Lakin hata iza inta ruwa wa homon shujaan wa agwiyaa fi harib, Allah bi jada intum gedam ta Aaduw, ashan Allah indu guwa ashan bi saidu, wa guwa ashan bi jada."9Amasiya kelim le Rujul Allah, " Lakin nina bi amulu shunu ashan Miyaa wazna al ana wodi le jesh ta Israel ?" Rujul Allah juwabu, "Yahwah bi agdeer wodi le inta aktar min dak." 10Biga Amasiya gesimu jesh al kan jaa min Ephraim; howo rejaau omon wara le makan tomon. wa zalaan tomon sukhun shedid le Yahuza, wa homon rejaa le mahal tomon maa qhadab shedid.11Amasiya bia shujaa wa howo ghud Jesh tuo le wadi ta melih; Hinak howo intesir alla Aashara Alfi 10,000 rujul fi saier. 12Jesh ta Yahuza kaman shilu maa homon Aashara Alfi 10,000 rujul al hai. shilu fi ras jebel wa jadau homon min hinak, wa homon kasuru kasuru kulu13Lakin muharibeen al jesh al Amasiya kan rejaa homon wara, ashan ma bi ruwa fi harib de, hajimu mudun ta Yahuza min Samariya le Beit Hurun. homon dugu Talata Alfi min al shaab wa shilu qhanaim ketier.14Wa, Baad Amasiya rejaa min katulu ta al Edomeen, huwo jebu aaliha ta shaab ta saier, wa kut homon fok ashan bi kun aaliha tuo. Howo haragu bakhur wa dengiri gedam tomon. 15Wa Zalaan ta Yahwah biga sukhun deed Amasiya. Huwo rasulu Nebie le huwo, kelim, "Leh inta fetishu aaliha ta nas al homon hata ma agdeer angizu shaab tuo min eda taki?"16Wa zaman al kan Nebie de gi wonusu maa howo, Melik kelim le howo, "Hal nina aainu inta mushtashar le Melik? Askut! (wogif!) Leh bi katulu inta?" Wa al Nenie Askut (wogif) wa kelim, "Ana arufu Allah bi demiru inta ashan inta amulu aamal de wa inta ma asuma le irshad tai."17Biga Amasiya melik ta Yahuza amulu mushawara wa howo rasulu nas le Yehuash jena ta Yehuahaz jena ta Yehu, Melik ta Israel, kelim, " Taal, keli nina gabilu wosa maa wosa fi harib."18Lakin Yehuash melik ta Israel rasulu nas wara le Amasiya melik ta Yahuza, Kelim, "Shuk al kan fi lubnan rasulu resala le Ruz ta Lubnan, Gal, 'wodi Biniya takil le weled tai ashn bikun mara; lakin Haiwam ta gabakan jaa wa dusu shuk de. 19Inta kelim, 'Ainu, Ana dugu Edom,' wa gelba taki arfau inta fok. Dala bi intesar taki, lakin geni fi beit, leanu leh inta bi jebu le nefsak mashakil wa inta bi waga, inta wa Yahuza sawa?"20Lakin Amasiya ma asuma, ashan kalam de kan min Allah, inu howo bi kutu shaab ta Yahuza fi eda ta Aaduw tomon, ashan homon fetishu mushura min aaliha ta Edom. 21Wa Yehuash, Melik ta Israel, Hajimu; howo wa amasiya , Melik ta Yahuza, Gabilu baad wosa maa wosa fi Beit shemish, al kan ta Yahuza. 22Dugu Yahuza gedam Israel, wa ayi zol jere le khima tuo.23Yehuash, Melik ta Israel, gubudu Amasiya jena ta Yehuash jena ta Ahaziya, Melik ta Yahuza fi Beit shemish. Howo jebu amasiya le Ureshelim wa kasuru heta ta Ureshelim min Bab ta Ephraim lahadi Bab al zawiya Aurbumiya zeraa. 24Huwo shilu Dahab wa fedda kulu, kulu hajat al kan ligu fi Beit ta Allah maa Aabied Edom, wa Hajat al qhali fi Beit ta melik, wa masajeen kaman, wa rejaau homon le Samariya.25Amasiya jena ta Yuwash, melik ta Yahuza iesh khamistashar 15 sina baad mutu ta Yehuash, jena ta Yehuahaz, melik ta Israel. 26Wa bagi mashakil taniin ta Amasiya, al awel wa al akhier, Yahu, Hal ma muktub fi kitab ta muluk ta Yahuza wa Israel?27Wa min zaman al Amasiya rejaa min douwuru wara Yahwah, humon bada amulu muamara deed huwo fi Ureshelim. howo jere le Lakhishi, lakin humon rasulu nas wara howo le lakhishi wa katulu huwo hinak. 28Humon rejau howo wara fi ras Husan wa dufunu maa .judud tuo fi medina ta Yahuza

Chapter 26

1Kaulu shaab ta Yahuza shilu Uzziah, al kan umonr tuo sitashar sena, wa kutu huwo melik fa mahal ta abu tuo Amasia. 2De huwo yao kan ja abinu Aila wa rijau le Yahuza. Baat kida huwo nom ma judud tuo. 3Uzziah kan indu sitashar sena wekit huwo bada hukum. Huwo hakimu le fetera ta itnin wa kamsin sena fi Ushelim. Isim ta uma tuo kan Yakolia; min Urshelim.4Huwo amulu haja al kan kues gidam ta Yahwah, ruwa wara misal ta abu tuo, Amasia, fi ayi haja. 5Huwo kutu nefsa tuo kede fetisu Allah fi ayam ta Zeckariah, al alimu huwo kede akrimu Allah. Ze ma huwo bi fetishu Yahwah, Allah kutu huwo raba.6Uzziah ruwa wa shakila ma Falastiniin. Huwo kasuru hetta ta medina ta Jat, wa Yabna, wa Ashdod; huwo abinu mudon fi beled ta Ashdod wa fi nus ta Falastiniin. 7Allah saido huwo gilibu Falastiniin, wa Arab al bi geni Jurbaal, wa Mauniin. 8Ammoniin dafa deriba le Uzziah, wa isim tuo ruwa lahadi madkal ta Masir, lanu juwo bi tall guwi shedid.9Wa Uzziah abinu amarata fi Urshelim fi baba ta zawiya, fi bab ta jebel, fi lafa ta hetta ta wadi, wa abinu umon guwi. 10Huwo abinu Abraj ta muragabafi sahara wa hafura abiar ketir lanu huwo kan indu Mawashi ketir. Houwo indu muzarrin ketir wa nas al bi ayinu jinena tuo, lanu huwo hibu zira.11Uzziah indu rujal ta harib al bi ruwa fi harib fi mujmuwa al kan adad tumon ajib, al kan bi idu be Yaiel, al katib wa Maaseiah, al arif, tihit musulia ta Hananiah, wahid min ruwasa ta Melik. 12Wa kulu adad ta ruwasa ta aba min nas al guwin ta harib kan 2,600. 13Tihit iden tumon kan fi 307,500 rujal al bi haribu bi guwa azim ashan bi saido melik did adu ta tuo.14Uzziah jahizu le jesh de kulu, Atras, wa laharba, wa tagiat ta harib, wa hadid al bi jati dus, wa hujar ta nibilat. 15Fi Urshelim huwo amulu makanat al salahu ma rujal al indu muharat ashan bi kutu fi abraj wa fi zawaya ashan umon bi durubu beu danga wa hujar al kubar. Isim tuo ruwa le bilad bait, lanu saido shedid huwo tala guwi kalis.16Lakin zaman Uzziah biga guwi, geliba tuo ta kebir wa huwo amulu kiana le did Yahwah, Ilah tuo, lanu huwo ruwa fi bet ta Yahwah ashan bi aragu bakur fi mazbah ta bakur. 17Azriah al kahin, dakalu war tuo, ma temeniya kahana ta Yahwah, al kan rujal negitin. 18Umon Azzi Uzziah al melik, wa kelim le huwo, ''De ma musulia taki ya Uzziah, ashan bi aragu bakur le Yahwah, lakin de musulia ta kahana, iyal ta Haron, al kasisu umon ashan bi aragu bakur. Tala bara min makan al mukadas, lanu ita kan amin wa ma bi akrimu itta min Yahwah Allah.''19Yala Uzziah biga zalan. Huwo kan bi amsuku fi haja ta bakur ashan bi wala nar. Zaman huwo biga zalan min kahana, Baras tala min gidam ras tuo gidam ta kahan fi bet ta Yahwah, jambu mazbah ta bakur. 20Azriah rais ta kahana ma hakana kulu ayinun le huwo, wa baras zahir fi usa tuo. Duwali guwam guwam umon tala huwo bara min hinak. Wa huwo ta guwam, lanu Yahwah drubu huwo.21Uzziah al melik, geni be baras de lahadi yom ta mutu tuo wa kutu huwo fi bet barau mi ma huwo biga indu baras, lanu tala huwo bara min bet ta Yahwah. Wa kan Yusam jena tuo yao bi hakimu shaab fi bet ta melik.22Bagi hajat ta Uzziah, min didaya le nihaya, katibu be nebi Ashaya jena ta Amos. 23Uzziah mutu wa dufunu huwo ma judud tuo fi magabir ta muluk, lanu umoin kelim,''Huwo indu baras.'' Yusam jena tuo biga melik fi mahal tuo.

Chapter 27

1Yusam kan umor tuo kamsa wa ishrin sena wekit huwo bada hukumu; huwo hakim sitashar sena fi Urshelim. Isim ta uma tuo kan Yarusha biniya ta Sadok. 2Huwo amulu haja al sah fi ena ta Yahwah, shilu misal ta abu tuo Uzziah, fi ayi haja. Ile huwo ma bi dakalu fi haikal ta Yahwah. Lakin shaab lisa bi ish fi katiya.3Huwo abinu bab al fuk fi bet ta Yahwah, wa huwo abinu ketir fi jebel Ofel. 4Kaman huwo abinu mudon fi jebel Yahuza, wa abinu gabat wa abraj ketir.5Huwo kaman shakila ma melik ta shaab ta Ammon wa gilibu umon. Fi nefsa sena, shaab ta Ammon wedi le huwo miya wezin ta fidda, wa ashara alif mezan ta gemeh, wa ashar alif mezan ta sheir. Shaab ta Ammon wedi nefsa hajat fi sena nimra itnin wa talata.6Yusam biga guwi kalis ashan huwo duoru tamam gidam ta Yahwah Ilah tuo. 7Wa bagi hajat ta Yusam, kulu harib tuo, wa sikat tuo, katibu fi kitab ta muluk ta Israel wa Yahuza.8Huwo kan lamsa wa ishrin sena zaman huwo bada hukum; huwo hukumu sitashar sena fi Urshelim. 9Yusam num ma judud tuo, wa dufunu hguwo fi medin ta Dauod. Wa jena tuo Ahas yao biga melik fi mahal tuo.

Chapter 28

1Ahas kan umor tuo ishrin sena wekit huwo bada hukumu, wa hakimu sitashar sena fi Urshelim Huwo amulu haja al sah gidam ta Yahwah, ze jidu tuo Dauod amulu. 2Lakin huwo duoru fi sikat ta muluk ta Israel; huwo amulu sanam timsal le Baal.3Huwo aragu muhragat fi wadi Ben Hinnom wa mururu iyal tuo fi nar, hasab tabiya ta bagi umama al Yahwah drudu min gidam ta Israel. 4Huwo gedimu wa aragu bakur fi murtafa wa fi jibal wa tihit ayi shejera akdar.5Ashan kida Yahwah Ilah tuo selimu huwo fi iden ta melik Aram. Aramiin gilibu huwo wa gubudu nas ketir min huwo wa shilu umon fi Damashek. Wa selim Ahas fi iden ta melik Israel kaman al drurubu huwo darba azim. 6Yala Fagih jena ta Ramaliah katulu 120,000 nafar fi yom wahid fi Yahuza wa nas de kulu kan nas al guwin, lanu umon sibu Yahwah Ilah ta aba tumon.7Zikri, rajil guwi kalis min Afraim, katulu Maaseiah weled ta melik, wa Azrikam rais ta Bet, wa Algana nimra itnin ta melik. 8Jesh ta Israel gubudu min ahal tumon Israel 200,000 nusuwan, awulad wa banat. Umon kaman shilu ganiam ketir al umon rija wara le Samira.9Lakin nebi ta Yahwah kan fi Hinak, isim tuo Oded. Huwo tala shan bi limu ma jesh al bi ja le Samira. Huwo kelim le umon, ''Ashan Yahwah, Ilah ta abna takum, kan zalan min Yahuza, Huwo selimu umon fi iedn takum. Lakin itakum daba umon le mustawa al wusulu le sama. 10Wa hasa itakum de hifisu rujal wa nusuwan ta Yahuza wa Urshelim ze abeed. Itakum yao ma amulu katiya did Yahwha Ilah takum? 11Hasa kede itakukm asuma le Ana: Rija takum nas al itakum gubudu de wara, delin al itakum shilu min akuwan takum, lanu zalan ta Yahwah fi shedid le itakum.''12Yala mugedimin min shaab Afraim- Azriah weled ta Yahuhanan, Bergiah weled ta Mishlemos, wa Yahzguah weled ta Shalium, wa Amasa weled ta Hadlai, umon wegif fuk did delin al ja min harib. 13Umon kelim le umon, ''Matkum jibu nas al itakum gubudu de hini, lanu itakum der amulu7 haja al bi jibu le anina katiya did Yahwah, ashan bi ziddu kataya wa sher ta nina, lanu sher ta anina azim, wa fi zalan shedid did Israel.''14Yala rujal al musalahin de sibu nas al umon gubudu de wa ganiam gidm ta ruwasa wa majma kulu. 15Wa rujl al wedi le musulia de be asma tomun gum fuk wa libisu nas al jibu de wa ganiam. Umon libisu umon wa wedi le umon nalaat. Umon wedi le umon akil wa sharab . Umon aliju dabarat tumon wa kutu al tabnin fi hamir. Umon rija umon wara le usar tumon fi Ariha, (al isim tuo medina ta Nakahl). Yala umon rija fi Samira.16Fi zaman dak melik Ahas rasulu nas le muluk ta Ashur kede saido huwo. 17Lanu Adomiin ja tani wa hajimu Yahuza, wa shilu nas. 18Wa FAlastiniin hajimun mudon ta safa bahar wa ard ta Junub. Umon shilu Bet Shems, Ailon, wa Jedirus, Soki ma Gura tuo, Timnnah ma Gura tuo wa kaman Hamzu ma Gura tuo. Umon ruwa geni fi makalat de.19Lanu Yahwah kutu Yahuza fi taab be sabab ta Ahas, melik ta Israel, lanu huwo amulu sher fi Yahuza wa amulu katiya tegil did Yahwah. 20Tiglas Felnasir, melik Ashur, ja le huwo wa amuliu le mushkila bidal kan bi saido huwo. 21Lanu Ahas nkamu Bet ta Yahwah wa bet ta melik wa mugedimin ashan bi wedi hajat al mugayam le melik Ashor. Lakin amulu hajat de ma wedi le huwo faida.22Nesa melik Ahas de amulu katiya ketir gidam ta Yahwah fi zaman tuo ta taab. 23Lanu huwo gedim zabaih le ilah ta Demashekiin, rabunat al gelibu huwo. Huwo kelim, ''Ashan rabunat ta melik ta Aram saidohuwo, Ana bi gedim zabaeih le umon, ashan umon bi saido ana. ''Lakin umon kan sabab ta waga tuo wa shaab Israel.24Ahas limu kulu afashat ta bet ta Allah wa gata gata umon. Huwo gufulu abuwab ta bet ta yahwah wa huwo amulu le Huwo mazabih fi kulu rokun fi Urshelim. 25Fi kul medin ata Yahuza huwo amulu murtafaat ta gedimo zabaeih le rabunat tanin. Huwo sibu Yahwah, Ilah ta aba tuo tala zalan.26Bagi hajat tuo, wa kulu sikat tuo, min bidaya le nihaya, katibu fi kitab ta muluk ta Yahuza wa Israel. 27Ahas num ma aba tuo, wa umon dufunu huwo fi medina, fi Urshelim, lakin umon ma wedi huwo fi magabir ta mulu ta Israel. Hezkiah jena tuo biga melik, fi mahal tuo.

Chapter 29

1Hazkia bada hakimu ligu umomnr tuo kamsa wa isherin sena; huwo hakimu tissa wa isherin sena fi Urshelim. Isim ta uma tuo kan Abiya; binia ta Zachariah. 2Huwo amulu haja al kues gidam ta Yahwah, bes ze abu tuo Duod amulu.3Fi awel sena ta hukum tuo, fi awel shahar, Hazekiah fata abuab ta bet ta Yahwah wa abinu umon min jedid. 4Huwo dakalu nas kahana wa Lawiin, wa limu umon sawa fi midan ta safa sherik. 5Huwo kelim le umon, ''Asuma takum le Ana, itakum ya Lawinn! Kadisu takum nefus takum, wa kadisu takum bet ta Yahwah, Ilah ta aba takum, wa tala takum najasa min makan al mukadas.6Lanu judud ta anina aktauo wa amulu sher gidam ta Yahwah Ilah ta anina; umon sibu huwo, wa gilibu usat tumon bait min mahal al Yahwah bi geni fugu, wa gilibu dahar tumon le huwo. 7kaman umon gufulu abuab ta Rawag, wa batulu lambat; umon biga ma bi aragu bakur wele bi gedimu zabaieh le Ilah ta Israel fi mahal al mukadas.8Ashan kida zalan ta Yahwha nezil fi Yahuza wa Urshelim, wa sibu umon biga fi kuf wa istigrab, ze ma itakum bi ayinu ma uyon takum. 9De saba al abuhat ta nina katulu uomn be sef, wa awlad ta anina, wa banat ta anina, wa nusuwan ta nina shilu umon.10Hasa fi geliba tai ana der amulu ahad ma Yahwah, Ilah ta Israel, ashan zalan al kalis de bi ruwa bait min anina. 11Iyal tai matakum wuduru sika, lanu Yhawha iktar itakum ashan bi wegif gidam tuo, ashan bi abudu huwo, wa itakum bi kun kidam tuo wa bi aragu bakur.''12Yal Lawiin wegif: Mahas weled ta Amasai, wa Yuwil weled ta Azriah, min shaab ta Gahatiin; wa min shhab ta Marari, Gais weled ta Abdi, wa Azriah weled ta Yahleleil; wa min Jarshuniin, Yawak weled ta Zimma, wa Aiden weled ta Yawak; 13wa min Iyal ta Alisafan, Shamri wa Yaieil; wa min Iyal ta Asaf, Zachariah wa Matniah; 14min iyal ta Heman, Yahieil wa Shimei; wa min iyal ta Yadusun, Shamiay wa Uzziel.15Umon limu akuwana tumon, wa kadisu nufus tumon, wa umon dakalu juwa, ze melik wunusu, be hasab kalam ta Yahwah, ashan bi nedifu bet ta Yahwah. 16Kahana ruwa juwa fi mahal al juwa bet ta Yahwah ashan bi nedifu; umon tala bara kulu najasa al umon ligu juwa haikal ta Yahwah fi bara midan. Lawin shilu hajat de wa wedi bara fi wadi Kidron. 17Umon bada takdis fi awel yom ta awel shahar. Fi tamaniya yom umon kadisu bet ta Yahwah. Fi yom nimra sitashar umon kalasu takdis ta bet ta Yahwah.18Yala umon ruwa le Hazkiah al melik, wa kelim, ''Anina nedifu bet ta Yahwah kulu, mazbah ta muhragat ma afashat tuo kulu. 19Anina jahizu wa kadisu kulu hajat al Ahas tala zaman huwo amulu sher fi hukum tuo. Ayinu umon yao gidam ta mazbah ta Yahwah.''20Yala Hazekiah al melik gum saba bediri wa ruwasa ta medina; huwo ruwa lahadi fi bet ta Yahwah. 21Umon jibu saba Teran, saba kurfan sukerin wa saba kurfan, wa saba ganamayat abu rajil, ze zebiha ta katiya le mamlaka, la makdas, wa le Yahuza. Huwo wer le kahana, iyal ta Haron, kede gedima umon fi ras mazbahb ta Yahwah.22Umon katulu teran de, wa kahana shilu dom de wa rushu fi mazbah. Yala umon katulu kurfan al sukerin de wa rushu dom tumon fi mazbah ; wa kaman umon katulu wa rushu dumon tuo fi mazbah. 23Umon jibu ganamayat abu rajil de le zebiha ta katiya gidam ta melik wa majma; umon kutu idenat tumon fugu ganamayat de. 24Kahana katulu uomn, wa umon gedimu zebiha ta katiya be dom tumon fi mazbah ashan bi amulu kafara le shaab Israel kulu, lanu melik yao kelim kede muhraga wa zebiha ta katiya kede gedimu le Israel kulu.25Hazekiah kutu Lawin fi bet ta Yahwah be Sunuk wa Aidan, wa Rabab huwo nazim umon be hasab teriga ta Dauod, Jad, Al bi ayinu melik, wa Nasan, al nebi, lanu awamir de kan min Yahwah be wasat ta ambiya tuo. 26Lawin wegif be Alat ta Dauod, wa kahana be trumpeta.27Hazekiah weri le umon kede gedimu muhraga fi mazbah. Wekit badau tegdim ta muraga, guna ta Yahwah kaman bada, ma trumpeta, sawa ma alat ta Dauod melik ta Israel. 28Majma kulu abudu, Murenimin guna, wa dugu trumpeta; hajat kulu istemir lahadi muharaga intaha.29Wekit umon kalasu zabaeih de, melik ma kulu nas al fi ma huwo dengir wa abudu. 30Yala Hazekiah al melik ma mugedimin de kelim le Lawin kede guna tasabih le Yahwah be kelimat ta Dauod wa Asaf. Umon guna tasabih be farah, wa umon dengir tihit wa abudu.31Yala Hazekiah kelim, ''Hasa itakum kadisu nefus takum le Yahwah. Taal takum hini wa jibu takum zabeih wa zabeih ta shukur fi bet ta Yahwah.'' Majma jibu zabeih wa zabeih ta shukur, wa kulu delin al indu geliba al der jibu muhraga.32Adad ta muhragat al majam de jibu kan sebein teran, wa miya kurfan al sukerin, wa miten ganamaya abu rajil. De kulu kan le muhragat le Yahwah. 33Zabeih ta takgdis kan sutumiya teran wa tultumiya kuruf.34Lakin kahana kan besitin ashan bi nedifu muragat de, yala akuwana tumon, lLawin, saido umon lahadi shukul kalasu, lahadi kahana be bi kadisu badun tumon, lanu Lawin kan mukadasin aktar min kahana.35Kan fi muhragat ketir; gedimu sawa be shaham ta zebiha ta salama, wa kan fi zebiha ta sharab le kulu muhraga. Kidima ta bet ta Yahwah kan amulu be nizam. 36Hazekiah bi farhan, wa shaab kulu kaman, be haja al Allah jahizu le shaab, lanu shukul kan amulu guwam.

Chapter 30

1Hazekiah rasulu mursilin le Israel kulu wa Yahuza, wa kaman huwo katibu rassaiel le Fraim wa Manassa, inu kede umon ja le bet ta Yahwah fi Urshelim, ashan bi ihtafil be Aid al Fiseh le Yahwah, Ilah ta Israel. 2Lanu melik ma ruwasa tuo wa majma kulu wunuso sawa fi Urshelim, umon gariru ashan bi ihtefil be Aid al Fiseh fi shahar nimra itnin. 3Umon ma bi ageder ihtefil fi zaman tuo al kutu, lanu kahana ma kadisu badun tumon kifaya wa shaab ma limu sawa fi Urshelim.4Iktyitrah de geni kues fi uyon ta melik ma majma kulu. 5Yala umon tifagu ashan bi wedi elaan fi Israel kulu, min Beersaba le Dan, inu kede nas ja ihtefil al Fiseh le Yahwah, Ilah ta Israel, fi Urshelim. lanu umon ma amulu ze muktub le zaman tuwil. 6Yala nas al bi shilu rassail de ruwa be eassaiel de min melik ma ruwasa tuo wa le kulu Israel wa Yahuza, be awamir taa melik. Umon kelim, ''Itakum shaab Israel, rija takum wara le Yahwah, Ilah ta Abrahim, Iyssak, wa Israel, ashan huwo bi rija le bagi takum al naja mon iden ta muluk ta Ashor.7Matakum kun ze judud takum wele abuhat takum, al bi amulu katiya gidam ta Yahwah, Ilah ta judud tumon, ashan huwo bi kutu umon mustagrabin ze ma itakum aynu. 8Hasa matkum guwi ragabta takum, ze judud takum; lakin kede itakum wedi badum takum le Yahwah wa taal takum fi mahal al mukadas, al huwo kadisu lel abad, wa abudu takum Yahwah Ilah takim, ashan zalan tuo al kalis de bi wasa bara min itakum. 9Lanu kan itakum rija wara le Yahwah, akuwana wa iyal takum biligu rahma fi ena ta delin al shilu umon ze nas al amsuku fi harib, wa umon bi rija wara fi ard de. Lanu Yahwah Ilah takum huwo rehim wa indu hanan, wa huwo ma bi gilibu usa tuo bait min itakum, kan itakum rija le huwo.''10Yala nas al bi wedi rassaeil de mururu min medina le medina be bilad ta Araim wa Manassa, lahadi le Zabalun, lakin nas ataku umon wa alisu umon. 11Baad min rujal ta Asher wa Manassa wa Zabalun rija nufus tumon tihit wa ja fi Urshelim. 12Iden ta Rabuna kaman nezil fugu Yahuza, wa wedi le umon geliba wahid ashan bi ishtakal be awamir ta melik wa ruwasa be wasat kelim ta Yahwah.13Nas ketir wa majma kebir limu fo Urshelim ashan bi ihtefil be Aid al fetir fi shahar nimra itnin. 14Umon gum wa kasuru mazabih al kan fi Urshelim, wa kulu mazabih ta bakur; umon jada umon fi Wadi Kidron. 15Yala umon daba kurfan ta Aid al Fiseh fi yom numra arbatashar fi shahar nimra itnin. Kahana wa Lawin kan gubudu be fadiya, Yala umon kadisu badum tumon wa jibu muhragat fi bet ta Yahwah.16Umon wegif fi mahalat tumon be agsam tumon, be hasab tuwjihat la wedi fi ganoon ta Mosa, kadam ta Allah. Kahana rushu dom al umon shilu min iden ta Lawin. 17Lanu delin al kadisu nufus tumon kan fi ketir hinak. Ashan Lawin yao daba kurfa ta Fiseh de la kulu zol al kan ma nedifu wa ma ageder kadisu zabaeih tumon le Yahwah.18Lanu ketirin ta nas, min Afraim wa Manassa wa Yassakir, wa Zabalun, ma nedifu badum tumon, wa umon akulu akil ta Fiseh, did tuwjihat al muktub. Lanu Hazekiah seli le umon wa kelim, ''Kede Yahwah al kues de affi kulu zol 19al jahizu geliba tuo ashan bi fetishu Allah, Yahwah, Ilah ta judud tuo, hata kan huwo ma nedifu be mustawa ta nadafa ta mahal al mukadas.'' 20Yala Yahwah asuma le Hazekiah wa aliju shaab.21Shaab Israel al kan fi Urshelim amulu Aid al Fetir le fetera ta saba yom be farah azim. Lawin wa kahana sabihu Yahwah yom baat yom, umon bi guna be alat shedid le Yahwah. 22Hazekiah wunuso be shuja le Lawin kulu al fahim kidima ta Yahwah. Umon akulu fi saba ayam ta Aid de, zabaeih ta salama wa bi shukur Yahwah Ilah ta abuhat tumon wa bi ihterif.23Yala majma kulu tifagu ashan bi ihtefil daba ayam tanin, wa umon amulu be farah. 24Lanu Hazekiah melik ta Yahuza wedi le majma alf teran wa saba alif kurfan ze zebiha; wa rueasa wedi le majma alf teran wa ashar alif kurfan wa ganamayat. Adad kebir min kahana kadisu nufus tumun.25Majma ta Yahuza kulu, ma kahana wa Lawin, ma kulu shaab al ja sawa min Israel, sawa ma ajanib al ja min ard ta Israel al bi geni fi Yahuza- umon kulu tala farhanin. 26Kan fi farah azim fi Urshelim, lanu min zaman ta Siliman jena ta Dauod, melik ta Israel, mafi haj al hasil ze de fi Urshelim. 27Yala kahana wa Lawin, gum wa bariku shaab. Sout tumon kan asumau, wa salawat tumon wusulo fi sama, mahal al mukadas al Allah bi geni fugu.

Chapter 31

1Hasa wekit hajat dfe kulu kalasu, kulu shaab Israel al kan fi hinak ruwa le mudon ta Yahuza wa kasuru kasuru sukerin amida ta hujar wa umon gata sawari tumon, wa kasuru murtafaat wa mazabih al fi Yahuza kulu wa Benyamin, wa fi Afraim wa Manassa, lahadi umon demiro hajat de kulu. Yala shaab Israel kulu rija ayi zol le mahal fi medina tuo.2Hazekiah gesimu furuk ta kahana hasab mujmuwat tumon, ayi zol be shukul tuo, kulu kahana wa Lawin. Huwo wedi umon kede gedimu muhragat wa zebiha ta salama, ashan bi amuli kidima, wa be wedi shukur, wa bi sabihu fi kasma bab ta bet ta Yahwah. 3Huwo kaman wedi nisba ta melik min min maal tuo le muhragat ta sabah wa assia, wa muhraga t ta ayamat ta sebit, wa shuhur wa mawasim ze kan katibu fi kitab ta ganoon ta Mosa.4Kaman huwo wedi awamir le delin al bi geni fi Urshelim kede wedi nisba ta kahana wa Lawin, ashan umon bi rekiz fi teii ganoon ta Yahwah. 5Ze awamir de rsulu bara guwam, shaab Israel wedi awel simar tumon be geliba ta atta, kumur jedid, zaet, assel wa min kulu hasat tumon ta mahal zara. Umon jibu Ushur ta ayi haja, al kan be adad kebir.6Shaab Israel wa Yahuza al bi geni fi mudon ta Yahuza kaman jibu Ushur ta bagarat wa kurfan, wa ushur ta hajat al mukadas al kasisu le Yahwah Ilah tumon, umon limu haja de kulu fi kuom kuom. 7De kan fi shahar nimra talata wekit umon bada limu musahamat tumon de kuom kuom, wa umon kalasu fi shahar nimra saba. 8Wekit Hazekiah ma ruwasa ja wa ayinu keman de, umon bariku Yahwah wa shaab tuo Israel.9Yala Hazekiah asalu kahana wa Lawin be kusus hajat ala limu de. 10Azariah rais ta kahana, ta bet Sadok, juwabu huwo wa kelim, ''Min ma shaab bada jibu hadaya fi bet ta Yahwah, anina akulu wa indu kifaya, wa indu bagi ketir al fadulu, lanu Yahwah bariku shaab tuo. Haja al fadulu de adad kebir yao hini.''11Yala Hazekiah wedi awamir kede jahizu makazin fi bet ta Yahwah. 12Yala be amana umon jibu hadaya, wa ushur wa hajat al tabi le Yahwah. Wa Konaniah yao kan rais al musul min umon ma aku tuo Shemei al ja be wara tuo. 13Yahiel, wa Azaziah, wa Nahas, Asaeil, Yarmus, wa Yuzabad, Eliel, Yamaskiah, Mahas wa Banaya umon kan musulin tihit iden ta Konaniah ma Shemei aku tuo, be iktiar ta Hazekiah al melik wa Azariha rais al musul min bet ta Allah.14Gori jena ta Yamnna al min Lawin, zol al bi angulu hajat fi bab ta sherik, huwo kan musul min tabaruwat al bi jibu le Allah, wa musul min gesimu ta hadaya le Yahwah wa hadiya ta kuds al akdas. 15Tihit musulia tuo kan fi Eden, Miniamin, Yahsu, Shemaiah, Amriah, wa Shakebiah, fi mudon ta kahana. Ruwasa la bi ishtakal bara, ashan bi wedi hadaya de le akuwana tumon mujmuwa mujmuwa, le itnin al muhim wa ma muhim.16Kaman umon wedi le awulad al ta talata sena le gidam, al katibu umon le judud tumon, al dakalu fi bet ta Yahwah, be hasab nizam ta kulu yom, ashan bi amulu shukul tumon fi mujumuwat tumon.17Umon wazaau le kahana hasab asma ta judud tumon, wa be nefsa teriga le Lawin min umor ishirin sena wa ziada, be hasab shukul tumon wa mujumuwat tumon. 18Sawa ma sukerin tumon, nusuwan tumon, awulad tumon, wa banat tumon, fi mujtama kulu, lanu umon kan aminin fi hafisu nufus tumon mukadasin. 19Lanu kahana iyal ta Haron, al kan fi mahal zira tumon la tabei le mudon tumon, aw fi ayi medina, kan fi rujal al musulin be asma tumon ashan bi wedi nisba le kulu zol al rajil fi nus ta kahana, wa le kulu delin al sejilu ma judud tumon fi nus ta Lawin.20Hazekiah amulu kida fi Yahuza kulu. Huwo kalasu haja al kan kues, wa sah, wa amin fi gidam ta Yahwah, Ilah tuo. 21Fi kulu mushru al huwo bada fi kidima ta bet ta Allah, ganoon, wa wasaya, ashan bi fetishu Ilah tuo, huwo amulu be geliba tuo kulu, wa huwo najah.

Chapter 32

1Baat haja de wa shukul ta amana de, Sinharib melik ta Ashur, ja wa dakalu fi Yahuza. Huwo nezil asahn bi hajimu mudon al tuwal wa guwi, al hiuwo der gubudu le badun tuo.2Wekit Hazekiah ayinu inu Sinharib ja wa der shakila ma Urshelim, 3huwo shawiru ruwasa tuo wa rujal al guwin kede dufunu abiyar al kan bara medina; umon saido huwo. 4Nas ketir limu sawa wa dufunu kulu abara wa keran al bi jibu moyo be nus ta ard. Umon kelim ''Leh melik ta Ashur bi ja ligu moyo?''5Hazekiah shilu shuja wa abinu hetta al kan kasuru tihit. Huwo abinu abraj de fuk, wa kaman hiti al tani be bara. Huwo kaman guwi Gaalaa medin ta Dauod, wa amulu silah ketir wa Attras.6Huwo kutu ruwasa ta jesh le shaab. Huwo limu umon le huwo fi medina ta bab medina wa wunuso le umon be shuja. Huwo kelim, 7''Kede itakum kun guwin wa shuja. Matakum kafu wele geliba takum kede ma karabu be kalam ta melik ta Ashur wa jesh al fu ma huwo kulu, lanu al fi anina de azam min delin al ma huwo. 8Al fi ma huwo de bes guwa ta insan, lakin Yahwah fi ma anina, Ilah ta anina, bi saido anina, wa bi shakila le anina.'' Yala shaab shaju badun tumon be kelimat ta Hazekiah melik ta Yahuza.9Baad de Sinharib, melik ta Ashur rasulu kadamin tuo le Urshelim (huwo kan fi gidam ta Lachish, wa jesh tuo kulu kan fi ma huwo), le Hazekiah, ,elik ta Yahuza wa le kulu nas ta Yahuza al kan fi Urshelim. Huwo kelim, 10''De haja al Sinharib, melik Ashur, bi wunuso: Itakum bi teki le munu ligu gufulu itakum juwa Urshelim?11Saei Hazekiah ma bi kabasu itakum, ashan itakum bi mutu be jian wa atash, kan huwo bi kelim le itakum, 'Yahwah Ilah ta anina bi angizu anina min iden ta melik Ashur'? 12De ma nfsa Hazekiah al kasuru murtafaat wa mazabih tuo wa wedi awamir le Yahuza ma Urshelim, 'Itakum bi abudu fi mazbah wahid, wa itakum bi gedimu zabaeih takum fugu'?13Itakum ma arufu haja al ana wa judud tai amulu le kulu shaab ta ard? Saei kan rabunat ta nas hawil anina kulu ageder angizu ard tumon min guwa tai? 14Min nus kulu rabunat ta umamal judud tai demiro de, kan rabuna al ageder angizu nas tuo min iden tai? Saei Ilah takum de bi ageder angizu itakum min iden tai? 15Hasa matakum sibu Hazekiah kabasu itakum wele agana itakum be teriga de. Matakum sedek huwo, lanu mafi ayi rabuna wele ilah ta ayi shaab wele mamalaka al kan ageder angizu nas tuo min iden tai, wele min iden ta judud tai. Kef biga Ialah takum bi angizu itakum min iden tai?''16Kadamin ta Sanharib kaman wunuso ketir did Yahwah Ilah wa did kadam tuo Hazekiah. 17Kaman Sanharib katibu rasseil ashan bi alisu Yahwah, Ilah ta Israel, wa bi wunuso did huwo. Huwo kelim, ''Ze ma rabunat ta nas tanin ma ageder angizu nas tumon min iden tai, Ilah ta Hazekiah kaman ma bi ageder angizu nas tuo min iden tai.''18Umon kure be luga ta Ibranin le nas ta Urshelim al kan fi ras hetta, ashan bi kuofu umon, ashan umon bi gubudu medina. 19Umon wunuso an Ilah ta Israel ze ma umon wunuso an rabunat ta shaab tanin fi ard, al amulu be idenat ta insan.20Melik Hazekiah ma nebi Ashaya jena ta Amos, seli fi kalam de wa huwo kueri le sama. 21Yahwah rasulu malaika, al ja katulu rujal ta harib wa ruwasa wa nas al musulin tumon fi mahal tumo. Yala Sinharib rija fi beled tuo be fadiya fi usa tuo. Zaman huwo ruwa juwa bet ta ilah tuo, baad min iyal tuo katulu huwo be sef.22Be teriga de Yahwah kalisu Hazekiah ma sukan ta Urshelim min iden ta Sinharib, melik ta Ashur, wa min iden ta nas tanin de, wa wedi le umon raha min kulu tijah. 23Ketirin kan bi jibu zabaeih le Yahwah fi Urshelim, wa haday al gali le melik ta Yahuza, ashan huwo kan murfu fi ena ta umam kulu.24Fi ayamat dak Hazekiah kan ayan ayan ta mutu. Huwo seli le Yahwah, al wunuso le huwo wa wedi le huwo alama inu huwo ligu shifa. 25Lakin Hazekiah ma dafa Yahwah le musada al amulu le huwo, lanu geliba tuo kan kebir. Yala zalan nezil fugu huwo wa Yahuza wa Urshelim. 26Fi nihaya tuo Hazekiah rija nefsa tuo min takubur ta geliba tuo, huwo wa sukan ta Urshelim, ashan zalan ta Yahwah ma bi nezil fugu umon fi ayamat Hazekiah.27Hazekiah indu ginna ketir wa karama. Huwo amulu le huwo makazin ta fidda, dahab hujar al kerim, wa hajat al tamam, wa afashat ta kulu hajat al mugayam. 28Wa kaman huwo indu makazin ta hinta wa mistar wa zeat wa zatraib ta kulu anwa ta mawashi. Wa huwo amulu le badun tuo abraj wa mawashi ketir fi Hazair tumon. 29Wa kaman huwo abinun le huwo mudon kubarin wa mumtalakat min mawashi wa bagarat ketir, lanu Allah wedi le huwo ginna ketir.30De nfsa Hazekiah al kan gufulu abiyar ta moyo ta Jihon al kan fuk, wa kutu umon jere be tihit wata safa garib ta medina ta Dauod. Hazekiah naja fi mashari tuo kulu. 31Kaman fi muduo ta ruwasa ta Babil, al rsulu le huwo ashan bi asalu suwal be kusus mujiza al amulu fi ard, Allah rafa huwo le nefsa tuo, ashan bi imtehin huwo, wa ashan bi arufu al fi geliba tuo.32Bagi hajat ta Hazekiah, sawa bi hajat al huwo amulu be amana fi waad tuo, kulu katibu fi kitab ta nebi Ashaya jena ta Amos, wa fi kuitub ta muluk ta Israel wa Yahuza. 33Hazekiah num wara judud tuo, wa umon dufunu huwo fi magabir ta iyal ta Dauod. Yahuza kulu ma sukan ta Urshelim akrimu huwo fi mutu tuo. Manassa jena tuo biga melik fi mahal tuo.

Chapter 33

1Manassa kan umor tuo itnashar sena wekit huwo bada hakimu; huwo hakimu kamsa wa kamsin sena fi Urshelim. 2Huwo amulu sher fi ena ta Yahwah hasab wasaka ta umam al Yahwah trudu min gidam ta shaab Israel. 3Lanu huwo abinu murtafaat al abu tuo Hazekiah kasuru tihit, wa huwo abinu mzabih le Baaalim, wa amulu sawari wa huwo degir le nujum ta sama kulu wa abudu umon.4Manassa abinu mazbih fi bet ta Yahwah, ragmi inu Yahwah kelim, ''Fi Urshelim yao isim tai bikun lel abad.'' 5Huwo abinu mazabih le kulu nujum ta sama fi bet ta Yahwah. 6Wa huwo mururu iyal tuo fi nar fi wadi Hinnom. Wa istamil sihir, wa Aaf wa jan, wa huwo kan bi shwiru delin al bi wunuso ma maiteen wa ma arwah. Manassa amulu sher ketir gidam ta Yahwah, wa kutu huwo tala zalan.7Wa shikil ta timsal al huwo amulu de, huwo kutu fi bet ta Allah. Fi bet al Allah kelim le Dauod ma Siliman jena tuo; ''Fi bet de wa fi Urshelim, yao ana iktar ashan isim tai be geni fugu lel abad. 8Ana ma bi hariku shaab Israel tani mara min bara min ard al Ana wedi le judud tumon, kan umon bi hafisu wesiya ala Ana wesi umon, bi tabi kulu ganoon, wa nuzum al Ana wedi le umon le Mosa.'' 9Manassa sibu Yahuza wa kulu sukan ta Urshelim amulu sher hata aktar min umam al Yahwah demiro min gidam ta shaab Israel.10Yahwah wunuso le Mosa, wa le shaab tuo, lakin umon ma kutu bala. 11Yahwah jibu le umon ruwasa ta jesh ta melik Ashur, al shilu Manassa be janazir, wa rubutu huwo be hadid kubarin, wa shilu huwo fi Babil.12Wekit daigu huwo, huwo kure le Yahwah, Ilah tuo, wa rija nefsa tuo tihit gidam ta Ilah ta judud tuo. 13Huwo seli le huwo; wa huwo asado Allah, wa Allah asuma asado tuo wa rija huwo wara fi Urshelim, le mamlaka tuo. Yala Manassa aruf gali Yahwah Ilah.14Baat kida huwo abinu hush be bara ta medina ta Dauod, be sfa ta garib ta wadi Jihon, le madkal ta bab ta Samaga. Huwo lifu murtafa de be hush de wa arfa hush de fuk shedid. Huwo kutu ruwasa al shuja fi kulu mudon ta Yahuza al kubarin. 15Huwo wasa kulu alihat al garib, asnam kulu bara min bet ta Yahwah, wa kulu mazbih al huwo abinu fi ras jebel ta bet ta Yahwah wa fi Urshelim, wa jada umon bara min medina.16Huwo abinu mazbah ta Yahwah min jedid wa gedim fugu zabaeih ta salama zabaeih ta shukur; huwo weri kede Yahuza amulu kidima ta Yahwah, Ilah Israel. 17Ragmi inu shaab lis bi gedimu fi murtafaat, lakin le Yahwah, Ilah tumon.18Bagi hajat ta Manassa, salawat tuo le Ilah tuo, Raein al wunuso le huwo be isim ta Yahwah, Ilah ta Isarel, katibu ma hajat al melik ta Israel amulu. 19Fi tarik ta salawat tuo, wa kef salawat de hariku Allah. Wa kaman katiay wa sher al huwo amulu kulu muktib, wa mahalat al huwo abinu fugu murtafaat wa sawari wa timsalat gubal huwo ma rija nefsa tuo gidam ta Allah, kulu katibu fi akbar ta Raein. 20Manassa num ma judud tuo, wa umon dufunu huwo fi bet tuo. Jena tuo Amon, yao biga melik fi mahal tuo.21Amon kan indu itnin wa isherin sena wekit huwo bada hakimu; huwo hakimu itnin sena fi Urshelim. 22Huwo amulu sher fi ena ta Yahwah, ze ma abu tuo Manassa amulu, wa huwo abudu umon. 23Huwo ma rija nefsa tuo gidam ta Yahwah, ze Manassa abu tuo amulu. Lakin Amon amulu sher ketir wa ketir.24Abeed tuo amulu fitna did huwo wa katulu huwo fi bet tuo. 25Lakin nas ta ard katulu delin al amulu fitna did melik Amon, wa umon kutu Yushia jena tuo fi mahal tuo.

Chapter 34

1Yushia kan umor tuo temeniya sena zaman huwo bada hakimu; huwo hakimu wahid wa teletin sena fi Urshelim. 2Huwo amulu al sah fi ena ta Yahwah, wa durur fi sika ta Dauod jidi tuo, wa ma lifu yemin wele shamal. 3Wa fi sena nimra temeniya ta hukum tuo, ligu huwo lisa suker, huwo bada fetishu Ilah ta Dauod, jidi tuo. Fi sena nimra itnashar, huwo bada nedifu Yahuza wa Urshelim min murtafaat, wa Sawari wa timsalat wa asnam.4Shaab hadimu mazabih ta Baal gidam tuo; huwo gata timsal al kan fi rasa ta mazbah. Huwo kasuru timsal ta shemis wa sawari kasuru suker suker. Huwo turab de fi ras magabir ta nas al gi gedimu zabaeih fugu. 5Huwo haragu udam ta kahana tumon fi ras mazabih de. Be teriga de huwo tahiru Yahuza wa Urshelim.6Huwo amulu nefsa haja fi mudon ta Manassa, Afraim, Shamoun, lahadi le Nafatali, wa mahalat al karabu hawil umon. 7Huwo kasuru mazabih, wa dugu sawari wa kasuru timsalat lahadi biga degig, wa kasuru kulu, mazabih ta ta bakur al fi ard Israel kulu. Yala huwo rija fi Urshelim.8Wa fi nimra tamantashar ta hukum tuo, baat ma Yushia tahiru ard wa haikal, huwo rasulu Shafan jena ta Asslia rais ta medina ma Yuwak jena ta Yawahas al sikirter, ashan bi salaw bet ta Yahwah Ilah tuo. 9Umon ruwa le Hilkiah kahin al kebir, wa wedi le huwo gurush al jibu fi bet ta Allah, al Lawin al bi harisu abuab, limu min Manassa, Afraim, wa min bagi ta Israel, min Yahuza wa Beyamin, wa min sukan ta Urshelim.10Umon wedi gurush de le rujal al ayinu shukul fi haikal ta Yahwah. Rujal dafa nas al sala haikal. 11Umoin dafa le najarin wa banayin kede ruwa biu hujar al munhut wa kashab al bi ja rubutu sawa, wa ashan bi amulu segif fi biut al muluk ta Yahuza karabu.12Rujal de amulun shukul de be amana. Muragibin tumon Yahas wa Obadiah al min Lawin, min iyal ta Marari; wa Zechariah wa Mashulam jena ta Gahatiin. Baad min Lawin, kulu delin al kan baaruf musika kues, umon kan bi wajihu nas min gerib. 13Lawin delin kan musulin min delin la bi arfa hajat ta abinu, wa bagi nas tanin al ishtakal baru baru. Kaman kan fi Lawin al kan sekertariin, wa idariin, wa gufara ta bab.14Wekit umon jibu gurush al akn wedi kle bet Yahwah, Hilkiah al kahin ligu kitab ta ganoon ta Yahwah al kan wedi be wasat ta Mosa. 15Hilkiah kelim le Shafan al katib, ''Ana ligu kitab ta ganoon fi bet ta Yahwah.'' Hilkiah jibu kitab de le Shafan. 16Shafan shilu kitab de le mwlik wa gedimu tagrir, kelim, kadamin taki bi amulu ayi haja al wedi le umon.17Umon fadi gurush al ligu fi bet ta Yahwah, wa umon selimu fi iden ta muragibin wa rujal al bi ishtakal.'' 18Shafan al katib weri le melik, ''Hilkiah al kahin wedi le ana kitab'' Yala Shafan agara min fugu le melik. 19Wekit melik asuma kelimat ganoon, huwo sheretu gumashat tuo.20Melik wedi awamir le Hilkiah, wa Ahikam jena ta Shafan, Abdon jena ta Micah, wa Shafan al katib, wa Asaiah kadam tuo, 21''Ruwa takum wa asalu irada ta Yahwah le Ana, wa le delin al fadulu fi Israel wa fi Yahuza, be sabab ta kelimat ta kitab al ligu de. Lanu kelimat de azim, zalan ta Yahwah al kubu fugu anina. Azim lanu judud ta nin ma asuam le kelimat ta kitab de ashan bi teii kulu haja al katibu fugu.''22Yala Hilkiah, ma delin al melik weri le umon, ruw le Kaldah al nebiya , mara ta Shallum jena ta Tokhas jena ta Hasra, al bi harisu dulab (Mara de bi geni fi Urshelim fi mentiga nimra itnin), umon wunuso ma mara de be teriga de.23Mara de kelim le umon, ''De haja al Yahwah, Ilah ta Israel kelim: Kelim le rujal al rasulu itakum le Ana, 24'De kalam al Yahwah wunuso: Ana bi ruw jibu Karisa fi mahal de wa le sukan tuo, kulu lanat la katibu fi kitab gidam ta melik ta Yahuza. 25Hajat de bi hasil lanu umon sibu Ana wa aragu bakur le rabunat tanin, wa umon kutu Ana biga zalan be kulu hajat al iden tumon amulu, ashan kida zalan tai bi kubu fi mahal de, wa ma bi ageder batulu.'26Lakin le melik ta Yahuza al rasulu itakum ashan bi asalu Yahwah an haja al huwo bi amulu, de kalam al itakum bi kelim le huwo, Yahwah, Ilah ta Israel kelim kida: An kalam al itakum asuma, 27lanu geliba taki kafu wa ita rija nefsa taki gidam tai wa ita sheretu gumashat taki wa kure gidam tai, Ana kaman asuma le ita de yao elaan ta Yahwah- 28ayinu Ana shilu ita le judud taki. Wa bi kutu ita fi gubur taki be salam, wa uyon taki ma bi ayinu karisa al Ana bi jibu fi mahal de wa le sukan tuo.''' Rujal de shilu risala de wara le melik.29Yala melik rasulu rusul wa limu shiuk ta Yahuza wa Urshelim kulu. 30Yala melik ruwa fuk fi bet ta Yahwah, ma kulu rujal ta Yahuza wa sukan ta Urshelim, wa kahana, Lawin, wa shaab kulu, min kebir le suker. Yala huwo agara kulu kelimat ta kitab ta ahad al ligu fi bet Yahwah fi adana tumon.31Melik wegif fi mahal tuo wa amulu ahad gidam ta Yahwah, ashan bi hafiso wasaya tuo, wa gawanin tuo wa nuzum tuo, ma geliba tuo wa nefsa tuo kulu, wa bi tei kelimat ta ahad al katibu fi kitab de. 32Huwo sibu kulu delin al fi Urshelim wa Benyamin wegif jambu ahad. Sukan ta Urshelim ish fi taa ta ahad ta Allah, Ilah ta judud tumon.33Yushia shilu kulu wasaka bara min ard ta shaab Israel. Huwom kutu ayi zol fi Israel abudu Yahwah, Ilah tumon. Fi ayamat tuo kulu, umon ma rija wara min duria wara Yahwah, Ilah ta judud tumon.

Chapter 35

1Yushia amulu Aid al Fiseh fi Urshelim, wa umon daba kurfan ta Fiseh fi yom Arbatashar ta shahar al awel. 2Huwo kutu kahana ayi zol fi mahal tuo, wa shaja umon le kidima ta bet ta Yahwah.3Huwo kelim le Lawin al kan bi alimu Israel, al kasisun umon le Yahwah, ''Kutu takum tabut de fi bet al Siliman jena ta Dauod, melik ta Israel abinu. Matkum arfa fi kitfa takum tani mara. Hasa kede itakum abudu Yahwah Ilah takum, wa amulu takum kidima le shaab tuo Israel. 4nazimu takum badun takum be hasab asma ta judud takum, tabi takum tujihat ta Dauod melik ta Israel, al muktub wa delin ta Siliman jena.5Wegiftakum fi mahal al mukadas, shilu takum wazaif takum be aksam takum be hasab abuab ta judud ta akwana takum, wa mahalat takum be aksam takum hasab biut ta judud takum Lawin. 6Daba takum kurfan ta Aid aln Fiseh, kadisu nefus takum, jahizu takum kurfan le akuwana takum, ashan bi amulu be hasab kalam ta Yahwah al kan wedi be wasat ta Mosa.''7Yushia wedi talata alf kurufan, ganamayat le zebiha ta Aid al Fiseh le kulu shaab al kan fi, kaman huwo wedi talata alf ras ta bagara, de kulu kan min mumtalakat ta melik. 8Ruwasa tuo wedi tabaruaat le shaab, kahana, wa Lawin. Hilkiah , Zecheriah, wa Yaheil ruwasa ta bet ta Allah, wedi le kahana 2,600 zebiha ta Fiseh wa tultumiya ras bagara. 9Kaman Konaniah, Shemiah, wa Nasanaeil, akuwana tuo, wa Hashabiah, Yaeil, wa Yuzabad, rais ta Lawin, wedi kamsa alf zebiha ta Aid al Fiseh wa kumsumiya ras bagara le Lawin.10Yala kidima kan jahizu, wa kahana wegif fi mahalat tumon, ma Lawin be aksam tumon, be hasab awamir ta melik. 11Umon daba kurfan ta Fiseh, wa kahana rushu dum al umon shilu min Lawin de, wa Lawin bi tala jilid ta kurfan de. 12Umon tala muhragat, ashan umon bi gesimu be hasab biut ta judud ta shaab, ashan bi gedimu le Yahwah, ze ma katibu fi kitab ta Mosa. Umon amulu nefsa haja be bagarat.13Umon aragu kurfan ta Fiseh be nar be hasab tujihat. Le zabaeih al mukasa, umon rakabu fi kujurun, wa marajil wa sahaf, wa umon arfa guwam le shaab kulu. 14Fi nihaya umon jahuzu zabaeih le badun tumon wa le kahana, lanu kahan iyal ta Haron, kan mushkulin be gedimu muhragat wa zabaeih, wa shuhum lahadi bilel ja, yala Lawin jahizu zabaeih le badun tumon wa le kahana, iyal ta Haron.15Murenimin, iyal ta Asaf, kan fi mahal tumon, ze kan Dauod wejihu, Asaf, Himan, wa Yadusun rai ta melik, wa gufara kan fi ayi bab. Umon ma muhtaj ashan bi sibu mahalat tumon ashan akuwana tumon Lawin jahizu le umon.16Fi zaman dak kidim ta Yahwah kulu kan amulu le ihtifal ta Aid al Fiseh wa tegdim ta muhragat fi mazbah ta Yahwah, ze melik Yushiah wedi awamir. 17Shaab Israel al kan fi amulu Al Fiseh fi zaman dak, ma Aid al Fetir fi le saba yom.18Ihtifal ta Aid al Fiseh ze de ma amulu fi Israel min yamat ta nebi Samuel, wele ayi melik min muluk ta Israel ihtefil ze Yushiah amulu de, sawa ma kahana, wa Lawin wa kulu shaab ta Yahuza wa Israel al kan fi, wa sukan ta Urshelim. 19Aid al Fiseh de kan amulu fi sena nimra tamantashar min hukum ta Yushiah.20Baat kulu hajat de, baat ma Yushiah nazimo haikal fi nizam, Nako melik ta Masir, ja ashan shakila did Karkamish fi Nahar al Farat, wa Yushiah ruwa ashan shkila did huwo. 21Lakin Nako rsulu sufara le huwo bi kelim, ''Ana bi amulu ma inta shunu, Ya melik ta Yahuza? Ana ma bi ja did inta aleela, lakin did bet al ana bi ruwa shakila ma umon. Allah wedi le ana awamir kede ana istajil, ashan kida kede inta rija min mashakil ma Allah, al fi ma ana, wele huwo bi demiro inta.''22Yushiah aba rija min huwo. Huwo kutu nfsa tuo ashan bi shakilan ma huwo. Huwo ma asuma le kelimat ta Neko al tala min kasma ta Allah; yala huwo ruwa ashan bi shakila fi wadi Majdo.23Nas ta la haraba drubu melik Yushiah, Yala melik kelim le kadamin tuo, ''Shilu takum ana bait, lanu awugu ana kaab.'' 24Yala kadamin tuo shilu huwo bara, wa kutu huwo fi arabiya tuo al tani. Umon shilu huwo fi Urshelim, mahal al huwo ruwa mutu fugu. Dufunu huwo fi magabir ta judud tuo. Yahuza wa Urshelim kulu kure huwo.25Armiya kure Yushiah; kulu murenimin al banat wa walad kure an Yushiah lahadi yom ta aleela. Gunat de bi adda le Israel; katibu umon fi gunat ta kure.26Wa bagi hajat ta Yushiah, wa amail tuo al kues muktub fi namos ta Yahwah- 27wa amail tuo, min didaya lke nihaya, muktub fi kitab ta muluk ta Yahuza wa Israel.

Chapter 36

1Biga shaab ta beled ardi shilu Jehaahaz weled ta josia, wa kutu huwo melik fi mahal ta abu towo fi ourshelim. 2Jehoahaz kan indu talata wa ishirin sena laman huwo bada hokum, huwo hokum talata ahahar fi ourshelim.3Melik ta masir kan shilu huwa bara min ourshelim, wa asuru huwo keli dafa garama ta beled, miya awozan ta fida, wa wozna min al dahab. 4Melik ta masir kutu eliakim, kan aku ta jehoahaz melik ta yahuza wa ourshelim (wa geiru isim ta Eliakim le Jehoiakim). Necho kan shilu aku ta Elinkim Jehoahaz wa jibu huwo fi masir.5Jehoaikim kan indu kamsa wa ishirin sena laman huwo bada hokum, wa huwo kan hokum bidashar sena fi ourshelim. Huwo kan amulu batal fi ena ta yahwa Rabana towo. 6Nebukadnasir, melik ta babel kan hajim wa robutu huwo be genzir jibu fi babel. 7Nebukadnasir kan hajat min beit ta yahwa le babel, wa kutu umon fi kasr bitowo fi babel.8Le hajat tannin al bi kusus jehoiakim, hajat al kaab al huwo kan amulu, wa al kan ligo did huwo, katibu fi kitab ta muluk ta yahwa wa Israel, bega jehoiachin weled bitowo kan geni melik fi mahal bitowo.9Jehoiachin kan indu tamania sena laman uwo bada hokum, huwo kan hokum talataa ahahar wa ashara yom fi ourshelim. Huwo kan amulu hajat batal fi ena ta yahawa. 10Fi bidaya ta sena melik nubukadnasir kan rasulu rujal wa jibu huwo le bebel, ma hajat al gali min beit ta yahwa, wa kutu zedekia ahal towo melik le yahwa wa ourshelim.11Zedekia kan indu wahid wa ishirin sena laman huwa selim sulta, huwo hokum hidashar sena fi ourshelim. 12Huwo kan amulu hajat batal fi ena ta yahwa Rabana towo, huwo kan ma nenzil nefsa towo gidam armiya al nebi, al kan bi wonusu min kasma ta yahwa.13Zedekia Kaman kan merid did melik nubukadnasir, al kan kutu huwo halifu bi kun tabi huwa be Rabana. Lakin zedekia kan dowi ras towo, wa gelba bi towo ashan bi agilibu did yahwa, Rabana ta Israel. 14Ziyada le de, kulu roasa ta kahana wa shaab kan ma umana kalis, wa umon kan tabe momarasat al batal ta bilad dak, umon ajinu lousu beit ta yahwa al huwa kan karizu fi orshelim.15Yahwa, Rabana ta judud tomon, kan rasulu kalam le umon rusul tani wara tani, ashan huwo indu hanan le shaab bi towo wa le mahal al huwo bigeni. 16Lakin umon kan kutu rusul fi tajriba, alisu lkalamat towo, wa higiru anbiya towo lahadi zalan ta yahwa kan gum jidu did shaab bitowo, hata kan mafi mosaad le kalam de.17Bekida Rabana kan jibu le umon melik ta kaldaniin, al kan katulu shabab tomon ma seif dakil maabad, wa kan ma indu rahma le shabab wa banat al azra, nas kubar, abu shaar abiyad. Rabana kan wodi umon kulu fi ida towo.18Kulu afasat al fi beit ta Rabana, kebir wa suker, kazaen al fi ta rabana, wa kazaen ta melik mata kadat towo shilu kulu le Bebel. 19Humon kan haragu beit ta Rabana, kasuru sur ta ourshelim, haragu kulu kusur amarat, wa karabu kulu hajat al gali al fi fogo.20Melik kan shilu ma huwo nas al nofudu min seif. Umon kan biga abid le huwo wa le awolad bitowo lahadi zaman ta mamlaka ta faris. 21Kalam de kan hasil ashan bi hagigu kalam ta yahwa bewasit be lisan ta armiya, lahadi beled bija itmataa be raha ta subut, beled bi hafizu yom sebit fi kulu zaman ta karab al bi kun sebein sena.22Hasa fi sana al awel ta kursh, melik ta faris, ashan kalam ta yahwa min kasma ta armiya bi amulu nefsa, yahwa kan harik gelba roho ta kursh, melik ta faris ashan bi wodi eilan fi kulu mahalat ta mamlaka towo, wa kan katibu gali, 23De yau haja al kursh melik taa faris kelim, Yahwa Rabana ta sama, wodi le ana kulu ma melik ta arid. Huwo amiru ana ashan abinu le huwo beit fi ourshelim, al fi yahuza. Ayi zol min nus bitakum al min shaab ta Rabana keli ruwa, keli yahwa Rabana takum kun ma intum.

Ezra

Chapter 1

1Fi awel sena ta Cyrus, melik ta Persia, Yahwa kamilu kelima tou al ja min kasma ta Jeremeiah. wa hariku roho ta Cyrus. Sot ta Cyrus tala bara fi ras momlaka tou kulu. De yau kalam al kan katibu wa wonusu: 2''Cyrus, melik ta Persia, kelimu: Yahwa, Allah ta Samah, wodi le ana kulu momlaka ta al ard, wa huwo iktaru ana ashan bi abinu bet le huwo fi Urselim fi Yahudiya.3Kan munu yau min nas tou (kede Allah tou kun ma huwo) bi ruwa lahadi Urselim al fi Yahudiya wa abinu bet le Yahwa, Allah ta Israel, Allah al fii fi Urselim. 4Nas ta ai tija ta momlaka al bagi nas ta ard gi geni ze ajanib kede wodi le umon fida wa dahab, ma hajat wa bahaim, kaman ma hadaya al inta bi wodi be huria le bet ta Allah fi Urselim.''5Baad dak al ruaus usar ta al judud ta Yahuzah wa Benjamin, al khahana wa Lawien, wa ai wahid al roho ta Allah hariku le rua wa abinu bet tou gamu. 6Delin hawuli umon saidu sokol tomon ma fida wa hajat dahab, hajat, haiwanat, gaimat, wa tekdimat hurirada.7Cyrus melik ta Persia kaman fiku al hajat tabi le bet ta Yahwa al Nebuchadnezzar kan jabu min Urselim wa kutu fi biyut ta rabanat ta nefsa tou. 8Cyrus kutu umon fogo ida ta Mithredath al amin mal, al hasibu umon bara le Sheshbazzar, khaid ta Yahudiya.9De kan adad tomon: teletin basins ta dahab, wahid alf basins ta fida, tisa-isirirn basins tanin, 10teletin kuwar ta dahab, 410 kuwar sukar ta fida, wa wahid alf hajat tanin be ziada. 11hinak kan 5,400 dahab wa ahat fida be ikmalu. Sheshbazzar jabu kulu umon zaman al muhajirin masa min Babilon le urselim.

Chapter 2

1Delin yau al nas fi al wulaya al masa bara min al abudiya ta melik Nebuchadnezzar, al kan hajiru umon fi Babylon, al nas al rija le ayi ta mudun tomon ta Urselim wa fi YahudiYa. 2Umon ja ma Zerubbabel, Joshua, Nehemiah, Seraiah, Reelaiah, Mordecai, Bilshan, Mispar, Bigvai, Rehum, wa Baanah. De yau al sejila ta al rujal ta nas ta Israel.3Al ajial ta Parosh: 2,172. 4Al ajial ta Shephatiah: 372. 5Al ajial ta Arah: 775. 6Al ajial ta Pahath-Moab, wasat Jeshua wa Joab: 2, 812.7Al ajial ta Elam: 1,254. 8Al ajial ta Zattu: 945. 9Al ajial Zakkai: 760. 10Al ajial ta Bani: 642.11Al ajial ta Bebai: 623. 12Al ajial ta Azgad: 1,222. 13Al ajial ta Adonikam: 666. 14Al ajial ta Bigvai: 2,056.15Al ajial ta Adin: 454. 16Al ajial ta Ater, wasat Hezekiah: tamania-tisayin. 17Al ajial ta Bezai: 323. 18Al ajial ta Jorah: 122.19Al rujal ta Hashum: 223. 20Al rujal ta Gibber: kamsa-tisayin. 21Al rujal ta Bethlehem: 123. 22Al rujal ta Netophah: sita-kamsin.23Al rujal ta Anathoth: 128. 24Al rujal ta Azmaveth: itnin-arbayin. 25Al rujal ta Kiriath Arim, Kephirah, wa Beeroth: 743. 26Al rujal ta Ramah wa Geba: 621.27Al rujal ta Michmas: 122. 28Al rujal ta Bethel wa Ai: 223. Al 29rujal ta Nebo: itnin-kamsin. 30Al rujal ta Magbish: 156.31Al rujal ta al Elam tanin: 1,254. 32Al rujal ta Harim: 320. 33Al rujal ta Lod, Hadid, wa Ono: 725.34Al rujal ta Jericho: 345. 35Al rujal ta Senaah: 3,630.36Al kahana: ajial ta Jedaiah ta al bet ta Jeshua: 973. 37Ajial Immer: 1,052. 38Ajial Pashhur: 1,247. 39Ajial Harim: 1,017.40Al Lawien: ajial ta Jeshua wa Kadmiel, ajial ta Hodaviah: arba-sebeyin. 41Al murenimin haikal, ajial ta Asaph: 128. Al ajial ta al hurasbab: 42ajial ta Shallum, Ater, Talmon, Akkub, Hatita, wa Shobai: 139 kulu.43Delin al kan ayanu le kidma fi al haikal: ajial ta Ziha, Hasupha, Tabbaoth, 44Keros, Siaha, Padon, 45Lebanah, Hagabah, Akkub, 46Hagab, Shalmai, wa Hanan.47Al ajial ta Giddel: Gahar, Reaiah, 48Rezin, Nekoda, Gazzam, 49Uzza, Paseah, Besai, 50Asnah, Menunim, wa Nephusim.51Al ajial ta Bakbuk: Hakupha, Harhur, 52Bazluth, Mehida, Harsha, 53Barkos, Sisera, Temah, 54Neziah, wa Hatipha.55Al ajial ta kudam Solomon: ajial ta Sotai, Hassophereth, Peruda, 56Jaalah, Darkon, Giddel, 57Shephatiah, Hattil, Pochereth, Hazzebaim, wa Ami. 58Inak kan 392 be adad ajial ta delin ayanu le kidam fi al haikal wa ajial ta kudam Solomon.59Delin al sibu Tel Melah, Tel Harsha, Kerub, Addon, wa Immer-lakin umon kan ma bi agder le barhinu/arufu jidi tomon min Israil- 60mindimnu 652 ajial ta Delaiah, Tobiah, wa Nekoda.61Kaman, min al ajil kahana: al ajial ta Habaiah, Hakkoz, wa Barzillai (al salu mara tou min al banat ta Barzillai ta Gilead wa kan lagibu be isim tomon). 62Umon fetisu le sejilat sulala tomon, lakin ma agder ligo umon, kida umon kan fasilu min al kahanut ze ma nedifin. 63Kida al hakim wori le umon umon lazim ma bi akul ayi zebiha al mukadas lakadi al kahin ma Urim wa Thummim/jar ta gura sedeku.64Al kuli mojumu adadum 42,360, 65ma limu ajial tomon wa kadimat tomon(delin kan 7,337) wa zukur wa inas tomon murenimin haikal(miten).66Hasasin tomon: 736. Mules tomon:245. 67Jimal tomon: 435. Hamir tomon: 6,720.68Zaman umon masa le al bet ta Yahwa fi Urselim, al kebir gudud gadam hadayat hurirada le abinu al bet. 69Umon wodi alahasab le makdira tomon le damu sokol: wahid-sityin alf gurush dahab, kamasa alf wazanat fida, wa miya jalabiat khahanut.70Kida al Khahana wa Lawien, al nas, al murenimin haikal wa hurasbab, wa delin ayanu le kidma fi al haikal tasakanu mudun tomon. Kulu al nas fi Israil kanu fi mudun tomon.

Chapter 3

1Huwo kan saba sahar bat al nas ta Israel rija wara le mudun tomon, zaman umon limu sawa ze wahid zol fi urselim. 2Jeshua welet ta Jozadak wa akwana tou al kahana, wa Zerubbbabel weled ta Shealtiel, wa akwana tou gamu fok wa abinu Mazba ta Allah ta Israil le gedim tekdimat mahruk ze huwo yau moktub fi al ganun ta Musa al rajul ta Allah.3Baad dak umon asisu al mazba fok hamila tou, leanu kof kan fogo umon ashan al nas ta al ard. Umon gedimu tekdimat mahruk le Yahwa fi sabah wa misa. 4Umon kaman ihtefis al Iktifal ta Sakan ze huwo yau moktub wa gedimu tekdimat mahruk yom bat yom al ahasab le al karar, ai wajib yomi fogo yom tou. 5Al ahasab motlub, hinak kan tekdimat mahruk yomiyan wa sahariyan mara wahid wa tekdimat le kulu al iktifalat kutu ta Yahwa, sawa ma kulu al tekdimat hurirada.6Umon bada le gedim tekdimat mahruk le Yahwa fi al awel yom ta al sahar saba, hata lo al haikal kan lisa ma abinu. 7Kida umon wodi fida le al umal ta hujar wa nas funun, wa umon wodi akil, mosrub, wa zet le al nas ta Sidon wa Tyre, kida umon biga bi jibu aksab cedar be bahar min Lebanon le Joppa, ze kalifu le umon be Cyrus, melik ta Persia.8Baad dak fi al sahar itnin ta al itnin senawat bat umon ja le al bet ta Allah fi Urselim, Zerubbabel weled ta Shealtiel, Jeshua welet ta Jozadak, al kahana al tanin, al Lawien, wa delin al ja min abudiya wara le Urselim bada al sokol. Umon wodi al Lawien isirin senawat fi umur wa kubar le ragibu al sokol ta al bet ta Yahwa. 9Jeshua wa awulad tao wa akwanu, wa Kadmiel wa awulad tou, al kan ajial ta Hodaviah), wa al awulad ta Henadad wa awulad tomon wa akwana-kulu min umon kan Lawien-damu sawa fi rigaba ta delin sakalin fogo bet ta Allah.10Al banayin kutu asas le al bet ta Yahwa. De biga sibu al kahana agder le wogif be gumasat tomon ma turumbetat, wa al Lawien, awulad ta Asaph, le sabihu Yahwa ma cymbals, bes ze ida ta Daud, melik ta Israel kan amiru. 11Umon gana ma tesbih wa tasukurat le Yahwa, ''Huwo yau kuwes! Ahat amana tou le Israil bi geni lelabad.'' Kulu al nas kore bara ma suraqh sedid ta farah fi tesbih ta Yahwa ashan al asas haikal kalas biga kutu.12Lakin ketir ta al kahana, Lawien, wa rais judud, delin al kan kubar wa kan aiynu al awel bet, zaman asas bet de kan kutu gidam uyuun tomon, kore shedid. Lakin ketir nas kan sarikin be farah ma moksut wa sort bahja. 13Ze netija, nas kan ma agder le ferigu al farah wa sort bahja min al sort ta nas bi kore, leanu al nas kan bi kore fok ma farah azim, wa al sort kan asmau min beyit sedid.

Chapter 4

1Hasa juzu adda ta Yahuzah wa Benjamin sima gali al nas al kan biga mihjar kan hasa bi abinu al haikal le Yahwa, al Allah ta Israel. 2Kida umon wajihu Zerubbbabel wa al ruus ta usar judud tomon. Umon kelim le umon, ''Kede nina abinu ma intum, le, ze intum, nina bi fetisu Allah takum wa kalas zabihu le huwo mini al ayom zaman Esarhaddon, melik ta Assur, jabu nina le makan de.''3Lakin Zerubbabel, Jeshua, wa al ruus ta usar judud tomon kelim, ''de yau ma intum, lakin nina al lazim bi abinu al bet ta Allah tanina, leanu de yau nina al bi abinu le Yahwa, al Allah ta Israel, bes ze melik Cyrus ta Persia amiru.''4Kida nas ta al ard amulu idenat Yahudiyin deyif; umon amulu al Yahudiuin kafu le abinu. 5Umon kaman wodi rosua le mustusarin le habitu kutat tomon. Umon amulu de fi zaman kulu ayom ta Cyrus wa fijua al hukum ta Darius melik ta Persia. 6Baad dak fi al bidaya ta hukum Ahasuerus umon katab al tuham dit al sukan ta Yahuzah wa Urselim.7Huwo kan zaman fi aysm ta Artaxerxes al Bishlam, Mithredath, Tabeel, wa suraka tomon katab le Artaxerxes. Al juwab kan moktub be Aramaic wa terjimu. 8Rehum al khaid wa Shimsahai al katib katab teriga de le Artaxerxes an Urselim.9Baad dak Rehum, Shimshai, wa suraka tomon, al kan guda wa muwazifin tanin fi al hakuma, al Farisien, rujal min Erech wa Babylon, wa al rujal min Susa(de yau, al Elamitien)-umon katab al juwab- 10wa umon kan limu be al nas al uzama wa kuat ta qabir Ashurbaipal le geni fi Samiria, kaman ma al bagin al kan fi al Wulaya Beid min Bahar.11De yau sura ta juwab al umon rasulu le Artaxerxzes: ''Kadamin taki, rujal ta al Wulaya Beid min Bahar, katifu de: 12Kede al melik aruf gali al Yahud al ruwa min itan kalas ja diid nina fi Urselim le abinu medina tamarut. Umon kalas kalasu hos wa amulu siyana ta asas.13Hasa kede melik arufu gali kan medina de yau abinu wa al heta yau kalasu, umon ma bi wodi ai usur wa daraib, lakin umon bi awugu al muluk.14Be taakit ashan nina kalas akalna mileh al gara, huwo biga ma munasib le nina le aiynu ai adam karama hasil le al melik. Huwo yau ashan ze de nina kalas bi kabiru al melik 15le bahisu sejila abuhat takum wa le arufu gali de yau medina al mutmerit al bi awugu muluk wa wulayat. Huwo kalas sabibu masakil ketir le al muluk wa wulayat. Huwo kan biga markas le tamarut mini bedriri sedid. Huwo kan le sabab de kan medina de demiru. 16Nina bi kabiru al melik gali kan medina de wa heta kalas abinu, biga inak ma bi kun haja fadulu le inta fi al Wulayat Beid min Bahar.''17Kida melik rasal bara al rad le Rehum wa Shimshai wa suraka tomon fi Samiria wa al tanin al umon fi al Wulaya Beid min Bahar: ''Kede salam geni le intum. 18Juwab al intum rasulu le ana kan kalas terjimu wa agrau le ana. 19Kida Ana amiru al tahagigat wa iktasifu gali fi ayom wara umon kan itmaradu wa merid did muluk.20Muluk Uzama kalas hakam ala Urselim wa kan indu guwa ala ai haja fi al Wulayat Beid min Bahar. Usur wa daraib kan dafau le umon. 21Hasa, amulu karar le rujal delin le wogifu wa ma bi abinu medina de lahadi Ana amulu karar. 22Keli intum kun harisn ma le jahilu de. Lee intum sibu tahadid zede le zidu wa sabab kasara aktar le masleh al mulkia?23Zaman karar melik Artaxerxes kan agarau gidam Rehum, Shimshia, wa suraka tomon, umon masa bara be sura le Urselim wa asuru al Yahud le wogifu abinu. 24Kida al sokol fogo al bet ta Allah fi Urselim wagaf lahadi al sena nimra itnin ta al hukum ta Darius melik ta Persia.

Chapter 5

1Baad dak Haggai al nebi wa Zechariah al nebi, jil ta Iddo, itnaba fi al isim ta al Allah ta Israil le al Yahud fi Yahuzah wa Urselim. 2Zerubbabel weled ta Shealtiel wa Jeshua welet ta Jozadak gam fok wa bada le abinu al bet ta Allah fi Urseim ma al ambia al asyidu umon.3Baad dak Tattenai al hakim ta al Wulaya Beid min Bahar, Shethar-Bozenai, wa suraka tou ja wa kelim le umon, ''Munu wodi le intum Karar le abinu bet de wa kalasu hetat delin?'' 4Umon kaman kelimu, ''Munu yau al asma ta al rujal al bi abinu mabna de?'' 5Lakin ena ta Allah kan fogo al shiyuk ta Yahudien wa adda tomon biga ma wogif umon. Umon kan bi istena le waraga le bi rasulu le al melik wa le karar le bi rijau le umon be kusus de.6De yau sura ta juwab ta Tattenai, hakim ta al Wulaya Beid min Bahar, wa Shethar-Bonzenai wa suraka tou fi al Wolaya Beid min Bahar, al umon rasal le Darius al melik. 7Umon rasal kabar, katibu de le Melik Darius, ''Kede kulu salam geni le inta.8Kede melik arufu gali nina ruwa le Yahudiya le bet ta al Allah azim. Huwo biga abinu ma hujar kubar wa kasabin kutu fi al hetat. Sokol de kalas biga amulu kulu wa bi ruwa gidam kuwes be idenat romon. 9Nina asalu al shiyuk, 'Munu wodi intum karar le abinu bet de wa hetat delin?' 10Nina kaman asalu umon asma tomon kida inta biga arufu isim ta ai rajil al gedimu umon.11Umon juwabu wa kelim, 'Nina yau kadamin ta al wahid al yau al Allah ta sama wa ard, wa nina yau abinu bet de al kan abinu senawat wara zaman al melik azim ta Israel abinu huwo wa kalasu.12Lakin, zaman judud ta nina zeilu al Allah ta sama, huwo wodi umon fogo al ida ta Nebuchadnezzar melik ta Babylonia, al Khaldien, al demiru bet de wa salu al nas fogo mihijar fi Babylonia. 13Lakin kaman, fi al awel sena zaman Cyrus kan melik ta Babylonia, Cyrus sadar karar le rijau abinu al bet ta Allah.14Melik Cyrus kaman rijau al dahab wa hajat fida tabi le al bet ta Allah al Nebuchadnezzar kan jabu min al haikal fi Urselim le al haikal fi Babilon. Huwo rijau umon le Sheshbazzar, ah huwo kan amulu hakim. 15Huwo kelim le huwo, ''Silu hajat delin. Ruwa wa kutu umon fi al haikal fi Urselim. Kede al bet ta Allah biga rijau abinu hinak.''16Baad dak Sheshbazzar de ja wa kutu al asas le bet ta Allah fi Urselim; wa huwo yau biga abinu, lakin yau lisa ma kalasu.'17Hasa kan huwo kwes le melik, kede huwo biga hagigu fi al bet ta al injazat fi Babilonia kan hukum min melik Cyrus mojud hinak le abinu bet ta Allah de fi Urselim. Biga kede al melik rasulu karar tou le nina.

Chapter 6

1Kida melik Darius amal karar, wa umon fetisu bet al indu mustanadat, mahal al ta kunuz, fi Babilonia. 2Fi al mudun al reisia ta Ecbatana fi Medina kitab kan ligo; de kan sejilat tou:3''Fi awel sena ta melik Cyrus, huwo sadar kara an al bet ta Allah fi Urselim: 'Kede al bet biga abinu ze makan le zebiha, kede asas tou biga kutu, kede fok tou geni sitin mitirat, wa urud tou sitin mitirat, 4ma talata sufuf ta hujar kubar wa saf ta loho jedid, wa kede al taman bi dafau be al bet melik. 5Hasa jibu wara al dahab wa hajat fida tabi le al bet ta Allah, al Nebuchadnezzar jabu le Babilonia min al haikal fi Urselim wa rasulu umon wara le haikal fi Urselim. Intum kede kutu umon fi al bet ta Allah.'6Hasa Tattenai, al hakim ta Wulaya Beid min Bahar, Shethar_Bozenai, wa suraka al fi al Wulaya Beid min Bahar, kelik beid! 7Sibu sokol ta bet ta Allah de barau. Hakim wa shyiuk ta Yahudin bi abinu bet ta Allah de fi makan dak.8Ana amiru gali intum lazim amulu zede le shiyuk ta Yahudin delin al abinu bet ta Allah de: Daam min daraib ta melik beid min Bahar biga bi istagdimu le dafa rujal delin ashan umon ma bi wogif sokol tomon. 9Ai haja al deiru-ujul, korfan, au dinan le tekdima mahruk le Allah ta sama, dura, mileh, mosrub, au zet al ahasab le al amur ta al kahana fi Urselim-wodi hajat delin le umon kulu yom bedun fasal. 10Amulu de kida umon bi jibu al tekdima le al Allah ta sama wa seli le ana, al melik, wa awulad tai.11Ana amiru gali kan ai wahid kalifu karar de, amut lazim bi agilau min bet tou atanu fogo. Bet tou lazim biga bi gilibu makan wasaka ashan galat de. 12Kede Allah al kalas sibu isim tou le geni hinak sagitu ai melik au nas al arfa ida wa kalifu karar de, au le demiru bet ta Allah de fi Urselim. Ana, Darius, yau wodi karar de. Kede huwo biga nafisu ma jidiya!''13Baad dak ashan le karar rasulu ma Darius al melik, Tattenai, wali ta Wilaya Beid min Bahar, wa Shethar_Bozenai wa suraka tou, amulu ai haja al melik Darius kan amiru. 14Kida al shiyuk ta Yahudin abinu wa naja terhet al dirasat ta Haggi al nebi wa Zechariah, al jil ta Iddo. Umon kalasu buniyan tomon al ahasab le al karar ta Allah ta Israel wa be al karar ta Cyrus, Darius, wa Artaxerxes al melik ta Persia. 15Al bet kan kalasu fogo al yom al talit ta al sahar ta Adar, fi al sita sena ta hukum melik Darius.16Nas Israelien, kahana, Lawien, wa al sujana ta al akirin iktefilu al dekdim ta bet ta Allah de ma farah. 17Umon gedimu miya teiran, miya korufan, wa Urbumiya dan le al dekdim ta al bet ta Allah. Itnasar galamayat abu rajil kan kaman gedimu ze tekdimat katia le kulu Israelien, wahid le ai gebila fi Israel. 18Umon kaman wasi kahana wa Lawien le sokol al gesimu le al kidma ta Allah fi Uselim, ze huwo kan moktub fi al kitab ta Musa.19Kida delin al kan lisa fi mihjar iktefilu al Paska fi al yom arbatasar ta al sahar. 20Al kahana wa Lawien kulu tahiru nufus tomon wa dabahu al zabihat Pussha le kulu al kan lisa fi mihjar, kulu ma nefsa tomon.21Nas Israilien al akal juzu ta al laham Paska yau delin al kan rija min mihjar wa kalas asilu nufus tomon min al adam nadafa ta al nas ta al ard wa fetisu Yahwa, al Allah ta Israel. 22Umon e malian farah iktefilu al Iktifal ta esh al Ma indu kemira le saba ayam, leanu Yahwa kalas jibu le umon al farah wa gilibu gelba ta melik ta Assur le gowi idenat tomon fi al sokol ta bet tou, al bet ta Allah ta Israel.

Chapter 7

1Hasa baad de, zaman al hukum ta Artaxerxes melik ta Persia, Azra ja fok min Babilon. Judud ta Azra umon Seraiah, Azariah, Hilkiah, 2Shallum, Zadok, Ahitub, 3Amariah, Azariah, Meraioth, 4Zerahiah, Uzzi, Bukki, 5Abishua, Phinehas, Eleazar, al kan weled ta Haron reis kahana.6Azra ja fok min Babilonia wa huwo kan khabir katib fi al ganun ta Musa al Yahwa, al Allah ta Israel, kan wodi. Al melik wodi huwo ai haja huwo asalu talama al ida ta Yahwa kan ma huwo. 7Juzu ta al ajial ta Israel wa al kahana, Lawien, muranimin haikal, hurasbab, wa delin wozifu le kidma fi al haikal kaman masa fok le Urselim fi al saba sena ta melik Artaxerxes.8Huwo wosulu fi Urselim fi al kamsa sahar ta al nefsu sena. 9Huwo sibu Babilonia fi al awel yom ta al awel sahar. Huwo kan fi awel yom ta al sahar kamsa al huwo wosulu fi Urselim, hata kan ida al kwes ta Allah kan ma huwo. 10Azra kan asisu gelba tou le dirasa, silu bara, wa derisu al faraid wa kararat ta al ganun ta Yahwa.11De kan al karar al melik Artaxerxes wodi le Ezra al kahin wa kutab ta wasayat ta Yahwa wa farait le Israel: 12''Melik ta muluk Artaxerxes, le al kahin Ezra, kutab ta al ganun ta Allah ta sama: 13Ana bi amiru gali ai wahid min Israel fi mamlaka tai kaman ma kahana tomon wa lawien al deru ruwa le Urselim, bi ruwa ma inta.14Ana, al melik, wa saba mustusarin tai, rasulu intum kulu bara le jamau malumat be kusus Yahuzah wa Urselim al ahasab le ganun ta Allah, al fi iden takum. 15Kede intum jibu al fida wa dahab al umon kalas gedimu majani le al Allah ta Israel, huwo al yau bi geni fi Urselim. 16Majani wodi kulu al fida wa dahab al kulu ta Babilonia kan wodi kaman ma sunu yau majani gedimu be al nas wa al kahana le bet ta Allah fi Urselim.17Wa kida istakdim gurush de ashan isteri tor, dinan wa korufan, wa dura wa tekdimat mosurub. Gedim umon fogo al mazba al yau fi al bet ta Allah takum fi Urselim. 18Amulu kaman ma al fida tanin wa dahab ai sunu al yau kwes le intum wa akwana takum, al Allah takum bi rudu.19Kutu al hajat al kan wodi majani le intum gidam huwo le kidma ta al bet ta Allah takum fi Urselim. 20Ai haja tani al yau deiru le al bet ta Allah takum al intum talabu, silu taman tou min kazina tai.21Ana, melik Artaxerxes, amulu karar le kulu al umana fi al Wulayat Beyit al Bahar, gali ai haja al Ezra asalu min intum kede wodi be kamil, 22lakadi mia gramat ta fida, mia sawal ta dura, miya jaradil ta mosrubat, mia safiyat ta zet, kaman mileh bedun hudud. 23Ai haja al ja min al karar ta Allah ta sama, amulu huwo ma tekris le bet tou. Leanu le biga zalat tou bi ja fogo al momlaka al tai wa awulad tai?24Nina bi wori le intum beinu intum kede ma asuru ai daraib fogo ai min al kahana, lawien, fananin, hurasbab, au fogo al nas bi amulu al kidma ta al haikal wa kudam ta al bet ta Allah de.25Ezra, ma al hikma al Allah kan wodi le inta , inta lazim iktar guda wa salatin le hukumu kulu al nas fi al Wulayat Beid min Bahar, wa le kadimu kulu al aruf al gawanin ta Allah takum. 26Agibu ai wahid al ma bi tii ganun ta Allah kamil au ganun al melik, kan be mutu, turuju, karabu ta hajat tomon, au sijin.27Sabihu Yahwa, Allah ta judud tanina, al kutu kulu de fi juwa gelba ta al melik le temjid al bet ta Yahwa fi Urselim, 28wa al jibu tifagia ta amana le ana gidam al melik, mustusarin tou, wa kulu muwazifin tou aguwia. Ana kalas biga gowi be al ida ta Yahwa Allah tai, wa Ana limu kidat min Israel le ruwa ma ana.

Chapter 8

1Delin yau al kiadat usar ta judud tomon al sibu Babilonia ma ana zaman al hukum ta melik Artaxerxes. 2Ta ajial ta Phiehas, Gershom. Ta ajial ta Ithamar, Danial. Ta ajial ta Daud, Hattush. 3Ta ajial ta Shecaniah, al kan min ajial ta Parosh, Zechariah, wa ma huwo hinak kan 150 rujal sejilu fi sejla ta kalfia tou.4Ta ajial ta Pahath-Moab, Eliehoenai welet ta Zerahiah wa ma huwo kan miten rujal. 5Ta ajial ta Zattu, Ben Jahaziel wa ma huwo kan tultumia rujal. 6Ta ajial ta Adin, Ebed welet ta Jonathan wa ma huwo kan sejilu kamsin rujal. 7Ta ajial ta Elam, Jeshaiah welet ta Athaliah wa ma huwo kan sejilu sebeyin rujal.8Ta ajial ta Shephatiah, Zebasiah weled ta Michael wa mah huwo kan sejilu tamanin rujal. 9Ta ajial ta Joab , Obadiah weled ta Jehiel wa ma huwo kan sejilu 218 rujal. 10Ta ajial ta Bani, Shelomith welet ta Josiphiah wa ma huwo kan sejilu 160 rujal. 11Ta ajial ta Bebai, Zechariah weled ta Bebai wa ma huwo kan sejilu tamania-isrin rujal.12Ta ajial ta Azgad, Johanan weled ta Hakkatan wa ma huwo kan sejilu 110 rujal. 13Delin ta ajial ta Adonikam ja wara. Delin kan asma tomon: Eliphelet, Jeuel, wa Shemaiah wa ma umon ja sitin rujal. 14Ta ajial ta Bigvai, Uthai wa Zaccur wa ma huwo kan sejilu sebeyin rujal.15Ana limu al musafirin fi al kana al masin le Ahava, wa nina jamau inak talata ayom. Ana tamamu al nas wa kahana, lakin ma agder ligo ayi ajial ta Lawi inak. 16Kida Ana rasal le Eliezer, Ariel, Shemaiah, Elnathan, Jarib, wa Elnathan wa Nathan, Zechariah, wa Meshullam-al kan kait-wa le Joiarib wa Elnathan-al kan mualimin.17Kaman Ana rasalu umon le Iddo, al khaid fi Kasiphia. Ana wori le umon sunu le kelim le Iddo wa ahal tou, kudam al haikal bi geni fi Kasiphia, de yau, le rasulu le nina kudam le al bet ta Allah.18Kida umon rasal le nina be ida al kwes ta Allah rajil ismu Sherebiah, zol hakim. Huwo kan min jil ta Mahil welet ta Levi weled ta Israel. Huwo ja ma tamantasar awulad wa akwana. 19Ma huwo ja Hashabiah. Hinak kaman kan Jeshaiah, wahid ta al ajial ta Merari, ma akwana tou wa awulad tou, isirin rujal kulu. 20Ta delin wodi le kidma fi al haikal, al Daud wa muozifin tou wodi le kadimu al Lawien: 220, kulu wahid be isim wodi sokol.21Baad dak Ana alinu siyam fi al Ahava Kanal le nezilu nufustanina gidam Allah, le fetisu sika al adil min huwo le nina, sukerin ta nina, wa kulu mumtalakat tanina. 22Ana kan kajlan le asalu al melik le al jesh au rujal husan le hafisu nina did ada fogo al sika, talama nina kalas kelim le al melik, 'Al ida ta Allah tanina yau fogo kulu al fetisu huwo le kwes, lakin guwa tou wa gadab yau fogo kulu al nesitu huwo.' 23Biga nina samu wa fetisu Allah an de, wa nina kore le huwo.24Baad dak Ana iktaru rujal min al muazifin kahanut: Sherebiah, Hashabiah, wa asara ta akwana tomon. 25Ana wozinu bara le umon fida, dahab, wa al hajat wa tekdimat le al bet ta Allah al melik, mustusarin tou wa muwazifin, wa kulu Israel kalas gedimu majani.26Kida Ana wozinu fogo ida tomon 650 guramat ta fida, miya guramat ta hajat fida, miya guramat ta dahab, 27isirin aduwat al kan sawa kaman bekima ta alf dariks, wa itnin burunziat nedifu-kwes maunat gali/mukayem ze dahab.28Baad dak Ana kelim le umon, ''Intum kalas kerisu le Yahwa, wa hajat delin kaman, wa fida wa dahab al tekdimat hurrida le Yahwa, al Allah ta judud takum. 29Harisu fogo umon wa hafisu umon lakadi intum wozinu umon bara gidam al muwazifin kahanut, Lawien, wa kiadat ta usar ta Israel fi Urselim fi al guraf ta al bet ta Allah.'' 30Al kahana wa al Lawien gabilu al fida al wozin, dahab, wa al hajat ashan biga le silu umon le Urselim, le al bet ta Allah ta nina.31Nina ruwa bara min al Ahava Kanal fi al yom itnasar ta sahar wahid le mamuria le Urselim. Al ida ta Allah ta nina kan fogo nina; huwo hafisu nina min ida ta adu wa al delin al deiru le keminu le nina fogo al sika. 32Kida nina dakalu Urselim wa geni hinak le talata ayam.33Baad dak fi al yom nimra arba al fida, dahab, wa hajat kan wozinu bara fi al bet ta Allah, fogo al ida ta Meremoth weled ta Uriah al kahin. Ma huwo kan Eleazar weled ta Phinehas, Jozabad weled ta Jeshua, wa Noadiah weled ta Binnui al Lawi. 34Al adad wa wozin ta kuluhajat kan hadidu. Kulu al wozin kan moktub tehet fi zaman dak.35Delin al rija wara min al abudiya, al nas ta mihijar, gedimu tekdimat mahruk le Allah ta Israel: itnasar teyran le kulu al Israelien, sita-tisyin korufan, saba-sebyin dinan, wa itnasar galamayat abu rajil ze tekdimat katiya. Kulu kan tekdima mahruk le Yahwa. 36Biga umon wodi al karar melik le muwazifin kubar ta melik wa al hukam fi Wilaya Beid min Bahar, wa umon saidu nas wa bet ta Allah.

Chapter 9

1Zaman hajat delin kan amulu, al muazifin wajihu ana wa kelim, ''Al nas ta Israil, al kahana, wa al Lawien lisa ma fasilu nufus tomon min nas ta al aradi tanin wa sokol batal tomon: Kanaanien, Hittien, Perizzien, Jebusien, Ammonien, Moabien, Masirien, wa Amorien. 2Leanu umon kalas salu juzu ta banat tomon wa awulad, wa kalas lakabatu al nas kudusin ma al nas ta aradi tanin, wa al muwazifin wa kiadat kalas biga awel fi adam amana de.''3Zaman Ana asuma zede, Ana seretu gumasat tai wa jelebia wa juru sar bara min ras tai, wa Ana geni tehet, moksur. 4Kulu delin al bi rogus fi kalamat ta Allah ta Israel an adam amana de limu le ana ze am Ana kan geni fadia lahadi al tekdimat ta misah.5Lakin fi tekdimat ta misa Ana gum min makan tai ta ihana be gumasat tai mosurut wa jalabia, wa raka tehet wa midu idenat tai le Yahwa Allah tai. 6Ana kelimu, ''Allah tai, Ana kajlan wa fadiya ashan arfa wusa tai le inta, leanu batal ta nina biga arfa be fok ras tanina, wa galat tanina raba le samawat.7Min ayam ta judud ta nina lahadi hasa nina lisa bi geni fi zam kebir. Fi galtat ta nina, wa muluk, wa khahana ta nina kan wodi fi al ida ta muluk ta dunia de, le sef, le abudiya, wa le karaba wa fadiya fi wusa, ze nina yau alela.8Lisa hasa le zaman guser, rahma min Yahwa Allah ta nina kalas ja le sibu nina besitin fadulu hai wa le wodi nina makan dusu kura fi makan tou kudu. De kan le Allah ta nina le fatau uyun ta nina wa le wodi nina raha suker fi abudiya ta nina. 9Leanu nina biga abit, lakin Allah ta nina kan ma nesitu nina lakin kalas midu tifagia ta amana le nina. Huwo kan amulu de fi gidam ta melik ta Persia ashan le wodi nina guwa jedid, kida nina bi agder rijau abinu bet ta Allah ta nina wa arfau min damar tou. Huwo amal de ashan gali huwo biga wodi nina hos ta himaya fi Yahuzah wa Urselim.10Lakin hasa, Allah ta nina, sunu biga nina bi kelim baad de? Nina kalas nesitu awamir taki, 11al awamir al inta wodi le kadamin taki al ambiya, zaman inta kelimu, ''Ard de al intum bi dakalu ashan meliku huwo ma ard al nedif. Huwo biga waskan be nas ta al ard ma batal tomon. Umon kalas malau huwo min wahid akir le al tani ma adam nadafa tomon. 12Kida hasa, kede intum ma wodi banat le awulat tomom; mata kun silu banat tomon le awulat takum, wa intum kede ma fetisu salam mustemir tomon wa geni kwes, kida gali intum bi kun gowi wa akulu keirat ta ard, kida intum bi sibu iyal takum ashan meliku huwo le kulu zaman.13Lisa baad ai haja al ja fogo nina le amail ta nina al batal wa galat tanina kebir-mini inta, Allah ta nina, kan bi abusu wara sunu galtat ta nina bi istehik wa sibu nina hai- 14kede nina tanimara kasuru awamir taki wa amulu zawaj mulakabat ma nas mokruhin delin? Inta ma bi kun zalan wa katulu nina ashan kede hinak ma bi kun wele wahid bi sibu, mafi wahid bi tefes?15Yahwa, Allah ta Israel, inta yau bar, leanu nina kalas fadulu bes besit fi yom de. Aiynu! Nina yau ini gidam taki be galat ta nina, leanu mafi wahid ini al bi agder wogif gidam inta ashan kalam de.

Chapter 10

1Ze Ezra seli wa ikterif, huwo kore wa jada nefsa tou tehet gidam al bet ta Allah. Al jama kebir ta rujal Israelien, nusuwan wa iyal limu le huwo, leanu al nas kan bi kore shedid. 2Shekaniah weled ta Jehiel ta al ajial ta Elam kelim le Ezra, ''Nina kalas biga ma umana le Allah ta nina wa kalas jouzu nusuwan ajnabiat min nas ta aradi tanin. Lakin be ragmi ta de, lisa raja fi le Israel.3Hasa kede nina amulu tifagia ma Allah ta nina ma rasulu bara kulu al nusuwan wa iyal tomon alahasab le towojihat wa faraid ta Allah ta nina, wa kede huwo biga amulu alahasab le al ganun. 4Gum, leanu haja de yau le inta ashan nefisu, wa nina yau ma inta. Kun gowi wa amulu zede.''5Ezra bada gam wa amulu muwazifin al khahana, al Lawien, wa kulu Israel wadu le amulu fi sika de. Kida umon kulu salu halifa shedid. 6Biga Ezra gam min gidam al bet ta Allah wa masa le al guraf ta Jehohanan weled ta Eliashib. Huwo kan ma akulu ayi ess au sirib ayi moyo, mini huwo kan haznan bekusus al adam amana ta delin al kan biga fi abudiya.7Kida umon rasal kelima fi Yahuzah wa Urselim le kulu al nas al rija wara min mihjar le limu fi Urselim. 8Ai wahid al biga ma ja fi talata ayom alahasab le towojihat min al muwazifin wa shiyuk bi sadiru kulu al momtakat tou wa kaman bi fasilu min al jama kebir ta al nas al kan rija wara min mihjar.9Kida kulu rujal ta Yahuzah wa Benjamin jamao fi Urselim fi talata ayom. Huwo kan al sahar tisa wa al yom isirin ta sahar. Kulu al nas geni fi al midan gidam al bet ta Allah, kayifin ashan be sabab haja de wa ashan al amtar. 10Ezra al khahin gam wa kelimu, ''Intum be nefsa takum kalas irtakibu muamara. Intum aisin ma nusuwan ajanib be kida le zidu galat ta Israel.11Lakin hasa wodi shukur le Allah, Allah ta judud takum, wa amulu irada tou. Fasilu min al nas ta al ard wa min al nusuan ajanib.''12Kulu jama juwabu be sot shedid, ''Nina bi amulu ze inta kalas kelimu. 13Talama, hinak kan nas ketir, wa huwo kan al zaman mator. Nina kalas ma indi guwa le wogif be bara, wa de yau ma bes sokol ta wahid au itnin ayam, talama nina kalas amulu galat shedid fi hala de.14Baad de kede muwazifin ta nina mesilu kulu jama. Kede kulu delin kalas al rudu nusuwan ajnabiat le geni fi mudun ta ta nina ja fi al zaman al bi kutu ma shiyuk medina wa guda medina lahadi al zalan shedid ta Allah ta nina ruwa bara min nina.'' 15Jonathan weled ta Asahel wa Jahzeiah weled ta Tikvah aridu de, wa Meshullam wa Shabbathai al Lawi diffa umon.16Kida nas al rija min mihjar amulu zede. Ezra al khahin iktaru rujal, al shiyuk fi usar ta judud tomon wa biyut-kulu min umon be isim, wa umon biga aiynu fogo gediya de fi al yom wahid ta sahar asara. 17Fi al awel yom ta awel sahar umon kan kalasu iktasifu yatu rujal kan gaidin ma nusuwan ajnabiat.18Fi nus al ajial ta al khahana hinak kan fi delin al kan gaidin ma nusuwan ajnabiat. Wasat al ajial ta Jeshua weled ta Jozadak wa akwana tou hinak kan Maaseiah, Eliezer, Jarib, wa Gedaliah. 19Kida umon fekir ashan rasulu nusuwan tomon bara. Talama umon biga muznibin, umon gedimu koruf min al zeriba le galat tomon.20Wasat al ajial ta Immer: Hanani wa Zebadiah. 21Wasat al ajial ta Harim: Maaseiah, Elijah, Shemaiah, Jehiel, wa Uzziah. 22Wasat al ajial ta Pashhur: Elioenai, Maaseiah, Ishmael, Nethanel, Jozabad, wa Elasah.23Wasat al Lawien: Jozabad, Shimei, Kelaiah-de yau, Kelita, Pethahiah, Yahuzah, wa Eliezer. 24Wasat al murenimin: Elisahib. Wasat al hurasbab: Shallum, Telem, wa Uri. 25Wasat al Israilen al bagin-wasat al ajial ta Parosh: Ramiah, Izziah, Malkijah, Mijamin, Eleazar, Malkijah, wa Benaiah.26Wasat al ajial ta Elam: Mattaniah, Zechariah, Jehiel, Abdi, Jeremoth, wa Elijah. 27Wasat al ajial ta Zattu: Elionai, Eliashib, Mattaniah, Jeremoth, Zabad, wa Azia. 28Wasat al ajial ta Bebai: Jehohanan, Hananiah, Zabbai, wa Athlai. 29Wasat al ajial ta Bani: Meshullam, Malluk, Adaiah, Jashub, wa Sheal Jeremoth.30Wasat al ajial ta Pahath-Moab: Adna, Kelal, Benaiah, Maaseiah, Mattaniah, Bezalel, Binnui, wa Manasseh. 31Wasat al ajial ta Harim: Eliezer, Ishijah, Malkijah, Shemaiah, Shimeon, 32Benjamin, Malluk, wa Shemariah.33Wasat al ajial ta Hashum: Mattenai, Mattattah, Zabad, Eliphelet, Jeremai, Manasseh, wa Shimei. 34Wasat al ajial ta Bani: Maadai, Amram, Uel, 35Benaiah, Bedeiah, Keluhi, 36Vaniah, Meremoth, Eliashib,37Mattaniah, Mattenai, wa Jaasu. 38Wasat al ajila ta Binnui: Shimei, 39Shelemiah, Nathan, Addaiah, 40Maknadebai, Shashai, Sharai41Azarel, Shelemiah, Shemariah, 42Shallum, Amariah, wa Joseph. 43Wasat al ajial ta Nebo: Jeiel, Mattithiah, Zabad, Zebina, Jaddai, Joel, wa Benaiah. 44Kulu ta delin kan salu nusuwan ajnabiat wa indum iyal ma juzu minum.

Nehemiah

Chapter 1

1Al kelimat ta Nehemiah welet ta Hakaliah: Hasa uwo hasal fi al sahar ta Kislev, fi al isirin sena, ze Ana kan fi al himaya ta Susa, 2gali wahid ta akuwana tai, Hanani, ja ma juzu nas min Yahuza, wa Ana asalu umon an al Yahud al kan tefest, al bagi ta al Yahudien al kan inak, wa an Arselim.3Umon kelim le ana, ''Delin fi al wulaya al fadulu fi al abodia umon fi taab sedid wa fadia ashan al heta ta Arselim kan biga kasuru fadi, wa abuab tao kalas biga haragu be nar.''4Ze guwam ze Ana asma kalamat delin, Ana geni tehet wa kore, wa le ayom Ana istemir be huzun wa siam wa salawat gidam al Allah ta sama. 5Biga Ana kelim, ''Ita yau Yahuah, Allah ta sama, al Allah al yau azim wa ajib, al hafisu al ahat wa muhaba tao gowi sedid ma delin al hibu uwo wa hafisu wasayat tao.6Asma le salawat tai wa fata uyuun taki, kida ita kede asma le salawat ta kadam taki al Ana hasa seli gidam taki nahar wa bilel le nas ta Israil kadamin taki. Ana bi ikterif al katiat ta al nas ta Israil, al yau nina kalas aktau dit ita. Kulumin Ana wa bet ta abu tai kalas aktau. 7Nina kalas amulu batal sedid dit ita, wa nina biga ma hafisu al wosayat, al faraid, wa al gawanin ita amiru kadam taki Musa.8Malis zekiru fi fikra al kelima ita amiru kadam taki Musa , 'Kan itakum amulu beadamamana Ana bi setetu itakum wasat al umam, 9lakin kan itakum rija le ana wa tabi wasayat tai wa amulu umon, hata nas takum kalas setetu tehet sama al abaad, Ana bi limu umon min inak wa jibu umon le makan dak al Ana kalas iktaru le amulu isism tai fadulu.'10Hasa umon yau kadamain taki wa nas taki, al ita kalas ankisu be guwa azim taki wa be iden taki gowi. 11Yahuah, Ana bi asalu ita, asma hasa le al salawat ta kadam taki wa le al salawat ta kadamin taki al moksutin le karamat isism taki. Hasa wodi najah le kadam taki alela, wa wodi le uwo rahma fi al nazar ta rajil de.'' Ana kadimu ze arfakubaya le al melik.

Chapter 2

1Fi al sahar ta Nisan, fi al isirin sena ta Artaxerxes al melik, uwo iktar mosrub, wa Ana salu al mosrub wa wodi uwo le al melik. Hasa Ana kan ma hasal geni haznan fi gidam tao. 2Lakin al melik kelim le ana, ''Le usa taki biga hasnan kida? Ita ma bi beyinu le biga ayan. De lazim haznan ta gelib.'' Biga Ana tala kuaf sedid kalis.3Ana kelim le al melik, ''Kede al melik geni lelabad! Le biga usa tai ma bi geni hazin? Al medina, al makan turubat ta abuhat tai, biga fi damar, wa abuab tao kalas biga demiru be nar.''4Biga al melik kelim le ana, ''Sunu ita deyiru ana bi amulu?'' Kida Ana salet le al Allah ta sama. 5Ana juabu le al melik, ''Kan uwo biga kuwes le al melik, wa kan kadam taki kan amulu kuwes fi nazar taki, ita bi rasulu ana le Yahuzah, le al medina ta turubat ta abuhat tai, ashan Ana biga birija abinu uwo.'' 6Al melik juabu le ana (wa al melka kan kaman bigeni jambu uwo), ''Fetera godur sunu ita biga bikun bara wa miten biga ita birija?'' Al melik kan moksut le rasulu ana zaman Ana wodi le uwo al ayom.7Biga Ana kelim le al melik, ''Kan uwo kuwes le melik, kede awurak biga wodi le ana le al hukam fi al Wulayat Beyit al Bahar kida gali umon kede asam le ana le rua abri manatic tomon fogo sika tai le Yahuzah. 8Kede kaman waraga bikun le Asaph inak al haris ta gabat al melik, kida gali uwo biagder wodi le ana loho le amulu madada le al abuab ta al himaya gerib le al haikal, wa le al heta ta al medina, wa le al bet al Ana bi rua geni fogo.'' Kida ashan al ida kuwes ta Allah kan fogo ana, al melik wodi le ana talabat tai.9Ana ja le al hukam fi al Wulayat Beyit al Bahar wa wodi le umon awurak ta melik. Hasa al melik kalas rasal ma ana dubad ta al jess wa rujalhasasin. 10Zaman kadam ta Sanballat al Horonie wa Tobiah al Ammonie sima de, umon kan ma moksutin kalis gali wahidtani kan ja al yau bi fetisu le sayidu al nas ta Israil.11Kida Ana ja le Arselim wa kan inak talata ayom. 12Ana gum fi al lele, Ana wa al rujal besid ma ana. Ana kan ma wori le ayiwahid sunu Allah tai kalas kutu fijua gelba tai le amulu le Arselim. Inak kan mafi haiwan ma ana, bara min al wahid kan Ana bi sugu.13Ana mased bara be lel be Bab al Wadi, letija al Bir ta Saalab wa le al Bab Wasak, wa murur/ayinu al asuar ta Arselim, al kalas biga moksur fadi, wa al bab kasab kan demiru be nar. 14Biga Ana rua fok le al Bab mamba/masdar wa al Sibaha ta melik. Al makan kan regeg kalis le al haiwan Ana bi sugu le dakalu jua.15Kida Ana rua fok lel dak be al wadi wa ayinu al heta, wa Ana rija wara wa dakalu be al Bab Wadi, wa kida rija. 16Al hukam kan ma aruf wen Ana mased au sunu Ana amulu, wa Ana kan lisa ma kabiru la Yahudien, wele al kahana, wele al kubara, wele a; hukam, wele al bagin al amulu al sokol.17Ana kelim le umon, ''Itakum ayinu al mukila nina kalas fogo, kef Arselim biga fi damar wa abuab tao kalas biga demiru be nar. Halumu/Taal takum, kede nina rijaabinu al heta ta Arselim, kida nina biga ma bikun fi fadiya.'' 18Ana wori le umon gali iden kuwes ta Allah tai kan fogo ana wa kaman an al kelimat ta melik al uwo kan wonusu le ana. Umon kelim, ''Kede nina gum fok wa abinu.'' Kida umon gowi idenat tomon le al sokol kuwes.19Lakin zaman Sanballat al Horonie, wa kadamTobiah al Ammonie, wa Geshem al Arabi sima an uwo, umon hagiru wa alisu nina, wa umon kelim, ''Sunu yau itakum bi amulu? Itakum biga bi merid dit al melik?'' 20Biga Ana juabu umon, ''Al Allah ta sama bi wodi le nina naja. Nina yau kadamin tao wa nina bi gum wa abinu. Lakin itakum ma indu nisba, wele hak, wa kalfia tarikia fi Arselim.''

Chapter 3

1Biga Eliashib al rais kahana gam fok ma akuwana tao kahana, wa umon abinu Bab Korfan. Umon kerisu uwo wa kutu abuab tao fi makan. Umon kerisu uwo ze abaad ze al buruj ta al miya wa ze abaad ze al Buruj ta Hanael. 2Gerib le uwo al rujal ta Jericho/Ariha istakal, wa gerib le umon Zaccur welet ta Imri istakal.3Al awulat ta Hassenaah abinu al Bab Samak. Umon amulu madadad le uwo, wa kutu abuab tao, giflat tao, wa hadait tao. 4Meremoth amulu siyana fi al juzu tani. Uwo yau al welet ta Uriah welet ta Hakkoz. Gerib le umon Meshullam amulu siyana. Uwo yau al welet ta Berechiah welet ta Meshezabel. Gerib le umon Zadok amulu siyana. Uwo yau al welet ta Baana. 5Gerib le umon al Tekoites amulu siyana, lakin kiadad tomon aba le amulu al sokol kelimu be musirifin tomon.6Joiada welet ta Paseah wa Meshullam welet ta Besodeiah amulu siyana al Bab Gedim. Umon amulu madadad le uwo, wa kutu abuab, gifilat tao, wa hadait tao. 7Gerib le umon Melatiah al Gibeonie wa Jadon al Meronothie, umon kan rujal min Gibeon wa Mizpah, amulu siyana fogo al juzu wen al hakim ta al Wulaya Beyit al Bahar bi geni.8Gerib le uwo Uzziel welet ta Harhaiah, wahid ta al sokoldahab, amulu siyana, wa gerib le uwo kan Hananiah, al bi sala ariyah. Umon rijaabinu Arselim ze abaad ze al Heta Wase. 9Gerib le umon Rephaiah welet ta Hur amulu siyana. Uwo kan al dabit idari kebir ta nus al mahaliya ta Arselim. 10Gerib le umon Jedaiah welet ta Harumaph amulu siyana gerib le bet tao. Gerib le uwo Hattush welet ta Hashabneiah amulu siyana.11Malkijah welet ta Harim wa Hasshub welet ta Pahath-Moab amulu siyana fogo taraf tani sawa ma al Buruj ta al Furun. 12Gerib le umon Shallum welet ta Hallohesh, al kait ta nus al mahaliya ta Arselim, amulu siyana, sawa ma banat tao.13Hanun wa al sukan ta Zanoah amulu siyana al Bab Wadi. Umon rijaabinu uwo wa kutu abuab tao, gifilat tao wa hadait tao. Umon amulu siyana fi alfi mitirat ze abaad ze al Bab Wasak.14Malkijah welet ta Recab, al mosul ta al mahaliya ta Beth Hakkerem, amulu siyana le al Bab Wasak. Uwo abinu uwo wa kutu abuab tao, gifilat wa hadayit tao. 15Shallun welet ta Kol-Hozeh, al mosul ta al mahaliya ta Mizpah, rija-abinu al Bab Masdar/Mamba. Uwo abinu uwo, wa kutu gifla fogo uwo wa kutu abuab tao, giflat,wa hadayit tao. Uwo kaman rija-abinu al heta ta al Bir ta Siloam be ginenat al melik, ze beyit ze al gidam sutu tehet min al medina ta Daud.16Nehemiah welet ta Azbuk, al mosul ta nua al mahaliya ta Beth Zur, amulu siyana le al makan hawuli min al turubat ta Daud, le al bir- amulu ma zol, wa le al bet ta al rujal azim. 17Baat uwo al Lawien amulu siyana, kamanfogo Rehum welet ta Bani wa gerib le uwo, Hashabiah, al mosul ta nus al mahaliya ta Keilah, le mahaliya tao.18Baat uwo rujalbelet tomon amulu siyana, kamanfogo Binnui welet ta Henadad, al mosul ta nus al mahaliya ta Keilah. 19Gerib le uwo, Ezra welet ta Jeshua, al mosul ta Mizpah, amulu siyana fi tija tani al gidam le al korokon fi al rokon al heta.20Baat uwo Baruch welet ta Zabbai bejidiya amulu siyana fogo tija tani, min al rokon ta al heta le al bab ta al bet ta Eliashib al rais kahana. 21Baat uwo Meremoth welet ta Uriah welet ta Hakkoz amulu siyana tija tani, min al bab ta al bet ta Eliashib le al nihaya ta al bet ta Eliashib.22Jabu uwo al kahana, al rujal min al mantika hawuli Arselim, amulu siyana. 23Bat umon Benjamin wa Hasshub salau gidam biut tomon. Bat umon Azariah welet ta Maaseiah welet ta Ananiah salau gerib le bet tao. 24Bat uwo Binnui welet ta Henadad salau juzu tani, min al bet ta Azariah le al zawiya ta heta.25Palal welet ta Uzai amulu siyana fogo gidam al rokon ta al heta wa al buruj al be fok min al bet ta al melik fi al makan ta al huras. Baat uwo Pedaiah welet ta Parosh amulu siyana. 26Hasa kudam al haikal bi geni fi Ophel/Gasur amulu siyana le al nukta aks al Bab Mayo fok al sherik wa al atuwal buruj. 27Baat uwo al Tekoites amulu siyana tija tani al kan aks al buruj azim ze abaat ze al heta ta Ophel/Gasur.28Al kahana amulu siyanat be fok al Bab Husan, kulu wahid aks/be gidam bet tao. 29Baat umon Zadok welet ta Immer amulu siyana fi al tija gidam bet tao. Biga baat uwo Shemaiah welet ta Shecaniah, al haris ta al bab sherik, amulu siyana. 30Baat uwo Hananiah welet ta Shelemiah, wa Hanun al welet nimra sita ta Zalaph, amulu siyana tija tani. Baat uwo Meshullam welet ta Berechiah amulu siyana gidam diwanat/mahalat ta geni tao.31Baat uwo Melkijah, wahid min al sakalin fi dahab, amulu siyana le al bet ta kudam al haikal wa al tujar al kan be gidam al Bab Mugabalat wa al dawawin ta geni al be fok fogo al rokon. 32Al nas sakalin fi dahab wa al tujar amulu siyanat finus al diwan be fok ta al rokon wa al Bab Korufan.

Chapter 4

1Hasa zaman Sanballat sima nina bi abinu al heta, biga haragu fijua uwo, wa uwo kan furu be zalan, wa uwo alisu/hagiru al Yahudien. Fi 2al gidam ta akuwana tao wa al jess ta Samiria, uwo kelim, ''Sunu yau Yahudien tabanin delin bi amulu? Umon bi agder rijau al medina de le nefsatomon? Hal umon bi gedim zebihat? Hal umon bi kalasu al sokol fi yom? Hal umon bi jibu hujar le haya min al komat/gondurat ta kusa baat umon kan haragu? 3Tobiah al Ammonie kan ma uwo, wa uwo kelim, ''Kan bes al saalab arkab fok fogo sunu umon kalas abinu, uwo bi kasuru tehet heta hujar tomon de!''4Asma, Allah tanina, lianu nina kalas alisu. Rijau wara asuwat tomon fogo ruus nefsa tomon wa wodi umon kede nyakamuagilau bara fi al art al umon bi kun masajin. 5Ma ta kati ala zunub tomon wa ma ta masa katiya tomon min gidam taki, lianu umon kalas amulu al banayin biga zalan. 6Kida nina abinu al heta wa kulu al heta kan limu sawa le nus tul tao, lianu al nas indu ragba/niya le sokol.7Lakin zaman Sanballat, Tobiah, al Arabi, al Ammonie, wa al Ashdodie sima gali al sokol ta siyana al hetat ta Arselim kan bi rua gidam, wa gali al makanat al moksur fi al heta kalas biga gofulu fok, zalan kebir haragu fijua umon. 8Umon kulu itjasau sawa, wa umon ja le sakila dit Arselim wa le amulu lakabata fogo. 9Lakin nina seli le Allah wa kutu huras ze himaya umon nahar wa bilel ashan le tahadid tomon.10Biga al nas ta Yahuzah kelm, ''Al guwa ta delin al boi arfa al tegilat biga bi sagit. Inak biga fi wasaka ketir, wa nina biga ma bi agder le abinu al heta.'' 11Adu tanina kelim, ''Umon biga ma bi aruf au ayinu lakadi nina ja wasat umon wa katulu umon, wa wogif al sokol.''12Fi al zaman dak al Yahudien al bi geni gerib le umon ja min kulu tijahat wa wonusu le nina asara marat, anziru nina an al muamara umon kan amulu dit nina. 13Kida Ana wazau nas fi al ajiza tehet ta al heta fi makanat al fadi. Ana kutu ayi usura ma siuf tomon, luharbat, wa dangat. 14Biga Ana ayinu, wa wogif fok, wa Ana kelim le al musakafin, wa le al mosulin, wa le al bagi ta al nas, ''Ma ta kun biga kafu min umon. Zekiru fi fikra takum Rabuna, al yau kebir wa ajib. Sakila le usar takum, awulat takum wa banat takum, nusuwan takum, wa biut takum.''15Biga ja zaman inu aada tanina sima gali kutat tomon kan arufu le nina, wa Allah habitu kutat tomon, nina kulu biga rija le al heta, ayi wahid le sokol tao. 16Kida min zaman dak nus ta kadamin tai istakal bes fogo rijau-abinu al heta, wa nus ta umon amsuku luhabat, daragat, dangat, wa hajat ta sakila, zema al kiadat wogifin wara kulu al nas ta Yahuzah.17Al nefsa umal al bi abinu al heta wa sakalin tulba kan kaman bi harisu makanat romon. Kuluwahid sakal ma wahid ida, wa ma al ida tani amsuku silah tao. 18Kulu bina labis sef tao fogo tija tao wa de yau kef uwo sakal. Al wahid/zol al bi afuku al turumbeta bi geni gerib ma ana.19Ana kelim le al musakafin wa le al muwazifin wa le al bagi ta al nas, ''Al sokol biga kebir wa wasi, wa nina biga musetetin fogo al heta, bayit min bat ta nina. 20Kede itakum lazim jere be sura le al makan al itakum asama al sort ta turumbeta wa jamao inak. Allah ta nina bi sakila le nina.''21Kida nina kan amulu al sokol. Nus ta umon kan bi amsuku luharbat min al giam ta semis ta al sabah lakadi al ja ta nujum le bara. 22Ana kaman kelim le al nas fi zaman dak, ''Kede ayi rajil ma kadam tao geni bilel fi al wasat ta Arselim, kida umon bi kun le nina huras be bilel wa umal fi al nahar.'' 23Kida wele Ana, hata akuwana tai, mafi wahid min nina geyeru gumasat ta nina, wa ayi wahid min nina arfa silah tao, hata kan nina rua le moyo.

Chapter 5

1Biga al rujal wa nusuwan tomon gam be kore sedid dit akuwana tomon Yahudien. 2Lianu inak kan juzu al kelim, '''Ma awulat ta nina wa banat nina biga ketir. Kida kede nina ligo dura ashan nina bi akulu wa geni hai.'' 3Inak kan kaman juzu al kelim, ''Nina bi waadu mahal zara tanina, ginana ta nina, wa biut ta nina le ligo dura fi zaman al maja/jian.''4Juzu kaman kelim, ''Nina kalas dayinu gurus le dafa daraib al melik fogo mahal zarat ta nina wa ginanat ta nina. 5Lisa hasa gisim ta nina wa dom yau sawa ze akuwana ta nina, wa iyal ta nina yau sawa ze iyal tomon .Assuru nina kalas le biu awulat ta nina wa banat ta nina le bi geni abit. Juzu ta banat ta nina kalas biga amulu abit. Lakin uwo yau ma fi guwa ta nina le sayidu ashan rujal tanin hasa meliku mahal zarat ta nina wa ginanat ta nina.''6Ana kan zalan sedid zaman Ana asma kore tomon wa kalamat delin. 7Biga Ana fekir fogo, wa jabu ugubat dit al musakafin wa muwozifin. Ana kelim le umon, ''Itakum kalas kutu niya/rakba, wahid min aku tao bes.'' Ana amulu al jemeiya kebir dit umon 8wa kelim le umon, ''Nina, ze ketir ze nina biga bi agder, kalas biu/isteru wara min abudiya akuwana ta nina Yahudien al kan biga biu le al umam, lakin itakum kaman biu akuwana takum gali umon biga bi biu wara le nina!'' Umon kan askut wa ma ligo kelima le wonusu.9Kaman Ana kelim, ''Sunu itakum bi amulu uwo ma kuwes. Itakum ma bi agder dowuru fi al kafu ta Allah takum le hami al asuwat ta al umam al yau aada ta nina? 10Ana wa akuwana tai wa kadamin tai bi wodi deyin le umon gururs wa dura. Lakin nina lazim wogif kutu ribeh fogo dyun delin. 11Rijau le umon fi yom ta alela mahal zarat tomon, ginanat tomon, ginanat asjar zetun, wa biut tomon wa al nisba ta al gurus, al dura, al mosurub jedid, wa al zet al itakum silu min umon''12Biga umon kelim, ''Nina bi rija sunu nina salu min umon, wa ma asalu ayi haja min umon. Nina bi amulu ze ita kelim.'' Biga Ana nadi al kahana, wa amulu umon alifu le amulu ze umon kan waadu. 13Ana nafatu bara jeba ta jalabia tai wa kelim, ''Kida kede Allah nofutu bara min bet tao wa mumtalakat ayi rajil al biga ma hafisu waad tao. Kida kede uwo biga nafutu bara wa fadi.'' Kulu al jameiya kelim, ''Amen,'' wa umon shukuru/sabihu Yahuah wa al nas amulu ze umon kalas waadu.14Kida min al zaman Ana kan iktaru/ayinu le bi hakim tomon fi al art ta Yahuzah, min al isirin senawat lakadi al itnii-teletin sena ta Artaxerxes al melik, itnasar senawat, wele Ana la akuwana tai akal al akil wodi le al hakim. 15Lakim al hukam bediri al kan gabli ana kutu tegila kebir fok al nas, wa salu min umon arbain kilo ta fida le akil tomon yomi wa mosurub. Hata kadamin tomon bi assuru al nas. Lakin Ana ma amulu kida ashan be kafu ta Allah.16Ana kaman istemir le sokol fogo al heta, wa nina ma biu ard, wa kulu kadamin tai kan limu inak le al sokol. 17Fogo terbeza tai kan al Yahudien wa al muwozifin, 150 rujal, bara min delin al ja le nina min wasat al ummam al kan hawuli nina.18Hasa sunu kan jahizu kulu yom kan wahid bgar/tor, sita korufan iktaru, wa kaman tiur, wa ayi asara ayom kulu sikili ta mosurub fi kifaya, lisa le kulu de ana kan ma asalu/talabu al musaada/hafis ta akil ta al hakim/wali, ashan al talabat kan tegil kalis fogo al nas. 19Zekiru ana fi fikra taki, Allah tai, le kuwes, ashan be kulu al Ana kalas amulu le nas de.

Chapter 6

1Hasa zaman Sanballat, Tobiah, wa Geshem al Arabi wa al aada ta nina tanin asma gali Ana kalas rijaabinu al heta wa gali inak kan biga mafi ayi tijahat sibu moksur fadi, hatawolu Ana kan lisa ma kutu al abuab fi al buabat, 2Sanballat wa Geshem rasal le ana kelim, ''Taal, kede nina limu sawa fi makan tani fi al wadi ta Ono.'' Lakin umon deiru le amulu haja batal le ana.3Ana rasal murasilin le umon, ''Ana bi amulu sokol kebir, wa Ana ma bi agder nenzil tehet. Le biga al sokol bi wogif zema Ana sibu uwo wa nenzil tehet le itakum?'' 4Umon rasal le ana al nefsa risala arba marat, wa Ana juabu umon al nefsu teriga ayi zaman.5Sanballat rasal kadam tao le ana fi al nefsa teriga le kamsa marat, ma warag moftu fi ida tao. 6Fogo uwo kan moktub, ''Uwo yau kabara/tagarir wasat al umam, wa Geshem kaman kelim kida, gali ita wa al Yahudien biga bi katitu le tomorut, lianu de yau kef itakum biga bi rija abinu al heta. Min sunu tagarirat/kabarat delin kelim, ita biga kalas deiru tala melik tomon.7Ita kalas kaman iktaru ambia le amulu ilan de an ita fi Arselim, kelim, 'Fi melik inak fi Yahuzah!' Ita kede kun mutakit al melik bi asma tagarirat delin. Ashankida taal, kede nina wonusu ma badun tanina.''8Biga Ana rasulu kelima le uwo kelim, ''Mafi hajat zede hasil ze ita kelim, leanu fijua gelba taki ita yau kalagu umon.'' 9Leanu umon kulu deiru le amulu nina kafu, fekir, '''Umon bi wogif idenat tomon min amulu al sokol, wa uwo biga ma bi amulu.'' Lakin hasa, Allah, malis gowi idenat tai.10Ana rua le al bet ta Shemaiah welet ta Delaiah welet ta Mehetabel, al kan limu fi bet tao. Uwo kelim, ''Kede nina limu sawa fi al bet ta Allah, fijua al haikal, wa kede nina gofulu al al abuab ta al haikal, leanu umon kalas bija le katulu ita. Bi lel umon biga bija le katulu ita.'' 11Ana juabu, ''Biga zol ze ana bi jere bara? Biga zol ze ana bi rua fijua al haikal bes kida uwo bi agder kalisu haya tao? Ana ma bi rua/dakalu jua!''12Ana lahisu gali uwo kan ma Allah al rasulu uwo, lakin gali uwo kan itnaba dit ana. Tobiah wa Sanballat kan ajiru uwo. 13Umon ajiru uwo le amulu ana kafu, kida gali Ana bikun bi amulu sunu uwo kelim wa akta, kida umon biga bi le ana isim batal biga zede le karabu/ahinu ana. 14Zekiru le fikira Tobiah wa Sanballat, Allah tai, wa kulu al umon amulu. Kaman zekiru le fikira al nebia Noadiah wa al bagi ta al ambia al hawil le amulu ana bi kafu.15Kida al heta kan kalasu fi al yom kamsa-isisrin ta al sahar ta Elul/Sita, baat itniin kamsin ayom. 16Zaman kulu aada ta nina sima an uwo, kulu al umam hawuli nina, umon biga kafu wa umon his fi uyuun nefsa tomon. Lianu umon aruf al sokol kan amulu ma al musaada ta Allah tanina.17Fi zaman zede al musakafin ta Yahuzah rasal kitabat ketir le Tobiah, wa awurak ta Tobiah ja le umon. 18Lianu inak kan ketirin fi Yahuzah kan morbutin be halifa le uwo, ashan uwo kan al welet nesif ta Shecaniah welet ta Arah. Welet tao Jehohanan kan salu ze mara tao al bit ta Meshullam welet ta Berechiah. 19Umon kaman wonusu le ana an amail tao al kuwes wa wori kilimat tai wara le uwo. Awurak kan rasulu le ana min Tobiah le kowofu ana.

Chapter 7

1Zaman al heta kan kalasu wa Ana kalas kutu fok abuab fi makan, wa al hurasbuaba wa murenimin wa Lawien kalas kan iktaru, 2Ana wodi aku tai Hanani mosul ala Arselim, kaman ma Hananiah al kan bi ayinu/muragib ta al himaya, lianu uwo kan raji amin wa bi kafu Allah aktar min ketirin.3Ana keim le umon, ''Ma takum fata al abuab ta Arselim lakadi al semis biga sokon. Zema al hurasbuaba biga fi hirasa, itakum bi gofulu al abuab wa tarbasu umon. Iktaru huras min delin al bi geni fi Arselim, juzu fi al makan ta mahata hirasa tomon, wa juzu fi gidam ta biut al tomon.'' 4Hasa al medina biga wase wa kebir, lakin inak kan nas besit fogo uwo, wa mafi biut kan lisa biga rijauabinu.5Allah tai kutu fijua gelba tai le limu sawa al musakafin, al muwozifin, wa al nas le sejilu umon be usar tomon. Ana ligo al kidab ta al sulala ta delin al reja fi al awel wa ligo al delin katifu fogo uwo.6''Delin yau al nas ta al wulaya al rua wa tala bara min al abodia ta delin hajiru al Nebuchadnezzar al melik ta Babylon salu fogo hijra. 7Umon rijau le Arselim wa le Yahuzah, ayi wahid le medina tao. Umon ja ma Zerubbabel, Jeshua, Nehemiah, Azariah, Raamiah, Nahamani, Mordecai, Bilshan, Mispereth, Bigvai, Nehum, wa Baanah. Al adad ta al rujal ta al nas ta Israil mindimnu al delin.8Al ajial ta Parosh, 2,172. 9Al ajial ta Shephatiah, 372. 10Al ajial ta Arah, 652.11Al ajial ta Pahath-Moab, abri al ajial ta Jeshua wa Joab, 2,818. 12Al ajial ta Elam, 1,254. 13Al ajial ta Zattu, 845. 14Al ajial ta Zakkai, 760.15Al ajial ta Binnui, 648. 16Al ajial ta Bebai, 628. 17Al ajial ta Azgad, 2,322. 18Al ajial ta Adonikam, 667.19Al ajial ta Bigvai, 2,067. 20Al ajial ta Adin, 655. 21Al ajial ta Ater, ta Hezekiah, 98. 22Al ajial ta Hashum, 328.23Al ajial ta Bezai, 324. 24Al ajial ta Hariph, 112. 25Al ajial ta Gibeon, 95. 26Al rujal min Bethlehem wa Netophah, 188.27Al rujal min Anathoth, 128. 28Al rujal ta Beth Azmaveth, 42. 29Al rujal ta Kiriath Jearim, Kephirah, wa Beeroth, 743. 30Al rujal ta Ramah wa Geba, 621.31Al rujal ta Michmas, 122. 32Al rujal ta Bethel wa Ai, 123. 33Al rujal ta al Nebo tani, 52. 34Al nas ta al Elam tani, 1,254.35Al rujal ta Harim, 320. 36Al rujal ta Jericho, 345. 37Al rujal ta Lod, Hadid, wa Ono, 721. 38Al rujal ta Senaah, 3,930.39Al kahana: Al ajial ta Jedaiah(ta al bet ta Jeshua), 973. 40Al ajial ta Immer, 1,052. 41Al ajial ta Pashhur, 1,247. 42Al ajial ta Hari, 1,017.43Al Lawien: Al ajial ta Jeshua, ta Kadmiel, ta Binnui, wa ta Hadevah, 74. 44Al murenimin: Al ajial ta Asaph, 148. 45Al hurasbuaba ta al ajial ta Shallum, al ajial ta Ater, al ajial ta Talmon, al ajial ta Akkub, al ajial ta Hatita, al ajial ta Shobai, 138.46Al kadamin haikal: Al ajial ta Ziha, al ajial ta Hasupha, al ajial ta Tabbaoth, 47al ajial ta Keros, al ajial ta Sia, al ajial ta Padon, 48al ajial ta Lebana, al ajial ta Hagaba, al ajial ta Shalmai, 49al ajial ta Hanan, al ajial ta Giddel, al ajial ta Gahar.50Al ajial ta Reaiah, al ajial ta Rezin, al ajial ta Nekoda, 51al ajial ta Gazzam, al ajial ta Uzza, al ajial ta Paseah, 52al ajial ta Besai, al ajial ta Meunim, al ajial ta Nephushesim.53Al ajial ta Bakbuk, al ajial ta Hakupha, al ajial ta Harhur, 54al ajial ta Bazluth, al ajial ta Mehida, al ajial ta Harsha, 55al ajial ta Barkos, al ajial ta Sisera, al ajial ta Temkah, 56al ajial ta Neziah, al ajial ta Hatipha.57Al ajial ta kadamin Solomon: al ajial ta Sotai, al ajial ta Sophereth, al ajial ta Perida, 58al ajial ta Jaala, al ajial ta Darkon, al ajial ta Giddel, 59al ajial ta Shephatiah, al ajial ta Hattil, al ajial ta Pochereth Hazzebaim, al ajial ta Amon. 60Kulu kadamin al haikal, wa al ajial ta kadamin ta Solomon, kan 329.61Delin kan al nas al rua min Tel Melah, Tel Harsha, Kerub, Addon, wa Immer. Lakin umon ma agder barhinu gali umon au usar ta jadud tomon kan ajial min Israil: 62al ajial ta Delaiah, al ajial ta Tobiah, wa al ajial ta Nekoda, 642. 63Delin al kan min al kahana: al ajial ta Habaiah, Hakkoz, wa Brazillia) al salu mara tao min al banat ta Barzillai ta Gilead wa bi semi be isim tomon).64Delin wori sejila tomon wasat del sejilu be sulala tomon, lakin umon kan ma agder bi ligo, kida umon kan fasilu min al kahanut ze manedifin. 65Biga al hakim kelim le umon gali umon ma bi sibu le akulu nisba al akil ta kahana min al zabihat lakadi kan biga kahin resimu/kerizu ma Urim wa Thummim/gumsat kahanutia.66Al kulu jemeiya sawa kan 42,360, 67baramin kadamin tomon rujal wa kadamin tomon nusuwan, al umon inak kan 7, 337. Umon indu 245 rujal murenimin wa nusuwan.68Hasain tomon kan 736 fi adad, iyal tomon, 245, 69jimal tomon, 435, wa hamir tomon, 6,720.70Juzu min wasat al ruus ta usar ta ajial wodi hadayat le al sokol. Al hakim wodi le al kazina lafi tan ta dahab, 50 bensen, wa 530 malabis kahanutia. 71Juzu ta al ruus ta usar judud wodi fogo al kazina le al sokol isirin alf tan ta dahab wa 2,200 gurus ta fida. 72Al bagi ta al nas wodi isirin alf tan ta dahab, wa itniin alf gurus ta fida, wa saba-sitin gumasat kahanutia.73Kida al kahana, al Lawien, al hurasbuwaba, al muernimin, juzu ta al nas, al kadamin haikal, wa kulu Israil sakanu fi mudun tomon. Be al sahar saba al nas ta Israi kan istagaru fi mudun tomon.''

Chapter 8

1Kulu al nas limu ze wahid zol fi al makan fadi fi gidam ta al Buaba Moyo. Umon asalu Ezra al katib le jibu al kitab ta al ganun ta Musa, al Yahuah kan amiru/wasi Israil. 2Fogo al awel yom ta al sahar saba, Ezra al kahin jabu al ganun gidam al jameiya, kulu rujal wa nusuwan, wa kulu al bi agder asuma wa fahim. 3Uwo gilibu/wajihu al makan fadi fi gidam ta al Buaba Moyo, wa uwo agara min nu min sabah bediri lakadi nusnahar, gidam rujal wa nusuwan, wa ayi zol bi agder fahim, wa kulu al nas asuma beterkis le al kitab ta al ganun.4Biga Ezra al katib wagaf fok munasa min kasab al nas kan amuku/salau le al garat/sabab de. Wogif jambu tao kan Matttithiah, Shema, Anaiah, Uriah, Hilkiah, wa Maaseiah, fogo tija yomin tao; wa Pedaiah, Mishael, Malkijah, Hashum, Hashbaddanah, Zechariah, wa Meshullam kan wogifin fogo tija samal tao. 5Ezra fata al kitab fi al uyuun/nazar ta kulu al nas, lianu uwo kan wogif befok al nas, wa zaman uwo fata kulu al nas wagaf fok.6Ezra wodi toshukhurat le Yahuah, Allah al azim, wa kulu al nas arfa fok idenat tomon wa jaubu , ''Amen! Amen!'' Biga umon dengir tehet wa abidu Yahuah ma usat tomon le al wata. 7Kaman Jeshua, Bani, Sherebiah, Jamin, Akkub, Shabbethai, Hodiah, Maaseiah, Kelita, Azariah, Jozabad, Hanan, Pelaiah-al Lawie_sayidu al nas fahimu al ganun, zema al nas fadulu fi makan tomon. 8Umon agara fi al kitab, Al ganun ta Allah, fasiru uwo wadeh ma tarjima wa wodi al mana kida al nas fihimu al giraya.9Nehemiah al hakim, wa Ezra al kahin wa katib, wa al Lawien al kan terjimu le al nas kelim le kulual nas, ''De yau yom kudus le Yahuah Allah takum. Ma ta kun kore au geni haznan.'' Lianu kulu al nas kore/baka zaman umon asuma al kilimat ta al ganun. 10Biga Nehemiah kelim le umon, ''Rua le sika takum, akulu al semin wa silu hajatani hilu le asurubu, wa rasulu juzu tani le wahid al kan majahisu ayihaja, lianu de yau yom kudus le Rabuna tanina. Kede itakum ma geni haznanin, lianu al farah ta Yahuah yau guwa takum.''11Kida al Lawien sibu al nas le rua, kelim, ''Hush/Askut! lianu yom de yau kudus. Ma takun geni haznanin.'' 12Biga kulu al nas masa le sika tomon le akulu wa le asurubu wa le seriku akil wa le iktefilu ma farah azim ashan umon kalas fahimu al kilimat al kan fasiru/besiru biga moruf le umon.13Fogo al yom nimra itniin al kiadat ta al usar ta judud min kulual nas, al kahana wa al Lawien, ja sawa le Ezra al katib le fahim hikma min al kilimat ta al ganun. 14Umon ligo moktub fi al ganun kef Yahuah kan amiru/wasi be wasat Musa gali al nas ta Israil bi geni fi masakin/biut zaman al iktifal ta al sahar saba. 15Umon bi amulu al ilan fi kulu mudun tomon, wa fi Arselim, kelim, ''Rua bara al beled fogo jebel, wa jibu min inak furu min zeitun wa asjar zeitun gaba, wa min myrtle/sejera suker muzahar, biro wa asjar dul, le salau masakin/biut, ze uwo biga moktub.''16Kida al nas masa bara wa jabu al furuhn wa abinu le nefsatomon masakin/biut, ayi wahid fogo ras bet tao, fi madakil tomon, fi al madkal ta al bet ta Allah, fi al makan fadi fi gidam ta al Buaba Moyo, wa fi al midan fi al Buaba ta Ephraim. 17Kulu al jameiya ta delin al kan rija min abodia salau masakin/biut wa geni fogo umon. Lianun mini al ayom ta Jeshua welet ta Nun le yom dak, al nas ta Israil kan ma itefilu iktifal de, wa kida farah tomon kan kebir sedid.18Kaman yom wara yom, min al awel yom le al akir, Ezra agara min al kitab ta al ganun ta Allah bi. Umon amulu al iktifal le saba ayom wa fogo al yom tamaniarkan yom dini kas jameyi, fi asuma/taa le al karar.

Chapter 9

1Hasa fi al yom arba-isirin ta al nesfsu sahar al nas ta Israil kan limu wa umon kan samu, wa umon kan labisin gumassual, wa umon kutu turab fogo ruus tomon. 2Al ajial ta Israil fasilu nufustomon min kulu al ajanib. Umon wogif wa ikterif katiyat ta nefsatomon wa al amail batal ta judud tomon.3Umon wogif fok fi makanat tomon, wa le wahid-robo ta al yom umon agara min al kitab ta al ganun ta Yahuah Allah tomon. Le arba yom al tani umon kan ikterifu wa dengir tehet gidam Yahuah Allah tomon. 4Al Lawien, Jeshuah, Bani, Kadmiel, Shebaniah, Bunni, Sherebiah, Bani, wa Kenani, wagaf fok saraya/sutu wa umon nadi bara ma sort sedid le Yahuah Allah tomon.5Biga al Lawien, Jeshua, wa Kadmiel, Bani, Hashabneiah, Sherebiah, wa Pethahiah kelim, ''Wogif fok wa wodi shukhur/tesbih le Yahuah Allah takum lelabad wa abad.'' ''Kede umon bariko isim taki mumajad, wa kede uwo geni morfu le fok ayi barakat wa tesbih. 6Ita yau Yahuah. Ita barau. Ita yau kalagu sama, al samawiyat al be fok, ma kulu junud/kuwad tomon, wa al art wa kuluhaja fogo uwo, wa al bihar wa kulu al yau fogo umon. Ita wodi haya le umon kulu, wa al junud/kuwad/jess ta samawat bi abidu ita.7Ita yau Yahuah, al Allah al iktaru Abram, wa jabu uwo bara min Ur ta Khaldees, wa wodi uwo al isim Abraham. Ita 8ligo gelba tao kan malianamana gidam taki, wa ita amulu ma uwo al tifagia/ahat le wodi le ajial tao al art ta al Kanaanien, al Hittitien, al Amorien, al Perizziien, al Jebusien, wa al Girgashien. Ita kalas hafisu waad taki ashan ita yau bar.9Ita ayinu al awuja/taab ta judud/abuhat tanina bediri fi Masir wa ita asma le kore tomon be inak al bahar al ahmar. 10Ita wodi alamat wa ajaib dit Pharaon, wa kulu kadamin tao, wa fogo kulu al nas ta art tao, lianu ita aruf gali al Masirien itamalu ma unf dit umon. Lakin ita amulu isim le nefsataki al mojud le yom alela.11Biga ita gesimu al bahar gidam tomon, kida ashan umon bi rua fogo al nus ta al bahar fogo al wata yabis; wa jadawu delin al bi turuju umon fogo jua al sedid, ze hajer fogo jua miya.12Ita gedimu umon be amut ta sihaba wokit ta nahar, wa be amut ta nar wokit al lel le walau al sika le umon le mamuria. 13Fok Jebel Sinaa ita nenzil tehet wa ita wonusu ma umon min samawat wa wodi le umon kararat mubarar wa gawanin hagiga, faraid kuwes wa wasayat.14Ita amulu Sabbath kudus taki maruf le umon, wa ita wodi le umon wasayat wa faraid wa ganun be wasat Musa kadam taki. 15Ita wodi le umon ess min sama le jian tomon, wa moyo min hajer le atas tomon, wa ita kelim le umon le rua jua le meliku al art ita halifu be halifa le wodi le umon.16Lakin umon wa judud tanina itamal bedun iktiram kamil, wa umon tala giladabin/meyilu ragabtat tomon wa ma asuma le wasayat taki. 17Umon aba le asuma, wa umon ma fekir an al ajaib al ita amulu wasat umon kan, lakin umon meyilu ragabtat tomon, wa fi tomorut tomorut tomon iktaru al kait le rijau le abudiya tomon. Lakin ita yau Allah al malin be gufran, nayiman wa hanin, mabi zalan guwam, wa malian fi muhaba sabit/gowi. Ita kan ma sibu/aba umon.18Hata zaman umon kalas sala sanam min dahab au hadid wa kelim, 'De yau Allah takum al jabu itakum bara min Masir,' wa kan irtekibu jerima/fadia kebir, 19ita, fi rahma taki, kan ma sibu umon fi al sahara. Al amud ta sihab bi gedimu umon fogo sika kan ma sibu umon be nahar, wele kan al amud ta nar be bilel le walau al sika le umon le mamoria.20Roho kuwes Taki ita wodi le umon le derisu umon, wa manna taki ita kan ma silu bara min kasuma tomon, wa moyo ita wodi le umon le atas tomon. 21Le arbayin sena ita sadidu le umon fi al sahara, wa umon ma gasar haja. Gumasat tomon kan ma kalasu/seretu bara wa kurayin tomon kan ma worimu.22Ita wodi le umon mamalik wa saub/nas, wodi le umon ayi rukun ta al art. Biga umon salu mulkia ta al art ta Sihon melik ta Heshbon wa al art ta Og melik ta Basha.23Ita amulu iyal tomon ze aktar ze al nujum ta sama, wa ita jabu umon fijua al art al ita wori le judud tomon le rua fogo wa imtaliku. 24Kida al nas rua fogo wa imtaliku al art wa ita hasarta gidam umon al sukan ta al art, al Kanaanien. Ita wodi umon fogo idenat tomon, ma muluk tomon wa al nas ta al art, gali Israil biga bi itamal ma umon ze umon deiru.25Umon gobudu al mudun muamar wa aradi muntija, wa umon gobudu biut maliyan be kulu hajat kuwes, kazanat al kalas afurau, mazare wa ginanat ta zeyitun, wa asjar fuwakih be kimiya. Kida umon akal wa kan sabanin wa raba suman wa itmata be nefsatomon fi kebir ta kuwes taki.26Biga umon tala be adam taa wa umon itmaradu dit ita. Umon jadau gawanin taki wara dahar tomon. Umon katulu ambia taki al kan anziru umon le rija wara le ita, wa umon irtakibu jarima kebir. 27Kida ita wodi umon fogo al iden ta adaa tomon, al kutu umon fi taab. Fi al zaman ta taab tomon, umon kore le ita , wa ita asuma umon min sama, wa ashan marahim taki al kebir ita rasulu le umon munkis al ankisu umon bara min al ida ta adaa tomon.28Lakin bat umon kan ligo raha, umon tani amulu batal gidam taki, wa ita aba umon le al ida ta adaa tomon, kida adaa tomon hukumu fogo umon. Lisa zaman umon rija wa kore le ita, ita asma min sama, wa ketir marat ashan be marahim taki ita ankisu umon. 29Ita anziru umon kede umon biga rija wara le ganun taki. Lisa umon itamal be unf wa kan ma asuma le wasayat taki. Umon akktau dit kararat taki al wodi haya le ayiwahid al tii umon. Umon biga giladabin wa mayilu ragabtat tomon wa aba le asuma.30Le senawat ketir ita itaamalta ma umon wa anziru umon be Roho taki be wasat ambia taki. Lisa umon kan ma asuma. Kida ita wodi umon fogo al ida ta al nas jeranat. 31Lakin be kebir marahim taki ita kan ma amulu nihaya le umon takululu, au aba umon, lianu ita yau Allah rahim wa malian neyima.32Hasa bekida, Allah tanina-ita azim, gadir, wa Allah ajib al hafisu tifagia/ahat taki wa muhaba gowisedid-kan ma sibu kulu masakil de kaanu suker le ita al kalas ja fogo nina, fogo muluk tanina, fogo umara tanina, wa fogo kahana tanina, wa fogo ambia tanina, wa fogo judud tanina, wa fogo kulu nas taki min al ayom ta al muluk ta Assur lakadi al yom. 33Ita yau adil fi kuluhaja al kan ja fogo nina, lianu ita kalas itamalta be amana, lakin nina kalas amulu batal. 34Muluk tanina, umara tanina, kahana tanina, wa judu tanina kan ma hafisu ganun taki, wele kutu bal le wasayat taki au ahat kararat taki al be uwo ita anziru umon.35Hata fi mamlakaal tomon, zema umon itmata sokol kuwes kebir taki le umon, fi art kebir wa muntija ita kutu gidam tomon, umon kan ma akdim ita au rija wara min sikat tomon batal.36Hasa nina yau kadamin fi al art ita wodi le judud tanina le itmata be fuakih tao wa hadayat kuwes tao, wa kalas, nina yau abit fogo uwo! 37Al gina tala min art ta nina rua le al muluk ita kalas kutu fok nina ashan be katiat tanina. Umon hukumu fogo gisimat ta nina wa fogo haiwanat ta nina ze umon deiru. Nina yau fi dukut kebir.38Ashan be kulu de, nina amulu tifagia gowi moktub. Fogo al mustanat moktum yau al asma ta umara ta nina, Lawien, wa kahana.''

Chapter 10

1Fogo al mustanadat kan Nehemiah, al hakim, welet ta Hakaliah wa Zedekiah, 2Seraiah, Azariah, Jeremiah, 3Pashhur, Amariah, Malkijah,4Hattush, Shebaniah, Malluk, 5Harim, Meremoth, Obadiah, 6Daniel, Ginnethon, Baruch, 7Meshullam, Abijah, Mijamin, 8Maaziah, Bilgai, wa Shemaiah. Delin kan al kahana.9Al Lawien kan:Jeshua welet ta Azaniah, Binnui ta al usura ta Henadad, Kadmiel, 10wa zumala tomon Lawien, Shebaniah, Hodiah, Kelita, Pelaiah, Hanan, 11Mika, Rehob, Hashabiah, 12Zaccur, Sherebiah, Shebaniah, 13Hodiah, Bani, wa Beninu. 14Al kiadat ta al nas kan: Parosh, Pahath-Moab, Elam, Zattu, Bani,15Bunni, Azgad, Bebai, 16Adonijah, Bigvai, Adin, 17Ater, Hezehiah, Azzur, 18Hodiah, Hashum, Bezai, 19Hariph, Anathoth, 20Magpiash, Meshullam, Hezir, 21Meshezabel, Zadok, Jaddua,22Pelatiah, Hanan, Anaiah, 23Hoshea, Hananiah, Hasshub, 24Hallohesh, Philha, 25Rehum, Hashabnah, Maaseiah, 26Ahiah, Hanan, Anan, 27Malluk, Harim, wa Baanah.28Ze le al bagi ta al nas, al kan kahana, Lawien, hurasbuwaba, murenimin, kadamin haikal, wa kulu al kan fasilu nefsatomon min al nas ta al aradi mujawara/jiranat wa waadu nefsatomon le al ganun ta Allah, sawa ma nusuwan tomon, awulat tomon wa banat tomon, kulu al indu maalumat wa fahimin, 29umon limu sawa ma akuwana tomon, musakafin tomon, wa rubutu nefsatomon ma kulu al laana wa halifa le dowuru fi ganun ta Allah, al kan wodi be Musa al kadam ta Allah, wa le hafisu wa tii kulu al wasayat ta Yahuah Rabuna ta nina wa kararat wa faraid tao.30Nina waadu gali nina ma bi wodi banat tanina le al nas ta al art au silu banat tomon le awulat tanina. 31Nina kaman waadu gali kan al nas ta al art jibu hajat au ayi dura le tebiu fogo al yom Sabbath, nina ma bi biu min umon fogo al Sabbath au fogo ayi yom kudus. Kulu bat saba sena nina bi sibu mahal zarat tanina le raha, wa nina bi satifu/afi kulu diun.32Nina gabilu al awamir le wodi tilit ta giram fida ayi sena le al kidma ta al bet ta Allah tanina, 33le sedidu/wofiru al ess le nas al mojudin, wa le al dura ta tekdima kulu yom, al tekdimat mahruk fogo al Sabbaths, al iktifal sahar jedid wa iktifalat muktar, wa le tekdimat mukadas, wa le al tekdimat katia le amulu makfara le Israil, ze kaman ze le kulu al sokol ta al bet ta Allah tanina.34Al kahana, al Lawien, wa al nas jada gura le tekdima al kasab. Al gura biga bi iktar yatu min usar tanina bi jibu kasab fogo al bet ta Allah tanina fi zaman al itaru ayi sena, le bi haragu fogo al altai ta Yahuah Allah tanina, ze uwo yau moktub fi al ganun. 35Nina waadu le jibu le al bet ta Yahuah al awelfuakih zarao/rabao min turab tanina, wa ayi sena al awelfuakih min ayi sejera. 36Al awel molut ta awulat tanina, wa ta abgar ta nina-alahasab le sunu yau moktub fi al ganun-wa al awelmolut ta bahaim ta nina wa ta zeribat ta nina nina bi jibu le al bet ta Allah tanina, le al kahana al bi akdim fi al bet ta Allah ta nina.37Nina bi jibu al awel ta ajin ta nina wa tekdima dura ta nina, wa al fuakih ta kulu sejera wa mosurub jedid wa zet, le al kahana, le al gurafmakzan ta al bet ta Allah ta nina. Nina bi jibu le al Lawien al usur min kulu al mudun al nina sakalin fogo. 38Al kahana, jil ta Aaron, lazim bi kun ma al Lawien zaman umon bi akudu al ususr. Al Lawien lazim bi jibu nisba asara ta al usur le al bet ta Allah ta nina le al gurafmakzan ta al amana/kazina.39Le al nas ta Israil wa al ajial ta Lawi umon le jibu al toboruwat ta dura, mosurub jedid, wa zet le al gurafmakzan makan al hajat ta al haikal bi kutu wa hafisu fogo wa makan al kahana al bi akdim, wa al hurasbuaba, wa al murenimin bi geni. Nina ma bi jahilu/aba al bet ta Allah ta nina.

Chapter 11

1Kada ta ta nas be geni fi Orselim, yala bagi sab dele azilo wahid zol min asara dele asan be geni fi Orselim , medina al mukadas wa bagi tesa de be kun fi bagi modon tannin de. 2Yala sab kulu bariku nas alrudu asan be geni fi Orselim3Dele yawu nas al azilu resmiyan for eklim ta Orselim, lakin fi mudon ta Yahwuza kul zul be geni fi mahal towo, hata Kaman juzu min nas ta Israel , kuhana ,laween ,kudam fi haikal wa nesla ta kudam ta Seliman . 4Fi guzu min nesla ta Yahwuza wa nesla ta Benjamin be geni fi Orselim , sab min yahwuza ze : Athaiah jena ta Uzziah jena ta Zechariah jena ta Amariah jena ta Shephatiah jena ta Mahalalel , nesla ta Perez.5Kaman fi Maasiah jena ta Baruch jena ta Kol- Hozeh jenata Hazaiah jena ta Adaiah jena ta Joiarib jena ta Zechariah nesla ta Shelah . 6Adad ta nesla ta Perez al sakinin fi Orselim kan kulu 468 ,umon kan rejal agweya .7Dele yau nesla ta Benjamin: Sallu jena ta Meshullam jena ta Joed jena ta Pedaiah jena ta Kolaiah jena ta Ithiel jena ta Jeshaiah . 8Wa dele al wara umon yau Gabbai ma Sallai, 928 rejal. 9Joel jena ta Zikri yau kan zol kebir tomon , yala Yahwuza yau nayim tomon fi medina .10Min kuhana tomon yau nas Jedaiah ,Jakin , 11Seaiah jena ta Hilkiah jena ta Meshullam jena ta Zadok jena ta Meraioth jena ta Ahitub ,yau zol al mosul al resmi fi bet ta Rabuna . 12umon kan be estakal sawanas al be estakal sukul fi bet ta Rabuna , 822 rejal sawa ma Adaiah jena ta Jeroham jena ta Pelaliah jena ta Amzi jena ta Zechariah jena ta Pashhur jena ta Malkijah.13Aku towu yau kan mosul ta usra ,242 rejal wa Amashai jena ta Azarel jena ta Meshillemoth jena ta Immer 14Wa akuwan tomon 128 vallant warriors , wa mosul tomon kan Zabdiel jena ta Haggedolim .15Min laween ,Shemaiah jena ta Hasshub jena ta Azrikam jena ta Hashabiah jena ta Bunni , 16Kaman Shabbethai ma Jozabad umon yau min kada ta ta laween umon yau mosulin min karij bet ta Rabuna17Kaman fi Mattaniah jena ta mika jena ta Zabdi , nesla ta Asaph ,owuo yau mudir al kan bada salawat al kan ta sukur , ma Bakbukiah , al kan alsani for wasat ta akwana tou , Kaman Abda jean ta Shammua jean ta Gala jena ta Jeduthun . 18Adad ta laween al kan fi medina al mukadas kulu kan 284.19Nas al kan be harisu bab, Akkub , Talmon ,wa akuwana tomon , al kan be harisu abuab ,172 rejal 20Wa bagin ta Israel wa kuhana wa laween kan kulu fi median ta Yahwuza .kulu wahid kan be geni fi mahal al worisu lomon . 21Nas al be estakal fi haikal umon be geni fi Ophel wa Ziha ma Gishpa al kan mosul lomon .22Zol al kan mosul al kebir le laween fi Orselim kan Uzzi jena ta Bani jena ta Hashabiah jena ta Mattaniah jena ta Mika ,nesla ta Asaph al murenim fi sukul fi bet ta Rabuna . 23Umon kulu fi musulia ta Melik wa awamir al gowi be wodi le murenimin kulu yom . 24Yala Pethahiah jena ta Meshezabel , nesla ta Zerah jena ta Yahwuza kan fi janib ta melik fi kulu hajat fi teja ta sab.25Ze fi kura ma amakin kulu , juzu min nas ta Jahwuza sakinin foko fi Kiriath Arba wa fi kura tomon Kaman fi Dibon ma kura tomon Kaman , wa fi Jekabzeel ma kura tomon kulu . 26Kaman fi Jeshua .Moladah , Beth Pelet . 27Hazar Shual ma Beersheba ma kura tomon ,28Jozu min nas ta Yahwuza be geni fi Ziklag , Mekonah ma kura kulu. 29Rimmon ,Zorah ,Jarmuth , 30Zanoah ,Adullam makura kulu Kaman fi Lachish ma mahalat towo kulu ma Azekah ma kura towo. Umon limo fi Beersheba le wadi ta Hinnom .31Nesla ta Benjamin umon geni fi Geba , Mikmash ,Aija,Bethel ma Kura towo . 32Anathoth , Nob , Ananiah , 33Hazor ,Ramah ,Gittaim , 34Hadid ,Zeboim , Neballat . 35Lod , Ono ,ma Ge Harashim . 36Juzu min laween al kan be geni fi Yahwuza kan wodi umon mosulin le nas ta Benjamin .

Chapter 12

1De yau kuhana ma laween al kan ja wawa ma Zerbbabel jena ta Shealtiel ma Jeshua ,Seraiah ,Jeremiah ,Ezra. 2Amariah ,Malluk ,Hattush . 3Shekaniah ,Rehum ,ma Meremoth4Kaman fi Iddo,Ginnethon ,Abijah 5Mijamin ,Moadiah ,Bilgah , 6Shemaiah ,ma Joiarib ,Jedaiah , 7Sallu,Amok ,Hilkiah ,ma Jedaiah .de yau kada ta kuhana ma musaraka tomon fi ayam ta Jeshua .8Min laween de kan yau nas ,Jeshua ,Binnui ,Kadmiel ,Sherebiah ,Judah ma Mattaniah , al kan mosul fi taranim ta sukur sawa ma suraka tomon . 9Bakbukiah ma Unni, esterak tomon bi aksi lomon zaman the kedma10Jeshua yau kan abu ta Joiakim ,Joiakim kan abu ta Eliashib , Eliashib kan abu ta Joiada 11Joiada kan abu ta Jonathan , Jonathan kan abu taJaddua.12Wa fi ayam ta Joiakim de yau nas kuhana ,kada ta usar : Meraiah kan kaid ta Seraiah ,wa Hananiah kan kaid ta Jeremiah . 13Meshullam kan kaid ta Ezra , Jehohanan kan kaid ta Amariah . 14Jonathan kan kaid ta Malluk , Joseph kan kaid ta Shebaniah .15Adana kan kaid ta Harim , Helkai kan kaid ta Meremoth . 16Zechariah kan kaid ta Iddo ,Meshullam kan kaid ta Ginnethon . 17Zikri kan kaid ta Abijah , Piltai kan kaid ta Miniamin ma Moadiah . 18Shammua kan kaid ta Bilgah ,Jehonathan kan kaid ta Shemaiah . 19Mattenai kan kaid ta Joiarib , Uzzi kan kaid ta Jedaiah . 20Kallai kan kaid ta Sallu ,Eber kan kaid ta Amok 21Hashabiah kan kaid ta Hilkiah wa Nathaniel kan kaid ta Jedaiah.22Fi ayam ta Eliashib , laween kan Eliashib ,Joiada ,Johananma Jaddua kan umon yau sejilo ashan umon bekun ras fi kulu usura wa Kaman ze kuhana al kan sejilo fi zaman ta hokum ta Darius ta Persian. 23Usura ( nesla ) ta lawi kada ta usra tomon kan mosejal fi kitab ta Annals hata fi ayam ta Johanan jena ta Eliashib.24Kada al laween de kan nas , Hashabiah , Sherebiah ma Jeshua jena ta Kadmiel ma suraka tomon al kan wogif aksi tomon fi wodi tebi ma sukur , al kan be gabilu juzu ma juzu fi gobul ta awamir ta David ,zol ta Rabuna. 25Mattaniah ,Bakbukiah ,Obadiah ,Meshullam ,Talmon Kaman ma Akkub kan umon kan huras al be wogif for herasa ta bab ta makazin . 26Umon al kan estakal fi ayam ta Joiakim jena ta Jeshua jena ta Jozadak, Kaman fi ayam ta Nehemiah al kan Hakim wa ayam ta Ezra al kan kahin wa katib Kaman.27Fi zaman ta teslim ta sur ta Orselim le Rabuna , sab kan nadi laween min kulu mahalat al umon foko keli ja asan umon be ehtifil be farah, ma taranim be wodi suku fi ehtifal ta teslim ta sur de, be kulu awtar . 28Musaraka ta murenimin limo sawa min mantika haule Orselim Kaman min kura ta Netophathites .29Kaman umon ja min Beth Gilgal wa min medan ta Geba and Azmaveth, yala murenimin abinu le nufus tomon kura haule Orselim . 30Al kuhana ma laween be tahiru nufus tomon awel , yala umon be tahiru sab sawa ma abuwab ma sur Kaman.31Yala ana indu kada min Yahwuza ruwa fuk fi sur ‘ wa ana ayenu isnen mojmu ta murenimin al be wodi sukur .wahid mojmo ruwa fi eteja al yemin min sur safa bab ta Dung .32Joshaiah ma nus min kada ta Yahwuza ruwa wara tomon, 33Kaman bat umon Azariah ,Ezra ruwa Kaman . 34Yahwuza ,Benjamin,Shemaiah,Jeremiah 35wa juzu min eyal ta kuhana guna ma trumpeta kamanZachariah jenata Jonathan jenataShemaiah jena ta Mattaniah jena ta Micaiah jena ta Zakkur jena ta Asaph.36Kaman fi osura ta Zechariah ,Shemiah , Azarel ,Milalai,Maai, Nethanel ,Yahwuza, Hanani,kam ma adawat ta taranim ta David al kan zol taRabuna. Ezra al katib kan fi gidam tomon . 37Umon ruwa min bab adil tuwal le safa alfok min median ta David , wa min sika ta sur a fok min mala ta David fi safa ta bab ta moyu al fi teja al garbi.38Yala murenimin tannin de al be wodi sukur de ruwa fi teja tani, ana ruwa wara tomon ma nus ta sab fok amod ta Ovens , fi teja ta sur al gebir . 39Kaman min fok ta bab ta Ephraim , wa min bab al gedim , min bab ta smak Kaman amod ta Hananel sawa be amod ta Hundred safa bab ta koruf , umon wogif fi bab beta huras .40Yala kulu murenimin al umon be wodi sukur de selu lomon mahalat fi bet ta Rabuna, wa ana Kaman selu mahal tai ma nus ta mosulin almanac. 41Kaman kuhana selu mahalat tomon : Eliakim ,Masseiah ,Miniamin ,Micaiah ,Elioenai,Zechariah and Hananiah sawa ma trumpets. 42Kaman Maaseiah , Shemaiah ,Eleazar ,Uzzi,Jehohanan ,Malkijah ,Elam,wa Ezra. Kaman murenimin jahizu nofus tomon wa kaid tomon kan Jezrahiah.43Umon kan wodi zebiha azim fi yom dak ,umon kan farahanin wa Rabuna sebu umon keli kun farhanin kalis , Kaman nusuwan ma eyal tomon farhanin , kan farah ta Orselim asmau fi masafa beid kalis .44Fi yom dak azilu rejal asan be kun mosulin fi makazin le teksim ta hajat, semar alawel ,osur , ashan umon be limo le nofus tomon nesba al motlub hasab ganun le kuhana ma laween. Kulu wahid wodi ashan keli estakal fi midan al gerib ma medina. Yala Yahwuza ba afrah min ajil kuhana ma laween al kan be wogif fi gedam tomon. 45Umon alulu sukul ta Rabuna tomon wa sukul ta tethir Kaman murenimin sawa me huras ta bab estakal fi hafisu awamir ta David ma jena tou seliman.46Kan zaman fi ayam ta David ma Asaph , kan fi kaid ta taranim Kaman kan fi guna ta tesbi wa sukur le Rabuna. 47Fi ayam ta Zerubbabel Kaman fi ayam ta Nehemiah , kulu nas ta Israel be wodi jura al yomiyan le murenimin wa huras ta bab ,yala umon be kutu jura ta laween fi eteja barau , Kaman laween be kutu jura fi eteja barau le eyal ta Aaron.

Chapter 13

1Fi yom dak umon kan agara kitab ta Musa fi adana ta nas, kan ligo moktub fi kitab inu mafi zol min Amoniin wala Moabiin bija fi ijitma ta Rabuna lelabad. 2De kan ashan ma eish wa moya, lakin umon kan ajiru balaam ashan bi leanu israel. Lakin Rabuna kan gilibu al laana le baraka. 3Ze umon asma le ganun, umon kan tala min nus ta Israel ayi zol al ajnebi bara.4Gubal de kan ayinu Eliashib al gesis ashan bikun mosoul le Makazin ta beit ta Rabuna. Huwo kan indu sila garaba ma Tobia. 5Eliashib kan bediri gi kutu fogo atiya ta gemeh, bokur, hajat ta rakabu, wa ushur ta gemeh, kamra jedid, wa zeit al kan wosi ashan bekun le lawin, marenimin, huras ta abwab, wa tabaruat le gusus.6Lakin fi awokat del kulu ana ma kan fi ourshelim, leanu fi sena nimra etnein wa talatin ta melik Artaxerxes ta Babilon, an kan ruwa le melik. Baad zaman ana kan asalu izin min melin ashan ana bi tala. 7Wa an kan raja le ourshelim. Ana kan fahim sher ta Eliashib al huwo kan wodi Makzan fi wahid mi owad al fi beit ta Rabuna.8De kan ma kwes le ana wa ana kan jada afasat ta usura ta Tobia bara min makzan. 9Ana kan wodi karar keli nedifu makzan wa keli rijau fogo hajat ta beit ta Rabuna, tegdima ta gemeh wa bokur.10Ana kan ja ligo enu nisba ta lawiin kan magi wodi le umon, wa umon kan jere bara, kulu zol ma gi wodi le umon, wa umon kan jere bara, kulu zol fi mahal zara too, lawiin wa moranimin al kan gi amulu shokol. 11Ashan kida, ana kan wonusu be zalan le mouzifin, wa kan kelim, ashan shunu beit ta Rabuna ma gi kutu bala fogo? Ana kan limu umon sawa wa kan kutu umon fi mahalat tomon.12Biga kulu yahuza kan jibu ushur ta gemeh, kami jedid, wa zeit fi makzan 13Ana kan ayinu shelemia al gesis yekun bita malia wa zadok yekun katib, wa min lawiin, pedaiah. Baad umon kan Hanan jena ta Mattania, le anu kan ayinu umon nas umanaa. Shokol tomon kan wazau hajat le zumala tomon. 14Zekir ana, Rabuna tayi, wa kaman kulu anwa ta afasat al tegil, al umon kan gi jibu le ourshelim yom sebit. Ana kan anziru umon ashan umon keli ma biyu hajat yom dak.15Fi ayam ana ainu fi Judah nas gi tujaru ma merisa fi yom sabbath wa gibu dura wa kutu fi humaraat, wa merisa, eanab, tin, wa kulu anwae al al ahmal tegiil, al humon gibu fi Jerusalem fi yom ta Sabath. Ana aihtaji ashan humon gibiu akill fi yom dak.16Rujal min sur al gi geni fi ourshelim kan jibu samak wa kulu anwa ta budaat, wa kan gi biya yom sebit le nas ta yahuza wa jua medina. 17Ana kaman kan kasim nas kubar ta Yahuza, De yau hajat batal yatu al intum gi amulu, karabu yom sebit? 18Abuhat takum kan ma amulu zede? Hal Rabuna kan majibu kulu sher le nina wa fi medina de? Hasa intum gi jibu haja batal ziyada le israel bewasit karabu yom sebit.19Laman wata tala duluma fi abowab ta ourshelim gubal yom sebit, ana kan wodi taalimat be inu keli gofulu abowab wa keli ma fatau lahadi yom al tani ta sebit. Ana kan kutu baad rijal bitai fi abowab ashan mafi budaa bijibu juwa yom sebit. 20Al tujar wa nas al ta biyu hajat barau barau kan gi limu bara min ourshelim mara au maraten.21Lakin an kan anziru umon, lee intum gi limu bara sur? Kan intum amulu ze de tani mara, ana gobudu intum, min zak dak le gidam umon kan maja yom sebit 22Ana kan wodi awamir le lawiin keli tahir/nedifu nefsa tomon, wa ja ashan biharisu abowab, ashan bikeli yom sebit bikun nedif. Zekir ana kaman, Rabuna tayi, wa keli inta indu rahma le ana, ashan itifagiya al nesia al inta kan indu le ana.23Fi ayamat dak, kaman ana kan ayinu yahudin al kan jouzu min nuswan al min ash dudiat, Amoniat, wa Moabiat 24Nus ta iyal tomon kan gi wonusu luga ta Ashdud, mafi min umon kan aruf keif bi wonusu luga ta yahud, lakin bes luga ta wahid min nas tanin.25Ana kan hazir umon, wa laan umon, wa ana kan durubu juzu min umon, wa kan juru shaar tomon bara. Ana kan kutu uma halifi be Allah, gali intum ma bi wodi banat takum le awolad tomon, wala shilu banat tomon le awolad takum, wala le nufus takum. 26Melik siliman ta israel ma kan ta bilad ketir mafi melik kan ze huwo, Allah too kan hibu huwo, wa Allah kan kutu huwo melik fok kulu israel. Be de kulu, nusuwan to al ajanib kan kutu huwo amulu katia. 27Hal anina bi asma le intum wa amulu kulu galt al kebir de? Wa amulu bidun amana deed Allah ta nina ashan bi jouzu nusuwan ajanib?28Kan wahid min awolad ta yoyada weled ta Eliashib reis ta kahna kan nesib ta sanballat al min Horoni. Ana kan kutu huwo jere min gidam tayi. 29Zekir ana ya Allah tai, ashan umon waskan shokol gesis, wa itifagiya ta shokol gesis wa lawiin.30Be kida ana kan nedifu umon min kulu ajnabi, wa kan asisu wajibat ta gusus ma lawiin, kulu wahid le kidma too. 31Ana kan wofir hatab ta tegdimat keli jibu fi zaman too, wa le intaj ta zeraa al awel, zekir ana, Allah tai le kwes.

Esther

Chapter 1

1Fi ayam ta Ahauerus( De Ahasuerus al hakimu min hind lahadi le Cush, aktar min 127 wilayat). 2Fi ayam dak melik Ahasuerus geni fi kurus tou ta melik fi mahal al gowi ta Susa.3Fi sena nimra talata ta hukum tou, huwo nazimu hafula le kulu dubad wa khudam tou. Jesh ta Persia wa Media, nubala, wa wula ta wilayat kan fi hudur. 4huwo gedimu mali ta azama ta momlaka tou wa sharaf ta mejid ta azama tou le ayam ketir, le 180 ayam.5Kan kalasu ayam del, Melik nazimu hafula al timu saba ayam, Huwo le kulu shab al fi mahal gowi ta Susa, min kebir lahadi suker. Nazimu fi saha ta hadika ta kasra bita melik. 6Lounu Saha ta hadika de be sitara min gumas gutun abiyat wa banafseji, be habil ta gumas naim wa ahmar banafseji), haligu fi khatim min fidah min amida ta rakam. Fii sarair ta dahab wa fidah fi ras hujar al mulawan be lon ahmar, zahari, wa abiad, rakam, loula, wa hujar al lounu.7Gedimu sharbad be kubayat ta dahab. Ai kubaya ferid wa fii kamur ta muluk al jabu ashan sokol kwes ta melik. 8Sharbat de bi wodi be asab kararat, "Ma bi asuru nas", be teriga de melik wodi talimat le dubad al fi kasra tou ashan bi amulu asab niya ta ai zol.9Melka Vasti kaman nazimu hafula le nasawin al fi kasra ta melik Ahasuerus. 10Fi yom nimra saba, zaman melik tala farhan ashan kamur, huwo kelimu le Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, Abagtha, Zethar, wa Karkas ( saba dubad al khadimu gidamu), 11ashan bi jibu Melka Vashti gidamu be taj tou. Huwo der ashan bi wori le shab wa dubad jamala tou, hiya jemil khalis.12Lakin Melka Vashti aba ja be kalam al dubad ta melik jabu le huwo. Melik biga tala zalan; huwo geliba tou haragu.13Baad kida melik wonusu be nas al hukama, al fahimu hajat al gedim (de khatuwa ta melik le nas al arufu ganun shedid wa gediya(hukum). 14Nas al gerib ma huwo yau Karshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena, wa Memukan, sabah umra ta Persia wa Media. Umon indum furas ashan bi gabilu melik, wa umon bi amsuku makatib kubar fi momlaka. 15"Be ihtiram le ganun, Bi amulu shunu le Melka Vashti ashan huwo ma ihtaramu awamir ta Melik Ahasuerus, al dubad jabu le huwo?"16Memukan kelimu fi gidam ta melik wa dubad, Ma gidam melik barau al Melka Vashti amulu kalam batal , kaman did dubad kulu wa shab al fi wilayat ta Melik Ahasuerus. 17Nasawin bi ja arufu kalam ta melka. Huwo bi kutu nasawin ashan ma bi ihtaramu rujal tomon. Umon bi kelimu, 'Melik Ahasuerus wodi awamir le melka Vashti ashan bi jibu gidamu, lakin hiya aba.' 18Gubal yom de ma kalasu nasawin ta Persia wa Media al asuma kalam ta melka de bi kelimu nefsu kalam de le dubad ta melik. Umon bi tala zalanin.19Kan melik der, kede karar tala min huwo ashan bi rasulu, wa kede katibu fi gawanin ta Persians wa Medes, al ma bi agder geiru, al Vashti ma bi ja tanimara fi gidamu. Kede melik wodi khana tou ta melka le zol tani al aksan min huwo. 20Kan karar ta melik de alinu fi momlaka tou al wasi, kulu nasawin bi ihtaramu rujal tomon, min kubarin le sukerin."21Melik wa umra tou tala farhanin be irshad de, wa melik amulu ze Memuken fekiru. 22Huwo rasulu juwabad le wilayat kulu, fi ai wilaya ashab rutan tomon. Huwo amiru inu ai rajil bi kun seid ta bet tou, Karar de wodi asab rutan ta kulu shab fi embrator.

Chapter 2

1Baad hajat del, zaman zel ta melik Ahasuerus nazal. huwo fakar an Vashti wa haja al hiya amulu. Huwo fakar an karar al huwo talau did huwo. 2Baad dak shabab al gi khadimu le melik kelimu, "Kede amulu teftis le banat azra be niyaba ta melik.3Kede melik aiynu dubad fi wilyat kulu ta momlaka tou, ashan bi limu banat azra al jemilin fi mahal wahid fi kasra ta harim fi mahal gowi ta Susa. Kede kutu umon fi tehet musulia ta Hagai, dabid ta melik, al mosul ta nasawin, wa kede huwo wodi riha le umon. 4Kede biniya suker al melik der tala melka fi khana ta Vashti." Irshad de kutu melik tala farhan, wa huwo nafizu kalam de.5Fi Yahudi tani fi mahal gowi ta Susa al isim tou Mordecai weled ta Jair weled ta Shimei weled ta Kish, al min usura ta Benjamin. 6Shalu umon min Urselim le doula tani ma Jehoiachin melik ta Judah, al melik Nabuchadnezzar ta Babylonia shalu.7Huwo kan bi aiynu wara Hadassah, al huwo Esther, biniya ta khal tou, leanu hiya ma indu abu wele uma. Biniya de jemil wa kan zahir mahbub. Mordecai shalu hiya ze biniya tou.8Zaman alinu awamir wa karar ta melik, jabu nasawin kutar al sukerin fi Susa. Kutu humon tehet musulia ta Hegai. Shalu Esther kaman le kasra ta melik wa tehet musulia ta Hegai, kebir ta nasawin. 9Biniya de ajibu huwo, wa gabilu hiya. Tuwali huwo wodi le hiya riha wa akil . Huwo wodi banat le hiya sabah al khudam min kasra ta melik, wa huwo rahalu hiya ma banat al khudam de le mahal al khas fi oda ta nasawin.10Esther ma wori usura tou le ai zol, Mordecai amiru hiya ashan ma bi wori. 11Mordecai daiman bi douru fi gidam saha ta oda al nasawin de bi geni fogo, ashan arufu hala ta Esther, wa haja al bi amulu le hiya.12Zaman fursa ja le ai biniya ashan bi ruwa le Melik Ahesuerus- be asab gawanin ta nasawin, ai biniya bi timu itnasar shahar ta jamala, sita shahar be zed mura, wa sita be riha- 13Kan biniya suker ruwa le melik, ai haja al hiya deru bi wodi le hiya min oda ta nasawin, le hiya ashan bi shilu le kasra.14Fi misah hiya bi ruwa juwa, wa fi sabah hiya bi raja le oda nimra itnin ta nasawin, wa fi musulia ta Shaasgaz, dabid ta melik, al mosul ta mahzia. Hiya ma bi rija le melik tani ila kan ajibu huwo wa nadi hiya tanimara.15Hasa zaman wokit ta Esther ja(bit ta Abihail, khal ta Mordecai, al shalu hiya ze bit tou) ashan bi ruwa le melik, hiya ma asalu ai haja lakin haja Hegai dabid ta melik, al mosul ta nasawin, fekir. Hasa Esher ligo gubul ta kulu al shafu huwo. 16Shalu Esther le Melik Ahasuerus fi bet melik fi shahar nimra ashara, al huwo shahar ta Tebeth, fi sena nimra saba ta hukum tou.17Melik hibu Esther aktar min nasawin al tanin wa hiya ligo gubul gidam huwo, aktar min azra al tanin. Baad kida huwo kutu taj fi ras tou wa kutu hiya ashan bikun melka bidal Vashti. 18Melik nazimu hafula kebir le dubad wa khudan tou kulu, "Hafula ta Esther," wa huwo wodi ihasa min daraib le wilayat. Huwo wodi hadayat asab kwes tou.19Hasa zaman limu azra de sawa tanimara, Mordecai kan bi geni fi bab hoz. 20Esther lisa ma wori le ai zol an usura tou au shab tou, ze Mordecai wori le hiya. Hiya istemir ashan bi tabi irshad ta Mordecai, ze hiya amulu zaman huwo raba hiya. 21Fi ayam dak, ze Mordecai bi geni fi bab hoz ta Melik, itnin min dubad ta melik, Bigathana wa Teresh, al bi harisu bab, tala zalanin wa fakar ashan augu Melik Ahasuerus.22Zaman kalam de wori le Mordecai, huwo wori le Melka Esther, wa Esther wori le Melik fi isim ta Mordecai. 23Hagigu kalam de wa ligo kalam de saa, wa shenegu rijal al itnin del. Kalam de katibu fi kitab ta akbar al ayam fi gidam ta melik.

Chapter 3

1Baad hajat del kulu, melik Ahesurus rugau Haman weled ta Hammdeth al min Agagite, wa kutu kursi tou ta sulta fi ras dubad kulu al kan ma huwo. 2Khudam ta melik kulu al fi bab hoz ta melik dengir tehet wa inhana tehet le Haman, ze melik amiru le huwo ashan amulu. Lakin Mordecai ma dengir au inhana tehet.3Baad dak khudam ta melik al fi bab hoz ta melik kelimu le Mordecai, "Le inta alisu awamir ta melik?" 4Umon bi wori le huwo kulu yom, lakin huwo aba ashan bi asuma kalam tomon. Baad kida umon wori le Haman ashan aiynu kan kalam an Mordecai amulu de bi akir zede, huwo wori le umon inu huwo Yahudi.5Zaman Haman aiynu inu Mordecai ma dengir wa inhana le huwo, Haman zalan. 6Huwo fakar ashan bi katulu Mordecai bes, Khudam ta melik wori le huwo Mordecai min nas yatu. Mordecai der ashan bi masau Yahudiin kulu, Shab ta Mordecai, al fi momlaka kulu ta Ahasuerus.7Fi shahar al awel(al huwo shahar ta Nisan), fi sena nimra itnasar ta Melik Ahasuerus, Pur-gura jadau fi gidam Haman, ashan bi azilu yom wa shahar. Umon jadau gura tani wa tani lahadi gura de waga fi shahar nimra intnasar(al huwo shahar ta Adar).8Baad dak Haman kelimu le melik Ahesuerua, "Fi nas tanin waza wa gesimu beinu wilayat ta momlaka taki. Gawanin tomon indu ferik min nas tanin, wa umon ma bi hafisu gawanin ta melik, yala huwo ma kwes le melik ashan umon bi ish. 9Kan melik der, wodi awamir ashan bi katulu umon, wa ana bi wozinu ashara alf kilo ta fidah fi idan ta del al mosulin fi sokol ta melik, ashan bi kutu fi kazina ta melik."10Baad dak melik shalu khatim min idan tou wa wodi le Haman weled ta Hammedatha al min Agagite, adu ta Yahudiin. 11Melik kelimu le Haman, "Ana bi aiynu inu gurus de rejau le inta wa shab taki. Inta bi amulu be ai haja al inta deiru."12Baad dak alinu kutaba fi yom talatasar ta shahar wahid, wa katab karar al fogo kulu awamir al Haman kelimu le kulu hukam ta wilayat ta melik, Del al fi kulu wilayat, le hukam ta kulu shab, wa le dubad ta kulu shab, le ai wilaya bi kitaba tomon, wa le kulu shab be rutan tomon. Katibu be isim ta melik Ahaserus wa moktum be khatim tou. 13Murasilin wazau juwabad de le kulu wilayat ta melik, ashan bi masau, katulu, wa demiru Yahudiin kulu, min suker le kubir, iyal wa nusuwan, fi wahid yom-fi yom talatasar ta shahar itnasar(al huwo shahar ta Adar)-wa bi nahabu mumtalakat tomon.14Sura ta juwab kutu ze ganun fi kulu wilayat. Kutu ashan arufu be kulu shab al fi kulu wilayat inu umon bi jahizu le yom de. 15Murasilin tala seri ashan wazau awamir ta melik. Karar de kaman wazau fi medina Susa. Melik wa Haman geni tehet ashan ashrubu, lakin medina ta Susa kan fi dimar.

Chapter 4

1Zaman Mordecai arufu kulu hajat al hasil, huwo sheretu gumas tou wa libisu gumas min sual wa kutu rumad. 2Huwo tala fi wasat ta medina, wa kore be shot fok shedid. Huwo ruwa lahadi bab hoz ta melik, leanu ma bi rudu le ai zol ashan bi ruwa hinak al libisu gumas al min sual, 3Fi ai wilaya, ai mahal al awamir wa karar ta melik wosulu, fi huzun shedid bein Yahudiin, be siam, kore. kutar minum naimin be gumas al min sual wa rumad.4Zaman nusuwan suhar ta Esther wa khudam ja ashan wori le hiya, melka tala zalan. Hiya rasulu gumas ashan libisu Mordecai (ashan huwo bi agilau gumas tou al min sual), lakin huwo ma rudu. 5Baad dak Esther nadi Hathak, wahid min dubad ta melik al aiynu ashan bi khadimu le hiya. Hiya amiru huwo ashan bi ruwa le Mordecai ashan arufu shunu yai hasil wa mana tou shunu.6Yala Hathak ruwa fi saha ta medina fi gidam bab hoz ta melik. 7Mordecai wori le huwo hajat kulu al hasal le huwo, wa adad ta fidah al Haman wad ashan bi wozinu wa bi kutu fi kazina ashan bi katulu Yahudiin. 8Huwo kaman wodi le huwo sura ta karar al shalu fi Susa ashan demiru Yahudiin. Huwo amulu kalam de ashan Hathak bi wori le Esther, wa ashan bi wodi le hiya musulia ashan bi ruwa le melik ashan bi asadu musaada tou, wa ashan bi wonusu ma huwo beniyaba ta shab tou.9Yala Hathak ruwa wa wori le Esther kalam al Mordecai kelimu. 10Baad dak Esther wonusu le Hathak wa kelimu le huwo ashan bi rija le Mordecai. 11Hiya kelimu, "Kulu khudam ta melik wa shab fi wilayat ta melik arufu inu kan zol rajil au mara ruwa juwa saha ta melik bidun ma alinu, fii ganun wahid bes; inu bi katulu huwo-Ile le ai wahid al melik wodi sulta melkia ashan huwo bi ish. Ma nadi ana ashan bi ruwa le melik ayam al teletin de." 12Yala Hathak wori kalam al Esther kelimu le Mordecai.13Mordecai rajau risala de wara tani le Esther : "Kede inta ma fekir inu inta bi tefez tanimara min kasra ta melik bidal min Yahudiin kulu. 14Kan inta askut zaman de, Ihasa wa inkaz bi ja le Yahudiin min tija tani, lakin inta wa usura ta abu taki bi kalasu. Munu arufu inta ja le makan ta melka fi zaman sikil de?"15Baad dak Esther rasulu kabar de le Mordecai, 16"Ruwa wa limu Yahudiin kulu al fi Susa fi mahal wahid, wa sum le ana. Mata akulu wele asrubu le talata ayam, lel au nahar. Banat tai al sukerin ma ana bi sum be nefsu teriga. Baad dak ana bi ruwa le melik. hata lo huwo did ganun, wa kan ana mutu, ana bi mutu,? 17Mordecai ruwa wa amulu hajat kulu al Esther wori le huwo.

Chapter 5

1Baad talata ayam, Esther libisu gumas tou ta melka wa ruwa wogif fi saha ta kasra ta melik, fi gidam ta bet ta melik. Melik kan bi geni fi kursi tou ta muluk fi bet, gi aiynu fi bab ta dukul. 2Zaman melik aiynu melka Esther wagif fi saha ta al bet, huwo sedeku hiya. Huwo rafa idan tou al indu dahab al melkia. Yala Esther ja gerib wa lemesu dahab al melkia.3Baad dak melik kelimu le hiya, "Melka Esther, inta der shunu? talab taki shunu? Sala nus ta momlaka tai bi wodi le inta," 4Esther kelimu, "Kan melik gablan, Kede melik wa Haman ja alela le hafula al ana bi jahizu le huwo."5Baad dak melik kelimu, "jibu Haman seri, ashan bi amulu haja al Esther kelimu." Yala melik wa Haman ruwa le iid al Esther nazimu. 6Zaman kamur bi khadimu fi al hafula, melik kelimu le Esther, " Balak taki shunu? bi wodi le inta. talab taki shunu? Sala nus ta momlaka , bi wodi le inta."7Esther juwabu, "Balak wa talab tai yau, 8kan melik moksut ma ana wa kan melik der ashan bi hilu balak tai wa ihterim talab tai, kede melik wa Haman ja fi hafula al ana bi nazimu le inta bukura wa ana bi juwabu shuwal ta melik."9Fi yom dak Haman ruwa be farah fi gelbu. Lakin zaman Haman aiynu Mordecai fi bab hoz ta melik, inu Mordecai wele gam au rejif be kof gidamu, Huwo kan mala be zel diid Mordecai. 10Geir min zalik, Haman ma zahiru zel tou wa ruwa fi bet tou. Huwo rasal kabar le asdika tou wa limu umon mahal wahid, ma mara tou Zeresh. 11Haman rija asibu mali tou, adad ta awaulad tou, kulu tergiya al melik wodi le huwo, wa kef huwo itgadam fok dubad kulu wa khudam ta melik.12Haman kelimu, "Melka Esther ma rahibu ai zol ile ana ashan bi ja ma melik le hafula al hiya nazimu. Hata bukra hiya rahibu ana tanimara ma melik. 13Lakin de kulu taalis le ana zema ana bi aiynu Mordecai al Yahudi bi geni fi bab hoz ta melik".14Bad dak mara tou Zeresh kelimu le Haman wa asdika tou, "Kede umon salau masnak fok al indu kamsin Cubit. Fi sabah kelimu le melik be niyaba tomon ashan haligu Mordecai fogo. Baad dak ruwa be farah ma melik le hafula." De kutu Haman tala moksut wa huwo wodi nas ashan bi abinu masnak.

Chapter 6

1Fi lel dak melik ma agder ashan bi num. Huwo amiru khudam ashan bi jibu sejil bita ahdas ta hukum tou, wa agarau umon be sot fok gidam melik. 2Huwo ligo kan sejilu hinak inu Mordecai wonusu an Bigthana wa Teresh, itnin min dubad ta melik al bi haresu buaba, al umon jeribu ashan bi augu Ahasuerus. 3Melik asalu, "amulu kan sunu ashan bi wodi ihtiram au temiyiz le Mordecai fi amulu kalam de?" Baad dak shabab ta melik al bi khadim huwo gal, "mafi haja amulu le huwo4Melik gal, "Munu yau fi batna hos?" Hasa Haman dakalu bara al hos ta bet ta melik ashan wonusu le huwo an kanagu Mordecai fi masnaga al kutu fok le huwo. 5Khudam ta melik kelimu le huwo, "Haman wagif fi batna hos." melik kelimu, "Keli huwo dakal juwa." 6Zaman Haman dakalu, Melik kelimu le huwo, "Bi amulu sunu le zol al melik der ashan bi ihterimu?" Hasa Haman gal le nefsu, "Munu yau melik der ihterimu aktar min ana?"7Haman kelimu le melik, "Zol al melik der ashan bi ihterimu, 8kede jibu libsa ta melik, libsa al melik kan libisu, wa husan al kan melik sugu wa fi taj bikun fi ras tou. 9Baad dak libsa wa husan bi wodi le zol al mohim ta melik. Kede umon libisu zol al melik indu niya ashan bi ihterimu, wa kede umon gedimu huwo fi ras husan le sikat kulu ta medina. Kede umon alinu gidamu, 'De yau haja al amulu le zol al melik der ihterimu!"10Baad dak melik kelimu le Haman, '"Asra, shilu libsa wa husan, ze inta kelimu, wa amulu kalam de le Mordecai yahudi al bi geni fi bab hos ta Melik. Mata sagit fi ai kalam al inta kelimu." 11Baad dak Haman shalu libsa wa husan. huwo libisu Mordecai wa gedimu huwo fi ras husan fi kulu sikat ta medina. huwo alinu gidamu, De yau haja al amulu le zol al meilk der ihterimu!"12Mordecai raja fi bab hos ta Melik. Lakin Haman dakal seri fi dakil bet tou, hazin, ras tou mokful. 13Haman kelimu le mara tou Zeresh wa kulu asdika tou kulu haja al kan hasal le huwo. baad dak nas tou al maruf indum hikma, wa mara tou Zerah, kelimu le huwo, "Iza kan Mordecai, Gubal al intum biga bi waga huwo Yahudi, intum ma bi koumu huwo, lakin intum bi waga gidam huwo." 14Fi zaman umon bi wonusu ma huwo, Dubad ta melik wosulu. Umon ruwa seri ashan jibu Haman le le hafula al Esther nazimu.

Chapter 7

1Yala melik wa Haman ruwa le hafula ma Melka Esther. 2Fi yom nimra itnin de, fi zaman umon bi wodi le umon kamur, melik kelimu le Esther, " Balak taki shunu, Melka Esther? Bi wodi le inta. Talab taki shunu? Hata nus ta momlaka de, wa bi wodi le inta."3Baad dak Melka Esther juwabu, " Melik kan inta moksut ma ana, kede haya tai wodi le ana- de yau balak tai, wa ana talabu kaman de le nas tai. 4Kan biyu nina, Ana ma nas tai, ashan bi demiru, katulu, wa yabad. Kan biyu nina bes le abudiya, ze abid al zakar wa unsa, Ana kan bi askut sakit, sikil asar de kan ma bi taabu ma inta." 5Melik Ahasuerus kelimu le Melka Esther, "De munu? Wenu zol de al geliba tou malyan ma hajat del?"6Esther kelimu, "Zol al adu, sitan al isimu Haman!" Baad dak amulu irhab le Haman gidam melik wa Melka. 7Melik gam fok be zel min asrubu kamur wa ruwa fi kasra tou, lakin Haman geni ashan bi anisu Melka ashan haya tou. Huwo aiynu melik karar karisa diid huwo.8Baad dak melik raja min kasra ta zira le kurfa mahal al khudam wodi le umon Kamur. Haman kalas waga fi kursi(serir) al kan Esther gaid fogo. Melik kelimu, "Hal huwo bi hajimu melka fi gidam tai fi juwa bet tai?" baad kalam ta hukum tala min kasuma ta melik, Khudam kahti wusa ta Haman.9Baad dak Harbona, wahid min dubad al bi akhdim melik, kelimu, "sheneg al indu kamsin cubits (talata wa ishirin mitir) wagif jambu bet ta Haman. huwo kutu fok le Modecai, zol al wonusu huwo bi hami melik." Melik kelimu, "haligu huwo fogo." 10Yala umon haligu fi sheneg al huwo jahizu le Mordecai. Baad dak ghadab ta melik nazal.

Chapter 8

1F i yom dak Melik Ahasuerus wodi mumtalakat ta Haman le Melka Esther, adu ta Yahudiin, wa Mordecai bada khadimu gidam melik, Esther haki le melik Mordecai geribu kef. 2Melik shalu katim tou, al kan huwo rajau min Haman, wa wodi le Morecai. Esther kutu Mordecai ashan bi kun mosul fi vila ta Haman.3Baad dak Esther wonusu tanimara le melik. Hiya naim wosu tehet wa kore ze hiya bi asalu huwo ashan bi kutu nihaya le kuta al shar ta Haman al agagite, le khuta al huwo fekiru did Yahudiin. 4Baad dak melik arfa dahab tou ta sulta le Esther, hiya gam wa wagaf gidam melik.5Hiya kelimu, Iza kan huwo ajibu Melik, wa iza kan ana ajibu ena ta melik, kan hajat del kwes gidam melik, wa ana kwes fi ena tou, kede katibu karar ashan bi sahibu juwabad al katibu be Haman weled ta Hammedatha al Agagite, Juwabad al huwo katibu ashan bi demiru Yahudiin al fi wilaya ta melik. 6Fa kef ana bi istahmal ashan bi aiynu karisa bi waga fi ras nas tai? Ana bi istahmal kef ashan sufu demar ta Usra tai?"7Melik Ahasuerus kelimu le Melka Esther wa Le Mordecai al yahudi, "Ainu, Ana wodi le Esther bet ta Haman, wa humon haligu huwo fi sheneg, leanu huwo kn bi ruwa ashan hajimu Yahudiin. 8Katibu karar tani le Yahudiin fi isim ta melik wa khatimu be khatim ta melik. Fa le karar al kalas katibu fi isim ta melik wa khatimu be khatim ta melik ma bi sahibu."9Baad dak nadi ulama ta melik fi zaman dak, fi shahar nimra talata, al huwo shahar ta Sivan, fi yom talata wa ishirin ta shahar. Katibu karar al fogo kulu kalam al Mordecai kan bi khudu be kusus ta Yahudiin. Katibu le wula ta wilayat, wula wa dubad ta wilayat al fi India le Cush, 127 wilayat, le ai wilaya katibu be hasab kitaba tomon, wa Yahudiin hasab kitaba wa rutan tomon.10Mordeci katibu fi isim ta Melik Ahasuerus wa khatimu be khatim ta melik. Huwo rasulu juwabat de be nas al bi shilu juwabat al bi sugu hasin al seri al istamilu fi khadamat ta reis, husan zakar al hadis ta melik. 11Melik wodi izin le Yahudiin al gaidin fi ai medina ashan bi limu fi mahal wahid wa wogif ashan bi hami haya tomon: ashan bi yabad, katulu, wa ashan bi demiri jesh min ai nas au wilayat al hajimu humon, iyal wa nusuwan fogo, au bi shilu mumtalakat tomon. 12De bi bada fi kulu wilayat ta melik Ahasuerus, fi yom talatasar ta shahar nimra itnasar, al huwo shahar ta Adar.13Sura ta karar de bi talau ze ganun wa bi kutu bara le nas kulu. Yahudiin bi kun jahiz fi yom dak ashan bi shakilu adu tomon. 14Yala nas al bi shilu juwabad del sugu hasin ta melik al istakdimu fi khidma ta rais. Umon ruwa bidun daya zaman. Karar ta reis kaman talau min kasra al fi Susa.15Baad dak Mordecai sibu melik libisu libsa ta muluk zahari wa abiad, be taj al dahab wa habil gumas al ahmar ta gumas naim, wa medina ta Susa Sarak wa farhanin. 16Yahudiin indum saada wa farah, wa ihtiram. 17Fi kulu wilaya wa fi kulu medina, fi ai makan al karar ta melik wosulu, fi saada wa farah bein Yahudiin, hafula wa ijazah. Kutar min beina noo ta nas ta ard de biga Yahudiin, leanu kof ta Yahudiin waga fi ras tomon.

Chapter 9

1Hasa fi shahar nimra talata, al huwo shahar ta Adar, fi yom nimra talatasar, zaman ganun wa karar ta melik gerib ashan bi talau, fi yom al ada ta Yahudiin ashan bi koumu umon, geiru. Yahudiin koumu del al kan bi karahu umon. 2Yahudiin lama fi mudun tomon fi kuku wilayat ta Melik Ahasuerus, ashan kutu iden fi ras del al hawil ashan jibu karisa fi ras tomon. La wahid bi wogif did umon, leanu nas kulu bi kafu Yahudiin.3Kulu dubad ta wilayat, wula ta wilayat, wula, wa idarat ta melik saidu Yahudiin leanu umon biga bi kafu Mordecai. 4Mordecai biga kebir fi bet ta melik, wa marafa tou waza fi kulu wilayat, Fa zol isimu Mordecai biga bi tala azim. 5Yahudiin hajamu ada tomon be sef, katulu wa demiru umon, wa amulu ze umon deiru le del al karahu umon.6Fi Mahal al gowi ta Susa be nefsu Yahudiin katulu wa demiru kumsumiya rijal. 7Umon katulu Parshandatha, Dalphon, Aspatha, 8Poratha, Adalia, Aridatha, 9Parmashta, Arisai, Aridai, Vaizatha, 10wa ashara awulad ta Haman weled ta Hammedatha, adu ta Yahudiin. Lakin umon ma nahabu.11Yom dak adad ta nas al katulu fi mahal al gowi ta Susa, gedimu taharir de le melik. 12Melik kelimu le Melka Esther, " Yahudiin katulu kumsumiya rijal fi mahal al gowi ta Susa, bima fi hu ashara awulad ta Haman . Umon amulu shunu tani fi bagi wilayat ta melik? Hasa balak taki shunu? bi amulu le inta. Talab taki shunu? bi sedeku le inta."13Esther kelimu, kan melik gabilu, kede Yahudiin al fi Susa wodi le umon izin ashan talau karar ta yom de bukra, wa kede jusa ta ashara iyal ta Haman kede shenegu." 14Yala melik amiru inu de kede amulu. Talau karar fi Susa, wa umon haligu(kanagu) ashara awulad ta Haman.15Yahudin al fi Susa ja sawa fi yom arbatashar ta shahar ta Adar, wa katulu tultumiya rijal tani fi Susa, lakin umon ma nahabu ai haja. 16Bagi Yahudiin al kan fi wilayat ta melik ja sawa ashan hami haya tomon, wa umon ligo ihasa min ada tomon wa katulu kamsa wa sebein alf ta del al bi karahu umon. lakin umon ma kutu iden tomon fi mumtalakat ta nas al umon katulu.17De hasal fi yom talatsar ta shahar ta Adar. Fi yom arbatasar umon akudu raha wa kutu yom dak ta hafula wa farah. 18Lakin Yahudiin al fi Susa limu sawa fi yom talatasar wa arbatasar. Fi yom kamistasar umon akudu raha wa umon kutu yom le hafula wa farah. 19De yau sabab Yahudiin al bilad, al bi salau biyut tomon fi ariaf, hafisu yom arbatasar ta shahar Adar ze yom bita farah wa hafula, wa ze yom al umon bi rasulu hadayat ta akil le baad tomon20Mordecai sejilu hajat del wa rasal juwabad le kulu Yahudiin a fi fi kulu wilayat ta melik Ahesuerus, kulu al gerib wa beid, 21wodi le umon musuliya ashan bi hafisu yom arbatasar wa yom kamistasar ta shahar Adar kulu sena. 22Del yau ayam al Yahudiin ligo ihasa min ada tomon, wa shahar al huzun tomon galabu le farah, wa huzun le yom ta ihtifal. Umon yau bi kutu umon ayam ta hafula wa farah, wa rasulu hadayat ta akil le baad tomon, wa hadayat le nas masakin.23Yala Yahudiin istemir be ihtifal al umon bada, bi amulu hajat al Mordecai kan katibu le umon. 24Fi wokit dak Haman weled ta Hammedatha al Agagite, adu ta Yahudiin, katitu did Yahudiin ashan bi demiru umon, wa huwo bi jadau Gura, ashan hasuru wa demiru umon. 25Lakin zaman kalam de jibu gidam melik, huwo wodi talimat be juwabat le kuta sherir Haman amulu did Yahudiin bi rija fi ras tou, wa inu kede shenegu huwo wa awulad tou.26Ashan kida umon nadi ayam del Purim, wara isim ta Pur. Leanu ashan kulu hajat al katabu fi juwab, wa kulu hajat al umon kan aiynu wa al hasal le umon, 27Yahudiin gabilu adad wa khidma jedid. Ada de bikun le nufus tomon, iyal ta iyal tomon, wa ai wahid al dumu umon. Huwo ashan inu umon bi ihtefil ayam al itnin del kulu sena. Umon bi ihtefil umon be teriga tani wa fi nefsu wokit ai sena. 28Ayam del bi ihtefilu wa hafisu fi ai jil, ai usura, ai wilaya, wa ai medina. Yahudiin del wa iyal ta iyal tomon be iman ma sibu hafisu ayam de ta Purim, ashan umon kede ma nesitu umon.29Melka Esther biniya ta Abuhail wa Mordecai al Yahudi katabu be sulta kamil wa sedeku juwab nimra itnin an Purim.30Juwabat rasalu le Yahudiin kulu fi 127 wilayat ta Momlaka ta Ahasuerus, bi itmana le Yahudiin Aman wa hagiga.(hag). 31Juwabat del sedeku ayam ta Purim fi wokit tomon al muhadad, ze Mordecai al Yahudi wa Melka Esther istelemu le Yahudiin. Yahudiin gabilu iltizam de le nufusum wa iyala ta iyal tomon, bes ze umon kaman gabilu awukat ta sum wa kore. 32Amur ta Esther sedeku nizam del an Purim, wa katabu umon fi kitab.

Chapter 10

1Melik Ahasuerus farada deriba fi ard wa fi aradi al gerib ma bahar. 2Kulu injazat ta guwa tou, sawa ma muhasaba kamil ta azama ta Mordecai al melik kan arfau huwo, katibu umon fi kitab ta akbar al ayam ta Melik ta Media wa Persia.3Mordecai al Yahudi kan nimra itnin ta meilk Ahasuerus. Huwo kan azim bein Yahudiin wa moshuur ma akwana tou kutar al Yahudiin, huwo kan bi suf fi suhuun bi nas tou wa huwo bi wonusu an salam ta nas tou kulu.

Job

Chapter 1

1Kan fi rajil fi ardi ta Uz al isim towo Ayub; wa Ayub kan bila loum wa adil, wahid al gi kafu Allah wa gelibu min shar. 2le huwo kan weledu saba aulat wa talata banat. 3Huwo indu saba alf korfan , talata al jumal , kumsumiya terran wa kumsumiya Humar wa kadamiin ketir. Huwo kan rajil al adiim fi kulu nas ta sherik.4Fi kulu weled fi Yom, al huwo bi amulu hafla fi bed towo. Humon bi resulu wa nadi ikwatum al talata ashan ja akulu wa ashrab mahum. 5kan yom ta hafla kalasu , Ayub bi rasulu lom wa hu bi nedifum . Hu bi gum sabah bediri wa gedim zebiha mahruk le gusad aiya auladu , wa hu bi kelim ,”hu bikun aulad tai amulu katiya wa naalu Allah fi gulubum. “Ayub daiman gi amulu de.6Yala huwo kan yom al aulat ta Allah ja ashan gedim nufusum gidam Yahweh. Satan Kaman ja mahum. 7Yahweh kelim le Satan ,” Min wen ita ja ? “ yala Satan juwabu Yahweh wa kelim, “ min lafaat fi ardi, min ruah hini wa hinak.” 8Yahweh kelim le Satan, “ Hal ita iktebir kadam tai Ayub? “ lianu mafi wahid zehu fi ardi, bila loum wa rajil adil , wahid al bi kaaf Allah wa gelibu min katiya bara. “9Yala Satan juwabu Yahweh wa kelim, “ Hal ashan bila sabab yau Ayub gi kaaf Allah? 10inta ma kutu higis haulu , haulu bed towo ,wa haulu kulu hajatu al taabi lou min kulu tijah ? Inta bariku shokol ta Yeden towo, wa bahaim towo sheeted fi fi kulu ardi. 11lakin hasa shilu yeden taki wa lemesu kulu al hu indu, wa ainu iza kan huwo mabi naalu ita fi woshak. 12“Yahweh kelim le Satan, “ Degiga, kulu al huwo indu fi yeden taki .bes ile didu benefsu mata lemesu yeden taki fogo. “ Yala Satan tala bara min gidam ta Yahweh.13Hu ja fi yom tani , aulat towo wa banat towo kan gi akulu wa ashrab merisa fi bed ta akuum al akebir. 14Murasula ja le Ayub wa kelim, “ Al tor gi kuruju wa Hamir gi akulu fi jambum. 15Yala al Sabeaniin waga fogum wa shilum bara. Ze le Kadamiin del hum dukum ma kashum Sef. Ana al wahid al insehib ashan ja wori le inta.”16Ze huwo lisa wonudu, kadam tani ja wa kelemu, " nar ta Rabuna waga min samawat wa arugu gorufan ma Kadamiin. Ana al wahid al insehib ashan ja wori le inta.” 17wokit huwo lisa kan gi wonusu, tani Kaman ja wa kelim,” Al chaldeaniin min talata mojmu ,amulu hujum fi jumal, was shilum bara. Ze le Kadamiin del ,humon katum ma sef . Ana alwahid al insehib ashan ja wori le inta.”18wokit huwo lisa gi wonusu, tani Kaman jaw a kelim, Aulat taki wa banat taki kan gi akulu wa asrab merisa fi bed ta Akuum al akbar . 19Hawa tegil ja min gaba wa dugu kulu arba rukun ta bed. Hu waga fi shabaab del, wa humon mutu. Ana alwahid al insehib ashan ja wori le inta.”20Yala Ayub gum, sheretu jalabiya towo, Zenu shar towo, dengiri wusa towo fi waata, wa mejidu Allah. 21Huwo kelim,” Ana kan ariyan wokit ana tala min botun umi, wa ana Kaman bi rija arian hinak. Huwo de Yahweh yau wodi , wa de huwo yau shilu. Keli isim ta Yahweh bariku. “ 22Fi kulu mushkila de , Ayub ma amulu katiya,wala huwo isteki Allah fi amulu haja batal.

Chapter 2

1Yala hu kan yom wokit aulat ta Allah ja gedim nufusum fi gidam ta Yahweh. Satan Kaman ja mahum ashan gedim nefsu gidam Yahweh. 2Yahweh kelim le Satan, “Min wen inta ja? “ Yala Satan juwabu Yahweh wa kelim “min lafaat fi ardi ,min ruah hinak wa hini fogo.”3Yahweh kelim le Satan, “ Hal inta iktebir kadam tai Ayub?Lianu mafi wahid zeiyu fi dunia ,bila loum wa rajil adil,wahid albi kaaf Allah wa agelibu bara min shar. Hu lisa mudmasik ma istikama towo mahmakan inta lizu ana did huwo ,ashan demiru budun sabab.”4Satan Juwabu Yahweh wa kelim, “Jilid ma Jilid, sei; al rajil bi istelim kulu alhuwo indu ashan hayatu. 5lakin shilu bara yeden taki hasa wa lemesu udam towo wa jisim towo ,wa ainu iza kan huwo mabi naalu inta fi woshak.” 6Yahweh kelim le Satan, Shuf, huwo fi yedenak; hu bes haya towo mata lemesu.”7Yala Satan ruah bara min gidam ta Yahweh. Huwo dugu Ayub ma waja shedid gi furu min tehed kura towo lahaidi raasu. 8Ayub shilu ginta ta gurma al kasuru ashan angurusu jisim towo mau, wa huwo geni fi nus rumat.9Yala mara towo kelim lou, “Hal inta mudmasik ma Istekama taki? Naalu Allah wa mutu.” 10Lakin huwo kelim le hia , “ inta gi kelim ze mara al belid fi kalam. Hal ena bi istakbil al kuwes min Allah wa ma bi istakbil albatal? “ fi kulu mushkila de, Ayub ma amulu katiya ma kasma towo.11Hasa wokit talata asdika ta Ayub asuma kulu al shar al ja lou ,kulu wahid ja min mahal towo : Eliphas al Temaniti, Bildad al Shuhiti, wa Zophar al Naamathiti. Humon nizamu zaman ashan ja ahzin mau wa arshidu.12wokit hum arfa uyunum min masafa beid , humon ma lahizu huwo. Humon arfa sot tomon fok wa kore ; aiya wahid sheretu jalabia towo wa kubu turab fok wa fi raasum. 13yala humon geni mau fi waata le saba ayam was aba lel . mafi zol wonusu kelima lou, lianu hum ainu huzun towo kebir kalis.

Chapter 3

1Baad de, Ayub fata kasmu wa naalu yom al weledu huwo fogo. 2Hu kelim, 3Keli yom al weledu ana fogo woduru,4Kede yom dak kun duluma! kede Rabuna maa fikiir andu, hata nur keli ma wale fogo, 5Kede duluma wa dul ta mutu shilu le huwo. Kede shehab ighis fok tou, kede kulu ai hahja al kutu yom bikun duma al hagiga kuwafu huwo.6Ze fi lel dak , duluma tegil gordonu. kede ma afrah fi nus ayam ta sena; kede ma ja fi adad ta shuhur. 7Shuf, kede lel dak kun bila jena; Kede sot ta farah ma ja fogo.8Del albi naalu yom- Del al bi arufu gowumu Sefina kebir. 9Keli nujum ta yom dak wala duluma. Kede yom dak fetish nur, lakin ma ligo; wele kede ainu ena ta saba al bediri, 10Ashan hu ma gofulu baab ta rehim ta umatai, wa ashan hu ma dusu mushkila min ena tai.11Le ana ma mutu wokit ana tala min botun umi? Le ana ma woduru wokit uma tai weledu ana? 12Le ruba towo istakbilu ana?Le shudur towo istakbilu ana ashan ana radau?13Le hasa kan ana naim tehed beraha. Ana kan num wa fi raha. 14Ma muluk wa murshidiin ta dunia, al abinu turubat le nufusum al hasa fi dahaya.15Au kan naim tehed ma amiraat al indu kan dahab, al malau biud tomon ma fida. 16Au bikun ana kan lisa ma weledu, ze adfal al ma ainu nur.17Hinak al shar bi wogifu min muskila; Hinak taab tomon fi raha. 18hinak al masajiin fi raha sawa; Hum mabi asma le sot ta abid al suwak . 19Kulu alsukar wa kubar hinak; al kadam hur min said towo hinak.20Le nur bi wodi le zol al fi taab? Le haya wodi le zol al indu marara fi roho, 21le zol algi fetishu mutu wa ma ja; le zol al gi hafiru aktar min maal al dusu? 22le nur bi wodi le zol al bi afrah kaalis wa farhan kan huwo ligo turba?23Le nur bi wodi le rajil al sika tou dusu, rajil al Allah hajisu? 24lianu huzun tai hasil min bidal akulu; adi shunun tai gi kubu ze moyo.25lianu haja al ana gi kafu ja le ana; al ana gi kafu minu ja le ana. 26Ana ma fi raha ,ana ma sukut, wa ana ma indu raha; Muskila ja bel ax.”

Chapter 4

1Yala Eliphaz al Temaniti juwabu wa kelim, 2Iza aiya wahid hawil ashan wonusu maak, inta bikun bila sobur? Lakin munu bu wogif nefsu min wanasa ? 3Shuf inta arshidu keterin; ita gowi yeden al deif,4Kelimat taki saidu huwo al kan gi waga; ita amulu rukba al gi rejif gowi. 5lakin hasa mashakil ja le inta ,wa inta dahwar, huwo lemesu ita, wa inta fi mashkila. 6Ma kafu taki yau taakut taki; wa istikama ta sika taki rajah taki?7Fakkar fi de; munu yau woduru ligo wokit ma indu zam? Au mitten nas al adil bi gatau bara ? 8Le hasap haja al ana ainu, del al gi kuruju katiya wa bi sara mushakil wa bi hasidu. 9Be nefes ta Allah humon woduru; Be daga ta zalan towo bi akulu humon.10suraak ta ased , sot ta ased al takian, Al asnaan ta asud al shaabaab–moksuriin. 11Al ased al ajuz bi mutu ashan iktiaj ta dara, iyal ta lobuwa setet fi aiya makan.12Hasa mushkila tani jibu le ana, Wa adana tai asuma anu. 13yala ja fikra min ruiah fi lel, wokit num amik bikun fi nas.14De kan ma lel al kafu wa rejif ja le ana, Wa kulu udam tai rejif. 15yala al roho ruah min gidam wash tai wa shar ta jisim tai gum fok.16Al roho gi wogif lisa, ana magder meizu sikil towo. Sikil kan fi ena tai ;kan fi sukut , wa ana asuma sot gi kelim, 17Hal al insan al fi jasad bikun bir min Allah? Hal alinsan bikun tahir min al kaalik ?18Shuf, iza Allah ma kutu siga fi kadamiin towo; iza kan hu bi isteki malaikat tou an akta, 19godur kef le del al aishiin fi biud ta tiin, al asasu min turab ,al bi kasiru gerib min ze gongo ?20Fi wasad ta saba wa misah demirum; Humon bi woduru le abad budun aiya wahid ma bi lahisu humon. 21Hal ma fi Khayma habil sir silu min nusum? Humon bi mutu budun hikma.

Chapter 5

1Nadi bara hasa; hal fi zol bi juwabu inta? le yatu kudusiin al ita bi gilibu? 2Lianu zalan bi katulu zol al belid; gira sabab ta mutu ta belitin. 3Ana ainu zol al beled inu juzur, Lakin tuwali ana naalu bed towo.4Auladu beid min aman; Humon kormosu fi baab al medina. mafi zol albi ankizum. 5Al janiin gi akulu mahasil tomon; Humon shilu min nus ta shok. Al adshan gi istahi le mal towo.6lianu al sobbat ma tala min turab; Wele mushkila tala min wata. 7Bel ax insan molud le muskila, bes ze sharer gi tiri fok.8lakin le ana , ana bi gelibu le Allah be nefsu; le huwo ana be wodi shokol tai 9Huwo al gi amulu adhama wa hajat alma bi fetishu, Le huwo ana bi amulu ajaib bidun adad. 10Huwo bi wodi matar fi ardi, wa bi rasulu moyo fi zira.11Huwo bi yamil de ashan bi arfau fok del al wotehed; Ashan bi arfa le aman del al fi huzun. 12Huwo bi kasuru kuta ta nas, Ashan yeden tomon ma bi istabil najah. 13Huwo bi sherigu nas al azkiya fi shokol tomon; alkuta ta nas almorbutin bi alagu le nihaya.14Humon bi limu ma duluma be zaman nahar, wa fetishu be nahar ze huwo be bilel. 15lakin huwo bi ankisu zol al fagir min sef al fi kasuma wa zol almuktaj min yeden ta nas algowin.. 16yala zol al fagir indu rajah, wa adam adala gofulu kasma.17Shuf, mubarak le rajil al Allah bi sehihu; Ashan kida mata mata alisu ukuba ta alagadir. 18lianu bi ligo waja wa bi robutu; Huwo bi jarihu yala yeden towo bi alij. 19Huwo bi kalisak min kulu sita mashakilat; Sei, fi saba mashakil, mafi shar bi habisu ita.20Fi jaan shedid hu bi kalisak min mot,Wa fi harib fi yeden ta sef. 21lianu inta bi dusu min lahap ta lisan; wa ita mabi kun kuwaf min damar kan ja. 22inta bi ataku fi damar ta jaan al shedid,Wa ita mabi kun kuwaf min kayana ta ardi.23lianu inta bi indu amina ma hujar fi zira taki wa kayana fi zira bikun fi salam maak. 24Inta bi arif gal kema taki fi aman; Ita bi zuru zeriba ta korfan taki wa ita ma bi jeli aiya haja. 25inta Kaman bi arif gal bizra taki adhim, Al ajial taki bikun ze gesh fi wata.26inta bi ja le turba taki fi umur kamil, Ze raas ta dura al tala fi zaman towo.asuma lou, 27Shuf, Ena iktebir modu de; hu ze de ; le yatu kudusiin al inta bi gilibu? wa arufu le nefsak.”

Chapter 6

1Bad dak Ayub juwabu wa kelimu, 2''Oh, kan bes azab tai waznu; kan bes kulu mmusiba tai kutu fi tawazun! 3Leanu hasa huwo bi taqil min rumula ta bahr. De sabab kelimat tai kan sambala.4Leanu nishabat ta Allah fi fogo ana, roho taiasuruba sim; kouf ta Allah retibu nefs tou fi majmuea ded ana. 5Hal himar ta gaba nahiq fi yas zaman huwo gesh? Aw hal al tor munkhafid fi zalan zaman huwo indu akil? 6hal al kan ma indu ta''am bi akulu bidon milh? aw hal fi ta''am fi bayda al abyad?7Ana aba ashab lemesu huwomon; huwomon ze akil shen le ana. 8Oh, De ashan ana bi asalu; oh, ashan Allah bi rudu le ana hajat al ana bi fitisu; 9Ashan huwo bi sibu Allah kasuru ana wahid mara, ashan hwuo bi faqedu ard tou wa gata ana bara min haya de!10Fa de kede kun tazia le ana__sala kan mejid ana fi waja de ma bi nages: inu ana ma anguru kelimat ta al kuduus. 11Guwa tai yau sunu, al der ana kede istana? nihaya tai yau sunu, al der haya tai kede geni tawil?12Hal guwa tai guwa ta hujar? Aw hal lahm tai salao min bronze? 13hal huwo ma saa inu anama indu musa'ada fi nefsa tai, wa hikma turudu min bara min ana?14Le zol shakhs der khafu, al amana bi beinu bi wasat sabi tou; hata le huwo al sibu kuof ta Allah. 15Lakin akuwana tai kan amen le ana ze majraa alnnahr fi sahra, ze qanawat ta moyo al bi mur le fadi 16al duluma ashan jalid fok toumon, wa ashan talij al bi kati nefsa tou fogo huwomon. 17Zaman kan huwo sahi bara huwomon bi wodoro; zaman kanhuwo sukun, huwomon bi sahi bara min mahal toumon.18Al arabat al bi safir fi sika toumon gelibu ashan moyo, huwomon istagarab fi aed al fadi wa bad dak matt. 19Arabat min Tema ayenu hinak, fi wokit sherikat ta Sheba fogo huwomon. 20Huwomon kan amal toumon biga mafi leanu huwomon kan bi siqa ta ligo moyo. Huwomon ruwa hinak, lakin kan kabasu huwomon.21Leanu hasa intakum sabihay ma haja le ana;intakum ayenu hala tai al batal wa bi koufu. 22Hal ana kelim wodi takum le ana haja,aw gedimu takum hadiya le ana min mali takum 23aw hafizu ana min yadan ta adu tai, aw fidya min yadan ta alzzalimin?24Derisu ana, wa ana bi amsuku salam tai; kutu ana kede fahim fi mahal al ana amulu galat fogo. 25Kam huwo bi waja kelimat al hagiga! Lakin kef nikash taki bi wobiku ana?26Hal inta katetu kelimat ashan bi aba, ita'amal kelimat yayis zol ze al hawa? 27fi hagiga inta jada al ketir ashan iyal al aytam, wa sawim fok sabihat taki ze badayie.28Ashan keda, arjuk ayenu le ana, leanu bi takkid ana ma bi kabasu fi wosa taki. 29khaffaf, ana bi asalu inta; kede ma kun zulum ma inta; bi hagiga, khaffaf leanu sabab huwo adam adala. 30Hal fi sharr fi lesaan tai? kasma tai ma agder kashif hajat l shrir?

Chapter 7

1Hal ma rajil indu shokul saab fi ard? Hal ayamat tou ma ze ayamat ta zol al eajuru? 2Ze abid al bijidd indu nia ta duluma ze zol ajuru bi ayenu le ujura__ 3fa kutu ana ashan bi estahmal shuhuur ta azab: wodi le ana mashakil duluma.4Zaman al kan ana num tihit, ana kelim le nfsa tai, meten ana bi gum fok wa meten layl bi futu?' Ana maliyan ma kafu hata sabah. 5Lahm tai kati ma ma daydan wa sahab ta ghubar; al waja fi jilid tai gowi wa yalla sihi wa bi istakal min jadid.6Ayam tai sarae min zol al bi keitu makuk bi intaha bidon raja. 7Ana bi zekir inu haya tai huwo ze hawa; wa ena tai ma bi ayenu qhar tani.8Ena ta Allah, al bi ayenu ana, bi ma bi ayenu ana tani; uyuun ta Allah bi kun fogo ana, lakin ana ma bi kun majud. 9Ze sahab bi wodoro wa bi sih bara, fa kman le de al bi nezil fi hawiya ma bi tala tani. 10Huwo ma bi rija le bet tou; wele makan tou bi arufu huwo tani.11Ashan keda ana ma bi gofulu kasuma tai; Ana bi wonusu fi azab ta roho tai; Ana bi itzammar fi marara ta roho. nefsa tai 12Hal yau bahar wala haiwan hata inta ktu haris fogo ana?13Kan ana kelim firash tai bi azi ana, wa serir bi shilu tazammar 14bad dak koufu ana maahlam wa arhabu ana ma ruya, 15ashan ana bi aikhtar khaniq wa mutu badalan min hafizu eazam tai del.16Ana bi akrah haya tai; ana ma bi itmana ashan bi kun hay; sibu ana barawo leanu yam tai bidun fayida. 17Munu yau insaan al inta bi kutu bala taki fogo aw hata inta bi kutu gelba taki le huwo, 18al inta bi raqib huwo kulu sabah wa jeribu huwo kulu sabah?19Lahadi meten inta ma bi gelibu bara min ana, gedam taki sibu ana barawo kifaya le ana ashan bi abula buzak tai? 20Hata iza kan ana akhta, ana bi amulu sunu le inta, inta la bi ayenu ana? Le inta sibu ana hadaf taki, hata ana bi ga tegla le inta?21Le inta ma afii mukhalafat tai wa shilu beid katiya tai? Leanu hasa ana bi kabasu fi ghubar; inta bi ayenu ana bienaya, lakin ana ma bi ligo.''

Chapter 8

1Yalla Bildad al Shuhite juwabu wa kelim, ''Le meten inta kelimu hajat del? 2Le meten kelimat ta kasma taki bi kun hawa gowi? 3Hal Allah bi karabu adala? Hal Allah bi karabu salah?4Iyl takum akhta ded huwo, anina rufu, leanu huwo wodi huwomon fi yadan ta katiya toumon. 5Lakin aftarid inta bijidd fafisu Allah wa gedimu talab taki le Allah.6Kan inta nedif wa adel, bad dak huwo akiid bi gariko nefsa tou bidal taki wa rija inta le mahal taki al qanuuni. 7Hata kan bidaya taki kan saqhir, lesa aqhir hala taki bi kun azin kalis.8Arujuk asalu ajiyal al awel, wa kutu bala taki le haja al judud tanina derisu. 9(Kan weledu anina beas umbari wa ma arufu haja leanu ayamat fi ard besid.) 10Hal huwomon ma bi derisu intakum wa wori intakum? Hal huwomon ma bi wonusu kelimat min gelba toumon?11Mumkin waraqa al bardi bi raba bidun mustanqie? 12Mumkin qasab bi raba bidun moyo? fi wokit huwomon lesa akhdar wa ma gatawo tihit, huomon wodoro min gedam ta nabb''at tanin.13Fa kaman sika ta del al huwnomon nesitu Allah; raja ta nas al ma arufu Allah bi mutu. 14Siqa tou bi kasuru juzu , wa siqa tou huwo deif ze eankbut. 15huwo taki fogo bet tou, lakin ma bi saadu huwo; bi shilu sayitara tou, lakin ma bi wogif.16Tihit shams huwo akhdar, wa hadaf tou bi ruwa bara fok kulu jenana. 17juzhur tou khati hawili akwam ta hajar; Huwomon bi ayenu mahalat kwes fi nus ta ssukhur. 18Lakin kan zol demiru bara min mahal tou, biga mahal dak bi anguru huwo wa gal, 'abadaan ana ma ayenu inta.'19Ayenu de yau faha'' ta suluk ta shakhs, nna''bbatat tanina bi raba bi sura min nefsu turab fi mahal tou. 20Ayenu, Allah ma bi jada bara insaan al bai; wele huwo bi shilu yadan ta zol al bi amulu sharr.21Huwo lesa bi mala kasma taki ma atako, shafateen taki ma jelyle. 22Del al bi akrah inta bi kati ma fadiya; khayma ta sharir ma bi kun tani.''

Chapter 9

1Bad dak Ayub juwabu wa kelimu, 2Ana bihagiga arufu inu huwo ze de. Lakin kef zol bi kun adel ma Allah? 3Kan huwo der jadil ma Allah, huwo ma bi agder juwabu huwo wahid mara fi alf marat.4Allah howo negit fi gelba wa gowi fi guwa; huwo abaddan am gowi nefsa tou ded huwo wa najah?__ 5hwuo al agela al jubal bidun inzar zaman huwo gelibu huwomon fi zalan tou__ 6huwo hizu al ard min mahal tou wa amida tou bi hizu.7Huwo nefsu Allah al wori le shams kede ma tala, wa ma tala, wa huwo al bi kati al nnjum, 8al bi midu nefsu tou wa bi hizu amwaj ta bahar, 9al bi kutu dubb uwriun al tharia, wa al''abraj ta junub.10Huwo al bi amulu azayim al ma bi fahasu wa ajayib al ma bi edu. 11ayenu, huwo bi mururu min jambu ana wa ana ma ayenu huwo; mururu kaman, lakin ana ma fahim huwo. 12Kan huwo shilu haja beid, munu bi wogifu huwo? Munu bi agder kelimu huwo, 'inta bi amulu sunu?'13Allah ma bi rija zalan tou; musaeid ta Rahab bi denger tihit huwo. 14kam ana bi juwabu huwo bi besid, ana bi aikhtar klimat ashan bi fekir ma huwo? 15Hata kan ana nedif, ana ma bi juwabu huwo, Ana ma bi asalu rahma ma qadi tai.16Hata kan ana nadi wa huwo juwabu ana, ana ma bi saddiq inu huwo kan bi asuma le sawt tai. 17Leanu huwo kasuru ana ma asifa wa bi zidu juruh bidun sabab. 18Huwo ma sibu ana ashan rija naffas tai; lakin huwo mala ana ma marara.19Kan de mushkila ta guwa, huwo gowi! Kan de mushkila ta adala, munu bi agder hukumu huwo? bi 20raqam ana eala haq, kasma tai bi hukumu ana; wa bi raqam ana bidun bari, kelimat ai bi sabitu ana ashan bi kun mujrim.21Ana bari, lakin ana ma fadi tani ann nefsa tai; ana akrah haya tai. 22Huwo ma indu farq, al ana kelim huwo demiru nas al bariyin wa sawa ma nas al sharir. 23Zaman faj''a jalda bi katulu, huwo bi alesu al yas ta bari. 24Al ard wodi fi yadan ta nas sharirin ; Allah bi khati wosa ta qada tou. Kan ma huwo yau amulu, yalla biga munu?25Aymat tai asra min jare ta marasala; ayamat tai intaha; huwomon ma bi ayenu kher fi aye mahal. 26Huwomon sare ze sufun ta albardi, wa sare ze suqur al bi abula dahia tou.27Kan ana kelim inu ana bi nesitu shakawi tai, inu ana bi shilu bara wosa ta huzun wa kun farahan, 28ana bi kafu min kulu ahzan tai leanu ana arufu inu inta ma bi fekir ana bari. 29Ana galtan; le biga, ana bi taban sakit?30Kan ana kasulu nefsa tai ma moyo ta talaj wa yadan tai dayiman nedif. 31Allah bi qhatis ana fi khandaq, wa gumash tai bi kun waskan ma ana.32Leanu Allah hwo ma insaan, ze ana, ashan ana bi juwabu huwo ashan anina bi sawa fi mahkama. 33Ma fi qadi bein tanina al bi kutu yadan tou fogo anina kulu.34Ma fi qadi tani al bi shilu qadib ta Allah baramin ana, al bi arufa kouf tou min ana. 35Yalla ana bi wonusu wa ma bi kafu huwo. Lakin ze hajat al hasa, Ana ma bi amulu.

Chapter 10

1Ana taban fi haya tai, ana bi wodi alttaebir al majani le ahakwaa tai; ana bi wonusufi marara ta nefs tai. 2Ana bi kelim le Allah, 'Ma ta bes hukumu ana; wori le ana le inta ittaham ana. 3Hal kes le inta inu inta bi zulumu ana, ashan bi alisu shokul ta yadan taki fi wokit inta bi ibtisim fogokhutat ta sharir?4Inta indu uyuun ta gesim? Inta bi ayenu ze ma insaan bi ayenu? 5Hal ayamat taki ze ayamat ta insaan aw sanawat taki ze sanawat ta nas, 6al inta bi asalu bi wara iithm wa fetisu wara katiya tai, 7sala kan inta arufu ana ma galtan wa ma fi zol al bi agder anqizu ana min yadan taki?8yadanat taki indu mutir wa sala ana sawa, lakin inta bi demiru ana. 9Zekir, ana asalu inta inu inta sala ana ze tin; Hal inta bi rija ana fi turaab tani?10Hal inta ma kubo ana bara ze lebn wa rayib ana ze jibbna? 11Inta lebisu anama jilid wa lahm wa ruboto ana sawa ma eazam wa al''awtar.12Inta wodi le ana haya wa itifagia ta amana; muaeda taki hafizu roho tai. 13Lakin hajat del inta dusu fi gelba taki__Ana arufu inu de yau haja al kan inta bi fekir: 14inu kan ana akhta, inta bi lahizu: inta ma bi tala ana bari min iithm tai.15Kan ana amulu batal, woo le ana; wa hata kan ana amulu biaistiqma, Ana ma bi arufa ras tai fok, min ma ana maliyan ma fadiya__ ayenu mmusiba tai! 16Kan ras taikan arufawo inta bi amsuku ana ze asad; wa tani inta bi beinu nefsa taki ma amal ta guwa al ajib ded ana.17Inta jibu shuhud jeded ded ana wa zidu zalan taki ded ana; inta hujumu ana ma jaysh jeded.18Le biga inta jibu ana bara min rahim? Ana bi itamana anakan selimu roho wa ma fi ena tani ayenu ana. 19Ana kan ze ana kulu ma majud; kan shilu ana mib rahim le turuba.20Ayamat tai sei ma besid? Bad kida wogifu, kede sibu ana barawo, ashan ana bi kun raha besid 21gebili ana ma ruwa le mahal al ana bi rija fogo, le ard ta duluma wa ta dul ta mutu 22al ard al duluma ze nus bilyal, al ard ta dul ta mutu, bidun aye awamir.'''

Chapter 11

1Yalla Zophar al Nomani juwabu wa kelimu, ''kalamat al ketir ze de ma bi juwabu? 2Sei zol de al ta kalam ketir bi sadiko? 3Sei dala taki bi kutu nas tanin askut sakit? Zaman al kan inta bi, alisu hal ma fi zol wahid bi sibu inta his ma fadiya?4Leanu inta kelimu le Allah, 'imman tai nedif, ana bari fi uyuun taki.' 5Lakin, Allah bi wonusu wa bi fata shafah ded inta; 6inu huwo beinu le inta sir tou ta hikma Le huwo azim fi faham. Bad dak kede inta arufu inu Allah bi talabu min inta aqala min al katayat taki bi yastahiqq.7Hal inta bi agder fahimu Allah bi wasat fetisu hwuo? 8Hal inta bi agder fahimu Allah bi tamamaan? huwo fok ze sama; inta bi amulu sunu? huwo amiik min al hawiya fa sunu yau inta bi arufu? 9qias tou tawil min al ard, wasie min bahar.10Kan huwo mururumin fogo wa gufulu aye zol, kan huwo nadi aye zol le hukum, biga munu yau bi wogifu huwo? 11Leanu huwo arufu nas al kazabiin ; zaman kan huwo ayenu iithm, hal huwo ma bi arufu? 12Lakin nas al beleteen ma indu fihim; huwomon bi ligo zaman al kan himar ta gaba weledu insaan.13Lakin kan inta jahizu gelba taki adel wa yadan taki le Allah; 14kan khatiya inta shilu katiya bara min yadan taki iithm ma bi geni fi khayma taki.15Biga inta min almuakkid bi arufa wosa taki fok bidun alama ta fadiya; bi hagiga, inta bi kun sabiit, wa ma bi kafu. 16Inta bi nesitu azab taki; inta bi zekiru ze moyo al kubo bara. 17Haya taki bi lamma min nus nahar; sala kan fi duluma, huwo bi tala ze sabah.18Inta bi kun fi amman leanu fi raja; bi hagiga inta bi ligo amana hawili inta wa inta bi ligo raha fi aman. 19Kaman inta bi num tihit fi raha, wa ma fi zol bi kutu kafu; bi hagiga ketiriin bi fetiau niema taki.20Lakin uyuun ta nas al ashrar bi waga; huwomon ma bi kun indu sika ta jere; raja toumon bes bi kun akhar nefes ta haya.''

Chapter 12

1Yalla Ayub juwabu wa kelimu, 2''Ma fi shak intakum yau nas hikma bi mutu ma intakum 3Lakin indu fihim ze intakum; Ana ma tihit min intakum. Al bi hagiga ma arufu hajat del?4Ana zol al bi atako fogo ma jaran __Ana zol nadi Allah wa huwo kan juwabu Ana, adil wa insaan bari__Ana haja al bi atako fogo. 5Fi fekira ta zol tani al huwo fi hudu hinak adam ihteram le haz al batal; huwo fekir fi teriga al bi jibu haz al batal le al kura touomon bi melesu. 6Al khayma ta haramia bi raba, wa del al bizailu Allah huwomon bi geni fi amman; yadan toumon yau rabunat toumon.7Lakin hasa asalu al haiwanat, wa huwomon bi derisu inta; asalu al ttuyur ta sama, wa huwomon bi wori le inta. 8Aw wonusu le ard, wa huwo bi derisu inta; samaga ta bahar bi ealinu le inta.9Yau haiwan fi nus ta kulu del ma arufu inu yadan ta Yahwa yau sala de ? 10Fi yadan tou fi haya ta kulu haja al hay wa nefes ta kulu insaan.11Hal ma adana yau bi jeribu kelimat bes ze taem ta akil? 12Ma rijal al kebir fi siin huwo hikma; fi ayam ta alttawil huwo fihim.13Ma Allah hikma wa guwa; huwo indu nasah wa fihim. 14Ayenu, huwo bi kasuru, wa ma bi abinu tani; kan kutu zol fi sijn, ma bi talawo. 15Ayenu kan huwo bi amsuku moyo, wa bi hasif; wa kan huwo rasulu huwomon bara huwomon bi kasuru al ard.16Ma huwo fi guwa wa hikma; nas al kabasu wa al bi kabasu huwo fi guwa tou. 17Huwo qayid ta nasah al bi doworo hazin kura afiyan; huwo agelibu quda beleteen. 18Huwo tala bara alssalisil ta sulta min muluuk; huwo lafa hawili sulba toumon.19Huwo bi gedimu khna beid kura afiyan fi huzn wa gelibu nas al gowiin.. 20Huwo agela kalam ta del al huwo inud siqa foho wa shilu bara fihim ta shuyuk . 21Huwo kubo ihteram fogo amra wa fath hizam ta nas al gawi.22Howo beinu hajat fi juwa duluma wa duluma fi nur. 23Huwo kutu umam gawi, wa huwo kaman demiru huwomon; Huwo kebiru umam, w huwo kaman bi qudu huwomon ze masajin.24Huwo shilu beid fihim min qiyadat ta nas ta ard; huwo sibu huwomon istagarab fi baria al ma fi fogo sika. 25Huwomon bi fetisu sika fi duluma bidun nur; huwo kutu huwomon istagarab ze zol al sakran.

Chapter 13

1Shuf ena tai ayenu del kulu; adana tai asuma wa fahim. 2Haja al inta arufu, nefsu kaman al ana arufu; Ana ma tihit min inta.3Lakin akher ana bi wonusu ma Allah; Ana bi itmna ashan bi fekir ma Allah. 4Lakin intakum bi kasulu hagiga ma kazib; intakum kulu atibba al ma indu khqayima. 5ya le intakum ma amsuku salam takum sawa! ashan bi kun hikma le intakum.6Asuma hasa fekira tai; asuma le sala ta shafah tai. Hal inta bi wonusu zulum le Allah, wa 7hal inta bi wonusu bi kazib le huwo wa bimkar le huwo? 8Hal inta bi beinu le huwo bi tafriga? Hal inta naqash qadia ma Allah?9Hal bi kun kwes le inta kan huwo fetisu inta? inta bi agder kabasu huwo ze inta bi kabasu insaan? Bi hagiga 10huwo bi wabakh intakum kan intakum beinu tafiriga fi sirr.11Hal azama tou am bi koufu intakum, wa kouf tou waga fogo intakum? 12Zikira takum gal amsaal salawo min rumat; ddffaeat takum salawo min tin13Amsuku salam taki, sibu ana barao, ashan ana bi wonusu, kede ja haja al der ja fogo 14ana bi shilu lahm tai ma asana tai Ana bi shilu haya tai fi yadan at tai. 15Ayenu kan hwuo katulu, ana ma bi kun indu raja; lakin, Ana bi ddafae sikat tai gedam tou16De bi kun sabab le khalas tai, leanu ma fi shakhs al kafir. 17Allah, asuma bidiqq le wonusu tai; kede ealan tai ja le adana taki.18Ayenu hasa, Ana jahizu difa tai bi niizam; Ana arufu inu bi 19Munu yau al naqashu ana fi mahkama? Kan ja ashan amulu ze de. wa kan sabbitu ana galtan. Yalla ana bi kun samat wa bi itnazal haya.20Allah, bi amulu bes etnin hajat le ana, wa biga ana ma bi dusu nefsa tai min wosa taki; 21sahibu yadan taki min ana, wa ma ta sibu yadanat taki al bi asuru kutu ana kaff. 22yalla nadi ana, wa ana bi juwabu; aw kede ana wonusu le inta, wa inta juwabu ana.23athami tai goduur kef wa khatayat.? kede ana arufu mukhalafa tai wa khatiya tai. 24Le inta bi dusu wosa taki min ana wa bi amulu ana ze adu taki? 25Hal inta bi azibu wargat al madfu? Hal inta bi tabe qasba al nasif?26Leanu ina katibu hajat mur ded ana; inta kutu anaarithu katiyat tai ta shabab. 27Inta kaman kutu kura tai fi makhazin; min gerib inta raqibu kulu sikat tai; inta fahisu ard al batna ta kura tai doworo. 28sala kan ana ze haja al afiin al bi jadao bara, ze malabis al farasha akulu.

Chapter 14

1Insaan al weledu min mara, bi geni bes ayamat besid wamaliyan ma mashakil. 2Huwo raba min tihit ze zuhur wa gatawo tihit; huwo huwo bi wodoro ze dul wa ma bi geni. 3Hal inta ayenu fogo aye min del? Hal inta jibu ana fi hukum ma inta?4Munu bi agder tala haja al nedif min haja al ma nedif? Mafi zol. 5ayam ta insaan muhadad. adad ta shuhur tou ma inta; inta kutu hudud al huwo ma bi agder mururu. 6Ayenu beid min huwo ashan uwo bi akodu raha, ashan huwo bi istamta yom tou ze zol ajuru kan sei huwo bi agder amulu ze de.78Leanu fi raja le shajara; kan gatawo tihit, huwo bi raba tani, fa ashan saq tou ma bi wodoro. Sala kan juzur tou bi gedim fi ard, wa kura tou mutu fi ard, 9hata kan huwo bes myo soker, huwo bi bda raba wa bi tala furue ze nabba''at.10Lakin insaan bi mutu; huwo bi tala daeif bi hagiga inssan bi wogif min nefes, wa baga huwo wen? 11Ze ma moyo bi kalasu min buhayra, wa ze ma nahar bi fqidu moyo wa bi nashif, 12insaan bi num tihit wa ma bi gum tani. Lahadi samawat ma fi huwomon ma bi arufu wele gum min num toumon.13Ya Allah lei inta dusu aa beid fi hawiya min mashakil, wa inta bi hafizu ana lahadi kan zalan taki biga mafi, ashan inta bi jahizu le ana zaman khas ashan bi geni hinak wa yalla inta bi zekir ana! 14Kan insaan mutu, hal huwo bi hay tani? Kan ze de Ana bi itmana ashan bi intezir zaman ta yaab tai hinak lahadi tahrir ta bi ja.15Inta bi nadi wa ana bi juwabu inta. Inta bi kun nia le shokul ta yadan taki. 16Inta bi hasibu wa hafizu khatawat tai; inta ma bi sikat ta khatiyat tai. 17mukhalafat tai bi khatimu fi haqiba; inta kati iithm tai.18Lakin jubal bi waga wa bi kun haja sakit; hata hujar bi hariko min mahal tou; 19moyo bi bilu hujar; alfayadanat kasulu bara turab ta ard. Ze de, inta bi demiru raja ta insaan.20Inta dayiman bi gelibu huwo, wa huwo ruwa beid; inta qe ghyiru wosa tou wa rasulu huwo beid ashan bi mutu. 21Kan iyal tou ihtaramu huwo ma arufu; wa kan huwomon bi alisu huwo ma bi fahim. 22Huwo bi yashur le waja ta gesim tou, wa huwo hazin ma nfsa tou.

Chapter 15

1Yalla Eliphaz al Temanite juwabu wa kelimu, 2''Hal zol al negit bi juwabu ma bidun ma maerifa wa mala nefsa tou ma hawa al sheiqi? 3Hal huwo bi fekier ma wanasat al am munasib aw ma wonusat al huwo ma bi agder ma kwes mao?4Bi hagiga, inta naqsaan ihteram le Allah; inta mana salawat min huwo, 5leanu khatiya bi derisu 6kasma taki; inta lesaan ta insaan ta kabasu. inta indu lesaan al bi hukumu inta, ma tai; bi hagiga, shafah taki bi shahid ded inta.7Inta yau awel zol al weledu? inta kan muju gebil alttalal? hal inta asuma sirr ta maerifa ta Allah? 8Hal inta bi haddid hikma le nefsa taki? 9sunu al inta bi arufu inu anina ma bi arufu? Snun al inta fahimu wa mafi fi anina?10Anina ma sharr ramadi wa rijal kubiar kalis fi sin huwomon al kubar kalis min abu taki. 11hal taezia ta Allah soker le inta. al kelimat al kwes bi itjah taki?12Lei gelba taki bi shilu inta beid? Lei uyuun taki bi lamma, 13wa inta gelibu rogo taki ded Allah wa tala shekil kelima ze de min kasma taki? 14De sunu yau ashan zol bi kun nedif? kef biga le de al weledu min mara inu huwo bi kun saleh?15Ayenu, Allah ma kutu siqa hata fi al kuduus; bi hagiga, al samawat ma nedif fi ena tou; 16kam huwo ketir del al huwo maleun wa fasid, zol al bi ashrab khatiya ze moyo!17Ana bi wori le inta ; asuma le ana, Ana bi alinu le inta al hajat al ana ayenu, 18al hajat al insaan al negit mururu min abuhat toumon, al hajat al judud toumon ma dusu.19Del kan judud toumon, al le huwomon wodi ard, wa al ma fi nus toumon ajnabi mururu. 20Al zol sharir bi lefu fi waja ayam kulu adad ta sanawat al kutu fok le zalim ashan bi taban. 21Sawt ta kouf fi uyuun tou; fi wokit al huwo fi fi najah al mudemir bi ja fogo huwo.22Huwo ma fekir inu huwo bi rija min duluma; al safe bi intezir huwo. 23Huwo ruwa le mahalat barao barao ashan regif, gal, Wenu huwo? Huwo arufu inu yom ta duluma huwo fi alyadan. 24waja wa azab kutu huwo kafu; huwomon intesir ded huwo, ze melik jahiz le maeraka.25Leanu huwo yadan tou wusulu ded Allah wa tasaraf bi dala ded Allah, 26zol al shrir de jere le Allah ma anada ma daraga taqil.27De hagiga, hata kan huwo kati wosa tou ma samin tou samin fi usud tou, 28wa sibu fi mudun karban; fi biyut al ma fi zol bi geni fogo hasa wa al kan jahiz ashan bi kun akwam.29Huwo ma bi kunqhaniyan ; mali tou ma bi geni wa mumtalakat tou ma bi intishar fi fogo ard. 30Huwo ma bi tala bara min duluma; nar bi nashifu kuranat tou bi nefes min kasma ta Allah huwo bi ruwa beid.31Kede huwo ma kutu siqa fi hajat al ma indu fayida, kabasu nefsa tou; fi adam fayida bi kun mukafa tou. 32Huwo bi hasil gubal lesa zaman tou ma ja le mutu; farae tou ma bi kun akhdar. 33Huwo bi jada eanab tou al ma nigetu ze alkrma; huwo bi jada bara alzzuhur ze shajara ta ziatun.34Leanu sharika ta nas al ma arufu Allah bi kun ma indu samr; nar bi haragu khayma toumon ta rashua. 35Huwomon bi hamil khasara wa weledu khatiya; rahim toumon hamil mutu,''

Chapter 16

1Ayob gum juwabo wa kelimo, 2"Ana asuma shekil hajat de ketir; bedal intum bi shejao ana, intum kulu bi tabo ana ziyada. 3Kalamat al farik de ma indo nihaya? Fi shuno batal fi intum sibo intum bi juwabo zede?4Ana kaman bi akeder wonoso ze intum, kan intum fi mahal tai; Ana bi akider wonoso kalama to laom le intum wa hizo ras tai fi gidam takum. 5Kalamat tai ma bi shejao intum! be taakid ma bi khafifo waja takum.6Kan ana wonoso, waja tai ma aburudo; kan ana askut, ma bi saido ana. 7Lakin hasa, Allah, ita kutu ana taban; ita demiro usura tai kulu. 8Ita kutu jisem tai biga nashif, wa nas fekir aino de alama ta katia. Humon aino ana big jilid wa adum, wa humon fekir de isbat ino ana muznib.9Zalan ta Allah sheretu ana wa azibo ana; Huwo addi saunon tou be zalan; addu tai atano ana be nazarat tou al shedid. 10Nas fata kasuma tou le ana ; humon wabikhu ana be kaff; humon limo sawa did ana.11Allah selimo ana le nas al zalimin, wa jadao ana le fi iden ta ashrar. 12Ana kan murtah, wa huwo kasuru ana hita hita. Hagiga tou, huwo shelo ana min ragabtu wa hatimo ana le ajza suker; huwo kaman kutu ana ze hadaf tou.13Siham tou gofulo ana min kulu itijah; hwuo gido kelia tai wa bidon rahma; huwo dofugu marara (safra) tai fi turab. 14Huwo hajimo ana tani wa tani; huwo jere le ana zol ta shakila.15Ana keato gumash ta huzun fi jeled tai; ana jada gurun tai fi wata. 16Wosa tai biga ahmar be sabab ta kore; ena tai aswed, ze ta zol al mutu, 17wa fi de kulu ana ma amolo batal le zol, wa salawattai nedif.18Ard, mata kati dom tai; kede ai zol asuma kore tai an haja al hasil le ana. 19Hata hasa, aino, shuhid ta fi sama; huwo yao bi yashad le ana.20Ashab tai bi atako ana, lakin moyo ena tai bi nenzil gidam ta Allah. 21Ana bi asalo le shuhudin fi sama ashan bi dafi ann ana gidam ta Allah ze ma insan bi dafi ann jeran tou! 22Ashan kan senawat tai al besed de kalaso, ana bi ruwa le makan al ana ma bi rija tani

Chapter 17

1Ruhu tai biga daef, wa ayam tai kalaso, gubur jahiz le ana. 2Hagiga fi nas al bi aliso ana; ena tai daiman bi aino fetiso kalam tumon. 3Allah, amolo ahad ma ana, kede ita geni damana tai; fi munu tani al bi saido ana?4Ashan ita, Allah, kait gulub tumon ashan bi fahim; be keda , ita ma bi arufa humon fok min ana. 5Zol al bi amolo khiana le sabi tou le faida tou, iyon ta iyal tou bi taban.6Lakin zol al kutu ana misal le nas; humon tufu buzag fi wosa tai. 8Ana kaman big amian be sabab ta huzun; kulu haja fi jisim tai biga deyef ze dul. 7Nas al adilin bi wogif fi kalam de; zol al barr bi tala zalan shedid min nas al ma bi kafu Allah910Zol al barr bi hafizo sika tou; al iden tou nedif bi tal gawi wa gawi. 10Lakin taal takum hasa, fi itakum kulu; ana ma liga nus takum zol al hakim.11Ayam tai kalaso; haja al ana khatito ma bi hasil, wa hata kaman neyat ta geliba tai. 12Nas deal, al bi aliso, bi nadi bilel nahar; humon bi kelimo kan bilel bi ja, ino nahar jaai.13Kan Hawia yao beat al ana bi itmana; wa kan ana sala sika tai fi duluma; 14wa kan ana kelimo le hufra, 'Ita abu tai,' wa le dudu, 'Ita uma tai aw akhut tai,' 15biga weno raja tai? Muno bi agder aino raja tai?16Hal raja bi ruwa ma ana tihit le bab ta Hawia zaman bi nezilo ana fi turab?"

Chapter 18

1Bildad shuhi juwabo wa kelimo, 2"Ita bi wogi kalam taki de metain? Fekir fi katamat de, wa baad dak enna bi wonuso.3Malo ita bi kutu enna ze bagar, belidin fi ena taki? 4Ita yao jibo waja le nefsa taki besabab zalan taki, hal bi sibo ard ashan ita aw bi shelo hujar min makan tumon?5Hagiga, nur ta ashrar bi batulu; nur ta nar tou ma bi wala. 6Nur bi aglibu duluma fi khema tou; lamba tou al fug bi batulu.7Khatawat ta guwa tou bi amolo guser; khutat tou bi jadao huwo tehet. 8Leano kura tou bi jadao huwo fi shabaka; huwo bi ruwa le hufra baraw.9Fakh bi amsuku huwo min kura tou; sharak bi shido nefsa tou fi huwo. 10Sharak de dusu nefsa fi turab; wa habil bi ja amsuku huwo. 11Tahdidat al hawl huwo bi sibo huwo kafu; humon bi turuju huwo .12Huwo bi tala jeyan, wa huwo ma bi agder wajiho ai kerisa. 13Ayan bi demiru jeled tou; ayan al batal bi demiru ai uddo fi jesim tou14Bi talao huwo min makan ta aman al huwo khema tou wa bi shelo le melik ta mutu. 15Nas tanin yao bi geni fi khema tou baad ma humo rush kebrit fi beat tou.16Juzor tou bi nashif min tihit; fere tou al fok bi gatao. 17Zekra tou bi woduro min ard; huwo ma bi kun indo isim fi sik18Bi talao huwo min nur le duloma wa bi turudo min ard tou. 19Huwo ma bi kun indo simar aw iyal bain nas tou, mafi zol bi naja fi makan al huwo bi geni fugu. 20Dealin al bi geni fi garb wa sherig bi kafo min hajata al hasil le zol al sherir.21Hagiga de yao mahal ta nas al nedefin, makan ta del al ma bi arufu Allah."

Chapter 19

1Ayob gum juwabo wa kelimo, 2"Lahadi metain intum bi kutu ana bi taban wa kasutu an suker suker be kelimoat takum?3De nimra ashara tou intum bi wonuso; intum ma indo fadia inoa intum wonuso ana be batal. 4Kan huwo hagiga ino ana amolo katia, katia de mushkila tai barao.5Kan intum bi fekir ino intum afdal min ana wa intum bi istakhdim mushkila tai de did ana, 6kede intum arufu ino Allah yao kutu ana fi taab de wa huwp gubudo ana fi shabaka tou.7Aino, ana kore shedid, "Zulum!" lakin mafi zol juwabu. Ana nadi musaada, lakin mafi adala. 8Huwo gufulo sika tai ashan ana ma bi mururu, wa huwo nenzil duluma fi sika tai. 9Huwo shelo mejid tai, wa huwo shelo taj min ras tai10Huwo kasuru ana heta heta, wa ana intahet; huwo agila raja tai ze shejera. 11Huwo kaman kutu zalan tou fi ana, huwo ido ana wahid min adda tou. 12Asakir tou limo sawa; humon khatito ashan bi gofulo ana wa humon geni jambu khema tai.13Huwo kutu akwana tai beiid min ana; ashab tai biga beiidin min ana. 14Ahal taii sibo ana; asdika tai al geribin nisitu ana.15Dealin al kan ja defan fi deat tai wa khadimat tai bi aino ana ze garib, ana biga ajnabi le humon. 16Ana bi nadi abid tai, lakin huwo ma bi juwabo hata kan ana haniso huwo.17Mara tai ma dear sumu nefes tai; ana biga wasaka fi ena ta akwana tai al min uma wa abu wahid. 18Hata iyal al sukerin ma bi rudu ana, kan ana gum ashan bi wonuso, humon bi aliso ana. 19Ashab tai kulu al geribin jere min ana; dealin al ana bi hibu aglibu did ana.20Adum tai lesegu ma jelid wa laham; ana fadulo bes be jelid ta sunun. 21Hin takum le ana, ya asdika tai, ashan Allah habishu ana. 22Malu intum bi turuju ana ze ma Allah bi turuju ana? Intum ma shabanin ma jesem tai?23Ana bi itmana kelimat tai de bi katibo tehet! Ana bi itmana bi sejilo fi kitab! 24Aw ya reat bi katibo be galam min hadid wa rasas fi hajre lel abad!25Lakin le ana, ana arufu ino Mukhalis tai hai, wa ino fi nihaya huwo bi wogif fi ard wa dafi ann ana; 26baad ma ayan demiro jesem tai, lesa be nefsa tai ana bi aino Allah. 27Ana bi aino huwo be ena tai, mata zol tani. Ana bi tala murtah kan ana bi fekir fi kalam de.28Kan intu kelimo, 'Kef enna bi wogif gidam tou! Huwo yao sabab ta mashakil tou kulu,' 29Kede intum kafu min hukum ta Allah, ashan zalan bi jebu ikaab be seaf, biga intumbi arufu ino fi hukum."

Chapter 20

1Sufar al Naaamati gum juwabu, 2"Afkar tai sibo ana azu juwabu ita guwam ashan khuf min kalam al ita wonuso. 3Ana asuma tawbikh taki de ihana le ana, lakin ruho min marafa tai bi juwabu le ana.4Ita ma arufu kalam de min zamaan, wokid Allah kutu insan fi ard: 5ihtifal ta zol al sherir guser, wa farah ta zol al ma ta allah bi geni fatra besit?6Hata kan tul tou wosulo fok fi sama, wa ras wosulo lahadi sihab, 7lakin shekil zol de bo woduro tamam ze wosa kan dofuno fi turab; deal al aino huwo bi asalu, 'Weno huwo?'8Huwo bi teri baid ze hilim wa ma bi ligo; hagiga, huwo bi woduru ze ruiya ta bilel. 9Ena al aino huwo ma bi aino huwo tani; makan tou ma bi aino huwo tani.10Iyal tou bi asalu afi min nas al masakin; be iden tou huwo bi rija wara sarwa al huwo seregu. 11Ajsam ta ashrar humon lesa suker wa gawi, lakin bi humon bi mutut wa bi dufuno fi turab.12Hata kan sher hilo fi kasuma tou, hata lo huwo dusu huwo tehed lisan tou, 13hata kan huwo amsuku wa aba tufu huwo bara- 14akil al fi batna tou bi tala mur; ze sim ta debiba fi jesimtou.15Huwo abulagurush wa tala ganiyan, lakin huwo atrusho tani; Allah bi talao min batna tou. 16Huwo bi juru sim ta debiba; lisan ta debiba de yao bi katulo huwo.17Huwo ma bi itmataa be aino anhar al nedif, wele asel wa zebda. 18Huwo bi rija wara simar ta shokol tou wa ma bi agder akulu min fugu; huwo ma itmata be ribeh ta tijara tou. 19Ashan huwon zulumo wa ahmil nas al masakin; huwo shelo be guwa beyot al huwo ma abino.20Ashan huwo ma bi arufu shaban (kanaa), huwo ma bi agder kutu ai haja fok ashan bi istamta beho. 21Mafi haja fadulu al huwo ma shelio; ashan keda najah tou ma bi sabit. 22Fi zaman al kulu haja mutwafi huwo bi waga fi mushkila; iden ta kulu al miskin bi ja fi fugu huwo.23Fi zaman al huwo bi mala batna tou, Allah bi tala zalan wa bi akibu huwo shedid; Allah bi nenzil ikab de ze motoro fi zaman al huwo bi akulu. 24Kan zol de nofut mi silah ta hadid, nishab ta nihas bi akudu huwo. 25Saham de bi dakalu kulu fi jesem tou wa bi akir fi dahar tou; ras ta saham de bi lama wa dom bi naga min fugu. kof bi dakalu fi huwo.26Duluma bi kati mumtalakat tou; nar al ma walao bi demiro huwo; bi akulu bagi hajat al fadulo fi khema tou. 27Samawat bi kashifu katia tou, wa ard bi wogif wa bi ash-had did huwo.28Sarwa ta beat tou bi woduru; hajat tou bi shelo be fedan fi yom gadab ta Allah. 29De yao nesib ta ashrar min Allah, meras al humon bi lego min Allah.

Chapter 21

1Biga Ayob juwabo wa kelimo, 2"Asuma kuwas le kalam tai, wa kede de kun tazia takum le ana. 3Shelo takum sabur ma ana, wa ana kaman bi wonuso; kan ana wonuso, yal aliso takum ana.4Kan le ana, shakwa tai de le zol? Kan zede malo ruhu tai ana ma bi ishteki? 5Aino takum le ana wa istagarab takum, wa kati kasuma takum. 6Kan ana fekir fi taab tai, ana bi kafu, wa jesim tai bi rogus.7Le nas al ashrar bi istemir ish, wa tala ajus, wa guwa tumon bi zido? 8Iyal ta iyal tumon bi geni ma tumon, wa iyal ta tumon bi zedi gidam ta eyon tumon. 9Biyut tumon ma fogo khof; wele ikab ta Allah bi nenzil fi humon.10Teran tumon bi zedo; ma bi fashal fi shokol tou; abgar tumon bi weledo wa ma bi jada iyal tumon. 11Humon bi rasulo iyal tumon ashan alabu bara, wa iyal de bi alabu wa nutu nutu ze iyal ta aghnam. 12Humon bi guna be koshkosh wa gitar wa motahin be sot ta mizmar.13Humon bi itmaata be haia wa najah tumon, wa humon bi mutu be salam wa ruwa fi Hawia. 14Humon bi kelimo le Allah, 'Ruwa min anna ashan enna ma dair marafa ta sika taki. 15De muno Al Gadir , al lazim kede enna abido huwo? de yatu faida enna bi ligo kan enna abido huwo?'16Aino, najah tumon de ma be iden tumon? Ana ma bi ishatkal ma nasiha ta ashrar. 17Kam marra lamba ta ashrar bi batulo, aw mashakil bi waga le humon? Kam marra hasil ino Allah gesimo le humon taab fi wokid ta zalan tou? 18Kam marra humon tala ze wasaka ta dura gidam ta hawa aw ze gesh al hawa bi shelo baed?19Intum bi kelimo, 'Allah bi kutu katia ta zol fi iyal tou.' Kede huwo dafa be nefsa tou, ashan huwo bi arufu galat tou. 20Kede ena tou aino damar tou, wa kede huwo ashrab min gadab ta al Gader. 21Ashan malo huwo bi ihtam be hajat al bi hasil le usura tou baad kan huwo mutu?22Fi zol al bi deriso Allah maraf wa huwo yao bi hakimo al mutakabirin? 23Fi zol bi mutu wa huwo gawi, bi itmata be raha wa aman. 24Jisim tou malian, wa juwa ta adum tou (Nikhaa) fi saha tamam.25Zol tani bi mutu be waja fi jisi, huwo ma ligo haja kwais fi haya tou kulu kulu. 26Humon kulu bi mutu wa bi kati be turab; dudu bi kati humon kulu.27Aino, ana bi arufu afkar takum, wa teriga al intu bi fekir ino ana galtan. 28Ashan intum bi kelimo, 'Weno hasa bed ta amir? Weno khema al sherir de kan bi geni fugu?'29Intu ma hasil asalo nas al bi safir? Intum ma aruf ino isbat al kelimo, 30ino zol al sherir hafizo min kawaris, wa shelo huwo min yom ta raha?31Muno yao bi wonuso le sherir bata tou fi wosa tou? muno yao bi akibu huwo fi hajat al huwo amolo? 32Lesa bi harago huwo fi hufra; fi zol bi harisu gabur tou. 33Turab ta wadi bi kun hilo le huwo; nas kulu bi ruwa wara huwo, ze ma fi nas ketir gidam tou.34Kef intum bi shejao ana be kalam fariq, Kan fi kasum takum maf haja ile shkol belid?"

Chapter 22

1Ilifaz ta Temani gum kelimo, 2"Hal zol bi kun indo faida le Allah? Hal zol al hakim bi kun indo faida le huwo? 3Hal birr taki bi kutu Allah murtah? De yato faida al huwo bi liogo kan ita negt?4Hal de ashan tekris taki le huwo sibu Allah wabikh ita wa shelo ita fi mahkama? 5Sai katia taki yao ma ketir kedir? Wele shar taki ma indo nihaya?6Ashan ita shelo dain be daman min aku taki bedon sabab, wa ita shelo gumash tou wa sibo huwo arian. 7Ita ma wodi moya le nas al atshanin; ita aba akil le deal al jianin, 8ashan ita zol kedir, hakim ta misaha kebir fi ard, ashan ita, zol al bi ihteremo, bi geni fugu.9Ita rasulu aramil iden fadi; kasuru iden ta yatama. 10Ashan keda, khatar hawil ita, wa khof al mufaji bi tabu ita. 11Fi duluma, ashan kede ita ma aino; moya ketir kati ita.12Allah mush yao fok fi sama? Bi aino fi nujum al fok, goduro shuno humon fok! 13Ita kelimo, 'Allah bi arufu shuno Hal huwo bi agder hakimo min juwa duluma? 14Gumash al tegil yao bi kati huwo, ashan keda huwo ma bi aino;huwo bi geni baed fok fi sama.'15Kede ita sibu sika al gedim al sherir bi dauro fugu- 16deal al mutu gubal zaman tumon, deal al asas tumon masao bara be feidan, 17deal al kelimo le Allah, 'Ruwa min enna'; dea; al wonuso, 'Al Gadeir bi amulo shuno le enna?'18Fi de kulu huwo mala biyut tumon be hajat al kwais; khuta ta ashrar bayid min ana. 19Nas al abrar bi aino shuno al bi hasil le sherir wa humon farhanin; humon bi ataku wa aliso humon. 20Humon bi kelimo, 'Hagiga delin al bi arufa nufus tumon did enna gatau humon bara; nar akulu kulu hajat tumon al fadulo.'21Hasa tifagu ma Allah wa geni fi salam ma huwo; be teriga de, kher bi ja le ita. 22Rudu, ana bi asalu ita, kalam al min kasuma tou; kutu kalam tou fo geliba taki.23Kan ita rija le al Gagir, ita bi raba, kan ita shelo katiia bara min khema taki. 24Kuto mumtalakat taki fi turab, dahab ta Ofir fi hujar ta waadi, 25wa Allah bi kun dahab, fidda taki al galii.26Biga ita bi itlazaz be huwo; ita arufa wusa taki gidam ta Allah. 27Ita bi seli le huwo, wa huwo bi asuma le ita; ita bi wodi nizr taki. 28Ita kaman bi alino ai haja , wa bi amulo le ita; nur bi wala fi sika tai.29Allah bi asuru zol al mutakebir, wa huwo bi hafizo al mutawadi. 30Huwo bi ankizo hata zol al galtan be saba ta geliba taki al nedif."

Chapter 23

1Ayob gum kelimo, 2"Hata fi yom ta alela shakwa tai murr; iden al fi ana tegil be sabab waja tai.3Aii, ana bi ligo huwo wen ashan ana bi ja fi gidam tou! 4Ana bi gedimo mushkila tai gidam tou wa mala kasuma tai be isbatat. 5Ana bi alimu min kalam al huwo bi juwabu ana wa fahim al huwo bi kelimo le ana.6Hal huwo bi nakish ma ana fi guwa tou al kebir? La, huwo bi kutu bala le(rekiz ma) ana. 7Hinak zol al adeal bi agder nakish ma huwo. Be teriga de ana bi berii...lel abad be Allah gadi tai.8Aino, ana ruwa le sherig, lakin huwo ma hinak, wa garid, lakin ana ma bi agder his be huwo. 9Le shamal, mahal ta shokol tou, lakin ana ma agder aino huwo, wa fi junub, al huwo dusu nefsa tou ashan ana ma bi aino huwo.10Lakin huwo bi arufu sika tai; kan huwo jeribu ana, ana bi tala ze dahab. 11Kura tai bi ruwa wara derib tou; ana hafizo sika tou wa ma tala bara min fugu. 12Ana ma rija wara min ganun ta tou; ana hafizo kalam ta kasuma tou akter min akil tai.13Lakin mafi tani ze huwo, munu bi kutu huwo gearo rai (fikra) tou? huwo bi amolu haja al huwo azo. 14Huwo bi amolo haja al huwo katibo le ana; fi ketir min la huwo kutu.15Ashan keda, ana bi kafu shedid fi gidam tou; kan ana fekir ann huwo, ana bi kafu min huwo. 16Asha Allah kutu geliba tai biga deif; al Gadir kutu ana kafu shedid. 17Duluma al tegil fi gidam tai de ma kutu ana askut, hata duluma al shedid al kati wusa tai ma bi abusu ana min kalam.

Chapter 24

1Le zaman hukum ta nas al batalin ma kutu be al Gadir? Le nas al aminen le Allah ma bi aino yom ta hukom tou le ashrar?2Fi nas ashrar al bi shelo alama al bi gesimo ard ta nas; fi tanin bi shelo haiwanat ta nas be guwa wa kutu fi mazra tou. 3Humon bi shelo humar ta yetim, humon bi shelo tur ta armala ashan heya bi dafa dain tou. 4Humon bi toruju nas al muhtajin min sika tumon; nas al amsakin ta alam kulu bi duso nefsa tumon min humon.5Aino, nas al masakin bi tala bara le shokol ze humar ta gaba fi sahra, bi fetishu akil be jedia; imkin sahra bi wodi le humon akil le iyal tumon. 6Humon bi seregu zira ta nas tanin belel; humon bi nyakamu karma min hasat ta nas al ashrar. 7Humon bi num belel kulu bedon gumash; mafi haja al bi kati humon fi zaman sekete.8Humon bi bilo be muturo ta jebal; humon bi num jambo hujar al kebir ashan bed mafi. 9Fi nas ashrar bi shelo aitam min sudur ta umahat tumon, wa nas al ashrar yao bi shelo iyal ze daman min nas al masakin. 10Lakin nas al masakin de bi daoro arian bedon gumash; jianin, humon bi arufa hizma ta gemeh ta nas tanin.11Humon bi tala zet min zaiton fi beyot ta nas al ashrar; humon bi dosu enab ashan amolo khamr, wa humon atshanin. 12Fi mudun nas al bi mutu bi tal sot ta waja, wa al aogu bi kore le musaada. Lakin Allah ma bi asuma le nadi tumon.13Juzu min ashrar de itmeredu le nur; humon ma arofu sikta tou, wele humon geni fi derib tou. 14Gubal nur ma tal al katil bi gum wa katulo al misken wa nas al mohtajin; bele ta tou huwo ze harami.15Kaman, ena ta zani bi istena shemis kede waga; huwo kelimo, 'Mafi ena bi aino ana.' Huwo bi kati wusa tou. 16Bilel nas al ashrar bi fetisu biyot; lakin fi nahar humon bi gofulo nufus tumon; humon ma fadi le nur. Humon kulu bi fetisu duluma ze sabah; 17Humon rudu hajat al bata al bi hasil bilel.18Humon bi ruwa be sur, ze kofuto al fi ras moya; nasib tumon fi ard molun; mafi zol bi ruwa ishtakal fi jenena tumon. 19Ze ma jafaf wa harara bi kutu jelid tala moya, kaman Hawia bi shelo deal al amulo katia.20Batna al weledo huwo bi nisetu huwo; kan mutu dudu bi akulu huwo; ma bi zekiro huwo tani; be teriga de, ashrar de bi kon ze shejera al kasuro. 21Al asherir bi wonuso batal le nuswan al ma agider weledo; huwo ma bi saido armala.22Lakin Allah be guwa tou, shelo nas al indo guwa; huwo bi gawim wa ma bi saido humon fi haya. 23Allah kuto humon fekir ino humon fi aman, wa humon murtahi fogo, lakin ena tou fi sikat humon.24Nas deal tala fok; le lahza, humon woduro fajaa; hagig, bi jibo humon; bi limo humon ze bagi nas (mutu); bi gato humon ze ras ta hubob. 25Kan ma zede, de muno bi asbit kalam tai de kedib; muno bi kutu (kelimo) kalam tai de farif?"

Chapter 25

1Bildad al Shuhi gum kelimo, 2"Allah yao indo sultan wa heiba; huwo salam fok fi sama. 3Hal fi nihaya le adad ta jesh tou? De muno yao hur tou ma wala le huwo?4Izen kef insan bi itbarar fi gidam ta Allah? Kef de al weledo min mara bi kun nedif, rudu be huwo? 5Aino, hata gamara ma indo nur le huwo; nujum ma nedif gidam fi ena tou. 6Kaman insan, al dudu jena ta insan, huwo dud!.

Chapter 26

1Bad dak Ayub juwabu wa gal, 2Kef inta saidu zol al ma indu guwa! kef inta ankizu idan al ma indu gudra! 3Kef inta arsidu zol al ma indu hikma wa alinu le huwo marafa! 4Be musada ta munu al inta wonusu kilmat de? roho ta munu yau tala baramin inta?5Kutu meitin ashan bi regif, Del al fi tehet miya wa kulu al bi geni juwa humon. 6Sheol ariyan gidam Allah; demar be nefsu ma indu kuta did huwo.7Huwo bi midu fada al shimaliya fok jou fadi, wa huwo bi haligu ard fok haja al mafi. 8Huwo bi robutu(limu) miya fi sihaf tou al semik(tegil), lakin sihaf ma moshurut tehet humon.9Huwo bi kahti Shutu(mahal) ta gamar wa shetetu sihaf tou fogo. 10Huwo afura hudud al daira fi shutu ta miya ze khat bein nur wa duluma.11Hamud ta samah bi regif wa zalanin be tobihk tou. 12Huwo hada bahar be guwa tou; be fihim tou huwo demiru Rahab.13Be nefes tou huwo amulu fada nedif; idan tou atanu debiba al jere. 14Ainu(suf) del yau lakin hudud ta sikat tou; nina bi asuma hams tou kef! Munu bi fahim guwa ta raad(saga) tou kef?"

Chapter 27

1Ayub bada wonasa min jedid wa huwo gal, 2"Be taakid ze Allah aish, munu yau shilu adala tai, al gadir ala kulu shey, al kutu haya tai mur(indu marara), 3al lisa haya tai fi ma ana, wa nefes min Allah fi fi anafa tai, de yau haja al ana bi amulu.4Shafa bitai ma wonusu shar, wele lisan bitai bi wonusu kidib; 5Ana ma bi gabilu(rudu) intum al talata yau sah; lahadi ana mutu Ana bi ankur istikhama.(kima)tai.6Ana bi sabid fi hagiga tai wa ma bi sibu ashan bi rua; Fikra tai ma bi lomu ana ze ana aish. 7Keli adu tai yekun ze rojul al shar; Keli zol al tala (gam) fok did ana yekun ze zol al ma kwes.8Raja ta zol al ma indu Allah shunu kan Allah gatau huwo bara, kan Allah shilu haya tou bara? 9Hal Allah bi asuma kore tou kan mashakil ja fi ras tou? 10Hal huwo bi kun murta be nefsu fi al gadir ala kulu shey wa nadi Allah fi kulu wokit?11Ana bi derisu intum be kusus iden ta Allah; Ana ma bi agder gofulu afkar ta Allah al gadir ala kulu shey. 12Ainu, intum kulu ainu haja al hasil de; le kaman intum wonusu kalamat farik de?13De yau juzu ta zol al shar, turas ta zalim al huwo akudu min al gadir ala kulu shey: 14Kan iyal tou mala, huwo bikun le seaf iyal tou ma bi indu akil kifaya.15Del al nafad min huwo be dofunu be bala(karisa), wa aramil tomon ma bi kore humon. 16hata rojul shar bi redimu fidah ze ghubar(turab), wa redimu gumasat fok ze tiin, 17huwo bi redimu gumasat fok, lakin nas al salihin bi libisu, wa nas al ma indum zam bi gesimu fidah de le nufusum(le nufus tomon).18Huwo abinu bet tou ze an kobut, ze kusuk al gafir abinu. 19Huwo bi num tehet fi sherir ganiyan, lakin huwo ma bi istemir amulu(ashan yekun ghani); huwo bi fata uyn tou, wa kulu hajat faat.20Irhab sahalu huwo ze miya; riya shalu huwo beid fi lel. 21Hawa ta sherik shalu huwo beid, wa huwo sibu; hawa nedifu huwo bara min mahal tou.22Hawa jada nefsu le huwo wa ma bi wogif; huwo jeribu ashan jere bara min iden tou. 23Huwo bi dugu iden tou (hawa bi amulu shot shedid) le huwo wa safiru huwo min mahal tou.

Chapter 28

1Be taakid fi afurai fidah, mahal al humon safau dahab. 2Hadid bi talau min ard; nihas bi talau min hajer.3Zol bi kutu nihaya le duluma wa bi fetisu, le akir mahal, Hujar fi ghamud wa duluma al ghamid. 4Huwo bi kasuru wa bi fata hufura al deig min mahal al nas bi geni fogo, mahalat al nesitu be kura ta ai zol. Huwo bi haligu beid kalis min nas; huwo bi agilibu gidam wa wara.5ze le ard, al minu bi tala rakif, huwo galab fok tehet ze be nar. 6Hujar tou yau mahal al bi ligo fogo sapphires(hujar al zahari) wa turab(ghubar) tou fogo dahab.7Mafi ter al indu dufur arufu sika le mahal dak, wele ena ta sogur ainu. 8Haiwant al fukurin ma douru fi sikil sika dak, wele ased al takiyan de mururu hinak.9Zol bi kutu iden tou fi hujar al sawan; huwo bi aglibu jubal be irik tomon. 10Huwo bi gata majari bein hujar; uyun tou bi ainu hinak hajat al indu kheima. 11Huwo bi robutu jadawil ashan ma bi jere; huwo bi jibu haja al dusu nefsu hinak le nur.12Hikma bi ligo wen? Mahal ta fihim wen? 13Insan(zol) ma arufu ser tou; wele bi ligo fi ard ta nas al aishin. 14Miya al umk(juwa shidid) tehet ard bi gul, 'mafi le ana'; bahar bi gul mafi ma ana.'15Ma bi ligo be dahab; wele fidah bi wozinu ze ser tou. 16Ma bi keimu ma dahab ta Ophir, ma hajer al asued au sapphire. 17Dahab wa bolor ma bi sawi huwo fi keima; wele bi badilu be silsila ta dahab al asli.18mata zekiru keima be Coral au Jasper; feilan, ser ta hikma yau aktar min Yaqut. 19Topaz ta Kush ma bi sawi huwo; wele bi keimu be teriga ta dahab al tahir20Min wen, bad dak, hikima bi ja?Mahal ta fihim wenu 21Hikma dusu min uyun ta kulu kainat al hai wa dusu uyun ta tiyur ta samah. 22Dimar wa mutu gal, 'Nina asuma bes be ishahat an huwo be adana ta nina,'23Allah fahim(arufu) sika al bi ruwa fogo. Fa 24Huwo bi suf lahadi akir ta ard wa ainu tehet samah kulu. 25Huwo bi kutu guwa ta hawa wa talau juzu min miya bara be mizan.26Huwo amulu karar le matara wa sika ta saga. 27Bad dak huwo bi ainu hikma wa bi alinu; huwo bi asisu, feilan wa huwo bi fahisu. 28Le nas huwo gal, 'Ainu, Kafu ta Rabuna- huwo hikma; ashan ta tala min shar huwo.'"

Chapter 29

1Ayub bada wonasa min jedid wa gal, 2"Oh, Ana hasa ze ta suhur al faat zaman Allah bi ainu wara ana, 3Zaman lamba tou bi wala fi ras tai, wa zaman ana bi dowuru be wasat duluma be nur tou.4Oh, inu Ana hasa ze kan fi ayam ana lisa shab wa gowi zaman sadaka ta Allah kan fi kem tai, 5zaman Al gadir ala kulu shey lisa kan ma ana, wa iyal tai kan fi hawili(jambu) ana, 6zaman sika tai khati be zibda, wa hujar bi defig le ana tayar ta zed!7Zaman Ana bi ruwa buaba ta medina, zaman ana bi geni fi mahal tai fi muraba ta medina, 8shabab bi ainu ana wa bi wogif beid be ihtiram min ana, wa kibar al sin bi gum wa wogif le ana.9Amra bi wogif wanasa kan ana ja; humon bi khati kasuma tomon be iden. 10Shot ta nubala bi kun mafi, wa lisan tomon bi akir fok juwa kasuma(humon ma bi indu kalam ashan bi wonusu).11Baad adana tomon asuma ana, humon bi bariku ana; baad ena tomon ainu ana, bi shahidu le ana wa bi wofiku ana 12leanu Ana ankizu zol al kan fahir zaman huwo kore, wa zol al ma indu abu zaman huwo am indu zol al bi saidu huwo. 13Baraka tou al kan deir mutu ja le ana; Ana kutu aramil ashan bi guna be farah.14Ana bi libisu istikama(biir), wa huwo libisu ana; adala tai ze libsa wa amama. 15Ana kan ena le nas amiyanin; Ana kan kura le nas mukasarin. 16Ana abu le nas al muhtajin; Ana bi fahisu hata zol al kan ana ma arufu.17Ana kasuru fak ta zol al ma saleh; Ana bi talau dahaya bara beinu asnan tou. 18Bad dak Ana kelim, 'Ana bi mutu fi bet tai; Ana difu ayam tai ze dura ta rumula. 19Irik tai shetetu fi juwa moya, wa nada naim lel kulu fi furu tai.20Ihtiram le ana daiman jedid, wa danga ta guwa tai jedid kulu yom fi iden tai.' 21Le ana nas bi asma; humon bi istene le ana; Humon bi askut ashan asuma irshidad tai. 22baad kalam tai kalasu, humon ma bi wonusu tani mara; kalam tai ze moyo le humon.23Humon daiman bi istene le ana ze humon istene matar; Humon bi fata kasumat tomon shedid ashan bi asrubu kilamat tai, ze humon bi amulu le matar al tegil. 24Ana bi ibtesim le humon zaman humon ma sedek(utwaka) Humon; humon ma aba nur ta wusa tai25Ana azilu sika tomon wa kutu ze sultan tomon; Ana aish(geni) ze melik fi jesh tou, ze wahid(zol) al bi azi nas al fi huzun

Chapter 30

1Hasa del al kan suhar min ana ma indu ai haja ile bes bi aridu ana- shabab suhar del al abuhat tomon Ana kan bi aba ashan istakal jambu kilab ta bahaim tai. 2Feilan, gudra ta iden ta abuhad tomon kan kef bi saidu ana-nas al kan gudra(guwa) tomon ta sokol ajus kan mat? 3Humon kan jogotin min sokol fakir wa jiyan; Humon bi akulu hajat al fi turab yabis fi duluma ta beriya wa mahal al fadi4Humon bi gata shanan wa aurag ta asjar; irig shejer ta muksasa yau akil tomon. 5Talau humon bara min bein nas al bi ashruk(korekore) wara humon ze zol al bi ashurk wa haramu. 6Yala humon bi ish(geni) fi wadi ta nahar, fi hufar ta ard wa ta hujar.7Bein ghabat humon bi kore ze hamir wa humon bi limu sawa tehet nabat al indu shok. 8Humon kan awulad ta nas al belitin, feilan awulad ta nas al ma indu asma! talau humon bara ard be shot.9Lakin hasa Ana biga tala modu ta guna tomon; Ana biga kilma mudawala le humon. 10Humon karahu ana wa wogif beid min ana; humon ma bi wogif ashan tufu buzak fi wusa tai. 11Allah fiku habil bita danga tai wa wodi le ana taab, wa del al hakimu ana bi fiku hubal gidam wusa tai.12Mujrimin bi gum fi tija ta yemin tai; Humon talau ana beid wa bi redimu kom tomon did ana. 13Humon demiru sika tai; humon lizu karisa le ana, nas al ma fi zol bi lizu humon wara.14Humon bi ja le did ana ze jesh be wasat hufura kebir fi hos ta medina; fi nus demar humon bi lifu nefsa tomon le ana. 15Irhab galibu le ana; Ihtiram tai shilu(talau) beid ze shalu be hawa; sokol gainyan(gina) tai faat beid ze sihaf.16Hasa haya tai bi defugu bara min ana; ayam ketir ta taab kutu fi ras ana. 17Fi lel udam tai ze bi atanu; waja al jisim tai ma bi kalasu18Guwa ta Allah al azim nyakamu gumasat tai; humon bi lifu hawli ana ze halaga ta sitara. 19Huwo jadau ana fi tiin; Ana biga ze turab(ghubar) wa rumad.20Ana bi kore le inta, Allah, lakin inta ma juwabu ana; Ana wogif fok, wa inta bi ainu ana sakit. 21Inta geiru wa biga batal le ana; be guwa(gudra) ta iden taki inta azibu ana.22Inta arufa ana fok le hawa wa kutu hawa ashan bi shilu ana sawa; Inta jadau ana wara wa gidam le hawa(riya). 23Fa Ana arufu inu inta bi jibu ana le mut, le bet al kutu le kulu hajat(nas) al haiin.24Ala kulu hal, mafi zol al midu iden tou ashan bi asadu musaada zaman kan huwo waga? Mafi zol al fi taab bi nadi musaada? 25Hal ana ma kore le zol al kan fi taab?Hal ana kan ma hazin(asif) le zol al deir musaada? 26Zaman ana indi raja le kwes, bad dak shar ja; zaman ana bi estene le nur, baad de duluma ja.(duluma ja baad de).27Geliba tai taban wa ma bi akudu raha; ayam ta taab ja le ana. 28Ana biga ze zol al bi geni fi duluma, lakin ma ; ashan shemis; Ana bi wogif fi nus ta nas kutar wa bi kore le musaada. 29Ana aku le merfeinat, sabi ta naam.30Jilid tai asued wa bi waga bara min ana; udam tai haragu be harara. 31Ashan kida gitar(wood) tai bi wozinu le aghani ta huzun, niya tai guna le del al bi kore.

Chapter 31

1Ana amolo ahad ma ena tai; kef ana bi aino be neya le azra? 2Lean nesib tai bi kon shuno min Allah al fok, wa meras tai min al Gadir al alli?3Ana kan bi fekir ino musiba de le nas ashrar, wa karisa le nas al bi amolo katia. 4Hal Allah ma bi aino sikat tai wa idu khatawat tai?5Kan ana doro be kideb, kan kura tai jere fi gash, 6Kede wozino ana fi mizan al Allah bi arofo kamal tai.7Kan khatawat tai tala min sika, kan geliba tai ruwa wara ena tai, kan fi katia fi iden tai, 8biga kede ana zara, wa kede zol tan akulu, wa kede zira tai agilao bara.9Kan geliba tai kabasu ma mara, kan ana wogif wa isten fi bab ta jeran tai ashan mara tou, 10yala kede adroso (atano) mara tai le zol tani, wa kede nas tanin num ma heya.11Ashan de jerima al kebir; hagiga tou, de jerima bi akibo ma gadi. 12Leano de nar al bi akulu ze ta Abaddon (jahanam), wa bi haragu hasad tai lahadi juzor.13Kan ana aliso shakwa ta kadam tai al raji aw mara fi zaman al humon bi wonuso ma ana, 14ana bi amolo shuno kan Allah gum ashan bi hakimo ana? Ana bi juwabo huwo kef? 15Allah al kutu ana fi rihim ma yao kutu humon kana? Musu huwo yao al wahid kutu enna kulu fi rihim?16Kan ana abuso nas al masakin ashan bi ligo al fi neya tumon, aw kan ana kutu armal kore fi huzon shedid, 17aw kan ana aba shriko aytam fi akul tai, 18lakin min zaman al weledo ana, lahadi fi shababia tai yetim de raba ma ana ze abu tou, wa ana kan arshedo uma tou, al armala.19Kan ana aino ai zol bi mutu be sabab gumash ta sekete mafi, aw kan ana aino zol muhtaj ma indo gumash; 20kan geliba tou ma bariko ana ashan gumash al dadi huwo ligo min suf ta koruf tai, 21kan ana arfa ida le aytam ashan ana arufo ino sheiokh al fi bab ta medina bi dafi le ana, izen kede ita hokimo ana!22Kan ana amolo hajat de, izen kede iden tai tala min ketif tai, wa kede iden tai kasuro min mifsal tou. 23Leano ana bi kafo damar ta Allah; ashan jalala tou, ana ma agder amolo hajat de.24Kan ana kutu raja tai fi dahab, wa ana kelimo le dahab, 'Ana bi teki le ita,' 25Kan ana nurtah ashan sarwa tai ketir, leano ana limo mumtalakat ketir be wasat iden tai, izen hokimo ana!26Kan ana aino shemis bi wala, aw gamara bi daoro fi nor tou, 27wa kan geliba tai dugu be sir, sibo kasuma tai gabilo iden tai wa abido humon, 28de kaman jerima bi akibo be mahkama, leano ana aliso Allah al fok al kul.2930Kan ana tala farhan fi damar ta ai zol al bi akrah ana aw amolo mubruk le nefsa tai fi zaman karisa kati huwo, kede ita hukumo ana! 30Hagiga, ana ma rudu kasuma tai ashan bi amolo katia wa laano haya tou.31Kan nas al fi khema tai nihai ma wonuso, 'De muno al ma akulu akil ta Ayob?' 32(hata ajnabi ma num fi midan ta medina, ashan ana daiman bi fata abuwab tai le musafirin), wa kan ana ma amolo, kede ita hukumo ana!33Kan ana ze bagi nas, dusu katia tai wa hafizo fi nefsa tai 34(ashan ana kafu min nas al ketir, ashan ana kafu nas ma bi ihtarim ana, de sibo ana askut wa aba tala bara), kede ita hukumo ana!35Ah, ana bi itmana zol kede asuma ana! Aino, de amdda tai; kede al Gadir juwabo ana! Kan fi zol ado tai kede huwo katib shakwa tou! 36Be jed ana bi arufa fi ketifa tai; ana bi kutu ze taj. 37Ana bi wori le huwo hisab ta khatawat tai; zo amir al indo siga ana ja gidam tou.38Kan de hagiga ana serego ard, turab tou geni ze zol bi kore wa ishteki ana, 39kan ana akulo hasad tou bedon ma ana dafa aw sibo sedo tou fagido haya tou, 40kede shok gum bedal gemeh wa gesh bedal shair." Kelimat ta Ayob kalaso hini.

Chapter 32

1Biga nas talata de askut ma juwabo Ayob ashan huwo bar fi ena tou. 2Biga zalan ta Alihu jena ta Barkhail al Buzi, min gebila ta Ram; wala le Ayob ashan huwo berir nefsa tou bidal Allah.3Alihu kaman zalan shedid min ashab tou al talata ashan humon ma agder juwabo le Ayob, wa ma ino humon tala Ayob galtan. 4Alihu kan istena wokid tou ta wonusa le Ayob ashan rujal al talata de kubarin min huwo. 5Zaman Alihu aino mafi ijaba fi kasumat ta rujal al talata, huwo tala zalan shedid6Yala Alihu jena ta Barael kelimo, "Ana suker, wa intum kubari shedi. ashan keda ana askut wa ana mader wodi rai tai le intum. Ana kelimo, 7"Kede ayam al tawil wonuso; sinin al ketir deriso hikma.8Lakin fi suh fi insan; nefes ta al Gadir bi wodi le huwo fihim. 9Ma ino nas al kubarin yai indo hikma, wele nas al ajusin humon barao yao bi fahim hagiga. 10Ashan keda ana bi kelimo le intum, 'Asuma takum le ana; ana kaman bi wori le intum marafa tai.'11Aino, ana antezr kilimat takum; ana asuma le asbab takum fi wokit al intum bi fekir kalam al intum bi wonuso. 12Hagiga tou, ana kutu bala le intum, lakin, aino, mafi zol min intum bi agder aknaa Ayob aw rudu le kalamat tou.13Lakin amolo takum hisab matakum kelimo, "Enna indo hikma!' Allah yao bi juwabo le Ayob; insan ma agder amolo. 14Ashan Ayob me wajiho kilimat tou le ana, ashan keda ana ma bi juwabo huwo be nefsa kilimat takum.15Rujal al talata de kan motahirin; humon tani ma agder juwabo Ayob; humon ma indo kalamat tani ashan bi wonuso. 16Ashan humon ma bi wonuso wa wogif sakit, hal kede ana istena?17La, ana kaman bi juwabo juzu tai, ana bi wodi fikra tai. 18Ashan ana malian be kalam; huru al fi juwa ana bi kutu ana wonuso. 19Aino, dus tai bi furu ze khamr al ma fatao; ze jilid al kutu fogo khamr wa der fejir.20Ana bi wonuso ashan ana fiko nefsa; ana bi fata kasuma tai wa juwabo. 21Ana ma bi jamil; wele bi wodi rutba ta sharaf le ai zol. 22Ashan ana ma bi arufu wodi shikil rutab de; kan ana amolo, al Khalig bi shelo ana be sura.

Chapter 33

1Hasa Ayob, ana bi asalo ita, asuma kilimat tai; asuma le kalamat tai kulu. 2Aino hasa, ana fata kasuma tai; liosan tai sonuso. 3Kilimat tai lata min geliba al adil; lisan tai bi wonuso marafa al nedif.4Ruhu ta Allah yao kalagu ana; nefes ta al Gadir wodi le ana haya. 5Kan ita bi agder, juwabo ana; jahizo kilimat taki bi nizam gidam tai wa wogif fok.6Aino, ana ze ita fi gidam ta Allah; salao ana kaman min tin. 7Aino, kede shikil tai ma sibo ita kafo; wala iden tai kede ma kun tegil fi ita.8Ana asuma wanasa taki, wa de kilimat al ita wonuso, 9' ana nedif wa bedon zanib; ana berii, wa mafi katia fogo ana.10Aino, Allah ligo fursa ashan bi hajimo ana; huwo kutu addu tou. 11Huwo kutu kura tai fi rubat; huwo bi ragibo kulu khatawat tai.' 12Aino, fi de ita galtan- ana bi juwabo ita, leano Allah huwo akber min insan.13Malo ita bi juru habil ma huwo? huwo ma lazim bi ashrah le nin ai haja al huwo amolo. 14Lean Allah bi wonuso mara, maratain, hata kan insan ma lahizo. 15Fi hilim, fi ruya ta lel, kan insan num shedid, kan huwo num fi serir-16Biga Allah bi fata adanat ta nas, wa sibo humon kafo be tahdidat tou, 17ashan bi ankizo insan min katia, wa shelo kibria min huwo. 18Allah bi ankizo haya ta insan min hawia, haya tou ashan ma bi mutu.19Insan bi akibo kaman be waja al bi kuto huwo num fi serir tou, be azab fi udam tou, 20ashan huwo bi akrah akil, wa jisim tou bi akrah malazat.21Jesad tou bi tala deif be amrad lahadi ma bi aino, udam tou, al kan ma bi zahir, bi zahir. 22Hagiga, nefsa tou bi kun gerib min hawia, haya tou min mutu23Lakin kan fi malika al bi hin le huwo, min bain alif malika, bi wori le insan haja al sah le huwo, 24bi kun kerim ma huwo wa kelimo le Allah, 'Ankizo zol de min ino huwo bi nenzil fi hawia; ana ligo fidia le huwo.'25Biga jesim tou bi tala jedid ze ta jena; rija ze zaman huwo kan shabab. 26Huwo bi seli le Allah, wa Allah bi kun kuwis ma huwo, hata huwo bi aino wosa ta Allah be farah. Allah bi wodi le zol de najah tou.27Biga zol de bi guna gidam ta nas tanin wa kelimo, 'Ana amolo katia wa tala min hagiga, lakin ma akibu ana be katia tai. 28Allah ankizo nefsa tai ashan ma bi waga fi hawia; haya tai bi istemir aino nur.'29Aino, Allah bi amolo hajat de kulu le insan, maratain, 30hata talata marat, ashan huwo bi wala ma nur ta haya.31Kutu bala, Ayob, wa asuma le ana; kede ita askut wa ana yao bi wonuso. 32Kan ita der wonuso ai haja , juwabo ana; wonuso, ashan ana bi der asbit ino ita indo hag. 33Kan ma zede, izen asuma le ana; askut, wa ana bi deriso ita hikma."

Chapter 34

1Aliho kaman istemir wonuso: 2"Asuma le kelimat tai, intum nas al hukama; asuma le ana, intum al indo marafa. 3Leano adana bi fahiso kelimat ze ma hanak bi jeribo akil.4Kede enna ikhtar le nufus tanna shuno al sah: kede enna arufu yato yao tama le enna. 5Ashan Ayob kelimo, 'Ana nedif, lakin Allah shelo hag tai. 6Ragm ino ana amolo al sah, bi aino ana kadab. Dabara tai ma gi aburudo, ragm ana ma indo katia.'7Fi yato rajil ze Ayob, al bi ashrab hagara se moya, 8al bi lifu ma nas al bi amolo shar, wa al bi dauro ma ashrar? 9Leano huwo kelimo, 'Zol ma bi ligo faida fi amolo hajat al Allah dero.'10Ashan keda asuma takum le ana, intum nas al bi fahim: huwo beyed le al Gadir ashan bi amolo katia. 11Leano huwo bi insan hasab amail tou; huwo bi kutu ai insan bi ligo mukafa tou hasab teriga ta haya tou. 12Hagiga, Allah ma bi amolo shar, wele al Gadir ma hasal meilo hukum.13De muno wokil mosul min ard? Muno yao selimo le huwo dunia de kulu? 14Kan huwo fekir ele fi nefsa tou bes, wa rija ruho wa nefes tou le nefsa tou, 15fa bashar kulu bi muto; insan bi rija le turab tani.16Hasa kan ita indo marafa, asuma le de; asuma le sot ta kelimat tai. 17Hal zol al bi akrah adala bi kun hakim? Ita bi din Allah al bar wa al gadir?18Allah, al bi kelimo le melik, 'Ita ma indo faida,' aw kelimo le nebil, 'Intum ashrar'? 19Huwo ma bi mailo le kadda wa ma bi arufo agnia akter min masakin, leani humon kulu amal ta iden tou. 20Fi laza humon bi mutu; fi nus bilel humon bi rugus min khof wa bi mutu; nas al agwia bi shelo bara, lakin ma be iden ta insan.21Leano ena ta Allah fi sika ta insan; huwo bi ragibo khatawat tou. 22Mafi duluma, mafi duluma al tegil (dul ta mutu) al nas ta katia bi duso nefsa fogo. 23Leano Allah ma gi ihtaj ashan fahiso mustagbal ta insan; mafi adi le ai zol ashan bi ruwa gidam tou le hukum.24Huwo bi kasuru nas al agwia hita hita ashan sikat tumon ma der tahgig ketir; wa huwo bi kutu tanin fi mahalat tumon. 25Ashan huwo arufo amail tumon; huwo bi jada humon bilel; wa demiro humon.26Huwo bi katulo humon fi gidam ta nas ashan sher al humon amolo. 27Ashan humon rija wara min doria wara tou wa aba arufu sika tou. 28Be teriga de humon sibo masakin kore le Allah; wa huwo bi asuma kore ta nas al mozlumin.29Kan huwo askut, mono bi deen huwo? Kan huwo dusu wosa tou, de mono bi aino huwo? Gawanin tou fok kulu shab wa fard, 30hata zol al ma indo Allah ma bi hukumo, ashan mafi zol bi lagbato nas.31Iftarid ino fi zol kelimo le Allah, 'Ana galtan, wa ana ma bi amolo katia tani; 32alimo ana al ana ma aino; ana amolo katia, wa ana ma bi amolo tani.' 33Ita bi fekir ino Allah bi akibo zol fi katia tou, be ma ino ita ma rudu hajat al Allah amolo? Kede ita ikhtar, ma ana. Biga kelimo al ita bi arofo.34Rujal al indo maarafa bi kelimo le ana -hagiga, kulu zol hakim asuma ana bi kelimo, 35'Ayob wonuso kalam fariq; kelimat tou ma fogo hikma.'36Kan bes kuto Ayob fi mahkama ashan bi asomao le tafasil ta moshkila tou ashan huwo bi wonuso ze nas al ashrar. 37Leano huwo zido tamarod fi katia tou; huwo bi safigo iden tou be hagara fi gidam tanna; huwo wonuso keilmat ketir did Allah."

Chapter 35

1Ziyada kaman Alikhu istemir, kelimo, 2"Hal ita bi fekir ino ita ma amulo haja galad? Ita gali, 'Hag tai gidam ta Allah,' 3Ashan ita asalo, 'Faida tou le ana shuno?' wa, "Hal ana bi kun kwais kan ana amolo katia?'4Ana bi juwabu ita, ita wa asdiga taki. 5Aino fok fi sama, wa aino sama, al fok min ita.6Kan ita amulo katia, asar tou shuno le Allah? Kan katia taki biga arufa fok, ita amulo shuno le huwo? 7Kan ita baar, ita bi wodi shuno le huwo? Huwo bi ligo shuno min ita? 8Shar taki mumkin bi awgu zol, ze ma ita insan, wa birr taki jena ta zol tani bi istafid min fugu.9Ashan fi zulum ketir, nas bi kore; humon bi nadi musaada min iden ta nas al gawi. 10Lakin mafi zol kelimo, 'Weno Allah al khalig, al bi wodi agani bilel, 11huwo derisu enna akter min haiwana al ard, wa huwo kutu enna hakimin akter min tiyor al fi sama?'12Hinak humon kore shedid, lakin Allah ma asuma ashan takabur ta ashrar. 13Allah ma bi asuma le kore tumon al farig; al Gadir ma bi wodi intibah le humon. 14Kaman kef huwo bi asuma le ita kan ita bi kelimo ino ita ma aino huwo, ino mushkila taki ita wodi gidam tou, wa ita bi istena huwo!16Hasa ita kelimo gali zalan tou ma fogo ikab, wa huwo ma bi kuto bala ashan bi akibu takia. 15Ashan keda Ayob fata kasuma tou bes ashan bi wonuso farig; huwo zidu kalamat tou bedon marafa."

Chapter 36

1Alikhu istemir wa kelimo, 2"Sibu kede ana zedu kalam shueya, wa ana bi wori le juzu min hajat shan ana indo ziada kalam al bi dafi ann Allah. 3Ana bi wori maarafa tai al azim; ana bi zekiro ino al Khalig huwo bar.4Be hagiga, kelimat tai ma fugu kedib; zol al rabaa fi maarafa yao ma ita. 5Aino, Allah huwo kebir, wa huwo ma bi alisu zol; huwo kebir (Kamil) fi marafa ta kulu haja.6Huwo ma bi hafizo haya ta nas al sherir lakin bi amulo al sah le dealin al fi tab. 7Huwo ma bi shelo ena tou min nas al abrar lakin bi kutu humon fi kursi ze muluk lel abad, wa bi arufa humon fok.8Kan rubuto humon be ganazir wa waga fi hubal ta waja, 9biga huwo bi zahir le humon haja al humon amulo, wa katia tumon wa takabur tumon.10Huwo kaman bi fata adana tumon le inzarat tou, wa amiru humon ashan bi rija wara min katia. 11Kan humon asuma le huwo wa abidu huwo, humon bi ish ayam tumon fi najah, seneen tumon fi aman. 12Lakin, kan humon ma asuma, bi dofuno humon be sef; humon bi mutu ashan humon ma indo maarfa.13Deal al aba rabuna be geliba bi hafizo zalan le nefsa tumon; humon ma bi kore le musada kan Allah akibu humon. 14Humon bi mutu fi shaba tumon; nihaya ta haya tumon fi ibadat ta zena.15Allah bi ankizo nas al fi taab min taab tumon; huwo bi fata adana tumon fi zaman ta waja. 16Hagiga, huwo der tala min waja le makan kebir ma fogo waja wa al fogo terbeza taki malian be akil al tamam.17Lakin ita malian be hukom ta shrar; hukom wa adala amsugu ita . 18Mata sibo zalan taki wodi ita ashal aliso, aw rashwa al kebir shelo ita min hagiga.19Hal ita istefi min sarwa taki, ashan ita ma bi kon hazin, aw kulu guwa taki al azim saido ita? 20Mata istena bilel kede ja, ashan ita bi amolo katia, fi zaman al talao nas min beyot tumon. 21Amolo hisab taki kede ita ma rija fi katia ashan jeribo ita be waja ashan ita bi sibo katia.22Aino, Allah bi mejido fi guwa tou; mono mualim ze huwo? 23De mono gebl keda wori le huwo sika? De mono gebl keda kelimo le huwo, 'Ita amolo galat?' 24Zekiro kede ita azimo amail tou, al nas guna fogo.25Nas kulu aino , lakin humon aino min bead. 26Aino, Allah kebir, lakin enna ma fahim huwo tamam; senin tou am bi agder iddo.27Fa huwo bi limo bukhar ta moyo le suhob wa nezil motoro, 28suhob de bi nezil motoro ketir le kulu insan. 29Be jed, fi zol bi agder fahim kef suhob bi waza nefsa fi sihab wa sagga bi dugo?30Aino, huwo wazao nur hawil huwo wa kati juzo ta bahar. 31Be tariga de huwo bi motoro le kulu wahid wa wodi akil kifaya.32Huwo bi mala iden tou be nur ta sagga amiro ashan bi dugo makan al sah. 33Sagga tou bi wori ino fi hawa jai, bagarat kaman bo agder asoma ja ta tou.

Chapter 37

1Hgiga, geliba tai bi rogus fi de; huwo tala min makan tou. 2Asuma, ah, asuma le azaaj ta sot tou, sot al bi tala min kasoma tou. 3Huwo rasulo le tehet samawat kulu, wa rasulo nur ta saga le kulu makan fi ard.4Sot ta sagga kore nur tou wala; sagga de ma sot al gowi; huwo ma bi wogifo sot ta sagga kan huwo bi wonuso. 5Sot sagga ta Allah giyafa ma sot tou; huwo amolo hajat azim al enna ma bi agder fahimo. 6Fa huwo kelimo le jelid, 'Nezil fi ard'; kaman le motoro, 'Nezil ketir ya motoro.'7Huwo wogif iden ta kulu zol min shokol, ashan kulu nas al huwo amolo kede aino amail tou. 8Biga wohosh bi ruwa duso wa geni fi juwa tumon. 9Hawa shedid bi ja min junob wa berid bi ja min shamal.10Be nefes ta Allah telij tala; moya al ketir bi jemid ze hadid. 11Hagiga, huwo bi mala sohub al tegil be nada; huwo bi sheteto nor ta sagga fi nos ta sohub de.12Huwo bi hariko sohub de ze ma huwo dair, ashan bi amolo ai haja al huwo amiro humon fi sath ta alam kulu. 13Huwo kuto hajat de hasil; marat ashan bi adilo, marat le ard, wa marat zo ahad amana tou.14Asoma le de Ayob; wogif wa itamal fi ajaib ta Allah. 15Ita bi arufo kef Allah amolo sohub wa kutu nor ta sagga wala fogo?16Ita bi arufo kef sohub bi geni fok, de ajaib ta Allah, al marafa tou kamil? 17Ita bi arufo kef gumash taki bi tala sukon be harara al hawa jibo min junob?18Hal ita bi agder mido samawat ze Allah wa amolo huwo gowi ze miraya al min hadid? 19Alimo enna kede enna kelimo shono le huwo, leano enna ma bi arufo wori grdia tanna be nizam ashan shokol belid tanna. 20Hal ana be asalo zol tani ashan kelimo le Allah ino ana der wonuso ma huwo? De mono der kede abulao huwo?21Hasa, nas ma bi agder aino le shemis kan wala fi sama baad ma hawa ja wa shelo suhob al kan bi kati huwo. 22Min shamal Allah tala nur gi wala lon tou ze dahabi; mejod tou de sibo enna kafo.23Be nisba le al Gadir, enna ma bi agder arufo huwo! Huwo azim fi guwa tou; adil wa bar. 24Ashan keda nas bi kafo huwo. Huwo ma bi kuto bala le del al bi aino nufos tumon hukama."

Chapter 38

1Yala Yahuwa nadi Ayob min hawa al shedid wa keilmo, 2"De mono de yao jibo duloma fi khutat tai be wonuso kalamat bedon maarafa? 3Hasa wogif gowi ze rajil ashan ana bi asalo asila, ita lazim bi jwuabo ana.4Ita kan swen wokid ana kutu asasa ta alam? Wori le ana, kan ita indo maarafa al kamil. 5De mono hadido giasat tou? Wori le ana, kan ita bi arufo. De mono yao mido fogo khat ta migias?6Fi shuno asasat tou bi wogif? Mono kuto hajer zawia tou 7zaman nujum ta sabah guna sawa wa kulu awlad (malikat) ta Allah kore bi farah?8De mono sakito bahar be bawabat fi zaman huwo tala bara, ze kaano huwo tala bara min rihim - 9zaman ana amolo gumash le sihab, wa sherit al bi lifo ma duluma al shedid?10Zaman ana kutu hudod le bahar, wa wokit ana sabito hajis wa abwab ta tou, 11wa zaman ana kelimo le huwo, 'Ita bi ja lahadi hini, lakin ma akter min hini; hini yao ana bi kutu hudod le tekabor ta amwaj taki.'12Hal ita wodi talimat le sabah, aw wori le fagr (sabah bedri) makan tou, 13ashan bi gobudo atraf ta ard wa nofudo ashrar bara min huwo?14Ard bi shekil jisem tou ze tin bi gero nefsa tehit khatim; kulu hajat fogo bi zahir nedif ze gita ta gumash. 15Le nas al ashrar nur tumon shelo bara; iden tumon al arufao fok kasuro.16Hal ita ruwa le masder ta moyo ta baha? Hal ita dauro fi tehid makan ta muhiet al amiq? 17Hal wori le ita abwab ta muto? Hal ita aino abwab ta dul ta muto? 18Hal ita fahim kef ard de wasi (kebir)? Wori le ana, kan ita bi arufo hajat de kulu.19Weno sika al bi wodi le makan raha ta nur- kaman makan ta duluma wen? 20Ita bi agder gedimo nur wa duluma me makan shokol tumon? Kaman sika al bi rija le biyot tumon? 21Bedon shak ita bi arufo, ashan ita kan fi fi zaman al ana kalago humon; Adad ta ayam al ita ish ketir!22Hal ita dakalo fi makhazin ta telij, aw hal ita aino makhazin ta berid, 23hajat del al ana hafizo le zaman ta mashakil, fi zaman ta harib wa shakila? 24De yato sika le nur ta sagga bi inteshir aw le wen riyah ta bi waza min sheriq ala ard?25De mono afura kanawat le siyol ta motoro, aw mono amolo sika le sagga, 26bi kutu motoro nenzil fi makan al mafi zol fogo, wa fi sahra, al ma fogo nas, 27ashan bi kutu ard shabaan min moya, wa kuto gesh raba fi ard?28Hal motoro indo abu, aw, muno weledo nada? 29Telij ja min batna ta mono? De mon yao weledo berid al bi jemid ai haja (sagie) ta sama? 30Fi shetaa, moya bi jemid wa bi tala gowi ze hajer; sath ta bahar bi jemid.31Ita bi agder rubuto Sureia be jenzer, aw fiko rubat ta Jawza? 32Ita bi agder wori le nujom wa kawakib kede zahir fi zaman al monasib? Ita bi agder kutu nujom fi shikil mojmowat kubarin wa sukerin? 33Ita bi arufo nizam al fi sama? Ita bi agder nezimo sulta ta sama le ard?34Hal ita bi agder arufa sot taki fok le sihab, wa amiro ashan motoro ketir bi kati? 35Hal ita bi agder rasulo nur ta sagga le ard wa dugo makan al ita der? Hal humon (nur ta sagga) bi kelimo le ita, 'Ita der kede ennd dugo wen?'36De mono kuto hikma le sihab aw wodi maarafa le dabab? 37De mono bi agder ido nujum be hikma tou? Mono bi agder kubo moya min sama, 38zaman turab bi tala gowi tin wa kutala ta tin limo badon sawa?39Hal ita bi agder gubodo ferisa le ased abo mara (lobwa) aw askut jian ta ashbal tou. 40Fi zaman al humon duso nefsa wa istna fi gesh ashan gobudo ferisa tumon?41De mono yao bi wodi akil le ghurab zaman iyal tou bi kore le Allah wa bi doro taban min jian?

Chapter 39

1Ita bi arufo yato zaman galayat ta jebel bi weledo? Hal ita bi agder rakibo guzlan fi yato wokid humon bi weledo iyal tumon? 2Ita bi agder idu fatra ta himil tumon? wa zaman ta wilada tumon?3Zaman al humon bi dengir tihid wa weledo iyal tumon, wa zaman ta asuru jena wa nihaya ta waja. 4Iyal tumon bi raba biga guwi wa raba tumon fi gaba; humon bi tala wa ma bi rija tani.5De mono yao fiko humar al wahsh? Muno yao fiko rubat tou. 6De muno yai ana wodi bet tou fi sahra, bet ta muno yao fi ard al malih?7Huwo bi atako be hagara le izaaj ta medina; huwo ma bi asuma korerak ta sawagin. 8Huwo bi lifo fi ras ta jebel makan ta akil tou; hinak huwo bi fetiso ai nabat akhdar le akil.9Hal tour ta gaba bi tala murtah ashan akhdim ita?Hal huwo bi rudu geni tihet idara taki? 10Hal ita bi agder rubuto bagara ta gaba fi ashan bi kurujo wata? Hal huwo bi dauro wara taki ashan kurujo makan zira taki al fi wadi?11Hal ita bi wasiq fi huwo ashan guwa tou kedir? Hal ita bi sibo kede huwo amolo shokol taki? 12Hal ita bi teki le huwo ino bi jibo gemeh taki fi bet, limo fi magzan?13Jinah ta naama bi harik be fakhr, lakin hal jinah de kati be muhaba? 14Leano huwo bi kutu bed tou fatala, wa kati be turab ashan bi kon dafi; 15hyea nisito ino kura bi kasoro humon aw haiwanat ta gaba bi kasuru.16Heya bi itaamal be iyal tou ze kaano ma ta tou; ma bi kafo le kosara tou, 17leano Allah ma wodi le heya wa wele haba maarafa. 18Lakin kan heya bi jere be sura, heya bi atako be hagara le husan wa al bi arkab fogo.19Ita yao wodi le husan guwa?Hal ita yao kati ragabto tou be shar? 20Ita yao amolo huwo ashan bi nuto ze jerat? Sot ta guwa bi kutu nas kafo.21Huwo bi dugo wata be kura tou be guwa wa murtah be jere jere; huwo bi jere be guwa shedid le harib. 22Huwo bi also khof; huwo ma bi aglibo dahar tou le sef. 23Jurab ta saham bi amolo sot fi dahar tou, kaman ma danga wa harba.24Huwo abola wata be guwa wa sura; fi zaman kore ta buroji, huwo ma bi geni fi mahal wahid. 25Fi ai zaman buroji kore, huwo bi kelimo, 'Ahe!' Huwo bi shumo riha ta harib min beid shedid- huwo bi fahim mana ta talimat ta kaid wa hutaf tou le asakir.26Hal hikma taki yao sibo sugur tiri, ino huwo mido jinahen tou wa ruwa le junub?27Hal de awamir taki yao sibo nisr tiri fok jebel wa amolo bet tou fi mahalat al fok? 28Huwo bi geni bain jebal wa abino bet tou fi ras ta jebel al fok29Min hinak huwo bi fetiso le dahaya; ena tou bi aino min beid shedid. 30Iyal tou kaman bi ashrab dom; mahal al katulo nas fogo, huwo fi hinak."

Chapter 40

1Yahuwa istemir wonuso le Ayob; huwo kelimo, 2"Hal fi zol indo nia ashan bi hawil adilo al Gadir? huwo al bi nakish ma Allah, kede huwo juwabo."3Yala Ayob juwabo Yahuwa wa kelimo, 4"Aino, ana ma muhim; kef ana bi juwabo ita? Ana bi gofulo kasuma tai. 5Ana bi wonuso wahid mara, wa ana ma bi juwabo; hagiga, maratain, lakin ana ma bi istamir fi kalam tani."6Yala Yahuwa juwabo Ayob min hawa al shedid wa kelimo, 7"Hasa wogif ze ased, ashan ana bi ruwa asalo ita sualat, wa ita lazim bi juwabo ana.8hal ita fi hagiga bi kelimo ino ana ma aadil? Hal ita bi hukumo ana ashan ita bi wori ino ita sah? 9Hal ita indo iden ze ta Allah, wa hal ita bi agder amolo sot ta sagga ze huwo?1011Hasa libisu nefsa taki be mejid wa karama; jemilo nefsa taki be mejid wa jalal. 11Zahir zalan taki al shedid; aino le ai zol mutakabir wa nenzil huwo tehet.12aino le ai zol mutakabir wa jibo huwo tehet; duso nas al ashar fi mahal al humon bi geni fogo. 13Dofuno humon sawa fi turab; asuru wosa tumon fi hawia. 14Biga ana kaman bi iterif ino yemin taki yao bi agder ankizo ana.15Aino le behimos, al ana kalagu huwo ma ita sawa; huwo bi akulu gesh ze bagara. 16Aino hasa, guwa tou fi kura tou, guwa tou fi adalat ta batna tou.17Danaba tou wogif ze shejera ta urs; adalat ta kura tou limo ma baad. 18Udam tou ze anbuba min nihas; kurenat tou ze hajis min hadid.19Huwo sultan ta kaliga ta Allah. Ele Allah al kalagu huwo yao bi agder hazimo huow. 20Akil tou fok fi jebel; fi mahal al wohush bi alabo fogo. 21Huwo bi num fi moya tehet shejera ta sidr, wa duso fi halfa fi mustankaa (mahal al moya bi wogif fogo ketir).22Shejera ta sidr bi kati huwo be dul tou; ashjar al bi gum jambo moya hawl huwo. 23Aino, kan nahar zido, huwo ma bi kafo; huwo mutamin, hata kan nahr Ordun jere fi kasuma tou. 24Fi zol bi agder amsugo huwo be jabada, aw gidu anafa tou wa huwo fi sharak?

Chapter 41

1Hal ita bi agder amsugo Luoisan be jabada? Aw rubuto kasuma tou be hadil? 2Hal ita bi agder kutu habil fi anafa tou, wa gido fak (adum ta kasuma al tihet) be jabada? 3Hal huwo bi kore le ita? Hal huwo bi haniso ita?4Hal huwo bi amolo ahad ma ita, ino ita bi sahelo huwo kadam lel abad? 5Ita bi agder alabo ma huwo ze ma ter? Ita bi agder rubuto huwo ze haja ta leb le banat taki (kadam)? 6Hal mojmuwa ta sayadin bi amolo tutukura ashan huwo? Hal humon bi gesimo huwo fi bain tumon?7Ita bi agder mala jelid tou be nishab aw ras tou be harba? 8Kutu iden taki fi jisim tou mara wahid bes, wa ita bi zekir shakila wa ita ma bi keriro mara tani. 9Aino, amal ta ai zol al kan amolo kalam de biga mafi; ai zol al hawil gobudo wahid min humon bi waga tihit be khof.10Mafi zol indo gelba guwi ashan bi fetisho Luoisan; muno, izen, hal huwo bi agder wogif gidam tai? 11De mono yao fi bidaya wodi le ana haja ashan ana bi dafa le huwo? Kulu haja tihed sama de hagi. 12Ana ma bi askut fi kalam ta kura ta Luisan, kaman guwa tou, wa jisim tou al khafif.13De mono bi agder shelo bara jeled tou? De mono bi agder moror min nus ta tabagat ta jelid tou? 14Mono bi agder fata kasuma (fak) tou, fogo sonon bi sibo zol kafo? 15Dahar tou kati be dire min harashif, lesego ma baad sawa ze kaano asuro wa gofulo tamam.16Kulu wahid gerib min tani mafi hawa bi agder dakalo fi nus tumon. 17Limo humon sawa; lesego sawa, ashan ma bi juru tani bara. 18Nur bi tala min anafa tou fi zaman huwo zalan; iyon tou ahmar ze sabah kan shemis bi tala.19Nar bi tala min kasuma tou, sharara ketir bi tala. 20Dukhan bi tala min anafa tou ze kaano bi tala min hala al bi nigito fi nar wa sukun shedid. 21Nefes tou bi wala faham; nar bi tala min kasuma tou.22Guwa tou fi ragabtu, wa nas bi rogus min khof fi gidam tou. 23Tabagat ta laham tou limo sawa; sabito fogo huwo; ma bi agder shelo bara. 24Geliba tou guwi ze hajer, guwi ze hajer al bi kuto hihed fi atani dura.25Kan huwo gum fok, hata rabunat al sukerin bi kafo; ashan khof, humon bi rija wara. 26Kan sef lemeso huwo ma bi amolo haja wa kaman wele harba, nishab, aw ai silah al ras tou senino. 27Huwo bi aino hadid ze gesh, wa nihas ze khashab.28Nishab ma bi kutu huwo jere; hajer kebir al ta shakila de bi geni le huwo ze gesh. 29Asaya kebir bi geni ze gasab (gesh); huwo bi ataku min sot ta harba. 30Batna tou ze mahal al senin fi zer al moksur; huwo bi sibo alam fi tin ze shakosh tegil.31Huwo bi kutu bahar furu ze hala al moya tou furu, huwo bi kutu bahar ze hala ta zet. 32Huwo bi sib khat abiyat wara tou; bi sibo zol fekir ino bahar biga ajuz33Mafi tani ze huwo fi ard, huwo kalagu ashan bi ish bedon khof. 34Huwo bi aliso al mutakabirin; huwo melik le kulu mutakabir."

Chapter 42

1Yala Ayob gum juwabo Yahuwa wa kelimo, 2"Ana arufu ino ita bi agder amolo kulu haja, mafi haja taki bi agdero wogifu. 3Ita bi asalo ana, 'Ita muno ashan bi lakabatu haja al ana katitu amulo?' Hagiga tou, ana wonuso haja al ana ma fahim, haja saab le ana ashan bi fahimo, hajat al ana ma bi arufu ann huwo ai haja.4Ita kelimo le ana, 'Asuma, hasa, wa ana yao bi wonuso; ana bi asalu ita min hajat, wa kede ita wori le ana.' 5Ana asuma ann ita be adana tai, lakin hasa ena tai aino ita. 6Ashan keda ana bi laom nefsa tai; ana bi tub fi turab wa rumad.'7Baad ma Allah kelimo kelimat de le Ayob, huwo gum wonuso le Alifaz al Temani, "Zalan tai wala le inta wa sabi taki al itnen de, ashan intum ma wonuso anna ana haja saah, ze ma khadam tai Ayob amulu. 8Ashan keda hasa, shelo le nufus takum saba teran wa saba kurfan abu rajil, ruwa le khadam tai Ayob, wa gedimo ann nufus takum zebiha. Khadam tai Ayob bi seli le intum, wa ana bi asuma salawat tou, ashan ana ma bi akibu intum. Intum ma kelimo al hag ann ana, ze khadam tai Ayob amulo." 9Fa Alifaz al Temani, Blidad al shuhi, wa Sufer al numati ruwa wa amulo ze ma Yahuwa wodi awamir le humon, wa Yahuwa rudu le Ayob.10Zama Ayob seli le ashab tou, Yahuwa rija le huwo ganiyan tou. Yahuwa wodi le huwo maratain akter min al huwo kan indu. 11Biga akwana ta Ayob kulu, wa ikhwat tou kulu, wa kulu zol al arufu huwo gubal keda, ja le huwo wa akulu akil ma huwo fi bed tou. Humon zahir le huwo rahman wa shejao huwo fi karisa al Yahuwa jebu le huwo, wa kulu wahi wodi le Ayob fidda wa khatim min dahab.12Yahuwa bariku haya ta Ayob fi nihaya akter min bidaya; huwo indu arbaa alif khurfan, seta alif jimal, alif joz min teran, wa alif min humar abu mara. 14Huwo kaman indo saba awlad wa talata banat. 13Huwo kutu isim ta biniya nimra wahid Yemima, nimra itnen Gasiya, wa talata tou Garan Hafuk.15Fi ard kulu mafi nuswan giyafa ligu ze banat ta Ayob. Abu tumon wodi miras le humon sawa ma akwana tumon. 16Baad dak, Ayob geni 140 sena; huwo aino iyal iyal tou, lahadi arbaa jeel. 17Biga huwo mutu, ajus wa shaban fi ayam tou.

Proverbs

Chapter 1

1Amsal ta Suliman weled ta Daud, melik ta Israel. 2Amsal de be derisu hikma wa towjihat, ashanbi deris kilamat ta hikma, 3ashan intum bi akudu tojihad ashan intum bi ish be amulu kalam alsah, adil wa neziha.4Amsal del kaman bi wodi hikma le nas deifin, wa ashan bi wodi marafa wa fihim le shabab. 5Keli nas ta hikma asuma wa zidu taalim tomon, wa nas al fahimin ligo towjihat, 6ashan bi fahimu amsal, kilmat al bi kelimu, wa kilmat ta nas ta hikma wa lakz.7Kafu ta Yahwa yau bidaya ta marafa- nas al belitin bi alisu hikma wa tojihad. 8Weled tai, asuma towjihat ta abu taki wa mata alisu gawanin ta uma taki; 9umon bikun be neima al giyafa fi ras taki wa silsila al bi haligu fi ragabta taki.10Weled tai, kan nas al katiyiin deir juru inta fi katiya tomon, mata ruwa wara umon. 11Kan umon kelimu, "taal ma nina, kede nina dusuwa istene le dom, kede nina dusu wa hajimu nas al abrar bidun sabab;12Kede nina abula umon hai, ze Sheol bi shilu del al indum saha, wa bi kutu umon ze del al bi waga fi hufura, 13Nina biligo kulu noo bita hajat al indum keima; Nina bi mala biyut ta nina be hajat al nina sherigu min nas tanin; 14jada gura taki ma nina, wa nina kulu be indu wahid bag sawa"-15wele tai, mata douru ma umon fi sika dak; mata sibu kura taki lemesu mahal umon douru fogo; 16kura tomon bi jere le shar wa umon bi alagu ashan bi kubu dom. 17Fa huwo ma indu faida ashan bi shetetu shabaka fi uyun ta ai ter.18Umon bi dusu nefsa tomon fi dom tomon- Umon bi kutu kamin fi haya tomon. 19Yala de yau sika ta ai zol al bi ligo maksab be guwa; maksab al ma sah bi shilu haya ta del al bi lesegu fi haya dak.20Hikma bi kore shedid fi sika, hiya bi arfa shot tou fi mahal al fadi; 21fi ras ta sikat al indu izaaj hiya bi kore, fi dukul ta buaba ta medina hiya bi wonusu, 22Lahadi miten, intum nas al deifin, intum bi hibu ashan geni deifin? lahadi miten, intum nas almutahamin, intum bi hibu ashan ta kun mutahamin, wa lahadu miten, intum nas al belitin, intumbi karahu ilim23Kutu balkum fi teshi tai; Ana bi dofugu afkar tai le intum; Ana bi kutu kilmat tai bikun maruf le intum. 24Ana nadi, wa intum aba ashan asuma; Ana midu iden tai, lakin mafi zol al bi kutu bal. 25Lakin intum alisu towjihad tai kulu wa ma kutu bal le teshi tai.26Ana bi ataku fi karisa takum, Ana bi hadid intum zaman kan kalam batal ja- 27zaman hajatbatal ja ze hawa wa karisa nedifu intum ze hawa tegil, zaman karaba wa azab ja le intum.28Baad dak umon bi nadi ana, wa Ana ma bi juwabu; umon bi fakit amal ashan nadi ana, lakin umon ma bi ligo ana. 29Leanu umon bi karahu marafa wa aba azilu makhafa ta Yahwa, 30umon aba tabau towjihad tai, wa umon karahu teshi tai kulu.31Umon bi akulu samar ta sikat tomon, wa be1samar ta moshuru tomon umon bi tala sabanin. 32Fa nas al deifin bi katulu zaman kan umonraja wara, wa adam ahmia ta nas belitin bi demiru umon. 33Lakin ai zol al bi asuma le ana bi ish".fi aman wa akudu raha aman bidun kof min karisa

Chapter 2

1Weled tai, kan inta akudu kilmat tai wa kazinu wasaya tai ma inta, 2kede adana taki kutu bal lehikma wa nezilu gulub takum le fihim.3Kan intum kore le fihim wa arufa sot takum fogo, 4kan intum fetisu ze intum bi fetisu fidah wa fetisu fihim ze intum bi fetisu kinz al dusu, 5baad dak intum bi fahimu makhafa ta Yahwa wa intum bi ligo marafa ta Allah.6Yahwa bi wodi hikma; fihim wa marafa bi tala min kasuma tou. 7Huwo bi kazinu hikma selim le del al bi kutu huwo farhan; huwo daraga le del al bi douru fi istakhama; 8huwo bi aresu sika ta adala wa huwo bi hafisu sika ta nas tou al muominin.9Baad dak inta bi fahimu hagiga, adala, wa musawa, wa ai sika al kwes. 10Hikma bi ja fi geliba taki, wa marafa bi kun kwes le roho taki11Huria tosrufat bi aiynu inta; fihim bi aresu inta. 12Umon bi ankizu inta min sika tashar, min del al bi wonusu hajat al kaab, 13al sibu sika al hagiga wa douru fi sika t al duluma.14Umon farhanin kan umon bi amulu shar wa hajat batal ta shar. 15Umon bi tabau sikat alkaab, wa bi istakdimu kidib ashan khati wara sikat tomon.16Hikma wa huria tosurufat bi ankizu inta min mara ta zina, min mara al ma indu aklak wa kilmat tou al ma kwes. 17Hiya bi sibu rajil tou wa bi nesitu tifagaiya ta Allah tou.18Bet tou bi katis tehet le mut, wa sika tou bi shilu inta le del al fii fi turba. 19Kulu nas al bi ruwa le hiya ma bi rija tanimara wa umon ma bi ligo sikat ta haya.20Yala inta bi douru fi sika ta nas al kwesin wa tabau sikat ta nas al hagigiyin. 21Del al bi amulu hagiga bi abinu bet fi ard, wa del be istikhama bi fadul fogo. 22Lakin nas al sheririn bi gatau. Umon bara min ard, wa nas al kufar bi gatau bara min fogo

Chapter 3

1Weled tai mata nesitu dirasa tai wa hafisu wosaya tai fi geliba taki, 2muda ta ayam takiwa sinin ta haya taki, umon bi zidu salam le inta3Mata sibu muhaba al sabit wa iklas kede sibuinta; robutu umon sawa fi ragbta taki; katibu umon fi juwa geliba taki. 4Baad dak inta biligo gubul wa suma al kwes fi uyun ta Allah wa insan.5Kede inta indu siha fi Yahwa be kulu gelibataki wa mata teki fi fihim taki; 6fi sikat taki kulu zekiru huwo wa huwo bi kutu sikat takibi kun adil.7Mata kun negit be uyun taki; kafu Yahwa wa tala bara min shar. 8Huwo bikunilaj le jisim taki wa adum9Ihterim Yahwa be kulu mali taki wa bi kulusimar taki al awel ta kulu intaj taki, 10wa makzan taki bi mala wa bermilat bi faga , malyan bikumur jedid.11Weled tai, mata alisu towjihad ta Yahwa wa mata karahu tobik tou, 12Yahwa bi adibu del al huwo bi hibu, ze abu bi adibu weled al huwo bi hibu.13Zol al ligo hikma mubarik; zol alkaman ligo ilim. 14Haja al inta istefid min hikma aksan min haja al fida bi dafau wa maksab tou aksan min dahab.15hikma Kheima tou aksan min jowahir wa mafi haja al indak niya ashan bikarinu ma huwo. 16Huwo indu muda ta ayam tou fi yemin tou; fi shimal tou fi ghina wa ihtiram.17Turuk tou yau turuk al teib wa sikat tou ta salam. 18Huwo shejer ta haya le del albi amsuku; del al bi amsuku farahnin.19Be hikma Yahwa asisu ard; be ilim huwo asisu samawat. 20Be marafa tou hufra al towil fata wa sihaf nezilu nada.21Weled tai hafisu karar al selim wa temyiz wa mata sibu umon. 22umon bikun haya le nefsak wa zina ta gubul ashan inta bi libisu fi ragbta taki.23Baad dak inta bi douru fi sika taki be aman wa kura taki ma bi dugu hajer; 24Iza kan inta naim tehet, inta ma bi kafu; Iza kan inta naim tehet; num taki bikun kwes.25Mata kafu min irhab au karaba al mufaja al sheririin yau sabab, 26zaman kan ja, Yahwa bikun jambu inta wa bi hafisu kura taki ashan ma amsuku fi sherek.27Mata aba hajat al kwes min nas al bi istehik, kan fi tehet musulia taki. 28Mata kelimu le jiran taki, "ruwa wa taal tanimara, wa bukra Ana bi wodi ," kan inta indak gurus ma inta.29Mata katitu ashan augu jiran taki- zol albi geni jambu inta wa bi indu siha fi inta. 30Mata nakis ma zol bidun sabab, kan huwo ma amuluhaja batal ashan augu inta.31Mata kutu zol al takiyan bi zalan au mesilu hajat al huwo bi amulu. 32Yahwa bi karahu zol al ma muhtaram. lakin huwo bi jibu zol al wagif adil le nefsu.33Laana ta Yahwa fi ras bet ta zol sherir, lakin huwo bi bariku bet ta nas al salehiin. 34Huwo bi tahamu nas al mutahamin, lakin huwo bi gabilu nas al bi nezilu nefsa tomon.35Nas al hukama bi.warisu ihtiram, lakin nas al belitin bi arfau fok be fadiya.

Chapter 4

1Asuma, ya awulad, le towjihad ta abu , wa kutu balak yala inta bi arufu ilim huwo sunu. 2Ana bi wodi le inta towjihad al kwes; mata sibu dirasa tai.3Zaman ana kan weled ta abu tai, jena wahid bes al uma tai bi hibu, 4huwo derisu ana wa kelimu le ana, Kede geliba taki amsuku kalam tai gowi; hafisu wosiya ta wa ish.5Aksib hikma wa ilim; mata nesitu wa mata aba kalam ta kasuma tai; 6mata sibu hikma wa huwo aiynu inta; hibu huwo wa huwo bi hafisu inta.7Hikma huwo haja mohim shedid, yala aksib hikma wa istamilu kulu hajat al inta indu yala inta bi ligo ilim. 8Hibu hikma wa huwo bi arfa inta; huwo bi ihterim inta kan inta gabilu huwo. 9Huwo bi kutu zuhur ta ihtiram fi ras taki; huwo bi wodi le inta taj jemil."10Asuma , weled tai, wa kutu balak le kalam tai, wa inta bi indak sinin ketir le haya taki. 11Ana bi wosifu le inta sika ta hikma; Ana bikudu inta le sika al adil. 12Kan inta bi douru, mafi zol bi wogif fi sika taki wa izakan inta bi jere, inta ma bi waga.13Amsuku towjihad, mata sibu kede ruwa; harisu huwo, de haya taki. 14Mata tabi sika nas sheririn wa mata ruwa fi sika ta del al bi amulu shar. 15Aba huwo, mata ruwa fogo; sibu sika dak wa ruwa fi sika tani.16Umon ma bi num lahadi umon bi amulu shar wa nyakamu umon min num lahadi umon kutu zol bi waga. 17Fa umon bi akulu rakif ta shar wa asrubu kamur ta unf.18Lakin sika ta nas al salihin huwo ze nur al awel al tala abiad shedid; huwo bi wala shedid wa shedid lahadi sabah kan ja. 19Sika ta nas sherir ze duluma- umon ma arufu haja al sedimu umon.20weled tai kutu balak le kalam tai; Adana taki kede asuma kalam tai. 21Mata sibu kede melesu min uyun taki; hafisu umon fi geliba taki.22Kalam tai haya le del al ligo umon wa saha le jisim tomon kulu. 23Hafisu geliba taki wa aresu huwo be kulu jediah, fa min kalam dehaya al rebi bi defig minu.24Sibu wanasat al kaab wa wanasat al fasid. 25Kede uyun taki ainu adil gidam wa aiynu adil gidam inta.26Sala sika kwes le kura taki; baad dak sikat taki bikun tamam. 27Mata agilib le yemin au le shamal; aglibu kura taki min sika al shar

Chapter 5

1Weled tai, kutu balak le hikma tai; kede adana taki asuma kwes le ilim tai, 2yala inta bi alimu antasaruf wa kasuma taki bi hafisu marafa.3Safa ta mara ta zina bi kubu aasel wa kasuma tou naim min zet, 4lakin fi nihaya hiya bikun ze marara ze dud ta kasab, bi gata ze kasab senin.5Kura tou bi ruwa le mut; katuwat tou bi rua fi sika le Sheol. 6Hiya ma bi fekir sika ta haya. Katuwat ta kura tou woduru; hiya ma arufu mahal al hiya bi ruwa fogo.7Hasa weled tai, asuma le ana; mata agilibu bara min asuma kalam ta kasuma tai. 8Kede sika taki kun beid min hiya wa mata ja gerib ma bab ta bet tou.9Be teriga dak inta ma bi wodi fursa ta ihtiram taki le nas tanin au sinin ta haya taki le zol al kaab; 10nas al ghuraba ma bi aid be mali taki; Hajat al inta istakalu mabi ruwa le bet ta ghuraba.11Fi nihaya ta haya taki inta bi nengneng kan laham wa jisim taki bi gisiru. Inta bi kelim, 12'Ana karahu towjihad wa geliba tai aba teshi!13Ana ma bi asuma ustaz tai au kutu adana tai le towjihad. 14Gerib bi demiru ana ta kulu kulu fi nus ta jumhur, beinu nas al limu."15Asrubu moya min fantas taki wa asrubu moya al bi jere min biir taki. 16Hal manba taki bi defigfi ai mahal wa nahar taki bi defig fi midan. 17Kede umon kun le nefsa taki bes wa ma leghuraba am ma inta.18Kede batna taki kun mubarik wa kede inta kun farhan bi mara ta shababia taki, 19fa hiya ghazala mahbub wa jemil. Kede sudur tou mala inta kulu wokit; kede muhaba tou istemir samamu inta.20Le inta, weled tai, sibu mara ta zina asar be inta; le inta bi amsuk sudur ta mara al ma indu aklak? 21Yahwa bi ainu hajat kulu al insan bi amulu wa bi sufu sikat al huwo bi douru fogo.22Zol al sherir bi amsuku be katiya tou; habil takatiya tou bi robutu huwo shedid. 23Huwo bi mutu leanu huwo ma indu towjihad; Shilu huwo beit.be sokol belit tou

Chapter 6

1Weled tai, Kan inta hafisu gurus taki ze daman le dein ta jiranat taki, kan inta wodi waad taki ledein ta zol tani inta ma arufu, 2baad dak inta kutu seherek le nefsa taki be waad taki wa gobudu inta be kalam ta kasuma taki.3zaman kan gobudu inta be kilmat taki, weled tai, amulu de wa ankizu nefsa taki, zema inta waga fi iden ta jiran taki; ruwa wa nezilu nefsa taki wa gedimu kalam taki gidam jiran taki4Mata sibu uyun taki num wa mata kutu jofen taki khati. 5Ankiz nefsa taki ze ghazal min iden ta sayad, ze ter min iden ta sayad.6Suf takum le nimil, inta zol al kaslan, aiynu sikat tou wa kun negit. 7Huwo ma indu khaid, dabit, au reis, 8lisa huwo bi jahizu akil tou fi karanga wa fi zaman ta hasad huwo bi kazinu haja al huwo bi akulu9Inta bi num lahadi miten, inta zolal kaslan? Inta bi gum miten min al num? 10"Kede ana num besit, khati ena besit, limu iden tai besit ashan akudu raha"- 11wa maja taki bi ja ze mujrim wa ihtiajad taki ze askeri al musala.12Zol manafe-zol sherir- bi ish be kalam tou al kaab, 13bi khati ena tou, bi amulu ishara be kura tou wa bi wosifu be iden tou.14Huwo bi khatit hajat kaab fi geliba tou; huwo daiman gi lakbatu nas. 15Ashan kida karisa tou bi shilu huwo seri; fi zaman besit bi kasuru huwo.16Fi sita hajat al Yahwa bi karahu, saba al batalin le huwo:17Uyun ta zol al mutukebir, lisan al bi wonusukidib, iden al bi dofugu dom ta nas al ma indum indum muskila, 18geliba al bi katit shar, Kuraal seri bi jere le shar, 19shahid al bi nefes kidib wa zol al bi zara mukalafat bein akwan.20Weled tai tii awamir ta abu taki wa mata sibu dirasa ta uma taki. 21Limu umon fi geliba taki; robutu umon fi ragbta taki.22Zaman inta bi douru, umon bi aresu inta; zaman inta bi num umon bisuf wara inta; wa zaman inta bi gum fok, umon bi derisu inta. 23Awamir de umon lamba, wa dirasa tou kafif; teshi al bi ja min towjihad umon sika ta haya.24Huwo bi hafisu inta min mara al sherir, min kalam al seme ta mara ta zina. 25Kede inta ma indak shahuwa fi geliba taki wara jamala tou wa mata sibu huwo juru inta be uyun tou.26Num be mara ta zina bi khalif ser ta rakhif, lakin mara ta zol tani bi khalif haya taki. 27Hal zol bi shilu nar fi dus tou bidun ma haragu gumasat tou?28Hal zol bi douru fi ras faham al indu nar bidun ma haragu kura tou? 29Yala de yau zol al bi ruwa le mara ta jiran tou; zol al bi degesu hiya ma bi ruwa bidum ma adibu.30Nas ma bi sibu harami kan huwo seregu ashan bi kamilu ihtiyajat tou zaman kan huwo jiyan. 31Hata kan gobudu huwo, huwo bi dafa saba marat le hajat al huwo seregu; huwo lazim bi wodi kulu hajat al fi bet tou al bi wodi kheima.32Zol al bi irtekib zina ma indu muk; zol al bi amulukalam de bi demiru nefsu tou. 33Dabarad wa fadiha yau hajat al huwo bi istehik wa fidiha tou mabi masa34Gira bi kutu insan indu ghadab; huwo ma bi indu rahma kan huwo der dafa. 35Huwo.ma bi rudu ai tawiid wa ma bi isteru huwo, hata lo inta wodi le huwo hadayat ketir

Chapter 7

1Weled tai, hafisu kalam tai wa kazinu awamir tai fi nefsa taki. 2Hafisu nefsa taki wa ish wa hafisu towjihad tai ze tufa ta ena taki. 3Robutu umon fi hasba taki; katibu umon fi geliba taki.4Kelimu le hikma, "Inta ukut tai," wa nadi ilim geribak, 5Ashan bi hafisu nefsak min mara ta zina, min mara ta zina ma kalam tou al seme.6Ana bi suf be wasat subak ta bet tai. 7Ana bi suf nas deifin, wa ana lahizu beinu shabab shab al ma indu ihsas.8Shab dak bi ruwa tehet sika gerib marukun ta hiya, wa huwo ruwa le bet tou. 9Huwo kan fi nur ta misa ta yom dak, fi wokit ta lel wa duluma.10Mara gabilu huwo hinak, hiya libisu ze mara ta zina, ma geliba ta kidib. 11Sot ta hiya fok wa bi mulu ze huwo deiru; kura tou bi geni fi bet. 12Hasa fi sikat, tani fi mahalat tasuk, wa fi ai rukun hiya bi istene ashan amulu kemin.13Yala hiya bi amsuku huwo wa amulu gubla, huwo bi kelim le huwo be wusa al saab, 14Ana amulu hadaya ta salam tai alela, Ana dafa ahad tai, 15yala ana ja ashan bi gabilu inta, ashan bi fetisu wusa taki, wa ana ligo inta.16Ana kutu milayat firas ta sheriri tai, milayat al naim min Masir. 17Ana kubu riha fi sherir tai, aluwan ta nabatwa lon ta juwa; 18Taali, kede nina itamata be ai terigat ta muhaba.19Rajil tai mafi bet, Huwo safarfi beid. 20Huwo shilu santa ta gurus ma huwo; huwo bi rija baad shahar." 21Be kalamat ketir huwo agnau huwo; be safaten tou al seme hiya shilu huwo fi sika kaab.22Mufaja huwo ruwa wara huwo ze tor al bi ruwa dabau, wa ze zol belit bi akhibu be sherek, 23lahadi nisab bi atanu kibda tou. Huwo ze ter al bi jere le khatar. Huwo ma arufu bi shilu haya tou.24Hasa weled tai, asuma leana; kutu balak taki fi kalam ta kasuma tai. 25Kede geliba taki ma aglibu fi sika ta hiya; kede ma shilu inta fi sika tou.26Hiya kutu nas kutar ashan bi waga wa atanu; nas tou al meitin kutar. 27Bet.tou fi sika le Sheol; Umon bi ruwa tehet le odad al duluma ta mutu

Chapter 8

1Hal hikma ma nadi? hal ilim ma arfa sot tou? 2Fi ras jebel fok, jambu sika, fi tagatu ta sika, Hikma shalu mahal tou. 3Gidam buabat fi dukul le medina, fi dukul le medina, hiya binadi.4Huwo intum, ya nas, al ana bi nadi; sot tai le awulad ta bashar. 5Intum al deifin, alimu hikma; wa intum al belitin, Intum lazim kede ligo muk ta ilim.6Asuma, leanu ana bi wonusu an hajat kerim, wa kan safaten tai fata ana bi wori hajat al sah. 7Fa kasuma tai bi wonusu jediral shiha huwo sunu, wa shar huwo kaab fi safaten tai.8Kalam ta kasuma tai kulu tamam; fogo umon mafi haja lifu au bi shilu nas fi sika kaab. 9Umon kulu adil le zol al bi fahimu; kalam tai adil le del al bi ligo marafa.10Akudu towjihad tai bidal fidah; akudu marafa bidal dahb safi. 11Hikma aksan min jawahir; mafi mal bi sawi huwo.12Ana, hikma, ish be hazar, wa ana indi marafawa huria tasaruf. 13Kof bita Yahwa yau bi karahu shar. Ana bi karahu kibria wa gatrasa, sika ta shar, wa kalam al kaab, Ana bi karahu.14Ana indi irsad al kwes wa hikma al kwes; Ana indi ilim; guwa de tai. 15Be wasat ana muluk bi hakim, wa ruasa bi amulu ganun al tamam. 16Be wasat ana amira bi hakimu, nas al kiram wa kulu al bi hakim be adala.17Ana bi hibu nas al bi hibu ana, wa del bi fetisu ana shedid, bi ligo ana. 18Ghina wa ihtiram, fi ma ana, mali al ma bi kalasu wa istikhama.19Simar tai aksan min dahab, hata dahab al seme; Intaj tai aksan min fida al shafi. 20Ana bi douru fi sika ta istikhama, fi nus sikat ta adala. 21Netija tou, Ana bi kutu del al bi hibu ana warisu mali; Ana bi mala gugu tomon.22Yahwa kalagu ana min bidaya, Awel min hajat al kan huwo kalagu. 23Kalagu ana min sinin al faat- min awel , min bidaya ta ard.24Gubal mohid kan mafi, Weledu ana- gubal rebi ma limu ma moya. 25Gubal jibal ma kutu wa gubal talalat, weledu ana.26Weledu ana gubal Yahwa ma amulu ard au mazra, au awel turab al fi dunia. 27Ana kan hinak zaman huwo ashisu samah, zaman huwo resimu shutu al fi juwa28Ana kan fi zaman huwo ashisu sihaf fok wa zaman rebi fi umk tala sabid. 29Ana kan fi zaman huwo kutu akir ta bahr, ashan miya ma bi shetet bara awamir tou, wa zaman kutu akir ta asas ta ard al nasib.30Ana kan jambu huwo, ze najar; Ana moksut yom baad yom, farhan gidam huwo kulu yom. 31Ana farhan be duniya tou kulu, wa moksut be awulad ta bashar.32Hasa weled tai, asuma le ana, le del al bi hafisu sikat tai bi bariku. 33Asuma le towjihad tai wa kede inta kun negit; mata alisu. 34Zol al bi asuma le ana bi bariku. Huwo bi aiynu kulu yom fi bab tai, bi estene jambu amud ta bab tai.35Ai zol al ligo ana, bi ligo haya, wa huwo bi ligo gubul ta Yahwa. 36".Lakin zol al bi sagid, bi augu haya tou; nas kulu al bi karahu ana bi hibu mutu

Chapter 9

1Hikma abinu bet tou; hiya indu saba amud min hujar. 2Hiya dabau haiwanat tou, hiya lagbatukamur tou, wa hiya jahizu terbeza tou3Hiya rasulu khadamat tou; hiya bi nadi min mahal al fok khalis ta medina, 4Munu yau deif? Kede huwo ja fi taraf!" Hiya wonusu le zol al ma indu ihsas.5Taal, akulu akil tai, wa asurub kamur al ana lakbatu. 6Sibu amail taki al deif wa ish; douru fi sika ta ilim.7Ai zol bi adibu zol al mutaham bi ligo taarid, wa ai zol al wobiku zol al sherir bi ligo sitima. 8Mata wobiku mutaham, au huwo bi karahu inta; wobiku zol al negit, wa huwo bi hibu inta. 9Wodi le zol al negit, wa huwo bikun negid kalis; derisu zol al saleh, wa huwo, wa huwo bi zidu le haja al huwo alimu.10Kafu Yahwa yau bidaya ta hikma, wa marafa ta nas al mukadisin yau ilim. 11Be wasat ana ayam taki bi zidu, wa sinin ta haya taki bi zidu. 12Kan inta negit, inta negit le haya taki, wa kan inta bi galidu, inta bi arfa be nefsa taki."13Mara al belit hiya jahil; hiya ma agara wa ma arufu haja. 14Hiya bi geni fi bab tou, fi kursi ta mahal al fok ta medina. 15Hiya bi nadi del al bi mururu fi sika, nas al bi douru adil fi sika tomon.16"Kede ai zol al deif ja fi taraf hina," Hiya bi kelimu le nas al ma indu ihsas. 17Moya al seregu hilu, wa rakif al siri seme." 18Lakin huwo ma arufu nas al meitin fi hinak, Diyuf tou fi fi hufura ta Sheol.

Chapter 10

1Amsal ta suliman. weled al negit bi kutu abu tou tala farhan lakin weled al belit bi jibu huzun le uma tou. 2Mali al kazinu be teriga ta shar ma indu kheima, lakin amulu hajat al sah bi ankizu inta min mutu. 3Yahwa ma bi kutu roho ta zol al saleh bi rua be jiyan, laki huwo ma bi sibu ashrar ashan bi ligo haja al umon bi deiru.4Idan al kaslan bi kutu zol ashan bikun meskin, lakin idan ta zol al bi istakal shedid bikun ghaniyan. 5Weled negid bi hasidu simar tou fi karanga, lakin kasara le huwo kan huwo num fi zaman ta hasad.6Hadayat min Allah umon fi ras ta zol al saleh, lakin kasuma ta asharar bi khati mashakil. 7Zol al saleh bi kutu del al bi zekiru huwo moksutin, lakin isim ta ashrar bi afin.8Nas al indu hikma bi rudu towjihad, lakin zol belit al bi kelim ketir bi demiru. 9Zol al bi douru fi aman bi douru be salam, lakin zol al bi kutu sikat tou ma adil, huwo bi ligo nefsu bara.10Zol al amulu ishara be ena bi khalagu huzun, lakin zol belid al bi kelim ketir bi demiru. 11Kasuma ta zol al saleh yau nabt ta moya haya, lakin kasuma ta ashrar bi khati mashakil.12Kerehiya bi khaligu mashakil, lakin muhaba bi khati kulu jerima. 13Hikma bi ligo fi kasuma ta zol bi meizu, lakin hasaya huwo fi dahar ta zol al ma indu ihsas.14Nas al negitin bi kazinu marafa, lakin kasuma ta zol belit bi jibu dimar gerib. 15Mali ta zol al ghani yau medina al aman; nas al masakin dimar tomon yau sokol fakhir.16Ujura ta zol al saleh bi shilu huwo le haya; maksab ta ashrar bi shilu umon le khatiya. 17Fi sika ta haya le zol al tabi taadib, lakin zol aba teshi bi woduru.18Ai zol al bi dusu kerehiya indu kasuma ta kidib, wa ai zol wazau kidib huwo belid. 19Kan fi kalamat ketir, khatiya ketir, lakin zol al haris fi kalam al huwo bi gul negit.20Lisan ta zol al saleh fida al safi; fi kheima besit fi geliba ta zol al shar. 21Safaten ta zol saleh bi akilu nas kutar, lakin belitin bi mutu leanu umon ma indum ihsas.22Hadayat al kwes ta Yahwa bi jibu mal wa huwo ma bi zidu waja fogo. 23Shar huwo gem le nas belitin bi alabu, lakin hikma yau muta le zol al fahim24Kafu ta zol al shar bi shilu huwo, lakin talab ta zol al saleh bi wodi le huwo. 25Ashrar umon ze hawa al bi fut, wa umon ma bikun fi tani, lakin zol al saleh yau asas al bi geni le abad.26Ze woja fi sunun wa dukhan fu uyun, de yau zol al kaslan le del al rasulu huwo. 27Kafu ta Yahwa bi kutu haya yekun towil, lakin sinin ta ashrar bikun guser.28Raja ta nas al saleh yau farah tomon, lakin sinin ta ashrar biku n guser. 29Sikat ta Yahwa bi hafisu del al indu aman, lakin huwo dimar le ashrar. 30Zol al saleh ma bi jadau kulu kulu, lakin ashrar ma bi fadulu fi ard.31Simar ta hikma bi tala min kasuma ta zol al saleh, lakin lisan ta zol anid bi gatau bara. 32Safaten ta zol al saleh bi arufu haja al bi rudu, lakin kasuma ta ashrar,, umon bi arufu sokol anid sunu

Chapter 11

1Yahwa bi kerehu mizan alma saa, lakin hu bikun murta ma wozin al saa. 2wokit dala ja, bi ja fadiha, lakin ma tawadu bi ja hikma.3Istikama ta adiliin bi hafizum, lakin sika ta dagdaga ta nas al kaaniin bi demirum. 4Maal ma indu kima fi yom gadap, lakin amulu al sa bi hafizu inta min mutu.5Amael al saa ta zol al bila loum bi amulu sika tou adil, lakin al ashrar bi waga ashan shar tomon. 6Amael al saa ta del al bi ferihu Allah bi hafizum, lakin alkaaniin bi sherigu fi shohuwat tomon.7Kan rajil al sherir mat, rajah tou gi woduru wa rajah alkan fi guwa tou biga sakit. 8Zol al bir bi amulu hisap min mushkila wa bi ja le ashrar bel aks.9Ma kasma tou zol budun Rabuna bi demiru jeran tou, lakin be wasat marafa zol al bir bi hafizu 10wokit nas al bir bi rabah, medina bi afrah; wokit al ashrar bi mutu, fi suraak ta farah. 11Be wasad hadiya al kwes ta del al bi farahu Allah , Medina bikun adhim; ma kasum ta ashrar, medina gi kasuru tehet.12Al rajil al indu iktiram besit le sahbu ma indu ihesas, lakin rajil al fahim bi askud. 13Ai zol al bi shetim bi tala asrar, lakin al amin bi khati mushkila.14Fi mahal al mafi towjihat, dawl bi waga, lakin intishar bija be wasat tashawur ma murshidin.15Ai zol al bi wodi dein le zol ma maruf hagiga bi taab, lakin al wahid al bi kerehu wodi dein ze dak beri. 16Mara al indu neima bi iktaramu ,lakin nas al takianiin bi nykamu maal.17Zol al teib bi stefit nefsu, lakin wahid al takian bi jerehu nefsu. 18Zol al sherir gi kezib ashan ligo ujura, lakin wahid al bi zara shunu al saa bi hasidu ujura ta hak.19Zol al saraha al bi amulu shunu al saa bi ish, lakin de al bi jere wara shar bi mutu. 20Yahweh bi kerehu del al gulub tomon gi waswas, lakin huwo farahan ma del al sika tomon bila loum.21kun mut akid min de–zol al sherir mabi rua bila ikaap, lakin al kwes ta nas al bar bikun beri. 22Ze katim dahab fi anafa ta kodoruf de yau mara al jemil budun loum.23Shohuwa ta nas al bar netija fi kwes, lakin nas ashrar rajah bes fi gadap. 24Fi wahid al bi shetet – huwo bi limu Kaman ketir; taani bi amsuku shunu al kan bi wodi- huwo bikun meskin.25Zol al kerim bi gedim wa wahid al bi wodi moyo le akirin bi indu moyo le nefsu. 26Nas naalu rajil al aba tebiu Dura, lakin hadaya al kwes bi wodi taj fi raas ta al bi tebiu.27Wahid al daiman bi fetishu al kwes Kaman gi fetishu rahma. Lakin wahid al bi fetishu al shar bi ligo. 28Del al indu siga fi maal tomon bi waga, lakin ze wurshal, nas al bar bi najah.29Wahid al bi jibu mashakil fi usra tou bi warisu hawa wa al belid bikun kadam ta al shutar fi gelib.30Zol al bar bikun ze shejera haya, lakin unf bi shilu haya bara. 31Shuf! Zol al bar biligo shunu al huwo deiru; goduru shunu al ashrar wa kuta!.

Chapter 12

1Aiya zol al bi hibu ikaap bi hibu marafa, lakin de al bi akrahu teshi belid. 2Yahweh bi wodi rahma le rajil al kwes, lakin huwo bi demiru rajil al bi amulu kuta sherir.3Zol mabi asisu fi shar. Lakin nas al bar mabi amutau min juzur. 4Mara al bi istehik de Taj ta rajil towo, lakin hiya al bi jibu fadiha ze marad fi udam tou.5kuta ta bar adala, lakin irshad ta ashrar kaazib. 6kelimat ta ashrar yau hisar bi stena fursa ta ketil, lakin kelimat ta adiliin bi hafisum beri.7Nas al ashrar jadaum wa hum rua, lakin bet ta nas al bar bi wogif. 8Zol bi shukuru fi godur kef hikma huwo indu, lakin wahid al bi amulu kiyar ta waswasa bi alisu.9Aksen keli inta indu mansaap al ma mohim- bes geni kadam- min bidal wori an mohim taki budun akil. 10Zol al bar bi ahtam an iktiaj ta haiwanaat tou, lakin hata muhaba ta ashrar kaap.11Wahid al bi istakal ardi tou bi indu akil kifaya, lakin ai zol al bi turuju wara masahri al ma indu faida ma indu muk. 12Zol al sherir indu niya fi shunu al rajil al sherir sheregu min nas akirin, lakin simar ta nas al bar bi tala min nefsum.13Zol alsherir bi sherigu ma kalam tou al sherir, lakin zol al bar bi jere min mashakil. 14leanu min samar ta kelimat tou Malian ma hajat al kwes, bes ze shokol ta iden tou gi wodi le huwo.15Sika ta zol belit saa fi ena tou, lakin rajil al negit bi asuma le irshad. 16Al belid bi wori zalan tou kulu, lakin de al bi jahilu shetima indu muk.17Wahid al bi kelim al hagiga bi kelimu shunu al saa, lakin shahid al kadap bi wori kizib. 18Kalamat ta zol al bi kelim seri bes ze sot sef, lakin lisan ta negit bi jibu elaj.19Lisan al hak bi ish lel abad, lakin lisan ta kizib bes fi lahza. 20Hinak fi kizib fi gulub ta del al bi katitu shar ashan amulu.lakin farah bi ja le murshidin ta salam.21Mafi al batal bi ja fi zol al bar, lakin nas alashrar Malian ma soubaat. 22Yahweh bi kerehu lisan kizib, lakin del albi ish be iman yau farah tou. 23 Rajil al hakim bi raji marafa tou, lakin gelba ta belid bi korekore belit.23Rajil al hakim bi raji marafa tou, lakin gelba ta belid bi korekore belit. 24iden ta muwasif bi hakimu, lakin nas al kaslaniin bikun fi shokol ma guwa.25Zalan fi geliba ta zol bi tegilu huwo tehet, lakin kelimaat al kwes gi kutu huwo farahan. 26Zol al bar huwo yau delil le asdika tou lakin sika ta ashrar bi shilum le sugud.27Nas al kaslaniin mabi sheyau laba tomon, lakin rajil al gadir biligo maal aksen. 28Del al bi douru fi sika alsaa ligo haya wa fi sika de mafi mutu.

Chapter 13

1Weled al negit bi asuma le amuri ta abu , lakin al hagar mabi asuma le toubik. 2leanu min samar ta kasmu zol bi istamta haja kwes, lakin niya ta kaiin yau fi unf.3wahid al bi hafizu kasuma bi hami haya tou, lakin le wahid al bi fata kasumu bi demiru nefsu. 4Niya ta nas al kaslaniin deiru lakin mabi ligo haja. Lakin niya ta nas al ta shokol bi kun ma ganiyan wa shabaan.5Nas al bar bi kerehu akazip, lakin zol al sherir bi amulu nefsu bi kerehu, wa huwo bi amulu shunu al ta fadiha 6Al bir bi hami del al ma waga fi sika tomon, lakin shar bi geiru bara del al amulu katiya.7Hinak fi zol al bi kutu nefsu ganiyan, lakin ma indu haja kulu- kulu, wa fi zol al bi wodi ai bara, lisa ganiyan hagiga. 8tamana ta haya ta rajil al ganiyan yau maal tou, lakin zol al miskin mabi asuma tahdid.9Nur ta nas al bar bi afrah, Lakin lamba ta nas al sherir bi kutu bara. 10Dala bi weledu muskila, lakin le del al bi asuma le irshad fi hikma.11Maal bi kalasu bara kan fi dala, lakin wahid al bi amulu gurush be amulu shokol ma iden tou bi amulu gurush tou rabah. 12Wokit rajah habitu, bi kasuru gelba, lakin niya ta deiru bi kemilu yau shejera ta haya.13Ai wahid al bi alisu towjihat birabu damar fi nefsu, lakin ai wahid al bi hafizu wasaya bi kerimu. 14Derasa ta zol al negit ze nafura ta haya, geiru inta bara min kemina ta mut.15Al kwes juwa biligo rahma, lakin sika ta kayana ma bi inta. 16Amael ta zol al kwes ma marafa fi ai karar, lakin al belit bi taabi balada tou.17Murasula al sherir bi waga fi mushkila ,lakin wofdi al amin bijibu musalaha. 18Wahid al bi alisu towjihat bi indu miskiin wa fadiha. Lakin iktiram bi ja le huwo al bi alimu teshi.19Al niya deiru, lakin al belit bi karehu ashan gelibu min katiya. 20Douru ma nas al negitin wa inta bikun negit. Lakin albi gedimu al belitin bi taban.21Damar bi jere wara kuta, lakin nas al bar ligo hadiya al kwes. 22Zol al kwes bi sibu warisa le iyal tou, lakin ganiyan ta kuta bi hafizu le abrar.23Mahal zara al ma kuruju al ta zol meskin bi antij akil , lakin bi nedifu bara be adam adala. 24Wahid al ma bi akibu jena tou mabi hibu ,lakin wahid al bi hibu jena toui bi amiru.25Zol al bar bi akulu lahaidi shabaan min niya tou, lakin botun ta ashrar daiman jaan.

Chapter 14

1Mara al negit bi abinu juwa tou, Lakin mara al belit bi kasuru tehet ma iden toui. 2Wahid al bi douru adil bi kafu Yahweh, lakin wahid al ma gi iktaram fi sika tou bi alisu huwo.3Min kasma ta belit bi tala dala, lakin kasma ta negit bi hafisum. 4Mahal al mafi abgar mahal akil nedif, lakin kudar ketir bija main guwa ta tor.5Shehid al aiynu mabi kazib, lakin shehid al kazib bi nefes akazib. 6Ta hagara bi fetishu hikma lakin mafi, lakin marafa bija le wahid al mumaiz.7Rua bara min zol al belit, leanu inta mabi ligo marafa fi kasmu. 8Hikma ta zol al hakim yau fehim ta sika tou, lakin belit belitiin kabasa.9Belit bi hagiru wokit zebiha ta katiya gi gedimu, lakin fi nus adilin rahma bi shariku. 10Gelib bi arufu marara tou wa mafi garib bi sharik farah tou.11Bet ta ashrar bi demiru, lakin kema ta adilin bi stemir. 12Fi sika al ze saa le rajil, lakin nihaya tou fi mutu.13Gelba bi ataku lakin lisa bikun fi waja wa farah nihaya fi huzun. 14Wahid al ma amin bi ligo shunu al sika tou bi istehik , lakin zol al kwes bi ligo shunu al tou.15wahid al besid bi sedek ai haja, lakin rajil al negit bi fekir an katuwat tou. 16Rajil al negit bi kafu wa geru min shar, lakin al belit be takit bi galatu inzar.17Wahid al bi zalan guwom bi amulu haja belit, wa zol al bi amulu mosru ta sher mokru. 18Al besid bi warisu balada, lakin Nas al negitiin bi lebisu ma taj ta marafa.19Nas al ashrar bi dengiri tehet fi gidam nas al kwesiin wa del al ashrar bi dengiri tehet fi baab ta nas al bar. 20Nas al fakhiriin bi yakruh hata ma nas yamtalik alsahaba, lakin nas al ganiyanin indu asdika ketiir.21Wahid al bi zara fadiha le jeran tou bi amulu katiya, lakin de albi wori rahma le meskin Mubarak. 22Mata del al bi katit shar rua beri? Lakin del al bi katit ashan amulu kwes kede istakbil amana ta ahad wa wa sikha.23Ma shokol al shedid bija maksap.lakin kan bes fi wanasa, bi gedim le shokol meskin. 24Taj ta ganiyaniin yau maali tomo. lakin belit ta belitin bijibu umon bes belit kaalis.25Shahid al hagiga bi ankizu haya, lakin shahid al kazap bi nefes bara akazip.26wokit zol gi kafu Yahweh, huwo Kaman bi indu sikha fi huwo; hajat del bikun ze mahal al gowi ta himaya le iyal ta rajil de. 27Makafa ta Yahweh yau nafura ta haya, ashan zol bi rija bara min kemin ta mutu.28Mejid ta melik bi ligo fi mojmu al kebir ta nas tou, lakin budun nas amir mudemir. 29Zol al subur indu fehim azim, lakin zol al bi zalan guwom belit.30gelba al hadi haya le jesim, lakin gira bi afinu udam. 31wahid al bi asuru al miskin bi naalu mokluk ,lakin wahid al bi wori rahma le muktajiin bi iktaramu.32Zol al sherir bi jibu tehet ma shar tou, lakin nas al bar indu mahal dusu hata fi mutu. 33Hikma fi raha fi gelba ta hakim , lakin fi nus belitiin hiya wodi nefsu arufu.34Amulu shunu al hak bi arfau uma, lakin katiya huwo fadiha la ai nas. 35Rahma ta melik huwo ma kadamiin al amael kwes, lakin zalan tou le wahid al amael tou ta fadiha.

Chapter 15

1Juwab al kwes bi geru zalan bara, lakin kalam al kishin bi wala zalan. 2Lisan ta nas al negitiin bi kemilu marafa, lakin kasma ta belitiin bi kubu belit.3Ena ta Yahweh fi ai mahal, Bi aiynu fi shar wa kwes. 4lisan al bi aliju yau shejera ta haya, lakin lisan al ta kizib bi kasuru roho.5Al belit indu taalis le awamir ta abu, lakin albi alimu min teshi huwo negit. 6Fi bet ta zol al bar fi maal azim, lakin maksap ta ashrar bi jibu muskila.7kasma ta nas al negitiin bi shetetu an marafa, lakin ma kida gulub ta belitiin. 8Yahweh kerehu zebiha ta ashrar, lakin salawat ta nas al adiliin yau farah tou.9Yahweh bi kerehu sika ta nas ashrar, huwo bi hibu del al bi rua wara hak.. 10ikaap shedid bi istena ai wahid al aba sika wa huwo al ba teshi bi mutu.11Turab wa damar moftu fi gidam Yahweh; godur shunu gulub ta awulad insan? 12Hagar bi aba teshi; huwo mabi rua le al negit.13Gelba al farhan bi amulu wusa farhan, lakin waja gelba bi kasuru roho. 14Gelba al bi maizu bi fetishu marafa, lakin kasma ta belitiin bi akilu balada.15kulu ayam ta nas al asuru taab, lakin gelba al murta ma indu nihaya ta eid. 16Aksen al besit ma kafu ta Yahweh min bidal maal ketir ma lakbata.17Aksen akil ma kudar fi mahal muhaba min bidal ijil semin kadimu ma kerehiya. 18Rajil al zalan bijibu nikas, lakin zol al bera fi zalan bi askutu kore-kore.19Sika ta kaslan za mahal Malian ma shok, lakin sika ta adiliin de yau shere reisi. 20Weled al shatir bi jibu farah le abu tou, lakin zol al belid bi alisu uma tou.21Belitiin moksut fi zol al deiru muk, lakin wahid al bi fahim bi douru fi sika adil. 22Kuta bi tala batal fi mahal al mafi fogo irshad, lakin ma murshidiin ketir bi najah.23Zol bi ligo farah wokit kan huwo wodi zol al wasigu fogo an muskila , godur shunu kwes ta kalam fi zaman! 24Sika ta haya gi wodi le fok le nas al kwesiin, de umon bi gelibu bara min turba al tehet.25Yahweh bi demiru tehet bet ta nas dala, lakin huwo bi hafizu mumtakat ta armala. 26Yahweh gi kerehu afkar ta nas al ashrar, lakin kelimat ta hiniya nedif.27Ta nahap bi jibu muskila fi usra tou, lakin de al bi aba rosuah bi ish. 28Gelba ta zol al bar bi tamal gabli juwab, lakin kasma ta ashrar bi kubu kulu akazib.29Yahweh beid min nas al ashrar, lakin huwo bi asuma salawat ta nas al bar. 30Nur ta ena bi jibu farah fi gelba wa kabara alkwes saha le jesim.31Iza kan inta kutu bala wokit zol tani bi sehihu kef inta bi ish,i nta bi fadulu nus nas al negitiin. 32Al wahid al bi aba ikaap bi alisu nefsu, lakin al bi asuma le teshi bi ligo fihim.33Makafa ta Yahweh bi derisu hikma wa insaniya bija gabli iktiram.

Chapter 16

1Kuta ta gelba tabi le zol, min Yahweh bija juwab min lisan tou. 2kulu sika ta zol nedif fi ena tou, lakin Yahweh bi wozinu roho.3Stelim shokol taki le Yahweh wa kuta taki bi najah. 4Yahweh bi amulu kulu haja la hadaf tou, hata al ashrar fi yom ta mushkila.5Yahweh bi kerehu ai zol al indu gelba takiyan, lakin kun mutakid min de, umon ma bi rua bila ikaap. 6Be amana ta ahad wa sikha katiyat beriru wa be makafa ta Yahweh nas gelibu min shar.7wokit sika ta zol bi afrau Yahweh, huwo bi amulu hata adaa ta zol de fi salam mau. 8Aksen al besit ma shunu al saa min bidal dakil al kebir be adam adala.9Fi geliba tou zol bi katit bara sika tou, lakin Yahweh bi kudu katuwat tou. 10Karar al dakil fi lisan ta melik, kasma tou mabi tebiu adala.11Mizan al hagiga bija min Yahweh ; kulu wozin al fi shanta yau shokol tou. 12Wokit muluk amulu hajat sherir, de haja al batal, leanu kursi asisu be amulu shunu al saa.13Melik bikun mosut be kasma al bi kelim shunu saa wa hu hibu zol al bi kelim resmi. 14Zalan ta melik yau mutu ta kadam lakin rajil al hakim bi kafifu zalan tou.15Fi nur ta wusa ta melik huwo haya wa muhaba tou ze sihap al bi jibu matara. 16Huwo kwes godur shunu ashan ligo hikma bidal dahab. ashan ligo fihim aksan min fida..17Sika al kwes al zol bi tala bara min shar; wahid al bi hafisu haya tou bi hafisu sika tou. 18Dala bija gabli damar wa ena ta roho ta hagara gabli waga.19Huwo aksen kun hadi fi nus nas masakin min gesimu fadalat ma ashrar. 20Ai wahid al jahilu shunu al umon derisu bi ligo shunu al kwes, wa del al wasik fi Yahweh bi bariku.21Wahid al hakim fi gelba bi nadi mumaiz wa hilu ta wanasa bi adilu gudra le dirasa. 22Fihim yau nafura ta haya le del al indu, lakin towjihat ta belitiin huwo yau balada.23Gelba ta zol hakim bi wodi al fi dakilu fi kasma tou wa zidu taasir fi kasmu. 24Kelimat ta farah ze asel–hilu le roho wa ilaj le udam.25Fi sika ze saa le rajil, lakin nihaya tou mutu. 26Niya ta umal fi shokol le huwo; jiyan tou bi asalu huwo fi.27Zol albila kalam bi hafura kusara wa kelimat tou ze nar al bi wala. 28Zol ta fitna bi gowum mushkila wa ta waswasa bi shetetu asdika al gerib.29Rajil ta unf bi kizib le jeran tou wa bi gedimu huwo tehet fi sika alma kwes. 30Wahid al bi dugu ena bi katit fi haja batal; del al bi gofulu kasma bi jibu shar le nihaya.31Shar al abiad de yau taj ta mejid ; bi ligo be wasat meisha al saa. 32Huwo aksen ashan kun bera fi zalan min bidal bi kun takian wa wahid albi hukumu roho tou aguwa min zol al bi gobudu medina.33Has bi dugu fi rukuba; lakin karar huwo min Yahweh.

Chapter 17

1Huwo aksen ashan indu lukma esh fi mahal al mafi kore-kore min bidal bet al Malian ma Akil wa masahakil. 2Kadam al hakim bi hakimu weled fi amael tou ta fadiha wa bi sharik fi warisa ze wahid min akuwana.3Bawataqa le fida wa furun le dahab, lakin Yahweh bi nedifu gulub. 4Al ashrar bi kutu bala le lisan al sherir; Ta suwata bi wodi adana le lisan ta demiru.5Ai wahid albi hagiru al miskin bi sheimu al kalagu huwo wa zol albi afrah fi adam has ma bi rua bila ikaap. 6Iyal ta iyal yau Taj ta nas kubar fi umur wa abuhad bi jibu iktiram le iyal tomon.7Kelima balaga ma hilu le belit ; ketir besit yau kasma suata hilu malakia. 8Rosuwa bes ze hajer sihir le wahid al bi wodi ; ai haja al huwo gilibu ; huwo najah.9Ai zol al jahilu jerima bi fetishu muhaba, lakin wahid al bi keriru modu bi hawil ashan gofulu asdika. 10Tobik bi rua juwa zol al indu marafa min bidal mia darba bi rua fi zol al belit.11Zol al sherir daman bi fetishu ingilaab, yala murasula al takian bi rasulu did huwo. 12Huwo aksen aksen limu ma duub min bidal limu ma al belit fi balada tou.13wokit wahid rijau batal ma al kwes, batal ma bi sibu bet tou. 14Bidaya ta muskila ze zol shetetu moyo fi aiya makan, yala tala bara min muskila ma gabli ma bada.15Zol al bi beriru zol al sherir wa zol al bi demiru zol al bar- kulu haram le Yahweh 16Le al belit bi dafa gurush ashan alimu hikma, wokit huwo ma indu gudra ashan alimu?17Sedik huwo mahbub fi kulu zaman wa aku weledu ashan zaman ta mushkila. 18Rajil al ma indu muk bi amulu waad wa bi kun mosul ashan dein ta jeran tou.19Ai zol al bi hibu mashakil hibu katiya; wahid al bi nutu katuat ta baab le fok bi kutu udam kasuru. 20Zol al indu gelba kayana bi ligo mafi haja kwes; wahid al indu lisan waswasa bi waga fi jerima.21Ai wahid al abu ta belid bi jibu gadap le nefsu; wa abu ta al belit ma indu farah. 22Gelba al mosut yau dawa al kwes, lakin roho al moksur bi nasifu udam.23Zol al sherir bi gabilu rosuah fi sir ashan geiru sika ta adala. 24Wahid al indu fihim bi kutu wusa tou le hikma, lakin ena ta belit bikutu fi niya ta dunia.25Weled al belit huwo zalan le abu tou wa marara le mara al weledu huwo. 26Kaman, ma kwes ashan akibu zol al bar; wele kwes ashan jeledu rajil muktaram al indu istikama.27Wahid al indu marafa bi istakdim kelimat besit wa wahid al ma marafa Kaman bi jeribu. 28Hata al belit bi alimu kede kun hakim iza kan huwo askud sakit; wokit huwo gofulu kasma tou, bi iktebiru huwo shatir.

Chapter 18

1Wahid al bi ferigu nefsu bi fetishu niya tou wa huwo bi kore-kore ma kulu hokum al kwes. 2Al belit ma bi ligo farah fi fihim. Lakin ile wori shunu al fi gelbu.3Wokit zol al sherir ja tejiriba bi ja mau- sawa ma fadiha wa adam aklak. 4Kelimat ta kasama insan de moyo al juwa; nafura ta hikma yau kor al bi jere.5Huwo ma kwes ashan kun fi taaun ma zol sherir, wala ankuru adala la zol al bar. 6Lisan ta belid bi jibu mushkila wa kasma bi rahibu dak.7Kasma belit yau damar tou wa huwo bi woridu nefsu ma kasma tou. 8kelimat ta suwata ze asida wa umon gi rua tehet fi kulu ajiza ta jisim .9kaman, wahid al fi rukud fi shokolu ze aku al bi demiru aktar. 10Isim ta Yahweh yau amara al gowi; zol al ssalihin jere le huwo wa aman.11Maal ta ganiyan de yau medina tou wa fi kayalat towo ze heta alfok. 12Ma gabli waga tou gelba tou ma dala, lakin insania bija gabli iktiram.13Wahid al bi juwabu ma gabli asuma- de balada tou wa fadiha. 14Roho ta zol bi istahmal min marad, lakin munu yau bi istahmal roho al moksur?15Gelba ta shutar bi shilu marafa wa asuma ta hakim bi fetishu 16Hadiya ta rajil bi fata sika wa jibu huwo fi gidam zol mohim.17Al awel al bi gedimu mowdu tou bikun lahadi zol al tani de ja wa asalu huwo. 18jadau gura bi hilu mushkila wa ferigu nafaren al gowiin.19Aku al kutu tala zalan ma bi agder ashan agnau bidal medina al gowi , kore-kore ze hadaid ta kasra. 20Min samar ta kasma tou kutu zol tani tala sabaan; ma hasad ta kasuma tou huwo sabaan.21Lisa gi hafisu mutu wa haya, wa del al gi hibu lisan bi akulu samar tou. 22De al ligo mara ligo haja al kwes wa bi istakbil rahma min Yahweh.23Zol al meskin bi fetisu rahma, lakin zol al ganiyan juwabu be teriga kaab. 24zol al bi gul endu sabihat ketir bi ligo taab be wasat umon, lakin fi sabi al bi ja gerib min bidal aku.

Chapter 19

1Aksen zol al bi douru fi istikama tou min bidal wahid al ta fasad fi wanasa wa belit. 2Kaman, huwo ma kwes ashan indu niya budun marafa wa wahid al bi jere shedid bi jeli sika.3Zol al Belit bi demiru haya tou wa gelba tou bikun did Yahweh. 4Nas ganiyaniin bi indu sabihat ketir, lakin sabihat bi ferigu min zol al meskin.5Shahid al kizib ma bi rua bidun ma adibu wa ai zol al bi nefes kizib ma bi tefes. 6Keterin bi asalu rahma min zol al kerim wa ai wahid sabi ta zol wodi hadaya.7Akwana kulu bi karahu aku tomon al meskin; godur shunu sabihat tou al bi rua beid min huwo! Huwo bi nadi umon, lakin umon rua. 8Al ligo hikma bi hibu haya tou; al bi hafizu fihim bi ligo shunu al kwes.9Shahid al kizib ma bi rua bidun ma adibu, lakin de al bi nefes kizib bi mutu. 10Ma bi ja le belit ashan bi ish fi fakama–aktar min besit la kadam bi hikimu fok amira.11Takdir bi kutu zol zalan beraa wa de mejid tou ashan jahilu mushkila. 12Zel ta melik yau ze kore ta ased suker, lakin rahma ze nada fi gesh.13Weled al belit huwo damar le abu wa mara ta kore-kore daiman moyo al gi naga . 14Bet wa maal bi warisu min aba , lakin mara al kwes min Yahweh.15Sokol kasilan bi jada zol fi nuum al shedid, lakin al ma indu niya le shokol bi rua jiyan 16Wahid al bi iktaramu ganun bi hafisu hayatu, lakin zol al ma bi fekiru sika tou bi mutu.17Ai zol al wodi le meskin bi wodi le Yahweh wa Huwo bi dafa lou le shunu al huwo amulu. 18Adibu weled taki wokit fi rajah wa lakin mata kutu niya taki fi katulu huwo.19Zol al bi zalan quwom lazim bi dafa taman; iza inta ankizu , inta bi amulu le mara al tani. 20Asuma le irshad wa gabilu towjihat, yala inta bikun hakim fi nihaya haya taki.21Hajat ketir de kuta fi gelba ta zol, lakin huwo hadaf ta Yahweh al bi wogif. 22Wala ya shunu al zol deiru wa zol al meskin aksen min zol al kazab.23Iktiram ta Yahweh bi gedim nas le haya; ai wahid al indu bikun shabaan wa mabi taabu ma taab. 24Al kaslan bi dofunu iden tou fi seniya; huwo mabi jibu fok wara fi kasuma tou.25Jeledu al hagar, wa al batal bi tala zol kwes; Akibu wahid al mumaiz, wa huwo bi ligo marafa.26Wahid al bi nahabu abu tou wa turuju uma tou bara de jena al bi jibu fadiha. 27Weled tai, Iza kan inta aba asuma towjihat, Inta bikun bara min kelimat ta marafa.28Shuhud al faasid bi hagiru adala wa kasma ta ashrar bi abulau katiya. 29Damar jahis le hagarin wa dak fi dahar belitiin.

Chapter 20

1Merisa mutaham wa shirap al gowi shujah; ai zol al shilu ma shiraap ma hakim. 2Kafu ta melik ze kafu ta ased suker al bi kore; wahid al bi amulu zalan bidaya hayatu.3Huwo ihtiram le ai wahid ashan bi sibu mashakil, lakin ai zil belit bi nutu fi nikash. 4Zol al kaslan ma bi nedifu zira fi karanga ; huwo bi fetishu hasad ta kudar lakin ma bi ligo haja.5Sabab fi gelba ta insan bes ze moyo al juwa, lakin zol al ma fihim bi juru bara. 6Nas kutar bi kelimu gali umon kwesin, lakin munu bi ligo wahid al muumin?7Zol al bar bi douru fi istikama tou, wa awulad tou al bi taabi bikun mubarikin. 8Melik al bi geni fi kursi wa bi amulu kidma ta hokum bi gurbalu ma uyun tou kulu shar al fi gidam tou.9Munu yau bi kelim, “ Ana hafizu gelba tai nedif ; Ana nedif min katiya tai?” 10wozin al barau- barau wa ma sawa fi migiyas–Yahweh bi kerehum kulu.11Hata shab bi arufu min amael tou, be iza kan aklak tou nedif wa adil 12Adana al bi asuma wa ena al bi aiynu- Yahweh amulu umon kulu.13Mata hibu num au inta bikun meskin; fata ena taki wa inta bi indu ketir ashan bi akulu. 14Zol al bi isteri kelimu, Batal! Batal!" lakin wokit huwo rua bara huwo bi dala.15Fi dahab wa ketir min hujar al ghali, lakin lisan ta marafa huwo ze silsila al indu kima. 16Shilu jalabiya ta wahid al kutu amni le zol garib, wa amsuku fi dein wokit huwo kutu amni le mara al batal.17Esh al bi ligo ma kizib taam tou hilu, lakin baad dak kasma tou bi mala ma hashas. 18kuta bi asisu ma irshad wa bes ma hafis ta hikma inta bi khatit harib.19Suwata bi tala asrar wa yala intum ma bi limu ma nas al bi wonusu ketir. 20Iza kan zol naalu abu au umu, lamba tou bi batil bara fi nus duluma.21Warisa al bi ligo guwom fi bidaya bi amulu besit al kwes fi nihaya. 22Mata kelimu, “Ana bi dafa inta wara fi al batal de” intozur le Yahweh wa huwo bi ankizu inta.23Yahweh bi kerehu wozin al ma saa wa mizan al batal kulu ma kwes. 24Katuwa ta zol bi kudu ma Yahweh; yala kef huwo bi fahimu sika tou?25Kemin le zol ashan bi kelim seri” haja de kudus,” wa bada fekiri anu shunu maanau bes baad amulu halifa tou. 26Melik al hakim bi gurbalu ashrar wa huwo bi gelibu kura lastik de fogo umon.27Roho ta zol yau lamba ta Yahweh bi fetisu al fi dakilu kulu. 28Amina ta ahad wa siga bi hafizu melik; Kursi tou fi aman be muhaba.29Mejid ta shab huwo guwa tou wa fakama ta nas ajusiin yau shar al abiad. 30Darba al bi amulu dabara be nedifu shar bara wa dak bi amulu dakil nedif.

Chapter 21

1Gelba ta melik huwo kor ta moyo fi ida ta Yahweh; huwo bi agelibu ze huwo deiru. 2Sika ta kulu wahid saa fi uyun tou, lakin huwo Yahweh yau bi wozinu gulub.3Ashan amulu haja al saa wa adil mokbul khalis le Yahweh min zebiha. 4uyun ta hagara wa gelba ta dala- lamba ta ashrar yau katiya.5Khuta ta zol al bi istakal shedid bi shilu huwo le najah, lakin ai wahid al bi amulu seri-seri bi ja le meskin. 6Shilu maal be wasat lisan kizib toff bukhar wa kamin al bi katulu.7Unf ta ashrar bi masaa umon bara, umon bi aba amulu shunu al adil. 8Sika ta zol al sherir ma adil, lakin wahid al nedi bi amulu shunu al saa.9Huwo aksen ashan inta bi ish fi zawiya ta ras juwa min bidal shariku juwa ma mara ta kore-kore. 10Niya ta ashrar fi amulu shar ; jeran tou ma bi ligo rahma fi ena tou.11Wokit al hagar akibu ,al beri bi tala negit, wa wokit zol al hakim wodi le huwo towjihat, huwo naimu kulu marafa. 12Zol al bar bi aiynu bet ta zol sherir ; huwo bi jibu nas ashrar le damar.13Wahid al bi gofulu adana tou min kore ta meskin, huwo Kaman bi kore wa ma bi juwabu. 14Hadiya fi sir bi aburud zalan wa al bi katisu hadiya bi aburud zalan al shedid.15Wokit adala amulu, bi jibu farah le zol al bar, lakin bi jibu mushkila le zol al amulu batal 16Wahid al bi istagarab min sika ta fihim, huwo be akud raha fi mejles ta ta meitin.17Ai zol al bi hibu muta bikun fagir; wahid al bi hibu merisa wa zeid ma bikun ganiyan. 18Zol al sherir taman le zol al bar, wa zol alkaain huwo taman le nas al bar.19Huwo aksen ashan te ish fi sahara min bidal ma mara ta kore-kore wa zalan. 20Maal al deiru wa zeid bi dusu fi mahal guwat ta hakimin, lakin zol al belit bi abulau kulu.21Wahid al bi amulu saa wa amin- Zol de biligo haya, al bir wa iktiram. 22Zol al hakim bi wozinu medina ta nas al gowiin, wa huwo bi jibu tehet mahalat tomon al gowi al umon wasik.23Ai zol al bi hafisu kasma wa lisan tou bi hafisu nefsu min mushkila. 24Zol ta dala wa ena hagara- “Lakam” de isim tou- amael tou ma istifzaz wa dala.25Niya ta al zol kaslan bi katulu huwo, leanu idenat tou aba istakal. 26kulu yom huwo bi deiru wa deiru aktar, lakin zol al bar bi wodi wa mabi amsuk.27Zebiha ta ashrar ma mokbul; huwo zaatu batal kan huwo jibu ma hadaf al sherir. 28Shahid al kazab bi mutu, lakin wahid al bi asuma bi wonusu fi kulu zaman.29Zol al sherir bi shuru wusa, lakin al adil mut akid min sika tou.30Mafi hikma, mafi fihim, mafi irshad al bi wogif did Yahweh. 31Husan bi jahizu le yom ta shakila, lakin intishar taabi le Yahweh.

Chapter 22

1Isim al kwes bi iktaru min maal al ketir, wa rahma aksen min fida wa dahab. 2Al ganiyan wa miskin indu kulu de mushterek.-lakin Yahweh huwo yau amulu kulu umon.3Rajil al kwes bi aiynu mushkila wa bi dusu minu, lakin al belit bi rua wa taab ashan huwo. 4Hadiya le insaniya wa kafu ta Yahweh yau maal, iktiram wa haya.5Shok wa kemin bi num fi sika ta zol fasad; al bi hafizu haya tou bi tala beid minu. 6Derisu jena fi sika al huwo bi rua wa wokit huwo ajus huwo mabi tala bara min towjihat.7Nas al ganiyaniin bi hakimu nas al masakin wa al bi deinu kadam le de al bi wodi. 8Al bi zarau adam adala bi hasidu mushkila wa asaya ta gadap bi woduru bara.9Wahid al indu ena kwes bi bariku, leanu huwo bi shariku esh ma masakin. 10Turuju bara al hagar, wa nizaa; mushkila wa shitima bi wogif.11Wahid al bi hibu niya nedif wa wa kalamat tou ta rahma, huwo bi indu melik le sabi tou. 12Ena ta Yahweh bi aiynu fi marafa, lakin huwo bi gelibu kelima ta kayana.13Zol al kaslan bi kelim,“ Fi ased fi sika! Ana bi katulu fi mahal fadi “ 14kasma ta zaani hufra juwa; Zalan ta Yahweh bi gum fi ai wahid al waga fogo.15Balada morbud fi gelba ta jena, lakin sot ta ikaap bi turuju bara. 16Wahid al bi asuru nas masakin ashan zidu maal, au wodi le nas ganiyanin, bija le maskana.17Kutu adana taki wa asuma le kelimat ta hakim wa tabiku gelba taki fi marafa tai, 18leanu huwo bikun kwes le inta iza kan inta bi hafizu fi dakil inta. Iza kan kulu umon jahis fi kasma taki. 19Ashan sigha kede kun fi Yahweh, ana derisu huwo alela le intakum- hata le inta.20Ana ma katibu le intum teletin bi kelim an towjihat wa marafa, 21Ashan derisu intum an hagiga fi kelimaat ta sigha de, yala inta bi wodi kelimat ta sigha juwabu le del al rasulu inta?22Mata nahabu al miskin ashan huwo meskin, au kasuru al muktaj fi baab 23Leanu Yahweh bi daafi mushkila, wa inta lazim mabi rua ma zalan, au inta bi alimu sika tou wa inta bi silu taam le roho taki .24Mata amulu sabi sabi be zol al zel gi hakimu huwo wa mata douru ma zol indu muskila. 25au inta bi alimu sikat tou wa inta bi robutu haya taki.26Mata kun wahid al bi dugu yeden fi amulu waad, au kutu amni le dein. 27Iza inta deiru teriga ta dafa, Shunu yau bi wogifu zol min shilu serir bara min tehet inta?28Mata shilu bara hudud ta hajer zaman al abua takum kutu. 29Hal inta aiynu rajil mahir fi shokol? Huwo bi wogif gidam muluk; Huwo mabi wogif nus nas al aadi.

Chapter 23

31Wokit inta gi geni wa gi akulu ma hakim , lahizu tamam shunu yau fi gidam taki, 2wa kutu sekin fi ragbta taki iza kan inta zol bi hibu akulu shedid.3 mata itmana akil tou, de akil ta kazabin4Matta stakal shedid ashan maali; kun negit ashan arufu mitten bi wogif. 5Hal inta bi kutu ena taki wala fogo? Biligo rua, leanu bi shilu jina ze sogur wa teri fok .6Matta akulu akil ta wahid al ma ena batal – wa matta hibu akil tou, 7Leanu huwo sikil zol al bi hasibu ser ta akil” akulu wa asrubu! “ huwo bi kelim le inta, lakin gelba tou ma maak. 8Inta bi aturusu al besit inta akulu wa inta daya kamil.9Mata wonusa fi asuma ta nas belit, leanu huwo bi alisu hikma ta kalam taki. 10Mata hariku hajer hudud al zaman au dakalu fi zira ta atim, 11Leanu al mukalis huwo gowi wa huwo bi gedim muskila tomon did inta.12tabiku gelba taki fi towjihat wa adana taki fi kalam ta hikma.13Mata amsuku towjihat min iyal , leanu inta kan akibu huwo, huwo mabi mutu. 14huwo de inta yau bi dugu ma sot wa kalisu roho tou min turab.15Weled tai, iza kan gelba taki hakim, yala gelba tai Kaman bikun moksut ; 16Killiaten tai bikun moksut kan lisan taki bi wonusa shunu al saa.17mata sibu gelba taki kun ma gira ta katiya, lakin kun fi makafa ta Yahweh fi kulma yom . 18Hagiga fi mustakbal wa rajah taki mabi gatau bara.19Asuma- inta!- weledi, wa kun hakim wa adilu haya taki fi sika. 20Mata limu ma sakara, au ma tamaiin ta akulu laham 21leanu sakara wa al tamaiin bikun masakin wa bi num ketir wa bi libisu gumasat al moshurut ,22Asuma le abuk al weledu inta wa mata alisu uma taki wokit kan hia ajus. 23Isteri al hagiga, lakin mata tebiu ; isteri hikma, wuju, wa fihim.24Abu ta zol al bar bi afrah wa ai zol al bi weledu jena hakim bi afrah fi huwo. 25Kede abu taki wa uma taki afrah wa kede de al weledu inta afrah ashan inta.26Weledi, wodi le ana gelba taki wa kede ena taki aiynu sika tai. 27Sharamuta hiya hufura al al juwa khalis , wa mara ta najasa bir al deyik. 28Hiya bi num fi inzar ze zol nahab wa hiya bi zidu adad ta kayana fi nus insaniya.29Munu al indu muskila ? Munu yau indu huzun? Munu yau shakil? Munu yau indu tazamur? Munu indu jarah bidun sabab? Munu indu ena durubu ma dom? 30Del albi asurubu merisa, del al bi hawilu merisa al mulakbat.31Mata aiynu fi merisa wokit huwo amer , wokit bi amulu suk-suk fi kubaya wa bi rua tamam. 32Fi akir tou bi adi ze debiba wa bi dugu ze abu daraga . 33Ena taki bi aiynu hajat al ajib wa gelba taki bi wonusu hajat al batal.34Inta bikun ze wahid al bi num fi buhera fok au naim fok fi jou. 35“Umon dugu ana, “ Inta bi kelim, “ lakin ma awugu ana. Umon dugu ana, lakin ana ma hiss bo. Wokit mitten ana bi gum min num? Ana bi fetishu Shirub tani.”

Chapter 24

1Kede gira ma amulu inta ashan del al batalin, wala indu niya ashan limu ma umon, 2Leanu gelba tomon wa lisan tomon bi wonusu mushkila.3Be wasad hikma bet bi abinu wa be wasat fihim bi asisu. 4Ma marafa gurfa Malian ma kulu hajat al kwes wa ganiyan.5Al takian ta hikma gowi, wa rajil ta marafa bi zidu guwa tou; 6leanu ma tijah saa inta bi akder shakil wa ma murshidin ketir fi intishar.7Hikma fok shedid min zol belit; fi baab huwo mabi fata kasmu.8Mafi zol al bi katitu shar–nas bi nadi huwo mualim masharii. 9Kuta al belit katiya wa rujal bi alisu al hagar.10Iza inta tala deif ma kafu fi zaman ta mushkila, yala guwa taki suker.11Ankizu del al bi shilu le mutu wa amsuku del al bi hizu le debe. 12Kan inta kelim , “ intozur, nina ma arufu an de, “ Hal de ma wahid al bi wozunu geliba fihim fi shunu al inta bi kelim? Wahid al gi arasu haya taki, hal huwo ma bi arufu? Allah ma bi wodi le ai wahid sunu al huwo deiru?13Weledi, Akulu asel leanu huwo kwes, leanu naga ta asel hilu kan jeribu. 14Shikil de hikma le roho taki- iza kan inta ligo, bikun fi mustakbal a rajah taki mabi kun sakit .15Mata num fi intizar ze zol al sherir al bi hajimu bet ta zol al bar. Mata demiru bed tou! 16Leanu zol al bar bi waga saba marat wa bi gum tani ,lakin nas al sherir bi jibu tehet ma damar.17Mata tala farhan kan adu taki waga wa kede gelba taki ma kun farhan kan huwo deiru waga. 18Au Yahweh bi aiynu wa mabi sedeku wa bi gelibu bara gadap tou min huwo.19Mata galgal ashan ashrar , wa mata kun fi keni ma nas bataliin, 20Leanu zol al sherir ma indu mustakbal wa lamba ta nas sherir bi rua.21Kafu Yahweh, wa kafu melik, weledi; mata limu ma del al bi merid did umon, 22Leanu baad suya damar tomon bija wa munu yau bi arufu godur ta damar al bija min kulu umon?23Kaman de kelimat ta hikma, Nus-nus fi hukumu mushkila fi ganun ma kwes.24Ai zol al kelim le zol sherir “ inta zol bar ,” bi laanu ma nas wa kerehu ma umam. 25Lakin del al bi akibu al ashrar bi indu farah wa hadiyaat ta amulu kwes bija le umon.26Wahid al bi wodi juwab saa bi wodi boza fi kasma. 27Jahizu shokol taki al bara, wa amulu ai haja jahis fi zara ;baad dak ,abinu bet taki.28Mata geni shahid le jeran taki bidun mushkila wa mata kabasu ma lisan taki 29Mata kelim ana bi amulu le huwo shunu al huwo amulu le ana; Ana bi dafa le huwo shunu al huwo amulu.”30Ana rua min jambu zara ta zol kaslan, rua min jenena ta rajil al ma indu muk. 31Shok rabah fi ai mahal, wata kati ma ebar, wa hosh hujar tou kasuru tehet.32yala ana aiynu wa iktebir ; ana aiynu wa ligo towjihat. 33Num al besit, nahsan al besit ,tabugu idenat besid le raha – 34wa maskana bija fi intum , wa iktiyajad takum ze askeri al musala.

Chapter 25

1De yau Amsal ketir ta Suliman , sowuru ma rujal ta Hezekiah, melik ta yahuza. 2Huwo mejid ta Rabuna ashan kitimu al maodu, lakin mejid ta melik ashan fetishu bara 3Ze samawaat le fok wa ardia le tehet, yala gelba ta melik mabi fetishu.4Shilu bara wasaka min fida wa al hadad bi istakdimu fida fi salau hajat. 5Hata loukan, shilu bara nas al sherir min gidam melik wa kursi tou bi asisu be amulu shunu al saa.6Mata kerimu nefsak fi gidam melik wa mata wogif fi mahal amulu le nas kubar.7Aksen kede kelimu le inta “taal fok hini ,”min bidal bi hinuk gidam nas kubar. Inta aiynu shunu, 8Mata alagu guwom. Le shunu al inta bi amulu fi nihaya wokit jeran taki bikutu inta fi fadiha?9Nakishu mushkila bein inta wa jeran taki wa mata kaati ai sir le wahid tani 10Au wahid al asuma bijibu fadiha le inta wa tagarir al shar an inta al ma bi askut.11Tuffa dahab fi magaat fida yau kalam al wonusu fi zaman saa. 12Katim dahab au aiya haja al amulu min dahab huwo tobik le adana al bi asuma.13Ze berid ta telij fi zaman hasad de kadam amin le del al rasulu; huwo bi rija wara haya ta said tou 14Sihap wa hawa budun motoro de yau wahid al bi dala an hadiya al huwo mabi wodi.15Ma sobur hakim bi turuju wa lisan kafif bi kasuru adum.16Iza kan inta ligo asel, akulu kifaya- ima ligo huwo ketir, inta bi aturush. 17Mata douru le jiran kulu yom, huwo bikun taban min inta wa kerehu inta.18Rajil al bi kun shahid did jeran tou ze nadi bi istakdimu fi harib, au sef, au neshab senin. 19Rajil alma amin al fi huwo intakum wasiqin siga fi zaman mushkila ze sunun al batal au kurah al meles.20Ze zol al bi shilu jalabiya bara zaman berid, au ze khal al kubu fi moshrub, de yau zol albi guna guna le gelba tegil.21Iza kan adu taki jiyan, wodi le huwo akil, wa iza kan huwo atshan wodi le huwo moyo 22de inta bi kubu jumur nar fi ras tou wa Yahweh bi dafa inta .23Ze sihap ta shamal bi jibu motoro, yala lisan al bi wori asrar netijah fi wusa zalan. 24Aksen kan zol bi ish fi zawiya al fok fi ras juwa min bidal shariku bet ma mara ta izaaj.25Ze moyo al barid le zol al atshan ,de kabar al kwes min beled tani bara. 26Ze bir au nafura al karban de yau zol al bar fi gidam ta nas ashrar.27Ma kwes ashan inta bi akulu asel ketir; de ze fetishu ikteram wara ikteram. 28Zol al budun daap al nefs ze kuberi ta medina budun heta.

Chapter 26

1Ze telic fi wokit ta sef au motoro fi zaman ta hasad, kaman belit ma be istehik ehtiram. 2Ze usfur al be rahalu, wa Hamam al be tiri , bardu laana bidun sabab ma be ja3sot le husan, lujam le Hemar wa asaya le dahar ta belit. 4Mata juwabu belit hasab hamaka tou, au inta be ja kun ze huwo.5Juwabu belit hassab hamaka tou, yala huwo ma be kun hakim fi uyun tou. 6Zol al rasulu Juwab ma belit, ze zol al gata kura tou wa be nutu fi mushkila.7Ze kura ta zol moslul al bi alig tehet huwo misal fi kasma ta zol al belit. 8ze hajer al morbut fi habil gi wodi ehtiram le zol al belit.9Ze shok al atanu iden zol sakran, huwo misal fi kasma ta zol belit. 10Ze zol al bi awugu nas al fi haulu be laharba, huwo zol al ajiru zol belit al gi douru fi sika.11Ze kelib be rija le turash tou, huwo kaman zol belit al gi rija le shokol belit tou. 12Hal inta aiynu zol hakim fi uyun tou, belit indu raja ketir min huwo.13Zol al kaslan kelim: “ Ased fi sika! Fi Ased fi mahalat al fadi! “ 14Ze ma bab gi rija le mufasalat tou, huwo kaman ze zol al kaslan fi serir tou.15Zol al kaslan be kutu eda fi sahan, wa huwo ma indu guwa ashan be kutu fi kasma tou. 16Zol al kasalan hakim fi uyun tou, min saba nas al be juwabu ma muuk.17Ze zol al be amsuku adana ta kelib, huwo bi rua wa be kun zalan ma mushkila al ma ta tou.18Ze zol al mujnun al be luku nar wa loharaba wa mutu . 19Huwo zol al be kabasu jiran tou wa bi gul, “ Ana kan gi haziir”?20Bedun kashab Nar be mutu, wa bardu mafi fitna be wogif mashakil . 21Faham ashan be wala wa kashab le nar , de zol ta korekore al be amulu mashakil.22kilmat ta zol ta fitna ze akil hilu; Al bi nezil fi batna. 23Lisan al sukun ma gilba al batal umon ze gita al kati be moya ta fida.24Zol al be akrah nas taniin wa be kati shfatin tou, wa huwo be kabasu fi nefsa tou 25Huwo be wonusu kilamat kowis , lakin ma ta sedge huwo leanu fi kabasu fi gilba tou 26Hata lo karaheya be kati ma kabasu ,shokol batal tou be ja kashifu kidam ta Nas .27Kan zol afrah hufra huwo be waga fogo, wa kan zol lizu hajir be rija le huwo 28Lisan ta kidib be akrah nas al be demiru huwo, wa kasma al lein bi jibu karaba.

Chapter 27

1Mata fekiru an bukra ,leanu inta ma be arufu yom be kun keef. 2Kely zol tani yau Shukuru inta; ma kasma taki, al garib ma kasma taki.3Kede inta arufu tegil ta hajer wa wozin ta rumla , lakin zalan ta belit tegil min umon kulu. 4Zalan ma indu rahma wa zalan al shedid be demiru , lakin munu be wogif gidam ta hasada?5Tobiik al zahir huwo kwes min muhaba al ma gi aiynu. 6Dabarat al sabi taki yau augu aksan min gublat ta adu.7Zol al shabaan bi aba asel, lakin le zol al jiyan hata haja al mur hilu le huwo. 8Ze teer al b tiri juwa tou ze zol al be jere min makan al huwo be geni fogo.9Riiha wa bowkur be kutu gilba farhan lakin halwa ta shokol sabi min wasaya al kwes 10Mata sibu sabi wa sabi ta abu taki, wa mata dakalu fi bet ta aku taki fi yom ta mushkila. aksan jiran al gerib min aku al beid shedid.11Kun hakim ya jena tai, wa kutu gilba tai mokosut ;biga ana be juwabu le zol al be alisu ana. 12Zol al negit be aiynu shaar wa be dusu, lakin zol al belit bi rua wa be turudu huwo.13Shilu Gumash ta zol ze amni min zol al shilu dein min ajnabi. hafisu gumash de ashan bi hafisu nefsa taki ashan inta ma bi woduru gurus taki wokit huwo gi hafisu mara zani. 14Zol al gi alinu baraka le jeran tou be sot fok sabah bediri, bi asibu baraka dak ze laana.15Mara ta korekore geni ze motoro al gi naga kulu yom fi zaman amtar. 16gobodu tou ze gobodu hawa , au hawilu gobudu zet be eda al yemin .17Ze ma hadid be seninu hadid, kaman insan be seninu insansabi tou. 18Zol al raba Shejera ta tiin be akulu samar tou, wa zol al be hami said tou be kerimu.19Ze ma moya gi akisu wusa ta zol, gelba ta insan kaman gi akisu insan. 20Ze ma Mutu wa Demiru ma be shabaan, bardu ena ta zol ma bi shabaan.21Sahan le sokunu fida wa furun le Dahab; wa bi jeribu insan wokit gi shukuru huwo 22Hata kan inta dugu zol belit fi funduk sawa ma dura- lisa shokol belit tou de ma bi sibu huwo.23Kun mut akit ashan bi arufu hala ta korufan taki , wa kutu balak le bahaim taki 24Leanu shokol ganiyan ma lel abad, Hal taj bi bi geni lel abad? 25Kede inta arufu wokit gesh bi mut wa judad bi tala, wa zaman al bi gatau gesh min jiba fii mahal wahid.26Korufan del le gumasat taki , wa ganamayat del le dafa taman ta zira. 27Wa inta bi indu leben ta ganamaya le akil taki, wa akil le ahal Bet taki , wa akil le kadamin taki.

Chapter 28

1Nas al sheririn be jere hata kan mafi zol be turudu umon, laki nas al adilin gowiyin ze ased al suker. 2Ashan tamorud ruwasa bikun kutar wa. Lakin zol al indu faham wa maarafa be geni zaman towil.3Zol al meskin al bi zulumu masakin tanin huwo ze motoro al be nezil wa ma bi sibu akil. 4Nas al sibu ganuun be shukuru nas sheririn, wa del al be hafisu ganuun be shakila umon.5Nas al ashrar ma be faim hagiga. Wa nas al be fetisu Allah be fahim kulu haja 6Al meskin al be douru adil ,aksen min sika ta gani al ma adil .7Zol al be hafisu ganuun huwo jena al fahim, wa sabi al kwes abu tou be indu fadia 8Zol al be limu Gurush be faida ziyada, ma be kun kwes ma nas al masakin.9Zol al sibu adana tou aba asuma ganuun, salawat tou be kun mukroh. 10Zol al be kabasu nas al kwesin fi sika batal huwo be waga fi hufura al huwo hafura de. Ama nas al kamilin umon bi worisu kher.11Zol al ganiyian hakim fi ena tou , lakin zol al meskin be arufu hagiga tou. 12Kan Nas al kwesin entisir farah kebir, kan nas al batalin gum Nas be woduru.13Zol al be dusu katiya tou ma be naja, lakin zol al be ehterif wa sibu be rahamu huwo. 14Baraka le zol al be asuma kulu yom, lakin zol al gilba tou gowi be waga fi mushkila.15Zol al batal al bi hakim nas al masakin , Ze sot ta Ased au Duub al zalan. 16Hakim al ma be fahim beiazibu nas shedid, lakin zol al bi akrah adam amana ayam tou bekun towil .17Zol al indu tegila ta dom ta nas taniin , bi jery ila hawiya mafi zol bi amsuku huwo. 18Zol al be douru adil bi kalisu, lakin al ma adil bi waga.19Zol al bi zarah Ard tou akil tou bi kun ketir, ama zol al bi rua wara kalam farik bi kun meskin shediid. 20Zol al muumin bi indu barakat ketir, lakin zol al estajil fi shokol ganiyan ma bi rua bidun taadib.21Ma kwes ashan inta bi wori kan inta bi meyilu wen ,lakin bi sabab esh suker insan bi amulu galat. 22Zol al ena tou batal bi jere wara ganiyan, wa ma bi arufu gali shokol meskin bi ja le huwo.23Zol al bi adibu insan baad dak huwo be ligo rahama ketir min huwo kaman min zol al kalam tou jemil. 24Zol al nahabu abu wa uma tou wa bi kelim, “ De ma katiya,” huwo sherik ta zol al bi demiru.25Insan al anani be amolu mashakil , lakin zol al indu sika le Yahwa be naja. 26Zol al bi indu sigha fii geliba tou huwo belit , lakin zol al bi douru be hikma bi hariru.27Zol al bi wodi le meskin ma bi kun indu haja, lakin zol al bi gofulu ena min umon bi ligo laana ketir. 28Iza kan nas sheririn gum, nas bi dusu badun tomon ; lakin kan hakimu umon, Adad ta Nas al kwesin bi zidu.

Chapter 29

1Zol al ligo taadib ketir lakin huwo lakin ragabta tou gowi bi kasuru towali wa ma indu elaj. 2Kan nas al kwesin zidu .nas bi kun moksutin, lakin kan nas al ashrar fi sulta, nas fi taab.3Zol al bi hibu hikma bi kutu abu tou kun farahan, lakin zol al bi douru ma nusuwan zina mali tou bi kalasu. 4Melik bi sabit ard be Adala, lakin al bi asalu roshuwa bi demeru doula tou.5Zol al bi seitar le sabi tou be wazau shabaka le kura tou. 6Fi katiya ta zol al Sherir huwo sherek, lakin zol al kwes be guna wa bi afrah.7Zol al kwes be arufu huguk ta masakin; zol al sherir ma be fahim sikil marafa de. 8Nas al hagariin be amulu fitna fi Medina, lakin nas al hukama bi shilu zalan bara.9kan zol hakim indu nikash ma zol belit, zalan wa taliis, wa ma be kun salam . 10Nas ta katulu bi aba nas al kwesin , wa bi fetisu ashan katulu nas al adilin.11Zol al belit bi zaheir kulu zalan tou , lakin zol al hakim bi amsuku wa be rija nefsa tou tehet . 12Kan hakim be asuma le kalam kizib kulu kadamin tou bataliin.13Zol al meskin wa mozlum kulu sawa, Yahwa wodi nur fi ena tomon kulu. 14Melik al bi hakimu bi hag le nas al masakin kursi tou bi sabit ila abad.15Asaya wa towibig bi wodi hikma, jena al ma bi adibu bi jibu fadiya le uma tou . 16Kan Nas al ashrar fi sulta , Mashakil bi kun ketir, Nas al kwesin bi aiynu waga tomon.17Adibu jena taki huwo bi wodi le inta raha, wa bi jibu farah le inta. 18Bidun ruuya ,Shab be sibu dabt al nefs ; lakin Baraka le del al be hafisu ganun.19Abid ma bi adibu ma kalam, leanu huwo bi asuma wa ma bi fahim, hata kan huwo bi asuma huwo ma bi juwab. 20Hal inta aiynu zol al seri fi kalam tou? , fi raja le belit aktar min huwo.21Zol al woduru kadam tou ligo huwo suker , huwo bi kun anid kan huwo tala kebir. 22Insan al bi zalan bi amulu mashakil , wa zol al bi zalan shdid bi amulo katiya.23Takabur ta insan bi nezil mustawa tou, lakin zol al indu roho ta tawadu bi ehtaramu huwo. 24Zol al bi sharik harami bi akrah nefsa tou, bi asuma le laana wa ma bi wonusu hagiga.25Kafu ta insan be amulu sherik, lakin zol al bi teke le Yahwa bi hafizu huwo. 26Ketir bi rudu nas al fi sulta, lakin hag ta insan min Yahwa.27Zol al zalim bi akrahu ma nas al kwesin, lakin nas al adilin bi akrahu ma nas al batalin.

Chapter 30

1De kelmat ta agur jena ta Jakeh- min nas masa le Ithel wa Ucal: 2Hagiga ana ze haiwan min ai zol wa ana ma indu faham ta insan, 3Ana ma alimu hikma, ana ma arufu ai haja an al kudus.4Munu yau rua le sama wa nezil tehet? Munu limu hawa fi ida tou? Munu limu moyo fi gumash tou? Munu yau asisu nihaya ta Ard? Isim tou munu, wa isim ta jena tou munu? Hagiga inta arufu!5Kulu kelma min Allah nedif. Huwo daraga le nas al be ehtaam ma huwo. 6Mata zidu fi kelimat tou, au huwo be adibu wa inta be kun kazab.7Itniin haja ana asalu min inta mata aba le ana Gabli ana ma mutu: 8Shilu haja batal wa kedib min ana. Mata wodi le ana shokol meskin wa le ganiyan. Wodi le ana akil al ana deer. 9Momkin ana bi akulo shedid, wa aba inta wa bi kelimu “Yehwa de Munu” au kan ana biga meskin, ana bi serigu wa karabu isim ta Allah.10Mata esteky kadam le said tou, momkin huwo be laanu inta wa inta bui kun amulu galat fi hag tou.11Fii Jil al bi laanu abu tou wa ma bi bariku uma tou. 12Fii jil al tahir fi uyun tomon, lakin ma kasulu umon min shar tomon.13Fii jil tani arfau uyun tomon fok, wa hawajib tomon sibu fok . 14Fi Jil tani sunun tomon ze saaf ,wa durus tomon ze sakakiin, umon be kalasu masakin min Ard , wa masakin min nus ta nas.15Halik indu itniin banat: “ wodi wa wodi” umon bi kore fi talata hajat ma bi shaban, arba ma be kelim, kifaya” 16Al haweya wa batna al ma be welidu Ard al ma be shaban ma moyo; wa Nar al ma be kelimu” kifaya”. 17Ena al be alisu abu. Wa al be hagiru ehteram ta uma , be tala bara ma gurub al fi wadi, wa bi akulu be sogur.18Fii talata hajat al kwes khalis le ana. Arba ana ma be fahim . 19Sika ta sogur fi jou; sika ta debiba fi hujar sika ta sefina fi bahar; wa sika ta rajil ma biniya suker.20De sika ta mara ta zina hiya bi akulu wa masa kasma tou wa be kelimu ana ma amulu haja batal.21Fii talata hajat tehet al ard bi kafu, wa arba al tehet ma be akder ethamal. 22Kan kadam tala Melik; wa belit kan akulu akil wa shaban; 23kan zowuju Mara al bi akrahu; wa kan kadam al bit zowuju be seid tou.24Arba hajat fi ard umon suker wa lakin huwo indu hikma ketir 25Nemil kalagu lakin umon ma gowi, lakin umon be jahizu akil tomon fi sef 26Arnab min noh ta mokhulugat al ma indu guwa lakin umon be abinu bet tomon fi hujar.27Jarajarat ma indu melik , lakin umon bi tiri be nizam. 28Kan dab, inta bi amsuku be itnin ida, bardu inta be ligo huwo fi Bet ta Melik.29Fi talata hajat kobar fi kuta wa arba kubar umon be rdouru keef. 30Ased gowi min nus ta haiwanat al wahsh- huwo ma be kafu min ai haja. 31Dik al ma be kore; wa Melik al jesh tou fi janbu huwo.32Kan inta kan belit, bi arfa nefsa taki ,au kan inta kan be katit le batal, kutu iden taki fi kasma taki. 33Leanu ashurubu leben kwes wa ze anafa bi tala doom kan inta asuru, kan amail amulu zalan bi jibu mashakil.

Chapter 31

1De kelimat ta Melik Lemuel – an wassia ali huwo ligo min uma tou. 2Shunu ya jena tai? Shunu ya jena ta batna tai? Inta azu shunu, jena ta ahad tai? 3Mata wodi guwa taki le nuswan, au sika taki le delin al be demiru muluk.4huwo ma le Muluk , ya lemuel, huwo ma le Muluk ashan be ashrubu merisa, weli le hukam ashan limisu Merisa al gowi, 5leanu kan umon ashurubu umon be nesitu haja al kariru, wa be karabu kulu huguk ta masakin.6Wodi merisa al gowi le zol al deefi.wa khamr le delin al fi huzun shedid. 7Huw be ashrubu wa be nesitu shokol meskin tou. Wa huwu ma be zekir mashakil tou.8Wonusu le deliin al ma be wonusu. Le asbab tou kulu nas al umon deifiin. 9Wonus bara wa hakimu be adala, wa dafi an huguk ta musakin wa muhtajin.10Munu be ligo mara al kwes? Taman tou be futu hajir al kerim. 11Gelba ta rajil tou indu sigha le hiya, huwo ma be kun meskin. 12Hiya be amulu hajat al kwes le huwo ma batal kulu ayam ta haya tou.13Hiya bi fetis suf wa gutun wa bi ishtakal be farah be eden tou. 14Hiya ze sefina ta tajir; al bi jibu akil tou min beid. 15Hiya bi gum bilel wa wodi akil le nas bet tou, wa hiya bi wazau shokol le kadamin tou al banat.16Hiya be fetisu mahal zirah wa bi esteri, be samar ta iden tou. Hiya zarah jinena enab. 17Hiya bi libisu nefsa ta tou be guwa, wa bi kutu iden tou gowi.18Hiya bi arufu haja al bi wodi le hiya ribe; lamba tou ma bi batulu bilel 19Hiya be kutu iden tou fi mahal khiyata, wa hiya bi amsuku keit al lifu.20Hiya bi saidu nas al masakin, wa be saidu nas al muhtajin. 21Hiya ma be kafu min jelid le bet tou, leanu kulu ahal bet tou be libisu malais dafi.22Hiya be salau milayat le seriri tou. Wa bi libisu gumash al amulu min ketan wa arjowa 23Rajil tou maruf fi kulu bowabat , kan huwo be wonusu ma nas kubar ta medina.24Hiya be salau malabis min ketan, wa bi biyu umon, hiya bi jahizu rubta le tajir 25Hiya bi libisu malabis al gowi wa endu sharaf, wa hiya bi ataku be mustakbal .26Hiya bi wonusu ma hikma wa fi lisan tou wa alam al maaruf 27Hiya bi aiynu hajat ta bet tou, wa ma be akulu akil ta kaslan.28Iyal tou be gum fok wa be bariku hiya, wa rajil tou bi shukuru hiya, gali 29" Nuswan ketir amulu kwes, lakin inta futu umon kulu."30Haja al kwes huwo kabasu, jamala kalam farik, lakin mara al be kafu Yahwa be shukuru hiya. 31Wodi le hiya samar ta eda tou wa keli shokol tou shukuru hiya fi buwabat.

Ecclesiastes

Chapter 1

1De yau kelimat ta mualim , Iyal ta Iyal ta Dauud wa Melik fi Orishelim, 2Mualim kelim de “ Zee bukar ta Dabab , zee sout al fi hawa , kulu haja woduru, sibu sowalat ketir 3yatu faida al Insan be lego min kulu shokol al houw be amulo tehet shemis ?4Jil Wahid be rowa wa tani be ja, lakin Ard be geni ela abad. 5Shemish be tala, wa be rowa tehet. Wabe rija tani wara fi makan al houw tala min fogo tani. 6Hawa be ruwa fi junub wa be lifo daira le shamal , daiman be ruwa hawil derib tou wa be ja wara tani .7Kulu anahar be jirir le bahar. Lakin Bahar ma be mala. Fi makan al anahar de be rowa fogo umon be ruwa tani. 8Kulu haja bega momil, wa mafi wahid be agdir ashan ashrah. Ena ma be shaban ma hajat al huwo ayenu adana ma be timo ma haja al huwo asuma.9Ai haja al hai huwo be istemiir kun hai, wa ai haja al amolu be amolu tani mafi haja jedid teet shemish . 10Hal fi haja momkin be kelim an huwo, “Ainu , de jedid”? ai haja al hai huwo be kun hai le zaman towil babol anina . 11Mafi zol be zekir haja al hasil fi zaman al kedeem ,wa hajat al be hasil ketir fi badiin wa al be hasiil fi mustakbal12Ana austaz wa ana kan Melik le kulu isreal fi Oreshelim. 13Ana kutu fi geliba tai ashan be derisu wa fitisu Hikma fi kulu haja al amolu teet shemish, fitiso de tab ta shokol al Allah wodi le iyal ta insan ashan kun moshkul ma huwo. 14Ana aiynu inu kulu amail al amolu tehet shemish, wa aiynu, de kulu ma inudo manna bes wa turudu hawa. 15Haja al kormoso ma be agdir adilo! Al woduru ma be hasibu!16Ana wonusu fi gelba tai gali “ aiynu, ana aksab hikma kebir min kulu Nas al kun gably ana fi Orushelim. Muuk tai aiynu hikma kebir wa marafa,” 17Yala ana kutu fi gilba tai ashan arifu wa kaman junun wa shokol beleed .ana ja fahim de muhawala ashan be aiynu hawa . 18Fi sibu hikma fi ketir min ehbaat , wa al be zidu marafa be zidu huzun.

Chapter 2

1Ana fekir fi gelba tai “ tal hasa ana be jeribu inta ma farah, wa estamta be halawa! Lakin de Kaman batal 2Ana kelim an ataku de junun, wa an halawa ma kamelu,"fada too sunu?"3Ana fekir fi gelba tai ashan farah nefsa tai ma meriisa fi wokit muuk tai be arshedu ana ma hikma .ashan ana be jeribu shukol beleed hata ana be aiynu haja kowis le iyal ta Nas al umon be amolu teet shemish fi zaman ta haya tomon.4Ana anjizu shukol kebir ana abenu beut le ana wa ana zarah ennab. 5Ana amolu hadiika wa muugif wa zarah kulu anwa ta fawaki wa ashjar fogo. 6Ana hafra beer ashan wodi moyio le ashjar al be raba .7Ana beiu kadam al Rajil ma Mara, wa ana indu kadam al weledu fi bet tanina ana Kaman indu ganamayat wa bakarat ketir min ai zol gubal ana fi Orshelim . 8Ana limu feeda wa dahab le nefsa tai, wa serwa ta muluk wa mahalat, wa ana shelo le nefas tai nas al be guna banat wa awolad wa nusuwan wa kulu farah le insan.9Ana bega zol kebir kalis min ai zol gubal ana fi Orusheilm. Fi kulu de hikma tai be geni ma ana 10Ana ma aba le ena tai haja al humo azu; wa ana aba le gelba tai ashan afrah , gelba tai shelo kulu farah ta shukol tai, wa de hadia le kulu shukol tai.11ana etamal le kulu haja al eida tai amolu wa al anal lego be tab fi shukol tou , de kulu batal mafi faida le ai haja teet shemish. 12bega ana rija fekir fi hikma wa junun wa shukol beleed ,fi shunu tani al melik al jai beja amolu fi haja al amolu kalas?13Ana bada fahimo hikma afdal min beleed , ze ma nur afdal min duloma 14Al rajil al hakim be isdakdim eyna tou fi ras ashan eynu huwo be rowa ween , lakin al beleed be rowa fi duloma , be ze ma ana arof nefsa haja be hasiil le umon kulu.15bega ana kelim fi gilba tai “ al be hasiil le beleed , kaman be hasiil le ana . yala feerik al huwo be amolu de shunu kan ana hakim shedid “? Ana katim fi gilba tai, “ de kaman bes bukar. 16Zol al hakim , ze zol al beled , ma be zekiru le zama towill . fi ayam al be ja kulu hajaa be nesito. Zol al hakim be mutu ze mutu ta Zol al beleed.17Ana akarah haya leanu kulu shokol istakalo teehit shemeish houw batal le Ana .de leanu ai haja bukar , wa huow be hawill ashsan be anu hawa. 18Ana akrah kulu hajat al ana amolu teet shemish leanu ana be sibu umon wara le zol al be ja baad ana.19Monu yau arifo huow bekun zol al negid ao beled ?momkin huow be kun said ta kulu hajat teehet shemish al ana amolu ma hikma wa abinu . de kulu ze hawa. 20Yala gilba tai bega fekiri fi kulu hajat al ana amolu teehet shamish .21Mumkin fi zol houw ishtakal be hikma , wa marafa , wa kudra , lakin houw be sibu hajat kulu le zol al ma amolu haja , de kulu ze hawa wa sadma kebir. 22Faida shunu le zol al ishtakal shedid wa tabaan jowa gilba tou ashan kalasu shokol to teeth shemish? 23Kulu yom shokol tou be waja wa dakiit , yala fi belil nefsa tou ma be ligo rahaa. De kaman ze hawa.24Mafi haja kowis le ai zol best akolu wa ashrob wa kun shaban ma haja al kowis fi shokol tou . Ana inu alhagiga de be ja min ida ta Allah. 25le zol al be akolu ao al indu kulu hajat ta fara lakin ma min Allah .26Le ai zol al be kutu huwo moksot Allah wodi le huwo hikma marafa wa farah. Ala kulu hal , le nasa al katiin huwo be wodi shokol ta lemo sawa wa ashan huwo be akder wodi le zol tani al be kutu Allah mokosto. De kaman ma endu mana ze be torodu hawa .

Chapter 3

1kulu haja indu zaman mahadad wa musim le kulu hadaf teet Samaa . 2Fi zaman ta weledu wa zaman ta mutu zaman ta zerah wa zaman ta hasad , 3Zaman be katulu wa zama be aliju zaman al be katau wa zaman al be arfau.4Zaman ta kore wa zama ta ataku, zaman ta huzun wa zmamn ta alabu, 5zaman ta logu hajir bara wa zaman ta limu hajir , zaman ta hadinu nas wa zaman ta farak .6Fi zaman al inta be aiynu le hajat wa zama al inta be wokifu min aiynu, zaman ta hafisu hajat wa zaman ta logu hajat bara 7fi zaman ta kormos gumash wa zaman ta salah gumash, zamam askotu wa zaman wonusu .8Fi zaman le muhaba wa zaman ta karaheya .fi zaman ta harb wa zaman le salam. 9yatu faida al amolu be ligo fi shokol tomon. 10Ana aiynu shokol al Allah wodi le insan ashan kamelo.11Allah amolu kulu haja jemil fi zaman tou. Huwo kutu abadia fi gulub tomon . lakin insan ma be fahim haja al Allah amolu, min bidaya tomon kulu sika le nehaya tomon.12Ana arofu maf haja kwes le ai zol giir farah wa ashan amolu haja kwes fi zaman huwo hai. 13kulu insan kely akulu wa ashorubo, wa ashan be fahim keef huwo be afrah ma hajat al kwes al be ja min kulu shokol tou. De hadia min Allah.14Ana arofu galy ai haja kan Allah amolu be sabet al abad. Mafi haja be zidu foko wa mafi haja be shilo bara, Allah yau amolo ashan insan be ihterim Huwo. 15ai haja al hasil fi zaman huwo hasil kalas; wa haja al be hasil kidam be hasil . Allah kutu insan ashan fitisu hajat al dosu.16Ana aiynu haja tani teet shemish, fi makan ta hukum ashrar fi hinak, wa fi makan ta Adala Ashrar fi henak 17Ana kelim fi geliba tai, “ Allah be hakimu abbrar wa ashrar fi zaman al munasib fi kulu haja wa kulu amal.”18Ana kelim fi gelba tai, “ Allah be jeribu insan ashan be wori le homon gali humon ze haiwanat.19Haja al be hasil le insan be hasil le haiwanat de gisma tomon mutu ta wahid ze mutu ta taaniin. Neefis sawasawa le homon kulu.mafi maaslah le insane le haiwanat. Mafi kulu haja best mojard nefis. 20kulu haja be rowa fi nefsa makan .kulu haja ja min turab, wa kulu haja be rija le turab.21Munu arif kan Roho ta insan be ruwa fok wa Roho ta haiwanat be ruwa teet fi Arid. 22Yala tani ana lahezu gali mafi haja kwes geiir anu insan be afrah fi shokol tou , de wajeep. Monu be jibu huwo wara ashan be aiynu shunu hasil bad huwo?

Chapter 4

1Tani mara ana ainu kulu zulum al be amolu teet shemish .wa asly ta kore ta Nas al muzulumin, wa umon ma indu zol al be azze umon !2Fa Ana bega bi hasibu deelin al mtutu kals umon mokostiin min al Haiin , al umon lisa haiin. 3Ala kulu haal , al moksitiin ketir min umon kulu de yau whid al lisa ma hai, whid al lisa ma ainu amal al shaar al amolo teet shamish.4Ana bega ainu kulu nizam ta amal wa kulu enjazat ta shokolat be ja min hasada ta insan al jerain tou. De zatu ma endu manna wa muhawala ashan be ainu hawa.5Al kaslan be robuto edan tou wa ma be ishtakal , bega akil tou yau jisim tou. 6Akhsen gobudu maksab ma shokol al hadii min kubudu etniin shokol al be hawil torudu hawa.7Bega ana fekiiri tani ketiir an fashaal , ketiir woduru ze bukar teet shemish . 8Fi baad min Nas umon barau, huwo ma indu ai wahid, ma indu jena wely aku .mafi nehaia le kulu shokol tou. Wa ena tou ma be shaban ma shokol ganian .Huwa jowabo, “ana be taban le munu wa ana Abusu nefsa tai min kheirat ?de kaman hawa, ta haala al batal .9Etniin nas kwes min wahid; sawasawa ma baad umon be agder ligo maksab kwes fi amaal tomon. 10Leanu kan wahid waga, sabii tou be arfa huwo. Ala kulu hal , huzun be ruwa wara zol al huwo barau kan huwo wagaa mafi zol be arfa huwo fok. 11kan itneen num sawa, umon be kun daafi , lakin keef whid be kun daafi?12Kan zol al whid al gowi be gilibu zol al ma indu gowa min huwo lakin etniin be agdir gelibu huwo , wa khiit al talata ma be kasuru gowam.13Aksiin weled meskiin wa hakim min Melik ajuuz wa beleed huwo ma be arufu kef be asuma le neseeha 14De hagiga hata lo woled sugir ja kun Melik min sejin, ao hata lo weledu huwo meskiin fi Mamlaka tou.15Ana aiynu ai zol alkan hai wa kan be dowuru hawil tehet shemish, sawa ma woled sugir al be arfau ashan shelu makan tou. 16Mafi nehaiya le kulu shab al kan gabul umon lakin deelin al be ja baadin ma bekun farhan ma huwo , de kaman batal ze turudu hawa.

Chapter 5

1Hafizu kuraa taki kan inta be ruwa ila Bet ta Allah. Ruwa gerib ashan asuma akhsiin min kedimu Zebiah al beled, huwo ma be fahim inu umon be amolu kalat.2Mata kun gowam ashan wonusu ma kasuma taki, wa mata sibu geliba taki kaman kun gowam ashan jibu ai haja fok gedam Allah. Allah fi Sama, wa inta fi Ard, kely kalam taki kun besit. 3Kan inta indu hajat ketiir ashan amulo wa galgan inta be kun indu healim batal .kan inta wonusu kelimat ketir , inta be kelim kelimat al beleed .4Kan inta alifu le Allah mata akiir ashsan be Amolu huwo, Allah ma be afrah ma beleedin amolo le Allah haja al inta alifu 5huwo kwes kely inta ma amolu ahad min inta be amolu ahad wa ma be nefisu.6Mata sibu gasmah taki kutu jeseem taki keli amolu katia .“ mata kelim le gesis al rasulo , gali “ ahad de kalat” Ashan Allah ma zalaan ma ahead taki al galat , wa be demeru kulu shokol ta ida taki? 7Leanu fi ahaalam al ketiir ze fi kalalm ketiir, de ma indu maana ze hawa. Bega kafu Allah.8Kan inta einu meskiin be zulumu, wa shilo hagiga wa adala fi beled taki, mata kun mustagrab kan mafi zol arufu, leanu fi nas fi sulta umon be einu deliin al teet umon, wa kaman fi whaid fok min umon. 9intajh ta Ard le kulu nas , wa melik be nefesa tou be shelo intaj min ma hal zaarah.10Ai zol al be hibu feeda ma be shaban ma feeda ,wa ai zol al be hibu shokol ganian kulu wokid huwo azu ketiir , de kaman bukar. 11Ze ma kheirat be zidu ,wa kaman nas al be akulo huwo. Wa faida shunu fi shokol ganian le shab tou best huwo be ainu ma ena tou.?12Num ta insane al be ishtakal huwo hiliu. Hata kan huwo be akulo besit ao ketir , lakin shokol ganian ta zol al gani ma be sibu how num kwes.13Fi shaar ana ainu fi tehet shemish : grush al hafiso ma seedu tou, be antij azaab le seedu tou. 14Kan zol al ganian fakedu malee tou be wasat hasda al batal wa ma fadulu le , jena tou al huwo weledu haja ,15Ze insan tala min battna ta uma tou arryan , kaman huwo be rowa arrian . Huwo ma be shelo ai haja al huwo ishtakal fi iden tou. 16Wa de kaman haja batal ze ma insane be sibu dunia ze ma huwo ja , yala faida shunu le huwo, wa de best muhawal le amsuuku Hawa.? 17Fi ayam tou huwo akulo ketir fi duluma wa huzun shedid ma ayan wa zalan.18Bega ana lahis huwo kwes le insan ashan be akulo wa ashrob wa istamta be kulu amal ta shokol tanina, ze ma anina be ishtakal teet shemish fi ayam ta haiya al Allah wodi le anina .de yau wajib ta insan.19Kulu insane al Allah wodi le huwo shokol ganian wa hajat ketir wa kudra ashan be istelem nesba tou de hadia min Allah. 20Huwo ma be zekiru an haya tou, leanu Allah kutu huwo moshkol ma hajat al huwo be amolu wa huwo moksut.

Chapter 6

1Fii Shaar al ana ainu tehet al shemish, wa kan bi tegeel le insan. 2Allah bi wodi shukul ghaniyan, mali, wa tekrim le insan ashan al ma nagis ayi haja al le niya ta nefsa tuo, lakin Allah ma wodi le huwo gowa ashan huwo bi itmatta. Lakin, zol tani yahu bi itmatta maa hajat de. huwo ma indu maana wa musieba kebiir.3Iza kan insan weledu miya 100 Iyal wa huwo iesh sinawat ketier, wa ayamat ta sina tuo kanbiga ketier, lakin iza kan gelba taki ma maliyan maa hajat al kwes wa ma bi dufonu huwo, biga ana bi kelim inu jena al weledu meat akhsen min huwo. 4Ashan jena de weledu huwo bedun maana wa huwo mutu fi duluma, wa isim tuo kati ma duluma.5Bi raghmi jena de ma ainu shemish aw ma arufu ayi haja, huwo endu raha aktar min insan dak. 6Hata iza insan iesh etniin Alfi sina 2,000 lakin huwo ma agdeer alimu ashan bi itmatta bi hajat al kwes, huwo bi ruwa fi nefsu al mahal zi kulu zol ruwa.7Kulu shukul ta insan ashan kasma tuo, Lakin lisa nefsa tuo ma gi shabaan. 8Hagiga, yatu faida al zol al hakim indu aktar min zol al belied? Yatu faida al zol al fegheer indu hata iza kan huwo agdeer amulu shukul gedam nas taniin?9Haja al ena gi ainu ahsiin min al nesfa gi fetishu. kaman huwo ma indu maana- zi zol al deeru amsuku hawa. 10Ayi haja al mujud indu isim tuo, wa ayi haja al insan deeru howo maaruf. biga mafi faida ashan huwo bi shakil maa al indu hukum gowi min al kul.11Kulu ma kan kalam aktar, kulu ma kan bi kun ma indu maana. Faida tuo shunu le insan? 12Ashan munu yahu bi arufu al kwes le haya ta insan, fi zaman al besiet wa ayamat al ma indu maana al mururu min huwo zi dul? Munu yahu bi wori le insan shunu bi hasiil tehet al shemish baad kan huwo ruwa?

Chapter 7

1Isim al kwes akhsen min riha al ghali, wa yom ta mutu ahsiin min yom ta welada. 2Doworu fi biet ta beka afdal min doworu fi biet ta farah, ashan huzun bi jaa le kulu nas fi nihaya ta haya, wa keli nas kutu kalam de fi gelba.3Huzun afdal min atako( ataku), ashan baad huzun al fi wasa farah bi jaa fi gelba. 4Gelba ta zol al hakim fii biet ta huzun, lakin gelba ta zol al belied fi biet ta farah.5Afdal keli inya asuma le tuobikh ta zol al hakim min inta bi asuma le guna ta beliedeen. 6Ashan huwo amulu zi sut ta negitu ta shuk tahat ghuruma, wa kaman ataku ta beliedeen.de kaman ma indu maana.7Insan al hakim bi kun belied bi sabab ta zulum, wa rushwa bi karabu gelba.8Nihaya ta kalam ( mudua) afdal min bidaya ta kalam; wa nas al indu ruhu ta sabur afdal min nas al indu ruhu ta kebriya. 9Keli roho taki ma kun zalaan bi suraa, ashan zalaan gi geni fi gelba ta nas al beliedeen.10Keli inta ma kelim, " Wenu ayam ta zaman al afdal min ayam ta hasa de?" Leanu de ma ashan hikma yahu inta asalu sual de.11Hikma, huwo kwes, zi worisa. huwo faida le nas al gi ainu shemish. 12Leanu hikma bi jebu himaya ze al malibi agder jebu himaya, lakin faida ta maarafa huwo inu hikma bi wodi haya le ayi zol al inud.13Keli intum ihtam maa hajat al Allah gi amolu: Howo bi agdeer amulu haja al kan howo mielu wa bi rejaa adiil tani mara.14Zaman ta hajat al kwes, afrah bi hajat de, lakin iza zaman ta hajat al batal, keli inta arufu keda, Allah asuma (rudu) keli kulu itnii bi hasiil sawa. Ashan sabab de, mafi zol al bi arufu shunu yahu bi jaa hasiil le huwo.15Ana ainu ayi haja fi haya tai al ma indu faida. mumkin insan al bar bi mutu raghmi shukul bar tuo, wa insan al sherir bi iesh haya towil raghmi aamal ta shar al huwo gi amolu. 16Keli inta ma kun Bar, hakim fi ena ta nefsa taki. leh inta bi demiru nefsa taki?17Keli inta ma kun sherir aw belied shedid. Leh inta deeru mutu gubal zaman taki? 18Huwo kwes ashan inta bi amsuku hikma de, wa inta ma keli ma sibu geni bar. ashan insan al bi kafu Allah huwo bi amulu kulu wajibat tuo.19Hikma gowi shedid fi insan al hakim, aktar min ashara hukamat fi al medina. 20Mafi insan fi ardi al bar al gi amolu hajat al kwes wa ma bi amolu khatiya kulu kulu.21Keli inta ma asuma ayi kalam al wonusu, ashan mom kin inta bi asuma khadam taki bi la anu inta. 22Bi nefsu teriga, inta bi arufu nefsa taki fi juwa gelba taki inu daiman inta bi laanu nas taniin.23Kulu hajat de ana jeribu bi wasat hikma. Ana kelim, " Ana bi kun hakim," lakin huwo kan aktar min al ana bi agdeer. 24Hikma baeid shedid wa amaegh shedid. munu yahu bi ligu huwo? 25Ana hawil gelba tai ashan alimu wa jeribu (imtehin) wa fetishu hikma wa asalu sualat an hagiga, wa ashan bi fahim inu shar huwo belied wa belied de huwo junun.26Ana ligu inu ayi Mara al gelba tuo maliyan maa sharik wa shabakat, wa edan tuo fogu ganziir hiya mur shedid aktar min mutu. zol al gi mejedu Allah bi najah min hiya, lakin hiya bi gubudu zol al ta khatiya.27Keli intum arufu inu ana ikteshif ( ana ligu), " Al mualim yahu kelim. "Ana bi ligu haja wara tani ashan ana bi ligu sherih al hagiga. 28De haja al ana lisa gi fetishu, lisa ana ma ligu huwo. ana ligu insan bar wahid min nus ta Alfi nafar. lakin ana ma ligu Mara min beina nas deel kulu.29Ana bes ligu haja wahid : Allah kalagu insan mustaghim. lakin umon ruwa fetishu suabat ketiir."

Chapter 8

1Munu yahu insan al hakim? al bi arufu hajat al bi hasiil fi haya ta insan? Hikma al fi inasan bi wodi wosa tuo wala, wa wosa tuo al nashif de bi geiru.2Ana bi kelim keli inta hafisu awamiir ta al melik ashan de halifa ta Allah le himaya tuo. 3Keli inta ma jere bara min wosa tuo, wa ma keli inta saidu fi haja al ghalat(al ma sah) leanu al melik gi amulu ayi haja al fi niya tuo. 4kalam ta al melik yahu bi hakimu, biga munu yahu bi kelim le huwo, " Inta gi amulu shunu?"5Zol al gi hafisu awamiir ta al melik haja batal ma bi ligu huwo. Gelba ta Zol al hakim bi arufu amulu hajat bi teriga al kwes wa fi zaman al munasib. 6Ashan ayi mushkila hal al sah wa zaman tuo, laanu mashakil ta insan ketiir. 7Mafi inasan bi arufu shunu yahu gi jaa hasiil. Munu bi wori le huwo sunu yau bi jaa?8Mafi insan indu sulta ashan bi wogif hawa, wa, mafi insan indu sulta le yom ta mutu tuo. mafi insan bi talau min jesh fi wokit ta harb, wa al sherir ma bi agdeer angizu khadameen tuo. 9Ana arufu hajat de kulu; ana wodi gelba tai le ayi shekil ta shukul al tehet al shemish. fii wokit al insan bi zulumu insan tani ashan bi awugu huwo.10Wa biga ana ainu nas al ashrar dufunu. shilu umon min mahal al mugadus wa dufunu wa kan kerimu umon maa nas fi medina al umon amulu fogu hajat umon ta al shar. kaman de huwo ma indu maana( Batil). 11Iza kan hakimu jeriima ta shar bi eadaam wa ma nefizu bi sura, bi juru gulub ta nas ashan bi amulu shar.12Hata insan al khati kan amulu shar miya mara 100 wa huwo lisa gi iesh aumur towil, kaman ana arufu inu afdal le nas al gi kafu Allah. ashan deel al gi wogif gedam ta Allah wa gi kafu huwo. 13Lakin ma bi kun kwes le insan al sherir; haya tuo ma bi kun towil. ayamat tuo bi kun zi dul al gi jere ashan huwo ma Kafu (Azimu)Allah.14Fii hajat taniin al ma indu faida ( Batil) al amulu fi al ardi: Hajat al kan bi hasiil le nas al asharar gi hasiil le nas al abrar, wa hajat al kan bi le nas al abrar gi hasiil le nas al al asharar. wa kaman ana kelim inu de ma indu faida( Batil). 15Ashan keda ana bi wosi le geni muksut, ashan insan ma indu afdal haja tehet shemish ashan bi akulu wa shrab wa bi geni muksut. geni muksut bi ruwa maa howo fi zaman taab tuo fi kulu ayam ta haya tuo al Allah wodi le huwo tehet shemish.16Zaman ana wodi gelba tai ashan bi arufu hikma wa ashan bi fahimshukul al amulu fi al ardi, shukul al amulu bi dun ena ma bi numbi lellel aw bi nahar, 17Biga ana arufu kulu aamal ta Allah, wa insan dak ma bi agdeer fahim al shukul al amulu tehet al shemish. ma muhim kam insan taaban ashan bi ligu netijat, huwo ma bi ligu umon. bi raghmi insan al hakim bi sedik inu huwo arufu, huwo hagiga ma arufu.

Chapter 9

1Wa ana kutu kalam de kulu fi gelba tai, ashan bi kun wadih, wa ana arufu inu al bar wa al hakim, wa ayi haja al umon amulu, kulu fii eda ta Allah, lakin mafi insan bi arufu shunu yahu gi intezir umon iza kan Hub aw karahiya.2Ayi zol indu nefsa al nihaya. nefsu al nihaya gi intezir nas al bar ( kweseen) wa nas al bataleen, al salih, al nedief wa al nejees, wa zol al bi gedim zebiha wa zol al ma bi gedim zebiha. zi nas al kweseen bi mutu, kaman al khuta bi mutu. zi zol al gi halifu bi mutu, wa kaman insan al gi kafu halifa.3Ayi shar al amulu tehet al shemish indu nihaya tuo, nefsu hajat bi hasiil le umon kulu. gulub ta nas maliyan ma shar, wa balada fi gulub tomon fi zaman al umon haiyeen.wa baad dak homon bi mutu.4Ayi insan hai indu raja- hata kelib al hai afdal min asad al mutu. 5Ashan al nas al haiyeen deel arufu inu homon bi mutu, lakin al mutu ma bi arufu ayi haja. homon tani ma indu makafaa ashan zikra tomon nesitu.6Hub , karahiya, wa hasada tomon kalasu min zaman towil. homon ma bi kun indum makan tani mara fi ayi haja al gi amulu tehet shemish. 7Ruwa takum, keli intum akulu iesh takum maa farah, wa ashrab takum merisa takum bi geliba muksut, laanu Allah bi hibu ihtifil ashan aamal al kwes. 8Keli malabis takum daiman kun abieyat wa keli masau ras takum maa ziet.9Keli intum afrah fi haya maa mara taki al inta bi hibu fi kulu ayam ta haya al (Batil) al ma indu faida al Allah yahu wodi tehet al shemish- kulu ayam taki am indu faida. ashan de yahu makafaa taki fi haya le shukul taki al saab al inta taaban fi tehet al shemish. 10Ayi haja al eda taki agdeer amulu, ishtakal huwo maa gowa, leanu mafi shukul aw fekra aw maarafa aw hikma fi hufra, al inta gi ruwa fogu.11Ana ainu hajat aajeeb tehet al shemish: inu jere jere ma le nas al siereen. Harib ma le nas al aghweya. Akil ma le nas al hukamaa. Ghena (shukul ghaniyan) ma le nas al gi fahim. Naima male nas ta maarafa, Lakin, wokit wa fursa asiir maa umon kulu. 12Hagiga, mafi insan bi arufu zaman tuo bi jaa meteen. zi samaga al gubudu fi shabaka ta mutu, aw ture al gubudu fi shrik, abnaa ta insan waga fi sherik ta wokit ta shar al waga fogu umon kulu.13Ana kaman arufu inu hikma al tehet al shemish gi bienu le ana azim shedid. 14Fii medina sukier wa fogu nas besiteen, wa melik azim jaa deed medina de, huwo hasiru wa abienu sor ta selim haweli medina. 15Wa medina de kan feghiir, zol hakim, al bi sabab ta hikma tuo angizu al medina. lakin baad zaman, mafi zol zekiru zol al feghiir de.16Wa ana arufu inu, " Hikma afdal min gowa, lakin hagiru hikma ta zol al feghiir de, wa kalam tuo ma asumau."17Iza kan nas al hukamaa wonusu bi sout al tehet bi asumau ahsiin min ayi hakim fi wasat ta nas al beliedeen. 18Hikma afdal min selahat fi harib, lakin khati wahid bi demiru hajat al kwes shedid.

Chapter 10

1Zi riha al aafiin gi tala min hasharat al mutu, kaman shueya balada bi agdeer saitaer aala hikma wa majeed. 2Gelba ta insan al hakim fi yemiin, lakin gelba ta insan al belied fi shamal, 3Iza insan al hakim gi ruwa fi sika, fekra tuo bi nagis, huwo bi asbit le ayi zol inu huwo belied.4Iza kan al hakim biga zalan min inta, keli inta ma sibu shukul taki. keli inta kun haadie ashan geni hadie bi nagisu fadiya al kebiir.5Ana ainu shar fi tehet al shemish, zi khata al tala min al hakim: 6Wodi le aqhbiya amakin al aali, fi zaman al nas al najieheen wodi le umon amakin al tehet. 7Ana ainu aabied gi arkab haseen, wa nas al najieheen gi dowuru zi aabied fi al ardi.8zol al gi hafura hufra huwo bi waga fogu, wa ayi zol al gi kasuru hete debiba bi adde huwo. 9Ayi zol gi kasur hujaar bi augu huwo maa hujaar de, wa insan al gi gata khashab huwo bi kun fi khatar.10Iza kan sekeen meit, wa zol ma seninu huwo, biga lazim inta bi gata ma gowa aktar, lakin al hikma bi wodi faida ta najah. 11Iza kan debiba gi adde min dun sehiir, biga mafi faida le saahar de.12Kalam al gi tala min kasma ta insan al hakim huwo neima, lakin shafaif ta insan al belied bi abulaa huwo.13Iza kalam bada tala min kasma ta insan al belied, balada yahu bi tala, wa fi nihaya kalam tuo balada al sherir. 14Wa al belied gi wonusu aktar, mafi zol bi arufu shunu yahu bi jaa. Munu yahu bi arufu shunu gi jaa hasiil le huwo15Sherik ta nas al beliedeen gi taabu umon, wa hata umon ma bi arufu sika le medina.16Bi kun kab le inta, ya ardi, iza kan melik taki lisa weled sukier, wa iza kan hukam taki gi ihtefil fi sabah! 17Lakin baraka le inta, ya, ardi, iza kan melik taki deribu maa nas al kubar( al nubalaa ) wa iza kan hukam taki gi ihtefil fi zaman al munasib, le gowa, wa ma le sakaran!18Ras ta juwa bi waga ashan shukul kasilan, wa moyo bi dakali fi biet ashan eda al ma gi ishtakal. 19Nas gi jahizu akil le dehiek ( ataku) khamra bi jebu farah ta haya, a mali gi mala ihtiyaj ta ayi haja.20Keli nina ma laanu al melik, wele hata fi fikra taki, wa ma keli inta laanu nas al aghniyaa fi auda num taki. ashan yemkin teuyr ta sama bi arfa kalam de; ayi haja al indu jenah keli wazau kalam de.

Chapter 11

1Rasulu ish taki fi ras moyo, ashan baad ayam ketier int bi ligu huwo tani mara . 2Shariku maa sabaa, hata tamaniya nas, ashan inta ma arufu yatu karisa bi jaa hasiil fi al ardi. 3Iza kan sehab maliyan maa muturu, umon bi nezil kulu fi ardi, wa Iza kan shejera waga le itejah ta junub aw itejah ta shamal, huwo bi kun hinak.4Zol al gi intezir hawa huwo ma bi zara, wa zol al gi intezir sehab huwo ma bi amulu hasad. 5Zi int ma arufu sika ta hawa wele audam ta jena gi raba keif fi rehim al hamilan, wa inta kaman ma bi agdeer fahim Aamal ta Allah, al kalagu kulu haja.6Azraa buzur taki fi Sabah; ishtakal shedid bi eda taki bi guwa al mumkin lahadi Mesa, ashan inta ma bi arufu yatu yahu bi najah, ta Sabah, wele ta Mesa, aw de aw dak, aw umon kulu itniin bi tala kweseen sawa. 7Hagiga Nur huwo hilu, wa huwo haja jemil ashan eayun bi ainu al Shemish. 8Iza kan insan iesh sinawat ketier, (Aumur towil) keli huwo afrah fi kulu umon, lakin keli huwo fekir fi ayam ta duluma al jai, ashan bi kun ketier.Ayi haja al gi jaa ma indu maana.(Batil).9Afrah, Ya Insan, fi shabab taki, wa keli gelba taki afrah fi ayam shabab taki. fetishu niyat al kwes ta gelba taki, wa ayi haja al fi gedam ta eayun taki. Lakin keli inta aruf inu Allah bi jebu inta fi deiynuna ashan hajat deel kulu. 10Shilu Ghadab bara min gelba taki, wa jahilu ayi waja fi jesim taki, ashan shababiya wa gowa kulu batil (ma indu maana).

Chapter 12

1Kaman keli inta zekir al kakagu inta fi ayam ta shabab taki, gebli ayam al saab maa jaa, wa gebli siniin ma jaa kelim, "Ana ma indu farah fi umon." 2Keli inta amulu keda gebli nur ta shemish wa ta gamara wa ta nojom ma tala doluma, wa suhub ak asued ma rejaa baad motoro.3Dak bi kun zaman al huras ta al ghasri bi arjeif min khuf, wa bi(kasuru) mielu rujal al agwiya, wa nuswan al gi atanu bi wogif ashan umon besiteen, wa nas al gi ainu min shubak ma bi agdeer ainu kwes.4Dak bi kun zaman al bi gofulu abuwab ta Beiut al le sharie, wa sut ta tahn bi wogif, zaman al rujal gi kalaa min sut ta teir, wa sut ta ghuna ta Banat gi nezil le tehet.5Dak wokit al nas bi kafu min mahalat al Aali wa khawf al fi turuk, wa wokit al shejera al Luz gi tala zuhur, wa Janadieb gi juru nefsa tomon, wa zaman al shahuwat gi kalasu. Biga insan bi ruwa fi Beit tuo al aabadi wa nas al haznaneen bi dowuru fi shawrie.6Zekir al kalagu inta gebli habil ta fedda ma gata, aw goruma al dahab ma kasuru, wa Jarra ta moyo ma kasuru fi majraa, aw habil ta juru moyo bi waga fi Beir, 7Gebli turab ma rejaa le al ardi mahal al huwo jaa min, wen wa gebli Roho ma rejaa le Allah al wodi roho de.8Batil! Batil!" Al jamiaa kelim " Kulu haja batil!" 9Kan Al Jamiaa hakim wa derisu al shaab al maarafa. Huwo Aalimu wa fahimu wa retibu amsal ketier.10Al jamiaa fetishu ashan bi katibu kelimat al mushrigha, al musteghim wa al hak. 11Kalam ta nas al hukamaa zi al Ruaa. zi weted al dugu fi ardi zi kalam ta Muaalimeen al limu fi amsal tomon, al Alimu maa Raie wahid.12Ya jena tai, kaman kelin inta kutu bala min haja tani. katibu kutub ketier ma indu akhir, wa derasa ketier bi jebu irhagh( Taab) fi jesim.13Nihaya ta mushkila baad ayi haja bi asumau, Inu keli inta kafuAllah wa asuma wasaya tuo, ashan de yahu musualiya ta insan. 14Ashan Allah bi jebu ayi aamal le hukum, hata hajat al dusu, iza kan kwes aw shar.

Song of Solomon

Chapter 1

1Neshid al anshad, ta Solomon. Mara gi wonusu le nefsa ta hiya. 2Ah kan, keli howo ghabilu ana bi ghublat min kasma tuo, Hiya wonusu le Rajil leanu hub taki afdal min al khamra. 3Dehanat taki ta masah riha tuo giyafa; Isim taki gi kubu zi aabier, ashan keda Banat gi hibu inta. 4Shilu ana maa inta, wa keli nina jere. Mara de gi wonusu le nefsa tahiya gal melik shilu ana fi audat tuo. (Mara de gi wonusu le Rajil) keli nin afrah; nina muksuteen bi inta; keli nina ihtefil bi hub taki; ashan hub taki afdal min al khamra. howo tebie nusuwan taneen bi hibu inta.5Ana asued lakin hilwa, Ya Banat ta Ureshelim- Asued zi khiyam ta Ghidar, Jemila zi sataier ta suliyman. 6keli intum ma ainu ana ashan ana asued, leanu shemish haragu ana.Iyal ta Auma tai kan zalaaniin min ana; Ana biga haris ta karma tomon, lakin karma tai ana ma sarisu.7Wori le ana, inta ya al ruhu tai gi hibu, inta gi wodi aqhnam taki ashan bi akulu gesh wen? Bi nahar homon gi akudu raha wen? Maalu ana biga zi al gi lifu lifu jambu aqhnam ta sabihat taki?8Kan inta ma arufu, Ya ajmal min beina nusuwan, keli inta douwuru wara kura ta aqhnam tai, wa araie aqhnam taki al sukar de jambu beiut ta ruwaa.9Ana shebihu inta, ya habiba tai, bi farasa min beina fursan ta markibat ta Pharaon. 10Khudud (Bangiri) taki giyafa wa muziyan, ragaba taki fogu siilsila min jawahir. 11Nina bi amulu le inti Dahab muziyan bi saf ta Feddah.12Wokit al melik geni fi serir tuo, Nardiin tai tala riha tuo. 13Habib tai zi shenta ta al mur al gi geni billel kulu beina sudureen tai. 14Habib tai zi mujmuaa ta zuhur ra henna al fi mazraa ta En gedi.15Yahu, inyti jemila, ya habiba tai; inu, inti jemila, ya habiba tai; eiuyn taki zi hamam.16Yahu, inta wosiem, ya habib tai, inta hilu shedid, zuhur yahu mahal ta num ta nina. 17Aawamid ta Beit ta nina min khashab al Aurz; shababik ta nina min sunuwbar.

Chapter 2

1Ana raudat zuhur ta Sharun, Suwsana ta wediyan. Al Aaris le Aarusa. 2Habiba tai jemila beina al banat, zi suwsana beina al shuk.3Al Aarusa, Habib tai beina al shabab, zi shejera ta Mishmish( Tufah) beina ashjar ta ghaba, ana bi geni tehet dul tuo maa farah shedid, wa fawakih tuo hilu le ana. 4Wa howo shilu ana fi beit ta khamra, wa howo kan kati ana maa shaar ta hub. Aarusa le Aaris5Guwumu takum ana bi kaakat ta Zabib wa rushu takum ana bi shejera ta mishmish, ashan ana ayan bi hub. Al Aarusa le nefsa tuo 6Eda tu al shemal fi ras tai, wa eda tuo al yemin gi hadinu ana.7Biniya le Banat taniin Keli intum halifu; Ya Banat ta Ureshelim, bi qhuzllan wa aayael al fi hughul, inu intum ma bi guwumu aw sahie haib lahadi hiya biga shabaan(Timu).Aarusa le nefsa tuo 8Yahu dak sut ta habib tai! Asuma,, howo yahu dak gi jaa, gi nutue min jebal, gi jere min ras hujar. 9Habib tai zi qhazall aw zabie; Ainu, howo wagif jambu heta ta nina, gi tuwgu min shubak, gi serigu nazara min samam dak.10Habib tai wonusu wa kelim le ana,"Gum, Ya habiba tai; Ya jemila tai, Taal keli nin ruwa. 11Ainu, shitaa biga mafi; Muturu sekiti ruwa wa intaha.12Zuhur bada tala fi al ardi; zaman ta nadafa wa al teur bi guna jaa, wa ta hamamat yahu dak gi asumau fi al ardi. 13Shejera ta Teen weldu iyal akhdar, wa Ashjar ta al karma tala zuhur; wa riha tomon al hilu tala. Gum, ya habiba tai, Ya jemila tai, wa keli nina ruwa.14v 14 Hamama tai, beina shuquq ta hujar, shuquq al sirie ta jebal al kasurur, Keli ana ainu wosa taki. keli ana asuma sut taki, Leanu sut taki hilu, wa wosa taki giyafa, (jemil). Aarus le Aaris15Amsuku Saalib le nina, Saalib al sukar al gi karabu mazarie ta karma, ashan karma ta nina biga indu zuhur.16Habib tai le ana, wa ana tuo howo yahu al Raie al farhan beina al zuhur ta Suwsan. Al Aarusa le Aaris 17Jere (Ruwa); keli inta kun zi Qhazll aw Zabie al fi ras jebal al gowi shedid

Chapter 3

1Fi al lel fi mahal num tai ana kan mshtag le howo al ruhu tai i hibu; ana fetishu howo, lakin ana ma ligu howo. 2Ana kelim le nefsa tai, "Keli ana gum wa douwuru fi medina, fi shawarie wa aswak; ana bi fetishu howo al nefsa tai gi hibu." Ana fetishu howo, lakin ana ma ligu howo.3Al huras ligu ana zaman homon kan gi amulu herasa ta al medina. Ana asalu homon, "Hal intum ainu howo al ruhu tai gi hibu?" 4Wa baad ana sibu homon bi shuwiya towali ana ligu al howo al ruhu tai gi hibu. ana amsuku howo wa ana ma sibu howo lahadi ana jebu howo fi Beit ta Auma tai; fi auda ta zol al kan hamil maa ana.Biniya le Banat taniin 5Ana deer keki intum halifu, Ya Banat ta Ureshelim, bi Qhuzllan wa aayael al fi mazarie, inu intum ma bi guwumu aw tuowuru Habib lahadi hiya timu( biga shabaan).6Aarusa le nefsa tuo Dak shun al gi jaa zi Aamud ta dukhan, muaatar bi Mur wa Luban, maa kulu riha al hilu ta bukhur ta Tujaar? 7Ainu, de musaada ta Suliman; Sitiin maghatileen hawili howo-Rujal al agwiya ta Israel.8Homon kulu mudarabeen bi seif wa indum khibra fi hajat ta harib. Ayi zol indu seif fi jambu tuo, Musalah ashan khuf ta belel. 9Al melik Suliman le nefsa tuo kursi ta Aaraba min khashab ta lubnan.10Aamida tuo amulu min fedda; dahar tuo amulu min dahab, wa kursi tuo Aurjuwani. wa fi nus tuo kan zeinu maa hub ta Banat ta Ureshelim. Biniya le Banat ta Ureshelim 11Tala takum bara, Ya Banat ta Sahiyun, wa ainu takum le Melik Suliman, lebisu taj al Auma lebisu le howo fi yom ta Aaris tuo, fi yom ta farah ta gelba tuo.

Chapter 4

1Ah, Ya jemila , Ya habiba tai, Ya jemila. eyun taki min juwa tarha taki zi Hamamteen. Shaar taki zi mujmua ta aqhnam al gi nezil le jebel ta Gilaad.2Asnan taki zi mujmua ta khurfan al gatau suof tomon wa jaa min mahal ta qhasiil. Ayi wahid indu temaniya, wa mafi wahid al khasran.3Shafaif taki zi khite al Ghurmuzi; kasma taki hilu. khudud taki zi Rumana al gi beinu nus min terha taki.4Ragaba taki zi Aamara ta Daud al abinu min saf ta hujaar, Aliegu fogu alfi daragat, kulu daragat ta asakier. 5Itniin sudur taki zi al zzubyan, Temaniya ta gazell, al gi Araie beina Suwsan.6Hata sabah kan jaa wa duluma bi jere, Ana bi ruwa le jebel al mur wa al luban. 7Inti jemila fi kulu ahwal, ya habiba tai wa mafi eab fi inti.8Keli nina ruwa maa inti min Lubnan; Ya Aarusa tai. keli nina ruwa min Lubnan; Taal min ras ta Amana, min ras ta shenir wa Harmon, min Aokar ta ausud, min jebal ta Aokar ta fuhud.9Inti serigu gelba tai, Ya ukut tai, Ya Aarusa tai; inti serigu gelba tai, bi nazara wahid bes, bi juwahara wahid min siilsila taki.10Ma ajmal hub taki, Ya akut tai, ya Aarusa tai! Hub taki afdal bi ketier min al khamra, wa ma ahlla riha ta eatir taki min ayi ariyah. 11Shafaif taki, Ya Aarusa tai, gi negit Aasiil; tehet lisan taki Aasiil wa lebin; Riha ta gumash taki zi riha ta lubnan.12Ya Akut tai, Ya Aarusa tai ya hadigha al mukful, Ya hadigha al mukful ya yanbuie al mukhtum. 13Furuie taki zi bustan ta ashjar ta Rumana al fawakih tuo azilu, wa ashjar ta Henna wa Nardiin, 14Nardiin wa kurkum, Ghalam al zarira wa Ghirfa maa kulu anuwaa ta Luban, Mur wa Al sabbar maa afdal anuwaa ta Autur kulu.15Inti majra fi jenena, Bier ta moyo al saafi, majari al gi kubu min Lubnan. Aarusa le Aaris 16Gum, hawa ta shamal, Taal ya hawa ta junub; afuku fi jenena tai de ashan eatir tuo bi tala riha tuo al hilu de bara, ashan habib tai bi jaa fi jenena tuo wa akulu fawakih tuo al qhali.

Chapter 5

1Ana jaa fi jenena tai, Y akut tai, Ya Aarusa tai; ana gata Mur tai maa Eatir tai. Ana akul halawa tai maa Aasiil tai; Ana ashrab khamra tai maa lebin tai Sabihat le Aaris wa Aarusa Ya ashab ta nina, Akulu; ashrab wa keli intum askar bi hub. Aarusa le nefsa tuo2Ana kan num, lakin gelba tai kan gi sahi. yahu dak sut ta habib tai gi dugu wa gi kelim, "Ya, Akut tai, Habiba tai, Hamama tai, Amena tai, fata le ana, ashan Ras tai mublul bi Nada, shaar tai mublul bi rutuba ta belel."3Ana agila ghumash tai; keli Ana lebisu howo tani mara? Ana kasulu kuraa tai; keli ana wakanu homon tani mara?" 4Habib tai medi eda tuo ashan bi fata gefl ta bab, wa gelba tai dugu le howo.5Ana gum ashan bi fata bab le habib tai; eda tai kan gi naga mur, wa asabie tai mublul bi mur fi magbad ta bab.6Ana fata bab le habib tai, lakin habib tai rejaa wa howo ruwa.gelba tai gata(karabu) zaman howo kelim. Ana fetishu howo, lakin ana ma ligu howo; Ana nadi howo, lakin howo ma rudu.7Huras gabilu ana fi zaman al homon amulu douwuriya tomon fi medina. homon dugu ana wa auwgu ana; Huras ta al asuwar shilu Eabaya tai min ana. Aarusa le Nusuwan ta medina8Ana deer keli intum halifu, Ya Banat ta Ureshelim, inu kan intum ligu habib tai- intum bi wori le howo shunu? Ana ayan bi hub. Nusuwan ta medina le Aarusa9Ya ajmal jemila min beina al nusuwan, Hal habib taki de afdal min habib tani? Leh habib taki ahsiin min habib tani, ashan inti bi talabu min nina halifa zi de?1011Aarusa le nusuwan ta medina Habib tai gi lamaa wa ahmar, Muaalim (Mumtaz) min beina ashara - Alfi. Ras tuo dahab al safi; shaar tuo mujaead wa asued zi qhurab.12Eiyun tuo zi hamamteen al gi geni jambu majari ta miyah, gi istahama bi lebin, kutu zi jawahir.13khudud tuo zi maratib min zuhur, gi tala raeha ta bakhur. shafaif tuo zi zahrat ta suwsana al gi nezil mur.14Eda tuo kulu dahab mursus bi jawahir; Batna tu Aaj kati bi Yaghut al azrag.15Kuraen tuo Aamida ta rukham, sabitu asas tuo maa dahab al safi; shbih tuo zi Lubnan, shab zi ashjr al Aurz.16kasma tuo ahlla min al halaweyat; howo kulu hilu. De yahu habib tai wa de yahu sabi tai, ya Banat ta Ureshelim.

Chapter 6

1Nusuwan ta Jerusalem gi wonusu le beniya al shaaba, habib taki ruwa wen ya beniya al jemil fi nus ta nusuwan? Habib taki ruwa sawa ma inta, mara de gi wonusu le nefsa tou2Habib tai ruwa fi jenena tou, fi serir ta buhart ashan bi wa bi limu zuhur susan al fi jenena. 3Ana le habib tai, wa habib tai le ana, al gi harisu fi nus to zuhurot bi Farah. Rujul de gi wonusu le mara.4Inta jemila ze Tirzah, habib tai kwes ze Jerusalem. Wa mukhif. Ze jesh al shaar au lafitat tomon5Gilibu uyon taki bord min ana, leanu homon abula au gulubu ana, shar taki ze to Ganamayat al gi ruwa tehet jebel ta Gilead.6Asnan taki ze ta korufan al gi ja min mahal ta kasil. Kulu wahid indu teman wa mafi fi nus tomon al ma indu faida. 7Tehet ta uyon taki ze ramman al howo ze lemon ta Burtukhal al gatau fi nus, wara nejab au farha taki, rujal de gi wonusu le nefsa tou,8Kan fi hinak 60 melikat wa 80 jariyat wa banat al azra ketir shedid. 9Hamam tai al ma indu hudud, inta yahu wahid Fakhat heya yahu beniya al wahid le umd tou. Her yahu beniya al azra ainu heya, wa kelimu gal hiya Mubarak. Wa Kaman melikat wa jariyat ainu hiya, wa hamon Sukuru hiya. Melikat wa Jariyat kelimu,10De yohu munu al gi zahir ze sabah jemil ze gamar gi lama ze shemish, wa mukhif ze jesh al ma shaar au lafitat tomon? Rujul de gi wonusu le nefsa tou,11Ana ruwa fi jenena ta joz han bi ainu wadi al akhadar wa ashan bi ainu hal karam del tala nabat wa iza kan narmman del ta zukhur, 12Biga ana kan farhan zaman ana ligo nefsa tai fi ras karlo ta nas al sherifiin, asdika gi wonusu le mara.13Arja wara, arja wara, ya mara al kamil, arja wara, arja wara ashan nina bi ainu le inta, mara de wonusu le asdika, lee intum gi ainu fi mara al kamil, ze jesh al gi alabu/argus fi itniin saaf.

Chapter 7

1Rajil de wonusu le mara, kuraiin taki gi beinu jemil fi jesma taki, beniya ta amiir kuradiin/faks taki, al meyilu geni ze mujuhura geni ze sukul ta zol al rasam.2Habil ta sura ta batna taki geni ze kura al muduwir, keli khamira tou ma nagisu kulu kulu, batna taki ze de gid ta geme al limu ze jebel ma zuhur ta suson.3Itniin temaniya ta Gazelle. 4Raga but taki ze buruj ta aaj, uyon taki geni ze hut ta moya al fi hesh bon al fi buwaba ta batt Robbin. Anafa taki ze buruj al fi Lebanan al gi iteja le Damascus,5Ras taki al le inta ze Carmel: Shar al fi ras taki geni ze arjuwan al duluma. Melik gubudu Isra abit bi gefil ta shar 6Gudur shunu inta jemil wa gudur shunu inta mahbub Yah bib tai be Farah.7Tul taki ze shejera nakha wa sudur taki ze mujumua kutula ta fawaki 8Ana kelim inu ana deiru shejera nakhil nakhla de, ana bi amsuku Furuh tou, keli sudur taki geni ze mujumad ta Enab, wa keli reha ta anafa taki geni ze asiir ta Mush,9Keli hank taki geni ze Khamra al tamam gi jere dufugu adil le babib fai gi jere/ tuwali fi kasuma ta del al gi num, mara wonusu le homon,10Ana wa habib tai, wa hawo mush tak le ana, 11Taal ya hahibi, keli nina ruwa bara min medina, keli nina ruwa num fi kura.12Keli nina gum bediri ashan bi ruwa fi ma zra ta inab keli nina ainu kan sei nabat ta inab de boda raba. Kan sei zuhurot tou tala. Wa kan sei lemon Ruman tala zuhur. Hinak ana bi wodi le inta mohaba tai.13Wa kan fi reha ta awrak ta nabat fi bab al nina gi geni fogo wa kulu ma anwa ta asar al ihtoru, al jedid wa al gedim, al ana khazina le inta ya habibati.

Chapter 8

1Al mara wonusu le rajil, ana gi itmana inu inta ze aku tai, al rada sudur ta uma tai, yala biga kulu ma ana ligo inta bara, ana bi agdeir amulu gubla le inta wa ma fi zol al fi alisu ana.2Ana bi kudu inta wa bi jibu inta fi beit ta uma tai, hiya al derisu ana, ana bi wodi le inta khamra al mushakol ashan inta bi asharabu wa baad min asiir ta Farman, al mara wonusu le nefsa tou, 3Ida tou ta shamal tehet ras tai wa ida tou ta Yemin gi gubudu ana, al mara gi wonusu le mara tani,4Ana deiru inta keli alifu, ya beniya ta Jerusalem inu inta ma bi aridu wogifu gata, mumarsa ta amaliya al jensiya lahadi kalasu, al mara ta Jerusalem gi wonusu.5De nas munu yahu gi ja min sahara. Gi teki fi habib ta hiya? Ana sahi gumu inta min tehet shejera ta Muahamsh tufa. Al uma taki hamil inta fogo, wa hinak hiya weledu inta.6Kutu ana ze khatim fi geliba taki, ze katim fi iden taki, leanu muhaba guwi ze mutu, gera/hamas ta wodi nefsa gowi ze jahanam lahab tou gi Fejir lahab al gi wala ze nor, lahab al sukun min bagi narat kulu.7Moya al ketir ma bi agdeir batilu muhaba, wa la seyul bi agdeir shilu hara bard, iza kan insaan wodi kulu mumtalakat thurwa ta beit tou ashan muhaba, hadiya tou de bi alisu, akwana ta mara de hamon gi wonusu fi baad tomon,8Nina indu ukhut ta nina al sukir al sudur tou lisa ma tola, nina bi amulu shunu le ukhut ta nina de fi yom al kalas deiru juwzu hiya?9Iza kan hiya heta nina bi abinu fi hiya buruj min feda, iza kan hiya Bab, nina bi jemilu hiya bi luha fa khashob al urz, al mor gi wonusu le nefsa ta hiya.10Ana kan heta, lakin sudur tai hasa ze buruj al amulu khaadak ana fi uyon tou ze zol al gi jibu salam. Al mara gi wonusu le nefsa ta hiya11Seliman kan indu karam mahal zara fi Baal hamon. Hra wodi karam le del al bi agdeir hafisu. Kulu wahid bi jibu wodi 1,000 feda ta samar de. 12Karam de tai wa le ana, haro fi gedam tai, 1,000 feda de le inta, Seliman wa 200 feda de le nas al gi hafisu Semar tou, al rajil wonusu le mara,13Intum al gi geni fi jenenat, isdika tai gi asuma le sut takum, keli ana asuma.14Al mara gi wonusu le rajil, asra ya hobibi wa kun ze Gazelle au Gazelle al sukir al fi Jubal ta Buharot.

Isaiah

Chapter 1

1Rauya ta Ashaya jena ta Amos, al huwo ayinu be kusus Yahuza wa Urshelim, fi ayamat at Uzziah, Yusam, Ahaz, wa Hazekiah, muluk ta Yahuza.2Asuma ya samawat, wa kutu bala, ya ard; lanu Yahwah wunuso: ''Ana guoumu wa raba iyal, lakin umon merid did ana. 3Tor bi arufu sidi tuo, wa humar bi arufu mahal akil ta said tuo, lakin Israel ma arufu, Israel ma bi fahim.''4Wululu! la nasn al katiin, shaab al asuru tihit be katiya, iyal ta nas al bi amulu sher, iyal al bi ishtakal be fasad! Umon sibu Yahwah, umon alisu Kudus Israel, umon guwi badun tumon min huwo.5Le lisa bi dugu itakum? Malu itakum bi merid ketir wan ketir? Ras kulu ayan, geliba kulu deif. 6Min batna kura le lahadi fi ras mafi mahal al kues; tabarat bes, wa dabarat al lisa jedid; lisa ma gufulu, nedifu, rubutu, wele aliju ma zeat.7Beled takum karabu; mudon takum aragu; mahal zara takum adu bi demiro gidam takum- wa karban, shilu be ajanib. 8Biniya ta Sahiun sibu ze rukuba fi mahal zara, ze dul fi jinena ta karma, ze medina al hawitu.9Kan kan ma Yahwah ta junud sibu bagi ta nina, inna kan biga ze Sodoma, wa inna shabihu Gomora.10Auma takum kelima ta Yahwah, intakun hukam ta Sodoma; asuma takum le ganoon ta Allah, intakum na ta Gomora: 11''Le shunu zabaeih takum ketir le ana?'' Yahwah kelim. ''Ana indu kifaya min muhragat kurfan takum, wa hajat takum al semin; wa min dom ta teran takum, kurfan, wele ganamayat ana ma bi hibu.12kan intakum bi ja zahir gidam tai, munu yao aslau min intakum, ashan intakum bi dusu bet tai? 13Tani matkum jibu zabaih al ma indu mana; bakur mukruh le ana; gamara takum al jedid wa ijtima takum ta ayamat ta Sebit- Ana ma bi rudu ijtimaat ta sher.14Ana akrahu bidaya ta shuhur takum wa ihtifalat; umon tegila le ana; Ana taban min tahamul tumon. 15Yala kan intakum bi midu idenat takum fi salawat, Ana bi dusu uyon tai min intakum; idenat takum malian ma dum.16Kasulu, wa nedifu badum takum; wasa takum sher ta amail takum min ena tai; wegif takum sher; 17alimu takum amulu kues; fetishu takum adala, amulu takum sikat adil, wedi takum adala le atimin, difa takum armala.''18''Taal takum hasa, kede anina wunuso sawa,'' Yahwah kelim; ''Hata kan kataya takum ze gurmuz, umon bi kun abiyad ze telij; hata kan umon ahmar ze dudi, umon bi kun ze sof.19Kan intakum rudu wa teii, intakum bi akulu kues ta ard de, 20lakin kan intakum aba wa merid, sef bi akulu intakum,'' lanu kasma ta Yahwah wunuso.21Ke medina al amin biga zania! Hiya al kan malian be adala hiya kan malian be bir, lakin hasa hiya malian be katalin. 22Fidda takum biga waskan, kumur takum lakbatu be moyo.23Ruwasa takum mutmeridin wa nas al bi duru ma haramiya; ayi zol hibu rushuwa wa bi jere wara haja al majani. Umon ma bi difa atim, wele kure ta armala ma bi wusulu gidam tumon.24Ashan kida de yao elaan ata Yahwah ta junud, al Gadir ta Israel: ''Wululu le umon! Ana bi integim did adu tai, wa ana bi integim be nefsa tai did adu tai; 25Ana bi gilibu iden tai did itakum, nedifu takum zagal takum be burak, wa shilu takum zagal takum kulu.26Ana bi rija guda takum ze awel, wa mushrifin takum ze bidaya; baat kida bi nadi inta medina ta bir, medina al amin.''27Sahiun bi afdi huwo be adala, wa delin tuo al tub be bir. 28Mutmeridin wa kuta bi demiro umon sawa, wa delin al sibu Yahwah bi mutu.29''Lanu umon bi kun indu fadiya min ashjar ta batum al intakum indu niya fugu, wa bi karabu niya takum le jinena al intakum iktar. 30Lanu intakum bi kun ze batum al sibu kurufu tuo waga, wa ze jinena al ma indu moyo.31Rajil al guwi bi kun ze hadid al taban, wa shukul tuo ze sharar ta nar; umon kulu bi aragu sawa, wa mafi zol bi batulu umon.''

Chapter 2

1Hajat al Ashaya jena ta Amos ayinu fi ruya, be kusus Yahuza wa Urshelim. 2Bi hasil ayamat al akir inu jebel ta bet ta Yahwah be asisu ze jebel al ali min jibal kulu, wa bi arfau uwu fuk murtafaat kulu, wa umam kulu bi jere le uwu.3Nas ketir bi ja wa kelim, ''Taal takum, kede anina ruwa fuk fi jebel ta Yahwah, le bet ta Allah ta Yagub, ashan huwo bi derisu le anina baad min sikat tuo, wa anina bi duru fi sika tuo.'' Lanu ganoon bi tala min Sahiun, wa kelima ta Yahwah min Urshelim.4Huwo bi hakimu bainu umam wa bi shilu garar le shaab ketir; umon bi dugu siuf tumon ashan bi tala alat ta zira; wa laharbat tumon bi kun manajil; ma duola bi arufa sef did duola tani, wele umon be deribu nas le harib tani mara.5Bet ta Yagub, taal takum, kede anina durur fi nur ta Yahwah. 6Lanu inta aba shaab taki, bet ta Yagub, lanu umon malian be adat min sherik wa umon bi marisu kujur ze Falastiniin, wa umon bni selimu ida ma iyal ta ajanib.7Idenat tumon malian be fidda wa dahab, mafi hudud le shukul ganiyan tumon; beled tumon kaman malian be hasin, mafi hudud le arabat tumon ta harib. 8Beled tumon malian be asnam; umon bi abudu haja al umon yao amulu be iden tumon, hajat al asabi tumon yao amulu.9Nas bi dengir tihit, wa afrad tanin bi waga tihit; ashan mata arafa umon fuk. 10Ruwa takum le makan al hajer wa dusu takum fi wata min shukul kebir ta Yahwah wa min mejid ta azama tuo. 11Arafa nefsa ta insan bi nezilu tihit, wa kibiria ta insan bi jibu tihit, wa Yahwah baru yao bi arfau fi yom dak.12Lanu yom ta Yahwah ta junud bi ja did ayi zol al mutkebir wa bi arfa nefsa fuk, wa didi ayi zol al bi dala bi nezilu tihit - 13wa did kulu ashjar ta Lobnan al klubarin wa tuwalin, wa kaman kulun ashjar balut ta Bashan.14Yom ta Yahwah de bi kun did kulu jibal al ali, wa did kulu murtafaat al arfau fuk, 15wa did ayi amara al tuwil, wa kulu hush al abinu guwi, 16wa did kulu sufun ta Tarshish, wa did kulu alamat ta bahar al giyafa.17Kibiria ta insan bi nezil tihit, wa arfa nefsa ta nas bi waga tihit tihit; Yahwah barau yao bin arfau fi yom dak de. 18Asnam kulu kulu bi demiro ta kulu kulu. 19Insan bi dakulu fi hufurat ta hujar wan hufurat ta wata, min shukul kebir ta Yahwah, wa min mejid ta azama tuo, kan huwo gum ashan bi kuofu dunia.20Fi yom dak de nas bi jada bara asnam tumon ta fidda wa dahab al amulu le badun tumon ashan bi abudu- umon bi jada jada umon le jurzan wa watwat. 21Nas bi ruwa fi shuguk ta hujar wa hufurat ta hujar. min shukul kebir ta Yahwah wa min mejid ta azama tuo, kan huwo gum ashan bi kuofu dunia. 22Sibu takum kutu sikah fi insan, la nefes ta haya tuo fi anafa tuo, shunu yao huwo bi kun le inta?

Chapter 3

1Ayinu, Rabuna Yahwah bi ruwa shilu asaya wa musada tuo min Yahuza wa Urshelim: kulu daam ta rekif wa daam ta moyo, 2rujal al uzama wa rujal ta harib, gadi wa nebi, wa de al bi marisu kujur wa shek, 3rais ta kamsin wa mawatin, zol al bi arshidu nas, wa zol al indu mahara, ta sala hajat.4Ana bi kutu shabab ketir ze mugedimin tumon, wa al suker yao bi hakimu umon. 5Nas bi ligu taab, ayi min tani, wa kulu zol biligu taab min jeran tuo; jena suker bi shitimu zol kebir, wa al mustawa tuo tihit bi wedi tahadi le de al mustawa tuo fuk.6Rajil bi amsuku aku tuo fi bet ta abu tuo wa bi kelim, 'Inta indu gumah; kede inta kun hakim ta nina, wa kede mashakil de kulu kun fi iden taki.' 7Fi yom dak de huwo bi kure wa kelim, 'Ana bi kun shafi; Ana ma indu rekif wele gumash. Intakum ma bi kutu ana hakim ta shaab.''8Lanu Urshelim dugu kura, wa Yahuza waga, ashan kalam wa amail tumon did Yahwah, bi zalanu uyon ta mejid tuo. 9Ayiinu ta usat tumon bi shahidu did umon; wa umon bi kabaru an katiya tumon ze Sodoma; umon ma bi dusu. Wululu le umon! Lanu umon kamilu sher le badun tumon.10Weri takum le zol al bar bi kun kues, lanu umon bi akulu samar ta shukul tumon. 11Wululu le sherir! bi kun batal ma huwo, lanu jaza ta iden tuo bi amulu le huwo. 12Shaab tai iyal yao bi zolomu umon, wa nuswan bi hakimu umon. Shaab nas al bi gedimu intakum wuduru intakum wa shawishu tijah ta sika takum.13Yahwah wegif fuk le mukasama; huwo bi wegif ashan bi kasimu shaab. 14Yahwah bi ja be hukum did shiuk ta shaab tuo wa mugedimin tumon: ''Intakum akulu min jinena; intakum nakamu min miskin le biut takum. 15Malu intakum bi assuru shaab tai wa bi atanu usat ta masakin?'' De yao elaan ta Yahwah ta junud.16Yahwah wunuso kalam de lanu banat ta Sahiun mutkebirin, umon bi durur be ragabta tumon fuk, wa bi amulu harakat be uyon tumon, bi duru be harakat tab kura, bi tala suot min duriya ta kura tumon. 17Ashan kida Rabuna bi haligu ras ta banat ta Sahiun abu sala, wa Yahwah bi zahiru fadiya tumon.18Fi yom dak de Yahwah bi tala zinna ta jamala tumon, mukawharat, wa dafair ta ras tumon, 19halakat tumon, wa bkibeshat, ma tarhat tumon, 20ta kati ras, wa silsilat tumon, wa rihat tumon, wa ahraz.21Huwo bi shilu kawatim wa mukawharat ta anafa, 22wa gumashat ta Aid , wa Ardia, wa shantat ta ida; 23mirayat ta ida, wa manadil ta gutun, wa gitaat ta ras wa, wa gumash al umon bi lifu badn baiu.24Bidal rihat al giyafa bi kun afana; wa bida gash, habilbidal shar al munazam kues, shukul kaab; wa bidal gumash al tamam, gumash ta huzun; wa bidal jamala aragu be nar. 25Rujal takum bi katulu be sef, wa rujal takum al guwin be katulu fi harib. 26Abuwab ta Urshelim bi kun haznan wa bi kure; wa huwo bi kun barau bi geni fi turab.

Chapter 4

1Fi yom dak de saba nusuwan bi amsuku rajil wahid wa bi kelim, ''Anina bi akulu akil ta nina, wa bi libisu gumasat ta nina. Lakin kede anina shiliu isim taki ashan bi tala fadiya ta anina.'' 2Fi yom dak de fere ta Yahwah bi kun giyafa wa indu mejid, wa samar ta ard bi kun indu taam wa tamam le delin al bi naja fi Israel.3Bi hasil inu de al sibu fi Sahiun wa de al fadulu fi Urshelim bi nadi umon mukadasin, kulu al katibu tihit ze zol al bi geni fi Urshelim. 4De bi hasil kan Rabuna kasulu wasaka ta banat ta Sahiun, wa nedifu doom ta Urshelim min nus tuo, be roho ta hukum wa roho ta nar al indu lehib.5Yala kulu safa ta jebel wa kulu mujtamaat tuo, Yahwah bi kalagu sihab wa dukhan be nahar, wa lehib ta nar be bilel; bi kun kuta le kulu mejid. 6Bi kun dulu be nagar mi sakana, wa malja wa kuta min habub wa muturu.

Chapter 5

1Kede ana guna le mahbub tai al kues, guna ta mahbub tai an jinena tuo. Mahbub tai indu jinena fi jebel al indu kusuba. 2Huwo nedifi nedifu huwo, tala hujar bara, wa zara fugu shelera karma al tamam. Huwo abinu buruj fi nus ta jinena, kaman huwo abinu fugu masar. Huwo istenna ashsn kede weled innap, lakin bes weledu innap ta gaba.3Hasa intakum sukan ta Urshelim wa rijal ta Yahuza, kede intakum hakimu baiu Ana ma karma tai. 4Shunu al kan mumkin bi amulu le karma tai de aktar min kida, al ana ma amulu le huwo? Wekit ana ja ayinu kan weledu innap, malu huwo weledu innap ta gaba?5Hasa ana bi weri le intakum ana bi amulu shunu le karma tai de: Ana bi agila hush tuo, Ana bi gilibu le mahal al ganamayat bi akulu fugu, Ana bi kasuru hetta tuo, wa bi dusu falata. 6Ana bi jibu karaba fugu, ma bi nedifu wele bi gata gatu tarf tuo. Lakin shuk wa hsaak yao bi gum fugu. Wa ana bi wedi awamir le sihab kede ma nezil muturu fugu.7Ashan jinena ta Yahwah ta junud de bet ta Israel, wa Yahuza yao zara al bi farihu huwo; huwo istenna adala, lakin kan katulu; le bir, lakin kan fi kuer le musada.8Wululu le delin al limu bet le bet, mahal zara le mahal zara, lahadi mafi juwa al fadulu wa intakum baru yao fadulu fi beled! 9Yahwah ta junud kelim le ana, biut ketir bikun faddi, biut kubarin wa giyafin, mafi fugu sukan. 10Lanu ashara faddan ta karma bes bi jibu Bath wahid, wa wahid huomar ta buzur bi jibu effa wahid.11Wululu le delin al bi gum dsaba bediri ashan bi ashrab merisa, delin al bi asharb be bilel lahadi merisa bi sakran umon. 12Umon indu adongo wa rababa, wa duf wa nai, wa kumr fi terebeza ta akil tumon, lakin umon ma bi akrimu haja al Yahwah amulu wele bi ihtaram shukul ta iden tuo.13Ashan kida shaab tai shilu fi sebi be adam marifa; mugedimin tumon ruwa jianin, wa nas tumon al marufin ma indu haja al umon bi ashrab. 14Ashan kida hawiya fatta niya tuo wa fatta kasma tuo kebir; yala shukul baha tumon wa jumhur tumon, wa mugedimin tumon, wa delin al murtahin mon umon, nezil fi hawiya.15Rajil bi asuru nezilu mustawa tuo tihit, wa insan bi kun mutawadi; uyon ta nas al mutkebirin bi nezilu tihit. 16Yahwah ta junud bi arafau fi adala tuo, wa Allah al Kudus barau bi weri nefsa tuo kudus be bir tuo. 17Yala kurfan bi akulu ze umon fe mahal akulu tumon, wa fi ayi mahal al bi wedi umon fugu, wa kurfan al sukerin bi akulu ze ajanib.18Wululu le delin al bi juru sher be hubal al ma kues. 19Wululu le delin al bi kelim, ''Kede Allah istajil, kede huwo ishtakal guwam, ashan anina bi ayinu bi hsail; wa kede kutat ta de al Kudus ta Israel barau hasil, ashan anina bi arufu umon.''20Wululu le delin al bi nadi haja al sher kues, wa al kues sher; al bi mesilu duluma nur, wa nur duluma; al bi mesilu haja al mur hilu, wa al hilu mur! 21Wululu le delin al hukama fi ina tumon, wa bi iftekir be mafaham tumon.22Wululu le delin al umon abtal fi ashurubu merisa, wa umon indu kibira fi lakbatu merisa al guwi; 23delin al bi beriru sherir be kalam ta rushuwa, wa bi shilu hag ta beri!24Ashan kida ze ma lisan ta nar bi akulu gesh, wa gesh al yabis bi waga tihit fi lehib, kaman juzur tumon bi affin. wa zuhur tumon bi afugu ze gubar. De bi hasil ashan umon aba ganoon ta Yahwah Rab al junud, wa ashan umon alisu kelima ta kudus ta Israel.25Ashan kida zalan ta Yahwah walau did shaab tuo. Huwo mid iden tuo did umon wa wedi le umon iggab. Lahadi jibal kafu, wa jusas tumon biga ze wasaka fi zawaya ta sikat. Fi kulu de, zalan tuo ma rija lakin iden tuo lisa bi midu.26Huwo bi arfa alam le umam min bait, wa bi afugu sufara le delin al fi akir wata. Ayinu, umon bi ja guwam.27Mafi zol bi taban wele dugu kura min umon; mafi zol bi tala nasaan wele num. Wele gashat tumon bi fiku, wele hubal ta gizimat tumon bi gata. 28Laharbat tumon seninu wa kulu daga tumon lifu jahis; kurenat ta hasin tumon ze hadid, wa kurenat at arabat tumon ta harib ze habub.29Kure tumon ze assed; umon bi kure ze iyal ta assed. Umon bi gubudu haiwan ta gaba wa bi juru bait, mafi zol al bi angizu. 30Fi yom dak umon bi kure le haiwan ta gaba ze bahar bi kure. Kan ayi zol ayinu beled de, huwo bi ayinu duluma wa taab; hata nur bi kun duluma be sihab.

Chapter 6

1Fi sena al Uzziah mutu, Ana ayinu Rabuna bi geni fi kuris; huwo kan fuk wa ali, wa taraf ta gumash tuo mala haikal. 2Fuk tuo kan fi sarafim; kulu wahid indu sitta jinah; bi kati usa tuo be itnin, wa bi kati kurenat tuo be itnin, wa bi tiri be itnin.3Ayi wahid bi nadi tani wa bi kelim, ''Kudus, kudus, kudus, de Yahwah Rab al junud! Ard kulu malian be mejid tuo.''4Asasat ta bab hizu min suot ta delin al kure, wa bet de kan malian be dukhan. 5Yala ana kelim, ''Wululu le ana! ana mutu kalas lanun kasma tai nijis wa bi geni ma nas al kasmat tumon nijis, ashan uyon tai ayinu melik, Yahwah, Rab al junud!''6Yala wahid min sarafim tiri le ana; be jamur ta nar fi iden tuo, al huwo shilu min mazbah. 7Huwo lemesu kasma tai be nar de wa kelim, ''Ayinu, nar de lemesu kasma taki; luoma taki shilu bara, wa katiya taki affi.''8Ana asuma suot Rabuna kelim, ''Ana bi rasulu munu: wa munu yao bi ruwa bidal ta nina?'' Yala ana kelim, ''Ana yao; rasulu ana.'' 9Huwo kelim, ''Ruwa wa weri le shaab de, 'Intakum bi asuma, lakin ma bi fahim; tuogu takum lakin intakum ma bi ayinu.'10Guwi geliba ta shaab de, wa tegilu adanat tumon, wa kutu uyon tumon amiyan. Ashan kede umon ma ayinu be uyon tumon, wa asuma be adanat tumon, wa fahim be gulub tumon, wa umon bi rija wa ligu shiffa.'' Yala ana kelim, ''Rabuna lahadi miten?'' Huow juwabu,11Wa ana kelim,"ya rab lahadi miten?" Huwo juabu,"Lahadi munun waga tend wa mafi nas veu, wa mafi biut wa mafi nas, wa biut waga tehet, 12wa lahadi Yahweh rasulu nas mind beit, wa kulu al ard aid fadi.12''Lahadi mudon bi karabun wa bi kun mafi sukan fugu, wa biut budun nas, wa ard bi karabu, wa lahadi Yahwah bi rsulu nas bara, wa wata kulu bi sibu ta kulu kulun13Hata kan fadulu fugu ashara nas, lisa bi demiro; ze shejera baluta wa batma kan gatau kura tuo lisa irik tuo bi fadulu, bizira al mukadas fi fi irik tuo.''

Chapter 7

1Fi ayamat ta Ahas jena ta Yusam weled ta Uzziah, melik ta Yahuza, Resin melik Aram, wa Fagih weled ta Ramaliah, melik ta Israel, umon ruwa lahadi Urshelim ashan bi shakila did Israel, lakin umon ma ageder gilibu. 2Jibu kabara le bet ta Dauod inu Aram tiffagu ma Afraim, Geliba tuo kafu, wa gulub ta shaab tuo hizu ze ashjar ta gaba be hawa.3Yala Yahwah kelim le Ashaya, ''Tala bara ma weled taki Shar-Yashub ashan bi gabilu ma Ahasfi nihaya ta beer al fuk, al fi sika ta mahal zara ta Gasar. 4Weri le huwo, 'Kutu bala taki kues, geni be hudu, mata kafu wele kede inta ma tala faif be kalam ta itnin lisan ta nar al bi tala dukhan, be zalan ta Resin wa Aram, ma Fakih weled ta Ramaliah.5Aram, Afraim, ma weled ta Ramaliah katitu sher did inta; umon kelim, 6''Kede inina hajimu Yahuza wa kuofu hiya, wa kede dakalu hinak wa kutu melik ta nina, weled ta Tabeel.''7Rabuna Yahwah kelim, ''Ma bi hasil; ma bi hasil, 8ashan ras ta Aram de Damashek, wa ras ta Damashek de Resin. Fi kamsa wa sitteen sena, Afraim be fertiku umon, wa tani ma bi kun shaab. 9Ras ta Afraim de Samira, wa ras ta Samira de weled ta Ramaliah. Kan intakum ma sabit guwi fi iman, be takid intakum ma bi fadulu aminin.'''''10Yala Yahwah tani wunuso le Ahas, 11''Asalu mujiza ta Yahwah Allah taki; asalu kan fi umug wele fi tul fuk.'' 12Lakin Ahas kelim, ''Ana ma bi asalu, wele ana bi jeribu Yahwah.''13Yala Ashaya juwabu, ''Asma takum bet ta Daoud. Uwu ma kifaya ashan shaab taki bi jeribu subur ta nas tanin? Kaman lazim kede intakum jeribu subur ta Allah tai? 14Ashan kida Rabuna be nefsa tuo bi wedi le intakum shaab ze mujiza: Ayinu takum, mara al suker bi hamil, bi weledu weled, wa bi nadi isim tuo Immanuel. 15Huwo bi akulu zabad wa assel kan huwo arufu ana sher wa hazilu kues.16Lanu gubal jena de bi arufu aba sher wa hazilu kues, wata al itnin muluk de inta bi kafu bi sibu karban. 17Yahwah bi jibu fugu intakum, fi shaab takum, wa fi biut ta abuhat takum ayamat al ma kues min ma Afraim sibu Yahuza- huwo bi jibu le intakum melik ta Ashur.''18Fi zaman dak Yahwah bi afugu sufara le duban al fi abiyar ta Masir al bait, wa le Duban Assel min beled ta Ashur. 19Umon kulu bi ja wa istegir fi mahalt al karabu wa fi shuguk ta hujar, wa fi kulu gabat ta shuk wa mahalat al ganamayat bi akulu fugu.20Fi zaman dak Rabuna bi haligu be mus al ajiru min gata bahar ta Farat- melik ta Ashur min ras lahadi shar ta kura; wa kaman bi shilu dikin bara. 21Fi yom dak insan bi raba iji ta bagara wa itnin kurfan sukerin, 22wa ashan leben bi kun ketir al umon bi tala, huwo bi akulu zabad, lanu ayi ziol al fadulu fi beled de bi akulu zabad wa assel.23Fi zaman dak, bi kun fi ayi mahal al fugu alf Jafnna bi kun be alif shekel ta fidda, ma bi kun fi ayi haja bes shuk wa hasak. 24Rujal bi ruwa fi sead be danga, ashan ard kulu bi kun shuk wa hasak. 25Umon bi geni bait min murtafaat al kan kuruju ma turia , bait min hasak wa shuk; lakin bi kutu fi mahal al bagarat wa ganamayat bi akulu fugu.

Chapter 8

1Yahwah kelim le ana, ''Shilu luhu wa katibu fugu, 'Maher-Shalal-Hash-Baz.' 2Ana bi ashhad le ana shuhud umana, Urish al kahin, wa Zechariah weled ta Yabriiah.''3Ana ruwa le nebiya, wa hiya hamil wa weledu weled. Yala Yahwah kelim le ana, ''Nadi isim tuo Maher-Shalal-Hash-Baz. 4Lanu gubal jena de bi arufu kure, 'Abu tai,' wa Uma tai,' shukul ganian ta Damashek wa ganima ta Samira bi shilu be melik ta Ashur.''5Yahwah wanusu le ana tani, 6''Ashan nas de aba moyo al kues ta Shiloah wa, wa farrhan be Resin wa Ramaliah, 7ashan kida Rabuna der jibu fugu umon moyo ta bahar, azim wa ketir, melik ta Ashur wa mejid tuo. Uwu bi ja fugu kulu wa bi wusulu mustawa al fuk.8Bahar de bi ruwa gidam lahadi Yahuza, seal wa mururu ta moyo, lahadi bi wusulu le ragabta taki. De jinah ta hawa bi mala nefes ta ta beled takum, Immanuel.''9Gum takum ya shaab wa kasuru takum hita hita. Asuma takum, intakum kulu mahalat al bait: jahizu badun takum le harib wa kasuru takum hita hita. 10Katitu takum, lakin ma bi hasil; wedi takum awamir, lakin ma bi amulu, lanu Allah fi ma nina.11Yahwah wunuso le ana, be iden tuo guwi fugu ana, wa anziru ana kede ana ma duru fi sika ta nas de. 12Mata nadi fitna ayi haja al bi nadi fitna, matakum kafu haja al umon bi kafu, wa kede ma kuofu intakum. 13De Yahwah Rab al junud al intakum bi akrimu ze mukadas; huwo yao kede intakum kafu, wa huwo barau yao kede intakum wedi haiba.14Huwo bi kun makdas; wa hajer al nas bi sedimu fugu,- le bet ta Israel, wa kaman bi kun sharak le shaab ta Urshelim. 15Ketirin bi dugu kura wa bi waga wa bi kasuru, wa bi gubudu umon be jabada.16Lifu shihada tai, wa katimu ganoon, wa wedi le talamis tai. 17Ana bi istena le Yahwah al bi dusu usa tuo min bet ta Yagub; Ana bi kutu sikha tai fugu huwo. 18Ayinu ana ma awlad al Yahwah wedi le ana le ajieb wa mijizat fi Israel min Yahwah Rab al junud, al bi geni fi jebel Sahiun.19Umon bi kelim le intakum, ''Shawiru takum delin al bi wunuso ma maitin wa arwah,'' delin al indu shafaka wa muthamisin. Lakin hal shaab kede ma shawiru Allah? Hal kede umon shawiru maitin bidal nas al haiein? 20Le ganoon wa shuhuda! kan umon ma wunuso ze de, ashan umon ma indu nur ta sabah.21Umon bi mururu be wasat ta beled fugu karaba wa jian azim. Kan umon jianin, umon bin tala zalanin wa bi laano melik tumon wa Allah tumon, ze umon gairu usa tumon le fuk. 22Umon bi tuwgu fi wata wa bi ayinu karaba, duluma, wa taab ta waja. Bi shilu umon le ard ta duluma.

Chapter 9

1Mafi dulum bi kun le de al indu waja. Ze ma wekit al bediri amulu ihana le ard ta Zabalun wa Nafatali, lakin fi zaman al akir huwo kutu guwo mumajad, sika ta bahar, gata bahar ta Urdon, Jelil ta umam. 2Shaab al bi geni fi duluma ayinu nur azim; wa delin al ish fi dul ta mutu, nur wala le umon.3Inta zidu umam; wa inta zidu farah tumon. Umon bi afrah gidam taki ze fi zaman ta hasad, ze rujal be afrah kan ymon bi gesimu ganima.4Lanu nir ta tegila tuo, wa asaya ta kitfa tuo, wa asaya ta de la bi assuru huwo, inta berjilu ze fi yom ta Midian. 5Ashan ayi gizima ta zol ta harib wa gumash al lakbatu ma dum be aragu, bi kun jaz ta nar.6Lanu weledu le anina jena, wa wedi le anina weled; wa hukum bi kun fi kitifa tuo; wa isim tuo bi nadi Mushir Ajib, Allah al gadir, Abu abadi, Amkir ta Salam. 7Mafi nihyay le hukum ta tuo wa mafi nihaya le Salam, ze huwo bi hakimu fi kuris ta Daoud, wa fi mamalaka tuo, ashan bi asisu wa bi sabitu be adala wa bir min zaman de le gidam wa lel abad. Gira ta Yahwah Rab al junud bi amulu kalam de.8Rabuna rasulu kilima did Yagub, wa bi waga fi Israel. 9Shaab kulu bi arufu huwo, hata Afraim ma sukin ta Samira, al bi wunuso be kibiria wa arfa negfsa, 10Toob waga, lakin anina bi abinu tani be hujar al guwi; jimez gata wa anina badilu be uraz.''11Ashan kida Yahwah bi gum fuk did huwo Resin, adu tuo, wa ana bi shetetu adu tuo, 12Aramiin fi safa sherik, wa Falastiniin fi garib. Umon bi akulu Israel be kasma muftu. Fi kulu hajat de, zalan tuo ma wasa; lakin iden tuo bi midu.131415Lisa shaab ma rija le de al durubu, wele umon bi fetisu Yahwah Rab al junud. Ashan kida Yahwah bi gata min Israel ras wa danaba, shejera ta balah wa assal, fi wahid yom. Sheak wa delin al bi fekir umon ras; wa nebi al bi terisu kizib yao danaba.16Delin al bi wuduru shaab, wa delin bi gedimu umon de bi abulau umon. 17Ashan kida Rabuna ma bi afrah be shabab tumon wele huwo bi kun indu rahma le abuhat ma aramil tumon, min ma ayi bi bidun rabuna wa bi amulu sher, wa ayi kasma bi wunuso hajat al belid. Fi hajat de kulu, zalan tuo ma wasa; lakin iden tuo lisa bi midu.18Sher bi aragu ze nar; bi akulu hasak wa shuk; kaman bi aragu gabat al kubar, al dukahn tuo bi gum fuk ze amuod. 19Be wasat gadab ta Rab al junud bi aragu ard, wa shaab yao bi kun jas ta nar. Mafi insan bi angizu aku tuo.20Umon bi nakamu akil be ida al yumin lakin lisa umon bi tala jian; umon bi akulu akil be iden al shuaml lakin ma bi tala shaban. Ayi wahid bi akulu laham ta jisim tuo. 21Manassa bi akulu Afraim, wa Afraim bi akulu Manassa; wa umon bi limu sawa wa bi hajimu Yahuza. Fi hajat de kulu, zalan tuo ma wasa; lakin iden tuo lisa bi midu.

Chapter 10

1Wululu le delin al bi gata gedia be zulum wa kataba al bi sejilu kizib. 2Umon bi shilu hag ta miskin, wa bi nakamu hak ta nas tai al tabanin, bi zulumu atrmala, wa bi kutu atimin yao haiwan ta gaba tumon!3Inta bi amulu shunu fi yom ta hukum kan damar ja min bait? Intakum bi jere le muno le musada, wa intakum bi sibu shukul ganian takum wen? 4Mafi haja fadulu, gubudu intakum fi nus ta masajin, wele intakum waga fi nus ta maitin. Fi hajat de kulu, zalan tuo ma wasa; lakin iden tuo lisa bi midu.5Wululu le Ashur, asaya ta zalan tai, asya al ana bi weri beu zalan tai! 6Ana bi rasulu huwo beled al belitin wa le did nas al bi arfa wusiya tai. Ana bi wedi le huwo awamir kede shilu haja al karabu, wa bi shilu ferisa, wa bi dusu umon ze tiin fi sika.7Lakin de haja al huwo der, wele huwo bi fekir be teriga de. Fi geliba tuo huwo der demiro wa wuduru bilad ketir. 8Lanu huwo kelim, ''Hal ruwasa tai kulu ma muluk? 9Hal Kalno ma ze Karkamish? Hal Hamah ma ze Arfad? Hal Samira ma ze Dam,ashek?10Ze ma iden tai gilibu mamlakat ta zinna, al asnam tumon kan nazim min ta Urshelim wa Samira, 11bes ze ma ana amulu le Samira wa asnam tuo al ma indu faida, hal ana ma bi amulu nefsa haja le Urshelim wa le asnam tuo?''12Kan Rabuna kalasau shukul tuo fi jebel Sahiun wa fi Urshelim, Ana bi wedi igab le kalam ta geliba ta melik ta Ashur al belid wa ayinu tuo ta kibiria. 13Lanu huwo bi kelim, ''Ana bi ishtakal be hikama wa guwa tai. Ana indu faham, wa shilu hudud ta nas. Ana seregu hajat tumon al gali, wa ze tor ana jada sukan tihit.14Iden ta gubudu, ze shabaka, shukul ganian ta umam, wa ze zol al bi limu baida ketir, Ana limu ard kulu. Mafi wahid ageder ferigu jenhen tumon wele fata kasamat tumon.''15Hal fas be kebir nefsa tuo did de al bi gata bau? Hal munshar bi kebir nfsa tuo le de la bi gata bau? Kan ze asaya bi rafa delin al bi arfa huwo, ze kashab bi arfa zol. 16Ashan kida Rabuna Yahwah ta junud bi rasulu shukul jugut le delin al sumanin; wa tihit mejid tuo bi kun fi sheme bi wala ze nar.17Nur ta Israel bi tala nar, wa Kudus de bi kun lehib; bi aragu wa bi akulu shuk wa hasak fi yom wahid. 18Yahwah bi aragu mejid ta gabat tuo wa ta wata tuo al musmir, kulu itnin jisim wea nefsa; bi kun ze kan haya ta zol al ayan kalasu. 19Bagi ashjar ta gaba tuo bikun besit, jena dak de bi ageder iddu umon.20Fi yom dak de, bagi ta Israel, usura ta Yagub al jere, tani ma bi teki le delin al gilibu umon, lakin bi teki le Yahwah, kudus ta Israel. 21Bagi ta Yagub bi rija le Allah al gadir.22Ragmi inu shaab taki Israel, ze rumula ta taraf bahar, best bagi min umon yao bi rija. Damar alinu, ze am bir deru. 23Ashan Yahwah Allah ta junud, bi ruwa jibu damar le wata kulu.24Ashan kida Yahwah Rab al junud kelim, ''Shaab tai al bi geni fi Sahiun, ma bi kafu Ashurien. Huwo bi dugu intakum be asaya wa bi arfa asaya tuo did intakum, ze Masrien amulu. 25Matakum kafu huwo, lanu le zaman guser zalan tai did intakum bi intaha, wa zalan tai bi wedi huwo le damar tuo.''26Yala Yahwah ta junud jibu sut wa darba did umon ze ma huwo durubu Midianin fi hajer Gurab. Huwo bi arfa asaya tuo fugu bahar ze ma huwo amulu fi Masir. 27Fi zaman dak, degila tuo arfau min kitifa takum wa nir tuo min ragabta takum, wa nir de bi kasurui be shukul semin.28Adu ja le Aias wa mururu be Majron; fi Mika,mash huwo kazinu hajat tuo. 29Umon mururu be Mabar wa num fi Jabaa. Ramah kafu wa jibaa ta Shauol tefes.30Kure be sout ya biniya ta Jelim! Kutu bala, ya Lisha! Inta ya Anasus al miskin! 31Madmina tefes, wa sukan ta Jebim be jere le himaya. 32Yom dak de bi wegif fi Nob wa bi hizu jisim fi jebel ta biniya ta Sahiun, jebel ta Urshelim.33Yao Yahwah Rab al junud bi sibu furu ta shejera weledu be guwa; shejal al atwal bi gatau bara, wa nas al mutkebirin bi nezilu umon tihit. 34Huwo bi gata tihit gaba al kubarin de be fas, wa Lobnan bi waga be mejid tuo.

Chapter 11

1Gadib bi tala min jiza Yasse, wa fere bi tala min juzur bitou bi weledu samara. 2Roho ta Yahwoh bi geni le huwo, roho ta hikma wa fihim, roho ta moshura wa guwa, roho ta maarif wa makafa ta Yahwoh.3Farah bitou bikun makafa ta Rabuna, huwo ma bi hakimu hasab ena bitou bi ainu, ma bi hakimu hasab adana bitou bi asuma. 4Lakin, huwo bi hukumu al maskin be adala wa bi hakimu be ansaf le arid al mutuwade. Huwo bi durubu al arid ma al gadib ta kasma bitou, wa ma nefes ta shafaten bitou huwo bi katulu al sherir. 5shokol adil bikun rubat ta sulta bitou, wa amana rubat hawli atraf bitou.6Al zeib(morfain) bi genin ma koruf, wa nimir bi num ma ganamaya, Al ijil,jena ta ased wa ijil al semen, sawa. Jena suker bi sugu humon. 7Al bagara wa al dub bi shilu sawa, wa iyal bitomon bi num sawa.Al ased bi akulu fadalat ta dura ze bagara.8Jena al bi rada bi alabu fi ufura ta debiba, wa jena al fotumu bi kutu ida bitou fi hufura ta dabaib. 9Humon ma bi amulu batal wa la bi demiru fi kulu jebel ta kuds bitai. Leanu arid bikun maliyan min maarafa ta Yahwoh, ze moyo bi kati bahar.10Fi yom dak, jazar ta Yasse bi arfa raya ta shuab. Al uma bi rija le huwo, mahal ta raha bitou bikun mejid. 11Fi yom dak, Rabuna bi rija midu ida bitou tani ashan bi kati bagi nas bitou al fadulu fi Ashur, Masir, Fathros,Cush, Elam, Shinar, Hamath, wa Jazair ta bahar.12Huwo bi arfa fok raya ta umon wa bi limu morfudin ta Israel wa al mushtetin ta Yahuza min arba itijahad ta arid. 13Huwo bi shilu bara hasada ta Afraim, wa Adawa ta Yahuza bi gatau. Afraim ma bi hasidu Yahuza, wa Yahuza ma bi amulu adawa le Afraim.14Lakin ma bi intehi ala jibal ta Filistin fi garib, wa humon ma baad bi nahabu nas ta sherik. Humon bi hajimu Adom ma moab, wa shaab ta Ammon bi tei humon. 15Yahwoh bi demiru Kalij ta bahar ta masir. Ma hawa bitou al gowi huwo bi hizu ida biotu le nahar al Farat wa bi gesimu huwo le saba mamarat, yala huwo bi agder ruwa fogo be ahziya(safingat).16Hinak bikun fi sika al seri le bagi shaab bitou al rija min Ashur, ze kan le Israel fi ruju bitomon min arid ta Masir.

Chapter 12

1Fi yom dak inta bi kelim. Ana bi wodi sukuran le inta ya Yahwoh. Leanu lokan inta zalan ma ana, gadab taki bi ruwa bara, wa inta bi sheja ana. 2Ainu Allah yau mukalis tai; ana bikun indu sigah wa ma bi kafu, leanu Yahwoh, nam, Yahwoh guwa bitai wa guna huwo biga mukalis tai.3Ma farah inta bi shilu moyo min bir ta kalag. 4Fi yom dak inta bi kelim, wodi sukuran le Yahwoh wa nadi be isim bitou; alinu amail bitou wasat shab. Wonusu inu isim bitou azim.5Guna le Yahwoh, leanu huwo amulu hajat mumajid; kede de arufu be wasit arid. 6Ahtif wa asrok wa ahtif le farah. Ya sukan ta Sahion, leanu kudus ta Israel azim been intum.

Chapter 13

1Ailan min jiha ta Babil, inu Isaiah jena ta Amoz yau istelimu: 2Arfa takum alam fi jebel al fadi, Asruku le humon, Ashir be ida takum le humon ashan bi ruwa dakil abuab ta Uzama. 3Ana wodi awamir le kudus bitai, nam ana wodi rujal al gowi bitai ashan bi fetisu gabad bitai, hata del al bi iftekir be azama tai.4Izaaj ta ketirin fi jibal, ze ta nas ketir! Izaaj ta shagab ta al mamalik ze uma ketir limu sawa! Yahwoh ta junud limu jesh le harib. 5Humon ja min bilad beid, min aksa al samawat. Huwo yau Yahwoh ma adowat bitou ta hokum. Ashan bi demiru kulu arid.6Ana bikun kef, leanu yom ta Yahwoh gerib; huwo jai ma tedmir min al gadir le kulu haja. 7Ashan kida kulu ayadi mualak bi irteki, wa kulu gelba bi zoub. 8Humon bi kun mozour; waja wa azab bi shilu humon, ze mara fi gurfa ta wilada. Humon bi ainu fi istigrab fi baad bitomon; wosa bitomon bi kun multehib.9Ainu yom ta Yahwoh jai ma zalan al ma indu rahmawa gadab shedid. Ashan bi kutu arid bi kun karab wa ashan bi demiru al khuta min fogo. 10Nujum ta sama wa kawakib nur bitomon ma bi tala. Shemis bi kun duluma hta min tehet, wa gamar ma bi lama be dou bitou.11Ana bi ajibu dunia le batal bitou wa al marudu le kataya bitomon. 12Ana bi kutu rujal ahsan be ketir min dahab al safi ashan bi kun ahsan min dahab ofir.13Ashan kida ana bi kutu samwat bi hizu, wa al arid bi hizuhizu min mahal bitou, be wasit gadab al shedid ta Yahwoh ta junud, wa fi yom ta gadab bitou al shedid. 14Ze gazal al bi turudu au ze koruf al ma indu sidu, kulu zol bi rija be itijah ta shaab bitou wa bi jere le melik ta arid bitou.15kulu zol al ligo bi katulu, wa kulu zol al gobudu bi mutu be wasit sef. 16Iyal bitomon al bi rada gata gatau fi gita gidam ena bitomon. Biyut bitomon bi nahabu wa nusuwan bitomon bi igtesibu.17Ainu, bi ruwa hariku fok al madiin ashan bi hajimu humon al ma bi ihtam be fidah, humon ma farhanin fi dahab. 18Awtar bitomon bi durubu shabab; humon ma indu rahma fi iyal al bi rada wa humon ma bi ainu ma hiniya fi iyal.19Biga babil muazam mamalik al muhtaram, fakir ta Chaldanin al azim, bikun ze Sodom wa Gomorrah al agilibu be wasit Allah. 20Huwo ma bi kun muskun au bi geni fogo min jil le jil. Al arab ma bi kutu khama bitomon hinak, ruaa ma bi kutu khorfan bitomon num hinak.21Lakin haiwan ta gaba ta sahara bi num hinak. Biyot bitomon bi kun malyan min boma; wa al naam wa ganamaya ta gaba bi nutu min hinak. 22Marfain bi kore fi fadaiya bitomon, wa banat awaa fi gusur al jemil. Zaman ta hia gerib, wa ayam ta hia ma bi kun towil.

Chapter 14

1Yahwoh bi kun indu rahma fi Yacob; huwo bi iktar Israel tani wa bi rija humon fi dakil arid bitomon al kas. Nas al garibiin bi limu ma humon wa bi domu nufus bitomon le bet yacob. 2Al uma bi jibu humon le mahal bitomon al kas. Biga bet ta Israel bi shilu humon fi arid ta Yahwoh ze abiid rujal wa nusuwan. Humon bi sijinu del al kan gobudu humon, wa humon bikun indu sulta le del al zolomu humon.3Fi yom dak yahwoh bi wodi le intum raha min tab takumwa muana, wa min shokol al saab al kan talabu min intum ashan bi nefizu. 4Intum bi wonusu kelimat ta istifzaz de diid melik ta Babil, kef al zalim wosulu le nihaya, sokol zalan al shedid ta al mutukebir intaha!5Yahwoh kan kasuru asaya ta al ashrar, gadib ta del al fi sulta. 6Al bi durubu shuob be gadab shedid be dun ingita, al hakimu uma be gadab. Ma taab le de al kan ma gobudu.7Kulu al arid fi raha wa sukut; humon bada ihtefil ma guna. 8Hata shejera ta suru farhan le inta ma urz ta Libnan; humon kelim, wokit inta waja, mafi zol al bi gata kashab ja tala ashan bi gata nina tehet. 9Hawiya min tehet musteaid ashan bi gabilu inta kan ruwa hinak. Huwo touru al mot le inta, kulu muluk ta arid, humon gom fok min karasi bitomon. Kulu mulukta uma.10Humon kulu wonusu wa kelim le inta, inta biga tala deif ze nina. Inta biga tala ze nina. 11Azama taki nezilu tehet fi hawiya ma sot ta adawat awtar taki. Morogot taki bi intesir tehet taki, wa dud bi kati inta.12Kef inta waga min samaa, nigima ta nahar, jena ta saba! kef gatau inta for tehet fi wata, inta al ghaza al alddual 13Inta lean kelim fi geliba taki, ana tala fok le sama, ana bi arfa kursi bitai fok nujum ta Allah. Wa ana bi geni fi jebel ta ijtima. Fi awakir ta shamal. 14ana bi saeid murtafaeat fo fi sahab; ana bi kutu gisim zee mezm Rabuna al fok futu kulu.15Biga inta hasa jadau tehet le hawiya, le tehet ta hufura. 16del al bi ainu wa humon bi kutu bala le inta. Humon bi kelim, de yau rajil al kutu arid hizuhizu, al hizu mamalik, 17Al kutu dunia biga ze sahara, al karabu mudun bitou wa ma sibu masajin bitou ashan bi ruwa le bet?18Kulu mamalikta uma, humon kulu num tehet be kharama. Kulu wahid fi gubur bitou. 19Lakin jadau inta min gubur taki ze fere al jadau bara. Mutu kati inta ze malabis, del al mujuruhin be sef, al waga tehet hujar ta hufura. 20Inta ma limu humon fi defin, leanu inta kan demir arid taki wa katulu nas taki. Iyal ta ashrar ma bi zekiru.21Jahizu mazbah taki le iyal bitou, le katiya ta abuhat bitomon, yala humon ma bi tala fok wa bimeliku al arid wa mala kulu dunia ma mudun. 22Ana bi tala fok diid humon”- de yau aiylan ta yahwah ta junud. “Ana bi gata isim min babil. Iyal ta iyal wa ajiyal al jai” de yau ayilan ta Yahwah. 23“Ana Kaman bi kutu hia milkiya ta buma”buam”, wa le moyo ta hamamat, wa ana bi nedifu hia ma maknasa ta dammar” de yau ayilan ta Yahwah ta junud.24Yahwah ta junud kan halifu, “be taakid, ze ana gasid, biga huwo bi tala hagiga; wa ze ana kan der, biga huwo bi kun; 25Ana bi kasuru ashur fi arid tai, wa ana bi dusu huwo tehet kura tai fi jibal. Yala tigila bitou bi arfau min humon wa humula bitou min ketfa bitomon.”26De yau khuta al jahizu le kulu arid, wa de yau al arfau le kulu aluma. 27Leanu Yahwah ta junud kan khatitu de; munu bi wogifu huwo? Ida bitou morfu, wa munu bi rija huwo wara?28Fi sena al melik Ahaz mutu aiylan de ja: 29Mata kun farhan, ya kulu Filistiniin, inu gadib al durubu inta kasuru. Leanu min zuzur ta debiba bi tala dabayib, wa iyal ta iyal bitou bi kun dabayib musamam bi tiri. 30Bikiria ta meskin bi sugu koruf bitomon fi mahal bitai, wa al muhtaj bi num fi aman(salam). ana bi katulu asli taki ma majaa al bi kutu bagi taki kulu bi mutu.31Ana bi kun kef, ya bab; kore, ya medina intum kulu bi intah, ya Filistin. Leanu mi nahiya ta shamal dukhan ta sihab jai, wa hinak mafi al bi jere fi sufuf bitou. 32Kef humon bi juwabu le rosul tau ma dak? “Yahwah asisu Sahion, wa shaab bitou bi ligo himaya fi hia.”

Chapter 15

1Ayilan min jiha ta moab. Hagiga, fi lel wahid arid ta moab karabu wa mudamar; hagiga fi lel wahid kir ta moab karabu wa mudamar. 2Humon ruwa fok le moabad. Shaab ta Dibon ruwa fok le mahalat al ali ashan bi kore; saririk ta moab le neba wa le medeba. Ras tomon kulu haligu fadi wa dikin tomon kulu gatau bara.3Fi shawari tomon humon libisu malabis min jilid; Fi fadayat ta bet bitomon wa fi misaha kulu wahid bi kore shedid, mala be dumu. 4Hashbon wa alaalah; kore shedid le musaada; sot bitomon asumau beyid lahadi yahaz. Ashan kida jiyosh ta moab kore shedid le musaada; humon rogus juwa nefsa tomon.5Geliba tai kore shedid ajli Moab; nas ta hiya al jere le sokar wa le Aglath shulashiyah. Humon tala fok min lulith be kore; fi sika ta horonaim; humon kore shedid le tedmir bitomon. 6Miyah ta nimrim karabu; hashish nashif; Al khadarawat nashif; mafi hinak aashab akdar. 7Thoruwa al humon wofiru wa kazinu humon shilu le wadi safsaf.8Kore wosulu lahadi mutgata ta Moab; surak lahadi aglaim wa beer Elim. 9Lanu miyah ta dimon mala min dom; Lakin ana bi jibu hata ketir le Dimon. Ased bi hajimu del al bi jere min Moab wa Kaman del al fadulu fi al arid.

Chapter 16

1Rasulu kurfan le hakem ta Ard min selah fi sahara, le jebel ta beniya ta zion/sehiyon 2Ze tayur al mu tueiliin woduru ze beit ta ter al setetu biga banat ta moab fi kanadik ta nahar ta arnon,3Wodi irshadad ta amulu adola. Amulu dul ze belil fi nus nahar dusu nas al muturudii mata fadihu au kashifu seir ta nas al jere, 4Keli homon geni fi wasat takum, nas al turudu min moob, keli inta dusu homon min nas al bataliin, leanu zulum de al gi amulu batal bi woduru min Ard,5Irsh au kursi ta ahaad ta rahma bi asisu, wa wahid min beit ta Daud bi geni hinak be amana, howo bi hukumu ze ma haro gi fetisu adala wag i amulu kwes.6Nina asuma an kebiriya ta modb, dala tou, kebiriya tou, wa zalon tou, lakin kebiriya tou de ma indu Faida, 7Yala biga moab kore le moab, homon kulu kore! Haznan, inta al demiru taman ashan cakes ta Fawaki ta zabib ta kir Haresett.8Leanu mahal zara ta Heshban Yabis ze kurma ta sibmah ruwasa ta umam dusu kuma al ahtaru al wosulu fi jazer wa she titu fi sahara. Inteshir lahadi kharij hudud beled, haro ruwa lahadi bahar9Hagiga ana bi kore sawa ma jazer ashan kurma ta sibmah. Ana bi belu intum bi moyo end tai, ya Heshban, wa Elealeh. Leanu fi mahal zara taki ta semar ta seaf karanga wa ana kaldsu hasot tai bi Farah 10Muksut wa Farah shilu bard min sama ta shejera to bustan, biga ma fi ternima guna, au sat fi mahal zara, mafi zol al gi dusu asuru amulu khamra fi mahal al gi amulu Fogo de, leanu ana wogifu sut to zol al gi dusu amulu de,11Yala biga kore ta geliba tai ze oud au Guitar ashan Moab, wa batna tai ashan kir Haresett. 12Fi zaman al moab libisu zahar nefsa tou fi mahal al murtefe al fok wa dokalu fi heikal tou ashan bi seli, salawat tou ma bi kun indu Faida,13De kalam al Rabuna kan wonusu an Moab. 14Tani mara Rabuna gi wonusu, fi Khilal tala ta sena, me jid ta Moab bi woduru, hata bi kulu nas tou al ketir de, wa al bi Fadulu al bagiyiin bi kun besit wa ma indu Faida.

Chapter 17

1Ilan Kabara an Damascus, “asbit, ja zaman ashan bi talalu Damascus bara min medina, wa betala medina al waga. 2Bi sibu mudun ta Aroer. Medina bi kun mahal ta num ta tuyur wa mafi zol bi khofu homon 3Mudun al ta defa bi kun mofi Ephraim, mamlaka al min Damascus. Wa begiya ta Aram homon bi kun ze mejid ta nas ta Israel de Yahu kabara ta Rab al junud.4Fi yam dak mejid ta Yacoub bi tala deyef wa jesim tou al semin de bi tala deyef 5De bi kun ze kan muzary gi limu dura, wa iden tou gi legetu ras Dura, de bi kun ze gi limu Dura min wodi ta Rephaim.6Kulu hajat al limu de bi Fadulu, ala kulu hal, de ze zaman al shejera ta Zetun gi hezu, itniin au talata zetun al fok fi Fere ta Shejera, arba au khamsa al fi furu ta shejera al fok al musmir de yahu kabara al min Rabuna, Allah ta Israel, 7Fi yom dak insaan bi ainu le Rabuna al Khalagu homon, wa uyon tomon bi ainu le kudus ta Israel,8Homon ma bi ainu le mazbaha, al homon yahu sala bi iden tomon, wala homon bi ainu fi haja al iden/dufur tomon sala, al haro amud ta asherah au sura ta shemish. 9Fi yom dak mudun tomon al guwi bi geni ze ashjar ta khashob al sibu fi jubal al tehet, wa fok al kan sibu ashan iyal ta Israel wa al bi kun kar bon,10Leanu intum, wa inta alisu wa ma zekiru guwa taki, yala inta bi zara mahal zara bi Farah, wa bi tola furu ta kurma, iselimu min gurba. 11Fi yom al inta zara wa hawiitu wa kuruju. Buzur bezor taki bi raba lakin hasad bi Fashal fi yom ta karisa wa huzun al bidun rajo,12Musiba! Taab le nas ketir, sut ta izaaj de ze sut ta bahar, wa jere au sura ta jere ta nas al gi jere ze moyo al ketir! 13Sut ta kore ta nas/shaab bi kun ze jere au sura ta moyo al ketir, lakin haro bi wobikhu homon, wa homon bi jere, bi turudu homon gedom ta hawa zegesh al fi ras jebal, ze ashaab al lefu daira gedam hawa, 14Fi mesa, ainu, kafu, gubal sabah homonbi ruwa! De nesib/ujra ta nas du del al gi seregu nina, ujura ta del al homon seregu nina.

Chapter 18

1Taab le Ard al ajniha tou khafif, al fi nahor ta Cush 2Al gi rasulu nas fi bahar wa fi mara kib al min Berdi fi ras moya, amsi ya intum murasiliin al al seriin, le shaab al tuwaliinn wa kwesiin, le nas al gi kafu beyed wa gerib. Shaab al guwi wa dusu tehet, al Ard tomon gesimu bi bahar3Ya intum nas kulu al gi geni fi duniya wa intum al gi geni fi Ard. Fi zaman al alama kan arfau fi jebal intum bi ainu wa fi zaman al afuku buruji intum bi asuma,4De yahu kalam al Rabuna kelimu le ana, ana bi ainu biraha min beit tai, ze moya al sukun fi dow ta shemish, ze nada ta sehab al fi sakana ta hasad, 5Gubal hasad, fi zaman al zuhur kalas waga, wa kasab ta zuhur biga sabit fi kurma, haro bi gata furu bi manjel wa haro bi gata tehet wa bi shelu bara al furu al munteshir de,6Bi sibu homon le teyur ta jubal wa le haiwanat ta Ard. Teyur bi ja fogo fi zaman ta seaf/karanga wa kulu haiwanat ta Ard bi ja fogo fi zaman ta sheta 7Wa fi yom dak bi wodi hadiya le Rab al Junud min shaab/nas al tuwaliin wol kwesiin, min nas al gi kafu min beyid wa gerib, shaab al gowi wa dusu tehet, al Ard tomon gesimu bi anhur, le mahal ta isem ta Rob al Junud, le jebel Sehiyon.

Chapter 19

1Elan kabara an Mesir, ainu, Rabuna arkab fi sehab al seri wa gi ja le Mesir, asnam/authan ta mesir hezu arjef gedam haro tau, wa gulub ta Mesiriin karobu bi min juwa, 2Ana bi hariku Mesiriin did Mesiriin, kulu wahid bi haribu did aku tou, wa kulu wahid did jerna tou, medina bi kun did medina, wa mamlaka did mamlaka,3Roho ta Mesir bi kun deaf min dakil, ana bi demiru mushtushar tou, hata kan homon asalu asnam tomon, arwah ta nas al mutu, nas al fi nus wan as al gi arufu, 4Ana bi wodi Mesiriin fi iden ta reis al saab, wa melik al guwi yahu bi hukumu homon, de yahu Elan kabara ta Rabuna Allah Rab al Junud,5Moya ta bahar bi Yabis wa nahar bi Yabis wa ma bi kun indu yoya 6Anhur bi tala batal, jadawill ta moya al gi jere ta Mesir bi nagis wa bi Yabis shejerat al gi raba fi juw moya wa alamat bi kun mafi,7Shejerat al fi neel al fi tarof neel wa kulu buzur terab al zarau fi mahal zara al neel bi tala al shon, bi ta lou bara, wa bi kun mafi. 8Al sayaadiin bi kore wa bi kun haznaniin wa kulu del al gi jada shabaka fi neel bi kore, wa del al gi jada shobaka fi moya bi kun haznaniin9Omal al gi meshetu hubal ta gumush ta katan wa del al gi khitu gumush bi tala deyef 10Omal ta khitu gumush al ta Mesir bi demiru, kulu del al ajeru ashan bi istakal homon bi tala hazaniin fi nufus tomon,11Ruwasa ta Zodr belidiin tamaman. Irshad ta Mush to shoriin ta Pharaoh biga ma indu Faida, kef inta bi kelimu le Pharaun ana jena ta rujal al hakim jena ta muluk al gedim? 12Biga wenu rujal al hukama taki de? Keli homon kelim le inta wa wori haja al Rab al junud khatitu le Mesir,13Ruwasa ta zodn biga tala belitiin, ruwasa ta Memphis kobasu, homon sibu nas ta Mesir wodoru al haro yahu hajer zawiya ta gabail tou. 14Rabuna lakbatu roho ta kharaba fi wasat ta hiya, wa homon wodoru Mesir fi kulu hajat al hiya gi amulu, ze zol al sakaran mustagarab be turas tou, 15Mafi ai zol al bi agdeir amulu le Mesir, wele ras du danobol, fere ta nakhla au kasab,16Fi yom dak, Mesiriin bi kun ze nasawin, homon bi rejef min kafu leanu Rab junud medu ida tou al haro arfa le homon. 17Ard ta Judah bi tala sabab ta kafu le Mesir, kulu ma ia zol zekiru homon an hiya homon bi kafu, ashan khufa ta Rabuna, al haro khatitu did homon.18Fi yom dak bi kun khomsa mudun fi Ard ta Mesir al gi wonusu luga ta Canaan wa halifa ta wola le Rabuna au Rob al Junud. Wahid min mudun del bi nadi medina ta Shemish19Fi yom dak bi kun fi mazbaha ta Rabuna fi wasat Ard Mesir, wa amud ta hajer fi Hudud le Rabuna, 20De bi kun alama wa shuhud le Rab al junud fi Ard Mesir, fi zaman al kan homon kore le Rabuna ashan taab, howo bi rasulu le homon mukhlis wa zol al bi defa homon, wa howo bi kalisu homon,21Biga bi arufu Rabuna fi Mesir, wa Mesiriin bi arufu Rabuna fi yom dak. Homon bi gedimu zebiha wa tegdima wa bi amulu woud le Rabuna wa bi kamilu, 22Rabuna bi dugu Mesir, bi dugu, wa bi aliju, homon bi reja le Rabuna, haro bi asuma sala wat tomon, wa bi aliju homon.23Fi yom dak bi kan fi sika min Mesir le Assyira, wa Assyrian bi ja le Mesir, wa Mesiriin le suriya wa Mesiriin bi abidu ma suriin24Fi yom dak, Israel bi kun nemra talata ma Mesir wa suriya. Barakat bi kun fi wasat ta Ard. 25Rab al junud bi bariku homon wa bi kelim, Baraka le nas shaab tai ta Mesir, suriyiin nas al ana sala bi iden tai, wa Israel al homon warisa tai.

Chapter 20

1Fi sena al Tartan ja le Ashdod, fi zaman al melik ta Assyria rasulu haro, haro haribu did Ashdod wa amsuku Haro, 2Fi zaman dak Rabuna wonusu bi wasat Ashaiya jena ta Amoz wa kelimu, amsi wa akgila gumash taki al ta jilid min sulba/dusu taki wa akgila/silu jezma taki bara min kuraiin/rejil taki, wa bel hagiga Haro amulu, Haro duwru ariyan wa hafiyan,3Rabuna kelimu bes ze ma khadan tai Ashaiya duwuru ariyan wa hafiyan le mudad talata sena, de alama wa kabara al ajeeb le Maesir wa Cush 4Be nefsa teriga melik ta Assyria bi gedimu asra masajiin ta Mesir wa Mugteribiin ta Cush al shaab wa al ajuz ariyan wa hafiyan. Wa jobat fadi, ta fadiya ta Mesir,5Bi khufu homon wa homon bi kun khajlaniin, leanu Cush yahu raja tomon, wa Mesir yahu mejid tomon, 6Nas al gi geni fi sawahil de bi kelimu yom dak, bel hagiga de yahu kan massdara raja ta nina, al nina bi jere ashan musaada min melik ta Assyria, wa hasa, nina bi tefes keef?

Chapter 21

1Elaan an sahara be taraf bahar. Ze habub al bi masa min junub wa bi ja mururu be sahara, min beled al saab. 2Ruya al saab weri le ana: zol ta malia bi seregu, wa de al bi demiro bi demiro. Ruwa wa hajimu, ya Elam; hawitu ya Maadi; Ana bi wegifu kulu kure tuo.3Ashan kida suluba tai malu be waja; waja ze waja ta mara al der weledu bi waja jisim tai kulu; Dengiru ras tai tihit be kalam al ana asuma; karabu geliba tai be haja al ana ayinu. 4Geliba tai wuduru; hizu ana ma kuf. Niya tai kan fi nur ta bilel, lakin bi jibu le ana kuf.5Umon jahisu terebeza, umon kutu huras wa umon bi akulu wa ashurubu; gum takum, ya ruwasa, masa takum turs takum be zeat.6De yao haja al Rabuna kelim le ana, ''Ruwa takum, kutu takum gafir; kede kabaro haja al huwo bi ayinu. 7Kan huwo ayinu arabat ta harib, itnin min rujal ta hasin, nas fi ras hamir, wa nas fi ras jimal, yala kede huwo kutu bala wa ena tuo kede kun faddi.''8Kafir de bi kure, ''Rabuna, fi ras mahal al huwo bi harisu fugu Ana bi wegif yom kulu, kulu yom, wa fi shukul tai ana bi wegif bilel kulu.'' 9Hini arabia ta harib ja ma itnin rujal fi hassin. Huwo bi kure, ''Babil waga, waga, wa kulu asnam ta rabunat tuo bi kasuru fi wata.''10Gurbal ma gemeh tai, iyal ta degig gemeh tai! Haja al ana asuma min Yahwah Rabuna ta jesh, Allah ta Israel, Ana alinu le intakum.11Elaan an Adum. Wahid kure le ana min Seir, ''Ya Gafir, shunu yao fadulu min bilel? Ya Gafir, shunu yao fadulu min bilel?'' 12Gafir de kelim, ''Sabah bi ja wa kaman bilel. Kan inta der asalu, yala asalu; wa rija tani mara.''13Elaan an Arabia. Fi sahara ta bilad ta Arab inta bi num hinak bilel, inta ya mujmuwa ta Dadaniin. 14Jibu moyo le atshanin; sukan ta ard timah, limu takum ma de al bi tefes be rekif. 15Ashan umon tefes min sef, min gidam ta sef al juru bara, wa min gidam ta danga al shiddu kues, wa min saab ta harib.16Lanu de haja al Rabuna kelim le ana, ''Fi sena wahid, ze amil al bi ajuru le sena wahid bi ayinu, kulu mejid ta Saidar bi kalasu. 17Bes besit min min dangat, muharibin ta Saidar bi fadulu,'' ashan Yahwah, Allah ta Israel, wunuso.

Chapter 22

1Elaan min wadi ta ruya: Saba shunu al intakum kulu ruwa fuk fi ras juwa? 2Hal ashan intakum bi asuma medina malian be ezaaj, medina malian ma zahama? Meatin taki ma katulu umon be sef, wa umon ma mutu fi harib.3Kulu hukam taki jere sawa, lakin gubudu umon budun danga; umon kulu gubudu sawa, hata umon jere barau barau. 4Ashan kida Ana kelim, ''Matakum ayinun le Ana, Ana bi kure be marara; Matkum hawil azzi ana be kalam ta damar ta biniya ta shaab tai.''5Lanu fi yom ta Yahwah ta jesh ta fuoda, wa dusu nas wa kuf, fi wadi ta Ruya, kasuru hiyat, wa nas bi kure le jibal. 6Elam arfa kis ta danga, ma markibat ta harib wa rujal be hassin, wa Gir zahiru turs. 7Bi hasil inu wadi taki ta markibat bi kun malian ma markibat, wa rujal ta hassin bi shilu mahalat tumon fi bab.8Huwo shilu himaya ta Yahuza; wa intakum bi ayinu fi yom dak de silahat al fi Gasir ta gaba. 9Intakum ayinu shuguk ta medina ta Daoud, umon biga ketir, wa intakum limu moyo ta biir al tihit.10Intakum iddu biut ta Urshelim, wa intakum kasuru tihit al bi guwa hetta. 11Intakum amulu kandak bainu itnin hetta min moyo ta biir al gedim. Lakin intakum ma kutu bala le alama ta medina, al amulu zaman tuwil wara.12Yahwah Rabuna ta jesh fi yom dak de bi nadi kure, huzon, haligu ras, wa libisu gumash ta huzun. 13Lakin ayinu, ihtifal wa farah, katulu abugar wa daba kurfan, akulu laham wa ashurubu merisa; kede anina akulu wa ashurubu, lanu bukura anina bi mutu. 14De kan wunuso fi adana tai be Yahwah Rabuna ta jesh: ''Be takid sher de ma bi afi intakum, hata kan intakum mutu,'' Yahwah Rabuna ta jesh kelim.15Yahwah Rabuna ta jesh, kelim kida, ''Ruwa takum le Shabna, al musoul min bet ta melik, wa kelim, 16Inta bi amulu shunu hini wa munu wedi le inta izin ashan bi afura magbir le badun taki, inta al bi afura gubur fuk wa kasuru kasuru le nefsa mahal geni fi mahal al hajer?''17Ayinu Yahwah der jada inta, rajil al azim, der jadu inta tihit; huwo be amsuku inta guwi. 18Be takid huwo bi lifu inta gulung gulung, wa bi jada inta ze kura le al atraf tuo wassi. Inta bi mutu hinak, wa markibat taki al azim bi fadulu hinak; inta bi kun faddiya ta bet ta said taki! 19''Ana bi nezil inta min wezifa taki wa bi truju inta min mahal taki. Bi juru inta tihit.20Bi hasil fi yom dak de Ana bi nadi kadam tai Aliakim weled ta Hilkiah. 21Ana bi libisu huwo be gumash taki wa bi libisu le huwo gash taki, wa bi hawilu sultan le iden tuo. Huwo bi kun abu le sukan ta Urshelim wa le bet Yahuza. 22Ana bi kutu muftah ta bet ta daoud fi kitifa tuo ; huwo bi fatta, wamafi zol bi gufulu; huwo bi gufulu wa mafi zol bi fataat.23Ana bi sabitu huwo, ze witid fi mahal al amin, wa huwo bi kun kurisi ta mejid le bet ta abu tuo. 24Umon bi aligu fugu huwo kulu mejid ta bet ta abu tuo, jiel wa iyal, ayi iliba suker min kubaya le jak.25Fi yom dak, de yao elaan ta Yahwah Rabuna ta jesh- witid al sabitu fi mahal al amin de bi agila, wa bi kasuru, wa bi waga, wa tegil tuo bi shilu bara- lanu Yahwah wunuso.

Chapter 23

1Elaan an Sour: Lifu lifu sambala, ya sufun ta Tarshish; lanu mafi bet wele madkal; min ard ta Ketim zahiru le umon. 2Askut takum, intakum sukan ta taraf bahar; tujar ta Saidon, al bi sfir be sika ta bahar, mala inta. 3Fi ras moyo al ketir kan fi gemeh ta Shihor, hasad ta nil yao kan intaj tuo; wa biga tijar ta umam.4Kede faddiya gubudu inta ya Saidon; bahar wunuso, al azim ta bahar de. Huwo kelim, ''Ana ma ligu waja wele weledu, wele Ana raba shabab wele raba banat.'' 5Wekit kanbara wusulo fi Masir, umon bi tala azalanin be kalam ta Sour.6Mururu takum le Tarshish; kure takum ya sukan ta gata bahar. 7Hal de hasil le intakum, medina al murtah, al asili tuo min ayam ta zaman, al kura tuo shilu huwo bait ashan bi geni fi beled ta ajanib?8Munu yao katitu did Sour, de al bi wedi Akalil, al tujar tuo ruwasa, al tujarin tuo akram nsa fi dunia? 9Yahwah Rabuna ta jesh katitu ashan ma bi akrimu kibiria tuo wa mejid tuo kulu, ashan bi fadihu kulu delin al indu karama fi ard.10Mururu fi beled taki ze Nil, ya biniya ta Tarshish. Biga mafi suk fi Sour. 11Yahwah midu iden tuo fi ras bahar, wa huwo hizu mamalik; huwo wedi awamir be kusus ta Kanaan, ashan bi demiro mudon tuo al kubar. 12Huwo kelim, ''Inta ma afrah tani, inta al bi intehik huguk ta azra biniya ta Saidon; guma, mururu le Ketim; lakin wele inta biligu raha hinak.''13Yao ard ta Kaldaniin. Shaab de biga mafi; Ashuriin amulu huwo sahara le haiwanat ta gaba. Umon abinu abraj tumon; umon demiro mudon tuo; umon sibu biga kuom ta turab. 14Kure tkum, intakum sufun ta Tarshish; lanu mahal dusu takum demiro.15Fi yom dak bi nisitu Sour le sebein sena, ze fi ayamat ta melik. Baad nihaya ta sebein sena bi hasil fi Sour haja ze al hasil fi guna ta zaniya. 16Shilu gesh, ruwa ya medina, inta ya zaniya al nisitu; dugu kues guna gunat ketir, ashan bi zekiru.17Bi hasil baad sebein sena de, Yahwah bi saidu Sour, wa hiya bi bada ligu gurush tani be shukul zinna tuo, wa hiya be wedi kidima tuo le mamalik ta ard kulu. 18Dakli wa faidu tuo mukasas le Yahwah. Ma bi limu fi makzan wele fi maliya, lanu faida tuo de bi wedi le delin al bi ish fi gidam ta Yahwah wa bi istakdimu ashan bi jibu akil ketir le umon ashan umon bi kun indu ahsen nu ta gumash.

Chapter 24

1Ayinu, Yahwah bi ruwa faddi ard, wa sibu faddi, wa bi tarihu ras ta ard, wa bi shetetu sukan tuo. 2Wa shaab bi kun, kaman kahana; ze le abeed, kaman ma said tuo; ze zol al bi ishteri, kaman le zol al bi tebiu; ze zol al bi wedi dain, sawa ma zol al bi dainu; ze de al bi wedi be faida, kaman le de al bi shilu be faida.3Ard bi faddi kulu wa bi nakamu; lanu Yahwah wunuso kilima de. 4Ard bi nashif wa yabis, ard kure wa geliba rumon kubu, Nas ta kebir nefsa mutu. 5Ard nejisu be sukan tuo lanu umon kasuru gawanin, kasuru nizam, wa ahad al abadi.6Ashan kida lanna bi abula ard, wa sukan tuo al ligu be katiya. Suka ta ard bi aragu, wa nas besit yao bi sibu. 7Merisa al jedid bi yabis, shejera ta karma bi yabis, min kulu gulub al farhanin.8Sout ta farah wegif, wa juta ta delin al bi afrah; farah ta gesh wegif. 9Umon tani ma bi ashurub merisa wele bi guna, wa maskar bi kun mur le delin al bi ashurubu.10Demiro gariya ta karabu; ayi bet faddi gufulu. 11Fi kure kure fi sikat be sabab ta merisa; farah kulu tala duluma, farah ta ard wuduru.12Sibu karaba bes fi medina, wa abuwab kasuru kuom kuom. 13Ashan de haja al bi ruwa hasil fi ard kulu fi nus ta umam, ze kan shejera zaiton dugu, ze bagi kan hasad ta inap kalasu.14Umon bi arfa sout asuwat tumon wa kure ta ahukul kebir ta Yahwah, wa bi kure min bahar be farah. 15Ashan kida fi sherik bi meidu Yahwah, wa kede wedi mejid min jazair ta bihar min bahar bi wedi mejid le isim ta Yahwah, Allah ta Israel.16Min abaat juzu ta ard anina asuma gunat, ''Mejid le de al bar!'' Lakin ana kelim, ''Ana karabu, Ana karabu, lanna la ana! Nas ta daraib seregu; nam, nas ta daraib seregu.''17Kuf, hufura, wa sharak fi ras takum, ya sukan ta ard. 18De al bi naja min sout ta takwif bi waga fi beer, wa de al bi tala bara min nus ta beer bi gubudu be sharak. Shubabik ta samawat bi fattau, wa asas ta ard bi hizu.19Ard bi demiro ta kulu kulu, ard shegegu; wa bi hizu be guwa. 20Ard bi duru ze zol al sakaran bi hizu hizu ze rukuba. Katiya tuo bi kun degil fugu huwo wa bi waga ma bi gum ta kulu kulu.21Fi yom dak de Yahwah bi wedi igab junud ta sama min samawat, wa muluk ta ard min ard. 22Umon bi limu sawa, masjin fi hufura, wa bi gufulu umon fi sijin; wa baat ayamat ketir bi agibu umon. 23Yala fadiya bi gubudu gamara, wa shemish bi kafu, lanu Yahwah Rabuna ta jesh bi hukumu fi jebel Sahiun wa fi Urshelim, wa gidam ta shiuk tuo fi mejid.

Chapter 25

1Yahwah, inta Allah tai; Ana bi arfa inta, Ana bi sabihu isim taki; ashan inta amulu hajat ajeeb, hajat al katitu min bediri, fi amana kamil. 2Lanu inta kutu medina biga kuom, medina al guwi, karabu, wa guwa ta ajanib mafi fi ayi medina. 3Ashan kida shaab guwi bi mejidu inta; wa medina ta umam guwiin bi kafu inta.4Ashan inta yao kan mahal ta aman le de al miskin, dulu le de al muhtaj fi zuruf tuo- dulu min habub wa dul mi sakana. Kan nefs ta delin al guwin biga ze habub al did hetta, 5wa ze sakana fi wata al yabis, inta bi baridu ezaaj ta ajanib, ze sakana bi baridu be dul ta sihab, ashan guna ta de al guwi bi juwabu.6Fi jebel de Yahwah Rabuna ta junud bi amulu Aid ta hajat al semin le shaab kulu, min iktiar ta kumur, ta laham tamam, aid ta kumur al afdal. 7Huwo bi demiro fi jebel de kuta al fi ras ta umam kulu. 8Huwo bi abula mutu lel abad, Rabuna Yahwah bi masa moyo ena min kulu usat; wa bi shilu aar ta shaab min ard kulu, Lanu Yahwah wunuso.9Bi wunuso fi yom dak, ''De Allah ta nina; anina istena huwo, wa huwo bi kalisu nina. De Yahwah; anina istena huwo, anina bi tala murtah wa bi afrah fi kulasa tuo.'' 10Ashan iden ta Yahwah bi nezil fi ras jebel de; wa Maob bi dusu tihit fi mahal tuo, ze bi dusu tebin fi moyo ta zibala.11Umon bi midu idenat tumon fi nus tuo, ze zol al bi huom bi fatta idenat tuo le huom. Lakin Yahwah bi nezilu kibiria tumon fi kutat ta muhara ta idenat tumon. 12Hiyat takum kubar wa tuwalin huwo bi nezilu tihit fi wata, le turab.

Chapter 26

1Fi yom dak, guna de bi gunau fi ard ta Yahuza: Anina indu medina al guwi; Allah kalisu hiyat tuo. 2Fatta takum abuab, ashan umma al mukadas al bi hafiso amana bi dakalu.3Muk al fi fugu inta, inta bi hafiso huwo be salam kamil, lanu huwo kutu sikha fugu inta. 4Kutu sikha fi Yahwah lel abad; lanu fi Yah, Yahwah, sakra lel abad.5Lanu huwo bi nezilu delin al bi ish be kibiriya; mudon al guwi, huwo ksuru tihit, huwo bi kasuru tihit fi turab; huwo bi sawi sawa ma turab. 6Bi dusu tihit be kura ta masakin wa kura ta nas al muhtajin.7Sika ta zol al bar adil, inta al bar de; inta amulu sika ta zol al bar nedif. 8Nam fi sika ta hukum taki, Yahwah, anina bi istena inta; isim wa suma taki de yao niya ta nina. 9Ana fetisu inta be bilel; nam, roho tai juwa ana gfetisu inta kalis. Lanu kan hukum taki ja fi dunia , sukan ta alam arufu an bir.10Kede zahiru rahama le sherir, lakin huwo ma bi alimu shukul bir. Fi ard ta mustegimin huwo bi amulu sher wa ma bi ayinu shukul kebir ta Yahwah.11Yahwah, iden taki murfu fuk, lakin umon ma bi lahisu. Lakin umon bi ja ayinu gira taki le shaab wa bi kutu umon fi faddiya, lanu nar ta adu taki bi akulu umon. 12Yahwah, inta bi jibu salam le nina; wa hagiga inta timu le anina shukul ta nina kulu.13Yahwah Allah ta nina, fi asiyad tanin hakim anina; lakin anina bi sabihu isim taki barau. 14Umon maitin, umon ma bi ish tani; umon afin, umon ma bi gum. Hagiga, inta ja le hukum wa demiro umon, wa sibu ayi zikira tumon mutu.15Inta zidu umam, Yahwah, inta zidu umam; akrimu inta; inta wasiu hudud ta ard kulu.16Yahwah, fi mashakil umon bi ayinu le inta; umon bi ham ham fi salawat kan tadib taki fugu umon. 17Ze mara al hamil al gerib ma zaman tuo ta weledu, kan hiya biga fi waja wa bi kure fi waja, anina kan gidam taki ze de, ya Rabuna.18Anina kan hamlanin, anina kan fi waja, lakin bi bainu kaanu anina weledu hawa. Anina ma jibu kulasa le ard, wa sukan ta alam ma waga.19Maitin taki bi ish; jisim tumon al mait bi gum. Gum wa guna le farah, inta al bi geni fi turab; lanu nada taki de nada ta nur, wa ard bi tala maitin tuo.20Ruwatakum, shaab tai, dakalu takum fi juwat takum wa gufulu abuwab takum wara takum; dusu takum le fetera besid, lahadi kan gadab de bi mururu. 21Ashan Yahwah kalas der tala min mahal tuo ashan bi hukumu sukan ta ard le sher tumon; ard bi fatta dum al huwo kubu, wa wele bi kati maitin tuo.

Chapter 27

1Fi yom dak Yahwah bi agibu Luyasan debiba al tefes de be sef tuo al saab, al azi wa guwi, Luyasab debiba al bi gairu shikil, wa huwo bi katulu tinin al fi fi bahar. 2Fi yom dak; guna takum le karma al deru, guna tuo. 3''Ana Yahwah, ana yao bi hami huwo; Ana bi kubu fugu moyo kulu zaman. Ana bi harisu huwo bilel wa nahar ashan mafi zol bi augu huwo.4Ana ma zalan, Oh, wele kan fi hasak wa shuk! Fi harib ana bi duru did umon; ana bi haragu umon sawa; 5ele kan umon nakamu himaya tai wa amulu salam ma ana; kede umon amulu salam ma ana.6Fi yom al bi ja de, Yagub bi asisu juzur; Israel bi tala zuhur; wa umon bi mala wata be samar.''7Hal Yahwah hajimu Yagub wa Israe ze huwo hajimu umam delin al hajimu umon? Hal katulu Yagub wa Israel ze dabau ta umam al umon katulu? 8Be nefsa teriga ta tadib taki, inta turuju Yagub wa Israel, huwo turuju umon bara be hawa ta nefes tuo fi yom ta riyah ta sherik.9Be nefsa teriga, sher ta Yagub bi masau, lanu de yao bi kun simar al kamil ta shilu katiya tuo: kan hwuo amulu hujar ta mazbah biga ze tabashir wa kasuru hita hita, mafi Sawari wele Shemat wele bakur bi fadulu fi mazbah.10Ashan mudon al kubarin barau, mahal geni sibu ze sahara. ijil bi akulu hinak wa bi num hinak bi akulu furu tuo. 11Kan idenat tuo yabis bi kasuru. Nusuwan bi ja wala nar be umon, lanu de ma nas al bi fahim. Ashan kida de al kalagu umon ma bi arham umon, wa ma bi kum rehim le umon.12Bi hasil fi yom dak Yahwah bi angizu min nahar al Farat le wadi masi wa intakum, shaab Israel bi limu sawa wahid wahid. 13Fi yom dak de trumbeta azim bi afugu; yala delin al mutu fi ard Ashur bi ja, wa delin al sibu ard ta Masir. Umon bi abudu Yahwah fi jebel al mukadas fi Urshelim.

Chapter 28

1Wululu le iklil ta kebir nefsa ta al libusu be sakaranin ta Afraim, wa le zuhur ta ta jamala tuo al bi luon tuo bi gairu, de iklil al kutu fi ras ta delin al glibu umon ma merisa! 2Ayinu Rabuna bi rasulu de al guwi wa azim; ze habub ta wa hawa al ta damar. ze muturu al bi shilu hajat wa moyo ketir; wa huwo jada ayi iklil ta kibiria fi turab.3Iklil ta kibiria ta sakaranin ta Afraim bi dusu tihit kura. 4Zuhur ta mejid tuo al luon ta jamalatuo biga bi gairu, al fi fi ras ta wadi al ganiyan, bi kun ze awel simar ta shejera tin fi shahar ta rebee, al kan zol ayinu, ligu lisa fi iden tuo, huwo bi abula.5Fi yom dak Yahwah Rabuna ta junud bi kun iklil giyafa wa taj ta jamala le bagi shaab tuo, 6roho ta adala le de al bi geni fi kuris ta gata gedia, wa guwa le delin al bi turuju adu tumon min kasma abuab.7Lakin jama de kaman wuduru be merisa, wa lesegu be merisa al guwi. Kahin wa nebi wuduru be merisa al guwi, wa abulau umon be kumur. umon lesegu be mushurub al guwi, wuduru min ruya wa lesegu fi shilu garar. 8Hagiga tarabizat kulu kati be turash, lahadi mafi mahal al nedif.9Huwo bi derisu marifa le munu, wa huwo bi wadihu risala le munu? Le delin al futumu min leben wele le delin al shilu umon bara min sudur? 10Ashan de awamir fi ras awamir, awamir fi ras awamir; nizam fi ras nizam, nizam fi ras nizam; hina besit, wa hinak besit.11Hagiga, be kasma ta shitima wa lisan al garib huwo bi wunuso le shaab de. 12Bediri huwo kelim le umon ''De yao raha, wedi raha le de al bi kafu; wa de yao tejdid,'' lakin umon ma bi asuma.13Yala kelima ta Yahwah bi ja le umon awamir fuk awamir, awamir fuk awamir; nizam fuk nizam, nizam fuk niza; hina besit wa hinak besit; ashan umon bi ruwa wa waga be dahar, wa bi kasuru, wa sidu umon wa bi gubudu umon.14Asuma le soiut ta Yahwah, intakum al bi shitimu, intakum al bi hukumu shaab de al fi Urshelim. 15De bi hasil ashan intakum kelim, ''Anina amulu tifagia ma mutu, wa ma Hawiya anina wusulo le tifagia. Ashan kida kan mutu bi murur ma bi wusulo le anina. Ashan anina kutu kidi yao mahal dusu ta mina, wa anina kati be kabasa.''16Ashan kida Rabuna Yahwah kelim, ''Ayinu, Ana bi kutu fi Sahiun hajer asas, hajer imtihan, hajer zawiya kerim. De al amin ma bi faddihu.17Ana bi kutu adala yao asaya ta mizan, wa bir tao kat ta moyo. Yala Sekete bi shilu mahal dusu ta kizib de bara, wa moyo ketir bi mahal ta dusu tumon.18Ahad taki ma mutu de bi karabu, wa tifagiya taki ma Hawiya ma nbi kun fi. Kan moyo ketir de mururu, bi kati inta be uwu. 19Ayi zaman al moyo de mururu bi kati inta, wa fi kulu sabah uwu bi mururu wa kaman be bilel wa nahar bi ja. Kan kabara de fahimu, uwu bi sabibu kuf.20Lanu serir de guser kalis ashan insan bi midu fugu, wa bataniya deik kalis ashan insan bi kati beu.'' 21Yahwah bi gum fuk ze fi jebel Farasim; wa huwo bi nezil nefsa tuo ze fi wadi Jabun ashan bi amulu shukul tuo, shukul tuo al garib, wa amail tuo al barau.22Hasa matakum shitimu, wele udam takum bi shiddu. Ana asuma min Yahwah Rabuna ta junud, elaan ta damar ta ard.23Kutu takum bala takum wa asuma takum le sout tai; wa kutu takum bala ashan bi asuma kelimat tai. 24Hala muzari al bi kuruju yom kulu ashan bi zara, best be kuruju wata? Hal huwo ma bi istemir nedifu wa kuruju mahal zara?25Kan huwo jahizu wata, huwo ma bi ruahu biaira ta shuner, wa kamoon, wa bi kutu hintta fi mahalat tuo, wa gatani fi hudud tuo? 26Allah tuo bi wejihu huwo; huwo bi derisu huwo be hikma.27Bizira ta Shunez ma bi atanu be nuraj, wele badal ta ajila bi lifu le Kumoon; lakin shunez bi dugu be asaya, wa kumoon be kasab. 28Gemeh bi dugu le rekif lakin ma bi dugu ta kulu kulu, hata kan huwo bi sugu badal wa kura ta arabiya ta husan tuo, husan tuo ma bi sedimu uwu.29De kaman bi ja min Yahwah Rabuna ta junud, al ajeeb fi tuwjihat wa mumtaz fi hikima.

Chapter 29

1Wululu le Arieil, Ariei, medina al Daoud nezil fugu! Ziddu sena le sena; kede ihtifal ja tani. 2Lakin ana bi hawitu Arieil, wa hiya bi kure wa bi kun haznan; wa bi kun le ana ze Arieil.3Ana bi hawitu inta ze daira wa ana bi gufulu inta be hajat guwin, wa bi abinu hadaid hawili inta. 4Bi nezilu inta tihit wa inta bi wunuso min wata; kalam taki bi kun tihit min turan. Sout taki bi kun ze roho al bi wunuso min wata, wa sout taki bi tala min turab.5Adad ta jumhur al adu taki bi kun ze turab, wa jumhur ta ta nas al guwin ze wasaka ta degik al gurbalu. Bi hasil faja, fi lahaza. 6Yahwah Rabuna ta junud bi ja le intakum be sout ta muturu, wa zalzaal, wa ezaak ajib, be hawa guwi wa habub kalis, wa lehib ta nar al bi akulu.7Bi kun ze hilim, ruya ta bilel: Jumhur ta umam kulu bi shkil did Arieil wa mahalat tuo al guwi. Umon bi hajimu hiya wa delin al bi daigu hiya. 8Bi kun ze kan rajil jian bi hilim inu huwo bi akulu, lakin kan huwo gum batna tuo fadi. Bi kun ze zol atshan bi hilim inu huwo bi shurubu, lakin kan huwo gum huwo atshan, mafi zol al bi batulu atash tuo. Nam, bi kun adad kebir min umam al bi shakila did Jebel Sahiun.9Istagrib be nefsa taki wa tala mustagrab; amulu nefsa taki amiyan wa tala amiyan! Tala sakaran be merisa; duru ze sakaran lakin ma be maskar. 10Lanu Yahwah kubu fugu intakum roho ta num amiik. Huwo gufulu uyon takum, ya ambiya, wa kati ras takum ma, intakum al bi ayinu.11Ruyat kulu bi le intakum ze kelimat ta kitab al gufulu, al insan bi wedi le de al alimu, bi kelim, ''Agara de,'' Huwo kaman bi kelim, ''Ana ma bi ageder, lanu mukful.'' 12Kan kitab de wedi le zol al ma bi ageder agara, wa kelim, ''Agara de,'' huwo bi kelim, ''Ana ma bi ageder.''13Rabuna kelim, ''Shaab de bi ja gerib le ana be kasmat tumon wa bi akrimu ana be kasamat tumon, lakin geliba tumon bait min ana. Kafu tumon le ana bes biga wesiya al insan alimu. 14Ashan kida, ayinu takum, ana bi ruwa gidam wa bi amulu haja ajeeb fi nus ta shaab de, mujiza wara mujiza. Hikima ta hukama tumon bi mutu, wa fahimu ta mutkebirin tumon ma bi zahir.''15Wululu le delin al bi dusu kutat tumon min Yahwah, wa amail tumon fi duluma. Umon bi kelim, ''Munu bi ayinu anina, wa munu arufu anina?''16Inta gilibu hajat ras tihit! Hala zol al bi sala hajat ta tin be idu sawa ma tin, ashan haja al salau bi kelim le de al salau huwo, ''Huwo yao ma amulu ana,'' wele haja al kalagu bi kelim le de al kalagu uwu, ''Huwo ma bi fahim''?17Bes fi lahza besit, Lobnan bi agilibu le mahal zara, wa mahal zara de bi tala gaba. 18Fi yom dak de al atarahs bi asuma kelimat ta kitab, wa uyon ta amiyan bi ayinu juwa duluma. 19Nas al taabu umon bi afrah fi Yahwah, wa nas al masakin bi afrah fi de al Kudus barau fi Israel.20Lanu de al mutkebir mutu, wa de al bi alisu mutu. Kulu delin al hibu amulu sher bi shilu umon bara, 21de la be kilima bi jarihu zo tani. Umon bi kutu shabaka le huwo al bi fetishu adala fi kasma bab wa bi nezilu de al bar be akzib al fadi.22Ashan kida de haja al Yahwah kelim be kusus bet ta Yagub- Yahwah, al angizu Abrahim, ''Tani fadiya ma bi gubudu Yagub, wele huwo bi kafu. 23Lakin kan huwo ayinu iyal tuo, shukul ta idenat tai, umon bi kadisu isim tai. Umon bi kadisu isimta de al kudus ta Yagub wa umon bi wegif fi haiba ta Allah ta Israel. 24Delin al wuduru fi fahimu roho bi ligu faham, wa delin al bi neng neng bi ligu marafa.''

Chapter 30

1''Wululu le iyal al mutmeridin,'' de elaan ta Yahwah. ''Umon bi katitu lakin ma min ana; umon bi trabut ma umam tanin, lakin umon ma ligu tuwjih min Roho tai, yala umon bi zidu katiya fi katiya. 2Umon bi tala ruwa fi Masir, bidun ma asalu tuwjih tai. umon bi fetishu himaya min Faruon wa bi ruwa dusu tihit dulu ta Masir.3Ashan kida himaya ta Faroun bi kun fadiya takum, wa jere fi dulu ta Masir , bi kun hagara, 4hata kan ruwasa tumon fi Soan, wa mursilin tumon ja fi Hanis. 5Umon kulu bi fadihu be kalam ta nas al ma bi ageder saidu umon, al ma musada wele igasa, lakin fadiya.6Elaan an haiwanat ta junub: Be wasat ta ard ta mashkil wa kutura, ta lobuwa wa assed, debiba wa debiba la indu sim, umon bi arfa shukul ganiyan tumon fi dahar ta hamir, wa kunuz tumon fi ras ta jimal, le nas al ma bi ageder saidu umon. 7Lanu musada ta Masir budun faida; ashan kida ana bi nadi hiya Rahab, al bi geni lisa.8Hasa ruwa wa katibu gidam tumon fi luhu, wa katif huwo fi sifir, ashan bi ayinu fi sinin al bi ja. 9Lanu de yao nas al mutmeridin, bi kabasu iyal, iyal al ma bi asuma tuwjihad ta Yahwah.10Umon bi kelim al zol al be ayinu, ''Mata ayinu'', wa le ambiya, Matakum itnaba hagiga le anina; wunuso le anina kelimat ta kabasa, nubuwa ta kabasa. 11Wasa min sika, wuduru min sika; sibu Kudus ta Israel wegifu wunusa gidam usa tanina.''12Ashan kida Kudus Israel bi kelim, ''Ashan intakum aba kelima de wa kutu sikha fi zulum wa kabasa wa intakum teki fugu, 13yala katiya de bi kun le intakum ze juzu al kasuru wa jahiz ashan bi waga, ze haja sugeru fuk fi hetta al waga tuo bi kun faja fi ayi zaman.''14Huwo bi kasuru zw afash ta zol al bi sala hajat min tin; huwo ma bi sibu, ashan ma bi ligu fi nus tuo dagak tuo al bi ageder shilu nar min kanun, wele le gata moyo min hufura.15Lanu de yao kalam al Yahwah, Kudus ta Israel kelim, ''Be ruju takum wa geni be soukut bi kalisu intakum; fi hudu wa kutu sikha bi guwi intakum. Lakin intakum kan ma der. 16Intakum kelim, 'La, lanu anina bi jere be hasin,' yal intakum bi jere, wa , ''Anina bi nutu fi ras hasin al bi jere guwam,' ashan kida nas bi turuju intakum bi kun serien.17Alif bi jere min tukwif ta wahid zol; intakum bi jere min kamsa nas lahadi bagi takum alaam wahid fi ras jebel.''18Lisa Yahwah bi istena ashan bi arhamau intakum, ashan kida huwo jahiz ashan bi weri le intakum rahma. Lanu Yahwah huwo Allah ta adala; baraka le delin al kulu bi istena huwo. 19Lanu shaab bi geni fi Sahiun, fi Urshelim, wa intakum ma bi kure tani mara. Lanu be hagiga huwo bi hin le intakum fi sout ta kure takum. Kan huwo asuma, huwo bi juwabu le intakum.20Hatta kan Yahwah bi wedi le intakum eash ta zuruf wa moyo taab, hata kan kida, ustas takum ma bi dusu badun tani mara, lakin intakum bi ayinu mualim takum be uyon takum. 21Adanat takum bi asuma kelima wara takum be kelim, ''Dau sika, duru fugu,'' matakum lifu yemin aw shumal.22Intakum bi nejisu timsalat takum al amulu be fidda wa dahab. Intakum bi jada umon bara wasaka ta heta. Intakum bi kelim le umon, ''Talatakum bara min hini.''23Huwo bi wedi muturu le buzur takum kan intakum zaru wata, wa akil ketir min wata, wa kudar bi kun ketir kalis. Fi yom dak mawashi takum bi akulu fi mahal al wasi. 24Teran takum, wa hamir takum, al bi kurju wata, bi akulu alaf tumon al amulu tamam.25Fi ras ta kulu jebel al ali wa kulu murtefe, bi kun fi moyo bi nezil wa mujurat ta moyo, fi yom al azim ta katulu kan abraj waga. 26Nur ta gamara bi kun ze nur ta shemish, wa nur ta shemish bi kun abeyat saba marat, ze nur ta shemish ta saba ayam. Yahwah bi rubutu kesir ta shaab tuo wa bi aliju juruh ta dabara al huwo augu umon.27Ayinu isim ta Yahwah bi ja min mahal bait, bi aragu be zalan tuo be dukhan kalis. Kasma tuo malian ma gadab, wa lisan tuo ze nar al bi akulu. 28Nefes tuo ze nahar al tuwil tihit bi wusulo lahadi ragabta, ashan bi garbilu umam be gurbal ta damar. Nefes tuo bi kun ze haja fi durus ta shaab al bi sibu umon wuduru.29Intakum bi kun indu guna ze fi bilel kan bi kadisu aid, wa farah ta geliba, ze kan zol ruwa be nai le jebelta Yahwah, le sakra ta Israel.30Yahwah bi wedi sout ta zalan tuo asumau wa bi weri iden tuo be habub ta zalan wa lehib ta nar, ma asifa, wa hawa ta muturu, wa hujar ta sekete.31Lanu Ashur bi kafu min sout ta Yahwah; huwo bi durubu umon be asaya. 32Ayi darba ta asaya al Yahwah bi mururu fugu umon bi gedimu be musikah ta lugara wa adongu ze huwo bi shakila ma umon.33Lanu mahal ta hargu jahisu bediri. Hagiga jahisu le melik, wa Allah amulu juwa wa wasi. Jahisu kuom ta kashab ketir wa nar. Nefes ta Yahwah, ze nahar ta kibirit, al walau.

Chapter 31

1Wululu le felin al bi ruwa fi Masir le musada wa bi arkab fi hasin, wa bi kutu sika tumon fi markibat ta harib wa fi rujal ta al bi shakila be hasin. Lakin umon ma bi fekir an kudus Israel, wele umon bi fetisu Yahwah! 2Lakin huwo hakim, wa huwo bi jibu karisa wa ma bi rija min kalam tuo. Huwo bi gum did nas al bi amulu sher wa delin al bi saidu nas al bi amulu katiya.3Masir de insan ma Allah, hasin tumon de jisim ma roho. Kan Yahwah midu iden tuo bara, kulu itnin de al saidu bi dugu kura, wa de al saiidu bi waga; itnin bi mutu sawa.4De haja al Yahwah kelim le ana, ''Ze assed, hata jena ta assed, bi kure fi ras lajam tuo al uwu gubudu, kan mujumua ta ruaa ja did uwu, lakin uwu ma bi kafu min asuwat tumon, wele be jere bait min harakat tumon; Yao kida Yahwah bi nezil ashan bi shakila fi jebel Sahiun, fi murtafa.5Ze tiur be tiri tiri, Yahwah Rabuna ta jesh bi hami Urshelim; huwo bi hami wa bi angizu ze ma huwo bi mururu fugu wa bi ayinu huwo. 6Rijatakum le huwo al intakum rija bait min huwo, ya shaab ta Israel. 7Lanu fi yom dak de, ayi zol bi demiro asnam tuota fidda wa dahab al idenat takum amulu be katiya.8Ashur bi katulu be sef; budun zol al bi katulu huwo. Huwo bi jere min sef, wa bi asuru iyal tuo ashan bi amulu shukul al saab. 9Umon bi fagidu raja kulu be sabab ta tukwif, wa ruwasa tuo bi kun kaifin gidam ta alaam ta harib ta Yahwah- de yon elaan ta Yahwah- al nar tuo fi Sahiun wa al furun tuo ta nar fi Urshelim.''

Chapter 32

1Asuma, Melik bi hakimu bi al biir, wa Ruasaa bi hakimu bi al Aadli. 2Ayi wahid bi kun zi mahal ta dusue min hawa wa maljaa min al Aasifa ( hawa al shedid) zi majarie ta miyah fi ardi al nashif, zi Dul ta hajeer al kebier fi ardi ta taab. 3Biga eyunu ta nas al gi ainu ma bi kun deif, wa adana ta nas al gi asuma bi asuma kwes.4Al mutaajil bi fekiir kwes bi faham, wa zol al lisan tuo tegiel bi wonusu bi wadih wa bi suhula. 5Tani ma bi nadi zol al belied al muhtarm, wele zol al kazzab bi nadi zol al kwes. 6Ashan al Belied gi wonusu balada, wa gelba tuo gi khatit le al shar wa Aamal al ma ta Allah, wa howo gi wonusu hajat al galat aan Yahwah. howo sibu al jaan biga fadi, wa al aatshan howo sibu biga ma indu moyo.7Turuk ta zol al kadab howo shar. howo bi fekiru khutat al sherir ashan bi demiru al faqier maa kedieb, hata iza al faqier kelim al hak. 8Lakin al insan al sharif bi amulu khutat al sharif; wa ashan aamal tuo al kwes howo bi kun sabit,9Gum fok, Ya nusuwan al fi raha, wa keli intu asuma le sut tai; intum nusuwan al fi raha, asuma takum le sut tai. 10Ashan fi agala min sina thigha takum bi kasuru, intum nusuwan al fi raha, ashan wokit ta hasad ta eanab mafi, zaman ta limu ma jaa.11Keli intum kafu, Ya nusuwan al fi raha; keli intum kalaa, intum al indu sigha; keli intum shilu malabis al kwes de bara wa keli intum geni barau; lebisu takum gumashat ta shawal fi sulba takum. 12Intum bi kore ashan mahalat ta zira al giyafa, ashan shejera ta al karma al musmir. 13Ardi ta shaab tai bi malaa maa hasak wa shuk, hata fi al beiut al muksuteen fi al medina al farhana.14Ashan al ghusur bi sibu, al medina al maliyan de bi kun fadi; Jebel wa Burj al muraghaba bi tala kahuf ellal abad, farah ta Gurud ta Gabaa, Gesh al akhdar ta hiewanat; 15Lahadi Ruhu al kubu le nina min sama. wa al Barriya bi tala mahal zara al musmir, wa mahal al musmir howo zi Gabaa16Wa Adaala bi kun fii al Barriya; wa al Biir bi iesh fi mahal al musmir. 17Shukul ta nas al Abrar bi kun salam; wa neteja ta al bir, howo hudue wa sabat elal abad. 18Shaab tai bi iesh fi masakin ta salam, fi Beit al Aamin, wa fi amakin ta raha al hadie.19Raqmi aanu moyo nizil shedid fi al ghaba wa medina biga fi musawa wahid tamaman, 20Inta bi kun mubarak kan inta zara bizira taki fi taraf ayi majra wa keli kuraen ta Bagara wa humar douwru fogu.

Chapter 33

1Wayl le inta, al mudemir al lisa ma demiru howo! Wayl le al khaein al homon ma khunu howo! kan inta biga ma bi demiru, bi demiru inta. kan inta biga ma bi khunu, homon bi khun inta2Yahwah, keli inta wodi neama le nina; nina bi intezir inta; keli inta kun gowa ta nina fi kulu sabah, khalas ta nina fi zaman ta mashakil.3Bi sut al Aali shaab bi jere; kan inta irtafaat, aumam bi shetitu. 4Nas al kharabeen taki limu zi Jarad al limu; zi jarad al gi jere, al nas jere fogu.5Yahwah howo al Aali. howo bi iesh fi makal al Aali. Howo bi mala Sahiyun bi Aadala wa Biir. 6howo bi kun daiman fi awkat taki, khalas tuo kefaya, hikma wa maarafa; Makhafa ta Yahwah yahu kanz tuo7Asuma, Marasulat tomon gi kore fi shawarie, Diplomaseen gi kore shedid wa gi itmanaa salam. 8Shawarie al kubar biga fadi; Nas al gi safier biga mafi Itifagiyat kasuru, hagiru nas al shuhudeen, wa Ihtiram biga mafi le nas.9Al Ardi nashifa wa gi mutu; Lubnan biga khajlan wa karabu sharun biga zi ardi ta Badia; wa Bashan wa Carmal gi hezu awrag ta shejera tomon.10" Hasa keli ana gum," Yahwah kelim, " hasa bi arfau ana fok; hasa ana bi kun fokfi al Aali. 11Intum bi hamil gesh, wa bi weledu hashish al sukar; arwah ( nefis) takum nar bi akulu intum. 12Shuob bi haragu zi kalas, zi khashab al gatau wa haragu.13Intum al beadeen; asum takum haja al ana amulu; wa intum al geriebeen, keli intum arufu gowa tai." 14Al khutaa fi Sahiyun gi kafu; khuf shelu nas alma gi arufu Allah. Munu min nina bi agdeer geni fi nar al gi wala? Munu min nina bi agdeer geni fi haragu abadiya?15Zol al gi iesh fi al biir wa gi wonusu bi kulu saraha; Zol al gi aba rebih al ta zulum, zol al gi rejaa eda tuo ashan ma bi shilu rashwa, zol al gi gufulu adana tuo ashan ma bi asum aan dufugu doom( katulu), wa zol al gi gufulu ena tuo ashan ma bi ainu al shar- 16De yahu insan al bi geni fi al amakin al Aali, mahal himaya tuo bi kun Husun wasat al sukhur, Akil tuo bi wodi, wa moyo tuo bi kun mauna al sabit.17Ena taki bi ainu Al melik fi jamal tuo; homon bi ainu ardi al baeid. 18Gelba taki bi zekir al khuf; Wenu al katib, Wenu zol al gi hasibu gurush? Wenu zol al gi hasibu al abraj? 19Tani Inta ma bi ainu shaab al shujaa, shaab al lisan tomon qharieb al inta ma bi faheim.20Asuma Ya Sahiyun, Eyun taki bi ainu Ureshelim zi al ta Sakan al mutmaein, Khima al ma bi agilau, weteed tuo ma bi agdeer talau wele ayi habil bi agdeer gatau. 21Lakin, Yahwah fi Jalala tuo bi kun maa nina, Fii al Bihaar al wasiea wa al Majaarie. safiena al harbiya ma bi safier min fogu, wa sufun al kubar ma bi dowuru min fogu.22Yahwah howo yahu Gadie ta nina, Yahwah yahu katibu sheriea ta nina, Yahwah yahu Melik ta nina; Howo bi angizu nina.23Hubal taki biga khafif; homon ma bi agdeer ( Sabitu) amsuku Amud ta Isharat; (Sariya) homon ma bi agdeer ferishu al sheraa Kan nas al kharabeen de gesimu, Abu kuraa bi turudu homon. 24Nas al sakineen ma bi kelim, " Ana aiyan," wa nas al gi geni hinak Aasam tomon bi afii.

Chapter 34

1Taal takum gereib, Ya Aumam, wa keli intum asuma; Ya Shaab! keli intum kutu bala, Al ardi wa kulu haja al fi al ardi keli asuma, Duniya wa kulu hajat al tala min fogu. 2Yahwah howo zalaan min al aumam kulu, wa qhadab tuo nezil jeash tomon kulu; Howo demiru homon tamaman, Howo selimu homon le al ketil.3Nas al meiteen tomon bi jadau bara. Aafana ta jusas bi kun fi ayi mahal; wa jebaal bi asurubu dam tomon. 4Nujuom kulu bi kalasu min sama. wa sama bi lefu zi lafa; wa Nujuom tomon kulu bi waga, zi Awrag al gi waga min al karma, wa Tiin al negitu al gi waga min shejera tuo.5Ashan seif tai de bi ashrab shedid fi sama; Asuma, hasa howo bi nezil fi Edom, le shaab al ana khasisu homon le damaar. 6Seif ta Y ahwah gi nezil dam wa maliyan shaham, gi nezil dam ta khurfan wa aqhnam, mala maa shaham ta keliya ta khurfan. Leanu Yahwah indu zebiha fi al Basra wa ketil azeam fi Edom.7Bagarat ta gaba bi waga maa homon, wa bagarat al sukar wa Teiran al kubar. Ardi tomon bi asharb dam, wa turab tomon bi kun samiin min shaham.8Ashan fii zaman al Yahwah bi integhim wa sina al Howo bi aaqibu homon le sabab ta Sahiyun. 9Majarie ta Edom bi agelibu le malaab, turab ta hiya bi tala kebreit, wa ardi ta hiya kun Malaab al gi haragu. 10Howo bi haragu bellel wa nahar; howo bi kun ardi ta kharab; mafi zol bi ruwa min jambu tuo elal aabad al aabadeen.11Lakin al teyur ta gaba wa al haiwanat bi iesh hinak; Buma wa al ghrab al asuadbi abeinu beit tomon hinak. Howo bi medu masafa ta kharab wa khat ta damar. 12Ma bi sibu le Nubalaa ta hiya haja ashan bi nadi Mamlaka, wa Ruasaa ta hiya kulu ma bi sawi haja.13Ashuak bi raba fi Ghusur ta hiya, hasak wa ashawak al fi husun ta hiya. Hiya bi kun mahal ta geni ta Saalieb, mahal ta Naeam. 14Hiywanat ta gaba wa Marfaenat bi limu hinak, wa ghanamayat ta gaba bi kore ashan homon bi nadi badum. Hiywanat ta bellel bi isteqier hinak wa bi legu le nefsa tomon mahal ta raha. 15Buma bi sala juwa tuo bi num wa faga beit tomon, bi faga wa harisu iyal tomon. Naam, Sagur bi limu, ayi wahid maa sabi tuo.16Fetishu takum fi ketab ta Yahwah; Ma keli intum sibu haja.wele wahid min homon; ashan kasma tuo wonusu, wa Ruhu tuo limu homon. 17Howo jada le homon Ghuraa wa wodi le homon mahalat. mahalat tomon ellal abad; min jeel ella jeel homon bi iesh hinak.

Chapter 35

1Al Barria wa Al ardi al nashif bi afrah; wa al sahra bi kun muksut wa bi izdehiir. zi zahra al narjis, 2howo bi izdehiir shedid wa bi ibtehij bi farah wa bi guna; Bi wodi le howo mejeed ta Lubnan, wa jamal ta Karmel wa Sharon; homon bi ainu mejeed ta Yahwah, rauaa ta Allah ta nina.3Keli gowie edan al daeif, wa keli sabitu rukubat al gi heazu. 4Kelim le nas al gi kafu, " Kun gowi, kel inta ma kafu! Asuma, Allah taki bi jaa maa integham, maa mukafaa ta Allah. howo bi jaa wa angizu intum."5Biga aeyun ta aamiyan bi ainu, wa adan ta atresh bi asuma. 6Wa abu kura bi nutue zi qhazal, wa zol al ma gi agder wonusu bi guna, Moyo bi kubu min ardi al nashif, wa majarie ta moyo bi tala fi al Barria. 7Ramla al sukhun bi tala hawd ta moyo, wa ardi al aatshan bi kun yanabiea ta moyo; Mahal al saaleib gi geni fogu, fii mahal num tomon, bi kun fii gesh wa ghasab.8Wa terik bi kun fii hinak al nadi terik al mughadus. insan al nejees ma bi safier min hinak. Lakin bi kun le howo al gi dowuru fogu, hata insan al belied ma bi dowuru fogu. 9Ma bi kun fii Aseed hinak, Hata hiywan al mutawahhish ma bi kun fii hinak; Ma bi ligu homon hinak, Lakin al mufddy yahu dowuru hinak.10Feddaa ta Yahwah bi rejaa wa bi jaa maa guna le Sahiyun, wa farah al abadiya bi kun fii ras tomon; Muksut wa farah bi mala homon; huzun wa waja bi jere baeid.

Chapter 36

1Fii Arbaatashar sina ta Al melik Hezekiya, Senhareib, Melik ta Ashur, hajemu kulu Mudun ta Yahudiya al muhhasana ( Gowi) wa intesiir le homon. 2Melik ta Ashur rasulu Rabshegie aw (Ghaed) min Lakhish le Ureshelim le Melik Hezekiya maa jesh Aazim. Howo wosulu le Ghanat al hawd al Auliya, wa howo wogif ,fi terig ta zeraa ta ghasar. 3Kan Musauleen al Israeleen al ruwa maa homon min medina ashan bi wonusu maa homon kan Eliyakim Jena ta Hilghiya, al Musaul fi al Ghasr, Shabna al katib ta melik, Yuakh jena ta Aasaf, al kan gi sejeelu ghararat ta hakuma.4Al Rabshegi kelim le homon," kelim le Hezikiya gal Al melik al aazim Melik ta Ashur, kelim, ' Shunu yahu masdar ta sigha taki? 5Inta gi wonusu kalam ma indu maana, inu fii mashura wa gowa le al harb. hasa inta wodi sigha taki le munu? Munu yahu wodi le shujaa ashan bi itmarad deed ana?6Asuma, inta wodi sigha taki fi Masir, fi qasab al inta istakhdimu zi Aasaya ta dowuria, lakin iza insan takie fogu, howo bi lesigu fi eda tuo wa bi gidu eda tuo. De haja al Pharaun melik ta Masir bi amulu le ayi zol al bi wodi sigha tuo fi howo. 7Lakin kan inta kelim le Ana, " Nina gi wodi sigha ta nina fi Yahwah Allah ta nina," De ma Howo al amakin al aali wa Mazabih tuo Hezekiya shelu bara, wa howo kelim le Yahuza wa Ureshelim, " Keli intum abeidu fi mazbaha de fi Ureshelim"?8Wa ashan keda, Ana deer wodi le inta tegdima al kwes min said tai melik ta Ashur. Ana bi wodi le inta Itniin Alfi Haseen, iza inta bi agdeer ligu nas al bi suwgu le homon9Keif inta bi aba hata ghaed wahid min asqar khudam ta Said tai? Inta wodi sigha taki fi Masir fi Arabat wa fursan! 10Biga hasa, Hal ana safier lahadi hina min qhier Yahwah ashan bi harib deed ardi de wa demiru howo? Yahwah kelim le ana, " Hajeemu Ardi de wa demiru howo.""11Wa Eliyakim jena ta Hizkiya, Shibna, wa Yuwakh kelim le al ghaed (Rabishigi) " Min fadlak wonusu le khudam (Aabeid) taki bi luqha ta Aarameen, ashan nina gi fahim. Keli inta ma wonusu maa nina bi luqha ta Yahudeen fi adana ta nas al fii taraf heta." 12Lakin Rabishigi ( Al ghaed) kelim, " Hal Said tai rasulu ana le Said taki wa le inta ashan bi wonusu kalam de? Howo ma rasulu an le nas al gi geni fi taraf heta, al homon bi jaa akulu buraz tomon wa bi ashrabu bul tomon maa intum?"13Biga Rabishigi wogif wa kore bi sut al Aali bi luqha ta Yahudeen, kelim, " Keli intum asuma kalam ta Melik al Azim, Melik ta Ashur. 14Melik kelim,' Keli intum ma sibu Hezekiya kabasu intum, Howo ma bi agdeer angizu intum. 15Keli Hezekiya ma wodi intum kutu sigha fi Yahwah, Gal, " Yahwah hagigatan bi angizu nina; Medina de ma bi selimu le eda ta Melik ta Ashur."16Keli intum ma asuma le Hezekiya, ashan de yahu haja al melik ta Asur kelim: ' Amulu salam ma ana wa taal le ana. biga ayi zol bi akulu min shejera al karma tuo wa min shejera al tiin tuo, wa bi ashrab moyo min sahrij tuo. 17Keli intum amulu keda lahadi ana bi jaa shilu intumle ardi al zi ardi takum, Ardi al fogu gemih ( Dura) wa khamr al jedid, Ardi ta iesh wa mazara ta karma.'18Ma keli intum sibu Hezekiya woduru intum, Gal, ' Yahwah bi angizu nina.' Hal ayi min aliha ta shaab angizu homon min eda ta melik ta Ashur? 19Wenu aliha ta Hama wa Arphad? Wenu aliha ta Seuforaim? Hal homon angizu samariya min gowa tai (eda tai)? 20Min beina aliha kulu ta aradi deel, hal fii ayi allah al angizu ardi tuo min gowa tai (eda tai), wa intum fekir Yahwah bi angizu Ureshelim min gowa tai ( eda tai)?"21Lakin shaab askut wa homon ma juwabu, ashan garar ta melik kan, " Keli intum ma juwabu howo." 22Wa Eliakim jena ta Hilghiya, al kan musual min al Beit, Shibna al katib, wa Yuwakh jena ta Aasaf, Al musejeel, homon jaa le Hezekia wa gumashat tomon musharat, wa homon wori le howo kalam ta al Rabishigi( Ghaed).

Chapter 37

1Wa Melik Hezikiya asuma khabara tomon,howo shiritu gumashattuo, kati nefsa tuo maa shawal, wa ruwa fi Beit ta Yahwah. 2Howo rasulu Eliyakim, al kan musaul min Beit, wa shina al katib, wa kahana al kubar, homon kulu kati maa shawal, rasulu homon le Ishaiya jena ta Amos, al Nebie.3homon kelim le howo, "Hezikiya kelim, 'De yom ta Taab, tuwbikh, wa shetima, zi jena al biga jahiz ashan bi weledu, lakin Auma tuo ma indu gowa ashan bi asuru jena de. 4Yemkin Yahwah Allah taki yahu bi asuma kalam ta Rabishighi (Ghaaed ta jesh), Al melik ta Ashur said tuo rasulu howo ashan bi amulu tahadie le Allah al hai, wa bi ithadaa kalam ta Yahwah Allah taki bi asuma. hasa keli inta arfa salawat taki min ajili bagi nas al lisa fii hina."'5Wa khudam ta melik Hezikiya jaa le Ishaiya, 6wa Ishaiya kelim le homon,"Kelim le said takum: 'ayhwah kelim, "Keli intum ma kafu kalam al intum asuma de, min kalam al khudam ta melik ta Ashur setimu maa Ana. 7Asuma, Ana bi wodi ruhu le howo, wa howo bi asuma khabar wa bi rejaa wara le ardi tuo. Ana bi sibu howo waga maa seif fi ardi tuo."'"8Biga Rabishighi(Ghaaed ta jesh) rejaa wa howo ligu melik ta Ashur fi harib maa Libna, ashan howo asum gal al melik jere bara min Lakhshi. 9Sinharieb asuma inu Tirhakah melik ta Kush wa Masir jahizeen ashan bi shakil deed howo, biga howo rasulu nas tani mara le Hezikiya maa resala: 10" Kelim le Hezikiya, melik ta Yahuza, 'Keli inta ma fekir gal Allah taki al inta amin fi howo bi kabasu inta, kelim, Ureshelim ma bi wodi le eda ta melik ta Ashur."11Asuma, inta asuma aan haja al Muluk ta Ashur amulu le aradi kulu al homon demiru. wa hal inta yahu bi najah? 12Hal aliha ta aumam angizu homon, aumam al Abuhat tai demiru: Juozan, Haran, Rasif, wa nas ta Eden al fi Telsar? 13Wenu melik Hamat, melik Arfad, Melik ta mudun ta sefurayim, melik ta Henaa wa Aauwa?""14Hezikiya shilu resala de min nas al rasulu deel wa howo agarau. wa howo ruwa fi Beit ta Yahwah wa kubu rasala de gedam ta Howo. 15Hezikiya seli le Yahwah: 16" Ya Rab al Junud,Allah ta Israel, inta al geni fok ta kerubim, Inta yahu Allah fok kulu mamalik al ardi. inta sanaata al samawat wa al ardi.17Keli inta fata adana taki, Ya Yahwah, wa asuma . Fata eiyun taki, Yahwah, wa ainu, wa asuma kalam ta Sinharieb, al howo rasulu ashan bi hagiru Allah al hai. 18Hagiga, Yahwah, Muluk ta Ashur demiru kulu al aumam wa ardi tomon.19Homon kutu aliha tomon fi nar, ashan homon kan ma aliha lakin de shukul ta eda ta insan, amulu min khashab wa hajer. biga Ashureen demiru homon. 20Wa hasa, Ya Yahwah Allah ta nina, angizu nina min gowa tuo, ashan mamalik ta ardi kulu bi arufu inu inta Yahwah barau."21Wa Ishaiya jena ta Amos rasulu resala le Hezikiya, kelim," Yahwah, Alla ta Israel kelim, ' Ashan inta seli le Ana ashan kalam ta Sinharieb melik ta Ashur, 22De yahu kalam al Yahwah kelim aan howo: "Al Aazraa ibna ta Sahiyun hagieru wa ataku inta; Ibna ta Ureshelim hezu shaar ta hiya le inta. 23Inta hagieru wa shetimu munu? Inta arfau sut taki le munu wa arfau ena taki bi kebriya le unu? Le Ghudus ta Israel.24Bi wasat khudam taki inta hagieru Al Rab wa kelim, 'Bimerkibat tai al ketier ana tala fok fi murtafaat ta Jebal, Le Aalaa Irtefaat ta Lubnan. Ana bi gata atuwal ashajr ta Aurz wa ashjar ta Sunwbar al ghali hinak, wa ana bi ruwa lahadi abaad mahalat al Aali, le afdal al qhbat tuo. 25Ana hafiru Abaar wa ashrab moyo; wa ana nashifu Bihar ta Masir kulu bi batna kura tai.'26Hal inta ma asum haja al Ana samimu min zaman wa amulu howo min zaman al gedim? Hasa ana bi jebu hini. Inta bi karabu mudun al gowi wa bi hawilu le akuwam ta karaba. 27Sukkan tomon, al deifeen bi kafu wa bi kun maa fadiya. Homon zi ashjar fi mazarie, gish akhdar, gish al fi ras juwa aw fi al haghli, gebli hawa ta al qharib.28Lakin Ana bi arufu guad taki, khuruj taki, Dukhul taki, wa qhadab taki le Ana. 29Ashan qhqdab taki le Ana, wa ashan qhurur( Kebriyaa) taki wosulu fi adana tai, Ana bi kutu shabaka tai fi anafa taki, wa shama tai fi kasma taki; Ana bi juru inta wara le mahal al inta jaa min fogu."30De yahu bi kun Aalama le inta: Intum bi akulu akilat ta qhaba fi sina de. wa fi sina al tani intum bi akulu min nefsu. Lakin fi sina al talit keli intum zara wa amulu hasad, keli intum zara al karma wa akulu simar tuo.31Bagi nas al Beit ta Yahuza al naja homon kaman bi zara wa bi hasiedu simar. 32Leanu min fi bagi ta nas bi jaa min Ureshelim; Min jebel ta Sahiyun nas al naja bi jaa. Qhiera ta Rab al Junud bi amulu keda."'33Ashan keda Yahwah kelim aan Melik ta Ashur: "Howo ma bi jaa fi medina de wa howo ma bi durubu saham hina. Howo ma bi jaa gedam maa daraga aw abinu sur hawili howo. 34Terig al howo jaa maa howo bi kun nefsu terig al howo bi ruwa maa howo; Howo ma bi dakalu fi medina de-De Yahwah yahu kelim35Ashan Ana bi ahmi medina de wa bi angizu howo, Min ajil Ana wa min ajili Daud khadim tai."36Biga Malaika ta Yahwah ruwa hajimu muaskar ta Ashureen, katulu Miya wa Khamsa Tamaniin Alfi 185,000 Asakier. Zaman nas gum fi sabah bedri, kan nas mieteen fi kulu mahal. 37Wa Sinharib Melik ta Ashur sibu Israel wa ruwa fi Beit wa howo geni fi Neniwe.38Wa, fi wokit howo gi Aabidu fi beit ta Nisrokh allah tuo, Iyal tuo Adramelek wa Sharasier katulu howo maa seif. wa homon jere le Ararat. biga Esarhdon jena tuo hukumu fi mahal tuo.

Chapter 38

1Fi zaman dak kan Hezekiah ayan le daraja ta mutu, biga Isaiah jena ta Amos, al nebi, ja le haro, wa kelim le howo,Rabuna bi gul, nazimu beit taki, ashan inta gi ruwa mutu, mafi haya, 2biga Hezekiah dengiru usa tou tehet wa sile le Rabuna , 3Huwo kelimu, min fadlak ya Rab, kedezekiru gudur shunu ana wa gudur shunu ana amula kwes fi ena taki, biga Hezekiah kore be sot.4biga kelimu/kalam ta Rabuna ja le Isaiah, bi gul, 5ruwa wa kelimu le Hezekiah, al musul le nas tai, de yahu haja al Allah Rabuna ta jedi takum DauD gi kelimu, ana asuma salawat taki, wa ana ainu dumu taki, ainu, ana bi zedu 15 sena fi umur taki/haya taki, 6wa ana bi kalisu inta wa medina de min ida ta melik ta suriya. Wa ana bi defa medina de,7de yahu alama le inta min Rabuna inu ana bi amulu haja al ana kelimu/wadu, 8ana bi reja darajat/salalim ta dul ta Ahaz ashan bi reja wara ashara 10 khatuwat, yala biga dul ta shemish reja wara 10 khatwawat min darajat al kan haro nezil.9De kan salawat al muktub ta Hezekiah melik ta yahuza, li zaman al kan huwo ayan wa tala kwes, 10Ana kelimu inu nusta haya tai al kwes ana bi ruwa bi wasat abuwab ta hawya/jahanam, rasulu ana hinak le nihaya, 11Ana kelimu inu anda kalas ma bi ainu Rabuna, Rabuna fi Ard tan as al hayiin, ana kalas ma bi ainu insaan au sukan ta Ard/duniya,12haya tai talawu wa silu bara min ana ze khema ta Raye ana lefu haya tai ze sura/resim inta gi gata min zuhur tai, beina lel wa nahar inta kutu nehaya le haya tai, 13Ana kore lahadi saba, ze Aset al huwo kasuruudam tai kulu, beina lel wa nahar inta kutu nehaya le haya tai,14Ana guna kore ze tuyur al isem tomon Al sonono ana guna kore ze sot ta hamam, ena tai taban min ainu fok, ya Rab, ana taban, saidu ana, 15Ana bi kelimu shunu? huwo wonusu le ana min kulu taraf, wa huwo amulu, ana bi durwuru bi raha kulu sandwat tai, le anu ana intesir bi huzun marara.16Ya Rab, tab al inta rasulu de kwes le ana,keli rejau wodi haya tai wara le ana au marara al ana ihtebiru. 17De kan le faida tai, inta kalisu ana min hofra demar, le anu inta jada katiya tai kulu fi wara ta dahar taki,18Le anu hawiya ma bi sukur inta,mutu ma bi sabihu inta, del al ruwa tehet fi hofra ma indu raja fi amana taki, 19Nas al hayiin, nas al hayiin homon yahu bi wodi le inta sukura, ze ma ana amulu al yom, abu gi wori le iyal amana taki,20Rabuna kalisu ana, wa nina bi ihtefilu bi musica kulu ayam ta haya ta nina fi beit ta Rabuna,21Wa kan Isaiah kelimu, keli homon shilu kutla muujuma shejera tiniin wa kutu fi sakhan wa huwo bi tala kwes, 22Kaman Hezekail kelimu de yatu awlawm al bi keli ana ruwa fi beit ta Rabuna.

Chapter 39

1Fi zaman dak marduk-Baladon jena ta Baladan, meli ta Babylon, rasulujuwab/ resala wa hadiya le Hezekial , le anu huwo kan asuma inu Hezekial kan ayain wa biga kwes, 2Hezekial kan farahan ma hajat del, huwo wori le nas al rasulu de kulu hajat tou al muhim, Dahab,Feda,Buharat wa zit al gali, wamakzan tout a asliha, wa kulu hajat al fi makzan, mafi ai haja al fi beit tou au fi makzan, mafi ai haja al fi beit tou au fi kulu mamlaka tou al Hezekail ma ori le homon.3Biga Isaiah al nebi ja le melik Hezekail wa asalu huwo, rujal del kelimu shunu le inta? Homon ja min wen? Hezekial kelimu, homon ja le ana min Ard beyed ta Babylon, 4Isaiah asalu homon ainu shunufi beit taki? Hezekial juwabu, homon ainu ai haja al fi beit tai, mafi haja min hajat tai al muhim al ana wori le homon.5Yala biga Isaiah kelimu le Hezekial, asuma le kalam/kelima ta Rab al junud, 6Ainu, ayam gi ja al ai haja fi beit taki, hajat al judud taki limu lahadi haja al bi sibu, Rabuna gi kelimu,7Iyalal inta yahu weledu, al inta yahu abu tomon,homon bi shilu iyal del, wa homon bi kun khesiin fi beit ta melik ta Babylon, 8Yala biga Hezekial kelimu le Isaiah, kelima ta Allah al inta wonusu de kwes, ashan huwo fekiru, inu bi kun fi salam wa istikgrar fi ayam tai.

Chapter 40

1Azi, Azi shaab tai, Rabuna takum gi kelimu , 2wonusu bi hanan le Jerusalem, wa katiya ta hiya afi. Inu Rabuna istagbilu hiya fi iden tou maratin mi kulu katiya al hiya."3Sot gi kore fi sahara jahizu sika ta rauna, amulu fi hofra sika al adil le Rabuna, 4Kulu waai bi redimu, wa kulu jebel wa hajer bi nezilu wa mahalat al batal bi amulu adil , 5Wa mejid ta Rabuna bi zahir wan as kulu bi ainu ma baad. Le anu kasuma ta rabuna yahu wonusu.6Sot gi kelimu.”nadi” tannin gi juwabu, ana bi nadi munu? Kulu jesim gesh, wa kulu jalamla tomon ze zuhur al fi mahal zara, 7Gesh yabis wa zuhur wagafi zaman al rabuna afugu nefes fogo. Hagiga inu insaan de gesh, 8Gesh bi yabis, zuhur bi waga, lakin kelima ta Rabuna ta nina bi sabit ela al abad.9Tala fok fi jebel, sehiyon, ya mubeshir ta khabara al kwes. Arfa sot be guwa, kelim Jerusalem, inta ya mubeshir ta khabara al kwes, arfa sot taki, mata kafu, kelimu le mudun ta Judah, de yahu Rabuna takum, 10Ainu, Rabuna Yahweh gi ja ze muharibal muntesir wa iden tou al guwi gi hukuma le huwo, ainu, ujura tou fi ma huwo, wa del alhuwo kalisu bi jag edam tou,11Huwo bi akili khurfan tou ze rayi, huwo bi limu khurfan al sukar del fi iden tou, wa bi limu/arfa homon fi dus tou, wa bi gedimu al lisa sukar gi rada del bi raha,12Huwo al gesu moya be iden tou, gesu samawat bi iden tou, huwo al wezinu turab ta Ard, wezinu jebal au murtefiat sawa sawa?13De munu yahu bi arufu/gesu fekera ta Rabuna au bi arshedu huwo ze murshid tou? 14Huwo ligu irshedad tou min munu? Au munu yahu gi arshedu huwo? De munu yahu derisu huwo ashan bi amulu hajat al kwes, wa derisu huwo au wodi le huwo marafa? Au wori le huwo teriga ta fehim?15Ainu, nas geni ze haba moya al fib aka, wageni ze turab al fi mezan, ainu, huwo gi wozinu jezira ze gesha/nukta. 16Lebanon ma indu wokud/benzin kefaya wele haiwanat tou kefaya ashan bi harahu zebiha, 17Kulu shoub/nas mol kefaya fi gedam tou,huwo ainu homon haja sakit,18Intum bi karinu Rabuna ma munu? Intumbi sawi huwo ma yatu sanam? 19Al sanam! Al rasam amulu, zul al gi sala Dahab amulu sanam de bi Dahab wa bi silsila min Feda. 20Ashan bi amulu zebiha zol bi azilu khashab al kwes al ma akulu ma susa. Huwo bi fetisu zol al rasam al tamam ashan bi sala sanam al ma bi waga,21Hal intum ma arufu? Hal intum ma asuma? Hal intum ma kelimu le intum min fi bedaya? Hal intum ma fahimu min asas ta duniya? 22Huwo yahu al gi geni fi ras al Ard wa sukan ta Ard ze jarad gedam tou, huwo yahu gi medu/waza samawat ze setaravwa gi waza homon ze khema ta sakan au al gi geni fogo.23Huwo yahu gi reja hukam tehet/sakit wa gi amulu hukam ta Ard budun faida, 24humon ma bi agdeir kuruju, wele homon bi agdeir zara, juzur tomon ma dakalu fi Ard , fi zaman al huwo afuku humon, humon yabis, wa hawa arfa humon ze gesh/kartus.25Biga intum bi karinu ana munu, ana gi beinu ze munu? Zol al kudus gi kelimu. 26Ainu fok fi sama! De munu yahu kalagu nujum de kulu? Huwo yahu gi kedu hajat tou wa bi nadi humon kulu bi isem. Bi azama tou al guwi wa bi gudura ta guwa tou, mafi zol al bi fadulu woduru.27Lee inta gi kelimu, ya Jacob, wa inta gi kelimu ya Israel, sika tai woduru min rabuna, wa Allah tai ma gi defa ana? 28Hal intum ma arufu? Hal intum ma asuma? Allah al abad Rabuna al kahlik akir ta Ard, magi tala taban au ayan al fahim tou ma indu hudud.29Huwo yahu gi wodi guwa le zol al taban wa huwo gi wodi guwa le zol al deyef. 30Hata shabab gi tala taban wa ayan, wa shabah gi dugu kurdiin wa go waga, 31Lakin del al gi intuzur le Rabuna guwa tomon bi jedidu, humon bi jere wa ma bi taban. humon bi duwuru wa ma bi deyef bi kemir.

Chapter 41

1Asuma gedam tai, inta ya beled al fin us ta medina/juzur, keli umam jedidu guwa tomon, keli humon ja kerib wa wonusu, keli nina ja gerib wa wonusu, keli nina ja ma baad ashan hilu mushkila. 2Inta al harik min sherik , nadi huwo fi bin le khedima tou? Al wodi nas fi iden tou. Wa gi saidu huwo ashan bi intesir le muluk, huwo hawilu humon le turab bi seaf tou, ze gesh ta mahal zara al hawa gi afuku ma danga tou,3Huwo turudu humon wa huworuwa bi salam, be sika al seri/kwes mafi haja/ dugu kurdiin tou, 4De munu yahu amulu wa kemilu amal del? De munu yahu nadi aiiyal del min bedaya? Ana, Rabuna, al awel wa ma al akhriin, ana huwo.5Nas al fin us medina ainu wa khafu, atraf/arkan ta Ard hezu,homon ja gerib, 6Kulu wahid gi saidu jaran tou, wa kulu wahid gi kelimu le baad tomon geni guwi/sheja, 7Yala biga najar gi sheja zol al gi sala Dahab wa zol al gi ishtakal fi leham gi kelimu kwes an leham,homon rubutu/sabitu be masamir ashan keli ma waga .8Lakin inta ya Israel, khadam tai Jacob al ana ihtar,usra ta Abraham sabi tai, 9Inta al ana jibu min akir duniya, wa al ana nadi min mahal beyed. Wa al ana kelimu le huwo, inta khadam tai, ana ihtar inta wa ma aba inta.10Mata kafu, le anu ana fi ma inta, mata geni bi humum, ashan ana kabuna taki. Ana bi guwi inta, wa ana bi saidu inta, wa anabi arfa inta bi iden tai ya yemin al kwes.11Ainu, nas al kan kulu zalan ma inta de humon bi kun khajlaniin wa bi fadiya. humon bi kun wele haja, wa bi mutu, nas al aridu inta.12Inta bi fetisu , wa inta ma bi ligu nas al gi shakil ma inta, nas al gi harib ma inta humon bi kun sakit ma indu haja, tamaman, 13Le anu ana Rabuna Allah taki, bi amsuku ida taki al ta yemin, ana bi kelimu le inta, mata kafu, ana gi saidu inta.14Mata kafu,ya Jacob al kudus ta Israel, 15Ainu, ana bi amulu inta senin ze hajer ta atanu geme, jedid wa atraf tou al itniin del inta bi amulu jebal ze gesh.16Inta bi gurbal homon, wa hawabi arfa humon bara bi shetetu homon, inta bi afrah fi kudus ta Israel.17Nas al tabaniin/masakin bi fetisu moya, lakin bi kun mafi, wa lisan tomon bi abis min atash, ana Rabuna bi juwabu salawat tomon, ana Allah ta Israel, ma bi nesitu homon 18Ana bi fata juduwal ashan bi kubu fi mahalat al tehet, wa moya fin us/wasat ta wadiyan, ana bi amulu sahara bi tala b al saruiir ta moya, wa mahal al yabis ashan bi tala moya.19Fi shahara ana bi amulu kasab ta urz, shejera sumuk al Arabi wa khasabta buharat wa shejera zetun, ana bi amulu sejera al saru sahara al adi, ma khashab ta sunubar wa sanduk ta shejera ta saru. 20Ana bi amulu ashan bi ainu, bi arufu, wa bi fahimuma baad inu ida ta Rabuna yahu amulu, inu kudus ta Israel yahu khalagu.21Gedimu gediya takum, “Rabuna gi kelimu,gedimu takum mashakil takum al ta asnam, kelimu ya melik ta Jacob. 22Keli humon jibu le nina mashakil tomon, hal humon jag edam wa kelimu le nina haja al bi hasil, ashan nina bi arufu hajat del tamam. Hal humon wori le nina nubuwa al kan alinu de, ashan nina bi fekir fogo wa bi arufu akir tou sunu.23Kelimu hajat an al mustakbal, ashan nina bi arufu iza kan intum Aliha , amulu haja al kwes au batal, ashan nina bi kafu wa bi asir ma nina, 24Ainu Aliha takum ma indu faida wa amail takum ma indu faida, zol al gi ihtar intum de muluun.25Ana guwumu wahid min shamal, wa huwo gi ja min mahal al shemish gi tala min fogo, ana nadi huwo al huwo gi nadi bi isem tai, wa huwo bi dusu hukam ze tin, ze rasam al gi dusu tin. 26Al huwo alinu de min fi fi bedaya, inu nina bi arufu? Gubal zaman de, ashan nina bi kelim, huwo sah hagiga? Bel hagiga mafi zol min humon kabiru amulu karar, naam, mafi zol asuma inta ma kelimu.27Ana awel kelimu le sehiyon/Zion . ainu, yahu homon, ana rasulu mubesir fi Jerusalem, 28Fi zaman al ana ainu mafi zol, mafi zol fi wasat tomon al bi wodi irshadat, zol al fi zaman ka nana asalu, bi juwabu kelima, 29Ainu, kulu humon ma indu faida wa amailntomon ma indu faida, shekilnta hadid tomon al jadau hawa shelu wa fadi.

Chapter 42

1Ainu, khadam tai al ana damu/ arfa, zol tai al mukhta, al fi huwo ana gi afrah, ana kutu Raha tai fi huwo, huwo bi jibu adala le umon, 2Huwo ma bi kore wele sarakh/arfa sot fok, wele bi kore kore fi sika.3Huwo ma bi kasuru sufara khasab al muksur, wa shama ta zibala al gi wala huwo ma bi batilu, huwo bi amulu adala, 4Huwo ma bi tala taban deyef wala niya tou bi gofulu lahadi huwo bi asisu adala fi ard, wa nas al fi wasat medina bi intezur sheriya tou,5De yau haja Rabuna gi kelimu-al huwo yau kalagu samawat wa waza homon, al huwo yau sala ard wa kulu hajat al gi antig/weledu, al huwo gi wodi haya le nas al fi huwo wa haya/roho le del al gi geni fi huwo, 6Ana Rabuna nadi inta le kwes wa ana bi amsuku ida taki, ana bi hafisu inta wa bi amulu inta ze ahaad le nas, ze nur le umam,7Ashan bi fata uyon ta amiyaniin ashan bi tala feku nas al musjuniin min sejin, del al fi duluma.8Ana Rabuna de yahu isem tai, wa ana bi sharik mejid tai ma ai zol tani wala tesbi tai ma asnam, 9Ainu, hajat al fi madi ta bediri intahat, hasa ana biga deiru alinu ahadas jedid. Gubal lisa ma bada ana bi wori le inta an homon."10Guna le Rabuna ternima jedid, wa tesbi tou min akir duniya, inta al gi ruwa fi bahar, wa de kulu al fi huwo, nas al fi wasat medina, wa del al gi geni hinak, 11Keli sahara wa mudan kore, kura al nas kedar gi geni fogo, guna bi farah! Keli sukan ta sela guna, keli humon guna min ras jebel.12Keli humon wodi mejid le Rabuna wa alinu tesbi tou fi wasat medina, 13Rabuna bi ja ze muharib, ze rujul harib huwo bi hariku hamas tou, huwo bi sarakh kore, naam, wa fi harib tou de. Huwo bi kore sarakh bi sot, huwo bi wori le ada tou gowa tou.14Ana kan askut le muda zaman tuwil, ana kan lisa wogifu nefsa tai, hasa ana bi kore ze mara al gi weledu, ana bi nefes wa bi nefes gusir, 15Ana bi karabu jubal wa jubal al sukar wa ana bi nashefu kulu ashjar nabatat al fogo, wa bi geiru anhar le jezera wa ana bi nashefu mustankaat.16Ana bi shilu amiya fi sika al huwo ma bi arufu, ana bi gedimu humon fi sika al humon ma arufu, ana bi geiru duluma le nur gedam tomon, wa sika al batal ana bi amulu adil, ana bi amulu hajat del, wa ana ma bi sibu homon.17Humon bi rija wawa, humon bi kun indu fadiya, nas al amin fi asnam, al gi kelim le sanam ta hadid, inu intum Aliha ta nina.18Asuma ya atarsh, wa ainu ya amiyan, ashan inta bi ainu, de munu yau amiyan lakin khadam tai? Au atarash ze marasula al ana rasulu? 19De munu yau amiyan ze sherik tai ta ahaad, au amiyan ze khadam ta Rabuna?20Inta ainu hajat tai, lakin ma gi fahimu adanat fatau lakin ma gi asuma, 21De gi sibu Rabuna geni farhan ashan bi sukuru adala tou wa sheriya tou bi kun mumejidu bi azimu.22Lakin nas del seregu homon, jadawu humon kulu fi hofra, kutu humon fi sejin, seregu humon mafi zol al bi kalisu humon wa mafi zol al bi kelimu "gal reja humon wara!"23De munu fi wasat takun bi asuma kalam de? De munu bi asuma fi mustakbal? 24De munu yau wodi Jacob le gardmiya? Wa Israel le nas al ta nyakama? Hal de ma Rabuna al nina amulu katiya did huwo? humon aba ashan bi douru fi sika tou wa humon aba ashan bi ihtaramu sheriya tou?25Ashan keda huwo kubu zalan tou al shedid le homon, wa harib al kab shedid al lahab ta nar tou min kulu itija le homon, lisa humon ma fahimu, nar de haragu humon wa lakin lisa humon ma kutu bi geliba.

Chapter 43

1Lakin hasa de yau haja al Rabuna gi kelimu, al huwo yau kalagu inta, ya Jacob wa huwo yau sala inta, ya Israel, mata kafu , leanu ana kalisu inta, ana nadi inta bi isim taki, inta ta tai.2Fi zaman al inta gi ruwa fi wasat moya ana bi kun ma inta, wa fi anbar humon ma bi gelibu inta, kan inta duwuru fi wasat nar, nar ma bi haragu inta, wa lahab ta nar ma bi demiru inta, 3Leano ana Rabuna Allah taki al kudus ta Israel, mukalis taki, wa ana wodi mesir ze fediya le inta, cush wa seba ze tawid le inta.4Wa bagi nas ze tawid le haya taki, 5Ana bi kelimu inu ana ma inta, ana bi jibu usra taki min serik wa limu inta min garib,6Ana kelimu le shamal, selimu homon, wa le junub, mata reja wara, jibu/rija iyal tai min beyed, wa banat tai min akir duniya, 7Ai zol al nadi isim tai, al ana kalagu le mejid tai, al ana yau sala, naam al ana yau sala.8Tala nas al amiyaniin bara, hata lo humon indu uyun, 9Kulu umam limu sawa, wa nas limu, de munu yau fi wasat tomon bi agdeir wori le nina kabara ta hajat al kan hasil? Keli humon jibu shuhudin tomon ashan bi beriru nufus tomon, keli humon asuma wa sabit, inu de hagiga.'10Inta yau shuhud tai, Rabuna kelimu, wa kadam tai al ana ihtaru, ashan inta bi arufu wa bi amin fi ana, wa fi fahim inu ana huwo, 11mafi ilah Rabuna tai al kalagu gubal ana, wa mafi mukalsi tani ila ana.12Ana kelimu, kalisu wa bashiru, wa mafi Rabuna tani fi wasat takum. Intum shuhud tai, Rabuna kelimu, ana Allah, 13Min yom ta alela ana huwo, wa mafi zol bi silu ai wahid min ida tai, ana amulu, wa de munu bi agdeir reja?14De yau kalam al Rabuna gi kelimu, mukalis takum, al kudus ta Israel, ashan/ajil inta, yau ana rasulu le Babylon wa jada humon kulu tehet ze nas al turudu jere, wa geiru farah ta Babylonian le guna ta huzun kore. 15Ana Rabuna, al kudus taki al kalagu Isreal, melik takum."16De yau kalam al (Rabuna gi kelimu al huwo fata tarik fi moyo wa sika fi moya al guwi, 17Al huwo yau gedimu murakabat wa husan, jesh wa Rab al junud, humon waga tehet sawa mabad humon ma bi gum tani mara, humon taban, atshan ze zibala al haragu.)18Mata fekir an hajat al gedim, wale kutu bala fi hajat al taf, 19Ainu, ana deiru amulu hajat al jedid, hasa bada hasil, hal intum ma arufu? Ana bi amulu sika fi sahara wa juduwal ta moya fi sahara.20Haiwanat ta gaba bi ihtaramu ana, merfiyiin naam leanu ana tala moya fi sahara, wa bahar fi sahara ashan nas tai al mukhtar bi asharabu, 21De nas al ana kalagu le nefsa tai, inu humon bi gesa haki tesbi ternima tai22Lakin intum ma nadi ana, ya Jacob, intum tala taban mi ana, ya Israel, 23Intum ma wodi le ana khurfan takum ze zebiha al mahruk, au keriru ana ma zebiha takum ana ma istakdimu inta ma zebiha ta dura/hebub wele tabu inta ashan bi jibu buhur.24Inta ma jibu wodi le ana gasab sukar al helu ma gurush, wele inta kubu le ana shaham ta zabaih taki, lakin inta tabu ana bi katiya taki, inta azibu ana bi amail taki al sherir,25Ana, naam ana huwo al gi nedifu wasaka taki bara al ta katiya taki ashan ajili ana, wa ma bi asalu ana ashan bi zekiru kataya taki tani mara, 26Zekiru ana bi hajat al hasil, keli nina nakisu ma baad, gedimu mushkila taki, ashan inta bi kun beri.27Abu taki al awel amulu katiya, wa ruwasa takum merid did ana, 28Ashan kida, ana bi nejisu/waskanu, ruwasa al kudusiin, ana bi wodi Jacob ashan bi demiru tamam wa Israel ashan bi shetima, alisu wa bi fadiya."

Chapter 44

1Hasa asuma, ya Jacob khadam tai, wa Israel, al ana ihtaru, 2De yau kalam al Rabuna gi kelimu, al huwo sala inta wa al kalagu inta fi batna wa huwo bi saidu inta, mata kafu, ya Jacob kadam tai, wa inta ya Jerusalem, al ana ihtaru.3Leanu ana bi kubu moya fi ard al yabis wa mala judu wal al yabis fi ard, ana bi kubu Roho tai le usura taki, wa barakat tai le iyal taki. 4Humon bi raba fi wasat ta gesh, ze shejera ta gutun al fi juduwal ta moya.5Wahid bi kelimu, al tabe le Rabuna, wa tani bi nadi isim ta Jacob, wa tani bi katibu be ida tou le Rabuna, wa bi sama isim tou bi isim ta Israel."6De yau kalam al Rabuna gi kelimu, al huwo melik ta Israel wa mukalis tou, Rab al junud, ana al awel, wa ana akir, wa mafi Rabuna tai ila ana.7De munu ze ana? Keli huwo wori wa kelimu le ana hajat al hasil min tasis ta nas tai al gedim, wa keli humon wori hajat al gi ja hasil fi mustakbal.8Mata kala du kafu, hal ana ma kelimu le inta min zaman, wa wori kabara de? Inta shuhud tai, hal fi Rabuna tani min ana? Mafi hajir, ana ma arufu.9Kulu nas al gi sala asnam humon ma indu faida, humon gi istamta fi hajat al ma indu faida, shudiin tomon ma bi ainu au bi arufu ai haja, wa bi kutu humon fi fadiya 10De munu bi sala ilah/Rabuna au resimu sanam al ma indu faida?11Ainu, asdika tou kulu bi kun be fadiya, zol al rasam de huwo insaan bes, keli humon wogifu sawa, bi kurumusu fashal wa bi kun be fadiya.12Hadadiin ma addwat tomon, yau gi sala, gi istakal fi faham huwo gi seninu bi shakush wa gi sala bi iden tou al guwi, huwo jeyan wa guwo tou gi nagisu, huwo ma gi ashrabu moya wa huwo kemir batil13Najar gesu khasab bi metir kait wa kutu fogo alama bi galam rasas huwo resimu bi adawat tou wa kutu alama fogo bi bosala huwo resimu fi shekil ta insaan jazab de insaan, bi agdeir kutu fi beit.14Huwo gi gata khasab ta urz tehet, wa gi ihtaru shejera al ssuru au shejaera balut, huwo gi shilu le nefsa tou ashjar min gaba. Huwo zara khushub alttanub wa motoro raba humon.15Biga insaan gi istagdim le nar wa ashan bi dafi ma nefsa tou, naam, huwo bi wala nar wa bi amulu min fogo Elah/Rabuna wa huwo gi amulu senam wa bi dengiri tehet ashan bi abidu, 16Huwo gi haragu khasab tanin bi nar ashan bi nashefu laham tou, huwo gi akulu wa shaban, huwo gi dafi nefsa tou wa gi kelimu, ah, ana dafi, ana ainu nar.17Ma min bagi akshab tou de huwo gi sala Elah Rabuna rsim ta sura tou, huwo gi abidu, wa gi ihtaramu huwo, wa gi seli le huwo gal, kalisu ana, leanu inta Elah tai."18Humon ma arufu wala humon fahimu, leanu uyon tomon mugful amiyan wa ma gi ainu, wa gulub tomon ma bi fahimu.19Mafi zol al gi fekir, wala humon gi fahimu wa kelimu, ana haragu juzu min khashab fi nar, naam, wa ana aragu laham fi faham tou wa akulu, hasa keli ana amulu juzu al tani ta khashab le haja al batal sheen ashan bi abidu? Hal keli ana abidu geta khashab?20Gi ze huwo gi akulu rumad, gelibu tou ta kezib woduru huwo, huwo ma bi agdeir khalisu nefsa tou, wala huwo bi kelimu, haja al fi ida tai al yemin de Rabuna al ta kezib."21Fekir fi hajat del, ya Jacob, wa ya israel, leanu inta khadam tai, ana yau kalagu inta, inta kadam tai, ya Israel, ana ma bi nesitu inta, 22Ana masa bara amail taki al batal al gi ze sehab al duluma, katiya taki al geni ze sehab de reja le ana, leanu ana khalisu inta.23Verim intum ya samawat, leanu Rabuna yau amulu de, saeakh kore inta ya tehet turab ard, fejir be guna, intum ya jubal, intum ya gebat ma kulu ashjar, leanu Rabuna kalisu Jacob, wa huwo bi wodi mejid tou fi Israel,24De yau haja al Rabuna gi kelimu inta mukalis al huwo yau kalagu inta fi betna, ana Rabuna al sala kulu hajat al waza samawat, huwo al wahid kalagu ard. 25Ana huwo al gi wogifu nas al gal humon arufu wa al gi amulu fadiya le nas al gal humon arufu, ana huwo al gelibu hikma ta nas al negetiin wa bi amulu murshidiin tomon belediin.26Ana Rabuna, al gi akidu kelimat ta khadam tou wa bi hagigu nubuwat ta murasalat tou, al gi kelimu an Jerusalem, hiya bi kun muwatin sukan wa ta mudan ta judah, bi abinu humon tai mara, wa ana reja hajat tomon al karabu, 27Al huwo gi kelimu le moya al amik kebir, keli yabis, ana bi yabisu moyat takum,28Rabuna yau zol al gi kelimu an cyrus, huwo rayi tai, huwo bi amulu kulu tamaniyat tai, huwo yau bi kelimu an jerusalem, bi abinu hiya, wa an al heikal, bi abinu asas tou."

Chapter 45

1De yau haja al Rabuna gi kelimu le zol tou al huwo masa le cyrus. Al ana amsuku ida tou al yemin, ashan bi jibu umam gedam huwo, ashan bi shilu sela min muluk, wa ashan bi fata abuwab gedam tou, ashan abuwab bi kun fadi:2Ana bi ruwa gedam taki wa sala jubal, ana bi kasuru heta heta abuwab ta nehas wa bi gata geta gerta hosh sur tomon al min hadid, 3Wa ana bi wodi le inta khazina sonduk ta duluma wa gena al dusu, ashan inta bi arufu inu de ana, Rabuna al nadi inta be isim taki, ana Rabuna ta Israel.4Leanu min ajil Jacob kadam tai, wa ashan Israel al ana ihtaru, ana nadi inta bi isim wodi le inta legab ta ihteram, hata inta ma arufu ana, 5Ana Rabuna, wa mafi tani, mafi Rabuna tani ila ana, ana bi salahu jahisu inta le harib, hata inta ma arufu ana, 6Inu nas bi arufu min mahal al shemish gi tala fogo, wa min garib, inu mafi Elah Rabuna tani ela ana, ana Rabuna, wa mafi tani.7Ana min nur sala/khalagu duluma, ana bi jibu salam wa bi jibu demar, ana Rabuna al gi amulu kulu hajat del. 8Inta ya samawat, nezilu motoro min fok tehet! Keli samawat nezilu biir tehet, keli ard asharabu huwo ashan khulasa bi raba, ashan biir bi raba sawa ma huwo, ana yahwah kalagu humon al itniin sawa.9Bi kun taab le ai zol al gi nakisu ma zol al kalagu huwo, guruma gedira al fi wasat gurumat ta ard, hal bi agdeir kelimu le zol al gi sala huwo de, inta gi sala shunu? Au bi kelim inu shokol taki ma indu iden?10Taab le zol al gi kelimu le abu, lee inta gi weledu? Du le mara, lee inta gi weledu?11De yau kalam al Rabuna gi kelimu, al kudus ta Israel, al kalagu huwo, lee inta gi asalu asila an shuna yau ana bi amulu le iyal tai? Hal inta yau bi wori le ana hajat al ana gi sala ma iden tai?12Ana sala ard wa ana kalagu insaan fogo, de kan iden tai yau sala samawat, wa ana amiru kelimu kulu al nujum ashan bi zahir fogo.13Ana hariku cyrus ashan bi kun kwes, wa ana bi sala sika tou kwes, huwo bi abinu medina tai, huwo bi saidu nas tai al fi bara manfad ashan bi reja fi beit, wa ma bi tomon wala bi rushuwa, Rab al junud yau gi kelimu.14De yau kalam al Rabuna gi kelimu, nas ta mesir al gi ligo gurush wa tujar ta cush ma nas sabeans, rujal al tuwadiin bi jibu humon le inta humon bi kun taki humon bi kun wara taki gi duwuru bi genzir, humon bi dengiri tehet le inta wa bi seli kelimu le inta, hagiga Rabuna ma inta, wa mafi Rabuna tani ila huwo, 15Hagiga inta Rabuna al gi dusu nefsa taki, Rabuna ta Israel, muklis.16Humon kulu ma baad bi kun khajlaniin wa bi fadiya, nas gi sala asnam bi duwuru bi fadiya, 17Lakin bi khalisu Israel bi Rabuna bi khulusa al abadiya, tani mara inta ma bi kun fadiya au khajlan,18De yau kalam al Rabuna al hak hagiga al huwo kalagu ard wa sala ard, al huwo yau asisu, huwo yau kalagu ard ma ze wasaka, lakin sala resimu huwo ashan bi maskan mahal ta geni, ana Rabuna wa mafi tani.19Ana ma gi wonusu fi mahal al khas, fi mahal al duluma ta dusu nefsa ana ma kelimu le usura ta Jacob, intum gi fertisu ana le kusara! Ana Rabuna al gi wonusu al hak, ana kelimu hajat al adil al sah.20Lemu takum nefsa takum wa taal, limu takum ma baad, intum al naja min wasat ta umam! humon ma arufu, del al gi arfa asnam wa gi seli le Aliha al ma bi khalisu homon.21Taal takum gerib wa wori takum le ana, jibu shuhud delil! Keli humon resimu khuta ma baad, munu yau arufu kalam de min zaman? Munu yau kabiru? Hal de ma ana Rabuna? Mafi Rabuna tani ila ana, Rabuna ta adala wa mukhalis, mafi Rabuna tani ze ana.22Reja takum le ana wa intum bi ligo kulasa, kulu nas fi arkan ta duniya, leanu ana Rabuna, wa mafi Rabuna tani, 23Ana gi alifu ma nefsa tai, gi wosulu kalam tai al adil, wa ma bi kun kasar kulu rukuba bi dengir le ana, kulu lisan iterif.24Humon bi kelim an ana inu guwa wa kulasa bes fi le Rabuna, fadiya bi amulu humon kulu, del al kan zalan ma huwo, 25Fi Rabuna kulu usra ta Israel bi kutu adil, humon bi dala fi huwo.

Chapter 46

1Bel dengiri tehed, Nebo dengir; asnaam tomon arfau ma haiwanat wa wahush ta taap. Asnaam al inta arfau de tegila le taabu hiwanat 2Sawa humon dengiri tehed, berukuba ;Humon ma bi akder ankizu sura, wa humon be nufus tomon ruah le hisar.3Asumau le ana bed ta Yacoub, kulu fadalat ta bed Yacoub, al arfau maana min gabli welada taki , arfau min botun. 4Hata fi ajus takum ana huwo, wa hata shar abiad ana bi arfau inta. Ana amulu inta wa ana bi istahmal inta; Ana bi arfau inta wa ana bi ankizu inta.5Be munu inta bi jeribu ana? Inta bi fekir ana shebe ta munu,ashan bi jeribu ana ? 6Nas bi kubu dahap tehed wa bi jeribu fida fi wozin. Humon bi ajiru hadad, wa huwo bi salau fi shikil aliha; humon bi dengiri wa mejidu.7Humon bi arfau fi kitfa tomon ; Humon bi kutu fi mahal towo , wa huwo bi wogif fi mahal towo wa mabi harik min fogo. Humon bi kore le huwo, lakin huwo mabi juwabu wele kalisu aiya wahid min mushkila.8Fekiry an hajad de ; mata alisu humon, itu mutmeridin ! 9Fekiri an hajat al bediri, hajat al zamaan ,lianau ana Allah, wa mafi tani , Ana Allah , wa mafi zol ze ana.10Ana bi alinu al akir min bidaya, wa alfi mustakbal ma gabli ma hasil; Ana bi kelim “kuta tai bi hasil, wa ana bi amulu ze ana deiru “ 11Ana bi nadi ter ta sama min axis shimal, rajil le hasap gelib tai min ardi beid ;naam, Ana kelim; Ana Kaman be kamilu; Ana indu hadaf ,ana Kaman bi amulu.12Asuma le ana, intu nas al kedel adabiin,al beidiin min amulu haja al saa, 13Ana bi jibu albar tai gerib; huwo ma beid, wa kulasa mabi intozur; wa ana bi wodi kulasa le zehiun wa jamala tai Israel.

Chapter 47

1Taal tehed wa geni fi wata, banat fatayat ta Babylon; geni fi wata budun kursi , banat ta Cheldeans. Intakum tani mabi nadi leziz wa hasas. 2Shilu murkaka wa atanu degik; agilau tarha, shilu bara jalabia al towil, mata kati kura, nutu kor.3Shokol arian takum bi fadi, naam, fadiha takum bi ainu: ana bi antiqam wa ana ma bi sibu ai zol. 4Fad ta nina, Yahweh almudayifin de yau isim, al muqaddas ta Israel 5geni bi shukut wa ruah fi duluma , banad ta Chaldean; intu tani mara mabi nadi melka ta mamlakat .6Ana zalan ma nas tai ; Ana nejisu meras wa wodi humon fi yeden takum, lakin intakum ma wodi le humon rahma ; intu bi kutu tegila fi ajusin. 7Intu bi kelim, Ana bi hukumu lel abad ze melka. intum ma bi silu hajat del fi gulub kum, aida intum bi yuetabar kef humon bikum agilibu bara.8yala hasa asuma de intu albi hibu muta wa bi geni be aman; intu albi kelim fi gulub takum, Ana aish, wa mafi zol tani ze ana ; Ana mabi geni ze armala, wala ana bi hiss be woduru iyal.” 9Lakin ethnen hajat de bija le inta fi zaman fi wahid yom : fagidu iyal wa armala; be guwo kaalis bija le intakum, mahma kan sahariin takum wa kajajir wan as hijab.10Intu wasik fi shar; intu bi kelim, “mafi zol bi ainu ana “ Hikma takum wa marafa takum gi woduru intakum,lakin intakum bi kelim fi gulub takum “ Ana hai, wa mafi aiya wahid ze ana.” 11Damar bija le intakum ; intakum mabi akder lizu bara ma sahir takum de. Damar bi waga fi intakum ; intakum mabi akder shilu bara. Damar bija bi dugu intakum tawali magabli intakum ma arif.12Asuru fi lugku woodi wa sihir takum al intakum fogo min fi wokit jena ; bikun intakum bi najah, bikun intakum bi kofu damar bara 13Intakum tabaniin ma asalu takum ; kede rujal del wogif fok wa kalisu intu- del albi agar sama wa ainu nujum ,del albi wori an gamara jedid-kede humon kalisu intakum min shunu al bi hassil.14Shuf, humon bikun ze kashap dura . Nar bi haragum bara. Humon mabi kalisu nufus tomon min yeden ta dukhan. Hinak ma bikun faham ashan dafi nefsa tomon wala nar ashan humon bi geni jambu! 15De yau alhumon kun–del al intakum bi istakal maum, al intakum ishteri wa tebiu min zaman shababiya – Humon bi wei-wei aiya wahid ma sika towo; mafi wahid albi ankizu intu.”

Chapter 48

1Asuma de , bed ta Yacoub albi nadi ma isim Israel, wa ja min haiwan al manawi ta yahusa; Inta albi halifu be isim ta Yahweh wa albizekir fi Allah ta Israel, lakin ma be nesiya wala be suluk alsaa. 2Lianu humon bi nadi nufus tomon nas ta medina mukadas wa wasik fi Allah ta Israel. Yahweh ta jesh yau isimu.3“ Ana alinu de min zaman; humon tala min kasma tai, wa ana amulu huwo maruf ; yala tawali ana amulu wa humon ja le nihaya. 4lakin ashan ana arufu intakum anidiin, adalat takum morbut ze hadid, wa wusa takum min nehas, 5Ashan kida ana alinu le intakum ajede bediri ; gabli ma hasil ana kabiru intakum ,yala intakum mabi kelim, Sanam tai yau amulu humon, au sura kashap tai wa hadid tai al sanam yau masahu hajat de.6Intakum asuma an hajat del; shuf fi kulu delil de ; wa intakum mabi rudu shunu al ana bi kelim hagiga ? Min hasa, Ana bi wori hajat judad, hajad al dusu intakum ma arufu. 7Hasa ma al bediri ,hasa fi waki wa ma gabli alela intakum ma asuma humon, yala intakum mabi akder kelim, Naam , ana bi arufu anum.8Intakum ma asuma; intakum ma bi arufu; hajat del mafi fi adana takum kan. Lianu ana bi arufu intakum kazabin, wa intakum mudmeridin min fi wilada .9Ashan isim tai ana bi rija zalan tai, wa ashan iktiram ta isim tai ana mabi demiru intakum. 10Shuf ana nedifu intakum lakin wele fida ; ana tahiru intakum fi furun ta taab. 11katir ana, lianu ashan ana ,ana bi amulu ; keif ana bi sibu isim tai ashan karabu ? Ana mabi wodi mejid ta le aiya wahid.12Asuma le ana, Yacoub wa Israel al ana nadi : Ana al awel wa alakir. 13Naam, Yeden tai yau kutu asas ta ardia, wa yeden yemin tai yau ferisu samawat ; wokit kan ana nadi humon, humon bi wogif fok sawa.14Jemi nefus takum, kulu intakum ,wa asuma ! Munu fi nus takum alinu hajad del? Kalifa ta Yahweh bi kemilu hadaf towo did Babylon. Huwo bi shilu irada ta Yahweh did Chaldeaniin 15Ana kelim, naam Ana nadi huwo, ana jibu huwo, wa huwo bi najah.16Taal gerib ma ana, asuma le ana: Min bidaya ana ma kelim fi sir; wokit bi hasil, ana bikun hinak.” Hasa Rabuna Yahweh rasulu ana, wa roho towo.17De shunu Yahweh mukalis taki, alkudus ta Israel “ Ana Yahweh Allah takum, albi derisu intakum kef le najah, albi gedimu intakum fi sika al intakum bi ruah. 18Iza kan intakum tii wasaya tai! Yala salam wa isdihar bi jere ze nahar, wa kulasa takum ze amuaj ta bahar.19Jill takum bikun ze ketir ze romula , wa iyal takum min botun takum ketir ze eina romula; wa asami tomon mabi masahu bara min gidam tai.20Taalu bara min Babylon! Jere takum min Chaldeaniin ! ma sot ta jeres albi kore alinu, amulu de maruf, wa amulu kede ruah le nihaya ta ardi! Kelim Yahweh kalisu kadam towo Yacoub.21Humon ma atshaniin wokit huwo gi kudu humon min sahra; Huwo amulu moyo kede jere le humon min hajer; huwo shegegu wa fata hajer , wa moyo dofugu bara . 22Mafi salam le ashrar- kelim Yahweh.”

Chapter 49

1Asuma le ana, ardi sahil ! wodi le ana intibah takum, intakum beidu nas, Yahweh nadi ana min zaman welada be isim, wokit uma tai jibu ana fi dunia. 2Huwo amulu kasma tai ze sef senin; Huwo dusu ana fi dul ta yeden towo; huwo amulu ana nishap al seninu; fi bag towo huwo dusu ana.3Huwo kelimu le ana, “ Inta kadam tai Israel , be wasad towo ana wori mejid tai. 4“Lakin ana juwabu, “Mahma kan ana fekiry ana weledu le kusara, Ana kasran guwa tai le sakit, lakin adala tai ma Yahweh, wa jahiza tai ma Allah tai.”5Hasa Yahweh kelimu- Al amulu ana min weleda ashan bikun kadam towo, ashan gowumu Yacoub tani mara le huwo, yala Israel bi limu le huwo, lianu iktaramu ana fi eina ta Yahweh ,wa Allah tai ja guwa le ana- 6wa huwo kelim, Huwo haja suker le inta ashan bikun kadam tai ashan bi asisu tani mara gebila ta Yacoub,wa ashan gowumu alnofut ta Israel. Ana bi amulu intakum nur le umam, ashan intakum bikun kulasa tai le nihaya dunia.”7De yau al yahweh kelim, mukalis ta Israel, al kudus alwahid tomon, le del alhaya tomon alisu, kerehu ma umam, wa abid ta hukam, “ Muluk bi ainu intakum wa bi gum, umara bi shuf kum wa bi dengir tehed, ashan Yahweh al amin, hata wahid alkudus ta Israel, al iktar intakum.”8De yau shunu al Yahweh kelim, “ fi wokit ana karar ashan wori rahma tai ana bi juwabu intakum, wa fi wokit ta kulasa ana bi saidu intakum; Ana bi hami intakum, wa wodi intakum ze amina le nas, Ashan abinu ardi tani mara, wa rijau tani mara warisa al karabu.9Intu bi kelim le masajin, “Taalu bara,” le del alfi hufra duluma, ‘Wori nufus takum.’ Humon bi togu fi sika, wa kulu nezila bikun mahal gesh akdar.10Humon mabi kun jaaniin au atshaniin; wala harara au shemis bi dugum, lianu huwo al indu rahma fi humon bi kudu humon; huwo bi gedimum le bir ta moyo. 11Yala ana bi amulu kulu jubal le sika, wa ana bi amulu shari reisi adil.”12Shuf, de bija min beid, juzu min shimal wa gari; wa taanin min ardi ta Sinim. 13Guna, Samawat bikun farahan,ardi bada guna, intu jubal! Lianu Yahweh bi shejah nas towo, wa bi indu muhaba fi taab tomon14Lakin Zehiun kelim, “ Yahweh kasuru ana, wa Rabuna nesitu ana. 15” Hal mara bi nesitu jenau, albi rada shodur towo, yala hia mabi indu muhaba le jena al hia weledu? Naam humon bi nesitu, lakin ana mabi nesitu intakum.16Shuf, ana katifu isim takum fi mazmir tai; heta takum mustemir gidam tai. 17Iyal takum bi alagu wara, wokit del al demiru intakum bi rija wara . 18Shuf haulu intakum wa ainu humon kulu bilimu wa jain lekum. Be takid ze ana aish- De karar ta Yahweh – intakum bi libisu humon ze silsila wa intakum bi libisu humon ze arusa.19Mahma kan intakum karban wa madeira, ardi alfi damar, intakum hasa bikun besid kaalis le sukan, wa del albi demiru bikun beid kaalis. 20Iyal albi weledu fi zaman nedal bikelim fi asuma,” Mahal de deiyik leana, amulu gurfa leana, ashan ena bi geni hini.21Yala inta bi asalu nefsa, Munu yau weledu iyal de leana ? Ana kan munadil wa ma indu jena fi beled tani wa talagu.Munu yau raba iyal del? Shuf, sibu ana barau ;min ween de ja?22“ De yau shunu Rabuna Yahweh kelim, Shuf, Ana bi arfa yeden tai le umam; Ana bi arfa alama ta bered tai le nas. Humon bi jibu aulat takum fi yeden takum ashan arfa wa arfa banad takum fi kidfa tomon.23Muluk bikun abu al adada , wa melkat ta rabau iyal; Humon bi dengiri tehed le intakum ma wusa tehed fi wata wa alasu gubar min kura takum ; wa intakum bi arufu inu ana Yahweh;del albi intozur ana mabi ligo fadiha.”24Hal al karabu bi akder shilu min zol takiyan au ashir harib bi shilu min kuwat? 25Lakin de yau al Yahweh kelimu, “Naam, al asir bi shilu bara min al takian, wa alkarabu bi ankizu; lianu ana bi kun axi adu kalisu iyal takum.26Ana bi akilu muasiriin takum ma jutha tomon; wa humon bikun sakraniin ma dom tomon, ze merisa. Biga kulu bashar bi arufu inu ana Yahweh, Ana yau kulasa wa mukalis takum,al aadham ta Yacoub.

Chapter 50

1De yau shunu al Yahweh kelimu, “ Wenu shihada ta talak al ana talagu ma uma takum? Le munu al indu maal al nan tebiu intakum? Shuf, tebiu intakum ashan katiya takum,wa ashan tamarud takum, uma takum rasulu bara.2Le ana ja wa mafi wahid hinak ? Le ana bi nadi lakin mafi zol juwabu? Hal yeden tai guser ashan kalisu intakum? Hal mafi guwa fi ana ashan kalisu intakum? Shuf, fi tobik tai ana bi nashifu bahar; Ana bi kutu nahar sahra; asmak towo bi mutu ashan moyo wa atesh, 3Ana bi kati sama ma duluma; Ana bi kati ma kumash suwal.”4Rabuna Yahweh wodi le ana lisan ze del al derisu, ashan ana bi kelim kelima ta haya le del al woduru, Huwo bi gowimu ana saba fi saba; huwo bi gowimu adana tai ashan asuma ze del albi derisu.5Rabuna Yahweh fatau adana tai, wa ana ma merid, wala gelibu wara. 6Ana wodi dahar tai le del albi dugu ana wa kwangiri tai le del albi juru dikin tai ; Ana ma dusu wusa tai min amael ta fadiha wa tufu buzak.7Lianu Rabuna Yahweh bi saidu ana; ashan kida ana ma fadihu; yala ana amulu wusa tai sewaan, lianu ana arufu ma bi wodi ana fi fadiha.8Huwo albi beriru ana gerib mana. Munu yau bi aridu ana? Kede ena wogif wa wajihu baad tena. Munu yau bi isteki ana? Kede huwo ja gerib ma ana. 9Shuf, Rabuna Yahweh bi saidu ana. Munu yau bi alinu ana galtan? Ainu, Humon bi sheretu bara ze jalabia; arda bi akulu humon bara.10Munu fi nus intakum bi kafu Yahweh? Munu yau bi iktaramu sot ta kadam towo? Munu yau bi douru fi duluma al saap budun nur? Huwo keli wasik fi isim ta Yahweh wa teki fi Allah towo.11Shuf, kulu del albi wala nar, al bi salau nefusum ma lamba: douru fi nur ta lamba takum wa fi dukhan al intakum walau. De yau al intakum ligo min ana: Intakum bi num tehed fi mahal ta waja.

Chapter 51

1Asuma le ana, intu albi jere wara bar.intu albi fetishu Yahweh: Ainu takum hajer al gatau intakum min fogo wa sikil ta hajer al gatau intakum minu.2Ainu le Abraham, abu takum ,wa le Sarah, al weledu intakum ; lianu wokit huwo barau ferdi, ana nadi huwo. Ana bariku wa amulu huwo ketir.3Naam Yahweh bi azi zehiun; Huwo bi azi kulu makan al fi dahaya. Sahra ta hiya bi kutu ze jenena Eden, wa mahalat al sahra jambu jedel ta nahar ordon ze zare ta Yahweh; Farah wa saada bi ligo fi hiya, Shukuru wa sot ta guna.4Intebi le ana, nas tai; wa asuma le ana nas tai! Lianu ana bi talau karar, wa ana bi amulu adala tai ashan kun umam ta nur. 5Albar tai gerib; kulasa tai bi ruah bara, wa yeden tai bi hakimu umam; sawahil bi intozur ana ; ashan yeden tai humon bi indu niya intozur.6Arfa oyun takum fi sama, wa ainu fi ardi tehed, lianu samawat bi woduru bara ze dukhan ,ardia bi intehi bara ze jalabia, wa sukan towo bi mutu ze duban. Lakin kulasa tai bi istemir lel abad , wa bar tai ma bi wogif stakal.7Asuma le ana, intu albi arufu shunu al saa, inta nas al indu ganun tai fi gelba : matakum kafu shataiim ta rujal wele kede jerehu ma nabais. 8lianu arda bi akulu humon ze jalabia, wa dudu bi akulu humon ze gitan; lakin bar tai bikun lel abad, wa kulasa tai le kulu ajial.9” Gum ,gum, lebisu nefsak ma guwa, iden ta Yahweh. Gum ze fi ayam ta zaman, Ajial ta zaman .Ma intakum alkasuru Rahab, Intu al atanu alkaain alkebir? 10Intakum ma nasifu bahar,moyo al juwa shedid, wa amulu juwa ta bahar le sika ashan almuklisin kede ruah min fogo?11Al damanu ta Yahweh bi rija wa ja le Zehiun ma kore ta farah wa moksut lel abad fi raas tomon; wa moksutu wa farah bikun kaalis, wa huzun wa kore bi jere bara.12Ana, Ana, huwo albi azi intu. Le intu bi kafu min rujal, albi mutu jena insan , al amulu ze gesh?13Le intakum nesitu Yahweh kalik takum, albi midu yeden bara min samawat wa kutu asas ta ardia ? intu fi sadma kulu ma yom ashan gadab ta albi asuru intakum wokit kan huwo karar ashan demiru . Wenu gadab ta albi asuru?14wahid al dengiri tehed Yahweh bi alagu ashan fiku ; huwo mabi mutu wa ruah tehed le hufra, wele huwo bi deiru eash 15Lianu ana Yahweh Allah takum ,albi hizu bahar ashan bi amulu moj- Yahweh ta jesh de yau isim towo.16Ana kutu kalam tai fi kasma taki , wa ana kati inta fi dul ta yeden tai, ashan ana bi zarau samawat , kutu asas ta ardia, wa kelim le Zehiun, intu nas tai. “17Gum, gum, wogif fok ya orshelim, intu al ashrab min yeden ta Yahweh min tawa ta zalan towo; intu al ashrubu min tawa, tehed le kubaya ta rejif 18Mafi wele wahid fi nus aulat al hia weledu ashan bi hafizu; hinak mafi fi kulu aulat ta hia al hia rabau bi shilu yeden ta hia.19Mushkila ethnen de hasil le intakum- munu bi ahizin maakum ? Furaak wa damar, wa jaan shedid wa sef. Munu yau bi azi intakum? 20Aulat takum kemir; humon bi num fi aiya rukun ta sika, ze gazal fi shabaka; Humon Malian ma zalan ta Yahweh, tobik ta Allah takum.21lakin hasa asuma de, intu al bi asuru wahid wa shukuruji wahid , lakin ma sakran ma merisa: 22Rabuna takum Yahweh, Allah takum albi hin fi dafa nas towo, kelimu zede, “Ainu, Ana shilu kubaya ta shakar min yeden takum- tawa al kubaya ta zalan tai – ashan intakum mabi ashurubu tani mara.23Ana bi kutu fi yeden ta nas albi taabu intakum, del albi kelim le intakum , num tehed, ashan ena bi douru fi raas takum ; amulu dahar takum ze wata wa ze sika ashan humon bi douru fogo.”

Chapter 52

1Gum, gum, libisu guwa taki, Zehiun; libisu jalabia taki al jemil, orshelim, medina almukadas; lianu kulu-kulu tani mara al ma tahiru au alma nedifin ma bi dakalu fi inta.2Hizu nefsa min gubar; gum wa geni Orshelim, shilu genzir bara min rakaba taki, hasir harib binia ta Zehiun 3Lianu de al Yahweh kelim, “ Intu tebiu le sakit, wa intakum bi beriru budun gurush".4Lianu de shunu al Yahweh kelim, “Fi bidaya nas tai ruah ashan ish muakad fi Masir; wa al ushuri asuru humon ma le sabab kwes.5Hasa fi shunu al ana indu hini –De elan ta Yahweh- Ainu nas tai shilu bara le sakit? Del albi hakimu fok humon bi hagiru- de elan ta Yahweh – wa isim tai nebisu mustemir kulu ma yom 6Ashan kida nas tai bi arufu isim tai ;Humon bi arufu fi yom dak Ana al wahid al kelimu,Naam de Ana!7Kef jemil fi jebel kura ta kadam albi jibu kabara kwes, albi alinu salam, alamsuku asur kwes ,albi alinu kulasa, albi kelim le Zehiun, “ Allah takum fi! “ 8Asuma, gufara takum bi arfau asuat tomon , sawa humon bi sharik be farah, lianu humon bi ainu aiya eina tomon, Yahweh rijah fi Zehiun.9Humon bi bada guna guna ta farah, intu almoksuriin ta Orshelim; lianu Yahweh azi nas towo; huwo beriru Orshelim. 10Yahweh midu yeden towo alkudus fi eina ta kulu umam;kulu ardia bi ainu kulasa ta Allah tena.11Tala, tala , ruah bara min hinak; mata lemesu aiya haja al nejis; tala min nusum; tahiru nufuskum, intu albi arfau afash ta Yahweh 12lianu intakum mabi ruah seri ,wala tala ma sadma ; lianu Yahweh bikun gidamkum;wa Allah ta Israel bikun saga.13Shuf, kadam tai bi amulu be hikma; Huwo bikun fok wa arfau fok ,wa bi arfau. 14Ze keterin arhibu fi intakum- shikil towo sheen begadi min aiya rajil, wa shikil towo ma beinu ze insan .15Hata lou, kadam tai bi shetetu umam ketir wa muluk bi gofulu kasma ashan huwo. Lianu del alma wori le humon, humon bi ainu, wa del alma asuma, humon bi fahimu .

Chapter 53

1Munu bi amin shunu al humon asuma min ena, wa le munu adalat ta Yahweh wori ? 2Lianu huwo rabah fi gidam Yahweh ze shibli, ze ardi alwasi wa yabis; huwo ma indu shikil jazab wokit ena ainu huwo, mafi jamala albi jezibu ena.3Huwo alisu wa abau ma nas ; rajil ta huzun , wa wahid al arufu waja. Ze wahid al rujal bi dusu wusa minu, alisu huwo; wa ena iktebiru huwo ma mohim.4Lakin be takid huwo nongulu amrad tena wa arfau huzun tena; lakin lisa ena fekiri akibu huwo ma Allah. Dugu ma Allah,wa taabu.5lakin huwo atanu ashan amael ta tamarud tena; Kasuru huwo ashan katiyat tena. Ikaap ashan salam leana kan fi huwo, wa ma dabarat towo ena ligo elaj.6Ena kulu ze korufan ruah ma adil; Ena kulu gelibu aiya wahid ma sika towo, wa Yahweh kutu fi huwo kulu katiyat tena.7Asuru huwo; lakin lisa wokit huwo nezilu nefsu, Huwo ma fatah kasma towo; ze koruf albi shilu le debea, wa ze koruf al gidam raye bi askud, ashan kida huwo ma fatah kasmu.8Be hukum ijbari huwo hakimu le mut ; Munu alfi jill dak zekiru an huwo tani?Lakin gatau huwo bara min ardi ta haiyin ; ashan jerima ta nas tai ukuba de kutu fi huwo. 9Humon kutu turba towo ma mujirimiin, ma rajil al ganiyan fi mutu towo,Mahma kan huwo ma amulu batal, wala aiya kizib fi kasma towo.10Lakin lisa kan de irada ta Yahweh ashan kasuru huwo wa kutu huwo ayan. Wokit huwo amulu haya towo zebiha fogo, huwo bi ainu iyal towo, huwo bi towilu ayam towo, wa hadaf ta Yahweh bi kemilu be wasad huwo. 11Baad taab ta haya towo, huwo bi ainu nur wa shabaan ma marifa. Kadam tai albar bi beriru keteriin; huwo bi ithamal katiyat tomon.12Fi de ana bi wodi nisba towo fi nus keteriin, wa huwo bi gesimu alkarabu ma keterin, ashan huwo wori nefsu le mutu wa ragimu ma kuta. Huwo nongulu katiya ta ketirin wa bi amulu shifa le kuta.

Chapter 54

1Guna ,inta mara al mabi weledu, inta alma weledu; kede guna guna ta farah shedid. Inta alma kun fi waja welada. Lianu iyal ta wahid alabau aktar min iyal mara al jouzu , “Yahweh kelimu.2Amulu kema takum kebir wa ferishu shatair bara, towilu hubal wa gowi witit . 3lianu intakum bi ferishu bara fi yemin wa shamal ,lianu ajial takum bi seitar le duwel wa rija geni fi mudun al demiru.4Mata kafu intakum ma be endu fadiha hata ta muthbitiin launu intum intum ma bikun musum; intum bi nesitu shababiya takum wa fadiha ta botun takum.5lianu alkali huwo yau rajil takum; Yahweh ta jesh de yau isim towo. Alkudus ta Israel yau mukalis takum ; Huwo semi Allah ta Dunia kulu. 6lianu Yahweh nadi intakum wara ze mara alabau wa hazing fi roho , ze mara zoju suker wa abau, “ Allah kelimu.77Fi zaman guser ana abau inta , lakin ma muhaba kebir ana bi limu intakum. 8fi tofan ta zalan ana dusu wusa tai min intakum fi lahza; lakin ma amina ta ahad alabadia ana bi indu rahma le intakum –kelimu Yahweh, wahid al ankizu intakum.9Lianu de ze moyo ta Noah le ana: ze ana halifu moyo ta Noah mabi ja tani mara fi Dunia, biga ana halifu gal ana mabi kun zalan min intakum au wobiku intakum 10Mahma kan jubal bi waga wa hujar bi hizu ,lakin lisa muhaba tai alma bi kalasu mabi geiru min intakum ,wala amina ta salam tai bi hizu- kelimu Yahweh, al indu rahma fi intakum.11ALtaabu shedid, hawa -sugu wa alma indu taaziya, Ainu, ana bi kutu mujura fi turquoise. Wa kutu asas ma lon asrak. 12Wa ana bi amulu kima ta yaqut wa abuab min hujar lama- lama, wa heta takum albara min hujar jemil.13yala kulu iyal takum bi alimu ma Yahweh; wa salam ta iyal takum bikun adhim. 14Fil bir bi asisu intakum, wa intakum bikun beid min isar, lianu intakum mabi kafu ;min irhap, lianu mabi ja gerib maakum.15Ainu ,iza aiya wahid fetishu mushkila, mabi kun minu ; aiya wahid fetishu mushkila maakum huwo bi waga fi setara. 16Shuf, ana kalagu nas sinaiin , albi haragu faham wa bi salau adawat ta harib ze shokol towo wa ana kalagu almudemir ashan demiru.17Mafi sila albi salau did inta bi najah; wa inta bi demiru aiya wahid albi ishteki inta. De yau meras ta kudam ta Yahweh, wa difaa tomon min ana- de karar ta Yahweh.”

Chapter 55

1Taal, aiya wahid al atshan, taal le moyo, wa inta alma indu gurush, taal, wa biu wa akulu ! taal biu merisa wa leben budun gurush wa budun taman.2le inta bi daya fida fi haja alma esh, wa le inta bi taab fi shunu alma bi shabanu? Asuma tamam le ana wa akulu shunu alkwes, wa itmatah nefsak fi al semin.3Gelibu adana wa taal le ana ! Asuma, gal inta bi ish! Ana bi amulu amina albadia ma inta – tai albi teki, muhaba alma bi kalasu al ana waadu ma Daud. 4Ainu, Ana kutu ze shahid le umam , ze kaaid wa kaaid jesh le nas5Ainu, intu bi nadi le uma al intakum ma arufu; wa aluma al ma arufu intakum bi jere le intakum ashan Yahweh Allah takum , alkudus ta Israel,huwo almejidu intakum.”6Fetishu Yahweh wokit albi ligo huwo ;nadi huwo fi wokit huwo gerib. 7kede al ashrar sibu sika, wa rajil ta katiya afkar towo. Kede huwo rija le Yahweh, wa huwo bi hint le huwo,wa le Allah tena al bi afi kulu-kulu huwo.8Lianu afkar tai ma afkar takum ,wala sikaat tai fok min sikaat takum- de ilaan ta Yahweh- 9Izaa ze samawaat fok min ardi, far sikaat tai fok min sikaat takum, wa afkar tai min afkar takum.10Ze matara wa telij bi nesil tehed mi sama wa mabi rija rija ile leinu ardia wa bi amulu ashan antij samar wa wodi bisra le muzari albi zarau esh le zol albi akulu, 11yala Kaman kelima tai albi ruah min kasma tai – mabi rija le ana sakit-lakin bi kemilu hadaf al ana rasulu huwo fogo.12lianu intakum bi ruah bara ma farah wa intakum bi gedimu ma salama; Jubal wa hujar bi kasuru be farah bi saarik gidam intakum. Wa kulu ashjar bi safik yeden tomon le intakum. 13min bidal gabat ta shok, shejera suru bi rabah; min bidal brier , asiat bi rabah, wa bikun le Yahweh,le isim towo ze alama alabadia alma bi gatau bara .”

Chapter 56

1De yau shunu al Yahweh kelim, “lahizu shunu al saa, wa amulu shunu al hak; lianu kulasa tai gerib, wa bir tai bi wori. 2Baraka le rajil albi amulu de, wa bi amsuku gowi. Huwo bi hafizu yom al sebit, wa mabi karabu huwo. Wa bi hafisu yeden towo min amulu shar.”3kede mafi ajnebi al ja taabi Yahweh kelim, “Yahweh bi taalau ana min nas towo Al ma mutehir kede ma kelim, Ainu, Ana shejera al yabis. “4lianu de yau al Yahweh kelim “ le al matehiru al hafizu sebit wa hazilu shunu albi farahu ana, wa amsuku wasaya tai, 5le humon ana bi kutu fi bed tai wa fi dakil heta tai nisba ta zikra al aksen min indu aulat wa banat . wa ana bi wodi le humon nisba zikra al ma bi gatau bara kulu- kulu.6Wa Kaman al ajnebi al limu nefsu le Yahweh- ashan kadimu huwo, wa albi hibu isim Yahweh, ashan mejidu, aiya wahid al bi hafizu yom sebit wa al bi hafizu min nejsu, wa al bi amsuku shedid wasaya tai 7– Ana bi jibu le jebel tai almukadas wa amulu be farah fi bed tai ; zebiha tomon al mahruk wa zabaya tomon mokbul fi member tai. Lianu bed tai bi nadi bed ta salawat le kulu umam.8De yau karar ta Rabuna Yahweh ,albi limu al abau ta Israel- wa ana bi limu ziada le humon.”9kulu intakum kayana ta zira, taalau wa akulu, kulu kayana ta gabaat! 10kulu rujal alhuras amiyaniin, humon mabi fahim. Humon kulu kilaab albi askud mabi kore. Humon bi hilim, wa bi num tehed humon bi hibu num.11Kilaab indu niya kebir; humon mabi ligo kifaya; Humon ruaah bidun temeis; humon gelibu kulu fi teriga tomon, aiya wahid indu niya fi haja alma saa. 12“ Taal” humon bi kelim, “ kede ena ashurubu merisa. Bukura bikun ze alela, yom alkebir mamaruf.

Chapter 57

1Albar bi woduru, lakin mafi zol iktebiru, wa nas ta amana ta ahad limu bara, lakin mafi zol fahimu gal al abrar limu bara min ashrar. 2Huwo bi dakalu fi salam; humon bi akudud raha fi sarayir tomon, del albi douru fi adil.3Lakin talu hina, intum yal ta kujurat, yal ta nas al ta shar wa nusuwan al bi amulu skol sharamuta befsu 4Munu yau intakum bi alisu? Did munu yau intakum bi fatah kasma wa talau lisan ? intakum ma iyal ta mutmeridiin, iyal kazabiin?5Intakum bi dafi nufuskum num sawa tehed shejera balut, tehed aiya shejera akdar, intakum albi katulu iyal kum fi mujra ta nahar al yabis , fi tehed hajer eib.6Fi haja al amles ta jedel ta nahar de hajat al ainu le intakum. Humon subab ta salawat. Intakum bi kubu tekdima ta shirub takum . fi hajat de ana bikun moksut?7intu bi jahizu sherir fi jebel fok; wa intakum bi ruah fok ashan gedim zabaya. 8Fi wara baab wa fok baab intakum bi kutu alamaat; wa intakum sibu ana, wa bi amulu nufuskum arian, wa ruah fok; intu bi amulu sherir kebir. Intu bi amulu ahad maum; intu bi hibu sarair tomon; intu bi ainu jisim tomon alkas.9intu bi ruah le molech ma zeid; intu bi gasimu riha. Intu bi rasulu sufara beid; into bi ruah tehed fi turab, 10intu taabaniin min mamuria al towil, lakin intakum ma kelim, “ ma indu raja.” Intu ligo haya fi yeden; ashan kida intu ma deif.11“Munu al intakum galganiin minu?Munu al intakum bi kaafu shedid al bi amulu intakum kazabiin kaalis.Kaalis al intakum ma bi zekiru ana? Lianu ana askud le zaman towil, intu mabi kafu ana kulu-kulu. 12Ana bi alinu kulu amael takum alkwes wa bi wori kulu al intakum bi amulu, lakin mabi saidu intakum.13wokit intakum kore bara, kede asnam takum de kalisu intakum. Bel ax hawa bi shilum bara , nefes bi shilum kulu bara. Lisa albi dusu fi ana bi warisu ardi wa bi shilu mumtakat ta jebel tai alkudus.14Huwo bi gul, Abinu, abinu! Nedifu sika! Agilau kulu hajis min sika ta nas tai ! “ 15lianu de yau shunu alfok wa del almorfu bikelimu, albi ish lelabad, al isimu kudus, “ Ana bi ish fi mahal fok wa kudus, almau Kaman de yau al moksuriin wa mudwadi fi roho, ashan neshitu roho ta almudwadiin wa neshitu gulub ta del albiandam.16Ana mabi isteki lel abad, wele bikun zalan lelabad , yala roho ta insan bi woduru gidam ana, haya al ana amulu. 17Ashan katiya ta unf al ligo, Ana kan zalan, wa akibu huwo; ana dusu wusa wa kan zalan, lakin huwo ruah rija wara le sikaat ta geliba tou.18lakin ana bi aliju huwo. Ana bi kudu huwo wa sheja huwo wa geni fi wehda ma del al hazin mau, 19Wa ana bi kalagu samar ta kasma, salam salam le del albeidiin wa le del al geribiin- Yahweh kelimu – ana bi alijum.20lakin al ashrar ze tahrukat ta bahar , al ma indu raha, wa moyo towo toj wa tiin. 21Mafi salam le ashrar – Yahweh kelimu.”

Chapter 58

1Kore shedid; mata wogifu bara . Arfa sot taki ze torumbeta. Wajihu nas tai ma ingilab tomon de, wa bed ta Yacoub ma katiyaat tomon de. 2lisa humon bi fetishu ana yomi wa bi afrah fi marafa ta sika tai, ze beled albi marisu bar wa ma aba ganun ta Allah tomon. Humon bi asalu ana le adala al hak; Humon bikeiyif fi fikra Allah ja gerib.3Le ena sayim; humon bi kelimu, lakin intakum ma ainu? Le ena nezilu nufus tena,lakin intakum ma lahizu ? Shuf, fi yom siyam takum intakum ligo tamatu wa asuru kulu omal takum.4Shuf, intakum bi sayim ashan kore-kore wa shakila, wa dugu ma yeden ta shar; intakum mabi sayim allela ashan sot takum bi asumau fok. 5Hal de shikil ta siyam al ana deiru : Yom al aiya wahid bi nezilu nefsu, le huow ashan dengiri raas ze asira wa libisu shawal wa rumat tehed nefsu? De hagiga intakum bi nadi gali siyam, yom albi ferihu Yahweh ?6De yau ma siyam al ana iktar: Ashan bi fiku ganazir al shar, wa fiku kiyut ta taab, wa hariru almukasariin , wa kasuru aiya tegila? 7huwo ma kasuru rekif ma al jaaniin wa jibu almasakin wa alma indu biyud fi biyudkum ? wokit kan inta ainu zol arian, inta bi libisu; wa inta mabi dusu nefsak min ahal takum.8yala nur taki bi ainu fate ze giam ta shemish, wa ilaj taki tawali bijah; wa kwes taki bi ruah gidam taki, wa mejid ta Yahweh bikun daraga taki.9Yala intakum bi nadi ana, wa Yahweh bi juwabu; intu bi nadi le musada, wa huwo bikelimu , Ana yau. “ Iza intakum bi shilu min nustakum taab, yeden albi isteki, wa wanasat ta ashrar, 10Iza intakum benufuskum bi wofiru le aljaan wa shabanu iktiaj ta taabaniin : yala nur takum bi zahir fi duluma, wa duluma takum bikun ze nahar.11Yala Yahweh bi kudu intakum daiman wa bi shabanu intakum fi akalim almafi fogo moyo, wa huwo bigowi udam takum. Intakum bikun ze mahal zara al indu moyo, ze bir ta moyo, al moyo towo mabi intaa .12Juzu min intakum bi rija abinu tetmir alkan; intakum bi arfa tetmir ta ajial ketir; inta binadi “ al Siyanu heta,” al siyanu shere ashan ish fogo.”13Imkin kan inta gelibu kura min ruah fi yom sebit, wa min amulu niyaat taki fi yom ta raha tai. Imkin inta bi nadi yom sebit yom farah, wa inta bi nadi shun ta Yahweh kudus wa muktaram. Imkin inta bi iktaramu yom sebit be sibu shokol taki, wa ma be fetishu niyaat taki wa ma be kelimu kalamaat taki .14“ Yala inta biligo mutaa fi Yahweh; wa ana bi kutu inta sugu fi fok ardi ; Ana bi akilu inta min warisa ta Yakoub abu takum – de kasma ta Yahweh yau kelimu.”

Chapter 59

1Shuf, yeden ta Yahweh ma gusher ashan huwo mabi kalisu; wala adana towo deif, gal mabi asuma 2Amael takum ta katiya, ashan kida, farigu intakum min Allah takum, wa katiyaat takum kudu huwo dusu wusa towo bara min intakum wa asuma intakum.3lianu yeden takum fogo alama ta dom wa adhafir takum ma katiya. Kasma takum bi wonusu kizib wa lisan takum bi wonusu shataiim . 4Mafi wahid albi nadi beri wa mafi albi kore muskila towo saa.Humon bi wasik fi kalamat alfarik; humon bi hamil muskila wa weledu katiya.5Humon bi faga beid ta debiba al indu sim wa meshetu shabaka ta ankabut. Aiya zol al akulu min beyid tomon bi mutu, wa iza kan beyid de faga bi tala debiba sim. 6kiyut ta shabaka de mabi istamilu le jalabiya, wele humon bi kati nufusum ma shokol tomon. Shokolat tomon shokolat ta katiya, wa amael ta unf fi yeden tomon.7Kureiin tomon bi jere le shar, wa humon bi jere ashan dofugu bara dom alberi. Afkar tomon afkar ta katiya; unf wa damar yau sikaat tomon. 8Sika ta salam humon ma arufu, wa mafi adala fi sika tomon. Humon amulu sika alma adil; Aiya zol albi ruah min sika de mabi arufu salam.9Ashan kida adala beid min ena, wala bar bi wosulu le ena. Ena bi intozur le nur, lakin ainu duluma ; Ena bi ainu le nur , lakin ena bi douru fi duluma. 10Ena bi sedim fi heta ze amiyan , ze del al mabi ainu. Ena bi dugu kura be nahar ze fi duluma; fi nus al gowiin ena ze rujal al meitiin.11Ena kore ze dub wa kurkutu ze hamam ; Ena bi intozur le adala , lakin mafi wele wahid; le inkaas lakin beid min ena.12lianu galtaat tena fi gidam taki , wa katiyaat tena bi ashaat an ena; lianu galtaat tena ma ena , wa ena arufu katiyaat tena. 13Ena merid, ankuru Yahweh wa rija wara min taabi Allah tena. Ena wonusu bataal wa gelibu tijah, hamil tazamur fi gelba wa kelimaat ta kizib.14Adala bi sugu wara, wa bar bi wogif beid ; lianu al hak bi waga fi midan huriya, wa alhak mabi ja. 15Alhagayik ruah bara, wa aiya zol al gelibu nefsu min shar bikun dehiya.Yahweh ainu wa kan ma moksut ashan adala mafi.16Huwo ainu gal mafi rajil, wa galgala de mafi wahid albi itdakal. Ashan kida yeden jibu kulasa le huwo, wa bar towo hai huwo.17Huwo libisu bar ze daraga ta dus wa tagiya ta kulasa fi raas towo. Huwo libisu nefsu ma jalabiya ta intekam wa libisu harara ta turuju. 18huwo dafa humon fi haja al humon amulu. Hukum ta zalan le adaa towo, dafa le adaa towo, le juzur ikaap za hadiya tomon.19Ashan humon bi kafu min isim Yahweh min gariib wa mejid towo min shuruk shemish; lianu huwo bija ze kor albi jere shedid ;bi sugu ma nefes ta Yahweh. 20" Mukalis bija le Zehiun wa le del albi gelibu min amael ta temarud tomon fi Yacoub- de karar ta Yahweh.21Ze le ana, de yau ahad tai ma humon –yahweh kelim –roho tai al fi wasad takum , wa kalamat tai al ana kutu fi kasma takum, mabi sibu kasama takum, au ruah bara min kasma ta iyal takum, au ruah bara min kasma ta iyal- iyal takum – kelimu Yahweh –min zaman de wa lel abad."

Chapter 60

1Gum, wala, lianu nur taki ja , wa mejid ta Yahweh gum fi inta.2mahma kan duluma bi kati dunia, wa duluma shedid umam; lisa Yahweh bi gum fi wasat takum, wa mejid towo bi ainu fi intakum. 3Duwal bi ja fi nur takum, wa muluk le nur takum albi gum4Shuf, kulu daira wa ainu, Humon limu nufus tomon sawa wa ja le intakum. Aulaat takum bija min beid , wa banaat takum bi arfau fi yeden. 5Biga intakum bi ainu wa bi lamaa, wa gelba takum bi mala ma farah , ashan mumtakat ta bahar bi kubu bara le intakum, amual ta umam bija le intakum.6toof ta jumaal bi kati intakum, Jumal ta midianiin wa Ephah; kulu humon bija min Sheba; Humon bijibu dahap wa bokur , wa bi guna mejid ta Yahweh. 7kulu bahaim ta Kedar bi limu sawa le intakum, korfan ta Nebaioth bi kadimu iktiaj takum, humon bikun zebaya mokbul fi mazba tai; wa ana bi mejidu bed tai almumejid.8De nas munu yau bi tiri ze sihap, wa ze hamam le mahal guwad tomon? 9Ardi al sawahil bi fetishu ana , wa sufun ta Tarshish bi kudu, ashan jibu aulat takum min beid ma fida wa dahap tomon sawa ma humon, lianu isim ta Yahweh Allah takum wa le alkudus ta Israel, lianu huwo iktaram intakum.10Aulat ta ajanib bi abinu heta takum , wa muluk tomon bi kadimu le intakum; mahmakan fi zalan tai ana akibu intakum, lisa fi rahma tai ana bi hibu intakum. 11Abuab takum bi akir moftu daiman; mabi gofulu nahar wala bilel, ashan maal ta umam bi jibu, ma muluk tomon bi kudu.12Sei, umam wa mamalik al mabi kadimu intakum bi woduru; umam del bi demirukulu-kulu 13Mejid ta libnan bija le intakum, shejera suru ,kashap tunab wa sanduk shejera suru sawa ashan jemilu membar tai; wa ana bi mejidu mahal ta kutu kura tai.14Humon bija le intakum wa dengir tehed, aulat ta del al besitu intakum; Humon bi dengir fi kura takum; Humon bi nadi intakum medina ta Yahweh, Zehiun ta alkudus ta Israel.15Min bidal bi kerihu intakum wa madeiru, wa mafi zol bi ja abri intakum, ana bi amulu intakum haja ta dala lel abad, Farah min jill le jill 16Intum bi ashurubu leben ta umam, wa bi radau fi shodur ta muluk; intum bi arufu ana Yahweh mukalis takum wa mualagu takum, al adham ta Yacoub.17Min bidal nihas ana bi jibu dahab, min bidal hadid ana bi jibu fida; min bidal kashap ana bi jibu nihas ; wa min bidal hujar, hadid, ana bi hazilu salam yau hafis takum, wa adala yau hukam takum. 18Unf mabi asumau fi ardi takum tani, au damar wala gofulu hudud takum; lakin intakum bi nadi heat takum kulasa, wa abuaab mejid.19Shemish ma bikun nur takum be nahar,wala nur ta gamara bi wala fi intakum; lakin Yahweh yau bikun nur takum lel abad wa Allah takum mejid takum. 20Shemish takum mabi waga tani, wala gamara takum bi insehib wa woduru; lianu Yahweh yau bikun nur al lel abad, wa ayam ta huzun takum bi intehi.21Kulu nas takum bikun abrar; Humon bi shilu warisa ta ardi fi kulu zaman, fere ta zira tai, shokol ta yeden tai, ashan bi mejidu ana. 22Al sukar bija ma alaaf, wa al suker uma gowi; Ana Yahweh beraha bi kamilu hajat de wokit zaman kan ja.

Chapter 61

1Roho ta Rabuna Yahweh fi ana, ashan Yahweh masahu ana kede bashiru kabara al kwes le masakin. Huwo rasulu ana ashan aliju almoksurin fi geliba, ashan bashiru huriya lel masajin, wa fata sijin le del al morbutiin.2Huwo rasulu ana ashan bashiru sena ta rahma ta Yahweh, yom ta dafa ta Allah tena, wa shejau del alfi huzun.3Huwo rasulu ana – ashan wodi le del alfi Zehiun- ashan wodium hima min bidal rumad, zeid ta farah min bidal huzun, lamaa ta mejid fi mahal roho ta belid, ashan nadi humon shejera balut ta ba, zira ta Yahweh ,ashan bi mejidu huwo.4Humon bi abinu damar albediri ;humon bi gowimu mahal alkasuru zaman. Humon bi gowimu mudun al demiru, al sibu ma ajial ketir. 5Ajanib bi wogif wa akilu bahaim takum, wa aulat ta ajanib bi istakal mazari takum wa ganaiin .6intakum bi nadi abunaat ta Yahweh ; Human bi nadi intakum kadamiin ta Allah tena. Intakum bi akulu amual ta umam, wa intakum bi dala fi ganiyan tomon. 7min bidal fadiha takum intu bi indu dabal; wa min bidal adam iktiram humon bi afrah fi sharaka tomon. Biga humon bi indu sharaka maraten fi ardi tomon; wa farah lel abad bikun tomon.8Lianu, ana Yahweh, bihibu adala, wa bi akrah nahab wa unf adam adala. Ana be amana bi dafau lom, wa ana bi amulu amina lel abad maum. 9Ajial tomon bi arufu fi nus umam, wa iyal tomon fi nus nas. Kulu albi ainu humon bi gadirum, gal humon nas al Yahweh barikum.10Ana bi afrah fi Yahweh; fi Allah tai ana bikun moksut. Lianu huwo libisu ana ma jalabiya ta kulasa; huwo libisu ana ma jalabiya ta bar ze aris be jemilu nefsu ma hima ,wa ze arusa jemilu nefsa ma suksuk, 11Ze ardi bi antij kudar, wa ze mazra bi amulu kudar raba, kida Rabuna Yahwah bi amulu bar wa mejid kede shetetu fi gidam kulu umam.

Chapter 62

1Lianu ashan Zehiun Ana mabi askud, wa min ajily orshelim Ana ma bi askud, lahaidi bar ta hiya bi wala futu, wa kulasa ta hiya ze batariya albi walaa. 2Duwal bi ainu bar takum, wa kulu muluk mejid takum . Intakum bi nadi ma isim jedid al Yahweh yau bi iktar.3Intu bikun taj aljemil fi yeden ta Yahweh, wa hima ta mulkiya fi yeden ta Allah takum. 4Tani mabi kelimu an intakum, “Abau” ; wele le ardi takum tani mara ashan bi kelimu “ma deiru”. Sei, intu bi nadi “ moksut tai fi hiya” wa ardi takum “Zowiju” le Yahweh mukeiyif min intakum ,wa ardi takum bi zowiju.5Hagiag ze rajil al shaap bi zowiju biniya shaaba, Kaman aulat takum bi zowiju intakum, wa ze aris moksut ashan arusa , Allah takum bikun moksut fi intum.6Ana kutu huraas fi heta takum, Orshelim ; humon mabi askud bilel wa nahar .intu al daiman bi zekiru Yahweh, matakum wogif. 7Matakum sebi huwo akud raha lahaidi huwo banu Orshelim wa wodi le huwo mejid fi ardia.8Yahweh halifu ma yeden towo al yemiin wa ma adalat towo algowi ,” Hagiga ana mabi tani mara wodi dura takum le le adaa takum. Ajanib mabi asurubu merisa takum al jedid, al intakum istakal. 9lianu del al hasidu dura bi akulu wa mejidu Yahweh, wa del al gatau inaab bi ashurubu merisa fi mahakama ta membar tai alkudus.”10Taal fi wasad, taal be wasad abuab! Arfa fok alama ta umam!11Shuf, Yahweh alinu le nihaya ta ardia, “ kelimu le banad ta Zehiun, Mukalis takum bija! Ainu hadiya towo ma huwo, wa darba jasa bi ruah gidam towo.” 12Humon bi nadi intakum, “ Nas alkudus ; al muklisiin ta Yahweh, “ wa bi nadi intakum “ fetishu wara “ ; medina ma abau.”

Chapter 63

1De munu aljah min Edom , libisu ma ahmar min Bozrah? De munu ma libsa ta melik albi ruah ma damana ashan guwa towo al adhim? De Ana , bi kelimu bar wa be guwa bi kalisu. 2Le gumash taki ahmar wa le humon bi beinu ze inta kan bi asuru enaap fi tahuna?3Ana asuru enaap fi tahuna barau ,wa mafi zol fi umam limu ma ana. Ana asuru humon fi zalan tai wa galgilum fi harara tai. Dom tomon shetetu fi gumash tai wa waskanu gumash tai . 4lianu ana ainu gidam le yom ta dafa, wa sena ta kulasa tai ja5Ana ainu ,wa mafi zol albi saidu. Ana fi galgala wa mafi zol albi saidu, lakin adalat tai jibu intishar le ana, wa zalan tai sugu ana. 6Ana rejifu nas tehed fi zalan tai wa ashurubu humon ma zalan, wa ana dofugu dom tomon fi wata fi ardi.7Ana bi wori amael ta Yahweh ta amina ta ahad towo, Amael ta mejid ta Yahweh. Bi wori kulu an shunu Yahweh amulu le ena ,wa kwes towo al adhim le bed ta Israel. Muhaba de al huwo wori lena ashan rahma towo wa ma kulu amael ta amina ta ahad. 8lianu huwo kelim, “ ashan sei humon nas tai , iyal alma mukalifin.” Huwo biga mukalis tomon.9fi kulu mataaib tomon, huwo taban kaman, wa malaika alkan fi gidam towo kalisum.fi muhaba wa rahma huwo kalisum, wa huwo arfaum fok wa arfaum fi kulu aukat al zaman.10lakin humon merid wa zeilu roho alkudus towo. Biga huwo taala adu wa shakil diddum.11Nas towo zekiri zekiri ayam zaman ta Musa. Humon kelim “ Wenu Allah, al jibu humon bara min bahar ma raye ta korfan ? Wenu Allah alkudu roho alkudus towo fi wasad tomon?12Wenu Allah , al kutu guwa ta mejid towo ruah wa istakal ma yeden yemin ta Musa , wa gasimu moyo gidam humon, ashan amulu isim al nihaya le nefsu? 13Wenu Allah al kudu humon fi moyo al juwa ? Ze husan bi jere fi ardi musete, wa mabi hizu.14Ze bahaim al ruah tehed fi waadi , roho ta Yahweh wodi le humon raha. Kida inta gedimu nas taki, ashan amulu le isim taki mejid.15Shuf min sama wa lahisu min mahal geni taki alkudus. Wenu harara taki wa amael taki ta guwa ? Hinia taki wa amael ta muhaba taki dusu min ena. 16lianu inta Abu tena, Mahma kan Abraham ma bi arufu ena, wa Israel ma lahizu ena , Inta, Yahweh yau Abu tena. Mukalis tena de yau isim taki min zaman.17Yahweh, le inta bi sibu ena woduru min sika taki wa gulubna gowi, yala ena mabi tii inta ? Rija le kadamiin taki, fetishu gebila ta wirasa taki.18Nas taki meliku mahal al mukadas fi zaman guser, lakin adaa tena bi galgalu. 19Ena biga ze del al inta maa hakimu, ze del alma nadi kulu-kulu ma isim taki.”

Chapter 64

1Ah, iza kan inta bi fatah Samawat wa ja tehed! Jubal bi hizu fi gidam tena , 2Ze nar bi walaa fi haragu kashap , au nar bi fouru moyo. Ah ashan isim taki bi arufu ma adaa taki .ashan umam bi rejif fi gidam taki!3Zaman kan inta amulu ajaib al ena ma iktebir, inta ja tehed, wa jebel bi hizu fi gidam taki . 4Min zaman mafi zol asuma au istakbil , wala eina ainu aiya Allah tani geir inta, al amulu hajat le huwo albi intozur huwo.5Inta ja ashan saidu del albi afrah fi amulu shunu alsaa, del albi nadi wa zekiru sika taki wa tii humon. Inta bi zalan kan ena akta. Fi sika taki ena daiman bi alagu.6lianu ena kulu ja ze wahid alma nedif, wa kulu amael tena albar ze wasaka ta doura. Ena kulu nashif ze warak ta shejera; katiyaat tena ze hawa, arfa ena bara. 7Mafi albi nadi isim taki, albi wodi guwa ashan amsuku inta. Kida inta dusu wusa taki bara min ena wa kudu ena fi dahiya yeden ta katiyaat tena.8lisa, Yahweh, inta yau Abu tena; ena tiin . inta yau bi salau ; wa ena kulu shokol ta yeden taki. 9Mata kun zalan kaalis, Yahweh , au daiman nadi ashan zekiru katiyaat tena. Arjuk ainu ena kulu , nas taki.10Medina taki alkudus biga sahra; Zehiun biga sahra, Orshelim abau. 11Mahal ibada tena al jemil wa kudus ,mahal al abaa tena bi mejidu inta, demiru ma nar, wa kulu alkan hibu kulu kasuru. 12Kef inta lisa bi amsuku wara, Yahweh ? Kef inta bi askud wa istemir bahdilu ena ?”

Chapter 65

1Ana jahis ashan fetishu del albi asalu ana; Ana kan jahis ashan biligo ma del al ma fetishu ana. Ana kelim, “Ana yau! Ana yau! Le uma alma nadi isim tai. 2Ana bi fatau yeden tai kulu yom le nas al gedel adabiin, del albi douru fi sika alma kwes, del albi douru le hasap afkar wa kuta tomon!3Humon nas al daiman bi zelu ana, Gedimu zabaye fi zere , wa haragu bokur fi tuub amar. 4Humon bi geni fi wasad mugabir wa bi sahir lel kulu, wa bi akulu laham godoruf fi suhana tomon.5Humon bi kelim, Wogif beid matakum ja jambu ana, lianu ana kudus min intakum , hajat del de dukhan fi anafa tai, nar albi wala yom kamil,6Shuf, moktub gidam ana : Ana mabi askud, ana bi dafau le humon; ana bi dafau le humon fi rukuba tomon, 7Le katiyaat tomon wa katiyaat ta abaa tomon “ kelimu Yahweh.” Ana bi dafau le humon fi haragu bokur fi jubal wa alisu ana fi hujar. Ana ashan kida bi wozunu bara amael tomon alkan fi rukuba tomon.”8De yau shunu al Yahweh kelimu, “ Ze kan asir enaap fi jak, wokit wahid bi kelimu mata karabu, fi haja kwes fi juwa towo, de yau al ana bi amulu le kadamiin tai hizu: Ana bi demirum kulu.9Ana bi jibu ajial min Yacoub, wa Yahuza dol albi meliku jubal tai. Al muktariin tai bi meliku ardi, wa kadamiin tai bi ish hinak . 10Sharon bikun mahal akil ta abgar, wa waadi ta Achor mahal raha ta bahaim, le nas tai albi fetishu ana.11lakin intakum albi aba Yahweh, albi nesitu jebel tai alkudus, albi jahisu tarbeza le hass, wa bi lakbatu merisa fi kubaya le hass.12Ana bi azilu inta le sef, wa intakum kulu bi dengiri tehed le debe, ashan wokit ana nadi, inta ma juwabu; wokit kan ana wonusu inta mabi asuma. Lakin inta bi amulu shunu al sherir fi eina tai wa iktar ashan amulu shunu al bi zelu ana.”13De yau shunu al Yahweh kelimu; “ Shuf, Kadamiin tai bi akulu, lakin intakum bikun janiin; ainu, kadamiin tai bi ashurubu, lakin intakum bikun atshaniin; Ainu kadamiin tai bi afrah, lakin intakum bikun ma fadiha. 14Ainu, kadamiin tai bi kore shedid ma farah ashan moksut fi gelba ,lakin intakum bi kore ashan waja fi gelba, wa kore shedid ashan roho al kasuru.15Intu bi sibu wara isim takum ze naala le al muktariin tai ashan kelim; Ana Rabuna Yahweh, bi katulu intakum; Ana bi nadi kadamiin tai ma isim tani. 16Aiya zol albi alinu baraka fi ardia bikun Mubarak ma ana, Allah ta hak. Aiya zol albi halifu fi ardia albi halifu fi ana, Allah ta hak, ashan muskila alkan bi nesitu, kida humon bi masau min ena tai.17Lianu ainu, Ana gerib bi kalagu Samawat jedid wa ardi jedid ; wa hajad alkan mabi zekiru au bi rijau tani. 18lakin intakum bi kun moksutiin wa farhaniin lel abad fi shunu al ana gerib bi kalagu. Shuf, Ana gerib bi kalagu Orshelim ze farah, wan as towo leziz. 19Ana bi afrah ashan Orshelim wa moksut ashan nas tai; kore-kore wa taab mabi kun tani mara asumau hinak.20Tani mara wele jena suker bi ish hinak bes ayam guser; wala rajil ajus bi mutu gabli zaman. Wahid alkan mutu fi miya sena bi iktebiru zol shaap. Aiya wahid al sagit le wosulu umur ta miya sena bi iktebiru molowun. 21Humon bi abinu biut wa humon bi geni fogo, Humon bi zarau genaiin wa akulu fawake towo.22Humon tani mara mabi abinu bed wa zol tani yau bija askun fogo; Humon mabi zarau,tani bi akulu; ze ayam ta ashjar bikun ayam ta nas tai. Al muktariin tai humon bi ish fi shokol ta yeden tomon 23Humon mabi istakal le kusara, wala weledu le fadiha. Lianu humon iyal ta del albariku ma Yahweh, wa ajial tomon maum.24Gabli humon nadi, ana bi juwabu; wa wokit humon lisa bi wonusu ,ana bi asuma. 25Morfoin wa koruf bi akulu sawa ma bad, wa ased bi akulu gesh ze Tor ; lakin tiin bikun akil ta debiba. Humon tani mara mabi awugu wala demiru fi kulu jebel tai alkudus , “ kelimu Yahweh.

Chapter 66

1De yau shunu al Yahweh kelim, Samawat mahal kursi tai, wa ardia mahal kutu kura tai. Wenu yala bed al inta bi abinu le ana? Wenu mahal al ana bi bi akudu raha?2Yeden tai yau amulu hajat del kulu; de yau kef hajat del kun – de karar ta Yahweh. De yau rajil al ana jizu, al moksur bi nedim fi roho, wa bi rejif ma kalam.3Huwo albi abau Tor wa kaman bi katulu rajil; huwo albi gedimu zebiha koruf wa bi kasuru ragaba ta kelib; Huwo albi wodi tegdima ta dura wa bi gedim dom godoruf .Huwo albi gedimu zikra ta bokur kaman bi bariku haja batal. Humon iktar sika tomon, wa humon bi keif fi haram tomon de.4Fi nefsa teriga ana bi iktar ikaap tomon ; Ana bi jibu fi humon haja alhumon bi kaafu ,ashan wokit kan ana nadi, mafi zol bi juwabu; wokit al ana wonusu sala wahid ma asuma. Humon amulu shunu albataal fi eina tai wa iktar shunu albi zelu ana.”5Asuma kalam ta Yahweh, intu albi rejif ma kelima towo, “ Akwana takum albi akrahu intakum wa aba intakum ashan isim tai kelim, Keli isim ta Yahweh mejidu, yala ena bi ainu farah takum; lakin humon bikun fi fadiha.6Sot shagab ta harib bija min medina, sot min haikal ,sot ta yahweh bi dafa wara le adaa towo.7Magabli ma ruah le wilada, hiya weledu;magabli waja mafi hiya , hiya weledu weled. 8Munu yau asuma shikil haja de? Munu yau ainu shikil haja de ?Hall ardi bi weledu fi yom? Sei uma bi asisu fi degiga ? lisa ze Zehiun bi ruah le wilada, hiya bi weledu iyal ta hiya.9Hall ana bijibu jena le fata wilada wa mabi asalu jena al deir weledu? Yahweh asalu. Au ana bijibu jena fi zaman ta wilada wa amsuku wara? – asalu Allah “10Afrah ma Orshelim kun moksut ashan hiya, kulu del albi hibu hiya; afrah ma hiya, kulu del albi ahzin ma hiya! 11Lianu intum bi rada wa bikun shaban; ma shodur ta hiya be azii intum; lianu intakum bi ashrap Malian wa bi keyif ma mejid ta hia alketir.12De yau shunu al Yahweh kelimu,” Ana gerib bi shetetu ruah gidam hia ze nahar, wa ganyan ta umam ze kore almalian. Intu bi radau fi jambu, wa bi arfau fi yeden ta hiya wa bi hizu fi kura ta hiya. 13Ze uma bi hanisu jena towo ,kida ana bi azii intakum, wa bi azii intakum fi Orshelim.”14Intu bi ainu de,wa gelba takum bi afra, wa udam takum bi shetetu ze gesh. Yeden ta Yahweh bi arufu ma kadamin towo, lakin huwo bi wori zalan towo le adaa towo.15lianu ainu, Yahweh jai ma nar, wa karlo towo jaiin ze hawa ashan jibu harara ta zalan towo wa toubik ma dukhan ta nar. 16Lianu Yahweh bi marisu hukum fi bashar ma nar wa ma sef. Del alkatulu ma Yahweh bikun ketir.17Humon kasisu nufusum wa amulu nufusum nedif kaalis, kida humon bi dakalu fi fi zira,taabi del fi wasad albi akulu jisim ta kodoruf wa hajat al fogur ze feran. “ Humon bija le nihaya- de yau karar ta Yahweh.18Lianu ana bi arufu amael tomon wa afkar tomon. Zaman bija wokit al ana bi limu kulu umam wa lugaat albarau- barau. Humon bija wa ainu mejid tai. 19Ana bi kutu alama gowi fi nus tomon. Yala ana bi rasulu alnofut minum le umam: Le Tarasisi, Put,wa Lud, del albi juru danga, le Tubal, Javan, wa masafa mahalat taraab bahar fi wen al humon ma asuma an ana wele ainu mejid tai. Humon bi beshir mejid fi nus umam.20Humon bijibu wara akwana takum min kulu umam,ze tekdima le Yahweh. Humon bija ma hasiin, wa karlo, fi sanduk, be hamir, wa ma jumaal, le jebel tai alkudus Orshelim- kelimu Yahweh. Lianu nas ta Israel bi jibu tekdima ta dura fi maun fi bed ta Yahweh. 21Juzu min del Ana zaatu bi iktar ze gasausa wa lawiin –kelim Yahweh.22Lianu bes ze Sama jedid wa ardi jedid Ana bi amulu irada keli kun gidam ana- de karar ta Yahweh –kida ajial bi fadulu, wa isim takum bi fadulu. 23min wahid shahar le tani, wa min wahid sebit le tani, kulu nas bija wa dengiri le ana –kelim Yahweh.24Humon bi ruah bara wa ainu jusa ta rujal al meridu did ana, lianu dudu albi akulu humon mabi mutu, wa nar albi akulu humon mabi batulu, wa bikun bataal kaalis le kulu jisim.”

Jeremiah

Chapter 1

1De yao kalam ta Armiya weled ta Halkiah, wahid min kahana ta Anasos fi ard ta Benyamin. 2Kalam ta Yahwah ja le huwo fi ayam ta Yushiah weled ta Amon, melik ta Yahuza, fi sena al numra talatasgr ta hukum tuo. 3Kaman hasil fi ayam ta Yahuyagim weled ta Yushiah, melik ta Yahuza, lahadi fi shahar nimra kamsa ta sena nimra hidashar ta Sadkiah weled ta Yushiah, melik ta Yahuza, zaman shilu shaab ta Urshelim ze masakin.4Kalam ta Yahwah ja le ana, kelim, 5''Gubal Ana ma kalgu inta fi batna, Ana iktar intar; gubal inta ma tala min rehim Ana kadisu inta; Ana kutu inta nebi le umam kulu.'' 6''Ana kelim, Ah, Rabuna Yahwah!'' ''Ana ma arufu wunuso, lanu ana lisa suker kalis.''7Lakin Yahwah kelim le ana, ''Mata kelim, 'Ana suker kalis.' Inta lazim bi ruwa fe ayi mahal al Ana bi rsulu inta fugu, wa inta lazim bi wunuso haja al Ana amiru inta! 8Mata kafu min umon, ashan Ana fi ma inta ashan bi angizu inta- de elaan ta Yahwah.''9Yala Yahwah midu ida tuo, wa lemesu kasma tai, wa kelim le ana, ''Hasa, Ana kutu kilima tai juwa kasma taki. 10Ana bi kutu inta min aleela musul min umam ketir wa mamalik, ashan bi agila wa kasuru, ashan bi demiro wa nagidu, ashan bi abinu wa zarau.''11Kalam ta Yahwah ja le ana, kelim, ''Inta bi ayinu shunu ya Armiya?'' Ana kelim, ''Ana bi ayinu asaya ta alumunia.'' 12Yahwah kelim le ana, ''Inta ayinu kues, lanu an bi kutu bala le kilima tai ashan bi nefizu.''13Kelima ta Yahwah ja le ana mara nimra itnin, bi kelim, ''Inta bi ayinu shunu?'' Ana kelim, ''Ana bi ayinu kujiru munfuk wa uasa tuo bi nezil min safa shumal.'' 14Yahwah kelim le ana, ''Karisa bi bada ja min shamal le kulu delin al bi geni fi ard.15Ashan Ana bi nadi kulu gabaiel ta mamlaka ta shumal, Yahwah alinu. Umon bi nja, wa ayi wahid bi kutu kuris tuo fi madkal ta abuwab ta Urshelim, did hiat al bi gufulu uwu, wa did kulu modun ta Yahuza. 16Ana bi alino hukum tai did sher tumon al umon sibu ana, be aragu bakur le rabunat tanin, wa umon abudu haja al umon yao sala ma idenat tumon.17Jahisu nefsa taki! wegif fuk wa kelim le umon ayi haja al Ana amiro inta. Mata kafu min gidam tumon, ashan kede Ana ma kuofu inta gidam tumon! 18Ayinu aleela Ana kutu inta medina al guwi, amuod ta hadid, wa hush ta nihas did ard kulu- did muluk ta Yahuza, wa ruwasa tumon, wa kahanat tumon, wa shaab ta ard. 19Umon bi shakila did inta, lakin umon ma bi gilibu inta, ashan Ana bi kun ma inta- de yao elaan ta Yahwah.''

Chapter 2

1Kalam ta Yahwah ja le ana, be kelim, 2''Ruwa wa nadi fi adanat ta Urshelim. Kelim, 'Yahwah kelim kida: Ana zekir ahad ta shukul shabab taki, muhaba taki fi zaman anina kan fi ilaka, zaman inta ruwa wara taki fi sahara, ard al ma zarau. 3Israel kan kasisu le Yahwah, awel simar ta hasad tuo! Kulu zol al akulu min awel simar de amulu katiya; karisa ja fugu umon- de yao elaan ta Yahwah.'''4Asuma kalam ta Yahwah, ya bet ta Yagub, wa intakum kulu ya abuwab ta Israel. 5Yahwah bi kelim kida, ''De shunu al abuhatb takum ligu batal min ana, al sibu umon ruwa bait min ana? Al umon ruwa bait le asnam al ma indu faida wa umon be badun tumon tala ma indu faida? 6Umon ma bi kelim, 'Wenu Yahwah, al tala anina bara min ard ta Masir? wenu Yahwah, al gedimu anina fi sahara, le ard ta hufar wa shuguk, le ard al yabis wa duluma, ard al mafi zol mururu fugu wele fi zol be ish fugu?'7lakin Ana jibu intakum le ard ta zira ashan intakum bi akulu samar tuo wa hajat ta nin al kues! Lisa zaman intakum rija, intakum nejisu miras tai! 8Kahin ma kelim, 'Wenu Yahwah?' Wa nas al arufu ganoon tamam ma fekir kalam tai! Ruwa amulu sher did ana. Ambiya itnaba le Baal wa ruwa wa maksab.9Ana lisa bi ishreki inta - de elaan ta Yahwah- wa Ana bi ishteki iyal ta iyal takum. 10Mururu takum be juzur ta Ketim wa ayinu takum. Rasulu takum nas le Gaidar wa fetishu takum kan fi haja ze de hasil. 11Hal fi beled badilu rabunat, hata kan umon ma rabunat? Lakin shaab tai badilu mejid tumon be haja al ma bi saidu umon.12Istagrab ya samawat, ashan kalam de! Kede inta istagrab wa tala muhtar- de yao elaaan ta Yahwah. 13Lanu shaab tai amulu sher kalis gidam tai: Umon sibu masdar ta moyo al hai, wa umon hafura le umon abiar le badun tumon, abiar al shegegu shegegu al bi amsuku moyo.14Hal Israel abeed? Hal weledu huwo fi bet ta said tumon? Yala malu huwo biga ganima? 15Jena ta assed bi kure did umon. Umon amulu iziaaj kalis wa beled tuo karabu. Mudon tuo demiro bidun ayi sukan. 16Kaman, shaab ta Nof wa Tahfanis bi haligu shukul tuwil taki. 17Hal inat ma kida le badun takum zaman intakum sibu Yahwah Allah takum, wekit huwo kan bi gedimu intakum fi sika?18Yala hasa, malu shilu asaya le Masir wa ashurub moyo ta Shor? Malu shilu asaya le Ashor wa shurubu moyo ta Nahar al Farat? 19Katiya takum bi bekitu intakum, wa adam iman takum bi agibu intakum. Ashan kida fekir takum an kalam de wa fahim takum inu de katiya wa mur zaman inta aba Yahwah Allah takum, wa intakum ma bi kafu Ana- de yao elaan ta Yahwah Rabuna ta junud.20Ashan ana kasur hadid al bi rubutu intakum wa gata genzir takum min zaman. Lisa intakum kelim, ''Ana bi akdimu!' min ma intakum biga dengir tihit fi ras kulu murtefe wa tihit ayi shejara akdar inta amulu zinna tihit tuo. 21Ana zara intakum ze karma, min bizira. Kef intakum gairo badun takum le fassad, le karma surak? 22Hata kan intakum nedifu badun takum fi nahar wele intakum kasulu ma sabon al guwi, wasaka takum lisa gidam tai- de yao elaan ta Yahwah Rabuna.23Kef inta bi wunuso, 'Ana ma nejis! Ana ma duru wara Baal'? Ayinu le haja al inta amulu fi jibal! Fekir fi haja al intakum amulu- ya jemil abu mara al bi jere hini wa hinak, 24humar al mara ta ta gaba al welif sahara, fi geliba tuo bi juru hawa! munu yao bi amsuku hiya min shahwa tuo? 25Lazim inta bi amsuku kura taki min duru hafiyan wa halik taki min atash! Lakin inta wunuso, ''Mafi raja! Mafi, Ana hibu ajanib wa ruwa wara tumon!'26Ze faddiya ta harami kan gubudu, be nefsa teriga faddiya bi gubudu Israel- umon, 27wa muluk tumon, wa ruwasa tumon, kahana tumon wa ambiya rumon! De umon yao bo kelim le shelera, 'Inta abu tai,' wele hajer, inta yao weledu ana.' Lanu umon gilibu le ana dahar ma usat. Kaman umon bi wunuso fi zaman ta mashakil, 'Gum wa kalisu nina! 28Lakin wenu rabunat al intakum amulu le badun takum? Kede umon gum kan umon der kalisu intakum min mashakil takum, lanu asnam takum adad tumon sawa ma mudon takum, ya Yahuza!29Yala malu intakum bi ishteki ana be amulu galat? Intakum kulu amulu katiya did ana- de yao elaan ta Yahwah. 30Ana wedi igab le shaab sakit. Umon ma bi rudu tadeeb. Sef takum katulu ambiya takum ze assed al bi demiro! 31Intakum al min jiel de! Kutu takum bala takum le kilima, kelima Yahweh! hal ana kun zahara le Israel? au ardi al ta duluma sedid? Lee nas tai bi keliemu gal, keli nina wodu, nina ma bi ruah lekum tani?32Hal biniya al azra bi nisito hajat ta zeena tuo, wa Arusa bi nisito gumash tuo? Lakin shaab tai nisito Ana le ayamat bido adad! 33Malu inta bi sala sika taki ashan bi asalu muhaba. Wa inta kaman derisu sikat taki le mara ta sher. 34Dom al kan haya ta nas al abriya, ta nas masakin ligu fi gumashat taki. Inta ma gubudu nas al bi seregu.35Lisa inta bi kelim, 'Ana beri: hagiga zalan tuo ruwa bait min ana.' Lakin ayinu! Ana bi nezilu hukum fugu inta ashan inta kelim, 'Ana ma amulu katiya.' 36Malu inta be jere ashan inta bi gairo sikat taki? Kaman bi karabu geliba taki be Masir, bes ze kan amulu be Ashur. 37Inta kaman bi tala min hinak ma iden taki fi ras, Lanu Yahwah aba de al inta kutu sikha taki fugu, ashan umon ma bi saidu inta.''

Chapter 3

1''Kan rajil talagu mara tuo wa hiya ruwa min huwo wa biga mara ta rajil tani, hal huwo bi rija le mara de tani? Hal ard de ma bi kun nejis najasa? Inta ish zaiya al indu mahbubin ketir; wa hala inta bi rija le ana? De yao elaan ta Yahwah. 2Arfa uyon taki le murtafaat wa ayinu! Hal fi mahal al inta ma num ma rujal fugu? Inta geni taraf sika bi isytena nas al bi hibu inta, ze Arab fi sahara. Inta nejisu ard de be sher wa shukul zina taki.3Yala sihab aba wa biga mafi moyo al bi ja mutuakir; lisa inta indu jabha ta mara al zaniya; inta aba faddiya. 4Hal inta ma nadi ana hasa; 'Abu tai! Sabi tai al gerib hata min shabab tai! 5Hal huwo daimen bi kun zalan? Hal huwo bi sibu gadab tuo le nihaya?' Ainu! De kalam al inta wunuso, lakin inta sher gudur guwa taki!''6Yala Yahwah wunuso le ana fi ayamat ta Yushiah al melik, ''Hal inta de yatu adam amana al Israel amulu? Huwo arkab fi ayi wadi wa tihit ayi shejera akdar, wa huwo amulu zina hinak. 7Ana kelim, 'Baad ma hiaya amulu hajat de kulu, hiya bi rija le ana,' lakin hiya ma rija. Yala ukut tuo al ma amin ayinu hajat de.8Yala ayinu inu be nefsa teriga al Israel al ma amin amulu zina Ana turuju hiya wa wedi le hiya waraga ta talak, ukut tuo al ma amin Yahuza ma kafu; hiya kaman tala bara wa amulu zina. 9Shukul zina tuo de kan ma haja le hiya, hiya nejisu wata, wa amulu zina ma hujar wa ashjar. 10Yala baad hajat de kulu, Yahuza ukut tuo al ma amin de rija le ana, ma be geliba tuo kulu, lakin be kizib- de yao elaan ta Yahwah.''11Yala Yahwah kelim le ana, ''Israel al ma amin kan indu bir aktar min Yahuza! 12Ruwa wa beshiru kelimat de le shamal. Wunuso, 'Rija ya Israel al ma amin!- de yao elaan ta Yahwah- Ana ma bi kun zalan min inta daimen. Ze ma Ana ameen- de yao elaan ta Yahwah- Ana ma bi geni zalan lel abad.13Rudu katiya taki, ashan inta amulu katiya did Yahwah Allah taki; inta shariku sikat taki ma ashrar fi tihit ayi shejera al akdar! Lanu inta ma asuma le sout tai- de yao elaan ta Yahwah. 14Rija takum, ya shaab al am umana- de yao elaan ta Yahwah- Ana rajil taki! Ana bi shilu inta, wahid min medina, wa itnin min usura, wa Ana bi jibu inta le Sahiun! 15Ana bi wedi le itakum ruaa hasab geliba tai, wa umon bi ayinu intakum be marifa wa hikima.16Yala itakum bi zidu wa weledu samar fi ard fi ayamat dak- de yao elaan ta Yahwah-umon tani ma bi kelim, ''Taboot ta ahad ta Yahwah!'' Muodu de tani ma bi ja fi gulub tumon wele bi zekiru; ma bi fagidu, wele bi amulu wahid tani.'17Fi zaman dak umon bi beshirh an Urshelim, ''De yao kursi ta Yahwah; wa kulu duwal tanin bi limu fi Urshelim fi isim ta Yahwah. Tani umon ma bi duru fi giladab ta gulub tumon ta sher. 18Fi ayamat dak, bet ta Yahuza bi duru ma bet ta Israel. Umon bi ja sawa min ard ta shamal le ard al Ana wedi le abuhat takum ze werisa.19Ze le Ana, Ana kelim, 'Kef Ana der amulu intakum ze weled tai wa bi wedi le intakum ard al kues, miras al giafa kalis min al fi fi ayi beled tani!' Ana mumkin kan bi kelim inu intakum ma bi rija min duru wara tai. 20Lakin ze mara al ma amin le rajil tuo, inta tebiyu ana, ya bet ta Israe- se yao elaan ta Yahwah.''21Sout asumau fi sahara, kure ta wa shukul miskin ta shaab Israel! Lanu umon gairo sikat tumon; umon mesto Yahwah Allah tumon. 22Rija takum, ya shaab al ma umana! Ana bi aliju intakum min guwi ras takum!'' ''Ayinu! Anina bi ja le inta! lanu inta Yahwah Allah tanina!23Hagiga akazib bi ja min murtafaat, izaaj ta tushwish bi ja min jibal; be takid Yahwah Allah ta nina yao kulasa ta Israel. 24Lakin asnam ta faddiya akulu haja al judud ta nina ishtakalu le mawashi wa bahaimtumon, awlad wa banat tumon! 25Kede anina num tihit be faddiya. Kede faddiya ta nina kati nina, lanu anina amulu katiya did Yahwah Allah ta nina! Anina be badun ta nina ma judud ta nina, min zaman ta shabab ta nina lahadi yom ta aleela, ma asuma le sout ta Yahwah Allah ta nina!''

Chapter 4

1''Kan inta rija, ya Israel de elaan ta Yahwah kan inta rija le ana. Kan inta shilu bara hajat ta al mukruh min gidam tai wa inta ma wuduru tani, 2Inta bi kun ta hagiga, wa adala, wa baar kan inta halifu, 'Ze Yahwah hai.' Yala umam bi baraiku madun tumon fugu huwo, wa fugu huwo umon bi mejido.'' 3Ashan Yahwah kelim le ay zol fi Yahuza wa Urshelim: 'Kuruju takum wata, wa matakum zara fi shuk.4Taharu takum badun takum le Yahwah, wa gata takum shukul aglaf ta geliba takum, wele zalan tai bi tala bara ze nar, wa bi aragu wa mafi zol bi batulu ashan sher ta amail takum. 5Weri takum kabara fi Yahuza wa kede asumau fi Urshelim. Wunuso, ''Afuku trumpeta fi ard de.'' Alinu, ''Limu takum sawa. Kede anina ayinu le mudon al kubar wa guwi,'' 6Arfa takum alaam takum safa ta Sahiun, wa rijatakum le himaya! Mata kelim, ashan bi jibu karisa min safa ta shamal wa sugut azim.7Assed bi tala bara min gaba tuo wa zol al bi demiro beled de bi geni bara. Huwo bi sibu mahal tuo ashan bi jibu tukwif le beled taki, ashan bi agilibu mudon takum le kum turab, fi mahal al mafi zol bi ish. 8Ashan kid libisu nefsa taki fi gfumash ta huzun, kure takum. Ashan jesh ta zalan ta Yahwah ma rija ma rija baid min anina.9Yala bi hasil fi yom dak de- de elaan ta Yahwah- inu gulub ta melik ma ruwasa tuo bi mutu. Kahana bi kun muhtarin wa wa ambiya bi itajab.''' 10Yala Ana kelim ''Ah! Rabuna Yahwah. Be takid inta kabasu nas de wa Urshelim be kalam taki, ''Bi kun fi salam le intakum.' Wa lisa sef bi bi ishtakal did haya tumon.''11Fi zaman dak be wunuso le shaab de ma Urshelim, ''Habub shedid min sahara bi amulu sika tuo le biniya ta shaab tai. Ma bi gurbalu wele nedifu umon. 12Habub al guwi kalis min dak yao bi ja be awamir tai, yala Ana bi tala hukum did umon.13Ayinu, yao huwo bi hajimu ze sihab, wa markibat tuo ze hawa al guwi. Hasin tuo asra min sugurat. Wululu le anina lanu bi masaw nina! 14Nedifu geliba taki min sher, ya Urshelim, ashan bi ligu kulasa. Lahadi miten afkar taki al juwa bi fekir an amulu katiya? 15Lanu fi sout al bi jibu kabara min Dan, wa karisa al bi ja de asumaw min jibal ta Afraim.16Kutu umam kulu fekir an kalam de: Ayinu, alianu le Urshelim in nas al bi ja hawitu inta umon bi ja min ard baiit ashan bi ja ahtif fi harib did ta Yahuza. 17Umon bi kun ze gufara ta mahal zara al bi harisu kulu, min ma hiya biga mutmerid did ana - de elaan ta Yahwah - 18wa uslub wa wa amail taki amulu le inta haja de. De yao bi kun igab taki. Kam saab bi kun! Bi durub geliba taki.19Geliba tai! Wa ana fi zalan fi geliba tai. Geliba tai taban juwa ana. Ana ma bi ageder askut sakit lanu ana biu asuma sout ta sufara, bi weri inu fi harib. 20Karisa baat karisa; ashan ard kulu bi genu fi karabu. faja kaima tai demiro, sitara tai fi lahza.21Lahadi miten Ana bi ayinu alaam? Hal Ana bi asuma sout ta trumbeta? 22Ashan shukul belid ta shaab tai- umon ma araufu ana. Umon nas ta asnam wa umon ma bi fahim. Umon indu muharat fi amulu sher, lakin ma arufu amulu kues.23Ana ayinu le ard. Kan karban wa fadi. Lanu kan mafi nur le samawat. 24Ana ayinu le jibal. Umon kan bi rejif, wa kulu muratafaat kan bi hizzu hizzu. 25Ana ayinu. Mafi zol, wa kulu tiur ta samawat tiri. 26Ana ayinu. Mahal ta janain kulu biga sahara wa mudon kulu karusu gidam ta Yahwah, gidam ta zalan tuo.''27De kalam al Yahwah bi kelim, ''Wata kulu bi karabu, lakin Ana ma bi demiro ta kulu. 28Le sabab, inu wata kulu bi kure, samawat min fuk bi tala duluma. Ashan Ana bi alinu gasit tai; Ana ma bi amsuku; Ana ma bi rija min kuere tai. Ayi medina bi jere min izaaj ta batal wa delin al be danga; umon bi jere le gabat. 29Ayi medina bi nutu fuk fi mahalat al hajer.Mudon kulu bi sibu, lanu bi kun mafi zol al bi geni fugu umon.30Hasa karabu inta, Inta bi amulu shunu? Lanu hata kan inta libisu gurmuz, wa jemilu badun taki ma mujuharat ta dahab, wa inta kahilu uyon taki be asmad, rujal al indu shahwa le inta hasa sibu inta. Lakin, kaman umon der shilu haya taki. 31Ashan kida Ana bi asuma sout ta waja, taab fi weledu ta bekiria, sout ta banat ta Sahiun. Hiya bi hawil nefes. Hiya bi middu iden tuo, ''Wululu al Ana! bi kemir be sabab ta nas al bi katulu de.''

Chapter 5

1''Duru takum fi shwari ta Urshelim; fetishu takum fi mayadin tuo, kaman. Yala fekir takum an kalam de: Kan intakum bi ligu rajil wele zol al bi amulu adala wa bi hawil ishtakal be amana, yala Ana bi afi Urshelim. 2Ragmi inu umonkelim, 'Ze Yahwah hai,' lisa umon bin halifu kizib.'' 3Yahwah, hal uyon taki ma bi ayinu nas al umana? Inta durubu nas, lakin umon ma ashuor waja. Inta gilibu umon ta kulu kulu, lakin umon lisa bi aba tadib. Umon kutu usat tumon guwi futu hajer, lanu umon aba tub.4Yala Ana kelim, ''Be takid de nas masakin. umon blitin lanu umon ma arufu sikat ta Yahwah, wele gararat ta Allah tumon. 5Ana bi ruwa le nas al muhimin wa bi alinu risala ta Allah le umon, lanu umon wa lu shuwia bi arufu sikat ta Yahwah, gararat ta Allah tumon.'' Lakin umon kulu kasueu nir tumon sawa; umon kulu gata rubat al bi limu umon ma Allah. 6Yala assed bi drubu umon min mahal tuo. Salab ta asia bi katulu umon. Yala nimir bi kemin le umon hawili mudon ta umon. Ayi zol al bi tala bara min medina bi gata gata huwo. Ashan sher tumon bi ziddu. Adam amana tumon ma indu hudud.7Leh Ana bi wedi tegila le nas de? Iyal takum sibu ana wa amulu tifagia ma hajat al ma rabunat. Ana akilu umon tamam, lakin umon amulu zina wa duru fi adad kebir le biut ta nusuwan ta zina. Umon kan ze hasin fi jins. 8Umon biga takiyanin. Ayi zol ma mara ta jeran tuo. 9Hal Ana ma bi wedi igab le umon-de elaan ta Yahwah- hala Ana ma bi dafa ma nefsa tai le duala al ze de?10Ruwa lahadi fi hush ta jinena tuo wa demiro takum. Lakin matakum demiro umon ta kulu kulu. Gata takum furu tuo, ze ma furu de ma bi ja min Yahwah. 11Asha biutt ta Israel wa Yahuza umon amulu le ana kiana- de elaan ta Yahwah. 12Umon wunuso kizib an Yahwah wa umon kelim, ''Huwo ma bi amulu haja: wele haja kaab bija le nina, wa anina ma bi ayinu mutu wele jian. 13Ambiya bi kun habub, kelima mafi fugu umon, Ashan kida kede ayi haja al umon wunuso amulu le imon.''14Yala Yahwah, Allah ta junud kelim kida, ''Ashan intakum kelim kida, ayinu takum, Ana bi kutu kalam tai fi kashma taki. Bi kun ze nar, wa nas de bi kun ze kashab! Lanu nra de bi ruwa akulu umon. 15Ayinu Ana bi ruwa jibu uma tani did intakum min bait, ya bet ta Israel de elaan ta Yahwah- bi kun uma al bi fadulu, uma min zaman! beled al luga tumon intakum ma arufu, wele intakum bi fahim haja al umon bi wunuso.16Kis tumon ta danga geni ze gubur al fadi. Umon kulu asakir. 17Umon bi akulu hasad taki wa akil taki. Umon bi akulu awlad wa banat taki. Umon bi akulu ganamayat wa bagarat taki. Umon bi akulu karma taki wa shejera tina taki. Umon bi ksuru mudon taki al guwi be sef mudon al inta kutu sikha taki fugu.18Laakin hata fi ayam dak- de elaan ta Yahwah - Ana ma bi demiro intakum ta kulu kulu. 19Kan intakum, Israel ma Yahuza, kelim, 'Leh Yahwah Allah tanin amulu hajat de le anina? yala inta, Armiya, bi kelim le umon, 'Bes ze ma intakum sibu Yahwah wa intakum abudu rabunat tanin fi beled takum, intakum lazim bi akdimu ajanib fi beled al ma ta takum.'20Weri kalam de le bet ta Yagub wa kede asumau fi Yahuza. Kelim, 21'Asuma takum kalam de, intakum ya nas al belidin al ma bi fahim; al indu uyon lakin ma bi ayinu, wa intakum indu adanat lakin ma bi asuma. 22Hala intakum ma bi kafu ana- de elaan ta Yahwah- wele intakum bi rejif min gidam usa tai? Ana amulu hudud ta rumula did bahar, ganoon al mustemir lele abad mafi zol bi kasuru- hata kan bhar gum fuk wa nezil tihit, lisa ganoon de ma bi kasuru. Hata kan amuwaj tuo gum, umon ma bi tala min hudud de.23lakin nas de3 indu geliba al gil adab. Bi itmarad wa bi ruwa bait. 24Ashan umon ma bi kelim fi gulub tumon, ''Kede anina kafu Yahwah Allah ta nina, al bi nezilu muturu- muturu al bediri wa muturu al mutakir fi zaman tumon al sah, bi hafisu asabi sabit ta hasad le anina.'' 25Sher takum abusu hajat de ma hasil. Katiyat takum wegifu haja al kues kede ma ja le intakum.26Lanu nas al ashrar ligu ma shaab bitai. Umon bi tuogu bira ze zol al azu gubudu tiur; umon kutu sharak wa gubudu nas. 27Ze gafas al malian tiur, biut tumon malian be shukul kabasa. Yala umon raba wa tala ganian. 28Umon tala sumanin; umon bi wala bi hai al kues. Umon futu hudud ta amulu sher. Umon ma hakimu kues fi gadiyat ta shaab aw gediya ateem. Umon bi raba hata ligu umon ma wedi adal le nas al muhtajin. 29Hal Ana ma bi hukumu umon be kalam ta hajat de- de elaan ta Yahwah - Ana ma bi integim le nefsa tai le beled ze de?30Biga fi istigrab fi ard. 31Ambiya bi itnababe kizib, wa kahana bi hakum be sultan tumon. Shaab tai hibu huwo teriga de, shu, lakin shunu yao bi hasil fi nihaya?'''

Chapter 6

1Fetishu takum aman, ya shaab ta Benyamin, be sibu gakum le Urshelim. Afuku takum trumpeta fi Tekoa. Arfa takum alama fuk fi Bet Hakarim, ze ma sher bi zahir min shumal; damar azim bi ja. 2Biniya ta Sahiun, biniya al giyafa wa wa letifa, bi demiro. 3Ruaa wa ganamayat tumon bi ruwa le umon; umon bi dugu kiam hawil hiya kulu; ayi rajil bi kun rai ma iden tuo.4''Intakum kerisu badun takum le rabuna ta harib. Gum kede anina hajimu gamara. Kaab shedid inu nahr bi wuduru, wa dulu ta asiya bi kalasu. 5Lakin kede anina hajimu be bilel wa demiro gusur tuo.''6Ashan Yahwah Rabuna ta junud bi kelim kida: Kat takum ashjar tuo, wa amulu takum hush did Urshelim. De yao medina al hagiga bi hajimu, ashan uwu malian be zulum. 7Ze beer bi kubu moyo nedif, medina bi istemir tala sher. Mashakil wa adam nizam bi asumau fugu hiya; ayan wa dabarat bi istemir fi gidam usa tai. 8Rudu takum tadib, ya Urshelim, wele Ana bi rija wara min intakum wa bi karabu intakum, beled al ma indu sukan.''9Yahwah ta junud bi kelim kida, ''Be kulu takid umon bi legetu delin al fadulu fi Israel ze karma. Midu iden taki tani mara ashan bi legetu enap min jinena. 10Le munu yao Ana bi alinu wa anziru ashan umon bi asuma? Ayinu! Adanat tumon ma tahiru; umon ma bi ageder kutu bala! Ayinu! kelima ta Yahwah ja le umon ashan bi sahihu umon, lakin umon ma rudu.''11Lakin malau ana be zalan ta Yahwah. Ana taban min amsuku tuo juwa. Huwo kelim le ana, ''Dufugu uwu bara fi iyal al fi sikat wa fi mujumuat ta shabab. Lanu rajil wa mara bi shilu umon sawa; wa kulu zol al ajus fi umor. 12Biut tumon bi wedi le tanin, sawa ma mahal zira tumo wa nusuwan tumon. Ashan Ana bi hajimu sukan ta ard be iden tai- de yao elaan ta Yahwah.13Yahwah alinu inu min suker le kebir, umon kulu tamaeiin le rebeh al batal. Min nebi le kahin, umon kulu bi marisu kabasa. 14Umon aliju dabara ta shaab tai besit bes, umon bi kelim, 'Salam, Salam,' ligu mafi salam. 15Hal umon kan indu fadiya zaman umon kan bi amulu kaab? Umon kan ma indu fadiya; umon ma arufu kef be kun indu fadiya! Ashan kida umon bi waga bainu nas al bin waga; bi nezilu umon tihit kan wedi le umon igab, Yahwah yao kelim.16Yahwah bi kelim kida, ''Wegif takum fi gata sika wa ayinu takum; asalu takum aikat ta judud takum. ''Wenu sika al kues de?' Yala duru takum fugu wa intakum bi ligu mahal ta raha le badun takum. Lakin shaab kelim, ''Anina ma bi ruwa.' 17Ana kutu le intakum gufara ashan bi asuma le trumpeta. Lakin umon kelim, ''Anina ma bi asuma.' 18Ashan kida ya umam asuma takum! Ayinu takum intakum ya shuhudin, shunu bi hasil le umon. 19Asuma, ya ard! Ayinu, Ana bi ruwa jibu karisa le shaab de- - samar ta afkar tumon. Umon ma kutu bala le kelima tai wele ganoon tai, lakin umon bi abau.''20''Bukur de al bi ja min Shaba de mana tuo shunu loe ana? Wele riha al giafa min ard bait? Muhragat takum ma mugbul le ana, wele zabaih takum. 21Yahwah bi kelim kida, 'Ayinu, Ana bi ruwa kutu hajer ta sedimu kura did shaab de. Umon bi sedimu fugu- abuhat wa awlad sawa. Sukan ma jeranat tumon kaman bi mutu.' 22Yahwah kelim kida, Ayinu, shaab bi ja min beled ta shumal, uma azim bi ja min ard bait.23Umon bi arfa dangat tumon wa laharbat tumon. Sout tumon ze bahar al bi al amuwaj tuo bi gum, wa umon bi jere be hasin, ze rujal al bi ruwa fi harib, did inta, ya biniya ta Sahiun.'''' 24Anina asuma kabara an umon wa idenat ta anina bi ga taban. Waja ligu anian ze mara al bi weledu.25Matakum ruwa bara le mahal zara, wele fi sikat, ashan sef ta adu wa tukwifat tuo hawilu mahal kulu. 26Biniya ta shaab tai, libisu takum gumash ta huzun wa masa takum ma rumat; kure takum be kure al mur ze le jena al wehit, ashan de al bi demiro de bi ja le anina faja.27''Ana kutu inta, ya Armiya, zol al bi imtehinu shaab tai ze zol al bi imtehin hadid, kede inta fetishu wa imtehin sikat tumon. 28Umon yao nas al giladabin min nas kulu, al bi wunuso nas tanin. Umon kulu nihas wan hadid, bi amulu fasad. 29Trumba aragu min nar al bi aragu umon; rasas akulu be lehib ta nar. Nadafa de bi istemir fi nus tumon, lakin bidun faida, lanu sher de ma talau bara. 30Bi nadi umon fidda al abau, ashan Yahwah aba umon.''

Chapter 7

1Kelima al ja le Armiya min Yahwah, bi kelim, 2''Wegif fi baba ta bet ta Yahwah wa beshiru kilima de! Kelim, 'Asuma takum kalam ta Yahwah, intakum kulu ya Yahuza, intakum al bi dakalu ma bab de ashan bi abudu Yahwah.3Yahwah ta junud, Allah ta Israel, bi kelim kida: Sala sikat takum wa amulu takum kues, wa Ana bi sibu intakum istemir geni fi mahal de. 4Matakum kutu badum takum le kelimat ta kizib wa kelim, ''Haikal ta Yahwah! Haikal ta Yahwah! Haikal ta Yahwah!''5Lanu kan intakum hagiga sala sikat takum wa mariso shukul kues; kan intakum amulu adala bainu insan ma jeran tuo- 6kan intakum ma zulumu de al ateem, wele armala wa ma kubu dom al beri fi mahal de, wa intakum ma duru war rabunat tanin ashan bi augu intakum- 7yala Ana bi sibu intakum geni fi mahal de, fi beled al Ana wedi le judud takum min zamaan wa lel abad.8Intakum bi kutu sikha takum fi kilimat ta kabasa al ma bi saidu intakum. 9Hal intakum bi seregu, katulu, wa bi amulu zinna? Hal intakum bi halifu be kizib wa bi gedim bukur le Baal wa duru wara eabunat al intakum ma arufu? 10Yala intakum bi ja wegif gidam tai fi bet de al nadi ma isim tai wa bi kelim, ''Angizu anina,'' yala intakum bi amulu najasa de kulu? 11Hal bet de al bi arfa isim tai, mahal ta dusu ta haramia fi uyon takum? Lakin Ana ayinu, de elaan ta Yahwah.'12'Yala ruwa takum fi mahal tai fi Shiloh, mahal al Ana sibu isim tai bi geni hinak min bidaya, wa ayinu le haja al Ana amulu fugu ashan kalam ta sher ta shaab tai Israel. 13Yala hasa, intakum bi amulu hajat de kulu- de elaan ta Yahwah- Ana wunuso le intakum zaman wa zaman tani, lakin intakum ma asuma. 14Ashan kida haja al Ana amulu fi Shiloh, Ana kaman bi amulu le bet de al nadi isim tai fugu, bet al intakum kutu sikha takum fugu mahal de al Ana wedi le judud takum. 15Lanu Ana bi rasulu intakum bara min gidam tai bes ze ma Ana rasulu akuwana takum kulu bara, iyal ta Afraim kulu.'16Wa le inta, Ya Armiya, mata seli le shaab de, wa mata kure wele seli bidal tumon, wa ma hanisu ana, ashan Ana ma bi asuma le inta. 17Inta ma bi ayinu haja al umon bi amulu fi mudon ta Yahuza wa fi shawari ta Urshelim? 18Iyal bi limu kashab wa abuhat bi wala nar! Nusuwan bi ajinu ajin ashan bi amulu cak le Amira ta samawat wa bi kubu mushrub hadiya le rabunat tanin ashan bi kutu Ana zalan.19Hal umon hagiga bi kutu Ana tala zalan? -de elaan ta Yahwah- hal de ma badum tumon al umon bi kutu tala zalan de? 20Ashan kida Rabuna Yahwah bi kelim kida, 'Ayiun, zalan wa gadab tai bi kubu fi mahal de, fi nas wa haiwanat, fi ashjar fi mahal zira wa fi samar ta wata. Bi wala wa ma bi batulu.'21Yahwah ta junud, Allah ta Israel bi kelim kida, 'Zidu takum muhragat takum le zabaieh takum wa laham min fugu. 22Lanu zaman Ana tala judud takum min ard ta Masir, Ana ma nadi ayi haja min umon. Ana ma wedi le umon ayi wesiya an muhragat wa zabaieh. 23Bes Ana wedi le umon wesiya de, ''Asuma takum le sout tai, wa Ana bi kun Allah takum wa intakum bikun shaab tai, ashan bikun kues ma intakum.''24Lakin umon asuma wele kutu bala. Umon ish be fikira tumon ta gulub tumon al sherir, yala umon rija wara, ma ruwa gidam. 25Hata min yom al judud takum tala bara min Masir lahadi yom ta aleela. Ana rasulu ayi wahid min kudam tai, ambiya tai, le intakum. Ana kan musir fi rsulu tumon. 26Lakin umon ma asuma le ana. Umon ma kutu bala. Lakin, umon guwi ragabta tumon. Umon kan ashrar aktar min judud tumon.'27Ashan kida beshiru le umon kelimat de kulu, lakin umon ma bi asuma le inta. Beshiru le hajat de, lakin umon ma bi juwabu le inta. 28Kelim le umon: De beled al ma bi asuma le sout ta Yahwah Allah tumon wa ma bi rudu tadib. Hagiga shilu wa gatau bara min kashmat tumon.29Gata shar taki wa haligu jisim taki, wa jada shar taki de bara. Guna guna ta bika fi mahalat al faddi. Ashan Yahwah sibu wa aba jeil ta zalan tuo. 30Lanu awlad ta Yahuza amulu sher fi uyon tai - de elaan ta Yahwah - umon kutu mukruhat tumon fi bet al bi nadi ma isim tai, ashan bi nejisu.31Yala umon abinu murtafaat ta Toffa al fi wadi Hinnom. Umon amulu kida ashan bi gedimu awlad wa banat tumon fi nar - haja al Ana ma weri, wa wele ja fi muk tai. 32Ashan kida ayinu, ayamat bi ja - de elaan ta Yahwah- al ma bi nadi mahal de tani Toffa aw wadi Hinnom. Bi kun wadi ta katulu; umon bi dufuno jusas fi Toffa lahadi mafi mahal bi fadulu.33Jusas ta shaab de bikun akil ta tiur ta sama wa haiwanat al kaab fi ard, wa mafi zol al bi kuofu umon. 34Ana bi wedi nihaya le mudon ta Yahuza wa shawari ta Urshelim, wa le sout ta farah wa wa shukul murtah, sout ta aris wa arusa, lanu wata bikun karban.''

Chapter 8

1''Fi zaman dak - de elaan ta Yahwah - umon bi tala min juwa magabir udam ta muluk ta Yahuza wa ruwasa tuo, udam ta ambiya wa kahana, wa udam ta sukan ta Urshelim. 2Yala umon bi fertegu umon bara fi nur ta shemish wa gamara wa kulu nujum ta sama; hajat tab sama al umon duru wara tumon wa kadimu, wa abudu. Udam de ma bi limu tani mara wa dufunu. Umon bikun ze hajat al gedim fi ard. 3Wa fi ayi mahal al Ana turuju umon fugu, umon bi iktar mutu bidal haya le badun tumon, kulu delin al lisa fadulu min beled al ta sher- de elaan ta Yahwah Rabuna ta junud.4Yala le umon, Yahwah kelim kida: Hal fi zol al bi waga wa ma bi gum fuk? Hal fi zol al bi wuduru wa bi hawil rija? 5Malu shaab de, Urshelim rija war fi adam amana? Umon kungus fi geliba batal wa ba tub.6Ana kutu bala wa asuma, lakin umon ma wunuso sah; mafi zol kan mutasif le shukul sher tuo, mafi zol al bi kelim, ''Ana amulu shunu?'' Umon kulu bi ruwa fi mahal al niya tumon deru, ze husan al bi jere fi harib. 7Hata luglug fi samawat arufu zaman tuo; wa hamam, wa sanuna, hafizu zaman ta ja tumon. Lakin shaab tai ma bi arufu gararat ta Yahwah.8Kef intakum bi kelim, ''Anina negitin, ashan ganoon ta Yahwah fi ma anina''? Hagiga, ayinu takum! Galam ta katib ta kizib de kalagu kizib. 9Rujal al hukama bi kun indu fadiya. Umon kafu. Wa umon aba kelima ta Yahwah, yala faida ta hikima tuomn de shunu? 10Ashan kida Ana bi wedi nusuwan tumon le nas tanin, wa mahalat ta zira tumon le delin al bi imteliku umon, lanu min suker le kebir tumon, umon kulu tamaiin le ribah al batal! Min nebi le kahin, umon kulu bi marisu kizib.11Umon aliju dabarat ta shaab tai bes besit, Umon bi kelim, ''Salam, Salam,'' ligu mafi salam. 12Hal umon kan indu fadiya zaman umon kan bi marisu rajasa de? Umon kan ma indu fadiya; wa umon ma arufu kef bikun kajilan! Yao umon bi waga fi nus ta delin al waga; bi nezilu umon tihit kan wedi le umon igab, Yahwah kelim. 13Ana bi masa umon ta kulu kulu de elaan ta Yahwah- ma bikun fi enab fi karma, wele bikun fi shejera teen fi shawar. Lanu kurufu waga waga, wa haja al Ana wedi le umon bi kalasu.14Malu anina bi geni hini? Limu takum sawa; Kede anina ruwa le mudon al kubar, wa anian bi askut hinak fi mutu. Lanu Yahwah Allah tanin bi kutu anina skut. Huwo bi sibu anina shurubu sim, min zaman anina amulu katiya did huwo. 15Anina indu raja fi salam, lakin mafin haja kues. Anina indu raja le zaman ta ilaj, lakin ayinu, bikun fi tukwif.16Min Dan asumau sout ta hasin. Ard kulu kan bi hizzu min sout ta kura ta hasin al guwi. Lanu umon bija akulu wata de ma shukul ganian, medina wa nas al bi geni fugu. 17Ashan kida ayinu, Ana bi rasulu debibat fi nus takum, al ma bi arham bes bi addi tuwali. De elaan ta Yahwah.''18Huzun tai ma indu mihaya, wa geliba tai ayan. 19Yao! sout ta kure ta biniya ta shaab tai min ard bait kalis! Hal Yahwah ma fi fi Sahiun? Hal melik tuo biga mafi hinak? Yala taib malu intakum biga bi kutu ana zalan ashan bi asnam tuomn wa rabunat tumon al garib?20Hsad kalas mururu, Karanga kalasu. Lakin ma angizu anina. 21Ana muagu ashan tawik ta biniya ta shaab tai. Ana bi kure fi hajat al saab al hasil le hiya; wa Ana mustagrib. Hal mafi ayi dauwa fi Jalaad? 22Hala mafi zol al bi aliju hinak? Malu shifa ta biniya ta shaab tai ma hasil?

Chapter 9

1Kan bes ras tai yao bi tala moyo, wa uyon tai biga malian ma moyo ena! Lanu Ana bi itmana kure bilel wa nahar min ajil delin al fi nus takum biniya ta shaab al katulu. 2Kan fi zol bi wedi le Ana fursa ta safar le sahara ashan bi kelim, ana bi ruwa wei wa bi sibu shaab tai. Kan Ana bi sibu umon, ashan umon kulu biga nas ta zinna, nas kainin! 3Yahwah bi alinu, ''Umon bi amulu kiana fi danagat tumon ta kizib be lisan tumon, lakin ma shan kalam ta ayi amana ta tumon al sibu umon tala guwin fi wata ard. Umon bi ruwa min sher le tani. Umon ma arufu ana.''4Ayi zol min intakum, kede gafir did jeran tuo wa kede ma kutu sikha fi ayi aku. Ashan ayi aku de zol kazab, wa ayi jeran bi ish be nemima. 5Ayi zol bi shitimu jeran tuo wa bi wunuso hagiga. Lisanat tumon bi derisu hajat al kizib. Umon bi kebir nefsa fi sher. 6Mahal geni taki fi nus ta kizib; fi kizib tumon umon aba rudu ana - de elaan ta Yahwah.''7Yahwah ta junud bi kelim kida, ''Ayinu, Ana bi ruwa nedifu umon, ashan shunu tani yao Ana bi amulu, ashan haja al shaab tai amulu? 8Lisanat tumon de harba al seninu; umon bi wunuso hajat ta adam amana. Be kashmat tumon umon bi alinu salam ma jeranat tumon lakin fi gulub tumon kizib yao bi istena umon. 9Hal Ana ma bi wedi le umon igab ashan hajat de. de elaan ta Yahwah- wa hal Ana ma bi integim be nefsa tai fi beled al ze de?10Ana bi guna guna ta huzun wa bi arfa kure le jubal, wa guna ta bika bi gunau le maitin. Ashan umon karabu wa mafi insan bi mururu be safa tumon, wele sout ta ganamayat asumau. Tiur ta sama wa haiwanat kulu jere. 11Ana bi gilibu Urshelim le kum ta turab, wa mahal dusu ta banat Awa. Ana bi kutu mudon ta Yahuza mahal al karabu mafi sukan fugu.'' 12De yatu insa al indu hikima kifaya ashan bi fahim kalam de? Le munu yao kashama ta Yahwah wunuso, wa huwo bi alinu? Malu wata mutu wa demiro ze sahara al mafi zol bi murur fugu?13Yahwah kelim, ''Ashan umon sibu ganoon tai al kutu gidam tumon, ashan umon asuma le sout tai wa ish beu. 14De kulu ashan umon ish be giladab ta gulub tumon wa ruwa wara Baal ze ma abuhat tumon derisu umon kede amulu.15Asham kida Yahwah ta junud, Allah ta Israel, bi kelim kida, Ayinu, Ana bi ruwa sibu nas de akulu kashab al mur wa ashurubu moyo al sim. 16Yala Ana bi shetetu umon fi nus ta duwal al umon ma arufu, wele umon ma arufu judud tumon. Ana bi rasulu sef be wara tumon lahadi kan Ana demiro umon ta kulu kulu.''17Yahwah ta junud bi kelim kida, ''Fekir takum an kalam de: nadi takum delin al bi guna guna ta bika; 18kede umon ja. Nadi takum nusuwan al indu muharat fi kure; kede umon ja. Kede umon istajil wa gun gunat ta huzun le anina, yala uyon ta nina bi nezil moyo ena.19Lanu sout ta kure asumau fi Sahiun, 'Kef anina mutu. Anina indu fadiya shedid, ashan anina sibu beled min zaman umon ksura biut ta nina tihit.' 20Ashan kida intakum ya nusuwan, asuma takum kelima ta Yahwah; kutu takum bala le risala al bi tala min kashma tuo. Yala derisu le banat takum guna ta huzun, wa jeran abu mara guna ta bika.21Ashan mutu ja be wasat ta shababik ta nina; dakalu le mahalat ta nina. Katulu iyal min bara, wa shabab fi medina. 22Alinu kalam de, 'De yao elaan ta Yahwah - jusa ta insan bi waga fi mahal zara, wa ze arabiya ta zira al lesegu der salau, wa mafi zol al bi limu umon.''23Yahwah bi kelim kida, ''Matkum sibu zol al hakim itkebir fi hikima tuo, wele zol al mukatil fi guwa tuo. Matakum sibu zol al ganiyan araf nefsa be shukul ganiyan tuo. 24Lanu kan insan bi itkebir be ayi haja, kede kun fi de, inu huwo indu marifa tai. Alnu Ana Yahwah, al bi ishtakal be ahad, adala wa bir fi ard. Lanu Ana bi tala murtah be kalam de - de elaan ta Yahwah.''25''Ayinu ayamat bi ja - de elaan ta Yahwah- al Ana bi wedi igab le kulu delin al taharu fi jisim tumon. 26Ana bi wedi igab le Masir wa Yahuza, Adom, wa shaab ta Ammon, Moab, wa kulu nas al bi gata shar ta jisim tumon guser kalis. Ashan kulu umam delin ma taharu umon, wa biut ta Israel kulu indu geliba al ma taharu.''

Chapter 10

1Asuma takum kelima al Yahwah bi alinu le intakum, ya bet ta Israel. 2Yahwah kelim kida, 'Matakum alimu sikat ta umam, wa matakum kafu min ayat ta samawat, lanu umam bi kafu min hajat de.3Lanu ganoon ta shaab delin budun faida; zol bi gata shejera min gaba, yala zol al najar bi sala sal be alat tuo. 4Yala umon bi jemilu be fidda wa dahab. Umon bi sabitu be shakush wa masamir ashan kede ma waga. 5Haja al umon amulu ma idenat tumon geni ze ena bizira, ashan umon kaman, ma bi ageder wunuso ayi haja, wa der kede arfau umon lanu umon ma bi duru. Matakum kafu umon, lanu umon ma bi ageder amulu sher, wele umon bi ageder amulu ayi haja kues.'''6Mafi zol ze inta, Yahwah. Inta azim, wa isim taki azim fi guwa. 7Munu yao ma bi kafu inta, muluk ta umam? Lanu de yao haj al inta mustehik, lanu mafi zol ze inta fi nus ta nas al hukama ta umon wele fi mamlakat tumon ta muluk.8Umon kulu sawa, umon tala belid wa nas ta zalan sawa, talamis ta sanam al ma ayi haja bes kashab. 9Umon bi jibu fidda al dugu jzhis min Tarshish, wa dahab min Ufaz al salu ma iden ta zol. Gumashat tumon asmanjuni wa arjuwan. Nas al indu muharat yao amulu hajat de. 10Lakin Yahwah de Allah al hagiga. Huwo yao Allah al hai wa melik abadi. Ard bi kafu min zalan tuo, wa umam ma bi ithamal gadab tuo.11Intak kede wunuso le umon kalam de, ''Alihat al ma kalagu samawat wa ard bi mutu min wata wa min tihit ta samawat.'' 12Lakin de kan huwo yao kalagu ard be guwa tuo, wa huwo asisu dunia de kulu be hikima tuo, wa be faham tuo huwo amulu samawat. 13Sout tuo ze sout ta moyo ketir fi samawast, wa huwo bi jibu karabu min nihaya ta ard. Huwo bi wala barg ta muturu wa bi rasulu habub min makazin tuo.14Ayi zol biga jahil bidun marafa. Ayi zol ta hadid kutu fi fadiya be asnam tuo. Ashan surat tuo de kizib, mafi haya fugu umon. 15Umon ma indu faida, shukul ta nas al bi shitimu; umon bi mutu fi zaman ta igab tumon. 16Lakin Allah, ta Yagub, ma ze delin, laun huwo yao asas ta hajat kulu. Israel yao gebila ta miras tuo; isim tuo Yahwah Rabuna ta junud.17Limu hajat taki wa ruwa, intakum nas al bi geni mukful. 18Lanu Yahwah kelim kida, ''Ayinu, Ana bi ruwa jada sukan ta beled de bara dur de. Ana bi jibu le umon mahskil, wa umon bi ayinu bi hasil.''19Wululu le ana! Ashan udam tai al ksuru, dabara tai ma indu ilaj. Ashan kida ana kelim, ''Hagiga de musiba, lakin ana lazim bi ithamal.'' 20Kaima tai karabu, wa kulu kurenat ta kiama tai gatau le itnin. Umon shilu iyal tai bara min ana, umon tani ma hai. Mafi ayi zol tani al dugu le ana kaima tai wele bi arfa mushama ta kiama tai.21Ashan ruaa belitin umon ma bi fetishu Yahwah; yala umon ma wedi igtirah, wa mawashi tumon kulu shetetu. 22Jibu kabara ta akbar, ''Ayinu! Yao bi ja, zalzal azim bi ja min ard ta shumal ashan bi karabu mudon ta Yahuza, wa mahal dusu ta banat awa.''23Ana arufu, Yahwah, inu sika ta inasn ma bi ja min nfsa tuo. Mafi zol al bi duru adil fi sika kura tuo. 24Adibu ana, Ya Yahwah, be adala, ma be zalan taki ashan kede inta ma demiro ana. 25Kubu zalan taki fi umam al ma arufu inta wa fi usar al ma bi nadi isim taki. Lanu umon akulu Yagub wa abula huwo ashan bi demiro hueo ta kulu kulu wa karabu mahal geni tuo.

Chapter 11

1Kelima dak al ja le Jeremiah min Yahwa, gal, 2''Asuma le kelimat ta ahad de, wa alinu humon le kulu zol fi Yahuza wa sukan ta Uruselim.3Kelima le humon, Yahwa, Allah ta Israel gal kede:la'ana le zol al ma asuma le kelimat ta ahad. 4De yau ahad al ana amiru judud takum ashan bi hafisu al yom ana jibu humon bara min ard t Mesir, min farn al bi sihi hadid. Ana kelim, ''Asuma le sawt tai wa amulu kulu hajat del bes ze ana indu amiru inta, leanu intum bi kun nas tai wa bi kun Allah takum. 5''ihtaramu ana ashan ana bi akkid al halifa al ana halifu le judud takum, al halifa al ana bi wodi le humon al ard bi kubo leben wa easal, al inta aish fogo alela. ''Yala Jeremiah, juwabu wa gal, ''Num Yahwa!''6Yahwa kelim le ana, ''Ainu hajat del kulu fi mudon ta Yahuza wa fi shawarie ta Ueuselim. kelim, 'Asuma le kelimat ta itifagia de wa sholu humon bara. 7Leanu ana kan bi wodi awamir rasmi le judud takum min al yom ana tala humon min ard ta Mesir hata yom ta hasa de, bi istimrar anziru humon wa kelimu, ''Asuma le sawt tai. 8''''Lakin humon ma asuma aw kutu bala. Kulu shakhskan bi dowuru fi anada ta gelba tou al sharir. Ashan kede ana jibu kulu la anat fi itifagia de inu ana amiru ashan bi jaa ded humon. Lakin nas lisa ma ihtaramu.''9Bad keda Yahwa kelim le ana, ''muamara kashifu fi nua rijal ta Yahuza wa sukan ta Uruselim. 10Humon hawil le khatiyat ta judud tomon al badri, al aba asuma le kelima tai, lakin dowuru wara rabunat ashan bi abidu humon. Bet ta Israel wa bet ta Yahuza kasuru itifagia tai al ana asisu ma judud tomon.11Fa keda Yahwa kelim ze de, Ayenu ana gerib bi jibu karisa fogo humon, karisa min al humon ma bi agder jere min fogo. Humon bi nadi ana, lakin ana ma bi asuma le humon. 12Al mudon ta Yahuza wa sukan ta Uruselim bi ruwa wa nadi rabunat al humon gedim lou zebeha, lakin akkid ma bi khalisu humon ma humon fi zaman ta karisa tomon. 13Leanu inta Yahuza, adad ta rabunat taki zeidu sawa ma adad ta mudon takum. Inta amulu adad ta mazabeh ta fadiya fi Uruselim, mazbah ta bakhur le Baal, sawa ma adad ta shawarie tou.14Fa inta be nefsak Jeremiah, kede ma seli le nas del. Inta ma bi koer aw seli bidal tomon. Leanu ana ma bi asuma zaman kan humon nadi ana fi karisa tomon. 15Lei muhbub tai, al wahid al indu qasid sharir ketir fi bet tai? Lahm ta tadhia taki ma bi saadu. Inta murtah ashan amayil taki al sharir. 16Fi zaman al faat Yahwa nadi inta waraga ta shajar zeitun, jamil ma samar. Lakin huwo bi wala nar fogo al sawt tou ze sawt ta hawa; furue tou bi kasuru.17Leanu Yahwa ta daif, wahid al zara inta, kariru karisa ded inta ashan amayil al sharir al bet ta Israel wa bet ta Yahuza amulu__ humon kutu ana zalan bi wodi zebeha le Baal.'''18Yahwa kutu ana arufu hajat del, ashan ana bi arufu humon. Inta, Yahwa, kutu ana ayenu amayil tomon. 19Ana ze khuruf al latif al bi sugu le jazar. ''Kede anina demiru shajar ma samar tou Kede anina kata huwo bara min ard ta haya ashan isim tou ma bi kun zikiru tuwil.'' 20Lisa Yahwa huwo yau ghadi al adil al bi fahisu gelba wa muk. Ana bi shahidu intiqam taki ded humon, leanu ana gedimu qadia tai le inta.21Izan Yahwa kelim de bikusus nas ta Anathoth al bi fetisu haya taki, ''Humon gal inta lazim ma bi wonusu fi isim ta Yahwa, aw, inta bi mutu biwasat yadan tanina, 22Iza kan Yahwa ta daeif gal de Ayenu ana gerib bi eaqibu humon. guwa shabab tomon bi mutu ma sayf. Iyal tomon wa banat tomon bi mutu ma jaa''an. 23Wahid min humon ama bi sibu ana jibu karisa ded nas ta Anathoth, sana ta eaqib.'''

Chapter 12

1Intum salihin, Yahwa, hata kan Ana jibu nizaeat le intum. Akkid ana lazim bi wori le intum al sabab ashan le tazamur: Lei sikat ta sharir bi najah? Kulu nas al aminin humon najihin. 2Inta zara humon wa humon kutu juzur. Humon istemir ashan weledu samar. Intum gerib ma humon fi kasmat tomon, lakin beid min guluub tomon.3Lisa inta Yahwa, arufu ana. Inta ayenu ana wa inta jeribu gelba tai tija taki. Shilu humon beid ze khuruf le zebeh, wa kasisu humon barau le yom ta zebeh! 4Le meteen al ard bi kun atshan wa gesh fi zira bi nashif? Ashan del al bi geni fogo shaririin, al haiwanat wa tuyur nedifu bara, ashan nas kelim, ''Huwo ma bi ayenu haja al bi hasil le anina.''5Yahwa kelim, ''Be hagiga, kan inta Jeremaih, jere ma kura asakir wa humon bi ga tabu inta kef inta bi nafis ded hasin? kan inta waga tihit fi beled, kef inta bi amulu fi gabat al gerib min Urudon? 6Leanu hata akuwana taki anguru inta. Ma ta siq fi humon, hata kan humon kelim hajat al kwes le inta7Ana sibu bet tai; Ana sibu mirath tai. Ana wodi muhbub fi yadan ta ada tou 8Mirath tai ja biga le ana ze asad fi gaba; Heya jahizu nefsa tou ded ana ma sawt tou, fa ana akrah heya. 9Huwo ma ghadiru mumtalakat tai tala majnun, inu bagi tuyur tanin ta samak biga ded heya kulu hawulu? Ruwa wa limu kulu al wuhush wa jibu humon ashan bi shetetu heya.10Ketir min al ruwa demiru al kharma tai. Humon dusu fogo kulu qita ard tai; humon gelibu farha tai le barria, wa kharab. 11Humon amulu kharab ta heya. Ana hazin le heya; kharabu heya. Kulu al ard kharabu, leanu ma fi zol al bi shilu fi gelba.12Mudemiriin jaa ded kulu mahalat ta fadiya fi al barria, leanu Safe ta Yahwa bi demiru min nihaya le ard wa le tani. Ma fi salama le aye mukuluuk al hay. 13Humon zarau gamah lakin agela gabat ta shok. Humon tabaniin min shukul lakin ma rabhu haja. Ashan keda fadiya kede amulu inta ma rabh taki ashan zalan ta Yahwa.''14Yahwa kelim de ded kulu jeran tai, al sharir al hujumu mumtalakat al kutu shab tai ta Israel bi worisa, ''Ayenu, ana yau zol bi agela humon min ard tomon, wa ana bi tala bet ta Yahuza kin nus tomon. 15Yala bad dak ana bi agela bagi umam, huwo bi hsil inu ana bi kun indu rahma fogo humon wa jibu humon wara; Ana bi rija humon__kulu insan le mirath tou wa ard tou.16Huwo bi hasil inu kan umam del alimu sikat ta nas tai, ashan halifu ma isim tai Ze Yawha hay' bes ze humon kan alimu nas tai ashan halifu ma Baal, yala bi abinu humon fok fi nus ta nas tai. 17Lakin kan ma fi zol asuma, yala ana bi agela umma dak. Huwo bi kun akkid bi agelau wa bi demiru__de elan ta Yahwa.''

Chapter 13

1Yawha kelim de le ana, ''Ruwa wa biu malabis dakilia wa kutu hawili sulba taki, lakin awel ma ta kutu fi 2myo.'Fa ana biu malabis dakilia ze Yahwa amiru ana, wa ana kutu hawili sulba tai. 3Yala kelim ta Yahwa ja le ana mara tani, gal, 4''Shilu al malabis al dakilia al inta biu al hawili sulba taki, gum fok wa ruwa hasa le Perath. Dusu hinak fi hufura ta sakhra.'' 5Fa ana ruwa wa dusu fi Perath, bes ze Yahwa kan amiru ana.6Bad ayam ketir, Yahwa kelim le ana, ''Gum fok wa euwa wara le Perath. Shilu min hinak al malabis al dakilia al ana kan wori le inta ashan bi dusu. 7''Fa ana rija wara le Perath wa hafrau bara al malabis al dakilia fi mahal al ana dusu fogo, wa ayenu, huwo kan demiru wa bidun fayida.8Yala kelim ta Yahwa ja le ana, kelim, 9Yahwa kelim keda: Fi nefsu teriga ana bi demiru azama ta takabur ta Yahuza wa Uruselim. 10Nas al asharar de al aba asuama le kelim tai, al bi dowuru fi guwi gelba tomon, al bi ruwa wara rabunat tanin ashan bi abidu humon wa denger tihit le humon__humon bi kun ze malabis al dakilia de al huwo kwes le fadi. 11Leanu ze malabis al dakilia bi hafisu alwarikin, fa ana sala kulu bet ta Israel wa kulu bet ta Yahuza hafisu le ana__de huwo elan ta Yahwa__ashan bi nas tai, ashan bi jibu ana shuhra, tasbeh wa ihteram. Lakin humon ma bi asuma le ana.12Fa inta bi kelim kelimat de le humon, Yahwa, Allah ta Israel, kelim keda: Kulu guruma bi malau ma khamr. Humon bi kelimle inta, Hal anina behagiga ma arufu inu kulu guruma bi malau ma khamr? 13Fa kelim le humon, Yahwa gal keda: ayenu ana gerib bi mala kulu sukan ta ard de ma duluma, muluuk al geni fi krusi ta Daud, al khna, anbia wa sukan ta Uruselim. 14Yala ana bi sedimu kulu zol ded tani, abuhat wa iyal sawa__de elan ta YAHWA__Ana ma bi rahmu humon aw bi indu hinia wa ana ma bi sibu humon jaili min tadmir.'''15Asuma wa kutu bala. Ma ta kun mutkabir, leanu Yahwa kelim. 16Wodi ihteram le Yahwa Allah taki gubal huwo ma jibu duluma, wa gubal huwo ma laanu kura taki ashan bi dugu fi jebal fi daw ta shama al ta ashiya. Leanu inta indu amal fi nu, lakin huwo bi agelibu mahal de le duluma amiq, le sihab duluma. 17Fa kan inta ma asuma, ana bi kore barau ashan takabur taki. Uyuun tai akkid bi kore wa bi daffugu dumu, leanu qatie ta Yahwa shilu asir.18''Kelim le melik wa le uma ta melika, 'Nezil tihit min kursi taki, leanu taj taki al jamil waga min ras taki. 19Al mudon fi alnnaqb bi guffulu, ma zol bi fata humon. Yahuza kulu bi shilu asir, tamumaan bi shilu asir.20Arufa fok uyuun taki wa ayenu le wahid al jai min shamal. Wenu qatie al huwo wodi le inta, al qatie al jamil kalis le inta? 21Inta bi kelim sun zaman Allah kan jahizu fogo inta del inta deribu ashan bi kun jama taki al kass? Hal del ma bidaya ta waja ta shukul al inta bi hajisu inta ze mara al fi welada?22Yala inta bi kelim fi gelba taki, Lei hajat del bi hasil le ana?' Huwo bi kun le khatiya ta ki al ketir al inu tannanir taki arufau fok wa inta khalifu. 23Hal nas Cush bi ghyiru lawn ta jilid tomon, aw nimir bi ghyiru nuqta tou? Kan ze de, yala inta bi nefsak, sala kan eadi le sharir, bi agder bi amulu kwes. 24Fa ana bi shetetu humon ze gash al bi affin fi hawa ta sahara.25De yau haja al ana wodi le inta, al gisma al kariru le inta __ De elan ta Yahwa ashan inta nesitu ana wa siq fi kabasa. 26ashan keda nefsa tai kaman bi agela tananir bara min inta, wa ajiza taki al kass bi ayenu. 27Ana ayenu zina taki wa sahil al faras, al sharr ta sharamit takum fok tal wa fi zira, wa ana ayenu hajat affin! wayl le inta, Uruselim! Le meten hata inta intum bi kun nedif tani?'''

Chapter 14

1De yau kelima ta Yahwa al ja le Jeremiah be gusos jafaf, 2Kede Yahuza kunhazin; kede abuwab ta heya waga fi taraf. Humon indu nia fi al ard; kore tomon le Uruselim ruwa le fok. 3Al azim tomon rasulu kudam tomon le moyo. zaman humon ruwa le khanadiq huomon ma ligo moyo. Humon rija bidun najah; humon khati ras tomon ma fadiya wa adam ihteram.4Ashan de ard segegu, leanu ma matru fi al ard. al mazarie biga ma fadiya wa khati ras tomon. 5Leanu hata ghazala sibu iyal tou fi medan wa sibu humon, leanu ma fi gash. 6himar gaba wogif fi mahal zahir wa humon lihath fi ze ibn awaa. Uyuun tomon fashil ashan bi istakal, leanu ma fi alhaya alnnabatia.''7Hata kan khataya tanina shahidu ded anina, Yahwa, amulu ashan sbab ta isim taki. Leanu amayil ta muminin zidu: anina akhat ded inta. 8Inta raja ta Israel, wahid al kalisu huwo fi zaman ta huzn, lei inta bi kun ze qharib fi al ard, ze ajnabi al musharad al madidu bara wa istakdimu fi layl wahid? 9Lei inta zi zol al musdum, aw ze muharib al ma indu guwa ashan alagu? Inta fi nus tanina, Yahwa, wa isim taki nadi fogo anina. M ta sibu ania!10Yahwa kelim keda le nas de: ''Min zaman humon hibu ashan bi lifu, humon ma rija wara kura tomon min amulu keda.'' 11Yahwa ma murta ma humon. Hasa huwo zekir fi khatiya tomon wa aqibu khatiya tomon. Yahwa kelim le ana, ''Ma ta seli le kwes bidal ta nas de. 12Leanu kan humon sum, Ana ma bi asuma le bukha tomon, wa kan humon gedim zebeha wa zebeh ta akil, Ana ma bi kun murtah fogo humon. Leanu ana bi kutu nihaya bi wasat safe, majaa, wa waba.''13Yala ana kelim, ''Oh, Rabuna Yahwa! Al anbia kelimu le nas, 'Intum ma bi ayenu safe; ma bi kun fi majaa le intum, leanu ana bi wodi le intum amni fi mahal 14de.'''Yahwa kelim le ana, ''Al anbia naba kedib fi isim tai. Ana ma rasulu humob bara, wele ana wodi le humon aye wasaya aw wonusu le humon. Lakin ruya ta kabasa wa ma indu fayida, kabasa tagsim jai min fekira tomon yau haja al humon bi nabau le inta.15Ashan keda Yahwa kelim keda, ''Ann anbia nabau fi isim lakin al ana ma rasulu bara__del al kelim ma bi kun fi safe aw majaan fi ard de: Anbia del di mutu bi safe wa majaa. 16Yala nas le huwo alhumon nabau bi jadau bara fi sika ta Uruselim ashan majaa wa safe, leanu ma bi kun fi wahid ashan bi dofunu humon, nasawiin tomon, iyal tomon, aw banat tomon__leanu ana bi daffugu bara sharr tomon fogo humon.17Kelim kelimat del le humob: Kede uyuun tai daffugu dumu, layl wa nahar. Ma ta sibu humon wogif, leanu bi kun fi waga azim ta binia al azara ta nas tai al azim wa jarah al eidal. 18Kan ana ruwa le mazara, humon yau alkatulu be safe! Kan ana jaa le medina, hinak fi ayan al saba ta majaa. Kulu anbia wa khana lifu an ala ard, wa humon ma arufu. '''19Hal inta kulu kulu aba Yahuza? Hail inta akrah Sahiun? Lei inta bi haznu anina zaman hinak ma fi ilaj le anina? Aina indu raja le salam, lakin ma fi haja kwes__wa le zaman ta ilaj, lakin ayenu hinak bes fi khawf. 20Anina rudu, Yahwa, galat tanina, al khatiya ta judud tanina, leanu anina akhata ded inta.21Ma ta aba anina! Leanu ashan isim taki, ma ta kutu kursi ta mejid taki fadiya. zekir wa ma ta kasuru itifagia taki ma anina. 22Hal min asanam ta umam al ma indu fayida bi jibu matru? Aw hal alsamwat nefsu rasulu tihit matru? Hal de ma inta al wahid Yahwa Allah ta anina? Anina intezir inta, leanu inta yau al wahid al amulu hajat del kulu.

Chapter 15

1Yala Yahwa kelim le ana, ''Hata kan Musa aw Samuel kan wogifiin fi gedam tai, Ana lisa ma bi fi lesalih ta nas de. Rasulu humo bara min gedam tai, ashan humon bi ruwa beid. 2Huwo bi hasil inu humon bi kelim le inta, Anina bi ruwa wen?' Yala inta bi kelim le humon, 'Yahwa kelim keda: Del al le mutu bi ruwa le mutu; del al le safe bi ruwa le safe. Del al le majaa bi ruwa le majaa; wa del al le sabi bi ruwa le sabi.'3Leanu ana bi eayan humon le majmuea __de yau Yau elan ta Yahwa__al safe ashan dabahu juzu al kelaab ashan juru juzubeid, tuyur ta samawat wa haywanat ta gaba ta ard ashan akulu wa demiru juz . 4Ana bi kutu humon haja al ta khawf le kulu al mamlik ta ard, ashan ta haja al Manasseh jena ta Hezekiah, melik ta Yahuza, amulu fi Uruselim.5Leanu munu bi kun indu ahama le inta, Uruselim? Munu bi hazn le inta? 6Inta sibu ana_de elan ta Yahwa__intum rija wara min ana. Fa ana bi adrab inta ma yadan tai wa demiru inta. Ana taban ma rahama fogo inta. 7Fa ana bi gharbal humon ma mazara fi bab ta ard. Ana bi tegil humon. Ana bi demiru nas tai ze ma humon ma bi rija sikat tomon.8Ana bi kutu adad ta aramil tomon tomon akhtar min rumula ta taraf bahar. Ded uma hat ta shabab ana bi rasulu al mudemir fi nahar. Ana bi kutu sadama wa khwaf faja'a bi waga fogo humon. 9AL umm al weledu saba iyal bi wasaka beid. Heya bi muzlum. Shams tou bi waga wokit lisa nahar. Heya bi fadiya wa bigaraj, leanu ana bi wodile del al fadulu le safe fi ijut ta ada tomon__de elan ta Yahwa.'''10Wayl le ana, umma tai Leanu inta weledu ana, ana al yau ana zol ta kore kore wa jidal fi kulu al ard. ana ma deinu, wele aye zol deinu min ana, lakin humon kulu laanu ana. 11Yahwa kelim '''Hal ana ma bi alagu inta le kwes? ana bi akkid bi kutu ada taki asalu musaada fi zaman ta harisa wa huzn. 12Hal zol bi agder kasuru hadid? Kasatan hadid min shamal al limu ma bronze?13Ana bi wodi le ada taki mali taki wa kunuz ze ghanima majani. Ana bi amulu keda ashan kulu khatiya al intum amulu fi juwa hudud takum. 14Yala ana bi kutu inta kadimu ada taki fi ard al inta ma arufu, leanu nar bi wala, wala fi zalan taided inta.'''15Yahwa, inta arufu! Zekir ana wa saadu ana. Jibu intiqam le ana ded del al azibu ana. Inta subuur marid, lakin ma ta sibu humon ashan shilu ana beid: arufu ana tahmal lom ashan inta. 16Kelimat taki ligo, wa ana akulu humon. Kelimat taki biga le ana farha wa bahja le gelba tai, leanu shayil isim taki, Yahwa Allah ta daeif.17Ana ma geni fi dayira ta del al bi afrha aw bi itamata. Ana geni fi wahda ashan yadan taki al guwi, leanu inta mala ana ma zalan. 18Lei waja tai mustemir wa jarh tai ma bi aliju, aba ilaj? Halinta ze moyo al kazib le ana, moyo al bi nashif?19Ashan keda Yahwa kelim keda, ''Kan inta tub, Jeremiah, yala, ana bi rija inta, wa bi wogif gedam ana wa kadimu ana.Leanu kan inta fasilu al hajah al belid min hajat al gali, inta bi kun ze kasma tai. Nas bi rija wara le inta, lakin inta nefsak kede ma rija wara le humon. 20Ana bi kutu inta ze heita ta bronze al ma bi gidu le nas de, wa ujra tomon harb ded inta. Lakin humon ma bi gelibu inta, leanu Ana ma inta ashan bi kalisu inta wa alagu inta__de elan ta Yahwa__ 21leanu ana bi alagu inta min yadan ta sharr wa kalisu inta min yadan ta mustabit.'''

Chapter 16

1Yala kelima ta Yahwa

2''Ma ta shilu mara le nefsa, wa ma ta kun indu awulat aw banat le nefsa taki fi mahal de. 3Leanu Yahwa kelim keda le awulad wa banat al weledu fi mahal, le umhat al bi ithamal humon, wa ashan abuhat al kutu weledu humon fi ard de. 4Humon bi mutu mutu ta ayan Humon ma bi hazin aw dufunu. Humon bi kun ze tin fogo ard Leanu humon bi ja fi nihaya bi safe wa ja'an,, wa jism tomon bi kun akil ta tuyur ta samawat wa haywanat ta ard.5Leanu kalam ta Yahwa ja le ana,gal, Ma ta dakau fi juwa al fogo huzn. Ma ta ruwa le huzn aw ashan beinu hiniya le humon, leanu ana shilu salam tai bara min nas __de yau ealan ta Yahwa__wa muhaba tai al sabit wa rahma. 6Le kulu al kebir wa soker bi mutu fi ard de. Ma bi dufunu humon, wa ma fi wahid bi kun hazin le humon aw gata nefus tomon aw haligu sharr le humon.7Ma fi zol bi sharik akil fi huzn ashan bi azi humon ashan mutu, wa ma fi kass ta taezia bi wodi le abu aw le umma tou ashan bi azi humon. 8Inta lazim ma bi ruwa le bet ta walima ashan bi geni ma humon ashan bi akulu aw asurubu. 9Leanu Yahwa Allah ta Israel, kelim ze de, Ayenu, fi gidam uyuun taki, fi ayam wa fi mahal de, ana gerib bi kutu nihaya le sawt ta farh wa sawt ta murta, sawt ta aris wa sawt ta arusa.10Yala huwo bi hasil inu inta bi wori kelimat del kulu le nas de, wa humon bi kelim le inta, lei Yahwa kariru karis del kulu ded anina? iithm tanina sunu wa khatiya al anina amulu ded Yahwa Allah tanina? 11Fa kelim le humon, Ashan judud sibu ana__de yau ealan ta Yahwa__ wa humon ruwa wara Rabunat tanin wa abidu wa denger tihit le humon Humon sibu ana wa ma hafizu qanuun tai.12Lakin intum bi nufus takum jibu sharr ketir min judud takum, leanu ayenu kulu zol bi duwuru bi wasat anada ta sharr ta gelba tou; ma fi wahid al bi asuma le ana. 13Fa ana bi jada inta min ard le ard al inta ma arufu, wele inta aw judud taki, wa inta bi abidu rabunat tanin hinak fi nahar wa layl, leanu ana ma bi wodi aye rahma le inta.14Ashan keda, ayenu, ayam jai__de yau ealan ta Yahwa __zaman huwo ma bi kelim tani, Ze Yahwa hai, al wahid al jibu nas ta Israel min ard ta Mesir. 15lakin, Ze Yahwa hai, al wahid al jibu nas ta Israel min ard ta shamal wa min ard al huwo sheteu humon . Leanu ana bi jibu humon wara le ard al ana wodi le judud tomon.16Ayenu! ana bi rasulu le ssayadin __de yau ealan ta Yahwa __fa humon bi sayaidu nas bara. Bad de ana bi rasulu le ssayadin keir fa humon bi sayaidu le humon kulu al jubaal wa ttalal, wa fi shaqq hajar. 17Leanu uyuun tai fi kulu sikat tomon ; humon ma bi dusu min gidam tai. iithm tomon ma bi khati min gidam uyuun tai. 18Ana awel bi dafa wara double le iithm tomon wa khatiya le waskanu tomonle ard tai ma arqam ta asnam tomon al shen, wa le mala mirath tai ma asnam tomon al shen.''19Yahwa, inta guwi wa malja tai, mahal tai al amin fi yom ta kharisa. Al umum bi ruwa le inta min nihaya ta ard wa kelim, ''Hagiga judud tanina worisu kezib. Humon fadi; ma fi rebeh fogo humon. 20Hal nas kutu rabunat le nufus tomon? Lakin humon ma rabunat.'' 21Ashan keda ayenu! ana bi kutu humon arufu fi zaman de, ana bi kutu humon arufu yadan tai wa guwa tai, fa humon bi arufu inu Yahwa yau isim tai.
Chapter 17

1Khatiya'' ta Yahuza katibu ma hadid marqum indu nuqta almas. Huwo hafurau fogo lawha ta guluub tomon wa fogo qurun ta mazabeh akum. 2Hata iyal zekir mazabeh tomon wa amida ta alssawari al kan jambo al bi intasir ahsjar wa fogo ttal al eali.3Jebel tai fi beled al fadi, wa mali taki wa kulu kunuz ana bi wodi ze qhanima, sawa ma makan taki al eali, ashan khatiya inta amulu fi kulu hudud taki. 4Inta bi faqidu al mirath al ana wodi le inta. Ana bi istamir inta le ada taki fi ard al inta ma arufu, leanu inta indu wala nar fi zalan tai, albi haragu la abad.''5Yahwa kelim, ''Shakhs al siq fi insaa huwo maleun; huwo kutu gesim tou guwi lakin gelibu gelba tou beid min Yahwa. 6Leanu huwo bi kun ze gaba al soker fi Arabah wa ma bi ayenu aye haja kwes jai. Huwo bi kelim fi mahal al hajri fi barria al fadi ard bidun sukan.7Lakin al shakhs al siq fi Yahwa huwo mubarik, leanu Yahwa huwo yau sabab le siq tai. 8Leanu huwo bi kun ze a shajara zarau jambu moyo, juzur tou bi intasir bara fi mahjraa. Huwo ma bi kafu al harara zaman kan ja, leanu awurag tou dayiman akhadr. Huwo ma qalaq fi sana ta jafaf, wa huwo ma bi wogif tala sanar.9Gelba huwo kazabaktar min aye haja tani. huwo ayan; munu bi fahimu? 10Ana Yahwa, wahid al bi fahisu fekira, al bi jeribu guluub. ana wodi le kulu shakha hasab sikat tou, hasab samar ta amayil tou. 11alhajal al tayir albawwabat bayda al heya ma kutu. zol tani bi tala ghani bidun hag, lakin zaman nus ta ayam intah, ghana del bi sibu huwo, wa fi nihaya huwo bi majnun.''12Al mahal ta haykal tanina huwo kursi ta majit, arufau min didaya. 13Yahwa huwo al raja ta Israel. Kulu al aba inta bi kutu fi fadiya; del fi al ard al gelibu beid min inta bi katibu fi al ard, leanu humon sibu Yahwa, al asas ta moyo al hay. 14Aliju ana Yahwa, wa ana bi italaj! alagu ana, wa ana bi alagu. Leanu inta guna tai ta tasbeh.15Aye, humon kelim le ana, Wenu kelim ta Yahwa? Kede huwoja!' 16Ze le ana, Ana ma jere min alrraei bi tabe inta. Ana ma fetisu le yom ta kharisa. Inta arufu al iielan al ja min shafah tai. Kan kutu humon fi gedam takum.17Ma ta iirhab le ana. Inta maja tai fi yom ta kharisa. 18Kede nas al bi turuju ana kun fi fadiya, lakin ma ta sibu ana istagrab. Rasulu al yom ta kharisa ded humon wa kasuru humon ma sharika mazduj ta tadmir.''19Yahwa kelim keda le ana: ''Ruwa wa wogif fi bab ta nas al muluuk ta Yahuza dakalu wa tala, yala fi kulu bab tanin ta Uruselim. 20Kelim le humon, ''Asuma al kelim ta Yahwa, muluuk ta Yahuza wa intum kulu nas ta Yahuza, wa kulu sukan ta Uruselim al ja in min abuwab del.21Yahwa kelim keda: ''Amulu hisabak le sabab ta haya taki wa ma ta shilu humula fi yom Sabbath ashan bi jibu huwo le bab ta Uruselim. 22Ma ta jibu humula bara min beid taki fi yom Sabbath. Ma ta amulu aye shokul, lakin bara min yom Sabbath, bes ze ana amiru judud takum ashan bi amulu. 23''''Humon ma asuama aw kutu bala, lakin guwi raqab ta tomon fa humon ma bi auma ana wele rudu tadib.24Huwo bi hasil inu kan inta hagiga asuma le ana__de ealan ta Yahwa__wa ma ta jibu humula le abuwab ta medina de fi yom Sabbath lakin kasisu yom Sabbath le Yahwa wa ma ta amulu aye shokul fogo, 25yala alamra ta muluuk, wa sel al geni fi kursi ta Daud bi ja le abuwab ta medina de fi murkibat wa ma hasin , humon wa qada tomon, rijal ta Yahuza wa sukan ta Uruselim, wa medina de bi kun sukan ila bad.26Humon bi ja min mudun ta Yahuza wa min kulu hawili Uruselim, min al ard ta Benjamin wa ard al munkhafid, min al jubal, wa min alnnaqb, jibu zebeha al haragu wa tadhia, zebeha ta gamah wa alluban, zebeha ta shukur le bet ta Yahwa. 27Lakin kan inta ma asuma le ana__ashan bi kasisu yom Sabbath wa ashan ma bi shilu humula tegil wa ashan dakalu abuwab ta Uruselim fi yom Sabbath__yala ana bi wala nar fi abuwab tou, wa huwo bi akulu hoesh ta Uruselim, wa huwo ma agder kutu bara. '''

Chapter 18

1Kelim al ja le Jeremial min Yahwa, kelim, 2Gum wa ruwa to bara le bet ta khizaf, leanu ana bi indu inta asuma kelim tai hinak.'' 3Fa ana ruwa bara le bet tq khizaf , wa ayenu! Al khizaf kan bi amulu fogo eajala ta khizaf. 4Lakin al guruma al huwo kan bi amulu min al tin kan karabu fi yadan ta al khizaf, fa huwo rija al tin wa kownu fi guruma tani, wa huwo sala guruma dak mawdue al kan tamum fi uyuun tou.5Yala kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 6Lazim ana ma bi agder ashan bi amulu ze khizaf ma inta bet ta Israel?__de ya ealan ta Yahwa. Ze tin yadan ta yadan ta khizaf de kef inta fi yadan tai, bet ta Isrdael. 7Fi zaman, lahza wahid Ana bi ealnu haja ann umma aw mamlaka, al ana bi shilu bara dumu tihit, aw demiru huwo. 8Lakin kan al umma al ana amulu ealan gelibu from min sharr, yala ana bi khaffif min kharisa al ana kan khatetu ashan bi jibu fogo.9Fi lahza tani, ana bi ealinu haja ann umma aw mamlaka, al ana bi abinu huwo fok aw zara huwo. 10Lakin kan huwo amulu sharr fi uyuun tai bidun asuma le sawt tai, yala ana bi wogif kwes al kan kelim ana bi amulu le humon.11Fa hasa, wonusu le rijal ta Yahuza wa sukan ta Uruselim wa gal, Yahwa gal keda: Ayenu, ana gerib ashan bi kaunu kharisa ded inta. ana gerib ibtikar khata ded inta. Tub, kulu shakhs min sika al sharir ashan terig takum wa mumarasat takum bi jibu kwes le intum. 12Lakin humon bi kelim, De ma inuu fayida. Anina bi amulu hasab khata tanina Kulu wahid min anina bi amulu sharr tou, nait ta gelba eanid.'13Ashan keda Yahwa kelim keda, 'Asalu umma, al ma asuma ann haja de? Israel al azra amulu amayil al batal. 14Hal talaj fi ish fi ttal al hajar fogo tija tou? Hal majira ta jebel jai min beid ma demiru, del majira barid?15Lisa nas tai nesitu ana. Humon amulu zebeha le asnam al ma indu fayida wa amulu ashan waga fi sika tomon; Humon sibu sika al qadim ashan dow uru terig al soker. 16Ard tomon tala mawdue khawf ta almutlaq. Kulu zol al mururu min irtijaf wa hizu ras tou. 17Ana bi sheteu humon gedam ada tomon ze waha ta sharqia. Ana beinu le humon wara, wa ma wosa, fogo yom ta kharisa tomon. '''18Fa nas kelim, ''Tal, keda anina amulumuamararat ded Jeremiah, ze ma qanun ma bi mutu min al kahn, aw nnasiha min zol al negif, aw kelimat ta anbia. Tal kede anina hujumu humon ma kelimat tanin wa tani ma kutu bala le aye haja huwo ealinu.'' 19Kutu bala le ana, Yahwa, wa asuma le sawt ta ada tai. 20Hal kharisa min humon hagiga be kun ujura le geni kwes le humon? Leanu humon hafura hufura le ana. Zekir kef ana wogif gedam inta ashan wonusu le khayr tomon, ashan sabab ta zalan ashan gelibu beid min humon.21Ashan keda odi iyal tomon le majaa, wa wodi humon le yadan ta del al istamil safe. Fa kede nuswan tomon tala suja wa salib wa aramil, wa rijal tomon katulu, wa shabab tomon katulu ma safe fi harib. 22Kede sawt ta huzn asumau min bet tomon, ze fajaa inta jibu muharib ded humon. Leanu humon hafura hufura ashan amsuku ana wa dusu sharak le kura tai. 23Lakin inta, Yahwa, inta arufu kulu khata tomon ded ana ashan bi katulu ana. Ma ta nestu athami tomon wa khatiya. Ma ta masa khatiya tomon beid in inta. lakin, kede humon khati gedam inta. Amulu ded humon fi zaman ta zalan taki.

Chapter 19

1Yahwa kelim keda, ''Ruwa wa ishteri gezaza khizaf ta tin wokit intum ma shuyukh ta nas wa khana. 2Yala ruwa le wadi ta Ben Hinnom fi madkal ta bab ta alfakhar al kasuru, wa hinak alinu kelimat ana bi kelim le inta. 3Kelim Asuma al kelim ta Yahwa, muluuk ta Yahuza wa sukan ta Uruselim! Yahwa ta dayifan, Allah ta Israel, keda ''Aeynu, ana bi jibu kharis fogo mahal de, wa adana ta kulu zol al asuma ann huwo bi hizu.4Ana bi amulu de ashan humon sibu ana wa intahik maha de. Fi mahal de humon gedim zebeha le rabunat tanin al humon ma arufu. Humon, ma judud tomon, wa al muluuk ta Yahuza kaman mala mahal de ma dom al bari. 5Humon abinu mahalat eali ta Baal ashan bi haragu iyal tomon fi nar ze zebeha al muhruug le huwo__haja al ana ma amiru aw zekir, wele huwo dakalu fi mock tai.6Ashan keda, ayenu, al ayam jai__de ilan ta Yahwa__zaman, mahal ma bi nadi tani Topheth, al wadi ta Ben Hinnom, lean huwo bi kun wadi ta dabahu. 7Fi mahal de ana bi amulu khutat ta Yahuza wa Uruselim bidun fayida. Ana bi kutu humon waga bi wasat safe gedam ada tomon wa bi wasat yadan ta iyal al bi fetisu haya tomon. 8Yala ana bi wodi jusas tomon akil le tuyur ta sama wa haywanat ta gaba ta ard. Biga ana bi kutu medina de karaban wa mawdue almutlaq, leanu kulu zol bi mururu bi wasat tou irtijaf wa hamsbikhusu kulu waba. 9Ana bi kutu humon akulu lahm ta awulad tomon wa banat tomon; kulu zol bi akulu lahm ta jeran tou fi alhisar wa fi azab jibu fogo humon bi wasat ada tomon wa al bi fetisu haya tomon.'''10Yala inta bi kasuru gezaza al min tin fi nazara ta rijal al ruwa ma intum. 11Inta bi kelim le homon, Yahwa ta dayifan gal keda: ana bi amulu nefsu haja le nas del wa medina de__de ilan ta Yahwa__bes ze ma Uruselim kasuru tin al min gezaza ashan huwo ma bi salau tani. Nas bi dufunu almawat fi Topheth lahadi ma fi mahal sibu le aye mutu tani.12Del yau haja al ana bi amulu le mahal de wa sukan tou zaman al kan ana kutu medina de ze Topheth__de ilan ta Yahwa__ 13ashan bet ta Uruselim wa ta muluuk ta Yahuz bi ja ze Topheth__kulu beyuut al fok tou nas al ma edif abidu kulu nnujom ta samawat wa kubo bara sjiraab ta zebeha le rabunat tanin.'''14Yala Jeremiah ruwa min Topheth, Yahwa rasulu huwo ashan naba. Huwo wogif fi maidan ta bet ta Yahwa wa huwo kelim le kulu nas, 15Yahwa ta almudayifin, Allah ta Israel, kelim keda, 'Ayenu, ana gerib bi jibu le medina de wa le kulu mudun tou kulu kharisa dak al ana ealinu ded huwo, ze ma humon guwi raqaba wa aba asuma le kelimat tai.'''

Chapter 20

1Pashhur jena ta Immer al kahin __huwo kan dabit qiada __asuma nubowa ta Jeremiah kelimat del gedam ta bet ta Yahwa. 2Fa Pashhur dugu Jeremiah al nabi wa yala kutu huwo fi makhzan al fok bab ta Benjamin fi bet ta Yahwa.3Hasil fi yom al tani inu Pashhur tala Uruselim bara mi makhazin. Yala Yahwa kelim le huwo, ''Yahwa ma nadi isim taki Pashhur, lakin inta Magor Missabib. 4Leanu Yahwa kelim keda, 'Ayenu, ana bi kutu inta mawdue ta khawf, inta wa kulu al mahbubin taki, leanu humon bi waga bi wasat safe ta ada tomon wa uyuun taki bi ayenu. Ana bi wodi le kulu nas al Yahuza fi yadan ta melik ta Babylon. Huwo bi kutu asra fi Babylon aw hujumu humon ma safe.5Ana bi wodi le whuo kulu mali ta medina de wa kulu ghina tou, kulu alanasir al gali wa kulu akkhunuz muluuk ta Yahza. Ana bi kutu hajat del fi al ard ta ada taki, wa humon bi hajazu humon. Humon bi shilu humon wa jibu humn le Babylon. 6Lakin inta, Pashhur, wa kulu al sukan ta bet taki bi ruwa le sabi Inta bi ruwa le Babylon wa mutu hinak. Inta wa kulu almahbubin taki al inta nabau hajat kedib bi dufunu hinak.'''7Yahwa, inta kabasu ana, wa kan kabasu ana. Inta guwi min ana, wa inta gelibu ana. Ana tala mawdue ta atako kulu yom; kulu zol alisu ana. 8Leanu kulu ma kan ana wonusu, ana nadi bara wa alinu, 'Ea Eunf tadmir. Yala kelim ta Yahwa ja le ana wa alisu kulu yom. 9Kan ana kelim, ana ma bi fekir ann Yahwa tani. ana ma bi wonusu tani fi isim tou. Yala huwo ze nar fi gelba tai, gubudu fi juwa eazam tai. Fa ana shakila ashan bi gufulu lakin ana ma agder.10Ana asuma shiyieat ta khawf min nas ketir hawili. 'Tuub! lazim anina bi wori huwo! del yau al geribiin le ana bi raqab kan ana bi waga ''. ami kin huwo huwo bi agder kabasu. kan ze de, anina bi agder gelibu huwo wa shilu intiqam tanina fogo huwo. 11Lakin Yahwa huwo ma ana ze muharib al guwi, ashn zol turuju ana bi kafu. Humon ma bi geiba ana. Humon bi kun ma fadiya azim, ashan humon ma bi naja. Humon bi kun indu fadiya al am gi kalasu, huwo ma bi nesitu kulu kulu.12Lakin Yahwa ta dayifan, ita emtehin al ssalih wa ayenu al mock wa gelba. Kede ana ayenu intiqam taki fogo humon leanu ana hafizu qadia tai le inta. 13Guna le Yahwa tasbeh! Leanu huwo alagu haya ta del al zulumu min yadan ta nas al bi amulu sharr.14Kede yom ta zaman al kan weledu ana laa nu. Ma ta sibu yom de al umma tai weledu ana kun mubarik. 15Kede zol al wori le abu tai laanu, wahid al kelim, Jena al weled weledu le itkum,' sbab ta farha azim.16Kede rajil dak kun ze mudon al Yahwa gelibu wa huwo ma indu rahma fogo. Kede huwo asuma kore le musaada fi sabah, kore ta harb fi nus nar, 17ashan huwo ma katulu ana fi rahim, kutu umma tai yau turuba tai, rahim al kan hamilan ila abad. 18Lei inu ana tala bara min rahim ashan ayenu mashakil wa azab, ashan ayam tai malau ma fadiya'''

Chapter 21

1Al keima ja le Ermiah min Yahuah zaman melik Zedekiah rasal Pashhur welet ta Malkijah wa Zephaniah welet ta Maaseiah al kahin le uwo, wa umon kelim, 2''Fetisu irsad min Yahuah niaba an nina, lianu Nebuchadnezzar melik ta Babylon biga deyiru sakila fogo nina. Bi kun Yahuah bi amulu mojizat le nina, ze fi zaman bediri, wa bi sibu uwo rija wara min nina.''3Kida Ermiah kelim le umon, ''De yau sunu itakum lazim bi kelim le Zedekiah, 4Yahuah, Allah ta Israil, kelim zede: Ayinu, Ana gerib le gilibu wara al hajat ta sakila al yau fi iden takum, al ma uwo itakum bi sakila dit al melik ta Babylon wa Khaldanien al biga gofulu itakum jua min bebara al hetat! Lianu Ana bi limu umon fi al wasat/nus ta medina de. 5Biga Ana nefsatai bi sakila dit itakum ma arfau iden wa ida gowi, wa ma gadab,zalan, wa zalan sedid.6Lianu Ana bi hajimu al sukan ta medina de, kulu min insan wa haiwan. Umon bi mutu fi al daraba sedid. 7Bat de_de Yahuah yau alinu_Zedekiah melik ta Yahuzah, kadamin tao, al nas, wa ayiwahid al fadulu fi medina de bat al darba, al sef, wa al majaa, Ana bi wodi umon kulu fogo al ida ta Nebuhadnezzar melik ta Babylon, wa fogo al ida ta adda tomon, wa fogo al ida ta delin fi fetisu haya tomon. Biga uwo bi katulu umon ma al taraf ta al sef. Uwo ma bi arham umon, jamilu umon, au indu rahma.'8Biga le nas de itakum lazim bi kelim, 'Yahuah kelim zede: Ayinu, Ana gerib le kutu gidam takum al sika ta haya wa al sika ta mutu. 9Ayiwahid bi geni fi medina de bi mutu be al sef, majaa, wa darba/waba; lakin ayiwahd rua bara wa waga be rukuba tao gidam al Khaldanien al kalas gofulu jua dit itakum bi geni hai. Uwo bi tefes ma haya tao. 10Lianu Ana kalas kutu/gilibu usa tai dit medina de le jibu karisa/karaba wa ma le jibu kuwes-de Yahuah yau alinu. Uwo kalas biga wodi fogo al ida ta al melik ta Babylon wa uwo bi haragu uwo.'11Bekusus al bet ta al melik ta Yahuzah, asuma le al kelima ta Yahuah. 12Bet ta Daud , Yahuah kelim, 'Jibu an adala fi al sabah. Ankisu al wahid al kalas biga niyakamu be al ida ta al muassirin, au zalan tai bi rua bara ze nar wa haragu, wa bi kun mafi ayi wahid inak al bi batulu uwo, ashan be amail takum batal.13Ayinu, sukan ta al wadi! Ana dit itakum, hujar ta al mutala_de Yahuah yau alinu_Ana dit ayiwahid al bi kelim, ''Munu bi ja tehet le hajimu nina?'' Au ''Munu bi dakalu fi biut taina ?'' 14Ana kalas wodi al simar ta hajat takum geni amulu le bi/ja dit itakum_de Yahuah yau alinu_wa Ana bi wala nar fi al kasab ketir, wa uwo bi akulu/demiru ayihaja gerib le uwo.

Chapter 22

1De yau sunu Yahuah kelim, ''Rua tehet le al bet ta al melik ta Yahuzah wa alinu kelima de inak. 2Kelim, 'melik ta Yahuzah, asuma le al kelima ta Yahuah_ita al bi geni fogo ars/kursi Daud_ita, wa kadamin taki, wa nas taki al ja abri buabat delin. 3Yahuah kelim zede, ''Amulu adala wa bir/sokol kuwes, wa ayiwahid al kan biga niyakamu_ankisu uwo min al ida ta al muassirin. Ma ta amulu batal ayi ajnabi fi ardi taki, au ayi atim au armala. Ma ta irtekibu unf au kubu bara dom ta masakin fi makan de.4Lianu kan ita hagiga amulu hajat delin, biga muluk bi geni fogo ars/kursi ta Daud bi dakalu fi al buabat ta bet de sugu fi karlo wa fok hasasin_uwo, kadamin tao, wa nas tao! 5Lakin kan ita ma bi asuma le kelimat delin min ana al Ana kalasa alinnu-de yau ilan ta Yahuah_biga bet meliki de biga bi demiru.''6Lianu Yahuah kelim de bekusus al bet ta al melik ta Yahuzah, 'Ita biga ze Gilead, au ze al gima ta Lubnan le ana. Lakin lisa Ana bi gilibu ita le sahara, fogo mudun biga ma indu sukan. 7Lianu Ana kalas kasisu mudemirien le ja dit ita! Rujal ma asiliha tomon bi gata bara al aksan ta cedar/kasabin taki wa kede umon waga fogo al nar.8Biga umam ketir bi mururu be medina de. Ayi zol bi kelim le al tani, ''Le kan Yahuah itaamal fi teriga de tija medina kebir de?'' 9Biga al tani bi juabu, ''Ashan umon aba/sibu al ahat/tifagia ta Yahuah Allah tomon wa dengir tehet le aliha tanin wa abidu umon.''10Ma ta kore le al wahid al yau mutu au haznan le uwo; lakin kore sedid le uwo al yau gerib le rua bara, ashan uwo biga ma bi rija wa ayuinu beled ta ahal tao tani.'11Lianu Yahuah kelim zede an Jehoahaz welet ta Josiah melik ta Yahuzah, al bi akdim ze melik minkan Josiah abu tao, 'Uwo kan tala min makan tao wa ma bi rija wara. 12Uwo bi mutu inak fi al makan al umon kalas hajiru/silu uwo, wa uwo ma bi ayinu ard/beled de tani mara.'13Wail le uwo al abinu bet tao be adam amana/bir, guraf tao befok be adam adala, al amulu jeran tao istakal le uwo bidun haja/defe, wa uwo ma agder wodi uwo ujura tao; 14uwo kelim, 'Ana bi abinu le nefsa tai bet kebir ma sarayat wa guraf be fok.' Kida uwo gatau bara subabik kubar le uwo, wa uwo ferisu ma kasab/cedar, wa uwo buyau be lon ahmar15De yau sunu amulu ita melik al kuwes, al ita deyiru ta kun indu gasra ta cedar/kasab? Abu taki kan ma kaman akulu wa asurubu, wa lisa amulu adala wa bir/sokolkuwes? 16Biga hajat rua kuwes le uwo. Uwo hukumu fi rida/kuwes ta al masakin wa muhtajin. De yau ma sunu bi wori arufu ana?_de yau ilan/karar ta Yahuah.17Lakin inak yau mafi fi uyuun taki wa gelba ile galak le maksab ta adamadala taki wa le kubu dom masakin bara, le antiju assuru/istimar wa kasuru nas tanin. 18Ashankida de yau sunu Yahuah bi kelim an Jehoiakim welet ta Josiah, melik ta Yahuzah: Umon ma bi kore le uwo, kelim , 'wail, aku tai!' au Wail, ukut tai!' Umon ma bi kore le uwo, kelim, 'Wail, said!' au Wail, jalala!' 19Uwo biga bi dofunu ma dofunu ta himar, juru bara wa jadau bara beyit al buabat ta Arselim.20Rua fok jubal ta Lubnan wa kore. Arfa sort taki fi Bashan. Kore min al jubal Abarim, le kulu ta asdika biga bi demiru. 21Ana wonusu le ita zaman ita kan amin, lakin ita kelim, 'Ana ma bi asuma.' De kan tebiya taki mini sababiya taki, lianu ita kalas ma asma le sort tai.22Al hawa bi turuju bara kulu rua taki, wa sabihat taki bi rua fogo abodiya. Biga ita hagiga bi kun be fadiya wa ahinu/amulu batal be kulu amail taki batal. 23Itakum al bi geni fi 'Lubnan,' al yau abinu be mabani ta cedar/kasab, kef biga bi hinnu le itakum zaman al waja wilada ja fogo itakum, waja ze al ta mara fi weledu!''24'' Ze Ana hai_de yau karar/ilan ta Yahuah_hata kan ita, Jehoiachin welet ta Jehoiakim, melik ta Yahuzah, kan yau alama/kitim fogo iden tai yomin, Ana bi agila ita bara. 25Lianu Ana kalas wodi ita le a ida ta al tanin bi fetisu haya taki wa le al ida ta delin min gabli ita bi kafu, hata le al ida ta Nebuchadnezzar melik ta Babylon wa al Khaldean. 26Ana bi jada ita wa uma taki al weledu ita fogo beled tani, daula al itakum ma weledu fogo, wa itakum bi mutu inak.27Benisba le beled de al yau umon biga deyiru rija, umon ma bi rija wara ini. 28De yau maun alisu wa jadau? De yau Jehoiachin rajil guruma al mafi wahid deyiru? Le kalas umon jadau uwo wa ajial tao bara, wa kalas kubu umon bara fogo ard al umon kan ma aruf?29Ard, Ard, Ard! Asma al kelima ta Yahuah! 30Yahuah bi kelim zede, 'Katibu an rajil Jehoiachin de: Uwo ma bi kun indu jena. Uwo ma bi naja zaman ayom tao, wa mafi wahid wasat ajial tao bi ligo naja au tani mara bi geni fogo ars/kursi ta Daud wa hukumu fogo Yahuzah.'''

Chapter 23

1''Wail le al rua al demiru wa setetu al korufan ta marayi tai_de yau Yahuah bi alinu.'' 2Bekida Yahuah, al Allah ta Israil, bi kelim zede bekusus al rua al bi ara/hafisu nas tao, ''Itakum kalas setetu bahayim tai wa kalas sugu umon bara. Itakum kalas ma hafisu umon. Kida Ana gerib le agibu itakum le haja batal itakum kalas amulu_de Yahuah yau alinu.3Ana manefsi bi limu al bagi ta bahaim tai min kulu al aradi wen Ana kalas sugu umon, wa Ana bi rijau umon le makan marayi, inak umon bi kun musmirin wa zidu. 4Biga Ana bi iktar rua le umon al bi ara/ayinu umon kida umon tani mara ma bi kafu au bi setetu. Mafi min umon bi rua woduru_de Yahuah yau alinu.5Ayinu, al ayom bi ja_de Yahuah yau alinu_zaman Ana bi iktar le Daud fereh bar/kuwes. Uwo bi hukumu ze melik; uwo bi itamal be hikma wa sabab adala wa bir fi al ard. 6Fi ayom tao Yahuzah biga bi ankisu/alagu, wa Israil bi geni fi amnyi. Biga de yau al isim abu kef uwo biga bi nadi: Yahuah yau bir tanina.7Bekida ayinu, ayom bi ja_de yau ilan ta Yahuah_umon ma bi kelim tani mara, 'Ze Yahuah hai, al jabu al nas ta Israil bara min al ardi ta Masir.' 8Biga umon bi kelim, 'Ze Yahuah hai, al jabu bara wa al gedimu wara al ajial ta al bet ta Israil min al ardi samal wa kulu al aradi al umon kan biga sugu.' Biga umon bi geni fi ardi tomon.''9Benisba le al ambiya, gelba tai biga kasuru fi ana, wa kulu udam tai bi rogus. Ana kalas biga tala ze zol sekeran, ze zol al merisa kalas gilibu, ashan Yahuah wa kilimat tao kudus. 10Lianu al ard biga maliyan be zuna. Ashan be delin al ard biga tala yebis. Al meadows/asjar/zuhur fi al sahara nasif. Turuk ambiya delin biga batal; guwa tomon biga ma bi istekdimu fi teriga sah.11''Le kulu al ambiya wa al kahan biga mulawas/wasaka. Ana kaman ligo batal tomon fi bet tai!_de Yahuah yau alinu_ 12bekida sika tomon bi kun ze mahal zalgan fi al duluma. Umon biga bi lizu tehet. Umon bi waga fogo. Lianu Ana bi rasulu karisa/karaba dit umon fi al sena ta uguba tomon_de Yahuah yau alinu.13Lianu Ana kalas ayinu al ambiya fi Samiria bi amulu haja al galat: Umon bi itnaba be Baal wa silu nas tai Israil bara min Ana. 14Wasat al ambiya fi Arselim Ana kalas ayinu hajat batal: Umon irtekib/amulu zina wa douru fi kidib. Umon gowi/sedidu al idenat ta amulubatal; mafi wahid rija wara min amulubatal tao. Kulu umon kalas biga ze Sodom le ana wa sukan tao ze Gomorrah!'' 15Bekida Yahuah ta junud kelim zede be kusus al ambiya, ''Ayinu, Ana gerib le kutu umon akulu dutkasab wa asrab moyo musamam, lianu najasa/wasaka kan rua bara min al ambiya ta Arselim le kulu al ard.''16Yahuah ta junud kelim kida, ''Ma ta kun asma le al kalamat ta al ambiya al nabau le itakum. Umon kalas lakabatu itakum! Umon bi alinu ruiya min muk ta nefsa tomon, ma min kasuma ta Yahuah. 17Umon daiman bi kelim le delin al ma bi iktaram ana, 'Yahuah alinu gali kede salam geni le itakum.' Le ayiwahid bi douru fi al giladab ta gelba tao kelim, 'Karisa/Karaba ma bi ja fogo itakum.' 18Lakin munu kan wogif fi intima mejeles ta Yahuah? Munu ayinu wa asuma kilima tao? Munu kutu balak le kalam tao wa asuma?19Ayinu, fi inak bija hawa tegil min Yahuah! zalan Tao big yau bi rua bara, wa unf/sakana bi rua ja gerib. Uwo yau bi lifu hawuli al suus ta al asrar. 20Zalan ta Yahuah ma bi rija lakadi uwo kan amulu/nafisu hadaf wa jabu fogo wujud ragbat/niyat ta gelba tao. Fi al ayom al akir, itakum bi fahim uwo.21Ana yau kan ma rasulu ambiya delin. Umon bes zahir/beyinu. Ana kan ma alinu ayihaja le umon, lakin umon lisa bi itnaba. 22Lianu kan umon kan wagaf fi intima ta mejles tai, umon bi agder sibu nas tai le asma kalam tai; umon bi agder sibu umon le rijau min turuk tomon batal wa mumarasat/amulu fasat.23Gali Ana bes Allah al gerib ini_de Yahuah yau bi alinu_wa ma kaman Allah bayit kalis? 24Ayiwahid bi agder dusu fi makan siri kida Ana biga ma bi agder ayinu uwo?_De Yahuah yau bi alinu_wa Ana yau ma mala al samawiyat wa al ard?_de Yahuah yau bi alinu.25Ana kalas asuma sunu al ambiya kalas kelimu, delin al kan itnabau be kidib fi isim tai. Umon keim, 'Ana indu hilim! Ana indu hilim!' 26Lakadi miten biga haja zede bi rua gidam, ambiya al bi itnaba kidib min muk tomon, wa al bi itnaba min al kabasu fi gulub tomon? 27Umon yau bi katitu fogo amulu nas tai le nesitu isim tai ma al ahlam al umon bi wori, ayi wahid le jeran tao, bes ze judud tomon kan nesitu isim tai be rudu isim ta Baal.28Al nebi al indu hilim, kede uwo wori al hilim. Lakin al wahid le uwo Ana kalas alinu hajatani, kede uwo alinu kalam tai be hagiga. Sunu biga wasaka indu le amulu ma dura?_de Yahuah yau alinu_ 29kalam tai yau ma ze nar?_de Yahuah yau alinu_wa ze sakuz al bi kasuru hajer heta heta? 30Kida ayinu, Ana biga dit al ambiya_de Yahuah yau alinu_ayiwahid al seregu kilimat min zol tani wa kelim umon ja min ana.31Ayinu, Ana biga dit al ambiya_de Yahuah yau alinu_nas munu istakdimu lisanat tomon le ilanat nabawiya. 32Ayinu, Ana biga dit al ambiya al bi hilim be kidib_de Yahuah yau alinu_wa biga alinu umon wa fi teriga de woduru nas tai ma kabasa tomon wa kebiriya. Ana biga dit umon, lianu Ana yau ma rasulu umon bara wele wodi le umon awamir. Kida umon be hagiga ma bi sayidu nas de_de Yahuah yau alinu.33Zaman nas delin, au nebi, au kahin/abuna asalu itakum, 'Sunu yau al tegila ta Yahuah?' itakum bi kelim le umon, 'Itakum yau al tegila, wa Ana bi jada itakum bara_de Yahuah yau alinu. 34Ze le al ambiya, kahana/abunat, wa nas al biga kelim, 'De yau tegila ta Yahuah' Ana bi agibu zol de ma bet tao.35Itakum istemir le kelim, ayi zol le jeran tao wa ayi rajil le aku tao, 'Sunu yau kan Yahuah juabu?' wa Sunu kan Yahuah kariru? 36Lakin itakum lazim ma tanimara wonusu an al 'tegila ta Yahuah', lianu al tegila yau kalam min ayi zol, wa itakum geyeru/lakabatu al kilimat ta Allah al hai, Yahuah ta junud , Allah tanina.37De yau sunu itakum bi kelim le al nebi, 'Juab yatu kan Yahuah wodi le ita?' au 'Sunu kan Yahuah kelim?' 38Lakin kan itakum kelim, 'Al tegila ta Yahuah', de yau sunu Yahuah kelim: 'Ashan itakum kalas kelim kilimat delin, 'Al tegila ta Yahuah, zaman Ana rasulu le ita ,kelim, 'Ita ma bi wonusu, ''Al tegila ta Yahuah,'' 39Bekida, biga, Ana gerib le silu ita wa jadau ita bara min ana, sawa ma al medina al Ana wodi le itakum wa judud takum. 40Biga Ana bi kutu fadiya lelabat wa sitima fogo itakum al biga ma bi nesitu.''

Chapter 24

1Yahuah wori le ana hajatani. Inak, itniin gufa ta sejera tin al kutu gidam al bet ta Yahuah. (Ruiya de hasal bat Nebuchadnezzar, melik ta Babylon, salu fogo hijra Jehoiachin welet ta Jehoiakim, melik ta Yahuzah, al muwazifin ta Yahuzah, al rujalnahatin wa al sakalin hadad min Arselim wa jabu umon le Babylon.) 2Wahid gufa ta tin kan kuwes kalis, ze awel tin al nigitu, lakin gufa ta tin al tani kan biga batal sedid gali umon ma bi agder bi akulu. 3Yahuah kelim le ana, ''Sunu al ita ayinu, Armiah?'' Ana kelim, ''Tinan. Tinan al kan kuwes wa tinan al yau batal sedid umon ma bi agder bi akulu.4Biga al kilima ta Yahuah ja le ana, bi kelim, 5''Yahuah , Allah ta Israil, bi kelim zede: Ana bi ayinu fogo al muhajirirn ta Yahuzah le manfa tomon, bes ze tinan kuwes delin, al muhajirin al Ana rasulu bara min makan de le al beled ta Khaldean. 6Ana bi kutu uyuun fogo umon le kuwes wa rijau umon le beled de. Ana bi abinu umon fok, wa ma bi kasuru umon tehet. Ana bi zarau umon, wa ma bi agilau umon. 7Biga Ana bi wodi gelba le arufu ana, lianu Ana yau Yahuah. Umon bi kun nas tai wa Ana bi kun Allah tomon, kida umon bi rija le ana ma kulu gelba tomon.8Lakin ze al tinan batal biga batal sedid le bi akulu_de yau sunu Yahuah bi kelim_Ana bi amulu fi teriga ma Zedekiah, melik ta Yahuzah, ma muwazifin tao, wa ma al bagi ta Arselim al fadulu fi ardi de au rua le geni fi al ardi Masir. 9Ana bi gilibu umon fogo haja al bi kafu, karaba, fi al ena ta kulu al mamalik fogo al art, al fadiha wa modu le amsila, lahnat, wa laanat fi kulu makan al Ana kalas sugu umon. 10Ana bi rasulu bara sef, majaa, wa darbat/waba dit umon, lakadi umon biga demiru min al ard al Ana wodi le umon wa judud tomon.''

Chapter 25

1De yau al kilima al ja le Armiah an kulu al nas ta Yahuzah. Uwo ja fi al arba sena ta Jehoiakim welet ta J osiah, meik ta Yahuzah. De kan al awel sena ta Nebuchadnezzar, melik ta Babylon. 2Armiah al nebi alinu de le kulu al nas ta Yahuzah wa kulu al sukan ta Arselim.3Uwo kelim, ''Le talata-isirin senawat, min al talatasar sena ta Josiah welet ta Amon, melik ta Yahuzah lakadi yom de, kelimat ta Yahuah kalas biga ja le ana wa Ana kalas wonusu le itakum tani wa tani, lakin itakum kalas ma asuma. 4Yahuah rasal bara kulu kadamin tao al ambiya le itakum tani wa tani, lakin itakum kalas ma asuma au kutu ayi bal.5Ambiya del kelim, 'Kede ayi zol gilibu min sika al batal tao wa amulu fasat tao wa aija le al ard al Yahuah wodi fi azmina gedim le judud takum wa le itakum, ze hadiya sabit. 6Kida ma ta kun dowuru wara rabunat tanin le abidu umon au dengir tehet le umon, wa ma kun zeilu uwo ma al sokol ta idenat takum kida gali uwo biga bi awugu itakum.'7Lakin itakum kalas ma asma le ana_de Yahuah yau alinu_ 8kida itakum kalas zeilu ana ma al sokol ta idenat takum le amulu taasir le itakum. Kida Yahuah ta junud/jess kelim zede, 'Ashan itakum biga ma asma le kalamat tai, 9ayinu, Ana biga gerib le rasulu bara amur le limu kulu al nas ta al samal_de Yahuah yau alinu_ma Nebuchadnezzar kadam tai, melik ta Babylon, wa jibu umon dit ardi de wa sukan tao, wa dit kulu la umam hawuli itakum. Lianu Ana bi ferigu umon barau le dimar/karaba. Ana bi gilibu umon fogo batal, haja le taalis, wa karaba al maindu nihaya.10Ana bi kutu nihaya le al sort ta farah wa sort ta mokosut, al sort ta al arusa wa al sort ta al aris, al sort ta al tahuna wa al nur ta al lamba. 11Biga kulu ta al ard de biga bigeni karban wa batal, wa umam delin bi kadimu al melik ta Babylon le sebeyin senawat.12Biga uwo bi hasil fi zaman sebeyin senawat kalas biga kamil, biga Ana bi agibu al melik ta Babylon wa uma dak, al ard ta al Khaldean_de Yahuah yau alinu_le katiya tomon wa amulu uwo al karaba ma indu nihaya. 13Biga Ana bi nafisu bara dit ard dak kulu al kelimat al Ana kan wonusu, wa ayihaja katibu fi kitab de al Armiah kan itnaba dit kulu al umam. 14Lianu kaman ketir umam tanin wa muluk kubar bi amulu abit fogo umam delin. Ana bi rija dafa umon le amail tomon wa al sokolat ta idenat tomon.''15Lianu Yahuah, Allah ta Israil, kelim de le ana, ''Silu kubaya de ta al mosurub ta zalan min ida tai wa amulu kulu al umam le al Ana rasulu ita asurubu uwo. 16Lianu umon bi asubu wa biga waga biga wa jere mojunun gidam al sef al Ana rasulu bara wasat umon.''17Kida Ana salu al kubaya min ida ta Yahuah, wa Ana amulu kulu al umam le al Yahuah kan rasulu ana asrab fogo: 18Arselim, al mudun ta Yahuzah wa muluk ta hia wa muwazifin_le gilibu umon fogo damar wa hajatani al bi kafu, wa fogo al haja le taalis wa laana, ze umon yau fogo yom de hasa.19Bagi umam kaman kede asrubu uwo: Fharaon melik ta Masir wa kadamin tao; muwazifin tao wa kulu nas tao; 20kulu nas ta kalfiyat mulakabat wa kulu al muluk ta al ard ta Uz; kulu al muluk ta al ard ta Philistia_Ashkelon, Gaza, Ekron, wa al bawagi ta Ashdod; 21Edom wa Moab wa al nas ta Ammon.22Al muluk ta Tyre wa Sidon, al muluk ta al sawahil fogo al tija tani ta al bahar, 23Dedan, Tema, wa Buz ma kulu al wahidin al bi gata al sar fogo al tijahat ta ruus tomon, umon kaman kan bi asurubu uwo.24Kulu al muluk ta Arabia wa kulu al muluk ta nas ta kalfiyat mulakabat al bi geni fi al sahara; 25kulu al muluk ta Zimri, kulu al muluk ta Elam, wa kulu al muluk ta al Medes; 26kulu al muluk ta al samal, al wahidin biga gerib wa al wahidin biga beyit_ayiwahid ma aku tao wa kulu al mamalik ta al duniya/alam al fi fogo al ussa ta al ard, kulu umon kede biga asurubu al kubaya min ida ta Yahuah. Akiran, al melik ta Babylon bi asrab kaman min kubaya dak.27Yahuah kelim le ana, ''Hasa ita lazim kelim le umon, 'Yahuah ta junut/jess, Allah ta Israil, keim zede: Asurubu wa tala sakaran, biga aturus, waga tehet, wa ma ta gum gidam al sef al Ana rasulu wasat itakum.' 28Biga uwo bi hasil gali kan umon aba le silu al kubaya min ida taki le asrab, ita bi kelim le umon, 'Yahuah ta junud kelim zede: Itakum lazim hagiga asurubu uwo. 29Lianu ayinu, Ana biga gerib le jibu karisa/karaba fogo al medina al yau bi nadi/semeu be isim tai, wa biga itakum be nefsatakum bi geni hur min uguba? Itakum ma bi geni hur, lianu Ana nadi sef dit kulu al sukan ta wata/ard!_de Yahuah ta junud yau alinu.'30Ita lazim itnaba kulu kalamat delin dit umon, wa kelim le umon, 'Yahuah bi azaal min al afoak wa uwo bi asuruk/kore ma sort tao min maskan kudus tao, wa uwo bi azaal aziman dit zeriba tao; wa uwo bi kore, ze delin al bi kasuru/asuru al lemon/burdukal dit kulu delin al bi geni fogo al art. 31Al sort ta sakila bi biga bi asmau le al akir ta al wata/art, lianu Yahuah jibu ugubat dit al umam, wa uwo jibu hukum fogo kulu jasat/gisim, wa wahidin al batalin/asrar uwo bi kutu le al sef_de Yahuah yau alinu.'32Yahuah ta junud kelim zede, 'Ayinu, karisa/karaba yau bi rua bara min al umma le umma, wa hawa kebir yau bi bada min al mahalat beyit ta al art. 33Biga delin katulu be Yahuah biga fogo yom dak bi midu min taraf wahid ta al art le al tani; umon ma bi koreu/amulu bika, limu, au dofunu. Umon bi geni ze wasaka fogo al wata.34Wail, ruua, wa kore le musaada! Lifu biga fi al turab, itakum kiyadat ta al korufan, lianu al ayom ta dabau itakum kalas ja; itakum biga bi setetu zaman itakum waga ze guruma al kasuru. 35Inak bikun mafi himaya le al ruua, inak ma bi kun tefesu le al kiyadat ta al korufan. 36Asuma al kore ta al ruua wa al wailat ta al kiyadat ta al zaraib, lianu Yahuah yau demiru muraad tomon.37Kida al muraad musalima bi geni mudamar ashan be zalan batal ta Yahuah. 38Ze ased suker, uwo kan sibu juuba/hufra tao, lianu ardi tomon biga bi geni batal ashan zalan ta al muassirin, ashan be gadab zalan tao.'''

Chapter 26

1Fi al bidaya ta al hukum ta Jehoiakim welet ta Josiah, kilima de ja min Yahuah, kelim, 2''Yahuah bi kelim zede: Wogif fi al mahal mahkama ta bet tai wa wonusu an kulu al mudun ta Yahuzah al ja le ibada fogo bet tai. Alinu kulu al kilimat al Ana kalas ammiru ita le wonusu le umon. Ma ta gata guser ayi kilima! 3Bi kun biga umon bi asma, gali ayi zol bi gilibu min turuk serir/batal tao, kida Ana bi geyeru fikra be kusus al karisa/karaba al Ana katitu le jibu fogo umon ashan be al amail tomon al serir/batal.4Kida ita lazim kelim le umon, 'Yahuah bi kelim zede: Kan itakum ma bi asuma le ana kida ze le dowuru fi ganun tai al Ana kalas kutu gidam itakum_ 5kan itakum biga ma asuma le al kalamat ta kadamin tai al ambiya al Ana daiman bi rasulu le itakum_lakin itakum kalas ma asuma!_ 6biga Ana bi amulu bet de ze Shiloh; Ana bi gilibu medina de fogo laana fi al uyuun ta kulu al umam ala art.'''7Al kahana, al ambiya, wa kulu al nas sima Armiah bi alinu kalamat delin fi al bet ta Yahuah. 8Kida uwo hasal gali zaman Armiah kalas kalasu alinu kulu al Yahuah amiru uwo le kelim le kulu al nas, al kahan, ambiya, wa kulu al nas turuju uwo wa kleim , ''Ita hagiga bi mutu! 9Le kalas ita itnaba fi isim ta Yahuah wa kelim gali bet de bi geni/tala ze Shiloh wa medina de bi geni karaban, ma bi kun indu sukan?'' Lianu kulu al kan kowunu muzaharat dit Armiah fi al bet ta Yahuah.10Biga al muazifin ta Yahuzah kilimat del wa rua bara min al bet ta al melik le al bet ta Yahuah. Umon geni fi al buaba ta sika fi al Buaba Gedid ta al bet ta Yahuah. 11Al kahana wa al ambiya wonusu le al muazifin wa kulu al nas. Umon kelim, ''Uwo biga sah le rajil de le mutu, lianu uwo itnaba dit medina de, bes ze itakum asuma ma adanat takum!'' 12Kida Armiah wonusu le kulu al muazifin wa kulu al nas wa kelim, ''Yahuah kalas rasulu ana bara le itnaba dit bet de wa medina de, le kelimu kulu al kilimat al itakum kalas asuma.13Kida hasa, hasinu sikat takum wa amail takum, wa asuma le al sort ta Yahuah Allah takum kida gali uwo bi geyeru fikira be kusus al karaba al uwo kan alinu dit itakum. 14Ana benefsi_ayinu le ana!_ana fi iden takum. Amulu le ana sunu yau kuwes wa sah fi uyuun takum. 15Lakin itakum lazim betaakit aruf gali kan itakum katulu ana, biga itakum biga dom jibu dom meskin fogo nefsatakum wa fogo medina de wa sukan tao, lianu Yahuah yau hagiga rasulu ana le itakum le alinu kulu kalamat delin le adanat takum.''16Biga al muwazifin wa kulu al nas kelim le al kahana wa al ambiya, ''Uwo yau ma sah le rajil de le mutu, lianu uwo kalas alinu hajat le nina fi al isim ta Yahuah Allah tanina.'' 17Biga rujal min al siyuk ta al beled gam fok wa wonusu le al kulu jemeiya ta al nas.18Umon kelim, ''Micah ta Moreshet kan bi itnaba fi al ayom ta Hezekiah melik ta Yahuzah. Uwo wonusu le kulu al nas ta Yahuzah wa kelim, 'Yahuah ta junud kelim zede: Zion bi tala mahal zara, Arselim bi tala kusa ta wasaka, wa al jebel ta al haikal bi tala gaba.' 19Hal Hezekiah melik ta Yahuzah wa kulu Yahuzah kutu uwo le mutu? Hal uwo ma kafu Yahuah wa fetisu usa ta Yahuah kida gali Yahuah biga geyeru fokira be kusus al karisa al uwo alinu le umon? Kida kede nina amulu batal sedid dit haya ta nefsa ta nina?''20Kaman ze inak kan zol tani al itnaba fi al isim ta Yahuah_Uriah welet ta Shemaiah min Kiriath Jearim_uwo kaman itnaba dit medina de wa ardi de, bi tafik ma kulu kalamat ta Armiah. 21Lakin zaman Melik Jehoiakim wa kulu asakir tao wa muwazifin asuma kalam tao, biga al melik hawil le kutu uwo le mutu, lakin Uriah asuma wa kan kafu, kida uwo jere bara wa rua le Masir.22Biga Melik Jehoiakim rasulu rijal bara le rua le Masir_Elnathan welet ta Akbor wa rujal le rua fogo Masir wara Uriah. 23Umon salu Uriah bara min Masir wa Jabu uwo le Melik Jehoiakim. Biga Jehoiakim katulu uwo ma sef wa rasulu gisim tao bara le al turuba ta al nas ady. 24Lakin al ida ta Ahikam welet ta Shaphan kan ma Armiah, kida uwo kan ma wodi fogo al ida ta al nas le bi kutu le katulu.

Chapter 27

1Fi al bidaya ta al hukum ta Zedekiah welet ta Josiah, melik ta Yahuzah, kilima de ja le Armiah min Yahuah. 2De yau sunu Yahuah kelim le ana, ''Sala fetters wa nir le nefsataki. Kutu umon fogo ragabta taki. 3Biga rasulu umon bara le al melik ta Edom, al melik ta Moab, al melik ta al nas ta Ammon, al melik ta Tyre, wa le al melik ta Sidon. Rasulu umon be al ida ta sufara ta muluk delin al kalas ja le Arselim le Zedekiah melik ta Yahuzah. 4Wodi awamir le umon le saidat tomon wa kelim, 'Yahuah ta junud, Allah ta Israil. kelim kida: De yau sunu itakum lazim bi kelim le saada takum,5''Ana be nefsatai salau al art be guwa tai azim wa iden tai morfu. Ana kaman salau nas wa haiwanat fogo al art, wa Ana wodi uwo le ayiwahid al yau adil fi uyuun tai. 6Kida hasa, Ana nefsatai ana wodi kulu aradi delin fogo al ida ta Nebuchadnezzar, melik ta Babylon, kadam tai. Kaman, Ana wodi al hajat hayi fi al gaba le uwo le kadimu uwo. 7Lianu kulu al ummam bi kadimu uwo, welet tao, wa iyal iyal tao lakadi al zaman le ardi tao ja. Biga ummam ketir wa muluk kubar bi gilibu uwo.8Kida al umma wa al mamlaka al biga ma kadimu Nebuchadnezzar, melik ta Babylon, wa al biga ma kutu ragabta tao tehet al nir ta al melik ta Babylon_Ana bi agibu umma dak ma al sef, ma majaa, wa ma al darba/marad_de Yahuah yau alinu_lakadi Ana kalas demiru uwo be iden tao.9Kida biga aba asuma le ambiya takum, sihiriat takum, kubar takum, delin al wonusu sunu bi hasil fi mustakbal, wa saharin, al kalas biga wonusu le itakum wa kelim, 'Aba kadimu al melik ta Babyon.' 10Lianu umon yau bi itnaba kidib le itakum be kida le rasulu itakum bara bayit min aradi takum, lianu Ana bi sugu itakum bara, wa itakum bi mutu. 11Lakin al umma al kutu ragabta tao tehet al nir ta al melik ta Babylon wa kadimu uwo, Ana bi rudu/sibu uwo le raha fi ardi tao_de Yahuah yau alinu_wa umon bi kuruju uwo wa sala biut tomon fogo.'''''12Kida Ana wonusu le Zedekiah melik ta Yahuzah wa wodi le uwo risala de, ''Kutu ragabtat takum tehet al nir ta al melik ta Babylon wa kadimu uwo wa nas tao, wa itakum bi hai. 13Le biga itakum bi mutu_itakum wa nas takum_be al sef, majaa, wa darba/marad, bes ze Ana kalas alinu an al umma al aba le kadimu al melik ta Babylon?14Ma ta kum asma le al kilimat ta al ambiya al wonusu le itakum wa kelim, 'Ma takum kadim al melik, 'lianu umon yau binabau akazib le itakum. 15Lianu Ana yau ma rasulu umon bara_de Yahuah yau alinu_lianu umon yau bi nabau kidib fi isim tai ashan gali Ana bi sugu itakum bara wa itakum bi mutu, kulu itakum wa al ambiya al yau bi itnabau le itakum.'''16Ana wori de le gusus wa kulu nas wa gal, "Yahweh kelim de: Ma ta asuma le kilimat ta al"anbia takum al bi naaba le kum wa gal, ainu! al"ajsam al tabi le bet ta Yahweh rejau min Babylon hasa!' Humon be nabaa kidib lekum. 17Mat asuma le umon. Intum be stakal the malik ta Babylon wa hay. le medina de demiru? 18Kan umon anbia, wa kilima ta Yahweh bi hagiga jaa le umon, keli umon assalu Yahweh ta almudayfin keli ma rasulu le Babylon aljusam al fadul fi bet tou, bet ta melik ta Judah, wa Jerusalem.19Yahweh ta Mudayfin kelem de an aemda, ta kabir hawad meruf mahal " Al Bahar" was innaha qaeida, wa bad min al"jsam al bi fadul fi medina-- 20de al"jsam al Nebuchadnezzar sultan ta Babylon ma silu wokit huwa silu Jehoiachin jena ta Jehoiakin, sultan ta Judah, algofutu min Jerusalem le Babylon ma kulu alnubla ta Judah wa Jerusalem.21Yahweh ta almudayifin, Rabuna ta Israel, keli de an al"ajsam al fadul fi bet ta Yahweh, bet ta sultan ta Judah, wa Jerusalem, 22Bi gibu umon fi Babylon, wa umon bi fadul hinaak lahadii yom al ana kutu ashan ja le umon--de yau Yahweh iielan-kaman ana bi gibu umon fok wa astouda umon fi mahal de."

Chapter 28

1

2Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, kelimu: Ana kasuru niir al melik ta Babylon asuru(amiru).3Fi kilal senaten Ana bi rijau fi mahal de kulu hajat(mumtalakat) le bet ta Yahwa al melik ta Babylonia Nabuchanzar shalu min mahal de wa shalu(safiru) le Bablonia. 4Ba dak Ana bi rijau Jehoiahin weled ta Jehoiakim, melik ta Judah, wa ma kulu Asar al harb ta Yudah al kan rasulu le Babylonia- de karar ta Yahww- fa ana bi kasuru niir ta melik ta Babylonia."5Yala nebi Armiah wonusu le nebi Hananiah fi gidam ta kuhana wa nas kulu al wagafin fi bet ta Yahwa. 6Nebi Armiah gal(kelimu), "Kede Yahwa amulu kalam de! kede Yahwa sabit kalam al inta nabau wa rijau fi mahal de mumtalakat ta bet Yahwa wa asar al kulu min Babylonia. 7Ala kulu hal, asuma le kalam al ana bi alinu fi adana taki wa adana ta nas kulu.8Anbiya al ja gubal ana wa inta min zaman dak nabau an dual kutar wa did mamalika kutar, an harb, maja, wa darabad. 9Yala nebi al bi itnaba beinu fi salam- kan kalam tou tala hagiga, bad dak bi arafu hagiga beinu huwo nebi al Yahwa yau rasulu ."10Lakin nebi Hananiah shalu niir min ragbta ta nebi Armiah wa kasuru. 11Bad dak Hananiah wonusu fi gidam nas kulu wa gal, Yahwa kelmu:Bes ze de, Fi kilal senaten Ana bi kasuru niir al fi ragabta ta ai doula al melik ta Babylonia Nabucanzar amiru(asuru)." Bad dak nebi Armiah masha(rua).12Baad nebi Hananiah kasuru niir min ragbta ta nebi Armiah, kalam ta Yahwa ja le Armiah, gal. 13"Rua wa wonusu le Hananiah wa gul, ' Yahwa kelimu: Inta kasuru niir ta kasab, lakin Ana bi amulu niir min hadid.' 14Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, kelimu: Ana kutu niir al hadid fi ragabta ta dual del kulu ashan bi khadimu melik Nabuchanar ta Babylonia, wa umon bi khadimu huwo. Ana kaman bi wodi haiwan al waish ta Beriya ashan bi hakimu umon."15Nebi Armiah kelimu tanimara le nebi Hananiah, Hananiah asuma! Yahwa ma rasulu inta, lakin inta sabab le nas de ashan bi amin (sedek) fi kidib 16Yala Yahwa kelimu: Ainu(suf), Ana gerib bi rasulu inta min Ard. sena de inta bi mutu, ashan inta alinu tomorud did Yahwa." 17Fi shahar sabah ta sena dak, nebi Hananiah mat.
Chapter 29

1Del yau kilmat fi al juwab al nebi Armiah rasulu min Urselim le bagi siyuk al fi nus ta asar wa le kuhana, Anbiya, wa nas(shab) kulu al Nabuchanzar shalu min Urselim le Babylon. 2De bad melik Jehoiachin, uma ta melka, wa dubad al kubar, Khadad ta Yudah wa Urdselim, wa harifiyin rasalu bara min Urselim. 3Huwo rasal juwab de be idan ta Elasah weled ta shapan wa Gemaraih weled ta Hilkiah al Zedekiah, melik ta Judah, rasulu le melik Nebuchanzar ta Baylon.4Juwab de gal, Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, kelimu de le asar kulu al Ana kutu umon ashan shalu min Urselim le Babylonia, 5Abinu biyut wa ogot takum fogo. zarau buzur wa akulu fuaki tomon.6Zouju wa weledu iyal awulad wa banat. Bad dak zouju le awulad takum, wa wodi banat takum le rujal.Kede weledu awulad wa banat wa zidu hinak ashan intum ma bi kun besitin. 7Fetisu salam ta beled de al ana kutu intum ashan bi shilu hinak, seli ma ana be niyaba tomon ze fi salam le inta.8Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, kelim , Mata sibu anbiya takum al fi wasat intum wa alarafiin kabasu intum, wa mata asuma le hilim(ahlam) al intum zatu indakum. 9Umon bi itnaba be isim bitai le intum be kidib. Ana ma rasulu umon-de karar ta Yahwa.'10Yahwa kelim, Kan Babylonia hakumu intum le sebein sena, Ana bi saidu intum wa ana bi amul kalam tai al kwes le intum wa bi rijau intum le mahal de, 11Ana be nefsi arufu khutat al ana endi le intum- de karar ta Yahwa-khutat le salam wa ma le kawarish, ashan bi wodi le intum mustagbal wa raja.12Bad dak intum bi nadi ana, wa intum bi amsi ashan seli le ana, wa ana bi asuma le intum. 13intum bi fetisu ana wa biligo ana, ze intum bi feitisu ana be geliba takum kulu. 14Bad dak(kida) intum bi ligo ana- de karar ta Yahwa- wa ana bi rijau bakta(haz) takum; Ana bi limu intum min dual kulu wa mahalat al ana shetetu intum fogo- de karar ta Yahwa- Ana bi rajau intum le mahal min mahalat al ana rasulu intum fogo15Ze inta kelim be inu Yahwa goumu(rafau) le nina anbiya fi Babylonia, 16Yahwa kelimu le melik al geni fi kursi ta Daud wa le shab(nas) al gaidin fi medina dak, akwana takun al ma shilu ma intum fi asar- 17Yahwa al mosuul gal, Shuf, Ana gerib bi rasulu harib(shef), maja, wa amrad le umon. Ana amulu umon ze tiin al afin al batal al ma bi akulu.18Bad dak ana bi turudu umon be shef, maja, wa darbad wa amulu umon kaabin(rehib) le mamalika kulu fi ard- rehib haja ta laana wa talagu(batal). wa haja al bi alisu fi beina dual kulu al ana shetetu inta fogo. 19De ashan umon ma asuma le kalam bitai- de karar ta Yahwa- al ana rasulu le umon be wasat khudam tai al anbiya. ana bi keriru rasulu umon, lakin inta ma asuma- de karar ta Yahwa.'20Intum be nufuskum asuma le kalam ta Yahwa, intum kulu al asar al huwo rasulu min Urselim le Babylonia, 21Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, gal kalam de an Ahab weled ta Kolaiah wa Zedekiah weled ta Masseiah, al itnaba be isim bitai le intum be kidib: Shuf Ana gerib bi istelimu umon fi iden ta melik Nabukanzar ta Babylonia. Huwo bi katulu umon fi gidam takum.22Bad dak bi wonusu laana an nas del be asar kulu ta Yudah fi Babylonia. Laana bi gul kede Yahwa amulu intum ze Zedekiah wa Ahab, Al melik ta Babylonia haragu fi nar. 23De bi hasil leanu(ashan) hajat al kaab umon amulu fi Isreal zaman umon irtakab(amulu) zina be nusuwan ta jiranat tomon wa kararu kidib be isim tai, Hajat al ana ma amiru umon ashan bi gul. Ana yau arufu; Ana yau shahid- de karar ta Yahwa.'"24An Shemaiah ta Nehelamite, kelim kalam de: 25Yahwa al mosuul, Allah ta Israel, gal Ashan inta rasulu juwabad fi isim taki le shab kulu fi Urselim, le Zephaniah weled ta gesis Maaseiah, wa le gusus kulu, wa gal, 26Yahwa kutu inta gesis bidal gesis Jehoiada, Ashan inta bi kun mosuul fi bet ta Yahwa. Inta mosuul le nas kulu al majanin al bi amulu nufus tomon anbiya. Inta bi robutu umon be janazir.27Yala hasa, malu inta ma wobiku Armiah ta Anathoth, al kutu nefsu nebi did inta? Huwo rasulu. 28Huwo rasulu le nina fi Babylonia wa gal, 'huwo bikun zaman towil. Abinu biyut wa ogot fogo, wa zarau takun buzur wa akulu fuaki tomon."" 29Gesis Zephaniah agarau juwab de fi gidam ta nebi Armiah.30Bad dak kalam ta Yahwa ja le Armiah, gal, 31"Rasulu kalam le kulu nas al asar wa gul, 'Yahwa kelim kalam de an Shemaiah al min Nehelamite: Leanu(ashan) Shemaiah itnaba le intum fi zaman ana be nefesi ma rasulu huwo, wa huwo kutu intum ashan be amin fi kidib, 32Ashan kida Yahwa kelimu kalam de; Shuf, Ana gerib bi akibu(wodi ikhab) Shemaiah al min Nehelamite wa iyal ta iyal tou. bikun mafi zol minnu al bi geni fi nus shab del. Huwo ma bi suf hajat al ana bi amulu le nas(shab) tai-de karar ta Yahwa- leanu huwo amulu tamarud did Yahwa

Chapter 30

1Kalam al ja min Yahwal e Armiah, gal, , 2de yau al Yahwa, Allah ta Israel, gal, ' katibu tehet kalamat kulu al ana wonusu le inta. 3Suf ayamat jai-de karar ta Yahwa- zaman ana bi jedidu haz ta shab tai, Israel wa judah.. Ana Yahwa, kelimu. Ana bi rijau umon le ardi an ana wodi le judud tomon, wa umon bi kun mosulin fogo."4Del yau kalamat al yahwa kararu an Israel wa Judah. 5Yahwa kelim kalam de. Nina asuma sot ta kof ma ta salam.6Asadu wa suf kan zol bi weledu jena. Lee (mau) ana bi suf ai shab bi kutu iden tomon fi batna ze mara al hamil? Malu wusa tomon tala abiad? 7Woe yom dak bikun kebir, mafi zol ze huwo. Huwo bikun wokit ta taab le Yacub, lakin bi ankizu huwo minu.8Huwo bikun fi yom dak- de karar ta Yahwa al mosuul- al ana bi kasuru niir min ragabta taki, wa ana bi kasuru jenzir taki, yala ajanib ma bi kutu inta ashan bikun abid tanimara, 9Lakin umon bi abidu Yahwa Allah tomon wa Daud melik tomon, al ana bi kutu melik fi ras tomon(fok umon).10Yala inta, khadam tai, mata kafu- de karar ta Yahwa-wa mata kafu, Israel. ainu, Ana gerib bi rijau inta min beid, wa iyal ta iyal taki min ardi ta asaar. Yacub bi rija wa bikun fi salam; huwo bikun fi aman, irhab bikun mafi tanimara. 11Fa ana bikun ma inta-de karar ta Yahwa- ashan bi ankizu inta. Bad dak ana bi jibu nihaya al kamil le dual kulu mahal al ana shetetu inta fogo. Lakin ana ma bi kutu nihaya le inta, hata kan ana adibu inta bi adala wa ana ma bi sibu inta bidun ikhab.'12Yahwa kelim zede, mafi ilaj le jara taki; Jara taki indu tasamum. 13Mafi zol bi asalu ana fi muskila taki mafi dawa al bi aliju jara taki.14Habaib taki kulu nesitu inta. Umon ma bi fetisu inta, Ana augu inta be jara ta adu wa tadib ta rais al kaab leanu ashan katiya taki al ketir wa katayat taki al ma bi asibu. 15Malu(lee) inta bi asadu musaada le jara taki? waja taki de ma indu ilaj. Ashan katayat (shar) taki al ma bi asibu.16Yala ai zol al abula(istahilik) inta bi abulau huwo, wa adu taki kulu bi rua le asaar (sijin). zol al nahabu inta bi nahabu, wa ana bi kutu del al hajami inta ashan bi hajimu. 17Ana bi jibu ilaj le inta; Ana bi aliju jara taki-De karar ta Yahwa- Ana bi amulu kalam de ashan umon bi nadi inta: al jadau. Mafi wahid(zol) bi ainu( bi ihtam) be Zion(sehiun).18Yahwa kelim zede, Ainu(suf) Ana gerib bi jibu asaar ta kheima ta Yacob wa bi endi(zahiru) rahma le biyut tou. Bad dak medina bi abinu fi ras kom al mukasar, wa mahal al gowi de bi zahir tani ze ta zaman(bediri). 19Bad dak guna ta mejid wa sot ta farah bi tala min umon, ana bi zidu umon wa bi nagisu umon; Ana bi ihteremu umon yala ma bi nezilu umon.20Bad dak shab tomon bikun ze ta zaman, wa bi asisu mojmu tomon al bi abidu ana bad ana wodi ikhable kulu le del al azibu umon. 21Rais(khaid) tomon bi ja min umon. Huwo bi tala min nus tomon zaman kan huwo ja gerib wa limu ma ana. Kan ana ma amulu kalam de, munu yau bi ja gerib ma ana? de karar ta Yahwa. 22Bad dak intum bikun shab tai, wa Ana bikun Allah takum23Ainu(suf), ihab(ikab) ta Yahwa, zel tou, tala bara. huwo ihab al mustemir. Huwo bi lifu fi ras ta nas al asrar(sheririn). 24Zel ta Yahwa ma bi rija lahadi huwo shilu bara wa rija ashab gasid ta geliba tou. fi ayam al nihaya, inta bi afham."

Chapter 31

1Fi zaman dak-de eilan ta Yahwa- ana bikun Rubana ta kulu ashaer ta Israel, wa umon bikun Shaab tai, 2“Yahwa kelim ze de. Nas al kan najah min seif ligo neema fi sahara, ana bi tala/ruwa wodi raha le Israel, 3“Yahwa kan zahir le ana wa kelim, “Ana hibu intum Israel, hub al ma indu nihaya. Ashan kida ana juru intum le ana ma itifagiya ta amana.4Ana bi abinu bi arfa ta barzin tani mara, wa bi tala bara befarah ma raksat. 5Intum bizara ashjar ta karam fi jibal ta samira; mozarein be zara wa biligo simar. 6Leanu yom bija al huras fi jibal efrayem bi alinou gum takun keli nina ruwa fi sahyun le Yahwa Rabuna ta nina!7Leanu Yahwa kelim kida, “arfa sout takum be farah le Yacoub! Arfa sout takum be moksut le nas al mosoulin ta beled! Keli asmau tesbeh, kelim, Yahwa ankizu nas bitowo bagi ta Israel.8Ayenu takum, ana gerib deir jibu umon min shimal ta beled. Ana bilimu umon min mahalat al beid ta wata/arid amiyanin wa mokasarin bikun fi nus tomon, nusuwan al hamlanin wa del al deir weledu bikun ma umon. Nas ketir bi rija hini. 9Umon bija ma kore, ana bi gedim umon ze umon be asalu. Ana bi kutu umon safir taraf majari ta moya fi sika al adil. Umon ma bi ligo muskila fogo, ashan ana bikun abu le Israel, Efraim bikun jena al bikir bitai,”10Asma takum kalam ta Yahwa, buldan, wori takum fi atraf ta baha al beid. Intum buldan bikelim, “zol al kan shetetu Israel gi limu hiya, wag i hatizu hiya ze rae gi hafizu korufan; 11Ashan Yahwa fada Yacoub wa kalisu huwo min ida ta zol/dak al kan agwa minu.12Biga umon bija wa afrah fi mahalat al aali ta sahyun. Usa tomon bilama ashan kwes ta Yahwa, fi hubbub/bizra wa merisa jedid tomon, fi zeit wa intaj ta bagarat wa korufan tomon. Leanu haya tomon bikun ze mahal zara al lein bemoya, wa umon tani mara ma bi ashuor be huzun.13v 13 Banat al azra bikun farhanin be alabu, wa subiyanin ma ajusin bikun sawa. Leanu ana bigeiru kore tomon le farah khtifal. Ana bi indu neema rahma le umon wa bi kutu umon bi farhan bedal huzun. 14Biga ana bi kefi haya ta kahna kifaya/kamil nas tai bimala nesa tomon ma sokol kwes tai de Yahwa yau alinu.15Yahwa kelim kida “sout asmau fi Rama, kore wa bika shedid, Rashel bilgi kore ashan iyal towo, hiya aba ashan bi azi ishejeu hiya fi kalam tomon, leanu umon biga ma hayin”16Yahwa kelim kida, “gofulu asowat takum min kore wa uyun takum min moya ena; fi jaiza le shokol takum-de Yahwa yau alinu- iyal ta iyal takum birija juwa hudud tomon min adu tatum, 17“Lesa fi daman le mustakble” Ana Yahwa yahu kelim, wa iyal takum birija fi hudud tomom18“Ana be hagiga asma huzun ta Efraim, “inta akibu ana, wa ana ligo ikab ze bagara al maderibu. Rija ana wara wa bi rijau ana wara, leanu inta Yahwa Rabana tai. 19Leanu baad ana rija le inta, ana kan mota asif, baad deribu ana kan indu fadiya wa taalis, leanu ana lahizu/aruf kafiya ta zaman shabiya tai. 20Hal Efraim ma jena tai al gali? Hal uwo ma jena tai al kwes wa ana meksut mahuwo? Leanu fi zaman al ana biwonusu di huwo, ana behagiga lisa bi zekir huwo fi muk tai, be teriga de gelba tai gi fekir fogo huwo. Ana behagiga indu rahma le huwo, de kalam al Yahwa wonusu”.21Kutu le intum alamat fi sika. Kutu le intum lafitat al bi gedim intum, kutu takum fikira fi sika al kwes, sika al intum bi shilu, rija takum wara, Israel al azra! Rija wara le mudun takum. 22Lahadi mitein inta bi douru sambala, biniya al ma indu iman? Leanu Yahwa kalagu haja jedid fi arid mara gorolon rajil al gowi23Yahwa ta junud, Rabana ta Israel kelim kida, kan ana rija nas wara fi arid tomoni umon bielim de arid ta Yahuza ma mudun bitowo, keli Yahwa barik intum, inta mahal al bar al huwo gi geni fogo, inta ya jebel al mokadas” 24Leanu Yahuza wa mudun bitowo bi geni sawa hinak, Kaman ze muzarein wan as al bi ja ma bahayim tomon. 25Ana bi kutu del al tabanin keli ashurub, wa bi mala del fatranin 26Bad de gum fok wa ana ja aruf inu num tai de kan tenshit.27Ayenu, ayam bi ja de kalam ta Yahwa, al ana bi zara biyut ta Israel mata yahuza be ajial ta rajil wa hayiwan. 28Zaman, ana kan kutu umon tehet moragaba ashan bi agila umon wa seretu umon, bi gilibu, demiru, wa jibu le umon haja batal. Lakin fi ayam al bija, ana bi ragibu umon ashan bi abinu umon wa zara umon-de kalam ta Yahwa.29Fi ayamat dak mafi zol bikelim tani, abuhat akulu kurum al hamud, lakin sunun ta iyal bikun karaban. 30Leanu kulu zol bi mutu min katiya bi towo; ayi zol al bi akulu kurum al harmud sunun towo bi karabu.31Ayinu, ayam gi ja de kalam ta Yahwa lamal wokit al ana bi asisu itifagiya/halifa jedid ma beit ta Israel wa beit ta Yahwa. 32Ma bi kun ze itifagiya al ana kan amulu ma abuhat tomon fi ayam al ana kan shilu umon be ida wa tala umon min arid ta Masir, ashan umon kan karabu ititagiya tai, hata ze ana kan rajil le umon, de Yahwa yau kelim,33De itifagiya al ana bi amulu ma beit ta Israel baad ayam del, de kalam ta Yahwa. Ana bi kutu ganun tai le umon, wa bi katibu fi gulub tomon. Leanu ana bikun Rabana tomon, wa umon bikun nas tai. 34Bega mafi zol al bi alimu jerian bitowo, wala zol bi alimu aku bi towo gali Arufu Yahwa! Leanu umon kulu bi aruf ana, min al asgar le al akbar-de kalam ta Yahwa leanu ana bi afi batal tomon wa ma bi zekir tani katiya tomon’35Yahwa kelim kida, huwo yau al gi kutu shemis biwala be nahar, wa sabitu gamara ma nujum ashan bi lawala bileil uwo yau al bi keli bi harik ashan amowaj bi tala sout Isim bi towo Rab al Junud. 36“Ile iza hajat al sabit del woduru min ena tayi, de Yahwa yau kelim-jil bita Israel ma bi wogif ila al abad ashan Yakun doula gidam tai”37Yahwa kelim de, “ile iza masafa ta samawat bi aburu, ile iza asas ta arid lehet bi keshifu, yau ana bi aba jil ta Israel al jai ashan kulu al umon amulu, de kalam ta Yahwa”38Ayinu, ayam bi ja-de kalam ta Yahwa al bi abinu medina le ana, min buruj ta Hanail le Bab al fi rukun. 39Biga kat ta magas bi ruwa bara beid, le jebel Gareb wa hawil Goa. 40Kulu wadi ta meyitin wa rumad, wa kulu mazare fi majari al mashi bara le wadi kidron lahadi zawiya ta Bab al husan fi sherig, bikun kas le yahwa, al medina ma bi wasa bara wala bi jadau tani lel abad.

Chapter 32

1De kalam al ja le Armiya min Yahawa fi sena nimira ashara ligo zidkiya melik ta Yahuza, sena nimira taman hasher ta Nebukdnasser. 2Fi zaman dak jeish ta melik ta Babel kan hasiru orshelim, wa nibi Armiya kan sijinu fi mahal ta herasaal fi beit ta melik ta Yahuza.3Zidkiya melik ta Yahuza kan sijinu huwo wa gal, “le inta itnaba gali, Yahwa kelim kida; Ayinu, ana girib biwodi medina de fi ida ta melik ta Babel wa huwo bi amsuku medina de. 4Zidkiya melik ta Yahuza ma be jere min ida ta kaldaniin, leanu be hagiga bi wodi huwo fi ida ta melik ta Babel. Kasma towo bi wonusu le kasma ta melik, waena towo bi ayinu ena ta melik. 5Huwo bi shilu zidkiya le Babel, wa huwo bi fadulu hinak lahadi ana bi kalasu ma huwo de kalam ta Yahwa. Hata low inta dusuman ma kaldaniin, inta ma bi naja.”6Armiya kelim,” kalam ta Yahwa kanja le ana gali, 7Ayinu hanamel weled ta Shalum ami taki jai le inta wa bi kelim, “ishteri mahal zara tai al fi anatot, leanu hak ta ishteri mahal de le inta.8Biga, ze Yahwa alinu, Hanamel jena ta ami tai kan ja leana fi mahal ta herasa, wa kelim le ana, “Ishteri mazra tai al fi anatot al fi beled ta Benyamin, leanu hak ta worisa le inta wa hak ta ishteri fi le inta. Ishteri le nefsa taki. ‘biga ana kan aruf de kalam min Yahwa. 9Yala ana kan ishteri mahal zara al kan fi anatot min Hanamel, weled ta ami tai, wa ana kan wozin le huwo fida, sabat aashar shakel fi wozin.10Biga ana kan katibu waraga ta tifagiya wa dugu kitim, wa kutu shuhudin bi ashad. Kaman ana kan wozin fida fi mizan. 11Baad dak ana shilu waraga ta shira al katimu hasab amr wa ganun, Kaman ma waraga al ma katimu. 12Ana kan wodi waraga al katimu le Baruk weled ta neria weled ta Mahsia gidam ta Hanamel, weled ta ami tai, wa shuhudin al mada fi waraga al moktum, wa kulu Yahudin al kan geni fi mahal ta harasa.13Ana kan wodi amr le Baruk gidam umon. Ana kan kilim, 14Yahwa ta junud, Rabunan ta Israel kelim kida; shilu mostanadat del, kulu esalat ta shira ma suar ta aworag al katimu wa al ma katimu kutu umon fi ziir al min turab ashan bi zaman towil. 15Lenau Yahwa al Junud, Rabuna ta Israel, kelim kida; Biyut, mazare, wa kurum bi ishteru fi arid de”16Baad ana wodi eisal ta shira le Baruk weled ta neria, ana kan seli le Yahwa wa kelim, 17Oh said Yahwa Ayinu! Inta barau al kalagu samawat wa arid be guwa taki al azim wa be ida taki al aali. Mafi kalam al inta kelim bikun saab le inta ashan bi amulu. 18Inta gi wori amana ta itifagiya taki le alaf wag i kubu zamb ta abuhat le iyal al baad umon. Inta Rabuna al azim wa al gadir. Yahwa ta Junud yau isim taki.19Inta azim fi hikma wa gedir fi aamal taki, leanu uyun taki moftah ashan bi ayinu sikat ta nas kulu, bi wodi le ayi zol haja al monasib hasab tasaruf wa aamal bitowo. 20Inta kan amulu alamat wa ajaeb fi arid ta Masir. Lahadi fi yom de hini fi Israel wa fi nus ta kulu bashar, inta keli isim taki biga maaruf. 21Leanu inta kan jibu nas taki Israel bara min masir, be alamat wa ajaeb, be ida taki al gowi, be iden taki al towil, wa kof shedid.22Kaman inta wodi le umon ard de al inta kan halif le judud tomon ashan bi wodi le umon arid al maliyan ma leben wa asel. 23Kida umon kan dakalu wa istelim wata de. Lakin umon ma kan ehterim sout taki awu eish fi taa le sharia taki. Umon kan ma amulu haja al inta wosi umon ashan bi amulu, be kida inta kan jibu kulu karisa fogo umon.24Ayinu! Akwam ta hisar wosulu lahadi medina ashan bi gobudu, leanu ashan seif, majaa, wa darba, medina kalas selimu fi ida kaldaniin al gi shakila ashan huwo, le anu haja al inta kan kelim bi hasil gi hasil, wa ayenu, inta gi shuf. 25Kaman inta benefsa bitak kan kelim leana, isteri mazra le nefsak be fida wa yakun fi shahidin al bi al bi ayinu, hata lou medina de selimu fi ida ta kaldaniin.”26Kalam ta Yahwa kan ja le Armiya, bi kelim, 27“Ayinu! Ana Yahwa, Rabuna ta kulu bashar. Hal fi ayi haja al saab le ana ashan bi amulu? 28Ashan kida, Yahwa kelim kida, “Ayinu ana gerib bi wodi medina de fi ida ta kaldaniin wa Nebukadnaser melik ta Babel. Huwo bi amsuku.29Kaldaniin al gi shakila did medina de bi jaw a bi kutu nar wa haragu huwo, sawa ma biyut al fok sutuh mahal al nas kan gi abidu Baad wag i kubu tagadimat ta shirab le aliha tannin ashan bi kutu ana zalan. 30Lenau iyal ta Israel wa iyal ta Yahuza be hagiga geni amule sher gidam ayun tai min umon shabab; Iyal ta Israel be hagiga amulu galat le ana be amael ta iden tomon de kalam ta Yahwa.31Yahwa alinu inu medina de kan ta festisu zalan wa takiyan tai min yom al abinu kan kida lahadi yom ta alela de. Be kida ana bi shilu huwo gidam usa tai. 32Ashan sher ta kulu nas al fi Israel wa Yahuza, hajat al umon amulu ashan bi festisu zalalan tai-umon, muluk tomon, umara tomon, kahana tomon, anbiya, wa ayi zol fi Yahudiya ma al gi geni fi ourhelim.33Umon agilibu dahar tomon le ana bidal wosa tomon, hata ze ana kan alimu umon be gira. Ana hawil alimu umon, lakin mafi wahid min umon kan asma ashan bi ligo tegeir. 34Umon nizamu asnem tomon fi mahal al bi abidu ana fogo 35Umon kan abinu mahalat aali le Baal fi wodi ta bin hinnom ashan bi kutu awolad wa banat tomon fi nar le molek. Ana kan ma wosi umon, kan ma dakalu fi fikira tai bi anu umon bi amulu galot de wa keli Yahuza amulu katiya.36Be kida hasa, ana Yahwa, Rabuna ta Israel kelim kida be kusus medina de, medina al intum gi kelim, wodi huwo fi ida ta melik ta Babel be seif, majaa, wa darba. 37Ayinu, Ana gerib bi limu umon min kulu arid al ana kan wodi umon be zalan, taki yan, wa gadab azim. Ana gerib birija umon fi mahal de wa kutu umon geni be aman.38Biga umon bikun nas tai, wa ana bikun Rabuna tomon. 39Ana bi wodi le umon geblba wahid wa sika wahid al umon bi kerim ana kulu yom ashan bikun kwes le umon wa iyal al bi ja wara tomon. 40Ana Kaman bi amulu ma umon itifagiya al ma indu nihaya, inu ana mabi agilibu beid min amulu kwes le umon, ana bi wodi karama fi gulub tomon ashan umon mabi rija wara min ana.41Ana bikun farhan be amulu kwes le umon ana be amana bi zara umon fi arid de be kulu gelba wa haya tai. 42Leanu Yahwa kelim kida, Bes ze ana kan jibu karisa kebir le nas de, Kaman ana bi jibu le umon kulu hajat al kwes al ana kelim bi amulu le umon.43Biga mazare bi isteru fi arid de al inta gi kelim, “de arid alkarabu, al mafi fogo zol wala hajiwan. Al wodi fi ida ta kaldaniin. 44Umon bi isteri aradi tazera ma fida wa bikun indu aworag moktum. Umon bilimu shuhudinn min arid ta Benjamin, kulu howol Ourshelim wa mudun ta Yahu diya, fi mudun al mahalat al Jebel, wa mahalat al tehet, wa fi mudun ta najaff. Leanu ana birija huzuz tomon wara. Dekalam ta Yahwa”.

Chapter 33

1Kalam ta Yahwa kan ja le Armiya maratani zaman al huwo kan lisa fi sijin/mahal ta herasa. 2Yahwa al kalig kelim kida, Yahwa al shakkal ashan bi asisu huwo Yahwa. 3Nadi ana, wa ana bi juwabu inta. Ana bi wori le inta hajat azim, asrar al inta ma fahim/aruf;4Le anu Yahwa, Rabuna ta Israel kelim kida bekusus biyut fi medina de wa biyut ta muluk ta Yahuza al kasuru tehet ashan hisar wa seif, 5Al kaldaniin jain le dusman wa ashan bi mala biyut ma Jusas ta nas al ana bi katulu be zalan watakiyan, lama nana bi kati usa tai min medina de ashan kulu sher bitomon.6Lakin ayinu, ana gerib bi jibu shifa wa ilaj, le anu ana bi aliju umon wa bi jibu le umon salam wa amn kifaya. 7Leanu ana bi rijau tharawat ta Yahwa wa Israel; ana bi abinu umon tani ze kan fi bidaya. 8Biga ana bi nedifu umon min kulu batal al umon kan amulu did ana; ana bi afi kulu hajat al batal al umon kan amulu le did ana. Wa kulu sikat ta tamarud al umon amulu did ana. 9Le anu medina de bikun mahal ta Farah le ana, guna ta tesben wa karama le kulu bilad ta arid al bi asma an kulu hajat al kwes ana gi ruwa amulu le medina de, bega umon bi kafu wa rogus ashan kulu hajat al kwes wa salam al ana bi wodi medina de.10Yahwa kelim kida, fi mahal de al hasa intum gi kelim, “huwo karban, mahal de al hasa intum gi kelim, huwo karban, mahal al ma indu zol wa la hayiwan. Fi mudun ta Yahu diya de, wa fi sikal ta Ourshelim al karban ma indu zol wala hayiwan, hinak bi asmau tani 11Sout ta farah was out ta surur, sout ta arusa ma aris, sout ta del kelim, wokit umon bi jibu tagadimat ta shukur le beit ta Yahwa, “wodi ta shukurat le Yahwa al junud, lean Yahwa kwes, wa mohaba bi towo bifadulu lel abad” leanu ana bi rija tharawat/sarawot ta arid ze kan bediri, Yahwa kelim.12Yahwa ta junud kelim kida; fi mahal al karban de, al hasa mafi fogo zol wala hayiwan-fi kulu mudun towo bikun fi mahal kuwes al roaa bi akilu hayiwanat tomon. 13Fi mudun al fi tarof jibal, al tehet jibal, wa najaf, fi arid ta Benyamin, wa kulu atraf ta Ourshelim, wa fi mudun ta Yahuza, hayiwanat takum bi murur tehet iden ta nas al bi idu umon, Yahwa kelim.14Ayinu! Ayam tai, Yahwa kelim kida al ana bi amulu haja al ana waadu le beit ta Israel wa eit ta Yahuza. 15Fi ayam dak wa fi zaman da kana bi amulu fere al bar bi raba le Daud, wa huwo bi Istakal be adala wa bir fi Arid. 16Fi ayam dak Yahuza bi kalisu, wa Ourshelim bi eish be aman, leanu bi nadi hiya kida, “yahwa yau bir bitana.”17Leanu Yahwa kelim kida; Rajul min bab ta Daud ma bi jeli ashan bi geni fi kursi ta beit Israel, 18Wala rajul min khahana ta lawin bi jeli gidam ana ashan bi arfa moharigat, ashan bi haragu tagadimat ta akio, wa amulu tegedimat ta hubbub kulu zaman.19Kalam ta Yahwa kan ja le Armiya gali. 20Yahwa kelim kida: “Iza kan intum bi agder kasuru itifagiya tai nahar wa bilel ashan nahar wa bilel ma bikun tani fi awokat tomon al hesiya. 21Bega intum bi agder kasuru itifagiya tai ma Daud kadim tai, ashan huwo ma bikun tani indu weled al bigeni fi kurisi towo, wa itifagiya tai ma lawiin al kahana, kudam tai. 22Ze ma be agderu idu nujum tasama, ze ma be agederu idu romla al taraf bahar ana Kaman bi zidu ajiyal ta Daud kadim tai wa lawin al gi kadim gidam ana”23Kalam ta Yahwa kan ja le Armiya gali, 24“Inta kan ma asma kalam al Yahwa kan iktar, hasa huwo aba umon kalas? Be terigs de umon alisu nas tai, gali umon tani ma shaab/umma fi ena tomon.25Ana, Yahwa kelim kida, “iza kan ana ma asisu itifagiya ta nahar wa bileil, wa iza kan ana sabitu gawanin sama wa arid, 26Biga ana bi aba jeil ta Yacoub wa Daud kadim tai, wa ma bi jibu min umon zol al bi hokum le jeil ta Abraham, ishak, wa Yacoub. Leanu ana bi rija tharowat tomon wa wori le umon rahma tai.”

Chapter 34

1Kalam al ja le Armiya min Yahwa, zaman Nebukadnaser melik ta Babel wa kulu jeish bitowo, sawa ma mamalik al fi arid, mahalat al lehet guwa towo, wa kulu nas tomon kan gi jahizu dusuman did Ourshelim wa mudun towo, kelim. 2Yahwa, Rabuna ta Israel kelim kida, ruwa wa kelim le Zediya melik ta Yahuza wa kelim huwo, Yahwa kelim kida Ayinu, ana gi ruwa wodi medina de fi ida ta melik ta Babel, huwo bi haragu medina de. 3Inta ma bi jere min ida towo leanu be hagiga bi gobudu inta wa selimu inta le huwo. Uyun taki bi ayinu uyun ta melik ta Babel!4Asma le kalam ta Yahwa, zidkiya melik ta Yahuza! Yahwa kelim kida be sabab taki, inta ma bi mutu be seif. 5Inta bimutu be salam, ze kan fi bika gi haragu judud taki taki, muluk al kan gidam min inta, umon bi haragi jisim bitak. Bi kelim ah, seid umon bikore inta ana hasa kelim, de Yahwa yau kelim”6Biga Armiya al nebi kan alinu le zedkiya melik ta Yahuza kalamat de kulu fi Ourshelim. 7Jeish ta melik ta Babel bada dusman did Ourshelim wa kulu bagi mudun fi Yahuza; lakis wa azika. Mudun ta Yahuza del kan fadulu ze mudun al gowi.8Kalam kan ja le Armiya min Yahwa baad melik zidkiya amulu itifagiya ma nas kulu ta Ourshelim ashan bi alinu huriya le umon. 9Bi anu kulu zol bi hariru abid bitowo al min Abranin, kulu kan rajil wala mara mafi zol bi kutu Abrani abid, huwo kan aku towo.10Biga ruasa wan as kulu itifagu inu ayi zol keli hariru abid towo al rajil au mara ashan umon ma bikun abid tani mara. Umon kan ehterim wa hariru abid del. 11Lakin bad de umon kan geiru afkar tomon. Umon rijau abid al umon kan hariru. Kan asuru umon ashan bikun abid tani.12Biga kalam ta Yahwa kan ja le Armiya gali, 13Yahwa, Rabuna ta Israel kelim kida, ana benefsa tai kan amulu itifagiya ma judud takum yom al ana jibu umon bara min arid ta Masir, bara min beit ta abudiya. Dak zaman al ana kelim 14Fi nihaya ta kulu saba sena, kulu zol bifiku aku towo, al abrani al kan biyu nefsa towo le inta wa geni kadam le inta sita sena, rasulu huwo bara be huriya. Lakin judu takum kan ma asma le ana wala wodi adanat tomon le ana.15Hasa intum be nefsa takum kalas tub wa bada amulu al kwes fi uyun tai. Intum alinu huriya, kulu zol le Jeiran towo, wa intum amulu itifagiya gidam tai fi beit al ana nadi ma isim tai. 16Lakin Kaman intum agilibu wa karabu isim tai, intum wodi kulu zol rijau abi towo al rajil wala al mara del al intum kan fiku ashan bi ruwa mahal al deir. Intum asuru umon bikun abid takum tani;17Ashan kida Yahwa kelim kida, intum benefsa takum kan ma asma leana, intum mofrud bi alinu huriya, kulu wahid minakum le akwana takum al Israelin. Be kida ayinu ana gerib bi alinu huriya le intum de kalam ta Yahwa, huriya min seif, darba, majaa, leanu ana gi ruwa kufu intum haja ta kowafu fi ena ta mamlaka fi arid. 18Baad da kana bi amulu le nas al kasuru itifagiya tai, al ma hafizu kelimat ta itifagiya al umon kan amulu gidam tai, zaman al umon gata bagara le itnen wa dowuru fi nus ta itnen jisim de. 19Wa biga ruasa ta Yahuza ma Ourshelim, kasianin, wa khahana, wa kulu nas ta arid kan douru fi nus ta bagara al gesim de.20Ana bi wodi umon fi ida ta adaa ajsam tomon bikun akil le tiyur fi sihab wa hayi wanat wa ruasa/kiyadat towo fi ida nas adu tomon wa fi ida ta del al gi fetisu haya tomon. Ajsam tomon bikun akil le tiyur fi sihab wa hayi wanat fi arid. 21Be kida ana bi wodi zidkiya melik ta Yahuza wa ruasa/kiyadat towo fi ida nas adu tomon wa fi ida ta del al gi fetisu haya tomon, wa fi ida ta jeish ta melik ta babel al kalas gum did intum. 22Ayinu, ana gerib bi wodi awamir de Yahwa yau kelim, wa shilu medina de, haragu huwo. Leanu ana bi gilibu mudun ta Yahuza le mahalat al karban al mafi nas bi geni fogo.”

Chapter 35

1Kalam al kan ja le Armiya min Yahwa fi ayam al Yaho yakim weled ta Yosiya melik ta Yahuza, kelim, 2Rwa le aela ta Rakabiin wa kelim le umon. Kaman jibu umon le beit tai fi whid min adat al hinak wa wodi le umon kamr/merisa ashan bi asurubu,3Be kida ana kan shilu jazaniya weled ta Armiya weled ta Habaziniya wa akwana towo, awolad towo kulu, wa kulu aela ta Rakabiin. 4Ana kan shilu umon fi beit ta Yahwa fi adat ta awolad ta hanan weled ta ijdaliya rajul Alla odat del kan jambu oda ta ruasa al kan fok oda ta moesiya weled ta Shalom haris ta bab.5Biga ana kan kutu gurumat wa kubayat maliyan ma merisa gidam ta Rakabiin wa kelim le umon, “ashrub takum merisa, 6Lakin umon kan kelim, “anina ma bi ashrab ayi merisa, le anu judud jonadab weled ta Rekab, kan wosi anina, mata kum ashrab ayi merisa, la intum wa la iyal ta iyal takum lelabad. 7Kaman mata kum abinu ayi biyut, zara ayi bizur, zara ayi mazra; de ma le intum. Le anu intum bi geni fi keymat kulu ayam ta kum, ashan intum bi eish ayam ketir fi arid al intum bi geni ze ajanib;8Anina ehterim sout ta Yonadab weled ta Rakab, jidu ta nina fi kulu al huwo wosi anina, be inu keli nina ma ashrab merisa kulu ayam ta nina nina, nuswan ta nina, awolad ta nina, wa banat ta nina. 9Anina ma bi abinu biyut ashan bi geni fogo, wa ma bi kun fi zera au bizur le nina. 10Nina geni fi keimat wa ehterim wa amulu kulu al yonadab jidu ta nina kan wosi nina. 11Lakin wokit Nebukadnaser melik ta Babel hajimu beled, nina kan kelim, taal nina bi ruwa le Ourshelim ashan bi jere min jiyush ta kaldanin wa Aramin; be kida anina gi geni fi Ourshelim.12Biga kalam ta Yahwa kan ja le Armiya gali, 13“Yahwa al gedir, Rabana ta Israel kelim kida, Ruwa wa kelim le rujal al fi Yahuza wa al gaidin fi Ourshelim, “intum ma bi ligo Nesiha wa asuma le kalamat tai? Yahwa kelim kida. 14Kelimat ta Yonadab weled ta Rakab al huwo kan wodi le awolad towo ze wosiya, keli umon ma ashrab merisa, hafizu lahadi yom ta alela, umon kan hafizu wosiya ta jidu tomon, lakin le ana ana be nefsa tai kan towali gi wodi elanat le intum, lakin intum ma asma le ana.15Ana kan rasulu le intum kudam tai, al anbiya. Ana kan tawali gi rasulu umon ashan bi kelim, keli ayi zol agilibu min sika al batal towo wa amulu amal al kwes, keli mafi zol dowuru tani wara aliha tannin wa abidu umon. Lakin rija wara le arid al ana kan wodi le judud takum; lisa intum ma bi asma le ana au kutu bala leana. 16Leanu iyal ta yonadab weled ta Rakab kan hafizu wasaya ta jibu tomon al huwo kan wodi le umon, lakin nas de aba asma le ana”17Be kida Yahwa, Rabuna al gedir wa Rabuna ta Israel kelim kida, Ayinu, ana gi jibu le Yahuza wa le kulu wahid al gaid fi Ourshelim, kulu kawaris al ana kan alinu did umon ashan wonusu le umon, lakin umon ma asma; ana kan nadi umon, lakin umon ma rudu”18Armiya kan kelim le aela ta Rakabiin, “Yahwa al gedir, Rabuna ta Israel kelim kida; intum asma le wasaya ta Yonadab jibu takum wa hafizu umon kulu, intum ehterim kulu al huwo kan wosi intum ashan amulu, 19Be kida Yahwa al gedir kelim kida, “bi kun fi dayman wahid min jil ta Yonadab weled ta Rakab al bi akdim ana”

Chapter 36

1Kan wosulu fi sena nimira arba al Yahoyakim weled ta Yoshiya kan melik ta Yahuza, yau kalam de kan ja le Armiya min Yahwa wa kelim, 2Shilu waraga benefsa taki wa katibu fogo kulu kalamat al ana wori le inta be kusus Ourshelim wa Yahuza, wa kulu bilad. Amulu de le kulu hajat al ana kan wori min ayam ta Yoshiya lahadi yom ta alela. 3Mikin nas ta Yahuza bi asma le kulu karab (kawaris) al ana deir jibu le umon. Mikin ayi zol bi agilibu min sika towo al batal, ashan ana bi agder afi batal wa katiya tomon”4Baga Armiya kan nadi baruk weled ta naria, wa baruk katibu fi waraga kalamat al Armiya kan gi kelim le huwo, kulu kalamat al Yahwa wonusu le huwo. 5Baad dak Armiya kan wodi amir/taalimat le Baruk gali, ana fi sijn wa mabi agder ruwa fi beit ta Yahwa. 6Bekida, inta bi ruwa wa agara al inta katibu be kalamat al ana wori le inta fi yom ta siyam, inta bi agara kalamat ta Yahwa fi adana ta nas fi beit de, wa Kaman fi adana ta kulu Yahuza al ja min mudun tomon. Alinu kalamant del le umon.7Mikkin nadi tomon le rahma bi ja gidam Yahwa. Mikin ayi zol bi gilibu min sika towo al batal ze takiyan wa zalan al shedid al Yahwa kan alinu did nas del saa shedid. 8Biga baruk weled ta naria kan amulu kulu haja al Armiya al nebi kan wosi huwo bi amulu. Huwo kan agara kalamant ta Yahwa be sout fok fi beit ta Yahwa.9Kan wosulu fi sena nimira kamsa wa tisa sahar ta Yahoyakim weled ta Yoshiya melik ta Yahuza, al kulu nas ta Ourshelim wan as al ja min mudun ta Yahuza alinu siyam gidam Yahwa. 10Baruk kan agara be sout fok kalamat ta Armiya fi beit ta Yahwa, min gurfa oda ta Germiya weled ta shaban al katib, fi fadaya ta beit al fok al fi bab ta dukul le beit ta Yahwa. Huwo amulu kalam de fi adana ta nas kulu.11Hasa mikaya weled ta Gimariya weled ta shaban kan asma kulu kalamat ta Yahwa al fi waraga. 12Huwo kan ruwa tehet fi beit ta melik, fi oda ta katib. Ayinu, kulu mouzifin kan gaidin hinak; Alishama al katib, dalaiya weled ta shamaiya, alnatan weled ta Akbor, Gemariya weled ta shaban, wa sedekiya weled ta Hanaiya wa kulu mouzifin.13Biga mikaya kan wori le umon kulu kalamat al huwo asma baruk agara be sout ali le nas kulu. 14Biga mouzifin kulu kan rasulu jihudi weled ta nataniya weled ta shelemiya weled ta Kushi le Baruk. Jihudi kan kelim le Baruk, “shilu waraga fi ida bitak, waraga al inta kan gi agara fi adana ta nas wa taal.” Baruk weled ta Naria shilu waraga fi ida towo wa ruwa le mouzifin. 15Biga umon kan kelim le huwo, “geni tehet wa agara le nina ashan bi asma. “baga baruk agara waraga.16Laman umon asma kalamat de kulu, kulu zol kan gilibu be kouf le zol gerib ma huwo wa kelim le Baruk, “nina be hagiga bi wori kalamat de kulu le melik.” 17Biga umon asalu baruk, ‘weri le nina, inta agder katibu kelimat del keif min kasma ta Armiya?” 18Baruk kelim le umon, “huwo kan gi wonusu kalamat del kulu le ana, wa ana kan gi katibu be hibir fi waraga de.” 19Biga mouzifin kelim le Baruk, “Ruwa, dusu nefsa taki wa Armiya Kaman, mata sibi ayizol keli aruf mahal al intum fogo.”20Yala umon kutu waraga de fi oda ta Elishama al katib, wa umon ruwa le melik fi Baranda towo, wa umon wodi le huwo kabara kulu, 21Bega melik rasulu jehudi keli jibu waraga, Jehudi kan shilu waraga de min oda ta Elishama al katib, biga huwo agara le melik wa mouzifin kulu al kan wogif Jambu towo. 22Hasa melik kan gaid fi beit ta shita fi shahar tisa, wa kan majmara/kanun gi wala gidam bitowo.23Kan hasil inuze Jehudi bi agara talata au arba sotur, melik kan gi gata kalam de be matowa wa jada fi nar al fi mabkara kanun lahadi waraga kulu kan haragu karabu. 24Lakin la melik wala ayi wahid min kudam towo al asma kalamat de kan kafu, wala umon kan sertu malabis tomon.25Alnatan, Delaiya, wa Gemariya kan aslu melik keli ma haragu waraga de, lakin huwo kan ma asma le umon. 26Biga melik kan Amiru/wodi taalimat le Yarhemeel, gerib, seraya weled azriel, wa shelemiya weled ta Abdel ashan bi gobudu Barauk wa Armiya al nebi, lakin Yahwa kan dusu umon.27Biga kalam ta Yahwa kan ja le Armiya baad melik harafu waraga al Baruk kan katibi min kalam ta Armiya gali, 28Rija wara, shilu waraga tani le inta, wa katibu fogo kulu kelimat al kan fi waraga al awel, al Yaho yakim melik ta Yahuza haragu. 29Biga inta bi kida le Yehoyakim melik ta Yahuza, inta haragu waraga dak gali,” lei inta katibu fogo, melik ta Babel be hagiga bi jaw a karabu arid de, le anu huwo bi karabu kulu kan insan wala hayiwan al bi geni fogo?30Ashan kida Yahwa kelim kida be kusus inta, Yahoyakim melik ta Yahuza;” mafi tani jil taki bi geni fi kursi ta Daud. Kan le inta, meyit taki bi jadau bara fi sakana ta nahar, wa berid al bi jemid bilel. 31Leanu ana bi akibu inta, iyal ta iyal wa abiid taki ashan batal takum kulu. Ana bi jibu le inta wale kula sukan ta Ourshelim, wa le ayi zol al fi Yahuza kulu karab al ana kan hadidu ma intum, al intum kan ma kutu bal fogo.”32Be de Armiya kan shilu waraga tani wa kan wodi le Baruk weled ta naria al katib. Baruk kan tatibu wara kalam ta Armiya kulu kalamat al kan fi waraga al Yehoyakim melik ta Yahuza kan haragu. Kaman kan fi kalamat ziyada ze kalamat al awel fi waraga de.

Chapter 37

1Hasa zidkiya weled ta Yoshiya kan geni melik mahal ta Yohoyakin weled ta Yahoyakim. Nebukadnaser melik ta Babel kutu zidkiya melik fi arid ta Yahuza. 2Lakin zidkiya, kudam towo, wan as ta beled kan ma asma le kalamat ta Yahwa al Armiya al nebi kan alinu.3Biga melik zidkiya, yahukal weled ta shelemiah, wa zafania weled ta maaseya al kahin rasul risala le Armiya al nebi gali, seli ajil ta nina le Yahwa.” 4Hasa Armiya kan gi ja wa ruwa fi nus ta nas, le anu kan lisa ma kutu huwo fi sijin. 5Jeish ta Faraun kan tala min masir, wa kaldaniin al kan hasiru Ourshelim asma akbar de umon sibu Ourshelim.6Biga kalam ta Yahwa kan ja le Armiya al nebi gali, 7Yahwa Rabuna ta Israel, kelim kida: De yau kalam al inta bi kelim le melik ta Yahuza, le anu huwa rasulu inta ashan bi fetisu nesiha min ana, Ayinu, jeish ta Faraun al kan gi ja ashan bi saidu intum gerib bi rija wara le Masir. 8Al kaldaniin birija, umon shakila did medina de, bi gobudu, wa bi haragu.9Yahwa kelim kida mata kabasu nefsa takum gali, be hagiga al kaldaniin bi sibu anina; le anu umon ma bi sibu. 10Hata kan intum be intesir le kulu jeis ta kaldaniin al bi dusuman ma intum al bes nas moawogin yau fadulu fi moaskar tomon, umon bi gum fok wa haragau medina de.11Biga zaman al jeish tak aldaniin tala min Ourshelim ze jeish ta Faraun kan gi ja. 12Armiya kan tala bara min Ourshelim ashan bi ruwa le beled ta Benyamin. Huwa kan deir meliku gaba hinak fi nus ta nas towo. 13Ze huwo kan wosulu le bab ta Benyamin, reis ta haras kan fi hinak, isim towo rija weled ta Shelemiya weled ta Hananiya. Huwo kan amsuku Armiya wa kelim, “inta gi jere le kaldaniin.14“Lakin Armiya kan kelim, “de ma hagiga. Ana ma gi jere le kaldaniin’ lakin irija kan ma asma le huwo. Huwo kan shilu Armiya wa jibu huwo le roasaa. 15Roasaa kan zalanin ma Armiya. Umon dugu huwo wa kutu fi sijin, al kan yau beit ta Yonathan al katib, leanu umon gilibu beit de le sijin.16Biga Armiya kan kutu fi sijin tehet wata, huwo kan geni hinak ayam towil. 17Biga melik zidkiya kan rasulu zol wahid al jibu huwo le kaser. Fi beit towo, melik kan aslu huwo barau, “seyi fi ayi kalam min Yahwa? “Armiya kan juwabu, “bi selimu inta fi ida ta melik ta Babel.”18Biga Armiya kan kelim le melik zidkiya, “ana amulu katiya keif gidam taki kudam taki, awu nas de al kutu inta wodi ana fi sijin? 19Wenu anbiya taki, del al kan gi nabaa le inta wag i kelim melik ta Babel ma bi ja did inta wala did beled de? 20Lakin asma hasa, seyid bitai al melik! Keli asadu tai de wosulu gidam bitak, mata rija ana le beit ta Yonathan al katib, awu ana bimutu hinak.”21Be kida melik zidkiya kan wodi karar, keli kudam towo hafizu Armiya fi saha ta beit ta haris. Kubz min rekeif kan gi wodi huwo kulu yom min souk ta kabazin, lahadi rekeif kan kalasu fi medina kulu. Be kida Armiya kan geni fi saha ta beit ta haris.

Chapter 38

1Shaftiya weled ta matan, Jadliya weled ta Fashur, yokel weled ta shalmiya, wa fashur weled ta mikiya kan asma kalamat al Armiya alinu le nas kulu kan gi kelim. 2Yahwa kelim keda; Ayi wahid al bi geni fi medina de bi kalulu be seif, jian wa darba. Lakin ayi wahid al bi ruwa le kaldaniin bi hayi. Huwo bi naja nefsa towo wa bi hayi. 3Yahwa kelim kida; medina de bi wodi fi ida ta jeish ta melik ta Babel, wa huwo bi gobudu.4“Be kida roasaa kelim le melik, ‘keli rajil mutu, le anu be teriga de huwo gi wodi doof fi iden ta nas. Huwo gi alinu kilimat, leanu rajil de ma gi ishtakal le himaya ta nas de lakin le damar, 5Be kida melik zidkiya kelim; Ayinu, huwo fi ida takum ze mafi melik al bi agder kawim intum.6“Biga umon shilu Armiya wa jadau fi saharij/houd ta malkiya weled ta melik. Houd de kan fi beit ta haras. Umon nenzilu Armiya be hub al mafi moya fi boud, lakin fogo tein, wa huwo kan katis juwa tein.7Abd melek al min kush wa kesi fi beit ta melik kan asma bi anu kutu Armiya fi houd, kan melik zaman dak gaid fi bowaba ta Benyamin. 8Abd melek min beit ta melik wa kan kelim le melik gali. 9Seid tai al melik, rujal de amulu sher be teriga al umun amulu le nebi Armiya. Uma jadau huwo fi houd ashan bi mutu hinak be jian, ze biga mafi akil fi medina.”10Biga melik wodi amr le Abd melek al min kush, Huwo kelim, “kede inta shilu teletin rujal min hini wa talau Armiya bara min houd gubal huwo ma mutu” 11Be kida Abd melek kan shilu rujal de wa ruwa le beit ta melik, fi makzan ta malabis tehet beit, min binak huwo shilu gumas karban wafuwat wa nenzilu le Armiya fi houd. Abd Melek al min kush kelim le Armiya fi houd.12Abd melek al min kush kelim le Armiya, kutu fuwat ma gumas karban de tehet abat taki wa fok hubal. “Armiya amulu ze de. 13Biga umon juru Armiya be hubal, be teriga de umon jibu huwo fok min houd/biir. Biga Armiya kan geni fi beit ta haras.14Baad dak melik zidkiya kan rasulu kalam wa jibu nebi Armiya le huwo fi bab nimira talata al fi beit ta Yahwa. Melik kan kelim le Armiya, “ana deir asalu inta be haja, mata askot ma juwab le ana” 15Armiya kan kelim le zedkiya, “iza kan ana juwabu inta, hal inta hagiga bi katulu ana? Lakin kan ana wodi le inta nesiha inta ma bi asma le ana.’ 16Lakin melik zidkya kan halif le Armiya ligo umon barau wa gali. “ze Yahwa hayi al huwo yau kalagu nina, ana ma bi katulu inta wala wodi inta le rujal al deir haya taki.”17Biga Armiya kan kelim le Zedkiya, Yahwa, Rabuna algedir, Rabuna ta Israel kelim kida: kan inta hagiga tala bara le giyadat ta melik ta Babel inta bi hayi, wa medina de ma bi haragu. Inta wan as ta beit taki bi hayi. 18Lakin kan inta ma rala bara le giyadat ta melik ta Babel, biga medina de bi selimu fi ida ta kaldaniin. Umon bi haragu huwo wa inta ma bi nufut min ida tomon.19“Melik zidkiya kan kelim le Armiya, “lakin ana gi kafu min Yahud al kalas bega ma kaldaniin, le anu bi selimu ana le umon biga umon bi amulu ana batal.20“Armiya kelim, umon ma bi selimu inta le umon, ihterim risala al min Yahwa al ana gi wori le inta, ashan hajat bi ruwa kwes le inta, wa Kaman ashan inta bi hayi. 21Lakin kan inta aba tala bara, de yau haja al Yahwa zahiru le ana.22Ayinu! Kulu nusuwan al fadulu fi beit bitak. Melik ta yahuza, bi jibu umon le giyadat ta melik ta Babel, nusuwan del bi kelim le inta, asdiga bitok kan kabasu inta; umon demiru inta. Kurein taki hasa katis fi tein, wa asdiga bitak bi jere beid. 23Le anu nusuwan taki kulu ma iyal bi tak bi jibu le kaldaniin, wa inta be nefsa taki ma bi nofut min ida tomon. Bi gobudu inta be ida ta melik ta Babel, wa medina de bi haragu.”24Biga zidkiya kan kelim le Armiya, “mata wori le ayi zol kalamat del ashan inta ma bi mutu. 25Kan giyadat del asma gali ana kan wonusu ma inta, wa iza kan umon jaw a kelim le inta. Wori le nina inta kelim le melik sunu wa mata kafu min nina, au nina bi katulu inta; 26Biga inta bi kelim le umon, ana nenzil nefsa tai be huja gidam ta melik bi inu keli huwa ma rija ana fi beit ta Yonathan ashan ana bi mutu.”27Baga giyadat kulu kan ja le Armiya wa asalu huwo, huwo Juwabu umon ze melik kan wori le huwo, biga umon kan wogif wonusa ma huwo, le anu umon kan ma asma wonusa al kan bein Armiya wa melik. 28Armiya biga kan fadulu fi beit ta haras lahadi yom al kan gobudu Ourshelim.

Chapter 39

1Fi sena nimira tisa wa shahar ashara ta zidkiya melik ta Yahuza, Nebukadnaser melik ta Babel kan ja ma jeish towo kulu wa hasiru Ourhelim. 2Fi sena nimira hidashar shahar arba yom tisa al zidkiya lisa melik, kan dakalu fi medina. 3Kulu ruasa ta melik ta babel kan jaw a geni fi bowaba al fi nus; neb sarsekim, nebsamjar wa sarsejim reis/mouzif al mohim, nesersejim al kan mosoul kebir wa kulu bagi kadat ta melik ta Babel.4Ja hasil, laman zidkiya melik ta Yahuza wa kulu rujal al harb towo kan ayinu umon, umon kan jere, umon kan ruwa bara fi jiha ta Araba. 5Lakin jeish ta kaldaniin kan alagu umon wa gobudu zidkiya fi fadaya ta wodi ta nahar urdun gerib ma Ariha. Biga amsuku huwo wa jibu huwo le Nebukadnaser melik ta Babel fi ribla arid ta hama, hinak nebukadnser kan hokum huwo.6Melik ta Babel kan dabou awolad ta zidkiya ligo huwo gi ayinu fi Ribla. Huwo Kaman kan dabau kulu nas al kubar wa mohim fi Yahuza. 7Biga huwo agila uyun ta zidkiya wa robutu huwo be genzir min fida ashan bishilu huwo le babel.8Kaldaniin kan haragu beit ta melik wa biyut tanas, humon Kaman kan jadau aswar ta Ourshelim. 9Nebuzardan kaed ta huras ta melik kan shilu bagi nas al fadulu fi medina ze lajiin, sawa ma nas al kan jere awel le kaldaniin. 10Lakin nebuzardan kaed ta huras ta melik rudu keli nas al masakin kalis al ma indu haja le nefsa tomon keli fadulu fi yahuza. Huwo wodi le umon kurum wa mahalat ta zera fi nefsa yom.11Nebukadnaser melik ta Babel kan wodi amr be kusus armiya le nebuzardan kaed ta huras towo gali. 12Shilu huwo wa ehtam be huwo, mata amulu huwo batal amulu le huwo ayi haja al huwo bi kelim le inta. 13Be kida Nebuzardan kaed ta huras ta melik, Nebushazban reis ta kisiyan, nerjel- sherjel mosout al kebir, wa kulu mosoulin al mohimin ta melik ta Babel rasulu rujal bara. 14Rujal del kan shilu Armiya min beit ta hirasa wa wodi huwo le jedaliya weled ta ahikam weled ta shafan, ashan bi shilu huwo le beit, Armiya kan geni fi nus ta nas.15Kalam ta Yahwa kan ja le Armiya ligo huwo lisa tehet/fi harasa fi bieit ta hirasa. Gali 16“Kelim le Ebd melek al min kush gali, Yahwa al gedir. Rabuna ta Israel kelim kida; Ayinu ana gerib bi nefizu kalamat tai did medina de le karab ma le kwes, leanu kulu bikun hagiga gidam bitak yom dak.17Lakin ana bi ankizu inta fi yom dak de kalam ta Yahwa, wa ma bi selim inta fi ida ta rujal al inta gi kafu. 18Leanu be hagiga ana bi ankizu inta, inta ma bi mutu be seif, inta bi jere be haya bitak ze inta indu thika fi ana, de kan kalam ta Yahwa”

Chapter 40

1Kalam kan ja le Armiya baad Nebuzardan kaed ta huras ta melik fiku huwo fi Rama. Huwo kan ligo Armiya morbut be genzir/ganzir bein kulu nas al gobudu fi Ourshelim wa Yahuza al kan shilu le Babel. 2Reis ta haras kan shilu Armiya wa kelim le huwo, “Yahwa Rabuna bitak yau kariru karisa de le mahal de.3Yahwa yau jibu kalam de, huwo amulu bes ze huwo kan kariru, ze intum amulu katiya did huwo wa ma ehterim sout towo. Ashan kida haja de hasil le intum. 4Lakin ayinu hasa! Ana fiku inta min genazir al kan fi iden bitak. Iza kan huwo kwes fi ena bi tak ashan bija ma ana le Babel, taal, ana bi shilu mosouliya bi tak. Lakin iza kan ma kwes fi ena bitak ashan bi ja ma ana le Babel, mata ja wara tai. Ayinnu le arid al gidam taki, ruwa le mahal al kwes fi ena bitak”5Laman Armiya ma juwab, Nubuzardan kelim, “ruwa le Jedaliya weled ta Ahikam weled ta shafan, al melik ta Babel kutu mosout ta medina ta Yahuza. Geni le huwo fi nus ta nas au ruwa le ayi mahal al kwes fi ena bitak” kaed ta huras ta melik kan wodi le huwo akil wa hadiya wa kan sebu huwo keli ruwa. 6Armiya biga kan ruwa le Jedaliya weled ta Ahikam fi mizfa. Huwo kan geni le huwo fi nus ta nas al kan fadulu fi arid.7Laman kadat ta jeish ta Yahuza ma asakir tomon al kan fi taraf medina asma bi anu melik ta Babel kutu Jadaliya weled ta Ahikam hakim/wali ta arid, wa umon Kaman asma gali kutu huwo mosoul ta ruja, nuswan, wa iyal al masakin kalis fi beled, del al ma shilu le Babel. 8Biga umon ruwa le Jedaliya fi mizfa, rujal del kan Ismael weled ta Nathaniya, Yohanan wa Yanatan awolad ta kaveh, seraya weled Tanhumet, awolod ta Efai al min Neto fati, Yazniya weled ta maakiti wa rijal tannin ma umon.9Jadliya weled ta Ahikam weled ta shafan kan halif le umon wa rijal al ja ma umon wa kelim le umon, “mata kum kafu ashan bi akdim Mosoulin ta kaldaniin, geni takum fi arid wa istaka takum le melik ta Babel, wa bi kun kwes ma takum. 10Ayinu, ana gaed fi masfa ashan bi gabilu kaldanlin al bi ja la nina, ashan kida limu takum kamr/merisa, simar ta kharif, wa zeit wa kazinu umon fi maholat takum. Geni takum fi mudu al intum fogo”11Biga kulu Yahudiin al fi moab, fi wasat ta Ammon, wa fi Adom, wa kulu arid asma gali melik ta Babel rudu bagi Yahu keli geni, inu huwo kutu jedeliya weled ta Ahikam weled ta shafan mosoul le umon. 12Kulu Yahudin al kan shetetu mahalat kulu rija wa le beled ta Yahuza, wa le jedeliya fi masfa. Umon kan limu kamr/merisa wa simar ta karif be kimiya.13Yonan weled ta kereh wa kulu kadat a jeish al kan fi taraf medina ja le jedaliya fi mosfa. 14Umon kan kelim le huwo, “hal inta aruf bi anu Baalis melik ta Ammon rasulu Ismael weled ta Nataniya ashan bi katulu inta?” lakin Jadaliya weled ta Ahikam kan ma sedek umon.15Biga Yohanan weled ta kereh kan wonusu le Jadaliya Barau fi masfa gali, wodi le ana fursa ashan bi katulu Ismael weled ta Nataniya, mafi zol al arufu ana, huwo bi katulu inta lee? Lee bi rudu Yahuza al kalas limu le inta bi setetu wa bagi Yahuza bi demiru?” 16Lakin Jadaliya weled ta Ahikam kan kelim le Yohanan weled ta kereh, “mata amulu kalam de, leanu inta gi kelim kidib an Ismael.”

Chapter 41

1Lakin kan hasil inu fi shahar nimura saba Ishmael weled ta Nethanial weled ta Elishama, min usurs mulkia, wa mouzifin tannin bita melik, ja ma huwo kan ashara rujal ie Gedaliah weled ta Ahikam fi Mizpah. Humon akulu sawa hinak fi Mizpah 2Lakin Ishmael weled ta Nethaniah, wa ashara rujal al kan ma huwo de bada gum wa ajimu Gedaliah weled ta Ahikam weled ta Shaphan, be shef Ishmael katulu Gedaliah al kan melik ta Babylon kutu fog al ardi 3Wa Ismael katulu kulu Yahudiin al kan bi geni ma Gedaaliah fi Mizpah wa rusal al harib ta kaldiin al fii hinak.4Wa kan fi yom nimura itnin bad kitil ta Gedaliah, lakin mafi zol arufu. 5Rujal tannin ja min shekem, min Shiloh, wa min samaria tamanin rujal wa aligu dikin toumon, sheretu malabis toumon, wa gata nufus toumon be zebiha ta akil wa bakhur fi idenat toumon ashan bi ruwa fi bet ta Yahweh.6Ismael weled ta nethanial ruwa min Mizpah ashan bi gabilu humon zei biga humon ruwa, gi douru wag i kore. Wa hasi inu huwo gabilu humon wa kelim le humon, “Tal le Gedaliah weled ta Ahikam!” 7Hasil inu wokit humon ja fi medina, Ishmael weled ta Nethaniah debau humon wa jadau humon fi juwa ufura, huwo ma rajal al kan ma huwo.8Lakin kan fi ashara rujal fi nus toumon al kelim le Ishmael, “mata katulu nina, leanu endina hajat tena fi mahal zirah: ngeme wa shaeir, zed wa hasel” ashan kida huwo ma katulu humon ma bagi zumala toumon tannin de. 9Sherij al Ishmael jada fogo meitin al huwo katulu de, kan sherij kebir al kan melik asa afura ashan huwo bi difa be huwo nefsa tou min melik Baasha ta Israel. Ishmael weled ta Nethaniah malau fogo meitin.10Bad de Ishmael gobudu kulu nas al kan fi Mizpah, banat ta melik, wa kulu nas al kan fadulu fi Mizpah al Nebuzaradan reis ta huras kan wokilu le Gedaliah weled ta Ahikam. Ishmael weled ta Nethaniah gobudu humon wa ruwa ashan bi morur le nas Ammon.11Lakin Johanan weled ta kareah wa kulu qaada ta asakir al ma huwo asuma kulu hajat batal al Ishmael weled ta Nethanial kan amulu 12Humon shilu kulu nas toumon wa ruwa ashan bi haribu Ishmael weled ta Nethanial. Humon ligo huwo fi hawd al kebir fi Gibeon.13Wa hasil inu wokit nas del kulu al kan ma Ishmael ainu Johanan weled ta Kareah wa Kulu qaada ta asakir al kan ma huwo, humon kan farhanin. 14Wa kulu nas al kan Ishmael gobudu fi Mizpah agilubu wa ruwa le Johanan weled ta karah.15Lakin Ishmael weled ta Nethaniah jere min Johanan be tamania rujal huwo ruwa le nas ammon 16Johanan weled ta kareah wa kulu qaada ta asakir al kan ma huwo shilu kulu nas al alagu min Ishmael weled ta Nethaniah ma huwo. De kan bad ma Ishmael katulu Gedaliah weled ta Ahikam. Johanan wa Jumala bitou shilu rujal al gowin, rujal ta Mashakil, nusuwan wa iyal wa khushan al kan alagu min Gibeon.17Humon ruwa wa geni besit fi Geruth Kimham al gerib be Bethlehem. Humon kan de ruwa fi Masir 18Lakin ashan kaldiin humon kan kafu min humon leanu Ishmael weled ta Nethaniah katulu Gedaliah weled ta Ahikam al kan Melik ta Babylon kutu ashan bi geni mosul le ard.

Chapter 42

1Kulu qaada ta asakir wa johanan weled ta kareah, Jezaniah weled ta Hoshaiah, wa kulu nas min soker le kebir ja gidam nebi Jeremiah, 2Humon kelim le huwo keli kore bitana ja gidam taki seli le nina le Yahwah Rabuna taki ashan shab al fadulu de leanu nina biga adad tena besit zei ma inta ainu 3Asulu Yahwah Rabuna taki ashan bi wori le nina sika al keli nina douru ma huwo ma sunu al kelina amu."4Jeremiah al nebi kelim le humon, ana asuma intakum. Ainu ana bi seli le Yahwah Allah bitakum zei ma intum asalu. Ana bi wori le intum aiya haja al Yahwah juwabu. Ana ina bi dusu aiya haja min intum, 5Humon kelim le Jeremiah, keli Yahwah geni shahid al hak wa al amin didana, izakan ma amalna aiya haja al Yahwah Allah bitak wori le nina. 6Iza kan biga kwes wale kan batal, nina bi tii soat ta Yahwah Allah bitana al nina gi rasulu inta le huwo de, ashan keli kulu hajat geni kwes ma nina izakan nina bi tii sout ta Yahwah Allah bitana.”7Fi zaman dak fi nihaya ta ashara yom, kelima ta Yahwah ja le jeremiah. 8Jeremiah bada nadi Johanan weled ta kareah wa kulu qiadin ta asakir al ma huwo wa kulu nas bada min soker le kebir 9Wa huow kelim le humon, “De yau haja al Rabuna ta Israel al intum rasulu ana ashan bi shilu kore takum le huwo, huwo kelim, 10Izakan intum rajah wara wa geni fi ardi de, bada de ana bi abinu intum lakin ma bi demiru intum; Ana bi zarau intum lakin ma bi amuta intum falata, leanu ana bi shilu dimar al kan ana jebu fogo intum.11Mata kum kafu min melik ta Babylon, al intum gi kafu matakum kafu huwo. De ilan ta Yahwah, leanu ana bi kalisu intum wa angkisu intum min ida tou. 12Ana bi beinu le intum rahma. Ana bi hin fogo intum, ana bi rija intum fi ardi takum.13Lakin izakan intum kelim gali “nina ma bi geni fi ardi de “kan intum ma asuma le sout bitai, sout ta Yahwah Allah bikakum. 14Izakan intum kelim, “la! Nina bi ruwa fi ardi ta Masir, mahal al nina ma bi aiynu Mashakil, mahal al nina ma bi asuma fogo sout ta torombeta, wa nina ma bi geni jian. Nina bi geni hinak”.15Bad de asuma le kalam ta Yahwah, intum nas al fadulu fi Yahuza. Yahwah ta junud, Allah ta Israel kelim gal, “izakan intum gum ashan bi ruwa fi Masir wa bi geni hinak, 16Intum bi ruwa ligo shef al intum gi kafu de hinak fi ardi Masir jian al intum lahdi Masir, wa intum bi mutu hinak. 17Bi ja hasil inu kulu zol al bi gum ruwa fi Masir ashan bi geni hinak mutu min shef, jian, au darba. Mafi zol min humon bi hai, mafi wale wahid bi nofut min dimar al ana bi jebu fogo humon.18Leanu Yahwah ta junut, Allah ta Israel, kelim gal: zei ma shokol zalan tai wa shokol takian tai kan kubu fogo nas al bi geni fi Jerusalem, be nebsa teriga, bi hasil izakan intum ruwa fi Masir, intum bi tala haja al nas bi laanu wa bi kafu, al bi igstagdimu le laana, wa al ma fogo karama, wa intum ma bi ainu mahal de tani 19Yala Jeremiah kelim, “Yahwah wonusu an intum nas al fadulu fi Yahuza mata kum ruwa fi Masir! Intum arufu inu ana kan shaid did intum alela.20Intum kabasu nufus takum wokit intum kelim le ana ashan bi ruwa le Yahwah Allah bitana wa kelim, “seli le Yahwah Allah bitana min ajuna iya haja al Yahwah Allah kelim le nina wa nina bi amulu. 21Ana rija le intum kabara de alela, lakin intum ma asuma le sout ta Yahwah Allah bikum wale aiya haja al huwo rasulu ana fogo le intum 22Hasa kida, arufu kwes inu intum bi mutu be shef, jian, wa wabaa fi mahal al intum fekir ashan bi ruwa geni fogo.

Chapter 43

1Kan hasil inu Jeremiah kalas wonusu le kulu shab kulu kelimat ta Yahwah Allah bitoumon al Yahwah Allah bitoumon kan kelim le huwo ashan bi wonusu 2Azuriah weled ta Hoshaiah, Johanan weled ta kareah, wa kulu rusal al Mutkebirin kelim le Jeremiah, “inta kadab. Yahwah Allah bitaana ma rasulu inta ashan bi kelim, “matakum ruwa ashan bi geni fi Masir hinak. 3Baruch weled ta Neriah gi hariku inta did nina ashan bi stelimu nina fi ida ta nas kaldiin, ashan inta bi jebu le nina mutu wa bi asraa fi Babylon.4Bad de Johanan weled ta Kareah, kulu amir ta junnut, wa kulu shab kan aba ashan bi asuma le sout ta Yahwah ashan bi geni fi ardi ta Yahuza. 5Johanan weled ta Kareah wa kulu qaada ta asakir shilu kulu bagi nas ta Yuhuza al fadulu al kan rija min kulu umam al kan shetetu umon fogo ashan bi geni fi ardi ta Yahuza 6Umon shilu rajal wa Nusuwan, iyal wa banat ta melik, wa kulu zol al kan Nebuzaredan al qaid ta huras ta melik, kan sebu ma Gedaliah weled ta Ahikam weled ta Shaphan. Humon baruch weled ta Neriah. 7Humon ruwa fi ardi ta Masir, fi Tahpanhes leanu humon ma asuma le sout ta Yahwah.8Ashan kida kelima ta Yahwah ja le Jeremiah fi Tahpaanhes, wa gal, 9Shilu ujar kubar fi Yedak, fi gidam kulu shab ta Yahuza, dusu umon fi juwa funduk fi arsifa al fi dukul le bet ta Pharaoh fi Tahpanhes.” 10Wa kelim le humon, “Yahwah ta junut, Allah ta Israel kelim, Suf an gerib bi rasulu marasula ashan shilu Nebuchadnezzar melik ta Babylon zei kadim tai ana bi kutu kursi bitou fog ojar del al inta Jeremiah dofunu. Nebuchadnezzar bi kutu junah fogo.11Leano huwo bi jaw a bi hajimu ardi ta Masir. Aiya zol al wokilu le mutu bi wodi le mutu aiya zol al wokilu le asar bi shilu zei asiraan. Aiya zol al wokilu le shef bi wodi le shef. 12Bad de ana bi wala nar fi juwa aikal ta rabunat ta Masir. Nebuchadnezzar bi haragu humon, auw bi shilu humon. Huwo bi nedifu ardi ta Masir zei al rai bi Nedifu hawam min gumasat tou. Huwo bi tala min mahal dak fi nusra. 13Huwo bi kasuru amida ta ojar fi Heliopolis al fi ardi ta Masir. Huwo bi haragu aikal ta rabunat ta Masir.

Chapter 44

1Kelima ja le Jeremiah an kulu Yahudin al gi geni fi ardi ta Masir, del al gi geni fi Migdol, Tahpanhes, Memphis wa fi Shamal al Masir: 2Yahwah ta Junut, Allah ta Israel kelim, intum be nusukum ainu dimar kulu al ana jebu le Jerusalem ma kulu medina ta Yahuza. Suf, alela demiru humon, mafi zol al bi geni fogo. 3De ashan amail al batal al humon amulu ashan kutu ana tala zalan leanu humon haragu bokhur wa abudu rabunat tannin. De rabunat al kan wale humon be nufus toumon wale intum wale jil takum kan arufu.4Ashan kida ana keriru rasulu ambiya ketir, kudam tai le humon ana rasulu humon ashan bi kelim, wogi fu amulu amail al momnu de kulu, ashan niya tai aba. 5Lakin humon ma asuma humon aba ashan bi kutu bala toumon wale ashan bi rija min amail batal toumon ta haragu bokhur le rabunat tannin. 6Ashan kida, shokol takian tai wa shokol zalan tai kubu bara wa wala nar fi medina ta yahuza wa shawari ta Jerusalem. Ashan kida humon tala karaban wa mudemir, zei fi yom ta alela.7Ashan kida hasa, Yahwah, Allah ta junut wa Allah ta Isrrael kelim kida, lee intum gi amulu amail al batal zede did nufus takum? Lee intum yau gi sibu gi gatau intum bara min yahuza- rujal wa nusuwan, iyal wa atfal? Mafi aiya wahid min intum al fadulu bi sebu 8Be shokol amail al sherir al intum amulu le ana be ident takum, wa haragu bakhur le rabunat tannin fi ardi ta Masir, mahal al intum ruwa geni fogo. Intum ruwa hinak ashan keli demiru intum, ashan keli intum geni laana wa inzar fi wasat ta umam tannin ta ard.9Al intum nesitu amail sherir al amulu be muluk to Yahuza wa nusuwan toumon? Al intum nesitu amail. Sherir al intum be nufuskum amulu wa nusuwan takum amulu fi ardi ta Yahuza wa fi shawari ta Jerusalem? 10Lahadi alela, humon lisa ma nenjilu nufus toumon. Humon ma kerimu ganun wa qararat al ana kutu gidam toumon wa gidam judud toumon wale zatu humon douru hasab teriga de:11Ashan kida, Yahwah ta junut, Allah ta Israel kelim kida, Ainu, ana gerib der kutu ena tai didakum ashan bi jebu le intum karitha wa ashan bi demiru kulu Yahuza. 12Ana bi shilu bagi nas ta Yahuza al kan fadulu wa ruwa ashan bi geni fi ardi ta masir ana bi amulu kalam de ashan humon kulu keli mutu fi ardi ta Masir. Bi katulu humon be shef wa be jian min soker le kebir kulu bi mutu be shef wa jian. Humon bi mutu wa bi tala haja ta halifa. Laana inzar shay fazie.13Ana bi wodi eqab ie del al gi geni fi ardi ta Masir zei al ana wodi eqab le del al fi Jerusalem be shef, be jian wa be darba, 14Ashan mafi aiya wahid min del al fadulu min Yahuza al ruwa fi Masir keli nofut wale hai ashan bi rija fi Yahuza, al humon endu niya ashan bi geni fogo wa mafi aiya wahid min humon bi rija ile besitiin al tefesh min hinak.”15Bad de kulu rujal al kan arufu inu nasawin toumon kan gi haragu bakhur le rabunat tannin, wa kulu nasawin al kan fi ijti maa kebir die wa kulu shab al kan sakiniin fi tehet wale fog ta Masir juwabu Jeremiah, 16Humon gal, “bi nisba le kelima al inta wori le nina be isim ta Yahwah, nina ma bi asuma le inta 17Anihna bi amulu be hagiga. Kulu hajat al nina kelim gali nina bi amulu bi haragu bakhur le melka ta sama wa bi kubu leben ka zebiha le hia zei ma kan nina judud tanina, muluk ta nina, wa qaada ta medina ta Yahuza wa shawari ta Jerusalem. Yala nina bikun endu akil ketir wa bi tala ganianiin bidun ma nina waji aiya karaba.18Wokit al nina kan wogifu min amulu hajat del, mafi zebiha ta bakhur le melka ta sama wa mafi zebiha le leben kan bi kubu le hia, nina kulu kan gi ligo tab ta zuruf wa kan gi mutu be shef wa jian” 19Nusuwan kelim, “wokit nina kan gi gedimu zebiha ta bakhur le melka ta sama wa bi kubu zebiha ta shirab le hia, al kan nina amulu kalam le did rujal taana. Ligo nina amulu torta fi shikil ta hia wag i kubu zebiha ta shirab le hia?20Yala Jeremiah kelim le kulu shab le rujal wa nusuwan, wa le kulu nas al kan juwabu kalam tou-huwo alinu wa kelim, 21Al Yahwah ma gi zekiru bokhur al intum haragu fi medina ta Yahuza wa shawari ta Jerusalem, intum ma judud takum, muluk takum wa qiadin, wa shab ta ardi? Yahwah gi zekiru kalam de: gi ja fi afkar tou.22Huwo kan biga ma biakder istaqmal le amail takum al sherir, be sabab ta hajat batal al intum amulu. Yala ardi takum tala kharaab, raeb, wa laana ashan kida kan mafi zol biga gi geni fogo zei al lahadi yom de. 23Leanu intum haragu bakhur wa amulu katia did Yahwah, wa leanu inta ma asuma le sout bitou, sheriha bitou, gawanin bitou auw qararat ta ahad, kharaab de al did intum de kan hasil zei ma hasil hahadi yom de.”24Jeremiah kelim le kulu shab wa kulu nusuwan” asuma kelima ta Yahwah kulu Yahudin al fi ardi ta masir. 25Yahwah ta junut, Allah ta Israel, kelim kida, “intum wa nusuwan takum kulu kelim be kasuma takum wa arfa hajat al intum kelim de fi ident takum, “nina bi amulu alifa al nina amulu ashan bi abidu melka ta sama, ashan bi kubu le hia zebiha ta Moshrubat.” Hasa, kamilu alifa takum; amulu towali,26Yala baga, asuma kelima ta Yahwah, kulu nas ta Yahwah al gi geni fi ardi ta Masir, “suf ana alifu isim bitai al kebir de-Yahuza yau kelim isim tai tani mara ma bi nadi be kasuma ta aiya nas ta Yahuza al fi ardi ta Masir, intum al hasa biga bi kelim, “zei Rabuna Yahwah aish.” 27Suf ana gi ainu fogo humon le kharab wa ma le kwes. Aiya zol ta Yahuza al fi ardi ta masir bi mutu be shef wa jian lahadi kan humon intaa kulu. 28Yala del al nofut min shef bi rija min ardi ta Masir le ardi ta Yahuza be adad besit. Kulu del al faduld min Yahuza al ruwa fi ardi ta Masir ashan bi geni hinak bi arufu kelim ta munu yau bi wogif tai, wale toumon.29De bi geni alama ie inta de elan ta Yahwah al ana gi jahizu did intum fi mahal de ashan failan intum bi arufu inu kelimat tai bi ajimu intum be kharaab. 30Yahwah kelim zede “ainu, ana gerib bi wodi Pharaoh Hophra melik ta Masir fi ident ta ada tou wa fi ident ta del al gi fetish ashan bi katulu huwo. De bi geni zei wokit al ana wodi zedekiah melik ta Yahuza fi ident ta Nebuchadnezzar melik ta Bablyon, adu tou al kan gi fetish teriga ashan bi katulu huwo.

Chapter 45

1De yau kelima al kan nebi Jeremiah kelim le Baruch weled ta Neriah kalam de hasil wokit huwo katifu kelimat al kan Jeremiah gi wonusu le huwo de fi tamrir. De kan fi sena nimura arba ta Jehoiakim weled ta Josiah, melik ta Yahuza, wa huwo gal, 2“Yahwah, Allah ta Israel kelim kalam de le intum, Baruch; 3Inta gal, wayl le ana, leanu Yahwah zidu huzun le waja. Korerat tai baga lejinu ana; ana mabi ligo raha;4De yau haja al lazim inta bi kelim le huwo; Yahwah kelim gal; suf, haja al ana abinu yau baga ana gi kasuru falata. Haja al an zarau, yau biga ana gi amuta- ana bi amulu kalam de fi ardi kulu. 5Lakin al inta gi etwaqa le hajat kubar le nebsa taki? Mata etwaqa le de suf, kharaab gi ja le kulu basahar wa de elen ta Yahwah-lakin ana gi wodi le inta haya taki zei nahb taki fi kulu mahal al inta bi ruwa fogo”.

Chapter 46

1De kelima ta Yahwah al ja le Jeremiah al nebi binisba le dual. 2Le masir: de an asakir ta Pharaoh Neeho, melik ta masir al kan fi carchemish fi taraf bahr ta Euphrates. De kan asakir al Nebuchadnezzar melik ta babylon agilibu fi sena nimura arba ta Jehoiakim weled ta Josiah, melik ta Yahuza. 3Jahizu daraga al sokeirin wa al kubar kulu jahiz, wa ruwa gidam fi sakila. 4Kutu zafira fogo khayl; arkab fogo khayl wa shilu mahal wuguf taki be tegiya fi ras, nedifu alarba, wa libisu kaki.5Fi sunu al ana gi ainu ini? Humon malian be rueb wa gi jere bara, leanu asakir toumon agilibu. Humon gi jere le imaya wa ma gi ainu wara. Rueb fi kulu mahal- De elan ta Yahwah. 6Humon ma biakder jere be sura, wa asakir ma biakder tefes. Humon sedimu kura fi shamal wa waga fi taraf ta bahr ta Euphrates.7De munu yau gi gum zei nil de, al moyo gi jada fog wa tehet zei bahar? 8Masir gi gum zei nil, zei nahar ta moyo al bi gum wa bi waga. Masir kelim, ana bi ruwa fog wa bi kati ardi, an bi demiru medina wa nas al gi geni fogo. 9Ruwa fog ya khayl. Geni zalan ya markabat. Keli asakir ruwa bara, kush wa put, rujal al endu kebra fi daraga, wa ludim, rujal al endu kebra fi meilu nisab.10Yom de bikum yom ta dafa-dafa le Rabuna Yahwah ta junut wa huwo bi dafa be nebsu be ida tou. Shef de bi abula wa bi tala saban. Huwo bi ashirub dom toumon kifaya. Fa bikum fi zebiha le Yahwah Rabuna ta junut fi shamal ardi ta nahr Euphrates.11Ruwa fi Gilead wa shilu dawa, Biniya ta masir al azra. Faida ta kutu dawa ketir fi jisim taki mafi. Inti maendu ilaj. 12Dual ketir asuma le fadiya taki ardi malian be kore taki, askeri gi sedimu gisim ma askeri tani; humon kulu gi waga sawa.13De yau kelima al Yahwah wonusu le nebi Jeremiah woki Nebuchadnezzar melik ta Babylon ja wa hajimu ardi ta masir. 14Alinu fi masir, wa alinu fi migdol, memphis, wa Tahpanhes. Shilu mahata taki wa jahizu nebsak, leanu shef bi abula del al fi hauwli inta.15Le intum al aqwia de biga gi kutu wosh takum falata? Humon ma bi wogif leanu ana Yahwah lizu humon tehet. 16Huwo zidu adad ta del al gi sedimu wa gi waga. Aiya askeri gi waga fi gisim ta tani al gerib ma huwo. Humon gi kelim nina rija wara le nas tanina, le ardi ta nina, keli nina sibu shef al gi dugu nina tehet de. 17Humon alinu hinak, Pharaoh melik ta masir bes huwo iza aj sakit al sebu fursha tou futu bara.18Melik al isim bitou Yahwah ta junut alinu gali, zei ma ana lisa hai, zol bi ja zei jebel tabor wa jebel carmel al fi taraf bahr. 19Limu shenta takum ashan intum bi arfa fi sebi, intum nas al aishin hinak.20Masir de jena ta bagara al giafa, lakin fii ashara al gi adi gi ja min shamal huwo jai. 21Asakir al ajiru fi wasat ta hia bi geni zei thawr-al-musman lakin humon bardo bi agilabu wa bi jere bara. Humon ma bi wogif sawa, le ano yom doumon ta dimar jai did humon, zaman ta eqab toumon. 22Masir gi kore zei debiba wa gi zahf bara, leanu ada tou gi ja did hia. Humon maishin fi tijah tou zei nas al gi ruwa gata akshab be fas.23Humon bi gata gaba de tehet, de elan ta Yahwah hata lo huwo tegil shedid. Leano ada de bi geni ketir foutu jarat al ma biakderu idu. 24Binia ta masir bi amulu le hia fadiya bi wodi hia fi ida ta nas al fi shamal.25Yahwah ta junut, Allah ta Israel kelim, sufu, ana gerib bi wodi equab le Amon ta Thebes, Pharaoh, masir wa rabunat ta hia, muluk ta hia al Pharaohiin wa del al gi kutu siqa fogo humon. 26Ana gi wodi humon fi ardi ta nas al gi fetishu ashan bi katulu humon, wa fi ida ta Nebuchadnezzar melik ta Babylon wa kudam tou. Wa bad de baga nas bi bada geni fi masir zei ta zaman de. De yahwah yau gi alinu.27Lakin inta, ya kadim tai Jacob, mata kafu mata geni fu zie ya Israel sufu, ana gerib bi jebu inta min mahal beit, wa bardo iyaal taki min ardi al asar. Jacob bi rija, biligo salam, wa bi geni muamin, wa mafi zol tani bi qoufu huwo. 28Inta, ya kadim tai Jacob, mata kafu, de Yahwah yau gi alinu-leanu ana ma inta, ashan kida ana bi jebu dimar kamil did kuhi dual al kan shetetu inta. Lakin ana ma bi demiru inta ta nihaya. Lisa ana bi adibu inta be adala wa bi sebu inta ligo ma wodi le inta eqab.”

Chapter 47

1De kelima ta yahwah al ja le Jeremiah al nebi an beled ta Philistia kelima de kan ja le huwo gubal Pharaoh ma hajimu gaza. 2Yahwah kelim de; sufu fa ta moyo gi gum min shamal. Human bi geni zei bahar al gi fayid. Bi fayid fi ardi wa kulu hajat al fogo, medina tou wa nas al gi geni fogo! Wa kulu wahid bi kore le musada, wa kulu nas a sakiniin fi ardi de bi kore.3Kan asuma sout kura ta husan toumon al gi dusu wata sawa be markabat toumon wa sout ta ajalat toumon, Abuhat ma bi saidu iyal toumon ashan du’uf touman. 4Le anu yom gi ja al bi demiru kulu Philistiin, ashan bi gata bara min tyre wa sidon kulu zol al der saidu humon leano yahwah gi demiru philistiin, del al fadulu fi jezira ta Caphtor.5Salae bi ja fogo Gaza. Zei le ashkelon, nas al jibu fi wadi toumon bi sakitu kasuma toumon. Inta bi gata nebsak sabah kef? 6Wayl, shef ta Yahwah! Kam zaman al huwo bi geni lahadi ma kan inta askut? Rija wara le ghamd taki wogif wa qalik fi samp. 7Huwo bi akudu raha kef iza kan Yahwah amiru, iza kan huwo amiru huwo ashan bi hajimu ashkelon wa aradi al fi taraf bahr?

Chapter 48

1Le Moab, yahwah ta junut, Allah ta Israel gi kelim de, wayl le Nebo, leano kalas demiru. Kiriathaim khalas iidhlal wa gobudu qalea ta hia kalas biga ar wa sahaq. 2Karama ta moab biga mafi Adaa toumon al fi Heshbon gi qatitu kharab did hia humon kelim, tal wa keli nina demira hia ka humon. Hata del al majaniin bi mutu shef bi ruwa wara toumon.3Asuma! Fi sout ta korerat gi tala min Horonaim, mahal al fogo kharaab wa dimar ketir. 4Moab kalas demiru. Iyal ta hia kutu kore toumon asumau, 5Humon gi arkab fi ras tal ta luhith wa gi kore, korerat kan asuma fi sika al masi tehet le Horonaim leanu demiru humon.6Jere! Kalisu hayat takum wa tala zei shajera alearear fi sahara. 7Ashan inta kutu siqa taki fi amail taki wa mali taki, bi gobudu inta kaman yala bad de qemosh bi ruwa fi asar, sawa ma kulu kahana wa qaada bi tou.8Leanu al mudemir bi ja le aiya medina, mafi medina bi nofut. Ashan kida, alwadi bi karabu wa eadi bi demiru zei ma yahwah kan kelim. 9Wodi jina le moab, leanu hia lazim bi tiri bara. Medina ta hia bi tala qifaar, al mafi zol bi geni fogo. 10Keli aiya zol al kasilan ashan bi ishtakal ta yahwah kun moluun, keli aiya zol al gi arfa shef tou ashan bi kubu dom kun moluun!11Moab shair inu huwo mahmum min huwo soker. Humon gi zei qamra al ma kubu min jir le jir. Huwo min bediri fi asar. Ashan kida taam tou giafa zei kan ma gabli kida; taam tou ma geiru. 12Suf, de elan ya Yahwah inu fii ayamat gi ja al ana bi rasulu le huwo nas al bi talmih fi ras tou wa bi kubu ajiar wa bi tahtim jarar bitou.13Wa fadiya bi gobudu Moab ashan qemosh zei ma gobudu bed ta Israel fogo Bethel, mawdue al humon kutu sika toumon fogo. 14Kef intum bi kelim, nina asakir, rujal al endu guwa fi mashakil?15Moab bi tala kharab, wa medina tou bi hajimu. Shabab tou kulu ruwa tehet hinak fi mahal ta dhabah. De melik yau gi alinu! Isim tou Yahwah ta junut. 16Kharab ta Moab gerib bi hasil; musiba gi harik be sura. 17Intum kulu al hawli Moab, kore; wa intum kulu al arufu shubra tou arfa shout wa kelim gali, wayl, asaya al gowi, al eamilin al gowi, qadib ta karam, kalas moksur.18Nenjil tehet min mahal taki ta karama wa geni fi ardi al nashif, inta ya binia al gi geni fi Dibon. Leano zol al gi demiru moab biga gi hajimu inta, de yau al bi demiru moagil taki. 19Wogif fi sika wa ainu, intum nas al gi geni fi Aroer. Asalu del al gi jere wa gi tefes. Kem, fi sunu hasil? 20Moab biga amulu lehuwo fadiya, huwo bi mahtam. Eawa wa kore; kore le musaada. Wori le nas tou al fi Nahr inu moab kalas damar.21Hasa ekab biga ja le doula al fi tab le holon, jahzah and mephaath. 22Le Dibon, Nebo, wa Beth Diblathaim, 23Le Kiriathaim, Beth Gamul, wa Beth Meon, 24Le Kerioth wa Bozrah, wa le kulu medina al fi ardi ta moab del al beidin wa del al geribiin. 25Gurun ta moab biga aikhtarag bara; ident tou kasuru-de elan min Yahwah.26Wodi keli huwo kun sekaran, leanu huwo amulu nebsu mutkebir did yahwah, keli moab tamragh fi turas bitou, wa keli huwo yekun haja ta sukhria. 27Al israel ma tala haja ta ataku le you? Al ligo huwo fi wasat ta haramiat al bi kutu inta bi izu ras taki zei kaanu daiman gi wonusu an huwo?28Sebu medina wa amulu qeima fi ainjirafat, nas al sakiniin fi moab geni zei gumuria al fi altaeshish fi kasma ufura al fi hajer. 29Anina asuma an tokobur ta moab, an ghatrisa bitou alshaeria bitou, tokobur bitou, mejd-al-nebs bitou wa algharur al fi gelbu.30De elan ta Yahwah, ana be nebsa tai arufu kelima tou al tahadiy, al wale bi hima aiya haja, zei amail bitou. 31An bi eawa kore le moab, wa ana yasih fi huzun le kulu moab. Ana bi kore min ajli shab ta kir hareseth. 32Ana bi kore le inta aqtar min al ana amulu le jaher, qamra ta sibmah! Furuh taki bi murur min bahr mile wa bi wosulu beit lahadi jazer mudemiriin hadidu simar al a-lssayf wa qamar taki.33Ashan kida, eqtifal wa farah kalas shilu bara min ashjar ta fawaqi wa ardi ta moab. Ana kalas wogifu qamra min makabis alnabith humon ma bi das be qakarij ta farah.34Min korerat al fi Heshbon lahadi fi elealeh, sout toumon asumau min jahaz, min zoar le horonaim wa Eglath shelishiyah, leanu hata moyo ta Nimrim nashif kalas. 35Ana bi intehir ma aiya zol fi moab al gi gedimu zabai fi mahalat al ali wa haragu bakhurat le rabunat tou. De elan ta Yahwah.36Ashan kida gelba tai gi kore min ajil moab zei mazamir. Gelba tai gi kore zei mazamir min ajil shab ta kir Hareseth. Amual al humon ligo biga mafi. 37Ras kulu haligu sala wa dikin kulu haligu. Shiquq fii fi ident kulu, wa qumash alkhaysh fi hawli sulba toumon.38Fii huzun fi kulu mahal, aiya saqf musatah ta moab wa alssahat ta moabiin. Leano ana demiru moab ze alawani al mafi zol der-de elan ta Yahwah. 39Koduru sunu biga hatam! Goduru sunu humon bi howl fi kore! Moab agilib dahr tou be fadiya! Moab bi tala haja ta sukhria wa alraeb le kulu del al fi hawli huwo.40Yahwah kelim gal fi sufu, adu bi ja ligo gi tiri be jinaa zei sogur, gi shetetu jinaen tou fog moab. 41Gobudu kerioth kalas, al moagil biga aistawlaa aleo. Fi yom dak, gulub ta asakir ta moab bi geni zei gulub ta nuswan al endu waja le weleda.42Ashan kida moab bi demiru wa humon tani ma bi kun shab, leanu humon amulu nebsu kebir did Yahwah. 43Alraeb wa ufura, wa sereg gi ja fogo inta nas ta moab-de elan min Yahwah. 44Kulu zol al jere be sabab ta raeb bi waga fi juwa ufura, wa aiya zol al arkab tala min juwa ufura bi gobudu le shereg, ana bi jebu hajat de fogo humon fi sena ta aintiqham did humon-de elan ta Yahwah.45De al jere bi wogif fi dul ta Hesbon budun aiya guwa, fi nas bi ta min Heshbon, lisan le nar min nus ta sihon. Huwo bi abula woj ta moab wa nus ras ta nas al mutkebiriin.46Wayl le inta moab! Shab ta qemosh demiru, awulat taki shilu zei asar wa banat taki fi asar. 47Lakin ana bi hawidu tharawat ta moab fi ayamat al wara-de elan ta Yahwah. Hukum fogo moab inta ini.

Chapter 49

1An nas ta Ammon, Yahwah kelim, “Al Israel ma endu iyal?” Al mafi zol ashan bi worisu aiya haja fi Israel? Lee nas molech biga gi geni mudun bitou? 2Suf, fi ayamat gi ja –de elan min Yahwah al ana bi sawt ishara le shakila did Rabbah fi wasat ta shab ta Ammon, ashan huwo bi ja tala kawna mahjur wa bilad bitou bi haragu be nar. Israel bi tamlik del al tamtalik huwo, Yahwah yau kelim.3Eawa fi kore, Hesbon, ai biga bitala kharab, kore be shout ya banat ta Rabbah, libisu gumas al khaysh. Kore wa jere-jere fi eabath leano moleach bi shilu fi asar, sawa be kuhana bitou wa qa’ada bitou. 4Lee inta gi dala be wadi taki, widyan taki al mathmar jiden, binia al ma endu iman? Intum al endu siqa fi mali takum wa kelim, de munu bi ja did ana?5Sufu ana gerib bi rueb, fogo inta de elan min Rabuna Yahwah ta jesh-rueb bi ja min kulu tijah hawli inta. Aiya wahid min intum bi shetetu gidam tou. Hai-kun mafi zol al bi limu del al bi jere bara. 6Lakin bad de, ana bi hawidu thawarat ta shab ta Ammon-de elan min Yahawah.7An Edom, Yahwah ta junut kelim de, al biga mafi hikma bi ligoo fi teman? Al irshadad al kwes kalas woduru min del al endu fihim? Al ikma toumon de biga karaba? 8Jere! Agilib wara! Geni fi juwa ufura fi juwa wata ya nas al gaidin fi Dedan leano ana mashi jebu dimar ta Esau fogo huwo fi zaman al ana bi wodi le huwo iqab.9Iza kan nas al gi hasidu hinab ja le inta, al humon ma bi sebu besit fi fadulu falata? Izakan haramiat ja be bilel, al humon ma bi seregu bes goduru al humon de? 10Lakin ana kalas agila Esau arian. Ana kalas beinu mahalat tou ta dusu. Biga huwo ma bi dusu nebsu. Iyal tou, akwana tou, wa jeranat tou kulu demiru, huwo biga mafi. 11Sebu atimin taki wara. Ana bi hafisu haya toumon, wa armala bi kutu siqa fi ana.12Yahwah gal kalam del, sufu nas al ma bi istehik lazim bi ashirab kababi tanin. Al inta be nebsak gi fekir gal inta bi ruwa budun eqab? Wale inta kaman bi asurubu. 13An alifu be nebsa tai-de elan ta Yahwah inu Bozrah bi tala raeb, fadiya, kharab, wa haja ta laana. Kulu medina bitou bidemiru ta nihaya.14Ana asuma kabara min Yahwah wa mursil biga rasulu bara le dual. Limu fi mahal wahid wa hajimu hia. Jahizu nebsak le mashakil. 15Sufu, ana kutu inta soker lo inta karinu ma bagi dual, al nas gi alisu.16Lo gulna kalam quf, geliba taki kabasu inta be tokobur, nas al gi geni fi mahalat al fi jarf, intum al gaidin fi tilal al ali ashan intum bi sala ush takum zei soqur. Ana bi nenjil inta tehet min hinak-de elan min Yahwah.17Edom bi tala raeb le kulu zol al gi futu jambu tou. Zol de bi rogus wa bi hams leano kulu kalsa demiru 18Zei ma agilibu sodoma wa Gomorah wa bagi jeranat toumon, Yahwah kelim”mafi zol bi ish hinak; mafi zol bi geni hinak19Sufu, huwo bi ruwa fog zei hased min gaba ta jordan le maraei al akdar. Ana bi kutu edom bi jere min huwo guwam, wa ana bi kutu zol al bi hazilu ashan bikun mashul fogo. De munu zei ana, al biakder jarf ana? De yatu rai biakder qowunmu ana?20Yala asuma le kutat al yahwah karir did edom, kutat al huwo salau did nas al sakinin fi teman. Bi juru humon bara, ahata kan askar koruf. Almaraei toumon bi geiru bi tala karab.21Kan asuma sout ta waga toumon, dunia bi iju, sout ta kore be waja asumau fi bahr ta qasab 22Sufu, fi zol bi ajimu zei sogur, wa ainqidan wa ferteku jina tou fogo buzrah. Yala fi yom dak, gulub ta asakir ta edom bi tala weleda.23An Damascus; Hamath wa Arpad bi ta be fadiya, ashan humon asuma kararat ta kharab. Huwo nis bara. Humon biga gi zab-zab zei bahar al ma biaker geni beraha. 24Damascus biga tala deif huwo agilib ashan bi jere; rueb yastuli mihna wa waja yastuli-hu, sei waja ta mara al gi weledu. 25Keif inu medina ta temjit ma bi sibu fi alssahat bitou?26wa rujal tou ta mashakil ma bi mutu fi yom dak-de elan min Yahwah ta junut. 27Ana bi wala nar fi heta ta Damascus, wa nar de bi akudu maeaqil ta Ben Hadad.28An kedar wa al mamlaka ta Hazor, Yahwah kelim kalam de le Nabuchadnezzar(Hasa Nebuchadnezzzar melik bi ajimu mahalat del): gum wa hajimu kedar wa demiru nas del ta sherik 29Qeima toumon wa korufan toumon bi shilu, sawa be qeima sitara wa kulu awlat; jemel toumon bi gedimu bara min humon, wa rujal bi kore le humon, Raeb gi ja min kulu tijat!30Jere! Lifu-lifu beit! Geni fi ufura fi juwa wata, nas al gi geni fi Hazor-de elan min Yahwah. Nabuchadnezzar melik ta Babylon aib takar kuta did inta. Jere! Rija wara. 31Gum! Hajimu al umam be suhula, al gi geni fi himaya, de kalam ta Yahwah. Humon ma endu abuab fogo humon, wa shab bitou gi geni be nufus toumon.32Jemel toumon al ketir de bikun hajat al nahabu fi zaman harib. Bad de an bi shetetu aiya hawa le del al bi gata zawiya ta shar toumon, wa ana bi jebu dimar fogo humon min kulu tijah–de elan min Yahwah. 33Hazor bi tala makhbah abn awa, mahal algifaar al sabit. Mafi zol bi ish hinak, mafi insaan bi geni hinak.34De keliman ta Yahwah al ja le nebi Jeremiah an Elam. De hasil fi bidaya ta hukum ta melik zedekiah ta Yahuza, wa huwo gal, 35Yahwah ta junut kelim kalam de; suf an gerib bi kasuru rujal ta Yanhani ta elam, mahal guwa toumon al reisi. 36Ana bi jebu arba hawa de min arba arkam ta samawiyaat, wa ana bi ferteku shab ta elam le kulu hawa del. Mafi humon al del al shetetu min elam ma bi ruwa.37Ashan kida ana bi tahtim elam fi gidam ta adu toumon wa fi gidam ta del al gi fetisu ashan bi katulu huwo. An bi jebu dimar did humon, ghadab ta ghayz–de elam ta Yahwah- wa an bi rasulu shef wara toumon lahadi kan mubud humon. 38Bad de ana bi kutu kursi tai fi elam wa bi demiru muluk tou wa kaada al fi hinak-de elan ta Yahwah. 39Wa fi ayamat al wara bi hasil inu an bi rijau tharawat ta elam–De elan min Yahwah.

Chapter 50

1De kelima al Yahwah alinu an Babylon, ardi ta kaldiin be wasat ida ta nebi Jeremiah. 2Kabara le dual wa kutu keli umon asuma. Arfa ishara wa kutu keli umon asuma. Mata iikhfa huwo. Kelim Babylon biga shilu. Bel kalas wodi le huwo fadiya. Marduk biga fuzie. Asnam tou biga kutu, fi fadiya; suar toumon biga fuzie.3Humon bi shamal bi gum did huwo, wa kutu ardi tou keli ikun mudemir. Mafi zol bi geni fogo, kan insan wa wahash bi jere bara. 4Fi ayamat del wa fi zaman dak–de elan ta Yahwah–shab ta Israel wa shab ta Yahuza bi sawa ashan humon bi ruwa be kore wa bi fetisu Yahwah ilah bitoum. 5Humon bi asadu sika ta zion wa bi bada gum ashan bi ruwa fogo, ligo humon gi kelim, nina bi ruwa wa bi limu nufusna be Yahwah fi ahad al abadia al ma bi nesitu.6Shab tai kan korufan al woduru. Rua toumon gedimu humon be sika al woduru fi jubal; lifu-lifu humon min tal-le-tal. Humon ruwa humon nesitu mahal dak al humon geni fogo. 7Kulu zol al ruwa le humon bara hinak abula humon. Ada toumon kelim nina ma galtaniin, leano humon al hagiga raja ta ajial toumon.8Ruwa min nus na Babylon, ruwa bara min ardi ta kaldiin; geni zei galamaya abu rajil al gi ruwa gubal bagi korufan ma ruwa. 9Suf ana gerib bi harik wa gumu mujmu ta dual kebir min dual min shamal did Babylon. Humon bi nizamu nufus toumon did hia. Bi gobudu Babylon min hinak. Sahm toumon gi geni zei jabar al mualim al ma gi rija be ida fadi. 10Kaldaiim del bi naabu. Kulu del al naabu huwo de bikun sabaniin-de elan min yahwah.11Afrah, iqtefil be nahab ta worisa tai, inta gi nutu zei jena baga al gi khatam fi zeriba tou, inta gi sahil zei husan al endu guwa. 12Fadiya bi gobudu huma taki shedid; zol al weledu inta de bi feisu suf, hia bi geni akir ta dual, sahara, ardi al nashif, wa beria. 13Ashan zalan ta Yahwah, Babylon ma bi geni fogo, lakin bi tala karab nihaya. Kulu zol al gi futu min jambu tou bi airtajaf ashan Babylon wa bi hamasa ashan kulu juru bitou.14Nizamu nufuskum did Babylon kulu del al fi hawli hia. Mata hafisu aiya nisab taki tani wara, leano hia amulu katia did Yahwah. 15Arfa korerat kulu fi hawli hia! Hia kalas istelimu gisim tou; amarat ta hia kalas waga; heta ta hia kalas kasuru, de Yahwah yai gi dafa tou. Dafa le hia! Amulu le hia be dab zei ma al hia amulu!16Demiru kulu nas al muzarah al gi rusu tirab wa del al gi istegdimu munajil toumon fi zaman ta hasad fi Babylon. Keli aiya zol agilibu dahar le shab tou min shef ta zaalimin; keli humon jere le ardi toumon.17Israel de koruf al shetetu wa turuju be husud. Awel, melik ta Assyria abula huwo, bad de, Nebuchaddnezar melik ta Babylon kasuru udam tou. 18Ashan kida, Yahwah ta junut kelim kida; suf ana gerib bi wodi ikab le melik ta Babylon wa ardi bitou, zei al ana wodi le melik ta Assyria.19Ana bi hawidu Israel le ardi toumon; huwo bi akulu fogo karmel wa Bashan. Bad de huwo bi kun shaban fi duoal al fogo tal fi Ephraim wa Gilead. 20Fi ayamat del wa fi zaman da Yahwah bikelim, athuma bi fetisu fi Israel, lakin ma bi ligo aiya wahid. Ana bi hagigu an katia ta Yahuza, lakin mafi tani bi ja ligo, leano ana bi afi bagi toumon al ana sibu ashan bi hai.21Gum did ardi ta merathaim, did huwo wa del al gi geni fi pekod. Kutu humon fi shef wa kerisu humon le dimar ode elan min Yahwah amulu kulu haja al ana amiru intum. 22Fi sout ta harb wa dimar al dakhm fil ardi.23Goduru sunu sokus ta kulu ardi gatau bara wa demiru. Goduru sunu Babylon biga tala mahal al demiru fi wasat al umon. 24Ana kutu sherek le inta wa shilu inta, ya Babylon wa inta kan marufu! Ja ligo inu gobudu inta leanu inta aridu Yahwah.25Yahwah fatau tirsana bitou wa gi tala halat bitou ashan bi haki shokol zalan bitou. Fi shokol le Yahwah Allah ta junut fi ardi ta khaldiin. 26Hajimu hia min beit. Fatau sawamie alhubub ta hia wa kawma hia fog zei akwam min hubub. Kerisu hia le dimar mat sebu haiya bagi min hia.27Katulu kulu tour al huwo endu. Rasulu humon tehet fi mahal al bi dabau fogo. Wayl le humon, leanu yom toumon biga ja zaman ta ikab toumon. 28Fi sout ta jere-jere le del al hai min ardi ta Babylon. Del bi kabaru an aintiqam ta Yahwah Allah bitaana le zion, wa aintiqam le haikal bitou.29Nadi alrruma did Babylon-kulu de al bi meilu nisab toumon. Amulu qeima did huwo, wa keli mafi zol tehet. Dafa wara le haja al hia amulu. Amulu le huwo hasab qias al huwo stagdimu leanu huwo tahadaa Yahwah al kudus ta Israel. 30Ashan kida shabab sukar bi waga fi sahat almadina, wa kulu asakir tou bi demiru fi yom dak de elan min Allah Yahwah.31Suf, ana did inta ya mutkebir-de elan ta Yahwah Allah ta harib-leanu yom taki timu, ya mutker, zaman al ana bi wodi le inta ikab. 32Ashan kida al mutkebir bi sedimu nebsu wa bi waga. Mafi zol bi arfa humon fog. Ana bi wala nar fi mudun toumon, nar de bi akulu kulu hajat al fi hawli huwo.33Yahwah ta harib gal; shab ta Israel mazlum sawa be shab ta Yahuza. Kulu del al gobudu humon lisa ma fiku ashan humon bi ruwa. 34Zol al anqisu humon de zol al gowi. Isim tou Yahwah ta harib. Huwo hagigatan bi iirda qedia toumon, ashan bi jebu raha fi ardi, wa ashan bi jebu sirae le del al sakiniin fi Babylon.35Fi shef did kaldiin de elan min Yahwah wa did del al sakiniin fi Babylon, ka ada bitou, wa rijal bitou al negitiin. 36Shef did del al bi wonusu kalamat farig! Humon bi tala belitiin! Shef did asakir bitou, humon bi mala be raeb. 37Fii shef gi ja did khayl toumon, markabat toumon wa kulu shab al fi nus ta Babylon, ashan kida humon bi tala zei nasawin. Fii shef gi ja did maqzan, bi naabu humon.38Fi athas gi ja fi moyo tou, wa humon bi nashif. Leano huwo ardi ta asnam al ma endu shokol, wa humon bi saraf zei majainiin fi asnam bitoumon al murue de. 39Haiwanat ta sahara wa kilab bi geni hinak, wa iyaal ta na’am bi geni fogo huwo. Le zaman kulu, huwo tani ma bi geni fogo. 40Zei ma Rabuna fawq sodom wa Gomorrah wa jeranat toumon. De elan ta Yahwah-mafi zol bi ish hinak, mafi zol bi geni fogo.41Ainu, nas gi ja min shamal; doula kebir wa muluk ketir gi lakbatu min tijah al beit min ardi. 42Humon bi shilu yanhani wa ramah. Humon ta takiyaniin budun rahma. Sout toumon zei ta bahr al hadir wa humon gi jere be khayl. Nijamu nufuskum zei rujal al harib did huwo ya binia ta Babylon.43Melik ta Babylon asuma tagarir an humon wa idenat tou araj be waja. Waja bad le huwo zei mara al der weledu.44Lamah! Huwo masi fog zei hased min fog ta jordan le makan niemat dayim. Leanu ana bi kutu zol al bi hazilu ashan keli yekun mousul fogo. De munu zei ana, de munu biakder aistadeaa ana? De yatu rai biakder qoumu ana?45Asuma le kuta al huwo katitu did ardi ta kaldiin. Bi juru humon bara, hata korufan sokeir al maraei toumon bi geiru bi tala mahal al demiru. 46Lo asumau sout ta Babylon al ghazana, ardi bi izu, wa kore toumon ta waja asumau fi bagi dual.

Chapter 51

1Yahwah kelim gal: suf ana gerib bi lakbatu huwo ta dimar did Babylon wa did del al gi geni fi leb kamai. 2Ana bi rasulu ajanib le Babylon. Humon bi shetetu huwo wa bi demiru ardi tou, humon bi ja did huwo min kulu tijah fi yom ta dimar.3Mata sebu rama keli meilu nisab toumon; mata sebu keli humon libisu dire toumon. Mata sebu awulat tou demiru kulu asakir bitou. 4Nas al muagiin bi waga fi ardi ta kaldiin del al katulu bi waga fi shawari tou.5Israel wa Yahuza ma sebu humon be Rabuna, ma Yahwah ta junud, hata kan ardi toumon malian be sor al amulu did Allah ta Israel al kudus. 6Jere min wasat ta nas Babylon; keli aiya zol kalisu nebsu. Mata mutu fi katia toumon. De zaman ta aintiqam le Yahwah. Huwo bi dafa kulu fogo huwo.7Babylon kan kubaya abu dahab fi ida ta Yahwah al kutu alam kulu ta sekaran; dual ashirab qamra ta hia wa tala dorwis. 8Babylon bi waga mufaja wa bi demiru. Kore ashan huwo! Wodi le huwo dawa le waja tou, minkin hia bi ligo ilaj.9Nina kan fekiru ashan aliju Babylon, lakin huwo wa alij. Keli nina sebu huwo wa ruwa bara le ardi ta nina leano amail tou al batal wosulu fi samawat; redimu lahadi fog fi shihab. 10Yahwah alinu shokol berih bitana. Tal, kelina wori le zion amal ta Yahwah Allah bitana.11Seninu nisba wa shilu daraga. Yahwah gi lakbatu roh ta melik ta medes fi kuta ashan bi demiru Babylon. De le intiqal ta intiqual, intiqal le dimar ta aikal. 12Arfa bere fog, fog shur ta Babylon keli gafiru gowi; kutu le huwo gafir jahizu al kamayin, leano Rabuna mashi amulu haja al huwo kelim an nas al gi geni fi Babylon.13Intum nas al aishin fi taraf keiran ta moyo, intum nas al ganianin be mali, nihaya takum ja kalas. Habil ta haya takum biga gatau goser 14Yahwah ta junut alifu be haya tou, ana bi mala intum be nas zei jarat al fi kom, wa humon bi kore ishara ta harib did inta.15Huwo kalagu ardi be guwa bitou huwo kutu dunia fi mahal tou be hikma tou. Be fihim tou huwo aumtadat al samawat. 16Le huwo dowiun, haikun fi hadir bita miya al fi samawat leano huwo yau bi jebu nada min nihaya ta ardi. Huwo amulu saga le motoro wa rasulu hawa min magzan bitou.17Kulu zol biga jahil, ma endu marafa. Aiya eamil al maedin biga amulu le huwo fadiya be asnam bitou. Ashan al subu de biga aihtal, wa mafi haya fogo humon. 18Ma endu faida, shokol ta nas hagariin; humon bi mutu fi zaman ikab toumon 19Lakin Allah, juzu min Jacob ma zede, huwo yau ablaa kulu shei Israel de gebila ta miras; isim tou Yahwah ta junud.20Inta shakush tai, hala ta mashakil. An bi istagdimu inta ashan bi kormosu dual wa bi demiru mamalik 21Ana bi istagdimu inta ashan bi kormusu kayl wa nas al gi sugu; be wasat inta, ana bi kormosu markabat wa nas tou al gi sugu.22Be wasat taki, ana bi kormosu aiya rajil wa mara; be wasat kaki, ana bi kormosu nas ajusin wa shabab sukar. Be wasat taki, ana bi tahtim shabab wa banat al azrah. 23Be wasat taki, ana bi kormosu rai wa korufan tou, be wasat taki, ana bi kormosu mihras wa mojmu bitou, be wasat taki, ana bi kormusu nas kubar ta hakuma24Ligo inta gi ainu, ana bi dafa Babylon wa kulu del al sakiniin fi kadai ahan kulu hajat al sherir al humon amulu zi zion de elan min Yahwah.25Suf an did inta, jebel ta dimar de elan min Yahwah al gi demiru kulu ardi. Ana bi midu ida tai did inta, wa bi lizu inta tehet min al nijirafat wa bi kutu bi geni jebel al haragu. 26Be teriga de, humon ma bi shilu min inta aiya hajer ashan abinu ma huwo lafa ta asas, leano inta bi tala dimar ilel abat. De elan min Yahwah.27Arfa bere fog al ardi afuku torobeta fog al dual nadi dual ashan bi hajimu hia; ararat minni, wa ashkenaz wokilu wahid dabit ashan bi hajmu huwo; jebu kayl zei jarat al asrab. 28Jahizu dual ashan bi hajimu hia; muluk ta medes wa awula bitou kulu nas tou al kubar wa aradi al fi tehet hukum bitou.29Al ardi bi izu wa bi kun fi waja, zei ma kuta ta Yahwah mustemir fi Babylon, ashan bi kutu ardi ta Babylon ardi algi faar al mafi zol bi geni fogo.30Asakir al fi Babylon wogifu mashakil, humon geni fi maeaqil toumon tala nusuwan-biat ta hia biga fi nar, kasuru haikal ta abuab tou. 31Mursil gi jere ashan bi alinu risal tani, wa zol al gi jere gi wori le zol tani al jere ashan bi kabaru le melik ta Babylon inu medina tou shilu min nihaya le nihaya. 32Ashan kida al maeabir al fog bara biga shilu, adu haragu mustanqaeat alqasb wa nas al gi sakila ashan Babylon biga muk toumon lakbat.33Yahwah ta junud, Allah ta Israel kelimu gas; banat ta Babylon gi geni zei mahal ta atanu degit. Biga ja zaman besit ta hasad bi ja le hia34Nebuchadnezzar melik ta Babylon abula ana, huwo kutu muk tai lakbat wa kutu ana tala zei gurma al fadi. Huwo abula ana zei al wahasha, huwo mala batna tou be akil al hilu wa bad de tufu ana bara. 35Al gi geni fi zion bi kelim, keli amal ta umf al amulu le ana wa jeset tai geni fogo Babylon. Jerusalem bi kelim, keli dom tai geni fi ras nas al gi geni fi kaldai.36Ashan kida Yahwah kelim kalam de; suf, ana gerib bi wonusu an mushkila taki de wa bi jebu intiqal le inta. Ana bi nashifu moyo ta Babylon wa bi kutu bir tou bi nashif. 37Babylon bi tala akwam min alanqad, mahal geni ta morfoin, raeb, haja ta hams al mafi nas gi geni fogo.38Nas Babylon bi kore sawa zei husud al sukar. Humon bi tadhamar zei husud al kutar. 39Kan biga humon sakin be tamaa, ana bi amulu le humon afla; ana bi kutu humon bitala sekaran wa bikun murta, wa bad de bi num shil num al ma bi kalasu wa ma bi gum upde elan min Yahwah 40An bi rasulu humon tehet zei koruf al deru dabau, zei al kbash be aknam abu rujal.41Suf Babylon biga agilibu kef? Manatou mejit ta ardi bardo shilu. Goduru sunu hasa Babylon tala mahal al demiru fi wasat ta dual. 42Al bahr ja fog Babylon! Kati huwo be amwaj al hadir.43Mudun bitou biga tala dimar, ardi al nashif wa sahara,ardi al mafi zol bi geni fogo, wa mafi zol bi murur min fogo. 44An bi wodi ikab le Bel ta Babylon; ana bi talau hajat al huwo abula de bara min kasuma tou, wa dual taniin de tani ma bi kubu le huwo le husur shur ta Babylon bi waga.45Ruwa bara min wasat ta huwo ya shab tai keli kulu wahid min intum kalisu haya tou min ghadab ta shokol takian tai. 46Mata sebu gulub takum keli khajul auw kafu kabarat al asumau min ardi, al kabara bi ja fi wahid sena. Bad de fi sena tani haikun fi kabarat, wa al humf bi geni fi ardi. Hakim bi geni did mouzif.47Ashan kida suf, ayamat gi ja al bi wodi fogo ikab le asnam al manhuta ta Babylon. Kulu aradi bitou biga amulu le huwo fadiya, wa kulu nas tou al dabau bi waga fi wasat bitou. 48Bad de samawat wa al ardi, wa kulu hajat al fogo bi afra fogo Babylon. Mudemiriin bi ja le huwo min shamal, de elan min Yahwah. 49Zei ma Babylon kutu nas ta Israel al katulu waga, bardo del al katulu fi ardi tou bardo bi waga fi Babylon.50Intum nas al nofut min shef, ruwa bara! Matakum geni zekiru Yahwah min beit, keli Jerusalem ja fi muk takum. 51Nina endu fadiya, leano nina asuma setima; eitab kati usa tanina, ajanib dakalu fi mahal al mukuadas ta bet ta Yahwah.52Ashan kida suf, ayamat gi ja-de elan min Yahwah iza kan ana wodi ekab le asnam munhun, wa nas al muagiin bi zomur fi kulu aradi tou. 53Hata le Babylon ruwa fog fi samawat au mahsan algilae ta hia al ali, mudemiriin bi ja min ana le hia de elan ta Yahwah.54Kore ta waja tala min Babylon ainhiar kebir tala min ardi ta kaldiin. 55Leano Yahwah gi demiru Babylon. Huwo gi kutu sout tou al ali de keli woduru mutu. Adaa toumon gi zomur zei amwaj ta moyo ketir, sout toumon gi tala gowi shedid. 56Mudemiriin kalas ja did huwo did Babylon! Wa almuharibu biga gobudu humon. Nisab toumon kasuru, leano Yahwah huwo Rabuna ta intiqal, huwo failan bi dafau hagu.57Ana bi kutu hia bikun amira, hukama tou, nas tou al kubar, wa asakir tou sekaraniin, wa humon bi num fi num al ma bi kalasu wa ma bi gum- de elan min melik; Yahwah ta harib yau isim tou. 58Yahwah ta junut kelim shur al kebir ta Babylon bi demiru nihaya, wa abuab tou al ali bi haragu. Wa nas al gi ja saidu huwo bi ishtakal batil, aiya haja al dual taniin bi hawil amulu le huwo bi haragu."59De kelima ta nebi jeremiah al huwo amiru fogo seraiah weled ta neriah, weled ta mahseiah wokit huwo ruwa ma melik zedekiah ta judah ta Babylon fi sena nimura arba ta hukum. Hasa seraiah kan reis altanfidhiu. 60Jeremiah kan katifu fogo tamir an kulu dimar al kan gi hasil fi Babylon –kulu kelimat de kan katifu an Babylon.61Jeremiah kelim le seraiah, iza kan inta ruwa le Babylon, inta bi sufu wa bi agara kelimat del be sout ali. 62Bad de inta bi kelim, Yahwah, inta be nebsak alinu inu inta bi demiru mahal de, inu mafi wale zol wale haiwan bi geni fogo wa huwo bi geni mudemir ilel abat.63Wa bad ma inta kalasu agara tamrir de, robutu hajer fogo wa jadau fi bahr ta Euphrates. 64Gul, Babylon bi tihit zede. Huwo ma bi gum ashan dimar al an gi rasulu did huwo, wa humon bi waga, kelimat ta jeremiah akir ini.

Chapter 52

1Zedekiah kan umur tou wahid wa ishirin wokit huwo bada hakimu; huwo hakimu le muda ta edasar sena fi Jerusalem. Isim ta uma tou yau Hamutal, hia kan binia ta Jeremiah min libnah. 2Huwo amulu shar fi ena ta Yahwah, huwo amulu aiya haja al kan Jehoiakim amulu. 3Be wasat shokol zalan ta Yahwah, aqdas del kulu hasil fi Jerusalem wa Yahuza, lahadi ma huwo turuju humon min gidam tou. Zedekiah bada merid min melik ta Babylon.4Hasil inu fi sena nimra tiiza ta hukum ta melik zedekiah, fi shahar nimura ashara, wa fi yom nimura ashara fi shahar, Nebuchadnezzar melik ta Babylon, ja ma kulu asakir bitou ashan hajimu Jerusalem. Humon amulu qeima fi tijah al azi, wa humon abinu shur fi hauwli huwo. 5Medina de kan kordonu lahadi fi sena nimura edasar ta melik zedekia fi hukum.6Lahadi yom nimura tiza fi juwa medina lahadi marhala kan mafi akil le shab al fi ardi. 7Kasuru medina wa kulu rujal al ta mashakil jere wa tala bara min medina fi zaman ta lel be sika al gi tala min bab al beina itnin heta, jambu mahal-zirah ta melik be rahba inu nas kaldiin kan hauli medina. Humon ruwa fi tijah ta arabah. 8Lakin askeri wahid min kaldiin turuju melik wa kerimu huwo fi sada ta wadi ta bahr jordan gerib ma jericho. Asakir tou kulu jere min huwo.9Humon gobudu melik wa jebu huwo le melik ta Babylon fi Riblah fi ardi ta Hamath mahal al hukumu huwo min hinak. 10Melik ta Babylon dabau awulat ta zekekiah fi gidam tou ligo huwo gi ainu, wa huwo bardo dabau qaada ta Yahuza fi Riblah. 11Bad de huwo tala ena ta zedekiah, wa robutu huwo be genzir al salau min nihas, wa jebu huwo fi Babylon. Melik ta Babylon kutu huwo fi shijin lahadi fi yom tou ta mutu.12Fi shahar nimura kamsa, fi yom nimura ashara fi shahar, al kan sena nimura Tisa-tasar ta hukum ta melik Nabuchadnezzar, melik ta Babylon, Nebuchadnezzar ja fi Jerusalem. Huwo kan qaid ta huras ta melik wa kan kadim ta melik ta Babylon. 13Huwo haragu bet ta Yahwah, qasr ta melik, wa kulu biut ta jerusalem, wa kulu binaa mohimin fi medina kan haragu. 14Kulu asakir ta Babyloniin al kan ma qaid ta huras de demira shur ta jerusalem.15Bagi nas al kan fuqara, wa nas taniin al kan sebu fi dakil medina, del al istelim nufus toumon le melik ta Babylon, wa bagi min al harfiiyn- Nabuchadnezzar qaid ta huras shilu humon bara fi sebi. 16Lakin Nabuchadnezzar, qaid ta huras sibu nas al masakin kalis de fi al ardi ashan bi ishtakal fi haql eunab wa majalat.17Kan baga le amida min nihas al kan fi bet ta Yahwah, wa mawaqif, wa besen min nihas al kebir al ginadi”Al Bahr” al kan fi bet ta Yahwah, kaldaiin kulu humon heta-heta wa arfau kulu nihas wara le Babylon 18Alawani, mueawil, qadin-misbah, teshik, wa kulu hajat ta shokol min nihas al kuhanu kan bi stagdimu fi kidma ta aikal-nas khaldaiin shilu humon bara. 19Al basen wa hajat ta haragu bakhur, teshik, alawani, maharat, kojoronat,20Wa basen al salau min nihas al ginad “Al Bahr” wa itnasar asnam ta bagara al salau min nihas al kan fi tehet mawaqif, hajat al kan Solomon sala fi bed ta Yahwah, kan endu nihas zaid min al biakder kutu fi mizan. 21Al amidi kan endu tamantasar dhiraeana le fog le kulu wahid wa qat fi hawli aiya wahid endu itnasar dhiraeana. Aiya wahid kan goduru arba iisbae alyed wa ujuf.22Al eazima min nihas kan fi fog huwo. Al eazima kan fog tou amulu kamsa dhiraeana, be eamal shabaki wa alraman fi hawli huwo. Kan salau min nihas. Bagi amida wa alraman bitou kan sawa zei al awel. 23Ashan kida, kan fi seta w tizaen ramana fi tijaat al easima wa miya ramana fog al hawli eamal shabaki.24Qaid al huras shilu seraiah, reish al kuhana, sawa be zephanaiah, kahin nimura itnin wa talat huras ta abuab kulu shilu ka mashjun. 25Min dakil medina, huwo bardo shilu dabit al mousul le asakir, saba rujal al kan mushtishar ta melik al kan fadulu fi medina, shilu ka masajin. Ka masjun huwo bardo shilu dubad ta asakir ta melik al kan mosulin fi rujal al siagha fi asakeria, sawa ma sitiin rujal min al ardi al kan fi dakil medina.26Nabuchadnezzar, qaid ta huras shilu humon wa jebu humon le melik ta Babylon fi Riblah 27Melik ta Babylon katulu humon kulu fi Riblah fi ardi ta hamath. Be teriga de, Yahuza talau min ardi tou le sebih.28Del yau kan nas al Nebuchadnezzar wodi fi sebih; fi sena nimura saba, 3023 yahudiin. 29Fi sena nimura tamantasar ta Nebuchadnezzar, huwo shilu 832 nas min Jerusalem. 30Fi sena nimura talata wa ishirin ta Nebuchadnezzar, Nabuchadnezzar, qaid ta huras ta melik wodi 745 yahudiin fi sebih. Adad ta kulu nas del al wodi fi sebi kan amulu 4600.31Ja hasil wara fi sena nimura saba wa teletin al kan wodi fogo Jehoiachin fi sebih, melik ta yahuza, fi shahar nimura itnasara, wa fi yom nimu ra kamsa wa melik ta Babylon fiku Jehoiachin melik ta yahuza min shijin. De kan hasil fi sena al awel-marduk bada hukum bitou.32Huwo wonusu kwes ma huwo wa wodi le huwo kursi ta karama shedid min kulu muluk taniin al kan fi Babylon ma huwo. 33Awel marduk shilu malabis ta shijin, wa Jehoiachin akulu daiman fi terbezar ta melik le bagi umur ta haya bitou, 34Wa kan gi wodi le huwo wojba yomian le bagi umuru ta haya tou lahadi huwo mutu.

Lamentations

Chapter 1

1Medina al kan maliyan ma nas hasa biga gi geni barau. Hiya biga ze armala, sala kan hiya ummam al aazim. kan hiya amira beina ummam, lakin hasa asuru le abudiya. 2Hiya gi kore shedid bilel, wa moyo ena kati wusa tou. Mafi wahid min habaib tou al gi azi hiya. sabihat tou kulu amulu khiana le hiya. Umon tala adu le hiya.3Baad wajaa wa sokol shedid, Yahuza ruwa le beled tani beid. hiya gi ish beina dual wa hiya ma ligo raha. nas kulu al kan gi turudu hiya wa ligo hiya fi huzun.4Sikat ta sahiyun kan fi huzun ashan mafi insan ja le ihtifal. Kulu abuab ta hiya kan karabu. gulub ta khahana kan gi waja. fatawat ta hiya kan fi huzun wa hiya kaman kan indu nifsiyat. 5Adu ta hiya biga yau seid ta hiya, adu tou tala ganiyanin. Yahwa wodi le hiya waja ashan katiya tou al ketir. Iyal ta hiya biga masajin le adu ta hiya.6Sokol giyafa sibu biniya ta sahiyun. Amira tou biga ze ghazal al ma agder ligo gesh al akhdar, wa umon biga ma indu guwa gidam nas al gi turudu umon.7Fii zaman al hiya ma indu bet wa ayam ta karisa ta hiya, Urselim bi zekiir hajat ta hiya al ghali al kan hiya indu fi ayamat al bederi. wokit shaab ta hiya waga fi ida ta adu, kan mafi zol al saidu hiya. al adu aiynu hiya wa ataku ashan demiru hiya.8Urselim amulu katiya azim, ashan kida, hiya biga shen zi haja al waskhan. nas kulu al kan bi ihterimu hiya hasa gi alisu hiya ashan umon aiynu ariyan tou. Hiya biga kore min waja wa hawil ashan bi ruwa beid. 9Hiya biga waskhan min tehet iskerti tou. hiya ma fekir an mustaghbal tou. waga tou kan batal shedid, Mafi zol al kan bi arsidu hiya. hiya kore shedid, " Yahwa, Aiynu le waja tai, adu biga ketier shedid!"10Adu kalas kutu ida tou fi ras sorwat tanina kulu al ghali. hiya aiynu dual gi dakalu fi mahalat ta hiya al mughadas, sala inta kan kelimu keli nas ma dakalu fi mahal ta ijtimaa taki.11Shaab ta hiya kulu gi kore min taab zaman umon gi fetishu esh. umon wodi hajat tomon al ghali ashan akil wa roho tomon bi rija. Yahwa, Asuma, wa aiynu le ana, Ana biga ma indu faida. 12Nas al gi ruwa fi sika, de ma haja, keli intum aiynu wa asuma iza kan fi huzun ta ai wahid min intum zi huzun al musiba le ana de, zaman al Yahwa nizil le ana azaab fi yom ta ghadab tou al sukun.13Huwo rasulu nar min al aali le dakil udam tai. huwo wodi sherik fi kura tai wa reja ana wara. bi istimrar huwo amulu ana haziin wa deif. 14Huwo rubutu humula ta katiya tai maa eda tou. keitu umon sawa wa kutu fi ragabta tai. huwo shilu gowa tai. Rabuna selimu ana fi edan tomon, wa ana ma agder gum fok.15Rabuna turudu nas tai kulu al gowiyin al kan gi difa ana. huwo nadi mejles diid ana ashan bi kasuru rijal tai al neshitin. seid ajeenu biniya azra ta Yahudiya fi tahuna ta eanaab.16Ana gi kore ashan hajat del, uyun tai mala ma moyo ena; zol al bi azii ana beid min ana, huwo yau rija haya tai. Iyal tai wuduru ashan aadu gelibu ana. 17Sahiyun fata edan tou wasi; kan mafi zol al bi azii hiya. Yahwa amiru nas al kan hawili Yacub ashan bi kun ada tou. Urselim haja waskan le umon.18Yahwa huwo Bar, ashan ana itmarad did wasaya tou. Asuma, intum nas kulu. wa aiynu huzun tai. Banat al azra wa rijal tai al gowiyin ruwa fi asra. 19Ana nadi ashab tai al gi hibu ana, lakin umon kan biga ta kayana did ana. khahana tai wa shiyuk tai mutu fi medina, zaman al umon gi fetisu akil ashan umon bi hai.20Asuma, Yahwa, ashan ana fi nefsiyat; batna tai gi waja, gelba tai ma murtah fi juwa ana, ashan ana kan mutamerid shedid. Bara, al harba gi meilu le ana, fi dakil bet bes mutu yau fii.21Umon asuma kore ta waja tai, lakin mafi zol al bi azii ana. adu tai kulu asuma ana mashakil tai wa umon moksutin min haja al inta amulu. inta jibu yom al inta waadu; hasa keli umon tala zee ana. keli umon jibu shurur tomon gidam taki. 22keli inta itaamal ma umon zi al inta itaamalta ma ana ashan katiya tai kulu. kore tai biga ketier wa geliba tai itsadam.

Chapter 2

1Rabuna kati biniya ta Sahiyun tehet sehab ta ghadab tou. huwo jada azama ta Israel min samah le ard. Fi yom ta ghadab tou. huwo ma zekir mahal ta kurein tou. 2Rabuna kan biga ma hiniya wa abulau kulu mudun ta Yacub. Huwo kasuru mudun al Gowi al ta Biniya ta Yahuza; Bi ihana huwo nizilu mamlaka wa ruasa tou kulu tehet le ardi.3Bi zalan al sukun huwo gata kulu gurun ta Israel. Huwo shilu eda tou al yemin min gidam ta adu. huwo haragu Yacub ze nar al gi wala wa gi akulu ai haja al jambu huwo. 4Ze adu al midu harba tou le tijah ta nina, wa yemin tou jahiz ashan bi durubu. huwo dabau kulu nas al kan kwes le huwo fi khema ta biniya ta Sahiyun; huwo kubu ghadab tou ze nar.5Rabuna tala biga ze adu. huwo abulau Israel. huwo abulau kasra tou kulu. Huwo demiru mahalat tou al gowi. Huwo zidu huzun wa kore fi Biniya ta Yahuza. 6Huwo hajimu khema tou ze rakuba al fi jinena. Huwo demiru mahal ta ijtima al mukadas. Yahwa sibu ijtema al mukadas wa yom al sebit fi Sahiyun kede nesitu, ashan huwo amulu ihana al melik wa al khahin, fi waja ta ghadab tou.7Rabuna aba mazba tou wa aba mahal al mukadas tou. Huwo wodi kulu heta wa kasrat ta hiya fi eda ta adu. Umon arfau sot aali fi Bet ta Yahwa, ze al fi yom ta ihtifal.8Yahwah karar ashan bi demiru heta ta medina ta Biniya ta Sahiyun. huwo medu eda tou wa ma reja min demiru heta de. Huwo sebu aswar wa heta ashan kore; umon woduru sawa. 9Abuab ta hiya katis fi ard; huwo demiru wa kasuru andayat al fi bab ta hiya. Melik ta hiya wa aumaraa ta hiya min beina al ummam, mafi ghanun tani wa Anbiya ta hiya ma ligo ruya min Yahwa.10Shiyuk ta Biniya ta Sahiyun geni fi al ardi fi sukut. Umon kubu turab fi ras tomon wa umon libisu shawalat. Banat al azra ta Urselim dengir ras tomon le turab.11Uyun tai biga ma agder nizilu dumu tomon; Batna tai gi hizu; musuran tai kubu tehet fi ardi ashan tedmir ta biniya ta shaab tai, Iyal wa aitam waga waga fi sikat ta medina. 12Umon kelim le umahat tomon, " Wenu dura wa khamur? wa umon waga ze insan al augu fi sikat ta medina, haya tomon kubu min dush ta umahat tomon.13Ana bi kelim shunu le inta, ya biniya ta Urselim? Ana bi sawi inti be shunu? ashan bi azi inta , ya biniya azra ta Sahiyun? jara taki kebir shedid ze bahar. munu bi aliju inti? 14Anbiya taki aiynu ruya al khata wa al batil an inta. umon ma alinu katiya taki ashan mali taki bi rija, lakin umon wodi kalam al galat wa al bi woduru nas.15Nas kulu al gi ruwa min sika umon dugu edan tomon le inta. Umon hagiru wa hizu ras tomon ashan biniya ta Urselim wa kelimu, "Hal de yau medina al umon gi nadi Kamal ta jamaala; farah ta kulu al ardi?' " 16Aduw taki kulu fatah kasumat tomon did inta. Umon afuku sufara wa umon adi sunun fi zaman ta ta ghadab wa kelimu, " nina abulau hiya! de yau yom al nina gi intezir! nina iesh ashan bi aiynu!'"17Yahwa amulu haja al huwo kan khatitu ashan bi amulu. Huwo timu waad tou. ashan huwo bi intesiir did inta bi dun rahma, huwo asmau le adu ashan bi afrah le inta; huwo arfau gurun ta adu taki.18Heta ta Biniya ta sahiyun! umon kore le Rabuna, keli dumu taki nizil bilel wa nahar ze bahar. keli inti ma wodi raha le jesim taki, wele raha le uyun taki, 19Gum fok, kore bilel, fi bidayat ta al lel! kubu gelba taki ze moyo gidam ta wusa ta Rabuna. arfa eda taki le huwo ashan haya ta Iyal taki al waga min jiyan fi arkan ta sikat kulu."20Yahwa, Asuma, wa aiynu de nas munu yau inta amulu le umon ze de. Hal keli nusuwan akulu simar ta rihim tomon, Iyal al umon yau rabau? Hal keli katulu hhahin wa nebi ta Rabuna?21Nas al ajusiin wa Iyal sukar kulu ge num fi turab ta sikat. Banat tai wa shabab tai waga tehet min al harba; Inta katulu umon bidun rahma. 22Inta talabu, ze al inta nadi nas le yom ta ihtifal, Khof tai biga fi kulu mahal, fi yom ta ghadab ta Yahwa mafi insan bi najaa au be esh.

Chapter 3

1Ana insan al aiynu azab tehet asaya ta ghadab al shedid ta Yahwa. 2Huwo shilu ana wa wodi ana douru fi duluma wa mafi nur. 3Hagigatan fi yom kulu kaman huwo raja eda tou did ana tani mara, 4Huwo karau jisim tai wa jelid tai; huwo kasuru udam tai.5Huwo abinu sur wa lifu ana ma dawa al mur shedid wa waja shedid. 6Huwo sibu ana esh fi mahalat al duluma, ze nas al mutu min zaman towil shedid. 7Huwo abinu sur hawili tai wa ana ma bi agder jere. huwo robutu ana ma jenziir al tegil. 8Wa sala kan ana kore wa nadi musaada, Huwo aba salawat tai.9Huwo gofulu sika tai ma hujar al gatau sukar; huwo meilu sikat tai. 10Huwo biga ze dub al gi dabiru ana, ze Ased al dusu nefsa tou; 11Huwo agelibu sikat tai, huwo sibu ana biga haznan.12Huwo midu qhus tou le tijah tai wa ana biga hadaf ta nishab tou. 13Huwo gidu killa tai ma nishabat al fi shanta tou. 14Ana biga haja ta ataku le shaab tai kulu, haja ta hagara kulu yom. 15Huwo mala ana ma waja al shedid wa asuru ana asurubu afasantin.16Huwo atanu sunun tai ma hujar, wa ajinu ana fi rumat. 17Roho tai biga aba salam; ana nesitu mana ta geni moksut. 18Wa ana kelimu, " Guwa tahamul tai kalasu wa kaman amal tai fi Yahwa."19Zekiru waja tai wa woduru tai, al afsantiin wa marara. 20Ana daiman gi zekiru huwo wa nefsa tai gi dengiri fi dakhil tai. 21Lakin ana bi fekir ashan kida ana indu raja:22Muhaba al sabit ta Yahwa ma bi kalasu wa rahma tou ma indu nihaya, 23umon jedid fi kulu sabah; Amana taki azim. " 24Ana kelimu, Yahwa yau Mirath tai," ashan kida ana bi kutu sigha fi huwo.25Yahwa kwes le nas al gi istene huwo, le zol al gi fetisu huwo. 26Huwo kwes ashan inta bi istene le kulasa ta Yahwa be hudu. 27Huwo kwes le insan al bi ithammal taab fi zaman ta shab tou. 28Keli huwo geni barau fi hudu, fi zaman al taab ja le huwo. 29Keli huwo kutu kasma tou fi turab- yemkin huwo bi ligo raja.30Keli huwo wodi wusa tou le zol al dugu huwo, keli huwo kun maliyan shedid ma sitima. 31Leanu Rabuna ma bi aba nina elal abad, 32Lakin sala kan huwo gi jibu huzun, huwo indu rahma hasab Muhaba al sabit al kifaya. 33Ashan huwo ma bi nizilu musiba min gelba tou au azab le Iyal ta bashar.34Ashan bi dusu masajiin kulu al fi ard be kura tou. 35Ashan bi anguru adala ta insan fi hudur ta aali, 36Ashan bi ankuru adala ta al ferd-Rabuna ma bi sedeku hajat ze del!37Munu kan wonusu wa kalam tou hasil, ile Rabuna kan yau alinu? 38Hal de ma min kasuma ta al fok fi aali inu al masayib wa al kwes kulu bi hasil? 39Insan al hai gi nengeneg kef? Insan gi nengneng an ikab ta katiya tou kef?40Keli nina imtehin sikat ta nina wa jeribu umon, wa keli nina rija le Yahwa. 41Keli nina arfa gulub ta nina wa edan ta nina le Allah al fi samawat; 42Nina khalifu wa meriid, wa inta ma afi nina. 43Inta kati nefsa taki ma ghadab wa inta turudu nina, inta katulu wa inta ma sibu.44Inta kati nefsa taki ma sihab ashan salawat ma keli wosulu le inta. 45Inta amulu nina zi wasaka al afiin wa nas kulu aba nina. 46Adu ta nina kulu laanu nina, 47Kafu wa sherik waga le nina, kharab wa damar.48Dumu kubu min uyun tai ze majarie ta moyo ashan nas tai demiru. 49Uyun tai bi nezil dumu bidun raha, wa ma bi wogif, 50Lahadi Yahwa bi ragibu wa aiynu le tehet min samah.51Uyun tai jibu le ana huzun ashan Banat ta medina tai. 52Nas al kan Adu tai gi dabiru ana ze ter; umon dabiru ana bidun sabab. 53Umon gata haya tai fi hufra wa umon jadau hujar fi ras tai, 54Wa umon sibu moya kede mala, wa kahti ras tai. Ana kelimu,; Ana gi mutu!'55Ana nadi isim taki, Yahwa, min juwa hufra. 56Inta asuma sot tai zaman ana kelimu, ' Keli inta ma gofulu adana taki le kore tai ashan musaada.' 57Keli inta ja gerib fi yom al ana nadi inta; inta kelimu,' Mata kafu.'58Rabuna, inta difa le gediya tai, inta ankizu haya tai! Yahwa, 59inta aiynu haja al galat al umon amulu le ana; gata ghediya tai. 60Inta aiynu integham tomon kulu, Muamarat tomon kulu al did ana. 61Inta asuma haggara tomon, Yahwa, wa kulu muamaarat al did ana.62Kalam wa itihamat ta Ada tai gi ja did ana fi yom kulu. 63Aiynu umon kef ge geni wa umon gi gum fok; umon hagiru ana ma gunat tomon64Aghibu umon, Yahwa, hasab haja al umon amulu. 65Inta keli ma wodi fadiya fi gulub tomon! 66Keli inta fetisu umon ma zalan wa demiru umon min tehet samawat!'

Chapter 4

1Dahab biga ma gi lama; Dahab al safii de gi geiru kef! hujaar al mukadas shetetu fi ai rukun ta sika. 2Kheima ta Abna ta Sahiyun al ghali kan gi wazinu ma Dahab al safii, lakin hasa Kheima tomon ma aktar min ta gurumat ta tiin, shukul ta eda ta al fakharie!3Hata al shaalib wodi sudur ashan bi radau iyal tomon, lakin gelba ta Biniya ta nas tai biga batalin, ze al naam al fi sahara.4Lisan ta iyal al gi radau lesigu fok fi kasma tomon ashan atash; Iyal gi nadi akil, lakin ma wodi le umon haja, 5Nas al kan gi ihtefil bi afdal akil hasa umon biga jiyanin fi sikat. nas al kan ja gi lebisu gumashat al qurmuzi hasa umon gi num fi kom ta rumat.6Eighab ta Biniya ta shaab tai akbar min ta Sodom. Al kan demiru fi lahza wa mafi zol kan midu eda le hiya.7Amirat tou kan safii ze telij Abiyad min al leben; jesim tomon ka ahmar min al murjaan, shekil tomon kan zi al Yaghut al azraq. 8Hasa uimon biga asued min dukhan ta wasaka; ma bi arufu umon fi sikat. Jilid tomon lesigu fi udam tomon; wa biga zi khashab al nashif.9Nas al kan katulu be sef ahsen min del al katulu be jiyan, al woduru, al atanu umon ashan hasad kan mafi fi mahal zara. 10Edan ta nusuwan al haninn rakabu iyal tomon; iyal biga akil tomon fi zaman al Biniya ta shaab tai kan gi demiru.11Yahw wori ghadab tou kulu; huwo kubu zaalan tou al shedid. Huwo wala nar fi Sahiyun al haragu asas tou.12Muluk ta ard ma sedek, Wele nas al sakineen fi al ard sedek, inu Adu au muaridiin bi dakalu fi Abuab ta Urselim. 13De hasiil ashan katiya ta Anbiya ta hiya wa Akhta ta khahana ta hiya al kubu dom ta nas al Abrar fi wasat ta hiya.14Umon woduru, biga Amiyaniin, fi sikat. Waskanu umon be dom ashan mafi zol bi lemesu gumashat tomon. 15" Ruwa! Ya waskanin" nas gi kore kore le umon. Ruwa takum Ruwa takum matakum lemesu!" Umon woduru; Nas wonusu beina al ummam, " Umon ma geni hini tani mara."16Yahwa bi nefsa tou yau shetitu umon; huwo ma harisu umon tani mara. Umon ma ihterim al khahana, wa umon ma beinu ai rahma le Shiyuk.17Ena ta nina biga taaban, aiynu le musaada al ma gi ja; min Abraj al muragaba nina intezir ummam al ma agder ja ankizu nina. 18Umon douru wara nina, nina ma agder douru fi skat ta nina. kan nihaya ta nina biga gerib wa ayam tanina gi hasibu, nihaya ta nina kan ja.19Nas kan gi turudu nina seri min sogur al fi jou. umon turudu nina le Jibaal wa umon amulu le nina sherik fi sahra. 20Nefes al fi Anafa ta nina- Nas al momsu be Yahwa- yau al kan gobudu fi hufrat, al kelimu kan "Nina bi ish tehet dul tou beina al shaab ta ummam."21Ya Biniya ta Edom, Keli inta afrah wa kun moksut, inti al gi ish fi ardi ta Uz. Lakin inti kaman bi jeribu kubaya de; inti bi tala sakaran wa bi agila nefsa taki ariyan. 22Ya Biniya ta Sahiyun, ikhab taki bi wosulu le nihaya; Huwo bi adibu inti ashan katiya taki, Huwo bi zahiru katiya taki.

Chapter 5

1Zekir, Yahwa, Shunu hasiil le nina; shuf wa aiynu fadiha ta nina. 2Worisa ta nina ruwa le qurabaa; Beyut ta nina biga ta Ajanib. 3Nina biga yatama, al ma indu Abuhat, wa umahat tomon biga ze Aramil. 4Nina lazim bi dafa fidda ashan bi asharub moyo, wa bi dafa fidda ashan nina bi ligo khashab al ta nina.5Nas del al gi turudu nina de umon biga gerib min nina; nina taabaniin wa ma agder ligo raha. 6Nina wodi nefsa ta nina le al Masiriin wa al ashuriin ashan nina bi ligo akil ketir. 7Abuhat ta nina amul katiya, wa umon biga mafi, wa nina gi shilu katiyat tomon.8Abid hukumu nina, mafi zol al bi khalisu nina min edan tomon. 9Ashan nina bi ligo esh ile nina bi kutu haya ta nina fi khatar, ashan sef al fi sahara. 10Jilid ta nina biga asuet zi furun be sabab ta jiyan al gi haragu.11Iktesibu nusuwan fi Sahiyun, wa banat al azra fi Mudun ta Yahudiya. 12Umon shanigu Aumara ma edan tomon. wa umon ma ihterim shiyuk.13Asuru shabab al sukar ashan bi atanu dura be tahuna, wa awulad al sukar gi arfau khashab al tegiil. 14Shiyuk sibu buaba ta medina, wa shabab al sukar sibu musika tomon.15Farah ta gelba ta nina gata wa liib ta nina agelibu le huzun. 16Taj waga min ras ta nina; taab le nina, ashan nina amulu katiya!17Ashan keda gelba ta nina biga ayan, ashan hajat de uyun ta nina biga deif. 18Ashan jebel ta Shiyun al demiru, ma shaalieb al gi douru fogo.19Lakin inta, Yahwa, bi hukum elal abad, wa inta bi geni fi kursi taki min jiil elal jiil. 20Lee inta nesitu nina elal abad? wa inta aba nina le muda al ayam? 21Rejau nina le Inta, Yahwa, ashan nina be reja. jedidu ayam ta nina ze ta zaman- 22ile iza Inta aba nina kulu kulu wa Inta zalan min nina shedid.

Ezekiel

Chapter 1

1Fi sana al teleteen, shahar al rabe, wa yom al kamis ta shahar, kan ja ana kan geni fi nua ta sabi jambo Canal ta Kebar. Al samawat fatah, wa ana ayenu ruya ta Allah. 2Fi yom al kamis ta shahar__huwo kan sana al kamis ta sabi ta melik Jehoiachin__ 3kelim ta Yahwa ja le Ezekiyal jena ta Buzi al kahin, fi ard ta Keldaniyiin bi wasat Canal Kebar, wa al ard ta Yahwa kan fogo humon hinak.4Yala ana ayenu, wa hinak kan hawa shedid jai min al shamal; sihab azim ma nar bi lama fi juwa tou wa lamaan hawili wa juwa tou, wa nar kan lon ta kahraman fi juwa sihab. 5Fi nus kan shikil ta arba makulugat al hay. De kan mazhar tomon: Humon indu shkil ta insaan, 6lakin humon indu arba wosa kulu wahid min al makulugat indu arba jinahat.7kurenat tomon kan adil, lakin batna kura tomon kan ze hawafir ta eajjil wala ze bronze al bi lama. 8Lisa humon indu yadanat ta insaan tihit jinahat tomon fi kulu tijahat al arba. Leanu kulu al arba wosa tomon wa 9jinahat tomon kan ze de: jinahat tomon kan bi lemesu jinahat to makuluug al tani, wa humon ma rija ze ma humon ruwa; lakin, kulu wahid futu adil le gidam.10Shikil ta wosa tomon kan ze wosa ta insaan. Humon al arba indu wosa ta asad fi tija al yemin wa, wa humon al arba indu wosa ta tor fi tija shamal. Humon arba kaman idu wosa ta suguur. 11Wosa tomon kan ze dak, wa jinahat tomon kan shetet fok, ashan kulu makluug indu zawj ta jinahat al bi lemesu jina makluug makluug tani wa kaman zawj ta jinahat al khati gesim tomon. 12Kulu ruwa gidam adil, ashan kan aye Roho amiru humon ashan bi ruwa, humon ruwa bidun dwran.13Ze le shikil ta makuluugat al hay, mazhar tomon kan ze faham ta nar al haragu, ze mazhar ta batariat; nar al lameh kaman hariku le nus ta makuluugat, wa hinak kan fi nur ta sagga. 14makuluugat al hay kan gi harik wara bi sura wa wa gidam, wa humon indu mazhar ta nur!15Yala ana ayenu le makuluugat al hay; wa ana ayenu wahid ajila fogo taraf ard kulu makuluugat al hay ma arba wosa tou. 16De kan mazhar wa haykal ta ajilat: Kulu ajila kan ze baril, wa al arba nefsu s shikil; mazhar tomon wa haykal tomon kan ze ajila almutaqata ajila tani.17Ze ma humon harik, humon ruwa fi aye min tijahat al arba, bidun dawran ze ma humob ruwa. 18Ze ma le alhafat tomon, humon kan fok wa mukhayaf, leau alhafat kan maliyan ma uyuun hawulu.19kullama kan makuluugat harik, al ajila bi harik bi jambu tomon, zaman al makuluugat gum fok min al ard, al ajilat kaman gum ofk. 21Kullama kan al Roho bi ruwa, humon ruwa, wa al ajilat gum fok bi jambu tomon, leanu al roho ta makuluugat la hay kan fi ajilat. 20Kullama kan al makuluugat harik, al ajilat kaman harik; wa zaman al makuluugat wogif sabt, al ajilat wogif sabit; zaman al amkuluugat gum fok min al ard, al ajilat gum ofk bi jambu tomon, leanu al roho ya makuluug kan fi ajilat.22fok ras ta makuluugat al hay kan shikil ta qubba mutamaddid; huwo beinu ze kafu_ kristal sukun tawil fok ras tomon. 23Tihit al qubba, kulu wahid min jinahat ta makuluugat tawil bara adil wa bi lemesu jinahat ta makuluugat tani. Kulu min makuluugat kaman indu zawji ashan khati nufus tomon,; kulu wahid indu zawj ashan khati gesim tou.24Yala ana asuma sawt ta jinahat tomon. Ze izaaj ta moyo ketir. Ze sawt ta Allah kullama kan humon harik. Ze sawt ta matr al ma hawa. Ze sawt ta jaysh. Kullama kan huomon wogif sabit, humon nezil jinahat tomon. 25sawt ja min fok al qubba fok ras tomon kullama kan humon wogif sabit wa nezil jinahat tomon.26Fok ta qubba al fok ras tomon kan shilkil ta kursi al ze mazhar ta yaqut azraq, wa fogo shikil ta kursi kan shilkil ta mazhar ta insaan.27Ana ayenu taqam ma al mazhar ta maadan haragu ma nar fogo huwo in al mazhar ta shafah tou al fok; le tihit mazhar ta nar wa nur hawili. 28Ze mazhar ta qus qazah fi sihab fi yom ta matr kan de yau mazar ta nur lame hawulu tou. Huwo kan mazhar ta shikil ta mejid ta Yahwa. Zaman ana ayenu, ana waga fi wosa tai, wa ana asuma sawt gi wonusu.

Chapter 2

1Huwo keim le ana, ''Jena ta insaan, wogif fok fi kura taki; yala ana bi wonusu le inta. 2''Yala, ze huwo wonusu le ana, Roho hdakalu fogo ana wa jahizu ana le kura tai, 3Huwo kelim le ana ''Jena ta insaan, Ana bi rasulu inta le nas ta Israel, le umam mutamarrid al mariid ded ana__humon kulu ma judud tomon akhta ded ana la hadi yom ta alela de!4Iyal ta iyal tomon indu wosa ta anid wa gelba guwi. Ana bi rasulu inta le humon, wa inta bi kelim le humon, 'De yau haja al Yahwa Rabuna kelim. 5'imma humon bi asuma aw humon ma bi asuma. Humon bet mutamarrid, lakin humon bi ala aql bi arufu indu nabi kan fi nus omon.6Intum iayl ta isaan, ma ta kun kayif min humon aw min kelimat tomon. Ma ta kafu, hata wa lo inta ma shuk wa kursiyat wa hata wa lo inta geni ma aqarib. Ma ta kafu kelimat tomon aw kun istagarab bi wasat wosa tomon, ze ma humon zaman dak bet ta mutamarrid.7Lakin inta bi wonusu kelimat tai le humob, sewa kan humon bi asuma wala am bi asuma, leanu humon mutamarrid. 8Lakin inta, jena ta insaan, asuma le haja al ana bi kelim le ita. Ma ta kun mutamarrid ze bet bet dak al mutamarrid. Fata kasma taki wa akulu haja al ana bi wodi le ina!''9Yala ana ayenu, wa yadan kan medu bara le ana; fi juwa kan ketab. 10Huwo nashiru gedam ana; huwo kan katibu kulu gedam wa dahar tou, wa kan katibu fogo kore, huzn, wa musiba.

Chapter 3

1Huwo kelim le ana, ''Jena ta isaan, sunu inta ligo, akulu. Akulu ketab de, yala ruwa wonusu le bet ta Israel.'' 2Fa ana fata kasma tai, wa huwo akilu ana ketab dak. 3Huwo kelim le ana, ''Jena ta insaan akilu batna taki wa mala maedda taki ma ketab de al ana wodi le inta!'' Fa ana akulu, wa huwo kan helu ze asal fi kasma tai4Yala huwo kelim le ana, ''Jena ta insaan, ruwa le bet ta Israel wa wonusu kelimat tai le humon. 5Leanu inta ma rasulu inta le nas kalam gharib aw lugha al saab, lakin le bet ta Israel__ 6ma le nas ketir ta kalam gharib aw lugha al saab, al kelimat tomon inta ma bi fahim. Hagiga kan ana rasulu inta le humon, humon bi asuma le inta. 7Lakin bet ta Israel ma indu nia ashan bi asuma le inta, leanu humon ma indu nia ashan asuma le ana. Fa kulu bet ta Israel huwo guwi wa gelib saab8Kun gowi! 9Ana kutu wosa taki gowi ze wosa tomon wa jabin taki ze al mas, guwi min aja! Ma ta kafu homon aw ma ta kun taban ma wosa tomon, ze ma homon bet mutamarid.''10Yala huwo kelim le ana, Jena ta insan, kulu kelimat al ana alinu fi gelba taki wa asuma humon ma adna taki! 11Yala ruwa le sabi, le nas taki, wa wonusu le humon. Kelim le humon, De yau haja al Rabuna Yahwa kelim; kan humon bi asuma wele laa.''12Yala roho arfa ana fok, wa ana asuma min wara tai swat ta zalzal kebir: ''Baraka huwo majid ta Yahwa min mahal tou! 13''Huwo kan swat ta jinah ta mukuluk al hai ze ma humon bi lemesu bado, wa swat ta ajalat al ma humon, wa swat ta zal zal al kebir.14Al roho arfa ana fok wa shilu ana beit, wa ana ruwa ma marara fi roho tai zalan, leanu ard ta Yahwa kan bi asuru bi guwa fogo ana! 15Fa ana ruwa le sabi fi Tel Abib al bi ish sawa ma Kebar Canal, wa ana geni hinak fi nus tomon kati ana ajib le saba ayam,16Yala hasil bad saba ayam inu kelima ta Yahwa ja le ana gal, 17''Jena ta insan, ana kutu inta haris le bet Israel, fa asuma le kalam al min kasma tai, wa wodi le homon inzar. 18Wokit ana kelim al shar, 'be hagiga in bi mutu' wa inta ma anziru huwo aw anziru al sharr an amayiel al sharir tou ashan huwo bi ish__al sharir bi mutu an katiya tou, lakin ana bi asalu dom tou min yadan taki. 19Lakin kan ita anziru al sharir aw min amayiel tou al sharir yala huwo bi mutu an katiya tou, lakin inta bi alagu haya taki.20Kan insan al salih gilibu min shokul kwes tou wa ma amulu adala, wa ana jzhizu asara gedam tou, huwo bi mutu. Leanu inta ma anziru huwo, huwo bi mutu fi katiya tou, wa ana bi zekir amayiel al zol kwes de amulu, lakin ana bi asalu dom tou min yadan taki. 21Lakin kan inta anziru al insan al salih ashan bi wogifu katiya ashan huwo amulu katiya tani, huwo hagigtan bi ish ze anziru huwo; wa inta bikun anqizu haya taki.''22Fa yadan ta Yahwa kan fogo ana hinak, wa huwo kelim le ana, ''Gum! ruwa bara adi, wa ana bi wonusu ma inta hinak!'' 23Ana gum wa ruwa bara bi wadeh, wa hinak majid ta Yahwa kan gaid, ze majid dak al ana ayenu bi jambo Kebar Canal; fa ana waga fi wosa tai.24Al Roho ja le ana wa wogifu ana fok fogo kura tai; wa huwo wonusu ma ana, wa kelim le ana, ''Ruwa wa gofulu nefsa taki fi juwa taki, 25leanu hasa jena ta insan, humon bi kutu habil fogo ita wa robutu ita biga ita ma bi ruwa bara min nus tomon.26Ana bi kutu lisan taki lesegu le fok ta kasma taki, fa inta bi kun abkam, wa inta ma bi agder ashan wabikh humon, ze ma bet mutamarrid min zaman. 27Lakin zaman ana wonusu ma inta, ana bi fata kasma taki ashan inta bi kelim le humon, 'De yau haja al Rabuna Yahwa kelim. Al wahis al bi asuma; al wahid al bi asuma ma bi asuam, leanu humon bet mutamarrid!''

Chapter 4

1Lakin'' inta, jena ta insaan, shilu le nefsa taki wa kutu tuwo gedam taki. Yala naqsh medina ta Uruselim fogo. 2Yala kutu hisar ded tou, wa abinu husun ded tou. Arfa fok khata ded tou wa jahizu mukhayamat hawili tou. hujum hawili tou kulu. 3Yala shilu le nefsa taki hawad min hadid wa istakdimu huwo ze hadid ta heita bein nefsa taki wa al medina wa jahizu wosa taki ded huwo, leanu huwo bi kun tihit hisar, wa inta bi kutu al hisar ded tou. De bi kun alama le bet ta Israel.4Yala, noumu fogo tija yemin wa kutu khatya ta bet ta Israel fogo; inta bi shilu khataya tomon le addad ta ayam al inta noumu tihit ded bet ta Israel 5Ana bi nefsi wodi le inta wahid yomashan bi gedimu kulu sana ta eaqib: 390: ayam1! Fi teriga de, inta bi hilu al khatiya ta bet ta Israel.6Zaman inta kalasu ayam del, yala nom tihit zaman al tani fi tija yemi, leanu inta bi shilu al khatiya ta bet Yahuza le arbeinu ayam. Ana hazilu le yom wahid le kulu sana. 7Jahizu wosa taki le Uruselim al tihit hisar, wa ma yadan taki al ma khati nabi ded huwo. 8Leanu ayenu! ayenu bi kutu hibaal fogo inta ashan inta ma bi gelibu min wahid tija le tani lahadi inta kasulu al ayam ta hisar taki.9''Shilu le nefsa taki qamah, shaei, fasulia, adas, ddakhn, wa tawdih; kutu humon fi guruma wa amulu khabaz le nefsa taki hasab nimira ta ayam al inta bi kutu fogo tija taki. Leanu. 390 ayam inta bi akulu huwo. 10Ala akil al inta bi akulu bi kun bi wasat wazn, ishiriin shayakal fi yom, wa inta bi akulu huwo fi kulu yom al jahizu. 11Yala inta bi asurubu moyo, aburu bara le sadis____ wa inta bi asurubu huwo fi zaman.12Inta bi akulu ze kaeka shaeir, lakin inta bi khabezu hwuo fogo biraz ta ruth ta insaan fi juwa ena tomon!'' 13Leanu Yahwa kelim, ''De bi mana inu al khabaz al nas ta Israel bi akulu bi kun ma nedif, hinak fi nus ta umam al fogo ana bi turudu humon.''14Lakin kelim, ''maa Rbuna Yahwa! Ana kulu ma nedif! Ana ana kulu ma akulu wele aye haja al bi mutu aw aye haja katulu ma haywanat, min wokit ta shababia tai hata hasa,wa lahm khata dakalu fi kasma tai!'' 15Fa huwo kelim le ana, ''Ayenu! ana wodi le inta samaad ta bagara bidal ta insaan ashan inta agder jahizu khabaz taki fogo.''16Huwo kaman kelim le ana, ''Jena ta insaan! ayenu! ana bi kasuru al amilin ta khabaz fi Uruselim, wa humon bi akulu khabaz wokit taqnin tou fi qalag wa asurubu moyo wokit nisba tou irtijaf. 17Leanu humon bi nasq ta khabaz wa moyo wa wasaka bara ashan iithm tomon.''

Chapter 5

1Yala inta, jna ta insaan, shilu safe seniin ze muz halaqa le nefsa taki, wa muz fogo ras taki wa dikin taki, yala shilu mezan ashan waznu wa gesimu sharr taki. 2Haragu sulsu tou ma nar fi nus ta medina zaman ayam ta hisar intaha, wa shilu sulsu ta sharr wa hujumu ma safe, kulu hawili medina. Yala shetetu sulsu tou le hawa, wa Ana bi rasim bara safe ashan turuju wara nas.3Lakin shilu addad soker ta sharr min humon wa rubutu humon fi zariba ta malabis taki. 4Yala ketir ta sharr wa jadau fi nus taki nar, wa haragu fi juwa nar; min hinak nar bi ruwa bara bara le kulu bet ta Israel.''5Rabuna Yahwa kelim keda, ''De yau Uruselim fi nus ta umam, hinak ana kutu heya wa hinak ana lifu heya ma aradi tanin. 6Lakin heya indu sharr ab kararat tai aktar min al umam indu, wa qawanin tai aktar min al delaad al hawili hya. Nas aba hukum tai a ma dowuru fi qawanin tai.''7Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda, ''Leanu mashakil takum ketir min al umam al hawili intum wa ma dowuru fi qawanin tai aw amulu hasab kararat tai, aw hata amulu hasb kararat tai aw hata amulu hasb kararat ta umam al hawili inta, 8'''Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda, ''ayenu Ana bi nefsa tai bi amulu ded inta. Ana bi nefizu ahkam fi nus takum ashan umma bi ayenu.9Ana bi amulu le inta haja al ana ma amulu wa shikil al ana ma bi amulu tani, ashan kulu amayiel taki al affin. 10Ashan keda abuhat bi akulu iyal fi nus takum, wa awulad bi akulu abuhat tomon, min zaman dak ala ana bi nefizu hukum fogo intum wa shetetu le kulu tijahat intum al kulu fadulu.11Ashn keda, ze ma ana hai_de yau elan Rabuna Yahwa_huwo akhid leanu ita waskanu mazbah tai ma hajat taki ta kerihiya wa ma kulu amayiel al shein, al ana ma nefsa tai bi nagisu adan taki, uyuun tai ma kun endu rahma fogo intawa ana ma bi geiru inta. 12Talata aeba takum bi mutu ma waba, wa bi akulu humon ma maja fi nus takum. talata arba bi waga ma safe hawili itakum. Yala ana bi shetetu talata arba fi kulu tijahat, wa bi tala bara safe ashan bi turuju wara tomon .13Yala zalan tai bi kamilu, wa ana bi kutu zalan ashan humon bi akudu raha. ana bi kun shaan, wa humon bi arufu inu ana, Yahwa, yau wonusu fi zalan tai zaman ana kamilu zalan tai ded humon. 14Ana bi kutu inta karab wa louma le umam al hawili intum fi nazra ta kulu zol al mururu min hinak.15Fa Uruselim bi ja kun haja le nas tanin ashan hukumu wa ashan bi alisu, inzar wa khawf le umam al hawili intum. Ana bi nefiz hukum ded inta fi darawa, wa ma tubikh ta zalan__ Ana, Yahwa alinu keda! 16Ana bi rasulu bara nishabat guwi ta majaea ded inta al bi ja teriga al ana bi demiru inta. Leanu ana zidu al majaea fogo inta wa kasuruamilin ta khabaz. 17Ana bi rasulu majaea wa karisa ded inta ashan inta bi kun bidun iyal. waba wa dom bi mur min inta, wa ana bi jibu safe ded inta__ Ana, Yahwa, alinu keda.''

Chapter 6

1Kelim ta Yahwa ja le ana, gal, 2''Jena ta insaan, jahizu wosa taki ded jubal ta Israel wa itnaba le humon. 3Kelim, 'Jubaal ta Israel, asuma le kelima ta Rabuna Yahwa! Rabuna Yahwa kelimkeda le jubaal wa le ttalal, le majra ta nahar, wa le wadi: Ayenu! ana bi jibu safe ded inta, wa ana bi demiru mahalat takum al fok.4Yala mazbah takum bi kutu mudemir wa amida takum bi demiru, wa ana bi jada tihit mayit takum fi gedam ta asnam takum. 5Ana bi kutu mayit ta nas ta Israel gedam ta asnam tomon, wa shetetu eazam takum hawili mazbaha.6Kulu al inta bi geni, mudon bi kutu wasaka wa mahalat al fok bi kasuru, ashan mazbah takum bi kutu wasaka wa bi karabu Yala humon bi kasuru wa bi woduru, amida takum bi khatau tihih wa shokul takum bi masau bara. 7Mayit bi waga tihit fi nus takum wa intum bi arufu inu ana Yahwa.8Lakin ana bi hafizu bagi fi nus takum, wa hinak tanin bi jere kin safe fi nus ta umam, zaman al kan shetetu intum fi belaad kulu. 9Yala del al jere bi fekir an ana fi nus ta umam hinak bi amsuku humon sabi, al ana kan hazin ma gelba tomon al laakhlaqi al agelibu bara min ana, wa ma uyuun tomon al zana wara asnam tomon. Yala humon bi beinu affin fi wosa tomon ashan sharr al humon amulu ma kulu fagarat. 10Fa humon bi arufu inu ana Yahwa. Huwo le sabab al ana klim ana bi jibu nihaya ta sharr le humon.11Rabuna Yahwa kelim keda: Safaq yadan takum wa meshi kura taki! 'La! 'ashan kulu fagarat al sharir ta bet ta Israel! Leanu humon bi waga ma safe, majaa, wa waba. 12Al beid bi mutu ma waba, wa al humon gerib bi waga ma safe. Del al fadulu wa naja bi mutu ma majaa. Fi teriga de ana bi kamilu zalan tai al shedid ded humon.13Yala inta bi arufu inu ana Yahwa, zaman mayit tomon num fi nus asnam tomon, hawili mazbah tomon, fogo kulu ttal ali__fogo kulu qimam ta jubaal,wa tihit kulu shajar al ghaniyan wa baluta al tegil__al mahala alhumon bi haragu fogobukhur le kulu asnam tomon. 14Ana bi hujumu ma yadan tai wa kutu ard mudemir wa wasaka, in al barria le Diblah, fi kulu mahalat al humon bi geni fogo. Yala humon bi arufu inu ana Yahwa.'''

Chapter 7

1Al kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 2inta jena ta insaan__ Rabuna Yahwa kelim keda le ard ta Israel,''Nihaya! Nihay ja kalas le aba hudud ta Israel.3Hasa nihaya fogo intum, leanu ana bi rasulu bara zalan tai fogo intum, wa ana bi hukumu inta hasb sikat takum; yala kulu ana bi jibu fagarat kulu fogo intum. 4Leanu uyuun tai ma bi rahmu inta, wa ana ma bi ferigu. Lakin, ana bi jibu siakat taki fogo, wa fagararat taki bi fi nus taki, inta bi arufu inu ana Yahwa.5Rabuna Yahwa gal keda: kaisa! karisa al ferid! Aynu, huwo jai. 6Al nihaya biga gerib huw hagiga jai. Al nihaya kalas gum fok ded inta. Ayenu, huwo jai! 7Mutu taki huwo jai le ita munu sakan fi al ard. Al zaman kalas jaa; yom ta tadmir huwo gerib wa jubaal ma bi kun saeid tani.8Hasa gabili lisa tuwil ana bi kubo bara zalan ded inta wa mala zalan tai fogo inta zaman ana kan hukumu inta hasab sikat wa jibu fagarat taki kulu fogo inta. 9Leanu ena tai ma bi ayenu rahma, wa ana ma bi kutu inta izber. Ze ma inta amulu, ana bi amulu le inta; wa fagarat taki bi kun fi nus taki fa inta bi arufu inu ana Yahwa, wahid al bi aqibu inta.10Ayenu, al yom! ayenu, huwo jai! mutu futu bara! Al asaya fatah, kabria kalas raba! 11Eunf raba fok fogo asaya ta sharr__ mafi min humon , wa mafi min jamhur tomon, mafi min mali, wa mafi min ahamia bi istemir!12Al zaman jai; yom kalas ja gerib. Ma ta sibu al mushtari afrha, wele al gi biu huzn, min zaman zalan tai fogo kulu jamhur! 13Leanu al bi biu ma bi rija le ard al huwo biu ze ma humon lisa hay, leanu al uya ann kulu jamuhur ma bi rijau wara; wa ashan khataya tomon, mafi min humon bi guwi!14Humon afukh trumpeta wa amulu kulu haja jahiz, lakin hinak mafi masira le maeraka; min zaman zalan tai fogo kulu jamhur. 15Al safe fi bara, wa waba wa majaa fi juwa mabna. Del al fi medan bi mutu ma safe, wokit majaa wa waba bi akulu del al fi medina. 16Lakin bad min al najihin bi jere kin nus tomon, wa humon bi ruwa le jubaal. Ze hamam ta wadi humon kulu bi anin__kulu zol le iithm tou.17Kulu yadan bi kabasu wa kulu rakba bi kun daeif ze moyo, 18wa humon bi libsu gumash min wabar ta ibl, wa khawf bi khati humon; wa fadiya bi kun fogo kulu wosa, wa salae fogo ras tomon kulu. 19Humon jada fida tomon fi shawarei wa dahab tomon bi ze abau. fida tomon wa dahab tomon ma bi agder alagu humon fi yom ta zalan ta Yahwa. Haya tomon ma bi kalisu, wa jaan tomon ma bi malau, leanu iithm tomon tala biga ze asara al bi manau.20Fi kabria tomon humon ayenu al jamala ta halak, wa ma homon humon amulu arqam ta zina, wa hajat tomon al shein. Ashan keda, ana bi agilibu del le homon wasaka. 21Yala ana bi wodi hajat del fi yadan ta garib ze sarega wa le ashrar ta ard ze sarega, wa humon bi waskanu homon. 22Yala ana bi gelibu wosa tai bara min homon kan homon karabu mahal tai al aziz; nas ta sika bi dakalu fogo wa bi waskanu.23Amulu silsila, leanu al ard huwo maliyan ma hukum ta dom, wa al medina maliyan min eunf. 24Fa ana bi jibu al aktar sharr ta umam, wa humon bi imtelik biuyuut tomon, wa ana bi jibu nihaya le dala al eazim, leau mahalat tomon al mukadas bi wasaku! 25kafu bi ja! Humon bi fetisu salam, lakin ma bi kun fi.26Karisa fi ras karisa bi ja, wa hinak bi kun shayiea wara shayiea. Yala humon bi fetisu ruya min anbia, lakin qanuun bi mutu min kahin wa irshadad kin shuyukh. 27Al melik bi hazin wa al amir bi lebisu fi khawf, wokit tadan ta nas ta ard bi fi khawf. hasab sikat tomon ana bi amulu le humon! ana bi hukumu humon ma mustawa tomon hata humon bi arufu inu ana Yahwa,'''

Chapter 8

1Fa ja fi sita sana wa sita shahar, fi yom al kamis ta shahar, ze ana geni fi bet tai wa shuyukh ta Yahuza geni gedam ana, inu al yadan ta Rabuna Yahwa tani waga fogo ana hinak. 2Fa ana ayenu, wa hinak kan ze mazhar ta insaan. Min mazhar ta warak tou le tihit hinak kan fi nar. Wa min warak tou le fok hinak kan mazhar ta haja bi wala, ze gezaz al walau.3Yala huwo wusulu bara le shikil ta yadan wa shilu ana ma shaear ta ras; al Rohoaruf ana fok bein ard wa sama, wa fi ruya min Allah, huwo jibu ana le Uruselim, le madkal ta juwa ta bab al shamli, al fogo asnam bi hagiru ghyira azim kan wagifi. 4Yala ayenu, al mejid ta Allah ta Israel kan hinak, hasab ruya ana iayenu fogo adi.5Yala huwo kelim le ana, ''Jena ta insaan, arufa fok uyuun taki le shamal. ''Fa ana arufa uyuun tai le shamal, wa le shamal ta bab al mashi le mazbah, hinak fi madkal, kan sanam ta ghyra. 6Fa huwo kelim le ana, ''Jena ta insaan, hal inta ayenu haja al humon bi amulu? Del yau fagarat al azim al bet ta Israel bi amulu hini ashan bi kutu ana ruwa beid min haykal tai. Lakin inta bi rija wa ayenu hata fagarat al azim.'''7Yala huwo jibu ana le bab ta medan ta bet, wa ana ayenu, wa hinak kan hufura fi heita. 8Huwo kelim le ana, Jena ta insaan, hafura fi heita.'' Fa ana hafura fi heita, wa hinak kan bab. 9Yala huwo kelim le ana, ''Ruwa wa ayenu fagarat al sharir al humon bi amulu hini.''10Fa ana dakalu wa ayenu, wa, ana ayenu hinak sura fi heita kulu kulu shikil ta hajat al bimidu min tihit wa haywanat affin, wa kulu asnam ta bet ta Isarel. 11Sebein shuyukh ta bet ta Israel kan hinak, wa Jaazaniah jena ta Shaphan kan wagif fi nus tomon. Humon kan wagifiin fi gedam ta sura, wa kulu riajil indu mubakhara tou fi yadan tou ahan reha ta sihab ta bakhuf bi ruwa fok.12Huwo kelim le ana, Jena ta insaan, hal inta ayenu haja al shuyukh ta bet ta Israel bi amulu fi duluma? Kulu wahid al amulu de fi sirr fi ghurfa ta sanm tou, leanu humon kelim, Yahwa ma bi ayenu anina! Yahwa sibu al ard.'''' 13Yala huwo kelim le ana, '''Gelibu tani wa ayenu le fagarat azim al humon bi amulu.''14Bad dak huwo jibu ana le madkal ta bab ta bet ta Yahwa al kan fi tija shamal, wa ayenu! nasawiin kan gayidin hinak haznaiin le Tammuz. 15Fa huwo kelim le ana, '''Hal inta ayenu de, jena ta insaan? Gelibu tani wa ayenu hata fagarat al azim min del .''16Huwo jibu ana fi juwa medan ta bet ta bet ta Yahwa, wa ayenu! fi madkal ta haykal ta Yahwa bein al rwaq wa al mazbah, hinak kan kamsa ishriin rijal ma dahar tomon le haykal ta Yahwa wa wosa tomon le sharik, wa humon kan bi abidu al shms.17Huwo kelim le ana, ''Hal inta ayenu de, jena ta insaan? Hal haja soker le bet ta Yahuza ashan bi amulu fagarat del al humon amulu hini? Leanu humon mala al ard ma eunf wa humon gelibu tani ashan hagiru ana le zalan, kutu al farae fi anafa tomon. 18Fa ana bi amulu kaman fi nus tomon; ena tai ma bi indu rahma, wa ana ma bi kutu humon ezber, Hata wa lo humon kore fi adana tai ma sawt fok, ana ma bi asuma humon.''

Chapter 9

1Biga huwo kore fi adan tai ma sawt fok, wa kelim, Kede huras ja le medina, kulu wahid ma silah tou ta tadmir fi yadan tou. 2''Yala ayenu! Sita rijal ja min sika ta bab al fok al tija shamal, kulu wahid ma silah tou ta dabahu fi yadan tou. Hinak kan zol fi nus tomon libisu kitan ma mueaddad ta ketab fi jambo tou. Fa humon dakalu wa wogif taraf mazbah ta bronze.3Yala mejid ta Allah ta Israel ruwa fok min al malaiyka al kan fi ataba ta bet. Huwo nadi le zol al libisu kitan al indu mueaddad ta ketab fi safa tou. 4Yahwa keim le ana, ''Mururu min nus ta medina __fi nus ta Uruselim__wa kutu alama fgog wosa ta del al bi neng neng wa waja gelba ann kulu fagarat amulu fi nus ta medina.'''5Yala huwo wonusu le tanina fi adana tai, ''Mururu min al medina bi wara tou wa katulu. Ma ta sibu uyuun taki kun ma rahma, wa ma ta kutu humon ezber 6kan zol kebir, shaab, azara, iyal sokaraw nasawiin.Katulu humon kulu. Lakin ma ta ja gerib ma aye wahid al indu alama fi ras tou.Bada fi haykal tai!'' Fa humon bada ma shuyukh al kan fi gedam ta bet.7Huwo kelim le humon, ''Nejesu al bet, wa mala medan bet tou ma al mayit. tagadam!'' Fa humon ruwa bara wa hujumu al medina. 8Ze humon kan bi hujumu, Ana ligo nefsa tai barau wa ana waga fogo wosa tai wa kore bara wa kelim, ''Oh, Rabuna Yahwa, hal inta bi demiru ana kulu bagi ta Israel fi dufugu ta zalan taki fogo Uruselim?'''9Huwo kelim le ana, ''Al iithm ta bet ta Israel wa Yahuza azim jiddan. Al ard maliyan min dom wa al medina maliyan min fasad, min zaman humon kelim, Yahwa nesitu al ard; wa Yahwa ma bi ayenu! 10Fa, yala, ena tai ma bi ayenu ma rahma, wa ana ma bi kutu humon ezber. lakin ana bi jibu fogo ras tomon kulu. 11''Ayenu! Zol al libisu kitan al indu mueadad ketab fi tija tou al bi dahar. Huwo wori wa kelim, ;;ana amulu kulu al inta amiru ma ana.''

Chapter 10

1Ze ma ana ayenu le al qubba al kan fok ras ta malaiyka, haja beinu fok tomon ze yaqut azraq ma mazhar ta shikil ta kursi. 2Yala Yahwa wonusu le insaan libisu kitan wa kelim. ''Ruwa bein al ajilat tihit al malaiyka, wa mala kulu yadan taki ma nar alfahm min bein al malaiyka wa shetetu humon fok al medina.''Yala al insaan dakalu ze ma ana raqibu.3Al malaiyka wogif fogo tijah yemin ta bet zaman al insaan dakalu, wa sihab mala juwa ta medan ta bet. 4Al mejid ta Yahwa gam fok min al malaiyka wa wogif fogo ataba ta bet. Huwo mala al bet ma al sihab, wa medan ta bet kan maliyan min lama ta mejid ta Yahwa. 5Al sawt ta jinahat ta malaiyka kan asumau beid bara medan ta bet, ze sawt ta Allah al guwi zaman huwo wonusu.6Huwo ja zaman Allah amiru insaan libisu kitan wa kelim. ''Shilu nar min bein al ajilat al bein al malaiyka,''al insaan dakalu wa wogif bijnib ajila. Malaiyka medu bara yadan tou bein 7al malaiyka le nar al kan fi nus ta malaiyka, wa rafau fok wa kutu huwo fi yadan ta wahid al libisu kitan. Al insaan shilu wa rija wara. 8Ana ayenu fogo malayka haja ze yadan ta insaan tihit jinahat tpmpn.9Fa ana ayenu, wa Arba ajilat kan bijanib ta al malaiyka__ajila wahid bijanib kulu jena jamil__wa mazhar ta ajilat kan ze hajar albaril. 10Mazhar tomon kan nefsu shikil le kulu humon al arba, ze ajilat al gatau ajila tou. 11zaman humon haik, humon ruwa fi le kulu tijahat tomon al arba, bidun agelibu ze ma humon futu; lakin mahama kan itijah ras bi wajih. humon tabe wara bidum agelibu ze humon futu.12Gesim tomon kulu__bima fiha dahar, yadan tomon, wa jinahat tomon__kan khati ma uyuun, wa uyuun khati arba ajilat kulu hawulu kaman. 13Ze ana asuma, al ajilat kan nadi, lafa.'' 14Humon indu arba wosa le kulu wahid; al wosa al awel os ta jena jamil, al tani wosa kan wosa ta insaan, al talit wosa t asad, wa al rabe wosa ta suguur.15Biga al amaiyka__del kan makuluugat hay al ana ayenu bi wasat Qana al Mutajiz__gam fok. 16kullama kan al malaiyka harik, al ajilat bi ruwa bijanib tomon, wa kullama kan almalaiyka arufau jinahat tomon ashan gum fok min al ard, al ajilat ma bi rija. Humon lisa geni bijanib tomon 17Za,man al malaiyka wogif sabit, al ajilat wogif sabit, wa zaman humon gum fok, al ajilat gam fok ma humon, leamu al roho ta makuluugat al hay kan fi al ajilat.18Yala mejid ta Yahwa ruwa bara min fok ataba ta bet wa wogif fok al malaiyka. 19Al malaiyka rafa fok jinahat tomon wa gum min al ard fiena tai zaman humon ruwa bara wa ajilaamulu nefsu bijanib tomon. Humon wogif fi sharik ta madkal ta bet ta Yahwa, wa al mejid ta Allah ta Israel ja fogo humon min fok.20Del yau kan makulugat al hay al ana ayenu tihit Allah ta Israel bi wasat Qana al uhtajiz, fa ana arufu inu humon kan malaiykat! 21Humon indu arba wosa kulu wahid indu jinahat, wa shikil ta insaan tihit jinahat tomon, 22wa shikil ta wosa kan ze wosa al kan ana ayenu fi ruya fi Qana al muhtajiz, wa kulu wahid minu ruwa gedam adil.

Chapter 11

1Yala Roho arufa ana fok wa jibu ana le bab al sharqi ta bet ta Yahwa,mugabil le shariq, wa ayenu, fi sika ta bab hinak kan fi kamsa ishiriin rijal. Ana ayenu Jaazaniah jena ta Azurwa Pelatiah jena ta , Benaiah, ruasa ta nas fi nus tomon.2Allah kelim le ana, Jena ta insaan, del yau rijal al kashifu iithm, wa alkariru khata sharir fi medina de. 3Humon kelim, 'Zaman ta abinu biyuut ma hasa; medina de huwo guruma, wa ana yau lahm. 4ashan keda nabau ded humon, Nubua, jena ta insaan.'''5Yala Roho ta Yahwa waga fogo ana wa kelim le ashan bi kelim: De yau haja al Yahwa kelim, ''De yau haja al inta bi kelim, bet ta Israel; leanu ana arufu ahaja al bi ruwa fi min fekira taki. 6Inta zidu nas inta katulu fi medina wa malau sshawarie tou ma humon. 7Ashan keda, Rabuna Yahwa kelim keda: Nas al inta katulu, al gesim tomon inta kutu fi nus ta Uruselim, yau lahm, wa medina de yau guruma. Lakin bi uwa jibu inta bara min nus ta medina de.8Ita kafu al safe, fa ana bi jibu al safe fogo inta__de elan ta Rabuna Yahwa. 9Ana bi tala inta bara min nus ta medina, wa kutu fi ard ta ajanib, leanu ana bi jibu hukum ded inta. 10Inta bi waga bi wasat safe. Ana bi hukum inta fi hudud ta Israel fa inta bi arufu inu ana Yahwa.11Medina de ma bi kun guruma taki ta rakabu, wele inta bi kun lahm fi nus tou. Ana bi hukum inta fi hudud ta Israel. 12Yala inta bi aufu inu ana Yahwa, al qawanin tou intum ma dowuru fogo wa al kararat tou intkum ma nefizu. Lakin, intum nefizu kararat ta umam al hawili intum.''13Huwo ja hasil ze ma ana kan bi naba, Pelatiah jena ta Benaiah, mutu. Fa ana waga fogo wosa ti wa kore ma sawt fok wa kelim, ''Laa, Rabuna Yahwa, hal inta kulu demiru bagi ta Israel?''14Al kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 15Jena ta insaan, akuwana taki! Rijal ta gabila taki wa kulu bet ta Israel! Humob kulu del al kelimu bi wasat del al bi geni fi Uruselim, ''Humon beid min Yahwa! Ard de kan wodi le anina ze malikia tanina.16Ashan keda kelim, 'Rabuna Yahwa kelim keda: Hata lo ana agela humon beid min nus ta umam, wa hata lo ana shetetu humon fi nus ta ard, lisa ana haykal le hum le zaman guse fi ard al humon ruwa. 17Ashan keda kelim, Rabuna Yahwa kelim keda: Ana bi limu inta min nas, wa jamau intum min al ard al shetetu intum fogo, wa ana bi wodi le intum ard ta Israel. 18Yala humon bi ruwa hinak wa agela aye haja al affin wa fagarat min mahal dak.19Ana bi wodi le humob gelba wahid, wa ana bi kutu roho jedid fi juwa humon. Ana bi shilu bara gelba al hajar min lahm tomon wa wodi le humon gelba al lahm, 20ashan humon bi dowuru fi qawanin tai, humon bi nefizu kararat tai wa bi amulu humon. Yala humon bi kun nas tai, wa ana bi kun Allah tomon. 21Lakin le del al dowuru ma atifa tija hajat tomon al affin wa fagarat tomon, Ana bi jibu suluk tomon fi ras tomon__elan ta Rabuna Yahwa.''22Arufau malaiyka fok jinaat tomon wa al ajila al kan bijani tomon, wa al mejid ta Allag ta Israel kan ali fog le humon. 23Yala al mejid ta Yahwa ruwa fok min juwa nus ta medina wa wogif fogo jebel le shariq ta medina.24Yala Roho arufa ana fok wa jibu ana fi Kildaniiyin, le mughtaribin, fi al ruwa min Roho ta Allah, wa ruwa al ana kan ayenu wokit ruwa fok min ana. 25Yala ana alinu le mughtaribin kulu hajat ta Yawha al ana ayenu.

Chapter 12

1Al kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insaan, inta ish fi nus ta bet mutamarrid al humon endu uyuun ashaan ayenu lakin humon am bi ayenu adana ashan asuma lakin humon ma bi asuma, leanu humon bet mutamarrid.3Ashan keda ze le ita jena ta insaan, jahizu hajat taki le munfaa, wa bada ma yom fi nazra tomon, leanu ana bi ankur inta fi nazra tomon min mahal taki le mahal tani. ammkin humon bi bada ayenu, hata wa lo humon bet ta tamarrid.4Inta bi jibu bara hajat le manfaa fi yom fi nazra tomon; ruwa bara fi ashiya fi nazra tomon fi sika al aye zol le munfaa. 5Hafura hufra min heita fi nazra, wa ruwa bara min fogo. 6Fin nazra tomon, Arufa fok hajat taki fogo kitfa, wa jibu humon bara le nbarria. khati wosa taki, leanu inta lazim ma bi ayenu al ard, min zaman al ana jahizu inta alama le bet ta Israel.'''7Fa ana amulu keda, bes ze ana kan amiru. Ana jibu bara hajat tai min munfaa be nahar, wa fi ashiya ana hafura min heita biwasat yadan. ana jibu hajat tai bara min duluma, wa arufu humon fok fogo kitfa tai fi nazra tomon.8Yala al kelima ta Yahwa ja le ana fi al sabah, gal, 9Jena ta insaan, hal bet ta Israel, inu bet al matamarrid, ma asalu, 'Sunu yau intum bi amulu?' 10Kelim le humon, Rabuna Yahwa gal keda: amal al nabawwi ihtimamat ta alamir fi Uruselim, wa kulu bet ta Israel humon fi nus ta munu.11Gul, ana alama le inta. Ze ma ana amulu, fa huwo bi amulu le humon; humon bi ruwa fi munfaa wa fi sabi. 12Al amir al huwo fi nus tomon bi arfa fok hajat tou fi khitfa tou fi duluma, wa bi ruwa bara min heita. Humon bi hafura min al heita wa tala bara hajat tomon. Huwo bi khati wosa tou, fa huwo ma bi ayenu al ard ma uyuun tou. 13Ana bi wazau bara shabaka tai fogo huwo wa huwo bi gubudu huwo fi sharak; yala ana bi jibu huwo le Babylon, al ard ta Kildaniyiin, lakin huwo ma bi ayenu. Huwo bi mutu hainak14Ana kaman bi shetetu fi tijahat kulu del hawili huwo al kan saadu huwo wa kulu jaysh tou, wa ana bi rasulu safe wara tomon. 15Yala humon bi arufu inu ana Yahwa, wokit ana shetetu humon fi nus ta umam wa woduru humon fi kulu ard. 16Lakin ana bi kutu rijal besit ezber min nus tomon min safe, majaa, wa waba, fa humon bi sejilu kulu fagarat tomon fi al ard al ana shilu humon, fa humon bi arufu inu ana Yahwa.''17Kelima ta Yahwa ja le ana, gal. 18Jena ta insaan, akulu kubaz taki ma irtijaf, wa asurubu moyo taki ma ruogusa wa kafa.19Yala kelim le nas ta ard, Rabuna Yahwa gal ann sukan ta Uruselim, wa al ard ta Israel, '''Humon bi akulu kubaz tomon ma irtijaf wa asurubu moyorogusa, min zaman al ard bi kun karban min malaiyan tou bi sabab ta eunf ta kulu del al bi geni hinak. 20Fa al medina sukan tou bi karabu, wa al ard bi ja ard waskan; fa inta bi arufu inu ana Yahwa.'''''''21Tani kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 22Jena ta insaan, de misaal yatu al inta indu fi al ard ta Israel al gal, Ayam tuwil, wa kulu ruya fashil? 23Ashan, keda kelim le humon, Rabuna Yahwa gal keda: Ana bi kutu nihaya le misaal de, wa nas ta Israel ma bi istamil huwo. Kelimle humob, Ayam biga gerib zaman kulu ruya bi kamilu.24Leanu ma bikun fi aye ruya al kazib aw araffa unasib fi juwa bat ta Israel. 25Leanu ana Yahwa! Ana wonusu, wa ana nefizu kelimat al ana wonusu. haja de tani akhir. Leanu ana bi wonusu kelima de fi ayam taki, bet mutamarrid, wa ana bi nefizu huwo!__de yau elan ta Rabuna Yahwa.'''26Tani kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 27Jena ta insaan! Ayenu, bet ta Israel kelim, Ruya al huwo ayenu huwo le ayam ketir min hasa, wa nubau beid min zaman. 28Ashan keda kelim le humob, Rabuna Yahwa gal keda: kelimat tai ma bi akhir ketir, lakin kelima al ana wonusu bi amulu__de elan ta Rabuna Yahwa.'''

Chapter 13

1Tani, kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insaan, naba ded anbia al bi nabau fi Israel, wa kelim le del al bi nabau bara khial tomon, 'Asuma le kelima ta Yahwa. 3Rabuna Yahwa kelim keda: Wayl le anbia al beliteen al bi tabe roho tomon, lakin al ma ayenu haja! 4Israel, anbia taki kan ze jena ta awaa fi ard al karaban.5Inta am ruwa ashan kasuru fi hawili al heita bet ta Israel ashan bi salau, ashan bi qawimu fi harib fi yom ta Yahwa. 6Nas indu ruya kazib wa amulu tawaqqueat kazib, del al kelim, ''Ze de wa ze de elan ta Yahwa. ''Yahwa ma rasulu humon, lakin humon kutu raja le nas inu risala tomon bi ja hagiga. 7Hal inta ma asuma ruya kazib wa amulu tawaqqueat kazib, inta al kelim, ''De wa dak lhuwo elan ta Yawha''zaman nefsa tai ma wonusu>?'8Ashan keda Yahwa gal keda, 'Leanu inta indu asuma ruya kazib wa wonus akhazib__ashan keda de huwo elan ta Yahwa ded inta: 9Yadan tai bi kun ded inta al nabi al indu ruya ta kedib wa al amulu tawaqqueat kazin. Humon ma bi kun fi jameia ta nas tai, aw bi sajilu fi sajjil ta bet ta Israel; humon ma bi ruwa le al ard ta Israel. Leanu inta bi arufu inu ana Rabuna Yahwa!10Ashan kea, wa ashan humon woduru nas tai wa kelim, ''Salam''' zaman mafi salam, humon bi abinu heita al humon bi rasim ma tabria. 11Kelim le del al dahn al heita, wa huwo bi waga tihit; hinak bi kun matru ketir, wa ana bi rasulu huja ta barad ashan waga tihit, wa hawa shedid ashan kasuru huwo tihit. 12Ayenu, al heita bi waga tihit. Hal tanin ma kelim le inta, '''Wenu huwo tabria al inta kutu fogo huwo?''13Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda: Ana bi jibu hawa shedid fi zalan tai, wa hinak bi kun fayadanat ta matru fi zalan tai! Hujar ta barad fi zalan tai bi demiru huwo kulu kulu. 14Leanu ana bi sheretu al heita al inta khati ma tabria, wa ana bi kasuru huwo fi ard wa bi kutu asas tou kashif. Fa huwo bi waga, wa inta bi demiru fi nus tou kulu. Yala inta bi arufu inu ana Yahwa.15Leanu ana bi demiru fi zalan tai heita wa del al tabria tou. Ana bi kelim le inta, ''Al heita ma maju tani, wele nas al ta tabria tou__ 16al anbia ta Israel al naba ann Uruselim wa al indu ruya ta salam le heya. Lakin mafi salam__de yau elan ta Yahwa.'''17Fa inta, jena ta insaan, jahizu wosa taki ded banat ta nas taki al naba bara min fekira tomon, wa naba ded humon. 18Kelim, 'Rabuna Yahwa gal keda: Wayl le nasawiin al kaitu sahar fi kulu juzu ta yada tomon wa bi amulu alhijab fi ras tomon min kulu magas, istamilu ashan sayd nas. Hal inta sayd nas tai lakin kalisu haya taki?19Inta khalifu ana fi nus nas tai leanu gabda ta shaeir wa fatat ta kubaz, ashan katulu nas al ma bi mutu, wa shan bihafizu haya ta del al am bi istemir fi haya, ashan kedib taki le nas tai al asuma inta.20Ashan keda Rabuna Yahwa gal keda: Ana ded al sahar alinta bi istamilu ashan bi wagau ma haya nas fi sharak ze humon tiyur. hagiga, Ana bi sheretu humon min yadan taki; wa nas al inta wagau fi sharak ze tiyur__Ana bi sibu humon ruwa. 21Ana bi sheretu bara alhijab wa alagu nas tai min yadan taki, ashan humon ma bi tani waga fi sharak fi yadan taki. Inta bi arufu inu ana Yahwa.22Leanu inta manau gelba ta shyakhs al salih ma kedib, hata wa lo ana ma indu nia fi mana tou, wa leanu inta manau huwo lakin amayiel ta shykhs al sharir fa inu huwo ma rija min sika tou ashan bi kalisu haya tou__ 23ashan keda inta ma bi ruya ta kedib aw istemir fi tawaqqueat al beled, leanu ana bi alagu nas tai bara min yadan taki Inta bi arufu inu ana Yahwa.''''

Chapter 14

1Bad min al shuyukh ta Israel ja le ana wa geni gedam tai. 2Yala kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 3Jena ta insaan, rijal del shilu asnam tomon fi gelba tomon wa kutu asara ta iithm tomon gedam wosa tomon. Lazim bi asaulu ana ma humon kulu?4Ashan keda alinu de le humon wa kelim le humon, Rabuna Yahwa gal keda:Aye zol ta bet ta Israel al shilu fekira tou fi gela tou, aw al kutu al asara ta iithm gedam wosa tou, wa huwo al yala al ja le nabi__Ana Yawha, bi juwabu huwo hasab adadad ta asnam tou. 5Ana bi amulu keda ashan ana shilu wara bet ta Israel fi guluub al lsugu beid min ana min kulu asnam.6Ashan keda kelim le bet ta Israel, 'Rbuna Yahwa kelim keda: Tub wa agelibu min sikat ta asnam takum! Agelibu wosa taki min kulu fagarat taki.7Leanu kulu wahid min bet ta Israel wa kulu zol min al ajanib gaid fi Israel al sibu ana, al shilu asnam fi gelba tomon wa kutu al asara ta iithm gedam wosa tou, wa al yala ja le nabi ashan fetisu ana__Ana Yahwa, bi juwabu huwo bi nefsi. 8Fa ana bi jahizu wosa tai ded zol dak wa amulu le huwo alama wa masaal, leanu ana bi gata huwo bara min nus ta nas tai, wa inta bi arufu inu ana Yahwa.9Kan nabi kabasu wa kelim risala, yala ana, Yahwa, bi kabasu nabi dak; Ana bi wosulu ma yadan tai ded huwo wa demiru huwo min nus ta nas ta Israel. 10Humon bi shilu iithm tomon; al iithm ta wahid al bi asalu min huwo. 11Ashan de, bet ta Israel ma bi tani lifu beid min ruwa wara ana wele nejisu nefsa tomon tani min kulu khataya tomon. Humon bi kun nas tai, wa ana bi kun Allah tomon__de elan ta Rabuna Yahwa.''''12Yala kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 13Jena ta insaan, zaman ard khata ded ana bi amulu khatiya fa ana wosulu ma yadan tai ded huwo kasuru aleamilin min kubaz tou, wa rasulu bara fok majaa wa gata bara kulu rijal wa haywanat min al ard; 14yala hata kan del talata rijal__Noah, wa Ayub__kan fi nus ta al ard, humon bes bi alagu haya tomon bes bi wasat salah tomon__se elan ta Rabuna Yahwa.15Kan ana rasulu wuhush sharir fi kulu ard wa kutu huwo fadi ashan huwo bi kun ard karban al ma fi zol bi mururu min fogo ashan wuhush, 16yala hata kan nefsu del al talat rijal kan fi huwo__ze ma ana aish, elan ta Rabuna Yahwa__humon ma bi agder alagu awulad tomon aw banat tomon; bes haya tomon bi alagu, lakin al ard bi kun karban.17Aw kan ana jibu safe ded al ard wa kelim, 'Safe, ruwa jibu al ard wa gata rijal wa haywanat min huwo, 18yala hata kan talata rijal kan fi nus ta ard__ze ana bi ish, Rabuna Yahwa alinu__yala humon ma bi agder alagu hata awulad tomon wa banat tomon; be yaha tomon yau bi alagu.19Aw kan ana rasulu waba ded ard de wa kubu bara zalan tai ded huwo jibu kubu dom, ashan gata bara rajil wa haywan, 20yala hata kan Noah, Daniel, wa Ayub kan fi al ard__ze ana geni, alinu Rabuna Yahwa__yala ma bi agder alagu hata awulad tomon aw banat; haya tomon bes bi alagu biwasat salah tomon.Leanu Rabuna Yawha kelim keda: Ana akkid bi amulu hajat kaab biwasat rasulu arba aleuqubat__jaan, safe, haywanat ta gaba, wa waba__ded Uruselim ashan gata bara riaj haywanat min heya. 22Lisa ayenu! Bagi bi fadulu fogo haya, al najihiin al bi ruwa bara ma iyal wa banat. Ayenu! Humon bi ruwa bara le inta, wa inta bi ayenu sikat tomon wa amayil tomon wa bi azii bekusus eiqab al ana rasulu le Uruselim, wa ann kulu haja tani al ana rasulu ded al ard. 23Al najihiin bi azii inta zaman inta ayenu sikat tomon wa amayil tomon, fa inta bi arufu hajat del kulu ana amulu ded heya, inu ana am amulu le humon sakit__de yau elan ta Rabuna Yahwa.'''

Chapter 15

1Yala kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insaan, kef karma afdal min aye shajar al ma furue al fi nus takum al ashjar fi gaba? 3Hal nas bi shilu khashab min karma ashan bi amulu aye haja? Aw hal humon amulu watad minfogo ashan bi haligu aye haja fogo? 4Ayenu! Kan jadau huwo fi nar ze waqud, wa kan nar haragu nihaya tou kulu wa kaman nus, hal sei kwes le aye haja?5Ayenu! zaman huwo kan kamil, huwo ma bi amulu aye haja; bitakkid yala, zaman nar kan haragu, yala huwo kan lisa ma amulu aye haja tamam. 6Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda: Shajarat ta gaba barau barau, Ana wodi al karma ze waqud le haragu; Ana bi amulu fi nefsu teriga le sukan ta Uruselim.7Leanu ana bi jahizu wosa tai ded humon. Hata lo humon tala bara min nar,lisa nar bi akulu humon; fa inta bi arufu inu ana Yahwa, zaman ana jahizu wosa tai ded humon. 8Yala ana bi kutu al ard fi karab leanu humon amulu khatiya__de yau elan ta Rabuna Yahwa.''

Chapter 16

1Yala kalam ta Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insan, wori le Uruselim an fagara ta heya, 3wa alinu, Yahwa Rabuna gal keda le Uruselim: Intum bi asalu wa welada takum hasil fi ard ta Canaan; abu takum kan Amori, wa uma taki kan min Hittie.4Fi yom welada taki, uma taki ma gata sura taki, wele heya nedifu inta fi moyo wele masa inta ma melih, wele lifu gumash hawili inta. 5Mafi ena al hin le inta ashan bi amulu hajat del le inta, ashan bi kun hin le inta. Fi yom ta al kan inta weledo, ma wasaka fi haya taki, kan jadau inta bara fi medan al fadi.6Lakin ana mururu min inta, wa inta gufulu ma dom taki; fa ana kelim le inta fi dom taki , ''Ish! Ana kelim le inta fi dom taki, Ish!'' 7Ana kutu inta raba ze shejera fi maha zara. Inta weledo ketir wa kun eazim, wa inta tala jawhara ta jawharat. sudur taki biga guwi, wa sharr taki raba ketir, sala kan inta kan ariyan wa ras fadi.8Ana mururu min Jambu taki mara tani, wa ana ayenu inta. Suuf! zaman ta muhaba ja le inta, fa ana kati gumash fogo inta wa kati ariyan taki. Yala ana halifu le inta wa jibu inta fi itifagia__de yau inlan ta Rabuna Yahwa__wa inta bitga tai.9Fa ana kasulu inta ma moyo wa kasulu dom taki bara, wa ana masa inta ma zeit. 10Ana libisu fi malabis qiyafa wa kutu sanadil fi kura ta. Ana kati inta ma malabis al jamiil wa kati inta ma harir. 11Al tani Anajamilu inta ma mujawharat, wa Ana kutu rubaat fogo yadan taki, wa genzir hawili ragabta. Ana 12kutu khatim ta anafa fi anfafa taki wa khatim ta ada fi adana, wa tegia jamil fogo ras taki.13Fa intum kati ma jamilu ma daham wa fida, wa intum kan libisu fi malabis jamil harir wa malabis al keitu; intum akulu degig, asal , wa zeit, wa intum kan qiyafiin, wa inta biga melika. 14shohura taki rowa bara min nus ta umam leanu inta jamil shedid, leanu huwo kan kamil fi mejid al ana wodi le inta__de yau elan ta Rabuna Yahwa.15Lakin inta sik fi qiyafa taki, wa inta amulu ze sharamuta ashan shohura taki; inta kubo bara amayil taki ta sharmata fogo del al bi mururu min jambu taki, ashan jamala taki bi kun tou. 16Yala inta shilu malabis taki wa ma humon inta sala makan fok le nefsa taki jamilu ma kulu alwan, wa hinak inta amulu ze sharamuta. De kede17Inta shilu mujawharat ta dahan al nayim wa fida al ana wodi le inta, wa inta sala le nefsa taki arqam al zakar, wa inta amulu ma humon ze sharamuta bi amulu. 18Inta shilu gumash taki al jamiliu wa kati humon, wa inta jahizu zeit tai wa riha gidam tomon. 19Ana wodi le inta rigif tai__salau ma degig nayim, zeit, wa asal __inta jahizu gidam tomon nakha ta riha, leanu de yau haja al hasil__de yau elan ta Rabuna Yahwa.20Yala inta shilu iyal taki wa banat al inta weledo le ana, wa inta gedimu huwmon le aswar ashan bi shetetu ze akil. hal amayil taki ta sharmata haja soker? 21Inta dabah iyal tai le asnam wa kutu humon mururu min nar. 22fi kulu fagarat taki wa amayil taki ta sharmata inta ma fekir ann ayam ta shabab taki, wokit al kan inta ariyan wa kashif ze inta bi gelibu rae fi dom taki.23Wayl! Wayl le inta!__de yau elan ta Rabuna Yahwa__ashan, keda, fi ziyada le kulu sharr del, 24inta abinu nefsa taki mahal fok wa kutu nefsa taki fok fi kulu mahal al eam.25Inta abinu mahal taki al fok fi ras kulu sika wa kutu jamala taki biga fadiya, wa wasau kurenat taki le kulu zol al bi mururu min hinak, wa inta zidu amayiel taki sharmata. 26Inta amulu ze sharamuta ma Mesiriin, jeranat taki ta shohuwa, wa inta amulu amayiel ketir, al kutu ana fi zalan.27Ayenu! Ana bi hajimu inta ma yadan tai wa gata bara akil taki. Ana bi selimu haya taki le adu taki, banat ta Felistiniin, al biga ma fadiya suluk tai al waskan. 28Inta amulu zena ma ashoriyiin leanu inta ma shabaan. Inta amulu zena wa lisa ma shabaan. 29Inta amulu zena ketir fi al ard ta canaanin wa Kildaniin, wa hata de ma shabanu inta.30gelba taki __Rabuna Yahwa kelim__inta bi amulu kulu hajat del, amayiel al ta zena? 31Inta abinu tal fi ras ta kulu shareh wa kutu turuba taki fi midan al am. Lakin inta kan ma ze zania leanu inta alisu al ujura.32Intum al ta zena, intum rudu ajanib bidal rajil taki. 33Nas ge dafa le sharamit kulu, lakin inta wodi ujura le habayib taki kulu wa inta wodi homon roshuwa ashan bi ja le inta min kulu itjahat ashan amayiel taki ta zena. 34Fa fi ferik bein inta wa nasawin tanin. Ma fi zol dafa le inta ashan bi amulu ze zani. Inta aksi. Inta dafa homon wa mafi al wodi le inta.35Ashan keda, inta al zani, asuma le kelim ta Yahwa. 36Rabuna Yahwa kelim keda: Ashan inta kubo bara shohuwa taki wa kati ariyan taki bi wasat amayiel taki ta zena ma habayib taki wa ma kulu asnam al waskan, wa leanu inta wodi le homon iyal taki, 37ashan keda, kun guwi, Ana bi limu habayib taki kulu al inta kan limu ma homon, kulu del al kan inta hibu wa kulu del al inta akrah, wa Ana bi limu homon ded inta min kulu tejahat. Ana ma bi kati ariyan taki min homon fa homon bi ayenu ariyan taki kulu.38Leanu ana bi akibo inta ann zena wa kubo dom, wa Ana bi jibu fogo inta zalan tai ta kubo don wa muhaba. 39Ana bi wodi le inta yadan tomon fa humon bi jada tihit tal taki wa bi kasuru tihit mahalat taki fok wa humon bi agela malabis taki bara wa shilu mujawharat taki. Humon bi sibu inta ariyan wa bi fadiya.40Yalla humon bi jibu nas ketir ded inta wa rejimu inta bi hujar, wa humon bi gata inta bara ma safe tomon. 41Humon bi haragu buyuut taki wa bi amulu anuwa ketir ta ekaab fogo inta fi ena ta nasawin ketir, leanu ana bi wogifu zena taki, wa inta am bi tani dafa habayin taki. 42Yalla Ana bi nezil zalan tai ded inta; zalan tai bi sibu inta, leanu Ana bi shabaan, wa ma bi kun tani zalan.43Leanu inta ma zekir ayam taki ta shababia wa kutu ana hizu ma zalan ashan hajat del kulu, ashan keda kun guwi! Ana bi nefsa tai bi jibu fogo ras taki ekab le haja al inta amulu__de yau elan ta Rabuna Yahwa. Hal inta zedu zena le kulu mumarasat tanin al waska?44Kun guwi! Kulu wahid al wonusu misaal ann inta bi kelim, ''Ze umma, fa kaman biniya tou.'' 45Inta binia le umma taki, al sibu rajil wa iyal ta heya, wa inta ukut le ekwat taki al sibu rujal wa iyal. Umma taki kan Hissia, wa abu taki kan Amori.46Ukut taki al kebir kan Samiri wa ukut tou yau del al bi geni fi shamal, wa ukut taki al soker yau kan bi geni fi junub, al huwo Sodom wa banat ta heya.47Inta ma bes doworo fi sikat tomon wa inta ma amulu amayiel yomon, lakin fi kulu sikat inta kan kaab min akn. 48Ze ma ana hai __de elan ta Rabuna Yahwa__ ukut taki Sodom wa binia ta heya, ma amulu sharr ketir ze inta wa banat amulu.49Kun guwi! de kan katiya ta ukut taki Sodom inu haye kan mutakebir fi zaman ta raha, wa ma bi kutu bala ann ayi haja. Heya ma guwi yadan ta meskin wa al muhtaj. 50Heya kan mutakebir wa amulu amayiel shein gidam tai, fa ana shilu humon beit bes ze ma inta ayenu.51Wele Samai amulu hata nus ta kataya taki; lakin inta amulu hajat al batal ketir min al humon amulu, wa inta beinu inu inta ekwat taki ahsen min inta ashan kulu hajat al batal al inta amulu! 52Kasataan inta beinu fadiya taki; fi terega de inta beinu inu ekwat taki ahsen min inta, ashan kataya al inta amulu fi sikat al batal. Ekwat taki hasa beinu ahsen min inta. Kasataan inta, beinu fadiya ataki, leanu fi terega de inta beinu inu ekwat taki kan ahsen min inta.53Leanu bi rija mali tomon__al mali ta Sodom wa banat ta heya, wa al mali ta Samari wa banat ta heya; lakin mali taki bi kun fi nus tomon. 54Fi hisaab ta hajat del inta bi beinu fadiya taki; bi amulu ina batal ashan kulu hajat al inta amulu, wa fi terega de inta bi kun taezia le humon. 55Ashan ukut taki Sodon wa banat ta heya bi rijaule hala tomon al gedim, wa Samari wa banat ta heya bi rijau le hala tou al gedim. Yalla ita wa banat taki bi rijau le hala taki al gedim.56Sodom ukut taki kan ma zekiru fi kasma taki fi ayam zaman inta kan bi dala, 57gebili duuf taki ma beinu. Lakin hasa inta mudu ta taleis le banat ta Edom wa le kulu banat ta Felistiiin al hawuli heya. Nas kulu alisu inta. 58Inta bi beinu fadiya taki wa amayiel taki al batal!__de elan ta Rabuna Yahwa!59Rabuna Yahwa kelim: Ana bi timu ma inta ze inta bi istehik, inta al alisu halifa taki bi kasuru itifagia.60Lakin Ana bi nefsa tai bi zekir itifagia tai ma inta al amulu fi ayam ta shabaia taki, wa ana bi asisu itifagia al abadi ma inta. 61Yalla inta bi zekir sikat taki wa bi kun bi fadiya zaman al kan inta istelim ekwat taki al gedim wa ekwat takimal sukar, lakin ma ashan tifagia taki.62Ana bi nefsa tai bi asisu itfagia tai ma inta, wa inta bi arufu inu ana Yahwa. 63Ashan hajat del, inta bi zekir kulu hajat wa bi kun bi fadiya, yalla inta tani ma bi fata kasuma taki ashan bi wonusu ann fadiya taki, zaman al ana kan afi inta min hajat kulu al inta amulu__de elan ta Rabuna Yahwa.'''

Chapter 17

1Kelim ata Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insan gedim nugta wa wonusu misaal le bet ta Israel. 3Kelim Rabuna Yahwa gal keda: sguur kebir ma jinah kebir wa risha tuwil, maliyan ma malameh, wa dak indu aluwan krtir ruwa le Lebnon wa akudu musulia ta shejar ta ruus. 4huwo kasuru ras ta furue wa shilu humon le ard ta Canaan; heya zara fi medina ta tijjar.5Huwo kaman shilu juzu ta buzuur ta ard wa zarau fi turab al ta mam. Huwo kutu jambo moyo ze safsaf. 6Yalla huwo raba wa tala biga karma tihit fi wata. furue tou gilibu le huwo, wa erignraba tihit tou. ashan keda huwo tala karma al bi trala furue wa bi rasulu bara nar.7Lakin hinak fi suguur tani ma jinah kebir wa malameh ketir. karma de gilibu erig tou tija ta suguur, wa huwo waza jinah tou tija ta suguur min mahal al huwo zara fa huwo bi kubo moyo fogo. 8huwo zarau fi turaab al kwes jambo mahal al kebir ta moyo ashan bi weldu furue wa samar, ashan bi tala karma jamil.9Kelim le nas, Rabuna Yahwa gal keda: Hal huwo raba? Hal huwo ma bi agilau wa agilau bara min erig tou ashan bi nashf, wa kulu samar tou al hilu bi nashif? Man yadn guwi wala nas ketir deiru ashan bi lizu huwo bara min erig tou. 10Fa kun guwi ! Bad ma zarau, hal huwo bi raba? Hal huwo ma bi nashif zaman al kan hawa ta sherig lemesu huwo? Huwo bi nashif ta kulu kulu bara min jinena11Yalla kelim ta Yahwa ja le ana gal, 12Wonusu le bet al mutamarrid, Hal it ma arufuhajat del mana tou sunu? Kun guwi! Al melik ta Babyliyon ja le Uruselim wa shilu melik ta heya wa melika ta heya wa jibo humon le huwo fi Babylyon.13Yalla huwo shilu usura ta melik, amulu itfagia ma huwo, wa jibu huwo tihit halifa. Huwo shilu bara nas al guwiyin al ta ard, 14ashan malakuut bi kun tihit wa ma bi arufa nefsa fok. Bi hafisu itfagia tou al ard bi naja.15Lakin melik ta Uruselim itmarrad ded huwo bi wasat rasulu sufara le Mesir ashan bi ligu hasin wa jaysh. Hal huwo bi naja? Hal zol al bi amulu hajat del bi jere? Kan huwo kasuru al itfagia, hal huwo bi jere? 16Ze ma ana hai!__de yau elan ta Rabuna Yahwa__huwo bi hagiga bi mutu fi ard ta melik al kutu huwo melik, al melik al kasuru halifa you, wa al kasuru itfagia tou. Huwo bi mutu fi nus ta Babylyon.17Feraeun ma jaysh al guwi wa rijal al bi ruwa wara tou ma bi saadu huwo fi shakila, zaman silim amulu wa suur al abinu fok ashan bi kata bara haya ketir. 18Leanu melik sibu halifa tou bi kasuru itfagia. Kun guwi, yadan tou wosulu ashan bi wadu wa lakin huwo amulu hajat del kulu. Huwo ma bi naja.19Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda: Ze ma ana hai, hal kan ma halifa al huwo sibu wa itfagia tai al huwo kasuru? Ashan ana bi jibu ekaab tou fogo ras tou! 20Ana bi shetet shabaka tai fogo huwo, wa huwo wa bi gubudu huwo fi shabaka Yalla ana bi jibu huwo le Baylyon wa nefizu hukum fogo huwo leanu khiana tou al huwo amulu zaman huwo khunu ana! 21Kulu al lajieen fi jaysh tou bi waga ma safe, wa wahid al fadulu bi shetetu fi kulu itjahat. Yalla inta bi arufu inu ana Yahwa alinu inu de bi hasil.22Rabuna Yahwa kelim keda, Fa bi nefsa tai bi shilu bara al juzu ta cedar al fok, wa ana bi zara beit min furue tou. Ana bi kasuru huwo bara, wa ana bi nefsa tai bi zara fi fok ta jebel. 23Ana bi zara fogo jebel ta Israel ashan huwo bi tala furue wa weledu samar, wa huwo bi kun mulki ceda ashan aye tyr al bi jinah bi geni tihit tou. Homon bi abinu bet fi dul ta furue tou.24Yalla kulu asjar ta mahal zara bi arufu inu ana Yahwa. Ana bi kasuru asjar al fok wa ana bi arufa fok ashar al tihit. Ana nashifu asjar kubo ma moyo wa wa ana kutu jafaf ashan bi raba. Ana Yahwa, ana alinu inu de bi hasil; wa ana amulu.''

Chapter 18

1Kelima ta Yahwa ja le ana tani, gal, 2''Ita gasit sunu, inta al ayenu misaal an ard ta Israel wa gal, 'Abuhat akulu enab, wa sunun ta iyal biga tegil'?3Ze ma ana hai__de yau elan ta Rabuna Yahwa__hagiga tan ma bi kun fi hinak tani munasaba le inta ashan bi istakdim misaal de fi Israel. 4Kun guwi kulu haya de tai__haya ta abu kaman ze haya ta jena, humon tabe le ana! nefs al bi amulu kataya yau al bi mutu!5Sunu yau bi kelimu ann zol al kwes wa al bi amulu adala wa kwes__ 6kan huwo ma akulu fogo jebel aw ma arufa fok uyuun tou le asnam ta bet ta Israel, wa huwo ma karabu mara ta jiraan tou, wele ja gerib le mara fi sharr ta dowora ta heya, hal huwo zol kwes?7Sunu yau bi kelimu ann zol al ma asuru aye zol, wa huwo rija wara le zol al huwo shilu dein minu haja al huwo kutu ze amini le dein, wa huwo ma seregu lakin huwo wodi akil tou le jaa'n wa kati ariyan ma gumash, hal huwo zol kwes?8Sunu yau bi kelimu ann zol al ma bi hasibu rebeh ketir fi gurush al huwo deinu wa huwo ma shilu rebeh ketir le haja al huwo bi beyuu? Bi wonusu inu huwo bi amulu adala wa bi asisu amana bein ta nas. 9Kan zol de doworu fi qawaniin tai wa hafisu awamir ashan bi bi kun amin, yalla waad le zol al kwes yau ze de: Huwo be hagiga bi ish!__de elan ta Rabuna Yahwa.10Lakin kan huwo indu jena al bi kubo dom wa kan aye min hajat del al zekiru, (Hata kan abu tou ma amulu aye min hajat del). 11Huwo akulu fok jubal wa karabu mara ta jeran tou, sunu yau bi klimu ann huwo?12Zol de bi asuru al meskin wa al muhtaj, wa huwo bi amsuku wa seregu, wa huwo ma rija waadu, wa huwo arufa fok uyuun tou le asnam wa amulu hajat batal, 13wa huwo deinu gurush ma rebeh ketir wa amulu rebeh ketir fi haja al huwo bi biu, hal zol bi ish? Hagiga tan huwo ma bi ish Huwo be hagiga bi mutu wa dom tou bi kun fogo huwo leanu huwo amulu amulu hajat al kulu ma kwes.14Lakin kun guwi! iza kan fi zol al weledu jen, wa jena tou ayenu kulu kataya al abu tou amulu, wa fekiri huwo ayenu humon, huw ma amulu aye haja. 15Jena dak ma akulu fok jubal, wa huwo ma arufa uyuun tou le asnam ta bet ta Israel, wa huwo ma karabu mara ta jeran tou, sunu tay bi kelimu ann huwo?16Jen dak ma asuru aye wahid, aw amsuku waad, aw ashilu hajat al seregu, lakin wodi akil tou le al jaan wa kati ariyan ma gumash. 17Jena dak ma asuru aye wahid aw shilu maslah fok kalis aw amulu rebeh ketir ta dein, lakin huwo amulu awamir wa doworu hasab qawaniin tai; jena de ma bi mutu ashan katiya ta abu: Huwo be hagiga bi ish!18Abu tou, min ma huwo asuru tanin be zuluum wa seegu aku tou, wa amulu haja al ma kwes fi nus ta nas tou__kun guwi, huwo bi mutu fi katiya tou.19Lakin int kelim, 'Malu jena ma indu katiya ta abu tou?' Leanu jena bi amulu adala wa al birr wa bi hafisu kulu qawanin tai; huwo bi amulu. Huwo bi ish be hagiga! 20al bi amulu katiya, huwo yau al bi mutu. Jena ma bi ashilu kataya ta abu, wa abu ma bi shilu kataya ta jena. Al birr ta zol al bi amulu adil bi le nefsa tou, wa al sharr ta al sharir bi fogo nefsa tou.21Lakin kan al sharir gelibu min kulu kataya tou al huwo amulu, wa hafisu kulu qawanin tai wa amulu adala wa birr, yalla huwo bi hagiga bi ish ma bi mutu. 22Kulu mukhalafat tou ma bi zekiru tani fogo huwo. Huwo bi ish biwasat birr al huwo bi marisu.23Hal ana bi frah azim fi mutu ta sharir__de yau elan ta Rabuna Yahwa__wa ma fi rija tou al beid min sika ashan huwo bi ish?24Lakin kan al zol al barr gelibu bara min birr wa amulu katiya wa marisu fagarat ze kulu fagarat al zol al sharir amulu, yalla biga huwo bi ish? Kulu birr al hwuo amulu ma bi zekiru zalamn al huwo khunu ana. Fa huwo bi mutu fi kataya al huwo amulu.25Lakin ita kelim, Sika ta Rabuna ma adil! Asuma, bet ta Israel! Hal sikat tai ma adil? Hal ma sikat taki yau ma adil? 26Zaman al kan inan al barr gelibu min birr tou, wa amulu kataya wa mutu ashan katiya de, yalla huwo mutu fi katiya al huwo amulu.27Lakin kan rajil al sharir gelibu bara min sharr tou al huwo amulu wa amulu adala wa birr, yalla huwo bi hafisu haya tou. 28Leanu huwo ayenu wa gelibu bara min kulu mukhalafat al huwo amulu. be hagiga huwo bi ish wa huwo ma bi mutu.29Lakin bet ta Israel kelim, 'sika ta Rabuna ma adeil,! Kef sika tai ma adeil, bet ta Israel? sika taki yau ma adeil, 30Ashan keda ana bi hukumu kulu zol fi nus takum hasab sikat tou bet ta Israel__de elan ta Rabuna Yahwa. Tub wa rgelibu bara min kulu sikat taki ta mukhalafat ashan inta ma bi waga be katiy.31Jada bara min nefsa taki kulu al mukalafat al ita amulu; amulu le nefsa taki gelba jedid wa roho jedid. Lei inta bi mutu, bet ta Israel? 32Leanu ana ma farahan fi mutu ta zol al mutu__de yau elan ta Rabuna Yahwa__fa tub wa ish!''

Chapter 19

1''Hasa inta, shilu kore ded qiadad ta Israel 2wa kelim, ''Munu yau kan uma taki? asad bu mara, heya bi ish ma iyal ta asad; fi nus ta asad abu sokar, 3heya rabau iyal tou. Haye yau al gowumu wahid min iyal ta heya ta asad soker, asad al alimu ashan bi seretu dahia tou, wa yalla bi shetetu rijal. 4Yalla kulu umam asuma ann huwo. Kan gobudo huwo fi shabaka tomon, wa homon jibu huwo ma senara le ard ta Meisr.5Yalla heya ayenu inu hata wa lo heya intezir le rija tou, tamaniyat to heya hasa ruwa, ashan keda heya shilu iyal tou wa raba homon ashab bi tala asad al sokar. 6Asad soker de lifu fi nus ta usuud. Heya kan asad soker wa alimu kef bi sheretu dahia tou; Huwo shetetu zol. 7Huwo amsuku aramil tomon wa karabu modun tomon. Al ard wa ma kamil hajat tou sibu leanu ashan swat ta lifu tou.8Lakin al umma ja ded huwo min hawili muhafazat; homon wazau shabaka tomon fogo huwo. gobudo huwo fi sharak. 9Ma senara homon kutu fogo huwo fi gafas wa min hinak jibu huwo le melik ta Babyliyon. Homon jibu huwo le mahal al guwi ashan swat tou tani am bi asumau fok jubal ta Israel.10Uma taki kan ze karma zarau fi dom taki bi jambu moyo. huwo musmir wa maliyan ma furue ashan moyo al ketir. 11Huwo indu furue guwi al bi istakdimu le mastara al hadid, wa irtifa tou kan ayenu bi wasat azama ta awurak ta shejara tou.12Lakin al karma agilau fi kafu wa jedau tihit le ard, wa hawa al sherigi nashifu bara furue tou. Furue tou al guwi kasuru bara wa neshif wa nar akulu humon. 13Fa hasa zarau huwo fi al barria, fi ard ta jafaf wa atsh.14Leanu nar tala bara min furue tou al kebir wa akulu samar tou. Ma fi fere al guwi fogo, ma fi sulta ashan bi hukumu. De yau kore wa bi gunau ze kore.''

Chapter 20

1Hasil fi sana al saba, fi yom ishiriin ta sharr kamsa, shuyuuk ta Israel ja ashan asalu Yahwa wa geni gidam tai.2Yalla kalam ta Yahwa ja le ana, gal 3Jena ta insan alinu le shuyuuk ta Israel wa kelim le humon, Rabuna Yahwa kelim keda: Hal ita ja ashan asalu ana? Ze ma ana hai, Ana ma bi asalu ana ma ita!__elan ta Rabuna Yahwa.4Hal ita bi hukumu humon? Hal ita bi humu, jena ta insan? kede humon arufu ann abu fagarat ta abu tomon. 5Kelim le humon, Rabuna Yahwa kelim keda: 6Fi yom al ana iktar Israel wa guwmu edan tai ashan bi halifu halifa le iyal iyal ta bet ta Yakub, wa kutu nefsa tai maruf le humon fi ard ta Mesi, zaman ana guwmu edan tai ashan bi haifu halifa le humon. Ana kelim, ''Ana Yahwa Allah taki''__fi yom dak ana guwmu edan tai ashan bi halifu halifa le hmon inu ana bi tala bara min ard ta IMesir fi ard al ana iktar le hmon. huwo kan kubo lebn wa asel; huwo yau al jamil fi nus ta kulu ardi.7Ana kelim le homon, kede aye zol jada bara hajat al batal min gidam ta uyuun tou wa asnam ta Masie. Ma ta amulu nefsa taki am nedif; ana Yahwa Allah taki.''8Lakin homon itmarrad ded ana wa homon ma indu nia asan bi asuma le ana. Kulu zol ma jada bara hajat al waskan min gidam ta ena tai wale sibu asn am ta Mesir, fa ana kariru ashan bara zalan tai fogo homon ashan bi timu zalan tai fi nus tomon fi wasat ta ard Mesir. 9Ana amulu le isim tai ashan ma bi kun batal fi uyuun ta umam al homon kan kelimu. Ana kutu nefsa tai maruf le homon, fi uyuun tomon, bi wasat jibu homon bara min ard ta Mesir.10Fa ana rasulu bara min ard ta Mesir wa jinbu homn fi al barria. 11Yalla ana wodi le homon qawanin tai wa kutu kararat tai maruf le homon bi terega al insan bi ish kan huwo ihtaramu homon. 12Ana kaman wodi le homon Sabbaths tai ze alama bein nefsa tai wa homon, ashan homon bi arufu inu ana Yahwa al kutu homon kuduus.13Lakin bet ta Israel itmarrad ded ana fi al barria. Homon ma doworo fi qawanin; lakin, homon aba kararat tai, al inu insan bi ish kan huwo ihtaramu homon. Homon karabu Sabbaths, fa ana kelim ana bi kubu bara zalan tai fogo homon fi al barria ashan bi intah homon. 14Lakin ana amulu ashan isim tai ashan ma bi karabu fi uyuun ta umam, al fi ena tou jibu homon bara min Mesir.15Fa ana bi nefsi kaman arufa yadan tai ashan halifu halifa ta barria le homon ashan kede ma jibu fogo homon ard ta al ana bi ruwa wodi le homon, ard al bi kubo lebn wa asal, al jamil kalis fi nus ta kulu ard. 16ana halifu keda ashan homon aba kararat tai wa ma doworo fi qawanin tai, wa homon aba Sabbaths tai, min zaman gelba tomon doworo wara asnam tomon. 17Lakin uyuun anqizu homon min tijah wa ana mademiru homon fi al barria.18Ana kelimu le iyal tomon fi al barria, ''Ma ta doworo fi qawanin ta abuhat taki, aw hafizu mabadi tomon, aw karabu nefsak ma asnam tomon. 19Ana Yahwa Allah taki, dowoo fi qawanin tai; hafizu kararat tai wa ihtaramu homon. 20Hafizu Sabbaths tai mukadas ashan homon bi kun alama bein ana wa inta, ashan inta bi arufu inu ana Yahwa Allah taki.''21Lakin awulad tomon wa banat tomon tamarrad ded ana. Homon ma doworo fi qawanin tai aw ma hafisu kararat tai, bi teriga al insan bi ish kan huwo ihtaramu homon. Homon intehik Sbbaths tai, Fa ana kariro ashan bi kubo bara zalan tai fogo homon ashan bi shabaan zalan tai ded homon fi al barria. 22Lakin Ana gilibu yadan tai bara wa amulu ashan isim tai, ashan huwo ma bi kun batal fi uyuunta umma al anajbu bara min Israeliyin.23Ana bi nefsa tai kaman arufa fok yadan tai ashan bi halifu le homon fi al barria, al ana bi shetetu homon fi nus ta umam wa shetetu homon fi nus ta ard. 24Ana kariru ashan bi amulu de min zaman al homon ma ihtaramu kararat tai, wa min zaman homon rafat qawaniin tai wa aba Sabbaths tai. uyuun tomon kan bi fetisu wara ta asnam ta abuhat tomon.25Yalla ana kaman wodi le homon qawaniin tai al kan ma kwes, wa kararat tai al homon ma ish mau. 26Ana alinu homon ma nedif be wasat hadiya tomon al homon amulu zebeha ta kulu bikiir ta rihim wa sibu homon ruwa min nar__inu ana bi mala homon ma khawf ahsan homon bi arufu inu ana Yahwa!'27Ashan keda, jena ta insan, wonusu le bet ta Israel wa kelim le homon, Rabuna Yahwa kelim keda: fi de kaman abuhat shitimu ana zaman homon kan ma muminin le ana. 28Zaman ana jibu homon fi al ard al ana halifu bi wodi le homon,wa yalla fi aye zaman homon wosifu mahalat al fok wa kati ma ashjar, homon gedimu zebeha tomon, homon kutu ana zalan be zebeha tomon wa hinak homon kaman haragu bakhur wa kubo bara zebeha ta shiraab. 29Yalla ana kelim le homon, ''De sunu mahal al fok de al inta jibu zebeha hinak?'' Fa isim nadi Bamah lahadi yo ta alela.30Ashan keda kelim le bet ta Israel, Rabuna Yahwa kelim keda: Lei inta maulu n ma nedif ma sika ta abuhat takiefsa taki? Fa lei inta amulu zena, bi fetisu le hajat al shein? 31Zaman inta gedimu hadiya taki__zaman inta kutu awulad taki ashan bi ruwa min nar__lahadi yo ta alela inta karabu nefsa taki ma asnam taki. Fa lei ana bi sibu inta fetisu ana, bet ta Israel? Ze ma ana__de yau elan ta Rabuna Yahwa__ana ma bi sibu inta ashan bi fetisu ana. 32Al fekira al fi mug taki ma bi hasil. Inta kelim, Keda ana kun ze umam tanin, ze usura fi fi ard tanin, al bi abidu kasab wa hajar.''33Ze ma ana hay__de yau elan ta Rabuna Yahwa__ana bi hukumu fogo inta ma yadan guwi, yadan al marfu, wa zalan al bi kubo bara fogo inta. 34Ana bi jibu inta bara min nas wa bi linu inta bara min nus ta bilad al shetetu intukm fogo. Ana bi amulu yadan al azim wa ma zalan al kubo bara. 35Yalla ana bi jibu inta fi al barria ta nas, wa hinak ana bi hukumu inta wosa be wosa.36Ze ana hukumu abuhat takum fi al barria ta ard ta Masir, fa kaman ana bi hukumu inta__de yau elan ta Rabuna Yahwa. 37Ana bi kutu inta ruwa min tihit hadid tai, wa ana bi kutu inta ihtaramu mutatalbat ta itifaqia. 38Ana bi nadifu min nus takum al mutamarrid wa del al tamarrad ded ana. Ana bi rasulu homon bara min ard al homon bi feni fogo ze ajanib, lakin homon ma bi dakalu al ard ta Israel. Yalla inta bi arufu inu ana Yahwa.39Fa le inta , Bet ta Israel, Rabuna Yahwa kelim keda: Kulu wahid minakum kede ruwa le sanam tou. Abidu homon kan inta aba ashan bi asuma le ana, lakin inta lazim ma bi tani karabu isim tai al mukadaas ma hadaya taki ta asnam.40Leanu fi jebel tai al mukadaas, fi fok ta jebel ta Israel__de yau elan ta Rabuna Yahwa__kulu bet ta Israel bi abidu ana hinak fi ard. Ana bi afrah ashan bi asalu zebeha taki hinak, wa kaman awel samar ta dariba ma kulu hajat taki al mukadaas. 41Ana bi rudu inta ze bakhuur zaman al kan ana jibu inta bara min nas wa limu inta bara min bilad al shetetu intum fogo. Ana bi beinu nefsa tai mukadaas fi nus takum ashan al uma bi ayenu.42Yalla, zaman ana jibu inta le ard ta Israel, le ard al fogo ana arufa fogo yadan tai fok ashan bi halifu ashan bi wodi le abuhat taki, inta bi arufu inu ana Yahwa. 43Hinak inta bi zekir suluk taki wa kulu amayil al inta demiru ma nefsa taki, wa inta bi kharhu nefsa taki fi uyuun takiashan kulu amayiel taki al sahrir al i ta amulu. 44Fs inta bi arufu ana Yahwa zaman ana amulu keda le inta ashan isim tai le sabab ta isim tai, wa ma ashan amayiel al sharir, wa ma ashan amayiel ta fasad, bet ta Israel__de yau elan ta Rabuna Yahwa.''''45Yalla kelima ta Yahwa ja le ana gal, 46Jena ta insan, kutu wosa taki le junub al ard, wa wonusu ded junub; nubowa ded gabat ta Negev. 47Kelim le gabat ta Negev, De yau elan ta Yahwa__Rabuna Yahwa kelim: Ayenu, ana bi kutu nar fi nus takum. huwo bi katulu aye shejara wa aye shejara al nashif fi nus takum. lisan ta nar de ma bi batulu; kulu wosa min junub le shamal bi haragu.48Yalla kulu nefs bi ayenu inu Ana Yahwa zaman alkan ana wala nar, wa ma bi batulu.''' 49Yalla ana kelim, ''wayl! Rabuna Yahwa, humon kelim ann ana, Hal huwo ma bes ma ta wori amsila?''''

Chapter 21

1Yala kalam ta Yahwa ja le ana, gal, 2Jena ta insaa, jahizu wosa taki le Uruselim, wa wonusu ded almukadasat; tanba ded al ard ta Israel. 3Kelim le ard ta Israel, Yahwa kelim keda: ayenu! ana ded inta! Ana bi tala safe tai min gumash tou wa gata bara zol al kwes wa zol al sharir min intum!4Ashan ana bi gata bara al salih wa al sharir min intum, safe tai bi bi tala bara min gumash tou ded kulu lahm kin junub le shamal. Yala kulu lahm bi arufu inu Ana, 5Yahwa, tala safe tai min gumash tou. Huwo ma bi amsuku wara tani!'6Ze le int, jene ta insaan,tazamr ze tanura al kasuru! Fi marara tazamr gidam uyuun tomon! 7Yala huwo bi hasil inu humon bi asalu int, 'Leanu yatu sabab ita bi itzamr? Yala inta bi kelim, 'Ashan khabar al jai, leanu kulu gelba bi khafu sika wa kulu yadan bi hizu! Kulu roho bi khafu, wa kulu rukuba bi dufugu ze moyo. Anzur! Huwo jai wa huwo bi kun ze de!__de yau ealan ta Yahwa.''''8Yala kelima ta Yahwa ja le ana, gal, 9Jena ta insaan, tanaba wa kelim, 'Rabuna gal keda: 'Kelim: Al safe! huwo bi seninu wa bi lamawu!10It huwo bi lamawu ashan bi kun fi dabahu al azim! Huwo bi kun lamha ashan bi kun ze saqa! kede anina afrah fi sulta ta jena tai? Safe al jai bi akhrah kulu eawud! 11Fa al safe bi wodi ashan bi lamahu, wa yala bi kun maqbud bi yadan! Al safe seninu wa lamahu wa bi wodi fi yadan ta wahid al bi katulu!''''''12Nadi le usaada kore jena ta insaan! Leanu safe de ja ded nas tai! Huwo ded kulu qada ta Israel. Jadau humon ded sayf ma nas tai. Ashan keda, kafetu kura taki! 13Leanu hinak fi tajiriba, lakin kan biga sultan ma istemir?__de yau ealan ta Yahwa.14Hasa inta, jena ta insaan, itnab wa adrab yadan taki al etnin sawa, leanu al safe bi hujumu hata mara al talit! safe le del al bi dabahu! Huwo safe le ketir ashan bi dabahu, ferteku humon fi kulu makan!15Ashan bi shetetu guluub tomon wa ashan bi zidu waga tomon, Ana jahizu safe le dabah fi abuwab tomon kulu. salau huwo ze saqa, huwo maqbud le dabah. 16Inta, safe Hujumu le yemin ! Hujumu le shamal! Ruwa le fi ayr makan al wosa taki hawil fogo. 17Leanu ana kaman bi adrab yadan tai al etnin sawa, wa yala ana bi jibu zalan le bagi! Ana, Yahwa alinu'''18Kalam ta Yahwa ja le ana tani, gal, 19''Hasa inta, jena ta insaan, azilu etnin sikat le safe ta melik ta Babylon ashan bi ja. Al sikat al etnin bi bada fi nefsu ard, wa alama bi maizu wahid tomon al bi gedimu le medina. 20Maizu wahid sika leanu jaysh ta Babylon ashan bi ja le Rabbah, medina ta Ammonites. Maizu tani ashan bi gedimu jaysh le Yahuza wa al medina ta Uruselim.21Leanu melik ta Babylon bi wogif fi gata sika, fi tagatu, ashan bi marisu kujuur. Huwo bi hariku juzu min nishabat wa asalu itija min juzu t asnm wa huwo bi jeribu kebda. 22Fi yadan al yemin de bi kun fi tanabu an Uruselim, ashan bi jahizu al khuruf ta hujum ded huwo, ashan fata kasma tou ashan al dabah, sawt ta kore ta harb, ashan bi jahizu khuruf ta hujum ded abuwab, ashan bi abinu selim, wa ashan guwumu suur min abraj. 23Huwo bi beinu bidun tanabu al bidun fayida fi uyuun ta del al fi Uruselim, del al indu halifu halifa le Babylonin! Lakin al melik bi ishtekki humon be kasuru itiagia ashan bi asuru humon!24Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda: Ashan inta kutu galat taki zekiru, kutu mukhalafat taki zahir, ashan fi kul amayil khataya bi ayenu__leanu inta amulu de bi shilu inta fi yadan.25Ze ma le inta nejis wa hakim sharir ta Israel, al ayam tou ta eiqab ja, wa al zaman tou ta amulu iithm intaha, 26Rabuna Yahwa gal keda le inta: Agila al amama wa shilu bara al taj! Hajat tani ma bi sawa! arfa al wadie wa mutawadi al mumajid! 27kharab! kharab! Ana bi kutu huwo kharab! huwo ma bi rija salau lahadi bimja wahid al azilu ashan bi nefizu hukum.28Fa inta jena, ta insaan, itnaba wa kelim, Rabuna Yahwa gal keda le nas ta Ammon ann fadiya tomon al jai: Safe safe huwo talau! huwo seninu le dabahu ashan bi demiru, fa huwo bi kun ze saqa! 29fi wokit anbia ayenu le inta ruya fadi, safe de bi kabasu fogo raqaba ta sharir al biga der katulu, al ayam tomon ta eiqab tomon ja wa al zaman ta iithm tomon biga der intaha.30Rija safe le gumash tou. Fi mahal ta khaliga taki, fi ard ta asili taki, Ana bi hukum inta! 31Ana bi kubu zalan tai fogo inta! Ana bi shaja nar ta zalan tai ded inta wa ana kutu inta fi al ard ta rijal saabin, alharfiyin ta tadmir!32Inta bi kun waqud ta nar! Dom taki bi kun fi nus ta ard. Inta ma bi zekir, leanu Ana, Yahwa alinu keda!''''

Chapter 22

1Yala kalam ta Yahwa ja le ana, gal, 2Hasa inta, jena ta insaan, hal inta bi hukumu? Hal inta bi hukumu al medina ta dom? Kutu heya arufu kulu fagarat ta heya. 3Inta lazim bi kelim, Rabuna Yahwa kelim keda: De yau medina al bi kubu bara dom fi nus ta heya ashan zaman ta heya bi ja; medina salau sanam alma edif le nefsa tou.4Inta tala galtaan bi wasat dom al inta kubu bara, wa inta biga taa ma nedif ma asnam al inta sala. Inta juru ayam yaki gerib, wa nihaya ta sanawat taki ja. Ashan keda ana bi kutu inta wabikh ashan al umam wa ataku le kulu al ard. 5Kulu del al gerib wa del al beid min inta bi alisu inta__intum medina al ma nedif__ma suma maruf fi kulu maka ze maliyan ma tuswis.6Ayeni! Al hukkam ta Israel, kulu wahid ma gwa tou, ja le intum ashan kubu dom. 7Humon ma ihtaramu abuhat wa umahat fi nus takum wa humon nefizu zulum fogo ajanib fi nus takum. Humon amulu aytam batal wa aramil fi nus takum 8Intum sitimu hajat tai al mukadas wa khalfu Sabbahs tai. 9rijal ta dala ja fi nus takum ashan bi kubu dom, wa humon akulu fogo jubaal. Humon nefizu sharr fi nus takum.10Fi nus takum rijal khati ariyan ta abu tomon. Fi nus takum humon khalifu mara al ma nedif fi fatra ta ada shahari tou. 11Rijal al amulu fagara ma asawaiin ta jiranat tomon, wa rijal al kutu banaaki bi wasat ta awulaat tomon fi fadiya al ma nedif; rijal al bi siimu akawat tomon __banat ta abuhat tomon__del kulu amulu fi nus takum. 12Rijal del al i shilu raswa fi nus takum ashan bi kubu bara dom wa itum shilu maslaha wa iktasibu faiyda ketir, wa intum demiru jiran bi wasat zulum, wa intum nesitu ana__de yau ealan ta Yahwa.13Ayenu! Ma yadan tai Ana dugu rebeh al ghyr amin al inta amulu, wa dom al amulu fi nus takum. 14Hal gelba taki bi wogif, hal yadan taki bi kun guwi, fi ayam kan ana bi nefsa tai bi kalasu ma inta? Ana, Yhahwa, ana ealinu de, wa ana bi shetetu inta fi kulu ard, 15Fi teriga de, Ana bi tathir wasaka min inta. 16Fa inta bi kun ma nedif fi uyuun ta umam. Yala inta i arufu inu ana Yahwa.'''17Kalam ta Yahwa tani ja le ana, gal, 18Jena ta issan, bet ta Israel tala wasaka le ana Humon kulu bagi ta bronze wa elba, wa hadid wa qiada fi nus takum. Humon bi kun ze wasaka ta fida fi farn takum. 19Ashan keda Rabuna Yahwa gal keda, Ashan intum kulu biga ze wasaka, Ashan keda, ayenu! ana grib bi limu intum fi nus ta Uruselim.202122Ze insaan bi limu fida, bronze, hadid qiaa wa elba wa kutu juwa ta farn ashan bi sahi uwo, wa humon afugu nar asha bi sahi huwo, fa ana bi limu inta fi zalan tai wa gadab tai, wa ana bi kutu inta hinak wa sahi inta. Ana bi limu wa afugu fogo inta nar ta zalan tai, wa inta bi sahi huwo fi nus tou. Ze fida bi sahi fi farn, inta bi sahi fogo, wa inta bi arufu inu ana, Yahwa kubu bara zalan tai fogo inta!''''23Kelima ta Yahwa ja le ana gal, 24Jena ta insaan, kelim, 'Intum ard al ma nedif. Hinak ma fi matr fogo yom ta zalan! 25Hinak fi muamara ta anbia ta heya fi uus ta heya, ze asad al bi lifu gatau bara dahia. Humon istahlik haya wa shilu mali al gali; humon amulu aramil ketir f heya!26Abunat ta heya amulu mukhalfa le qanuun tai, wa humon kasuru hajat tai al mukadas. Humon ma maizu ein hajat la mukadas wa kasuru hajat, wa ma derisu al ferig bein al ma nedif wa ala nedif. Humo dusu uyyyun tomon min Sabbbaths tai ashan ana ma bi intehik fi nus tomon 27al''amra ta hey fi juwa heya ze ziaab al bi shetetu bara dahia tou. Humon kubu bara dom wa demiru haya, ashan bi amulu rebeh al ma tamum. 28Anbia ta heya masa humon ma buhiya abiat; humon ayenu ruya al kidib wa nabau akazib le humon. Humon kelim ''Rabuna Yahwa gal keda zaman Yahwa ma kelim.29Nas ta ard zulumu bi wasat ebitizaz wa naha bi wasat sariqa, wa humon amulu al meskiin batal wa al mutaj, wa am muzlum al ajnabi bi dun adala.30Fa ana fetisu le rajil min homon al bi abinu heita wa al bi wogifu gidam ana fi mukhalafa ashan ala ard ashan ana ma bi demiru huwo, lakin ana ma ligowahid. 31Fa ana bi kubu bara zalan tai fogo humon. Ana bi kalasu humon ma nar ta zalan tai wa jahizu sikat tomon fi ras tomon__de tay ealan ta Rabuna Yahwa.'''

Chapter 23

1Kalam ta Yahwa ja le ana gal, 2Jena ta insaan, kan fi etnin nuswan, banat ta nefsu umma. Humon amulu zina fi Mesir fi zaman ta shababia tomon. 3Humon amulu zina hinak. Sudur tomon kan asuru wa kasma sudur tomon kan karabu hinak. 4Asma tomon kan Oholah__akut al kebir__wa Oholibah__akut tou al soker. Yala humon biga tai wa weledu awulaad wa banat. Asma tomon mana tou ze deOholah Samiria, wa Oholibah mana tou Uruselim.5Lakin Oholah amulu ze sharamuta hata zaman haye kan tai; heya istemir le muhaba ta heya, leanu al asuriyiin la kan musaitar, 6alhukuma al lebisu azarq, wa le musuliin tou, al kan huwi wa jamil, humon kulu rijal rakibiin hasin. 7Fa heya wodi nefsa tou ze sharamuta le humon, le kulu kwes ta rijal ta Asuriyiin, wa heya amulu nefsa ma nedif ma kulu wahid heya istemir__wa ma kulu asnam tomon.8Leanu heya ma sibu suluk tou ta shamata wara fi Mesir, zaman humon kabasu ma heya zaman heya kan binia soker, zaman humon itamal ma azra ta heya hadinu wa kubu bara shuhuwa fogo heya. 9Ashan keda ana wodi le heya fi yadan ta habib tou fi yadan ta Asuriyiin leanu heya al mustehi. 10Humon ma khati ariyan ta heya, shilu iyal ta heya wa banat, katulu heya ma sayf, wa heya tala suma kab fi nus nuswan tanin, fa humon nefizu hukum fogo heya.11akut ta heya Oholibah ayenu keda, lakin heya mustehi hata bihamas ketir wa amulu ze sharamuta hata aktar min akut ta heya. 12Heya mustehi le Asuriyiin, al hakumat wa hakumamt al musaitaral lebisu ajib, rijal la kan arkab hasin. Kulu humon kan guwi, rijal jamiliin. 13Ana ayenu inu heya amulu nefsu ma nedf. huwo kan nefsu le kulu ikwat.14Yala heya zidu shamata ta heya ketir. Heya ayenu rijal khati fogo heita, arqam ta Keldanin masau be ahmr, 15lebisu gass hawili sulba tomon, ma amayim al bi dufugu fogo ras tomon. Kulu humon indu mazhar ta dubat ta aaba jaysh, fi shekil ta Iyal ta Babylon, al ard tou al amhali Keldaniin.16Ze geribena ta heya ayenu humon, heya ishtehi le humon, fa heya rasulu marasulaat le humon fi Keldaniin. 17Yala al Babyloniyin ja le heya wa le serie ta heya ta shuhuwa, wa humon amulu heya ma nedif ma laa akhlaqi. be haja al heya amulu heya kan amulu ghyr nedif, fa heya gelibu nefsa ta heya bara min humon fi taab.18Ashan keda zahiu amayil ta heya ta sharmata wa ariyan ta heya al ma khati, ana gilibu bara min heya, bes ze ana agilibu fi ayan min akut ta heya, 19Yala heya zidu shamata ta heya ze ma heya zekir ayam ta shabab ta heya, heya kan sharamuta fi ard ta Mesir.20Fa heya ishtah le mahbubiin tou, ada tomon al kas ze hamir, wa al barnamij tomon ta weledu kan ze hasin del. 21De yau kef inta amulu amayil ta fadiya ta shabab taki. zaman Mesiriyiin itamal kasma sudur takum kwes w asuru sudur takum al soker.22Ashan keda, Oholibah, Rabuna Yahwa kelim keda, Ayenu! ana bi gilibu mahbubiin takum ded intum, Del al min intum agilibu bara min humon, ana bi jibu humon ded intum min kulu itija: 23al Babyloniyin wa kulu aal Keldaniyin, Pekod, Shoa, wa Koa, wa kulu al Asuriyiin ma humon, guwa, rijal wusimiin, wulaa wa qada, humon kulu dubbat wa rijal ta suma, kulu humon al arkab fi hasin.24Humon bi ja ded inta ma asliha, wa ma murkibat wa arabat, wa ma jumhur azim ta nas. Humon bi jahizu daraqa kebir, daraga soker, wa tegia ded inta hawili inta kulu. Ana bi wodi le humon al fursa ashan aqibu inta, wa humon bi aqibu inta ma amayil tomon. 25Leanu ana bi jahizu ghyra ta zalan tai fogo inta, wa humon bi timu ma inta fi zalan shedid. Humon bi gata bara anafa taki wa adana taki, wa al najihin taki bi waga biwasat sayf. Humon bi shilu bara awulaad taki wa banat taki, wa al najihiin taki bi shetetu biwasat nar.26Humon bi gata inta bara min gumash wa shilu bara kulu majwhrat taki. 27Fa ana bi agila suluk taki ta fadiya min inta wa amayil taki ta shamata min al ard ta Mesir. Inta ma bi arufa uyuun taki fok le humon ma raqbq, wa inta bi fekir ann Mesir tani.28Leanu Rabuna Yahwa kelim keda, Ayenu ana bi wodi inta fi al ard ta wahid al inta bi akrah, wara le ard ta wahid al min huwo int gelibu beid. Humon bi timu ma inta bikrahia; 29humon bi shilu kulu mumtalakat wa sibu inta ariyan wa zahir le uyuun, wa ariyan taki bi khati bes ze zaman inya dakalu fi ikhtilaf wa sharmata.30Hajat del bi amulu le inta fi amal taki ze sharamuta, shuhuwa wara umam biwasat inta al bi ga ma nedif ma asnam tomon. 31Inta duwuru fi sika ta akut taki, fa ana bi kutu kubaya ta heya ta eiaqab fi yadan taki.32Rabuna Yahwa kelim keda, Inta bi asurubu kubaya ta akut taki al juwa wa kebir. Inta bi kun ataku wa meadue le talis__kubaya de fogo kammia azim.3334Bi malau inta ma sakar wa hazn, al kub ta khawf wa dimar; al kub ta akut taki al samiria. Inta bi asurubu huwo wa bi sibu fadi; yala inta bi kasuru huwo wa sheretu sudu taki heta heta. Leanu ana alinu huwo__de yau ealan ta Rabuna Yahwa.'35Ashan keda, Rabuna Yahwa gal keda, 'Leanu inta nesitu ana wa jada ana be wara dar taki, fa kaman inta bi istahamal al netija ta suluk ta fadiya taki wa amayil jins al ghyr akhlaqi.'''36Yahwa keim le ana, ''Jena ta insaan, hal inta bi hukumu Oholah wa Oholibah? Fa gedimu le humon amayil al shen, 37min zaman humon amulu zina, wa min zaman dom fi yadan tomon. Humon amulu zina ma asnam tomon, a humon hata kutu awulaad tomon mururu min nar, ze akil le asnam tomon.38Yala humon istemir ashan amulu keda le ana: Huon amulu le ana haykal al ma nedif, wa fi nefsu yom humon waskanu Sabbaths tai. 39Leanu zaman humon dabah iyal tomon le asnam tomon, yala humon ja le haykal tai fi nefsu yom ashan bi waskanu huwo! Fa ayenu! de yau haja al humon amulu fi nusb ta bet tai.40Inta rasulu le rijal la ja min beid, al maralasulat rasulu le humon hasa ayenu. Humon behagiga ja, del al inta hamimu, masa uyuun taki, wa zkharf nefsa taki ma majwarat. 41Hinak inta geni fi serie jamil wa fi tarbeza nezimu gidam tou al fogo inta kutu bakhue wa eit tai.42Fa sawt iza'ag ta jumhuur hawili heya; bima faha kulu ashkal ta nas, hata Sabean kan jibu juwa min al barria, wa humon kutu gaid fi yadan tomon wa taj jamil fogo ras tomon.43Yala ana kelim le heya munu kan lebisu ma zina, Hasa humon bi kun jinsiyan ma indu akhlaq ma heya, wa heya ma humon. 44Humon ruwa le heya, ze rijal ruwa le sharamuta. Fi tega de humon ruwa le Oholah wa Oholibah, mara al ma akhlaqai. 45Lakin rijal al salihiin bi mururu hukum wa eaqabu humon ze zania, wa humon bi eaqabu humon ma hukum le del al bi kubu dom, ashan humon zania wa dom fogo yadan tomon.46Fa Rabuna Yahwa kelim keda: Ana bi guwmu fok sharik ded humon wa bi wodi ashan bi khawfu humon wa nahab. 47Yala sharik de bi lugu humon ma hajar wa gata humon tihit ma sayf tomon. Yala bi katulu ital tomon wa banat wa haragu tihit biuyuut tomon.48Leanu ana bi agila suluk ta fadiya min ard wa adibu kulu nusuwan ashan humon ma bi tani amulu ze sharamuta. 49Fa humon bi jahizu suluk taki ata fadiya ded inta. Inta bi istahmal galaat ta khatiya taki ma asnam taki, wa fi teriga de inta bi arufu inu ana Rabuna Yahwa.'''

Chapter 24

1Kelim ta Yahwa ja le ana fi tisa sana, fi ashara shahar, wa fi ashara yom ta shahar, gal, 2''Jena ta insaan, katibu le nefsa taki al isim ta yom de, nefsu yom de, leanu nefsu yom de melik ta Babylon asuru Uruselim.3Fa wonusu masal ded bet al mutamarrid, misaal. Kelim le humon, 'Rabuna Yahwa kelim keda: kutu guruma ta rakabu. Kutu huwo wa kubu moyo fogo. 4Limu qita akil fi juwa tou, kulu qita al kwes__kura wa katf__wa malau fi dakil eizam alafdal. 5Shilu al afdal min qatie wa kawmu fok al eizam tihit tou. Jibu huwo le agilibu wa rakabu eizam fogo.6Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda: Wayl le medina ta dom, guruma ta rakabu adak al mustajil fogo wa isteajal ma bi tala bara min fogo. Shilu qieta ba qieta min fogo, lakin ma ta jada al ketir fogo.7Leanu dom ta heya fi nus ta heya. Heya jahizu fi hajar al nayim; heya ma kubu huwo bara fogo ard ashan bi khati ma turab, 8fa huwo jibu zalan fok le intiqam al saa. Ana kutu dom fogo hajar al nayim ashan ma bi khati huwo.9Ashan keda, Rabuna Yahwa kelim: Wayl le madina ta dom. Ana kaman bi kebiru al kawma ta kasab. 10Kawmu fok al kasab wa walau nar. Rakabu al lahm tamum wa ajinu fi qieta wa keda eazam kun fadi.11Yala jahizu al huruma fogo jamuur tou al fadi, ashan harara wa alama ta bronze, ashan huwo ma nedif fi juwa tou huwo bi sahi, sada tou bi akulu. 12Heya biga khayif min taab, lakin sada ta heya ma futu bara min heya bi wasat nar.13Suluk taki ta fadiya fogo adm nadafa. Leanu ana hawil ashan bi nadifu inta lakin inta lisa ma bi kun nadif min adm nadafa taki, inta ma bi kun nadif tani lahadi ana bi rudu ma zalan fogo inta.14Ana Yahwa alinu, wa ana bi amulu. Ana ma bi rija wele ana bi akudu rah min huwo. Ze kan fi sikat takum, wa ze nashatat takum, humon hukumu inta!__de yau elan ta Rabuna Yahwa,'''15Yala kalam ta Yahwa ja le ana, gal, 16Jena ta insaan! ayenu, ana ana shilu raqba ta uyuun taki min inta ma waba, lakin inta ma bi hazin wele kore, wa moyo ena taki keda ma kubu. 17Inta lazim bi neng neng fi samt. Ma ta amulu jinaza le meit. Rubutu eamama taki fogo inta a kutu sefinja taki fi kura taki, lakin ma ta khati wosa ta shar taki aw akulu reqif ta insaan al hazin al faqidu nuswan tomon''18Fa ana wonusu la nas fi sabah, wa mara tai mutu fi ashiya. Fi sabah ana amulu haja al wori le ana kede amulu.19Nas asalu ana, ''Hal inta am bi kelim anina hajat del mana tou , hajat al inta bi amulu?'' 20Fa ana kelim le humon, ''kalam ta Yahwa ja le ana gal, 21'Kelim le bet ta Israel, Rabuna Yahwa gal keda: Ayenu! ana bi waskanu haykal tai__dala ta guwa taki, frah ta uyuun taki, wa istiyak ta roho taki, wa awulaad taki wa banat taki al inta sibu wara bi waga bi wasat sayf.22Yala inta bi amulu saa ze ana amulu: inta ma bi khati wosa ta shar taki, wele akulu reqif ta rijal ta sabah! 23Lakin, eamama taki bi kun fi ras taki, wa sefinja taki bi kun fi kura taki; inta ma bi hazin wele kore, leanu inta sahi bara fi iithm taki, wa kulu inassn bi neng neng le aku tou. 24Fa Ezekiel bi kun alama le inta, ze kulu hajat al huwo amulu inta bi amulu kan zaman de ja. Yala inta bi arufuinu ana Rabuna Yahwa!''''25Lakin inta jena ta insaan, fi yom de ana amsuku haykal tomon, al yau frah tomon, dala tomon, wa haja al homon ayenu wa nia__wa zaman ana shilu bara awulaad tomon wa banat __ 26fi yom de, laja bi ja le inta ashan bi wodi le inta akbar! 27Fi yom de kasma taki bi kun fata le laja wa inta bi kelim__inta ma bi askut. Inta bi kun alama le humon ashan humon bi arufu inu ana Yahwa.''

Chapter 25

1Yala kalam ta Yahwa ja len ana, gal 2Jena ta insaan, jahizu wosa taki ded nas ta Ammon wa itnaba ded humon.3Kelim le nas ta Ammon, 'Asuma kelima ta Rabuna Yahwa. De yau haja al Rabuna Yahwa kelim: Leanu inta kelim, ''Aha! fogo haykal tai zaman huwo kan karabu, wa ded al ard ta Israel zaman huwo kan demiru, wa ded bet ta Yahuza zaman humon ruwa le munfaa, 4ashan keda, ayenu, ana bi wodi le inta le nas al fi sharik ze mumtalakat le humon. Humon bi jahizu muaskarat ded inta wa jahizu khayma tomon fi nus taku. Humon bi akulu samr takum wa humon bi asurubu leben takum. 5Ana bi kutu Rabbah mahal ayenu jimaal wa le nas ta Ammon mahal zara ta majumeat. Yala inta bi arufu inu ana Yahwa.6Leanu Rabuna Yahwa kelim keda: Inta safigu yadan takum wa khatimu kura takum, wa ibtahaj ma kulu adm ihteram fi juwa inta ded al ad ta Israel. 7Ashan keda, ayenu! ana bi adrab inta ma yadan tai wa bi wodi le inta ze siriga wa kutu inta mutu min nus ta bilaad! ana bi demiru inta, wa inta bi arufu inu ana Yahwa.'8Rabuna Yahwa kelim keda. Leanu Moab wa Seir kelim, ''Ayenu bet ta Yahuza huwo ze aye umma tani.' 9'Aahn keda, ayenu! ana bi fatah munhadarat ta Moab, bidaya min mudun tou fi hudud__azama ta Beth Jeshimoth, Baal Meon, wa Kiriathaim__ 10le nas ta sharik alindu kan ded nas ta Ammon. ana bi wodi le humon mumtalkat ashan nas ta Ammon ma bi zekir fi nus ta umam. 11Fa ana bi nefizu ahkham ded Moab, wa humon bi arufu inu ana Yahwa.12Rabuan Yahwa kelim keda, Edom shilu intiqam ded bet ta Yahuza wa amulu galat fi keda 13Ashan keda, Rabuna Yahwa kelim ze de: ana bi adarab Edom ma yadan tai wa demiru kulu rijal wa haiwanat al hinak. Ana bi kutu humon mudamar, mahal al abau, min Teman le Dedan. Humon bi waga bi wasat sayf.14Ana bi kutu intiqam tai fogo Edom bi wasat yadan ta nas Israel, wa humon bi amulu le Edom hasab zalan tai wa zalan al shedid, wa humon bi arufu intiqam tai__de yau ealan ta Rabuna Yahwa.15Rabuna Yahwa kelim keda, al Filastiniun shilu intiqam ma kharahia wa fi nus tomon humon hawil demiru Yahuza tani wa tani. 16Fa de yau haja al abuna Yahwa kelim: Ayenu! yadan tai bi wusulu ded alFilastiniun, wa ana bi gata bara al Kerethites wa demiru bagi al fi taraf bahar. 17Leanu ana bi shilu intiqam azim ded humon ma shokul zalan ta eiqam, fa humon bi arufu inu ana Yahwa, zaman ana shilu intiqam tai fogo humon.'''

Chapter 26

1Yala huwo kan fi sena nimra idasar, fi yom al awel ta shahar, al kalam ta Yahwa ja le ana, bi gul, 2"ibnin al insan, leanu Tyre kelimu did Urselim, ' Aha! buaba ta nas kasuru! huwo gilubu le ana; Ana bikun malyan(ganiyan) leanu demiru hiya.'3Ashan kida Rabuna Yahwa kelimu de, 'Anzur! Ana did inta, Tyre, wa ana bi goumu doulat(umam) kutar did inta ze bahar bi goumu amuwaj tou. 4Humon bi demiru sur(hos) ta Tyre wa kasuru buruj tou tehet. Ana bi nedifu turab(ghubar) tou bara wa kutu hiya ze hajer bidun turab5Hiya bikun mahal ta shabaka ashan bi yabis fi nus ta bahar, ze ana kararu- de karar ta Rabuna Yahwa- wa hiya bikun mahal ta nahab ta doulat(dual). 6Banat tou al fi ukul(midan) bi dabau be sef, wa humon bi arufu inu ana Yahwa.'7Fa de yau haja al Yahwa kelimu: anzur, min shimal ana bi jibu melik Nebuchadnezzar ta bablon, melik al melik, did Tyre, ma hasin wa arabat(karlo), wa suagin ta hasin wa nas kuta al gowin. 8Huwo bi katulu banat taki fi midan. Huwo bi abinu ahsar(asar) wa abinu buruj jambu heta wa bi arfa daraga did inta.9v 9

10Hasin tou bikun kutar ashan ghubar tomon bi khati inta. Sot ta suagin wa arabat bi hizu heta taki. zaman huwo kan dakalu fi buaba taki, huwo bi dakalu ze zol bi ja le medina al heta tomon kasuru tehet. 11Kurain ta hasin bi dusu shawari taki. Huwo bi katulu nas taki be sef wa amud taki al abinu be hujar bi waga tehet.12Humon bi nahabu mali taki. Humon seretu(kasuru) heta taki tehet wa demiru biyut taki al ghali. Hujar takum, kasab taki, wa hujar al moksurin de bi jadau fi bahar. 13Ana bi abusu sot ta guna taki. sot ta wud(gitar) taki ma bi asumau tanimara. 14Ana bi kutu inta ashan bikun hajer sakit, Inta bikun mahal al shabakat bi kutu ashan yabis. Ma bi abinu inta tanimara, Fa ana, Rabuna Yahwa wosnusu - De karar ta Rabuna Yahwa.15Rabuna Yahwa kelimu le Tyre, gezira kulu ma bi hizu be sot ta waga taki, wa ma sot ta muagin zaman waga al shidid fi gidam taki? 16Bad dak umra(amira) ta bahar bi nezil tehet min kursi wa bi talau gumas tomon wa bi jadau bara gumasat tomon al amulu tetris. Humon libisu nefsa tomon be kafu, Humon bi geni tehet wa bi regif ai wokit, wa bi kafu ashan inta.17Humon bi arfa miratha(huzun) fok le inta wa bi gul le inta, inta kef al adu demiru. intum al gordonu be suagin ta baurat. Medina al mohim(maruf) al kan gowi- huwo rua bara min bahar. wahid al bi geni ma hiya wazau kof an nefsa tomon le ai wahid al bi geni gerib ma humon. 18Hasa shati ta bahar regif fi yom ta waga taki. gezira al fi bahar kafu, leanu inta biga mafi fi mahal taki.'19Rabuna Yahwa kelimu: Zaman kan ana kutu inta biga medina al fadi(sibu), ze mudun al tanin al ma istelimu(gordonu), Kan ana goumu al tehet kalis did inta, wa kan miya al azim khati inta, 20bad dak ana bi jibu inta tehet le nas al gedimin. ze del al ruwa fi hufura, ana bi kutu inta geni fi tehet ard ze fi atlal al gedim. Ashan de inta ma ja tani wa wogif fi ard ta nas haiyin. 21Ana bi kutu karisa fi ras taki, wa inta bikun mafi le abad. Bad dak bi fetisu inta, lakin ma bi ligo inta tanimara- de karar min Rabuna Yahwa."
Chapter 27

1Kalam ta Yahwa ja le ana tanimara, bi gul, 2"Hasa inta, ibin al insan, bada kore an Tyre, 3wa kelim le Tyre, Al gaidin fi nus buaba ta bahar, tujar al bi ruwa le nas fi gezira kutar, Rabuna Yahwa bi kelim le inta: Tyre, inta kelimu, 'Ana jemil shedid.'4Hudud taki fi geliba(nus) ta bahar; binayiin taki jemilu inta. 5Humon amulu loho taki kulu be kasab al sura min Senir; humon shilu kasab al arz min Lebanon ashan abinu(amulu) amud ta isharat.6Humon salau kasab ali bi sugu be murkab min bulut ta Bashan; humon salau fuasil ta juwa murkab min kasab al suru min Cyprus(kuprus), wa humon kati be sunun ta fil. 7Shurah al bi hariku murkab salau min gumasat al naim min Masir ashan bikun ze shaar takum; Lon al zahari wa banafseji min taraf bahar ta Elishah bi istamilu ze dulu ta murkab takum.8Del al aishin fi Sidon wa Arvad yau sibaha taki; hakim ta Tyre fi nus taki; humon yau pilot takum. 9Najarin al indum ilim min Bablos bi malau tabakat taki; Sufun taki kulu al fi bahar wa suagin al fi nus taki bi shilu buda le tijara.10Persia, wa Libya kan fi jesh taki, nas taki ta harib. humon haligu daragat wa tegiat al hadid le inta; humon zahiru(kasifu) guwa taki. 11Nas ta Arvad wa Helek al fi jesh taki fi kan fi heta taki al hawuli inta, wa nas ta Gammad kan fi buruj taki. Humon haligu daragat tomon fi heta taki kulu Humon kalasu jamala taki12Tarshish kan sherik ta tijara ma inta leanu mali taki al ketir ta buda ashan bi biyu: Fida, hadid, safiya, wa rasas. Humon istara wa bau suluk taki! 13Javan, Tubal, wa Meshech- humon bi amulu tijara ta abid wa buda al amulu be bronz. Humon amsuk buda taki.14Beth Togarmah wodi hasin, hasin le harb, wa iyal ta hasin ze buda taki. 15Nas ta Rhodes yau tujar taki fi tarab bihar kutar. buda fi iden taki; humon rasulu gurun wara, sunun ta fil, wa kasab babanus ze tegdim(tehiya)!16Aram kan samsari fi buda takum al ketir; Humon wodi zumurud, banafseji, gumas mulawan, gumas naim, darar wa yakut ze buda taki. 17Judah wa ard ta Israel bi amulu tijara be inta. Humon wodi geme min Minnith, cake, asel, zed, wa balsam ze buda taki. 18Damascus yau tajir ta buda taki kulu, ta kulu mali takum al kwesin, wa kamur ta Helbon wa suf ta Zahar.19Dan wa Javan min Izal wodi le inta buda ta hadid al mamul, gurfa, wa galam. De biga buda le inta. 20Dedan kan samsari taki fi batatin al naim. 21Arabia wa salatin kulu ta Kedar kan tujar ma inta; Humon wodi le inta lambat, korufan wa ganamayat.22Tujar ta Sheba wa Raamah ja bau le inta bohur al asli wa ai shikil ta hujar al kerim; humon bi badilu dahab be buda al inta indak. 23Haran, Kanneh, wa Eden kan tuja manta, kaman ma Sheba, Ashur, wa Kilmad24Del kan yau samsarin taki ta gumasat al banafseji ma aluwan al muktelifa, wa be Batatin al aluwan tomon kutar, amulu tetriz, wa gumasat al ghali fi suk taki. 25Sufun ta Tarshish yau kan al bi nongulu buda taki! Yala malau inta, tegil be buda fi geliba ta bahar kan malyan,26Mujedifin jabu inta le bahar al kebir; hawa ta sherik kasuru inta fi nus tomon. 27Mali takum, buda, wa buda ta tijara; suagin takum wa capatin, wa binayin ta sefina; tujar takum ta buda wa kulu nas ta harib al fogo inta, wa tagim taki kulu- Humon bi katis juwa bahar fi yom ta dimar taki.28Mudun al fi bahar bi regif be sot ta captain taki; 29Kulu del al bi amsuku mujezifin bi ja tehet min sefina; bahariya wa Capatin kulu al fi bahar bi wogif kulu fi ard. 30Bad dak humon bi kutu inta ashan asuma sot tomon wa bi kore shedid; humon bi nedifu ghubar al fi ras tomon. Humon bi lifu nufusum be rumat.31Humon bi haligu ras tomon le inta wa bi robutu nufusum be gumas ta sual, wa humon bi kore shedid. 32Humon bi kore wa arfa waja tomon le inta wa bi guna laana le inta, Munu ze Tyre, munu hasa al sakitu wa fi fi nus bahar? 33Zaman buda taki tala bara min bahar, huwo sabanu nas kutar; inta kutu muluk ta ard biga ghani be mali taki wa buda taki al ketir!34Lakin zaman kasuru inta be bahar, be miya al tehet kalis, buda taki wa tagim taki katisu 35Sukan kulu al fi taraf bahar kafu inta, wa muluk tomon regif be kafu! Wusa tomon regif! 36Tujar ta nas afuku sufara le inta; inta biga yau bi kofu, wa tanimara inta bikun mafi kulu kulu(le abad)."

Chapter 28

1Bad dak kalam ta Yahwa ja le ana, bi gul, 2"Ibin al insan, kelimu le rais ta Tyre, Rabuna Yahwa kelimu: Gelib taki mutukebir! Inta kelimu, "Ana rabuna! Ana bi geni fi kursi ta rabanat fi geliba(nus) ta bihar!" Hata lo inta insan wa ma rabuna, inta amulu geliba taki ze geliba ta rabuna; 3inta fikir gali inta negit min Daniel, wa mafi haja bi kutu inta istagrab!4Inta amulu nefsak ghani ma hikma wa maharat, wa ligo dahab wa fidah fi kazina taki! 5Be hikma azim wa be tijara taki, inta zidu mali taki, yala gekiba taki indu kibiria ashan mali taki6Ashan kida, Rabuna Yahwa kelimu: Leanu inta kutu geliba taki ze geliba ta rabana, 7Ashan kida ana bi jibu ajanib did inta, nas ta irhab min dual tanin. Humon bi jibu siyuf tomon did jamala ta hikma taki, wa humon bi kutu azama taki bikun nijis.8Humon bi rasulu inta tehet le hufura, wa inta bi mutu mut ta del al mutu fi nus bihar. 9Hal inta hagiga bi gul, "Ana rabana" fi gidam ta nas al bi katulu inta? Inta insan wa ma Allah, wa inta bikun fi idan ta zol al bi atanu inta. 10Inta bi mutu mut ta nas al ma teheiru be idan ta ajanib, fa ana kariru- de karar min Rabuna Yahwa.'"11Kalam ta Yahwa ja le ana tanimara, bi gul," 12Ibin al insan, arfa waja le melik ta Tyre wa kelimu le huwo, ' Rabuna Yahwa kelimu: Inta kan misal ta tahara, malayan be hikma wa tahir fi jamala. 13Inta kan fi Eden, jinena ta Allah. Ai hajer mulawan bi khati inta: yakut, topaz, zumurud, zaytuni, Aqick yamani, yasab, yakut azrak, fayroz, wa al beril. Teriga ta terkib taki amulu be dahab. Jahizu min yom al kalagu be inta.14Ana kutu inta fi jebel al mukadas ta Allah ze melik ta malaikat al ana masau ashan harisu nas. Inta kan fi nus hujar al sukun(har) al inta bi douru fogo. 15Inta indak istkhama fi sikat taki min yom al kalagu inta lahadi zulum ligo min inta.16Be wasat tijara taki al azim inta kan malyan be unf, wa inta amulu khatiya. Yala ana jada inta bara min jebel ta Allah, ze zol al nijisu, wa ana demiru inta, malaika al haris, wa talau inta min nus hujar al sukun. 17Inta kan mutukebir be jamala taki; inta karabu hikma taki ashan azama. Ana rasulu inta tehet ard. Ana kutu inta gidam muluk ashan humon bi ainu inta.18Ashan khatiya taki al ketir wa tijara taki al ma amin, inta nijisu mahal taki al mukadas. Yala ana sibu nar tala bara min inta; huwo bi abula inta. Ana bi geiru inta le rumat fi ard fi uyun ta nas kulu al bi suf ile inta. 19Nas kulu al arufu inta beinu nas al bi regif le inta; humon bi kafu, wa inta bikun mafi tanimara."'20Bad dak kalam ta Yahwa ja le ana, gali, 21Ibin al insan, aglibu wusa taki le Sidon wa itnaba did huwo. 22Gul, ' Rabuna Yahwa kelimu: Suf! Ana did inta, Sidon! Ana bi zahiru mejid tai fi nus takum ashan nas taki bi arufu inu ana Yahwa zaman ana nafisu adala fi nus takum. Bi ainu mejid tai fi nus takum.23Ana bi rasulu bala(karisa) le intum wa dom fi sikat takum, wa al dabau bi waga fi nus takum. Zaman shakila(harib) ja did intum min kulu tija, bad dak intum bi arufu inu ana Yahwa. 24Bad dak shok al bi atanu wa bi waja bikun mafi tanimara le bet ta Israel min kulu del al hawlu al bi alisu nas tou, biga humon bi arufu inu ana Rabuna Yahwa!'25Rabuna Yahwa kelimu, 'Zaman ana limu bet ta Israel min nas al humon kan shetetu fogo, wa kan shilu ana beid min humon, biga dual bi ainu , bad dak humon bi amulu biyut tomon fi ard ana bi wodi le khadam tai Yacub. 26Bad dak humon bi ish be aman fi ardi de wa abinu biyut, zarau ginena inab, wa ish be aman kan ana nafisu adala fi ras ta kulu nas al hasa alisu humon; yala humon bi arufu inu ana Yahwa Allah tomon!'"

Chapter 29

1Fi sena nimira ashara, fi shahar nimra ashara fi yom intnasar ta shahar, kalam ta Yahwa ja le ana, bi gul. 2"Ibin al insan , aglibu wusa taki le Pharaoh, melik ta Masir; itnaba did huwo wa did kulu nas ta Masir. 3Kariru wa gul, ' Rabuna Yahwa kelimu: Suf! Ana did inta, Pharaoh, melik ta Masir. Inta, haiwan al gharib ta bahar al bi dusu fi nus ta nahar, al bi gul, "nahar huwo tai. Ana amulu le nefsi."4Ana bi kutu jabada fi fak taki, wa asmak ta nahar taki bi haligu fi gishir taki; Ana bi arfa inta foj min nus ta nahar taki be kulu asmak ta nahar al haligu fi gishir taki. 5Ana bi jada inta fi beriya, inta wa kulu asmak min nahar taki. Inta bi waga fi midan fadi; ma bi limu intum wele bi arfau. Ana bi wodi inta ze akil le hajat al hai ta ard wa le tiyur al fi jou.6Bad dak sukan ta Masir bi arufu inu ana Yahwa, leanu humon kan bush le bet(shab) ta Israel. 7Zaman humon amsuku inta fi idan tomon, inta kasuru wa sheretu kitfa tomon; wa zaman humon teki le inta, inta moksur, wa inta ma kutu humon wogif adil.8Ashan kida Rabuna Yahwa kelimu; Suf! Ana bi jibu adu ashan shakilu inta. Ana bi gata nas wa haiwan min inta. 9Yala ard ta Masir bikun fadi wa demiru. Bad dak humon bi arufu inu ana Yahwa, leanu haiwan al gharib ta bahar kelimu, "Nahar de tai, ana yau amulu." 10Ashan kida, suf! Ana did inta wa did nahar taki, yala ana bi wodi ard ta Masir ashan bikun fadi wa waskan, wa inta bikun ard ta wasaka min Migdol le Syene wa hudud ta Cush.11Mafi kura ta insan bi gata be wasat tou, wa mafi kura ta haiwan ta beriya bi gata be wasat tou. mafi sukan bikun fogo le fetra ta arbein sena. 12Fa ana bi kutu ard ta Masir fadi fi nus ta aradi al fadi, wa mudun tou fi nus ta mudun ta wasaka bikun fadi le fetra ta arbein sena; bad dak ana bi shetetu nas ta Masir beinu dual, wa ana shetetu humon hata aradi.13Rabuna Yahwa kelimu: fi nihaya ta arbein sena ana bi limu Masir min nas al kan humon shetetu fogo. 14Ana bi jedidu mashair ta Masir wa jibu humon wara le iklim ta Pathros, le ardi tomon al asli. Bad dak humon bikun momlaka al ma mohim shedid.15Huwo bikun momlaka al ma mohim shedid, wa ma bi arfau fok fi bein dual tanimara. Ana bi kutu humon tala besit ashan humon ma bi hakimu dual tanimara. 16Masiryiin ma bikun sabab le sikha le bet(shab) ta Israel. bedilan min de, humon bikun zekira ta kalam batal al Israel irtakab(amulu) zaman humon aglibu le Masir ashan musaada. Bad dak humon bi arufu inu ana Rabuna Yahwa,"'17Bad dak ja fi zaman ta sabah wa ishirin sena fi yom wahid ta shahar wahid, al kalam ta Yahwa ja le ana, gal, 18Ibin al insan, Nebuchadnezzar melik ta Babylon kutu jesh tou ashan bi istakal shedid did Tyre. Adagu ras lahadi tala abusala, wa ai kitfa ashan tala gargas. Lisa huwo wa jesh tou ma dafau le sokol shedid al huwo tala bara did inta.19Ashan kida Rabuna Yahwa kelimu, ' suf! ana gi wodi ardi ta Masir le Nabuchnezzar melik ta Babylonia, wa huwo bi shilu mali tou bara. azama ta hajat tou, wa shilu kulu hajat al huwo ligo hinak; dak bikun makafa ta jesh tou. 20Ana wodi le huwo ardi ta Masir ze makafa le sokol al humon amulu le ana-de yau karar ta Rabuna Yahwa.21Fi yom dak ana bi amulu gurun le bet ta Israel, wa ana kutu inta bi wonusu fi nus tomon, ashan humon bi arufu inu ana Yahwa."'

Chapter 30

1Kalam taYahwa ja le ana, bi gul, 2"Ibin al insan, itnaba wa gul, 'Rabuna Yahwa kelim: kore, "Wu le yom al bi ja." 3Yom de gerib. Yom de gerib le Yahwa. Huwo bikun yom ta sihab, wokit ta hajat batal le dual.4Bad dak shakila bi ja le Masir, wa taab bikun le Cush zaman nas al katulu waga fi Masir- kan humon shilu mali tou, wa kan asas tou damar. 5Cush wa Put, Lydia, wa Arabia kulu, wa Libya, sawa be nas al tabe le tifagiya- humon kulu bi waga fi harib(shakila).6Yahwa kelimu: Yala del al saidu Masir bi waga(sagit), wa kibriya ta guwa tou bi rua tehet. Min Migdol le Syene jes tomon bi waga be shakila-de karar min Rabuna Yahwa. 7Bi kafu humon fi nus ta ardi al sibu, wa mudun tomon bikun beinu mudun al mudamar.8Bad dak humon bi arufu inu ana Yahwa, kan ana wala nar fi Masir, wa kan nas al bi saidu huwo kulu demiru. 9Fi yom dak murasilin bi ruwa min gidami fi sufun ashan bi koufu Cush al amin, wa kore bikun fi beinu humon fi yom ta waga ta Masir. Fa suf! huwo bi ja.10Rabuna Yahwa kelimu: Ana bi kutu nihaya le Masir al ketir fi idan ta Nebuchadnezzar, melik ta Babylon. 11Huwo be jesh tou, Irhab ta dual, bi jibu ashan demiru ard; humon bi talau sef tomon did Masir wa bi mala ardi be del al kan katulu.12Ana bi kutu anhar bikun ard al yabis, wa ana bi biyu ardi de le nas ashrar. Ana bi amulu ardi de wa mahal tou kulu fadi be idan ta adu- Ana, Yahwa, kalas wonusu.13Rabuna Yahwa kelimu: Ana bi demiru asnam, wa ana bi jibu(kutu) nihaya le asnam ta Memphis al ma nafe . Amir bikun mafi tanimara fi ardi ta Masir, wa Ana bi kutu kof fi ardi ta Masir. 14Bad dak ana bi kutu Pathros ashan bi kun fadi wa bi kutu nar fi Zoan, wa ana bi nafisu hukum fi Thebes.15Ana bi kubu zel tai le Pelusium, Mahal al gowi ta Masir, wa bi gata jamahir ta Thebes. 16Bad dak ana bi kutu nar fi Masir; Pelusium bikun fi waja shedid, Bi kasuru Thebes, wa Memphis kulu yom bi wajihu adu.17Shabab al fi Heliopolis wa Bubastis bi waga be shakila, wa mudun tomon bikun fi sijin(abudiya). 18Fi Tahpanhes, nahar bikun duluma kan ana kasuru niir(tegila) ta Masir wa kibiriya ta guwa tou bi kalasu. Sihaf bi kati huwo, wa banat tou bi douru fi abudiya. 19Ana bi nafisu hukum fi Masir, yala humon bi arufu inu ana Yahwa.'"20Bad dak ja fi zaman fi sena nimira idasar, fi shahar al awel, fi yom sabah ta shahar, al kalam ta Yahwa ja le ana, 21"Ibin al insan, Ana kasuru idan ta Pharaoh, melik ta Masir Suf! Ma robutu, au ma aliju be rubat, ashan bikun gowi shedid ashan bi amsuku sef.22Ashan kida Rabuna Yahwa kelimu, 'suf, Ana did Pharaoh, melik ta Masir. Ana bi kasuru idan tou, al gowi wa al moksur, wa ana bi sibu sef bi waga min idan tou. 23Bad dak ana bi shetetu Masir beinu dual wa bi wazau humon fi bein al aradi. 24Ana bi gowi idan ta melik ta Babylon wa bi kutu sef fi idan tou ashan ana bi demiru idan ta Pharaoh. Huwo bi indu abushihek gidam melik ta Babylon ma abushihek ta zol al bi mutu.25Ana bi gowi idan ta melik ta Babylon, ama idan ta Pharaoh bi waga. Bad dak humon bi arufu inu ana Yahwa, zaman kan ana kutu sef fi idan ta melik ta Babylon; huwo bi hajimu ardi ta Masir be huwo. 26Yala ana bi shetetu Masir beinu dual wa wazau humon fi kulu aradi. Bad dak humon bi arfu inu ana Yahwa."'

Chapter 31

1Wa kan fi sena nimira idasar, fi shahar nimira talata, fi awal yom bita shahar, kalam ta Rabuna le ana gali: 2jena ta Adam, wori le Faraon melik ta Masir wan as bitow, inta ze munu fi sokolo kebir bitak?3Yau de shejer ta Urz towil wa furu bitow jemil lakin dul bitow shein, wa kasab bitow towil, wa fere bitow kan fin us ta sihab. 4Moyo yau sibu uwo tala kebir, wa arfa uwo fok kheiran ketir gi jere fi taraf bitow, wa gi akilu kulu asjar ali fi jinena.5Ashan kida uwo futu asjar kulu fi towil, ashan moyo al katir hata furu bitau tala ketir wa Kaman biga towil wa huwo raba. 6Wa tuyur ta sama kulu geni fi furu bitou, wa haiwanat ta gaba kulu weledu fi tehet bitou, wa geni fi tehet bita duk bitou al kebir de. 7Fa shejer de kan jemil fi kebir bitou wa fi towil ta kasab bitou, leanu uwo kan raba fi moyo al ketir.8Shejere bita urz fi jinena bita Allah ma bi sawi uwo, furu bitou ma bi sawi al suru, wa dileb Kaman ma bi sawi furu bitou. Kulu ashjar fi jana (jinena) ta Allah ma jemil ze uwo. 9Rabuna amulu shejer de jemil be kasabin bitou al ketir, hata ashjar al kan fi jinena ta Jana bita Allah al fi Adam kan kulu tala hasud ma sokolo jemil bita shejer de.10Ashan kida Rabuna gal: leanu inta arfa tool bitak, furu bitak kan fi nus bita sihab, wa gelba bitou arfa fok bi sokolo towil bitou de. 11Ana selimu uwo le ida ta umam al gowi, ashan uwo bi ligo tab. Ashan khatia bitou ana turuju uwo.12Wa nas ta dunia al gowin yau bi amuta uwo wa bi shilu uwo bara, wa bi sibu uwo, wa kasab bitou bi waga fi jibal wa fi kheiran ta moyo kulu, wa kasab de bi kasuru fi kulu kheiran ta moyo fi ardia, wan as ta dunia bi tala bara min dul bitou wa bi sibu uwo.13Wa kulu tuyur bita sama bi geni fir as bagi ta furu bitou ali kasuru, wa haiwanat ta gaba kulu fi ras jisim bitou al waga de. 14Ashan shejer tani ma bi ruwa fok wa uwo gi geni fi moyo, wa ma bi amulu furu bitoiu fin us bita sihab wa kulu al bi ashrab moyo ma bi arfa fok, leanu selimu uwo kulu le mutu, le wata al tehet, fi nus ta iyal ta Adam al waga fi ufura.15Rabuna kelim ze de: fi yom al uwo nezil fi hawiya, ana gowumu Noah Ana libisu le uwo katisu, wa ana aba moyo bitou, wa ana afinu moyo al ketir, wa ana wodi huzun le Lebenon ashan uwo, wa ana woduru kulu shejerat ta jinena Kaman.16Dunia rogus min sot ta waga tow naman uwo nezil le hawiya ma nas al wga fi ufura, kulu asjar bita Eden ligo taaziya fi tehet wata, iktiyar bita Lebanon ali azigu ma moyo.17Umon Kaman le hawiya ma uwo, le nas al katulu be seif, wa zira bitou tehet dul bitou fi nus ta dunia. 18Munu yau beinu fi mejid wa sokolu kebir ze de fi nus ta ashjar ta Eden? Uwo bi ruwa ma ashjar ta Eden le tehet wata, wa bi ragid fi nus bita nas ali ma tahiru ma nas ali katulu bi seif. De yau Faraon wa kulu nas bitow, Rabuna yau kelemu

Chapter 32

1Wa kan fi sena nimira itnashar, fi shahar nimra itnashar, fi awal shahar, 2kalam ta Rabuna ja le ana gali: ya jena ta Adam, arfa huzun fi ras Faraon melik ta Masir wa wori le uwo gali:inta biga ze iyal ta Dunia wa inta biga ze timsah fi bahar. Ita dofugu be waga bitak, wa inta dusu moyo bi kura btak, wa inta afinu moyo bitoum.3Rabuna kelem ze de: kida ana bi fariso shabaga tai fi ras taki fi gidam tan as ketir wa umon bi arfa ita fok fi shbaga tai. 4Ana bi sibu ita fi ardi (wata). Ana bi jada ita jua ta mahal jara wa bi kutu/wori le kulu tuyur ta sama bi esh fi rasak jaan ta haiwanat kulu al bi esh fi ardi bi kun sahabanin ma inta.5Le anu ana bi kutu gisim taki ala jebel (jubal). Wa ana bi mala mahalat al ufura ma dudu ta meit. 6Bat dak ana bi dofugu dom taki fi ras jebel wa keran bi kun mala ma dom taki.7Bat ana kalasu/batulu ita, ana bi kati samawat wa nujum tou bi tala duluma. Ana bi gofulu semish ma sihab, wa gamara ma wala nur tou. 8Kulu anuwar al bi wala fi sama ana bi amul duluma fogo ita. Wa ana bi amulu wata taki duluma- de yau karar ta Yahweh.9ana bi amulu gulub ta nas ketir fi ardi ali ita ma arufu zaman ana bi kutu dawula taki bi sagi sawa ma aradi al ita ma arufu zaman ana bi kutu dawula taki bi sagit sawa ma aradi al inta ma arufu. 10Ana bi kutu nas ketir bi tala mustagrabin an ita: mulu tomon bi regifu ma kof ashan ita zaman ana bi juru bara sef tai gidam tomon. Kulu zaman ai wahid bi hizzu be sabab taki fi yom dak al ita bi waga.11Rabuna Yahweh kelimu de: sef melik ta Babylonia biga kun didakum. 12Ana bi kutu adat ta kun al ketir de bi waga le sef ta abtal ta siefu wa ai dawula alen battal. Abttal del bi atillo dala ta Masir wa bi demiru kulu addat toumon de.13Ana bi demiru kulu bahayim hata kan moyo fi ketir, kura ta zol badin ma bi yakder hizu moyo fok, hata kurein ta bahayim ma bi hizu humon. 14yala ana bi hudu moyo tomon wa kutu keran tomon jere ze sheet- de yau Rabuna Yahweh's omur.15Bat de ana bi wogifu moyo wa bi fiku bahar tomon de bi jere ze sef- de yau karar ta Rabuna Yahweh. 16Zaman ana amuli ardi ta masir mahal fadi, zaman ardi biga fadi min kulu hajat, ana bi hajimu sukan tou; humon bi kore- de karar ta Rabuna Yahweh.17De bi hasil fi sena nimra Itnasar, fi yom khamis ta shahar, yau kilima ta Yahweh ja le ana bi gul: 18Jena rajul, kore le adat kebir ta Masir wa jibu humon tihid- hiya wa banat ta aradi al kubar- yikun tihid ta turab madel al dakalu tihid fi hufura19Hal hagiga tou inta jemil kalis futu ai wahid? Amsi tihid wa num tihid ma dak al ma taharu. 20Umon bi waga fi nus del al katulu be sef. talau sef! wodi hiya le sef; umon bi hajimu hiya wa nas tou al kutar. 21Jes al gowi fi sheol bi karir an Masir wa nas tou. Umon ja tehed hina! Umon bi num ma nas al ma tahiru, ma del al katulu be sef.22Assyria fi hinak ma kulu jemeia. Almaqabir ta hiyaa hawal hiya; kulu humon alkatulu ma seef. 23del al turuba tomon kutu fi alkhibaya ta hufura humon fi hinaak, ma kulu jameia. Almaqabir ta hiya hawal kulu dol al katulu, wa wagaa be seef, del al gibu taab fi ard le del al hayiit.24.Elam fi hinak maa kulu mojumaa bita hiya. Almaqabir ta hiyaa hawal hiya; kulu humon alkatulu. Del al katulu ma seef, al ruwa tehet wa maa tohuru fi safa al ta mutu fi ard, del al gibu mushakil tomon le ard ta nas al aisiin wa del al arufa fadia tomon, sawa ma del al ruwa dehet fi hufura. 25Humon wori misal al batal le Elam wa nas tou fi nus ta dhubih (slain); algabir tou hawal hiya. Kulu humon ma tuhuru, atanu ma seef, ashan humon gibu mushakil toon fi ard ta nas al haiin. ashan humon gi arufa fadiya tomon, sawa ma del al mutu fi nus tal del al katulu, del al masi fi hofura. Elam fi fi nus ta del al kaatulu.26Meshech, Tubal, wa kulu Jamahir tomon hinak! Turubat tomon hawili humon. Humon kulu al ma teheru, katulu ma safe, leanu humon jibu khawf tomon fogo ard ta aheya. 27Humon ma kabasu ma waga ta muharibin al ma teheru humon al ruwa tehet le turunba ma kulu asliha tomon ta harib, wa siyuuf tomon kutu tehet ruus tomon wa katiyat tomon fogo udam tomon. Leanu humon kan khwaf ta muharibin fi ard ta ahrya.28Fa inta, Masir, bi kasuru fi nus ta del al ma teheru! Inta bi kabasu sawa ma del al kan bi fahim ma safe. 29Edom huwo innak ma muluuk tou wa kulu qada tou. Kutu humon fi guwa tomon ma del al katulu ma safe. Ma al qhyr mutahar humon kabasu ma del al ruwa tehet le hufra.30Al Amira ta shamal hinak__humon kulu wa kulu al Sidoniin al ruwa tehet ma whahid al fahim. Humon kan guwiin wa kutu tannin ashan bi kafu, lakin hasa humon hinak fi fadiya, al qhyr mutahar ma del al kan fahim ma safe. Humon arufa fadiya tomon, sawa ma del al ruwa tehet le hufra.31Firaun bi ayenu wa bi itaza an kulu jamahir tou al kan fahim ma safe__Firaun wa kulu Jaysh tou___De yau elan ta Rabuna Yahawa. 32Ana kutu huwo ze wahid al be khwafu fi ard ta aheya, lakin huwo bi kutu tehet fi nus ta al qhyr mutahar, fi nus ta del al bi fahim ma safe, Firaun wa kulu jamahir tou__de yau elan ta Rabuna Yahwa.”

Chapter 33

1Yalla kalam ta Yahwa ja le ana gal, 2‘’Jena ta insan, alinu de le nas taki; kelimu le homon, wokit ana jibu safe ded aye ard, biga nas ta ard dak shilu zol wahid min nus tomon wa kutu huwo haris le homon. 3Heya ayenu le safe ze ma jai fogo ard, wa heya afugu guruun tou ashan bi haziru nas! 4Kan nas asuma al swat ta guruun lakin ma kutu bala, wa kan safe jaw a katulu homon, biga dom ta aye wahid bikun fi ras tou.5Kan zol asuma al swat ta guruun wa ma kutu bala, dom tou fogo huwo; lakin kan huwo kutu bala, huwo bi kalisu haya tou. 6Bad keda kan haris ayenu safe ze huwo jai, lakin kan huwo ma afugu guruun, ma netija al nasn ma hziru, wa kan safe jaw a shilu haya ta aye wahid, biga zol dak mutu fi katiya tou, lakin Ana bi asalu dom tou min al haris.’7Hasa inta ma nefsak, jena ta insam! Ana ana kutu inta haris le bet ta Israel; inta bi asuma al kelimat min kasma taiwa haziru homon bidal tai. 8Kan ana kelim le zol sherir, ‘Sherir, inta bi behagiga bi mutu!’ lakin kan inta ma alinu de ashan bi haziru al sherir ann sika tou, biga huwo al sherir bi mutu fi katiya tou, lakin ana bi asalu dom tou min yadan taki! 9Lakin inta, kan inta haziru al sherir ann sika tou, ashan huwo bi agelibu min fogo, wa huwo ma agelibu min sika tou, biga huwo bi mutu fi katiya tou, lakin inta bi nefsak bi kalisu haya taki.10Fa inta, jena ta insan, kelim le bet ta Israel, ‘ intum bi kelim ze de, ‘’mukhalafat tanina wa khataya tanina fogo anina, wa anina biga deif fi homon! Anina kef bi ish?’’’ 11Kelim le homon, Ze ma ana hay__de yau elan ta Rabuna Yahwa__Ana ma farhan fi mutu ta asharar, leanu kan al sherir tub min sika tou, biga huwo bi ish! Tub! Tub min sika taki al sherir! Leanu lei inta bi mutu, bet ta Israel?’12Fa hasa inta, jena ta insan kelim le nas taki, ‘Al zol al adil ma bi kalisu huwo kan huwo amulu khatiya! Zol al sherir ta sheririn ma bi kutu huwo bi mutu kan huwo tub min khatiya tou! Leanu zol al adil ma bi agder bi ish leanu sokol adil tou kan huwo amulu khataya. 13Kan ana kelim le al adil, ‘’Huwo be hagiga bi ish!’’ Wa kan huwo siq fi sokol adil tou wa ma amulu adala, Ana ma bi zekir fi mug sokol adil tou. Huwo bi mutu ashan sharr al huwo amulu.14Kan Ana kelim le sherir, ‘’Hagiga inta bi mutu, ‘’lakin kan huwo tub min khataya wa amulu adala wa hagiga___ 15kan huwo rija al dein al huwo der, aw kan huwo amulu taewid le haja al huwo seregu, wa kan huwo doworo fi qawanin al bi wodi haya wa tani ma amulu khatiya___biga huwo be hagiga bi ish. Huwo ma bi mutu. 16Mafi wahid min khataya al huwo amulu bi zekiru fogo huwo. Huwo amulu bi adala wa sah, wa huwo begiga bi ish!17Lakin nas taki kelim, ‘’Sika ta Rabuna ma sawa sawa! ‘’lakin sika takum yau ma sawa sawa! 18Zaman zol al adil gelibu bara min sokol adil tou wa amulu khatiya, biga huwo bi mutu fogo! 19Zaman kan al sherir gelibu bara min sharr tou wa amulu adala wa birr, huwo bi ish ashan hajat del! 20Lakin intum nas gal, ‘’Sika ta Rabuna ma sawa sawa!’’ Ana bi hukumu kulu wahid min itakum hasab sika tou, bet ta Israel!’’’21Hasil fi sana al ishiriin, fi yon al khamis ta shahar al ashara ta sabbi, al harib ja le ana min Uruselim wa kelim, ‘’Al medina amsuku!’’ 22yadan ta Yahwa kan le ana fi ashiya gabili harib ma ja, wa kasma tai kan fatah ma zaman huwo ja le ana fi sabah. Fa kasma tai kan fadi tani mafi atarsa!23Biga kalam ta Rabuna Yahwa ja le ana, gal, 24‘’Jena ta insan, wahid al bi sakinu atlal del al fi ard ta Israel bi kelim wa gal, ‘Ibrahim kan zol al wahid, wa huwo worisu al ard, lakin anina kutar! Al ard wodi le anina ze malakia.25’ ashan keda kelim le huwo, ‘Rabuna Yahwa kelim keda: Intum akulu dom, wa intum arufa fok uyuun takum le asnam takum, yalla intum kubu bara dom ta nas. Sei hagiga intum bi imtelik al ard? 26intum etamid le safe takum wa itakum amulu hajat shein; kulu insan najisu mara ta jeran tou. Sei intum bi imtelik al ard?’27Intum bi kelim keda le homon, ‘Rabuna Yahwa gal keda: Ze ma ana hay, hagiga wahid al fi tlal bi waga ma safe, wa ana bi wodi le al fi mazra le mukluk al hay ze akil, wa del al fi hoesh wa al fi gurgur bi mutu min ayan. 28Yalla ana bi gelibu al ard le kharab wa khawf, wa kabria tou bi kalasu, leanu Jubaal ta Israel bi sibu, wa hinak ma bikun fi wahid bi mururu min homon.’ 29Fa homon bi arufu inu ana Yahwa, zaman ana kutu ard itdamr wa waskan ashan kulu fagaraat al homon amulu.30Hasa inta Jena ta insan ___nas takum bi kelim hajat ann inta bi jambu heita wa al bab ta biyuut, wa kulu wahid kelim le bad tomon___kulu insan le aku tou, ‘Kede anina ruwa wa asuma le kelima ta anbia al ja min Yahwa! 31Ashan nas tai bi ja le inta, ze ma dayiman homon bi amulu, wa bi geni gidam ta taki wa asuma le kelimat taki, lakin homon ma bi ihtaramu homon. Kelimat al hagiga fi fi kasuma tomon, lakin guluub tomon bi ruwa maksaab al ma adil.32Leanu intum ze guna ta muhaba le homon, swat al jamil al bi alabu fogo habil ta musika, ashan homon bi asuma le kelimat taki, lakin ma wahid min homon al bi ihtaramu homon. 33Ashan keda kan kulu del hasil__kun huwi! Huwo bi hasil! ___yalla homon bi arufu inu nebi kan fi nus toumon.’’

Chapter 34

1Yalla kalam ta Yahwa ja le ana gal, 2‘’Jena ta insan, tanaba ded alrruea ta Israel. Tanaba wa kelim le homon, Rabuna Yahwa kelim keda le Alrrea: Woi le al rruea ta Israel al bi ayenu nufus toumon. Lazim kede ma harisu al qatie? 3Inta akulu juzu al samin wa inta libisu suuf. Inta dabah qaie al samin. Inta ma harisu kulu kulu.4Inta ma guwi del al indo Ayanat, wele inta aliju al Ayaan. Inta ma rubutu de al kasuru, wa inta ma reja del al abauo aw al Ayaan. Lakin, inta huku mu fogo humon be guwa wa eunf. 5Biga humon shetetu humon bidon rrae, wa humon biga akil le kulu haiwanat ta gaba al fi mahal zara, bad am shetetu homon. 6Qatie tai fertak fogo kulu al jubaal wa fogo kulu ttal al ali, wa huwo mushtat fogo kulu wosa ta ard. Lakin mafi zol bi fetisu humon.7Ashan keda alrruea, asuma kelim ta Yahwa: 8Ze ma ana hay___de yau elan ta Rabuna Yahwa__leanu qatie tai seregu wa biga akil haiwanat ta gaba, al fi mazra, leanu kan mafi hinak rruea wa mafi wahid min al rruea tai bi fetisu qatie tai, laki al rruea harisu nefsa tomon wa ma harisu qatie tai.9Ashan keda, alrruea, asuma kalam ta Yahwa: 10Rabna Yahwa kelim keda: Kun guwi! Ana ded alrruea, wa ana bi asalu qatie tai min ard tomon. Yalla ana bi ferteko humon min harisu qatie : wele bi harisu tani nufus tomon min zaman al ana bi shilubara qatie tai min kasma toumon, ashan qatie tai ma bikun tani akil le humon .11Leanu Rabuna Yahwa kelim keda: Kun guwi! Ana bi nefsa tai bi fetisu qatie tai wa ana bi ayenu wara toumon, 12ze rrae bi fetisu qatie tou fi yom al huwo fi nus ta qatie tou al mushatat. Fa ana bi fetisu qatie tai, wa ana bi alagu humon min kulu mahalat al humon mushatatin fogo fi yom ta sihaab wa doluma. 13Yalla ana bi jibu humon bara min nus ta nas; Ana bi limu humon min aradi wa jibu humon le ard toumon. Ana bi kutu fi marraei fogo jubaal ta Israel, al jambu kor, wa fi kulu mahal geni fi al ard.14Ana bi kutu humon fi marraei al kwes; jubaal al fok ta Israel bi kun mahal akulu toumon. Humon bi num tehet hinak fi mahal al kwes le akulu fi mahal akulu al sibu, wa humon bin akulu fogo jubaal ta Israel. 15Ana bi nefsa tai bi harisu qatie tai, wa ana bi nefsa tai bi kutu humon num tehet___de yau elan ta Rabuna Yahwa___ 16Ana bi fetisu al wodoro wa rijao al abau. Ana bi rubutu al kharuf al kasuru wa aliju kharuf al Ayaan lakin al samin wa al guwi ana bi demiru. Ana bi harisu ma adala.17Fa hasa, intum qatie tai___de yau haja al Rabuna Yahwa kelim___kun guwi, Ana bi kun ghadi bein kharuf wa kharuf wa bein Gazaelle wa galamayat. 18Hal ma kifaya ashan bi akilu fogo marraei al kwes, al inta lazim dusu tehetma kura taki haja al fadulu min marraei; wa ashan bi asurubu min myo al nedif, al inta lazim bi waskano kura taki tein ta bahar? 19Lazim kharuf tai bi akulu haja al inta dusu ma kura taki, wa asurubu haja al inta waskano ma kura taki?20Ashan keda Rabuna Yahwa kelim keda le humon : Kun guwi! Ana bi nefsa tai bi hukumu bein kharf al samin wa al jokgot, 21Leanu inta lezu humon ma taraf taki wa kitfa taki, wa inta nattah kulu al daeif ma guruun tai hata inta shetetu humon beid min ard.22Ana bi kalisu qatie tai wa humon tani ma bi seregu, wa ana bi hukumu bein kharuf wahid wa tani! 23Ana bi jahizu fogo humon rrae, Kadam tai Dauud. Huwo bi harisu humon , huwo bi akilu humon , wa huwo bi kun rraei tomon. 24Leanu Yahwa, bi kun Allah tomon, wa kadam tai Dauud bi kun amir fi nua toumn__,Ana Yahwa, alinu keda.25yalla ana bi amulu itfagia ta slam ma humon wa agela al haiwanat ta barria al sharir min ard, ashan humon bi ish amin fi b barria wan um bi amana fi gaba. 26Ana bi kun dush ta barakat. Yalla mahalat al hawili ttal tai, leanu ana bi rasulu bara dush fi musem tou. Del bi kun dush ta barakat. 27Yalla al ashjar ta mazra bi weledu smar toumon, wa al ard bi tala intaj tou. Kharufan tai bi kun amin fi ard toumon; yalla humon bi arufu inu ana Yahwa, zaman ana kasuru amud a nir toumon, wa zaman ana alagu humon min yadan ta del al kutu humon abid.28Humon tani ma bi kun kusara le beled, wa hiwant ta gaba fogo ard tani ma bi akulu humon . Leanu humon bi ish amin, wa ma fi wahid bi khawfu humon . 29Leanu ana bi wofiru le humon aerd marufu le teraab tou; fa humon ma bi kun dahia ta majae fi ard, wa humon ma bi kun indo talis ta beled.30Yalla humon bi arufu inu Ana, Yahwa Allah toumon, ana ma humon. Humon nas tai, bet ta Israel ___de yau elan ta Rabuna Yahwa. 31Leanu intum yau kharufan tai, al qatie ta marraei tai, wa nas tai, wa ana Allah takum__de elan ta Rabuna Yahwa.

Chapter 35

1Yalla kelim ta Yahwa ja le ana gal, 2‘’Jena ta inasn, kutu wosa taki ded Jebal Seir wa naba ded tou. 3Kelim le huwo, ‘Rabuna Yahewa kelim keda: Kun guwi! Ana ded inta Jebel Seir, wa ana bi hujumu inta ma yadan tai wa ana bi kutu kharab wa wasaka.4Ana bi kutu mudon takum kharab, wa inta nefsak bi kunkharab; yalla inta bi arufu inu ana Yahwa. 5Leanu inta dayiman rehina le nas ta Israel, wa leanu inta kubu humon bara fi yadan ta safe fi zman toumon ta huzun, fi zaman ta eaqaab al kan azim. 6Ashan keda, ze ma ana hay__de yau elan ta Rabuna Yahwa__Ana bi jahizu le kubu dom, wa kubu dom bi turuju inta! Min zaman al inta ma akrah kubu dom, kubu dom bi turuju inta.7Ana bi kutu Jebel Seir kharab al kamil zaman kan ana kata bara min huwo aye wahid al bi murur min hinak wa rija tani. 8Ana bi mala jebel tou ma del al kan katulu; fogo ttal taki wa wadi wa fi kulu kor del al kan katulu bi safe bi waga. 9Ana bi kutu inta kharab sabit. Mudon taki ma bi kun sakan, lakin inta bi arufu inu Ana Yahwa.10Inta kelim, ‘’Etnin beled del wa etnin aradi del bi tala tai, wa anina bi imtelik humon ,’’ hata zaman Yahwa kan mujuut ma humon . 11Ashan, keda ze ma Ana hay___de yau elan ta Rabuna Yahwa__ashan ana bi amulu hasaab zalan taki wa hasaab qhyira taki al inta indu fi khereheya taki le Israel, wa ana bi wori nefsa tai le humon zaman ana hukumu inta.12Ashan inta bi arufu inu ana Yahhwa. Ana asuma kulu shitima al inat wonusu ded ubaal ta Israel, zaman inta kelim, ‘’Humon kan demiru; kan wodi le humon le anina ashan bi akulu.’’ 13Inta arufa nefsa taki ded ana ma haja al inta kelim, wa inta ketiru kelimat inta kelim ded ana; wa ana asuma huwo kulu.14Rabuna Yahwa kelim keda: Ana bi kutu inta kharab, wokit al ard kulu bi afrah. 15Ze ma inta bi afrah fok le worisa, ta nas ta Israel leanu ashan demarr tou, Ana bi amulu nefsu le inta. Inta bi tala kharab, Jebel Seir, wa kulu Edom__kulu huwo! Yalla humon bi arufu Ana Yahwa.’’’

Chapter 36

1Hasa inta jena insan, Naba le jebel ta Israel wa kelimu, Jebel ta Israel, asuma le kalam ta Yahweh. 2Allah Yahweh kelimu kida: adu wonusu an intum, “ah! Wa mahalat al ali biga mumtakat tena.” 3Ashan kida nabau wa kelim, Rabuna Yahweh kelimu de: Ashan tetmir takum wa ashan hujum ja le intum min kulu tija, intu biga gisa ta nas.4Ashan kida, jubal ta Israel , asumau le kelima ta Yahweh; Rabuna Yahweh kelimu le Jubal del wa murtafaat , le keraan wa jadawil, le mudun al mudemir wa sibu mafi sukan fogo al biga ja nahap wa sabab hagara le umam hawilum- 5Ashan kida Rabuna Yahweh kelim kida: Ana bi wonusu fi juwa nar ta gadab tai did umam taniin, did Edom wa kulu del al silu ardi tai le nufusum ze mumtalak, did kulu del al alkulu farah fi gulubum taalis fi roho tomon, ze humon hasiru wata tai ashan humon bi talabu ardi agdar le nufusum. 6Ashan kida Nabuwa le ardi ta Israel wa kelimu le Jubal wa murtafaat le keraan wa jadawil, Rabuna Yahweh bi kelim kida: Istena! Fi gadab wa zalan tai Ana bi kararu de ashan weledu shetima ta alaam.7Ashan kida, Rabuna Yahweh bi kelim de: Ana be nefsi bi arfau yeden fok ashan halifu gal al umam alhawilu intum bi arfau fadiha tomon.8Lakin intu, Jubal ta Israel, intu bi raba furu wa weledu samara min nas ta Israel, min bediri humon bija wara le intakum. 9Lakin istena, Ana le intum, wa ana bi itmal makum ma rahma ; intum bi kuruju wa zarau bizra.10Kida ana bi zidu fi intum adad ta nas takum, hata kulu bed ta Israel. Mudun bi askunu fogo wa bi rijau abinu. 11Ana bi zidu rajil wa wahas fi intakum Jubal ashan humon bikun ketir wa musmir. Yala ana bi kutu intum geni ze zaman, wa ana bi amulu intakum gedim aktar min alkan fi zaman, wa intum bi arif ana Yahweh. 12Ana bijibu rujal, nas tai Israel, ashan douru fi intum . Humon bi meliku intum wa intum bikun wirasa tomon , wa intum mabi kutu iyal tomon mutu.13Rabuna Yahweh kelimu de:Ashan humon bi kelim le intum , Intu rujal alkatal, katulu iyal ta beled, “ 14Ashan kida intu mabi katulu nas tani mara, wa intum mabi kutu beled takum kore ashan nas almeitiin tani mara; 15Ana ma bi rudu intum asuma sitima ta duwal tani mara; intum mabi istahmal fadiha ta nas au kutu beled waga – de karar ta Rabuna Yahweh.”16Yala kalam ta Yahweh ja le ana, gali, 17Jena ta insan, wokit kan bed ta Israel geni fi ardi tomon, humon nejisu ma teriga tomon wa amael tomon. Sika tomon ze doura alwaskan ta mara gidam tai. 18Kida ana kubu zalan tai diddum ashan dom al humon kubu bara fi ardi wa ma wasaku huwo ma asnaam.19Ana shetetum fi wasad umam; Humon shetet fi ardia kulu. Ana hakimu humon le hasab sika wa amael tomon. 20Biga humon ruah le umam, wa fi aiya mahal humon ruah , humon bi foguru isim tai alkudus wokit kan nas kelim anum, Hal sei de nas ta Yahweh? Lianu jadau humon bara min ardi towo. 21lakin ana indu muhaba le isim tai al bed ta Israel nejisu fi nus umam, wokit humon hinak.22Fi kida kelim le bed Israel, Rabuna Yahweh kelimu de: Ana mabi amulu de ashan kum,bed Israel, lakin ashan isim tai alkudus , al intum foguru fi wasad umam- fi nus ta umam, intu foguru. 23Fa ana bi kutu isim tai al eazim kudus, al muntahik fi nus ta duwal-fi nus ta duwal, intum muntahik huwo.Biga umam bi arif inu ana Yahweh- De karar ta Rabuna Yahweh- wokit intum ainu ana kudus.24Ana bi shilu intum min umam wa limu intum min aiya ardi, wa ana bi jibu intum fi ardi takum. 25yala ana bi shetetu fi intum moyo nedif ashan bi tahiru intum min najasa takum, wa ana bi tahiru intum min asnaam takum.26Ana bi wodi kum gelba jedid war oho jedid fi dakil intum, wa ana bi silu bara gelba hajer min laham takum, lianu ana bi wodikum gelba laham 27Ana bi kutu roho tai fi intum wa kutu inta douru fi sika tai wa hafizu wasaya tai, ashan intum bi amulum. 28Yala intum bi geni fi ardi al ana wodi le judud takum ; intum bikun nas tai ; wa ana bikun Allah takum.29lianu ana bi kalisu intum min kulu najasa takum. Ana bi nadi dura wa bi tala ketir. Ana mabi kutu jaan sheddid tani fi intum. 30Ana bi kutu fawaki ta shejera tala ketir wa montujad ta ardi ashan intum mabi istahmal fadiah ta jaan alshediid fi nus umam . 31yala intum bi fekiri fi sika takum albatal de wa amael takum alkan ma kwes, wa intum bi wori tasuf fi wusa takum ashan katiyaat takum wa amael albataal.32Ana mabi amulu de ashan intum- De yau Karar ta Yahweh – kede de kun maruf le intum. Yala kun kajlan wa ma fadiha ashan sika takum, bed Israel. 33Rabuna Yahweh kelimu de: Fi yom al ana bi nedifu inta min kulu katiya. Ana bi kutu inta ashan abinu mudun wa abinu tani mara mahalaat demiru. 34Lianu intum bi kuruju wata lahaidi mabi kun kusara fi eina ta del albi ruah min jambu.35Yala humon bikelim “ mahal de kan mudemir, lakin huwo biga ze mahal zara ta Eden; yala mudun al abau wa mafi fogo sukaan damar alkan hasa arfau wa fogo sukaan .” 36Yala umam taniin del bi arufu inu ana Yahweh, al Ana bi abinu alkasuru wa rijau zara mahal al abau. Ana Yahweh . Ana kararu wa ana bi amulu.37Rabuna Yahweh kelim de:Tani mara Ana bi asalu ma bed ta Israel ashan amulu de le humon, ashan zidu humon ketir. 38Ze bahaim al kasisu le zabaye, Ze bahaim fi Orshelim fi zaman ta aiyaat , kida keli mudun almudemir malau ma bahaim ta nas wa humon bi arufu inu ana Yahweh.”

Chapter 37

1Yeden ta Yahweh fi ana, wa huwo jibu ana bara ma Roho ta Yahweh wa kutu ana tehed fi wasad ta waadi; wa kan Malian ma udam. 2Yala huwo amulu ana mururu fi haulum daira wa daira. Istena! Adhim ketir minum fi waadi. Istene! Humon yaabis. 3Huwo kelim le ana, Jena ta rajil, Hal udam del bi ish tani ?” yala ana kelim, “ Rabuna Yahweh, inta barau yau bi aruf “4Yala Huwo kelim le ana,” Nabau fi udam del wa kelim le humon , Udam al yaabis, asumau le kalam ta Yahweh. 5Rabuna Yahwah kelimu de le Udam :Istena! Ana bi kutu nefes fi intum, wa intum bi hai. 6Ana bi kutu awtar fi intum wa laham fi intum. Ana bi kati intum ma jilit wa kutu nefes fi intum yala intum bi ish. Biga intum bi arif inu ana Yahweh.”7Yala ana nabau ze amiru ana; wokit ana bi naba, sot ja ta haza. Yala udam limu sawa mabad- adum ma adum. 8Ana ainu ,istena, Awtar kan hasa fi humon, wa laham rabah wa jilit kati humon. Lakin kan mafi nefes lisa fi humon.9Yala Yahweh kelimu de: “Nabau le nefes, nabau , jena ta insan, wa kelim nefes, Rabuna Yahweh kelim de: Nefes taal min arba hawa, wa nefes ta del alkan katulu, ashan humon bi ish.” 10Yala ana nabau ze amiru ana; nefes ja fi humon wa humon hai. Yala humon wogif ma kura tomon wa jesh ketir.11Yala Yahweh kelim le ana, “ jena ta insan, Udam del de bed kulu ta Israel. Istena! Humon bi kelimu, Udam tena yaabis, wa raja tena ruah gatau ena bara. 12Ashan kida nubua wa ashan kelimu le humon, Rabuna Yahweh kelimu de: Istena! Ana bi fatau turubaat takum wa talau bara minum, nas tai. Ana bi jibu intum fi bed ta Israel.13Yala intum bi arif ana Yahweh, wokit kan Ana fatau turubaat takum wa jibu intum bara minu ,nas tai. 14Ana bi kutu Roho tai fi intum ashan intum bi hai, wa ana bi kutu intum fi raha fi ardi takum wokit intum bi arif ana Yahweh. Ana kararu wa bi amulu- de karar ta Yahweh.”15Yala kalam ta Yahweh ja le ana, gali, 16Yala intum hasa, jena ta insan, shilu wahid asaya le nefsak wa katibu fogo, Lianu Yahuza wa le nas ta Israel, murafik tou. Yala shilu asaya tani wa katibu fogo, Le Yusif, fereh ta Ephraim, wa le kulu nas ta Israel, murafik tou, 17Jibum kulu sawa le wahid asaya ashan humon bikun wahid fi yeden taki.18wokit kan nas takum kelim le inta wa gal, Hal inta mabi wori lena manau shunu hajat taki del ? 19yala kelim le humon, Rabuna Yahweh kelimu de: Istena! Ana bi shilu fere yousif alfi yeden ta Ephraim wa gebila ta Israel murafik tou wa limu le fereh ta Yahuza, Ashan humon bi amulu wahid fereh, wa humon bikun wahid fi yeden tai. 20Amsuku furuh al inta katibu fi eina tomon.21Wori le humon, Rabuna Yahweh kelimu de: Istena! Ana gerib bi shilu nas ta Israel min nus ta umam al humon ruah. Ana bi limum min hauwili ardia wa ana bi jibum le ardi tomon . 22Ana bi amulum uma wahid fi ardi, fi jubal ta Israel, wa bikun wahid melik ze melik fogum kulum, wa humon ma tani mara mabi kun ethnen uma. Humon tani mara mabi gesim le ethnen mamlaka . 23Yala humon tani mara mabi nejisu nufusum ma asnaam, hajat tomon albataal, au aiya min katiyaat tomon al tani. Lianu ana bi kalisum min kulu amael tomon alma ta iman ma kataya al humon amulu. Wa tahiru humon, yala humon bikun nas tai wa ana bikun Allah tomon.24Daud kadam tai bikun melik fo humon, yala bikun raye wahid fok humon kulu, wa humon bi douru le hasab wasaya tai wa humon bi hafizu ganun tai tii humon. 25Humon bi ish fi ardi al Ana wodi le abiid tai Yakub, al abaa takum geni. Humon bi ish fogo lel abad- Humon, iyal tomon , wa iyal iyal tomon, lianu Daud kadam tai bikun sultan tomon lel abad.26Ana bi asisu ahad ta Salam ma humon. Huwo bikun amina ta ahad ma humon. Ana bi asisu humon wa ketiru humon wa asisu mahal alkudus tai fi nus tomon lel abad. 27Mahal geni tai bikun ma humon; Ana bikun Allah tomon wa humon bikun nas tai. 28Yala umam bi arufu ana Yahweh al kutu Israel barau, wokit mahal alkudus tai fi nusum lel abad.”

Chapter 38

1Kalam ta Yahweh ja le ana, 2Jena ta insan, kutu wusa takum le Gog, ardi ta Magog, Sultan amir ta Meshech wa Tubal .wa nubua did huwo. 3Gal, Rabuna Yahweh kelimu de : Istena! Ana did inta, Gog, sultan amir ta Meshech wa Tubal.4yala ana bi gelibu inta wa kutu sinara fi fak taki; Ana bi rasulu inta bara ma kulu jesh taki, hasiin wa rujal albi sugu hassin, humon kulu libisu libsa kamsa, wa jesh ketir ma daragat kubar wa sukar, wa kulu humon amsuku siuf ! 5Farisiin, Atupiin wa libiin bikun maum, kulu humon ma daraga wa tagiya ta harib.! 6Gomar ma kulu jesh towo, wa bet Togarmah, min mahal beid fi shamal, wa kulu jesh tomon! Nas ketir maakum!7Kun jahis! Naam, jahizu nefsa wa jesh takum limum, wa kun kaaid tomon. 8Intu bi nadi baad ayam ketir, wa baad siniin intum bi ruah fi ardi al gobudu ma sef al limu min nas ketir, limu le jubal ta Israel al kan istemir ma damar. Lakin ardi al ardi al nas bi jibu bara min nas, wa humon bi ish fi amana, kulu humon! 9Yala intum bi ruah fok ze hawa; Intum bikun ze sihab bi kati ardi, intum wa kulu jesh takum, wa kulu jesh ma intum.10Rabuna Yahweh kelim kida: Bi hasil fi yom dak gal kuta alfi gelba takum, intum bi gelibu kuta sherir; 11Yala intum bi kelim, Ana bi ruah fi midan; Ana bi ruah le nas sukut al aishin fi aman, humon kulu bi ish wele heta au hadid, wa mafi abuab ta medina . 12Ana bi gobudu kizib wa amual al seregu, ashan jibu yeden tai did kasura al jedid bi geni, albi ish fi wasad ta ardia.13Sheba wa Dedan, wa tujar ta Tarasisi wa ma kulu takiyaniin towo al shababbi kelim le intum Hal intum ja le nahab? Intu limu jesh takum ashan shilu al fadalat ashan arfa dahab wa fida, ashan shilu bahaim wa mumtalakat wa ashan shilu bara maal ketir?14Ashan kida nubua tai, jena ta insan, kelim le Gog, Rabuna Yahweh kelim kida: Fi yom dak, wokit nas tai Israel bi ish be aman, intu mabi alimu an humon ? 15Intu bija min mahal beid min shamal ma jesh ketir, kulu humon bi sugu husan, jesh ketir kaalis. 16Intu bi hajimu nas tai Israel ze sihab al kati ardia. Fi ayam al akir ana intum did ardi tai, yala umam bi arufu ana wokit al ana wori nefsa tai be wasad intum, Gog, bikun kudus fi eina tomon.17Rabuna Yahweh kelim de:Hal de ma inta al Ana kelimu anu fi ayam alkan be yeden ta kadam tai, Anbiya ta Israel, al nabau ma terikat tomon fi siniin wa zaman tomon gal Ana bijibu intum diddum? 18yala bija kun fi yom dak wokit Gog bi hajimu ardi ta Israel- de karar ta Rabuna Yahweh- Gdab tai bi tala fok le zalan.19Fi harara wa fi nar ta zalan tai , Ana kararu inu fi yom dak bikun zalzal kebir fi ardi ta Israel. 20Humon bi rejif gidam tai- Samaka ta bahar wa tuyur ta sama , wa wuhush al fi gabaat wa kulu moklugat albi zehib fi wata, wa aiya wahid al fi ardia. Jubal bi jadau tehed wa hujar bi waga, lahidi aiya heta bi waga fi ardi.21Ana bi nadi didu kulu sef min jubal – De karar ta Rabuna Yahweh- Aiya sef ta aiya rajil bikun did aku tani. 22Yala ana bi hukumu huwo ma darbat wa dom ; wa matara al bi nezil shedid wa hajer nar wa kebirit albi wala ana bi nezilu tehed fi huwo ze motoro wa jesh towo wa umam alketir al ma huwo. 23Ana bi wori azama tai wa kadasa tai wa ana bi wori nefsa tai fi eina ta umam al ketir, wa humon bi arufu inu Ana Yahweh.”

Chapter 39

1Hasa inta, jena insan, nabau did Gog wa kelim, Rabuna Yahweh kelim kida: Istena! Ana did inta, Gog, sultan ta Meshech wa Tubal. 2Ana bi gelibu inta wa bi kudu inta gidam; Ana bi jibu inta min beid fi shamal wa jibu inta le jubal ta Israel. 3Yala ana bi nofutu danga taki bara min yeden shamal taki wa kutu nishab taki waga min yeden yemen taki.4Inta bi waga fi jubal ta Israel-inta ma kulu jesh wa asaker alma inta. Ana bi wodi inta le tuyur ta gaba wa haiwanaat ta gaba ze akil. 5Inta bi waga fi midan fadi, ana be nefsa tai kararu –De Rabubuna Yahweh karar towo. 6Yala ana bi rasulu bara nar le Magog le del albi ish fi aman fi taraf bihar. Wa humon bi arufu inu Ana Yahweh.7Ana bi amulu isim tai alkudus maruf fi nus ta nas tai Israel, wa ana mabi tani mara sibu isim tai alkudus foguru; umam bi arufu ana Yahweh,alkudu ta Israel. 8Istena! Yom bi jaw a bi amulu nefsu- De yau karar ta Rabuna Yahweh.9Wahid albi ish fi mudun ta Israel bi ruah bara wa bi istakdimu sila le hariga tanar – wa daragaat al sukar, daragaat al kubar, danga wa nishabaat wa harbaat ; humon bi amulu nar ma humon le muda saba siniin. 10Humon mabi limu kashab min gaba au gata tehed shejera ta gabat min humon bi walau sila; humon bi shilu min del al deiru kede shilu minum; Humon bi nahabu del al deiru nahabu humon- De karar ta Rabuna Yahweh.”11Yala bi hasil fi yom dak inu ana bi amulu mahal le Gog- Turba fi Israel, waadi le del l bi ruah le sherik ta bahar. Bi gofulu del al deiru abir. Hinak humon bi dofunu Gog ma kemiyaa towo de. Humon bi semi waadi de Hamon Gog.12Le muda saba shuhur bed ta Israel bi dofunu humon ashan bi nedifu ardi. 13Lianu kulu nas ta ardi bi dofunu humon; bikun lom yom ta zikra wokit bi mejidu ana- de yau karar ta Rabuna Yahweh.14Biga humon bi kalifu rujal al daiman bi ruah le ardi, ashan bi ligo del albi ruah abri, lakin del al mutu wa jusas tomon fadulu fi wata fi ardi, ashan humon bi dofunum, ashan bi nedifu ardi.Baad nihaya ta saba shahar humon bi bada teftish. 15Ze rujal del bi abir fi wasad ardi, wokit kan humon ainu fadalaat ta adum ta insan, humon bi kutu alama fogo, lahaidi del ta hafura turba jaw a dofunu fi waadi ta Hamon Gog. 16Hinak bikun medina ma isim Hamonah. Fi teriga de humon bi nedifu ardi.17Hasa le intum, jena insan, Rabuna Yahweh kelimu kida: Kelim le kulu Tuyur alma jina wa kulu haiwanaat ta gabaat, ‘limu sawa wa wa taal. Limu min hawili kulu le zebiha al ana be nefsa tai bi amulu le intum, zebiha kebir fi jebel ta Israel, ashan intum bi akulu laham wa ashurubu dom. 18Intum bi akulu laham ta takiyanin wa ashurubu dom ta umara ta dunia; humon bikun korfan, korfan, aknaam wa teraan, humon kulu sumaan fi Bashan.19Yala intum bi akulu shaham lahaidi shabaan; intu bi ashrab dom lahaidi sakaran; de yau zebiha al ana al ana bi dabau le intum. 20Intum bikun shabaaniin fi tarabeza ta ma husan, karlo, muharib, wa aiya rajil ta harib-de yau karar ta Rabuna Yahweh.2121Ana bi kutu mejid tai fi wasad umam, wa kulu umam bi ainu hukum tai al Ana bi amulu wa yeden tai al ana bi kutu did humon. 22Bed ta Israel bi arufu inu Ana Yahweh Allah tomon min yom dak le gidam.23Umam bi arufu inu be ta Israel ruah le abudiya ashan katiyaat tomon al humon biu ana, yala ana dusu wusa tai min humon le ardi ta adaa tomon ashan kulu humon bi waga ma sef. 24Ana amulu le humon le hasab najasa tomon wa katiyaat tomon, wokit ana dusu wusa tai minum.25Ashan kida Rabuna Yahweh kelim kida: Hasa ana bi arfau has ta Yakub, wa ana bi indu muhaba le bed ta Yakub, wokit kan ana amulu ma harara le isim tai alkudus 26Yala humon humon bi ithamal fadiha wa kulu kayana al humon tebiyu ana. Humon bi nesitu kulu de wokit humon bikun fi raha fi ardi tomon fi aman, be wele wahid bi galgalu humon. 27wokit Ana bi arfaum min nas wa limum min aradi ta adaa tomon, Ana bi wori nefsa tai kudus fi eina ta umam.28Yala humon bi arufu inu Ana Yahweh Allah tomon,lianu ana rasulum le abudiya fi wasad umam.Lakin yala ana bi limum wara le ardi tomon. Ana mabi bi sibu wele wahid minum fi wasad umam. 29Ana tani mabi dusu wusa tai minum wokit Ana dofugu Roho tai fi bed ta Israel- de yau karar ta Rabuna Yahweh.”

Chapter 40

1Fi kilal kamsa wa oshirin sena ta abudiya fi bidaya ta sena fi yom ashara ta shahar, fi senet arbatashar baat medina gobudu- fi nefsu yom dak, yeden ta Yahweh kan fi ana wa huwo shilu ana hinak. 2Fi ruiyaat min Allah huwo jibu ana fi ardi ta Israel. Huwo jibu ana ashan le raha fi nefsa jebel; le junub haja al zahir ze mabna ta medina.3Yala huwo jibu ana hinak. Istena, Rajil! Shikil towo ze nihas. Habi gitan wa asaya ta jeribu fi yeden towo, wa huwo wogif fi baab medina. 4Rajil kelim le ana, Jena ta insan, ainu ma eina taki wa asuma ma adana taki, wa kutu muk taki fi kulu al ana bi wori le inta, lianu jibu inta hini ashan be ikteshifu le inta. Tagarir ta aiya al inta bi ainu fi bed ta Israel.”5Fi kan heta hawili mahal ta haikal. Tuul ta asaya ta mitir fi yeden ta rajil de kan sita gadam towil. Fi aiya gadam kan gadam wa shabar fi tuul. Yala huwo wozunu heta, wa huwo wahid mitir asaya tegil wa wahid asaya fok. 6Yala huwo ruah le baab Haikal al bi iteji le sherik. Huwo ruah fok gadam wa jeribu dawsih adeaf ta baab – wahid asaya juwa. 7daraga ta dewan al aiya wahid asaya fi tuul wa wahid asaya fi urud; kan kamsa gadam bein aiya ethnen dewan, wa dawsih adeaf ta baab ta haikal fi gidam haikal fi gidam ta baab .8Kan wahid asaya juwa. Huwo wozinu dikor ta baab; kan wahid asaya fi tuul. 9 9Huwo wozinu dikor ta baab kan wahid asaya juwa. Fok baab kan ethnen gadam fi urud. De kan dikor ta gidam baab haikal. 10Kan fi talata daraga ta dewan fi tijah ta baab al shergi, wa kulu wahid indu nefsu wozin , wa heta al bi ferigu humon indu nefsu wozin.11Yala rajil de wozinu urud ta baab dukul – ashara gadam; wa huwo wozinu tuul ta baab dukul – talatashar gadam. 12Huwo wozinu heta al fi hudud ma dewan al gidam wahid gadam fok. Dewan wozinu sita gadam fi aiya tijah. 13Yala huwo wozinu sika baab min raas ta wahid dewan le dewan altani- kamsa wa isriin gadam, min matkal ta dewan al awel le dewan altani.14Yala huwo wozinu heta al ruah bein daraga dewan – sita gadam fi tuul; huwo wozinu beid lahaidi baab ta dikor. 15Matkal min gidam ta baab le niha ta baab dikor kan kamsin gadam. 16kan fi shababik mokful fi gidam dewan wa fi gidam amida fi dakil abuab kulu deira; wa kaman le bolokonat. Kan fi shababik fi haulu kulu fi juwa, wa kulu jemilu ma shejera bala.17Yala rajil de jibu ana fi mahkama ta haikal. Istena, Hinak guraaf, wa kan mujuraa fi mahkama, a teletin guraaf gusad mujura. 18mujura ruah lahaidi fi baab, wa urud sawa ze tuul baab. De yau mujura al tehed. 19Yala rajil wozinu masafa min gidam ta baab al tehed le gidam ta baab dakil; wa kan miya gadam fi jiha shergi , wa nefsu fi jiha shimali.20Yala huwo wozinu tuul wa urud ta baab alkan fi shamal ta mahkama albara. 21Kan fi talata dewan fi aiya tijah ta baab, wa baab ma dikor wozinu sawa ze nefsu baab alkebir- kamsin gadam fi adad ta tuul kulu wa kamsa wa isriin fi urud.22Shababik towo, dikor, dewanat wa ashjar bala kulu bi akis le baab al muteji sherik. Saba gadam ruah fok wa le dikor. 23Kan fi baab fi dakil mahkama al gidam baab almuteji shamal,bes ze kaman kan baab al fi sherik; rajil de wozinu min wahid baab le baab taani- miya gadam fi masafa.24Tani rajil jibu ana le baab ta dukul fi junub, wa heta towo wa dikor wozinu sawa ze abuab taniin albar. 25Kan fi shababik mokful fi sika baab wa dikor ze bes alfi baab. Baab al junubi wa dikor towo bi wozinu kamsin gadam fi tuul wa kamsa wa isriin gadam fi urud.26kan saba katuwat le baab wa dikor. Wa kan fi resim ta ashjar ta bala fi heta fi kulu tijah. 27Kan fi baab le mahkama fi tijah junubi, wa rajil wozinu min baab le baab aljunubi – miya gadam fi masafa.28Yala rajil jibu ana le baab al dakil mahkama ma sika ta baab junubi, al indu wozin ze abuab tannin. 29Dewan, hiyat wa dikor wozinu nefsa ze abuab; kan fi shababik fi kulu tijah. Baab al dakili wa dikor wozinu kamsin gadam fi tuul wa kamsa wa isriin gadam fi urud. 30Kaman fi dikor fi hawili dakil heta;de yau kamsa wa isriin gadam fi tuul wa kamsa gadam fi urud. 31De dikor bi wajihu mahkama albara ma resim ta shejera bala fi heat towo wa tamaniya katuwat bi ruah fogo.32Yala rajil de jibu ana fi dakil mahkama be sika ta sherik wa wozinu baab, al indu nefsu wozin ta abuab tannin. 33Dewan hiyat wa dikor wozinu sawa ze abuab, wa fi shababik fi kulu tijah. Baab aldakil wa dikor towo wozinu amsin gadam fi tuul wa kamsa isriin fi urud. 34Dikor bi wajihu bara mahkama; wa indu ashjar bala fi kulu tijah wa tamaniya katuwaat bi ruah fok.35Tani rajil jibu ana fi baab al shimali; bi wozinu sawa ze ta abuab taniin. 36Dewaan, hiyaat wa dikor wozinu sawa ze abuab tannin, wa haulu shababik kulu.Sika baab wa dikor towo kamsin gadam fi tuul wa kamsa wa isriin gadam fi urud. 37dikor towo albara mahkama; indu shejera bala fi kulu tijahat wa tamaniya katuwaat bi ruah fok.38Fi kan gurfa ma baab fi aiya matkal ta baab. De yau al bi amulu zebiha mahruk fogo. 39Kan fi ethnen tarabezaat fi kulu tijah ta dikor, albi dabau fogo zebiha mahruk, wa kaman zebiha ta katiya wa tegdima ta zaam.40Ma heta ta mahkama ruah fok le baab al shimali, hinak fi ethnen tarbeza, kaman fi tijah altani fi ethnen tarbeza fi baab ta dikor. 41hinak kan arba tarabiz fi kulu tijah ta baab; humon bi dabau korfan fi tamaniya tarabiz de.42fi kan arba tarabiz min hujar algatau le haragu tekdima, wahid wa nus gadam fi tuul, wa wahid wa nus gadam urud le tekdima ta zabaya. 43Ethnen sinara al kubar haligu hawili mahal kulu, wa laham ta tekdima bi kutu fogo fi raas tarbez.44Fi bara ta baab aldakil, fi dakil mahkama al juwa, fi dewan ta muganiin, wahid fi shamal muteji le junub, wa altani fi tijah junub muteji le shimal. 45Yala rajil kelim le ana, “ al gurfa fi junub de ta gusus al shakaliin fi haikal.46Al gurfa fi shimal le gusus al fi shokol ta haikal. De aulat ta Zadok al gerib le Yahweh ashan kadimu huwo; humon fi wasad aulat ta lawiin. 47Tani wozinu mahkama- miya gadam fi tuul wa miya gadam fi urud muraba, ma mazbah fi gidam ta bed.48Yala rajil jibu ana le dikor ta bed wa wozinu fok baab towo- humon kamsa gadam tekin fi kulu tijah. Al madkal ba nefsu kan arbatashar gadam fi urud, wa heta fi kulu tijah towo huwo talata gadam fi urud. 49Tuul ta dikor kan isriin gadam, wa juwa towo kan hidashar gadam. Kan fi silim al ruah fok lou wa amida al wogif fi kulu tijah towo.

Chapter 41

1Yala rajil de jibu ana le mahal alkudus ta Haikal wa wozinu fok baab – sita gadam fi urud fi tijahen kulu. 2Urud ta sika baab kan ashara gadam; wa heta fi kulu tijahen kan kamsa gadam fi tuul.3Yala rajil de ruah le mahal alkudus kaalis wa wozinu fok ta baab sika ta baab kan ethnen gadam, wa sika baab kan sita gadam fi urud. Heta fi tijahen kulu kan saba gadam fi urud. 4Yala huwo wozinu tuul ta gurfa – isriin gadam. Urud towo- isriin gadam fi gidam ta kaa ta Haikal. Yala huwo kelim le ana,” de mahal alkudus kaalis.”5Yala rajil de wozinu heta ta bed- kan sita gadam tekiin. Fi urud ta aiya tijah ta gurfa hawili bed kan arba gadam fi urud. 6Kan fi guraaf fi talata marahil, gurfa fok gurfa tani, teletiin guraaf fi kulu marhala. Kan fi silsila hawili heta ta juwa ashan sabitu tijah ta guraaf, kan mafi difa kutu fi heta ta bed. 7Yala tijah ta guraaf bi kebir wa bi ruah le fok, bed de ruah fok wa fok kulu deira; guraaf bi rabah wa ruah wa ruah fok, wa silim ruah fok lahaidi fi mustawa aali, fi wasad marhala.8Yala ana ainu tijah al arfau kulu hawili bed, asas le dewan alfi tijah; wozinu wahid asaya kamil fi tuul – sita gadam. 9Urud ta heta fi tijah guraaf be bara kan kamsa gadam. Kana fi misaha fadi fi bara ta guraaf del fi mazba.10Fi tijah altani ta misaha alfadi de kan mahal ta Gusus be tijah guraaf; misaha de kan isriin gadam fi urud hawili mazbah. 11Kan fi abuab fi guraaf alfi tijah min tijah misaha alfadi- wahid sika baab kan fi tijah shimal, wa tani fi jiha shamal. Urud ta misaha de kan kamsa gadam kulu.12mabna alkan muteji le Mahakam fi tijah garib kan sebeyin gadam fi urud. Kan wozinu kamsa gadam tegil hawili, wa kan tizeyin gadam fi tuul. 13Yala rajil wozinu mazbah miya gadam fi tuul. Mabna al fasilu, heta towo, wa mahkama kaman wozinu miya gadam fi tuul. 14Urud ta gidam mahkama gidam mazbah kan miya gadam.15Yala rajil de wozinu tuul fi tijah ta mabna wara mazbah, le garib towo, wa maraad fi tijahen – miya gadam. Mahal alkudus wa dikor, 16Heta al dakil wa shababik zaid shababik aldeik, wa maraadhawili talata marahil, kulu amulu ma kashaab. 17Fok sika ta dukul le masbah aldakil, misaha bein heta kan fi wozin resim kan jemilu ma sura Malaika wa shejera bala; ma shejera bala wasad aiya Malaika, wa aiya indu etthnen wusa;18Kan mizin ma almalayika wa shejer kaff; ma kaff shejer fi nus ta kulu tifil jamil, wa kulu tifil endu itniin wusaa: 19Wusa ta rajil ainu le shejera bala fi wahid tijah, wa wusa ta ased suker bi ainu le shejera bala fi tijah tani. De resimu fi hawili bed de kulu. 20min tehed lahaidi fok baab, Maliaka wa shejera bala kan resimu be dahar ta bed.21Fok baab ta mahal kudus kan muraba. Sikil towo kan ze shikil ta kashab mazbah fi gidam ta mahal alkudus, alkan talata gadam fok wa ethnen gadam fi tuul fi tijahen. 22fi rukun towo, asas, wa haikal towo salau min kashaab. Yala rajil de kelim le ana, “ De tarbeza albi wogif gidam Yahweh .” 23Kan fi baab abu dalfa ten fi mahal alkudus wa mahal alkudus kaalis 24Abuab de indu mufasalat fi aiya baab, ethnen fi aiya baab wa ethnen le altani.25Resim fogoum- fi baab ta mahal kudus –al Malaika wa ashjar bala jemilu ma heta, wa kan raas juwa min kashaab fi gidam. 26Kan fi shababik deik wa ashjar bala fi aiya tijah. De kan guraaf alfi tijah ta bed, wa humon indu raas bi wogif barau.

Chapter 42

1Tani Rajil de rasulu ana bara mahkama fi tijah shamal, wa huwo jibu ana le gurfaa fi gidam bara mahkama wa heta bara tijah shimali. 2Guraaf del kan Miya gadam fi tuul wa gidam tomon kamsin fi urud. 3juzu min guraaf del muteji le mahkama al juwa wa kan isriin gadam bara min mazbah. Kan talata derejaat ta guraaf, wal alfok bi ainu le altehed wa kan moftu le humon,indu selim, juzu min guraaf del bi ainu bara min mahkamah,4Mamar ashara gadam fi urud wa mia gadam fi tuul gidam ta guraaf. Abuab ta guraaf muteji shimal. 5lakin kaah alfok kan suker lianu mamar shilu misaha kebir min alfi tehed wa dereja alfi nus ta mabna. 6Gurfa alfi dereja altalith ma indu amida, ze ta mahkama al indu amida, ashan kida guraaf al aala kan sukar kan jeribu ma guraaf alfi tehed wala fi wasad dereja.7Heta albara bi ruah towiil min guraaf albara mahkama, mahkama algidam ta guraaf, heta dak kan kamsiin gadam fi tuul. 8Tuul ta guraaf ta mahkama bara kan kamsiin gadam, wa guraaf bi iteji le mazbah kan miya gadam fi tuul. 9Kan fi madkal le guraaf altehed min tijah sherig, jai min makhama bara.10Fi heta ta mahkama bara fi tijah shergi ta mahkama, fi gidam ta mazbah fi dakil mahkama,kan kaman fi guraaf. 11ma sika fi gidam tomon. Humon ze shikil guraaf alfi tijah shimali. Humon sawa- sawa fi tuul wa urud nefsu hajat wa abua. 12Fi tijah junub kan abuab fi guraaf al sawa ze alfi tijah shumal. Mamar aldakil indu baab fi gidam, wa mamar fateh le gidam ta guraaf. Fi tijah sheriq kan sika baab le mamar alwahid fi nihaya.13Yala rajil de kelim le ana, “ Guraaf alfi shumal wa guraaf alfi junub al gidam ta mahkama albara de Guraaf kudus al Gusus albi istakal gerib ma Yahweh bi akulu akil alkudus kaalis. Humon bi kutu hajat alkudus kaalis hinak- Akil al gedimu tekdima , tekdima ta katiya, Zebiha ta Katiya, wa zebiha ta Zam- lianu de mahal alkudus kaalis. 14Wokit kan gesis dakulu hinak, humon mabi tala min himak le bara mahkama, budun libisu gumash al humon bi kadim ma huwo, min zaman humon kudus. Yala yala humon bi libisu malabis taniin baad kan humon bi ruah jambu nas.”15Rajil de kalasu wozinu dakil bed wa yala huwo shilu ana bara le baab albi iteji sherik wa wozinu kulu hawili mahal.16Huwo wozinu tijah sherik ma asaya ta wozin- Kumsumiya ma asaya ta wozinu. 17Huwo wozinu shamal- kumsumiya ma asya ta wozinu. 18Huwo wozinu junub –kumsumiya ma asaya ta wozinu 19Huwo kaman gelibu wa wozinu gariib –kumsumiya ma asaya ta wozinu.20Huwo wozinu fi arba tijahaat. Huwo indu heta hawilu kumsumiya gadam fi tuul, wa kumsumiya gadam fi urud, ashan gesimu bein mahal alkudus ma mahal al aam.

Chapter 43

1Rajil de yala jibu ana le baab alfata le sherik. 2Istena! Mejid ta Allah ta Israel ja min sherik; sot towo ze sot ta moyo ketir, wa dunia mala ma mejid towo.3De le hasab ruiya al ana ainu, le hasab ruiya al ana ainu wokit ja. Ashan demiru medina, wa ruiya de kan ze ruiya al ana ainu fi Kebar canal- wa ana dengiru wusa tai tehed. 4yala mejid ta Yahweh ja le bed ma tijah baab ta sherik. 5Yala Roho arfau ana fok wa jibu ana le mahkama juwa.Istena! Mejid ta Yahweh kan bi mala bed.6Rajil de bi wogif kan jambu ana, wa ana bi asuma zol atni bi wonusu le ana fi bed. 7Huwo kelimu le ana, “ Jena ta insan, De mahal ta kursi tai wa mahal ta kutu kura tai, al ana bi ish fogo fi wasad ta nas ta Israel lel abad. Bed ta Israel tani mara mabi foguru isim tai alkudus- humon au muluk tomon- ma adam imaan tomon au jusas ta muluk tomon fi mahaalat al aali. 8Humon tani mara mabi foguru isim tai alkudus be kutu bidaya tomon jambu bidaya tai, wa buaba wosifa tomon jambu buaba wosifa tai, bila haja lakin heta bein ana wa humon. Humon foguru isim tai ma amael tomon alafiin. Kida ana demiru humon ma zalan tai.9Hasa kede humon shilu bara adam iman tomon de wa jusas ta muluk tomon de bara min gidam tai, wa ana bi ish fi wasad tomon lel abad.10Jena ta insan, inta be nefsak bi wori le bed ta Israel an bed de ashan humon bikun ma fadiha fizam tomon. Humon kede fekiri an wosif de. 11Iza kan humon bikun ma fadiha fi kulu al humon amulu.Yala wori le humon an tesmim ta bed de, tafasil towo, isih towo, madkal towo wa kulu tesmim towo, kulu kararaat wa gawaniin towo. Katifu de fi gidam eina tomon ashan humon bi hafizu kulu tesmim wa kulu gawaniin, ashan humon bi tii.12De yau akida ta bed : min fok jebel le kulu hudud al haulu, huwo bikun kudus kaalis. Istena! De yau akida ta bed.13De bikun wozin ta Masbah fi gadam- gadam de bikun gadam ka ada wa be tuul yeden.Yala jedwel hawili mazbah bikun wahid gadam juwa, wa urud towo bikun kaman wahid gadam juwa. Alhudud hawili fi kasmu bikun wahid imtidad. De bikun asas ta masbah. 14Min jeduel lahaidi tehed mustawa le fok lahaidi tehed ta mazbah ethnen gadam. Wa raf benefsu wahid gadam fi urud.15Raas alfi mazbah le haragu zebiha arba gadam fok, wa kan fi arba gurun bi midu fok fi raas. 16Raas de kan ethnashar gadam fi urud muraba. 17Hudud towo arbatashar gadam fi urud fi kulu tijah al arba. Wa hafa towo nus gadam. Jeduel kan wahaid gadam fi urud kulu hawilu ma silim muteji sherik.”18Tani huwo kelim le ana, jena ta insan, Rabuna Yahweh kelim kida:Del yau gawaniin ta Mazbah wokit amulu, le arfau zebiha fogo, wa rushu dom fogo. 19Intum bi wodi Tor min bahaim ze zebiha ta katiya,le Lawiin algusus alhumon gil ta Zadok, del albija gerib ma ana ashan kadimu ana-De karar ta Rabuna Yahweh.20Yala intum bi shilu juzu min dom de wa kutu fi gurun al arba ta mazbah wa atraf towo wa hawil; intum bi nedifu wa kalisu. 21Yala shilu Tor le zebiha ta katiya wa haragu fi mahal al iktaru ta mazbah albara membar.22Yala fi yom altalith intum bi gedimu ganamaya rajil bila la loum min aknaam ze zebiha ta katiya; Gusus bi nedifu mazbah bes ze alhumon nedifu ma tor. 23Wokit intum kalasu nedifu, gedimu Tor albila loum min bahaim wa korfan min mashiya. 24gedimum fi gidam Yahwe; Gusus bi rushu mile fi humon wa arfau fok le Yahweh ze zebiya almahruk.25Intum bi jahizu yomii ganamaya rajil ze zebiha ta katiya le muda saba ayam. Wa Gusus lazim bi jahizu Tor albila loum min bahaim wa koruf albila loum min mashiya. 26Humon bi dabau fi Mazbah le muda saba ayam wa tahiru, wa fi teriga de humon bi kasisu. 27Humon bi timu ayam del, wa fi yom nimra tamaniya le gidam bikun Gusus bi jahisu zebiha takum almahruk wa zebiha ta salam fi mazbah, wa ana bi gabilu- De karar ta Rabuna Yahweh.”

Chapter 44

1Yala Rajil de jibu ana wara le bara baab mazbah al muteji sherik; kan mokful tamam- tamam. 2Yahweh kelim le ana, “ Baab de gofulu kulu- kulu; wa huwo mabi fatau. Mafi insan bi ruah bewasad huwo, le Yahweh, Allah ta Israel, lianu huwo ja be wasad baab de,ashan kida gofulu kulu-kulu. 3Hakim ta Israel bi geni fogo ashan akulu akil gidam ta Yahweh. Huwo bi dakalu min sika ta dikor wa tala bara be nefsu sika.4Yala huwo jibu ana min sika ta baab Shamal min gidam ta Haikal, wa ana ainu, istena, mejid ta Yahweh malau bed ta Yahweh, wa ana waga be wusa tai. 5Yala Yahweh kelim le ana,” jena ta insan, fetishu gelbak wa ainu be eina taki wa asuma ma adana taki le kulu al ana bi kararu le inta, le kulu alfi bed ta Yahweh wa kulu gawaniin towo. Fekiri an dukul ta baab wa kuruj towo.6Yala kelim le mutmeridin alfi bed Israel, Rabuna Yahweh kelim kida: Kede amael takum al afiin kun kifaya le intum bed Israel- 7Al intum jibu ajanib ma gulub alma mutehir wa jisim alma mutehir ashan kun fi membar tai, bi foguru isim tai, wokit intum bi gedim le ana akil, shaham wa dom- intum kasuru ahad tai ma amael takum al afiin.8Intum ma shilu shokol takum le hasab ganun ta hajat tai alkudus, lakin intum iktaru taniin ashan istakal wa kalifum ashan iktam ma mahal tai alkudus. 9Rabuna Yahweh kelim kida: Mafi ajnebi , alma mutehir fi gelib wa jisim, min kulu albi aishin fi wasad nas ta Israel, kede dakalu fi mahal tai alkudus.10Lisa lawiin ruah beid min ana- humon tala bara min ana, bi ruah wara asnaam tomon- lakin humon bi dafau le katiyaat tomon. 11Humon kudam fi membar tai, bi harisu baab ta bed wa kadimu fi bed wa humon bi dabau zebiha albi haragu wa zabaya ta nas, wa humon bi wogif gidam ta nas wa kadimum. 12Lakin ashan humon bi amulu zabaya gidam asnaam ,humon biga waga wa hajis katiya le bed ta Israel, Ashan kida ana bi arfa yeden tai wa halifu diddum- de karar ta Rabuna Yahweh- Humon bi ithamal ikaab tomon.13Humon mabi ja gerib le ana ashan amulu ze gusus tai au wosulu fi aiya mahalaat tai alkudus, hajat alkudus kaalis. Bel ax humon bi ithhamal adam aklak ta zambi tomon le amael al afiin alhumon amulu. 14lakin ana bi kutu humon ze gufara ta shokol fi bed, le kulu shokolaat wa aiya haja albi amulu fogo.15Yala Gusus al lawiin, del al aulat ta Zadok albi kemilu wajibaat ta membar tai wokit kan nas ta Israel tala bara min ana- Humon bija gerib ma ana ashan abidu ana. Humon bi wogif gidam ana ashan gedimu le ana shaham wa dom- de karar ta Rabuna Yahweh. 16Humon bija fi membar tai; Humon bija fi tarbaza tai ashan abidu ana wa kemilu wajibat tomon le ana.17Yala huwo bikun wokit kan humon ja le baab ta bed ta mahkama. Humon bi libisu gumash gitani, humon lazim mabi ja ma gumash shuf fi dakil bed ta mahkama. 18Bikun hima gitani fi raas tomon wa jalabiya gitani fi sulba tomon. Humon mabi libisu gumash albi jibu haragan.19Ashan kan humon bi ruah min gurfa le gurfa ashan bi ruah le nas, Humon lazim bi agilau bara gumash al humon libisu wokit humon bi kadimu; humon bi agilau bara wa kutum tehed fi gurfa alkudus. Ashan mabi amulu nas taniin kudusin kasaten be wasad lemesu humon ma gumash alkas.20Kaman humon lazim wele haligu raas tomon au rudu ashan shar tomon tala tuwaal kaalis, lakin humon bi nagisu shar ta raas tomon. 21Mafi Gesis albi ashurub merisa wokit huwo jai le dakil Haikal, 22Wala bi shilu armala au mara altalagu ze mara le huwo, lakin bes binia fata min silsila ta bed Israel au armala alkan bediri zowiju le Gesis.23Lianu humon bi derisu nas tai alferik bein ALKUDUS wa Al HARAM; humon bikutum arafu almanedif wa alnedif. 24Fi mashakil humon bi wogif ma karar tai; Humon bikun adiliin. Humon bi hafizu ganun tai wa kararaat tai fi aiya eid. Wa humon bi iktefil yom tai alkudus alsaabe.25Humon mabi ruah le zol almutu ashan bikun waskan, ile izakan de abu au umu, weledu au bitu, aku, au uktu alma num ma rajil;ima humon bikun waskan. 26Baad kan Gesis biga waskan, Humon bi hasibu fatara zaman ta saba ayam le huwo. 27Fi yom alhuwo be nefsu bi dakalu fi mahal kudus, fi dakil Haikal ashan kadimu fi mahal kudus, huwo lazim bi jibu zebiha ta katiya le nefsu- de karar ta Rabuna Yahweh.28De yau bikun warisa tomon: Ana warisa tomon, wa intum lazim mabi wodi le humon mumtakat fi Israel; Ana bikun mumtalakat tomon! 29Humon bi akulu tekdima ta akil, tekdima ta katiya,tekdima ta zam, wa aiya haja alwodi le Yahweh fi Israel ,bikun tomon.30Al aksen fawakea alawel ta kulu hajaat wa kulu tabaruwaat ,aiya haja min kulu tabaruwaat bi kun ta Gusus, wa intum bi wodi al aksen min maakulaat takum tekdima le Gusus ashan barakaat bi geni fi bed takum. 31Gusus mabi akulu aiya haiwan alkatulu ma wahash au fetis, wala Ter au wahash.

Chapter 45

1Wokit kan intakum jada gura ashan gesimu wata,intum bi amulu zebiha le Yahweh; tekdima de bikun mahal alkudus ta ardi , Kamsa wa isriin gadam fi tuul wa ashara alf gadam fi urud. Bikun kudus, fi hawili kulu. 2min de bikun kamsa wa isriin fi kamsa wa isriin muraba hawili mahal alkudus, ma hawili hudud kamsiin gadam fi ururd.3Min mahal de intum bi wozinu nisba al kamsa wa isriin alf gadam fi tuul wa ashara alf fi urud; bikun mahal salawaat, mahal alkudus kaalis. 4De bikun mahal kudus le Gusus albi kadimuYahweh, albi ja gerib le Yahweh ashan kadimu huwo. De bikun mahal ta biud tomon wa hila alkudus le mahal alkudus. 5Yala bikun kamsa wa isriin alf fi tuul wa ashara alf fi urud, wa bikun le mudun le lawiin albi kadimu fi bed.6Intum bi nesimu hila le medina, kamsa alf gadam fi urud wa kamsa wa isriin alf fi tuul, de bikun jambu mahal alsibu le mahal kudu; medina de bi taabi le kulu bed ta Israel. 7Ardi ta amir bikun fi tijaheen ta ardi alsibu le mahal kudus wa medina. Bikun fi tijah garrib wa sheri. Tuul bikun ze tuul ta wahid nesba ,min garrib le sherik.8Ardi de bikum mumtalak ta amir fi Israel. Umara tai tani mara mabi asuru nas tai; bel ax, humon bi wodi ardi le bed Israel, le gabail tomon.9Rabuna Yahweh kelim kida:Kifaya le intum Umara ta Israel! Taalau unf wa mararat; amulu adala wa bar! Sibu turudu ta nas tai!- De karar ta Rabuna Yahweh. 10Intum bi indu mizan al saa, 11misan al saa ,hamam al saa! Ephah wa hamam bikun sawa fi adad, ashan hamam ashara humirus, wozin tomon bikun ma humirus. 12Shekel bikun isriin gerah; sitiin shekel bikun girish le intum.13De yau tabaruwaat al intum bi gedimu: sitiin Ephah le aiya humirus ta geme, wa intum bi wodi sitiin fi ephah le kulu humirus ta esh. 14Gawaniin ta tekdima ta zed bikun ashara hamam le jos al huwo ashara hamam au le aiya humirus, min zaman wahid humirus ashara hamam. 15wahid ganam au koruf min mashiya gusad mitten haiwanaat min akaliim alta moyo fi Israel albi istakdimu le zebiha albi haragu au tekdima ta salam ashan amulu kulasa le nas – de karar ta Rabuna Yahweh.16Kulu nas ta ardi bi wodi tabaruwaat le amir ta Israel. 17Bikun musuliya ta amir ashan nezimu hawanaat le zebiha mahruk, tekdima ta Dura, tekdima ta shirub fi ayaat wa munasaba ta gamara tala jedid, wa fi ayam ta sebit. Kulu ayaat al retibu ta bed ta Israel. Huwo bi wofiru le zabaya ta katiya, tedima ta dura, zebiha albi haragu, wa tekdima ta salam le kulasa niyaba an bed ta Israel.18Rabuna Yahweh kelim kida: fi awel shahar, fi awel yom ta shahar, intu bi shilu Tor albila loum min bahaim wa amulu tekdima ta katiya fi haikal. 19Gesis bi shilu juzu min dom ta tekdima ta katiya de wa kutu fi fok baab ta bed ta Israel wa fi arba arkaan ta hudud ta mazbah, wa fi baab ta haikal be juwa. 20Intu bi amulu de fi yom alsabe ta shahar le katiya ta aiya wahid kan mabe gasid wala be jahala; fi teriga de intum bi beriru haikal.21Fi awel shahar fi yom arbatashar, bikun le intum eid, Eid ta yom nimra saba. Intu bi akulu esh bidun kemira. 22Fi yom dak, Amir bi jahizu le nefsu wa le kulu nas ta ardi Tor ta tekdima ta katiya.23Le yom nimra saba ta eid, amir bi jahizu zebiha mahruk le Yahweh; Saba abgar was aba korfan albila loum kulu yom le muda saba ayam, wa ganam kulu yom ze zebiha ta katiya. 24Yala amir bi amulu tekdima ta akil ta ephah le aiya Tor wa ephah le aiya koruf ma zeid le aiya ephah.25Fi shahar al sabe ta yom kamistashar ta shahar, fi eid, amir bi amulu tekdima fi kulu saba ayam del: tedima katiya, zebiha mahruk, tekdima ta akil, wa tekdima ta zeid.

Chapter 46

1Elah Yahweh kelim gali : bab alfi dakil de fi teja ta serik keli kun mogful fi sita youm ta sokul , lakin bab de bi fataouw youm sebbit , Kaman fi youm al jedit ta gamara Kaman be fataouw . 2amir (jena) bi dakalu fi iteja al bara be sika ta bab wa houras touw min bara ,yala amir bi wogif fi tija al daki bab fi yafta ta bab fi zaman al abuna bi ataya al mahruk ma ataya ta salam , yala houw bi abidu inak fi bab aldakily de yala houw bi tala bara , lakin bab de ma be gofulu ele be mesa .3kaman nas ta ard dak be mejidu Yahweh fi bab ta duku fi youm sebbit wa Kaman fi sahar al jedit . 4zebiha al mahruk al Amir be gedimu le Yahweh fi youm sebit de be kun sita min eyal ta koruf al tamam Kaman sit koruf abu rujal al kulu tamam . 5zebiha ta dedik de be wodi sawa ma koruf abu rajil or Kaman zebiha ta degik ma jena ta koruf .6fi youm al awel ta gamara hwo be wodi bagara abu rajil min zeriba ,Kaman sita eyal ts koruf ma sita koruf abu rajil al kulu tamam al ma endo muskila . 7hwo lazim be amulu zebiha min degik le bagara wa Kaman lekoruf abu rajil, de haja al hwo der amulu kamn le koruf al suker wa Kaman zet fi kulu haja ta zebiha ta degik de. 8yala Kaman kan Amir dakalu min bab ta dukul de , Kaman hwo be reja min nfsa bab de.9lakin kan nas ta Israel ja fi mahal de le Yahweh fi zaman almunasib ta ehtifal , ai zol al dakalu min bab al fi teja ta samal be tala bara min bab ta teja junu de , Kaman be nefsa deriga kulu nas al dakalu min bab al fi junub be tala bara min bab ta samal de, mafi zol be reja min bab al umon takalu min fogo de lakin umon beruwa adil tuwal . 10yala Amir be kun fi wasat tomon ,kan nas de dakalu juwa Amir Kaman be dakalu juwa , kan nas de tala bara Amir Kaman be tal wara tomon.11fi zaman ta ehtifal , zebiha min degik be kun juzu min zebiha le bagar abu rajil wa kama juzu ta degik le koruf abu rajil, yala kulu haja al Amir der wodi , hwo be wodi be juzu ta zet Kaman fi kulu haja . 12kan Amir der wodi zebiha min nea tou le , sala kan zebiha al mahruk wele zebiha ta salam le Yahweh ,bab al fi teja al fi serik be kun fadi le Amir, Amir be gedimu zebiha tou al mahruk awu ta salam ze al hwo be gedimu fi kulu youm sebit , yala Amir be ruwa bara ,kan hwo ruwa bara bega be kofulu bab.13Zeyada le de , itakum be wodi koruf al suker al endu wahid sena kama al tamam kulu you ze zebiha al mahrouk , itakum bi amul kalam de kulu sabha. 14itakum be wodi zebiha min degik fi kulu sabha be sita hajat be zet sawa talata kura asan be hafisu degik ta zebhiha de le Yahweh hasab ganun al fi sabit. 15umon be jahizu koruf al suker , zebiha ta degik Kaman zet fi kulu sabah ze zebiha almahruk sabit.16Elah Yahweh kelim gida:kan Amir wodi hadiya le wahihd min eyal tou ,de worisa tou, de be kun mumtalakat ta jena de. 17Lakin kan Amir wodi hadiya le wahid min gudam tou,hajat de be kun le kadim dak hata zaman ta huria tou, yala be rejawu le Amir, yala mumtalakat de bi kun ta eyal tou. 18Amir ma be selu ai worisa ta ai zol bara min mumtalakat tomon ,but Amir lazim be wodi hajat le eyal tou min mumtalakat tou,asan nas tai ma be fertek be hajat tomon .19Tani zol de jibu ana min bab ta duku fi guraf almukadas ta kuhana, al fi teja al fi samal ,Kaman fi mahal fi teja al garbi. 20huwo kelim lana , de yau mahal al kuhana be sakino fogo zebiha ta zunub ma zebiha ta katiya ,wa mahal al umon be rakabu fogo zebiha ta degik,umon keli ma jibu zebiha fi mahal al kariji de ,yala be gedimu nas bega le Rabuna.21Kaman zol de jibu ana fi mahal al fi kariji , Kaman hwo selu ana keli ruwa min arba arkan al kariji, ana ayenu for kulu rukon ta mahalat de mahar tani. 22Fi arba arkan ta mahal al kariji de fi Kaman arba mahalat al sukar tannin , 40 metir fi tul ,30 metir fi wasi tou, kan kulu arkan ta mahalat de kan sawa. 23Kan fi kat salauw hawil kulu arba arkan de , mahal ta rakabu kan fi tehet kat ta hujar de. 24Zol de kelim lana, de yau mahal al nas al be estakal fi haikal be sakenu fogo zebiha ta nas.

Chapter 47

1Yala zol de selu ana wara fi madkal ta haikal ,wa kan moyu be kubu bara min tehet ta haikalmin mahal al ufura ta juwa de min safa al fi serik , lanu kidam ta haikal de fi safa ta serik ,wa moyu de be kubu tehet min teja al junubi min haikal , le safa al yemin min mazbha. 2Yala zol de jibu ana bara min teja al samali was seli ana fi bab fi teja al sergi ,wa moyu bi kubu min nefsa teja de le teja aljunubi.3Zema zol de be ruwa fi safa al sergi , wa kan indu metir fi ida tou , zol de jeribu alfi metir towil ,yala jibu ana gerib fi zawiya ta moyu de.4Zol de jeribu Kaman alfi metir tani yala ,jibu ana gerin fi sedit ma moyu, Kaman tani jeribu alfi metir wa jibu ana juwa moyu . 5Kaman tani zol de jeribu alfi metir tani lakin de bega bahar al ana ma bagder langa ,lanu moyu de bega ertafa fok , de bahar al ana ma bagder langau.6Zol de kelim lana , jena ta ensan , ha ita ayenu de ? zol de tala ana bara wa reja ana warafi safa ta taraf bahar. 7Ze ma ana kan be reja wara ,kan inak fi taraf al bahar kan asjar ketir fi kulu atraf ta bahar . 8Zol de kelim lana , moyu de be ruwa bara fi teja al sergi and down to the Arabah , moyu de be kubu fi mahar ta meleh yala moyu de bi kun kues.9Yala kulu anuwa min kainat al haiya al be whum be es fi mahal al moyu de be ruwa foko, Kaman asak be kun ketir foko ,lanu moyu de be sebu bahar ta meleh de be kun kues,yala kulu kainat al haya be es foko. 10Yala nas al be amsuku asmak al fi En Gedi be wogif fi taraf moyu , be kun Kaman mahal al yabis al be jadawu sabaga foko fi En Eglaim , wa Kaman bi kun inak anwua ta asmak fi bahar ta mileh ,ze asmak fi nahar al azim be kemia kalis.11Lakin moyu ta nahar al malh al fi gor wa mahalt al fogo ges ma nabatat ma be geni be moyu al kues ,lanu de mahal al be kun ta talau mele . 12Yala fi taraf ta nahar de fi kul tejahat kulu asjar al be raba fogo be jibu akil ,rusal ta asjar de ma be yabish Kaman semar tou ma bi garabu, kull sahar semar ta asjar de be kun le akil,wa rusal tomon be kun le sefa.13Rabuna Yahweh yau kelim zede: de yau teriga al itakum be gesimu mahal de le 12 gebila ta Israel , Joseph be ligo esnin mahal . 14Intakum be gesimu mahal de sawa lanu ana arfa eda tai Kaman ana alifu ashan be wodi mahal de le abuhat takum, wo mahal de begun le itakum ze worisa takum.15De yau bekun hudud min safa al samali min teja ta bahar al azim minsika ta Hethlon yala Kaman min Zedad. 16Yala hudud de be ruwa min Berothah ,Sibraim beyena Damascus ma Hamath Kaman le Hazer Hattikon ,which is beside the hudud ta Hauran . 17Yala hudud de be ruwa min nahar le Hazer Enan fi hudud ma Damascus wa Hamath fi safa ta samal, de be kun teja al samali.18Fi safa ta serik hudud de be kun beyena Hauran ma Demascus fi safa ta nahar ta Ordon beyena Gilead ma ard ta Israel .ita be jeribu min teja al serki min nahar. De yau be kun hudud fi safa al serge. 19Kaman min teja al Junubi hudud be kun min safa ta Tamar masafa ze moyou ta Meribah Kadesh ,gerib ma kur al fi Masir le bahar al azim.de be kun hudud fi teja al junubi 20Yala hudud al fi teja al garbi bekun fi safa ta bahar alazim fi aksi ta Lebo Hamath ,de yau be kun safa al garbi.21Be terika de itakum be gesimu ard de le nufus takum wa le gabaiel ta Israel 22Yala itakum be gesimu mahal de le nufus takum Kaman le ajanib al fi wasat takum ,le del al weledu eyal fi wasat takum al kan ma etakum , ze aai molud min sab ta Israel .itatku be jada gura ashan worisa fi wasat ta gabaiel ta Israel . 23De yala be kun kida ,ajanib de bi geni fi wasat ta gebila al umon be geni sawa de.itakum Kaman be wodi lomon hak tomon , de elah Yahweh yau kelimo.

Chapter 48

1Deleyau asma ta gabiel ,gebil ta Dan be lego juzu ta ard , hudud ta ard de be kun min teja al samali min Israel min sika ta Hethlon ma Lebo Hamath ,hudud ta Dan be ruwa min Hazar Enan kaman fi daraf hudud ta Damascus fi samal yala Kaman fi Hamath ,hudud ta Dan be wosulu min safa ta seri le bahar al azim. 2Fi tajamu ta hudud ta Dan , min teja al serge le teja al garbi , Ashar be selu juzu wahid. 3Fi tajamu ta hudud ta Ashar min teja al serge le gerbi Naphtali be kun endo wahid juzu4Fi tajamu ta hudud ta Naphtali min serg le garb ,Manasseh be kun endo juzu wahid minmahal inak 5Fi tajamu ta hudud ta Manasseh min teja al serge le garbi ,Ephriam be kun endo juzu wahid min mahal inak 6Fi tajamu tahudud ta Ephriam min teja al segi le garbi ,Reuben be kun endo wahid mahal inak 7Fi tajamu ta Reuben min teja al segi le garbi ,Jahwuza be kun endo wahid mahal inak8Hadia al itakum be wodi le ard de , itakum be amulu fi hudud ta Jahwuza safa teja ta serig le teja ta garib, masafa ta mahal de be kun (25 alf ) metir de wasi ta mahal de , tul ta mahal de be gata min juzu ta gebila wahid min teja al serge le teja al garbi , yala haikal be kun fi wasat ta mahal de. 9Ard al itakum be wodi ta gedimu hadia le Yahweh de be kun (25 alf metir ) wasi tou ,(10 alf metir) de kebir ta mahal de.10De yau be kun wajib ta juzu ta mahal al mukagas de, kuhana be kun endu mahal al wodi lomon (25 alf ) metir wasi tou fi teja al samali (10 alf ) metir kebir tou fi teja al garbi ,(10 alf) metir wasi tou fi teja al segi , Kaman (25 alf) tul fi teja al junubi ,Kaman mahal al mokadas ta Yahweh fi wasat. 11De be kun mahal ta tegdema le kuhana min nesla ta Zadok , al umon kadimu ana be kulu amana ,Kaman al umon ma merit dit ana fi zaman al sab ta Israel merit dit ana, umon be kun ze kan nas laween amulu. 12Hadia (tegdima) lomon be kun juzu min mahal al mukadas de be ruwa hata fi mahal ta laween.13Mahal ta laween al fi hudud ma kuhana de, (25 alf ) metir fi tul , wa (10alf) metir wasi , yala bagi esnin mahalt de kulu be kun (25 alf ) metir fi tul ,yala (20 alf ) metir wasi . 14Humon keli ma beu bara ,wele keli wodi kaman , Kaman samar al awel ta mahal ta Israel de , kulu mukadas le Yahweh .15Bagi ard de (5 alf ) metir wasi tou , (25 alf ) metir fi tul , be kun le stemalat ta medina ,le beyut Kaman le akil ta haiwanat , medina be kun fi wasat . 16De yau be kun masafa ta medina de, teja al fi samal be kun 4,500 metir fi tul , fi teja ta junub be kun 4,500 metir fi tul ,teja al fi serig be kun 4,500 metri , fi teja al fi garib be kun 4,500 fi tul .17Be kun fi maha be ges fi medina fi teja ta samal , 250 metir , fi junub 250 metir , fi serig 250 metir, fi garib 250 metir. 18Bagi hahal al mukadas le zebiha de be kun (10 alf ) metir fi teja al sergi , be kun fi hudud ta mahal ta zebiha al mukada , yala entaj ta mahal de be kun le nas al be stakal fi medina inak.19Nas al sakalin fi medina de nas min kulu gabaiel ta Israel be zara fi mahal dak de. 20Kulu zebiha ta mahal dak be kun ( 25 alf ) fi ( 25alf ) metir , be teriga de itakum be amulu zebiha al mukadas kaman sawa ma mahal le medina.21Yala bagi mahal al fi safa ta zebiha al mukada de ma mahal ta median de be kun ta Amir,mahal ta Amir de be kun (25 alf ) metir min hudud al mukadas ta wodi zebiha fi teja ta serig , Kaman fi teja ta garib be kun (25 alf ) metir , fi wasat be kun le zebiha al mukadas ,Kaman mahal al mukadas le haikal be kun fi wasat ta mahal de. 22Mahal al min mahalat gerib min mahalat ta laween ,ma mahal al hawil medina fi wasat be kun le Amir.23Bega le gabiel tannin al fadul de , juzu tomon be kun min teja al segi le teja al gerbi . Benjamin be kun endo wahid mahal . 24Fi tajomu ta hudud ta Benjamin min serig le garib , Simon be kun endo wahid mahal 25Fi tajomu ta hudud ta Simon min serig le garb , Issachar be kun endo wahid mahal 26Fi tajomu ta hudud ta Issachar min teja al serge le garbi , Zebulun be kun endo wahid juzu ta mahal27Min teja al junubi min hudud ta Zebulun al masi min teja al serge le teja al garbi , be kun mahal ta Gad juzu wahid . 28Teja al junubi min Gad , min Tamar le moyou ta Meribah Kadesh le kur ta Masir wa Kaman fi safa ta bahar al azim. 29De yau mahal al itakum be amulu gura foko yala be kun mahal al morisu le gabaiel ta Israel , de be kun juzu tomon , de yau elah Yahweh yau kelim.30De yau teja al nas be tala min foko min medina: fi teja al samali , al megias tou 4,500 metir fi tul , 31Be kun fogo talata abuwab , katibu fogo asma ta gabaiel ta Israel : wahid bab le Reuben , wahid bab le Yahwuza , wahid bab le lawi . 32Fi teja al serge jeribu 4,500 metir tul ,be kun talata abuwab , wahid bab le Joseph , wahid bab le Benjamin yala wahid bab tani le Dan.33Fi tejat al junubi 4,500 metir tul Kaman be kun talata abuwab , wahid le Simeon , wahid bab le Issachar Kaman wahid bab le Zebulum . 34Fi teja al garbi Kaman jeribu 4,500 metir , be kun fodo talata abuwab , wahid bab le Gad , wahid bab le Asher , wahid bab Kaman le Naphtali . 35Yala masafa al hawil medina be kun (18 alf ) metir , min youm dak le hasa isim ta medina de kali , Yahweh fi inak.

Daniel

Chapter 1

1Fi sena nimra talata le hukom ta melik ta Yahuza Yahoiakim, Nabukhaznasr melik ta Babil ja le Orshalim wa gufulo medina min ai haja. 2Allah wodi nusra le Nabukhaznasr huwo gilibo Yahoiakim melik ta Yahuza, wa juzo min afashat al muqaddas min bed ta Allah. Huwo shelo hajat de ma huwo le ard Babil, le bed ta illah tou, wa huwo kutu fi makhzan ma hajat ta illah tou.3Melik amiro ashfanz, mosuol ta maktab tou, kede jibo baad min shab Israel, min usra ta melik wa min shurafa- 4shabab ma indo lom, shikil tumon giafa, indo maharat ta kulu hikma, malian be marafa wa fehim, bi agder wogif wa ishtakal fi kasr ta melik. Huwo bi deriso humon lugga wa kitaba ta kaldaneen. 5Melik kutu le humon kulu yom min akil ta tu wa juzo min khamr al huwo bi ashrab. Shabab sukerin de bi deribo le muda talata sena, wa bad daak, humon bi akhadimo melik.6Fi nus ta jama de juzu min shaba ta Yahuza Daniel, Hanania, Mishael, wa Azaria. 7Reis ta maktab tuo kutu le humon asami: Daniel semi Baltashasir, Hanania nadi Shadrakh, Mishael nadi Meshakh, wa Azaria isim tou Abdanengo8Lakin Daniel kutu fi mukh tou ino huwo ma bi nejiso jisim tou be akil al semeh wa khamr ta melik. Ashan keda huwo asalo min rais ta maktab kede afi huwo min akil ta melik. 9Allah kan wodi le Daniel rahma wa hinia al kutu reis maktab de bi ihtaramo huwo. 10Reis de kan kelimo le Daniel, "Ana bi kafo min sead ta al melik. Huwo wodi awamir yatou akil wa sharab kede wodi le intum. Kan huwo aino shekil takom batal min bagi shaba al fi umor takum, huwo ma bi amiro kede gatao ras tai?"11Daniel gom wonuso le moshrif al wodi le huwo musolia tumon Daniel, Hanania, Mishael, wa Azaria. 12Huwo kelimo, "Jeribo enna, khudam taki, fatra ta ashara yom. Wodi le enna khadarawat bes ma moya le akil washarab. 13Bad daak amolo mokarana beano shikil tanna ma shilik ta shabad al bi akulu akilat ta melik, wa hakilo khudam taki be haja al ita aino."14Mushrif de rudu fi kalam tou, wa jeribo humon ashara ayam. 15Fi nihaya ta ashara ayam de shikli humon kan fi saha tamam, wa jisem malian akter min shabab al kan bi akulu akil al semeh ta melik. 16Fa mushrif de shelo akil al semeh wa khamr tumon de wa wodi le humon khadarawat bes.17Allah kan wodi le shabab de maraf wa fihim le kulu kitaba wa ilim ta Babil wa kaman hikma, wa le Daniel magdira ta fahimo kulu ruya wa hilim. 18Fi nihaya ta zaman al kutu be melik ashan humo be wogif fi gidam tou, reis ta maktab jebo humon gidam ta Nabokhaznasr.192021Melik kan wonuso ma humon, wa fi nos ta majmuwa de kulu mafi ahsen min Daniel, Hanania, Mishael, wa Azaria. Humon yao wogif gidam ta melik, ashan bi akhdim huwo. Fi kulu suaal fi hikma wa marafa al melik asalo humon, huwo ligo shabab de ashara marat ahsen min bagi nas ta sihir wa al nadi nefa tou ino huwo bi agder wonuso ma meiteen, fi mamlaka tou kulu. 21Daniel kan hinak lahadi awel sena ta melik Korash.

Chapter 2

1Fi sena nemra itnen le Nabukhaznasr, huwo ka hilim ahlam ketir. Lagbato mukh tou, wa turodo num min ena tou. 2Melik gom nadi nas ta sehir wa al bi wonuso ma meiteen. Huwo kaman nadi delin al bi aino nujum wa rujal ta hikma, ashan bi wori le huwo ahalm tou, nas de kan ja wa wogif gidam ta melik.3Melik kelimo le humon, "Ana hilim, wa mukh tai der arofo mana ta ahlam de shono." 4Rujal de gum juwabo huwo be Aramia, "Melik, kede ita ish lelabad! Wori le enna hilim de, khudam taki, wa enna bi wori le ita mana tou."5Melik kan juwabo le humon, "Kalam de tala min ana. Kan intum ma wori le ana hilim de wa tefsir tou, bi gatao jesim takum hita hita wa beyot takum bi demiro. 6Lakin kan intum wori le ana hilim de ma mana tou, intum bi ligo hadaya min ana, jaeza, wa ikram kebir. Ashan keda wori takum le ana hilim de ma tefsir tou."7Humo juwabo tani, "Kede melik wori le enna, khudam tou, hilim de wa enna bi wori mana tou." 8Melik juwabo, "Ana arofo intum der zaman ziyada ashan kara tai sabit fi kalam de. 9Lakin kan intum ma wori le ana hilim de, mana tou wahid bes. Intum tifago ashan bi kabaso wa wonuso kalamat ta kedip gidam tai lahadi ma ana bi sedego. Ashan keda, wori takum le ana hilim de, wa be keda ana bi arofo ino intum bi agder fesiro le ana."10Hukama de kan rudu de melik, "Mafi insan fi ard hin bi agder hagigo talab ta melik. Ma hasil gebl keda ino melik azim wa indo sultan asalo shikil haja de min sahir, aw min ai zol kelimo ino huwo bi wonuso ma meiteen, aw min zol hakim. 11Talab ta melik de saab, wa mafi zol bi agder wonuso le melik ele rabunat, wa humon ma bi geni fi nus ta bashar."12De sibo melik tala zalan shedid, wa huwo wodi awamir kede katulo kulu hukama ta Babil. 13Biga talimat tala ino kede katulo kulu hukama. Ashan kalam de, humon fetisho Daniel wa ashab tou ashan bi katulu humon.14Daniel kan rudu be hikma wa ihtiram le Ariokh kaid haras ta melik, al kan ja ashan bi katulo ai zol arofo ino huwo min hukama ta Babil. 15Daniel asalo kaid ta melik, "Malo karar ta melik bi nefizo be sura?" Fa Ariokh wori le Daniel haja al hasil. 16Biga Daniel ruwa le melik wa asalo ashan bi gabilo ashan huwo bi wori hilim wa tefsir tou le melik.17Bad daak Daniel ruwa le bed tou wa wori le ashab tou Hanania, Mishael, wa Azaria haja al hasil. 18Huwo asalo kede humon asalo rahma min Allah al fi sama fi kalam ta melik ashan ma bi katulu humon ma bagi hukama ta Babil.19Fi bilel ta yom dak sirr kashifo le Daniel fi ruya. Biga Daniel sabihu Allah ta sama, 20wa kelimo, "Isim ta Allah ta rahma kede mejido lel abad, ashan hikma wa guwa ta tou.21Huwo bi geiro awkat wa mawasim; huwo bi shelio muluk wa kutu muluk tai fi kursi tumon. Huwo bi wodi le hikma hukama wa marafa le deal al bi fahim. 22Huwo bi kashifo hajat al dofuno wa al tihit lean huwo bi arofo fi shono fi duloma, wa nur bi geni ma huwo.23Allah ta abuhat tai, ana bi shukuru wa sabiho ita ashan hikma wa guwa al ita wodi le ana. Hasa ita wori le ana haja al enna asalo min ita; ita wori le enna haja al melik der arofo."24Biga Daniel ruwa ashan bi aino Ariokh (zol al melik kutu ashan bi katulo hukama ta babil kulu). Huwo ruwa wa kelimo le huwo, "Mata katulo hukama ta babil. Shelo ana le melik wa ana bi wori le huwo tefsir ta hilim tou."25Ariokh gom dakalo Daniel be sora le melik wa kelimo, "Ana ligo fi nus ta shabab ta Yahiza fi zol bi kashifo le melik tefsir ta hilim." 26Melik kelimo le Daniel al bi nadi Beltashasir, "Ita bi agder wori le ana hilim al ana aino wa tefsir?"27Daniel juwabo le melik gali, "Sir al melik asalo fi kalam tou ma bi agder arufo be delin al indo hikma, wele be al bi nadi nefsa tou ino huwo bi agder wonuso ma meiteen, wele be sihir, wa kaman ma be del al bi agara nujom. 28Kaman , fi Allah bi geni fi samawat, al bi kashifo asrar, wa huwo wori le ita, melik Nabukhaznasr, haja al bi hasil fi ayam al haj. De yao hilim ruya al fi mukh taki zaman ita numfi serir.29Le ita, melik, ita geni fekir fi serir taki ann shono yao bi hasil fi ayam al bi ja, wa al bi kashifo asrar wori le ita shono bi ja hasil. 30Le ana, sir de ma wori le ana ma ashan hikma tai akter min bagi nas al bi geni hini. Sir de wori le ana ashan ita ya melik, bi fahim mana tou, wa ashan ita bi arofo afkar taki al juwa geliba.31Melik, ita aino sanam kebir. Sanam dekebir shedid wa bi lama, wogif gidam taki. nur tou bi sibo zol kafo. Ras ta sanam de amolo min dahab al nedif. 32Dus wa idenat tou min fidda. Batna wa korenat tou al fok min nihas, wa 33kurenat tou al tihid min hadid. Gadam tou mulagba min hadid wa teen.34Ita aino fok, wa jadao hajer, ma be iden ta insan, wa dugo sanam de fi gadam tou al min hadid wa teen, kasoro hita hita. 35Biga hadid, teen, nihas, fidda, wa dahab kasuro le hita hita wa biga tala ze gesh ta gemeh fi seaf. Hawa shelo humon bead wa mafi haja fadolo. Lakin hajer al dugo sanam de tala jebel kebir wa mala ard kulu.36De yao hilim taki. Hasa enna bi wori le melik mana tou. 37Ita melik, yao melik al molok al Allah ta samawat yao wodi le ita mamlaka de, guwa, sultan, wa mejid. 38Huwo wodi tehed sultan taki kul makan al insan bi geni fogo. Haiwanat ta gaba wa tiyor ta samawat fi iden taki, wa huwo kutu ita bi hakimo humon kulu. Ita yao ras ta sanam al min dahab.39Bad ita, mamlaka tani bi gom suker min ita, wa kman mamlaka tani min nihas bi hukomo ard kulu.40Mamlaka nimra arba, gowi ze hadid, ashan hadidid bi kasuro bagi hajat tanin le suker suker wa demiro kulu haja. Mamlaka de bi demiro wa kasuro kulu haja.41Ze ma ita aino, kura wa asabi tou molagbat be tin wa hadid, mamlaka de bi kon mogasam; juzu min guwa ta hadid bi kon fogo, ze ma ita aino hadid mulagbat ma tin al lein, 42Ze ma asabi ta kura juzu min hadid wa juzu tani min tin, mamlaka de juzu tou bi kon guwi wa juzu deif. 43Ze ma ita aino hadid molagbat ma tin, nas de bi kon moulakbat; humon ma bi geni sawa, ze ma hadid ma bi lagbat ma tin.44Fi zaman ta mamalik de, Allah ta sama bi asiso mamlaka tou al bi agder demiro, kaman ma shaab tani bi intasir le huwo. Huwo bi demiro bagi mamalik hita hita wa kutu nihaya le kulu wahid min humon, wa huwo bi geni lelabad. 45Ze ma ita aino, hajer gatao min jebel, lakin de ma be iden ta insan. Huwo kasuro hadid, nihas, tin, fidda, wa dahab le hita hita. Allah al Azim beino le ita, melik, shono yao bi hasil bad de. Hilim de hagiga wa tefsir tou hagiga."47Melik Nebukhasnasr nenzil wosa tou gidam ta Daniel wa dengir le huwo; amiro kede gedimo zebiha wa harago bokhor le huwo. 46Melik gom kelimo le Daniel, "Hagiga Illah takom huwo Illah ta alliha, Rabuna ta muluk, wa huwo yao bi beino asrar, ashan ita agder kashif sir de."48Melik gom azimo Daniel wa wodi le huwo hadaya ajib. Huwo kutu Daniel reis ta kulu wilaya ta Babil. Daniel biga kebir fok kulu hukama ta Babil. 49Daneil asalo melik , wa melik aino Shadrkh, Mishak, wa Abdanego ashan bi shelo mosulia idara ta kulu wilaya ta Babil. Lakin Daniel geni fi kasr ta melik.

Chapter 3

1Melik Nabokhaznasr amolo sanam min dahab tol tou siteen zira (talata mitir) wa ord tou siteen zira. Huwo kutu fi mahal al sath tou motasawi fi wilaya ta Babil. 2Bad daak melik Nabokhaznasr rasulo kabara ino kede kulu hukam ta wilaya, hukam ta aklim, wa hukam al mahaileen, kede limo ma mustasharin, umana ta gurush, gudda, wa kulu makatib al fok ta wilaya kede ja ashan bi kerizo sana al huwo amolo.3Yala hukam ta wilayat, hukam ta akalim, wa hukam ta iklim, sawa ma mostasharin, umana ta gurush, gudda, hukam, wa kulu nas al kubarin ta wilaya humon limo sawa ashan tekriz ta sanam ta Nabukhaznasr. Humon wogif gidam tou. 4Gom nadi be sot ali, "Wodi awamir le intum, shab, umam, wa lisan, 5ino fi zaan intum asuma sot ta gurun, nai, gitar, rabab, wa kulu anwa ta musega, intum lazim bi dengir tihit wa abido sanam ta dahab al melik Nabukhaznasr amolo.6Ai zol al ma dengir tihi wa abido, fi zaman dak, bi jadao fi juwa nar kebir." 7Zaman nas kulu asoma sot ta gurun, nai, gitar, rabab, wa kulu nou ma moziga, kulu shab, umam, wa lisan dengir tihi wa abido sanam al min dahab al melik Nabukhaznasr amolo.8Fi zaman daak juzu min Kaldaneen ja wa gedimo shakwa le melik did Yahudin. 9Humon kelimo le melik Nabukhaznasr, "Melik, ish lel abad! 10Ya, melik, ita tala garar ino ai zol asuma sot ta gurun, nai, gitar, rabab, wa kulu nou ta mozika, lazim bi dengir tihit wa abido sanam ta dahab.11Ai zol ma dengir tihi wa abido lazim bi jadao fi hufra ta nar. 12Hasa fi juzu min Yahodeen al ita aino ashan bi ishtaka fi mohafaza ta Babil; isim tumon yao Shadrakh, Meshak, wa Abdango. Rujal de, ya melik, ma kutu bala le kalam taki. Humon ma dengir le aliha taki, wele abido sanam al ita amolo min dahab de."13Biga Nabukhaznasr, tala zalan shedid, wa wedi awamir kede jebo Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo fi gidam tou. Fa gom jibo rujal de gidam ta melik. 14Nabukhaznasr kelimo le humon, "Hal intum kutu fi mokh takum, ya Shadrakh, Mishakh, wa Abdango, ino intum ma abido aw dengir le sanam ta dahab al ana kutu?15Kan intum jahizeen - fi zaman al intum asuma sot ta gurun, nai, gitar, rabab, sufara, wa kulu nou ta mozika, dengir takum wa abido sanam al ana amolo, kulu haja bi kon tamam. Lakin kan intum aba abido, bi jadao intum tawali fi foron ta nar. De yato allah al bi agerd inkizo intum min iden tai?"16Shadrakh, Mishakh, wa Abdango juwabo le melik, "Nabukhaznasr, mafi dai ashan kede enna bi juwabo le itak fi kalam de. 17Kan fi ijaba, Allah al enna bi abido huwo gadir ashan khaliso enna min foron ta nar , wa huwo bi ankizo enna min iden taki, ya melik. 18Lakin iza kan huwo ma amolo, kede ita arofo, ya melik, ino enna ma bi ruwa dengir le aliha taki, wa enna am bi ruwa abido sanam ta dahab al ita amolo."19Biga Nabukhaznasr big tala zalan shedid; shikil ta wosa tou geiro tijah Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo. Huwo wodi awamir ino kede zido nar ta foron de sokon saba marat min al kan fogo. 20Biga huwo amiro baad min rujal al indo guwa fi jesh tou kede robuto Shadrakh, Meshakh, wa Abdengo wa jadao humon fi foron ta nar.21Gom ruboto rujal de wa humon be gumashat tumon, surowal, gunsan, wa ardia tumon, wa jadao humon fi fororn ta nar. 22Ashan talimat ta melik kan gowi wa foron ta nar de kan sokon shedid, harara ta nar de katulu rujal al jadao Shadrakh, Mishekh, wa Abdengo. 23Talata rujal de, Shadrakh, Mishekh, wa Abdengo, humon waga fi nar wa humon morbutin.24Bad daak melik Nabukhasr istagarab wa wogif fok be sura. Huwo gom asalo mustasharin tou, "Enna mosh jadao talata rujal mobutin fi nar?" Humon gom rudu le melik, "Huwo hagiga, ya melik." 25Huwo gom kelimo, "Lakin ana bi aino arba rujal ma morbutin bi daoro fi nus ta nar, wa aogo humon. Shikil ta nimra arba de ze jena ta alliha."26Biga Nabukhaznasr ja gerib min foron ta nar de wa nadi shedid, "Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo, abed ta Allah al Fok, tal takom bara! Tal takom hini!" Biga Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo tala min nar. 27Hukam ta wilayat, hukam ta akalim, bagi hukam, wa melik humon limo sawa ashan bi aino rujal de. Nar ma asir fi jissem tumon; shar ta ras tumon ma harago; gumash tumon ma asir be nar; wa mafi riha ta nar fi jissem tumon.28Nabukhaznasr kelimo, "Kede enna mejido Allah ta Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo, al rasulo rosol tou wa ankizo khudam tou al wodi siga le huwo, wa khalifo awamir ta melik, wa wodi jisem tumon bedal ma bi dengir aw abido ai allah tani ile Allah tumon.29Ashan keda ana tala karar ino ai shab, umma, wa luga al wonuso ai haja didi Allah ta Shadrakh, Mishakh, wa Abdengo bi gatao huwo hita hita, wa beyot tumon bi demiro, ashan mafi illah tani al bi agder ankizo ze huwo. 30Biga melik wodi tergia le Shadrakh, Mishak, wa Abdengo fi wilaya ta Babil.

Chapter 4

1Melik Nabukhaznasr gom rasulo karar tou le kulu nas, umam, wa lugat al bi geni fi duniya: Kede salam takum zido. 2Huwo kuwas le ana ashan bi wori le intum alamat wa ajaib al Allah al Fok amolo le ana. 3Kef kan ayat tou azim, wa kef kan ajaib tou gawi! Molokot tou ma indo nihaya, wa sultan tou bi geni min jel le jel."4Ana Nabukhaznasr, kan bi geni fi bet tai be salam, wa ana kan bi itmata be najah tai fi kasr tai. Lakin hilim kutu ana kafo. 5Zaman ana nom, sura al ana aino wa rauya fi mukh tai lakabato ras tai. 6Ashan keda ana tala karar kede jibo fi gidam tai kulu rujal ta Babil al indo hikma ashan bi fesiro le ana hilim de.7Nas majoseen ja, delin al bi wonuso ma meit (Kaldaneen), hukama, wa al bi agara nujom. Ana wori le hilim tai, lakin humon ma agder fesiro le ana. 8Lakin fi nihaya Danel ja- al bi nadi isim tou Beltashasir ze isim ta illah tai, wa al indo ruhu ta illah - fa ana wari le huwo hilim tai. 9"Beltashasir, reis ta majoseen, ana arufo ino ita indo roho ta aliha al kuduseen wa mafi haja saab le ita. Wori le ana de shono al ana aino fi hlim wa mana ta tou.10De yao ruya al ana aino fi zaman ana num fi serir: Ana aino, wa kan fi shejera kebir fi nus ta ard, wa huwo kan towil shedid. 11Shejera de raba wa tala gowi. Ras tou wosulo lahadi fi samawat, wa bi agder aino fi kulu atraf ta ard. 12Safagat tou giyafa, simar tou ketir, wa fogo akil le kulu nas. Haiwanat ta gaba ligo dul fi tihit tou, wa tiyor al fi samawat bi geni fi furu tou. Kulu khaliga al hai bi akulu min fogo.13Fi zaman al ana num fi serir ana aino ruya, wa fi haris, kudus al wahid nenzil min samawat. 14Huwo kore wa kelimo, 'Gata shejera de tihit, wa gata furu tou, sheteto safagat tou, wa sheteto simar tou. Kede haiwanat jere min tihit tou wa tiyor tiri beid min furu tou.15Sibo asl juzor tou fi wata, rubuto be hadid wa nihas fi nus gesh ta gaba. Kede bilo huwo be nada ta samawat. Kede huwo ish ma haiwanat fi nos ashjar ta gaba. 16Kede mukh tou gero min ta insan, wa kede wodi le hwo mukh ta haiwanat lahadi ma saba sena bi kalaso.17Hukom de tala haris yao wodi awamir, karar de talao be al kudos al wahid, ashan kulu hai kede arufo ino Al bi geni fok indo sultan fogo kulu mamalik ta nas wa bi wodi le ai zol al huwo der, hata le zol al hagar.' 18Ana, melik Nabukhaznasr, de yao hilim tai. Hasa de ita Beltashasir, wori le ana tefsir ta hilim de, ashan mafi wahid min rujal al indo hikma fi mamlaka tai agder fesir le ana hilim de. Lakin ita bi agder amolo, ashan ruhu ta ailha al kuduseen fi le ita."19Biga Daniel, al isim to kaman Belashazir, tala hazin le fatra guser, wa afakar tou kutk huwo kafo. Melik gom kelimo, "Beltashazir, mata sibo hilim wa tefsir tou wodi khof le ita." Beltashazir rudu, "Sead tai, kede hilim de amolo nefsa tou le delin al bi akrah ita; kede tefsir tou kon le addo taki.20Shejera al ita ain- al raba wa tala gowi, wa ras tou wosulo le samawat, wa agdero aino fi kulu atraf ta ard- 21al ssafagat tou giyafa, wa simar tou ketir, al fogo akil le kulu khaliga, wa fi tihit tou haiwanat ta gaba bi ligo dol, wa tiyor ta samawat bi ish fogo- 22shejera de yao ita, melik, ita yao raba gowi shedid. Azama taki raba wa wosolo lahadi samawat, wa sultan taki wosolo lahadi atraf ta ard.23Ya melik, ita aino haris, al kudos al wahid bi nenzil min sama wa kelimo, 'Gata tihit shejera de wa demiro huwo, lakin sibo kura ta juzor tou fi ard, rubuto be hadid wa nihas, fi nus gesh ta gaba. Kede huwo bilo be nada min samawat. Kede huwo ish ma haiwanat ta gaba fi mazra lahadi saba sena kalaso.'24Ya melik, de yao tefsir ta hilim de. De amr ta Al Gadir fok yao wosulo le ita, ya sead tai al melik. 25Bi turujo ita min nos ta nas, wa ita bi geni ma haiwanat ta gaba. Ita bi geni akilo gesh ze bagara, wa bi bilo ita be nada ta samawat, lahadi ma saba senawat bi kalaso wa ita bi arufo ino Al bi geni fok indo sultan fogo mamalik ta nas wa huwo bi wodi le ai zol al huwo der26Ze ma wodi awamir ino kede sibo kasab ta shejera de, be nefsa teriga mamlaka taki bi rijao le ita fi zaman al ita arufo ino samawat yao bi hukomo ai haja. 27Ashan keda, ya melik, kede ita asom le nesiha tai. Sibo katiya wa amolo haja al sah. Rija wara min katiya be wari rahma le del al mozlomin, wa ihtimal najah taki bi zido."28Hajat dekulu kan hasille melik Nabukhaznasr ze ma kelimo. 29Bad hidashar shahar huwo kan bi dawro fi suluh ta kasr fi Babil, wa huwo gom kelimo, 30"De ma yao Babil al azim, al ana abino ashan bi geni asiama , le mejid ta jalala tai?"31Fi zaman al kalam de lisa fi kasuma ta melik, sot ja min sama:"Melik Nabukhaznasr, de ilan le ita ino mamlaka de shelo bara min ita. 32Bi turujo ita bab min nos nas, wa bet taki bi kon ma haiwanat ta gaba. Bi kuto ita akolo gesh ze bagara. Lahadi ma saba sena bi kalaso waita bi arufo ino fi Al bi geni fok indo sultan fi mamalik ta nas wea huwo bi wodi le ai zol al huwo dero."33Hukom al did Nabukhaznasr nefizo tawali. Turjo huwo min nos nas. Huwo akolo gesh ze bagara, wa jesim tou bilo be nada ta samawat. Shar tou raba ze rish ta nesr, dufor tala towil ze ta tiyor.34Fi nihaya ta zaman al kelimo, ana Nabukhznasr, arofa ena tai le sama, wa mokh tai rija le ana. "Ana sabiho Al bi geni fok, wa kerimo wa mejido al wahid al bi geni lelabad. Ashan mulk tou bi geni min jil le jil35Ard wa kulu al bi geni fogo ma haja fi gidam tou; huwo bi amolo ai haja al huwo dero kan fi junod ta sama wa sukan ta ard. Mafi zol bi agder wagifo huwo aw ithada huwo. Mafi zol bi agder kelimo le huwo, "Lee ita amolo haja de?"36Fi zaman dak mukh tai rija le ana, sultan tai wa azama rija le ana shan mejid ta mamlak tai. Mostasharin tai wa nubala tai fetiso ana. Rijao ana wara le kursi tai, hata zedo le ana azama tai. 37Hasa ana, Nabukhaznasr, bi sabiho, mejido, wa azimo melikmta samawat, ashan amail tou kulu hag, wa sikat tou adiel. Huwo bi agder nenzil delin al bi daoro be kebriya.

Chapter 5

1Melik Belshasir amolo azoma kebir le ruja tou al nubala adad tumon alif, wa huwo ashrab khamr fi gidam tumon. 2Zaman Belshasir bi ashrab khamr, huwo wadi awamir kede jibo afashat al amolo min dahab aw fida al abu Nabukhaznasr shelo min haikel fi Orshalim, ashan huwo, nubala tou, wa nasawin tou ma refiga tou bi ashrab be huwo.3khadamin tou jibo afashat ta dahab al jibo min haikel, bed ta Allah, fi Orshalim. Melik, nubala tou, wa nasawin ma refigat tou ashrab be huwo. 4Humon ashrab khamr wa abido sanam al amolo min dahab wa fidda, nihas, hadid, khashab, wa hajer.5Fi zaman daak iden gom zahir gidam ta lamba al kan bi wala wa katibo fi heta ta kasr ta melik. Melik kan agder aino iden de bi katibo. 6Wosa ta melik gom gero wa afkar tou lagbato; kura tou ma agder shelo huwo, wa rukuba tou bi sedimo badon.7Biga melik kore be awamir kede jibo le huwo delin al bi wonuso be meatin, rujal hukama, wa nas ta nujom. Melik kelimo le delin al arofo fi Babil be ino humon indo hikma, "Zol al agara haja al katibo wa fesir mana tou bi libiso gumash banafseji wa bi koto silsila min dahab fi ragabto tou. Huwo bi kon nimra talata al indo sulta fi Babil."8Fa kulu rujal ta melik al arofo ino indo hikma ja, lakin humon ma agder agara wele fesir mana ta kitaba de le melik. 9Melik Belshasir biga gagan wa shikil ta wosa tou gearo. wa nubala tou biga motahairen.10Fi zaman dak melika gom ja le makan ta azuma de ashan kalam al melik wa nubala tou kelimo. Melika gom kelimo, "Melik, ish lelabad! Afkar taki kede ma lagabat. Mata sibo wosa taki gearo.11Fi zol fi mamlaka taki huwo indo ruhu ta aliha al kudosin. Fi awkat ta abo taki, istinara wa marafa wa hikma ze hikma ta aliha huwo kan indo. Melik Nabukhaznasr, abo taki al melik, kan kutu huwo reas ta sahara, wa delin al bi wonuso be meat, wa hukma, wa nas ta nujom. 12Ashan Daniel al melik semi be Beltashasir kan indo ruhu al tamam, , fihim, marafa, tefsir ta ahlam, tefsir ta hajat al guwi wa hilo mashakil. hasa kede ita nadi Daniel wa huwo bi wori le ita mana ta haja al katibo de."13Gom jibo Daniel fi gidam ta melik. Melik kelimo le huwo, "Ita yao Daniel, wahid min nas al abo tai al melik jibo min ard ta Yahuza. 14Ana asuma ann ita, ino ruhu ta aliha fi le ita, wa ita indo astinara wa marafa wa hikma al foto kulu.15Kan jibo fi gidam tai rujal al afof be hikma wa delin al gali bi wonuso be meatin ashan bi agar haja al katibo de wa wori le ana tefsir, lakin humon ma agder. 16Ana asuma ino ita bi agder fesir wa hilo mashakil. Hasa kan ita bi agder agara kitaba de wa wori le ana mana tou, bi libiso ita gumash banafsaji wa bi kutu silsila dahab fi ragabto taki, wa ita bi kon zol nimra talata al indo sultan fi mamlaka."17Daniel gom jowabo le melik, "Kede hadaya taki geni le ita, wa wodi mukafa taki de le zol tai. Wa laki ana bi agara kitaba de le ita, melik, wa ana bi wori le ita mana tou. 18Ya melik, Allah al fok wodi le abo taki Nabukhaznasr mamlaka, ihtiram, jalal, wa azama. 19Ashan azam al Allah wodi le huwo, kulu nas, shaab,wa lisan bi rogus ma kafo sot tou. Huwo bi katolo al huwo der katolo, wa hafizo al huwo der kede ish. Huwo bi arofa del al huwo der arofa, wa nenzil tehet al huwo der nenzil.20Lakin zaman geliba tou biga mutakabir wa ruhu tou biga guwi sibo huwo bi itsaraf be ras guwi, talao huwo bara min kursi tou, wa shelo jalala min huwo. 21Torudo huwo bara min nos ta nas, mokh tou biga ze ta haiwan, wa huwo geni ma hamir ta gaba. Huwo akolo gesh ma bagara. jissim tou bilo ma nada ta sama lahadi ma huwo arufo ino Allah al bi geni fok indo sultan fi mamlaka ta nas wa huwo bi koto le humon ai zol al huwo der.22Ita jena tou, Belshasir, ita ma itwada fi gelba taki, fi kulu al ita arofo. 23Ita arfa nefsa taki fok did Rabuna al fi sama. Jibo min bet tou afashat al ita, nubala taki, noswan taki wa refigat taki ashrab be huwo khamr, wa ita sabiho asnam al amolo min fidda wa dahab, nihas, hadid, khashab, wa hajer- asnam al ma bi aino, asoma,aw arofo ai haja. Ita ma gadiro Allah al nefes taki fi iden tou wa al bi arofo sikat taki kulu. 24Ashan keda Allah rasulo le ita iden min mahdr (gidam) tou wa katibo hajat de.25De yao risala al katibo: 'Mean, Mean, Tegil, wa Farsin.' 26De yao mana tou: 'Mean,' 'Allah ido ayam ta mamlaka tai wa wodi inhaya tou.' 27'Tegil,' 'Wozino ita fi mezan wa ligo nagis.' 28'Farsin,' 'Mamlaka taki gesimo wa wodi le Madi wa Faris."'29Biga Belshasir wodi awamir, wa libiso Daniel gumash benafsaji. Silsila min dahab kuto fi ragabto tou, wa melik wodi elan ino huwo bi kon sulta nimra talata fi mamlaka. 30Fi bilel ta yom dak Belshasir, melik ta Babil, katulo, 31wa Darios al min Madi istelim hukom wa huwo kan fi umor ta itnen wa sitin sena.

Chapter 6

1Ja fi ras ta Darios ino bi koto meia wa isherin hakim ashan bi hukomo mamlaka kulu. 2Fok min humon fi talata wozara, wa Daniel kan wahid min humon. Wozara de aino ashan le idara amwal ta wilaya ashan mafi zol kede serego gurush ta melik. 3Daniel kan momeiz akter min bagi wozara wa hukam ashan huwo kan indo ruhu momeiz. Melik biga indo neia ashan bi koto huwo hakim le mamlaka kulu.4Wozara wa hukam ta wilaya bada fetiso galat fi shokol ta Daniel al fi mamlaka, lakin humon ma ligo ai galat wele fasat ashan huwo kan amin. Mafi galat aw ihmal fi safa ta tou. 5Biga rujal de kan kelimo, "Enna ma bi agder ligo ai sabab ashan bi ashteki Daniel ile iza kan enna ligo haja did huwo fi teriga ta ganon ta Allah tou."6Yala wola wa hukam jibo khuta gidam ta melik. Humon kelimo le huwo, "Melik Darios, kede ita ish lelabat! 7wozara ta mamlaka, wa hukam, wa wola, mustasharin geni sawa wa tifago ino ita, ya melik, kede tala karar guwi ijbari, ino ai zol talabo haja min illah tani aw min zol fi fatra ta talatin yom, ma min ita, melik, zol de lazim bi jadao fi beer ta usod.8Hasa, ya melik, amolo karar wa mada waraga de ashan ma bi gearo, ze ma moktob fi gawanin ta Madi wa Faris, ashan ma bi balasho." 9Biga melik Darios mada waraga wa koto ze ganon.10Zaman Daniel arofo ino waraga de amolo bega ganon, huwo ruwa le bet tou, huwo tala fi odda tou al fok al indo shobak bi fata tijah ta Orshalim, wa huwo dengir be rukoba,talata marat fi yom, huwo seli wa wodi shukran le Allah tou, ze ma huwo kan bi amolo. 11Biga rujal del al tifago le shar aino Daniel bi dengir wa asalo mosada min Allah.12Humon wogif gidam ta melik wa wonuso le huwo fi kalam ta karar de: "Ita yao ma tala karar ino mafi zol kede asalo haja min ai illah aw insan fi fatra ta talateen yom, ele min ita, melik, al kalifo bi jadao fi hufra ta usood?" Melik jowabo, "Kalam de amolo, ze ganon ta Madi wa Faris; ma bi agder balaso."13Biga humon rudu le melik, "Zol dak Daniel, huwo wahid min nas al jibo min Yahuza, aliso kalam taki, ya melik, wa ma ihtarm kara al ita kutu. Huwo bi seli le Allah tou talata marat fi yom." 14Zaman melik asoma kalam de, huwo ma mortah, wa huwo fekir fi mokh tou ashan bi ankizo Daniel min hukom de. Huwo hawil lahadi ma shemis waga ashan bi ankizo Daniel.15Biga rujal al fekir shar de amolo ajtima ma melik wa humon kelimo le huwo, "Kede arofo ya melik, ino de ganon ta Madi wa Faris, ino mafi ganon aw karar al melik amolo bi gearo."16Biga melik wodi awamir, wa jibo Daniel, wa jadao huwo fi hufra ta usood. Melik kelimo le Daniel, "Kede Illah taki, al ita bi abido tawali ankizo ita."17Jibo hajer wa kati kasuma ta hufra de, wa melik kitim ta tou ma kitim ta nubala tou ashan mafi haja bi gearo fi kalam ta Daniel. 18Yala melik ruwa le kasr tou wa som belel kulu. Mafi ihtifal fi yom dak, wa huwo ma agder nom.19Biga fi sabah tou melik gom bedri wa jere le makan ta hufra ta usood. 20Zaman huwo wosulo gerib min hufra de, huwo nadi Daniel be sot hazen, wa kelimo le Daniel, "Daniel, khadim ta Allah al hai, sei Allah taki, al ita bi abido tawali, agder ankizo ita min usood de?"21Daniel gom kelimo le melik, "Melik, ish lelabad! 22Illah tai rasulo malika wa gofulo kasoma ta usood, wa humon ma awgo ana. Ashan lego ana bedon nedif fi gidam tou wa kaman fi gidam taki, ya melik, wa ana ma amolo haja batal.23Biga melik tala murah shedid. Huwo wodi talimat ino kede talao Daniel bara min hufar de. Fa gom talao Daniel bara min juwa hufra. Ma ligo le huwo jereh, ashan huwo kan amin fi Illah tou.24Melik gom tala awamir, wa gom jibo rujal al ishtaki Daniel wa jadao humon fi hufra ta usood de,iyal tumon, wa nasawin tumon. Gobal ma humon ma wosulo tihit, usood de ferteko wa kasoro udam tumon hita hita. 25Bad daak Melik Darios katibo le kulu shab, ummam, wa lugat al bi geni fi ard: "Kede salam takom zido.26Ana tala karar ino kulu nas al bi geni fi mamlaka tai kede kafo Illah ta Saniel, ashan huwo yao Allah al bi ish lelabad, wa mamlaka tou ma bi demiro; sultan tou le nihaya. 27Huwo hafizo enna wa ankizo enna, wa huwo amolo ayat wa ajaib fi sama wa fi ard; huwo hafizo Daniel min guwa ta usood."28Fa Daniel kan naja fi zaman hukom ta Darios wa fi zaman hukom ta Koros al min Faris.

Chapter 7

1Fi awel sena ta hukom le Belshasir melik ta Babil, Daniel kan indo hilim wa ruya fi mokh tou fi zaman al huwo kan nom fi serir. Huwo gom katibo haja al huwo aino fi hilim. Huwo kan katibo haja al mohim: 2Daniel ashrah kalam de, "Fi ruya tai be bilel ana aino riyah al arba ta sama bi afogo bahar al kebir. 3Arba haiwanat kobar, talao bara min bahar, kulu wahid shikil tou barao min tani.4Nimra wahid kan ze ased laki indo jinah ta nisr. Wokid ana lisa bi aino, lahadi ma jinah tou agilao wa huwo gom wa wogif be kura tou al itnen, ze insan. Wodi le huwo mokh ta insan. 5Yala fi haiwan nimra itnen, shikil ze duob; fi kasuma tou huwo indo talat dula baino sonon tou. Kelimo le huwo, 'Gom fok wa akolo nas ketir.'6Bad daak ana aino tani. Fi haiwan tani shikil tou ze nimir. Indo arba jinah fi dahar tou ze ta tear. Wodi le huwo sultan ashan bi hakimo. 7Bad daak ana aino fi rawya belel haiwan nimra arba, kebir, bi jibo khof, wa gawi shedid. Indo sonon kebir min hadid; huwo akolo, kasuro hita hita, wa duso be kura tou tanin al fadolo. Shikil tou barao min bagi haiwanat al tanin, wa huwo indo ashara gurun.8Fi zaman al ana lesa bi rekiz fi guron tou, ana guron tani raba fi nos ta tanin de, guron de suker. Talata min guron al awel agilao min juzor tumon. Ana aino fi guron de ene ze ta insan wa kasuma bi wonuso ann hajat al azim.9Fi zaman al ana lisa bi aino, arish ketir kutu, wa Al bi geni Lel abad geni fi korsi tou. Gumash tou kan abiat ze telij, wa shar ras tou ze soof al nedif. Arsh tou lahab ta nar bi wala wala, wa ajalat ta arsh de bi wala nar.10Nahar min nar bi jere min gidam tou; malaien bi khadimo huwo, wa asharat alaaf bi wogif fi gidam tou. Amolo mahkama le gediya, wa fatao kutub.11Ana istemir aino le guron fi kalamat azim al huwo bi wonuso. Ana aino lahadi ma haiwan de katulo, wa karabo jisim tou, wa wodi ashan bi harago. 12Lakin bagi haiwanat al arba de, sulta al humon indo de shelo min humon, lakin haya tumon zido le fatra ta zaman13Fi hilim tai ta belel de, ana aino kaman fi wahid jai ma sihab ketir min sama, huwo ze jena ta insan; huwo ja le Al bi geni Lel abad wa gedimo huwo fi gidam tou. 14Wodi le huwo sultant wa mejid wa molokot ashan kulu shab, umam, wa luga bi abido huwo. Sulta ta hukum tou ma bi kalaso al ma indo nihaya, wa molokot tou al ma bi agder demiro kulu.15Le ana, Daniel, ruhu tai tala hazin, wa rawya al ana aino lagbato ras tai. 16Ana gom ruwa gerib wahid min al bi wogif de wa asalo huwo ashan bi wori le ana mana ta hajat de.17Haiwanat al kubar de, al addad tumon arba de, humon' arba mulok bi zahir fi ard. 18Lakin nas al kudosin ta Al fok fi sama bi ja amsogo hukum, wa humon bi geni lel abad.'19Biga ana der arofo akter ann haiwan al nimra arba al shikil tou barao min tanin de wa bi jibo khof be sunon tou ta hadid wa dufor ta kura min nihas; al akulu, kasuro hita hita, wa duso ai haja al waga fi gidam kura tou. 20Ana der arufo ann guron al ashara al fi ras tou, wa ann guron tani suker al raba de, wa huwo agila talata guron al gidam tou de. Ana der ann gurun al indo enna wa ann kasoma al bi wonuso azaem wa huwo bi zahir kebir min bagi tanin de.21Ana aino, gurun de shakila ma nas al kudusin wa gilibo humon, 22lahadi ma Al bi ish lel abad ja, wa amolo mahkama ta adala itjah ta gudusin ta Al bi geni fok. Bad dak zaman ja le nas ta Allah ashan bi istelimo mamlaka tumon.23Zol de kan kelimo zede, 'Le haiwan nimra arba, bi kon fi mamlaka nimra arba if ard shikli tou barao min bagi mamalik. Bi hakimo ard kulu, wa asuro hitid wa bi kasuro le hita hita. 24Fi kalam ta gurun al ashara de, min mamlaka de ashara molok bi gum, wa tani bi tala bad humon. Huwo bi barao min tanin al awel de, wa huwo bi hazimo talata min humon.25Huwo bi wonuso kalamat did Al bi geni fok wa bi azibo nas al kudosin ta Allah Al bi geni fok. Huwo bi hawil gearo ihtifalat wa ganin ta Musa. Hajat de bi hasil fi fatra ta wahid sena, itnen sena, wa nos. 26Lakin fi zaman al bi amolo mahkama, wa bi shelo sulta min huwo wa bi demiro huwo fi nihaya.27Biwodi mamlaka wa sultan, wa azama ta mamalik al bi geni tiht sama le nas al kudosin ta Al bi geni fok. Mamlaka tou al ma bi kalaso, wa bagi mamalik kulu bi akhdim wa abido huwo.' De yao nihaya ta rawya de. 28Le ana Daniel, ana kafo shedid wa wusa tai gearo. Lakin ana hafizo kalam de fi geliba tai

Chapter 8

1Fi sena nimra talata le le hukom ta melik Belshasir, zahiro le ana Daniel ruwya bad nimra wahid al kan zahiro le ana. 2Fi ruwya de ana kan fi shushan, asima ta wilaya Elam. Ana kan bi wogif jambo nahr ta Olai.3Ana afra ena tai fok wa aino korof al rajil indo itnen gurun wogif fi taraf nahar. Wahid min gurun tou towil min tani, lakin al raba wara tala tawil min al kan raba awel. 4Ana aino korof al rajil de bi dugo br gurun tou ai haja fi sherig, shamal, wa junob; mafi haiwan agder wogif fi gidam tou. Mafi wahid min humon agder ankizo ai wahid min iden tou. huwo amolo haja al huwo dear, wa huwo tala azim.5Fi zaman al ana lesa bi fekir fi kalam de, ana aino tess jai min gharib, huwo lifo alam kulu, gi jere shedid, bedom ma bi habisho wata. tess de indo gurun kebir bein ena tou al itnen. 6Huwo jere be guwa shedid le korof abo rajil al indo itnen gurun- al ana aino bi wogif jambo nahar de.7ana aino teas de ja gerib ma korof de. huwo kan zalan shedid min korof de, wa gom sedimo korof abo rajil de wa kasoro gurun tou al itnen. korof de kan ma indo guwa ashan bi wagif gidam tou. Teas de sedimo huwo tehed wa wogif fi ras tou. Mafi zol al agder ankizo korof de min iden tou. 8Biga teas tala azim, lakin zaman huwo biga gowi, gurun tou al kebir de kasuro, wa arba gurun kubar raba fi mahal tou ras ta tumon bi mido le arba itihajahat ta ard.9gurun tani tala min wahid min humon, suker fi bidaya, lakin tala kebir shedid fi junub, fi sherig, wa fi ard ta Israel. 10Huwo tala azim shedid lahadi ma dakalo fi shakila ma junod al fi sama. Juzo min junod de ma nujom jadao fi ard, wa huwo duso humon.11Huwo amolo nefsa tou azim sawa ma raes ta jesh (yao Allah). Huwo shelo bara zabaeh al bi harago kulu yom, wa demiro haikal ta tou. 12Be sabab ta tamarod, bi kon fi khiyana fi jesh ta sama, wa bi wogifo harago zabiha. Gurun de bi jadao hagiga fi wata, wa huwo bi naja fi haja al huwo bi amolo.13Yala ana asoma malaika bi wonuso wa malaika tani jowabo huwo, "Lahadi meten hajat de bi istemir, rawya ann harago zabiha, khatiya al jibo damar, teslim ta haikal, wa jesh ta samawat al bi doso?" 14Huwo kelimo le ana, "Bi geni fatra ta 2,300 bilel wa sabah. Ba daak bi nedifo (tahiro) haikal."15Zaman ana, Daniel aino rawya de, ana hawil ashan bi fahimo. Fajaa wogif fi gidam tai wahid ze insan. 16Ana asoma zol bi nadi baen taraf ta nahar Olai. Huwo kelimo, "Jebrael, said rajil de ashan bi fahimo rawya de." 17Fa huwo gom ja gerib min mahal al ana wogif fogo. Zaman huwo ja , ana kan kafo shedid wa waga be wosa tai. Lakin huwo kelimo le ana, "Kede ita fahim ya jena ta insan, ino rawya de ta zaman al akhir."18Zaman hwuo wonuso le ana, ana waga fi mon shedid wa wosa tai fi wata. Biga huwo habisho ana wa kota ana wagif fok. 19Huwo kelimo, "Aino, ana bi wori le ita shono al bi hasil gidam fi zaman al Allah bi hakimo be zalan, ashanraway de ta zaman ta nihaya.20Le khrof ab rajil al ita aino, al indo itnen gurun - de molok ta Madi wa Faris. 21Tes de melik ta Yonan. Guru al kebir baen enna tou de melik al awel.22Ze ma gurn de kasuro, wa arba gom fi mahal tou -arba mamalik bi tala min shab ta tou, lakin am fi guwa tou al azim. 23Fi zaman nihaya ta mamalik de, wokit katiya wosulo fi akir had ta tou, melik al ma bi kafo, al negid, bi gom.24Guwa tou bi kon azim- lakin ma be guwa tou. Huwo bi tala murtah fi hajat al huwo demiro; huwo bi amolo haja wa bi naja. Huwo bi demiro nas al gowieen, wa nas al kudosen. 25Be shokol negit tou al batal huwo bi naja be kideb. Huwo bi azimo nefsa tou. Huwo bi demiro nas ketir bedon ma bi wori khabar le humon. Huwo hata bi wogifo did Melik al molok, wa bi kasuro huwo, lakin ma be iden ta insa..26Rawya ann belel wa nahar al wori le ita de hagiga. Lakin askut be rawya de, ashan bikon fi sinen ketir gubal ma hajat de bi hasil."27Biga ana, Daniel, tala taban wa nom be ayan ayamat ketir. Bad daak ana gom, wa rija fi shokol ta melik. Lakin rawya de kutu ana kafo shedid. Mafi zol bi agder fahimo

Chapter 9

1Fi sena al awel le hukom ta Darios jena ta Ahshoweros min usra ta Madii, al hazimo mamlaka ta Babil. 2Fi awel sena le hukom ta Darios ana, Daniel, kan bi deriso kutum al fogo kalam ta Yahuwa, kelimat al wori le nebi Armiah. Ana lahizo ino bi kon sebein sena yala karab al fi Orshalim de bi kalaso.3Ana aglibo wosa tai le sead Rabuna Allah, ashan bi fetisho huwo be salawat wa tilbat, be seiam, ma libiso mash (gomash min jelid ta Jemel), wa geni fi rumad. 4Ana seli le Yahuwa Allah tai, wa ana iterif be khataya ta nina. Ana kelimo, "Malis, Rabuna - ita yao Allah al azim wa ajeb - al bi hafizo ahad wa amin fi mohaba ta delin al bi hibo ita wa le del al bi amolo haja al ita amiro humon kede amolo.5Enna amolo katia. Enna amolo batal wa itmaradna, tala bara min gawanin wa talimat taki. 6Enna ma asoma le khudam taki anbia al bi wonuso be isim taki le molok tanna, kadda tanna, abuhat tanna, wa kulu nas al fi Israel.7Le inta, Rabuna, birr de taki. Alela, fadiya le enna- le shab ta Yahuza wa le delin al bi geni fi Orshalim, wa le Israel kulu. Kaman le del al gerib wa al beid fi kulu makan al ita sheteto humon. De kulu ashan khiana al kebir al enna amolo le ita. 8Ya Yahuwa, fadia le enna, le molok tanna, le kadda tanna, wa le abuhat tanna - ashan amolo katia did ita.9Le Rabuna Illah tanina rahma wa gufran, ashan enna merid did huwo. 10Enna ma asoma le sot ta Yahuwa Illah tanin be daoro fi gawanin al huwo wodi le enna be wasat anbia khudam tou. 11Israel kulu aliso ganon taki wa mealo jamba, aba ashan bi asoma le sot taki. Kubo le enna lanaa wa halifa al katibo fi ganon ta Mosa, khadam ta Allah, ashan enna amolo katia did ita.12Yahuwa nefizo kalamat tou al huwo wonuso bi hasil le enna wa le hukam tanna, ino damar kebir bi ja le enna. Ashan mafi haja batal goduro zede hasil tehet samawat ze ma hasil le fi Orshelim. 13Ze ma katibo fi ganon ta Musa, kulu kharab de hasil le enna, lisa enna ma asalo rahma min Yahuwa Illah tenna be rija nwara min amolo batal wa kuto bala fi hag taki. 14Ashan keda Yahuwa jahizo le enna kharab de wa jibo le enna, leano Yahuwa Illah tenna baar fi kulu amail al huwo amolo, lesa enna ma bi asom le sot tou.15Hasa, Rabuna Illah tanna, ita talao enna min ard ta Masir be iten taki al guwi, wa ita kutu isim taki biga amrouf, ze fi ayamat de. Lakin lisa fi de enna amolo katia; enna amolo hajat batal. 16Rabuna, ashan kulu amail taki al nedif, kede ita shelo zalan taki al shedid min medina ta Orshalim, jebel taki al mukadas. Ashan katia tenna, wa ashan shar ta abohat tenna, Orshalim wa shab tou biga misal ta khrab le kulu deal al bi geni jambo enna.17Hasa, Illah tenna, asoma le salawat asado rahma ta khadam taki; ashan ita Rabuna, kede wosa taki wala fi haikal taki al demiro. 18Illah tai, fata adana taki wa asoma; fata ena taki wa aino. Demiro enna; aino le medina al nadi be isim taki. Enna ma bi asalo mosada taki ashan shokol nedif tenna, lakin ashan rahma taki al kebir. Rabuna, asom lenna! 19Rabuna afi enna! Rabuna, kutu bala wa amolo haja! ashan ita, mata akir, Illah tai, ashan medina taki wa shab taki gi nadi humon be isim taki."21Fi zaman ana bi seli wa iterif be katiya tai wa katiya ta shab Israel, wa gedimo tilbat tai gidam Yahuwa Illah tai fi kalam ta jebel tal Allah al mukadas- 20Fi zaman ta salawat, malaika Jebrael, al ana aino fi rauya al fi bidaya de, tire be sura le ana, fi zaman ta zebiha al bi gedimo be misa.22Huwo fahimo ana gali,"Daniel, ana ja hasa ashan bi wodi le ita hikma wa fihim. 23Zama ita bada seli wa asalo rahma, talao amr wa ana ja ashan bi wori le ita ijaba de, ashan hibo ita shedid. Ashan keda rekiz fi kalam de wa fahimo rauya de.24Gatao gedia ino sebeien isbo bi timo le shab taki wa medina taki almokadas ashan bi nedifo katia wa najasa, wa bi jibo bir al ma indo nihaya, bi kalam ta ruwya wa nubuwa, wa bi nedifo makan al mokadas. 25Arufu wa fahimo be ino min zaman al talao karar de le abino wa sala ta Orshelim lahadi ma al zol al momsoh (Messih), bi kon saba isbo wa itnen wa sitin isbo. Bi rijao abino Orshelim be be khalij tou, bi kon fi waja shedid.26Bad itnen wa siten isboo, bi demiro al momsoh wa bi shelo kulu haja min huwo. Jesh ta hakim al gi ja bi deminro medina de wa mahal al mokadas. Nihaya tou bi ja ze fedan, wa bi kon fi harib mostamir lahadi nihaya. Allah yao kariro ino jesh ta addo de bi demiro ai haja.27Huwo bi amolo itifagia ma nas ketir le fatra ta wahid isboo. Fi nos ta isboo huwo bi wogifo zabiha wa tegdima le Allah. Bad ma huwo amolo hajat batal, zol tani bi ja koto sanam fi mahal al mukadas. Bi geni zede lahadi ma Allah bi demiro zol al kuto hajat de kulu."

Chapter 10

1Fi sena nimra talata ta Corash melik ta Faris, zahiro kalam le Daniel, al bi nadi isim tou Beltashazir. Risala de hagiga. Huwo be kalam ta hasib al azim. Daniel fahimo risala de zaman huwo fi rawya.2Fi ayam dak ana, Daniel, fi huzon le talata yom. 3Ana ma akulu akil semeh, wele laham, ana ma ashrab khamr, wa ana ma masa gisim tai ma zet lahadi ma talata isbo de kalaso.4Fi yom nimra arba wa isherin fi shahar al awel, fi zaman al ana jambo nahar al kebir (Dijla), 5ana arfa ras tai fok wa aino rajil libiso gumash abiyad, ma gash fi sulba tou amolo min dahab al nedif. 6Jissim tou bi lama ze lama lama, wa wosa tou ze nor ta sagga. Ena tou bi wala lamba ta nar, wa kurenat ta tou ma idenat tou ze bi lama ze nihas al nedif. Sot ta tou ze ta nas ketir.7Ana Daniel yao aino rauya de barao, lakin nas al jambo ana ma aino rauya de. Lakin khof kebir ja le humon, wa humon jere wa dusu nofos tumon. 8Fa sibo ana barao bi aino rauya al azim de. Guwa tai kan kalaso; shikil tai gearo le batal, wa guwa tai kalaso. 9Biga ana asoma kelimat tou- wa fi zaman al ana asoma kelimat tou de, ana waga fi nom shedid wa wosa tai fi wata.10Iden gom lemeso ana, wa kutu rukuba tai ma idenat tai bi rogosu. 11Malika kelimo le ana, "Daniel, zol al Allah bi hibo shedid, fahim kalam al ana bi ruwa wonuso le ita. Wgifo fok, ashan rasulo ana le ita." Zaman huwo wonuso kalam de le ana, ana wogif wa jessem tai bi rogosu.12Biga huwo kelimo le ana, "Mata kafo, Daniel. Min yom imra wahid al ita kutu nefsa taki ashan bi fahim wa itwada gidam Illah taki, asomao salawat taki, wa ana ja ashan kalamat taki. 13Amir ta mamlaka ta ta Faris abuso ana, wa habiso ana ma melik ta Faris fatra ta wahid wa ishirin yom. Lakin Mikhael raes ta umara, yao ja ashan bi saido ana.14Hasa ana ja ashan bi saido ita fi fahom shono yao bi hasil le shab taki fi ayam al akhir. Leano rauya de le ayam al bi ja.." 15Fi zaman al huwo bi wonuso kalamt de le ana, ana dengir wosa tai falata wa ana ma agder wonuso.16Fi wahid tani ze jena ta insan lemeso kasoma tai, wa ana gom fata kasoma tai wa wonuso ma al kan wogif gidam tai: "Sead tai, ana fi waja shedid be sabab ta rauwy de; maf guwa fadulo fi ana. 17Ana khadam taki. kef ana bi wonuso ma sead tai? Ashan ana ma indo guwa, wa huwo saab le ana ashan bi nefes."18Al bi zahir ze insan de lemeso ana tani wa wodi le ana guwa. 19Huwo kelimo, "Mata kafo, Allah bi hibo ita shedid. Kede salam kon ma ita! Geni guwi! Fi zaman al huwo bi wonuso le ana, ana biga indo guwa. Ana kelimo, "Sead tai kede ita wonuso, ashan ita wodi le ana guwa."20Huwo kelimo, "Ita arofo malo ana ja le ita? anabe sura bi rija shakila ma amir ta Faris. Kan ana ruwa, amir ta Yonan bi ja. 21Lakin ana bi wori le ita haja al katib fi kitab al hagg. Mafi zol al indo guwa ashan bi saido ana fi shakila did humon ile Mikhael amir ta shab taki."

Chapter 11

1Fi awel sena ta Darios ta Madi, ana be nefsa tai ja ashan bi saado wa shejao Mikhael. 2Hasa ana bi wori le ita hagiga. Talata molok bi gom fi Faris, wa nimra arba tou bi kon ganian akter min bagi tanin deal. Zaman huwo ligo guwa be wasat ganian tou de, huwo bi afoko ai zol did mamlaka ta Yonan.3Melik azim bi gom al hokomo mamlak kebir shedid, wa huwo bi amolo hajat hasab niat tou. 4Fi zaman al huwo bi raba fok, mamlaka tou de kasuro wa bi gesimo le arba juzu, lakin iyal tou ma bi amsogo hokom, wa humon ma bi kon indo guwa ze ta tou. Ashan mamlaka tou de bi agilao wa wodi le nas tanin.5Melik ta junob ba tala guwi, lakin wahid min dubat tou bi tala guwi min huwo wa bi hokomo mamlaka tou be guwa azim. 6Bad senawat besit, fi zaman al hadido, melik ta shamal ma melikta junob humon bi tafago ashan ishtakal sawa. Biniya ta melik ta shamal bi ja ashan akido kalam ta tifagia de be teriga ta zawaj. Lakin heya bi fagido guwa tou- heya ma nas al ja sawa ma heya, wa abo tou, wa del al kan bi shejao heya fi zaman dak.7Lakin wahid min ahal ta heya bi geni fi mahal ta tou. huwo bi hajimo jesh wa mahalat kul ta melik ta Shamal. huwo bi shakila ma humon, wa bi intasir le humon. 8Huwo bi shelo le Mesir allihat tumon maafashat al gali al min fidda wa dahab. Huwo bi geni senawat ketir bedon ma bi hajimo melik ta Shamal. 9Biga bi limo nefsa tou wa hajimo aradi ta melik ta Junob, lakin huwo bi fashal wa rija le ard tou.10Iyal tou bi jahizo wa limo jesh kebear. Humon bi daoro wa bi kati mahal kulu; huwo ruwa lahadi ma bi dakalu fi asima ta melik ta Junob.11Biga melik ta Junub tala zalan shedid; huwo ruwa wa shakila ma jesh ta melik ta Shamal. Melik ta Shamal bi limom jesh ketir, lakin melik ta Junub bi hazimo huwo. 12Biga melik ta Junub bi tala mutakabir shedid ashan jesh ta tou hazim adad kebir min asakir wa katulo ta tou al kan ketir. Lakin huwo ma bi kon najih.13Yal melik ta Shamal bi limo jesh tani, aktar min al kan awel. Baad senawat besit, melik ta Shamal bi ja be adad kebir min jesh al mujahaz be adawat ketir.14Fi zaman dak ketireen bi itmarad did melik ta Junub. Iyal al takiyanen al fi nus ta shab taki bi itmarad kaman ashan bi hagigo rauwya, lakin humon ma bi naja.15Melik ta Shamal bi ja abino heta, wa gobudo medina al abino fogo hosh(Mogfol). Jesh ta Junob ma bi agder wogif fi gidam tou, hata ma asakir tou al deribo tamam. Humon ma bi kon indo guwa ashan bi wogif gidam tou. 16Belaks, melik de bi amolo le huwo ai haja al fi niya tou; mafi zol bi wogif fi sika tou. Huwo bi wogif fi ard al jemil (Israel), wa huwo bi kon indo sultan ashan bi demiro ai haja.17Melik ta Shamal bi akudu karar ashan bi ja ma jesh tou kulu, wa be keda bi kon fi itifagia al huwo bi amolo ma melik ta Junub. Huwo bi wodi biniya tou bi zaujo ashan bi ragibo mamlaka ta Junub. Lakin khuta tou de ma bi naja. 18Bad daak, melik ta Shamal bi kutu fikra tijah modon al fi taraf bahar wa bi amsugu keyir min modon de. Lakin dabit tani bi hazimo huwo wa bi katuro sokol tokobur tou de. 19Biga melik ta shamal bi rija le ard tou al gofulu be hosh (husun), huwo bi ligo agabat wa bi waga fi sika zaman huwo bi rija; huwo bi woduru ma bi ligo huwo.20Yala zol tani bi geni fi kursi bad huwo, huwo bi rasulo zol ashan bi kuto shab Israel dafa jezia ashan mamlaka tou bi zido. Lakin fi zaman besid bi hazimo huwo, bedon fitna aw harib. 21Fi makan tou wahid hagar bi geni al nas ma bi ihtaram sokol melik ta tou; huwo bi ja geni fi kursi be teriga ta sokol negid al nas ma itwaqa. 22Zaman jesh ta tou biga guwi, humon bi hajimo ai addo wa nedifo humon min gidam tou. Kulu min jesh wa reas ta kahana bi demiro humon kulu.2324Min zaman al amolo fogo itifagia de ma huwo, huwo bi itsraf be sokol negid al batal; be adad besit min nas huwo bi tala guwi. 24Bedon inzar huwo bi ja hajimo aghna makan fi mukataa, wa huwo bi amolo hajat la abu wele abuhat ta abu tou amolo. Huwo bi wazao le ashab ta tou haja al huwo nyakam zaman ta shakila. Huwo bi katito ashan bi hajimo bilad al indo hosh (huson), lakin le fatra guser.25Huwo bi kutu fi geliba tou wa jahizo guwa tou ashan bi haribo melik ta junub be jesh azim. Melik ta Junub bi shakila ma huwo be jesh kebir wa guwa shadid, lakin huwo ma wogif ashan nas tanin bi khatito did huwo. 26Hata delin al akulu akilat tou al semeh de bi hawil ashan demiro huwo. Bi nedifo jesh tou, wa keter min humon bi katolo. 27Muluk al itnen de bi fekiro shar fi geliba kulu zol did ako, humon bi geni fi terebeza sawa wa humon bi kabaso badon, lakin faida tou mafi. Ashan nihaya bi ja fi zaman al hadido.28Biga Melik ta Shamal bi rija le beled tou sarua azim, wa fi geliba der abuso shab Israel min hafizo sheriea (ahad al mukadas). Huwo bi amolo wa biga bi rija le beled tou.29Fi zaman al hadido huwo bi rija wa ja shakila ma melik ta Junub. Lakin mara de ma bi kon ze ta awel. 30Ashan jesh bi min Guboros be sufun ashan bi shakila ma huow, wa huwo bi kafo wa bi rija wara. Huwo bi akrah ahad al mukadas (shab Israel), wa bi saido del al aba ahad al mukadas.31Asakir ta tou bi ja wa nejiso haikal. Humon bi abuso kahan ashan bi gedimo zebiha ta kulu yom, wa humon bi koto haja al bi nejiso wa bi jibo kharab. 32Le del aba kalam ta sheria, huwo kabaso humon wa jibo humon jambo tou. Lakin nas al arofo Illah tumon bi wogif guwa wa kawimo humon.33Nas al fahimo kalamat de bi deriso bagi nas. Lakin bi katolo humon be sef wa be nar; humon abied wa addo tumon bi nyakamo hajat tumon le fatra ta ayam. 34Fi taab tumon de, humon bi ligo musada besid. Munafigen ketir bi domo ma humon. 35Juzo min hukama de bi ligo tab ashan humon bi kon guwi, wa nedif, lahadi fi zaman al akhir. Liano zaman al hadido bi ja36Melik ta Shamal bi amolo haja al fi niya tou. Huwo bi arufa nefsa tou akber min ai illah. Huwo bi wonuso haja ajib did Illah ta aliha, fa huwo bi naja lahadi ma zalan ta Rbana bi timo. Ashan haja kelimo bi timo. 37Huwo ma ihtaram Illah ta abuhat tou wele le Tammuz allah al noswan bi hibo. Wele huwo bi koto bala le illah tani. fi kulu hajat de huwo bi arufa nefsa tou kebir futu allia de kulu.38Lakin huwo bi abido illah al bi hafizo bilad al indo sor. De illah al abuhat tou ma arufo huwo bi abido be dahab wa fidda, be hujar al ghali wa hadaya al ghali. 39Huwo bi hajimo bilad al gofulo guwi be isim ta illah al gharib. Le delin al ihtarmo huwo, huwo bi kutu bala wara humon. Huwo bi kutu humon hukam le nas ketir, wa huwo bi gesimo ard ma humon sawa.40Fi zaman al akhir, melik ta Junub hajimo. Melik ta Shamal bi hajim huwo be guwa ma markibat arabat al bi juru be husan wa fursan wa be sufun ketir. Huwo bi hajimo bilad, nedifu humon, wa bi dauro aradi de mafi zol bi agder wogifo huwo. 41Huwo bi hajimo ard Israel, wa asharat al alaaf min Israel bi mutu. Lakin delin yao nufudo min iden tou: Adom, Moab, wa bagi nas ta Ammon al fadulo.42Huwo bi zido hukom tou fi mahalat (aradi) ketir; hata ard ta Masir ma bi jeli. 43Huwo bi amsogo sarawat ta dahab wa fidda, wa kulu makhazin ta Masir; nas Libiya wa Kosh bi kon tehet kora tou.44Lakin khabarat min sherik wa shamal bi sibo huwo kafo, wa huwo bi ruwa ma geliba al batal ashan bi demiro nas ketir. 45Huwo bi kutu khema ta hukom tou bean bahar wa jebel al fi Orshalim. Nihaya ta tou bi ja, wa mafi zol bi saido huwo.

Chapter 12

1"Fi zaman daak malaika Mikhael, reis al azim al bi hariso shaab taki, bi gum fok. Bikon fi taab shedid al ma hasil kulu kulu gubal keda min zaman bidaya ta ai umma lahadi zaman dak. Fi zaman dak ai zol min shaab taki ligo isim tou moktob fi kitab, bi khaliso. 2Ketireen al mutu dofuno fi turab bi gom, tanin le haya abadia wa tanin be fadia wa azab abadi.3Delin al hukama bi wala ze nur ta sama al fok, wa deal al rija ketiren le haya ta bir, ze nujom lel abad al abideen. 4Lakin ita, Daniel, duso kelimat de; gofulo kitab de ba khitim lahadi zaman ta nihaya. Kutar bi jere hini wa hinak, wa maraf bi zido."5Biga ana Daniel, aino, kan fi itnen malaikat tanin kan wogif. Wahid fi taraf ta nahr, wa tani de wogif fi taraf ta nahar fi itijah al tani. 6Wahid min humon gum kelimo le rajil al libiso gumash abiat min guton, al wagif fi ras nahr de, "Lahadi miten hajat al ajib de bi kalaso?"7Ana asoma zol al libiso abiat, al wogif fi ras moyo ta nahr kelim bad ma huwo arufa idenat tou al itnen le sama wa halifo be al bi ish lel abad ino haja de bi hasil le fatra ta talata sena wa nos. Haja de kulu bi timo fi zaman al demir guwa ta shab al mokadas.8Ana asom, lakin ana ma fahim. Ashan keda ana aslo, "Sead tai, nihaya ta hajat de bi kon miten?" 9Huwo gom kelimo, "Ruwa hasa, Daniel, ashan kelimat de gofuli wa khatimo lahadi wokit ta nihaya.10Ketirin bi tehiro, nedifo, wa jeribo, lakin al ashrar bi bi istemir fi sher tumon. Mafi zol min ashrar de bi fahim, lakin del al indo hikma ba fahim. 11Min zaman al wogifo zebiha ta kulu yom wa bidaya ta shar al bi jibo kharab kamil, 1,290 yom.12Barak le zol al bi istena lahadi nihaya ta 1,335 yom. 13Ita kede ish haya taki le nihaya, wa akudo raha. Ita bi gom geni fi makan al jahizo le ita, fi nihaya ta ayam."

Hosea

Chapter 1

1De kalam ta Yahwa al ja le Hosea weled ta Beeri fi ayam ta Uzziah, Jothan, Ahaz wa Hezekiah, melik ta Judah, wa fi ayam ta Jeroboam weled ta Joash, melik ta Israel. 2Zaman Yahwa wonusu fi awel be wasat Hosea, huwo kelimu le huwo, "Rua, Shilu ma inta mara al zani. Hiya bi weledu iyal al bikun netija ta zina tou. Ardi de sibu Yahwa be amulu zina3Biga Hosea rua wa zouju Gomer biniya ta Diblaim, wa hiya hamil wa weledu le huwo weled. 4Yahwa kelimu le Hosea, "Kutu isim tou Jezreel. Fi zaman besit ana bi wodi ikhab le bet(usura) ta Jehu ashan dom al kubu fi Jezreel, wa ana bi kutu nihaya le mamlaka ta shab ta Israel. 5Huwo bi hasil fi yom al ana bi kasuru danga ta Israel fi wade ta Jezreel"6Gomer hamil tanimara wa weledu biniya. Bad dak Yahwa kelimu le Hosea, "Kutu isim tou Lo-Ruhamah, Ana ma indu rahma tanimara le shab ta Israel, Inu ana bi afi humon kulu. 7Lisa ana bi indu rahma le shab ta Judah, wa ana ankizu humon be nefsi, Yahwa Allah tomon. Ana bi ankizu humon be danga, harib, hasin, au nas al bi douru be hasin."8Hasa baad Gomer gatau Lo-Ruhamah min sudur, hiya hamil wa weledu weled tani. 9Bad dak Yahwa kelimu, "kutu isim tou Lo-Ammi, Fa ma nas tai, wa ana ma Allah takum.10Lisa adad ta shab ta Israel bikun ze rumula al fi tarab bahar, al ma agderu wozinu au idu. Huwo bikun ze al wori le humon, 'Intum ma shab tai,' bi kelimu le humon, Intum shab ta Allah al hai.' 11Shab ta Judah wa shab ta Israel bi limu sawa. Humon bi azilu wahid khaid le nufusum, wa humon bi ruwa bara min ard, yom ta Jezreel bikun azim(kebir).

Chapter 2

1Kelimu le akwana takum, shab tai!' wa ikwat takum, ' Intum zahiru hiniya,"'2Jibu sokwa did uma taki, jibu sokwa, hiya ma mara tai, wa wele ana rajil tou. Kede hiya sibu sokol zina tou al min gidamu, wa amiliya ta zina min beinu sudur tou. 3Kan mafi, Ana bi agilau hiya ariyan wa bi zahiru ariyan tou ze yom al hiya kan weledu. Ana bi kutu hiya ze beriya, ze ardi al atsan, wa ana bi sibu hiya mutu be ates.4Ana ma indu rahma le iyal tou, humon iyal ta zina. 5Uma tomon kan ta zina, wa hiya al kan shilu humon fi batna amulu amiliya batal(ta fadiya). hiya gal, "Ana bi ruwa wara nas al ana bi hibu, humon bi wodi le ana rakif wa moya, gumas al suf wa gitan tai, zed wa shirab tai."67Ashan kida ana bi abinu hos ashan gofulu sika tou ma shok. Ana bi abinu heta did huwo ashan hiya ma bi ligo sika. Hiya bi rua wara nas al huwo bi hibu, lakin hiya ma bi agder alagu humon. Hiya bi fetisu humon, lakin hiya ma ligo humon. bad dak hiya bi gul, " Ana bi rija le rajil al awel, fa huwo bikun aksan le ana min al hasa."8Hiya ma rufu inu ana yau wodi le hiya dura, kamur jedid wa zed, wa al wodi le hiya fida wa dahab, al humon istakdimu le Baal. 9Yala ana bi rijau dura tou fi wokit ta hasad, wa kamur tai fi musum tou. Ana bi rijau gumas al suf wa gitan al istakdimu ashan kahti ariyan tou.10Bad dak ana bi agilau hiya ariyan fi uyun ta nas al bi hibu huwo, wa mafi zol bi alagu huwo min idan tai. 11Ana bi wogifu ihtifalat tou kulu-iid tou, ihtifal ta shahar(gamar) tou al jedid, Yom sebit tou, wa kulu ayam tou ta Mahrajanat(ihtifalat). al sabit.1213Ana bi demiru karma wa shejer tiin tou, al hiya kelimu, 'Del ajur al wodi le ana be nas al bi hibu ana.' Ana bi kutu humon ashan bikun ghaba, wa haiwanat ta ghaba bi akulu humon. Ana bi wodi le huwo ighab fi yom ta iid ta Baal, Zaman kan hiya haragu bohur le humon, zaman hiya kutu khatim wa juwahir fi nefsu ka zina, wa hiya rua wara nas al hiya bi hibu wa hiya nesitu ana-de karar min Yahweh."14Yala ana bi aksibu hiya wara. Ana bi jibu hiya le beriya wa bi wonusu le hiya shedid. 15Ana rijau jinena inab le hiya, wa wade ta Achor ashan yekun bab ta raja. Hiya bi juwabu ana hinak ze hiya amulu fi ayam ta shababia tou, ze fi ayam al hiya ja bara min ardi ta Masir.16Huwo bikun fi yom dak- de karar min Yahwa- al inta bi nadi ana, 'Rajil tai,' wa inta ma bi nadi ana tanimara, 'Baal tai.' 17Ana bi talau asma ta Baal min kasuma tou; asma tomon ma bi zekiru tanimara."18Fi yom dak ana amulu tifagiya le humon ma haiwan wais fi ghaba, ma tiyur fi jou, wa hajat al bi douru tehet be batna. Ana bi shilu danga beid, sef, wa harib min ard, wa ana bi khalik(sibu inta) ta num be salam.19Ana bi waadu ashan bikun rajil taki le abaad. Ana bi waadu ashan bikun rajil taki al saleh, adil, tifagiya be amana, wa rahma. 20Ana bi waadu nefsi le inta fi amana, wa inta bi arufu Yahwa.21Fi yom dak, Ana bi juwabu- de yau karar ta Yahwa- Ana bi juwabu samah, wa humon bi juwabu ard. 22Ard bi juwabu dura, kamur al jedid wa zed, wa humon bi juwabu Jezreel.23Ana bi zarau hiya fi ard le ana, wa ana bi amulu rahma le Lo-Ruhamah. Ana bi kelimu le Lo-Ammi, 'Intum shab tai,' wa humon bi kelimu le ana, 'Inta Allah tai,'"

Chapter 3

1Yahwa kelimu le ana, "ruwa tani, hibu mara, al rajil tou bi hibu, lakin al zani. hibu ze ana bi hibu hiya , Yahwa, hibu shab ta Israel, hata lo humon aglibu le rabanat tanin wa bi hibu cake ta tiin.' 2Yala ana isteret hiya le nefsi be kamistasar gita ta fida wa 330 liter ta sheiir. 3Ana kelimu le hiya, "Inta bi geni ma ana be ayam ketir. Inta ma bikun zani au ta zol tani. Be nefsu teriga , ana bikun ma inta."4Shab ta Israel bi ish(geni) le ayam ketir bidun melik, amir, zebiha, amud ta hajer, rada au asnam ta bet. 5Baad dak shab ta Israel bi rija wa fetisu Yahwa Allah tomon wa Daud melik tomon, wa fi akir ayam, humon bi ja regif gidam Yahwa wa kwes tou.

Chapter 4

1Asuma kalam ta Yahwa, intum shab ta Israel. Yahwa indu mahkma(sokuwa) did sukan ta ard, leanu mafi hagiga au hagiga ta tifagiya, mafi marafa ta Allah fi ard. 2Fii laana, kidib, kitil(katulu), sherga wa daara(zina) shab de kulu kasuru hudud kulu, wa dofugu dom wara dofugu dom.3Biga ardi bi yabis, wa ai zol al bi geni hinak tala deif; wuhus al fi ghaba wa tiyur al fi jou, hata asmak al fii bahr, shalu.4Lakin mata sibu ai zol jibu sokuwa; mata sibu ai wahid tahamu ai wahid tani. Fa huwo inta, gusus, al ana bi tahamu. 5Intum gusus bi waga fi nahar; anbiya kaman bi waga ma intum fi lele, wa ana bi demiru uma taki.6Shab tai demiru leanu adam marafa. Leanu intum gusus aba marafa, ana kaman bi aba intum ze gusus le ana. leanu intum nesitu gonun tai, hata lo ana Allah takum, ana kaman bi nesitu iyal takum. 7Hata gusus bi tala ketir, humon bi amulu katiyat ketir did ana. Humon bi badilu ihtiram le fadi(fadiya).8Humon bi akilu nefusum be katiya ta shab tai; humon tamain be asharar tomon. 9Huwo bikun sawa le shab ze le gusus: Ana bi wodi le humon ikhab ashan mumarasat tomon; Ana bi rija dafau humon ashan amail tomon.10Humon bi akulu lakin ma bi saban; humon bi irtekib zina lakin ma bi zidu, leanu humon ruwa beid min Yahwa.11Humon bi hibu maris jins al ma ganuni, kamur, wa kamur jedid, al shilu ilim tomon beid. 12Shab tai bi shawir(gabilu) asnam al kasab, wa kasab tomon ta dowria bi wodi le humon nubuwat. fikra(mukh) ta jins al ma ganuni shilu homon beid, wa humon bi amulu ze mara zani bidal yekun umana le Allah tomon.13Humon bi gedimu zebiha fi ras jubal wa bi haragu bohur fi ras talal, tehet bulut, hur wa batan, leanu dulu kwes. Yala banat takum bi amulu zina(daara), wa nusuwan ta awulad takum bi amulu zina. 14Ana ma bi wodi ikhab le banat takum kan humon azilu ashan amulu zina, wele nusuwan ta awulad takum kan humon amulu zina. rijal kaman wodi nefsa tomon le zuna, wa humon bii gedimu zebiha ashan humon bi amulu zina be zuna be siri. Yala shab al ma bi fahim bi jadau tehet.15Hhta inta,Israel, irtakab zina, kede judah ma tala galtanin. Mata ruwa le Gilgal, intum shab; mata ruwa le Beth Aven, wa mata alifu, gul, Ze Yahwa aish." 16Israel biga giladab, ze bagara suker. Yahwa bi jibu humon kef le akil ze koruf fi mahal ges?17Ephraim limu nefsu ma asnam; sibu huwo barau. 18Hata kan shirab tomon al gowi bga mafi, humon bi istemir amulu zina; Ruasa tou bi hibu fadiya tomon. 19Hawa bi lifu humon be jina tou; wa humon bikun khajlanin ashan zebihat tomon.

Chapter 5

1Asuma, gusus! kutu balak, shab ta Israel! Asuma shab ta melik! hukum jai did intum kulu. Intum kan sabaka fii Mizpah wa sabaka al wazau fii Tabor. 2Mutumeridin wagif ashan dabau, lakin ana bi wodi le humon ikhab kulu.3Ana arufu Ephraim, wa Israel ma dusu min ana. Ephraim, hasa inta biga ze mara zani; nijisu Israel. 4Amail tomon ma sibu humon ashan aglibu le Allah Mukh ta zina fii ma humon, wa humon ma arufu Yahwa.5Kibria ta Israel bi shahidu did huwo; yala Israel wa Ephraim bi waga be khata tomon; wa Judah kaman bi waga ma humon. 6Humon bi ruwa be bahaim ashan fetisu Yahwa, lakin humon ma bi ligo huwo, huwo tala nefsu min humon. 7Humon ma umana(geir muominin) le Yahwa, humon weledu iyal geir sherei(ma ganuni). Hasa mahrajan ta shahar jedid bi abulau (demiru)humon be mahal(hugul) tomon8Afuku buruji fi Gilbeah, wa buruji fi Ramah. afuku shot ta harib fi Beth Aven: nina bi tabau inta, Benjamin! 9Ephraim bikun ze mahal fadi fi yom ta hukum. Beina gabail ta Israel ana kararta haja al bi hasil.10Khadad ta Judah ze del al lizu hajer ta hudud. Ana bi kubu zel tai le humon ze moya. 11Demiru Ephraim; demiru fi hukum, leanu huwo douru wara asnam barau.12Yala ana bikun ze sus le Ephraim, wa ze afana le shab ta Judah. 13Zaman kan Ephraim ainu ayan tou, wa Judah ainu jara tou, bad dak Ephraim ruwa le Assyria, wa Judah rasulu murasilin le melik al kebir. lakin huwo ma agder asfi intum shab au aliju juru takum.14Yala ana bikun ze ased le Ephraim, wa ze ased suker le shab ta Judah. Ana, hata ana, bi sheretu wa ruwa beid; Ana bi shilu humon, wa mafi zol bi ankizu humon. 15Ana bi ruwa wa rija fi mahal tai, lahadi humon be zekiru khata tomon wa fetisu wusa tai, lahadi humon bi fetisu ana shedid fi taab tomon."

Chapter 6

1Taal, kede nina rija le Yahwa. huwo sheretu nina heta heta, lakin huwo bi aliju nina; huwo awugu nina, lakin huwo bi robutu juru bitana. 2Baad itnin ayam huwo bi jedidu nina; huwo bi goumu nina baad talata yom, wa nina bi ish(geni) gidam tou. 3Kede nina arufu Yahwa; kede nina asuru ashan arufu Yahwa. tulu tou bara ze sabah bedri(fegir); huwo bi ja le nina ze hamam dush, ze matar rebi al bi mala ard."4Ephraim, kede ana amulu le inta kef? Judah, kede ana amulu le inta kef? Ikhlas taki ze shihsf ta sabah, ze nada al bi nasif sabah bedri. 5Yala ana gata humon be anbiya heta heta; Ana katulu humon be kalam ta kasuma tai. Karar taki ze nur al wala..6Ana bi talabu ikhlas wa ma zebiha, wa mara ta Allah aktar min hataya al haragu. 7Ze Adam humon kasuru tifagiya; humon ma mukhlisin8Gilead huwo medina ta ashrar ma wara kura ta dom. 9Ze mojmu ta mujrimin al bi istene zol tani, Yala gusus limu sawa ashan bi katulu fi sika ta Shechem; humon irtekab jaraim al ma kwes.10Fi dakil shab ta Israel ana ainu haja kaab; zina ta Ephraim fi hinak,wa Isralel tala nijis. 11Inta kaman, Judah kutu zaman ta hasad, zaman kan ana rajau masheir ta nas tai.

Chapter 7

1Kana ana der aliju Israel, Bi zahiru katiya ta Ephraim, ze amail sherir ta Samaria, humon bi marisu kidib; harami bi dakalu juwa, wa mujrimin bi hajimu fi terik(sika). 2Humon ma bi lahizu fi geliba tomon inu ana zekriu amail tomon al sherir. Hasa amail tomon bi gordonu humon; humon gidam wusa tai.3Humon bi kutu melik ashan tala farhan be amail tomon al sherir, wa be kidib tomon le dubad. 4Humon kulu ta zina, ze kanun al kabaz sakinu, al ma bi hariku nar min, hajin lahadi bi tala hamud. 5Fi yom ta melik ta nina dubad amulu ayanin be harara ta kamur. le del al kan gi alisu.6Be gulub ze kanun, humon bi kutu khuta tomon ta katulu(kitil). Zel tomon bi harik fi kulu lel; fi sabah bi haragu shedid ze lahab ta nar. 7Humon sukun ze kanun, wa humon bi katulu del al gi hukumu humon. muluk tomon kulu waga; mafi tani min humon nadi ana.8Ephraim lagbatu nefsu beinu shab. Ephraim cak al musata al ma aglibu. 9Ajnanib demiru guwa tou, lakin huwo ma arufu. shar al abiad fi ras tou, lakin huwo ma arufu.10Kibria ta Israel bi sahidu did huwo; ala kulu hal, humon ma rija le Yahwa Allah tomon, wele humon fetisu huwo, fi de kulu. 11Ephraim ze hamama, deif wa ma indu ihsas, bi nadi Masir, bad dak bi tir le Assyria.12Zaman kan humon rua, Ana bi wazau shabaka tai le humon; Ana bi jibu humon tehet ze tiyur al fi jou. Ana bi wodi le umon ikhab fi mashi tomon sawa. 13Wo le humon! humon woduru min ana. karisa bi ja le humon! Humon tala mutumeridin did ana! Ana kan bi ankzu humon, lakin humon wonusu kidib did ana.14Humon ma kore le ana be kulu geliba tomon, lakin humon bi kore fi ras sarair(serir) tomon. Humon bi limu sawa fi akil wa kamuru jedid, wa humon tala beid min ana. 15Sala kan(hata kan) ana derisu humon wa kutu idan tomon gowi, humon hasa bi khatitu shar did ana.16Humon rija, lakin humon ma rija le ana, al aala. Humon ze danga al raki. Dubad tomon bi waga be harib ashan lisan tomon al kaab. De teriga al bi alisu humon fi ard ta Masir.

Chapter 8

1Kutu trumbeta fi safaten taki! Sogur bi j fi ras bet ta Yahwa leanu shab kasuru tifagiya tai wa tala mutmeridin did ganun tai. 2Humon bi kore le ana, 'Allah tai, nina fi israel arufu inta.' 3Lakin Israel aba haja al kwes, wa adu bi turudu huwo.4Humon kutu muluk, lakin ma be wasat ana. Humon kutu amra, lakin bidun ilim tai. Humon amulu le nufusum asnam be fidah wa dahab tomon, lakin ashan kalam de bi gatau humon bara." 5"Samaria, bagara takum abau. Zel tai bi haragu did shab de. Humon bikun galtanin lahadi miten?6Sanam de jabu min Israel; amil yau salau; de ma Allah! Bi kasuru bagara ta Samaria heta heta, 7Shab bi zarau hawa wa bi hasidu hawa al tegil. Dura al bi wogif ma indu ras; ma bi tala degig. Kan ma nejitu, ajanib bi karabu.8Abulau Israel; hasa humon bi wonusu kidib bein dual ze haja al ma nafe. 9Humon ruwa barau le Assyria ze humar al sahran. Ephraim ajuru mahbubin le nefsu. 10Hata kan humon ajuru mahbubin bein dual. Ana bi limu humon fi mahal wahid. Humon bi kalasu ashan istimar ta melik ta amra.11Ephraim zidu(malau) mambar ta hatayat le khatiya, lakin humon biga mamabar le irtikab ta khatiya. 12Ana bi katibu ganun tai tehet ashara marat le humon, lakin humon bi ainu ze haja gharib le humon.13Ze le zebiha ta hataya tai, humon gi gedimu laham wa bi akulu, lakin ana, Yahwa, ma bi gabilu humon. Hasa ana bi fekir an khatiya tomon wa bi wodi ikhab le humon ashan khatiya. Humon bi rija le Masir. 14Israel nesitu ana, al khalig, wa abinu kasrat. Judah indu mudun ketir al gowi, lakin ana bi rasulu nar fi mudun tou; huwo bi demiru mahalat tou al gowi.

Chapter 9

1Israel, Mata afra, be farah ze shab tanin. Inta biga geir muhklis, inta sibu Allah taki. inta hibu ashan dafa ajur al mara zani deir fi kulu ardi al bi dugu fogo dura. 2Lakin ardi al bi dugu fogo dura wa masna ta kamur ma bi akilu humon; kamur al jedid bi sagitu humon.3Humon ma bi istemir ashan geni fi ardi ta Yahwa; bidal min Ephraim bi rija le Masir, wa yom tani humon bi akulu akil al nijis fi Assyria. 4Humon ma bi kubu hataya ta kamur le Yahwa, humon ma bi kwes le huwo. Zebiha tomon bikun le humon ze akil ta nas aznanin: kulu shab al akulu bikun nijisin. Akil tomon bikun bes le nufusum; ma bi ja le bet ta Allah.5Inta bi amulu sunu fi yom ta mahrajan al muhadad, fi yom ta mahrajan le Yahwa? Suf, 6kan humon tefes min dimar, Masir bi limu humon, wa Memphis bi dofunu humon. kan le kazina tomon ta fidah- shok senin bi amsuku humon, wa shok bi mala khemat tomon.7Ayam ta ikhab jai; ayam ta jiza jai. Kede Israel kulu arufu kalamat del. Nebi belit, wa nas al muhibin biga majanin, ashan khatiya(batal) wa amalia tou al kaab.8Nebi huwo gafir ta Allah tai le Ephraim. Lakin sabaka ta ter fi fii sikat tou, wa amalia kaab le huwo fi fii bet ta Allah tou. 9Humon amulu fasad le nufusum ze fii ayam ta Gilbeah. Allah be zekiru khatiya tomon, wa huwo bi akhibu khatiya tomon.10Yahwa kelimu, "zaman ana ligo Israel, huwo ze inab al ligo fi beriya. ze samar al awel ta musim ta shejer tin , Ana ligo abuhad takum. Lakin humon ruwa le Baal Peor, wa humon wodi nufusum le sanam al manafi. Humon biga mokruhin(karahu humon) ze sanam al humon hibu.11Ze Ephraim, mejid tomon bi tiri ze ter. welada bikun mafi, mafi himil. 12Hata kan humon rabau iyal, Ana bi shilu humon beid ashan ma bi sibu ai wahid min humon. Wo le humon kan ana aglibu(tala) bara min humon!13Ana ainu Ephraim, bes ze Tyre, zarau fi Meadow, lakin Ephraim bi jibu iyal tou le zol tani ali bi dabau humon." 14Wodi humon, Yahwa-inta bi wodi le humon sunu? Wodi le humon rihim al bi amulu nezif wa sudur al ma wodi leben.15Ashan shar(khatiya) tomon al fi Gilgal, dak yau zaman al ana bada karahu humon. Ashan amail tomon al sherira, Ana bi turudu hmon bara min bet tai. Ana mabi hibu humon tanimara; Dubat tomon kulu mutmeridin.16Ephraim ayan, wa irik tomon yabis; humon ma weledu samar. Hata kan humon indum iyal, Ana bi katulu iyal tomon al mahbubin." 17Allah tai bi aba humon ashan humon ma bi ihterim(tii) huwo. Humon bikun mutujowilin bein dual.

Chapter 10

1Israel yau karma al murta al bi antij samar tou. Ze samar tou bi zidu, huwo bi abinu mazba ketir. ze ardi tou bi antij ketir, huwo bi jedidu amida tou. 2Gulub tomon kaab; hasa humon lazim bi arfa galat tomon. Yahwa bi demiru mazba tomon; huwo bi demiru amida tomon.3Bad dak humon bi kelimu, "Nina ma endu melik, nina ma bi kafu Yahwa, wa melik-huwo bi amulu sunu le nina?" 4Humon bi wonusu kalam fadi wa bi amulu tifagiya be halifa al kidib. Yala adala bi tala ze gez al musamam fi buzur ta mazra.5Sukan ta Samaria bi kafu ashan abugar ta Beth Aven. shab tou haznanin fogo humon, , ze gusus al wasaniin al farhanin ashan humon wa guwa tomon, lakin humon biga mafi hinak. 6Bi shilu humon le Assyria ze hadiya le melik al kebir. Ephraim bikun khajlan(bi endu fadiya), wa Israel bikun khajlan ashan sanam tou.7Bi demiru melik ta Samaria, ze kasab al fi ras moya. 8Bi demiru Mahalat al fok ta ashrar . De khatiya ta Israel! shok bi gum fi ras mazba. Shab bi kelimu le jubal, 'khati nina! wa le talalat waga fi ras ta nina!"9Israel inta amulu khatiya min fi ayam ta Gilbeah; inta fadulu hinak. hal harib ma shalu iyal ta nas al bi amulu batal fi Gibeah?10Zaman kan ana indi ragba, Ana bi adibu humon. Dual bi limu sawa did humon wa bi kutu humon fi habil ta khatiya tomon al double. 11Ephraim huwo bagar al suker al alimu ashan bi hibu gatau dura, Yala ana bi wodi nir(tegila) fi ragbta tou. Ana bi kutu nir le Ephraim; Judah bi kuruju; Jacob bi juru toriah be nedsu.12Azra kalam al saleh(biir) le nefsak, wa hasidu samar ta tifagiya ta ihklas. Kasuru ardi taki al kuruju, huwo zaman ta fetisu Yahwa, lahadi huwo bi ja wa nezilu biir(kalam saleh) fi nesak. 13Inta kuruju shar; inta hasidu zulum. Inta akulu samar ta kidib leanu inta indu shiha fi khuta taki wa fi jesh al ketir.14Yala shahab ta harib bi gum bein shab taki, wa bi demiru mudun taki al gowi. Huwo bikun ze Shalman al demiru Beth Arbel fi yom ta harb, zaman katulu umahad ma iyal tomon. 15Yala huwo bi hasil le inta, Bethel, ashan shar taki al kaab. Fi nahar melik ta Israel bi gatau ta kulu kulu."

Chapter 11

1Ana hibu Israel zaman huwo kan suker. wa ana nadi iyal tai min Masir. 2Kan bu nadi humon kutar, humon bi woduru min ana ketir. Humon bi gedimu zebiha le Baals wa bi haragu bohur le asnam.3Lisa ana yau derisu Ephraim ashan bi douru. de ana yau arufa humon fok be iden tomon, lakin humon ma arufu inu ana yau bi ainu(be ihtam be) humon. 4Ana gedimu humon be habil ta insania, be rubat ta muhaba. Ana le humon ze zol al bi sahali niir al fi fak(kasuma) tomon, wa ana dengir tehet le humon ashan akilu humon.5Hal humon ma bi rija le ard ta Masir? Hal Assyria ma bi hakimu humon leanu humon aba ashan rija le ana? 6Harib bi waga fi mudun tomon wa demiru shihk ta bab tomon; huwo bi demiru humon ashan khuta tomon. 7Shab tai jahis ashan bi tala min ana. Hata lo humon nadi ana, mafi zol bi saidu humon.8

9Ana ma bi nafisu zel tai; Ana ma bi demiru Ephraim tanimara. Ana Allah wa ma insan; Ana kudus beinu intum, wa ana ma bi ja be zalan.10Humon bi tabau Yahwa; wa huwo bi amulu shot ze ased. Zaman kan huwo amulu shot de, iyal tou bi ja be rejif min gharib. 11Humon bi ja be rejfa ze ter min Masir, ze hamama min ardi ta Assyria. Ana bi kutu humon geni fi biyut-de yau karar ta Yahwa.12Ephraim gordonu ana be kidib, wa bet ta shab ta Israel be kidib. Lakin Judah lisa bu ruwa be ana, Allah, wa huwo mukhlis le ana al kudus."
Chapter 12

1Ephraim bi akulu hawa wa tabau hawa ta sherik. Huwo bi istemir malau kidib wa unf(mashakil). Humon amulu tifagiya be Assyria wa bi shilu zed ta zeitun le Masir. 2Yahwa kaman indu mahkama did Judah wa bi wodi ikhab le Jacob le haja al huwo amulu; huwo bi rija dafau le amail tou.3Fi rihim Jacob gobudu kura ta aku tou, wa fi rujula tou huwo amulu sura be Allah. 4Huwo amulu sura be malaika wa naja. Huwo kore wa asadu muhaba(hak) tou. Huwo gabilu Allah fi Bethel; Allah wonusu le huwo hinak.5De Yahwa, Allah ta jumhur; "Yahwa" ali bi nadi be isim tou. 6Yala aglibu le Allah taki. Hafis tifagiya ta ihklas wa adala, wa istemir istene le Allah taki.7Tujar endum wozin al kazib fi iden tomon; humon bi hibu ashan kabasu. 8Ephraim kelimu, "Ana biga ghani; Ana ligo le nefsi mali. Fi shokol tai kulu humon ma bi ligo ai galad min ana, ai haja ze khatiya.9Ana Yahwa Allah takum min ardi ta Masir. Ana bi kutu intum geni fi kheimat tanimara, ze fi ayam ta mahrajan al muhadad. 10Ana wonusu le Anbiya, wa Ana wodi rowyat ketir le humon. Ana wodi amsal fi iden ta anbiya."11Kan fii shar fi Gilead, shab de manafin hagiga. Fi Gilgal humon bi gedimu abgar ka zebiha; mazba tomon bikun ze hujar al redimu fi majari(hufar) ta zira. 12Jacob jere le ardi ta Aram; Israel istakal ashan ligo mara; wa huwo aresu korufan ashan bi ligo mara.13Yahwa jabu Israel bara min Masir be wasat nebi, wa be huwo hafisu humon. 14Ephraim kutu Yahwa ashan bikun zalan shedid. Yala Rabuna tou bi sibu dom tou fi ras tou wa bi rija fadiya tou le huwo.

Chapter 13

1Zaman Ephraim wonusu, kan fi rijfa. Huwo arfa nefsu fi Israel, lakin biga galtan ashan abidu Baal, wa huwo mat. 2Hasa humon amulu khatiya ketir wa ketir. Humon bi amulu shikil ta hadid min fidah, asnam al sanau tamam, humon kulu shokol ta zol sinai. Shab bi kelim an humon, 'nas del bi amulu gubla le abgar(sanam ta abgar).'3Yala humon bikun ze sihaf ta sabah, ze nada al bi nasif sabah bedri, ze wasaka al shilu be hawa min ardi bi dugu fogo dura, wa ze dukhan al min tahuna(sherka).4Lakin ana Yahwa Allah takum min ardi ta Masir. Kede Intum ma abidu Allah tani geir ana; intum lazim bi abidu ana bes, Mafi mukhalis tani. 5Ana arufu intum fi beriya, Fii ardi al yabis . 6Zaman kan indakum akil, intum biga sabanin; wa zaman intum sabanin, Gulub takum biga fok. be sabab dak intum nesitu ana.7Ana bikun ze ased le humon; Ana bi ainu fi sika ze nimir. 8Ana bi hajimu humon ze morfoin al iyal tou shilu. Ana bi fatau dush tomon, wa ana bi akulu humon ze ased, ze haiwan al kaab(wais) bi seretu humon heta heta.9Israel, Ana bi demiru inta; munu bi agder ashan saidu inta? 10Hasa wenu melik taki, Ashan huwo bi ankizu inta fi mudum taki? Wenu ruasa taki, al inta kelimu le ana, 'Wodi le ana melik wa amra'? 11Ana wodi le inta melik be zel, wa ana shilu huwo bara be zel.12khazinu Khatiya ta Ephaim fok; khatiya tou khazinu fok. 13Waja ta weleda bi ja le inta, lakin huwo weled al ma negit, kan wokit ta weleda wosulu, huwo ma bi tala min rihim.14Hal ana bi ankizu humon min Sheol? Hal ana bi ankizu humon min mutu? Mutu, wenu, darbad taki? Sheol, wenu, dimar taki? dusu rahma min uyun tai."15Hata lo Ephraim ghani beinu akwana tou, hawa ta sherik bi ja; hawa ta Yahwa bi tala min beriya. Nabt ta Ephraim bi yabiz, wa biir tou ma bi endu moya. Adu tou bi nahabu kulu hajat al kwes min makzan.16Samaria bikun galtan, hiya itmarad did Allah tou. Humon bi waga fi harb; bi sheretu iyal tomon al sukerin heta heta. bi fatau batnat ta nusuwan tomon al hamilanin.

Chapter 14

1Israel, rija le Yahwa Allah taki, Inta waga ashan khatiya taki. 2Shilu kilmat ma inta wa rija le Yahwa. Kelimu le huwo, "Shilu khatiya ta nina bara wa gabilu kalam al kwes, ashan nina bi gedimu le inta samar ta kasuma(saften) ta nina.3Assyria ma bi ankizu nina; nina ma bi sugu(arkab) hasin le harb. Wele nina bi kelim ashan istakal be idan ta nina, 'Intum rabanat ta nina,' zol al ma indu abu bi ligo rahma min inta."4Ana bi aliju ruju tomon wara; Ana bi hibu humon be huriya, zel tai tala bara min humon. 5Ana bikun ze nada le Israel; huwo bi noir ze susan wa indu irik ze arz ta Lebanon. 6Aksan tou bi waza bara; jamala tou bikun ze shejer zetun, wa riha tou bikun ze arz ta Lebanon.7Shab al gi geni fi dulu tou bi rija; humon bi jedidu ze dura wa bi noir ze karma. Suma tou bikun ze kamur ta Lebanon. 8Ephraim, ana bi amulu sunu tani le asnam? Ana bi juwabu huwo wa bi ainu wara huwo. Ana ze shejer al suru awurak tou daiman akdar; samar taki bi ja min ana."9Munu al negit al bi fahim hajat del? al bi fahim hajat del ashan huwo arufu humon? Sikat ta Yahwa saleh, wa nas al salehin bi douru ras tomon, lakin mutumeridin bi waga.

Joel

Chapter 1

1De kalam ta Yahwa al ja le Youil weled ta Pathuel. 2Asuma kalam de, intum shuyuk, wa asuma takum, intum sukan ta kulu ard. Shikil haja ze dehasil fi zaman takum aw fi zama ta judud takum? 3Kelimo le iyal takum ann hajat de, wa kelimo iyal takum kede kelimo le iyal tumon, iyal tumon le jil al jai.4Haja al jarad sibu, jarad al ketir akulu; haja al jarad ketir sibu hasharat akulu; wa haja al hasharat sibu, dud akulu5Gum fok, intum al sakara, wa kore! intum kulu al bi ashrab khamr, ashan khamr al hilu shilu bara min intum. 6Ashan umam ja fi ard tai, gowi wa be adad ketir. Sunu tou sunu ta ased, wa huwo indu sunu ta labuwa. 7Umon karabu jinene ta inab tai wa gishiru shejer ta tiin. Huwo gishiru shejera de wa jadau bara; orshal tou biga abiad.8Geni haznan ze azra al libisu gumash min shuwal ashan rajil tou mutu. 9Tegdima ta degig wa tegdima ta khamr gatau min bet ta Yahwa. Kahan, khudam ta Yahwa, haznanin. 10Zira akulu; turab biga hazin ashan demiru dura. Khamr al jedid nashif; zed biga mafi11Intum muzaraiin, geni takum be fadia, wa kore, intum muzarieen, ta geme wa sheir. Ashan hasad ta zira karabu. 12Jinena yabis wa ashjar tiin yabis; ashjar ta ruman, kaman ashjar ta balah, wa ashjar ta tufah- kulu ashjar al fi jinena yabis. Ashan farah sheli bara min iyal ta iyal ta bashar.13Intum kahana! libisu takum gumash min shuwal wa geni takum haznanin, kore, intum khudam ta mazbah. Taal takum, num be gumash min shuwal be lel kulu, Intum khudam ta Allah tai. Ashan tegdima ta dura wa tegdima ta mosrubat( khamr) abusu min bet ta Allah taki. 14Kutu yom ta siam mukadas, wa nadi le ijtima mukadas. Limu sheyuk wa sukan kulu ta ard le bet ta Yahwa Allah taki. wa kore takum le Yahwa.15Hajat batal bi hasil le nina! Ashan yom ta Yahwa biga gerib hini. Bi jibo ma huwo damar min al Ghadir. 16Sei akil ma gatau min gidam uyun tanina, wa farah wa surur min bet ta Allah ta nina? 17Bizira al zarao afin tehet turab al nashif, makhazin biga fadi, wa kasuru makhazin, ashan gemeh yabis.18Abgar bi kore be waja! Murah ta abugar bi lifu sambala leanu umon ma indu gesh (akil). Hata korufan tabanin. 19Yahwa, ana bi kore. Ashan nar haragu ges ta beriya, wa lahab haragu ashjar kulu ta jinena. 20Hata haiwanat ta ghaba bi wonusu le inta, moya ta jadawil yabis, wa nar haragu gesh ta beriya.

Chapter 2

1Afuku trumbeta fi Zion, wa amulu sot ta inzar fi jebel tai al mukhadas! Kede kulu sukan ta ard rejif be khof, ashan yom ta Yahwa jai; hagiga, huwo gerib. 2Huwo yom ta duluma, yom ta sihab wa duluma shedid. Ze duluma al bi shetetu fi ras jubal, jesh al ketir wa gowi biga gerib. Mafi jesh tani zede gabul kida, wa tani mara ma bi kun, hata baad ajial ketir al jai.3Nar bi haragu ai haja fi gidam tou, wa lahab bi haragu wara tou. Fi gidam tou ard de ze jinena Eden, lakin be wara tou sahra. Hagiga, mafi haja bi tefes min huwo.4Jesh de bi zahir ze hasin, wa umon bi jere ze suwa gin ta hasin. 5Umon bi nutu ze karlo (arabat) fi ras jubal, ze sot ta lahab ta nar al bi haragu gesh, ze jesh al gowi jahiz le harb.6Kan umon ja nas bi kafo wa wusa tumon tala asfar (shahib). 7Umon bi jere ze muharibin al gowi; umon bi nutu hosh ze asakir ; umon bi douru, ai wahid fi khatua(nizam), wa ma bi karabu nizam.8wele wahid indu siga fi tija al tani; umon bi douru , ai wahid fi sika tou; umon bi muroru wasat difaat wa mabi tala bara min saf. 9Umon bi alagu medina, umon jere fi ras hosh, umon bi arkab fi ras biyut, wa umon bi dakalu be subak ze haramiya10Ard bi hizu fi gidam tumon, samawat bi rejif, shemis wa gamar bi tala duluma, wa nujum ma bi wala. 11Yahwa arfa sot tou fi gidam ta jesh tou, Ashan jesh tou ketir; umon gowiin, del al bi shilu awamir tou. yom ta Yahwa azim wa saab. munu yau bi ithamal?12"Hata hasa," Yahwa kelimu "Rija takum le ana be kulu gelbak. Sum, kore, wa huzun." 13Sheretu geliba takum wa ma gumas takum bes, wa rija le Yahwa Allah takum. Leanu huwo kerim wa rahim, ma bi zalan be sura wa muhaba tou sabit, wa huwo ma deiru ashan ashan akibu nina.14Munu arufu? sei huwo bi aglibu wa bi endu rahma, wa bi sibu baraka, tegdim ta dura wa ataya ta mosrubat le Yahwa Allah taki?15Afuku buruju fi Zion, nadi nas le siam al mukadas, wa nadi jumhur le yom al mukadas. 16limu shab; nadi takum le yom mukadas. Limu suyuk; limu iyal wa iyal al bi rada, kede arais tala min odad tumon, wa arusat bara min juwa tumon.17Kede kahana, khudam ta Yahwa, kore beinu varanda wa mazba. Kede umon kelimu, "Ankizu shab taki, Yahwa, wa mata sibu miras taki biga haja al bi alisu, ashan dual bi alisu. Lee umon bi kelimu beinu dual, 'Wenu Allah takum?'"18Bad dak Yahwa bi kun indo gira le ardi tou wa bi indu rahma le shab tou. 19Yahwa juwabu shab tou, "Shuf, Ana bi rasulu le intum dura, khamr jedid, wa zed. intum bi kun sabanin, wa tanimara ana ma bi amulu le intum fadiya beinu dual.20Ana bi shilu muhajimin al min shamal beid min intum, wa bi sugu umon le ardi al sibu wa yabis. Jesh al gidam bi ruwa fi bahar al fii sherik, wa al akir fi bahar al gharbi. Riha tou al bi tala, wa riha tou al afin bi tala." Hagiga, huwo amulu hajat azim.21Mata kafu, ardi; kun farhan wa murtah, Yahwa bi amulu hajat azim. 22Mata kafu, intum haiwanat ta gaba! ges ta beriya bi gum, ashjar bi weledu, wa ashjar tiin wa ta jinena bi weledu hasad al kamil, 23Kun murtah, shab ta Zion, wa afrah takum fi Yahwa Allah takum. Ashan huwo bi wodi le intum motar ta kharif fi ai zaman wa bi nezilu le intum moya ketir, motar ta kharif wa motar ta rebi ze zaman.24Ardi zira ta geme bi kun malayan be geme, wa baramil bi dofugu be khamr al jedid wa zed. 25Ana bi jedidu sinin ta mahasil al jarad akulu- jarad al ketir, jarad al bi akulu, wa jarad al bi demiru- Jesh tai al gowi al ana rasulu le intum.26Intum bi akulu kifaya wa bikun shabanin, wa mejidu isim ta Yahwa Allah takum, ali amulu ajaib fi nus takum, wa ana ma bi jibu fadiya le shab tai tanimara. 27Intum bi arufu inu ana fi nus Israel, wa inu ana Yahwa Allah takum, wa mafi Allah tani, wa ana ma bi jibu fadiya le shab tai tanimara.28Zaman tani bi ja ana bi dofugu Roho tai fi kulu bashar, wa awulad wa banat takum bi itnaba. Ajusin takum bi hilim ahlam; shabab takum bi ainu ruhiyat. 29Kaman fi khadamin rujal wa nuswan, ana bi dofugu Roho tai fi ayam dak .30Ana bi zahiru ajaib fi samawat wa fi ard, dom, nar, wa amida ta dukhan. 31Shemis bi aglibu le duluma wa gamar le dom, gubal yom ta Yahwa al kebir wa kaab ja.32Huwo bikun ai wahid al bi nadi isim ta Yahwa bi kalisu huwo. Ze Yahwa kelimu, fi jebel ta Sahiyon wa fi Orshelim bikun fi teriga ta tefesu, wa fi nus ta del al fadulu, fi al Yahwa bi nadi.

Chapter 3

1Shuf, fi ayam dak wa fi wokit dak, kan ana rijau Yahuza wa Urshelim al kan fi shilu, 2ana bi limu umam kulu, wa bi jibu umon kulu fi wadi ta Yehoshaphat. Ana bi hakimu umon hinak, ashan shab tai wa miras tai Israel, al umon shetetu beinu umam, wa ashan umon gesimu ardi tai. 3Umon jadau gura ashan shab tai, umon bieo weled tai le zani, wa bieo biniya tai be khamur ashan umon bi ashurubu.4Malu hasa intum tala zalanin ma ana, ya Sur, Sidon wa kulu iklim ta Phlistin ?Intum der dafau le ana? Hata kan intum dafau le ana, ana bi rijau guwam jiza takum fi ras takum. 5Inta shilu fidah wa dahab tai, wa intum jibu hajat tai al mohim le haikal takum. 6Intum biyu shab ta Yahuza wa Urshelim le Yunaniin, ashan bi rasulu umon beid min iklim tumon.7Shuf, ana bi ja gum umon, min mahal al intum biyu umon, wa bi rija amail al batal fi ras takum. 8Ana bi biyu awalad wa banat takum, be idan ta shab ta Yahuza. Umon bi biyu umon le Sabeans, le umam al beid, ashan Yahwa kalas wonusu."9Alinu kalam de beinu umam: "Jaihizu nufuskom le harib; goumu nas al gowi; kede umon ja gerib; kede kulu rujal ta harib tala. 10Dugu sunun ta maharis le sef wa sakakin takum le laharbat. Kede zol al deif kelimu , 'Ana gowi.'11Alagu wa taalu, kulu umam al geribin; limu nufus takum hinak sawa. Yahwa, jibu jesh taki al gowi.12Kede umam gum fok wa kede ja lahadi wadi ta Yehoshaphat. Ashan hinak ana bi geni ashan bi hakimu kulu umam al hawulu Juda. 13Kutu menjel jahiz, ashan hasad jahiz. Taal, asuru inab, ashan asara biga malyan. Bermil bi dofugu, ashan shar tumon biga kebir."14Fii nas ketir, nas ketir fii wadi ta hukum, Ashan yom ta Yahwa gerib fi wadi ta hukum. 15Shemis wa gamar tala duluma, nujum abba wala.16Yahwa bi amulu sot min Zion, wa arfa sot tou min Urshelim. Samawat wa ard bi hizu, lakin Yahwa bikun rokuba le shab tou, wa mahal al gowi le shab ta Israel. 17"Biga intum bi arufu inu ana Yahwa Allah takum al bi geni fi Zion, jebel tai al mukadas, Bad dak Urshelim bikun mukadas, wa mafi zol garib bi mururu min nus tou tanimara.18Bi ja fi yom dak inu jubal bi dofugu khamur al hilu, Tilal bikun malyan be leben, kulu jadawil ta Yahuza bikun malyan be moya, wa nafura bi ja min bet ta Yahwa wa bi mala wadi ta Samat. 19Masir bikun mahal al sibu fadi, wa Edom bikun beriya al sibu, ashan zulum al amulu le shab ta Yahuza, ashan umon kubu dom ta abriya fi ardi tumon.21Lakin sukan bi geni fi Yahuza lel abad, wa sukan bikun fi Urshelim min jil le jil. 20Ana bi dafau dom tumon al kan ana ma dafau, ashan Yahwa bi geni fi Zion."

Amos

Chapter 1

1De hajat al bes le Israel ,Amos wahid min ruwa al fi Tekoa ,lego fi ruya. Amos kan lego hajat de fi zaman ta ayam ta melik ta Judah al kan Uzziah ,Kaman fi ayam ta Jeroboam jena ta Joash melik ta Israel ,gabil senatyen min zalzal . 22.Huwo gali Yahweh bi tala min Zion Kaman huwo bi arfa sot towo min Orselim .akil (gess) ta ruwa bi yabis kulu Kaman mahal al fok fi Carmel bi nasib.3De yahoo kalam al Yahweh kelim : asan talata katiya ta Damascus ,wa sala arba Ana ma bi seli okubat tai bara leyano umon demiro Gilead bee alat min hadit . 4Ana bee rasulu nar fi bet ta Hazael wa bi haragu mahal ta Ben Hadad.5Ana bi kasuru bab ta Damasucs wa Ana bi gata zol al bi hukumu fi wadi ta Avan , wa Kaman zol al bi amsoku mosulia fi Beth Eden. Nasa ta Aram bee selo fi abudia fi Kir, Yahweh yau kelim .6De yau kalm al Yahweh kelim ,fi talata katiya ta Gaza ,hata Kaman arba ,ana ma bee silo ogubat tai bara lano umon selimo nas ta aboudia kulu le Edom . 7Ana bi rasulu nar fi sur ta Gaza wa be demero kulu gowa inak .8Ana bee selo zol al be geni fi Asdod bara wa zol al be amsuko mosulia ta Ashkelon. wa ana bi gero eda tai dit Ekron wa kulu nas ta Philistines be agibu , de elah Yahweh yau kelim .9De yau hajat al elah Yahweh kelim , asan talata katiya ta Tyre sala le arba ana ma bee selo ogubat tai bara .lano umon wodi nas kulu le Edom Kaman uomon kasuru etifagiya ta akuania . 10Ana bi rasulu nar fi sur ta Tyre ,asan be araku umon kulu .11De yau kalam al elah Yahweh kelim asan talata katiya ta Edom awo arba ,ana ma be selu ogubat tai bara min uomno , lano Edom katulu aku tow ma sef, wa henia kulu kalasu . yala zalan touw bi kun mustamir wa Kaman tadib towu bekun le nehaya . 12Ana be rasulu nar fi Teman wa be haraku mahalat ta Bozrah .13De yau kalam al Yahweh kelim , be sabab ta talata katiya ta Ammon , sala arba , ana ma bi tala bara ogubat tai ,lano umon katulu nusuwan al hamil fi Gilead ashan umon be zedu hudud tomon .14Ana be wala nar fi sur ta Rabbath wa be haragu mahalat be gorerat fi zaman ta hareb Kaman be hawa sedit ta demar . 15Melik tomon be ruwa fi abudia sawa ma nas ta sokul towo kulu , Yahweh yau kelim.

Chapter 2

1De yau haja al Yahweh kelim , asan talata katiya ta Moab ,sala arba , ana ma bi selu ogumbat tai min uomon ,lano houw aragu odum ta melik ta Edom .2Ana bi rasulu nar fi Moab asan be demero nas al fi Kerioth .Moab be motu min hajat ketir , be korerat wa sot ta trumpeta . 3Ana be demero guda wa be katulu omara sawa de Yahweh yau kelim .4De yau hajat al Yahweh kelim , asan talata katiya ta Judah wa sala arba katiya ana ma bi selu ogubat tai , lano umon aba ganom ta Yahweh wa Kaman umon ma hafiso ganun ta Yahweh , Kaman sukul kedib tomon sedu umon ruwa beyet bat ma abuhat tomon Kaman doro min foko . 5Ana be rasulu nar fi Judah ,wa nar de be demero nas ta Orselim .6De yau kalam al Yahweh kelim , asan talata katiya ta Israel hata kan arba ,ana ma be selu ogubat tai bara min intum , lano umon tebeu masakin ma fida wa almuhtajin ma sabasib.7Umon wogif fi ras ta nas al masakin zee umon be wogif fi gubar fi ard Kaman umon lezu nas al mazurin bara , rajil ma abu towu be num ma nefsa benia wahid ,de haja al karabu isim ta Rabuna al kudus . 8Umon Kaman be num gerib ma masbah be gumas al wodi ze hadia ,Kaman fi juwa ta Rabuna umon be asrab merisa ta nas al kan agibu .9Kaman ana demero nas ta Amalik fi gidam tomon , Amalik al kan umon towal wa kubar fi gesim kama gowi ze ma ana kan kelim,lakin ana demiro semar tou min fok wa juzur tou min tehet. 10Kaman ana tala itakum min ard ta masir wa selu itakum arbeyen sena fi sahara asan itakum be selu maha ta nasa amoniyuon .11Ana arfa anbiya min wasat ta eyal takum Kaman nazareta min sabab takum , hal de ma you kida ya nas ta Israel ? de kalam ta Yahweh . 12Lakin itakum jabiru Naxareta asan asrab merisa Kaman itakum amiro anbiya asan keli ma naba.13Ayenu be kalasu itakum ze haja al maliyan al bi waga wa be demeru zol tani. 14Mafi wahid be ligo sika asan be jere Kaman nas al gowen ma be agder zedu guwa tomon ,sala zol al azim ma be saidu nesfa tomon.15Hata zol al gowi fi harib ma be wogif , zol al endu sura zatu ma be agder jere, zol ta husan Kaman ma be ankizu jesim tou. 16Hata dele al gowen ta harib be jere ariyan fi youm dak ,de Yahweh yau kelimu.

Chapter 3

1Asma kalam de al Yahweh kelim dit itakum ya nas ta Israel ,dit kul usura al ana jibu min ard ta Masir 2Ana azilo itakum bes min nus ta usurat ta ard ,asan keda ana bi adebu itakum kalam katiya takum3Hal esnin be dowuru sawa ele kan umon tafik ? 4Hal ased be lefu fi gaba kan haiwan mafi ?hal gena ta ased bi tala min ufura kan uwo ma gobudu haja ?5Hal ter be waga fi ard kan ma salaou serik ? 6Kan turumbeta kure fi medina ,hal nas ma be kafu ( rogus)? Kan karisa hasil fi medin ,hal Yahweh yau ma rasulu?7Hagiga elah Yahweh ma be amulu haja ,ele kan Yawheh wori kuta tou le gudam tou al anbiya . 8Kan ased be harik ,de munu al ma be kafu? Kan elaha Yahweh wonusu, de munu al ma be nabaow?9Kelim kalam de fi gidam ta Ashdod , wa Kaman fi medan ta ard ta masir , kelim lemu takum nufus takum fi jebal ta Samaria yala ayenu lagbata al kebir fi wasat tomon ma ehana le umnon. 10Asan umon ma aruf amulu hajat al hagiga ,de Yahweh yau kelim, umon bes kudu fi gidam tomon amulu hajat al batal ma garaba sawa .11Asan kida de yau kalm al Yahweh kelim , kulu adu be selim ard ,kaman umon be reja kulu hajat al umon selu be teriga al ma saa. 12De kalam al Yahweh kelim ,ze ma zol ta harisu haywanat be talau esnin kura ma juzu ta adana ta haiwan min kasma ta ased , Kaman nas ta Israel al be geni fi Samaria be angizu , umon be fadul be juzu ta seriri.13Asuma Kaman sahidu le bet ta Yaccub , de yau kalam ta elah Yahweh , Rabun ta junut. 14Fi youm al ana be adebu katiya ta Israel , ana Kaman be adebu mazbha al fi Bethel, juwa ta mazbha de be selu bara yala be waga fi ard.15Ana be demero beut ta zaman kerif ma beut ta zaman sitaa.bet ta fiil be hukumu ,beut kubar be woduru, de kalam al Yahweh kelim.

Chapter 4

1Asuma takum le kalam de , itakum abgar ta Bashan , intakum al fi jebal ta Samaria, itakum nas al be zulumu masakin , itakum al be demero nas al muhtajin , itakum al be kelim le rujal takum jibu lena merisha . 2Elah Yahweh halifu be kadasa tou , ayenu youm be ja le itakum bara be hajat al batal wan as al akir min itakum be selu bara be hajat ta gobudu samaga.3Intum be ruwa bara min wasat ta mahalat al kasuru fi heta ( sur ) ta median, kulu wahid min itakum be ruwa adil min fogo,wa be jadau itakum fi safa ta Harmon, de Yahweh yau kelim kalm de.4Ruawa takum fi Bethel wa amulu takum katiya , ruwa fi Gilgal wa zidu takum katiya, jebu zebiha takum kulu sabah, osur takum kuly bat talata youm . 5Wodi takum zebiha ta sukur ma regif sawa, besiru takum zebiha al itakum be wodi min neya takum ,wori lomon ,de be kum kuwes ma ita,itakum nas ta Israel de yaw kalam al elah Yahweh kelim .6Ana wodi le itakum sukul nedif ta sunun in kulu mudon takum ,Kaman naks ta akil fi kulu mahalat takum ,lesa itakum ma reja lana,de kalam al Yahweh kelim. 7Ana Kaman selu motoro min itakum lego lesa bagi talata sahar ta amtar le hasat takum , ana sebu keli motoro nezil fi medina wahid bes,Kaman ana sebi ma nezil fi medina tani ,wahid teja ta ard motoro fogo ,lakin teja tani yabis bedon motoro.8Esnin aw talata modon wogif ma medina tani asan be asrab moyou lakin kan ma temu umon , lesa itakum ma reja lana fi kulu de,de yau kalam al Yahweh kelim. 9Ana azibu itakum be tab wa intaha itakum kulu ma nada Kaman, Kaman fi mahal zira takum ,asjar ta zetun wa kulu hajat intahat be jarad ,lesa itakum ma reja lana,de yau kalam al Yahweh kelim .10Ana rasulu ogubat le itakum ze al kan fi Masir ,ana katulu sabab takum be sef ,ana selu husan takum bara,Kaman itakum sumu reha ta muwaskarat takum lakin itakum lesa aba reja lana, de kalam al Yahweh kelim. 11Ana demero modon fi washat takum ,ze al kan elah demero Sodom ma Gomorrah , itakum ze asaya al haragu al talau bara min nar, lakin lesa itakum aba reja lana,de yau kalam al Yahweh kelim.12Asan keda ana be amulu haja al batal le itakum , jahizu takum asan be lemu ma Rabuna , ya Israel. 13Asuma ,zol al salau jebal kama hwo yau kalagu hawa , Kaman yau wori afkar tou le insan , yau amulu sabha keli kun asued Kaman be kun fi mahalat al fokta ard , de Yahweh yau kelim.

Chapter 5

1Asma takum kalam de al ana selu fok ze kore ta huzun ,ya bet ta Israel 2Israel al azra kalas waga , hiya ma be gum dani mara ,sebu hiya fi ard tou,mafi zol tani al be arfa hiya fok3De yau haja al elah Yahweh kelim ,medina al tala ma alf be fadul be meya min umon ,le de al ruwa ma meya be fadul lomon asara bes al tabi le bet ta Israel .4Yala de yau kalam al elah Yahweh kelim le bet ta Israel ,fetisu takum ana asan itakum be hai 5Mata takum fetisu Bethel ,wele keli itakum dakalu fi Gilgal ,mata takum ruwa fi Beersheba ,lanu Gilgal be ruwa fi abudia ,Bethel bekun ma endu aii haja .6Fetisu Yahweh asan itakum be hai ,aw Yahweh be kun ze nar fi bet ta Joseph,be demiro yala mafi zol bagder istahmal hajat de fi Bethel. 7Nas de umon gelibu adala le hajat al mur (batal ), Kaman umon jada kadasa fi turab.8Rabuna salau mesahat fi wasat ta nujum ,hwo geyeru dalam le sabha, Kaman hwo salau yom geli kun asuet be belel ,Kaman nadi moyu min bahar ,yala hwo kubu moyou de bara fi turab, Yahweh yau isim tau. 9Yahweh jebu demar le nas al goween ,asan demar be ja fi kulu medan .10Umon bakrah kulu zol al be adilu umon fi bab ta medina,Kaman umon ma der aii zol al be kelim hagiga. 11Asan itakum dusu nas al masakin tehet kaman itakum selu hajat al kan be kun tomon ,hata kan itakum abinu juwa ta sukul min hajer, itakum ma be geni fogo, itakum endu mazari lakun itakum ma be asrab merisa min fogo.12Ana aruf adad ta nas min wasat takum al amulu hajat al batal ,Kaman godur sunu katiya takum , itakum al amulu batal le adala ,selu rosuwa,Kaman itakum selu nas al muhtajen ,wa itakum kutu umon fi bab ta medina. 13Asan keda zol al hadi wa al kuwes kan umonn askut fi zaman dak ,lanu de kan zaman al serir.14Keli itakum fetisu hajat al kues ,ma hajat al batal asan itakum be hai, yala Yahweh elah ta junud be kun ma itakum , ze ma itakum kelim gali ,hwo yau. 15Aba takum hajat al serir ,hibu takum hajat al kues ,keli itakum abinu adala fi bab ta medina , Yahweh ,Rabuna ta junud be kum kues le bagi nas ta Joseph .16Asan keda de yau kalm al Rabuna kelimu ,Rabuna ta junud , kore ta elah be kun fi kulu murabat ,yala umon be kelim fi sawari kulu ,tab ,tab , umon be nadi muzarin le kore ,wa las al be kore le korerat . 17Fi kulu mazari nas fi korerat , ana be ruwa min wasat takum ,Yahweh yau kelim .18Tab le itukum al endu near fi yom ta Yahweh , malu itakum be fekir le yom ta Yahweh ? yom de be kun zalam ,nur mafi . 19Ze zol al be jere min ased yala morfoyen lego zol de, aw zol ruwa fi juwa ,yala wadi eden tou fi heta ,yala debeba adi zol de. 20Hal yom ta Yahweh ma be kun dalam Kaman mafi nur? Dalam sedid mafi dow .21Ana karaw Kaman ana ma der ehtifalat takum, ana ma be kun fi tajomu takum . 22Hata kan itakum wodi lana zebiha takum al mahruk wa zebiha ta degig ,ana ma be rudu ,ana zatu ma be ayenu le zebiha takum min haewanat al suman ze zebiha ta estrakia .23Selu takum ezaj ta agani takum de bara min ana ,ana zatu ma be asma le sot ta logarat takum . 24Al saa kan itakum be sebu adal be harik ze moyou ,wa kadasa be jere mustedem ze ze moyou ta kur .25Hal itakum kan jebu lana zebiha wa ataya for sahara le fatara ta arbeyen sena, ya bet ta Israel? 26Intum arfa fok suwar (asnam ) ta Sikkuth , melik takum Kaman Kaiwan , nejma al yau Rabuna takum ,al intum salu le nufus takum .27Asan keda ana be selu itakum beyet min Damascus , Yahweh yau kelim al isim tou Rabuna ta junud.

Chapter 6

1Wululu le delin al bi akudu raha fi Sahiun, wa le delin al be geni bidun kuf fi jebel ta Samira, nas al kubar ta umam, delin al bet ta Israel bija le umon le musada! 2Ruwasa takum kelim, ''Ruwa takum le Kalneh wa fetishu takum; min hinak ruwa takum le Hamah, medina al azim; yala nezil takum tihit le Jet ta Falastiniin. Hal umon afdal min itnin mamalik takum? Hal fi hudud al akbar min hudud takum?''3Wululu le delin al bi baidu yom ta karisa wa bi jibu kuris ta zulum gerib. 4Umon bi nom fi serir ta Aaj wa bi midu badun fi ras ferish tumon. Umon bi akulu kuruf min bahaim wa ujul min zeriba.5Umon bi guna guna al belid le musika ta rababa; umon kalagu le umon alat ze Dauod amulu. 6Umon bi shurubu merisa wa bi masa masa badun tumon ma afdal zeat, lakin umon ma bi tala haznanin la karabu ta Yusuf.7Hasa umon bi ruwa fi sebi ma awel mujumuwa ta sebi, wa ataku ta delin al bi midu nefsa de bi wuduru. 8''Ana, Rabuna Yahwah, haalifu be nefsa tai de yao elaan ta Rabuna Yahwah, Allah ta junud, Ana akrah azama ta Yagub; Ana akrah Gusur tuo. Ashan kida Ana bi selimu medina de be kulu hajat ala fi fugu.''9Bi kun kan fadulu ashara rujal fi bet wahid, umon bi mutu. 10Kan ahal ta zol ja ashan bi shilu jisim ta zol de ashan bi shilu udam bara min bet kan huwo kelim le zol de al fi bet, ''Hal fi zol ma inta?'' Malu kan zol de kelim, ''La''? Yala huwo bi kelim, ''Askut sakit, lanu anina mai zekiru isim ta Yahwah.''11Ayinu, Yahwah bi wedi awamir, wa bet al kebir de bi kasuru gita gita, wa bet al suker de le hita hita.12Hal hasin bi jere fi ras hajer? Hal fi zol bi kuruju be teran ta bagara? Lakin intakum hawilu shukul hagiga le sim wa samar ta bir le mur- 13intakum al farhanin be Lo Dabar, al bi wunuso, ''Hal anina ma shilu Karnaim be guwa ta nina?''14''Lakin ayinu, Ana bi gum did intakum umam, bet ta Israel de elaan ta Rabuna Yahwah, Allah ta junud. Umon bi durubu intakum min bab ta Hamah le wadi Arabah.''

Chapter 7

1De haja al Rabuna Yahwah zahiru le ana. Ayinu, Huwo bi amulu jarad fi giam ta gesh, wa ayinu, de bat hasat al awel ta melik. 2Kan umon kalasu akulu kudar ta wata, yala Ana kelim, ''Rabuna Yahwah, arjuk kede inta samihu; Yagub bi naja kef? Lanu huwo suker kalis.'' 3Yahwah andam be kalam de. ''Ma bi hasil,'' Huwo kelim.4De kalam al Rabuna Yahwah zahiru le ana: Ayinu, Rabuna Yahwah bi nadi nar ashan bi hukumu. Aragu mahal zara, wa moyo ketir tihit wata al kan bi abula wata kaman. 5Lakin Ana kelim, ''Rabuna Yahwah, rjuk wegifu; Lahadi miten Yagub bi naja? Lanu huwo suker kalis.'' 6Yahwah andam be kusus ta kalam de, ''De kaman ma bi hasil,'' Rabuna Yahwah yao kelim.7De haja al huwo zahiru le ana: Ayinu, Rabuna wegif be taraf ta hetta, be kartush fi iden tuo. 8Yahwah kelim le ana, ''Amos, inta bi ayinu shunu?'' Ana kelim, ''Kartush'' Yala Rabuna kelim, ''Ayinu, Ana bi kutu kartush fi nus ta shaab tai Israel. Ana tani ma bi arham umon.9Murtafaat ta Is-hak bi demiro, wa bi karabu mahalat ta Israel al mukadas, wa Ana bi gum did bet ta Yarubaam be sef.''10Yala Amasiya, al kahind, rasulu risala le Yarobaam, melik ta Israel: ''Amos amulu fittna le inta fi nus ta Israel . Wata de ma bi ageder ithamal kalamat tuo de kulu. 11Ashan de yao kalam al Amos kelim, 'Yarobaam bi mutu be sef, wa be kulu takid Israel bi ruwa fi sebi min beled tuo.''12Amasiya kelim le Amos, '' Ayinu takum, ruwa takum, jere takum wara le beled ta Yahuza, wa akulu esh wa itnaba hinak. 13Lakin mata itnaba tanio mara hini fi Bet Il, lanu de makdas ta melik wa bet al muluki.''14Yala Amos kelim le Amasiya, ''Ana ma nebi wele weled ta nebi. Ana rajil ta bahaim, wa bi ayi8nu wara ginen ta ashjar tin. 15Lakin Yahwah shilu ana min ayinu wara ganamayat wa kelim le ana, 'Ruwa wa itnaba le shaab tai Israel.'16Hasa asuma takum kalam ta Yahwah. Intakum kelim, 'Mata itnaba did Israel, wa mata wunuso did bet ta Is-hak.' 17Ashan kida de kalam al Yahwah bi kelim, 'Matra taki bi kun zania fi medina; awlad taki wa banat taki bi katulu umom be sef; beled takum bi gisu wa bi gesimu; intakum bi mutu fi wata al nijis, wa be kulu takid Israel bi shilu fi sebi min beled tuo.'''

Chapter 8

1De haja al Rabuna Yahwah zahiru le ana. Gufa ta fawakih ta saef! 2Huwo kelim, ''Inta bi ayinu shunu, ya Amos?'' Ana kelim, ''Gufa ta fawakih ta saef.'' Yala Yahwah kelim le ana, ''Nihaya wusulo le shaab tai Israel; Ana ma bi arham umon tani mara. 3Gunat ta ken isa bi kun kure fi yom dak de elaan ta Rabuna Yahwah jisim ta nas maitin ketir, jadau jadau fi ayi mahal! Soukut!''4Asuma takum le kalam de, intakum al bi dusu al muhtaj wa bi turuju al miskin min beled. 5Umon bi wunuso, ''Biten shahar al jedid de bi intaha, ashan anina bi tebiu gemeh tani? Biten yom Sebit bi kalasu, ashan anina boi tebiu hintta? Anina bi kutu mizan suker wa bi zidu gurush, ze anina bi kabasu fi mezan. 6De ashan anina bi tebiu hintta al kaab, anina bi ishteri nas al daifin be fidda, wa al muhtajin be sifinjat.''7Yahwah halifu be shukul dala ta Yagub, ''Be kulu takid ana ma bi nesitu ayi haja al umon ayi amail tumon.'' 8Hala wata ma bi kafu min de, wa ayi zol al bi geni fugu bi kure? Uwu kulu bi gum ze Naha al neel, wa bi dufugu ze Naha ta Masir.9''Wa bi kun fi yom dak - de elaan ta Rabuna Yahwah - inu ana bi sibu shemish waga be nahar, wa bi sibu wata tala duluma fi yom ta nur. 10Ana bi hawilu ihtifalat takum le kuer wa gunat takum kulu le moyo ena. Ana bi sibu intakum kulu libisu gumash ta huzun wa sala fi kulu ras. Ana bi sibu kun ze kure ta jena al wehid, wa akir tuo bi kun yom mur.11Ayinu takum ayamat bi ja - de elaan ta Rabuna Yahwah - wekit al Ana bi rasulu jian fi beled, ma jian ta akil, wele ta atash moyo, lakin le asuma kalam ta Yahwah. 12Umon bi durur min Bahar le bahar; umon bi jere min shamal le sherik ashan bi fetishu kelima ta Yahwah, lakin umon ma bi ligu.13Fi yom dak azra al giafin wa shabab bi waga min atash. 14Delin al bi halifu be katiya ta Samira wa bi wunuso, 'Ze inta rabuna Dan hai,' wa 'Ze sika le Beersaba lisa fi'- umon bi waga wa ma bi gum tani mara.''

Chapter 9

1Ana ayinu Rabuna bi wegif jambu mazbah, wa huwo wunuso, ''Drubu ras ta habudat ashan asasat tuo bi hizu . Kasuru umon le hita hita fi ras tumon kulu, wa ana bi katulu akir tumon be sef. Mafi wahid min umon bi tefes; wele wahid min umin bi jere. 2Hata kan umon hafura fi hawiya, hinak iden tai bi shilu umon. Hata kan umon nutu fuk le sama, min hinak ana bi nezilu umon tihit.3Hata kan umon dosu fi ras Karmal, Ana bi fetishu umon wa shilu umon. Hata kan umon dusu min gidam tai fi nus ta bahar, min hinak Ana bi wedi awamir le debiba bi adi umon. 4Hata kan shilu umon fi sebi, be adu tumon gidam tumon, hinak Ana bi wedi awamir le sef, wa bi katulu umon. Ana bi kutu uyon tai fugu umon le amulu kaab ma kues.''5Rabuna Yahwah ta Junud bi lemesu wata wa bi sih; kulu delin al bi geni fugu bi kure; uwu kulu bi gum fuk ze bahar, wa bi mala tani ze bahar ta Masir. 6De huwo yao abinu katwat tuo fi samawat, wa asisu wata sihab tuo fuk ard. Huwo bi nadi moyo ta bahar, wa bi kubu umon bara fi wata, Yahwah isim tuo.7''Hal intakum ma ze shaab ta Kush le ana, ya shaab Israel - de yao elaan ta Yahwah - hal Ana yao ma tala Israel bara min beled ta Masir, wa Falastiniin min Kafatur, wa Aramiin min Gir? 8Ayinu takum, uyon ta Rabuna Yahwah fi mamlaka ta katiya, wa Ana bi demiro min ard, ele bes bet ta Yagub yao Ana ma bi demiro ta kulu kulu - de elaan ta Yahwah.9Ayinu takum, Ana bi wedi awamir , wa Ana bi gurbalu bet ta Israel min nus ta duoal kuliu, ze zol al bi gurbalu geme fi gurbal, ashan hata wele hujar al sukerin bi waga tihit fi wata. 10Kulu kuta ta shaab tai bi mutu be sef, delin al wunuso, 'Karisa ma bi ja le anina.'11Fi yom dak Ana bi arfa kaima ta Dauod al waga, wa bi gufulu hufurat tuo. Ana bi arfa karabu tuo, wa biga abinu ze fi ayamat al gedim, 12Ashan umon bi werisu bagi ta Adom, wa kulu umam al bi nadi ma isim tai - de elaan ta Yahwah- huwo bi amulu de.13Ayinu takum, ayamat bi ja - de elaan ta Yahwah - wekit al zol al bi kuruju bi asuru inab, wa tajir ta inab bi gilibu de al bi kuruju buzur. Jubal bi naga kumur, wa kulu murtafaat bi dufugu uwu.14Ana bi rija shaab tai wara min sebi. Umon bi abinu mudon al karabu wa nas bi geni fugu, umon bi zarau karama wa bi ashurubu min kumur tumon, wa umon bi amulu jinenat wa bi akulu simar tuo. 15Ana bi zara umon fi wata tumon, wa ma bi agilau umon tani mara min wata al Ana wedi le umon,'' Yahwah Allah taki bi kelim.

Obadiah

Chapter 1

1Ruya ta Obadia. Rabuna Yahuwa kelim zede be kusus ta Edom: Enna asuma khabar min Yahuwa wa rasol al huwo rasolo le umam, bi kelimo, "Gum fok! Kede ena gum harib did Edom!" 2Istena, Ana bi kutu inta suker fi nos ta umam; inta bi tala hazin shedid.3Kibria ta geliba taki kabasu ita, ita al bi geni fi shokok ta hajer, fi mahal al fok shedid; al kelim fi geliba tou, "Muno bi nenzil ana tehed fi wata?" 4Hata kan inta bi tiri fok ze sogur wa hata bet taki abinu beain nijum, ana bi nenzilo ita falata min hinak, Yahuwa yau kelim5Kan haramia ja le inta, kan humon hajimo inta be lele, humon kef bi demiro ita- humon ma bi shilu hajat al humon der? Kan nas al bi limo enab ja le inta, humon ma bi sibo haba enab al sokerin? 6Kef kan fetish Esua, wa afurao makan al huwo dusu momtalakat tou fogo!7Kulu nas al inta kan tifago ma humon bi rasulu inta le hudud beit min ard tumon. Rujal al kan fi salam ma inta humon kabaso inta, wa hazimo inta. Delin al akulu akil taki humon bi khatito fogo inta. Mafi zol bi agder fahimo malo humon amolo zede." 8Ana ma fi yom dak," Yahuwa yau wonuso, "bi demiru hukama ta Edom wa al indu fihim bara min jebel ta Esau? 9Rijal taki min Teman humon bi kafo; kulu nas taki bi talau min Jebel ta Esau bi dabahu.10Ashan zulum al amulu le aku ta Yacob, de fadia le inta, wa bi woduro lelabad. 11Fi yom al inta wogif beit, fi yom al ajanib angulo mali tou, wa guraba hajimo bab tou, wa jadau guraa le Orshelim, inta kan ze wahid min humon.12Lakin mata tala farhan fi yom ta akwana taki, fi yom al kalam batal waga le huwo, wa mata tala mortah min shab ta Yahuza fi yom ta damar tomon; mata dala fi yom ta taab. 13Mata dakalu abuab ta shab tai fi yom ta karisa tomon; wa mata alabu be hagara fi yom ta damar tomon, mata nyakamo momtalakat tumon fi yom ta kharab tumon. 14Mata wogif fi sika ta delin al jere, wa mata selimo del al jere le adu tomon.15Ashan yom ta Yahuwa gerib bi ja le umam kulu. Ze ma inta amulu bi amulu le inta kaman; amail taki bi rija fi ras taki. 16Ze ma inta tala sakran be waja fi jebel al mukadas, kaman umam bi ashrab be istimrar. Humon bi ashrab ikab tai tamam lahadi humon bi kalaso ze humon kan mafi.17Lakin fi jebel ta Zaion bi kon makan ta duso wa mokadas; wa bet ta Yacob bi ligo nesib ta tou. 18Bet ta Yacob bi kon nar, wa bet ta Yousif lehib ta nar, wa bet ta Esau gesh, wa bi harago humon, wa akulu humon. Mafi zol bi naja min bet Esau, Yahuwa yau wonuso."19Nas ta Negev (Israel al bi geni fi junub sahra tajudean) bi istelim jebel ta Esau wa shab ta ardi al tihit bi shilu ard ta Filastinin. Humon kaman bi shilo ard ta Ephraim wa ard Samaria, wa Benjamin bi shilu Jilaad.20Jesh ta shab al Israel al shilu fi Babil humon bi nyakamo ard ta Canaan lahadi Sarafata, wa shab ta Orshelim al kan shilu kaman al geni fi Safard bi nyakamo medina ta Negev. 21Nas al ankizo bi tala jebel ta Sahion ashan bi hakimu ala jebel ta Esaa, wa Yahuwa yau bi kun melik.

Jonah

Chapter 1

1Kalam ta Yahwa kan wosulu le Yonan weled ta Amatai gali, 2Gum wa ruwa le ninewe, beled al azim, wa wonusu an huwo, le anu batal tomon wosulu le ana! 3Lakin Yonan kan gum wa jahiz nefsa ashan bi jere min gidam ta Yahwa wa huwo ruwa le Tershish.Biga huwo dafa taskara wa dakalu fi sefina ashan bi shilu umon le Tershish, beit min gidam ta Yahwa4Lakin Yahwa rasulu hawa kebir fi bahar al kan biga asifa gowi fi bahar, baad zaman besit sefina kan bi ruwa kasuru. 5Nas al fi sefina kan kafu shedid wa kulu zol bada kore le Rabuna tuo, humon bada jada buda al tegil fi bahar ashan bi kafifu sefina. Lakin Yonan kan ruwa le mahal al juwa shedid fi sefina, wa kan fi num shedid.6Biga mosoulin ta sefina kan ja le huwo wa kelim le huwo, “inta bi amulu shunu ma num? Gum fok, kore/nadi Rabuna taki mikin Rabuna taki bi ayinu anina wa nina ma bi mutu, 7humon kan wonusu le badun “talau, keli nini jadau gura ashan anina bi aruf munu yau sabab ta kalam batal al ligo anina, “humon kan jadau gura, wa gura kan waga le Yonan.8Umon kan kelim le Yonan, “malesh, weri le nina munu yau mosoul le batal al hasil le nina, shokol taki shunu, wa inta ja min wein? Beled taki yatu wa inta min yatu nas? 9Yonan kan kelim le humon ana abrani, wa ana bi kafu Yahwa, Rabuna ta sama, al kalagu bahar wa arid al yabis. 10Biga rujal del kan kafu ziyada wa kelim le huwo, “lei inta amulu ze de? Le anu rujal del kalas aruf huwo kan bi jere min gidam ta Yahwa, le anu huwo kan wori le humon.11Biga humon wori le Yonan, “nina bi amulu le inta shunu ashan bahar de bi askot le nina? Leanu bahar biga gi zidu le batal ziyada. 12Yonan kelim le humon, arfau ana wa jada takum ana fi bahar, biga bahar bi askot le intum, ashan ana aruf de ashan ana yau hawa al gowi de bi amulu intum” 13Lakin mosoulin ta sefina kan deir sugu ashan bi rija le wara fi jiha ta wata, lakin humon kan ma agder leanu bahar taki yau ziyada wa ziyada did humon.1414Biga humon kan kore le Yahwa wa kelim, “ninia bi asalu inta, Yahwa, nina bi asalu inta, mata sibu nina mutu ashan fi hisab ta haya ta rajil de, wa mata kutu le nina galat ta mutu tuo, leanu inta Yahwa amulu kalas ze niya taki deir, 15Biga humon arfa Yonan wa jada huwo fi bahar, wa bahar kan askot min takiyan towo. 16Bega rujal del kan kafu Yahwa ziyada. humon gedim le Yahwa zabihat wa amulu halifat.17Hasa Yahwa kan jahizu samak kebir ashan bi abula Yonan, wa Yonan kan geni fi batna ta samak talata nahar wa talata bilel.

Chapter 2

1Biga Yonan kan seli le Yahwa Rabuna towo min batna ta samak. 2Huwo kelim, “Ana bi nadi inta ashan dik tai wa huwo kan juwabu ana, min batna ta hawiya/mutu ana kore le mosaada “ inta kan asma sout tai.3Inta jadau ana fi mahal al juwa fi gelba ta bahar, wa tayarat ta moya lifu ana, kulu amwaj gi moruru fogo ana. 4Ana kan kelim, juru ana min gidam ta uyun bitak, lisa ana tani bi ayinu le hayekal bitak al mokadas.5Moyo kati ana lahadi fi ragabtu tai, mahal al juwa/hufra kan hawil ana, gesh ta bahar kan lifu fi ras. 6Ana kan ruwa tehet le asasat ta jibal; al ard ma hawajiz tuo gofulu le ana ilal abad. Lisa inta kan jibu haya tai min hufura Yahwa Rabuna tai.7Zaman al nefsa tai fataran juwa ana, ana kan zekiru Yahwa, biga sala tai wosulu le inta, le hayikal taki al kudus. 8humon kutu bal tomon le aliha al ma indu faida ligo humon sibu itifagia be al amana.9Lakin kan le ana, ana bi wodi zebiha be sout ta shukur, ana bi kamilu haja al ana kan halifu. Kulasa gi ja min Yahwa!” 10Biga Yahwa kan wonusu le samaga, wa huwo kan aturusu Yonan bara fi ard al Yabis.

Chapter 3

1Kalam ta Yahwa kan ja le Yonan mara tani, gali, 2Gum fok ruwa le Ninawe, medina al azim, wa alinu hinak al risa la al ana kan amiru inta ashan bi wodi. 3Be kida Yonan kan gum wa ruwa le Ninawe be ehteram ta kalam ta Yahwa. Ninawe kan medina kebir, bi shilu talata yom ashan bi wosulu le nihaya ta medina.4Yonan kan bada dakalu medina wa baad yom min douriya huwo kan bada arfa sout tuo wa kelim, “baad arbein yom bi demiru Ninawe. 5“nas ta Ninawe kana min be Rabuna wa umon alinu siyam. humon kulu libisu shawalat, min al kebir le al sokeir.6Baad zaman besit kabar kan wosulu le melik ta Ninawe. Huwo kan gum fok min kursi nefsa towo be showal, wa geni fi rumad. 7Huwo rasulu eilan al kan kelim: “fi Ninawa be awamir min melik wan as kubar bi towo, keli mafi rajul, au hayiwan, bhayim, ganam, bagar, jeribu ayi haja. Keli umon ma akulu wala asurub moyo.8Lakin keli ayi min insan/rajul wa hayiwan kati be shawal wa keli humon kori be sout shedid le Rabuna, keli ayi wahid agilib/tub min sika towo al batal wa min takiyan al fi iden tomon 9Munu aruf? Mikin Rabuna bi rija nefsa wa shedid ashan nina ma bi mutu.10Rabuna kan ayinu haja al nina amulu, al humon tub min sikat tomon al batal. Biga Rabuna kan geiru fikira tuo al huwo kan deir wodi le humon ikab ze huwo kan kelim bi amulu le humon, wa huwo kan ma amulu.

Chapter 4

1Lakin Yonan kan ma moksut wa huwo biga zalan shedid. 2Be kida Yonan kan seli le Yahwa wa kelim, “Ah, Yahwa, de makalam al ana kelim zaman al ana kan wara fi beled tai? De sabab al ana kan awel hawil jere le Tershish ashan ana kan aruf inta Rabuna al rehim, al hanin, al ma bi zalan guwan, wa amin fi itifagiya, wa inta al gi wogif rasulu ikab. 3Ashan kida hasa, ana, leanu huwo kwes keli ana mutu bidal haya,4Yahwa kelim, “Hal huwo kwes ashan inta bi kun zalan kalis? 5Biga Yonan kan tala bara min medina wa geni fi sherig ta medina, Hinak huwo amulu masala wa geni tehet dul tuo ashan huwo bi ayinu sunu al bi hasil fi medina.6Yahwa Rabuna kan jahizu shejera wa kutu huwo raba fok Yonan ashan bikun dul fi ras towo ashan bi saidu huwo min galak. Yonan kan farhan shedid min shejera de. 7Lakin Rabuna kan jahizu dud gerib sabah ta yom al tani, dud de hajimu shejera wa biga Yabis.8Laman shemis gum fi yom al tani, Rabuna jahizu hawa al sukun min sherig, Kaman shemis dugu ras ta Yonan wa huwo biga fataran. Biga Yonan kan gi itmana keli huwo mutu, huwo kan kelim le nefsa tuo, “huwo kwes le ana keli mutu bidal ana bi hayi. 9Biga Rabuna kelim le Yonan, “hal huwo kwes ashan inta bi zalan kalis be kusu shejera?” Yonan kan kelim, “huwo kwes inu ana zalan, hata le mutu”10Yahwa kelim, “inta agder indu hanan le shejera al inta ma ishtakal, wala kutu huwo raba, huwo raba bilel wa mutu bi lel. 11Be kida kan le ana, ana ma bi agder indu rahma le nimawe, medina al azim, al fogo aktar min 120,000 nas al humon ma arufu ferik min yamin tomon wa shamal tomon, wa kaman haiwanat ketir?

Micah

Chapter 1

1De yau kelima ta Yahwah al ja le Mika Al Morsheti fi ayamat ta Yusam, wa Ahaz, wa Hazkiah, muluk ta Yahuza, al huwo ayinu fi Samira wa Orshelim.2Asuma takum, intum ya shaab. Asuma takum ya ard, wa kulu delin la fi fugu. Kede Yahwah yao kun shahid did intum, Rabuna min haikal tuo al mukadas. 3Ayinu takum Yahwah bi tala bara min mahal tuo; huwo bi nezil tihit wa duru fi murtafaat ta ard. 4Jubal bi shya gidam tuo; murafaat bi kasuru, ze sheme gidam ta nar, ze moyo al kubu tihit fi mahal al nenzila.5De kulu ashan katiya ta Yagub, wa ashan katiyat ta bet ta Israel. De shunu yao katiya ta Yagub? Hal de ma Samira? Deshunu yao mahalat al murtefe? Hal de ma Urshelim?6Ana bi kutu Samira mahal al karabu, mahal zara ta Inab wa bi kubu hujar tuo fi wadi wa Ana bi sibu asas tuo fadi. 7Asnam tuo kulu bi kasuru sokerin sokerin, wa kulu hadiyat al huwo ligu bi aragu be nar, wa Ana bi demiro kulu asnam tuo. Ze ma hiya limu hadiyat tuo min gurush ta shokol zinna, umon bi tala gurush ta shokol zinna tani mara.''8Ashan sabab de Ana bi kuer wa ana bi amulu wululu; Ana bi duru hafian wa arian; Ana bi kuer be sout ze banat awa wa bi tala hazinan ze naam. 9Ashan dabara tuo ma indu shiffa, lanu wusulo le Yahuza. Wusulo fi bab ta ta shaab tai, le Orshelim. 10Matakum weri kabara tuo fi Jat; matkum kure ta kulu kulu. Fi Bet Affra Ana muru mur nefsa tai fi turab.11Mururu takum, ya sukan ta Sahfir, fi shukul ariyan wa faddiya. Ya sukan ta Saanan matakum tala bara. Kure ta Bet Hayasil, ta himaya tumon de shilu bara. 12Ashan sukan ta Maros bi istena kabara al kues be tefkir, ashan karisa ja min Yahwah le abuab ta Urshelim.13Shidu markibat le hasin, ya sukan ta Lachish. Intum, ya Lachish, mahal ta bidaya ta katiya le biniya ta Sahiun, le anu sher ta Israel kan ligu fugu hiya. 14Ashan inta bi wedi hadiya ta sherik le Morsha jet; medina ta Akzib bi kabasu muluk ta Israel.15Ana tani bi jibu waris le intum, ya sukan ta Marisha; Mejid ta shaab Israel bi ja le Adlam. 16Haligu ras taki wa shar taki le iyal al inta bi hibu. Kutu badun taki ze sugur, le anu iyal taki bi ruwa fi sebi.

Chapter 2

1Wululu le delin al bi katitu le sher, le delin al bi katitu sher fi serir tuo. Fi nur ta sabah humon bi amulu ashan humon indu guwa ta amulu. 2Niya tomon bi waga fi mahal zara wa humon bi shilu; niya tomon bi waga fi biut wa humon bi shilu. humon bi zulumo insan wa bet tuo, insan wa miras tuo.3Ashan kida Yahwah bi kelim kida, ''Ayinu, Ana bi ruwa jibu karisa did gebila de, mahal inta ma bi ageder tala ragabta taki. Matakum duru be kibiria lanu zaman ta sher bi ja. 4Fi yom dak nas bi guna gunat an intum, wa bi kure kure ta waja. humon bi guna, 'Hal Israel karabu ta kululu; Yahwah bi gairu mahal ta shaab tai. Kef huwo bi shilu min ana? Huwo badilu nassib ta shab tai!''' 5Ashan kida, intum ya nas al ganiyanin intum ma indu iyal ashan bi gesimu mahal takum be gura fi majma ta Yahwah.6''humon bi itnaba,'' wa humon bi itkalam. ''Kede humon ma itnaba hajat de; shokol faddiya ma bi ruwah bara.'' 7Hal kede wonuso, ya bet ta Yacub, ''Hal Roho ta Yahwah zalan? Hal de amail tuo hagiga?'' Hal kelimat tai ma kues le delin al adil gidam tai? 8Fi nihaya shaab tai gum fuk ze adu. Intum bi shilu gemis min gumash, min delin al bi mururu budon kef, ze asakir al bi rija min nharib le mahal al humon bi fekir amin.9Intum bi turju nusuwan ta shaab tai min biut tomon; intakum bi shilu barakat tai min iyal tomon lel abad. 10Gum takum wa ruwa takum, lanu de ma mahal al intakum bi geni fugu, ashan shukul wasakan tuo; demiro be damar ta kulu kulu. 11Kan fi zol ja le inta fi roho ta belid wa wonuso kizib wa kelim, ''Ana bi itnaba le intum an merisa wa kumur,'' yala bi shilu huwo ze nebi ta shaab de.12Be kulu takid Ana bi limu intum kulu, ya Yacub. Be kulu takid Ana bi limu bagi ta Israel. Ana bi jibu humon sawa ze kurfan ta zeriba ze ganamayat al fi nush ta zeriba tomon. Bi kun fi izaaj ketir ashan kalam ta jumhur ta nas. 13Zol al bi kasuru wa fata sika le umon bi ruwa gidam tumon. humon bi tala be baba wa bi ruwa bara; melik tomon bi mururu gidam tomon. Yahwah bi kun gidam tomon.

Chapter 3

1Ana kelim, ''Hasa asuma takum, intum ya ruwasa ta Yacub wa hukam ta bet ta Israel: Hal ma sah le intum kede fahim adala? 2Intum al bi akrah shokol kues wa hibu sher, intum al bi gata gata jilid tomon, laham tomon min udam tomo - 3intum al bi akulu jisim ta shaab tai, wa bi gata gata jilid tomon, kasuru udam tomon, wa gata gata humon le gitaat, ze laham ta kujurun, bes ze laham fi tawwa.4Yala intum ya hukam bi kore le Yahwah, lakin Ana bi juwabu intum. Huwo bi dusu wosa tuo min intum fi zaman dak, ashan intum amulu sher.''5Yahwah bi kelim kida, ''Ze ambiya al bi wuduru shaab tai, kan fi zol wedi le umon haja al umon bi akulu, umon wunuso, 'Salam.' Lakin huwo ma kutu haja fi kashmat tumon, umon bi kasisu badun tumon ashan bi haribu did huwo. 6Ashan kida, bi kun bilel le intakum bidun ruya; bikun duluma ashan intakum ma bi amulu shukul kujur. Shemish bi nezil tihit le ambiya, wa yom de bi kun duluma fugu umon. 7Nas al bi ayinu umon bi kun indu faddiya, wa nas al amulu kujur de bi berjilu muk tumon. Umon kulu bi kati kashmat tumon, lanu fi juwab le umon.''8Lakin le ana, Ana malian ma guwa min Roho ta Yahwah, wa Ana malian ma adala wa gudura, ashan bi alinu le Yagub katiyat tuo, wa le Israel weled tuo.9Hasda asuma takum le kalam de, intakum ya ruwasa ta bet ta Yagub, wa hukam ta bet ta Israel, intakum al bi aba adala wa bi kifu ayi haja al adil. 10Intakum abinu Sahiun be dum wa Urshelim be sher. 11Ruwasa takum bi hakim be rushuwa, abunat takum bi alimu nas be gurush, wa ambiya takum bi amulu shukul kujur be gurush. Lisa intakum bi teki le Yahwah wa bi kelim, ''Hal Yahwah ma ma nina? Mafi sher bi ja le nina.''12Ashan kida, be saba takum , Sahiun bi tala mahal zira, wa Urshelim bi karabu, wa jebel ta haikal bi karabu karabu.

Chapter 4

1Lakin fi ayamat al akir jebel ta bet ta Yahwah bi asisu fok ta jubal tanin. Bi arfau fi ras murtafaat, wa nas bi jer le huwo.2Doual ketir bi ruwa wa wunuso, ''Taal takum, kede anina ruwa fok fi ras jebel tav Yahwah, le bet ta Allah ta Yacub. Huwo bi derisu le anina sikat tuo, wa anina bi durur fi sika tuo.'' Ashan ganoon bi tala min Sahiun, wa kelima ta Yahwah min Orshelim. 3Huwo bi hakimu fi nus nas ketirin wa huwo bi gariru an adad ketir min dowal al bait. Laharbat tomon de menjel wa wa siunf tumon bi kun musahr. Mafi beled bi arfa sef le beled tani, wele humon bi deribu nas le harib tani mara.4Lakin, humon bi geni ayi zol tihit sherjera karama tuo wa tina tuo. Mafi zol bi kuofu humon tani, ashan kasma ta Yahwah wonuso. 5Ashan ayi zol bi durur ayi zol be isim ta rabuna tuo. Lakin anina bi duru be isim ta Yahwah Allah tanina lel abad.6''Fi yom dak- de elaan ta Yahwah- '' Ana limu kurfan wa delin al turuju, wa delinn al Ana awugu. 7Ana bi bidalu kuruf le bagi, wa delin al turuju le beled al guwi, wa Ana Yahwah, bi hukumu umon fi jebel Sahiun, min hasa wa lel abad. 8Le intakum, ayinu ganamayat, murtafa ta biniya ta Sahiun- bi ja le inta, hukum taki al gedim bi rijwau wara, mamlaka al tabi le biniya ta Orshelim.9Hasa, malu intum bi kore be sout fok? Hal mafi melik fi nus takum? Hal zol al bi arshidu intum de mutu? De saba al waja bi tabanu inta ze mara al fi weledu? 10Kun fi waja wa kede inta ligu waja ta weledu, ya biniya ta Sahiun, ze mara al fi waja ta weledu. Ashan hasa inta bi ruwa bara min medina, wa geni fi mahal zara, wa ruwa le babil. Bi angizu inta hinak. Hinak Yahwah bi angizu inta min iden ta adu taki.11Hasa dowal ketir limu did inta; humon kelim, 'Kede hiya waskan badun; kede uyon tanina wala fi Sahiun.' 12humon ma arufu afkar ta Yahwah, wele humon ma bi fahimu kutat tuo, ashan huwo limu humon ze rubta gemeh al jahizu ashan bi amulu degik.13Gum wa atanu, ya biniya ta Sahiun, lanu Ana bi kutu gurun taki bi kun hadid, wa atraf taki nihas. Inta bi demiro nas ketirin wa inta bi shilu shokol ganiyan tomon ta adam adala de le Yahwah, le Rabuna ta dunia kulu.''

Chapter 5

1Hasa taal takum sawa fi midan ta harib, ya biniya ta jesh! Gufulu anina be hush guwi! umon durubu gadi ta Israel ma asaya fi bangiri tuo.2Lakin inta ya Bet laham Afrata, hata kan inta yao suker fi nus gebaiel ta Yahuza, bi tala min inta zol al bi hukumu Israel, al bidaya tuo min ayam ta zaman, min al abed wa lel abad. 3Ashan kida Allah bi selimu umon, lahadi zaman de al fi waja ta weledu bi weledu jena, wa bagi akuwana tuo bi rija le shaab Israel.4Huwo bi gum wa bi ayinu galamayat tuo be guwa ta Yahwah, fi shokol kebir ta guwa ta Yahwah Allah tuo. humon bi fadulu, ashan huwo bi kun azim le nihaya ta wata. 5Ashan de bikun salam - kan Ashuriin ja le beled ta nina, wa kan humon duru did mahalat ta muluk ta nina , yala anina bi kutu le humon saba ruaa wa tamaniya ruwasa.6humon bi ayinu beled ta Ashur be sef, wa beled ta Nimrod fi abuwab tuo. Huwo bi angizu anina min Ashuriin, kan humon ja fi beled ta nina, kan humon duru fi hudud ta nina. 7Bagi ta Yacub bi kun fi nus ta shaab tai, ze nada min Yahwah, ze moyo fi ras gesh, al ma bi intezir le insan, wa humon ma bi istena le iyal ta bahsar.8Bagi ta Yacub bikun fi nus umam, fi nus shaab ketirin, ze assed fi nus ta haiwanat ta gaba, ze jena ta assed fi nus ta kurfan. Kan huwo mururu fi nus tomon, huwo bi guofu humon wa turuju wa gata gata humon gita gita, wa mafi zol al bi angizu humon. 9Iden takum bi arfau did adu takum, wa bi demiro humon.10''Bi hasil fi yom dak de''- de elaan ta Yahwah- ''inu Ana bi demiro hasin taki min nus takum wa bi hadimu markibat taki. 11Ana bi demiro mudon ta beled taki wa bi jada kulu mudeon taki al guwiin.12Ana bi demiro sihir al fi iden taki, wa inta ma bi kun indu shokol kujur tani mara. 13Ana bi demiro timsal taki wa imdan taki ta hujar min nus taki. Inta tani ma bi abudu haja al amulu ma iden ta insan. 14Ana bi agila hajat taki ta kujur min nus taki, wa Ana bi demiro mudon taki. 15Ana bi integim min humam al ma asuma fi zalan wa gadab.''

Chapter 6

1Hasa asuma takum le haja al Yahwah bi wunuso, Guma wa gedimu kalam taki gidam ta jubal; kede murtafaat asuma sout taki. 2Asuma takum le mukasama ta Yahwah, intum ya jubal, wa intum ya asasaat ta ard. Lanu Yahwah indu mukasama ma shaab tuo, wa huwo bi hakimu Israel.''3Shaab tai, Ana amulu le intum shunu? Ana tabanu intum be shunu? Shahidu takum did an! 4Ashan Ana tala intum bara min masir wa angizu intakum min idda ta abudia. Ana rasulu Mosa, Haron, wa Mariam le intum. 5Shaab tai, zekir takum haja al Balak melik ta Moab katitu did intum, wa kef Balaam weled ta Baor juwabu huwo ze intum ruwa min Shetim le Jiljal, ashan intum bi arufu shokol bir ta Yahwah.''6Shunu yao ana bi jibu le Yahwah, ze ana bi dengir tihit le Allah al fok kalis? Hal ana bi ja be tegdimat, be bagarat sukerin ta umor sena wahid? 7Hal Yahwah bi tala murtah be alaf ta kurfan, aw be ashara alaf anhar ta zeat? Hal ana be wedi bikir tai min ajili katiya tai, samar ta jisim tai le katiya tai? 8Huwo weri le in takum, ya insan, shunu yao kues, wa haja al Yahwah deru min inta: Amulu adala, hibu takum amulu kues, wa kun fi tawadu ma Allah taki.9Sout ta Yahwah bi wedi elaan le medina - hata hasa hikima arufu isim taki: ''Kutu takum bala le asaya, le zol al kutu fi mahal tuo. 10Fi shukul ganian fi biut ta ashrar wa de adam karama, wa mawazin ta kidib al ta sher.11Hal kede Ana ayinu zol al bi amulu mawazin ta sher de ze zol al bar? 12Nas al ganianin malianin be zulum, wa sukan tomon bi wonuso kizib, wa lisan tomon juwa kashmat tomon malian ma kizib.13Ashan kida Ana be durubu intum ma juruh al ma indu ilaj, wa Ana bi kutu intum karbanin be sabab katiya takum. 14Intakum bi akulu lakin ma bi saban; shukul jian takum bi fadulu juwa intaum. Intum bi kazinu buda lakin ma bi kun fi aman Ana bi wedi le sef. 15Intum bi zara lakin ma bi ligu netija tuo; intum bi asuru zeat ta zeaton lakin ma bi masa ma badun takum; intum be safa asir ta inab lakin ma bi ashurub kumr tuo.16Bi hafisu nizam ta Omri, wa kulu amail ta bet ta Akab. Intum bi ish be nesiha tomon. Yala Ana bi kutu intum, medina, mahal al karabu, wa sukan tuo bi kun ze haja ta taalis, wa intum bi arfa fadiya ta shaab tai.''

Chapter 7

1Wululu le ana! Ana biga ze samar ta sef, wa ze inab al nedifu kashab tuo; biga mafi inab al bi akulu, mafi awel intaj al awel al niya tai deru. 2Nas al umana wuduru min ard; mafi zol al adil fi nus nas. Umon kulu bi kemin le dufugu dom; ayi zol bi katitu le aku tuo be shabaka.3Idenat tomon kwes kalis fi amulu sher: hakim bi asalu gurush, gadi jahis le rusuwa, wa rajil al guwi bi wonuso le tanin haj al huwo deru. Humon bi katitu sawa ze de. 4Al kwes fi nus tomon geni ze shok, al adil kalis huwo kaab futu shok al gufulu ma mahal. De yom al ta nas al bi ragibu intum, fi yon ta igab takum. Hasa de zaman ta tushuwish.5Matukm kutu sikah fi jeran; wa ma kutu sikah fi ayi sabi. Kede inta kutu bala fi kalam al inta bi wunuso salakun le mara al bi num fi dus taki. 6Lanu jena ma bi ihtaram abu tuo, wa biniya bi wegif did uma tuo, wa biniya did nesiba tuo. Adu ta insan de nas bet tuo.7Lakin le ana, ana bi ayinu le Yahwah. Ana bi istena Allah mukalis tai; Allah tai bi asuma ana. 8Mata ataku fugu ana, ya adu tai. Kan ana waga ana bi gum. Kan ana geni fi duluma, Yahwah bi kun nor le ana.9Ashan ana amulu katiya did Yahwah, ana bi ithamal lahadi huwo bi ayinu muda tai, wa wedi hukum le ana. Huwo bi jibu le nur, wa ana bi ayinu huwo bi angizu ana fi adala tuo.10Yala adu tai bi ayinu, wa fadia bi kati de al bi wunuso le ana, ''Wenu Yahwah Allah taki? Oyon tai bi ayinu huwo; bi dusu huwo tihit ze samula al waga fi sika.11Yom ta abinu hiat taki bi ja; fi yom dak bi wasiyo hudud le bait. 12Fi yom dak shaab taki bi ja le inta, min Ashur wa mudon al fi Masir, min Masir le Nahar, min Bahar le Bahar, wa min jebel le jebel.. 13Lakin ard bi karabu be sabab ta nas al bi geni fugu, ashan netija ta amaiel tumon.14Ayinu nas taki be asaya taki, bahaim ta miras taki. humon bi geni barau fi gaba, fi nus ta zeriba.Kede Humon kulu gesh fi Bashan wa Jilaad ze ayamat ta zaman. 15Ze fi ayamat al intum tala bara min Masir, Ana bi weri le humon ajaib.16HUmam tanin bi ayinu wa fadiya bi gubuduh humon be guwa tomon de kulu. Humon bi kutu idenat tomon fi kashmat tomon; adanat tomon bi kun atersh. 17Humon bi alasu turab ze debiba, ze hajat al bi duru be batna. Humon bi tala bara min biut tomon al kubar be kuof; humon bi tala be kuof le Yahwah, Yahwah Allah tanina, wa humon bi kun kaifin be kalam taki.18Munu yao Allah ze Inta al bi masa katiya, wa be affi zunub le bagi ta miras? Huwo ma bi sibu zlan tuo lel abad, ashan huwo bi tala murtah be amulu rahama.19Inta be hin le anina tani mara; inta bi dusu katiyat tanin tihit kura taki. Inta bi jada katiyat ta nina kulu fi bahar. 20Inta bi wedi hagiga le Yagub wa amana le Abrahim, ze ma inta halifu le abuhat ta nina fi ayamat al zaman.

Nahum

Chapter 1

1Elaan le Nenawa. Kitab ta ruya ta Nahum, al Algushi.2Yahwah huwo Allha ta gira wa intigam; Yahwah bi integim wa malian ma gadab; Yahwah bi integim min adu ta tuo, wa huwo bi istemir zalan tuo le adu tuo. 3Yahwah huwo bi zalan bira wa azim fi guwa; huwo ma bi sibu ashrar bidun hukum. Yahwah bi amulu sika fi hawa wa habub, wa sihab yao gubar ta kura tuo.4Huwo bi webiku bahar wa bi kutu uwu yabis; huwo bi yabisu anhar kulu. Bashan daief ma Karmal kaman; zuhur ta Lobnan tabanin. 5Jubal bi hizzu gidam ta tuo, wa murtafaat bi sih; ard bi waga fi gidam tuo, kaman, dunia ma kulu nas al bi geni fugu.6Munu yao bi ageder wegif gidam ta zalan tuo? Munu bi ageder gaumu kan zalan tuo biga kalis? Gadab tuo bi kubu ze nar, wa hujar bi ksuru kasuru huwo.7Yahwah kues, huwo yao mahal ta dusu fi yom al saab; wa huwo amiin le delin al bi teki le huwo. 8Lakin huwo bi kutu nihaya ta adu tuo be tufan al saab; huwo bi truju umon le duluma.9De shunu ya intakum bi katitu fugu ya nas did Yahwah? Huwo bi jibu nihaya tuo ta kulu kulu; zaman al saab de ma bi ja tani mara. 10Ze shok al rubutu badun tuo wa ze ashurubu ta sakaranin, bi akulu umon ze gesh al yabis. 11Kede zil tani gum fi nus takum, ya Nenawa, al katitu ssher did Yahwah, zol al bi shaja sher.12De kalam al Yahwah be wunuso, ''Hata kan humon fi guwa tomon kulu wa adad tomon kulu, humon biintaha, wa nas tomon ma bi kun tani mara. Lakin inta ya Yahuza: Hata kan Ana augu inta ze de, Ana ma bi augu inta tani mara. 13Hasa Ana bi kasuru sir ta nas de bara min inta; Ana bi kasuru genzir taki.''14Yahwah wedi awamir an inta, ya Nenawa: ''Tani mafi jiel al bi arfa isim taki. Ana bi demiro timsalat wa asnam ta hadid min biut ta rabunat takum. Ana bi afura gubur takum, lanu inta bi haggar.''15Ayinu, fi ras jubal fi kurenat ta zol al bi jibu kabara al kues, al bi alinu salam! Ihtefil takum be Ayad takum, Yahuza, wa hafisu halifa takum, lanu zol ta sher al bi katulu de ma bi murur be intakum tani mara; demiro huwo ta kulu kulu.

Chapter 2

1De al shetetu huwo gum did inta. Gafiru hose ta medina, ragibu sika, jahizu le harib, juru takum guwa takum sawa. 2Lanu Yahwah bi rija shukul kebir ta Yacub, ze shokol kebir ta Israel, ragama inu nas al nahabin demiro kurum tomon.3Turs ta abtal tuo ahmar, wa asakir libisu gurmus; markibat be nar ta fulas fi yom la jahisu humon, wa sar bi hizu hizu. 4Markib at bi jere guwam fi sikat;h humon bi jere gidam wa wara fi sikat. Humon bi bainu ze noor, wa humon bi jere jere ze meleng meleng ta noor.5De al bi kasuru inta le gitaat bi nadi ruwasa tuo; umon bi sedimu badum fi duoriya tumon; humon bi istajil ashan bi hajimu hetta ta medina. Turs al kebir jahizu ashan bi hami nas delin al bi hajimu.6Abuwab al be safa bahar fatau be guwa, wa mahal de karabu. 7Hussab kashifu gumashat tuo wa shilu bara; abid tuo al abu nusuwan bi kure ze hamam, bi dugu dus tomon.8Nenawabi naga ze bir ta moyo, be nas tuo bi jere guwam ze moyo. Natnin kuer, ''Wegif, wegif,'' lakin mafi zol ab bi ayinu wara. 9Shilu takum fidda, shilu takum dahab, lanu mafi nihaya ta tuo, le nahab ta hajat al giyafa ta Nenawa. 10Nenawa fadi wa karban. Geliba ta ayi zol sih, rukuba ta ayi zol bi sedimu sawa, wa bi tala zalan fugu ayi wahid; usat tomon kulu ahmar.11Hasa wenu mahal dusu ta usud, mahal al iyal ta ased bi akulu fugu, mahal al ased ma lubuwa bi duru fugu, ma jena ta ased, bidun kuf? 12Ased bi sheretu haiwan al uwu gubudu de le gitaat le iyal tuo; uwu bi gata gata haja al uwu gubudu de le labuwa, wa bi mala hufura tuo be laham.13''Ayinu, Ana did intakum - de elaan ta Yahwah Rab al junud. Ana bi haragu markibat takum be nar, wa sef bi akulu iyal ta usud takum. Ana bi gata ferisa taki min beled takum, wa sout ta mursilin taki ma bi asumau tani mara.''

Chapter 3

1Wululu le medina la malian be dom! kulu malain ma kizib wa hajat al seregu; dahaya daimen fugu. 2Lakin Hasa fi iziaaj wa sout ta kura ta markibat wa hasin, wa markibat.3Fi hinak nas ta hasin al bi hajimu, wa lehib ta siuf, wa meleng meleng ta laharbat, nas al augu ketir, wa maiteen fi ayi mahal. mafi nihay le jisim tumon; Nas al bi hajimu umon bi sedimu sedimu umon. 4De bi hasil be sabab ta amaiel ta shahuwa zaniya al giyafa, muharin ta kujur, al bi tebiu oual be zinna tuo, wa nas be wasat amaiel ta kujur tuo.5''Ayinu takum, Ana did intum de elaan ta Yahwah Rab al junud Ana bi arfa gumash taki le usa taki wa bi zahiru jisim taki al ma bi ayinu le umam, wa fadiya taki le mamalik. 6Ana bi jada wasaka fugu inta wa Ana bi amulu ihana le inta, wa Ana bi kutu inta deris le ayi zol. 7Yala bi hasil inu ayi zol al bi ayinu le inta bi jere min inta wa bi kelim, 'Nenawa demiro; munu yao bi kuer uwu? Ana bi ligu zol al bi azzi uwu wen?''8Nenawa, hala inta afdal min hose al abinu fi taraf bahar al indu moyo hawili hiya, al bahar yao kan hetta tuo? 9Kush wa Masir yao kan guwa tuo, wa mafi nihaya le huwo; Fut wa Libiya kan nas al bi musada tuo.10Lakin hetta de kan arfau bara; shilu hiya fi zaman harib; iyal tuo al sukerin gata gatau sokerin fi gidam ta ayi sika; adu tuo jada gura le nas tuo al kubarin, wa kulu nas tuo al uazama rubutu fi ganazir. 11Inta kaman bikun sakaran; inta bi hawil dusu, wa inta bi fetishu mahal ta dusu min adu taki.12Mayadin taki kulu bi kun ashajar tin ma ashjar al awel: Kan hizu humon, homon binwaga fi gashma ta akila. 13Ayinu, shaab al fi nus takum de nusuwan; abuwab ta beled taki fatau kebir le adu taki; nar akulu abuwab tomon.14Ruwa takum jibu moyo le hisar; guwi hetta taki; dakalu juwa teen wa durur fugu malat; salau muna ta tub. 15Nar bi akulu inta hinak, wa sef bi demiro intakum. Bi aragu intakum ze jarad al bi akulu ayi haja. Zidu takum badun takum ketir ze jarad, ketir ze jarad ta al kubar.16Tujar taki biga kutar aktar min nujum fi samawat; lakin humon ze jarad al sokerin: humon nakamu beled wa bi tiri baieet. 17Ruwasa taki ketir ze jarad al kubarin, wa musulin taki ze mujumuwa ta jarad al bi limu fi hetta fi zaman ta sekete. Lakin kan shemish tala humon bi tiri le mahal al ma maruf wenh.18Melik ta Ashur, ruwa taki naimin; hukam taki bi num tihit bi akudu raha. Shaab taki shetetu fi jubal, wa mafi zol al bi limu humon. 19Mafi ilaj al mumkin le dabara taki. Dabarat taki saab kalis. Ayi zol al bi asuma kabarat taki bi duku idenat tomon be farah fugu inta. Munu yao ma murur be sher taki al daimen?

Habakkuk

Chapter 1

1Nubuwa al Habakok aiynu, 2"Yahwa, lahadi meten ana bi kore musada, wa inta ma bi asuma? Ana kore le inta, 'Fi zulum!' lakin inta ma bi ankizu.3Malu inta kutu ana aiynu shar wa katiya? Damar wa zulum gidam tai; Karaba wa unf fii fi gidam tai: fi shakila wa khilafat gi zidu. 4Ashan kida mafi zol gi asuma ganun ta Musa, wa addala ma bi geni le fatra towil. Leanu shar bi gilibu nas al adilin; ashan kida adala mafi.5"Aiynu le ummam wa derisu umon; kede intum istagarab! Ashan ana bi ruwa amolu haja fi zaman takum al intum ma bi sedek kan wori le intum. 6Aiynu! Ana bi ruwa arufa Kaldaneen - shab al tekiyan- umon bi douru fi aradi ashan nyakamu biyut al ma tomon. 7Umon kutu nas bi kafu wa rogus min umon; umon bi fekir inu de hag tomon ashan bi hakimu nas.8Husan tomon gi jere futu nimir, batal futu morfoinat ta misah. Wara kura ta hasin tomon gi zahir, Nas al gi sugu umon ja min mahal beid - umon gi tiri ze sogur al der gobudu ter. 9Umon kulu bi ja le shakila; umon gi ja ze gubar ta sahara, wa umon bi gobudu asar al harb ze rumla.10Umon gi alisu muluk, wa hukam. Umon gi ataku le hos al gawi, ashan umon bi amulu jubal min turab wa bi dakalu fi medina de. 11Baad dak umon dakalu ze hawa; umon bi harik shedid-nas galtanen, umon gi fekir guwa tomon yau illah tomon."12Inta yau ma min zaman al beid, Yahwa Allah tai, wahid Al Kudus? Nina ma bi mutu. Yahwa yau kutu umon ashan bi hakimu nina, wa inta, Hajer, yau asisu umon ashan bi adilu nina.13Ena taki nedif ashan bi aiynu shar, wa inta ma bi agder aiynu haja batal be rahma; malu inta biga bi aiynu be rahama le del al aglibu did inta? Malu inta bi askut fi zaman al ashrar bi abula delin al nedif min umon? 14Inta kutu nas ze samaga fi bahar, ze hasharat al ma indu reis.15Huwo bi gobudu umon be jabada; huwo bi amsku nas fi shabaka tou; huwo bi limui umon sawa fi shabaka tou; yala huwo bi afrah wa bi kun murtah. 16Shan keda huwo bi wodi zebiha le shabaka tou, wa haragu bokhur le kemin tou, ashan be sabab ta shabaka de huwo bi ish murtah, wa akil tou maliyan. 17Kede huwo istemir fadi shabaka tou de, wa kede huwo istemir katulu ummam bedun rahama?"

Chapter 2

1Ana bi wogif fi makan tai wa sabitu nefsa tai fi buruj, wa ragibu biraa ashan bi aiynu huwo bi kelimu shunu le ana be khusus shokwa tai de.2Yahwa juwabu le ana gali, "Sejil ruwya de, wa katibu wadih fi terebeza ashan zol al bi agara umon bi jere. 3Ashan ruwya de ta mustagbal al jai wa bi amolu nefsa tou wa ma bi fashil. Hata kan bi akir, lakin istena. Ashan huwo akid bi ja wa ma bi akir.4Aiynu! Delin al niyat tomon ma nedif umon bi kebiru nefsa tomon. Lakin al abrar bi hai be iman. 5Leanu khamur huwo khain le shab al mutakabir ashan huwo ma bi sabit, lakin bi zidu niyat ze gubur wa, ze mutu, ma bi tala shaban. Huwo bi limu le nefsa tou kulu ummam wa limu le nefsa tou nas kulu.6Lakin gerib kulu del al umon gobodu bi hagiru wa guna ann huwo, gali,' Hajat batal bi hasil le zol al gi limu le huwo hajat al ma tou! Ashan lahadi miten inta bi zidu kimiya ta hajat al inta bi limu?' 7Nas del al inta bi asuru de ma bi gum le inta yom tani, wa bi kutu inta kafu umon? 8Ashan inta nahabu hajat ta nas ketir, bagi shab de shilu hajat taki be guwa. Ashan inta dofugu dom ta insan wa inta amulu shar fi ard, medina, wa kulu hai al geni fogo.9karaba le de al bi limu maksab al haram fi bet tou, biga bi abinu bet tou fi makan fok ashan bi hafizu nefsa tou min iden ta adu.' 10Inta jibu fadia le bet taki be katulu nas ketir, wa inta jibu damar le nefsa taki. 11Leanu hujar bi kore min heta, wab musadat ta timber bi juwabu le umon,12Karaba le zol al abinu medina be dom, wa al bi asisu beled be katiya.' 13De ma yau hukum min Yahwa inu taab ta nas bi ruwa fi nar wa shokol tomon le kusara? 14Ashan ard bi mala be marafa ta mejid ta Yahwa ze ma moya bi kafi bahar.15Hajat batal bi hasil le intum shab ta Babil, al intum asuru bilad al jeran takum ashan bi sekran. Ita asuru umon ashrab ketir lahadi umon biga sakranin wa dauru ariyanin yala intum biga murtahin be shikil tomon. 16Intum bi mala be fadiya bidal mejid. Hasa de zaman takum! Ashrab takum, wa intum bi zahir jisem takum al ma gatau de! Kubaya de fi iden ta Yahwa al yemin bi ja le intum, wa fadiya bi kati intum bidal mejid17Mashakil al hasil fi Lebanon bi futu guwa taki wa teriga al demiru be haiwanat de bi sibu inta kafu. Ashan ita dofugu dom ta nas wa amulu hajat batal fi ard, mudun, wa wa kulu haja al bi geni fogo.18Faida ta sanam shunu le inta? Ashan zol al amulu, au zol al sala sanam min hadid, huwo ustaz ta kidib; ashan huwo bi sedek haja al huwo salau shokol ta iden tou fi zaman al huwo sala allah al atrash. 19Taab le zol al bi kelimu le khashab, Gum fok! Au le hajer al ma bi wonusu, Gum!' Hal hajat del gi derisu? Aiynu, khati huwo be dahab wa fida, lakin mafi haya fogo. 20Lakin Yahwa fi haikal tou al mukadas! Ard kulu kede askut fi gidam tou"

Chapter 3

1Salawat ta nebi Habakkuk: 2Yahwa, ana asuma kabara taki, wa ana kafu. Yahwa, hariku amail taki fi nus ta zaman de; fi nus ta sinin de kutu kede arufu; zekiru zalan taki wa amulu rahma taki le nina.3Allah ja min Teman, wa Huwo Kudus al wahid min Jebel Faran. Mejid tou mala samawat, wa ard mala be tesbih tou.4Mejid tou bi wala ze nur, itnin dou gi tala min iden tou; wa huwo dusu guwa tou hinak. 5Ayan al batal bi ruwa fi gidam tou, wa mutu bi ja wara tou.6Huwo wogif wa gisu ard; huwo aiynu wa kutu ummam kafu. Hata jubal al abadi kasuru sukerin, wa tilalat al ma indu nihaya dengir. Sika tou ma indu nihaya.7Ana aiynu fi muskila fi khema ta Cushan, wa gumas ta khema fi ard ta Midian gi rogus. 8Hal Yahwa zalan be nahar? Hal zalan taki did nahar, au inta zalan shedid min bahar, yau kutu inta arkab husan wa karlo taki ta nusra?9Inta tala danga taki ashan bi durubu; inta kutu nisab taki fi danga! Selah inta gesimu wata be anhar. 10Jubal aiynu inta wa hizu be waja. Moya nezil min jubal wa kati umon; Bahar arfa sot fok. Huwo arfa amwaj tou fok.11Shemis wa gamara wogif fi makan tomon al fok fi dou ta nishab taki ze umon gi tiri, wa laharba taki lamalama. 12Inta douru fi alam de kulu be zalan ta waja. Be zalan inta douru fi ras jes ta ummam ketir.13Inta tala ashan bi ankizu shab taki, le khalas ta al inta ikhtaru. Ita shetetu ras ta bet ta ashrar falata ariyanin min kura lahadi ragabta. Selah14Inta atanu khaid ta moharibin tou be laharba tou fi zaman al umon ja ashan bi shetet nina; hagara tomon ze zol al takiyan hajimu meskin fi mahal al huwo dusu fogo. 15Inta gata bahar be hasin taki, wa hazimu amwaj al kebir.16Ana asuma, wa khof dakalu le ana! Lisan tai bi rugus min sot de. Adom tai biga tala deaf, wa kurenat tai biga bi ruguso fi zaman al ana lisa bi istena yom ta taab al bi ja le nas al hajimu nina.17Hata kan shejera ta tina ma kutu zuhur wa mafi intaj min karma; wa hata intaj ta shejera zeitun ma tamam wa zira ma tala akil; wa hata kan mafi bahaim fi zeriba wa mafi bagarat fi hazira, de hajat al ana bi ruwa amulu.18Lisa, ana bi kun farhan fi Yahwa. Ana bi kun murtah ashan Illah tai ta khalas. 19Rabuna Yahwa yau guwa tai wa huwo amulu kura tai ze ta ghazal. Huwo kutu ana ruwa fok le makan aali. - Le modir ta muzica, de bi gunau be alat ta muzica.

Zephaniah

Chapter 1

1v 1 De yau kalam ta Yahwa al ja le Zephaniah weled ta Cushi weled ta Gedaliah weled ta Amariah weled ta Hezekiah, fi ayam ta Josiah weled ta Amon, melik ta Yahwa. 2''Ana bi demiru ai hajat kulu bara min wos ta ard_de Yahwa yau alinu. Ana bi demiru rujal wa haiwanat; 3Ana bi demiru tiyur ta samawiyat wa samak ta bahar, damar sawa ma al ashrar. Leanu Ana bi gata bara insan min wusa ta al ard_de Yahwa yau alinu.4Ana bi midu tai le Yahuzah wa kulu al sukan ta Urselim. Ana bi gata bara ai bagi ta Baal min makan de wa asma ta nas wasaniyin wasat khahana, 5nas al fi rasbiut bi abidu hajat al fi sama, wa nas al bi abidu wa alifu le Rabuna lakin umon kaman alifu be melik tomon. 6Ana kaman bi gata bara delin al kalas gilibu bara min ruwa wara Rabuna, delin al wele fetisu Rabuna wele asalu irshad tou.''7Askut gidam Rabuna Yahwa! Leanu yom ta Yahwa biga gerib; Yahwa kan jahisu zebiha wa kasisu diuf tou barau. 8''Huwo bi ja fi yom ta zebiha ta Yahwa, al Ana bi adibu amirat wa al awulad ta melik, wa ai wahid labisu gumasat ajnabiya. 9Fi yom dak Ana bi adibu kulu delin al nutu fok fi bidaya, delin al malau bet seid tomon ma unf wa kabasa.10Kida bi geni zede yom dak_de Yahwa yau alinu -gali kore ta taab bi ja min al Buaba ta Samak, wailat min al Mahaliya al Tani, wa sot kasra kebir min al tilalat. 11Kore, ya sukan ta al Mahaliya Suk, leanu kulu al buda biga bi demiru; kulu delin al bi wozinu fogo fida biga bi gatau bara.12Huwo bi ja gerib fi zaman dak Ana bi fetisu Urselim ma lambat wa adibu al rijal al kalas geni fogo merisa tomon wa gi kelimu fi gelba tomon, 'Yahwa ma bi amulu ai haja, kan kwes au batal.' 13Mal tomon bi tala kusara, wa biyut tomon biga bi sibu karban! Umon bi abinu biyut lakin ma bi geni fogo, wa zarau mazare lakin ma bi asurubu khamur tomon .14Yom kebir ta Yahwa biga gerib, gerib wa mustajil guwam! Sot ta yom ta Yahwa bi geni ze kore ta jesh al gowiyin! 15Yom dak bi geni yom ta zalan, yom ta azab wa taab, yom ta moj wa karaba, yom ta duluma wa huzun, yom ta suhub wa duluma tegil. 16Huwo bi geni yom ta trumbetat wa jeres diid mudun al hadis wa makan sakila fok.17Leanu Ana bi jibu taab fi ras insan, ashan umon bi douru ze nas amiyanin ashan umon amulu katiya diid Yahwa. Dom tomon bi kubu bara ze wasaka, wa hajat al fi juwa jisim tomon ze kara ta bagara. 18Wele fida tomon au dahab tomon bi agder kalisu umon fi yom ta zalan ta Yahwa. Fi nar ta gira tou al sukan ta duniya kulu biga bi demiru, leanu huwo bi jibu nihaya al batal.''

Chapter 2

1Jamau nefsa takum sawa wa limu, uma ma indu fadiya_ 2gubal karar ma hasil wa yom dak ruwa ze wasak, gubal zalan ta gadab ta Yahwa ma ja fi ras takum, gubal yom ta zalan ta Yahw ma ja fi takum. 3Fetisu Yahwa, kulu intum nas al gi nezilu nefsa fi ard al gi tii kararat tou! Fetisu sokol bir. Fetisu tawadu, wa bikun intum biga bi hafisu fi yom ta gadab ta Yahwa.4Leanu Gaza biga bi sibu, wa Ashkelon bi gilibu le karaba. Umon bi sugu bara Ashdod be nahar, wa umon bi agila Ekron! 5bi kun taab le sukan al fi taraf bahar, al uma ta al Kerethites! Yahwa kan wonusu did intum, canaan, ard ta Phalastinien. Ana bi demiru intum lakadi mafi sukan bi fadulu.6Kida taraf bahar bi tala mahal ta akil le ruha wa zeriba ta korufan. 7Mantika sahiliya bi tabi le bagi ta bet ta Yahuzah, al bi aiynu korufan tomon hinak. Nas tomon bi num tehet fi misa fi biyut Ashkelon, leanu Yahwa Allah tomon bi hafisu umon wa rijau keyiran tomon.8''Ana kalas asuma sot ta Moab wa al tamarut/sitima ta nas ta Ammon zaman umon sitimu nas tai wa karabu hudud tomon. 9ashan kida, ze Ana fii_de yau al karar ta Yahwa ta junud, Allah ta Israel_Moab bi tala ze Sadom, wa al nas ta Ammon ze Gomorrah; makan ta sok wa hura mile, sahara lelabat. Lakin al bagi ta nas tai bi setetu umon, wa al bagi ta uma tai bi amsuku fogo umon.''10De bi hasil le Moab wa Ammon ashan be dala tomon, talama umon sitimu wa hagiru nas ta Yahwa ta junud. 11Baad dak umon bi kafu Yahwa, leanu huwo bi demiru kulu rabanat ta al ard. ai wahid bi abidu huwo, ai wahid min makan tou, min ai taraf ta bahar.12Intum Kushien, sef tai kaman bi atanu intum, 13ida ta Allah bi hajimu samal wa demiru Assur, kida gali Ninawah bi tala karban al abau, yabis ze sahara. 14Biga bahayim bi num tehet hinak, ai haiwan ta umam; kulu min buma al sahara wa tanin bi akudu raha be fok ta zawiya ta hiya. Nida bi guna bara min sababik; wasaka bi geni fi sikat ta bab; amud ta hiya munahat biga bi zahiru.15De medina maruf al geni bedun kafu, al gi wonusu fi gelba tou, ''Ana, wa mafi ai haja bi sawi ana.'' Kef hiya tala batal, makan al haiwanat bi num tehet tou. Ai wahid al bi ruwa jambu hiya bi istagarab wa bi hizu ras tou.

Chapter 3

1Bi kun kab le medina mutumerit! Medina al unf biga waskan. 2Hia kan ma asuma le sot ta Allah, wele gabilu teshih min Yahwa. Hiya ma bi wasik fi Yahwa wa ma bi wajihu Allah ta hiya.3Amirat ta hiya yau usud bi kore fi wasat hiya. Guda ta hiya yau morfoinat ta asiya al ma bi sibu ai haja lahadi fi sabah. 4Anbiya ta hiya nas al ma bi asuma wa wasik fi zol. Khahana ta hiya kalas ma bi iktaram sunu al biga kudus wa kalas amulu unf le al ganun.5Yahwa yau bar fi wasat hiya. Huwo ma bi amulu galat. Sabah be sabah huwo bi amulu adala tou! Huwo ma bi dusu fi nur, lisa nas al defin ma indu fadiya.6''Ana kalas demiru ummam; himayat tomon biga mudamar. Ana kalas amulu shaware tomon karban, ashan kida gali kede wahid ma ruwa fogo. Mudun tomon demiru ashan hinak mafi ai zol bi ruwa geni fogo umon. 7Ana kelimu, 'Akid intum bi kafu ana. Gabilu teshih wa kede ma gatau bara min biyut takum be kulu al Ana kalas katitu ashan amulu le intum.' Lakin umon kan jadiyin le bada kulu sabah be fasat kulu amail tomon.8Ashan kida istena ana_de Yahwa yau alinu_lahadi yom al Ana gum fok le hajimu dahaya. Leanu kararat tai yau ashan limu ummam, ashan limu mamalik, le kubu bara fogo umon zalan tai_kulu min gadab tai al bi wala; leanu fi nar ta gira tai ard kulu bi haragu.9Lakin baad dak Ana bi tahiru kasumat ta nas, kulu min umon bi nadi isim ta Yahwa le abidu huwo sawa. 10Min beyit al bahar ta Cush nas al abidu nas tai musetet_bi jibu tekdim le ana. 11Fi yom dak intum ma bi kutu le fadiya le kulu amail takum al intum irtekibu did ana, biga fi zaman dak Ana bi silu bara min nus takum delin al iktefilu dala takum, wa ashan intum tani mara mabi amulu batal fogo jebel mukadas tai.12Lakin Ana bi sibu wasat intum nas masakin wa busata, wa umon bi ligo himaya fi isim ta Yahwa. 13Bagi ta Israel tanimara ma bi irtekibu adam adala au wonusu kidib, wa mafi lisan ta kidib biga bi ligo fi kasuma tomon; kida umon bi akulu wa num tehet, wa mafi wahid bi sibu umon kafu.''14Guna, biniya ta Zion! Zakirit, Israel. Geni farhan wa afrah ma gelba taki kulu, biniya ta Urselim. 15Yahwa kalas salu bara igab taki; huwo kalas turudu addu taki bara! Yahwa yau melik ta Israel wasat inta. Inta biga tanimara ma bi kafu shar! 16Fi yom dak umon bi kelim le Urselim, ''Ma ta kafu, Zion. Ma ta sibu idenat taki taban.17Yahwa Allah taki biga wasat inta, wahid azim le kalisu inta. Huwo bi iktefilu fogo inta ma farah; huwo bi geni askut fogo inta fi muhaba tou; huwo bi geni moksut fogo inta ma hutaf le farah. 18Ana bi limu delin al haznanin, delin al mabi agder sariku hafulah al nizamu, kida inta tanimara ma bi silu ai fadiya le huwo.19Kelibalak, Ana gerib bi wodi ikab le del al gi taabu intum. Fii zaman dak, Ana bi ankisu al mazurin wa ana bi limu al ma deiru fi mahal wahid. Ana bi amulu umon ze tesbih, wa Ana bi geiru fadiya tomon le marufin fi kulu al ard. 20Fogo zaman dak Ana bi gedimu intu; fogo zaman dak Ana bi limu intum sawa. Ana bi amulu kulu al ummam ta ard ikterimu wa shukuru intum, zaman intum aiynu gali Ana rijau intum,'' Yahwa kelimu.

Haggai

Chapter 1

1Fi sena nimra itniin ta Darius al melik, fi al sahar sita , fi awel yom ta al sahar, al kelima ta Yahwa ja be al ida ta Haggai al nebi le al hakim ta Yahuzah, Zerubbabel weled ta Shealtiel, wa le reis khahana Joshua weled ta Jehozadak, kelimu, 2''Yahwa ta junud kelim zede: Nas delin kelim, 'De yau ma zaman le nina ashan bi ja au abinu bet ta Yahwa.'''3Baad dak al kalam ta Yahwa ja be ida ta Haggai al nebi, gi kelimu, 4''Sei de yau zaman le nefsa takum le geni fi biyut takum giafa, ze ma bet de bi geni karban? 5Kida hasa Yahwa ta junud kelimu zede: Iktebiru turuk takum! 6Intum zarau buzur ketir, lakin intum ligo hasad besit; intum akulu lakin ma bi sabanin; intum gi asurubu lakin ma bi tala sakaranin. Intum libisu gumasat lakin ma bi sakinu nefsa takum, wa gurus mehiya al ligo bes bi kutu fi jeba al gidu!7Yahuah ta junud kelim zede: ''Iktebiru turuk takum! 8Rua fok le al jebel, jibu kasabin , wa abinu bet tai; biga Ana bi geni mokosut be uwo, wa Ana biga bi mejidu!_Yahuah kelim.'' 9Itakum fetisu le al ketir, lakin bekida! itakum kalas bi jibu besit le bet, lianu Ana afuku uwo bara! Le?'' Yahuah ta junud kariru. ''Ashan bet tai bi geni karban, zema kulu wahid min itakum biga sakal fogo bet tao.10Ashan kalam de samawat wogifu min intum matara, wa ard wogifu intaj tou. 11Ana kalas nadi jafaf le ard wa fok jubal, fok dura wa fok al khamur jedid, fok al zet wa fok al hasat ta al ard, fok rujal wa fok haiwanat, wa fok kulu al sokol ta idenat takun!''12Baad dak Zerbbabel weled ta Shealtiel, wa al rais khahan Joshua weled ta Jehozadak, kaman ma kulu al bagi ta nas, tii al sot ta Yahwa Allah tomon wa al kalamat ta Haggai al nebi, ashan Yahwa Allah tomon kan rasulu huwo wa nas kafu wusa ta Yahwa. 13Baad dak Haggai, murasala ta Yahwa, wonusu risala ta Yahwa le nas wa kelimu, ''Ana ma itakum!_de Yahwa yau alinu!''14Kida Yahwa hariku roho ta al hakim ta Yahuzah fok, Zerubbabel weled ta Shealtiel, wa roho ta reis khahana Joshua weled ta Jehozadak, wa al roho ta kulu al bagi ta al nas, kida gali umon ruwa wa istakal fi ras bet ta Yahwa ta junud, Allah tomon 15fi al yom arba_isrin ta al sahar sita, fi sena nimra itniin ta Darius al melik.

Chapter 2

1Fi sahar saba yom wahid-isrin, kalam ta Yahwa ja be wasat ida ta Haggai al nebi, gi kelimu, 2''Wonusu le al hakim ta Yahuzah, Zerubbabel weled ta Shealtiel, wa le al reis khahin Joshua weled ta Jehozadak, wa le al bagi ta nas. gi Kelimu,3'Munu yau sibu fi wasat intum al aiynu bet de fi mejid tou kan? Kef intum bi aiynu huwo hasa? Huwo biga ma ze haja besit fi uyun takum? 4Hasa, kelik gowi, Zerubbabel!_de Yahwa yau alinu_wa kalik gowi, reis al khahin Joshua weled ta Jehozadak; wa kali intum kun gowiyin, intum kulu nas fi al ard_de Yahwa yau alinu_wa istakal, leanu Ana ma intum! 5De yau tifagiya al Ana asisu ma intum zaman itakum tala bara min Masir, wa Roho tai fadulu ma intum. Ma takum kafu!6Leanu Yahwa ta junud kelim zede: Fi lahaza besit Ana bi hizu samawat wa al ard tani mara, al bahar wa al ard yabis! 7Ana bi hizu ai uma, wa ai uma bi jibu hajat al gali tomon le ana, wa Ana bi malau bet de ma mejid, Yahwa ta junud kelimu.8Al fida wa dahab kulu tai!_de yau al karar ta Yahwa ta junud. 9mejid ta bet de bikun kebir fi mustakbal min al kan fi bidaya, Yahwa ta junud kelimu, wa Ana bi wodi salam fi makan de_de yau al karar ta Yahwa ta junud.''10Fii yom arba wa isirin ta sahar tisa, fi sena nimra itniin ta Darius, al kalam ta Yahwa ja be Haggai al nebi, kelimu, 11''Yahwa ta junud kelimu zede: Asalu al khahana be kusus ganun, wa kelimu, 12'Kan zol arfa laham al kutu kas le Yahwa fi al taraf ta gumas tou, wa al gita de lemesu esh au surba, khamur au zet, au ai sikil ta akil, hal huwo bi kun mukadas?''' khahana de juwabu wa gal, ''La''.13Baad dak Haggai kelimu, ''Kan zol tani al ma nedif ashan huwo lemesu jisim ta zol meit lemesu ai akilat del, hal bikun wasakan?'' Al kahana juwabu wa kelimu, ''Nam, umon biga ma nedifin.'' 14Kida Haggai juwabu wa kelimu, ''Kida huwo yau ma nas del wa uma de gidam ana!_de Yahwa yau alinu_wa kida huwo yau ma ai haja al umon amulu be idenat tomon. Haja al umon gi gedimu le ana ma nedif!15Hasa, fekir takum an hajat al bediri lahadi fii yom ta alela. Gubal hajer ma kutu fok hajer fi al haikal ta Yahwa, 16huwo kan kef? Zaman intum ja le guntar ta isirin mitiriat ta dura, inak biga bes asara; wa zaman intum ja le khamur kimiya le silu bara kamsin mitirat, hinak biga bes isirin. 17Ana awugu intum wa kulu sokol ta idenat takum ma marat batal, lakin intum lisa ma hawil rija le ana_de Yahwa yau alinu.18Fekir min yom de le gidam, min yom arba-isirin ta sahar tisa, min yom al kutu asas ta haiakal ta Yahwa. fekir anu! 19Sei fii bizra lisa fi makzan? mosurub, sejera tiin, raman, wa sejera zeitun kalas ma antiju! Lakin min yom de biga Ana bariku intum!''20Baad dak kalam ta Yahwa ja tani mara le Haggai fi al yom arba wa isirin ta sahar wa kelimu, 21''Wonusu le al hakim ta Yahuzah, Zerubbabel, wa kelimu, 'Ana bi hizu al samawiyat wa al ard. 22Leanu Ana bi gilibu kursi ta momalakat wa demiru guwa ta momalakat ta umam! Ana bi gilibu karlo wa suwagin tomon; hasin wa suwagin tomon bi waga tehet, ai wahid ashan be sef ta aku tou.23Fii yom dak_de yau al karar ta Yahwa ta junud_Ana bi silu inta, Zerubbabel weled ta Shealtiel, ze kadam tai_de Yahwa yau alinu. Ana bi amulu intum ze alama ta dibla, leanu Ana kalas iktar inta!_de yau al ilan ta Yahwa ta junud!'''

Zechariah

Chapter 1

1Fi sahar tamaniya ta sena nimra itniin ta hukum ta Darius, al kilima ta Yahuah ja le Zechariah welet ta Berechiah welet ta Iddo, al nebi, kelim, 2''Yahuah kan dayiman zalan ma abuhat takum! 3Kelim le umon, 'Yahuah ta junud kelimzede: Gilibu le ana!_de yau al karar/ilan ta Yahuah ta junud_wa Ana bi rija le itakum, Yahuah ta junud kelim.4Ma takum geni ze abuhat takum be umon al ambiya kore bediri bara, kelim, ''Yahuah ta junud kelim zede: Gilibu min turuk takum batal wa mumarasad serira!'' Lakin umon kan ma asuma wa ma kutu balak le ana_de Yahuah yau alinu.' 5Abuhat takum, wenu umon biga? Wenu biga al ambiya, umon hasa ini lel abat? 6Lakin kilimat tai wa kararat tai al Ana ammiru le kadamin tai al ambiya, kalas umon ma gilibu abuhat takum? Kida umon ikterif/tuub wa kelim, 'Bes ze Yahuah ta junud katit le amulu le nina sunu turuk wa amayol ta nina iatehik, kida uwo itaamal ma nina.'''7Fi al yom arba _isirin ta al sahar hidasar, uwo yau al sahar ta Shebat, fi al sena nimra itniin ta hukum ta Darius, al kelima ta Yahuah ja le a Zechariah welet ta Berechiah welet ta Iddo, al nebi, kelim, 8''Ana ayinu fi al lel, wa, ayinu! Rajil kan bi sugu fok husan ahmar, wa uwo kan wasat al asjar al fi al wadi; wa wara uwo inak kan ahmar, ahmar-buni, wa hasasin abiyat.'' 9Ana kelim, ''Hajat delin yau sunu, Rabuna?'' Biga al malayika al wonusu ma ana kelim le ana, ''Ana bi wori le ita sunu yau hajat delin.''10Biga al rajil al wogif finus al asjar juabu wa kelim, ''Delin yau hasasin Yahuah kalas rasulu bara le mururu hawuli al ard.'' 11Umon juabu al malayika ta Yahuah al wogif wasat al asjar myrtle; umon kelim le uwo, ''Nina kalas geni mururu hawuli al ard; ayinu, kulu a ard bi geni bira wa biga fi raha.''12Biga al malayika ta Yahuah juabu wa kelim, ''Yahuah ta junud, lakadi miten biga ita ma bi wori rahma le Arselim wa le al mudun ta Yahuzah, al ita kalas biga zalan ma sebeyin senawat delin?'' 13Yahuah juabu al malayika al kan wonusu ma ana, ma kalamat kuwes, kilimat ta taaziya.14Kida al malayika al kalas wonusu ma ana kelim le ana, ''Nadi bara wa kelim, 'Yahuah ta junud kelim zede: Ana kalas biga gayur le Arselim wa le Zion ma hanan kebir! 15Ana zalan sedid ma al ummam al biga fi salam/amnyi. Zaman Ana kan zalan suker bess ma umon, umon amulu al karaba batal.16Ashan kida Yahuah ta junud kelim zede: Ana kalas rija le Arselim ma marahim. Bet tai bi abinu wasat hia_de yau al ilan ta Yahuah ta junud_wa al habil mitir biga bi juru bara fogo Arselim!' 17Tani mara nadi bara, kelim, ' Yahuah ta junud kelim zede: Mudun tai biga tani mara bi mala ma sokol kuwes, wa Yahuah tani mara bi azi Zion, wa uwo tani mara bi iktar Arselim.'''18Biga An arfa fok uyuun tai wa ayinu arba guruun! 19Ana wonusu le malayika al kelim ma ana, ''Delin yau sunu?'' Uwo juabu ana, ''Delin yau al guruun al kalas setetu Yahuzah, Israil, wa Arselim.''20Biga Yahuah wori le ana arba nas funun. Ana 21kelim, ''Nas delin bi ja le amulu sunu?'' Uwo juabu, wa kelim, ''Delin yau al guruun al setetu Yahuzah kida gali mafi zol biga bi arfa ras tao fok. Lakin al hadadin kalas ja le kowofu umon, le dugu tehet al guruun ta al ummam al arfa guruun dit al ard ta Yahuzah le setetu hia.''

Chapter 2

1Tani Ana arfa fok uyuun tai wa ayinu zol ma habil mitir fi ida tao. 2Ana kelim, ''Ita bi rua wen?'' Biga uwo kelim lw ana, ''Le gisu/jeribu Arselim, le hadidu urdwa tul tao.''3Biga al malayika al kan wonusu ma ana rua bara wa malayika tani rua bara le limu ma uwo. 4Al malayika nimra itniin kelim le uwo, ''Jere wa wonusu le rajil suker dak; kelim, 'Arselim bi geni fi al daula moftu ashan be al rujal al ketir wa al bahayim al fogo hia. 5Lianu Ana_de Yahuah yau alinu_biga bi geni le hia heta ta nar hawuli hia, wa Ana bigeni al mejid fi wasat hia.6Fok!Fok! Jere min al ard ta al samal_de Yahuah yau alinu_lianu Ana kalas setetu itakum ze al arba arkan ta sama!_De Yahuah yau alinu. 7Fok! Tefes le Zion, ita al bi geni ma biniya ta Babylon!'''8Lianu bat Yahuah ta junud karimu ana wa rasulu ana dit al ummam al karabu ita_lianu uwo al lemsu ita, lemsu al tufah ta ena ta Allah!_bat Yahuah amulu de, uwo kelim, 9''Ana nefsatai bi hizu ida tai fogo umon, wa umon biga bi karabu be abid tomon.'' Biga itakum bi aruf gali Yahuah ta junud kan rasulu ana.10''Guna be farah, biniya ta Zion, lianu Ana nefsatai ana gerib le ja wa geni wasat itakum!_de Yahuah yau alinu.'' 11Biga ummam kubar bi limu nefsa tomon le Yahuah fi yom dak. Uwo kelim, ''Biga itakum bi geni nas tai; lianu Ana bi geni fi nus takum,'' wa itakum bi aruf gali Yahuah ta junud yau rasulu ana le itakum.12Lianu Yahuah bi worisu Yahuzah ze milkiya hagiga tao fi al ardi mukadas wa biga tani mara iktar Arselim le nefsatao. 13Geni askut, kulu gisim, gidam Yahuah, lianu uwo kalas biga gowomu bara min makan tao kudus!

Chapter 3

1Biga Yahuah wori le ana Joshua al kahin ali wogif gidam al malayika ta Yahuah wa Sitan kan wogif fi ida yomin tao le istaki uwo be katiya. 2Al malayika ta Yahuah kelim le Sitan, ''Kede Yahuah wobiku ita, Sitan; kede Yahuah, al kan iktar Arselim, wobiku ita! De yau ma kasab juru min al nar?'' 3Joshua kan libisu fi gumas waskan ze uwo wagif gidam al malayika.4Al malayika wonusu wa kelimle delin al wagafu gidam uwo, ''agila al gumasat waskan min uwo.'' Biga uwo kelim le Joshua, ''Ayinu! Ana kalas sibu wasaka taki tala bara min ita wa Ana bi libisu ita fi gumas kuwes. 5''Biga Ana kelim, ''Kede umon kutu imma nedif fok ras tao!'' Kida umon kutu imma fok ras ta Joshua wa libisu uwo ma gumasat nedif, zema al malayika ta Yahuah kan wogif inak.6Tani al malayika ta Yahuah sedid amiru Joshua wa kelim, 7''Yahuah ta junud kelim zede: Kan ita bi dowuru fi sikat tai, wa kan ita hafisu wasayat tai, biga ita bi geni mosaul le bet tai wa harisu mahdara/mahkama tai, lianu Ana bi rudu ita le rua wa ja wasat delin al bi wogif gidam ana.8Asuma, Joshua al kahin ali, ita wa zumala taki al bi geni ma ita! Lianu rijal delin yau alama, lianu Ana nefsatai bi jibu fok kadam tai al fereh. 9Hasa ayinu le al hajer al Ana kalas kutu gidam Joashua. Inak biga saba uyuun fok hajer wahid, wa Ana bi nahitu al kitaba_de yau la karar ta Yahuah ta junud_wa Ana bi masau al katiya min ardi de fi yom wahid.10Fi yom dak_de yau al karar ta Yahuah ta junud_ayi rajil bi rahibu jeran tao le geni tehet sejera tao wa tehet sejera tiin tao.''

Chapter 4

1Biga al malayika al kan bi wonusu ma ana gilibu wa gowomu ana ze zol gowomu min num tao. 2Uwo kelim le ana, ''Ita bi ayinu sunu?'' Ana kelim, ''Ana ayinu seyala ta lamba salau kulu min dahab, ma buksa fok ras tao. Indu saba labat fogo uwo wa saba gitanat be al fok ta lamba. 3Itniin sejera ta zeyitun fi jabu tao, wahid fogo al tija yomin ta al buksa wa al tani fogo al tija samal.4Kida Ana wonusu le al malayika al kan kelim ma ana. Ana kelim, ''Hajat delin bi wori sunu, said tai?'' 5Al malayika al kan wonusu ma ana juabu wa kelim le ana, ''' Ita ma bi aruf mana ta hajat de sunu?'' Ana kelim, La, ya said tai.''6Kida uwo kelim le ana, ''De yau al kalam ta Yahuah le Zerubbabel: Ma be gudura wele be guwa, lakin be Roho tai, Yahuah ta junud bi kelim. 7Sunu yau ita, jebel al azim/kebir? Gidam Zerubbabel ita bi tala wady/musata, wa uwo bi jibu bara al hujar fok le hutafat ta 'Neyima! Naeyima le uwo!'''8Al kilma ta Yahuah ja le ana, kelim, 9''Al idenat ta Zerubbabel kalas kutu al assas ta bet de wa idenat tao bi jibu uwo le tekmil.'' 10Biga ita bi aruf gali Yahuah ta junud yau rasulu ana le ita. Munu kan alisu al yom ta hajat suker? Nas delin bi afrah wa ayinu mizan hajer fi ida ta Zeurbbabel 11.)Saba lambat delin yau uyuun ta Yahuah al bi mururu/ragibu fogo al kulu al ard.( Biga Ana asalu al malayika, ''Sunu yau itniin asjar ta zeyitun al wagif fogo al samal wa al yomin ta al sayal ta lambat?''12Tani mara Ana asalu uwo, ''Sunu yau itniin fereh ta zeyitun fi tija ta al itniin karatus dahab al indu zed zahabi kubu bara min umon?'' 13Biga uwo kelim le ana, ''Ita ma aruf delin yau sunu?'' Ana kelim, ''La, ya saigd tai.14Kida uwo kelim, ''Delin yau al awulat ta zed jedid ta zeyitun al wagif gidam Rabuana ta kulu al ard.

Chapter 5

1Biga Ana gilibu wa arfa uyuun tai, wa Ana ayinu, fajatan, scroll/kitab bi tiri! 2Al malayika kelim le ana, ''Ita bi ayinu sunu?'' Ana juabu, ''Ana ayinu scroll/kitab, isirin mitir towil wa asara mitir ardan.''3Biga uwo keim le ana, ''De yau al alaana al rua bara fogo al wash ta al ard kulu. Lianu ayi harami biga bi gatau bara alahasab le sunu uwo kelim fogo wahid tija, wa ayiwahid al halifu halifa galat biga bi gatau bara alahasab le senunu uwo kelim fogo al tija tani. 4''Ana bi rasulu uwo bara_de Yahuah ta junud yau bi alinu_kida uwo bi dakalu fogo al bet ta al haramy wa fogo al bet ta al wahid al halifu bekidib be isim tai. Uwo bi fadulu fi bet de wa demiru/haragu kasab wa hujar tao.5Biga al malayika al kan wonusu ma ana rua bara wa kelim le ana, ''Arufa uyuun taki wa ayinu sunu yau bi ja!'' 6Ana kelim, ''De yau sunu?'' Uwo kelim, ''De yau gufa fogo al efhah al yau bi ja. De yau wasaka tomon fi al kulu ard.'' 7Biga futa be fok kan silu bara fogo al gufa wa inak kan mara tehet uwo bi geni fogo.8Al malayika kelim, ''De yau sokol batal!'' Uwo jadau hia wara fijua al gufa, wa jadau/gofulu al futa bi kati fogo kasuma tao al fadi. 9Ana arfa uyuun tai wa ayinu itniin susuwan bi ja le ana, wa hawa kan fi ajniha tomon_lianu umon indu ajniha ze sogur indu ajinha kubar. Umon arfa fok al gufa beyina al ard wa sama.10Kida Ana kelim le al malayika al kan bi wonusu le ana, ''Umon biga bi silu al gufa de wen?'' 11Uwo kelim le ana, ''Le abinu haikal fi al ardi ta Shinar le uwo, kida gali zaman al haikal biga jahis, al gufa biga bi kutu inak fi asas al jahisu uwo fogo.''

Chapter 6

1Wa ana bada lifu wa arfa ena tai wa ana aynu arba arabat ta harb bi tala bara min nus itnin jebel; wa itnin jebel del salau min nihas. 2Awel arabiya fogo husan ahmar, arabiya al tani fogo husan aswed, 3arabiya al talit foo husan abiad, wa arabiya al rabi fogo husan ramadi abu nuktat. 4Biga ana juwabu wa kelim le malaika al wonusu ma ana, "Del sunu, ya sidi tai?"5Malaika de gum juwabu wa kelim le ana, "Del yau arba habub ta sama al tala min mahal al kan humon bi wogif fogo gidam Rabuna ta duniya kulu. Al fogo husan aswed de bi ruwa le duwal al fi safa shimal; 6husan al abiyad del bi ruwa le duwal al fi safa ta garib; wa husan al ramadi abu nukta de bi ruwa leduwal al fi safa ta junub."7Husan gowin del humon ta wa bi fetisu wa bi lifu fi duniya, malaika gum kelim, "Ruwa lifu fi duniya!" wa humon ruwa le duniya kulu. 8kaman huwo nadi ana wa wonusu le ana gali, "Aynu le del al bi ruwa le duwal ta safa ta shimal; humon bi aburudu roho Tai be sabab ta duwal ta shimal."9Wa kalam ta Yahwa ja le ana, gali, 10"Shilu ataya min nas ta siba - min Heldai, wa min Yedaia - wa ruwa fi nefsu yom dak wa shilu fi bet ta Yushiya jena ta Sofniya, al ja min Babil. 11Wa kaman shilu fida wa dahab, salau taj wa kutu fi ras ta Yeshu jena ta Yahusadek, reis ta kahana.12Wonusu le huwo wa kelim, "Yahwa ta nas kulu kelim kida: Zol de isim bito Gusun! Huwo bi raba fok fi mahal al huwo fogo wa kaman bi abinu haikal ta Yahwa! 13De huwo yau al abinu haikal ta Yahwa, wa bi libisu huwo be gumash al kuwes ta melik, wa bi geni wa bi hukumu fi kursi bito. Huwo bi kun kahin fi kursi bito, wa huwo bi kun mustishar ta salam fi nus ta itnin del.14Taj de bi wodi le Heldai, Tobiya, Yedaia, wa le Hen jena ta Sofniya ze zikra fi haikal ta Yahwa. 15Wa biga del al beid kalis bi ja wa bi abinu haikal ta Yahwa, ashan intakum bi aruf gali Yahwa ta nas kulu yau rasulu ana le intakum; de bi hasil kan intakum sei asuma le sot ta Yahwa Allah takum."

Chapter 7

1Wokit kan melik Darius hakim arbein sena, fi yom arbein ta Kislev (al yau shahar nimira tisa), kalam ta Yahwa ja le Zechariah. 2Shaab ta Bethel rasulu Sharezer wa Regem-Melek wa tomon ashan bi asalu gidam wusa ta Yahwa. 3Humon wonusu le kahana al kan fi bet ta Yahwa ta nas kulu wa le anbiya; humon kelim, "Sei Ana bi agder kore fi shahar nimira kamsa bi mana ta siyam, ze al ana amulu fi sinin al fat del?"4Biga kalam ta Yahwa ta nas kulu ja le ana, gali, 5Wonusu le kulu shaab ta wata wa le kahana wa kelim, 'Wokit itakum sum wa kore fi shahar nimira kamsa wa nimira saba fi sebein sena de, itakum kan sei bi sum le ana? 6Wokit itakum akulu wa asurubu, sei itakum ma akulu wa asurubu le nufus takum? 7De ma yau nefsu kalamat al Yahwa alinu be idan ta anbiya al gudam, wokit kan Orshelim wa mudun al haul bito abinu kuwes wa naja, wa Negev wa mahalat al tehet safa ta garib kaman kan abinu kuwes?"'8Kalam ta Yahwa ja le Zechariah, gali, 9'Yahwa ta nas kulu kelim kida, 'Hakimu be adala, tifagiya be amana, wa rahma. Kede ai zol amulu zede le aku bito. 10Wa le armala wa atim, ajnebi, wa zol al meskin matakum zulumu humon, wa kede mafi zol min itakum katitu fi amulu batal did tani fi geliba takum.'11Lakin humon aba kutu bala wa amulu kitfa tomon be sokol dala. Humon wogifu adanat tomon fok ashan kede ma bi asuma. 12Humon amulu geliba tomon gowi ze hajer ashan kede ma asuma ganun wole kalamat ta Yahwa ta nas kulu. Huwo rasulu risala de le shaab be Roho bito fi wokit al bediri, be kasma ta anbiya. Lakin al shaab aba asuma, biga Yahwa ta nas kulu kan zalan kalis min humon.13Hasil wokit Huwo bi nadi, humon ma asuma. Be nefsu teriga," Yahwa ta nas kulu kelim, "humon bi kore shedid le Ana, lakin Ana ma bi asuma. 14Ashan Ana bi shetetu humon be habub le kulu duwal al humon ma aynu, wa wata de bi demiru be wara tomon. Mafi zol bi ja gata min wata de wole bi rija fogo fi zaman humon amulu wata tomon al humon bi hibu fi mahal al batal."

Chapter 8

1Kalam ta Yahwa ta nas kulu ja le ana, gali, 2"Yahwa ta nas kulu kelim kida: Ana agid be Sahyun be guwa wa Ana agid min huwo be zalan kebir! 3Yahwa ta nasa kulu kelim kida: Ana bi rija le Sahyun wa Ana bi geni fi nus ta Orshelim, ashan bi nadi Orshelim gali JEbel al Mukadas!4Yahwa ta nas kulu kelim kida: Rujal ajusin wa nusuwan ajusin bi geni tani mara fi sika ta Orshelim, wa ai zol der kede indu asaya fi idan bito ashan huwo raba biga ajus. 5Sikat ta medina bi kun maliyan be awlad wa banat bi alabu fogo.6Yahwa ta nas kulu kelim kida: Kan fi haja bi beinu saab fi ena ta bagi nas del fi ayam dak, kaman bi agder ashan kun saab fi ena tay? - de yau kararat ta Yahwa. 7Yahwa ta nas kulu kelim kida: Aynu takum, biga gerib ashan Ana bi kalisu nas Tai min wata al shemis bi tala fogo wa min wata al shemis bi waga fogo! 8Wa Ana bi rijau humon wara, wa humon bi geni fi nus ta Orshelim, wa humon tani mara bi kun shaab Tai, wa Ana bi kun Allah tomon fi hagiga wa wa fi bir.9Yahwa ta nas kulu kelim kida: Itakum al hasa bi istemir asuma nefsu kelimat al ja min kasma ta anbiya wokit kutu asas ta bet Tai - bet Tai de, Yahwa ta nas kulu: Sedidu idanat takum ashan kede abinu haikal de. 10Ashan kan gubal ayam dak mafi zol agder limu mahasil, mafi ujura le zol wole haywan, wa kaman mafi salam min adu le ai wahid al bi ruwa wole bi rija. Ana kutu ai zol ai wahid did jeran bito.11Lakin hasa ma bikun ze ta ayam al kan, Ana bi kun ma bagi shaab del - de kararat ta Yahwa ta nas kulu. 12Ashan buzur ta salam bi shetetu; shejera ta inab al bi nutu fogo bi wodi simar bito wa wata bi wodi intaj bito; wa sama bi wodi nada bito, wa Ana bi kutu bagi shaab del bi worisu hajat del kulu.13Itakum kan misal le bagi duwal tanin ta laana, bet ta Yahuza wa bet ta Israel. Wa Ana bi kalisu itakum wa itakum bi kun baraka. Matakum kafu; kede idanat takum geni gowi! 14Ashan Yahwa ta nas kulu kelim kida: Bes ze Ana katitu ashan bi duru itakum wokit kan judud takum hariku zalan Tai - Yahwa ta nas kulu yau kelim - wa ma kafifu, 15wa kaman Ana bi katitu fi ayam de ashan bi amulu kuwes tani mara ma Orshelim wa bet ta Yahuza! Matakum kafu!16Del yau hajat al itakum kede amulu: Wonusu hagiga, aizol ma jeran bito. Hukumu be hagiga, adala, wa salam fi abuwab takum. 17Mata katit ashan amilu batal fi geliba takum did ai wahid tani, wa matakum hibu ashan bi halifu be kidib - ashan de yau hajat al Ana bi akrahu - de yau talimat ta Yahwa."18Biga kalam ta Yahwa ta nas kulu ja le ana, gali, 19"Yahwa ta nas kulu kelim kida: Siyam ta shahar nimira arba, shahar nimira kamsa, shahar nimira saba, wa shahar nimira ashara bi kun zaman ta farah, mokosut, wa hafla ta farah le bet ta Yahuza! Ashan kida muhaba hagiga wa salam!20Yahwa ta nas kulu kelim kida: Nas bi ja tani mara, sala del al bi geni fi medinat barau barau. 21Sukan ta medina wahid bi ruwa fi medina tani wa kelim, 'Kede nina be sura ruwa asalu gidam wusa ta Yahwa wa fetisu Yahwata nas kulu! Nina zatu kaman bi ruwa. 22Nas kutar wa duwal gowin bi ja ashan bi fetisu Yahwa ta nas kulu fi Orshelim wa bi asalu musaada ta Yahwa!23Yahwa ta nas kulu kelim kida: Fi ayam dak ashara rujal min kulu rutan wa doula bi amsuku danaba ta gumash takum wa bi kelim, 'Kede nina ruwa ma itakum, ashan nina asuma gali Allah fi ma itakum!"

Chapter 9

1"De yau kararat ta kalam ta Yahwa be kalam ta wata ta Hadrak wa Dimeshq, mahal ta akudu raha; ashan uyun ta insaniya wa kulu gabail ta Israel bi aynu le Yahwa. 2Kaman kararat de be kalam ta Hamat, al fi hudud ta Dimeshq, wa kaman be kalam ta Sur wa Sidon, ashan humon negitin kalis.3Sur abinu nefsa bito gowi wa tokomu fidda ze turab wa limu dahab ze tin fi sika. 4Aynu! Rabuna bi berjilu wa bi karabu guwa bito de fi bahar, wa bi haragu huwo be nar.5Ashkelon bi aynuwa bi kafu! Gaza kaman bi kala shedid kalis! Ekron, raja bito bi karabu! Melik bi mutu min Gaza, wa ashkelon ma bi geni fogo tan mara! 6Nas tanin yau bi ja amulu bet tomon fi Ashdod, wa Ana bi gata bara kibriya ta Phalastinin. 7Ashan Ana bi talau dom tomon min kasuma tomon wa hajat tomon al batal min nus asnan tomon. Biga humon bi fadulu le Rabuna ta nina ze seid fi Yahuza, wa Ekron bi kun ze nas ta Yebusin.8Ana bi amulu muaskar hauli wata Tai did jes ta adu, ashan kede mafi wahid agder gata wole bi rija min fogo, ashan ma bi kun fi del al bi limu daraib bi douru le humon, ashan hasa Ana aynu be uyun Tai!9Kore shedid be mokosut, a biniya ta Sahyun! kore be farah, ya biniya ta Orshelim! Yau dak! Melik taki jai le inta be adala wa bi alagu inta. Huwo mutuwadi wa bi sugu himar, wa fi jena ta himar. 10Yala biga Ana bi gata dababat min Ephraim wa husan min Orshelim, wa danga bi gatau bara min harb; ashan huwo bi wonusu salam le beled, wa sulta bito bikun min bahar le bahar, wa min Nahar le nihayat ta duniya!11Wa biga intakum, ashan dom ta tifagiya Taima intakum, Ana bi fiku masajin takum min hufra al mafi fogo moyo. 12Rijatakum fi burj, ya masajin al indu raja! Sala kan alela Ana bi karir gali Ana bi rija itnin marat le inta, 13ashan Ana kormosu Yahuza ze danga Tai. Ana malau sonduk ta nishabat Tai be Ephraim. Ana hariku iyat taki, ya Sahyun did iyal ta Yonanin, wa Ana salau intakum, ya Sahyun, ze sef ta nas ta harb!'14Yahwa bi zahir le humon, wa harba tomon bi kore shedid ze saga! Ashan Rabuna tai Yahwa bi afuku buruji wa bi gedimu be gubar min Teman. 15Yahwa ta nas kulu yau bi dafi humon, wa humon bi demiru humon wa bi gilibu hujar al bi durubu. Biga humon bi ashurubu wa bi kore zenas sekeranin be merisa, wa bi malau humon be merisa ze kura, wa ze rukunat ta mazbah.16Biga Yahwa Allah tomon bi alagu humon fi yom dak, ze ganamayat ta nas Bito. Humon ze suksuk ta tegiya al bi lama fi wata Bito. 17Godur sunu bi kun kuwes wa godur sunu humon bi kun giyafin! Shabab sukerin bi raba ze hinta wa azrawat fi merisa al hilu!"

Chapter 10

1Asalu motoro min Yahwa fi zaman motoro al mutuakir - Yahwa al bi amulu saga - wa bi wodi ai wahid beredu be motoro wa nabatat bi raba fi mahal zara. 2Ashan asnam al fi bet wonusu klam batal; nas ta arafa aynu kidib; humon wori hilim ta kidib wa wodi teshji al farig, lahadi humon douru ze ganamaya wa ligo taab ashan mafi rai.3Zalan Tai wala did ruaa: de ganamaya abu raji - kada - al Ana bi akibu. Yahwa ta nas kulu kaman bi kun fi ma ganamayat Bito, bet ta Yahuza, wa bi amulu humon ze husan ta harb Bito fi zaman ta harb!4Min Yahuza hajer zawiya bi tala; min Huwo witid ta khema bi tala; min Huwo danga ta harb bi tala; min Huwo hukam kulu bi tala sawa. 5Humon bi kun ze nas ta harb al dusu adu tomon fi tin ta sika fi harb; humon bi amulu harb; ashan Yahwa fi ma humon, wa humon bi amulu fadiya le del al bi sugu husanat ta harb.6Ana bi gowi bet ta Yahuza wa bi alagu bet ta Yousif, ashan Ana bi rijau humon wa bi indu raham le humon. Humon bi kun saab ze Ana kan ma laanu humon, ashan Ana Yahwa Allah tomon, wa Ana bi asuma le humon. 7Biga Ephraim bi kun ze zol ta harb, wa geliba tomon bi geni mokosut ze be merisa; iyal tomon bi aynu wa bi geni mokosut. Geliba tomon bi geni mokosut fi Ana.8Ana bi afuku sufara le humon wa bi limu humon, ashan Ana bi alagu humon, wa humon bi kun ketirin kalis min ta kan! 9Ana zarau humon fi nus ta nas, lakin humon bi zekiru Ana fi beled tanin al beid, biga humon ma iyal tomon bi geni wa bi rija. 10Ashan Ana bi rijau humon min wata ta Masir wa bi limu humon min Ashur. Ana bi jibu humon fi wata ta Gilead wa Libnan lahadi ma bi kun fi juwa tani ziyada le humon.11Ana bi douru min bahar ta taab tomon; Ana bi dugu habub al bi hizu huzu bahar dak wa bi nashifu Nile de kulu lahadi tehet. Sokol kebir ta Ashur bi nezilu tehet, wa asaya ta Masir bi ruwa bara min Masriin. 12Ana bi gowi humon fi nefsa Tai, wa humon bi douru fi isim Tai - de yau kararat ta Yahwa."

Chapter 11

1Fata abuwab takum, ya Lebnan, ashan kede nar haragu ruz takum! 2Guna be meskin, ya shejera ta sarow, ashan kede shejerat ta ruz kulu waga! De shunu al kan kuwes yau demiru! Guna be meskin, ya bolut ta Bashan, ashan gaba al gowi dak kalas waga tehet. 3Ruwaa gum kore, ashan mejid tomon demiru! Sot iyal ta ased bada kore, be takabur ta Nahar taOrdon al demiru!4De al Yahwa Allah tai yau kelim, "Ze rayi, bi aynu fi ganamayat al kutu be taraf ashan bi dabau. 5(Zol al bi biyu humon wa dabau gubal ma adibu, wa al bi ishterihumon wa bi kelim, 'Yahwa kede kun mubarak! Ana biga ganiyan' ruwaa del al bi ishtakal fi aynu ganamayat' del al sidi tomon ma bi hin fogo). 6Ashan ana kaman tani mara ma bi hin le del al bi geni fi wata hinak - De yau kararat ta Yahwa, aynu, Ana kaman zatu, biga gerib ashan bi selimu ai zol fi idan ta jeran bito, wa fi idan ta melik bito, wa humon bi karabu wata, wa mafi wahid min humon Ana bi alagu min idan tomon.7Ana biga rayi ta ganamayat al kutu alama fogo ashan bi dabau, le del al bi aruf shokol ta koruf, Ana shilu itnin asayat. Wahid bi nadi gali, "Neima" wa tani de bi nadi gali, "Wihda" be teriga de Ana agder aynu ganamayat del. 8Fi wahid shahar bes. Ana agder demiru talata ruwaa del. Ana biga ma indu sobur le humon, humon kaman biga akrahu ana. 9Ana biga gum kelim, le sidi ganamayat, "Ana tani marama bi ishtakal rayi le inta. Ruwaa del al der mutu - kede mutu. Ruwaa al der karabu - kede humon karabu. Kede korufat del al bi fadulu, akulu lahama ta jeran bito."10Biga ana gum shilu asaya tai al isim bito Neima de wa kasuru huwo ashan bi kasuru be tifagiya al ana amulu ma kulu gabail tai. 11Fi yom dak kasuru tifagiya, del al kan aruf shokol ta koruf wa kan bi aynu ana, humon aruf gali Yahwa kalas wonusu. 12Ana kelim le humon, "Kan bi beinu kuwes le intakum, dafau takum le Ana ujura tai. Lakin kan mafi, mata amulu. Humon biga bada dafau le ana ujura tai - teletin gita ta fidda.13Biga Yahwa kelim le ana, "Kutu fidda fi sonduk ta, al keimu be ahsen gurus le inta!" Ze de ana shilu teletin gita ta fidda de wa ana kutu humon fi sonduk fi juwa ta Yahwa. 14Baad dak ana gum kasuru asaya tai al tani dak, "Wihda" ashan bi kasuru shokol akuwana al fi beina Yahuza wa Israel.15Yahwa gum kelim le ana, tani mara, "Shilu hajat ta rayi al belid de le inta, 16wa aynu, Ana bi ruwa kutu rayi tani fi wata hinak. Huwo ma bi ruwa kutu bala le koruf al bi mutu del.Huwo ma bi ruwa ashan fetisu koruf al woduru, wa ma bi aliju koruf al shelel. Huwo ma bi ruwa akilu koruf al kuwes, lakin huwo bi ja akulu laham ta korufat al sumanin del wa bi agilau hawafir tomon bara.17Bi kun mushkila le ruwaa delal nesitu ganamayat! Kede sef ja did idan bito wa ena yemin bito! Kede idan bito shele bara wa kede ena yemin bito tala amiyan!"

Chapter 12

1De yau elan ta kelima ta Yahwa be kalam ta Israel - elan ta Yahwa, al sabitu be samawat, wa kutu be asasat ta wata, wa shekilu roho ta nas juwa zol. 2"Aynu. Ana gerib bi ja kutu Orshelim fi juwa kubaya lahadi bi sibu nas kulu al gerib min huwo bi leklek. Kaman bi kun zede le Yahuza, fi zaman ta hisar did Orshelim. 3Fi yom dak, Ana bi amulu Orshelim gowi ze hajer le nas kulu. Ai wahid al bi hawil arfau hajer dak bi awgu gisim bitoshedid kalis, wa kulu beled fi wata hini bi limu did medina dak.4Fi yom dak - de yau elan ta Yahwa - Ana bi dugu husanat kulu be lakabata wa nas al bi sugu be junun. Ana bi fata ena Tai fi ras ta Yahuza, lakin ai husan ta nas Ana bi dugu be amiyan. 5Biga kada ta Yahuza bi kelim fi geliba tomon, 'Nas al bi geni fi Orshelim yau guwa ta nina, ashan Yahwa ta nas kulu, Allah tomon.'6Fi yom dak, Ana bi amuu kada ta Yahuza ze gurmata nar fi nus khashab, wa ze lamba al bi wala fi nus dura al bi wogif, ashan humon bi demirunas kulu al fi yemin wa shimal tomon. Orshelim tani mara bi geni fi mahal bito barau."7Yahwa bi alagu awel kheima ta Yahuza, ashan kede ihtiram ta bet ta Daud, wa ihtiram ta del al bi geni fi Orshelim kede ma kun ahsen min ta bagi Yahuz. 8Fi yom dak Yahwa bi kun difa le nas al bi geni fi Orshelim ms, wa fi yom dak, del al tabanin fi nus tomon bi kun ze Daud, fi zaman al bet ta Daud bi kun ze Allah, ze malaika ta Yahwa gidam tomon. 9"Fi yom dak Ana bi bada karabu beled kulu al bi ja did Orshelim.10Lakin Ana bi kubu roho ta hiniya wa nida fi bet ta Daud wa nas al bi geni fi Orshelim, wa biga humon bi aynu le Ana, al humon awgu. Humon bi kore Ana, ze zol al bi kore jena bito al wahid; humon be waja geliba bi kore be guna ze del al bi kore be guna fi mutu ta jena al bikir. 11Fi yom dak de kore be guna fi Orshelim bi kun ze kore be guna al kan fi Hadad Rimmon al fi taraf ta Megiddo.12Wata bi kore, ai gebila bi koreu barau min gebila tani. Gebila ta bet ta Daud bi kun barau, wa nusuwan tomon bi kun barau min rujal. Gebila ta bet ta Nathan bi kun barau, wa nusuwan tomon bi kun barau min rujal. Gebila ta bet ta Shemei bi kun barau wa nusuwan tomon bi kun barau in rujal. 13Gebila ta bet ta Lawi bi kun barau., wa nusuwan tomon bi kun barau min rujal. 14Ai gebila min bagi gabail tanin al faduu - ai gebila bi kun barau, wa nusuwan bi kun barau min rujal."

Chapter 13

1"Fi yom dak bi fatau ena ta moyo le bet ta Daud wa nas al bi gei fi Orshelim, be kalam katiyat wa najasa tomon. 2Fi yom dak - de elan ta Yahwa ta nas kulu - Ana bi gatau bara asami ta asnam min wata, wa ma bi zekiru humon tani mara. Ana bi agilibu anbiya ta wa roho ta najasa bara min wata.3Kan ai zol lisa bi istemir fi nobuwat, abu bito wa uma bito al weledu huwo bi kelim le huwo, 'Inta ma bi hai, ashan inta bi wonusu kidib fi isim ta Yahwa!' Yala biga abu wa uma al weledu huwo de bi atanu huwo kan huwo bi naba.4Fi yom dak ai nebi bi ligo fadiya fi ruwiya bito kan huwo der naba. Anbiya del tani mara ma bi libisu jelebiyat abu shaar, ashan bi kabasu nas. 5Ai wahid bi ja kelim, 'ana ma nebi'! Ana zol al bi ishtakal fi turab, ashan wata de yau shokol tai min zaman ana lisa kan suker!' 6Lakin wahid zol tani bi ja kelim le huwo, 'De dabarat ta sunu zede fi nus idanat taki? Huwo bi juwabu, 'Kan awgu ana sawa ma del al fi bet ta sabihat tai'.7Ya seif! gum neshitu gisim taki did ruwa Tai, zol al bi wogif tuwali jambu Ana - de elan ta Yahwa ta nas kulu. Dugu al rayi, wa ganamayat kulu bi shetetu! ashan Ana bi lifu idan Tai did del al tabanin.8Baad dak bi hasil fi kulu mahal - de yau elan ta Yahwa ta nas kulu - gali tiliten min humon bi gatau bara! Nas del bi mutu: bes bi fadulu hinak tilit wahid. 9Ana bi jibu tilit dak de be wasit nar Ana bi safau humon ze fidda al safau: Ana bi aburu humon ze dahab al aburu. Humon bi nadi isim Tai: wa Ana bi juwabu humon, wa bi kelim, 'Del nas Tai!, wa humon bi kelim, 'Yahwa yau Allah tai!"

Chapter 14

1Yaude! yom ta Yahwa bi ja, bi ja gesimu hajat al intakum seregu de fi nus takum. 2Ashan ana bi limu nas kulu did Orshelim be kalam ta harb. Wa beled bi gobudu, wa biyut kulu bi seregu, wa nusuwan bi nyakamu. Nus ta nas ta beled kulu bi ruwa istamiru, lakin bagi nas al bi fadulu del ma bi turuju bara min medina.3Lakin Yahwa bi tala ashan bi goumu harb did duwal del ze al kan Huwo goumu fi yom ta harb. 4Fi yom dak kureinat Bito bi wogif fi Jebel ta Olives, al gerib minOrshelim fi safa ta sheriq. Jebel ta Olives de bi gesimu fi nus beina sheriq wa garib be wadi kebir kalis, wa nus ta Jebel de bi rija wara le shimal wa nus tani le junub.5Yala biga intum bi jere jere tehet hinak beina jibal ta Yahwa, ashan wadi al fi nus jibal del bi wosulu lahadi Azel. Intum bi jere bes ze al intum jere min zalzal fi zaman ta Uzziah, melik ta Yahuza. Biga Yahwa Allah tai bi ja sawa ma kulu kedisin Bito.6Fi yom dak ma bi kun fi nur, ma bi kun fi berid wole fi haja bi jemid. 7Fi yom dak, yom al bes Yahwa yau aruf, tani ma bi kun fi nahar wole bilel. Fi misa bi kun zaman ta nur. 8Fi yom dak moyo ta haya bi jere min Orshelim, nus ta moyo de bi jere fi bahar al fi safa ta sheriq, wa nus tani de bi jere fi bahar ta garib, fi zaman ta karanga wa zaman motoro.9Yshwa bi kun melik le duniya kulu. Fi yom dak Yahwa bes barau yau bi kun. Allah al wahid, wa isim Bito bes barau. 10Wata kulu bi kun ze Arabah, min Geba lahadi fi Rimmon junub ta Orshelim. Orshelim bi istemir arfau fok wa bi fadulu fi mahal bito, min bab ta Benjamin lahadi fi mahal al kan bab al awel dak kan fogo, lahadi bab al fi rukun, wa min burj ta Hananel lahadi mahal al bi asuru fogo merisa ta melik fogo. 11Nas bi geni fi Orshelim, wa ma bi kun fi karaba tani mara min Allah le humon. Orshelim bi kun fi aman.12De bi kun waba al Yahwa bi hajimu did kulu nas al bi dafa harb did Orshelim: Laham tomon bi afin sala kan humon bi wogif fok be kureinat tomon. Uyun tomon bi afin fi juwa ufura ta ena tomon, wa lisanat tomon bi afin fi juwa kasmat tomon. 13Fi yom dak kafu tomon al shedid min Yahwa de bi dakalu le humon. Ai wahid min humon bi amsuku idan ta aku tani, wa idan ta wahid bi arfau fok did idan ta aku tani.14Yahuza kaman bi gum shakil did Orshelim. Humon bi limu kulu sorwa ta mahalat al jeran tomon - dahab, fidda, malabis al kuwes be kimiyat kebir kalis. 15Waba kaman bi kun fi le husanat, jena husan, jemel, himar, wa fi haywanat kulu al fi muaskarat del bi taban be nefsu waba dak16Biga bi hasil gali kulu del al fadulu min bilad del al ja did Orshelim bi agder ruwa sena le sena ashan bi abidu melik, Yahwa ta nas kulu. wa bi hafizu ied ta mizal. 17Wa bi hasil kaman kan gali ai wahid ma ruwa fi Orshelim ashan bi abidu, Yahwa ta nas kulu de, biga Yahwa ma bi jibu motoro le humon. 18Kan beled ta Masir ma ruwa fok: biga humon ma bi ligo motoro, Karisa min Yahwa bi ja ligo beled dak al ma hafizu ied ta mizal de.19De bi kun ikab ta Masir wa ikab le ai beled al ma ruwa ashan bi hafizu ied ta mizal20Lain fi yom dak, jeres ta husanat bi kelim, "Ferigu takum le Yahwa ," wa hod ta moyo al fi bet ta Yahwa de bi kun ze biir gidam ta mazbah. 21Ashan ai gurma fi Orshelim wa Yahuza kede kasisu bes le Yahwa ta nas kulu, ashan ai wahid al bi jibu zebiha bi akulu min fogo. Fi yom dak tujar ma bi kun fi tani mara fi juwa ta Yahwa ta nas kulu.

Malachi

Chapter 1

1Elan ta kilima ta Yahwa le Israel be ida ta malaki. 2Ana hihu intum, “Yahwa kelimu, lakin intum kelim, “inta hubu nina keif?” Esau kan ma aku ta Yacoub?” Yahwa kelim, “lisa ana kan hibu Yacoub. 3Lakin ana kan akrah/aba Esau. Ana sibu jubal tou geni mahal al abau wa karban, Kaman ana sibu mahal al umon warisu Yakun le haiwanat ta sahara”4Iza kan Edom kelimu, “Kasuru medina ta nina tehet, lakin nina bi rija abina.” Yahwa al gedir bi kelimu, “umon bi rija abinu, lakin ana bi jadau tehet tanimara. Nas tannin bi nadi umon Beled al sherir wa nas al yahwa laanu ilel abad. 5Uyun takum bi aiynu kalam de, wa intum bi kelimu, Yahwa azim futu kulu hudud ta Israel”.6Weled bi ihterim abu tou, wa kadam bi ihterim seyid tou. Kan ana, biga, ana abu, wenu ihtiram tai? Iza kan ana seyid wenu ehtiram le ana? Yahwa al gedir kelimu le khahana, al alisu isim tai. Lakin intum kelimu, nina alisu isim taki kef? 7Bi wodi esh al karabu fi mazbah tai. Lakin intum bi kelimu nina karabu kef. Be wasat kalam inu terbeza ta Yahwa waskan.8Kan intum bi gedimu haiwan al amiyan le zebiha, hal de ma shar? Kan intum bi gedimu al kurein moksur wa ayan hal de ma shar? Wodi takum le hakim takum ze de! Hal huwa bi agbil intum wala hal huwo bi kerimu intum? Yahwa al gedir kelimu. 9Hasa intum gi istemir asalu wusa ta Rabuna, ashan huwo bi endu neima le nina, lakin Yahwa al gedir kelimu inu, be shikil tegdim al fi edan takum de, hal huwo bi arfa fok wusa ta ai wahid.10Oh, iza kan bes fi wahid min intum al bi gofulu bowabat ta haikal, ashan intum ma bi wala nar fi mazba tai sakit! Ana ma moksut ma intum,” Yahwa al gedir kelim, wa ana ma bi gobilu ai tagadima min ida takum. 11Leanu min tala ta shemis lahadi waga tou isim tai bikum azim fi nus ta buldan wa fi kulu mahal bokhur wa tagadimat al nedif bi gedimu be isim tai. Leanu isim tai bi kun azim fi nus ta buldan.” Yahwa al gedir kelimu. 12Lakin intum karabu huwo, zaman intum bi gul terabeza ta Yahwa nejis, inu simar, wa akil bi tou kede alisu.13Intum Kaman kelimu, de taab ta shunu kida, wa intum gi lakbatu kalam de” Yahwa al gedir kelimu. “intum jibu haja al adi au al moslul au ayan wa intum gi jibu ze tegdim. Hal kede ana agbil hajat del min ida takum? Yahwa kelimu. 14Keli zol ta kabasa Yekun moloun al indu haiwan al zakar fi haiwanat tou wa halifu inu huwo be wodi le ana, lisa huwo bi ja wodi le ana Rabuna haja al indu eib wa al ayan! Leanu ana melik al azim “Yahwa al gadir kelim, “wa isim bi tai bi ihterimu fi nus bilad.

Chapter 2

1Hasa intum khahana, amur de le intum, 2Iza intum ma bi a asuma, wa iza intum ma bi kutu fi gulub bi takum ashan bi wodi ihtiram le isim tai, “Yahwa al gedir kelimu,” Baad dak ana bi rasulu laana le intum, wa bi laanu baraka takun, feilan ana laanu umon, leanu intum ma gi kutu amur tai fi gulub takum.3Aiynu, ana gerib bi wobiku ajiyal takum, wa ana bi kubu wasaka fi usa takun, wasaka al min monasabat takum, wa bi shilu intum ma wasaka de bara. 4Intum bi arufu inu ana yau rasulu amur de le intum wa tifagiya tai bi estemir yakun ma lawi, “Yahwa al gedir kelimu.5tifagiya tai ma huwo kan haya wa salam wa ana kan wodi umon le huwo; ana wodi le huwo kof, wa huwo kan kafu ana, huwo kan wogif be istegrab le isim tai. 6Neseha al hagiga kan fi kasma tou, huwo gi douru ma ana be salam wa adil wa talau ketir min katiya. 7Leanu kasma ta khahin bi hafizu maarafa wa nas be fetisu irshad min kasma tou. Leanu huwo rasul ta Yahwa al gedir.8Lakin intum kalas agilibu min sika al hagiga. intum sabab le nas ketir biga mogfulin hasab al sharia taalim. intum kasuru tifagitya ta Lawin, Yahwa al gadir kelimu. 9Be kida ana Kaman alisu wa hagiru intum gidam nas kulu, le anu intum ma hafizu sikat tai, lakin intum wori mohabaa ligo intum gi amulu towjihat tai.10Hal mafi abu wahid le nina kulu? Ma Rabuna wahid de yau kalagu nina? Lee nina ma indu iman ai zol le aku al tani, Bi karabu tifagiya ta Abu ta nina. 11Yahuza ma indu iman. Haja batal amulu fi Israel wa Urselim. Leanu Yahuza nejisu mahal al mokadas al Yahwa gi hibu wa huwo zowuju biniya ta rabuna ta ajanib 12Keli Yahwa gata bara min keima ta Yacub zol al amulu kalam de, zol al ma num wa zol al bi juwabu, hat low huwo gi jibu tegdim le Yahwa al gedir.13Intum kan amulu kida: intum bi mala mazah ta Yahwa ma moya ena, bi kore ashan huwo lisa ma agilibu le tegdim au rudu shilu min intum be farah.14Lakin intum kelim, “Lee huwo ma amulu? Leanu Yahwa kan shahid bein inta wa mara al fi shabiya taki, al did hiya inta kan ma amin, hata ze hiya sherik wa mara bi tak be tifagiya. 15Huwa kan ma amulu umon wahid, ma nisba ta roho tou? Biga lee huwo kan kutu intum wahid? Leanu huwo kan gi fetisu min Rabuna. Ashan kida harisu nefsa taki fi roho taki, wa mata geni bidun amana ma mara al inta jouzu fi shababiya taki. 16Leanu ana bi akrah talag,” Yahwa Rabuna ta Israel kelimu, wa zol al bi kati gumas tou be takiyan.” Yahwa al gedir kelimu, “Be kida harisu nefsa takum fi roho wa mata kun bidun iman.17Intum sibu Yahwa biga fataran be kalamant takum, lakin intum kelimu, nina taabu huwo kef? Be kalam al bi gul, “ai zol al amulu batal huwo kwes fi uyun ta Yahwa, wa huwo moksut be hajat de au” wenu Rabuna ta adala?”

Chapter 3

1“Aiynu, ana gerib bi rasulu rasul, wa huwo bi jahizu sika gidam tai, biga Rabuna al intum gi fetisu, bi ja mofaja le haikal towo. Rasul ta ififagiya al intum bi farhan fogo, ayinu huwo bi ja,” Yahwa al gadir kelim. 2Lakin munu yau bi agder sobur yom al huwo bi ja? Munu yau bi agder wogif zaman huwo be zahir? Leau huwo bikun ze nar al bi nedifu, wa sabun al bi kasulu. 3Huwo bi geni ze makana al bi jedidu wa bi nedif fida, wa huwo bi jedidu awulad ta lawi, huwo bi jedidu umon ze dahab wa fida, wa umon bi jibu tegdim ta bir le Yahwa.4Baad dak tegdim ta Yahuza wa Urselim bi kutu Yahwa farhan ze fi ayamat al gedim, wa ze fi sinin al gedim 5Baad dak Ana bi ja gerib le Intum le huikum, ana be sura bikun shahid did saharin, nas ta zina, shuhudin ta kidib, wa did del al bi zulumu umal ta ujura min hak tomon, del al bi zulumu aramil wa atimin wa del al bi zulumu ajanib, wa del al ma gi ihterim ana.” Yahwa al gadir kelimu.6Leanu ana Yahwa ma geiru; ashan kida, intum awulad ta Yacub, lisa intum ma wosulu fi nihaya. 7Min ayam ta abuhat takum, intum aba gawanin tai wa ma hafizu umon. Rija takun le ana wa ana bi rija le intum.” Yahwa al gedir kelimu, lakin intum kelimu, nina bi rija kef?8Hal zol bi seregu Rabuna? Lisa intum gi seregu ana lakin intum gi kelimu, nina seregu inta kef? Fi ushur wa Tegdim. 9Intum molounin be laana, leanu intum gi seregu ana, beled kulu.10Jibu ushur kamil le Makzan, ashan bikun fi akil fi bet tai, wa jeribu ana hasa be kalam de, Yahwa al gedir kelimu, kan ana ma bi fata le intum shababik ta samah wa kubu Baraka le intum, hata mahal bikun mafi ashan bi timu. 11Ana bi wonusu did del al bi karabu zera takum ashan umon ma bi karabu intaj ta ida takum. Kurum takum fi mazra ma fi fakidu simar tomon, “Yahwa algedir kelimu. 12Bilad kulu bi nadi intum mubarikin, leanu intum bikun arid ta farah” Yahwa al gadir kelimu.13Kelimat takum did ana kan gowi. ‘Yahwa kelimu, lakin intum gi kelimu, nina kelimu sunu fi nus ta nina did inta? 14Intum kelimu, mafi faida ashan akdim Rabuna. Faida sunu nina hafizu talabat tou wa douru be kore gidam Yahwa al gedir? 15Be kida nina gi nadi nas al sheririn mubarikin nas al ashrar ma gi tala ganiyanin, lakin umon Kaman gi jeribu Rabuna wa gi tefes.16Baad dak del al bi kafu Yahwa wonusu le baad tomon Yahwa gi kutu bala wa gi asuma, wa kitab ta zikra mozekira fi al kan katibu gidam tou del al gi kafu Yahwa wa gi ihterim isim tou.17Umon bikun tai, “Yahwa al gedir kelimu, “worisa ta kazana ta nefsa tai, fi yom da kana amulu ana bi hafizu umon ze abu al bi hafizu weled al gi kadim huwo. 18Biga tani mara intum bi meizu bein al bir wa al shar, bein al gi abidu Rabuna wa al ma gi abidu huwo.

Chapter 4

1Fa aiynu, ayam gi ja, hariga ze lahab, zaman al kulu nas ta kibriya wa nas ta amulu hajat batal bikun wasaka. Yom al jai bi haragu umon kulu. Yahwa algedir kelim “ashan bi sibu umon bikun la irig wala fere. 2Lakin le intum al bi kafu isim tai, shemis ta bir bi tala be shifa fi jinahat tou, intum bi tala bara wa bi douru be nutu ze ujul min mahal mura. 3Fi yom dak intum bi dusu nas al ashrar tehet, leanu umon bikun rumad lehet kurein takum fi yom al ana bi amulu shokol tai de.” Yahwa al gedir kelim.4Zekiru taalim ta kadim tai musa al ana kan wodi le huwo fi Horeib al ana kan wodi le Israel kulu, faraed wa ahkam. 5Aiynu, ana bi rasulu le intum Elia al nebi gubal yom al azim wa ta kafu ta Yahwa bija. 6Huwo bi gilibu gelba ta abuhat le iyal, wa gelba ta iyal le abuhat, ashan ana ma bi jaw a hajimu beled ba karaba kamil.”

Matthew

Chapter 1

1De kitab ta asami ta juduud ta Yesua al Masih jena ta Dawuud jena ta Abraham. 2Abraham abu ta Ishaka wa Ishakha abu ta Yaakhuub wa Yaakhuub abu ta Yahuuza wa akhwanu. 3Wa Yahuuza abu ta Faaris wa Zarah min Taamaar. Wa Faaris abu ta Hasruun. Wa Hasruun abu ta Raam.4Ram kan abu ta Amminadaab. Amminadaab abu ta Nahshon. Wa Nahshonn abu ta Salmon. 5 Salmon abu ta Boaz min Raahaab. Wa Boaz abu ta Obed min Ruth. Obed abu Jesse. 6Jesse abu Daud al-melik.Wa Daud abu ta Suliman Daud abu ta Suliman min mara ta Uriah.7Suliman kan bu ta Rahoboam, Rahoboam Abu ta Abijah. Abijah abu ta Asa. 8Asa Abu ta Jehoshaphat, Jehoshapat abu ta Joram. Wa Joram jidi ta Uzziah.9Uzziah kan abu ta Jotham. Jotham bu ta Ahaz. Ahaz abu ta Hezekiah. 10Hezekiah abu ta Manasseh. Manasseh abu ta Amon. Wa Amon abu Josiah. 11Josiah kan jidi ta Jechoniah wa akwanu fi zaman shilu umon le Babylon.12Ba’ad shilu umon le Babylonl, Jechoniah kan abu ta Sheatiel, Sheatiel kan jidi ta Zerubbabel. 13Zerubbabel kan abu ta Abiud. Wa Abiud abu ta Aliakim. wa Aliakim abu ta Azor. 14Azor kan abu ta Zadok. Zadok abu Achim. Wa Achim abu ta Aliud.15Aliud kan abu ta Aleazar, Eleazar abu ta Matthan, Wa Matthan abu ta Yacob. 16yakub kan abu ta Yusif rajil ta Mariam min hiya Yesua kan weledu. al bi nadu Al Mesih. 17Kulu al ajial min Ibrahim le Daud kan arbatasiar ajial, min Daud le shilu umon fi Babylon arbatasar ajial , wa min wodi umon le Babylon le arbatasiar alial le Al Mesih.18Weleda bita Yesua Al Mesih hasal be teriga de. Uma tou Mariam endu alaka ta zuwaj ma Yusif, Lakin gubal umon ma ja sawa, ligo hiya hamlan be Roho Al Kudus. 19Rajil tou Yusif kan rojul adil, wa huwo madeir ashan aba hiya gidam nas. huwo fekiru ashan bi gata alaka be siri.20Ze huwo bi fekir an hajat del, Malaika ta Rabana zahar le huwo fi hilim, kelimu,'' Yusif, weled bita Daud, mata kafu ashan bi shilu Mariam ze mara taki, le-anu hiya hamilan be wasat Roho Al Kudus. 21Hiya bi weledu jena, wa inta bi seme Yesua, fa huwo bi kalisu nas tou min Khatiya tomon.''22Kulu del hasil ashan bi kamilu kalam al wonusu be Rabuna be wasat anbiya, kelimu, 23Asma, Azra bi hamil wa bi weledu jena, wa umon bi nadi isim Immanuel''- mana bitou ''Allah ma nina.''24Yusif gam fok min al num wa amulu ze malaika ta Rabuna wasi huwo wa huwo shalu mara bitou. 25Lakin huwo ma amulu alaka jinsia ma hiya lahadi hiya weledu jena. bad dak huwo seme isim bitou Yesua.

Chapter 2

1Baad Yesua weledu fi Bethlaham ta Yahudiya fi ayam ta Herodos al Melik, nas ulama min sherik wosulu Urselim kelimu, '' 2Wenu huwo al weledu Melik ta Yahud? Nina sufu nijima tou fi sherik wa nina ja ashan bi abidu huwo.'' 3Zaman Herodos al melik asma kalam de, huwo ma Urselim kulu kan zalanin,4Herodos limu kulu ruasa ta khahana wa baad min nas, wa huwo asalu umon, ''Bi weledu Al Mesih wen?'' 5Umon kelimu le huwo, ''Fi Bethlaham ta Yahudiya, fa da yau al kan anbiya katibu, 6Lakin inta Bethlaham, fi ardi ta Yahud, ma yau akhir fi wosat ta khadad ta Yahud, fa min inta bija reis al bi suf nas bitai Israel.''7Baad dak Herodos nadi rijal al uluma de wa asalu umon be dapt yatu zaman nijima de kan zahir. 8Uwo rasulu umon le Bethlaham, kelimu, ''Ruwa wa fetisu jena al suker de be teriga kwes. Kan intum ligo huwo, jibu kabar de le ana, ashan ana kaman bija wa abidu huwo.''9Baad umon asma kalam ta melik, umon ruwa, wa nijima al umon kan sufu fi sherik mashi gidam tomon lahadi ja wogifu fi mahal al jena de fogo. 10Zaman umon aiynu nijima de, umon farhanin be fara azim.11Umon ruwa fi bet wa aiynu Jena Al suker ma uma tou Mariam. Umon dengiru tehet wa abidu Huwo. Umon fata santat tomon wa gedimu hadaya tomon dahab, Luban, wa Bohur. 12Allah anziru umon fi hilim ma kede raja le Herodos, wa umon raja le beled tomon be sika tani.13Baad umon ruwa, malaika ta Rabuna zahir le Yusif fi hilim wa kelimu, '' gum fok, shilu jena al suker de ma uma tou, wa jere takum le Masir. geni takum hinak lahadi ana bi wori le intum. Fa Herodos bi fetis jena al suker de ashan bi Katulu. 14fi bilel dak Yusif gam wa shilu jena al suker de wa uma tou wa jere le Masir. 15Huwo geni hinak lahadi mutu ta Herodos. De kamilu kalam al Rabuna kelimu be wasat anbiya,'' min Masir ana nadi jena tai.''16Baad dak Herodos, Zaman huwo aiynu be inu uluma del kabasu huwo, huwo biga zalan kalis. Huwo rasulu wa katulu kulu iyal sukerin al awulad al kan fi Bethlaham wa fi kulu akalim al iyal indu itnin sena wa tehet itnin sena, be asab zaman al rujal ulama kelim be dabt.17Baad dak kalam al kan Nebi Jeremiah wonusu hagag nefsu, 18''Sot kan asmau fi Ramah, kore wa huzun shedid, Rakele bi kore ashan iyal tou, Wa hiya aba taziya, leanu umon biga mafi.''19zaman Herodos maat, malaika ta Rabuna zahar fi hilim le Yusif fi Masir wa kelimu, 20''Gum fok wa shilu jena ma uma tou wa ruwa le beled ta Israel, del al kan deir katulu jena de mutu.'' 21Yusif gam, shilu jena wa uma tou wa ja fi ardi ta Israel.22Lakin zaman huwo asma be-inu Archelaus bi hakimu Yahudiya fi mahal ta abu Herodos, huwo kan kafu ashan bi ruwa hinak. baad Allah anziru huwo fi hilim, Huwo ruwa le iklim ta Galileya 23wa ruwa ashan geni fi medina isim tou Nazaretha. De kamilu kalam al kan wonusu be wasat al anbiya, ashan bi nadu huwo Nazarene.

Chapter 3

1Fi ayam dak Yohana Moamadan ja fi beriya ta Yahudiya bi gul, 2''Tubu, ashan molokut ta samawat biga gerib.'' 3Fa da huwo al kan wonusu be wasat nabi Isaiah, gali, ''De sot ta wahid bi nadi bara fi beriya, Jahizu sika le Rabuna, salau sika tou adil.''4Yohana kan bi libisu gumas min sar ta jemel wa gas jilid hawil sulba tou. Akil tou kan asharat wa asel. 5baad dak Urselim, Yahudiya kulu, wa akalim kulu al hawil bahar Ordon ruwa le huwo. 6Yohana amidu umon fi bahar Ordon, bad umon tubu min katayat tomon.7Lakin zaman huwo sufu Farisein kutar wa sadducein ja le huwo ashan bi amidu, huwo kelim le umon, ''Intum iyal ta dabaib al indu siim, munu anziru intum ashan bi jere bara min hukum al jai? 8Antiju samar al bi istehik tuba. 9Mata kum fekiru ashan bi kelim bein takum, ' Nina endina Ibrahim ashan abu ta nina.' Fa ana bi kelimu le intum be inu Allah bi agder bi goumu iyal le Ibraham hata kan min hujar del.10Kalas fas kutu jambu irik ta shejerat. Ashan kulu shejer al ma bi antij samar kwes bi gatau tehet wa jadau fi nar. 11Ana bi amidu intum be moya le tuuba. Lakin huwo al bi ja baad ana kebir mini ana, wa ana ma bi istehik ashan bi ahmil jizam tou. Huwo bi amidu intakum be Roho Al Kudus wa be nar. 12menjel bitou fi fii yedu wa bi gata geme tou wa bi kutu fi Makhzan lakin huwo bi aragu wasak be nar al ma bi batul."13Baad dak Yesua ja min Galileya le bahar Ordon ashan Yuhana bi amidu. 14Lakin Yuhana deir abusu huwo, gal, '' ana deir ashan inta yau bi amidu ana, wa inta bi ja le ana?'' 15Yesua juwabu wa kelimu le huwo, '' asmau le hasa, Fa huwo hagiga le nina ashan bi kamilu kulu biir. baad dak Yuhana asmau le huwo.16Baad Amidu huwo, Yesua tala guwam min moyo, wa samawat fata le huwo, huwo aiynu Roho ta Allah jai tehet ze hamam wa nazal le huwo. 17Gal, sot ja min sama bi gul,'' De weled tai al mahbub. Ana farhan kalis ma huwo.

Chapter 4

1Baad dak Roho shilu Yesua le beriya ashan sitan bi jeribu huwo. 2Zaman huwo kan saim arbein yom nahar wa leil, huwo biga jiyan. 3Sitan ja wa kelim le huwo, ''Kan inta sei Jena ta Allah, aglibu hujar del ashan bikun esh.'' 4Lakin Yesua juwabu wa kelimu le huwo, ''huwo moktub, 'insan ma bi ish ashan esh bes lakin be kulu kelima al bi ja min kasma ta Allah.''5Baad dak sitan shilu huwo le Medina Al mukudas wa kutu huwo fi akir mahal ta ras Kenisa, 6wa kelim le huwo, '' Kan inta sei Jena ta Allah, Jadau nefsak tehet, fa huwo moktub, ' Huwo bi amiru malaikat tou bi shilu musulia taki,' wa, 'Umon bi alagu inta be idan tomon. ashan inta ma bi dugu kura taki fi hajer.''7Yesua kelim le huwo, Tanimara huwo moktub,' Mata jeribu Rabana Allah taki.'' 8Tanimara, Sitan shilu huwo le jebel al fok shedid wa wori le huwo kulu mamalika ta Alam ma kulu hajat al fogo. 9Huwo kelimu le huwo ''Anna bi wodi le inta kulu hajat del, kan inta dengir tehet wa abidu ana.''10Baad dak Yesua kelimu le Huwo, ''Ruwa bara min hina Sitan! Fa huwo moktub, '' Inta bi abidu Rabana Allah taki, wa inta bi kadimu huwo bes.'' 11Baad dak sitan sibu huwo, wa malaikat ja khadimu huwo.12Zaman Yesua asma gal gobudu Yuhana, huwo tala le Jelil. 13Huwo sibu Nazareta wa ruwa geni fi Capernaum, al gerib ma bahar ta Jelil, fi hudud ta Zebulum wa Naphatli.14De hasal ashan bi kamilu kalam al nebi Isaiah kelimu, 15''Ardi ta Zebulum wa Ardi ta Naphtali, gerib le bahar, aksa Ordon, Jelil ta Nas al geir Yahudiyin! 16Nas al kan gaidin fi duluma umon shafu nur al azim, wa del al kan gaidin fi iklim wa dul ta mutu, fog umon nur gam.''17Min zaman dak Yesua bada beshiru wa kelimu, ''Tuub, ashan molokut ta sama biga ja Gerib.''18Ze ma huwo masi gerib ma bahar Galileya, huwo aiynu itnin akwan, Samaan al bi nadi butrus, wa Andraus aku tou, bi jada sabaka fi bahar, umon kan sayadin ta gobudu samak. 19Yesua kelim le umon, ''Talu, warai, wa ana bi kutu intakum ashan bi gobudu nas.'' 20Tawali umon sibu sabaka wa ruwa warau.21Ze ma Yesua bi ruwa min hinak huwo aiynu itnin akwan al tanin, Yakub weled ta Zebedayo, wa Aku Yuhana. umon kan fi murkap ma abu tomon bi salau shabakat. Huwo nadi umon, 22wa umon sibu murkab wa abu tomon wa ruwa wara tou.23Yesua ruwa fi kulu makan ta Galileya, bi derisu fi biyut ta salawat, bi bashiru an injil ta molokut, wa bi aliju amrat wa ayanat bein al nas. 24Kabar an huwo kan ruwa fi kulu Syria, wa nas jabu le huwo del al kan ayanin ma ayanat mukhtelif wa waja gisim, nas al kan moskunin be aruwa sherir. wa al indum marad sarrah wa shalal. Yesua aliju umon kulu. 25Adad kebir min nas ruwa wara huwo min Galileya, Decapolis, Urselim, wa Judeya, wa aksa Ordon.

Chapter 5

1Zaman Yesua aiynu nas al limu, huwo ruwa fok jebel. Zaman huwo geni tehet, talamis tou ja le huwo. 2Huwo bada wonusu wa derisu umon, gal, 3''baraka le del al masakin fi roho, molokut ta samah de tomon. 4Baraka le del al haznanin, umon bi ligo taazia .5Baraka le del al nezil nufus tomon, umon bi warisu ard. 6Baraka le del al jiyanin wa atsanin ashan hagiga, Allah bi kutu umon sabanin. 7Baraka le del al indum rahma, umon bi ligo rahma. 8Baraka le del al gulub tomon nedif, umon bi sufu Allah.9Baraka le del al bi asna salam, bi nadi umon iyal ta Allah. 10Baraka le del al taabu ashan hagiga, molokut ta samah de tomon,11Baraka le inta kan nas bi sitimu inta wa bi taabu inta, wa bi kelimu ai hajat batal al ma hagiga did inta ashan ana. 12kede inta kun moksut, makafa taki kebir fi fii samah. Gubal intum, taabu Anbiya al kan ish zamaan be nefsu teriga.13Intum mile ta Alam. Lakin mile kan biga ma indu ta-am, kef bi reja ashan bikun mile tani? huwo ma kwes tani le ai haja ile bes bi kubu bara wa nas bi douru fi ras tou. 14Intum nur ta dunia. Ma bi dusu Medina al abinu fi ras jebel.15Nas mabi walau lamba wa kutu tehet gufa, lakin fi ras terbeza, wa bi wala le nas kulu fi juwa bet. 16Keli nur taki wala gidam nas ashan umon bi aiynu amail taki al kwes wa bi sabihu Abu taki al fi samah.17Matakun fekir be inu ana ja ashan kasuru ganun wele kalam ta anbiya. Ana ma ja ashan bi kasuru umon, lakin ashan bi kamilu. 18Hagiga ana bi kelimu le intum be inu lahadi samah wa al ard bi futu, mafi kilma wele unuwan be ai teriga bi futu bara min ganun, lahadi hajat kulu bi hasil.19Ashan kida kulu zol al bi kasuru wahid min wasayat wa deris nas ashan bi amul nefsu kalam ma bikun mohim kalis fi molokut ta samah. Lakin le kulu zol al bi hafisu kalam del wa derisu le umon bi kun nas kubar fi molokut ta samah. 20Lakin ana bi kelim le inta be-inu ile kan sokol hagiga taki bi futu hagaig tak kataba wa farisiin. inta be ai teriga ma bi dakalu fi molokut ta samah.21Intum kan asma be inu kelimu le umon fi zaman gedim , 'mata katulu,' wa,' kulu zol al bi katulu bikun fi katar zaman gadiya.' 22Lakin ana bi kelimu le intum be-inu kulu wahid al bi bikun zalan ma aku tou bikun fi katar zaman gadiya.' wa ai zol al bi kelim le aku tou, ' inta ma nafi!' bikun fi katar gidam mejles,' wa ai zol kelim, inta belid' bi kun fi katar be nar ta Johanam.23Kan inta bi wodi hadaya taki fi masba wa inta zekiru be-inu aku taki indu muskila ma inta, 24sibu hadaya taki fi gidam masba, wa ruwa. Awelan amulu musalaha ma aku taki, wa taal gedimu hadaya taki.25Tafik be zol al tahamu inta be sura ze ma intum bi ruwa le mahkama, wele zol al tahamu inta bi selimu inta le gadi, wa gadi bi selimu inta le dabit, wa bi kutu inta fi sijin. 26Hagiga Ana bi kelim le inta, inta ma bi tala min hinak lahadi inta bi dafa akir gurus al inta kan shilu.27Inta asma kan kelimu, 'mata amulu zina.' 28Lakin ana bi kelim le inta be-inu ai zol al bi aiynu wara mara be uyun ta zina huwo kalas amulu zina ma hiya fi geliba tou.29Kan ena taki ta yemin sibu inta waga, talau bara wa jadau beit min inta. huwo bikun kwes le inta kan wahid min juzu ta jisim taki mat bidal jisim taki kulu bi jadau fi nar. 30kan ida taki ta yemin sibu inta waga, gatau bara wa jadau beit min inta. Huwo bikun kwes le inta kan wahid min juzu ta gisim taki mat bidal jisim taki kulu bi jadau fi nar31Kaman kan kelimu, 'Ai zol al turudu mara tou, keli huwo wodi le hiya waraga talak. 32Lakin ana bi kelimu le inta be-inu ai zol al talagu mara tou, ile be sabab ta zina, bi keli hiya ashan bikun ta Zina. Ai zol al zouju hiya baad kan talagu amulu zina.33Tanimara, intum asma be-inu kelimu le nas ta zaman, 'mata alifu be galad, lakin shilu alifa taki le Rabuna.' 34Lakin ana bi kelimu le inta, mata alifu kulu kulu, be samah, ashan huwo kursi ta Allah; 35wele be ardi, leanu huwo mahal ta kutu kura tou; wele be Urselim, lianu huwo medina ta Melik al Azim.36Wele inta bi alifu be ras taki, leanu inta ma bi agder amulu shar wahid abiyat wele ashuet. 37Lakin kede kalam taki kun 'Nam, nam,' wele 'La, la.' ai haja aktar min de huwo min ashrar.38Intum asma kan kelimu, 'ena be ena, wa shunun be shunun.' 39Lakin ana bi kelimu le inta, mata shakil ma zol al sherir, Lakin ai zol al dugu inta be kof, aglibu le huwo tija tani de kaman40Kan ai zol deir ruwa ma inta le mahkama wa shalu bedela taki, keli zol dak kaman shilu aborowol taki. 41Kan zol kelim le inta ruwa wahid mail, ruwa itnin mail ma huwo. 42Wodi le zol al asalu inta, mata aba le zol al deir deyinu haja min inta.43Intum asma kan kelimu, 'lazim keli inta hibu jiran taki wa akra adu taki.' 44Lakin ana bi kelimu le intum hibu adu takum wa seli le del al bi taabu intum, 45ashan intum bikun awulad ta Abu takum al fi samah. Huwo bi sibu shamis tou ashan wala le zol sherir wa zol al kwes, wa bi rasulu matar le del al adilin wa al ma adilin.46Kan intum bi hibu del al bi hibu itakum, ajur yatu al inta bi ligo? Nas ta daraib ma bi amul nefsu hajat?. 47Iza inta bi selim akwana taki bes, Inta bi amulu sunu aktar min nas tanin? nas al ma Yahudiin ma bi amulu nefsu kalam? 48Ashan kida inta lazim keli kun tahir, ze ma Abu takum fi samah Tahir

Chapter 6

1Keli intum kun harisin ashan bi wori amail takum al kwes gidam nas ashan umon bi aiynu, wele intum ma bi ligo makafa min abu takum al fi samah. 2iza inta bi wodi haja le meskin, mata afuku buruju gidamak ze ma nas al bi mesilu fi biyut ta salawat wa fi shawari. ashan umon bi ligo tesji min nas. Hagiga ana bi kelim le intum, umon kalas istelim makafa tomon.3Lakin iza inta bi wodi haja le meskin, keli ida taki ta samal ma arufu ida taki al yemin bi amulu sunu. 4Ashan hadaya taki bi wodi be siri. Wa Abu taki al bi aiynu be siri bi wodi le inta makafa.5Kan inta bi seli, mata kun ze nas al mumesilin, Umon bi hibu ashan bi wogif wa seli fi biyut ta salah wa fi rukun ta shawari, ashan nas bi aiynu umon. Hagiga Ana bi kelim le intum, umon kalas istelim makafa tomon. 6Lakin inta, kan inta bi seli, dakalu fi mahal kas. gofulu bab, wa seli le Abu taki al fi mahal siri. Wa Abu taki al bi aiynu inta fi siri bi wodi le inta makafa. 7Kan inta bi seli, mata keriru kalamat al manafi ze ma nas geir yahudiyin bi amulu, Umon bi fekir be-inu bi asmau umon ashan kalamat tomon al ketir.8Ashan kida, mata kun ze umon, Abu taki arufu hajat yatu inta deiru gubal inta ma asalu. 9Seli zede: Abu ta nina al fi samah, keli isim taki kadisu. 10keli molokut taki ja. keli meshia taki yekun fi ard ze ma fi samah.11Wodi le nina alela akil al yomi. 12Akfir katiya ta nina, ze ma nina kaman bi akfir nas al amulu le nina batal. 13Mata dakalu nina fi tajarib, lakin naja nina min sherir.14Kan inta bi afi nas min batal tomon, Abu taki al samawi kaman bi afi inta. 15Lakin kan inta ma bi afi batal tomon, Wele Abu taki bi afi batal taki.16Kan inta bi sum, keli inta ma zahiru wusa taki al hazin ze ma nas mumesilin bi amulu, fa umon ma bi kasulu wusa wele touru shar tomon ashan umon bi zahir le nas be-inu umon saimin. Hagiga an bi kelim le inta, umon istelim makafa tomon. 17Lakin inta, kan inta saim, masa zed fi ras taki wa kasulu wusa taki, 18Ashan ma bi zahir le nas tanin be-inu inta saim, Lakin bes le Abu taki al huwo fi mahal siri; wa Abu taki al bi aiynu fi siri, be wodi le inta makafa.19Mata kazinu le nesfak mali fi ardi ali sus wa hajat al bi segeru bi demiru, wa haramiya bi dakalu juwa wa bi seregu. 20Lakin, Kazinu le inta mali fi samah, al wele sus au hajat al gi segeru bi demiru, wa Haramiya ma bi dakalu juwa wa bi seregu. 21Fa fi mahal al mali taki fogo, hinak fikra taki bikun fogo kaman.22Ena huwo yau lamba le jisim. ashan kida, kan ena taki kwes, Jisim kulu bikun malyan be nur. 23Lakin kan ena taki batal, Jisim taki kulu bikun malyan be duluma. ashan kida, kan nur al fi juwa inta hagiga duluma, duluma de bikun kebir, Duluma de bikun kebir shedid godur sunu! 24Mafi zol bi kadimu itniin seid, Au huwo bi karahu wahid wa bi hibu al tani, wele huwo bi wodi nefsu le wahid wa bi aba al tani. Inta mabi khadimu Allah wa mali.25Ashan kida Ana bi gul le inta, Mata fekir an haya taki, inta bi akulu sunu wele inta bi asrubu sunu- wele an jisim taki, inta bi libisu sunu. Haya ma afdal min akil, wa jisim ma afdal min gumasat? 26Suf le tiyur al fi jou. Umon ma bi azra wele bi hasidu wele limu fi gugu, lakin Abu takum al fi samah bi akilu umon. Hal intum ma mohimin min umon?27Munu min intm bi fekir ashan bi zidu sinin le haya tou? 28Le intum bi fekir an libsa? Zekir an zuhur al fi mazra, Kef umon bi raba. Umon ma bi istakal, wa ma bi salahu malabis. 29Lisa Ana bi gul le intum, hata Suliman fi kulu mejid ma libisu ze wahid min zuhur del.30Kan Allah libisu zuhur al fi mazra, al bi zahir alela wa bukra bi jadau fi nar, godur sunu huwo bi libisu intum, intum al iman takum suker? 31Ashan kida mata fekir wa gul, ' Nina bi akulu sunu?' 'wele nina bi asrubu sunu?' wele nina bi libisu sunu?'32Fa nas al geir Yahudiyin bi fetis hajat del, wa Abu tak al samawi arufu be-inu inta deir umon. 33Lakin fetis Molokut ta Allah awel wa biir tou wa kulu hajat del bi wodi le inta. 34Ashan kida mata fekir le bukra, fa yom ta bukra bi fekir an nefsu. Ai yom indu masakil tou.

Chapter 7

1Mata hakimu, wa ma bi hakimu inta. 2Fi teriga al inta bi hukumu, bi hakimu inta, wa be wozin al inta wozinu, bi wozinu le inta.3Lee inta bi aiynu wasaka al fi ena ta aku taki, lakin inta ma zekiru wasaka al fi ena taki? 4Kef inta bi gul le aku taki, 'keli ana tala wasaka al fi ena taki,' lisa wasaka fi fii juwa ena taki? 5Intum al mumesilin! tala awel wasaka bara min ena taki, wa biga inta bi aiynu kwes ashan talau al fi ena ta aku taki.6Mata wodi haja al mukadas le kilab, wa mata jadau hajat jemil gidam khodrukat. umon bi dusu be kurayin tomon, wa bi aglib wa sheretu inta le gita gita.7Asadu, bi wodi le inta. fetisu, inta bi ligo. Dugu bab, wa bi fatau le inta. 8Fa le kulu zol al asadu, bi ligo; kulu zol al fetisu, bi ligo; wa le zol al bi dugu bab, bi fatau le huwo. 9Wele munu min intum, kan weled tou asadu esh, bi wodi le huwo hajer? 10Wele kan huwo asadu samak, bi wodi le huwo debiba?11Ashan kida, kan intum al sheririn aruf kef bi wodi hadayat kwes le iyal takum, godur sunu Abu takum al fi samah bi wodi hajat kwes le nas al asalu huwo? 12Ashan kida, kulu hajat al inta deir nas bi amulu le inta, inta kaman keli amulu le umon, fa de yau gawanin al Musa wa anbiya katabu.13Dakalu be bab al deik. Fa bab al wase wa kebir huwo yau sika al bi wodi nas le demar, wa hinak nas kutar bi ruwa fogo. 14Lakin bab huwo deik wa sika de huwo sa-ab al bi silu nas le haya, wa besitin al bi ligo.15Keli intum kun harisin min anbiya al kazabin, al bija le intum be jilid ta korufan lakin umon morfoinat al hagiga. 16Be semar tomon intum bi aruf umon. Hal nas bi limu inab min kasabin ta shok wele jemeza min alig? 17Fi nefsu teriga, kulu shejer al kwes bi antij semar al kwes, lakin shejer al batal bi antij semar al batal18Shejera al kwes ma bi antij semar al batal wele shejera al batal bi antij semar al kwes. 19Ai shejera al ma bi antij semar al kwes bi gatau wa bi jadau fi nar. 20Ashan badin intum bi arufu umon be semar tomon.21Ma ai wahid al bi kelimu le ana, 'Rabi, Rabi,' bi dakulu fi molokut ta samah, lakin ile del al bi amulu meshia ta Abu tai al fi samah. 22Nas kutar bi kelimu le ana fi yom dak, ''Rabi, Rabi, nina kan ma nabau fi isim taki, fi isim taki nina turudu sitan, wa fi isim taki nina amulu hajat ketir?' 23Wa Ana bi kelim le umon, 'Ana ma bi arufu intum! ruwa beid min ana, intum al bi amul amail sherir.24Ashan kida, ai wahid al asma kalam tai wa kutu fi sokol bi kun ze zol al negit al abinu bet tou fok hajer. 25Matara bi nezil, feidanat bi ja, wa hawa bi ja wa bi dugu bet, lakin ma bi waga, ashan abinu fok hajer.26Lakin ai wahid al asma kalam tai wa ma kutu fi sokol bi kun ze zol al belit al abinu bet tou fok rumula. 27Matar bi nezil, feidanat bi ja, wa hawa wa bi dugu bet, wa bet bi waga, wa bi demir kulu kulu.''28De ja baat zaman Yesua kalasu wonusu kalam del, nas al limu kan istagrab be dirsa tou, 29fa huwo derisu umon ze wahid al indu sulta, wa ma ze ulama tomon.

Chapter 8

1Zaman Yesua nazal min jebel, adad kebir min nas al limu ruwa wara tou. 2Zol ayan bi juzam ja le huwo wa dengir gidam tou, ''Rabi, kan indak niyah, aliju ana.'' 3Yesua medu ida tou wa lemesu huwo, gal, Indi niyah. kun nedif.'' Nefsu zaman aliju huwo min ayan ta juzam.4Yesua kelimu le huwo, ''keli inta ma wori le ai zol. Ruwa sika taki, wa wori nefsa taki le khahana wa gedimu hadaya al Musa kan wasi, bi kun shuhudah le umon.''5Zaman Yesua dakalu le Capernaum, kaid ta miya jesh ja le huwo wa asalu, 6gal, ''kadam tai naim fi bet moshulul wa fi waja shedid.'' 7Baad dak Yesua kelimu le huwo ''Ana bi ja wa aliju huwo.''8Kaid de juwabu wa kelimu, ''Rabi, Ana ma istehik ashan inta bi dakalu fi bet tai, bes kelimu kalam wa kadam tai bi ligo ilaj. 9Fa Ana kaman zol al tehet sulta ta zol tani, wa Ana indi jesh tehet ana.Ana bi kelim le wahid, 'Ruwa,' wa huwo bi ruwa, wa le wahid tani, 'ta-al,' wa huwo bi ja, wa le kadam tai, 'amul de,' wa huwo bi amul.'' 10Zaman Yesua asuma kalam de, gelbu kasuru wa kelimu le nas al kan bi ja warau, hagiga Ana bi kelim le intum, Ana ma ligo ai zol be iman de fi Israel.11Ana bi kelim le intum, Kutar bi ja min sherik wa gharib, wa umon bi num jambu terbeza ma Ibrahim, Ishak, wa Yaghub, fi molokut ta samah. 12Lakin iyal ta molokut bi jadau bara fi duluma, Fi mahal al fogo kore wa adi sunun.'' 13Yesua kelimu le kaid de, ''Ruwa! ze inta amin, bi amulu le inta.'' wa kadam de aliju nefsu saa.14Zaman Yesua ja fi bet ta Butrus, Huwo aiynu uma ta mara ta Butrus naim ayan be huma. 15Yesua lemesu ida ta hiya, wa huma sibu hiya. Hiya gam wa kadimu huwo.16Zaman biga misa, nas jabu le Yesua nas kutar al muskunin ma roho ta sherir. Huwo amiru arua keli tala bara be kilma wa aliju kulu nas al kan ayanin. 17Fi teriga de kamilu kalam al kan kelimu be Nebi Isaiah, gal ''huwo be nefsu shalu ayan ta nina wa amrad ta nina."18Zaman Yesua aiynu nas al limu hawli huwo, huwo wodi tojihad ashan bi ruwa fi tija tani ta bahar Galileya. 19Wahid min kataba ta ganun ja le huwo gal, ''mualim, Ana bi ruwa wara inta fi ai mahal inta bi ruwa fogo.'' 20Yesua kelimu le huwo, ''Sailib indum hufar, wa tiyur al fi jou indum biyut, lakin ibin al insan ma indu mahal ashan bi num fogo.''21Wahid min telmiz kelimu le huwo, ''Rabi, keli ana ruwa awel ashan dofunu abui.'' 22Lakin Yesua kelimu le huwo, ''Taal warai, wa sibu meitin keli dofunu meit tomon.''23Zaman Yesua dakalu fi murkab, talamiz tou ruwa wara tou. 24Hawa kebir haza bahar, ashan kida murkab kan kati be amuaj. Lakin Yesua kan naim. 25Talamiz ja le huwo wa goumu huwo, gal, ankizu nina, Rabi; nina gerib ma mutu!''26Yesua kelimu le umon, ''malu intum bi kafu, intum al deifin fi iman?'' Wa huwo gam fok wa wobiku hawa wa bahar. Bad dak hinak jou biga adi. 27Nas del istagrabu wa gal, ''Zol de sikil yatu, al hawa wa bahar ihterim huwo?''28Zaman Yesua ja fi tija tani bita bahar wa le doula ta Gadarenes, itnin nas moskunin be arua sherira gabilu huwo. Umon ja bara min mugabir wa umon kan takiyanin, ashan zol musafir ma bi futu be sika dak. 29Wa umon kore wa gali, inta deir sunu min nina, Ibin Allah? Hal inta ja hina ashan azibu nina gubal zaman?''30Kodurukat kan bi akulu hinak, ma beid shedid min umon. 31Arua sherira del kelimu le Yesua gal, ''Kan inta turudu nina, Rasulu nina le kodrukat dak,'' 32Yesua kelimu le umon, ''ruwa!'' Arua sherira del tala bara wa dakalu le kodrukat; wa biga kodurukat del jere min mahal al nazil de le bahar wa umon matu fi moya.33Nas al kan bi haresu kodrukat del jere wa ruwa le medina wa wodi taharir kamil, Kasatan haja al hasal le nas al kan moskunin be aruwah. 34Nas al kan fi medina ja ashan gabilu huwo. Zaman umon aiynu huwo, umon asalu huwo ashan bi sibu iklim tomon.

Chapter 9

1Yesua dakal fi murkab, gata bahar, wa ja le medina tou. 2Nas jabu le huwo zol moslul naim fi biris. Huwo aiynu iman tomon, Yesua kelimu le zol al moshulul de, ''Ibni, keli inta kun farhan. Afi katiya taki.''3Kataba tanin wonusu fi nefsa tomon, ''Zol de bi mesil.'' 4Yesua arufu al fi fii fikra tomon wa kelimu, ''Le intum bi fekir kalam sherir fi gulub takum? 5Kalam yatu al sahil ashan bi gulu, 'Katiya takum afi.' wele bi kelimu, 'Gum fok wa douru'? 6Ashan intum bi arufu be-inu Ibin al insan indu sulta fi ard ashan bi afi katiya, ... ''huwo bi gul le zol moshul, ''Gum fok, shilu feris taki, wa ruwa bet.''7Bad dak zol de gam fok wa ruwa le bet tou. 8Zaman nas al limu aiynu zede, umon istagrab wa bada sabihu Allah, al wodi sikil sulta de le nas. 9Zema Yesua ruwa be hinak, huwo aiynu zol ismu Mateyo, al kan gaid fi keima ta limu daraib. Huwo kelimu le huwo, ''Taal warai.'' Huwo gam fok wa ruwa warau.10Zema Yesua geni tehet fi jua wa bi akulu, nas ta daraib kutar wa nas katiyin ja wa akulu ma Yesua wa talamiz tou. 11Zaman pharisiyn aiynu, Umon kelimu le talamiz tou, '' Le mualim takum bi akulu ma nas ta daraib wa nas al katiyin?12Zaman Yesua asuma kalam de, huwo gal, ''Nas al kwesin fi jisim ma muhtajin le dictor, ile del al ayanin. 13Ruwa wa fekiru kalam de gasit sunu, 'indi niya le rahma wa ma zebiha.' Fa Ana ja ma ashan bi nadi nas al kwesin ashan bi tub, lakin al katiyin.14Baad dak talamiz ta Yuhana ja le huwo wa gal, ''Le nina wa pharisiyn kulu zaman bi sum, lakin talamiz taki ma bi sum?'' 15Yesua kelim le umon, ''Hal keli nas al ja shahidu iris yekun haznanin wa aris lisa gaid ma umon? Lakin yom bija al aris bi shilu min umon, wa baad dak umon bi sum.16Mafi zol bi kutu gita ta gumas jedid fi jalabia al gedim, gita de bi sheretu bara min jalabia de, wa mahal al sheretu de bikun batal kalis.17Wele nas bi kutu Khamur jedid fi buksa gedim. umon kan kutu, buksa de bi faga, khamur de bi kubu, wa buksa de bi karabu. Lakin, keli umon kutu khamur jedid fi buksa jedid, wa kulu itnin bikun kwes.''18Zaman Yesua bi kelim kalam del le umon, wahid min muozif ja wa dengir gidam tou. Huwo gal, ''Biniya tai gabul suya mat, lakin taali wa kutu iden taki le hiya, wa hiya bi ish.'' 19Baad dak Yesua gam wa ruwa warau, wa talamiz tou ruwa warau.20Mara al kan indu nezif le fetra ta itnasar sena, ja be wara ta Yesua wa lemesu gumas tou. 21Fa hiya gal le nefsu, ''kan ana bes lemesu gumas tou, Ana biligo ilaj.'' 22Lakin Yesua galab wa aiynu hiya, wa gal, ''Ya biti, shid helak; iman taki aliju inta.'' Wa mara de ligo ilaj fi nefsu sah.23Zaman Yesua ja fi bet ta muozif de, Huwo aiynu muazifin wa jamahir bi kore shedid. 24Huwo gal, '' ruwa beid, Biniya de ma mutu, lakin hiya naim.'' Lakin umon ataku le huwo be hagara.25Zaman nas al limu de ruwa beid, huwo dakalu fi oda wa shalu hiya be yedu, wa biniya de gam fok. 26Kabar an kalam de waza fi kulu akalim.27Zema Yesua masha min hinak, itnin rujal amiyanin ruwa wara tou. Umon bi kore be shot fok wa gal. ''Arhamna,, Ibin Daud!'' 28Zaman Yesua ja fi dakil al bet, Rujal amiyanin del ja le huwo. Yesua kelim le umon, ''Hal intum amin be-inu ana bi amul kalam de?'' Umon kelimu le huwo, ''Nam, Rabi'.'29Baad dak Yesua lemesu uyun tomon wa gal, ''Keli kalam de hasil le intum hasab iman takum,'' 30wa uyun tomon fata. Baad dak Yesua amiru umon wa gal, ''kede mafi zol arufu kalam de.'' 31Lakin rujal al itnin del ruwa wa wazau kabar de le kulu akalim32Zema itnin rujal del ruwa, zol tamtam moskun be roho sherir jabu le Yesua. 33Zaman roho sherir de talau bara, Zol al tamtam de bada wonusu. nas al limu de bada istagrab wa gal. ''kalam de ma aiynu gabul kida fi Israel!'' 34Lakin al pharisyin del galu, ''Be sulta ta aruwah sherir, huwo turudu al arua sherir.''35Yesua ruwa fi kulu mudun wa bilad. huwo istemir derisu fi mahalat ta salawat, bi besiru injil ta molokut, wa aliju kulu sikil ta ayanat wa kulu shikil ta amrad. 36Zaman huwo aiynu nas al limu, huwo indu hinia le umon, leanu umon indum mashakil wa niya tomon gofulu. Umon biga ze korufan al ma indum zol al bi aiynu wara umon.37Huwo kelimu le talamiz tou, ''Al hasat ketir, lakin nas ta sokol besitin. 38Ashan kida seli le Rabuna ta hasat, ashan huwo bi rasulu nas ta sokol le hasat tou.''

Chapter 10

1Yesua nadi itnasar talamiz tou sawa wa wodi le umon sulta fok aruwah al nijis, ashan bi turudu umon bara, wa ashan aliju kulu anua ta amrad wa kulu anua ta ayanat.2Hasa asma ta talamiz al itnasar yau del. Al awel, Samaan (al bi nadi Butrus), wa Andraus wa aku tou Yakub ibin Zebedayo, wa Yuhana aku tou; 3Philipus, wa Bartolmeyos; Thomas, wa Matta al bi limu daraib; Yakub ibin Alpheyos, wa Thadeyos; 4Samaan al Gayur, wa Yahuza al Iskarioti, al bi ja biyu Yesua.65Del al itnasar Yesua rasulu bara. Huwo wori le umon wa gal, '' Matakum ruwa le ai mahal al yahudiyin gi aishin fogo, wa mata dakalu fi ai medina ta Samariyin. ruwa le Korufan al woduru ta bet ta Israiliyin, wa zema intum bi ruwa, beshiru wa gul, 7'Molokut ta samawat biga ja gerib.'8Aliju ayanin, goumu al meitin, tahiru nas al indu marad juzam, wa atrudu aruwah sherir. Intum ligo majani, wodi majani. 9Mata shilu ai dahab, fida, nihas fi santa takum. 10Mata shilu santa kan inta bi safir , wele Gemiz idafi, wele gizam, wele hasaya, zol al sakal bi istehik Akil.11Fi ai medina wele beled al intum bi dakalu fogo, fetisu zol al bi istehik, wa geni takum hinak lahadi intum bi tala. 12Zema intum bi dakalu fi bet, selimu umon. 13Kan bet de bi istehik, Keli salam takum ja le umon. Lakin kan ma bi istehik, keli salam takum raja le intum.14Le del al mabi rahibu intum wele bi asuma le kalam takum, wa kan intum bi rahalu bara min bet dak wele medina, nofudu gubar al fi kurein takum. 15Hagiga Ana bi kelim le intum, taab de bi kun besit kalis le ardi ta Sodoma wa Gomorah fi yom ta gediya min medina dak.16Shuf, Ana bi rasulu intum zema korufan fi nus merfeinat, ashan kida keli intum kun negitin ze debiba wa ze hamama al ma bi awugu. 17Keli intum kun harisin min nas! Umon bi selimu intum le majalis, wa umon bi jeledu intum fi mahalat ta sallah. 18Basd dak bi jibu intum gidam hukam wa muluk ashan ana, ze shuhuda le umon wa le nas al geir Yahudiyin.19Kan umon selimu intum, Mata fekir kef wele intum be wonusu sunu, kalam al intum bi gulu bi wodi le intum fi zaman dak. 20Fa intum yau mabi wonusu, lakin Roho ta Abu takum bi wonusu fi intum.21Aku bi selimu aku to le mutu, wa abu bi selimu jena tou. Iyal bi gum did abuhat tomon wa bi kun sabab le umon ashan bi mutu. 22Ai zol bi karahu intum ashan isim tai. Lakin le kulu zol al bi istahmal le akir, zol dak bi kalisu. 23Izakan umon bi amulu le intum itahadad fi medina de, jere le medina tani, hagiga ana bi kelim le intum, Intum ma bi ruwa le mudun ta Israel gubal Ibin al insan bi ja24Telmiz ma kebir min ustaz tou, wele kadam fok seid tou. 25Huwo kifaya le telmiz ashan bikun ze ustaz tou, wa kadam ze seid tou. Kan umon nadi sidi al bet Beelzebul, asma al umon bi nadi be nas ta bet tou bikun batal kalis!26Ashan kida mata kafu umon, mafi haja mokful al ma bi zahir, wa mafi haja dusu al ma bi arufu. 27kalam al Ana wori le inta fi duluma, wori be nahar, wa kalam al inta asuma be sot tehet be adana taki, wori be sot fok le nas ashan bi asuma.28Mata kafu del al bi katulu jisim lakin ma bi katulu roho. Lakin, kafu huwo al bi agder demiru roho wa jisim fi johanam. 29Itnin tiyur suhar ma bi isteru be shiling? Lisa mafi wahid min umon waga tehet bidun ilim min Abu takum. 30Lakin hata shar ta ras taki adad tou arufu. 31Mata kafu. inta mohim shedid min tiyur ketir al suhar.32Ashan kida ai wahid al be sahidu ana gidam nas, Ana bi sahidu gidam Abui al fi samah. 33Lakin Zol al ankuru ana gidam nas, Ana kaman bi ankuru huwo gidam abui al fi samah34Mata fekir be-inu Ana ja ashan jibu salam le ard. Ana ma ja ashan jibu salam, lakin shef. 35Ana ja ashan kalik weled did abu tou. wa biniya did umu, wa mara did nesiba tou al mara. 36Adu ta zol rajil bikun min nas ta bet tou.37Zol al bi hibu abu wele umu aktar min ana ma bi istehik ashan bikun telmiz tai: wa zol al bi hibu weled wele biniya tou aktar min ana ma bi istehik ashan bikun telmiz tai. 38Zol al ma bi arfa selib tou wa ja wara tai ma bi istehik ashan bikun tai. 39Zol al ligo haya tou bi woduru haya de. Lakin zol al bi woduru haya tou ashan ana bi ligo haya al hagiga.40Ai zol al rahibu intum rahibu ana, ai zol al rahibu ana kaman rahibu huwo al rasulu ana. 41Ai zol al rahibu nebi leanu huwo nebi bi akudu makafa ta nebi, wa ai zol al rahibu rojul al saleh leanu huwo rojul saleh bi akudu makafa ta rojul saleh.42Ai zol al wodi le wahid min suhar del, hata kan kubaya ta moya barid asham bi asurub, leanu huwo telmiz, hagiga Ana bi kelim le intum, Huwo be ai teriga ma bi agder fagit makafa tou.''

Chapter 11

1Ja fi zaman baad Yesua wajihu talamiz al itnasar, Huwo tala min hinak ashan bi derisu wa beshiru fi mudun tomon. 2Hasa zaman Yuhana asuma fi juwa sijin an amail ta al Mesih, huwo rasulu risala be talamiz tou 3wa kelimu le huwo, ''Hal inta yau al bi ja, wele nina bi aiynu le tani?''4Yesua juwabu wa kelimu le umon, '' Ruwa wa kelimu le Yohana hajat al intum aiynu wa asuma. 5Nas amiyanin bi aiynu, nas al mukasirin bi douru, nas al indu marad juzam ligo ilaj, nas al ateresin bi asuma tani, nas al meitin goumu tani le haya, wa nas al muhtjin wori le umon kabara al kwes. 6Baraka le ai zol al ma ligo kalam batal min ana.''7Zema nas del ruwa, Yesua bada kelim le nas al limu an Yuhana, ''Intum ruwa le sahara ashan aiynu sunu- shejer bi hizu be hawa? 8Lakin intum ruwa ashan aiynu sunu- zol labis gumas naim? Bel hagiga, del al bi libisu gumasat naim aishin fi biyut ta muluk.9Lakin intum ruwa ashan aiynu sunu- nebi? Nam, Ana bi kelimu le intum, Ana mohim kalis mi nebi. 10De yau huwo al katabu anu, 'aiynu, Ana bi rasulu murasil tai gidam intum, al bi jahizu terik gidam intum.'11Ana bi kelim le intum hagiga, bein del al weledu be nusuwan mafi wahid kebir min Yuhana Moamadan. Lisa Akir zol al mohim fi molokut ta samah kebir min huwo. 12Min ayam ta Yuhana lahadi hasa, Molokut ta samah taaban be unf, wa nas ta unf bi shilu be guwa.13Fa kulu anbiya wa ganun kan bi itnaba lahadi zaman ta Yuhana; 14wa kan endakum niya ashan bi gabilu, Huwo Elia al bi ja. 15Zol al indu adana ashan bi asuma, keli huwo asuma.16Le haja yatu ashan Ana bi karinu be jil del? Huwo ze iyal bi alabu fi suk, al bi geni wa bi nadi be baad 17wa bi gul, 'nina bi alabu wud le intum, wa intum ma bi alabu. Nina bikun aznanin, wa intum ma bi kore.'18Fa Yuhana ja ma bi akul esh wele bi asurubu khamur, wa umon bi gul, 'huwo indu roho sherir.' 19Ibin al insan ja bi akulu wa bi asurubu wa umon bi gul, 'aiynu, huwo zol akal wa sukuruji, sabi ta nas daraib wa katiyin! Lakin amail tou bi wori be inu huwo indu hikma.'20Baad dak Yesua bada wobiku mudun al amail tou al azim amulu fogo, leanu umon ma tuubu.'' 21Wo le intum, Chorazin! wo le intum Bethsaida! Kan amail al azim de amulu fi Tyre wa Sidon al amulu le intum, umon kan tuubu min zaman dak be malabis min sual wa rumat. 22Lakin ma bi kun taab kalis le Tyre wa Sidon fi zaman ta hukum min al bi hasil le intum.23Inta, Capernaum, hal inta fekir bi arfau inta fi samah? La, bi jibu inta tehet le nar. Kan fi Sodoma amulu amail al azim al amulu fi inta, huwo lisa bi fadul lahadi hasa. 24Lakin Ana bi gul le inta huwo bi kun besit le ardi ta Sodom fi yom ta hukum min al bi hasil le inta.25Fi zaman dak Yesua gal, ''Ana bi sabihu inta, Abui, Rabuna ta samah wa al ard, Leanu Inta ma sibu kalam de arufu ma nas al negitin wa nas al fahimin, wa inta zahiru umon le iyal suhar. 26Nam, Abui, fa de kan kwes fi uyun taki. 27Kulu hajat istelimu le Ana min Abui; wa mafi zol arfu al Ibin ile bes Abui wa Mafi ai wahid arufu Abui ile bes al Ibin, Wa le ai zol al Ibin azilu ashan bi zahiru le huwo.28Taalu takum le ana intum kulu al indu tegila, wa Ana bi wodi le intum Raha. 29Shilu niir tai le intum wa alimu min ana, Ana hanin wa mutuwade fi gelib, wa intum bi ligo raha le nufuskum. 30Ashan niir tai sahil wa tegila al ana bi wodi le inta kafif.'

Chapter 12

1Fi zaman Yesua ruwa yom sebit abri zira-at ta dura. Talamiz tou biga jiyanin wa bada amurugu dura wa bi akulu. 2Lakin zaman pharisiyi aiynu, Umon kelimu le Yesua, 'Aiynu, Talamiz taki bi amulu kalam al ma ganuni al afrut ma bi amulu fi yom Sebit.''3Lakin Yesua kelim le umon, ''Intum ma agara kulu kulu haja al Daud amulu, zaman huwo jiyan, wa nas al kan ma huwo? 4Huwo ruwa fi bet ta Allah wa akal esh al kan fi, al ma ganuni le huwo wa ma ganuni le del al kan ma huwo, lakin ganuni bes le khahana.5Hal intum ma agara fi ganun, be-inu yom Sebit khahana fi haikal bi amulu hajat al afrud ma bi amulu yom Sebit lakin umon ma indum zam? 6Lakin Ana bi kelim le intum be-inu al kebir min haikal fi hina.7Kan intum arufu mana ta kalam de, 'Indi niya le rahma wa ma zebiha,' intum kan ma bi hakimu nas al ma indum zam. 8Fa ibin al insan huwo Rabuna ta Yom Sebit.''9Baad dak Yesua sibu mahal dak wa ruwa le bet ta salawat. 10Kan fi zol al ida tou shalal. Al Pharisiiyin asalu Yesua, gal, ''hal huwo ganuni ashan bi aliju fi yom Sebit?'' ashan umon bi tahamu be-inu huwo amulu katiya.11Yesua kelimu le umon, ''zol yatu yau bikun fi wasat takum, bi kun munu, Kan huwo indu wahid koruf fakat, wa kan koruf de waga fi hufra towil fi yom Sebit, yau ma bi gobudu wa bi juru bara? 12Keima tou godur sunu, ta insan min ta koruf! Ashan kida huwo ganuni ashan bi amulu haja kwes fi yom Sebit.''13Baad dak Yesua kelim le zol de, ''midu ida taki dukri.'' Huwo midu dukri, wa ligo ilaj, ze ta ida tani de. 14Lakin Pharisiiyin ruwa bara wa khatit did huwo. Umon kan bi fetisu teriga al umon bi katulu huwo.15Zema yesua arufu kalam de, huwo tala min hinak. Nas kutar kan ruwa warau, wa huwo aliju umon kulu. 16Huwo amiru umon kede nas tanin ma arufu huwo. 17ashan kalam de bikun hagiga, Kalam al kan wonusu be wasat nebi Isaiah, bi gul,18ufAinyu, kadam tai al Ana azilu; al mahbub, fi huwo ana moksut. Ana bi kutu Roho tai le huwo, wa huwo bi alinu hukum le nas al geir yahudiiyin.2119Huwo ma bi zalan wele kore shedid; wele mafi ai wahid bi asuma sot tou fi shawari. 20Huwo ma bi kasuru ai shejera; huwo ma bi batulu ai kheit al bi tala dukhan, lahadi huwo bi kutu adala le intishar

22Baad dak zol tani amiyan wa tamtam, moskun be aruwah sherir, jabu le Yesua. Huwo aliju zol de, be netija de zol al tamtam de bi wonusu wa bi shuf. 23Kulu nas al limu kan mustagrabin wa gal, ''hal zol de bikun ibin Daud?'24Lakin zaman Pharisiiyin asuma an mujiza de, umon kelimu, ''Zol de ma bi turudu aruwah sherir bara ile be Belzebul, Amir ta aruwah sherir.'' 25Lakin Yesua arufu afkar tomon wa kelimu le umon, ''Ai molokut mugasm did nefsu ma bi kun sabit, wa ai medina au bet mugasam did nefsu ma bi wogif.26Iza kan Sitan bi turudu Sitan bara, huwo gesimu did nefsu. Momlaka de biga bi wogif kef? 27Wa iza ana bi turudu bara aruwah sherir be Beelzebul, iyal takum bi turudu umon bara be isim munu? Fa le sabab de umon bikun guda takum.28Lakin iza ana bi turudu aruwah sherir bara be Roho ta Allah, molokut ta Allah biga nezil le intum. 29Ai zol bi dakalu kef fi bet ta zol al indu guwa wa bi seregu hajat tou bidun huwo ma robutu zol al indu guwa de awel? Baad dak huwo bi seregu hajat min bet tou. 30Zol al ma ma ana huwo did ana, wa zol al ma bi limu ma ana bi shetet.31Ashan kida Ana bi kelim le intum, Kulu katiya wa kulu kalamat shar bi afi, lakin kalamat shar did Roho ma bi afi. 32AI zol bi kelim kalam batal did Ibin al insan, bi afi. Lakin ai zol al kelim batal did Roho Al kudus, ma bi afi huwo. wele fi ardi de, wele fi dak al bi ja.33Amulu shejer kwes wa shamar tou kwes, au amul shejer batal wa shamar tou batal, Shejer bi arufu be shamar tou. 34Intum iyal ta dabaib, intum sheririn, intum bi kelim kalam kwes kef? kalam al batal al fi dakil gelib yau kasuma bi gul. 35Zol al kwes min hajat kwes al fi geliba tou bi kelim hajat al kwes, wa zol al sherir min hajat al sherir al fi geliba tou bi kelim hajat sherir.36Ana bi kelim le intum be-inu fi zaman ta hukum nas bi wori kulu kilma al batal al umon kelimu. 37Fa be kilmat taki inta bikun beri, wa be kilmat taki bi hakimu inta.''38Bad dak kataba wa Farisiyin tanin juwabu Yesua wa gal, '''Mualim, Nina kan deirin ashan bi suf alama min inta.'' 39Lakin Yesua juwabu wa kelimu le umon, ''sherir wa jil ta zina bi fetis alama. Lakin mafi alama bi wodi le huwo ile alama ta nebi Yonah. 40Yonah kan indu talata ayam nahar wa bilel fi batun ta samak kebir, Ibin al Insan kaman bi indu talata ayam nahar wa bilel fi gelib ta ard.41Muatinin ta Niniweh bi wogif fok fi zaman ta hukum be jil ta hasa wa bi hakimu. umon tuubu fi bushara ta Yonah, wa suf, zol tani akbar min Yonah fi hina.42Melka ta Junub bi gum fok fi zaman ta hukum ma nas ta jil de wa bi hakimu. hiya ja min akir duniya ashan bi asuma hikma ta Solomon, wa suf, Zol al akbar min suliman fi hina.43Izakan roho al nijis tala bara min insan, huwo bi yemsi fi tija al ma indu moya wa bi fetis mahal ta raha, lakin ma bi ligo. 44Huwo bi kelim, ' Ana bi rija le bet tai al ana ja min fogo.' Bat huwo raja, huwo bi ligo bet dak nedifu bara wa kutu fi nizam. 45Wa huwo bi ruwa ashan bi shilu ma huwo sabah arua tanin aktar minu, wa umon kulu bi ja ashan bi ish hinak. Wa hala al akir ta zol dak bikun batal min al awel. Huwo bikun bes ze dak ma jil al sherir de.''46Zaman Yesua lisa bi kelim le jamahir, Uma tou wa akwan tou wagaf bara, deir ashan bi kelim ma huwo. 47Zol tani kelim le huwo, ''suf, uma taki wa akwana taki wagifin bara, deir ashan bi kelim ma inta.''48Lakin Yesua juwabu wa kelimu le huwo munu kelim le huwo, ''Munu yau uma tai wa munu yau akwana tai?'' 49Huwo biga midu ida le talamiz wa gal, ''aiynu Yau uma tai wa akwana tai! 50Ai zol al bi amulu irada ta Abu tai al fi samah, Zol dak yau aku tai, wa ukut, wa uma.''
Chapter 13

1Fi yom dak Yesua ruwa bara min al bet wa geni fi taraf bahar. 2Nas ketir limu hauli huwo, huwo dakalu fi murkab wa geni, kulu nas al limu wagaf fi taraf bahar..3Bad dak Yesua kelimu le umon hajat ketir bi amsal. huwo kelimu, ''Muzari ruwa wa zara tirab. 4Zema huwo bi zarau, tirab tanin waga fi sika, wa tiyur ja wa akal kulu. 5Tirab tanin waga fi ardi fogo hujar, mahal al ma indu turab ketir. tirab del gam, ashan turab ma ketir. 6Lakin baad shemis tala, umon yabis kulu ashan umon ma indu iriik, wa umon mutu.7Tirab tanin waga fi nus shok. Shok gam fok wa kanagu umon. 8Tirab tanin waga fi turab al kwes wa tala zura, tanin miya marat wa aktar, taninin sitin, wa tanin teletin. 9Kulu zol al indu adan keli asuma.''10Talamiz ja wa kelimu le Yesua, ''Le inta bi wonusu le nas al limu be amsila?'' 11Yesua juwabu wa kelimu le umon, Wodi le intum fursa ashan fahimu ashrar an molokut ta samawat, lakin le umon ma wodi. 12ashan ai zol al indu, hata al ketir bi wodi le huwo. Lakin ai zol al ma indu, hata kan huwo indu bi shilu minu.13De yau sabab al ana bi kelim le umon be amsila: hata kan umon bi aiynu, umon ma bi aiynu; wa hata kan umon bi asuma, umon ma bi asuma, au bi fahim. 14Le umon nubuwa ta Isaiah kamilu, al bi gul, ze bi asuma umon bi asuma, lakin mafi teriga umon bi fahim; ze bi aiynu umon bi aiynu, lakin mafi teriga umon bi fahimu.15Gulub ta nas de tala batalin, wa umon tala gowi ashan asuma, wa umon gafulu uyun tomon, asan umon ma bi suf ma uyun tomon, au asuma be adana tomon, wele fahimu be gulub tomon, umon bi aglib tani, wa A ana bi aliju umon.16Lakin baraka le uyun taki; leanu bi aiynu; wa adana takum, ashan bi asuma. 17Hagiga Ana bi kelim le intum be-inu anbiya kutar wa nas hagigiyin indum niya ashan bi aiynu hajat al intum bi aiynu. wa ma aiynu umon. Indum niya ashan bi asuma hajat al intum asuma, wa ma asuma umon.18Asuma bad kida le amsal ta muzari al bi zara tirab tou. 19Kan ai zol al asuma kalam ta molokut lakin ma fahim, sitan bi ja wa bi shilu bara haja al zarau fi gelbu. De yau tirab al zarau fi tarab share.20Tirab al zarau fi ardi fogo hujar yau zol al bi asuma kilma wa bi akudu be farah, 21lisa ma indu iriik fi nefsu wa huwo bi istahmal fi zaman guseir. Kan masakil wele itihadad zahar ashan kilma, huwo seri bi waga.22Tirab al zarau fi wasat shok, de yau zol al asuma kilma, lakin hajat ta duniya wa sokol gani bi kanagu kilma, wa huwo biga ma bi undu shimar. 23Tirab al zarau fi turab al kwes, de yau zol al asuma kilma wa bi fahim. Huwo bi antij shimar, bi tala miya marat wa aktar zema zarau, tanin sitin, wa tanin teletin marat wa aktar.''24Yesua wori le umon amsal tani. Huwo kelimu, ''Molokut ta samah huwo ze zol al zarau tirab al kwes fi zira tou. 25Lakin zaman nas naimin, Adu tou ja wa zara kaman ges fi wasat geme wa huwo ruwa. 26Zaman geme del gam wa tala shimar, Wa ges del zahar kaman.27Kudam ta zol al mosul min al zira de ja le huwo wa gal 'Ya seid inta kan ma zara tirab al kwes fi zira? kef biga indu ges? 28Huwo kelim le umon, 'Adu yau amulu.' Kudam de kelim le huwo, Hal inta deir ashan nina bi ruwa amurugu bara?'29Zol al mosul de kelim, 'La. Le-anu kan intum amurugu ges de bara, intum bi amurugu geme de ma umon. 30Keli umon raba sawa lahadi fi zaman ta hasad. Fi zaman ta hasad Ana bi kelim le nas al bi gatau, ''Awel amurugu ges wa robutu umon fi komat ashan bi aragu, Lakin limu al geme fi gugu.'''''31Baad dak Yesua kaman wori le umon amsal tani. huwo gal, ''Molokut ta samah ze bizra al saker ali zol bi shilu wa zarau fi zira tou. 32Bizra de huwo saker kalis min buzur al tanin. Lakin kan raba, huwo bikun akbar min buzur al tanin. Huwo bikun shejera, ashan tiyur al fi jou bi ja wa abinu biyut tomon fogo.''33Yesua kaman wori le umon amsal tani. ''Molukut ta samah ze kemira al mara bi shilu wa lakbatu ma talata wozin ta degig lahadi hajin kulu bi furu.34Yesua wori kulu hajat del le jamahir be .amsal; wa huwo ma kelim haja le umon bidun amsal 35De yau bi amur al kan nebi wanisu bi jaa hagiga, zema ma huwo wanusu, "Ana bi fata kasuma tai be amsal Ana bi kelim hajat al dusu min asas ta duniya.''36Bad dak Yesua sibu nas al limu wa huwo ruwa juwa. Talamiz tou ja le huwo wa gal, ''Wori le nina amsal ta ges al fi zira.'' 37Yesua juwabu wa gal Zol al zara bizra huwo yau ibin al insan. 38Zira huwo yau duniya; wa bizra al kwes de, del yau iyal ta molokut. Ges de yau iyal ta zol al sherir, 39wa adu al zara umon yau sitan. Hasad yau nihaya ta zaman,40Ashan kida, ze ges del limu min dura wa haragu be nar, be kun zede fi hakir ta sinin. 41Ibin al lnsan bi rasulu malaikat tou, wa umon bi limu bara min molokut tou kulu hajat al sabab le katiya wa del al amulu shar. 42Bi jadau umon fi hufra ta nar, hinak bi kun fi kore wa adi sunun, 43Baad dak nas al kwesin bi lama ze shemis fi molokut ta Abu tomon. zol al indu adana kede huwo asuma.44Molokut ta samah ze haja al mohim dusu fi zira. Zol ligo wa dusu. fi fara huwo ruwa , biyu kulu hajat al huwo indu , wa istara zira dak. 45Tani Molokut ta samah huwo ze zol al tajir al aiynu hajat al indu keima. 46zaman huwo ligo wahid min juwahir al keima tou kebir, Huwo ruwa wa biyu ai haja al huwo indu wa istara al juwahir.47tanimara, molokut ta samah ze sabaka al kutu fi bahar, wa limu kulu mokholugat ta ai nou. 48Zaman biga malyan, Sayadin de juru fi taraf bahar Baad dak umon geni tehet wa limu hajat al kwesin fi makhazin Lakin hajat al ma kwesin jadau bara.49Huwo bikun zede fi zaman al akir. Malaikat bi ja wa ferigu al deifin min wasat ta nas al kwesin. Bi jadau 50umon fi hufra ta nar, hinak fi bikun kore wa adi sunun.51''Hal intum fahim kulu hajat del?'' Talamiz kelim le huwo, nam.'' 52Baad dak Yesua kelim le umon, Ashan kida ai katib ta sheriya al biga telmiz ta molokut ta samah huwo ze zol al mosul fi al bet, al bi tala hajat al gedim wa al jedid min kazina tou. 53baad dak zaman al Yesua kalasu amsal del, huwo futu bara min makan dak.54Baad dak Yesua dakal iklim tou wa derisu nas fi biyut ta salah. Netija kan umon tala mostgrabin wa gal, Zol de ligo hikma tou de wen wa mujizat al? 55Zol de ma yau weled ta najar? Akwan tou ma yau Yakub, Yusif, Samaan, wa yahuza? 56Ikiwat tou ma yau kulu ma nina? Huwo ligo hajat del kulu wen?''57Umon aba huwo. Lakin Yesua kelim le umon, ''Nebi ma bi ihteramu fi doula wa fi usra tou.' 58Huwo ma amulu hajaib ketir hinak l-anu adam Iman tomon.

Chapter 14

1Fi ayam dak, Herodos Antipas asuma kabar an Yesua. 2Huwo kelim le kudam tou, ''De yau Yuhana moamadan; huwo gam min al mut. Ashan kida huwo sahal be guwa de.''3Herodos gabadu Yuhana, wa kutu huwo fi sijin be sabab ta Herodias, mara ta aku tou Philip. 4Yuhana kelim le huwo, ''huwo ma ganuni ashan inta bi shilu hiya ze mara taki. 5Herodos kan bi katulu huwo , lakin huwo kafu nas, le-anu nas arufu huwo nebi.6Lakin zaman id milad ta Herodos ja, Biniya ta Herodias alabu fi nus wa Herod tala farhan. 7Fi rad, Huwo waad ashan bi wodi le hiya ai haja al hiya asalu.8Baad ma hiya asuma le tojihad ta umu, hiya gali ' Wodi le ana, hina fi sahan kebir, ras ta Yuhana Moamadan.'' 9Melik kan ma murta be talab ta hiya, lakin ashan waad wa ashan kulu nas al kan ma huwo fi gada, huwo amiru be inu keli amulu.10Huwo rasulu nas ashan gatau ras ta Yuhana fi dakil sijin. 11Baad dak ras tou kan jibu fi sahan wa wodi le hiya wa hiya shilu le uma tou. 12Baad dak talamiz ja, shalu jusha, wa dofunu. Baad de, umon ruwa wori le Yesua.13Hasa zaman Yesua asuma kalam de, huwo tala min hinak be murkab le mahal al ma bi aiynu huwo. Zaman asuma kalam de, umon ruwa wara tou min kulu medina. 14Baad dak Yesua ja gidam umon wa aiynu nas al limu. Huwo hin le umon wa aliju nas tomon al kan ayanin.15Zaman ta misa, talamiz ja le huwo wa gali, mahal sahara, yom de intaha. nas al limu de keli ruwa, ashan umon bi ruwa le beled ashan isteri le umon akil16Lakin Yesua kelimu le umon. ''Ma mohim ashan umon bi futu. Wodi le umon haja ashan umon bi akulu. 17''Umo kelim le huwo, ''Nina indu kamsa esh wa itnin samak.'' 18Yesua kelimu jibu takum le ana.''19Baad dak Yesua wori le nas al limu de keli geni tehet fi ras ges. Huwo shilu kamsa esh wa itnin samak. huwo aiynu fok le samah, huwo bariku wa kasuru esh de wa wodi le talamiz wa talamiz wodi le nas al limu. 20Umon kulu akulu wa tala sabanin. Baad dak umon limu itnasar gufa min akil al fadulu. 21Del al akalu kan ze kamsa alf rujal, bara min nasawin wa iyal.22Tawali huwo kelim le talamiz keli dakal fi murkab wa ruwa gidamu le tija a tani ta bahar, wa huwo bi wori le nas allimu kede ruwa fi mahalat tomon. 23Baad huwo wori le nas al limu de kede ruwa, huwo ruwa fi ras jebel be nefsu ashan bi seli. Zaman ta misah, huwo kan hinak barau. 24Lakin murkab kan biga beid, hawa kan bi hizu shedid, hawa kan bi hizu murkab shedid.25Fi saat al araba gerib sabah Yesua ja le umon, bi douru fi ras bahar. 26Zaman talamiz aiynu huwo fi ras bahar, umon kafu wa gal, ''de roho ta zol meit,'' umon kafu wa kore shidid. 27Lakin Yesua kelim le umon fi nefsu zaman gal,'' kunu shuja! de ana! matakun kafu.''28Butrus juwabu huwo wa kelimu, 'Rabuna, kan de inta, nadi ana ashan bi ja le inta fi ras moyo.'' 29Yesua kelimu, ''taali.'' Butrus gam min murkab wa douru fi ras moya ashan ruwa le Yesua. 30Lakin zaman butrus aiynu hawa, huwo kafu. zema huwo bi katis, huwo kore fok wa kelimu, ''Rabuna alagu ana!''31Yesua bada midu ida tou, huwo gobudu butrus, wa kelimu le huwo, ''inta al iman taki suker, le inta indu sukuk?'' 32Baad dak Yesua wa butrus ruwa le murkab, hawa de wagaf. 33Baad dak talamiz al kan fi juwa Murkab abidu Yesua wa gal, ''Hagiga inta ibin Allah.34Zaman umon gata bahar, umon ja wa nazalu fi Gennesaret. 35Zaman nas al fi mahal dak zekiru Yesua, umon rasulu kabarat fi kulu mahal fi hawil hila, wa umon jabu le huwo ai zol al kan ayan. 36Umon asalu huwo ashan bes bi lemesu gumas tou, wa nas al kutar al kan lemesu ligo ilaj.

Chapter 15

1Baad dak pharishiyin wa kataba ja le Yesua min Urselim. umon gal, 2''Le talamiz taki bi kasuru taghalid ta siyuk? Umon ma bi kasulu idan tomon zaman kan umon bi akulu.'' 3Huwo juwabu wa kelim le umon, ''Baad kida le intum bi kasuru wasaya ta Allah ashan taghalid takum?4Allah bi gul, 'Ihterim abuk wa umak,' wa Ai zol al bi wonusu shar ta abu au umu bi mutu hagiga.' 5Lakin intum bi gul, ''Ai zol al bi kelim le abu au umu, ''Ai haja al bi saidu inta akudu min ana hasa huwo hadiya wodi le Allah,'' 6ma mohim le zol dak ashan bi ihterim Abu.' Fi teriga de inta alisu kalam ta Allah le kwes ta tagahlid takum.7Intum al mumesilin! Isaiah ma naba le intum gal, 8Nas del bi ehterim ana be kasma tomon, lakin gulub tomon beid min ana. 9Umon bi abidu ana fi sifir le anu umon bi derisiu akhida tomon al huwo wasia ta nas.''10Baad dak huwo nadinas al limu le nefsu wa kelimu le umon, '''Asuma wa afham_ 11Ma haja al bi dakalu be kasuma yau bi karabu zol. ile al bi tala min kasuma, yau bi karabu zol.12Baad dak talamiz ja wa kelimu le Yesua, ''Hal Inta arufu be inu Pharisiyin del tala zalanin zaman umon asuma kalam de?'' 13Yesua juwabu wa gal, Ai shejer al abu tai al samawi ma zarau bi amurugu bara. 14Sibu umon barau, Umon amiyanin. Kan zol amiyan juru zol amiyan kulu umon bi waga fi ufra.''15Butrus juwabu wa kelim le Yesua, '' Haki le nina amsal de. 16Yesua gal, ''Hal Intum lisa ma fahmin? 17Hal intum ma aiynu be inu ai haja al bi dakalu be kasuma bi ruwa le batna wa baad dak be ruwa le bakhana.18Lakin kalam al bi tala min kasuma ja min geliba. Umon yau kalam al bi karabu zol. 19Min geliba bi tala afkar sherira, kitil, zina, daara, sherga, shahada be kidib, wa kalam kafir. 20Del yau hajat al bi karabu zol. Lakin akulu be idan al ma kasulu ma bi karabu zol.''21Baad dak Yesua tala min hinak wa ruwa le akhlim ta mudun ta Tyre wa Sidon. 22Asmau Mara min Canaan ja min iklim dak. huwo kelim be shot fok wa gal, Arhamni, Rabuna, Ibin Daud! biniya tai moskun shedid.'' 23Lakin Yesua ma juwabu hiya. Talamiz tou ja le huwo wa kelim, gal, kelim le hiya keli ruwa, hiya bi amul izaach wara nihna.''24Lakin Yesua juwabu wa gal, ''Ma rasulu ana le ai zol ile bes le korufan ali woduru ta bet ta Israel.'' 25Lakin hiya ja wa dengir gidami, gal, Rabuna, saidni.'' 26Huwo juwabu wa gal, Huwo ma kwes ashan inta bi shilu ezh ta iyal wa jadau le kilab.''28Hiya Gal. Nam, Rabana, hata kilab al suhar bi akulu fadalat ali bi waga min terbeza bita seid bitomon.'' 27Bad dak Yesua Juwabu wa gal le hiya, ''Ya mara, Iman bitak azim, Keli haja de hasil le inta zema inta deiru.''bit bitou ligo ilaj fi nefsu zaman.29Yesua sibu mahal dak wa masha gerib ma bahar ta Galileya. Bad dak huwo masha fi ras jebel wa geni hinak. 30Jamahir be adad kebir ja le huwo. umon jabu ma umon nas abu mukasirin, amiyanin, tamtam, wa ali bi douru be rukuba, wa nas kutar al ayanin. Umon jabu fi kura ta Yesua, wa huwo aliju umon. 31Jamahir istkarabu zaman umon ainu nas al kan abu tamtam bi wonusu, al bi douru be rukuba tala kwesin, abu mukasirin bi douru, wa amiyanin bi sufu. Umon sabihu Allah bita Israel.32Yesua nadi talamiz tou le huwo wa gal. '' Ana bi hin le jamahir del le anu umon geni ma ana le fetra ta talata yom wa ma indum haja ashan bi akulu. Ana ma deiru ashan bi sibu umon bi yemsi bidun ma akulu, wele umon bi tala tabanin fi sika.'' 33Talamiz kelimu le huwo, Nina bi ligo esh kifaya wen fi mahal al fadi zede ashan bi kefi jamahir kebir zede? 34Yesua kelimu le umon, ''Intum i indakum esh kam? Umon kelimu ''Saba, wa samak suhar besit.'' 35Bad dak Yesua kelimu le nas al limu del kede geni tehet fi turab.36Huwo shilu saba esh de wa asmak de, wa bad huwo wodi sukur, huwo kasuru esh de wa wodi le talamiz. Talamiz wodi le jamahir. 37Nas del akulu wa tala sabanin. Bad dak umon limu saba gufat malyan min fadalat. 38Del al kan akulu arba alf rijal bidun nasawin wa iyal. 39Bad dak Yesua rasulu jamahir del wa rikib murkab wa masah le iklim bita Magadan.

Chapter 16

1Pharisyiin wa sadduciyiin ja wa jeribu huwo asalu huwo keli zahiru le umon alama min al fadah. 2Lakin huwo juwabu wa kelimu le umon. ''Izakan zaman biga misah, intum bi gul, 'huwo bikun jou kwes, fa al fadah ahmar.'3zaman kan sabah, intum bi gul, huwo bikun sihab, fa al fadah huwo ahmar wa sihab.' Intum bi arufu ashan bi terjimu sikil ta al fadah, lakin intum ma bi arufu terjimu alamat bita zaman. 4Jil al batal wa bita zina bi fetis alama, lakin mafi alama bi wori le umon ile bes alama bita Yonah.'' Bad dak Yesua sibu umon wa huwo ruwa.5Zaman talamiz wosulu le tija tani, umon nesitu ashan shilu esh. 6Yesua kelimu le umon, Keli intum kun suja wa harisin min kemira bita Pharisyiin wa Sadduciyiin.'' 7Talamiz fekiru be nufusm wa gal, '' kalam hasil ze de ashan nina ma shilu esh.'' 8Yesua arufu kalam de wa gal, '' intum al iman saheir Lie intum bi fekir fi nufuskum wa gal kalam hasal ashan nina ma shilu esh?9Intum ma zekiru kamsa ezhat le kamsa alf, wa kam gufat intum limu? 10Wele saba ezhat le arba alf, wa kam gufat intum?11Kef intum ma bi asma be inu Ana ma bi wonusu le inta an ezh? Keli intum kun suja wa haris min kemira bita Pharisiyin wa Saduciyin.'' 12Bad dak umon fahim be inu huwo ma bi wori le umon ashan yekun harisin min kemira al fi esh, lakin yekun harisin min dirasa bita Pharisiyin wa Sadduciyin.13Zaman Yesua ja le iklim gerib ma Caesarea philippi, huwo asalu talamiz, gal, Intum bi fekir nas bi gul sunu an ibin al insan?'' 14Umon gal, Tanin bi gul Yohana mahmadan; tanin, Elijah; wa tanin Jeremiah, wele wahid min anbiya.'' 15Huwo kelim le umon, ''Lakin intum be gul ana munu?'' 16Samaan Butrus gal, Inta al Mesih, Ibin Alla al hayi.''17Yesua Juwabu wa kelim le huwo, ''Baraka le inta, Samaan Bar Yonah, Laham wa dom ma zahiru de le inta, lakin Abu bitai al fi samah. 18Ana kaman le inta be-inu inta Butrus, wa fi ras hajer de Ana bi abinu kenisa tai. Buaba bita mutu ma bi wogif didu.19Ana bi wodi le inta mafati ta molokut ta samah. ai haja al intum bi robutu fi al ard bi robutu fi samah, wa ai haja al intum bi fiku fi al ard bi fiku fi samah.'' 20Baad dak Yesua wodi wosiya le talamiz ashan umon ma bi wori le ai zol be-inu huwo al Mesih.21Min zaman dak Yesua bada wori le talamiz tou be -inu huwo lazim bi ruwa le Urselim, bi taabu be hajat ketir fi idan ta siyuk wa khahana wa kataba ta sheria,, bi katulu, wa bi goumu huwo le haya fi yom a talit. 22Baad dak Butrus shilu huwo fi taraf wa wobiku huwo, gal, keli kalam de kun beid min inta, Rabana; keli kalam de ma hasil le inta.'' 23Lakin Yesua galab wa kelim le Butrus, ''Ruwa beid min ana, Sitan! Inta hajiz le ana, Inta ma mosul ana hajat ta Allah, lakin min hajat ta nas.''24Baad dak Yesua kelim le talamiz tou, ''Kan ai zol der ashan bi ja wara ana, huwo lazim bi aba nefsu, shilu slib tou, wa ja wara ana. 25Ai zol al der ankizu haya tou bi woduru, wa ai zol bi woduru haya tou ashan ana bi ligo. 26Zol bi estefit sunu izakan huwo rebe kulu duniya lakin bi woduru haya tou? Zol bi wodi sunu bedil le haya tou?27Ibin al insan bi ja fi mejid ta Abu tou ma malaikat tou. Baad dak huwo bi dafa makafa le ai zol hasab haja al huwo amulu. 28Ana bi kelim le intum hagiga, fi nas tanin minakun al bi wogifu hina ma bi jerib mutu lahadi umon bi aiynu Ibin al Insan jai le molokut tou.''

Chapter 17

1Baad sita ayam Yesua shilu ma huwo Butrus, Yakub, wa aku Yuhana, wa jabu umon fi jebel fok be nufusum. 2Wusa tou geiru gidam umon. Wusa tou bi lama ze shemis, wa gumas tou abiyat ze nur.3Fi mahal dak, Musa wa Elia zahiru wa bi wonusu ma huwo. 4Butrus juwabu wa kelim le Yesua, ''Rabuna, Huwo bikun kwes ashan nina nakun hina. Kan inta deir, Ana bi abinu talata rokuba wahid le inta, wa wahid le Musa, wa wahid le Elia.''5Fi zaman huwo bi wonusu, sihaf lama khati umon, baad dak fii shot bi kelim fi sihaf, ''De weled tai al Ana bi hibu, ashan huwo Ana moksut. asuma le huwo.'' 6Zaman talamiz asuma kalam de, umon waga wa wusa tomon tehet wa kan bi kafu. 7Baad dak Yesua ja wa lemesu umon wa gal, ''gum fok wa mata kun kafu.'' 8Baad dak umon aiynu fok lakin mafi ai zol al umon aiynu ile Yesua.9Zema umon bi nezil tehet min jebel, Yesua wodi le umon wosia, gal, ''Mata kun wodi kabara le ai zol lahadi Ibin al Insan gam min al mut.'' 10Talamiz tou asalu huwo, gal, ''Le bad kida mulamin ta sheria bi kelim be-inu Elia lazim bi ja awel?''11Yesua juwabu wa gal, ''Hagiga Elia bi ja wa kutu haja be nizam. 12Lakin Ana bi wori le intum, Elia ja kalas, lakin umon ma bi agder zekiru huwo. Lakin, umon amulu ai haja al umon deiru le huwo. Be nefsu teriga, Ibin al insan kaman bi ligo taab fi idan tomon. 13Baad dak talamiz fahim be-inu huwo bi wonusu le umon an Yuhana Moamadan.14Zaman umon ja le nas al limu, zol ja le huwo, degir gidamu, wa gal, 15''Rabana, Amul rahma le weled tai, Huwo ayan be marad shara wa taban shedid. Baad marat huwo bi waga fi nar wa moya. 16Ana jibu le talamiz taki, lakin umon ma bi agder ashan bi aliju.''17Yesua juwabu wa gal, jil al ma amin wa ta fasat, Ana bi kun ma intum lahadi miten? Ana bi istahmal ma intum lahadi mtin? Jibu takum le ana. hina.'' 18Yesua wobiku roho sherir de, wa roho sherir tala minu, wa weled de ligo ilaj min nefsu sah.19Baad dak talamiz ja le Yesua wa kelimu, ''Lee nina ma bi turudu roho sherir bara?'' 20Yesua kelimu le umon, ''Le-anu ashan iman takum al saker. Ana bi kelim le intum hagiga, Izakan intum indakum iman hata kan suker ze bizra al suker, Intum bi kelim le jebel de, 'Harik min hina le hinak,' wa huwo bi harik, wa mafi ai 21haja ma mustehil le intum.''22Fi zaman umon gaidin fi Jelil, Yesua kelimu le talamiz, ''Ibin al Insan bi istelimu fi idan ta nas, 23wa umon bi katulu huwo, wa fi yom al talit bi goumu huwo.'' Talamiz biga ma murtahin.24Zaman umon ja le Capernaum, Zol al bi limu daraib ta haikal ja le Butrus wa gal, Hal mualim takum ma bi dafa deriba ta haikal? 25Huwo gal ''nam,'' Zaman Butrus ja fi bet, Yesua kelimu le huwo gal, ''Inta bi fekir sunu, Samaan? Muluk ta ard bi limu daraib min munu? Min iyal tomon au nas tanin?''26''min nas tanin.'' Butrus juwabu. Baad dak iyal hur,' Yesua gal. 27Ashan kida nina ma bi kutu nas ta daraib keli ma amulu katiya, Amsi fi bahar, jadau jabada, wa amsuku awel samak al bital fok. Baad inta kan fata kasuma tou, inta bi ligo gurus min fida. Shilu wa dafa le nas daraib tai wa taki.''

Chapter 18

1Fi nefsu zaman talamiz ja le Yesua wa gal, Munu yau kebir fi molokut ta samah?'' 2Yesua nadi jena suker, wogifu gidam umon 3wa gal, ''Ana bi kelim le intum hagiga, Ile kan inta aglib ze jena saker, be ai teriga intum ma bi dakalu fi molokut ta samah.4Ashan kida, ai zol al bi nezilu nefsu ze jena suker de kebir fi molokut ta samah. 5Ai zol al bi rahibu jena suker de fi isim tai bi rahibu ana. 6Lakin ai zol al bi kutu iyal al amin fi ana del amulu katiya, huwo bi kun kwes le huwo ashan bi aligu hajer ta tahuna fi ragabta tou, wa bi jadau huwo fi bahar.7Woe le duniya al bi sibu nas ashan amulu katiya! fi aslan hajat al bi sibu nas ashan bi amulu katiya, lakin woe le zol al bi sibu zol tani ashan amulu katiya! 8Iza kan idan taki sibu inta amulu katiya, gatau bara wa jadau beid. huwo bi kun kwes le inta ashan bi dakalu fi haya al abadiya bidun idan bidal bi jadau inta fi nar al abadiya indak itnin idan au itnin kura.9Iza kan ena taki sibu inta amulu katiya, talau bara wa jada beid min inta. Huwo bikun kwes ashan inta bi dakalu fi haya abadiya bidal inta bi dakalu fi nar abadiya indak kulu uyun.10Keli intum kun harisin ashan intum ma alisu iyal del. ana bi kelim le intum be-inu fi samah malaikat tomon daiman bi aiynu le wusa ta Abu tai al fi samah. 11..12Inta bi fekir sunu? Iza kan ai wahid indu miya korfan, wa wahid min umon woduru, hal huwo ma bi sibu al tisa wa tisein fi jebel wa ruwa ashan bi fetisu wahid al woduru dak? 13Iza kan huwo ligo, Ana bi kelim le intum hagiga, huwo bikun farhan kalis ashan wahid de bidal tisa wa tisein al ma woduru. 14Fi nesfu teriga, huwo ma irada ta Abu taki al fi samah ashan wahid min iyal del bi mutu.15Iza kan aku taki al mumin amulu le inta batal, amshi wa wori galat tou, bein inta ma huwo bes. Iza kan huwo asuma inta, inta amulu alaka tani ma aku taki. 16Lakin iza kan ma asuma le inta, shilu wahid zol au itnin nas tanin ma inta ashan kalam ta itnin wele talata nas bikun hagiga17Wa iza kan huwo aba ashan asuma le umon, wori kalam de le kenisa. Iza kan aba asuma le kenisa, keli huwo kun ze zol al gheir yahudi wa zol ta daraib.18Ana bi kelim le intum hagiga, ai haja al intum robutu fi ard bi robutu fi sama, wa ai haja al intum fiku fi ard bi fiku fi samah. 19Ana bi kelimu tanimara, iza kan itnin minakum rudu fi ard ai haja al umon asalu, bi amulu le umon be Abu tai al fi samah. 20Iza kan itnin au talata nas limu be isim tai, Ana bi kun fi nus tomon.''21Baad dak Buturs ja wa kelimu le Yesua, ''Rabana, Kam marat aku tai bi amulu le ana batal wa ana bi afi huwo? Lahadi saba marat?'' 22Yesua kelimu le huwo, ''Ana ma kelim le inta saba marat, lakin sebein fi saba.23Ashan kida molokut ta samah bes ze melik tani al deir ashan amulu hisab ma kadam tou. 24Zema umon bi amulu hisabad, jibu wahid kadam tani al kan shalu min huwo alaf min gurus. 25Lakin ze huwo ma indu teriga ashan bi dafa, zol tou al mosul wodi wosia ashan bi biyu huwo ma mara wa iyal tou wa ai hajat al huwo indu, wa ashan bi dafa hajat al huwo kan shilu.26Baad dak kadam de waga tehet, dengir gidam huwo, wa gal, 'Ya seid, asbur lei, Ana bi dafa le inta.'ai haja.' 27Baad dak zol al mosul le kadam de, ze kalam de lemesu huwo, huwo fiku wa afi kadam de ma kulu dein al kan huwo shilu.28Lakin kadam dak ruwa wa ligo wahid min kadamin tou, al shilu min huwo miya dinar. Huwo gobudu huwo, amsuku ragaba tou, wa gal, 'dafa le ana haja al kan inta shilu.' 29Lakin kadam tou waga tehet wa asalu huwo, gal, 'Subur Ana bi dafa le inta.'30Lakin kadam al awel de aba. Huwo ruwa wa gofulu kadam de fi sijin lahadi huwo kan dafa haja al kan huwo shilu. 31Zaman kadamin al kan ma huwo aiynu haja al hasil, umon biga ma murtahin. Umon ja wa wori le reis tomon ai haja al kan hasil.32Baad dak zol al mosul ta kadam dak nadi huwo wa kelimu le huwo, 'Inta kadam al sherir, Ana afi inta min kulu diyun ashan inta shadni ana. 33Inta ma bi ma indak rahma le kadam taki, zema kan indi rahma?34Reis tou tala zalan wa istelimu huwo ashan bi azibu lahadi huwo kan dafa kulu hajat al kan huwo shilu. 35Kaman abu tai al samawi bi amulu le inta iza kan inta ma afi aku taki min juwa gelbak.''

Chapter 19

1Huwo ja fi zaman al Yesua kalasu kalamat del, huwo tala min Jelil wa ja le iklim ta Judea wara nahar Ordon. 2Jamahir ruwa warau, wa huwo aliju umon hinak.3Pharisiyin ja le huwo, bi jeribu huwo, bi kelimu le huwo, '''Hal huwo ganuni le rajil ashan bi talagu mara tou be ai sabab?'' 4Yesua juwabu wa gal, Hal intum ma agara be-inu huwo al kalagu umon min bidaya kalagu umon rajil wa mara?5Huwo al kalagu umon kaman gal, 'Be sabab de rajil bi sibu abu tou wa uma tou wa bi limu ma mara tou, wa al itnin bikun jisim wahid; 6Umon ma bikun itnin lakin wahid jisim. Ashan kida haja al Allah limu mafi zol keli ferigu.''7Umon kelimu le huwo, Lee baad kida Musa wodi wosia le nina ashan bi wodi waraga talag wa baad dak bi turudu hiya?'' Huwo kelimu le umon, 8''ashan gulub takum al gowi, Musa sedeku le intum ashan bi talagu nusuwan takum, lakin fi bidaya kan ma be teriga dak. 9Ana kelimu le intum, ai zol al bi talagu mara tou, ile bes be kalam zina, wa zowuju mara tani, huwo amulu zina; wa rajil al zowuju mara al talagu huwo amulu zina.''10Talamiz kelimu le Yesua, Iza kan de yau muskila ta zol dak ma mara tou, huwo ma kwes ashan inta bi zowuju.'' 11Lakin Yesua kelimu le umon, '' Maa ai zol bi rudu dirasa de, lakin ile del al bi sedeku le umon ashan bi rudu. 12fi nas al ma indu Kisia min fi batna ta umahat tomon, wa fi nas al talau kisia tomon be nas tanin, wa fi nas al fekir ashan ma bi zowuju bi sabab ta molokut ta samah. Ai zol al bi gabil dirasa de, keli huwo gabilu.''13Baad dak iyal tanin jibu le huwo ashan huwo bi kutu idan tou le umon wa bi seli, lakin talamiz abusu umon. 14Lakin Yesua gal, keli iyal suhar del, wa mata abusu umon ashan ja le ana, molokut ta samah huwo le iyal al suhar.'' 15Huwo kutu idan tou fi ras iyal de, wa baad dak huwo tala min hinak.16Asuma, zol ja le Yesua wa kelimu, ''Mualim, Yatu hajat kwes al ana bi amulu ashan ana biligo haya al abadiya?'' 17Yesua kelimu le huwo, Lee inta bi asalu ana an hajat al kwes? Wahid bes yau kwes, lakin iza kan inta deiru haya, hafisu wosaya.''18Zol kelim le Yesua, ''Wosaya yatu?'' Yesua kelimu, '' mata katulu, mata amulu zina, mata seregu, mata kun sahid al kizib, 19Ihterim abu taki wa uma taki, wa hibu jiran taki ze nefsak.''20Shab de kelimu le huwo, '' hajat del ana hafisu kulu. Sunu tani al ana deir?'' 21Yesua kelimu le huwo, ''Iza kan inta deir ashan bikun sale, ruwa biyu hajat al inta indak, wa wodi le masakin, wa inta bi indu kazina fi samah; wa tal, wara ana.'' 22Lakin zaman shab de asuma kalam al Yesua kelimu, Huwo ruwa hazin, le-anu huwo indu mumutalakat ketir.23Yesua kelimu le talamiz tou, ''Ana bi kelimu le intum hagiga, huwo gowi le zol al ghaniyan ashan bi dakalu fi molokut ta samah. 24Ana bi kelimu le intum tanimara, huwo besit le jemel bi ruwa be wasat hufra ta ibira bidal zol al ghaniyan bi dakalu fi molokut ta Allah.''25Fi zaman Talamiz asuma kalam de, umon estagarab wa kelimu, ''Munu yau biga bi ankizu?'' 26Yesua ainu le umon wa kelimu, ''Ma nas kalam de ma besit, Lakin ma Allah huwo besit.'' 27Bada dak Butrus juwabu wa kelim le Yesua, ''Aiynu. nina sibu ai haja wa ja wara inta. Nina baad kida be indu sunu?''28Yesua kelimu le umon, Ana bi kelim le intum hagiga, Fi zaman al jedid Izakan ibin al insan geni fi kursi tou, Intum al kan douru wara ana bi geni kaman fi itnasar karasi, bi hakimu itnasar gebila ta Israel.29Ai zol al sibu biyut, Akwanu, ikiwatu, abu, umu, iyal, au watan ashan ana bi akhudu miya marat wa kifaya wa bi ligo haya al abadiya. 30Lakin kutar al kan awel bikun akhir, wa al akhir bikun awel.

Chapter 20

1Molokut ta samah huwo ze zol mosul ta bet al ruwa saba bediri ashan bi ajiru nas ta sokol le jinena tou. 2Baad huwo tafik ma nas ta sokol de be wahid dinar yomiyan, huwo rasulu umon le jinena tou.3Huwo ruwa tanimara baad talata sahat wa aiynu nas tanin ta sokol wagifin sakit fi suk. 4Huwo kelimu le umon, 'Intum kaman, amshi fi jinena, wa ana bi wodi le intum ai haja al kwes.' Baad de umon ruwa le sokol.5Huwo ruwa tanimara baad sita sahat wa tanimara baad tisa sahat, wa amulu nefsu kalam. 6Huwo ruwa tanimara baad idasar sahat wa ligo tanin bi wogif sakit. Huwo kelimu le umon, Malu intum wagifin sakit nahar de kulu?' 7''Umon kelimu le huwo, le-anu mafi zol wodi le nina sokol.' Huwo kelimu le umon, 'Intum kaman ruwai fi zira.'8Zaman biga misa, zol al mosul ta jinena de kelimu le zol tou al idari, Nadi umal del wa dafa le umon gurus tomon, abda min al akir le awel,' 9Zaman umal al ajiru baad idasar sahat de ja, kulu wahid min umon akudu wahid dinar. 10Zaman umal al awel de ja, umon fekir gali umon bi akudu gurus ketir, lakin kulu wahid min umon bardu akudu wahid dinar11Zaman umon akudu gurus tomon, umon gedimu sokwa tomon le zol al mosul ta zira. 12Umon gal Umal al akir del istakal bes wahid sah, lakin inta dafa le nina gurus sawa, nina al akudu tegila nahar kulu wa be shemis al sukun.'13Lakin zol al mosul de juwabu wa kelimu le wahid min umon, hal intum kan ma tafik mai be wahid dinar? 14Shilu hajat takum wa ruwa takum. Ana azilu ashan wodi le umal al ana ajiru de sawa zema ana wodi le intum.15Hal Ana ma indi hak ashan ana bi amulu ma hajat al indi? Wele indakum ghira ashan ana kerim? 16Ashan kida al akir bikun awel, wa al awel bikun akir.''17Zema Yesua ruwa lahadi Urselim, huwo shilu talamiz al intnasar beid, wa fi sika huwo kelimu le umon, 18''Aiynu, nina bi ruwa lahadi Urselim, wa Ibin al Insan be estelimu le kebir ta khahana wa kataba ta sheria. Umon bi wonusu batal didu le mut 19wa bi istelimu huwo le nas al geir Yahudiyiin bi ataku ma huwo, bi dugu huwo be shot, wa bi selibu huwo. Lakin fi yom a talit bi goumu min al mut.''20Baad dak uma ta awaulad ta Zebedayo ja le Yesua ma awaulad tou. Hiya dengir tehet gidam huwo wa asalu haja min huwo. 21Yesua kelimu le hiya, inta deir sunu?'' Hiya kelimu le huwo, ''Wodi wosiya le awaulad tai del keli geni, wahid fi yemin taki wa wahid fi shamal taki, fi molokut tak.''22Lakin Yesua juwabu wa gal, ''Inta ma bi arufu haja al inta bi asalu. Hal inta bi agder asurubu Kubaya al ana bi ja asurubu de?''Umon kelimu le huwo, ''Nina bi agder. 23Huwo kelimu le umon, ''Hagiga kubaya tai intum bi asurubu. Lakin ashan inta bi geni fi yemin tai wa shamal tai ma ana yau bi wodi, lakin huwo le del al Abu tai jahizu le umon.'' 24Fi zaman talamiz al ashara tanin del asuma kalam de, umon tala zalanin be akwana itnin de.25Lakin Yesua nadi umon wa gal, Intum arufu be-inu hukam ta nas al geir Yahud bi hakimu umon be guwa, wa nas tomon al mohimin bi marisu sulta fi ras tomon. 26Lakin keli ma kun be teriga de fi nus takum. Afrud ai zol al tala kebir min nus takum lazim bikun kadam, 27wa ai zol al deir bi kun awel fi nus takun lazim bi kun kadam takum, 28Bes ze Ibin al Insan ma ja ashan bi kadimu le huwo, lakin ashan bi kun kadam, wa ashan bi wodi haya tou bidal nas kutar.''29Zema umon tala min Jericho, adad kebir ta nas al limu ruwa wara huwo. 30Fi kan itnin nas amiyanin bi geni fi taraf sika. Fi zaman umon asuma be-inu Yesua kan bi ruwa gerib ma umon, umon korek bi shot aali, ''Rabuna, Ibin Daud, arhamna.'' 31nas al limu wobiku umon, kelimu le umon keli askut, lakin umon korek biga shedid, ''Rabuna, Ibin Daud arhamna.''32Baad dak Yesua wagaf wa nadi umon wa gal, ''Intum deir ashan ana bi amulu le intum sunu?'' 33Umon kelimu le huwo, ''Rabuna, ashan uyun ta nina bi fata.'' 34Baad dak Yesua, indu hinia ,lemesu uyun tomon. Tawali umon biga bi shuf wa ruwa wara huwo.

Chapter 21

1Zema Yesua ma talamiz tou gerib be Urselim wa ja le Bethphage, fi Jebel Zetun, baad dak Yesua rasulu itnin talamiz, 2kelimu le umon, ''Ruwau fi beled al tani de, wa intum tawali bi ligo himar robutu hinak, wa himar abu ragil ma himar al antaya. Fiku umon wa jibu umon le ana. 3Izakan zol tani kelimu le intum ai kalam an himar itnin del, intum bi kelimu, ' Rabuna deir umon,' wa zol dak tawali bi rasulu umon ma-ak.''4Hasa de ja fi zaman al wonusu kan be wasat anbiya ashan bi kamil nefsu. Huwo gal, 5''wori le biniya ta Zion, 'Aiynu, Melik taki jai le inta, huwo Nezilu nefsu wa rikib himar- fi ras himar suker al rajil.''6Baad dak talamiz ruwa amulu nefsu kalam zema Yesua kelimu le umon. 7Umon jibu himar al antaya wa suker al rajil de wa umon kutu gumasat tomon fi ras hamir del,wa Yesua geni fi ras gumasat del. 8nas al limu tanin wazau gumasat tomon fi sika, tanin gata furu ta shejera wazau fi sika.9Baad dak jamahir al ruwa gidam Yesua wa del al ruwa wara huwo kan bi wonusu be shot fok, ''Hosana le ibin Daud! Baraka le de al bi ja fi isim ta Rabuna! hosana fi al aahli!'' 10Fi zaman Yesua ja fi Urselim, kulu nas al fi medina moksutin wa bi gul, ''De munu?'' 11Nas al limu del juwabu, ''De huwo Yesua nebi al min nazerata fi jelil.''12Baad dak Yesua dakal fi haikal. Huwo turudu kulu nas al bi esteri wa bi biyu hajat fi haikal, wa galabu terbezat ta nas al bi geiru gurus wa kursiyat ta nas al kan bi biyu hamam. 13Huwo kelimu le umon, Huwo moktub, ' Bet tai bi nadi bet ta salawat,' lakin intum amulu mahal ta haramiah.'' 14Baad dak nas al amiyanin wa nas abukerenagt ja le huwo fi haikal, wa huwo aliju umon.15Lakin fi zaman ruasa ta kuhana ainu hajat al ajib al huwo amulu, wa fi zaman umon asuma iyal bi kelim be asuat fok fi haikal wa gal, Hosana le Ibin Daud,'' umon tala zalanin. 16Umon kelimu le huwo, ''Nam! Lakin intum ma agara, 'Min kasumat bita iyal suhar wa iyal al bi rada intum jahizu tasabi'?'' 17Baad dak Yesua sibu umon wa ruwa bara min medina le Bethany wa geni bilel kulu hinak.19Fi sabah zema huwo raja le medina, huwo biga jiyan. 18Huwo aiynu shejera tin fi taraf sika, huwo ruwa le shejera de wa ma ligo ai haja ile ursal. Huwo kelim le shejera, Keli ma yekun ai samar min inta tanimara,'' wa shejera tin de abiz.20Fi zaman talamiz aiynu shejera de, umon istagarab wa kelimu, ''Shejera tin de yabiz seri ze de kef?'' 21Yesua juwabu wa kelim le umon, Ana bi kelim le intum hagiga, Iza kan indakum iman wa mafi shukuk, intum ma bi amulu haja al hasal le shejera tin de bes, lakin intum bi kelim hata kan le jebel de, 'Gum wa jadau nefsak fi bahar,' wa bi hasil. 22Ai haja al intum bi asalu be salawat, be iman, intum bi ligo.''23Fi zaman Yesua ja fi haikal, ruasa ta khahana wa siyuk al kan mosulin min nas ja le huwo zema huwo kan bi derisu wa gal, ''Be yatu sulta al inta bi amulu hajat del, wa munu yau wodi le inta sulta de?'' 24Yesua juwabu wa kelimu le umon, ''Ana kaman bi asalu intum wahid suhal. Iza kan intum wori le ana, Ana bi wori le intum be yatu sulta Ana bi amulu hajat del.25ta Yuhana ja min wen? Min samah wele min al ard?'' Umon nakisu be nufusum, gal, ''Iza kan nina kelimu 'Min samah,' huwo bi kelimu le nina, 'Le intum Lee intum ma amin?' 26Lakin iza kan nina kelimu, 'Min nas,' nina bi kafu nas al limu, le-anu kulu umon amin be-inu Yuhana nebi.'' 27Baad dak umon juwabu Yesua wa gal, ''Nina ma arufu.'' Huwo kelimu le umon, ''Ana kaman ma bi wori le intum be sulta yatu Ana bi amulu hajat del.28Lakin intum bi fekir sunu? Zol tani indu itnin awulad. Huwo ruwa le weled al awel wa gal, Weledi, ruwa istakal alela fi mazra.' 29Weled de juwabu wa gal, ' Ana ma bi ruwa,' lakin huwo ja geiru muk tou wa huwo ruwa. 30''Baad dak zol de ruwa le weled al tani de wa kelimu nefsu kalam. Huwo juwabu wa gal, 'Ana bi ruwa, ya seid,' lakin huwo ma ruwa31Yatu min iyal al itnin amulu irada ta abu tou?'' Umon gal, ''weled al awel.'' Yesua kelimu le umon, '' Ana bi kelimu le intum hagiga, nas ta limu daraib wa ta zina bi dakalu fi molokut ta Allah gidam intum. 32Yuhana ja le intum fi sika al hagiga lakin intum ma sedeku. Lakin intum, hata kan intum aiynu de, intum ma tubu wa sedeku.33Asuma le amsal tani. Fi kan zol, mosul fi watan, Huwo indu jinena inab, huwo abinu hoz haulu, huwo afuta hufra dakil karam al bi asuru inab ashan bi tala kamur. huwo abinu buruj, wa ajiru le muzariyin ta inab. Baad dak huwo ruwa fi doula tani. 34Wokit zaman ta hasat wosulu, huwo rasulu khudam tou le muzariyin ashan bi jibu samar tou.35Lakin muzariyin del gobudu khudam tou, umon dugu wahid, katulu tani, wa darubu tani. 36Zol al mosul de tanimara rasulu khudam tanin, aktar min al awel, lakin muzariyin del amulu nefsu kalam le umon. 37Baad dak Zol al mosul de rasulu weled tou le umon, gal, Umon bi ehterimu weled tai.'38Lakin fi zaman muzariyin del aiynu weled de, umon kelimu le nufusum, 'de zol al bi warisu hajat del. Tali takum, keli nina katulu huwo wa estelemu al miraz.' 39Baad dak umon shilu huwo, jadau huwo bara min jinena inab wa umon katulu huwo.40Fi zaman mosul ta jinena inab de ja, huwo bi amulu sunu le muzariyin ta inab del?'' 41Umon kelimu le huwo, ''Huwo bi demiru muzariyin del be teriga al kaab, wa bad dak huwo bi ajiru jinena inab de le muzariyin tanin, ya nas munu yau bi wodi khuta ta samar tou le huwo fi wokit ta hasad.''42Yesua kelimu le umon, Intum ma agara min kitab al mukadas, 'Hajer al binayin rafadu kutu biga hajer al zawiya. De kan min Rabuna, wa biga zahar 'haja kwes fi uyun ta nina?43Ashan kida Ana bi kelimu le intum, Molokut ta Allah bi shilu bara min intum wa bi wodi le doula al bi antij samar tou. 44Ai zol al waga fi ras hajer de bi kasuru heta heta. Lakin ai wahid al hajer waga fi ras tou bi kasuru zol de.''45Fi zaman ruasa ta khahana wa pharisiyn del asuma amsal tou, umon fahimu be-inu huwo bi wonusu an umon. 46Umon bi fetisu ashan gobudu huwo, umon kaifin min nas al limu, le anu nas del amin huwo nebi

Chapter 22

1Yesua wonusu be amsal tanimara le umon, gal, 2''Molokut ta samah ze melik tani al jahizu ihtifal ta iris le weled tou. 3Huwo rasulu khudam tou ashan bi nadi nas al kan nadi ashan bi ja le iris, lakin umon ma ja.4Melik de tanimara rasulu khudam tanin, gali, 'Wori le del al nadi, ''Aiynu, Ana jahizu asha tai. Dabau teiran wa abugar tai al sumanin, wa jahizu hajat kulu taalu le ihtifal ta iris.'''5Lakin umon ma kutu bal tomon wa umon ruwa, Wahid le mazra, wa tani le tijara tou. 6Nas tanin del gobudu khudam ta Melik, umon amulu amalia batal le khudam, wa katulu umon. 7Melik tala zalan, wa huwo rasulu jesh tou wa katulu del al kan mukatilin wa haragu medina tomon.8Baad dak huwo kelimu le khudam tou, 'Iris de jahis, lakin del al kan rahibu le iris ma kwesin. 9Baad de rua takun fi tagatu ta sikat kubar wa nadi nas kutar ali intum ligo ashan ja hadir iris.' 10Khudam del ruwa le sikat kubar wa umon limu nas kulu ali umon ligo, nas al batalin wa al kwesin. Mahal al kan ta iris de biga malyan be diyuf.11Lakin fi zaman melik de ja le diyuf, huwo aiynu zol al ma libisu gumas ta iris. 12Melik de kelimu le huwo, ' Sabi, inta ja kef hina bidun gumas ta iris?' Lakin zol de kan ma agder wonusu.13Baad dak melik de kelimu le khudam. 'Robutu kura wa idan ta zol de, wa jadau huwo fi duluma, fi mahal al bikun fi kore wa adi sunun.' 14Nas kutar bi nadi, lakin besitin yau bi azilu.''15Baad dak Pharisiyin masha wa katitu kef umon bi sherigu Yesua fi kalam al huwo wonusu. 16Baad dak umon rasulu le huwo talamiz tomon, ma nas al min hizib ta Herodos. Umon kelimu le Yesua, ''Mualim, nina arufu inta sah, wa inta bi derisu sika ta Allah be haigiga. Inta ma bi kutu bal taki le raya ta zol tani, wa inta ma bi ferigu nas. 17Baad kida wori le nina, inta bi fekir kef? Hal ganuni bi asuma le nina ashan bi dafa deriba le Ceisar?''18Lakin Yesua fahim fikra tomon al sherir wa gal, Lee intum bi jeribu ana, intum al mumesilin? 19Wori le ana al giris.'' Baad dak umon jibu le huwo dinar.20Yesua kelimu le umon, Sura wa kitaba de ta munu? 21Umon juwabu le huwo ''ta keisar.'' Baad dak Yesua kelimu le umon, ''wodi le keisar hajat ta Keisar, wa wodi le Allah hajat ta Allah. 22Fi zaman umon asuma kalam de, umon tala mustagrabin, Baad dak umon sibu huwo wa ruwa.23Fi nefsu yom Saddukiyin tanin, al bi kelimu gali mafi giyama, ja le huwo. Umon asalu huwo, 24bi gul, ''Mualim, Musa gal, 'Iza kan zol mat, ma indu iyal, aku tou lazim bi zowuju mara be isim tou wa bi weledu iyal le aku.'huwo25Kan fi saba akwan. Al awel zowuju wa baad dak mat. Ma sibu iyal, huwo sibu mara tou le aku tou. 26Bad dak aku nimra itnin amulu nefsu kalam, baad dak nimra talata, lahadi wosulu le aku nimra saba. 27Baad umon kulu matu, mara de kaman mat. 28Hasa fi giyama, mara de bikun ta munu min saba akwana de? Fa umon kan kulu zowuju mara de.''29Lakin Yesua juwabu wa kelimu le umon, ''Intum galtanin le a-anu intum ma arufu kitab al mukadas au guwa ta Allah. 30Fa fi giyama umon ma bi zowuju wele bi wodi zol tani le zuwaj. Ashan kida umon bikun ze malaikat fi samah.31Lakin le giyama ta meitin, intum ma agara kalam ali Allah wonusu, gal, 32Ana Allah ta Ibrahim, Allah ta Isaka, wa Allah ta Yakobo'? Allah ma Allah ta meitin, lakin ta nas al hayin.'' 33Fi zaman nas al limu asuma kalam de, umon tala mustagrabin be dirasa tou.34Lakin fi zaman Pharisiyin asuma be inu Yesua sakitu Saddukiyin, Umon limu fi mahal wahid. 35Wahid min umon, shatir fi ganun, asalu huwo sual, bi jeribu huwo- 36Mualim, wasaya yatu al akbar fi ganun?''37Yesua kelimu le huwo, '''Hibu Rabana Allah taki be kulu gelbak wa kulu nefsak, wa be kulu fikra taki.' 38De yau wasaya al wel wa kebir.39Wa wasaya al tani huwo ze de- 'hibu jeran taki ze nefsak.' 40Itnin wasaya del yau asas ta kulu gawanin wa al anbiya katibu.''41Fi zaman ali Pharisiyin lisa bi limu baad tomon, Yesua asalu umon sual. 42Huwo gal ''Intum bi fekir sunu an al Mesih? Huwo weled ta munu?'' Umon kelimu le huwo, ''weled ta Daud.''43Yesua kelimu le umon, ''Baad de kef Daud bi nadi huwo fi Roho Rabana, Gali, 44Rabuna kelimu le Rabuna tai, geni fi yemin tai, lahadi Ana bi kutu adu taki fi tehet kura taki'''?45Izakan Daud bi nadi Al Mesih 'Rabana,' Huwo bi kun weled ta Daud kef?'' 46Mafi zol al bi agder juwabu huwo, min yom dak le gidam mafi zol tani al deir asalu huwo ai sual tanimara..

Chapter 23

1Baad dak Yesua wonusu le nas al limu wa le talamiz tou. 2Huwo gal, ''mulamin ta ganun wa Pharisiyin gaidin fi kursi ta Musa. 3Ashan kida ai haja al umon asuru intum ashan bi amulu, amulu hajat del wa nadi umon. Lakin mata kun amulu hajat al umon bi amulu, umon bi kelimu hajat baad dak umon ma bi amulu.4Nam , umon robutu hajat tegil al saab ashan bi arfau, wa baad dak umon kutu hajat del fi kitfa ta nas. Lakin umon be nufusum ma bi hariku idan ashan bi arfau. 5Umon bi amulu amail tomon ashan nas bi aiynu. Umon bi amulu hijabat kubar, wa umon bi kebiru atraf t gumasat tomon.6Umon bi hibu mahalat ta salatin wa karasi ta salatin al fi biyut ta salawat, 7wa salamat kas fi asuak, wa nas bi nadi umon 'Ilahana'.8Lakin intum keli ma nadi umon Ilahana,' ashan intum indakum wahid mualim, 9Wa intum akwan. wa keli intum ma nadi ai zol fi ard abu takum, Ashan intum indakum wahid abu bes, wa huwo fi samah. 10Keli ma nadi intum mualim' le anu indakum wahid mualim bes, al huwo Al mesih.11Lakin zol al agbar min intum bikun khadam takum. Zol al bi arfa nefsu bi nezilu , 12Wa ai zol al bi nezilu nefsu bi arfau.13Lakin Woe le inta, kataba ta ganun wa Pharisiyin, Mumesilin! Intum gofulu molokut ta samah min nas. intum be nufuskum ma dakalu, wa intum abusu nas al dier dakalu. 1415Woe le inta Mualimin wa Pharisiyin, mumesilin! intum be safir beid ashan bi geiru nas, wa fi zaman huwo geiru le diin takum, intum geiru huwo maraten wa aktar ashan bikun jena ta johanam.16Woe le ita, intum al amiyanin, intum al bi gul, 'Ai zol ali bi alifu be haikal, mafi muskila. Lakin ai zol ali bi alifu be dahab ta haikal, bi robutu huwo be alifa tou.' 17Intum al amiyanin! Sunu yau kebir dahab wele haikal al bi amulu dahab ashan bi kun kudus?18Wa 'Ai zol ali bi alifu be masba, mafi muskila. Lakin ai zol al bi alifu be hadaya al fi masba, bi robutu huwo be alifu tou.' 19Intum al amiyanin Sunu yau kebir, hadaya wele masba al bi amulu hadaya ashan bi kun kudus20Ashan kida, zol ali bi alifu be mambar bi alifu be mambar wa ai haja al fi mambar. 21Zol ali bi alifu be haikal bi alifu be haikal wa be zol al aizh fogo. 22Wa zol ali bi alifu be samah bi alifu be kursi ta Allah wa be zol al bi geni fogo.23Woe le inta, kataba ta ganun wa Pharisiyin, mumesilin! Intum bi gedimu ushur nana samar agdar wa komun, lakin intum sibu hajat al mohim ta ganun-adala wa rahma wa iman. Lakin del yau afrud intum bi gedimu wa intum afrud ma bi sibu hajat tanin. 24Intum nas al amiyanin, intum bi safau asharat bara min moyo lakin intum bi abula jemel!25Woe le intum, kataba wa Pharisiyin, mumesilin! Intum bi nedifu dahar ta kubaya wa sahan ,lakin fi jua tou malayan be tama wa nahab. 26Intum Pharisiyin al amiyanin! Nedifu kubaya wa sahan min jua, ashan dahar tou bi kun kaman nedif.27Woe le intum kataba ta ganun wa Pharisiyin, mumesilin! Intum ze turba al dugu be buhya abiad, ali bi zahir be bara giyafa, lakin min jua malyan be udam ta nas meitin wa ai haja nijis. 28Be nefsu teriga, min bara intum bi zahir nas al kwesin, lakin min jua intum malyan be temsiliya wa nas al ma bi hafisu ganun.29Woe le intum kataba ta ganun, Pharisiyin, mumesilin! intum abinu turubat bita anbiya wa lounu gubur ta nas al kwesin. 30Intum bi gul Izakan nina kan aishin fi zaman ta abuhat ta nina, nina kan ma bi shariku ma umon fi dofugu dom ta anbiya.' 31Ashan kida intum sahidu be nufuskum be inu intum iyal ta nas al kan katulu anbiya.32Intum kaman malau makan bita abuhat takum. 33Intum dabaib, iyal ta dabaib al endum sim, intum kef bi jere min hukum ta johanam?34Ashan kida, aiynu Ana bi rasulu le intum anbiya wa nas al hukama wa kataba ta ganun. Intum bi katulu wa bi selibu tanin, wa intum bi jeledu tanin fi mahalat ta salawat wa bi turudu umon bara min medina le medina. 35Netija tou dom al saleh bi tala min intum al kan dofugu fi ard, dom min Abel al saleh, le dom ta Zecharaih jena ta Barachiah, Ali intum katulu beinu haikal wa mazba. 36Ana bi kelim le intum hagiga, hajat del kulu bi ja fi ras jil de.37Urselim, Urselim, intum al katulu anbiya wa durubu del al rasulu le intum! Ana bi limu iyal takum sawa daiman kef, ze gidada bi limu iyal tou fi tehet jena tou, lakin intum ma rudu 38Aiynu bet takum sibu fadi. 39Ana bi kelimu le intum, Min hasa Intum ma bi aiynu ana lahadi intum bi gul, Baraka le de al bi ja be isim ta Rabana.'''

Chapter 24

1Yesua tala bara min haikal wa ruwa. Talamiz tou ja le huwo ashan bi wori le huwo mabna ta haikal. 2Lakin huwo juwabu wa kelimu le umon, ''Intum ma aiynu hajat de kulu? Ana bi kelimu le intum hagiga, mafi hajer hata wahid bi sibu fi ras tani al ma bi talau bara.''3Ze huwo bi geni fi jebel zetun, talamiz ja le huwo be siri wa gal, ''Wori le nina, hajat del bi hasil miten? Alama ta ruju taki bikun sunu wa ta akir zaman?'' 4Yesua juwabu wa kelimu le umon, '' Keli intum kun harisin ashan mafi zol bi woduru intum. 5Nas kutar bi ja fi isim tai. Umon bi kelimu, Ana al Mesih.' wa bi woduru nas kutar.6Intum bi asuma hurubad wa taharir ta hurubad. Aiynu ashan intum ma bi kun fi muskila, hajat del lazim bi hasil; lakin akir zaman lisa, 7Doula bikun did doula tani, momlaka did momlaka. Maja wa zalzal bikun fi mahalat kutar. 8Lakin hajat del kulu bikun bes bidaya ta waja ta welada.9Baad dak umon estelimu intum le azab wa bi katulu intum. Nas kulu fi dual bi karahu intum be sabab ta isim tai. 10Baad dak nas kutar bi waga, wa bi amulu kiyana fi baad tomon wa akra baad tomon. 11Anbiya kadabin ketir bi zahir wa bi woduru nas.12Le-anu adam hafisu ganun bi zid, nas kutar ma bi hibu nas tanin. 13Lakin le zol bi ithamal le akir bi kalisu. 14Kabar al kwes ta molokut de bi besihru le Duniya kulu ze shuhuda le kulu nas Baad dak akir zaman bi ja.15Ashan kida, fi zaman intum aiynu nas al bi karubu hajat ta Allah: Ali nebi Daniel wonusu, bi wogif fi mahal kudus''(keli zol al bi agra afham), 16''Keli nas al fi Yahudiya jere le jubal, 17Keli zol al fi ras al bet ma nezil tehet ashan bi shilu ai haja min bet tou, 18wa keli zol al fi mazra ma raja ashan bi shilu gumas tou.19Lakin woe le del al indum jena wa le del al bi radau iyal suhar fi ayam dak! 20Seli ashan zaman ta jere takum ma bi hasil fi kharif wele yom al ahat. 21Azab bikun fi, ali ma hasal fi bidaya ta duniya lahadi hasa, la, wele bi hasil tanimara. 22Ile kan ayam dak kan gasiru, ma bi kalisu ai zol. Lakin be sabab ta nas ali azil Ayam dak bi gasiru.23Baad dak iza kan ai zol kelimu le intum, 'Aiynu, Mesih yau hina' wele, Mesih yau hinak!' ma takum amin. 24Mesih al kuzuba wa anbiya al kuzuba bi ja wa bi amulu hajaib wa alamat azim, ashan bi woduru intum, iza kan mumkin hata nas al azilu. 25Aiynu, Ana wori le intum gubal zaman.26Ashan kida, iza kan umon kelimu le intum, 'Aiynu, huwo fi beriya,' mata kum ruwa fi beriya.au, 'aiynu, huwo fi juwa bet,' matukum amin. 27Fa ze nur bi wala zahir fi sherik wa bi wala sika fi gharib, de yau meji ta Ibin al Insan. 28Fi mahal al fi ayuwan meit, nusur bi limu hinak.29Lakin baad azaab ta ayam dak tawali shemis bikun duluma, gamar ma bi wala, nujum bi waga min fok, wa guwa al fi samah bi hizu.30Baad dak alama ta Ibin al Insan bi zahir fi jou, wa kulu gabail fi ardi bikun fi huzun. Umon bi aiynu Ibin al Insan fi sihaf be guwa wa mejid azim. 31Huwo bi rasulu malaikat tou be sot azim ta turumbeta, wa umon bi limu nas al zilu min kulu arba arkan ta duniya fi mahal wahid, min kulu tija ila tija tani32Akudu dirasa min shejer al tin. zema fere tala gowi wa bi jada ursal, Intum bi arufu be inu kharif biga gerib. 33Wa kaman fi zaman intum sufu hajat del, keli intum arufu be inu huwo biga gerib, fi bab hoz.34Ana bi kelimu le intum hagiga, jil de ma mutu lahadi hajat del kulu hasal. 35Samah wa al ard bi futu, lakin kalam tai ma bi futu.36Lakin yom wa sah dak mafi zol bi arufu, hata malaikat ta samah, wele al Ibin, lakin ile abu.37Ruju ta Ibin al Insan, bikun ze fi ayam ta Noah. 38Fi ayam dak gubal toufan nas kan bi akulu wa bi asrubu, bi zowuju wa bi wodi banat le zuwaj lahadi fi ayam Noah dakal babur, 39wa umon ma arufu haja lahadi toufan ja wa katulu umon kulu- ruju ta Ibin al Insan bi kun zede.40Baad dak itnin rujal bikun fi zira- bi shilu wahid, wa bi sibu wahid. 41Itnin nusuwan bi atanu fi murkaka- bi shilu wahid, wa bi sibu wahid. 42Ashan kida keli intum kun harisin, le-anu intum ma arufu yom al Rabana takum bi rija.43Lakin keli intum arufu kalam de, lo kan sidi bet arufu yatu zaman fi lel ali harami bi ja, huwo kan bi gafiru wa ma bi sibu harami ashan bi dakalu fi bet tou ashan seregu hajat. 44Ashan kida keli intum kun jahizin, Ibin al Insan bija fi zaman ali intum ma arufu45Ashan kida munu yau amin wa khadam al indu hikma ali seid tou jahizu usra tou ashan bi wodi le umon akil tomon fi zaman al sah? 46Baraka le khadam ali seid tou bi ligo bi amulu hajat del fi wokit huwo rija. 47Ana bi kelim le intum hagiga be inu seid bi kutu huwo fi ras kulu hajat tou.48Lakin izakan khadam al sherir kelimu fi geliba tou, 'seid ta akir,' 49wa bada dugu khudam tanin al ma huwo, wa bi akulu wa bi asrubu ma sukurujin, 50baad dak seid ta khadam dak bi rija fi yom al khadam de ma bi itwaka wa sah al huwo ma arufu. 51Seid tou bi gata huwo heta heta wa bi wodi mahal le huwo ma nas al mumesilin, fi mahal al fi kore wa adi sunun.

Chapter 25

1Kaman Molokut ta samawat be kun ze ashara nusuwan al azra ali umon silu lamba be tomon wa ruwa ashan be gabilu aris. 2Kamsa min umon belidin wa kamsa negitin . 3Al belidin de silu lamba be tumon umon ma silu zet ma umon, 4lakin al negitin de silu bakat ta zet ma lamba tomon.5Fi zaman al aris kan akir umon kulu tala nasanin wa umon num. 6Lakin fi nus belel umon asuma sot ta korekore, 'Aiynu, yau aris ja! Umon tala bara ashan be gabilu huwo.7Kaman nusuwan al azra de umon kulu gum fok wa sala lamba be tomon. 8Al belidin kelim le al negitin wodi le anina suyi min zet le anu lambat ta nina bi ruwa batulu. 9alnegitin de juwabu wa kelim bukun ma bi timu anina wa itakum ruwa takum le del al gi-biyu wa biyu takun le itakum10Zaman umon bi ruwa ashan biyu, aris wasulu, wa del al jahisin dakalu ma huwo fi iris wa bada gofulu bab. 11Baad nusuwan al azra de ja umon kelim, Ya Seid, ya seid, fata le nina. 12Lakin huwo juwabu wa kelim, Hagiga Ana bi kelim intum, ana ma bi arufu intum.' 13Kede ena takum geni fade ashan intum ma bi arfu zaman wele saa.14Fa huwo bikun ze zol al deir safir le beled tani. Huwo nadi kadamin tou wa wodi le umon amuwal tou. 15Le wahid min umon huwo wodi kamsa kis ta dahab, le tani de huwo wadi itnin, wa le akir de huwo wodi wahid kis ta dahab, kulu wahid akudu hisab tou hasab gudura tou, wa zol de safir. 16Wahid al akudu kamsa kis de huwo ruwa amulu be tijara wa huwo ligo faida ta kamsa kis tani.17Kaman wahid al akudu itnin kis de huwo ligo faida ta itnin tani. 18Lakin kadam al akudu wahid kis de huwo ruwa, hafura hufura fi wata, wa dusu gurus ta seid to.19Biga baad zaman towil Seid ta kadamin de huwo rija wa bada hasibu umon. 20Kadam al akudu kamsa kis de ja wa jibu kamsa kis tani. Huwo kelim, 'Seid, inta wodi le ana kamsa kis. Sof, ana amulu kamsa kis ziada' 21"Seid tou kelim le huwo,' Neima le inta ya kadam al kwes wa amin! Inta kan amin fi hajat al besit. Ana bi kutu inta fi hajat al ketir. Dakalu fi farah ta Seid.'22Kadam al akudu itnin kis de ja wa kelim", 'Seid inta wodi le ana itnin kis aiynu ana amulu itnin tani ziada.' 23Seid tou kelim le huwo, Neima le inta ya kadam al kwes wa amin! Inta kan amin fi hajat besit ana bi kutu inta fi hajat al ketir. Dakalu fi farah ta Seid taki.'24Kaman kadam al akudu wahid kis de ja wa kelim, ''Seid, ana aruf gali inta zal al batal. Inta bi silu hajat al inta ma zara, inta bi limu min al inta ma taban fogo. 25Ana kafu, yau ruwa dusu kis taki de fi tehet wata. Aiynu inta indu hini al kan fi le inta de.26Lakin Seid tou juwabu wa kelim le huwo, Inta kadam al batal wa kasilan, inta arufu gali ana bi silu min al ana ma zara wa ana bi limu min al ana ma taban fogo. 27Inta kan bi wodi gurus tai de fi benki, wa kan ana rija ana bi silu gurus tai de ma faida ziada.28Ashan kida shilu takum min huwo wozin de wa wodi le kadam al endu ashara wazinat de. 29Le anu kulu zol al endu, bi wodi le huwo ketir - kaman bi zidu. Lakin le ai zol al huwo ma endu ai haja hata al fi le huwo de bi shilu min huwo. 30Kadam al batal de jada takum huwo fi duluma bara, hinak bi kun fi kore wa adi sunun.31Zaman ibin al insan bi ja fi mejed tou wa kulu malaikat bi ja ma huwo, biga huwo bi geni fi kursi ta mejid tou. 32Kulu nas bi ja fi gidam tou, wa huwo bi ferigu nas min bad tomon ze rai bi ferigu korufan min ganamayat. 33huwo bi kutu kurufan fi ida ta yemin to lakin ganamayat fi shamal to.34Biga melik de bi kelim le del al fi ida ta yemin to de, taal takum al bariku min abu tai. worisu molokut al jahizu le intum min bidaya tasis ta duniya. 35Le anu ana kan jiyan intum wodi le ana akil; ana atsan intum wodi le ana moyo; ana kan garib intum shilu ana fi juwa. 36ana kan ariyan wa intum libusu ana; ana kan ayan wa intum zuru ana; ana kan fi sijin wa intum ja le ana;37Biga nas al adilin de bi juwabu wa bi kelim, ' Rabuna , miten nina aiynu inta jiyan wa nina wodi le inta akil? au atsan au nina wodi le inta moyo? 38miten nina aiynu inta garib wa nina shilu inta juwa? au aryan wa nina libusu inta? 39miten nina aiynu inta ayan au fi sijin wa nina ja le inta?' 40Biga Melik de bi juwabu wa bi kelim le umon, hagiga ana bi kelim le intum, ze ma intum amulu le agala wahid akwana al sukerin de, intum amulu de le ana.'41Kaman huwo bi kelim le del al fi shamal tou, wasa takum min ana intum muluon, le nar al abadia al jahisu le sitan wa malaikat tou. 42leanu ana kan jiyan, lakin intum ma wodi le ana akil; ana kan atsan, lakin intum ma wodi le ana moyo ; 43ana kan garib, lakin intum ma shilu ana juwa; aryan, lakin intum ma libisu ana; ayan wa fi sijin, lakin intum ma aiynu ana.'44Kaman umon bi juwabu wa bi kelim, 'Rabuna, miten nina aiynu ita jiyan, au atsan, au garib, au aryan, au ayan au fi sijin, wa ma kadimu inta? 45Kaman huwo bi juwabu umon wa bi kelim, hagiga ana bi kelim le intum, kan intum ma amulu le agala min wahid de, intum ma amulu le ana.' 46del bi ruwa fi azab al abadia, lakin del al adilin de le haya al abadia."

Chapter 26

1Biga zaman Yesua kamilu kulu kelimat del, huwo kelimu le talamize tou, 2intum arufu inu baad intiin yom bikun id ta paska, wa iben al insaan bi selimu ashan bi selibu.3Biga ruwasa al khahana wa al shiyuk al shaab kan limu fi bet ta reis ta khahana al isim tou caiaphas. 4Umon amulu maamara ashan bi gubudu Yesua fi siir wa katulu huwo. 5Lakin umon kelimu keli ma kun fi id, ashan kede muzaharat ma gum fi nus ta nas6wa zaman Yesua kan fi Bethany fi bet ta Samaan al indu juddam , 7wa ze ma huwo kan bi geni wa bi akudu raha, jambu tarbiza, fi mara ja le huwo ma jak ta dehan al gali shedid, wa heya kubu dehan de fi ras ta Yesua, 8Lakin zaman talamiz aiynu kalam de umon ta zalaniin wa umon kelimu, de kasara ta shunu zede? 9De kan bi beyu ma gurush al ketir wa bi wodi le masakin10Lakin Yesua kan arufu kalam de, wa huwo kelimu le umon, malu intum bi taabu mara de? hiya amulu haja al jemil le ana. 11Nas al masakiin bi geni ma intum kulu wokit, lakin ana ma bi geni ma intum kulu wokit12Leanu hiya kubu riha fi jesim tai, hiya amulu de ashan dufunu tai. 13al hagiga ana gi kelimu le intum, kulu mahal al gi bashiru injil fi alam, haja al mara de amulu bi wonusu le zikira ta hiya.14Biga wahid min al itnashar al isim tou Yahuza Iscarioti, ruwa le reis ta al khahan 15wa kelimu, ''intum bi wodi le ana shunu ashan ana bi selimu huwo le intum?'' umon jahizu teletiin gurush min feda le huwo. biga 16min zaman dak huwo bi fetesu teriga ashan kef huwo bi selimu Yesua le umon.17Wa fi awel ayam ta id al fetir talamiz ja le Yesua wa kelimu. inta deiru keli nina jahizu le inta ashan bi akulu id ta paska wen?'' 18huwo kelimu, ruwa takum fi medina le zol tani wa kelimu takum le huwo, mualim kelimu, zaman tai gerib, ana bi akulu id paska fi bet taki ma talamiz tai ''''' 19al talamiz amulu ze ma Yesua kelimu le umon, wa humon jahizu akil ta paska.20Zaman wata biga misah, huwo geni tehet ashan bi akulu ma talamiz al itnashar. 21Ze ma umon bi akulu, huwo gal hagiga ana bi kelimu le intum inu wahid min intum bi beyu ana, 22umon kan mustagarabiin shedid, wa kulu wahid bada bi asalu huwo, hal de bikun ana ya Rab?''23Huwo juwabu, zol al bi beyu ana de, zol al bi akulu ma ana fi sahan. 24Ibiin al insaan bi ruwa, ze ma moktub an huwo. lakin taab le zol al beyu ibini al insaan! kan bi kun kwes le zol de iza kan ma weledu huwo. 25Yahuza al bi ja beyu huwo de kelimu, hal de bi kun ana ya Rabbi? Yesua kelimu le huwo, inta kelimu bi nefsa taki.26Wa ze ma umon bi akulu, Yesua shilu esh wa baraku, kasuru, huwo wodi le talamiz wa gal, shilu takum, akulu takum, de jesim tai.27Wa huwo shilu kubaya, wa reja shukuran, wa wodi le umon, wa huwo gal, asurub takum, intum kulu, 28leanu de yau dom tai al ta tifagiya al jedid al kubu ashan nas ketir al huwo le afii ta katiya. 29lakin ana bi gul le intum, ana ma bi asrubu tani mara min asiir ta karma de, lahadi yom dak ana bi asrubu al jedid ma intum fi molokut ta abu tai.30Zaman umon guna , umon ruwa fi jebel Zeitun. 31Biga Yesua kelimu le umon, "Fi bilel de intum kulu bi jere min Ana, huwo moktub, Ana bi dugu al rai wa mojmu ta korufan de bi shetetu. 32Lakin baad ma Ana kan gum, Ana bi ruwa gidam min intum fi Jelil.33Lakin Butrus kelimu le huwo, hata kan nas kulu jere min Inta, ana kulu kulu ma bi jere. 34Yesua kelim le huwo, hagiga Ana bi kelim le inta. Bilel de gubal dik ma kore inta bi anguru Ana talata marat. 35Butrus kelim le huwo, hata kan ana mutu ma inta, ana ma bi anguru Inta. Wa kulu talamiz kelimu nefsa haja.36Baad dak Yesua ruwa ma umon fi mahal al isim tou Gethsemane wa huwo kelimu le talamiz tou, geni takum hini Ana lisa bi ruwa seli hinak. 37Huwo shilu Buturus wa itnin iyal ta Zebedi ma Huwo, yala biga huwo bada tala wa bi fekiru shedid. 38Biga huwo bada kelimu le umon Roho tai haznan shedid, le dereja ta mutu. Geni takum hini wa sahir takum ma Ana.39Huwo ruwa shuweya gidam, wa huwo dengiri usa tou tehet, wa seli huwo kelimu, Ya Abui, iza mumkin shilu kas de min ana, lakin ma hasab irada tai. lakin hasab irada taki 40Huwo ja le talamiz wa huwo ligo umon bi num wa huwo kelimu le Buturus, lee intum ma bi agder ashan bi sahir ma Ana wahid saa? 41Sahir takum wa seli takum ashan intum ma bi waga fi tejiriba fi hagiga Roho deiru, lakin jisim deiif.42Huwo ruwa tani mara ashan bi seli, Huwo kelimu, "Ya Abui kan Inta ma bi agder ashan bi shilu kas de min Ana ile kan ana ashrubu, kede irada taki timu. 43Huwo ja tani mara wa ligo umon bi num, wa umon kan Nasanin. 44Huwo sibu umon tani mara, de biga nimira talata al Huwo ruwa ashan bi seli, Huwo kelimu nefsa kelimat.45Baad dak Yesua ja le talamiz wa kelim le umon, Sei intum lisa bi num wa bi akudu raha? Aiynu takum, zaman kalas ja gerib wa ibin insan bi selimu fi idan ta nas al ta katiya. 46Gum takum, kede nina ruwa, aiynu takum, zol al bi ruwa selimu Ana de biga gerib."47Zaman huwo lisa bi wonusu, Yahuza, al wahid min talamiz al itnashar, Ja. Nas ketir ja ma huwo min mahal ta reis ta al khahana wa sheyuk ta shab. Umon ja bi seyuf wa asayat. 48Biga zol al bi ruwa selimu Yesua de wori le umon alama, gal, " Zol al ana bi amulu le huwo gubla de yau huwo. Gubudu huwo.49Huwo ja be sura le Yesua wa kelimu, " Salamat, Rabbi!" wa huwo amulu gubla le Yesua. 50Yesua kelimu le huwo, " Ya Sabi, amulu haja al inta ja ashan bi amulu." Biga umon ja, wa kutu iden tomon le Yesua, wa gubudu Huwo.51Biga, wahid min nas al kan ma Yesua medu iden tou, wa tala sef ta tou wa dugu kadam ta reis ta al khahana, wa gata adana tou. 52Biga Yesua kelimu le huwo, "Kutu sef taki de wara fi mahal tou, le nas kulu al bi shilu sef umon bi mutu bi sef. 53Hal intum bi fekir inu ana ma bi agdeir nadi Abu tai wa huwo bi rasulu le ana aktar min itnashar jesh min malaikat? 54Lakin biga kef hajat al muktub de bi kamilu, inu lazim de bi hasil?"55Fi zaman dak Yesua kelimu le nas, " Hal intum ja ma seyuf wa asayat ashan bi gubudu ana ze harami? Kulu yom ana gi geni wa gi derisu fi Haikal, wa intum ma gubudu ana. 56Lakin de kulu gi hasil ashan bi kelimu kutub ta al anbiya." Wa fi zaman dak talamiz kulu sebu Huwo wa umon jeri.57Nas al gubudu Yesua de umon jibu Yesua le Caiaphas reis al khahana, Fi mahal al kataa wa sheyuk limu fogo ma baad. 58Lakin Buturus bi ja fi wara tou min beyit lahadi fi beit ta reis ta al khahana. huwo dakalu juwa wa geni tehet ma huras ashan bi aiynu nehaya ta haja al bi hasil.59Biga ruwasa al khahana wa al mejelis kulu kan bi fetisu shuhud al ta kezib did Yesua ashan umon bi katulu huwo. 60Be rakam Shuhudiin ta kezib ja gidam ketir, ila umon ma ligo ayi galat le Yesua. Lakin fi akir fi itniin shuhudiin tala gidam. 61Wa umon kelimu, " Zol de kelimu gal, 'Ana bi demiru Haikal ta Allah, wa Ana bi abinu fi talata ayam.'"62Reis al Khahana gum fok wa kelimu le huwo, hal inta ma indu juwab? De shunu yau umon bi shahidu did inta? 63Lakin Yesua kan askut. Reis al Khahana Kelimu le huwo, ana bi alifu le inta bi isim ta Allah al hai, wori le nina, hal inta al Mesih ibin Allah". 64Yesua juwabu le huwo, inta kelimu be nefsa taki, lakin ana bi kelimu le intum, min hasa intum bi aiynu ibin al insan bi geni fi ida yemin ta guwa, wa bi ja fi sehaf min samah.65Biga reis al khahana seretu gumas tou wa kelimu," Kalam al huwo kelimu de tejdif! Wa nina lesa deiru shuhudiin ashan shunu? Aiynu takum hasa intum asuma tejdif." 66Itakum gi fekeru shunu? Umon juwabu wa kelimu," huwo bi istahig mutu."67Baad dak umon tufu buzak fi wusa ta tou wa dugu huwo, wa darabu huwo be asayat al kan fi iden tomon, 68wa umon kelimu," Naba le nina, inu inta al mesih, de munu yau darabu inta?"69Kan Butrus bi geni bara fi bet ta reis al khahana, wa kan fi beniya al khadam hinak ja le huwo wa kelimu, "inta kama kan ma Yesua ta Gelilee." 70Lakin huwo kan anguru fi gidam tomon kulu, huwo kelimu, ana ma arufu kalam al inta bi kelimu de"."71Zaman huwo ruwa fi buwba, beniya al khadam tani aiynu huwo wa kelimu, le nas al kan hinak," zol de kaman kan ma Yesua ta Nazareth." 72Huwo tani mara anguru bi halifa., " Ana ma bi arufu zol de!"73Yala baad suwiya keda, nas al kan gi wogifu hinak ja wa kelimu le Butrus, "be kulu takid inta kaman wahid min umon, ashan gi beinu min teriga ta wonusa taki." 74Biga huwo bada gi laanu wa gi halifu ,"ana ma bi arufu zol de", wa be sura keda diik kore. 75Butrus zekiru kelimat al kan Yesua kelimu. " Gubal Diik ma kore inta bi anguru ana talata marat." Biga huwo tala bara wa kore shedid.

Chapter 27

1Hasa zaman saba ja, Reis ta khahana wa kulu shiyuk ta nas umon limu wa bi katitu ashan bi katulu Yesua. 2Umon gubudu huwo wa shilu huwo le Bilatus al wali.3Wa zaman Yahuza al Iskarioti, al selimu huwo aiynu inu Yesua kalas hukumu, huwo tub wa rija teletin gita ta fidda le reis ta khahana wa shiyuk, 4wa wonusu, ''Ana amulu katiya be selimu dom al beri.'' Lakin umon kelim, ''De mana tou shunu le nina? Aiynu be nefsa taki.'' 5Yala huwo jadu teletin fidda de fi kenisa, wa tala bara, wa ruwa kanagu nefsa tou.6Reis ta kahana shilu teletin gita ta fidda de wa wunuso, ''Huwo ma ganuni ashan bi kutu gurush de fi sunduk ta malia leanu de tamana ta dom.'' 7Umon nakishu kalam de yala umon biyu wata al bi dufunu fugu nas al garibin. 8Le sabab de kutu isim ta mahal de ''Wata ta dom'' le yom ta alela.9Yala kalam al kan nabau be nebi Armia kan timu, al bi gul, ''Umon shilu teletin gita ta fidda de tamana al kutu le huwo bewasat eyal ta Israel, 10wa umon wodi le wata ta al fakari, ze ma Rabuna wori le ana.11Hasa Yesua wogif gidam ta wali, wa wali asalu huwo, ''Hal inta Melik ta Yahud? Yesua juwabu huwo, Inta kelim kida.'' 12Lakin zaman ishteki huwo ma reis ta khahana wa shiyuk, huwo ma juwabu ai haja. 13Baad dak Bilatus kelim le huwo, ''Inta ma bi asuma shokuat al did inta kulu de?'' 14Lakin huwo ma juwabu hata be kilima wahid, ashan wali kan mustagarab kalis.15Hasa fi kulu id wali indu nizam ta fiku zol wahid min sijin zol al shab yau bi iktaru. 16Fi zaman dak umon indu mujirim tani katil isim tou Barabas.17Yala zaman umon limu sawa, Bilatus kelim le intum ''Inti der kede Ana fiku le itakum munu? Barabas wele Yesua al isim tou al Mesih? 18Huwo arufu umon selimu Yesua ashan umon zalanin. 19Ligo huwo bi geni fi kuris ta hukum, mara tou rasulu le huwo kabara wa kelim, ''Mata amulu ai haja le zol al beri de. Leanu ana taban be hilim an huwo.'20v 20 Hasa reis ta khahana wa shiyuk agnau nas al limu ashan bi asalu kede fiku Barsabas, wa kede katulu Yesua. 21Wali asalu umon Yatu min itenin delin kede ana fiku le itakum? Umon kelim, ''Barsabas'' 22Bilatus wonusu le umon, ''Ana bi amulu shunu le Yesua al isim tou al Mesih?'' Umon kulu juwabu, Selibu huwo.''23Huwo kelim, ''Malu, de yatu jerima al huwo amulu?'' Lakin umon zidu sot tomon, ''Selibu Huwo.'' 24Zaman Bilatus aiynu huwo ma bi agider amulu ayi haja, lakin muzahara der bada, huwo shilu moyo, wa kasulu eden tou gidam ta nas kulu, wa wonusu, ''Ana beri min dom ta zol de. Kede itakum aiynu be nefsa takum.''25Nas kulu wonusu, ''Kede dom tou rija le nina wa eyal ta nina.'' 26Yala huwo fiku le umon Barabas, lakin Huwo jeledu Yesua wa seilmu huwo kede ruwa selibu.27Baad kida jesh ta wali shilu Yesua le raasa ta hokuma wa limu kulu jesh al fi hinak. 28Umon agila gumas tou wa dugu huwo wa libisu le huwo gumas gurmuzi. 29Umon amulu taj min shok wa kutu fi ras tou, wa wodi le huwo asaya fi eden tou al yemin. Umon dengir gidam tou alisu huwo, kelim, ''Salam, ya Melik ta Yahud!''30Umon tufu buzak le huwo, wa shilu asaya wa dugu huwo fi ras tani wa tani. 31Baad ma umon alisu huwo, umon shilu gumas min huwo wa libisu le huwo gumas tou, wa shilu le selib.34Ze ma umon bi tala bara, umon ligo zol min Kyrwan isim tou Samaan, umon asuru ashan bi ruwa ma umon ashan huwo bi arufa selib ta Yesua. 33Umon ja fi makan isim tou Gologota, al mana tou ''Mahal ta Jumjuma.'' 32Umon wodi le huwo Kumur mulakbat be marara ashan bi ashurubu lakin zaman huwo jeribu, huwo ma bi agider ashurubu.35Wokit umon selibu huwo, umon jada gura wa gesimu gumas tou, 36wa umon geni harisu huwo. 37Umon kutu fi ras tou luha katibu,''De Yesua, melik ta Yahud.''38Itnin haramia kan selibu ma huwo, wahid fii yemin tou wa tani fii shamal ta tou. 39Delin al bi mururu sitimu huwo, bi hizu ras 40wa bi wonusu, ''Inta al kan bi ruwa kasuru haikal wa bi abinu fi talat yom, kalisu nefsa taki! kan inta jena ta Allah, nezil tehet min selib!''41Be nefsu teriga reis ta khahana sawa ma kataba ma shiyuk kan bi alisu huwo, wa bi gul, 42''Huwo kalisu nas tanin, lakin ma bi agider kalisu nefsa tou. Huwo yau Melik ta Israel. Kede huwo nezil min selib, yala nina bi amin fogo huwo.43Huwo kutu shigha tou fi Allah, kede Allah kalisu Huwo hasa, kan Allah bi fekir ashan bi hariru huwo. Lianu huwo zatu kelim, 'Ana Jena ta Allah.''' 44Be nefsa teriga haramiyat al selibu ma huwo bardu bi sitimu huwo.45Min saa sitta lahadi sa tissa dunia kulu kan duluna. 46Fi saa tissa, Yesua kore be sot fok wa kelim, ''Eli, Eli, Lima shabaktani?'' mana tou bi gul Ilahi, Ilahi, malu inta sibu ana? 47wokit delin al bi wogif asuma, umon kelim, ''Huwo bi nadi Elia.''48Tuwali wahid min umon jere wa shilu isfonge, maliyan be kumur, wa rubutu fi asaya, wa wodi le huwo ashan kede ashurubu. 49Bagi nas de wonusu, ''Sibu takum huwo barau. kan Elia bi ja kalisu huwo.'' 50Yesua kore tani bi sot fok wa selimu roho tou.51Tuwali sitara ta haikal sheretu le itnin min fok le tehet, wa wata hizzu, wa hujar kasuru kasuru. 52turubat fata fata, wa goumu nas al kadisin al kan mutu. 53Umon tala bara min turubat baad ma Yesua gum, wa umon dakalu medina al mukadasa, wa zahir le nas ketirin.54Kaid wa delin al kan bi haresu Yesua aiynu zalzal wa hajat al hasil , umon kafu kalis wa kelim, ''Hagiga de kan Jena ta Allah.'' 55Nusuwan ketir al dowru wara Yesua min Jelil wa bi kadimu huwo umon kan bi aiynu min beit. 56Fi nus tomon kan Mariam al Mejdelia, Mariam uma ta Yaghub ma Yusif, wa uma ta Eyal ta Zebedee.57Zaman biga misah, fi zol ganiyan ja min Rama, isim tou Yusif, huwo kan telmiz ta Yesua. 58Huwo ruwa le Bilatus wa asalu jisim ta Yesua. Bilatus wori kede wodi le huwo.59Yusif shilu jisim de, wa lifu be gumas kitan, 60wa kutu fi turuba tou al jedid al huwo afura fi hajer. Baad kida huwo derdek hajer fi bab ta turuba wa ruwa. 61Mariam al Mejdelia wa Mariam al tani kan fi hinak, gaidin aksi ta turuba.62Fi yom nimra itnin, al huwo yom ta tejhiz, reis ta khahana wa Frisiin limu sawa ma Bilatus. 63Umon wonusu, ''Ya said, nina zekiru zaman zol al kadab de lisa hai, huwo kelimu, 'Baad talata yom huwo bi gum tani.' 64Ashan kida kede inta wodi awamir ashan bi harisu turuba de lahadi yom nimra talata, mumkin talamiz tou bi ja seregu huwo wa bi wori le nas, 'Huwo gum min mutu,' wa kidib al akir de bikun kaab min al awel.''65Bilatus kelim le umon, ''Shilu takum huras. Ruwa takum harisu kwes ze itakum bi ageder.'' 66Umon biga ruwa wa kutu huras fi turuba, wa gofulu hajer de gowi.

Chapter 28

1Hasa biga mutahakir fi yom Sebit, zema, biga saba bediri ta yom al awel fi usbu, 2Mariam Magdalene wa Mariam tani de jaa aiynu turuba. Umon kala, hinak kan zalzal shedid, Malaika ta Rabuna nazil min samah ja wa lizu hajir bara wa geni fogo.3Huwo zahir ze nur ta sakga, wa gumas tou abiyat ze telij. 4Gufara kafu wa tala ze rujal al mutu.5Malaika khatibu nusuwan wa kelimu le umon, 6"Matakum kafu, ana aruf intum bi fetisu Yesua, al kan selibu. Huwo mafi hini, lakin huwo gam, ze ma huwo kelimu. taalu sufu mahal al kan Rabuna naim fogo. 7Ruwa takun seri wa worii le talamiz tou, Huwo gam min mutu. Aiynu, huwo masi fi gidam takun le Galileya. Intum bi sufu huwo hinak, Aiynu, Ana wori le intum."8Nusuwan del kafu wa umon sibu turuba be sura wa maliyan mafara kebir. 9Yesua gabilu umon wa gal "Salam ta kum" Nusuwan de ja, gobudu kurayin " tou wa abidu huwo. 10baad dak Yesua kelimu le umon, "Ma takun kafu, ruwa wori le akwana tai keli umon ruwa le Galileya. hinak umon be aiynu ana"11Zema Nusuwan sel bi ruwa, gufara tanin futu le medina wa kelimu le reis ta khahana kulu hajat dak al kan hasal. 12Zaman khahana del amulu ijtima ma shiyuk wa nakis moudu de ma umon, umon wodi gurus ketir le asakir 13wa kelimu le umon, "Gulu le nas tanin, 'Talamiz ta Yesua' jaa hini be bilel wa seregu gesim tou zaman nina kan naimin.15Iza kabara de wosulu le waali, nina bi agnna huwo ashan bi shilu ai kafu bara min intum. " 14asakir de shilu gurus wa umon amulu ze ma wori le umon. Kabara de bada waza beina Yehudiin wa istemir le yom ta alela.16Lakin talamiz hedasar de ruwa le Galileya, le jebel al kan Yesua wasifu le umon. 17Zaman umon aiynu huwo, umon abidu huwo, lakin tanin de indum shukuk.18Yesua jaa le umon wa wonusu le umon wa gal, "Kulu sulta fi samawat wa fi ardi wodi le ana. 19Ashan kida Ruwa takun wa amulu takum talamiz ta kulu dual. Amidu umon be isim al Ab, wa al Ibin, wa Roho Al Kudus.20Derisu umon keli asuma kalam kulu ta awamir tai. Aiynu, Ana daiman maakum, hata le akir ta sinin.

Mark

Chapter 1

1De yahu bedaya ta injiil ta yesuah al mesih, Jena ta Allah. 2Ze ma katibu fi kitab ta nbi Isaiah,Ainu. ana gi rasulu marasula tai gedam au gubal inta, al howo bi jahizu sika taki. 3Sut al gi nadifi sahara. Jahizu sika ta rabuna,sala sika tuo adiil.4Yuhana ja, gi amidu fi sahara a gi bashirumamudiya ta towba wa magfara katiya. 5Kulu nas ta yahudiya a kulu nas al fi urshalim ja le howo.howo amidu homon fi nahar Jordan. homon gi eterif be katiya tomon. 6Yuhana kan gi lebisu jelitta jemel wa gi lebisu gash fi sulba, wa howo kan gi akulu jarat wa asiil.7Howo bashir, fi zol tani gija bad ana al howo aga min ana: ana ma bi agdiir ashan bi fiku hubal ta gesma tuo. 8Ana amiduintum bi moya, lakin howo bi amidu intum bi roho al kudus.9Wa kan fi ayam dak, Yesu ja minNazaretta le Galileya,wa kan amidu howo ma Yuhana a; mamadan fi nahar Jordan. 10Wa baad maamidu Yesuah, howo ainu samawat fata wa roho ja le howo fi shekil ta hamam. 11Wa sut ja minsamawat, inta yahu jena tai al mahbub al ana muksut min inta.12Biga roho kelimu le howo ashanbi ruwa fi sahara. 13Wa howo kan fi sahara le mudat arbeyiin yom, jeribu howo ma shetan, wahowo kan ma hiwanat al mutawahish wa kan malaika akdim howo.14Wa baad ma kutu Yuhanafi sejiin, Yesuah ja fi Galilee wa gi bashiru injil ta Allah, 15Wa gi kelimu inu," zaman ja kalas, wamalakut ta Allahbiga gerib. tubu wa aminu fi injil."1617Fi zaman howo kan gi duwru fi taraf baharta Galilee, howo ainu Samaan wa Andariya al howoAku ta Samaan gi jada shabaka fi al bahar, leanu homon kan sayadiin ta samak. Yesuah kelim le homon, "taal atbani, wa ana bi amulu intumsayadiin ta nas. 18Biga bisura homon sebu shabaka wa ja wara Yesuah.19Wa ze ma Yesuahka gi duworu shuwia keda howo ainu Yakub jena ta Zebedee wa Yuhana aku tuo,homon kan fimurkab gi sala shabaka. 20Howo nadi homon wa homon sebu Abu tomon Zebedee fi murkab manas ta shukul, wa homon ja wara howo.21Wa biga homon ja fi Kafarnahum, wa fi yom al sebit,Yesuahruwa fi mujama wa alimu. 22Homon kan istagarab min taalim bi tuo, le anu howo kan gialimu ze zol al indu sultan wa ma ze kataba.23Biga kan fi zol fi mujama howo indu roho al nejishowo kore bi sut alli. 24Kelimu gali, "inta deer keli nina amulu shunu le inta, Yesuah Al Nasiri? Halinta ja ashan bi demiru nina? ana arufu inta munu. inta kudus Allah!" 25Yesuah intehir al shetanwa kelim, " kun hadi wa amruk min howo!" 26Wa al roho al njis jada howo tehet wa gi kore besut kebiir.27Kulu nas kan istagarab, biga homon asalu baad ta homon, " de shunu? De talim jedidma sultan! Hata howo agdeer amiru arwah al nejis wa arwah de bi ihterim howo!" 28Wa akhbaran Yesuah asumau fi kulu mahal fi Gallee.29Baad ma howo tala bara min mujama, homon ja fibet ta nas Samaan wa Andariya, wa kan Yakub wa Yuhana ma homon. 30Nesiba ta Samaan kanayan ma huma, biga homon wori le Yesuah an heya. 31Biga howo ja, amsuku heya fi idda ta tuo,wa arufa heya fok; wa huma de fat, wa heya bada akhdim homon.32Fi mesa, baad magrib, jebule howo nas kulu al kan ayaniin au al moskuniin bi arah al sherir. 33Nas ta medina kulu lemu mabad fi bab. 34Howo aliju nas ketiir al kan ayaniin be amrad barau barau wa turuju arwah al sheriraketiir, lakin howo ma deeru( rudu) keli shyatiin del wonusu le anu homon arufu howo35Howo gambederi shedid ligu lesa wata duluma howo ruwa fi mahal kas wa seli henak. 36Samaan wa nasal kan ma howo fetesu howo. 37Homon ligu howo wa homon kelimu gali, " Ayi zol gi fetisu inta."38How kelimu, " keli nina ruwa fi mahal tani hawli mudun al gerib, ashan ana bi agder basheruhinak kaman. de yahu sabab al ana ja fogo." 39Howo ruwa fi Galilee kulu, gi basheru fi mujamaattomon, wa gi turuju shayatiin.40Zol ta barus ja le howo, howo gi asalu; howo dengeri tehet wakelimu le How, " iza kan inta bi rudu, aliju ana." 41Howo hariku bi rahma, Yesuah medu idda tuowa lemesu howo, kelimu le howo gali, "Ana rudu. keli inta tala nedef. 42Bi sura keda judam bigaaliju wa zol de biga tala kwes.43Yesuah anziru howo shedid wa rasulu howo ashan bi ruwa. 44Wakelimu le howo, " keli inta ma wori kalam al hasil de le ayi zol, lakin ruwa, wori nefsa taki le kahiin,wa Musa bi kelim shunu fi ilaj taki de, ze shuhuda le homon.45Lakin howo ruwa wa bada wori lekulu zl wa waza kalam de shedid, biga Yesuah ma bi gder ruwa fi ayi medina, biga howo genifi.mahal kas wa nas gi ja le howo min kulu mahalat

Chapter 2

1Zaman howo reja min kafarnahum baad ayamat besit, asumau inu howo kan fi bet. 2Biga nasketiir lemu hinak lahadi biga kan mahal mafi, hata fi kasma bab, wa Yesua wonusu kelima lehomon.3Biga fi rujal jebu le howo zol al moshlul: arba nas yahu gi arfa howo, 4Zaman howomaagder ja le howo ashan nas kan kutar, homon agela zink ta ras juwa al kan Yesua fogo, bad hoonfata ras juwa de, homon gum nezilu serir ta zol al mushlul de.5Zaman Yesuah ainu imaan tomon,Yesuah kelimu le zol al mushlul, " Ya jena , katiya taki afi." 6Yala kan fi kataba gi geni hinakhomonbada fekiru fi gelba tomon, 7" Kef zol rajil de bi kelimu zede? de tejdiif! munu yahu bi afii katiyaila bes Allah?"8Be sura keda Yesuah arufu fi roho sunu yahu nas de kan gi fekiru fi nufus tahomon. howo kelimu le homon, leh intum gi fekiru ze de fi gulub takum? 9Yatu yahu sahil ashanbe kelimu le zol al mushlul, " Inu katiya taki afii au be kelimu gum fok, selu serir taki wa amshi?10Lakin ashan intum be aruf inu ibni insan indu sultan fi duniya ashan biafii katiya, howo kelimule mushlul, 11"Ana kelm le inta, gum fok shilu feris taki wa ruwa fi bet taki," 12howo gum fok wa besura shilu feris, wa ruwa fi bet fi gedam ayi zo, biga homon kan istagrab, wa homon wodi majidle Rabuna, wa homon kelimu, "Nina kulu ma ainu ayi hajat ze de13Wa homon ja ruwa fi tarafbohira wa nas kulu ja le homon, wa howo derisu. 14Ze ma howo gi ruwa, howo ainu Lawi jena taalfious gi geni fi mahal ta daraib a howo kelimu le howo, " taal wara tai." howo gum fok wa ruwawara tuo.15Yesuah kan gi akulu fi bet ta Lawi wa kan nas ketiir ta daraib wa nas al katiyiin kangi akulu ma howo wa ma talamize bi tuo, wa kan homon ketiir wa hmon gi duwru wara howo. 16Zaman kataba al kan homn pharisiin ainu inu Yesua gi akulu ma nas a daraib, homon kelim letalamiz bituo, " Leh howo gi akulu ma nas ta daraib a nas al katiyiin?"17Zaman Yesuah asumakalam de howo kelim le homon, " Nas al ma ayaniin homon ma muhtaj le diktor, ila nas al ayaniinyahu muhtajiin fakat. ana ma ja ashan nadi nas al kwesiin, lakin nas al katiyin."18Hasa talamiz taYesuah wa ferisiin gi saiyem. fi baad min nas ja le howo a kelim le howo, " leh talamiz ta Yesuahwa talamiz ta ferisiin gi saiyem? " 19Yesuah kelim le homon, " Hal nas al fi iris be saiyem wa arisfii ma homon? ze ma aris lesa fii ma homon, homon ma be saiyem.20Lakin ayam bi ja al bi shiluaris min homon, wa fi ayam de homon bi saiyem. 21Mafi zol bi keitu geta ta gumas al jedid figumas al gedim. wa ila gumas al jedid de be seritu gumas al gedim de biga bi kun kusara kebiir.22Mafi zolbi kutu khamra al jedid fi kis ta khamra al gedim, wa ila al khumra bi faga au bi seritukis de wa baga (biga) kusara bi kun itniin kusara wa kis, lakin, kutu khamra al jedid fi kis al jedid.23Fi yom sebit Yesuah ruwa fi mahal zara ta dura, wa talamiz bituo bada gi gata baad min ras tadura. 24Biga ferisiin kelim le howo, " Ainu le homon gi amulu hajat al ma ganuni fi yom al sebit?"25Howo kelim le homon, " Hal intum ma agara an Daud zaman howo ka muhtaj wa jeyan- howowa nas al kn ma howo- 26Kef howo kan ruwa fi bet ta Rabuna zaman Abiatar kan kahin al kebiir,wa akulu rekif al kan (mujud) gedam, al kan howo ma ganuni le ai zol ashan bi akulu ila kahin, wa howo wodi le nas al kan ma howo?"27Yesuah kelim, " Yom al sebit de kan amulu le insaan, ma".insaan le yom al sebit. 28Ashan keda, ibn al insaan howo Rabuna, wa hata le yom al sebit

Chapter 3

1Kaman Yesuah kan fi mujama, wa kan ida tuo mushlul. 2Baad min nas gi ainu howo gowi izakan howo b aliju zol de fi yom sebit ashan homon bi agder ishtekey.3Yesuah kelim le zol al idtuo mushlul, " Gum fok wa wogif fi nus ta kulu nas. " 4Biga howo kelim le nas, " Hal howo ganuniashan bi amlu haja al kwes fi yom sebit au al batal; bi ankizu haya au bi katulu? " Lakin homonaskut.5Howo ainu le homon bi zlan, wa howo kan haznan bi sabab ta gulub tomon al gowi, wahowo kelim le zol de, " medu ida taki. " how meidu wa kan ida tuo biga kwes. 6Ferisiin tala bara besura wa bada katitu sawa ma Herodus ashan kef bi katult howo.7Biga Yesuah, wa talamiz btuoruwa fi bahar wa nas ketiir ja wra howo fi kulu min Galilee wa min Judea. 8Wa min Jerusalemwa min Idumea wa kaman min Joea wa kaman min Jordan wa min Tyre wa min sidon. zamanhomon asuma an hajat al kubar al kan howo amulu, nas kutar ja le howo9Howo asalu taliz bituoasha bi jahizu morkap sukiir le anu nas ketiir shan keli ma sedimu howo. 10Howo aliju nas ketiir,wa kaman ayi zol al indu indu amrad deir ashan bi ja le hpwp ashan bi lemsu howo. 111Gaimankan roho al nejis ainu howo, homon gi waga tehet gedam howo wa gi kore bi sut, wa homongi kelimu, " Inta jena ta Rabuna." 12Howo daiman gi anziru homon ahan keli homon ma keli worihowo le nas.13Howo ruwa fok fi jebel, wa howo nadi nas al how deiru, wa homon ja le howo. 14Howo ikhtar al itnasar (Al Howo nadi talamiz) ashan homon bikun ma howo wa how bi rasuluhomon ashan bi bashiru al injil, 15Wa bi indu sultan ashan bi turuju shayatiin. 16Biga howo ikhtar alitnasar Simon al howo nadi isem tuo Peter,17Yakub jena ta Zebedee, wa Yuhana aku ta Yakub alhowo wodi isem tuo Boana erges al mana tuo jena ta saga, 18Wa Andariya, Piliipus, Bartolomous,Matta, Thomas, Yakub jena ta alphaeus, Tadaus, Simon al l zelot, 19Wa Yahuza al l iskaryuti alyahu biyu Howo.20Biga Howo ruwa fi bet, wa nas ketiir ja wa lemu ma baad tani mara, hatahomon ma agder akulu rekef. 21Zaman usura tuo asuma an howo, homon ruwa ashan bi fetisuhowo, howo kelimu inu, " Howo mujunun. " 22Al kataba al ja mi Jerusalem kelimu inu, " Howomuskun bi belzebul" wa " Bi reis ta shayatiin Howo turuju shayatiin bara."2323Yesuah nadi homon leHowo wa kelimu le homon bi amsal, " Kef shetan bi turuju shetan?" 2424Iza kan mamlaka mugasamdid nefsa tuo, inu mamlaka de ma agder wogifu. 2525Iza kan bet gesimu did nefsa tuo, bet de ma biagder ashan bi wogifu.26Iza shetan gum did nefsa tuo wa mugasam, howo ma bi agder wogifu,wa lakin ja fi nehaya. 27Lakin mafi zol bi ja fi bet ta zol al gowi, wa bi serigu hajat ta zol al gowi debidun ma howo shakil ma zol al gowi de awel, yala biga howo bi serigu hajt ta bet ta zol de.28Alhak ana gi kelimu le intum, katiya ta nas kulu bi afi, hata tejdif al homon kelimu. 29Lakin kulu zolal jedif did roho al kudus ma bi afi, lakin katiya tuo de ilal abad. 30Yesuah kelimu kalam de ashanhomon kan gi kelimu inu, " Howo indu roho al nejis. "31"Biga Uma wa akuwana tuo ja wogifu bara.homon rasulu le Howo ashan keli Howo ja bara. 32Nas ketiir kan lemu gi ggeni jambu Howo ahomon kelimu le Howo, " Uma wa akuwana taki fi bara homon gi fetisu inta. "33Howo juwabuhomon, "Nas munu yahu Uma tai wa akuwana tai?" 34Howo bada ainu le nas al geni jambu Howo fi daira wa kelimu, "Ainu, Uma wa akuwana tai! fii heni de! 35Nas al gi amulu irada ta Allah, Nas.del homon yahu akuwana, wa ukuwat, wa Uma tai

Chapter 4

1Tani mara howo bada derisu fi taraf bahar, wa nas ketiie lemu jambu howo,howo nutu fi juwamurkab al kan fi bahar, wa howo geni tehet fugu,nas kulu kan gi geni fi taraf bahar jambu murkab. 2Howo alimu homon hajat ketiir be amsila, wa fi talim tuo de yahu hajat al howo kelimu le homon.3asuma, Almuzari euwa ashan bi zara buzur tuo. 4Ze ma howo gi zara baad min terab waga fisika, wa teyur ja wa akulu. 5Baad min terabwaga fi mahal ta hujar al mafi fugu turab ketiir, bi surakeda homon yabis, ashan homon ma indu turab ketiir.66Lakin Zaman shemis tala, homon, yabis,ashan homon ma indu juzur, homon yabis. 7Baad min terab waga fi shuk. shuk de raba wa kanguhomon, wa homon ma weledu ayi dura.8Baad min terab waga fi mahal al kwes wa raba durazaman gi tala howo raba kwes wahidiin tala teletiin marat wa wahidiin setiin wa taniin meya. 9Biga howo kelimu, "le ayi zol al indu adana al gi asuma keli howo asuma!"10Zaman Yesuahbiga baru, nas al gerib ma howo wa sawa ma talamiz asalu howo an amsila de. 11Howo kelim lehomon, " Le intum arufu seiir ta malukut ta Allah.Lakin le nas al bara hinak ayi haja be amsila, 12Ashan iza kan homon ainu, naam homon bi ainu, lakin homon ma bi suf, wa kaman iza kanhomon asuma, lakin homon ma bi fahimu, aw homon bi ja le Rabuna, wa Rabuna bi afii homon."13Biga howo kelimu le homon, " Intum ma gi fahimuamsila de? 14Biga kef intum bi agder fahimubagi amsila taniin de?" Al 15muzari al gi zara terab tuo de, de zol al gi bashiru injil aw kelima.Terab al waga fi sika de, de nas al asuma kelima wa lakin shetan ja selu kelima min gelba tomon.16Terab al waga fi mahal ta hujar de; munu, de nas al kan homon asuma kelima be sura kedahomon be istakbil be farah. 17De nas al ma indu asas homon indu subur le zaman besit lakin izakan taab wa mashakil ja be sababkelima homon bi waga.18Wa nas taniin de homon yahu al zarufi shok homon asuma kelima, 19Lakin humum ta duniya wa niya ta shukul ganiyan wa shahwatta hajat taniin bi dakalu wa bi kanagu al kelima, wa ma weledu samar. 20Wa biga terab al zaru fiturab al kwes, de nas al asuma kelima wa istakbile wa homon yahu weledu teletiin wa wahid stiinwa tani meya.21Yesua kelim le homon, " hl inta bi agder jebu lamba fi juwa bet wa bi kutu tehetgufa aw tehet seriir? inta bi jebu lamba fi juwa bet wa bi kutu fi tarabiza ta lamba. 22Mafi haja al bi agder dusu wa ma bi agder arufu, wa mafi seir al ma bi arufu. 23Iza ka ayi zol al indu adana algi asuma, keli howo asuma!"24Howo kelim le howo, " kutu bala fi haja al intum asuma, bi mezanal inta wozinu bi howo yahu bi wozinu le int, wa yahu bi zedu le inta. 25Ashan le kulu zol al indu,bi zedu le howo aktar, wa le kulu zol al ma indu, bi shelu min howo hata haja al kan howoindu."26Wa kaman howo kelim, " Mulukut ta Allah geni ze zol zara terab fi turab. 27Wa howo gi numbilel wa bi gum be nahar wa terab de gi raba, wa howo ma bi arufu terab de raba kef. 28Ashanturab be nefsa tuo yahu gi tala samar: awel nabat yala awrak yala biga geme fi awrak. 29Wa kanhowo anu samar tala, bi sura keda howo bi rasulu nas ashan zaman ta hasat ja kalas."30Wa tanimara howo kelim," Mulukut ta Allah bi wosofu bi shunu, aw nina bi wosifu howo bi yatu misal? 31Howo ze haba ta khardal, Iza, kan inta zara howo, howo yahu terab al sukir fi duniya. 32Lakin,kan inta zara howo, howo bi raba wa bi tala akbar wa sejera fi juwa mahal zara, wa awrak tuo bikun kubar wa teyur ta sma bi ja geni fi tehet dul tuo."33Bi amsal ketir ze de kan howo gi kelim lehomon, ashan kef homon bi agder fahimu, 34Wa howo kan ma keli le homon bi dun amsal, Lakiniza kan homon biga baru, howo gi bada asharahu le talamiz tuo ayi haja al kan howo kelim beamsal.35Wa fi yom dak, fi mesa, howo kelim le homon, " Keli nina ruwa bi hinak ta bahar." 36Bigahomon sebu nas al kutar de, homon shelu Yesua ma homon, Wa ze ma homon kan, fi sefina.wa fi sefinat taniin kan gi ruwa ma howo. 37Biga hawa ja shedid, wa amuwaj gi hezu sefina wakan gerib moya bi mala fi juwa ta sefina de.38Wa lakin yesuah kan gi num fi makada fi akiir tasefina, homon guamu min num, " ya mu- alim, inta ma gi fekiri an nina, nina kalas gi ruwa mutu?" 39Howo gum fok, wa intehir hawa de, wa howo kelim le bahar, " keli yekun fi salam! kun hadi"biga al hawa de wogifu, wa biga kan fi hudu.40Biga howo kelimu le homon, " leh intum gi kfu?hall intum lisa ma indu imaan?" 41Homon kan kafu shedid wa homon kan kelimu le baad tomon,"?" Zol de munu, hata hawa wa bahar gi ihterim howo

Chapter 5

1Homon gata bahar bi hinak, fi iklim ta Gerasenes. 2Zaman Yesuah nezil min murkab, bi sura kedafi zol muskun bi roho al sheriir ja le homon fi mahal ta turba.3Zol de gi geni fi magabir. mafi zolagder rubutu howo wele bi genzir. 4Le anu rubutu howo ketiir marat bi genzir. howo gata genziratde wa howo kasuru genzirat de kulu. mafi zol al bi agder wogifu howo.5Wa fi magabir wa jebalhinak, kulu yom bilel wa nahar, howo gi kore bi sut shedid wa gi gata nefsa tuo bi hujar al seniin. 6Zaman howo ainu Yesuah min masafa beid, howo jere le Howo wa dengeri gedam tuo.7Howokore bi sut shedid, "Inta deru keli ana amulu shunu le inta, ya Yesuah jena ta Allah al Aali al kebir?ana gi asalu inta bi isem ta Allah min fadlak mata azibu ana." 8Wa howo kan gi l kelim le howoya roho al sherir tala min zol de.9Howo asalu zol de, " Isem taki munu? " zol de juwabu howo," isem tayi Legion, le anu nina ketiir." 10Zol de asalu Howo ashan keli ma rasulu hoon bara minikelim.11Wa kan fi jebel fi adad kebiir ta kuduruf gi harasu, 12Wa biga homon asalu Yesuah gali," rasulu nina le kuduruf dak; keli nina dakalu fi juwa homon." 13Biga Yesuah sedeku le homon; alarwah al sherir ashan tala bara wa dakalu fi kuduruf wa homon bada jere min ras jebel le bahar,wa kan gerib alfen ras min kuduruf katis fi juwa bahar.14Wa nas al kan gi harasu kuduruf del jereashan bi wori kabar ta haja al hasil de fi medina wa fi kulu beled. wa biga nas ashan bi ainu hajaal hasil de. 15Wa homon ja le Yesua wa homon ainu zol al kan muskun bi arwah al sherira, al kanhowo muskun bi legion, howo lebisu wa gi geni wa kan mugkh tuo biga kwes, wa homon kankafu.16Nas al ainu shunu hasil le zol al muskun bi arwah al sherira, wori le homon kalam de bitafasil, wa nas kaman kelim le homon an haja la hasil le kuduruf. 17Biga homon bada asalu howoashan keli rowa mi beled ta homon.18Zaman howo kalas gi arkab fi murkab, zol al kan muskunbi arwah al sherira de asalu howo ashan howo bi rowa ma Yesuah. 19Lakin Yesuah ma rudu lehowo, lakin kelimu le howo, " Ruwa fi bet taki le usura taki wa wori le homon an haj al Rabunaamulu le inta, wa howo zahiru le inta rahma." 20Biga zol de ruwa wa bada bashiru an haja al kebiiral Rabuna Yesuah amulu le howo fi (decapolis) Ashara mudun, wa ayi zol kan mustagrab.21Watani mara zaman Yesuah arkab murkab wa gata bahar le hinak, nas kutar lemu jambu howo, waze ma howo kan fi taraf bahar. 22Biga wahid min ruwasa ta majma ja isem tuo Jairus, wa zamanhowo ainu Yesuah, howo dengir gedam Yesuah. 23Wa howo asalu Yesuah wa gi asalu, gali, " Ainubinya tai al sukir de gerib ashan bi mutu. Ana gi asalu inta, ashan, taal kutu ida fi ras ta hiya ashanhiya bi kun kwes wa bi ish." 24Biga Yesuah ruwa ma howo, wa nas ketir ruwa wara Howo wa kanmahal biga deyig le Howo.25Kan fi mara hinak indu nezif ta domle fetera ta itnashar sena. 26Hiyakan taban min gabilu Dakatir ketiir wa kan hiya sarifu gurush kulu wa ayi haja ashan hiya bi talakwes, lakin hala tuo gi zedu batal kalis. 27Zaman hiya asuma kabar ta Yesua, hiya ja wara Yesuahwa hiya lemesu gumas ta tuo.28Biga hiya kelimu, " Iza kan ana lemesu sala gumas tuo, ana bi liguilaj." 29Zaman hiya lemesu Howo, nezif de wogif, wa hiya ashur inu jesim ta hiya ligu ilaj ta ayanal kan gi taabu hiya.30Be sura keda Yesuah lahisu fi nefsa tuo inu guwa tala min jesim tuo. Howo bada lefit le nas wa kelimu, " De munu yahu lemesu umas tai?" 31Talamiz tuo kelimu le Howo, "Inta ainu yahu nas ketiir hawili inta, wa inta gi kelim, ' Munu yahu lemesu inta?" 32Lakin Yesuahkan gi fetisu zol al amulu kalam de.33Wa mara de, gum ja fi gedam ta yesuah wa hiya kan gi kafuwa jesim tuo kan gi rugus le anu hiya kan arufu haj al hasil le hiya. hiya ja wa dengiri tehet gedamYesuah wa kelim le Howo hagiga al hasil kulu. 34Yesuah kelimu le hiya, "Biniya tai, Imaan takialiju inta. Amshi bi salam wa keli inta ligu ilaj min ayan taki.35Wa zaman kan Howo gi kelim, fiibaad min nas ja min bet ta reis ta mujama, kelim, " Biniya taki mutu alim?"kalas. malu inta gi taabu Mu 36Lakin Yesuah asuma kalam al homon gi wonusu de, Howo kelim le reis ta mujama de, "mata kafu, bes amin." 37Howo ma shilu ayi zol ma howo ila Pitar, Jemis wa John, al howo aku taJemis. 38Homon ja fi bet ta reis ta mujama wa Howo ainu nas gi amulu izaaj shedid; homon kangi kore wa bi asuwat fok shedid. 339Zaman Howo dakalu fi bet de, Howokelim le homon, " Maluintum haznaniin wa intumgi kore? jena de ma mutu lakin hiya gi num." 40Homon bada ataku leYesuah. Lakin Yesuah sibu homon bara wa sheliu ma Howo Abu ta jena de wa Uma ta jena dewa nas al kan ma Howo, wa howo ruwa fi mahal al kan jena de fogu.41Howo amsuku ida ta jenade wa kelim le hiya, " Talitha, Koum!" al mana tuo gal, " Ya Binya suker, ana kelimu le inta, Gumfok." 42Wa be sura keda jena gum fok wa bada duwuru (wa hiya kan indu 12 itnashar sena). wabe sura keda homon kan istagarab shedid. 43Biga Howo anzeru homon shedid ashan keli homon.ma wori kalam de le nas taniin. yala Howo kelim le homon ashan bi wodi akil le hiya

Chapter 6

1Howo tala min hinak wa ja fi belet tuo, wa talamiz tuo ruwa wara Howo. 2Howo derisu fi yomsebit, fi mujama tomon. Nas kutar kan asuma howo wa homon mustagarabiin. homon kelim, "Howo ligu talim de min we?" " De yatu hikma al wodi le howo de?" " De yatu mujezat al Howo giamulu ma ide tuo?" " 3Hal de ma yahu najar de, jena ta Mery wa Aku ta Jemis wa Josis wa Judaswa Simon? Hal Akwat tuo ma yahu ma nina hina?" Kan Yesuh koer kore ma homon.4Biga Yesuahkelimle homon , " Ma bi ihtaramu nebi, ila fi beled wa fi nus ta nas tuo wa ahal wa nas ta bettuo." 5Howo kan ma bi agder amulu ayi shukul al gowi, ila howo kutu iden le nas besit al ayaniinwa aliju homon. 66Howo kan istagarab min adam imaan tomon. biga howo ruwa fi kariyat taniinashan bi derisu.7Biga Howo nadi talamiz al itnashar wa bada rasulu homon itiin itniin wa Howowodi le homon sulta did arwah al sheriira, 8Wa howo arshidu homon ashan keli ma shilu ayi hajafi safar tomon de, ila asaya-Mafi rekef, mafi shinta, wa mafi gurush fi kes tomon- 9Lakin keli intumlebisu shabat wa ma bi lebisu itnii gumas.10Howo kelim le homon, " Kan intum dakalu fi bet, genitakum lahadi intum tala min hinak. 11Iza kan fi nas ma istagbal intum aw ma asuma le intum, kanintum gi tala min mahal tomon, masa takum turab ta kura takum ze shihada le homon.12Homonruwa bashiru le nas ashan ashan tuba. 13Homon turuju al arwah al sherira, wa masa nas ketiiral ayaniin be zeat wa aliju homon.14Biga melik Herodus asuma kabara de, Isem ta Yesuah bigaarufu shedid. Fi baad min nas gi kelim, " inu howo Yuhana al mamadan min mutu, wa de yahual sabab ta gowa ta mujesa de gi stakal fi howo." 15Fii baad min nas gi kelim, " Inu howo Eliya."wa fii baad min nas kelim, " Inu howo nebi, ze wahid min al anbiya ta zaman."16Lakin zamanHerodus asuma kabara de howo kelim, " Yuhana, al ana gata ras tuo, gum min mutu." 17Wa kanHerodus gubudu wa sejenu howo fi kalam Herodias (Mara ta Aku tuo Philip), Leanu howo juwzumara de.18Ashan Yuhana kelim le Herous, " howo ma ganuni ashan inta bi juwzu mara ta Akutaki." 19Lakin Herodus kan zalan min howo wa deir katulu, lakin hiya ma agder. 20Herodus gi kafuYuhana; howo arufu inu howo zol kwes wa zol Rohi, wa howo kan gi hafisu howo, wa gi asumale howo wa tebshir ta Yuhana gi waja gelba tuo shedid, wa lesa howo gi asuma le howo bi farah.21Biga yom al kwes ja zaman ied melad ta herodus wa howo amulu asha le muazafiin wa nas alkubar ta Galilee. 22Biniya ta Herodus ja wa alabu gedam nas, wa hiya sibu Herodus wa deyuf tuotala farhaniin. Al melik kelim le biniya de, "Asalu ayi haja al inta deru ana bi wodi le inta."23Howohalifu le hiya, " Ana bi wodi le inta, ayi haja al inta asalu, wa hata nus ta mamlaka tai." 24Hiya wa kelim le Uma tuo, " keli ana asalu shunu min howo?" 25Hiya kelim, " Ras ta Yuhana almamadan." Be sura keda hiya reja le melik, wa asalu, gali, " Ana deru keli inta wodi le ana, hasa de,ras ta Yuhana al mamadan fi sahan."26Hata melik kan zalan shedid, howo ma agder ashan abatalab ta hiya ashan haifa al kan howo amulu wa kaman ashan deyuf ta tuo. 27Biga melik rasuluaskeri wa amiru howo ashan bi jibu le howo ras ta Yuhana. al haras ruwa wa gata ras tuo fi sejiin. 28Howo jibu ras ta Yuhan fi sahan wa wodi le biniya de, wa biniya de wodi le Uma ta tuo. 29Zamantalamiz tuo asuma kabar de, homon ja wa shelu jesim ta tuo wa dufunu fi turba.30Talamiz ja mabaad le Yuhana wa kelim le howo kulu an hajat al homon amulu wa derisu. 31Wa biga howo kelimle homon, " Tal takum le mahal al fadi wa akudu raha shuwiya." nas ketiir gi ja wa gi ruwa, wahomon ma indu zaman le akulu. 32Yala homon ruwa fi murkab fi mahal al nas mafi fugu.33Lakinhomon ainu nas Yesuah gi ruwa, wa homon arufu homon, wa homon jeri hinak ma kuraiin minkulu medina . 34Zaman homon ja fi taraf bahar, Howo ainu nas ketiir wa Howo hin le homon,leanuhomon ze kuruf al ma indu sedu, biga Howobada alimu homon hajat ketiir.35Zaman wokit bigamutaakir, talamiz bituo ja le Howo wa kelim," 36Mahal de khala wa zaman biga mutaakiir. Rasuluashan bi ruwa fi juwa hela ashan bi biyu hajat ta akulu tomon.37Lakin Howo kelim le homon, "wodi takum hajt ta akulu le homon." homon kelim le Howo, " Kef nina bi ruwa biyu ish bi maatiindenar ashan bi wodi le homon wa bi akulu?" 38Ruwa takum ainu, itakum indu kam ish?" zamanhomon ligu homon kelim, "khamsa ish wa itniin samaga."39Howo amiru nas kulu ashan bi genitehet fi gesh fi mujmuat. 40Homon geni tehet fi mujmuat ta meya, wa khamsin, khamsin. 41Howoshelu khamsa ish wa itniin samaga, wa Howo bada ainu fi sama wa bariku wa kasuru ish demasamaga de wa bada wodi le talamiz ashan bi waza le nas. wa Howo kaman gesimu samaga dele nas kulu.42Homon akulu lahadi homon biga sabaniin. 43Wa bagi ish wa samgat fadulu, guduruitnashar kes. 44Wa nas al kan akulu de adad tomon khamsa alf.45Biga bi sura keda Howo kelimle talamiz ashan keli arkab fi murkab, wa Howo ruwa gedam fi taraf bahar, fi Betsida, fi wokitHowo fertiku nas. 46Zaman homon ruwa, Howo ruwa fi jebel ashan bi seli. 47Zaman wata bigaashiya, wa kan murkab fi nus ta bahar, wa kan Howo baru fi taraf bahar.48Howo kan ainu homontabaniin fi sugu murkab, leanu hawa kan bi ja bi aks.Gerib sabah Howo ja le homon, wa Howogi doru fi ras moyo wa Howo deru ja ashan bi ruwa jambu homon. 49Lakin zaman homon ainuHowo gi doru fi ras moyo, homon fekiru inu Howo baati wa homon kore bi sut shedid. 50Ashanhomon ainu Howo wa homon kan kafu. Biga bi sura keda Howo kelim le homon, " gowi takumgelba! deana! ma takum kafu!"51Howo arkab fi murkab ma homon, wa hawa al kan shedid bigawogif.homon kan istagrab shedid . 52Homon kan ma fahimu kalam ta ish de. Ashan kan, gulubtomon gowi.53Zaman homon gata bahar homon fi ard ta Genisarat wa wogif murkab. 54Zamanhomon tala bara min murkab, bi sur keda arufu Howo, 55Wa homon bada jere hawili beled kuluashan bi jebu nas al ayaniin fi sarair tomon min ayi mahal al kan homon asuma Yesua fogu.56Kulu ma kan Howo bi dakalu kariya, aw fi medina, aw fi beled, homon bi kutu nas al ayaniin fisuk , homon gi asalu asha homon bi lemesu taraf gumas wa nas ketiir kan lemesu, wa homon.kan tala kwes

Chapter 7

1Phariseen wa baad min kutaba al kan ja min Jerusalem lemu jambu howo.2Homon ainu baadmin talamiz tuo aklu ish ma iden waskan, inu, ma kasulu iden. 3( Al phariseen wa kulu yahudiinhomon ma bi akulu ila kan homon kasulu iden tomon, ashan homon gi hafisu tagalid ta sheyuk. 4Kan phariseen ja min suk homon ma bi akulu, ila kan homon beredu, wa fi hajat ketir al homon giamulu, ze kasulu kababi, aziyar, abarig, suhana ta nihas wa taribiza al homon gi akulu fogo de.)5phariseen wa kutaba asalu Yesuah, " Malu talamiz taki ma gi amulu hasab tagalid ta sheyuk,homon gi akulu ish bedun kasulu iden?"6Lakin Howo kelim le homon, " Isaiah naba an kebiriyatakum, Ze ma muktub, ' nas del gi ihterimu ana bes bi kalam, lakin gelba tomon beyed min ana. 7Ebada tomon al le ana de, ma indu faida wa homon gi alimu talim al ta nas.8Intum sebu wosiyata Allah wa intum gi amulu tagalid ta nas." 9Wa kaman Howo kelim le homon, " Intum aba wosiyata Allah ashan intum bi hafisu tagalid ta nas! 10Musa kelim, ' Ihterim Abu taki wa Uma taki; wa, 'kulu zol al shetimu Abu tuo w Uma tuo bi mutu.'11Lakin intumkelim, ' Iza kan zol gi kelim le Abutuo aw Uma tuo, " Ayi musaada al inta bi ligo min de howo Ghorban"' (Al howo, "hadiya le Allah'), 12De bi mana inta ma sebu howow ashan bi amulu ayi haja le Abu tuo aw Uma tuo. 13Intum gikarabu kelima ta Allah bi tagalid takum al wodi le intum. wa fi hajat ze de al intum gi amulu.14Howo nadi nas tani mara wa kelim le homon, " Asuma takum le ana, intum kulu, wa keli intumfahim. 15Mafi haja min bara hini al dakalu fi batana ta insan bi nejesu howo. Lakin de haja al gitala min howo yahu gi nejesu howo. 16Iza kan fi zol al indu adan al gi asuma keli asuma."17Bigazaman Yesuah tala min nas al ketir de wa dakalu fi bet, talamiz tuo asalu Howo an mesal de.Yesuah kelim, " 18Hal intum kaman lisa ma gi fahimu? Intum ma gi fahimu inu kulu haja al gidakalu le insan min bara ma bi nejesu howo, 19Le anu ma bi agder wosulu fi gelba tuo, lakin giruwa fi mieda tuo yala bi tala bara fi bakana?" wa bi kalam de Yesuah kelim inu kulu akel nedef.20v 20Howo kelim, " Al gi tala min insan yahu gi nejesu howo. 21Leanu fi dakil insan, gi tala afkar albatal, inheraf fi jens, serga, katulu, 22Zena, tama, sahara, kadab, shahwa, amulu hajat al batal,karabu sumaa, kebriya, shukul ahmak. 23Kulu hajat al batal de gi tala min dakil wa yahu gi nejesuzol."24Howo tala min hinak wa ruwa fi iklim ta tyre wa sidon. min hinak Howo ruwa fi bet, waHowo ma deir ayi zol keli arufu, lakin howo ma bi agdeir dusu nefsa. 25Hagiga, kan fi mara biniyatuo indu arwah al sherira hiya kan asuma an Yesuah,hiya ja wa dengir gedam kura ta Yesuah. 26Wa kan mara min Yonan, Fenikiya min Suriya. hiya asalu yesuah ashan bi turuju shetan minbiniya ta hiya.27Howo kelim le hiya, " keli atfal akulu aweilan. Ashan howo ma kwes ashan biwodi ish ta atfal wa bi jadaw le kelab." 28Lakin hiya juwabu wa kelimu le Howo, " Naam, Ya Rab,hata al kelab fi tehet tarbeza bi agder akulu bagi akelat al gi waga waga min iyaal sukar tehettarabiza de."29Howo kelim le hiya, " Ashan kalam al inta kelimu de, ina bi agdeir ruwa kalas .al shetan kalas tala min biniya taki." 30Hiya ruwa fi bet wa hiya ligo biniya ta hiya gi nim fi serir,wa shetan jeri.31Biga howo ruwa tani mara min iklim ta Tyre, wa min Sidon le bahar ta Galilee fiiklim ta Decabolis. 32Homon jebu le Howo zol ataresh wa ma i wonusu kwes, wa homon asaluHowo ashan bi kutu iden fogi zol de.33Biga Howo shilu zol de bara min mahal al nas ketir fogode, Howo kutu asbaa tuo fi adana ta zol de, wa Howo tufu buzak wa lemesu lesan ta zol de.34Big Howo ainu fog fi sama wa kelim le howo " Ephphatha," de bi kelim gali, " afta!" 35Biga adanatuo kan fata, wa lesan al kan murbut de feku, wa howo bada wonusu kwes.36Yesuah kelim lehomon ashan keli ma wori le ayi zol.wa kulu ma Yesuah gi kelim le homon ashan keli homon mawonusu, homon gi wori aktar wa aktar. 37Homon istagarab, wa gi kelim, Howo amulu kulu hajat.kwes. Hata Howo amulu zol al ma gi suma gi asuma, wa ataresh gi wonusu

Chapter 8

1Tani mara kan fi ayam dak, nas ketiriin, wa homon ma indu haja al homon bi akulu, Yesuahnadi talamiz tuo wa keli le homon, 2" Ana indu rahman le nas al ketir de leanu homon geni maana le fetera talata ayam wa homon ma indu haja ta akulu. 3Iza kan ana rasulu homon le beyuttomon bidun akil, homon bi waga fi sika. baad min homon ja min mahal beyid." 4Talamiz tuoasalu Howo, " Nina bi ligoish kefaya min wen ashan bi akilu nas de?"5Howo asalu homon, " Intumindu kam ish?" homon kelim, " sabaa." 6Howo kelimu le nas ashan bi geni tehet. Howo shilu ish alsabaa, howo shukuru, Rabuna, wa kasuru. Howo wodi le talamiz tuo ashan bi sarafu, wa homon.sarafu le nas7Homon kaman kan indu haba samak, wa baad Howo wodi shukuran, Howo kelimle talamiz ashan bi wodi le nas. 8Homon akulu wa homon sabaniin, wa bagi al fadulu, kan sabaagufa al kubariin. 9Nas de kan gerib le arba alf Yala Howo rasulu homon ashan bi ruwa. 10Besura keda Howo arkab murkab ma talamiz tuo, wa homon ruwa fi iklim ta Dalmanutha.11Bigaphariseen ja wa bada gi nakishu ma Howo, homon salu aya min sama ashan bi jeribu Howo. 12Howo juru nefes fi Roho tuo , wa kelim, " leh jeel de gi asalu aya? Al hagiga ana gi kelim le intum,mafi aya bi wodi le jeel de." 13Biga Howo sibu homon, wa arkab fi murkab tani mara, wa ruwa letaraf bahar hinak.14Hasa talamiz nesitu ashan bi shilu ish ma homon, homon indu ma aktar minwahid ish fi murkab. 15Howo arshidu homon gali, " Amulu hisab takum min kemira ta Phariseenwa kemira ta Herodus."16Talamiz bada fekiru wa wonusu fi baad tomon, "Ashan nina ma induish." 17Yesuah kan arufu wa kelim, "le homon, leh intum gi fekiru inu intum ma indu ish? Hal intumma gi fahim? Hal intum ma gi ashur? Hal gulup takum biga gowi?18Intum indu uyon, hal intumma gi ainu? intum indu adana? hal intum ma gi asuma? hal intum ma gi zekiru? 19Zaman anakasuru kamsa ish le kamsa alf nefar, intum shilu kam min gufa al fadulu be ish al kasuru kasuru?"homon kelimu le Howo, "Itnashar"20"Zaman ana kasuru saba gita ta ish le arba alf min nas, intumshilu kam min gufa al fadulu be ish al kasuru kasuru? " homon kelim le Howo, " saba." 21Howo"?kelim, " hal intum lesa ma gi fahim22Homon ja fi bethsaida. Nas al hinak jibu le Howo zol alamiyan wa asal Howo ashan bi lemesu Howo. 23Yesuah gobudu zol de fi iden wa shilu howobara min kariya, wa zaman Howo tufu buzak fi ina tuo wa kutu iden fi jesim tuo, Yesuah asaluhowo," hal inta gi ainu haja?"24Howo ainu fok, wa kelimu, " Ana gi ainu nas gi duwuru ze shejerat." 25Biga Yesuah tani mara kutu iden tuo fi ina ta zol de, wa ina tuo fata, wa howo gi ainu kulu hajattamam. 26Yesuah rasulu howo fi bet wa kelim, " Ma keli inta dakalu fi medina."27Yesuah ruwama talamiz tuo fi kariyat ta CaesareaPhilippi. Fi sika Howo asalu talamiz tuo, " Nas gi kelim galana munu?" 28Homon juwabu Howo wa kelimu, Yuhana al mamadan, baad min al nas gi kelimEliah, wa baad gi kelimu inu inta wahid min al anbiya.29Howo asalu homon, " Lakin intum gi kelimgali ana munu? Pitar kelimu le Howo, " Inta Howo al Mesi." 30Yesuah anziru homon ashan kelihomon ma wori le ayi zol an Howo.31Howo bada alimu homon inu ibin al insan lazim bi ligo taabshedid wa bi abau Howo be Sheyuk wa Ruwasa ta kahiin wa al kataba, wa bi katulu wa bi gumbaad talata ayam. 32Howo wori kabara de wadih. biga pitar shilu Howo bara wa bada gi kor korema Howo.33Lakin Yesuah lefu wa ainu le talamiz tuo, wa biga Howo kore kore ma pitar, " Ruwabara min jambu ana, ya shetan! Inta ma gi kutu afkar taki fi hajat ta Rabuna, lakin fi hajat ta nas, 34Biga Howo nadi nas wa talamiz tuo ma baad, wa Howo kelim le homon, " Iza kan ayi zol deirduwuru wara tai, howo bi ankuru nefsa tuo, wa arufa selib tuo wa bi duwuru wara tai.35Le kuluzol al deir kalisu haya tuo bi kasiranu, wa kulu zol al kasiranu haya tuo min ajil ana wa injil bi ligokulasa. 36Sunu yahu insan bi ligo iza kan howo rebeh al alam de kulu wa howo kasran haya tuo? 37Shunu yahu insan bi agdeir bedalu ma haya tuo?38Kulu zol al ma bi kun indu fadiya ashan anawa kelimat tai fi jeel ta zena wa katiya, Ibin al insan bi kun indu fadiya le howo fi zaman al kan".howo gi ja fi majid ta tuo wa malikat al kudus

Chapter 9

1Howo kelim le homon , " Al hak anan kelim le intum, fi baad min nas min intum ma bi jeribu mutugubal ma homon ma ainu malakut ta Allah bi ja ma guwa." 2Baad seta ayam, Yesuah shilu Pitarwa Yuhana fok fi jebel, wa homon baru. Yala shekil Tuo geiru fi gedam tomon. 3Gumas Tuo talaabeyad, gi lama shedid ze telij, ma fi haja tani abeyad fi Doniya ze de..4Biga Elijah wa Moseszahar le homon wa homon kan gi wonusu ma Yesuah, 5Pitar juwabu wa kelim le yesuah, " Rabbi",howo kwes le nina ashan bi kun hini, wa hasa keli nina amulu talata Rakubat, wahid le Inta, wahidle Moses, wa wahid le Elija." 6( Howo ma arufu howo bi kelim shunu, homon kan mustagarabiinwa gi kafu.)7Sehab ja wa kati homon. yala homon asuma sut min juwa sehab , " De yahu jenatai al ana bi hibu. asuma takum le Howo." 8Be sura keda, Zaman homon ainu min hawli homon,homon ma ainu ayi zol ma homon Lakin Yesuah bes.9Ze ma homon gi nezil tehet min ras jebel,Howo kelim le homon ashan keli homon ma wori haja al homon ainu de le ayi zol, lahadi jena taIbin insan kan ja gum min mutu. 10Biga homon askut ma kalam de fi nefsa tomon, lakin homonkan nakishu fi bein tomon inu " Gum min mutu de " mana tuo shunu.11Homon asalu Howo, " LehKataba kelimu gal Elijah yahu bi ja al awiel?" 12Howo kelim le homon, " Elijah ja awiel ashan bireja hajat kulu. teib leh katibu inu Ibin al insan lazim bi ligo taab ketir wa bi alisu? 13Lakin anakelim le intum inu Elijah ja wa homon amulu le howo kulu hajat al homon deiru, ze ma moktub."14Zaman homon ja le talamiz, homon ainu nas kutar hawli homon, wa nas kataba kan gi nakishuma homon. 15Wa ze ma homon ainu Yesuah, nas kulu kan mustagarabiin wa ze ma homon jerele Howo ashan bi selimu Howo. 16Howo asalu talamiz Tuo, " Intum gi nakishu ma homon an"?shunu17Wahid zol min nas de juwabu Howo, " Mu-alim, ana jebu jena tai le inta. howo induroho wa roho de abusu howo ma bi agdeir wonusu. 18Gi rubuto howo wa gi jada howo fi wata,wa buzak gi tala min kasuma tuo, howo gi adi sunun wa biga tala jamid. ana asalu talamiz takiashan bi turuju shetan de bara, lakin homon ma agdeir." 19Howo juwabu homon, " Intum jeel al maindu imaan, ana bi geni ma intum lahadi meetian? Lahadi meetian ana bi ithamal intum? Jebuhowo le ana."20Homon jebu weled de le Howo. zaman roho de ainu Yesuah, be sura keda rohode jada howo fi wata wa buzak al abeyad fi kasma tuo. 21Yesua asalu Abu tuo, " Roho de amulujena de hasa le muda kam zaman?" Abu ta jena de juwabu," Min zaman howo sukir. 22Roho de gijada howo fi nar aw fi juwa moyo wa hawil ashan bi demiru howo. Iza kan inta bi agdeir amuluayi haja, amulu rahma le nina wa saidu nina."23Yesua kelim le howo, " Iza kan inta bi agdeir'? Ayihaja mumkin le zol al amin." 24Wa bi sura keda Abu ta jena de kore bi sut shedid wa kelim, " Anaamin! Saidu adam imaan tai de!" 25Zaman Yesuah ainu nas ketir gi jeri le homon Howo intehiral roho al sherir de a kelim, " Inta ya roho ta ateresh ana gi amiru inta, tala min howo, wa matadakalu le howo tani mara."26Roho al sherir de kore shedid wa shakil ma weled de shedid yalabiga roho de tala bara. Weled de tala ze zol al kan mutu, biga nas kutar kelim, "Inu howo mutu." 27Lakin Yesuah amusuku howo fi iden wa arfa howo fok, wa Weled de wogif fok.28Zaman Yesuahja fi bet, talamiz Tuo asalu Howo," Leh nina ma agdeir ashan bi turuju roho al sherir de?" 29Howokelim le homon, " shekil roho de ma bi agdeir turuju ila bi suum wa sala."30Homon ruwa minhinak wa ruwa min Galille. Howo ma deir keli ayi zol arufu mahal tomon, 31Ashan Howo kan gialimu talamiz Tuo. Howo kelim le homon," Ibini Insan bi selimu fi iden ta nas, wa homon bi katuluHowo zaman kan homon katulu Howo, Howo bi gum fi yom al talit." 32Lakin homon ma agdeirfahimu kalam de, wa homon gi kafu ashan asalu Howo.33Biga homon ja fi kaphernaum, baadhowo dakalu fi bet Howo asalu homon , " Intum nakishu shunu zaman intum fi sika?" 34Lakinhomon askut. Homon kan gi nakishu ma baad tomon inu munu yahu al azam. 35Homon genitehet fi wata, Howo nadi al itnashar talamiz ma baad wa kelim le homon, " Iza kan ayi zol deirutala al aweil, lazim howo bi kun akeir ta nas wa kadam ta kulu."36Howo shelu jena sukeir wa kutuhowo fi wasat tomon. Howo arufa jena de fi iden Tuo wa kelim le homon, 37" Ayi zol al gabilujena al sukeir ze de ma isem tai howo gabilu ana; Ayi zol gabilu ana howo ma gabilu ana lakinhowo gabilu zol al rasulu ana."38Yuhana kelim le Howo, " Ya Mu-alim, nina ligo zol tani gi turujushayatiin bi isem taki wa nina wogifu howo, leanu howo ma gi duwru ma nina," 39Lakin Yesuahkelim, Ma takum wogifu howo, Mafi ayi zol tani al bi amulu shukul kebir bi isem tai wa kamanbikelimu kalam batal an ana.40Ayi zol al ma did nina. 41Ayi zol al wodi le intum kubaya ta moyoashan intum bi asurubu fi isem tai ashan intum tabe le al Mesi, hagiga ana gi kelim le intum,howo ma bi fagidu ujura tuo.424344Ayi zol al gi amulu hajat al batal wa gi gufulu sika ta iyal sukaral aminu fi ana, bi kun kwes iza kan rubutu hajer ta murkaka fi ragabtu tuo wa jaddau howo fibahar.43Iza kan iden taki gi sibu inta gi amulu hajat batal, gata howo bara. bi kun kwes iza kaninta dakalu fi haya al bedaya biwahid iden min bi ruwa fi nar bi itniin iden4546Iza kan kura taki gishilu inta ashan amulu hajat al batal, gata howo bara. bi kun kwes le inta iza kan inta ruwa fi narbi itniin kuraiin.47Iza kan ena taki gi sibu inta ashan bi amulu hajat al batal,gata howo bara, bikun kwes iza kan inta dakalu fi mulukut ta Allah bi wahid ena, min inta bi kun indu itniin eyon wabi jadau inta fi nar. 48Al dudu tuo ma gi mutu, wa nar tuo ma gi batilu.49Ashan kulu zol bi kutubi mele ta nar. 50Mele kwes, lakin iza kan mele fagidu mele tuo, inta bi reja mele tuo de kef? Keli".intum kun mele le nefsa takum, wa keli intumindu salam ma baad takum

Chapter 10

1Yesuah tala min hinak wa ja fi Yahudiya wa fi mahal al bara min nahar al urdon, wa nas ja leHowo tani mara. Howow kan gi alimu homon tani mara, ze kulu yom. 2Yala Phariseen ja le howoashan bi jeribu Howo wa homon asalu, "Hal howo ganuni ashan Rajil bi talagu mara tuo?" 3Howojuwabu, " Musa kelimu le intum shunu?" 4Homon kelimu, " Musa rudu ashan nina bi katibu waragatalak wa baad dak bi talagu."5Yesuah kelim le homon " Ashan ulub takum al guwi yahu Musakatibu le intum ganun de, 6" Lakin min bedaya ta kaliga, ' Allah kalagu Rajil wa Mara,'7Ashankeda Rajil bi sibu bet ta Abu bituo wa Uma wa bi kun ma mara bituo, 8Wa al itniin bi kun jesim wahid. 'Yala homon biga ma kun itniin, Lakin jesim wahid. 9Ashan keda haja al Allah lemu sawa,keli insan ma ferigu.10Zaman homon biga fi beet, talamiz tuo asalu Howo tani mara an kalamde. 11Howo kelimu le homon, " Ayi zol al talagu mara tuo wa juwzu mara tanihowo amulu zinadid hiya. 12Iza kan hiya talagu rajil ta hiya wa juwzu rajil tani hiya amulu zina."13Biga homon jibuiyal tomon al sukar le Howo ashan Howo bi lemesu, lakin talamiz kore kore ma homon. 14Lakinzaman Yesuah ainu, Howo kan ma maksut wa Howo kelim le homon, " Sibu takum iyal sukeriindeel keli ja le ana, wa ma takum abusu homon, ashan mulukut ta Allah le deel al ze homon.15Alhagiga ana bi kelim le intum, " Ayi zolal ma gabilu malukut ta Allah ze jena sukeir de howo ma bidakalu fogo." 16Yala Howo shilu iyal deel fi iden tuo wa bareku homon.17Zaman Howo bada ruwafi sika, fi zol tani jere wara Howo wa dengiri gedam Howo wa asalu, " Ya mu-alim al kwes, anabi amulu shunu ashan ana bi ligo haya al abadiya?" 18yesuah kelim, "' Leh inta gi nadi ana kwes?mafi zol kwes ila Allah bes. 19Inta arufu wesiya al bi gul mata katulu, mata amulu zina, mataserigu, mata kun shahid be kezib, mata kabasu, ihterim Abu taki wa Uma taki."'20Zol de kelim, "Ya Mu-alim, hajat de kulu ana hafisu min ana sukeir." 21Yesuah ainu le howo wa hibu howo. Howokelim le howo , " Fi wahid haja al nagis le inta.keli int beyu kulu hajat al inta indu, wa wodi lenas al masakiin, wa inta bi ligo hisab fi sama. Yala taal, duwuru wara tai." 22Lakin ashan kalamde howo tala haznan wa howo ruwa ashan kan howo zol al indu mali ketir.23Yesuah ainu minhawli Howo wa kelim le talamiz tuo, " Howo saab shedid le nas al ganiyaniin ashan bi dakalu fimalukut ta Allah!" 24Talamiz kan istagarab min kelimat Tuo de. Lakin Yesuah kelim le homon tanimara, " Ya iyal, howo saab shedid ashan inta bi dakalu fi malukut ta Allah! 25Howo sahil le jemelshan bi dakalu fi gada ta ibra min al ganiyan ashan bi dakalu fi malukut ta Allah."26Homon kanmustagrabiin shedid wa kelim le baad tomon, " Biga munu yahu bi ligu kulasa? 27Yesuah ainule homon, wa kelim, " De mustehil le nas, lakin ma le Allah, ashan kulu hajat mumkin le Allah." 28Pitar bada kelim le Howo, " Ainu, nina sibu kulu hajat wa ja wara taki.29Yesuah kelim, " Hagigaana kelim le intum, mafi zol min intum al sibu bet aw Akuwana aw Akuwat aw Uma aw Abu awIyal aw Mahalat ta zara ashan ana wa kalam injil. 30Al howo ma bi ligo meya marat fi duniya de:Beyut wa Akuwana wa Akuwat wa Umahat wa Iyal wa mahalat ta zara, ma 31azab, wa fi duniyaal gi ja wa al haya al abadiya. Lakin nas kutar al kan homon aweliin homon bi kun akeriin, waakeriin bi kun aweliin."32Homon kan fi sika homon ruwa fi Jerusalem, wa kan Yesuah gi ruwagedam tomon. Talamiz kan mustagrabiin, wa nas al kan gi duwuru wara de kan gi kafu. BigaYesuah shelu talamiz shuwiya beyed wa bada kelim le homon an shunu al gerib bi hasil le Howo. 33"Asuma takum, nina gi ruwa fi Jerusalem,wa Ibni al insan bi selimu le Reis al kuhana wa kataba. homon bi hukumu Howo bi mutu, wa bi selimu Howo le umam. 34Homon bi alisu Howo bi tufubuzak le Howo, wa bi katulu Howo, Lakin fi yom nemira talata Howo bi gum."35Yakub wa Yuhana,iyal ta Zebedee, ja le Howo wa kelimu, "Ya Mu-alim, nina deir keli inta amulu le nina haj al ninaasalu min inta." 36Yesuah kelim le homon, "Intum deiru keli ana amulu le intum shunu?" 37Homonkelim " Asuma le nina ashan nina bi geni ma inta fi mejid taki, wahid fi iden taki yemin wa tanifi iden taki al shamal.38Lakin Yesuah kelimu le homon, " Intum ma arufu haja al intum gi asalude, Hal intum bi agdeir ashan bi ashrab kas al ana gi ruwa ashrabu de aw agdeir mamudiya algi ruwa amedu ma ana de?" 39Homon kelim le Howo, " Nina bi agdeir." Yesuah kelim le homon," Al kas al ana gi ruwa asurubu de,intum bi asurubu, wa intum kaman bi amedu bi mamudiya alamedu ma ana. 40Lakin le zol al bi geni fi iden yemin tai aw fi iden shamal tai ma ana yahu giwodi, lakin le nas al jahizu.41Zaman bagi ashara talamiz tuo de asuma kalam de, homon badatala zalaniin min Yakub wa Yuhana. 42Yesuah nadi homon le Howo wa kelim, " Intum arufu le nasal gal homon Ruuasa ta Umam gi seitaru le homon, wa nas al kubar tomon gi marisu sulta fi rastomon.43Lakin de ma bi kun le intum, ayi zol al deir ashan bi kun azim fi nus takum keli howo kunkadam takum, 44Wa ayi zol al deir shan bi kun al aweil fi nus takum keli howo kun abed le naskulu. 45Ashan Ibni al insan ma ja ashan bi akdimu, Lakin ashan bi akdimu nas, wa ashan biwodihaya Tuo le ajil nas kulu.46Homon ja fi Jericho. Zaman Howo tala min Jericho ma talamiz Tuowa nas kutar, kan jena ta Timaeus, al howo Bartimaeus, al amiyan gi geni fi taraf sika ashan biasadu. 47Zaman howo kan asuma inu de Yesuah al Nasiri, howo bada bada kore wa kelim, "YaYesuah, jena ta Daudi, amulu maruf le ana!" 48Nas kutar kore kore ma zol al amiyan de, ashan biaskut. Lakin howo kan biga kore shedid, Yesuah Jena ta Daudi, amulu maruf le ana!"49Yesuahwogifu wa kelimu gal keli jebu howo, homon nadi zol al amiyan de, homon kelim le howo, " kunshuja! gum fok! Howo gi nadi inta." 50Howo jada gumash tuo bara, wa gum ja le Yesuah.51Yesuahjuwabu howo wa kelim, " Inta deiru keli ana amulu le inta shunu?" Zol al al amiyan de kelim, " Mualim, ana deiru ainu." 52Biga Yesuah kelim le howo, " Amshi. Imaan taki aliju inta, " be sura keda.howo bada ainu tani mara, wa howo bada ruwa wara Yesuah fi sik

Chapter 11

1Zaman Howo ja fi Jerusalem, homon gerib min Bethphage wa Bethany fi jebel ta Zeton, waYesuah rasulu itniin min talamiz Tuo, 2Wa kelim le homon, " Ruwa takum fi kariya al gerib de. Kanintum wosulu hinak, intum bi ligo humar al lesa ma sugu. Fiku takum howo wa jebu takum leana. 3Iza kan ayi zol asalu itakum gali, ' leh intum shilu humar de?' Keli intum kelim, ' Rabuna yahudeiru wa tuwali bi rasulu heni.'"4Homon ruwa wa homon ligo humar de rubutu barafi taraf sika,wa homon fiku humar de. 5Fi baad min nas wogifiin hinak wa kelim le homon, " Intum gi amulushunu? Malu intum gi fiku humar de?" 6Homon kelim le nas de ze ma yesuah kelim le homon,wa nas de sibu homon ashan b ruwa.7Homon jebu humar de le Yesuah wa homon kutu malabistomon fi ras humar de, wa Howo geni fogo. 8Nas ketir ferisu gumashat tomon fi sika, wa nastaniin ferisu awrak ta shejera fi sika. 9Nas ruwa wa nas al gi wara Tuo gi kore gal, " Hoshana!mbarak le zol al ja bi isem ta Rabuna. 10Mubarak le mamlaka ta Daud al gi ja! Hoshana fi al ali!"11Biga Yesuah dakalu fi Jerusalem wa ruwa fi al Haikal zaman Howo ainu hawli hajat kulu. Kanwokit biga ashiya wa mutaakir, Howo ruwa fi Bethany ma talamiz Tuo al itnashar. 12Fi yom al tanizaman Howo gi tala bara min Bethany, Howo kan biga jeyan.13Howo ainu min beyed fi shejerata teen al fugo auwrak, Howo ja gerib le shejera de ashan Howo bi ligo fugo samar al bi akulu,wa zaman Howo ja gerib, Howo ma ligo haja ila bes auwrak, ashan kan de ma zaman ta teenashan bi weledu. 14Howo kelim le shejera de, " Mafi ayi zol bi akulu min samar taki tani mara."Wa talamiz Tuo gi asuma.15Homon ja fi Jerusalem, wa zaman Yesuah dakalu fi Haikal wa badaturuju nas al kan gi beyu wa gi ishteri fi Haikal. Howo gelibu tarebiza ta gurush wa kursi ta Tajir tabeyu hamam. 16Howo ma deiru ayi zol min Tujar deel ashan bi tala min Haikal ma hajat tomon.17Howo alimu homon wa kelim, " Ma katibu gal, 'Bet tai le salawat le nas kulu'? Lakin intumamulu howo mahal ta haramiya." 18Reis ta Kuhana wa Kataba asuma kalam al Howo kelimu de,biga homon gi fetisu sika ashan bi katulu Howo. homon kan gi kafu Howo leanu nas kulu kanmustagarabiin min talim Tuo. 19Zaman wata biga mesa homon tala min medina.20Zaman homongi duwuru fi sabah, homon ainu shejera teen de yabis lahadi irik tuo. 21Pitar zekeru wa kelim, "Rabbi, Ainu! Shejera ta teen al inta laanu de yabis lahadi fi juzur tuo."22Yesuah juwabu homon, "Keli intum indu imaan fi Allah. 23Al hagiga ana kelimu le intum inu iza kan ayi zol kelimu le jebel,'gum wa ruwa jada nefsak fi juwa bahar; wa iza kan howo ma indu shak fi gelba tuo lakin howoamin inu hajaal howo kelim de bi hasil, de yahu haja al Allah bi amulu.24Ashan keda ana kelimle intum: Ayi haja al intum seli wa asalu, amin takum inu intum bi ligo, wa bi kun takum. 25Kanintum wogifu wa gi seli intum lazim keli afi ayi zol al intum amulu batal le homon, ashan Abutakum al fi sama kaman bi afi katiya takum." 26Wa iza intum ma afi kaman Abu takum al fi samama bi afi intum.27Homon ja fi Jerusalem tani mara, Ze ma Yesuah gi duwuru fi Haikal, reis alkuhana, wa al kataba, wa al sheyuk ja le Howo. 28Homon kelim le Howo, " Inta gi amulu hajat debi yatu sulta, wa munu yahu wodi le inta sulta de?"29Yesuah kelim le homon, " Ana bi asalu intumwahid su-al. juwabu takun ana wa ana bi wori le intum bi yatu suta ana bi amulu hajat deel. 30Halmamudiya ta Yuhanakan, min sama wala min nas? Juwabu takum ana."31Homon nakishu fi beintomon wa homon fekeru wa kelim, " Kan nina kelim, Min sama,' Howo bi kelim gal, ' Teib leh ninama aminu?' 32Lakin iza kan nina kelim gal min insan,'...." Homon kan gi kafu min nas, leanu ayizol kan mugtene inu Yuhana kan Nebi. 33Biga homon juwabu Yesuah gali, " nina ma arufu." Yala".Yesuah kelim le homon " kaman ana ma bi wori le intum bi ayi sultan ana gi amulu hajat deel

Chapter 12

1Biga Yesuah bada alimu homon bi amsal. Howo kelim, " Fii Rajil zara karma, howo amulu hoshhawili karma de, wa howo abinu burj yala howo selimu le muzariin deel ( karimin). wa howosafir. 2Fi zaman al kwes, howo rasulu kadam le mahal zara hinak wa bi jebu samarta karmade. 3Lakin homon amsuku howo, wa dugu howo wa turuju howo bidun haja.4Tani mara howorasulu kadam tani le homon, wa kaman homon awugu howo fi ras wa amulu howo batal. 5Howolesa rasulu kadam tani, wa homon biga katulu kdam de. Homon azibu nas ketir bi nefsa teriga,wahidiin dugu, wa bagiin katulu.6Howo lesa indu zol wahid tani al bi rasulu, wa kan howo indujena al wahid al howo gi hibu. howo rasulu jena al akir al howo indu, a howo kelim, ' inu homonbi ihterim jena tai de.' 7" Lakin al al karamiin kelim le baad tomon,' De yahu al warisa taal takum,keli nina katulu howo ashan warisa de bi kun le nina.'8Homon gubudu howo, wa homon katuluhowo, wa jada howo ara min mahal zara de. 9Biga, sedu mahal zara de bi amulu shunu? howobi ja wa bi demeru karamiin deel wa bi wodi mahal zara de le nas taniin.10Hal intum am agarakalam al muktub de? ' Al hajer al Banaiin aba yahu biga hajer al zawiya. 11De kan min Rabuna, waajeib fi uyon ta nina .'" 12Baad keda nas al kubar ta yahud katitu ashan bi gubudu Yesuah leanuhomon fahim inu Howo kelimu bi amsal did homon. Lakin homon an gi kafu min nas al kan ketirde. homon sibu Howo wa homon ruwa.13Biga homon rasulu le Howo baad min Phariseen waHerodiin ashan bi jeribu Howo be kelimat. 14Zaman homon ja, homon kelim le Howo, "Ya Mualim, nin aarufu inu inta zol al adi, wa inta ma kutu bala fi kalam ta ayi zol, wa inta ma gi ferigunas. Inta gi alimu sika ta Allah al hak. Hal howo ganuni ashan nina bi dafa daraib le Caesarwalala? keli nina dafa wala ma dafa?" 15Lakin Yesuah arufu shukul kebra tomon wa kelim le homon," Leh intum gi jeribu ana? Wodi takum le ana denar ashan ana bi ainu."16Homon jebu wahid leYesuah. Howo kelim le homon " sura de wa ketaba de ta munu?" Homon kelim le Howo, " TaCaesar." 17Yesuah kelim , " Wodi le Caesar hajat ta Caesar, wa wodi le Allah hajat ta Allah." homonkan istagarab min Yesuah.18Biga al Sadduceen, al gi kelimu inu mafi geyama, ja le Howo. Homonasalu Howo, gal, 19" Ya Mu-alim, Musa katibu le nina inu, 'Iza kan zol indu Aku mutu wa howo sibumara, lakin mara de ma indu jena, Aku tuo bi shelu mara de, wa bi weledu ma hiya iyal le Aku tuo.'20Yala Akuwana tuo de kan fi saba; Al aweil shilu mara de yala howo mutu, wa ma weledu mamara de. 21Wa Aku nemra itniin kaman shelu hiya wa mutu, wa ma weledu ma hiya kaman, wanemra talata de kaman ze de. 22Kulu homon al saba de ma weledu ma mara de, Akir tuo, mara dekaman mutu. 23Kan homon ja gum, fi yom ta geyama, mara de bi kun ta munu? ashan hiya kanmara ta saba Akuwana deel."24Yesuah kelim, " De yahu teriga al intum bi woduru, ashan intumma arufu kutub, wa la guwa ta Allah? 25Kan homon gum min mutu, wa la homon bi juwzu wala bi juwzu homon, lakin homon bi kun ze malaikat fi sama.26Lakin fi kaam ta nas al mutu wagum, hal intum ma agara fi kitab ta Musa, al kan nar wala fi gaba, Allah kan kelim le howo kef,wa gal, ' Ana Howo Allah ta Abraham wa Allah ta Isaaka wa Allah ta Yacob'? 27Howo ma Allahta nas al meitiin, lakin Howo Allah ta nas al hayiin. Intum nas al woduru."28Fi wahid min katabaja wa asuma wonusa tomon; howo ainu Yesuah gi juwabu homon tamam. howo asalu Yesuah, "De yatu wosiya yahu muhim al fiti kulu?" 29Yesuah juwabu, " Al muhim de yahu, 'Asum, Ya Israel,Rabuna ta nina Allah, Howo wahid. 30Inta lazim keli hibu Allah taki ma kulu geliba taki, ma kulunefsa taki, ma kulu fekira taki, wa ma kulu guwa taki.' 31Wosiya al tani yahu ze de, ' Inta lazimkeli hibu jeran taki ze nefsa taki,' mafi wosiya tani al akbar min wasaya deel."32Wahid min katabade kelim le Howo, " De tamam, Ya Mu-alim!Hagiga inta kelimu inu Allah wahid,wa mafi Allah taniila Howo baru. 33Ashan inta bi hibu Howo bi kulu gelba wa kulu fekira, wa ma kulu guwa, waashan inta bi hibu jeran ze nefsa taki howo afdal min kulu harau zabaih wa tegdema." 34ZamanYesuah ainu inu howo juwabu juwab ta hikma, Howo kelim le howo, " Inta ma beyed min malukutta Allah." baad dak mafi ayi zol tani deiru asalu Howo ayi sualat tani mara.35Zaman Yesuah gialimu fi haikal, Howo kelim, " Kef kataba kelim gal Al mesi Howo jena ta Daud? 36Daud bi nefsatuo, fi Al Roho Al Kudus, Kelim gal, Rabuna kelim le Rabuna tai, " Geni fi iden yemin tai lahadi anabi kutu adu taki tehet kuraiin taki.'" 37Daud bi nefsa tuo gi nadi Howo 'Rabuna; yala kef Al mesibi kn jena ta Daud?" wa kan nas gi asuma Howo bi farah.38Fii talim Tuo Yesuah kelim, " Amuluhisab takum min kataba,al homon gi hibu ashan bi duwuru ma jalalib al tuwaliin wa gi selimuhomon fi mahalat ta aswak, 39Wa gi kutu homon fi karasi al gedam fi mujama wa fi mahalat almuhtaram fi ihtefalat. 40Wa homon kaman gi akulu fi beyut ta aramil, wa gi seli salawat al tuwilashan nas keli ainu homon. Nas deel bi ligo hukum al shedid."41Biga Yesuah geni tehet jambusanduk ta ataya fi haikal; Howo kan gi ainu nas zaman homon gi jada gurush tomon fi sandukta ataya. Nas ketir al ganiyaniin jada gurush ketir. 42Biga fii mara armala meskin ja wa jada itniingerish, al indu faida kebir.43Howo nadi talamiz Tuo wa kelim le homon, " Hagiga ana gi kelim leintum, Mara al armala al meskin de jada fi sanduk ta ataya de aktar min nas kulu al jada. 44Nasdeel kulu wodi min gurush tomon al ketir. Lakin Mara al armala de ma shukul meskin ta hiya de,".wodi kulu min gurush al kan hiya gi ish mi fogo

Chapter 13

1Ze ma Yesuah kan gi tala min Haikal, wahid min talamiz Tuo kelim le Howo, " Ya Mu-alm, Ainule hujar al azeem de wa juwat al jemilde!" 2Howo kelim, " Hal inta ainu al beyut al azeem de? Mafihajer wahid bi fadulu al ma bi kasuru tehet."3Ze ma Howo geni fi jebel Zeitun fi safa ta Haikal,Pitar, Yacob Yuhana wa Andru asalu Howo barau, 4" Wori le nina, Hajat deel bi hasil metiin? Waalamat tuo bi kun kef, kan hajat deel kalas deiru hasl?"5Yesuah bada kelim le homon, " keli intumamulu hisab takum ashan nas keli ma kabasu intum. 6Nas ketir bi ja ma isem tai, wa bi kelim," ana yahu howo; wa homon bi kabasu nas ketir.7Kan intum asuma bi hurubat wa akhbar tahurubat, ma takum kafu; hajat deel lazim bi hasil, Lakin nehaya lesa. 8Ashan Duwla bi gum didDuwla wa mamlaka did mamlaka, bi kun zalzal fi mahalat ketir, wa majaa. hajat de bi kun bedayata awjaa.9Kutu takum bala le nufus takum. Homon bi shlu intum fi majalis wa bi jeledu intum fimajami. Bi wogifu intum fi gedam ta Hakim wa muluk ashan ana, ze shuhudiin le homon. 10Lakinde ma bi hasil ila aweil injil bi bashiru le nas kulu.11Kan homon gubudu intum wa selimu intumhinak, ma takum fekir inu intum bi ruwa kelimu shunu. Fi zaman dak kalam al intum bi ruwa kelimde bi wodi le intum; ma bi kun intum yahu bi kelim, Lakin Al Roho Al kudus. 12Aku bi selimu Akuashan bi mutu, wa Abu bi le jena tuo. Iyal bi gum did Abuhat tomon wa homon bi selimu Abuhattomon ashan bi mutu. 13Bi akrahu intum ashan isem tai. Lakin le zol al wogifu guwi lahadi nihaya,bi ligo kulasa.14" kan intum ainu karabu ta fagara al nebi Daniel kelimu gi hasil fi mahal al kanma bi kun," ( Keli zol al gi agara fahimu) " Keli nas al fi Yahudiya jeri le jebal, 15Keli nas al fok firas bet ma nezil tehet le bet aw keli ma shilu ayi haja min juwa bet, 16Wa keli nas al fi mahal zarama reja ashan ja silu gumashat.17Lakin taab le nas al indu iyal fi batna wa le nas al gi rada iyalfi ayam de! 1818Seli takum shan keli ma kun fi ta shita. 19Wa de bi kun ayam ta awjaa, al ma hasilmin bedaya, Al Allah kalagu duniya, lahadi hasa, la, ma bi kun tani mara. 20Wa kan Rabuna managisu ayamat de, mafi jesim bi ligo kulasa. Lakin min ajil al mukhtariin, le nas al Howo ikhtaruHowo nagisu al ayam.21Biga iza kan ayi zol kelim le intum, ' Ainu, Heni yau al Mesi!' aw ' Ainu,yahu dak Howo!' Ma takum sedik. 22Leanu al mesi al kazab wa al anbiya al kazaba bi ja wa biamulu mujezat wa ayat ashan bi kabasu, iza mumkin, hata al mukhtariin. 23Kutu takum bala! Anakelimu le intum kulu hajat de gebli zaman.24Lakin baad taab al bi hasil fi ayam de, ' Shimish bitala duluma, Gamara ma bi wala, 25Wa nujum bi waga min sama, wa kuwat al fi sama bi rejef.' 26Yala homon bi ainu Ibin al insan gi ja fi sehab ma guwa azeem wa mejid. 27Yala Howo bi rasulumalaikat Tuo wa Howo bi lemu nas al mukhtariin Tuo min arbaa arkan ta duniya, min akir duniyale akir ta sama.28Ainu takum mesal min shejera ta teen. Bes kan fere tuo tala akdar tuwali howobi kutu awrak tuo, intum arufu gal karanga biga gerib. 29Wa kaman, kan intum ainu hajat deel gihasil, keli intum arufu gal howo biga gerib janbu abuwab.30Hagiga ana kelim le intum, inu jeelde ma bi kalasu lahadi hajat deel bi hasil. 31Al sama wa Al ard bi intaha, Lakin kelimat tai ma bikalasu. 32Lakin yom de wa saa de, mafi zol arufu, wala malaikat al fi sama, wala Jena, Lakin ilaAbu yahu bi arufu.33Keli intum sahir! wa kutu bala, ashan intum ma bi arufu zaman de metiin. 34Ze zol al musafir _ howo sibu bet tuo wa howo kutu kadamiin ashan bi kun musuol fi bet, kuluwahid bi shukul tuo, wa howo kelim le gafir ashan bi sahir.35Ashan keda keli intum kun sahiriinashan intum ma bi arufu sedu bet de bi ja metiin; Hal fi mesa, aw nus lel, aw fi zaman al dekgi kore, aw fi sabah. 36Iza kan howo ja sudfa, keli howo ma ligo intum gi num. 37Kalam al ana gi"!kelim le intum de ana gi kelim le nas kulu: keli intum sahir

Chapter 14

1Kan fadulu itniin yom le id al Feash wa al Feteir wa kan. wa kan ruwasa ta kuhana a al kataba gifetesu teriga ashan kef homon bi gubudu Yesuah wa bi katulu Howo. 2Wa homon kelimu, "keli mabi kun fi zaman ta id, ashan nas keli ma shakil."3Zaman Yesua kan fi Bethany fi bet ta Simon al tajudam, wa ze ma Howo gi teky fi ras terebiza, fii mara ja ma gezaza al jemil shedid wa fogo rehaal taman tuo ghali shedid. hiya kasuru gezaza wa kubu reha de fi ras ta Yesuah. 4Lakin fi baadmin nas kan zalaniin. Homon bada kelimu fi nefsa tomon gal, " De kasara ta shunu ze de? 5Kanreha de bi agdeir buyu bi aktar min tultumiya denar, wa bi wodi le masakiin." Yala homon korekore ma hiya.6Lakin Yesuah kelimu, " sibu takum hiya baru. Leh intum gi azibu hiya? Hiya amuluhaja al jemil le ana. 7Intum daiman indu nas al masakiin ma intum, wa kulu ma intum kan deiru ,intum bi agdeir amulu kwes le homon, Lakin intum ma bi ligo ana kulu yom. 8Hiya amulu haja alhiya bi agdeir, hiya masa jesim tai le dufunu. 9Hagiga ana kelimu le intum, kulu ma gi bashiru injilfi duniya bi wonusu haja al mara de amulu le zekira ta hiya.10Biga Yahuza al Iscariuti, wahid mintalamiz, ruwa le ruwasa ta kuhana ashan bi selimu Yesuah le homon. 11Zaman ruwasa ta kuhanaasuma kabara de, howo kan tala farhan wa howo waad ashan bi wodile howo gurush.Howo badafetesu fursa ashan kef howo bi selim Yesuah.12Fi yom al aweil ta fteir, zaman homon gi gedimukuruf ta feash, talamiz Tuo keimu le Howo, "Inta deiru keli nina ruwa ween ashan bi jahizu, waashan inta bi akulu akil ta feash?" 13Howo rasulu itniin min talamiz Tuo wa Howo kelim le homon," Ruwa takum fi medina, wa intum bi ligo zol gi arfa jak kebir maliyan ma moyo, ruwa takum warahowo. 14Kan howo dakalu fi juwa bet, ruwa takum wara howowa kelim takum le sedu bet de, 'Mu-alim kelimu , " wenu bet al ana bi akulu feash fogo ma talamiz tai?"15Howo bi wori le intumguraf al kebir fok jahis, Yala hinak nezemu takum le nina." 16Talamiz gum ruwa fi medina. Homonligo kulu hajat ze Howo kelimle homon , wa homon jahisu akil ta feash.17Zaman kan fi mesa,Howo ja ma talamiz al itnashar. 18Zaman homon bada akulu, Yesuah kelim, " Hagiga ana kelimule intum, wahid min intum al gi akulu ma ana bi selimu ana," 19Kan homon kulu tala haznaniin,wa kulu wahid kan gi kelimu le Howo, " Hal de ana, de ma ana?"20Yesuah juwabu wa kelimu lehomon, " De bi kun wahid min al itnashar, wahid al gi dakalu ish ma ana sawa fi sahan. 21Le Ibinal insan bi hasil ze ma al muktub le Howo. Lakin taab le zol al gi selimu Ibin al insan! kan bikun kwes iza kan zol de ma weledu.22Ze ma homon kan gi akulu, Yesuah shilu ish wa baraku,wa kasuru. Howo wodi le homon wa kelimu, " shilu takum de. de yahu jesim tai." 23Howo shilukubaya,wa wodi shukuran, wa wodi le homon, homon kulu ashrabu. 24Howo kelim le homon, " Deyahu Dom tai ta al ahad, dom al kubu min ajil nas ketir. 25Hagiga ana kelimu le intum ,ana ma biashrabu tani mara min asir ta shejera de, lahadi yom dak al ana bi ashrabu al jedid fi mamlakata Allah."26Zaman homon guna ternim, homon ruwa fi jebel zeitun. 27Yesuah kelim le homon, "Intum kulu bi jere, leanu muktub, ' Ana bi tugo raeyi wa kurfan kulu bi shetetu.'28Lakin baad makan ana gum, Ana bi ruwa aweil min intum fi Galilee." 29Pitar kelim le Howo "iza kan nas kulu jeremin inta ana ma bi jere."30Yesuah kelim le howo, " Al hak ana gi kelim le intum, Al yom- Naam ,Fi bilel de - gubal gedada ma kore maratiin inta bi anguru ana talata marat." 31Lakin Pitar kelimu,,"hata iza kan ana mutu ma inta ana ma bi anguru inta." homon kulu kelimu ze de.32Homon ja fimahal gi nadi Gethsemani, wa Yesuah kelim le talamiz Tuo, " Geni takum heni lesa ana gi ruwaseli." 33Howo shilu Pitar, Yacob, wa Yuhana ma Howo wa Howo bada ashuur batal wa galgan. 34Howo kelim le homon, " Roho tai haznan shedid, hata daraja ta mutu. Geni takum heni wa sahirtakum."35Howoruwa gedam shweya, Yesuah dengiri tehet wa bada gi seli, iza kan mumkin kelisaa de ruwa gedam min Howo. 36Howo kelim, " Ya Aba, Al Abu, kulu hajat mumkin le inta. shilukubaya de min ana. Lakin ma irada tai, keli kun irada taki."37Howo ja wa Howo ligo talamiz ginum, wa Howo kelim le Pitar, " Simon, inta gi num? Intum ma bi agdeeir ashan bi sahir wahidsaa? 38Sahir wa seli takum ashan intum ma bi dakalu fi tejeriba. Fi al hagiga Roho neshit, wa lakinjesim deyief." 39Tani mara Howo ruwa ashan bi seli, wa Howo istakdim nefsa kelimat de.40ZamanHowo reja, Howo ligo homon gi num, uyun tomon tegil, homon ma arufu homon bi kelimu shunule Howo. 41Yesuah ja dur nimra talata le homon wa Howo kelim, " Hal intum lesa gi num wa giakudu raha? Kefaya! Zaman kalas ja. Ainu! Ibin Al insan be selimu le iden ta nas al khutaa. 42Gumtakum fok; keli nina ruwa. Ainu zol al gi ja selimu ana de biga gerib.43Zaman Howo lesa kan giwonusu, Yahuza wahid min talamiz Tuo, Ja, wa ma howo nas ketir indu seyuf wa asayat, homonja min ruwasa al kuhana, al kataba wa al shuyuk.. 44Biga zol al gi selimu Howo de wodi le homonalama, gal, " Zol al ana amulu le gubla de yahu Howo, gubudu takum Howo. wa shilu takumHowo bi hisab." 45Zaman Yahuza ja, be sura keda howo ja le Yesuah wa kelim, "Rabbi," wa howoamulu gubla le Howo. 46Biga homon medu iden tomon le Howo wa gubudu Howo.47Lakin wahidmin homon al kan gi wogif jambu Yesuah tala seif wa gata adana ta kadam ta reis ta kuhana. 48Yesuah kelim le homon, "Intum ja gubudu ana, ze ana harami , intum ja ma seyuf wa asayat? 49Wa zaman al ana kan ma intum wa ana kan gi derisu fi Haikal intum ma gubudu ana. Lakinde kulu hasil ashan al muktub bi temu." 50Kulu nas al kan ma Yesuah jere wa sibu Howo barau51Wa kan fi weled shab yahu gi ruwa wara Howo, wa howo lebisu gumash al salau min shejera,ashan bi kati jesim Tuo Zaman asakir gubudu Howo . 52Howo agela gumash Tuo wa Howo jereariyan.53Homon gedimu Yesuah le reis ta kuhana. wa homon kan lemu hinak kulu ruwasa takahana, wa al sheyuk wa al kataba. 54Wa kan Pitar gi ja wara Tuo min beyed lahadi fi bet ta reista kahana.Howo geni fi nus ta huras al ka gi dafi jambu nar.55Biga reis ta kahana wa mejelis taYahud kulu kan gi fetisu shuhuda did Yesuah ashan homon bi agdeir katulu Howo. Lakin homonma ligo ayi haja. 56Leanu fi nas ketir gedimu shuhudat al kezib did Howo, Lakin shuhuda tomonma gi tafigu.57Baad min nas wogif fok gedamu shehada al kezib Homon kelimu, 58" Nina asumaHowo gi kelim gal ana bi demeru haikal de al abenu bi iden wa ana fi talata ayam bi abenu tanial ma bi abenu bi iden.'" 59Lesa shehada tomon ma gi tefig.60Reis ta kataba wogifu fok wa asaluYesuah, " Inta ma gi juwabu? Kalam al nas de gi wonusu did inta?" 61Lakin Howo kan gi askutwa Howo ma juwabu. tani mara reis ta kahana asalu Howo wa kelim, " Hal Inta al Mesi, Jena taAl mubarak?" 62Yesuah kelim, " Ana Howo; wa inta bi ainu Ibin al insan zaman kan Howo geni fiyemin ta guwa wa gi ja fi sehab ta sama."63Reis ta kahana seritu gumas tuo wa kelimu, " Hal ninalesa muhtajiin le shuhudiin? 64Intum asuma tejdef de. Karar takum shunu?" Homon kulu hukumuHowo ze zol al bi istehig mutu. 65Baad min nas bada tofo buzak le Howo wa kati uwsa Tuo wadugu Howo w kelimu le Howo, "Naba!" Asakir shilu Howo wa dugu Howo.66Zaman Pitar kan fibet al bi tehet, wahid biniya al kadam ta reis ta kahana ja le howo. Zaman hiya ainu Pitar gi dafifi nar, 67Hiya ainu pitar tamam keda, wa hiya kelimu, "Inta kan ma Yesuah al Nasiri." 68Lakin howoanguru, wa kelim gal, " Ana ma arufu wala gi fahim kalam al inta gi kelim de." Yala howo badaruwa fi safa bab.yala dek kore.69Lakin biniya al kadam de ainu howo wa bada kelim tani marale nas al kan gi wogif hinak, " Zol de kan ma nas Yesuah!" 70Lakin howo anguru tani mara. wabaad shuweya keda nas al kan gi wogifu hinak de kelimu le Pitar, " Hagiga inta wahid min homon,Leanu inta kaman Gelilee."71Lakin howo bada kutu nefsa tuo fi laanat wa halifu, " Ana ma bi arufuzol al intum gi kelimu an Howo de," 72Be sura keda Dek bada kore le mara al tani, Biga Pitar gumzekir kelimat al Yesuah kan kelimu le howo: " Gubal Dek ma kore maratiin, Inta bi anguru ana.talata marat," wa biga howo waga tehet wa kore

Chapter 15

1Fi sabah bedri, ruwasa ta kahana ijtama sawa ma shuyuk wa al kataba wa kulu mejelis alyahudiin. homon gubudu Yesuah wa istelim Howo le Bilatus. 2Bilatus asalu Howo, "Hal Inta Melikta Yahud?" Howo juwabu Bilatus, " Inta Yahu Kelim." 3Reis ta kahana kan gi ishteki Howo bi hajatketir.4Bilatus asalu Howo tani mara, " Hal inta ma gi juwabu? Ainu homon gi ishteki inta bi kamhajat!" 5Wa Yesuah tani mara ma juwabu Bilatus, wa de sibu howo istagarab.6Yala biga fi zamanta Id, Bilatus daiman gi fetisu le homon wahid musjun, musjun al homon talabu, 7Wa fii zol fisejin ma mutameridiin isem tuo Barabas howo kan amulu jerima ta katulu fi zaman ta tamarud. 8Nas deel ja le Bilatus wa bada asalu howo ashan bi amulu le homon ze ma kan howo amulu.9Bilatus asalu homon wa kelim, " Intum deiru keli ana feku le intum Melik ta Yahud?" 10Ashanhowo kan arufu inu ruwasa ta kahana istelimu Yesuah le howo ashan hasada. 11Lakin ruwasa takahana arfau sut fok ashan keli nas kore kore ashan bi feku Bararbas.12Bilatus juwabu homontani mara wa kelim, "Yala ana bi amulu shunu ma Melik ta Yahud de?" 13Homon kore kore tanimara, " Keli selibu Howo!"14Bilatus kelim le homon, " Howo amulu shunu batal?" Lakin homonkore shedid wa shedid, " Keli Selibu Howo." 15Bilatus deiru keli nas kun farhaniin, biga howo fekuBarabas le homon. lakin howo kan jeledu Yesuah yala howo wodi ashan bi selibu.16Asakir dakaluma Howo fi bet ta welaya ( Al howo Re-asa ta hakuma), wa homon lemu ketiba ta Jesh kulu. 17Homon lebisu le Yesuah gumash ahmar urjuani, wa kutu tegiya ta shuk fi ras Tuo. 18Wa homonbada hai Howo wa homon kelimu, Salam , Ya Melik Ta Yahud!"19Wa kan homon gi dugu Howofi ras bi asaya wa gi tufu buzak le Howo. Wa kan homon dengiru ma rukuba le Howo. 20Zamanhomon alisu Howo, homon shilu gumash al ahmar al urjuani de min Howo wa homon lebisule Howo gumash Tuo, Yala homon shilu Howo ashan bi ruwa selibu Howo. 21Wa kan fi wahidzol tani Simon Al Ghiyrawani, kan gi ja min mahal zara( Howo kan Abu ta Alexandar wa Rufas)wa homon asuru howo ashan bi arfa selib ta Yesuah.22Asair jebu Yesuah fi mahal al isem tuoGologota ( Al mana tuo " Mahal ta adum Ras" ). 23Homon wodi le Howo khamra al mulakbat madawa ta waja jesim, lakin Howo ma shurubu. 24Homon selibu Howo wa gesimu gumash Tuo biteriga ta gumar, al kef kulu zol bi shilu.25De kan saa talata zaman homon selibu Howo. 26Wa firas selib de fok homon katibu gal Melik al Yahud. 27Kan homon selibu ma Yesuah itniin haramiya,wahid fi yemin Tuo wa wahid fi shamal Tuo. 28Biga kalam al kan katibu fi kitab de temu al gikelimu gal, 'Hasibu Howo ma nas al katiyiin.29Nas kan gi ruwa jambu Howo gi hagiru Howo wagi hezu ras tomon wa gi kelimu, " Aha Ya zol al gi demeru Haikal wa gi abinu fi talata ayam, 30Kalisu nefsak wa nezil min selib.31Be nefsa teriga ruwasa al kahana al kan gi hagiru Howo fibein tomon, sawa ma kataba, wa homon kelimu, "Howo kalisu nas taniin, Lakin Howo ma agdeirashan bi kalisu nefsa Tuo. 32Keli al mesi Melik ta Israel nezil tehet min selib, ashan nina bi ainuwa bi amin." Wa nas al kan selibu sawa ma Howo de kan kaman gi hagiru Howo.33Wa kan saaseta, wata tala duluma lahadi saa tesa. 34Fi saa tesa Yesuah kore be sut shedid, " Eloi, Eloi lamasabachathani?" Al mana tuo gal, "Ya Rab, Ya Rab, Leh inta sebu ana?" 35Fii baad min nas al kan giwogifu hinak asuma kalam de, homon kelimu, "Ainu, Howo gi nadi Eliya."36Fii wahid min nas de,kutu karma fi ifunj, wa kutu fi kasab wa wodi le Howo ashan bi ashrabu. Zol de kelim, " Keli ninaainu kan sei Elija bi ja nezilu Howo tehet. " 37Biga Yesuah kore bi sut shedid wa mutu. 38Setarata Haikal sheretu le itniin min fok le tehet.39Zaman kaid ta Jesh al kan gi wogifu hinak wa ainuYesuah Howo mutu bi teriga de, howo kelim, " Hagiga Rajil de Jena ta Allah." 40Wa kaman kan fiNusuwan homon kan gi ainu min beyed. Min homon kan Mary Magdalina, Mary ( Uma ta Yacobal askhar wa Joses ) wa Salome. 41Al kan zaman How fi Galilee homon duwuru wara Howo waakdim Howo, wa nusuwan taniin al kaman ja ma Howo fi Jerusalem.42Zaman wta tala mesa, Dekan yom ta tejhizat , De yom,, Al gubal sabath, 43Wa Joseph al kan min Rama kan ja hinak, howoRajil muhtaram ta mejlis, howo kan gi intezir malukut ta Allah, howo ruwa le Bilatus wa asaluJesim ta Yesuah. 44Bilatus kan mustagarab inu Yesuah kan kalas mutu; howo nadi kaid ta jeshwa asalu howo kan sei Yesuah mutu.45Zaman Bilatus ligo kabara min kaid ta jesh inu Yesuahkalas mutu, howo wodi jesim ta Yesuah le Joseph. 46Joseph ishteri gumash, howo nezilu Yesuahmin selib, wa kati Howo ma kufuna, wa kutu Howo fi turuba. Yala howo kutu hajer kebir fi bab ta.turuba. 47Mariya al Magdalina wa mariya Uma ta Joses kan ainu mahal al dufunu Howo fogo de

Chapter 16

1Zaman kalas yom sabbath kalasu, Mariya Magdalin, wa Mariya Uma ta Yacob, wa Salome, jiburiha ashan bi kutu fi jesim ta Yesuah. 2Fi sabah bedri fi yom al aweil ta usbu, homon ruwa fi guburzaman shimish lisa gi tala.3Homon gi wonusu ma baad tomon, " Munu yahu bi arufa hajir ta babta gubur de le nina?" 4Wa zaman homon lisa gi fetisu , homon ainu hajir de shilu bara, wa kanhajir de kebir shedid.5Homon dakalu fi gubur, wa homon ainu zol lebisu gumash abiyad, genifi safa yemin, wa homon kan istagarab. 6Howo kelim le homon, " ma takum istagarab. intum gifetisu Yesuah, Al nasiri, Al kan selibu. Howo gum! Howo mafi heni. Ainu takum mahal al kankutu Howo fogo de. 7Lakin ruwa takum, wa kelim takum le talamiz Tuo, wa kaman le Buturus,' howo gi ruwa gedam takum le Galilee, hinak intum bi ligo Howo ze ma Howo kelim le intum.'"8Homon tala bara wa gum jeri min mahal gubur; wa kan homon gi kafu wa mustagarbiin. Homonma kelimu le ayi zol leanu homon kan gi kafu.9Baad ma Howo gum min mutu, fi sabah bedrita aweil usbu Howo zahir aweil le Mariya Magdalin, Al kan Howo turuju min hiya saba arwah tashetan, 10Hiya kan ruwa wa kelim le nas al kan ma Howo, wa kan homongi kore wa haznaniin. 11Homon asuma gal Howo hai wa hiya kan ainu Howo, Lakin homon ma sedek.12Baad hajat deelhasil Howo zahir fi shikil tani le itniin nas al kan gi ruwa fi mumuriya. 13Homon ruwa wa kelim lebagi talamiz, Lakin homon ma sedek.14Fi akir Yesuah zahir le talamiz al itnashar fi zaman al kanhomon gi akulu fi terabiza, wa Howo aridu homon ashan adam imaan tomon wa gulub tomonal kan guwi, ashan homon ma deiru sedek nas al kan ainu Howo zaman Howo gum min mutu. 15Howo kelim le homon, " Ruwa takum fi duniya kulu wa bashir takum injil le nas ta duniya kulu. 16Kulu zol al amin wa amidu bi ligo kulasa, wa kulu zol al ma amin bi hakimu.17Wa ayat de biruwa wara nas al amin fi ana: Fi isim tai homon bi turuju sheyatiin bara. Homon wonusu bi lughatal gedid. 18Homon bi gubudu dabaib bi iden tomon, wa iza kan homon asharabu ayi haja al gikatulu, Ma bi amulu haja le homon haja. Homon bi kutu iden fi ras ta nas al ayaniin, wa homon bikun kwesiin."19Wa baad ma Al Rab kelim ma homon, kan biga shilu Howo fi sama wa geni fi idaal yemin ta Allah. 20Talamiz ruwa wa bashiru fi kulu mahal wa kan Al Rab Yesuah giishtakal mahomon wa sabitu al kelima bi wasat ta ayat al kan homon gi amulu

Luke

Chapter 1

1kutar hawiel ashan bi katibu an hajat al timu fi nus tanina, 2bes ze ma humon kan selimu humon le nina, humon al min bedaya kan shuhudin wa kudam ta kelima. 3Ashan keda le ana huwo bi beinu kwes - bi digkha hagigu sabab ta kulu hajat del min bedaya - ashan bi katibu le inta bi nezam, Theophilus al aziz. 4De ashan intum bi arufu al hagiga an hajat derisu le intum.5Fi ayam ta melek, Herodus ta Yahudiya, kan fi kahiin (Abuna) tani isim tuo Zechariah, min firikha ta Abijah. Mara tuo min banat ta haroon wa kan isim ta heya Elizabeth. 6Humon kan kulu nedifiin fi gedam ta Allah, humon ihteramu kulu wosia wa gawaniin ta Rabuna. 7Lakin humon kan ma indu jena, la anu Elizabeth kan ma bi weledu, humon kan kulu biga kubar fi umuur fi zaman dak.8Fi zaman al Zechariah kan fi gedam ta Allah, bi amulu shokol ta kahiin bi nizam ta firikha tuo. 9Hasab teriga ta adaat ta kahnuut ta azilu yatu kahiin yau bi kadimu azilu huwo ma nas ketir ahan bi dakalu fi haikal ta Rabuna ashan bi haragu bakuur. 10Kulu nas al limu kan bi seli bara fi zaman al kan bi haragu bakuur.11Hasa zahir le huwo malayika ta Rabuna wa wogif fi tija yemiin ta mazbah ta bakuur. 12Zaman Zechariah ayinu huwo, huwo kan kala wa kafu waga fogo huwo. 13Lakin malayika kelim le huwo, ''ma ta kafu, Zechariah, la anu salawat taki asumau. Mara taki Elizabeth bi weledu le inta jena. Inta bi nadi isim tuo Yuhana.14Inta bi indu farah wa mokosuut, wa ketir bi afrah bi welada tuo. 15La anu huwo bi kun kebir fi ena ta Rabuna. Huwo ma bi ashirab merisa aw shiraab al gowi, wa huwo bi mala ma Roho al kuduus min batna ta uma tuo.16Ketir min nas ta Israel bi rija le Rabuna Allah tomon. 17Huwo bi ruwa gedam ta wosa ta Rabuna fi Roho wa gowa ta Elijah. Huwo bi amulu de ashan bi rija guluub ta abuhaat le iyal, ashan nas al ma bi ihteramu bi dowuro fi hikma ta adalla - ashan bi jahizu le Rabuna nas al jahizu le huwo.''18Zechariah kelimu le malaika, ''kef ana bi agder arufu de? Ana rajil kebir wa mara tai kebiir shedid. '' 19malaika juwabu wa kelim le huwo, ''ana Jibiriel, al wogif fi gedam ta Allah. Rasulu ana ashan bi wonusu le inta, bi jibu le inta kabar al kwes de. 20inta ma bi wonusu, lahadi hajat de bi hasil. De ashan inta ma amin fi kelimat tai, al bi kamilu fi zaman al sah. ''21Hasa nas bi istena Zechariah. Humon kan mustagarabiin huwo bi shilu zaman ketir fi haikaal. 22Lakin zaman huwo tala bara, huwo ma bi agder wonusu le humon. Humon la hizu bi inu huwo ayinu ruya fi zaman huwo kan fi haikaal. Huwo geni amulu ishara le humon wa huwo fadulu ma bi wonusu. 23Wa ja fi zaman al ayam ta kidma tuo kalasu, huwo ruwa le bet tuo.24Bad ayamat del, mara tuo Elizabeth hamil wa kamsa shahar heya dusu nefsa tuo. Heya kelimu, 25de yau haja al Rabuna amulu le ana zaman huwo ayinu le ana ma neima ashan bi shilu fadiya tai fi gedam nas.''26Fi shahar nimra sita, al malaika Jibiriel kan rasulu min Allah le medina fi Jeilel isimu Nasira, 27le azra muktuba le rajil kan ismu Yousif. Huwo min usra ta Dauud, wa azra kan ismu Marriam. 28Huwo ja le heya wa kelim, ''salam le inti, al indu neima! Rabuna huwo ma inti. 29Lakin heya kan kafu shedid ma kelimat tuo wa heya istagarab de yatu salam ze de.30Al malaika kelimu le heya, '' Ma ta kafu Marriam, la anu inti ligo neima ma Allah. 31Ayinu inti bi hamil fi batna taki wa inti bi weldu jena. inti bi nadi isim tuo ' Yesua. ' 32Huwo bi kun azim wa bi nadi Jena al ta fok. Rabuna Allah bi wodi le huwo al kursi ta jedo tuo Dauud. 33Huwo bi hukumu le bet ta Yakub elel abad, wa malakuut tuo ma bi kun indu nihaya. ''34Marriam kelimu le malaika, ''Kef de bi hasil, wa ana ma nuum ma ayi rajil?'' 35Al malaika juwabu wa kelimu le heya, ''Al Roho al kuduus bi ja le inti, wa gowa min fok bi ja le inti. Biga al kuduus al bi weledu bi nadi Jena ta Allah.36Ayinu, nesiba taki Elizabeth kaman hamil ma jena fi umur al kebir. De yau shar nimira sita le heya, al kan bi kelimu gali ma bi weledo. 37Ashan ma fi haja gowi le Allah. 38'' Marriam kelim, '' Ayinu, ana mara al kadam ta Rabuna. Kede timu le ana ze ma inta kelim. '' bad dak malaika sibu heya.39Bad dak Mariam gum fi zaman dak wa ruwa bi sura le beled ta jubaal, le madina fi Yahudia. 40Heya ruwa fi bet ta Zechariah wa selimu Elizabeth. 41Zaman Elizabeth asuma salam ta Mariam, jena al fi batna tuo harig, wa Elizabeth kan mala ma Roho al kuduus.42Heya arufa sout tou wa kelim, Mubarak inta fi nus ta nuswan,wa mukarak samar ta batna taki. 43Le bi hasil le ana inu uma ta Rabuna bi ja le ana? 44Ayinu, zaman sout ta salam taki wosolu fi adana tai, jena al fi batna tai harik be farah. 45Baraka le heya al amin gali kalam al wonosu min Rabuna be timu le heya.46Mariam kelim, ''nefsa tai bi sabihu Rabuna, 47wa roho tai afra fi Allah mukalis tai48

49Ashan kebir bito huwo amulu hajat azem le ana, wa isim tou kuduus.50Rahma tou be gani min jeel le jeel le del al be kafu huwo. 51Huwo zahir gowa ta tuo; ferteku del al mutakabriin fi gulub tomon.52v 52 Huwo shilu sulta min umara wa arufa del al hala tomon deif. 53Huwo mala al-jeanin be hajat al-kuwes, lakin al- ghaniyanin huwo rasulu humon fadi.54Huwo wodi musada le Israel khadim tou, wa zekeru ashan be beinu rahma 55(ze ma huwo kan kelimu le abuhat ta nina) le Ebrahim wa iyal tou lel abad.56Marriam kan geni ma Elizabeth fatra ta talata shahar baad dak heya rija le bet. 57Wokit zaman jaa le Elizabeth ashan be weledu heya kan weledu weled. 58Jeranat wa ahal ta heya kan asuma inu Rabuna zahir rahma tuo al kebir le heya, humon kan farhanin sawa ma heya.59Fi yom nemra temeniya humon kan ja ashan be taharu jena.Humon kan der wode isim "Zeckariya,' ashan abu. 60Lakin umma tuo kan kelim, "la. Isim tuo Yohana". 61Nas kan kelimu le heya," mafi zol fi usra takum gi nadi be isim de".62Kan amulu ishara le abu ta tuo an isim al huwo der kutu le jena de. 63Abu de kan asalu kitab wa katibu, "Isim tuo Yuhanna". Humon kan kulu istagrab.64Baad dak kasuma ta Zakariya kan fata wa huwo biga gi wonosu.Huwo wonosu wa guna le Allah. 65Kafu kan dakalu le kulu jerenat ta tou. Kalama de kan intshir fi kulu jebal ta medina Judeya. 66Del al asuma kabar de humon hafizu fi geliba, wa kelim," jena de bi tala shunu baden?" la anu ida ta Rabuna kan fi ma huwo.67Abu ta tou Zakariya kan mala ma Roho Al- Kudus wa itnabaa, gali, " 68Tesbeh le isim ta Rabuna, Allah ta Israel, le anu huwo ja le musadda wa timu kalas le nas ta tuo.69Huwo arufa gurun ta khalas le nina fi bet ta Dauud khadam tuo 70ze ma huwo wonuso be wasat ta anbiya tuo al kudusiin al kan fi zaman al bedri. Huwo be jebu 71khalas min adu tanina wa min eda ta nas al bi amulu anina batal.72Huwo bi amulu ze de ashan bi wori rahma le abuhat tanina wa bi zekir itifagia tuo al mukadas, 73halifa al huwo wonusu le Ibrahim abu ta nina. 74Huwo halifo le nina inu anina, hariru anina min eda ta adu tanina, bi kalisu huwo bidun kafo, 75fi kadasa wa adeel fi gidam tuo kulu ayam.76aye, wa intum, iyal bi nadi nebi ta Allah al fok, le anu inta bi ruwa gidam wusa ta Rabuna ashan bi jahizu sikat tuo, ashan bi jahizu nas le ja tuo, 77ashan bi wodi marifa ta kulasa le nas tuo bi wasat gufuran le kataya tomon.78De bi hasil ashan Rabuna ta nina indu rahma ketir le nina, nur ta shemish gi wala min fok ashan saido anina, 79bewala le del al be geni fi duluma wa fi dul ta mutu. Huwo gi amulo zede ashan saidu kura ta nina daurru fi sika ta salam.80Hasa Jena de raba wa biga guwi fi roho, huwo kan geni fi sahara la hadi yom al huwo ja zahir le Israel.
Chapter 2

1v 1 Fi zaman dak, Kaesar Augastas rasulu juwa fogo talimat beino kede edu kulu nas al kan be geni fi alam. 2De kan awel barnamij ta edu nas wa kan hasil fi zaman Kereniyos hakim ta Suriya. 3Kan kulu zol rua le medena tuo ashan be sejilu.4Yusif kaman kan ruwa min Jalil, min medina ta Nasir , le Yahudiya, le medina ta Dawud isim tuo Betlehem, leano huwo kan min beat wa usura ta Dawud. 5Huwo kan rua ashan be sejilo ma mara ta tuo Marriam, al kan huwo katibu wa heya kan hamilan.6Wakit humon kan hinak, zaman kan timu ashan heya be weledo jena. 7Heya kan weledu weled, awel jena le heya, wa heya lifu jena de ma gumash wa kutu huwo fi Mizuwad, ashan mahal kan maliyan wa mafi oda le humon.8Kan fi ruwaa fi mahal dak humon kan be geni fi gaba, be harisu haywanat ta tumon belel. 9Malaik ta Rabana zahir le humon, wa mejid ta Rabana wala hawl humoan, wa huwmon kan kafu shedid.10Malaika kan kelim le humon, "Mata kum kafu, leanu ana jebu le itnum kabara al kuwes al be jibu farah kebir le kulu nas. 11Alela mukalis weledu le inkum fi medina ta Dawud! Huwo al Masih al Raab! 12De yau alama le intum: Intum bi ligo jena lifu ma gumash wa gi num fi Sunduk13v 13 Fajaa jash min malikat kan zahir, humon kan bi mejedo Allah wa be kelim, 14" Mejid le Allah al fok, wa kede salam kun fi arid fi nus ta nas al huwo murta ma humon.''15Zaman malikat futu min humun le sama, rowaa del kan wonosu le badun tumon, " kede anina ruwa le Betlehem, wa ayinu hajat deal al hasil, al Rabuna weri le nina." 16Huwomon jere hinak wa ligu Marriam wa Yusif, wa ligo jena de num fi sunduk17Baad humon ayino huwo, humon kan weri kalam al kan kelimo le humon ann jena de. 18Del al kan asuma kan istagarab be kalam al kan wonusu be ruwaa. 19Laken Maryam kan geni fekeri ann hajat al wonusu, wa hafizu fi gelib ta heya. 20Rowaa del kan rija, mejidu wa abidu Allah ashan kulu hajat al humon asuma wa ayino, ze ma kan wonusu le humon.21Fi nihaya ta yom nimra temeniya, zaman tahiru huwo, kutu le huwo isim Yesua, isim al kan wede be malika gubal ma hamilu huwo fi batna22Zaman adad ta ayam al be hasibu Maryam nediffutu, hasab ganun ta Musa, Yosif wa Maryam jebu huwo le haikel fi Oruselim ashan be gedemu huwo le Rabuna. 23Ze ma ktibu fi ganunta Rabana," kulu rajil bekir al yau fata rihim be kasisu le Rabuna." 24ashan keda humon kan gedemu zabeha ze ma ka kelim fi ganun ta Rabana,"25Kan fi zol fi Urshelim, isim tuo Samaan, wa huwo kan nedef wa bi kafu Rabuna. Huwo kan gi isteno.. intezer taezeya ta Israel, wa Roho al Kudus kan fuggo huwo. 26Kan wori le huwo bewasat ta Roho al Kudus gali huwo ma be ayino mutu gabel ma huwo be ayino Masih al Rab.27Huwo kan ja fi haikel, bewasat ta Roho al Kudus. Fi zaman Mariam wa Yusif jebu jena Yesua, ashan be gedemu ann jena de hasab ganun ta Musa, 28huwo kan shelu jena de fi iden tuo wa mejedu Allah wa kelim, 29" Hasa sibu kadam taki kede ruwa be salam, Rabuna, ze ma ita kelim.30Ashan ena tai ayenu khalas, 31al ita jahizu fi gedam ta kulu nas: 32Nur le khalas le Umam wa mejid le iyal taki Israel".33Abu wa uma ta jena de kan istagrab min hajat al kan wonuso an huwo. 34Samaan kan bariko humon wa kelim le Mariam uma tuo," Aynu, jena de kutu ashan nas ketir be waga wa be gum fi Israel wa ze alama al abau - 35wa huzun taki be waja ze safe al bi dakalu fi gelba taki- ashan afkar ta golub ketir bi zahir36Wa nebi isim tuo Hnna kan jaa kaman henak, Heya kan jena ta Fanuel min gebela ta Asher. Heya kan kebir shedid fi umur, heya kan geni ma rajel ta tuo saba sena baad ma kan heya azra..., 37wa kan armala le fatra ta tameniya wa arbaen sena. Heya ma sibu haikel wa heya kan be seli wa sum, belel wa nahar. 38Fi zaman dak heya gum ja gereb min humon wa bada wede shokuran le Allah wa heya kan kelim an jena Yesua le del al kan bi istena khalas ta Urshelim.39Zaman humon kalasu kulu hajat al asalu humon ashan be amulu ze ganun ta Rabuna kelimu, humon reja le Jelel, le medina tomon Nasira. 40Jena de kan raba wa bega gowi , maliyan be hikma, wa neima ta Allah kan fugu huwo.41Abu tuo kan be ruwa le Urshelim kulu sena ashan haderu eid Paska, 42Wokit hwuo bega itnasher sena , humon kan rua le Urshelim fi zaman ta eid. 43Bad ma humon geni wa timu ayamat at ihtefala ta eid , humon bada reja le bead. Laken Yesua kan akir wara fi Urshelim bedo marafa ta abu wa umma ta tuo. 44Humon fekir gali huwo ma dufaat ta tuo al kan be safir ma humon, humon kan daoru fatra ta yom wahed. Bad daak humon bada fetisu huwo fi nus ta ahal wa asdeka.45Zaman humon ma ligo huwo, humon reja le Urshelim ashan be fetisu huwo henak. 46Bad talata yom, humon lego huwo fi haikel, ge geni fi nus ta mualimen, huwo kan ge asuma le humon wa ge asalu humon. 47Del kulu al asuma le huwo kan istagarab min marafa wa juwab al huwo indu.48Zaman humon ayno huwo, humon kan istagarb. Uma tuo kan kelimo le huwo, "Welede, malo ita amulu enna zede? Asuma, abu taki wa ana taban min fetesu ita." 49Huwo kelimo le humon , "Malu intum be fetisu ana? Intum ma arufu gali ana lazem be kun fi bet ta Abu tai?" 50Lakin humon kan ma fahim huwo gased shunu ma kelimat de.51Huwo kan reja beat sawa ma humon le Nasera wa kan huwo be asuma kalam ta tuomon. Uma ta tuo kan be hafizu gi hafizu hajat de fi geliba ta heya . 52Laken Yesua kan ge raba fi hikma wa jesem, wa zidu fi neima fi Allah wa nas

Chapter 3

1Fi sena kamistashar min hukum ta tibarius keisar kan Pilatus al Bunti wali ta yahudia, wa heroduus kan rais ta Jeileil, aku Philipos kan rais ta Ituraea wa Trachonitis, wa Lysanias kan rais ta Abalia, 2fi ayam ta kahana Hanan wa giyafa - kalam ta Allah ja le Yuhana jena ta Zechariah fi gaba.3Huwo ruwa fi kulu baled al gariib ma urodon, ge bashiru ma mamudia ta tuoba le afi kataya.4Ze ma huwo maktub fi kitab ta kelimat ta Ishaya al nebi, '' sout ta wahid al bi kore fi gaba, 'jahizu terik ta Rabuna, sala sika tuo adeel.5Kulu mahal al nazila kede malau, wa kulu jebel wa mahalat al fok kede nezilu tihit, wa sikaat al ma adeel kede salawo adeel, wa mahalat al sawsaw kede abinu sikaat, 6wa kulu nefsa bi ayenu kulasa ta Allah.'''7Ashan keda Yuhana kelim le jumhuur al ja ashan bi amiduu ma huwo, '' Intum iyal ta dabayib! munu kelim intum bi jere bara min zalan al jayii8Ashan keda tala simaar ta tuoba, wa ma takum bada kelim fi nefsa takum, gali 'anina indu Abraham abu tanina,' ana bi kelm le intum Allah bi agder guwumu iyal le Abraham min hujar deel.9Hasa al fas kutu ded fi iirik ta ashjaar. kulu shjara al ma bi tala samar al kwes bi gatawo wa bi jadawo fi nar.''10Bad dak al jumhuur geni asalu huwo, gaal, ''sunu yau bad dak anina bi amulu?'' 11huwo juwab wa kelimu le humon, '' iza fi zol indu itnin gumash kede wodii le zol al ma indu, wa al indu akil kede amulo ze de.''12Nas al ta limu gurush kaman ja ashan bi amidu, wa humon kelim le huwo, '' mualim, sunu anina bi amulu?'' 13huwo kelimu le humon, ''Matakum shilu gurush ketiir min al kelimu le intum.''14Juzo min asakir kaman asalo huwo, kelimu, ''sunu an anina? Sunu al anina bi amulo?'' huwo kelimu le humon, ''' Matakum shilo gurush min aye zol be guwa, wa matakum ishteke aye zol be galaat. mahia takum kefaya.15Hasa ze ma kan nas bi intezir ja ta al Masiah, kulu wahid kan mustagarab fi gulu tomon ann Yuhana ,hal huwo yua al Massiah. 16Yuhana juwabu kelim le humon kulu, ''Ze le ana, ana bi amidu intum ma moyo, lakin wahid tani huwo jayii huwo guwi ketiir min Ana, wa ana ma bi agder hata bi robutu habil ta gezma tuo. huwo bi amidu intum ma Roho al kuduus wa ma nar.17Al huwo indo mangel fi edentuo bi nedefu wasaka bara min hasad wa bi limu geme fi magzan. Lakin huwo bi haragu al wasaka ma nar al ma biagder bi batulu.''18Ma hajat tanin ketir Yuhana, kaman bashiru kabar al kwes le nas. 19Zama Herodus rais ta robu al kore kore mahuwo bi sabab ta zawaj tuo min mara ta Philipos aku tuo, wa le kulu dad min hajat al shirir Herodus amulu, 20huwo zedu de le humon kulu, inu huwo gufulu Yuhana fi sigen.21Hasa ja wokit, nas kulu kan amidu, Yesua kaman kan amidu, wa zaman huwo kan bi seli, samawat fatah, 22wa Roho al Kudus nezil tihit le huwo fi shikil ta hamum, wa suot ja min samawat, ''Inta jena tai, al ana bi hibu. Ana moksuut ma inta.''23Wokit Yesua bada kidma, ummur tuo kan teletiin sena. huwo kan jena(ze ma kan fekiru) ma Yousif, jena ta Heli, 24jena ta Matthat, jena ta Lawi, jena ta Melichi, jena ta yena, jena ta Yousif.25Yousif kan jena ta Mattathias, jena ta Amos, jena ta Nahum, jena ta Hesli, jena ta Naggai, 26jena ta Maath, jena ta Mattathias, jena ta Semein, jena ta Yousif, jena ta Yahuza.27Yahuza kan jena ta Yuhana, jena ta Rhesa, jena ta Zerubbabel, jena ta Salathiel, jena ta Neri, 28jena Melchi, jena ta Addi, jena ta Cosam, jena ta Elmadam, jena ta Er, 29jena ta Yeshu, jena ta Eliezer, jena Yorim, jena Matthat, jena ta Lawi.30Lawi kan jena Samaan, jena ta Yahuza, jena ta Yousif, jena ta Yonan, jena ta Eliakim, jena ta Melea, 31jena Mennan, jena ta Mattaha, jena Nathan, jena Daud, 32jena Yese jena ta Obeid jena Boaz, jena ta jena ta Salmon, jena Nahshon.33Nahshon kan jena ta Amminadab, jena ta Aram, jena ta Arni, jena ta Hezron, jena ta Fareze, jena ta Yahuza, 34jena ta Yakub, jena ta Ishaak, jena ta Abraham, jena ta Terah, jena ta Nahor, 35jena ta Serug, jena ta Reu, jena ta Faleh, jena ta Eber, jena ta Shelah.36Shelah kan jena ta Cainan, jena ta Arphaxad, jena ta Sam, jena Noah, jena Lamech, 37jena ta Methuselah, jena ta Aknuuk, jena ta Yared, jena ta Mahalaleel, jena Cainan, 38jena ta Enos, jena ra Seth,jena ra Adam, jena ta Allah.

Chapter 4

1Yesua rija min Nahar Urdon, maliyan ma Roho al Kuduus, 2wa kan gedimu ma Roho fi sahara le arbaen yom kan jeribu ma Shetaan. huwo ma akulu haja fi ayamat del, wa fi nihaya ta zaman huwo kan jaan.3Shetaan kelimu le huwo, ''Kan inta jena ta Allah, amiru hajer de ashan bi tala raiqif.'' 4Yesua juabu huwo, '' maktub, 'Insaan ma bi ish ma raiqif barao.''5Bad dak Shetan shilu Yesua le mahal al fok wa wori le huwo kulu mamalek ta alam fi lahza ta zaman. 6Al shetaan kelimu le huwo, ''Ana bi wodii kulu sultaan wa kulu mejit, laanu wodi le ana, wa bi agder wodi le aye zol al ana der. 7Kan inta bi denger tihit wa abidu ana, bi kun taki.''8Lakin Yesua juwabu wa kelim le huwo, ''Maktuub, 'Inta bi abidu Rabuna Allah taki, wa inta bi agdim howo.''9Bad dak shetaan shilu Yesua le Uruselim wa kutu huwo fi nugta al fok shedid ta haikal, wa kelimu le huwo, ''Kan inta jena ta Allah, jada nefsa taki tihit min hina. 10La anu maktuub, 'Huwo bi wodi awamir le malayikat an inta, ashan bi hafizu inta, 11wa, humon bi arfa inta fok fi eden tomon, ashan inta ma bi dugu kura taki fi hajer,'''12Yesua juwabu, huwo kelimu, ''Kelim, ma ta kutu Rabuna Allah taki fi tejiriba.''' 13Wokit shetaan kalasu jeribu Yesua, huwo ruwa beid wa sibu huwo la hadi yom tani.14Bad dak Yesua rija le jeliel fi guwa ta Roho, wa akbar ann huwo shetetu le kulu beled al gerib. 15Bad dak huwo bada alimu fi kenisa wa mejid min kulu nas.16Huwo ja le Nasira, mahal al huwo raba fogo, wa kan ze adad tuwo, huwo dakalu fi kenisa fi yom Sebit wa huwo wogif fok ashan bi agara. 17Al ketab ta al nebi Ashaya kan selimu le huwo. Huwo fata ketab wa ligo mahal al kan katibu,18Roho ta Rabuna fi le ana, la anu huwo masah ana ashan bi wori akbar le masakin. Huwo rasulu ana ashan bi alinu huria le nas al be gulub maksur, wa shifa le amiyaniin, ashan bi hariru del al asuru, 19ashan bi alinu sena ta ta Rabuna al mogbul.''20Huwo gofulu ketab, wa rijau wara le kadim, wa geni tihit. Uyun ta nas kulu al fi kenisa kan fogo huwo. 21Huwo bada wonusu le humon, ''Alela ketab de biga kamilu fi adana takum. 22Kulu zol inak wonusu an kwes tuo wa humon kan mustakrabiin min kelimat ta neima al bi tala min kasma tuo, wa humon asalu, ''De ma yau jena ta Yousif?''23Huwo kelim, ''Intaum bi kelim misaal de le ana, 'Tabib, aliju nefsa taki. Hajat anina asuma it amulu fi Capernahum, amulu kaman fi beled taki.''' 24Laki huwo kelim, ''Hagiga ana kelim le inta, mafi Nebi gabilu fi beled tuo.25Lakin fi hagiga ana kelim le inta inu kan fi aramil ketir fi Israel fi zaman ta Elia, wokit samawat kan gufulu le talata sena wa sita shahar, wa jaan kebir ja fi kulu wata. 26Lakin Elia kan ma rasulu le wahid min humon ile le mara al armala fi Sarfa wa Saida, le armala al bi geni hinak. 27Kan fi nas al indu gengeli ketir fi Israel fi zaman ta Elia al nebi, lakin min humon mafi al aliju ile Naaman.''28Kulu nas fi kenisa kan mala ma zalan wokit humon asuma hajat del. 29Humon gum fok, talau huwo bara min medina, wa jibu huwo le taraf ta Jebel al abinu medina tomon fogo, ashan humon bi ja da huwo bara min fogo. 30Lakin huwo tala min nus tomon wa huwo rowa le mahal tani31Bad dak huwo ruwa le Capernahum, medina fi Jeilel, wa huwo bada derisu humon fi yom Sebit. 32Humon kan mustagarabiin min talim tuo, la anu huwo wonusu bi sultaan.33Hasa fi kenisa kan fi inak zol indu roho al shirir ma nedif, wa huwo kore ma suot fok, 34''Ah! Sunu anina bi amulu ma inta, Yesua al Nasiri? Hal inta ja ashan bi demiro anina? Ana arufu inta munu - al wahid al mukadas le Allah!''35v 35 Yesua intehir roho al shirir, kelim, '' Ma ta kelimu wa tala min huwo!'' Zaman roho al shirir jada rajiil de tihit fi nus tomom, huwo tala bara min huwo, wa ma awogu huwo. 36Kulu nas kan mustgarabiin, wa humon geni wonusu le bad tomon an kalam de. humon kwlimu, '' De yatu shikil ta kelimat yau ze de? Huwo bi amiro roho al ma nedif ma sultaan wa ma guwa wa humon bi tala bara. '' 37Akbar an huwo bada shetetu fi kulu juzo al hawil beled.38bad dak Yesua ruwa min kenisa wa dakalu fi bet ta Samaan. Hasa nesiba ta Samaan kan taban ma huma, wa seli an huwo. 39Fa huwo wogif fok le hiya wa intehir al huma, wa huma sibu hiya. tawali huma sibu hiya gum fok wa bada kadimu humon.40Wokit shemish kan bi wodoro, nas jibu le Yesua kulu nas al humon ayaniin ma ashkal ta ayanaat. Huwo kutu eden le kulu wahid min humon wa aliju humon. 41Shayteen kaman tala min humon, bi kore wa bi kelim, '' Inta jena ta Allah!'' Yesua intehir al shayateen wa ma sibu humon wonusu, la anu humon afrufu inu huwo kan al Masih.42Zaman nahar ja, huwo rowa bara le mahal al gaba. Nas ketir kan bi fetisu huwo wa humon ja fi mahal al kan huwo fogo. Humon hawil ashan bi sibu huwo ma rowa beit min humon. 43Lakin huwo kelimu le humon, ''' Ana lazim bi bashiru al akbar al kwes an malakuut ta Allah le mudun tanina, la anu de yau saba rasulu ana in ni.'' 44Yala huwo istemir bashiru fi kanais wa Yahudia

Chapter 5

1Hasa hasil, wokit nas kan limu ketir hawli Yesua wa bi asuma le kalam ta Allah, huwo kan wogif jambu bahar ta Jinasarat. Huwo 2ayenu etnin murkab wogif jumbu bahar. Sayadiin tala wa humon kan bi kasulu shabakat. 3Yesua dakalu fi wahid min murkab, al kan ta Botrus, wa asalu ahsan bi kutu fi moyo masafa guser min turab. Bad da huwo geni tihit wa alimu nas al bara min murkab.4Zaman huwo kalasu wonusa, huwo kelimu le Botrus, '' ahilu murkab fi juwa moyo wa jada shabaka taki le gobudu. '' 5Botrus juwabu wa kelimu, '' Saeed, anina ishtakal belel kulu, wa anian ma gobudu haja, lakin ashan kalam ta, Ana bi jada shabaka.'' 6Zaman humon amulu ze de, humon limu adad kebir min samaga, wa shabakat kan bi kasuru. 7Humon nadi nas al fi murkab ashan bi ja saidu humon. Humon ja wa mala etnin murkab, hata humon ba katis.8Lakin Samaan Botrus, wokit huwo ayenu, waga tihit rukuba ta Yesua, kelimu, ''Rowa min ana la anu ana zol kati, Rabuna. 9Huwo kan bi ga istagarab wa kulu nas al kan ma huwo, fi gobudu samaga al humon shilu. 10de kan dumu Yakub wa Yuhana, iyal ta Zebedee, al humon kan sabisabi ma Samaan. Yesua kelimu le Samaan, '' ma ta kafo, la anu min hasa le gidam inta bi gobudu nas.'' 11Wokit humon jibu murkab bara, humon sibu aye haja wa humon ruwa wara huwo.12Ja hasil wokit huwo kan fi wahid min medina, zol maliyan jengeli kan fi inak. wokit huwo ayenu Yesua, huwo denger wosa tuo wa asalu huwo, kelim, ''Rabuna kan inta deiru, inta sala ana nedif. '' 13bad dak Yesua amsugu iden tuo wa lemesu huw, kelimu, ''Ana deiru. kede inta kun nedif. ''nefsu zaman jengeli sibu huwo.14Huwo kelim le huwo kede ma wori le aye zol, lakin ruwa fi sika taki wa wori nefsa taki le kahin wa gedimu zebiha le nadafa taki, hasab awamir ta Musa, le shihada le humon.''15Lakin al tegrir an huwo shetetu beit, wa nas kutar ja sawa ashan bi asuma le derasa tuo wa ashan bi aliju min ayanaat tomon. 16Lakin bad marat huwo bi ruwa seli fi mahal al mafi fogo nas.17Wa kan hasil fi wahid yom huwo kan bi derisu, wa kan fi inak ferisieen wa mo alimeen ta ganuun geni inak humon kan ja min karia al baroa brao fi belad ta Jeiliel wa Yahudia, wa kaman min medina ta Urushelim. Guwa ta Rabuna kan fi ma huwo le aliju.18Hasa rujal tanin ja humon arufao zol al kan shelel fi birish, wa humon ayenu sika ashan bi dukalu huwo juwa fi gedam ta Yesua. 19Humon ma ligo sika ashan bi dakalu huwo juwa la anu nas ketir, humon ruwa fok fi raas juwa wa nezil zol de tihit min telgim fi birish, fi nus ta nas, fi gidam ta Yesua.20Wokit Yesua ayenu iman tomon kelim, Insaan katiya taki afi. 21''Al kataba wa Firiseen bada asalu, ''De munu yau bi kelim farig? Munu bi agder afi katiya ila Allah brao?''22Lakin Yesua arufo afkar tomon sunu humon bi fekiru, huwo juwabu wa kelimu, ''Lei intakum bi asalu kalam de fi guluub takum? 23Yatu yau sahil ashn bi kelimu, 'Kataya taki afi wala bi kelimu gum fok wa amshi?' 24Lakin de ashan intum bi arufu inu jena ta Insaan indu sultaan fi ard ashan bi afi kataya, Ana kelim le intum, 'Gum fok shilu firish wa ruwa le beit.''25Nefsu wokit huwo gum fok fi gidam tomon wa shilu firish al huwo bi num fogo. Wa huwo ruwa le beit, bi mejido Allah. 26Kulu waid kan istagarab wa Humon mejido Allah. Humon kan mala ma kafo, kelimu ''Anina ayenu hajat ajib alele.''27Bad hajat del hsil, Yesua ruwa bara min inak wa ayenu zol al ta limu darayib isim tuo Lawi geni fi rakuba ta limu darayib. Huwo kelimu le huwo, ''tal wara tai. 28Lawi gum fok wa ruwa wara tuo, sibu aye haja wara.29Wa Lawi amulu fi bet tou azuma kebir le Yesua nsa ketir ta limu darayib fi beit tuo azuma kebir le Yesua. kan fi inak nas ta limu darayib wa nas tanin al kan bi akulu fi tarbeza ma umon. 30Lakin Firiseen wa kataba kana bi neg neg le talamiz, kelimu '' Lei ita bi akulu wa ashrab ma nas ta darayib wa nas tanin katieen? 31Yesua juwabu humon, ''Nas al humon kwes ma der dictor; bes del al humon ayaniin. 32Ana ma ja ashan bi nadi nas al nedifin le tuoba, lakin ashan bi nadi al katieen le tuoba.''33Humon kelimu le huwo, ''Talamiz ta Yuhana dayiman bi suum wa bi sel, wa talamiz ta firiseen bi amulu ze kaman. Lakin talamiz taki bi akulu wa bi asharab. '' 34Yesua kelimu le humon, '' Hal zol tani bi agder kutu nas fi maha iris sum wa aris lisa fi ma humon? 35Lakin fi yom bi ja wokit aris bi shilu min humon, bad dak fi ayamat del humon bi sum.'36Wa Yesua kaman wonusu misaal le humon. ''Mafi zol bi seretu gita gumash min jalabia al jedid wa bi rugaa ma gumash al gedim. Iza huwo amulu keda, huwo bi seretu jalabia al jedid, wa gita gumash min jalabia al jedid ma bi timu fi jalabia al gedim.37Ma zol bi kutu khamur al jedid fi boksa al gedim. iza huwo amulu ze de, khamur al jedid bi faga boksa wa bi dufugo wa boksa de bi karabu. 38Lakin khamur al jedid lazim bi kutu fi boksa al jedid. 39Mafi zol bad ma huwo ashirab khamur gedim der khamur jedid, la anu huwo kelim, 'Al gedim huwo kwes.'''

Chapter 6

1Hasil fi Sabit Yesua kan mashi min mahal zira wa talamiz tuo kan bi gata ras ta sanabil, bein edenat tomon wa humon bi akulu sanabil. 2Lakin bad min Firiseen kelimu, ''lei intkum bi amulu haja al ma ganuuni fi yom Sabit?''3Yesua juwabu humon, kelimu, ''Hal intum kulu kulu ma agara haja al Daud amulu wokit huwo kan zalan, huwo wa rijal al kan ma huwo? 4Huwo ruwa le beit ta Allah, wa shilu al raigif ta tegdima wa akulu juzu wa kaman wodi juzu le rijal al ma huwo ashan bi akulu, hata lo kan huwo ganuuni le kahan ashan bi akulu. 5''huwo kelimu le humon, ''Jena ta Insaan huwo Rabuna ta Sabit6Hasil fi yom Sebit tani huwo ruwa le kenisa wa derisu nas inak. Kan fi rajil inak eden tuo al yemiin yabis. 7Al kataba wa Firiseen kan bi ragebu huwo ashan bi ayenu hal huwo bi aliju fi yom Sabit, ashan humon bi ligo sabab le ishteki huwo. 8Lakin huwo arufo sunu humo bi fekir wa huwo kelim le rajil al eden tuo yabis, ''Gum fok, wa wogif ini fi nus ta kulu nas. '' Fa rajil gum fok wa wogif inak.9Yesua kelimu le humon, ''Ana asalu intum hal huwo ganuuni fi Sabit ashan bi amulu kwes wala batal, wala bi alagu haya wala bi demiru?'' Fa 10huwo ayenu le humon kulu wa kelimu le rajil, ''Midu eden taki huwo midu, wa eden tuo kan tala tamum. 11Lakin humon kan zalan wa humon wonusu le bad tomon an sunu humon bi amulu le Yesua.12Hasil fi ayamat tanin huwo ruwa le jebel ashan seli. Huwo istemir belel kulu fi sala le Allah. 13Wokit kan nahar huwo nadi talamiz le huwo, wa huwo iktar etnashar min humon semi humon rusul.14Asma ta rusul kan Samaan (al huwo kaman Butros) wa aku tuo Andarauos, Yakub,Yuhana, Filipos, Bartilimaus, 15Matta, Toma, Yakub jena ta halfi, Samaan al kan nadi gayur, 16Yahuza jena ta Yakub, wa Yahuza al Iscarioti, al ja selim Yesua.17Yesua nezil ma humon min jebel wa wogif fogo mahal al sawa sawa ma talamiz tuo al ketir wa ma adad keir ta nas min Yahudia wa Uruselim wa min Suur wa Seida. 18Humon ja asuma le huwo wa ashan bi aliju humon min ayanat. Nas al kan indu roho shirir kaman kan aliju. 19Kulu nas al fi zahma hawil lemesu huwo la anu guwa le ilaj kan bi tala min huwo, wa huwo aliju humon kulu.20Huwo ayenu le talamiz tuo, wa kelimu, '' Baraka le del al masakin, la anu malakut ta Allah de tomon. 21Baraka le del al ja an hasa, la anu intum bi shaban. Baraka le del al bi kore hasa, la anu intum bi atako.22Baraka le del al nas bi akrah intum wa gesimu intum wa shitimu itakum, ashan jena ta Insaan. 23Afarah fi yom dak wa kun murta, la anu intum endu ujura kebir fi sama, la anu judud tomon amulu le anbia bi nefsu teriga.24Lakin bi kun kab le intum al ganiyanin, la an intum kalas shilu taziya takum. 25Woe le intum al shabanin hasa, la anu intum bi kun ja an baden. Woe le intum al bi atako hasa, la anu intum bi kun haznanin wa bi kore baden.26Woe le intum, al nas wonusu kwes takum, la anu de yau judud tomon amulu le anbia al kadabiin27Lakin ana kelim le intum del al bi asuma, hibu adu takum wa amulu kwes le del al bi akrah intum. 28Bariko del al lanu intum wa seli le del al amulu intum batal.29Le de al nowuru inta fi yemin wodi le huwo tijs tani kaman. Iza zol shilu gamis, taki wodi le huwo bantalon kaman. 30Wodi le kulu zol al asalu inta. Iza zol shilu haja taki, mata asalu huwo ashan bi rija le inta.31Ze ma intum der nas kede amulu le intum umalu takum kaman le humon. 32Kan intum hibu bes nas al bi hibu intum, yatu faida yau le intum? La anu katein bi hibu del al bi hibu humon. 33Kan intum amulu kwes bes le nas al amulu kwes le intum, yatu faida yau le intum? La anu hata katein bi amulu kaman. 34Kan intum bes deyinu nas al intum bi itwaka humon bi dafa le intum, yatu faida le intum? hata katein bi deyinu le katein, ashan bi ligo nefsu gurush.35Lakin hibu adu takum wa amulu kwes le humon. Deyinu ma itwaka haja bi rijao wa ujura takum bi kun kebir wa intum bi kun iyal ta Allah al fok, la anu huwo nefsu ameen le nas al bi shokuru wa nas al batalin. 36Kun rehim, ze ma abu taki huwo rehim.37Ma takum gata gadia, wa ma bi gatao gadia takum. Ma takum hukumu, wa bi hukumu itakum. Afi nas tanin, wa bi afi intakum.38Wodi wa bi wodi le intum. Al ketir bi asuru tihit, bi hizu ma bad wa ma bi dofugu fi guaa aki. La anu godoor al inta wodi bi wodi le inta, ''39Wa huwo wori le humon misaal. ''Hal zol amiyan bi agder gedimu zol amiyan? Kan huwo amulu, humon kulu ma bi waga fi hufura? 40Tilmiz ma kebir min mualim, Lakin kulu zol kan timu tedrib bikun ze mualim tuo.41Le inta bi ayenu le gesh al fi ena ta aku taki lakin inta ma lahizu le kashab al fi ena taki? 42Kefe inta bi kelim le aku taki, 'Aku, kede ana shilu gesh al fi ena taki, ' wa inta bi nefsak ma ayenu kashab al fi ena taki? Intakum al marai awel tala kashab bara min ena taki, wa inta bi ayenu kwes ashan bi tala gesh min ena ta aku taki.43La anu mafi shejera al kwes bi tala samar al batal, wa la fi shejera batal bi tala samar al kwes. 44La anu aye shejera bi arufu ma shikil ta samar al bi tala. La anu ns ma bi limu Teen min shok, wa la humon bi limu enab min gaba.45Al insan al kwes min gelba tuo bi tala haja al kwes, wa insan al shirir min gelba al shirir bi tala haja al shirir. La anu al mala fi gelba yau kasam bi wonusu.46Le intum bi nadi ana, 'Rabuna, Rabuna,' wa intum ma bi ihteramu hajat al ana kelim? 47Kulu zol al ja le ana wa asuma kelimat tai wa ihteramu, Ana bi wori le inta huwo ze sunu. 48Huwo ze zol abinu beit, hafura tihit wata wa abinu asas fi hajer, wokit moyo ja, mala tija ta beit, lakin ma hizu, la anu kan abinu tamum.49Lakin zol al bi asuma kelimat tai wa ma bi ihteramu, huwo ze zol abinu beit fi wata bidon asas. Wokit moyo mala tija beit, tawali waga, wa kan waga tuo azim.''

Chapter 7

1Bad Yesua kulasu hajat kulu huwo kan kelimu fi adana ta nas , huwo dakalu fi Capernahum.2Hasa kadam ta khayid al mia al huwo bi ihteramu shidid , kan biga ayan wa gerib le mutu. 3Wokit khayid asuma an Yesua, huwo rauslu shoyuuk ta Yahud le huwo ashan bi ja wa aliju kadam tuo. 4Wokit huwo ja le Yesua, humon asalu huwo, gal, '' Huwo bi istehik ashan inta bi amulu de le huwo, 5la anu huwo bi hibu beled tanina, wa huwo yau abinu kenisa le anina.''6Fa Yesua istemir fi sika tuo ma humon. Lakin huwo kan ma beid min bet, al rais ta kahana rasulu sabihat ashan bi kelim le humon, '' Rabuna, ma ta tabu nefsa, la anu ana ma timu ashan inta bi ja tihit dul 7.Le sabab de ana ana ma hasibu nefsa tai timu ashan bi ja le inta, Lakin bes kelimu kelima wa kadam tai bi aliju. 8La anu ana zol al tihit sulta, ma asakir tihit ana. Ana bi kelim le de, 'ruwa,' wa huwo bi ruwa, wa le tani, 'taal,' wa huwo bi ja wa le kadam tai, 'amulu de wa huwo b alumu.''9Wokit Yesua asuma keda, huwo kan isagarab le huwo, wa agelibu le jumhuur al bi ja wara tuo kelimu, '' Ana bi kelim le intakum hata fi Israel ana ma ligo shikil imman de.'' 10Wokit del al kan rasulu rija le bet, humon ligo al kadam kan biga kwes11

12Ze ma hwo ja gerib le bab a medina, rajil al kan mutu talawu bara, jena al wahid le uma tou( al kan heya armala), wa nas ketir min media kan ma heya, 13Wokit Rabuna ayenu heya, huwo kan biga ma heniya le heya wa huwo kelim le heya, '' mata kore. '' 14wa huwo ruwa wa lemesu taraf ta serir al fogo gesim, wa del al bi arufa wogif. Huwo kelim, ''Ya shab, Ana kelim le inta gum. 15''Zol al meit geni wa bada wonusu, wa Yesua wodi huwo le uma tuo.16Kafu gobudu humon kulu, wa humon istemir mejido Allah, kelimu, ''Nebi kebir gum fi nus tanina'' wa ''Allah ayenu le nas tuo.'' 17Akbar an Yesua shetetu fi kulu Yahudia wa kulu belad al gerib.18Talamiz ta Yuhana wori le huwo an hajat del kulu. 19Wa Yuhana nadi etnin min talamiz tuo wa rasulu humon le Rabuna ashan bi kelim, ''Hal inta yau wahid al jayi, wala kede anina intezir tani?'' 20Wokit humon ja gerib le Yesua, al rajil da kelimu, ''Yuhana al mamdan rasulu anina ashan bi kelimu le inta, 'Hal inta yua wahid al jayi, wala kede anina intezir tani?'''21Fi zaman dak huwo aliju nas min ayanaat wa waja wa aruwah al sherir, wa huwo wodi le nas al amiyanin ashan bi ayenu. 22Yesua juwabu wa kelimu le humon, ''Bad ma intakum ruwa fi sika takum, wori takum le Yuhana haja al intum ayenu wa intum asuma. Amiyanin bi ayenu, abu keringe bi dowuru, jengeli bi ga nedif, atarasa bi asuma, nas al mutu gowumu tani le haya, wa nas al muhtajin wori le humon kabar al kwes. 23Zol la ma wogif amin fogo ana ashan amayiel tai huwo mubarak. ''24Bad marasulat ta Yuhana ruwa, Yesua bada kelim le jumhuur an Yuhana, ''Sunu al intum ruwa ayenu fi sahara? boos bi hariko ma hawa? 25Lakin sunu intum ruwa ayenu? Insan libisu gumash nayim? Ayenu, del al libisu gumash al gali wa bi geni fi beit ta melek. 26Lakin sunu intakum ruwa ayenu? Nebi? Nam, Ana kelimu le inta, wa aktar min nabi27De yau al katibu an huwo, 'Ayenu, Ana rasulu marasla gidam wusa tai fi nus ta del al weledu min mara, al bi sala sika gidam taki. 28Ana kelim le inta, fi nus ta del al moludin min mara mafi al kebir min Yuhana. Lakin al suker fi malakuut ta Allah huwo kebir min huwo. ''29(Wokit kulu nas asuma keda, ma zol ta limu darayib, humon alinu inu Allah huwo adeel, la anu humon amido ma mamudia ta Yuhana. 30Lakin al feriseen wa Yahudin ta ganuun aba kalam ta Allah le nufus tuomon, la anu humon ma amidu humon biwasat Yuhana.)31''Bi sunu ana bi karinu nas ta jiel de? Humon bi beinu kef? 32Humon ze iyal al bi alabu fi mahal suk, bi nadi bad tomon wa kelim, 'Anina afuku le intum sufara intum, ma argus Anina guna guna ta bika, intum ma kore,'33La anu Yuhana al mamadan mabi akulu regif wa ma bi asurubu khamur, wa intum kelim, Huwo indu shetan,' 34Jena ta insan ja akulu wa asurubu, wa intum kelim, 'Ayenu, huwo akal wa zol sugurugy, sabi ta nas ta limu darayib wa katieen! 35Lakin hikma beriru ma kulu iyal ta heya.''36Wahid min al feriseen rahibu Yesua ashan bi akulu ma huwo. bad Yesua dakulu fi bet ta ferisee, geni fi tarabeza le akil. 37Kan fi inak mara fi medina heya kan kati. Wokit heya arufu inu heya kan fi tarabeza fi bet ta ferisee, heya jibu gizaza ta riha. 38Ze ma heya wogif wara tuo gerib le koren tuo, bi kore, heya bada nedifu koren tuo ma dumu, wa heya masa humon ma shar ta ras wa heya bosu koren tuo wa masa ma riha.39Wokit Feriseen al rahibu Yesua ayenu kida, huwo fekir fi nefsu, kelim, '' Kan zol de kan nebi, huwo bi arufo munu wa yatu shikil ta mara al huwo bi lemesu, al heya kati. 40Yesua juwabu wa kelim le huwo'' Samaan, Ana indu haja le inta. ''Huwo kelim ''kelima, Moalim!''41Yesua kelimu, ''Kan fi zol tani ta deinu gurus indu etnin nas al deinu wahid indu kumsumia , wa tani indu kamisin. 42Wokit humon ma agder dafa le huwo, huwo afi humon kulu. Ashan kida, munu min humon bi hibu huwo ketir?'' 43Samaan juwabu wa kelim, '' al afi ketir.'' Yesua kelim le huwo, ''Inta hukumu sah.''44Yesua gelibu le mara wa kelimu le Samaan, ''Inta ayenu mara de. Ana dakalu fi beit taki. Inta ma wodi le ana moyo le koren tai, Lakin heya kasulu koren tai ma moyo ena tuo wa masa ma shar tuo. 45Intum ma wodi le ana gubla, lakin min zaman al ana ja heya ma wogif gubla le koren tai.46Intum ma masa koren tai ma zeit, lakin heya masa koren tai ma riha. 47Ashan keda Ana kelimu le intum, kataya ta heya al ketir, afi_ la anu heya hibu ketir. Lakin al afi soker, huwo hibu soker.''48Wa huwo kelimu le heya, ''kataya taki afi. 49''Del al geni sawa fi tarbeza bada kelim fi nufus tomon, ''De munu hata bi afi kataya?'' 50Fa Yesua kelim le mara, ''Iman taki kalisu inta ruwa fi salam,''
Chapter 8

1Hasil seri bad dak Yesua bada safir hawli mudun al barawu barawu wa belad, bi beshiru wa alinu al kabar kwes an malakuut ta Allah. Al etnashar kan ma huwo, 2wa kaman mara al aliju min aruwa al shirir wa ayanaat: Mariam al bi nadi Majdeliya, al saba shayatiin turuju bara min heya, 3Yuna, mara ta Kozi, wokil ta Herodus; wa Susanna; wa tanin ketir al humon, bi akdim ihteyajat min amuwal, tomon.4Wokit nas ketir kan limu, wa nas kan jayiin le humon min medina, huwo wori misaal: '' 5Al muzari ruwa le zara zira tuo. Ze ma huwo zara, tanin waga taraf sika wa kan dusu ma kura, wa tiuur ta sama akulu. 6Tanin waga fok hajer, wa ze ma huwo raba fok, huwo nashif bara, ashan huwo ma indu rutuba.7Tanin waga nus shok, wa shok raba fok sawa ma bizira kangu huwo. 8Lakin tanin waga fi turab al kwes wa tala samar al kan aktar min mia.'' Bad Yesua kelim hajat del, huwo nadi, ''Al indu etnin adana kede huwo asuma.''9Talamiz tuo asalu huwo mana ta misaal de sunu. 10Huwo kelim, ''marafa ta sir ta malakuut ta Alllah wodi le intum, lakin le tanin Ana bi wonsu ma misaal, ashan hata humon bi ayenu ze ma bi ayenu, hata humon bi asuma ze humon ma bi fahim.'11Hasa de yau mana ta misaal: Al bizira huwo kelimu ta Allah. 12Wahid al waga fi sika humon al asuma, lakin shitan ja wa shilu bara al kelima min gelba tomon ashan humon ma bi amin wa bi kalis. 13Wahid al waga fi hajer humon yau al wokit asuma kelima, humon gabilu ma fara. Lakin humon ma indu irig; humon bi amin le fatra besid, wa fi zaman ta tajarib humon bi waga.14Al bizira al waga fi nus ta shok de yau nas al asuma kelima, lakin humon ruwa fi sika tomon, kangu humon ma humum ta haya gena tuo wa hajat ta dunia ta haya, wa smar tomon ma nigitu. 15Lakin al bizira al waga fi turab al kwes, del al asuma kelima ma gelba al nedif wa ma gelba kwes, wa bi tala samar ma subur.16Ma fi zol bi wala lamba wa bi kati ma gufa aw kutu tihit serir. Lakin huwo bi kutu fok ashaan kul zol al dakalu bi ayenu nur. 17La anu mafi haja al dusu ma bi kun maruf, wa ma haja sir al ma bi bi kun maruf wa bi ja fi nur. 18Fa asuma tamum, le wahid al huwo indu ketir bi wodi le huwo , lakin le wahid al ma indu, hata al huwo bi fekir huwo indu bi shilu bara min huwo.''19Bad dak uma tuo wa akuwana ja le huwo, lakin humon ma agder ja gerib ma huwo la anu nas ketir. 20kan kelimu le huwo, '' uma taki wa akuwana taki wogif bara, der ayenu inta. 21''Lakin Yesua juabu wa kelimu le humon, ''uma tai wa akuwana tai humon al bi asuma kelima ta Allah wa bi amulu ma huwo. ''22Hasa wahid yom huwo dakalu fi murkab ma talamiz wa huwo kelimu le humon, ''Kede anina ruwa le tija tani ta bahar. ''Humon bada ruwa. 23Lakin ze ma humon bi ruwa huwo nuum. hawa shedid ja fi bahar, wa murkab tomon kan maliyan ma moyo, wa humon kan fi katar.24Bad dak talamiz ta Yesua ja le huwo wa goumu huwo fok, kelim ''Saeed! Saeed! Anina bi mutu!'' Huwo gum wa intehir al hawa wa moyo, wa humon wogif, wa kan fi hudu. 25Bad dak huwo kelimu le humon ''Wenu imaan takum?'' Lakin humon kan kafo wa mustagarabin, wa humon asalu badon tomon, ''De biga munu ze de, al huwo bi ameru hawa wa moyo, wa humon bi ihtaram?''26Humon ruwa le beled ta Caisaria, al mugabil Jeilel. 27Zaman Yesua wogif fi ard, huwo kan gabil ma rajil tani min medina huwo indu shayateen. le zaman towel huwo ma lebisu gumsh, wa huwo ma bi geni fi juwa lakin fi nus ta turubat.28Zaman huwo ayenu Yesua, huwo kore wa waga tihit gedam huwo wa huwo kelimu ma sout fok, ''Inta malu ma ana, Yesua, jena ta Allah al fok? Ana bi asalu inta, ma ta azibu ana.'' 29La anu Yesua amiru roho al ma nedif ashan bi tala bara min rajil. La anu zman ketir huwo kan shilu mosuliya ta huwo, wa sala huwo kan robutu ma genzir wa hubal wa tihit herasa, huwo kan bi gata genzir wa bi sugu ma roho al shierir le sahara.30Bad dak Yesua asalu huwo, ''Isim taki munu?'' Huwo juabu, ''Legion,'' la anu shayateen ketir kan dakalu fogo huwo. 31Humon istemir asalu huwo kede ma rasulu humon le hawiya.32Wa kan inak kodoroof ketir bi akulu fogo Jebel. Al shayateen asalu huwo ashan bi sibu humon ruwa fogo, wa huwo rudu le humon. 33Fa shayateen tala bara min al rajil wa ruwa le kodoroof, wa humon tala seri le bahar wa kangu humon.34Wokit del al bi harisu kodoroof ayenu al hasil, humon jere wa wori fi medina wa beled. 35Nas ruwa ashan bi ayenu al hasil, w a humon ja le Yesua wa ligo zol al shayateen tala min huwo. huwo kan geni fi kura ta Yesua, libisu wa huwo kwes fi muuk tuo; wa humon kan bi kafu.36Bad dak del al ayenu wori le humon kef rajil al idu shayateen aliju. 37Yala kulu nas ta beled ta Jederein asalu Yesua ashan bi ruwa min humon, la anu kof kebir kan amsuku humon, Fa huwo dakalu fi murkab ashan humon bi rija wara.38Zol al shayateen tala min huwo asalu huwo ashan bi sibu ruwa ma humon, lakin Yesua rasulu huwo, kelimu, 39Rija le beled taki wa gedimu hisab kamil an haja al Allah amulu le inta, '' Al rajil ruwa fi sika tuo, alinu fi medina kulu sunuYesua amulu le huwo.40Wokit Yesua rija, al jumhuur rahibu huwo, la anu humon kulu bi estena huwo. 41Rajil kan ismu Yairus, wahid min giyadad ta majma, ja wa waga tihit fi kura, ta Yesua, wa huwo asalu huwo ashan bi ja fi bet tuo 42la anu biniya tuo al wohid, biniya ta etnashar sena, kan bi mutu. ze ma Yesua fi sika, al jumhuur ta nas amulu zahma le huwo.43Mara kan fi inak al heya kan indu nezif le etnasar sena wa heya karabu gurush kulu wa ma bi agder aliju ma aye zol. 44Heya ja bi wara Yesua wa abisu taraf ta gumash tuo, wa nefsu zaman nezif ta heya wogif.45Yesua kelimu, ''De kan munu al lemesu ana?'' Wokit nas kulu anguru, Butrous kelimu, ''Saeed, nas ketir jambu taki wa humon kulu bi asuru inta.'' 46Lakin Yesua kelimu, ''Zol tani lemesu ana, La anu ana arufu inu guwa tala min ana.''47Zaman mara de ayenu inu heya ma bi agder dusu nefsa, heya ja ma kafu wa waga tihit gedam huwo. fi gedam ta kulu nas heya alinu sabab al heya lemesu huwo wa kef heya tawali ligo ilaj. 48Bad dak huwo kelimu le heya, ''Biniya, iman taki kutu inta kwes. Ruwa ma salam.''49Wokit huwo kan lisa bi wonusu, zol tani ja min mosliin ta majma kelim, ''Jena taki mutu. ma ta tabu mualim ketir.'' 50Lakin zaman Yesua asuma keda, huwo juabu Yairus, ''ma ta kafu; bes amin, wa heya bi aliju,''51Zaman huwo ja le bet huwo ma sibu zol kede dakalu ma huwo, illa Butros wa Youhana wa Yakub, wa abu ta jena wa uma tuo. 52Hasa kulu nas kan haznanin le heya, lakin huwo kelimu, '' ma takum kore; heya ma mutu lakin heya nuum.'' 53Lakin humon atako le huwo, la anu humon arufu heya mutu.54Lakin huwo amusuku heya min eden wa nadi, kelimu ''jena, gum fok!'' 55Roho ta heya rija, wa heya gum fok tawali. Huwo amiru humon ashan jibu le heya haja ta akulu. 56Abuhat ta heya kan mustagarabin, lakin huwo amiru humon kede ma wori le aye zol haja a hasil.

Chapter 9

1Huwo nadi al etnashar sawa wa wodi le humon guwa wa sultan ashan i turuju bara kulu shayateen wa bi aliju ayanaat. 2Huwo rasulu humon bara ashan bi beshiru al malakuut ta Allah wa aliju al ayan.3Huwo kelimu le humon, ''ma ta shilu fi safar taki__wele asaya,ele shenta,wele reqif, wele gurush, wa gumsh ziyada. 4Aye bet al intum dakalu fogo, geni takum inak lahadi intum ruwa.5Aye bet al intum dakalu ma rahibu intum sibu bet de, nedifu takum gubar ta kura takum ka shuhuda le humon.'' 6Bad dak humon futu wa ruwa min bilad, bi beshiru al injil wa ilaju fi kulu makan.7Hasa Herudus al rais asuma kan, an kulu al ge hasil wa huwo kan kafu, la anu kan juzu min nas kelimu inu Youhana gum min al mutu, 8wa tanin kelimu inu Elia zahir, wa lisa tanin kelimu inu wahid min anbia al ta zaman gum. 9Herudus kelimu, .'Ana gata ras ta Youhan. De munu al ana bi asuma hajat an huwo?'' Wa huwo hawil ashan bi ayenu huwo10Zaman rusul rija, humon kelimu le huwo kulu hajat humon amulu. Yala huwo shilu humon ma huwo, wa humon ruwa beid le medina isim tuo Bethsaida. 11Lakin zaman jumhuur asuma keda humon ruwa wara tuo. Huwo rahibu humon wa wonusu le humon an malakuut ta Allah, wa huwo aliju del al muhtaj ilaj.12Hasa yom kan ja biga le nihya, wa al etnashar ja le huwo wa kelimu, ''Rasulu al jumhuur del kede ruwa le hawile beled ashan bi ligo mahal nuum wa akil, la anu mahal de gaba, 13''Lakin huwo kelimu le humon, ''Intum wodi takum le humon haja ashan humon bi akulu. ''Humon kelimu, ''Anina ma endu aktar min kamsa reqif wa etnin samaga__wa illa anina bi ruwa wa ishteri akil le nas del kulu. '' 14(Fi inak kamsa alf rajil.) Huwo kelim le talamiz tuo, ''Kede humon geni tihit fi mujmu kamsiin kamsiin.''15Fa humon amulu de, wa kutu nas geni tihit. 16Shilu kamsa reqif wa etnin samaga, huwo ayenu fok le sama, huwo bariko humon wa kasuru suker suker, wa huwo wodi le talamiz ashan gesimu le jumhuur. 17Humon kulu akulu wa shabanin, wa kan al fadolo limu fok etnashar gufa al kasuru sukeriin.18Huwo hasil wokit Yesua kan bi seli ma nefsa tuo, talamiz kan ma huwo. Huwo asalu humon, kelimu, ''jumhuur de bi kelimu ana munu?'' 19Humon juabu, ''Youhana al mamadan. Lakin tanin kelimu Elia, wa tanin kelimu inu wahd min anbiya ta zaman gum,''20Bad dak huwo kelim le humon, '' Lakin intakum bi kelimu ana munu?'' Butrous, juabu ''Al Mesih ta Allah. 21Lakin huwo anziru humon shidid ashan ma bi wori le aye zol, 22gali ''jena ta insan bi tabu ma hajat ketir wa bi abawu ma shiyuuk wa rais ta abunat al mosul wa kataba wa huwo bi katulu wa fi yom nimira talata bi gum.''23Bad dak hwo kelimu le humon kulu, ''Aye zol der ja le wara ana, huwo lazm bi anguru nefsa tuo wa arfa selib tuo kulu yom wa ja wara ana. 24Al bi hafizu haya tuo huwo bi fagidu, lakin al bi fagidu haya tuo ashan ana bi hafizu. 25Sunu yau kwes le zol kan rebehu dunia kulu, wa fagidu haya tuo?26Aye zol al indu fadia le ana wa le kelimat tai, Ibni al insan bi indu fadia wokit huwo ja fi mejid tuo wa mejid al ta abu wa al malaykat al kudusiin. 27Lakin ana kelim le intum al hagiga, fi juzu tanin wagifin ini humon ma bi jeribu mutu gubaal humon ayenu malakuut ta Allah.''28Hasa biga tamania yom bad Yesua kelimu kelimat del , huwo shilu ma huwo Butruos wa Youhana wa Yakub wa ruwa fok le jebel le sala. 29Ze ma kan bi seli, wosa tuo kan geiru, wa gumash tuo tala abiyat.30etnin rijal kan bi wonusu ma huwo, Musa wa Elia, 31humon zahir fi mejid, wonus ma huwo an ruwa tuo, al huwo kan der kalasu fi Uruselim.32Hasa Butruos wa del al kan ma huwo humon kan bi num, lakin zaman humon gum, humon ayenu mejid tuo wa etnin rijal al kan wogif ma huwo. 33Ze ma humon bi ruwa min Yesua, Butruos kelimu le huwo, ''Saeed, huwo kwes le anina ashan bi kun ini. Kede anina sala talata rakuba, wahid le inta, wahid le Musa, wa wahid le Elia.''(Huwo ma arufo sunu kan huwo bi kelim.)34Ze huwo kan bi wonusu, sihab ja wa kati humon, wa humon kan kafo ze humon dakalu fi sihab. 35Sout tala bara min al sihab, kelim, ''De yau jen tai, al wahid al iktaru; asuma, le huwo.'' 36Zaman sout wonusu, Yesua kan bi ga barwo. Humon askut wa ma kelimu del al inak aye haja al humon aynu.37Fi yom tani, zaman humon nezil min jebel, nas ketir limu ma huwo. 38rajil min al jumhuur kore, kelimu, ''Moalim, Ana bi asalu inta ayenu le jena tai la anu huwo jena tai al wahid. 39Inta ayenu roho shilu masulia tuo wa huwo bi kore bes faja; bi juru juru huwo biga buzak bi tala min kasma tuo. huwo ma bi sibu huwo wa bi jarhu huwo batal. 40Ana asalu talamiz taki ashan bi turuju bara, lakin humon ma agder.''41Yesua juabu wa kelim, ''Intum al ger mominin wa jiel al meilu, zaman godoor sunu ana bi kun ma intum wa ana bi tabe ma intum? Jibu jena taki ini. 42''Zaman weled kan jayi, al shitan jada huwo tihit wa hizu huwo ma juru juru. Lakin Yesua intehir roho al waskan wa aliju al weled, wa rija huwo wara ta abu tuo.43Bad dak humon kulu kan istagarab min kebir ta Allah. Zaman humon kulu kan mustagarabin min hajat kulu al kan huwo bi amulu, huwo kelim le talamiz, 44''Kede kelimat dakalu fi juwa adana takum: Al ibni al insan bi kabasu fi eden ta rijal.'' 45Lakin humon ma fahimu asuma wonusa de. huwo kan dusu min humon, ashan humon ma bi arufo mana tuo, wa hata alan humon kan kayifiin ashan bi asalu wonusa de,46Fa munakashat bada fi bein tumon ann yatu min humon bikun kebir. 47Lakin Yesus, arufo, fikira ta gelba tomon, huwo shilu jena soker wa kutu fi jambu tauo 48wa kelm le humon, ''Al bi rahibu jena fi isim tai, huwo rahibo ana; wa al bi rahibo ana rahibo al rasulu ana, La anu al soker fi nus takum kulu huwo yau kebir.''49Yuhana juabu, ''Mo alim, anina ayenu zol tani bi turuju aruwa shirir ma guwa fi isim taki wa anina abusu huwo, la anu humon tabe le nina. Yesua juwabu 50ma takum abusu huwo, ''la anu al ma ded intum huwo ma intum.''51Wokit ayam biga gerib le ashan bi shilu fok, huwo kutu wusa tuo le ruwa le Uruselim. 52Huwo rasulu marasulat gidam, wa humon ruwa wa dakalu fi beled ta Samiria al saleh ashan bi jahizu hajat kulu le huwo. 53Lakin nas al inak ma rahibo huwo la anu huwo kutu wusa tuo le uwa le Uruselim.54Zaman talamiz Yakub wa Yuhana ayenu keda, humon kelimu ''Rabuna, ita der anina kede amiru nar kede ja tihit min sama wa demiru humon?'' 55Lakin huwo agelibu wa wobiko humon, 56wa humon ruwa le beled tani57v 57 Ze ma humon kan bi ruwa fi sika, zol tani kelim le huwo, ''Ana bi ruwa wara ita fi ae mahal ita bi ruwa. 58''Yesua juwabu le huwo, ''Sa alib indo hufura, wa tiyuur fi sama indo biyuut, lakin Jena ta Insan ma indo mahal bi fogo ras tuo.''59Bad dak huwo kelimu le tani, ''tal wara ana. ''Lakin huwo kelim, ''Rabuna, awel sibu ana ruwa dofonu abu tai.'' 60Lakin huwo kelim le huwo, '' sibu al meiteen dofonu meit tomon. Lakin ze ma le inta ruwa wa alinu malakuut ta Allah.''61Fa zol tani kelimu, ''Ana bi ruwa wara inta, Rabuna, lakin awel kede ana selimu del al fi bet tai.'' 62Yesua juwabu le huwo, ''Mafi bi kutu eda tuo fi molodo wa ayenu wara bi amfa fi malakuut ta Allah.''

Chapter 10

1Hasa bad hajat del, Rabuna azilu sabein tanin, wa rasulu humon bara etnin etnin gidam tuo le kulu medina wa mahal al huwo bi nefsa tuo kan bi ruwa fogo. 2Huwo kelimu le humon, ''Al hasad ketir, lakin nas ta shokol besid. Ashan keda asalu Rabuna ta hasad ashan bi rasulu nas ta shokol le hasad.3Ruwa fi sika taki. Ayenu, Ana rasulu intum ze koruf fi nus ta zi ab. 4Ma ta kum shilu shenta ta gurush, aw shenta ta safar, wa gizmat, wa ma takum selimu aye zol fi sika.5Aye bet intum dakalu, awel kelim,'Salam kede kun fi bet de!' 6Kan zol ta salam fi inak, salam taki bi kun fogo huwo, lakin kan ma fi huwo bi rija le inta. 7Geni fi nefsu bet de, akulu wa asurubu haja al humon wodi, la anu al amil bi istahik ujura. Ma takum doworu min bet le bet.8Aye medina al intum dakalu, wa humon rahibo intum, akulu haja humon jahizu gidam taki 9wa aliju al ayan al fi inak. huwo kelimu le humon, Malakuut ta Allah ja gerib le intum.'10Aye zaman intum dakalu medina wa humon ma rahibu intum, ruwa bara le sika wa kelimu, 11'Hata gubar ta medina takum al amusuku fi kura tanina anina nedifo ded intum! Lakin arufu kede: Al malakuut ta Allah biga ja grib. 12Ana kelim inu fi yom ta hukum huwo bi kun kwes le Sodom min al bi kun le medina dak.13Bi kun kab le inta, ya Corizin Bi kun kab le inta, ya beit Seida! Lo guwa al kan amulu le intum kan amulu fi Sur wa Seida, humon kan tub min zaman, gayidin fi keys wa rumaat. 14Lakin huwo bikun ahsen ihtimal le Sura wa Seida fi wokit ta hukum aktar min al le inta. 15inta Capernahum, inta bi fekir inta bi arufau le sama.? La, inta bi jibu tihit le gubuur.16Al wahid al bi asuma le itakum bi asuma le ana, wa wahid al aba itakum aba ana, wa al wahid al aba ana aba al wahid rasulu ana.''17Al sebeyiin rija ma farah, kelim ''Rabuna, hata al shayateen denger le anina fi isim taki.'' 18Yesua kelim le humon, ''Ana kan bi ayenu shetan bi waga min sama ze saga. 19Ayenu, Ana wodi le intum sulta ashan bi dusu dabayib wa agariib, wa guwa fok le adu wa ma fi haja bi awugu intum. 20fa keda ma takum afrah bes, inu al aruwah bi denger le intum, lakin afrah ketir inu isim takum katibu fi sama.''21Fi nefsu zaman huwo afrah ketir fi roho,wa kelim, ''Ana mejido inta, Rabana abu ta sama wa ard, la anu inta dusu hajat del min fihim ta hakim wa zahir le del al humon beliteen, ze iyal sokeriin. Nam, Abu, la nu huwo kan farah fi gidam taki.22Kulu hajat selimu le ana min abu tai, wa ma fi zol bi arufo al Ibin illa Abu, wa mafi zol bi arufo Abu illa al Ibin wa del al huwo iktaru ashan bi zahiru le humon.''23Bad dak huwo gelibu le talamiz wa kelimu le humon barwo, ''Baraka le del al humon ayenu hajat al intum ayenu. 24Ana kelim le intum, anbia ketir wa muluk indu nia ashan bi ayenu hajat del, al intum ayenu wa humon ma ayenu , wa ashan bi asuma hajat del al intum bi asuma, wa humon ma asuma.''25Zol ta ganuun wogif fok ashan bi jeribu huwo, kelimu ''Mo alim, sunu ana bi amulu ashan bi ligo haya al abadiya?''' 26Yesus kelimu le huwo, ''Sunu yau katibu fi ganuun? Inta bi agara huwo kef?'' 27Huwo juabu wa huwo kelimu, ''Inta bi hibu, Rabuna Allah taki ma kulu gelba taki, ma kulu nefsa taki, ma kulu guwa taki, wa ma kulu fekira taki, wa jeraan taki ze nefsa taki, 28Yesus kelimu le huwo, ''Ita juabu saa. Amulu keda, wa ita bi ish.''29Lakin niya tuo ashan bi beriru nefsa tuo, kelimu le Yesua, ''Munu yau jeraan tai?'' 30Yesua juabu huwo wa kelimu, ''Zol tani kan bi ruwa min Uruselim le Ariha. Huwo waga fi nus ta haramiya, agella min huwo hajat tuo kulu, wa dugu huwo, wa sibu huwo bein haya wa mutu.31Bi sutfa abuna tani kan mashi bi sika dak, wa zaman huwo ayenu huwo, huwo ruwa bi sika tani. 32Lawi kaman, zaman ja le mahal wa ayenu huwo, ruwa bi sika tani.33Lakin Samiri, musafir, ja le mahal. Zaman huwo ayenu huwo, huwo kan hariik ma hiniya. 34Huwo ja le huwo wa masa jarah tuo, kubo zeit wa merisa fogo. Huwo arfa huwo fi himar tuo, wa jibu huwo fi mushtesfa, wa ayenu wara tuo. 35Yom al tani huwo shilo etnin denar, wa dafa le sidu mahal, wa kelim, 'Ayenu wara tuo, wa aye haja al ita amulu ziyada, kan ana rija, ana bi dafa le ita.36Yatu min talata ita bi fekir kan jeraan le huwo al waga fi nus ta haramiya?'' 37Huwo kelim, ''Al wahid al beinu rahma le huwo. '' Yesua kelim le huwo, ''ruwa wa amulu ze de.''38HasaZe ma humon kan musafiriin, huwo dakalu fi beled tani, wa mara tani isimu Martha rahibo huwo fi juwa ta heya. 39Heya indu ukut isimu Mariam, al geni fi kura ta Rabuna ashan bi asuma kelimat tuo.40Lakin Martha kan moshkul ma jahizu akil. Heya ja le Yesua wa kelim, ''Rabuna, inta ma bi fekir ukut tai sibu ana barwo fi shokul? Ashan keda wori le heya ashan bi saadu ana. '' 41Lakin Rabuna juwabu wa kelim le heya, ''Martha , Martha, inta bi kafu wa zalan min hajat ketir, 42lakin bes wahid haja yau mohim. Mariam azilu haja al kwes, al ma bi shilu min heya.''

Chapter 11

1Hasil fi wahid yom inu Yesua kan bi seli fi mahal tani. Wokit huwo kan kalasu, wahid min talamiz tuo kelim le huwo, ''Rabuna, derisu anina salawat ze ma Yuhana derisu talamiz tuo.''2v2 Yesua kelim le humon, ''wokit intum bi seli kelim takum, 'Abu, isim taki kede kun kuduus. Kede malakuut taki ja.3Wodi le nina rigif ta kulu yom. 4Affi kataya ta nina, ze anina bi affi al amulu bataal le nina. Ma ta shilu anina fi tejiriba.'''5Yesua kelim le humon, ''Munu min intum indu sabi wa bi ruwa le huwo fi nus belel, wa kelim le huwo, ''Sabi, deinu le ana talata rigif, 6sabi tai ja bes min sika, wa ana ma indu haja ashan bi wodi gidam tuo'? 7Bad dak al fi juwa huwo juwabu huwo kelim, 'Ma ta tabu ana. Bab kalas gofulu, wa iyal tai, ma ana, fi serir. ana ma bi agder gum fok wa wodi rigif le inta.' 8Ana kelim le inta, hata huwo kan ma gum fok wa wodi le inta rigif ashan inta sabi tuo, lakin ashan inta istemir asalu, huwo bi gum fok wa bi wodi le inta rigif ketir ze inta der.9Ana kaman kelim le intum, asalu bi wodi le intum; fetisu, wa ita bi ligo; dugu, wa bi fatauo le intum. 10La anu kulu zol al bi asalu bishilu; wa al bi fetisu bi ligo; wa al bi dugu, bi fatau le huwo.11Yatu abu fi nus takum, kan jena tuo asalu samaga, bi wodi le huwo debeba bidal samaga? 12aw kan huwo asalu beida, bi wodi le huwo agarab? 13Ashan keda iza kan intum al ashrar arufu wodi hadia kwes le iyal takum, godoor sunu Abu al min sama bi wodi Roho al Kuduus le del al asalu huwo?''14Hasa Yesua kan bi truju bara shayateen al kan atrash. zaman shitan ruwa bara, zol al kan atrash wonusu, wa kan jumhuur mustagarab. 15Lakin juzu ta nas kelimu, ''Ma Beelzebul, hakim ta shayateen, huwo bi turuju bara sahyateen.''16Tanin jeribu huwo wa asalu min huwo alama min sama. 17Lakin Yesua arufu afkar tomon wa kelim le humon, ''Kulu mumlaka gasimu fi nefsa tuo bi demiru, wa beit al gasimu fi nefsa tuo bi waga.18Iza shetan gasimu fi nefsa tuo kef malakuut tuo bi wogif? La anu intum kelim Ana turuju shitan bara bi wasat Beelzebul. 19Iza ana turuju shayateen bi wasat Beezebul bi wasat , munu nas al takum bi turuju humon bara? La anu ashan de humon bikun guda takum. 20Lakin iza ana turuju shayateen bi iden ta Allah, fa malakuut ta Allah ja le intum.21Zaman zol gowi al huwo musalah bi harisu beit tuo, buda tuo bi kun ameen, 22Lakin kan zol gowi gilibu huwo, zol al gowi bi shilu daraga al zol indu sigah wa nahabu hajat ta zol de. 23Al ma ma ana huwo deed ana, wa al ma limu ma ana bi ferigu.24Zaman roho al shirir tala bara min insaan, huwo bi ruwa min mahal al mafi fogo moyo wa bi fetisu raha. wokit huwo ma ligo, huwo bi kelim, 'Ana bi rija le beit tai al ana ja min fogo, 25'Wokit huwo rija, huwo ligi beit nedifu wa nezimu. 26Bad dak huwo ruwa wa jibu ma huwo saba aruwa tanin shirir aktar min huwo wa humon kulu ja geni inak. Bad keda nihaya ta insaan de bi kun bataal min al awel.''27Hasil ze ma huwo kelim hajat del, mara tani arufa sout tuo fok min nas wa kelimu le huwo, ''Baraka le batana al hamilu inta wa baraka le suduur al inta rada.'' 28Lakin huwo kelimu, baraka le del al bi asuma kalam ta Allah wa bi hafizu.''29Ze ma jumhuur kan bi zidu, Yesua bada kelim, ''jeil de huwo jeil al shirir. bi fetisu alama, hata ma bi wodi le huwo bes alama ta Yonan. 30La anu ze ma Yonan biga alama le Ninawe, ze de kaman Jena ta isaan bi kun alama le jeil de.31Maleka ta Junub bi gum fok fi hukum ma rijal ta jeil de wa bi hukumu humon, la anu heya ja min akir ta ard ashan bi asuma hikma ta Suleiman, wa aye, zol kebir min Suleiman al fi hini.32Rijal ta Ninawe bi wogif fok fi hukum ma jeil ta nas de wa bi hukumu huwo, la anu humon tub ma bushara ta Yonan, wa ayenu, zol kebir min Yonan huwo hini.33Ma fi zol, bi wala lamba, wa bi dusu aw bi kutu tihit gufa, lakin fok, ashan del al bi dakalu bi ayenu al nor. 34Ena taki huwo lamba ta gesim. Kan ena taki kwes. gesim taki kulu bi mala ma nor. Lakin kan ena taki bataal, gesim taki kulu bi mala ma duluma. 35Ashan keda, kun haris inu nor al fogo inta ma duluma. 36Fa iza gesim kulu maliyan ma nor, mafi tani fogo duloma, biga gesim taki kulu bi kun ze lamba al wala bi lama fogo inta.''37Wokit huwo kalasu wonusu, Firisee asalu huwo ashan bi akulu ma huwo fi beit tuo, fa Yesua ruwa wa geni. 38Al Firisee kan mustagarab inu Yesua ma kasulu awel gabli ghada.39Lakin Rabuna kelimu le huwo, ''Intum, Firiseen bi nedifo cubaya wa zir min bara, lakin dakil intum maliyan ma sharr wa tamma. 40Intum rijal al beleteen! Hal al sala bara ma yau sala al bi dakil? 41Wodi le al meskiin haja al fi dakil, wa hajat kulu bi kun nedif le inta.42''Lakin bi kun kab le intum Firiseen, la anu intum limu nana wa waja wa bagi gesh ta jinena, lakin intum sibu adala wa muhaba ta Allah. Huwo muhim ashan itakum bi amulu adala wa hibu Allah, bidun waga fi amulu hajat tanin kaman.43Woe le intum Firiseen, la anu intum hibu karasi al gidam al fi kenisa wa salam al ma ihteram fi mahal suk. 44Bi kun kab le intum, la anu intum ze turubat al dusu al nas bi doworu min ras tuo humon ma arufo huwo.''45Wahid min nas ta ganuun kelimu le huwo, ''Mo alim, haja al ita kelimu de shitima le anina.'' 46Yesua kelimu, ''Woe le itakum, mo alimin ta ganuun! La anu itakum kutu nas tiglla al sab ashan bi shilu, lakin itakum ma bi lemesu tiglla ma wahid min dufur takum.47Bi kun kab le intum, la anu intum abinu turubat le anbia, wa kan de judud takum yau katulu humon. 48Fa itakum shuhudin wa itakum rudu shokul ta judud takum, la anu sei katulu humo wa intum abinu turubat tomon.49L e sabab de kaman, hikmma ta Allah kelim, 'Ana bi rasulu le humon anbia wa rusul, wa humon bi azibu wa katulu tanin,' 50Jeil de, bi kun mosul le dom ta anbia al kubo min zaman alam bada, 51min dom ta Habil le dom ta Zechariah, al katulu bein mazbah wa bet. Num, Ana kelim le intum, Jeil de bi kun mosul.52Bi kun kab le intum nas ta ganuun, la nau intum shilu bara muftah ta marifa; intum ma dakalu bi nfsa takum wa intum abosu del al bi dakalu.''53Bad Yesua ruwa min inak, al kataba wa Firiseen aridu huwo wa nagish ma huwo an hajat ketir, 54hawel ashan bi amsuku huwo fi kelimat tuo.

Chapter 12

1FI zaman dak, wokit alaf min al nas kan limu sawa ketir humon bi dusu nufus tomon, huwo bada kelmu le Talamiz tuo awelan amulu takum hisab min kamira ta Firiseen, al huwo yau kabasu.2Lakin ma fi haja al dusu ma bi zahir, wa ma fi haja al kati al ma bi arufu. 3Ashan keda aye haja ita kelimu fi duluma bi asumao fi nor, wa haja al ita wonusu fi adana dakil juwa bi alinu fogo ras juwa.4Ana kelim le inta, sabi tai, ma ta kafo min del al bi katalu gesim, wa bad dak humon ma indu al ketir al humon bi amulu. 5Lakin Ana bi anziru intum an del al itakum bi kafo. Kafo min al bad kan katulu, indu sulta ashan bi jada intum fi jahanum. Num ana kelim le intum, kafu huwo.6Hal kamsa tiyuur ma ge ishteru ma etnin jine? wa sala wahid min humon ma bi nesitu fi ena ta Allah. 7Lakin hata al shar ta ras takum kulu edu. Ma ta kafu .Intum ahsen bi ketir min tiyuu8Ana kelim le itakm, kulu wahid al iterif ma ana gidam nas, jena ta insan kaman bi iterif ma huwo gidam ta malaykat ta Allah, 9lakin le de al anguru ana gidam ta nas bi anguru gidam ta malaykat ta Allah. 10Kulu wahid al wonusu kelima deed jena ta insan, bi affi huwo, lakin le del al bi wonusu deed Roho al Kuduus, ma bi affi humon.11wokit kan humon jibu intum gidam ta majama, al hukam wa sultatat, matakum kafu an kef intum bi kelim le difa ta nefsa takum, aw sunu al intum bi kelim, 12la anu al Roho al Kuduus bi derisu intum fi zaman dak an sunu intum bi kelim.13Yala wahid min al jumhuur kelimu le huwo, ''Mo alim, wori le aku tai ashan bi gesimu worisa ma ana.'' 14Yesua kelim le huwo, Ya rajil, munu kutu ana ghadi aw wasit le itakum?'' 15Huwo kelim le humon, '' Ayenu hafizu nefsa min kulu niyaat ta tamma, la anu haya ta zol ma bi kun min hajat al huwo indu.''16Fa Yesua wori le humon misaal, kelimu, ''Mahal zara ta zol al ghani niqitu ketir, 17wa huwo fekiri fi nefsa tuo, gali, 'Sunu ana bi amulu, la anu ana ma indu mahal ashan bi kutu fogo simar?' 18Huwo kelim, ' de yua al ana bi amulu. Ana bi kasuru tihit gugu tai wa bi abinu wahid al kebir, wa inak Ana bi khazinu kulu dura wa kheirat tanin. 19Ana bi kelim le nefsa tai, ''Nefsi, inta indu kheirat ketir kutu fok le senewat ketir. Akudu raha, akulu, ashrab, kun farhan.'''20,v 20 Lakin Allah kelim, 'Ya zol al beled, alela azu nefsa taki, wa hajat al ita jahizu, bi kun le munu?' 21De yau ze zol khazinu hajat le nefsa tuo wa huwo ma ghani le Allah.''22Yesua kelim le talamiz tuo, ''Ashan keda ana kelim le intum, ma takum kafu an haya takum, sunu intum bi akulu; aw an gesim takum, sunu itakum bi libisu. 23La anu haya afdal min akil, wa al gesim huwo afdal min gumash.24Ayenu takum le guraab, humon ma bi zara aw bi agila. Humon ma indu magzan aw gugu, lakin Allah bi akilu humon. Godoor sunu intum ahsen min tiyuur! 25Munu min intum kan bi hafizu nefsa tuo bi agder zidu tul tuo mitir wahid? 26Fa kan intum ma bi agder amulu hajat del sukar, lei itakum bi kafu an bagi del?27Ayenu le zuhuur__kef humon bi raba. Humon ma bi istakal wa humon ma bi taban Ana bi kelim le intum hata Suleiman fi mejid tuo ma libisu ze wahid min humon. 28Kan libisu gesh al fi mahal zara, al bi kun fi alela, wa bukura bi jadao fi nar, godoor sunu huwo bi libisu intum Oh intum ta iman besit!29Ma ta ayenu le sunu ita bi auku wa sunu ita bi asorubu, wa ma ta kun ma kafu. 30La anu kulu nas fi alam bi ayenu hajat del, wa Abu takum arufu inu ita muhtaj le humon.31Lakin fetisu malakuut, tuowa hajat del bi zidu le inta. 32Ma takum kafu, karufan al sokerin la anu Abu takum murta shidid ashan bi wodi le intum malakuut.33Beau hajat taki wa wodi le al meskin. Sala le nefsa taki keys al ma bi gidu __hajat al gali fi samawat al ma bi intaha, harami ma bi ja gerib, hasharat ma bi demiru. 34La anu mahal al hajat taki fogo gelba taki kaman bi kun inak.35Libisu gumash taki jahiz ma gash, wa kede lamba taki istemir wala, 36wa kun ze nas al bi ayenu an saeed tumon kan huwo rija min iris, fa huwo kan ja huwo bi dugu, humon tuwali bi fatah al bab le huwo.37Baraka le kudam del al saeed bi ja ligo humon bi ayenu. Hagiga ana kelim le intum, huwo bi libisu gumash tuo al tuwil wa bi kutu homon tihit fi tarabeza, wa huwo bi ja agdim humon. 38Kan saeed ja fi saa etnin aw saa talata belel, wa ligo humon jahiz, baraka le kudamin del.39Lakin afham de, inu iza saeed ta beit arufu saa al harami bi ja, huwo ma bi sibu juwa de bi karabu. 40Kun jahiz kaman, la anu ita ma arufu saa miteen jena insaan bi ja.''41Butrus kelim, ''Rabunua, ita bi wori misaal de bes le anina, wale kaman le kulu zol?'' 42Rabunua kelim, '' Kan keda munu yau amin wa mudir al negit al Rabuna tuo bi kutu huwo le kudam tanin ashan bi wodi le humon akil fi zaman al saa? 43Baraka le khadim de al rabuna kan ja bi ligo huwo bi amulu dak. 44Hagiga Ana kelim le inta inu huwo bi kutu fok le hajat tuo.45Lakin kan kadam kelim fi gelba tuo, 'Saeed tai bi akir wa bada dugu kudam tuo al rujal wa nuswan wa bi akulu wa asorubu wa bi tala sakaran, 46rabuna ta kadim bi ja bi nahar huwo ma mutwaga wa fi zaman huwo ma arufu wa bi gata huwo geta geta wa bi wodi gesma tuo ma ger aminiin47Kadim dak, arufu irada ta rabuna tuo wa jahizu aw amulu hasab irada tuo, bi dugu ketir. 48Lakin zol al ma arufu wa amulu haja al bi istehik sout, huwo bi dugu ma besit. Lakin aye zol al wodi ketir, min humon bi asalu ketir, wa zol wodi le huwo ketir, al ketir bi asalu min huwo.49Ana ja ashan bi jada nar fi ard, wa kef ana bi itmna inu huwo kalas wala. 50Lakin Ana indu mamudiya ashan bi amidu, wa ana zalan kef la hadi uwo bi kamilu!51Intum bi fekir ana ja ashan bi jibu salam fi ard? La, Ana bi wori le intum, lakin tegsim. 52La anu min hasa le gidam bi kun kamsa fi wahid juwa__talata nas bi kun ded etnin, wa etnin nas ded talata. 53Humon bi kun mugesimin abu ded jena wa jena ded abu, uma de beniya wa beniya ded uma, nesiba ded beniya tuo wa biniya ded nesiba tuo.''54Yesua kan bi kelim le jumhuur kaman, ''Zaman kan ita ayenu sihaab gum fi garb, tuwale intum bi kelim muturo jayi; fa bi hasil. 55Zaman hawa kan afogu min junub, intum bi kelim, 'bi kun sakana ,' wa bi hasil. 56Ya kazabiin, itakum arufu ferigo manzar tasamawat wa ard, lakin kef intum ma arufu terjimu zaman ta hasa.57Ma lo intum ma bi hukumu le nufus takum bi hagiga? 58La anu ita kan ruwa ma adu taki gidam ghadi, fi sika hilu mashakil; ma huwo ashan huwo ma bi sugu inta le ghadi, wa ashan ghadi ma bi wodi inta le dabit, wa ashan dabit ma bi jada inta fi sigen. 59Ana kelm le inta, inta ma bi tala bara min inak lahadi inta dafa aker gurush.''

Chapter 13

1Fi wokit dak, juzu min nas inak wori le huwo an Jelilieen al Pilatus lakbat dom tumon ma zebeha. 2Yesua juabu wa kelimu le humon, ''Itakum bi fekir inu jelileen del katiyin aktar min Jelileen tanin la anu humon tab fi sika? 3La, Ana bi wori le itakum. Lakin iza intum ma tub, intum kulu bi mutu fi nefsu sika.4Wala del al tamantashar nas al fi Siloam al buruj waga fogo humon, intum bi fekir humon batalin min nas al fi Uruselim? 5La, Ana kelim, Lakin iza intum ma tub, intum kulu bi mutu kaman.''6Yesua wori misaal de, ''Zol tani indu sejera Tina zarao fi zira tuo wa huwo ja ayenu le samar al fogo lakin huwo ma ligo. 7Al rajil kelim le jinena, 'Ayenu, Talata senawat Ana ja hawel ligo samar fi sejera tina wa ma ligo wale wahid. Gata huwo tihit. Lei bi sibu huwo karabu turab?'8Sidu jenena juabu wa kelim, 'Sibu huwo barao sena de Ana bi afura jambo tuo wa kutu samad fogo. 9Iza huwo weledu samar sena al jayi, kwes; lakin kan ma fi, kat huwo tihit!''10Yesua kan bi derisu fi wahid min al majami fi Sabbath. 11Mara kan fi inak indu tamantashar senawat ma roho al deif. Hiya kan munhani wa ma bi agder kun adeel le fok kulu.12Zaman Yesua ayenu hiya, huwo nadi hiya wa kelim, ''Mara, inti hur min deif taki.'' 13Huwo wodi eden tuo fogo hiya, wa tuwale hiya kan biga adeel wa hiya mejido Allah. 14Lakin rais ta majmma kan zalan la anu Yesua aliju fi yom Sabbit. Fa rais juwabu wa kelim le jumhuur, ''Inak fi sita ayam al huwo dururi le shokul. Tal wa aliju, maa fi yom Sabbit.''15Rabuna juwabu huwo wa kelim, ''Nas al kadabin! Hal mafi wahid minakum bi fiku thor tuo aw himar min habil wa bi sugu ashan bi asorubu moyo fi Sabbit? 16Fa nefsu biniya ta Abraham, Ibilis robutu le muda tamantashar senawat, ma bi fiku fi yom Sabbit17Ze ma huwo kelimu hajat del, kulu del al aridu hueo kan bi fadiya, lakin al jumhuur kulu kan bi afra le kulu hajat al mumejid huwo amulu.18Bad dak Yesua kelim, Malakuut ta Allah ze sunu, wa sunu Ana bi karinu ma huwo? 19Huwo ze haba ta khar dal al insan shilu wa jada fi jenena, wa huwo raba biga sjera kebir, wa tiyuur ta sama abinu biyuut tumon fi furu tuo.''20Tani huwo kelim, ''Ma sunu ana bi karinu malakuut ta Allah 21Huwo ze kamira al mara shilu wa lakabatu ma talata kilo ta degig lahadi huwo bi waza kulu degig.''22Yala yesua safir min medina wa beled derisu wa bi sala sika tuo le Uruselim. 23zol tani kelim le huwo, ''Rabuna, nas besit bes yau bi kalisu?'' Fa huwo kelimu le humon, 24''Nadil ashan ita bi dakalu min bab al deyiik, la anu, Ana kelim le inta, ketir der dakalu, lakin ma bi agder dakalu.25Kan beit gum fok wa gufulu bab, yala inta bi wogif bara wa dugu bab wa kelim, 'Rabuna, Rabuna, kede anina dakalu.' Huwo bi juabu wa kelim le inta, 'Ana ma arufu inat aw inta ja min wen.' 26Yala inta bi kelim, 'Ana akulu wa asorubu fi gidam taki wa inta fekir fi sika tanina.' 27Lakin huwo juwabu, Ana kelim le inta, Ana ma bi arufu inta in wen. Wasa bara min ana, intum nas al bi amulu sharr!'28Inak bi kun kore wa adii sunun wokit intum bi ayenu Abraham, Ishak, Yakub, wa kulu anbia al fi malakuut ta Allah, lakin jadao intum bara. 29Humon bi ja min shirik, garib, shamal,wa junub wa bi geni fi tarabeza fi malakuut ta Allah. 30Kede arufu del al humon agala ahmiya bi kun awel, wa del al aksar ahmiya bi kun akir.''31bad min Firiseen ja wa kelim le huwo, ''Ruwa wa geni ini la anu hirodus azu katulu inta.'' 32Yesua kelim, ''Ruwa wa wori le saalab de, 'Ayenu, Ana turuju bara shayateen wa bi amulu ilaj alela wa bukora, wa yom nimira talata Ana bi wosulu le hadaf tai. 33Fi aye hala, huwo muhim le ana ashan bi istemir alela,bukora, wa yom al tani ze ma huwo ma kwes ashan bi katulu nebi bara min Uruselim.34Uruselim, Uruselim, munu katulu anbia wa rejimu del al rasulu le intum. Kef dayiman Ana indu niya ashan bi limu iyal takum fi teriga al gidada bi limu beida tihit jina tou, lakin ita ma indu niya de. 35Ayenu, beit taki sibu karabu. Ana kelim le ita, ita ma bi ayenu ana lahadi ita bi kelim, 'Baraka le huwo al ja fi isim ta Rabuna''

Chapter 14

1v 1 Hasil fi wahid min al Sabbit, wokit huwo ruwa fibet ta wahid min musolin ta Firiseen ashan bi akulu raigif humon kan bi ayenu le huwo min gerib. 2inak fi gidam tuo kan fi rajil bi taab min warma fi gesin tuo. 3Yesua asalu nas ta ganuun ta yahuud wa al Firiseen, ''Hal huwo ganuuni ashan bi aliju fi Sabbit wala la?''4Lakin huwomon asokut sakit. Fa Yesua amsuku wa aliju huwo, wa rasulu bara. 5Huwo kelim le humon, ''Munu min nakum indu jena aw thor waga fi bir fi yom Sabbath ma bi tala huwo bara?'' 6Humon kan ma agder wodi juwab le hajat del.7Zaman Yesua arufu kef del kan azimu humon azilu karasi al awel, huwo wonusu le humon misal, kelim le humon, 8Zaman al kan azimu inta ma zol tani le iris, ma ta geni tihit fi karasi al bi gidam, la anu bi kun fi zol tani al muhtaram aktar min inta azimu. 9Kan zol al azimu intum kulu etnin ja, huwo bi kelim le inta, Sibu mahal taki de le zol de,' wa bi ga ma fadia inta bi gum ruwa shilu mahal al aker.10Lakin kan azimu inta, ruwa wa geni tihit fi mahal al aker, ashan kan zol al azimu inta ja, huwo i kelimu le inta, 'Sabi, ruwa fok.' Yala inta bi ihtaramu inta fi gidam ta kulu del al geni fi tarbeza ma inta. 11La anu aye zol al bi arufa nefsa tuo bi nezilu, wa huwo al bi nezilu nefsa bi arufau.''12Yesua kaman kelim le zol al azimu huwo, Iza kan inta amulu gada aw asha, ma ta azimu sabihat taki aw ahal taki aw jiranat al ganiyanin, ze ma humon kaman bi azimu inta, wa inta bi dafa.13Lakin kan inta amulu hafla, azimu al meskin, abu keringe, mushululin, wa al amiyanin, 14wa inta bi mubarak, la anu humon ma bi dafa rija dafa. La anu inta bi dafao fi giyama ta nas al kwesiin.''15Zaman wahid min huwomon al geni fi tarbeza ma Yesua asuma hajat del, huwo kelimu le huwo, ''Baraka le huwo al bi akulu rigif fi malakuut ta Allah!'' 16Lakin Yesua kelimu le huwo, ''Zol tani jahizu, gada kebir wa azimu nas ketir. 17Zaman gada kan jahizu, huwo rasulu kadam tuo ashan bi kelimu le del al azimu, 'tal la anu aye haja biga jahiz.'18Humon kulu bada wodi uzuur. Al awel kelim le huwo, 'Ana ishteri mahal zara, wa lazim bi ruwa wa ayenu malish asuma le ana.' 19Tani kelim, 'Ana ishteri kamsa bagaraat, wa ana bi ruwa jeribu humon. Malish asuma le ana.' 20Wa zol tani kelim, 'Ana zuwujo mara, ashan keda ana ma bi agder ja.'21''Al kadam ja wa wori le saeed tuo hajat del. Bad dak saeed ta bet tala zalan wa kelim le kadam tuo, 'Ruwa bara seri fi sika wa zugagat tuo wa jibu ini al meskin, nas al shilel, al amiyan, wa al abukeringe,' 22Al kadam kelim, 'Saeed, haja al kelim amulu kalas, wa lisa fi inak juwa.'23''Al saeed kelim le kadam, 'Ruwa bara fi sikaat wa sibu humon kede ja juwa, ashan bi bet tai bi kun maliyan. 24La anu ana, kelim le inta ma fi wahid min rijal del al kan azimu bi jeribu gada tai.'''25Hasa jumhuur kebir kan bi ruwa ma huwo, wa huwo agelibu wa kelimu le humon, 26Iza aye zol ja le ana wa ma bi akraa Abu, Uma, Mara, Iyal, Akuwana wa Ukuwat, wa hata haya tuo, ma bi kun tilmiz tai. 27Al ma bi arfa selib tuo wa ja wara tai ma bi kun tilmiz tai.28La anu munu min intum indu niya ashan bi abini amara ma bi geni awel tihit wa hasibu teklifa kan huwo indu haja al bi kalasu? 29Wa illa, kan huwo amulu asas wa huwo ma agder kalasu, kulu nas al bi ayenu bi bada alisu huwo, 30kelim, 'Zol de bada abini wa huwo ma agder kalasu.'31Aw yatu malek, al ruwa shakila ma malek tani ma bi geni tihit awel ashan bi ligo irshadad an hal huwo gadir ma ashara alf rijal ashan shakila malek al ja ded huwo ma ishiriin alf rajil? 32Iza kan ma zede, wokit jesh tanin lisa beid, huwo bi rasulu nas wa bi asalu an salam. 33Ashan keda, aye wahid min itakum al ma bi amulu ze de ma bi kun tilmiz tai.34Mileh kwes, lakin kan mileh taam tuo ma fi, kef huwo bi kun mileh tani? 35Huwo bi kun ma indu shokul le turab aw le samad. Huwo bi jadao bara. Huwo al indu adna le asuma, kede huwo asuma.''

Chapter 15

1Hasa kulu nas ta limu darayib wa tanin al katieen ja le Yesua ashan bi asuma le huwo. 2Firiseen wa kataba huwo neng neng fi bad tuomon, kelimu, ''Rajil de rahbu katieen, wa hata akulu ma humon.''3Yesua wonusu misal de le humon, kelim, 4''Munu min nakum, kan indu mia koruf wa wahid wodoro min humon, ma bi sibu tisa-tisayin fi gaba, wa bi ruwa wara al wodoro la hadi huwo bi ligo? 5Bad dak kan huwo ligo, huwo bi kutu fi kitifa tuo wa bi afra.6Kan huwo ja fi bet, huwo bi nadi sabihat wa jeranat, kelim le humon, 'Afra takum ma ana, la anu ana ligo koruf tai al wodoro. 7Ana kelim le inta keda kaman fara bi kun fi sama le wahid katti al tub, aktar min tisa-tisayin nas al kwesiin al humon ma der tuba.8Aw mara al indu ashara gurush min feeda, kan hiya kan wodoro wahid, hal hiya ma bi wala lamba, nedifo bet, wa fitisu bi jedia lahadi hiya bi ligo? 9Kan hiya ligo, hiya bi nadi sabihat wa jeranat tuo, kelim, 'Afra takum ma ana, la anu ana ligo gurush al wodoro.' 10Kaman keda, Ana kelim le intum, inak fi fara fi gidam ta malaykat ta Allah le wahid katti al tub.''11Fa Yesua kelim, Insan tani indu etnin awulad, 12weled al soker min humon kelim le abu tuo, 'Baba, wodi le ana nisba tai min mali tai. 'Fa huwo gesimu mali fi bein tomon.13Bad ayam ma ketir kalis, jena al soker limu kulu hajat tuo wa safir le beled beiit, wa inak huwo karabo mali tuo kulu ma haya al sambala. 14Bad huwo kalasu hajat kulu, ja an shidid ja fi beled dak, wa huwo bi ga muhtaj.15Huwo ruwa ishtakal ma wahid al min beled dak, al rasulu huwo le mahal zara tuo ashan bi akilu kodorof. 16huwo bi ga indu niya ashan akulu min akil ta kodorof la anu ma fi zol bi wodi le huwo aye haja.17Lakin zaman weled al soker fekir rija fi nefsa tuo, huwo kelim, 'Kadamiin al bi ishtakal fi bet ta abu tai indu akil kifaya, wa ana bi ini, bi mutu min ja an! 18Ana bi sibu mahal de wa ruwa le bet ta abu tai, wa ana bi kelim le huwo, ''Baba, ana amulu katiya ded sama wa ded inta. 19Ana ma bi istehik ashan bi nadi jena taki; sibu ana kun wahid min kadamiin taki.'''20Fa weled soker ja le abu tuo. wokit huwo lisa beiit, abu tuo ayenu huwo wa kan hin, wa huwo jere wa gubodu huwo fi ragabta wa selimu huwo ma gubala. Al jena 21kelim le abu, 'Baba, Ana amulu katiya ded sama wa ded inta. Ana tani ma istehik bi nadi jena taki.'22''Abu kelim le kadam tuo, 'Jibu seri gumash al aksen wa libisu le huwo, wa kutu katim fi edan tuo, wa sifinja fi kura tuo. 23Bad dak jibu bagara al semin kutulu. Kede anina ihtefil eid! 24La anu jena tai kan mutu, wa hasa huwo hai. Huwo kan wodoro, hasa ligo huwo.' Bad dak humon bada ihtefil.25Aku tuo al kebir kan bara fi mahal zara. ze ma huwo ja wa bi ga gerib ma bet, huwo asuma muzika wa alabu. 26Huwo nadi wahid min kadamin wa asalu de sunu inak. 27Al kadam kelim le huwo, 'Aku taki ja fi bet wa abu taki kutulu le huwo bagara al semin la anu huwo rija bi salam.'28''Jena al kebir bi ga zalan wa ma ruwa juwa, wa abu tuo ja bara wa asalu huwo. 29Lakin jena al kebir juabu wa kelimu le abu tuo, 'Ayenu, senawat ketir, Ana akdim le inta, wa ana kulu kulu ma kasuru ganuun ta ki, wa inta ma wodi le ana galamaya soker al bi afra ma sabihat tai, 30lakin zaman jena taki ja, al akulu maisha taki ma sharamit, inta katulu le huwo bagara al semin.'31''Abu kelim le huwo, 'Jena, inta dayiman ma ana, wa kulu al le ana de taki. 32Lakin huwo lazim le anina ashan bi afra, la anu aku taki de kan mutu, wa huwo hasa hai; huwo kan wodoro, wa hasa ligo.'''

Chapter 16

1Yesua kaman kelim le talamiz, ''inak kan fi zol ghani huwo indu wokil, wa kan wori le huwo inu wokil de bi karabu hajat tuo. 2Fa rajil al ghani nadi huwo aw kelimu le huwo, 'De sunu yau al ana bi asuma an inta? Wodi hisab ta shokul wokil, la anu inta tani ma bikun wokil.'3''Al wokil kelim le nefsa tuo , 'Ana bi amulu sunu, ze ma saeed tai bi shilu min ana shokul wokil? Ana ma indu guwa le zira, wa indu fadia fi asalu. 4Ana arufu sunu al ana bi amulu, ashan kan shilu ana bara min shokul, nas bi rahibu ana fi beaut tomon.'5Bad dak al wokil nadi kulu wahid al indu dein le saeed tuo, wa huwo asalu al awel, Kam inta der min saeed tai?' 6''Huwo kelim, 'mia liter ta zeit zeitun.' ''Huwo kelim le huwo, 'Shilu waraga taki, geni tihit seri wa katibu kamsiin.' 7''Yala wokil kelim le tani, 'Kam al saeed tai der min inta?' ''Huwo kelim, mia kilo ta geme.' Huwo kelim le huwo, 'Shilu waraga taki, wa katibu tamanin.'8Al saeed shokuru wokil al ma adel la anu huwo amulu ma hikma. La anu iyal ta dunia del humon negiteen ma nas tomon min iyal ta nor. 9Ana kelim le itakum, sala le itakum sabihat ma mali ta zulum hata kan bi ma fi humon bi rahibu itakum fi abadiya.10Huwo al amin fi soker huwo kaman amin fi al ketir, wa huwo al am adel fi al soker huwo kaman ma adel fi al ketir. 11Kan intum ma aminin fi istamilu mali al ma del, munu bi sedegu ita ma mali al hagiga? 12Kan intum ma aminin fi istamilu hajat ta nas tanin, munu bi wodi le intum gurush takum?13Ma fi kadam bi ishtakal le etnin saeed, la anu aw huwo bi akra tani wa bi hibu al tani, aw huwo bi ruwa ma tani wa bi sibu tani. Intum ma bi agder istakal le Allah wa mali.''14Al Firiseen, al humon kan bi hibu gurush, asuma hajat del kulu, wa humon alisu huwo. 15Huwo kelim le humon, ''Itakum bi beriru nufus takum gidam ta nas, lakin Allah arufu gulub takum. inu al bi arufao fi nus takum Allah bi akra.16Al ganuun wa al anbia kan shakal la hadi Yuhana ja. Min zaman dak le gidam, injil ta malakuut ta Allah beshiru, wa kulu nas kan bi ja fogo. 17Lakin huwo sahil le sama wa ard ashan bi wodoro min wahid harif min namuus ashan bi talau bara.18Aye zol bi talagu mara tuo wa zowujo tani huwo amulu zina, wa huwo al bi zowujo al talagu min rajil tuo amulu zina.19Inak kan fi zol ghani kan libisu gumash al gali wa kan murta kulu yom ma amli tuo. 20Meskin tani isim tuo Lazarus kan fi bab tuo, gesim tuo maliyan ma juruh, 21wa bi fitisu ashan bi akulu haja al bi waga min tarbeza ta al ghani. Hata kelaab ja wa bi alasu juruh tou.22Al meskin mutu wa malayka kan shilu fi jambo ta Abraham. Al rajil al ghani mutu kaman wa dofunu, 23wa fi turuba, fi azab, huwo arufa fok uyuun tuo wa huwo ayenu Abraham beiit wa Lazarus fi jambo tuo.24Fa huwo kore wa kelim, 'Baba Abraham, amulu maruuf le ana wa rasulu Lazarus, ashan bi bilu tarf ta dufur fi moyo wa baridu lisan tai, la anu Ana fi waja shidid fi nar de.'25'' Lakin Abraham kelim, 'Jena zekir zaman haya taki inta shilu hajat al kwes, wa Lazarus fi tab. Lakin hasa huwo ligo teshji ini, wa inta fi azab. 26Fogo de kulu fi bein tanina hufura kebir, ashan inu al der gata le min ini le inta ma bi agder, wa ma fi zol bi gata min inak le anina.'27''Al ghani kelim, 'Ana bi asalu inta, Baba Abraham, inu inta bi rasulu huwo le bet ta abu tai__ 28la anu Ana indu kamsa akuwana__ashan huwo bi wori le humon, ashan humon ma bi ja fi mahal ta azab.29Lakin Abraham kelimu, 'Humon indu Musa wa anbia; kede humon asuma le humon. 30Al ghani juabu, 'La, Baba Abraham, lakin kan wahid ruwa le humon min al mutu, humon bi tub. 31Lakin Abraham kelim, 'Kan humon ma asuma le Musa wa anbia, wale humon bi amin kan zol gum min mutu.'''

Chapter 17

1Yesua kelim le talamiz tuo, bi kun fi hajat al bi sibu insan waga fi katiya, lakin bi kun sab le zol al bi wasat tuo hajat bi hasil! 2huwo bi kun kwes le huwo kan kutu hajer kebir fi ragabta tuo wa jadao huwo fi bahar min ma howo bi sibu iyal sokar del waga.3Hafizu takum nefsa takum. Kan aku taki amulu katiaya, kore kore ma huwo, wa kan huwo tub, affi huwo. 4Kan huwo akta ded inta saba marat fi yom, wa rija saba marat tani le inta, kelimu ana tub, ita lazim bi affi huwo!''5AL rusol kelimu le Rabuna, ''Zidu iman tanina,'' 6Rabuna kelim, ''Kan intakum indu iman ze haba ta kardal, inta bi kelim le shejera , ' Agela, wa kun fi bahar; wa huwo bi asuma le inta.7Lakin munu min itakum, al indu kadam bi zara wa bi ayenu korufan, bi kelimu le huwo kan huwo ja min mahal zara, 'Bi ja tawale wa bi geni tihit ashan bi akulu'? 8Hal huwo ma bi kelim, jahizu haja tani le ana ta akulu, wa kutu hizam hawuli gumash wa kadimu ana lahadi Ana kalasu akulu wa asorubu. Bad dak inta bi akulu wa asorubu'?9Huwo ma shokuru kadam la anu huwo amu lu haja al kan wori le humon, hal sei? 10itakum kaman, zaman itakum amulu hajat kulu al wori le intum, kelim takum anina kadamin batalin. anina amulu haja al talabu min anina ashan bi amulu.'''11Fi ruwa tuo le Uruselim, huwo ruwa min hudud bein Samiria wa Jeiliel. 12Ze ma huwo dakalu fi beled tani tani, inak huwo kan limu ma ashara rijal al humon indu jengeli. Humon wogif beid min huwo 13wa humon arufa fok sout, kelimu, ''Yesua, Saeed, amulu maruf le anina.''14Zaman huwo ayenu humon, huwo kelim le humon, ''Ruwa wa wori nufus takum le abunat.'' Ze ma humon ruwa huwo kan bi ga nedif. 15wokit wahid min humon ayenu inu huwo ligo ilaj, huwo rija wara, mejido Allah ma sout fok. 16Huwo waga tihit fi kura ta Yesua, wodi le huwo shokuran. wa huwo kan min Samiria17Bad dak Yesua keliu, ''Kan ma ashara yau tala nedif? 18Wenu al tisa? Ma fi tanin al rija ashan bi wodi mejid le Allah, illa de al ajnebi?'' 19Huwo kelim le huwo, ''Gum, wa ruwa iman taki sala ita kwes.''20Wokit asalu huwo ma Firiseen miteen malakuut ta Allah bi ja, Yesua juabu humon wa kelimu, ''Malakuut ta Allah ma bi ja ma muragaba 21wele humon bi kelim, 'Ayenu huw inak! aw, Ayenu huwo inak, malakuut ta Allah huwo fi juwa intum.''22Huwo kelim le talamiz, ''Ayam jai al intum bi kun indu nia ashan bi ayenu ayam ta ibni al insan, lakin intum ma bi ayenu. 23Bad dak humon bi kelim le intum ayenu inak!, ayenu ini!' lakin ma takum ruwa bara aw jere wara humon, 24la anu ze bark al bi wala min tija tihit sama illa tija tani tihit sama kaman jena ta insan bi ze de fi yom tuo.25Lakin awel huwo lazim bi tab ma hajat ketir wa bi abao ma jeil de. 26Ze ma hasil fi ayamat ta Noah, kaman ze de bi hasil fi ayam ta ibni al insan. 27Humon akulu, humon bi asorubu, humon juwozu la hadi yom al Noah dakalu fi sefina__wa feidanat ja wa demiru humon kulu.28Ze de kaman, hasil fi ayomat ta Lot__Humon kanbi akulu wa asorubu, bi beu wa bi ishteri, zara wa abinu. 29Lakin fi ayom al Lot ruwa bara min Sodom, nar nezil wa kebirit min sama demiru humon kulu.30Ze de kaman bi kun fi yom al jena ta insan zahir. fi 31Fi yom dak ma ta sibu huwo al fi ras juwa nezil tihit ashan bi shilu afash min juwa, wa ma ta sibu huwo al fi mahal zara rija.32v 32 Zekir mara ta Lot. 33Al bi fitisu ashan bi ribeho haya tuo bi wodoro, lakin al bi wodoro haya tuo bi hafizu.34Ana wori le inta, fi belel dak etnin bi kun fi wahid serir. Wahid bi shilu, wa tani bi sibu. 35etnin nuswan bi 36atanu sawa. Wahid bi shilu, wa tani bi sibu.''37Humon asalu huwo, ''Wenu Rabuna?'' Huwo kelimu le humon, ''kan ma fi zol, kan inak fi meit nusur bi limu.''

Chapter 18

1Huwo wonusu le humon misal an kef humon dayiman bi seli wa ma bi kun taban, 2kelim, ''Kan fi medina tani kan fi inak ghadi huwo ma bi kafu wa ma bi ihtaramu nas.3Kan fi armala fi medina dak, wa hiya ayiman bi ja le huwo, kelimu, 'Sayidu ana kede ligo adala ded adu tai.' 4Le zaman towil huwo ma indu nia ashan bi sayidu hiya, lakin bad zaman huwo kelimu fi nufsa tuoh hata kan ana bi kafu Allah aw bi ihtaramu nas 5ashan armala de ma bi jibu mashakil le ana, Ana bi sayidu hiya ashan ligo adala, ashan hiya ma bi azibu ana ma ja tuo kulu yom.'''6Yala Rabuna kelim, ''Asuma le wonusa ta ghdi al zalim. 7Hasa hal Allah ma bi jibu adala le nas al huwo iktaro kan kore le huwo belel wa nahar? Hal huwo bi akir le humon? 8Ana kelim le itakum inu huwo bi jibu adala le humon bi sura. Lakin wokit kan ibni al insan ja sei huwo bi ligo imman fi ard?''9Yala huwo kaman wonusu misal de le tanin al humon kan indu sigha fi nufus tomon inu humon nedifin min nas tanin wa bi alisu nas tanin, 10'' Etnin nas ruwa fi kenisa ashan bi seli__wahid kan firisi wa tani kan ta limu darayib.11Al Firisi wogif wa seli ze de an nefsa tuo, 'Allah, Ana shokuru inta inu ana ma ze nas tanin__ al haramia, nas ta zulum zina__aw hata ma ze zol ta limu darayib de, 12Ana bi sum etnin marrat fi osbu. Ana bi wodi ashara fi mia min kulu hajat al ana indu.13Lakin zol ta limu darayib, wogif beid, ma arufa ena tuo le sama, lakin huwo dugu duus tuo, kelim, Allah, amulu maruf le ana, al katti. 14Ana kelim le itakum, rajil rija wara le bet tuo nedif min tani de, la anu kulu zol al bi arufa nefsa bi nezilu, lakin kulu zol bi nezilu nefsa bi arufao.''15Nas kan kaman bi jibu le huwo iyal tomon ashan huwo bi lemesu, lakin wokit talamiz ayenu, humon bada kore kore ma humon. 16Lkin Yesua nadi humon le huwo, kelim, ''Sibu iyal sokar kede ja le ana, matakum abusu humon, La anu malakuut ta Allah le nas zi humon. 17Al hagiga ana bi kelm le intum, al ma bi gabilu malakuut ta Allah ze jena ma bi dakalu fogo.''18Rais tani asalu huwo, kelim, ''Mo alim al kwes, sunu al ana bi amulu ashan bi ligo haya al abadiya?'' 19Yesua kelim le humon, ''Malu ita bi nadi ana kwes? Ma fi zol kwes, illa Allah barao. 20Inta bi arufu wosia__ma ta amulu zina, ma ta katulu, ma ta seregu, ma ta shahid bi kidib, ihtaramu abu taki wa uma taki.'' 21rais de kelim ''Ana amulu hajt del kulu min zaman ana kan soker.''22Zaman Yesua asuma, huwo kelim le huwo, ''Inta lisa nages haja wahid. Ita bi beau kulu hajat al ita indu wa wodi le mesakin, wa inta bi kun indu hajat gali fi sama__wa tal, wara tai.'' 23Lakin zaman rais asuma hajat del, huwo tala zalan shidid, la anu huwo kan ghani shidid.24Yesua, ayenu huwo tala haznan wa kelim, ''Kam huwo saab le del al ghani ashan bi dakalu fi malakuut ta Allah! 25La anu huwo sahil le jemel ashan bi ruwa min ena ta ibira, min zol ghani bi dakalu fi malakuut ta Allah.''26Del al bi asuma kelim, ''Biga munu yau bi kalasu?'' 27Yesua juabu, ''Hajat al saab le nas mumkin le Allah.''28Butrus kelim, ''Tamum, anina sibu kulu hajat ta nina wa ruwa wara taki.'' 29Yesua bad dak kelim le humon, ''Hagiga, Ana bi kelim le intum inu ma fi zol al sibu bet, aw mara, aw akuwana, aw abu, aw iyal, ashan malakuut ta Allah, 30munu al ma bi ligo ketir fi alam de, aw fi alam al bi ja, haya al abadiya,''31Bad huwo limu al etnshar le nefsa tuo, huwo kelim le humon, ''Ayenu, anina mashiin la hadi fi Uruselim, wa kulu hajat al katibu ma anbia an ibni al insan bi hasil. 32La anu huwo bi selim le yahudin, wa bi alisu, wa bi amulu fadiya wa bi tufu le huwo buzak. 33bad jeledo huwo, wa humon bi katulu huwo, wa fi talata yom huwo bi gum tani.''34Humon ma fahimu eyin haja min hajat del, wa kelima de dusu min humon, wa humon ma fahimu haja al kan kelim.35Wokit Yesua bi ga gerib ma Ariha, rajil amiyan kan geni taraf sika bi asalu. 36wa huwo asuma jumhuur bi ruwa, huwo asalu sunu yau bi hasil. 37Humon wori le huwo Yesus ta Nasira yau mashi.38Fa rajil al amiyan kore, kelimu, ''Yesua, ibni Dawud amulu maruf le ana.'' 39Del al kan bi doworo gidam kore kore ma rajil al amiyan, kelim le huwo asukut. Lakin huwo kore shidid, ''Ibni Dawud, amulu maruf le ana.''40Yesua wogif wa amiru inu rajil de ked jibu le huwo. Yala wokit rajil al amiyan bi ga gerib, Yesua asalu huwo, 41''Inta der ana kede amulu sunu le inta?'' Huwo kelim, ''Rabuna, Ana der ayenu.''42Yesua kelim le huwo, ''Ayenu. iman taki aliju inta. 43tuwali huwo ayenu wa ruwa wara tuo, bi mejido Allah. Kulu nas, wokit ayenu kede, humon wodi mejid le Allah.

Chapter 19

1Yesua dakaulu wa kan bi ruwa min Ariha. 2Kan fi rajil inak isimu Zakayo. Huwo kan rais ta daayib wa kan ghani.3Huwo kan hawil ashan ayenu Yesua, lakin huwo ma agder min jumhuur al ketir la anu huwo kan gaser fi tul. 4Fa huwo jere gidam ta nas wa nutu fi shejera jemeza ashan bi ayenu huwo, lakin Yesua kan bi ga der ruwa.5Zaman Yesua ja le mahal, huwo ayenu fok wa kelim le huwo, ''Zakayo, nezil tihit sere, la anu alela Ana der ruwa fi bet taki. 6''Fa huwo sere nezil tihit wa rahibu huwo ma fara. 7Zaman kulu zol ayenu kede, humon kulu neng neng, kelim, ''Huwo ruwa ziyara le zol al huwo katti.''8Zakayo wogif wa kelim le Rabuna, ''Ayenu, Rabuna, nus ta hajat tai Ana bi wodi le meskin, wa iza ana zulumu aye zol fi aye haja, Ana bi rija arba marat.'' 9Yesua kelim le huwo, ''Alela kulasa ja fi bet de, la anu huwo kaman jena ta Abraham. 10La anu jena ta insan ja ashan bi fitisu wa kalisu nas al wodoro,''11Ze ma humon asuma hajat del, huwo istemir onusu wa wori misal, la anu huwo kan gerib ma Uruselim, wa humon fekeri inu malakuut ta Allah kan bi beinu tuwali. 12Ashan kede huwo kelim, ''Zol tani muhim ruwa le mahal beid ashan bi shilu le nefsa tuo malakuut wa bi rija.13Huwo nadi ashara min kadamin tuo wa wodi le humon, ashara amanat ishtakal lahadi kan ana rija wara. 14Lakin moatinin akra huwo wa rasulu mojomu ta nas wara huwo, kelim, 'Anina ma der rajil de bi hukumu anina, 15huwo hasil wokit huwo rija wara tani, bad ma huwo shilu malakuut, huwo amiru al kadamin al huwo wodi gurush le humon ashan bi nadi le huwo, inu huwo bi arufu yatu maksab humon ligo ma amulu tijara.16Al awel ja gidam tuo, kelim, 'Rabuna amana taki bi ga tala ashara tanin. 17Al zol mohim kelim le huwo, ''Tamum kadam al kwes. La anu inta kan amin fi soker, inta bi indu sulta fi ashara modun.18Al tani ja, kelim 'Amana taki Rabuna, tala kamsa amanat. 19Zol al mohim kelim, 'Inta shilu mosulia sulia ta kamsa modun.20Tani ja, kelimu, 'Rabuna amana taki yau de ini, al ana hafizu kwes fi gumash, 21la anu ana kan kayif min inta, la anu inta zol saab. inta bi shilu haja al inta ma kutu, wa inta bi gata haja al inta ma zara.22Zol al mohim kelim le huwo, Ma kelimat taki Ana bi hukumu inta, inta kadim al sherir. Inta arufu ana zol al der, bi shilu haja al ana ma kutu wa gata haja al ana ma zara 23Yala lei inta ma kutu gurush tai fi benki, ashan kan ana rija ana bi limu humon ma ribeh?'24Zol al mohim kelimu le humon al wogif, Shilu bara min huwo al amana, wa wodi le huwo al indu ashara. 25Humon kelimu, Rabuna huwo indu ashara.26Ana kelim le intum, inu kulu wahid al indu bi wodi ketir, lakin min huwo al ma indu, hata al huwo indu bi shilu bara. 27Lakin adu tai al humon ma der ana bi hukumu humon, jibu humon ini wa katulu gidam tai.''28Zaman huwo kelim hajat del, huwo ruwa gidam, le Uruselim.29Zaman huwo ja gerib le Bethphage wa Bet ania, le jebel zeitun, huwo rasulu etnin min al talamiz, 30kelim, ''Ruwa fi beled tani. kan inta dakalu inta bi ligo humar soker ma geni fogo. Fiku wa jibu le ana. 31Kan aye zol asalu inta, 'lei intum bi fiku? kelim, Rabuna muhtaj.32Del al kan rasulu wa ligo al humar ze ma Yesua wori le humon. 33Ze mayadum humon kan bi fiku humar, siyadum kelim le humon, Lei intakum bi fiku humar? 34Humon kelim, ''Rabuna muhtaj. 35Humon jibu le Yesua, wa humon jada gumash tomon fi humar wa Yesua arkab fogo. 36Ze ma huwo ruwa, humon ferisu gumash tomon fi sika.37Ze ma huwo bi wosulu le mahal al jebel al zeitun, nas ketir min talamiz bada afra wa mejdo Allah ma sout kebir le amayiel al kebir al humon ayenu. 38kelim, ''Baraka huwo melek al ja fi isim ta Rabuna! Salam fi sama wa mejid fok!''39Bad min al Firiseen fi nas al ketir de kelim le huwo, ''Mo alim, sakitu talamiz taki. 40Yesua juabu wa kelim, '' Ana wori le intum, kan humon asukut, al hijar bi kore.''41Zaman Yesua wosulu fi medina, huwo kore, 42kelim. ''Kan ita kan arufu yom de, hata inta, al hajat jibu salam le inta! Lakin humon dusu min ena taki.43La anu al ayam bi ja fogo inta wokit adu bi abinu hosh hawoli inta wa humon bi asuru inta min kulu tija. 44Humon bi kasuru inta tihit fi hufura, wa iyal taki, Humon ma bi sibu hajer fi ras hajer la anu inta ma arufu zaman al kan Allah bi hawil kalisu inta.''45Yesua dakalu fi kenisa wa bada turuju del al kan bi beau hajat, 46kelimu le humon, ''Huwo muktub, 'Bet tai bi kun bet ta salawat, lakin intum amulu huwo mahal ta haramia,''47Fa Yesua kan bi derisu kulu yom fi kenisa. Rais ta kahna wa kataba wa mo sulin ta nas der katulu huwo, 48lakin huwomon ma ligo teriga la anu kulu nas kan bi kutu bala wa bi asuma le huwo.

Chapter 20

1Fi wahid min ayam ze ma Yesua kan bi derisu fi kenisa wa bi beshiru injil rais ta khna wa kataba ja le huwo ma nas kabar. 2Humon wunusu, kelim le huwo, ''Wori le anina ma yatu sultan inta bi amulu hajat del, aw munu yau wodi le inta sultan.''3Huwo juabu wa le humon, ''Ana bi asalu sual , wa inta juabu ana. 4Al mamudia ta Youhana kan min sama wala min insan?''5Humon fekir fi nufus tomon, gali ''Gali kan anina kelim min sama, huwo bi lei intum ma amin fi huwo? 6Lakin kan aniana kelim, Min insan, kulu nas bi rejimu anina, la anu humon wasik inu Youhana kan nabi.''7Fa humon juabu inu humon ma arufu huwo ja min wen. 8Yesua kelim le humon. ''Wele ana bi wori ma yatu sultan ana bi amulu hajat del.''9Huwo wori le nas misal de , ''Zol zara jinena,, ujuro bara ashan kharma, wa ruwa le beled tani le zaman tuwil. 10fi zaman dak huwo rasulu kadam le siyadum karma ashan huwo bi wodi le huwo min samar ta karma. Lakin siyadum kharma dugu huwo, wa rasulu huwo edan-fadi.11Wa huwo rasulu kadam tani wa humon kaman dugu huwo, amulu huwo batal, wa rasulu huwo idan fadi. 12Huwo kaman rasulu nimra talata wa humon kaman awogu huwo, wa jada huwo bara.13Fa Rabuna ta jenena kelim, Ana bi amulu sunu? Ana bi rasulu jena tai al mahbub. mumkin humon bi ihteramu huwo. 14Lakin zaman siyadum karma ayenu huwo, humon wonusu fi bad tomon, gali, 'De yau al waris, Kede anina katulu huwo, ashan al worisa bi kun tanina.15Humon jada huwo bara min kharma wa katulu huwo, sunu bi ga rabuna ta karma bi amulu? 16Huwo bi ja wa demiru siydum karma del, wa bi wodi al karma le nas tanin,'' Zaman humon asuma, humon kelim, ''Kede ma bi hasil17Lakin Yesua ayenu le humon, wa kelim ''Ma mana ta ketaba de. Al hajer al banayin aba bi ga yau hajer ta zawia'? 18Kulu wahid al bi waga fi hajer bi kasuru huwo soker soker, wa wahid al hajer de bi waga fogo huwo bi kasuru huwo.''19Fa kataba wa rais ta kahna kan der amsuku huwo fi zaman dak, la anu humon arufu huwo wonusu misal del ded humon. Lakin humon kan kafu min nas. 20Fa humon kan bi ragibu huwo wa rasulu jawsis al bi mesil humon nedifin ashan bi amsuku huwo ma kelima, hata bi agder selimu huwo le hakim wa sultat ta wali.21humon asalu huwo, gal, ''Mo alim, anina arufu inu inta kelim wa bi derisu adel, wa ma bi asir ma wozifa ta aye zol, lakin inta bi derisu hagiga an sika ta Allah. 22Hal huwo ganuuni le anina ashan bi dafa darayib le Caesar, wale la?''23Lakin Yesua fahimu shokul negit tomon, wa kelim le humon, 24beinu takum le ana gurush. Sura wa ketaba de ta munu Humon kelim ta ''Caesar.25Huwo kelim le humon, ''Wodi le Caesar hajat ta Caesar wa wodi le Allah hajat ta Allah.'' 26Humon kan ma agder ligo galat fi haja al huwo kelim fi gidam ta nas, lakin humon istakgarab min juwab tuo wa humon kan askut.27Zaman bad min al Saduqiyun ja le huwo, del bi kelim ma fi giyama, 28humon asalu huwo, gal, ''Mo alim, Musa katibu le anina inu zi zol al aku tuo mutu, indu mara, wa ma indu iyal, rajil bi shilu mara ta aku tuo, wa weledo ma hiya le aku tuo.29Inak fi saba akuwana wa al awel shilu mara, wa mutu bidun iyal, 30wa nimira etnin kaman zi de kede. 31Al nimira talata shilu hiya, wa kaman al saba ma sibu iyal, wa mutu. 32Bad dak mara mutu kaman. 33Fi giyama, mara de bi kun ta munu? La anu al saba hiya kan mara le saba.''34Yesua kelim le humon, ''Iyal ta alam de bi zuwujo wa bi zuwujo humon. 35Lakin del al humon bi istehik giyama min mutu ma bi zuwujo wale bi zuwujo humon. 36Aw humon ma bi mutu tani, la anu humon bi ga sawa ma malaykat wa humon iyal ta Allah, iyal ta giyama.37Lakin al meiteen bi gum, hata Musa ayenu, fi hala gaba, al fogo huwo nadi Rabuna Allah ta Abraham wa Allah ta Ishak wa Allah ta Yakub. 38Hasa huwo ma Allah ta meiteen, lakin ta ahya, la anu kulu nas hai fi huwo.''39Bad min al kataba juabu, ''Mo alim, inta juabu tamum.'' 40Fa humon ma hawel asal huwo ketir.41Yesua kelim le humon, ''Kef humon bi kelim inu al Messiah huwo ibni Dawud? 42La anu Dawud nefsu keimu fi ketab ma Mazanir, Rabuna kelim le Rabuna tai, Geni fi eda yemin 43la hadi Ana bi kutu adu taki tihit kura taki. 44ashan keda Dawud bi nadi Mesih Rabuna, fa kef bi kun jena tuo?''45Fi adana ta nas kulu huwo kelim le talamiz tuo, 46amulu takum hisab min kataba, al nia tomon fi doworia ma jalabia tuwil aw hibu salam fi suk wa humon bi hibu geni fi majma wa mahalat al tamum 47Humon kaman bi akulu fi beaut ta aramil, wa bi juru salawat tuwil. nas shikil del bi ligo hukum kebir.''

Chapter 21

1Yesua ayenu fok wa shafa rijal al agniya bi jada hadaya tomon fi kazna. 2Huwo ayenu armala meskin kutu etnin jine. 3Fa huwo kelim, ''Hagiga Ana bi kelim le intum, armala de wodi aktar min intum kulu. 4Del kulu wodi min bagi al fadulu le humon. Lakin armala de, ma meskin ta hiya wodi kulu al hiya bi ish mao,''5Ze ma tanin wonusu an haikal, kef kan jemilu ma hujar al jemil wa hadaya, huwo kelim, 6le hajat del al itakum bi ayenu, zaman bi ja al ma fi hajar wahid bi sibu fi ras tani bi dun ma bi kasuru.''7Fa humon asuma huwo, kelim, Mo alim, miten hajat del bi hasil? Sunu yau bi alama kna hajat del der hasil?'' 8Yesua juabu, ''Amulu takum hisab kede ma kabasu intum. La anu ketir bi ja fi isim tai, kelim, Ana ini wa, Zaman gerib. Ma ta ruwa wara tomon 9Kan intum asuma an harib wa galgala, ma takum kafu, la anu hajat del lazim bi hasil awel, lakin nihaya ma bi hasil tuwali.''10Bad dak huwo kelimu le humon, ''Beled bi gum ded beled, wa mamlaka ded mamlaka. 11Zalzal kebir bi hasil, wa fi mahalat kulu ja an wa ayanat. Inak bi kun fi kafu wa alamat kebir min sama.12Lakin gabili hajat del, humon bi kutu edan fogo intum wa bi azibu intum, bi sugu intum le majma wa sujun, bi jibu intum gidam ta muluk wa hukam ashan isim tai. 13Huwo bi kun fursa le shuada takum.14Ashan keda ma takum kutu fi gelba takum ashan bi jazhizu difa gebli zaman, 15La anu ana bi wodi kelimat wa hikma al adu takum ma bi agder kaumu aw aridu.16Lakin bi selimu itakum kaman ma abuhat, akuwana, ahal, wa sabihat, wa humon kutu tanin min intum bi mutu. 17Bi akrahu itakum ma aye zol ashan isim tai. 18Lakin shar min ras takum ma bi mutu. 19fi tahmul takum intum bi ligo nufus takym.20Zaman Yesua ayenu Uruselim bi katti ma adu, arufu inu de dimar gerib ini. 21Fa sibu del fi Yahudia jere le jebel, sibu del al fi medina sibu, wa del al humon bara min beled ma bi dakalu medina. 22La anu del ayam ta ikhab, fa kulu hajat al katibu bi kamilu.23Bi kun kab le del al hamilanin wa le del al humon dayat fi ayam dak! La anu bi waja kebir fogo turab, wa bi kun kab le nas del. 24Humon bi waga ma taraf sef, wa bi shilu humon le belad kulu, wa Uruselim bi demiru ma nas al umam lahadi zaman ta umam bi kamilu.25Inak bi kun fi alama fi gamara, wa fi nujom, wa fi ard. Al umam bi kun fi waja, galagel ashan m amuwaj ta bahar bi hizu. 26Inak bi kun fi shokul deiif min kafu hajat al bi fi alam. La guwa ta sama bi hizu.27Ya humon bi ayenu ibni al insan jai fi sihab ma guwa wa mejid azim. 28Lakin wokit hajat del bada hasil, wogif fok wa arufa idanat taki naja takum gerib.''29Yesua wori le humon misal, ''Ayenu le shejera tina, wa kulu shejerat. 30kan waragat waga, intum bi ayenu le nfsa takum wa intum bi arufu inu karanga gerib. 31Fa kaman, kan intum hajat del bi hasil. intum bi arufu inu malakuut ta Allah gerib.32Hagiga Ana bi kelim le intum, jeil de ma bi futu la hadi hajat del bi hasil. 33Sama wa ard bi kalasu, lakin kalam tai kulu kulu ma bi kalasu.34Lakin kutu balak le nufus takum, ashan gelba takum ma bi kun tegel ma gumar, shirab wa sakar wa humon kafu ta f haya, wa yom dak ma bi gufulu fogo inta faja.h 35La anu huwo bi ja fogo aye zol al bi ish fogo wosa ta kulu ard.36Lakin be haris fi kulu zaman, seli ashan ita bi kun guwi ashan bi jere min kulu hajat del al bi hasil, wa ashan bi wogif gidam ta ibni al insan.''37Wa kan bi nahar huwo bi derisu fi haikal, wa fi belel huwo ruwa wa geni fi jebel ta zeitun. 38Nas kulu ja bederi fi saba ashan bi asuma le huwo fi haikal.

Chapter 22

1Hasa eid al fitir al bi nadi feas bi ga gerib, 2rais ta kahna wa kataba humon fitisu kef humon bi katulu Yesus humon kayifin min nas.3Yala shetan dakalu fi Yahuza al Scariuti, al kan wahid min al etnashar. 4Yahuza ruwa le rais wa dabit ta jesh kef huwo bi selimu Yesua le humon.5Humon kan farhanin wa humon rudu ashan bi wodi le huwo gurush. 6huwo rudu wa fitisu fursa ashan bi selimu huwo beiit min al jumhur.7Bad dak yom ta eid al fitir ja, al fogo bi dabah karuf. 8Fa Yesus rasulu Butrus wa Yuhana, kelim, ''Ruwa wa jahizu takum le anina feas ashan anina bi akulu. 9Humon kelim le huwo, ''Wen inta der anina kede jahizu?''10Huwo juabu le humon, ''Ayenu zaman intum dakalu medina, intum bi ligo rajil arufa guruma ta moyo ruwa takum wara tuo fi bet ta saeed, 11'Kelim takum Mo alim kelim le anina ''Wenu juwa ta diyouf, al ana bi akulu feas ma talamiz tai wen?'''12Huwo bi wori le intum juwa kebir ferisu fok. jahizu takum inak.'' 13Yala humon ruwa, wa ligo aye haja ze ma huwo kan kelim le humon. Bad dak humon jahizu al feas.14Wokit zaman ja, huwo geni tihit ma rusuul. 15Yala huwo kelimu le humon, ''Ana indu nia azim ashan bi akulu feas de ma itakum gubal lis Ana ma taab. 16La anu Ana kelimu le itakum, Ana ma bi akulu tani lahadi bi kamilu fi malakuut Allah''17Bad dak Yesua shilu al kubaya, wa zaman huwo wodi shokur, huwo kelim, ''Shilu de, wa gesimu fi bein takum. 18La anu Ana kelimu le intum. Ana ma bi asurubo min samar ta kharma lahadi malakuut Allah bi ja.''19Yala huwo shilu rigif, wa zaman huwo wodi shokur, huwo kasuru wa wodi le humon, kelim, ''de yau gesim tai al wodi le intum, Amulu ze de ashan bi zekir ana.'' 20Huwo shilu kubaya bi nefsu tariga bad asha, kelim, ''Kubaya de huwo ahad al jedid fi dom tai, al kubo ashan intum.21Lakin al bi selimu ana fi ma ana fi tarabeza. 22La anu ibn al insan bi ruwa ze ma katibu. Lakin bi kun kab le zol al yau bi selimu!'' 23Humon bada wonusu fi nus tomon munu fi nus tomon al bi amulu ze de.24Wa kan bein tomon kaman kore kore munu min nus tomon bi kun kebir. 25Huwo kelim le humon, ''Al muluk ta umam mosulin le humon, wa del al indu sultan le humon bi nadi humon nas al bi amulu kwes le tomon.26Lakin huwo ma bi kun ze de ma intum. Lakin, kede wahid al kebir fi nus takum kede kun soker, wa wahid al muhim kalis kede kun ze kadam, 27La anu munu yau kebir, al bi geni fi tarabeza wala wahid al bi akdim? Hal ma al bi geni fi tarabeza? Lakin ana fi nus takum ze kadim.28Lakin intum yau nas al istemir ma ana fi tajarib tai. 29Ana wodi le itakum malakuut, ze ma abu tai wodi le intum malakuut, 30ashan intum bi akulu wa asurubo fi malakuut tai, wa intum bi geni fi kursi hukumu gabayil ta Israel al etnashar.31Smaan, Samaan, amulu hisabak, Shetan der intum ashan bi gurbal intum ze geme. 32Lakin Ana seli le inta, inu imman taki ma bi waga. Bad ma inta rija wara tani, guwi akuwana taki,''33Butrus kelim le huwo, ''Rabuna, ana jazhiz ashan bi ruwa ma inta fi segen wa fi mutu. 34Yesua juabu, Ana kelim le intum, Butrus, dig ma bi kore fi yom dak, gabili inta ma ankur ana talata marat.''35Yala Yesua kelim le humn, ''Zaman ana rasulu intum bidun keys gezima hal nagez min intum haja?'' Humon juabu ma fi haja.'' 36Yala huwo kelim humon, Lakin hasa, zol al indu keys, kede huwo shilu, wa kaman keys ta akil Zol al ma indu sekin kede beau keys tuo bara wa ishteri wahahid.37La anu ana kelim, haja al katibu an ana lazim bi kamil, Hasibu huwo ma nas al tala bara min ganuun. La anu haja al nabao an ana bi ga kamilu,'' 38Yala humon, kelim, ''Rabuna, ayenu! ini fi etnin sekin.'' Huwo kelimu le humon, de kefaya.''39Yesua ruwa le jebel zeitun ze ma huwo dayiman bi amulu, wa talamiz ruwa wara tuo. 40Zaman humon wusulu, huwo kelim le humon, ''Seli takum ashan intum ma bi dakalu fi tajeriba.''41Huwo ruwa bara min humon fi masafa ta jada hajer, wa huwo denger tihit wa seli, 42gali, ''Abu, kan inta der, shilu al kubaya de min ana. ma ashan irada tai lakin irada taki yau kede timu.''43Bad dak malayka min sama beinu le huwo, guwi huwo. 44kan fi azab kebir, huwo seli bi lajaja, wa argan tuo tala ze naga ta dom tihit fi ard.45Zaman huwo gum fok min salawat, huwo ja le talamiz wa ligo huwo naimin ashan huzun tomon 46wa asalu humon, ''Lei intum naimin? Gum fok wa seli, ashan intum ma bi dakalu fi tajeriba.''47Wokit huwo lisa bi wonusu, Jumhuur beinu ma Yahuza, wahid min al etnashar, bi gedimu humon. Huwo ja gerib le Yesua ashan bi amulu gubula huwo 48Lakin Yesua kelim le huwo, '' Yahuza, inta yau bi selim ibni al insan ma gubula?''49Wokit del al kan hawli Yesua ayenu al kan bi hasil, humon kelim, ''Rabuna anina kede kata ma sekin?'' 50Yala wahid min humon hajim al kadim al ta khahin al alah, wa kata adna tuo ta yemin. 51Yesua kelim, ''De kefaya!'' Huwo lemesu adna tuo wa aliju huwo52Yesua kelimu le rais ta khahna, wa le dabit ta Hayikal, wa le shoyuuk al bi ga ded huwo, ''itakum bi ja le ana bi sef wa asaya ka anu ana mujirim? 53Zaman ana kulu yom ma iakum fi al haikal, itakum ma kutu edan le ana Lakin de zaman takum, wa guwa ta duluma.''54Shilu huwo sugu huwo bara wa jibu huwo fi bet ta khahin al alli. Lakin butrus tabe huwo min beid. 55Bad dak humon wala nar fi nus ta bet wa humon geni sawa Butrus geni fi nus tomon.56Mara tani ayenu huwo ze ma huwo geni fi dou ta nar wa ayenu tuwali le huwo wa kelimu, ''Rajil de kaman kan ma huwo.'' 57Lakin Butrus anguru, gali, ''Mara, Ana ma arufu huwo. 58Bad zaman besit zol tani ayenu huwo, wa gali, ''Inta kaman wahid min humon.'' Lakin Butrus kelim, ''Ya rajil, ma ana.''59Bad saa zol tani kelimu, ''Hagiga rajil de kaman kan ma huwo, la anu huwo min al Jeliel.'' 60Lakin Butrous kelimu, Ya rajil Ana ma arufu haja al inta bi wonus fogo.'' Tuwali zaman huwo kan bi wonusu, dig kore.61Rabuna gilibu wa ayenu le Butrus, wa Butrus zikir kelim ta Rabuna, wokit huwo kelim le huwo, ''Gabili dig bi kore wa inta bi anguru ana talata marat.'' 62Butrus ruwa bara wa kore ma waja.63Bad dak rijal al bi harisu Yesua humon dugu wa hagiru huwo. 64Humon kati huwo wa bi asalu gali, ''Itnaba munu dugu inta?'' 65Humon wonusu hajat ketir ded Yesua, wa shetimu huwo.66Zaman bi ga nar, shiyuk limu sawa, ma khahna wa kataba. Humon sugu huwo fi mageles, 67wa kelim, ''Kan inta al Mesih, wori le anian ''Lakin huwo kelim le humon, Kan ana wori le intum, intum ma bi anim, 68wa kan Ana asalu itum, intum ma bi juabu.69Lakin min hasa le gidam, ibni al insan bi geni fi eda yemin ta guwa ta Allah.'' 70Humon kelimu, Inta jena ta Allah?'' Yesua kelim le humon, ''Intum kelim ana huwo. '' 71Humon keim, ''lei anina lisa der shuhuud? La anu anina bi nefsa tanina asuma min kasma tuo.''

Chapter 23

1Kulu ada ta megeles gum fok wa humon jibu Yesua gidam ta Pilatus. 2Humon bada ishteki huwo, gali, Anina ligo rajil de bi karabu nas, bi abusu darayib kede ma dafao le Caisar, wa bi kelim huwo al Masih al melek.''3Pilatus asalu huwo, gali, ''Inta melk ta Yahud?'' Yesua juabu huwo wa kelim, ''Inta kelim keda.'' 4Pilatus kelim le rais ta khahna wa jumhur, ''Ana ma ligo galat fin rajil de.'' 5Lakin humon kan asuru, gali, ''Huwo bi amulu mashakil fi nus ta nas, bi derisu la hadi fi Yahudia, bada min Jeliel hata fi mahal de.''6Fa zaman Pilatus asuma keda, huwo asal kan rajil de kan min Jeliel. 7Zaman huwo arufu inu huwo kan tihit sulta ta Hirodus, huwo rasuu Yesua le Hirodus, al huwo bi nefsu kaman kan fi Uruselim fi ayamat dak.8Zaman Hirodus ayenu Yesua, huwo kan murta shidid, la anu huwo kan der ayenu huwo min zaman tuwil. Huwo asuma an huwo wa huwo der ayenu mojiza al bi amulu ma huwo. 9Hirodus asalu Yesua ma kelimat ketir, lakin Yesua ma juabu huwo. 10Rais ta khahna wa kataba wogif, bi zalan ishteki huwo.11Hirodus ma jesh tuo shitimu Yesua wa humon alisu huwo. Yala huwo libisu huwo gumash giyafa wa rija huwo wara le Pilatus. 12La anu Hirodus tala sabi ma kulu zol fi nefsu zaman dak, la anu gebli de humon adu ma bad.13Pilatus bad dak nadi rais ta khahna wa hukam wa jumhur ta nas 14wa kelim le humon, ''Intum jibu le ana rajil de ze zol al bi karabu nas wa ana asalu huwo gidam takum ana ma ligo galat fi rajil an hajat al intum kelim le huwo.15La wele Hirodus, la anu huwo rija huwo wara le anina, wa ayenu ma fi haja al huwo amulu bi istehik ma mutu. Ashan keda 16ana bi adibu huwo wa bi figu 17huwo.''18Lakin humon kore kulu sawa, kelim, ''Shilu zol de, wa figu le anina Barabbas!'' 19Barabbas kan zol al kutu fi segen bi sabab fitna hasil fi medina wa katulu.20Pilatus wonusu le humon tani, bi nia ta figu Yesua. 21Lakin humon kore, gali, ''Selibu huwo, selibu huwo.'' 22Huwo kelim le humon le mara nimta talata, ''Yatu shar rajil amulu? Ana ma ligo haja bi istehik mutu tuo. Ashan keda bad tadib le huwo, Ana bi fiku huwo.''23Lakin humon asuru bi sout ali, humon der keda selibu. Sout agnna Pilatus. 24Fa Pilatus wodi le humon talab tomon, 25Huwo figu al humon asalu de al kan kutu fi segen bi sabab ta fitna katulu. Lakin huwo selim Yesua le irada tomon.26Ze ma humon sugu huwo beid, humon ayenu Samaan al Scariuti, jai min beled, wa humon kutu selib fogo huwo ashan bi arufa, wa ruwa wara Yesua.27Jumhuur ketir min nas, wa nasawin al haznanin le huwo, kan bi ruwa wara hwuo, 28Lakin huwo gelibu le humon, Yesua kelim, ''Banat ta Uruselim, ma takum kore le ana, lakin le nufus takum wa iyal takum.29La anu ayenu ayam jai al humon bi kelim, 'Baraka le nasawin al ma weledo wa rihim al ma bi weledo, wa lebben al ma bi rada; 30Yala humon bi bada kelim le jebel, 'Waga fogo anina, le mhalat al fok katti anina. 31La anu iza kan humon bi amulu del ma kasab al nei kef bi kun ma al yabis?''32Etnin nas tanin al mujirimin kan sugu ma huwo ashan bi katulu.33Zaman humon ja le mahal al nadi Juljusa,'' inak humon Selibu huwo wa mujirimin__wahid fi yemin wa wahid fi shamal. 34Yesua kelim, Abu, afi humon, la anu humon ma arufu haja al humon bi amulu,'' Bad dak humon jada gura, gesimu jalabia tuo.35Nas wogif ayenu woki hukam bi alisu huwo kelim, ''Huwo kalisu nas tanin Kede huwo kalisu nefsa tuo, iz huwo Masiah ta Allah, al azilu.''36Asakir kaman alisu huwo, jibu le huwo merisa, 37wa kelim, ''kan inta melek ta Yahud, kalisu nefsa taki,'' 38Inak kan fi alama fok le huwo, ''De huwo melek ta Yahud.''39Wahid min al mujirimin al kan selimu inak shitimu huwo gali ''Inta ma al Masih? Kalisu nefsa taki wa anina.'' 40Lakin al tani kore ma huwo, kelim ''inta ma bi kafu Allah, wa inta fi nefsu hukum? 41Anina ligo tanina bi adala, la anu anina bi shilu haja al anina bi istehik. Lakin rajil de ma amulu haja galat.''42Bad dak huwo kelim,'' Yesua zikiri ana kan inta ja fi malakuut taki. '' 43Yesua kelim le huwo, ''Hagiga ana kelim le inta, alela inta bi kun ma ana fi fardus.''44Wa kan bi ga saa sita, wa belel ja fogo kulu ard la hadi saa tisa 45ze shimes tala duluma. Yala sitara ta haikal gesimu le etnin.46Kore ma ma sout fok, Yesua kelim, ''Abu, fi eda taki Ana bi selimu roho tai.'' bad huwo kelim keda, huwo mutu. 47Zaman khayid ta mia ayenu haja al kan amulu, huwo mejido Allah, kelim de kan zol beri,''48Zaman kulu jumhur al ja sawa ashan bi shahid ayenu hajat al amulu, humon rija bi dugu sudur tomon, 49Lakin kulu del al arufu huwo, wa nasawin al ruwa wara tuo min Jeliel, wogif min beiti, bi ayenu hajat del.50Inak kan fi zol isimu Yousif, al kan udu fi megeles. Huwo kan zol kwes wa insan beri 51Zol de maa rudu itifagia wa karar tomon. Huwo kan min Yahudia medina ta Ramah, wa huwo kan bi ayenu la malakuut ta Allah.52Zol de, ruwa le Pilatus, asalu le gesim ta Yesua, 53Huwo nezilu tihit, wa lifo ma kafna, wa kutu fi turuba al kan afurao fi hajer, al mafi zol lisa dofunu fogo.54Huwo kan yom ta jahizu, wa Sabbath kan bi ga gerib bi bada. 55Nasawin al kan ja ma Yesua min Jeliel ruwa wara wa ayenu turuba wa kef gesim tuo kutu. 56Humon rija wa jahizu bakur wa riha. Fi yom Sabbith humon akudu raha hasab ganuun.

Chapter 24

1Saba bederi fi awel yom ta Usboh, humon ja le turuba, jibu bakur al humon jahizu. 2Humon ligo hajer lizu bara min turuba. 3Humon dakalu juwa, lakin humon ma ligo gesim ta al Rab Yesua.4Hasil inu, wokit humon kan mustagarabin faja, etnin rajil wogif jambo tomon ma gumash lamah. 5Ze ma nasawin del kan mala kafu wa humon denger ras tomon, tihit humon kelim le nasawin, ''Lei intum bi fetisu al hai bein al meiteen?6Huwo mafi ini, lakin huwo gum! Zekir kef huwo wonusu le intum zaman huwo kan lisa fi Jeliel, 7kelim inu ibni al insan bi selim fi edan ta nas al khatieen wa bi selibu, wa fi yom al talet bi gum tani.''8Nasawin zekir kelimat tuo 9wa humon rija min turuba wa wori kulu hajat del le al etnashar wa al bagi nas. Mariam al Magdalene. 10Yona, Mria uma ta Yakub, wa naswin al ma humon wori hajat del le rusuul.11Lakin risala de beinu ze wonusa ta nas al ma indu shokul le rusuul, wa humon ma amin ma nasawin. 12Butrus gum fok jere le turuba, wa denger wa ayenu le kafna ma nefsa tuo. Butrus bada dak ruwa le bet, mustagarab min haja al hasil.13Etnin min humon kan mashin fi nefsu yom le beled isimu Emmaus, al kan masafa tuo min Uruselim siteen kilo. 14Humon bi wonusu ma bad an kulu hajat al hasil.15Wa hasil wokit humon bi wonusu wa bi asalu bad tomon, Yesua bi nefsa tuo ja wa ruwa ma humon. 16Lakin uyuun tomon kan abusu ashan ib arufu huwo.17Yesua kelim le humon, ''Sunu yau intum al etnin bi wonusu wa intum mashin?'' Humon wogif inak beinu zalanin. 18Wahid min humon, isimu Cleopas, juwabu huwo, ''inta yau bes zol al ini fi Uruselim ma arufu hajat al hasil talat ayam al fat?''19Yesua kelim le humon, ''Yatu hajat?'' Humon juabu huwo, ''Al hajat an Yesua ta Nasira, al kan nabi, al guwi fi amal wa kelima gidam Allah wa kulu nas, 20wa kef rais ta khahna wa hukam tanina selimu huwo ashan bi hukumu ma mutu wa selibu huwo.21Lakin anina indu raja inu huwo yau al bi ja hariru Isarael. Lakin fi de kulu de hasa yom nimra talata min ma hajat del hasil.22Lakin kaman, baad min nasawin al kan fi ma aniana ruwa saba bederi fi turuba kutu anian tala mustagarabin. 23Wokit humon ma ligo gesim tuo, humon ja, kelim inu humon kaman ayenu ruoya malaykat al kelim inu huwo hai. 24Bad rijal al kan ma anina ruwa le turuba, wa ligo huwo bes ze nasawin kelim. Lakin humon ma ayenu huwo.''25Yesua kelim le humon, ''Ya nas al beleteen wa al betieen fi geliba ashan bi amin fi kulu al anbia wonsu! 26Hal ma dururi le Mesih ashan bi tab ma hajat del, wa ashan bi dakalu fi mejid tuo?'' 27Bedaya min Musa wa min kulu anbia, Yesua fasir le humon hajat an nefsa tuo fi kulu kotub.28Ze ma humon bi ga gerib le beled al humon mashin fogo, Yesua mesil ze huwo mashi le mahal beiit. 29Lakin humon asuru huwo, kelim, ''Geni ma anina, la anu hasa bi ga ashiya wa yom kalas kalasu.'' Fa Yesua ruwa ashan bi geni ma humon.30Wa hasil wokit huwo geni tihit ashan bi akulu ma humon, huwo shilu rigif, bariko, huwo wodi le humon. 31Yala uyuun tomon fata, wa humon arufu huwo, wa huwo wodoro min humon. 32Humon kelim le bad tomon, ''Hal gelba tanina kan bi haraku min juwa , zaman huwo bi wonusu le anina fi sika, zaman huwo fata le nina al ketab?''33Humon gum fok fi nefsu zaman wa rija le Uruselim. Humon ligo al hedashar limu sawa wa del al kan ma humon, 34kelimu, ''Rabuna huwo gum bi hagiga, wa zahir le Samaan. 35Fa humon wori hajat al hasil fi sika, wa keif Yesua kan wori le humon fi kasuru rigif.36Ze ma humon bi wonusu hajat del, Yesua nefsu wogif fi nus tomon, wa kelim le humon, ''Salam kede kun ma intum.'' 37Lakin humon kan kafu wa mala ma kafu, ka anu humon ayenu roho.38v38 Yesua kelim le humon, ''Malo intum kayifin?malu intum bi asalu sualat fi gelba takum? 39Ayen edanat tai korenat tai, de huwo ana nefsu. Lemesu ana wa ayenu. La anu roho ma indu gesim wa adum, ze ma intum ayenu ana indu 40Bad ma huwo kelim de, huwo wori le humon edanat wa korenat tuo.41Humon lisa ma agder fahim ashan farah, wa humon kan mustagarabin. Yesua kelim le humon, ''Hal intum indu haja ta akulu?'' 42Humon wodi le humon gita samaga al haragu, 43wa huwo shilu wa akulu gidam tomon.44Huwo kelim le humon, ''Zaman ana kan ma iakum, Ana wori le itakum inu kulu hajat katibu fi ganuun ta Musa wa anbia wa al fi Mazamir lazim bi kamilu.45Bad dak huwo fatah mock tomon, ashan humon bi fahim al kotub. 46Huwo kelim le humon, ''Huwo moktub, inu al Mesih bi tab wa bi gum tani min mutu fi yom al talet. 47Tuwba wa affi lazim bi beshiru fi isim tuo le kulu nas, bidaya min Uruselim.48Intum shohudin ta hajat del. 49Ayenu, Ana bi rasulu intum haja al abu tai wadu. Lakin geni takum fi medina lahadi intum bi libisu guwa min fok.''50Bad dak Yesua tala humon bara lahadi gerib ma Bet aniya. Huwo arufa idanat tuo wa bariko humon, 51Hasil wokit huwo kan bi bariko humon, huwo sibu humon wa shilu huwo fok fi sama.52Fa humon abidu huwo wa humon rija le Uruselim ma farah kebir. 53Humon kan mustemirin fi haikal bi bariko Alla.

John

Chapter 1

1Fi bidaya kan al Kelima, wa al Kelima kan ma Allah, wa al Kelima kan Allah. 2De kan fi min bidaya ma Allah. 3Kulu hajat salau be wasat tou, wa bidun Huwo ma fi haja wahid salau min bediri.4Fi huwo kan fi Haya, wa Haya dak kan Nur ta nas kulu. 5Nur bi wala fi duluma, wa duluma ma agder kati Huwo.6Kan fi zol rasulu min Allah, isim tou Yuhana. 7Huwo ja ze shuhud al bi ja shahidu le Nur, ashan be wasat tou kulu nas bi amin. 8Yuhana ma kan Nur, lakin huwo ja ashan bi kun shuhud le Nur.9Nur al hagiga, al bi wodi nur le nas kulu, kan jai le Dunia.10v Huwo kan fi dunia, wa be wasat tou salau dunia, wa dunia kaman ma arufu Huwo. 11Huwo ja le nas tou wa nas tou kan ma rahibu huwo.12Lakin le kulu del al rudu Huwo, al amin fi Isim tou, Huwo wodi le umon sulta ashan bi kun Iyal ta Allah. 13Del al ma weledu min dom, wele min niya ta jisim, wele min niya ta zol, lakin min Allah.14Al kelima biga jisim wa hai fi nus ta nina. Nina aiynu mejid tou, mejid ze ta wahid al barau al ja min Abu, maliyan min Neima wa Hagiga. 15Yuhana shahidu le huwo wa kore shedid, wa bi kelim gali, " De yau al kan ana kelim gali, 'Al bija wara tai de Huwo bi futu ana, ashan Huwo kan fi gubal ana."'16Ashan min kamal tou nina ligo Neima wara Neima. 17Ashan ganun de wodi be wasat ta Musa. Neima wa al Hagiga ja be wasat ta Yesua al Mesih. 18Mafi wahid aiynu Allah fi ai zaman kulu kulu. Lakin al wahid le Allah al fi jambu ta Abu, Huwo yau wori.19De yau shuhuda ta Yuhana wokit Yahudin rasulu le huwo nas Khahana wa Lawin min Urselim ashan asalu huwo, "Inta munu?" 20Huwo wori be saraha, wa ma anguru, lakin huwo juwabu, "Ana ma al Mesih." 21wa kaman asalu huwo, "Inta biga munu? Inta Elia?" Huwo kelimu, "La." Umon kelimu, "Inta yau al nebi?" Huwo juwabu, "La".22Wa kaman umon kelimu le huwo, "Inta yau munu, ashan nina bi juwabu del al rasulu nina ? Inta bi kelim shunu an nefsa taki? 23Huwo kelim, "Ana sot al bi kore fi beriya; Sala takum sika adil le Rabuna; Ze kan nebi Isaiah kelim."24Farisiyin tanin rasulu, 25wa umon asalu huwo wa kelim le huwo, "Lee inta bi amidu iza kan inta ma al Mesih wele Elia wele nebi?".26Yuhana juwabu umon, gali, "Ana bi amidu be moyo. Lakin fi nus takum fi wahid al intum ma arufu. 27Huwo yau al jai baad ana, ana ma bi istehik ashan fiku habil ta jizma tou." 28Hajat del kulu kan hasil fi Bethany fi tija al tani ta nahar Ordon mahal al kan Yuhana bi amidu fogo.29Wa fi yom al badu Yuhana aiynu Yesua jai le huwo wa huwo bada kelim , "Aiynu takum, Dak yau koruf ta Allah al bi shilu katiya ta Dunia kulu bara. 30'De yau al kan ana kelim gali, 'Wahid al bi ja wara ana huwo ahsen min ana, ashan huwo fii gubal ana. 31Ana kan ma arufu Huwo, lakin ashan kan Huwo bi ja beinu le Israel, yau ana ja ashan bi amidu be moyo".32Yuhana shahidu, wa kelim gali, " Ana aiynu Roho gi nenzil ze Hamam min Samah, wa geni le Huwo. 33Ana ma zekir Huwo, lakin huwo al rasulu ana ashan bi amidu be moyo yau wori le ana gali, "Inta bi aiynu Roho bi nenzil le Huwo, wa bi geni le huwo, De yau huwo zatu al bi ja amidu be Roho al Kudus. 34Ana aiynu wa shahidu gali de yau Ibin Allah."35Kaman fi yom al badu, ze Yuhana gi wogif ma itnin min talamiz tou, 36umon aiynu Yesua al Masih jai, wa Yuhana kelim, " Aiynu takum, De yau koruf ta Allah!"37Wokit itnin talamiz asuma huwo kelim zede. tuwali umon bada ruwa wara Yesua. 38Min hinak Yesua bada galab wa aiynu umon bi ja wara tou wa kelim le umon, "Intum deirin shunu?" umon juwabu gali, "Rabbi (mana tou mualim), Inat bi geni wen? 39Huwo kelim le humon gali, "Taal takum aiynu." umon bada ja wa aiynu mahal al huwo bi geni fogo; umon geni ma Huwo yom dak, de kan ze Saa Ashara.40Wahid min talamiz al itnin al asuma Yuhana bi wonusu wa ruwa wara Yesua yau Andraus aku ta samaan Butrus. 41Awel huwo kan ligo aku tou Samaan wa wori le huwo gali, " Nina ligo Messiah" (iza kan terjimu: yau Mesih). 42Huwo jibu aku tou le Yesua, Yesua aiynu wa kelim le huwo gali, "Inta yau Samaan ibin Yuhana, bi nadi inta Cephas" (al terjimu: Butrus).43Fi yom al badu, wokit Yesua der ruwa le Jelil, Huwo ligo Philibus wa bada kelim le huwo gali, "Taal wara tai." 44Philibus kaman min Bethseida, nefsu beled ta nas Andraus wa Butrus. 45Philibus kaman ligo Nathaniel wa kelim le huwo gali, "Zol al katibu kalam tou fi kitab ganun ta Musa, wa kaman kitab ta Anbiya de, nina ligo Huwo. De Yesua ibin Yusif, min Nasira."46Nathaniel bada kelim le huwo gali, "Sei fi haja kwes bi tala min Nasira?" Philibus kelim le huwo gali, " Taal aiynu," 47Yesua aiynu Nathaniel jai le huwo, huwo bada kelim anu gali, "Aiynu takum, De yau Israeli adil ma muzawar!" 48Nathaniel kelim le Huwo gali, "Inta arufu ana kef?" Yesua juwabu wa kelim le huwo, "Gubal lisa Philibus ma nadi inta, inta kan bi geni tehet shejera Tina, Ana aiynu inta."49Nathaniel juwabu, "Rabbi, Inta yau ibin ta Allah! Inta kaman Melik ta Israil!" 50Yesua juwabu wa kelim le huwo gali, "Ashan Ana wori le inta, gali ana aiynu inta tehet Shejera Tina; inta sedek? Inta bi aiynu hajat tanin ketir min de." 51Wa huwo kelim, "Al hak, al hak, Ana wori le intum, min hasa intum bi aiynu Samawat fadi wa Malaikat ta Allah bi arkab wa bi nenzil le ibin Insan.

Chapter 2

1Wa baad talata ayam, kan fi Iris fi Kana medina fi Jelil, Umma ta Yesua kan fi hinak. 2Yesua wa talamiz tou nadi fi Iris de.3Wokit khamur kalasu, umma ta Yesua kelim le Huwo gali, "Umon ma indu khamur." 4Yesua kelim le hia, " Ya mara, malu inta ja le ana? zaman tai lisa ma ja." 5Umma tou kelimu le kadamin de, "Ai haja huwo bi kelim le intum, amulu takum.6Kan fi hinak sita aziar min hajer al bi istamilu le kasil ta shokol nedif fi nizam ta Yahud, ai wahid bi shilu godur itnin aw talata mitirat. 7Yesua kelim le kadamin del , "Malau takum aziar del be moyo." Umon malau lahadi fok. 8Wa baad dak Huwo kelim le kadamin del, "Shilu tani wodi le reis ta hafla de." Umon amulu kaman.9Reis ta hafla de jeribu moyo de al gilibu biga khamur, lakin huwo ma aruf jibu min wen (Lakin kadamin del yau aruf). Huwo nadi Aris 10wa kelim le huwo, "Nas kulu bi bada be wodi khamur al tamam awel le difan. yala biga tanin del bi ja wodi wara kan nas sakaranin. Lakin inta dusu khamur al tamam de lahadi hasa."11De kan awel mojiza Yesua amulu fi kana ta Jelil, Huwo beinu mejid tou, wa talamiz aminu be huwo.12Baad dak Yesua, wa umma tou, wa akwana tou ruwa tehet le Capernaum wa umon geni hinak ayam besit.13Wokit Eid paska biga gerib, Yesua ruwa fok le Urselim. 14Huwo ligo tujar ta bagarat wa ta ganamayat wa ta hamamat, wa nas ta bidalu gurush gaidin hinak.15Huwo salau sot min habil wa bada turudu nas del kulu min juwa haikal, ma del ta ganamayat wa ta bagarat. Huwo dofugu gurush kulu wa gilibu tarabizat tomon. 16Huwo kelim le nas ta biu hamamat, "Shilu takum hajat del min hini, mata takum amulu bet Abui suk."17Talamiz tou zekiri gali katibu, " hamas ta bet taki bi akulu Ana." 18Baad dak nas ta Yahudin al mosulin kelimu le Huwo , "De yatu alama Inta bi wori le nina wa Inta bi amulu hajat del?" 19Yesua juwabu, "Demiru takum haikal de kulu, wa fi talata ayam Ana bi rija gowumu fok."20Nas Yahudin al mosulin kelim, " Haikal de abinu fi sita-arbein sena, wa Inta bi abinu fi talata ayam? 21Lakin kan, Huwo bi gasid kelim haikal ta jisim tou. 22Wa baad gomu Huwo min amuwat, talamiz tou zekiru gali Huwo kan kelimbe kida, umon biga aminu be al kitab wa kalam al Yesua kelim.23Wokit biga Huwo fi Urselim fi zaman ta Eid Paska, nas kutar aminu fi isim tou wokit umon aiynu mojizat al Huwo 24amulu. Lakin Yesua ma sedek umon ashan huwo kan bi aruf umon kwes. 25wa ashan kaman huwo ma der zol bi shahidu le huwo an ai zol, leanu huwo kan arif ai haja fi insan.

Chapter 3

1Kan fi zol min nas ta Ferisin isim tou Nikodimos, huwo reis ta Yahudin. 2Zol de ja le Yesua bilel wa kelim le huwo, "Ya mualim, nina aruf gali Inta Mualim ja min Allah, ashan mafi zol bi agder amulu hajat al Inta amulu de ile kan Allah fi ma huwo."34Yesua juwabu huwo, Hagiga, hagiga, ile kan weledu zol tanimara, Huwo ma bi agder aiynu molokut ta Allah." Nicodemus kelimu le huwo, "Zol kan biga ajuz bi weledu kef ? Huwo ma agder dakalu batna ta umma tou tani ashan bi wekedu, hal huwo bi agder?"5Yesua juwabu, "Hagiga, hagiga, ile kan weledu zol min moyo wa Roho, huwo bi agder dakalu fi molokut ta Allah. 6Dak al kalas weledu fi jisim huwo biga jisim, wa al weledu fi Roho huwo roho.7Mata istagarab Ana kelim gali lazim kede weledu inta min jedid. 8Habub bi dowru ze huwo der. inta bes bi asuma sot tou, lakin inta ma bi aruf huwo jai min wen wa bi ruwa wen. Kaman zede ai zol al weledu min Roho."9Nikodemos juwabu wa kelim le huwo, "Hajat del bi hasil kef?" 10Yesua juwabu huwo gali, "Inta mualim ta Israiel , wa kaman lisa inta ma fahim hajat de? 11Hagiga, hagiga, Ana wori le inta, nina bi wonusu haja al nina arufu, wa nina bi shahidu le haja nina sufu. Lakin lisa intum ma bi sedek shuhada ta nina.12Kan Ana kelim hajat ta dunia wa intum ma sedek, intum bi sedek kef kan biga Ana wori hajat ta Samah le intum? 13Mafi wahid futu fok fi Samah ile De al nenzil min Sama Ibin Insan.14Ze Musa kan arfau debiba fi sahara, kaman Ibin Insan bi arfau fok. 15ashan ai zol al amin fi Huwo bi ligo haya abadia,16Allah hibu dunia shedid, ashan kida huwo rasulu ibin tou al wahid, ashan ai zol al amin fi huwo ma bi mutu lakin bi indu haya abadia. 17Allah ma rasulu Jena tou fi dunia ashan bi ja hukumu dunia, lakin ashan bi kalisu dunia be wasat huwo. 18Al amin be huwo ma bi hukumu, lakin al ma amin be huwo bi hukumu ashan huwo ma amin fi isim ta Ibin ta Allah al wahid.19De yau sabab le al hukum; Nur ja fi dunia, wa nas hibu duluma ketir min nur ashan amail tomon batal. 20Ashan ai wahid al bi amulu hajat batal bi akrah nur wa ma bi ja fi nur ashan kede ma beinu fadia ta hajat tou al batal. 21Ashan kida, al bi amulu Hagiga bi ja fi nur ashan amail tou bi beinu huwo amulu fi Allah.22Wa baad de, Yesua ja ma talamiz tou le beled ta Yahudiya, wa geni ma umon hinak wa kan bi wodi mamudia. 23Kaman kan Yuhana bi wodi mamudia fi Aenon gerib min Salim ashan ken moyo fi hinak ketir nas bi ja akudu mamudia. 24Ashan Yuhana kan lisa ma kutu fi sijin.25Neng neng gum hasil fi nus talamiz ta Yuhana ma wahid min Yahudin be kalam kasil ta shokol nedif fi nizam ta Yahud. 26Umon gum ruwa le Yuhana wa kelim le huwo, "Ya mualim, zol al kan maak fi taraf ta nahar Ordun, al inta kan shahidu be kalam tou de, Huwo fi bi wodi mamudia wa nas kutar bi ja le Huwo."27Yuhana juwabu, "Zol ma bi ligo haja kan ma wodi le huwo min Samah, 28kaman intum bi agder shahidu gali ana kelim ana ma yau al Mesih; lakin ana rassulu gidam tou."29Arusa tabi le aris. Wa sabi ta aris, al bi wogif wa bi asuma, huwo bi kun mokosut kan huwo bi asuma sot ta aris. Baad de farah tai kamilu. 30Huwo lazim bi zidu wa Ana lazim bi nagis.31Al ja min fok, Huwo fok min nas kulu, Wa zol al min ard huwo ta ard wa bi wonusu an al ard. Wa huwo al ja min Samah huwo fok min nas kulu. 32Bi agder shahidu kulu hajat al huwo aiynu wa asuma, lakin mafi wahid bi sedek shuhuda tou. 33Al bi rudu shuhuda tou bi sbitu gali Allah hagiga.34Wahid al rasulu min Allah bi wonusu kalamat ta Allah. ashan huwo ma bi wodi Roho tou be wozin. 35Ashan Abu hibu ibin, huwo wodi kulu hajat fi ida tou. 36Zol al bi amin fi ibin de bi ligo haya abadia. Lakin zol al ma bi ihterim Ibin de ma bi aiynu haya, lakin zalan ta Allah bi fadulu fi ras tou.

Chapter 4

1Hasa Wokit Yesua aruf gali nas ferisin asuma gali huwo shakal wa bi amidu nas kutar min Yuhana, 2hata lo Yesua kan ma bi wodi mamudia, de talamiz tou, 3Huwo sibu Yahudiya wa rija tani wara le Jelil.4Lakin huwo kan kwes le huwo ashan bi ruwa be wasat Samira. 5Yala huwo ja le medina ta Samira, isim ta mahal de Sychar, gerib ma mahal al kan Yakub wodi le weled tou Yusif.6Biir ta Yakub kan fi hinak. Yesua biga taban min safar tou wa geni fi biir dak. De kan biga ze saa sita. 7Fii mara min Samiria ja ashan bi shilu moyo, Yesua kelim le hiya, "Wodi le ana moyo ta shirab." 8Talamiz tou ruwa fi medina ashan isteri akil.9Wa mara ta Samiria kelim le Huwo, "De bi hasil kef, Inta Yahudi, bi asalu ana mara min Samiria ashan asurubu moyo?" Yahudiyin ma bi tafig ma Samariyiin. 10Yesua juwabu wa kelim le hiya, "Kan sei inta aruf hadia ta Allah, wa de munu al bi kelim le inta, wodi le ana moyo ta shirab, inta kan asalu huwo,huwo kan bi wodi le inta moyo al hai."11v 11 Mara de kelim le Huwo, "Ya seid, Inta ma indu haja al bi gatau be moyo, wa kaman biir de juwa kalis. Inta ligo moyo al hai de min wen? 12Inta ma aksen min abu ta nina Yakub, al wodi le nina biir de ashan nina bi ashrab min fogo, ze kan huwo ashrab min fogo huwo wa awulad tou wa bagarat tou."13Yesua juwabu wa kelim le hiya, "Ai wahid al bi ashrab min moyo de bi tala atshan tani mara, 14Lakin al bi ashrab min moyo al ana bi wodi le huwo ma bi tala atshan tani mara. ashan moyo al ana bi wodi le huwo de bi tala mahal al bi dofugu moyo ta haya abadia fi juwa jisim tou."15Mara de bada kelim le Huwo , "Ya seid, wodini moyo de ashan tani kede ana ma tala atshan wa ja shilu moyo min hini." 16Yesua kelim le hiya. "ruwa, nadi rajil taki, wa taal hini."17Mara de juwabu wa kelim le huwo, "Ana ma indi rajil." Yesua tani juwabu hiya, "Kalam al inta gi kelim, de sah ana ma indi rajil." 18Ashan inta indak khamsa rujal, wa rajil al hasa fi ma inta de ma rajil taki. Kalam al inta kelim de sah."19Mara de kelim le huwo, "Ya seid, Ana aiynu Inta nebi. 20Abuhat ta nina kan bi abidu fi ras jebel de, lakin Inta kelim gali Urselim yau mahal al nas bi abidu fogo."21Yesua kelim le hia, "Sedek Ana ya mara, fi zaman bi ja al intum ma bi abidu Allah al Abu fi ras jebel de wele fi Urselim. 22Intum bi abidu le haja al intum ma aruf, wa nina bi abidu le al nina aruf, ashan kulasa bi ja min Yahudin.23Ashan kida, fi zaman jai, zaman de wosulu kalas, nas al hagigin bi abidu abu fi roho wa fi hagiga, ashan al Abu deir ze nas del bikun nas al bi seli le Huwo. 24Allah Roho, wa nas al bi seli le Huwo lazim kede seli be roho wa be hagiga."25Mara de kelim le huwo, "Ana aruf Masiya bi ja (al bi nadi Mesih). kan Huwo ja, huwo bi wori kulu hajat le nina." 26Yesua kelim le hiya, "Ana yau Huwo, al bi wonusu le inta."27Fi wokit dak talamiz tou wosulu, umon kan mustagrabin lee huwo kan bi wonusu ma mara de, lakin mafi wahid agder kelim, "Inta deir shunu?" wele "Lee Inta bi wonusu ma hiya?"28Min hinak mara de sibu jerdel moyo tou, wa jere fi medina, ashan bi wori le nas, 29Taal takum, aiynu takum fi zol wori le ana ai haja al ana amulu, De sei ma al Mesih?" 30Umon bada jere min medina hinak wa ja le huwo.31Fi zaman de talamiz kan bi asalu huwo, gali, "Ya mualim, akulu." 32Lakin huwo kelim le umon, "Ana indi akil al ana bi akulu intum ma bi arufu." 33Talamiz bada kelim le badu, "Bikun fi zol jibu akil le Huwo?"34Yesua kelim le umon, "Akil tai amulu meshia ta Zol al rasulu Ana wa ana bi timu shokol tou. 35Musu intum bi kelim gali, baad arba shuhur bi ja zaman ta hasad? Ana bi kelim le intum, arfa takum uyun takum fok wa aiynu takum, mahal zara biga jahis deir nadafa, 36Zol al bi nedifu bi ligo ujura tou, wa bi limu simar le haya abadia, ashan biga zol al zarau wa zol al nedifu bi kun farhanin sawa.37Ashan zede bi sedeku kalam al gali, "Wahid bi zara, wa tani bi nedifu." 38Ana rasulu intum ashan bi nedifu haja al intum ma taban fi shokol tou, Nas tanin yau ishtakal, wa intakum ja dakalu fi shokol tomon.39Ketir min nas ta Samira fi medina dak aminu fi Huwo, ashan kalam shuhuda al mara de kan bi wori. " Huwo wori le ana ai haja al ana amulu." 40Wokit biga nas ta Samira ja le Huwo, umon kan der ashan kede Huwo geni ma umon, wa biga huwo geni hinak yomen.41Nas tanin ketir aminu min kalm tou. 42Umon kelim le mara de, "Nina ma aminu ashan kalam al inta kelim, lakin ashan kaman nina asuma , wa nina arufu gali de yau Mukalis ta dunia hagiga."43Baad yomen de, huwo gum ruwa le Jelil. 44Ashan Yesua zatu kelim gali nebi ma bi rudu fi beled tou. 45Wokit huwo dakalu fi Jelil, nas ta Jelil rahibu Huwo. Ashan umon aiynu mojizat kulu al huwo amulu fi Urselim zaman ta Eid, ashan umon kan ruwa fi Eid.46Kaman tani huwo riga fi Kana fi Jelil, mahal al Huwo gilibu moyo merisa. Hinak fi kadam melik jena tou ayan shedid fi Capernaum. 47Wokit huwo asuma gali Yesua ja min Yahudiya te Jelil, huwo ruwa nadi Yesua ashan kede ja aliju jena tou, al kan biga gerib bi mutu.48Yesua kelim le huwo , "ile kan intum aiynu mojizat wa ajaib, yau intum bi amin." 49Kadam ta melik kelim le huwo, "Ya seid taal gubal jena tai ma mutu." 50Yesua kelim huwo, "Ruwa, weled taki hai." Zol de sedek kalam Yesua kelim le huwo, wa huwo futu.51Wokit huwo bi ruwa, kadamin tou ligo huwo, wa kelim le huwo gali weled taki hai. 52Huwo asalu zaman al weled de bada tala kews fogo. Umon juwabu huwo, "Umbari saa saba humma fat min huwo."53Baad dak abu de fahim de yau zaman al Yesua kelim le huwo. "Weled taki hai." Biga huwo wa nas bet tou kulu amin. 54De kan mojiza nimira itnin Yesua amulu wokit huwo tala min Yahudiya le Jelil.

Chapter 5

1Baad de kan fi Eid ta Yahud, Yesua ruwa lahadi fi Urselim. 2Hinak fi Urselim fi bab ta jena koruf, fi biir bi nadi be rutan ta Aramaic Bethesda, fi fogo kamsa rokubat. 3Nas ayanin kutar, amiyanin, moshlulin kan bi num hinak. umon bi istena ashan miten moyo ta biir de bi hariku. 4Ashan malika baad marat bi ja nenzil wa bi hariku moyo de. zol al bi nenzil nimira wahid wa bi lemesu moyo ta biir de bi ligo ilaj.5Fi zol hinak ayan tamaniya teletin sena. 6Wokit Yesua aiynu huwo naim tehet hinak, Huwo baad ma lahiz gali zol de indu zaman ketir, huwo bada kelim le zol de "Inta der ligo ilaj?"7Zol ayan de juwabu gali, "Ya seid, ana ma indi zol bi arfa ana fi juwa biir de kan hariku moyo de. Kan ana bi hawil ashan bi ja, zol tani bi jere guwam wa bi dakalu gidam tai." 8Yesua kelim le huwo, "Gum fok, shilu serir taki, wa douru."9Tuwali zol de ligo ilaj, huwo arfa serir tou wa huwo furu. De kan yom sebit.10Nas Yahudin kelim le huwo al ligo ilaj de, yom sebit inta ma indak hak ashan bi arfa biris taki" Huwo juwabu, 11" Zol al wodi le ana ilaj de huwo kelim le ana, Shilu biri wa douru."12Umon asalu huwo, "Zol al kelim le inta , shilu biris taki wa ruwa de Huwo munu?" 13Al mohim bes, zol al ligo ilaj de huwo ma arufu kan de munu ashan Yesua futu min umon, kan fi zahma ta nas fi mahal de.14Baad zaman tani, Yesua ligo huwo fi kenisa wa kelim le huwo, "Aiynu, saha taki biga kwes! mata amulu katiya tani mar, ashan kede haja batal kalis ma hasil le inta." 15Zol de gum min hinak wa ruwa wori le nas Yahudin gali de kan Yesua yau aliju huwo16Ashan kida Yahudin bi fetisu ashan bi katulu Yesua, ashan huwo amulu haja de fi yom sebit. 17Yesua juwabu umon, "Abu tai bi istakal lahadi hasa de, wa Ana kaman bi istakal." 18Ashan kida, Yahud kan bi fekir shedid ashan bi katulu huwo ma ashan Huwo kasuru yom sebit, lakin kaman ashan huwo kelim Allah Abu tou, wa huwo kutu jisim tou sawa ma Allah19Yesua juwabu umon, "Hagiga, hagiga, weled ma bi agder amulu haja min nefsa tou, Ile bes al huwo bi aiynu Abu bi amulu, Ai haja al Abu bi amulu, weled bi amulu hajad de kaman. 20leanu abu bi hibu weled huwo bi beinu le huwo kulu hajat huwo bi amulu, wa kaman bi beinu le huwo hajat al azim ashan intum bi istagrab.21Ze ma abu bi goumu meitin wa bi wodi le umon haya, kaman ibin bi wodi haya le ai wahid ze ma huwo der. 22Leanu abu ma bi hakimu ai zol, lakin huwo wodi hukum kulu le Ibin. 23Ashan kulu nas bi akrimu Ibin ze ma umon bi akrimu abu. zol al ma bi akrimu Ibin huwo ma bi akrimu abu al rasulu huwo.24hagiga, hagiga, ana bi kelim le intum zol al bi asuma kalam tai wa bi amin be zol al rasulu ana huwo bi kun endu haya abadia wa huwo ma bi ruwa fi hukum, lakin huwo intakal min mutu le haya.25hagiga, hagiga, ana bi kelim le intum fi zaman bi ja,wa yau de hasa, nas al mutu bi asuma sot ta Ibin ta Allah, wa del al bi asuma umon bi hai.26ze ma abu endu haya fi nefsu, kaman huwo wodi le Ibin bi kun indu haya fi nefsa, 27wa abu kaman wodi sulta le Ibin ashan bi hukumu ashan huwo ibin insan.28matakum istagrab, ashan fi zaman bi ja kulu nas al fi gubur bi asuma sot tou 29wa bi tala bar: del al amulu kuwes bi gum le haya, wa del al amulu batal bi gum le hukum.30Ana ma bi agder amulu haja be nefsa tai, ze ma ana bi asuma, ana bi hukumu,wa hukum tai adil leanu ana ma bi amulu irada tai lakin irada ta abu al rasulu ana. 31Iza kan ana bi shahid le nefsa tai shuhuda tai ma hagiga. 32fi zol tani al bi shahid le ana, wa ana arufu gali shehada al huwo bi shahidu le ana de hagiga.33rasulu intum le Yuhana, wa huwo wodi shuhuda al hagiga. 34lakin ana ma bi gabilu shuhuda ta insan. lakin ana kelim kalam de ashan intum bi ligo kulasa. 35Yuhana huwo kan lamba al walau wa bi lama wa intum rudu ashan bi kun farhanin fi nur tou le zaman besit.36Lisa shuhuda al ana endu ahsen min ta Yuhana, ashan shokol al abu wodi le ana ashan bi kemilu, shokol de be wori gali abu yau rasulu ana. 37Abu al rasulu ana kaman bi ashad le ana. intum ma asuma sot tou wele aiynu shikil tou. 38Wa kelima tou kulu kulu ma sabit fi intum, ashan intum ma amin fi zol al Huwo rasulu.39Fetisu takum al kutub ashan intum bi fekir gali intum bi ligo fogo haya abadia, wa kutub del bi ashad leana. 40Wa intakum aba ja le ana ashan bi ligo haya.41Ana ma bi rudu mejid min nas. 42Lakin, ana arufu gali intum ma indu muhaba ta Allah fi nufus takum.43Ana ja be isim ta Abu, wa intum ma rudu ana. kan zol tani yau ja be isim tou braw intum bi rudu. 44Kef intum bi amin, intum, al bi rudu mejid min baad fi baad takum lakin intum ma bi fetisu mejid al jai min Allah45Matakum fekir gali Ana bi isteki intum gidam ta Abu. Wahid al bi isteki intum de yau Musa, ashan intum kulu raja takum le huwo. 46kan intum amin be Musa kaman intum bi agder amin be Ana, ashan huwo katibu an Ana. 47kan intum ma amin kitaba tou?"kef intum bi amin kalam tai

Chapter 6

1Baad hajat de kulu, Yesua ruwa fi tija ta tani bahar jelilil, wa kaman bi nadi bahar tibiria. 2nas ketir kan bada ruwa wara ta Yesua ashan umon aiynu ajaib al kan huwo amulu fi nas al ayanin. 3wa Yesua tala fok fi jebel wa huwo geni hinak ma talamiz tou.4(Wa fi zaman dak kan eid ta zikra ta Yahud biga gerib). 5zaman Yesua arfa ena tou huwo aiynu nas ketir bi ja le huwo, Huwo kelim le philipus, min wen ana bi ruwa biyu esh ashan nas del bi akulu 6(lakin Yesua kelim kida ashan huwo der geribu Philipus, leanu huwa arufu huwa bi ruwa amulu shunu).7Phlilipus juwabu huwo, esh ta miten dinar ma bi agder timu hata kan besit le zol wahid. 8wahid min talamiz, Andraus, aku ta Samaan Butrus, kelim le Yesua, 9fi weled hina al endu kamsa esh sheair wa itnin samag, lakin de bi kun shunu le nas al ketir de?10Yesua kelim, kutu nas kede geni tehet. (wa kan fi ges ketir fi mahal dak, rijal del bada geni tehet, adad tomon kamsa alif. 11Baad dak Yesua shilu esh wa baad shukur, huwo wodi le nas al geni de. huwo amulu nefsa haja le samagaten kaman, godur al homon der. 12zaman nas biga shabanin, huwo kelim le talamiz tou, limu takum bagi al kasuru de, ashan mafi haja woduru.13Umon limu wa mala etnasar gufa min al kasuru, min esh ta sheair al fadulu min nas al akulu de. 14biga, zaman nas aiynu haja al huwo amulu de, Umon bada kelim, de hagiga nebi al bi ja fi dunia. 15wa Yesua arufu gali umon endu niya ashan bi ja shilu huwo be guwa wa bi kutu huwo melik, huwo ruwa fok fi jebel barau.16wa zaman ta misa, talamiz tou ruwa le fi bahar. 17Umon dakalu fi murkab, umon der gata bahar ashan bi ruwa fi Capernaum. zaman dak kan biga bilel, wa Yesua ma ja le umon. 18hawa shedid wa habub, ja bada hizu bahar.19zaman umon le masafa ta kamsa wa ishirin le teletin, umon aiynu Yesua bi douru fi ras bahar gi ja gerib le murkab, wa umon bada kafu. 20Lakin huwo kelim le umon :"de ana , matakum kafu!". 21Baad dak umon rudu ashan bi gabilu huwo fi murkab. wa tuwali murkab de wosulu le mahal al kan umon bi ruwa fogo.22biga fi yom nimra itnin, nas al kan bi wogif fi taraf bahar umon aiynu be inu murkab tani biga mafi ile wahid, wa Yesua ma dakalu ma talamiz fi murkab wa lakin talamiz umon ruwa barau. 23lakin fii marakib tanin ja min Tiberias gerib ma mahal al kan umon akulu esh fogo baad ma Rabuna gedimu shukur.24zaman nas al limu del lahizu be inu Yesua wa talamiz tou biga mafi hinak, umon kaman bada dakalu fi marakib wa umon ruwa le Capernaum ashan bi fetisu Yesua. 25wokit umon ligo huwo fi tija a tani ta bahar, umon kelim le huwo gal: "Rabbi, inta ja hini miten?"26Yesua juwabu umon, gali, "Intum gi fetisu ana hagiga ma ashan intum aiynu mujizat, lakin ashan intum akulu esh wa biga shabanin. 27Ma takum fetisu akil al bi kalasu, lakin fetisu takum akil al bi shilu intum le haya al abadia al Ibin insan bi wodi le intum, leanu Allah kutu khitim tou fogo."28Baad dak umon bada kelim le huwo, "ana bi amulu shunu ashan ana bi amulu shokol ta Allah? 29"Yesua juwabu wa kelim le umon, "de yau shokol ta Allah: Inu amin takum fi wahid al huwo rasulu."30Umon kelimu le huwo, Yatu mujiza al inta bi amulu ashan nina bi aiynu wa bi amin fi inta? Inta bi amulu shunu? 31abuhat ta nina akulu al manna fi beriya, ze ma katibu, 'Huwo wodi le umon esh min samah ashan bi akulu'"32baad dak Yesua juwabu le umon, "hagiga, hagiga, Musa yau ma wodi le intum esh min samah, lakin de Abu tai yau bi wodi le intum esh al hagiga min samah. 33leanu esh ta Allah huwo al ja min sama wa bi wodi haya le dunia." 34biga umon kelimu le huwo, "Ya said, wodi le nina esh de kulu yom."35Yesua kelimu le umon, "Ana yau esh ta haya, zol al bi ja le ana ma bi tala jiyan, wa al bi amin fi ana ma bi kun atshan. 36Lakin ana kelim le intum hagiga intum aiynu ana, wa intum ma amin. 37kulu zol al Abu tai bi wodi le ana huwo bi ja le ana, wa zol al ja ana ma bi tala huwo bara.38Leanu ana ja min sama, ma ashan bi amulu irada tai, lakin irada ta Allah al rasulu ana. 39De yau irada tou al huwo rasulu ana, ashan ana ma bi fakidu del al wodi le ana, lakin ana bi goumu umon fi yom ta akir. 40leanu de yau irada ta Abu tai, inu kulu zol al bi aiynu Ibin wa bi amin fogo huwo bi indu haya abadiya wa ana bi goumu huwo fi yom ta akir.41baad dak Yahudiyin bada amulu tazamur did huwo ashan huwo kelimu gal, "Ana yau esh al nezil min samah. 42Umon kelimu, "De yau ma Yesua Weled ta yusif, al nina arufu abu wa uma tou? Kef huwo bi kelimu gali ana nezil min samah'?"43Yesua juwabu wa kelim le umon gali, matakum amulu tazamur fi baad takum. 44mafi zol bi agder ja le ana kan abu al rasulu ana ma jibu huwo, wa ana bi goumu huwo fi yom ta akir 45huwo moktub fi anbia, 'kulu zol bi alimu be Allah,' kulu zol al asuma wa ligo talim min abu tai bi ja le ana.46Mafi zol aiynu abu, ile al huwo min Allah-yau aiynu abu. 47hagiga, hagiga, zol al bi amin indu haya abadia.48Ana yau esh ta haya. 49abuhat takum akulu manna fi sahara wa umon mutu.50De yau esh al nezil min samah, zol al bi akulu min esh de huwo ma bi mutu. 51Ana yau esh al hai al nezil min samah. Iza kan zol akulu min esh de, huwo bi ish le abad. wa esh al ana bi wodi de huwo gisim tai al ana dafa ashan dunia bi ligo haya.52Yahudin tala zalanin wa bada nakis fi baad tomon, bi gul "kef de bi agder wodi le nina gisim tou ashan ana bi akulu" 53Baad dak Yesua bada kelim le umon, "hagiga, hagiga, kan intum ma akulu gisim ta Ibin al insan wa ashurubu dom tou, intum ma indu haya le nefsa takum.54zol al bi akulu gisim tai wa bi ashrub dom tai huwo indu haya abadia, wa ana bi goumu huwo fi yom ta akir. 55leanu gisim tai akil hagiga, wa dom tai shirab hagiga. 56zol al bi akulu gisim tai wa bi ashirab dom tai huwo bi sabit fi ana, wa ana fi huwo.57Ze ma abu tai al hai rasulu ana, wa ana bi ish ashan abu, kaman zol al bi akulu ana, huwo bi ish ashan ana. 58De yau esh al nezil min samah, ma ze abuhat takum akulu wa umon mutu. zol al bi akulu esh de huwo bi hai le abad. 59Lakin Yesua kelim kalam de fi majma zaman huwo bi alimu fi Capernaum.60Baad dak ketir min talamiz tou al asuma kalam de kelimu, "de taalim al saab; munu yau bi rudu kalam de?" 61Yesua arufu be inu talamiz tou indu tazamur fi kalm de, huwo kelimu le umon, de yau sababu mushkila le intum?62biga kan intum aiynu Ibin insan bi ruwa fok le mahal al kan huwo ja fogo min bediri? 63De Roho yau bi wodi haya, lakin gisim ma indu faida le ai haja. kalam al ana bi kelim le itntum de huwo roho, wa huwo haya.64fi nas lisa fi nus takum al ma amin. "leanu Yesua arufu min bidaya nas munu yau ma bi amin wa de munu yau bi selimu huwo. 65huwo kelim gali,"de ashan kida ana kelimu le intum mafi zol bi agder ja le ana ile kan abu yau wodi huwo."66Ashan kida, ketir min talamiz tou rija wara wa umon tanimara ma douru ma huwo. 67wa Yesua bada kelim le itnashar de gali, intum kaman ma der rija wara, wele intum der?" 68Samaan Buturs juwabu huwo, "Ya Rab le munu nina bi ruwa? Inta indak kalam ta haya al abadia. 69wa nina amin wa ja arufu gali inta yau wahid al Kudus min Allah."70Yesua kelim le umon, De ma ana yau azilu intum, al etnashar, wa wahid min intum sitan?" 71huwo kan gi wonusu an Yahuza weled ta samaan al escarioti, leanu huwo wahid min etnashar, de yau huwo, wahid min al etnashar, al bi selimu Yesua.

Chapter 7

1Baad hajat del Yesua safir le Galileya, leanu huwo ma deir ruwa fi Yahudiya ashan nas Yahud bi fetisu ashan bi katulu huwo. 2wokit eid ta Yahudin biga gerib.3Akwana tou kelim le huwo, "Sibu mahal de wa ruwa le Yahudiya, ashan talamiz taki kaman bi aiynu sokol al inta bi amulu. 4mafi zol bi amulu ai haja fi sir kan huwo der ashan bi arufu. kan inta bi amulu hajat del wori nefsa taki le dunia."5leanu hata akwana tou kaman ma bi amin fi huwo. ashan kida Yesua kelim le umon, 6Zaman tai lisa ma ja, lakin zaman takum daiman jahiz. 7dunia ma bi agder ashan bi aba intum, lakin huwo bi aba ana ashan ana bi wori le huwo gali amail tou batal.8Ruwa takum fi eid de; Ana ma bi ruwa fi eid de ashan zaman tai hasa lisa ma kalasu." 9Baad huwo kelim le umon hajat de, huwo geni fi Galileya.10Lakin zaman akwana tou tala wa ruwa fi eid, huwo kaman ruwa, ma gidam nas lakin fi sir. 11Yahudin kan bi fetisu huwo fi eid wa umon bi kelim gali wenu huwo?"12Kan fii munakasat ketir beina nas al limu an huwo, Juzu min umon bi gul, "Huwo zol kwes." Tanin bi gul, "La huwo bi woduru nas." 13Lakin mafi zol kan wonusu be shuja gidam nas an huwo ashan kafu tomon min Yahud.14wa zaman wosulu fi nus ta eid, Yesua ruwa fi haikal wa ka huwo bi alimu. 15wa nas Yahud biga mustagrabin, umon kelim gali "kef rajil de bi arufu ketir? huwo ma mutalim. 16Yesua juwabu umon wa kelim,"talim tai ma leana, lakin le zol al rasulu ana.17iza kan ai wahid der amulu irada tou, huwo bi arufu talim de, kan ja min Allah wele ana bi wonusu be nefsa tai. 18zol al bi wonusu min nefsa tou huwo bi talabu mejid ta tou, lakin zol al bi talabu mejid ta zol al rasulu huwo, zol de huwo hagiga, wa mafi zulum fi huwo.19De ma musa yau wodi le intum ganun de? wa hasa mafi zol min intum bi hafisu ganun de. Lee intum gi fetisu ashan katulu ana?" 20Nas al limu de juwabu,"Inta indu sitan. Munu yau der katulu inta?"21Yesua juwabu wa kelim le umon, "Ana amulu wahid sokol, wa intum kulu mustagrabin ashanu. 22Musa wodi le intum tuhur, (de ma min Musa lakin de min abuhat) ,wa fi yom sebit intum bi tehiru insan.23Iza kan insan bi rudu tuhur fi yom Sebit ashan ganun ta musa ma bi kasuru, Lee intum zalanin min ana ashan ana aliju zol fi yom Sebit wa biga kwes? 24matakum hukumu be haja al zahir, lakin hukumu be adala."25Nas tanin min Urselim kelim, De yau ma zol al umon gi fetisu ashan bi katulu? 26Aiynu, huwo gi wonusu be huriya, wa umon ma kelim le huwo ai haja. Sei nas hukama de ma arufu hagiga gali de yau al Mesih,? 27hasa ana arufu huwo min wen. Lakin kan al Mesih ja, mafi zol bi arufu huwo min wen."28Baad dak Yesua wonusu fok fi haikal, gi derisu wa bi kelimu, intum arufu ana wa arufu mahal al ana ja fogo. Ana ma ja be nefsa tai, lakin al rasulu ana de huwo hagiga, wa intum ma arufu huwo. 29Ana arufu huwo ashan ana ja min huwo wa huwo yau rasulu ana."30Umon gi hawil ashan bi gobudu huwo, lakin mafi zol midu iden tou le huwo ashan saa tou lisa ma ja. 31Lakin ketir min nas amin fi huwo, wa umon kelimu, "Iza al Mesih ja, hal huwo bi amulu mujizad ketir min al de amulu. 32Pharisein asuma nas bi nakish hajat de an Yesua, wa ruasaa ta khahana wa al Pharisein rasulu kadamin ashan bi amsuku huwo.33Yesua kelim le umon, "Ana lisa ma intum be zaman besit, baad dak ana bi ruwa le Abu tai al rasulu ana. 34intum bi fetisu ana lakin intum ma bi ligo ana; Mahal al ana bi ruwa fogo, intum ma bi agder ja fogo."35Nas Yahud bi kelim fi baad tomon, "Zol de bi ruwa wen al nina ma bi agder ligo huwo de? Hal huwo bi ruwa fi nus ta Yonaniin al shetetu wa bi alimu Yonaniin? 36kalam de mana tou shunu al huwo kelimu de, intum bi fetisu ana lakin intum ma bi ligo ana; mahal al ana bi ruwa fogo intum ma bi agder ja fogo'?"37Wa fi akir yom kebir ta Eid, Yesua wogif wa kelim be sot fok, gali, "Kan ai wahid atshan, kede ja le Ana ashan bi ashrab. 38Al kan amin fi Ana bes ze kitab kelim, anhar ta moyo al hai bi jere min juwa batna tou."39Lakin huwo kelim zede ashan Roho, al del al amin fi huwo bi ligo. Al Roho lisa ma wodi leanu lisa ma mejidu Yesua.40Nas al limu tanin, wokit umon asuma kalam de, umon kelimu, "Hagiga de nebi, 41Tanin kelim, "De yau al Mesih." Lakin tanin kelim., "Sei al Mesih bi ja min Galileya? 42kitab ma kelim gali al Mesih bi ja min iyal ta Daud wa min Betlaham, beled al Daud fogo?"43Ingisamat bada hasil fi nus ta nas al limu le sabab tou. 44Tanin hawil ashan bi gobudu huwo, lakin mafi zol kutu iden fi jisim tou.45Bad dak huras ta Hikal rija le reis ta khahana wa Pharisiin, al kelimu le umon, "Le intum ma jibu huwo?" 46Huras del juwabu, "mafi zol wonusu zede."47Kaman al Pharisiin juwabu umon, "Kaman kabasu intum?" 48Hal fi zol min hukam amin fi kalam tou, au zol min Pharisiin? 49Lakin nas al limu al ma arufu ganun, umon bi ligo laana."50Nikodimos ( wahid min Pharisiin, al kan ja le huwo bilel) kelim le umon, 51hal ganun ta nina bi hukumu zol gubal ma asuma min huwo wa arufu haja al huwo amulu?" 52umon juwabu wa kelim le huwo, kaman inta min Galileya? fetisu wa aiynu inu mafi nebi bi jamin Galileya."53Baad dak ai zol futu le bet tou.

Chapter 8

1Yesua ruwa fi Jebel Zeitun. 2Sabah bediri huwo ja fi haikal kaman, nas kulu ja, Huwo geni tehet wa bada alimu umon. 3kutaba ta ganun wa nas Pharisiin jibu mara al amsuku fi zina. Umon wogifu hiya fi nus.4Baad dak umon kelim le huwo, "Ya Mualim mara de gobudu fi zina. 5Has fi ganun, Musa kelimu le nina sikil nas ze de bi durubu be hujar? Inta bi kelim shunu an hiya?" 6Umon kelimu kalam de ashan bi sherigu huwo ashan umon bi indu kalam al bi tahamu be huwo. lakin Yesua dengir tehet wa katibu fi turab be ida tou.7Wokit umon gi istemir asalu huwo, huwo wogif fok wa kelimu le umon, " Zol al fi nus takum al ma indu katiya, kede huwo kun awel zol al bi shilu hajer wa durubu hiya." 8Huwo dengir tehet tanimara, wa gi katibu fi turab be ida tou.9Wokit umon asuma kalam de, umon bada sibu mahal de wahid wahid, bada min nas kubar. Fi nihaya sibu Yesua barau, be mara al kan al fi nus de. 10Yesua gum fok wa kelimu le hiya, "Ya mara, wenu nas al tahamu inta de? mafi wahid agder hukumu inta?" 11Hiya kelimu, "Mafi wahid, Ya Rab." Yesua kelimu "kaman Ana ma bi hukumu inta, Ruwa wa mata amulu katiya tani mara.12Yesua kelimu le umon tani, gali, "ana nur ta dunia; zol al bi douru wara tai ma bi douru fi duluma lakin huwo bi kun indu nur ta haya." 13Pharisiin kelimu le huwo gali, inta bi kun shahid le nefsa taki; shuhud taki ma hagiga."14Yesua juwabu wa kelim le umon, "Sala kan ana shahid an nefsa tai, shuhuda tai hagiga. Ana arufu ana ja min wen wa ana bi ruwa le wen, lakin intum ma arufu ana ja min wen au ana bi ruwa wen. 15Intum bi hukumu hasab gisim; ana ma bi hakimu ai zol. 16Hasa kan ana hakimu, hukum tai hagiga leanu ana ma barau, lakin ana ma Abu al rasulu ana.17Nam, wa fi ganun takum moktub be inu nas itnin yau shuhudi al hagiga. 18ana yau shuhud ta nefsa tai, wa Abu al rasulu ana huwo bi shahid le ana."19Umon kelimu le huwo, "wenu abu taki?" Yesua juwabu, "intum ma bi arufu ana wele Abu tai; lo kan intum arufu ana, intum kan bi arufu Abu tai." 20Huwo kelim kalam de fi al kazana wa huwo bi alimu fi haikal, wa mafi zol amsuku huwo leanu saa tou lisa ma ja.21kaman huwo kelimu le umon tani, "Ana bi ruwa; intum bi fetisu ana wa intum bi mutu fi katiya takum. Mahal al ana bi ruwa fogo intum ma bi agder ja." 22Wa Yahudiin kelimu, "Huwo bi katulu nefsa tou? De yau huwo bi kelimu, ' Mahal al ana bi ruwa fogo intum ma bi agder ja'?"23Yesua kelimu le umon, "intum min tehet; ana min fok. intum min dunia de; ana ma min dunia de, 24ashan kida, ana bi kelimu le intum gali intum bi mutu fi katia takum. Ile kan intum amin inu ana min fok intum bi mutu fi katiya takum."25Ashan kida umon kelimu le huwo, "inta munu?" Yesua kelimu le umon, Ana wori le intum min bidaya 26ana indi hajat ketir ashan bi wonusu wa bi hukumu an intum. al mohim zol al rasulu ana de huwo hagiga; wa hajat al ana asuma min huwo, hajat de ana bi wori le dunia," 27umon ma fahim gali huwo bi kelimu le umon an Abu.28Yesua kelimu, " kan intakum arfa Ibin insan, yau intum bi arufu inu de Ana, wa ana ma amulu ai haja be nefsa tai. ze ma abu alimu ana, ana bi wonusu hajat de. 29Huwoal rasulu ana huwo fii ma ana, wa huwo ma bi sibu ana barau, leanu ana fi kulu zaman bi amulu al huwo bi rudu." 30wokit Yesua bi kelimu hajat de, ketiriin amin fi huwo.31Yesua kelimu le Yahudiin al amin fi huwo, "kan intum sabit fi kalam tai, intum bi kun talamiz tai al hagiga; 32wa intum bi arufu al hagiga; wa hagiga bi hariru intum." 33umon juwabu huwo, " Nina iyal ta Ibrahim wa ma geni abid ta ai zol kulu kulu; kef inta bi kelimu; 'Bi sibu intum ashan bi kun hur '?"34Yesua juwabu umon, "Hagiga hagiga Ana wori le intum, ai wahid al bi amulu katiya huwo abid ta katiya. 35Kadam ma bi geni fi bet le nihaya, weled yau bi geni fi bet le nihaya. 36Ashan kida, kan weled hariru intum, hagiga intum bi kun hur.37Ana arufu intum iyal ta iyal ta Ibrahim; intum bi fetisu teriga ashan bi katulu Ana ashan kalam tai ma ligo mahal fi intum. 38Ana bi kelimu haja al ana aiynu min Abu tai, wa intum bi amulu haja al intum asuma min abu takum."39Umon juwabu wa kelimu le huwo, "Abu ta nina Ibrahim." Yesua kelimu le umon, "Kan intum iyal ta Ibrahim intum bi amulu shokol ta Ibrahim. Lisa, 40hasa intum bi fetisu ashan bi katulu Ana, zol al wori le intum al hagiga al Ana asuma min Allah. Ibrahim ma amulu zede. 41Intum bi amulu shokol ta abu takum." Umon kelimu le huwo, "Ma weledu nina be amiliya ta zina; nina indu Abu wahid; Yau Allah."42Yesua kelimu le umon, ka Allah yau abu takum, intum bi hibu ana, ashan ana ja min Allah ana yau hina; ana ma ja be nefsa tai, Lakin huwo yau rasulu Ana. 43lee intum ma bi fahim kalam tai? de ashan intum ma agder asuma kalam tai. 44intum ta abu takum, iblis, intum der amulu niya ta abu takum. huwo kan bi katil min bidaya huwo ma bi wogif fi hagiga ashan mafi hagiga fi huwo. kan huwo bi wonusu kidib, huwo bi wonusu min tebiya to ashan huwo kadab wa abu ta kadabin.45Lisa ashan ana bi kelimu hagiga, intum ma bi sedek Ana. 46Munu min intum bi wori katiya tai? Kan ana bi wonusu hagiga, le intum ma bi sedek Ana? 47Zol al kan ma Allah bi asuma kalam ta Allah; intum ma bi asuma umon ashan intum ma min Allah."48Yahudin juwabu wa kelim le huwo, "Nina ma wori gali inta Samiriya wa inta indu sitan?" 49Yesua juwabu, "Ana ma indu sitan, lakin ana bi ihterim Abu tai, wa intum bi alisu ana.50Ana ma bi fetisu mejid tai; fi wahid al bi fetisu wa bi hukumu. 51Hagiga, hagiga, Ana bi kelimu le intum, kan ai wahid bi hafizu kalam tai, huwo ma bi aiynu mutu."52Yahudin kelim le Huwo, "Hasa nina aruf gali Inta indu sitan. Ibrahim wa anbiya mutu; lakin inta kelim, "Kan ai wahid bi hafisu kalam tai, huwo ma bi jeribu mutu." 53Inta ma kebir min abu ta nina Ibrahim al mutu, sei de inta? Anbiya kaman mutu mutu. Inta der wori nefsa taki gali inta munu?"54Yesua juwabu, kan Ana bi mejidu nefsa tai, mejid tai ma indu faida; abu tai yau bi mejidu Ana - de munu al intum bi kelim huwo yau Allah. 55Intum ma arufu huwo, lakin ana bi aruf huwo. Kan ana bi kelim, "Ana ma bi aruf huwo, Ana bi kun ze intum, kadab. Lakin, Ana bi aruf huwo wa bi hafizu kalam tou. 56Abu takum Ibrahim tala mokosut wokit huwo aiynu yom tai, huwo aiynu wa kan mokosut."57Yahudin kelim le huwo, "Inta lisa ma wosulu kamsin sena, wa inta aiynu Ibrahim? 58Yesua kelim le umon, "Hagiga, hagiga, Ana kelim le intum, gubal Ibrahim, Ana fi." 59Umon gum arfa hujar ashan bi luku huwo, lakin Yesua katis fi nus tomon wa tala min haikal.

Chapter 9

1Hasa ze ma Yesua bi ruwa, huwu aiynu zol amiyan mini weledu huwo. 2talamiz tou asalu huwo, "rabi, munu amulu katiya, de zol de wele abuhat to, yau weledu huwo amiyan?"3Yesua juwabu, "zol de ma amulu katiya wele abuhat tou, lakin ashan shokol ta Allah bi zahir fi huwo. 4Lazim nina bi istakal shokol tou al huwo rasulu ana ligo lisa nahar. bilel bi ja al mafi zol bi agder Istakal. 5Ligo ana fi dunia, ana yau nur ta dunia."6Baad ma Yesua kelim kalamat de, huwo tufu fi wata, huwo amulu tin be buzak, wa laysu tin de fi uyun tou. 7Huwo kelim le huwo, "Ruwa, kasulu fi bir ta Siloam (al bi terjimu gali: rasulu)." Yala zol de ruwa, kasulu, wa rija biga bi aiynu.8Baad dak jerenat tou wa nas al kan aiynu huwo min bederi ze shahad kan kelimu, " de ma yau zol al bi geni wa bi asalu gurus min nas?" 9tanin gi kelimu de huwo," tanin kelimu, "la lakin huwo ze huwo." Lakin huwo kelimu ,"de ana."10Umon kelimu le huwo, "biga uyun taki fata kef?" 11Huwo juwabu, "zol al isim tou Yesua de amulu tin wa leyesu fi uyun tai wa kelimu le ana. 'Ruwa le Siloam wa kasulu.' yau ana ruwa wa kasulu, wa uyun tai fata." 12Umon kelimu le huwo, wenu huwo?" Huwo juwabu, Ana ma arufu."13Umon jibu zol al kan amiyan de le Pharisiin. 14kan de fi yom sebit zaman Yesua amulu tin wa fata ena tou. 15Pharisiin asalu huwo tanimara kef uyun tou fata. huwo kelimu le umon, huwo kutu tin fi uyun tai, ana kasulu, wa hasa ana bi aiynu."16Pharisiin tanin kelimu, "Zol de ma min Allah ashan huwo ma hafisu yom sebit." tanin kelimu, zol ta katiya bi amulu mujizat kef?" Yala umon kan indu iktilafat fi badu tomon. 17Umon asalu zol al amiyan de tani, inta bi kelimu shunu an huwo, ze huwo fata uyun taki?" zol al amiyan de kelimu, "Huwo nebi." 18Hasa Yahudin de lisa ma bi sedek an huwo gali huwo kan amiyan wa huwo biga bi aiynu lahadi umon nadi abuhat ta zol al kan biga gi aiynu de.19Umon asalu abuhat , de yau weled takum al intum kelimu gali weledu huwo amiyan? Huwo gi aiynu hasa kef?" 20Abuhat ta weled de juwabu umon, Nina arufu gali de weled tanina wa weledu huwo kan amiyan. 21Kef huwo bi aiynu hasa, nina ma arufu, wa munu yau fata uyun tou, nina ma arufu. asalu takum huwo, Huwo biga kebir. huwo bi agder wonusu an nefsa tou."22Abuhat tou kelimu zede, leanu umon kan bi kafu min al Yahudiin. Leanu Yahudiin tafig gali kan ai wahid rudu gali de Mesih, bi jadau huwo bara min mujama. 23ashan kalam de, abuhat tou kelim, "huwo biga kebir, asalu huwo."24Umon nadi zol al kan amiyan de tani mara wa kelimu le huwo, Wodi mejid le Allah. Nina arufu gali zol de huwo ta katiya." 25Baad dak zol de rija juwabu, ana ma bi arufu kan huwo ta katiya." Wahid haja ana bi arufu: ana kan amiyan, wa hasa ana bi aiynu."26Umon kelimu tanimara le huwo, "Huwo amulu le inta shunu? Huwo fata uyun taki kef?" 27huwo juwabu, ana kan kalas wori le intum, wa intum ma asuma! Lee intum der asuma tanimara? intum ma der ashan bikun talamiz tou kaman, wele intum deirin?28Umon sitimu huwo wa kelimu, "Inta telmiz tou, Lakin nina talamiz ta Musa. 29Nina arufu gali Allah wonusu le Musa, lakin nina ma arufu de min wen."30Zol de juwabu wa kelimu le umon, De ajib, intum ma bi arufu huwo min wen, wa lakin huwo fata uyun tai, 31Nina arufu gali Allah ma bi asuma le katiyin, lakin kan wahid tani mumin wa amulu irada tou, huwo bi asuma le huwo.32min bidaya ta dunia mafi zol asumau gali fii zol fata uyun ta zol al weledu amiyan. 33kan zol de ma min Allah huwo ma bi agder amulu haja." 34Umon juwabu wa kelimu le huwo, weledu inta kamil fi katiya , wa inta gi alimu nina?" Baad dak umon jada huwo bara min mujama.35Yesua asuma gali umon jada huwo bara min mujama. Huwo ligo huwo wa kelimu, "Sei inta amin fi Ibin al insan?" 36Huwo juwabu wa kelimu, "Huwo munu, Rabuna, ashan ana bi amin fi huwo?" 37Yesua kelimu le huwo, "inta aiynu huwo, wa de huwo yau bi kelimu ma inta." 38Zol de kelim, " Rabuna, ana amin " wa huwo abidu huwo.39Yesua kelimu, " le hukum ana ja fi dunia ashan del al ma bi aiynu bi aiynu wa le del al bi aiynu umon bi tala amiyanin." 40Pharisin al kan ma huwo asuma hajat de wa asalu huwo, " Hal nina kaman amiyanin?" 41Yesua kelimu le umon, "Iza kan intum amiyanin, intum kan ma indu katiya, lakin hasa intum kelimu, 'nina bi aiynu, ashan kida intum lisa fi katiya.

Chapter 10

1hagiaga hagiga ana bi kelimu le intum, zol al ma bi dakalu min bab le zeriba ta kurufan, lakin huwo bi tala min sika tani, zol de harami wa bi ja seregu. 2wa le huwo al bi dakalu min bab huwo rai ta korufan.3Haris ta bab de bi fata le huwo. korufan de bi asuma sot tou, wa huwo bi nadi korufan tou be isim tomon wa bi tala umon bara. 4zaman huwo bi tala umon kulu bara, huwo bi ruwa fi gidam tomon, wa korufan de bi ruwa wara tou, leanu umon arufu sot tou.5Umon ma bi ruwa wara ta ai zol sambala lakin umon bi jere min huwo, ashan umon ma bi arufu sot ta nas tanin," 6Yesua wori le umon misal de, lakin umon ma fahim de yatu hajat al kan huwo bi kelimu le umon.7Baad dak Yesua kelimu le umon tani mara, "hagiga, hagiga, ana bi kelim le intum, Ana bab ta korufan. 8Ai wahid huwo ja gubal Ana huwo harami wa bi seregu, lakin korufan ma asuma le umon.9Ana yau bab. kan ai wahid dakalu be wasat ana, huwo bi ligo kulasa; huwo bi dakalu wa bi tala wa bi ligo akil tou. 10harami ma bi ja ile ashan bi seregu wa bi katulu wa bi demiru. ana ja ashan umon bi kun indu haya wa bi kun indu aktar.11Ana rai al kwes. Rai al kwes bi wodi haya tou le korufan. 12Kadam al ajiru huwo ma rai wa korufan de ma tou. huwo bi aiynu morofain bi ja wa bi sibu korufan wa bi jere, biga morofain de bi gobudu korufan wa bi demiru umon. 13Huwo bi jere bara ashan ajiru huwo wa huwo ma fadi le korufan de.14Ana yau rai al kwes. wa ana bi arufu korufan tai wa korufan tai bi arufu ana. 15Abu tai bi arufu ana wa ana bi arufu Abu tai, wa ana bi wodi nefsa tai le korufan. 16Ana indu korufan tanin al ma min zeriba de. Ana lazim bi jibu umon, wa umon kaman bi asuma sot tai ashan getih bi kun wahid wa rai wahid.17De yau sabab al Abu tai bi hibu ana :ana bi wodi nefsa tai ashan ana bi shilu fok tani. 18Mafi zol bi shilu bara min ana tanimara, lakin ana wodi nefsa tai. ana indu sulta ashan bi wodi nefsa tai, wa ana indu sulta ashan bi shilu fok kaman. ana ligo wosia de min Abu tai."19Ingissamat tani hasil fi wasat ta Yahudin ashan kalam de. 20ketir min umon kelimu, "huwo indu sitan wa huwo mojunun. lee intum bi asuma le huwo?" 21tanin kelim, "de ma kalam ta sitan-zol muskun. Sei sitan bi agder fata uyun ta amiyan?"22Baad dak kan zaman ta eid ta tejdid fi Urselim. 23De kan fi shita, wa Yesua kan bi douru fi haikal fi rawak suliman. 24Yahudin bada limu hauli huwo wa kelim le huwo, Le miten inta bi aligu nufus ta nina? kan inta Mesih kelimu le nina be wadeh."25Yesua juwabu le umon, "Ana kelim le intum, lakin intum ma amin. shokol al ana bi amulu be esim ta Abu tai, de bi shahid le ana. 26Hasa intum ma bi amin ashan intum ma korufan tai.27korufan tai bi asuma sot tai; ana bi arufu umon, wa umon bi ruwa wara tai. 28ana bi wodi le umon haya abadia; umon ma bi mutu, wa mafi zol bi agder shilu umon min ida tai.29Abu tai, al huwo wodi umon le ana, huwo Akbar min kulu, wa mafi zol bi agder shilu umon bara min ida ta abu tai. 30Ana wa Abu wahid." 31Biga Yahudin arfa hujar tani ashan bi durubu huwo.32Yesua juwabu umon, "Ana wori le intum shokol ketir al kwes min Abu, Be sabab shokol yatu intum der durubu ana?" 33Yahudin juwabu huwo, nina ma bi durubu inta ashan ai shokol al kwes, lakin ashan tejdef, ashan inta, insan, bi amulu nefsa taki Allah."34Yesua juwabu umon, "sei ma katibu fi ganun takum, 'Ana kelim, "intum aliha'''? 35kan kelimu le umon rabunat, le del al kalam ta Allah ja le umon (wa umon ma kasuru kalam ta kitab al mukadas), 36intum bi kelim le zol al ektaru wa rasulu huwo le dunia, 'inta bi jedifu; ashan ana kelim gali ana jena ta Allah'?37kan ana ma bi amulu shokol ta abu tai, matakum amin be ana. 38lakin kan ana bi amulu huwo hata kan intum ma amin be ana, amin takum fi shokol ashan intum bi arufu wa bi fahim gali Abu fi ana wa ana fi abu." 39Umon hawil ashan bi gobudu huwo tani, lakin huwo tala bara min iden tomon.40Huwo ruwa tani be Jordon le mahal al kan Yuhana kan bi amidu foku min bidaya, wa huwo geni hinak. 41Ketir min nas ja le huwo wa umon kelim, "Yuhana fi hagiga ma amulu ai eshara, lakin kulu hajat Yuhana kelim an zol de hagiga." 42Nas ketir amin fi huwo hinak.

Chapter 11

1Kan fi zol ayan isim tou Lazarus. huwo min Bethany, beled ta nas Mariam wa Martha ukut tou. 2Mariam huwo yau al kan masau kura ta Yesua bi riha wa masau bi shar tou, aku tou Lazarus kan ayan.3Baad dak ukuwat del rasulu kabara le Yesua, gali, "Ya Rab, aiynu zol al inta bi hibu de huwo ayan." 4Zaman Yesua asuma, Huwo kelim gali, "Ayan de ma le mutu, lakin ashan bi mejidu Allah wa ashan Ibin Allah bi mejidu be huwo."5Kan Yesua bi hibu Martha wa ukut to Mariam wa Lazarus. 6Ashan kida wokit Huwo asuma gali Lazarus kan ayan, Yesua akir geni tani yomen ziyada fi mahal al huwo kan fi fogo. 7Baad dak, Huwo kelim le talamiz, "Kede nina ruwa tani fi Yahudia."8Talamiz biga kelim le Huwo, "Ya Mualim, hasa de nas Yahudin bi hawil ashan bi durubu Inta, wa kaman Inta gi ruwa hinak tani?" 9Yesua juwabu, "Musu saat ta nahar itnashar saa fi yom al wahid? kan zol bi douru be nahar, huwo ma bi augu ashan huwo bi aiynu be nur ta nahar.10Wa ashan kida, kan huwo bi douru be bilel, huwo bi augu ashan nur mafi fogo." 11Huwo kelim zede, wa baad dak, huwo kelimu le umon, "Aku ta nina Lazarous gi num, lakin Ana mashi ashan Ana bi goumu huwo min num."12Ashan kida talamiz kelimu le huwo, "Ya Rab, kan huwo bi num, huwo bi gum." 13Yesua kan gasit wonusu an mutu ta Lazarus, lakin umon fekir gali huwo kan bi kelimu an num ta raha. 14Baad dak Yesua kelimu le umon be saraha, " Lazarus mutu.15Ana farhan , le ajli intum, ana kan mafi hinak ashan intum bi amin. kede nina ruwa le umon." 16Thomas, al umon timania, kelim le talamiz al bi ruwa ma huwo, kede nina kaman ruwa ashan kaman nina bi mutu ma Yesua."17Zaman Yesua ja, huwo ligo Lazarus kan kalas indu arba ayam fi turuba. 18Bethany kan gerib ma Urselim, masafa talata kilu miter min sika. 19ketir min Yahudin kan ja le mariam wa martha, ashan bi azi le umon an aku tomon. 20Biga zaman martha, asuma gali Yesua jai, hia ja ashan bi gabilu huwo, lakin mariam kan geni fi bet.21Martha biga kelimu le Yesua, "Rabi, lo kan inta heni, aku tai kan ma bi mutu 22hasa, ana arufu gali ai haja al inta bi asalu min Allah ,huwo bi wodi le inta." 23Yesua kelimu le hiya, Aku taki bi gum tani."24Martha kelimu le huwo, Ana aruf huwo bi gum fi youm ta giyama yom ta akir." 25Yesua kelimu le huwo, "Ana yau giyama wa haya; al kan amin fi Ana, sala kan huwo mutu, bi hai; 26wa al kan hai wa amin fi Ana ma bi mutu. Sei inta bi sedek?27hiya kelimu le huwo, "Nam ya rab, Ana amin gali inta yau Mesih, Ibin Allah, al bi ja fi dunia. 28"Zaman hiya kelimu kalam de, hiya ruwa nadi ukut toi mariam be siir. wa hiya kelimu, Mualim fi hini wa huwo bi nadi inta." 29Zaman hiya asuma kalam de, hiya gum be sura wa ja le huwo.30Yesua lisa ma ja fi karia lakin huwo kan fi mahal al mariam gabil ma huwo fogo de. 31Zaman Yahud, al kan ma hia biga fi bet wa al kan bi azi hiya, umon aiynu mariam gum fok be sura wa tala bara, umon ruwa wara ta hia, umon fekir gali hia bi ruwa fi kubur ashan bi kori hinak. 32Zaman mariam ja fi mahal al Yesua kan foko wa hiya aiynu huwo, hia waga tehet gura tou, wa kelimu le huwo, "ya Rab, lo kan inta hina, aku tai kan ma bi mutu."33Zaman Yesua aiynu hiya bi kori, wa Yahud al ja ma hiya kaman bi kori, huwo kan dakalu fi roho bito wa huwo galgan; 34huwo kelimu, intum kutu huwo wen?" umon kelimu le huwo, ya Rab taal wa aiynu." 35Yesua kori36Biga Yahudin kelimu, "Aiynu godur sunu huwo bi hibu Lazarus!" 37Lakin baad min umon kelimu, De sei ma yau zol de, al fata uyun ta zol al amiyan de, kaman ma bi agder ashan bi kutu zol de ma bi mutu?"38Baad dak Yesua tanimara, kan ma murta ruwa fi turuba. turuba de kan fi juwa hujar, wa kan kati be hajer. 39Yesua kelimu, shilu hajerr de bara." Martha ukut ta Lazarus, la huwo mutu, kelim le Yesua, "Ya Rab, wokit ze de gisim de kalas karabu, leanu huwo mutu indu arba ayam." 40Yesua kelimu le hiya, Ana ma kelimu le inta gali, kan inta amin, inta bi aiynu mejid ta Allah?"41Ashan kida umon tala hajer de bara. Yesua arfa uyun tou fok wa kelimu. "Abu tai, ana bi rija le inta shukuran ashan inta asuma le ana. 42Ana arufu gali inta bi asuma le ana fi kulu zaman,lakin ashan nas al fi gidam tai de ana kelim kalam de, ashan umon bi amin gali inta rasulu Ana."43Baad ma huwo kelimu kalam de, huwo kori be sot shedid, "Lazarus, taal bara!" 44Zol al mutu de tala bara; kura wa ida tou kan murbut be malabis, wa wosa tou kan lifu be gumas. Yesua kelimu le umon, "fiku huwo wa kede huwo ruwa."45ketir min Yahud al ja le mariam wa umon aiynu haja al Yesua amulu, umon amin fi huwo. 46lakin tanin min umon ruwa le Pharisin wa kelimu le umon hajat al Yesua amulu.47Baad ruasa ta khahana wa Pharisin ze mejles ma bada wa kelimu, Nina bi amulu shunu? Zol de amulu hajat ketir. 48kan nina sibu huwo barau ze de, kulu nas bi amin fi huwo; nas Romanin bi ja wa bi silu mahal bi ta nina wa uma ta nina."49Be hala tani, Zol fi nus tomon, Caiaphas, kan min mustawa al fok le ruasa ta khahana fi sena dak, kelimu le umon, 50intum ma bi arufu ai haja. intum ma bi fekir gali aksan le inta kede zol wahid mutu le nas bidal umam kulu bi mutu."51Hasa huwo ma bi kelimu min nefsa tou. lakin, huwo reis ta khahana fi sena dak, huwo naba gali Yesua bi mutu le umam; 52wa ma bes le umam, lakin kaman ashan bi limu iyal ta Allah ali ferigu del fi mahal wahid. 53min yom dak le gidam umon katitu kef umon bi kutu Yesua bi mutu.54Shilu zaman Yesua ma bi ruwa fi gidam ta Yahud be moftuh, lakin huwo ruwa min hinak le bilad gerib min beriya le medina bi nadi Ephraim. Huwo geni hinak ma talamiz tou. 55eid al Paska ta Yahud kan biga gerib, wa ketirin tala wa ruwa fi Urselim min medina gubal eid al Paska umon der ruwa nedefu nufus tomon56Umon kan bi fetisu Yesua, wa bi kelim le badu tomon ze umon bi wogif fi haikal, "intum bi fekir shunu? sei huwo ma bi ja fi eid?" 57wa kan reis ta khahana wa Pharisin wodi talimat gali kan ai wahid arufu Yesua wen, kede huwo ja wori ashan umon bi amsuku huwo.

Chapter 12

1Gubal sita yom min eid paska, Yesua ja le Bethany, mahal al kan Lazarus fogo, al Yesua goumu huwo min mutu. 2Umon amulu le huwo asha hinak, wa martha kan bi kadimu, lakin Lazarus wahid min nas del al kan bi geni tehet fi terbeza ma Yesua. 3Baad dak mariam shilu riha min zet ta nardin al gali, wa hiya masa fi kura ta Yesua, wa hiya masa kura ta Yesua be shar tou. Bet de kan biga mala be riha de.4Yahuza iscarioti, wahid min talamiz tou, al amulu le huwo kayana, kelimu, 5"Malu ma biyu riha de be tultumiya dinar wa bi wodi le masakin?" 6Huwo kelimu kalam de, ma ashan huwo bi ihtam be masakin, lakin ashan huwo kan harami: huwo kan indu shanta ta hafisu gurus wa huwo kan der seregu min al kutu foko.7Yesua kelimu, "Sibu takum hiya kede hafisu le yom ta defin tai. 8Intum indu masakin kulu yom ma intum. lakin ana mafi ma intum kulu yom."9ketir min mojmu ta Yahud arufu gali Yesua fi hinak, wa umon ja, ma bes le Yesua, lakin kaman ashan bi ja aiynu Lazarus, al Yesua goumu min mutu . 10Reis ta khahana umon tifagu ma baad tomon ashan bi katulu Lazarus tani; 11ashan kan be sabab tou ketir min Yahud bada ruwa wa amin fi Yesua.12Fi yom al tani mojmu ketir ja fi eid. zaman umon asuma gali Yesua kan jai fi Urselim, 13umon shilu furu ta shejera ta nahal wa umon tala ashan bi gabili huwo wa umon bi wonusu be sot fok , "Hosanna! baraka le de al bi ja be isim ta Rabuna, Melik ta Israel."14Yesua ligo humar suker wa wa huwo geni fogo; ze ma huwo kan katibu, 15Mata kafu, biniya ta Zion; Melik taki jai, bi geni fi humar."16Talamiz tou ma fahim hajat de min bidaya; lakin Yesua kan mejidu, umon zekir gali hajat de kan katibu an huwo wa wa umon kan amulu hajat de le huwo.17Hasa nas al limu de shahidu gali umon kan ma huwo zaman huwo nadi Lazarus bara min turuba wa huwo gumu huwo min mutu dak. 18Kaman kan le sabab de yau nas al limu de ja ashan bi gabilu huwo, ashan umon asuma gali kan huwo amulu ishara. ashan kida 19Pharisin kelim le badu tomon, "aiynu, intum ma bi agder amulu ai haja; aiynu, dunia de bi ruwa wara tou."20Yunaniin kan fi nus ta nas del al kan bi ruwa le ibada fi eid. 21Umon ruwa le Philipus, al kan min bethsaida fi Galileya, wa asalu huwo gali, "Sa seid nina ja ashan bi aiynu Yesua." 22Philipus ja wa kelimu le Andraus; Andraus ruwa ma Philipus, wa umon kelimu le Yesua.23Yesua juwabu umon wa kelimu, Saa kalas ja ashan bi mejidu Ibin al insan. 24Hagiga, hagiga, ana bi kelimu le intum, kan hubub ta hanta ma waga fi wata ashan bi mutu, bi fadulu ze ma huwo barau; lakin kan huwo mutu, huwo bi jibu samar ketir.25Al bi hibu haya tou huwo bi fagidu; lakin al bi aba haya tou fi dunia de huwo bi hafisu le haya abadiya. 26Kan ai zol bi kadimu ana ; kede huwo ja wara tai; wa mahal al ana fogo kadam tai kaman bi geni fogo, kan zol al bi kadimu ana, Abu bi akrimu huwo.27Hasa rohu tai galgan wa ana bi kelimu shunu? 28Abu tai, hafisu ana fi saa de'? Lakin le sabab de ana ja fi saa de. ya Abu, tai mejidu isim taki. "Baad dak sot ja min samah wa kelimu, ana mejidu huwo wa ana bi mejidu huwo tani." 29Baad dak mujmu al kan wagif wa asuma gali raad kan hasil. tanin kelimu, "Malaika yau kan bi kelimu le huwo."30Yesua juwabu wa kelimu, Sot de ma ja le ana, lakin le intum. 31Hasa de hukum ta dunia: hasa hakim ta dunia de bi jadau bara.32Zaman al ana bi ruwa fok min ard de, ana bi shilu kulu nas le nefsa tai." 33Huwo kelimu ze de ashan huwo der wori ishara ta mutu al huwo der mutu.34Nas al limu de juwabu huwo, nina asuma min namus gali al Mesih bi geni ilel abad. Inta bi kelimu, Kef Ibin al insan bi ruwa fok? Ibin al insan de munu?" 35Yesua biga kelimu le umon, "nur bi geni ma intum le zaman besit. Douru takum ashan intum indu nur, ashan duluma kede ma ja ligo intum. zol al bi douru fi duluma huwo ma bi arufu huwo bi ruwa wen. 36Ze intum indu nur, amin takum fi nur asha intum bi kun iyal ta nur." Yesua kelimu hajat de wa biga huwo ruwa wa wodoru min umon.37Hata kan Yesua amulu mujizat ketir fi gidam tomon, lisa umon ma bi amin fi huwo 38ashan kalam ta nebi isaiah de bi timu, fi kalam tou: "Ya Rab, Munu yau amin kalam ta nina, Ida ta Rabuna zahir le munu?"39Le sabab de umon ma der amin leanu Isaiah kaman kan kelimu, 40Huwo gofulu uyun tomon, wa huwo kutu gulub tomon tala gowi; au umon ma bi aiynu be uyun tomon wa bi fahim be gulub tomon, wa umon bi rija wa ana bi aliju umon."41Isaiah kelimu hajat de ashan huwo aiynu mejid ta Yesua wa huwo bi kelimu an huwo. 42Lakin be kalam dak, ketir min hukam amin fi Yesua; lakin be sabab ta Pharisin, umon ma iteref be huwo ashan kede ma hanziru umon min majma. 43Umon hibu mejid al bi ja min nas aktar min mejid al bi ja min Allah.44Yesua wonusu be sot fok kelimu, Le de al bi amin fi ana, ma bes bi amin be ana lakin kaman fi huwo al rasulu ana, 45wa le zol al aiynu ana huwo aiynu al rasulu ana.46Ana ja ze nur fi dunia de, ashan al bi amin fi ana ma bi geni fi duluma. 47Iza kan ai zol asuma kalam tai lakin ma bi ish fogo, ana ma bi hakimu huwo, leanu ana ma ja ashan bi hukumu dunia de, lakin ashan bi kalisu dunia.48zol al bi aba ana wa al ma bi rudu kalam tai, huwo indu zol al bi hakimu huwo. kalam al ana kelimu de bi hakimu huwo fi yom ta akir. 49Leanu ana ma kelimu be nefsa tai, lakin de Abu al rasulu ana, huwo yau wodi le ana wosiya an shunu ana bi kelimu wa shunu ana wonusu. 50Ana arufu wosiya tou de haya abadiya, ashan kida al ana bi kelimu- ze ma Abu yau kelimu le ana, yau ana bi kelimu."

Chapter 13

1Hasa de kan gubal eid ta Paska.Yesua arufu gali saa tou ja ashan huwo bi ruwa min dunia de wa huwo bi ruwa le Abu. Huwo kan hibu nas tou fi dunia, huwo hibu umon le nihaya. 2Hasa sitan kan kalas kutu fi gelba ta Yahuza Iscarioti weled ta Samaan, ashan bi selimu Yesua.3Huwo arufu gali Abu wodi kulu hajat fi idan tou wa kaman huwo ja min Allah wa bi rija le Allah. 4Huwo gum fok fi zaman ta ashah wa agila gumas tou. Huwo shilu bishkir wa lifu fi sulba tou. 5Huwo kubu moyo fi teshit wa bada kasulu kuraein ta talamiz wa masa be bishkir al Huwo lifu fi sulba tou.6Huwo ja le Samaan Butrus, wa Butrus kelim le Huwo, "Ya Rab, Inta der kasulu kura tai?" 7Yesua juwabu wa kelim le huwo, "Haja al ana bi amulu de inta ma bi fahim hasa, lakin inta bi ja fahim badin." 8Butrus kelim le Huwo, "Inta mabi kasulu kura tai." Yesua juwabu huwo, "Kan Ana ma kasulu inta, inta ma bi ishterik ma ana." 9Samaan Butrus kelimu le Huwo, Ya Rab, mata kasulu kura tai barau, lakin kaman idan wa ras tai."10Yesua kelim le huwo, "Zol al kan beredu huwo ma der, ile bi kasulu kura tou. ashan huwo nedif, intum nedifin, lakin ma intum kulu." 11(Ashan Yesua arufu zol al bija amulu kayana le Huwo; ashan kida Huwo kelimu, "ma intum kulu nedifin.")12Wa baad ma Yesua kasulu kureinat tomon wa Huwo shilu gumas tou wa geni tehet tani, Huwo kelimu le umon, "Sei intum arufu al Ana amulu le intum? 13Intum bi nadi Ana Mualim wa Rabuna; wa intum bi wonusu sah, ashan de Ana. 14Kan biga Ana, Rabuna wa Mualim, kasulu kurein takum, kaman kede intum kasulu kurein takum. 15Ashan Ana wori le intum misal kede intum kaman amulu ze Ana le intum.16Hagiga, Hagiga, Ana kelimu le intum, Kadam ma ahsen min seid tou; wa kaman marasula ma ahsen min zol al bi rasulu huwo. 17Kan intum arufu hajat del, intum bi kun mubarikin kan intum amulu. 18Ana ma bi kelim ashan intum kulu; Ana arufu del al Ana hazilu-lakin de ashan al katibu bi timu: "zol akulu esh tai arfa wara kura tou did tai."19Ana bi kelimu le intum de gubal lisa ma hasil ashan kan ja hasil, intum bi sedekAna. 20Hagiga, hagiga, Ana bi kelimu le intum, zol al kn gabilu ai zol Ana rasulu, huwo gabilu Ana, wa al kan gabilu Ana, gabilu Huwo al rasulu Ana."21Wokit Yesua kelimu ze de, Huwo kan bi rogus fi roho. Huwo alinu gali, "Hagiga, hagiga, Ana bi kelimu le intum gali wahid min intum bi selimu Ana." 22Al talamiz biga bi aiynu badun tomon, wa mustagrabin de munu yau Huwo bi kelimu.23Wahid min talamiz al Yesua kan bi hibu, huwo kan bi teki fi terbeza jambu Yesua. 24Samaan Butrus amulu ishara le huwo wa kelimu, "Asalu Huwo gali de munu al inta bi wonusu huwo." 25kaman huwo dengir tehet jambu Yesua wa asalu huwo, "Ya Rab, de munu lakin?"26Min hinak Yesua juwabu, "De zol al Ana bi dakalu gita esh de le huwo." Wokit Huwo dakalu esh, Huwo wodi le Yahuza weled ta Samaan al Iscarioti. 27wa baad esh de, Sitan dakalu le huwo, biga Yesua kelimu le huwo, "Haja al inta der amulu de, amulu guwam."28Mafi wahid min talamiz al gaidin fi terbeza fahim le huwo kelim ze de le huwo. 29Tanin fekir gali, ashan Yahuza yau bi amsuku sonduk ta gurus, Yesua kelim le huwo, "Biyu hajat al nina der le eid," au kaman kede huwo wodi hajat le masakin. 30Baad Yahuza akulu esh de, tuwali huwo tala. de kan fi misa.31Zaman Yahuza kan ruwa, Yesua kelimu, kalas mejidu Ibin al Insan, wa mejidu Allah fi huwo. 32Allah bi mejidu huwo fi nefsa tou, wa huwo bi mejidu huwo be sura. 33Ya iyal tai, ana ma intum le zaman besit. intum bi fetisu ana ze ma ana kelim le Yahud, mahal al ana bi ruwa fogo, intum ma bi agder ja fogo.' hasa ana bi kelim le intum.34Ana wodi le intum wosiya jedid, kede intum hibu baad takum ma bad,ze ma ana hibu intum , kaman kede intum hibu baad takum ma bad. 35Ashan kede nas arufu gali intum talamiz tai, iza kan intum indu muhaba le baad bakum ma bad."36Samaan Buturs kelimu le huwo, "Ya Rab, inta bi ruwa wen?" Yesua juwabu, mahal al ana bi ruwa fogo inta ma bi agder ja wara tai hasa, lakin inta bi ja fi zaman tani." 37Buturs kelimu le huwo, Ya Rab, lee ana ma bi agder ja wara taki hasa? ana bi nezilu haya tai ashan inta." 38Yesua juwabu, kan inta nezilu haya taki ashan ana? Hagiga, hagiga, ana bi kelimu le inta, Dik ma bi kore gubal ma inta bi anguru ana talata marat."

Chapter 14

1Matakum sibu gelba takum karabu. intum amin fi Allah, amin takum kaman fi ana. 2Fi bet ta abu tai biyut fi hinak ketir. Iza kan ma ze de, Ana kan bi kelim le intum, leanu ana bi ruwa ashan bi jahizu le intum mahal. 3Kan ana ruwa wa jahizu le intum mahal, ana bi ja tani wa bi shilu intum tani le nefsa tai, biga mahal al ana fogo intum kaman bi kun fogo.4Intum bi arufu sika al ana bi ruwa fogo. 5Thomas kelimu le Yesua, Ya Rab nina ma bi arufu inta bi ruwa wen, kef nina bi arufu sika?" 6Yesua kelimu le umon, ana yau sika, wa hagiga, wa haya; mafi zol bi ja le Abu ile be wasat ana. 7Iza intum arufu ana, intum kaman bi arufu Abu tai. Min hasa intum arufu huwo wa intum aiynu huwo."8Philipus Kelimu le Yesua, "Ya Rab wori le nina Abu, wa bi kun kifaya le nina." 9Yesua kelimu le huwo, ana ma intum zaman towil wa intum lisa ma arufu ana, Philipus? Zol al aiynu ana huwo aiynu abu. Kef inta bi Kelimu, wori le nina abu'?10Inta ma bi amin gali ana fi Abu wa Abu fi ana? kalam al ana bi kelimu le intum de ana ma bi kelimu min sulta ta nefsa tai, lakin Abu al bi ish fi ana bi amulu shokol tou. 11sedek ana gali ana fi Abu wa Abu fi ana, au amin be sabab ta shokol de nefsa tou.12Hagiga, hagiga, ana bi kelim le intum, zol al bi amin fi ana be amulu shokol al ana bi amulu, wa huwo bi amulu azam min shokol de ashan ana bi ruwa le Abu. 13Ai haja al intum bi asalu be isim tai, ana bi amulu huwo ashan Abu bi mejidu fi weled tou . 14Iza intum asalu ai haja be isim tai, ana bi amulu huwo.15Iza intum bi hibu ana, intum bi hafisu wosiya tai, 16wa ana bi seli le Abu, wa huwo bi wodi le intum muazi tani biga huwo bi geni ma intum ile abad- 17Roho ta hagiga. al dunia ma bi agder ashan bi gabilu huwo ashan huwo ma aiynu huwo au ma arufu huwo. Lakin intum arufu huwo, ashan huwo bi geni ma intum wa bi kun ma intum.18Ana ma bi sibu intum barau; Ana bi ja wara le intum. la hadi 19Hasa be zaman besit dunia ma bi aiynu ana towil, lakin intum bi aiynu ana. ashan ana hai, intum kaman bi hai. 20Fi yom dak intum bi arufu gali ana fi Abu tai, wa intum fi ana, wa ana fi intum.21Zol al endu wasaya tai wa hafisu de yau zol al bi hibu ana, wa zol al bi hibu ana bi hibu abu tai wa ana bi hibu huwo wa ana bi wori nefsa tai le huwo." 22Yahuza (ma al iscarioti) kelimu le Yesua, ya Rab lei kida inta der wori nefsa taki le nina wa ma le dunia?"23Yesua juwabu wa kelimu le huwo, " Iza ai zol hibu ana, huwo bi hafisu kalam tai. abu bitai bi hibu huwo, wa nina bi ja le huwo wa nina bi amulu bet ta nina ma huwo. 24Zol al ma bi hibu ana ma bi hafisu kalamat tai. Kalam al intum asuma de ma min ana lakin min abu al rasulu ana.25Ana kelimu hajat de le intum, Ze ma ana bi geni ma intum. 26Fi ai hala muazi de-Roho al Kudus al Abu rasulu fi isim tai-huwo bi alimu intum ai haja wa huwo bi zekir intum min hajat al ana kelimu le intum. 27Ana bi sibu le intum salam; Salam tai ana wodi le intum. ana ma bi wodi huwo ze ma dunia bi wodi.ma takum sibu gelba takum karabu galgan, wa ma takum kafu.28Intum asuma al ana kelim le intum, ana bi ruwa, wa ana bi ja wara le intum.' Iza intum bi hibu ana, intum bi kun farhanin ashan ana bi ruwa le Abu, leanu abu azam min ana. 29Hasa ana kelim le intum gubal ma bi hasila ashan biga, kan huwo hasil, intum bi amin.30Ana ma bi wonusu ketir le intum tanimara, leanu reis ta dunia de jai. huwo ma indu guwa fok le ana, 31lakin ashan dunia bi arufu gali ana bi hibu Abu, ana bi amulu bes ze ma Abu wodi le ana wosiya. kede nina gum fok wa ruwa min hina.

Chapter 15

1Ana karma al hagiga, wa Abu tai yau muzari. 2Huwo bi gatau kulu furu fi ana al ma bi antij samar, wa huwo bi gatau kulu furu al bi antij samar ashan bi antij samar ketir.3Intum kalas biga nedif be sabab ta risala al ana kelim le intum. 4Sabit takum fi ana , wa ana fi intum. ze ma fere ma bi antij samar be nefsa tou ile kan huwo sabit fi karma, kaman intum ma bi agder, ile kan intum sabit fi ana.5Ana karma, intum yau furu.zol al bi sabit fi ana wa ana fi huwo, huwo bi antij samar ketir, leanu be dun ana intum ma bi agder amulu ai haja. 6Iza ai wahid ma sabit fi ana, bi jadau bara ze fere de wa bi nashif fok, wa bi limu furu de wa bi jadau umon fi nar, wa umon bi haragu fok. 7iza intum sabit fi an, wa iza kalam tai sabit fi intum, ai haja al intum der asalu bi kun le intum, wa bi amulu huwo le intum.8Yau Abu tai bi mejidu , kan intum bi jibu samar ketir wa biga bi asbitu gali intum talamiz tai. 9Ze ma Abu hibu ana, ana kaman hibu intum. sabit takum fi muhaba tai.10Iza intum hafisu wasaya tai, intum bi sabit fi muhaba tai, ze ana hafisu wasaya ta Abu tai wa sabit fi muhaba tou. 11Ana kelim le intum hajat de ashan farah tai bi kun fi intum wa ashan farah takum bi kun kamil.12De yau wasaya tai, kede intum hibu badu takum ma bad ze ana hibu intum. 13Mafi ai wahid indu muhaba azam min de, al huwo bi nezilu nefsa tou le asdika tou.14Intum asdika tai iza intum amulu hajat al ana wori le intum. 15ana ma bi rija nadi intum kudam, leanu kudam ma bi arufu seid tou bi amulu shunu. ana bi nadi intum asdika, leanu ai haja al ana asuma min Abu tai ana kutu biga maruf le intum.16Intum ma iktar ana, lakin ana yau iktar takum wa aiynu intum ashan intum bi ruwa wa bi antij samar, wa samar takum bi geni. de yau biga abu bi wodi le intum al intum bi asalu be isim tai 17Hajat de ana wodi le intum, ashan intum kede hibu baad takum ma baad.18Iza dunia aba intum, arufu takum gali huwo aba ana gubal ma umon bi aba intum. 19iza kan intum min dunia, dunia bi hibu intum ze nas tou. Lakin ashan intum ma min dunia wa ashan ana iktar intum min dunia, ashan kida dunia bi aba intum.20Zekir kalam al ana kelimu le intum, 'kadam ma azim min seid tou.' iza kan umon tabu ana, umon kaman bi tabu intum; Iza umon hafisu kalam tai umon kaman bi hafisu takum. 21Umon bi amulu hajat de kulu le intum ashan isim tai, ashan umon ma arufu ali rasulu ana. 22Iza kan ana ma ja wa kelimu le umon, umon ma bi kun indu katiya, lakin hasa umon ma indu uzor le katiya tomon.23Al bi karahu ana bi karahu Abu tai kaman. 24Iza kan ana ma amulu amail al mafi zol amulu gidam tomon, umon ma bi kun indu katiya, lakin hasa umon aiynu wa umon aba ana wa Abu tai. 25Lakin de nizam ashan bi kamilu kalam al katibu fi ganun tomon, umon karahu ana bidun sabab.'26Wokit al muazi bi ja-al ana bi rasulu le intum min Abu, de yau, roho ta hagiga, al bi tala min Abu-bi ja, huwo bi shahid le ana. 27Intum kaman bi shahidu , le ana leanu intum fi ma ana min bidaya.

Chapter 16

1Ana kelimu le intum hajat de ashan kede intum ma bi ligo tasir. 2Umon bi tala intum bara min min majma. lakin fi zaman bi ja wokit kulu zol al bi katulu intum bi fekir gali huwo bi gedimu kidma le Allah.3Umon bi amulu hajat de ashan umon ma arufu Abu wele ana. 4Ana bi wori le intum hajat de ashan biga kan zaman tomon ja, intum bi zekir gali ana kelim le intum an umon. Ana kan ma kelim le intum an hajat fi bidaya, ashan ana kan ma intum.5Lakin hasa ana bi ruwa le huwo al rasulu ana, lahadi hasa mafi zol min intum asalu ana, inta bi ruwa wen?' 6Lakin ashan ana kelimu hajat de le intum, huzun mala fi gulub takum. 7Lakin hagiga ana kelimu le intum, lakin ahsan le intum leanu ana bi ruwa. leanu iza ana ma ruwa, al muazi ma bi ja le intum, lakin iza ana rua, ana bi rasulu huwo le intum.8Wokid huwo bi ja, al muazi bi asbit le dunia an batal ta katiya, an shokol adil, wa an hukum- 9an katiya, ashan umon ma amin fi ana, 10an shokol adil, ashan ana bi ruwa le Abu, wa intum ma bi aiynu ana ketir; 11wa an hukum, ashan hakim ta dunia de hukumu kalas.12Ana indi hajat ketir ashan bi wori le intum, lakin intum ma bi fahim umon hasa. 13Lakin wokit huwo, roho ta hagiga, bi ja, huwo bi arshidu intum fi kulu hagiga, leanu huwo ma bi wonusu min nefsa tou. lakin huwo bi kelimu kulu al huwo bi asuma, wa huwo bi kelimu le intum hajat al bi ja. 14Huwo bi mejidu ana, leanu huwo bi shilu min al ana indi wa huwo bi kelimu le intum.15Kulu hajat al Abu indu de tai. Ashan kida , ana kelimu gali Roho bi shilu min al ana indi wa huwo bi wori huwo le intum. 16Fi zaman guser intum ma bi aiynu ana, wa baad zaman guser intum bi aiynu ana."17Yala Baad min talamiz tou kelimu le baad tomon ma baad, "De shunu al huwo bi kelimu le nina, 'Fi zaman guser intum ma bi aiynu ana wa baad zaman guser intum bi aiynu ana,' Leanu ana bi ruwa le Abu;? 18Ashan kida umon kelimu, "de shunu al huwo bi kelimu, baad zaman guser'? Nina ma arufu huwo bi kelimu an shunu."19Yesua aiynu gali umon der asalu huwo, wa huwo kelimu le umon, "intum bi asalu nufus takum an kalam de, ana gasit shunu be kalam al ana kelim , baad zaman guser intum ma bi aiynu ana wa zaman guser intum bi aiynu ana'? 20Hagiga, hagiga, ana bi kelimu le intum, intum bi kori wa bi kun haznanin, lakin dunia bi kun farhan. intum bi kun haznanin be kamil, lakin huzun takum bi hawil le farah. 21Wokit al mara bi weledu hiya bi kun haznan leanu zaman tou ja, lakin kan hiya weledu jena , hiya ma bi rija zekir waja ta hia be sabab farah ta hiya leanu weledu insan fi dunia.22Intum bi kun haznanin hasa, lakin ana bi aiynu intum tani, wa gelba takum bi kun farhan, wa mafi zol bi agder shilu farah takum min intum. 23Fi yom dak intum ma bi asalu ana be ai haja. Hagiga, hagiga, ana bi kelimu le intum, iza intum asalu ai haja min Abu fi isim tai, huwo bi wodi huwo le intum. 24Lahadi hasa intum ma asalu ai haja fi isim tai. asalu, wa intum bi ligo ashan farah takum bi kun kamil.25Ana kelimu le intum hajat de be teriga ta amsal, lakin zaman bi ja al ana ma bi kelimu le intum be teriga ta amsal, lakin ana bi kelimu le intum be wadeh an Abu.26Fi yom dak intum bi asalu be isim tai wa ana ma bi kelim le intum gali ana bi seli le Abu min ajili takum, 27Leanu Abu be nefsa tou bi hibu intum ashan intum hibu ana wa ashan intum amin gali ana ja min Abu. 28Ana ja min Abu, wa ana ja le dunia. tani, ana bi sibu dunia wa ana bi bi ruwa le Abu."29Talamiz tou kelimu, "Aiynu, hasa inta bi kelimu wadeh wa inta ma bi istagdem teriga ta amsal 30Hasa nina arufu gali inta arufu kulu haja, wa inta ma der ai zol kede asalu inta sualat. ashan kida, nina amin gali inta ja min Abu. 31Yesua juwabu umon, "hasa intum amin?32Aiynu, saa bi ja, nam, huwo fi hagiga ja, wokit intum bi ferigu, ai zol le bet tou al melik, wa intum bi sibu ana barau. la hadi saha ana ma barau leanu abu ma ana. 33Ana kelimu kalam de le intum ashan intum bi kun indu salam fi ana. fi dunia intum bi kun indu mashakil, lakin sheja takum: ana gilibu donia."

Chapter 17

1Baad Yesua kelimu hajat de, huwo arfa uyun tou fok fi samah wa gali, "Abu tai, zaman kalas ja, mejidu weled taki ashan weled taki bi mejidu inta- 2Ze ma inta wodi le huwo sulta fok kulu gisim ashan huwo bi wodi haya abadiya le ai wahid al inta wodi le huwo.3De yau haya abadiya: Ashan umon bi arufu inta inta bes yau Allah al hagiga, wa Yesua Al Mesih al Inta rasulu. 4Ana mejidu inta fi dunia. Ana kalasu shokol al Inta wodi le Ana ashan bi amulu. 5Hasa, Ya Abui, mejidu Ana gidam taki be mejid al Ana indu le inta gubal dunia ma kalagu.6Ana zahiru isim taki le nas al Inta wodi le Ana min dunia. Umon kan taki, wa Inta wodi le Ana, wa umon hafisu kalam taki. 7Hasa umon arufu gali kulu haja al inta wodi le Ana ja min Inta, 8ashan Ana wodi le umon kulu kalamat al ja min Inta, wa umon amin gali Inta rasulu Ana.9Ana seli le umon. Ana ma seli le dunia lakin le del al inta wodi le ana, ashan umon taki. 10Ai haja al le ana huwo taki wa taki huwo tai, wa umon mejidu ana. 11Ana ma mafi fi dunia lakin nas del umon fi dunia, wa ana ja le intum Abu al kudus, hafisu umon fi isim taki al inta wodi le ana ashan umon bi kun wahid, ze ma nina wahid.12Zaman ana kan ma umon, ana hafisu umon be isim taki, del al inta wodi le ana. Ana haresu umon, wa mafi wahid min umon woduru, ile jena ta karaba, ashan kalam al katibu bi kun kamil. 13Hasa ana jai le inta, lakin ana kelim hajat del fi dunia ashan umon bi kun indu farah tai fi nufus tomon kamil. 14Ana wodi le umon kalam taki, wa dunia aba umon ashan umon ma min dunia, ze ma ana ma min dunia.15Ana ma asalu min inta ashan bi shilu umon min dunia, lakin le inta ashan bi hafisu umon min haja al batal. 16Umon ma min dunia, ze ma ana ma min dunia. 17kutu umon fi hagiga taki. kalam taki hagiga.18Ze ma inta rasulu ana fi dunia, kaman ana rasulu umon fi dunia. 19Ana wodi nefsa tai ajli umon, ashan umon kaman bi wodi nefsa tomon fi hagiga.20Ana ma bi seli bes le del, lakin kaman le del al amin fi ana min kilal kalam tomon 21ashan umon kaman bi kun wahid, ze inta, Abu, fi ana, wa ana fi inta. Kede umon kaman kun fi nina ashan dunia bi amin gali inta rasulu ana.22Mejid al inta wodi le ana, Ana wodi le umon, ashan umon bi kun wahid: 23Ana fi umon, wa inta fi ana- ashan bi agder kamil fi wehida, ashan dunia bi arufu gali inta rasulu ana, wa inta hibu umon ze ma inta hibu ana.24Ya abui, Ana deir del al inta wodi le ana ashan bi geni ma ana fi mahal al ana bi geni fogo, wa ashan bi aiynu mejid tai, mejid al inta wodi le ana ashan inta hibu ana gubal Dunia ma kalagu.25Ya Abui al bar, dunia ma arufu Inta, lakin Ana arufu Inta, wa del arufu gali Inta rasulu Ana. 26ana kutu isim taki maruf le umon, wa kaman Ana bi kutu kede arufu gali muhaba al Inta hibu be Ana bi kun fi umon, wa ana bi kun fi umon."

Chapter 18

1Baad ma Yesua wonusu kalamat del, Huwo ruwa ma talamiz tou fi safa ta wadi kadarun, mahal al kan fogo jinana Huwo wa talamiz tou dakalu fogo. 2Yahuza al bi ja selimu huwo, arufu mahal de, ashan Yesua baad marat bi ruwa ma talamiz tou fogo. 3Baad dak Yahuza shilu mojmu min asakir wa nas huras ta haikal wa nas Pharisiin, umon ruwa hinak be lambat, wa batariat, wa silahat.4Baad dak Yesua, al arufu kulu hajat al kan hasil le umon, ruwa gidam wa asalu umon, "intum bi fetisu munu?" 5Umon juwabu huwo, Yesua ta Nazereta." Yesua kelimu le umon, "Ana yau." Yahuza, al selimu Huwo, kan wagif ma asakir del.6Zaman huwo kelimu le umon, "Ana yau," umon rija wara wa umon waga fi wata. 7Baad dak huwo asalu umon tanimara, "Intum gi fetisu munu?" Humon kelimu tanimara, "Yesua ta Nazereta."8Yesua juwabu, "Ana wori le intum gali Ana yau. Kan intum bi fetisu Ana, sibu del kede ruwa." 9De ashan kalam al huwo kelimu bi timu; "Le del al inta wodi le Ana, mafi wahid woduru."10Baad dak Samaan Butrus, al kan indu sef, huwo talau wa dugu be kadam ta reis ta khahana wa gata adana tou ta yemin. Isim ta kadam de kan Malkus. 11Yesua kelimu le Butrus, "rija sef de fi mahal tou. Kede ana ma ashurubu kas al Abu wodi le Ana?12Mojmu ta asakir wa captain, wa dubad ta Yahudiin, gobudu Yesua wa robutu huwo. 13Umon shilu awel le Annas, huwo kan nesib ta Caiaphas al kan yau reis ta khahana fi zaman dak. 14Caiaphas kan wodi talimat le Yahud ashan gali bikun kwes kan wahid zol mutu bidal nas kulu.15Samaan Butrus ruwa wara Yesua, wa kaman telmiz tani. Telmiz tani de kan reis ta khahana bi arufu huwo, huwo dakalu ma Yesua fi juwa mahkama ta reis ta al khahana. 16Lakin Butrus kan bi wogif bara fi bab. Telmiz tani al maruf be reis ta khahana de, gum tala bara wa wonusu le gafir de wa dakalu Butrus juwa.17Mara al marasula, wa gafir ta bab de, kelimu le Butrus, "Inta sei ma wahid min talamiz ta zol de?" Huwo kelimu. "De ma ana." 18Kaman kan kadamin wa dubad del bi wogif hinak, umon walau nar ashan kan jou barid, umon bi geni sukunu baad. Butrus kaman kan fi ma umon, bi wogif hinak wa bi sukunu jisim tou.19Reis ta khahana bada asalu Yesua be kalam talamiz tou wa kaman be taalim to. 20Yesua juwabu huwo, "Ana wonusu moftu le dunia. Ana daiman kan bi derisu fi majama wa fi haikal al kan kulu Yahud bi limu sawa. Ana ma kelimu haja fi sir. 21Lee intum gi asalu ana? Asalu del al asuma ana, sunu yau kan Ana bi kelimu. Aiynu, nas del arufu Ana wonusu le umon shunu."22Wokit Yesua kelim ze de, wahid min huras del gum wogif wa nowuru Yesua wa kelim, "Ze de Inta bi juwabu reis ta khahana? 23Yesua juwabu huwo, "Kan Ana wonusu galat, wori galat de, wa kan kalam kwes, lee inta nowuru Ana?" 24Min hinak Hanan rasulu huwo morbut le Caiaphas reis ta khahana.25Samaan Butrus kan bi wogif wa bi sukunu jisim tou . Nas del biga kelim le huwo, "Inta sei ma wahid min talamiz tou?" Huwo anguru wa kelim, "De ma ana." 26Wahid min kadamin ta reis ta khahana, huwo kan ahal ma zol al Butrus gata adana tou bara de,, kelimu, "Sei de ma Inta al ana aiynu fi jinana ma Yesua?" 27Butrus kaman anguru tanimara, fi nefsu zaman Dik bada kore.28Umon bada shilu Yesua min Caiaphas le riasa ta hukuma. fi sabah bedri, wa umon ma dakalu fi riasa ta hukuma ashan umon ma bi kun waskanin lakin umon bi agder akulu eid Paska. 29Bilatus tala bara le umon wa kelimu, "Yatu tuhma intum jibu did zol de?" 30Umon juwabu wa kelimu le huwo, "Iza Kan zol de ma amulu haja batal, nina kan ma bi agder istelimu huwo le intum."31Bilatus kelimu le umon, "Shilu be nefsa takum , wa hukumu takum huwo be hasab ganun takum." Yahudin del kelimu le huwo," De mafi fi ganun ta nina ashan bi katulu zol." 32Umon kelimu ze de ashan kelima ta Yesua bi timu al huwo kelimu wa bi wori shikil mutu yatu huwo bi mutu.33Bilatus gum dakalu fi riasa ta hukuma wa nadi Yesua wa kelimu le huwo, "Sei Inta melik ta Yahud?" 34Yesua juwabu, "inta bi kelim be nefsak, wele nas tanin yau wori le inta kalam tai?" 35Bilatus juwabu, "Ana ma Yahudi, sei?" nas taki wa ruasa ta khahana yau selimu Inta le ana. Inta amulu shunu?36Yesua juwabu, "Momlaka tai ma ta dunia de. Iza kan momlaka tai min dunia hini, kan kadamin tai bi shakil ashan kede ma selimu Ana le Yahud. Lakin ashan momlaka tai ma hina. 37"Bilatus biga kelimu le Huwo, kan kida Inta melik?" Yesua juwabu, "Inta kelim gali Ana melik. Ashan kida weledu Ana, wa le sabab de Ana ja fi dunia, ashan Ana bi kun shuhud le hagiga. Ai wahid al ta hagiga bi asuma le sot tai."38Bilatus kelimu le huwo, "De shunu yau hagiga?" wokit huwo kelimu ze de, huwo tala bara tani le Yahud wa kelimu le umon, "ana ma ligo galat fi zol de. 39Lakin ana daiman bi fiku le intum wahid zol fi paska. Intum deir kede ana fiku Melik ta Yahud le intum?" 40umon bada kore tani shedid gali, "Ma zol de, lakin Barabas." Barabas de kan harami.

Chapter 19

1Baad dak Bilatus wodi awamir ashan kede jeledu Yesua. 2Asakir del amulu tegiya ta shok, wa kutu fi ras ta Yesua, wa libisu le huwo gumas banafseji. 3Umon ja le huwo wa kelimu, "Salam, ya Melik ta Yahud!" wa bi nouru huwo.4Min hinak Bilatus tala bara tani mara wa kelimu le umon, "Aiynu takum, ana bi jibu huwo bara le intum ashan intum bi arufu gali ana ma ligo galat fi huwo." 5Yala Yesua tala bara, labis tegiya ta shok wa gumas banfseji. Bilatus kelimu le umon, "Aiynu takum, yau zol de!" 6Wokit biga ruasa ta khahana wa huras aiynu Yesua, umon kore shedid gali, "kede selibu huwo, kede selibu huwo!" Bilatus kelimu le umon, "Shilu takum huwo wa selibu takum huwo be teriga takum, ashan ana ligo huwo ma indu galat.7Yahudin juwabu huwo, "Nina indu ganun, wa be ganun dak bi katulu huwo ashan huwo kutu jisim tou bikun Ibin Allah." 8Wokit Bilatus asuma kalam de, huwo kan biga kafu shedid. 9Huwo dakalu fi riasa ta hukuma tani mara wa kelimu le Yesua, "Inta ja min wen?" lakin Yesuah ma juwabu huwo.10Bilatus kelimu le Huwo, "Inta ma deir wonusu le ana? Inta ma arufu gali ana indu guwa ashan bi fiku Inta, wa guwa ashan bi selibu Inta?" 11Yesua juwabu huwo, "Inta ma indu ai guwa fok Ana ile le haja al wodi le inta min fok. Ashan kida, al selimu Ana le inta de indu katiya kebir."12Fi juwab de, Bilatus hawil fiku huwo, lakin Yahudin kore, gali, "Kan inta fiku zol de, inta ma sabi ta Keisar. Ai zol al bi amulu jisim tou melik bi wonusu did Keisar." 13Wokit Bilatus asuma kalam de, huwo jibu Yesua bara wa huwo geni tehet fi kursi ta hukum fi mahal isim tou "Bulat," wa be Ibrania, "Jabasa."14De biga kan yom ta istidad le eid Paska, ze saa sita, Bilatus kelimu le Yahudin, "Aiynu takum, melik takum yau de!" 15Umon kore shedid, "Kede shilu, kede shilu, Selibu huwo!" Reis ta khahana juwabu, "Nina ma indu Melik ile Keisar." 16Biga Bilatus wodi le umon Yesua ashan bi selibu.17Umon biga shilu Yesua, wa huwo tala bara, wa kan bi arfa selib le jisim tou, le mahal isim tou "Mahal ta jumjuma," al bi nadi be Ibrania "Gologota." 18Umon selibu Yesua hinak, wa ma huwo fi itnin rujal, wahid fi kulu taraf, ma Yesua fi nus.19Bilatus kaman katibu alama wa kutu fi selib . Hinak katibu: YESUA TA NAZARETA, MELIK TA YAHUD. 20Kutar min Yahudin agara alama de ashan mahal al kan selibu Yesua fogo de gerib min medina. Alama de kan katibu be Ibrania, be Latin wa be Yonania.21Reis ta khahana kelimu le Bilatus, "Mata katibu, 'Melik ta Yahud,' katibu gali, 'De bi kelim gali "Ana melik ta Yahud." 22Bilatus juwabu, "Al ana katibu, ana katibu kalas."23Wokit kalas junud del selibu Yesua, umon shilu gumas tou, gesimu le arba gita, ai zol shilu wahid; wa kaman gemis tou, gemis de ma kheitu, mishitu kulu min fok be gita wahid bidun khiyata. 24wa umon kelimu le kulu wahid, "kede nina ma sheretu huwo, lakin kede nina amulu gura fogo ashan bi wori de bikun ta munu." De hasil ashan kitab bi timu al gali, "Umon gesimu gumas tai le badun wa amulu gura fi gemis tai." De al junud del amulu.25kan al bi wogif janbu selib ta Yesua, uma tou wa ukhut ta uma tou, Mariam mara ta Kilobas, wa Mariam al Mejdeliya. 26Wokit Yesua aiynu uma tou wa telmiz al kan huwo bi hibu bi wogif gerib, 27Huwo kelimu le uma tou "Ya mara aiynu, weled taki!" kaman huwo kelimu le telmiz de, "Aiynu, uma taki! Min zaman dak telmiz de shilu huwo fi bet tou.28Baad de, arufu gali kulu haja kan timu wa kaman al kitab bi timu, Yesua kelimu, "Ana atshan," 29Kan fi Ilba malian be khamur hamud kutu hinak, umon dakalu fogo isponge maliyan be khamur al hamud de fi dulukan wa arfau fok fi kasuma tou. 30Wokit Yesua jeribu khamur almur de. Huwo kelimu, "Timu kalas." Huwo dengiri ras tou tehet wa selimu roho tou.31Baak Yahudin del, ashan kan de yom ta istedad wa ashan kaman kede jusas del ma fadulu fi selib lahadi yom sebit (ashan yom sebit de kan mohim), umon asalu Bilatus ashan bi kasuru kureinat tomon wa kede nezilu umon min selib. 32Biga junud del ja wa kasuru kureinat ta zol al awel wa kaman ta zol al nimira itnin al selibu umon sawa ma Yesua. 33Wokit umon ja le Yesua, umon ligo huwo kalas mutu, ashan kida umon ma kasuru kureinat tou.34Kaman wahid min al junud del gum atanu huwo be harba fi janba, wa tuwali dom wa moyo tala. 35Al aiynu haja de huwo shahid, wa shuhuda tou hagiga. Huwo arufu gali haja al huwo kelimu de hagiga ashan kaman intum bi amin36Hajat del bi hasil ashan bi kamilu kulu al katibu fi al kitab. Mafi wahid min udam tou bi kasuru. 37Kaman, kitab kelimu gali, "Umon bi aiynu dak al umon atanu."38Baad hajat del, Yusif al min Rama, huwo kan telmiz ta Yesua lakin fi sir ashan huwo bi kafu min Yahud. huwo asalu min Bilatus kan huwo bi agder shilu jisim ta Yesua. Bilatus wodi le huwo izin. Biga Yusif ja shilu jisim tou bara. 39Nikodemos kaman ja, De huwo al kan ja le Yesua bilel. Huwo jibu riha ze 100 liter, lakabatu mur be oud.40Umon shilu jisim ta Yesua wa lifu be kofuna wa be riha, hasab teriga ta dofunu ta Yahud. 41Wa fi mahal al selibu huwo fogo fi jinana; wa fi jinana de fi turuba jedid lisa ma dofunu zol fogo. 42Ashan kan de yom ta istedad le Yahud wa kaman turuba de gerib hinak, umon dofunu Yesua fogo.

Chapter 20

1Bedri fi awel yom ta usbu, zaman lisa duluma, Mariam Mejdeliya ja fi turuba wa huwo aiynu hajer lizu bara min turuba. 2Huwo jere wa ja le Samaan Butrus wa le telmiz al tani al kan Yesua bi hibu, wa huwo kelimu le umon. "Umon shilu Rabuna bara min turuba, wa nina ma arufu umon kutu wen."3Baad dak Butrus wa telmiz al tani ruwa bara, wa umon ja fi turuba. 4Umon jere kulu sawa, wa lakin telmiz al tani de jere guwam gidam min Butrus wa wosulu fi turuba hinak awel. 5Wa dengiri tehet, huwo aiynu kofuna jadau hinak, lakin huwo ma dakalu juwa.6Wa biga Samaan Butrus ja wosulu baad huwo wa dakalu juwa fi turuba. Huwo aiynu kofuna jadau hinak 7wa gumas al kan lifu fi ras tou. ma fi mahal sawa ma kofuna de lakin lifu fi mahal barau8Baad dak telmiz al tani de, al kan wosulu awel fi turuba de, kaman ja dakalu juwa, wa huwo aiynu wa sedek. 9Wa lahadi zaman dak umon lisa ma fahim al kitab al gali huwo bi gum min al mut. 10Min hinak talamiz del rija tani wara fi bet.11Lakin Mariam kan lisa bi wogif bara fi turuba bi kore. Ze huwo lisa kan bi kore, huwo dengir tehet fi turuba. 12Huwo aiynu itnin malaikat bi geni wa libisu abiad. wahid fi safa ras, wa wahid tani fi safa kurah fi mahal al kan kutu fogo jisim ta Yesua. 13Umon kelimu le huwo, "Ya mara, le inta bi kore?" Huwo juwabu umon, "Ashan umon shilu Rabuna tai bara, wa ana ma aruf umon kutu wen."14Wokit huwo kelimu kida, huwo lifu wa aiynu Yesua wagif hinak, lakin huwo ma aruf gali de kan Yesua. 15Yesua kelimu le huwo, "Ya mara, le inta bi kore? inta bi fetisu munu? huwo kan bi fekir gali de zol al bi ishtakal fi jinana de, huwo kelimu le huwo, "Ya seid, Iza kan inta yau shilu, wori le ana mahal Inta kutu huwo fogo, wa ana bi shilu huwo."16Yesua kelim le huwo, "Mariam, Hiya aglibu, wa kelimu le huwo be Ibraniya, "Rabuni" (mana tou "Mualim"). 17Yesua kelim le huwo, "Mata lemesu Ana, ashan Ana lisa ma ruwa fok le Abu tai, lakin ruwa le akwana tai wa wori le umon gali Ana bi ruwa fok le Abu tai wa Abu takum, le Allah tai wa Allah takum." 18Mariam Mejdelya ja wa wori le talamiz, "Ana aiynu Rabuna," wa de kan hajat al Huwo kelimu le huwo.19Fi misah ta yom dak, awel yom ta usbu, wa abuwab ta mahal al kan talamiz fogo, mogful ashan kan talamiz bi kafu min Yahud, Yesua ja wa wogif fi nus wa kelimu le umon, "Salam le intum." 20Baad huwo kelimu kida, Huwo wori idenat to wa kureinat tou. Talamiz biga kan mokosutin wokit umon aiynu Rabuna.21Baad dak Yesua kelimu le umon tanimara, "Salam le intum. ze Abu rasulu Ana, Ana kaman bi rasulu intum," 22Zaman Yesua kelim kalam de, huwo nefes le umon wa kelimu le umon, "Istakbil takum Roho al kudus. 23Ai wahid al intum bi afi katiya tomon, bi afi le umon, wa ai wahid al intum bi robutu katiya tomon bi robutu le umon."24Thomas, wahid min itnashar, al bi nadi gali Didymus, huwo kan mafi ma umon wokit Yesua ja. 25Talamiz al tanin de ja wori le huwo gali, "Nina aiynu Rabuna," huwo kelimu le umon, "Ile kan ana aiynu fi iden tou alamat ta masamir, wa kutu iden tai fi mahal alama ta musmar, wa kutu iden tai fi janba tou, ana bi sedek."26Wa baad tamaniya ayam talamiz tou kan fi juwa tanimara, wa Thomas kan fi ma umon. Yesua ja wa kan abuwab kulu mogful, wa wogif fi nus tomon, wa kelimu, "Salam le intum." 27Baad dak huwo kelimu le Thomas, "Kutu hasba taki wa aiynu idenat tai. midu iden taki wa lemesu taraf ta jisim tai. mata kun zol al ma bi sedek, lakin kede inta sedek."28Thomas juwabu wa kelimu le huwo, "Rabuna tai, wa Allah tai." 29Yesua kelimu le huwo, "Ashan inta aiynu Ana, inta sedek. Baraka le del al ma aiynu, wa amin."30Wa kaman Yesua amulu mojizat tanin ketir fi gidam talamiz, mojizat al ma katibu fi kitab de, 31lakin del al katibu ashan kede intum amin gali Yesua yau Al Mesih, Ibin Allah, wa ashan kan intum amin, intum bi indu haya fi isim tou.

Chapter 21

1Baad de kulu Yesua beinu nefsu tani mara le talamiz fi bahar Tiberias. De teriga al huwo gi zahiru nefsu tou: 2Samaan Butrus kan sawa ma Thomas al bi nadi huwo gali Didymus, Wa Nathaniel min Cana ta Galileya, wa iyal ta Zebedee, wa itnin talamiz tanin ta Yesua. 3Samaan Butrus kelimu le umon, "Ana bi ruwa gobudu samagat." umon kelimu le huwo, "Nina kaman bi ja ma inta." Umon ruwa wa arkab fi murkab, lakin umon ma gobudu ai haja bilel kulu.4Wokit biga gerib sabah, Yesua wogif fi taraf bahar, lakin talamiz ma arufu gali de kan Yesua. 5Yesua bada kelimu le umon, "Ya shabab, sei intum indu haja al bi akulu?" Umon juwabu le huwo, "La." 6Huwo kelimu le umon, "Jada takum shabaka de fi safa yemin ta murkab, wa intum bi ligo tanin." Umon gum jada shabaka tomon wa umon kan ma agder ashan bi juru ashan kan adad ta samaga kan ketir .7Baad dak telmiz al Yesua bi hibu kelimu le Butrus, "De Rabuna." Zaman Samaan Butrus asuma gali de Rabuna, huwo bada libisu gumas tou (Ashan huwo kan ariyan), wa waga fi bahar. 8Bagi talamiz del ja fi murkab hinak (Ashan umon kan ma beidin min mahal dak, bes ze masafa 200 katwa), wa umon kan bi juru shabaka maliyan be samaga. 9Wokit umon tala be taraf, umon ligo jomur nar hinak wa samaga kutu fogo, wa esh.10Yesua kelimu le umon, "Jibu takum samaga tani min al intum gobudu hasa de." 11Samaan Butrus rija fok wa bada juru shabaka de bara, maliyan be samaga kubarin; adad tou153. kan fi kutar lakin shabaka ma sheretu.12Yesua kelimu le umon, "Taal takum akulu fotur." Mafi wahid min talamiz agder asalu huwo, "Inta munu?" umon arufu de Yesua. 13Yesua ja, wa shilu esh, wa wodi le umon, wa kaman samaga. 14De dur nimira talata al kan Yesua zahiru nefsa tou le talamiz wokit huwo gum min mutu.15Baad ma umon akulu fotur, Yesua kelimu le Samaan Butrus, "Samaan weled ta Yona, Sei inta bi hibu Ana ketir min del?" Butrus kelimu le huwo, "Naam Ya Rabuna, Inta arufu gali ana bi hibu Inta." Yesua kelimu le huwo "Akilu korufan tai." 16Huwo kelimu le huwo kaman tani mara, "Samaan weled ta Yona, Sei inta bi hibu Ana? Butrus kelimu le huwo, "Naam ya Rabuna, Inta arufu ana bi hibu Inta."Kutu bala le korufan tai."17Huwo kelimu le huwo dur nimira talata, "Samaan weled ta Yona, sei inta bi hibu Ana? Butrus biga haznan ashan Yesua kelimu le huwo dur nimira talata, "Sei inta bi hibu Ana?" Huwo bada juwabu wa kelimu, Ya Rabuna, Inta arufu kulu haja, Inta arufu gali ana bi hibu Inta." Yesua kelimu le huwo, "Akilu korufan tai. 18Hagiga, hagiga, Ana bi kelimu le inta Zaman inta kan lisa suker, inta bi libisu barau, wa inta bi douru fi ai mahal al inta deir, wokit inta biga ajuz, inta bi midu idan taki, wa zol tani bi libisu inta wa bi shilu inta fi mahal al kan inta inta ma der ruwa fogo."19Yesua kelimu zede ashan bi wori be yatu no ta mutu Butrus bi mejidu Allah. Baad ma Huwo kelimu zede, Huwo kelimu le Butrus, "taal wara tai."20Butrus lefet wara wa huwo aiynu telmiz al kan Yesua bi hibu bi tabi wara tomon, al kan kaman meilu fi safa ta Yesua zaman asha wa al kan kelimu, "Ya Rabuna, de munu al bi amulu khayana le Inta?" 21Butrus aiynu huwo wa kelim le Yesua, "Ya Rabuna, zol de bi ja amulu shunu?22Yesua kelimu le huwo, "Kan Ana deir kede huwo geni lahadi Ana bi ja, De biyani shunu le inta? Tabi wara tai," 23Min hinak kalam de shetetu fi nus ta akwana, gali telmiz dak ma bi mutu. Lisa Yesua ma kelimu le Butrus gali telmiz tani de bi mutu, lakin, "kan Ana deir kede huwo geni lahadi Ana bi rija, De biyani shunu le inta?"24De yau telmiz al bi ashad le hajat del kulu, wa al katibu hajat del, wa nina aruf shuhuda tou hagiga. 25Wa kaman fi hajat ketir Yesua kan amulu. kan katibu tehet wahid wahid, Ana fekir zatu dunia ma bi agder shilu kimiya ta kutub al bi katibu.

Acts

Chapter 1

1Kitab al awel al Ana katibu, Ya Theophilus, gi wori kulu hajat al Yesua bada amulu wa derisu, 2lahadi fi yom al shilu huwo fok, baad ma huwo wodi wosiya be wasat Roho al Kudus le talamiz al huwo Azilu. 3Baad taab tou, huwo zahiru nefsa tou hai le umon be isbatat al mugni. Le arbein yom huwo geni zahir le umon, wa wonusu an molokut ta Allah.4Zaman huwo kan bi limu ma umon, huwo wodi wosiya le umon ashan ma sibu Urselim, lakin bi istena waad ta Abu, al huwo wonusu, ``Intum asuma min ana 5inu Yuhana hagiga kan amidu be moyo, lakin bi amidu intum be Roho al Kudus baad ayam besit.``6Zaman umon limu sawa umon asalu huwo, ``Rabuna, hal de zaman al inta bi rija momlaka le Israel?`` 7Huwo kelimu le umon, ``huwo ma le intum ashan bi arufu sah au mawasim al Abu hadidu be sultan tou. 8Lakin intum bi akudu guwa, kan Roho al kudus nezil fogo intum, wa intum bi kun shuhudin tai fi Urselim Yahudiya wa Samaria wa lahadi akir Dunia.``9Zaman Rabuna Yesua kelimu kalamat de, ze ma umon gi aiynu fok, arfau huwo fok, wa sihab kati huwo min uyun tomon. 10Ze ma umon gi aiynu le samawat shedid ze ma huwo ruwa , itnin rijal tuwali wogif jambu umon be gumas abiyad. 11Umon kelimu, Intum ya Galilien, Lee intum gi wogif hini gi aiynu le samah? Yesua de al shilu min intum le samah, bi rija be nefsu teriga ze ma intum aiynu huwo gi ruwa le samah.``12Baad dak umon rija le Urselim min Jebel al isim tou Zeitun, al gerib ma Urselim, Safar ta yom sebit. 13Zaman umon wosulu, umon ruwa fi gurfa al fok, mahal al umon kan gi geni fogo. Umon kan Butrus, Yuhana, Yakub, Andraus, Philibus, Thomas, Bartilimaus, Matta, Yakub weled ta Alphaeus, Samaan al gayur, wa Yahuza weled ta Yakub. 14Umun kan wodi nefsa tomon be hadaf wahid fi salawat, sawa ma nusuwan, wa Mariam uma ta Yesua, wa akwana tou.15Fi ayam dak Butrus wogif fok fi nus ta akwana, kulu 120 nas, wa kelimu, 16Akwana, huwo kan mohim inu kede kamilu kitab, inu Roho al Kudus wonusu gabul kida be wasat ta Daud be kusus Yahuza, al gedimu delin al gubudu Yesua.17Ashan huwo kan wahid min nina wa akudu nisba tou ta kidima de." 18(hasa zol de istera mahal zara ma maksab al huwo ligo min gurus ta shar, wa hinak huwo waga be wusa tou, wa faga min nus, wa musuran tou kulu dofugu bara. 19Delin kulu al bi geni fi Urselim asuma an kalam de, ashan kida umon nadi isim ta mahal zara de "Akeldama, al mana tou" "Mahal zara ta dom".)20Ashan katibu fi kitab ta Mazamir, 'Kede bed tou karabu, wa kede mafi zol geni fogo'; Kede zol tani shilu wozifa tou ta giada.'21Ashan kida, huwo mohim, de al geni douru ma nina kulu wokit al Rabuna Yesua dakalu wa tala min nus ta nina, 22bada min mamudiya ta Yuhana lahadi fi yom al shilu huwo fok min nina, lazim huwo bikun shahid ma nina an giama tou.'' 23Umon azilu itnin rujal, Yusif al gi nadi Barsabbas, al kaman gi nadi isim tou Justus, wa Matthias.24Umon seli wa kelimu,'' Rabuna, inta, arufu gulub ta nas kulu, wori yatu min itnin del al inta iktaru 25ashan bi shilu mahal fi kidma wa rasulia de al Yahuza sibu wa ruwa fi makan tou.'' 26Umon jada gura ashan umon, wa gura waga le Matthias, wa idu huwo ma talamiz al idasar.

Chapter 2

1Zaman yom al kamsin ja, umon kan sawa fi nefsu mahal. 2Fajatan sot ja min samawat ze habub shedid ja wa mala bet al umon kan bi geni fogo de kulu. 3Wa zahir le umon alsina ze nar al gesimu, wa geni fi ras ta kulu zol. 4Umon kulu kan malau ma Roho al Kudus wa bada wonusu be rutanat barau barau, ze ma Roho wodi le umon ashan bi wonusu.5Kan fi Yahudin al bi geni fi Urselim, Nas ta din, min kulu doulat tehet samah. 6Zaman asmau sot de, nas kutar ja sawa wa ras tomon lakbat ashan ai zol gi asuma umon gi wonusu be rutan tou. 7Umon kan mutajibin wa mustagrabin; umon kelimu, ''Hagigatan, hal nas de al gi wunuso del ma nas min Galileyiin?108Lee nina bi asuma umon, ai zol bi wonusu be rutan tou al weledu huwo fogo? 9Barasien, wa Medenien, wa Ilamien, wa nas al bi geni fi Mesopotamia, wa Yahudia, wa Cappadocia, fi Pontus, wa Asia , safa Pyrgiya, wa Pamiphylia , wa Masir wa safa ta Libiya al be safa ta Cyrene, wa zawar min Rome, 11Yahudin wa nas al ja min bara, Keriyiun, wa Arab, nina gi asuma umon gi wonusu azaim ta Allah be rutan ta nina.''12Umon kulu tala muhtarin wa mustagrabin; umon wonusu le baad tomon, ''mana ta kalam shunu?'' 13Lakin tanin alisu wa wonusu, Umon sakranin.''14Lakin Butrus wogif ma idashar, arafa sout tuo, wa wunuso le umun , Ya nas ta Yahud wa al sakinin fi Urselim, kede intum arufu kalam de; asuma takum kalam tai. 15Nas del ma sakranin ze intum gi kelimu, leanu nas ma bi kun sakarinin fi sah tisa sabah.16Lakin de haja al kan wonusu be wasat ta Nebi Yuiel; 17Huwo bi kun fi ayamat al akir, 'Allah gal, ' Ana bi kubu Roho tai le nas kulu. Awulad wa Banat takum bi itnaba, shabab takum bi aiynu ruyat, wa Ajaiz takum bi hilim.18Hagiga le khudam tai wa khudam tai al nusuwan fi ayamat dat Ana bi kubu Roho tai, wa umon bi itnaba. 19Ana bi zahiru ajaib fi samah wa mujizat fi tehet ard, dom, nar, wa bukhar ta dukhan.20Shemis bi tala duluma wa gamara bikun ze dom, gubal yam ta Rabana al azim wa maruf bija. 21Wa bikun le ai zol al bi nadi isim ta Rabuna bi kalisu.'22Ya nas ta Israel, asuma takum kelima de: Yesua al Nasiri, Zol al akidu le intum be Allah be amail al azim wa Alamat wa Mujizat al Allah amulu be wasat tou fi nus takum, ze intum be nefsa takum arufu. 23Nas del kan selimu le intum be Irada ta Allah wa marafa tou min bediri; wa be wasat iden ta nas ta katiya, katulu huwo be teriga al dugu fi selib huwo. 24Lakin Allah goumu huwo, hariru huwo min waja ta mutu, ashan Huwo kan mustehil ashan bi amsuku huwo be mutu.25Daud kan wonusu an huwo, ' Ana aiynu Rabuna daiman gidam wusa tai, ashan huwo fi yemin tai ashan ma bi hizu ana. 26Ashan kida geliba ti kan murta wa lisan tai farhan. Bardu, gisim tai bi kun fi sikha.28Inta ma sibu roho tai fi Hawiya, wele i ta bi sibu kudus taki bi ayinu fasad. 27Inta wori le ana sikat ta haya; inta bi kutu ana maliyan be farah ma wusa taki.'29Akwana nina, Ana bi agder wonusu le intum an abu ta nina Daud: Huwo mutu wa dofunu huwo, wa turuba tou fi ma nina lahadi yom ta alela. 30Ashan, kida huwo kan nebi wa arufu inu Allah halifu le huwo be kasam, inu huwo be wodi wahid min samar ta gisim tou fi Kursi tou. 31Huwo aiynu min bediri wa wonusu an giyama ta Mesih, 'huwo ma kan sibu fi Hawiya, wele gisim tou aiynu fasad.'32Yesua de -Allah goumu huwo, wa nina kulu shuhud. 33Ze ma Arafau Huwo fok fi yemin ta Allah wa akudu waad ta Roho al Kudus min al Ab, huwo kubu de, al intum aiynu wa asuma.34Leanu Daud ma ruwa fi samawat, lakin huwo kelimu 'Rabuna wonusu le Rabuna tai, ''Geni safa Ida tai al yemin, 35lahadi Ana bi kutu adu taki mahal ta dusu kura taki,'' 36Ashan kida, kede bet ta Israel kulu arufu inu Allah amulu huwo Rabana wa Mesih, Yesua de al intum selibu.''37Zaman umon asuma kalam de, atanu umon fi gulub tomon, wa asalu Butrus wa bagi Rusul, ''Yakwana, kede nina amulu shunu? 38Baad kida Butrus kelimu le umun, ''Tub takum wa kede amidu ai zol min intum be isim ta Yesua al Mesih le gufran ta katiya takum, wa intum be ligo hadiya ta Roho al Kudus. 39Leanu waad de le intum wa le iyal takum wa le delin al min beid, le nas ketirin ze ma Allah bi nadi.''40Huwo shahidu wa shejeu umon be kalamat ketir, bi gul, ''Kede intum ligo kulasa min Jil al bi ligo taab.'' 41Baad dak umon rudu kalam tou wa amidu umon, wa nas al dumu fi yom dak kan Talata Alif nas. 42Umon wodi nefsa tomon le talim ta Rusul wa sherika, fi kasuru ta esh wa salawat.43Kafu wa ihtiram kan dakalu fi nefsa tomon, wa ajaib wa mujzat ketir kan hasil be wasat Rusul. 44delin al kan amin kan gi geni sawa wa gi shariku hajat kulu sawa, 45wa umon kan biyu mumtalakat wa kan wazau hajat tomon le kulu nas, be hasab hajat al ai zol indu.46Yom baad yom umon wodi nefsa tomon be hadaf wahid fi haikal. Umon kaman kan gi akulu sawa fi biyut tomon, wa umon shariku akil sawa be farah be geliba ta wodi; 47umon gi sabihu Allah wa nas kulu gi ihtiramu umon. wa kulu yom Rabuna kan gi zidu adad tomon be nas al ligo kulasa.

Chapter 3

1Hasa Butrus wa Yuhana kan gi ruwa le Haikal fi Saa ta salawat, saa tisa. 2Kan fi zol mushlul min batna ta uma tou kan gi jibu huwo kulu yom fi bab al Jemil ta Haikal, ashan huwo bi asadu nas al bi dakalu juwa Haikal ashan bi wodi le huwo gurush. 3Zaman huwo aiynu Butrus wa Yuhana bi dakalu juwa Kenisa, huwo asalu umon gurush.4Buturus, rekis ena tou le huwo, ma Yuhana,wa kelimu, '' Aiynu le nina .'' 5Zol al abu moslul de aiynu le umon, fekir gali huwo bi ligo haja min umon. 6Lakin Butrus kelimu, ''Ma indi fida wa dahab, lakin haja al indi, ana bi wodi le inta .Fi isim ta Yesua al Mesih al Nasiri, douru.''7Butrus gobudu huwo be yemin, Huwo goumu zol de fok, wa tawali kura ta zol de biga gowi. 8Zol al moshlol de nutu fok wa wogif wa bada douru; wa huwo dakalu ma Butrus wa Yuhana juwa Kenisa, bi douru, bi nutu nutu, wa bi sabihu Allah.9Nas kulu aiynu huwo gi douru wa gi sabihu Allah. 10Umon lahisu inu de zol al kan gi asadu gurus fi al Bab al Jemil ta kenisa; umon kan be istigrab wa taajub ashan haja al hasil le huwo.11Ze ma huwo lisa bi douru wara Butrus wa Yuhana, nas kulu jere sawa le umon fi sikat al sukerin ta Siliman, umon mustagrabin kalis. 12Zaman Butrus aiynu ze de, huwo juwabu le nas de, ''Intum ya nas ta Israel, Lee intum gi istagrab? Lee intum gi aiynu nina shedid ze de , ze nina kutu zol de douru be guwa ta nina?13Allah ta Ibrahim, wa ta Ishak, wa ta Yakub, Allah ta abuhat ta nina, mejidu kadam tou Yesua. Huwo yau al intum selimu wa aba fi gidam ta Bilatos, ligo huwo kariru ashan bi fiku Yesua. 14Intum aba wahid al Kudus wa al bar, wa intum asalu bel aks le al katil ashan bi fiku le intum.15Intum katulu muasis ta haya, al Allah goumu min al mutu-wa nina shuhud fi kalam de. 16Fi asa ta iman fi isim tou, isim tou kutu zol de, al intum aiynu wa arufu, kutu uwo tala gowi. Iman al be wasat Yesua wodi le huwo saha kamil fi gidam takum kulu.17Hasa, ya Akwana, ana arufu intum amulu kalam de ashan intum ma arufu, kaman ze ruasa takum 18Lakin hajat al Allah wori min bediri be wasat ta ambiya kulu, inu Mesih bi ligo taab, hasa huwo hasil.19Tub takum, wa rija takum, ashan katiya takum bi masau bara, 20ashan zaman ta raha bi ja min gidam ta Rabana; wa inu uwo bi rasulu al Mesih al iktaru le intum, al huwo Yesua.21Huwo yau lazim samawat bi akudu lahadi fi zaman ta tejdid ta hajat kulu, al Allah wonusu anu min bediri be wasat ta kasma ta ambiya tou al mukadasin. 22Musa hagigatan wunuso, 'Rabuna Allah bi goumu nebi ze ana min nus ta akwana takum. Lazim intum bi asuma le ai haja al huwo be wonusu le intum. 23Wa bi hasil inu ai zol al ma bi asuma nebi de bi demiru huwo ta kulu kulu min nus ta nas.'24Naam, wa kulu ambiya min Samuel wa delin al ja wara tou, umon wonusu wa alinu ayamat del. 25Intum Iyal ta ambiya wa min ahad al Allah amulu ma abuhat takum, ze ma huwo kelimu le Ibrahim, Fi nesli taki kulu usar ta dunia bi kun mubarak.' 26Baad ma Allah goumu kadam tou, huwo rasul Yesua le intum awel, ashan bi bariku intum be geiru ai zol min intum min shar takum.''

Chapter 4

1Ze Butrus wa Yuhana kan gi wonusu le nas, khahana wa kaid ta asakir ta Kenisa Sadukin ja le umon. 2Umon kan ma Murtahin ashan Butrus wa Yuhana kan gi derisu nas wa bi beshiru fi Yesua be giyama ta amuat. 3Umon gobudu umon wa kutu umon fi sijin lahadi sabah, ashan zaman dak kan misah. 4Lakin ketirin min nas al asuma risala de amin; wa adad ta nas al amin kan tegriban kamsa alif.5Wa hasil fi yam al tani inu hukam tomon, shiyuk wa kataba limu sawa fi Urselim. 6Hannan al khahin kan fi hinak, wa Caiaphas, wa Yuhana, wa Alexander, awa kulu delin al kan ahal ta khahin al kebir. 7Zaman umon jibu Butrus wa Yuhana fi nus tomon, umon asalu umon, ''Be yatu guwa, wele yatu isim, intum amulu hajat de?''8Baad dak Butrus, mala be Roho al Kudus, Huwo wonusu le umon, ''Intum hukam ta nas, wa shiyuk, 9Iza kan nina alela fi gediya ashan haja al kwes al amulu le zol al ayan, be teriga yatu al zol de aliju, 10Kede kalam de kun maruf le intum wa le nas ta Israel kulu, inu zol de wogif gidam takum saha tou kwes be isim ta Yesua al Mesih al Nasiri, al intum selibu, lakin Allah goumu min mutu.11Yesua al Mesih yau hajer al intum binain aba lakin kutu biga hajer al zawiya. 12Mafi kulasa fi ai zol tani, mafi isim tani tehet samah al wodi le nas al lazim bi kalisu nina.''13Zaman umon aiynu le shuja ta Butrus ma Yuhana, umon lahisu inu umon kan nas adien, rujal ma mutaalimin, umon istagrab, umon ja arufu inu Butrus wa Yuhana kan ma Yesua. 14Ashan umon aiynu zol al kan aliju de gi wogif ma umon, umon ma indu ai haja bi wonusu did kalam de.15Lakin baad ma umon wodi awamir le rusul ashan kede sibu ijtima ta mejeles, umon wonusu fi baad tomon. 16Umon kelimu, '' nina bi amulu shunu le nas del? Be wasat umon mujiza mohim hasil, wa de maruf be ayi zol al gi geni fi Urselim; wa nina ma bi agder anguru. 17Lakin ashan ma bi waza ketir fi nus ta nas, kede nina anziru umon kede ma wonusu le ai zol tanimara be isim de.'' 18Umon nadi Butrus wa Yuhana wa hadidu umon kede ma wonusu ta kulu kulu wele derisu be isim ta Yesua.19Lakin Butrus wa Yuhana juwabu wa kelimu le umon, ''Kan huwo kwes fi Ena ta Allah ashan bi tii intum aktar min huwo, hakimu takum. 20Nina ma bi agder wogifu wonusu an hajat al nina aiynu wa asuma.''21Baad ma umon anziru Butrus wa Yuhana, umon sibu umon ashan bi ruwa. Umon kan ma agder ligo ai uzur ashan be wodi le umon ikhab, ashan nas kulu kan bi sabihu Allah le haja al amulu. 22Zol al ligo mujiza ta ilaj de, umur tou kan aktar min arbein sena.23Zaman fiku umun, Butrus wa Yuhana ja le nas tomon wa wori kulu hajat al reis ta khahana wa shiyuk kelimu le umon. 24Zaman umon asuma kalam de, umon arfa sot tomon sawa le Allah wa gal, ''Rabuna, Inta kalagu samawat wa ard wa bahar, wa kulu hajat al fogo. 25Inta wonusu be Roho al Kudus be wasat ta kasuma ta kadam taki, abu ta nina Daud, 'Le Umamin kafu, wa nas fekir fi hajat al ma indu faida?'26Inta kelimu, 'Muluk ta ard limu badum sawa, wa ruasa limu sawa did Rabuna, wa did Mesih tou.'27Hagigaten, Herodos wa Bilatus al Bunty, sawa ma umamin wa nas ta Israel, limu sawa fi medina did Kadam taki al Kudus Yesua, al inta masau. 28Umon limu sawa ashan bi amulu kulu haja al iden wa kuta taki kariru min bediri ashan bi hasil.29Hasa, ya Rabuna, aiynu le inzarat tomon wa wodi le khudam taki ashan bi wonusu kalam taki be shuja. 30Midu Ida taki le ilaj wa kede ajaib wa mujizat hasil be isim ta khadam taki al mukadas Yesua.'' 31Zaman umon kalasu salawat, makan al umon kan limu sawa fogo hizu, wa umon kulu mala be Roho al Kudus wa umon wonusu kalam ta Allah be shuja.32Adad kebir ta nas al amin kan indu geliba wahid wa nefsa wahid. Mafi zol al bi kelimu inu ai haja al huwo indu de tou barau, lakin umon kan bi shariku kulu haja. 33Be guwa azim rusul kan bi alinu shihada tomon an giyama ta Rabuna Yesua, wa naima azim kan le umon kulu.34Mafi zol al fi nus tomon kan muhtaj ai haja, ashan kulu delin al indu biyut wa mahalat ta zira umon gi biyu bara wa jibu gurush ta hajat al kan biyu 35wa kutu gidam ta kura ta rusul wa kan gesimu le kulu zol be hasab ihtiyaj tomon.36Yusif, al rusul gi nadi huwo Barnabas (al terjimu gal weled al museje), al Lawi, zol min Cyprus, 37biyu wata tou wa jabu gurush wa kutu gidam kura ta rusul.

Chapter 5

1Fi zol isim tou Anania, ma mara tou Safira, umon biyu gita min mumtalakat tomon, wa 2Huwo nagisu juzu mi gurush al biyu be gita de (mara tou kaman arufu kalam de), wa jibu juzu ta gurush wa kutu gidam kura ta rusul.3Lakin Butrus kelimu, ''Anania, Lee inta sibu sitan mala geliba taki ashan kelimu kidib le Roho al Kudus wa nagisu juzu min gurush ta gita taki? 4Zaman lisa kan biyu, de kan ma taki, wa baad ma biyu, ma kan fi musulia taki? Lee inta fekir fi geliba taki ashan amulu kalam de? Inta ma kidibu le insan lakin le Allah' 5Zaman huwo asuma kalamat de, Anania wa ga tehet wa mat, wa kafu kan dakalu fi kulu nas al asuma. 6Shabab ja wa lifu huwo be gumash wa arfa huwo bara wa dofunu huwo.7Baad talata saat, mara tou dakalu juwa, ma arufu shunu hasil. 8Butrus kelimu le hiya, ''Wori le Ana kan intum biyu wata de be taman de.'' Hiya gal, nam, be taman de.''9Butrus kelimu le hiya, ''Intum tifagu sawa kef ashan bi jeribu Roho ta Rabuna? Aiynu kurein ta nas al dofunu rajil taki yau de fi bab, wa umon bi arfa inta bara. 10Tuwali huwo waga gidam kura ta Butrus wa mat. Zamanb shabab de dakalu juwa, umon ligo hiya mat, wa arafa huwo bara wa dofunu hiya jambu rajil tou. 11Kafu dakalu fi kenisa kulu, wa le kulu nas al asuma kalam de.12Ayat wa mujizat ketir hasil fi nus ta nas be wasat iden ta Rusul. Umon kan kulu sawa fi Haikal ta Siliman. 13Lakin mafi zol tani indu shuja ashan bi dumu le umon; lakin nas kan gi iktaramu umon shedid.14Mumminin ketir kan lisa gi zidu le Rabuna, wa Adad kebir min rujal wa nuswan, 15hata umon kan bi arfa nas al ayaniin fi sika wa gi neimu fi sherirat wa ferishat, ashan kan Butrus gi mururu, dul tou bi khati umon. 16Wa nas ketir bardu ja sawa min mudun al haul Urselim, nas al ayaniin wa delin al indu roho al batal kan aliju.17Lakin reis ta Khahana gam fok, wa nas kulu al kan ma huwo, (al umon yau mojmu ta Sadukien); wa umon mala be gira 18wa umon dugu rusul, wa kutu umon fi sijin.19Lakin be bilel Malaika ta Rabana fata abuwab ta sijin wa tala umon bara, wa gal, 20''Ruwa takum, wogif takum fi Kenisa wa wonusu takum le nas kulu kalamat ta haya de.'' 21Zaman umon asumu kalam de, umon dakalu juwa Kenisa gerib le nahar wa bada derisu. Lakin reis ta Khahana ja, ma nas al kan ma huwo, nadi mejeles sawa, kulu shiyuk ta shab ta Israel sawa, wa rasulu umon ashan bi jibu rusul min sijin.22Lakin jesh al kan ruwa ma ligo umon fi sijin, wa umon rija wa wori kabara, 23''Nina ligo sijin mokful tamam wa huras wagifin fi bab, lakin zaman nina fata bab, nina ma ligo zol juwa.''24Zaman captain ta huras ta Kenisa ma reis ta Khahana asuma kalamat de, umon kan indu shukuk be kusus umon wa haja al bi hasil. 25Wa zol tani ja wa wori le umon, ''Nas al intum kutu fi sijin umon wagifin fi Kenisa wa bi derisu nas.''26Captain ma dubad al tanin ruwa wa rija umon, lakin ma be guwa, umon kafu nas mumkin bi durubu umon be hujar. 27Zaman umon jibu talamiz de, umon wogifu umon gidam ta mejles. Reis ta khahana asalu umon, 28gal, ''Nina wori le intum kede ma derisu be isim de, lakin intum mala Urselim be talim takum, wa intum indu niya ashan jibu dom ta zol de fi ras ta nina.''29Lakin Butrus wa rusul juwabu, ''nina lazim bi tii Allah bidal nas. 30Allah ta abuhat ta nina goumu Yesua, al intum katulu be aligu huwo fi kashab. 31Allah Arfa huwo fi yemin tou ashan bi kun amir wa mukalis, ashan bi wodi tuuba le Israel, wa gufran ta katiya. 32Nina shuhud ta hajat de, wa Roho al Kudus, al Allah wodi le delin al bi tii huwo.''33Zaman ada ta mejeles asuma kalam de, umon zalan wa deir katulu Rusul. 34Lakin Pharisee isim tou Gamaliel, mualim ta namus, al nas kulu kan gi ihtaramu, wogif fok wa wodi awamir kede shilu rusul bara le zaman besit,35Baad dak huwo kelimu le umon, Shab ta Israel, kutu takum bala kwes le haja al intum der amulu ma nas de. 36Ashan gubal ayam del, Theudas zahir bi gul huwo zol mohim, wa adad ze urbumiya nafar, dumu le huwo. Kan katulu huwo, wa nas kulu al kan bi tii huwo fertek wa ma amulu haja al umon khatitu. 37Baad zol de, Yahuza al min Galileya zahir fi ayamat ta teidad al sukan, wa juru baad min nas wara huwo. Huwo bardu mutu, wa nas al kan bi tii huwo fertek.38Hasa Ana bi kelimu le intum, wasa takum min nas de wa sibu takum umon barau, iza kan de khuta ta insan bi sagit. 39Lakin kan de min Allah, intum bi ja ligo intum gi sakil ma Allah.'' Umon iktene.40Baa dak umon nadi Rusul juwa wa jeledu umon wa amiru umon kede ma wonusu be isim ta Yesua, wa sibu umon ruwa. 41Umon tala min mejles farhanin inu hasibu umon mustehik ashan bi ligo taab fi isim ta Yesua. 42Wa umon kan bi istemir kulu yom, fi Kenisa, bet le bet, umon kan be istimrar bi derisu wa beshiru be Yesua al Mesih.

Chapter 6

1Hasa fi ayamat de, zaman adad ta talamis kan gi zidu, sokuwa ja min Yunanin al Yahudin did Ibraniyin, ashan aramil tomon kan gi zulumu fi touzi ta akil ta kulu yom.2Rusul al itnashar nadi kulu talamiz al tanin del wa gal, ''Huwo ma kwes ashan nina bi sibu besiru kelima ta Allah ashan nina bi amulu kidima ta akil. 3Ashan kida iktar takum saba nas min nus takum, nas al indu suma kwes, maliyan be Roho wa Hikma, al nina bi agder kutu umon fi shokol de. 4Kan le nina, NIna daiman bi istemir fi salawat ,dirasa wa besiru risala ta Yesua.''5Kalam tomon ajibu jamahir kulu. Umon iktar Stephen, zol al maliyan be iman wa be Roho al Kudus, wa Philip, Prochorus, Nicanor, Timon, Parmenas,, wa Nicolaus al ja min Antiock. 6Mominin jibu nas al sabah de gidam ta rusul, umon seli wa kutu iden tomon fi ras tomon.7Kalam ta Allah bada waza fi kulu mahalat, wa adad ta talamis fi Urshelim zidu ketir, wa adad kebir min Khahana biga indum taa fi iman.8Hasa Stephen, maliyan be neima wa guwa, kan bi amulu ajaib wa mujizat ketir fi nus ta nas. 9Lakin baad min nas al tabiin le majma al gi nadi majma ta Ahrar, min al Gairawanin wa al Iskandarin, wa tanin min Kilikiya wa Asia. Nas de kan gi nakish ma Stephen.10Lakin umon kan ma agder ashan wogif did Hikma wa Roho al kan Stephen gi wonusu be huwo. 11Baad dak umon wodi roshuwa le nas tanin ashan bi gul, ''Nina asuma Stephen gi wonusu kelimat ta batal did Musa wa did Allah.''12Umon limu nas , shiyuk, wa kataba, wa umon gobudu Stephen wa jibu huwo gidam ta mejles. 13Umon jibu shuhudin al kadabin, al gal, ''Zol de ma sibu wonusu kelimat did mahalat al mukadas wa namus. 14Nina asuma huwo gi kelimu inu Yesua al Nasiri de bi demiru mahal de wa bi geiru tagalit al Musa istelimu le nina.'' 15Ai zol al kan fi mejles kan gi aiynu huwo shedid wa aiynu wusa tou ze wusa ta malaika.

Chapter 7

1Reis ta khahana kelimu,'' Hal hajat del sah?'' 2Stephen gal, ''Akwana wa abuhat, asuma takum le ana: Allah ta mejid zahir le abu ta nina Ibrahim zaman huwo fi Mesopotamia, gubal huwo ma ruwa fi Haran, 3Huwo kelimu le Ibrahim, 'sibu beled taki wa ahal taki, ruwa le beled al ana bi wori le inta.'4Baad dak huwo sibu beled ta kaldanin wa ruwa geni fi Haran; min hinak, baad abu tou mutu, Allah jibu huwo le mahal de, ali intum bi geni fogo hasa. 5Huwo ma wodi ai wirasa le huwo, hata ma kan kifaya ashan bi kutu kura tou fogo. Lakin huwo waadu- hata lisa kan Ibrahim ma indu jena - inu huwo bi wodi ard ze melkia le huwo wa le jil ta tou baad huwo.6Allah kan gi wonusu zede le uwo, gali ajial tou bi ish awel fi zaman guser fi beled al ma tomon, wa gali nas ta nas beled dak bi kutu umon ze abeed wa bi amulu umon batal le fetra ta urbumia sena. 7Lakin Ana bi hukumu doula dak al umon gi kadimu,' Allah kelimu, ' wa baad dak umon bi ja wa abidu ana fi mahal de. 8Baad dak Allah wodi le Ibrahim tifigiya ta tuhur, yala Ibrahim biga ja kun abu ta Ishak wa tahiru huwo baad tamania ayam; Ishak biga abu ta Yagub, wa Yagub yau abu ta itnasar judud.9Leanu iyal ta Yakub al kubar biga asudin ma Yusif, umon biyu Yusif le Masirin; lakin Allah kan ma huwo 10wa ankisu huwo min masakil kulu. Huwo wodi le Yusif neima wa hikma fi gidam ta Faraon, melik ta Masir, al aiyno huwo hakim le Masir wa le bet tou kulu.11Inak kan ja jiyan fi Masir wa Canaan kulu, wa taab kebir, wa abuhat tanina ma bi agder ligo akil. 12Lakin zaman Yakub asuma gali fi dura fi Masir, huwo rasulu abuhat tanina le awel momoria tomon. Fi 13momoria tomon nimra itin Yusif wori nefsa tou le akwana tou, wa usra ta Yusif biga maruf le Faraon.14Yusif rasulu akwana tou wara wa kede wori le abu tou Yakub ashan bi ja le Masir, ma kulu usra tou, adad tomon kulu kan kamsa wa sebein. 15Yakub biga ruwa le Masir, wa huwo mat, huwo wa abuhat tanina. 16Arfau umon le Shekhim wa dofunu fi turuba al Ibrahim kan istera ma taman min fida min awulad ta Hamor fi Shekhem.

17Zema zaman ta waad wosulu, waad alAllah amulu le Ibrahim, Umon weledu wa biga ketir fi Masir, 18lahadi melik tani ja fi Masir, melik al ma bi arufu Yusif. 19Huwo kabasu nas ta nina wa amulu abuhat ta nina batal, Huwo asuru abuhat tanina ashan bi zahiru iyal tomon al sukerin ashan bi katulu.20Fi zaman dak Musa kan weledu; huwo kan giafa kalis gidam ta Allah wa kan radau le fetra ta talata sahar fi bet ta abu tou. 21Wokit kan kutu huwo bara min bet, biniya ta Faraon gum shilu huwo wa rabau ze jena tou.22Musa kan biga mut-alim fi kulu hikma ta Masirin, wa huwo kan azim fi kelimat wa sokolat tou. 23Lakin zaman huwo kan biga arbein sena fi umur, huwo fekir ashan zuru akwana tou, al iyal ta Israel. 24Zaman huwo aiynu wahid min Israeli bi amulu batal, Musa difa huwo wa katulu zol al Masiri: 25huwo fekir gali akwana tou bi fahim gali Allah yau gi saidu huwo ashan bi ankisu umon, lakin umon ma agder fahim.26Fi yom tani huwo aiynu itnin min shabab tou gi sakil, huwo hawil ashan bi wogifu umon min sakila, huwo gal, ya nas, intum akwana; malu intum gi awugu nefsa takum?' 27Lakin wahid al kan awugu aku tou shedid de lizu huwo, wa gal, ' Munu yau kutu inta reis wa gadi ta nina? 28Inta kaman der katulu ana, ze ma umbari inta katulu zol al Masiri?29Musa jere baad ma huwo asuma kalam de; huwo biga ajnabi fi beled ta Midian, inak huwo biga abu ta itiniin awulad. 30Baad ma arbein sena, faat malaika zahir le huwo fi beriya ta Jebel Sinaa, fi lahab ta nar fi ges.31Zaman Musa aiynu nar de, huwo istagarab le haja al huwo aiynu de; wa ze ma huwo ja gerib ashan bi aiynu, Huwo asuma sot ta Rabuna, gal, 32Ana Allah ta abuhat taki, Allah ta Ibrahim, wa ta Ishak, wa ta Yakub.' Musa kafu wa ma bi agder aiynu fogo tanimara.33Rabana kelimu le huwo, ' Agila gisma bara min kurein taki, leanu mahal al inta bi wogif fogo de mukadas. 34Hagiga ana aiynu tab ta nas tai al fi Masir; Ana asuma kore tomon, wa ana ja tehet ashan ankisu umon; hasa taal, Ana bi rasulu inta le Masir.'35Musa al umon aba de, zaman umon kelimu, ' munu yau kutu inta reis wa gadi?'- huwo yau al Allah rasulu ze reis wa zol al bi hariru umon. Allah rasulu huwo tehet musulia ta malaika al zahir le Musa fi gaba. 36Musa tala umon bara min Masir, baad amulu mojizat wa alamat fi Masir wa Bahar al ahmar, wa fi al beriya fetera ta arbein sena. 37De nefsu Musa al kelimu le shab ta Israel,' Allah bi goumu nebi min nus akwana takum, nebi ze ana.'38De yau zol al kan fi ijtima fi beriya ma malaika al kan wonusu ma huwo fok Jebel Sina. De yau zol al kan ma abuhat ta nina; de yau zol al akudu kelimat al hai al wodi le nina. 39De yau zol al abuhat ta nina aba ashan bi tii huwo; umon lizu uwo bara min nefsa tomon, wa fi geliba tomon umon gilibu wara le Masir. 40Fi zaman dak umon kelimu le Haron, 'Salau le nina rabana al bi gedimu nina. Ze le Musa de, uwo al tala nina bara min al ard ta Masir, nina ma bi arufu sunu al hasal le huwo.'41Umon salau sanam min sura ta bagar fi ayam dak wa jibu zebiha le sanam de, wa biga farhanin ashan sokol ta iden tomon. 42Lakin Allah gilibu wa wodi umon le ibada ta nujum fi sama, ze ma moktub fi kitab ta ambia, ' Hal intum gedimu le ana haiwan wa zebiha le arbein sena fi al beriya, ya bet Israel?43Intum rudu kem ta Molech wa ta nijma ta rabana Rephan, wa suwar al intum salau ashan bi abidu umon: wa Ana bi arfa intum bara lahadi Babilon.'44Abuhat ta nina indu kem ta shuhuda fi sahara, bes ze Allah amiru zaman huwo wonusu le Musa, gali huwo bi sala sura al huwo kan aiynu de. 45Baad dak, abuhat ta nina, tehet musulia ta Joshua akudu kem de wa jibu ma umon zaman umon silu ze momtalakat tomon Allah silu ardi de min doula al tala umon bara wusa ta abuhat ta nina . Kem akir fi ardi dak lahadi zaman ta Daud, 46wa huwo ligo rahma fi ena ta Allah, wa huwo asalu iza uwo bi ligo mahal ta geni le bet ta Yakub.47Lakin Siliman yau kan abinu bet le Allah. 48Hata wo lo, Allah al aali ma bi geni fi biyut al salau ma idenat ta nas, ze ambia kelimu, 49Samawat yau kursi tai , wa Ard yau mahal ta kutu kura tai. Yatu shikil ta bet intum bi abinu le Ana? Rabana yau kelimu, au yatu mahal yau le raha tai? 50Iden tai ma yau sala hajat de kulu?51Intum nas al arianin wa al ma tahiru fi geliba wa adanat, intum daiman bi kowimo Roho Al Kudus; intum gi amulu ze abuhat takum gi amulu. 52De yatu al ambiya al abuhat takum ma taabu? Umon katulu ambiya al ja gubal Yesua; wa intum hasa biga tala ashan bi selimu wa bi katulu huwo kaman, 53intum nas al akudu ganun al malaikat kan asisu, lakin intum ma hafisu".54Zaman ada ta mejles asuma kalam de, gulub tomon kan karabu, wa umon biga bi adi sunun tomon le Stephen. 55Lakin huwo, kan maliyan be Roho Al Kudus, aiynu fok le samah wa aiynu mejid ta Allah; wa huwo aiynu Yesua wagif fi ida yemin ta Allah. 56Stephen gal,'' Sufu, ana aiynu samah fata, wa Ibin Insan wagif fi ida yemin ta Allah.''57Baad de ada ta mejles gum gofulu adanat tomon, wa bada kore be sot shedid, umon jere le huwo. 58Umon gum juru huwo bara min medina wa bada durubu huwo be hujar, Shahidin de agila gumasat tomon ta bara wa kutu fi kura ta zol al shab isim tou Saul.59Ze ma umon kan gi durubu Stephen, huwo kan gi nadi Rabana wa gal, '' Rabana Yesua , akudu roho tai.'' 60Huwo dengir tehet wa kore be sot fok, '' Rabana, mata hasibu katiya de did umon.'' Zaman huwo kelimu zede, huwo waga meit.
Chapter 8

1Saul kan fi itfak fi mutu tou. Fi yom dak itihad bada did kenisa al kan fi Urselim; wa muminin kan kulu setetu hawuli manatik ta Yahudia wa Samaria, ile al rusul. 2Nas al mukerisin dofunu Stephen wa kore be huzun sedid le huwo. 3Lakin Saul hawil ashan bi demiru kenisa; Huwo gi ruwa min bet le bet wa bi gobudu rijal wa nuswan al amin fi Yesua, wa dakalu umon fi sijin.4Lakin lisa muminin al biga musetetin de ruwa gidam ma besiru kelima. 5Philip ruwa tehet le medina ta Samaria wa besiru le umon al Mesih.6Adad kebir min nas kan gi balak tomon shedid fi kalam al Philip gi wonusu; Umon gi asuma be geliba wahid, wa umon alamat al huwo gi amulu. 7Aruwah al batal tala min nas kutar al kan moskunin, bi kore be sot fok, wa kutar al shalalu wa abukerengat ligo ilaj. 8Biga fi farah shedid fi medina dak.9Lakin kan fi zol tani fi medina isim tou Samaan, Bediri huwo kan amulu sokol sihiri; huwo kutu nas al fi Samaria gi istagarab, gi mesil gali huwo zol mohim. 10Kulu Samarien, min al suker le al kebir gi kutu balak le huwo; umon gal, ''Zol de yau guwa azim ta Allah." 11Umon gi asuma le huwo, ashan huwo kutu umon Istagrab fi wokit towil be sihiri tou de.12Lakin zaman umon amin le Philip ze huwo gi besiru kabar al kwes an molokut ta Allah wa be isim ta Yesua al Mesih, amidu umon kan , rujal wa nusuwan. 13Hata Samaan be nefsu amin, wa baad ma amidu huwo, huwo istemir geni ma Philip. Huwo kan istagarab zaman huwo aiynu alamat wa azaim gi hasil,.14Zaman rusul asuma gali nas ta Samaria istagbil kalam ta Allah, umon rasulu Butrus umon , Yuhana le umon. 15Zaman umon wosulu hinak, umon seli le umon, ashan umon bi akudu Roho al Kudus. 16lahadi wokit dak, Roho al kudus ma ja le ai wahid min umon; Amidu umon bes fi isim ta Rabana Yesua. 17Baad dak Butrus wa Yuhana kutu iden tomon fi ras tomon, wa umon akudu Roho al Kudus.18Zaman Samaan aiynu gali Roho al Kudus kan gi wodi be wasat kutu iden ta rosul', huwo wodi le umon gurus. 19Huwo gal , ''Wodi le ana guwa de , kaman, ashan ai zol ana kutu iden le huwo bi akudu Roho al Kudus.''20Lakin Butrus kelimu le huwo, '' kede fida taki mutu ma inta, ashan inta gi fekir gali hadiya ta Allah bi ligo ma gurus. 21Inta ma indu jusu au nisba fi hajat de, leanu gelba taki ma adil ma Allah. 22Ashan kida tub min sokol sar al inta indu, wa seli le Rabuna, ashan huwo amkin bi afi inta min kalam inta gi fekir de. 23Leanu ana gi aiynu inta maliyan be sim ta marara wa fi rubat ta katiya.''24Samaan juwabu wa gali, '' Seli le Rabuna min ajili ana, ashan kede ai haja al inta kelimu de kede ma hasil le ana.''25Zaman umon kalas wori kalam Rabuna Rabana, Butrus wa Yuhana raja le Urselim, wa gi besiru injil le bilad ketir ta Samarien.26Zaman malaika ta Rabuna wonusu le Philip wa gal, '' gum wa ruwa le tija ta junub le sika al gi ruwa tehet min Urselim le Gaza.''(Sika de fi sahara.( 27Huwo gam wa ruwa. Hinak, kan fi rojul Habasi , kebir fi sulta wa sakal tehet Kandaka, melka ta Ethiopia. Huwo kan mosul le kulu malia ta Melka. Huwo kan ja le Urselim le ibada. 28Huwo kan gi rija wa gi geni fi ras karlo tou, wa kan gi agara min kitab ta nebi Asaiah.29Roho kelimu le Philip, '' Ruwa wa geni gerib le karlo.'' 30Philip biga jere le huwo, wa asuma huwo bi agara min sifir ta Asaiah al nebi, wa gal,'' Inta sei gi fahim haja al inta bi agara de?'' 31Baad dak huwo gal , ''Ana bi fahim kef, kan mafi zol bi wori le ana?'' Huwo rahibu Philip ashan bi arkab fok wa geni ma huwo.32Aya al Kan rojul al Habasi gi agara yau zede, '' Shilu huwo ze koruf al gi ruwa dabau, Ze koruf al jazar gi gatau shuf tou wa huwo gi askut. ma gi fata kasuma tou. 33Fi kalam batal al amulu le uwo, huwo ma bi ligo adala. Munu yau bi agder wonusu an ajial tou? Leanu haya tou kan silu min al ard''.34Rojul al Habasi asalu Philip, wa gal, ''Ana bi asalu inta, munu yau al nebi bi wonusu anu, nefsa tou, wele wahid tani?'' 35Philip bada wonusu, wa bada be aya al huwo agara de, huwo beshiru le zol kabar kwes an Yesua.36Ze ma umon gi douru fi sika, umon ja fi mahal fogo moyo wa al zol kelimu, ''Aiynu, fi moyo hina. Sunu bi abusu ana ashan ma bi amidu?'' 3738Yala rojul al Habasi de wogifu karlo . Philip wa zol de ruwa juwa moyo, wa Philip amidu huwo.39Zaman umon tala bara min moyo, Roho ta Rabuna shalu Philip. wa al zol de ma aiynu huwo tani mara, lakin huwo istemir be mamoria tou farahan. 40Lakin Philip ruwa zahir fi mahal isim tou Azotus wa huwo ruwa be wasat ikilim dak, gi besiru injil le kulu mudun lahadi huwo ja le Caesarea.

Chapter 9

1Lakin Saul, lisa gi wonusu kalam ta tahadid hata ta katulu did talamis ta Rabuna, Huwo ruwa le reis ta khahana 2wa asalu juwab min majama fi Damascus, ashan kan huwo ligo ai rajil wele mara al bi tabi dirasa ta Yesua, uwo bi jibu umon morbutin le urselim.3Ze ma huwo kan gi safir, haja hasil zaman huwo biga gerib le Damascus, fajaatan nur wala hawuli huwo min samah; 4wa huwo waga tehet wa asuma sot gi kelimu le huwo, '' Saul, Saul, le inta gi taabu ana?''5Saul juwabu, '' Inta munu, ya Said?'' Rabuna juwabu, '' Ana Yesua al inta gi taabu; 6lakin gum, dakalu fi juwa medina, wa bi wori le inta haja inta bi amulu''. 7Nas al kan safir ma Saul wogif bidun kalam, umon asuma sot, lakin ma aiynu ai wahid.8Saul gam min al wata, wa zaman huwo fata uyun tou, huwo ma bi agder aiynu haja; umon biga amsuku ida tou wa jibu huwo le Damascus. 9Huwo geni le fetra ta talata ayam ma gi aiynu, wa huwo ma akulu wele asrubu moyo.10Kan fii telmiz fi Damascus isim tou Ananias. Rabuna kelimu le huwo fi royia, '' Ananias!'' Huwo gal, ''Aiynu, Rabuna, Ana yau.'' 11Rabuna kelimu le huwo, '' Gum , wa ruwa le sika al isim tou Adil, wa fi bet ta Yahuza asalu le zol min Tarsis isim tou Saul, huwo gi seli. 12Huwo aiynu fi royia zol isim tou Ananias gi dakalu juwa wa gi kutu idenat tou fi ras tou, ashan huwo bi agder aiynu tani mara.''13Lakin Ananias juwabu, '' Rabuna, Ana asuma min nas ketir an zol de, godur sunu huwo amulu batal le nas taki al kudusin fi Urselim. 14Reis ta khahana wodi le huwo sulta ashan bi gobudu ai wahid hina al gi nadi isim taki.'' 15Lakin Rabuna kelimu le huwo, '' Ruwa, huwo biga zol al ana iktar le nefsi, ashan bi silu isim tai gidam ta Umamien wa muluk wa le iyal ta Israel; 16Ana gi ruwa wori le huwo godur sunu huwo bi taab le sabab ta isim tai.''17Anania bada ruwa, wa dakalu fi bet al Saul fogo. Huwo kutu iden tou fi ras ta Saul, huwo kelimu,'' Akui Saul, Rabuna Yesua, al zahir le inta fi sika zaman inta kan gi ja, yau rasulu ana ashan uyun taki bi fata wa inta bi kun maliyan be Roho al Kudus.'' 18Tuwali haja tani ze gisir ta samaga waga min uyun ta Saul, wa huwo biga gi aiynu; huwo gam wa amidu huwo; 19wa huwo akulu wa kan ligo guwa . Huwo geni ma talamiz fi Damascus le ayam ketir.20Tuwali zaman dak huwo bada besiru an Yesua fi al majama, bi kelimu gali Yesua Ibin Allah. 21Kulu nas al asuma huwo kan mustagrabin wa gal, '' De yau ma zol al demiru delin al fi Urselim al gi nadi isim ta Yesua? Huwo ja hina ashan bi silu umon masajin le rais ta khahana.'' 22Lakin Saul kan tala gowi wa gowi, wa uwo kan biga sabab dakit fi nus ta yahud al gi geni fi Damascus ma isbatat inu Yesua yau al Mesih.23Baad ayam ketir, yahudin katitu sawa ashan katulu huwo. 24Lakin kuta tomon kan biga maruf le Saul. Umon ragibu buwaba nahar wa bilel ashan bi katulu huwo. 25Lakin talamiz tou silu huwo bilel fi gufa wa nezilu huwo tehet be wasat heta,26Zaman uwo ja le Urselim, Saul hawil ashan bi dum le talamiz, lakin umon kan kulu gi kafu min huwo, ma bi sedek gali huwo biga telemiz. 27Lakin Barnabas silu huwo wa jibu huwo le rosul, wa huwo wori le umon kef Saul aiynu Rabuna fi sika wa kaman kef Rabuna wonusu le huwo, wa kef fi Damascus Saul kan wonusu be suja fi isim ta Yesua.28Huwo kan ma umon ze umon kan gi ja wa gi tala bara min Urselim. Huwo wonusu be suja fi isim ta Rabuna Yesua 29wa nakis ma al Yunanien al Yahudien; lakin umon hawil ashan bi katulu huwo. 30Zaman al akwana arufu zede, umon jibu huwo le Caesarea wa rasulu huwo le Tersus.3132Yala min hina, kenisa fi Yahudia kulu, Galileya, wa Samaria kan indu salam wa kan gi zidu; wa, biga douru fi kafu ta Rabana wa fi taazia ta Roho al Kudus, kenisa bada raba fi adad. Ze ma kan kida, Butrus ruwa hawil al mantika kulu, huwo ja lahadi kaman le muminien al gi geni fi medina ta Lydda.33Huwo ligo hinak zol tani isim tou Aeneas, huwo kan ragit fi serir tamania senawat, huwo kan indu shalal. 34Butrus kelimu le huwo, ''Aeneas, Yesua al Mesih aliju inta. Gum fok wa lifu biris taki,'' wa tawali huwo gam fok. 35Ai wahid al bi ish fi Lydda wa fi Sharon aiynu zol de wa umon amin fi Rabuna.36Kan fii telemiz tani fi Joppa isim tou Tabitha, (al mana tou '' Dorcas''). Mara de kan maliyan ma amail al kwes wa amail ta rahma al hiya amulu le nas al masakin. 37Kan hasil fi ayam dak hiya biga ayan wa mutu; zaman umon beredu hiya, umon noumu hiya fi gurfa al fok.38Zema Lydda kan gerib ma Joppa, wa talamiz kan asuma gali Butrus kan hinak, umon rasulu itnin nas le huwo, ashan asalu huwo, '' Taal le nina umon bidun taakir.'' 39Butrus gam wa ruwa ma umon. Zaman huwo wosulu, umon silu huwo le oda al fok, wa kulu al aramil wagifin wa gi kore, gi wori le huwo gumasat al kan Dorcas kayitu zaman hiya kan ma umon.40Butrus tala umon kulu bara min al oda, huwo dengir tehet, wa seli; baad dak, huwo agilibu le jusa, huwo gal, '' Tabitha, gum.'' Yala hiya fata uyun, wa aiynu Butrus hiya gam fok. 41Butrus biga midu le iden tou le hiya wa arfa hiya fok; wa zaman huwo nadi muminin wa aramil, huwo gedimu hiya hai le umon. 42Kalam biga de maruf hawuli kulu Joppa, wa nas ketir amin fi Rabuna. 43Biga hasal kan Butrus geni ayam ketir fi Joppa ma zol isim tou Samaan, al dabak.

Chapter 10

1Kan fii zol fi medina ta Caesarea isim tou Cornelius, al dabit fi ketiba miya al tabi le jes ta 2Italia. Huwo kan zol amin, wahid al gi abidu Allah ma kulu usra tou; huwo gi wodi gurus ketir le delin al masakin, wa huwo gi seli be istimrar le Allah.3Kan ze sa tisa ta nahar, huwo aiynu rouya malaika ta Allah gi ja le huwo. Malaika kelimu le huwo,'' Cornelius!'' 4huwo aiynu le malaika wa kan kafu wa gal, '' De sunu, ya said?'' Malaika kelimu le huwo, '' Salawat taki wa hadayat taki ruwa fok ze tekdim ta zekira fi gidam ta Allah. 5Hasa rasulu nas le medina ta Joppa ashan jibu zol isim tou Samaan al gi nadi Butrus. 6Huwo gi geni le al dabak isim tou Samaan, al bet tou fi taraf bahar.''7Zaman malaika al wonusu ma huwo ruwa, Cornelius nadi itniin min kudam ta bet tou, wa asakir al kwesin min wasat ta delin al gi khadimu huwo. 8Cornelius wori le umon kulu haja al hasil wa rasulu umon le Joppa.9fii yom al tani fi sa sita, ze ma umon fi mamoria wa biga kan gerib le medina, Butrus ruwa fi oda fok ashan bi seli. 10Huwo biga jiyan wa kan der haja al bi akulu, lakin wokit lisa kan gi rakabu akil, kan wodi le huwo rouya, 11wa huwo aiynu samah fata wa haja tani ze milaya kebir nezilu tehet le al ard, nezilu tehet fi arba tijahat tou. 12Fogo kan kulu sikil ta haiwanat al indu arba kura wa hajat al gi dowuru be dus fi al ard, wa tiyur al fi samah.13Baad dak sot wonusu le huwo: '' Gum, ya Butrus, katulu wa akulu. 14''Lakin Butrus kelimu, ''La kida, Rabana; ana ma bi akulu ai haja al ma nedif wa nigis.'' 15Lakin sot kelimu le huwo tani mara:'' Haja al Allah kalas nedifu, mata nadi gali huwo nigis.'' 16De hasil talata marat; Baad dak milaya al fogo mokulugat de kan tuwali arfau bara min huwo le samah.17Zaman ras ta Buturus lisa mulakbat ashan deir arufu rouya al huwo aiynu de mana tou sunu tuwali , nas al Cornelius rasulu de wosulu wogifin gidam al bab, baad umon asalu teriga al umon bi ruwa le bet ta Samaan. 18Umon nadi wa asalu kan sei Samaan, al kaman isim tou Butrus, gi geni hinak.19Ze ma Butrus kan lisa bi fekir an rouya de, Roho kelimu le huwo, '' Fii, talata nas gi fetisu inta. 20Gum wa nezil tehet wa ruwa ma umon. Mata aba ashan bi ruwa ma umon, ashan Ana yau rasulu umon.'' 21Butrus biga gam nezil tehet le nas del wa gal, ''Ana yau zol al intum gi fetisu de. Lee intum ja hina?''22Umon kelimu, '' Dabit isim tou Cornelius, Zol al al bar wa al gi kafu Allah, wa kulu nas ta Yahudiin gi wonusu an kwes tou, Malaika wori le huwo kede rasulu nina le inta ashan inta bi ja fi bet tou, ashan huwo bi asuma risala min inta.'' 23Butrus bada rahibu umon fi juwa ashan bi geni ma huwo. Fi sabah al tani huwo gum fok wa ruwa ma umon, ma baad min akwana min Joppa gedimu huwo.24Fi yom al tani umon ja le Caesarea. Cornelius kan gi istena umon; huwo kan nadi usra tou wa zumala al gerib ma huwo sawa.25Zaman Buturus dakalu bet de, Cornelius gabilu huwo wa dengir be rukba ashan bi abidu huwo. 26Lakin Butrus gobudu huwo seri wa arfa huwo fok, Huwo gal, ''wogif fok! Ana insan ze inta.''27Wokit Butrus kan gi wonusu ma huwo, huwo dakalu juwa wa ligo nas ketir limu sawa. 28Huwo kelimu le umon, '' Intum be nefsa takum arufu gali ma ganuni le insan Yahudi ashan bi indu ilaka ma au zuru ajnabi. Lakin Allah kan wori le ana gali kede ma kelimu gali zol de nijis au waskan. 29De yau sabab ana ja bidun nengneng, zaman rasulu ana le huwo. Kede ana asalu inta lee inta nadi ana?.''30Cornelus kelimu, '' Arba ayam al fat fi zaman zede, Ana kan gi seli fi sah tisa fi bet tai; wa aiynu, zol wagif gidam tai labis gumas al gi lama. 31Huwo kelimu, ' Cornelius, salawat taki kalas asmau ma Rabana, wa hadayat taki le al masakin kan zekiru Allah an ita. 32Kede inta rasulu zol tani le Joppa, wa nadi zol le inta isim Samaan al gi nadi Butrus. Huwo gi geni fi bed ta dabak isim tou Samaan, be gadi le bahar.' 33Tuwali Ana rasulu nas le inta. Inta amin wa ja. Hasa baad dak, nina yau kulu hina mojudin fi gidam ta Allah, ashan bi asuma ai haja al kan wori le inta ma Rabuna ashan inta bi wori le nina34Baad dak Butrus fata kasuma tou wa gal, '' Hagiga, Ana arufu gali Allah ma le tija ta zol wahid( unsuria) . 35Lakin, fi kulu uma ai wahid al gi abidu wa gi amulu amail al bir huwo mokbul le huwo.36Intum arufu risala al huwo rasulu le nas ta Israel, zaman huwo alinu kabar al kwes an salam be wasat Yesua al Mesih, huwo yau Rabuna ta kulu - 37intum be nefsa takum arufu ahadas al kan hasil, al kan hasil hawuli kulu Yahudiya, bada fi Galileya, baad mamudiya ta Yuhana al mamadan alinu; al 38ahadas an Yesua al Nasiri, kef Allah masau huwo ma Roho al Kudus wa ma guwa. Huwo kan gi amulu haja kwes wa gi aliju kulu delin al kan asuru ma ibilis, leanu Allah kan ma huwo.39Nina yau shuhudin ta kulu hajat al Yesua amulu, 40kan fi beled ta al Yahudin wa fi Urselim. Umon katulu huwo be selibu huwo fok al selib, 41lakin Allah goumu huwo fok fi yom nimra talata wa sibu huwo ashan bi aiynu, ma be nas kulu, lakin le shuhudin al kan iktaru min bediri ma Allah _ ma nina al akulu wa asrab ma huwo baad huwo gam min bein al amuat del.42Huwo amiru nina ashan bi besiru le nas wa alinu gali de yau al wahid al kan iktaru ma Allah ashan bi kun Gadi ta delin al hayi wa al meitin. 43De yau le huwo al kulu al ambiya kan gi sahidu, ashan kida ai wahid al bi amin fi huwo bi ligo gufran le katiyat be wasat isim tou.''44Wokit Butrus kan lisa gi wonusu hajat del, al Roho Kudus nazal fogo kulu delin al kan gi asuma le risala tou. 45Al nas al tabein le mojumu ta al mutahirin - kulu ta delin al ja ma Butrus _ kan istagarab, ashan al hadiya ta al Roha al Kudus kan kubu kaman le al umamien.46Umon asuma Umamien del gi wonusu ma lugaat tani wa gi sabihu Allah. Baad dak Butrus juwabu, '' 47Fi wahid bi abusu moyo min nas del ashan kede umon ma bi amidu, nas del al kaman akudu al Roho al Kudus ze nina kaman?'' 48Yala huwo amiru umon ashan kede amidu fi al isim ta Yesua al Mesih. Baad dak umon asalu huwo kede geni ma umon le ayam ketir.

Chapter 11

1Hasa rusul wa Ikwana al kan fi Yahudia asuma inu Umamin bardu ligu kalam ta Allah. 2Zaman Butrus ja lahadi fi Urselim, delin al tabien le mujumua ta nas al mutaharin aridu huwo; 3umon kelimu, '' Inta gi itamal ma nas al ma mutaharin wa bi akulu ma umon!''4Lakin Butrus bada sharihu le umon kalam de be tafasil; huwo kelimu, 5Ana kan gi seli fi medina ta Joppa, Ana aiynu ruweiya haja bi nezil tehet, ze milaya bi nezilu tehet min samawat be arkan tou al aruba. Huwo nezil le ana. 6Ana aiynu huwo kues. Ana aiynu haiwanat ta ard, wuhush, haiwanat al bi douru be batna, wa tiyur ta samah.7Ana asuma sot wonusu le ana, ''Gum fok, ya Butrus; daba wa akulu!'' 8Ana kelimu, ''Ma kida, ya Rabuna; leanu mafi haja al nejis au ma mukadus dakalu juwa kasma tai.'' 9Lakin sot Juwabu tani min samah, ''Haja al Allah tahiru ma nejisu inta.'' 10Kalam de hasil talata marat, baaa dak ai haja rijau fok le samah tani.11Talata nas kan gi wogif fi gidam bet al nina kan fogo; rasulu umon le ana min Caesarea. 12Roho wori le ana kede ruwa ma umon, wa ana kede ma amulu tefriga be kusus umon. Akwana al sita de ruwa ma ana, nina ruwa fi bet ta zol. 13Huwo wori le nina kef huwo aiynu malaika be wogif fi bet tou wa kelim, ''Rasulu nas le Joppa kede jibu Samaan al be nadi Butrus. 14Huwo be wonusu le inta kabara al inta bi ligo kulasa be wasat tou- inta ma nas ta bet taki.''15Ze ana huwo bada wonusu le umon , Roho al Kudus nezil le umon, ze ma kan nezil le nina fi bidaya. 16Ana zekiru kelimat ta Rabuna, kef huwo wonusu, ''Yuhana amidu be moyo; lakin bi amidu intum be Roho al Kudus.''17Kan Allah wodi le umon nefsa hadiya ze ma huwo wodi le nina zaman nina amin fi Rabuna Yesua al Mesih, Ana kan munu ashan bi aridu Allah?'' 18Zaman umon asuma kalamat de, umon ma juwabu ai haja, lakin umon mejidu Allah wa wonusu, ''Allah wodi tuba le Umamin kaman.''19Delin al kan shetetu be kalam ta itihadat al bada be mutu ta Stephen kan shetetu beit le Phoenicia, Cyprus, wa Antiok, lakin umon wori risala an Yesua le Yahud. 20Lakin baad min umon, rujal min Cyprus wa Cyrene, ja le Antiok wa wonusu bardu le Greeks, be wori le umon kabara al kwes an Yesua al Mesih. 21Ida ta Allah kan ma umon; adad kebir amin wa ja le Rabuna.22Kabar an umon wosulu fi Kenisa fi Urselim, wa umon rasulu Baranabas baid fi Antiok. 23Zaman huwo ja aiynu hadiya ta Allah, huwo kan murtah; wa huwo farhan wa shejau umon kulu kede fadulu fi Rabuna ma geliba tomon kulu. 24Leanu huwo kan zol kwes wa maliyan be Roho al Kudus wa iman, wa nas ketir kan dumu le Rabuna.25Barnabas ruwa bara le Tarsus ashan bi fetisu Saul. 26Zaman huwo ligo Saul, huwo jibu huwo le Antiok. Le fetera ta sena kamil umon limu sawa fi Kenisa wa derisu nas kerir. Talamiz kan nadi Mesihin awel fi Antiok.27Fi ayamat de fi Ambiya ja min Urselim le Antiok. 28Wahid min umon, isim tou Agabus, wogif fok wa wori be Roho inu maja al saab be ja hasil fi wata kulu. Kalam de hasil fi zaman ta Claudius.29Yala talamis, ai zol al agder, kariru ashan bi rasulu musada le akwana fi Yahudia. 30Umon amulu kalam de; umon rasulu gurus le shiyuk be wasat ta Barnabas wa Saul.

Chapter 12

1Wa fi zaman dak Melik Hirodos midu iden tou le baad min nas min Kenisa ashan huwo bi azibu umon. 2Huwo katulu Yakub aku ta Yuhana be sef.3Zaman huwo aiynu kalam de sibu Yahudiin tala farhan, huwo gubudu Butrus kaman. De kan fi ayam ta al fatir. 4Baad ma huwo gobudu huwo, huwo kutu huwo fi sijin, wa wodi le huwo arba jama ta jesh ashan bi harisu huwo; huwo kan indu niya ashan be gedimu butrus le shab baad Paska.5Kan Butrus bi harisu fi sijin, wa delin al fi Kenisa kan gi seli le Allah be lajaja. 6Fi bilel gubal ma Herodos ma ruwa ashan bi jibu Butrus le gediya Butrus kan naim bein itnin asakir, morbut be itnin janazir, ligo huras al fi gidam bab kan gi harisu sijin.7Faja malaika ta Rabuna zahir le huwo, wa nur wala fi juwa sijin. Huwo dugu Butrus be jamba wa touru huwo wa kelimu, ''Gum fok guam,'' wa janazir fiku min iden tou. 8Malaika kelimu le huwo, Libisu gumas wa shiship taki.'' Butrus amulu nefsa haja. Malaika kelimu le huwo ''Libisu gumas taki ta kati gisim wa douru wara tai.9Butrus ruwa wara ta Malaika wa tala bara. Huwo ma arufu inu haja al amulu ma Malaika kan hagiga. Huwo fekir huwo kan gi aiynu rouya. 10Zaman umon mururu min haras nimra wahid wa itnin, umon ja le bab ta hadid al bi ruwa le medina; bab de fata le umon barau. Umon tala bara wa nezil fi sika, wa malaika sibu huwo tuwali.11Zaman Butrus kalas arufu haja al hasil, huwo wonusu, ''Hasa ana arufu hagiga inu Rabuna rasulu malaika tou wa hariru ana min ida ta Herodus, wa min ai haja al Yahud kan gi itwaka.'' 12Wokit huwo lahisu kalam de, huwo ruwa fi bet ta Mariam uma ta Yuhana, al bardu isim tou Markos, mahal al nas ketir limu wa bi seli.13Zaman huwo dugu bab, biniya al kadam isim tou Roda ja ashan bi juwabu. 14Zaman hiya arufu de sot ta Butrus, min farah hiya nesitu fata bab; hiya jere dakalu juwa oda; wa wori inu Butrus bi wogif fi kasma bab. 15Umon kelimu le hiya, ''Ras taki ma kwes.'' Lakin hiya asuru gali kalam de sah. Umon kelimu, ''De malaika tou.''16Butrus istemir gi dugu bab, wa zaman umon fata bab, umon aiynu huwo wa umon kan mustagrabin. 17Butrus ashiru le umun be iden tou kede umon askut, wa huwo wori le umon kef Rabuna tala huwo bara min sijin. Huwo kelimu, ''wori takum kalamat de le Yakub wa bagi akwana. ''Baad kida huwo ruwa le mahal tani.18Zaman wata biga nahar, kan fi idrab kebir fi nus ta asakir be kalam ta haja al hasil le Butrus. 19Baad ma Herodus fetisu huwo wa ma agder ligo huwo, huwo asalu huras wa wodi awamir inu kede katulu umon. Baad kida huwo ruwa min Yahudiya le Caesarea wa geni hinak.20Herodus biga zalan min nas ta Tyre wa Sidon. Umon ruwa le huwo sawa. Umon agna Blastus, Musaid ta melik, ashan bi saidu umon. Yala umon asalu salam, ashan beled tomon bi ligo akil tomon min beled ta melik. 21Wa fi yom al kan kutu Herodus libisu gumas malabis ta mulkia wa geni fi kursi ta melik; wa wonusu le umon.22Shab bada kore kore, ''De sot ta illah, ma ta insan! 23Tuwali malaika ta Rabuna durubu huwo, ashan huwo ma wodi mejid le Allah; akulu huwo be dud wa huwo mutu.24Lakin kelima ta Allah raba wa zidu. 25Zaman Barnabas wa Saul timu irsaliya tomon, umon rija min Urselim, jibu ma umon Yuhana, al isim tou Markos.

Chapter 13

1Kan fi Kenisa al fii Antiock, kan fii mualimin wa imbiya. Umon kan Barnaba, Samaan (al bi nadi huwo Nijer), Lucius al Hairawani, Manaen(aku ta Herodus reis ta rubu al raba ma huwo), wa Saul. 2Zaman umon kan bi abudu Rabuna wa bi sum, Roho al Kudus kelimu, ''Tala takum le ana Barnabas ma Saul, ashan bi amulu shukul al Ana nadi umon fogo.'' 3Baad ma umon sum, seli, wa wodi iden fi ras ta nas de, umon rasulu umon bara.4Barnabas wa Saul tii Roho al Kudus wa le Selucia; min hinak umon gata bahar le jezira ta Cyrus. 5Wokit umon kan fi medina ta Salamis, umon beshiru kelima ta Allah fi Majma ta Yahud. Umon bardu kan indu Yuhana Markos ze musaid.6Zaman umon mururu be Jezira kulu le Paphos, umon ligo zol ta sihiri tani, Nebi Yahudi kadab, al isim tou kan Bar Yesu. 7Sahir de kan bi ishtakal ma wali Sergius Bulus, zol al negit. Zol de nadi Barnabas ma Saul, ashan huwo der asuma kalam ta Allah. 8Lakin Elymas al sihiri (de yau mana ta isim tou) aridu umon; huwo hawil ashan bi gairu wali min iman.9Lakin Saul, al bi nadi Bulus, mala be Roho al Kudus, wa aiynu le huwo shedid. 10Wa wonusu, ''Inta jena ta Iblis, inta maliyan be kulu shikil ta shar wa kabasa. Inta adu ta kulu bir. Inta ma bi wogif karabu sika ta Rabuna al adil?11Hasa aiynu, Rabuna bi wodi le inta ikhab, wa inta bi kun amiyan. Inta ma bi aiynu shemis le fetera. ''Tuwali duluma wa dabab waga fogo huwo; huwo bada douru bi fetisu zol al bi agder gubudu ida wa bi wori le huwo sika. 12Zaman wali aiynu haja al hasil, huwo amin, leanu huwo kan mustagrab be talim and Rabuna.13Bulus ma Sabihat tou ja be Safina min Paphos le Perga fi Pamphylia. Lakin Yuhana sibu umon wa rija fi Urselim. 14Bulus ma Sabihat tou safir min Perga wa ja le Antiock Pisidia. wa umon dakalu fi Majima fi yom sebit wa geni tehet. 15Baad giria ta Namus wa Ambiya, Khadad ta Majma rasulu le umon risala bi wonusu, ''Ya akwana iza kan indakum ai Kelima ta teshji le nas hini, wonusu takum.''16Bulus wogif fok wa midu iden tou: Intum shab ta Israel al gi kafu Allah , asuma takum. 17Allah ta Shab ta Israel iktar abuhat ta nina wa sibu nas geni fi beled ta guruba fi Masir, wa bi ida al gowi huwo tala umon bara min fogo. 18Le fetera ta Arbein sena huwo kan bi subur ma umon fi sahara.19Baad ma huwo demiru saba fi beled ta Canaan huwo wodi beled tomon le nas ta nina wirasa. 20Hajat de kulu hasil fi fetera ta Urbumia wa kamsin sena. Baad hajat de kulu, Allah wodi le umon Guda lahadi Samuel al Nebi.21Baad dak nas asalu kede kutu le umon Melik, Allah wodi le umon Saul jena ta Kish, zol min bab ta Benyamin, le fetera ta arbein sena. 22Baad ma Allah tala huwo min Mamlaka, huwo arfa Daud kede kun melik tomon. wa de kan an Daud Allah kelimu, Ana ligo Daud Ibin Jesse ashan bikun zol ana yau azilu, al gi amulu kulu haja al ana deiru huwo bi amulu.'23Min Iyal ta Zol de Allah jibu le Israel Mukalis, Yesua, ze ma huwo wadu bi amulu. 24De bada hasil gubal Yesua ma ja, Yuhana beshiru awel be mamudia ta tuba le kulu shab ta israel. 25Ze Yuhana bi kalasu shokol tou, huwo kelimu, ' Intum bi fekir ana munu? Ana ma yau huwo. Lakin asuma takum, de al bi ja wara tai, al Ana ma mustahik ashan bi fiku habil ta gizima tou.'26Akwana, Iyal ta nesili ta Ibrahim, ma delin al fi nus takum al bi abudu Allah, de le nina risala ta kulasa rsulu le nina. 27Leanu delin al bi geni fi Urselim, wa ruasa tomon, ma arufu huwo, wa umon nefizu nubuwat ta ambiya al bi agarau kulu yom Sebit be wasat hukum tomon le huwo.28Hata umon ma ligu sabab ta katulu tou, umon asalu Bilatus kede katulu huwo. 29Zaman umon timu amulu ai haja al moktub an huwo, umon nezilu huwo min ras kashab wa kutu huwo fi turuba.30Lakin Allah goumu huwo min amuwat. 31huwo zahir ayam ketir le delin al ja ma huwo min Galileya le Urselim. Nas de hasa yau shuhud ta tou le shab.32Nina gi wori le intum kabara al kwes an haja waad al Allah wodi le abuhat ta nina 33Huwo tamimu le nina, iyal tomon, huwo jibu Yesua. Ze moktub fi Muzmur al tani: 'Inta Jena tai, alela ana biga abu taki.' 34Hagiga inu huwo goumu huwo min mutu ashan jisim tou ma bi ligu fasad, Allah wonusu be teriga de: 'Ana bi wodi le inta waad ta Daud al mukadas wa akid.'35De sabab al huwo kaman wonusu fi muzmur tani, 'Inta ma bi sibu zol wahid taki al kudus bi karabu. fi turuba' 36Leanu Daud zaman amulu kiuma tou hasab niya ta Allah fi jil tou, huwo mutu; w dofunu huwo ma abuhat tou wa jisim tou karabu. 37Lakin de al Allah goumu huwo ma karabu.38Ashan kida kede kalam de kun maruf le intum, ya akwana, inu be wasat zol de beshiru le intum an gufran ta kataya. Ganun ta Musa ma bi kutu inta adil 39Lakin be wasat zol de Allah kutu ai zol al amin adil.40Kele intum kun harisin ashan hajad al anbiya wonusu anu ma bi hasil le intum: 41Kutu takum bala, intum al gi alisu, wa istagrab takum wa baad kida mutu takum; ashan ana bi amulu haja fi ayam takum, Haja al intum ma sedek, hata ka fi zol alinu le intum,.'''42Ze Bulus ma Barnaba ruwa, nas asadu umon inu kede umon bi wonusu nefsa kalam tani mara fi yom sebit al jai. 43Zaman ijtima ta mejeles al Shiyuk intahah, ketir min Yahud wa nas al ja min bara al bi abudu Rabana ruwa wara ta Bulus wa Barnabas, al wonusu le umon wa asadu umon kede istemir fi naima ta Allah.44Fi yom sebit al badu, medina kulu tegriben limu sawa ashan bi asuma kalam ta Rabuna. 45Zaman Yahudin aiynu nas a; limu de umon mala ma gira wa wonusu did kalam al wonusu be Bulus wa sitimu huwo.46Lakin Bulus ma Barnabas wonusu be shuja wa kelimu, ''Huwo kan dururi ashan kalam ta Allah bi wonusu le intum awel. Lakin Ana aiynu intum lizu bait min intum wa intum aiynu badun takum ma mustahegin le haya al abadia, yau de nina be ruwa le umam. 47Leanu Rabuna wusi nina, kelimu 'Ana kutu intum ze nur le Umam, ashan intum bi jibu kulasa le akir ta wata.'''48Ze nas Umam bi asuma kalam de, umon kan farhanin wa sabihu Rabuna. Ze ketirin hazilu le haya al abadia amin. 49Wa kalam ta Rabuna kan inteshir le bilad kulu.50Lakin Yahudin hariku nusuwan al mukarasin ma nusuwan al muhimin, sawa ma rujal ta medina. Kalam de jibu itihadat did Bulus ma Barnaba wa umon jada umon bara min hudud ta medina. 51Lakin Bulus ma Barnabas nufudu gubar min kurenat tomon safa umon. Wa umon ruwa medina ta Iconium. 52Wa talamis kan maliyan be Farah wa be Roho al Kudus.

Chapter 14

1Wa hasil fi Iconium Bulus ma Barnabas dakalu fi majma ta Yahud wa wonusu be teriga al nas kutar min Yahudiin wa Greek amin. 2Lakin Yahudiin al kan ma bi tii gam fok fi nus ta Umamiin wa sibu umon zalanin did akwana tomon al amin.3Umon geni hinak le fetera towil, bi wonusu be shuja be guwa ta Rabuna, wokit huwo bi wodi isbatat an risala tou. Huwo wori be ajaib wa mujizat al hasil be wasat ta Bulus wa barnabas. 4Lakin adad kebir ta medina gesimu: tanin wogif safa ta Yahudiin, wa tanin safa ta rusul.5Zaman Yahudiin wa Umamiin hawil ashan bi agna Kiadin tomon ashan bi taabu wa durubu nas Bulus ma Barnabas, 6Umon arufa kalam de wa tefes le mudun ta Lycaonain: Lystra wa Derbe, wa mahalat al be taraf tomon, 7Wa umon kan gi beshir Injil hinak.8Fi Lystra fi zol gi geni, ma indu guwa kureinat tou ma bi douru, mushlul min batna ta uma tou, ma douru ta kulu kulu. 9Zol de asuma Bulus bi wonusu. Bulus rekiz ena tou fogo zol de wa arufu inu huwo indu iman al be kutu huwo tala kwes. 10Tuwali huwo wonusu le huwo be sot fok, ''Wogif fok be kura taki.'' Tuwali zol nutu fok wa bada douru.11Zaman nas al kutar aiynu haja al Bulus amulu, umon arfa sot tomon ,wa kelimu be rutan Lycaonia, ''rabuna nezil le nina fi shikil ta insan.'' 12Umon nadi Barnabas ''Zeus,'' wa Bulus, Hermes,'' ashan huwo yau kan negit fi kalam. 13Abuna ta Zeus, al haikal tomon fi bara medina, jibu teran wa akalil fi bab; huwo ma nas al kutar deir ashan bi gedimu zebiha.14Lakin zaman Bulus wa Barnabas asuma kalam de, umon seretu gumasat tomon wa ruwa seri le jumhur, bi kore be sot fok 15Ya nas lee intum bi amulu hajat de? Nina bardu nas, ze intum. nina gi jibu le intum kabara al kwes, ashan intum bi sibu hajat al batal de ashan bikun le Allah al hai, al kalagu samawat wa al ard wa bahar wa kulu hajat al fi fogo. 16Fi sinin al wara, huwo sibu nas kulu bi ruwa hasab sikat tomon.17Lakin lisa, huwo ma sibu nefsa tou bedun shahid, fi kalam de kulu, huwo bi amulu kwes bi wodi le intum matara min samah wa zaman ta kuruju al akil bi tala fogo ketir, wa bi mala gulub takum be akil wa farah.'' 18Be kelimat de, Bulus ma Barnaba agder sibu umon ma gedimu zabiha le umon.19Lakin Yahudiin tanin ja min Antiock wa Iconium ja wa agna nas al limu de. Umon durubu Bulus wa juru huwo bara min medina, umon fekir gali huwo mutu. 20Wa ze talamiz kan gi wogif hawuli huwo, huwo gam fok wa dakalu juwa medina. Fi yom nimra itnin, huwo ruwa le derbe ma Barnabas.21Baad ma umon beshiru injil fi medina dak wa telmizu talamiz ketir, umon rija le lystra, le Iconium, wa le Antiock. 22Umon istemir gowi nefus ta talamiz wa sheja umon kede fadulu fi iman, wonusu, ''Nina lazim be dakalu Molokut ta Allah be wasat taab ketir.''23Zaman umon aiynu le umon shiyuk fi kulu Kenisa,wa seli be siyam, umon selimu umon fi iden ta Rabuna, al umon amin fogo. 24Umon mururu be Pisidia wa ja le Pamphylia. 26Zaman umon beshiru injil fi Perga, umon ruwa le Attalia. 25Min hinak umon arkab sefina le Antiok, hinak umon wodi nefsa tomon le naima ta Allah le shokol al umon amulu.27Zaman umon wosulu fi Antiock wa nadi Kenisa sawa, umon wori hajat kulu al Allah amulu le umon, wa kef huwo fata bab ta iman le Umamiin. 28Umon geni le fetera towil ma talamiz.

Chapter 15

1Baad min nas ja min Yahudia le Antakia wa weri le akwana, wunuso, ''Ita ma bi ligu kulasa Ile kan taharu ita be hasab ganoon ta Musa.'' 2Kalam de kutu Bulus wa Barnaba nakishu ma humon kalis. Iktaru Bulus wa Barnaba ma baad min nas min nus tomon ashan bi ruwa le Urshelim ashan bi gabilu ma marasula wa shiuk be kusus kalam de.3Yala Kenisa Rasulu humon, humon mururu be Finigia wa Samira bi kabaru humon inu humon gairu geliba. humon jibu farah kebir le kulu ikewa. 4Zaman humon ja fi Urshelim, Rahibu humon be Kenisa wa rusul wa shiuk, wa humon weri kulu hajat al Allah amulu ma humon.5Lakin baad min nas al amin, al tabi le mujumua ta Ferissin, wogif fok wa kelim, ''Uwu dururi ashan be taharu nas de wa amiru humon kede tabigu ganoon ta Musa. 6Marasulat wa shiuk limu sawa ashan be fekir fi kalam de.7Baad nikash tawil, Butrus wogif fok wa wunuso le humon, ''Akwana, intum arufu kwes fi ayamat wara Allah iktar min nus takum, inu be wasat kasma tai umamin bi asuma kelima ta injil, wa bi amin. 8Allah al arufu geliba, bi shahidu le humon, wedi le humon Roho al Kudus, ze ma huwo amulu ma a nina; 9Wa uwu ma maizu bainu anina ma humon, nadifu gulub tomon be iman.10Hasa le intum bi jeribu Allah, intum der kutu tegila fi ragabta ta talamiz tegila al ma anina wele abuhat ta nina agder arufa? 11Lakin anina gi amin bi kalisu anina be wasat ta naima ta Rabana Yesua, ze ma humon kan.''12Jumhaur kulu kan gi skout ligu humon bi asuma le Barnaba ma Bulus bi weri Mujizat wa ajaib al Allah amulu fi nus ta Umam be wasat tomon.13Baat ma humon askout, Yakub jouabu, wa kelim, Akwana, asuma takum ana. 14Samaan weri kef Allah awel be naima zuru Umam ashan bi shilu min humon nas le isim tuo.15Kelimat ta anbiya tifagu be kalam de, ze muktub, 16'Baad hajat de Ana bi rija, wa ana bi abinu kaima ta Daoud al waga de tani mara; Ana bi abinu wa bi rija uwu tani, 17ashan bagi nas al fadulu bi nadi Rabana, kulu nas Umam al nadi be isim tai.' 18de haja al Rabana bi kelim, al amulu hajat de al arufu min ayamat ta bediri.19Ashan kida, rai tai yau ze de, kede anina ma tabanu delin al min Umam al ja le Allah. 20Lakin anina bi katibu le humon inu humon lazim be kun beit min najasat ta asnam, min zina, wa min laham ta haiwanat al kanagu, wa min dom. 21Lanu Musa kan bi beshiru fi ayi medina min zaman ta judud wa huwu gi beshiru fi majma kulu yom sebit.''22v 22 Yala rusul wa shiuk, ma Kenisa kulu ayinu huwo kwes ashan bi Yahuza al isim tuo Barnaba, ma Silas, al humon kan giadin ta Kenisa, wa bi rasulu humon le Antakia ma Bulus wa Barnaba. 23humon katibu kida: ''Min rusul w shiuk, akwana takum, le Ikewa Umam fi Antakia, wa Kilikia: Salam le intum!24Anina asuma inu fi baad min rujal ruwa min anina, bidun izin min anina, wa shuwishu intum be talim al karabu nufus takum. 25Haja al hasil, anina kulu tifagu ashan bi iktar rujal wa bi rasulu humon le intum sawa ma mahbubin ta nina Barnaba wa bulus, 26rujal al wedi haya tumon fi katar le ajili isim ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih.27Ashan kida inna bi rasulu Yahuza wa Silas, al bi weri le intum nefsa haja be nufus tumon be kelimat tumon. 28Ashan uwu bi bainu kues le Roho al Kudus wa le anina, ashan ma bi wedi le intum tegila aktar min hajat al dururi: 29inu kede intum abusu badun min hajat al gedimu zebiha le asnam, dom, hajat al kanagu, wa min zina. Kan intum hafisu badun min hajat de, bi kun kwes ma intum. rahalu.''30Zaman humon biga bi ruwa, umun ja le Antakia; baat ma humon limu jumhur sawa, humon rasulu risala. 31Wekit humon agarau, humon tala farhanin bi kalam ta teshji. 32Yahuza wa Sila, bardu ambiya, sheje akuwana be kelimat wa guwi humon.33Baat ma humon akudu zaman hinak, rasulu umun bara be salam min ikewa le delin al rasulu humon. 34Lakin Sila ayinu uwu kues ashan huwo bi fadulu hinak. 35Lakin Bulus ma Barnaba geni fi Antakia sawa ma tanin ketirin, fi mahal al humon alimu wa beshiru kelima ta Rabana.36Baat ayam Bulus kelim le barnaba, ''Kele inna rija zuru ikewa fi kulu medina al inna beshiru kelim ta Rabana fugu, wa bi ayinu humon kef.'' 37Barnaba der bardu shilu ma humon Yuhanna al bi nadi Murkus. 38Lakin Bulus fekir ma kues ashan humon bi shilu Murkus, al kan sibu humon fi Bamafilia wa ma ruwa ma humon fi shukul.39Nikash shedid hasil bein humon, humon ferigu min badun, wa Barnaba shilu Murkus ma huwo wa arkab sefina le Gubrus. 40Lakin Bulus iktar Sila wa fat, baad ma ikewa istauda humon be naima t Rabana. 41huwo mururu be Suriya wa Kilikia, bi gowi Kenisa.

Chapter 16

1Bulus bardu ja le Dirba wa le Listira; wa telmis isim tuo Timosaus kan fi hinak, Jena ta mara Yahudia al amin; abu tuo Yunani. 2Hwu kan indu shihada kwes min nas al be geni fi Listira wa Igoniya. 3Bulus der huwo kede safir ma huwo; huwo shilu uwu wa tahar huwo ashan kalam ta Yahud al kan fi fi makanat dak, ashan humon kulu arufu inu abu tuo Yunani.4Ze ma humon ruwa be sika ta mudun, humon wedi le Kanies irshadat ashan humon bi tii, irshadat al kan katibu be rusul wa shiuk fi Urshelim. 5Kanais kan ligu gowa fi iman wa zidu fi adat.6Bulus ma nas al bi ruwa ma huwo mururu be safa ta Firijia wa Galatia, baad ma Roho al Kudus abusu humon kede ma beshiru injil fi safa ta Asia. 7Zamanh humon wusulu gerib ma Misiya, humon hawil ruwa le Bisinia, Lakin Roho ma sibu humon. 8Hmon mururu be sika ta Misiya, humon ja le medina ta Terwas.9Ruwiya zahir le bulus be bilel: rajil min Makadunia kan bi wegif hinak, wa bi nadi, ''Taal fi Makadunia wa saidu nina.'' 10Zaman Bulus ayinu ruwiya de, tuwali anina jahisu ashan bi ruwa le Makadunia, anina katimu kalam de inu Allah nadi inna ashan bi beshiru injil le humon.11Anina arkab sefina min Terwas, Anina ruwa adil le Samosraki, wa fi yom nimra itnin anina ja le Niyabulus. 12Min hinak anina ruwa le Filibi, al uwu medina ta Makadunia, de medina al Muhim fi mugata ta Roma kuluni, wa anina geni fi medina de ayam ketir. 13Fi yom Sebit anina ruwa bara be safa ta bahar, mahal al anina fekir bikon fi mahal ta salawat fugu. Anina geni tehit wa wunuso le nusuwan al limu sawa.14Fi mara isim tuo Lydia, bi tabiyu arjuwan min Siyatira, uwu bi abudu Allah, huwo asuma le inna. Rabuna fata geliba tuo ashan bi kutu bala le kalam al kan wunuso be Bulus. 15Wekit amidu huwo ma nas ta bait tuo, huwo asalu min anina, wa wunuso, ''Kan intum bi ayinu ana amin le rabana, taal takum wa geni takum fi bait tai.'' wa huwo agni anina.16Wa hasil wekit anina bi ruwa le makan ta salawat, mara al indu roho ta arafa limu ma nina. Huwo bi jibu maksab ketir le said tuo be shukul ta arafa tuo de. 17Mara de ruwa wara ta Bulus wa anina wa kan bi kure kure, wa bi wunuso, ''Rujal de bi akdimu Allah al fuk. Humon beshiru le itakum sika ta kulasa.'' 18Huwo amulu haja le fetera ta ayamatketir. Bulus biga zalan kalis min huwo, huwo lefet wa wunuso le roho de, ''Ana bi amiru ita bi isim ta Yesua al Messih tala bara min hiya.'' Wa tuwali uwu tala bara.19Zaman said tuo ayinu inu raja tomon ta maksab kalas ruwa, humon gubudu Bulus wa Sila wa juru humon fi suk gidam ta Sulutat. 20Zaman humon jibu humon le wula, humon kelim, ''Rujal del gi balbilu medina ta nina. wa humon Yahudin. 21Humon bi alinu tagalid al ma ganoni ashan Romaniin bi rudu wa nefisu''22Yala jumhur gum did bulus wa Sila; wa Wula sheretu gumasat tumun wa wedi awamir inu kede dugu umun be asayat. 23Zaman humon dugu humon darbat ketir, dakalu humon fi sigin wa wedi awamir kedi harisu humon kalis. 24Baat uwu ligu awamir de, zol al bi siginu nas dakalu humon fi sigin al juwa wa dakalu kura tomon fi genzir.25Fi nus bilel Bulus wa Sila kan bi seli wa bi guna taranim le Allah, wa bagi masajin tanin bi asuma le humon. 26Faja kida zal zal shedid hasil, wa asas ta sigin kan bi hizu hizu; wa tuwli abuwab kulu fata, wa genzir ta ayi zol kan fiku.27Al sajan gum min num wa ayinu abuwab ta sigin fadi; huwo tala sef tuo wa kan der katulu madun, lanu humon fekir inu masajin del jere. 28Lakin bulus kure le uwu be sout ali, wa wunuso, ''Mata auwugu nefsa taki, lanu anina kulu fi hini.''29Al sagan de asalu nur wa jere juwa, be kuf shedid, huwo dengir gidam ta Bulus wa Sila, 30wa jibu humon bara wa kelim, ''Ya said, ana bi amulu shunu ashan bi ligu kulasa? 31Humon kelim, ''Amin fi Rabana Yesua wa ita bi ligu kulasa, ita ma nas ta bait taki.''32Humon wunuso kalam ta Rabana le huwo, saw le kulu zol al fi bait tuo. 33Baat kida sajan de shilu humon fi nefsu zaman ta bilel, wa kasulu juruh tomon, wa huwo ma delin kulu al fi bait tuo amidu tuwali. 34Wa ze ma huwo jibu bulus wa Sila fi bait tuo wa wedi akil gidam tomon, huwo tala farhan kalis ma delin al fi bait tuo, al amin fi Allah.35Hasa zaman wata biga saba, wula rasulu kabara ma huras, bi kelim, ''Fiku rujal de kede ruwa.'' 36Al sajan jibu kabara le Bulus, bi kelim, ''wula rasulu kabara le ana kede fiku intum: hasatala takum bara, wa ruwa takum be salam.37Lakin Bulus kelim le umun, ''Humon dugu inna gidam ta nas bidun hukum, wa anina muatini ta Romaniin humon dakalu inna fi sigin Humon hasa der fiku anina be sir? La! kede humon ja be nefus tomon wa fiku anina bara.'' 38Haras de weri kabara de le wula, wa zaman humon asuma inu Bulus wa Sila Romanin, humon kan kafu. 39Wula de ja wa itezir le humon wa fiku humon bara, asalu humon kede ruwa beit min medina.40Bulus wa Sila tala min sigin wa ja fi bet ta Lidia. Zaman Bulus wa Sila ayinu ikewa, humon shaja humon wa tala min medina.

Chapter 17

1Zaman humon mururu be mudun Amfibulis wa Apolonia, humon ja fi medina ta tasalonikiya, mahal al kan fugu majma ta Yahud. 2Bulus dakalu le humon ze tabiya tuo, le fetera ta talat ayamat ta sebit uwu bi akidu le humon min Kutub.3Huwo kan bi fata Kutub wa bi wadihu le humon anu lazim kan Al Mesih bi ligu taab wa bi gum min mutu tani mara. Huwo kelim,. ''Yesua al ana bi beshiru le intum de uwu yau al Mesih.'' 4Baad min Yahud kan igtene wa doum le Bulus wa Sila, sawa ma adat kebir min Yunanin al Mutaabidin, wa adat ma besit min nusuwan al gi gedimu.5Lakin Yahud al ma amin, gira gubudu humon, humon shilu rujal ashrar min souk, wa limu sawa, wa amulu muzaharat fi Medina. Humon hujumu bait ta Yason, humon der jibu Bulus wa Sila bara le Nas. 6Lakin zaman humon ma ligu humon, humon juru Yason wa baad min Ikewa gidam musuolin ta medina, humon bi kure, ''Rujal delin al gilibu donia fuk tehet humon ja hini kaman. 7Rujal del al al Yason rahibu, humon gi isahtakal did garar ta Gaisar; humon kelim anu fi melik tani - Yesua.''8Jumhur ma Musuolin ta medina bega ma murtahina wekid humon asuama kalam de. 9Lakin baad ma hukam ta mednia sibu Yason wa bagi nas dafa gurush ze kafala, baad kida humon sibu humon ruwa.10Fi nefsu yom dak akwana rasulu Bulus wa Sila le Biriya. Zaman humon wusulu hinak, humon dakalu fi majama ta Yahud. 11Hasa nas de kan ahsen min delin al fi Tasalanukia, lanu humon ligu kelima be geliba al jahiz, wa bi fata kutub kulu yom ashan bi arufu kan kalam de saa. 12Ashan kida ketir min humon amin, sawa ma baad min nusuwan ta Yunanin al itasir wa rujal ketir.13Lakin zaman Yahud ta Tasaluniki arufu inu Bulus kan kaman bi beshiru kelima ta Allah fi Biriya, humon ruwa hinak wa haiju jumhur. 14Tuali, ikewa rasulu Bulus kede ruwa le safa bahar, lakin Sila wa Timusaus fadulu hinak. 15Delin al kan gi gedimu Bulus humon shilu huwo le Asina. Ze ma humon sibu Bulus hinak, huwo weri le humon inu kede Sila wa Timusaus ja le uwu guwam.16Hasa wekit Bulus bi istenna humon fi Asina, geliba tuo tala zalan wekid huwo ayinu medina kulu malian be asnam. 17Huwo nagishu fi majma ma Yahud wa nas tanin al bi abudu Allah, bardu fi suk ma delin al hinalk.18Baad min nas ta falsafa al Abigurien wa Rawagien limu ma huwo. Baad min humon kelim, ''De shunu de al abu kalam de bi hawil wunuso?'' Tanin kelim, ''Huwo bi zahir ze zol al bi nadi nas kede ruwa wara rabunat al garib,'' ashan Bulus kan bi beshiru Yesua wa Giama.19Humon shilu Bulus wa jibu huwo le Areus Bagus, wa kelim, ''Mum anina bi arufu talim al jedid al ita kan bi wunuso de? 20Lanu ita bi jibu hajt al garib le adanat ta nina. Ashan kida, anina der arufu hajt de mana tu shunu.'' 21(Hasa Asiniin kulu wa ajanib al bi geni hinak ma bi amulu ayi haja be aw bi weri aw bi asuma haja jedid.)22Bulus wegif fi nus ta Areus Bagus wa kelim, ''intum ya rujal ta Asina, Ana bi ayinu intum nas ta din al saab be ayi teriga. 23Lanu zaman ana bi mururu wa bi ayinu asnam takum ta ibada, Ana libu sanam be isim de, ''Le Ilah mujuhul.'' Haja al intum bi abudu wa bi jahilu de , yau ana alinu le intum.24Allah al kalagu dunia wa kulu haja al fugu, ze ma huwo Rabuna sama wa al ard, huwo ma bi geni fi hayakil al abinu be iddenat. 25Wele bi kadimu huwo be iddenat ta nas, ze uwu muhtaj le ayi haja, ligu huwo be nefsu yau bi wedi le nas haya wa nefes wa ayi haja tani.26Min insan wahid uwu amulu kulu nas ashan bi ish fi ard, wa huwo hadidu mauasim tomon wa hudud ta manatik al humon bi ish fugu. 27ashan humon bi fetishu Allah, wa humon bi nadi huwo. Ma inu huwo ma bait min ayi wahid min inna.28Ashan fugu huwo anina bi ish wa bi harik wa bi ligu haya ta nina, bes ze wahid min shuara takum kelim, 'Lanu anina bardu nesli tuo.' 29Ashan kida, kan biga anina nesli ta Allah, kede anina ma fekir inu gima ta ta shukul gerib ma Rabana de ze dahab, aw fidda wele hajer- souwar al amulu ma rasamin wa kayalat ta insan.30Ashan kida, Allah sibu zaman ta shukul jahala, lakin hasa huwo ammiru nas kulu fi ayi makan ashan bi tub. 31Ashan huwo Kutu yom al fugu huwo bi hakimu dunia fi bir be wasat rajil al huwo iktar. Allah wedi takid ta zol le ayi zol be wasat guwumu ta tuo min amuwat.''32Zaman nas ta Asina asuma an giama ta amuwat, tanin alisu Bulus; Lakin tanin kelim, ''Inna bi asuma le ita tani an kalam de. 33Baat kida, Bulus sibu humon. 34Lakin baat min rujal duom le huwo wa amin, Diunisus al Ariubagi, mara isim tuo Damris, wa nas tanin ma humon.

Chapter 18

1Baat kida Bulus sibu Asina wa ruwa le Korunsus. 2Hinak huwo limu ma Yahudi isim tuo Akela, min gebila ta Buntus, al ja gerib de min Italia ma mara tuo Biriskila, lanu kuludius wedi awamir inu Yahud kulu kede sibu Romia. Bulus ruwa le humon, 3wa ashan huwo bi ishtakal nefsa tijara, huwo geni ma humon wa ishtakal, ashan humon kan amulu tijara ta salu kiam.4Bulus kan bi wunuso fi majama kulu yom Sebit. Huwo agana Yahud wa Yunanin. 5Lakin zaman Sila wa Timusaus ja min Makadunia, Bulus kan aganiu ma Roho ashan bi shahidu le Yahud inu Yesua ya al Messih. 6Wekit Yahudin aridu wa sitimu huwo, Bulus nufudu gumas tuo le humon wa wunuso le humon, ''Kede dum takum rija fi ras takum; Ana Beri. Min hasa le gidam ana bi ruwa le Umam.''7Baat kida huwo tala min hinak wa ruwa fi baet ta Titus Yustus, raji al bi abudu Allah. Baet tuo gerib ma majama. 8Kirisbus rais ta majama, amin fi Rabana, sawa ma delin al amin fi baet tuo; wa ketirin min Kurunsiin al asuma amin wa amidu humon.9Rabuna wunuso le Bulus fi bilel be ruwiya, ''Mata kafu, lakin wunuso wa mata askut. 10Ashan Ana fi ma ita, wa mafi zol bi hawil awugu ita, lanu Ana indu nas ketir fi medina de.'' 11Bulus geni hinak le fetera ta Sena wa sitta shuhur, bi derisu kelima ta Rabana.12Lakin wekit Galion biga wali ta Akaiiya, Yahud gum fuk sawa did Bulus wa jibu huwu gidam ta hukum; 13humon kelim, ''Zol de bi agne nas kide abudu Allah bara min Namus.''14Wa zaman Bulus der wunuso, Galion kelim le Yahud, ''Intum Yahud, lu hagiga de kan muodu ta haja batal wel jerima, bikon fi sabab ashan Ana bi wunuso ma intum. 15Lakin madam de asila an kelimat wa asma wa namus takum, kele intum hilu kalam de be nifus takum. Ana ma der kun gadi ta hajat de.''16Galion turuju humon min kuris ta hukum. 17Humon kulu gubudu rais ta majama Sustanis, wa dugu huwo gidam ta kuris ta hukum. Lakin Galion ma ihtam be haja al humon amulu.18Wa Bulus baat ma huwo geni hinak le ayam ketir, uwu sibu akwana wa arkab sefina le Suriya ma Biriskila wa Akela. Wa guba huwo ma ruwa le Kangaria, uwu haligu ras tuo lanu huwo kan wedi halifa. 19Zaman humon ja le Afasus, Bulus sibu Akela wa Biriskila Hinak, lakin huwo ma nefsa tuo ruwa fi majama wa nagishu ma Yahud.20Wekit humon asalu Bulus kede geni ma humon zaman tuwil, huwo ma rudu. 21Lakin huwo wadiu humon, uwu kelim, ''Ana bi rija le intum tani kan de irada ta Allah.'' Baat kida uwu arkab sefina min Afasus.22Zaman Bulus wusulu fi Gaisaria huwo ruwa selimu Kenisa ta Urshelim wa baat kida huwo ruwa le Antakia. 23Baad ma uwu geni zaman hinak, Bulus tala wa ruwa safa ta Galatia wa Ferijia wa shaja rusul.24Hasa si Yahudi tani isim tuo Abulus min Iskandaria be melad, huwo ja le Afasus. Huwo kan negit fi kalam wa indu kibira fi kalam ta Rabana. 25Abulus kan sukun fi Roho bi derisu dirasat ta Rabana be dikha, wa bi wunuso hajat al bi kus Yesua, Lakin humon bes arufu mamudia ta Yuhanna. 26Abulus bada wunuso be sout fi majama. Lakin zaman Akela wa Biriskila asuam huwo, humon juru taraf wa wadihu le huwo teriig ta Allah be dikha.27Wa ligu huwo kan indu niya ashan bi mururu be safa ta AKhaiiya, akwana sheja huwo wa katibu lw Talamis fi Akhaiiya kede rahibu uwu. Wekit uwu wusulu, huwo saidu ketir be naima delin al amin. 28Lanu Abulus kan bi fahimu Yahud be gowa wa gidam nas, bi sabitu min kitab inu Yesua yau al Mesih.

Chapter 19

1Wa hasil inu zaman Abulus kan fi Kurunsus, Bulus baat ma mururu be safa ta manatig al fuk, huwo ja le medina ta Afasus w, wa ligu talamis hinak. 2Bulus asalu humon, ''Hal intum akudu Roho al Kudus wekit intum amin? Humon wunuso le uwu, ''Lala, anina zatu ma asuma an Roho al akudus.''3Bulus asalu, ''Taib amidu itakum be shunu? Humon kelim, ''Be mamudia ta Yuhana.'' 4Bulu juabu, Yuhana Amidu be mamudia ta tuba. Huwo weri le nas inu kede humon amin fi de al bi ja baad huwo, de yau Yesua.''5Zaman nas asuma, amidu humon fi isim Rabana Yesua. 6Wa zaman Bulus wedi idda tuo fugu humon, Roho al Kudus nezil fugu humon wa humon wunuso alsina wa itnaba. 7Wa adad tomon bi wusulu itinashar rujal.8Bulu ruwa fi majama wa kan bi wunuso le fetera ta talata shuhur, wa bi agna humon an mulukut ta Allah. 9Lakin wekit baat min Yahud gowi geliba ma der asuma, humon bada wunuso sher an gidan ta jumhur. Bulus sibu humon wa shilu talamis min huwo, bi derisu humon kulu yom fi mederesa ta zol isim tuo Tiranus. 10Istemir le fetera ta senaten, laman delin kulu al bi geni fi Asia asuma kalam t Rabana, Yahud wa Yunanin.11Allah kan bi amulu hajat azim be wasat ta Bulus, 12hata mendil tuo al huwo bi nedifu beu kan bi shilu le nas al ayanin wa ayanat tomon bi aliju wa roho al sherir bi tala min humon.13Lakin kan fi Yahud nas ta sihir al bi safir be sika ta mentika. Humon bi nadi be isim ta Rabana Yesua ashan humon bilgu gowa fi ras roho al sherir wekit humon wunuso, ''Be isim ta Yesua al Bulus bi beshiru beu, Ana bi amiru ita tala bara.'' 14Rais ta Kahana al isim tuo kan Sakauwa, eyal tuo al saba de yau kan bi amulu hajat de.15roho al sherir juabu humon, ''Ana arufu Yesua, wa Bulus ana arufu; lakin intum nas munu?'' 16Al roho al sherir al fi zol de gum wa gilibu nas de wa fugu nas humon. Umun jere min baet dak ariyanin wa muaugin. 17Kalam de biga maruf le nas kulu, le Yahud wa Yunanin al bi geni fi Afasus. Humon kafu, wa isim ta Rabana Yesua akrimu.18Bardu, ketirin min muminin ja wa iterif wa weri hajat al kaab al humon amulu. 19ketirin al bi amulu sihir jibu kutub tomon sawa wa aragu humon kulu gidam ta nas kulu. Wekit humon iddo tamad ta hajat de, wusulu kamsin alf fida. 20Wa kalam ta Rabana inteshir be gowa.212Hasa baat Bulus timu kidima tuo fi Afasus, huwo kariru fi Roho tuo ashan bi mururu be Makadunia wa Akaiya fi sika tuo le Urshelim; huwo kelim, ''Baat kan ana ruwa hinak, Ana lazim bi ayinu Romia. 22Bulus rasulu itenin min musaidin tuo le Makadunia, Timusaus wa Arastus, al saidu huwo. Lakin huwo geni fi Asia le fetera.23Wa fi zaman dak kan fi muzaharat hasil fi Afasus be kusus teriga tumun. 24Lanu fi insan isim tuo Dimitrus, al bi amulu hayakil ta fida le artamis, bi jibu le huwo maksab ketir. 25Huwo limu nas kulu al bi intum arufu inu anina bi ligu gurush ketir min shukul de.26Intum ayinu wa asuma, inu ma bes fi Afasus, lakin tegriben Asia kulu, Bulus de beshiru wa gairu nas ketir. Huwo bi wunuso inu rabunat al amulu ma idda ma rabunat. 27Ma bes inu inak tijara ta anina ma bi rudu, lakin kaman haikal ta ilaha ta anina al kebir Diana bi ayinu ma indu faida. Wa heya bi fagidu shukul kebir tuo, heya al Asia kulu wa alam kulu bi abudu.''28Wekit humon asuma kalam de, humon kan mala be zalan wa kure, kelim, ''Azim huwo Diana (artamis) ta Afasus.'' 29Medina kulu mala be teshwish, wa nas jere sawa le mashehad. Humon gubudu sabihat ta Bulus al bi safir ma huwo, Gaius wa Arestus, al ja min Makadunia.30Bulis der dakalu fi nus al jumhur ta nas, lakin al talamis abusu huwo. 31Kaman, juzu ta al muazifin ta al muhafasa ta Asia al kan asdika tou rasulu le uwo risala gi asalu uwo kede ma dakalu le munasa. 32Juzu min nas kan gi kore wahid haja, wa tanin tani barau, fa al jumhur kan fi toswis. Agalabia minum ma bi aruf le humon kan ja sawa ma bat.33Juzu ta al jumhur arsidu Alexander, uwo al Yahudin kan lizu gidam. Kida Alexander hariko ma iden tou, deiru ashan bi gedimu difa le al jemeia. 34Lakin zaman umon biga aruf gali uwo kan Yahudi, umon kulu kore fok le fetera ta itniin sa-aat ma sort wahid, gi kelim, "Azim yau Artemis ta al Ephesien."35Zaman umda al madina kan sakitu al jumhur, huwo kelim, "Intum rujal ta Ephesus, de yatu rajil al ini huwo ma bi aruf gali al medina ta al Ephesien yau gi hafisu haikal ta Artemis al azim wa ta sura al kan waga tehet min samawat? 36Ayinu takum biga gali hajat del ma bi anguru, intum afrud kede askut wa ma amulu haja be istijal. 37Fa intum kalas jibu rujal del le mahkama de humon la nyakamu al haikal wele al mujedifin ta rabanat na.4138Ashan kida, iza Demetrius wa al rujal al nahatin huwo al kan ma huwo indu al tuhuma did ayi wahid, al mahkama moftu wa fi hukam inak. Kede humon isteki badun tomon. 39Lakin iza takum gi fetisu ayihaja an mowadi tanin, bi hillu badin fi al jemeiat al adi. 40Huwo hagiga nina kalas biga fi kutura ta tuhuma an yom ta muzahara de. Mafi ayi sabab le adam nizam de, wa nina ma bi agder kelim wadih." Zaman huwo kan kelim zede, huwo ferteku al jemeia.

Chapter 20

1Bat al muzaharat kan kalasu, Bulis rasal le al talamis wa bat uwo seja umon, uwo kelim wada wa rua le safar le Makadonia. 2Zaman uwo kan musafir abri akalim dak wa kan wonusu kilimat ketir ta tesji le umon, uwo ja le Yunan. 3Bat uwo kan gedi talata sahar inak, al moamara kan kowunu did uwo ma al Yahudin ze ma uwo kan kalas musafir le Suria, be kida uwo karir le ruju abri Makadonia.4Nas al gedimu huwo beid lakadi Asia kan Sopater weled ta Pyrrhus min Berea; Aristarchus wa Secundus, humon kulu mominin min Thessalonica; Gaiua ta Derbe; Timasaus; wa Tychicus wa Trophimus min Asia. 5Lakin rujal del kan rua gabli nina wa kan ki istena le nina fi Troas. 6Nina safir bara min Philippi bat al ayam ta Eid al kubs al ma kutu kemira fogo, wa fi kamsa ayam nina ja le humon fi Troas. Inak nina geni saba ayam.7Fi awel yom ta al isbu, zaman nina kan limu sawa le kasuru kubs, Bulis wonusu le al muminin. Uwo kan katitu le safar yom al tani, wa kida uwo istemir wonusu lakadi nus lel. 8Inak kan fi anuwar fi gurfa al fok makan al nina kan limu sawa fogo.9Fi al subak kan bi geni al raji sab ismu Eutychas, huwo kan fi num shedid. Ze Bulis kan gi wonusu zaman tuwil, rajil al sab de, lisa gi num, waga tehet min tabik nimra talata wa kan arfau fok biga mutu. 10Lakin Bulis nezil tehet, midu nefsa tou le huwo, wa amsuku huwo. Biga huwo kelim, "Mata kun geni haznanin aktar kalas, lianu huwo biga haiy."11v 11 Biga uwo ruwa fok tanimara wa kasuru al raiqif wa akulu. Bat wanasa ma humon fetera towil kalis lakadi gerib sabah, uwo safar. 12Humon jibu al weled de wara hai wa kan azi humon shedid.13Nina be nufusna rua gidam ta Bulis ma sefina wa safir bara le Assos, inak nina katit le silu Bulis fok ma nina. De yau sunu uwo be nefsa tou azu amulu, ashan huwo katit le rua be tehet. 14Zaman huwo gabiluh nina fi Assos, nina silu huwo fi juwa al sefina wa safir le Mitylene.15Biga nina safir min inak wa wosulu fi yom al tani aksi al jezira ta Khios. Yom al badu nina wosulu fi al jezira ta Samos, wa bat yom nina ja le al medina ta Miletus. 16Fa Bulis kan kariru le safar abri Ephesus, kida gali huwo ma bi silu zaman fi Asia; fa huwo kan mustajil le ashan bekun fi Urshelim le al yom al Kamsin, iza be gudra be kulu mumkin le huwo le amulu kida.17Min Mietus huwo rasulu rujal le Ephesus wa ashan bi nadi shiuk ta kenisa le gabilu ma huwo. 18Zaman humon kan ja le huwo, huwo kelim le humon, "Intum be nefsa takum aruf, min awel yom gali Ana kutu kura fi Asia, kef Ana daiman bi gedi zaman tai ma intum. 19Ana gi akdim le Rabana ma kulu basata ta fikra wa ma moyo ena, wa fi taab al hasil le ana ashan al muamarat ta al Yahudin. 20Intum aruf kef Ana ma rija wara min alinu le intum ayi haja al kan kwes, wa kef Ana derisu intum fi gidam nas wa min bet le bet, 21gi sahidu le kulu Yahudin wa Yunaniin an tauba nahua Allah wa ta iman fi Rabana ta nina Yesua al Mesih.22Hasa ainu, Ana gi ruwa le Urshelim, silu ma al Roho, ma aruf sunu bi hasil le ana inak, 23ile gali al Roho Kudus bi ashad le ana fi ayi medina gali genzir wa ataab gi istena ana. 24Lakin Ana ma gi gedir haya tai mohim le nefsa tai, iza bes Ana bi agder kalasu al munafasa wa kamilu al kidma al Ana akudu min al Rabana Yesua, le sahidu le al injil ta al naima ta Allah.25Hasa ayinu, Ana aruf gali intum kulu, fi nus delin Ana rua hawli be alinu al molokut, ma bi ayinu usa tai tani mara. 26Ashan kida Ana gi ashad le intum fi yom ta alela, gali Ana berie min al dom ta ayi zol. 27Fa Ana ma gasir wa akir waramin alinu le intum al kulu irada ta Allah.28Ashan kida kelikum harisn an nufustakum, wa an kulu al korufan ta yatu al Roho Kudus kalas amulu intum mosulin. Kelikum harisin le hafisu al kenisa ta Allah, al huwo istaraw ma dom bi tou. 29Ana aruf gali bat ruwa tai, morofoinat al batalin bi ja fi nus takum wa ma bi arham al korufan. 30Ana aruf gali min hata fi nus takum juzu min rujal bi ja wa karabu al hag ashan juru bara al talamis wara humon.31Be kida keli kum harisin. Zekir gali le fetera ta talata senawat Ana ma wogif derisu kulu wahid min itakum ma moyo ena bilel wa nahar. 32Hasa Ana sibu intum le Allah wa le al kelima ta neima tou, al bi agder le abinu intum fok wa le wodi intum al worisa wasat kulu delin al kalas biga tahiru.33Ana ma indi neya le dahab, fida, au gumasat. 34Intum be nefsa aruf gali idenat de kadimu ihtiajat ta nefsa tai wa al ihtiajat ta delin al ma ana . 35Fi kulu hajat Ana wodi misal ta kef intum bi saidu al daiif ma sokol, wa le kef intum bi zekiru al kelimat ta Rabana Yesua, kelimat al huwo be nefsu kelim: ' Barakat ketir fi wodi min al le akudu."36Bat huwo kan wonusu be teriga de, huwo raka tehet wa seli ma humon. 37Inak kan fi kore shedid wa humon hadinu Bulis wa gabilu huwo. 38Humon kan haznanin ketir be kulu ashan le sunu al uwo kan kelim, gali humon ma bi ayinu usa tou tani mara. Biga humon gedimu huwo le al sefina.

Chapter 21

1Zaman nina kan rua bara min humon wa safar be bahar, nina rua adil tawali le medina ta Kos, wa fi yom atani le medina ta Rhodes, wa min inak le al medina ta Batara. 2Zaman nina ligo sefina al bi gata tawali le Phoenisia, nina arkab wa safir.3Bat nina ayinu Kuburus, nina sibu fi tija ta samal ta murkab, nina safir le gidam le Suria wa nezil fi Tyra, mahal al sefina kan gi fadi sendel tou. 4Bat nina ligo al talamis, nina geni inak saba yom. Bewasat ta Roh humon istemir asalu Bulis kede ma rua le Urshelim.5Zaman ayom tanina inak kan kalasu, nina safar wa rua le mamoria ta nina, wa humon kulu , be nuswan wa iyal tomon, gedimu nina bara al medina. Yela nina raka tehet fi taraf bahar , seli, 6wa kelim wada le bat ta nina. Yala anina ruwa arkab al sefina, wa humon rija bet.7Zaman nina kan kalasu al musuar min Tyra, nina wosulu fi Btolemais. Inak nina selimu al akwana wa geni ma humon le yom wajid. 8Fi yom atani nina safir wa ruwa le Kaesaria. Nina dakalu fi bed ta Philipos, al mubesir, uwo al kan wahid min al saba,wa nina geni ma uwo. 9Rajil de indu arba banat fata humon gi itnaba.10Ze nina geni inak le ayom besid, inak ja tehet min Yahudia nebi tani ismu Agabus. 11Huwo ja le nina wa silu gas ta Bulis. Huwo rubutu kurein wa idenat tou wa kelim," Roho al Kufus kelim, ' kida bikun al Yahudin fi Urshelim bi rubutu fok al rajil al indu gas de, wa humon bi istelimu huwo fi iden ta al umamien"12Zaman nina asma kalamat de, kulu nina ma al sab al bi geni fi makan dak talabu Bulis kede ma rua le Urshelim. 13Bulis biga juabu, " De sunu al intum gi amulu, kore wa kasuru gelba tai? Ana kalas jahis, ma bes ashan bi rubutu fok, lakin kaman le mutu fi Urshelim min ajili isim ta Rabana Yesua." 14Ze Bulis kan ma gi itmana asahan bi agnau, nina wegif hawil wa kelim, " Kede irada ta Rabana yau amulu."15Bat ayom dak, nina silu sunat ta nina wa rua le 16Urshelim. Inak kaman rua ma nina juzu min talamis min Kaesaria. Humon jibu ma humon al rajil ismu Mnason, rajil de kan min Kuburus, al telmis al awel, ma huwo nina bi geni.17Zaman nina kan wosulu fi Urshelim, al ikwa rahibu nina be farah. 18Yom al tani Bulis rua ma nina le Yaguob, wa kulu al shiuk kan mojudin. 19Zaman uwo kan selimu humon, huwo gum weri wahid wahid hajat al Allah kan amulu fi nus al umamien be wasat kitdima tou.2021Zaman humon asma, humon shukuru Allah, wa humon kelim le uwo, " Ita aiynu, akuwi, kef alaf ketirin la amin fi nus al Yahudin. Humon kulu kaririru le hafisu al seria/ganun. Weri le humon an ita, gail ita yau gi derisu kulu al Yahudin al bi geni fi nus ta al umamien ashan bi sibu ganun ta Musa, wa gali ita weri le humon kede ma tahiru iyal tomon, wa kede ma tabi al adat algedim.22Kede nina amulu sunu? Umon hagigatan bi rua asma gali ita ja. 23Kede ita amulu sunu al nina kelim le ita. Inda na arba rujal humon amulu halifa. 24Silu rujal del wa nedifu nefsa taki ma humon, wa dafa masurufat tomon le umon, kida gali humon kalas haligu ru-us tomon. Kida ayi wahid bi aruf gali hajat al kan weri le umon an ita de galat. Humon bi aruf gal ita kaman bi ihtaramu ganun.25Lakin be kusus al Umamien al kalas amin, nina katabna wa wedi al towojihat gali humon kede hafisu nesfa tomon min hajat al gedimu zebiha le asnam, min dom, min haja al kangu, wa min aklak batal ta zina." 26Biga Bulis silu al rujal de, wa fi yom al tani, nedifu nefsa tou ma humon, rua le al haikal, alinu fetera le ayom ta tethir, lakadi al tekdima kan gedimu le ayi wahid min humon.27Zaman saba ayam kan gerib bi kalasu, juzu Yahudin min Asia, ayinu Bulis fi al haikal, hariku al jamahir kulu, wa arfa idenat le huwo. 28Humon kan gi korekore," Rujal ta Israil, sa-adu nina. De yau al rajil al gi derisu kulu nas fi ayi makan hajat al did al sab, al ganun, wa makan de. Kaman, huwo kan jibu Yunanien fi jua al haikal wa kan nigisu makan al mukadas de." 29Lianu humon kan sabikan ayinu Trophimus al min Ephesus ma huwo fi al medina, wa humon fekiru gali k kan Bulis jibu huwo fi jua al haikal.30Kulu al medina kan mutuhamisin, wa al sab jere sawa wa hawil gobudu Bulis. Humon juru huwo bara min al haikal, wa al abuab kan tawali gofulu. 31Ze humon kan gi hawil ashan bi katulu huwo, akbar ja fok le rais al mosul le al huras gali kulu Urshelim kan fi muzaharat.32Tawali huwo silu asakir wa kait al mia wa jere le tehet le al jamahir. Zaman al sab ayinu al kait al kebir wa al asakir, humon wogif min dugu Bulis. 33Biga al kebir ta jes de ja gerib wa amsuku Bulis, wa amiru kede rubutu huwo ma itinin genzir. Biga huwo asalu kan uwo yau munu wa kan huwo amulu sunu.34Juzu fi al jamahir kan gi kore haja tani wa tanin hajat tani. Zema zol al kebir ma bi agder weri ayi haja ashan kulu al izaaj, huwo amiru gali kede jibu Bulis fi jua harasa. 35Zaman huwo ja gerib ma silim, kan arfau wo ma asakir ashan sokol tekeyan ta jumhur. 36Kan jamahir min al nas gi rua min wara wa gi istemir korekore," Bara ma huwo!"37Ze Bulis kan biga bi jibu fi dakil al harasa, huwo kelim le kebir ta jes, " Momkin ana na kelim haja le ita?" Al dabit de kelim, " Ita bi wonusu luga ta Yunan? 38Yani ita ma biga min al Masirien, humon sabikan mosulin le tomorut wa gedimu al arba alf rujal min al ' Assassins' bara ila sahara?"39Bulis kelim," Ana Yahudi, min medina ta Tarsus fi Cilicia. Ana muatin ta medina al mohim. Ana bi asalu ita, asma le ana ashan bi wonusu le al sab." 40Zaman al dabit kan wedi le uwo izin, Bulis wogif fok fi silim wa hariku iden le al sab. Zaman kan inak fii sukut sedid, huwo wonusu le humon be luga Ibiria. Huwo kelim,

Chapter 22

1Akwana wa abuhat, asma le difa tai al ana hasa gi amulu le intum." 2Zaman jumhur asma Bulis wonusu le humon fi al luga al Ibiria, humon biga askut. Huwo kelim,3" Ana Yahudi, weledu fi Tarsus min Silisia, lakin itialam fi medina de tehet akdam ta Gamaliel. Ana kan derisu hasab turuk al morbut ta al ganun ta abuhat ta anina. Ana gayur le Allah, bes ze kulu intum alela. 4Ana itahidu Sika de le al mut, robutu wa gedimu humon le sigin min rujal wa nuswan, 5ze al rais al kahana wa kulu al shiuk bi ashad. Ana akudu juwabat min humon le al akuwana fi Dimask, wa rua jibu humon min inak morbutin wara le Urshelim ashan kede humon ja agibu.6Al hasal zaman ana kan musafir wa biga gerib le Dimask, nus nahar sutfa kida nur kebir min sama bada wala hawli ana. 7Ana waga tehet wa asma al sot gi nadi ana, ' Saul, Saul, le ita gi itahudu ana?' 8Ana juabu, ' Ita yau munu, ya Said?' Huwo kelim le ana, ' Ana yau Yesua al Nasiri, al ita gi itahidu.'9Delin al kan ma ana aiynu al nur, lakin humon kan ma fahim al sort ta huwo al wonusu le ana. 10Ana kelim, ' Kede ana amulu sunu, Said?' Al Said Rabana kelim le ana, ' Gum fok wa rua fi Dimask; inak bi weri le ita ayi haja al ita lazim bi amulu.' 11Ana ma bi agder ayinu ashan nur al wala shedid de, wa kan gedimu ma idenat ta delin al kan ma ana, Ana ja le Dimask.12Inak ana gabilu rajil ismu Ananias, al rajil amin hasab al ganun wa kan gi wonusu an kwes tou ma kulu al Yahud al bi geni inak. 13Huwo ja le ana, wagif ma ana, wa kelim, ' Akuwi Saul, akudu nazar taki.' Fi nefsu zaman dak ana akder aiynu huwo.14Yela huwo kelim, ' Allah ta abuhat ta nina kalas iktar ita le arufu irada tou, le aiynu al wahid al Bar, wa le asma al sot al jai min kasma tou. 15Ita bikun sahid le huwo le kulu nas an sunu al ita aiynu wa asma. 16Hasa malu ita bi istena? Gum, kede amidu ita, wa kasulu kulu katiat taki bara, nadi le isim tou.'17Bat ana kan rija le Urshelim, wa ze ana kan gi seli fi al hikal, haja hasil gali kan wodi le ana al ruiya. 18Ana aiynu huwo kelim le ana, ' Istajil wa sibu Urshelim guwam, ashan, humon ma bi gabilu suhuda taki an ana.'19Ana kelim, 'Rabana, humon be nefsu tomon aruf gali ana siginu wa dugu delin al amin fi ita fi ayi majma. 20Zaman al dom ta Stiphanus shihada taki kan harik, Ana kaman kan wagif inak wa mutafik, wa ana kan gi harisu gumasat ta delin al katulu huwo'. 21Lakin huwo kelim le ana, ' Rua, ashan ana gi rua rasulu ita beyit kalis le al Umamien."22Humon asma le huwo lakadi uwo kelim zede. Biga Humon kore wa kelim," Bara ma sikil zol de min al ard, Huwo ma sah gali kede Huwo geni hayi." 23Ze humon kan gi kore, jadau gumasat tomon fok, wa arfa turab le fok, 24al kait amiru Bulis kede jibu jua al harasa. Huwo wodi talimat kede asalu huwo ma azab, ashan gali huwo be nefsa tou kede aruf le humon kan gi kore kore dit huwo ze de.25Zaman humon kan robutu uwo fok ma al hubal, Bulis kelim le dabit al kan wagif inak, " Hal ganuni le ita le azibu zol al huwo muatin Romani wa huwo al lisa ma hukumu?" 26Zaman al dabit de asma kida, huwo rua le kait al aala wa wori le huwo, kelim, " Ita bi amul sunu bat de? Lianu al rajil de huwo muatin Romani."27Al kait al aala ja wa kelim le huwo," Weri le ana, ita muatin Romani?" Bulis kelim, " Nam." 28Al kait de juabu, " huwo kan bes ma moblak ketir ta gurush ana isteret al muatana." Lakin Bulis kelim, " Ana kan weledu muatin Romani." 29Biga zol al kan ruwa asalu huwo de sibu huwo tawali. Al kait al aala kaman kan kafu, zaman huwo aruf gali Bulis kan muatin Romani, ashan huwo kan yau robutu huwo fok.30Fi yom nimra itniin, al kait deru aruf al hagaik an al tuham al endu Yahudin dit Bulis. Biga huwo wahidu mojumu tou wa talabu al rais al kahana wa kulu al mejles le intima. Yela huwo jibu Bulis wa kutu huwo fi nus tomon.

Chapter 23

1Bulis aiynu adil le ada al mejles wa kelim, " Akwana, ana geni gidam Allah be kulu demir saleh lakadi yom ta alela." 2Al rais al kahana Ananias amiru delin al wagifin gerib ma huwo kede dugu huwo fi kasma. 3Biga Bulis kelim le huwo, " Allah bi dugu ita, ita heta abiat al kasulu. Ita bi geni le hukumu ana ma al ganun, lisa amiru amiu kede dugu, dit al ganun?"4Delin al wogifin jambu tou kelim," De yau kef ita gi sitimu rais al kahana ta Allah?" 5Bulis keim, " Ana kan ma aruf, akwana, gali huwo kan rais al kahana. Le anu moktub, Ita kede ma wonusu batal le a hakim ta sab taki."6Zaman Bulis aiynu gali juzu wahid min al mejles humon Sadukien wa al tanin Parasien, huwo wonusu sedid fi al mejles, "Akwana, Ana Parisie, jena ta Parisie. De ashan Ana be taakit bi itwaka al giama ta al mayitin yau de ana bi hukumu." 7Zaman huwo keim zede, al nikas bada fi nus ta al Parasien wa al Sadukien, wa al jumhur kan gesimu. 8Le anu al Sadukien klim gali mafi al giama, mafi malaikat, wa le aruah, lakin al Parasien be gedir humon kulu.9Kida nengneng sedid hasil, wa juzu min al mualimin al tabien le al Parasien wogif fok wa nakis, keim, "Nina ma ligo ayi haja galat le rajil de. Malu kan roh au al malayik kan wonusu le uwo?" 10Zaman inak kan gam nikas kebir( sehdid), kait kebir kafu gali Bulis gi rua seretu le gitat ma humon, kida huwo amiru al asakir ada ashan bi nezil tehet wa silu huwo be guwa min nus ta mejles, wa jibu huwo le harasa.11Fi nefsa lel Rabana wogif jabu huwo wa kelim,"Mata kafu, ze ma ita kalas sahidu an Ana fi Urshelim, kida ita kaman lazim bi ashad fi Roma."12Zaman wata biga nahar, bat Yahudin kowunu moamara wa nadi al laana le nefsa tomon ma alifa ma bi akulu wele asurubu ayi haja lakadi humon kan katulu Bulis. 13Inak kan aktar min arbein rujal al kowunu moamara de.14Humon rua le rais al kahana wa al shiuk wa kelim," Nina kalas kutu nufus ta nina tehet laana kebir, ashan ma bi akulu ayi haja lakadi nina kan katulu Bulis. 15Hasa, lezalik, kede al mejles wori le kait al kebir ashan bi jibu huwo tehet le intum, nina jahisin le katulu huwo gabli huwo ma wosulu ini."16Lakin weled ta ukut ta Bulis asma gali humon kan gi istena, kida huwo rua wa dakalu le harasa wa wori le Bulis. 17Bulis nadi wahid min al dubat wa kelim," Silu rajil suker de le kait kebir, le anu huwo indu haja der wori le huwo."18Kida al dabit silu weled de wa jibu huwo le al kait al aala wa kelim, " Bulis al mosjun nadi ana le huwo, wa asalu ana kede jibu weled de le ita. Huwo indu haja der kelim le ita." 19Al dabit al aala silu huwo be iden le mahal kas wa asalu huwo, " De sunu al ita der wori le ana?"20Al weled de kelim, " Al Yahudin kalas tafik ashan bi asalu ita kede jibu Bulis bukura tehet le al mejles, ze ka-anu humon kan gi rua asalu hagiga aktar an gedia tou. 21Lakin mata asma le humon, ashan inak fi aktar min arbein rujal al dusu wa gi istena le huwo. Humon kalas nadi laana tehet le nufus tomon, mabi akulu wele bi asurubu lakadi umon kan katulu huwo. Hata hasa humon kalas jahis, gi istena le netija min ita."22Kida al kait sibu al weled de kede ruwa, bad wodi ta-alimat le huwo, "Mata wori ayi wahid gali ita kan kelim kalam de le ana." 23Yala huwo nadi itniin min dubat wa kelim, "Silu miten asakir kede kun jahisin le mamoria lakadi Kaesarea, wa sebeein rujal be hasasin kaman, wa miteen rujal musalahin be hirab. Intum bi safir fi sa talata bi lel." 24Huwo kaman wodi taalimat le humon ashan wodi haiwanat al Bulis bi arkab, wa kede shilu huwo kwes le Felix al hakim.25Biga huwo katibu waraga ze de: 26"Klaudius Lysias le said al Wali al akbar Felix, tehiat lek. 27Al rajil de kan gobudu ma la Yahudin wa kan kalas deru katulu ma humon, zaman ana ja fi nus tomon ma asakir wa ankisu huwo, ze ma ana aruf gali huwo muatin Romani.28Ana kan der aruf le umon tahamu huwo, kida ana silu huwo gidam mejles tomon. 29Ana aruf gali huwo kan gi tahamu an sualat bi khus ganun tomon, lakin gali kan mafi tohuma dit huwo al bi istehik al mut awu bi siginu. 30Biga kan ana ja fahim gali fi kuta batal dit raji de, kida ana tawali rasulu huwo le ita, wa wedi taalimat le nas al gi isteki huwo kaman kede jibu sokuwat tomon al did huwo fi gidam taki. Tekerim."31Kida al asakir ti taalimat tomon. Humon silu Bulis wa jibu huwo bi lel le Antibatris. 32Fi yom al tani, aglabia min al asakir sibu al rujal al be hasasin wa ruwa ma humon wa humon be nefsa tomon rija le al harasa. 33Zaman al rujal be hasasin wosulu Kaesarea wa wedi waraga le wali, humon kaman gedimu Bulis le huwo.34Zaman al wali agara waraga, huwo asalu fi yatu wulaya Bulis kan min fogo. Zaman huwo aruf gali huwo kan min Silisia, 35uwo kelim, "Ana bi asma ita be kamil zaman mustekin ja ini." Biga huwo amiru huwo kede hafisu fi riasa ta hakuma ta Herodos.

Chapter 24

1Bat kamsa ayom, Ananias al rais kahana, shiuk tanin, wa muhami ismu Tertullus rua inak. Rujal del jibu tohumat dit Bulis gidam al hakim. 2Zaman Bulis wogif gidam al hakim, Tertullus bada be tahamu huwo wa kelim le al hakim, "Ashan be ita nina indu salam kebir, wa hikma taki jibu islah kwes le beled ta nina; 3kida ma kulu shukur wa tegdir nina gi rahibu ayi haja al ita amulu, said al akbar Felix.4Ashan kede Ana ma akiru ita aktar, Ana gi asalu ita kede asma besid le ana ma nia al kwes. 5Nina kalas ligo al rajil de yau batal wa huwo sabab le kulu al Yahudin fi dunia itmarat. Huwo yau rais ta mojumu ta al Nasirien. 6Huwo hata hawil nigisu al haikal, kida nina gobudu huwo.78Ita kan asalu Bulis an hajat de kulu, ita bi agder aruf an tohumat al nina jibu dit huwo." 9Al Yahud kaman limu fi al tohumat, mutuakitin gali tohumat de hagiga.10Lakin zaman al hakim wedi fursa le Bulis wonusu, Bulis juabu, "Ana aruf gali le senawat ketir ita gudi le beled de, wa be kida Ana mokosut wadi nefsa tai le ita. 11Ita bi agder ligo wadi gali ma aktar min itinasar ayom mini Ana rua le ibada lakadi Urshelim. 12Zaman humon ligo ana fi al haikal, Ana ma nakis ma ayi wahid, wa Ana ma limu al jumhur, la fi al majajame, wele fi al medina. 13Humon mabi asbitu le ita al tohumat humon hasa amulu dit ana.14Lakin Ana bi akit de le ita, gali ala hasab al Sika al humon gi nadi al taiifa, fi nefsu terik de Ana gi abidu Allah ta abuhat ta nina. 15Ana bi amin be kulu al fi al ganun wa al kutub ta al ambia. Ana indu al nefsu shiga fi Allah ze rujal del, gali badin bi kun fi giama ta kulu al abrar wa al asrar. 16Be kida Ana daiman gi hawil ligo demir al ma ta louma gidam Allah wa in saan.17Hasa bat sinin ketir Ana ja le jibu musaada le beled tai wa hadia ta gurush. 18Zaman Ana amulu zede, Yahudin tanin min Asia ligo ana fi iktifal ta tathir fi al haikal, ma be jumhur wele al muzaharat. 19Nas del kan kede kun gidan taki hasa wa kelim sunu al humon indu dit ana, iza humon indi ayi haja.20Ya kaman, nefsu rujal del kede kelim de sunu yau batal humon ligo fi ana zaman Ana wogif gidam al mejles al Yahud, 21ille lu an haja wahid al Ana kore shedid bara zaman Ana kan wagif fi nus tomon, ' De yau an al giama ta al maitin yau Ana biga gi hukumo gidam ita alela."'22Biga Felix, huwo al kan bi aruf tamam an al Sika de, ajilu al istima. Huwo kelim, " Kan Lysias al kait ja min Urshelim, Ana bi karir al gedia taki." 23Biga huwo amiru al dabit gali Bulis kede kun tehet hirasa, lakin kede wodi le huwo juzu min huria ashan gali kede ayi min sabihat tou ma abusu min jibu le huwo ehtiajad.24Bat ayom besid, Felix rija ma mara tou Drusilla, al Yahudi, wa huwo gum rasulu le Bulis ashan huwo der asma min huwo an iman fi al Mesih Yesua. 25Lakin zaman Bulis kelim ma huwo an sokol bir, dabt al nefs, wa al dainuna, Felix biga kan kaif wa kelim, " Rua bara min hasa. Lakin kan Ana ligo fursa badin tani, Ana bi rasulu ashan kede nadi ita."26Kan fi nefsu zaman, huwo kan gi itmana gali Bulis bi wodi le huwo gurush, de yau kef huwo daiman gi nadi huwo wa wonusu ma huwo. 27Lakin zaman itniin sena futu, Borisius Festus ainu biga wali bat Felix, lakin ashan Felix azu kede rudu huwo le al Yahud, be kida huwo sibu Bulis kede istemir tehet harast

Chapter 25

1Hasa, Festus dakalu le Wolaia, wa bat talata ayom, huwo ruwa le Kaesarea lakadi Urshelim. 2Al rais al kahana wa al Yahudin al marufin jibu tohumat dit Bulis, wa humon talabu huwo 3wa asaslu huwo le rudu al bi kutu Bulis fi kutura gali kede Festus kede nadi Bulis le Urshelim kida gali humon bi katulu huwo fi sika.4Lakin Festus juabu gali Bulis kan mosjun fi Kaesarea, wa gali huwo nefsa tou kan grib rija le inak. 5"Lezalik, del al bi akder,"huwo kelim,"kede ruwa inak ma humon. Iza inak fi haja tani batal le rajil de, intum bi tahamu huwo."6Festus geni ma aktar min tamania au asara ayom wa biga huwo ua lakadi Kaesarea, wa fi yom nimra itiniin huwo geni fi kursi ta hukum wa nadi Bulis kede jibu le huwo. 7Zaman huwo wosulu, al Yahudin min Urshelim wogifin grrib, wa umon jibu tohumat ketir al katar al um zadu ma bi azbto. 8Bulis difa nefsa tou wa kelim,"Ana ma amulu haja batal dit al ganun ta al Yahudin au dit al haikal au dit Kaesar."9Lakin Festus der ligo neima ta al Yahudin, wa huwo juabu Bulis kida wa kelim, "Ita der rua lakadi le Urshelim wa ana bi hukumu an hajat de inak?" 10Bulis kelim, " Ana wagif gidam korsi ta hukum ta Kaesar mahal al Ana lazim bi hukumu. Ana ma amulu galat le Yahudin, bes ze ita kaman bi aruf kwes.11Hata lu Ana kalas amulu galat wa iza Ana kalas amulu sunu al bi istahik al mut, Ana ma bi aba le mutu. Lakin iza tohumat tomon wele haja, mafi wahid bi selim ana le humon. Ana bi gedim le Kaesar." 12Bat Festus wonusu ma al mejles, huwo juabu, " Ita kalas gedimu le Kaesar. Le Kaesar ita bi rua!"13Hasa bat ayom besid, Melik Agribbas wa Bernice wosulu le Kaesarea le ziara resmia le Festus. 14Bat uwo kan inak le ayom ketir, Festus gedimu gedia ta Bulis le jalalat al melik; huwo kelim, "Fi rajil tani kan sibu wara ini ma Felix ze mosjun. 15Zaman Ana kan fi Urshelim, al rais al kahana wa shiuk ta al Yahudin jibu tuham dit al rajil de le ana, wa humon talabu le al hukum ta tedmir dit uwo. 16Ana juabu humon gali de ma kan sakafa ta al Romanien le selimu ayi wahid gabli huwo wajihu al mustakien tou wa indu fursa le difa nefsa tou dit al toham.17Lezalik, zaman humon ja sawa ini, Ana ma istena, lakin fi yom nimra itiniin Ana geni fi kursi ta hukum wa ana talabu al rajil de kede jibu jua. 18Zaman al mustakien wogif fok wa tahamu huwo, Ana fekir gali wele wahid min al tuham al humon jibu dit uwo kan katir. 19Aslan, humon indu nikas tani ma uwo an din tomon wa an Yesua tani al kan mat, al Bulis gi kelim gali huwo hai. 20Ana kan ma bi akder kef bi hagigu modu de, wa kida Ana asalu huwo iza huwo kan bi rudu rua le Urshelim ashan bi ruwa hukumo inak an tuham del.21Lakin zaman Bulis gedim kede hafisu tehet harasa zema gi istena le karar ta al imbrator, Ana amiru huwo kede geni fi hirasa lakadi Ana ja rasulu huwo le Kaesar." 22Agribbas wonusu le Festus, "Ana der kaman asma le rajil de." "Bukura," Festus kelim, "ita bi asma huwo."23Kida fi yom nimra itniin, Agribbas wa Bernice ja ma muzika shedid; humon ja le jua al gaa ma la dubat ta jes wa ma rujal al marufin ta al medina. Zaman Festus wonusu al amur, jibu Bulis le humon. 24Festus kelim,"Melik Agribbas, wa kulu intum rujal al ini ma nina, intum ayinu rajil de; kulu al jamahur ta Yahudin sawiru ma ana fi Urshelim wa ini kaman , wa humon kore le ana gali kede huwo ma geni hai.25Ana ja aruf gali huwo ma amulu haja al bi isahik al mut; lakin ashan huwo gedimu le Imbrator, Ana kariru rasulu huwo. 26Lakin Ana ma indi haja wadi katibu le al imbrator. Le sabab de, Ana kalas jibu huwo le intum, belkas le ita, Melik Agribbas, kida ashan ana bi kun indi haja aktar le katibu an gedia de. 27Lianu huwo ma sah wa aklagi le ana le rasulu mosjun wa le kaman ma zekiru al tuhumat dit huwo"

Chapter 26

1Kida Agribbas kelim le Bulis,"Ita kede wonusu le nefsak." Biga Bulis arfa iden tou fok wa difa nefsa tou. 2"Ana bi iktabir nefsa tai ze moksut, Melik Agribbas, le amulu gedia tai gidam ita alela dit kulu al tohumat ta al Yahudin; 3belkas, ashan ita mutkasis fi kulu adaat wa suaalat ta al Yahud. Be kida ana gi asalu ita le asma ana be subur.4Hagiga, kulu al Yahudin aruf kef Ana gi iis min sababia tai fi beled tai wa fi Urshelim. 5Humon arufu ana min al bidaya wa humon kede akid gali Ana iis ze al Fharisee, al hizib mutsedid ta din ta nina.6Hasa Ana wogif ini le hukum ashan Ana ayinu le al waad al Allah amulu le abuhat ta anina. 7De yau al waad itnasar gabail ta nina indu raja fogo ze humon jadiin abidu Allah bilel wa nahar. De yau le raja de, Melik Agribbas, gali al Yahudin tahamu ana. 8Le bes ayi wahid min intum gi fekir inu ma bi amin gali Allah bi gowmo al mait?9Zamaan Ana fekir le nefsi gali Ana bi amulu hajat ketir dit isim ta Yesua al Nasiri. 10Ana amulu del fi Urshelim. Ana gofulu ketir min al mominin fi sigin be sulta Ana akudu min al rais kahana, wa zama al kan katulu, humon Ana jada sot tai dit humon. 11Ana agibu humon ketir marat fi kulu al majame wa Ana hawil le jabiru humon le batal. Ana kan tekeyan shedid dit humon wa Ana azibu humon hata le beled tani.12Ze ma Ana kan gi amulu zede, Ana ruwa le Dimask ma sulta wa taalimat min rais kahana; 13wa inak fi sika, be nahar, Melik, Ana ayinu nur min sama al kan abiat min al semis wa wala hawuli kulu min ana wa al rujal al kan musafrin ma ana. 14Zaman anina kulu waga le al wata, Ana asma al sort wonusu le ana be luga Ibiria gali, 'Saul,Saul, le ita gi azibu Ana? Uwo sab le ita le ashan salutu haja al senin.15Biga Ana kelim, 'Ita yau munu, Said?' Rabana juabu, 'Ana yau Yesua al ita azibu. 16Hasa gum fok wa wogif ma kurayin taki; ashan le sabab de Ana zahir le ita, le iktaru ita le yikun al kadam wa al shahid an al hajat al ita aruf an ana hasa wa hajat al Ana bi wori le ita badyin; 17wa Ana bi ankisu ita min al sab wa min al Umamien al humon Ana rasulu ita, 18le fata uyun tomon wa le gilibu humon min duluma le nur wa min al guwa ta Sitan le Allah, kida yau humon bi akudu min Allah al gufran ta katiat wa al worisa al Ana wodi le humon al kalas nedifu be iman fi ana.'19Lezalik, Melik Agribbas, Ana ma bi aba tii roiya min sama; 20lakin, le delin fi Dimask awel, wa biga le Urshelim, wa abri kulu al beled ta Yahudia, wa kaman le al Umamien, Ana wodi humon al risala gali humon kede tub wa rija le Allah, amulu amail bi istahik le tauba. 21Le sabab de al Yahudin gobudu ana fi al haikal wa hawil le katulu ana.22Allah kan saydu ana lakadi hasa, kida Ana wogif wa sahidu le nas al adiin wa le al uzama an wele haja aktar min sunu al abia wa Musa kelim bi hasil; 23gali Mesih lazim bi taabu, wa gali huwo bi kun al awel min al giama ta al maitin del bi gum wa bi ainu nur le nas Yahud wa le al Umamien."24Ze Bulis kalasu difa tou, Festus kelim ma sot kebir, ''Bulis, ita mojunun; taalim taki ketir de amulu ita mojunun." 25Lakin Bulis kelim, "Ana ma mojunun, al akbar Festus; lakin ma suja Ana gi wonusu al hak wa nesia. 26Li anu al Melik aruf an hajat del; wa kida, Ana gi wonusu be huria le huwo, li anu Ana muktene gali mafi kalam zede bi dusu min huwo; li anu de kan ma amulu fi mahal al dusu.27Hal ita amin be al ambia, Melik Agribbas? Ana aruf gali ita amin." 28Agribbas kelim le Bulis, " Fi zaman guser ita bi agder agnau ana wa geru ana le Mesihia?" 29Bulis kelim, " Ana bi seli le Allah, gali kan fi zaman guser wele zaman towil, ma ita barau, lakin kaman kulu al gi asma ana alela, bi kun ze ana, lakin ma be genzir ta sigin de."30Biga al melik wogif fok, wa al hakim, wa Bernice kaman, wa delin al kan gaidin ma humon; 31zaman humon sibu al ga, humon wonusu le badun tomon wa kelim, "Rajil de ma amulu haja istahik al mut au rubat." 32Agribbas kelim le Festus, "Rajil de kan bi fiku iza huwo kan ma gedim le Kaesar."

Chapter 27

1Zaman kan kariru gali nina kalas kede safir le Italia, humon kutu Bulis wa juzu min mosjunin tanin te musulia ta kait al mia ismu Julius min al ketiba ta jes min Italia. 2Nina arkab sefina min Adramyttium, al kan azu safir abri bahar ta Asia. Kida nina rua le bahar. Aristarchus min Thessalonica fi Macedonia ruwa ma nina.3Yom nimra itniin nina nezil fi medina ta Sidon, inak Julius itaamal ma Bulis kuwes wa asma le huwo kede rua le asdika tou le akudu ihtimam min humon. 4Min inak nina rua le bahar wa safir be wasat ta jezira ta Kubrus, gerib le al jezira, ashan al hawa kan dit anina. 5Biga nina kalas safir abri al bahar wa kan gerib ma al mina ta Silica wa Bambhylia, nina nezil fi Myra, medina ta Lycia. 6Inak, al dabit ligo sefina min Iskandaria al kan gi safir le Italia. Huwo kutu anina fogo.7Zaman nina kan safir bira le ayam ketir wa kan akiran wosulu ma taab gerib Snidus, al hawa ma agder sibu anina le ruwa sika dak, kida nina safir be wasat tija al kwes ta Krete, be gidam Salmone. 8Nina safir be wasat al difa ma sobat, lakadi anina ja le mahal tani ismu Sama Naziha, al huwo gerib ma medina ta Lasea.9Nina kan ma silu zaman ketir, al zaman siam ta al Yahud kaman kan futu, wa kan biga katar le safar. Bulis anziru humon kida, 10wa kelim, "Ya rujal, Ana ayinu gal al mamoria nina al nina der rua fogo bi kun ma moaugat wa kasara shedid, ma bes le al sendel wa sefina, lakin kaman le haya tanina." 11Lakin al dabit kan kutu bal aktar le al said al mosaul wa sidi al sefina min kalamat de kulu al kan wonusu ma Buluis.12Ashan al safar fi bahar kan ma sahil le gedi karanga fogo, ketir ta al musafirin arsidu le safar min inak, iza ma ayi teriga nina kede wosulu le medina ta Phonix, le gedi al karanga inak. Phonix huwo mina fi Krete, wa uwo gidam samalserik wa junubserik. 13Zaman al hawa min junub bada hubu bira, al musafirin fekir gali humon indu sunu al humon deru. Kida humon juru dugara wa safir abri Krete, gerib le al difa.14Lakin bat zaman guser hawa ta guwa harricane, gi nadi al sumalsergia, bada dugu tehet min al jezira. 15Zaman al sefina kan gobudu ma amuaj wa ma bi agder kalas rua le al hawa, nina kan sibu sika le al morj wa kan sugu ma al hawa. 16Nina rua abri mahal kwes ta jezira suker ismu Kauda, wa ma tab nina agder le ankisu al haya17Zaman humon kan arfa sefina haya fok, humon istagdimu hubal tou le rubutu gisim ta sefina. Humon kan kaifin gali humon kalas jere fi mahal guser ta Syrtis, kida humon nezilu dugara ta bahar wa kan sugu ma hawa. 18Nina istemir be tab zede al moj hata yom ninra itniin humon bada jadau hajat al fi sedel bara.19Fi yom nimra talata al musafirin jada hajat ta sefina bara ma idenat tomon. 20Zaman al semis wa nujum biga ma gi wala le nina ayom ketir, wa al moj kebir lisa gi dugu fogo nina, ayi raja aktar gali nina kalas bi ankisu kan sibu.21Zaman humon kan geni aktar bidun akil, biga Bulis wogif fok fi nus ta al musafirin wa kelim , "Rujal, intum kan bi asma le ana, wa ma gum safir min Krete, kan kida ma ja ligo awaja wa kasara. 22Hasa Ana gi seja itakum le silu suja, ma gi rua kun fukdan ta haya fi nus takun, lakin bes le fugdan ta al sefina.23Lianu bilel umbari malaika ta Allah al Ana tabi le huwo, Ana kaman gi abidu huwo_malaika tou wogif jambu 24ana wa kelim, 'Mata geni be kafu, Bulis. Ita lazim bi wogif gowi gidam Kaesar, wa ayinu, Allah fi kuwes tou kalas wodi le ita kulu delin al musafirin ma ita.' 25Ashan kida kelik rajil! , farhan Ana bi sik Allah gali bi hasil bes ze kan wori le ana. 26Lakin nina lazim gi rua wosulu le jezira tani."27Zaman kan wosulu arbatasr yom, ze nina kan rua fi sika de wa gali fi al bahar Adriatic, gerib bilel al musafirin fekir gali umon kan wosulu fi mahal tani. 28Humon silu metir wa jerbu wa ligo isirin amtar; bat fetera guser, umon silu amtar ketir wa ligo kamis tasasar amtar. 29Humon kan kaifin gali nina bi sedimu fi hajer, biga humon nezilu arba dugarat min al wara wa seli gali saba kede ja guam.30Al musafirin kan gi ayinu le teriga le sibu al sefina wa kan nezilu murkab ta ankisu haya fi jua al bahar, wa mesil gali humon gi ruwa jada al dugarat tehet min al kos. 31Lakin Bulis kelim le al dabit wa le asakir, "Ille kan rujal del geni fi al sefina, ita mabi kun hai." 32Biga al asakir gata hubal ta murkab wa sibu kede silu bara ma moyo.33Zaman wata gi tala nahar, Bulis asalu humon kulu kede akulu akil. Huwo kelim, "De hasa arba tasar yom al intum istena wa ma akulu; intum ma akulu ayi haja. 34Ashan kida Ana gi asalu intum le sariku akil tani, lianu huwo mohim le intum ashan bi iss. Mafi wahid min intum bi woduru hata sar min ras tou." 35Zaman huwo kan kelim zede, uwo silu ess wa huwo shukuru Allah fi uyon ta kulu wahid. Biga huwo kasuru al reqif wa bada akulu.36Biga humon kan kulu itseja wa humon akulu akil. 37Nina kan 276 nas fi al sefina. 38Zaman humon kalas akulu kifaya, humon kafifu sefina ma jadau bara sualat ta geme/dura fi jua al bahar.39Zaman kan wata nahar, humon ma agder aruf de yatu wata, lakin humon aiynu bahar tani fogo al jezira, wa humon biga wonusu kan humon bi agder sugu al sefina fogo. 40Kida humon gata wa fiko al dugarat wa sibu fi al bahar. Fi nefsa zaman umon fiku al hubal ta al ladarat wa arfa al gumas le hawa; wa kida humon rua le al jezira. 41Lakin al sefina sedimu rumla wa jere fi wata. Al murkab kan lesegu inak wa fadulu sabid, wa al wara tou kan kasuru ma gua ta moj.42Al asakir kan katitu le katulu al mosjunin ashan gali kede wahid min humon ma hawil humu bara wa zuk. 43Lakin al dabit der ankisu Bulis, kida huwo wogifu kuta tomon; wa huwo amiru delin al bi agder humo le nutu bara awel wa ruwa le wata. 44Yela al bagi nas bi rua, juzu fok lohat, wa juzu fok hajat tanin min al sefina. Be teriga de nina kan kulu agder ja kwes le wata.

Chapter 28

1Zaman jibu anina kwes, anina ja aruf gali al jezira ismu Malta. 2Al nas ta mahal de gedimu le anina sokol kwes a l ma adi, lakin humon wala nar wa rahibu anina kulu ashan matar wa berid al mustemir.3Lakin zaman Bulis kan limu kasab wa kutu fi al nar, debiba tala bara ashan sakana wa lifu fi ida tou. 4Zaman nas ta mahal de aiynu al debiba al lifu fi iden tou, humon kelim le badun tomon, "Rajil de huwo katil hagiga al nafat min al bahar, Adala ma bi sibu huwo hai."5Lakin biga huwo nofutu al debiba de fi jua al na wa ma asir. 6Humon kan bi istena le huwo gali sim ta debiba bi amulu huma au sutfa bi waga mait. Lakin bat humon ragibu huwo le fetera towil wa aiynu gali mafi haja gair adi le huwo, humon gairu afkar wa kelim gali huwo kan allah.7Inak gerib ma makan dak fi wata al tabi le rajil al sultan ta al jezira, al rajil ismu Bablius. Huwo rahibu nina wa sedid talabat le nina le talata yom. 8Kan hasil gal abu ta Bublius kan ayan ma huma wa dusuntaria. Zaman Bulis rua le huwo, huwo seli, kutu iden le huwo, wa aliju huwo. 9Bat de hasil, bagi nas tanin fi al jezira al kan ayanin kaman ja wa kan aliju. 10Al sab kaman kerimu anina ma karamat ketir. Zaman nina kan jahisu le safar, humon wodi le nina sunu haja al anina deru.11Bat talata sahar nina istemir safir fi sefina al kan gedi al karanga fi al jezira, sefina ta Iskandaria, ma "al aliha al timan" ze remzi ras tou. 12Bat nina wosulu le al medina ta Syracuse, nina geni inak talata ayam.13Min inak nina safir wa wosulu le al medina ta Rhegium. Bat yom wahid hawa min junub gum fok, wa fi itniin yom nina ja le al medina t Puteoli. 14Inak nina ligo juzu min akuwana wa kan rahibu le geni ma humon le saba ayam. Fi teriga de nina ja le Roma. 15Min inak al akuwana , bat humon asma an nina ,ja le gabilu nina musafa baid ze al Suk ta Appius wa al Talata Tarvens. Zaman Bulis aiynu al akwan, huwo shokuru Allah wa biga suja.16Zaman anina dakalu fi Roma, Bulis kan sibu kede geni barau ma al askeri al kan gi arisu huwo. 17Biga kan bat talata ayom Bulis nadi sawa rujal delin al humon kan al kada fi nus Yahudin. Zaman humon ja sawa, huwo kelim le humon, "Akwana, hata lu Ana ma amulu haja galat dit al sab au al adat ta abuhat ta nina, Ana kan gedimu ze mosjun min Urshelim le al ayadi ta al Romanien. 18Bat humon asalu ana, humon itmana le sibu ana hur, ashan kan mafi sabab le hukum be al mut fi gedia tai.19Lakin zaman al Yahudin wonusu dit rakba tomon, Ana asuru le gedimu le Kaesar, hata lu ze Ana ma kan gi jibu ayi tuhuma dit beled tai. 20Le sabab de, lizalik, Ana nadi ashan ayinu itakum wa wonusu ma intum, zema huwo bes ashan al raja ta Israil al Ana hasa labis genzir de."21Biga humon kelim le uwo, "Nina ma akudu juabat min Yahudia an ita, wele ayi min al Akwana ja wa kabaru au kelim ayihaja batal an ita. 22Lakin nina azu asma min ita sunu ita fekir an taiifa de, ashan huwo biga maruf ma nina gali gi wonusu didu fi ayi mahal."23Zaman humon kan kutu al yom le huwo, nas ketir ja le huwo fi mahal al huwo bi geni fogo. Huwo gedimu al modu de le humon, wa sahidu an al molokut ta Allah. Huwo hawil agna humon an Yesua, kulu min al ganun ta Musa wa min al ambia, min sabah lakadi ashia. 24Juzu kan muktenein an al hajat al kan kelim, ama akirin ma amin.25Zaman humon kan ma tafik ma bat, humon rua bat Bulis kan kelim kilima wahid zede: " Roho Al Kudus wonusu kwes be wasat Aseiah al nebi le abuhat takum. 26Huwo kelim, 'Ruwa le nas de wa klim, "Ma asuuma intum bi asma, lakin intum ma bi fahim; wa ma ayenu intum bi ayinu, lakin intum ma bi istaoab.27Le anu al gelib ta nas de kalas biga daif, wa ma adana tomon humon gowi asma, wa humon kalas gofulu uyun tomon. Kan ma kida umon bi akder ayinu ma uyun tomon, wa asma ma adanat tomon, wa fahim ma gelba tomon wa gilibu tani, wa Ana bi aliju umon."2829Ashan kida, kede intum aruf gali kulasa ta Allah de kalas rasulu le al Umamien, wa humon bi asma."30Bulis geni le senaten kamil fi bet al ajiru le huwo barau, wa huwo rahibu kulu nas al ja le huwo. 31Huwo kan gi besiru al molokut ta Allah wa kan gi derisu hajat an Rabuna Yesua Al Mesih ma jahara bidun muakasat.

Romans

Chapter 1

1Bulus, kadam ta Yesua al Mesih, nadi huwo ashan bi kun rosul, Kutu huwo khas le injil ta Allah, 2al huwo waadu min bediri be wasat ta anbiya al fi kitab al mukadas, 3an jena tou al huwo kan min usra ta Daud hasab jisim.4Be wasat Roho ta kadasa, kan alinu huwo be guwa ashan bi kun jena ta Allah be wasat giyama min amuwat, Yesua al Mesih Rabuna ta nina. 5Al bi wasat tou nina ligo neima ta rosuliya ta ihteram ta iman fi nus ta nas, min ajli isim tou. 6Fi nus ta umam, nadi intum kaman ashan bi kun le Yesua al Mesih.7Resala de le kulu nas al fi Roma, nas al Allah bi hibu, al nadi umon ashan bi kun nas tou al mukadisin, keli neima kun le intum, wa salam min Allah Abu ta nina wa Rabuna Yesua al Mesih.8Awelan, ana bi shukuru Allah bi wasat Yesua al Mesih min ajil intum kulu, ashan iman takum gi wonusu fi alam kulu. 9Allah yau shuhud tai, al ana bi khadimu le huwo be Roho tai fi injil ta jena tou, al ana gi zekiru intum be istemrar. 10Ana daiman gi talabu fi salawat bitai teriga ashan bi naja be irada ta Allah ashan bi ja le intum.11Ana indu niya ashan bi aiynu intum, ashan ana bi agder wodi le intum baad min hadiya rohiya, ashan bi sheja intum. 12Au nina bi agder sheja fi beina intum, bi wasat iman ta nas tanin, takum wa tai.13Ana ma deir intum ashan bi nesitu yakwana tai, inu ana daiman gi hawil ashan bi ja le intum, (lakin ana ma agder lahadi hasa). Ashan ana bi indu samar fi intum, ze ma ana indu fi bagi nas tanin al umon umamiin. 14Deinu ana le Yonaniin wa le Ajanib, le nas al negitin wa nas al belitin. 15Biga haja al fi le ana, inu ana jahiz ashan bi bashir al injil le intum al fi Roma.16Fadiya mafi le ana, ashan injil, leanu huwo guwa ta Allah le kulasa le kulu zol al amin, le Yahudiin awel, wa kaman le Yonaniin. 17Leanu kadasa ta Allah zahir min iman le iman. ze ma kan katibu, "Zol al adil bi hai be iman."18Ashan zalan ta Allah zahir min sama did kulu nas ta fujur wa al ma adil, al umon bi wasat katiya bi gofulu hak ta Allah. 19De ashan marafa ta Allah zahir le umon, Allah wori le umon.20Ashan shikil tou al ma gi aiynu, guwa tou al badiya wa tebiya tou al ilahiya, al aiynu wade, min zaman kalagu Alam, be wasat hajat al huwo khalagu. biga umon ma bi indu uzur. 21De ashan ze ma umon arufu Allah, umon ma mejidu huwo ze Allah, wele umon ma wodi shukuran le huwo , lakin umon tala belitin fi afkar tomon, wa kaman gulub tomon al duluma al ma bi fahim.22Umon bi fekir gal umon negitin, lakin umon belitin. 23Umon geiru mejid ta Allah al ma bi karabu, le shikil wa sura ta insan al bi karabu, wa kaman ta tiyur wa haiwan al bi oduru ma arba kura, wa al bi doura be batna.24Ashan kida Allah selimu umon le shahwat ta gulub tomon le najasa, ashan umon bi karabu jisim tomon fi beina tomon. 25De umon al bi geiru hagiga ta Allah le kizib, wa le nas al gi abidu kaliga min kan al bi abidu Allah, al bi shukuru lel abad, Amin.26Ashan kida, Allah selimu umon le hajat ta duniya, wa nuswan tomon geiru elakat al tebiya le al ma tebiya. 27Wa bi nefs teriga kaman rujal tomon sibu elakat al tebiya ma nuswan, wa umon dakalu fi shahwat ma baad. Del kan rujal al bi amulu elaka al rajil ma rajil wa umon ligo ekab ashan haja al umon geni amulu.28Ashan umon ma kutu Allah fi marafa tomon, Allah wodi le umon fekira al batal ashan keli umon amulu hajat al ma kwes.29umon kan mala bi adam kadasa, katiya, taama, kizib, umon maliyan ma hasada, katulu, ingisamat wa afkar sheitaniya, umon ta suwata. 30Kerehiya le Allah, kebriya wa turuk ketir ta amulu katiya, umon ma gi ihterimu Abuhat tomon. 31umon ma gi fahim, ma indum iman, ma indum geliba, wa ma indum rahma.32Umon fahim gawanin ta Allah al inu le nas al bi amulu hajat al batal umon bi mutu, lakin umon ma bes bi amulu hajat del, lakin kaman umon mokosutin ma nas al gi amulu.

Chapter 2

1Ashan kede inta ma indu uzur, inta ya zol al bi hukumu bi teriga al inta gi hukumu ma huwo nas tanin de inta bi hakimu nefsa taki. leanu inta al bi hakimu de, inta kaman bi amulu hajat de. 2Lakin nina indu hukum ta Allah huwo bi hak hasab amail ta nas al bi amulu hajat ze de.3Kede aiynu ya zol, inta al bi hakimu nas al bi amulu hajat del, wa inta kaman bi amulu, nefsa hajat del, hal inta bi jere min hukum ta Allah? 4Wele inta bi alisu shokol ghina ta kwes ta Allah. wa subur towil al huwo bi akir hukum tou? hal inta ma arufu inu kwes ta Allah ashan bi sibu inta bi tuub?5Lakin ashan ras gowi taki wa geliba taki al ma deir tuub inta gi limu le nefsa taki zalan fi yom ta zalan de fi yom al Allah bi zahir fogo hukum tou al adil. 6Huwo bi hukum kulu wahid hasab amail tou. 7Lakin le nas al kan indu subur fi amail tomon al kwes, umon bi ligo sukur, mejid wa karama wa bi genifi al haya al abadiya.8Lakin le nas al bi amulu le nefsa tomon, wa ma bi ihtaramu al hak wa lakin bi ihtaramu katiya zalan ta Allah al shedid bi ja. 9Allah bi jibu taab wa kawaris le kulu Roho ta insan al amulu katiya le Yahudi awel wa kaman le Yonani.10Lakin mejid, wa karama wa salam bi kun le kulu zol al amulu kwes. Le Yahudi awel wa kaman le Yonani, 11Ashan Allah ma gi gesimu au fadilu. 12Wa ze ma nas kutar amulu katiya bidun sheriya, kaman bi hakimu umon bidun sheriya.13Ashan ma bes nas al bi asuma sheriya umon yau kwesin gidam Allah, lakin nas al bi amulu bi sheriya umon yau kwesin. 14Ashan le umam al umon ma indu sheriya, umon bi amulu hajat ta sheriya bi tebiya umon sheriya le nufus tomon, hata kan umon ma indu sheriya.15Wa kede, umon bi wori inu al amail al sheriya bi talabu de, moktub fi gulub tomon, wa kaman demir tomon bi wori le umon, wa afkar tomon bi kun bi ishteki au bi defa umon ma nefsa tomon. 16Wa kaman le Allah, al inu bi hasil fi zaman al Allah bi hakimu ashrar ta kulu nas, hasab injil tai, fi Yesua al Mesih.17Lakin inta gal inu inta Yahudi wa bi teki fi sheriya, wa gi dalama Allah. 18Wa arufu irada towo wa arufu hajat al kwes, ashan inta alimu min sheriya. 19Wa iza kan inta arufu gal inta kaiid le amiyan wa nur le nas al fi duluma. 20Wa bi sahu nas al belidiin, wa ustazle iyal sukerin, wa inta indu sura ta ilim wa al hak fi sheriya. Biga kef de bi ashir ma teriga al inta bi ish ma huwo.21Inta al bi alimu nas tanin, wa kef inta ma bi agder alimu nefsa taki? Inta al bi beshiru did serega, hal inta gi seregu? 22Inta al bi kelim inu kede zol ma amulu zina, hal inta bi amulu zina? Inta al bi akrahu asnam, hal inta serigu haikal?23Inta al dala bi sheriya, hal inta amulu fadiya le Allahbi kasuru sheriya? 24Ashan isim ta Allah shetimu fi wasat ta umam, ashan inta, bes ze ma kan katibu.25Ashan khitan bi kun indu faida iza kan inta ihterimu sheriya, lakin iza kan inta kasuru sheriya, khitan de bikun mafi biga. 26Iza kan zol al ma teiru hafisu hajat ta sheriya, hal ma bi hasibu huwo biga muteher? 27Hal zol al ma teiru de ma bi hukumu inta iza kan huwo gi hafisu sheriya? de ashan inta arufu sheriya al moktub wa khitan, wa lisa inta kasuru ganun!28Ashan Yahudi al ta jisim de ma Yahudi, wa khitan al ta jisim wa fi laham de ma khitan. 29Lakin Yahudi al be juwa wa khitan al ta geliba, al huwo ta Roho, ma al fi kita, al sukuran tou ma bi ja min nas, lakin min Allah.

Chapter 3

1Yahudi afdal be shunu? Wa faida ta tuhur shunu? 2Lakin de kebir be kulu teriga, awel haja ashan Yahudiin aminu be ilaan al min Allah.3Kan bi kun kef iza kan Yahudiin ma indu iman? hal shokol adam iman tomon de biwogif amana ta Allah? 4ma bi agder. Lakin kede Allah bi kun sadigwa hata kulu insan kazab. Ze ma kan katibu. "Azu kede inta beinu adil fi klimat bitaki, wa ashan inta bi gilibu umon kan hukumu inta."5Lakin iza kan katiya ta nina bi wori bir ta Allah, nina bi kelimu shunu? hal nina bi kelimu inu Allah ma adil ashan bi kubu zalan tou fi ras ta nina? (Ana bi istakdimu wonusa ta insan.) 6De ma bi hasil! Allah bi hakimu Duniya kef?7Lakin iza kan hagiga ta Allah be wasat kizib tai bi zidu wa bi jibu mejidle huwo, lee lisa bi hakimu ana ze zol ta katiya? 8Lee nina ma kelimu, ze ma tahamu nina be kizib, wa ze ma fi baad min nas gal, kede nina amulu katiya. Ashan haja al kwes bi hasil? al hukum tomon adil.9Biga shunu? hal nina ahsen? La la kulu kulu, ashan nina isteki kulu, Yahudiin al kulu umon tehet katiya. 10De ze ma katibu: Inu mafi ai zol kwes wele wahid.11Mafi zol al bi fahimu, mafi shala zol wahid al bi fetisu Allah. 12Umon kulu rija wara, umon kulu ma baad biga ma indu faida, mafi shala wahid zol al ma amulu kwes, mafi, mafi, shala wahid zol13Roho tomon ze turuba al fadi, lisan tomon kabasu, sim ta debiba yau tehet kasma tomon. 14Kasuma tomon maliyan be laana wa geliba al mur.15Kurein tomon seri fi dofugu dom, 16karaba wa taab yau fi sika tomon, 17Nas del humon ma arufu sika ta salam. 18Mafi kafu ta Allah fi uyun tomon.19Hasa nina arufu inu kulu kalam al namus bi kelim huwo bi kelim le nas ta namus, de ashan kulu kasuma bi askut, wa Duniyakulu bi kun tehet hukum ta Allah. 20De ashan mafi jisim bi agder kutu adil gidam tou, bi shokol ta namus. ashan be wasat ta namus ja maarafa ta katiya.21Lakin hasa kwes ta Allah arufu bidun namus, kan shahidu be wasat namus wa anbiya. 22Inu huwo kwes ta Allah be wasat iman fi Yesua al Mesih le kulu nas al aminu, ashan ma bi kun fi tefriga.23Lianu kulu nas amulu katiya wa haramu min mejid ta Allah. 24Wa hariru umon majani bi wasat neima tou al be wasat tahrir al fi Mesih Yesua.25Ashan Allah wodi al Mesih Yesua ze diya be wasat iman be dom tou, huwo gedimu al Mesih ashan bi wori adala tou, ashan alisu huwo kalam katiya. 26Fi sobur tou, de kulu hasil ashan bi zahiru kwes tou fi zaman ta hasa. de ashan huwo kutu ai zol adil ashan iman fi Yesua.27Yala wenu dala? biga mafi, fi yatu mahal? la, lakin fi mahal ta iman. 28Biga nina bi hasibu inu zol de kwes be iman bidun amal ta namus.29Au Allah de huwo Allah ta Yahudiin bes? hal huwo ma kaman ma Allah ta Umam? Naam, huwo kaman ta Umam. 30Iza kan Allah wahid be hagiga huwo yau bi beriru khitan be iman, ma zol al ma khatinu be iman.31Hal nina bi batilu namus be wasat iman? la, de ma bi agder, lakin nina bi sabitu namus.

Chapter 4

1Lee biga nina bi kelimu inu Ibrahim Au ta nina kan hasab jesed. 2Ashan kan Ibrahim kutu adil be wasat amal, huwo bi kun indu hak ashan bi dala lakin, lakin ma gidam ta Allah. 3Ashan kitab bi kelimu shunu? Ibrahim bi hibu Allah wa Allah kutu huwo adil.4Hasa le zol al bi ishtakal, haja al dafau le huwo ma bi asibu ze hadiya, lakin de dein. 5Lakin le zol al ma bi ishtakal lakin huwo amin fi zol al bi kutu nas ta katiya adil, iman tou bi hasibu adil.6Daud kaman kelimu baraka le zol al Allah bi hasibu inu huwo adil bidun amal. 7Huwo kelimu baraka le nas al ma bi ihterimu ganun al amal tomon afi wa katiya tomon kat. 8Baraka le zol al Allah ma bi hasibu katiya tou.9Biga hal barakat huwo bes le nas al teheru wala kaman le nas al ma teheru? Leanu nina kelimu inu kutu Ibrahim adil be iman. 10Teib kan hasibu huwo kef? hal huwo fi tuhur wala fi huwo fi ma tuhur? huwo kan ma al fi tuhur lakin huwo fi al ma tuhur.11Ibrahim istelimu alama ta tuhur, de kan kitim ta shokol adil, ta iman al kan huwo ligo fi zaman al kan lisa ma teheru huwo, netija ta alama de yau al kan huwo biga tala abu le kulu nas al amin, wa hata iza kan umon ma teheru, de mana inu shokol adil bi hasibu le munu?. 12De kaman mana tou inu Ibrahim biga tala Abu ta tuhurma le nas al bes teheru, lakin le kulu nas al ruwa fi katuwat ta iman ta Abu ta nina Ibrahim gubal huwo lisa kan ma teheru.13Ashan waad al kan le Ibrahim wa usura tou al huwo bi worisu alam de ma kan be wasat namus lakin be wasat shokol adil ta iman. 14Iza kan nas al bi ish hasab namus de yau bi warisu, iman ma indu faida, wa waad kasara. 15Ashan namus bi jibu zalan lakin fi mahal al fi namus, ma bi kun katiya.16Ashan kida huwo be wasat iman, be teriga ta neima waad bi agder bi kun le kulu usura ta Ibrahim. Ma bes le nas al tehet ganun, lakin kaman le nas al bi ishterik iman ta Ibrahim, al huwo Abu le nina kulu. 17Ze ma moktub ana kutu inta Abu le nas ketir Ibrahim kan fi gidam ta Allah al huwo amin fogo, al bi hai nas al mutu, huwo al bi nadi hajat al ma moujud ashan bi kun moujud.18Fi kalam ta raja, huwo amin did raja, inu huwo bi kun Abu le nas ketir hasab ma kelimu le huwo, usura taki bi kun zede. 19Ashan huwo ma bi kun deiif fi iman, huwo aiynu le jisim ze meit. (ashan umur tou kan gerib le miya sena). wa huwo aiynu le rihim ta Sarah ze meit au ma shakil.20Lakin ashan waad ta Allah, Ibrahim ma rija fi iman lakin huwo kan wogifu gowi fi iman, wa mejidu Allah. 21Wa huwo kan sedek tamam inu haja al Allah waadu, huwo kaman bi agder ashan bi kamilu. 22Ashan kede kaman kan hasibu le huwo ze zol al adil.23Lakin ma katibu le huwo barau inu huwo adil. 24Lakin kan katibu le ajli nina kaman al bi hasibu le nina nas al amin be huwo al gum Yesua Rabuna min mutu. 25De huwo al kan selimu nefsa tou wa hariru nina min katiya wa gumu huwo ashan bi kutu nina adil.

Chapter 5

1Ze ma biga kutu nina adil be wasat iman, nina indu salam ma Allah be wasat Rabuna ta nina Yesua al Mesih. 2Al be wasat huwo nina kaman bi agder dakalu be iman fi neima tou al nina fogo hasa, wa nina bi afrah fi raja wa mejid ta Allah.3Ma de bes, lakin nina kaman bi afrah fi mashakil ta nina wa nina arufu inu taab bi weledu sobur. 4Sobur bi weledu tahamul, wa tahamul bi weledu sifsat al kwes, wa sifat al kuwes bi weledu raja. 5Wa raja ma bi amulu fadiya ashan muhaba ta Allah kan kubu fi gulub ta nina be wasat ta roho al kudus al wodi le nina.6Fi zaman al kan nina lisa deifiin Yesua mutu min ajil katiya fi zaman al munasib. 7Leanu be guwa zol bi mutu ashan geni adil, kaman mumkin zol tani bi mutu ashan zol al kwes.8Wa lakin Allah beinu muhaba tou le nina inu zaman amulu katiya Yesua mutu ashan nina. 9De ketir shedid ashan kalisu nina hasa be dom tou, al bi kalisu nina min zalan ta Allah.10Fi zaman al kan nina lisa adu, salau ilaka ta nina ma be wasat mutu ta Jena tou, al ketir shedid salau ilaka ta nina wa kalisu ninja be haya tou. 11Ma bes ashan kida, lakin nina kaman farhaniin fi Allah be wasat Yesua al Mesih, al nina ligo musalaha be wasat tou.12Biga be wasat insan wahid katiya dakalu fi duniya, wa be nefsa teriga mutu dakalu be wasat ta katiya, wa mutu bada shetetu le nas kulu, ashan nas kulu amulu katiya. 13Lahadi fi zaman ta namus, katiya kan fi duniya, lakin ma bi kun fi hisab le katiya kan mafi namus.14Lakin mutu hukumu nina min zaman ta Adam lahadi zaman ta Musa, kaman lahadi le nas al ma amulu katiya ze ta Adam ta kalifu awamir, al huwo yau misal le huwo al kan jai. 15Lakin hadiya ma ze katiya, wa kan be katiya ta zol wahid nas ketir mutu, godur shunu biga neima ta Allah wa hadiya al be wasat ta neima ta zol wahid, Yesua al Mesih, zidu le nas ketir.16Inu hadiya ma ze katiya ta wahid zol, ashan hukum bi ruwa wara wahid katiya,wa bi jibu gata gediya. Lakin hadiya bi ruwa wara katiya ta nas kutar, wa bi jibu tebrir. 17Biga kan be katiya ta wahid zol mutu hukumu be wasat wahid, wala bi kun godur shunu le nas al ligo neima wa hadiya ta geni adil bi hukumu fi haya be wasat al wahid. Yesua al Mesih.18Biga be wasat katiya wahid hukum ja le nas kulu, kaman biga amal ta zol al adil jibu tebrir wa haya le nas kulu. 19Ashan be wasat ta katiya ta zol wahid nas kutar hasibu umon kulu amulu katiya.kaman be wasat ihteram ta zol wahid nas kutar bi kutu adil.20Lakin namus dakalu ashan bi zidu katiya, lakin kan katiya zidu, kaman neima bi zidu ketir shedid. 21De bi hasil ashan ze ma katiya bi hukum, fi mutu kaman neima bi hukum be wasat adil le haya al abadiya be wasat ta Yesua al Mesih Rabuna ta nina.

Chapter 6

1Wa biga nina bi kelimu shunu? sei kede nina istemir fi katiya ashan neima bi zidu? 2De ma bi agder, nina al mutu an katiya, kef nina lisa bi ish fogo? 3Inta lisa ma arufu gali nina al akudu mamudiya fi Yesua de amidu nina fi mutu tou.4Biga dofunu nina ma huwo be wasat mamudiya ta mutu, de hasil ashan Yesua bes kan gum min mutu ma mejid ta Abu, ashan nina kaman bi douru fi haya al jedid. 5Ashan kan nina biga wahid ma huwo fi sura ta mutu, nina kaman bi kun wahid ma huwo fi giyama.6Nina arufu zede, gali jisim ta nina selibu ma huwo, ashan kida jisim ta katiya bi demiru, de bi hasil ashan nina ma bi kun tani mara abid ta katiya. 7Ashan kulu zol al mutu kutu huwo adil min katiya.8Lakin kan nina mutu ma al Mesih, nina amin gali nina kaman bi hai ma huwo. 9Nina arufu gali, al Mesih baad ma huwo gum min mutu, huwo ma bi mutu tani mara. Mutu ma indu sulta tani mar fogo huwo.10Leanu mutu al kan huwo mutu de ashan katiya, huwo mutu wahid mara le nas kulu, wa haya al kan huwo bi ish, huwo bi ish le allah. 11Be nefsa teriga, inta kaman bi aiynu nefsa inu mutu fi katiya, lakin hai le Allah fi al Mesih Yesua.12Ashan kida matakum sibu katiya bi hukum jisim takum al mutu. Ashan bi ihterimu shahwat tou. 13Matakum wodi ada ta jisim takum le katiya, ashan adawat al bi istamilu le katiya , lakin wodi takum jisim takum le Allah ze nas al kan jibu min mutu le haya, wa wodi ada ta jisim takum le Allah ze adwat al bi istamilu le kwes. 14Matakum sibu katiya ashan bi hukum intakum, ashan intum ma tehet namus, lakin tehet neima.15Biga shunu? hal keli nina amulu katiya ashan nina ma tehet namus? La de ma bi agder. 16Hal intum ma arufu inu le zol al intum gedimu nufus takum le huwo ze abit de yau zol al intum bi ihterimu ? De yau al hagiga au inta bikun abit le katiya al bi wodi inta le mutu, au abit ta ihteram al bi wodi le kwes.17Lakin shukuran le Allah ashan kan intum abit le katiya, lakin intum ihterimu min geliba shikil ta taalim al kan wodi le intum. 18Kan hariru min katiya, wa biga amulu intum abit ta shokol kwes.19Ana wonusu ze insan ashan sokol dof ta jisim takum ashan intum bes gedimu baad min ada ta jisim takum le najasa wa katiya, be nefsa teriga hasa gedimu takum ada ta jisim takum ze abit ashan tahara. 20Ashan zaman kan intum fi katiya kan intum ahrar min shokol adil. 21Fi zaman dak min hajat takum al ta fadiya de simar tou shunu? netija ta hajat del huwo mutu.22Lakin hasa hariru intum min katiya wa intum biga abit le Allah, intum indu simar ta kadasa al netija tou haya al abadiya. 23Leanu ujura ta katiya huwo mutu, wa lakin hadiya ta Allah huwo haya al abadiya fi al mesih Yesua Rabuna ta nina.

Chapter 7

1Ya akwana, sei intum arufu? (ana bi wonusu le nas al umon arufu an namus) inu al namus bi hukumu insan ze ma huwo bi ish.2Le mara al jouzu robutu be namus le raji fi zaman al huwo bi ish, lakin kan rajil de mutu huwo bi kun hur min namus ta jouzu. 3Fi zaman al rajil tou kan lisa hai, kan huwo ruwa le rajil tani de huwo amulu zina, lakin kan rajil tou mutu huwo hur min namus, kan huwo ruwa le rajil tani de ma bi kelimu gali zina.4Ashan kida ya akwana, intum kan meitin fi namus be wasat jisim ta Mesih, de ashan intum bi agder limu ma nas tanin de le huwo al gum min mutu. Ashan nina bi agder talau simat le Allah. 5Ashan zaman nina lisa fi jisim kan niyat ta katiya al ta namus bi amulu fi ada ta nina ashan bi talau simar ta mutu.6Lakin hasa hariru nina min namus, nina mutu fi zol al kan nina bi amsuku fogo huwo, de ashan nina bi agder akhdim fi haya al jedid ta roho, wa ma fi risala al gedim.7Biga nina bi kelimu shunu? Sei namus katiya La de ma bi kun, lakin ana ma arufu katiya ile be namus, ashan ana kan ma arufu shahuwa wa ile kan namus kelimu, gali kede niya takum ma fatah. 8Lakin katiya ligo fursa be wasat ta wosiya wa jibu le ana kulu niyat, ashan bidun namus katiya meit.9Lakin kan fi zaman tani ana bi ish bidun namus, lakin zaman wosiya ja, katiya biga bi hai wa ana mutu. 10Al wosiya al kan bi jibu haya gilibu biga le ana mutu.11Ashan katiya ligo fursa be wasat wosiya wa kabasu ana. be wasat wosiya huwo katulu ana. 12Ashan kida namus mukadas, wa wosiya mukadas adil wa kwes.13Sei biga haja al kuwes tala le ana mutu? De ma bi kun, lakin ashan bi arufu gali de katiya, ile be wasat hajat al kwes jibu le ana mutu, de ashan kan be wasat wosiya, katiya bi kun katiya al ma bi agder gisu. 14Nina arufu gali namus de haja ta roho, lakin ana tehet jisim kan biyu ana ze kadam ta katiya.15Ashan haja al ana bi amulu, ana hagiga ma bi fahim, ashan haja al ana deiramulu ana ma bi amulu. wa haja al ana ma deir amulu yau ana bi amulu. 16Lakin kan ana amulu haja al kan ana ma deir, ana bi ligo tifagu ma namus gali namus kwes.17Lakin hasa de ma ana yau bi amulu, lakin katiya al bi hai fi ana. 18Ashan ana arufu gali fi ana, al huwo fi jisim tai, mafi fogo haja al kwes, ashan niya a haja al kwes fi le ana, lakin ana ma bi agder amulu.19Ashan ana ma agder amulu haja al kwes al ana ma deir amulu, lakin katiya al ana kan ma deir amulu, yau ana bi amulu. 20Yala hasa kan ana bi amulu haja al kan ana ma deir amulu, bi mana de ma ana yau bi amulu, lakin katiya al bi ish fi ana. 21Ana ligo namus al fi ana deir kede ana amulu kwes, lakin katiya hasa fi le ana.22Ashan ana mokosut fi namus ta Allah, ma insan al fi juwa ana. 23Lakin ana aiynu namus tani fi ada ta jisim tai. bi shakil namus al jedid al fi fikira tai. Huwo kutu ana kadam be wasat namus ta katiya al fi ada ta jisim tai.24Ana zol al ma kwes, de munu yau bi hariru ana min jisim ta mutu? 25Lakin shukuran le Allah be wasat Yesua al Mesih Rabuna ta nina, ashan biga be nefsa tai biga kadam ta namus ta Allah ma fikira. Lakin fi jisim ana kadam ta katiya.

Chapter 8

1Ashan kida hasa mafi deinuna le nas al umon fi al Mesih Yesua. 2Ashan namus ta Roho ta haya fi al Mesih Yesua kalas hariru intum min namus ta katiya wa mutu.3Leanu haja al kan namus ma bi agder amulu huwo kan deif be wasat jisim, Allah amulu, huwo rasulu Jena tou fi sura ta jisim ta katiya ashan bi kun zebiha ta katiya, wa huwo hukumu katiya fi jisim. 4huwo amulu de ashan hajat al namus deiru bi timu fi nina. nas al bi douru be hasab jisim, lakin hasab al Roho. 5Nas al bi ish hasab al jisim umon bi kutu bala fi hajat ta jisim, lakin nas al bi ish hasab Roho umon bi kutu bala fi hajat ta Roho.6Leanu fekira al bi ihtam ma jisim bi mutu, lakin fekira al bi ihtam ma Roho huwo haya wa salam. 7Leanu al fekira al bi ihtam ma jisim huwo adu ta Allah, huwo ma tehet namus ta Allah, wa kaman huwo ma bi agder amulu. 8Nas al umon fi jisim ma bi agder kutu Allah farhan.9Lakin inu mafi jisim intum fi roho, de kan Roho ta Allah bi hai fi intum, lakin kan zol ma indu Roho ta al Mesih, huwo ma tabi le huwo. 10Kan al Mesih fi intum de bi mana al Roho meit be katiya, lakin al Roho hai ashan shokol adil.11Iza kan Roho tou al goumu Yesua min mutu bi hai fi intum, huwo al goumu al Mesih min mutu bi wodi haya kaman fi jisim takum al mutu be wasat Roho tou, al bi hai fi intum.12Ashan kida ya akwana nina indu diyun, lakin ma ta jisim ashan intum bi geni hasa jisim. 13Leanu kan intum bi hai hasab jisim, intum bi mutu, lakin kan be Roho de bi mana intum kutu amail ta jisim ashan bi mutu, wa intum bi hai.14Wa nas al bi douru be Roho ta Allah, umon yau iyal ta Allah. 15Intum ma istelimu Roho al bi kutu intum abid, ashan intum bi hai fi kafu tani mara, lakin intum istelimu Roho ta tebeni, al nina bi kore "Abba" Abuna."16Roho de be nefsa tou bi wori le arwah tanin gali nina awlad ta Allah. 17Kan nina iyal ta Allah de bi mana kaman nina worisa, worisa ta Allah. wa nina bi worisu sawa ma al Mesih, kan sei nina ligo taab ma Huwo, ashan kaman bi mejidu nina ma huwo.18Fa ana bi hasibu taab ta zaman ta hasa de ma bi agder aburu ma mejid al bi ja zahiru le nina. 19Ashan hajat al kaliga deiru, bi istena ilan ta zuhur ta iyal ta Allah.20Ashan kaliga kan tehet al batal ma ashan irada tou, lakin ashan huwo al kutu huwo tehet fi raja ta kaliga. 21Ashan kaliga zatu bi tala min abudiya ta fasad, wa de bi jibu le huriya ta mejid ta iyal ta Allah. 22Ashan nina arufu gali kaliga kulu bi wori wa bi amulu fi waja lahadi hasa.23Ma bes de barau lakin nina al indu simar al awel ta Roho, lahadi nina karabu fi nefsa ta nina, nina bi istena tebeni ta nina, tahrir ta jisim ta nina. 24Ashan raja kalisu nina, hasa raja al zahir de, de ma raja leanu kef zol bi kutu raja fi haja al huwo bi aiynu? 25Lakin kan nina indu raja fi haja al nina ma bi aiynu nina bi istena be sobur.26Be nefsa teriga, roho bi saudu dofat ta nina, ashan nina ma bi arufu kef nina bi seli, lakin al Roho bi hin le nina ma tazamur al ma bi agder ashrau. 27Zol al huwo bi fetisu gulub bi arufu fekira ta Roho, ashan huwo al bi hin bidal ta kedisin hasab irada ta Allah.28Nina arufu gali Allah bi amulu hajat kulu le kwes ta nas al bi hibu huwo, le nas al nadi umon hasab hadaf tou. 29Ashan le nas al gidam, huwo kaman amulu umon ashan bi fi sura ta Jena tou. Ashan huwo bi kun bikir fi nus ta akwana kutar. 30Wa le nas al gidam wa nas al huwo kaman nadi, le nas al huwo nadi, nas al huwo kutu adil, nas al huwo kaman bararu, le nas al huwo kaman mejidu.31Yala nina biga bi kelimu shunu an hajat del? kan Allah fi ma nina, munu tani bi kun did nina? 32Zol al huwo ma aba jena tou, lakin wodi huwo ashan nina kulu, wa kef huwo ma bi wodi le nina kulu hajat be majani.33De munu yau bi ishteki did nas al Allah yau ikhtaru? 34Allah yau bi al bi kutu nas adil wa huwo yau al wahid bi hukumu? Yesua al Mesih huwo al wahid al mutu akter min kida, huwo al gam, huwo yau al fi yemin ta Allah, wa huwo al kaman bi hin ashan nina.35Munu yau bi ferigu nina min muhaba ta al Mesih? Hal de taab? waja, azab? wele jiyan, wele shokol ariyan? wele khutura, wele seif? 36Bes ze ma katibu, ashan kalam taki bi katulu nina kulu yom, bi hasibu nina ze koruf al bi ruwa dabahu.37Ashan kulu hajat del, nina lisa aktar min muntasirin be wasat ta zol al bi hibu nina. 38Ana arufu gali wele mutu wele haya, wele malaikat, wele reisat, wele hajat ta hasa wele hajat al bi ja, mafi guwa 39kan fok wele tehet, wele hajat al kalagu, bi agder ashan bi ferigu nina min muhaba ta Allah, al huwo fi al Mesih Yesua Rabuna ta nina.

Chapter 9

1Ana bi kelim al hagiga fi al Mesih, ana ma bi kabasu, wa demir tai shuhud tai be Roho al kudus. 2Inu fi huzun fi juwa ana shedid, wa bi zidu waja fi geliba tai.3Ana kan bi itmanna inu ana bi kun moloun wa mahrum min ajil akwana tai, al umon min usura tai hasab al jesed. 4umon Israelin. umon indu tebeni al mejid, hadiya ta namus, ibada ta Allah, wa almawaid. 5Le umon judud aw aba al Yesua ja min fogo be ihteram le jesed. Al huwo Allah le kulu, kede shukuru huwo lel abad.6Lakin ma kelimu zede ashan mawaid ta Allah ma bi naja, ashan ma kulu nas fi Israel umon kulu Israelin. 7Wala ashan umon kulu usura ta Ibrahim al iyal al hagiga, lakin huwo be wasat Ishak yau usura taki bi nadi.8Iyal ta jesed umon ma iyal ta Allah, lakin iyal ta waad yau bi hasibu umon usura. 9Ashan kida he yau kelima a waad, fi zaman de ana bi ja, wa jena al weled bi wodi le Sarah.10wa ma kida bes, lakin kaman Rebekah kan hamil ma rajil wahid, al huwo abu ta nina Is-hak. 11Ashan iyal lisa ma weledu, wa umon ma amulu ai haja al kwes wele al batal, ashan kida waad ta Allah hasab al ikhtiyar bi kun sabit, ma ashan amail, lakin ashan huwo al bi nadi. Ze 12ma kan kelimu le huwo, al kebir bi akhdim al suker. 13Ze ma huwo moktub, ana bi hibu Yakub, wa ana bi akrahu Isu.14Biga nina bi kelimu shunu? sei Allah bi zulumu? La. 15Ashan huwo kelimu le Musa, "Ana bi rahamu zol al ana deir rahamu. ana bi amulu maruf le zol al ana deir amulu maruf le huwo. 16Lakin ma ashan zol de deiru, wele ashan zol de bi fetishu, lakin ashan Allah, al huwo bi rahamu.17Ashan kitab bi kelim le Faraun, ashan saba de yau ana gumu inta, ashan ana bi beinu guwa tai fi inta, ashan isim tai bi nadi fi duniya kulu. 18Ashan kida Allah bi rahamu zol al huwo deir wa kaman bi kun saab le zol al giladab.19Yala inta bi kelimu le ana, leh huwo lisa bi loumu? le zol al bi wogifu did irada tou? 20Lakin inta yau yatu zol al bi juwabu did Allah? Sei haja al bi resimu bi agder kelimu le zol bi resimu huwo de, le inta bi resimu ana zede? 21Sei zol al bi resimu de ma indu sulta ala tiin ashan bi sala min fogo sahan al le istimal al kwes, wa tani le istimal ta kulu yom?22Teib bi kun kef kan Allah deir beinu zalan tou, wa deir wori guwa tou, wa huwo bi ithamal sobur tou al shedid wa al containers ta zalan al jahis le karabu? 23Bi kun kef kan huwo amulu de, ashan huwo bi wori mejid tou al ganiyan ma maun ta rahma, al huwo kan kalas jahisu le mejid? 24Bi kun kef kan huwo kaman amulu de la nina, al huwo kaman nadi? ma bes min nus ta Yahudinlakin kaman min nus ta Umam?25Ze ma huwo kaman kelimu fi Hosea; "Ana bi nadi nas al kan umon ma nas tai, nas tai. wa al kan ma bi hibu umon, biga bi hibu umon. 26Wa fi mahal al kan kelimu le umon, intum ma nas tai. Hinak bi nadi umon awlad ta Allah al hai.27Isaiah bi kore ashan kalam ta Israel, hata ada ta iyal ta Israel kan ze turab ta bahar, lazim kede kun fi bagin al bi ligo kulasa. 28Ashan rabuna bi jibu hukum tou fi duniya kamil. wa bidun takiir. 29Ze ma kan Isaiah kelimu beriri; "Kan rabuna ta junud ma sibu le nina usura, kan nina bi kun ze Sodoma, wa kan nina bi kun ze Gomora."30Biga nina bi kelimu shunu? Nas umam del al kan ma douru fi sika ta amulu adil, umon ligo shokol adil, wa shokol adil de be iman . 31Lakin Israel al umon douru wara namus ta shokol adil, ma ligo shokol adil.32Lee? leanu umon amulu bidun iman, lakin be amail, sedimu umon hajer ta sedimu. 33Ze ma kan katibu. Aiynu, ana bi kutu fi Sahyun hajer ta sedimu, wa hajer ta katiya, ai zol al amin fi huwo, ma bi kun indu fadiya.

Chapter 10

1Ya akwana, niya ta geliba tai wa talab tai le Allah ashan umon, wa le kulasa tomon. 2Leanu ana bi shahidu le umon gali umon indu gira le Allah, lakin ma hasab al marafa. 3Leanu umon ma arufu shokol adil ta Allah, wa umon bi asalu ashan bi amulu shokol adil tomon, ma bi ihterimu shokol adil ta Allah.4Ashan Yesua yau bi kamilu namus ta shokol adil le ai zol al amin. 5Ashan Musa bi katibu an shokol adil al bi ja min namus, "Zol al bi amulu shokol adil ta namus bi hai ma shokol adil de."6Lakin shokol adil al ta iman bi kelimu zede, mata kelimu fi fi geliba, gali munu yau bi ruwa fi sama? (Ashan bi jibu Yesua al Mesih tehet); 7wa ma bi kelim, munu bi ruwa fi hawiya? (ashan bi jibu Yesua al Mesi min mutu).8Lakin huwo kelimu shunu? "Al kelima gerib min inta, fi kasuma taki, wa fi geliba taki." De kelima ta iman al nina bi beshiru. 9Ashan kan be kasuma taki inta kan iterifu be Yesua ze Rabuna, wa kan amin fi geliba taki gali Allah gumu huwo min mutu, inta bi ligo kulasa. 10Ashan geliba bi amin le shokol adil, wa huwo bi iterifu be kasuma le kulasa.11Leanu kitab bi kelim, kulu zol al amin fi huwo ma bi kun indu fadiya. 12Biga ma bi kun fi ferik beina Yahudi wa Yonani, leanu Rabuna al wahid de le nas kulu, wa huwo ganiyan le kulu nas al bi nadi huwo. 13Leanu kulu zol al bi nadi isim ta Rabuna bi ligo kulasa.14Wa kef umon bi nadi zol al umon ma amin fogo? wa kef umon bi amin fi zol al umon ma asuma kabara tou? wa kef umon bi asuma bidun mubeshir? 15Wa kef umon bi beshiru kan ma rasulu umon? Ze ma katibu, jemil godur shunu kurein ta mubeshirin be kelima al kwes!"16Lakin ma kulu nas asuma injil, leanu Isaiah bi kelimu, "Rabuna, de munu yau aminu fi kelima ta nina? 17Ashan kida iman bi ja min asuma, wa be asuma kelima ta Yesua al Mesih.18Lakin ana bi kelimu, sei umon ma asuma? Nam wa, ana mutuakid. gali asuma tomon ruwa wa asuma le duniya. Kulu, wa kelimat tomon wosulu le akir duniya."19Lakin ana bi kelimu, sei Israel ma arufu? awel haja Musa bi kelimu, ana bi alisu intum be haja al ma nas. Be nas al belidin al ma fahimin ana bi sibu intum zalanin."20Wa kan Isaiah kan ma bi kafu wokit huwo bi kelim, "Ana ligo nas al ma bi fetisu ana, ana beinu le nas al ma bi asalu ana." 21Lakin le Israel huwo kelim, ana bi midu idan tai le nas al ma bi ihterimu ana, nas al giladabin."

Chapter 11

1Biga ana bi kelimu, sei Allah aba nas tou? Ibrahim min gebila ta Benjamin. 2Allah ma aba nas tou, al huwo arufu min bediri. Sei intum ma arufu shunu al kitab bi kelimbe kalam ta Elia, kef huwo asalu Allah did Israel? 3Ya Rabuna umon katulu anbiya taki, umon kasuru mazbah taki tehet, ana barau yau fadulu, umon bi fetisu haya tai.4Lakin juwab ta Allah kan le umon shunu? ana hafisu le ana Saba Alf rujal al umon kutu rukuba le baal. 5Ashan kida hata fi zaman ta hasa kaman umon yau al fadulu ashan ikhtiyar ta nina.6Lakin kan be neima, ma bi kun be amail. wa ile neima ma bi kun neima, wa lakin kan be amail, biga neima ma bi kun fi, wa ile amail ma bi kun amail. 7Biga shunu? al hajat al israel bi fetisu, umon ma ligo. lakin al mukhtarin ligo. wa al bagiya gulub tomon gowi. 8Huwo bes ze ma huwo moktub: "Allah wodi le umon Roho ta balada ashan uyun tomon kede ma aiynu, wa adana tomon ashan kede ma asuma, le yom ta alela."9Biga Daud bi kelim: "kede tarbiza tomon kun shabaka wa sherek wa gofulu wa akaab le umon. 10Kede uyun tomon tala duluma ashan kede umon ma aiynu, wa umon bi meilu dahar tomon kulu yom."11Wa ana bi kelim, sei umon gofulu ashan kede umon waga? La, de ma bi hasil. Lakin bi fashal tomon kulasa ja le umam, ashan bi amulu gera wa fadiya. 12Teib kan fashal tomon ganiyan le alam, wa kan kasara tomon ganiyan le umam, biga shokol kamil tomon bi kun kef?13Lakin hasa ana bi kelimu le intum umam, wa ze ma ana rosul le umam, ana bi dala ma kidma tai. 14Ana bi hagiru le hasada nas al tabi le ana, bi kun nina bi kalisu baad min umon.15Leanu kan aba tomon yau musalaha ta alam, biga rudu tomon bi kun shunu, kan haya ta nina mutu? 16Kan awel simar mahjuz, wa kaman kutla ta ajin. kan juzur mahjuz, wa kaman al furuh.17Lakin kan baad min furu de gatau, wa kan inta yau fereta zeitun ta sahara, limu inta sawa ma umon, wa kan inta sharig ma fi taam ta shajera zeitun al asil. 18Fa mata dala le furu, lakin kan inta dala, de ma inta yau bi saudu juzur al asil, lakin juzur al asil de yau bi saudu inta.19Biga inum bi kelim gal, gatau furu ashan bi taaimu ma ana. 20De hagiga ashan adam iman tomon yau gatau umon bara, lakin intum wogifu gowi ashan iman takum, mata kum fekiri be teriga ta dala an nefsa takum, lakin kafu takum. 21Leanu kan Allah ma bi zidu furu al tebiya, wa la bi zidu le inta.22Yala biga aiynu, le shokol kwes wa kutura ta Allah, kutura tou le Yahudin al umon waga, lakin shokol kwes ta Allah le inta, kan inta istemir fi shokol kwes tou, wa ile bi gatau inta bara.23Wa kan umon ma sabitu ashan adam iman, bi teimu umon, leanu Allah bi agder ashan bi taimu umon tani mara. 24Leanu kan gatau inta min shegera zeitun ta sahara hasab al tebiya, wa biga teimu inta bidu tebiya fi shejera ta zeitun al kwes, godur shunu bi taimu nas al umon hasab tebiya fi shejera zeitnu tomon al khas?25Ashan ana ma deiru intum ya akwana tai ashan bi jahilu sir de, ashan intum ma bi kun negitin fi nefsa takum, au fikra takum, al sir de inu geliba al gowi al nus ja le Israel, lahadi nas umam bi kun kamil.26Inu Israel kulu bi ligo kulasa, bes ze ma katibu: mukalis bi ja min Sahyun. Huwo bi shilu katiya min Yakub. 27Wa de bi kun tifagiya tai ma umon fi zaman al kan ana shilu katiya tomon.28Lakin ze ma min taraf ta Injil umon ada min ajil takum, lakin ze ma min taraf ta ikhtiyar umon mahbubin ashan abuhat tomon. 29Ashan hadiya wa nadi ta Allah ma bi geiru.30Leanu intum kan ma bi ihterimu Allah, lakin hasa intum ligo rahma ashan adam ihteram tomon. 31Be nefsa teriga kaman yahudin del ma bi ihterimu ashan kaman bi rahamu umon be rahma ma intum. 32Ashan Allah gofulu nas kulu fi adam ihteram, ashan huwo bi agder rahamu umon kulu.33Godur shunu gina wa hikma wa maarafa ta Allah amig, wa godur shunu ma bi agderu fetisu hukum tou, wa sika tou ma bi agder arufu. 34Leanu de munu yau arufu fikira ta Rabuna au de munu yau biga mustishat tou?35Au de munu yau al nimira wahid wodi haja le Allah al inu Allah bi dafa huwo? 36Leanu min huwo wa be wasat huwo wa le huwo kulu hajat, mejid le huwo ile al abad. Amin.

Chapter 12

1Ashan kida ana bi asalu intum ya akwana, be rahma ta Allah, ashan kede intum gedimu jisim takum ze zebiha al hai, mukadas, mogbul le Allah, de kedima takum al kwes. 2Mata kum lakabatu ma alam al ta hasa, lakin kede intum geiru be fekira al jedid. Ashan kede intum arufu irada ta Allah al kwes, mogbul, al kamil.3Fa ana bi kelim ashan neima al wodi le ana, gali ai zol fi beina takum ma fekiri an umon be teriga al fok shedid, lakin kede umon fekiru be teriga ta hikma, ze ma ta godur ta iman al Allah wodi le kulu wahid min nina.4Ashan ze ma fi jisim wahid fi ada ketir, wa lakin ma kulu ada bi istakal shokol wahid. 5Be nefsa teriga nina al ketirin de, jisim wahid fi Yesua, wa ada baad ta nina le baad wa le tanin.6Nina indu mowahib barau barau, hasab neima al wodi le nina, kan wodi le inta ta nobuwa, kede amulu hasab godur iman. 7Kan wodi taki ta khidma, kede huwo akhdim, kan wodi le zol hadiya ta taalim, kede huwo alimu. 8wa kan wodi le zol hadiya ta teshji, kede huwo sheja. wa kan wodi le zol hadiya ta wodi, kede huwo amulu be geliba al kuwes. Kan wodi le zol hadiya ta kiyada, kede huwo amulu be teriga al kwes. Kan wodi le zol hadiya ta amulu rahma, kede huwo amulu be farah.9Kede muhaba kun bidun kibriya, aba ai haja al batal, lesegu bes fi haja al kwes. 10Fi kalam ta muhaba ta akwana, kede intum hibu baad takum ma baad. Fi kalam ta ihteram, ihterimu takum baad takum ma baad.11Fi kalam ta shokol, kede intum ma kun kasilan, wa fi kalam ta Roho, kede intum kun harisin wa sukunin. Wa fi kalam ta rahma akdim huwo. 12Afrah takum fi raja. 13Limu takum sawa fi wodi hajat ta mominin, fadal takum fi biyut takum nas al ma takum be teriga al barau barau.14Bariku nas al bi azibu intum, bariku mata laanu umon. 15Afrah ma nas al farhanin, kore ma nas al bi kore. 16Kutu takum bala le baad takum ma baad, mata fekiru fi teriga ta dala, lakin gabilu nas al masakin mata kum geni negitin le nefsa takum.17Mata dafa batal ma batal, amulu hajat al kwes fi gidam ta nas kulu. 18kan bi agder, lakin hasab guwa takum, kede intum geni fi salam ma nas kulu.19Mata kum dafa batal ma batal le nefsa takum, ya Ahiba, lakin wodi fursa le zalan ta Allah, leanu ze katibu, "Ana yau bi dafa, sibu takum dafa dafa de le ana, Rabuna bi kelim. 20Lakin kan adu taki jiyan, wodi le huwo akil. kan huwo atshan wodi le huwo moyo. Leanu kan inta bi amulu zede le huwo, de bi mana inta bi zidu jomur ta nar fi ras tou. 21Kede katiya ma jada intum tehet, lakin gilibu takum katiya be amulu haja al kwes.

Chapter 13

1Kede kulu zol ihterimu sultat al aali, leanu mafi sulta ile min Allah. sulta al hasa de min Allah. 2Ashan kede ai zol al gi aba sulta de huwo gi aba sulta ta Allah. Wa nas al gi aba de umon bi ligo hukum le nufus tomon.3Leanu le hukum kede ma kafu ashan bi amulu hajat al kwes lakin le hajat al batal. Hal niya taki ma deiru ashan bi kafu al sulta? Amulu haja al kwes, wa huwo bi shukuru inta. 4Leanu kadam ta Allah le kwes, lakin iza kan inta bi amulu katiya, kede inta kafu, leanu huwo ma bi shilu seif sakit. Ashan huwo kadam ta Allah, al bi dafa zalan la zol al bi amulu khatiya. 5Ashan kida inta lazim bi ihterimu, ma bes ashan zalan, lakin ashan demir.6Leanu ashan kalam de intum kadam bi dafa daraib, ashan sulta umon khudam ta Allah, al umon bi amulu haja de be istimrar. 7Dafa le ai zol haja al tabi le umon, daraib le zol ta daraib, rusum le zol ta rusum, kafu le zol ta kafu, karama le zol ta karama.8Kede inum ma indu diyun min ai zol, kede intum hibu baad takum ma baad. ashan zol al bi hibu jeran tou, huwo kamilu namus. 9Al wasaya, mata amulu zina, mata katulu, mata seregu, mata shahidu be kidib, wa iza kan fi ai wosiya tani kaman al bi kutu fi mojmu ta kelimat de, huwo inu kede inta hibu jeran taki ze nefsa taki. 10Muhaba ma bi amulu katiya le jeran leanu muhaba huwo kamilu namus11Leanu ashan kida, intum arufu zaman al huwo zaman ta gum min num ashan kulasa ta nina biga gerib. min zaman al kan nina aminu. 12Bilel biga ruwa gidam, wa nahar biga ja gerib, ashan kida kede nina sibu amail ta duluma, wa kede nina libisu daraga ta nur.13Kede nina dowuru ze ma fi nahar, mafi ihtefalat ta bilel au duluma, wa kede nina ma ish haya ta zina, au fi shahwat, wa ma fi ingisamat wa hasada. 14Lakin libisu takum Yesua al Mesih, mata sibu fursa le jisim, ashan shahwat.

Chapter 14

1Gabilu ai zol al huwo deif, bidun hakimu afkar. 2Wahid zol indu iman ashan bi akulu ai haja, lakin zol al deif bi akulu khudruwat.3Kede zol al bi akulu ai haja ma hagiru zol al ma bi akulu ai haja. leanu Allah rudu umon. 4Inta munu al bi hukum kadam ta zol tani? huwo yau bi wogif gidam ta sidi bit, au bi waga. Lakin bi amulu huwo ashan bi wogifu, leanu Rabuna bi agder amulu huwo ashan bi wogif.5Wahid zol bi idu wahid yom min zol tani, wa tani bi idu yom sawa, kede kulu zol kun negit fi fikra tou. 6Zol al bi hafisu yom, de huwo bi hafisu le Rabuna, wa zol al bi akulu huwo bi akulu le Rabuna. Leanu huwo bi wodi shukuran le Rabuna.7Leanu mafi zol min nina al bi hai le nefsa tou, wa mafi zol al bi mutu le nefsa tou. 8Leanu kan nina bi hai nina bi hai le Rabuna, wa kan nina bi mutu, nina bi mutu le Rabuna. Sala kan nina hai aw mutu, nina le Rabuna. 9Be sabab de yau al Mesih mutu wa gum tani mara. ashan huwo bi kun Rabuna ta nas al mutu wa kaman ta nas al haiin.10Lakin inta, lee bi hukum aku taki? wa inta lee bi hagiru aku taki? ashan nina kulu badin bi ja wogif gidam ta kursita hukum ta Rabuna. 11Ashan katibu gali "Ze ma ana hai, kulu rukuba bi dengir le ana, wa kulu lisan bi mejidu Allah.12Ashan kida, ai wahid min nina bi wodi hisab tou le Rabuna, 13Ashan kida kede nina ma hukumu baad ta nina ma baad. Lakin kede intum akudu karar gali mafi wahid kede gofulu sika le zol tani, au wogif fi gidam ta aku tou.14Ana arufu wa ana mutakid gali mafi haja nijis fi Rabuna Yesua, ile le huwo bes zol al bi aiynu ai haja nijis, lianu le huwo nijis. 15Leanu kan be kalam ta akil yau aku taki bi geni haznan wa indu dabara, de bi mana intum ma bi dowuru fi muhaba, mata demiru zol al Mesih mutu min ajil tou be kalam akil taki.16Fa mata kum rudu hajat al intum aiynu kwes ashan bi wonusu gali de katiya. 17Leanu molokut ta Allah ma bes akil wa shirab, lakin huwo geni adil, salam farah fi Roho al kudus.18Leanu kulu zol al bi kadimu Mesih be teriga zede, huwo mogbul fi gidam ta Allah. wa nas bi rudu huwo. 19Yala biga kede nina amulu hajat ta salam, wa hajat al bi abinu nina ma baad.20Mata demiru shokol ta Allah ashan akil, hagiga kulu hajat nedif, lakin huwo bi kun katiya le zol al bi akulu wa bi gofulu sika. 21Huwo bi kun kwes kan inta ma akulu laham, wele inta ma ashurubu merisa, wele ai haja al bi gofulu sika le aku taki.22Iman al le inta de, kede kun beina inta wa Allah, baraka le zol al ma bi hukum nefsa tou ma hajat al huwo aiynu gali kwes. 23Le zol al indu shukuk kan akulu bi hakimu, leanu de ma iman, wa ai haja al ma min iman huwo katiya.

Chapter 15

1Hasa nina al gowin kede ihtemal dof ta na al deifin, wa kede nina ma hibu le anfusina. 2Kede kulu wahid min nina amulu jeran tou farhan, le hajat al kwes, ashan bi abinu huwo.3Leanu Yesua kan ma hibu nefsa tou lakin kan bes ze ma katibu, sitima ta nas al bi sitimu inta bi waga le ana. 4Leanu ai haja al kan katibu, katibu ashan bi alimu nina, ashan be wasat ta sobur wa be wasat ta teshjii ta kutub nina bi indu raja.5Hasa kede Allah ta sobur wa ta teshjii kede kutu inta kede geni fi nefsa fikira ma kulu baad takum ma baa hasab al Mesih Yesua. 6Kede huwo amulu de, ashan bi wahid fikira intum bi shukuru aw bi mejidu Allah al Abu ta rahma ta ina Yesua al Mesih. 7Ashan kida gabilu takum baad ma baad, ze ma al Mesih gabilu intum le mejidu Allah.8Wa ana bi kelimu gali Yesua amulu kadam ta khitan ashan hagiga ta Allah, ashan bi asbit waad al wodi le aba. 9Wa le nas umam kede umon mejidu Allah, ashan rahma towo ze ma katibu; ashan kede ana bi shukuru isim taki fi wasat ta umam wa bi guna wa mejidu isim taki.10Kaman tani mara kelima, ya umam kede intum afrahu ma nas tou. 11Wa kaman tani mara, mejidu Rabuna intum kulu ya umam. Kede nas kulu shukuru au mejidu huwo.12Tani mara Isaiah kelimu; Juzur ta jesse bi ja, zol al huwo arfa ashan bi hukum al umam, bi indu raja fi huwo.13Hasa kede Allah al ta raja mala intum be kulu farah wa salam fi iman. Ashan be guwa ta roho al kudus intum bi indu raja.14Ana be nefsa tai ana arufu intum, ya akwana tai wa arufu kaman gali intum be nefsa takum maliyanin ma hajat al kwes. maliyanin ma farah, ana arufu kaman gali intum bi agder sheja baad takum ma baad.15Lakin ana bi katibu le intum aktar bi sheja hajat ashan bi zekiru intum tani mara. ashan neima ta Allah wodi le ana. 16Hadiya de huwo ashan ana bi kun kadam ta Yesua al Mesih al rasulu le umam, ashan bi kun ze kahin ta beshiru injil ta Allah, ana lazim bi amulu de, ashan zebiha ta nas umam bi kun mukadas wa mogbul be Roho al kudus.17Ana bi dala fi al Mesih Yesua ashan kidma tai le Allah. 18Leanu ana ma bi wonusu ai haja, ile haja al Mesih kamilu be wasat tai le ihteram ta umam. De hajat al amulu be kalam wa amal. 19Be wasat guwa ta mojizat wa ajayib, wa be wasat ta guwa ta Roho al kudus. De ashan hata ana min Urselim wa haul Urselim wa lahadi Elirikun ana lazim bi kamilu beshiru Injil ta al Mesih.20Wa be teriga de, niya tai kan ashan bi beshiru Injil. lakin ma fi mahal al arufu Yesua be isim, ashan kede ana ma abinu fi asas ta zol tani. 21Huwo ze ma huwo moktub; Le nas al ma wori kabara tou le umon, wa nas al ma asuma bi fahim.22Leanu abusu ana ashan kede ma ja le intum ketir marat, 23Lakin hasa ana biga ma indu mahal fi beled de, wa ana bi fekiru shedid wa le samawat ashan bi ja le intum.24Ana kan deir ashan bi aiynu intum kan ana bi ruwa fi Spaniya. wa ashan intum bi saudu ana fi momoriya tai le hinak, ze ma kan ana bi geni ma intum shuwiya. 25Lakin hasa de bi ruwa le Urselim ashan bi ligo musaada le mominin.26Ashan kan nas ta Makadoniya wa Akhaiya haja al kwes umon limu toburuwat le nas al masakin wa mominin al kan fi Urselim. 27Naam de kan farah tomon, wa bel hagiga de diyun tomon, leanu kan umam limu sawa fi hajat tomon ta Roho, bi kun kwes shedid kan umon kaman limu sawa fi hajat tomon al ta jisim.28Ashan kida ana kalasu shokol de, wa ana mutuakid gali umon istelimu haja al kan limu de, ana bi selimu intum fi sika kan ana bi ruwa fi Spaniya. 29Ana arufu gali kan ana ja le intum ana bi ja maliyan be barakat ta al Mesih.30Fa ana bi asalu intum, ya akwana tai, be wasat Rabuna Yesua al Mesih, wa be muhaba ta Roho al kudus, kede intum jahidu sawa ma ana fi salawat min ajil ana, le Allah. 31Seli takum ashan Allah bi saudu ana min nas al ma mominin al fi Yahudiya. Ashan kede kidma tai fi Urselim bi kun mogbulle nas al ma mominin fi Yahudiya wa ashan kidma tai fi Urselim bi kun mogbul le mominin. 32Seli takum ashan be wasat irada ta Allah ana bi ja le intum be farah, wa ashan ana sawa ma intum bi ligo raha.33Kede Allah ta salam geni ma intum kulu . Amin.

Chapter 16

1Ana bi wodi wosiya le intum be kalam ta ukut ta nina Fibi, al kadam fi kenisa ta Kankhariya. 2Ashan intum bi gabilu huwo fi Rabuna, ze ta kedisin. Wa saudu takum huwo be ai musada al kan huwo deir, lianu huwo saudu nas kutar, wa kaman huwo saudu ana.3Selim takum le Priskila wa Aquila al nina al nina ishtakal ma umon sawa fi Yesua al Mesih. 4Al umon kutu haya tomon fi khatar ashan haya tai. ana wodi shukuran le umon, wa ma bes ana barau, lakin kaman kulu kanais ta nas umam. 5Selimu le kenisa al fi bet tomon, selimu le Epaenetus sabi tai al huwo yau awel samar ta Asia te Mesih.6Selimu takum Mariyam, al kaman huwo ishtakal shedid ashan intum. 7Selimu takum le Andronikus wa Yuniyas nesib tai, kan sijinu huwo ma ana. Rusul kulu bi aruf umon tamam, umon gidam min ana fi Mesih. 8Selimu Ampialitus sabi tai fi Rabuna.9Selimu le Urbanus al bi ishtakalsawa ma nina fi al Mesih, wa Istakiyos sabi tai. 10Selimu Apelles al sedeku huwo fi al Meshi. Selimu takum le nas kulu al fi bet Aristobulus. 11Selimu Herodion nesib tai, selimu nas bet ta Narkisus, al umon fi Rabuna.12Selimu Tryphina wa Tryphosa, al umon ishtakal shedid fi Rabuna, selimu Bersis al huwo sabi tai al huwo ishtakal shedid fi Rabuna. 13Selimu Rufas al Rabuna ikhtar, wa uma tou al kaman uma tai. 14Selimu Asinkritus, Filigun, Harmas, Patrobas, Harmis, wa akwana al ma umon.15Selimu Filologus wa Julia, wa Nereus ma ukut tou, wa Olimpas wa kulu al mominin al fi ma umon. 16Selimu takum baad takum ma baad be gubla al mukadas, kulu Kanais ta al Mesih bi selimu intakum.17Hasa biga ana bi asalu intum ya akwana, ashan bi fekir kalam ta nas al bi jibu tefriga wa bi gofulu sika, umon bi tala bara min taalim al intum alimu, tala takum bara min umon. 18Leanu shikil nas del umon ma bi akhdim Rabuna ta nina al Mesih, lakin batna tomon. be batna tomon wa kalam al kwes, umon kabasu gulub ta nas al abriya.19Lakin shokol ihteram takum wa kabar takum wosulu le ai zol.ashan kida ana mokosut, min intakum, lakin ana deir intum bi kun negitin fi haja al kwes, wa intum bi kun nedif min hajat al ta kaiya. 20Wa be sura Allah ta salam bi kasuru shitan tehet kurein takum, Kede neima ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih kun ma intum.21Timatayo al nina bi istakal sawa ma huwo bi selimu intum wa Lokiyos, Yason, wa Sosibatres nesib tai. 22Ana Tertius yau katibu risala de ana bi selimu intakum kulufi Rabuna.23Gaius, al fadalu ana wa kaman fadalu kenisa kulu, bi selimu le intum, Arastus amin maliya ta medina kaman bi selimu le intum, sawa ma aku ta nina ma Kuwatus. 24Kede neima ta Rabuna Yesua al Mesih geni ma intum kulu. Amin25Wa hasa le huwo al agder ashan bi sabitu intum, hasab Injil tai, wa tebshir ta Yesua al Mesih asab sir al beinu wa al kan hafizu min bediri. 26Lakin beinu wa amulu biga maruf hasa le kulu nas hasab kitabat ta nobuwa, be awamir ta Allah al abadiya, ashan ihteram ta iman.27Le Allah al hakim al waid, be wasat Yesua al Mesih, al mejid le huwo lel abad. Amin

1 Corinthians

Chapter 1

1Bulis , al nadi ashan be kun rasul hasab irada ta Allah, wa Sostanes aku ta nina, 2le kenisa ta Allah al fi Coronsos, le del al kadisu fi Yesua Al Mesih, al nadii ashan be kun nas al mukadasin. Anina kaman bi katibu le kulu del al bi nadi isim ta Rabuna Yesua Al Mesih fi kulu makan, Rabuna ta tomon wa ta nina. 3Kede niema wa salam kun le intum min Allah abu ta nina wa Rabuna Yesua Al Masih.4Ana daiman be wodi shukuran le Allah tai ashan niema ta Allah Masih Yesua wodi le intum. 5Huwo kutu intum ganiyanin fi kulu haja, fi kulu kalam wa fi kulu marafa, 6zei ikhtibar ann Mesih kan akedu inu hagiga fi nus takum.7Ashan kida intum ma muhtajin mawahiba rohiya tani zei ma intum bi isteno jaa ta Rabuna Yesua Al Masih. 8Huwo kaman be gowi intum lahadi nihaya, ashan ma bi laumo intum fi yom ta Rabuna Yesua Al Masih. 9Allah huwo amen, huwo nadi intum le sharika ta jena tuo, Yesua Al Masih Rabuna ta nina.10Hassa ana ge sheja intum, akwana, be wasat isim ta Rabuna Yesua Al Massih, kede intum kulu geni be itifag, wa mafi ingisamat fi nus takum. Ana ge sheja kede intum limu sawa fi fkara, wa hadaf wahid. 11Ashan kan weri wadih le ana, ya akwana tai, bewasat usura ta Khelwi, gali fi ingisamat fi nus takum.12Ana gasid zede; kulu wahid min intum be kelimo," Ana ma Bulis," aw" Ana ma Abulus,"aw" Ana ma Buturus," aw " Ana ma Al- Mesih." 13Mesih de gesimu? Bulis kan selibu ashan intum? kan amido intum fi isim ta Bulis?14Ana be shukuro Allah leano mafi zol min intum ana amido, ile krispas wa gaios. 15De ashan mafi zol be kelim gali amido enna be isim tai. 16( Ana kaman amido nas baet ta Stefanas. Akter min del, ana ma be zekir kan fi nas tanin al ana amido.)17Leano Mesih ma rasulo ana ashan amido lakin ashan beshero injil. Huwo ma rasulo ana ashan besheru be kelimat al fogo hikma ta insan, ashan selib ta Mesih kede ma kun fadi bidon guwa18Leano resala ann selib huwo haja beled le delen al bi mutu. Lakin le delen al Allah kalisu, huwo guwa ta Allah. 19Leano maktub, " Ana be demiro hikma ta negiten. Ana be lakabatu marafa ta nas al negiten."20Weno zol al hakeem? Weno de al be fetishu? Weno nas ta dunia al rudo nakish ? Ma Allah yao aglibu hikma ta dunia le kalam al beled? 21Ze dunia fi hikma tuo ma arufo Allah, Allah murtah bewasat tebsher al be geni beled ashan bi kulasu del al amen.22Le Yahud umon asalu mujeza zei alama wa Yonanin bi fetishu hikma. 23Lakin nina be beshir Mesih al maslub, al huwo hajer ta dugu kura le Yahud wa shokul beled le Yonanin.24Lakin le del al Allah yao nadi, kulu min Yahud wa Yonannin, nina beshiro Mesih ze guwa wa hikma ta Allah. 25Leanu beled ta Allah futo hikma ta nas, wa shokol deif ta Allah futo guwa ta nas26Iyno fi nadi taki, ya akwana tai. Ketir min intum ma indo hikma bewasat maarafa ta insan. Ketir min intum ma indo sulta.Ketir min itakum ma weledo fi osra keber. 27Lakin Allah ikhtar del al beledin fi duniya ashan be amulu fadiya le del al indo hikma. Allah ikhtar al ma indo guwa fi duniya ashan be amulu fadiya le del al indo guwa28Allah ikhtar del al alisu wa ma indo geima fi duniya. Huwo kaman ikhtar haja al kan fekero ma indu faida, ashan be kun indo faida. 29Huwo amulu keda ashan mafi zol be arufa nefsa gidam tuo.30Ashan haja al Allah amulu, hasa nina fi Yesua Al Mesih, huwo bega hikma ta Allah le nina. Huwo bega beer ta nina, mukades, wa khalas. 31Ka netija, ze ketab kelim, " zol al der iftakhir, kede iftakhir fi Allah."

Chapter 2

1Zaman ana ja le intum, ya akuana tai, ana ma ja be kalam al nedif aw be hikma zaman kan ana be weri asrar ann Allah. 2Leanu ana aba ashan be arufo haja tani fi zaman ana fi nus takum ile Yesua al Mesih, wa huwo al selibo.3Wa ana kan taban fi nus takum, wa fi khouf, wa fi mashakil ketir. 4Wa resala wa tebshier tai kan ma be kalam ta hikma. Lakin, kan be ilan ta Ruho wa guwa tou, 5ashan iman takum kede ma kun fi hikma ta insan, lakin fi guwa ta Allah.6Hasa nina be wunoso hikma fi nus ta nas al kubar, lakin de ma hikma ta dunia, aw ta hukam ta zaman de, al be kalasu. 7Lakin, nina bi wunoso hikma ta Allah fi hagiga al duso, hikma al duso Allah kan jahizu gubal khaliga le mejid ta nina.8Hikma al mafi ruwasa ta dunia fahimo, leanu iza kan umon fahimo, umon kan ma selibu Rabuna ta mejid. 9Lakin ze ma maktub," Hajat al enna ma aino, wele adana asuma, ma jaa fi fikra ta insan shunu al Allah jahizu le del al hibu huwo.10De hajat Allah beyno le nina bewasat ta Ruho. Leanu Ruho be fetisu kulu haja, hata hajat al fi juwa Allah. 11Ashan muno be arufu fikra ta insan ile ruho ta insan nefsu? Kaman, mafi zol arufu hajat al fi juwa Allah ile Ruho ta Allah.12Lakin nina ma ligo ruho ta dunia, lakin Ruho al min Allah, ashan nina bi arufu hajat al wede le nina majani min Allah. 13Nina bi wunoso ann hajat be kelimat ma derisu be hikma ta insan, lakin be Ruho, Ruho be tarjemo hajat ta ruho le nas ta ruho.14Zol al ma ruhi ma be lego hajat ta Ruho ta Allah, ashan huwo ze haja beled le huwo. Huwo ma be ageder arufo ashan huwo ma indo ihsas ta ruho. 15Zol al ruhi be hukumo (meizo) kulu hajat, lakin huwo ma be hakimu ma nas tanin." 16Leanu munu yao bi arufo fikra ta Rabuna, al huwo be alimo huwo? " Lakin nina indu fikra ta Al Mesih.

Chapter 3

1Wa ana, ya akwani, ma be ageder wunoso le intum ze nas ta ruho, lakin ze nas ta jesed, ze iyal sukerin fi al Mesih. 2Ana akilu intum leben, ma akil al guwi, leanu intum kan ma jahizin; wa hata hasa intum ma jahizen3Leanu intum lesa bi amulo hajat ta jesed. Iza kan fi gira wa hasada fi nus takum, intum sai ma bi ish hasab hajat ta jisim, wa sai intum ma bi dauru hasab fihim ta insan? 4Iza kan wahid min intum be kelim," Ana ma Bulis," wa tani," Ana ma Abollos," intum sai ma be ish ze nas ta jesed? 5Abollos huwo muno? Bulis huwo muno? Umon kudam al be wasat tumon intum amen, al kulu wahid min umon Rabana wedi musoliya.6Ana zara, Abollos kubu moya, lakin Allah saido ashan be raba. 7Ashan kida, la zol al zara wele de al kubu moya umon mohim . Laken Allah huwo yao wode ashan be raba.8Al zara wa al kubu moya umon wahid, wa kulu zol min umon bi ligo ujura ta tou hasab shokol tou. 9Leanu nina kulu bi ishtakal le Allah. Intum zera ta Allah, buniyan ta Allah.10Hasab neima ta Allah al wedi le ana ze zol al indo khibra ta buniyan, ana kutu asas wa tani de bi abino fugo. Lakin kede kulu zol almulu hisab tou kef huwo bi abino. 11Ashan mafi zol bi kutu asas tani ile wahid al kutu, al huwo, Yesua al Mesih.12Iza fi zol abeno fugo asas de be dahab, fida, hujar al gali, khashab, aw gesh, 13shokol ta tou bi zahir, leanu fi yom daak be zaher. Leanu bi zahir fi nar. Nar be jeribo jawda ta shokol ta kulu wahid.14Kan shokol ta zol fadulu, huwo bi ligo ujura; 15lakin kan shokol ta zol harago, huwo khasran, lakin nefsa tou bi kalisu, ze gere min nus nar.16Intum ma arufu inu intum beat ta Allah wa Ruho ta Allah be geni fi takum? 17Kan zol demiru beat ta Allah, Allah bi demiru zol de. Ashan beat ta Allah mukadas, wa huwo yau intum.18Kede mafi zol kabasu nefsa tou. Kan zol fi nus takum fekir huwo negit fi zamn de, kede huwo tala ''belid'' ashan huwo bi kun hakim. 19Ashan hikma ta dunia huwo balada le Allah. Leanu moktub, ''Huwo bi gobudu umon fi shokul negit tumon. 20''Wa kaman, Rabuna arufu gali fekir ta zol al hakim ma indo faida.''21Ashan kida, kede mafi zol dala ma insan! Leanu kulu hajat huwo le intum, 22iza kan Bulis, aw Abollos, aw Butros, aw dunia, aw haya, aw mutu, aw hajat ta alela, aw hajat ta mustakbaal. Hajat de kulu takum, 23wa intum le Mesih, wa Mesih huwo Allah.

Chapter 4

1De yao kef zol kede aino le nina, ze kadamin ta Mesih wa wukala ta asrar ta Allah. 2De yao azo min wokil ino kede huwo kun amin.3Lakin le ana huwo haja soker ashan bi hukumu ana be intum aw be mahkama ta insaan. Ashan ana zatu ma bi hukumu nefsa tai. 4Ana ma arufu ai hukum amulo did ana, lakin de ma bi mana ana berii. Rabuna huwo yao bi hukumu ana.5Ashan kide ma takum alinu hukum an ai haja gubal zaman, gubal Rabuna ma ja. Huwo bi jibu hajat al dusu fi duluma le nur wa bi beino niaat ta gelba. Bad dak kulu wahid bi ligo shokur tou min Rabuna.6Hasa, ya akwan, ana amulu kalam de fi nefsa tai wa Abollos le fayda takum, ashan itakum be alemu maana ta kalam al kelimu," Mata ruwa beid min haja al katebu." Huwo zede ashan mafi zol be arufa nefsa le tani gali huwo yao arufu. 7Fi yatuo fereg beano itaa wa nas al taneen? Fi shunu al ma wodi le inta majani? Iza inta ligo majani, malu inta bi arufa nefsa ze kaano ma wedi le inta?8Intum kalas ligo kulu hajat al intum daero! Intum biga ganiyaneen! Intum biga bi hakimu- wa de beyed min nina! neseya, Ana betmana le intum ashan bi hakimu, ashan nina bi hakimu ma intum sawa. 9Fi fikra tai Allah kutu nina rusul geni fi aker ta saaf fi maokeb wa ze zol al hakimu be mutu. Nina biga fi ena (mash-had) ta alam - malikat wa insan.10Nina belideen ashan Mesih, laken intum hukama fi Mesih. Nina deyefin, laken intum indo guwa. Nas bi ihtarem intum, laken bi alisu nina. 11Lahade fi zaman de nina jeyanin wa atshanin, nina ariyanin, wa bi dugu nina batal, wa mafi beat le nina.12Nina be ishtakal shedid, shokol be iden tanna. Kan bi alisu nina, nina bi bareku. Kan fi taab, nina bi istahamal. 13Kan kelimu le nina kalam batal, nina bi wonosu be adab. Nas biga kutu, wa lesa bi ayino nina ze wasaka ta alam.14Ana ma bi katebu hajat de ashan be amulu fadeya le intum , laken ashan be adilo intum ze iyal tai al ana hibu. 15Leanu hata kan intum indo ashara alif nas al bi arshedo intum fi Mesih, intum ma intdo abohat ketir. Leanu ana yao abu takum fi Mesih Yesua bewasat ta injeel. 16Ashan keda ana bi shejao intum ashan be dawro wara tai.17De yao sabab ana rasulo le intum Timatayo, jena tai al mahbob wa al ameen fi Rabana. Huwo bi zekiro intum sika tai fi Mesih, ze ma ana derisu umon fi kulu makan wa kulu kenisa. 18Hasa juzu min intum bega mutakabireen, umon bi amulu ze ka ano ana ma be ja le intum.19Lakin ana be ja le intum gerib, iza kan Rabuna rudo. Yala ana ma bi asuma kalam ta delin al mutakabireen, lakin ana bi aino guwa tumon. 20Ashan molokut ta Allah ma bi wogif be kalam lakin be guwa. 21Intum dear yato? Kede ana ja le intum ma sott wele muhaba wa ruhu al kowes?

Chapter 5

1Nina asuma gali fi zina fi nus takum, shekel ta zina al zatu mafi fi nus ta Umam. Kabara de gali zol shilo mara ta abu tou. 2Intum mutakabireen! Bedal ma intum be kun haznanen? Zol al amulu kalam de lazim kede shilo min nus takum.3Salakun ana mafi fi jesed, ana fii fi ruho, ana hakimu le zol al amulu kalam de, ze kaano ana fi nus takum. 4Kan intum limo sawa fi isem ta Rabana Yesua, wa ana ma intum fi ruho, wa sawa be guwa ta Rabana Yesua, ana hakimu zol de bederi. 5kede selimo zol de le shetan ashan jesem de kede demiro, yala ruhu tou be kaliso fi yom ta Rabana.6Dala takum de ma kowis. Intum ma arufu be ino khamira suker bi khamero ajin kulu? 7Nedifu nufus takum min khamira al gedim yala intum be geni ajin al jedid, ashan intum eash al ma fogo khamira. Leanu Mesih, kurof ta paska tanna, kan selibu. 8Kede nina ihtafel be Eid, ma be khamira al gedem , khamira ta tasrofat al batal wa sharr. Lakin , kede inna ihtafel be eash al ma fogo khamira be neya al kowes wa hagiga.9Ana katibu le intum fi juwab tai be ino matakum isharik ma nas ta zina. 10Ana kulu kulu ma gasid nas ta zina al fi alam, aw nas al tammin, aw harameia, aw nas al bi abido asnam, ashan geni beid min umon be der intum bi tala bara min alam.11Lakin ana bi katibu le intum kede intum ma ishtariko ma ai zol al bi nadi aku lakin huwo bi ish fi zina, aw tamaa, aw bi abido sanam, aw ta shetima, aw sukurji, aw harami. Hata akel ma takum akulu ma shikil zol de. 12Leanu ana muno ashan bi hukomu del al bara kenisa? Kaman, ma intum yao bi hukomu del al fi kenisa? 13Lakin Allah huwo yao be hukomu delin al bara kenisa." Tala min nus takum zol al sherir."

Chapter 6

1Kan wahid min intum indo mushkila ma tani, sei huwo bi rudu ashan bi ruwa fi mahkama ta nas al ma mumineen, bidal kan fi gidam ta nas ta Allah al kudosin? 2Intum ma arufu gali nas ta Allah al kudosin yao bi ja hukumo alam? Kan intum bi ja hukumo alam, intum ma be agder hilu hajat al sukerin de? 3Intum ma arufu gali nina bi ja hukumo malaikat? Sai huwo ketir le nina ashan be hukumo fi gadaya ta haya?4Kan intum bi agder hilu gadaya ta haya, malu intum bi sibu shikil mashakil de hilu ma nas al ma fii kenisa? 5Ana bi kelimo zede ashan fadiya kede gobudu intum. Mafi zol hakim fi nus takum bi agder hilu gediya al beyin akwana? 6Belaks, akw bi wogif did akw fi gidam ta nas al ma mumineen!7Hagiga tou ino intum bi shilo baad takum le mahkama de fadiya. Huwo bi kun ahsen le intum ashan nas bi amulo galat le intum wa kabaso intum min shilo umon le mahkama. 8Lakin intum zato bi amolo galat wa bi kabaso, wa intum bi amulo le akwana takum!9Intum ma bi arofu gali nas al batalin ma bi woriso molokut ta Allah? Matakum sedegu kalamat al kedib. Nas ta zina, al bi abido asnam, nas al bi kasuro halifa ta zawaj, ibadat al fugu zina, del al rudo zina ma nas al fi shekil tumon, 10haramiya, nas ta tamma, sukurjia, kadabin, wa al bi shil hajat ta nas be guwa- mafi zol min umon bi woriso molokut ta Allah. De kan hajat al juzu min intum kan bi amolo. 11Lakin Allah nedifo intum, khasisu intum, intum biga abrar ma Allah fi isim ta Rabana Yesua al Mesih wa be Ruho ta Allah ta nina.12Kulu haja halal le ana," lakin ma kulu indo fayda." Kulu haja halal le ana," lakin ma bi hukumo ana be umon." 13Akil le batna, wa batna le akil," lakin Allah bi demiro umon kulu. Jisim ma le zina. lakin, le Rabana, wa Rabana wofiro le jisim.14Allah al gaumo Rabana wa kaman bi gaumo nina be guwa tuo. 15Intum ma arufu gali ajsam takum adda ta Mesih? Sei ana bi shilo adda ta Mesih wa lkutu ta zina? Ma bi hasil!16Intum ma arufu gali zol al limo ma zaniya umon biga jisim wahid? Ze ma kitab bi kelim," Itnen bi kun jisim wahid." 17Lakin de al limo ma Rabana bi kun ruhu wahid ma huwo.18Jere takum beid min zina! Kulu katiya al zol bi amolo huwo bara min jisim, lakin zol ta zina bi amolo katiya did jisim ta tuo.19Intum sei arufo gali jisim takum yao haikel ta Ruhu al Kudus, al bi geni fi intum, al intum ligo min Allah? Intum sei be arufu be ino intum ma le nefsa takum ? 20Ashan beyo intum be taman. Ashan kida mejidu takum Allah be jisim takum wa fi ruho, al huwo ta Allah.

Chapter 7

1Hasa be khusos ta kalam al intum katibo: " Huwo kwis la rajil kede ma habishu mara." 2Lakin ashan tajarib ta zina, kulu rajil kede indo mara ta tuo, wa kulu mara kede indo rajil ta tuo.3Rajil kede wodi le mara tuo hugug ta zawaj, wa kaman mara le rajil ta hiya. 4Mara ma yao indo sulta le jisim ta hiya, de rajil. Kaman, rajil ma indo sulta le jisim tuo, laken mara indo.5Matakum abba nufus takum le baad, ile be tifagiya al kuwais wa le zaman besit. Amolo takum kida ashan intum be ferigu nefsa le salawat. Baad dak kede intum rija ashan bi geni sawa tani, ashan Shetan ma be jeribu intum ashan intum deyfen fi amsuku nefsa. 6Lakin ana bi kelimu hajat de le intum ze raya ma talimat. 7Ana kan bi itmanna gali nas kulu kede geni ze ana. Lakin ai zol indo hadiya tou min Allah. De indo hadiya de, wa tani indo shikil tani.8Le del al ma zauju wa aramil ana be kelimu zede huwo kwes le umon ashan bi geni bedon zawaj, ze ana. 9Lakin kan umon ma agder amsuko nefsa, kede umon zauju. Fa huwo kwes le umon ashen be zauju min waja ta niya (geni bedon zawaj).10Le del al zauju de ma kalam tai, lakin ta Rabana- mara kede ma ferigo min rajil tuo, 11( lakin kan heya dero ferigo min rajil ta tou, kede heya geni bedon zawaj aw rija le rajil ta heya)- wa rajil kede ma talagu mara ta tuo.12Lakin le bagi nas ana bi kelimo, ma Rabana - gali kan fi aku al indo mara ma mumen, wa heya azo ish ma huwo, kede huwo ma talagu heya. 13Kan fi mara indo rajil ma mumen, huwo azo ish ma heya, kede heya ma talagu huwo. 14Leanu rajil al ma mumen huwo mukadas ashan mara tuo, wa mara al ma mumen mukadas ashan rajil ta heya. Kan ma zede iyal takum ma bekon nedef, laken hasa umon mukadasen.15Lakin de al ma mumen kan azo ruwa, kede huwo ruwa. Fi hala de, akh aw akhut de ma rubuto be halifa tumon. Allah nadi nina ashan bi ish fi salam. 16Leanu inta ma bi arufu kan inta bi kalesu rajil taki al ma mumen? Aw inta ma bi arufu kan inta be kalesu mara taki?17Bes kede ai zol ish haya al Rabana wodi le huwo, kulu zol ze Allah nadi huwo. De ganun tai fi kulu kanais. 18Kan fi zol tahiru zaman kan nadi huwo fi iman? Kede huwo ma hawel geni ze ma tahiru. Kan fi zol ma tahiru zaman nadi huwo fi iman? Kede ma tahiru huwo. 19Leanu kan tahiru we le ma tahiru ma muhim. Al muhim kede nina ihteram gawanin ta Allah.20Kulu wahed kede geni ze ma Allah nadi huwo le iman. 21Kan inta kadam zaman Allah nadi inta? Mata fekir fugu. Lakin kan inta bi agder geni hur, shelu fursa ashan be fiku nefsa. 22Kan fi zol Rabana nadi wa huwo kadam huwo biga zol ta Rabana al hur. Nefsu kaman zol al hur woked nadi huwo le iman huwo kadam ta Mesih. 23Beyu intum be taman, ashan kida matakum geni kadam le zol. 24Ya akwani, kede nina geni, ze ma ligo nina bi ish fi woked nadi nina le iman.25Be khosus ta delen al ma zauju, ana ma indo talimat min Rabana. Lakin ana bi wodi rai tai ze zol al wodi le huwo thika be wasat neima ta Rabana. 26Ashan kida, ana bi fekir ashan taab al ketir, huwo kowes le zol kede geni ze am huwo.27Kan inta zauju mara? Mata feteso teriga ashan bi sibu heya. Kan inta ma zauju? Mata fetisu mara. 28Lakin kan inta zauju, inta ma amulu katiya. Kan fi mara ma zauju zaujo, heya ma amulu katiya. Lakin delin al zauju umon bi ligo mashakelat al barao barao fi haya ta tumon, wa ana dear hafezu intum min fugu.29Lakin ana bi kelimo le intum , ya akwani: Zaman biga guser. Min hasa le gidam, delin al indo nuswan kede ish ze ka ano umon ma indo. 30Delin al bi kore ze umon ma bi kore, wa delin al farhanin ze umon ma farhanin, wa delin al bi ishtere ze ka ano umon ma indo haja, 31wa delin al bi ishtakal be hajat al fi alam kede umon wori be amail tumon gali umon indo raja fi Allah. Leanu alam de bi ruwa le nihaya.32Ana der kede intum ma fekir. Zol al ma zauju bi ihtam be hajat ta Rabana, kef huwo bi ardi huwo. 33Lakin zol al zauju bi ihtam be hajat ta ard, kef huwo bi ardi mara tou, 34fikra tou mugasam. Kaman mara al ma zauju aw al azara bi ihtam be hajat ta Rabana, kef umon bi kun mukarasin fi jesem wa ruhu le Rabana. Lakin mara al zaujo bi ihtam be hajat ta ard, kef heya be ardi rajil ta tou.35Ana bi kelimu zede le faid takum, wa ma ashan bi hakim intum. Ana bi kelimo haja al saah, hata intum bi rekiz ma Rabana bedon lakabata.36Kan fi zol fekir ino huwo ma bi ihtaram khatiba tou- kan heya futu umor ta zawaj wa lazim huwo bi zauju- kede huwo amolo haja al huwo dero. Huwo ma amolo katiay. Kede umon zauju. 37Lakin kan huwo kutu fi geliba ta tuo, bedon dagid huwo bi agder amsuku nefsa ta tuo, wa kan huwo kutu fi geliba ta tuo ashan be amulo zede, bi hafizu khatiba ta tuo azra, huwo amolo kowas. 38Be kida zol al zawju khatiba tuo amolo kowas, wa zol al karir ashan ma be zawju huwo amuoo ahsen.39Mara morbut ma rajil ta tuo fi zaman al huwo hai. Lakin kan huwo mutu, heya hur ashan bi zauju ai zol al fi niya tuo, lakin fi Rabana. 40Lakin fi hukum tai heya be kon murtah iza heya ma zauju tani. Wa ana bi fekir ana kaman indo Ruhu ta Allah.

Chapter 8

1Hasa, fi kalam ta akel al gedimo le asnam: Ana arufu gali nina kulu indo marafa. Marafa bi jibu takabur, lakin muhaba bi abino. 2Kan fi zol fekir gali huwo bi arufu haja, zol de huwo lisa ma bi arufu haja ze ma dero kede huwo arufu. 3Lakin kan zol hibo Allah, Allah bi arufu zol de.4Fa fi kalam ta akulu akel al gedemo le asnam: nina kulu bi arufu ino sanam al fi alam de huwo kalam sakit wa mafi ile Allah al wahid. 5Hata kan fii al bi nadi aliha, kan fi sama wele fi ard( ze ma fi "aliha" ketir wa "rabunat" ketir), 6lakin le nina fi Allah wahid, al Abb, al kulu hajat tala min huwo wa nina bi ish le huwo, wa wahid Rabana, Yesua al Mesih, al be wasat ta tou kulu haja (fii) maojud, wa be wasat ta tou nina fii.7Lakin, marafa de ma kulu zol indo. Fi nas bederi kan bi abido sanam, wa hasa kan umon akulu akil al gedimo le sanam bi geni ka ano umon lisa bi abido sanam. Demir ta tumon bi karabo ashan huwo deif.8Lakin akil ma bi kutu nina kwasin aw batalin gidam ta Allah. 9Lakin amulu hisab taki be ino hureya al inta indu kede ma kun sabab le aku taki al deif fi iman ashan bi waga. 10Misal kan fi zol aino inta, al indu marafa, bi akulu fi haikel ta asnam. De ma bi sheja huwo al iman tou deif ashan bi akulu haja al gedemo le asnam?11Ashan maraf taki le an hagiga ta sanam inta bi demiro de al deif, aku taki al Mesih mutu ashan huwo. 12Be Keda intum bi amulo katiya did aku taki wa bi jarahu demir tou al deif, de katiya gidam ta Mesih. 13Ashan kida, kan akel bi kutu aku tai be waga, ana tani ma bi akulu laham tani, ashan ana ma bi kun sabab le waga ta aku tai.

Chapter 9

1Ana ma hur? Ana ma rasul? Ana ma aino Yesua Rabuna ta nina? Intum ma yao netija ta shukol tai fi Rabana? 2Kan ana ma rasul le nas tanin, alal agal ana le intum. Leanu intum isbat ta irsaleya tai fi Rabana.3De yao ana be dafi nefsa tai gedam ta nas al bi asalu ana: 4Nina ma indu hag ashan bi akulu aw ashrab? 5Nina ma indu hag ashan bi jauzu wa shilu ma nina mara al mumen, ze bagi rusul, wa akwana ta Rabana, wa Sefa? 6wele bes ile Barnaba wa ana lazem bi ishtakal?7Mafi jundi bi ishtakal fi jesh fi hisab ta tuo? De muno bi zara shejera wa ma bi akulu samar tuo? aw muno bi daoru wara haiwanat wa ma bi ashrab leben tumon? 8Kalamat al ana bi kelimo intum bi fekir ino de fikra ta insan? Ganun ta Musa ma kelimo zede?9Leanu moktub fi sheriya," Mata gofulu kasuma ta bagara fi zama ta adrursu gemeh." say Allah bi ihtam ma begara? 10Sai huwo ma kelimo kalam de ashan nina? Katibo le nina, ashan zol al bi kuruju huwo bi kuruju be raja, wa zol al bi adrusu gemeh bi adrusu be raja ino huwo bi lego min simar ta shokol de. 11Iza kan nina zara le intum hajat ta ruhu, sai huwo batal le nina ashan bi hasedo min intum hajat madia?12Iza kan nas tanin humon ligo hag de min intum, nina kaman ma bi agder lego be ziyada? Lakin nina ma asalo hag de. Belask nina bi ithaaml kulu haja ashan ma bi kun hajis le injel ta Mesih. 13Intum ma arufo gali del al bi akhdim fi haikel bi ligo akil tumon min haikel? Intum ma arufo gali del al bi akhdem fi mazbah umon bi shariku hajat al gedimo fi mazbah? 14Be nefsa teriga, Rabana kutu gali delen al bi beshiro injil umon bi ligo maisha tumon min injil.15Lakin ana ma bi asalo ai hugug de, Wa ana ma katibu zede ashan bi amolo haja le ana. Ana bi fadil mutu min bi abusu fakhr tai. 16Kan ana bi beshir injil, ana ma indo sabab ashan bi iftakhir, leanu lazim ana bi amulu. Wa musiba le ana kan ana ma beshiru injil!17Kan ana bi beshir be neia, ana indu mukafa. Lakin kan bedon neia, ana lisa lazim bi timu shokol al Allah wodi le ana ashan bi kamilo. 18Mukafa tai shunu? Ino kan ana beshiru, ana bi wodi bushara ta injil be don mugabil wa ma bi asalu nas ashan bi saidu ana fi safar wa tebshir.19Ma rubuto ana ma ai zol, lakin ana biga kadam le nas kulu, ashan ana be aksab ketireen. 20Le Yahudin ana bega ze Yahud, ashan ana bie aksab Yahudin. Le delen al tehet sheriya, ana biga ze zol al tehet sheriya shan bi aksab del al tehet sheriya. Ana amulu zede sala kon ana bi nefsa tai ma bi ish tehet ganun ta sheriya.21Le del al bara min ganun ta Musa, ana biga ze zol al bara ganun, de ma bi yani ino ana ma bara ganun ta Allah, lakin tehet ganun ta Mesih. Ana amolo zede ashan ana bi arbah del al bara ganun. 22Le al deif ana biga deif, ashan ana bi arbah al deif. Ana biga kulu haja le kulu nas, ashan ana bi ankizo baad min umon be ai teriga. 23Ana bi amulu kulu haja min ajil ta injil, ashan ana bi shariku fi barakat ta tou.24Intum ma arufu be ino nas al bi jere umon kulu bi jere fi midan, lakin wahid yao bi ligo jaiza? jere takum kaman lahadi intum bi fuz be jaiza. 25Kulu zol al jere bi deribo nefa ta tou shedid fi kulu haja. Umon be amulu zede ashan bi ligo jaiza al bi kalasu, lakin nina bi amulu ashan bi ligo al ma bi kalasu. 26Ashan kida ana ma bi jere bedon hadaf aw bi dugu boniya fi hawa sakit. 27Lakin ana bi istakhdim jesem tai wa bi kutut huwo ze abed, ashan baad ma ana beshiro le nas, kede ana ma ja tala ma muahal.

Chapter 10

1Ana ma dero kede duso min intum, ya akwani, be ino abuhata ta nina umon kulu kan tehet sihab wa umon kulu kan gata bahar. 2Amidu umon kulu taba Musa fi sihab wa fi bahar, 3wa umon kulu akulu akel rohi wahid. 4Umon kulu ashrab shrab rohi wahid. Fa umon kan ashrab min hajer rohi al kan bi ruwa wara umon, wa hajer de kan Mesih.5Lakin Allah kan ma murtah be ketir min umon, wa sheteto jusas tumon fi beriya. 6Hasa hajat de misal le nina, ashan kede nina ma fetisu wara hajat al batal ze ma umon mulu.7Matakom abido asnam, ze ma kan baad min umon bi amulu. Ze ma katibu," Shaab umon geni tehet ashan bi akulu wa ashrab, wa umon gum fok le leeb." 8Kede nina ma amulu zina, ze ma ketir min umon amulu. Fi yom wahid, itnen wa talatin alf nas mutut be sabab ta tuo.9Wele kaman jeribu Mesih, ze ma ketir min umon amulu wa demiro umon be dabayb. 10Kaman kede intum ma nengneng, ze ketir min umon amulu wa kan demiro umon ma malika ta mutu.11Hajat de hasil le umon ze misal le nina. Katibo ashan bi inzeru nina - le nina fi awkat ta nihaya ja. 12Ashan keda ai zol al bi fekir gali huwo sabit kede huwo amulu hisab ta tuo gali kede huwo ma waga. 13Kulu tajarub al bi ja le intum de ta bashar. Lakin Allah amin. Huwo ma bi sibu jeribo intum aktar min guwa takum. Ma kulu tejriba huwo bi jahizu teriga al intum be agder tala min fugu, ashan intum bi agde ithamal tejriba de.14Ashan kida, nas tai al ana hibu, jere takum beid min abido asnam. 15Ana bi wonuso le intum ze nas al indo marafa, ashan intum bi hakimo haja al ana kelimo. 16Kubaya ta baraka al nina be bariku, huwo ma yao sherika fi dom ta Mesih? Eash al nina bi bariku, huwo ma yao sherika fi jisim ta Mesih? 17Leanu fi wahid eash, nina al ketirin biga jisim wahid. Nina kulu bi istarik fi wahid geta ta eash de sawa.18Aino takum le nas Israel. Delin al bi akulu zabayh umon ma yao bi sharik fi terbeza? 19Ana gasid shuno? Be ino sanam ma indo kema? Aw akel al bi gedimo le sanam indo kema?20Lakin ana bi kelimo fi hajat al wasanieen bi daba, umon bi gedimo le sheyatin wa ma le Allah. Ana ma der intum kede ishtarik ma shayateen. 21Intum ma bi agder ashrab kubaya ta Rabana wa kubaya ta shayateen. Intum ma bg agder ishtariku fi terbeza ta Rabana wa terbeza ta shayateen. 22Wele nina bi fetisu gera ta Rabana? Sei nina indu guwa futu Huwo?23Kulu haja halal." lakin ma kulu haja bi anfa." Kulu haja halal," lakin ma kulu haja bi abino. 24Kulu zol kede ma aino wara maslaha ta tou. Lakin le maslaha zol al tani.25Itakum be akedr akulu kulu haja al gi beyo fi suk, bedon suaal al be kutu demir taki be geni ma murtah. 26Leano" ared wa kulu haja al fugu ta Rabana." 27Kan fi zol al ma mumin nadi ita le akulu laham, wa ita indu neya shan be ruwa, akulu ai haja al gedemu le ita bedon suaal al be kutu demir taki be geni ma murtah.28Lakin kan fi zol kelimo le ita," Haja de gedemo zebeha le ilah," mata akulu, ashan zol al wori le ita, wa le raha ta demir. 29An gasid demir ta zol al wori le ita, ma ta taki. Leano malu hureya tai be hakemo ma demir ta zol tani? 30Kan ana wodi shukur le Allah ashan akel, malu nas gi wonusu batal ann ana fi haja al ana wodi shukuran fugu?31Ashan kida, kan intum bi akulu aw ashrab aw bi amolu ai haja, amolu takum le mejid ta Allah. 32Matakum kutu hajer fi gidam ta Yahudiin aw le Yonaniin, aw le kenisa ta Allah. 33Ana bi hawil ashan bi ardi kulu nas fi kulu hajat. Ana ma bi fetisu maslaha tai, lakin ta nas kulu. Ana bi amulu ze de ashan umon bi legu kulasa.

Chapter 11

1Dawro wa aino takum ana ze misal, ze ma ana bi dawro wara Mesih. 2Ana murtah min intum ashan intum bi zekiro ana fi kulu haja, wa intum bi amsuku gowii taliem ze ma wodi le intum. 3Ana azo kede intum fahim galii Mesih huwo yao ras ta kulu rajil, wa rajil yao ras ta mara, wa Allah yao ras ta Mesih. 4Kulu rajil bi selii aw bi itnabaa wa huwo kati ras ta tou huwo bi jebu fadiya le nefsa ta tou.5Lakin kulu mara bi seli aw itnabaa wa hiya ma kati ras ta tuo hiya bi jibo fadiya le nefsa ta tou Leano huwo bi geni ze haligo ras hiya. 6Leano kan mara ma bi kati ras ta tou, kede hiya gata shar ta tou guser. Ashan huwo fadiya le mara ashan bi gata shar guser aw haligo ras, kede hiya kati ras7Le rajil kede huwo ma kati ras, leano huwo yao sura wa mejid ta Allah. Lakin mara hiya mejid ta rajil. 8Leano rajil ma salao min mara. Lakin mara yao salao min rajil.9Wa rajil ma kalagu le mara. Lakin mara yao kalagu le rajil. 10De yao sabab mara bi kati ras ta tou, ze alama ta sulta fugu hiya wa ashan malaikat.11Lakin haja la muhim,fi Rabana, mara der rajil ashan bi saido hiya, wa rajil der mara ashan bi saido huwo. 12Ze ma mara talao min rajil, kaman rajil weledo min mara. Wa kulu haja ja min Allah.13Hakimu be nefsa takum: huwo kuwas le mara ashan bi seli le Allah wa ras ta hiya ma kati? 14Tebiya be nefsa tou ma bi derisu intum gali huwo fadiya le rajil ashan bi kun indu shar towil? 15Wa kan mara indu shar towil de mejid le hiya? Ashsn shar de wodi le hiya ze hijab. 16Lakin kan fi ai zol der nakish fi kalam de, nina ma indu ai nashat tani, wele kenisa ta Allah bi amolu hajat de.17Lakin fi wasiyat de, fi hajat al ana ma bi shejao intum fugu. Fi zaman al intum bi limo sawa, huwo ma le kuwas lakin le batal. 18Awel haja, ana asuma gali kan intum bi ja sawa fi kenisa, fi ingisamat fi nus takum, wa ana sedegu kalam de. 19Huwo kman lazim bi kun fi nus takum, ashan bi arufu de muno yao Allah rudu fi nus takum.20Kan intum bi ja sawa, de ma yao ashaa ta Rabana intum be akulu. 21Fi zaman al intum bi akulu, kulu zol bi akulu akel ta tou gubal tanin ma akulu ta tumon. Fi wahid bi kun jiyan, wa tani bi tala sekran. 22Sei intum ma indu biyot al intum bi akulu wa ashrab fugu? Sai intum bi alisu kenisa ta Allah wa hagiru del al ma indu haja? Ana bi kelimu le intum shunu? Kede ana shejao intum? Ana ma bi shejao intum fi hajat de!23Al ana ligo min Rabana yao ana wodi le intum, be ino Rabana Yesua, fi bilel al selimo huwo fugu, huwo shilo aish. 24Bad ma huwo shukur, huwo kasuro wa kelimo," De yao jisim tai, huwo le intum. Amulo takum zede le zekra tai."25Be nefsa teriga huwo shilo kubaya baad ashaa, wa kelimo," Kubaya de ahaad jedid be dom tai. Amulo takum fi kulu marra al itakum be ashrab, le zekra tai." 26Ashan fi kulu zaman intum bi akulu aish de wa ashrab kubaya de, intum bi alino mutu ta Rabana lahadi ma huwo bi ja.27Ashan kida, ai zol bi akulu aish aw ashrab kubaya ta Rabana bedon hagg, huwo bi kun muznib fi dom wa jisim ta Rabana. 28Kede zol fahisu nefsa ta tou awel, wa baad daak kede akulu aish wa ashrab min kubaya. 29Ashan zol al bi akulu wa ashrab bidon marafa ann jisim ta Rabana, huwo bi akulu wa ashrab hukum le nefsa ta tou. 30De yao sabab keterin fi nus takum umon deyifin wa ayanin, wa juzu min intum mutu.31Lakin ka nina fahisu nufus tanna, ma bi hakimu nina. 32Lakin kan hakimu nina be Rabana, de le taadib tanna, ashan nina ma bi ligo denuna sawa ma alam.33Ashan kida akwana tai, kan intum bi ja sawa le akulu, istena takum badun. 34Kan fi zol jiyan, kede huwo akulu fi beat, ashan kan intum bi ja wasa kede ma jibu hukum ta Allah le intum. Wa fi kalam ta bagi hajat al intum katibu, ana bi wodi tawjihat kan ana ja.

Chapter 12

1Fi kalam ta mawahib, akwana tai, ana ma der kede itakum geni bedon marafa. 2intum be arofu fi zaman kan intum wasneen, kabasu intum be abedu asnam al ma be wonosu, fi teriga al barao barao. 3Ashan keda ana der intum be afofu be ino mafi zol al wonuso be Ruhu ta Allah be kelim " Yesua maluon." Mafi zol be kelim" Yesua Huwo Rabuna," ile be wasat ta Roho al Kudus.4Fi mawahib ketir, lakin Roho de wahid. 5Fi khidmat ketir, lakin nefsa Rabuna; 6wa kman fi shukolat be shekel barao barao, lakin nefsa Allah Huwo yau be amulu kulu hajat fi kulu nas.78Allah wodi le kulu wahid hadiya ta Roho le faida ta nas kulu. Wodi le wahid be wasat ta Ruhu hadiya kalam ta hikma, wa le tani kalam ta maarfa be nefsa Roho.9Le tani wodi iman be nefsa Roho, wa le tani hadiya ta aliju nas be Ruhu al wahid de. 10Wodi le tani amulu mujezat, wa le tani nubuwa. Le tani wodi magdera ta meizu arwah, le tani wonuso lugat mukhtalifa, wa le tani terjimu lugat. 11De kulu shokol ta Ruhu al wahid de yao be amulu, gi wodi hadiyat le ai zol hasab ikhtiyar ta Tuo.12Ze ma jesem de wahid, wa indo adda ketir, humon kulu adda ta nefsa jesem, huwo kaman zede ma Mesih. 13Leano be Roho al wahid anina kulu amido le jessim wahid, kan Yahudeen aw Yonaneen, kan abid aw hur, kulu ann lego hadiya ta Roho al Kudus.14Leano jessim ma indo uddo wahid, lakin ketir. 15Kan kura kelim," Ashan ana ma iden, ana ma juzu min jessim," ashan huwo kelim keda huwo ma min jessim? 16Wa kan addana kelim," Ashan ana ma ena, ana ma juzu min jessim," ashan huwo kelim keda huwo ma min jessim? 17Kan jessim kulu bes ena, ana be asuma kef? Kan jessim kulu bes addana, ana be shumu kef?18Lakin Allah retibo kulu juzo ta jesim ze ma Huwo salaw. 19Kan kulu anna indo nefsa uddo ta jesim, jesim de be kun kef? 20Ashan keda fi adda ketir, lakin bess fi jesim wahid.21Anina ma be akeder kelim le ida," ana ma muhtaj le ita." Wele rass be kelim le kura," Ana ma muhtaj le ita." 22Lakin adda ta jesim al gi zahi gali deaf humon yao muhim, 23wa ajza ta jesim al anina be fekir gali humon sukereen, kede anina wodi le humon karama keber, wa adda al me be akeder kashifubara indo karama akter. 24Lakin al gi ayno maf dai ashan be wodi le huwo karama, ashan huwo indo. Lakin Allah limu adda de kulu sawa, wa Huwo wodi karama kerit le del al ma indo.2527Huwo amolu zede ashan ma be kun fi ingisam fi jesim al huwo kenisa, lakin kede fi ihtamam ta kulu adda ma badon ta tumon le maslaha ta jesim. 26Kan fi waja lw uddo wahid , humon kulu be waja, aw kan wahid wodi huwo karama, kulu adda be afrah sawa. Hasa anina jesim ta Mesih wa kulu wahid uddo ta tuo.28Wa Allah ayenu nas fi kenisa, nimra awel ta tomun rusul, itnen ta tuo anbiya, talata muderiseen, baad daak del al be amulu mujezat, yala mauhiba ta shefa, del al gi saido nas, del al gi ishtakal shukulat ta idara, wa wonosu be lugat al barao barao. 29Hal humon kulu rusul? Hal humon kulu anbiya? Hal humon kulu muderiseen? Sai humon kulu gi amulu mujezat?30Hal humon kulu indo mawhiba ta shefaa? Hal humon kulu gi wonuso alsina? Hal humon kulu gi tergimu alsina? 31kede intum indo neya le mauhib al kebir. Lakin ana be wori le intum le intum ahsen seka .

Chapter 13

1Iza kan ana bi wonosu kulu lugat ta nas wa ta malaika. Lakin ana ma indo muhaba, ana be kun ze jeres aw ter al bi kore. 2Lo ana indo maoheba ta nubua wa fahemu kulu asrar wa kulu marafa, wa ana indo kulu iman ashan be hariku jebal. Lakin ana ma indo muhaba, ana kalam sakit. 3Iza kan ana wodi kulu hajat al ana indo le akel ta masakin , wa ana wodi jesim tai ashan be haragu. Lakin ana ma indo muhaba, ana ma indo faida4Muhaba indo subur wa kwes. Muhaba ma bi hasido wa arufa nefsa. 5Ma indo takabur. Wala bi jere wara maslaha tuo. Ma be zalan guwam, wele bi hafizo kalamat al fi geliba. 6Ma bi tala farahan fi haja al batal. Lakin bi afrah fi kalam al hagiga. 7Muhab bi kati kulu haja, sedegg kulu haja, dayman indo raja, wa bi ithamal kulu haja.8Muhaba ma indo nihaya. Kan fi mawhiba ta nubuwa, hwuo be kalaso. Kan fi ta alsina, bi gata. Kan fi mawhiba ta marafa, bi kalaso. 9Leano anina arufu juzu wa nubuwa ta nina juzu. 10Lakin kan al kamil ja, de al ma kamil bi shelu bara.11Zaman ana jena, ana gi wonosu ze jena, fekir ze jena, itsaraf ze jena. Lakin zaman ana biga kebir, ana sibu amulu hajat ta iyal sukerin. 12Fa hajat de anina bi ayno ze fi miraya ger mubashir, lakin zaman bi ja ta wosa be wosa. Hasa ana arufu juzu, lakin baad daak bi ja zaman ana be arufu huwo kamil, ,ze ma Huwo arufu ana kamil. 13Lakin has talata de yao be fadolu: iman, rajaa, wa muhaba. Lakin kebir tomon yau muhaba.

Chapter 14

1Fetisu takum mohaba wa kede intum indo niya le hadayat al rohiya, kasatan ta nubuwa. 2Leanu zol al gi wonusu alsina huwo ma gi wonusu le nas lakin le Allah. Fa mafi zol gi fahim huwo leanu huwo gi wonusu asrar fi Roho. 3Lakin zol al bi itnaba gi wonusu le nas ashan bi abinu umon, bi shejau umon, wa bi azii umon. 4Zol al gi wonusu be alsina bi abinu nefsa tou, lakin zol al bi itnaba gi abinu kenisa.5Ana bi itmana inu intum kulu kede wonusu alsina, . Lakin akter min dak, ana gi itmana inu intum kede itnaba. Zol al gi itnaba huwo akbar min zol al bi wonusu be alsina, (ile kan fi zol al be terjimu le buniyan ta kenisa). 6Lakin hasa ya akwani, kan ana ja le intum wa wonusu be alsina, intum bi istefit sunu min ana? Ana ma bi agder, ile kan ana wonusu le intum be teriga ta ruwya, au marafa, au nubuwa, au talim.7Be nefsu teriga kan aduwat ta muzika al ma indu haya gi alabu, wa kulu wahid ma tala sot ta tou al mumeyaz, nas be arufu kef gali gitar au nugara gi alabu? 8Kan buruji gi wodi sot tani barau, nas be arufu kef gali de zaman ashan nas be jahizu le harib? 9Huwo nefsu teriga le inta be lisan taki . Kan inta gi wonusu kalam al nas ma gi fahim, kalam al inta wonusu de bi fahimu kef? inta bes bi wonusu le hawa.10Fii rutanat ketir fi duniya, Mafi rutan tani ma indu mana. 11Lakin kan ana ma arufu mana ta rutan de, ana bi kun gharib le zol al gi wonusu, wa zol de bi kun gharib le ana.12Huwo kaman zede le intum. Ze ma intum indu niya ashan Roho bi ishtakal fogo intum, fetisu takum teriga ta abinu kenisa ashan intum bi kun wahid 13Fa zol al gi wonosu alsina kede seli ashan huwo bi terjimu. 14Ashan kan ana gi seli be alsina, roho tai bi seli, lakin mukh tai ma indu samar.15Ana be amulu shunu? Ana be seli be roho, wa ana kaman bi seli be mukh tai. Ana bi guna be roho, wa kaman be mukh. 16Be teriga tani, kan inta gi abidu Allah be roho, kef zol al tani de bi kelimu "Amen" fi zaman al inta gi wodi shukur kan huwo ma fahim haja al inta gi wonusu?17Inta wodi shukuran be teriga al tamam, lakin ma abinu zol al kan gi asuma. 18Ana bi shukuru Allah ashan ana bi wonusu be rutanat ketir akter min intum kulu. 19Lakin fi kenisa ana bi fadil wonusu kamsa kelimat be rutan al nas gi fahimu ashan ana bi alimu umon, min wonusu ashara alf kelima be lisan20Akwana tai, ma takum geni ze iyal sukerin fi fikra takum. Lakin fi amulu hajat al batal fekir takum ze iyal sukerin. Lakin fi fikra takum kun ta nas al raba. 21Katibu fi sheriya," Be nas ta rutanat al barau wa be lisan barau ana bi wonusu le shab de. Lakin baad de kulu umon ma bi asuma ana,"22Izen, wanasa huwo alama, ma le muminiin, lakin le nas al ma muminiin. Lakin nubuwa huwo alama, ma le nas al ma amin, lakin le muminiin. 23Kan kenisa kulu limu wa umon kulu bada wonusu be alsina, wa nas al ma indu fikra au al ma muminiin dakalu fi nus takum, umon ma be kelimu gali ibtum majaniin?24Lakin kan intum kulu gi itnaba wa zol min bara au ma mumin ja fi nus takum, huwo ma bi kun indu uzur baad ma huwo asuma. Be hakimu huwo fi kulu kalam al huwo wonusu. 25Bi kasifu siir al fi geliba tou. Be netija de Wa de yao be kutu huwo bi waga be wusa tou wa bi abidu Allah. Huwo bi iterrif be inu Allah fii fi nus takum.26Ya akwana fii Shunu tani? Kan intum limu sawa, kede itakum ja be taranim, talim, ruuya, kalam be alsina, au tarjama. Amulu takum kulu haja ashan bi abinu kenisa. 27Kan fi zol gi wonusu be alsina, kede kun fi itnen au bel ketir talata, wa kulu wahid be dor, wa baad dak kede zol tani terjimu kalam al wonusu de. 28Lakin kan mafi zol al bi terjimu, Kulu wahid min umon kede askut fi kenisa. Kede kulu zol wonusu le nefsa tou barau wa le Allah29Kede itnin au talata itnaba, wa kede bagi nas asuma be hikma wa temyiz. 30Lakin kan kalam wodi le wahid min nas al fi kenisa, kede zol al wonusu awel de askut.31Ai wahid min intum bi akder itnaba wahid wara tani ashan ai zol bi alimu wa intum bi shejau badun. 32Fa roho ta nubuwa tehet seytara ta anbiya. 33Leanu Allah huwo ma Illah ta teshwish, lakin ta salam. De ganun fi kenisa ta shab ta Allah al mukadisin.34De yau nizam fi kulu kanais ta nas ta Allah al kudusiin. Nusuwan kede askut fi kenisa. Leanu ma mosmuh le umon ashan bi wonusu. Al sah kede umon kun nas al gi asuma kalam ta rujal tomon, ze ma sheriya bi kelimu. 35Kan umon der alimu ai haja , kede umon asalu rujal tomon. Leanu huwo bi jibu fadiya le rajil kan mara ta tou wonusu fi kenisa. 36Hal kelima ta Allah tala min itakum? Itakum yau bes ligo?37Kan fi zol fekir nefsa tou gali huwo nebi au indo muwhiba rohiya, kede huwo arufu be inu hajat al ana katibu de huwo wasiya ta Rabuna. 38Kan fi zol alisu kalam de, kede alisu huwo.39Ashan kida akwana tai, kede itakum kun indu niya le nubuwa, wa ma takum abusu ai zol min wonusu alsina . 40Lakin kede hajat kulu amulu be teriga al kwes wa be nizam.

Chapter 15

1Hasa ana gi zekiru intum, ya akwana, be injil al ana wiri le intum, al intum ligo wa al intum sabit fogo. 2Be wasat ta injill kalisu intum, iza intum sabit gowi fi kalam al ana beshiru le intum, ile kan intum amin sakit.3Leanu ana wodi le intum ze al awel wa al mohim wa de al ana ligo kaman: Inu al Mesih mutu ashan katiya ta nina ze ma moktub, 4dofunu huwo, wa Allah goumo huwo fi yom nimira talata ze ma moktub.5Al Mesih zahir le Buturus, wa baad dak le itnashar; 6baad dak huwo zaher le akter min khamsa alif akwana fi zaman wahid. Keter min umon lisa hay, lakin baad min umon matu. 7Kaman huwo zahir le Yakub, kaman le rusul kulu.8Fii akir, huwo zahir le ana, ze le jena al weledu zaman tou lisa ma timu. 9Ashan ana yau zol al akir ta rusul. Ana ma be istehik ashan be nadi rusul ashan ana kan taabu kenisa ta Allah.10Lakin be neima ta Allah ana biga ze ma intum gi aiynu, wa neima tou al fii ana ma sakit. Bidal de, ana yau ishtakal shedid min umon kulu. Wa de ma ana, lakin de neima ta Allah al fii ma ana. 11Fi de kulu iza kan ana au umon, yau nina beshiru wa intum amin.12Hasa iza kan be beshiru Al Mesih gam min mutu, kef juzu min intum bi kelimu gali mafi giyama ta amuwat? 13Wa iza mafi giyama ta amuwat, be mana Mesih ma gam; 14wa iza Al Mesih ma gam, De mana inu bushara ta nina de le sakit wa iman takum kaman kalam sakit.15Kaman, nina bi kun shuhudiin al kadabin an Allah, leanu nina shehidu inu Allah goumu Yesua min mutu. Lakin huwo ma goumu Yesua. 16Leanu iza giyama mafi, wa Al Mesih ma gam; 17wa iza Al Mesih ma goumu, iman takum kalam sakit wa intum lisa fi katiya.18Kaman delin al mutu fi Al Mesih umon woduru. 19Iza kan bes fi haya de nina indu raja fi Mesih, nina yau aktar nas al azu rahama.20Lakin hasa Mesih, huwo yau awel samar ta delin al mutu, 21Ze mutu kan ja be wasat ta insan, Giyama kaman bi ja be wasat ta insan.22Ze nas gi mutu ashan katiya ta adam, kaman fi al Mesih nas kulu be hai. 23Lakin kulu ai wahid be teriga tou: Mesih, huwo yau awel samar, wa delin al tabi al Mesih bikun fii haya kan huwo ja.24Wa baad dak bikun nihaya ta alam, zaman huwo be selimu momlaka le Abu ta nina Allah, baad ma huwo wogifu kulu reasa wa kulu sulta wa guwa. 25Leanu huwo lazim be geni melik lahadi huwo be kutu addu tou kulu tehet kura tou. 26Mutu yau bikun addu al akir bi demiru .27Fa kitab be kelimu" Huwo kutu kulu haja tehet kura ta tou." Lakin kan kelimu" Huwo kutu kulu haja," huwo wadeh be inu Allah ma fogo. 28Kan kulu haja biga fi iden tou, baad dak al Ibin be nefsa tou be kun tehet Allah al wodi kulu haja ashan be kun tehet ta toui, ashan Allah be kun kulu haja fi kulu zaman.29Kan giyama min mutu mafi, ze nas tanin be kelimu, be mana inu mafi daya le nas ashan be ligo mamudiya bidal delin al mutu? 30Le nina bi kutu nufus ta nina fi khatar kulu zaman?31Kulu yom haya tai fi khatar! Huwo hagiga ze takabur tai fii intum, Al indi fi Rabana Yesua al Mesih 32Ana bi estefit shunu ze insan, kan ana shakil ma haiwanat ta gaba al fi Ephesus. Kan meitin ma goumu?" Kede nina akulu wa ashrub, leanu nina bukra be mutu."33Kede ma kabasu intum:" Kan inta gi douru ma nas al gi amulu hajat batal inta kaman bi geni ze umon 34Fekir takum kwes! ish takum adil! matakum istemir fi katiya. Fii nas fi nus takum ma arufu Allah. ana be kelimu ze de ashan fadiya bi amsuku intum.35Lakin zol tani bi kelimu" Bi goumu nas al mutu kef, Sikil jisim yatu al umon bi indu?" 36Ya beletin! haja al inta zarau ma be ish ile kan huwo mutu.37Haja al inta zarau ma yau jisim al bi tala, leanu huwo kan bizra. Huwo be ja tala geme au ai haja tani. 38Lakin Allah be wodi jisim al Huwo azilu, wa le kulu bizra ma jisim tou. 39Jisim ma kulu sawa. Fi shikil wahid le insan, wa fi ta haiwan, wa ta ter, wa ta samaga.40Wa fi kaman jisim ta samawiyat wa jisim ta ard. Lakin mejid ta jisim ta samawiyat shekel tou barau wa mejid al fi ard huwo barau. 41Fi mejid wahid ta shamis, wa mejid tani ta gamara, mejid tani ta nejum. Wa kulu nijima mejid tou barau min tani.42Huwo kaman fi giyama ta amuwat. Al gi zarau be mutu, lakin al be goumu ma gi mutu tani. 43Be zarau ma mumajad , be gum mumajad. bi zarau deif, bi gum be guwa. 44Bi zarau jisim adi; bi gum jisim rohi. Kan fi jisim adi; kaman fi jisim rohi.45Katibu kaman, " Insan al awel Adam biga jisim hai." Lakin Adam al akir yau gi wodi haya rohi. 46Lakin al rohi ma ja awel ile al tebie yau awel baad dak al rohi.47Insan al awel min ard wa salau min turab. Insan al tani min samah. 48Kulu del al salau min turab umon ze Adam, huwo yau al salau min turab, wa kulu del al tabe le samah umon ze Mesih, insan al min samah. 49Ze ma weledu nina fi shikil ta insan al min turab, nina kaman be shilu sura ta insan ta samah.50Ya akwana, hasa ana be kelimu, jisim wa dom ma be warisu molokut ta Allah. Wele del al be kalasu be warisu al ma be kalasu. 51Aiynu! Ana gi wori le intum sir: Nina kulu ma be mutu, lakin bi geiru nina kulu .52Bi geiru nina fi lahza, fi ramsha ta ena, fi akir sot ta buruji. Leanu buruji be kore, wa nas al mutu be gum be shikil al ma be karabu, wa bi geiru nina. 53Ashan jisim al be karabu lazim be libisu al ma gi karabu, wa jisim al gi mutu bi geiru ma al ma gi mutu.54Fi zaman jisim al gi karabu libisu al ma gi karabu, wa jisim al gi mutu de libisu ma al ma gi mutu, baad dak kalam al katibu de bi kamilu nefsu," Intisar abulau mutu." 55"Mutu, wenu nusra taki? Mutu, wenu shok taki?"56Shok ta mutu yau katiya, wa guwa ta katiya yau ganun ta Rabuna. 57Lakin shukuran le Allah, huwo wodi le nina nusra be wasat ta Rabana Yesua al Mesih!58Ashan kida akwana tai al mahbubin, wogif takum gowi wa bidun haza. Ishakal takum daiman le Rabana be niya, ashan intum arufu shokol takum fi Rabana ma kusara.

Chapter 16

1Wa kaman fi kalam ta taburuwat le muminiin ze ma ana wori le kanais fi Galatiya, kaman amulu takum zede. 2Fi awel yom ta usbu, kulu zol min itakum kede shilu haja wa kutu fok hasab guwa ta tou. Amulu takum zede ashan ma be kun fi taburuwat kan ana ja.3Kan ana wosulu, zol al itakum be ikhtar, ana be rasulu huwo ma juwab ashan be wodi hadiya takum le Urselim. 4Kan huwo munasib le ana ashan be ruwa, umon be ruwa ma ana.5Lakin ana be ja le itakum iza ana mururu be Macedonia. Leanu fi sika tai ana be wosulu fogo. 6Ihtemal ana be geni ma itakum au kalasu shetta ma itakum, ashan itakum be saidu ana fi rehla tai, le ai mahal ana deir ruwa fogo.7Ana ma azu aiynu itakum hasa fi zaman besit, leanu niya tai azu geni ma itakum, iza Rabana rudu. 8Lakin ana be geni fi Efsus lahadi eid al Khamsin, 9ashan Rabana fata bab kebir le ana, wa fi mugawemen ketir.10Kan Temosaus ja le itakum, aiynu takum kede huwo ma geni ma kafu fi nus takum, leanu huwo gi amulo shokol ta Rabana ze ana gi amulu. 11Kede mafi zol alisu huwo. Saidu takum huwo ashan huwo be reja le ana be salam. Ashan ana gi istena ja ta tou ma bagi akwana. 12Fi kalam ta aku ta nina Abullos, ana shejau huwo shedid ashan be ruwa aiynu itakum sawa ma akwana. Lakin huwo ma indu niya ashan be ruwa hasa. Lakin huwo be ja kan huwo ligo fursa al munasib.13Kede intum kun harisin, wogif takum gowi fi iman, geni takum ze rujal, geni takum gowi 14Kulu haja al itakum be amulu kede kun be muhaba.15Itakum be arufu bet ta Stefanas, umon yau awel nas al amen fi Akhaiya, wa umon kutu nufus tomon fi khidma ta mominiin. Ana gi asalu itakum, ya akwani, 16asuma takum le umon wa le kulu zol al gi saidu fi shokol ma umon wa ana.17Ana tala murtah shedid zaman Stefanas, Fertonatos, wa Akhaikas ja. Umon saidu fi zaman al itakum mafi. 18Umon shejau roho tai wa takum. Ashan kida gaderu takum shikil nas al zede.19Kanais ta Asiya be selimu itakum. Akela ma Preskela be selemu itakum ma kenisa al fi bet tomon. Akwana kulu be selimu itakum. 20Selimu badun takum be gubla mukadas.21Ana Bulus yau katibu risala de ma iden tai. 22Kan fi zol al ma gi hibu Rabana, kede huwo geni molun. Rabana taal! 23Neima ta Rabana Yesua ma itakum. 24Keli muhaba geni ma itakum kulu fi al Mesih Yesu.

2 Corinthians

Chapter 1

1v Allah, wa Timatayos aku bitana, le kenisa bita Allah al fi Korinsos, wa le nas kulu bita Allah al kudusiyin fi kulu akalim ta Achaia. 2Keli neima yekun le intum wa salam bita Allah Abu bitana wa bita Rabana Yuesua Al Mesih.3Keli bariku Allah wa Abu Rabana bitana Yesua Al Mesih. Huwo Abu bita rahma wa Allah bita kulu taziya. 4Allah bi azi nina fi kulu taab, ashan nina bi agder azi del al fi ai taab. Nina bi azi nas tanin be nefsu taziya al Allah bi azi be nina.5Bes ze Yesua ligo taab ashan nina, Kaman taziya bitana ja be wasat Al Mesih. 6Lakin iza kan nina ligo taab, huwo le taziya wa kulasa bitakum; wa iza kan nina ligo taziya, huwo le taziya bitakum. Taziya bitakum bi istakal kwes fi zaman(wokit) intum bi sharik be subur fi nefsu taab al nina bi ligo. 7Raja bitana ashan intum gowi(ma bi hizu), nina arufu be inu ze intum bi sharik fi taab, intum kaman bi sharik taziya bitana.8Nina deir ashan intum bi arufu, Akwana bitana, taab al nina ligo fi Asia. Nina ligo taab futu guwa bitana lahadi nina fakatna haya. 9Indana ikhab bita mutu kan fi ras bitana. Lakin dak ashan ma bi kutu nina bi fakit raja fi nufus bitana, lakin ashan fi Allah, al bi goumu meitin. 10Huwo ankizu nina min hala al saab dak,, wa huwo bi ankizu nina . Nina kutu raja bitana fi huwo ashan huwo bi ankizu nina.11Huwo bi amulu kalam de ze intum kaman saidu nina be salawat bitakun. Bad dak ketirin bi wodi sukur le ajili nina le neima al khas wodi le nina be wasat salawat ta ketirin.12Nina fukhurin be da: Demir bitana bi yeshad be inu(gal) nina zahiru nufus bitana fi duniya be kadasa wa be teriga Rabania al hagiga, ma bi takil be hikma ta insan lakin be neima ta Allah. 13Nina ma bi katibu haja al intum ma bi agara wa bi fahim, wa indi raja be inu(gal) intum bi fahimu kamil, 14Ze ma intum fahimu nina besit(ma kamil), be inu intum bi dala ashan nina fi bita Rabana bitana Yesua, Ze ma nina kaman bi dala ashan intum.15Le- anu indi shiha an kalam de, Ana deir ashan bi ja le intum awel, ashan intum bi akudu faida bita itnin ziyarat. 16Ana kan bi khatit ashan bi zuru intum fi meshi (momoriya) le Macedonia, wa bad dak le intum ashan intum bi saidu ana fi sika bitai le Judea.17Fi zaman Ana bi fekir be teriga de, hal ana kan indi taradut? Hal ana bi khatit be teriga bita mustawiyat ta insan , ashan kida Ana gal ''Nam, nam'' wa ''La, la'' fi nefsu wokit? 18Lakin Zema Allah amin, nina ma bi kelim "Nam'' wa ''La.''19Fa Ibin Allah, Yesua Al Mesih, al Silvanos, Timatayos wa Ana beshiru fi nus bitakum, ma ''Nam'' wa ''La.'' Lakin, huwo daiman ''Nam'' 20Fi kulu waad bita Allah fi huwo ''Nam''. Ashan be wasat huwo nina bi gul ''Amen'' le mejid ta Allah.21Huwo Allah al be Yesbid nina ma intum fi Al Mesih, wa huwo masau nina, 22Huwo bi kutu khitim fi jisim bitana wa huwo wodi le nina Roho fi gulub bitana ze arbon le haja al bi ja.23Lakin, Ana nadi Allah ashan bi kun sahid le ana ashan sabab al Ana ma ja le Korintos kan ashan Ana bi sibu intum. 24De ma ashan nina bi jeribu ashan bi hakimkum iman bitakum bi kun kef. Lakin nina bi istakal ma intum le farah bitakum, zema intum wagafin fi iman bitakum.

Chapter 2

1Biga ana kariru fi nefsa tai inu ana ma ja le intum tani mara fi zuruf ta huzun. 2leanu iza kan ana sibu intum haznaniin, biga munu yau bi sibu ana ahsan bi kun farahan ila nefsa zol al ana kan hazinu howo?3Ana katibu ze ma ana amulu inu kan ana ja le intum huzun ma bi kun le ana bi wasat ta nas al mufurud al bi amulu ana farahan. ana indu sega an intum kulu inu faraha tai yahu nefsa farah al intum indu. 4leanu ana katibu le intum bi huzun au taab al shedid ma waja ta geliba, wa bi moyo ena ketir ashan keli intum ma kun haznaniin, lakin ana deiru intum ashan bi arufu muhaba al ana indu le intum.5Iza kan fi ai zol amulu huzun, howo ma amulu bes le ana, lakin bi teriga tani howo ma deiru ashan bi kutu tegela shedid le intum kulu. 6shekil zol ze de akab tou al min nas ketiriin de kefayan. 7biga hasa keli kun bi akas min bi akibu howo, keli inta afi howo wa sheja howo. Keli inta amulu kalam de ashan huzun keli ma abula howo.8Ashan keda ana gi asalu intum intum inu keli intum sabitu muhaba takum le howo, 9de yahu sabab al ana katibu ashan ana bi arufu hal intum muteyiin fi kulu haja.10Iza kan intum afi ai zol, ana kaman bi afi zol de, haja al ana afi, iza kan ana afi ai haja de afi min ajli intum fi hudur al Mesi. 11De ashan shetan ma bi kabasu nina. de ashan nina ma gi jahilu khuta you.12Kan fatahu le ana bab bi wasat ta Rabuna zaman ana ja le medina ta Troas ashan bi bashiru injil al Mesi hinak. 13Kan Roho tai ma murtah, leanu ana ma ligo aku tai Titus hinak. biga ana sibu homon wa ana ruwa fi Macedonia.14Lakin sukuran ketir le Allah, al howo daiman fi al Mesi gi gedimu nina fi nusra. al bi wasat nina reha ta marafa tou fi kulu mahal. 15Leanu nina reha ta al Mesi le Allah fi kulu al intum le nas al kalisu wa kaman le nas al gi mutu.16Le nas al gi mutu, howo reha ta mutu le mutu. le zol al kalisu, howo reha ta haya le haya. de munu yahu bi agdeir hajat del? 17Leanu nina ma ze bagi nas al ketiriin al homon gi karabu kelima ta Allah ashan rebeh, lakin bi fekra al nedif nina gi wonusu Mesi, ze ma rasulu nina min Allah, wa fi gedam ta Allah.

Chapter 3

1Hal nina gi sukuru nufusna tani mara? intum ma deiru rasail ta towsiya le intum au min intum ze al nina gi amulu le bagi nas? 2intum bi nufus takum yahu resala ta towsiya ta nina, muktub fi gulub ta nina, agarau wa arufu ma kulu nas. 3Intum gi beinu in intum inu intum resala min al Mesi, nina yahu khatimu, ma katibu bi hebir lakin bi Roho ta Allah al hai. al ma katibu fi alwah ta hajir lakin fi alwah ta gulub ta nas.4Wa de yahu sega al nina indu bi wasat al Mesi gedam Allah. 5Nina ma indu gudura fi nufus ta nina ashan nina bi kelimu gal ai haja gi ja min nina, lakin gudura ta nina gi ja min Allah, 6de Allah howo al amulu nina guwiin ashan bi kun kudam ta ahaad al jedid. de ahaad al ma ta resala lakin ta Roho ashan harif gi katulu , lakin al Roho gi wodi haya.7Biga iza kan khdma ta mutu katibu fi hujar bi harif ja fi shekil ta mejid al shaab ta Israeal ma bi agdeir ashan bi ainu usa ta musa wa de ashan mejid ta usa tou, mejid al gi intahat. 8biga mejid ta khedma ta Roho bi amulu gudur shunu?9Leanu iza kan khedma ta deyinuna indu mejid, biga guduru shunu khedma ta biir bi amulu wa bi zedu fi mejid! 10fi hagiga mejid biga ma bi agdeir mejid, be sabab ta mejid al futu kulu. 11Leanu iza kan al gi woduru indu mejid, wa biga guduru shunu le haja al sabiit bi indu mejid!12Wa iza kan nina indu raja ze de, nina bi kun mushajeiin, 13Nina ma ze musa, al howo kutu haja fi usa tou, leanu ital ta Israeal kan ma agdeir nihaya ta mejid al kan gi ruwa.14Lakin afkar tomon kan mukful, lahadi yom ta Allah kan homon gi agara ahaad al gedim, bagi wasaka de gi fadulu, kan ma agdeiru shelu, ila bes fi al Mesi yahu shilu hajat del bara. 15Lakin hata fi yom ta alela, kula ma Musa gi agara, geta ta gumash de gi kati gulub tomon. 16Lakin iza kan zol reja le Rabuna, geta de shilu bara.17Lakin Rabuna howo Roho, fi mahal al Roho ta Rabuna fi logo, bi kun fi huriya. 18biga hasa nina kulu, bi usa al nedif, ainu mejid ta Rabuna. biga geiru nina le sura ta mejid al min mustawa ta mejid le mejid tani, bes ze min Rabuna al howo Roho.

Chapter 4

1ashan keda, nina indu khedma, wa bes ze ma nina ligo rahma, nina ma bi fashal 2lakin, nina aba hajat al gi dusu wa ta fadiya, nina ma gi ish bi shatara wa nina ma gi karabu kelima ta Allah. Lakin nina gi gedimu hagiga, nina gi sheja nufus ta nina le demir ta kulu zol fi gedam ta Allah.3Lakin iza kan injil ta anina kati, de kati bes le nas al gi mutu, 4de nas al Rabuna ta duniya gufulu afkar tomon al gi aminu, wa biga homon ma agdeir ashan bi ainu nur ta injil ta mejid ta al Mesi. al howo sura ta Allah.5Leanu nina ma gi bashiru nufus ta nina, lakin Yesua al Mesi ze Rabuna, wa nufus ta nina le intum ze khudam min ajil Yesuah. 6Leanu Allah yahu kelimu. ''Nur al bi wala fi duluma, howo wala fi gulub ta nina ashan bi wodi nur ta marafa ta mejid ta Allah fi usa ta Yesuah al Mesi.7Lakin anina indu surwa al fi suhana ta teen, ashan keli arufu inu al guwa al kebir de min Allah ma min anina 8anina ablau nina fi kulu hajat lakin ma agilibu anina. anina mutuhayariin, 9lakin anina ma ashur yaisiin azibu anina lakin ma sibu anina jadau nina tehet lakin ma demiru nina , 10nina daiman gi arfa fi jesim ta nina mutu ta Yesuah ashan kaman bi ainu haya ta Yesuah fijesim ta nina.11Nina al haiyiin, nina jahisiin ashan bi mutu min aili Yesauh, ashan haya ta Yeshah bi ainu fi jesim ta nina, 12biga hasa mutu gi istakal fi nina, lakin haya gi istakal fi intum.13Lakin nina indu nefsa Roho ta iman hasab ma al katibu: ana ainu wa biga ana kelimu, nina kaman amin wa kaman nina kelimu, 14leanu nina arufu indu zol al gum Rabuna Yesuah kaman bi gumu nina ma Yesush, wa bi jibu nina ma intum fi usa ta Yesuah al Mesi. 15leanu kulu hajat le ajili intum ashan neima bi kun le nas ketiriin, wa sukur bi zedu le mejid Allah16Ashan keda keli nina ma fashal, hata iza kan nina gi kasiru jesim ta nina al ta bara lakin bi dakil nina gi jedidu yom wa kulu yom 17leanu taab ta nina al fi zaman gusir de gi jahizu nina aktar wa aktar le mejid al abdiya 18leanu nina ma gi ainu le hajat al gi ainu, lakin le hajat al ma gi ainu hajat al nina gi ainu de muakat, lakin hajat al ma gi ainu del homon abadiya.

Chapter 5

1Nina arufu inu iza kan demiru beit ta nina al ta Ard al anina gi geni fogo, anina indu Beit ma Allah, al howo beit al ma salau bi edan ta insaan lakin beit al abadiya fi sama. 2Leanu fi keima de nina bi demiru mushtagiin, ashan bi lebisu fogo biyut ta nina al fi sama. 3Nina mushtagiin leanu iza kan nina lebisu anina ma bi kun areyaniin.4Leanu fi hagiga fi zaman al nina lesa fi keima de, nina gi kore ma arufu haja al tegili nina ma deiru ashan bi agaila lakin deiru kali lebisu nina, ashan biga haja al mutu bi agdeir alau bi wasat haya. 5Lakin zol al jahizu nina le haja de howo Allah, al howo yahu wodi, le nina al Roho ze arbone le haja al gi ja.6Ashan keda keli anina indu sega daiman. Keli nina amulu hesab ze ma anina lesa gi geni fi beit al howo jesim, anina daiman ma Rabuna, 7leanu nina gi duwuru ma iman, ma bi uyun, 8Fa keli nina indu sega, anina bi beyid anina jased wa bi geni ma Rabuna.9Biga hasa nina harisin , iza kan nina gi geni fi beit wala kan nina bara bes keli anina sibu Allah geni farahan. 10Leanu lazim anina kulu bi wogifu gedam kursi ta hukum ta Yesua al Mesi ashan bi hakimu kulu wahid hasab hajat al howo amulu fi jased hasab kan howo amulu kan kwes wala batal.11Ashan keda, nina arufu kafu ta Rabuna, anina gi agna nas ashan Allah kutu anina zahiriin le howo. ana gi itawaka kaman inu howo zahir fi demir takum. 12Anina ma gi hawil ashan bi asuru intum tani mara ashan bi ainu anina kwesiin . Lakin nina gi wodi le intum forsa ashan intum bi dala ma anina. ashan biga intum bi agdeir juwabu nas al gi dala fi jesim wa lakin ma an haja al fi geliba.13Leanu iza kan afkar ta anina karabu, de ashan Allah, wa iza kan afkar ta anina kwes, de ashan intum 14leanu muhaba ta al Mesi limu anina, leanu anina mutuakidiin bi kalam de, inu wahid zol mutu ashan nas kulu, wa ashan keda nas kulu mutu. 15Howo mutu ashan nas kulu, ashan nas al hai al gi ish biga ma bi ish le nufus tomon lakin le howo zol al mutu le ajili homon wa gum.16Ashan kalam de min hasa le gedam nina ma bi hukumu ai zol hasab mustawa ta insaan hata kan nina arufu al Mesi kan bi teriga de. lakin hasa nina ma bi hkumu ai zol bi teriga de tani mara. 17Ashan keda, iza kan ai zol fi al Mesi howo kaliga jedid. kulu hajat al gediim fat wa kulu hajat biga tala jedid.18Kulu hajat del min Allah al howo salihu anina le nefsa tou bi wasat al Mesi, wa wodi le nina khedma ta musalaha. 19De fi al Mesi Allah gi salihu al alam le nefsa tou, ma gi hasibu kataya tomon did homon, howo kuu fi nina kelima ta musalaha.20Howo azilu anina ze sufara ta Mesi, ze ma kan Allah gi bashiru bi wasat anina, anina gi talabu min intum le ajili ta al Mesi: lakin salau takum ma Allah, 21al howo wodi al Mesi zebiha le katiya ta nina. al howo kulu, kulu ma amulu katiya, howo amulu kalam de, ashan nina bi kun adil le Allah fi howo.

Chapter 6

1Kan nina bi istakal sawa ma Huwo, nina bi asalu ashan kede intakum ma rudu neima ta Allah kusara. 2Ashan Huwo kelim, "Fi zaman al munasib Ana kutu bal le inta, wa fi yom ta kulasa Ana saudu inta." Aynu, hasa de zaman al munasib. Aynu, hasa de yom ta kulasa. 3Wa anina ma der kutu hajiz gidam ai wahid, ashan kede ma loumu kidma ta nina.4Lakin, anina wori le badu tanina gali nina kadamin ta Allah be kulu hajat al anina bi amulu. Anina kadamin Bito fi ketir tahamul, tajarib, huzun, taab, 5jeldat, sijin, shgab, fi shokol al saab, num mafi bilel, fi jiyan, 6fi tahara, maarafa, sobur, amulu kuwes, fi roh al kudus, fi muhaba al hagiga. 7Nina kadamin Bito fi kelima al hagiga, be guwa ta Alah. Anina indu daraga bita al bir fi idan al yemin wa ta shimal.8Nina istakal be ihriram wa bidun ihteram, be talis wa be tesbih. Tahamu nina gali nina nas kadabin wa baad dak nina biga nas al kuwesin. 9Nina istakal ze ma arufu nina lakin lisa arufu nina. Nina. Nina istakal ze meitin - aynu! - lisa nina hai. Nina istakal ze bi azibu nina fi amail ta nina lakin ma lakin ma hukumu nina be mutu. 10Nina istakal ze haznanin, lakin anina daiman farhanin. Anina bi istakal ze masakin, lakin tarau anina ganiyanin. Nina bi istakal ze anina ma indu hajalakin tarau nina futu kulu hajat.11Anina wonusu hagiga kulu le intum, ya nas ta Korontus, geliba ta nina fadi kalis. 12Ma robutu intum ma nina, lakin robutu intum fi geliba takum. 13Wa ashan intum bi agder geni be taamul al kuwes - Ana be wonusu ze le iyal - kede intum kun moftuhin kaman.14Kede ma robutu intum sawa ma del al ma mominin. Yatu rubat al fi beina del al abrar ma del ta fowda? Yatu elaka al fi beina nur wa duluma? 15Yatu tifagiya al Mesih indu ma Beliar? De shunu al bi limu zol momin ma al ma momin? 16Wa de yatu tifagiya al fi beina hikal ta Allah ma ta asnam? Ashan nina yau haikal ta Allah al hai, bes ze Allah kelim: "Ana bi ja geni fi nus tomon wa bi douru fi nus tomon. Ana bi kun Allah tomon, wa humon bi kun nas Tai."17Ashan kida, "Tala takum bara min nus tomon, wa geni takum barau," Rabuna yau kelim. "Mata takum lemesu hajat al nijis, ashan Ana bi fadalu intum. 18Ana bi kun Abu takum, wa intum bi kun awlad wa banat Tai," Rabuna yau kelim.

Chapter 7

1Akuwana al habaib, min zaman nina ligo waad de, kede nina nedifu nufus ta nina min ai haja al bi kutu nina nijis fi jisim ta nina wa roho tanna. Kede nina dowuru wara ta kadasa fi kafu ta Allah.2Sala takum juwa le nina! Nina mazulumu ai wahid. nina ma awgu ai wahid wole geliba ta nina ma wafa fi haja ta ai wahid. 3Ana kelim kida ma ashan ana deir hukumu intum. Ashan ana kelim gubal kida gali intum fi gulub ta nina, ashan nina bi mutu sawa wa bi hai sawa. 4Ana indu sika kebir fi intum, wa ana fokhur be intum. Ana maliyan be raha. ana maliyan ziada be farah sala fi dikat ta nina.5Wokit nina ja fi Makadoniya, jisim tanina ma akudu raha. Lakin, nina kan mushkila fi ai sika be suraat min bara wa kof min juwa. 6Lakin Allah, al bi sheja del al tehet, Huwo sheja nina be wusul ta Titos. 7Ma bes be wusul bito Allah sheja nina. De kaman be teshji al Titos ligo min intum. Huwo wori le nina tasir takum al kebir, huzun takum, wa ihtimam takum al ketir le ana. Kida, Ana biga moksut kalis.8Sala kan risala bitai kutu intum haznanin, Ana ma bi kun mutuasif fogo. Lakin ana kan mutuasif wokit ana aynu risal bitai kutu intum haznanin fi zaman besit. 9Ana murtah, ma ashan kan intum haznanin, lakin ashan huzun bi takum jibu intum le touba. Intum jeribu huzun al bi tifagu ma Allah, wa intum ligo taab ashan ma bi kun fi kusara le intum be sabab ta nina. 10Ashan huzun al bi tifagu ma Allah bi jibu touba le kulasa al mafi fogo nadama. Huzun ta duniya fi kulu ahwal bi jibu mutu.11Aynu de yatu jidiya ta huzun al bi tifagu ma Allah bi talau min intum. Godur shunu kan jidiya takum kan nedif. Godur shunu kan zalan takum, kafu takum, tama intum takum, hamas takum, wa niya takum ashan bi aynu lazim adala bi amulu! fi kulu haja intum asbit nufus takum ashan bi kun nedif fi mushkila de. 12Sala kan ana katibu lt intum, ana ma bi katibu ashan ana der maslaha, wole ashan dak al ligo taab huwo kan galtan, lakin ashan niya takum al kuwes le nina bi arufu le intum fi safa ta Allah.13Kida nina ligo teshji, nina kaman mokosut ketir be mokosut ta Titos, ashan roho bito biga jedid min be sabab takum kulu. 14Ashan kan iftekhir le huwo be kalam takum, Fadiya kan ma amsuku ana. Bel aks, bes ze ai haja nina kelim le intum kan hagiga, iftikhar ta nina be sabab takum le Titos isbitu gali bi kun sah.15Tasir bito le intum kebir kalis ze ma huwo zekir ta takum kulu, teriga al intum istagbilu huwo be kafu wa rogus. 16Ana mokosut ashan ana kalasu sika fi intum.

Chapter 8

1Nina deir kede intum aruf, ya akuwana, kalam neima ta Allah al wodi le kanais al fi Makadonia. 2Fi wokit bita tejriba al kebir al kan hasil, al kan kutu farah tomon biga mafi wa zuruf ta sokol meskin al talau humon ganiyanin kalis.3Ana bi shahidu gali humon wodi ze godur al humon agder, wa kaman ziyada min godur al kan humon bi agder, wa min niya tomon. 4Wa be sura kida humon asalu nina bira ashan kede nina ligo fursa ta limu sawa fi kidma ta nas al kedisin ta Allah. 5De kan ma hasil ze kan anina deiru, lakin humon awel wodi nufus tomon le Rabuna wa baad dak le nina be niya ta Allah.6Kaman nina kutu Titos, al kan bada shokol de, ashan bi timu fi nus takum shokol ta neima. 7Lakin ze ma intum bi zidu fi ai haja - fi iman, fi kalam, fi ilim, fi kulu ijtihad, wa fi muhaba takum le nina. Kaman ashan kede intum zidu fi shokol ta iman de.8Ana kelim zede ma talimat. Lakin, Ana kelim kida ashan bi jeribu amana ta muhaba takum kan ana aburu be hamas ta nas tanin. 9Ashan intum aruf neima ta Rabuna ta nina Yesuah al Mesih. Sala kan Huwo ganiyan, ashan intum Huwo biga meskin, ashan be wasit sokol meskin Bito intum bi kun ganiyanin.10fi kalam de ana bi wodi le intum nesiya al bi saudu intum. Wahid sena al fat, intum ma bes bada ashan bi amulu haja, lakin intum indu niya ashan bi amulu. 11Hasa kede intum kalasu. Ze kanu fi hamas wa niya ashan bi amulu kaman, kaman kede intum agder kalasu, ze al intum bi agder. 12Ashan kan intum indakum hamas ashan bi amulu shokol de, bi kun haja kuwes wa al deiru. Lazim kede asisu godur al zol indu, ma godur al huwo ma indu.13Shokol ze de ma ashn tanin bi kun fi raha wa intum bi kun fi taab. Lakin, kede kun fi adala. 14Ketir bitak fi zaman ta hasa bi zidu haja al humon deiru. De kaman ashan ketir tomon bi zidu haja al inta deir. wa min hinak bi kun fi adala. 15Huwo ze katibu: "Zol al indu haja ketir ma bi indu ai haja al bi sibu wara, wa zol al indu haja besit ma bi indu ai haja nagis."16Lakin shukuran le Allah, al kutu fi geliba ta Titos jidiya ze al ana indu le intum. 17Huwo ma bes rudu tilba bita nina, lakin huwo kan jadi shedid be sabab bito. Huwo ja le intum be niya bito.18Nina rasulu ma huwo aku bita nina al wonusu kuwes gidam ta nas fi Kanais kulu ashan shokol bito al kuwes fi beshiru Injil. 19Ma de bes, lakin kaman kanais hazilu huwo ashan bi safir ma nina fi shokol ta neima de. De ashan bi mejidu Rabuna zatu wa le hamas bita nina lemusada.20Nina bi wasa bara min kalam al bi kutu ai wahid bi loumu nina fi shokol al nina bi amulu de. 21Nina kutu bala bes ashan amulu haja al bi jibu suma kuwes, ma bes gidam Rabuna, lakin kaman gidam nas.22Anina kaman bi rasulu aku tani ma humon. Nina jeribu huwo fi ai safa wa anina ligo huwo kuwes fi amulu shokolat ketir. Huwo kaman haris shedid ashan thiqa al kebir al huwo ligo min intum. 23Titos, huwo sabi wa nina bi ishtakal sawa ashan intum. Wa kan akuwana ta nina tanin del, rasulu humon min kanais. Humon kaman nas kuweisin le al Mesih. 24Beinu le humon muhaba takum, wori takum le kanais hinak sabab al nina bi dala be intum.

Chapter 9

1Fi kalam ta kidma le nas al kudusiin ta Allah, huow ma dururi le ana ashan bi katibu le intakum. 2Ana arufu an neia takum, ale ana bi dala mawo le nas ta Macedonia. Ana wori le humon inu Achaia biga jahiz min sena al fat. Hamas takum harigo ketir min intakum le shokool.3Hasa ana rasulu akuwan tai ashan dala tanina ma le sakit, wa ashan intakum bi kun jahiz, ze ma Ana kelim bi kun. 4wa ila, kan aye min Macedonien ja ma ana wa ligo intakum ma jahiziin, anina bi kun ma fadiya__Ana ma kelim haja an intakum__le anu ana indu sikha fogo itakum. 5Ashan keda ana fekiri huwo kan mohim ashan bi asalu akuwan ashan bi ja le itakum wa ashan bi amulu tertebat gidam le hadiya al itakum kelimu. De ashan bi kun jahiz ze baraka, wa ma ze haja bi mrara.6Al kalam yau de al bi zara besit bi ligo besit, wa al bi zara ma sabab ta barakat bi ligo ma barakat kaman. 7Kede kulu wahid bi wodi ze ma huwo katitu fi geliba tou, ma bi guwa aw bi asuru huwo leanu Allah bi hibu geliba al bi wodi ma mokosut.8Wa Allah huwo gader ashan bi sibu neima dufugu le itakum, ashan fi kulu hajat itakum kulu bi kun indu ihteyaj. De bi kun ashan itakum bi weledu amayiel al kwes. 9Huwo ze ma katibu: ''Huwo gesimu gena tou wa wodu le masakiin shokol kwes tou bi geni ila abad.''10Huwo albi wodi tirab le muzari al bi zara wa regif le akil kaman bi zidu tirab ta zira takum. Huwo bi wodi zidu hasad ta beer takum. 11Itakum bi kun ganiyaniin fi kulu sika ashan itakum bi kun ma barakat ketir. De bi jibu rija shokuran le Allah bi wsat anina.12Leanu ta kidma de ma bes bi kati ihteyajat ta nas ta Rabuna, lakin kaman bi dofugu le ketir min amal ta rija shokuran le Allah. 13Leanu jeribu itakum ma kidma de, itakum kaman bi mejido Allah ma ihteram ta ihteraf takum le injil ta Mesi. Itakum kaman bi mejido Allah ma shokol kwes ta hagiga takum le humon wa le kulu wahid. 14Humon ma limu ma itakum zaman touwil, humon bi seli an itakum. Humon amulu ze de ashan neima ta Allah al kebir fogo itakum. 15Kede shokuran kun le Allah ashan neima tou al ma bi agder fesiru!

Chapter 10

1Ana, Bolis, gi asalu itakum, ma nezilu nefsa wa shokol maruf ta Mesih. Ana sobur wokit ana fi nus takum, lakin ana sheja ma itakum zaman al ana bara min itakum. 2Ana bi asalu itakum inu, wokit ana ma itakum, ana muhtaj ashan bi kun shoja ma sikha fi nefsa. Lakin ana bi fekir ana bi kun muhtaj ashan bi kun shoja wokit al ana bi aridu del al huwomon bi fekir inu anina bi ish hasab gesim.3Leanu sala kan anina bi duwuru fi gesim, anina ma bi shakila hasab gesim. 4Leanu silah al anina bi shakila mauwo ma ta gesim. Lakin humon indu guwa ilahi ashan bi demiru hoesh al gowi, al bi jibu munakashat al bi wuduru.5Anina kaman demiru kulu hajat al fok ded arufu Allah. Anina bi amsuku kulu fekira le ihteramu Mesih. 6Wa anina jahiziin ashan bi akibu kulu adam ihteram, takum gerib ze ma ihteram huwo kamil.7Ayenu le haja al wahid fi gidam taki.Kan zol agna nefsa tou gal huwo le Mesih, kede huwo zekir nefsa tou inu bes ze ma huwo le Mesih fa anina kaman. 8Leanu hata lo ana dala besit an sultan, al Rabuna wodi le anina de ashan bi abinu itakum fok wa ma ashan bi demiru itakum ana ma bi kun bi fadiya.9Ana ma der kede zahir inu ana bi kaufu itakum ma juwab tai de. 10Leanu nas tanin kelimu, ''juwa tou de jet jet wa indu guwa, lakin fi gesim huwo deif. kelimat tou ma bi istehik ashan bi asumao.''11Kede nas ze de arufu inu anina fi ma kelimat wokit anina mafi de yau bi kun amayiel tanina wokit anina fi inak. 12Anina ma ruwa beit ashan bi ferigu nufus tanina aw jeribu nufus tanina ma del al mejido nufus toumon. Lakin zaman huwomon aburu nufus toumon ma bad wa jeribu badun toumon ma bad, huwomon ma indu ena.13Anina, lakin ma bi dala bara min hudud lakin, anina bi amulu ze de fi hudud ta haja al Allah wodi le nina, hudud al bi wosulu le itakum. 14Leanu anina ma arfa nufus tanina zaman anina wosulu le itakum. Anina kan yau awel al wosulu le itakum ma injil ta Mesih.15Anina ma dala bara min hudud an taab ta nas tanin. Lakin, raja tanina huwo inu ze ma iman takum bi istemir raba, shokol tanina fi nus takum bi zidu. 16Anina indu raja fi de, ashan anina bi beshiru al injil hata fi beled al bara min itakum. Anina ma bi dala an shokol al amulu fi maha tani.17''Lakin kede zol al bi dala, dala fi Rabuna''. 18Leanu ma huwo al bi sheja nefsa tou yau bi rudu. Lakin, zol al Rabuna yau bi sheja.

Chapter 11

1Ana bi itmana itakum bi libisu ma ana juzu min shokol beled. Lakin itakum bi hagiga libisu ma ana! 2Leanu ana indu gera an itakum. Ana indu gera ilahi le itakum, min ma ana waadu itakum fi zawaj le wahid rajil. Ana waadu ashan bi gedimu itakum ze azara al nedif le Mesih.3Lakin ana kaif, ze ma debiba kabasu Hawa ma shokol negit tou, afkar takum bi agder woduru min ibada al hagig le Mesih. 4Fekir kede zol tani ja wa alinu Yesua tani min al anina bi beshiru. Aw fekir kede kan itakum gabilu roho tani barao min al anina gabilu. Aw itakum gabilu injil tani barao min al itakum gabilu. itakum amulu tamum ma hajat del!5Leanu Ana fekir inu Ana ma yau al soker fi nus ta del al bi nadi_rusul _al kubar. 6Lakin sala kan ma deribu ana fi wonusa, Ana ma ger muderib fi marifa. fi kulu sika wa fi kulu hajat anina sibu ashan bi kun maruf le itakum.7Hal Ana bi amulu katiya ma nezilu nefsa ashan arufawo itakum? Leanu Ana beshiru injil ta Allah le itakum sakit 8Ana seregu kanais tanin ma shilu mu saada min huwomon ashan ana bi agder kadimu le itakum. 9Wokit ana kan ma itakum ana kan fi ihteyaj, Ana ma tabu aye zol. Leanu ihteyajat tai kamilu ma akuwana al huwomon ja min Macedonia. fi kulu hajat ana hafizu nefsa tai ashan ma bi kun taab le itakum, wa Ana bi istemir amulu keda.10Ze ma al hagiga ta Mesih fi ma ana, dala tai de ma bi asukut fi safa ta Achaia. 11Lei? Leanu Ana ma hibu itakum.12Wa haja al ana bi amulu ana bi istemir amulu, ashan ana bi shilu bara nadi ta nas al der aridu ana wa nadi toumon al huwomon der dala__inu ligo huwomon bi amulu nefsa haja al ana bi amulu. 13Leanu shikil nas del huwomon rusul kadabiin wa umaal ta kabasu. Huwomon bi dusu nufus toumon ze huwomon rusu ta Mesih.14DE ma mufaja, Leanu shetan bi dusu nefsa tou ze malaika ta nur. 15Huwo ma mufaja kebir kan kudam tou kaman bi dusu nufus toumon ze kudam al ta beer. Nihaya toumon bi kun ze ma amayiel toumon bi istehik.16Ana kelimu mara tani: Kede zol ma fekir ana beled. Lakin iza itakum gabilu ana ze beled Ana bi dala. 17Haja al Ana kelimu ma sikha ta dala__Ana ma bi kelimu ma teriga al Rabuna der__Ana bi kelimu ze mujunuun. 18Min zaman dak nas ketir bi dala hasab gesim, Ana kaman bi dala.19Leanu bi farah itakum istahmal ma majaniin itakum al hakimiin bi nefsa takum! 20Leanu itakum istahmal ma zol al bi amulu itakum ze abid, kan huwo bi akulu itakum, kan huwo bi shilu itakum kan huwo bi ayenu nefsa tou ahssen min itakum aw huwo bi dugu itakum fi wosa. 21Ana bi kelimu le fadiya tanina inu anina kan deifin ashan bi amulu ze de. Hata hasa kan zol dala__Ana bi wonusu ze mujunuun__Ana kaman bi dala.22Hal huwomon Abraniin? Ana kaman. Hal huwomon Israeliean? Ana kaman. Hal huwomon Iyal ta Abraham? Ana kaman 23Hal huwomon kadamiin ta Mesih? (Ana bi wonusu ze ana kan mujunuun fi muk tai) Ana yau al fi tab ketir fi dugu, fi mowajaha katar ta mutu.24Min Yahudiin ana gabilu kamsa marat ''arbein nagis wahid sou.'' 25Talata marat dugu ana ma kasab. Wahid mara luku ana ma hajer. Talata marat ana katisu ma sefina. Ana geni belel wa nahar fi bahar. 26Ana fi safar mustemir, katar ta bahar, fi katar min haramiya, fi katar min nas tai, fi katar min ajanib, fi katar min medina, fi katar ta Gaba fi katar ta bahar, fi katar min akuwana al kazabiin.27Ana kan fi shokol shedid wa fi tab fi sahara belel ketir, fi jaan wa atash, bad marat fi siyam, fi berid wa shokol ariyan. 28Bara min kulu hajat tanin, hinak fi dukut kulu yom le ana ashan ihtimun tai le kanais. 29Munu yau deif, wa ana ma deif? munu yau der waga wa ana ma bi haragu?30Iza ana bi dala, ana bi dala an haja al bi wori deif tai. 31Allah wa Abu ta Rabuna Yesua, al bi mejido ila abad, arufu inu ana ma bi kabasu!32Fi Damascas, al wali al tihit melek Aretas kan bi hafizu medina ta Damascas ashn bi amsuku ana. 33Lakin nezilu ana ma gufa min shobak wa ana jere min idan tou.

Chapter 12

1Ana bi iftakhir, lakin mafi faida fugu. Lakin ana bi istemir wonoso ana raoya wan elanat al Rabana kashifu le ana. 2Ana arufu insan fi al Massih shelo huwo fok le samawat al talit gebl arbatashar sena, be jessim tuo aw bedon jessim, ana ma arufu, Allah yao bi arufu.3Wa ana bi arufu insan de, kan be jessim, aw fi roho, ana ma arufu, Allah arufu. 4Shelo huwo le fardos wa huwo asuma asrar ajib al mafi zol be akider wonoso. 5Ana bi iftakhir be shekel zol de. Lakin ana ma bi iftakhir be nefsa tai, ele be shokol deif ta tai.6Ana kan der aftakhir, ana ma bi kun belid, leano ana gi kelimo al hagiga. Lakin ana ma bi amolo, ashan mafi zol bi fekir akter ann ana min al huwo aino fi ana aw asuma min ana. 7Ashan bi abusu ana kede ma iftakhir ashan rauya al ajeep mafi zol aino gubal keda, kutu shok fi jissim tai, rasulo min shetan gi azibu ana, ashan ana ma bi itkabar.8Ana dengir gidam ta Rabana talata marat fi kalam de, ashan Huwo shilo min ana. 9Lakin Huwo kelimo le ana," Neima ta kifaya le ita, leano guwa tai bi ishtakal afdal fi zaman al ita deif." Ashan keda ana bi iftakhir fi deif tai, ashan guwa ta Massih bi zahir fi ana. 10Ashan keda fi al Massih ana rudu ashan bi geni deif, lego ihanat, asuma kalamat al batal, mashakil, itihadat wa zoruf al saab. Leano fi zaman al ana deif, ana bi kun guwi.11Ana biga gi wonoso ze belid! itakum yao kutu ana shan bi itsaraf ze de, kan itakum yao bi shukuru ana. ashan mafi ferig beino ana ma rusul al najihin, hata kan ana gi fekir gali ana hajaa sakit. 12Alamat al bi wori gali ana rasul amolo fi gedam takum be kulu sabor, mujezat wa ajaib wa alamat al kebir. 13Fi yato haja itakum sukerin min bagi kanais, ele ana kan ma tabi itakum fi kalam ta gurush? Afi takum ana fi kalam de!14Asuma takum! Ana jahiz ashan bi ja le itakum le mara al talit. Ana ma bi taabo itakum, leano ana ma dear hajat takum. Ana dearo itakum. Iyal yao ma bi limo gurush le abuhat. Lakin abuhat yao bi limo le iyal. 15Ana be kulu farah bi wodi al ana indo wa nefsa tai kaman ashan itakum. Kan ana hibu itaktm ketir, malo ana gi ligo muhab besit?16Lakin zol tani bi kelimo sah ana ma shelio gurush min itakum, lakin ana shelio be sokol negit. 17Hal ana istefit min itakum fi nas al ana rasulo le itakum? 18Misal besit, wokit ana rasulo Tito wa akwana tanin le itakum. Hal Tito asalo min itakum haja? Humon ma itamal ma itakum be nefsa teriga ta tayi? Enna kulu gi amolo kulu hajat be nefsa teriga.19Hal itakum kan gi fekir gali enna gi dafi ann nufus tanna? Lakin enna kan gi wonoso fi gidam ta Allah fi, wa de kan le buniyan takum.20Ana bi kafu kan ana ja ana ma bi ligo itakum ze ma ana gi itmana. Ana bi kafu ino itakum ma ligo ana ze ma itakum gi itmana. Khof ta tai ino bi kun fi korekore, gira, mashakil, munafasa, kalamat al batal, nemima, kedib, takabur, wa inshigagat fi nus takum. 21Ana gi kafu kan ana rija le itakum, Allah bi kutu ana suker fi nus takum. Kof ta tai ino ana bi tal hazien shedid ashan delin al amolo latiya gabl keda wa humon ma tub min shokol wasaka wa zina wa daara al humon lesa gi amolo.

Chapter 13

1De mara nimra talata ana bi ja le itakum." kulu kalam bi sabito be shehada ta nafaren aw talala." 2Zaman al ana zuru le mara al tani ana kelimo le delin al amulu katiya gubal keda wa le bagi nas, wa ana bi kelimo tani: Kan ana jea tani, ana ma bi ashfik le humon.34Ana gi kelimo zede ashan itakum gi fetisu le isbaat gali Massih gi wonosu be wasat ta tai. Huwo ma deyif le itakum. Kalin Huwo gawi fi itakum. Huwo kan selibo wa Huwo deyif, lakin Huwo hai be guwa ta Allah. Anna kaman deyfin fi Huwo lakin anna bi hai ma Huwo be guwa ta Allah al fi enna5Fahisu nufus takum, ashan itakum bi ayno kan fi iman. Jeribu nufus takum. Itakum ma lahizu be nefsa takum, gali Yesua al Massih fi itakum? ele, bel hagiga itakum sagid fi ikhtibar de. 6Wa ana itmanna itaum bi ja lahizo be ino enna ma sagit fi ikhtibar wa al Massih fi7Hasa ann gi seli le Allah be ino kede itakum ma amulu ai galat. Ana ma gi seli be ino kede anna naja fi ikhtibar. Lakin salaat tai kede amulu haja al sah, hata kan gi zahir gali anna sagit fi ikhtibar de. 8Hagiga yao bi hakimo hajat al anna gi amulu, enna ma bi akeder arido kalam al hagiga.9Fa anna bi afrah kan anna deyfin wa itakum agweya. Enna kaman gi seli gali kede itakum kun kamil. 10Ana katibu hajat de fi zaman al ana beyd min itakum ashan kan ana bega ma itakum ana ma bi wonusu kalamat al saab be sulta al ana indo, al Rabana wodi le ana ashan ana bi abino itakum, wa ma bi reja itakum wara.11Akhir ta tuo, akwana tai, afrah takum, dauru takum fi sika ta kamal, shejao badon, kede itakum itifago ma baad, ish fi muhaba. Wa Allah ta muhaba wa salam bi kun ma itakun. 12Selimo takum badom be gubla al mukadas.13Nas ta Allah al kudoseen kulu gi selimo le itakum. 14Neima ta Rabana Yesua al Massih, muhaba ta Allah, wa sherika ta Ruhu al Kudos kede geni ma itakum kulu.

Galatians

Chapter 1

1Bulus, marasula- ma min nas wele be wasat insaan, lakin Bewasat Yesua al Mesih wa Allah al ab al guomu uwu mini mutu 2wa kulu akwana al ma ana, le Kanais ta Galatia:3Naima le itakum wa salam min Allah Abu ta nina wa Yesua al Messih, 4al wedi nefsa tuo min ajil kataya ta nina ashan be hariru nina min alam al sherir de, be hasab meshiya ta Allah wa abu ta nina, 5kede mejid rija le uwo lel abed al abidin. Amin.6Ana bi istagrab itakum bi rija wara guwam min de al nadi itakum be naima ta Mesih. Ana mustagarab itakum bi geyiru le Injil tani al barau. 7Ana ma be wunuso inu fi Injil tani barau, lakin fi nas tanin al deru sibu itakum waga wa deru geiru Injil ta Mesih.8Lakin hata luo kan anna aw Malaika min Sama yau beshiru le itakum kalam tani barau min al inna beshiru, kede uwu kun muluwun. 9Ze ma inna wunuso gubal kida, hasa tani ana bi wunuso, ``Kan fi zol beshiru le itakum Injil tani min al itakum asuma, kede uwu kun muluwun.`` 10Hal ana hasa gi fetisu gubul min insan wele Allah? Hal ana gi fetisu rida ta insan? Kan ana lisa bi hawil ardi insan, Ana ma kadam ta Messih.11Ashan Ana der kele itakum aruf, ya Akuana, Inu Injil al Ana beshiru de ma ta insan. 12Ana ma ligu Injil min ayi zol, wele Ana alimu ma alimu. Lakin, de kan be ruoya ta Yesua al Mesih le Ana.13Itakum asuma an Haya tai kan kef fi Yahudia, kef Ana kan gi azibu Kenisa ta Allah futu ganoon wa Ana kan bi hawil demiru. 14Ana kan gidam kalis min dufat tai, aktar min nas ta belet tai. de yau teriga al kan Ana undu gira kebir le tagalid ta abuhat tai.15v 15 Lakin zaman Allah, al kasisu Ana min batna ta uma tai, wa al nadi Ana be naima tuo, 16rudu ashan bizahiru jena tuo fugu Ana, ashan Ana bi beshiru uwu fi nus ta umam, Ana ma shilu mushura min dom aw laham. 17Ana ma ruwa le Urshelim le delin al biga rusul gubal Ana. Lakin Ana ruwa le Arabia wa bat kida Ana rija le Damashk.18Wa bat talata senna Ana ruwa lakadi fi Urshelim ashan ruwa itaaraf le Safa wa Ana geni ma uwo kamistashr yom. 19Lakin ana ma ayinu rusul delin ile Yagub bes, aku ta Rabana. 20Haja al Ana bi katibu le itakum, Ana bi akidu le itakum gidam ta Allah ibu Ana ma gi kabasu.2221bat kida Ana ruwa le bilad ta Suriya wa Kilikia.

23Umun bes asuma gi wunuso, ``Zol al kan gi itahidu inna hasa biga bi beshiruIman al uwu hawil demiru. 24Umon mejidu Allah ashan ana.
Chapter 2

1Wa bad arbatashar senna Ana ruwa le Uruselim tani mara ma Barnaba, Ana shilu Titos ma Ana swa. 2Ana ruwa ashan rouya wa weri le umun Injil al Ana beshiru fi nus ta umam. Ana wonuso be teriga kas le delin al bi bainu muhimin, asahn bi akidu inu Ana ma kan bi jere- aw Ana jere kasara.3Lakin hata weleTitus, al ka ma Ana al kan Igrigi, asuru uwu ashan bikun mutahar. 4Akuwana al kadabin umun dakalu be sir ashan bejesisu huriya ta nian fi al Messih Yesua. Umun indu niya ashan bi amulu inna abeed, 5lakin inna ma Asuma le umun wele lahza, ashan hagiga ta Injil bi fadulu ma itakum.6Lakin delin al bi amulu badun tumun muhimin ( ma muhim le Ana umun kan shunu, Allah ma bi weri tefriga) - delin , al Ana kelim umun bi bainu muhim umun ma gi zidu le Ana ayi haja. 7Bel aksi, Ana biga mushkul be beshiru Injil le delin al ma mutaharin, bes ze ma Buturus kaman mushkul be Injil le delin al mutaharin. 8Ashn Allah al ishtakal fi buturus be risal le delin al mutaharin, kaman ishtakal fugu Ana le umam.9Zaman Yagub, Safa, wa Yuhanna, al kan arufu umun ze delin al bi abinu kenisa, fahimu naima al wedi le Ana, umun wedi eda al yemin ta sherika le Ana wa Barnaba. Umun amulu kida ashan inna biruwa le Umam, wa umun biruwa le delin al mutaharin. 10Umun asalu min inna bes ashan bizekiru nas al masakin, haja al Ana bi ihtam ashan bi amulu.11lkin zaman Safa(buturus) ja le Antakiya, Ana aridu uwu fi gidam tuo ashan kan indu loum. 12Lanu gubal ma fi nas ja min Yagub, Safa ( Buturus) kan gi akulu ma Umamin. Lakin zaman Rujal de ja uwu wugifu wa ruwa baid min Umamin. Lanu uwu kan bi kafu min delin al deru tuhur de.13Bardu bagi Yahudin dum le temsilia de. Hata Barnaba kabasu be temsilia tumun de. 14Lakin zaman Ana ayinu inu uslub tumun kan ma gi ruwa wara hagiga ta Injil , ana kelim le Safa (Buturus) fi gidam tumun kulu, Kan Itta Yahudi lakin gi ish ze Umami ma ze Yahudi, kef itta bi asuru umamin ashan bi ish ze itta.15Inna be nefus ta nina yahudin be melad ma Umamin al kuta; 16wa lisa inna arufu inu mafi zol bi bariru be amal ta ganoon lakin bewasat iman fi Yesua al Messih asahn bi beriru inna bewasat iman fi Yesua ma be amal ta ganoon. Ashan mfi gisim bi agder bariru be amal ta ganoon.17Lakin luo, inna ze ma gi fetishu tebrir fi Al Mesih, inna zatu ligu inna kuta, hal al Messih bi shajau katiya? Tabaan la! 18Ashan kan Ana bi demiru hajat al Ana abinu, Ana gi weri inu Ana be nefsa tai zol ta kasuru ganoon. 19Ashan bewasat ganoon Ana mutu le ganoon, ashan Ana bi hai le Allah.20Selibu Ana ma al Messih. De ma Ana yau bega gi ish, Lakin al Mesih Aish jua Ana. Haya al hasa Ana gi ish fugu gisim de Ana ish bi iman fi Jena ta Allah, al hibu Ana wa wedi nefsa tuo ashan Ana. 21Ana ma bi aba naima ta Allah, ashan lo shukul bir biligu be ganoon, manau al Messih mutu kusara.

Chapter 3

1Ya nas Galatia al belidin/belitin! munu yau saru itakum? itakum nefsu nas al selibu Yesua al Mesih gidam takum. 2De haja al wehid al Ana der arufu min itakum: Hal itakum ligu Roho be shukul ta ganoon wele be Iman fi haja al itakum asuma? 3Itakum belidin/belitin ze de? Baat ma itakum bada be Roho, Itakum hasa gi ruwa kalasu be gisim?4Hal itakum ligu taab fi hajat sakit- lu kan hagiga sakit? 5Hal uwu al wedi Roho wa amulu mujizat fi nus takum de be shukul ta ganoon, wele be kabar ta iman?6v 6 Bes ze Ibrahim ''amin fi Allah wa kan hasibu le uwo ze bir,'' 7be nefsa teriga, fahimo takum, inu delin al min iman umon Eyal ta Ibrahim. 8Kitab, ayinu min bediri inu Allah bi ruwa Beriru Umon be iman, uwu beshiru le Ibrahim inu fugu uwu kelimu, ''Dunia kulu bibariku fugu itta.'' 9Ashan keda. delin al min iman mubarikin sawa ma Ibrahim, rojul ta iman.10kulu zol al bi teki le shokol ta ganoon umun tehit laana; ze ma katibu ''muluon kulu zol al ma gi nefizu kulu hajat al katibu fi kitab ta ganoon, wa bi amulu umon. 11Hasa uwu wadih inu mafi zol mubarar gidam ta Allah be ganoon, ashan zol al barr bi ish be iman. 12Lakin ganoon ma min iman, lakin zol al be amulu shukulat ta ganoon lazim bi ish be umon.''13Al Mesih kalisu anna min laana ta ganoon be wedi nefsa tuo ashan bi kun laana min ajil ta nina - ashan muktub, ''Muluon kulu zol al aligu fi kashab''- 14ashan baraka ta Ibrahim bija le Umamin (nas al ma Yahudin) bewasat ta Ysua al Mesih, ashan be iman anna biligu waad ta Roho.15Akuwana, kede Ana wonuso be hasab insan. Mafi itefagia al amulu bi agder kasuru hata lo be insan, lo amulu be ganoon. 16Hasa waad al kan wonuso le Ibrahim wa nesli tuo. Uwo ma gasit le iyal ta iyal,'' bi rijale ketirin, lakin gasit bes wahit, ''wa le nesli taki,'' al uwo al Mesih.17Hasa Ana gasit kida: Ganoon al ja min gubal 430 sena, ma bi karabu itifagia al amulu bediri be Allah. 18Ashan kan wirasa ja be ganoon, kida tani ma bi ja be waad. Lakin Allah wedi le Ibrahim be waad.19Fa, shunu, ya kan hadaf ta ganoon? Kan zidu ashan kalam ta katiya, lahadi iyal ta iyal ta Ibrahim bi ja hasab waad al wedi. Ganoon kan kutu fi shukul be wasat ta malaikat ashan bikun wosit. 20Hasa wosit ma le zol wahid. Wa lakin Allah Huwo wahid.21Hal ganoon did wuod ta Allah? Tabaan La! laanu lu kan namus wedi le uwu gowa ta wedi haya, manau shukul bir ja be namus. 22Lakin kitab gufulu kulu haja tihit katiya. Allah amulu de ashan waad ta kalisu inna be iman fi Yesua al Messih bi ageder wedi le delin al bi amin.23Hass gubal iman ma ja, inna kan murbutin tifit ganoon, mukfulin lakadi iman bizahiru. 24Izen namus kan ya gi adibu inna lakadi al Messih ja, ashan bi beriru inna be iman. 25Lakin hasa iman ja, inn tani ma tihit tadib. 26Ashan itakum kulu Eyal ta Allah bewasat iman fi Yesua al Messih.27Laanu itakum kulu al amido fi Mesih, itakum ligu Mesih. 28Wele Yahudi wele Yuonani, wele abid wele hur, wele mara wele rajil, ashan itakum kulu wahid fi Yesua al Mesih. 29Kan itakum ta Mesih, itakum iyal ta iyal ta Ibrahim, wa be werisu be hasab waad.

Chapter 4

1Ana bi kelim inu, lo al waris lisa jena suker, ma indu ferig ma abid, hata lo uwo yau sido hajat kulu. 2Lakin uwo tihit musulia ta abuhat wa wukala lahadi yom al bikariru be Abu.3Inna bardu: kan ze de zaman inna kan sukerin, anna kan abeed tihit arkan ta alam. 4Lakin laman zaman timu, Allah rasulu Jena tuo, al weledu be mara, weledu tihit Namus. 5Uwo amulu kida ashan bi afdi delin al tihit namus, ashan inna biligu tebeni ze Eyal.6Wa ashan itakum iyal, Allah rasulu Roho ta Jena tou fi gulub ta nina, de al nadi, '' Abu al Ab'' 7Izen ita tani ma abeed, lakin Jena, kan Jena, Izen itta bardu be werisu bewasat Allah.8Lakin fi zaman dak, al itakum kan ma arufu Allah, amulu itakum abid le delin al, be gowat tumon al tebii, ma rabunat ta kulu kulu. 9Lakin hasa itakum biga arufu Allah, aw arufu itakum ma Allah, kef itakum bi rija wara le hajat al daif wa al taban itakum der kun abied tomon min jedid? Hal itakum der kun abied tani mara?10Itakum gi hafizu ayam wa shuhur al jedid wa mawasim wa siniin! 11Ana gi kafu le itakum inu taab tai fugu itakum bi ruwa sakit.12Ana gi asalu itakum, akuwana, ashan bikun ze Ana, ashan zatu ana biga ze itakum. 13Lakin itakum arufu de kan ashan ayan ta gisim Ana beshiru le itakum fi bidaya. 14Salkan ayan tai kutu itakum fi imtihan, itakum ma akrah wele aba Ana. Lakin itakum rahibu Ana ze malaika ta Allah, ze kaanu Ana yau kan Yesua al Mesih benefsu.15Taib, wenu, baraka takum hasa? Leanu ana shahidu le itakum inu, lo kan bi agider, kan itakum agila uyun takum wa wedi le Ana. 16Ashan kida Ana biga adu takum ashan Ana gi weri le itakum hagiga?17Umon indu gira ashan bi juru itakum, lakin ma le kwes. Umon der gufulu itakum bara, ashan itakum bikun indu gira le umon. 18Uwo daiman kwes ashan inta bikun indu gira le hadaf al kwes, ma bes kan Ana fi ma itakum.19Eyal tai al sukerin, Ana tani biga fi waja ta jena min ajili takum lakadi al Messih bija fugu itakum. 20Ana gi itemana kede Ana kun fi ma itakum hasa ashan bi gairu sut tai, lanu Ana mustagrib fugu itakum.21Wori takum le Ana itakum al der kun tehet ganoon, hal itakum ma gi asuma le ganoon? 22Ashan muktub Ibrahim indu itniin awlad, wahid min biniya al abeed wa wahid min Mara al hur. 23Lakin de al weledu ma biniya al abeed be hasab gisim, lakin tani de kan weledu be mara al hur bewasat waad.24Hajat de mumkin fasiru ze Remzi, ashan nusowan del gi wori itnin itifagia. Wahid min uman min jebel Sina wa weledu Iyal al abeed. De yau Hajir. 25Hasa Hajir gi mesil Jebel Sina fi bilad ta Arab; wa Heya gi mesil Uruselim al fi alela, ashan heya fi abudia ma Iyal tou.26Lakin Uruselim al fi fuk de hur, wa heya yau uma ta nina. 27Ashan muktub, ''Afrah, ita al ma gi weledu. Kore wa asruk be farah, ita al ma gi ligu taab ta weledu. Ashan Iyal ta mara al sibu barau aktar min Iyal ta mara al indu rajil.''28Lakin itakum, akuwana, ze Ishak, itakum Iyal ta waad. 29Fi zaman dak de al weledu behasab gisim azibu de al weledu be hasab Roho. Uwu nefsa haja hasa.30Lakin kitab gi wonuso shunu? ''Turuju bara biniya al abeed ma Jena tuo. Ashan Jena ta biniya al abeed ma shariku fi werisa ma Jena ta mara al hur.'' 31Ashan keda, akuwana, anna ma Iyal ta biniya al abeed, lakin ta mara al hur.

Chapter 5

1Ashan huriya al Mesih hariru anna. Ashan keda, kede itakum wogif gowi kele itakum riga tani tihit saitara ta abudia. 2Yau, Ana Bulus, bi kelim le itakum inu kan tahiru itakum, al mesih ma bi anfa le itakum fi ayi haja.3Ana gi shahidu le kul zol al sibu nefsa tou taharu uwu lazim bi tii ganoon kulu. 4Gatau itakum bara min al Messih, itakum al gi beriru be ganoon; itakum biga ma bi ligu naima tani.5Ashan bewasat ta Roho, be iman, anna bi istena raja ta bir. 6Fi Yesua al Mesih Tuhur wele adam tuhur ma indu faida, lakin iman bes yau bi ishtakal bewasat muhaba. 7Itakum kan bi jere kwes. Munu yau abusu itakum ashan ma bi tii hagiga? 8Kalam de ma min de al nadi itakum!9Kemira besita bi kemiru ajin kulu. 10Ana indu sikah fi Rabana inu itakum ma bi fekir fi haja tani. De al bi tabanu itakum biligu hukum mahma uwu munu.11Akuwana, kan Ana lisa gi beshiru kalam ta tuhur, lei lisa bi azibu Ana? Be teriga de Hajiz al gi gufulu sika ta selib shilu bara. 12Ze le delin al bi tabanu itakum, Ana gi itmana kede umon taharu madom tomon!13Nadi itakum fi huriya, ya Ikewa. Lakin matakum istakdimu huriya takum ze fursa le tebiya ta katiya; lakin, bewasat muhaba akdim takum badum takum. 14Ashan ganoon/namus kulu bi nefizu fi kilima wahid; fi ''Ita lazim bi hibu jeran taki ze nefsa taki.'' 15Lakin kan itakum bi adi wa gi akulu badum, kutu takum bala kede itakum ma kalasu badum takum.16Lakin Ana bi kelim, ish takum be Roho wa matakum kamilu shahwat ta gisim. 17Leanu niyat ta gisim umon did Roho, wa niyat ta Roho did niyat ta gisim. Umon fi shakila ma badun, ashan Ita ma bi agider amulu hajat al ita der. 18Lakin kan gi gedimu itakum bi Rhoh itakum ma tihit ganoon.19Hasa amal ta gisim zahir: 20Zina, Ahara, Najasa, Dara, Abudu asnam, kujur, adawa, Ferigu madum, Gira, zalan, tefriga, gesimu badun, kizib, Hsada, 21katulu, sakar, Ideman, wa hajat al ze delin. Ana gi anziru itakum, ze ma Ana anziru itakum gubal kida, inu delin al Amulu hajat de ma bi werisu mulukuut ta Allah.22Lakin Simar ta Roho yau muhaba, farah, salam, tul bal, shokol kwes, iman, 23Nezilu nefsa, wa amsuku nefsa; wa did hajat de ma Ganoon. 24Delin al tabiin le Yesu al Mesih umon selibu tebiya ta katiya ma niyat tuo.25Kan anna gi ish be Roho, kede anna kaman doworo hasab Roho. 26Kede anna ma kun nas al zalan madum ta nina, wa gi hasidu badum.

Chapter 6

1Ikua, kan fi zol amsuku fi katiya, itakum al Rohiin Bi rija zol de be Roho ta riga nefsa. Kede ita kutu bala le nefsa taki, ashan kaman kede ma jeribu ita. 2Arufa takum tegila ta badun, wa tamimu takum Namus/ganoon ta Messih.3Ashan kan fi zol bi nfekiri uwu haja ligu uwu ma haja, uwu gi kabasu badun. 4Ayi zol kede imtehin shukul tuo, yala sabab ta kebir nefsa bikun ta tuo barau wa ma fi zol tani barau. 5Ashan ayi zol bi ruwa arfa hukum tuo barau.6De al gi derisu le uwu kelima lazim bi shariku kulu hajat al kues ma de al gi derisu. 7Kede ma kabasu intakum. Allah ma gi kabasu, ashan ayi haja al insan bi zarau, nefsa haj yau uwu bi ja legetu. 8Ashan de al bi zarau bizira le tebiya tuo ta katiya, min tebiya ta katiya biligu damar. De al bi zarau bizira le Roho, min Roho bi ruwa ligu hay al abadiya min Roho.9Kede inna ma kafu fi amulu kues, ashan fin zaman al munasib inna bi ruwa limu hasat, kan inna ma Isteslim. 10Ashan kida, ze ma fi fursa, kede inna amulu shukul kues le nas kulu, be kusus le delin al min iman.11Ayinu takum yat Huruf kebir al Ana katibu le itakum ma iden tai. 12Delin al der amulu manzar kues fi gisim gi hawil asuru itakum le tuhur. Umun gi amulu ze de ashan ma bi Itahidu umun ashan selib ta Messih. 13Ashan hata delin al taharu ma gi hafizu ganoon, lakin umun der kede taharu itakum ashan umun bi kebir nefsa an gisim takum.14Lakin kede Ana ma Kebir nefsa ile be selib ta Rabana ta nina Yesua al Mesih, al be wasat tuo selibu donia le Ana, wa Ana le donia. 15Ashan wele tuhur nafa le ayi haja wele adam tuhur, lakin kaliga al jedid. 16Le delin kulu al bi ish be hasab ganoon de, salam wa rahama kede kun le umun, wa le Israel ta Allah.17Min hasa kede ma fi zol tabanu Ana, ashan Ana gi arfa fi gisim tai alamat ta Yesua. 18Kede naima ta Raban Yesua al Mesih kun ma Roho takum, ikuwa. Amen.

Ephesians

Chapter 1

1Bulus, rusul ta Yesua al Mesih bi wasat irada ta Allah, le nas ta Allah al kudusiin fi Ephesus, al umon amin fi Yesua al Mesih. 2Neima le intum wa salam min Allah Al ab wa Rabana Yesua al Mesih.3Keli shukuru Allah Abu Rabana Yesua al Mesih, al huwo bariku nina bi kulu barakat al rohiya fi al samawat fi al Mesih. 4Min bidaya ta alam Allah Ikhtar nina le huwo. inu nina bi kun mukadisin wa bi la luom fi gidam tou.5Allah ihktar nina min bidaya le tabeni ze iyal bi wasat Yesua al Mesih, hasab irada ta farah tou al kwes. 6Tabeni ta nina le Yesua al Mesih ja bi shukur ta mejid neima tou al huwo wodi majani le nina fi Yesua al Mesih al huwo hibu.7Fi Yesua al Mesih nina ligo kulasa bi wasat doom tou wa maghfra al kataya, Hasab sokol ganiyan ta neima tou. 8Huwo wodi neima tou le nina ma kulu hikma wa fehim.9Allah wori le nina hadaf ta irada tou al kan fi siir, hasab hajat al bi keli huwo farhan, Wa al huwo amulu fi al Mesih, 10Ashan bi katit le hajat al bi hasil fi mustagbal. Ashan bi jebu kulu hajat sawa, kulu hajat fi samawat wa al arid, tehit keyada wahid, hata al Mesih.11Fi al Mesih aiynu nina ze murisiin. Gedimu nina min bedaya hasab kuta ta tou al huwo amulu kulu hajat hasab hadaf ta irada tou. 12Allah ikhtar nina ze murisiin ashan nina bi kun awel nas al indu raja al mudmon fi al Mesih, ashan nina bi shukuru huwo fi mejiid tou.13Kaman intum, fi al mesih, kan intum asuma kelima al hak, al injil ta kulasa takum, intum amin fi huwo wa khatimu bi waad ta Roho al Kudus, 14Al huwo damana ta wurisa ta nina lahadi nina ligo, ashan bi shukuru mejid tou.15Le sabab de, kulu ma ana asuma an iman takum fi Rabana Yesua wa muhaba takum le kulu nas ta Allah al mukadisin, 16Ana ma wogif shukuru Allah min ajil intum ze ma ana gi zekir intum fi salawat tai.17Ana gi seli inu Allah ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih, Al Abu ta mejid, bi wodi le intum roho ta hikma wa ruaya ta arufu huwo. 18Ana gi seli inu intum bi fahim, inu intum bi arufu raja al huwo nadi intum wa sokol ganiyan ta mejid tou al warisu wasat kulu nas ta Allah al mukadisin.19Fi salawat tai ana gi asalu intum ashan bi arufu guwa tou al azim al ma mahdud fi nina al amin, hasab shokol ta guwa tou al kebir. 20De yau nefsa guwa al Allah amulu fi al Mesih fi zaman al huwo guomu Yesua min amuwat wahid marra wa kutu huwo fi ida tou al yemin fi samawat. 21Huwo kutu al Mesih fok kulu hukum wa sultat wa guwa wa seitara, wa kulu isim al zekiru.al Mesih bi hakimu, ma bis fi zaman de, lakin kaman fi zaman al gi ja.22Allah kutu kulu hajat teheit kura ta al Mesih wa wodi huwo le kenisa ze ras fok kulu hajat. 23Kenisa yau jisim tou, Huwo jisim kamil al bi mala kulu hajat.

Chapter 2

1Wa bi nisba le intum, intum meitiin fi shar wa katiya takum. 2Intum kan gi ish fi shar wa katiya hasab terigat ta alam. intum kan gi ish hasab hukum ta sultat ta alam, roho al gi istakal fi iyal ma indum taa. 3Ze ma nina kulu kan ish fi wasat ta nas del, ashan bi kemilu shahwat ta tebiya ta nina al ta katiya, wa bi amulu shahwat ta jisim wa fikra. Bi tebiya nina iyal ta zalan min Allah, ze bagi nas taniin kaman.4Lakin Allah ganiyan fi rahma ashan muhaba tou al azim al huwo hibu nina. 5Fi zaman al nina meitiin fi katiya, huwo kutu nina hayiin ma baad fi al Mesih- intum kudusiin bi niema. 6Allah gumu nina sawa ma al Mesih, wa Allah kutu nina geni ma baad fi samawat fi al Mesih Yesua. 7Ashan fi aukat al jai huwo bi wori le nina niema tou al ganiyn al kebir al ma indu hodud al huwo wori kwes tou le nina fi Yesua al Mesih.8Bi neima intum kudusiin bi wasat iman, wa de ma min intum, de hadiya ta Allah. 9Neima de ma min amail ashan keli zol ma dala. 10Nina amal ta ida ta Allah, kalagu fi Yesua al Mesih ashan bi amulu amail al kwes al katitu le nina min zaman towil, ashan nina bi amulu.11Ashan kida zekir takum inu kan intum umamiin fi al jisim. nadi intum nas al ma " Taharu" mana ta " Tuhura" al amulu fi jisim bi ediin ta insan, 12Fi zaman dak intum kan munfesiliin min al Mesih. intum kan ajanib le nas ta Israel. intum kan ajanib le itefagiyat ta waad. intum ma indu raja an al mustagbal. intum kan bidun Allah fi al alam.13Lakin hasa fi al Mesih Mesua intum al kan beid min Allah jebu intum gerib bi doom al Mesih. 14al huwo yau salam ta nina. huwo amulu al itniin wahid. bi jisim tou huwo demiru heta ta addawa al kan gesimu nina. 15De yau, huwo wogifu ganun ta wasaya wa nizam ashan huwo bi kalagu wahid insan le nefsa tou, wa gi amulu salam. 16Al Mesih amulu musalaha bein yahudiin wa umamiin fi jisim wahid le Allah bi wasat al selib, huwo wogifu al addawa.17Yesua ja wa bashir salam al kan beidin wa salam le nas al kan geribiin. 18Bi wasat Yesua nina kulu wosulu fi Roho wahid le Allah Al ab.19Biga, hasa intum yaa umamiin ma biga ghuraba wa ajanib. lakin intum biga muateniin sawa ma nas ta Allah al kudusiin wa adaa ta bet Allah. 20Biga abinu intum fi asas ta rusul wa anbiya, wa al Mesih Yesua nefsu yau hajer al zawiya. 21Al fi huwo al bet kulu gi wogifu sawa wa bi raba ze haikal fi Rabuna. 22Kaman bardu abinu intum fi huwo ma baad ze mahal ta guwad ta Allah fi Rohu.

Chapter 3

1Le sabab de, Ana, Bulus, musjun ta Mesih Yesu ashan intum al umamiin- 2Ana fekri intum asuma an wekala ta neima ta allah al wodi le ana ashan intum.3Ana bi katibu hasab siir al beinu le ana. de yau al hagiga al dusu al ana kan katibu le intum. 4Kan intum agara (resala de), intum bi agder fahimu hikma tai fi hagiga al dusu an al Mesih de. 5Fi ajiyal taniin hagiga de ma beinu le iyal ta insan. lakin hasa beinu bi wasat Rohu le rusul wa anbiya al ikhtaru umon le shokol de.6Hagiga al dusu de huwo inu nas umamiin del umon gi warisu, wa umon aada fi jisim, wa umon bi shariku waad al fi Mesih Yesu bi wasat injil. 7Leanu ana biga kadam ta injil bi wasat hadia ta neima ta Allah al wodi le ana bi wasat ta shokol ta guwa tou.8Allah wodi hadia de le ana, salla kan ana yau suker min kulu nas ta Allah al mukadisin. Hadia de inu ana keli alinu le nas al umamiin injil al ganiyan al ma dusu ta al Mesih. 9Hadia ta Allah le ana inu keli ana tala huwo fi nur le ai zol khuta ta Allah de shunu. Khuta de kan dusu. Khuta de kan zamaan dusu le sanawat towil bi wasat ta Allah, ali kalagu hajat.10Khuta de kan alinu bi wasat ta kenisa ashan hukkam wa sultat al fi samawat bi arufu hikma ta Allah al barau. 11De hasil hasab khuta al abadi al temu fi al Mesih Yesu Rabuna.12Fi al Mesih nina indu shujaa wa bi ja bi sigha ashan iman ta nina fi huwo. 13Le sabab de ana bi asalu intum keli ma tala tabaniin bi sabab taab tai ashan intum, al huwo mejid takum.14Ashan kida ana bi dengir rukuba tai le Al ab, 15Min huwo ali wodi isim le kulu usura al fi sama wa al ard. 16Ana gi seli inu keli huwo wodi le intum, hasab ghina tou fi mejid, Ashan intum bi kun gowiin bi guwa wasat Roho, al fi intum.17Ana gi seli inu Yesua keli ish fi gulob takum bi wasat ta iman, ashan intum bi kun indu juzor wa asas gowe fi mohaba tou. 18Keli intum wa muminiin kulu kun indu gudra ashan bi fahim shunu huwo al ard, al tool, al aali, Wa al umgh, 19wa ashan intum bi arufu muhaba ta al Mesih, al fok le maarafa, ashan bi mala intu ma kulu kamal ta Allah.20Hasa le zol ali bi agder amulu aktar bi ketiir min kulu al nina asalu au fekir, hasab guwa tou al gi ishtakal fi nina, 21Keli mejidu huwo fi kenisa wa fi Mesih Yesu. le kulu ajial ilal abaad wa al abadiin. Ami.

Chapter 4

1Ashan keda, Ana ze mosjun ta Rabana, ana gi asalu intum ashan bi ish hasab daawa al kan nadi ma intum. 2Ana gi asalu intum ashan bi ish be tawadu wa geni kwes wa geni ma subur, kede nina geni ma baad be muhaba, 3Amulu takum ma kulu guwa takum ashan bi hafisu wehida ta Roho fi rebaat ta salam.4Fii jesad wahid wa Roho wahid, ze ma nadi intum le raja wahid akeet min daawa takum. 5Wa fii Rab wahid, iman wahid, mamudiya wahid, 6Wa Allah wahid wa Al ab le kulu, al huwo fuk al kul Wa bi wasat al kul wa fi al kul.7Allah wodi neima le ai zol min nina hasab magas ta hadiya ta al Mesih. 8Huwo ze ma kitab kelim: "zaman arafau huwo fuk , wa huwo gedimu al mosjuniin le Abudiya wa huwo wodi hadiyat le nas."910Huwo "ruwa fok" maana tou shunu, wa kaman huwo nezilu tehet fi arid? Zol al nezilu tehet huwo nefsu al zol al kaman arfau fok al samawat, inu huwo bi mala kulu hajat.11Al Mesih wodi nas taniin bi kun rusul, taniin bi kun anbiyaa, taniin bi kun mubesheriin, wa taniin gusus wa mualimiin. 12Huwo wodi musuliyat de ashan bi deribunas tou al kudusiin ashan bi amulu kidma, ashan bi abinu jesad ta al mesih. 13Huwo bi istemiir abinu jesad tou la hadi nina kulu bi wosulu le wehida ta iman wa maarafa ta ibin Allah, wa nina biga bi raba fi iman wa bi wosulu le magas ta kamal ta Al mesih.14Mesih abinu nina ashan nina tani ma bi kun zi iyal sukeriin al gi jadawu wara wa gidam wa bi hizu bi amowaj ta moyo, wa bi arfau bi ai hawa ta taalim wa kabasu ta nas al bi kutat tomon ta kedib. 15Lakin, wonusu al hak bi muhaba, kede nina raba bi ai teriga le huwo al yau ras, de yau, Al Mesih. 16Mesih yau abinu al jesad kulu. wa huwo limu wa murbut sawa bi hubal al gi saidu, wa kan ai juzu gi ishtakal sawa ma baad, de yau bi wodi jesad raba ashan bi abinu nefsa tou fi muhaba.17Ashan kida, ana kelim wa gi asalu fi Al rab, inu intum keli tani ma ish ze nas ummamiin gi ish,fi jahala ta mukh tumon. 18Fehim tumon duluma, umon merid min haya ta Allah. ashan jahala al fi umon, ashan gulub tumon al gowi. 19Umon ma indu fadiya. wa umon selimu jesim tumon le shahwa. wa umon gi istemiir amulu ai shikil ta najasa.20Lakin de ma yau haja al intum alimu an al Mesih. 21Ana fekiri gali intum asuma an huwo, wa kan alimu fi huwo, ze hagiga al fi Yesua. 22Kan alimu intum ashan bi sibu hajat ta uslub ta haya takun al kan zaman, ashan intum bi sibu insan al gedim. de insan al gedim de yau ta fasad ashan niyat tou ta kedib.23Alimu intum ashan bi kun jedid fi roho t mukh takum, 24Wa bi libisu insan al jedid al kalagu fi sura ta Allah-fi biir wa kadasa al hak.25Ashan kida, keli intum sibu kidib wa keli ai zol min intum wonusu al hak ma jeran tou, leanu nina ada ma baad. 26Kelli intum kun zalaniin lakin ma keli intum amulu katiya. ma takum keli shemish waga wa intum zalaniin. 27Keli intum ma wodi fursa le sitan.28Zol al kan gi seregu keli ma seregu tani mara. keli huwo ishtakal, keli huwo amulu shokol al kwes ma ida tou , ashan huwo bi agder shariku haja ma deel al muhtajiin. 29Keli kalam al wasaka ma tala min kasma takum. intum keli istakhdimu kelimat al gi saidu le raba nas taniin, hasab hajat al umon deiru, ashan kelimat takum keli saidu nas al gi asuma intum. 30Wa keli intum ma sibu roho ta Allah kun haznaan, ashan bi wasat huwo yau kan khatimu intum ashan yom ta kulasa.31Keli intum sibu kulu hajat al gi waja,ghadab, zalan, mukhasama ma baad, wa shetima, ma kulu anwaa ta shar. 32Keli intum kun letifiin ma baad, haniniin ma baad, afii badun, ze Allah fi al Mesih afii intum.

Chapter 5

1Ashan kida keli intum mesilu Allah, ze iyal ta Allah al mahbubiin. 2Wa gi ish fi muhaba, ze kaman Al Mesih hibu nina wa wodi nefsa tou ashan nina, hadiya al riha tou hilu wa zebiha le Allah.3Lakin ma keli kun fi hata fikra ta fasad ta jens au ai shikil ta najasa au tamaa, le anu del yau katiya le nas ta Allah al kudusiin. 4Keli ma kun fi wasaka, wonusu al belid wa keli ma kun fi hizar al batal- kulu del katiya, lakin keli kun fi wodi shukuran.5keli intum kun mutakaakidiin min de, inu fasad ta jens, najasa, aw zol tamaa- de indu ai wirisa fi momlaka ta al Mesih wa Allah. 6Keli zol ma kabasu intum ma kalam al ma hagiga, le sabab ta hajat deel yau khadab ta Allah bi ja le iyal ta adam taa . 7Ashan kida,ma keli intum shariku umon.8Leanu intum kan fii duluma,lakin hasa intum fi fii nur ta Rabuna. dowru takum ze iyal ta nur 9(Ashan samar ta nur de gi geni fi kulu al kwes, al biir wa al hak) 10Wa fetisu hajat al Rabuna bi kun mukusut. 11Keli intum ma limu ma hajat duluma al ma bi jibu samar, lakin ashan keli intum aba umon. 12huwo fadiya hata kan zekiru hajat al umon amulu fi siir.13Lakin kan ai haja wala bi wasat nur, huwo bi kun zahir, 14Leanu ai haja al biga zahir huwo nur. ashan kida bi kelim gali, "gum, intum al naimiin, wa keli gum min al mutu, wa al Mesih bi wala fi intum.15Kutu bala takum kwes kef intum bi ish- ma ze nas al ma indu hikma lakin ze nas al indu hikma. 16Istefid min al wokit ashan ayamat biga shirir. 17Ashan kida, keli intum ma kun belitin, lakin fahim takum irada ta Rabuna huwo shunu.18Keli intum ma kun sakaraniin be khamur, leanu bi wodi intum le akhlak al ma kwes. lakin, keli intum kun maliayaniin bi Roho al Kudus, 19Keli intum guna be baad takum bi mazamiir wa taratil wa aghani rohiya wa amulu telehin le Rabuna be kulu gulub takum. 20Keli intum daiman wodi shukuran fi isim ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih wa le Allah Al Ab , 21Gedimu nefsa takum le baad ma ihtiram le Al Mesih.22Nusuwan, akhda le rujal kum , ze al Rabuna. 23Leanu rujal umon yau ras ta mara ze Al Mesih kaman yau ras ta kenisa. wa Yesua be nefsu yau mukalis 24Lakin ze kenisa, selim nefsu tou le Al Mesih, ashan kida nusuwan kede akhda le rujal tomon le rujal fi kulu haja.25Rujal, hibu nuswan takum, ze Al Mesih hibu kenisa wa wodi nefsa le ajili kenisa. 26Al Mesih wodi nefsa tou ashan kenisa bi kun mukadas, nedifu huwo be kasil ta moyo ma kelima, 27Ashan huwo bi gedimu kenisa le nefsa tou ze majid, bedun katiya au wasaka au ai haja ze de, lakin mukadas bidun khata.28Bi nefsu teriga rujal keli umon hibu nusuwan tomon ze gisim tomon. Zol al bi hibu mara tou huwo bi hibu nefsa tou. 29Leanu mafi zol bi akrah nefsa tou lakin huwo bi akilu wa bi ihtam ma gisim tou, ze Al Mesih bi amulu kenisa bi teriga kwes, 30Leanu nina adaa ta jisim tou.31"Le sabab de rajil bi sibu Abu tou wa uma tou wa bi limu ma mara tou, wa itniin bi kun gisim wahid". 32De yau hagiga al dusu- lakin ana gi wonusu an Al Mesih wa al kenisa. 33Be kida, Kaman ai wahid min intum keli hibu mara tou ze nefsa tou, wa mara keli ihterim rajil tou.

Chapter 6

1Iyal, ihterim takum abuhat takum al fi Rabuna, leanu de yau al saa. 2"Ihterim Abu wa uma takum" ( de yau awel wosaya ma waad), 3Ashan de bi kun kwes ma intum wa intum bi ish zaman towil fi duniya"4Abuhat, mata kutu iyal takum bi tala zalanin. Lakin, raba takum umon fi taadib wa taalim ta Rabuna.5Abid, keli intum asuma mosuliin takum al fi al ard be ihtiram wa khof, bi gulub takum al amiin. keli intum asuma umon ze intum gi asuma Al Mesih. 6Keli intum kun nas al indu taa iza kan mosuliin takum bi aiynu intum, min ajil umon bi kun moksutiin, lakin keli intum kun nas al indu taa ze abid ta Al Mesih, ashan bi amulu irada ta Allah min gulub takum. 7Keli intum amulu kidma min kulu gelba takum, zi intum bi amulu kidma le Rabuna wa ma le nas. 8Ashan nina arufu inu kulu zol al amulu amal al kwes, huwo bi ligo mukafa min Rabuna, kan huwo abid au hur.9Nas al mosuliin, amulu takum abid takum bi nefsu teriga. mata koufu umon. intum arufu gali zol al Said takum wa tomon fii fok fi samawat wa huwo ma indu tefriga.10Fi akir, keli intum kun gowiin fi Rabuna wa fi guwa tou al azim, 11Keli intum libisu daraga ta Allah al kamil, ashan intum bi agder wogif did khuta ta sitan al kaab.12Leanu harib ta nina ma did laham wa dom. lakin, did ruasa, did sultat, did guwa ta duluma al fi hasa, did aruwah al sherira fi samawiyat. 13Ashan kida keli intum libisu daraga al kamil ta Allah , ashan bi agder wogif fi zaman ta shar. wa kan intum amulu kulu haja keli intum wogif gowi.14Wogif takum gowi, be robutu gaz ta hag fi jisim takum, wa libisu takum dere al sudur ta biir. 15Wa ma gizma fi kura takum jahiz le beshiru injil ta salam. 16Keli intum libisu daraga ta iman fi kulu zaman. ashan intum bi agder sabitu kulu nisabat ta shar al bi ja le intum.17Keli intum lebisu tagiya ta kulasa wa sef ta Roho, al huwo kelima ta Allah. be Salawat wa talabat, seli fi kulu zaman fi Roho. 18Keli intum daiman sahiir ma kulu subur shedid ze intum gi gedimu salawat le ajili nas ta Allah al kudusiin.19Wa seli takum le ana, inu keli wodi risala le ana fi zaman ana bi wonusu. keli intum seli ashan ana bi wori siir ta hagiga an al injil bidun kafu. 20Ashan al injil ana sefiir al kan sijinu, ashan ana bi alinu injil bidun kafu, ze wajib al ana bi wonusu.21Tyikas, Aku al mahbub wa kadam al amin fi Rabuna, bi wori le intum ai haja, ashan intum bi arufu hala tai. 22Ana rasulu huwo le intum ashan hadaf de, ashan intum bi arufu hala ta nina kef, ashan huwo bi sheja gulub takum.23Salam keli kun ma akwana, wa muhaba ma iman min Allah Al ab wa Rabuna Yesua al Mesih. 24Keli neima kun ma del al bi hibu Rabuna ta nina Yesua al Mesih be muhaba al muustemir.

Philippians

Chapter 1

1Bulus wa Timataus, kadamiin ta al Mesih Yesu , le kulu nas ta Allah al kudusin fi Mesih Yesu al fi Philiby, ma mosulin ta Kenisa wa shamamisa, 2Keli neima kun le intum wa salam min Allah Abu tanina wa Rabana Yesua al Mesih.3Ana bi sukuru Allah tai kulu zaman al ana bi zekiru intum, 4daiman, fi kulu salawat tai le intum kulu, ana bi seli be farah. 5Ashan shrika takum fi injil min yom al aweil lahadi hasa. 6Ana indu siga fi kulu haja de, ino al huwo bada amulu haja kwes fi intum huwo bi istemir ashan bi kamilu lahadi fi yom ta Yesua al mesih.7Huwo sah le ana ashan bi kon indo ihsas be triga de le intum kulu leano intum fi juwa geliba tai. Intum kulu shuraka bi tai fi neima if itneen tijah zaman ana fi sejin wa if zaman mahkama tai wa wori injil, 8Ashan Allah yau shahit tai, gudur shunu ana gi fekiru an intum ma rahma ta yesua al mesih.9De yao sala tai: inu muhaba takum keli zido aktar wa aktar fi marafa wa kulu fehim 10ashan keli intum bi asbit yato yao tamam shedid, wa ashan intum bi kun muklisiin wa bedun loum fi yom al Mesih, 11mala takum ma samar ta biir al bi ja be wasat Yesua al Mesih al le mejid wa tesbih ta Allah.12Hasa ana daiir keli intum arufu, ya akwana, inu haja al hasil le ana hagiga saidu fi khidma ta injil. 13Wa ka netija, huras fi kulu mahal wa kaman nas kulu fi medina umon arufu ino ana fi genziir be sabab ta Mesih. 14Akwana kutar indu sega ketiir fi Rabana ashan genziir tai, wa umon indu shuja bedon khuf ashan bi bashir injil .15Fi baad min nas bashiru al mesih be hasada wa tagsiim wa baad min humon irada al kwis. 16Bashiru al resala de bi muhaba, keli intum arufu inu ana hini ashan defa injil. 17Lakin nas al kan bi bashiru al Mesih be ananiya, ma be ikhlas. Umon fekeri umon bi zedu taab le ana ze ma ana murbut.18Bega shunu? bes bi ayi teriga, kan bi zahiru nefsa aw bi hagiga, Mesih bashiru, wa fi de ana farahan, naam wa ana bi afrah, 19Ana arufu inu de be wasat salawat takum ana bi itharar wa musada ta Roho ta Yesua al Mesih.20huwo hasab towokaat tai al shedid wa raja ino ana ma ligo fadiya kulu kulu, lakin bi kulu shuja, hasa zi kulu wakit, Mesih bi arfawu fok fi jesim tai, kan be haya wala be mutu. 21Le ana ashan be ish huwo al Mesih wa mutu huwo rebih.22Lakin ashan ana bi ishfi jesim, de be mana shukul al indu faida le ana. Lisa yatu yau bi ikhtaru? ana ma arufu. 23Ashan asuru ana shedid beina al itnin, fi niya tai ana deir ruwa ashan bi kun ma Mesih, huwo ahsen, 24kaman ashan ana bi kun fi jesim huwo dururi shedid le ajiil intum.25Ana mutakidin min de, ana arufu inu ana be kun wa be istemir ma intum kulu, ashan farah wa tenmiya takum fi iman, 26ashan be wasat ana malumat takum be zidu ashan intum bi dala fi al Mesih Yesua fi zaman al ana bi ja le intum mara tani . 27Bes saraf takum fi teriga al kwes ta injil ta Mesih, ashan sala kan ana ja ashan be ainu intum aw an mafi ana bi asuma an intum, inu intum bi wogifu gowi fi roho wahid, ma fekira wahid kelina jere ma bad wara iman ta injil.28Ma takum kafu min nas al gi kuafu intum al humon gi aridu intu. De alama le umon ta damar tumon, lakin khalas le intum - wa de min Allah, 29Ashan wodi le intum majani ashan Mesih ma bes bi amin fi huwo, lakin kaman tab le ajil huwo, 30intum be kun indu nefsa sura al intum ainu fi ana, wa hasa intum asuma min ana.

Chapter 2

1Kan fi ai teshjee fi Mesih, kan fi ai taziya fi mohaba, kan fi ai sherika ta Rohu, kan fi ai tegdima ta rahma wa heniya, 2biga kede intum kutu farah tai kamil be geni be fekra sawa, intum bi indu muhaba sawa, murbutiin fi rohu, wa hadaf takum wahid.3Matakom amulu haja bi takabur aw ghira. Lakin bi insaniya keli intum fekir an nas tanin aktar min nefsa takum. 4Keli kulu wahid min intum ma ihtam le ihtiajat tou, lakin kaman le ihtiyajat ta nas tanin.5Keli intum kun indu fekir bi teriga al kan kaman fi le Mesih Yesua. 6Howo zahir fi shekil ta Allah, howo ma ainu nefsa tuo sawa ma Allah. 7Lakin howo nezilo nefsa tuo. howo shilu shekil ta kadam, wa weledo howo fi shebeh ta insan. 8Howo nezil nefsa wa tae hata le daraja ta mutu, lahadi mutu ta selib!9Ashan keda Allah kaman mejidu howo shedid. howo wodi le hwo isim al fok kulu isim. 10Howo amulu keda ashan kulu rukuba bi dengeri fi isim ta Yesua, rukuba ta del al fi samawat wa del al fi al ard wa tehet wata. 11Howo amulu ashan kulu lisan bi iterif inu Yesua al Mesih howo al Rab, le mejid ta Allah al Ab.12Ashan keda, mahbubin tai, zi ma intum daiman bi asuma, ma bes kan ana fi lakin hasa wa aktar fi zaman ana mafi, keli intum fetisu kulasa takum bi ihtiram wa khuf. 13Ashan Allah howo yau bi ishtakal fi intum be itniinle irada wa le shukul ashan farah tuo al kwes.14Keli intum amulu kulu haja be dun negneg aw kurekure, 15ashan intum bi kun be dun laom wa nedifin, iyal ta Allah be dun laom fi nus ta ajeayal al ma adeel wa waskhan, al intum wala zi nur fi alam. 16Amsuku takum kelima ta haya gowi ashan fi ta Masih ana bi iftakhir ino ana ma jere le khasara aw ana ma taban le khasara.17Lakin hata iza dufugu ana zi hadiya fi zebiha wa khidma ta iman takum, ana murtah wa farhan ma intum kulu. 18Be nefsu teriga intum kaman keli kun murtahin, wa afrah ma ana.19Lakin ana bi itmana fi Rabana Yesua ashan bi rasulu Timatayo le intum gerib de, ashan ana kan arufu hajat ann intum kaman bi shejao ana. 20Ashan ana ma indu zol tani ze huwo, al be hagiga bi ihtam be intum. 21Ashan humon kulu bi fetisu faida le nufus tumon, ma hajat ta Yesua al Mesih.22Lakin intum arufu huwo bi istahik, ashan zi jena ma abu tuo, kaman huwo khadimu ma ana fi al injil. 23Kaman ana bi itmana ashan bi rasulu huwo bi sura kan ana ainu hajat bi ruwa kef ma ana. 24Lakin ana indu sigha fi Rabana ino ana be nefsa tai kaman bi ja le intum bi sura25Lakin ana bi fekir inu dururi ashan ana bi rasulu Ebafruditas wara le intum. Howo Aku tai wa sabi fi shukul wa jundi, wa marasula takum wa khadim le ihtiyjat tai. 26Ashan huwo kan haznan shedid, wa huwo kan mushtag ashan bi geni ma intum kulu, leanu intum asuma gali howo kan ayan. 27Ashan de hagiga ino huwo kan ayan shedid lahadi huwo kan gerib bi mutu. Lakin Rabuna kan indu rahma le huwo, lakin kaman le ana, ashan ana ma bi kun indo haznan fi ras haznan.28Kulu de ashan nieya tai shedid le intum yahu ana bi rasulu huwo, ashan keda kan intum ainu huwo tani mara intum bi afrah, wa huzon tai bi kun besit. 29Rahibu takum Ebafruditas fi Rabana bi kulu farah. Ihterim takum nas al zi huwo. 30Leano de kan bi sabab ta shukul ta Mesih yahu huwo kan gerib bi mutu. Huwo wodi haya tuo fi khatar ashan bi akhdim ana wa huwo timu haja al intum kan ma bi agder amulu le khidma tai

Chapter 3

1Akhir tou, ya khuani, afrah fi Rabana. Inu ana ma bi taban ashan bi katibu le intum juzu min hajat tani mara, wa de bi sibu intum bi kun fi aman. 2Keli intum kutu bala min kilab. Keli intum kutu bala min nas al bi amulu shar. Kutu bala takum min deal al bi tahiru nas. 3Leano nina yaho al taharu- deal al bi abido be wasat ta Roho ta Allah, wa al indu fakhir fi Mesih Yesu, wa al ma indu sigha fi hajat ta jasad.4Hata, ana bi nefsa tai kan bi indu sigha fi al jasad. Kan fi ai zol bi fekiri inu huwo indu sigha fi jasad (tahiru), ana kan yahu bi indu aktar. 5Taharu ana fi yom nimra tamaniya, le nas ta Israel. min gebila ta Banyamin, ebrani min ebraniin, hasab sheriya, ana Ferisi.6Fi hamas, ana azibu kenisa; ashan al bir al hasab sheriya, ana ma indu laom, 7Lakin kulu haja al kan rebih(faida) le ana, ana bi kutu hajata del kasara ashan Mesih.8Fi hagiga, hasa ana hasibu kulu hajat del kasara ashan marafa al kwies ta Mesih Yesua Rabana tai. Fi huwo ana sibu kulu hajat- wa ana kutu hajat del wasaka -ashan ana bi ribah fi Mesih, 9wa bi asisu ana fi huwo, ana ma bi indu bir ta tai min sheriya, lakin biir bi wasat iman fi al Mesih - bir al min Allah de be iman. 10Ashan keda hasa ana der arufu huwo wa guwa ta geyama tuo wa sherika ta tab tuo, ana deru tala ze huwo fi mutu tuo, 11ashan bi agder jeribu giyama min mutu.12Huwo ma sah inu ana kalas istelim hajat del, aw inu kalas biga kamil, lakin ana bi hawil ruwa gidam ashan ligo al ana kan amsugu bi wasat ta Mesih Yesua. 13Akwani, ana ma bi fekir inu ana be nefsa tai ligu. Lakin fi haja wahid ana bi amulu: ana bi nesitu haja al wara wa ainu fi haja al gedam, 14ana bi jere gedam le hadaf ashan bi fuz (najah) bi jaiza ta nadi ta Rabana fi Mesih Yesua.15Nina kulu al raba, keli nina fekir be teriga de; wa kan inta fekir an ai haja bi teriga al barau, Rabuna bardu bi zahiru le inta. 16Be tariga tani, ai haja al nina ligu, keli nina sabitu fogo.17Ya akwani, keli intum mesilu ana, kutu takum bala shedid le nas al bi dawru be misal al intum aino min nina. 18Keterin dawru- de ann deal al ana wori le intum ketir, wa hasa ana bi kelimu le intum ma moyo ena- ze adda (addu) ta selib ta Mesih. 19Nihaya tumon damar. Ashan illah tumon yau batna tumon, wa mejid tumon yau fadiya tumon. humon bi fekir an hajat ta aridia.20Lakin beled ta nina fi sama, al henak nina kaman be intezir al Mukalis, Rabana Yesua al Mesih. 21huwo bi geiru jesim ta nina al ta arid ze jesim tou al mumajad, bi geiru be guwa bitu al azim al bi jebu hajat kulu tehet huwo.

Chapter 4

1Ashan keda, akwani tai al mahbubin wa al ana mushtak le humon, farah wa taj, be teriga de wogif takum gowi fi Rabana, sabi al mahbubin. 2Ana bi asalu min Afudiya, wa bi asalu min Santiche, keli fekira takum kun wahid fi Rabana. 3Hagiga, ana bi asalu inta kaman ya sherik tai al muklis: saidu nuswan del al jahidu wa ishtakal ma ana fi basheriu injil, sawa ma Clement wa kaman bagi nas al ishtakal ma ana, al asma tomon fi Kitab ta Haya.4Afrah fi Rabana daiman, wa ana bi kelimu tani, afrah. 5Keli tul baal takum arufu ma nas kulu. Rabuna huwo gerib. 6Ma keli intum shilu ham ta ai haja. Wa lakin fi kulu haja bi salah wa daua, ma shukuru, keli telbat takum kun maruf le Allah, 7wa salam ta Allah, al futu kulu fihim, hafisu gulub takum wa afkar takum fi al Mesih Yesu.8Akhir haja, ya akwani, kulu hajat al hak, kulu hajat al muhtaram, kulu hajat al adel, kulu hajat al tahir, kulu hajat al bi hibu, kulu hajat al ta suma tou kwes, kan fi ai haja al mumtaz, kan fi ai haja al bi shukuru, fekiru takum ann hajat del. 9Hajat al intum alimu wa istelimu wa asuma wa ainu fi ana, keli intum amulu hajat del, wa Rabuna ta salam bi kun ma intum.10Ana farhan shedid fi Rabana ashan intum jedidu ihtimam takum le ana. Fi hagiga intum gubal keda kan bi ihtam le ana, lakin kan mafi fursa le intum ashan bi saidu. 11Ana ma bi kelim ashan ana muhtaj. Leano ana alimu kef ana bi afrah fi ai zuruf. 12Ana arufu kef ana geni meskiin wa kaman ana arufu geni ganian, fi kulu teriga wa fi kulu hajat ana alimu siir ta geni shaban aw geni jean, wa kef ana bi ish fi ketir aw fi ihtiaj. 13Ana bi agder amulu ayi haja bi wasat huwo al bi gowi ana.14Ala kulu hal, intum amulu kwes ashan bi shariku subaat tai, 15Ya Filibiin intum arufu kwes inu fi bidaya ta injil, zaman ana sibu Macedonia, mafi kenisa saidu ana fi kalam ta wodi wa istelimu ela intum baraw,, 16Wa hata zaman ana fi Tessalonica, intum rasulu musaada le ihtiaj tai aktar min wahid mara. 17Ma inu ana bi fetisu hadiya, lakin ana bi fetisu samar al bi zedu fi hesab takum18Ana istelim kulu hajat be malian, wa kaman aktar. Saido ana shedid hasa ana istelim min Epaphroditus hajat al intum rasulu. Hajat del kulu helu - Reha tou kwes, zebiha al gabilu wa kwes le Rabana. 19Keli Rabana mala ihtiajat takum hasab ghanian ta mejid tou fi al Mesih Yesua. 20Hasa mejid le Allah wa Abu ta nina ile al abad al abadiin. Amen.21Selimu kulu muminin fi al Mesih Yesua. Akwan al ma ana bi selimu le intum. 22Kulu al muminiin heni bi selimu le intum, khususi nas al fi bet ta Caesar. 23Keli neima ta Rabuna Yesua al Mesih kun ma rohu takum.

Colossians

Chapter 1

1Bulis, marasula ta Yesuah al Mesih be wasat irada ta Allah, wa Timatayo aku ta nina, 2le mominin wa akwana al aminu fi al Mesih fi Kolosi. Kede Neima kun le intum, wa Salam min Allah Abu ta nina. 3Nina bi wodi shukuran le Allah, Abu ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih, wa nina daiman bi seli le intum.4Nina asuma be Iman takum fi al Mesih Yesuah wa kaman muhaba takum le Kedisin. 5Intum indu muhaba ashan al raja al kutu le intum fi Samawat. intum asuma be raja de gubal kida fi kelima ta Hagiga ta Injil. 6Al ja le intum. fi Dunia wa jibu simar wa bi raba. ze ma fi intum min yom al intum asuma wa arufu Neima ta Allah al Hagiga.7De Injil al ze intum alimu min Abfaras kadam ta nina al mahbub al bi dowru wara ta nina. al huwo kadam al amin ta Mesih al bi mesil nina. 8Abfaras wori le nina muhaba takum fi Roho.9Ashan muhaba de min yom nina asuma, nina ma wogif ashan bi seli le intum. nina kan bi istemir seli kede intum mala be marafa ta meshia bito be kulu Hikma wa Fahim ta Roho. 10Nina bi seli ashan kede intum dowru ze Rabuna deir be teriga al kwes, wa ashan intum be jibu simar fi kulu amail takum al kwes wa intum bi raba fi arufu Allah.11Nina seli ashan intum bi agder geni gowi be guwa ta mejid Bito fi amulu shokol shedid wa sobur. 12Wa nina kaman seli ashan kede intum wodi shukuran be mokosut le Abu, al kutu intum limu fi worisa ta Nas al kedesin fi Nur.13Al talau nina min sulta ta duluma wa hawilu nina le mamlaka ta Jena Bito al Mahbub. 14Fi Jena Bito nina ligo kulasa, wa afi ta kataya.15Jena de Huwo yau sura ta Allah al ma bi ayinu. wa awel bikir ta kulu kaliga. 16be wasat bito kalagu kulu hajat, alfi Sama wa Ardiya, hajat al bi ayinu wa al mabi ayinu kan hajat al fok aw ta mosuliya wa ta sultat. hajat kulu Huwo kalagu le nefsa bito. 17Huwo fi gubal kulu hajat, wa hajat kulu bi limu fi Huwo.18Huwo ras ta jisim, al Kenisa. Huwo al bidaya wa bikir fi nus ta nas al meitin, ashan huwo indu awel mahal fi nus gidam kulu hajat al kalagu. 19Ashan Allah kutu kede shokol kebir bito fadulu fi huwo. 20wa ashan bi amulu musalaha be wasat Jena de ma hajat kulu le nefsa bito. Allah amulu Salam be wasat dom ta Selib. Allah salau kulu hajat le nefsa bito, hajat al fi ardiya aw hajat ta Sama.21Intum kulu kan ajneb le Allah wa kaman adu bito fi mug takum wa amayiek takum al batal. 22Lakin hasa de huwo rija salau intum be jisim bito ta insan be mutu bito, ashan be kutu intum geni kudusin. wa bidun loum, wa bidun shokuwa fi gidam bito. 23Kan intum lisa bi istemir fi Iman wa asisu intum kwes, wa zarawu intum gowi, itakum ma bi tala sambala min raja ta Injil, al intum asuma wa beshiru le kulu hajat al kalagu tehet Sama. De Injil abu ana Bulis biga kadam bito.24Hasa de ana bi geni be mokosut ashan taab tai le itakum, wa ana geni timu bagi hajat ta Mesih al nigis fi jisim tai, ashan jisim bito al huwo yau Kenisa. 25De yau Kenisa al ana biga kadam fogo, be nisba le mosulia al Allah wodi le ana ashan intum, wa ashan bi timu kelima ta Allah. 26De sir al Hagiga al dusu min zaman wa min ajial, lakin hasa de beinu le nas ta Allah al kudusin fi huwo. 27De ashan bi wori le humon sunu yau sir de fi nas al ma arufu Allah. al huwo yau al Mesih raja ta mejid fi intum.28

29De yau haja al ana bi taban ishtakal shedid fogo. be shokol bito al shakal fi ana be guwa
Chapter 2

1Ana der kede intum arufu godur shunu taab tai le intum, wa le nas alfi Laudukia wa kaman del al ma sufu ana wusa tai fi jisim. 2Ana ishtakal ashan kede humon ligo teshji fi gulub tomon ma limu sawa fi muhaba. wa fi ganian wa takid al fahim al kamil, fi marafa sir ta Allah al fi Mesih. 3Fi huwo dusu kulu kunuz/hajat al gali ta marafa wa ta hikma.4Ana kelim kalam de ashan mafi zol tani kede kabasu intum be ai kalam tani. 5Sala kan ana mafi be intum fi Jisim, lakin ana fi ma intum fi Roho. ana mokosot kan ana bi ainu intum bi geni be nizam, wa intum bi geni gowi fi Mesih.6Ze ma intum rudu Masiah Rabuna, doworu takum fi huwo. 7kede juzur takum lesegu fogo huwo, wa kede intum abinu fogo huwo , wa kede asisu intum fi Iman. ze alimu intum fi wodi shukuran.8Kutu takum bala ashan kede mafi zol tani kabasu intum be falsafa bito al batal. wa be kalamat tanin al farig ze ta tagalid ta nas. al bi tifagu ma hajat ta dunia, wa ma bi tafigu ma al Mesih. 9Ashan fi Huwo Allah hai be lahut bito.10Malau intum fi huwo, huwo yau ras ta kulu guwa wa sulan. 11Teheru itakum fi huwo be teheru al ma amulu be nas be gatau gilid ta jisim, lakin be teheru ta al Mesih. 12Dofunu intum ma huwo fi mamudia, wa goumu intum fok be wasat Iman fi guwa ta Allah. al goumu huwo mara wahid min mutu.13Zaman intum kan meitin fi kataya takum, wa lisa kan ma teheru intum, huwo kutu intum hai sawa ma huwo wa kaman afi le nina katiyat ta nina. 14huwo masa dein al katibu le nina wa gawanin al did nina. huwo agilau wa dugu be musmar fi selib. 15huwo agilau silahat kulu min nas al indum guwa wa alfi sulta, wa beinu fadia tomon bara, wa gilibu humon fi Selib,16Wa ashan kida, kede mafi zol hukumu inta fi kalam akil wele fi kalam shirab, wele kaman fi kalam ta Eid aw bidayat ta shuhur wa kalam ta ayam ta Sebit. 17Del kulu dulu ta hajat al bi ja hasil. lakin al jisim yau al Mesih.18Kede ma abusu intum min ligo hadia takum, ma shikil zol al deir beinu gali huwo yau mutuwadi wa bi seli le malaikat, wa bi dakalu fi aynu hajat al bi woduru huwo, huwo bi mofugu bidun sabab be fikra bito jisim. 19huwo ma gobudu gowi fi ras. Ras al bi wodi akil fi jisim kulu, wa bi robutu jisim sawa be mafasil wa aasab, ashan bi raba tamam ze raba al Allah yau wodi20Kan sei itakum mutu sawa ma al Mesih wa min hajat kulu ta Dunia, le intum lisa bi geni ze kan intum fi Dunia. 21Mata kum amsuku, mata kum jeribu, wa mata kum lemesu. 22Kulu hajat del jahizu ashan bi demiru nas kan istamilu, ashan nizamu hasab awamir wa talimat ta Insan. 23Nizam ze del indu hikma al salau be jisim wa be tawadu wa batal ta jisim. Lakin humon ma indu wozin ashan bi agder woduru jisim.

Chapter 3

1kan intum gum ma al Mesih, fetisu takum hajat ta fok, ze al Mesih bi geni fi idan yemin ta Allah. 2Fekir be hajat al fok, ma be hajat ta ardiya. 3Ashan intum mutu, wa haya takum dusu be al Mesih fi Allah. 4kan al Mesih ja beinu, wa Huwo yau haya takum, kaman intum bi beinu ma Huwo fi mejid.5Katulu takum hajat al bi juru itakum wara fi duniya, Zina, Najasa, Niyat ta jisim, Shahwat al batal, wa Shukul Tama, al huwo yau ibada ta asnam. 6Ashan be sabab ta hajat del zalan ta Allah bi nenzil le iyal ta katia. 7Fi hajat del itakum kan douru, wokit itakum kan aishin fogo. 8Lakin hasa kede itakum agilau bar hajat del kulu. Waja gelba, Zalan, Niyat al batal, Sitima wa Kalmat al batal al bi tala min kasma takum.9Mata takum gata suwata fi zol tani, kan sei intum agilau zol algedim dak be hajat bito, 10wa itakum libisu zol al jedid al bi geni jedid fi marfa hasab sura ta Zol al kalagu huwo. 11De yau bi wori inu mafi ferig beina de Yonani wele de Yahudi. de Teheru wele de ma teheru. Ajnebi, wole ma ajnebi. Abid, wole ma abid, lakin al Mesih wau kulu wa fi kulu.12Libisu takum daiman ze nas al Allah yau ikhtaru kedisin wa mahbubin, mashair ta Rahma, Amulu kweis le nas, Hanan, Tawadu wa Sobur. 13Kede intum arfau bad takum. Afi takum le bad takum, kan fi zol indu shokuwa did zol tani, ze Rabuna afi le intum kaman kede intum afi le zol tani. 14Fok kulu hajat del, libisu takum Muhaba, de yau habil al bi wori itakum timu15Kede salam ta al Mesih hukumu fi gulub bitakum. ashan fi salam de nadi itakum fi jisim al wahid. Rija takum shukuran. 16Kede kelima ta al Mesih kun hai fi intum be gena. be kulu hikma, alimu wa anziru badun takum be mazamir wa tesbihat wa gunat ta roho. Guna takum be wodi shukuran fi gulub takum le Allah. 17Ai hajat al kan intum bi amulu, kan be kalam wole be shokol, amulu takum kulu be isim ta Rabuna Yesua. wodi takum shukuran le Allah al Abu be wasat bito.18Ya Nuswan, Nezilu badun le rujal takum ze deiru fi Rabuna. 19Ya Rujal, hibu takum nuswan bitakum, wa matkum geni tekiyanin ma humaon. 20Ya iyal, amulu takum kulu hajat al abu takum yau kelimu, de deiru fi Rabuna. 21Ya Abuhat, mata kum zalanu iyal ashan kede ma karabu.22Ya Kadamin, amulu takum kulu hajat al sidi takum fi jisim deir kede amulu. ma bes ashan nas bi aynu, lakin be gelba kuwes. kafu takum Rabuna. 23Ai hajat intum bi amulu, amulu takum min juwa gelba ze intum bi amulu le Rabuna ma le nas. 24Arufu takum gali intum bi ligo ujura ta worisa min Rabuna. Ashan intum bi kadimu le Rabuna al Mesih. 25Ai zol al bi amulu hajat batal bi ligo ikab ta hajat batal al huwo amulu, bidun ai mujamala.

Chapter 4

1Ya nas kubarin, wodi le kadamin takum hajat al sah wa adil. Kede intum arufu kaman gali intum indu sidi if Sama.2Istemir takum fi Salawat, sahir takum fogo be wodi shukuran. 3Kaman seli takum sawa le nina, kede Allah fata bab le kelima, ashan bi wori sir al hagiga ta Mesih. ashan le sabab de robutu ana. 4Seli takum ashan kede ana agder beinu wadeh, ze deiru ana bi wonusu.5Dowuru takum be hikma ma nas al bara, wa alagu takum zaman. 6Kede kelimat takum daiman geni be neima. salau be mileh, ashan intum bi agder arufu kef intum bi juwabu ai zol.7Wa be kusus haja tai, Tikikos bi wori le intum. Huwo aku al mahbub, kadam al amin, wa kadam kaman ma nina fi Rabuna. 8Ana rasulu huwo le intum kida, ashan intakum bi arufu mashakil ta nina, wa ashan huwo bi shejja gulub takum kaman. 9Ana rasulu huwo sawa ma Onesimos, aku al amin wa al mahbub, al huwo wahid min intum. Humon bi wori le intum kulu hajat al hasil hini.10Aristrikus, sabi tai fi sijin, bi selimu intum, wa kaman Markos, jena ukut ta Barnaba, (al intum ligo talimat min huwo; kan huwo ja le intum hinak, rudu takum huwo). 11Wa kaman Yesua, al bi nadi gali Yustus. humon yau bes nas al teheru, wa nas al shakalin ma ana ashan Molokut ta Allah. Humon biga yau bi shejau ana.12Abufaras bi selimu intaum. Huwo wahid min intum wa abid ta al Mesih Yesuah. Huwo daiman bi hawil shedid ashan bi seli le intum. ashan kede intakum wogif kamil wa malianin fi kulu meshiah ta Allah. 13Ana shuhud bito, huwo bi ishtakal shedid ashan intum, le del al fi Laudukiya, wa kaman le del al fi Hiyarabolis. 14Luka diktor al mahbub wa Dimas bi selimu le intum.15Selimu le akuwana al fi Laudukiya, wa Nimfas, wa le Kenisa al fi bet bito. 16Kan agarau risala de fi nus takum, kede kaman agarau fi Kenisa ta nas Laudukiya, wa kaman risala ta nas Laudukiya kede agarau le intum. 17Kelim takum le Arkibos, "aynu le kidma al inta ligo fi Rabuna, ashan kede inta kalasu."18Salam de min idan tai ana Bulis. Zekir takum genzirat tai. Kede neima geni ma intum.

1 Thessalonians

Chapter 1

1Min Bulus, Silvanus, wa Timusawus le kenisa ta Tasalunikein fi Allah al ab wa Rabana Yesua al Mesih. Keli naima wa salam geni ma intum.2Nina daiman gi wodi shukuran le Allah ajili intum kulu, ze ma nina bi zekiru intum fi salawat ta nina. 3nina bi zekiru gidam Allah wa abu ta nina amal takum ta Iman, sokol be muhaba, wa subur be raja fi Rabana ta nina Yesua al Mesih.4Akwana al Allah hibu, nina arufu uwo iktar intum, 5Leanu Injil ta nina ma ja le intum ma kalam bes, lakin be guwa, fi Roho al kudus, wa be takid ketir. Be nefsu teriga, kele intum bardu aruf nina kan yatu shikil ta nas fi nus takum le ajil intum.6Itakum biga gi shilu missal ta nina wa Rabana, ze ma itakum akudu kelima de fi suubat shedid be farah min Roho al kudus. 7be netija de, intum biga missal le kulu nas al amin fi Makadonia wa Akaeiya.8Ashan min intum kalam ta Rabuna asmau, ma bes fi Makadonia wa Akaeiya. Lakin, iman takum fi Allah wusulu bara fi ayi makan. ashan kida, nina ma muhtajin ashan bi kelim anu. 9umon be nefus tomon wori haja an nina de yatu teriga ta istikbal al nina endu beinu intum. wa weri kef intum rija le Allah min abudu asnam ashan bi kadimu Allah al hayi wa al hagiga. 10wa gali intum bi istenna Jena tou min sama, al uwo goumu min amwat. al hariru nina min gadab al jai.

Chapter 2

1Akwana intum aruf be nefsa takum, inu nina ma ja le intum be kasara. 2Intum aruf nina kan tabanin wa kan amulu fadiya le nina fi Filibi. nina kan shuja fi Allah ashan bi wonusu le intum Injil ta Allah bi muhawala shedid.3Lanu tebshir ta nina ma kan ta woduru, wele min adam tahara, wele min kabasa. 4Lakin, ze ma nina ligo tesdig min Allah wa sigha ta beshiru Injil, yau nina bi wonusu. nina bi wonusu, ma ashan bi kutu nas farhanin, ile Allah. Uwo yau bes al bi imtehin gulub ta nina.5Nina ma ja be kalamat al ma indu mana, ze ma intum arufu, wele be teriga al bi khati taama, Allah yau Shahid ta nina. 6Wele nina fetishu mejid min nas, wele min intum au min nas tanin. Nina kan bi asadu musada min ze rusul ta Mesih.7Lakin, nina kan ze zol bi nezil nefsu fi nus takum ze umma al bi azzi eyal tou. 8Be teriga de nina endu tassir fogo intum. nina farhanin ashan bi shariku ma intum ma bes Injil ta Allah lakin bardu haya ta nina. ashan intum biga azizeen le nina. 9Ashan intum bi zekiru, akuana, taab wa waja ta nina. Bilel wa nahar nina kan bi ishtakal ashan nina ma bi jibu tegila le ai zol min intum. Min kilal zaman dak nina beshiru le intum Injil ta Allah.10,Intum shuhudin, wa Allah kaman, kef be tahara bir, wa bela luom yau aklak ta nina gidam intum al amin. 11Be nefsu teriga intum aruf nina kan kef ma ai zol min intum, ze abu ma eyal tou, 12nina bi arsidu intum wa sheje wa bi asadu intum ashan bi douru be teriga al kwes fi Allah, al nadi intum le mulukut wa mejid tou.13Be sabab de nina bi shukuru Allah be istimrar. Zaman intum ligo kalam ta Allah inu intum asuma min nina, intum gabilu ma ze kalam ta insan, lakin ze ma uwo hagiga, kelima ta Allah. al kaman bi istaka l fi intum al amin.14Le intum, akwana, intum biga mumesilinta Kanais ta Allah al fi Yahudia fi Yesua al Mesih. Ashan intum bardu ligo nefsa taab min nas ta beled takum, ze nas ta Yahudin ligu. 15De Yahudin al katal Rabana Yesua al Mesih wa Anbiya. al turuju nina bara. Umon ma ardi Allah. Lakin umon kan adu ta nas kulu. 16Umon manau nina ashan wonusu le Umam ashan biligo kulasa. Netija tou innu umon daiman bi zidu kataya tomon lahadi akir. Lakin fi nihaya zel bi shilu umon.17Lakin akwana, gesimu nina kan min intum, le zaman guser, fi sheks ma fi geliba. nina kan indu niya shedid ashan bi ayinu wusat takum. 18Nina endu niya ashan ja le intum, Ana, Bulus, tani mara, lakin sitan wugifu inna. 19Raja ta nina sunu, wele farah, au taj ta dala fi gidam ta Rabuna ta nina Yesua al mesih fi ja bitou? sei de ma intum? 20intum yau farah wa mejid ta nina.

Chapter 3

1Ashan kida, zaman nina ma ageder istahmul, nina fekir huwo kwes ashan bi sibu nina barau wara fi Athenia. 2nina rasulu aku ta ninaTimusaus al nina bi istakal sawa le Allah fi injil al Mesih, ashan bi gowi wa azzi intum fi iman takum. 3nina amulu kida ashan mafi zol bi hizzu be taab de. ashan itakum be nefsa takum aruf iktaru nina ashan kalam de.4Hagigaten, zaman nina kan ma intum, nina wori le intum min bediri enu kan bi ruwa ligo taab, wa hasil ze ma intum aruf. 5le sabab de, zaman ana biga ma ageder istahamal, ana rasulu ashan bi aruf an iman takum. Al mujerib amkin jeribu intum, wa taab ta nina bi ruwa kasara.6Lakin Timusaus ja le nina min intum wa jibu le nina kabar kwes an iman takum wa muhaba. huwo wori le nina inu itakum daiman indu zikiriat kwes le nina, wa intum indu niya ashan bi aiynu nina ze ma nina kaman indu niya ashan bi aiynu intum. 7Ashan kida, akw ana, nina ligo taaziya min intum ashan iman takum, fi kulu Dikaat wa taab ta nina.8Ze ma nina bi ish hasa, Iza kan intum wogif sabit fi Rabana. 9Fa yatu shukur al nina bi wodi le Allah le ajili intum, be kulu farah al nina indu le intum gidam ta Allah ? 10Nina bi seli shedid bilel wa nahar ashan nina bi aiynu usa takum wa bi wodi haja al nagis fi iman takum.11Kede Allah wa Abu tanina, wa Rabana ta nina Yesua wosifu sika ta nina le intum. 12Kede Rabana sibu intum raba wa zidu fi muhaba le badun wa kulu nas, ze nina bardu gi amulu le intum. 13Kede uwo gowi gulub takum ashan bikun bidun loum wa fi kadasa gidam ta Allah wa al Ab, fi ja ta Rabana Yesua ma kulu kadisin tou.

Chapter 4

1Akiran, akwana, nina bi sheje wa bi arsidu intum fi Rabana Yesua. Ze ma intum akudu towojihad min nina an kef intum lazim bi douru wa bi sibu Allah bi kun farhan, kaman be nefsu teriga de douru, ashan intum bi amulu hata ketir. 2Fa intum aruf yatu towojihad nina wodi le intum be wasad Rabana Yesua.3De yau irada ta Allah, tahara takum, ashan intum bi sibu amulu zinna, 4al ai zol bi aruf kef bi amsuku gisim tou fi kadasa wa karama, 5ma fi shahwa ( ze umam al ma aruf Allah). 6Kede mafi zol lakabatu wa galatu aku tou fi kalam de. Leanu Rabana muntakim le hajat de kulu, ze ma nina shahidu wa anziru intum min bediri.7Allah ma nadi nina le najasa, lakin le kadasa. 8Ashan kida, zol bi aba kalam de ma bi aba nas, lakin bi aba Allah, al bi wodi Roho al kudus tou le intum.9Be kusus mohaba ta akwana, Intum ma muhtaj ashan ai zol ashan bi katibu le intum, Fa intum be nufus takum derisu itakum ma Allah ashan bi hibu badun. 10Hagiga,itakum amulu de le kulu akwana al fi Makadonia. Lakin nina bi arsidu intum, akwana ashan intum bi amulu sala ketir. 11nina bardu bi arsidu intum ashan bi hawil geni be hudu, kun harisin le musulia takum, wa istakal be iden takum, bes ze ma nina wodi le intum wosia, 12ashan intum bi douru be teriga kwes gidam ta nas al bara wa ma bikun fi ihtiyaj.13Ya kwana nina der intum ashan bi ligo kabar an delin al bi num, ashan intum ma bi tala haznanin ze delin al ma indm raja. 14Fa iza kan nina amin gali Yesua mat wa gam tani, Be nefsu triga Allah bi jibu sawa ma Yesua delin al nam fi Yesua. 15Le sabab de nina bi wori le intum be kilima ta Rabuna, inu nina al hayiin, al sibu fi ja ta Rabuna, Hagiga nina ma bi ruwa gidam min delin al mutu.16Rabuna be nefsa tou bi nezil min Sama. Huwo bija be sot fok, be sot ta reis ta Malaika, wa be trumpeta ta Allah, wa al maitin fi al mesih bigum awel. 17Bat dak nina al hayin , al sibu, be gobudu nina sawa ma umon fok fi Sihab ashan bi limu ma Rabuna fi hawa. Be teriga de nina daiman bi kun ma Rabuna. 18Ashan kida Azzi badun takum be kalamat de.

Chapter 5

1Hasa be kusus aukat wa mawasim, ya akwana, intum ma muhtajin ashan be katibu le intum ayi haja. 2Ashan intum be nefus takum arufu kwes inu yom ta Rabana bi ja ze harami belel. 3Kan umon kelimu`` Salam wa aman``, bad dak damar faja be ja le umon. huwo bikun ze waja ta mara al hamil kan bi weledu. Mafi teriga al umon bi tefes.4Lakin itakum, ya akwana, al ma fi duluma ashan yom dak bi ja le intum ze harami. 5Ashan intum kulu eyal ta nur wa iyal ta nahar. nina ma iyal ta belel wele eyal ta duluma. 6Ashan kida, kede nina ma num ze bagin bi amulu. Lakin, kede nina geni sahin wa bi aiynu. 7Ashan delin al bi num bi amulu be nefsu teriga belel, wa delin al bi tala sakaranin bi amulu be nefsu teriga bilel.8Lakin ze ma nina tabien le nahar, Lazim nina bi geni sahiyin wa be libisu iman wa muhaba ze dire ta sudur, wa raja ta kalas le tegiya ta nina. 9Ashan Allah ma jibu nina le muskila, lakin ashan beligo kulasa be wasat Rabana Yesua al Mesih. 10De huwo yau mutu ashan nina ashan, hata kan nina sahiyin wele naimin, nina be ish sawa ma huwo. 11Ashan kida azi takum badun wa abinu takum badun fok, bes ze intum kan bi amulu.12Nina bi asalu intum, ya akwana, ashan bi arufu delin al bi taban fi nus takum wa al fok intum fi Allah al bi Rabana wa bi anziru intum. 13Nina bardu bi asalu intum ashan bi iterim umon shedid fi muhaba ashan shokol tomon. Kede intum kun be salam fi badun takum. 14nina bi arsidu intum , ya akwana: anziru delin al ma gaidin be nizam, sheje takum al muhbitin, sadu takum al daifin, wa kede intum kun suburin le kulu nas.15suf be inu ma fi zol dafa batal be batal le ayi zol. Lakin, ruwa takum wara haja al kwes le badun takum wa le kulu nas. 16Afrah takum daiman. 17Seli takum bidun wuguf. 18wodi takun shukur fi ayi haja. Ashan de yau meshiya ta Allah fi Yesua al mesih le intum.19Ma takum batulu Roho. 20Ma takum Alisu nubuwat. 21Imtehinu kulu hajat. Amsuk takum fi haja al kwes. 22kun beidin min ayi no ta shar.23Kede Allah ta salam Kutu intum kadasin bel kamil. Kede Roho takum kulu, Nefs, wa gisim takum kun mahfuz budun luom le ja ta Rabana ta nina Yesua al Mesih. 24Al nadi intum de huwo amin, Huwo yau al wahid al bi saidu.25Akwana, seli takum le nina kaman. 26Selimu takum akwana kulu ma gubbla mukadas. 27Ana bi atlub min itakum be Rabana inu risala de kede agaarau le akwana kulu. 28Kede neima ta Rabana Yesua al Mesih kun ma intum

2 Thessalonians

Chapter 1

1Bulus, Silvanus, wa Timatayo, wa le Kenisa ta Tasaluniki fi Allah abu ta nina wa Rabana Yesua al Mesih. 2Naima keli kun le intum wa salam min Allah Abu ta nina wa Rabana Yesua al Mesih.3Akwana, nina daiman bi wodi shukuran le Allah ashan intum. Leanu iman takum gi raba ketir wa ketir, wa muhaba al intum indu be baad takum bi zidu. 4Nina bi wonusu be dala an intum fi nus kanais ta Allah ashan subur takum wa iman fi kulu itihadat takum, wa taab al intum bi arfau. 5De yau alama ta Allah fi hukum ta bir. ashan intum bi istehig molokut ta Allah, al intum kaman bi ligo taab.6Hagiga, de adala min Allah ashan bi rijau taab le nas al gi taabu intum, 7wa bi wodi raha le intum al taaban ma nina. Zaman Rabana Yesua bi zahir min samawat ma malaikat tou al indu guwa. 8Be nar al sukun, huwo bi wodi ikhab le nas al ma arufu Allah wa le del al ma rudu Injil ta Rabana ta nina Yesua.9Bi wodi ikhab le umon ma damar al abadi bara min gidam ta Rabana wa min guwa ta mejid tou. 10Huwo bi amulu de kan huwo gi ja fi yom dak al gi ja mejidu huwo fi nas tou al mukadasin wa nas al amin fogo huwo bitaajab min huwo. ashan intum amin suhuda al nina wori le intum.11Ashan kida nina gi istemir seli le intum. ashan Allah ta nina bi kutu intum mustahikin daawa takum. nina gi seli inu huwo bi timu kulu niya ta amulu kwes wa kulu shokol ta iman be guwa. 12Nina gi seli ashan isim ta Rabana Yesua bi mejidu fi intum. wa intum fi Yesua, asab naima ta Allah ta nina wa Rabuna Yesua al Mesih.

Chapter 2

1Hasa an ja ta Rabana Yesua al Mesih wa limu sawa ta nina ashan bi kun ma huwo: nina bi asalu intum, akwana, 2inu ashan ma bi taabu intum kan be Roho, wele be risala, au juwab al kaanu ja min nina, al gi wonusu inu yom ta Rabuan kalas ja.3Mafi zol kede kabasu intum be teriga tani. Huwo ma bi ja ile kan nas tanin rija wara min iman, wa zol ta katiya zahir, al huwo weled ta karaba. 4De huwo al gi aridu wa gi arfa nefsa tou dit de al gi nadi Allah au gi abidu. Be netija, huwo bi geni fi haikal ta Allah wa bi kelimu gali huwo Allah.5Intum ma gi zekir zaman ana kan ma intum ana wori le intum hajat de? 6Hasa intum arufu shunu yau gi akisu huwo, ashan bi zahiru huwo fi zaman al sah. 7leanu sir ta katiya kalas gi istakal, ile fii zol al gi akisu huwo hasa lahadi bi shilu bara min sika.8Baad dak nas ta katiya bi zahir, al Rabana Yesua bi katulu be nefes ta kasuma tou wa Yesua bi kutu ruju tou bikun ma indu faida. 9Zol ta katiya al gi ja de bi kun hasab shokol ta sitan, be kulu gowa, alamat, wa mujizat ta kidib, 10wa be kulu sikil ta shar al gi kabasu del ali gi mutu. leanu umon ma hibu hagiga ashan bi ligo kulasa.11Le sabab de Allah bi rasulu le umon shokol galat ashan umon bi amin fi kidib. 12wa ashan bi hukumu umon kulu al ma amin fi hagiga lakin umon murtahin be katiya.13Lakin nina daiman bi wodi shukur le Allah ashan intum, akwana al Rabuna hibu. Leanu Allah iktar intum ze simar al awel le kulasa be wasat khasil ta Roho wa iman fi hagiga. 14Huwo nadi intum le kalam de be wasat Injil, ashan intum bi ligo mejid ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih. 15Ashan kida, akwana, wogif takum gowi wa amsuku takum talim al kan derisu le intum, kan be wasat kalam au be wasat juwab.16Hasa keli Rabana ta nina Yesua al Mesih be nefsu wa Allah Abu ta nina al hibu nina wa wodi le nina taziya al abadiya wa sikha al kwes be wasat neima, 17azi wa gowi gulub takum fi kulu kalam wa shokol kwes.

Chapter 3

1Hasa, akwana, seli le nina, kede kalam ta Rabana kun seri wa be mejidu, ze kaman fi ma intum. 2seli ashan bi hariru nina min shar wa nas al batalin, ma kulu nas indu iman. 3Lakin Rabana huwo amin, huwo yau bi gowi intum wa bi hafisu intum min nas al ashrar.4Nina indu sikha fi Rabana ashan intum, inu intum gi amulu wa bi istemir amulu hajat al nina wori le intum. 5Kede Rabuna gedimu gulub takum le muhaba ta Allah wa le tahamul ta al Mesih.6Akwana, nina gi wasi intum, be isim ta Rabana Yesua al Mesih, inu geni takum beid min aku al bi ish haya ta kaslan wa ma bi ish be hasab talim al intum ligo min nina. 7Leanu intum be nefsa takum arufu huwo kwes le intum ashan bi mesilu nina. leanu nina ma geni sakit zaman al kan nina ma intum, 8Nina ma akulu akil ta ai zol bidun nina ma dafa, lakin nina istakal bilel wa nahar fi sokol tegil wa taab, ashan nina ma bikun tegila le ai zol. 9Nina amulu sokol de ma ashan nina ma indu sultat. Lakin, nina amulu sokol de ashan bi kun misal le intum, ashan intum bi istakal ze nina.10Zaman nina kan ma itakum, nina wasi intum, ``Zol al ma der istakal kede ma akulu. 11Ashan nina asuma be inu nas tanin fi nus takum ma der istaka, Umon ma gi istakal lakin umon fadi shokol. 12Hasa nas ze del nina gi wasi wa gi sheja fi Rabuna Yesua al mesih, kede umon ishtakal be sukut wa bi akulu akil tomon.13Lakin itakum, akwana, ma takum taban fi amulu sokol al kwes. 14Wa iza Kan fi zol al ma gi asuma kalam al fi fii juwab de, kede intum arufu huwo wa kede intum ma sharik ma huwo, ashan fadiya bi amsuku huwo. 15Lakin kede intum ma aiynu huwo ze addu, lakin anziru takun huwo ze aku.16Hasa keli Rabuna ta salam be nefsu wodi le intum salam fi kulu zaman wa be ai teriga. Kede Rabuna kun ma intum kulu. 17Ana, Bulus, katibu kalam de be iden tai, al huwo yau alama fi kulu juwab al ana katibu. 18Keli neima ta Rabana Yesua al Mesih kun ma itakum kulu.

1 Timothy

Chapter 1

1Bulus, ana rusul ta MesihYesua hasab wasia ta Allah mukalis tanna wa Masih Yesu raja tanna , 2le Timatayo, jena al hagiga fi iman: Neema, rahma, wa salam min Allah al ab wa Masih Yesu Rabuna tanna3Zema ana asalu intum zaman al kan ana be ruwa le Masidonia, istena fi Efisus ashan inta be wodi awamir le nas tanin kede ma derisu taalim al barau. 4Hata kede umon ma kutu balu fi gisat wa tarik/silsila bita judut al ma indu nihaya. Hajat del be kalagu nikash/neng, neng bedal haja al be saidu kutah beta Allah, al huwa bel iman.5Hasa al hadaf beta wasia yau muhaba min gelba al nedif, min al demir alkwes, wa min iman al hagiga. 6Juzu min nas sibu kalam de wara wa umon ruwa le wanasat ta kalam farik. 7Umon deer yikun mualimin bita ganun, lakin umon ma faim kalam al umon wanisu au haja al umon bi asuru. 8Lakin anna arufu gal ganun hu kwes kan zol istakdimu huwo ganuniyan.9Anna arufu gali, ganun ma amulu le zol al kwes, lakin le zol al gigeuru ganun wa nas al mutmeridin, le nas al ma bi aruf Allah wa al katiyin, wa le nas al ma indu Allah wa nigisin. amulu le nas al bi katulu abuhat wa umahat totom, le nas al bi katulu nas, 10le nas ta zina, le rujal al bi num ma rujal, le del al bi yakamu nas be guwa ashan yekun abid, le kadabin, le nas ta suhuda al kidib, wa le kulu haja did dirasa bita iman. 11De yau dirasa asab mejid bita enjil ta Allah al mubarak de yau musulia al wodi le ana.12Ana bi sukuru Rabuna bitana Yesua al Mesih. Huwo gowi ana, le anu huwo ekhtebiru ana muomin, wa huwo kutu ana fi kidma. 13Ana kan khafir, ana did mesihin, wa zol bita masakil. Lakin ana akudu rahma le anu ana itsarafta bi dun ilim fi geir al iman. 14Lakin be neima bita Rabuna al mala nihena be iman wa muhaba al fi Yesua al Mesih.15De risala sadik istehik kulu gubul, Be inu yesua ja ila dunia ashan bi ankis khatiyin. ana Zol akbar kati. 16Lakin le sabab de wodu le rahama, ashan fi ni, ana awolan al Mesih Yesua bi zahiru kulu subur. Huwo gadir de ka misal le kulu al indu sikha fi huwo lel haya al abadia. 17Al an melik ta kulu sinin, al ma bi mutu, wa al mabi ainu, Allah al wahid bes, yikun karama wa mejid ile abad al abaden amen.18Ana be kutu wasia de gidam taki, Timatayo, jena tai, fi asab al nobuat kan amulu an ita, gal inta hai shakil al shakila kwes, 19gubudu gowi iman wa demir al kwes. 20Ze abau haja de, nas tanin karabu iman tumon. Misal yau Hymenaeus wa Alexander, ana selimu humon le Sitan ashan kede humon akudu deris ashan humon ma amulu khatiya.

Chapter 2

1Ashan kida fi al awel, Ana be asalu, salawat, mojmu sala, wa wode shukur min ajili nas kulu, 2le muluk wa kulu anas fi sulta, hatta anas bi esh fi salam wa haya al adi be kulu kafu ta Allah wa ihitiram. 3De kwes wa magkbul amam Allah mukhalisna. 4Rakba tou le nas kulu kede khalisu wa bija le maharafa ta hagayik.5Inak fi wahid Allah, wa wahid wasit le Allah wa rajul, al rajul Mesih Yesu. 6Huwo wode gisim tou bidal le kulu, ka suhuda fi zaman al munasib. 7Le sabab de, Ana, be-nebsi, amulu ana mubashir wa rasul. Ana be wori al hagiga. Ana mualim le nas al ma Yahudin fi iman wa hagiga.8Ashan kida, Ana deir rujal kede selli fi kulu mahallat wa bi arfa fuk hedenat mukadas bidun zalan au niekash. 9Be nebshu teriga, Ana deir nusuwan kede libishu malabis al kwes, libsa al muhutaram wa dabta nefs. Shar tomon ma bi mesitu, wele dahab, wele hajat ta tejmil wele, wa malabis al gali. 10Ana deir humon keli lebisu malabis bita nusuwan al bi wori haya al kwes bewasat sokol al sale.1112Mara kede alimu be sukut wa be wodi nefsu kulu. Ana ma bi asma mara ashan bi derisu au yumaris sulta fok rajil, lakin kede ye-ish fi sukut.13ashan Adam kalagu awel, wa ba dak kalagu hawa. 14Ma kabasu Adam, lakin Hawa yau Kabasu mara wahid fi mukalafa. 15Lakin kaman huwo bi kalisu be weledu bita iyal, kan humon sabit fi iman wa mahaba wa ye- izh haya ta kadasa ma dabta nefs.

Chapter 3

1Kalam de hagiga: Kan ai zol indu niah ashan yekun rai, indu niah ta sokol al kwes. 2Ashan kida rai bekun bidun lom. Huwo bikun Rajil le mara wahid. huwo bikun adi, huwo bi zol agil, ta nizam, bi deifu nas. Huwo bi agder ashan bi derisu. 3Huwo mabi kun zol al bi asrub ketir, ma zol ta mashakil, lakin zol kerim, ta salam. Huwo ma yekun zol behibu gurush.4Huwo kede dier bet tou kwes, wa ilal tou kede asuma kalam tou be kulu ihetiram. 5Eza kan fi rajul al ma bi arufu dier bet tou, kef huwo bi kutu balu le kanisa bita Allah.6Huwo ma bi kun muomin jedid, ashan kede huwo ma bi mala ma kebriya wa mumkin bi waga le deyinuna ze ta setan. 7Huwo yekun indu sumaa al kwes, ashan huwo ma bi waga fadiya wa shrak ta ibiliz.8Shamamisa, kazalik, wodi lemon ihitiram, ma nas ta kasuma teen. Humon kede ma ashurub marisa ketir au bi kun tamhin. 9Humon kede istemir fi beinu hagiga ta iman ma demir al nedif. 10Awolan kede sedegu humon, ashan kede humon yakdemu be sabab humon be la lom.11Nuswan be nefsu teriga wodi lemon ihtiram. humon keli ma yekun nas bita nemima. Humon bikun adi-in wa aminin fi kulu hajat. 12Shamamisa lazim bikun rujal le mara wahid. humon lazim bi dier iyal tomon wa biyut tomon. 13Le del al kadimu kwes humon beligo wuguf kwes wa sikha al azim fi iman al fi Yesua al Mesih.14Ana bi katibu hajat del le inta, wa ana indi sikha ashan bija le inta gerib. 15Lakin kan ana akhir, ana katibu ashan inta bi arufu kef inta bisaraf fi bet ta Allah, al huwo kenisa ta Allah al hai, de amut wa difa al hagiga.16Huwa ma bi anguru ashan bi zahiru hagiga ta kafu Allah azim. Huwo zahir fi gisim, shahidu be Roho, Ainu be malaikat, wa besiru be-inu( fi nus ta) umam, al-am amin fogo, wa shalu fok fi mejid.

Chapter 4

1Hasa Roho bi kelim hagiga gal fi akhir zaman nas tanin bi sibu iman wa bi kutu balum fi arua ta kizib wa dirasat ta shetan. 2Fi mualimin ta kizib. Demir tomon bi indu alamat.3Umon bi abusu mas ashan zowuju wa akudu akil al Allah kalagu ashan shariku fi sukur beinu del al amin wa al arufu hagiga. 4Ashan kulu haja kalagu be Allah huwo kwes. Mafi haja al nihna bi shilu be rija sukur bi abau. 5Ashan nedifu be kalam ta Allah wa salawat.6Kan inta kutu hajat del fi gidam ta akwana, Inta bikun kadam al kwes ta yesua al Mesih. le anu akilu inta be kilmat ta iman wa dirasat al kwes al inta tabau. 7Lakin keli inta aba gisat ta alam al nusuwan kubar bi hibu. Lakin alim nefsak fi haya Rabania. 8Ashan riyada suya mohim, lakin haya Rabania mohim le kulu hajat. Huw bi amsuk wahd le haya de hasa wa haya al jai.9Risala de hagiga wa bi istehik kulu gubul. 10Ashan kida nihna bi jahid wa istakal shidid. ashan nihna indina sikha fi Allah al hayi, al huwo mukhlais ta kulu nas, lakin khas le muominin.11Wasi wa deris hajat del. 12Keli wahid ma alisu sababiya taki. Lakin keli inta yekun misal le del al amin, fi kalam, suluk, muhaba, iman wa tahara. 13Lahadi ana bi ja, istemir le girayat, le bushara wa dirasat.14Keli inta ma amulu ihmal le hadiya al fi inta, al wodi le inta be wasat nubuwa, be wodi ida ta shiyuk. 15Kutu bal le hajat del. Kelik fi humon, ashan tagadum taki bi zahir le kulu nas. 16Intebe le nefsak wa le dirasat. istemir fi hajat del. ashan be amulu kida, inta bi ankis nefsak wa del al bi asma le inta.

Chapter 5

1Mata shitimu zol ajush. Afadal, kede inta arshidu huwo ze abu taki. Ar-shidu sabab al shukar ze humon akwana taki. 2Ar-shidu nusuwan kubar ze umahat, wa nusuwan shukar ze ikuwat be kulu tahara au geliba abeyat.3iktaram nasawin al rujal to monon mutu, Aramil al hagiga. 4Lakin kan armala indu iyal wele iyal ta iyal tou, keli umon awal alimu wori ethteram fi usura bitomon. keli umon dafa abuhat bitomon, le-anu de yau bi wodi farah le Allah.5v 5 Lakin mara al hagiga yau al fakat ragil towo,hiya sibu barau. Hiya bi kutu sikha tou fi Allah. Hiya daiman fi talabat wa salawat bilel wa nahar. 6Lakin kaman mara al bi-ish fi asab farah ta gisim hiya maid, hata kan hiya lisa hai.7Beshir hajat del ashan kede humon ma bi kun indu lom. 8Lakin kan zol ma bi wofiru le usura bitou, bizat le usura tou, huwo bi anguru iman wa bikun akhab min zol al ma muomin.9Kede sejilu mara ka aramala kan hiya wosulu akhatar min sitin sena, mara ta wahid rajil. 10Hiya lazim bi arufu ashan amail al kwes, izakan hiya ihtam be iyal wele hiya bi deifu nas, wele kasulu kurain ta muominin,au saidu nas al tabanin, au wodi nufusum le kulu sokol al kwes.11Lakin aramil al suhar, aba ashan bi shejelu umon fi kisif. Fa zaman umon wodi nufusuhum le niyat ta jisim did Al Mesih, umon deir ashan bi zowuju. 12Fi nefsu teriga umon bikun galtanin leanu umon kasuru waad al awel. 13Umon bi arja ashan bi yogot bidun sokol. Umon bi lifu min bet le bet. ma bes ashan bi yogot sakit, lakin umon bikun ta wonusu nas wa haya ta nas. Umon bi kelim hajat al afrut umon ma bi kelimu.14Ana deir nusuwan al suhar ashan bi zowuju, ashan bi weledu iyal, bi dier bet, ashan ma keli fursa le nas al geir muomoinin bi tahamu nina ashan amulu kalam sherir. Fa 15tanin kalas galabu ashan bi tabi sitan. 16Iza mara al muomin indu aramil, keli hiya saidu umon, ashan kenisa ma bi indu tegila, ashan bi saidu aramil al hagiga.17Keli siyuk al bi hakimu kwes istehik ikhtiram double, Kasatan del al sakalin ma kilma wa fi dirasa. 18Fa kitab al mukudas kelim, '' mata gofulu kasma ta tor kan bi akulu zura,'' wa zol al sahal bi istehek ajur.19Mata akudu tuhumat did shek ile kan fi itnin au talata shuhudin. 20Amulu tadil le khaityin gidam kulu nas ashan bagin bi kafu.21Ana bi amiru inta gidam Allah wa gidam Yesua Al Mesih wa malaikat bitomon al mukhtarin, be inu hafisu awamir bidun tefriga. 22Mata istajil fi kutu yedak fi ras zol. mata sharik fi katiya ta zol tani. hafisu nefsak ashan takun nedif.23 .Mata ashurub moya bes lakin, shilu kamur besit le batna bitak ashan ayan bitak al mustemir. 24Katiya bita nas tanin maruf, wa umon bi yemsi gidamum le gediya. Lakin baad min katayat bi amsi waraum. 25Be nefsu teriga, baad sokolat al kwes maruf, lakin bagin bi agder dusu.

Chapter 6

1v 1 Keli kulu zol al tehet niir ka abid gadiru nas kubar tomon estehik le kulu ihtiram. Umon bi amulu ashan isim ta Allah wa deris ma bi alisu. 2Abid al indu nas al kibar al muominin keli ma karahu umon le-anu umon akwan. Lakin, Keli umon kadimu le umon ketir Le ruasa al bi saidu ashan sokol bitomon umon muominin wa bi hibu umon. Deris wa wori le umon hajat del.3Izakan zol tani bi derisu be teriga barau wa ma bi agbil dirasat al imania, be inu, kalam bita Rabana Yesua Al Mesih. Izakan umon ma bi agbil dirasa al bi wosul le haya Rabania. 4Zol dak mutukebir wa ma arif haja. Lakin huwo ayan be kalamat farik wa nikas bita kalamat. Kalamat del bi entij gira,, waswasa, sataim, sukuk al sherira, 5wa iktilafat al mustedim bein nas al indu afkar sherir. Umon bi kun beid min al hagaig. Umon bi fekir haya Rabania de teriga al umon bi kun ganaiyanin.6Hasa Haya Rabania be igna huwo faida kebir. 7Nina ma ja ma haja fi Dunia. Wala nina bi shilu haja min duniya. 8Lakin, keli nina kun sabaanin be akil wa malabis.9Nas al deir yekun ganiyanin bi waga fi tajarub, fi sherek. Umon bi waga fi, sokol belid wa niyat al batal ta jisim, wafi ai haja al bi kutu nas bi dakalu fi karaba wa dimar. 10Muhaba ta gurush yau juzur ta kulu anuwa ta shar. Jusu min nas indu niyat de silu umon beyit min iman wa atanu nufusum ma huzun shedid.11Lakin inta, rojul Allah, jere bara min hajat del. fetisa biir, haya Rabania imania, muhaba, tahamul wa karama. 12Sakil sakila al kwes ta iman. Amasuku haya al abadia gowi al nadi inta fogo. Be sabab de eta wodi suhuda amam ta sahidin ketir ta haja al kwes.13Ana wodi le inta amri gidam ta Allah, al amulu kulu haja be ish, wa gidam Yesua Al mesih, huwo wanisu al hagayik le Pontius Pilate: 14hafisu wasia jidden, bela lom, lahadi Rabana bitana Yesua Al Meshi zahir.15Allah bi zahiru nefsu fi zaman al munasif - Allah, wahid al mubarak, guwa wahid, Melik al hakim, Rabana al bi hakimu. 16Huwo wahid al bi mutu wa bi ish fi nur al bi wala shedid. mafi insan bi ainu huwo wele bi wosifu huwo. Yekun le huwo ihtiram wa guwa al abadi. Amen.17Kelim nas al ganiyanin fi dunia de ma yekun be takabur, wa keli indu sigha fi sokol ganiyan, al ma indu faida. Lakin, umon keli kutu sigha fi Allah. Huwo wodi le nina ghina al hagiga ashan nina bi itmata. 18Kelim le umon ashan amulu kwes, ashan bi kun ghani be sokol al kwes, Yekun kerim. 19Fi teriga dak, Umon bi kazinu le umon asas al kwes le haja al bi ja, ashan umon bi amsuku haya al hagiga gowi.20Timatayo, difa haja al wodi le inta. Aba wanasat al belid wa munakasat al ma indu faida ta hajat al galat al bi nadi ilim. 21Nas tanin besiru hajat del wa ashan kida umon bi jeli iman. Keli neima yekun ma inta.

2 Timothy

Chapter 1

1Bulus Rasul ta Mesih Yesua be wasat irada ta Allah, wasat waad ta haya al fi Yesua Al Mesih, 2le Timatayos, jena al mahbub: neima, rahama wa salam min Allah al Ab wa Mesih Yesua Rabona tanina.3

4Ze ana bi zekiru moyo ena taki, ana indo niya ashan aino ita, ashan ana bi mala be farah. 5Zekiru ana be iman taki al hagiga, al kan indo haboba taki Lois wa uma taki Eunice, wa ana mutakit inu bi geni fi ita kaman.6De yau sabab ana be zekiro inta ashan inta bi rija estamilu hadaya ta Rabana al fi inta be wasat kutu ida tai fogo inta. 7Ashan Allah ma wodi le nina roho ta khof, lakin ta guwa wa muhaba wa taadib.8Ashan keda keli inta ma kon indo fadia ta shuhuda an Rabana tana, ma le ana, Bulus, mosjun bito. Lakin, sharik fi taab ashan injil hasab guwa ta Allah. 9Al kalisu nina wa nadi nina be nadi al mukadas. Huwo amulu de, ma be hasab amail ta nina, lakin be hasab khuta wa neima bito, huwo wodi le nina fi Yesua Al Mesih gobal bidaya ta zaman. 10Lakin hasa kulasa ta Allah zahir be wasat wujut ta mukalis ta nina Yesua Al Mesih. Yesua yau kutu nihaya le mut wa jabu haya al ma endu nihaya le nur be wasat ta injil. 11Ashan keda, ainu ana mubeshir, rusul wa ustaz.12Ashan sabab de ana kaman ligo taaban fi hajat del. Lakin ana ma indo fadia, ashan ana aruf huwo al ana amin fi huwo. Ana mutaaked ino huwo gadir ashan hafisu amana al ana wodi le huwo lahadi akir zaman. 13Hafisu misal ta risala ta amana al inta asuma min ana, al huwo iman wa muhaba al fi Yesua Al Mesih. 14Hajat al kwes al Allah wodi le inta, hafisu be wasat Roho Al Kudus, al fi fi nina.15Inta arif de, kulu del al bi geni fi Asia galibu beid min ana. Fi mojmu de phygelos wa hermugenus. 16Keli Rabana zahir rahma le bet ta Onesiphorous, Ashan huwo daiman bi shejao ana wa ma indu fadia ashan genzir tai. 17Lakin, zaman huwo fi Roma, huwo fetisu ana shedid, wa huwo ligo ana. 18Keli Rabana zahir le huwo ashan bi ligo rahma min huwo fi yom dak. Kulu teriga al huwo saidu ana fi Efesu, inta bi arif tamam
Chapter 2

1Ashan keda Inta, jena tai, keli inta kon gowi fi neima al fi Yesua al Mesih. 2Hajat al inta asoma min ana fi wusut shuhudin ketir, wodi le nas al umana al bi agder ashan bi derisu nas tanin kaman.3Keli inta taban ma ana ze askeri alkwes fi Mesih Yesu. 4Mafi askeri bi istakal wa kaman huwo moskul ma hajat ta haya de, ashan huwo bi koto dabit tou al musuwul farhan. 5Kaman, ai zol bi amulu musabaga ta jere jere, huwo ma biligo taj ile kan huwo hafisu gawanin ta munafasa.6Huwo dururi le muzari al bi istakal shedid bi akudu nesba ta simar tou al awel. 7Fekir an haja al ana bi wonusu, leano Rabana bi wodi le inta fihim fi kulu haja.8Zekir Yesua al Mesih, jena ta Daud, al gowumu min bein al amoat. De be hasab risala ta injil tai, 9al ana bi taban lahadima rubuto ana be jenzir ze mujirim. Lakin kilma ta Allah ma rubuto. 10Ashan keda ana bi ithamal kulu hajat le deal al mukhtarin, ashan humon kaman bi ligo kulasa al fi al Mesih Yesu, ma mejid al abadi.11Kalam de hagiga: Kan nina mutna ma huwo, nina kaman bi ish ma huwo. 12Kan nina ithamal, nina kaman bi hukum ma huwo. Kan nina anguru huwo, huwo kaman bi anguru nina. 13Kan nina ma aminin, huwo lisa bi geni amin, le anu huwo ma bi anguru nefsu.14Istemir zekiru le umon an hajat del. Anziru umon gidam Allah kede ma kon fi nigash ta kalamat . de ma indo faida wa bes bi lagabato mukh ta del al bi asuma. 15Hawil shedid ashan inta bi gedimo nefsak le Allah ze wahid al mogbul, Amil al mafi sabaab al huwo bikun indu fadia, huwo bi derisu kalam al hagiga nedif.16Sibu wanasat al wasaka, al bi wosulu ketir wa ketir le haya geir Rabania. 17Wanasat tomon bi entesir ze Jara al ma indu ilaj. Beina humon yau Hymenaeus wa philetus. 18De yau rojulen al jeli hagiga. umon bi gul al giyama kalas hasal. humon gadir gilibu iman ta nas tanin.19Lakin kaman, asas ta Allah al gowi wogif. huwo indu kitaba de: '' Rabana arufu nas tou'' wa ''Ai zol al bi semi isim ta Rabana lazim kede tala min hajat al batal.'' 20Fi bet al kebir, afashat ta dahab wa fidah bess. Kaman fi afashat min kasab wa tin. juzu min del le istimal al khas, wa juzu le istimal al adi. 21Kan zol nedif nefsu min istimal al adi, huwo bi tala afash al khas. khasisu huwo, mohim le Seid, wa jahizu huwo le ai sokol al kwes.22Jere min shauwat al shababiya. Fetisu geni adil, iman, muhaba, wa salam ma nas al bi nadi Rabuna ma geliba nedif. 23Lakin abaa sualat al belid wa aweir. Ita aruf del bi weledu mashakil.24Kadam ta Rabana lazim ma bi kore kore. Lakin huwo lazim bi kun kerim le kulu, bi agder allimu, wa indu subur. 25Huwo lazim bi kun indo sabur ashan bi alimo deal al bi arridu huwo. 26Ihtimal Allah bi wodi le humon fursa ta iteraf kan humon arufu hagiga. Humon bi kun waihin tani wa bi sibu sharik bita ibilis, badu gobudu humon ma huwo fi irada tou.

Chapter 3

1Lakin aruf de: Fi ayam al akir bi kun fi awkat al saab. 2Nas badin bi hibu nufus tomon, bi hibu gurush, mutukabirin, fadiin, ta shetima, ma bi asoma le abuhat, ma bi wodi shukur, wa ma kudosin. 3Umon ma indu muhaba le usura tumon, wa ma bi tafik ma ai zul, nas ta nemima, nas bidun dabti nefsa, takyanin, nas al ma bi hibu haja al kwes. 4Umon khayneen, ma fadeen, mutekebirin, umon bi hibu hajat ta haya afdal min Allah.5Umon bi endu shikil ta nas ta Rabania. Lakin umon bi anguru guwa bitou. Kede inta geni beid min nas del. 6Ashan bad min umon yao rijal al dakalo biyut ta nas wa kabasu nusuwan al belidin. De yau nusuwan al maliyan be katiyat wa juru umon beid be niyat al barao barao. 7Nusuwan del daiman bi allimu, lakin umon ma gadir ja le marafa al hagiga.8Be nefsa teriga al Jannes wa Jambres wogaf did Musa, muderisin al kazabin del kaman wogifu did al hagiga. Umon yau rojal al muk tumon lakbato, wa fi iman tumon umon morfoden. 9Lakin umon ma bi itgadam le beid. Ashan shokol belit tumon de bi arufu be kulu nas, bes ze rojal delak.10Lakin lek inta, inta dauro wara dirasa tai, teriga ta haya, sabab, iman, taab al towil, muhaba, subur, 11itihadad, taab, wa haja al hasil le ana fi Anthiok, fi Iconium, wa fi Lystra. Ana ithamalta itihadad. Fi de kulu Rabana ankizu ana. 12Kulu del al deir ish fi teriga ta Rabana fi Mesih Yesua bi ligo itihadad. 13Nas al ashrar wa ta kabasa umon bi dauro min batal le batl kalis, umon bi shilu nas beit wa umon kaman be shilu beit.14Lakin lek inta, geni fi hajat al inta alimu wa kede inta indu amin sabit. Inta arif inta alimu min munu. 15Inta arifo shuno Raban kelimo fi kitab min inta kan suker. Del bi agder kutu inta bi indo maraf ta kulasa be wasat iman fi Yesua Al Mesih16Kulu Kitab min Allah. Huwo mohim le talim, wosifu galad, adilo galad, wa derisu nas fi sika al adiel. 17De ashan rojul Allah bi nafis, jahiz le ai shokol al kwes.

Chapter 4

1Ana bi wodi awamir de wadih gidam Allah wa Mesih Yesua , al bi ja hukumu al hayin wa al meitin, wa ashan wujud bitou wa molokut bitou: 2Beshiru kilma. Keli inta kun jahiz fi fursa al munasib wa al ma munasib. Adilu galad, wobiku, saidu, ma kulu subur wa derasu.3Ashan fi zaman bi ja al nas ma bi ithamal dirasa al kwes. Lakin, umon bi rudu le nufus tumon mualimin le hasab niya tumon, al bi wonuso hajat al adana tumon der asuma. 4Umon bi aglibu adana tumon beid min asma hagiga, wa umon bi aglibu le dirasa al geir hagiga. 5Lakin inta, keli inta kon negid fi kulu hajat. Ithamal taab; amulu shokol ta mubeshirin; kamilu kidma taki.6Fa ana jahiz ashan bi mutu. Zaman ta rahalo tai ja kalas. 7Ana hajat jihat al kwes; Ana kalasu (timo) jere; ana hafisu iman. 8Taj ta bir jahizu le ana, al Rabana, Gadi al adil, bi wodi le ana fi yom dak, wa ma le ana barao, lakin kaman le kulu del al bi hibu rija ta tou.9Hawil shedid ashan inta bi ja le ana be sura. 10Ashan Demas sibu ana. Huwo hibu dunia al hasa wa huwo ruwa le Tessalonica. Crescens ruwa le Galatia, wa Titus ruwa le Dalmatia.11Luka bes yau ma ana. Fetisu Markos wa jibu huwo ma inta leano huwo mohim le ana fi shokol. 12Tychicus ana rasulu le Ephesus. 13Gumas al ana sibu fi Troas ma Carpus, jibu kan inta jai, wa kutuub, kasatan kutub ta ahad al gedim.14Alexander al bi istakal hadaid amulu amail ketir ta shetan did ana. Rabana bi dafa le huwo hsab amail tou. 15Inta kaman gafiru gisim taki min huwo. Leano huwo bi aridu kalamat tana shedid. 16Fi difa tai al awel, mafi zol al wagaf ma ana. Bel aks, ai zol sibu ana. Keli ma hasibu did umon.17Lakin Rabana wagaf mai wa gowi ana ashan, be wasat ana, Ashan bushara de bi kamilu, Ashan kulu nas ma Yahudin bi asma. Ankizu ana min kasma ta ased. 18Rabana bi ankizu ana min amalia ta shetan wa bi hafisu ana le molokut tou al samawi. Mejid keli kon le huwo lel abad al abidin Amen.19Selimu Priscila, Aquila, wa usra ta Onesiphorus. 20Erastus fadulu fi Corinth, Lakin Trophimus Ana sibu ayan fi Miletus. 21Hawil shedid ashan inta bi ja gubal sekete. Eubulus bi selimo inta, Pudens, Linus, Claudia kaman, wa kulu akwana. 22Keli Rabana yekun ma roho taki. Keli neima yekun ma inta.

Titus

Chapter 1

1Bulis, kadam ta Rabuna wa marasula ta Yesua al mesih, ashan iman ta nas al Rabuna ikhtaru, wa marafa ta hagiga albi wodi humon fi mahal al kwes. 2Ma raja ta haya al abadia al Rabuna waadu wa bidun kidib min gubal bidaia ta zaman. 3Huwo beinu kelima tou fi zaman al huwo hadidu, be beshiru risala tou al huwo kutu ana amin bi beshiru hasab talimat ta Allah wa Mukhalis ta nina.4Le Titos, jena tai al saa fi iman al sawa neima wa salam min Allah al Abu wa mukalis ta nina Rabun Yesua al mesih. 5Le sabab de ana sibu inta fi Kiret ashan bi timu nizamu bagi hajat al nagis wa bi kowinu shiyuukh fi kulu medina ze ma ana wori le inta.6Al sheik lazim kede kun bidun loum, wa kede kun indu mara wahid, wa iyal alkweisin al ma mujirimin. 7wa kaman mohim kalis le zol albi ainu wara shokol ta Allah kede ma kun indu loum. kede huwo geni ze wokil ta Allah, kede ma kun zol ta dala, albi zalan sambala, wa zol ta merisa. wa zol tama abu gelba fi hajat ta nas.8lakin, huwo kede kun zol kwes al bi daifu nas al bi rudu hajat al kwes. Huwo bi kun al indu mug, wa zol adil al bi agder hafisu gisim tou. 9huwo kede kun zol adil fi kelima al hagiga ashan bi agder sheja nas tanin bi talim al sah wa bi adilu nas al muaridin.10ashan fi nas tanin mutmeridin, de nas al teheru humon, wa bi wonusu be kalamat al farik al bi woduru nas. 11huwo mohim kalis ashan kede wogifu humon. humon be derisu haja al galat ashan humon be ligo maslah wa maksab tomon.12wahid min Anbia tomon kelim kan keli, "Nas ta kriet de kulum kadabin, wa haiwanat al batalin, wa kaslanin kman". 13kalam de hagiga wa be sabab de kede wori le humon ashan humon bi istadil fi iman tomon. 14mabi kutu bala le kalamat al ma hagiga al ta Yahudiin wa le awamir nas al al humon gelibu bara min al hag14Mata takum kutu bala fi awhamat ta nas yahudin al woduru min sika al hagiga.15Hajat bikun nedif le nas al nedifin. lakin, le del al waskhanin wa al ma mominin hajat kulu ma bikun nedif. ashan mukh wa geliba tomon kulu waskhan. 16Humon bi mesil gali humon arufu Allah, lakin amail tomon bi wori humon ma aruhu Allah. humon ma kweisin wa ma muhteramin. wa fi amulu hajat alkwes abau humon.

Chapter 2

1Lakin ita, kede wonusu wa alimu ershad al be saudu. 2Derisu nas al kubar kede kun fahimin, wa muhtaramin, kwesin fi iman wa fi muhaba wa fi sobur.3Derisu nuswan al kubar kede geni fi teriga al mukadas kede humon wori teriga ta guad al kwes, ma ta suwata. wa ma ta asurubu merisa ketir. wa kede humon alimu nas talim al kwes. 4Ashan humon be agder derisu nusuwan al sukerin ashan be agder hibu rujal tomon wa iyal tomon. 5Wa kede derisu humon ashan humon bi kun negitin, wa nedefin, wa ashan bi amsuku bet kwes, wa ashan bi ihtaramu rujal tomon. humon bi amulu de ashan kelima ta Allah kede ma sitimu.6Be nefsu teriga, sheja shabab ashan kede humon istakdim fekira al kwes. 7Kutu nefsa taki misal fi kulu hajat, wa kan ita bi derisu, derisu sah wa adil. 8Wodi risala al bi saudu wa al ma bi alisu, ashan zol almuarid de bi ligo fadia tou, ashan hou ma ligo haja batal al huwo bi wonusu fi anna.9Derisu kadamin kede ehtaramu said tomon fi kulu hajat. Wa kede humon rudu amulu ai shokol bidun korekore. 10Kede humon ma kun haramia, lakin kede humon beinu kulu iman tomon al kwes, ashan fi kulu teriga talim ta Allah mukalis ta nina bi beinu kwes.11

12Wa alimu anna ashan bi aba hajat al ma ta Allah wa ta dunia. wa kaman ashan bi geni guwad al kwes al adil. wa fi teriga ta Allah fi zaman ta nina de. 13Fi zaman abu nina bi istena wa bi ainu gidam ashan bi ligo baraka ta nina, wa zuhor ta Allah al azim. wa mukalis ta nina Yesua al mesih.14Yesua wodi gism tou le nina ashan bi kalisu nina min kulu hajat al batal wa bi kutu nedifin, le nefsa tou. nas tuo al indu gira le amulu hajat al kwes.15Wonusu ann hajat del, sheja nas ashan bi amulu humon wa Sahu be kulu sulta. kede zol ma alisu ita.
Chapter 3

1v 1 Zekiru humon keli nezelu gisim le hukam wa sulutat, ashan bi ihtaramu humon le ai sokol al kwes, 2Wa zol tani ma shakila, wa kede geni kwes beinu ta waadu le kulu zol3Ashan anina kan belidin wa ma bi asuma kalam. anna woduru wa bi amulu niat ta gisim ta nina. wa anna bi geni fi haya al ma kwes wa ta gelba hasud. wa kerehia ta bad tanna.4Lakin wokit, sokol kwes ta Allah mukhalis tanna beinu le nas, 5huwo kan ma ashan hajat al kwes al kan nina amulu, lakin bes ashan rahma tou kalisu anna. wa kasulu anna be wasat melad al jedid wa jedidu be Roho al kuduus,6Al dofugo le nina ketir be Yesua al mesih mukalis ta nina. 7Huwo amulu ze de ashan bi berir anna be neima tou, anna bikun endu worisa ta raja fi Haya al abadia.8Risala de hagiga. ana deir kede inta wonusu be kulu saraha kalam de. ashan del al rudu Allah bi agder amulu hajat al kwes al huwo kutu gidam tomon. de hajat al kwes al bi anfa nas.9Lakin kede anna sibu kalamat al farik wa silsilla ta judud wa kalamat ta ganun al bi ferigu wa bi shetetu nas. hajat del batal wa ma bi nafa. 10Aba takum ai zol al bi jibu tefriga fi nus takum, bad kan wodi le huwo inzar mara wahid aw marteen. 11kede itakum arufu gali zol de woduru min sika al adil, huwo hukumu gisim bito be geni fi katia.12Zaman ana rasulu le itakum Artimas aw Tikikos, kede inta ja le ana be sura fi Nikobulis, ashan ana deir ja geni zaman sekete de kulu hinak. 13Jahizu be sura Zenas al arufu ganun kwes, wa Abolus ashan bi safir wa kede mafi haja nagis le humon.14Nas ta nina kede alimu ashan bi amulu hajat al kwes al bi saudu nas be sura ashan kede humon ma kun bidun samar.15Kulu del al fi hini ma ana bi selimu itakum. wa selimu del al bi hibu anna fi iman. Neima kede kun ma itakum kulu.

Philemon

Chapter 1

1Ana Bulus, mosjun ashan kalam ta Yesuah Al Mesi, wa aku Timateyo le Filimon, sabi bitana al mahabub wa sherik fi kidma, wa le Affiya ukut bitana, 2wa le Arkipos aku bitana al askeri, wa le kenisa dak al gi limo fi bet taki. 3Kede neima kun le inta wa salam min Allah Abu bitana wa ta Rabbana Yesua Al Mesi.4Ana daiman bi sukuru Allah tai fi zaman ana gi zekiru inta fi salawat tai, 5ashan ana asma an iman taki le Rabbana Yesua wa muhaba al inta indu le kulu nas bito al muominin. 6Ana seli gali sharika ta iman taki kede kun neshit, ashan inta bi kon indo marafa al kamil ta kulu hajat al kwes al anina indo Messih. 7Ashan ana indi farah ketir wa raha ashan muhaba taki, ashan gulub ta muminin biga jedidu be ita, aku.8Ashan kidah, hata lo ana indu kulu suja fi Yesua ashan ana bi amiru inta kede amulu haja al ita bi istakal, 9kaman ashan muhaba, ana bi asalu inta, ana Bulus zol al ajus wa hasa mosjun lel Al Mesih Yesu.10Ana bi asalu inta be sabab ta jena bitai Onisimos, al ana biga abu bitou fi zaman alana fi sijin wa morbotbe jenzir. 11ashan huwo kan ma indo faida le ita, lakin hasa huwo biga mohim le ita wa le ana. 12Ana rasol huwo wara le inta, huwo al asa geliba tai. 13Ana kan bi itmana kede huwo geni ma ana, ashan huwo kan bi kadimu ana le bidal inta, ze ma ana fi jenzer be sabab ta injil.14Lakin ana ma deiru amulu ai haja bidun ma asalo raya taki. Ana ma deiru amail taki al kwes bikun ashan asuro ita lakin min niya al akwes. 15Bikun le sabab de yau ferigo huwo min ita le zaman guser, ashan huwo bi rija le inta ta kulukulu. 16Huwo tani ma kun kadam, lakin ahsan min kadam, aku al mahabub. Huwo mahabub be zat le ana, wa ketir kalis le inta, fi tijahen ta gesim wa fi Rabana.17Kan ana ze sherik le inta, istakbilu huwo ze ana. 18Kan huwo amulu haja batal le inta au huwo silu ai haja taki, hasibo le ana. 19Ana Bulus katibu ma idan tai,i ana be nefsa tai bi dafa wara le inta - Ana madeiru zekiro le inta inu inta hagi be nefsak. 20Nam ;akui , amolo le ana maruf fi Rabuna; jedido gelbi taifi Meshi.21.Ashan ana indo siga ino ita bi asoma kalam tai, ana katibu le inta. Ana arufu inta bi amulu aktar min ali ana asalu. 22Fi nefsu zaman jahizu le ana oda ta defan, ana bitmana be salawat takom bi rajau ana wara le intum.23Epaphras, sabi bitai al masjun fi Messih Yesu, bi selimo intum. 24Hata Marko, Aristarkus, Demas, wa Luka akui fi kidma. 25Keli neima ta Rabuna Yesua Al Messi yekun ma roho takom Amen

Hebrews

Chapter 1

1Bediri kan Allah wonusu le abuhat ta nina be wasat anbiya fi marat ketir wa be teriga ketir. 2lakin fi ayam ta akhir de, Huwo wonusu le nina be wasat Jena, al Huwo yau akhtar ashan bi kun fok min kulu hajat. wa be wasat huwo kaman Allah amulu al duniya. 3Huwo yau dou ta mejid Bita Allah, wa sura bita jouhar bitode huwo al bi limu kulu hajat sawa be kelima ta guwa bito. baad ma Huwo nedifu katiyat, huwo geni tehet fi idan yemin ta Allah al azim al fok.4Huwo biga bes fok malaikat, ze isim al Huwo worisu de futu kulu min isim tomon. 5Ashan le yatu malaika Allah kelim, "Inta jena Bitai, alela Ana biga Abu bitaki" wa kaman, "Ana bi kun Abu le huwo, wa Huwo bi kun jena le Ana"?6Lakin kaman, wokit Allah jibu jena al bikir de fi dunia, Huwo kelim, "Malaikat ta Allah kulu bi abudu Huwo." 7wa an malaikat Huwo kelim, "Huwo yau amulu malikat Bito arwah, wa kadamin Bito lisan bita nar."8Wa an al Jena Huwo kelim, "Kursi taki, ya Allah, lel abad wa al abadiya. Wasulta ta mamlaka tak de sulta ta adala. 9Inta hibu geni adil wa Inta akrah fouda.Ashan kida Ya Allah, Allah Bitak, masau Inta be zet bita farah aktar min sabihat bitak"10Fi bidaya, Ya Rabuna, Inta kutu asas ta dunia. Samawat" de shokol ta idan Bitak. 11Humon kulu bi kalasu, lakin Inta bi istemir. Humon kulu bi libisu ze gita gumash. 12Inta bi lifu humon fok ze birish, wa bi geiru humon ze gita gumash. Lakin Intum sawa, wa senwat takum ma bi intaha."13Lakin le yatu malaika Allah kelim fi ai zaman, "Geni fi idan yemin Bitai lahadi Ana bi kutu adu taki mahal ta kutu kura. 14Hal Malaikat kulu ma arwah al bi kadimu, al rasulu ashan bi saudu del al bi worisu kulasa?

Chapter 2

1Ashan kida keli anina kutu bala tanina ketir le kalam al anina asuma de, ashan kede anina ma tala bara min huwo.2Kan risala al kan wonusu be wasat ta malaika huwo hagiga, wa kulu mukhalafat wa tamarud bi ligo mukafa tou, 3Nina kef bi nofut kan nina aba kalam ta kulasa al azim? De yau kulasa al alinu awel be Rabuna wa asbitu le nina be del al asuma. 4Fi nefsu zaman Allah shahidu be alamat, wa ajaib muktelifa, wa be towzi hadiat ta Roho al kudus hasab irada Bito.5Ashan Allah kan ma wodi dunia al jai le malaikat, al nina bi kelim an huwo. 6lakin fi wahid zol shahidu, gali, "insan huwo munu, hata inta be zekir huwo? awo jena ta insan, hata inta bi zekiru huwo7Intum kutu insaan tehit min malaikat; intum libisu huwo be tagia ta mejid wa ihtiram. 8Inta kutu kulu haja ashan be kun tehet kura bito. ashan kan le huwo Allah kutu kulu haja. huwo ma sibu ayi haja ma kutu tehit le huwo. lakin hasa nina lisa ma aynu kulu haja gi ihtaramu Huwo.9Lakin nina aynu zol al amulu huwo tehet min malaikat le zaman guser: Yesuah, al, ashan taab wa mutu bito, libisu Huwo be mejid wa karama. hasa be neama ta Allah, Huwo jeribu mutu ashan ai zol. 10Lianu huwo kan hagiga le Allah, ashan kulu haja ligo le huwo wa be wasit bito, ashan bi jibu iyal ketir le mejid. Wa kaman kan hgiga le huwo ashan bi amulu kaid bita kulasa tomon kamil be wasit taab Bito.11Leanu al mukadas wa al mukadasin humon kulu wahid. ashan kida huwo ma bi kun indu fadiya ashan bi nadi humon akuana. 12huwo kelim, "ana bikabiru be isim taki le akuana bi tai. ana bi guna le inta fi nus ta kenisa."13Wa tani, "ana bi sedeg fi huwo." wa tani, "ayinu, ana yau hini ana wa iyal al Alla wodi le ana." 14ashan kida, ze ma iyal de bi shariku fi gisim wa dom, huwo kaman bi shariku fogo be nefsu teriga, leanu be wasat mutu, huwo bi demiru zol al indu guwa ta mutu, al huwo yau, ibilis. 15de al kan huwo hariru kulu del al bi kafu min mutu haya tomon kulu haya tomon tabe le abudia.16Leanu hagiga huwo ma saidu malaika, lakin iyal ta ibrahim. 17huwo kan durori le humon ashan bi kun ze akuana bitomon fi kulu haja ashan biga huwo bi kun rehim wa reise ta kahana al amin fi ilaga le hajat ta Alla, ashan huwo bi afi an katia ta nas. 18ashan Yesuah be nefsa bito ligo tab wa jeribu huwo, huwo bi agder saidu del al jeribu humon.

Chapter 3

1Ashan kida, Ya kuwana al kedisin, intum al limu sawa fi nadi bitakum ta samawat. Fekir takum Yesuah, al Huwo yau marasula wa reis bita kahana ta iman al nina amin fogo. 2Huwo amin le Allah, al ikhtar Huwo, ze Musa kaman kan amin fi kulu bet ta Allah. 3hasibu Yesua aksen min Musa, ashan zol al bi abinu bet bi wodi le huwo tegdir aktar min bet de zatu. 4Ai bet abinu be zol, lakin al abinu hajat kulu de Allah.5Ashan Musa kan amin ze kadam fi bet ta Allah, kan bi shahidu kulu hajat al kelimu fi mustagbal. 6Lakin Al mesih amin ze Jena al mosul fi bet ta Allah. Nina yau bet tou kan nina amsuku gowi fi thika bitana wa fi raja bita de al nina bi farah le nihaya.7Ashan kida, de bes ze Roho Al kudus kelim: "Alela, kan intum asuma sot tou 8ma takum gowi geliba ze kan fi zaman ta tamarud, fi zaman ta tejriba fi sahara.9De wokit judud takum amulu tamarud wa jeribu Ana, wa fi wokit bita arbein sena, humon aynu hajat al Ana amulu. 10Ashan kida zalan tai nezil le jil dak. Ana kelim, "Humon daiman bi woduru fi gulub tomon. Humon ma aruf sikat Bitai." 11De kutu Ana halifu be zalan: "Humon ma bi dakalu fi raha Bitai."12Amulu takum hisab, Ya akuwana, ashan kede mafi zol min intum bi indu roho batal bita adam iman, geliba al bi rija huwo wara min Allah al hai. 13lakin seja takum badu kulu yom, fi zaman al lisa bi nadi "alela," ashan kede ma kabasu min intum zol be kabasa bita katiya.14Ashan nina biga mushterikin ma Al mesih kan nina amsuku thika tanina gowi fi Huwo min bidaya le nihaya. 15An de huwo kan kelim gali, "Alela, kan intum asuma sot tou, matakum gowi geliba ze kan fi zaman ta tamarud."16Del nas munu al kan asuma Allah wa tala mutmeridin? Sei de ma nas kulu al tala bara min Masir be wasit Musa? 17Be del al Huwo zalan arbein sena? De ma del al amulu katiya, al jusas tomon fadulu fi sahara? 18Al Huwo halifu le humon gali ma bi dakalu fi raha tou, kan ma del al aba asuma Huwo? 19Nina aynu humon ma bi agder dakalul fi mahal raha Bito ashan adam iman.

Chapter 4

1Ashan kida, min gali waad ta dukhul fi raha tou lisa fi, kede nina kun harisin ashan mafi wahid min intum kede beinu kanu huwo ma bi agder dakalu. 2Ashan wori le nina kalam bita bushara bes ze kan le humon. lakin risala dak kan ma saudu del al ma fi wihda ta iman ma del al asuma.3ashan nina al aminu bi dakalu fi raha dak, ze Huwo kelim, "Ze Ana halifu be zalan, Humon ma bi dakalu fi raha tai." inshalla kan Shokol tou kalasu min zaman tasis ta duniya. 4Ashan Huwo kelim fi mahal tani kalam ta yom nimira saba : "Wa Allah akudu raha fi yom nimira saba min kulu shokol tou." 5Wa kaman tani hini Huwo kelim, "Humon ma bi dakalu fi raha tai."6Ashan kida, bagi le tanin ashan bi dakalu fi raha dak, wa le del al asuma kelima al hag awel ma bi dakalu be sabab ta adam ihtiram. 7Kaman Allah kasisu yom tani, bi nadi "Alela," wokit huwo wonusu be wasat Daud be kelimat al wori: "Alela kan intum asuma sot tou, ma takum gowi geliba takum."8Iza kan Joshua wodi le humon raha, ligo Allah ma kelim an yom tani. 9ashan kida sabitu raha de le nas ta Allah. 10le de al bi dakalu fi raha ta Allah huwo kaman bi akudu raha min amail tou, ze ma Allah akudu raha min amal tou. 11ashan kida kede anina ishtakal shedid ashan raha de. ashan kede mafi zol waga fi mushkila ta adam taa ze ma del amulu.12Leanu kalam ta Allah hai wa bi Ishtakal wa senin min sef al bi gata min tijahen. bi wosulu lahadi fi nefsa wa roho, fi mafasil wa mug, wa bi agder ashan bi meyizu afkar ta gelba wa niyat bito. 13mafi haja kalagu ma bi zahir fi gidam ta Allah. lakin ai haja zahir wa fadi fi ena ta zol al wodi le ana awamir.14Ashan kida ligo anina endu reis ta kuhana al azim al huwo ruwa fi samawat, Yesuah jena ta Allah, kede anina kun mutumeskin be gararat ta nina. 15lanu anina ma endu reis al azim al ma bi agder shilu shokol deif ta nina. lakin, anina endu zol tani al jeribu huwo fi kulu ahwal ze anina, ile dag yahu ma endu katia. 16kede anina ruwa be kulu sigah le tarabeza ta neama, ashan biga anina bi ligo rahama wa bi ligo neama ashan bi saidu fi zaman ta ehtiyaj.

Chapter 5

1Leanu ai reis kahana, hazilu min nus ta nas, wa hazilu ashan bi ishtakal bidal ta nas fi hajat al ta Allah, ashan huwo bi gedimu hadiyat wa zabiha ta kataya. 2Huwo kaman bi agder ashan bi tifagu ma del al belidin al kabasu humon, ashan huwo zatu indu daafat. 3Ashan kida, azu min huwo ashan bi gedimu zebiha ta katiya bito kaman, ze al huwo amulu le katiya bita nas.4Mafi zol bi agder shilu le nefsa bito shokol de, ille kan Allah yau nadi huwo, ze kan Harun. 5Be nefsu teriga, Al Mesih ma kutu nefsa tou reis kahana. Bidal kida, Allah kelim le Huwo, "Inta jena Bitai; alela Ana biga Abu taki."6De bes ze al Huwo kelim fi mahal tani, "Inta kahin le nihaya ze Meliksadik."7Fi ayam al Huwo kan fi jisim, Mesih gedimu salawat wa tilbat be kore wa moyo ena shedid le Allah, al bi agder alagu Huwo min mutu., wa asumau ashan hya Bito ta Rabuna. 8Sala kan Huwo Jena, lakin an Huwo alimu ihteram min taab al Huwo ligo.9Wa ashan Huwo kan kamil, Huwo biga sabab kulasa al abadiya. le kulu wahid al bi ihterim Huwo. 10Allah kasisu Huwo ashan bi kun reis bita kahana fi rutba ta Meliksadik. 11Fi ketir al nina bi kelim an Yesua, lakin biga saab ashan bi wori le intum ashan fihim takum biga tegil.12Kan lahadi zaman de intum biga mualimin, lakin laisa intum deir kede zol tani alimu intum asas ta bidaya ta kalamat ta Allah. Intum deir leben, ma akil al gowi! 13Ai wahid al lisa bi ashrab leben ma indu khibra be risala ta al bir, ashan huwo lisa jena suker. 14Lakin akil al gowi le nas kubarin. De del ashan humon biga kubarin wa timu raba, sokol fahim tomon deribu ashan bi ferigu haja al kuwes min batal.

Chapter 6

1Baad de, kede nina sibu bidaya bita risala ta Al Mesih wa kede nina ruwa gidam le shokol kebir wa timu raba. Kede nina ma rija kutu asas bita touba min hajat al meit wa bita iman be Allah, 2wole asas bita dirasa fi kalam bita mamudiya, wole kutu ida, wole giyama bita meitin, wa bita hukum al abadiya. 3Nina bi amulu zede ile kan Allah wodi izin.4Ashan saab le del al nur wala le humon wahid mara, del al jeribu hadiya bita sama, del biga shuraka bita Roho al kudus, 5wa al jeribu kelima ta Allah al kwes wa guwat ta zaman al jai. 6Lakin del al rija beiid - saab ashan bi rijau humon tani le touba. De ashan humon selibu Jena ta Allah le nufus tomon kaman, wa amulu fadiya le Huwo.7Ashan wata al bi ashrab moyo ta motoro al bi nenzil fogo, hajat kwes bi raba fogo le nas al wata de tomon - de yau wata al ligo baraka min Allah. 8Lakin kan raba fogo shok wa gesh al fogo shok, de ma bi anfa wa bi ligo laana. Nihaya bito bi kun fi nar.9Lakin anina indu siqa be haja kwes le intum, ya habaib, hajat ta kulasa, sala kan nina bi wonusu zede. 10leanu Allah ma bi zulumu. Huwo ma bi nesitu shokol takum wa muhaba takum al intum zahiru ashan isim tou, Ashan intum kadimu nas tou al kedisin, wa lisa intum bi kadimu humon.11Nina kan deir ai wahid min intum kede beinu be nefs guwa le nihaya, ashan bi akid rajaa takum. 12De ashan kede intum ma tala kaslanin, lakin del al bi jeribu nas al be iman wa sobur humon worisu waad.13Ashan wokit Allah amulu waad tou ma Ibrahim, Huwo halifu be nefsa tou, ashan kan mafi wahid aazam al Huwo bi halifu be huwo. 14Huwo kelim, "Ana bi bariku inta wa bi wodi le inta iyal ketir." 15bi Kida, Ibrahim agder ligo haja al kan waadu huwo baad ma huwo kan istena be sobur.16Nas bi halifu be zol azam min humon. Fi nihaya ta kore kore tomon, humon bi halifu ashan bi wogif ai haja. 17Wokit Allah karir ashan bi zahir be sura wadeh le del al bi worisu waad tou gali karar tou ma bi geiru kulu kulu, Huwo halifu. 18Huwo amulu ze de ashan be itnin hajat del ma bi geiru - wa be yatu kan bikun saab ashan Allah bi kabasu - nina, al jere wa ligo taziya, nina indu teshji al gowi ashan bi amsuku fi raja al kutu gidam bita nina.19Nina indana de ze farmala al sabit wa gowi fi nufus bitana. 20Ze ma Yesua, ruwa gubal nina, wa dakalu fi juwa mahal dak bidal nina. Huwo biga reis bita kahana le nihaya baad rutba ta Meliksadik.

Chapter 7

1De kan Meliksadik, melik ta Salim, kahin ta Allah al fok, al kan limu ma Ibrahim wokit kan bi rija min mahal al kan dabau fogo muluuk wa bariku huwo. 2Wa kan Ibrahim wodi le Huwo ushur ta ai haja. Awel haja, terjima ta maana ta isim tou, "Melik ta bir"; wa biga Huwo kaman "Melik ta Salim," de yani, "Melik ta Salam." 3Huwo ma indu Abu, wa ma indu Uma, wa ma indu Judud, wa ma indu bidaya ta ayam tou wole nihaya ta haya tou. Bidal kida, shabehu Huwo be Jena ta Allah, ashan Huwo fadulu Kahin lel abad.4Aynu zol de kan azim kef lahadi abuna Ibrahim agder wodi le Huwo ashara ta hajat al huwo shilu fi harb. 5Ganun bi asalu iyal ta Lawi del al biga kahana ashan bi limu ushur min shaab, aw, min akuwana tomon, shala kan humon kaman, iyal ta Ibrahim. 6Lakin Meliksadik, al ma kan indu nasab bi limu ma humon. agder ligo ushur min Ibrahim, wa bariku huwo, de Huwo al indu wuud.7Ma bi agder anguru gali zol al suker bi ligo baraka min zol al kebir. 8Fi mushkila de, nas al meitin ligo ushur, lakin fi mushkila dak agder shahidu gali Huwo hai. 9Wa, be teriga ta kalam, Lawi, al ligo ushur, kaman dafau le Huwo ushur be wasit Ibrahim. 10Ashan Lawi de kan fi gesim ta judud tou wokit Meliksadik limu ma Ibrahim.11Hasa kan shokol kamil be wasat kahnut ta Lawi (ashan tehet huwo nas bi ligo ganuun), shunu, de shunu tani al azu kede kahin tani ashan bi gum fi rutba ta Meliksadik, wa ma bi hasibu fi rutba ta Haroon? 12Ashan kan kahanut biga geiru, ganun kaman lazim bi geiru.13Ashan zol al kelim hajat del be kalam tou de zol ta gebila tani, min al mafi wahid kulu kulu kadim fi mazbah. 14Hasa biga beinu tarau min Yahuza al Rabuna ta nina weledu, gebila al Musa ma wonusu fogo be kalam kahin.1515 Al nina kelim biga wadeh kan gali kahin tani zahir ze Meliksadik. 16wahid de Ma kan ashan ganun al gali lazim kede kun min nasab ta gesim Huwo biga kahin, lakin kan ashan guwa ta haya al abadiya. 17Wa al kitab yau shuhud Bito: "Inta kahin lel abad fi rutba ta Meliksadik."18Ashan talimat al gedim dak kutu fi taraf ashan biga deif wa ma shakal. 19(ashan ganun ma timu amulu haja), wa raja al ahsen talau, be wasit tou nina bi ja gerib min Allah.20Wa ma kan bidun halifa! Tanin biga kahana bidun ai halifa, 21lakin Huwo biga kahin wokit Allah kelim le Huwo, "Rabuna halifu wa Huwo ma bi geiru muk Bito: 'Inta kahin lel abad."'22Kida kaman Yesua wodi damana bita aksen tifagiya. 23Kahana al gudam del humon kutar, min zaman mutu abusu humon ashan kede istemir geni fi maktab. 24Ashan Yesua lisa bi istemir hai lel abad, Huwo indu kahnut al sabit.25Ashan kida huwo kaman bi agder kalisu tamam del al bi ja gerib min Allah be wasit Huwo, ashan Huwo daiman bi hai ashan bi hin le humon. 26Ashan kan munasib kede nina indu shikil reis bita kahana ze de. Kudus wa ma indu galat, nedif, fasilu min nas ta katiya, wa fok min samawat.27Huwo ma muhtaj ashan, ze reis kahana muktelif ashan bi gedimu zabaih kulu yom, awel le katiya bito, wa baad dak le katiya ta bagi nas. Huwo amulu kida mara wahid le nas kulu wokit Huwo gedimu jisim Bito. 28Ashan ganun bi kutu rais kahana min nas al indu dofat, lakin kelima ta halifa, al ja baad ganun, kutu Jena al Huwo kamil lel abad.

Chapter 8

1Hasa nukta ta kalam al nina bi kelim ze de: Nina indu rais kahana al geni tehet fi idan yemin ta kursi bita Sultan fi Samawat. 2Huwo kadam fi mahal al mukadas, fi khema ta ijtima al Allah, yau salau ma insan.3Ai rais kahana aynu ashan bi gedimu tegdimat wa zebihat. ashan kida mohin kede huwo indu haja al bi gedimu. 4Ashan kida kan al Mesih lisa fi duniya, huwo ma bi kun fi kahin kulu kulu. Ashan fi del al bi gedimu tegdimat ze ganun der. 5Humon kadimu sura wa dulu ta hajat ta Samawat. Huwo ze Musa wokit ligo talimat min Allah fi wokit huwo kan der abinu khema ta ijtima: Allah kelim , "Aynu kede inta amulu hajat kulu ze al wori le inta fi jebel ."6Lakin hasa al Mesih ligo kidma aksen, kaman ze Huwo yau wosit ta aksen tifagiya, al sabitu fi aksen waad. 7Kan gali waad al awel dak kan ma indu galat, kan ma bi deiru waad nimira itnin de.8La anu Wokit Allah ligo galat le nas, Huwo kelim, "Aynu takum, fi ayam bi ja - Rabuna yau kelim - al Ana bi amulu waad tani jedid ma bet ta Israel wa ma bet bita Yahuza. 9Ma bi kun ze waad al kan Ana amulu ma judud tomon fi yom al kan Ana shilu humon min idan tomon ashan bi tala humon min ard ta Masir. Lakin humon ma kutu bal ashan bi wogif gowi fi waad Bitai, wa Ana alisu humon - Rabuna yau kelim.10De yau tifagiya al Ana bi amulu ma bet ta Israel baad ayam del. - Rabuna yau kelim. Ana bi kutu gawanin Bitai fi muk tomon, wa kaman Ana bi katibu fi gulub tomon. Ana bi kun Allah tomon, wa humon bi kun nas Bitai.11Humon ma bi derisu ai wahid jeran bito wa ai wahid aku bito, gali, 'Aruf Rabuna.' ashan humon kulu bi aruf Ana, min soker tomon lahadi akbar wahid tomon. 12Ashan Ana bi hin le hajat tomon al sherir, wa katiyat tomon Ana ma bi zekir tani mara."13Ashan bi nadi waad de "Jedid." Huwo alinu waad al awel de biga gedim, wa al biga gedim bi woduru gerib.

Chapter 9

1Lahadi hasa tifagia al awel de kan indu gawanin le ibada wa ta haikal al fi duniya. 2Ashan kheima ta ijtima de jahizu. Gurfa al awel, al fi fogo hadid ta wogifu lamba, wa tarbiza, wa esh ta hudur, bi nadi gali de mahal al mukadas.3Be wara sitara nimira itnin fi gurfa tani, bi nadi gali kuds al akdaas. 4Fi fogo mazbah ta bokhur min dahab, kaman fi fogo tabut al ahad, kati kulu be dahab. Be juwa fi gurma ta dahab fi fogo manna, wa asaya ta Harun al kan bada raba, wa lohat ta tifagiya. 5Fok fi ras tabut al ahad, fi malaikat ta mejid kati kuta ta kafara, al nina ma bi agder wonusu fogo hasa be tafasil.6Baad kulu hajat al jahizu del, al kahana daiman bi dakalu fi gurfa al bara fi kheima ta ijtima ashan be amulu kidmat tomon. 7Lakin bes reis kahana yau bi dakalu lahadi fi gurfa nimira itnin, mara wahid fi sena, wa ma bidun dom al huwo gedimu ta nefsa bito wa ta katiya ta nas al ma gasidu.8Roho al kudus wori gali kan lisa kheima al awel de lisa bi wogif sika le kuds al akdas lisa ma beinu. 9De kan misal le zaman ta hasa. Kulu tegdimat wa zebihat al bi gedimu ma bi agder kutu demir ta zol al bi abidu ashan bi kun kamil. 10Humon kutu bala tomon bes fi akil wa shirab wa fi sibir ta kasil al baraw baraw, gawanin ta jisim lahadi zaman ta nizam al jedid.11Al Mesih ja ze rais kahana le hajat al kuwes al bi ja hasa .Huwo mururu min nus ta kheima al kebir wa al kamil al ma salau be idan ta insan, ma ta duniya de al kalagu. 12Ma kan be dom ta korufat, lakin bes be dom Bito Huwo dakalu fi kuds al akdas wahid mara le nas kulu wa amulu le nina damana bita kulasa al abadiya.13Kan gali dom ta khorufat wa ta tiyus wa be rushu rumad bita jena bagara le del al waskanin agder jibu humon gerib le Allah be kasil bita jisim. 14Godur shunu dom ta al Mesih, al be wasit Roho abadiya agder gedimu nefsa Bito le Allah bidun ai kalam batal. 15Be sabab de, Huwo yau bi amulu wasta le tifagiya al jedid de. De ashan, min zaman mutu hariru del al kan tehet tifagiya al awel min katiya tomon, del al nadi bi ligo waad bita worisa al abadiya.16La anu Kan fi wosiya, mutu ta zol al wodi wosiya de lazim kede asbitu. 17La anu Wosiya de kan be ishtakal be guwa wokit hasil mutu, ashan huwo ma indu guwa kan zol al amulu de lisa hai.18Ma bes tifagiya al awel asisu bidun dom. 19Zaman Musa wori le nas kulu talimat al fi ganun, huwo shilu dom ta Jena bagara, wa korufat, be moyo, wa suf ahmar, wa urshal ta shejera zofa. wa bada rushu fi kitab zatu wa kaman fi nas kulu. 20Biga huwo kelim, "De yau dom ta tifagiya abu Allah amuru le intakun."21Be nefsu teriga, huwo rushu dom fi tabut al ahad wa fi kulu afashat al kan istamilu fi shokol dak. 22Ze ta gonun, kan kulu hajat kasulu be dom. Bidun dofugu dom mafi Afi baad.23Ashan kida kan mohim ze misal ta hajat al fi Sama bi kasulu be zebiha ta haiwanat. Lakin, hajat ta Samawat zatu der kan bi kasulu be ahsen zebiha. 24Ashan kida al Mesih kan ma dakalu fi kuds al akdas al salau be idan, de bes ze misal le sura al hagiga. Lakin huwo dakalu Samawat zatu, ashan bi beinu gidam Allah bidal ta nina.25Heya ma ruwa hinak ashan bi gedimu nefsa Bito ketir mara, ze rais kahana bi amulu, del al bi dakalu fi kuds al akdas sena le sena be dom ta nas tanina. 26Kan dak yau mushkila, biga Huwo rudu ashan bi ligo taab ketir mara min bidaya ta Duniya. Lakin hasa huwo beinu fi nihaya ta zaman ashan bi balasu katiya be zebiha ta nefsa Bito.27Bes ze ma hadidu le insan ashan bi mutu mara wahid, wa baad dak fi hukum, 28Kaman, gedimu al Mesih mara wahid ashan bi shilu bara katiyat ta nas kutar, lakin ashan kulasa ta del al bi istena Huwo.

Chapter 10

1Kan ganun bes ze dulu ta hajat al kwes al jai, wole zatu shikil al asili ta hajat del. Del al agder ja gerib ma Allah ma bi agder kun kamil be nefsu zebiha al kahin tuwali bi gedimu sena le sena. 2Ile, sei zebiha de ma indu mushkila ashan bi gedimu? Nas al bi abudu Allah humon bi kasulu nufus tomon mara wahid wa humon ma bi his tani mara be katiya. 3Lakin be zebiha del bi kun fi zikra ta katiyat sena le sena. 4Ashan ma bi agder hasil gali dom ta tiyus wa ganamayat bi agder shilu katiyat bara.5Wokit al Mesih ja fi duniya, Huwo kelim, "Zebihat wa tegdimat ma min niya taki, lakin jisim al intum indu de yau jahizu le Ana; 6be tegdimat al bi haragu wa tegdimat ta katiya inta mamokosut. 7Biga ana kelim, 'Aynu, Ana Yau - ze katibu fi kitabbe kalam Tai - ashan bi amulu haja al Inta deir."'8Awel Huwo kelim, "De ma kan zebihat, wole tegdimat, wole kulu tegdimat al bi haragu, wole tegdimat ta katiya yau Inta deir. Wole Inta kutu niya fogo." Del yau zebihat al gedimu ze ganun deir. 9Biga Huwo kelim, "Aynu, Ana jai ashan bi amulu haja al niya Bitaki deir." Huwo shilu tedrib al awel bara ashan bi kutu tedrib nimira itnin. 10Be niya dak, kedisu nina be wasit tegdima ta jisim ta Yesuah al Mesih wahid mara bes.11Yom bad yom kulu kahin bi gum wa bi gedim kidma bito le Allah. Huwo bi gedim nefsu zebihat tani mara wa tani - zebihat del ma bi shilu katiyat bara. 12Lakin wokit al Mesih gedimu zebiha ta katiya wahid le kulu zaman, Huwo geni tehet fi idan yemin ta Allah. 13Huwo bi istena lahadi adu Bito del bi kutu mahal ta kutu kura la Huwo. 14Ashan be tegdima wahid Huwo timu le nihaya del al kalas kedisu.15Roho al kudus kaman shahidu le nina. Awel haja Huwo kelim, 16"De yau tifagiya al Ana bi amulu ma humon baad ayam del, Rabuna yau kelim. Ana bi kutu gawanin Bitai fi gulub tomon, wa Ana bi katibu fi muk tomon."17Wa kaman Huwo zidu, "Katiyat tomon wa hajat al humon amulu bidun ganun Ana ma bi zekir tani mara." 18Wa ashan kan fi afi katiya zede, ma bi kun fi gedimu zebiha le katiya tani mara.19Ashan kida, ya akuwana, nina indu thiqa ashan bi dakalu fi kuds al akdas be dom ta Yesuah. 20Dak yau jedid wa teriga ta haya al Huwo fatau le nina be wasit al sitara, al huwo yau teriga bita jisim Bito. 21Ashan nina indu azam kahin fok le bet ta Allah, 22kede nina ja gerib be geliba nesiya wa be takid al kamil ta iman, gulub bita nina rush nedif min demir al wasaka wa jisim bita nina kasulu be moyo nedif.23Kede anina kaman amsuku gowi raja al nina iterif, La anu huwo al wodi waad huwo amin. 24Kede nina wodi kutu bal kef nina bi hasisu badu be muhaba wa amulu hajat al kkuwes. 25Kede nina ma sibu limu sawa, ze nas tanin amulu. Lakin, shejau takum badu ketir ketir, wa be ketir ze intum bi aynu yom biga gerib.26Kan nina bi istemir fi amulu katiya be dur baad ma anina istelim marafa ta hagiga, ma bi kun fi zebiha ta katiya tan mara. 27lakin, bes akid bikun fi khof ta hukum al nina bi istena, wa zalan shedid ta nar al bi haragu be nas al gilibu dahar le Allah.28Ai wahid al aba ganun ta Musa bi mutu bidun rahma ka fi nafaren aw talata gedimu shuhuda tomon. 29Godur shunu zol bi ligo akaab ikab kan huwo dusu Jena ta Allah, al aliju dom ta tifagiya ze ma mukadas - dom al kan kedisu bi huwo - wa bi sitimu Roho ta neima?30Nina arufzol al kelim, "Intiqam de tai; Ana bi dafa." Wa kaman, "Rabuna bi hukumu nas Bito." 31De haja al bi jibu kafu kan nina waga fi idan ta Allah al hai!32Lakin kede inta zekir ayam al gedim, baad ma kalas nur wala le intum, kef intum wogif gowi wa sedidu fi taab. 33Alisu intum gidam nas be shataim wa taab,wa intum kan bi limu sawa ma del al kaman mururu min taab ze de. 34Ashan kan intum bi jamilu del al kan fi sijin, wa intum rudu be farah ashan bi sadiru mumtalakat bitakum. Intum aruf fi nufus bitakum gali intum indu ahsen milkiya wa al ma bi kalasu.35Matakum sibu thiqa takum , ashan indu ujura kbir kalis. 36Der kede intum wogif gowiashan kan intum amulu haja al Allah, intum bi ligo haja al Huwo waadu. 37Baad shuiya, zol al jai de bi ja wa ma bi akir.38Zol Bitai al adil bi ish be iman. Wa kan huwo rija wara Ana ma bi kun mokosut be huwo." 39Lakin nina ma del al rija wara le karaba, lakin nina ma del al indu imanwa hafizu nufus tomon.

Chapter 11

1Hasa Iman yau geni mutuakid be hajat al ta raja wa hajat tanina al ma bi aynu. 2Wa ashan kida sedeku Iman ta judud al kan fi bediri dak. 3Be iman nina agder fahim gali duniya kalagu be awamir min Allah, kaman, haja al bi aynu ma salau min hajat al kan bi aynu.4Kan bes be iman Habil gedimu le Allah ahsen zebiha min Kain, al be wasit towo agder shahidu le huwo gali huwo adil. wa Allah wonusu kuwes be huwo ashan zebiha bito, wa be iman Habil lisa bi wonusu, sala kan huwo meit.5De kan be iman Aknuk shilu fok wa huwo ma aynu mutu."Ma ligo huwo,ashan Allah kan shilu huwo." ashan gubal lisa ma shilu huwo fok, shahidu le huwo gali huwo kutu Allah mokosut. 6Wa hasa bidun iman saab ashan nina bi kutu Huwo mokosut. Ashan mohim kalis ai wahid al bi ja le Allah kede sedeg gali Huwo fi wa Huwo yau bi dafa nas al bi fetisu Huwo.7Kaman kan be iman Noah, kan wori lehuwo risala ta Allahbe hajat al kan lisa ma aynu, be kafu ta Rabuna huwo abinu babur kebirashan be alagu be nas bet towo. Zede huwo huwo hukumu duniya wa biga huwo worisu sokol adil al be sabab ta iman.8De kan be iman Ibrahim, wokit nadi huwo, huwo ihterim wa huwo ruwa fi mahal al kelimu le huwo gali huwo bi worisu. Huwo ruwa, wa kan huwo ma aruf huwo bi ruwa wen. 9Kan be iman huwo geni fi wata ta waad ze ajnebi. Huwo geni fi kheima ma Is-hak wa Yakub. al bi worisu nefs waad. 10Ashan huwo kan bi fetisu medina al abinu be asas, al muhandis towo wa zol al abinu yau Allah.11De kan be iman, sala kan Sarah zatu kan biga ma bi weledu, heya agder ligo guwa ashan bi hamil. De hasil sala kan heya ajuz kalis, wokit badau hasibu gali huwo amin wahid al kan wodi waad. 12Ashan kida, min zol wahid de - huwo kan kalas gerib bi mutu - kan weledu iyal kutar ze nojum al fi sama wa ma bi agder idu ze romla al fi taraf balar.13De kan fi iman del kulu mutu bidun ma istelimu waad, lakin, baad ma humon aynu wa selimu min beid, humon aktene gali humon ajanib bes ja nezil fi duniya. 14Ashan del al kelim shikil hajat dak agder kutu wadeh gali humon bi fetisu watan tomon.15Lo kan humon bi zekir beled tomon al humon rahalu min fogo, humon kan bi kkun indu fursa ashan bi rija. 16Lakin bes ze, niya tomon beled al kuwes, yau al ta sama. Ashan kida Allah ma indu kan bi nadi Huwo Allah tomon, min wokit Huwo jahizu le humon medina.17Kan be iman Ibrahim,wokit jeribu huwo, huwo gedim Ishak. De kan jena bito al wahid al huwo kan gedimu, al istelimu waad. 18De kan Ibrahim al kelimu le huwo, "Be wasit Ishak bi kutu isim le iyal taki." 19Ibrahim fekir gali Allah bi agder goumu Ishak min mutu, ze misal, min humon huwo agder istelim huwo tani mara.20Kaman kan be iman ashan hajat al bi ja hasil Ishak bariku Yakub wa Isu. 21Wa be iman Yakub, wokit huwo bi mutu huwo bariku ai wahid min iyal ta Yusif. Yakub kan bi seli, wa bi teki fi asaya bito. 22Wa be iman Yusif, wokit nihaya bito biga gerib, huwo wonusu be kalam ta rahalu ta iyal ta Israel min Masir wa wodi talimat be kalam udam bito.23Be iman kaman kan Musa, wokit weledu huwo, Abu wa Uma bito dusu huwo talata shahar ashan humon aynu huwo jena giyafa. Humon kan ma kafu talimat ta melik. 24Kan be iman Musa, wokit huwo raba, huwo aba ashan bi nadi huwo gali jena ta biniya ta Faraun. 25Huwo hazilu ashan bi kun fi taab sawa ma nas ta Allah bidal huwo bi keif wa bi dala be katiya fi zaman besit. 26Huwo agder fahim gali fadiya ta ruwa wara ta al Mesih de akbar maksab min dahabat kulu al fi Masir. Ashan huwo kan bi aynu le makafa bito.27Kan be iman Musa sibu Masir. Huwo ma kafu zalan ta melik, huwo istemir ze kanu huwo bi aynu al ma bi aynu. 28De kan be iman huwo agder hafizu Eid faska wa rushu dom, ashan al bi ja demiru iyal al bikir ma bi lemesu iyal bikir ta Israelin.29

30Kan be iman hosh ta Ariha waga, baad ma humon lifu saba ayam. 31Kan be iman Rahab al zani (Saramuta) ma mutu ma del al mutukalfin, ashan huwo kan gabilu jawasis del be salam.32Shunu tani al ana bi kelim? Zaman ma bi timu kan ana kelim an Jadaun, Barak, Shamshun, Yaftah, Daud, Samuel wa anbiya. 33Kan be iman humon gilibu mamalik, humon amulu adala, wa humon ligo waad tomon. Humon gofulu kasma ta usud, 34humon batulu guwa ta nar, humon agder tala min gidam ta sef, humon kan ligo ilaj min ayanat, humon biga gowin fi harb, wa gilibu jes ta nas tanin.35Nuswan istelimu nas tomon al mutu be giyama. Tanin azibu, wa ma fiku, ashan humon bi jeribu giyama al kuwes. 36Tanin jeribu be ihana wa jelda, wa robutu be genzir wa kutu fi sijin. 37Luku humon be hujar. Gatau humon fi nus be musher. Katulu humon be sef. Humon jere jere sambala humon libisu gisim be jilid ta ganamaya wa ta khoruf. Humon kan ma indu hajat, zulumu humon, amulu humon batal. 38Dunia kan biga batal ma humon. Humon kan biga bi lifu fi sahara wa fi jibal, wa fi juwa jibal wa fi hufurat ta wata.39Sala kan nas delm kulu Allah rudu le humon ashan iman tomon, humon ma istelimu al waad. 40Allah khatit fi haja tani ahsen le nina, ashan bidun nina, ma bi agder amulu humon kamil.
Chapter 12

1Ashan kida, anina kaman endu shuhud min sehab godor tou hawl anina, kede anina jada kulu hajat al tegil wa katia al hawl anina be kulu huhola, 2kede anina hadiru be sobur gihad al kutu fi gidam ta ninan. kede anina kutu bala ta nina le Yesuah, al asisuwa al huo misal fi iman, min ajli farah al kutu fi gidam bito, huow istahmil al selib, hagara le huwo be fadia, huwo geni fi yemin ta mahal ta Allah. 3ashan kida fekir an huwo, zol al ithamal muarada ta katiin did nefas tou, ashan kede intum ma kun endu tab fi gulub takum wa bi kun fetran.4Intum lahadi hasa ma gowumo wele dafau did katia min nahia ta dom; 5wa intum nesitu teshji al bi nadi intum ze awlad: "jena tai, mata alisu tadeeb ta rabuna, mata kun taban kan huwo bi wabigu inta. 6leanu tadeeb ta rabuna le zol al huwo bi hibu, wa huwo bi wodi igab le ai jena al gabilu huwo."7Iza kan intum bi ithamal tadeeb.Allah bi amulu ma intum ze awlad. yato jena yauabu bito ma bi adibu huwo? 8lakin kan intakum ma endu tadeeb, kulu nas bi kun mushterikin fogo, biga intum bi kun awlad al jibu br teriga al ma hagiga.9Be teriga tani, nina indu abu al insan al bi adibu nina wa nina bi ihterimu humon. Godur shunu nina bi nina bi nenzil badu le abu ta Roho wa haya. 10Abu bita nina bi adibu nina fi zaman guser al humon bi fekir ahsen. Lakin Allah bi adibu nina fi kuwes bita nina, ashan nina bi kun sawa ma huwo fi kadasa Bito. 11Mafi tadib bi beinu kuwes fi nefsu zaman, lakin bi waja. Badin netija bito bi ja jibu simar ta salam ta geni adil le del al deribu fogo.12Kaman gowi takum idanat takum al bi deldel le tehet wa rukuba takum al taban. 13Sala takum sika adil le kureinat takum, ashan haja al kasuru ma bi kormos lakin bi aliju.14Douru takum wara salam ma ai wahid, wa kadasa, ashan bidun huwo mafi wahid bi aynu Rabuna. 15Kutu bala ashan kede mafi wahid waga min neima ta Allah, wa kede juzur ta waja geliba raba wa sabab mushkila, wa kede ma waskanu nas kutar. 16Kutu bala kede ma kun fi zol bi amulu zina wole kede kun fi kafir fi nus takum ze Isu, al bes be akil wahid huwo agder biyu sokol bikir bito. 17Ashan intum aruf gali baad dak, wokit huwo biga deir ashan bi rija worisu baraka de, abau le huwo, ashan huwo ma ligo fursa huwo bi tub, sala kan huwo fetisu be moyo ena.18Ashan intum ma ja fi jebel al bi agder lemesu, jebel al bi walau nar, duluma, dabab, wa hawa shedid. 19Intum ma ja afuku buri wole ashan sot al bi wonusu kelimat al bi kutu del al bi asuma bi asalu kede mafi kelima tani wonusu le humon. 20Ashan humon ma agder ithamal awamir al kelimu: "Kan sala haiwan yau lemesu jebel, huwo lazim bi rejimu." 21Kan manzar dak bi koufu lahad kutu Musa kelim, "Ana bi kafu wa ana bi rogus."22Lakin, intum ja le Jebel Sahiyun wa le medina ta Allah al hai, Orshelim ta sama, wa fi hafla ta asharat alf malaikat. 23Intum ja fi mahal limu ta bikirat al sejilu humon fi sama. Intum ja le Allah, gadi ta kulu wa le arwah ta nas al adilin al ligo humon timu. 24Wa intum ja le Yesuah, al bi amulu wasta ta tifagiya al jedid, wa le dom al rushu al bi wonusu ahsen min dom ta Habil.25Aynu kede intum ma aba de al bi wonusu. Ashan kan humon ma jere wokit humon aba zol al wodi inzar le humon fi duniya, zede nina ma bi agder jere kan nina rija bara min al bi wodi inzar min sama. 26Fi zaman tani, sot Bito kan hizu hizu duniya. Lakin hasa Huwo indu waad wa gali, "Tani mara, Ana bi hizu ma bes duniya, lakin kaman sama."27Kelimat del, "Tani mara," mana bito agilau hajat al ma bi agder hizu hizu, al huwo yau, hajat al kan kalagu, lahadi hajat al ma bi agder hizu hizu bi fadulu. 28Ashan kida, kan nina bi rudu mamlaka al ma bi agder hizu hizu, kede nina kun gowin wa be nefsu teriga abudu Allah be ihtiram wa kafu. 29Ashan Allah bita nina Huwo nar al bi akulu.

Chapter 13

1Kede muhaba ta akuwana akuwana istemir. 2Matakum nesitu amulu kuwes le nas tanin. Ashan zede, tanin amulu kuwes le malaikat wa humon ma aruf.3Zekiru takum masajin ze kanu robutu intum ma humon. Zekiru takum del al zulumu ze kanu intum sawa ma humon fi jisim. 4Kede nas kulu ihterimu jowuzu, wa kede hafizu serir ta jowuzu nedif, ashan Allah bi ja hukumu nas ta daara wa bita zina.5Kede intum geni beid min muhaba ta gurush. iktana takum be haja al intum indu, ashan Allah zatu kelim, "Ana ma bi sibu inta, wa ma bi wasa beid min inta." 6kede nina iktana ashan nina bi kun indu teshji wa bi kelim gali, "Rabuna yau musada bitai, Ana ma bi kafu. Shunu al zol bi agder amulu le ana?"7Wodi takum tegdir le khaeda takum, del al bi wonusu kalam ta Allah le intum. Aynu takum teriga al humon bi doworo fogo, jeribu takum iman tomon. 8Yesua Al mesih Huwo yau sawa umbari, alela, wa lel abad.9Kede ma shilu intum bara be talim tanin al barau barau. Ashan bikun kuwes kan geliba geni sabit be neima , ma be akil al ma bi saudu del al bi douru ba humon. 10Nina indana masbah mafi sulta le del al bi akhdim fi kheima ashan bi akulu min fogo. 11Ashan dom bita haywanat al bi katulu le afi katiya reis bita kahana yau bi jibu fi juwa mahal al mukadas, wa bagi jisim bita haywanat del bi hargu bara min kheima.12Fa Yesua kaman azibu bara fi bab al medina, ashan bi kedisu nas be dom Bito. 13Kede nina tala bara le Huwo fi kheima hinak, wa nina bi arfa fadiya Bito. 14Ashan mafi medina sabit hini, wa nina bi istena dak al bi ja.15Be wasit Huwo, kede nina daiman gedimu zebiha bita tesbih le Allah, tesbih de yau simar bita kasama ta nina al bi iterif be isim tou. 16Kede nina ma nesito amulu haja al kues wa saudu badu, ashan be shikil zebiha de Allah bi kun mokosut. 17Ihterimu wa asuma takum le kada takum, ashan humon kulu zaman bi aynu le nufus takum ze zol al bi ja dafa hisab. Ihterimu takum ashan kada bitakum bi amulu zede be mokosut, ma be nenge nenge, al ma bi indu faida le intum.18Seli takum le nina, ashan nina ektana gali nina indu demir al nedif, wa niya bita nina ashan nina bi geni adil fi kulu hajat. 19Ana bi sheja intum ketir ashan kede amulu kida., ashan ana bi rijau le intum be sura.20Kede Allah ta salam, al goumu min mutu raai al azim bita korufan, Rabuna Yesua, be dom ta ahad al abadiya, 21kede jahizu intum be kulu hajat al kues ashan bi amulu mashia tou, ashan bi amulu fina haja al Huwo deiru, be wasit Yesua Al mesih, mejid kede rija le Huwo le abat ta abadihaya. Amen.22Biga ana bi shejau intum ya akwana, ashan kede intum ithamal kelima ta teshji al besit al ana katibu le intakum. 23kede intum aruf gali aku bita nina Timatayos fiku, nina bi ja sawa le intum kan huwo ja be sura.24Selimu takum kulu kada takum wa kulu nas ta Allah al kudusin. Del al fi Italiya bi selim le intum. 25Kede neima kun ma intum kulu.

James

Chapter 1

1Yakob, kadam ta Allah wa Rabuna Yesua Al Masih, le gabaiel ta Israel al itnasher al sheteto: salamat. 2Hasibu takum de kulu farah, akwana tai, wokit intum be lego tajarub. 3Arufu takum be inu tejeriba ta iman takum be weledu sobur.4Kede sobur de zaher fugo intum, ashan intum bi raba tama, kamiline, mafi haja al nagis. 5Lakin kan fi ai wahid min intum dear hekema, kede huwo asalu min Allah, al wahid al be wode be zeyada wa bedon tawbekh le del al asalo wa huwo bi wodi le huwo.6Lakin kede huwo asalu bi imman bidon shak. Le ai zol al indo shak huwo ze muya al fi bahar bi sugu bi hawa wa fi tijahaat barawo barao. 7Fa zol dak kede ma fekiir ino huwo bi ligo ai haja min Rabana. 8Huwo indo itnin fekira, ma sabit fi sikaat tuo.9Kede aku al meskin dala ma mahal tou al fok al Allah yao wodi, 10lakin zol al ghanian ma mahal tuo al tihit, leano huwo bi futu baraa ze zuhur al fi gash. 11Leano shemis bi tala ma harara wa bi nashif gash de. Zuhur bi wagga baraa, wa giyafa tuo bi kalasu, bi nefsu teriiga, zol al ghanian bi kalasu fi nus ta mushwar tuo.13Baraka le rajiil al bi ithamal tejiriba. Ashan baat ma huwo najaa min tejiriba, huwo bi ligo al taaj ta haya, al kan waadu le del al bi hibu Allah. 12Kede mafi zol kelim kan jeribu huwo."Jeribu ana min Allah," leano Allah ma bi jeribu ma shar, wele huwo bi nefsu bi jeribu aye zol14Lakin aye zol bi jeribu ma nia ta tuo, yao bi juru huwo beid wa bi kabasu huwo. 15Baad dak kan nia maliyan (hamil), bi weledo katiya, wa baad dak kan katiya rabaa, bi weledo mutu. 16Kede ma kabasu intum akwana tai al mahbubin.17Aye hadiya al kwes wa aye hadiya al kamil huwo min fok. Bi nezel min Abu ta nur. Al ma bi geru aw dultuo al bi lifo. 18Allah ikhtar ashan bi wedi le nina milad bi wasat kelima ta hagiga, ashan nina bi kun awel simar ta kulu hajaat al huwo kalagu.19Intum arufu de, akwana tai al mahbubin: Kede kulu zol kun sarii fi asuma, biraa fi wonusa, wa biraa fi zalaan. 20Leano zalan ta zol ma bi sibo huwo amolo hajat al adeal ta Allah. 21Ashan keda sibu takum najasa wa shar al ketir. Shilu takum be nenzilo nefsa kelima al zarawo, al bi agder ashan bi kalisu nufus takum.22Kede intum kon nas al bi amulo al kelima wa ma bes al bi ausuma, de intum kabasu nufus takum. 23Leano iza zol al bi asuma kelima lakin ma bi amulo, huwo ze zol al bi ayeno nefsa tuo fi, miraya. 24Huwo ayeno nefsa tuo wa rowa wa huwo nesitu be sura huwo kan kef. 25Lakin zol al bi ayeno be hisab fi ganuun ta huriya al kamil, wa bi ishtamir amulo ze de, ma bes bi asuma wa bi nesitu, zol de bi kun mubarak fi amail tuo.26Kan aye zol fekir nefsa tuo huwo ta deen wa lakin ma hafizu lisan tuo, huwo bi kabau geliba tuo, wa deen tuo ma indo shokol. 27Deen al adel wa nedif gidam Allah wa Abu yau ze de: sayido nas al aitam aw aramil fi taab tuomon, wa hafiszo bado min shar al fi dunia.

Chapter 2

1Akwana tai, ma takum kun ma imman fi Rabuna tanina Yesua al Massie, Rabuna ta mejid ma terfiriga le nas tanin. 2Wa iza zol tani dakalo fi nus takum libisu khatim min dahab wa libiso gumash al kwes, wa kaman dakalo fi nus takum zol al meskin ma gumash al wasaka. 3Kan intum ayeno le zol al libisu gumash al kwes wa kelimu, ''Kede inta geni ini fi mahal al tamum,'' lakin intum kelimu le zol al meskin, ''inta wogifo bara inak,'' aw ''geni fi kora tai ini, '' 4sayi intum ma bi hukumu fi nufus takum? sayi intum ma biga guuda ma afkhar al shirir?5Asuma, akwana tai al mahbubin, Allah ma yau hazilo meskin al fi alam ashan bi kun ghani fi imman wa bi wariso malakut al huwo waadu le delen al hibu huwo? 6Lakin intum ma ihteram al meskin! nas al ghanianin de ma yao indo sultan fogo intum? 7De ma humon yao bi shilu intum le mahkama? De ma humon yao bi shitimo isim al giyaf al nad intum be huwo?8Ashan keda, kan intum kamilu ganuun ta Allah, hasab ketab, ''Hibu jeraan takum ze nefsa takum, '' intum keda amulu kwes. 9Lakin kan intum ferigu nas tanin, intum bi amulo katia, wa hukum takum bi hasab ganuun ze nas al kasoro ganuun.10Le ai zol al bi ihteram ganun kulu wa huwo waga bes fi wahid, bi tala galtan fi kasoro ganun kulu. 11Ashan al kelimu, '' Ma ta amulu zina,'' kaman kelimu, '' Ma ta katulu, '' kan inta ma amulu zina, lakin kan inta katulu, inta biga kasoro ganun.12

13Leano hukum bi jaa bidon rahma le deel al ma indo rahma. Rahma bi gelibu hukum.14Kwes tuo shunu, akwana tai, kan zol tani kelimu huwo indo imman, lakin huwo ma indo amail? Sei imman de bi kalisu huwo? 15Kan fi akuo aw ukut libisu gumash bataal wa ma indo akil ta yom. 16Kan fi wahid min intum kelimu le huwo, '' Rowa ma salam, geni fi maha al daafi wa kun shabaan,'' kan intum ma wodi le humon hajaat al muhim le gisim, de yatu kwes? 17Be nefsa teriga imman kama, kan inta ma indo shokulat huwo meit.18Lisa zol tani bi kelim, '' Inta indo iman, wa ana indo amail. '' Wori le ana iman taki bidon amail, wa ana bi wori le inta iman tai ma amail. 19Inta amin fi Allah wahid; inta amulu kwes. Lakin hata shayateen bi amin, wa humon bi regif ma kafu. 20Inta der arufu, insan al beleed, iman bidon shokulaat huwo ma indo faida?21Abu tana Abraham kan ma beriru be amail zaman huwo gedimu Isaac jena tuo fogo mazbah? 22Inta aino ino iman bi ishtakal ma amail tuo, wa be shokulaat iman tuo kan kamil. 23Al ketab kan kamilo kalamat de, '' Abraham amin fi Allah wa kan hasibu le huwo geni adeel, '' wa kan nadi huwo sabii ta Allah. 24Inta ayeno be amail insaan beriru, wa ma bes be iman.25Be nefsu teriga kaman, kan ma Rahab al zani beriru be amail, zaman hiya rahibu marasulat wa wori le humon sika tani barao? 26Ze ma gesim bara min roho huwo meit, kaman iman bara min amail huwo meit.
Chapter 3

1Ma kulu nas bi tala mualimin, akwana tai, ashan nina arufu ino nina al bi alimo nas bi ligo hukum shidid. 2Leano nina kulu bi waga fi hajat ketir. Kan fi zol ma bi waga fi kalam huwo zol al kamil, bi agder hafisu hata gesim tuo kulu.3Hasa kan nina kutu habil fi kasma ta hasin ashan humon bi asuma le nina, nina bi agder kaman seitar le gesim tumon kulu. 4Zekir kaman sufun, hata kan umon kubar kalis wa bi sugu ma hawa al gowi, humon bi hariko ma derikisoon le aye tijah al sowag deru.5Bi nefsa teriga, lisan huwo juzu suker, lakin bi dala bi hajaat kubar. Zekiir kaman kef nar suker bi harago gaba kebir. 6Lisan huwo kaman nar, alam ta shar al kutu fi jisim ta tanina. Lisan bi nejiso gesim kulu, bi wala nar fi masdar ta haya, wa huwo bi nefsu kutu fi nar fi jahanum.7Le kulu haiwanaat al mutawahish, teer, al bi doworo ma batna, wa al fi juwa bahar wolifu wa kan woilfu be insan . 8Lakin mafi insan bi agder hafizo lisaan. Huwo shar al ma bi taban, maliyan ma sim al bi katulu.9Ma huwo nina bi majido Rabuna wa Abu, wa ma huwo anina bi laanou ma nas, umon al kalagu fi shikil ta Allah. 10Min nefsu kasama de bi tala barakaat wa laanaat. Akuwana tai , kede hajaat del ma hasil.11Sei fi yanbao bi tala min huwo muyo abu hilo wa mur ? 12akuwanna tai sei fi sejera tina bi weledo zeitun? Aw sejera inab bi weledo tina? wala muyo maleh bi tala muyo hilo.13De monu yau negit wa bi fahim fi nus takum? kede zol ze de wori haya al kwes be amail tuo fi tawado ta hikma. 14Lakin iza intum indo gira al mur wa teferiga fi gulub takum, ma takum dala wa kabasu did hagiga.15De ma hikma al ja min fok. Lakin, huwo ta ardia, ma rohi, shitani. 16Mahal al fogo gira wa tefiriga, fogo lakabata wa kulu amail al batal. 17Lakin hikma al min fok huwo awel nedif, wa ta salam, wa kerim, mogbul, maliyan bi rahama wa samar al kwes, huwo ma deif wa huwo adel. 18Samar ta birr bi ayenu fi salam fi nus ta delen al bi sala salam.

Chapter 4

1Min wen kore kore wa mashakil ja fi nus takum ? humon ma ja min neiat takum al bi shakila fi nus ta ada takum? 2intum indo nia lakin intum ma liga. Intum katulu wa intum bi hasedo, wa intum ma agder bi shilu. intum bi shakila wa bi kore kore. intum ma ligo ashan intum ma asalu. 3Intum asalu intum ma akudo ashan intum asalu bi galad, ashan intum bi istakdimo le niat takum.5Intum nas ta zina! intum ma arufu gali shokul sabi ma alam de adawa ma Allah? Ashan keda aye zol al der kun sabi ta alam bi amulu nefsa tuo adu ta Allah. 4Aw intum bi fekir kitab bi kelim le kasara, ''Roho al huwo sibu ashan bi ish fi nina indo gira shedid?6Lakin Allah wodi neima ketir, ketab kelim keda, "Allah bi wogif did al mutakebirin, lakin bi wodi neima le mutawaden. 7"Ashan keda wodi nefsa takum le Allah. Kawimu takum ibilis wa huwo bi jere min intum.8Taal gerib le Allah, wa huwo bi ja gerib le intum. Nedefu edenat takum, intum al katieen, wa tahiro gulub takum, intum al indo etnin fikera. 9Huzun, wa kore! kede ataku takum aglibu le huzun wa farah takum le huzun. 10Nezil nefsa takum gidam ta Rabana, wa huwo bi arufa intum.11Ma takum wonusu shar did baad takum, akuwana tai. Le zol al bi wonusu shar did aku aw bi hukumu aku al wonusu shar did ganuun wa hukumu ganuun. Kan inta bi hukumu ganuun, inta ma bi amulu ma ganuun, lakin inta yao hakim. 12Bes fi wahid yau bi wodi ganuun wa bi hakumu. Huwo yau wahid al bi agder kalisu aw demiru. Inta munu, inta al bi hakumu jeraan taki?13Hasa asuma, intum al bi kelim, ''Alela aw bukura nina bi ruwa le medina dak, nina bi geni sena inak, tajiro wa amulu ribeh.'' 14Munu bi arufu shunu yao bi hasil bukura, wa shunu yau fi haya taki? intum dabab al bi beinu wa fi zaman besid wa yala bi wodoru.15Ahsen, kede intum kelim, ''Iza Rabuna der, nina bi ish wa bi amulu de wa dak. 16Lakin hasa intum bi dala be kutat takum ta kebiriya. Kulu dala ze de shar. 17Ashan keda aye zol al bi arufu amulu haja al kwes lakin ma bi amulu, de le huwo katiya.

Chapter 5

1Taal takum hasa, intum al ganiyanin, kore takom shidid ashan hajat al batal al bi rowa ja le intum. 2Ganiyan takum karabu, wa malabis takum akulu ma hasharat. 3Dahab takum wa fida takum seger wa seger tuo bi kun shahid did intum. Huwo bi akulu laham takum ze nar. Intum kazinu kunuz le ayam al akir.4Ayenu, ujuraa ta nas al shakalin fi zira takum al intum dusu bi kore fok. Kore ta nas ta hasad de wosolu fi adana ta Rabuna ta junud. 5Intum ish fi rahat fi ardiya wa intum amulu hajat le nufus takum. Gulub takum biga semiin jahis le yom ta zebiha. 6Intum hukumu wa katulu zol al berie. Huwo ma kawomu intum.7Geni be sobur, akuwana, lahadi Rabuna bi ja. Ayenu, kef muzari bi istana samar ta ard al gali min wata wa huwo indo sobur , lahadi huwo bi ligo moturo al wahid wa al akiir. 8Intum, kaman, kede indo sobur. Gowi takum geliba, ashan ja ta Rabuna biga gerib.9Ma takum neng neng, akuwana, did baad , ashan ma bi hukumu intum. Ayenu al gadi huwo wagif fi bab. 10Shilu takum misal, akuwana min tab wa sobur ta ambiya, del al bi wonusu fi isim ta Rabuna. 11Ayenu, nina bi ayenu baraka le del al bi ithamal. intum asuma an sobur ta Ayuub, wa intum arufu hadaf ta Rabuna, kef huwo indu hinia tuo ketiir wa rahman.12Fogo de kulu, akuwana tai, ma ta halifo, wele ma sama wala ma ard, wele ma aye halifa. Lakin, kede ''namm'' kun ''namm'' wa''laa'' takum kun ''laa'', ashan intum ma bi waga tihit hukum.13Hal fi nus takum fi zol taban? Kede huwo seli. Hal fi zol farahan? Kede huwo guna tesbih. 14Hal fi nus takum fi zol ayaan? Kede huwo nadi sheiok ta kenisa, wa kede umon seli fi ras tuo. Kede umon masa huwo ma zeit fi isim ta Rabuna. 15Salawat ta iman bi aliju zol al ayan, wa Rabuna bi arfa huwo fok. Kan huwo kan amulu kataya, Allah bi afi huwo.16Ashan keda iterif takum bi kataya takum le bad, wa seli takum le bad, ashan intum bi ligo shifa. Salawat ta zol al barr huwo gowi shedid fi shokol tuo. 17Elijah kan zol bes ze nina. Huwo seli ashan muturo ma bi nezil, wa muturo ma nezil fi wata le talata sena wa sitaa shohur. 18Bad dak Elijah seli tani. Samawat wodii muturo, wa al arid tala samar tuo.19Akwana tai, kan fi aye zol fi nus takum wodoru min hagiga, wa zol tani rija huwo wara, 20zol de kede arufu inu kulu zol al geiru kati min sika al galat bi kalisu huwo min mutu, wa bi dusu kataya al ketiir.

1 Peter

Chapter 1

1Butrus, rusul ta Yesua al Mesih, le ajanib al musetetin, del al ikhtaru, min Pontus, Galatia, Cappadocia, Asia, wa Bithynia. 2Del hasab marafa ta Allah al Ab, be wasat sokol kadasa ta Roho, le ihtiram wa rusu dom ta Yesua al Mesih. Keli neima kun ma intum, wa keli salam takum zidu.3Keli sabihu Allah wa Abu ta Rabuna ta nina Yesua al Mesih. Fi rahma tou al azim, huwo wodi le nina welada jedid le sigha be wasat giyama ta Yesua al Masih min al mut. 4de le wirasa al ma bi mutu, al ma bi waskanu, wa bi masa. Hajisu fi samawat le intum. 5Hafisu intum be guwa ta Allah bi wasat ta iman, le kulasa al jahisu ashan bi ja zahiru fi yom al akiir.6De yau kutu itakum farhanin shedid, hata lo huwo muhim, intum bi tala tabanin fi ai no ta tajarib. 7De yau bi asbit iman takum, al huwo muhim min dahab al ge kalasu, hata lo jeribu be nar. De gi hasil ashan iman takum be jibu tesbih, mejid wa karama kan Yesua al Mesih rija.8Intum ma aiynu huwo, lakin intum hibu huwo. intum ma aiynu huwo, lakin intum amin fogo huwo wa intum tala farhanin shedid be farah al ma bi akder wosifu wa maliyan be farah ma mejid. 9Intum hasa gi ligo netija ta iman takum, ali huwo kulasa ta nufus takum, 10.Anbiya al nabau an neima al kan bi ja le intum fetisu kwes wa imtehinu be teriga kwes.11umon fetisu ashan be arufu an huwo wa zaman Roho ta Mesih al fogo umon kan ge wonusu le umon. De kan hasil ze ma huwo kan gi wori le umon min bediri an taab ta Mesih, wa hajaat ta mejid al baad dak. 12Kan beinu le umon gali umon ma gi ishtakal le nefsa tomon, lakin le itakum, zaman umon wonusu an hajat al hasa wori le itakum be wasat delin al bashiru le itakum injil be wasat Roho al Kudus al rasulu min samah - hajat del al malaikat der aiynu.13Ashan kida kun jahiz . Kutu balak fi hajat al inta gi fekir fogo. Kutu siqha fi neima al bi wodi le inta kan Yesua al Mesiah rija. 14Ka iyal al muhtaramin, kede intum ma indu sahuwa al kan intum gi amulu wa intum ma arufu.15Lakin ze wahid al nadi intum huwo kudus, intum, kaman, kun kudusin fi kulu uslub takum. 16Leanu katibu, kun kudus leanu ana kudus. 17Kan inta nadi ''al Ab'' al bi hakimu bidun tefiriga hasab amail ta kulu wahid, shilu zaman takum fi kafu fi wokit takum ze ajanib.18Intum arufu inu ma be fidah au dahab kalisu intum min uslub al batal al intum warisu min judud takum. 19Lakin be wasat dom ta al Mesih al gali, ze koruf al ma indu eeb au nukta20Arufu al Mesih gubal asas ta alam, lakin hasa beinu huwo le intum fi zaman al akhir de. 21Be wasat huwo intum amin fi Allah, al goumu huwo min mutu wa wodi le huwo mejid ashan iman wa siqha takum be kun le Alah.22Intum biga nedifin be wasat asuma kalam al hagiga. De kan yau sabab ta muhaba ta akwana al hagiga; yala hibu baad takum be gelba al kwes. 23Weledu intum tanimara, ma min bizira al ge kalasu, lakin min bizira al ma bi kalasu, be wasat kelima ta Allah al hai al ma bi kalasu24Leanu ''kulu jisim huwo ze ges , wa mejid tou kulu ze zuhur ta ges. Ges bi yabis, wa zuhur bi waga'', 25lakin kelima ta Rabuna bi geni lel abad.

Chapter 2

1Ashan kida sibu takum kulu shar, kulu kabasa, haya ta temsilia, hasada wa kulu kalam ta wonusu nas. 2Ze iyal al weledu jedid, deiru leben rohi al nedif, ashan be wasat tou itakum bi raba fi kulasa takum, 3Iza itakum jeribu kwes ta Rabuna.4Tal takum le huwo al yau hajar al hai al nas aba, lakin al azilu huwo be Allah ze haja al ghali le huwo. 5Itakum kaman ze hujar al hai al abinu ashan bi kun bet rohi, ashan bi kun khahana al mukadasin al bi gedimu zebiha al rohi al mogbul le Allah be wasat Yesua al Mesih.6Ketab bi kelimu ze de: ''aiynu, ana bi kutu fi Zion hajer ta zawia, azilu wa ghali. Kulu zol al amin fogo huwo ma bi kun indu fadia.''7Al karama le intum al amin. Lakin, ''hajer al binain kan abau, huwo yau biga ras ta zawia''- 8wa, huwo hajer al bi jada nas wa hajer al sibu umon waga.9Lakin intum yau nas al azilu, khahnat mulki, umam mukadasa, nas ta Allah, ashan intum bi alinu amail al kwes al huwo nadi intum min duluma le nur. 10Zaman intum ma nas at Allah , lakin hasa intum nas ta Allah. intum ma ligo rahma lakin hasa intum ligo rahma.11Al habib, ana bi wori le intum ya nas al ajanib wa nas al bi geni bara min beled tomon keli sibu niyat ta jisim al gi shakila diid nefsa takum. 12Tosurufat takum kede kun kwes fi nus ta umam, ashan umon kan wonusu gali intum nas gi amulu hajat al batal, umon bi shuhudin fi amail takum al kwes wa bi mejidu Allah fi yom al huwo bi ja13Asuma takum le sultat ashan Rabuna. asuma takum le malik ze sulta al kebiir, 14wa hukumat kaman, al rasulu ashan bi adibu nas al bi amulu hajat al batal wa bi shukuru nas al bi amulu hajat al kwes. 15yau iraada ta Allah, bi amulu hajaat al kwes intum bi wogifu nas al beletin min wonusu hajat al umon ma arufu. 16Ze nas hariru, ma takum istakdim huria takum ze sabab fi amulu hajat al batal, lakin geni ze kadam ta Allah. 17Ikterim nas kulu, hibu akwana al muminin. kafu Allah. Ikterim malik.18Kadamin asuma takum le nas al mosulin min intum be kulu ihteram. Asuma takum ma bes le nas kubar takum al kwesin, lakin kaman le nas gi amulu batal le intum. 19De bi wodii mejid le Allah iza ai zol bi ithamal waja fi zaman ta taab wa zulum. 20Summa godur shunu al inta bi ligo iza kan inta bi amulu katiya wa intum gi ithamaal waja? lakin iza kan inta amulu hajat al kwes wa yala inta taaban wa bi ligo ikhaab, de yau bi wodi mejid le Allah.21Ashan zede yau nadi intum, leanu al Mesih kaman taab ashan intum. Huwo sibu misal le intum ashan intum bi douru fi sika tou. 22Huwo ma amulo katiya, wele kidib ligo fi kasuma tou. 23Zaman kan sitimu huwo, huwo ma bi rija be sitima, zaman huwo ligo taab huwo kan ma rija bi tahdid, lakin huwo wodii nefsa tou le Allah al bi hukumu be adala.24Huwo be nefsu shilu katiya ta nina fi jisim tou fi selib, ashan nina ma bi mut fi katiya wa ashan nina bi ish haya al kwes. 25Intum kulu kan ze korufan al woduru, lakin intum rija hasa le rai al gi haresu haya takum.

Chapter 3

1Be nefsu teriiga de, intum al nusuwan wodii nefsa takum le rijal takum. Amulu takum ze de hata lo fi baad min rijal ma bi asuma kalam, ihtemaal umon bi ja bidun ma kelimu le umon. 2Ashan umon aiynu amail takum al kwes bi ihteram.3Kede jamala takum ma kun min bara: mishitu shaar, libisu dahab, au libisu malabis. 4Lakin kede kun min juwa ta geliba ta insaan, wa roho al kwes, al huwo ghali fi gidam ta Allah.5Fa de yau kef nusuwan al kahdisaat ta zaman al indum sigha fi Allah kan jemilu nefsa tomon. wodi nefsa tomon le rujal. 6Be nefsu teriga Sarah ihteram Abraham wa nadi huwo rabuna tai. Intum hasa iyal ta hiya iza intum amulu hajat al kwes wa iza intum ma bi kafu min mashakil.7Be nefsa teriga, intum rujal geni takum ma nusuwan takum be hasab fihim, ze haja al deif, al hiya mara. intum bi ihterim umon ze shuraaka le intum fi wirasa neima ta haya. Amulu takum zi de ashan salawat takum ma be akisu.8Akiran, intum kulu, kede indakum fikra wahid, ihsas wahid, be muhaba zi akwana, be heniya, we nezilu nefsa. 9Mata dafa batal be batal au sitima be sitima. Bel-aks istamiir ashan be bariku, ashan de yau nadi intum, yala inta mumkin bi warishu baraka.10Le zol al deir ish haya al kwes wa aiynu ayam al kwes kede haresu lisan tou min shar wa kasuma tou min wonusu kidib. 11Kede huwo rija min hajaat al batal wa amulu al kwes. Kede huwo fetisu wa douru wara salam. 12Ena ta Rabuna gi aiynu del al kwesin, wa adana tou gi asuma salawat tumon. Lakin wusa ta Rabuna diid nas al bi amulu shar.''13Munu yau bi awugu inta iza kan inta fekir ashan amulu haja kwes? 14lakin hata lo inta gi taaban fi amulu kwes, inta mubarak. Mata kafu kan umon gi hadidu inta . Mata geni fi muskila15Lakin, kadisu Rabana Yesua fi geliba takum. Kede itakum kun jahiz ashan bi juwabu kulu zol al bi asalu an sigha al le Allah. Amulu takum ze de be tawadu wa ihteram. 16Kede intum indu demir al hai ashan nas al bi shitimo itakum fi haya al kwes fi mesiia bi ligo fadia ahan umon wonusu diid intum ze nas al amulu batal. 17Huwu kwes, kan de irada ta Allah, ashan intum bi ligo taab fi amulu kwes min amulu batal.18Al mesih kaman ligo taab wahid marra ashan katiya. Huwo al ma endu katiya ligo taab ashan nina, ashan bi jibu nina le Allah. Huwo mutu fi jisim, kutu huwo ashan bi kun hai be wasat Roho. 19Be wasat ta Roho, huwo ruwa wa beshiru le aruwah al hasa fi sejin. 20Umon kan aba asuma kalam zaman Allah gi istene be subur fi zaman ta Noah, fi zaman al kan gi abinu Sefina, wa Allah kan ankizu nas besitin -tamania aruwah- be wasat ta moya.21De yau alama ta mamudiya al kalisu intum hasa- ma be kasulu wasaka min jesim, lakin be gedimu demir al kwes le Allah - be wasat giyama ta Yesua Al Masih. 22Masih hasa fi iden al yemin ta Allah . huwo ruwa le samawat. Malaikat, sultat, wa guwa lazim bi ihtiram le huwo .

Chapter 4

1Ashan keda, leanu Mesih taab fi Jisim, jahizu nefsa takum bi nefsu teriga. Kulu zol al taab fi jisim huwo sibu amulu katiya. 2Netija ta shikil zol ze de, fi bagi zaman ta haya tou fi jisim, ma bi ish tani le niyat ta insan, lakin le Allah.3Zaman al futu de kifaya le inta fi amulu niyat ta Umam, haya ta sahuwat, sakar, asurubu merisa, hafulat ta dunia, wa seli le Rabunat tanin al ma deiru. 4Umon bi istagrab gali lee intum ma bi limu ma umon fi niyat tomon, ashan kida umon bi wonusu hajat batal an intum. 5Umon bi wodii hisab le Rabuna al jahiz ashan bi hukumu al hai wa al meit. 6Ashan sabaab de injil beshiru kaman le nas al meitin, ashan hata lo hukumu umon fi gisim ze insaan, umon bi ish ze Allah fi roho.7Nihaya ta kulu hajaat bi gaa gerib. Ashan kida muk takun kede kun kwes, fekira takun kede kun kwes fi salawat. 8fok kulu hajaat del, keli indakum muhaba fi baad takum, ashan muhaba bi kati katiya ketiir. 9rahibu takum baad takum bidun neng neng.10Ze ai wahid min intum ligo hadiya, istakdimu le saidu baad takum ze wokil al kwes fi neima ta Allah fi kulu turuk. 11Iza kan ai wahid gi wonusu, kede kun be kelimaat ta Allah. Iza kan ai wahid bi kadimu, kede kun be guwa al Allah yau wodi. Amulu hajat deel ashan Allah bi mejidu fi kulu hajat bi wasaat Yesua al Mesih. Kede mejid wa guwa kun le Yesua a Mesih ilal abad al abidin Amin.12Al ahiba, ma takum istagarab le tejiriba al fii naar al ja fi ras takum, Ze haja gharib bi hasil le intum. 13Lakin ze ma intum gi iktebiir taab ta Mesih, afra, ashan intum bi afra wa kun murta fi ilan ta mejid tou. 14Kan sitimu inta ashan isim ta Mesih, intum mubarikiin, leanu Roho ta mejid wa ta Allah bi geni fi intum.15Lakin kede mafi zol taaban ze zol al bi katulu nas, harami, nas gi amulu shar, au zol al gi dakalu fi kalam ta nas tanin. 16Lakin kan ai wahid taab ze Mesihi, kede huwo ma kun bi fadiya; lakin, kede huwo mejidu Allah be isim dak.17Zaman kalas le hukum al bi bada ma muminiin ta Allah. Iza kan bada ma nina, Netija bi kun kef le del al ma bi ihterim injil ta Allah? 18wa "iza kan saab ashan ma bi ankizu del al kwesin, huwo bikun kef le del al katiyin wa ma bi arufu Allah? 19Ashan kida kede del al taab ashan iraada ta Allah selimu nefsa tomon le khalig al amin be amulu kwes.

Chapter 5

1Ana bi asalu shiyuk al fi nus takum, ana al yau shekh wa kaman shuhud fi taab ta al Masih, Ana kaman wahid al bi shariik fi mejid al bi ja. 2Kede intum kun ruwa ta korufan ta Allah al tehet musuliya takum, al gi khadimu ze huras-ma ashan lazim ashan intum wodi nefsa takum, ze intum gi khadimu Allah- ma ashan riibe lakin be iraada. 3Ma takum kun ze rabanat le del al kutu tehet musuliya takum. lakin, kede intum kun misal le korufan. 4Baad dak kan reis ta ruwa ja, intum bi ligo taj ta mejid al ma indu nihaya.5Be nefsu teriiga, intum shabab, akhda takum le nas al kubar. intum kulu, libisu nefsu takum ma tawadu wa khadimu baad takum. leanu Allah aba nas al gi dala, lakin huwo gi wodi neima le nas al bi nezilu nefsa. 6Ashan kida nezilu nefsa takum tehet iden ta Allah al gowi ashan huwo bi arufa intum fok fi zaman tou. 7Arfa takum tegila takum le huwo, leanu huwo gi aiynu wara takum.8Kun harisin, aiynu kwes. Adu takum sitan gi lifu ze ased al jiyan. bi fetisu zol ashan bi demiru. 9Wogif diid huwo. Kun gowiin fi iman takum, intum arufu akwana takum al mesihin al fi alam gi istahmal nefsu taab.10Baad intum taabanin fi zaman besit, Allah ta kulu neima, al nadi intum le mejid tou al abadi fi masih, bi kutu intum nedifin, assisu intum, wa gowi intum. 11Kede sultaan kun le huwo lel abad al abidin. Amin.12Ana selimu Silvanus ze aku al amin, wa ana katibu le intum besit bi wasat tou. Ana bi asalu intum wa ana bi shahidu le intum gaal hajaa al ana katibu huwo neima al hagiga ta Allah. Wogif fogo. 13Mara al fi fii Bablyon, al azilu sawa ma intum, bi selimu intum. Kaman Markos, weled tai, gi selimu intum. 14Selimu takum baad takum ma gubula ta muhaba. Kede salam kun ma intum kulu al fi Masih.

2 Peter

Chapter 1

1Simon Buturus, abid wa rasul ta Yesua al Messih, le del al ligu nefsa iman al gali ze ma inna ligu, iman fi bir ta Allah ta inna wa mukalis Yesua al Mssih. 2Kede naima wa salam zidu fi marifa ta Allah wa Rabuna ta nina Yesua al Messih.3Kulu hajat be kusus gowa Ilahiya le haya wa marafa ta Allah wedi le inna be wasat marifa ta Allah, al nadi inna be wasat mejid wa kues tuo. 4Be wasat de uwu wedi le inna waad al azim wa gali, ashan itakum bi shariku fi tebiya tuo al Illahiya, ze ma itakum tefes min fasad al fi fi dunia ta niyat al batal.5Le sabab de, amulu takum al ahsen ashan bizidu shokol kwes be wasat iman takum, wa be wasat marifa ta shokol kwes takum. 6Be wasat marifa takum zidu takum amsuku nefsa min kati, wa be wasat amsuku min katiya, zidu takum subur, wa be wasat subur, zidu takum kafu ta Allah. 7Be wasat kafu taki le Allah, zidu takum rudu akwana, be wasat rudu akwana zidu muhaba.8Kan hajat de fi fugu itakum wa raba fugu itakum, itakum ma bi kun ger musmirin fi marifa ta Rabana ta nina Yesua al Messih. 9Lakin ayi zol al ma indu hajat de uwu gi ayinu haja al gerib bes; uwu amiyan. Uwu nesitu nedifu kataya tuo al gedim.10Ashan kida, akuana, amulu takum al ahssen al bi sibu nadi takum wa takid ta iktiyar takum. Kan itakum amulu hajat de, itakum ma bi waga. 11Be teriga de dakalu fi molokut ta Rabuna wa mukalis ta inna Yesua al Messih be wedi le itakum be kulu gina.12Ashan kida ana daiman jahis ashan ashan bi zekiru itakum be hajat de, hata itakum bi arufu umun, wa hata lu itakum gowin fi hag hassa. 13Ana fekir uwu sah le ana ashan bi tuwru itakum an zekiru hajat de, ze ma ana lisa hayi. 14Ana aruf inu gerib kalis ana giruwa sibu gisim de, ze ma Rabana ta nina Yesua al Messih beinu le ana. 15Ana bi amulu al afdal ashan itakum daima bizekiru hajat de kan ana ruwa.16Lanu inna ma tabi kurafat al amulu ma amulu, lakin inna weri le itakum gowa ta Rabana Yesua al Messih wa ja bituo. Lakin inna kan shuhud al ayinu shukul azama tuo. 17Ashan uwu akudu mejid wa karama min Allah al ab zaman jibu le uwu sot azim ta mejid gi wunuso, ``De yau Jena tai, al mahbub, al ana murtah ma uwu.`` 18Inna asuma sot de al ja min sama, wekit inna kan ma uwu fi ras jebel al mukadas.19Inna indu kelima ta nubuwa de al akito be ketir. Itakum amulu kwes ashan kutu bala fugu uwu. Uwu ze lamba al gi wala fi mahal al duluma lakadi saba ja wa nijima ta gerib saba bi gum fi glub takum. 20Aruf takum de awel, inu ma fi nubuwa al be tefsir al kas. 21Ashan mafi nubuwa al ja be irada ta insan. Lakin, nas al gedimu ma Roho al Kudus yau wunuso min Allah.

Chapter 2

1Anbiya al kadabin ja le nas, wa mualimin al kadabin kaman bi ja le itakum. be teriga tabsir umon bi jibu ma umon talim al galat, wa umon bi anguru said al biu umon. Umon gi jibu damar gowam le badun tomon. 2Ketirin biruwa wara uslub tomon, wa be wasat umon sika ta hag bi wuduru. 3Be shukul tamma umon biligu maksab bi kelimat tomon ta kabasa. Hukum tomon ma bi akir ketir; damar tomon ma gi num.4Kan Allah ma sibu malaikat al amulu katiya bidun uguba. Lakin uwo selimu umon murbutin be genzir fi makan ta duluma lahadi yom ta hukum. 5oKaman,uwo ma sibu nas ta alam al gedim. Lakin, uwo hafisu Noah, al gi wunuso bir, ma saba nas tanin, wokit uwo jibu tofan fi dunia al ma deru Allah. 6Allah bardu aragu itnin medina ta Sodoma wa Gomora le rumad wa hukumu umon be damar, ashan bi kun misal le haja al gi ruwa hasil le nas al bi rudu Allah.7Lakin ze le Loto al adil, al kan assuro ma aklak ta nas al gi kasuru ganun, Allah ankiso uwo. 8Asahan zol al adil de, al kan gi ish fi nus tumon yom bat yom, kan gi tabu demir tou al adil ashan haja al uwo asuma wa ayinu. 9Allah arufu kef bi ankiso nas tou min tajarib, wa kef bi amsuku nas al ma adil le yom ta hukum.10De hagiga kasatan le delin al bi istemir fi niyat ta fasad ta gisim wa bi alisu sulta. Umon ma gi kafu ashan amulu irada tomon. Umon ma gi kafu ashan bi wonosu galat an al mumajidin. 11Malaikat indu guwa wa gudura azim, lakin umon ma jibu le Rabuna hukum ta sitima dit umon.12Lakin delin al ze haiwanat al ma indu muk kalagu umon ashan bi gubudu wa demiru. Umon ma aruf umon gi sitimu shunu. Gi ruwa demiru umon. 13Umon bi akudu ujura ta amulu galat tomon. umun fekir gali amulu niyat bi nahar uwo haja kwes. umun waskanin wa indu uyub. Umon gi itmata shukul kabasa tumon ligu umon gi ihtefil ma itakum. 14Umon indu uyun al maliyan be nuswan ta zinna; umon ma gi saban bi katiya. Umon gi kabasu nefus al ma sabit le amulu batal, wa glub tomon deribu fi shukul tamma. Umon Eyal ta laana.15Umon sibu sika al sah. Umon wuduru, wa umon ruwa wara sika ta Balaam Jena ta Bior, al hibu shilu Rushwa min nas al ma baar. 16Lakin uwo ligu tawbik le galat tou. Humar al aterisa wonusu be sot ta insan wa wegifu shukul belit ta Nebi.17Nas del ze keran al ma indu moyo. Umon ze sihab al gi shilu ma hawa. Duluma shedid hafiso le umon. 18Umon gi wonusu kalamat farik be dala. Umun gi juru nas be wasat shahwat ta gisim. Umon gi juru nas al gi hawil jere min delin al gi ish fi galat. 19umon gi waidu le umon huriya lakin umon zato abid ta fasad.Ashan insan uwo abid ta ayi haja al gi gilibu uwo.20Ayi zol al gi tefes min najasa ta dunia be marifa ta Rabuna wa Mukalis Yesua al Messih, wa rija le najasa tani mara, mostawa al akir de biga akir min al awel. 21Kan bikun kwes le umon kankan umon ma arufu sika ta bir bital bi arufu wa bi rija wara min wesiya al mukadas al wedi le umon. 22Masal de hagiga le umon: Kelib rija le turash tou. Kuduruk al kasulu rija le tiin.

Chapter 3

1Hassa, ana gi katibu le itakum, mahbubin, risala nimra itenin de ze zakira ashan bi tuwurumuk takum alnedif, 2ashan itakum bi zekiru kelimat al wonusu bediri be wasat anbiya al kudusin wa wasiya ta Rabuna Mukalis ta nina al wedi be wasat rusul takum.3Aruf takum de awel, inu nas ta talis bi ja fi ayamat al akir. Umon bi aliso wa bi ruwa hasab niyat tomon. 4Umon bi kelim, `Wenu wad ta rija tuo? Min zaman Abuhat ta inna mutu, hajat kulu gi fadulu sawa sawa, min bidaya ta kaliga.5Umon bi nesitu be irada tomon inu samawat wa ard ja min moyo wa be wasat moyo, min bediri be amr ta Allah, 6be wasat hajat de, demiru alam ta zaman dak, katiso be moyo. 7Lakin hassa samawat wa ard gi hafiso umon le nar be nefsu amr. Gi hafisu umon le yom ta hukum wa damar ta nas al ma ta Allah.8Kede ma tala min fikra takum, mahbubin ,enu yom wahid le Rabuna uwo ze alif senawad, wa alif senawad ze wahid yom. 9Rabuna ma gi ishtakal bira fi waad bitou, ze tanin gi fekir shukul bira. Lakin, uwo gi subur le itakum. Uwo ma indu niya le ayi zol ashan bi mutu, lakin le ayi zol ashan bi tub.10Lakin, yom ta Rabuna bi ja ze harami: Samawat be wuduru be sot kebir. Bi haragu hajat be nar, wa alard wa amail biuto bi bainu.11Kan biga hajat de kulu gi ruwav demiru be teriga de, itakum bi kun yato shikil ta nas? Itakum bi ish haya ta kadasa wa makafa. 12Itakum bi itwaka wa gi istajil le ja ta yom ta Allah. Fi yom dak, samawat bi demiru be nar, wa hajat kulu bi siih be harara shedid. 13Lakin be hasab waad bitou, inna gi istena samawat wa ard jedid, al abrar bi geni fugu.14Ashan kida, mahbubin, ze itakum gi itwaka hajat de, amulu takum al afdal ashan bi ligu itakum nedif wa budun luom gidam tou, fi salam. 15Kaman, kele itakum shilu Intizar ta Rabuna ta nina ashan be kun kulasa, bes ze aku ta inna al mahbub bulus katibu le itakum, be hasab hikma al kan wedi le uwo. 16Bulus wonusu an hajat de fi rasail tou kulu,al fugu hajat al saab bi fahimu. Nas al jahil wa ma sabit gi karabu hajat de, ze umon kaman gi amulu fi bagi kutub tanin, le damar tomon.17Ashan kida, mahbubin, ze ma itakum aruf hajat de, harisu nefus takum ashan kede ma wuduru itakum be kabasa ta nas al ma gi ish hasab ganun wa itakum bi fagidu amana takum. 18Lakin kede itakum raba fi naima wa marifa ta Rabana wa mukalis ta nina Yesua al Messih. Kele mejid rija le uwo min hassa wa ilel aba. Amen!

1 John

Chapter 1

1v 1 De al kan min bidaya-al nina asuma, al nina ayinu ma uyun ta nina, al nina ayinu fugu, wa iden ta nina lemesu-de an kelima ta haya. 2Wa kaman, haya biga maruf le nina, wa nina ayinu huwo, wa nina gi ash-had le huwo. Nina gi alino le itakum haya al abadiya, al kan ma abu, wa kutu biga maruf le anina.3De al nina ayinu wa asuma nina bi alinu kaman le itakum, ashan itakum kaman bi kun indu sherika ma nina. Sherika ta nina de ma abu wa jena bito Yesua al mesih. 4nina kaman gi katibu hajat de le itakum ashan farah ta nina bi kun kamil.5v 5 De yau risala al nina asuma min huwo wa nina bi alinu le itakum: Allah nur, wa mafi duluma fugu huwo ta kulukulu. 6Kan nina kelim gali nina indu sherika ma huwo wa bi ish fi duluma, nina bi kabasu wa ma bi marisu hagiga. 7Lakin kan nina bi ish fi nur ze huwo fi nur, nina indu sherika ma badun, wa dom ta jena tuo Yesua bi nedifu nina min ayi katiya.8Kan nina kelim gali nina ma indu katiya, nina gi kabasu nufus ta nina, wa hagiga mafi fugu nina. 9Lakin kan nina iterif be kataya ta nina, uwo amin wa adiil ashan bi afi kataya ta nina wa bi nedifu nina min kulu adam bir. 10Kan nina kelim nina ma amulu katiya, nina bi kelimu huwo kadab, wa kalam tuo mafi fugu nina.

Chapter 2

1Eyal, ana bi katibu kalam de le itakum ashan itakum ma bi amulu katiya. Lakin kan fi zol amulu katiya, nina indu Muhami le Abu ta nina, Yesua al Mesih, al waheed al baar. 2Huwo yau zabiha le kataya ta nina, ma bes le kataya ta nina barau, lakin le dunia kulu. 3Be kalam de nina aruf gali nina aruf Huwo: kan nina bi hafiso wasaya tuo.4v 4 Zol al bi kelim, ``Ana arufu Allah`` lakin ma bi hafiso wasaya bito, huwo kadab, wa hagiga mafi fugu huwo. 5Lakin de al bi hafiso kelima bito, hagiga muhaba ta Allah biga kamil fi zol de. Kida nina be aruf nina fi fugu huwo. 6Le de al bi kelim gali huwo sabit fi Allah kede huwo ish benefsa teriga al Yesua al mesih ish.7Mahbubin, ana ma bi katibu wasiya jedid le intum, lakin wasiya gedim al intum asuma min bidaya. Wasiya al gedim de yau kelima al itakum asuma. 8Wa lisa ana bi katibu le intum wasiya jedid, al huwo hagiga fi al Mesih wa intum, shan duluma bi ruwa bar, wa nur al hagiga kalas bi wala.9v 9 Zol al bi kelim gali huwo fi nur, wa bi karahu aku tou lahadi hasa huwo lisa fi duluma. 10Zol al gi hibu aku tuo bi fadulu fi nur wa mafi haja bi jada huwo. 11Wa lakin de al bi karahu aku tuo huwo fi duluma wa bi ish fi duluma; huwo ma aruf huwo bi ruwa wen, ashan duluma kati ena tuo.12Ana bi katibu le intum, eyal, ashan katiya takum affi ashan isim bito. 13Ana bi katibu le intum, abuhat, ashan intum arufu de al min bidaya. Ana bi katibu le intum, shabab, ashan intum gilibu al sherir de. Ana katibu le intum, eyal sukerin, ashan intum arufu al Ab. 14Ana katibu le intum, Abuhat, ashan intum arufu de al min bidaya. Ana katibu le intum, shabab, ashan intum gowi, wa kalam ta Allah fadulu fi intum, wa itakum gilibu al sherir de.15Ma takum hibu dunia wele hajat al fi dunia. Kan ayi zol gi hibu dunia, muhaba ta abu mafi fugu huwo. 16Ayi haja al fi dunia -neiya ta gisim, neiya ta ena, wa kebir nefsa -de ma min abu lakin min dunia. 17Dunia wa neiyat tuo bi kalasu. Lakin de al bi amulu irada ta Allah begeni lel abad.18Eyal sukerin, de saa al akir. bes ze ma intum asuma gali dit al mesih bi ja, hassa ketirin dit al Mesih kalas ja. bekida nina arufu gali de saa al akir. 19humon ruwa bara min anina, Lakin humon kan ma min anina. la anu lo kan humon min nina kan humon bi fadulu ma anina. lakin zaman humon ruwa bara, de bi weri inu humon kan ma min anina.20Lakin intum indu misha min al kudus, wa intum kulu arufu al hag. 21Ana ma katibu le intum ashan intum ma aruf hagiga, lakin ashan itakum arufu wa ashan mafi kidib bi ja min hagiga.22Munu yau kadab de zol al bi angoru gali Yesua ma Mesih? Zol de yau dit al mesih, ze ma huwo anguro abu wa jena. 23Mafi zol al bi anguro jena Gali indu abu.de al bi arufu jena indu abu kaman.24Ze le intum, kede haja al itakum asuma min bidaya de fadulu fugu itakum. Kan haja al intum asuma min bidaya de fadulu fugu intum, intum kaman bi fadulu fi jene wa fi abu. 25De yau waad al huwo wedi le nina: Haya abadiya. 26Ana katibu hajad de le intum an delin al der woduro intum.27Ze le intum, misha al intum akudu min huwo bi fadulu fugu intum, wa intum ma muhtajin le ayi zol ashan bi derisu intum. Lakin ze misha tuo bi derisu intum ayei haja wa uwo hagiga wa ma kidib, wa bes ze ma uwo derisu intum, fadulu takum fugu huwo. 28Wa hassa ya eyal, fadulu takum fugu uwo, shan zaman al huwo bi bainu, nina bikon indu shuja wa bidun fadiya gidam bito fi ja tatuo. 29Kan intum arufu gali huwo baar, intum arufu gali ayi zol al bi amulu haja al sah weledo min huwo

Chapter 3

1Ayinu yatu lon ta muhaba al Abu wedi le anina, ashan be nadi anina Eyal ta Allah, wa de nina yau kida. Le sabab de, dunia ma arufu nina, la anu dunia ma arufu huwo. 2Mahbubin, nina hassa eyal ta Allah, wa lisa ma zahiru nina bi ja kun kef. nina aruf gali kan al Mesih zahir, nina bikun ze huwo, ashan nina gi ruwa ayinu ze ma huwo. 3Ayi zol al indu sikah an mustakbal bi kutu bala fugu huwo, huwo bi tahiru nefsa tuo bes ze ma huwo tahir.4Ayi zol al gi amulu katiya bi kasuru ganoon; laanu katiya de kasuru ganoon. 5Itakun arufu gali Yesua zahiru ashan bi-shilu katiyat, wa ma fi katiya fugu huwo. 6Mafi zol al bi fadulu fugu huwo bi-istemir amulu katiya. Mafi zol al gi-istemir amulu katiya ayinu huwo aw arufu huwo7Eyal tai, matakum sibu ayi zol woduro itnum. Zol al bi amulu shukul bir huwo baar, bes ze ma al Mesih baar. 8Zol al bi amulu katiya huwo min iblis, ashan iblis amulu katiya min bidaya. Ashan kida Jena ta Allah zahiru, ashan huwo bi-demiru shukul ta iblis.9Ayi zol al weledu min Allah ma bi istemir fi amulu katiya lanu bizira ta Allah bi fadulu fugu huwo. huwo ma bi agider istemir fi katiya ashan huwo moluod min Allah. 10Asahan kida Eyal ta Allah wa Eyal ta iblis zahiru. Ayi zol al ma bi amulu haja al nedif ma min Allah; wele zol al ma gi hibu aku tuo.11De yau risala al intum asuma min bidaya: inu nina kede hibu badun, 12ma ze kain, al kan min iblis wa katulu aku tuo. Le huwo katulu huwo? Asha amayiel bito kan batal, wa ta aku tuo kan al kwes.13Matakum istagrab, akuana tai, kan dunia bi karahu intum. 14Inna arufu inu nina tala min mutu le haya, la anu nina gi hibu akuan. Ayi zol al ma bi hiba bi fadulu fi mut. 15Ayi zol al bi karihu aku tuo huwo zol al bi katulu. Itakum arufu gali ma fi zol al bi katulu indu haya abadiya fugu huwo.16Be de nina aruf muhaba, ashan Mssih wedi haya tuo le nina. Kele ina kaman wedi haya ta nina le akuana ta nina. 17Lakin de al indu mali ta dunia, wa ayinu aku tuo muhtaj, wa gufulu geliba ta rahma min huwo, kef muhaba ta Allah bi fadulu fi zol de. 18Eyal tai, kede nina ma hiba be kalam aw be lisan, lakin fi shukul wa hak19Be kida nina aruf gali inna min al hak, wa nina bi akiddu gulub ta nina gidam tuo. 20Kan gulub ta nina bi hukumu nina, Allah azim min gulub ta nina, wa huwo aruf ayi haja. 21Mahbubin, kan gulub ta nina ma bi hukumu nina, nina indu sikha fi safa ta allah. 22Ayi haja al nina bi asalu nina bi ligu min huwo, ashan nina gi hafisu wasayat bito wa nina bi amulu hajat al kwes gidam bito.23De yau wesiya tuo: nina bi amin fi isim ta Jena tou Yesua al Mesih wa hibu badun, ze ma huwo wedi le nina wasiya de. 24Zol al gi hafiso wasahyat ta Allah bi fadulu fugu huwo, wa Allah be fadulu fugu uwo. be denina aruf gali bi fadulu fugu ina, be wasat Ruhu al huwo wedi le nina.

Chapter 4

1Mahbubin, ma ta sedek fi ayi Roho. Lakin imtehin takum arwah ashan intum bi aruf kan humon min Allah, ashan Anbiya al kadabin kalas shetetu fi dunia. 2Be de intum bi aruf Ruhu ta Allah - ayi Roho al gi wonusu gali Yesua ja fi gisim de min Allah, 3wa ayi Roho al gi kelim Yesua ma min Allah. De yau Roho al dit al Mesih, al intum asuma gali gi ja, wa hassa kalas fi fi dunia.4Intum min Allah, ya eyal, wa intum gilibu humo, la anu de al fi fugu intum huwo azim min al fi fugu dunia de. 5humon min dunia; ashan kida kalam al humon gi wonuso de min dunia, wa dunia gi asuma le humon. 6anina min Allah. Ayi zol al aruf Allah bi asuma le nina. de al ma min Allah ma bi asuma le nina. Be de nina aruf Roho ta hag wa Roho ta woduru.7Mahbubin, kele nina hibu badun, Lanu muhaba min Allah, wa ayi zol al bi hibu weledu huwo min Allah wa arufu Allah. 8Zol al ma gi hibu ma bi aruf Allah, la anu Allah muhaba.9Ashan kida muhaba ta allah bainu fi nus ta nina, inu allah rasulu Jena bito al wahid le dunia ashan nina bigeni hai ashan uwo. 10Fi de yau muhaba ma gali nina hibu Allah, lakin uwo yau hibu nina, wa uwo rasulu Jena bito ashan bikun zebiha ta katiya ta nina.11Mahbubin, lo Allah hibu nina shedit, nina kaman bi hibu badun. 12Mafi zol al ayinu Allah. Kan nina Hibubadun, Allah bi fadulu fugu nina, wa muhaba tuo kamil fugu nina. 13Be de inna aruf nina gi fadulu fugu uwo wa uwo fugu nina, la anu huwo wedi le nina Roho tuo. 14Kaman nina ayinu wa shahidu inu al ab rasulu Jena ashan bikun mukalis ta dunia.15Ayi zol al bi rudu inu Yesua Jena ta Allah, Allah bi fadulu fugu huwo wa huwo fi Allah. 16Kaman, nina arufu wa sedek muhaba al Allah indu le nina. Allah muhaba, wa de al bi fadulu fi muhaba de bi fadulu fi Allah, wa Allah bi fadulu fugu huwo17Ashan kida, muhaba de biga kamil fugu nina, ashan nina bikun indu siga fi yom ta hukum, ze ma huwo, kaman nina bikun fi dunia de. 18Mafi kafu fi muhaba. Bes, muhaba al kamil bijada kafu bara, lanu kafu bi ruwa ma tadiib. Lakin de al bi kafu lisa ma kamil fi muhaba.19Nina bi hibu ashan Allah hibu nina awel. 20Kan fi zol kelim,``Ana hibu Allah`` lakin gi karahu aku tuo, huwo kadab. Ashan de al ma bi hibu aku tuo, al huwo gi ayinu, ma bi agder hibu Allah, al huwo ma ayinu. 21Wa bardu de wasiya al nina indu min huwo: Ayi zol bi hibu Allah lazim kaman bi hibu aku tuo.

Chapter 5

1v 1 Ayi zol al bi amin inu Yesua yau al Mesih huwo molud min Allah, wa ayi zol al bi hibu Abu bi hibu Jena al weledu min huwo. 2Ashan kida nina aruf gali nina bi hibu eyal ta Allah: kan nina bi hibu Allah wa bi amulu wasaya tuo. 3De yau muhaba le Allah: inu nina bi hafisu wasaya tuo. Wa wasaya tuo ma tegil.4Ayi zol al weledu min Allah bi gilibu dunia. De yau nusra al gilibu dunia: iman ta nina. 5De munu yau bi gilibu dunia? De zol al bi amin inu Yesua jena ta Allah.6De yau zol al ja be moyo wa dom: Yesua al mesih. huwo ma ja bes be moyo, lakin bemoyo wa dom. 7Ashan fi talata al gi shahidu: 8Roho, Moyo, wa dom. Wa talata de fi tifagia.9Kan ina gabilu shihada ta nas, shihada ta Allah azim. Ashan shuhuda ta Alah yau de inu huwo wede shuhuda an Jena bito. 10Ayi zol al bi amin fi jena ta Allah indu shuhuda fi nefsa tuo. Ayi zol al ma bi amin Allah bi tal huwo kadab, la anu huwo ma ami fi shuhuda al Allah wede an Jena tuo.11Wa shuhuda yua ze de: Allah wedi le nina haya abadiya, wa haya de fi fi Jena tuo. 12Zol al indu Jena indu haya De al ma indu Jena ta Allah ma indu haya.13v 13 Ana katibu le intum hajat de ashan intum be arufu gali itakum indu haya abadiya- le inta al amin fi isim ta Jena ta Allah. 14Kaman, de yau sigah al nina indu gidam tuo, inu kan nina asalu ayi haja hasab irada tuo, uwo bi asuma le anina. 15Kaman kan nina aruf inu uwo gi asuma nina- ayi haja al nina bi asalu min huwo indu ayi haja al nina asalu min huwo16Kan fi zol ayinu aku tuo bi amulu katiya al ma bi jibu mutu, huwo lazim bi seli, wa Allah bi wedi le huwo haya. Ana gi wonusu an delin al gi amulu katiya al ma bi jibu mutu. Fi katiya al bi jibu mutu; Ana ma bi wonuso inu huwo bi seli an kalam de. 17Kulu adam birr de katiya, lakin fi katiya al ma bi jibu mutu.18Nina arufu inu de al weledu min Allah ma bi amulu katiya. Lakin de al weledu min Allah bi hafiso nefso, wa al sherir ma bi augu huwo. 19Nina arufu gali nina min Allah, wa nina aruf inu dunia kulu gi teki fi al sherir.20Lakin nina arufu inu jena ta Allah ja wa wedi le nina fihim asahn nina bi arufu de al hagiga. Bardu, nina fi de al hagiga, fi Jena tou Yesua al Mesih. huwo Allah al hagiga wa haya al abadiya. 21Eyal, hafiso nefus takum min asnam.

2 John

Chapter 1

1Min al sheehk le Mara al muhktar wa iyal ta heya, al ana hibu fi hak - wa ma ana barau, lakin kaman nas kulu al bi arufu hagiga- 2ashan hagiga de fi ma nina wa bi kun ma nina elal abad. 3kede neima, rahma, salam min Allah al Aab wa yusua al mesih, Jena ta Allah Al Aab kede geni ma nina, fi hak wa muhaba.4Ana farhan shiedid inu ana ligo bad min iyal taki bi doworu fi hak, ze ma nina ligo wosiya min Allah al Aab. 5Hasa ana gi asalu min inta, ya mara- ma ta fekeri bi inu ana gi katibu wosiya jedid, lakin de wosiya al kan nina ligo min bidaya- inu lazim keli nina hibu bad. 6De yahu muhaba, inu nina keli lazim amulu hasab wasaya tou. de yahu wosiya, ze ma intum asuma min bidaya,inu intum lazim be amulu.7Fi nas ketir ta kabasa dakalu fi alam, wa humon ma gi iterif bi inu yesua al mesih ja fi jasad, humon kazabiin wa did Al Mesih. 8Keli balkum, ashan nina ma bi fagidu hajat al kwes al nina amulu, lakin ashan inta bi ligo ujura kamil.9Eya zol al ma gi ihterim wa gi sabit fi talim ta Mesih ma indu Allah. Zol al gi sabit fi talim, zol de indu Allah al Aab wa jena. 10Iza eya zol ja le intum bidun talim de, ma takum rahibu huwo fi biut takum. wa ma takum selimu huwo. 11Le zol al rahibu zol de huwo gi ishterik fi amail tou al batal.12Ana indu hajat ketir al ana dair katibu le intum. lakin ana ma dair katibu humon fi waraga wa hebir. ala kulu hal, ana gi itmana ashan bi jaa le intum wa wonuso usa ma usa, ashan mamuria ta nina bi kun kamil, 13Iyal ta ukut takum almuhktar gi selimu intum.

3 John

Chapter 1

1Ana Yuhana al shiekh le Gaius al habib, al bi hagiga ana bi hibu. 2Yah el habib, ana ge seli ashan keli ita amulu kwes fi kulu hajat wa bi indo saha al tamum, ze ma fi Roho ita bi amulu kwes. 3Ana tala farhan shedid zaman akuwana ja wori le ana inu ita bi dowuro fi sika ta Allah al hagiga. 4Mafi farah tani kebir le ana kan ana bi asuma iyal tai bi dowuro fi hagiga.5Yah al habib, ita amulu kwes fi kulu shokol le akuwana wa nas al ita ma arufu, 6al humon wori le muminin ta kenisa kefe ita hibu humon. 7ita amulu kwes ashan bi rasulu humon bi teriga al Allah rudu, le anu humon ruwa bara ashan wori le nas ann Yesua, bidun shilo haja min humom. 8kede anina rahibu shikil nas del, ashan anina bi sharik ma humon fi wori hagiga ta Allah le nas.9Ana katibu haja le muminin , lakin Diotrephes, ali huwo rudu ashan bikun awel fi nus tomon, ma istakbil anina. 10Ashan keda kan ana jaa ana bi zekero amayiel tuo el huwa amulo, wa kalamat el bataal el huwa wonusu ann anina. amayel de ma timo huwo, huwo be nefsu aba istakbil akwana. Huwo wogifu nas al indo nia ashan bi istakbil wa tala humon bara min kenisa.11v 11 Ya habib ma ta amulu hajaat al batal al nas bi amulu lakin amulu al kwes. Al bi amulu hajat al kwes huw min Allah ; al ge amulu hajaat el batal ma ayinu Allah. kulu muminin al arufu 12Demetrius ge wonusu ann kwes tuo wa hagiga al fogo huwa. anina kaman shuhudin , wa ita arufu shihada tanina hagiga.13Ana der katibu le ita kum hajat ketir, lakin ana ma der katibo bi galam wa hibir. 14lakin ana ge fikir ashan bi ayinu ita gerib, wa anina bi wanusu wosa be wosa. Salam kede geni ma ita. 15Sabihaat bi selimu eta. Selimu kulu muminin inak be isim.

Jude

Chapter 1

1Yahuza, kadam ta Yesua al mesih, wa aku ta Yakub, le del al nadi umon, mahbubin fi Allah al Abu, wa hafizu le Yesua al mesih: 2kede rahma wa salam wa muhaba zidu le itakum.3Mahbub ze ma ana bi amulu kulu juhud le itakum kalam ta kulasa al sawa sawa, lakin ana ja ligo ana bi katibu le itakum ashan kede itakum ishtakal shedid fi iman al wodi mara wahid le kudusin ta Allah 4Ashan fi nas tanin dakalu be sir fi nus takum. Nas del kutu tehet hukum umon nas batalin al geiru neima ta Allah ta shahwat, wa umon anguru seid ta nina al wahid wa Rabana Yesua al Mesih.5Hasa ana der zekiru intakum - be hajat al itakum arufu - gali Rabuna al kalisu nas bara min ard ta Masir, huwo demiru katulu del al ma amin. 6Wa kaman malaikat al ma geni sabit fi mahal tomon ta sulta, wa sibu mahal geni tomon - Allah hafisu umon wa robutu umon be genzir ta abadia wa dusu umon fi duluma le hukum fi yom al kebir.7Kaman ze ta Sodom wa Gomora wa bagi medinat tanin al gerib le umon al wodi gisim tomon le amulu zina al batal. Umon kadimu ka misal le del al tabanin fi azab ta nar al abadia. 8Kaman be nefsa teriga del al bi hilim kaman waskanu gism tomon. Umon aba sulta, wa bi kelim hajat batal did del al mumejidin.9Wa ama mikhael, reis ta malaikat wokit huwo gi nakis be shetan be kalam gisim ta Musa, huwo kan ma hawil ashan jibu hukum batal didu. lakin kede Rabana wobiku inta. 10lakin nas del al bi sitimu fi hajat al umon ma arufu , wa fi hajat al umon bi fahim be teriga tomon ze ta haiwanat al ma be wonusu, de yau be demiru umon. 11Umon be ligo kalam batal ashan umon amulu ze ta Kain wa umon waga fi kidib ze ta Balam be sabab maksab wa umon mutu fi mashakil ze ta Korah.12Jama del umon katar fi mahal munasabat takum al intum bi hibu wa kaman umon be amulu munasabat tomon bidun kof ashan be aiynu umon, umon bes ze sihab bidun moyo al hawa bi shilu wa umon kaman ze ashjar ta zaman motoro al meit al ma indu simar al bi zidu , wa bi jadau taraf sika. 13Umon ze habub al shedid bi hizuhizu bahar wa bi tala fadiya tomon. Wa umon ze nujom al woduro fok fi jou al hafizu umon fi duluma al shedid lel abad.14Enoch, nebi nimra saba min Adam, naba an umon gali, "aiynu ! Rabuna jay ma alaf wa alaf min nas al kudusin. 15Huwo jay ashan faridu hukum le ai zol , huwo jay hakim kulu nas al ma ta Allah fi shokol al umon amulu be teriga al ma ta Allah. wa le kulu kalam batal al nas al khuta wonusu did huwo. 16Del umon nas al bi korekore sambala wa bi nengneng daiman wa bi tabi wara hajat tomon al batal. kasma tomon bi wonusu shedid an takabur wa bi kabasu nas le maslah tomon.17Lakin intum al mahbubin, zekir takum kalamat al wori le intakum min bediri ma talamiz ta Rabuna Yesua al mesih. 18Ashan umon kelimu le intakum gali "fi zaman ta akhir de, bikun fi nas ta fitna al bi douru wara niat tomon al batal. 19Del nas al bi sabib tigesimat nufus tomon umon nas ta dunia al ma indu roho.20Lakin al mahbubin, abinu takum nufus takum fi iman al mukadas be salawat fi Roho al kudus. 21Hafizu nufus takum fi muhaba ta Rabuna wa intakum bi istena Rahma ta Rabuna Yesua al Mesih al jibu Haya al abadia.22Kede itakum indu Rahma le nas al indu shukuk wa kafu. 23Wa ankisu takum tanin bara min nar. Kede indakum rahma wa kof le tanin. akra gumashat al waskanu be jisim.24Hasa kaman le de al bi agder ashan be hafisu intakum ashan kede intakum ma waga, wa kaman bi wosulu intakum wa bi wogif gidam mejid tou be farah kebir wa bidun khof. 25Wa le Allah al whid Mukalis ta nina, be wasat Yesua al mesih, mejid wa sokol kebir, wa guwa wa sulta kede kun le huwo min hasa de wa abad amin.

Revelation

Chapter 1

1De yahu ruwya ta Yesua al Mesih al Allah wodi le huwo ashan bi wori le khadam tuo an haja al bi ruwa hasil gerib, huwo wori kabara de bi wasat malaika tuo al huwo rasulu le Yuhana. 2Yuhana shahidu an kelima ta Allah wa shuhuda ta Yesua al Mesih, kulu hajat al huwo ainu. 3Baraka le zol al bi agara nubuwa de bi sut al shedid, wa le zol al asuma le kelimat ta nubuwa de wa zol al ihetarmu haja al katibu fugo, leano zaman biga gerib.4Yuhana, le saba kanais al fi Asia: Keli neima kun ma intum, wa salam min Allah al hasa, wa al kan, wa al bi ja, wa min saba arwah al gedam kursi tuo, 5wa Yesua al Mesih, al huwo shahid al amiin, al bekir ta nas al gum min mutu, wa rais ta muluk ta ard. Al huwo bi hibu nina wa kasulu nina min katiya be dom tuo, 6huwo amulu nina muluk wa khana le Allah wa abu tuo__keli mejid wa sultan bi kun le huwo ila al abad. Amen.7Ainu, al huwo bi ja ma sehab, kulu ena bi ainu huwo hata nas al atanu huwo, kulu gabail ta duniya bi kore ashan huwo. Amen, 8''Ana yau al alif wa ya, al bidaya wa al nihaya, Rabuna bi kelima, Allah al Gadir ala kulu haja.9Ana, Yuhana aku taki al bi isterik ma inta fi taab wa mulukut wa tahamul al huwo fi Yesua, al kan fi jezira al isem tou Patmos, shan kelima ta Allah, wa sehada an Yesua al Mesih, 10ana kan fi Roho fi yom al Rab, ana asuma wara tai sut shedid ze buruji. 11Bi kelimo, " Katibu haja al inta ainu fi ketab wa rasulu le kanais al saba, le Ephesus, le Smyrna, le Pergmum, le Thyatira, le Sardis, le Philadelpia wa le Laodicea.12Ana lefu ashan bi ainu de sot ta munu yahu bi kelimu le ana, wa ze ma ana lefu ana ainu saba amida ta lamba min dahab, 13Fi wasat ta amida ta lamba fi kan zol ze ibiin al insaan, huwo lebisu jelebiya tuwil wusulu lahadi tehet fi kuraiin tou, wa habil min dahab rubutu fi dus tou,14Ras tou wa shar tou abyad ze suf, wa abyad ze telij, wa uyon tou kan ze lisaan ta nar, 15Kuraiin tou kan ze nehas al nedif, ze nehas al kan nedifu fi be nar, wa sut tou ze moyo ketir bi dufugu, 16Huwo indu fi iden tou ta yemin saba nujum, wa sef al atraf tou seniin bi tala min kasuma tou, usa tou bi wala ze shemis ta nahar.17Zaman ana ainu huwo ana waga fi tehet kuraiin tou ze zol al meit, huwo kutu ida tou al yemin fi ana, wa kelimu, mata kafu. Ana huwo al aweil wa al akir 18wa al hai, ana kan meit, lakin ainu, ana hai ila al abad! Wa ana indu mafati ta mutu wa hawiya .19Ashan keda katibu tehet hajat al inta ainu, shuno yao bi hasil, wa shuno yao bi ja hasil badiin. 20Yala siir ta mana ta saba nujum al inta ainu fi ida yemin tai de, wa saba amida ta lamba ta dahab de: Saba nujum de yahu malaikat ta saba kanais de, wa saba amida ta lamba de yao saba kanais".

Chapter 2

1Ana bi katibu le malaika ta kenisa al fi Ephesus: kelimat ta al amsuku saba nujum fi ida tou al yemin, wa al bi duwuru fi wasat ta saba lamba al min dahab, 2"Ana arufa amail taki, wa taab ta shukul taki, wa subur taki , ana arufu inu inta ma bi agder ashan bi ithamal nas al ashrar, lakin inta jeribu nas al gali humon rusul, lakin humon ma rusul, wa inta ligo humo kadbin3Inta ithamal be subur wa waja ashan isim tai, wa inta ma tala fatran. 4Lakin ana ma murtah min inta ashan inta sibu muhaba taki al aweil. 5Zekeru, min yatu mahal inta waga. Tuub wa amulu hajat al aweil kan inta amulu. Ile kan inta tuub, ana bi ja le inta wa ana bi shilu lamba taki min mahal tou.6Lakin inta indu de, inta akrahu haja al Nicolaitans amulu, al ana kaman akrahu 7Keli zol al indu adana, asuma haja al Roho bi kelimu le kanais. Le zol al intesir ana bi wodi le huwo hak ashan bi akulu min shejera ta haya, al fi wasat fardus ta Allah".8Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Smyrna, 'Kelimat ta al huwo yahu al aweil wa al akir, al huwo kan mutu wa huwo biga hai tani mara: 9"Ana arufu taab taki wa zuruf taki, lakin inta ganian. Ana arufu wonusa ta karabu suma ta nas al kelimu inu huwon Yahud, lakin humon ma Yahud. Humon mujama ta Shetan.10Mata kafu min taab al bi ja le inta. Ainu! Shetan bi ja jada baad min intum fi sejin ashan jeribu intum, wa intum bi taban le muda ashra yom. Keli inta kun amin lahadi mutu, wa ana bi wodi le inta taj ta haya. 11Keli zol al indu adana, asuma le haja al Roho bi kelimu le kanais. Le zol al intesir ma bi ligo taab ta mutu al nimar itnin".12"Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Pergarmus: 'Kelimat ta al indu sef al itnin atraf tou senin: 13"Ana arufu mahal al inta bi geni fugu, hinak yao mahal kursi ta hetan fugu. Lisa inta amsuku guwi fi isem tai. Ana arufu min inta ma anguru iman taki fi ana, hata fi ayam ta Antipas suhud tai, al amin, al kan katulu huwo fi wasat takum, fi mahal shetan bi geni fugu.14Lakin ana ma murtah min inta fi hajat besit: Inta indu baad min nas al umon bi amsuku bi talim ta Balaam, al huwo alimu Balak ashan bi gufulu sika le iyal ta Israel ashan umon bi akulu akil al gedimo le sanam wa bi amulu zena. 15Be nefsa teriga, inta kaman indu baad min nas al umon bi amsuku bi talim ta Nicolaiins.16Ashan keda, tub, kan inta ma tub, ana bi ja be sura le inta, wa bi alinu harib did umon bi seif fi kasuma tai. 17Keli zol al indu adan,a asuma le haja al Roho bi kelimu le kanais. Le zol al intesir, ana bi wodi baad min manna al dudu, wa ana bi wodi hajer al abiyat katibu fugu isem jedid, isim al mafi zol arufu lakin ila zol al bi istelimu.18Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Thyatira: 'De kelimat ta Jena ta Allah, al uyun tou ze lahab ta nar, wa kuren tou ze nihas al nedifu: 19' Ana arufu haja al inta amulu: muhaba taki, wa iman wa khedima wa subur, tahamul taki. Ana arufu inu haja al inta amulu hasadi, aktar min al inta amulu aweil.20Lakin ana ma murtah ma inta: Inta bi jamil mara al isem tou Jezebel, al bi nadi nefsa tou nebiya. Be wasat talim ta hiya, hiya kabasu khdam tai ashan bi amulu zena wa bi akulu zabaih al gedimu le asnam. 21Ana wodi le hiya zaman ashan bi tub, lakin hiya ma indu niya ashan bi tub min najasa ta tou.22Ainu, ana bi jada hiya be ayan, wa kulu nas al amulu zena ma hiya fi azab al shedid, ila iza kan umon tub min amail tumon. 23Ana bi katulu iyal ta hiya, wa kulu kanais bi arufu inu ana yao fahiz al afkar wa gulub. Ana bi wodi le kulu wahid min intum hasab amail tou.24Lakin le bagi nas al fi Thyatira, le kulu nas al ma shilu talim de wa umon ma arufu hajat al bi nadi asrar ta shetan__le intum ana bi kelimu, 'ana ma bi kutu ai tegela fi intum.' 25Fi kulu haja, keli intum wogifu gowi lahadi ana bi ja.26Le zol al gelibu wa amulu haja al ana amulu, lahadi nihaya, ana bi wodi le huwo sultan fog umum. 27'Huwo bi hukumu umon bi asaya min hadid, ze ibrik al min tin huwo bi kasuru umon hita hita.' 28Bes ze ma ana istelim min Abu tai, ana kaman bi wodi le huwo nejma ta sabah. 29Keli zol al indu adana asuma le haja al Roho bi kelimu le kanais.'''

Chapter 3

1Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Sardis:' Kelimat ta Al bi amsuku saba aruwah ta Allah wa saba nujum. "Ana arufu amail taki. Inta hai be isim, lakin inta meit, 2Gum fok, wa shdidu bagi hajat al fadulu, lakin huwo bi ruwa mutu, leano ana ma ligo shukul taki kamil fi gedam ta Allah tai.3Ashsn keda zekiru, kef inta istelimu, wa asuma. Ihtarmu huwo, wa tub. Lakin iza kan inta ma gum fok, ana bi ja ze harami, wa inta ma bi arufu fi yatu saa ana bi ja le inta. 4Lakin inta indu nas besitin fi Sardis umon ma wasku gumash tumon, wa umon bi duwuru ma ana, fi gumash abeyad ashan umon bi istehik.5Le zol al gelibu, bi lebisu le huwo gumash abeyad, wa ana ma bi masa isem tou min kitab ta haya, wa ana ma bi itarif be isem tou gedam ta Abu tai, wa gedam malaikat tou. 6Le zol al indu adana, keli asuma le haja al Roha bi kelimu le kanais"'.7"Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Philadelphia: Kelimat ta Al huwo kudus wa hak__ huwo bi amsuku muftah ta Dawud, huwo bi fata wa mafi zol bi gufulu, wa kan huwo gufulu mafi zol bi agder fata. 8"'Ana arufu amail taki. Ainu, gidam taki ana fata bab al mafi zol tani bi agder gufulu. Ana arufu inu guwa taki besit, lakin inta ihtaramu kalam tai wa inta ma anguru isim tai,9Ainu! ana bi lanu nas al tabeiin le mujama ta shetan, umon bi kelimu gali umon Yahud, lakin umon ma Yahud, umon kadabin, ana bi kutu umon bi ja wa dangir tehet gedam kuren taki, wa umon bi arufu inu ana bi hibu inta. 10Ze ma inta hafisu wasaya tai ashan bi ithamal waja bi subur, ana kaman bi hafisu inta min saa ta tejeriba al bi ja le alam kulu, ashan bi jeribu deal al bi geni fi ard 11Ana jai gerib. Amsuku haja al inta indu de guwi ashan keli zol tani ma shilu taj taki.12Le zol al gelibu ana bi amulu huwo amud fi haikal ta Allah tai. Huwo ma bi tala min fugo tani mara, wa ana bi katibu fi huwo isem ta Illah tai, isim ta medina ta Allah tai, ( Jeruselem al jedid, al bi ja tehet min sama min Allah tai), wa isim tai al jedid. 13Le zol al indu adana, asuma le haja al Roho bi kelimu le kanais.14Ana bi katibu le malaika al fi kenisa ta Laodicea: 'De kelimat al Amin, al sadik wa shuhud al hak, al bi hukumu kulu khaliga ta Allah. 15" Ana arufu amail taki wa inu inta ma barid wele sukun. Ana bi itmana kan inta bi kun barid aw sukun! 16Lakin, ashan inta fatir (dafi) ma sukun aw barid, ana gerib bi tufu inta bara min kasuma tai.17Leano inta gi kelimu, 'Ana ganiyan, ana indu mumtalakat ketir, wa ma muhtaj le ai haja.' Lakin inta ma arufu inu inta taban, ma murtaha, miskiin, amiyan, wa ariyan. 18Asuma le nesiha tai, beyu min ana dahab al aragu bi nar ashan inta bi tala ganiyan, wa gumash abeyad ashan inta bi libisu wa ma bi ainu sukulu ariyan taki, wa kuhul al bi nedifu uyon taki ashan inta bi ainu.19Ana bi wabikhu wa adibu ai zol al ana hibu. Ashan keda, geni jadii wa tub. 20Ainu, ana bi wogif fi bab wa ana bi dugu. Iza kan ai zol asuma sut tai wa fata bab, ana bi ja fi beit tou, wa ana bi akulu ma huwo, wa huwo ma ana.21Le zol al gelibu ana bi wodi le huwo hak ashan bi geni ma ana fi kuris tai, bes ze ma ana gelibu wa geni ma Abu tai fi kuris tou. 22Le zol al indu adana, keli asuma le haja al Roho bi kelimu le kanais.'''''

Chapter 4

1Bad hajat del, ana ainu bab fatau fi sama. Sut al aweil kan ana asuma bi wonusu le ana ze buruji, bi kelimu , "Taal heni fok, wa ana bi wori le inta shunu al bi hasil bad hajat del." 2Wa fi zaman dak ana kan fi Roho, wa ana kan aino fi hinak kursi kutu fi sama, wa fi zol geni fogo. 3Zol al kan geni fogo de shikil tou ze hajer al bi lamah wa kan fi hinak Koz_Kuza hawili kurusi de. Koz-kuza de shikil tou ze feda(zumurud) al bi lama.4Wa fi hawili kursi de, kan fi arba wa ishriin karasi, wa ana ainu fi ras karasi del arba wa ishriin shuyuk geni fogo bi gumashat al abiyad ma taj min dahab fi ras tumon. 5Min kursi del fi anuar, asuwat tala ta saga. Saba lamat kan bi wala fi gedam ta kurusi de, lambat de yao saba aruwah ta Allah.6Fi gedam ta kursi de, kan fi bahar min gizaz, shafaf. Fi wasat ta kursi wa fi hawili kursi fi arba haiwanat, jesim tumon malian ma uyon min gedam wa wara.7Haiwan al aweil kan ze Aset, wa haiwan al tani geni ze jena ta bagara, wa haiwan al nimra talata usa tou ze ta insan, wa haiwan al nimra arba ze nisr al bi teri. 8Haiwanat al arba de kulu wahid indu seta ajiniha, malian ma uyon min fok wa tehet. Belil wa nahar umon ma wogifu min kelimu, "Kudus, kudus, kudus, huwo Rabuna Allah al Gadeir, al huwo al kan, wa huwo hasa, wa al bi ja".9Fi kulu zaman al haiwanat de bi wodi mejid, karama, wa sukuran le al bi geni fi kursi, al huwo bi geni ila al abad al abadiin, 10sheyuk al arba wa ishriin bi dengir tehet gedam ta tou al bi geni fi ras kursi, wa abidu huwo al bi geni ila abad. Umon bi kutu taj tumon gedam ta kursi, wa umon bi kelimu, 11"inta yao bi istehik, Rabuna ta nina wa Allah ta nina, ashan bi ligo mejid wa karama wa guwa, leanu inta kalagu kulu hajat, wa be irada taki umon fii wa kalagu.

Chapter 5

1Biga ana ainu fi ida al yemin ta al bi geni fi kursi kitab katibu fugu min gedam wa wara tou, khatimu bi saba akhtam. 2Ana ainu malaika guwi bi alinu bi sut al shedid, "De munu yahu bi istehik ashan bi fata kitab, wa bi kasuru akhtam tou"?3Mafi zol fi sama aw fi ard aw tehet ard al bi agder fata al kitab de, aw bi agara kitab de. 4Ana kore shedid leano ma ligo zol al bi istehik ashan bi fata kitab au bi agara. 5Lakin wahid min shuyuk kelimu le ana, " Mata kore, ainu! Ased al min gebila ta Judah, al min asli ta Dawud, huwo gelibu. Huwo bi agdeir ashan bi fata kitab de wa akhtam bi tou al saba".6Ana ainu koruf bi wogif fi wasat ta kursi wa fi wasat haiwanat al arba wa fi wasat ta shuyuk. Huwo bi beinu ze katulu huwo. Huwo indu saba gurun wa saba uyon, al huwo saba arwah ta Allah al rasulu fi kulu al ard. 7Huwo ruwa wa shilu kitab de min ida ta al bi geni fi kursi.8Zaman huwo shilu kitab de, haiwanat al arba wa shuyuk al arba wa ishrin waga tehet gedam ta Koruf. Kulu wahid min umon indu Guitar wa guruma min dahab maliyan bi bakhur al huwo yahu salawat ta kedisiin.9Umon guna ternima jedid: Inta yao bi istehik ashan bi shilu kitab wa bi feku akhtam bitou. Leano dabau inta wa be dom taki inta ishteri nas le Allah min kulu gebila, luga, shaab, wa uma. 10Inta amulu umon mamlaka wa kahana ashan bi akhdim Rabana ta nina, wa umon bi hukumu ala al ard".11Biga ana ainu wa asuma sut ta malaikat ketir, al umon hawli kursi wa haiwanat wa shuyuk. Adad tumon kulu kan milion. 12Umon kelimu bi sut shedid, "Koruf al kan dabau de, huwo bi istehik, ashan bi ligo guwa, gina, hikma, guwa, karama, mejid, wa tesbih".13Ana asuma kulu al mukulugat al fi sama wa al fi ard wa la tehet ard wa al fi bahar umon kulu kelimu, " Le de al bi geni fi kursi wa le Koruf al ibada, karama, mejid, wa sultan ila al abad al abadiin." 14Haiwanat al arba kelimu, ''Amen!'' wa al sheyuk waga tehet wa abidu.

Chapter 6

1Ana ainu wokit Jena koruf fata wahid min saba akhtam, ana asuma wahid min arbaa haiwanat del bi kelim be sut ta saga, "Taal!" 2Ana ainu hinak husan abiad. Suwak tou indu danga, wa wodi le huwo taj. Huwo tala bara ze zol al gilibu ashan bi gilibu.3Wokit Jena koruf fata kitim nimra itnin, Ana asuma haiwan nimira itnin kelim, "Taal!" 4Biga husan tani tala bara-ahmar ze nar. Wodi le suwag tou izin ashan bi shilu salam bara min ard, ashan nas tou bi daba badun. Suwag de wodi le huwo sef kebir.5Wokit Jena koruf de fata kitim nimira talata, Ana asuma haiwan nimira talata kelim, "Taal!" Ana aynu husan asuwed, suwag tou amsuku itnin mizan fi idan tou. 6Ana asuma haja ze sot fi nus arba haiwanat kelim, "Kela bit degig be dinar, wa talata kelat bita sheiir be dinar. Lakin mata lemesu zet wa merisa."7Wokit Jena koruf de fata kitim nimira arbaa, Ana asuma sot ta haiwan nimira arba kelim, "Taal!" 8Biga ana ainu husan lon tou gerib ze akadar. Isim ta suwag tou Mutu, wa Husan tani kan ja be wara tou. Wodi le umon sulta ashan katulu rubu dunia, be sef, jiyan wa aian, wa kaman be haiwanat ta gaba.9Wokit Jena koruf de fata kitim nimira kamsa, ana ainu tehet mazbah arwah ta del al katulu ashan kalam ta Allah wa shuhuda al umon wodi. 10Umon kore be sot fok, "Lahadi miten, ya sidi hukum, kudus wa hagiga, ashan Inta bi ja hukumu del al fi ard, wa lahadi Inta bi intakim min dom ta nina?" 11Biga wodi le ai wahid min umon gumash abiad, wa kelimu le umon gali kede umon sobur shuwia lahadi adad ta kadamin tanin al sawa ma umon de bi timo wa akwana tumon bi ja katulu, ze ma katulu umon.12Wokit Jena koruf de fata kitim nimira sitta, Ana ainu wa kan fi zalzal kebir. Shemis tala aswed ze gumash ta huzun, wa gamara tala ahmar ze dom. 13Nujum fi Samawat waga fi wata, ze simar al nei ta shejera tin yau bi waga kan habub gowi lizu. 14Sama kati ze waraga shejera al lifu fok. Kulu jebel jezira harik min mahal tumon.15Biga muluk ta dunia wa nas al mohimin, wa kaada, wa nas al ganyanin, wa al indu guwa, wa kulu nas, abid wele ahrar, umon dusu fi juwa kahf wa fi nus hujar ta jibal. 16Umon kelim le jibal wa le hujar, "Waga fi nina! dusu nina min wusa ta al bi geni fi kursi ta hukum wa min zalan ta Jena koruf de. 17Ashan yom al kebir tumon ta zalan de kalas ja. Munu al bi agder wogif?"

Chapter 7

1Bad de ana ainu arba malaikat wogif fi arba arkan ta dunia, bi amsugu arbaa riyah ta dunia ashan kede mafi habub afuku ardia, fi bahar, aw fi ai shejera. 2Ana ainu malaika tani jai min sherik, huwo indu kitim ta Allah al hai. Huwo kore shedid be sot fok le arba malikat al kan wodi le umon izin ashan bi awgu dunia wa bahar. 3"Matakum awgu ard, bahar, aw ashjar lahadi kan nina kutu kitim fi wusa ta kadamin ta Allah ta nina.4Ana asuma gali adad ta del al katimu: 144,000, del al katimu umon min kulu gabail ta nas Israel: 5itnashar alf min gebila ta Yahuza, itnashar alf min gebila ta Raubin, itnashar alf min gebila ta Jad, 6itnashar alf min gebila ta Ashir, itnashar alf min gebila ta Naftali, itnashar alf min gebil ta Manasa.7itnashar alf min gebila ta Shamaun, itnashar alf min gebila ta Lawi, itnashar alf min gebila ta Yasakir, 8itnashar alf min gebila ta Zabalun, itnashar alf min gebila ta Yusif, wa katimu itnashar alf min gebila ta Binyamin.9Bad hajat de ana ainu, kaman kan fi adaa ta nas ketir kalis al mafi zol bi agder idu - min kulu umma, gebila, nas, wa luga -umon wogif gidam kursi wa gidam Jena koruf. Umon libisu jelebiyat abiad wa bi amsuku awrak ta zaaf fi idan tumon, 10wa umon bi nadi be sot shedid kalis: "Kulasa fi le Allah ta nina, al bi geni fi kursi, wa le Jena khoruf!"11Malaikat kulu kan bi wogif hawle kursi wa hawle shiukh wa arba haiwanat, wa umon waga be wusa gidam ta kursi. Umon kan bi abudu Allah, 12wa bi kelim gali, "Amin! Al hamdu, mejid, hikma shukran, ihteram, guwa, wa gudra kede kon le Allah ta nina daiman wa lel abad.! Amin!"13Biga wahid min shiyukh del asalu ana, "Del nas munu al libisu jelebiat abiad de, wa umon ja min wen?" 14Ana kelim le huwo, "Ya seid, inta aruf," wa huwo kelim le ana, "Del yau nas al tala bara min azab al kebir. Umon kasulu jelebiyat tumon abiad be dom ta Jena koruf.15Be sabab de, umon fi gidam kursi ta Allah, wa bi abudu Huwo nahar wa bilel fi haikal tou. Wa al bi geni fi kursi de huwo bi fata khema tou fok ras tumon. 16Umon ma bi tala jiyanin tani mara, wa ma bi kon atshanin tani mara. Shemis ma bi dugu umon, wole sakana bi haragu umon. 17ashan Jena koruf al fi nus kursi de yau bi ainu umon, wa bi sugu umon fi mahal moyo ta haya bi tala fogo, wa Allah bi masa moyo ena bara min uyun ta tumon."

Chapter 8

1Wokit Jena koruf de fiku kitim nimira saba, sama askut nus saa. 2Min hinak ana ainu saba malaikat wogif gidam Allah, wa wodi le umon saba torombetat.3Malaika tani ja, gobudu mabhara ta bokhur min dahab, wa wogif fi mazbah ta bohur. Wa wodi le huwo bokhur tani ketir ashan huwo bi gedimu salawat ta kudusin fi mazbah ta bokhur gidam ta kursi. 4Dukhan ta bokhur, sawa ma salawat ta kadisin gum fok gidam ta Allah min ida ta malika de. 5Malaika de gum shilu mabkhara ta bokhur al min dahab de wa malau be nar min mazbah. Biga huwo jadau tehet fi ard, wa hasil saga dugu, sot shedid, nur wala, wa zalzal .6Saba malaikat al kan indu saba torombetat del umon gum isteid ashan bi bada afuku . 7Awel malaika wokit bada afuku torombeta tou, wa kan sekete wa nar lakabatu sawa ma dom. Jadao tehed fi ard ashan tilit tou bi haragu, tilit ta ashjar haragu, wa kan kulu gesh akhdar haragu .8Malika nimira itnin wokit afuku torombeta tou, haja tani kebir ze jebel bi haragu wa jadau fi bahar. Tilit ta bahar tala dom, 9wa tilit ta haiwanat al fi bahar kan mutu, wa kaman tilit ta sufun demiru.10Malika nimira talata wokit afuku torombeta tou, nejma kebir kalis waga min sama, bi wala ze nur, waga fi tilit ta bahar wa fi ena moyo. 11Isim ta nejma de Marara. Tilit ta moyo bahar tala mur, wa nas kutar al ashrab kan mutu be sabab marara ta moyo de.12Wokit malaika nimira arba afuku torombeta tou, hasil darba le tilit ta shemis , wa kaman tilit ta gamara wa tilit ta nujum. Wa tilit tumon gilibu biga duluma; tilit ta nahar wa tilit ta bilel biga kan ma indu nur.13Ana ainu, wa ana asuma ter (Nasr) al kan bi tiri fi nus sama, bi kore be sot fok kalis, "Laana, laana, laana, le del al sakinin fe ard, ashan bagi torombeta al bija afuku be bagi talata malaikat."

Chapter 9

1Wokit malika nimira khamsa bada afuku torombeta tou. Ana ainu nejma ta sama al kan waga fi ard. Nejma de wodi le huwo moftah ta biir ta hawiya. 2Huwo fatah biir ta hawiya, wa dukhan gum tala min biir de ze dukhan ta furun kebir. Shemis wa jou kulu kan tala duluma min dukhan ta biir de.3Min juwa dukhan jerad tala fi ard, wa wodi le umon guwa ta addi ze ta agarab fi ard. 4Wa wori le umon kede ma demiru gesh ta ard aw hajat akada al zarau aw ashjar, lakin nas al ma indu alama ta kitim ta Allah fi ras tumon.5Ma wodi le umon izin ashan bi katulu nas del, bes kede azibu umon kamsa shuhur. Waja tumon bi kon ze waja ta agarab kan adi zol. 6Fi ayam dak nas bi fetisu mutu lakin umon ma bi ligo. Umon bi kon indo niya shedid ashan bi mutu, lakin mutu bi jere min umon.7Shikil ta jerad dak bi kun ze husan al jahizu le harb, fi ras tumon fi haja ze tegiya ta dahab, wa wusa tumon ze wusa ta insan. 8Umon indu shaar ze ta nuswan, wa sunun tumon ze sunun ta ased. 9Umon indu daraga min hadid fi dus tumon, wa sot ta jinahat tumon ze sot ta arabat ta husan al bi jere fi harib.10Umon indu danabat fugo ibira ze ta agarab; fi danabat tumon de umon indu guwa ashan bi awgu nas le muda khamsa shahar. 11Umon indu melik fok le umon malaika ta hawiya. Isim to be Ebriya Abadon, wa be Yonaniya isim to Aboliyon. 12Musiba al awel intahat. Ainu! lisa fi itnin karisa jai.13Malika nimira sita afuku torombeta tou, wa ana asuma sot tala min juwa gurun ta masbah ta dahab al fi gidam ta Allah. 14Sot de kelim le malaika nimira sita al indu torombeta de, "Fiku arba malaikat del al robuto fi nahar al furat al kebir." 15Malaikat al arba del kan jahizu umon le zaman dak, fi yom dak, wa fi shahar dak, fi sena dak, fiku umon ashan bi katulu tilit ta nas.16Adad ta asakir tumon al fi dahar husan kan 200,000,000. Ana asuma adad tumon de. 17De yau ze de ana ainu husan del fi rowiya tai ma del kulu al umon arfaa: Daragat tumon ahmar ze nar, wa zahari, wa asfar za kibirit. Ras ta husan del ze ras ta ased, wa nar bi tala min kasma tumon, dukhan wa kibirit.18Katulu tilit ta nas be talata balaya del: Nar, dukhan wa kibirit al tala min kasmat tumon. 19Ashan guwa ta husan del kan fi kasma wa fi danabat tumon - ashan danabat tumon kan ze ta dabayeb, wa umon indu ras al bi amulu dabarat le nas.20Bagi nas, del al ma katulu be balaya del, umon ma tub min hajat al umon amulu, wele kaman umon ma wogif abidu sheyatin wa sanam ta dahab, fidda, nihas, hajer wa khashab - hajat al ma bi ainu, asuma, wa douru. 21Wa umon kaman ma tub min sokol katulu, sahara, wa sokol zina wa sokol serega tumon.

Chapter 10

1Bad dak ana aino malaika tani keber bi nenzel min sama. Lefu huwo ma sehab, wa kos-kusah fugu ras tuo. Wusa tuo ze shemish wa kuren tuo ze amud ta nar. 2Huwo amsuku ketab suker, fi iden tuo kan fatao, wa huwo kutu kura tuo al yemen fi bahar wa al shamal fi ared.3Huwo bada kore be sot keber ze kore ta ased. Zaman huwo kore , saba saga kan wonosu. 4Zaman saba saga wonosu, ana kan der katebu, laken ana asuma sot min sama bi kelimo," Dusu kalam al saba saga wonosu. Mata katebu tehed".5Bad dak malika al kan ana aino wogif fi bahar wa ared, gum arfa eden tou le sama. 6Huwo halefu be al bi ish lel abad al- abeden, huwo al kalagu sama wa kulu hajat al fugu, ard wa kulu hajat al fugu, wa bahar wa kulu hajat al fugu, wa malika de kan wonosu," Mafi bi kon fi taakir tani 7Lakin fi yom al malika nimra saba be afugu torombeta ta tou, Allah be kashefu sir ta tou, ze ma huwo wore le kadamen tou al anbeya."8Sot al ana asuma min sama wonosu le ana tani," Ruwa, shelo ketab al fatao fi iden ta malika al wogef fi bahar wa fi ard." 9Ana bada ruwa le malika de wa kelemo le huwo kede wodi le ana ketab al suker de. Huwo kelemo le ana," Shelo ketab de wa akolu. Fi batna taki be kun murr, laken fi kasuma taki be kun helw ze asel."10Ana shelw ketab al suker de min iden ta malika wa akolu. Kan helw ze asel fi kasuma tai, laken baad ana akolu, bega murr fi batna tai. 11Kelimo le ana," Ita lazem kede itnabaa ann nas keter, umamm, lugat, wa muluk.

Chapter 11

1Wodi le ana asaya ashan bi istakhdimu le gias. Kelimu le ana," Gum wa gisu haikal ta Allah wa mazbah, wa delen al bi abidu fugu. 2Lakin mata gisu mesaha al bara, leano khasiso le umamm. umon be ja doru wa karabu medena al mukadas le fetra ta itnen wa arbain shahar.3Ana be wodi le shuhoden tai al itnen sulta ashan be itnabaa le fetra ta 1,260 ayam, wa umon lebesu gumash min jilid." 4Shuhoden de umon yao itnen shejera ta zeiton wa itnen lamba al bi wogifu gedam ta Rabuna ta ard. 5Kan ai zol hawel ashan be auwgu umon, nar be tala min kasuma tumon wa be akulu addo ta tumon. De yao nehaya ta ai zol al bi itmana ashan bi katulu umon.6Shuhoden del indo sulta ta gufolo sama ashan ma be nenzil motoru fi zaman al umon bi itnaba. Umon indo guwa ashan be aglebu muya le dumm wa be nenzil azab fi ard be ai shekel al umon der. 7Kan umon kalasu shehada tumon, wahsh al tala min hufra al ma indu nihaya bi alinu harib ded umon. Huwo be gilibu umon wa be katulu umon.8Jesim tumon be geni fi seka ta medina al azim (al misal tou bi nadi Sudum wa Maser) makan al selebu fugu Rabuna tuomon. 9Nas min kulu gebela, luga, wa shaab be geni aino le jusa tumon le muda ta talata yom wa nus. Umon ma be rudu ashan be dofunu jesem de.10Nas al bi geni fi ard bi tala farhanen wa be ihtafel. Umon kaman be rasulu hadaya le badun tuomon ashan itnen anbeya de kan azebu delen al kan bi geni fi ard. 11Lakin bad talata yom wa nus ruhu ta haya min Allaha be dakalu le umon, wa umon bi wogif be kura tuomon. Kafu shede be dakalu le del al aino umon. 12Bad dak umon be asuma sot fok min sama bi kelimo le umon," Tal takum fok ini!" Biga umon be ruwa fok le sama fi sihab, fi gidam ta adu tumon13Fi zaman dak zalzal keber bi hasel, wa ashara juzu nim medina be waga. Saba alef nas bi mutu fi zalzal de, wa del al tala nim fugu bi kafu wa wodi mejed le Allah ta fi sama. 14Tab nimra itnen kalasu! Nimra talata jai guwam.15Wa malika nimra saba afuku buruje tou, ana gum asuma aswat keter fi samawat bi kelimu," Mamlaka ta alam biga ta Rabuna ta nina wa le Massih, wa huwo be hukum lel abad al abeden".16Shuyuk al aruba wa isheren al bi geni fi arsh ta tuomon fi gedam ta Allah, gum dengir be wosa tumon wa abido Allah. 17Umon kan bi kelimu," Nina be wodi shukuran le inta, Rabuna Allah al Gadir, al wahid al fi wa al kan, ashan inta shelu guwa taki al kebir wa bada hukumu alam kulu.18Shab kulu zalanen, laken zaman ta zalan taki ja. Zaman ja lashan be hakimu al meiten wa le inta ashan bi wodi mukafa le kudam taki al anbeya, del al muminen, wa al bi kafu isem taki, kan sukerin wa kubarin. Zaman ja ashan inta be demiru del al bi demiru ard."19Bad dak haikal ta Allah al fi sama gum fata wa tabut al ahad zaher fugu. Kan fi nur wa aswat ta sagga keter, zalzal, wa berid shedid.

Chapter 12

1Alama kebir aino fi sama: mara lebisu shamish, ma gamara tehet kura tou wa fi ras ta tou taj fugu itnashar nujum. 2Heya kan hamilan, heya kan bi kore be waja ta weleda, fi azab ta weledo jena.3Kaman alama tani aino fi sama: fi tineen ahmar keber indu saba ras wa ashara gurun, wa kulu ras fugu taj. 4Danaba tou juru telit ta nujum al fi sama wa jadaw fi ard. Tineen de wogif gidam ta mara al dear weledo de, ashan kan heya weledo, huwo be abula jena ta heya.5Heya kan weledo weled, huwo yao be ja hukumo umam kulu be asaya min hadid. Jena de kan arfao beit fi gidam ta Allah wa le kursi tou, 6wa mara de kan jere le sahra, fi mahal al Allah yao jahezu le heya ashan be geni fugu le fatra ta 1,260 yom.7Harib kan fi sama. Mekhail wa malaikat tou shakila ma tineen, wa tineen ma malaikt tou kan shakila kaman. 8Laken tineen wa malaikat tou kan ma agder gilibo. Biga huwo wa malaikat tou ma indo mahal fi sama. 9Tineen al keber huwo yao debiba ta zaman al bi nadi huwo ibiles aw shetan, huwo yao kabasu alam kulu, jadao fi ard, wa malaikat tou jadao ma huwo sawa.10Bad dak ana asuma sot fok fi sama:" Hasa kalasa timo wa guwa wa molk le Allah ta nina, wa sulta ta Massih. Leano al mushteki al kan bi ishteki akwana ta nina bilel wa nahar gedam ta Allah jadaw tihed.11Umon gelibo huwo be dom ta koruf wa be kelima ta shihada tumon, leano humon ma hibo haya tumon hata fi mutu. 12Ashan keda afrah, samawat wa kulu del al bi geni fugu! Laken taab le nas al fi ard wa bahar, ashan ibiles nenzil tihed le intum! Huwo zalan shedid wa huwo arofu ino zaman tou bega guser!13Zaman tineen arofu gali jadao huwo tihed fi ard, huwo bada turugu wara mara al weledo jena weled de. 14Lakin mara de wodi le heya itneen jenah ta sagur al keber ashan heya be jere le mahal al jahizo le heya fi beriya. Hinak Allah yao be hafizu heya le fatra ta talata sena wa nus, beyed min debiba.15Debib de kan rushu moya min kasuma tuo ze nahar(bahar), ashan bi shelo heya bayed. 16Lakin ard kan saido mara de. Ard kan fata kasuma tou wa abula nahar al tineen de kan rushu min kasuma tou. 17Tineen de bega zalan min mara de wa huwo ruwa ashan be shakila ma bagi iyal ta heya, delin al bi asuma le wasaya ta Allah wa hafizu shihada an Yesua. 18Bad dak tineen de kan wogif fi romola al fi taraf bahar.

Chapter 13

1Bad dak ana aino wahsh bi tala min bahar. Huwo indo ashara gurun wa saba ras. Fi kulu gurun fi taj, wa fi kulu ras katibu kalam al did Allah. 2Wahsh al ana aino de geni ze nimir. Kura tou ze ta dub, wa kasuma tou ze ta ased. Tineen wodi le huwo guwa tou, kursi tou, wa sultan tou al keber ashan be hakemo nas3Wahed min ras ta wahsh indo awgu batal, laken dabara de kan lego shifa. Kulu nas al fi ard kan istagarab umon bada ruwa wara wahsh de. 4Umon kman abedo tineen, ashan huwo wodi sultan tou le wahsh. Umon abedo wahsh kaman wa umon bi kelimo," De muno ze wahsh ?" wa" De muno be akeder shakela huwo?".5Wahsh de kan wodi le huwo kasuma al be akeder wonuso kalamat ta kebreya wa aliso Rabana. Sibo huwo ashan be ashtakal ma sulta tou de muda ta itnen wa arubayen shahar. 6Biga wahsh de fata kasuma tou wa sitimu Allah, huwo aliso isim tuo mahal al huwo bi geni fugu, wa del al bi geni fi sama.7Rudu le wahsh de ashan be haribu nas al kudusin ta Allah wa be gelibo umon. Kaman wodi le huwo sulta fok kulu gebila, nas, luga, wa umma. 8Kulu zol al bi geni fi ard be abido huwo, kulu zol al isem tou ma katibu, min bedaya ta khaliga ta alam fi ketab ta haya ta koruf al dabao.9Zol al indo adana kede asuma. 10Iza Allah kutu le nas tanin ashan be gobodu umon be adu tuomon, be gobodu. Iza Allah kutu le nas tanin ashan bi mutu be saf, umon bi mutu be saf.11Bad dak ana aino wahsh tani bi tala min ard. Huwo indo itnen gurun ze koruf, wa huwo bi wonuso ze tineen. 12Huwo marisu kulu sulta ta wahsh al awel,wa huwo kutu ard wa kulu nas al bi geni fugu abido wahsh al awel de al kan awgu shedid wa huwo ligo shifa.Baad dak ana ayno wahsh tani gi tala min ard. huwo indo itnen gurun ze ta koruf, wa huwo gi wonosu ze tineen. 12Huwo marisu kulu sultan ta wahsh al awel fi gedam ta wahsh, wa huwo kutu nas ta ard kede abedo wahsh al awel al kan indo jereh batal laken huwo lego shefa .13Huwo amolu mujezat azem. Huwo hata kutu nar nenzel min sama le ard fi gedam ta nas. 14Be guwa al wodi le huwo, huwo kabasu nas al bi geni fi ard be mujezat al huwo amolo fi gedam ta wahsh al awel, wa wedi talimat le umon ashan be amolo sanam le wahsh al awel al kan awgu be saf, laken huwo lesa hai.15Wodi le huwo sultan ashan be wodi haya le sanam ta wahsh wa huwo wonosu wa wodi talimat ashan be katolu kulu del al aba ashan be abedo wahsh. 16Huwo kaman asutru nas kulu, kubarin wa sukerin, ganiyanin wa masakin, abed wa hur, ashan be kutu alama fi iden tumon al yemin aw fi jabha(gidam ta rass). 17Huwo kutu mafi zol be ishetri aw beio ile kan huwo indo alama ta wahsh, de yao nimra al bi mesil isim tuo.18kede ita kun indo hikma fi kalam de. Kan fi zol akeder fahim hajat de, kede huwo idu nimra ta wahsh. Leano huwo nimra ta insan. Nimra tou 666.

Chapter 14

1Ana ainu Koruf wagif ras Jebel Sahiun. Kan fi ma huwo 144,000 al indu isim tou ma isim ta Abu tou muktub fi usa tumon. 2Ana asuma sot min sama geni ze sot ta moyo ketir wa raad. Sot al ana asuma de ze nas al bi dogu gitarat.3Umon bi renim ternima jedid gidam ta kuris wa gidam arba haiwanat wa shuyuk. Mafi zol ageder aruf ternima de ile 144,000 al biu umon min wata. 4De delin al ma waskanu nufus tumon ma nusuwan, leano umon hafisu nufus tumon nedif jinsiyan. Del umon al kan kalisu min nus ta nas ze simar al awel le Allah wa le Koruf. 5Mafi kidib tala min kasma tumon; umon bedun laom.6Ana ainu malika tani bi tiri fi sama, huwo indu kabara al kues ta injil ashan bi beshiru le del al bi geni fi ard- le kulu umam, gebila, luga, wa nas. 7Huwo nadi be sot kebir, ''Kafu takum Allah wa wedi le huwo mejid. Leano saa ta hukum tou ja. Abidu huwo, de al kalagu Sama, ard, bihar wa yanabi ta moyo.''8Malaika tani, nimra itenin ruwa wara tumon, bi wonuso, ''Waga, waga Babil al azim, al wedi nas kulu ashrabu min merisa ta zalan ta zina tou.''9Malaika tani nimra talata ruwa wara tumun, bi wonuso bi sot fok, ''Kan fi zol abidu wahsh de wa sura tou wa ligu alama fi usa tou aw fi iden tou, 10huwo kaman bi ashrabu juzu min khamr ta zalan ta Allah, al kubu tekin fi kubaya ta zalan tou. Zol al bi ashurubu bi aragu huwo be nar wa kibrit gidam malaikat ta Allah al kadisin wa gidam ta Koruf.11Dukhan ta azab tumon bi ruwa fok lel abad al abidin, wa umon ma indu raha bilele wa nahar delin al bi abidu sura ta wahsh, wa kulu zol al kutu le huwo alama ta isim tou. 12Hini yao subur ta Kadisin ta Allah, delin al bi hafiso wasaya ta Allah wa Iman tumon fi Yesua.''13Ana asuma sot min sama kelimo, ''Katibu kalam de: Baraka le delin al mutu fi Rabuna.'' ''Nam,''Roho bi kelimo, ''ashan umon bi ligu raha min taab tumon, leano amail tumon bi ruwa wara tumon.''14Ana ainu,wa kan fi sihab abiyad. Al bi geni fi sihab de ze jena ta insan. Huwo indu Taj min dahab fi ras tou wa menjel senin fi iden tou. 15Yala malaika tani tala min jua haikal wa nadi be sot fok le de al bi geni fi sihab : ''Shilu menjel taki de wa bada hasad. Leano zaman ta hasad ja, ze ma zira ta wata biga nigito.'' 16Yala de al kan bi geni sihab de jada menjel tou fi wata, wa hasidu wata kulu.17Malaika tani tala min haikal fi sama; huwo bardu indu menjel senin. 18Wa kaman malaika tani tala min mazbah, huwo indu sultan fugo nar. Huwo nadi de al indu menjel senin be sot fok, ''Shilu menjel taki al senin de wa gata gata idenat ta enap ta wata de leano umon nigitu.''19Malaika de jada manjel tou fi wata wa limu enap ta rad kulu. Huwo kubu kulu fi masara ta zalan ta Allah. 20Yala masara de asuru enap de bara min medina, wa dom kubu ketir lahadi wusulu fi kasuma ta husan, le musafa ta 1,600 galuwa.

Chapter 15

1Yala ana ainu aya tani fi sama, azim wa ajib: Kan fi saba malaikat be saba darbat, al huwo akir darbat, leano bewasat darbat de zalan ta Allah bi timo.2Ana ainu mahal ze bahar min gizaz mulakbat be nar. Wa delin al gilibu al wahsh wa sura tou wa nimra al bi mesilo isim tou bi wegif jambu bahar ta jizaz de. Umon amsugu gitarat Allah yao wodi le umon.3Umon kan bi guna guna ta Musa, kadam ta Allah, wa guna ta Koruf: ''Amail taki azim wa ajib, ya Rabuna Allah, al Gadir ala kulu shai. Adala wa hag de yao sikat taki, Melik ta umam. 4Muno ya ma bi kafu inta, Rabuna, wa mejido isim taki? Ashan ita barau ya Kudus. Umam kulu bi ja wa dengir gidam taki ashan shukul bir taki biga zahir.''5Bad hajat de ana ainu, haikal ta khaima ta shihada fatau fi sama. 6Min jua ta haikal de saba malikat tala umon amsugu saba darbat. Umon libisu gumash nedif, wa abiyat wa umon indu gash ta dahab fi dus tumon.7Wahid min haiwanat al aruba wedi le saba malaikata de saba kubayat min dahab malian be zalan ta Allah al hai lel abad. 8Haikal kan mala be dukhan min mejid ta Allah wa min gowa tou. Mafi zol bi agider dakalu juwa lahadi kan darabat ta saba malaikat de kalasu.

Chapter 16

1Ana asuma sot shedid bi nadi min haikal wa kelim le al saba malaikat de, "Ruwa wa kubu bara fi ard saba kubayat ta zalan ta Allah.2Malaika al awel ruwa wa kubu bara min kubaya tou fi ard: jaraban sen wa bi waja shedid amsuku nas al indu alama ta wahsh, delin al bi abidu sura tou.3Malaika nimra itnin kubu bara min kubaya tou fi bahar. Biga tala dom, ze al dom ta zol al mutu, wa ai haja al hai fi bahar mutu.4Malaika nimra talata kubu bara min kubaya tou fi juwa anhar wa fi ena ta moyo, wa umon tala dom. 5Ana asma malaika ta moyo kelim, "Ita yao baar- al wahid- al huwo huwo wanal kan, kudus al wahid- ashan inta kalas hukumu hajat del. 6Ashan umon gofugu dom ta nas ta Allah al kudusin wa ambia, inta wodi dom kede umon asrab; de yao haja al umon bi istehik." 7Ana asma al mazba juabu, " Nam, Rabana Allah Algadir, mahkamat taki yao hag wa adil.8Malaika nimra arba kubu kubaya tou fi shemis, wa kan wodi le huwo tesdik ashan bi haragu nas ma nar. 9Umon kan haragu be harara al shdid, wa umon biga bi jedifu(sitimu ) isim ta Allah, huwo yao indu guwa fok kulu darabat del. Umon ma tub aw wodi mejid le huwo.10Biga malaika nimra kamsa kubu bara min kubaya tou fi kursi ta wahsh, wa duluma kati mamlaka tou. Umon biga bi akulu lisanat tumon ashan waja. 11Umon biga bi sitimu Allah ta sama ashan waja wa dabarat al fugo umon, wa umon lisa aba tub min amail tumon.12Malika nimra sita kubu bara min kubaya tou fi bahar kebir, El phurat. Moyo tou kan nashif ashan kede jahizu sika le muluk al bi ja min sherik. 13Ana ainu talata aruwah al nijis sikil tumon ze guwonjat bi tala bara min kasma ta tenin(debiba), ta wahsh, wa ta nebi al kadab. 14Ashan umon yao aruwah ta iblis al bi amulu mujiziat. Umon bi ruwa le muluk ta kulu dunia ashan limu umon sawa ma baad le shakila fi yom al azim ta Allah Al Gadir.15('' Ainu! Ana bi ja ze harami! Baraka le zol albi istemir harisu, hafisu gumas tou ashan huwo ma bi dawru arian wa kaman umon ma bi ainu shikil fadia tou.") 16Umon jibu del mabat le mahal al bi nadi ismu tou Hrmageddon beluga Ibirania.17Biga malaika nimra saba kubu bara kubaya tou fi hawa. Biga sot kebir tala min haikal wa min arsh, kelim, "Kalas timu!" 18Hinak kan nur bi wala wala, sot ajib, sot ta saga, wa zalzal batal- zalzal kebir al kan ma hasil gobal kida mini zaman al insan kan kalagu fi ard, zalzal de kan kebir shedid. 19Medina al kebir kan gesimu le talata ajiza, wa mudun ta umam waga. Biga Allah rekis le Babel al azim, wa huwo wodi le medina de kubaya malau ma moshurub amulu min zalan tou al shedid.20Ai jezira woduru, wa jubal kan biga mafi. 21Telij kubar, wozin tou 33kilo gram, waga tehet min sama fogo nas. Umon la-anu Allah le darba de ashan darba de kan batal kalis.

Chapter 17

1Wahid min malaikat al saba al kan bi amsuku saba kubayat ja wa kelim le ana, "Ta-al, ana bi wori le inta dainuna ta zania kebir al huwo yao bi geni fi moyo ketir, 2ma heya muluk ta ard amulu zina, wa ma merisa ta zina ta heya al sukan ta ard biga sekarani".3Biga malaika de arfa ana bara fi Roho le sahara, wa ana ainu mara bi geni fogo wahsh ahmar kan malian ma asma batal (ta sitma). Wahsh de indu saba ras wa ashara gurun. 4Mara de kan libisu gumash lamaa wa ahmar wa libisu dahab, hujar al krim, wa luolou. Heya kan amusuku fi iden tou kubaya min dahab malian ma hajat al batal wa wasaka ta zina tou. 5Fi usa ta heya kan katibu isim, siir: "Babel al azim, al uma ta zina wa ta hajat al bata ta ard."6Ana ainu mara de kan sekeran ma dom ta nas ta Allah al kudusin wa ma dom ta suhada le Yesua. Zaman ana ainu heya, ana kan istagrab shedid. 7Lakin malaika kelim le ana, " Le inta bi istagrab? Ana bi wori le inta siir ta mara wa ta wahsh al bi arfa heya de, wahsh al indu saba ras wa ashara gurun.8Wahsh al inta ainu kan fii de, hasa huwo ma mojut, wa huwo gerib bi tala fok min hufra al ma indu nihaya. Biga huwo bi ruwa le damar. Delin al bi geni fi ard, delin al asma tumon ma katibu fi Kitab ta Haya min bidaya ta dunia-umon bi istagrab zaman umon bi ainu wahsh de, ashan kan aino huwo, wa hasa mafi, wa bi rija tani.9De bi kelimo mukh al indu hikma. Saba ras de yau saba jubal al mara de bi geni fogo. 10Umon yau kaman saba muluk. Kamsa muluk kalas waga, wahid fi, wa tani de lisa maja, wa fi zaman huwo bi ja, huwo lazim bi geni le fetera besit.11wahsh al kan zaman, wa hasa biga mafi, lisa huwo yau melik nimra tamania. Huwo tabi le saba muluk wa bi ruwa le damar.12Ashara gurun al inta ainu de yao ashara muluk al lisa ma akudu mamlaka, lakin umon bi akudu sulta ze muluk le fetra ta wahid saa sawa ma wahsh. 13Delin indo fikra wahid, wa umon wodi guwa wa sulta tumon le wahsh. 14Umon bi bada harb did Koruf. Lakin Koruf bi gilibu umon ashan huwo yau Rabana ta rabunat wa Melik ta muluk-wa delin ma huwo bi nadi, mukhtarin, wa al aminin.15Malaika kelim le ana , "Moyo al inta ainu, al zania de bi geni fogo, yau nas, jumhur, umam, wa lugaat barau barau.16Ashara gurun al inta ainu- umon wa wahsh bi akrah zania de. Umon bi amulu heya batal wasibo heya arian, umon bi akulu gisim ta heya, wa umon biaragu heya ma nar ta kulu kulu. 17Ashan Allah yau kutu zede fi gelba tumon ashan bi hagigo hadaf tou be ino umon bi tifago wodi guwa tumon ta hukum le wahsh lahadi kelimat ta Allah bi timo.18Mara al inta ainu de yau medina al azim al indo guwa ashan bi hukumu fok muluk ta ard."

Chapter 18

1Bad hajat del ana ainu malaika tani nazil tehet min sama. Huwo indu sulta azim, wa ard kan wala be mejid tou. 2Huwo kore fok be sot azim, gali, "Damar, damar Babil al azim! Heya biga mahal guat ta shayatin, wa sijin le ai roho al nijis, bet le tiyur al nijis, mahal le ai haiwan al nijis wa batal. 3Ashan nas kulu asrubu kamur tou ta amalia ta zina. Muluk ta ard amulu zina ma heya. Tujar ta ard tala ganiyanin min guwa tou ta amalia ta zina."4Bad dak ana asuma sot tani min sama bi gul, ''Tala takom bara min heya, nas tai, ashan intum ma bi isherik fi katiya ta tou, wa ashan intum ma bi akudu ikab al hiya indu. 5Katiya ta heya limu ketir kalis fok ze sama, wa Allah zekiru amalia tou al sharir. 6Dafau le heya ze heya dafau le nas tanin, wa dafau le heya maraten le haja al heya amulu; fi kubaya al heya lakbatu, lakbatu maraten le heya.7Zema heya bi mejidu nefsa tou wa bi ish fi haya al kwes, Wodi azab wa taab shedid bardu le heya . Ashan heya fi geliba tou, ' Ana gani fi kursi ze melka; Ana ma armala, wa ana ma bi shuf huzun.' 8Ashan kida fi yom wahid balaya tou bi ja: mutu, huzun, wa maja. Nar bi akulu heya, ashan Rabuna Allah huwo azim, wa huwo yau gadi tou.9Muluk ta ard al amulu zina ma heya wa ai haja ma heya bi kore wa haznanin ashan heya fi zaman umon ainu dukhan bi tala min nar al bi aragu heya. 10Umon bi wogif beid, bi kafu min azab ta heya, umon bi kelimo, ''Weel, weel le medina al azim, Babil, medina al gowi! Ashan fi wahid saah ikab taki ja.''11Tujar ta ard bi kore wa haznanin ashan hiya leanu mafi zol bi isteri buda tumon tanimara- 12Tujar ta dahab, fida, hujar al mohim, wa lulu, gumasat min gutun, ,bembi, harir, gumasat ahmar, kulu shikl ta kasabin ta riha, kulu afashat al min sin fil , wa kulu asasat min kasab, nihas, hadid, tien, 13girfa, buharat, riha, mura, bokhur, kamur, zed, degig, gemeh, bagar wa korufan, husan wa arabat wa nas al gobudu fi harib (asara).14Silu min inta simar al niya taki fogo min zaman. Kulu haya al kwes wa farah biga mafi, ma bi ligo tanimara.15Tujar ta buda al tala ganiyanin ashan heya bi wogif beid min heya leanu umon bi kafu min azab ta heya, wa umon bi kore wa haznanin shedid. 16Umon bi kelimo, ''Weel, weel le medina al azim al kan bi libisu gumash min gutun al naim, bembi wa ahmar, wa bi kutu dahab, wa hujar al mohim wa luoluo! 17Fi wahid saah bes kulu mali de karabu.18Umon kore zema umon ainu dukhan ta nar al bi aragu heya. Umon kelim, "Medina yatu ze median al kebir de?'' 19Umon kubu turab fi ras tumon, wa kore shedid wa haznanin ''Weel, weel le medina al kebir mahal al kan nas al indu sefinat fi bahar bi tala gani min amual ta tou. Fi wahid saah demiru heya.'' 20''Afarah takum le hiya, sama, Intum nas al kudusin wa rusul wa anbiya, ashan Allah jibu gediya takum fi ras heya!''21Malaika azim shelu hajer ze ta tahuna wa jadau fi bahar, gali, "Be nefsa teriga, Babil, medina al kebir, bi jadau tehet be guwa wa ma bi ainu tanimara. 22Asuat ta dugu muzika, azifin ta flut,wa turumbete ma bi asumau fi inta tanimara. Ma bi ligo nas ta funun fi inta. Ma bi asumau sot ta tahuna fi inta tanimara.23Nur ta lamba ma bi wala tanimara fi intum. Asuat ta aris wa arusa tanimara ma bi asumau fi intum, tujar takum kan umara ta ard, wa umam kan woduru be sihir taki. 24Ligo fogo heya dom ta anbiya wa ta nas ta Allah al kudusin, wa dom ta kulu nas al katulu fi ard."

Chapter 19

1Bad hajat del ana asuma sot ze sot ta nas ketir fi sama bi nadil, ''Haleluya! Kulasa, mejid, Allah yau indu guwa. 2Hukum tou hagiga wa indu adala, ashan huwo hakimu mara kebir ta zani al amulu fasad fi ard be sokol zina tou. Huwo dafa dom ta khudam tou al heya dofugu.''3Umon wonusu tani: ''Halleluya! Dukhan bi tala min heya el abad al abadin.'' 4Shuyuk al arba wa ishirin wa haiwanat al arba waga tehet wa abidu Allah. al kan geni fi kursi. Umon kan bi kelimo, ''Amen. Halleluya!''5Bad dak sot ja min kursi de, gali, "Sabihu Allah tanina, intum kulu khadamin ta tou, intum al bi kafu huwo, kulu del al ma mohimin wa al gowin.''6Bad dak ana asuma sot ze ta nas ketir, ze sot ta moyo ketir, wa ze sot ta saga, bi kelimo, "Halleluya! Ashan Rabana fi hukum, Allah ta nina, al Gadirala kulu shei.7Keli nina afarh wa kon murtah wa wodi le huwo mejid ashan ihtifal ta iris ta koruf ja kalas, wa arusa tou jahizu nefsa tou. 8Wori le heya ashan bi libisu gumash abiad naim ta iris al bi lama'' (gumas al naim huwo yau sokol bir ta nas ta Allahal kudusin) .9Malaika kelimu le ana, '' Katibu de: Baraka le del al nadi le iris ta Koruf." Huwo kaman kelimu le ana, ''Del kalam ta Allah al hagiga.'' 10Ana waga tehet korein tou wa abidu huwo, lakin huwo kelimu le ana, ''Mata amulu kalam de! Ana khadam ze inta wa akwana taki al bi shahidu an Yesua. Abidu Allah, ashan shihada an Yesua huwo roho ta nubuwa.''11Bad dak ana ainu sama fata, wa ana ainu wa hinak kan fi husan abiyad. Zol al bi arkab fi ras husan de bi nadi huwo amin wa sadik. Huwo bi harib be adala al huwo indo. 12Uyun tou ze nar al saab, wa fi ras tou taj ketir. Huwo indu isim moktub fi jesim tou al mafi zol tani bi arufu ile huwo bes. 13Huwo labis gumash al bilu be dom, wa isim tou yau Kilma ta Allah.14Jesh ta samawat mashi wara huwo be kusanat al abiyat, humon Libisu gumasat naim min gutun, abiyat wa nedif. 15Shef senin bi tala min kasuma tou al huwo bi demiru kulu umam, wa hukumu umon be asaya min hadid. Huwo bi dusu umon fi mahal ta asuru kamur be zel ta Allah al Gadir ala kulu shei. 16Huwo indu isim katibu fi gumas tou wa fi kura tou: ''Melik al muluk wa Rab al Arbab.''17Ana ainu malaika wagif fi shemis. Huwo nadi kulu tiyur al bi tiri fi jou be sot fok, ''Taalu, limo takum sawa le ihtifal kebir ta Allah. 18Taalu akulu takum jisim ta muluk, jisim ta khadad ta jesh, jisim ta nas al kubarin, laham ta husanat wa nas al arkab fogo, wa laham ta kulu nas,, nas al hur wa abid, nas al ma mohimin wa nas al indo guwa".19Ana ainu wahsh wa muluk ta ard be jesh tumon. Umon limu sawa ashan bi harib ma zol al arkab husan wa be jesh tou. 20Gobudu wahsh de ma nebi al kadab al bi amulu mujizat fi gidam tou. Be mujizat del huwo kabasu nas al akudu alama ta wahsh wa abidu sura tou. Jadau umon kulu itnin hai fi buheira ta nar ta kibirit.21Bagi nas tumon de katulu be shef al bi tala min kasuma ta zol al arkab husan. tiyur kulu kan akulu jisim tumon al meit.

Chapter 20

1Bad dak ana ainu malaika nazil min sama. Huwo indu mufta ta hufra hawiya, wa huwo indu jenzir gowi fi idan tou. 2Huwo amsuku tinin, wa debiba al gedim, al huwo ibilis, aw shetan, wa robutu huwo le fetra ta alf sena. 3Huwo jadau huwo fi hufra al ma indu nihaya (hawiya). Huwo gofulu wa kutu kitim fogo. De ashan huwo ma bi kabasu nas tanimara lahadi kan alf sena de kalasu. Bad dak, bi fiku huwo le zaman besit.4Bad dak ana ainu karasi. Nas al indo sulta ta hukum yao geni fogo. Ana ainu kaman nufus al gatau ras tumon ashan umon bi shihada an Yesua wa kilma ta Allah. Umon kan ma abidu wahsh de aw sura tou, wa umon shelu alama fi usa aw idan tumon. Umon biga hai, wa umon geni fi sulta ma Mesih le fetra ta alf sena.5Bagi nas al meitin del ma gum le haya lahadi alf sena de kalasu. De yau giyama al awel. 6Mubarak wa mukadas ai zol al ligu makan tou fi giyama al awel. Mutu nimra itnin ma indu guwa fi ras tumon. Umon bi kun gusus ta Allah wa Mesih wa bi geni fi hukum ma huwo le fetra ta alf sena.7Zaman alf sena de kalasu, bi fiku sitan min sijin. 8Huwo bi ruwa ashan kabasu umam fi kulu arba zawiya ta ard- Gog wa Magog- bi jibu umon sawa le harib. Umon bi kun ketir ze rumla ta bahar.9Umon ruwa fi ardi al wasi wa gordonu kem ta nas ta Allah al kudusin- medina al mahbub. Lakin nar nenzil min sama wa haragu umon. 10Sitan, al kabasu umon, jadau fi buheira ta nar ta kibirit, fi mahal al jadau wahsh wa nebi al kadab fogo. Bi azibu umon bilel wa nahar le abad al abadin.11Bad dak ana ainu kursi kebir abiyat wa de al gaid fogo. Ard wa sama jere min gidam tou, lakin mafi mahal le umon ashan bi ruwa fogo. 12Ana ainu meitin- al mohimin wa al ma mohimin bi wogif gidam kursi takursi (arsh), wa fatau kutub. Kaman fatau kitab tani- Kitab ta haya. Hukumu meitin be hasab hajat al moktub fi kutub, be hasab amail tumon.13Bahar wodi meitin al kan huwo indu. Mutu wa hawiya talau meitin al kan indum, wa hakimu meitin be hasab hajat al umon kan amulu. 14Jadau mutu wa hawiya fi buheira ta nar. De yau mutu nimra itnin- buheira ta nar. 15Ai zol al isim tou ma ligo fi kitab ta haya, bi jadau huwo fi buheira ta nar.

Chapter 21

1Bad dak ana ainu sama al jedid wa ardi al jedid, sama al awel wa ard al awel futu, wa mafi bahar tani. 2Ana ainu medina mukadasa Urshelim al jedid, bi nazal tehet min sama min Allah, jahizu ze arusa al bi gedimu le rajil tou.3Ana asuma sot azim min kursi ta melik bi kelim, ''Ainu! Makan ta sakan ta Allah ma insan, wa huwo bi geni ma umon. Umon bi kun nas ta tou, wa Allah be nefsu bi kun ma umon wa bi kun Illah tumon. 4Huwo bi masau moyo ena bara min uyun ta tumon, wa mafi mutu tanimara, aw huzun, aw kore, aw waja. Hajat al gedim futu.5Al bi geni fi Kursi kan kelimu, ''Ainu! ana amulu kulu hajat jedid.'' huwo kelimu, "Katibu kalam de tehet leano kalam de sah wa hagiga.'' 6Huwo kelimu le ana, "Hajat de amulu! ana yao alfa wa ya, bidaya wa nihaya. Le zol al atshan ana bi wodi moyo al majani min biir ta moyo ta haya.7Le zol al intesir bi warisu hajat del, wa ana bi kun Illah tou, wa huwo bi kun jena tai. 8Lakin le kuwafin, al ma indum iman, fasidun, al bi katulu nas, nas ta zina, kajajir, nas al bi abidu asnam, nas al kadabin, mahal tumon yau buheira ta nar ta kibirit. de yau mutu nimra itnin.''9Wahid min malaikat al saba ja le ana, Malaika al indu saba kubayat malyan be akir darbad al saba, huwo kelimu, ''Taal ini. Ana bi wori le inta arusa de, mara ta Koruf.'' 10Bad dak huwo shilu ana beid fi Roho le jebel fok wa azim wa wori le ana medina al mukadasa Urshelim nazil tehet min sama min Allah.11Urshelim indu mejid ta Allah, wa huwo bi lama ze hajer al kerim, ze crystal- nedif ze gizaz. 12Huwo indu hosh fok wa azim be itnasar bab, ma malaikat itnasar fi bab. Katibu fi bab hosh itnasar asma ta itnasar gabail ta iyal ta Israel, 13Talata abuab fi tijah sherik, talata abuab fi tijah ta shamal, talata abuab fi tijah ta junub, wa talata abuab fi tijah ta gharib.14Hosh ta medina de indu itnasar asas, wa fi asas de katibu itnasar asma ta itnasar rusul ta Koruf. 15Zol al wonusu ma ana de indu asaya ta migiyaz salau min dahab bi gisu be medina, bab tou, wa hosh tou.16Ardia ta medina de kan muraba; tuul tou wa uruud tou sawa. Huwo gisu medina de be asaya ta migiaz, itnasar alf golo(2400 kilomitir)(Tuul, uruud, wa irtifa kulu sawa) 17Huwo kaman gisu hosh tou, 144 zira be migiaz ta insan( al huwo kaman migiaz ta malaika).18Abinu hosh de be hujar wa medina de be dahab al nedif, ze gilas. 19Asas ta hosh de jemil abinu be ai shikil ta hujar al kerim. Al awel de min yesab, nimra itnin min yakud zahari, nimra talata dahab abiad, nimra arba min zumrud al zubabi, 20nimra kamsa min aqiq, nimra sita min dahab al ahmar, nimra saba min zuburjud, tamania min zumurud al silgi, tisa min yagud al asfar, ashara min dahab al agdar, hidsar min asmajuni, itnasar jamsat.21Abuab al itnasar umon kan itnasar al luoluo; ai bab salau min luoluo wahid. Sikat ta medina de min dahab al nedif, ze gilas. 22Ana ma ainu haikal fi medina, ashan Rabuna Allah al Gadir wa Koruf umon yau hiakal.23Medina de ma bi ihtaj le shemis wele gamar ashan bi walau leanu mejid ta Allah wala fogo, lamba tou yau Koruf. 24Umam bi douru fi nur ta medina de. Muluk al fi ard bi jibu kunuz tumon le median de. 25Abuab tou ma bi gofulu fi nahar wa mafi bilel fi medina de.26Umon bi jibu momtalakt wa kunuz ta umam le medina de, 27Haja al nijiz ma bi dakalu fi medina de, wele ai zol al bi amulu hajat nijiz, lakin ile del al isim tumon katibu fi Kitab ta Haya ta Koruf

Chapter 22

1Bad dak malaika wori le ana bahar ta moyo ta haya, nedif ze kristal. Bi kubu min kursi ta Allah wa ta Koruf 2bi wasat mururu fi nus ta sika ta medina. Fi kulu taraf ta bahar de shejera ta haya, bi weledu itnasar shikil ta fawakeh, wa bi weledu fawakeh fi kulu shahar. Wa urshal ta shejera de ilaj le umam.3Laana tani ma bi kun fii. Kursi ta Allah wa ta Koruf bi kun fi juwa medina de, wa khudam tou bi wodi le huwo kadamat. 4Umon bi ainu wusa tou, wa isim tou bi kun fi ras tumon. 5Bilel bi kun mafi tani; nur ta lamba wele shemis ma bi kun mohim tani leanu Rabuna Allah yau bi kun nur le umon. Umon bi kun fi sulta lel abad al abadin.6Malaika kelim le ana, ''Kilmat de sah wa hagiga. Rabuna, Allah ta aruah ta anbiya, rasulu malaika tou ashan bi wori le khudam tou haja al bi hasil gerib.'' 7''Ainu! Ana gerib bi ja! Baraka le zol al bi asuma kelimat ta nubuwa ta kitab de.''8Ana Yohana, ana yau asuma wa ainu hajat del. Fi wokit ana asuma wa ainu umon, ana waga tehet fi kura ta malaika ashan bi abidu huwo al kan bi wori le ana hajat del. 9Huwo kelimu le ana, ''Mata amulu kalam de! Ana khadam ze inta, ma akwana taki al anbiya, wa be del al bi asuma kilmat al fi kitab de. Abidu Allah!''10Biga huwo kelimu le ana, ''Mata khatimu kilmat ta nubuwa ta kitab de, zaman biga gerib. 11Zol al bi amulu hajat batal keli huwo istermir be amulu hajat al batal. Zol al bi amulu najasa , keli huwo istemir be najasa tou. Zol al bi amulu hajat al kwes, keli istemir be amulu hajat al kwes , Zol al kudus, keli istemir fi kadasa.''12Ainu! Ana gerib bi ja. Mukafa fi ma ana, ashan bi dafa le ai zol hasab haja al huwo amulu. 13Ana Alfa wa Omega, al awel wa al akir, bidaya wa nihaya,14Baraka le del al bi kasulu gumas tumon ashan umon bi indu hak ashan akulu min shejera ta haya wa bi dakalu fi medina min abuab. 15Al be bara de kilab, kajajir, nas ta zina, nas al bi katulu nas, al abidu asnam, wa ai zol al bi hibu wonusu kizib.16Ana, Yesua, rasulu malaika tai ashan bi shad le intum ann hajat de le kanais. Ana juzur wa min usra ta Daud, Nijama ta sabah al bi lama.''17Roho wa arusa bi kelimu ''Taal!" Keli zol al bi asuma kelimu ''Taal!" Ai zol al atshan, keli huwo ja, wa ai zol al indu niya, keli huwo ashrub moyo ta haya de majani.18Ana bi ashad le ai zol al bi asuma kilmat ta nubuwa ta kitab de: Iza kan ai wahid zidu kalam tani le kilmat de, Allah bi zidu le huwo min darbad al katibu anu fi kitab de. 19Iza kan ai wahid shilu kilma tani bara min kitab ta nubuwa de, Allah bi shilu bara nisba tou min shejera ta haya wa fi medina al mukadas al katibu anu fi kitab de.20Zol al bi ashad ann hajat del bi kelimu, ''Nam! Ana gerib bi ja.'' Amen Taal, Rabana Yesua! 21Neima ta Rabana Yesua keli kun ma intum. Amen